\id REV Leachin Oct 00 \h Apocalipsis \toc1 Fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ gá⁴heé⁴ Juan \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap. \mt1 Fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ gá⁴heé⁴ Juan \c 1 \s1 Liáh³la³ gá⁴laá⁴ xɨɨ⁴ Juan ja̱³ \p \v 1 Hi³la³ ja̱³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ gá⁴cuoó⁴ Jesucristo, duh³ hí⁴bí⁴jnia³ chiáh² diáh⁴ xɨh³chie̱y³² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ mɨ³hii³² hí⁴lí³ xé̱yh². Hi³ja̱³ gá⁴xɨ́y⁴ ángel chié̱y² duh³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² Juan ja̱³. \v 2 Hi³ja̱³ gá⁴jmeé³ juúh⁴ liáh³ xiaa³dsaa³² Juan ja̱³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios, liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ chiáh² Jesucristo, baáy⁴ chiáh² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ gá⁴joó² ja̱³. \p \v 3 Hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² hi³ ga³he⁴ fáh⁴liu⁴ hi³ ma³ŋɨ́y² chieéy⁴ Dios la³. Ba² hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dah²nuu³ fáh⁴liu⁴ la³ xɨ³ nɨ³ hí⁴dah²jmeé⁴ he̱é̱yh³, chiaah¹ mɨ³ya³tɨ́⁴ hí⁴lí³ liáh³xɨ³ na³xɨɨ² la³. \s1 Gá⁴xɨ́y⁴ xi³ Juan ja̱³ dxiaá⁴ guah³ \p \v 4 Jniá³ Juan la³, ga³sɨ́⁴á⁴ xi³ la³ liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ guah³ hi³ niaá² estado Asia nɨ³. Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Dios duh³ hi²ñí³ah³ naá³ah³, hí̱³ba² Dios hi³ liáh³dsaayh⁴ xe̱y³ nɨ³, hi³ xe̱y³ liáh³ca̱á̱h³ mɨ³xa³ lɨ́⁴ baáy⁴ hí̱³ba² hi³ hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ nɨ³. Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ espíritus hi³ nieeyh⁴² xi² jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ Dios nɨ³. \v 5 Ba² cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Jesucristo dsa³ñi³² hi³ xiaa³dsaay³² cáh³ti³² nɨ³. Ñaá² hi³dxá³ ja̱y³ hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ jee⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³jú̱y¹, baáy⁴ hi³ gaáy³ gɨh¹ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ la³. Hi²xiáh³ nieéy² jnia² Jesucristo nɨ³, hi³ja̱³ nɨ³ ma³bé² dsaa² chiaa⁴²a² chie̱é̱yh¹ jmɨ³háy¹ ñaá². \v 6 Baáy⁴ ma³jméy² jnia² liáh³xɨ³ reyes baáy⁴ liáh³xɨ³ jmii³dsa³ duh³ hi²jmee²a² ta² chiáh² hi³ na³lɨ́y⁴ Dios chié̱y² baáy⁴ Jmii³ nɨ³. ¡Hi³ja̱³ ca̱³ñiih³² ba² hi²cuo²a² feh³ chiáh² baáy⁴ gua²chiuúh² hiíh⁴ chiáh² liáh³nɨ³ ca̱³ñiih³²! Amén. \p \v 7 ¡Joo⁴²ah³ ruh³, mɨ³ya³tɨ́⁴ hí⁴güéy³ jee⁴² jnií²! Hi³ja̱³ liáh⁴jɨy³ ba² hí⁴dah²joóy², ji̱í̱⁴ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²jméy² hooy³² nɨ³ hí⁴dah²joóy². Liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³ hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³, cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ hí⁴dah²jláy² hi³ dɨ³foyh⁴ mɨ² ma³dah²joóy² nɨ³. Liáh³ja̱³ jmɨ́yh³ hí⁴lí³. Amén. \p \v 8 “Jniá³ xa̱⁴²á⁴ liáh³xɨ³ diáh⁴ vóh² Alfa chie̱é̱yh¹ Omega, jniá³ hi³ ca³lɨ³liaá² baáy⁴ hi³ ga³hɨɨ³ ñi²”, liáh³ja̱³ féh³ Ñúh³a² nɨ³ hi³ liáh³dsaayh⁴ xe̱y³ nɨ³, hí̱³ba² hi³ xe̱y³ liáh³ca̱á̱h³ mɨ³xa³ lɨ́⁴ baáy⁴ hí̱³ba² hi³ hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ nɨ³. \s1 Gá⁴joó² Juan ja̱³ gá⁴joóy² Ja̱á̱² dsa³ liáh³xɨ³ hi³ cɨ⁴ \p \v 9 Jniá³ Juan la³, na³lɨ́⁴á⁴ du³ñuúh²ah³ hi³ja̱³ ree³ ba² ga³cɨ̱ɨ̱h³² ga³beeh³²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³, ree³ ba² na³hii⁴²a² chiáh² Dios, baáy⁴ na³cu̱h⁴²a² liáh³nɨ³ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiaa⁴²a² chiaah¹ ñaá² Jesucristo nɨ³ ga³cuoó⁴ jnia² fáh⁴je̱e̱³² chiáh². Cá⁴dah²ta̱a̱yh³ jniá³ ñuúh⁴ñí¹ Patmos, vó⁴ hi³ niaá² dxaah¹ jmɨ́⁴ñih¹ vih²chiaah¹ hi³ ga³hoy⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios, baáy⁴ hi³ ga³jmeey⁴ juúh⁴ ca³jaa¹ chiáh² Jesucristo nɨ³. \v 10 Ca̱á̱h³ tiaah² ja̱³ liáh³ ná⁴lɨ¹ jmɨɨ́¹ chiáh² Ñúh³a², mɨ²ja̱³ güéy⁴ Espíritu Santo ja̱³ ñiíh² chieéy⁴, ja̱³ ba² gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ chiu̱u̱³ cáh³ti³² xiáh³ rúh⁴cayh⁴, liáh³xɨ³ ga³hi̱i̱h² ca̱a̱³ trompeta ba² hi̱i̱h², \v 11 liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Jniá³ xa̱⁴²á⁴ liáh³xɨ³ diáh⁴ vóh² Alfa chie̱é̱yh¹ Omega, jniá³ hi³ ca³lɨ³liaá² baáy⁴ hi³ ga³hɨɨ³ ñi². Hi³ja̱³ xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ liáh³xɨ³ hi²joóy³ baáy⁴ hi³ hi²nuuy³ nɨ³, duh³ hi²sɨ́⁴u³ xi² niaá² liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ guah³ chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios hi³ nieeyh⁴² diáh⁴ fɨɨ³ hi³ na³hii⁴ estado Asia nɨ³, fɨɨ³ Éfeso, fɨɨ³ Esmirna, fɨɨ³ Pérgamo, fɨɨ³ Tiatira, fɨɨ³ Sardis, fɨɨ³ Filadelfia baáy⁴ fɨɨ³ Laodicea. \p \v 12 Ja̱³ba² gá⁴ji̱i̱⁴²á² xiáh³ rúh⁴caáh¹ duh³ hi²jooy¹ hi̱² hí̱³ liuy³² jniá³ ja̱³. Liáh³ gá⁴ji̱i̱⁴²á² ja̱³ mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² dxiaá⁴ ma³dxɨ⁴² gɨ́h² ñí¹niaá³, \v 13 baáy⁴ jee⁴² chiáh² liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ ma³dxɨ⁴² gɨ́h² ja̱³, gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ hi³ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ Ja̱á̱² dsa³, chih³ ca̱a̱³ mɨh³ hi³ ga³dxaa³² lɨ́⁴ luú¹ tɨɨ², baáy⁴ haah²vó¹ ja̱³ ta̱a̱⁴ ca̱a̱³ sɨ̱ɨ̱yh² laa³ ñí¹niaá³. \v 14 Jñu³ dxɨ² ja̱³, hi²xiáh³ jɨy³ tiaa³ liáh³xɨ³ ñú⁴já̱¹ dsɨɨ³jaa³ ba², baáy⁴ liáh³xɨ³ maa³ ba² tiaa³. Baáy⁴ diáh⁴ mɨ¹ñi² ja̱³ hi²xiáh³ veyh³ sɨɨ́⁴, liáh³xɨ³ xi³ ba² lii³²a². \v 15 Diáh⁴ tɨɨ² ja̱³ hi²xiáh³ sɨɨ́⁴, liáh³xɨ³ liih² na¹ñí¹ bronce hi³ ma³dah²bi³ŋɨɨ́³ dxaah¹ xi³ baáy⁴ ma³dah²bi³sú̱y³ cáh³ti³². Hi²xiáh³ ba³lu³ liu⁴, liáh³xɨ³ ga³hi̱i̱h² jmɨɨ³ mɨ² ca³lɨ³gaáy³ ba² liu⁴. \v 16 Guaa³ hi³nuy¹ ja̱³ xe̱yh³ dxieéy⁴ ñú⁴heé¹, baáy⁴ na³gua³ haa² ja̱³ ca̱a̱³ túh² hi³ xu̱h³, baáy⁴ meé⁴ liú⁴u³ tú̱⁴ jaa¹. Baáy⁴ ñi² ja̱³, liáh³xɨ³ ñíh² mɨ² bií⁴ veyh³ ga³dxiih³² ba², liáh³ja̱³ ba² sɨɨ́⁴ ñi² ja̱³. \p \v 17 Liáh³ gá⁴joó²á⁴ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴cɨ́h⁴á⁴ rúh⁴ñi² xɨ³ ba² hi³ ma³ju̱⁴²á⁴ ba². Joó⁴ ja̱³ba² gá⁴jniaa³ guaa³ hi³nuy¹ ja̱³ ñiíh² chieéy⁴ baáy⁴ liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Há⁴ hi³foh³²u³, chiaah¹ jniá³ nɨ³ na³lɨ́⁴á⁴ hi³ ca³lɨ³liaá² baáy⁴ hi³ ga³hɨɨ³ ñi² lɨ́⁴. \v 18 Jniá³ nɨ³ hi³ na³ji̱í̱h⁴á⁴, ba² gá⁴jú̱⁴á⁴, joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³na³ji̱í̱h⁴á⁴ ca̱á̱h³. Baáy⁴ ja̱³ba² na³ji̱í̱h⁴á⁴ liáh³nɨ³ gɨh¹ ba², há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jú̱³á⁴ cáh³ti³². Jniá³ nɨ³ xe̱yh⁴² diáh⁴ ja̱á̱²ñí¹ chiáh² fáh⁴ju̱y¹ ba² xe̱yh⁴² chiáh² jee⁴² xi²há⁴dxú⁴. \v 19 Hi³ja̱³ xɨɨ² hi³ ma³jooy⁴² nɨ³, liáh³xɨ³ dsa³lí³ ja̱³nɨ́⁴ baáy⁴ liáh³xɨ³ hí⁴lí³ dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³xɨ³ ma³hoó⁴á⁴ niu³ nɨ³. \v 20 Hi²fooh¹á² niu³ liáh³xɨ³ niaá⁴ hí⁴féh³ liáh³ca̱á̱h³ niaa³² diáh⁴ hi³ ma³jooy⁴² nɨ³. Liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ ñú⁴heé¹ hi³ ma³joo⁴²u³ ca³jaa¹ xi² nu¹á² nɨ³, na³lɨ́y⁴ dxieéy⁴ diáh⁴ ángel hi³ hí⁴dsá⁴ca̱³ fáh⁴liu⁴ liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ guah³, baáy⁴ liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ ma³dxɨ⁴² gɨ́h² ñí¹niaá³ nɨ³ ná⁴lɨ¹ liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ guah³. \c 2 \s1 Ja̱³la³ fáh⁴liu⁴ hi³ ŋaá² fɨɨ³ Éfeso \p \v 1 ’Xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ hi³chiaah³² ángel hi³ jey¹ ñuúh⁴guah³ fɨɨ³ Éfeso nɨ³, duh³ liáh³la³ xɨɨh²: “Liáh³la³ féh³ hi³ xe̱yh³ liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ ñú⁴heé¹ guaa³ hi³nuy¹ nɨ³, hí̱³ba² hi³ chie⁴ji̱i̱⁴ jee⁴² xi² niaá² liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ ma³dxɨ⁴² gɨ́h² ñí¹niaá³ nɨ³: \v 2 Ga³jooy³² ba² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ ga³jmeey³ nɨ³, maay⁴ ba² hi³ bií⁴ veyh³ ta² ga³jmeey³, hi³ bií⁴ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiú̱h²u³, hi³ há⁴hé³ naá³u³ chia̱á̱h¹u³ diáh⁴ hi³ mɨ³hey³². Ba² maay⁴ ba² hi³ ma³ya³dsaa⁴u³ hiíh⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dah²féh³ hi³ na³lɨ́y⁴ apóstoles baáy⁴ há⁴hé³ he̱é̱yh³ dɨ³na³lɨ́y⁴, ma³dsaá⁴ háy² hi³ ca³dah²juu³² ba² nɨ³. \v 3 Hi²xiáh³ ma³cɨ̱ɨ̱́h² ma³beéh²u³, joó⁴ dsa³tiaá⁴u³ ba², hi²xiáh³ veyh³ ma³jmeéy¹ ta² chieéy⁴ chiaah¹ hi³ bií⁴ naá⁴u³ jniá³, há⁴hé³ ma³vaah⁴u³ cáh³ti³². \v 4 Joó⁴ xa³ ca̱a̱³ hi³ ga³jmeey³ hi³ cɨ̱ɨ̱³²á⁴, há⁴hé³ máh⁴ naá⁴u³ jniá³ liáh³xɨ³ mɨ² dsa³jéy⁴. \v 5 Hi³ja̱³ bi³liih⁴² háy² liáh³xɨ³ dxú⁴ gá⁴jmeéy¹ dsa³jéy⁴, tia³hi³ dxú⁴ ba², baáy⁴ jmee² ca̱á̱h³ he̱é̱yh³ liáh³xɨ³ ga³jmeey³ liáh³ca̱á̱h³ ja̱³. Chiaah¹ xɨ³ nɨ³ haá², mɨ²ja̱³ ya³mé⁴á⁴ niu³ ji̱³nɨɨ́⁴ duh³ ya³je̱h⁴²á² ma³dxɨ⁴² gɨ́h² chiú̱h²u³ xi² na³jniaa³ nɨ³. \v 6 Joó⁴ xa³ ba² ruh³ ca̱a̱³ hi³ dxú⁴ chiú̱h²u³, hi³ hi²xiáh³ cɨ̱ɨ̱³²u³ ga³joóy³ hi³ mɨ³hee³² hi³ ca³dah²jmee⁴ diáh⁴ dsa³ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ nicolaítas. Ba² hi³ nɨ³ nɨ³ hi²xiáh³ cɨ̱ɨ̱³²á⁴ jniá² ga³jooy³². \v 7 Hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴, cua²niuú³ hi³ ga³féh³ Espíritu nɨ³ ga³sɨɨ́h⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ hi³ niaá² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³. Diáh⁴ hi³ hí⁴tiaá⁴, diáh⁴ hi³hí̱³ hi²cuoó⁴á⁴ hí⁴dah²cuh³ mɨɨ¹ ma³ hi³ ga³cuo⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a² hi³ jey¹ xi² jey¹ Dios nɨ³.” \s1 Ja̱³la³ fáh⁴liu⁴ hi³ ŋaá² fɨɨ³ Esmirna \p \v 8 ’Ba² xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ hi³chiaah³² ángel hi³ jey¹ ñuúh⁴guah³ fɨɨ³ Esmirna nɨ³, liáh³la³ xɨɨh²: “Liáh³la³ féh³ hi³ xe̱y³ mɨ² dsa³jéy⁴ baáy⁴ xe̱y³ chiáh² liáh³nɨ³ hí⁴hɨɨ́⁴ ñi² jmɨɨyh⁴²güii³, hí̱³ba² hi³ gá⁴jú̱y⁴ baáy⁴ lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ nɨ³: \v 9 Maay⁴ ba² jɨɨ⁴ hi³ ga³jmeey³. Maay⁴ hi³ ga³cɨ̱ɨ̱h³² ga³beeh³²u³ baáy⁴ maay⁴ ba² hi³ bií⁴ tiaa³u³ nɨ³ joó⁴ xaa³²u³ ba² gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³. Baáy⁴ maay⁴ hi³ hi²xiáh³ ca³dah²liu⁴ mɨ³hee³² chiú̱h²u³ diáh⁴ hi³ ca³dah²féh³ na³lɨ́y⁴ israelitas nɨ³, joó⁴ jmáyh² diáh⁴ xɨh³chie̱y³² Hi³há⁴dxúy⁴ ba² nɨ³. \v 10 Há⁴ hi³foh³²u³ chiáh² liáh³xɨ³ hí⁴chi̱í̱h² hí⁴beéh²u³, chiaah¹ hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³ hí⁴jmeé⁴ hí⁴dah²taayh³ ñuúh⁴ñí¹ ja̱y³ aá⁴ah³, duh³ hí⁴lii⁴ xɨ² he̱é̱yh³ ba² chia̱á̱²ah³. Dxiá⁴ jmɨɨ́¹ jmɨ́yh³ hí⁴chi̱í̱h² hí⁴beéh²ah³. Joó⁴ ñí³ah³ xiaa³dsaa³² hí⁴tɨ́⁴ lɨ́⁴ hiíh⁴ hí⁴jú̱³ah³, duh³ hi²cuoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ hi³ há⁴hé³ máh⁴ dsá⁴yeéy⁴ liáh³xɨ³ premio chia̱á̱²ah³. \v 11 Hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴, cua²niuú³ liáh³xɨ³ ga³féh³ Espíritu nɨ³ ga³sɨɨ́h⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ hi³ niaá² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³. Diáh⁴ hi³ hí⁴tiaá⁴, há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ ca̱á̱h³ liáh³xɨ³ hí⁴chi̱í̱yh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ xe̱y³ dxú⁴.” \s1 Ja̱³la³ fáh⁴liu⁴ hi³ ŋaá² fɨɨ³ Pérgamo \p \v 12 ’Ba² xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ hi³chiaah³² ángel hi³ jey¹ ñuúh⁴guah³ fɨɨ³ Pérgamo nɨ³. Liáh³la³ xɨɨh²: “Liáh³la³ féh³ hi³ xa̱h³ túh² hi³ xu̱h³ hi³ meé⁴ liú⁴u³ tú̱⁴ jaa¹ nɨ³: \v 13 Maay⁴ ba² jɨɨ⁴ hi³ ga³jmeey³ nɨ³, maay⁴ ba² hi³ je¹u³ xi² ga³chiuuh³² hiíh⁴ Hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³, joó⁴ gu³xɨ³ ba² liáh³ja̱³ yáh¹, jmeey³ ba² he̱é̱yh³ chieéy⁴. Há⁴hé³ ma³tiúy² hi³ ca³gua³taá³u³ chieéy⁴, ñé⁴ liáh³ cá⁴dah²jɨ̱́yh⁴ Antipas dsa³ñi³² xiaa³dsaay³² chia̱á̱²á⁴ nɨ³, hi³ cá⁴lɨ́⁴jɨ̱yh⁴² xi² niaah⁴²ah³, ja̱³ ba² xi² jey¹xe̱y³ Hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³. \v 14 Joó⁴ xa³ liáh³bií⁴ ca³liuh² hi³ ga³jmeey³ hi³ cɨ̱ɨ̱³²á⁴: xe̱y³ chiáh² liáh³nɨ³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ dɨ́⁴dah²tiú² hi³ gá⁴hé³ Balaam. Chiaah¹ Balaam ja̱³ cá⁴bí⁴tieéyh³ juúh⁴ Balac ja̱³ duh³ hí⁴bí⁴taay³ diáh⁴ israelitas. Gá⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴ hi³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴dah²cuh³ ŋú² hi³ ma³niaá⁴ rúh⁴ñi² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh², baáy⁴ hi³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴dah²jmeé⁴ ga̱y³ diáh⁴ dsa³. \v 15 Ba² xe̱y³ chiáh² liáh³nɨ³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ dɨ́⁴dah²tiú² liáh³xɨ³ ca³dah²he⁴ diáh⁴ nicolaítas. Hi²xiáh³ cɨ̱ɨ̱³²á⁴ jniá³ ga³jooy³² hi³nɨ³. \v 16 Hi³ja̱³ tia³hi³ dxú⁴ ba², chiaah¹ xɨ³ haá² mɨ²ja̱³ ya³mé⁴á⁴ niu³ ji̱³nɨɨ́⁴ duh³ ya³tí̱²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ hi³nɨy³² chie̱é̱yh¹ túh² hi³ na³gua³ haay⁴ la³. \v 17 Hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴, cua²niuú³ liáh³xɨ³ ga³féh³ Espíritu nɨ³ ga³sɨɨ́h⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ hi³ niaá² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³. Hi³ hí⁴tiaá⁴, hi³hí̱³ hi²cuoó⁴á⁴ hí⁴eéh² maná hi³ na³ma² nɨ³, baáy⁴ hi²cuoó⁴á⁴ ca̱a̱³ mɨ¹cu̱ú̱¹ tiaa³. Dsaah⁴ mɨ¹cu̱ú̱¹ nɨ³ na³xɨɨ² ca̱a̱³ nombre hi³mɨɨ³² hi³ há⁴hé³ xe̱y³ hí⁴dsaay⁴, ti̱¹ hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ ja̱³ ba² hí⁴dsaay⁴ nombre ja̱³.” \s1 La³ na³xɨɨ² fáh⁴liu⁴ hi³ ŋaá² fɨɨ³ Tiatira \p \v 18 ’Ba² xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ hi³chiaah³² ángel hi³ jey¹ ñuúh⁴guah³ fɨɨ³ Tiatira, liáh³la³ xɨɨh²: “Liáh³la³ féh³ Ja̱á̱² Dios hi³ ná⁴lɨ¹ liáh³xɨ³ xi³ diáh⁴ mɨ¹ñi² nɨ³, baáy⁴ hi³ ná⁴lɨ¹ diáh⁴ tɨɨ² liáh³xɨ³ na¹ñí¹ bronce hi³ ma³lɨ³sú̱y² nɨ³: \v 19 Maay⁴ ba² jɨɨ⁴ hi³ dxú⁴ hi³ ga³jmeey³ nɨ³, maay⁴ ba² hi³ bií⁴ naá⁴u³ diáh⁴ ja̱á̱¹oóh²u³ nɨ³, maay⁴ ba² hi³ ca³gua³taá³u³ dxú⁴ chieéy⁴, baáy⁴ maay⁴ hi³ ga³jmeey³ ta² chieéy⁴ baáy⁴ hi³ bií⁴ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiú̱h²u³ nɨ³, ba² maay⁴ ba² hi³ mɨ³hi²jmeey³ gɨh¹ he̱é̱yh³ ja̱³nɨ́⁴ liáh³xɨ³ mɨ² dsa³jéy⁴. \v 20 Joó⁴ xa³ liáh³bií⁴ ca³liuh² hi³ ga³jmeey³ hi³ja̱³ cɨ̱ɨ̱³²á⁴. Chiaah¹ ga³cuoy³ je² jmee⁴ chiáh² liáh³nɨ³ mɨ́³ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ Jezabel nɨ³, hi³ ga³féh³ hi³ ga³ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios, hi³ja̱³ dsa³tiaá⁴ juuy³² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² chieéy⁴ nɨ³. Chiaah¹ ca³bi³jmeéy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²jmeé⁴ ga̱y³, baá⁴ ba² ca³bi³jmeéy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²eéh² hi³ ma³ŋɨ́³ ma³dah²dxá³ rúh⁴ñi² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² nɨ³. \v 21 Ma³cuoó⁴á⁴ ba² je² duh³ hí⁴tá⁴ hí⁴hɨ́⁴ dxú⁴, joó⁴ há⁴hé³ dɨ́⁴tiú² hi³ ga³jmee⁴ ga̱y³ nɨ³. \v 22 Hi³ja̱³ jniá³ hi²jmeey⁴² hí⁴chiaa³ ca̱a̱³ dsaá¹ gaáy³. Baáy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ree³ chie̱é̱yh¹ nɨ³, hi²xiáh³ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴ xɨ³ nɨ³ há⁴hé³ hí⁴dah²tiú² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ mɨ́³ nɨ³. \v 23 Baá⁴ ba² hi²jɨ̱h¹á² diáh⁴ ja̱á̱² mɨ́³ nɨ³. Mɨ²ja̱³ hí⁴dsaá⁴ dsɨ́² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ nɨ³, hi³ hi²xiáh³ dxú⁴ maay⁴ liáh³xɨ³ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ diáh⁴ dsa³, baáy⁴ cui̱í̱⁴ dxú⁴ cáh³ti³² fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh² diáh⁴. Baáy⁴ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³ah³ niaá⁴ah³ hi²cuoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ jñii⁴ah³ liáh³nɨɨh¹ ta² hi³ ma³jmeé¹ah³. \v 24 Joó⁴ gɨh¹ tú̱⁴dsaah⁴ah³ niaá⁴ah³ niaah⁴²ah³ fɨɨ³ Tiatira nɨ³ há⁴hé³ ga³jmee³ah³ he̱é̱yh³ chiáh² mɨ́³ nɨ³. Ba² há⁴hé³ dsaá⁴ há²ah³ fáh⁴he² chiáh² Hi³há⁴dxúy⁴ hi³ ca³dah²he⁴ hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹ nɨ³. Hi³ja̱³ niaá⁴ah³ há⁴hé³ máh⁴ xa³ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³. \v 25 Joó⁴ jmeé¹ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³nɨ³ jmáyh² hi³ dxú⁴ hi³ ma³lí̱³ah³ hí⁴tɨ́⁴ lɨ́⁴ hiíh⁴ hí⁴güé³á⁴ ca̱á̱h³. \v 26 Diáh⁴ hi³ hí⁴tiaá⁴ baáy⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ hí⁴hɨɨ́⁴ lɨ́⁴ ñi² jmáyh² hi³ naáy⁴, diáh⁴ hi³hí̱³ hi²cuoó⁴á⁴ diáh⁴ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴dah²chiuúh² hiíh⁴ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³. \v 27 Hi³ja̱³ hí⁴tɨ̱́y⁴ diáh⁴ vara na¹ñí¹ liáh³xɨ³ ma³cuoó⁴ jniá³ Ñuyh⁴ nɨ³ vara. Hi²xiáh³ veyh³ hí⁴dah²chiuúh² hiíh⁴ chiáh² diáh⁴. Chiaah¹ liáh³xɨ³ ga³fí̱³ ga³dsaáy³ ca̱a̱³ mɨ¹ya³ ji̱i̱⁴ ba² hí⁴lí³ chiáh² diáh⁴. \v 28 Ba² hi²cuoó⁴á⁴ diáh⁴ ñú⁴heé¹ hi³ ga³dxiih³² xiáh³hee³ nɨ³. \v 29 Hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴, cua²niuú³ liáh³xɨ³ ga³féh³ Espíritu nɨ³ ga³sɨɨ́h⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ hi³ niaá² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³.” \c 3 \s1 Ja̱³la³ fáh⁴liu⁴ hi³ ŋaá² fɨɨ³ Sardis \p \v 1 ’Ba² xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ hi³chiaah³² ángel hi³ jey¹ ñuúh⁴guah³ fɨɨ³ Sardis. Liáh³la³ xɨɨh²: “Liáh³la³ féh³ hi³ heey³² liú⁴u³ dxieéy⁴ espíritus chié̱y² Dios baáy⁴ hi³ xe̱yh³ liú⁴u³ dxieéy⁴ ñú⁴heé¹ nɨ³: Maay⁴ ba² jɨɨ⁴ hi³ ga³jmeey³ nɨ³. Chiáh² diáh⁴ dsa³ hi²xiáh³ gaá³u³ joó⁴ ca³jaa¹ chieéy⁴ jniá³ jmɨ́yh³ na³jú̱¹u³ cáh³ti³² ba². \v 2 Hi³ja̱³ bi³yá¹ ñíy¹, cuoo² vo̱ó̱h²u³ hi³ bií⁴. Jmee² ca̱á̱h³ liáh³xɨ³ ma³jmeéy¹ dsa³jéy⁴, chiaah¹ mɨ³foóh¹ hí⁴ii³ cáh³ti³² ta² chiú̱h²u³. Chiaah¹ ma³joóy² hi³ há⁴hé³ ma³yey³ ma³jooy³ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ ta² chiú̱h²u³ nɨ³ rúh⁴ñi² Dios. \v 3 Hi³ja̱³ bi³liih⁴² háy² liáh³xɨ³ ma³bi³tɨ̱⁴u³ nɨ³, má⁴dxií⁴ chiú̱h²u³ liáh³nɨ³, tia³hi³ dxú⁴ ba². Chiaah¹ xɨ³ há⁴hé³ hi²bi³xɨh¹u³ háy² mɨ²ja̱³ ñii⁴ xi² je¹u³ nɨ³ liáh³xɨ³ ja̱y³ dsa³hi̱i̱³, baáy⁴ há⁴hé³ maáy³ he² hora hí⁴dxaá²á⁴. \v 4 Gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ ruh³ liáh³ja̱³ yáh¹, xe̱y³ ba² fɨɨ³ Sardis nɨ³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ma³dah²bi³sah³ mɨh³ chiáh² diáh⁴. Diáh⁴ hi³nɨy³² si¹ hí⁴dah²chié⁴ hí⁴dah²ji̱í̱⁴ chie̱é̱yh¹ jniá³ dɨ³chih³ mɨh³ tiaa³, chiaah¹ hi²xiáh³ dxú⁴ ma³dah²jmeé³. \v 5 Diáh⁴ hi³ hí⁴tiaá⁴, diáh⁴ hi³hí̱³ hí⁴dah²cɨ́h² mɨh³ tiaa³, baáy⁴ há⁴hé³ máh⁴ hi²béy⁴ nombre chiáh² diáh⁴ ñi² xi³ xi² tieéyh¹ diáh⁴ hi³ dɨ³xe̱y³ dxú⁴. Hi²fooh¹á² Ñuyh⁴ nɨ³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ ángeles hi³ mɨ³cui̱i̱⁴²á⁴ ba² diáh⁴. \v 6 Hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴, cua²niuú³ liáh³xɨ³ ga³féh³ Espíritu nɨ³ ga³sɨɨ́h⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ hi³ niaá² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³.” \s1 Ja̱³la³ fáh⁴liu⁴ hi³ ŋaá² fɨɨ³ Filadelfia \p \v 7 ’Ba² xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ hi³chiaah³² ángel hi³ jey¹ ñuúh⁴guah³ fɨɨ³ Filadelfia: “Liáh³la³ féh³ hi³ bií⁴ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ baáy⁴ hi³ bií⁴ xiaa³dsaay³² nɨ³, hí̱³ba² hi³ xa̱h³ ja̱á̱²ñí¹ chiáh² rey David, chiaah¹ liu³u²xɨ³ hí⁴niá² jnɨ́¹ñú² nɨ³, gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴jní⁴. Baáy⁴ liu³u²xɨ³ hí⁴jní⁴, mɨ²ja̱³ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴niá². Liáh³la³ féh³: \v 8 Maay⁴ ba² jɨɨ⁴ hi³ ga³jmeey³ nɨ³. Ma³cueeh⁴²á² ba² na³na² ca̱a̱³ haah²ñu¹ chiú̱h²u³ baáy⁴ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴jní⁴, chiaah¹ gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ na³fáyh⁴ xa³ hi³ bii³²u³ joó⁴ ma³niuuy³ dsaá² fáh⁴liu⁴ chieéy⁴ baáy⁴ há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³féyh¹ hi³ há⁴hé³ cui̱i̱⁴u³ jniá³. \v 9 Hi³ja̱³ hi²jmeey⁴² hi³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ xɨh³chie̱y³² Hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³, diáh⁴ hi³ ca³dah²juu³² ca³dah²féh³ hi³ dɨ³na³lɨ́y⁴ israelitas, hi²jmeey⁴² hi³ dsá⁴dxí̱⁴ xi² je¹u³ nɨ³ duh³ hí⁴dah²xɨ́h² ji̱² rúh⁴ñíy¹, baáy⁴ hí⁴dah²féh³ hi³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² hi²xiáh³ naá⁴á⁴ niu³. \v 10 Hi³ fáh⁴ hi³ ma³jmeéy¹ he̱é̱yh³ hi³ ma³foóh²á⁴ niu³ nɨ³: ‘Ma³jmeéy¹ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiú̱h²u³’, hi³ja̱³ jniá³ hi²haáh⁴á⁴ niu³ hí¹ jmɨɨ́¹ mɨ² mɨ³hí⁴chi̱í̱yh² gaáy³ ta² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³. Chiaah¹ hi²ya³dsaa⁴²á⁴ hiíh⁴ chiáh² diáh⁴ xɨ³ hí⁴dah²nuú⁴ hí⁴dah²ñí² dsaá² chieéy⁴ ha²xɨ² haá². \v 11 Hí⁴güé³á⁴ ba² ji̱³nɨɨ́⁴. Há⁴ hi³tuy³² hi³ ma³lí̱³u³ nɨ³ duh³ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴booy³ niu³ corona chiú̱h²u³. \v 12 Chiaa h¹ diáh⁴ hi³ hí⁴tiaá⁴, diáh⁴ hi³hí̱³ hi²jmé⁴á⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ dsɨ³ hi³ hí⁴huúy⁴ guah³ chiáh² Dios chia̱á̱²á⁴ nɨ³, baáy⁴ gu³xɨ³ jlɨ́h³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴voóy⁴ diáh⁴ nɨɨ́⁴. Hi²tia̱a̱⁴²á² diáh⁴ nombre chiáh² Dios chia̱á̱²á⁴ nɨ³, baáy⁴ hi²tia̱a̱⁴²á² diáh⁴ nombre chiáh² fɨɨ³ chiáh² Dios chia̱á̱²á⁴ nɨ³, dɨ́h¹ feh²a² fɨɨ³ Jerusalén hi³mɨɨ³² hi³ hí⁴yá⁴xiaá² yuuh¹ güii³ xi² jey¹ Dios chia̱á̱²á⁴ nɨ³, baá⁴ ba² hi²tia̱a̱⁴²á² diáh⁴ nombre chieéy⁴ hi³mɨɨ³². \v 13 Hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴, cua²niuú³ liáh³xɨ³ ga³féh³ Espíritu nɨ³ ga³sɨɨ́h⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ hi³ niaá² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³.” \s1 Ja̱³la³ fáh⁴liu⁴ hi³ ŋaá² fɨɨ³ Laodicea \p \v 14 ’Ba² xɨɨ² ca̱a̱³ xi³ hi³chiaah³² ángel hi³ jey¹ ñuúh⁴guah³ fɨɨ³ Laodicea. Liáh³la³ xɨɨh²: “Liáh³la³ féh³ hi³ xiaa³dsaay³² nɨ³, hi³ na³lɨ́y⁴ dsa³ñi³² hi³ ga³liu⁴ liáh³ xiaa³dsaa³² nɨ³, hí̱³ba² hi³ dxɨ́⁴lieey³² liáh³ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³ jɨɨ⁴ hi³la³ hi³nɨ³: \v 15 Maay⁴ ba² jɨɨ⁴ liáh³xɨ³ ga³jmeey³ nɨ³. Maay⁴ ba² hi³ há⁴hé³ vá¹jlɨ́h¹u³ fáh⁴yeey¹, joó⁴ ba² há⁴ jmee⁴ hu̱² he̱é̱yh³ ba² xa³ hi³ bii³²u³. ¡Na³fáyh⁴ gɨh¹ hu̱² güiíh³u³ cáh³ti³² ba², hu̱² gɨh³ dxɨɨ́³u³ cáh³ti³² ba²! \v 16 Joó⁴ jlɨ́h³lieéyh³ na³dxaá³u³ ba² nɨ³, hi³ja̱³ há⁴hé³ he̱é̱yh³ ba² güiíh³u³, ba² há⁴hé³ gɨh³ dxɨɨ́³u³, hi³ja̱³ xɨ³ ba² hi³ hi²ñu¹á² niu³ ba² hu̱² hi²jmeey⁴². \v 17 Chiaah¹ ga³fáyh³: Hi²xiáh³ xaa³²á⁴, hi²xiáh³ dxú⁴ je¹á² baáy⁴ há⁴hé³ ná⁴na⁴² chieéy⁴ cáh³ti³². Joó⁴ há⁴hé³ ga³ca̱y³ cua̱a̱y¹ná² hi³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² niu³, hi²xiáh³ liáh³dsɨɨ³² niu³, hi²xiáh³ tiaa³u³, hi²xiáh³ tuú¹u³ baáy⁴ na³laá³u³ cáh³ti³². \v 18 Hi³ja̱³ ga³fooh³²á⁴ niu³, liá² ñí¹niaá³ hi³ nɨɨy⁴ nɨ³, joó⁴ ñí¹niaá³ hi³ dxú⁴ cáh³ti³² nɨ³ ba², duh³ he̱é̱yh³ ba² hí⁴xaa³²u³. Baáy⁴ liá² mɨh³ tiaa³ duh³ hi²cɨ́yh³ duh³ há⁴hé³ máh⁴ hi²cuoy³ fáh⁴hiíh⁴ chiaah¹ hi³ na³laá³u³ nɨ³. Baáy⁴ liá² mɨ³² duh³ hi²tayh³ mɨ¹ñíy¹ nɨ³ duh³ hí⁴jniaa³²u³ dxú⁴. \v 19 Chiaah¹ jniá³ si¹ ga³xi³²á⁴ baáy⁴ ca³bi³chií⁴á⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ naá⁴á⁴. Hi³ja̱³ ga³jmee⁴ hi²cuooy¹ vo̱ó̱h²u³ hi³ bií⁴ baáy⁴ tia³hi³ dxú⁴ ba². \v 20 Ja̱³la³ hií⁴á⁴ tey⁴ haah²ñu¹ la³. Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ hí⁴nuú⁴ hi³ tey⁴ la³ baáy⁴ hi³ hí⁴niá² jnɨ́¹ñú² chiáh², mɨ²ja̱³ ya³húy² xɨ¹ñúh⁴ chiáh² duh³ hi²eeyh⁴² ca̱a̱³ feh³ chia̱a̱h⁴²á². \fig Apocalipsis 3:20|src="CN02107B.TIF" size="span" ref="Apocalipsis 3:20" \fig* \v 21 Diáh⁴ hi³ hí⁴tiaá⁴ nɨ³, hi²cuoó⁴á⁴ diáh⁴ hí⁴dah²güe³ xi² je¹á² chiuuyh³² hiíh⁴ ja̱³ba² liáh³xɨ³ jniá³ hi³ ma³tieéy⁴ nɨ³, hi³ja̱³ ma³dxéy² jniá³ Ñuyh⁴ xi² jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ nɨ³. \v 22 Hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴, cua²niuú³ liáh³xɨ³ ga³féh³ Espíritu nɨ³ ga³sɨɨ́h⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ hi³ niaá² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³.” \c 4 \s1 Dsa³lí³ hu̱u̱¹rá² Dios yuuh¹ güii³ \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joóy² hi³ na³na² ca̱a̱³ jnɨ́¹ñú² chiáh² yuuh¹ güii³, mɨ²ja̱³ gá⁴liúy² jniá³ ca̱á̱h³ dsaá⁴ hi³ ná⁴lɨ¹ ñii² liáh³xɨ³ ñii² trompeta ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―Ya³vɨɨ́h² la³, duh³ hi²hoó⁴á⁴ niu³ hi³ hí⁴lí³ mɨ² ma³jooy³ ma³lɨ⁴ hi³ ma³hoó⁴á⁴ niu³ nɨ³. \p \v 2 Ca̱a̱³ ba² dɨ́h¹ gá⁴jmeé³ Espíritu ja̱³ gá⁴joóy² xi² ga³guá³ hi³ ga³chiuuh³² hi³ na³jniaa³ yuuh¹ güii³ ja̱³, hi³ja̱³ nɨɨ́⁴ jey¹ ja̱y³ dsa³. \v 3 Ñi²haa² hi³ gá⁴joó²á⁴ ja̱³ ná⁴lɨ¹ liáh³xɨ³ na¹cu̱ú̱¹ hi³ sɨɨ́⁴ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ jaspe hu̱² gɨh³ liáh³xɨ³ cornalina. Ji̱h²caa¹ xi² jey¹ hi³hí̱³ ná⁴ji̱i̱⁴² ca̱a̱³ jmɨ́⁴cu̱ú̱¹ baáy⁴ liáh³xɨ³ sɨɨ́⁴ na¹cu̱ú̱¹ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ esmeralda ba² sɨɨ́⁴. \v 4 Caa¹ xi² jey¹ ja̱³ na³jniaa³ gɨh¹ dxiaá³chiú̱³ hí¹ xi² ca³dah²guá³ diáh⁴ hi³ ca³dah²chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³. Nɨɨ́⁴ dɨ³nieeyh⁴² dxieéy³chiú̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴, dɨ³chih³ mɨh³ tiaa³ baáy⁴ na³jniaa³ máh⁴ ca̱a̱³ corona ñí¹niaá³ dxɨ² diáh⁴. \v 5 Xi² jey¹ ñaá² hi³ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³ dsa³voo³ xi³sɨɨ⁴, hi²xiáh³ ba³ hi̱i̱h² baáy⁴ hi²xiáh³ ba³ dsa³ŋaa³. Haah² xi² jey¹ hi³ gaáy³ gɨh¹ ja̱³ na³hi̱i̱⁴ dxiaá⁴ xi³, joó⁴ hí̱³ba² diáh⁴ hi³ dxieéy⁴ espíritus chié̱y² Dios nɨ³ ba² ja̱³. \v 6 Baáy⁴ ja̱³ba² xi² jey¹ na³jaáh³ hú³ gaáy³ liáh³xɨ³ jmɨ́⁴ñih¹, baáy⁴ jɨy³ cáh³ti³². \p Dxaah¹ baáy⁴ caa¹ xi² jey¹ ja̱³ dah²chie⁴ dah²ji̱i̱⁴ chiú̱y³ diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ baáy⁴ hi²xiáh³ ñuú³ mɨ¹ñi² diáh⁴ xaa⁴ na³ca̱á̱y⁴ cuerpo chiáh² diáh⁴, liáh³ ba² rúh⁴ñi² diáh⁴, liáh³ ba² rúh⁴cah² diáh⁴. \v 7 Hi³dxá³ ja̱y³ ja̱³ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ yah³cue⁴, hi³dxá³ aáy⁴ ja̱³ lii³²a² liáh³xɨ³ cue²yah³ dsaá⁴, hi³dxá³ aay³ ja̱³ ná⁴lɨ¹ ñi² liáh³xɨ³ ñi² ja̱y³ dsa³, baáy⁴ hi³dxá³ chiú̱y³ ja̱³ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ mɨɨ³ hi³ dsa³ra̱á̱³ ba². \v 8 Liú⁴u³ chiú̱y³ diáh⁴ hi³hí̱³ xa³ máh⁴ jñuú³ cueé² diáh⁴, xa³ mɨ¹ñi² xiáh³ ñiíh² baáy⁴ xiáh³ ñuúh⁴ chiáh² diáh⁴, baáy⁴ jmɨɨ⁴ nɨ³ voo⁴ nɨ³ há⁴hé³ dah²tiu³² hi³ dah²liuy³² Dios, liáh³la³ dah²féh³: \q1 Hi²xiáh³ na³ŋɨɨ́y³, hi²xiáh³ na³ŋɨɨ́y³, hi²xiáh³ na³ŋɨɨ́y³ Ñúh³a² Dios hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ nɨ³, \q1 hi³ liáh³dsaayh⁴ xe̱y³, hi³ xe̱y³ liáh³nɨ³, baáy⁴ hí̱³ba² hi³ hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ nɨ³. \p \v 9 Hɨɨh⁴² máh⁴ ca̱³ji̱i̱³ ca³dah²jmee⁴ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³ rúh⁴ñi² hi³ jey¹ gaáy³ ja̱³, hí̱³ba² hi³ na³ji̱í̱yh⁴ chiáh² liáh³nɨ³. Liáh³ca̱á̱h³ tiaah² mɨ² ca³dah²jmee⁴ liáh³ja̱³, \v 10 mɨ²ja̱³ liú⁴u³ dxieéy³chiú̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³ ca³dah²xɨh³² ji̱² rúh⁴ñi², duh³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² hi³ na³ji̱í̱yh⁴ liáh³nɨ³, baáy⁴ ca³dah²jniaa³ diáh⁴ coronas chiáh² diáh⁴ ja̱³ xi² jey¹ hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹ ja̱³, baáy⁴ liáh³la³ ca³dah²féh³: \q1 \v 11 Ñúh³ah¹ jmɨ́yh³ hi³ ga³jmee⁴ ba² nɨ³ hi²jmeeh²ah¹ niu³ gaá³u³, hi²jmeeh²ah¹ niu³ hu̱u̱¹rá². \q1 Liáh³ ga³jmee⁴ ba² nɨ³ hi³ haay³ fáh⁴lí³. \q2 Chiaah¹ vo̱ó̱h²u³ nɨ³ gá⁴jmeéy¹ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \q1 Chiaah¹ jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ gá⁴lɨ́⁴ háy² vo̱ó̱h²u³ ba² nɨ³ xa³ jɨɨ⁴ hi³la³ hi³nɨ³ hi³ja̱³ ja̱³ gá⁴jmeéy¹. \c 5 \s1 Ca̱a̱³ ya̱á̱³ meh¹xi³ baáy⁴ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ \p \v 1 Mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² guaa³ hi³ nuy¹ hi³ jey¹ gaáy³ ja̱³ xa̱h³ ca̱a̱³ ya̱á̱³ meh¹xi³, hi³ na³xɨɨ² xiáh³ ñuúh⁴ baáy⁴ xiáh³ ñiíh². Baáy⁴ xa³ hi³ ná⁴dsaah² ba³ cáh³ti³² duh³ há⁴hé³ xe̱y³ hí⁴ji̱í̱² meh¹xi³ ja̱³. Dxiaá⁴ bih³ diáh⁴ hi³ ná⁴dsaah² ja̱³. \v 2 Ja̱³ba² gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ ángel hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ baáy⁴ chiu̱u̱³ cáh³ti³² liu⁴ hi³ ŋɨɨ⁴ juúh⁴ liáh³la³ féh³: \p ―¿Hi³nɨy³² jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ hí⁴ra̱á̱y² diáh⁴ hi³ ná⁴dsaah² nɨ³ duh³ hí⁴jooy³ hí⁴ji̱í̱² xi³ nɨ³? \p \v 3 Joó⁴ há⁴hé³ gá⁴sa̱y³ gu³xɨ³ ja̱y³ hi³ hee⁴ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴ji̱í̱² meh¹xi³ ja̱³, ñé⁴ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² yuuh¹ güii³, ñé⁴ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² dxaah¹vó⁴ la³, ñé⁴ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² ñuúh⁴ dxaah¹vó⁴, ñé⁴ hi³ hí⁴jooy³ hí⁴dah²joó² xi³ ja̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³. \v 4 Hi³ja̱³ hi²xiáh³ jla⁴²á², chiaah¹ hi³ há⁴hé³ xe̱y³ hí⁴jooy³ hí⁴ji̱í̱² meh¹xi³ ja̱³, ñé⁴ hi³ hí⁴dah²hé⁴ xi³ ja̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³, ñé⁴ hi³ hí⁴dah²joó². \v 5 Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³ ja̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³: \p ―Há⁴ máh⁴ hi³jla⁴²u³, chiaah¹ hi³ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ yah³cue⁴ hi³ hiíy⁴ ñi² chiáh² diáh⁴ dsa³ Judá, hí̱³ba² Ja̱á̱² dxaa⁴² David nɨ³ ma³tiaá⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴, hi³ja̱³ hi³nɨy³² nɨ³ hí⁴jooy³ hí⁴ra̱á̱y² diáh⁴ hi³ ná⁴dsaah² meh¹xi³ nɨ³ duh³ hí⁴ji̱í̱². \p \v 6 Mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ hiíy⁴ xi² jey¹ hi³ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³, caayh³² jee⁴² chiáh² hi³ chiú̱y³ diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³, baáy⁴ jee⁴² chiáh² diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³. Lii³² hi³ liáh³ca̱a̱y³ ma³ŋɨ́³ ma³dah²jɨ̱́yh⁴. Xa³ dxiaá⁴ mee⁴dxɨ² baá⁴ ba² dxiaá⁴ mɨ¹ñi². Mɨ¹ñi² ja̱³, ná⁴lɨ¹ liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ espíritus chié̱y² Dios hi³ ca³lɨ³xɨy⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ ja̱³. \v 7 Mɨ²ja̱³ ŋaá² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ duh³ gá⁴cá̱⁴ meh¹xi³ hi³ xa̱h³ guaa³ hi³nuy¹ hi³ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³. \v 8 Liáh³ gá⁴cá̱⁴ meh¹xi³ ja̱³, mɨ²ja̱³ liú⁴u³ chiú̱y³ diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³, baáy⁴ liú⁴u³ dxieéy³chiú̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³ cá⁴dah²xɨ́h² ji̱² rúh⁴ñi² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³. Liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴ dɨ³xa̱h³ máh⁴ ca̱a̱³ tu̱³ hi³ ca³lɨ³tii², baáy⁴ dɨ³xa̱h³ máh⁴ ca̱a̱³ copa ñí¹niaá³ na³ca̱yh⁴ cáh³ti³² xu̱³. Xu̱³ ja̱³ ná⁴lɨ¹ liáh³xɨ³ hi³ ca³dah²ŋɨɨ⁴ chiáh² Dios diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y². \v 9 Liáh³la³ ná⁴lɨ¹ su̱¹á² hi³ dah²he⁴ ja̱³: \q1 Niu³ ba² nɨ³ jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ hi²sá̱yh³ meh¹xi³ baáy⁴ hi²ra̱a̱⁴²u³ diáh⁴ hi³ ná⁴dsaah² nɨ³. \q1 Chiaah¹ hi³ja̱³ nɨ³ cá⁴dah²jɨ̱́yh⁴ niu³ baáy⁴ chie̱é̱yh¹ jmɨ³há¹u³ nɨ³ gá⁴lia⁴u³ diáh⁴ dsa³ duh³ hí⁴lí³ diáh⁴ chié̱y² Dios. \q1 Gá⁴lia⁴u³ liáh³ca̱á̱h³ nieey³² dsa³, diáh⁴ hi³ dah²liu⁴ gu³xɨ³ hé³ ba² fáh², \q1 diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³, baáy⁴ na³ca̱á̱y⁴ ba² jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³. \q1 \v 10 Ma³jmé¹u³ diáh⁴ liáh³xɨ³ reyes baáy⁴ ma³jmé¹u³ diáh⁴ liáh³xɨ³ jmii³dsa³ chié̱y² Dios \q2 duh³ hí⁴dah²chiuúh² hiíh⁴ dxaah¹vó⁴ la³. \p \v 11 Mɨ²ja̱³ gá⁴ji̱i̱⁴²á² ñiy⁴ hi³ja̱³ gá⁴nuúy⁴ ñii² diáh⁴ ángeles, hi²xiáh³ dɨ³fɨɨ́y⁴ dɨ³nieeyh⁴² ji̱h²caa¹ xi² jey¹ hi³ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³, ja̱³ba² xi² dɨ³nieeyh⁴² diáh⁴ hi³ chiú̱y³ ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³. Cua̱a̱y¹ná² millones ba² diáh⁴ ángeles ja̱³, \v 12 hi²xiáh³ chiu̱u̱³ dah²liu⁴ liáh³la³ dah²féh³: \q1 Jmɨ́yh³ liáh³ ga³jmee⁴ ba² nɨ³ hi³ hi²jmee²a² dsa³lí³ dsa³dxaá³ chiáh² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ hi³ cá⁴lɨ́⁴jɨ̱yh⁴² nɨ³, \q1 chiaah¹ hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³, hi²xiáh³ xaa³², hi²xiáh³ jmɨɨh⁴dsaay⁴, hi²xiáh³ xa³ hi³ bii³². \q1 Hi³ja̱³ liáh³ ga³jmee⁴ ba² nɨ³ hi³ hi²jmeeh²a² hu̱u̱¹rá² nɨ³, \q1 hi³ hi²jmee²a² gaáy³ chiáh², baáy⁴ hi³ hi²jmee²a² dsa³lí³ dsa³dxaá³ chiáh². \p \v 13 Ba² gá⁴nuúy⁴ hi³ liáh⁴jɨy³ gɨh¹ diáh⁴ tú̱⁴dsaayh⁴ hi³ gá⁴jméy² Dios nɨ³, diáh⁴ hi³ xe̱y³ yuuh¹ güii³ nɨ³ baáy⁴ diáh⁴ hi³ xe̱y³ dxaah¹vó⁴ la³, liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ xe̱y³ ñuúh⁴ dxaah¹vó⁴ nɨ³ baáy⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹, gá⁴nuúy⁴ hi³ liáh³la³ cá⁴dah²féh³: \q1 Cua²lí³ dsa³lí³ dsa³dxaá³ chiáh² hi³ jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³, \q1 cua²lɨ³jmeéyh¹ diáh⁴ hu̱u̱¹rá², cua²líy³ cáyh¹ diáh⁴, gua²táyh² guaa³ diáh⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ fáh⁴lí³ liáh⁴jɨ³ lɨ́⁴ fɨɨy⁴. \p \v 14 Liáh³la³ cá⁴dah²féh³ diáh⁴ hi³ chiú̱y³ ja̱³: \p ―¡Cua²lí³ liáh³ja̱³! \p Ja̱³ba² cá⁴dah²xɨ́h² ji̱² liú⁴u³ dxieéy³chiú̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³ duh³ cá⁴dah²jmeé³ hu̱u̱¹rá² rúh⁴ñi² hi³ xe̱y³ liáh⁴jɨ³ fɨɨy⁴ ja̱³. \c 6 \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² hi³ dxiaá⁴ sellos \p \v 1 Mɨ²ja̱³ ga³jooy³² liáh³ja̱³ gá⁴ra̱á̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hi³dxá³ ca̱a̱³ hi³ ná⁴dsaah² xi³ ja̱³, ja̱³ba² gá⁴nuúy⁴ gá⁴liú³ ja̱y³ diáh⁴ hi³ chiú̱y³ ja̱³, cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ ba³ gá⁴liú³ liáh³xɨ³ mɨ² ga³hí̱¹ ñíh² ba². Liáh³la³ gá⁴féh³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―¡Ya³joo⁴²! \p \v 2 Hi³ja̱³ liáh³ gá⁴ji̱i̱⁴²á² ñiy⁴ ja̱³ mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ caballo tieéy⁴. Dsaá⁴ hi³ bí⁴dxɨy¹ ja̱³ xa̱h³ ca̱a̱³ tiu̱ú̱² na³lɨh³. Cá⁴dah²cuoó⁴ ca̱a̱³ corona, ja̱³ba² ŋaá² dsá⁴jmeé³ guerra baáy⁴ jmáyh² hi³ dsa³tiaá⁴ ba². \p \v 3 Liáh³ gá⁴ra̱á̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hi³dxá³ tú̱⁴ hi³ ná⁴dsaah² xi³ ja̱³, mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴féh³ hi³dxá³ aáy⁴ diáh⁴ hi³ chiú̱y³ ja̱³: \p ―¡Ya³joo⁴²! \p \v 4 Ja̱³ba² bí⁴hɨɨ́y⁴ dxeeyh⁴ caballo hi³ yu̱ú̱y³. Hi³ bí⁴dxɨy¹ caballo ja̱³ gá⁴tɨ̱́y³ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴jmeé⁴ hí⁴sa³ guerra na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³. Baáy⁴ hí⁴jmeé⁴ hi³ hí⁴dah²jɨ̱́yh⁴ oóyh² diáh⁴ dsa³, ba² gá⁴tɨ̱́y³ ca̱a̱³ túh² gaáy³. \p \v 5 Liáh³ gá⁴ra̱á̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hi³dxá³ nɨ³ hi³ ná⁴dsaah² xi³ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ gá⁴liú³ hi³dxá³ aay³ diáh⁴ hi³ chiú̱y³ ja̱³, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―¡Ya³joo⁴²! \p Mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ caballo liéyh⁴, baáy⁴ hi³ bí⁴dxɨy¹ ja̱³ xa̱h³ ca̱a̱³ cueh² hiíh⁴. \v 6 Mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ jee⁴² chiáh² diáh⁴ hi³ chiú̱y³ ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―Ca̱a̱³ kilo lɨ́⁴ ba² fɨ² cuɨɨ³ ya³dsɨ² hi³ ca̱a̱³ jmɨɨ́¹ ta², ba² liáh³ja̱³ nɨ³ kilos lɨ́⁴ ba² cebada hi³ ca̱a̱³ jmɨɨ́¹ ta², joó⁴ gua²chi̱í̱⁴ chiáh² liáh³nɨ³ aceite baáy⁴ vino nɨ³. \p \v 7 Liáh³ gá⁴ra̱á̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hi³dxá³ chiú̱³ hi³ ná⁴dsaah² xi³ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ gá⁴liú³ hi³dxá³ chiú̱y³ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―¡Ya³joo⁴²! \p \v 8 Mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ caballo nieéy³jñéyh³, hi³ bí⁴dxɨy¹ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ Fáh⁴ju̱y¹. Rúh⁴cah² ja̱³ ta³nieéy¹ ja̱y³ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ Hades, (hi³ niaá⁴ hí⁴féh³ jee⁴² xi²há⁴dxú⁴). Gá⁴tɨ̱́y³ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴jɨ̱́yh⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ ca̱³chiuuh² jmɨɨyh⁴²güii³, hí⁴jmeé⁴ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ chie̱é̱yh¹ túh², chie̱é̱yh¹ haa², baáy⁴ chie̱é̱yh¹ dsaá¹. Ba² hí⁴jmeé⁴ hi³ ji̱í̱⁴ diáh⁴ gú⁴nuú¹ hí⁴dah²jɨ̱́yh⁴ diáh⁴ dsa³. \p \v 9 Liáh³ gá⁴ra̱á̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hi³dxá³ ñá³ hi³ ná⁴dsaah² xi³ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² hi³ na³jniaa³ rúh⁴tɨɨ² ñi²yaá³ ja̱³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴jɨ̱yh⁴² vih²chiaah¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ cá⁴dah²hé³ diáh⁴ ja̱³. \v 10 Hi²xiáh³ chiu̱u̱³ dah²liu⁴ diáh⁴, liáh³la³ dah²féh³: \p ―Ñuyh⁴, hi²xiáh³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³u³, baáy⁴ hi²xiáh³ xiaa³dsaa³²u³. ¿Jmiih⁴² nɨɨh¹ gɨh¹ hí⁴hɨɨh⁴² hi³ hi²ca̱a̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ hi³ cá⁴dah²jɨ̱́yh⁴ jniaah¹ nɨ³? ¿Jlɨh² ja̱³ hi²ca̱a̱y⁴ chiú̱h²u³ chia̱á̱h¹u³ diáh⁴? \p \v 11 Mɨ²ja̱³ gá⁴tɨ̱́y³ diáh⁴ mɨh³ tiaa³ cá⁴dah²cɨ́h⁴, baáy⁴ cá⁴lɨ́⁴xɨɨ́yh¹ diáh⁴ hi³ cua²dah²tiee³ gɨh¹ ruh³ dsɨ́² diáh⁴ ca̱³ji̱i̱³, hí⁴tɨ́⁴ lɨ́⁴ hiíh⁴ hí⁴ñiih⁴ liáh³nɨɨh¹ diáh⁴ oóyh² hi³ ga³jmee⁴ hí⁴jɨ̱yh⁴² vih²chiaah¹ hi³ dah²jmee⁴ ta² chiáh² Cristo liáh³xɨ³ cá⁴lɨ́⁴jɨ̱yh⁴² mii⁴ diáh⁴ ja̱³. \p \v 12 Mɨ²ja̱³ gá⁴ra̱á̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hi³dxá³ jñuú³ hi³ ná⁴dsaah² xi³ ja̱³, mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ veyh³ gá⁴bɨ́² vó⁴. Baáy⁴ gá⁴lɨ́y⁴ liéyh⁴ cáh³ti³² ñíh² liáh³xɨ³ liah³ mɨh³ hi³ ca³dah²cɨh³² mɨ² xe̱y³ dsa³jú̱y¹, baáy⁴ gá⁴lɨ́y⁴ yu̱ú̱y³ cáh³ti³² sɨh³, liáh³xɨ³ jmɨ³ bɨh¹ ba² gá⁴lɨ́y⁴. \v 13 Baáy⁴ gá⁴saáy⁴ dxaah¹vó⁴ diáh⁴ ñú⁴heé¹ hi³ nieeyh⁴² yuuh¹ güii³ nɨ³, liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ ma³ higo mɨ² ga³saa⁴ mɨɨ¹ hi³ rúh⁴ ná⁴reéh¹ liu³u²xɨ³ mɨ² ga³ya̱a̱h³² dxɨ́³, liáh³ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ gá⁴saáy⁴ diáh⁴ ñú⁴heé¹ ja̱³. \v 14 Ca̱a̱³ ba² dɨ́h¹ gá⁴uu³ yuuh¹ güii³ ja̱³ liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ ca̱a̱³ meh¹xi³ hi³ ga³bey⁴ ca̱á̱h³ ñaá². Liáh⁴jɨ³ diáh⁴ cua̱h³máh³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ vó⁴ hi³ na³cueeyh⁴ dxaah¹ jmɨɨ³ ja̱³ gá⁴jé̱h⁴ he̱é̱¹. \v 15 Mɨ²ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ la³ cá⁴dah²méyh⁴ ñuúh⁴ dxaah¹vó⁴ xi² cu³haah³ baáy⁴ ñuúh⁴ na¹cu̱ú̱¹ hi³ xa³ cua̱h³máh³ chiaah¹ hi²xiáh³ dɨ³foyh⁴ diáh⁴. Ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ dsa³ cáyh¹, diáh⁴ dsa³ xaa³², diáh⁴ fii² diáh⁴ soldados, diáh⁴ hi³ bií⁴ dɨ³cáyh¹ baáy⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ná⁴tayh¹ chiáh² diáh⁴ dsa³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ dɨ³ná⁴tuy¹. \v 16 Liáh³la³ dah²féh³ dah²sɨɨ́h⁴ diáh⁴ cua̱h³máh³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ na¹cu̱ú̱¹ ja̱³: \p ―Cɨh⁴²ah³ vo̱ó̱h²ah³ ñiíh² chiaa⁴²ah¹, me⁴²ah³ jniaah¹ chiáh² hi³ jey¹ yuuh¹ güii³ chiuuh³² hiíh⁴ nɨ³, duh³ há⁴hé³ hí⁴tɨ̱́⁴ah¹ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² hi³ hí⁴cuoó⁴ jniaah¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³. \v 17 Chiaah¹ ma³dxa³héy³ jmɨɨ́¹ hi³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴ dsa³. Baáy⁴ ¿hi̱² hí̱³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴cueeyh⁴ hiíy⁴ mɨ²ja̱³? \c 7 \s1 Diáh⁴ hi³ lii³² hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Dios \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joó²á⁴ chiú̱y³ ángeles na³ta̱a̱y⁴ liú⁴u³ chiú̱³ chiuuh² jmɨɨyh⁴²güii³, dɨ³xa̱h³ liú⁴u³ chiú̱³ dxɨ́³ hi³ hií² jmɨɨyh⁴²güii³, duh³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴hɨɨ́⁴ cáh³ti³² ñiíh² dxaah¹vó⁴, baáy⁴ ñiíh² jmɨ́⁴ñih¹, baáy⁴ duh³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴hɨɨ́⁴ ñiíh² liáh⁴jɨ³ ma³vɨ̱ɨ̱³. \v 2 Ba² gá⁴joó²á⁴ dxeeyh⁴ ángel hi³ ya³hɨɨ́y⁴ ca³jaa¹ xi² yéy⁴ ñíh², xa̱h³ sello chiáh² jmɨ́yh³ ñaá² Dios hi³ na³ji̱í̱yh⁴. Ángel ja̱³ gá⁴liúy² chiu̱u̱³ diáh⁴ hi³ chiú̱y³ ángeles hi³ ma³tɨ̱́y³ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴dah²jmeéh⁴ mɨ³hee³² diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² dxaah¹vó⁴ baáy⁴ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² jmɨ́⁴ñih¹, liáh³la³ gá⁴féh³ gá⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴: \p \v 3 ―Há⁴ lɨ² hi³jmeeh³²ah³ mɨ³hee³² dxaah¹vó⁴ nɨ³ ñé⁴ jmɨ́⁴ñih¹, ñé⁴ ma³vɨ̱ɨ̱³. Mɨ² ma³jooy³ lɨ́⁴ ma³tia̱a̱¹a² sello dxá¹chí² diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Dios nɨ³ ba² hi³yaa⁴²ah³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \p \v 4 Ba² gá⁴nuúy⁴ cá⁴lɨ⁴hey⁴² liáh³nɨɨh¹ diáh⁴ hi³ mɨ³ta̱a̱⁴ sello dxá¹chí² diáh⁴ ja̱³. Hi³ja̱³ mɨ³xe̱y³ ca̱a̱³ ñá⁴laáy³ dsɨ³² tú̱⁴laáy³ dsɨ³² chiú̱y³ mil liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ caayh³² jee⁴² chiáh² liú⁴u³ dxié⁴tiú̱y³ tiéyh⁴ diáh⁴ israelitas. \v 5 Dxié⁴tiú̱y³ mil diáh⁴ dsa³ Judá gá⁴ta̱a̱y⁴² sello, dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Rubén, dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Gad, \v 6 dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Aser, dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Neftalí, dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Manasés, \v 7 dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Simeón, dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Leví, dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Isacar, \v 8 dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Zabulón, dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² José baáy⁴ dxié⁴tiú̱y³ mil chié̱y² Benjamín. \s1 Cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ fɨɨ́y⁴ hi³ dɨ³chih³ mɨh³ tiaa³ \p \v 9 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ fɨɨ́y⁴ dsa³ gá⁴joó²á⁴ hi³ja̱³ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴hɨ́y⁴ diáh⁴, diáh⁴ hi³ xe̱y³ liáh⁴jɨ³ diáh⁴ naciones, hi³ liáh³ca̱á̱h³ nieey³² dsa³, hi³ liáh³ca̱a̱³ fáh² baáy⁴ hi³ liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³, dɨ³na³ta̱a̱y⁴ rúh⁴ñi² hi³ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³, baáy⁴ rúh⁴ñi² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³. Dɨ³chih³ mɨh³ tiaa³ baáy⁴ dɨ³xa̱h³ meeh¹ mee³ñu³². \v 10 Liáh⁴jɨy³ lɨ́⁴ hi²xiáh³ chiu̱u̱³ dah²liu⁴, liáh³la³ dah²féh³: \q1 ¡Dios hi³ jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ \q2 chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³ nɨ³ ma³bé² dsaa² chiaa⁴²a²! \p \v 11 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ ángeles ja̱³ na³ta̱a̱y⁴ caa¹ xi² jey¹ Dios baáy⁴ caayh³² diáh⁴ du³dsaáy⁴ chie̱é̱yh¹ liú⁴u³ chiú̱y³ diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³, liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³hí̱³ cá⁴dah²xɨ́h² ji̱² baáy⁴ cá⁴dah²jmeé³ na³hi³² dxaah¹vó⁴ lɨ́⁴ duh³ cá⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios, \v 12 liáh³la³ dah²féh³: \q1 ¡Amén! Hi²jmee²a² dsa³lí³ dsa³dxaá³ chiáh² Dios chia̱a̱⁴²a² nɨ³, \q2 hi²jmeeh²a² gaáy³, chiaah¹ ja̱y³ ñaá² ba² nɨ³ jmɨɨh⁴dsaay⁴, \q1 hi²cuoo²a² jmɨ²heé¹, hi²jmeeh²a² hu̱u̱¹rá², \q2 chiaah¹ hi²xiáh³ hee⁴ fáh⁴lí³ baáy⁴ ti̱¹ ñaá² ba² nɨ³ hi²xiáh³ xa³ hi³ bii³². \q1 Liáh³ja̱³ hi²jmee²a² chiáh² liáh⁴jɨ³ lɨ́⁴ fɨɨy⁴. ¡Amén! \p \v 13 Mɨ²ja̱³ ja̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³ gá⁴ŋɨɨ́h⁴ jniá³ juúh⁴, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―¿Hi̱² nɨy³² diáh⁴ hi³ dɨ³chih³ mɨh³ tiaa³ nɨ³ ga³ji̱i̱³²u³, xiah² nɨ³ ma³bi³dxí̱⁴ diáh⁴ hi³nɨy³²? \p \v 14 Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴foóh²á⁴: \p ―Ñuyh⁴, vo̱ó̱h²u³ ba² maáy³. \p Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴féh³ ca̱á̱h³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Diáh⁴ hi³nɨy³² nɨ³ ma³ŋɨ́y³ xi² booy¹ cɨ̱yh³beeyh³² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³, joó⁴ ma³dah²u̱ú̱³ mɨh³ chiáh² diáh⁴, ma³dah²jmeé³ tiaa³ chie̱é̱yh¹ jmɨ³háy¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³. \v 15 Hi³ja̱³ nɨ³ dɨ³na³ta̱a̱y⁴ rúh⁴ñi² Dios nɨ³, jmɨɨ⁴ nɨ³ voo⁴ nɨ³ dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² ñuúh⁴guah³ chiáh². Baáy⁴ hi³ jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ nɨ³ hí⁴cú̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ duh³ hí⁴heéyh² diáh⁴ hí¹. \v 16 Há⁴hé³ máh⁴ hí⁴cue̱é̱h⁴ diáh⁴, há⁴hé³ máh⁴ hí⁴lí³ dɨ́⁴dah²hɨ̱́h² jmɨɨ³, há⁴hé³ máh⁴ hí⁴ji̱í̱h⁴ diáh⁴ dxɨɨ́³ yaa³, baáy⁴ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴ji̱í̱h⁴ diáh⁴ xúh⁴dxɨɨ́³. \v 17 Chiaah¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ hi³ jey¹ ja̱³ba² xi² jey¹ Dios nɨ³ hí⁴heéyh² diáh⁴ hí¹ liáh³xɨ³ ja̱y³ hi³ ga³heeyh³ hí¹ diáh⁴ dsɨɨ³jaa³ ba², baáy⁴ dsá⁴jay⁴ diáh⁴ xi² yá³ jmɨɨ³ duh³ hí⁴dah²hɨ̱́h², joó⁴ jmɨɨ³ hi³ hí⁴cuoó⁴ diáh⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ ba². Baáy⁴ hí̱³ba² ñaá² Dios nɨ³ hí⁴xɨ́⁴ jmɨɨ³ mɨ¹ñi² diáh⁴. \c 8 \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² hi³dxá³ dxiaá⁴ sello \p \v 1 Liáh³ gá⁴ra̱á̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hi³dxá³ dxiaá⁴ hi³ ná⁴dsaah² xi³ ja̱³, mɨ²ja̱³ ca̱a̱³ gá⁴cɨ́³ ba² yuuh¹ güii³, gá⁴tɨ́³ lɨ́⁴ ca̱³naa¹ hora. \v 2 Ja̱³ba² gá⁴joó²á⁴ liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ ángeles hi³ na³ta̱a̱y⁴ rúh⁴ñi² Dios nɨ³, mɨ²ja̱³ gá⁴tɨ̱́y³ diáh⁴ máh⁴ ca̱a̱³ trompeta. \v 3 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ güéy⁴ dxeeyh⁴ ángel, xa̱h³ ca̱a̱³ hi³ ca³dsa³taah² xu̱³ mɨ² ga³caa³. Jmáyh² ñí¹niaá³ ba² ná⁴lɨ¹ hi³ ja̱³. Ja̱³ba² gá⁴naa³ xi² niaá² ñi²yaá³ ja̱³, baáy⁴ gá⁴tɨ̱́y³ gɨh¹ ñuú³ cáh³ti³² xu̱³ ja̱³ duh³ hí⁴jɨ̱́⁴ ñi²yaá³ hi³ na³jniaa³ yeey⁴ caa¹ xi² jey¹ ñaá² Dios ja̱³. Ba² jmáyh² ñí¹niaá³ ba² ná⁴lɨ¹ ñi²yaá³ ja̱³. Hi³ja̱³ gá⁴jɨ̱́³ ángel xu̱³ ja̱³, duh³ hí⁴ñuúyh³ ñii² hi³ dsa³saa³ chie̱é̱yh¹ liáh³xɨ³ ca³dah²ŋɨɨ⁴ diáh⁴ chiáh² Dios liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² ja̱³. \v 4 Ja̱³ba² gá⁴saa³ ñii² xu̱³ ja̱³ xi² jey¹ Dios, na³cú̱yh³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Dios ja̱³. \v 5 Mɨ²ja̱³ gá⁴cá̱⁴ ángel ja̱³ hi³ ca³dsa³taah² xu̱³ ja̱³, duh³ cá⁴bí⁴chie̱yh⁴ xi³tah³ hi³ tiaah² dxaah¹ xi³ hi³ niaá² ñi²yaá³ ja̱³, ja̱³ba² gá⁴ta̱á̱⁴ dxaah¹vó⁴. Mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ ba³ gá⁴ŋaa³ baáy⁴ hi²xiáh³ ba³ gá⁴hi̱i̱h², hi²xiáh³ gá⁴já⁴ sɨɨ́⁴ baáy⁴ gá⁴bɨ́² vó⁴. \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² diáh⁴ trompetas \p \v 6 Mɨ²ja̱³ cá⁴dah²bi³tɨɨ⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ dxieéy⁴ ángeles ja̱³ duh³ hí⁴dah²hɨ̱ɨ̱́h⁴ trompetas chiáh² diáh⁴. \p \v 7 Liáh³ gá⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ hi³dxá³ ja̱y³ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴saá⁴ dsɨ́² chie̱é̱yh¹ xi³ hi³ caah⁴ jmɨ³ dxaah¹vó⁴ ja̱³. Hi³ja̱³ laah¹ tú̱⁴dsaáh² bih³ dxaah¹vó⁴ ja̱³ gá⁴caá³, laah¹ tú̱⁴dsaáh² bih³ diáh⁴ ma³ ja̱³ gá⁴caá³, ba² laah¹ tú̱⁴dsaáh² bih³ diáh⁴ nuu³ reeh⁴ ja̱³ gá⁴caá³. \p \v 8 Ja̱³ba² gá⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ hi³dxá³ aáy⁴ ángel ja̱³ trompeta chiáh², mɨ²ja̱³ ja̱³ba² gá⁴táh³ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹ ca̱a̱³ hi³ ná⁴lɨ¹ liáh³xɨ³ cua̱h³ hi³ na³hi̱i̱⁴ xi³, hi³ja̱³ laah¹ tú̱⁴dsaáh² bih³ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ liáh³xɨ³ jmɨ³. \v 9 Ba² laah¹ tú̱⁴dsaayh⁴ bih³ diáh⁴ hi³ tieéyh¹ he̱é̱yh³ jmɨɨ³ ja̱³ gá⁴jú̱y⁴, ba² laah¹ tú̱⁴dsaáh² bih³ diáh⁴ maá² ja̱³ gá⁴yeéy⁴. \p \v 10 Mɨ²ja̱³ gá⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ trompeta chiáh² hi³dxá³ aay³ ángel ja̱³, mɨ²ja̱³ ja̱y³ ñú⁴heé¹ gaáy³ gá⁴táyh³ dxaah¹vó⁴, na³hi̱i̱⁴ xi³ liáh³xɨ³ xi³ ja¹cɨɨ⁴. Gá⁴táyh³ he̱é̱yh³ jmɨɨ³ cah² baáy⁴ xi² yá³ diáh⁴ jmɨɨ³ liuh² hi³ja̱³ laah¹ tú̱⁴dsaáh² bih³ diáh⁴ jmɨɨ³ ja̱³ gá⁴yeéy⁴. \v 11 “Hi³ dxɨ́yh⁴” xɨ̱ɨ̱y³ ñú⁴heé¹ ja̱³. Mɨ²ja̱³ laah¹ tú̱⁴dsaáh² bih³ diáh⁴ jmɨɨ³ ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ dxɨ́h⁴, chiaah¹ hi³ gá⁴táyh³ ñú⁴heé¹ ja̱³, hi³ja̱³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ diáh⁴ dsa³ ja̱³ jú̱y⁴ vih²chiaah¹ diáh⁴ jmɨɨ³ ja̱³, chiaah¹ hi²xiáh³ dxɨ́h⁴ gá⁴lɨ́⁴. \p \v 12 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ trompeta chiáh² hi³dxá³ chiú̱y³ ángel ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴yeéy⁴ laah¹ ca̱³jaay⁴ bih³ ñíh², ba² liáh³ja̱³ sɨh³, laah¹ ca̱³jaay⁴ bih³ gá⁴yeéy⁴, baáy⁴ laah¹ tú̱⁴dsaayh⁴ bih³ diáh⁴ ñú⁴heé¹ ja̱³ gá⁴yeéy⁴. Hi³ja̱³ ca³liuh² bɨh¹ cá⁴dah²dxiíh² yaa² diáh⁴, ca̱³liáh³ chiú̱³ hora hi³ ca̱a̱³ jmɨɨ́¹ baáy⁴ chiú̱³ hora hi³ ca̱a̱³ voo⁴ bɨh¹ cá⁴dah²dxiíh². \p \v 13 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴ji̱i̱⁴²á² ñiy⁴, mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ dsa³ra̱á̱³ ja̱y³ ángel tú̱⁴dsaáh² dxaah¹ yuuh¹ güii³, hi²xiáh³ chiu̱u̱³ liu⁴, liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―¡Dɨ́h¹ liáh³dsɨɨ³² diáh⁴ dsa³ hi³ dɨ³nieeyh⁴² dxaah¹vó⁴ nɨ³ liu³u²xɨ³ mɨ² mɨ³hí⁴hi̱i̱h² diáh⁴ trompetas nɨ³, chiaah¹ ja̱a̱h¹ hí⁴dah²hɨ̱ɨ̱́h⁴ gɨh¹ aay³ diáh⁴ ángeles nɨ³ trompeta chiáh² diáh⁴! \c 9 \p \v 1 Ja̱³ba² gá⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ trompeta chiáh² hi³dxá³ ñéy³ ángel ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ ñú⁴heé¹ gá⁴táyh³ dxaah¹vó⁴. Mɨ²ja̱³ gá⁴tɨ̱́y³ ja̱á̱²ñí¹ chiáh² haah²ñu¹ hi³ ga³dsaa³² jee⁴² xi²há⁴dxú⁴. \v 2 Ja̱³ba² gá⁴niá³ haah²ñu¹ chiáh² xi²há⁴dxú⁴ ja̱³. Mɨ²ja̱³ gá⁴voo³ ñi², xɨ³ ba² ñi² hi³ ga³voo³ haah² vɨ̱ɨ̱́¹ gaáy³ cáh³ti³² ba². Hi³ja̱³ vih²chiaah¹ ñi² ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ ñu³ha̱a̱h³ xi² hiíy⁴ ñíh² baáy⁴ jee⁴² dxɨ́³ ja̱³. \v 3 Mɨ²ja̱³ jee⁴² ñi² ja̱³ gá⁴voóy⁴ i̱i̱h³ mɨ³dsa³ra̱á̱³ dxaah¹vó⁴ ja̱³, baáy⁴ gá⁴tɨ̱́y³ diáh⁴ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴dah²yaá³ liáh³xɨ³ ca³dah²yá³ diáh⁴ ñú² hi³ xe̱y³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³. \v 4 Cá⁴lɨ́⁴xɨɨ́yh¹ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ hí⁴dah²yeéy² mee³nuu³ hi³ xa³ dxaah¹vó⁴ la³, baáy⁴ gu³xɨ³ hé³ ba² hi³ ná⁴reéh¹, baáy⁴ jɨɨ⁴ ba² diáh⁴ ma³vɨ̱ɨ̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴dah²yeéy². Ti̱¹ diáh⁴ dsa³ hi³ há⁴hé³ ta̱a̱⁴ sello chiáh² Dios nɨ³ dxá¹chí² diáh⁴ ba² hí⁴dah²bi³chiíy⁴. \v 5 Joó⁴ há⁴hé³ gá⁴tɨ̱́y³ diáh⁴ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴dah²jɨ̱́yh⁴ diáh⁴ dsa³ ja̱³, mɨ³ja̱³ hí⁴dah²jmeé⁴ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴ ba², baáy⁴ ñéy³ sɨh³ bih³ hí⁴dah²jmeé⁴ liáh³ja̱³. Baáy⁴ liáh³xɨ³ dxɨɨ́³ xi² ga³yá³ ñú² ba² dxɨɨ́³ hí⁴lí³ mɨ² ma³dah²yéy³ diáh⁴ dsa³ ja̱³. \v 6 Jmɨɨ́¹ mɨ²ja̱³ hí⁴dah²naah³² diáh⁴ dsa³ ja̱³ hi³ hu̱² hí⁴jú̱y³ diáh⁴, joó⁴ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ chiaah¹ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴dxaah⁴ diáh⁴ fáh⁴ju̱y¹ mɨ²ja̱³. \p \v 7 Liáh³xɨ³ diáh⁴ caballo hi³ mɨ³na³tɨɨ⁴ chiáh² hi³ dsá⁴dxí̱⁴ guerra, liáh³ja̱³ ba² dɨ³na³lɨ́y⁴ diáh⁴ i̱i̱h³ ja̱³. Dxɨ² diáh⁴ ja̱³ na³jniaa³ hi³ liáh³ca̱a̱y³ corona ñí¹niaá³, baáy⁴ liáh³ca̱a̱y³ ñi² dsa³ ba² ñi² diáh⁴. \v 8 Liáh³xɨ³ jñu³ dxɨ² mɨ́³ ba² jñu³ dxɨ² diáh⁴, baáy⁴ liáh³xɨ³ na¹ja̱² yah³cue⁴ ba² na¹ja̱² diáh⁴ ja̱³. \v 9 Na³ca̱á̱y⁴ cuerpo chiáh² diáh⁴ ja̱³ na³dxiuuh⁴ na¹ñí¹ hi³ ná⁴lɨ¹ liáh³xɨ³ cuéh¹ chiáh² xih², baáy⁴ liáh³xɨ³ ga³hi̱i̱h² ca³dsa³dxí̱⁴ diáh⁴ caballos hi³ dɨ³xeeh⁴ carretas jee⁴² xi² dah²tɨ̱y³², liáh³ja̱³ ba² hi̱i̱h² cueé² dsa³ra̱á̱³ diáh⁴. \v 10 Liáh³xɨ³ cu̱ú̱² ñú² ba² cu̱ú̱² diáh⁴ ná⁴dxɨ⁴² naá¹ diáh⁴. Yuuh¹ cu̱ú̱² diáh⁴ ja̱³ chie̱é̱yh¹ hí⁴dah²jmeéh⁴ dsaá¹ diáh⁴ dsa³ ja̱³ hí⁴yey³ lɨ́⁴ ñéy³ sɨh³. \v 11 Xe̱y³ ja̱y³ fii² diáh⁴ i̱i̱h³ ja̱³, hí̱³ba² ángel hi³ jey¹ jee⁴² xi²há⁴dxú⁴ ja̱³. Abadón xɨ̱ɨ̱y³ ángel ja̱³ fáh² hebreo baáy⁴ fáh² griego nɨ³ xɨ̱ɨ̱y³ Apolión. \p \v 12 Gá⁴ŋɨ́³ hi³dxá³ ca̱a̱³ hi³ booy¹ mɨ³hee³² ja̱³, joó⁴ jmee⁴ gɨh¹ tú̱⁴. \p \v 13 Ja̱³ba² gá⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ hi³dxá³ jñuúy³ ángel ja̱³ trompeta chiáh². Mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ ñaá² dxaah¹ ñi²yaá³ hi³ na³jniaa³ rúh⁴ñi² Dios ja̱³, baáy⁴ liú⁴u³ chiú̱³ chiuuh² ñi²yaá³ ja̱³ xaa⁴ liáh³xɨ³ mee⁴dxɨ² gú⁴nuú¹. \v 14 Liáh³la³ gá⁴féh³ hi³ liu⁴ ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ hi³dxá³ jñuúy³ ángel hi³ ma³hɨ̱ɨ̱́h⁴ trompeta chiáh² ja̱³: \p ―Xɨɨyh⁴² liú⁴u³ chiú̱y³ diáh⁴ ángeles hi³ dɨ³na³ñuúy⁴ caa¹ ji̱h²jmɨɨ³ gaáy³ Éufrates nɨ³. \p \v 15 Mɨ²ja̱³ gá⁴xɨɨ́yh² liú⁴u³ chiú̱y³ diáh⁴ ángeles ja̱³ duh³ hí⁴dah²jɨ̱́yh⁴ laah¹ tú̱⁴dsaayh⁴ bih³ diáh⁴ dsa³ ja̱³, chiaah¹ jmɨ́yh³ hi³ ja̱³ ja̱³ ma³lɨy⁴ cua̱a̱y¹ná² diáh⁴ hi³ hí⁴dah²jmeé⁴, ja̱³ba² hora ja̱³, ja̱³ba² jmɨɨ́¹ ja̱³, ja̱³ba² sɨh³ ja̱³, baáy⁴ ja̱³ba² ji̱i̱³ ja̱³. \v 16 Gá⁴nuúy⁴ cá⁴dah²féh³ liáh³nɨɨh¹ fɨɨ́y⁴ diáh⁴ soldados chié̱y² diáh⁴ ángeles ja̱³, hi³ dɨ³bí⁴dxɨy¹ laa⁴² ja̱³. Xe̱y³ tú̱⁴ñá⁴laáy³ millones bih³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴. \p \v 17 Liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹, gá⁴joó²á⁴ diáh⁴ caballos ja̱³ jee⁴² xi³ jooy³² ja̱³. Diáh⁴ hi³ dɨ³bí⁴dxɨy¹ laa⁴² ja̱³ ta̱a̱⁴ ca̱a̱³ na¹ñí¹ haah²vó¹ diáh⁴, xa³ color hi³ yu̱ú̱³, xa³ hi³ víh⁴ baáy⁴ xa³ hi³ niaá³. Baáy⁴ liáh³xɨ³ dxɨ² yah³cue⁴ ba² dxɨ² diáh⁴ caballos ja̱³, baáy⁴ dsa³voo³ xi³ chie̱é̱yh¹ ñi² baáy⁴ chie̱é̱yh¹ azufre haa² diáh⁴ ja̱³. \v 18 Laah¹ tú̱⁴dsaayh⁴ bih³ diáh⁴ dsa³ ja̱³ jú̱y⁴ vih²chiaah¹ liú⁴u³ nɨɨh⁴ niaa³² diáh⁴ hi³ dsa³voo³ haa² diáh⁴ caballos ja̱³, xi³ ja̱³, ñi² ja̱³ baáy⁴ azufre. \v 19 Chiaah¹ haa² ba² diáh⁴ caballos ja̱³ dɨ³hee⁴ fáh⁴lí³ chie̱é̱yh¹ naá¹cu̱ú̱² diáh⁴. Liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ iíh¹ ba² ná⁴lɨ¹ naá¹cu̱ú̱² diáh⁴ ja̱³, chiaah¹ ná⁴dxɨ⁴² mɨ¹dxɨ² yuuh¹ ja̱³, hi³ja̱³ chie̱é̱yh¹ dah²cuyh³ diáh⁴ dsa³ ja̱³. \p \v 20 Joó⁴ gɨh¹ diáh⁴ dsa³ hi³ há⁴hé³ jú̱y⁴ vih²chiaah¹ diáh⁴ caballos ja̱³, há⁴hé³ cá⁴dah²tiú² hi³ dah²jmee⁴ mɨ³hee³², ñé⁴ há⁴hé³ cá⁴dah²tiú² hi³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ espíritus chié̱y² hi³há⁴dxúy⁴. Há⁴hé³ cá⁴dah²tiú² hi³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ hi̱h⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chie̱é̱yh¹ ñí¹niaá³, ñí¹tiaa³, bronce, diáh⁴ hi̱h⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chie̱é̱yh¹ cu̱ú̱¹ baáy⁴ na¹ma³ hi³ há⁴hé³ ca³dah²joo³², ñé⁴ há⁴hé³ ca³dah²nuu³, baáy⁴ ñé⁴ há⁴hé³ hí⁴jooy³ dsá⁴taáyh¹ fi¹. \v 21 Joó⁴ há⁴hé³ cá⁴dah²tiú² diáh⁴ dsa³ ja̱³ hi³ ca³dah²jɨ̱yh⁴ oóyh², baáy⁴ hi³ ca³dah²ŋɨɨ⁴ ca³dah²mɨ⁴ chiáh² oóyh² diáh⁴, há⁴hé³ cá⁴dah²tiú² hi³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³ diáh⁴, baáy⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ hi̱i̱³. \c 10 \s1 Ja̱y³ ángel chie̱é̱yh¹ ca̱a̱³ mɨ¹xi³ \p \v 1 Mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ dxeeyh⁴ ángel hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ yá⁴xiaá² yuuh¹ güii³ ja̱³, na³dxiuuyh³² jnií² baáy⁴ ná⁴ji̱i̱⁴² jmɨ́⁴cu̱ú̱¹ yuuh¹ mɨ¹dxɨ² ja̱³. Liáh³xɨ³ veyh³ yaa² ñíh² ba² sɨɨ́⁴ ñi² ja̱³, baáy⁴ liáh³xɨ³ ga³xɨh⁴ xi³ mɨ² dsa³caa³ ba² ná⁴lɨ¹ diáh⁴ chiu² ja̱³. \v 2 Xa̱h³ ca̱a̱³ mɨ¹xi³ baáy⁴ ná⁴ja¹, ja̱³ba² gá⁴heéh⁴ tɨɨ² hi³nuy¹ ja̱³ ñiíh² jmɨ́⁴ñih¹, baáy⁴ tɨɨ² hi³há⁴nuy¹ ja̱³ gá⁴heéh⁴ ñiíh² dxaah¹vó⁴. \v 3 Ja̱³ba² gá⁴liú³ chiu̱u̱³ cáh³ti³², liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ yah³cue⁴ liu³u²xɨ³ mɨ² ga³ji̱⁴, liáh³ja̱³ ba² jmee⁴. Liáh³ gá⁴liú³ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴ŋaa³ dxiaá⁴ tiaah². \v 4 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ gá⁴ŋaa³ ja̱³ mɨ²ja̱³ gá⁴laáy⁴ mɨ³hi²xɨɨy⁴², joó⁴ mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ yuuh¹ güii³ ja̱³, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Há⁴ hi³taayh³² dxɨ́³ hi³ ma³dah²féh³ liáh³ ma³ŋaa³² nɨ³, há⁴ máh⁴ hi³xɨɨy³ hi³nɨ³. \p \v 5 Mɨ²ja̱³ hí̱³ba² ángel hi³ na³hee³ dxaah¹vó⁴ baáy⁴ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³, gá⁴xaá³ guaa³ hi³nuy¹ ja̱³ yuuh¹ güii³, \v 6 baáy⁴ duh³ gá⁴féh³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ hí⁴lí³ dsa³cɨ̱ɨ̱y³, baáy⁴ gá⁴héy² ñaá² hi³ na³ji̱í̱yh⁴ ca̱³ñiih³² ja̱³, hí̱³ba² hi³ gá⁴jmeé³ yuuh¹ güii³ baáy⁴ dxaah¹vó⁴ la³, hi³ gá⁴jmeé³ jmɨ́⁴ñih¹ baáy⁴ jɨɨ⁴ hi³la³ hi³nɨ³ hi³ xa³ la³. Liáh³la³ gá⁴féh³ ángel ja̱³: \p ―Há⁴hé³ máh⁴ hí⁴hɨɨh⁴² voó³. \v 7 Chiaah¹ jmɨɨ́¹ mɨ² mɨ³hí⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ hi³dxá³ dxieéy⁴ ángel nɨ³ trompeta chiáh², mɨ²ja̱³ hí⁴yey³ hí⁴jooy³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ liáh³xɨ³ gá⁴dxá³ dxú⁴ xi² ñi³² ñaá² Dios nɨ³, ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴ profetas hi³ cá⁴dah²jmeé³ ta² chiáh² ja̱³. \p \v 8 Hí̱³ba² hi³ gá⁴nuúy⁴ gá⁴liú³ yuuh¹ güii³ dsa³jéy⁴ ja̱³, gá⁴liúy² jniá³ ca̱á̱h³, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Má⁴dxií⁴ duh³ gua³chia̱³ mɨ¹xi³ hi³ ná⁴ja¹ hi³ xa̱h³ ángel hi³ hiíy⁴ ñiíh² jmɨ́⁴ñih¹ nɨ³ baáy⁴ ñiíh² dxaah¹vó⁴ nɨ³. \p \v 9 Mɨ²ja̱³ ñii⁴²á² xi² hiíy⁴ ángel ja̱³ duh³ gá⁴foóh²á⁴ gá⁴cuoó⁴ jniá³ mɨ¹xi³ ja̱³. Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³ ángel ja̱³: \p ―La³ duh³ chiéh³. Liáh³xɨ³ raá³ táh² ba² hí⁴lí³ raá³ haay¹ nɨ³, joó⁴ tuyh³ nɨ³ hí⁴lí³ dxɨ́h⁴. \p \v 10 Mɨ²ja̱³ gá⁴cá̱y⁴ mɨ¹xi³ ja̱³ baáy⁴ duh³ gá⁴eéyh⁴. Mɨ²ja̱³ liáh³xɨ³ raá³ táh² ba² gá⁴lɨ́⁴ ñuúh⁴ haay⁴, joó⁴ dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ hi²xiáh³ dxɨ́h⁴ gá⁴lɨ́⁴ ñuúh⁴ chieéy⁴. \v 11 Mɨ²ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³ ca̱á̱h³: \p ―Ga³jmee⁴ hi²fáyh³ ca̱á̱h³ jɨɨ⁴ hi³ ma³féh³ Dios nɨ³ ca³jaa¹ chiáh² liáh⁴jɨ³ diáh⁴ fɨɨ³ nɨ³, ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ naciónes, baáy⁴ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²liu⁴ gu³xɨ³ hé³ ba² fáh², baáy⁴ ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ reyes nɨ³. \c 11 \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ aáy⁴ dsa³ñi³² \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ cá⁴dah²cuoó⁴ jniá³ ca̱a̱³ mɨɨ́yh³cuɨ́² ná⁴lɨ¹ liáh³xɨ³ ca̱a̱³ vara hi³ hí⁴jooy³ hi²ya³dsɨ²a² hiíh⁴ he² liáh³nɨ³. Mɨ²ja̱³ liáh³la³ cá⁴dah²sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Má⁴dxií⁴ cua²ya³dsɨ² hiíh⁴ Ñu² Dios nɨ³ baáy⁴ ji̱í̱⁴ ñi²yaá³ chiáh². Ba² hi³hɨ⁴u³ jáyh¹ diáh⁴ hi³ dah²jmee⁴ hu̱u̱¹rá² rúh⁴ñi² Dios nɨ³. \v 2 Joó⁴ há⁴ hi³ya³dsɨ́y¹ hiíh⁴ dxaa² nɨ³, chiaah¹ mɨ³ná⁴lɨ¹ dxa² diáh⁴ dsa³ xiaáh³ vó⁴ ba² nɨ³. Hi³ja̱³ hí⁴dah²heé⁴ hí⁴dah²fiíh⁴ fɨɨ³ hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹ nɨ³. Ña²hé³ ba² hí⁴dah²jmeé⁴ hí⁴yey³ tú̱⁴laáy³ dsɨ³² aáy⁴ sɨh³. \v 3 Baáy⁴ jniá³ hi²sɨ́⁴á⁴ aáy⁴ dsa³ñi³² chia̱á̱²á⁴ hi³ hí⁴dah²liú⁴ ca³jaa¹ chieéy⁴ hí⁴yey³ lɨ́⁴ mil doscientos sesenta jmɨɨ́¹ baáy⁴ mɨh³ liah³ ba² hí⁴dah²cɨ́h² liáh³xɨ³ hi³ ca³dah²cɨh³² mɨ² xe̱y³ dsa³jú̱y¹ ba². \p \v 4 Diáh⁴ hi³ aáy⁴ dsa³ñi³² la³ na³lɨ́y⁴ liú⁴u³ tú̱⁴ ma³ olivos, baáy⁴ liú⁴u³ tú̱⁴ ma³dxɨ⁴² gɨ́h² hi³ na³ta̱á̱³ rúh⁴ñi² Ñúh³a² Dios hi³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ dxaah¹vó⁴ la³. \v 5 Liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ niaá⁴ hí⁴jmeéh⁴ diáh⁴ mɨ³hee³², mɨ²ja̱³ hí⁴dah²voó⁴ xi³ haa² diáh⁴, duh³ hí⁴caáy⁴ cáh³ti³² diáh⁴ hi³ na³chiy⁴ chié̱y² diáh⁴. Liáh³ja̱³ hí⁴lí³ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ hi³ dɨ³niaá⁴ hí⁴dah²jmeéh⁴ diáh⁴ mɨ³hee³². \v 6 Diáh⁴ dsa³ñi³² ja̱³ dɨ³hee⁴ fáh⁴lí³ hí⁴jooy³ hí⁴dah²jní⁴ yuuh¹ güii³, duh³ há⁴hé³ hí⁴mɨ́h⁴ jmɨ́² liáh³nɨɨh¹ voó³ hí⁴dah²liú⁴ ca³jaa¹ chiáh² Dios ja̱³. Ba² dɨ³hee⁴ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴dah²guáyh² jmɨɨ³ nɨ³ duh³ hí⁴lí³ jmɨ³ ba². Ma²jáh³ tiaah² hí⁴dah²cuó⁴ liáh⁴jɨ³ niaa³² dsaá¹ na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ liáh³nɨɨh¹ dɨ³niaá⁴. \v 7 Joó⁴ mɨ² ma³jooy³ ta² chiáh² diáh⁴ nɨ³, mɨ²ja̱³ gú⁴nuú¹ hi³ hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxaah¹vó⁴ xi² juh³ nɨ³, hí⁴tí̱² chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hí⁴tiaá⁴ lɨ́⁴ hí⁴jɨ̱́yh⁴ diáh⁴ cáh³ti³². \v 8 Dxaa² guah³ fɨɨ³ gaáy³ xi² gá⁴ta̱a̱y⁴² cruz Ñúh³a² nɨ³ bɨh¹ na³saay³ na³jú̱y¹ diáh⁴ hí⁴lí³, hi³ja̱³ hí⁴jooy³ hi²feh²a² hi³ xɨ̱ɨ̱y³ Sodoma baáy⁴ Egipto fɨɨ³ nɨ³ chiaah¹ hi²xiáh³ mɨ³hee³². \v 9 Baáy⁴ hí⁴yey³ nɨ³ jmɨɨ́¹ dsɨ³² ca̱³naa¹ bih³, liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ hí⁴dah²joó² cuerpo chiáh² diáh⁴, diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² liáh³ca̱a̱³ fɨɨ³, liáh³ca̱á̱h³ nieey³² diáh⁴ dsa³, baáy⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²liu⁴ gu³xɨ³ hé³ ba² fáh², liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² liáh³ca̱a̱³ nación. Baáy⁴ há⁴hé³ hí⁴dah²cuó⁴ je² hí⁴haáy⁴ diáh⁴. \v 10 Hi²xiáh³ hí⁴jé⁴ dsɨ́² diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ mɨ² ma³ju̱y⁴ diáh⁴, hi³ja̱³ hí⁴dah²xɨ́y⁴ lɨ́⁴ regalos chiáh² oóyh² diáh⁴, chiaah¹ hi²xiáh³ ma³dah²bi³dxɨɨ́² diáh⁴ hi³ aáy⁴ ja̱³ chiáh² diáh⁴. \v 11 Joó⁴ dsa³cɨ̱ɨ̱y³ mɨ² ma³ŋɨ́³ nɨ³ jmɨɨ́¹ dsɨ³² ca̱³naa¹ ja̱³, mɨ²ja̱³ hí⁴bí⁴ji̱i̱yh³ ca̱á̱h³ Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ ma³ju̱y⁴ ja̱³, hi³ja̱³ hí⁴bɨ́y² diáh⁴ ca̱á̱h³. Mɨ²ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²joóy² ja̱³ xáh³ha³² dɨ́h¹ hí⁴feyh⁴ diáh⁴. \v 12 Ja̱³ba² hí⁴dah²nuú⁴ hi³ xe̱y³ hí⁴liú⁴ chiu̱u̱³ cáh³ti³² yuuh¹ güii³, liáh³la³ hí⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴ hi³ aáy⁴ ja̱³: \p ―¡Ya³vɨɨh⁴ah³ la³! \p Ja̱³ba² hí⁴dsá⁴saayh⁴ diáh⁴ yuuh¹ güii³ jee⁴² jnií², xi² ca³dah²joo³² diáh⁴ hi³ na³chiy⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ ja̱³. \v 13 Ja̱³ba² mɨ²ja̱³ xáh³ha³² dɨ́h¹ ba³ hí⁴bɨ́² vó⁴, hi³ja̱³ hi²xiáh³ ñuú³ ñu² diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ nɨ³ hí⁴cɨ́h⁴. Hí⁴sa̱y³ dxieéy⁴ mil dsa³ jú̱y⁴ vih²chiaah¹ hi³ hí⁴bɨ́² vó⁴ ja̱³. Baáy⁴ diáh⁴ hi³ hí⁴cueeyh⁴ gɨh¹ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³ hi²xiáh³ hí⁴feyh⁴ diáh⁴, hi³ja̱³ hí⁴dah²féh³ hi³ hi²xiáh³ gaáy³ Dios hi³ jey¹ yuuh¹ güii³. \p \v 14 Liáh³ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ gá⁴ŋɨ́³ hi³dxá³ tú̱⁴ niaa³² diáh⁴ hi³ booy¹ mɨ³hee³² ja̱³, joó⁴ ja̱³ná⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³hí⁴lí³ hi³dxá³ nɨɨh⁴ niaa³². \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² hi³dxá³ dxiaá⁴ trompeta \p \v 15 Mɨ²ja̱³ gá⁴hɨ̱ɨ̱́h⁴ hi³dxá³ dxieéy⁴ ángel ja̱³ trompeta chiáh². Mɨ²ja̱³ xáh³ha³² dɨ́h¹ fɨɨ́y⁴ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²liú³ yuuh¹ güii³ ja̱³ chiu̱u̱³ cáh³ti³², liáh³la³ cá⁴dah²féh³: \q1 Ja̱³nɨ́⁴ ma³dxa³héy³ hiíh⁴ hi³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ Ñúh³a² Dios na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ Cristo chié̱y² nɨ³. \q1 Hi³ja̱³ ca̱³ñiih³² bɨh¹ mɨ³hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chiáh² diáh⁴ liáh⁴jɨ³ lɨ́⁴ fɨɨy⁴. \m \v 16 Mɨ²ja̱³ liú⁴u³ dxieéy³chiú̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ hi³ nieeyh⁴² rúh⁴ñi² Dios dah²chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³, cá⁴dah²jmeé³ na³hi³² dxaah¹vó⁴ duh³ cá⁴dah²jmeé³ hu̱u̱¹rá² rúh⁴ñi² Dios, \v 17 liáh³la³ cá⁴dah²féh³ diáh⁴: \q1 Hi²xiáh³ jmɨ²heé¹u³ Ñúh³a² Dios hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³, \q1 niu³ hi³ liáh³dsaayh⁴ xe̱y³ baáy⁴ xe̱y³ chiáh² liáh³nɨ³ baáy⁴ hi³ mɨ³ya³tɨ́⁴ hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ nɨ³. \q1 Chiaah¹ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³jmeeyh³² ta² fáh⁴lí³ chiú̱h²u³ hi³ bií⁴ veyh³ nɨ³ baáy⁴ ma³lieéy² mɨ³chiuúyh³ hiíh⁴. \q1 \v 18 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ liáh³ca̱a̱³ nación mɨ³dɨ³cɨ̱ɨ̱y³² dah²ñi³² niu³, \q2 joó⁴ ma³dxa³héy³ jmɨɨ́¹ hi³ hi²bi³chií⁴u³ diáh⁴, \q2 baáy⁴ ma³dxa³héy³ hi²ca̱a̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³jú̱y¹. \q1 Ma³dxa³héy³ jmɨɨ́¹ hi³ mɨ³hi²cuooy¹ jñiiy⁴ diáh⁴ xɨh³chiú̱h²u³ hi³ cá⁴dah²ŋɨ́y² juúh⁴ chiú̱h²u³ nɨ³, \q1 mɨ³hi²cuooy¹ jñiiy⁴ diáh⁴ hi³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ rúh⁴ñíy¹, chie̱é̱yh¹ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²jmeéh⁴ niu³ hu̱u̱¹rá², \q1 liáh³ ba² diáh⁴ hi³ lii³²a² ná⁴ŋɨy¹, liáh³ ba² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³jmɨɨ́yh³. \q1 Ma³dxa³héy³ hiíh⁴ hi²yaa⁴²u³ diáh⁴ hi³ ca³dah²yeey³² jmɨɨyh⁴²güii³ la³. \p \v 19 Mɨ²ja̱³ gá⁴ná³ Ñu² Dios hi³ xɨ́h² yuuh¹ güii³, ja̱³ba² cá⁴lɨ́⁴jniá⁴ mɨ¹guaá² hi³ na³jniaa³ xɨ¹ñúh⁴ ja̱³, mɨ¹guaá² hi³ tiaah² liáh³xɨ³ gá⁴dxá³ dxú⁴ Dios ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ dsa³. Ja̱³ba² gá⁴já⁴ sɨɨ́⁴, xáh³ha³² dɨ́h¹ ba³ gá⁴hi̱i̱h² gá⁴ŋaa³, gá⁴bɨ́² vó⁴ baáy⁴ hi²xiáh³ gá⁴saá⁴ dsɨ́². \c 12 \s1 Ja̱y³ mɨ́³ chie̱é̱yh¹ gú⁴nuú¹ gaáy³ \p \v 1 Mɨ²ja̱³ cá⁴lɨ́⁴jniaa⁴ yuuh¹ güii³ ja̱³ ca̱a̱³ hi³ bií⁴ dsaay³² dsɨ³²a² ná⁴lɨ¹. Gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ mɨ́³ hi³ na³jlɨy⁴ cáh³ti³² yaa² ñíh² liáh³xɨ³ mɨh³ chiáh² ba², gá⁴joó²á⁴ sɨh³ na³jnieey³ rúh⁴tɨɨ² baáy⁴ ca̱a̱³ corona hi³ sá̱yh² dxié⁴tiú̱y³ ñú⁴heé¹ na³jniaa³ dxɨ² ja̱³. \v 2 Chie̱y³ xɨ³yu̱u̱y³ mɨ́³ ja̱³, hi³ja̱³ hi²xiáh³ jla³te³², chiaah¹ mɨ³hí⁴sa̱y³ xɨ³yu̱u̱y³ chié̱y² ja̱³. \v 3 Ja̱³ba² gá⁴joóy² dxaáh² cá⁴lɨ́⁴jniaa⁴ yuuh¹ güii³ ja̱³: Ja̱y³ gú⁴nuú¹ gaáy³ hi³ yu̱ú̱y³ xa³ dxiaá⁴ dxɨ², baáy⁴ dxiá⁴ diáh⁴ mee⁴dxɨ² baáy⁴ máh⁴ ca̱a̱³ corona na³jniaa³ liáh³ca̱a̱³ dxɨ² ja̱³. \v 4 Naá¹cu̱ú̱² ja̱³ ba² chie̱é̱yh¹ gá⁴chie̱e̱y³ laah¹ tú̱⁴dsaayh⁴ bih³ diáh⁴ ñú⁴heé¹ duh³ gá⁴saáy² diáh⁴ dxaah¹vó⁴. Ja̱³ba² gá⁴cueeyh⁴ rúh⁴ñi² mɨ́³ hi³ mɨ³hí⁴sa̱y³ mɨ¹ja̱á̱² ja̱³ duh³ ja̱³ba² hí⁴cuyh³ xɨ³yu̱u̱y³ ja̱³ mɨ² ma³sa̱y³. \v 5 Mɨ²ja̱³ gá⁴sa̱y³ xɨ³yu̱u̱y³ chié̱y² mɨ́³ ja̱³. Baáy⁴ mɨ¹xɨ́⁴ñuu² ja̱³ chié̱y², hi³hí̱³ ja̱³ mɨ³ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² hi³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ veyh³ cáh³ti³² chiáh² liáh⁴jɨ³ diáh⁴ naciones, liáh³xɨ³ hi³ xa̱h³ ca̱a̱³ na¹ñí¹ ba². Ja̱³ba² lɨ́⁴tiee⁴² ŋáyh² yuuh¹ güii³ xi² jey¹ Dios mɨ¹ja̱á̱² mɨ́³ ja̱³. \v 6 Ja̱³ba² gá⁴cui̱í̱³ mɨ́³ ja̱³ ŋaá² vó⁴ xi² cueh³chiu̱u̱³, nɨɨ́⁴ ma³bi³tɨɨ⁴ Dios ja̱³ xi² hí⁴güe³ baáy⁴ nɨɨ́⁴ hí⁴dah²cuoó⁴ hí⁴eéh² hí⁴tɨ́⁴ lɨ́⁴ mil doscientos sesenta jmɨɨ́¹. \p \v 7 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ cá⁴dah²tí̱² yuuh¹ güii³ ja̱³. Arcángel Miguel chie̱é̱yh¹ diáh⁴ ángeles chié̱y² cá⁴dah²tí̱² chie̱é̱yh¹ gú⁴nuú¹ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ dragón chie̱é̱yh¹ diáh⁴ xɨh³chie̱y³². \v 8 Joó⁴ há⁴hé³ gá⁴tiaá⁴ dragón ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ xɨh³chie̱y³². Hi³ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ gá⁴sa³ dxa² diáh⁴ hí⁴dah²güe³ yuuh¹ güii³ ja̱³. \v 9 Hi³ja̱³ cá⁴dah²dxɨy³ dragón gú⁴nuú¹ gaáy³ ja̱³, hí̱³ba² iíh¹ hi³ xe̱y³ mɨ³xa³ lɨ́⁴ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ Hi³há⁴dxúy⁴ baáy⁴ Satanás. Hi³nɨy³² nɨ³ ga³juuy³² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. Na³cu̱yh⁴ liáh³ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ ángeles chié̱y² ja̱³ cá⁴lɨ́⁴saay⁴² diáh⁴ dxaah¹vó⁴. \p \v 10 Mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ chiu̱u̱³ yuuh¹ güii³ ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³: \q1 Ma³dxa³héy³ hiíh⁴ hi³ hí⁴lieéy² jnia² Dios nɨ³, \q2 ja̱³nɨ́⁴ gɨh¹ mɨ³hi²joo⁴²a² fáh⁴lí³ chiáh², \q2 chiaah¹ mɨ³hí⁴chiuúh² hiíh⁴ Dios chia̱a̱⁴²a² nɨ³ chie̱é̱yh¹ Cristo chié̱y². \q1 Chiaah¹ ma³táyh³ dxaah¹vó⁴ nɨ³ hi³ ga³cuo⁴ dsaa² chiáh² diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³, \q2 chiaah¹ jmɨɨ⁴ nɨ³ voo⁴ nɨ³ ga³cuo⁴ dsaa² rúh⁴ñi² Dios chia̱a̱⁴²a². \q1 \v 11 Joó⁴ ma³tiaá⁴ diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³ ma³dah²meéy² vih²chiaah¹ jmɨ³háy¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³. \q1 Ma³tiaá⁴ diáh⁴ vih²chiaah¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ ma³dah²hé³ nɨ³. \q1 Há⁴hé³ foyh⁴ cáh³ti³² cá⁴dah²hé³, cá⁴dah²cuóy² mii⁴ hi³ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ ba². \q1 \v 12 Hi³ja̱³ bi³jee⁴²ah³ há²ah³, niaá⁴ah³ niaah⁴²ah³ yuuh¹ güii³ la³. \q1 Joó⁴ hi²xiáh³ liáh³dsɨɨ³² niaá⁴ah³ niaah⁴²ah³ dxaah¹vó⁴ baáy⁴ jmɨ́⁴ñih¹ nɨ³. \q1 Chiaah¹ ma³xiaá² dxaah¹vó⁴ xi² niaah⁴²ah³ nɨ³ hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³. \q1 Hi²xiáh³ sɨ̱yh³ chiaah¹ ñi³² hi³ ca̱³ji̱i̱³ lɨ́⁴ bɨh¹ nɨ³ hí⁴jmeé⁴ liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ dsɨ́² jmɨɨyh⁴²güii³ nɨ³. \p \v 13 Liáh³ gá⁴joó² hi³há⁴dxúy⁴ ja̱³ hi³ cá⁴lɨ́⁴tie̱e̱y⁴² dxaah¹vó⁴ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴laá⁴ mɨ³tɨ̱y³² chie̱é̱yh¹ mɨ́³ hi³ ma³sa̱y³ mɨ¹ja̱á̱² ja̱³. \v 14 Joó⁴ ca̱a̱³ ba² dɨ́h¹ gá⁴sa³ cueé² mɨ́³ ja̱³ baáy⁴ hi²xiáh³ dɨ³cah² liáh³xɨ³ cueé² mɨɨ³ ba², duh³ hí⁴jooy³ dsá⁴ra̱á̱³ dsaa³² vó⁴ xi² cueh³chiu̱u̱³ xi² ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² dsá⁴güe³, duh³ hí⁴cui̱í̱h⁴ iíh¹ ja̱³, dsaa³² xi² hí⁴dah²bi³taáy¹ hí⁴yey³ lɨ́⁴ nɨ³ ji̱i̱³ dsɨ³² ca̱³naa¹. \v 15 Mɨ²ja̱³ gá⁴jmeé³ iíh¹ ja̱³ gá⁴tu̱u̱³ jmɨɨ³ ñuúh⁴ haa², duh³ hí⁴sa³ ca̱a̱³ jmɨɨ³ gaáy³ duh³ hí⁴dsá⁴eéy² mɨ́³ ja̱³. \v 16 Joó⁴ gá⁴tia̱a̱² dxaah¹vó⁴ ja̱³ chiáh² mɨ́³ ja̱³, ca̱a̱³ gá⁴ná³ ba² dxaah¹vó⁴ ja̱³ duh³ gá⁴ha⁴² jmɨɨ³ hi³ ma³tiu̱ú̱³ gú⁴nuú¹ ja̱³. \v 17 Liáh³ gá⁴joó² iíh¹ ja̱³ hi³ gá⁴lɨ́⁴ liáh³ja̱³ mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ cá⁴lɨ́⁴cɨ̱ɨ̱y³² chie̱é̱yh¹ mɨ́³ ja̱³, hi³ja̱³ ŋaá² dxá⁴ti̱³ chie̱é̱yh¹ gɨh¹ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴² mɨ́³ ja̱³, diáh⁴ hi³ ca³dah²nuu³ dsaá² diáh⁴ mandamientos chiáh² Dios, diáh⁴ hi³ há⁴hé³ hí⁴dah²tiú² cáh³ti³² fáh⁴liu⁴ chiáh² ñaá² Jesucristo. \v 18 Mɨ²ja̱³ gá⁴guá³ na¹iíh¹ ja̱³ ji̱h²nɨɨh¹ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³. \c 13 \s1 Aáy⁴ diáh⁴ gú⁴nuú¹ hi³ heé² na³lɨ́y⁴ \p \v 1 Mɨ²ja̱³ cá⁴dxá⁴naáy⁴ ñiíh² sɨɨ́¹ ji̱h²nɨɨh¹ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³, liáh³ ba² ja̱³ gá⁴joó²á⁴ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³, ja̱y³ gú⁴nuú¹ hi³ bií⁴ heé² na³lɨ́y⁴, xa³ dxiaá⁴ dxɨ² baáy⁴ dxiá⁴ mee⁴dxɨ². Diáh⁴ yuuh¹ mee⁴dxɨ² ja̱³ na³jniaa³ máh⁴ ca̱a̱³ corona, diáh⁴ dxɨ² ja̱³ ta̱a̱⁴ ca̱a̱³ nombre hi³ dsa³liú⁴ mɨ³hee³² chiáh² Dios. \v 2 Liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ yah³ñiih³² ba² na³lɨ́y⁴ gú⁴nuú¹ hi³ gá⁴joó²á⁴ ja̱³, liáh³xɨ³ tɨɨ² oso ba² diáh⁴ tɨɨ² ja̱³, liáh³xɨ³ haa² yah³cue⁴ ba² haa² ja̱³. Ja̱³ba² gá⁴cuó³ dragón ja̱³ fáh⁴lí³ chiáh² gá⁴cuoó⁴ gú⁴nuú¹ hi³ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³, baáy⁴ gá⁴tiéyh² guaa³ xi² jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³ duh³ hí⁴jmeé⁴ liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ dsɨ́². \v 3 Ca̱a̱³ dxɨ² ja̱³ lii⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴hoo⁴, lii⁴ hi³ gá⁴jú̱y⁴ ba² lii³²a², joó⁴ ma³laá³ ba² xi² booy¹ hoo⁴ chiáh² ja̱³. Mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ dah²dsaay³² dsɨ́² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ ja̱³ dah²jooy³², hi³ja̱³ gá⁴dxí̱⁴ chie̱é̱yh¹ gú⁴nuú¹ ja̱³. \v 4 Cá⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² dragón ja̱³ chiaah¹ hi³ gá⁴cuoó⁴ fáh⁴lí³ dxeeyh⁴ gú⁴nuú¹ ja̱³, ba² cá⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² gú⁴nuú¹ hi³ bií⁴ heé² na³lɨ́y⁴ ja̱³, liáh³la³ dah²féh³: \p ―¡Há⁴hé³ xe̱y³ gɨh¹ dxeeyh⁴ liáh³xɨ³ gú⁴nuú¹ la³, hi³ja̱³ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ hí⁴tí̱² chie̱é̱yh¹! \p \v 5 Ba² gá⁴sa³ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴jméy² ñaá² gaáy³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ chiáh², gá⁴sa³ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴liú⁴ mɨ³hee³² chiáh² Dios. Ba² gá⁴sa³ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ tú̱⁴laáy³ dsɨ³² aáy⁴ sɨh³. \v 6 Hi³ja̱³ liáh³ja̱³ gá⁴jmeé³, gá⁴liú³ mɨ³hee³² chiáh² Dios, gá⁴féh³ jú¹dxɨɨ́³ chiáh², ba² gá⁴liú³ jú¹dxɨɨ́³ chiáh² ñu² Dios baáy⁴ ji̱í̱⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² yuuh¹ güii³. \v 7 Ba² gá⁴sa³ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴tí̱² chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ chié̱y² Dios, hí⁴tiaá⁴ lɨ́⁴ hí⁴meéy² diáh⁴. Gá⁴sa³ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³, gu³xɨ³ xiáh³ ba² xi² dɨ³nieeyh⁴² baáy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²liu⁴ gu³xɨ³ hé³ ba² fáh². \v 8 Hi³ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² dxaah¹vó⁴ nɨ³ cá⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² gú⁴nuú¹ ja̱³, diáh⁴ hi³ há⁴hé³ tieéyh¹ ñi² xi³ xi² tieéyh¹ diáh⁴ hi³ dɨ³xe̱y³ dxú⁴ liáh³ gá⁴niaá⁴ lɨ́⁴ jmɨɨyh⁴²güii³, jmɨ́yh³ xi³ chiáh² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ hi³ cá⁴lɨ́⁴jɨ̱yh⁴² nɨ³. \p \v 9 Cua²niuú³ hi³ niaá⁴ hí⁴nuú⁴ fáh⁴liu⁴ la³: \q1 \v 10 Diáh⁴ hi³ ná⁴lɨ¹ chiáh² dsá⁴taáyh¹ ñuúh⁴ñí¹, hí⁴dsá⁴taáyh¹ diáh⁴ ñuúh⁴ñí¹. \q1 Diáh⁴ hi³ ná⁴lɨ¹ chiáh² hí⁴jɨ̱yh⁴² chie̱é̱yh¹ túh², liáh³ja̱³ hí⁴chi̱í̱yh² diáh⁴. \m Hi³ja̱³ nɨ³ niaáh² fáh⁴je̱e̱³² chiáh² diáh⁴ hi³ mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ nɨ³, ba² niaáh² hí⁴dsá⁴taáy³ diáh⁴ dxú⁴ chiáh² Dios. \p \v 11 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joó²á⁴ dxeeyh⁴ gú⁴nuú¹ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxaah¹vó⁴. Hi³hí̱³ xa³ tú̱⁴ mee⁴dxɨ² hi³ ná⁴lɨ¹ liáh³xɨ³ mee⁴dxɨ² dsɨɨ³jaa³, joó⁴ liáh³xɨ³ ga³liu⁴ dragón ja̱³ ba² liu⁴. \v 12 Ba² hee⁴ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ liáh³xɨ³ gú⁴nuú¹ hi³ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹ dsa³jéy⁴ ja̱³, niaá⁴ hi³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ dɨ³nieeyh⁴² dxaah¹vó⁴ ja̱³ hí⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² gú⁴nuú¹ hi³dxá³ aáy⁴ ja̱³, hi³ chia̱³ guɨ́h² hi³ lii⁴ ju̱y⁴ ja̱³. \v 13 Baáy⁴ hi²xiáh³ xa³ hi³ jmee⁴ hi³ dɨ́h¹ ca̱a̱³ fáh⁴lí³, gá⁴jmeé³ lɨ́⁴ gá⁴xiaá² xi³ yuuh¹ güii³ xi² dah²joo³² diáh⁴ dsa³ ja̱³. \v 14 Vih²chiaah¹ fáh⁴lí³ hi³ jmee⁴ rúh⁴ñi² gú⁴nuú¹ hi³ lɨ́⁴jnieey³² dsa³jéy⁴ ja̱³, hi³ja̱³ gá⁴tiaá⁴ gá⁴juúy² diáh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² dxaah¹vó⁴ ja̱³, baáy⁴ gá⁴taáh⁴ lɨ́⁴ ta² hí⁴dah²jméy² hi̱h⁴ gú⁴nuú¹ hi³ cá⁴lɨ́⁴hooy³² hi³ cá⁴dah²chiuúyh² ja̱³, baáy⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³. \v 15 Ba² gá⁴sa³ fáh⁴lí³ chiáh² gú⁴nuú¹ hi³ lɨ́⁴jnieey³² dsa³cɨ̱ɨ̱y³ ja̱³ hi³ hí⁴jmeé⁴ hí⁴sa³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh² hi̱h⁴ gú⁴nuú¹ hi³dxá³ aáy⁴ ja̱³, duh³ hí⁴jooy³ hí⁴liú⁴ hi̱h⁴ ja̱³ baáy⁴ duh³ hí⁴taáh⁴ ta² hí⁴jɨ̱yh⁴² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ hí⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá². \v 16 Hi³ja̱³ gá⁴taáh⁴ ta² hi³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ ja̱³ dsá⁴ta̱a̱y⁴² vóh² chiáh², cah²guaa³ hi³nuy¹ diáh⁴ hu̱² gɨh³ dxá¹chí² diáh⁴. Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ lii³²a² há⁴hé³ na³jmɨɨ́yh³, diáh⁴ dsa³ cáyh¹, diáh⁴ dsa³ xaa³², diáh⁴ dsa³tieey³, diáh⁴ hi³ dɨ³ná⁴tuy¹ baáy⁴ diáh⁴ hi³ ná⁴tayh¹ chiáh² diáh⁴ dsa³ xaa³², gá⁴taáh⁴ ta² hi³ dsá⁴ta̱a̱y⁴² diáh⁴ vóh² chiáh² ja̱³. \v 17 Gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴lá² hu̱² gɨh³ hi³ hí⁴nɨɨ́⁴ xɨ³ nɨ³ há⁴hé³ chia̱³ vóh² chiáh² ja̱³, hu̱² gɨh³ nombre chiáh² gú⁴nuú¹ ja̱³, hu̱² gɨh³ hí¹ chiáh², chiaah¹ xa³ hí¹ chiáh² liáh³xɨ³ xɨ̱ɨ̱y³. \v 18 Niaáh² hi³ jmɨɨh⁴dsaa⁴²a² ba² chiáh² hi³la³. Hi³ hí⁴dsaay⁴ yáh¹ hí⁴cá̱² ba² cua̱a̱y¹ná² liáh³nɨɨh¹ hí¹ chiáh² gú⁴nuú¹ nɨ³, chiaah¹ liáh³nɨɨh¹ hí¹ chiáh² ja̱y³ dsa³ ba² nɨ³. Hí¹ chiáh² nɨ³, seiscientos sesenta y seis. \c 14 \s1 Canto chiáh² diáh⁴ hi³ 144,000 \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴ji̱i̱⁴²á² ñiy⁴, mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ hiíy⁴ yuuh¹ cua̱h³ Sión. Na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ ciento cuarenta y cuatro mil dsa³ hi³ na³xɨɨ² dxá¹chí² diáh⁴ ja̱³ nombre chiáh² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ baáy⁴ nombre chiáh² Jmii³ ja̱³. \v 2 Ja̱³ba² gá⁴nuúy⁴ xa³ hi³ hi̱i̱h² yuuh¹ güii³ ja̱³, liáh³xɨ³ ga³hi̱i̱h² ca³dsa³xiaa⁴ diáh⁴ jmɨɨ³ cah² ba² hi̱i̱h², baáy⁴ liáh³xɨ³ ga³hi̱i̱h² liu³u²xɨ³ mɨ² booy¹ ba³ dsa³ŋaa³. Liáh³ca̱a̱y³ hi³ dah²tii⁴ tu̱³ ba² lii³²a². \v 3 Dah²he⁴ ca̱a̱³ su̱¹á² hi³mɨɨ³² haah² xi² jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ Dios ja̱³, xi² nieeyh⁴² liú⁴u³ chiú̱y³ diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³, baáy⁴ xi² nieeyh⁴² liú⁴u³ dxieéy³chiú̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³. Gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴lí̱y³ su̱¹á² ja̱³, ti̱¹ diáh⁴ hi³ ca̱a̱³ ñá⁴laáy³ dsɨ³² tú̱⁴laáy³ chiú̱y³ mil ja̱³ba² dɨ³lí̱y³, diáh⁴ hi³ gá⁴bé⁴ dsaa² chiáh² diáh⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ la³. \v 4 Diáh⁴ hi³hí̱³ há⁴hé³ cá⁴dah²guá³ diáh⁴ chie̱é̱yh¹ mɨ́³, gá⁴cueeyh⁴ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ diáh⁴ liáh³ja̱³ ba², diáh⁴ hi³ ca³dsa³dxí̱⁴ chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ xi² ga³chie⁴ ga³ji̱i̱y⁴. Gá⁴bé² dsaa² chiáh² diáh⁴, cá⁴lɨ́⁴dxɨy⁴² diáh⁴ jee⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³ hi³ja̱³ na³lɨ́y⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ hi³dxá³ ca̱a̱³ foo³ hi³ hí⁴tɨ̱́y⁴ Dios chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³. \v 5 Gu³xɨ³ jlɨ́h³ há⁴hé³ cá⁴dah²juú², hi³ja̱³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ diáh⁴ cáh³ti³² ba² xi² chiuuh³² hiíh⁴ Dios. \s1 Juúh⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ aay³ ángeles \p \v 6 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joó²á⁴ dxeeyh⁴ ángel hi³ dsa³ra̱á̱³ dxaah¹ yuuh¹ güii³ ja̱³, baáy⁴ chia̱³ juúh⁴ dxú⁴ hi³ há⁴hé³ jlɨ́h³ hí⁴dsá⁴yeéy⁴, duh³ hí⁴heé⁴ diáh⁴ dsa³ hi³ dɨ³nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jmɨɨyh⁴²güii³, gu³xɨ³ xiáh³ ba² xi² dɨ³nieeyh⁴² baáy⁴ gu³xɨ³ hé³ ba² fáh² hi³ ca³dah²liu⁴. \v 7 Hi²xiáh³ chiu̱u̱³ liu⁴ ángel ja̱³, liáh³la³ féh³: \p ―Jmeé¹ah³ foh⁴hiih⁴ah³ Dios nɨ³, jmeéh¹ah³ gaáy³, chiaah¹ ma³dxa³héy³ hora hi³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná². Jmeéh¹ah³ hu̱u̱¹rá² hi³ gá⁴jmeé³ yuuh¹ güii³ nɨ³, baáy⁴ hi³ gá⁴jmeé³ dxaah¹vó⁴ nɨ³, baáy⁴ jmɨ́⁴ñih¹ baáy⁴ jɨɨ⁴ xi² yá³ jmɨɨ³ nɨ³. \p \v 8 Ja̱³ba² gá⁴laá⁴ liu⁴ dxeeyh⁴ ángel, liáh³la³ féh³: \p ―Ma³yeéy⁴ fɨɨ³ Babilonia hi³ gaáy³ nɨ³, chiaah¹ hi²xiáh³ cá⁴bí⁴hi̱í̱⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ chie̱é̱yh¹ vino chiáh² dɨ́h¹ feh²a² jɨɨ⁴ hi³há⁴ja̱³ hi³ ga³jmee⁴ nɨ³. \p \v 9 Ja̱³ba² ta³nieéy¹ hi³dxá³ aay³ ángel ja̱³, hi²xiáh³ ba³ liu⁴ liáh³la³ gá⁴féh³ ángel ja̱³: \p ―Liu³u²xɨ³ xe̱y³ hí⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² gú⁴nuú¹ hi³ heé² na³lɨ́y⁴ nɨ³, baáy⁴ hí⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² hi̱h⁴ nɨ³, baáy⁴ hí⁴dah²cuóy² mii⁴ hi³ dsá⁴ta̱a̱⁴² vóh² chiáh² nɨ³ dxá¹chí² diáh⁴ hu̱² gɨh³ guaa³ diáh⁴, \v 10 ba² hí⁴dah²hɨ̱́h² vino chiáh² Dios nɨ³, chiaah¹ hi²xiáh³ veyh³ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² ma³bi³tɨɨ⁴ hi³ hí⁴cuoó⁴ diáh⁴ chiaah¹ hi³ bií⁴ cɨ̱ɨ̱y³² nɨ³. Hi³ja̱³ hi²xiáh³ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴, hí⁴caáy⁴ diáh⁴ dxaah¹ xi³ xi² dsa³niaá⁴ chie̱é̱yh¹ azufre rúh⁴ñi² diáh⁴ ángeles chié̱y² Dios, baáy⁴ rúh⁴ñi² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³. \v 11 Ca̱³ñiih³² bɨh¹ hí⁴dsá⁴saa³ ñi² xi² hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴ dsa³ nɨ³, há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ hí⁴jooy³ hí⁴dah²tee³ dsɨ́² diáh⁴ cáh³ti³². Liáh⁴jɨ³ jmɨɨ́¹ liáh⁴jɨ³ voo⁴ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² ñaá² gú⁴nuú¹ baáy⁴ hi̱h⁴ nɨ³, ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ hi³ ma³dah²ca̱⁴ vóh² chiáh² liáh³xɨ³ xɨ̱ɨ̱y³ gú⁴nuú¹ nɨ³. \v 12 Hi³ja̱³ nɨ³ niaáh² gɨh¹ fáh⁴je̱e̱³² chiáh² diáh⁴ hi³ mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³, dɨ́h¹ feh²a² diáh⁴ hi³ ca³dah²nuu³ dsaá² diáh⁴ mandamientos chiáh² Dios nɨ³, diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² xiaa³dsaa³², baáy⁴ ca³dsa³taáy³ diáh⁴ dxú⁴ chiáh² Jesús nɨ³. \p \v 13 Mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ yuuh¹ güii³, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Xɨɨ² hi³la³: “Dɨ́h¹ yaa⁴ diáh⁴ hi³ ga³jú̱y³ baáy⁴ ca³dsa³taáy³ chiáh² Ñúh³a² nɨ³.” Liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹ hí⁴lí³ féh³ Espíritu nɨ³, chiaah¹ hí⁴dah²tee³ dsɨ́² diáh⁴, há⁴hé³ máh⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ ta² chiáh² diáh⁴, xiaáh³ hi³ hí⁴lii⁴ ba² ta² dxú⁴ hi³ ma³dah²jmeé³. \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² hi³ ra̱a̱³ dxaah¹vó⁴ la³ \p \v 14 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴ji̱i̱⁴²á² ñiy⁴, mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² ca̱a̱³ jnií² tiaa³, ñiíh² jnií² ja̱³ jey¹ ja̱y³ hi³ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ Ja̱á̱² dsa³. Na³jniaa³ ca̱a̱³ corona ñí¹niaá³ mɨ¹dxɨ² baáy⁴ xa̱h³ ca̱a̱³ hoz baáy⁴ hi²xiáh³ meé⁴. \v 15 Ja̱³ba² cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ ñuúh⁴guah³ ja̱³ dxeeyh⁴ ángel, xáh³ha³² dɨ́h¹ chiu̱u̱³ liuy³² hi³ jey¹ ñiíh² jnií² ja̱³, liáh³la³ sɨɨ́h⁴: \p ―Ŋɨy⁴² hoz chiú̱h²u³ nɨ³ jee⁴² cuɨɨ³ hi³ ra̱a̱³ nɨ³ duh³ chia̱a̱⁴, chiaah¹ ma³dxa³héy³ hiíh⁴ hi²chia̱a̱⁴²a². Joo⁴² rúh⁴ hi²xiáh³ mɨ³ná⁴raá¹ hi³ ra̱a̱³ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ nɨ³. \p \v 16 Ja̱³ba² gá⁴ŋɨ́y² hoz chiáh² hi³ jey¹ ñiíh² jnií² ja̱³ ñiíh² dxaah¹vó⁴, duh³ gá⁴ca̱a̱⁴ hi³ ra̱a̱³ dxaah¹vó⁴ ja̱³. \p \v 17 Ja̱³ba² cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxeeyh⁴ ángel ñuúh⁴guah³ hi³ jey¹ yuuh¹ güii³ ja̱³, ba² xa̱h³ ca̱a̱³ hoz baáy⁴ hi²xiáh³ meé⁴. \v 18 Ja̱³ba² ñi²yaá³ ja̱³ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxeeyh⁴ ángel, hi³ hee⁴ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chiáh² xi³, mɨ²ja̱³ gá⁴liú³ chiu̱u̱³ cáh³ti³² gá⁴liúy² hi³ xa̱h³ hoz hi³ bií⁴ meé⁴ ja̱³, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴: \p ―Ŋɨy⁴² hoz chiú̱h²u³ hi³ bií⁴ meé⁴ nɨ³ duh³ reey⁴² diáh⁴ maayh³ mɨ¹jóh¹ hi³ xa³ dxaah¹vó⁴ nɨ³, chiaah¹ hi²xiáh³ mɨ³ná⁴fɨɨ́¹. \p \v 19 Mɨ²ja̱³ gá⁴ŋɨ́y² ángel ja̱³ hoz chiáh² jee⁴² hi³ ra̱a̱³ dxaah¹vó⁴ ja̱³, duh³ gá⁴ca̱a̱⁴ diáh⁴ mɨ¹jóh¹. Ja̱³ba² gá⁴taáh⁴ ca̱a̱³ hí¹ xi² hí⁴jooy³ hí⁴guɨyh⁴² jmɨɨh¹ mɨ¹jóh¹. Hi³nɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² hi³ hí⁴xɨ́y⁴ Dios nɨ³. \v 20 Xiáh³ yaa¹ fɨɨ³ ja̱³ ba² cá⁴lɨ́⁴guɨyh⁴² diáh⁴ mɨ¹jóh¹ ja̱³. Jmɨ³ ba² dsa³tiu̱u̱³ ñuúh⁴ xi² dse³guɨyh⁴² ja̱³, gá⁴lɨ́⁴ cáh³ti³² jmɨɨ³ gaáy³, juh³ liáh³xɨ³ nɨɨh¹ ñií² ná⁴ji̱i̱⁴² me³haa² diáh⁴ caballos, baáy⁴ cuee³ ca̱³liáh³ nɨ³ ñá⁴laá³ kilómetros bih³ dsa³xiaa⁴. \c 15 \s1 Dxieéy⁴ ángeles chie̱é̱yh¹ dsaá¹ hi³ hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² \p \v 1 Mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² yuuh¹ güii³ ja̱³ dxaáh² hi³ bií⁴ dsaay³² dsɨ³²a² ná⁴lɨ¹. Gá⁴joó²á⁴ dxieéy⁴ ángeles hi³ dɨ³chia̱³ dxiaá⁴ dsaá¹ hi³ hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi², hi³ hí⁴yey³ hí⁴jooy³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ Dios nɨ³ diáh⁴ dsa³. \p \v 2 Ba² gá⁴joóy² ca̱a̱³ hi³ liáh³ca̱a̱y³ jmɨ́⁴ñih¹ hi³ sɨɨ́⁴ liáh³xɨ³ hú³, baáy⁴ caah⁴ xi³. Mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ diáh⁴ hi³ gá⁴tiaá⁴ cá⁴dah²tí̱² chie̱é̱yh¹ gú⁴nuú¹ ja̱³, chie̱é̱yh¹ hi̱h⁴ ja̱³, diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ma³dah²ca̱⁴ hí¹ chiáh², na³ta̱a̱y⁴ caa¹ jmɨ́⁴ñih¹ hi³ sɨɨ́⁴ liáh³xɨ³ hú³ ja̱³, dɨ³xa̱h³ máh⁴ ca̱a̱³ tu̱³ hi³ gá⁴cuó³ Dios ja̱³ gá⁴cuoó⁴ diáh⁴. \v 3 Dah²he⁴ su̱¹á² chiáh² Moisés hi³ gá⁴lɨ́y⁴ xɨh³chie̱y³² Dios, ba² dah²he⁴ su̱¹á² chiáh² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³, liáh³la³ ná⁴lɨ¹ dah²he⁴: \q1 Hi²xiáh³ cah², hi²xiáh³ dsaay³² dsɨ³²ah¹ ná⁴lɨ¹ liáh⁴jɨ³ ma³jmeéy¹ nɨ³, \q1 Ñúh³ah¹ Dios hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³, hi²xiáh³ dxú⁴ baáy⁴ hi²xiáh³ xiaa³dsaa³² diáh⁴ fi¹ chiú̱h²u³ nɨ³. \q1 Niu³ nɨ³ jmɨ́yh³ Rey chié̱y² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³. \q1 \v 4 ¿Hi̱²hí̱³ há⁴hé³ hí⁴jmeé⁴ foyh⁴ niu³, Ñúh³ah¹? \q2 ¿Hi̱²hí̱³ há⁴hé³ hí⁴jméy² niu³ gaá³u³? \q1 Chiaah¹ ja̱y³ niu³ ba² nɨ³ bií⁴ dxú⁴u³, \q2 hi³ja̱³ liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ \q1 hí⁴bí⁴dxí̱⁴ rúh⁴ñíy¹ hí⁴dah²jmeéh⁴ niu³ hu̱u̱¹rá², \q2 chiaah¹ ma³dah²joó² hi³ bií⁴ dxú⁴ ga³jmeey³ nɨ³. \p \v 5 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴ji̱i̱⁴²á² ñiy⁴, mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² hi³ gá⁴ná³ guah³ hi³ jey¹ yuuh¹ güii³ ñaá² xi² na³jniaa³ mɨ¹guaá² hi³ tiaah² fáh⁴dxa⁴² dxú⁴ chiáh² Dios ja̱³. \v 6 Ñuúh⁴guah³ ja̱³ gá⁴voóy⁴ liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ ángeles hi³ dɨ³chia̱³ liú⁴u³ dxiaá⁴ dsaá¹ hi³ hí⁴dah²cuoó⁴ diáh⁴ dsa³. Dɨ³chih³ mɨh³ hi³ bií⁴ liih² baáy⁴ hi²xiáh³ sɨɨ́⁴, baáy⁴ dɨ³na³ñuúyh⁴ sɨ̱ɨ̱yh² laa³ ñí¹niaá³ baáy⁴ hi²xiáh³ jmá³ ga³dxaah³² lɨ́⁴ haah²vó¹ diáh⁴. \v 7 Mɨ²ja̱³ ja̱y³ diáh⁴ hi³ chiú̱y³ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ hi³ dɨ³nieeyh⁴² xi² jey¹ Dios ja̱³ gá⁴cuó³ gá⁴cuoó⁴ diáh⁴ ángeles ja̱³ máh⁴ ca̱a̱³ mɨ¹sɨ́³ ñí¹niaá³, na³ca̱yh⁴ diáh⁴ mɨ¹sɨ́³ ja̱³ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² hi³ hí⁴xɨ́y⁴ Dios, Dios hi³ há⁴hé³ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ hí⁴jú̱y³ cáh³ti³² nɨ³. \v 8 Ja̱³ba² gá⁴bá⁴ cáh³ti³² ñi² ñuúh⁴guah³ ja̱³ hi³ jmee⁴ ñaá² Dios, chiaah¹ hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ baáy⁴ hi²xiáh³ gaáy³. Gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ dsá⁴hí³ nɨɨ́⁴ hí⁴dxa³ lɨ́⁴ liú⁴u³ dxiaá⁴ dsaá¹ hi³ dɨ³chia̱³ liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ ángeles ja̱³. \c 16 \s1 Diáh⁴ mɨ¹sɨ́³ hi³ na³ca̱yh⁴ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² \p \v 1 Mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ ñuúh⁴guah³ ja̱³, hi²xiáh³ ba³ gá⁴liú³, liáh³la³ gá⁴féh³ gá⁴sɨɨ́h⁴ liú⁴u³ dxieéy⁴ diáh⁴ ángeles ja̱³: \p ―Cua³dxí̱⁴ah³ gua³tiu̱ú̱¹ah³ dxaah¹vó⁴ nɨ³ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² hi³ ma³xɨ́y⁴ Dios nɨ³ hi³ ta̱a̱⁴ liú⁴u³ dxiaá⁴ diáh⁴ mɨ¹sɨ́³ nɨ³. \p \v 2 Mɨ²ja̱³ ŋaá² hi³dxá³ ja̱y³ ángel, duh³ gá⁴tiu̱ú̱³ dxaah¹vó⁴ ja̱³ hi³ ná⁴ha⁴² mɨ¹sɨ́³ chiáh². Mɨ²ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ dɨ³chia̱³ vóh² chiáh² gú⁴nuú¹ ja̱³, baáy⁴ diáh⁴ hi³ dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² hi̱h⁴ ja̱³, gá⁴xeéy⁴ mɨɨ¹ hi³ cɨ̱ɨ̱³²a² ná⁴lɨ¹ baáy⁴ hi²xiáh³ dxɨɨ́³. \p \v 3 Ja̱³ba² ŋaá² hi³dxá³ aáy⁴ ángel ja̱³ duh³ gá⁴tiu̱ú̱³ hi³ ná⁴ha⁴² mɨ¹sɨ́³ chiáh² ja̱³ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹. Mɨ²ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ jmɨ³ bɨh¹ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³ liáh³xɨ³ jmɨ³ chiáh² ja̱y³ dsa³jú̱y¹ ba², hi³ja̱³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ tieéyh¹ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³ gá⁴jú̱y⁴. \p \v 4 Ja̱³ba² ŋaá² hi³dxá³ aay³ ángel ja̱³ duh³ gá⁴tiu̱ú̱³ hi³ ná⁴ha⁴² mɨ¹sɨ́³ chiáh² ja̱³ he̱é̱yh³ jmɨɨ³ cah² baáy⁴ xi² yá³ diáh⁴ jmɨɨ³. Mɨ²ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ jmɨ³ liáh⁴jɨ³ hí¹ xi² xa³ jmɨɨ³ ja̱³. \v 5 Mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ gá⁴liú³ ángel hi³ ná⁴tayh¹ guaa³ diáh⁴ jmɨɨ³ ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―Hi²xiáh³ xiaa³dsaa³² ma³jmeéy¹ niu³ Dios hi³ liáh³dsaayh⁴ xe̱y³ nɨ³, baáy⁴ hi³ xe̱y³ chiáh² liáh³nɨ³, chiaah¹ ma³chie̱e̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² tieéyh¹ fi¹ cáh³ti³². \v 6 Chiaah¹ diáh⁴ hi³nɨy³² nɨ³ cá⁴dah²tiu̱ú̱³ jmɨ³háy¹ diáh⁴ hi³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ nɨ³, baáy⁴ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²ŋɨ́y² juúh⁴ chiú̱h²u³ nɨ³, ba² ma³cuoóy¹ diáh⁴ jmɨ³ duh³ hí⁴dah²hɨ̱́h², liáh³nɨ³ jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ hí⁴lí³ chiáh² diáh⁴. \p \v 7 Ba² gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ dxeeyh⁴ liu⁴ ñi²yaá³ ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―Liáh³ja̱³ nɨ³ Ñuyh⁴ Dios, hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³, chiaah¹ ma³chie̱e̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² liáh³ xiaa³dsaa³² chiáh² diáh⁴ dsa³ nɨ³ baáy⁴ tieéyh¹ fi¹ cáh³ti³². \p \v 8 Mɨ²ja̱³ ŋaá² hi³dxá³ chiú̱y³ ángel ja̱³ duh³ gá⁴tiu̱ú̱³ hi³ ná⁴ha⁴² mɨ¹sɨ́³ chiáh² ja̱³ ñiíh² chiáh² ñíh², mɨ²ja̱³ gá⁴sa³ fáh⁴lí³ chiáh² ñíh² ja̱³ hi³ hí⁴jmeé⁴ hí⁴caáy⁴ diáh⁴ dsa³ ja̱³ chie̱é̱yh¹ xi³ chiáh². \v 9 Hi³ja̱³ hi²xiáh³ fɨɨh⁴² dsɨ³²a² gá⁴lɨ́⁴, chiaah¹ hi²xiáh³ gá⁴báy² yaa³ diáh⁴ dsa³ ja̱³, joó⁴ há⁴hé³ cá⁴dah²tá³ cá⁴dah²hɨ́³ dxú⁴ gu³xɨ³ ba² liáh³ja̱³, ñé⁴ há⁴hé³ cá⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios, xiáh³ hi³ já⁴ cá⁴dah²liú³ jú¹dxɨɨ́³ ba² chiáh² hi³ gá⁴xɨ́y⁴ jɨɨ⁴ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² ja̱³. \p \v 10 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴tiu̱ú̱³ hi³dxá³ ñéy³ ángel ja̱³ hi³ ná⁴ha⁴² mɨ¹sɨ́³ chiáh² ñiíh² dxaah¹vó⁴ xi² jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ gú⁴nuú¹ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴lɨ́⁴ ñu³ha̱a̱h³ xi² jey¹ ja̱³. Mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ dah²cuh³ sɨh² diáh⁴ dsa³ ja̱³ chiaah¹ hi³ fáh⁴yeey¹ veyh³ cɨ̱ɨ̱yh³² diáh⁴. \v 11 Joó⁴ gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³ há⁴hé³ cá⁴dah²tiú² hi³ dah²jmee⁴ mɨ³hee³² ja̱³, xiáh³ hi³ já⁴ cá⁴dah²liú³ jú¹dxɨɨ́³ ba² chiáh² Dios hi³ jey¹ yuuh¹ güii³ ja̱³, chiaah¹ hi³ bií⁴ cɨ̱yh³beeyh³² diáh⁴ ja̱³, baáy⁴ vih²chiaah¹ hi³ bií⁴ xeey⁴ diáh⁴ mɨɨ¹ ja̱³. \p \v 12 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴tiu̱ú̱³ hi³dxá³ jñuúy³ ángel ja̱³ hi³ ná⁴ha⁴² mɨ¹sɨ́³ chiáh² ja̱³ he̱é̱yh³ ji̱h²jmɨɨ³ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ Éufrates. Mɨ²ja̱³ cá⁴lɨ́⁴chiu̱u̱h⁴ jmɨɨ³ ja̱³ hi³ja̱³ gá⁴ná³ fi¹ xi² hí⁴ŋɨ́y³ diáh⁴ reyes hi³ ya³dxí̱⁴ xiaáh³ ca³jaa¹ xi² yéy⁴ ñíh². \p \v 13 Mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² gá⁴voóy⁴ aay³ espíritus hi³ mɨ³hey³², ja̱y³ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ haa² gú⁴nuú¹ gaáy³ ja̱³, dxeeyh⁴ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ haa² gú⁴nuú¹ hi³ heé² na³lɨ́y⁴ ja̱³, baáy⁴ dxeeyh⁴ ja̱³ cá⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ haa² gú⁴nuú¹ hi³dxá³ aay³ ja̱³, na³lɨ́y⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ jéh². \v 14 Diáh⁴ hi³hí̱³ na³lɨ́y⁴ espíritus chié̱y² hi³há⁴dxúy⁴, hi³ dɨ³lí̱y³ hí⁴dah²jmeé⁴ fáh⁴lí³, gá⁴voóy⁴ diáh⁴ duh³ cá⁴dah²bi³ñiih³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³, duh³ hí⁴dah²tí̱² chie̱é̱yh¹ Dios mɨ² ma³dxa³héy³ jmɨɨ́¹ gaáy³ chiáh² Dios hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ nɨ³. \v 15 “Joo⁴²ah³ ruh³, ca̱a̱³ há⁴ tiaah² dxɨ́³ ba² hí⁴güé³á⁴ ca̱á̱h³, liáh³xɨ³ ja̱y³ dsa³hi̱i̱³ ba². Dɨ́h¹ yaa⁴ ñaá² hi³ na³tɨɨ⁴ chiáh², hi³ heeh⁴ hí¹ mɨh³ chiáh², chiaah¹ xɨ³ haá², liáh³ca̱a̱y³ hi³ chie⁴ji̱i̱⁴ na³laáy³ ba², hi³ja̱³ hí⁴cá̱² fáh⁴hiíh⁴ jmɨɨ́¹ mɨ²ja̱³.” \v 16 Mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² hi³hí̱³ ba² diáh⁴ espíritus chié̱y² hi³há⁴dxúy⁴ ja̱³ cá⁴dah²bi³ñiih³ diáh⁴ reyes, ca̱a̱³ hí¹ xi² xɨ̱ɨ̱y³ Armagedón fáh² hebreo. \p \v 17 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴tiu̱ú̱³ hi³dxá³ dxieéy⁴ ángel ja̱³ hi³ ná⁴ha⁴² mɨ¹sɨ́³ chiáh² ja̱³ jee⁴² dxɨ́³. Mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ ba³ cá⁴yá⁴niuúh³ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ yuuh¹ güii³ xi² na³jniaa³ ñuúh⁴guah³ ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³ hi³ gá⁴liú³ xi² jey¹ Dios ja̱³: \p ―¡Ja̱³nɨ́⁴ gɨh¹ ma³jooy³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴! \p \v 18 Mɨ²ja̱³ gá⁴já⁴ sɨɨ́⁴, hi²xiáh³ ba³ hi̱i̱h² baáy⁴ hi²xiáh³ ba³ gá⁴ŋaa³, ba² cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ ba³ gá⁴bɨ́² vó⁴, ba³ gɨh¹ liáh³xɨ³ diáh⁴ hi³ ma³bɨ́² liáh³nɨɨh¹ mɨ³xe̱y³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³. \v 19 Gá⁴jlɨ́² cáh³ti³² fɨɨ³ gaáy³ ja̱³, gá⁴lɨ́⁴ tú̱⁴ nɨ³ chiuuh², baáy⁴ liáh⁴jɨ³ gɨh¹ diáh⁴ fɨɨ³ hi³ xa³ na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ gá⁴saá⁴ gá⁴lá⁴ cáh³ti³². Mɨ²ja̱³ lɨ́⁴liíh⁴ Dios ja̱³ fɨɨ³ Babilonia, hi³ja̱³ mɨ²ja̱³ gá⁴cuoó⁴ cá⁴dah²hɨ̱́h⁴ diáh⁴ dsa³ ja̱³ vino chiáh², hi³ ná⁴lɨ¹ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² hi³ gá⁴xɨ́y⁴ Dios nɨ³ chiaah¹ hi³ bií⁴ dse³dxɨɨ́y² ja̱³. \v 20 Liáh⁴jɨ³ diáh⁴ vó⁴ hi³ niaá² dxaah¹ jmɨ́⁴ñih¹ ja̱³ baáy⁴ liáh⁴jɨ³ diáh⁴ cua̱h³máh³ ja̱³ gá⁴uu³. \v 21 Ba² hi²xiáh³ cah²mɨ² dsɨ́² gá⁴saá⁴ dxaah¹vó⁴ xi² nieeyh⁴² diáh⁴ dsa³ ja̱³, dɨ³hii³ ca̱³liáh³ tú̱⁴laá³ kilos lɨ́⁴ liáh³ca̱a̱³ mɨɨ¹. Mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ mɨ³hee³² cá⁴dah²liú³ diáh⁴ dsa³ ja̱³ chiáh² Dios vih²chiaah¹ dsɨ́² hi³ gá⁴saá⁴ ja̱³, chiaah¹ castigo hi³ veyh³ cáh³ti³² ba² ja̱³. \c 17 \s1 Hí⁴chí² dsaa² chiáh² mɨ́³ hi³ ga̱y³ \p \v 1 Mɨ²ja̱³ güéy⁴ xi² hií⁴á⁴ ja̱³ ja̱y³ diáh⁴ hi³ dxieéy⁴ ángeles hi³ dɨ³xa̱h³ mɨ¹sɨ́³ dsa³jéy⁴ ja̱³, duh³ liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Ña³ duh³ hi²hoó⁴á⁴ niu³ liáh³xɨ³ hí⁴chi̱í̱yh² mɨ́³ hi³ bií⁴ ga̱y³ hi³ jey¹ ñiíh² diáh⁴ jmɨɨ³ nɨ³. \v 2 Hi²xiáh³ ma³dah²jmeé³ ga̱y³ diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ nɨ³ chie̱é̱yh¹ mɨ́³ nɨ³, baáy⁴ hi²xiáh³ ma³dah²yeéy² mii⁴ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ vih²chiaah¹ hi³há⁴ja̱³ hi³ ma³jmeé³ nɨ³. \p \v 3 Ja̱³ba² gá⁴jmeé³ Espíritu ja̱³ gá⁴joóy² hi³ hí⁴lí³ dsa³cɨ̱ɨ̱y³. Ya²jay⁴ jniá² ángel ja̱³ xi² há⁴hé³ xa³fáh³ cáh³ti³². Nɨɨ́⁴ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ mɨ́³ jey¹ ñiíh² chiáh² ja̱y³ gú⁴nuú¹ hi³ yu̱ú̱y³. Dsaah⁴ chiáh² gú⁴nuú¹ ja̱³ hi²xiáh³ ñuú³ niaa³² jú¹dxɨɨ́³ chiáh² Dios ja̱³ na³xɨɨ², xa³ dxiaá⁴ dxɨ² baáy⁴ dxiá⁴ mee⁴dxɨ². \v 4 Mɨ́³ ja̱³ yáh¹, chih³ ca̱a̱³ mɨh³ hi³ yu̱ú̱³ sá̱yh² ñí¹niaá³ dsaah⁴ mɨh³ chiáh² ja̱³ baáy⁴ sá̱yh² mɨ¹cu̱ú̱¹ liih² baáy⁴ gɨh¹ dxaáh² hi³ xɨ̱ɨ̱y³ perla. Xa̱h³ ca̱a̱³ copa ñí¹niaá³ na³ca̱yh⁴ jmáyh² hi³ ná⁴hee¹, hi³há⁴ja̱³ hi³ ma³jmeé³ ja̱³. \v 5 Ba² ta̱a̱⁴ vóh² dxá¹chí², hi³ há⁴hé³ xe̱y³ hí⁴dsaay⁴, liáh³la³ dsa³féh³: “Hi²xiáh³ gaáy³ Babilonia, xaá¹ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ mɨ́³ hi³ dɨ³ga̱y³, baáy⁴ fii² jɨɨ⁴ hi³ ná⁴hee¹ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³.” \v 6 Mɨ²ja̱³ gá⁴cá̱y⁴ cua̱a̱y¹ná² hi³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ hi̱í̱y⁴ ba² mɨ́³ ja̱³ lii³²a² chie̱é̱yh¹ jmɨ³háy¹ diáh⁴ hi³ na³hiiy⁴ ca³jaa¹ chiáh² Dios, baáy⁴ chie̱é̱yh¹ jmɨ³háy¹ diáh⁴ hi³ gá⁴jú̱y⁴ vih²chiaah¹ hi³ cá⁴dah²hé³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Jesús ja̱³. Liáh³ gá⁴joóy² hi³ja̱³ mɨ²ja̱³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ dsaay³² dsɨy⁴. \v 7 Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³ ángel ja̱³: \p ―¿He²chiaah¹ hi³ bií⁴ ga³dsaay³² háy² nɨ³? Hi²fooh¹á² niu³ he² nɨ³ niaá⁴ hí⁴féh³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ chiáh² mɨ́³ nɨ³ chie̱é̱yh¹ gú⁴nuú¹ hi³ bí⁴dxɨy¹ hi³ dxiaá⁴ dxɨ², baáy⁴ hi³ dxiá⁴ mee⁴dxɨ² nɨ³. \v 8 Gú⁴nuú¹ hi³ ma³joo⁴²u³ nɨ³, mɨ³xa³ lɨ́⁴ bih³ gá⁴guá³ hi³nɨy³², joó⁴ há⁴hé³ máh⁴ xe̱y³ ja̱³nɨ́⁴. Joó⁴ gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³, liáh³ca̱á̱h³ ja̱a̱h¹ hí⁴jú̱y³ cáh³ti³² nɨ³, mɨ²ja̱³ hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ jee⁴² xi²há⁴dxú⁴ xi² hí¹ nɨ³. Joó⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ dɨ³nieeyh⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³xɨɨ² nombre chiáh² diáh⁴ ñi² xi³ xi² tieéyh¹ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²güe³ ca̱³ñiih³² nɨ³, hi²xiáh³ hí⁴dsaáy² dsɨ́² diáh⁴ mɨ² ma³dah²joóy² gú⁴nuú¹ hi³ xe̱y³ mɨ² dsa³jéy⁴ baáy⁴ gá⁴uuy³ ca̱³ji̱i̱³, joó⁴ ma³lɨ³jnieey³² ca̱á̱h³. \p \v 9 ’Fáh⁴liu⁴ la³ si¹ niaáh² dxɨ²a². Liú⁴u³ dxiaá⁴ dxɨ² gú⁴nuú¹ nɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³ dxiaá⁴ cua̱h³ xi² jey¹ mɨ́³ nɨ³. \v 10 Hi³ dxiaá⁴ dxɨ² nɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³ dxieéy⁴ reyes. Ñéy³ diáh⁴ reyes nɨ³ ma³ŋɨ́³ ma³ju̱y⁴, ja̱y³ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³nɨ́⁴, joó⁴ há⁴hé³ ma³güey⁴ gɨh¹ ja̱y³. Mɨ² ma³güey⁴ hi³ hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² nɨ³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴güe³ voó³. \v 11 Gú⁴nuú¹ hi³ heé² na³lɨ́y⁴ hi³ gá⁴guá³ mɨ² dsa³jéy⁴, hi³ há⁴hé³ máh⁴ xe̱y³ ja̱³nɨ́⁴, hi³nɨy³² nɨ³ hí⁴lí³ hi³dxá³ jñéy⁴ rey. Hí̱³ba² hi³nɨy³² nɨ³ gá⁴lɨ́y⁴ ja̱y³ diáh⁴ hi³ dxieéy⁴ reyes nɨ³, joó⁴ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ duh³ hí⁴lí³ hi³dxá³ jñéy⁴ rey. Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³nɨ³ ba² nɨ³ hí⁴jú̱y³ cáh³ti³². \p \v 12 ’Liú⁴u³ dxiá⁴ diáh⁴ mee⁴dxɨ² hi³ ma³jooy⁴² dsa³jéy⁴ nɨ³ na³lɨ́y⁴ dxiéy⁴ diáh⁴ reyes hi³ há⁴hé³ mɨ³dah²chiuuh³² hiíh⁴. Hí⁴tɨ̱́y⁴ ba² diáh⁴ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴dah²chiuúh² hiíh⁴ joó⁴ ca̱a̱³ hora lɨ́⁴ ba², baáy⁴ na³cu̱yh⁴ diáh⁴ chie̱é̱yh¹ gú⁴nuú¹ hi³ heé² na³lɨ́y⁴ nɨ³. \v 13 Liú⁴u³ dxiéy⁴ diáh⁴ reyes nɨ³ ca̱a̱³ ba² dah²ta³ dah²hɨ³ diáh⁴, hi³ja̱³ cá⁴dah²ŋɨ́y² chiáh² gú⁴nuú¹ ja̱³ na³ca̱á̱y⁴ xi² ná⁴tayh¹ guaa³ diáh⁴, duh³ ñaá² bɨh¹ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ na³ca̱á̱y⁴. \v 14 Hí⁴dah²tí̱² chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³, joó⁴ hí⁴tiaá⁴ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³ hí⁴meéy² diáh⁴, chiaah¹ hi³nɨy³² nɨ³ jmɨ́yh³ Fii² jɨɨ⁴ lɨ́⁴, hi³nɨy³² nɨ³ jmɨ́yh³ Rey. Baáy⁴ liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ hi³ dɨ³na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³, jmɨ́yh³ hi³ ma³dxɨy³ Dios ba² nɨ³ diáh⁴ hi³nɨy³² baáy⁴ jmɨ́yh³ hi³ ma³teé⁴ ba² diáh⁴ nɨ³, baáy⁴ dɨ³nieeyh⁴² chiáh² xiaa³dsaa³² liáh³nɨ³. \p \v 15 Ba² gá⁴féh³ liáh³la³ ángel ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Diáh⁴ jmɨɨ³ hi³ ma³jooy⁴² jey¹ mɨ́³ hi³ ga̱y³ nɨ³, diáh⁴ hi³nɨ³ ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² diáh⁴ fɨɨ³ hi³ niaá² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ baáy⁴ liáh⁴jɨ³ niaa³² fáh² hi³ ca³dah²liu⁴ diáh⁴ dsa³. \v 16 Baáy⁴ liú⁴u³ dxiá⁴ mee⁴dxɨ² gú⁴nuú¹ hi³ ma³joo⁴²u³ nɨ³, hi²xiáh³ hí⁴cɨ̱ɨ̱y³² hí⁴dah²ñí² mɨ́³ hi³ ga̱y³ nɨ³ hi³ja̱³ hí⁴dah²cueeyh³ ñaá², hí⁴dah²jméy² na³laáy³. Hí⁴dah²hɨɨy³² hí⁴dah²dxey³² chiáh², hí⁴dah²jɨ̱́y⁴ lɨ́⁴. \v 17 Ñaá² Dios nɨ³ hí⁴bí⁴jmeéy³ diáh⁴ duh³ hí⁴dah²jmeé⁴ liáh³xɨ³ niaá⁴ ñaá², hi³ja̱³ nɨ³ hí⁴dah²dxá⁴ dxú⁴ liú⁴u³ dxiéy⁴ diáh⁴ reyes hi³ hí⁴dah²cuoó⁴ jú¹hiíh⁴ gú⁴nuú¹ nɨ³ duh³ hí⁴jooy³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴. Liáh³ja̱³ hí⁴lí³ hí⁴dxá⁴héy³ lɨ́⁴ hí⁴lí³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ liáh³xɨ³ ma³féh³ ñaá² Dios nɨ³. \v 18 Mɨ́³ hi³ ma³joo⁴²u³ nɨ³ na³lɨ́y⁴ fɨɨ³ gaáy³ hi³ dsa³tiaá⁴ chiuuh³² hiíh⁴ chiáh² diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ ja̱³nɨ́⁴. \c 18 \s1 La³ dsa³féh³ hi³ hí⁴dsá⁴yeéy⁴ Babilonia \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joó²á⁴ dxeeyh⁴ ángel hi³ yá⁴xiaá² yuuh¹ güii³. Cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ hee⁴ fáh⁴lí³, hi³ja̱³ na³ca̱á̱y⁴ dxaah¹vó⁴ la³ gá⁴dxiíh² jmɨɨ́⁴ chiáh². \v 2 Baáy⁴ hi²xiáh³ ba³ liu⁴, liáh³la³ féh³: \p ―Ja̱³nɨ́⁴ gɨh¹ ma³yeéy⁴ Babilonia fɨɨ³ hi³ bií⁴ gaáy³ nɨ³. Ma³lɨ⁴ he̱é̱¹ diáh⁴ xɨh³chie̱y³² hi³há⁴dxúy⁴ bɨh¹ ja̱³nɨ́⁴, he̱é̱¹ liáh⁴jɨy³ nieey³² diáh⁴ espíritus hi³ mɨ³hey³², baáy⁴ ma³lɨ⁴ sɨɨ² diáh⁴ ta̱³ hi³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² diáh⁴ hi³ cɨ̱ɨ̱³²a² na³lɨ́y⁴. \v 3 Chiaah¹ liáh⁴jɨ³ diáh⁴ nación ma³lɨ³hi̱í̱y⁴ chie̱é̱yh¹ vino chiáh², dɨ́h¹ feh²a² hi³há⁴ja̱³ hi³ ga³jmee⁴. Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ ña²hé³ ba² ma³dah²jmeé³ chie̱é̱yh¹. Diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² cɨh³hi³² ma³lɨ³xaa³² diáh⁴ chie̱é̱yh¹ hi³ ña²hé³ ba² ca³dah²jmee⁴ diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ nɨ³. \p \v 4 Mɨ²ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ dxeeyh⁴ gá⁴liú³ yuuh¹ güii³ ja̱³ liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―Voó⁴ah³ fɨɨ³ nɨ³ niaá⁴ah³ na³lɨ́⁴ah³ chia̱á̱²á⁴, duh³ há⁴hé³ hi²hi̱h⁴²ah³ vo̱ó̱h²ah³ dsaa² chiáh² diáh⁴, duh³ há⁴ hí⁴tɨ̱́⁴ah³ ji̱í̱⁴ niaá⁴ah³ hi³ dxɨɨ́³vɨɨ³² hi³ mɨ³hí⁴dah²cá̱² nɨ³. \v 5 Chiaah¹ ma³lɨ³ñuúyh³ cáh³ti³² dsaa² chiáh² diáh⁴ dsa³ nɨ³ rúh⁴ñi² Dios hi³ja̱³ ja̱³nɨ́⁴ gɨh¹ mɨ³hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴. \v 6 Cuoó¹ah³ ñaá² fɨɨ³ nɨ³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴cuoó⁴ dxeeyh⁴. Bi³chií⁴ah³ tú̱⁴ juh³ lɨ́⁴ liáh³nɨɨh¹ hi³ ma³jmeé³ nɨ³. Caah⁴ tú̱⁴ juh³ lɨ́⁴ hi³ mɨ³hee³² liáh³nɨɨh¹ ga³caáh⁴ ñaá² hi³ ga³cuoó⁴ dxeeyh⁴. \v 7 Jmeé¹ah³ gua²chi̱í̱h² cua²beéyh² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴, chiaah¹ hi²xiáh³ cá⁴bí⁴sa³ chiáh² chie̱é̱yh¹ hi³ xa³fáh³ chiáh², chiaah¹ liáh³la³ ga³féh³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh²: “La³ je¹á² chiuuyh³² hiíh⁴, há⁴hé³ ñeéy⁴, hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³ta̱á̱y³ chieéy⁴, hi³ja̱³ há⁴hé³ xa³ hí⁴chi̱í̱h²á⁴ cáh³ti³².” \v 8 Hi³ja̱³ vih²chiaah¹ hi³ ga³jmee⁴ nɨ³, hi³ja̱³ ca̱á̱h³ ŋɨ́y³ ba² hí⁴güé³ dsaá¹ chiáh² diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ nɨ³. Ña²hé³ ba² hí⁴chi̱í̱yh² liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴: hí⁴jú̱y³ diáh⁴, hi²xiáh³ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴, hí⁴chi̱í̱yh² diáh⁴ haa², baáy⁴ xe̱y³ hi³ hí⁴caáy⁴ diáh⁴ dxaah¹ xi³. Chiaah¹ hi²xiáh³ hee⁴ fáh⁴lí³ Ñúh³a² Dios nɨ³, hi³ja̱³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴ cáh³ti³². \p \v 9 Ña²hé³ ba² cá⁴dah²jmeé³ chie̱é̱yh¹ mɨ́³ nɨ³ diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ baáy⁴ cá⁴dah²cá̱⁴ hi³ xa³fáh³ chiáh² diáh⁴ dsa³ nɨ³. Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ diáh⁴ reyes nɨ³ hí⁴dah²jláy² baáy⁴ hi²xiáh³ hí⁴fɨɨh⁴² dsɨ́² diáh⁴ mɨ² ma³dah²joó² hi³ mɨ³dsa³saa³ ñi² fɨɨ³ nɨ³ hi³ mɨ³dsa³caa³. \v 10 Vɨ̱ɨ̱́³ bɨh¹ hí⁴cueeyh⁴ diáh⁴ dah²joo³² chiaah¹ hi²xiáh³ hí⁴feyh⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ nɨ³, baáy⁴ liáh³la³ hí⁴dah²féh³: \p ―Hi²xiáh³ liáh³dsɨɨ³² niu³ fɨɨ³ Babilonia. hi²xiáh³ ná⁴ŋɨ¹u³ baáy⁴ hi²xiáh³ gaá³u³, joó⁴ ca̱³ji̱i̱³ lɨ́⁴ la³ ma³dah²bi³chiíy⁴ niu³. \p \v 11 Ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² cɨh³hi³² nɨ³ hi²xiáh³ hí⁴fɨɨh⁴² dsɨ́² diáh⁴ mɨ² ma³dah²joó² hi³ mɨ² dsa³caa³ fɨɨ³ nɨ³, chiaah¹ há⁴hé³ máh⁴ xe̱y³ hí⁴dah²lá² hi³ ca³dah²ca̱³² ca³dah²dxi³² diáh⁴. \v 12 Há⁴hé³ máh⁴ xe̱y³ hi³ hí⁴dah²lá² ñí¹niaá³, ñí¹tiaa³, cu̱ú̱¹ liih², perlas, baáy⁴ mɨh³ fi̱i̱³, mɨh³ seda mɨh³ dxú⁴ hi³ yu̱ú̱³ baáy⁴ hi³ yu̱ú̱³ lieyh³, ba² liáh³ja̱³ liáh⁴jɨ³ niaa³² diáh⁴ ma³ hi³ liih² jmeéh², baáy⁴ liáh⁴jɨ³ hi³ dɨ³liih² hi³ ca³dah²jmee⁴ chie̱é̱yh¹ na¹ja̱² diáh⁴ gú⁴nuú¹. Ba² há⁴hé³ máh⁴ xe̱y³ hí⁴dah²lá² hi³ ca³dah²jmee⁴ chie̱é̱yh¹ ma³ dxú⁴, chie̱é̱yh¹ cobre, chie̱é̱yh¹ na¹ñí¹ baáy⁴ chie̱é̱yh¹ cu̱ú̱¹mee⁴. \v 13 Ba² liáh³ja̱³ canela, baáy⁴ haa³nuu³ hi³ ca³dah²ta̱a̱³² he̱é̱yh³ comida hi³ bií⁴ liih² jmeéh², ba² liáh³ja̱³ xu̱³, mirra, naa⁴² hi³ mɨ³fɨɨ³, vino nɨ³, aceite nɨ³, baáy⁴ fɨ² cuɨɨ³ ya³dsɨ². Ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ gú⁴nuú¹ hi³ ca³dah²ca̱³² liaá¹, diáh⁴ dsɨɨ³jaa³, diáh⁴ caballos, ji̱í̱⁴ carretas. Ba² ca³dsa³jay⁴ diáh⁴ dsa³tieey³ ca³dsa³nɨɨ́y⁴ chiáh² diáh⁴ dsa³ xaa³², baáy⁴ diáh⁴ dsa³ ba² ja̱³ yáh¹. \v 14 Hi³ja̱³ liáh³la³ hí⁴dah²sɨɨ́h⁴ fɨɨ³ nɨ³ mɨ² ma³dah²joó² hi³ ma³caá³ nɨ³: \p ―¡Há⁴hé³ máh⁴ hí⁴tɨ̱́⁴u³ diáh⁴ hi³ bií⁴ ga³lɨ́³ háy² nɨ³, ja̱³ba² ma³yeéy⁴ jɨɨ⁴ hi³ bií⁴ xa³fáh³ chiú̱h²u³ nɨ³! \p \v 15 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² cɨh³hi³² nɨ³, diáh⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴xaa³² lɨ́⁴ vih²chiaah¹ fɨɨ³ nɨ³, vɨ̱ɨ̱́³ bɨh¹ hí⁴cueeyh⁴ diáh⁴ chiaah¹ hi³ dɨ³foyh⁴ hí⁴dah²joó² liáh³xɨ³ hí⁴lí³ chiáh² fɨɨ³ nɨ³. Hi²xiáh³ hí⁴dah²jláy² hi³ bií⁴ fɨɨh⁴² dsɨ́² diáh⁴, \v 16 hi³ja̱³ liáh³la³ hí⁴dah²féh³ diáh⁴: \p ―¡Dɨ́h¹ liáh³dsɨɨ³² fɨɨ³ nɨ³! Chiaah¹ diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ nɨ³ cá⁴dah²jmeéh⁴ ta² mɨh³ fi̱i̱³, mɨh³ liih², mɨh³ yu̱ú̱³ lieyh³, mɨh³ yu̱ú̱³, mɨh³ hi³ sá̱yh² ñí¹niaá³ chie̱é̱yh¹ mɨ¹cu̱ú̱¹ hi³ bií⁴ liih² baáy⁴ ná⁴lɨɨ⁴² chie̱é̱yh¹ perlas. \v 17 Baáy⁴ ja̱³nɨ́⁴, ca̱³ji̱i̱³ lɨ́⁴ la³ ma³dsá⁴ hi³ bií⁴ xa³fáh³ chiáh² nɨ³. \p Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²bi³jmeéy³ maá², chie̱é̱yh¹ diáh⁴ dsa³ hi³ tieéyh¹ maá², liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ dah²chie⁴ dah²ji̱i̱⁴ jmɨ́⁴ñih¹ baáy⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ dah²jmee⁴ ta² he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹, vɨ̱ɨ̱́³ ba² hí⁴cueeyh⁴ diáh⁴. \v 18 Hi³ja̱³ mɨ² mɨ³hí⁴dah²joó² ñi² hi³ dsa³ra̱a̱h⁴ hi³ dsa³caa³ fɨɨ³ nɨ³, mɨ²ja̱³ liáh³la³ hí⁴dah²féh³: \p ―¿Xiáh³ ja̱³ máh⁴ xa³ xiaáh³ fɨɨ³ hi³ gaáy³ liáh³xɨ³ fɨɨ³ nɨ³? \p \v 19 Ja̱³ba² hí⁴dah²xaá⁴ liaa³ dxɨ² diáh⁴, baáy⁴ hi²xiáh³ hí⁴dah²chíh⁴ hi³ dɨ³fɨɨh⁴² dsɨ́², liáh³la³ hí⁴dah²féh³: \p ―¡Dɨ́h¹ liáh³dsɨɨ³² ruh³ fɨɨ³ nɨ³! Vih²chiaah¹ hi³ xa³ chiáh² nɨ³ ma³lɨ³xaa³² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ xa³ maá² chiáh², baáy⁴ ja̱³nɨ́⁴ yáh¹, ca̱³ji̱i̱³ lɨ́⁴ la³ ma³yeéy⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \p \v 20 Joó⁴ bi³jee⁴²ah³ há²ah³ niaá⁴ah³ niaah⁴²ah³ yuuh¹ güii³ nɨ³, niaá⁴ah³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ah³ nɨ³, niaá⁴ah³ diáh⁴ apóstoles, baáy⁴ niaá⁴ah³ ga³ŋɨ³²ah³ juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³, chiaah¹ ma³bi³chiíy⁴ Dios nɨ³ fɨɨ³ hi³ gá⁴jmeéh⁴ niaá⁴ah³ mɨ³hee³² nɨ³. \p \v 21 Mɨ²ja̱³ ja̱y³ ángel hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ gá⁴xaá³ ca̱a̱³ na¹cu̱ú̱¹ gaáy³ cáh³ti³², liáh³xɨ³ na¹cu̱ú̱¹ hi³ ca³lɨ³vɨ́h³ hi³la³ hi³nɨ³, ja̱³ba² gá⁴ta̱á̱h⁴ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹ baáy⁴ liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―Ja̱³ba² liáh³xɨ³ ma³güeé² na¹cu̱ú̱¹ nɨ³, ja̱³ba² liáh³nɨ³ ca̱a̱³ hí⁴ii³ ba² fɨɨ³ Babilonia hi³ bií⁴ gaáy³ nɨ³, duh³ gu³xɨ³ jlɨ́h³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴dah²joó² diáh⁴ dsa³. \v 22 Gu³xɨ³ jlɨ́h³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴yá⁴niuúh³ jee⁴² fɨɨ³ nɨ³ hi³ dse³tii² tu̱³, hi³ dse³hi̱i̱h² mɨɨ́yh³ta³ baáy⁴ trompeta, ba² há⁴hé³ máh⁴ hí⁴sa̱y³ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²jmeé⁴ gu³xɨ³ hé³ ba² ta², há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ hí⁴yá⁴niuúh³ hí⁴hi̱i̱h² molino. \v 23 Gu³xɨ³ hé³ ba² xi³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴já⁴ jee⁴² fɨɨ³ nɨ³, baáy⁴ gu³xɨ³ jlɨ́h³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴yá⁴niuúh³ hi³ hí⁴dah²taáh⁴ dxɨ́³ diáh⁴ dsa³ xi² dsa³ji̱í̱³ guaa³ dsa³. Liáh³ja̱³ hí⁴lí³ chiáh² fɨɨ³ nɨ³ chiaah¹ xáh³ha³² dɨ́h¹ dɨ³xaa³² diáh⁴ dsa³ hi³ dah²nɨɨ⁴ dah²jmee⁴ fɨɨ³ nɨ³, baáy⁴ hi³fáh⁴ hi³ dɨ³lí̱y³ juúh⁴ diáh⁴ dsa³ nɨ³, hi³ja̱³ gá⁴tiaá⁴ cá⁴dah²juúy² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ xiaáh³ fɨɨ³. \p \v 24 Fɨɨ³ nɨ³ dsɨ̱́y³ dsaa² hi³ gá⁴tu̱u̱³ jmɨ³háy¹ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³, chie̱é̱yh¹ diáh⁴ dsa³ chié̱y² Dios. Ba² ná⁴lɨ¹ chiáh² dsɨ̱́y³ dsaa² hi³ cá⁴lɨ́⁴jɨ̱yh⁴² diáh⁴ dsa³ na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³. \c 19 \s1 Su̱¹á² hi³ hí⁴he² yuuh¹ güii³ \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴nuúy⁴ hi³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ dsa³ cá⁴dah²liú³ yuuh¹ güii³, hi²xiáh³ ba³ dah²liu⁴, liáh³la³ dah²féh³: \q1 ¡Aleluya! Chiaah¹ hi³ ga³be³² Dios nɨ³ dsaa² chiaa⁴²a², hi³ja̱³ hi²jmeeh²a² hu̱u̱¹rá². \q1 Hi²jmee²a² gaáy³ chiáh² chiaah¹ hi²xiáh³ hee⁴ fáh⁴lí³. \q1 \v 2 Chiaah¹ liáh³ xiaa³dsaa³² cáh³ti³² ba² ga³ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná². \q1 Ma³bi³chiíy⁴ mɨ́³ hi³ ga̱y³ nɨ³, mɨ́³ hi³ gá⁴yeéy² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ chie̱é̱yh¹ hi³há⁴ja̱³ chiáh² nɨ³. \q1 Ma³ca̱a̱⁴ chiáh² hi³ jú̱y⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee³ ta² chiáh² nɨ³. \p \v 3 Ja̱³ba² cá⁴dah²féh³ ca̱á̱h³: \p ―¡Aleluya! Há⁴hé³ máh⁴ hí⁴tiuuyh³ hi³ dsa³saa³ ñi² hi³ dsa³caa³ fɨɨ³ nɨ³. \p \v 4 Mɨ²ja̱³ liú⁴u³ dxieéy³chiú̱y³ diáh⁴ du³dsaáy⁴ ja̱³ baáy⁴ liú⁴u³ chiú̱y³ diáh⁴ hi³ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³ cá⁴dah²jmeé³ na³hi³² diáh⁴ dxaah¹vó⁴ baáy⁴ duh³ cá⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios hi³ jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ nɨ³, liáh³la³ cá⁴dah²féh³: \p ―¡Amén! ¡Aleluya! \p \v 5 Mɨ²ja̱³ cá⁴yá⁴niuúh³ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ xi² jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ Dios ja̱³, liáh³la³ gá⁴féh³: \q1 Jmeéh¹ah³ hu̱u̱¹rá² Dios chia̱a̱⁴²a² nɨ³, liáh⁴jɨ³ah³ niaá⁴ah³ ga³jmee³ah³ ta² chiáh² nɨ³, \q1 baáy⁴ niaá⁴ah³ foh⁴ah³ chiáh² nɨ³, liáh³ ba² diáh⁴ hi³ píyh¹, liáh³ ba² diáh⁴ hi³ dɨ³cáyh¹, \q1 liáh⁴jɨ³ah³ lɨ́⁴ ba² liu⁴²ah³. \s1 Hí⁴lí³ jmɨ́¹feh⁴ chiáh² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ \p \v 6 Ba² gá⁴nuúy⁴ hi³ dah²liu⁴ diáh⁴ dsa³ ja̱³ baáy⁴ hi²xiáh³ dɨ́h¹ fɨɨ́y⁴ ba² lii³²a², liáh³xɨ³ ga³hi̱i̱h² ga³xɨyh⁴ ca̱a̱³ lah² ba², liáh³ca̱a̱y³ hi³ dsa³ŋaa³ ba² lii³²a², liáh³la³ dah²féh³: \q1 ¡Aleluya, chiaah¹ ma³laá⁴ mɨ³chiuuh³² hiíh⁴ Ñúh³a² Dios chia̱a̱⁴²a² hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ nɨ³! \q1 \v 7 Hi²bi³jee⁴²a² dsɨ³²a² chia̱a̱h²a² \q2 baáy⁴ hi²cuo²a² feh³ chiáh² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³, \q1 chiaah¹ ma³dxa³héy³ hiíh⁴ hi³ hí⁴ji̱í̱³ guaa³. \q2 Mɨ³na³tɨɨ⁴ chiáh² mɨ́³ hi³ hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ nɨ³. \q1 \v 8 Ma³sa³ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴cɨ́h² mɨh³ dxú⁴ cáh³ti³², \q2 mɨh³ hi³ bií⁴ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ baáy⁴ hi³ bií⁴ sɨɨ́⁴ nɨ³. \m Mɨh³ dxú⁴ nɨ³ niaá⁴ hí⁴féh³ hi³ bií⁴ xiaa³dsaa³² ma³dah²guá³ diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Dios nɨ³. \p \v 9 Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴féh³ ángel ja̱³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Liáh³la³ xɨɨ²: “Dɨ́h¹ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ma³lɨ³jey⁴² jmɨ́¹feh⁴ hi³ dsa³ji̱í̱³ guaa³ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³.” \p Baáy⁴ liáh³la³ gá⁴féh³ ca̱á̱h³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Jmɨ́yh³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ ga³nuuy³ nɨ³. \p \v 10 Mɨ²ja̱³ gá⁴xɨ́yh⁴ ji̱y⁴ rúh⁴tɨɨ² ángel ja̱³ hi³ hi²jmeéh⁴á⁴ hu̱u̱¹rá², joó⁴ liáh³la³ ba² gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Há⁴ hi³jmeey³ liáh³nɨ³, chiaah¹ ba² xɨh³chie̱y³² Dios ba² jniá³, ja̱³ba² liáh³xɨ³ niu³ chia̱á̱h¹u³ diáh⁴ du³ñuúh²u³ hi³ rúh⁴ dah²jmee⁴ he̱é̱yh³ liáh³xɨ³ gá⁴hé³ ñaá² Jesús nɨ³. Jmeeh² hu̱u̱¹rá² Dios ba². \p Chiaah¹ fáh⁴liu⁴ hi³ gá⁴hé³ ñaá² Jesús nɨ³ ca³bi³jmeéy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios. \s1 Ja̱y³ hi³ bí⁴dxɨy¹ laa⁴² tieéy⁴ \p \v 11 Mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² hi³ na³na² yuuh¹ güii³, ja̱³ba² gá⁴joóy² cá⁴lɨ́⁴jnieey³² ja̱y³ laa⁴² tieéy⁴. Hi³ bí⁴dxɨy¹ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ Xiaa³dsaay³² ba² xɨ̱ɨ̱y³ Jmɨ́yh³ He̱é̱yh³ chiáh², baáy⁴ tieéyh¹ fi¹ ba² ga³ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² baáy⁴ ca³bi³chiíy⁴ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ ba². \v 12 Liáh³xɨ³ xi³ ba² ná⁴lɨ¹ diáh⁴ mɨ¹ñi², baáy⁴ hi²xiáh³ ñuú³ coronas na³jniaa³ dxɨ². Baáy⁴ ta̱a̱y⁴ liáh³xɨ³ xɨ̱ɨ̱y³ joó⁴ há⁴hé³ xe̱y³ dsaay⁴, ti̱¹ ñaá² ba² dsaay⁴. \v 13 Chih³ ca̱a̱³ mɨh³ hi³ ná⁴hɨ̱́yh¹ jmɨ³, baáy⁴ liáh³la³ xɨ̱ɨ̱y³: Fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios. \v 14 Rúh⁴cah² ja̱³ ta³nieéy¹ diáh⁴ soldados hi³ nieeyh⁴² yuuh¹ güii³, dɨ³chih³ mɨh³ dxú⁴ cáh³ti³², hi²xiáh³ tiaa³ baáy⁴ ná⁴jŋɨ́¹ dxú⁴ cáh³ti³², ba² dɨ³bí⁴dxɨy¹ diáh⁴ laa⁴² tieéy⁴. \v 15 Baáy⁴ haa² ja̱³ na³gua³ ca̱a̱³ túh² cuee³ hi³ bií⁴ meé⁴. Chiaah¹ hi³ja̱³ chie̱é̱yh¹ hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴ dsa³ liáh³ca̱a̱³ nación, hí⁴chiuúh² hiíh⁴ chiáh² diáh⁴ liáh³xɨ³ hi³ xa̱h³ ca̱a̱³ vara na¹ñí¹ ba². Hí⁴bí⁴chiíy⁴ diáh⁴ dsa³ liáh³xɨ³ niaá⁴ Dios hi³ bií⁴ dse³dxɨɨ́y² nɨ³, chiaah¹ xáh³ha³² dɨ́h¹ cɨ̱ɨ̱y³² hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ nɨ³. Hi³ja̱³ hí⁴jmeéh⁴ diáh⁴ jmiih⁴² ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ́², liáh³ca̱a̱y³ hi³ hí⁴guɨ́yh⁴ jmɨɨh¹ mɨ¹jóh¹ chie̱é̱yh¹ tɨɨ² ba². \v 16 Dsaah⁴ mɨh³ chiáh² baáy⁴ dsaah⁴ chiu² hi³ bí⁴dxɨy¹ laa⁴² ja̱³, liáh³la³ na³xɨɨ²: “Hi³ley³² nɨ³ jmɨ́yh³ Rey, hi³ley³² nɨ³ jmɨ́yh³ Fii³²a².” \p \v 17 Ja̱³ba² gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ ángel hiíy⁴ ñiíh² chiáh² ñíh². Mɨ²ja̱³ gá⁴liú³ ba³ cáh³ti³² gá⁴liúy² diáh⁴ hi³ xa³ cueé² cu̱ú̱² hi³ ca³dsa³ra̱á̱³ yuuh¹, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴: \p ―Ya³dxí̱⁴ah³ baáy⁴ duh³ ya³chiéh³ah³ liáh⁴jɨ³ah³ lɨ́⁴ máh⁴liaá⁴ chiáh² Dios nɨ³. \v 18 Ya³cúh²ah³ ŋu² diáh⁴ reyes, ŋu² diáh⁴ fii² diáh⁴ soldados baáy⁴ ŋu² diáh⁴ dsa³ hi³ bií⁴ dɨ³ba³ dsɨ́² nɨ³. Baáy⁴ ya³cúh²ah³ ŋu² diáh⁴ laa⁴², chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ bí⁴dxɨy¹ nɨ³. Ya³cúh²ah³ ŋu² liáh⁴jɨy³ lɨ́⁴, chiáh² diáh⁴ hi³ dɨ³ná⁴tuy¹ baáy⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³ná⁴tayh¹ dah²jmee⁴ ta² chiáh² diáh⁴ dsa³ xaa³², diáh⁴ hi³ píyh¹ baáy⁴ diáh⁴ hi³ cáyh¹, liáh⁴jɨ³ hi³nɨ³ ya³chiéh³ah³. \p \v 19 Mɨ²ja̱³ gá⁴joó²á⁴ gú⁴nuú¹ hi³ heé² na³lɨ́y⁴ ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ reyes hi³ ca³dah²chiuuh³² hiíh⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ la³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ soldados chié̱y² diáh⁴, hi³ mɨ³na³ŋɨɨyh⁴ diáh⁴ duh³ hí⁴dah²tí̱² chie̱é̱yh¹ hi³ gá⁴joó²á⁴ bí⁴dxɨy¹ caballo ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ soldados chié̱y². \v 20 Ja̱³ba² gá⁴lɨ́y⁴ preso gú⁴nuú¹ hi³dxá³ aáy⁴ ja̱³, na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ hi³dxá³ aay³ gú⁴nuú¹ ja̱³ hi³ gá⁴jmeé³ fáh⁴lí³ rúh⁴ñi² hi³dxá³ aáy⁴ ja̱³. Vih²chiaah¹ hi³ gá⁴jmeé³ hi³dxá³ aay³ ja̱³, hi²xiáh³ gá⁴juúy² diáh⁴ dsa³ hi³ja̱³ cá⁴dah²cuóy² mii⁴ cá⁴dah²cá̱⁴ vóh² chiáh² gú⁴nuú¹ hi³dxá³ aáy⁴ ja̱³ baáy⁴ cá⁴dah²jmeé³ hu̱u̱¹rá² rúh⁴ñi² hi̱h⁴. Hi³ja̱³ na³cu̱yh⁴ diáh⁴ liáh³ja̱³, cá⁴lɨ́⁴tie̱e̱y⁴² na³ji̱í̱yh⁴ diáh⁴ liáh³ja̱³ dxaah¹ xi³ gaáy³ xi² dsa³niaá⁴ chie̱é̱yh¹ azufre. \v 21 Diáh⁴ dsa³ hi³ na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ gú⁴nuú¹ ja̱³ yáh¹, cá⁴lɨ́⁴jɨ̱yh⁴² diáh⁴ chie̱é̱yh¹ túh² hi³ na³gua³ haa² hi³ bí⁴dxɨy¹ caballo ja̱³. Mɨ²ja̱³ liáh⁴jɨy³ lɨ́⁴ diáh⁴ hi³ xa³ cueé² cu̱ú̱² cá⁴dah²cuyh³ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ ja̱³, gá⁴lií² lɨ́⁴ chiáh² diáh⁴ ta̱³ ja̱³ cá⁴dah²cuyh³ diáh⁴ hi³hí̱³. \c 20 \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² hi³ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³ \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ ángel hi³ gá⁴xiaá² yuuh¹ güii³ xa̱h³ ja̱á̱²ñí¹ chiáh² jee⁴² xi²há⁴dxú⁴ baáy⁴ xa̱h³ ca̱a̱³ cadena gaáy³. \v 2 Mɨ²ja̱³ gá⁴güeéyh² gú⁴nuú¹ gaáy³ ja̱³, iíh¹ hi³ gá⁴sa̱y³ mɨ³xa³ lɨ́⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ Hi³há⁴dxúy⁴, hí̱³ba² Satanás, baáy⁴ duh³ gá⁴ñuúy⁴ hí⁴yey³ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³. \v 3 Gá⁴ta̱a̱yh³ jee⁴² xi²há⁴dxú⁴, baáy⁴ duh³ gá⁴jní² dxú⁴ cáh³ti³² baáy⁴ gá⁴tia̱á̱² sello chiáh² haah²ñu¹ ja̱³, duh³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴juúy² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³, hí⁴yey³ lɨ́⁴ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³. Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ mɨ² ma³yey³ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³ ja̱³ mɨ²ja̱³ ga³jmee⁴ hí⁴túy² gɨh¹ ca̱³ji̱i̱³ lɨ́⁴. \p \v 4 Ja̱³ba² gá⁴joóy² xi² ca³dah²guá³ diáh⁴ hi³ ca³dah²ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná², mɨ²ja̱³ cá⁴dah²guá³ nɨɨ́⁴ diáh⁴ hi³ ma³tɨ̱́y³ jú¹hiíh⁴ hi³ hí⁴dah²ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² ja̱³. Ba² gá⁴joó²á⁴ diáh⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴reey⁴² luú¹ vih²chiaah¹ hi³ cá⁴dah²hé³ diáh⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios ja̱³, ja̱³ba² hi³ gá⁴hé³ ñaá² Jesús ja̱³. Diáh⁴ hi³hí̱³ há⁴hé³ cá⁴dah²jmeé³ hu̱u̱¹rá² rúh⁴ñi² gú⁴nuú¹ chie̱é̱yh¹ hi̱h⁴ ja̱³, ba² há⁴hé³ gá⁴ta̱a̱⁴² vóh² chiáh² ja̱³ dxá¹chí² ñé⁴ guaa³ diáh⁴. Gá⁴joóy² hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ ca̱á̱h³ duh³ cá⁴dah²chiuúh² hiíh⁴ diáh⁴ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³ chie̱é̱yh¹ Cristo. \v 5 Joó⁴ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ ja̱³ há⁴hé³ gá⁴joóy² lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ xé̱yh². Mɨ² ma³yey³ lɨ́⁴ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³ ja̱³ ba² hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴. Chiaah¹ hi³nɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³dxá³ ca̱á̱h³ tiaah² hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹. \v 6 Hi³ja̱³ hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ chiaah¹ hi²xiáh³ dɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ diáh⁴ chiáh² Dios diáh⁴ hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ dsa³jéy⁴ nɨ³. Há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ hi³dxá³ tú̱h⁴ tiaah². Hí⁴lí³ diáh⁴ jmii³dsa³ chié̱y² Dios ba², baáy⁴ jmii³dsa³ chié̱y² Cristo ba². Baáy⁴ hí⁴dah²chiuúh² hiíh⁴ chie̱é̱yh¹ Cristo nɨ³ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³. \p \v 7 Mɨ² ma³yey³ ca̱a̱³ mil ji̱i̱³ ja̱³, mɨ²ja̱³ hí⁴túy² xi² na³jnɨy⁴ Hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³. \v 8 Ja̱³ba² hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ duh³ hí⁴juúy² liáh⁴jɨy³ lɨ́⁴ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ hi³ nieeyh⁴² liú⁴u³ chiú̱³ chiuuh² jmɨɨyh⁴²güii³. Hí⁴juúy² diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ Gog baáy⁴ diáh⁴ dsa³ fɨɨ³ Magog, duh³ hí⁴bí⁴ñiih³ diáh⁴ soldados chié̱y² hi³ xe̱y³ nɨɨ́⁴ duh³ hí⁴tí̱² chie̱é̱yh¹ Dios. Baáy⁴ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ fɨɨ́y⁴, liáh³xɨ³ ñuú³ sɨɨ́¹ hi³ xa³ jmɨ́⁴ñih¹ nɨ³ ba² dɨ́h¹ fɨɨ́y⁴ diáh⁴. \v 9 Mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² gá⁴saa³ diáh⁴ liáh³ jmá³ dxaah¹vó⁴ ja̱³ duh³ cá⁴dah²ta̱á̱h⁴ lɨh³ xi² dɨ³nieeyh⁴² diáh⁴ hi³ na³hiiy⁴ chiáh² Dios ja̱³, ñaá² fɨɨ³ hi³ bií⁴ niaá² ñaá² Dios nɨ³. Joó⁴ gá⁴xɨ́y⁴ Dios ja̱³ xi³ hi³ gá⁴xiaá² yuuh¹ güii³, hi³ja̱³ gá⁴caáy³ diáh⁴ cáh³ti³². \v 10 Baáy⁴ ñaá² hi³há⁴dxúy⁴ hi³ ma³juúy² diáh⁴ dsa³ ja̱³, cá⁴lɨ́⁴tie̱e̱yh⁴² dxaah¹ xi³ gaáy³ xi² dsa³niaá⁴ chie̱é̱yh¹ azufre ja̱³, ja̱³ba² xi² cá⁴lɨ́⁴tie̱e̱yh⁴² gú⁴nuú¹ hi³ heé² na³lɨ́y⁴ ja̱³ chie̱é̱yh¹ oóyh² hi³ bií⁴ gá⁴juú² ja̱³. Nɨɨ́⁴ hi²xiáh³ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴ jmɨɨ⁴ nɨ³ voo⁴ nɨ³ baáy⁴ há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ hí⁴túy² diáh⁴ nɨɨ́⁴. \s1 Hí⁴chia̱a̱⁴² cua̱a̱y¹ná² chiáh² liáh⁴jɨy³ \p \v 11 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joóy² ca̱a̱³ hí¹ xi² ga³guá³ ja̱y³ hi³ ga³ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³. Hi²xiáh³ gaáy³ baáy⁴ hi²xiáh³ tiaa³. Ba² gá⁴joó²á⁴ hi³ jey¹ nɨɨ́⁴. Mɨ²ja̱³ gá⁴joóy² hi³ ca̱a̱³ ba² dɨ́h¹ gá⁴uu³ cáh³ti³² dxaah¹vó⁴ baáy⁴ yuuh¹ güii³ ja̱³, há⁴hé³ máh⁴ lii⁴ cáh³ti³². \v 12 Ba² gá⁴joó²á⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹, diáh⁴ hi³ píyh¹ nɨ³ hi³ cáyh¹ nɨ³, dɨ³na³ta̱a̱y⁴ diáh⁴ rúh⁴ñi² Dios. Mɨ²ja̱³ gá⁴jáy⁴ diáh⁴ libros, ba² gá⁴jáy⁴ dxaáh² xi³, xi² tieéyh¹ diáh⁴ hi³ dɨ³xe̱y³ dxú⁴. Mɨ²ja̱³ cá⁴lɨ́⁴chia̱a̱⁴² cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³jú̱y¹ ja̱³, liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³ ma³dah²jmeé³, ja̱³ba² liáh³xɨ³ na³xɨɨ² diáh⁴ xi³ ja̱³. \v 13 Mɨ²ja̱³ ba² gá⁴voóy⁴ diáh⁴ hi³ gá⁴jú̱y⁴ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹, gá⁴voóy⁴ diáh⁴ hi³ na³haay⁴ já²dxiaá¹ duh³ mɨ²ja̱³ cá⁴lɨ́⁴chia̱a̱⁴² cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴, liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴ liáh³xɨ³ cá⁴dah²jmeé³. \v 14 Ja̱³ba² cá⁴lɨ́⁴xɨy⁴² dxaah¹ xi³ gaáy³ ja̱³ fáh⁴ju̱y¹ hi³ ga³jmee⁴ ga³jú̱y³ diáh⁴ dsa³ chie̱é̱yh¹ já²dxiaá¹. Dxah¹xi³ nɨ³ yáh¹ ná⁴lɨ¹ xi² hí⁴jú̱y³ hi³dxá³ tú̱h⁴ tiaah² diáh⁴ dsa³. \v 15 Ba² gá⁴dxí̱⁴ nɨɨ́⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³xɨɨ² nombre chiáh² diáh⁴ ja̱³ ñi² xi³ xi² tieéyh¹ diáh⁴ hi³ dɨ³xe̱y³ dxú⁴ ja̱³. \c 21 \s1 Yuuh¹ güii³ hi³mɨɨ³² baáy⁴ dxaah¹vó⁴ hi³mɨɨ³² \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴joóy² ca̱a̱³ yuuh¹ güii³ hi³mɨɨ³² baáy⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ hi³mɨɨ³², chiaah¹ ma³yeéy⁴ ba² yuuh¹ güii³ baáy⁴ dxaah¹vó⁴ hi³ xa³ dsa³jéy⁴, ba² há⁴hé³ máh⁴ xa³ jmɨ́⁴ñih¹. \v 2 Jniá³ Juan la³, gá⁴joóy² fɨɨ³ hi³ bií⁴ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ nɨ³, dɨ́h¹ feh²a² Jerusalén hi³mɨɨ³² nɨ³, gá⁴joóy² yá⁴xiaá² yuuh¹ güii³ hi³ cá⁴bí⁴hɨɨ́² xi² jey¹ Dios. Xáh³ha³² dɨ́h¹ ná⁴jɨ̱́¹ ná⁴dxuy⁴² fɨɨ³ ja̱³, liáh³xɨ³ ja̱y³ mɨ́³ hi³ chih³ ca̱a̱³ mɨh³ hi³ mɨ³hí⁴ji̱í̱³ guaa³ ba² lii³²a². \v 3 Baáy⁴ ja̱³ba² gá⁴nuúy⁴ hi³ xe̱y³ gá⁴liú³ yuuh¹ güii³ ja̱³, hi²xiáh³ ba³ gá⁴liú³, liáh³la³ gá⁴féh³: \p ―Joo⁴² ruh³, ja̱³nɨ́⁴ gɨh¹ jmɨ́yh³ mɨ³jey¹ Dios nɨ³ jee⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³. Ja̱³ba² hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ liáh³nɨ³ ca̱³ñiih³². Diáh⁴ dsa³ nɨ³ hí⁴lí³ chié̱y² Dios baáy⁴ ñaá² nɨ³ hí⁴cú̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ duh³ hí⁴lí³ Dios chié̱y² diáh⁴. \v 4 Ñaá² Dios nɨ³ hí⁴bí⁴chiu̱u̱³ jmɨɨ³ hi³ hí⁴tiu̱u̱³ mɨ¹ñi² diáh⁴, há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ hí⁴jú̱y³ diáh⁴ cáh³ti³², há⁴hé³ máh⁴ hí⁴dah²jláy², há⁴hé³ máh⁴ hí⁴fɨɨh⁴² dsɨ́² diáh⁴ baáy⁴ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴chi̱í̱yh² hí⁴beéyh² diáh⁴, chiaah¹ jɨɨ⁴ hi³ gá⁴sa³ dsa³jéy⁴ ma³ŋɨ́³ ba² hi³nɨ³. \p \v 5 Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴féh³ hi³ jey¹ chiuuh³² hiíh⁴ ja̱³: \p ―Joo⁴² ruh³, jɨɨ⁴ lɨ́⁴ ba² ma³bi³mɨɨ¹á² ca̱á̱h³. \p Ba² gá⁴féh³ ca̱á̱h³ liáh³la³: \p ―Xɨɨ² hi³ hi²fayh¹ la³, chiaah¹ fáh⁴liu⁴ la³ ná⁴lɨ¹ jmɨ́yh³ xiaa³dsaa³² cáh³ti³². \p \v 6 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³, liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³ ca̱á̱h³: \p ―Ma³jooy³ ma³lɨ⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. Jniá³ xa̱⁴²á⁴ liáh³xɨ³ diáh⁴ vóh² Alfa chie̱é̱yh¹ Omega, jniá³ hi³ ca³lɨ³liaá² baáy⁴ hi³ ga³hɨɨ³ ñi². Ja̱y³ hi³ dɨ́⁴hɨ̱́h² jmɨɨ³, jniá³ nɨ³ hi³ dɨ́h¹ hi²cuoó⁴á⁴ hí⁴hɨ̱́h² jmɨɨ³ hi³ yá³ nɨ³, jmɨɨ³ hi³ hí⁴cuoó⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh². \v 7 Hi³ hí⁴tiaá⁴, hi³hí̱³ hí⁴tɨ̱́y⁴ jɨɨ⁴ hi³nɨ³ chiaah¹ hi³ na³lɨ́y⁴ ja̱a̱y⁴, hí⁴táyh² guaa³ jɨɨ⁴ hi³ xa³ chieéy⁴, jniá³ hí⁴lí³á⁴ Dios chié̱y², baáy⁴ ñaá² hí⁴lí³ ja̱a̱y⁴. \v 8 Joó⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³foyh⁴, diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ chieéy⁴, diáh⁴ hi³ cɨ̱ɨ̱³²a² ná⁴lɨ¹ hi³ ca³dah²jmee⁴, diáh⁴ hi³ ca³dah²jɨ̱yh⁴ dsa³, diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³, diáh⁴ hi³ dɨ³lí̱y³ juúh⁴, diáh⁴ hi³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ hi̱h⁴ hi³la³ hi³nɨ³, baáy⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²juu³², liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³nɨy³² dsá⁴dxí̱⁴ dxaah¹ xi³ gaáy³ hi³ dsa³niaá⁴ chie̱é̱yh¹ azufre, hi³nɨ³ ná⁴lɨ¹ xi² hí⁴jú̱y³ hi³dxá³ tú̱h⁴ tiaah² diáh⁴ dsa³. \s1 La³ dsa³liú⁴ chiáh² Jerusalén hi³mɨɨ³² \p \v 9 Mɨ²ja̱³ güéy⁴ ja̱y³ diáh⁴ hi³ dxieéy⁴ ángeles hi³ dɨ³xa̱h³ máh⁴ ca̱a̱³ copa na³ca̱yh⁴ jɨɨ⁴ dsaá¹ hi³ gá⁴hɨɨ́³ gɨh¹ ñi² gá⁴tɨ̱́y³ diáh⁴ dsa³ ja̱³, baáy⁴ duh³ liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Ña³ baáy⁴ duh³ hi²hoó⁴á⁴ niu³ xɨ́⁴mɨɨ⁴² hi³ mɨ³hí⁴ji̱í̱³ guaa³ chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³. \p \v 10 Mɨ²ja̱³ gá⁴jmeé³ Espíritu ja̱³ gá⁴joó²á⁴ ja̱y³ ángel, hi³ja̱³ ya²jay⁴ jniá³ ángel ja̱³ ca̱a̱³ yuuh¹ cua̱h³ ñií² duh³ gá⁴heé⁴ jniá³ fɨɨ³ Jerusalén hi³ bií⁴ gaáy³ baáy⁴ hi²xiáh³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³. Gá⁴joóy² gá⁴xiaá² yuuh¹ güii³ xi² jey¹ Dios. \v 11 Hi²xiáh³ sɨɨ́⁴ fɨɨ³ ja̱³ chiaah¹ hi³ hooh⁴ jmɨɨ́⁴ chiáh² Dios ja̱³, liáh³xɨ³ mɨ¹cu̱ú̱¹ hi³ bií⁴ sɨɨ́⁴ ba² liih², liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ mɨ¹cu̱ú̱¹ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ jaspe, liáh³xɨ³ hú³ ba² jɨy³. \v 12 Ná⁴hi⁴² yah³ fɨɨ³ ja̱³ baáy⁴ hi²xiáh³ ñií², xa³ dxiá⁴tiú̱³ haah²ñu¹, baáy⁴ na³ta̱a̱y⁴ máh⁴ ja̱y³ ángel liáh³ca̱a̱³ haah²ñu¹ ja̱³, baáy⁴ liáh³ca̱a̱³ haah²ñu¹ ja̱³ ta̱a̱⁴ liáh³xɨ³ xɨ̱ɨ̱y³ liáh³ca̱á̱h³ tiéyh⁴ diáh⁴ dsa³ Israel ja̱³. \v 13 Xa³ nɨ³ jnɨ́¹ñú² ca³jaa¹ xi² yéy⁴ ñíh², xa³ nɨ³ ca³jaa¹ norte, xa³ nɨ³ ca³jaa¹ sur baáy⁴ xa³ nɨ³ ca³jaa¹ xi² ga³reey³ ñíh². \v 14 Yah³ hi³ ná⁴hi⁴² lɨh³ fɨɨ³ ja̱³, xa³ dxiá⁴tiú̱³ na¹cu̱ú̱¹ hi³ ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² tɨɨ² yah³. Dsaah⁴ diáh⁴ na¹cu̱ú̱¹ ja̱³ na³xɨɨ² liáh³xɨ³ xɨ̱ɨ̱y³ liú⁴u³ dxié⁴tiú̱y³ diáh⁴ apóstoles chié̱y² Cristo ja̱³. \p \v 15 Hí̱³ba² ángel hi³ liu⁴ chie̱é̱yh¹ jniá³ ja̱³, xa̱h³ ca̱a̱³ vara ñí¹niaá³, hi³ hí⁴yá⁴dsɨ² hiíh⁴ fɨɨ³ ja̱³, chie̱é̱yh¹ diáh⁴ jnɨ́¹ñú² baáy⁴ yah³ ja̱³. \v 16 Ná⁴lɨ¹ chiú̱³ chiuúyh³ fɨɨ³ ja̱³, ree³ ba² chiáh² hi³ cuee³ liáh³xɨ³ hi³ jmá³. Hi³ja̱³ cá⁴yá⁴dsɨ́² hiíh⁴ ángel ja̱³ fɨɨ³ ja̱³ chie̱é̱yh¹ na¹ñí¹ hi³ xa̱h³ ja̱³. Mɨ²ja̱³ gá⁴ñí² hi³ xa³ tú̱⁴ mil dsɨ³² tú̱⁴ ñá⁴laá³ kilómetros, ree³ ba² chiáh² hi³ cuee³ baáy⁴ chiáh² hi³ ñií², ba² liáh³ja̱³ hi³ jmá³. \v 17 Ja̱³ba² cá⁴yá⁴dsɨ́² hiíh⁴ na¹yah³ ja̱³, hi³ja̱³ xa³ tú̱⁴ná⁴dxiá³ dsɨ³² dxiaá³chiú̱³ metros. Ja̱³ba² liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³ ca³dah²caah³² diáh⁴ dsa³ mɨ² ca³dah²ya³dsɨ́² hiíh⁴, ja̱³ba² liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹ hi³ jmeéh⁴ ta² ángel ja̱³. \p \v 18 Jmáyh² na¹cu̱ú̱¹ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ jaspe ba² ná⁴lɨ¹ yah³ ja̱³, baáy⁴ jmáyh² ñí¹niaá³ ba² ná⁴lɨ¹ na³ca̱á̱y⁴ fɨɨ³ ja̱³, liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ hú³ hi³ bií⁴ jɨy³ ba² ná⁴lɨ¹. \v 19 Jmáyh² diáh⁴ mɨ¹cu̱ú̱¹ liih² ba² sá̱yh² dsaah⁴ diáh⁴ na¹cu̱ú̱¹ hi³ ná⁴lɨ¹ tɨɨ² yah³ ja̱³: hi³dxá³ ca̱a̱³ mɨ¹cu̱ú̱¹ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ jaspe, hi³dxá³ tú̱⁴ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ zafiro, hi³dxá³ nɨ³ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ ágata, hi³dxá³ chiú̱³ mɨ¹cu̱ú̱¹ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ esmeralda, \v 20 hi³dxá³ ñá³ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ ónice, hi³dxá³ jñuú³ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ cornalina, hi³dxá³ dxiaá⁴ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ crisólito, hi³dxá³ jñá⁴ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ berilo, hi³dxá³ ñú⁴ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ topacio, hi³dxá³ dxiá⁴ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ crisoprasa, hi³dxá³ dxiá⁴chia̱a̱³ ja̱³ xɨ̱ɨ̱y³ jacinto, baáy⁴ hi³dxá³ dxiá⁴tiú̱³ na¹cu̱ú̱¹ ja̱³ sá̱yh² hi³ xɨ̱ɨ̱y³ amatista. \v 21 Liú⁴u³ dxiá⁴tiú̱³ diáh⁴ jnɨ́¹ñú² ja̱³ ná⁴lɨ¹ na³ca̱á̱y⁴ ca̱a̱³ perla. Baáy⁴ calle hi³ ná⁴ŋɨy¹ chiáh² fɨɨ³ ja̱³ jmáyh² ñí¹niaá³ ba² ná⁴lɨ¹, liáh³xɨ³ hú³ hi³ bií⁴ jɨy³ ba² lii³²a². \p \v 22 Gu³xɨ³ ca̱a̱³ guah³ há⁴hé³ máh⁴ xa³ gá⁴joóy² jee⁴² fɨɨ³ ja̱³. Chiaah¹ ñaá² Ñúh³a² Dios hi³ bií⁴ hee⁴ fáh⁴lí³ nɨ³ bɨh¹ na³lɨ́y⁴ guah³ chiáh² ja̱³, chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³. \v 23 Há⁴hé³ máh⁴ niaáh² hí⁴dxiíh² ñíh² ñé⁴ sɨh³ fɨɨ³ nɨɨ́⁴, chiaah¹ yaa² ñaá² Dios ja̱³ bɨh¹ dxiih³², baáy⁴ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³ na³lɨ́y⁴ xi³ chiáh². \v 24 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ hi³ nieeyh⁴² liáh³ca̱a̱³ nación, diáh⁴ hi³ ma³bé⁴ dsaa² chiáh² hí⁴dah²chié⁴ hí⁴dah²ji̱í̱⁴ jee⁴² calle xi² booy¹ taah³² jmɨɨ́⁴ nɨ³. Baáy⁴ diáh⁴ reyes hi³ nieeyh⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ hí⁴dsá⁴ca̱³ hi³ xa³fáh³ chiáh² diáh⁴ fɨɨ³ nɨ³, chiaah¹ hi²xiáh³ ná⁴ŋɨy¹ hí⁴lí³. \v 25 Há⁴hé³ jlɨ́h³ hí⁴jnɨ́⁴ diáh⁴ jnɨ́¹ñú² mɨ² jmɨɨ⁴, chiaah¹ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴sa³ voo⁴. \v 26 Liáh³ca̱a̱³ liáh³ca̱a̱³ nación hí⁴dsá⁴ca̱³ hi³ xa³fáh³ chiáh² diáh⁴ fɨɨ³ nɨ³, chiaah¹ hi²xiáh³ ná⁴ŋɨy¹ hí⁴lí³. \v 27 Nɨɨ́⁴ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴dsá⁴hí³ gu³xɨ³ ca³liuh² hi³ mɨ³hee³², gu³xɨ³ ja̱y³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ mɨ³hee³², ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ hi³ ca³dah²juu³² há⁴hé³ dsá⁴taáyh¹ nɨɨ́⁴. Ti̱¹ diáh⁴ hi³ tieéyh¹ liáh³xɨ³ xɨ̱ɨ̱y³ diáh⁴ ñi² xi³ chiáh² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³ ba² dsá⁴taáyh¹ duh³ hí⁴dah²güe³ ca̱³ñiih³² nɨɨ́⁴. \c 22 \p \v 1 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ gá⁴heé⁴ jniá³ ángel ja̱³ ca̱a̱³ ji̱h²jmɨɨ³ hi³ bií⁴ jɨy³, jmɨɨ³ hi³ ga³cuo⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a². Liáh³xɨ³ jɨy³ ca̱a̱³ hú³ ba² jɨy³ jmɨɨ³ ja̱³, baáy⁴ ja̱³ba² xi² jey¹ Dios chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ ja̱³ ya³xiaa⁴ jmɨɨ³ ja̱³. \v 2 Ñaá² dxaah¹ calle chiáh² fɨɨ³ ja̱³ xiaa⁴ jmɨɨ³ ja̱³, baáy⁴ liáh³ ca³jaa¹ ji̱h²jmɨɨ³ ja̱³ na³ta̱á̱³ ma³ hi³ ga³cuo⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a², dxiá⁴tiú̱³ tiaah² ga³cuo⁴ mɨɨ¹ chiáh² ma³ ja̱³ hi³ liáh³ca̱a̱³ ji̱i̱³. Hɨɨh⁴² máh⁴ ja̱y³ sɨh³ ba² ga³cuo⁴ mɨɨ¹ chiáh², baáy⁴ chie̱é̱yh¹ meeh¹ ja̱³ cá⁴dah²jmeéh⁴ mii⁴ mɨ³² diáh⁴ dsa³ na³ca̱á̱y⁴ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³. \v 3 Nɨɨ́⁴ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴sa³ fáh⁴dxɨɨ́³ dsɨɨ³². Chiaah¹ nɨɨ́⁴ hí⁴güe³ ñaá² Dios chie̱é̱yh¹ Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³, duh³ hí⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² ñaá² Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² chiáh² ñaá². \v 4 Hí⁴dah²joóy² jí̱⁴ñí³ cáh³ti³² baáy⁴ hí⁴dsá⁴ta̱a̱⁴² liáh³xɨ³ xɨ̱ɨ̱y³ Dios nɨ³ dxá¹chí² diáh⁴. \v 5 Há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ hí⁴niuu³, hi³ja̱³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴niaá⁴ diáh⁴ dsa³ nɨ³ xi³, ñé⁴ yaa² ñíh², chiaah¹ hí̱³ba² Ñaá² Ñúh³a² Dios nɨ³ hí⁴dxiíh² diáh⁴ xi³. Baáy⁴ ca̱³ñiih³² bɨh¹ hí⁴dah²chiuúh² hiíh⁴. \s1 Mɨ³ya³chie̱y¹ hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ Cristo nɨ³ \p \v 6 Mɨ²ja̱³ liáh³la³ gá⁴féh³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³ ángel ja̱³: \p ―Diáh⁴ fáh⁴liu⁴ la³ ná⁴lɨ¹ jmɨ́yh³ xiaa³dsaa³² cáh³ti³². Baáy⁴ hí̱³ba² ñaá² Ñúh³a² Dios hi³ ca³bi³jmeéy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² nɨ³ ma³xɨ́y⁴ ángel chié̱y² duh³ hí⁴heé⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² chiáh² nɨ³ jɨɨ⁴ hi³ mɨ³ya³tɨ́⁴ hí⁴lí³. \p \v 7 ―¡Hí⁴güé³á⁴ ba² ca̱á̱h³ xé̱yh²! \p ¡Hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² hi³ ga³jmee⁴ he̱é̱yh³ fáh⁴liu⁴ hi³ cá⁴bí⁴jnia³ Dios hi³ na³xɨɨ² ñi² xi³ la³! \p \v 8 Jniá³ Juan la³, gá⁴nuúy⁴ baáy⁴ gá⁴joóy² jɨɨ⁴ hi³la³. Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ gá⁴nuúy⁴ baáy⁴ gá⁴joóy² ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴xɨ́yh⁴ ji̱y⁴ rúh⁴ñi² ángel ja̱³ hi³ hi²jmeéh⁴á⁴ hu̱u̱¹rá² tay⁴hɨy⁴. \v 9 Joó⁴ liáh³la³ ba² gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Há⁴ hi³jmeey³ liáh³nɨ³, chiaah¹ ba² ta² chiáh² Dios ba² nɨ³ ga³jmeey⁴ jniá³ chia̱a̱h⁴²á² niu³, chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ du³ñuúh²u³ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³, baáy⁴ chia̱a̱h⁴²á² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²nuu³ dsaá² hi³ na³xɨɨ² ñi² xi³ la³. Hi³ja̱³ jmeeh² hu̱u̱¹rá² Dios nɨ³ ba². \p \v 10 Baá⁴ ba² gá⁴féh³ ca̱á̱h³ liáh³la³ gá⁴sɨɨ́h⁴ jniá³: \p ―Há⁴ hi³mey³ fáh⁴liu⁴ hi³ cá⁴bí⁴jnia³ Dios nɨ³ hi³ na³xɨɨ² ñi² xi³ la³, chiaah¹ mɨ³ya³tɨ́⁴ hí⁴lí³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ liáh³xɨ³ na³xɨɨ² nɨ³. \v 11 Cuo² je² gua²jmeé³ ba² chiáh² mɨ³hee³² ja̱y³ hi³ há⁴hé³ xe̱y³ dxú⁴ baáy⁴ ja̱y³ dsa³ hi³ cɨ̱ɨ̱³²a² ná⁴lɨ¹ hi³ ga³jmee⁴, gua²jmeé³ ba² chiáh². Joó⁴ hi³ xe̱y³ dxú⁴ yáh¹ cua²dsa³hɨɨ́² chiáh² jmee⁴ jmáyh² hi³ dxú⁴ ba². Ba² liáh³ja̱³ dsa³ hi³ ma³lɨ³xɨ³ ma³lɨ³ŋɨɨ́y³, cua²güe³ chiáh² xiaa³dsaa³² liáh³nɨ³ rúh⁴ñi² Dios ba². \p \v 12 ―Liáh³ja̱³ hí⁴lí³, hí⁴güé³á⁴ ba² ca̱á̱h³ xé̱yh², baáy⁴ chie̱y⁴² premio hi³ hi²cuoó⁴á⁴ liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴ dsa³ liáh³nɨɨh¹ hi³ dxú⁴ ma³dah²jmeé³. \v 13 Jniá³ nɨ³ xa̱⁴²á⁴ liáh³xɨ³ diáh⁴ vóh² Alfa chie̱é̱yh¹ Omega, jniá³ xa̱⁴²á⁴ mɨ² dsa³jéy⁴ baáy⁴ hi³ hí⁴jooy³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴, jniá³ nɨ³ xa̱⁴²á⁴ liáh³ ca³lɨ³liaá² baáy⁴ hi³ ga³hɨɨ³ gɨh¹ ñi². \p \v 14 Hi²xiáh³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ná⁴jɨ̱́¹ ná⁴dxuy⁴² mɨh³ chiáh² diáh⁴, chiaah¹ diáh⁴ hi³nɨy³² xa³ jú¹hiíh⁴ hí⁴tɨ̱́y⁴ diáh⁴ mɨɨ¹ chiáh² ma³ hi³ ga³cuo⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a², baáy⁴ hí⁴jooy³ dsá⁴taáyh¹ diáh⁴ jee⁴² fɨɨ³ nɨ³. \v 15 Joó⁴ tɨɨ́² ba² hí⁴cueeyh⁴ diáh⁴ hi³ fáh⁴yeey¹ mɨ³hey³² nɨ³, diáh⁴ hi³ dɨ³lí̱y³ juúh⁴, diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³, diáh⁴ hi³ ca³dah²jɨ̱yh⁴ dsa³, diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ hu̱u̱¹rá² rúh⁴ñi² diáh⁴ hi̱h⁴ hi³la³ hi³nɨ³, baáy⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ dɨ³niaá⁴ chiáh² fáh⁴sɨ²juu² baáy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²juu³². \p \v 16 ―Jniá³ Jesús la³, ma³sɨ́⁴á⁴ ángel chia̱á̱²á⁴ duh³ hí⁴sɨɨ́h⁴ diáh⁴ jɨɨ⁴ hi³la³ liáh³ca̱á̱h³ tiéyh⁴ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ chieéy⁴. Jniá³ gá⁴sa̱⁴²á⁴ jee⁴² chiáh² diáh⁴ ja̱á̱²dxaa⁴² rey David, jniá³ nɨ³ ñú⁴heé¹ hi³ chia̱³ jmɨɨ́⁴ hi³ ga³yey⁴ mɨ² xiáh³hee³ nɨ³. \p \v 17 Liáh³la³ féh³ Espíritu Santo nɨ³ chie̱é̱yh¹ xɨ́⁴mɨɨ⁴² chié̱y² Mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³: \p ―Ña³. \p Baáy⁴ hi³ ga³nuu³ fáh⁴liu⁴ la³, ba² ga³jmee⁴ hí⁴féh³: \p ―Ña³. \p Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ dɨ́⁴dah²hɨ̱́h² jmɨɨ³, cua²ya³dxí̱⁴ duh³ hí⁴dah²hɨ̱́h² jmɨɨ³ hi³ hí⁴cuó⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ baáy⁴ hi³ dɨ́h¹ lɨ² xa³ ba². \p \v 18 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²nuú⁴ fáh⁴liu⁴ hi³ cá⁴bí⁴jnia³ Dios hi³ na³xɨɨ² xi³ la³, naáy⁴ hi²bi³xɨh¹á² dsɨ́² diáh⁴: Liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ hí⁴bí⁴ta̱á̱h² gɨh¹ fáh⁴liu⁴ la³, ba² ji̱í̱⁴ hi³nɨy³² hí⁴tɨ̱́y⁴ hi³ dxɨɨ́³ vɨɨ³² hi³ hí⁴xɨ́y⁴ Dios nɨ³ liáh³xɨ³ na³xɨɨ² ñi² xi³ la³. \v 19 Baáy⁴ liu³u²xɨ³ xe̱y³ hí⁴boó⁴ ca³liuh² fáh⁴liu⁴ hi³ cá⁴bí⁴jnia³ Dios hi³ na³xɨɨ² ñi² xi³ la³, ba² hí⁴boó⁴ Dios nɨ³ hi³ ná⁴lɨ¹ dxa² hi³ tiaah² ñi² xi³ xi² tieéyh¹ diáh⁴ hi³ dɨ³xe̱y³ dxú⁴ nɨ³, baáy⁴ há⁴hé³ hí⁴tɨ̱́y⁴ hí⁴güe³ fɨɨ³ xi² booy¹ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ nɨ³. Joó⁴ jɨɨ⁴ hi³ tiaah² ñi² xi³ la³ hí⁴booy⁴² hi³ hí⁴jmeé⁴ liáh³ja̱³. \p \v 20 Hí̱³ba² hi³ liu⁴ fáh⁴liu⁴ la³, liáh³la³ gá⁴féh³ ca̱á̱h³: \p ―Liáh³ja̱³ hí⁴lí³, he̱é̱yh³ ba² hí⁴güé³á⁴ ca̱á̱h³ xé̱yh². \p Amén. ¡Ña³ Ñuyh⁴ Jesús! \p \v 21 Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³ cá⁴liáh⁴jɨ³ah³ lɨ́⁴. Amén.