\id 1CO Leachin Oct 00 \h 1 Corintios \toc1 Hi³dxá³ ca̱a̱³ xi³ hi³ gá⁴xɨ́y⁴ Pablo ja̱³ fɨɨ³ Corinto \toc2 1 Corintios \toc3 1 Co. \mt1 Hi³dxá³ ca̱a̱³ xi³ hi³ gá⁴xɨ́y⁴ Pablo ja̱³ fɨɨ³ Corinto \c 1 \s1 Liáh³la³ gá⁴laá⁴ xɨɨ⁴ Pablo ja̱³ \p \v 1 Jniá³ nɨ³ Pablo, hi³ gá⁴dxɨy³ Dios duh³ hí⁴lí³á⁴ apóstol chié̱y² Jesucristo jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ gá⁴lɨ́⁴ dsɨ́² ñaá². Na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² du³ñuúh²a² Sóstenes gá⁴sɨ⁴²ah¹ xi³ la³, \v 2 hi³ chia̱á̱²ah³ niaá⁴ah³ hi³ ma³taá³ah³ chiáh² Dios fɨɨ³ Corinto nɨ³, niaá⁴ah³ hi³ ma³lɨ³xɨ³ ma³lɨ³ŋɨɨ́³ah³ chiaah¹ hi³ na³cu̱h⁴ah³ chia̱á̱h¹ah³ Cristo Jesús chiaah¹ gá⁴dxɨy³ niaá⁴ah³ Dios nɨ³ duh³ hí⁴xɨ³ hí⁴ŋɨɨ́³ah³. Ba² xɨɨ⁴²ah¹ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Ñúh³a² Jesucristo hi³ nieeyh⁴² xiaáh³, chiaah¹ ja̱y³ ba² nɨ³ Ñúh³a² chia̱a̱h²a² diáh⁴. \v 3 Cua²lɨ³chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Ñúh³a² Dios nɨ³ duh³ hi²ñí³ah³ naá³ah³ chia̱á̱h¹ah³. Ba² liáh³ja̱³ naáy⁴ hí⁴jmeé⁴ chia̱á̱²ah³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \s1 Jmɨ²heéy¹ Dios hi³ dɨ́h¹ ma³cuoó⁴ jnia² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ \p \v 4 Liáh⁴jɨ³ fɨɨy⁴ ba² ga³fayh⁴ hi³ jmɨ²heéy¹ Dios chia̱á̱²ah³ chiaah¹ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ dxú⁴ hi³ dɨ́h¹ ma³cuoó⁴ niaá⁴ah³ Dios nɨ³ dxɨ́⁴lieey³² Cristo Jesús. \v 5 Chiaah¹ dxɨ́⁴lieey³² Cristo nɨ³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ ñuú³ liáh⁴jɨ³ hi³ ma³tɨ̱́³ah³. Hi³ja̱³ hi²xiáh³ dxú⁴ ga³hoo³²ah³ diáh⁴ dsa³ baáy⁴ hi²xiáh³ dxú⁴ ca³lɨ³dsaa⁴ah³, \v 6 chiaah¹ hi³ gá⁴cueeyh⁴ dxú⁴ chia̱á̱²ah³ liáh³xɨ³ gá⁴hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ chiáh² Cristo nɨ³. \v 7 Hi³ja̱³ há⁴hé³ xa³ cáh³ti³² ná⁴na⁴² chia̱á̱²ah³, jɨɨ⁴ ba² ma³cuoó⁴ niaá⁴ah³ Dios nɨ³ duh³ hí⁴jooy³ hi²jmee³ah³ ta² chiáh², liáh³ rúh⁴ ja̱á̱³ah³ hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \v 8 Baáy⁴ hí̱³ba² ñaá² Dios nɨ³ hí⁴jmeé⁴ hi²ñí³ah³ xiaa³dsaa³² liáh³nɨ³ hí⁴hɨɨ́⁴ lɨ́⁴ ñi² duh³ há⁴hé³ hí⁴lii⁴ cáh³ti³² dsaa² chia̱á̱²ah³ jmɨɨ́¹ mɨ² mɨ³hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \v 9 Chiaah¹ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ chiáh² cáh³ti³² Dios hi³ gá⁴dxɨy³ niaá⁴ah³ nɨ³ duh³ hi²cú̱h¹ah³ chia̱á̱h¹ah³ Ñúh³a² Jesucristo Ja̱á̱² nɨ³. \s1 Gá⁴dsaáy³ diáh⁴ hi³ gá⁴taáy³ chiáh² Cristo \p \v 10 Du³ñuúh²á⁴, ga³ŋɨɨy⁴ ca̱a̱³ jmɨ²heé¹ chia̱á̱²ah³ dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Jesucristo hi³ hu̱² hí⁴ji̱i̱h⁴ chia̱á̱²ah³, há⁴ máh⁴ hi³jmee³ah³ chiáh² chia̱á̱²ah³. Hi³cú̱h¹ah³ dxú⁴ cáh³ti³² ba², hi³ta³ hi³hɨ³ah³ ca̱a̱³ ree³ ba², gua²ji̱i̱h⁴ chia̱á̱²ah³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \v 11 Ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ liáh³nɨ³ du³ñuúh²á⁴ chiaah¹ ma³dah²jmeéh⁴ jniá³ juúh⁴ diáh⁴ ja̱á̱¹ hi³chie̱y³² Cloé hi³ hi²xiáh³ tɨ̱³nɨɨ́³ah³. \v 12 Liáh³la³ nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³. Xe̱y³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³ hi³ ga³féh³: “Dsa³ chié̱y² Pablo ba² jniá³.” Dxeeyh⁴ nɨ³ ga³féh³: “Apolos ba² na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² jniá³”, dxeeyh⁴ nɨ³ yáh¹ ga³féh³: “Pedro ba² na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² jniá³”, baáy⁴ xe̱y³ gɨh³ hi³ ga³féh³: “Cristo ba² na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² jniá³.” \v 13 Xɨ²fáh³ ná⁴fí̱¹ ná⁴dsaáy¹ Cristo nɨ³ hi³ja̱³ nɨ³ ga³fáh³ah³ liáh³nɨ³. Xɨ²fáh³ Pablo nɨ³ gá⁴ta̱a̱y⁴² dsaah⁴ cruz dxá¹ah³. Xɨ²fáh³ chiáh² Pablo ja̱³ gá⁴táh²ah³ liáh³ca̱á̱h³ gá⁴ja̱á̱³ah³ jmɨɨ³. \v 14 Jmɨ²heéy¹ Dios hi³ gu³xɨ³ ja̱³ah³ niaá⁴ah³ há⁴hé³ gá⁴xaa⁴²á² jmɨɨ³, ti̱¹ Crispo baáy⁴ Gayo ba² nɨɨh¹ gá⁴xaa⁴²á² diáh⁴ jmɨɨ³. \v 15 Hi³ja̱³ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴féh³ hi³ fáh⁴ hi³ jniá³ nɨ³ gá⁴ja̱á̱y³ jmɨɨ³. \v 16 He̱é̱yh³ ba² gá⁴xaa⁴²á² jmɨɨ³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ ca̱a̱³ xɨ¹ñúh⁴ chiáh² Estéfanas. Ba² liáh³ ba² xe̱y³ gɨh¹ dxeeyh⁴ xɨ³ jmiih⁴. \v 17 Há⁴hé³ gá⁴xɨ́y⁴ jniá³ Cristo hi³ hi²xaa⁴²á² jmɨɨ³ diáh⁴ dsa³. Gá⁴xɨ́y⁴ jniá³ duh³ hi²jmeey⁴² juúh⁴ dxú⁴ chiáh² ba². Joó⁴ há⁴hé³ gá⁴liu⁴²á² diáh⁴ fáh⁴liu⁴ hi³ jmɨɨh⁴. Chiaah¹ foóh¹ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴cɨ̱ɨ̱́y⁴ hi³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo nɨ³ dsaah⁴ cruz nɨ³ hu̱² liáh³ja̱³. \s1 Cristo nɨ³ ca³bi³jnia³ hi³ bií⁴ jmɨɨh⁴ Dios \p \v 18 Diáh⁴ hi³ hí⁴dsá⁴yeéy⁴ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² fáh⁴liu⁴ hi³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo nɨ³ dsaah⁴ cruz. Joó⁴ chiaa⁴²a² jnia² hi³ hí⁴sa̱³²a² dxú⁴ nɨ³, fáh⁴lí³ chiáh² ñaá² Dios ba² nɨ³ fáh⁴liu⁴ nɨ³. \v 19 Chiaah¹ liáh³la³ na³xɨɨ² fah² Dios: \q1 Hi²yaa⁴²á² fáh⁴jmɨɨyh⁴ diáh⁴ hi³ jmɨɨh⁴dsaay⁴. \q1 Hi²jmeey⁴² hí⁴dxá⁴cáyh⁴ liáh³xɨ³ hi³ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ mii⁴. \p \v 20 Hi³ja̱³ ¿xiah² ja̱³ niaáh² diáh⁴ hi³ jmɨɨh⁴dsaay⁴, xiah² ja̱³ niaáh² diáh⁴ dsa³he⁴, hu̱² gɨh³ diáh⁴ hi³ ca³dah²bi³tɨ̱y⁴ chiáh² fáh⁴jmɨɨyh⁴ dsa³? ¿Xɨ² há⁴hé³ ma³jniaa³ ca³jaa¹ Dios nɨ³ liáh⁴jɨ³ fáh⁴jmɨɨyh⁴ dsa³? \v 21 Hi²xiáh³ jmɨɨh⁴dsaay⁴ Dios nɨ³, hi³ja̱³ há⁴hé³ ga³cuo⁴ je² hí⁴cui̱i̱⁴²a² ñaá² dxɨ́⁴lieey³² hi³ jmɨɨh⁴ dsaa⁴²a². Xiáh³ hi³ gá⁴lɨ́⁴ dsɨ́² Dios nɨ³ hí⁴lieéy² diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ joó⁴ dxɨ́⁴lieey³² fáh⁴liu⁴ hi³ ca³lɨ³he² hi³ lii³²a² ŋaah². \v 22 Diáh⁴ israelitas nɨ³ ca³dah²ŋɨɨ⁴ hi³ hu̱² xa³ hí⁴dah²joó² hi³ dɨ́h¹ ca̱a̱³ fáh⁴lí³. Baáy⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas nɨ³ ca³dah²naah³² fáh⁴jmɨɨyh⁴ dsa³ ba². \v 23 Joó⁴ jnia² yáh¹ ga³jmee⁴²a² juúh⁴ chiáh² Cristo hi³ gá⁴jú̱y⁴ dsaah⁴ cruz ba². Fáh⁴liu⁴ nɨ³ ga³jmee⁴ dsa³cue³ dsa³nieéy² diáh⁴ israelitas nɨ³, baáy⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ israelitas nɨ³ ga³ji̱í̱h⁴ diáh⁴ hi³ juúh⁴ ŋaah² ba² nɨ³. \v 24 Joó⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ma³teé⁴ Dios nɨ³, liáh³ ba² diáh⁴ israelitas, liáh³ ba² diáh⁴ dsa³ xiaáh³, fáh⁴liu⁴ chiáh² Cristo nɨ³ ná⁴lɨ¹ jmɨ́yh³ fáh⁴lí³ chiáh² Dios baáy⁴ hi²xiáh³ dxú⁴ ga³jmee⁴ lii⁴ hi³ jmɨɨh⁴dsaay⁴ Dios nɨ³. \v 25 Chiaah¹ hi³ lii³²a² fáh⁴jlah³ hi³ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³, jmɨɨh⁴ gɨh¹ hi³nɨ³ liáh³xɨ³ nɨɨh¹ jmɨɨh⁴ diáh⁴ dsa³. Baáy⁴ hi³ lii³²a² va²jlɨh² hi³ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³, joó⁴ hi³nɨ³ ba² jmɨ́yh³ xa³ gɨh¹ hi³ bii³² liáh³xɨ³ nɨɨh¹ xa³ hi³ bii³²a² jnia² dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. \p \v 26 Hi³bi³liih⁴²ah³ há²ah³ du³ñuúh²á⁴ liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴ah³ liáh³ca̱á̱h³ gá⁴dxɨy³ niaá⁴ah³ Dios nɨ³. Ja̱³aá⁴ah³ ba² nɨ³ jmɨɨh⁴dsaa⁴ah³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, há⁴hé³ fɨɨ́⁴ah³ niaá⁴ah³ hi³ xaa³²ah³, baáy⁴ há⁴hé³ fɨɨ́⁴ah³ niaá⁴ah³ hi³ cáh¹ah³. \v 27 Xiáh³ diáh⁴ hi³ dɨ³jlayh³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³ ba² gá⁴dxɨy³ Dios nɨ³, duh³ hí⁴dxá⁴caayh³² diáh⁴ hi³ dɨ³jmɨɨh⁴. Gá⁴dxɨy³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ xa³ hi³ bii³² jmɨɨyh⁴²güii³ la³, duh³ hí⁴dah²cá̱² fáh⁴hiíh⁴ diáh⁴ hi³ xa³ hi³ bii³². \v 28 Gá⁴dxɨy³ Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³jmɨɨ́yh³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, baáy⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² duh³ hí⁴dxéy² vó⁴ diáh⁴ hi³ xa³ na³lɨ́y⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ la³. \v 29 Liáh³ja̱³ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³ duh³ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴bí⁴sa³ chiáh² rúh⁴ñi². \v 30 Joó⁴ ñaá² nɨ³ gá⁴jmeé³ hi³ mɨ³na³cu̱h⁴ah³ chia̱á̱h¹ah³ Cristo Jesús, hi³ja̱³ dxɨ́⁴lieey³² Cristo nɨ³ mɨ³jmɨɨh⁴dsaa⁴²a² ja̱³nɨ́⁴, mɨ³xa̱³²a² dxú⁴, mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³a² baáy⁴ ma³bé² dsaa² chiaa⁴²a². \v 31 Duh³ja̱³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ree³ liáh³xɨ³ dsa³féh³ ñi² xi³ chiáh² Dios: “Hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ gaáy³, gua²ji̱í̱h⁴ ba² chiáh², joó⁴ hi³ fáh⁴ hi³ na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ Ñúh³a² ba².” \c 2 \s1 Gá⁴hé³ Pablo hi³ gá⁴ta̱a̱y⁴² dsaah⁴ cruz Jesucristo \p \v 1 Hi³ja̱³ yáh¹ du³ñuúh²á⁴, liáh³ ñii⁴²á² ya²liu⁴²á² niaá⁴ah³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios nɨ³, há⁴hé³ gá⁴liu⁴²á² niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ ja̱y³ dsa³ hi³ bií⁴ nuy¹ ga³liu⁴, ba² há⁴ja̱³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ hi³ jmɨɨh⁴. \v 2 Chiaah¹ ná⁴lɨ¹ dsɨy⁴ hi²hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ ca̱a̱³ fáh⁴liu⁴ ba² nɨɨh¹, dɨ́h¹ feh²a² ca³jaa¹ chiáh² Jesucristo baáy⁴ liáh³xɨ³ gá⁴ta̱a̱y⁴² dsaah⁴ cruz nɨ³ ba². \v 3 Liáh³ ya²naáy⁴ rúh⁴ñí¹ah³ mɨ²ja̱³ hi²xiáh³ vá³jlɨ́h³á⁴ baáy⁴ jliee⁴²á⁴ lɨ́⁴ hi³ foh⁴²á⁴. \v 4 Baáy⁴ liáh³ gá⁴liu⁴²á² niaá⁴ah³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios ja̱³, há⁴hé³ gá⁴liu⁴²á² niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ ja̱y³ dsa³ hi³ jmɨɨh⁴dsaay⁴ duh³ hu̱² dsá⁴taá³ah³. Há⁴ja̱³ liáh³ja̱³, cá⁴lɨ́⁴lii⁴ hi³ gá⁴liu⁴²á² niaá⁴ah³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴lí³ chiáh² Espíritu ba². \v 5 Duh³ja̱³ hí⁴dsá⁴taá³ah³ joó⁴ vih²chiaah¹ fáh⁴lí³ chiáh² Dios ba², há⁴ja̱³ vih²chiaah¹ fáh⁴jmɨɨyh⁴ dsa³. \s1 Vih²chiaah¹ Cristo hí⁴jooy³ hí⁴cui̱i̱⁴²a² Dios \p \v 6 Xa³ mɨ² gá⁴liu⁴²ah¹ fáh⁴liu⁴ hi³ jmɨɨh⁴dsaa⁴²a² joó⁴ jee⁴² chiáh² diáh⁴ hi³ mɨ³cáyh¹ dxú⁴ chiáh² Dios. Joó⁴ há⁴ja̱³ fáh⁴liu⁴ hi³ jmɨɨh⁴²a² jmɨɨyh⁴²güii³ la³ nɨ³ ga³hoy⁴, ba² há⁴ja̱³ liáh³xɨ³ dɨ³jmɨɨh⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²chiuuh³² hiíh⁴ nɨ³ ga³hoy⁴, chiaah¹ ca̱a̱³ ga³ŋɨ́y³ ba² diáh⁴ hi³nɨy³². \v 7 Ga³liu⁴²ah¹ chiáh² hi³ jmɨɨh⁴dsaay⁴ Dios ba², hi³ há⁴hé³ xe̱y³ ñi³² mɨ² dsa³jéy⁴. Baáy⁴ gu³xɨ³ ba² na³ma² chiaa⁴²a² mɨ²ja̱³, joó⁴ liáh³ca̱á̱h³ ja̱a̱h¹ hí⁴niaá⁴ lɨ́⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ bih³ mɨ³ná⁴lɨ¹ dsɨ́² Dios hí⁴bí⁴jnia³ fáh⁴liu⁴ nɨ³ duh³ hí⁴lí³ dxú⁴ chiaa⁴²a². \v 8 Gu³xɨ³ ja̱y³ diáh⁴ hi³ ca³dah²chiuuh³² hiíh⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴dsaay⁴ diáh⁴ hi³ja̱³. Chiaah¹ liu³u²xɨ³ cá⁴lɨ́⁴dsaay⁴ diáh⁴, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ cá⁴dah²tie̱e̱y³ cruz Ñúh³a² Hi³bií⁴gaáy³ nɨ³ hu̱² liáh³ja̱³. \v 9 Joó⁴ hi³ja̱³ ja̱³ liáh³ la³ na³xɨɨ² xi³ chiáh² Dios: \q1 Há⁴hé³ xe̱y³ jlɨ́h³ ma³joó², há⁴hé³ xe̱y³ jlɨ́h³ ma³nuú³, \q2 ba² há⁴hé³ xe̱y³ jlɨ́h³ ma³ñii³ dsɨ́² \q2 liáh³xɨ³ ma³bi³tɨɨ⁴ Dios nɨ³ chiáh² diáh⁴ hi³ dɨ³nieéy². \m \v 10 Joó⁴ ma³jmeé³ ba² Dios nɨ³ ma³lɨ³dsaa⁴²a² hi³ nɨ³ dxɨ́⁴lieey³² Espíritu chié̱y², chiaah¹ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ ga³joo³² Espíritu nɨ³, ji̱í̱⁴ lɨ́⁴ hi³ na³ma² chiáh² Dios. \p \v 11 Há⁴hé³ xe̱y³ hi³ ñi³² liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh² diáh⁴ dsa³, ti̱¹ mii⁴ ba² dɨ³ñi³². Ba² ja̱³ba² liáh³ja̱³ xe̱y³ Dios nɨ³, ti̱¹ Espíritu chié̱y² nɨ³ ba² ñi³² liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh². \v 12 Há⁴ja̱³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² espíritu nɨ³ ma³cuóy² jnia² Dios nɨ³. Jmɨ́yh³ Espíritu chié̱y² ñaá² ba² nɨ³ ma³tɨ̱́³a², duh³ hí⁴dsaa⁴²a² dxú⁴ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ liáh⁴jɨ³ hi³ dɨ́h¹ ma³cuoó⁴ jnia² nɨ³. \v 13 Hi³ja̱³ chiáh² liáh⁴jɨ³ hi³ nɨ³ ba² ga³liu⁴²ah¹ jniaah¹, joó⁴ há⁴ja̱³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ hi³ ma³dah²heé⁴ jniaah¹ diáh⁴ dsa³. Ga³liu⁴²ah¹ chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ hi³ ga³heé⁴ jniaah¹ Espíritu chié̱y² Dios ba². Ga³jmeeh⁴²ah¹ ta² fáh⁴liu⁴ hi³ ga³cuo⁴ Espíritu duh³ hí⁴jooy³ hi²liu²ah¹ chiáh² Dios. \p \v 14 Ja̱y³ dsa³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² há⁴hé³ ga³nuu³ chiáh² Espíritu chié̱y² Dios, chiaah¹ juúh⁴ ŋaah² ba² ga³ji̱í̱h⁴. Ba² ñé⁴ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴dsaay⁴ hi³ nɨ³. Chiaah¹ dxɨ́⁴lieey³² Espíritu nɨ³ ba² nɨ³ hí⁴jooy³ hí⁴dsaa⁴²a². \v 15 Joó⁴ ja̱y³ dsa³ hi³ mɨ³chie̱é̱yh¹ Espíritu Santo, hi³hí̱³ si¹ hí⁴jooy³ hí⁴cá̱² cua̱a̱y¹ná² jɨɨ⁴ lɨ́⁴. Joó⁴ ja̱y³ hi³ há⁴hé³ chie̱é̱yh¹ Espíritu, há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴cá̱² cua̱a̱y¹ná² chiáh² ja̱y³ dsa³ hi³ chie̱é̱yh¹. \v 16 “¿Xɨ²fáh³ xe̱y³ hi³ ñi³² liáh³xɨ³ ga³ta³ ga³hɨ³ Ñúh³a² nɨ³? ¿Hi̱² hí̱³ hí⁴jooy³ hí⁴heé⁴ Dios nɨ³?” Joó⁴ jnia² yáh¹, liáh³xɨ³ ga³ta³ ga³hɨ³ Cristo bɨh¹ mɨ³ga³ta³ ga³hɨ³²a² jnia². \c 3 \s1 Diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² chiáh² Dios \p \v 1 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴, há⁴hé³ gá⁴jooy³ gá⁴liu⁴²á² niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ ga³liu⁴²á² diáh⁴ dsa³ hi³ mɨ³dɨ³cáyh¹ chiáh² Dios. Gá⁴liu⁴²á² niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ dsa³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ba², liáh³xɨ³ diáh⁴ hi³ ja̱a̱h¹ dse³cui̱i̱⁴ Cristo ba². \v 2 Liáh³xɨ³ xɨ³yu̱u̱y³ hi³ rúh⁴ tiúh³ hi³ há⁴hé³ mɨ³hí⁴jooy³ hí⁴eéh², liáh³ja̱³ ba² xa̱³ah³ niaá⁴ah³ mɨ²ja̱³. Hi³ja̱³ ca̱a̱³ ti̱¹ ba² gá⁴hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³. Chiaah¹ há⁴hé³ jmiih⁴ mɨ³hi²jmeéh⁴á⁴ niaá⁴ah³ mɨ²ja̱³. Ba² ñé⁴ ja̱³nɨ́⁴ há⁴hé³ mɨ³hí⁴jooy³ chia̱á̱²ah³. \v 3 Chiaah¹ rúh⁴ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ba² niaá⁴ah³. Hi²xiáh³ rúh⁴ dxɨɨ́³ túh²há²ah³, ga³tɨ̱́³ ga³nɨɨ́³ah³ baáy⁴ há⁴hé³ xa³ hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ chia̱á̱²ah³. Hi³ja̱³ ¿xɨ² há⁴ja̱³ hi³ rúh⁴ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ba² niaá⁴ah³, xɨ² há⁴ja̱³ hi³ rúh⁴ jmee³ah³ liáh³xɨ³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² dsa³? \v 4 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ mɨ² ga³fáh³ah³: “Dsa³ chié̱y² Pablo ba² jniá³”, baáy⁴ dxeeyh⁴ nɨ³ ga³féh³: “Dsa³ chié̱y² Apolos ba² jniá³”, hi³ja̱³ ¿xɨ² há⁴ja̱³ hi³ rúh⁴ ga³jmee³ah³ liáh³xɨ³ dsa³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² nɨ³? \p \v 5 ¿He² ja̱³ na³lɨ́y⁴ Pablo? ¿He² ja̱³ na³lɨ́y⁴ Apolos? Na³lɨ́⁴ah¹ diáh⁴ xɨh³chie̱y³² Dios ba² nɨɨh¹, hi³ja̱³ dxɨ́⁴liaa³²ah¹ jniaah¹ nɨ³ gá⁴jooy³ gá⁴taá³ah³ chiáh² Dios nɨ³. Ga³jmee⁴²ah¹ liáh³nɨɨh¹ hi³ ga³cuoó⁴ jniaah¹ Ñúh³a² nɨ³ hi²jmee²ah¹ ba². \v 6 Ca̱a̱³ gá⁴haáy⁴ mɨɨ¹ ba² jniá³, duh³ Apolos nɨ³ gá⁴huúh⁴ jmɨɨ³, joó⁴ ñaá² Dios ba² nɨ³ cá⁴bí⁴gaáy³. \v 7 Hi³ja̱³ há⁴hé³ xa³ na³lɨ́y⁴ hi³ ga³haa³², ñé⁴ hi³ ga³huúh⁴ jmɨɨ³. Ñaá² Dios ba² nɨ³ ná⁴ŋɨy¹, chiaah¹ ñaá² ba² nɨ³ ca³bi³gaáy³ xaah¹ nɨ³. \v 8 Ree³ ba² diáh⁴ hi³ ca³dah²haa³² chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ ca³dah²huúh⁴ jmɨɨ³, dɨ́h¹ joó⁴ chiáh² chiáh² ba² hí⁴tiíh⁴ jñiiy⁴ diáh⁴ liáh³nɨɨh¹ ta² ma³dah²jmeé³ liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴. \v 9 Na³cu̱h⁴²ah¹ ba² jniaah¹ ga³jmee⁴²ah¹ ta² chiáh² Dios, baáy⁴ niaá⁴ah³ nɨ³ na³lɨ́⁴ah³ liáh³xɨ³ vó⁴ xi² ga³jmee⁴ ta² Dios nɨ³. Ba² na³lɨ́⁴ah³ liáh³xɨ³ ca̱a̱³ ñú² hi³ mɨ³jmeeh³² Dios nɨ³. \p \v 10 Hi³ fáh⁴ hi³ dxú⁴ dsɨ́² Dios nɨ³ chie̱é̱yh¹ jniá³ hi³ja̱³ na³lɨ́⁴á⁴ liáh³xɨ³ tɨ³²yah³ hi³ hiíy⁴ ñi² baáy⁴ gá⁴tiéyh² guaay⁴ hi³ hi²dxey⁴² xaah¹ yah³. Baáy⁴ dxeeyh⁴ ba² nɨ³ hí⁴xaá⁴ yah³ ñiíh² xaah¹ hi³ gá⁴dxéy⁴ nɨ³. Joó⁴ liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴ tɨ³²yah³ nɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ xɨɨ́y³ liáh³xɨ³ dah²xaa⁴ yah³ nɨ³. \v 11 Chiaah¹ gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jooy³ hí⁴dxá⁴ dxaáh² xaah¹ yah³ ca̱a̱³ chiáh². Chiaah¹ mɨ³na³jniaa³ ba² ca̱a̱³, dɨ́h¹ feh²a² hí̱³ba² ñaá² Jesucristo nɨ³. \v 12 Ja̱³ba² ñiíh² xaah¹ hi³ ma³dxá³ Dios nɨ³, xe̱y³ diáh⁴ hi³ dah²xaa⁴ chie̱é̱yh¹ ñí¹niaá³, chie̱é̱yh¹ ñí¹tiaa³, hu̱² gɨh³ na¹cu̱ú̱¹ hi³ bií⁴ liih². Dxeeyh⁴ yáh¹, dah²xaa⁴ chie̱é̱yh¹ na¹ma³, chie̱é̱yh¹ mɨɨ́yh³ cuɨɨ³ ná⁴chiu̱ú̱¹, hu̱² gɨh³ mee³ ná⁴chiu̱ú̱¹. \v 13 Joó⁴ mɨ² mɨ³hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Dios nɨ³, mɨ²ja̱³ hí⁴lii⁴ ta² hi³ ma³dah²jmeé³ liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³. Dxaah¹ xi³ ba² hí⁴yá⁴dsaa³ hiíh⁴ jmiih⁴² ná⁴lɨ¹ ta² chiáh² liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴. \v 14 Liu³u²xɨ³ há⁴hé³ hí⁴caa³ ta² hi³ ma³jmeé³ ja̱y³ dsa³, mɨ²ja̱³ hí⁴tɨ̱́y⁴ jñiiy⁴. \v 15 Joó⁴ liu³u²xɨ³ hí⁴caa³ hi³ ma³jmeé³ ja̱³, mɨ²ja̱³ dsá⁴yeéy⁴ jɨɨ⁴ hi³ ma³jmeé³, gu³xɨ³ ba² hí⁴lieéy³ ruh³ ñaá² liáh³xɨ³ ja̱y³ hi³ ma³laáyh⁴ ñaá² jee⁴² xi³. \p \v 16 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ niaá⁴ah³ nɨ³ na³lɨ́⁴ah³ guah³ chiáh² ñaá² Dios nɨ³, baáy⁴ Espíritu chié̱y² nɨ³ jey¹ chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³? \v 17 Hi³ja̱³ xɨ³ xe̱y³ ja̱y³ hi³ hí⁴yeéy² guah³ chiáh² Dios nɨ³, mɨ²ja̱³ ñaá² Dios nɨ³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ dsa³ ja̱³, chiaah¹ hi²xiáh³ na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ guah³ chiáh², baáy⁴ niaá⁴ah³ nɨ³ na³lɨ́⁴ah³ guah³ nɨ³. \p \v 18 Há⁴ hi³juu⁴²ah³ vo̱ó̱h²ah³. Liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ jmɨɨh⁴dsaay⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, gua²jméy¹ ñaá² liáh³xɨ³ ja̱y³ hi³ há⁴hé³ ñi³² xɨ³hé³ja̱³, duh³ja̱³ hí⁴dxá⁴heey⁴ hí⁴lí³ ja̱y³ hi³ he̱é̱yh³ ba² dsaay⁴. \v 19 Chiaah¹ há⁴hé³ na³jmɨɨ́yh³ hi³ jmɨɨh⁴dsaa⁴²a² ga³ji̱í̱h⁴ Dios nɨ³. Hi³ja̱³ nɨ³ dsa³féh³ liáh³la³ ñi² xi³ chiáh² Dios: “Ga³meey³² Dios nɨ³ diáh⁴ dsa³, jee⁴² xi² ji̱í̱h⁴ mii⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³jmɨɨh⁴.” \v 20 Ba² dsa³féh³: “Ñi³² ba² Ñúh³a² nɨ³ liáh³xɨ³ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ diáh⁴ hi³ dɨ³jmɨɨh⁴. Ñi³² ba² hi³ há⁴hé³ hí⁴jmeé⁴ ta² hi³ tiaah² dxɨ² diáh⁴.” \v 21 Hi³ja̱³ gu³xɨ³ hí̱³ niaá⁴ah³ há⁴ hi³bi³sá¹ah³ chia̱á̱²ah³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ dsa³, chiaah¹ he² ja̱³ ná⁴na⁴² chia̱á̱²ah³. \v 22 Xe̱y³ ba² Pablo, Apolos, Pedro, xa³ ba² jmɨɨyh⁴²güii³ la³, na³ji̱í̱h⁴a² ba², xa³ ba² fáh⁴ju̱y¹, jɨɨ⁴ hi³ xa³ ja̱³nɨ́⁴, chie̱é̱yh¹ hi³ hí⁴sa³ dsa³cɨ̱ɨ̱y³, jɨɨ⁴ hi³ nɨ³ ná⁴lɨ¹ chia̱á̱²ah³. \v 23 Baáy⁴ há⁴ja̱³ ti̱¹ ba² hi³nɨ³, ba² na³lɨ́⁴ah³ chié̱y² Cristo baáy⁴ Cristo nɨ³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Dios. \c 4 \s1 Ta² chiáh² diáh⁴ apóstoles \p \v 1 Hi³ja̱³ hi³jme³²ah³ jniaah¹ cua̱a̱y¹ná² hi³ na³lɨ́⁴ah¹ xɨh³chie̱y³² Cristo ba² nɨɨh¹, ba² ná⁴tayh¹ guaa³²ah¹ hi³ hi²he²ah¹ hi³ na³ma² chiáh² Dios mɨ² dsa³jéy⁴. \v 2 Hi³ja̱³ nɨ³, diáh⁴ hi³ ná⁴tayh¹ guaa³ ca̱a̱³ ta² ga³jmee⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ lii⁴ hi³ he̱é̱yh³ ba² xiaa³dsaay³² diáh⁴. \v 3 Joó⁴ ca³jaa¹ chieéy⁴ jniá³, há⁴hé³ ga³ta⁴ ga³hɨy⁴ ñuú³ hi̱² hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² ta² hi³ ga³jmeey⁴, xɨ³ niaá⁴ah³ nɨ³ ha²xɨ² gɨh³ ja̱y³ chiu³fáh⁴. Ba² ñé⁴ ñeéy⁴, há⁴hé³ ga³ca̱a̱y³² cua̱a̱y¹ná². \v 4 Chiaah¹ gu³xɨ³ ba² ga³ji̱í̱y⁴ ñeéy⁴ hi³ jmeey⁴ ba² dxú⁴ ta² nɨ³, há⁴ja̱³ liáh³ca̱a̱y³ hi³nɨ³ niaá⁴ hí⁴féh³ hi³ há⁴hé³ xa³ cáh³ti³² dsaa² chieéy⁴. Chiaah¹ ñaá² Ñúh³a² nɨ³ ba² hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chieéy⁴. \v 5 Hi³ja̱³ gu³xɨ³ hé³ há⁴ lɨ² hi³ca̱a̱⁴ah³ cua̱a̱y¹ná² niaá⁴ah³. Je̱e̱⁴²ah³ ruh³ hí⁴güéy³ Ñúh³a² nɨ³ ba². Chiaah¹ mɨ²ja̱³ lɨ́⁴ ba² nɨ³ hí⁴voó⁴ jí̱⁴ñí³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ na³ma² xi² ñu³ha̱a̱h³. Ba² hí⁴bí⁴jnia³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ na³jniaa³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a². Mɨ²ja̱³ ba² hí⁴liú⁴ dxú⁴ Dios nɨ³ chiaa⁴²a² liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a². \p \v 6 Du³ñuúh²á⁴, hi³ dxú⁴ chia̱á̱²ah³ ba² nɨ³ ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ liáh³nɨ³. Hi³ja̱³ chia̱³ah³ cua̱a̱y¹ná² liáh³xɨ³ ga³jmeey⁴ chia̱a̱h⁴²á² Apolos nɨ³ duh³ hí⁴lí̱³ah³ hi³ dsa³féh³ liáh³la³: “Há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²boo⁴²a² hiíh⁴ liáh³nɨɨh¹ na³xɨɨ² chiaa⁴²a².” Mɨ²ja̱³ hí⁴tiuuyh³ hi³ ca³bi³sá¹ah³ chia̱á̱²ah³ chia̱á̱h¹ah³ ja̱y³, baáy⁴ cɨ̱ɨ̱³²ah³ ga³maá⁴ah³ dxeeyh⁴ dsa³ chié̱y² Dios. \v 7 ¿Hi̱² ma³jméy² niu³ gaá³u³ gɨh¹ liáh³xɨ³ dxeeyh⁴ ga³ji̱i̱³²u³? ¿He² nɨ³ hi³ xa³ chiú̱h²u³ hi³ há⁴hí̱³ Dios nɨ³ ma³cuoó⁴ niu³? Xɨ³ hí̱³ba² Dios nɨ³ ma³cuoó⁴ niu³, hi³ja̱³ ¿he² ba² chiaah¹ hi³ ca³bi³sáy¹ chiú̱h²u³ nɨ³? Chiaah¹ há⁴ja̱³ hi³ bii³²u³ vo̱ó̱h²u³ nɨ³ ma³tɨ̱́³u³ hi³ xa³ chiú̱h²u³ nɨ³. \p \v 8 Liáh³ca̱a̱y³ hi³ ma³tɨ̱́³ah³ ba² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ naa³ah³ nɨ³ ba² lii³²a², ma³lɨ³xaa³²ah³ cáh³ti³². Vo̱ó̱h²ah³ bɨh¹ mɨ³chiuúh³ah³ hiíh⁴, há⁴hé³ máh⁴ xiáh³ niaáh² jniaah¹ chia̱á̱²ah³ lii³²a². Hi²xiáh³ dxú⁴ hu̱² jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² ma³lí̱³ah³ hi²chiuúh³ah³ hiíh⁴, duh³ ba² ji̱í̱⁴ jniaah¹ hí⁴jooy³ hi²chiuuh⁴²ah¹ hiíh⁴ chia̱a̱h²ah¹ niaá⁴ah³. \v 9 Jniaah¹ apóstoles la³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ ma³dxéy² jniaah¹ Dios nɨ³ xi² ga³hɨɨ³ gɨh¹ ñi² ba² lii³²a². Na³lɨ́⁴ah¹ liáh³xɨ³ dsa³ hi³ mɨ³hí⁴jɨ̱yh⁴² xi² ca³dah²joo³² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ ángeles ba². \v 10 Hi²xiáh³ jlah³²ah¹ jniaah¹ chiaah¹ hi³ niaa³²ah¹ Cristo, joó⁴ niaá⁴ah³ yáh¹ hi³ chia̱á̱h¹ah³ Cristo nɨ³, hi²xiáh³ jmɨɨh⁴dsaa⁴ah³ lii³²a². Hi²xiáh³ vá³jlɨ́h³ah¹ jniaah¹, joó⁴ niaá⁴ah³ hi³ já⁴ dsa³sa³ hi³ bii³²ah³ ba² lii³²a². Hi²xiáh³ cáh¹ah³ niaá⁴ah³ baáy⁴ jniaah¹ yáh¹, há⁴hé³ na³jmɨɨ́h³ah¹ cáh³ti³² lii³²a². \v 11 Ma³güe⁴ la³ ja̱³nɨ́⁴ hi²xiáh³ cue̱e̱³²güii³²ah¹ ga³lɨ́³, hi²xiáh³ dɨ²hi̱h²ah¹ jmɨɨ³ ga³lɨ́³, baáy⁴ há⁴hé³ xa³ mɨh³ chiaa⁴²ah¹. Hi²xiáh³ mɨ³hee³² ca³dah²jmeéh⁴ jniaah¹ diáh⁴ dsa³, ba² há⁴hé³ xa³ xi² ñu²ah¹. \v 12 Ga³vaah⁴²ah¹ lɨ́⁴ dɨ́h¹ ga³jmee⁴²ah¹ ta² duh³ hí⁴tɨ̱́⁴ah¹ hi³ ŋɨɨh⁴niaah³² chiaa⁴²ah¹. Ca³dah²liuy³² jniaah¹ mɨ³hee³² diáh⁴ dsa³, joó⁴ ga³liu³²ah¹ diáh⁴ dxú⁴ ba². Ña²hé³ ba² ca³dah²jmeéh⁴ jniaah¹, joó⁴ dsa³tiaá⁴ dsa³ra̱á̱h⁴ah¹ liáh³nɨ³. \v 13 Ca³dah²ye̱e̱yh³ jniaah¹ ca̱a̱³ hi³ há⁴hé³ nia⁴²ah¹, joó⁴ ga³hi̱²ah¹ chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ hi³ dxú⁴ ba². Ma³güe⁴ la³ ja̱³nɨ́⁴ na³lɨ́⁴ah¹ liáh³xɨ³ mee³chi³ ba² chiáh² diáh⁴ dsa³. Há⁴hé³ xiáh³ niaáh² jniaah¹ cáh³ti³² ca³dah²jmee⁴. \p \v 14 Há⁴ja̱³ duh³ hí⁴hií²ah³ nɨ³ ga³xɨɨy⁴ liáh³nɨ³, hi³ naáy⁴ hi²bi³xɨh¹á⁴ há²ah³ liáh³xɨ³ diáh⁴ ja̱a̱y⁴ hi³ bií⁴ naá⁴á⁴ ba² nɨ³. \v 15 Gu³xɨ³ ba² hu̱² xe̱y³ dxiéy⁴ mil dsa³he⁴ hi³ ca³dah²heé⁴ niaá⁴ah³ chiáh² Cristo, xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ liáh³nɨ³ na³lɨ́y⁴ ñúh³ah³. Ja̱y³ jniá³ ba² nɨ³ na³lɨ́⁴á⁴ ñúh³ah³ chiaah¹ vih²chieéy⁴ jniá³ ba² nɨ³ gá⁴sa̱³ah³ chia̱á̱h¹ah³ Cristo Jesús dxɨ́⁴lieey³² fáh⁴liu⁴ dxú⁴ nɨ³. \v 16 Hi³ja̱³ ga³ŋɨɨy⁴ jmɨ²heé¹ chia̱á̱²ah³ hi³ hu̱² hi²jmee³ah³ liáh³xɨ³ ga³jmeey⁴ jniá³ nɨ³. \v 17 Hi³ja̱³ nɨ³ ma³sɨ́⁴á⁴ Timoteo duh³ dsá⁴ñi³ niaá⁴ah³. Chiaah¹ na³lɨ́y⁴ liáh³xɨ³ ja̱a̱y⁴ ca³jaa¹ chiáh² Cristo. Hi²xiáh³ xiaa³dsaay³² baáy⁴ hi²xiáh³ naá⁴á⁴. Hi³ja̱³ hi³nɨy³² nɨ³ hí⁴bí⁴liíh⁴ há²ah³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ ga³jmeey⁴ jniá³ ta² chiáh² Cristo. Chiaah¹ hi²xiáh³ dxú⁴ ñi³² liáh³xɨ³ ga³hoy⁴ diáh⁴ ñuúh⁴guah³ baáy⁴ liáh⁴jɨ³ hí¹ diáh⁴ xi² ga³tɨ̱¹á² nɨ³. \p \v 18 Xa̱³ah³ ja̱³aá⁴ah³ niaá⁴ah³ mɨ³bi³sá¹ah³ chia̱á̱²ah³, ji̱i̱³²ah³ hi³ há⁴hé³ máh⁴ mɨ³ñii⁴ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³. \v 19 Joó⁴ ya³mé⁴á⁴ ba² niaá⁴ah³ ji̱³nɨɨ́⁴ xɨ³ niaá⁴ liáh³ja̱³ Ñúh³a² nɨ³. Mɨ²ja̱³ hi²jooy¹ xɨ² xa³ hí⁴jooy³ hí⁴dah²jmeé⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²bi³sa³ chiáh² nɨ³, ha²xɨ² mɨ³ja̱³ dɨ́h¹ ca³dah²liu⁴ ba² nɨɨh¹. \v 20 Chiaah¹ há⁴ja̱³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴liu⁴ nɨ³ dsa³hɨɨ́² ta² chiáh² Dios nɨ³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, chie̱é̱yh¹ fáh⁴lí³ ba² nɨ³. \v 21 ¿Jmiih⁴² ga³lɨ́³ há²ah³? ¿Xɨ² naa³ah³ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ chie̱y⁴² ca̱a̱³ na¹sɨɨ², ha²xɨ² naa³ah³ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ dxú⁴ baáy⁴ vá¹jaa⁴²á⁴? \c 5 \s1 Gá⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² Pablo chiáh² ja̱y³ hi³ jmee⁴ ga̱y³ \p \v 1 Du³ñuúh²á⁴, xa³ juúh⁴ hi³ jmee³ah³ ga̱³ah³. Baáy⁴ ca̱á̱h³liaáh³ gɨh¹ mɨ³hee³² jmee³ah³ liáh³xɨ³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ dɨ³cui̱i̱y⁴ Dios. Dah²féh³ hi³ ja̱y³ oóh²ah³ nɨ³ jey¹ chie̱é̱yh¹ xaá¹ may³. \v 2 Jmiih⁴² ja̱³ xiáh³ hi³ ca³bi³sá¹ah³ chia̱á̱²ah³. Hu̱² fɨɨh⁴² há²ah³ ba² he̱é̱¹. ¿Xɨ² há⁴hé³ dxú⁴ hu̱² ma³dxɨ́⁴ah³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ hi³ jmee⁴ liáh³nɨ³? \v 3 Gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ xa̱⁴²á⁴ xi² niaah⁴²ah³ nɨ³, joó⁴ liáh³ca̱a̱y³ hi³ je¹á² chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³ ba² ga³ji̱í̱y⁴. Hi³ja̱³ hi³ je¹á² nɨ³, ma³ca̱á̱y² ba² cua̱a̱y¹ná² chiáh² hi³ jmee⁴ liáh³nɨ³. \v 4 Hi³ja̱³ mɨ² mɨ³hí⁴ñiih⁴ah³ nɨ³, hi³jmee³ah³ cua̱a̱y¹ná² hi³ caah³²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴lí³ chiáh² Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. Mɨ²ja̱³ hi³ fáh⁴tiaah⁴ ta² chiáh² ñaá² Ñúh³a² Jesucristo nɨ³, \v 5 hi³táh⁴ah³ chiáh² Hi³há⁴dxúy⁴ hi³nɨy³² duh³ dsá⁴yeéy⁴ cuerpo chiáh² baáy⁴ duh³ hí⁴liaá³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh² mɨ² mɨ³hí⁴güéy³ Ñúh³a² Jesús nɨ³. \p \v 6 Há⁴hé³ dxú⁴ cáh³ti³² hi³ ca³bi³sá¹ah³ chia̱á̱²ah³ nɨ³. ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ ca³liuh² lɨ́⁴ ba² levadura ga³jmee⁴ ga³ba⁴ ñuú³ cáh³ti³² ca̱²? \v 7 Hi³ja̱³ hi³ta̱a̱³ah³ cáh³ti³² levadura mɨ³dsaáy⁴ nɨ³, cua¹á²lɨ¹ hi³ mɨ³hee³² hi³ ga³jmee³ah³ nɨ³ duh³ hí⁴lí³ah³ ca̱á̱h³ niaa³² ca̱² hi³mɨɨ³² ba². Chiaah¹ rúh⁴ñi² Dios nɨ³ mɨ³na³lɨ́⁴ah³ cua̱a̱y¹ná² liáh³xɨ³ ca̱² hi³ há⁴hé³ caah⁴ cáh³ti³² levadura, mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́³ah³ gɨh¹ ba². Chiaah¹ jú̱y⁴ ba² mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ chia̱a̱⁴²a² nɨ³, dɨ́h¹ feh²a² Cristo nɨ³. \v 8 Hi³ja̱³ hi²yaa²a² jmɨ́¹feh⁴ hi³ hi²chiuh²a² mɨ¹ja̱á̱² dsɨɨ³jaa³ nɨ³ joó⁴ há⁴hé³ máh⁴ hi²jmeeh²a² ta² levadura mɨ³dsaáy⁴ nɨ³. Cua¹á²lɨ¹ liáh⁴jɨ³ hi³ mɨ³hee³² nɨ³. Hi²niaah⁴²a² Dios ca̱a̱y³ tuh³dsɨ³²a² baáy⁴ liáh³ xiaa³dsaa³² cáh³ti³² ba², xɨ³ ba² hi³ chia⁴²a² hó² ya³dsɨ² hi³ há⁴hé³ caah⁴ levadura ba². \p \v 9 Ñi² xi³ hi³ gá⁴sɨ́⁴á⁴ dsa³jéy⁴ nɨ³, gá⁴foóh²á⁴ niaá⁴ah³ hi³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²jmee³ah³ ca̱a̱³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³. \v 10 Há⁴ja̱³ hi³ hi²tú⁴ah³ cáh³ti³² diáh⁴ dsa³ hi³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³ nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³, ñé⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³hɨɨh³ dsɨ́², diáh⁴ dsa³hi̱i̱³, diáh⁴ hi³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh². Chiaah¹ ga³jmee⁴ hi²tu¹ah³ cáh³ti³² jmɨɨyh⁴²güii³ la³ hu̱² liáh³ja̱³. \v 11 Liáh³la³ ba² nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³. Há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²liú¹ hi²léh¹ah³ chia̱á̱h¹ah³ ja̱y³ hi³ ga³féh³ hi³ na³lɨ́y⁴ du³ñuúh²a² baáy⁴ ga³jmee⁴ ga̱y³, hu̱² gɨh³ hɨɨh³ túh²dsɨ́², hu̱² gɨh³ ga³jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² cu̱ú̱¹ñíh², hu̱² gɨh³ dxɨɨ́³ fah²ñii², hu̱² gɨh³ ga³hɨ̱h³², baáy⁴ hu̱² gɨh³ ga³jmee⁴ hi̱i̱³. Ñé⁴ gu³xɨ³ hi³ hi²ñí³ah³ hi²cáh³ah³ chia̱á̱h¹ah³ ja̱y³ hi³ ga³jmee⁴ liáh³ja̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³. \v 12 Há⁴hé³ xa³ he²chiaah¹ hi³ hi²ca̱a̱y¹ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios nɨ³. Joó⁴ diáh⁴ hi³ ma³taáy³ nɨ³, ¿xɨ² há⁴ja̱³ cua̱a̱y¹ná² chia̱á̱²ah³ nɨ³ hi³ hi²ca̱a̱⁴ah³ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴? \v 13 Dios ba² hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² gɨh¹ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ dsa³. Joó⁴ dxɨ́⁴ah³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ hi³ jmee⁴ mɨ³hee³² nɨ³. \c 6 \s1 Dah²ya²jay⁴ oóyh² ñuúh⁴dxaah¹ \p \v 1 Liu³u²xɨ³ xa³ fáh⁴liu⁴ chia̱á̱²ah³ chia̱á̱h¹ah³ oóh²ah³, ¿jmiih⁴² ja̱³ ca³lɨ³tiá³ há²ah³ ca³gua³dxí̱⁴ah³ rúh⁴ñi² diáh⁴ chiu³fáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³, dxa² hi³ gua³liu⁴²ah³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ nɨ³? \v 2 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ diáh⁴ dsa³ chié̱y² Dios nɨ³ hí⁴dah²ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³? Hi³ja̱³ xɨ³ niaá⁴ah³ nɨ³ hi²ca̱a̱⁴ah³ cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³, ¿jmiih⁴² ja̱³ hi³ há⁴hé³ hí⁴lí̱³ah³ hi²ca̱a̱⁴ah³ cua̱a̱y¹ná² ca̱a̱³ fáh⁴liu⁴ hi³ há⁴hé³ gaáy³ ta²? \v 3 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ ba² ji̱í̱⁴ diáh⁴ ángeles hi²chia̱a̱⁴²a² cua̱a̱y¹ná² chiáh² diáh⁴ dsa³cɨ̱ɨ̱y³? Hi³ja̱³ ca̱á̱h³liaáh³ gɨh¹ ga³jmee⁴ hi²chia̱a̱⁴²a² cua̱a̱y¹ná² fáh⁴liu⁴ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³. \v 4 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ mɨ² ga³sa³ fáh⁴liu⁴ chia̱á̱²ah³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, ¿he² chiaah¹ hi³ ga³tah⁴ah³ guaa³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ cua̱a̱y¹ná² jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³ hi³ hí⁴dah²ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná²? \v 5 Ga³fayh⁴ liáh³nɨ³ duh³ hí⁴hií²ah³. Chiaah¹ ¿xɨ² há⁴hé³ xe̱y³ cáh³ti³² gu³xɨ³ ja̱y³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³ hi³ lii³²a² hí⁴jooy³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² fáh⁴liu⁴ chiáh² diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³? \v 6 Hi³ja̱³ xiáh³ hi³ ga³cuo³ah³ dsaa² chiáh² oóh²ah³ ba², baáy⁴ rúh⁴ñi² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios. \p \v 7 Jmɨ́yh³he̱é̱yh³ cáh³ti³² ma³yaa⁴²ah³ vo̱ó̱h²ah³ ba² lii³²a² chiaah¹ hi³ mɨ³xa³ fáh⁴chi¹ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³. ¿Xɨ² há⁴hé³ dxú⁴ gɨh¹ hi³ hu̱² hí⁴tiaá⁴ hí⁴ra̱á̱h⁴ah³ ba² hi³ mɨ³hee³² hi³ ga³cɨ̱ɨ̱h³²ah³ nɨ³? ¿Xɨ² há⁴hé³ dxú⁴ gɨh¹ hi³ cua²dah²booy³ ba² chiáh² niaá⁴ah³? \v 8 Joó⁴ hí̱³ba² niaá⁴ah³ ba² nɨ³ ga³jmee³ah³ mɨ³hee³² baáy⁴ ga³jmee³ah³ hi̱i̱³, baáy⁴ hí̱³ba² oóh²ah³ ba² nɨ³ ga³jmeeh³²ah³ nɨ³. \p \v 9 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ liáh³xɨ³ hí⁴jmeéh⁴ Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ mɨ³hey³²? Há⁴hé³ hí⁴cuoó⁴ diáh⁴ hí⁴dah²güe³ liáh³xɨ³ hí⁴dxéy² diáh⁴ ja̱á̱². Há⁴ hi³juu⁴²ah³ vo̱ó̱h²ah³, chiaah¹ há⁴hé³ hí⁴hiiy⁴ chiáh² Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³, ñé⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh², ñé⁴ diáh⁴ mɨ́³ hi³ ca³dah²jmee⁴ hi³há⁴ja̱³ liáh³du³ca̱y⁴ diáh⁴, ñé⁴ diáh⁴ dsaá⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ hi³há⁴ja̱³ liáh³du³ca̱y⁴ diáh⁴, \v 10 ñé⁴ diáh⁴ dsa³hi̱i̱³, ñé⁴ diáh⁴ hi³ bií⁴ dɨ³hɨɨh³ dsɨ́², ñé⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²hɨ̱h³² meé², ñé⁴ diáh⁴ hi³ dxɨɨ́³ fah²ñii², baáy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmey³² hooy³² diáh⁴ xi² ca³dah²hi̱i̱⁴, há⁴hé³ hí⁴tɨ̱́y⁴ diáh⁴ hí⁴dah²güe³ chie̱é̱yh¹ Dios. \v 11 Liáh³ja̱³ ga³jmee³ah³ ja̱³aá⁴ah³ niaá⁴ah³ mɨ² dsa³jéy⁴, joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³ná⁴xí¹ ná⁴u̱ú̱h¹ah³, ma³lɨ³xɨ³ ma³lɨ³ŋɨɨ́³ah³ baáy⁴ mɨ³xa̱³ah³ dxú⁴ dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Jesús baáy⁴ dxɨ́⁴lieey³² Espíritu chié̱y² Dios chia̱a̱⁴²a² nɨ³. \s1 Mɨ³hi²yaa²a² xiaa³dsaa³² bɨh¹ ja̱³nɨ́⁴ \p \v 12 Liáh³la³ hí̱³ ga³féh³: “Xa³ ba² jú¹hiíh⁴ hi³ hi²jmeey⁴² he² ga³lɨ́³ dsɨy⁴.” He̱é̱yh³ ba² hí⁴jooy³ joó⁴ há⁴ja̱³ liáh⁴jɨ³ hí⁴jmeé⁴ dxú⁴ chiaa⁴²a². Hí⁴jooy³ ba² hi²jmeey⁴² hi³ ga³lɨ́³ dsɨy⁴, joó⁴ chiáh² gu³xɨ³ ca̱a̱³ há⁴hé³ hi²cuó⁴á⁴ ñeéy⁴ hi³ hí⁴yá⁴ŋɨɨ́yh¹ jniá³. \v 13 Ba² liáh³la³ hí̱³ ga³féh³: “Hi³ dsa³taah² tuh³ chiaa⁴²a² ba² nɨ³ comida, baáy⁴ xa³ tuh³ chiaa⁴²a² duh³ xa³ xi² hí⁴dsá⁴taah² comida.” Joó⁴ há⁴ja̱³ hi³ja̱³ hí⁴jooy³ hi²tiaah¹a² jmiih⁴² jooy³. Chiaah¹ hí⁴dxá⁴heey⁴ hí⁴yeéy² Dios nɨ³ tuh³ chiaa⁴²a² baáy⁴ hí⁴bí⁴dxa³ comida. Ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³, ba² há⁴ja̱³ hi³ fáh⁴ hi³ xa³ cuerpo chiaa⁴²a² hi³ja̱³ hí⁴jooy³ hi²jmee²a² ga̱³²a². Chiaah¹ xa³ cuerpo chiaa⁴²a² duh³ hí⁴lí³ hi³ dxú⁴ chiáh² Ñúh³a², baáy⁴ Ñúh³a² ba² nɨ³ ga³jmee⁴ dxú⁴ chiáh² cuerpo chiaa⁴²a². \v 14 Baáy⁴ cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³ hí⁴dxá⁴heey⁴ hí⁴bí⁴ji̱i̱yh³ Dios nɨ³ chie̱é̱yh¹ fáh⁴lí³ chiáh², ja̱³ba² liáh³xɨ³ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \p \v 15 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ ca̱a̱³ ba² na³lɨ́⁴ah³ chia̱á̱h¹ah³ Cristo, liáh³xɨ³ ca̱a̱³ cuerpo ba²? ¿Xɨ² foóh¹ dxú⁴ liu³u²xɨ³ hi²boo⁴²á² ñeéy⁴ chiáh² Cristo duh³ hi²cu̱h⁴²á² chia̱a̱h⁴²á² ja̱y³ mɨ́³ hi³ ga̱y³? ¡Haá²! \v 16 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsaá⁴ hi³ hí⁴caáyh² ja̱y³ mɨ́³ hi³ ga̱y³, mɨ²ja̱³ ma³lɨy⁴ ja̱y³ bɨh¹ chie̱é̱yh¹? Chiaah¹ liáh³la³ dsa³féh³ ñi² xi³ chiáh² Dios: “Liú⁴u³ aáy⁴ diáh⁴ hí⁴lí³ liáh³xɨ³ hi³ ja̱y³ bɨh¹ ba².” \v 17 Joó⁴ liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsa³ hí⁴cú̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ Ñúh³a² nɨ³, mɨ²ja̱³ ca̱a̱³ bɨh¹ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh² diáh⁴ ga³lɨ́³. \p \v 18 Hi³cui̱i̱h³²ah³ cáh³ti³² chiáh² fáh⁴ta³ fáh⁴ga³. Chiaah¹ dɨ́h¹ gu³xɨ³ hé³ ba² dsaa² hi³ ga³jmee⁴ ja̱y³ dsa³ há⁴hé³ xa³ ga³lɨ́³ cuerpo chiáh². Joó⁴ hi³ ga³jmee⁴ ga̱y³, hi³hí̱³ si¹ ga³jmeéh⁴ mɨ³hee³² cuerpo chiáh². \v 19 ¿Xɨ² há⁴hé³ maá³ah³ hi³ cuerpo chia̱á̱²ah³ nɨ³ ná⁴lɨ¹ guah³ chiáh² Espíritu Santo hi³ ma³cuóy² niaá⁴ah³ Dios, chiaah¹ hi³ja̱³ nɨ³ jey¹ Espíritu Santo nɨ³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chia̱á̱²ah³? Baáy⁴ ca̱a̱³ chiáh² ba² mɨ³na³lɨ́⁴ah³ chié̱y² Dios bɨh¹ ba². \v 20 Chiaah¹ hi²xiáh³ chi̱í̱⁴ gá⁴cɨ̱ɨ̱́³ah³ gá⁴lay³² niaá⁴ah³ Dios. Hi³ja̱³ ga³jmee⁴ hi²jmeeh¹ah³ hu̱u̱¹rá² Dios chia̱á̱h¹ah³ cuerpo chia̱á̱²ah³ baáy⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chia̱á̱²ah³, chiaah¹ hi³chiaah³² Dios ba² nɨ³ na³ca̱á̱⁴a² lɨ́⁴. \c 7 \s1 La³ na³xɨɨ² chiáh² diáh⁴ hi³ ná⁴ji̱i̱¹ guaa³ \p \v 1 Ja̱³nɨ́⁴ hi²hi̱⁴²á² diáh⁴ fáh⁴liu⁴ hi³ gá⁴ŋɨɨ́h¹ah³ jniá³ juúh⁴ chie̱é̱yh¹ carta nɨ³. Hi²xiáh³ dxú⁴ liu³u²xɨ³ hu̱² há⁴hé³ hí⁴ji̱í̱³ guaa³ diáh⁴ dsa³. \v 2 Joó⁴ vih²chiaah¹ hi³ ca³dah²jmee⁴ ga̱y³ diáh⁴ dsa³ nɨ³, hi³ja̱³ diáh⁴ dsaá⁴ nɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴sa̱y³ jmɨ́yh³ mɨ́⁴chiáh² diáh⁴. Ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ mɨ́³ ga³jmee⁴ hí⁴sa̱y³ jmɨ́yh³ dsaá⁴ chié̱y² diáh⁴ ba². \v 3 Baáy⁴ dsaá⁴ nɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴jmeé⁴ cumplido hi³ ga³jmee⁴ hí⁴jmeé⁴ chie̱é̱yh¹ mɨ́⁴chiáh², chiaah¹ hi³ja̱³ ja̱³ na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹. Ba² ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³ ga³jmee⁴ hí⁴jmeé⁴ ja̱y³ mɨ́³ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴ chié̱y². \v 4 Há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jooy³ hí⁴jmeé⁴ ja̱y³ mɨ́³ liáh³xɨ³ ga³ji̱í̱h⁴ ñaá² chie̱é̱yh¹ cuerpo chiáh², chiaah¹ mɨ³ná⁴lɨ¹ chiáh² dsaá⁴ chié̱y² bɨh¹ ba². Ba² ja̱³ba² liáh³ja̱³ dsaá⁴, há⁴hé³ dxú⁴ hi³ hí⁴jmeé⁴ jmiih⁴² ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ́² chie̱é̱yh¹ cuerpo chiáh², chiaah¹ mɨ³ná⁴lɨ¹ chiáh² mɨ́⁴chiáh² bɨh¹ ba². \v 5 Há⁴ hi³jmee³ah³ hi³ há⁴hé³ hi²nuu³ah³ dsaá² chiáh² oóh²ah³ niaá⁴ah³ ná⁴ji̱i̱¹ guaa³²ah³ nɨ³. Joó⁴ liu³u²xɨ³ hi²dxa³ah³ dxú⁴ hi³ hi²liu⁴²ah³ Dios há⁴jáh³ jmɨɨ́¹, mɨ²ja̱³ hí⁴jooy³ ba² hi²tú⁴ah³ oóh²ah³ ca̱³ji̱i̱³. Joó⁴ mɨ² ma³ŋɨɨyh⁴ liáh³nɨɨh¹ ma³dxá¹ah³ dxú⁴ ja̱³ mɨ²ja̱³ ga³jmee⁴ hi²cú̱h¹ah³ ca̱á̱h³, chiaah¹ liáh³ ba² há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ah³, mɨ²ja̱³ foóh¹ hí⁴juúy² niaá⁴ah³ Hi³há⁴dxúy⁴. \p \v 6 Há⁴ja̱³ hi³ ga³taáyh⁴ ta² hi³ hi²ji̱i̱⁴²ah³ guaa³²ah³ nɨ³ ga³hoy⁴, joó⁴ ga³cuoy⁴ ba² je² xɨ³ jmɨ́yh³ ga³jmee⁴ liáh³ja̱³. \v 7 Hi²xiáh³ naáy⁴ hu̱² liáh⁴jɨ³ah³ liáh³nɨ³ hi²cueeh⁴ah³ vo̱ó̱h²ah³ liáh³xɨ³ jniá³. Joó⁴ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² ga³cuoó⁴ jnia² Dios nɨ³ liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴a², xe̱y³ jnia² hi³ niaa³²a² hí⁴ji̱í̱³ guaa³²a², baáy⁴ xe̱y³ jnia² hi³ haá². \p \v 8 Diáh⁴ mɨ¹liuh² hi³ rúh⁴ dɨ³nieeyh⁴² mii⁴, liáh³ ba² diáh⁴ mɨ́³ hi³ nɨɨ́y³, ga³fayh⁴ hi³ dxú⁴ gɨh¹ chiáh² diáh⁴ liu³u²xɨ³ hí⁴cueeyh⁴ mii⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ jniá³. \v 9 Joó⁴ xɨ³ há⁴hé³ hí⁴tiaá⁴ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² mii⁴, na³fáyh⁴ gɨh¹ gua²ji̱í̱³ guaa³ diáh⁴ ba², chiaah¹ dxú⁴ gɨh¹ liáh³ja̱³ liáh³xɨ³ gɨh³ hi³ bií⁴ niaá⁴ chiáh² diáh⁴. \p \v 10 Joó⁴ diáh⁴ hi³ mɨ³ná⁴ji̱i̱¹ guaa³ nɨ³, ga³fayh⁴ hi³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴tiuú² mɨ́³ nɨ³ hí⁴tiúy² dsaá⁴ chié̱y². Liáh³ja̱³ jmɨ́yh³ ga³taah⁴ ta² ñaá² Ñúh³a², há⁴ja̱³ hi³ ga³ñii³ dsɨy⁴ jniá³ nɨ³ fáh⁴liu⁴ la³. \v 11 Joó⁴ liu³u²xɨ³ ja̱y³ mɨ́³ hí⁴tiúy² dsaá⁴ chié̱y², gua²cueeyh⁴ ñaá² liáh³nɨ³, hu̱² gɨh³ hí⁴liú⁴ ca̱á̱h³ dxú⁴ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴ chié̱y² ja̱³ ba². Ba² liáh³ja̱³ dsaá⁴ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴tiúy² mɨ́⁴chiáh². \p \v 12 Diáh⁴ tú̱⁴dsaayh⁴ gɨh¹ nɨ³ ga³fooh³²á⁴, dɨ́h¹ feh²a² hi³ ga³fayh⁴ ñeéy⁴, há⁴ja̱³ hi³ ga³taah⁴ ta² Ñúh³a², hi³ liu³u²xɨ³ ja̱y³ du³ñuúh²a² jey¹ chie̱é̱yh¹ ja̱y³ mɨ́³ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³, joó⁴ xɨ³ ga³lɨ́³ ba² dxú⁴ dsɨ́² mɨ́³ ja̱³ hi³ jey¹ chie̱é̱yh¹, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴tiúy². \v 13 Baáy⁴ liu³u²xɨ³ ja̱y³ mɨ́⁴oóh²a² jey¹ chie̱é̱yh¹ ja̱y³ dsaá⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³, joó⁴ xɨ³ ga³lɨ́³ ba² dxú⁴ dsɨ́² dsaá⁴ ja̱³ hi³ jey¹ chie̱é̱yh¹, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴tiuú² mɨ́³ ja̱³ hí⁴tiúy² dsaá⁴ chié̱y². \v 14 Chiaah¹ gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ dsaá⁴ ja̱³, joó⁴ mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ ca³liuh² vih²chiaah¹ hi³ na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ mɨ́³ hi³ ca³dsa³taáy³. Ba² liáh³ja̱³ ja̱y³ mɨ́³ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³, ba² mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ ca³liuh² vih²chiaah¹ hi³ na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴ hi³ ca³dsa³taáy³. Chiaah¹ liu³u²xɨ³ há⁴ja̱³ liáh³ja̱³, mɨ²ja̱³ ja̱á̱² diáh⁴ hí⁴lí³ dsa³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ba². Joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³na³xɨ³ na³ŋɨɨ́y³ ca³liuh² ja̱á̱² diáh⁴ vih²chiaah¹ hi³ ca³dsa³taáy³ ja̱y³ diáh⁴. \v 15 Joó⁴ liu³u²xɨ³ dsaá⁴ hu̱² gɨh³ mɨ́³ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ niaá⁴ hí⁴tiúy² oóyh², gua²tiúy² ba² chiáh². Ma³túy² du³ñuúh²a² ja̱³ liu³u²xɨ³ liáh³ja̱³. Chiaah¹ gá⁴teé⁴ jnia² Dios nɨ³ duh³ hí⁴jooy³ hi²yaa²a² dxú⁴. \v 16 Chiaah¹ jmiih⁴² ja̱³ maáy³ niu³ mɨ́³ hi³ he̱é̱yh³ ba² hí⁴jooy³ hi²liaáh⁴u³ dsaá⁴ chiú̱h²u³. Ba² liáh³ja̱³ niu³ du³ñuúh²á⁴, jmiih⁴² ja̱³ maáy³ hi³ hí⁴jooy³ hi²liaáh⁴u³ mɨ́⁴chiú̱h²u³. \p \v 17 Liáh³ja̱³ liáh³ja̱³ah³ hi³cueeh⁴ah³ liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴ah³ liáh³ca̱á̱h³ gá⁴teé⁴ niaá⁴ah³ Dios ba², chiaah¹ ñaá² ba² nɨ³ ga³cuoó⁴ jnia² liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴a². Liáh³ja̱³ ba² ga³taáyh⁴ ta² liáh⁴jɨ³ hí¹ xi² nieeyh⁴² diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios nɨ³. \v 18 Liu³u²xɨ³ gá⁴teé⁴ Dios nɨ³ ja̱y³ hi³ na³lɨ́y⁴ circuncidado, gua²cueeyh⁴ na³lɨ́y⁴ chiáh² liáh³nɨ³, baáy⁴ xɨ³ gá⁴teé⁴ ja̱y³ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́y⁴ circuncidado, gua²cueeyh⁴ liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴. \v 19 Há⁴hé³ cua̱a̱y¹ná² hi²chia̱a̱⁴²a² xɨ² na³lɨ́⁴a² circuncidado hu̱² gɨh³ haá². Hi³ hi²niuu²a² dsaá² liáh³xɨ³ ga³taah⁴ ta² Dios ba² nɨ³ jmɨ́yh³ chi̱í̱⁴. \v 20 Liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴ dsa³ ga³jmee⁴ hí⁴cueeyh⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ liáh³ca̱á̱h³ gá⁴té⁴ Dios nɨ³ gá⁴teé⁴ diáh⁴. \v 21 Liu³u²xɨ³ niu³ ná⁴tah¹u³ chiáh² dsa³ liáh³ gá⁴teé⁴ niu³ Dios nɨ³, há⁴ hi³ta³ hi³hɨy³ ñuú³. Joó⁴ xɨ³ lii³²a² hí⁴jooy³ hí⁴tú²u³, há⁴ hi³jmeey³ jlah³u³. \v 22 Chiaah¹ ja̱y³ hi³ ná⁴tayh¹ chiáh² dsa³ liáh³ gá⁴té⁴ Dios nɨ³ gá⁴teé⁴, ja̱³nɨ́⁴ ma³túy² rúh⁴ñi² Ñúh³a² nɨ³. Ba² ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³, ja̱y³ hi³ há⁴hé³ ná⁴tayh¹ chiáh² dsa³ liáh³ gá⁴té⁴ Dios nɨ³ gá⁴teé⁴, joó⁴ ja̱³nɨ́⁴ mɨ³ná⁴tayh¹ chiáh² Cristo. \v 23 Cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ chi̱í̱⁴ gá⁴cɨ̱ɨ̱́³ah³ gá⁴lay³² niaá⁴ah³ Dios nɨ³, hi³ja̱³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²taah⁴ah³ vo̱ó̱h²ah³ chiáh² dsa³. \v 24 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴, liáh³ja̱³ liáh³ja̱³ah³ ga³jmee⁴ hi²cueeh⁴ah³ chia̱á̱h¹ah³ Dios liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴ah³ liáh³ gá⁴teé⁴ niaá⁴ah³ ba². \p \v 25 Ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ mɨ́³ hi³ rúh⁴ píyh¹, há⁴hé³ xa³ ma³sɨɨ́h⁴ jniá³ Ñúh³a² nɨ³ chiáh² hi³ nɨ³. Joó⁴ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ ga³ji̱í̱y⁴ jniá³. Joó⁴ há⁴ hi³ta³ hi³hɨ³ah³ ñuú³, chiaah¹ na³lɨ́⁴á⁴ ja̱y³ hi³ gá⁴cá̱⁴ mih³ Ñúh³a² nɨ³ gá⁴ñí² chie̱é̱yh¹ ta² chiáh², hi³ja̱³ jmiih⁴² ja̱³ hi³ hi²juu⁴²á² niaá⁴ah³. \v 26 Ga³ji̱í̱y⁴ jniá³ hi³ dxú⁴ gɨh¹ hi³ hí⁴cueeyh⁴ nieeyh⁴² mii⁴ diáh⁴ dsa³ nɨ³, chiaah¹ hi³ bií⁴ gaáy³ ta² tiempo hi³ niaah⁴²a² ja̱³nɨ́⁴ ba² ruh³. \v 27 Joó⁴ xɨ³ mɨ³je¹u³ chia̱á̱h¹u³ mɨ́³, há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²dxaá³u³ chia̱á̱h¹u³. Xɨ³ há⁴hé³ je¹u³ chia̱á̱h¹u³ mɨ́³, gua²je¹u³ chiú̱h²u³ vo̱ó̱h²u³ liáh³nɨ³. \v 28 Joó⁴ ba² xɨ³ ga³lɨ́³ háy² hi²ñí³ chia̱á̱h¹u³ mɨ́³, ba² há⁴ja̱³ dsaa² ja̱³ hi²jmeey³. Liáh³ja̱³ ja̱y³ xɨ́⁴mɨɨ⁴², xɨ³ niaá⁴ hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴, ba² há⁴ja̱³ dsaa² ja̱³ hí⁴jmeé⁴. Joó⁴ diáh⁴ hi³ ná⁴ji̱i̱¹ guaa³ ga³cɨ̱ɨ̱yh³² diáh⁴ gaáy³ ta² jmɨɨyh⁴²güii³ la³. Jniá³ yáh¹ há⁴hé³ naáy⁴ hi³ hí⁴chi̱í̱h²ah³ gaáy³ ta², hi³ja̱³ ba² nɨ³ ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ liáh³nɨ³. \p \v 29 Liáh³la³ nɨ³ ga³hoy⁴ hi³ ga³fayh⁴ liáh³nɨ³: Há⁴hé³ máh⁴ voó³ niaá² jmɨɨyh⁴²güii³ la³. Hi³ja̱³ ja̱³ba² ja̱³nɨ́⁴, diáh⁴ dsaá⁴ hi³ ná⁴ji̱i̱¹ guaa³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²jmeé⁴ liáh³xɨ³ hi³ há⁴hé³ xe̱y³ mɨ́⁴chiáh² diáh⁴ ba². \v 30 Diáh⁴ hi³ ca³dah²jlay³², há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²jláy² ñuú³ jmɨɨ́¹, ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ hi³ dɨ³jé⁴ túh²dsɨ́², baáy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²la³² hi³la³ hi³nɨ³ chiáh² diáh⁴, ga³jmee⁴ hí⁴ji̱í̱h⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ xa³ cáh³ti³² ma³dah²la⁴. \v 31 Diáh⁴ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ dxú⁴ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴ji̱í̱h⁴ dxú⁴ diáh⁴ ti̱¹ hi³nɨ³, chiaah¹ hi³ dsa³dxa³ ba² jmɨɨyh⁴²güii³ hi³ ga³joo³²a² la³. \p \v 32 Há⁴hé³ naáy⁴ hi³ xa³ hí⁴bí⁴dxɨɨ́y² niaá⁴ah³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³. Chiaah¹ liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsaá⁴ hi³ jey¹ ñaá², mɨ²ja̱³ ti̱¹ ca³jaa¹ chiáh² Dios ba² ga³jmee⁴ he̱é̱yh³ duh³ hu̱² hí⁴lí³ gɨh¹ dsɨ́² Dios. \v 33 Joó⁴ ja̱y³ dsaá⁴ hi³ ná⁴ji̱i̱¹ guaa³, nɨɨh¹ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³ bɨh¹ ga³ta³ ga³hɨ³ duh³ hí⁴lí³ gɨh¹ dsɨ́² mɨ́⁴chiáh². \v 34 Ba² há⁴hé³ máh⁴ ree³ chiáh² ja̱y³ mɨ́³ hi³ jey¹ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴ liáh³xɨ³ ja̱y³ mɨ́³ hi³ jey¹ ñaá². Chiaah¹ mɨ́³ hi³ há⁴hé³ xe̱y³ dsaá⁴ chié̱y², ga³jmee⁴ he̱é̱yh³ chiáh² Ñúh³a² ba², duh³ hu̱² hí⁴xɨ³ hí⁴ŋɨɨ́y³ gɨh¹ ca̱á̱h³liaáh³. Joó⁴ mɨ́³ hi³ jey¹ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴, nɨɨh¹ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³ bɨh¹ ga³ta³ ga³hɨ³ duh³ hí⁴lí³ gɨh¹ dsɨ́² dsaá⁴ chié̱y². \v 35 Hi³ dxú⁴ chia̱á̱²ah³ ba² nɨ³ ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ liáh³nɨ³, há⁴ja̱³ hi³ jnɨy⁴ fi¹ chia̱á̱²ah³ nɨ³. Hi³ naáy⁴ hi²ñí³ah³ dxú⁴ ba² nɨ³, duh³ há⁴hé³ xa³ hí⁴jnɨɨ́² chia̱á̱²ah³ hi³ hi²naah⁴ah³ Ñúh³a² nɨ³. \p \v 36 Joó⁴ liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsa³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ ga³jmee⁴ hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴ ja̱á̱²mɨɨ¹, chiaah¹ hi³ dsa³saa³ ji̱i̱yh⁴, dxú⁴ ba² liáh³ja̱³, há⁴ja̱³ dsaa² ja̱³ hí⁴jmeé⁴, gua²ji̱í̱³ ba² chiáh² guaa³. \v 37 Joó⁴ ja̱y³ hi³ ca̱a̱³ ba² ta³hɨ³, hi³ há⁴hé³ hí⁴ji̱í̱³ guaa³ ja̱á̱²mɨɨ¹, há⁴hé³ xɨ³hé³ xɨ³ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ ba² chiáh² liáh³xɨ³ ta³hɨ³, há⁴ja̱³ xe̱y³ hí⁴dxá⁴tie̱e̱y³. \v 38 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ dxú⁴ hi³ hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴ ja̱á̱²mɨɨ¹, dxú⁴ ba² hi³ liáh³ja̱³. Joó⁴ hi³ há⁴hé³ ga³ji̱í̱h⁴ liáh³ja̱³ yáh¹, ca̱á̱h³liaáh³ gɨh¹ dxú⁴ ba² ja̱³ hi³ liáh³ja̱³. \p \v 39 Ja̱y³ mɨ́³ hi³ jey¹ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴, há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴tiúy² dsaá⁴ chié̱y² liáh³ rúh⁴ na³ji̱í̱h⁴, chiaah¹ liáh³ja̱³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley. Joó⁴ liu³u²xɨ³ hí⁴jú̱y³ dsaá⁴ chié̱y², mɨ²ja̱³ ma³túy² mɨ́³ ja̱³. Mɨ²ja̱³ hí⁴jooy³ ba² hí⁴güe³ ca̱á̱h³ chie̱é̱yh¹ hi̱² ga³lɨ́³ dsɨ́², mɨ³ja̱³ ruh³ ja̱y³ hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Cristo ba². \v 40 Joó⁴ ga³ji̱í̱y⁴ jniá³ hi³ hí⁴güe³ gɨh¹ jé⁴ dsɨ́² liu³u²xɨ³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴güe³ chie̱é̱yh¹ dsaá⁴. Ga³ji̱í̱y⁴ hi³ Espíritu chié̱y² Dios nɨ³ ca³bi³jmeéy³ jniá³ liáh³xɨ³ ga³liuy⁴ nɨ³. \c 8 \s1 Foo³ hi³ ca³lɨ³cuoóy¹ diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² \p \v 1 Ja̱³nɨ́⁴ hi²liuy⁴² ca³jaa¹ chiáh² diáh⁴ alimentos hi³ ca³lɨ³jniaa³ liáh³xɨ³ foo³ rúh⁴ñi² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh². Liáh⁴jɨ³²a² ba² nia⁴²a² ca³liuh² liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ chiáh² hi³ nɨ³, hi³ja̱³ foóh¹ hi³ hi²bi³sa²a² chiaa⁴²a². Joó⁴ hi³ hi²jmee²a² niaa³²a² oóh²a² nɨ³, hi³ nɨ³ ba² nɨ³ chie̱é̱yh¹ hí⁴cah²a². \v 2 Liu³u²xɨ³ xe̱y³ ja̱y³ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ dsaay⁴ ca³liuh², há⁴hé³ he̱é̱yh³ ba² mɨ³ñi³² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴. \v 3 Joó⁴ ja̱y³ dsa³ hi³ nieéy² Dios, hi³hí̱³ hi²xiáh³ dxú⁴ ga³ji̱í̱h⁴ Dios nɨ³ ga³jooy³². \p \v 4 Joó⁴ ca³jaa¹ chiáh² hi³hí̱³ hí⁴cuh³ hí⁴eéh² hi³ ma³lɨ³cuoo² foo³ diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² nɨ³, nia⁴²a² ba² jnia² hi³ há⁴hé³ xiáh³ hí⁴jmeé⁴ ta² ja̱y³ cu̱ú̱¹ñíh². Baáy⁴ nia⁴²a² hi³ ja̱y³ ba² Dios xe̱y³, há⁴hé³ xe̱y³ gɨh¹ dxeeyh⁴. \v 5 Ca³dah²féh³ diáh⁴ dsa³ hi³ xe̱y³ dioses hi³ nieeyh⁴² yuuh¹ güii³ baáy⁴ dxaah¹vó⁴ la³, hi³ja̱³ nɨ³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ diáh⁴ dioses baáy⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³cáyh¹. \v 6 Joó⁴ chiaa⁴²a² jnia², ja̱y³ ba² Dios, ñaá² Dios Jmii³ hi³ gá⁴jmeé³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³la³ hi³nɨ³, baáy⁴ jnia² yáh¹, xa̱³²a² chiáh². Ba² ja̱y³ ba² Dia² chia̱a̱⁴²a², ñaá² Jesucristo nɨ³. Dxɨ́⁴lieey³² hi³nɨy³² nɨ³ gá⁴lɨ́⁴ jɨɨ⁴ hi³la³ hi³nɨ³, ba² dxɨ́⁴lieey³² nɨ³ xa̱³²a² jnia². \p \v 7 Joó⁴ há⁴ja̱³ liáh⁴jɨy³ ca³lɨ³dsaay⁴ liáh³ja̱³. Chiaah¹ xe̱y³ diáh⁴ du³ñuúh²a² hi³ liu³u²xɨ³ mɨ² ca³dah²eeh³² hi³ ma³lɨ³cuoo² foo³ diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² nɨ³, mɨ²ja̱³ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ ñuú³. Chiaah¹ hi³ rúh⁴ vá¹jlɨ́yh¹ diáh⁴, chiaah¹ gá⁴cá̱⁴ dxá³ chiáh² diáh⁴ hi³ cá⁴dah²jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh², hi³ja̱³ ja̱³nɨ́⁴ ga³ji̱í̱h⁴ diáh⁴ hi³ foóh¹ ma³dah²yeéy² mii⁴ liu³u²xɨ³ mɨ² ma³dah²eéh². \v 8 Joó⁴ há⁴ja̱³ xɨ³ vih²chiaah¹ hi³ hi²chia⁴²a² nɨ³, hi³ja̱³ hí⁴lí³a² gɨh¹ cua̱a̱y¹ná² chiáh² Dios. Haá², chiaah¹ há⁴ja̱³ hi³ hi²chia⁴²a² nɨ³ hi³ja̱³ hí⁴lí³a² gɨh¹ cah²a². Ba² há⁴ja̱³ hi³ há⁴hé³ hi²chia⁴²a² hi³ja̱³ hi²yaa⁴²a² voo³²a². \p \v 9 Joó⁴ hi³jmee³ah³ xɨɨ́³ah³ ba², chiaah¹ he̱é̱yh³ ba² hí⁴jooy³ hi²cuh³ hi²cáh³ah³ he² ga³ŋɨɨ⁴ há²ah³ joó⁴ ja̱³ba² jee⁴² nɨ³ foóh¹ hi²yaa⁴²ah³ diáh⁴ hi³ rúh⁴ vá¹jlɨ́yh¹. \v 10 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ niu³ mɨ³maáy³ chiáh² hi³ nɨ³ baáy⁴ hi²ñí³ hi²cáyh³ xi² dɨ³nieeyh⁴² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh², baáy⁴ liu³u²xɨ³ ja̱y³ du³ñuúh²a² hi³ rúh⁴ ga³ta³ ga³hɨ³ ñuú³ hí⁴joóy² niu³ je¹u³ cáyh³, mɨ²ja̱³ foóh¹ hí⁴yá⁴ñii³ dsɨ́² hí⁴eéh² hi³ ma³lɨ⁴ foo³ chiáh² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² gu³xɨ³ ba² ga³ji̱í̱h⁴ ñaá² hi³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴eéh². \v 11 Mɨ²ja̱³ vih²chiú̱h²u³ niu³ hi³ mɨ³maáy³ nɨ³ hí⁴yeéy² ñaá² du³ñuúh²a² hi³ rúh⁴ vá¹jlɨ́yh¹ ja̱³, baáy⁴ gá⁴jú̱y⁴ ba² Cristo chiáh² yáh¹. \v 12 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ hi²bi³taa⁴ah³ diáh⁴ du³ñuúh²ah³ hi³ rúh⁴ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ ñuú³, hi³ ma³jmeéh¹ah³ diáh⁴ mɨ³hee³² ba² ja̱³, ba² ma³jmeé¹ah³ dsaa² rúh⁴ñi² Cristo. \v 13 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ foóh¹ hi²yaa⁴²á² ja̱y³ du³ñuúh²á⁴ vih²chiaah¹ hi³ hi²cuyh⁴² ŋú², mɨ²ja̱³ na³fáyh⁴ há⁴hé³ máh⁴ hi²cuyh⁴² cáh³ti³² ŋú² duh³ há⁴hé³ hi²bi³taa⁴²á⁴. \c 9 \s1 Hi³ hí⁴jooy³ hí⁴jmeé⁴ ja̱y³ apóstol \p \v 1 Na³lɨ́⁴á⁴ apóstol, ¿xɨ² haá²? Hí⁴jooy³ ba² hi²jmeey⁴² liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ dsɨy⁴, ¿xɨ² haá²? Gá⁴joó²á⁴ jí̱⁴ñí³ cáh³ti³² Ñúh³a² Jesús nɨ³, ¿xɨ² haá²? Xɨ² há⁴hí̱³ niaá⁴ah³ nɨ³ lii³²ah³ hi³ xa³ ba² cua̱a̱y¹ná² ta² hi³ ma³jmeéy⁴ dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² nɨ³, ¿xɨ² haá²? \v 2 Gu³xɨ³ ba² xe̱y³ diáh⁴ hi³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ há⁴hé³ na³lɨ́⁴á⁴ apóstol, joó⁴ chia̱á̱²ah³ niaá⁴ah³ yáh¹, jmɨ́yh³ na³lɨ́⁴á⁴ apóstol. Hi³ fáh⁴ hi³ na³lɨ́⁴ah³ chié̱y² Ñúh³a² nɨ³, hi³ja̱³ ca³lɨ³lii⁴ hi³ he̱é̱yh³ ba² na³lɨ́⁴á⁴ apóstol. \p \v 3 Liáh³la³ ga³fooh³²á⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²liu⁴ mɨ³hee³² chieéy⁴ nɨ³. \v 4 ¿Jmiih⁴² ja̱³ hi³ há⁴hé³ xa³ jú¹hiíh⁴ hi³ hi²bi³taa⁴²ah³ jniaah¹? \v 5 Xa³ ba² jú¹hiíh⁴, hi³ hi²yaa²ah¹ chia̱a̱h²ah¹ ja̱y³ mɨ́³ hi³ ca³dsa³taáy³ duh³ ba² hi²je⁴²ah¹ xi² ca³dsa³dxia⁴²ah¹, ¿xɨ² haá²?, liáh³xɨ³ ca³dah²jmee⁴ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ apóstoles nɨ³, liáh³xɨ³ diáh⁴ ja̱á̱¹ ñaá² Ñúh³a² Jesús nɨ³ chie̱é̱yh¹ Pedro. \v 6 ¿Ha²xɨ² ga³ji̱i̱³²ah³ hi³ ti̱¹ Bernabé baáy⁴ jniá³ ba² nɨ³ ga³jmee⁴ hi²jmee²ah¹ ta² duh³ dsá⁴ha³ dsá⁴ŋɨ́³ah¹? \v 7 ¿Xɨ²fáh³ xe̱y³ soldado hi³ dsa³ha³ dsa³ŋɨ́y³ cua̱a̱y¹ná² chiáh² ñaá²? ¿Xɨ² xe̱y³ hi³ ga³haa³² xaah¹ mɨ¹jóh¹ baáy⁴ há⁴hé³ ga³yu̱u̱h⁴ mɨɨ¹? ¿Xɨ² xe̱y³ hi³ ga³heeyh³ hí¹ diáh⁴ xu̱ú̱¹laá¹ dsɨɨ³jaa³ baáy⁴ há⁴hé³ ga³hɨ̱h³² jmɨ́⁴tiuh⁴² liu³u²xɨ³ mɨ² ga³guɨyh⁴? \v 8 Há⁴ hi³ta³ hi³hɨ³ah³ hi³ fáh⁴liu⁴ chieéy⁴ ñeéy⁴ nɨ³, chiaah¹ dsa³féh³ ba² liáh³ja̱³ ley chiáh² Moisés. \v 9 Liáh³la³ dsa³féh³ ñi² xi³ chiáh² ley nɨ³: “Há⁴ hi³ta̱á̱yh³ mɨh³tuh³ haa² cue²yah³ mɨ² ga³vooy³² mɨɨ¹ cuɨɨ³ ya³dsɨ².” ¿Xɨ² foóh¹ ti̱¹ chiáh² diáh⁴ cue²yah³ ga³ta³ ga³hɨ³ Dios nɨ³? \v 10 ¿Xɨ² há⁴hí̱³ jnia² nɨ³ ga³hey³²? Ja̱a̱¹, ba² hi³ chiaa⁴²a² jnia² nɨ³ fáh⁴liu⁴ hi³ cá⁴lɨ́⁴xɨɨ² ja̱³. Chiaah¹ liáh³ ba² dsa³ hi³ ga³fi̱³² vó⁴ xi² hí⁴haa¹ trigo, liáh³ ba² gú⁴nuú¹ hi³ ga³vooy³² mɨɨ¹ chiáh², liáh³ ga³jmee⁴ ba² nɨ³ hi³ bí⁴je̱² diáh⁴ hí⁴tɨ̱́y⁴ ca³liuh² chiáh² ta² hi³ dah²jmee⁴ ja̱³. \v 11 Hi³ja̱³ xɨ³ ma³haa¹ah¹ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios hi³ jey¹ yuuh¹ güii³ nɨ³, ¿xɨ² ga³ji̱i̱³²ah³ hi³ fáh⁴yeey¹ jmeeh⁴²ah¹ niaá⁴ah³ liu³u²xɨ³ hi²ŋɨɨ²ah¹ ca³liuh² hi³ xa³ chia̱á̱²ah³? \v 12 Hi³ja̱³ xɨ³ xa³ ba² jú¹hiíh⁴ hi³ ca³bi³taa⁴²ah³ dxeeyh⁴, ca̱á̱h³liaáh³ gɨh³ jniaah¹, ¿xɨ² haá²? \p Xa³ ba² jú¹hiíh⁴ chiaa⁴²ah¹ hi³ hi²ŋɨɨh²ah¹ niaá⁴ah³, joó⁴ gu³xɨ³ ba² liáh³ja̱³, há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³jmee²ah¹ liáh³ja̱³. Jɨɨ⁴ ba² ga³tiaá⁴ ga³ra̱á̱h⁴ah¹, chiaah¹ há⁴hé³ niaa³²ah¹ hi³ hi³ fáh⁴ hi³nɨ³ hi²jni²ah¹ fi¹ chiáh² juúh⁴ dxú⁴ nɨ³. \v 13 Maá³ah³ ba² hi³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² ñuúh⁴guah³ gaáy³ nɨ³, ca³dah²eeh³² liáh⁴jɨ³ hi³ ca³dsa³taah² ñuúh⁴guah³. Baáy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² ñi²yaá³ xi² ca³lɨ³jniaa³ diáh⁴ foo³, ja̱³ba² foo³ nɨ³ ca³dsa³há³ ca³dsa³ŋɨ́y³ diáh⁴. \v 14 Ba² liáh³ja̱³, gá⁴taáh⁴ ta² Ñúh³a² nɨ³ hi³ diáh⁴ hi³ ca³dah²he⁴ juúh⁴ dxú⁴ nɨ³, ja̱³ba² nɨ³ dsa³ha³ dsa³ŋɨ́y³ diáh⁴. \p \v 15 Joó⁴ jniá³ há⁴hé³ jlɨ́h³ ma³ŋɨɨ́h⁴á⁴ niaá⁴ah³ cáh³ti³². Ba² há⁴ja̱³ duh³ hí⁴lí³ há²ah³ hi²cuoo¹ah³ jniá³ ca³liuh², hi³ja̱³ nɨ³ ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ liáh³nɨ³. ¡Na³fáyh⁴ gɨh¹ hu̱² hí⁴jú̱³á⁴ hi³ cue̱é̱y⁴ ba² dxa² hi³ hi²ŋɨɨ́h⁴á⁴ niaá⁴ah³ hi³ xa³ chia̱á̱²ah³! Há⁴hé³ hi²cuoy⁴² je² cáh³ti³² hi³ hí⁴boo⁴²á⁴ hi³ dɨ́h¹ ga³hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ nɨ³, chiaah¹ hi²xiáh³ naáy⁴ ñeéy⁴ liáh³xɨ³ ga³jmeey⁴ nɨ³. \v 16 Joó⁴ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hi²bi³say⁴ chieéy⁴ hi³ ga³hoy⁴ juúh⁴ dxú⁴ chiaah¹ ná⁴tayh¹ guaay⁴ hi²hoy⁴² hi³ja̱³ ga³jmee⁴ hi²hoy⁴². ¡Hi²xiáh³ liáh³dsɨɨ³² jniá³ xɨ³ há⁴hé³ hi²hoy⁴² juúh⁴ dxú⁴ nɨ³! \v 17 Liu³u²xɨ³ hu̱² ga³jmeey⁴ ta² la³ hi³ fáh⁴ hi³ naáy⁴ ñeéy⁴ mɨ²ja̱³ hí⁴tɨ̱́⁴á⁴ jñii⁴²á⁴ hu̱² liáh³ja̱³. Joó⁴ há⁴ja̱³ liáh³ja̱³ nɨ³, hi³ jmeey⁴ hi³ gá⁴tiéyh² guaay⁴ Dios hi²jmeey⁴² ba² nɨ³. \v 18 ¿He² ja̱³ ná⁴lɨ¹ jñii⁴²á⁴ xa³ja̱³? Hi³ há⁴hé³ ga³ca̱y⁴ jñii⁴²á⁴ hi³ ga³hoy⁴ juúh⁴ dxú⁴. Nɨɨh¹ hi³nɨ³ ba² nɨ³ ná⁴lɨ¹ jñii⁴²á⁴. \p \v 19 Gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ ná⁴tah¹á² chiáh² gu³xɨ³ ja̱y³ dsa³, joó⁴ ma³jmé⁴á⁴ ñeéy⁴ liáh³xɨ³ ja̱y³ hi³ ná⁴tayh¹ chiáh² liáh⁴jɨy³ dsa³ duh³ja̱³ hu̱² hí⁴tɨ̱́⁴á⁴ gɨh¹ fɨɨ́y⁴ dsa³ hi³ hí⁴dsá⁴taáy³ chiáh² Cristo. \v 20 Liu³u²xɨ³ mɨ² je¹á² chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ israelitas mɨ²ja̱³ ga³jmeey⁴ liáh³xɨ³ ca³dah²jmee⁴ duh³ hí⁴tɨ̱́⁴á⁴ diáh⁴ hi³nɨy³². Dɨ́h¹ feh²a² mɨ² na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ he̱é̱yh³ ley chiáh² Moisés, ba² ga³jmeey⁴ jniá³, gu³xɨ³ ba² há⁴hé³ ná⁴tah¹á² ca³jaa¹ chiáh² ley nɨ³. \v 21 Joó⁴ liu³u²xɨ³ naáy⁴ hí⁴tɨ̱́⁴á⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ xa³ ley chiáh², mɨ²ja̱³ ga³jmeey⁴ liáh³xɨ³ ca³dah²jmee⁴ diáh⁴ hi³nɨy³². Joó⁴ há⁴ja̱³ hi³ há⁴hé³ ga³jmeey⁴ he̱é̱yh³ ley chiáh² Dios nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³, chiaah¹ ga³jmeey⁴ ba² liáh³xɨ³ ga³chiuuh³² hiíh⁴ ley chiáh² Cristo. \v 22 Liu³u²xɨ³ mɨ² caah³²á⁴ jee⁴² chiáh² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ mɨ³dɨ³ñi³² dxú⁴ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ hi³ ca³dsa³taá³a² chiáh² Dios nɨ³, ba² mɨ²ja̱³ ga³jmeey⁴ liáh³xɨ³ ga³ji̱í̱h⁴ diáh⁴, duh³ ba² hí⁴tɨ̱́⁴á⁴ diáh⁴ hi³nɨy³². Gu³xɨ³ xiáh³ ba² ñii⁴, ga³jmeey⁴ ree³ chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ hi³ na³cu̱h⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á², mɨ³ja̱³ ruh³ hu̱² xe̱y³ hi³ hí⁴lieéy³ ba². \v 23 Jɨɨ⁴ hi³nɨ³ ga³jmeey⁴ hi³ dxú⁴ chiáh² juúh⁴ dxú⁴ nɨ³, duh³ ba² hí⁴tɨ̱́⁴á⁴ hi³ dxú⁴ hi³ je³ chiáh² fáh⁴liu⁴ nɨ³. \p \v 24 Maá³ah³ ba² liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ liu³u²xɨ³ mɨ³xa³ ca̱a̱³ carrera, liáh⁴jɨy³ ba² nɨ³ ca³dah²cui̱i̱⁴ joó⁴ ja̱y³ ba² jmɨ́yh³ hí⁴tiaá⁴ hi³ja̱³ hi³hí̱³ ba² hí⁴tɨ̱́y⁴ premio. Hi³ja̱³, ja̱³ba² liáh³ja̱³ niaá⁴ah³ cuoó¹ah³ vo̱ó̱h²ah³ hi³ bií⁴ duh³ hí⁴tɨ̱́⁴ah³ premio chia̱á̱²ah³. \v 25 Liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dah²caa⁴, he̱é̱yh³ ba² ca³dah²bi³héy¹ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ duh³ hu̱² hí⁴tɨ̱́y⁴ diáh⁴ ca̱a̱³ premio, baáy⁴ xɨ²fáh³ hí⁴tiaá⁴ voó³ hi³nɨ³. Joó⁴ jnia² ga³jniaa³²a² ca³jaa¹ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, duh³ hu̱² hí⁴tɨ̱́⁴a² ca̱a̱³ premio. Joó⁴ ca̱a̱³ premio hi³ há⁴hé³ jlɨ́h³ hí⁴dsá⁴yeéy⁴. \v 26 Liáh³ja̱³ ga³jmeey⁴ jniá³, hi²xiáh³ ga³cuoó⁴á⁴ dsɨy⁴, joó⁴ há⁴ja̱³ dɨ́h¹ mɨ³ja̱³ xa³ ga³jmeey⁴ nɨ³, liáh³xɨ³ diáh⁴ hi³ ca³dah²tɨ̱y³² hi³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ca³dah²chiu̱u̱⁴ ñiíh²maa² ñiíh²dxɨ́³ ba². \v 27 Haá², hi²xiáh³ ca³bi³chií⁴á⁴ ñeéy⁴ jniá³, baáy⁴ ga³jmeéh⁴á⁴ fáh⁴dxá⁴tie̱é̱y¹ cuerpo chieéy⁴ nɨ³ duh³ hí⁴nuú⁴ dsaá². Chiaah¹ hi²xiáh³ liáh³dsɨɨ³² jniá³ xɨ³ há⁴hé³ hi²bi³hɨɨ́⁴á⁴ dxú⁴, baáy⁴ jniá³ nɨ³ ma³hoó⁴á⁴ dxeeyh⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios nɨ³. \c 10 \s1 Cá⁴bí⁴xɨ́h³ dsɨ́² diáh⁴ chiáh² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² \p \v 1 Du³ñuúh²á⁴ há⁴hé³ naáy⁴ hi³ hí⁴hí̱h⁴ há²ah³, hi³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ xa²yaa²a² ñú⁴uuh²a² cá⁴dah²chié³ cá⁴dah²ji̱í̱³ chie̱é̱yh¹ Moisés ja̱³ xi² ná⁴ji̱i̱⁴² jnií² baáy⁴ liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ cá⁴dah²hay³ Jmɨ́⁴ñih¹ Yu̱ú̱³. \fig 1 Corinto 10:1|src="CN02098B.TIF" size="span" ref="1 Corintios 10:1" \fig* \v 2 Gá⁴táyh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ chiáh² Moisés, xɨ³ ba² hi³ gá⁴ja̱á̱y³ diáh⁴ jmɨɨ³ chie̱é̱yh¹ ba² lii³²a², chiaah¹ Moisés ja̱³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ cá⁴dah²chié³ cá⁴dah²ji̱í̱³ xi² ná⁴ji̱i̱⁴² jnií² baáy⁴ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ ja̱³ cá⁴dah²hay³ he̱é̱yh³ jmɨ́⁴ñih¹. \v 3 Ca̱á̱h³ niaa³² ba² hi³ gá⁴cuó³ Dios ja̱³ cá⁴dah²eéh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ liáh³ja̱³. \v 4 Ba² ca̱á̱h³ niaa³² ba² jmɨɨ³ hi³ gá⁴cuó³ Dios ja̱³ cá⁴dah²hɨ̱́h⁴. Chiaah¹ cá⁴dah²hɨ̱́h⁴ chiáh² na¹cu̱ú̱¹ gaáy³ chiáh² Dios hi³ dsa³hɨɨ́² chie̱é̱yh¹ diáh⁴, baáy⁴ na¹cu̱ú̱¹ ja̱³ ná⁴lɨ¹ cua̱a̱y¹ná² hi³ ñaá² Cristo ja̱³. \v 5 Joó⁴ gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³, laah¹ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ há⁴hé³ cá⁴dah²jmeé³ liáh³xɨ³ niaá⁴ Dios ja̱³, hi³ja̱³ gá⁴jú̱y⁴ diáh⁴ vó⁴ xi² há⁴hé³ xa³fáh³. \p \v 6 Jɨɨ⁴ hi³ gá⁴lɨ́⁴ jee⁴² chiáh² diáh⁴ ja̱³, ga³heé⁴ jnia² liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² duh³ há⁴hé³ hí⁴ŋɨɨ́⁴ dsɨ³²a² hi³ mɨ³hee³² liáh³xɨ³ cá⁴dah²jmeé³ diáh⁴ hi³hí̱³. \v 7 Hi³ja̱³ há⁴ hi³jmeeh³²ah³ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh², liáh³xɨ³ cá⁴dah²jmeé³ diáh⁴ hi³hí̱³, chiaah¹ liáh³ja̱³ dsa³féh³ xi³ chiáh² Dios: “Cá⁴dah²guá³ dah²eeh³² dah²hɨ̱h³² diáh⁴ dsa³ ja̱³, liáh³ ba² ja̱³ gá⁴bɨ́y² diáh⁴ mɨ³dah²jmee⁴ dsa³lí³ dsa³dxaá³ chiáh² cu̱ú̱¹ñíh².” \v 8 Há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²jmee²a² ga̱³a² liáh³xɨ³ cá⁴dah²jmeé³ diáh⁴ hi³hí̱³, chiaah¹ vih²chiaah¹ hi³ja̱³ ja̱³, gá⁴jú̱y⁴ dxieéy³ dsɨ³² aay³ mil bih³ diáh⁴ dsa³ hi³ ca̱a̱³ jmɨɨ́¹. \v 9 Ba² há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²caah⁴²a² Ñúh³a² nɨ³, liáh³xɨ³ cá⁴dah²jmeé³ diáh⁴ hi³hí̱³, hi³ja̱³ yáh¹ gá⁴jú̱y⁴ diáh⁴ hi³ cá⁴dah²cuuh³ iíh¹ chiáh² diáh⁴. \v 10 Ba² há⁴ hi³liú¹ah³ ñuú³ ca̱a̱³ hi³ há⁴hé³ tɨ́³ há²ah³, liáh³xɨ³ cá⁴dah²jmeé³ ta̱á̱²dsɨy⁴² diáh⁴ hi³hí̱³, hi³ja̱³ gá⁴jɨ̱ɨ̱́h⁴ ángel ja̱³ gá⁴jɨ̱́yh⁴ diáh⁴. \p \v 11 Jɨɨ⁴ hi³nɨ³ gá⁴cɨ̱ɨ̱́yh² gá⁴beéyh² diáh⁴ xa²yaa²a² ñú⁴uuh²a², duh³ hí⁴lí̱³a² chiáh² diáh⁴, baáy⁴ cá⁴lɨ́⁴xɨɨ² ñi² xi³ yáh¹ duh³ hi³ hi²bi³xɨh¹a² dsɨ³²a² jnia² niaah⁴²a² hi³ mɨ³dsa³hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² la³. \v 12 Hi³ja̱³, liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsa³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ bií⁴ dxú⁴ mɨ³jey¹, xɨɨ́y³ ba² chiaah¹ foóh¹ hí⁴tiéyh⁴ ca̱á̱h³. \v 13 Jɨɨ⁴ diáh⁴ hi³ ga³cɨ̱ɨ̱h³² ga³beeh³²a² nɨ³, ja̱³ba² hi³nɨ³ nɨ³ ga³cɨ̱ɨ̱yh³² gɨh¹ diáh⁴ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ dsa³ nɨ³. Joó⁴ há⁴hé³ jlɨ́h³ jmɨɨ́¹ hí⁴tiúy² jnia² Dios nɨ³, chiaah¹ há⁴hé³ hí⁴cuó⁴ je² hí⁴chi̱í̱h²a² gɨh¹ ca̱á̱h³liaáh³ liáh³nɨɨh¹ hí⁴tiaá⁴a². Chiaah¹ liu³u²xɨ³ mɨ² xa³ cɨ̱ɨ̱h³²a², ba² xa³ ba² hi³ hí⁴jmeé⁴ chiaa⁴²a² duh³ hí⁴tiaá⁴a² chia̱a̱h²a² hi³ cɨ̱h³beeh³²a² nɨ³. \p \v 14 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴, hi³tú⁴ah³ cáh³ti³² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² nɨ³. \v 15 Ga³liu⁴²á² niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ diáh⁴ dsa³ hi³ mɨ³dɨ³dsaay⁴, hi³ja̱³ hi³ca̱³ah³ cua̱a̱y¹ná² vo̱ó̱h²ah³ xɨ² he̱é̱yh³ xɨ² há⁴hé³ he̱é̱yh³ liáh³xɨ³ ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ ñi² xi³ la³. \v 16 Liu³u²xɨ³ mɨ² ga³hɨ̱h³²a² hi³ ta̱a̱⁴ mɨ¹sɨ́³ hi³ ca³bi³je̱é̱y² jnia² nɨ³, ¿xɨ² há⁴ja̱³ hi³ ga³lɨ́³a² ca̱a̱³ chia̱a̱h²a² jmɨ³háy¹ Cristo? Hi³ja̱³ ga³cuoo⁴²a² jmɨ²heé¹ Dios chiáh² hi³nɨ³. Ba² liáh³ja̱³ mɨ² ga³dxaa³²a² hó² ya³dsɨ² hi³ ga³chia⁴²a² nɨ³, ¿xɨ² há⁴ja̱³ hi³ ga³lɨ́³a² ca̱a̱³ chia̱a̱h²a² cuerpo chiáh² Cristo nɨ³? \v 17 Gu³xɨ³ ba² booy¹ dɨ́h¹ fɨɨ́⁴a², joó⁴ ca̱á̱h³ niaa³² ba² hó² ya³dsɨ² hi³ ga³chia⁴²a² liáh⁴jɨ³²a², hi³ja̱³ nɨ³ ca̱a̱³ ba² cuerpo na³lɨ́⁴a² liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴. \p \v 18 Joo⁴²ah³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ chiáh² diáh⁴ dsa³ Israel, diáh⁴ hi³ ca³dah²cuh³ ca³dah²eeh³² foo³ hi³ ca³lɨ³jniaa³ ñi²yaá³, ¿xɨ² há⁴hé³ gá⁴lɨ́y⁴ diáh⁴ ca̱a̱³ chie̱é̱yh¹ fii² ñi²yaá³ ja̱³? \v 19 Há⁴ja̱³ hi³ xa³ na³lɨ́y⁴ cu̱ú̱¹ñíh² nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³, ba² há⁴ja̱³ hi³ xa³ ná⁴lɨ¹ hi³ ma³lɨ⁴ foo³ chiáh² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² nɨ³. \v 20 Liáh³la³ ba² nɨ³ ga³hoy⁴ hi³ ga³fayh⁴ liáh³nɨ³. Liu³u²xɨ³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ dɨ³cui̱i̱y⁴ Dios ca³dah²cuo⁴ ca̱a̱³ foo³, diáh⁴ hi³há⁴dxúy⁴ ba² ja̱³ ca³dah²cuoó⁴, há⁴hí̱³ Dios ja̱³ ca³dah²cuoó⁴. Jniá³ yáh¹, há⁴hé³ naáy⁴ hi³ hi²jmee³ah³ ca̱a̱³ chia̱á̱h¹ah³ diáh⁴ hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³. \v 21 Há⁴hé³ hí⁴jooy³ hi²ya³dxɨ́¹ah³ haa¹ah³ mɨ¹sɨ́³ hi³ ga³cuoó⁴ jnia² Ñúh³a² nɨ³ baáy⁴ hi²ya³dxɨ́¹ah³ ba² chia̱á̱²ah³ haa¹ah³ mɨ¹sɨ́³ hi³ ca³dah²cuoó⁴ niaá⁴ah³ diáh⁴ hi³há⁴dxúy⁴. Baá⁴ ba² há⁴hé³ hí⁴jooy³ hi²ñí³ah³ haah² mesa chiáh² Ñúh³a² nɨ³, baáy⁴ hi²ñí³ah³ ba² chia̱á̱²ah³ haah² mesa chiáh² diáh⁴ hi³há⁴dxúy⁴ nɨ³. \v 22 ¿Ha²xɨ² niaa³²a² hí⁴jmeé⁴ dxɨ́h⁴ Ñúh³a² nɨ³ chiaa⁴²a²? ¿Xɨ² foóh¹ hí⁴tiaá⁴a² chia̱a̱h²a², xɨ² foóh¹ véh⁴a² gɨh¹ jnia²? \s1 Hi²tia² hi²hi²a² duh³ há⁴hé³ hi²yaa⁴²a² oóh²a² \p \v 23 He̱é̱yh³ ba² hí⁴jooy³ hi²jmee²a² jɨɨ⁴ hi³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ³²a², joó⁴ há⁴ja̱³ liáh⁴jɨ³ hí⁴lí³ dxú⁴ chiaa⁴²a². Ja̱a̱¹, he̱é̱yh³ ba² hí⁴jooy³ ba² hi²jmee²a² jɨɨ⁴ hi³ ga³ŋɨɨ⁴ dsɨ³²a², joó⁴ há⁴ja̱³ liáh⁴jɨ³ hí⁴dsá⁴tia̱a̱² chiaa⁴²a². \v 24 Gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴naah³² hi³ hí⁴lí³ dxú⁴ chiáh² ñaá², ga³jmee⁴ hí⁴naah³² hi³ hí⁴lí³ dxú⁴ chiáh² dxeeyh⁴ ba². \p \v 25 Hi³cuh³ hi³cáh³ah³ jɨɨ⁴ hi³ dsa³héh³ mah², há⁴ hi³ŋɨɨ́¹ah³ juúh⁴ xiah² ja̱³ ga³je³, duh³ há⁴hé³ hi²bi³tiá¹ hi²bi³hí¹ah³ vo̱ó̱h²ah³ ñuú³ chiáh² hi³nɨ³. \v 26 Chiaah¹ hi³chiaah³² Ñúh³a² ba² nɨ³ na³ca̱á̱y⁴ dxaah¹vó⁴ baáy⁴ jɨɨ⁴ hi³ xa³ la³. \p \v 27 Liu³u²xɨ³ ja̱y³ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios hí⁴jéy⁴ niaá⁴ah³ gua³chiéh³ah³ chiáh², baáy⁴ liu³u²xɨ³ naa³ah³ cua³dxí̱⁴ah³, mɨ²ja̱³ hi³cáh³ah³ jɨɨ⁴ hi³ hí⁴dah²cuoó⁴ niaá⁴ah³, há⁴ hi³ŋɨɨ́¹ah³ juúh⁴ cáh³ti³² duh³ há⁴hé³ hi²bi³tiá¹ hi²bi³hí¹ah³ vo̱ó̱h²ah³ ñuú³ chiáh² hi³nɨ³. \v 28 Joó⁴ liu³u²xɨ³ xe̱y³ ja̱y³ hi³ hí⁴sɨɨ́h⁴ niaá⁴ah³: “Hi³ ma³lɨ⁴ foo³ chiáh² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² ba² nɨ³”, mɨ²ja̱³ há⁴ hi³cáh³ah³, duh³ há⁴hé³ hí⁴lí³ mɨ³hee³² chiáh² hi³ ma³sɨɨ́h⁴ niaá⁴ah³ liáh³ja̱³, chiaah¹ xe̱y³ diáh⁴ hi³ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ ñuú³ chiáh² hi³nɨ³. \v 29 Há⁴ja̱³ hi³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ ga³ta³ ga³hɨ³ah³ ñuú³ nɨ³ ga³hoy⁴, hi³ foóh¹ chiáh² hi³ ma³sɨɨ́h⁴ niaá⁴ah³ liáh³ja̱³ ba² nɨ³ ga³hoy⁴. \p Há⁴hé³ ga³ŋɨɨy⁴ juúh⁴ jniá³ hi³ xɨ² hi³ ma³niaá⁴ ñi²yaá³ nɨ³, chiaah¹, ¿he²chiaah¹ hi²cuoy⁴² je² hí⁴dah²tiuúyh² chieéy⁴ diáh⁴ hi³ rúh⁴ ca³dah²ta³ ca³dah²hɨ³ ñuú³? \v 30 Chiaah¹ xɨ³ xa³ ba² jmɨ²heé¹ chieéy⁴ mɨ² ga³eeyh⁴, hi³ja̱³ he²chiaah¹ hí⁴dah²liú⁴ ñuú³ chieéy⁴ ca̱a̱³ hi³ ma³cuóy⁴ ba² jmɨ²heé¹. \v 31 Hi³ja̱³ jɨɨ⁴ ba² hi³ hi²jmee³ah³, xɨ³ hi²cáh³ hi²húh³ah³ hu̱² gɨh³ hi²jmee³ah³ gɨh¹ dxaáh², joó⁴ jmeé¹ah³ hi³ hí⁴lí³ gaáy³ chiáh² Dios ba². \v 32 Xɨɨ́³ah³ ba², duh³ há⁴hé³ hi²jmee³ah³ hí⁴tiéyh⁴ dsa³, ñé⁴ diáh⁴ israelitas, ñé⁴ diáh⁴ dsa³ xiaáh³ nɨ³, ñé⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³. \v 33 Chiaah¹ liáh³ja̱³ ga³jmeey⁴ jniá³, jɨɨ⁴ ba² hi³ ga³jmeey⁴ nɨ³ ga³naayh³² jmiih⁴² hí⁴ji̱í̱h⁴ dxú⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ ba². Há⁴hé³ ga³naayh³² jmáyh² hi³ dxú⁴ chieéy⁴ ñeéy⁴, ga³naayh³² chiáh² liáh⁴jɨy³ ba², duh³ hu̱² jmiih⁴² hí⁴lieéy³ diáh⁴. \c 11 \p \v 1 Hi³jmee³ah³ liáh³xɨ³ ga³jmeey⁴ ba², ja̱³ba² liáh³xɨ³ ga³jmeey⁴ jniá³ chiáh² Cristo nɨ³. \s1 Diáh⁴ mɨ́³ mɨ² mɨ³tieéyh¹ culto \p \v 2 Du³ñuúh²á⁴, hi²xiáh³ jé⁴ dsɨy⁴ chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³ chiaah¹ hi³ liáh⁴jɨ³ fɨɨy⁴ ba² liíh⁴ há²ah³ jniá³ baáy⁴ mɨ³jmee³ah³ liáh³xɨ³ gá⁴foóh²á⁴ niaá⁴ah³ ñi² xi³ hi³ gá⁴sɨ́⁴á⁴ ja̱³. \v 3 Joó⁴ naáy⁴ hi³ hí⁴dsaa⁴ah³ dxú⁴ hi³ Cristo nɨ³ na³lɨ́y⁴ mɨ¹dxɨ² diáh⁴ dsaá⁴, baáy⁴ dsaá⁴ nɨ³ na³lɨ́y⁴ mɨ¹dxɨ² mɨ́⁴chiáh², baáy⁴ ñaá² Dios nɨ³ na³lɨ́y⁴ mɨ¹dxɨ² Cristo. \v 4 Hi³ja̱³ hi²xiáh³ fáh⁴hiíh⁴ chiáh² ja̱y³ dsaá⁴ xɨ³ hí⁴hií⁴ mɨh³ dxɨ² mɨ² mɨ³hí⁴liúy² Dios jee⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³ hu̱² gɨh³ mɨ² mɨ³hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³. \v 5 Joó⁴ liu³u²xɨ³ ja̱y³ mɨ́³ hi³ há⁴hé³ hí⁴hií⁴ mɨh³ dxɨ² mɨ² mɨ³hí⁴liúy² Dios hu̱² gɨh³ mɨ² mɨ³hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³, hi²xiáh³ fáh⁴hiíh⁴ chiáh² mɨ́³ ja̱³, xɨ³ ba² hi³ ma³bé² cáh³ti³² ba² dxɨ² ja̱³. \v 6 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ ja̱y³ mɨ́³ há⁴hé³ hí⁴hií⁴ mɨh³ dxɨ², na³fáyh⁴ gɨh¹ cua²lúy² cáh³ti³² ba² jñu³ dxɨ². Joó⁴ xɨ³ fáh⁴hiíh⁴ chiáh² ja̱y³ mɨ́³ hi³ hí⁴reéy² jñu³ dxɨ² hu̱² gɨh³ hí⁴bé² cáh³ti³², hi³ja̱³ na³fáyh⁴ gɨh¹ gua²hiíy⁴ mɨh³ dxɨ² ba². \v 7 Joó⁴ dsaá⁴ nɨ³ há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴hií⁴ mɨh³ dxɨ² chiaah¹ dsaá⁴ nɨ³ chia̱³ liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ Dios, hi³ja̱³ ca³bi³lii³² hi³ bií⁴ ná⁴ŋɨy¹ Dios. Baáy⁴ mɨ́³ nɨ³ ca³bi³lii³² liáh³xɨ³ ná⁴ŋɨy¹ dsaá⁴. \v 8 Chiaah¹ dsaá⁴ nɨ³ há⁴hé³ já² chiáh² mɨ́³. Haá², mɨ́³ ba² nɨ³ já² chiáh² dsaá⁴. \v 9 Há⁴hé³ gá⁴jméy² Dios nɨ³ dsaá⁴ duh³ hí⁴lí³ dxú⁴ chiáh² mɨ́³. Duh³ hí⁴lí³ dxú⁴ chiáh² dsaá⁴ ba² nɨ³ gá⁴jméy² mɨ́³ nɨ³. \v 10 Hi³ja̱³ yáh¹, mɨ́³ nɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴hií⁴ ca̱a̱³ mɨh³ dxɨ² duh³ lii⁴ hi³ dsaá⁴ ba² nɨ³ hiíy⁴ ñi² chiáh², duh³ dxú⁴ chiáh² diáh⁴ ángeles. \v 11 Joó⁴ chiáh² Ñúh³a² nɨ³ ree³ ba² niaáh² oóh²a², mɨ́³ nɨ³, dsaá⁴ nɨ³. \v 12 Chiaah¹ ja̱³ba² liáh³xɨ³ já² mɨ́³ nɨ³ chiáh² dsaá⁴, ja̱³ba² liáh³nɨ³ ga³sa̱y³ diáh⁴ dsaá⁴ nɨ³ cuerpo chiáh² mɨ́³, baáy⁴ jɨɨ⁴ ba² ga³je³ chiáh² Dios. \p \v 13 Hí̱³ba² vo̱ó̱h²ah³ féh¹ah³ hi²nia⁴²a², xɨ² dxú⁴ hi³ hí⁴liúy² Dios ja̱y³ mɨ́³ hi³ há⁴hé³ na³hii⁴ mɨh³ dxɨ². \v 14 Lii⁴ ba² dxú⁴ liáh³xɨ³ chia̱³ dxá³ chiaa⁴²a², hi³ hi²xiáh³ fáh⁴hiíh⁴ hi³ hí⁴cueé⁴ jñu³ dxɨ² ja̱y³ dsaá⁴, ¿xɨ² haá²? \v 15 Joó⁴ diáh⁴ mɨ́³ nɨ³, hi²xiáh³ ga³ji̱i̱h³² chiáh² diáh⁴ hi³ cuee³ jñu³ dxɨ² diáh⁴. Chiaah¹ dxa² velo nɨ³ xa³ jñu³ dxɨ² diáh⁴. \v 16 Joó⁴ liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ niaá⁴ hí⁴liú⁴ ñuú³ chiáh² hi³nɨ³, cua²dsaá⁴ dsɨ́² hi³ jmáyh² liáh³nɨ³ ba² ga³jmee⁴²ah¹ jniaah¹ chia̱a̱h²ah¹ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios nɨ³, hi³ nieeyh⁴² gu³xɨ³ xiáh³ ba². \s1 Há⁴hé³ tieéyh¹ fi¹ ca³dah²jmee⁴ máh⁴liaá⁴ chiáh² Ñúh³a² \p \v 17 Joó⁴ hi³ mɨ³hi²xɨɨy⁴² la³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jooy³ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ hi³ jé⁴ dsɨy⁴ chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³, chiaah¹ hi³ dsa³jmeé⁴ mɨ³hee³² ba² chia̱á̱²ah³ hi³ ga³ŋɨɨh⁴ah³, dxa² hi³ hí⁴lí³ dxú⁴ chia̱á̱²ah³. \v 18 Chiaah¹ ma³dah²sɨɨ́h⁴ jniá³, hi³ liu³u²xɨ³ mɨ² ga³ŋɨɨh⁴ah³ niaá⁴ah³ dsa³ ñuúh⁴guah³ nɨ³, mɨ²ja̱³ ga³jmee³ah³ chiáh² chia̱á̱²ah³, baáy⁴ chia̱h⁴²a̱á̱¹ he̱é̱yh³ ba² ga³ji̱í̱y⁴. Hi³nɨ³ nɨ³ ca̱a̱³ hi³ mɨ³hee³² jmee³ah³ nɨ³. \v 19 He̱é̱yh³ ba² ga³jmee⁴ hí⁴dxaá³ah³ lii³²a², duh³ hí⁴lii⁴ hi̱² niaá⁴ah³ jmɨ́yh³ he̱é̱yh³ ba² ga³jmee³ah³ dxú⁴. \v 20 Chiaah¹ mɨ² ga³ŋɨɨh⁴ah³ nɨ³, há⁴ja̱³ máh⁴ máh⁴liaá⁴ chiáh² Ñúh³a² nɨ³ ga³jmee³ah³. \v 21 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ mɨ² ma³dxa³héy³ hiíh⁴ hi²cáh³ah³ nɨ³, mɨ²ja̱³ ca³na³jé⁴ah³ ga³cáh³ah³ jmiih⁴² xa³ chia̱á̱²ah³ ba². Hi³ja̱³ xe̱y³ hi³ dɨ³cue̱é̱h⁴, baáy⁴ dxeeyh⁴ nɨ³ mɨ³dse³hi̱í̱⁴ gɨh¹ ba². \v 22 ¿Xɨ² há⁴hé³ xa³ xɨ¹ñúh⁴ chia̱á̱²ah³ xi² hí⁴jooy³ hi²cáh³ hi²húh³ah³ dxa² hi³ hi²jmee³ah³ liáh³nɨ³ jee⁴² xi² ga³ŋɨɨh⁴ah³ nɨ³? ¿Xɨ² há⁴ja̱³ hi³ ca³bi³cuaá¹ah³ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ nɨ³, baáy⁴ ga³cuoo³²ah³ fáh⁴hiíh⁴ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ xa³ cáh³ti³² chiáh²? ¿Jmiih⁴² dxú⁴ hi³ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³, xa³ja̱³? ¿Xɨ² hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ hi³ bií⁴ liih² jmee³ah³? ¡Há⁴hé³ hí⁴jooy³ cáh³ti³² liáh³ja̱³! \s1 Tieéyh¹ fi¹ ba² hi²jmee²a² máh⁴liaá⁴ chiáh² Ñúh³a² \r (Mt. 26:26-29; Mr. 14:22-25; Lc. 22:14-20) \p \v 23 Chiaah¹ ja̱³ba² hi³ gá⁴nuúy⁴ chiáh² Ñúh³a² nɨ³, ja̱³ba² hi³nɨ³ nɨ³ gá⁴hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³. Hi³ ja̱³ba² voo⁴ liáh³ cá⁴dah²güeéyh² ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴cá̱⁴ Ñúh³a² Jesús ja̱³ hó² ya³dsɨ² duh³ gá⁴liúy² Dios. \v 24 Liáh³ ma³jooy³ ma³cuó³ jmɨ²heé¹ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴dxeéy² baáy⁴ liáh³la³ gá⁴féh³: “Chiéh³ah³, chiaah¹ hi³la³ nɨ³ ná⁴lɨ¹ cuerpo chieéy⁴ hi³ dsá⁴yeéy⁴ duh³ hí⁴lí³ dxú⁴ chia̱á̱²ah³. Hi³cáh³ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³nɨ³, hi³bi³liih⁴²ah³ há²ah³ jniá³ liáh³xɨ³ mɨ³hí⁴chi̱í̱h²á⁴ la³.” \v 25 Liáh³ ma³jooy³ ma³dah²eéh² ja̱³ yáh¹, mɨ²ja̱³ gá⁴cá̱⁴ mɨ¹sɨ́³ hi³ ta̱a̱⁴ vino duh³ liáh³la³ gá⁴féh³: “Mɨ¹sɨ́³ la³ lii⁴ hi³ ma³dxá³ dxú⁴ ca̱a̱³ fáh⁴liu⁴ hi³mɨɨ³² Dios nɨ³ chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ dxɨ́⁴lieey³² jmɨ³ha⁴²á² nɨ³. Liáh³ca̱á̱h³ tiaah² mɨ² mɨ³hi²húh³ah³ nɨ³, hí̱h³ah³ hi³ liíh⁴ há²ah³ jniá³”, liáh³ja̱³ gá⁴féh³ Ñúh³a² ja̱³. \v 26 Hi³ja̱³ liáh³ca̱á̱h³ tiaah² ga³cáh³ah³ hó² ya³dsɨ² baáy⁴ ga³húh³ah³ vino nɨ³, mɨ²ja̱³ ga³jmee³ah³ juúh⁴ hi³ gá⁴jú̱y⁴ Ñúh³a² nɨ³. Ga³jmee⁴ hi²jmee³ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³nɨ³ hí⁴tɨ́⁴ lɨ́⁴ hiíh⁴ hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ ñaá² Ñúh³a² nɨ³. \s1 Há⁴ja̱³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² hi²chia⁴²a² máh⁴liaá⁴ \p \v 27 Hi³ja̱³ gu³xɨ³ hí̱³ba² hi³ ga³eeh³² hó² ya³dsɨ² baáy⁴ ga³hɨ̱h³² vino hi³ ta̱a̱⁴ mɨ¹sɨ́³ chiáh² Ñúh³a² nɨ³, baáy⁴ liu³u²xɨ³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ba², mɨ²ja̱³ ca³bi³sa³ dsaa² chiáh² chiaah¹ hi³ ca³bi³cuaá¹ ba² cuerpo baáy⁴ jmɨ³háy¹ Cristo nɨ³. \v 28 Hi³ja̱³ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² ga³jmee⁴ hi²chia̱²a² cua̱a̱y¹ná² jmiih⁴² niaah⁴²a² chia̱a̱h²a² Dios, mɨ²ja̱³ ba² hi²chia⁴²a² hó² ya³dsɨ², baáy⁴ mɨ²ja̱³ ba² hi²hi̱h²a² vino nɨ³. \v 29 Chiaah¹ ja̱y³ hi³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² ga³eeh³² ga³hɨ̱h³² há⁴chi⁴ há⁴liíh⁴ liáh³xɨ³ gá⁴lɨ́⁴ cuerpo chiáh² Ñúh³a² nɨ³, mɨ²ja̱³ hí̱³ba² ñaá² ŋɨɨ⁴ hi³ hí⁴dsá⁴chi². \v 30 Vih²chiaah¹ hi³ja̱³ nɨ³ hi²xiáh³ fɨɨ́⁴ah³ niaá⁴ah³ dsaá¹ah³ baáy⁴ vá³jlɨ́h³ah³, baáy⁴ hi³ja̱³ nɨ³ hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ hi³ ma³ju̱y⁴. \v 31 Joó⁴ voo³²a² ba² ga³jmee⁴ hi²chia̱²a² cua̱a̱y¹ná² jmiih⁴² niaah⁴²a² baáy⁴ hi²ŋɨɨh⁴²a² jmɨ²heé¹, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ hí⁴ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiaa⁴²a² Ñúh³a² nɨ³. \v 32 Joó⁴ mɨ² ga³ca̱a̱⁴ cua̱a̱y¹ná² chiaa⁴²a² Ñúh³a² nɨ³, hi³ ga³taayh³ fi¹ chiaa⁴²a² ba², duh³ há⁴hé³ dsa³chi⁴²a² ree³ chia̱a̱h²a² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios. \p \v 33 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴, liu³u²xɨ³ mɨ² ga³ŋɨɨh⁴ah³ hi³ hi²cáh³ah³ máh⁴liaá⁴ nɨ³, hi³já̱⁴ah³ oóh²ah³ duh³ na³cu̱h⁴ah³ liáh³nɨ³ ba² hi²cáh³ah³. \v 34 Liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ booy¹ mɨ³cue̱é̱h⁴, cua²eéh² xɨ¹ñúh⁴ chiáh² ba². Chiaah¹ xɨ³ hí⁴jmeé⁴ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² xi² ga³ŋɨɨh⁴ah³, mɨ²ja̱³ hí⁴bí⁴chiíy⁴ Dios nɨ³. Diáh⁴ tú̱⁴dsaáh² gɨh¹ diáh⁴ fáh⁴liu⁴ nɨ³ yáh¹, hi²taah⁴²á⁴ fi¹ mɨ² ma³dxaá²á⁴ xi² niaah⁴²ah³ nɨ³ ba². \c 12 \s1 Ta² hi³ ga³cuoó⁴ jnia² Espíritu \p \v 1 Du³ñuúh²á⁴, naáy⁴ hi³ hí⁴dsaá⁴ há²ah³ ca³jaa¹ chiáh² hi³ ga³cuoó⁴ jnia² Espíritu Santo nɨ³. \p \v 2 Hí̱³ba² vo̱ó̱h²ah³ maá³ah³ dxú⁴, hi³ liáh³ca̱á̱h³ há⁴hé³ mɨ³ca³gua³taá³ah³ chiáh² Dios, mɨ²ja̱³ ga³cuo³²ah³ vo̱ó̱h²ah³ ga³jmeeh³²ah³ hu̱u̱¹rá² diáh⁴ cu̱ú̱¹ñíh² hi³ dɨ³caay⁴² dɨ³may⁴². \v 3 Hi³ja̱³ naáy⁴ hi³ hí⁴dsaá⁴ há²ah³ hi³ gu³xɨ³ ja̱y³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴ta̱á̱² dxɨɨ́³ chiáh² Jesús nɨ³, xɨ³ liu⁴ dxɨ́⁴lieey³² Espíritu chié̱y² Dios. Ba² gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴féh³: “Jesús nɨ³ jmɨ́yh³ Ñúh³a²”, liu³u²xɨ³ há⁴hí̱³ Espíritu Santo ja̱³ bi³jmeéy³. \p \v 4 Na³guayh⁴ ba² hi³ ga³cuoó⁴ jnia² Espíritu liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a², joó⁴ ja̱y³ ba² nɨ³ Espíritu hi³ ga³cuo⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \v 5 Dxaáh² ba² ta² hi³ ga³jmee⁴²a² liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a², joó⁴ ja̱y³ ba² Ñúh³a² hi³ ga³cuoó⁴ jnia² ta² nɨ³. \v 6 Hi²xiáh³ ñuú³ niaa³² liáh³xɨ³ hí⁴jooy³ hi²jmee²a², joó⁴ ja̱y³ ba² nɨ³ Dios hi³ ca³bi³jmeéy³ jnia². \v 7 Joó⁴ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² ca³lɨ³lii⁴ chiaa⁴²a² liáh³xɨ³ ga³cuoó⁴ jnia² Espíritu, duh³ hí⁴lí³ dxú⁴ chiaa⁴²a² liáh⁴jɨ³²a² ba² nɨ³. \v 8 Dxɨ́⁴lieey³² Espíritu nɨ³, xe̱y³ hi³ ga³tɨ̱y⁴ hí⁴liú⁴ tieéyh¹ fi¹ cáh³ti³², dxeeyh⁴ yáh¹ hi²xiáh³ jmɨɨh⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² dxɨ́⁴lieey³² hí̱³ba² Espíritu nɨ³. \v 9 Dxeeyh⁴ yáh¹, xáh³ha³² dɨ́h¹ dxú⁴ ca³dsa³taáy³ vih²chiaah¹ hí̱³ba² Espíritu nɨ³, baáy⁴ dxeeyh⁴ ga³tɨ̱y⁴ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴bí⁴lieéy³ diáh⁴ dsa³ dsaah⁴². \v 10 Dxeeyh⁴ ga³tɨ̱y⁴ hi³ xa³ jooy³ hí⁴jmeé⁴ hi³ dɨ́h¹ ca̱a̱³ fáh⁴lí³, baáy⁴ dxeeyh⁴ ga³tɨ̱y⁴ hi³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² Dios. Dxeeyh⁴ yáh¹ hí⁴jooy³ hí⁴chii⁴ hi̱² espíritu ca³bi³jmeéy³ diáh⁴ dsa³. Dxeeyh⁴ ga³tɨ̱y⁴ hi³ hí⁴liú⁴ dxaáh² fáh². Baá⁴ ba² xe̱y³ hi³ hí⁴jooy³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dah²liu⁴ dxaáh² fáh². \v 11 Joó⁴ ja̱y³ ba² Espíritu hi³ ga³jmee⁴ jɨɨ⁴ hi³nɨ³, ga³dxaah³² ta² hi³ hí⁴jooy³ hi²jmee²a² liáh³ja̱³ liáh³ja̱³²a² jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ dsɨ́² ñaá². \s1 Ca̱a̱³ ba² cuerpo na³lɨ́⁴a² liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴ \p \v 12 Chiaah¹ ca̱a̱³ ba² cuerpo chiaa⁴²a² na³ca̱á̱y⁴ lɨ́⁴ gu³xɨ³ ba² hi²xiáh³ ñuú³ hi³ na³xɨ³ na³lieey³² chiáh². Baáy⁴ gu³xɨ³ ba² ñuú³ hi³ pih² hi³ liuh² chiáh², joó⁴ ná⁴lɨ¹ chiáh² ná⁴lɨ¹ ca̱a̱³ cuerpo ba². Ja̱³ba² liáh³ja̱³ xa̱³²a² chia̱a̱h²a² Cristo. \v 13 Chiaah¹ liáh⁴jɨ³²a² jnia² israelitas hu̱² gɨh³ griegos, xɨ³ ná⁴tah¹a² chiáh² dsa³ hu̱² gɨh³ ná⁴tu¹a², ma³ja̱á̱³a² jmɨɨ³ chiáh² Espíritu, hi³ja̱³ ma³lɨ⁴²a² ca̱a̱³ cuerpo bɨh¹ liáh⁴jɨ³²a² baáy⁴ ja̱y³ ba² Espíritu ma³tɨ̱́³a² liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴. \p \v 14 Há⁴ja̱³ ca̱á̱h³ niaa³² ná⁴lɨ¹ na³ca̱á̱y⁴ cuerpo chiaa⁴²a², hi²xiáh³ ñuú³ hi³ na³xɨ³ na³lieey³² chiaa⁴²a². \v 15 Liu³u²xɨ³ tɨɨ¹a² nɨ³ hí⁴féh³: “Há⁴ja̱³ guaa³ dsa³ jniá³, hi³ja̱³ há⁴hé³ na³hii⁴²á⁴ chiáh² cuerpo”, ¿xɨ²fáh³ hi³ja̱³ yáh¹ há⁴hé³ máh⁴ nieéy¹ chiáh² cuerpo? \v 16 Hu̱² gɨh³ la³guá³a² nɨ³ hí⁴féh³: “Há⁴ja̱³ mɨ¹ñi² dsa³ jniá³ hi³ja̱³ há⁴hé³ na³hii⁴²á⁴ chiáh² cuerpo”, ¿xɨ²fáh³ hi³ja̱³ yáh¹ há⁴hé³ máh⁴ nieéy¹ chiáh² cuerpo? \v 17 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ na³ca̱á̱y⁴ cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³ ná⁴lɨ¹ mɨ¹ñi²a², há⁴hé³ hí⁴jooy³ hi²niuu²a² liu³u²xɨ³ liáh³ja̱³. Hu̱² gɨh³ liu³u²xɨ³ na³ca̱á̱y⁴ cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³ ná⁴lɨ¹ la³guá³a², há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴taáh²a² hu̱² liáh³ja̱³. \v 18 Joó⁴ gá⁴jniaa³ Dios nɨ³ hi³la³ hi³nɨ³ chiáh² cuerpo chiaa⁴²a² xi² ga³lɨ́³ dsɨ́² ñaá² hí⁴jniaa³. \v 19 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ ca̱á̱h³ niaa³² ba² ná⁴lɨ¹ na³ca̱á̱y⁴ cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³, jmiih⁴² dɨ́h¹ ná⁴lɨ¹ cuerpo hu̱² liáh³ja̱³. \v 20 Hi³ja̱³ gu³xɨ³ ba² hi²xiáh³ ñuú³ na³xɨ³ na³lieey³² chiaa⁴²a² nɨ³, joó⁴ ca̱a̱³ ba² na³ca̱á̱y⁴ lɨ́⁴. \p \v 21 Jmiih⁴² ja̱³ hí⁴féh³ mɨ¹ñi²a² hi³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² chiáh² guaa³²a². Ba² ñé⁴ mɨ¹dxɨ²a² nɨ³, jmiih⁴² ja̱³ hí⁴féh³ hi³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² chiáh² diáh⁴ tɨɨ¹a². \v 22 Haá², chiaah¹ jɨɨ⁴ diáh⁴ hi³ na³xɨ³ na³lieey³² cuerpo chiaa⁴²a² hi³ lii³²a² va² jlɨh², diáh⁴ hi³nɨ³ ba² nɨ³ niaáh² gɨh¹ chiáh² cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³. \v 23 Ga³cɨh³²a² mɨh³ duh³ hí⁴jlɨ́⁴ xi² há⁴hé³ na³fáyh⁴ liih² chiaa⁴²a² baáy⁴ xi² hii³²a² hí⁴dah²joó² dsa³, ca̱á̱h³liaáh³ gɨh¹ dxú⁴ ga³jlɨ³²a². \v 24 Joó⁴ há⁴hé³ niaáh² liáh³ja̱³ xi² liih² gɨh¹ chiaa⁴²a². Liáh³ja̱³ gá⁴jmeé³ Dios nɨ³ cuerpo chiaa⁴²a² duh³ hi²jmeeh⁴²a² gɨh¹ dxú⁴ xi² há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²joo⁴²a² chiaa⁴²a². \v 25 Hi³ja̱³ há⁴hé³ xa³ fáh⁴liu⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ná⁴lɨ¹ cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³, liáh³ca̱á̱h³ niaa³² ca³dah²heeh⁴ hí¹ oóyh² diáh⁴ ba². \v 26 Liu³u²xɨ³ ca̱a̱³ hí¹ cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³ chie̱é̱yh¹jey⁴, ba² na³ca̱á̱⁴a² lɨ́⁴ ba² chie̱é̱yh¹je⁴a². Baáy⁴ liu³u²xɨ³ ca̱a̱³ hí¹ yáh¹, hí⁴lí³ dxú⁴ chiáh² mɨ²ja̱³ ba² liáh⁴jɨ³ hí¹ ba² dɨ³jé⁴ dsɨ́². \p \v 27 Liáh³la³ nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³, niaá⁴ah³ nɨ³ na³lɨ́⁴ah³ cuerpo chiáh² Cristo, liáh³ja̱³ liáh³ja̱³ah³ na³lɨ́⁴ah³ máh⁴ ca̱á̱h³ niaa³² hi³ na³xɨ³ na³lieey³² chiáh² cuerpo chiáh². \v 28 Hi³ja̱³ nɨ³ gá⁴tie̱e̱y³ Dios nɨ³ diáh⁴ hi³ hí⁴dah²jmeé⁴ ta² ñuúh⁴guah³. Hi³dxá³ ca̱a̱³ gá⁴tie̱e̱y³ diáh⁴ apóstoles, hi³dxá³ tú̱⁴ gá⁴tie̱e̱y³ diáh⁴ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh², hi³dxá³ nɨɨh⁴ nieey³² nɨ³ gá⁴tie̱e̱y³ diáh⁴ dsa³he⁴, dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³nɨ³ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ fáh⁴lí³, diáh⁴ hi³ ca³dah²bi³lieéy³ dsa³, diáh⁴ hi³ ca³dsa³tia̱a̱² chiáh² dsa³, diáh⁴ hi³ ca³dah²taayh³ fi¹ ñuúh⁴guah³, baáy⁴ diáh⁴ hi³ ga³tɨ̱y⁴ ca³dah²liu⁴ dxaáh² fáh². \v 29 ¿Xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ na³lɨ́y⁴ apóstoles? ¿Xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ ga³jooy³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios? ¿Xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ na³lɨ́y⁴ dsa³he⁴? ¿Xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ ca³dah²jmee⁴ fáh⁴lí³? \v 30 ¿Xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ gá⁴tɨ̱́y³ hi³ hí⁴dah²bi³lieéy³ dsa³ dsaah⁴²? ¿Xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ ca³dah²liu⁴ dxaáh² fáh²? ¿Xɨ²fáh³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ ga³jooy³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² hi³ liu⁴ dxaáh² fáh²? \v 31 Hi³ja̱³ hi³jmee³ah³ he̱é̱yh³ hí⁴tɨ̱́⁴ah³ ta² hi³ dxú⁴ gɨh¹. \s1 Ná⁴ŋɨy¹ gɨh¹ hi³ niaa³²a² oóh²a² \p Jniá³ ruh³ hi²hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ ca̱a̱³ fi¹ hi³ dxú⁴ gɨh¹ ca̱á̱h³liaáh³. \c 13 \p \v 1 Liu³u²xɨ³ hu̱² jniá³ ga³liuy⁴ ñuú³ niaa³² fáh² hi³ xa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³ hu̱² gɨh³ fah² diáh⁴ ángeles joó⁴ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ naá⁴á⁴ oóh²á⁴, mɨ²ja̱³ xa̱⁴²á⁴ liáh³xɨ³ ca̱a̱³ na¹ñí¹ hi³ mɨ³ja̱³ ga³hi̱i̱h² ba², hu̱² gɨh³ liáh³xɨ³ ca̱a̱³ platillo hi³ ca̱a̱³ mɨ³ja̱³ hi̱i̱h² ba². \v 2 Liu³u²xɨ³ hu̱² hí⁴jooy³ hi²ŋɨ⁴²á² juúh⁴ chiáh² Dios, hu̱² gɨh³ maay⁴ dxú⁴ liáh⁴jɨ³ hi³ na³ma², hu̱² gɨh³ cui̱í̱⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴, hu̱² gɨh³ ca³dsa³taá³á⁴ dxú⁴ cáh³ti³² hi³ja̱³ hí⁴tieéy⁴ hi²jmeey⁴² hí⁴jé̱h⁴ ca³jaa¹ diáh⁴ cua̱h³ nɨ³, joó⁴ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ naá⁴á⁴ oóh²á⁴, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ xiáh³ niaáh² jniá³ cáh³ti³² hi³ liáh³ja̱³. \v 3 Liu³u²xɨ³ hi²cuoó⁴á⁴ diáh⁴ dsa³tieey³ liáh⁴jɨ³ hi³ xa³ chieéy⁴, baáy⁴ hu̱² gɨh³ hi²cuó⁴á⁴ ñeéy⁴ hí⁴dah²ta̱a̱yh³ jniá³ dxaah¹ xi³, há⁴hé³ cua̱a̱y¹ná² cáh³ti³² xɨ³ há⁴hé³ naá⁴á⁴ ja̱á̱¹ oóh²á⁴. \p \v 4 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ ja̱y³ hi³ nieéy² oóyh², hi³hí̱³ hi²xiáh³ xa³ fáh⁴je̱e̱³² chiáh², hi²xiáh³ dxú⁴ dsɨ́², há⁴hé³ dxɨɨ́³ dsɨ́², há⁴hé³ ca³bi³sa³ chiáh² baáy⁴ há⁴hé³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ gaáy³. \v 5 Hi²xiáh³ ná⁴cua̱á̱y¹, há⁴hé³ nieéy² ti̱¹ ñaá², há⁴hé³ ga³tí̱yh³ ji̱³nɨɨ́⁴, baáy⁴ há⁴hé³ ga³dxa⁴ dsɨ́² he² liáh³nɨ³ ma³lɨ⁴. \v 6 Há⁴hé³ niaá⁴ chiáh² liáh⁴jɨ³ hi³ mɨ³hee³², jmáyh² hi³ xiaa³dsaa³² ba² niaá⁴. \v 7 Ca̱a̱³ ga³ŋɨ́³ ba² chiáh² liu³u²xɨ³ mɨ² ca³dah²jmeéh⁴ mɨ³hee³², há⁴hé³ ta² ca³dsa³taáy³, ga³ji̱í̱h⁴ hi³ jɨɨ⁴ ba² hí⁴jooy³, baáy⁴ jɨɨ⁴ ba² ga³tiaá⁴ ga³ra̱á̱h⁴. \p \v 8 Há⁴hé³ jlɨ́h³ hí⁴tiuuyh³ hí⁴dxey³ hi³ hi²jmee²a² niaa³²a² oóh²a². Joó⁴ hí⁴dxá⁴héy³ hí⁴tiuuyh³ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios, ba² liáh³ja̱³ hi³ ca³dah²liu⁴ dxaáh² fáh², baá⁴ ba² hí⁴dxey³ diáh⁴ hi³ dɨ³cui̱i̱³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \v 9 La³nɨ³ ba² nɨ³ nia⁴²a² ja̱³nɨ́⁴, baáy⁴ la³nɨ³ ba² nɨ³ ga³ŋɨ³²a² juúh⁴ chiáh² Dios. \v 10 Joó⁴ liu³u²xɨ³ mɨ² mɨ³hí⁴güé³ jmɨ́yh³ hi³ dxú⁴ cáh³ti³², mɨ²ja̱³ hí⁴ii³ ba² ñaá² jɨɨ⁴ lɨ́⁴ pih²liuh² hi³ nia⁴²a² ja̱³nɨ́⁴. \p \v 11 Liáh³ ruh³ pih⁴²á², mɨ²ja̱³ ga³liuy⁴ liáh³xɨ³ ja̱y³ mɨ¹liuh², ba² ga³tay⁴ ga³hɨy⁴ liáh³xɨ³ ja̱y³ sɨh²pih². Joó⁴ liáh³ca̱á̱h³ cá⁴lɨ́⁴gaá³á⁴ ja̱³, mɨ²ja̱³ gá⁴túy⁴ hi³ ga³jmeey⁴ liáh³xɨ³ sɨh²pih². \v 12 Ná⁴lɨ¹ chiáh² liáh³ja̱³ xa̱³²a² chia̱a̱h²a² hi³ ja̱a̱h¹ gɨh¹ hí⁴lí³. Há⁴hé³ na³fáyh⁴ ga³joo³²a² ja̱³nɨ́⁴, ca³ba²dsɨɨ́² lii⁴ liáh³xɨ³ ca̱a̱³ mɨ¹hú³ hi³ há⁴hé³ máh⁴ jɨy³ dxú⁴. Joó⁴ mɨ²ja̱³ ba² hi²joo⁴²a² dxú⁴ cáh³ti³² chiaah¹ hi²joo⁴²a² jí̱⁴ñí³. La³nɨ³ ba² nɨ³ maay⁴ jniá³ ja̱³nɨ́⁴, joó⁴ mɨ²ja̱³ ba² jmɨ́yh³ hí⁴cui̱í̱⁴ dxú⁴ cáh³ti³² ja̱³ba² liáh³xɨ³ cui̱i̱⁴ jniá³ Dios nɨ³. \p \v 13 Joó⁴ xa³ nɨɨh⁴ niaa³² hi³ há⁴hé³ hí⁴tiuuyh³ hí⁴dxey³, hi³ ca³dsa³taá³a², hi³ bí⁴je̱²a² hi³ dxu⁴ chiáh² Dios baáy⁴ hi³ hi²jmee²a² niaa³²a² oóh²a². Joó⁴ hi³ niaa³²a² oóh²a² nɨ³ ruh³ nɨ³ hiíy⁴ ñi² chiáh² liú⁴u³ nɨɨh⁴ niaa³² nɨ³. \c 14 \s1 Ca³jaa¹ chiáh² hi³ hi²liu²a² dxaáh² fáh² \p \v 1 Hi³ja̱³ hi³jmee³ah³ sa³he̱é̱yh³, hi³jmee³ah³ naá⁴ah³ ja̱á̱¹oóh²ah³, baáy⁴ hi³jmee³ah³ he̱é̱yh³ hí⁴tɨ̱́⁴ah³ ta² hi³ dxú⁴ gɨh¹. Joó⁴ hu̱² hí⁴tɨ̱́⁴ah³ fáh⁴lí³ hi³ hi²ŋɨ⁴²ah³ juúh⁴ chiáh² Dios, chiaah¹ hi³nɨ³ jmɨ́yh³ ná⁴ŋɨy¹ gɨh¹. \v 2 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsa³ hi³ ga³liu⁴ dxaáh² fáh², Dios ba² ja̱³ ga³liuy³² dsa³ ja̱³, há⁴hí̱³ diáh⁴ dsa³ ja̱³ ga³liuy³². Gu³xɨ³ hí̱³ há⁴hé³ dsaay⁴, chiaah¹ liu⁴ fáh⁴liu⁴ hi³ na³ma² hi³ cuo⁴ Espíritu ba² ja̱³. \v 3 Joó⁴ hi³ ga³ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios, diáh⁴ dsa³ ba² ja̱³ ga³liuy³², duh³ hí⁴cáyh¹ diáh⁴ dxú⁴ chiáh² Dios. Ba² ga³cuoó⁴ diáh⁴ hi³ bií⁴, baáy⁴ ca³bi³jee⁴ dsɨ́² diáh⁴. \v 4 Ja̱y³ hi³ ga³liu⁴ ca̱a̱³ fáh² hi³ há⁴hé³ dsaa⁴²a² cáh³ti³², hi³hí̱³ yáh¹ hi³ dsa³lí³ dxú⁴ chiáh² ñaá² ba² ja̱³. Joó⁴ ja̱y³ hi³ ga³ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios, hi³hí̱³ ga³jmee⁴ ga³lɨ́y³ dxú⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ ba². \p \v 5 Naáy⁴ hi³ hu̱² liáh⁴jɨ³ah³ liáh³nɨ³ hí⁴tɨ̱́⁴ah³ fáh⁴lí³ hi³ hi²liú¹ah³ dxaáh² fáh², joó⁴ naáy⁴ gɨh¹ hi³ hu̱² hí⁴tɨ̱́⁴ah³ fáh⁴lí³ hi³ hi²ŋɨ⁴²ah³ juúh⁴ chiáh² Dios, chiaah¹ dxú⁴ gɨh¹ hi³nɨ³ liáh³xɨ³ hi³ hi²liu²a² dxaáh² fáh². Ba² dxú⁴ ba² ruh³ joó⁴ xɨ³ xe̱y³ hi³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ liáh³xɨ³ féh³ hi³ liu⁴ dxaáh² fáh² ja̱³ ba² ja̱³, duh³ hí⁴jooy³ hí⁴cáyh¹ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³. \v 6 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴, liu³u²xɨ³ ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ baáy⁴ liuy⁴ dxaáh² fáh², he² ja̱³ hí⁴lí³ dxú⁴ chia̱á̱²ah³ hi³ liáh³ja̱³. Joó⁴ xɨ³ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ ca̱a̱³ hi³ ma³heé⁴ jniá³ Dios, baáy⁴ xɨ³ hi²hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ liáh³xɨ³ ca³bi³jmeéy³ jniá³ Dios nɨ³, ha²xɨ² gɨh³ hi²ŋɨ⁴²á² juúh⁴ chiáh² Dios hu̱² gɨh³ xa³ hi²hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ ca³liuh², mɨ²ja̱³ ba² hí⁴jmeé⁴ dxú⁴ chia̱á̱²ah³. \p \v 7 Ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ instrumentos, liáh³xɨ³ flauta hu̱² gɨh³ tu̱³, liu³u²xɨ³ há⁴hé³ tieéyh¹ fi¹ hi̱i̱h², ba² há⁴hé³ lii⁴ he² su̱¹á² ja̱³ jmee⁴. \v 8 Ba² liáh³ja̱³ xe̱y³ trompeta liu³u²xɨ³ há⁴hé³ hí⁴hi̱i̱h² jɨy³, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ hí⁴dsaay⁴ diáh⁴ soldados hi³ mɨ³hí⁴dah²tí̱² ja̱³. \v 9 Ja̱³ba² liáh³ja̱³ xa̱³²a² jnia², liu³u²xɨ³ hi²liu⁴²a² diáh⁴ dsa³ ca̱a̱³ fáh² hi³ há⁴hé³ dɨ³dsaay⁴, ¿jmiih⁴² ja̱³ hí⁴dsaay⁴ diáh⁴ hi³ hi²feh²a² ja̱³? ¡Dɨ́h¹ ca̱a̱³ ñiíh²maa² ñiíh²dxɨ́³ ba² ja̱³ liu⁴²a² hi³ liáh³ja̱³! \v 10 He̱é̱yh³ ba² hi²xiáh³ ñuú³ fáh² hi³ xa³ jee⁴² jmɨɨyh⁴²güii³ baáy⁴ liáh⁴jɨ³ ba² diáh⁴ fáh⁴liu⁴ ga³jmee⁴ ta² chiáh² diáh⁴ hi³ dɨ³dsaay⁴. \v 11 Joó⁴ liu³u²xɨ³ jniá³, há⁴hé³ dsaa⁴²á⁴ fáh² hi³ hí⁴liúy² jniá³ ja̱y³ dsa³, mɨ²ja̱³ dxeeyh⁴ cáh³ti³² ba² na³lɨ́⁴á⁴ chiáh². Ba² liáh³ja̱³ jniá³, dsa³ xiaáh³ cáh³ti³² ba² hi³ liuy³² jniá³ ja̱³. \v 12 Hi³ja̱³ niaá⁴ah³ hi³ naa³ah³ hí⁴tɨ̱́⁴ah³ ca̱a̱³ fáh⁴lí³ chiáh² Espíritu, hi³jmee³ah³ sa³he̱é̱yh³ hi³ naáh³ah³ diáh⁴ hi³ hí⁴jmeé⁴ hí⁴lí³ dxú⁴ chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ ba². \p \v 13 Hi³ fáh⁴ hi³ja̱³, liu³u²xɨ³ ja̱y³ dsa³ hi³ ga³liu⁴ fáh² hi³ há⁴hé³ dsaa⁴²a², ga³jmee⁴ hí⁴ŋɨɨ́⁴ chiáh² Dios hi³ hí⁴cuoó⁴ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴jooy³ hí⁴féh³ jmiih⁴² ja̱³ ga³féh³ mɨ² ga³liu⁴ ja̱³. \v 14 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ hu̱² jniá³ hi²jmeey⁴² oración chie̱é̱yh¹ dxaáh² fáh², he̱é̱yh³ ba² fáh⁴ji̱í̱h⁴ chieéy⁴ ja̱³ liu⁴ chie̱é̱yh¹ Dios, joó⁴ há⁴hé³ xe̱y³ hí⁴dsaay⁴ hi³ fayh⁴ ja̱³. \v 15 ¿Jmiih⁴² hi²jmeey⁴² xa³ja̱³? Hi²jmeey⁴² oración liáh³xɨ³ ga³féh³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chieéy⁴ joó⁴ ca̱a̱³ hi³ hí⁴dsaa⁴²a² ba². Baáy⁴ hi²hoy⁴² su̱¹á² liáh³xɨ³ féh³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chieéy⁴ joó⁴ hi³ hí⁴dsaa⁴²a² ba². \v 16 Chiaah¹ hu̱² niu³ ga³cuoy³ jmɨ²heé¹ ti̱¹ liáh³xɨ³ féh³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiú̱h²u³ ba², ¿jmiih⁴² hí⁴jmeé⁴ ja̱y³ hi³ nuu³ liáh³xɨ³ fáyh³ ja̱³ ga³ji̱i̱³²u³? ¿Jmiih⁴² ja̱³ hí⁴jooy³ hí⁴féh³ “Amén” liáh³xɨ³ cuoy³ jmɨ²heé¹ baáy⁴ há⁴hé³ ñi³² he² ja̱³ liúy¹ ja̱³? \v 17 Liáh³ ba² hi²xiáh³ liih² liáh³xɨ³ cuoy³ jmɨ²heé¹ ja̱³, joó⁴ há⁴hé³ dsa³lí³ dxú⁴ chiáh² hi³ nuu³ ja̱³, chiaah¹ hi³ há⁴hé³ dsaay⁴. \v 18 Jmɨ²heéy¹ Dios chiaah¹ ga³liuy⁴ gɨh¹ ñuú³ fáh² liáh³xɨ³ liáh⁴jɨ³ah³ niaá⁴ah³. \v 19 Joó⁴ liu³u²xɨ³ mɨ² ga³ŋɨɨyh⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ nɨ³, mɨ²ja̱³ dxú⁴ gɨh¹ ga³ji̱í̱y⁴ hi³ hi²liuy⁴² ñá³ fáh⁴liu⁴ hi³ dsaa⁴²a² dxú⁴ duh³ hí⁴jooy³ hi²hoó⁴á⁴ diáh⁴ dsa³. Dxú⁴ gɨh¹ liáh³ja̱³ dxa² hi³ hi²liuy⁴² dxiá⁴ mil fáh⁴liu⁴ hi³ há⁴hé³ xe̱y³ dsaay⁴ cáh³ti³². \p \v 20 Du³ñuúh²á⁴, há⁴ hi³ta³ hi³hɨ³ah³ liáh³xɨ³ ja̱y³ mɨ¹liuh². Hi²ta³ hi²hɨ³ah³ liáh³xɨ³ diáh⁴ dsa³ mɨ³cáyh¹ ba². Joó⁴ chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³, hi³jme³²ah³ vo̱ó̱h²ah³ liáh³xɨ³ ja̱y³ mɨ¹liuh² hi³ ruh³ jlayh³ chiáh² hi³ mɨ³hee³² nɨ³. \v 21 Liáh³la³ na³xɨɨ² ley nɨ³: “Chie̱é̱yh¹ dxaáh² fáh² ba² hi²liu⁴²á² diáh⁴ dsa³ israelitas la³, baáy⁴ dxɨ́⁴lieey³² diáh⁴ dsa³ xiaáh³ ba² hi²liu⁴²á² diáh⁴. Gu³xɨ³ ba² jmiih⁴ liáh³ja̱³ yáh¹, há⁴hé³ hí⁴dah²jmeé⁴ he̱é̱yh³ chieéy⁴.” \v 22 Hi³ja̱³, hi³ ga³liu⁴²a² dxaáh² fáh² hi³nɨ³ lii⁴ hi³ xa³ hi³ mɨ³jmee⁴ Dios nɨ³. Joó⁴ hi³ lii⁴ nɨ³, há⁴ja̱³ hi³ chiaa⁴²a² jnia² ca³dsa³taá³a² nɨ³, hi³chiaah³² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ ba² nɨ³. Joó⁴ hi³ ga³ŋɨ³²a² juúh⁴ hi³ ga³cuoó⁴ jnia² Dios nɨ³, hi³ chiaa⁴²a² jnia² ca³dsa³taá³a² ba² nɨ³, há⁴ja̱³ hi³chiaah³² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³. \v 23 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ na³ŋɨɨyh⁴ diáh⁴ dsa³ ñuúh⁴guah³ baáy⁴ liáh⁴jɨy³ lɨ́⁴ dah²liu⁴ dxaáh² fáh² baáy⁴ dsá⁴taáyh¹ ñuúh⁴guah³ ja̱³ diáh⁴ dsa³ mɨɨy³² hu̱² gɨh³ diáh⁴ hi³ há⁴hé³ mɨ³ca³dsa³taáy³, mɨ²ja̱³ ¿xɨ² há⁴hé³ hí⁴dah²féh³ hi³ mɨ³dse³taa³ah³ gɨh¹ ba² hi³ dsa³lí³ liáh³ja̱³? \v 24 Joó⁴ liu³u²xɨ³ liáh⁴jɨ³ah³ ŋɨ⁴²ah³ juúh⁴ hi³ ma³heé⁴ niaá⁴ah³ Dios, baáy⁴ dsá⁴hí³ ja̱y³ hi³ há⁴hé³ ca³dsa³taáy³ hu̱² gɨh³ ja̱y³ hi³ mɨɨy³², mɨ²ja̱³ hí̱³ba² ñaá² hí⁴ji̱í̱h⁴ hi³ he̱é̱yh³ ba² xa³ dsaa² chiáh². Hí⁴cá̱² ba² cua̱a̱y¹ná² liáh³xɨ³ na³lɨ́y⁴ vih²chiaah¹ fáh⁴liu⁴ hi³ liú¹ah³ ja̱³. \v 25 Liáh³ja̱³ hí⁴lí³ hí⁴lii⁴ liáh³xɨ³ na³jniaa³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh². Mɨ²ja̱³ yáh¹ hí⁴xɨ́h² ji̱² hí⁴jmeéh⁴ hu̱u̱¹rá² Dios, hí⁴jmeé⁴ juúh⁴ hi³ he̱é̱yh³ ba² na³cu̱yh⁴ chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³ Dios. \s1 Tieéyh¹ fi¹ ba² hi²jmee²a² hu̱u̱¹rá² ñuúh⁴guah³ \p \v 26 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴, liáh³la³ nɨ³ ga³hoy⁴ nɨ³. Liu³u²xɨ³ mɨ² ga³ŋɨɨh⁴ah³, xa³ mɨ² xe̱y³ hi³ hí⁴hé⁴ ca̱a̱³ himno, xe̱y³ hi³ hí⁴hé⁴ ca³liuh², xe̱y³ hi³ hí⁴liú⁴ dxaáh² fáh², xe̱y³ hi³ hí⁴féh³ liáh³xɨ³ ma³hé³ Dios, baáy⁴ xe̱y³ hi³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² hi³ gá⁴liú³ dxaáh² fáh². Hi³jmee³ah³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ hi³ nɨ³ joó⁴ duh³ hí⁴cáyh¹ diáh⁴ dsa³ ba². \v 27 Liu³u²xɨ³ xe̱y³ hi³ hí⁴dah²liú⁴ dxaáh² fáh², mɨ²ja̱³ ja̱y³aáy⁴ ba² nɨɨh¹ ga³jmee⁴ hí⁴dah²liú⁴ baáy⁴ gɨh¹ máh⁴ ja̱y³ ba², baáy⁴ ga³jmee⁴ xe̱y³ ja̱y³ hi³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² diáh⁴. \v 28 Joó⁴ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ xe̱y³ hi³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² diáh⁴, cua²dah²tiú² ba². Cua²dah²liú³ chie̱é̱yh¹ Dios xi² dɨ³ñi³² mii⁴ diáh⁴ ba². \v 29 Ba² liáh³ja̱³ diáh⁴ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³, ba² ja̱y³aáy⁴ ba² nɨɨh¹ ga³jmee⁴ hí⁴dah²liú⁴ baáy⁴ diáh⁴ tú̱⁴dsaayh⁴ ja̱³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²cá̱² cua̱a̱y¹ná² xɨ³ he̱é̱yh³ hi³ dah²liu⁴ ja̱³. \v 30 Joó⁴ liu³u²xɨ³ xa³ ca³liuh² hí⁴hé⁴ Dios hí⁴heé⁴ ja̱y³ hi³ jey¹ jee⁴² chia̱á̱²ah³, mɨ²ja̱³ hi³ hiíy⁴ liu⁴ ja̱³ ga³jmee⁴ hí⁴cuó⁴ dxa². \v 31 Liáh³ja̱³ niaá⁴ah³ hi³ ga³ŋɨ³²ah³ juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³ hí⁴jooy³ ba² hi²liú¹ah³ liáh⁴jɨ³ah³ joó⁴ gɨh¹ máh⁴ ja̱³ah³ ba² duh³ liáh⁴jɨ³ah³ ba² hí⁴lí̱³ah³ gɨh¹ dxú⁴ baáy⁴ hí⁴sa³ gɨh¹ hi³ bii³²ah³. \v 32 Jmɨ́yh³ diáh⁴ hi³ ca³dah²ŋɨy³² juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³ hí⁴tiaá⁴ ba² diáh⁴ hi³ há⁴hé³ hí⁴dah²liú⁴ liu³u²xɨ³ mɨ² mɨ³liu⁴ dxeeyh⁴. \v 33 Chiaah¹ há⁴hé³ ga³jmee⁴ Dios nɨ³ ca³dah²taah⁴ dxɨ́³ diáh⁴ dsa³, tieéyh¹ fi¹ cáh³ti³² ba² ga³jmee⁴. \p Ga³jmee⁴ hi²jmee³ah³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ ca³dah²jmee⁴ diáh⁴ xiaáh³ guah³ nɨ³ ba². \v 34 Há⁴hé³ ga³jmee⁴ hí⁴dah²liú⁴ diáh⁴ mɨ́³ nɨ³ jee⁴² xi² ga³ŋɨɨh⁴ah³, chiaah¹ há⁴hé³ xa³ jú¹hiíh⁴ liáh³ja̱³. Ga³jmee⁴ hí⁴dah²nuú⁴ hí⁴dah²ñí² dsaá² ba² liáh³xɨ³ dsa³féh³ ley nɨ³. \v 35 Xɨ³ xa³ hi³ niaá⁴ hí⁴dsaá⁴ dsɨ́² diáh⁴, cua²dah²ŋɨɨ́h⁴ juúh⁴ dsaá⁴ chié̱y² diáh⁴ joó⁴ xɨ¹ñúh⁴ chiáh² diáh⁴ ba², chiaah¹ há⁴hé³ liih² chiáh² ja̱y³ mɨ́³ hi³ hí⁴liú⁴ jee⁴² xi² na³ŋɨɨh⁴ah³. \p \v 36 ¿Xɨ²fáh³ na³lɨ́⁴ah³ xaah¹ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios nɨ³? ¿Xɨ²fáh³ ti̱¹ niaá⁴ah³ nɨ³ gá⁴tɨ̱́³ah³ fáh⁴liu⁴ nɨ³? \v 37 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ xe̱y³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ hí⁴jooy³ hí⁴ŋɨ́y² juúh⁴ chiáh² Dios, hu̱² gɨh³ ga³ji̱í̱h⁴ hi³ jmɨ́yh³ chie̱é̱yh¹ Espíritu, mɨ²ja̱³ hí⁴cá̱² cua̱a̱y¹ná² hi³ jmɨ́yh³ liáh³xɨ³ ga³taah⁴ ta² Dios ba² nɨ³ hi³ ga³xɨɨy⁴ la³. \v 38 Joó⁴ ja̱y³ hi³ há⁴hé³ hí⁴jmeé⁴ he̱é̱yh³ fáh⁴liu⁴ la³, há⁴ hi³jmee³ah³ he̱é̱yh³ chiáh². \v 39 Hi³ja̱³ du³ñuúh²á⁴, hi³jmee³ah³ he̱é̱yh³ hí⁴tɨ̱́⁴ah³ fáh⁴lí³ hi³ hí⁴jooy³ hi²ŋɨ⁴²ah³ juúh⁴ chiáh² Dios nɨ³, baáy⁴ há⁴ hi³tiuuh⁴²ah³ chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dah²liu⁴ dxaáh² fáh². \v 40 Joó⁴ hi³jmee³ah³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ liáh³xɨ³ ga³jmee⁴ ba², baáy⁴ tieéyh¹ fi¹ cáh³ti³² ba². \c 15 \s1 La³ dsa³féh³ hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ba² Cristo \p \v 1 Ja̱³nɨ́⁴ yáh¹ du³ñuúh²á⁴, naáy⁴ hi³ hi²bi³liih⁴²ah³ há²ah³ liáh³xɨ³ ná⁴lɨ¹ juúh⁴ dxú⁴ hi³ ma³hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³. Ja̱³ba² fáh⁴liu⁴ hi³ gá⁴jmeé¹ah³ he̱é̱yh³ nɨ³, baáy⁴ hi³ rúh⁴ xá̱h¹ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³nɨ³. \v 2 Vih²chiaah¹ fáh⁴liu⁴ nɨ³ nɨ³ ma³laá³ah³, xɨ³ nɨ³ hi²jmee³ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³nɨ³ liáh³xɨ³ gá⁴hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ baáy⁴ há⁴ja̱³ hi³ dɨ́h¹ ma³taá³ah³ nɨ³. \p \v 3 Chiaah¹ dsa³jéy⁴ lɨ́⁴ ba² gá⁴hoó⁴á⁴ niaá⁴ah³ ja̱³ba² hi³ gá⁴lí̱³á⁴ ñeéy⁴. Gá⁴foóh²á⁴ ba² niaá⁴ah³ hi³ gá⁴jú̱y⁴ Cristo vih²chiaah¹ dsaa² chiaa⁴²a², ja̱³ba² liáh³xɨ³ dsa³féh³ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios nɨ³. \v 4 Gá⁴foóh²á⁴ ba² niaá⁴ah³ hi³ gá⁴haáy⁴ baáy⁴ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ hi³dxá³ nɨ³ jmɨɨ́¹, ja̱³ba² liáh³xɨ³ na³xɨɨ² fah² Dios nɨ³. \v 5 Ba² gá⁴foóh²á⁴ niaá⁴ah³ hi³ cá⁴lɨ́⁴jnieey³² xi² chie⁴ji̱i̱⁴ Pedro ja̱³. Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ cá⁴lɨ́⁴jnieey³² rúh⁴ñi² tú̱⁴dsaayh⁴ gɨh¹ diáh⁴ apóstoles. \v 6 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ gɨh¹ liáh³ja̱³ cá⁴lɨ́⁴jnieey³² xi² na³ŋɨɨyh⁴ diáh⁴ du³ñuúh²a² ja̱³, baáy⁴ ŋɨ́y³ ñéy³ ñá⁴laáy³ diáh⁴ dsa³ mɨ²ja̱³. Hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ diáh⁴ hi³hí̱³ rúh⁴ na³ji̱í̱yh⁴ ja̱³nɨ́⁴ gu³xɨ³ ba² xe̱y³ diáh⁴ hi³ ma³ju̱y⁴. \v 7 Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ cá⁴lɨ́⁴jnieey³² xi² chie⁴ji̱i̱⁴ Jacobo, dsa³cɨ̱ɨ̱y³ liáh³ja̱³ cá⁴lɨ́⁴jnieey³² ca̱á̱h³ xi² na³ŋɨɨyh⁴ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ apóstoles chié̱y². \p \v 8 Hi³ gá⁴hɨɨ́³ gɨh¹ ñi² ja̱³, ba² cá⁴lɨ́⁴jnieey³² rúh⁴ñiy⁴ gu³xɨ³ ba² lii³²a² ma³ŋɨ́³ hiíh⁴ hi³ hí⁴lí³á⁴ apóstol. \v 9 Jniá³ yáh¹, há⁴hé³ na³jmɨɨ́h³á⁴ cáh³ti³² liáh³xɨ³ diáh⁴ apóstoles, ba² há⁴hé³ ga³jmee⁴ hi²nuuy⁴² apóstol chiaah¹ hi³ cá⁴bí⁴chií⁴á⁴ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ chiáh² Dios. \v 10 Joó⁴ na³lɨ́⁴á⁴ hi³ na³lɨ́⁴á⁴ chiaah¹ hi²xiáh³ dxú⁴ dsɨ́² Dios nɨ³ chie̱é̱yh¹ jniá³. Ba² há⁴ja̱³ mɨ³ja̱³ dɨ́h¹ dxú⁴ dsɨ́² chie̱é̱yh¹ jniá³ nɨ³. Chiaah¹ jniá³ ba² nɨ³ ma³jmeéy⁴ gɨh¹ ta² liáh³xɨ³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ apóstoles nɨ³, gu³xɨ³ ba² há⁴hí̱³ ñeéy⁴ nɨ³ ma³jmeéy⁴, Dios ba² nɨ³ ma³jmeé³ chiaah¹ hi³ bií⁴ dxú⁴ dsɨ́² chie̱é̱yh¹ jniá³ nɨ³. \v 11 Joó⁴ há⁴hé³ cua̱a̱y¹ná² hi²chia̱a̱⁴²a² xɨ³ jniá³ nɨ³ ga³hoy⁴ fáh⁴liu⁴ chiáh² Dios nɨ³ ha²xɨ² gɨh³ mii⁴ diáh⁴ apóstoles nɨ³ ca³dah²he⁴, mɨ³ja̱³ ruh³ ga³he⁴²ah¹ fáh⁴liu⁴ nɨ³ ba² nɨɨh¹, baáy⁴ hi³nɨ³ nɨ³ ma³taá³ah³ niaá⁴ah³. \s1 Ca³jaa¹ chiáh² hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ \p \v 12 Ca³lɨ³he² ba² hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ Cristo nɨ³ jee⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³jú̱y¹, ¿jmiih⁴² ba² nɨ³ hi³ xe̱y³ jee⁴² chia̱á̱²ah³ nɨ³ diáh⁴ hi³ ca³dah²féh³ hi³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ diáh⁴ dsa³jú̱y¹? \v 13 Chiaah¹ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ mɨ²ja̱³ ba² ñé⁴ ñaá² Cristo nɨ³ há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ hu̱² liáh³ja̱³. \v 14 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ Cristo, mɨ²ja̱³ há⁴hé³ chi̱í̱⁴ cáh³ti³² fáh⁴liu⁴ hi³ ga³he⁴²ah¹ nɨ³ hu̱² liáh³ja̱³, ba² há⁴hé³ cua̱a̱y¹ná² cáh³ti³² gu³xɨ³ ba² ma³taá³ah³ nɨ³ hu̱² liáh³ja̱³. \v 15 Baáy⁴ jniaah¹ yáh¹, liáh³ca̱a̱y³ hi³ na³lɨ́⁴ah¹ dsa³ñi³² hi³ ca³dah²juu³², chiaah¹ hi³ ga³jmee⁴²ah¹ juúh⁴ hi³ Dios nɨ³ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ ca̱á̱h³ Cristo. Chiaah¹ liu³u²xɨ³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ diáh⁴ dsa³jú̱y¹, ba² mɨ²ja̱³ há⁴hé³ he̱é̱yh³ hi³ cá⁴bí⁴ji̱i̱yh³ Dios nɨ³ Cristo liu³u²xɨ³ liáh³ja̱³. \v 16 Chiaah¹ xɨ³ há⁴hé³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ diáh⁴ dsa³jú̱y¹, ba² mɨ²ja̱³ ñé⁴ ñaá² Cristo nɨ³ há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ hu̱² liáh³ja̱³. \v 17 Ba² há⁴hé³ xiáh³ hí⁴jmeé⁴ ta² hi³ ma³taá³ah³ nɨ³ hu̱² há⁴hé³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ Cristo nɨ³, rúh⁴ xa³ chiáh² liáh³nɨ³ dsaa² chia̱á̱²ah³ liu³u²xɨ³ liáh³ja̱³. \v 18 Ba² ma³yeéy⁴ diáh⁴ hi³ ma³ju̱y⁴ gu³xɨ³ ba² gá⁴taáy³ diáh⁴ chiáh² Cristo hu̱² liáh³ja̱³. \v 19 Liu³u²xɨ³ ti̱¹ jmɨɨyh⁴²güii³ la³ ba² nɨ³ bí⁴je̱²a² dsá⁴tia̱a̱² chiaa⁴²a² Cristo, cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ liáh³dsɨɨ³² jnia² liu³u²xɨ³ liáh³ja̱³, liáh³dsɨɨ³² gɨh¹ jnia² liáh³xɨ³ gɨh¹ tú̱⁴dsaayh⁴ diáh⁴ dsa³. \p \v 20 Joó⁴ he̱é̱yh³ ba² cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ Cristo nɨ³ jee⁴² chiáh² diáh⁴ dsa³jú̱y¹, hi³nɨy³² nɨ³ gá⁴lɨ́y⁴ hi³dxá³ ja̱y³ chiáh² diáh⁴ hi³ ja̱a̱h¹ hí⁴ji̱i̱h⁴. \v 21 Chiaah¹ vih²chiaah¹ ja̱y³ dsa³ ba² nɨ³ cá⁴lɨ́⁴liaá² dsa³jú̱y³ diáh⁴ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³. Ba² ja̱³ba² liáh³ja̱³ vih²chiaah¹ ja̱y³ dsa³ ba² nɨ³ hí⁴jooy³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ diáh⁴ dsa³jú̱y¹. \v 22 Liáh⁴jɨy³ ba² diáh⁴ dsa³ ga³jú̱y³ chiaah¹ hi³ na³lɨ́y⁴ diáh⁴ ja̱á̱² Adán. Ba² ja̱³ba² liáh³ja̱³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y² Cristo. \v 23 Joó⁴ liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ jmiih⁴² ga³jmee⁴ hí⁴dxá⁴heey⁴ diáh⁴. Chiaah¹ Cristo nɨ³ na³lɨ́y⁴ hi³dxá³ ja̱y³ hi³ cá⁴lɨ́⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³. Mɨ² mɨ³hí⁴güéy³ ca̱á̱h³ ñaá² nɨ³, mɨ²ja̱³ ba² hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ diáh⁴ hi³ na³lɨ́y⁴ chié̱y². \v 24 Mɨ² mɨ³hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² nɨ³, mɨ² ma³jooy³ ma³tí̱y² Cristo nɨ³ chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ lii³²a² cáyh¹, chie̱é̱yh¹ diáh⁴ hi³ ca³dah²chiuuh³² hiíh⁴ la³, baáy⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³hee⁴ fáh⁴lí³, mɨ²ja̱³ ba² hí⁴tiéyh² guaa³ Dios Jmii³ nɨ³ duh³ Dios nɨ³ bɨh¹ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \v 25 Chiaah¹ Cristo nɨ³ ga³jmee⁴ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ hí⁴dxá⁴héy³ lɨ́⁴ hiíh⁴ hí⁴meéy² cáh³ti³² diáh⁴ enemigos chié̱y². \v 26 Baáy⁴ hi³ hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² hí⁴yeéy² fáh⁴ju̱y¹. \v 27 Chiaah¹ Dios nɨ³ gá⁴tiéyh² guaa³ Cristo nɨ³ jɨɨ⁴ hi³la³ hi³nɨ³, duh³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴. Baáy⁴ hi³ dsa³féh³ hi³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴ ba² gá⁴tiéyh² guaa³, joó⁴ há⁴ja̱³ hi³ liáh³ca̱a̱y³ hi³ hí⁴chiuúh² hiíh⁴ ji̱í̱⁴ chiáh² Dios nɨ³ ga³he⁴, chiaah¹ ñaá² Dios nɨ³ ba² nɨ³ gá⁴tiéyh² guaa³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \v 28 Hi³ja̱³ liu³u²xɨ³ mɨ² mɨ³chiuuh³² hiíh⁴ Cristo nɨ³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴, mɨ²ja̱³ yáh¹ hí̱³ba² ñaá² Cristo Ja̱á̱² Dios nɨ³ hí⁴tiéyh² ca̱á̱h³ guaa³ ñaá² Dios nɨ³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴, liáh³xɨ³ ñaá² Dios nɨ³ gá⁴tiéyh² guaa³ Cristo nɨ³ dsa³jéy⁴. Duh³ja̱³ ñaá² Dios nɨ³ bɨh¹ hí⁴táyh² guaa³ na³ca̱á̱y⁴ lɨ́⁴. \p \v 29 Baáy⁴ ca̱a̱³ chiáh² ba² hi³ nɨ³. ¿He²chiaah¹ hi³ xe̱y³ diáh⁴ hi³ ga³ja̱á̱y³ jmɨɨ³ dxa² diáh⁴ hi³ ma³ju̱y⁴ nɨ³, liu³u²xɨ³ há⁴hé³ he̱é̱yh³ hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ nɨ³? \v 30 Ba² há⁴hé³ cua̱a̱y¹ná² hi³ ga³cuo³²a² voo³²a² hi³ hí⁴chi̱í̱h² hí⁴beéh²a² liu³u²xɨ³ há⁴hé³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹. \v 31 Chiaah¹ liáh⁴jɨ³ ba² jmɨɨ́¹ chie̱y³ foóh¹ hí⁴jú̱³á⁴ jniá³. Jmɨ́yh³he̱é̱yh³ chieéy⁴ cáh³ti³² du³ñuúh²á⁴, ja̱³ba² liáh³xɨ³ hi³ he̱é̱yh³ chieéy⁴ hi³ naáy⁴ hi³ na³cu̱h⁴ah³ chia̱á̱h¹ah³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \v 32 Hu̱² dsa³ ca̱a̱³ cua̱a̱y¹ná² jniá³, liáh³ gá⁴tí̱³ gá⁴nií³á⁴ chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ gú⁴nuú¹ hi³ nieeyh⁴² Éfeso nɨ³, ¿xiah² ja̱³ niaáh² chieéy⁴ hi³nɨ³ hu̱² liáh³ja̱³? Chiaah¹ liu³u²xɨ³ he̱é̱yh³ hi³ há⁴hé³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹, mɨ²ja̱³ he̱é̱yh³ ba² chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dah²féh³: “Na³fáyh⁴ hi²chia⁴²a² hi²hi̱h²a² ja̱³nɨ́⁴ liáh³ rúh⁴ xa̱³²a² chiaah¹ há⁴hé³ nia⁴²a² xɨ³ máh⁴ na³ji̱í̱h⁴a² já̱⁴mɨ²hee³”, liáh³ja̱³ ca³dah²féh³. \p \v 33 Joó⁴ há⁴ hi³cuo³ah³ je² hí⁴dah²juúy² niaá⁴ah³. Chiaah¹ jmɨ́yh³he̱é̱yh³ liáh³xɨ³ hí̱³ ga³féh³: “Hi²xiáh³ ga³yeey³² jnia² hi³ hi²jmee²a² ca̱a̱³ chia̱a̱h²a² diáh⁴ hi³ mɨ³hey³².” \v 34 Bi³yá¹ah³ ñí¹ah³, há⁴ máh⁴ hi³jmee³ah³ hi³ mɨ³hee³², chiaah¹ xa̱³ah³ há⁴jáh³ah³ hi³ há⁴hé³ na³fáyh⁴ mɨ³cui̱i̱⁴ah³ dxú⁴ Dios. Ga³fayh⁴ liáh³nɨ³ duh³ hu̱² hí⁴hií²ah³ ca³liuh². \s1 Liáh³la³ hí⁴lí³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ \p \v 35 Joó⁴ ba² foóh¹ xe̱y³ hí⁴ŋɨɨ́⁴ juúh⁴: “¿Jmiih⁴² nɨ³ hí⁴lí³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ xa³ja̱³? ¿Jmiih⁴² ná⁴lɨ¹ cuerpo chiáh² diáh⁴ hí⁴lí³ liu³u²xɨ³ he̱é̱yh³ ba² hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ diáh⁴ ca̱á̱h³?” \v 36 Mɨ²ja̱³ liáh³la³ hi²fooh¹á²: “Dɨ́h¹ jlah³u³ niu³, chiaah¹ maáy³ ba² liáh³xɨ³ ga³lɨ́³ mɨ² ga³haay³² ca̱a̱³ mɨ¹ju̱³, há⁴hé³ hí⁴ñii³ xɨ³ há⁴hé³ hí⁴tiuu⁴ dsa³jéy⁴ hi³ ná⁴lɨ¹ mɨ¹ju̱³.” \v 37 Joó⁴ ca̱a̱³ mɨ¹mɨɨ¹ ba² nɨ³ ga³haay³², há⁴ja̱³ xaah¹. Liáh³ja̱³ ná⁴lɨ¹ chiáh² dɨ́h¹ gu³xɨ³ hé³ ba² ju̱³. \v 38 Joó⁴ Dios ba² nɨ³ ga³jmee⁴ xaah¹ liáh³xɨ³ niaá⁴ ñaá² hí⁴lí³. Joó⁴ na³guayh⁴ ba² ga³jmee⁴ Dios xaah¹ chiáh² liáh³ca̱a̱³ liáh³ca̱a̱³ diáh⁴ mɨ¹ju̱³ nɨ³. \v 39 Há⁴ja̱³ liáh⁴jɨ³ diáh⁴ cuerpo nɨ³ ree³ ná⁴lɨ¹. Na³guayh⁴ ba² cuerpo chiaa⁴²a² jnia² dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³, dxaáh² ba² na³lɨ́y⁴ diáh⁴ hi³ chiú̱³ guaa³tɨɨ², dxaáh² ba² na³lɨ́y⁴ diáh⁴ hi³tieéyh¹ jmɨɨ³, baáy⁴ dxaáh² ba² na³lɨ́y⁴ diáh⁴ hi³ xa³ cueé² cu̱ú̱². \v 40 Xe̱y³ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² yuuh¹ güii³ baáy⁴ xe̱y³ diáh⁴ hi³ nieeyh⁴² dxaah¹vó⁴ la³. Ree³ ba² dɨ³liíyh¹ diáh⁴, joó⁴ na³guayh⁴ ba² diáh⁴ hi³ xe̱y³ yuuh¹ güii³ liáh³xɨ³ diáh⁴ hi³ xe̱y³ dxaah¹vó⁴ la³. \v 41 Ba² na³guayh⁴ ba² liáh³xɨ³ ga³dxiih³² ñíh², dxaáh² ba² lii⁴ chiáh² sɨh³. Ba² dxaáh² ba² ca³dah²dxiih³² diáh⁴ ñú⁴heé¹. Baá⁴ ba² na³guayh⁴ liáh³xɨ³ liíyh¹ liáh³ja̱y³ liáh³ja̱y³ diáh⁴ ñú⁴heé¹ nɨ³. \p \v 42 Ja̱³ba² liáh³ja̱³ hí⁴lí³ mɨ² mɨ³hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ diáh⁴ dsa³jú̱y¹ nɨ³. Ga³haa⁴ cuerpo ja̱³ba² ga³xiah³, joó⁴ hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jú̱y³ cáh³ti³². \v 43 Cɨ̱ɨ̱³²a² ná⁴lɨ¹ cuerpo hi³ ca³lɨ³haa¹ joó⁴ mɨ² ma³lɨ³ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ xáh³ha³² dɨ́h¹ liih² hí⁴lí³. Hi³ ca³lɨ³haa¹ nɨ³ há⁴hé³ xa³ hi³ bii³² cáh³ti³², joó⁴ mɨ² ma³lɨ³ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ mɨ²ja̱³ cua̱a̱y¹ná² gaáy³ dɨ́h¹ xa³ hi³ bii³². \v 44 Hi³ ma³sa³ jmɨɨyh⁴²güii³ la³ ba² ca³lɨ³haa¹, joó⁴ hi³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ nɨ³ ná⁴lɨ¹ ca̱a̱³ hi³mɨɨ³² hi³ hí⁴jmeé⁴ Dios ba². Xa³ cuerpo hi³ na³hii⁴ jmɨɨyh⁴²güii³ la³, ba² xa³ cuerpo hi³ na³hii⁴ yuuh¹ güii³. \p \v 45 Liáh³la³ dsa³féh³ ñi² xi³ chiáh² Dios: “Hi³dxá³ ja̱y³ dsaá⁴ hi³ xɨ̱ɨ̱y³ Adán, gá⁴lɨ́y⁴ ja̱y³ dsa³ jmɨɨyh⁴²güii³ hi³ xa³ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiáh²”, joó⁴ Adán hi³ gá⁴hɨɨ́³ gɨh¹ ñi² güéy⁴ ga³cuo⁴ fáh⁴ji̱í̱h⁴ chiaa⁴²a² ba². \v 46 Joó⁴ há⁴ja̱³ hi³ na³hii⁴ yuuh¹ güii³ nɨ³ hi³ ga³sa³ dsa³jéy⁴. Hi³ na³hii⁴ dxaah¹vó⁴ la³ ba² nɨ³. Dsa³cɨ̱ɨ̱y³ ba² nɨ³ hí⁴sa³ hi³ hí⁴hii⁴ yuuh¹ güii³. \v 47 Hi³dxá³ ja̱y³ dsaá⁴ ja̱³ gá⁴lɨ́y⁴ chie̱é̱yh¹ ji̱i̱⁴, hi³dxá³ aáy⁴ ja̱³ yáh¹, dɨ́h¹ feh²a² Ñúh³a² Jesucristo, hi³ yá⁴xiaá² yuuh¹ güii³ ba². \v 48 Diáh⁴ dsa³ hi³ na³hiiy⁴ dxaah¹vó⁴ la³ na³lɨ́y⁴ diáh⁴ liáh³xɨ³ dsaá⁴ hi³ gá⁴lɨ́y⁴ chie̱é̱yh¹ ji̱i̱⁴. Baáy⁴ diáh⁴ dsa³ hi³ na³hiiy⁴ yuuh¹ güii³ nɨ³ yáh¹ hí⁴lí³ diáh⁴ liáh³xɨ³ Ñúh³a² hi³ jey¹ yuuh¹ güii³ nɨ³. \v 49 Ja̱³ba² liáh³xɨ³ chia̱²a² chiáh² dsaá⁴ hi³ gá⁴lɨ́y⁴ chie̱é̱yh¹ ji̱i̱⁴, ja̱³ba² liáh³nɨ³ hi²chia̱²a² chiáh² dsaá⁴ hi³ na³hiiy⁴ yuuh¹ güii³ nɨ³. \p \v 50 Joó⁴ naáy⁴ hi²fooh¹á² niaá⁴ah³ du³ñuúh²á⁴, hi³ liáh⁴jɨ³²a² jnia² chia̱²a² cuerpo hi³ ga³jú̱y³, há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴sa³ dxa²a² liáh³xɨ³ na³lɨ́⁴a² xi² ga³chiuuh³² hiíh⁴ Dios. Chiaah¹ hi³ ga³yeey⁴ ba² nɨ³ chia̱²a² la³ há⁴hé³ hí⁴jooy³ hí⁴sa³ dxa² xi² há⁴hé³ xa³ hi³ dsa³yeéy⁴. \v 51 Joó⁴ ba² naáy⁴ hi³ hí⁴dsaá⁴ há²ah³ ca̱a̱³ hi³ há⁴hé³ xe̱y³ ñi³² mɨ² dsa³jéy⁴: Há⁴ja̱³ liáh⁴jɨ³²a² hí⁴jú̱³a², joó⁴ liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴ hí⁴guáh⁴a². \v 52 Ca̱³ji̱i̱³ lɨ́⁴ la³ hí⁴guáh⁴a², liáh³xɨ³ hi³ ga³mih⁴²a² ba², mɨ² ma³hi̱i̱h² trompeta hi³ hí⁴hɨɨ́⁴ gɨh¹ ñi² nɨ³. Chiaah¹ hí⁴hi̱i̱h² trompeta, mɨ²ja̱³ hí⁴ji̱i̱h⁴ ca̱á̱h³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ma³ju̱y⁴ hí⁴tɨ̱́y⁴ diáh⁴ cuerpo hi³ há⁴hé³ máh⁴ jlɨ́h³ hí⁴dsá⁴yeéy⁴. Liáh⁴jɨ³²a² lɨ́⁴ ba² hí⁴guáh⁴a² mɨ²ja̱³. \v 53 Chiaah¹ cuerpo chiaa⁴²a² hi³ ga³yeey⁴ la³, ga³jmee⁴ hí⁴guáh⁴, duh³ hí⁴lí³ cuerpo hi³ há⁴hé³ máh⁴ dsá⁴yeéy⁴. Cuerpo chiaa⁴²a² hi³ ga³jú̱y³ la³ ga³jmee⁴ hí⁴guáh⁴ hí⁴lí³ cuerpo hi³ há⁴hé³ máh⁴ hí⁴jú̱y³ cáh³ti³². \v 54 Mɨ² ma³lɨ⁴ liáh³ja̱³ cuerpo chiaa⁴²a² nɨ³, mɨ²ja̱³ ma³jooy³ fáh⁴liu⁴ hi³ na³xɨɨ² liáh³la³: “Ja̱³nɨ́⁴ gɨh¹ ma³tiaa⁴²a², ma³yey³ ma³jooy³ chiáh² fáh⁴ju̱y¹. \v 55 Niu³ fáh⁴ju̱y¹ nɨ³, ¿jmiih⁴² ma³lɨ⁴ hi³ chie̱é̱yh¹ ga³jɨ̱h⁴u³ dsa³ nɨ³? Niu³ he̱e̱³, ¿xiah² ma³ŋaa³² hi³ bii³²u³ nɨ³?” \v 56 Vih²chiaah¹ dsaa² chiaa⁴²a² ba² nɨ³ ga³jɨ̱yh⁴ jnia² fáh⁴ju̱y¹ nɨ³, baáy⁴ ley mɨ³dsaáy⁴ nɨ³ ga³cuo⁴ dsaa² chiaa⁴²a². \v 57 Joó⁴ hi²xiáh³ jmɨ²heéy¹ Dios hi³ ga³jmee⁴ ga³tiaá⁴a² jnia², dxɨ́⁴lieey³² Ñúh³a² Jesucristo nɨ³. \p \v 58 Hi³ja̱³ yáh¹ mɨ¹du³ñuúh²á⁴, hi³ñí³ah³ chia̱á̱²ah³ xiaa³dsaa³² liáh³nɨ³ ba². Hi³ já⁴ hi³jmee³ah³ gɨh¹ veyh³ ba² ta² chiáh² Ñúh³a² nɨ³, chiaah¹ maá³ah³ ba² hi³ há⁴ja̱³ hi³ dɨ́h¹ jmee³ah³ ga̱³ah³ nɨ³ ta² hi³ jmee³ah³ chia̱á̱h¹ah³ Ñúh³a² nɨ³. \c 16 \s1 Cuu² hi³ ga³cu̱h⁴ chiáh² diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ \p \v 1 Ca³jaa¹ chiáh² cuu² hi³ ga³cu̱h⁴²ah³ chiáh² diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³, hi³jmee³ah³ chia̱á̱²ah³ ja̱³ba² liáh³xɨ³ gá⁴taáyh⁴ ta² chiáh² diáh⁴ ñuúh⁴guah³ liáh³ca̱a̱³ liáh³ca̱a̱³ diáh⁴ fɨɨ³ hi³ na³hii⁴ vó⁴ Galacia nɨ³. \v 2 Mɨ² ma³niaá⁴ liáh³ca̱a̱³ je²jmɨɨ́¹, mɨ²ja̱³ liáh³ja̱³ liáh³ja̱³ah³ ga³jmee⁴ hi²jniaa³ah³ ca³jaa¹ ca³liuh² cuu² hi³ ma³tɨ̱́³ah³ ma³yey³ je²jmɨɨ́¹. Hi³dxɨ³ah³ ñuú³ xɨ³ ma³tɨ̱́³ah³ ñuú³ baáy⁴ ca³liuh² xɨ³ ca³liuh² ba² ma³tɨ̱́³ah³. Hi³jniaa³ah³ dxú⁴ duh³ há⁴ja̱³ mɨ² ma³dxaá²á⁴ nɨ³ ja̱a̱h¹ ba² hi²cu̱h⁴²ah³ foo³. \v 3 Baáy⁴ duh³ mɨ² ma³dxaá²á⁴ nɨ³ mɨ²ja̱³ hi²sɨ́⁴á⁴ Jerusalén diáh⁴ hi³ ma³dxɨ́⁴ah³ duh³ hí⁴dsá⁴ca̱³ diáh⁴ foo³ chia̱á̱²ah³ nɨ³ xi² nieeyh⁴² diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³, ba² hí⁴dah²cá̱² ca̱a̱³ carta. \v 4 Baáy⁴ xɨ³ nɨ³ ta³guáy¹ chieéy⁴ ñii⁴ yáh¹, mɨ²ja̱³ ba² ñii⁴ chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴. \s1 Diáh⁴ fɨɨ³ xi² ná⁴lɨ¹ dsɨ́² dsaa³² Pablo ja̱³ \p \v 5 Ya³mé⁴á⁴ niaá⁴ah³ mɨ² ma³ŋɨ́³á⁴ vó⁴ Macedonia nɨ³, chiaah¹ nɨ³ ga³jmee⁴ ñii⁴ dsa³jéy⁴. \v 6 Foóh¹ ba² hi²cueeh⁴²á⁴ chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³ ca̱a̱³tú̱⁴ jmɨɨ́¹, hu̱² gɨh¹ na³ca̱á̱y⁴ jí̱h²maá¹. Mɨ²ja̱³ niaá⁴ah³ hí⁴jooy³ gua³tia̱á̱¹ah³ chieéy⁴ duh³ hí⁴jooy³ ñii⁴ xi² ga³jmee⁴ ñii⁴. \v 7 Chiaah¹ há⁴hé³ naáy⁴ hi³ mɨ³ja̱³ dɨ́h¹ hi²joo¹á² niaá⁴ah³ ba². Naáy⁴ hi²güey⁴² chia̱a̱h⁴²á² niaá⁴ah³ voó³ ca³liuh², xɨ³ hí⁴cuó⁴ jú¹hiíh⁴ Ñúh³a² nɨ³ liáh³ja̱³. \v 8 Joó⁴ fɨɨ³ Éfeso la³ ruh³ hi²cueeh⁴²á⁴ hí⁴dxá⁴héy³ lɨ́⁴ jmɨ́¹feh⁴ chiáh² Pentecostés, \v 9 chiaah¹ hi²xiáh³ liih² na³na² fi¹ chieéy⁴ hi³ hi²jmeey⁴² ta² ja̱³nɨ́⁴, baáy⁴ maay⁴ hi³ hí⁴bí⁴hɨɨ́y⁴ dxú⁴, gu³xɨ³ ba² hi²xiáh³ fɨɨ́y⁴ diáh⁴ hi³ dɨ³na³chiy⁴ chie̱é̱yh¹ jniá³. \p \v 10 Xɨ³ hí⁴dxaá² Timoteo xi² niaah⁴²ah³ nɨ³, hi³jmeeh³²ah³ he̱é̱yh³ duh³ hí⁴ji̱í̱h⁴ dxú⁴ chie̱é̱yh¹ niaá⁴ah³, chiaah¹ ja̱³ba² ta² chiáh² Ñúh³a² hi³ ga³jmeey⁴ jniá³ nɨ³ nɨ³ ga³jmee⁴. \v 11 Hi³ja̱³ gu³xɨ³ hí̱³ niaá⁴ah³ há⁴ hi³jmeeh³²ah³ ca³jaa¹. Hi³gua³tia̱á̱¹ah³ chiáh² ba², duh³ hí⁴jooy³ hí⁴jeéyh³ ca̱á̱h³ xi² je¹á² la³, chiaah¹ ga³já̱⁴á⁴ la³ chia̱a̱h⁴²á² diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³. \p \v 12 Ca³jaa¹ chiáh² du³ñuúh²a² Apolos nɨ³ yáh¹, gá⁴foóh²á⁴ ba² hi³ hí⁴jmeé⁴ jmɨ²heé¹ dsaa³² chie̱é̱yh¹ ja̱y³aáy⁴ diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³ dsá⁴ñi³ niaá⁴ah³, joó⁴ há⁴hé³ gá⁴nuú³ dsaá² ŋaá². Dsaa³² mɨ² mɨ³ta³guáy¹ chiáh² ba². \s1 Liáh³la³ gá⁴hɨɨ́³ gɨh¹ ñi² gá⁴féh³ Pablo ja̱³ \p \v 13 Há⁴ hi³guɨ̱ɨ̱³ah³, hi³ñí³ah³ chia̱á̱²ah³ xiaa³dsaa³² liáh³nɨ³ gua³taá³ah³ chia̱á̱²ah³ liáh³nɨ³. Hi³jmee³ah³ bí⁴há²ah³ jɨɨ⁴ lɨ́⁴. \v 14 Jɨɨ⁴ ba² he² nɨ³ hi²jmee³ah³, hi³jmee³ah³ jé⁴ há²ah³ baáy⁴ naa³ah³ chia̱á̱²ah³ ba². \p \v 15 Ja̱³nɨ́⁴ yáh¹ du³ñuúh²á⁴, mɨ³maá³ah³ ba² hi³ familia chié̱y² Estéfanas nɨ³ gá⁴taáy³ dsa³jéy⁴ lɨ́⁴ fɨɨ³ Acaya nɨ³, liáh³ lɨ́⁴he² fáh⁴liu⁴ chiáh² Cristo. Baáy⁴ ma³dah²cuóy² mii⁴ diáh⁴ cáh³ti³² hi³ hí⁴dsá⁴tia̱a̱² chiáh² diáh⁴ du³ñuúh²a². \v 16 Hi³ja̱³ yáh¹, ga³ŋɨɨy⁴ chia̱á̱²ah³ hi³ hi²nuu³ah³ dsaá² chiáh² diáh⁴ dsa³ hi³ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ diáh⁴ hi³nɨy³². Baáy⁴ hi³nuu³ah³ dsaá² chiáh² liáh⁴jɨy³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³tia̱a̱² chia̱á̱²ah³ baáy⁴ diáh⁴ hi³ ca³dah²jmee⁴ ta² chiáh² Dios nɨ³. \v 17 Hi²xiáh³ jé⁴ dsɨy⁴ chiaah¹ hi³ ma³güe⁴ la³ Estéfanas, chie̱é̱yh¹ Fortunato, baáy⁴ Acaico, chiaah¹ diáh⁴ hi³nɨy³² nɨ³ ma³dah²jmeé³ hi³ há⁴hé³ gá⁴jooy³ gá⁴jmeé¹ah³ niaá⁴ah³ chiaah¹ hi³ há⁴hé³ niaah⁴²ah³ la³. \v 18 Ma³dah²cuoó⁴ gɨh¹ jniá³ hi³ bií⁴ ca³jaa¹ chiáh² Dios, baá⁴ ba² liáh³ja̱³ niaá⁴ah³. Ga³jmee⁴ hi²jmeeh¹ah³ he̱é̱yh³ diáh⁴ dsa³ hi³ ca³dah²jmee⁴ liáh³xɨ³ diáh⁴ hi³nɨy³². \p \v 19 Liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³ diáh⁴ hi³ ca³dsa³taáy³ hi³ nieeyh⁴² diáh⁴ fɨɨ³ hi³ na³hii⁴ Asia. Aquila chie̱é̱yh¹ Priscila chie̱é̱yh¹ diáh⁴ dsa³ hi³ ga³ŋɨɨyh⁴ xɨ¹ñúh⁴ chiáh² diáh⁴, ca³dah²xɨy⁴ saludos chia̱á̱²ah³ liáh³xɨ³ jmɨ́yh³ niaá⁴ Ñúh³a² nɨ³. \v 20 Liíh⁴ dsɨ́² niaá⁴ah³ liáh⁴jɨy³ diáh⁴ du³ñuúh²a² nɨ³. Hi³hí̱¹ah³ hi³jmeeh³²ah³ oóh²ah³, hi³cuh³ah³ ñi² oóh²ah³ joó⁴ há⁴ja̱³ dxaáh² cua̱a̱y¹ná². \p \v 21 Jniá³ Pablo la³, ga³sɨ́⁴á⁴ saludos chia̱á̱²ah³, jmɨ́yh³ ñeéy⁴ nɨ³ xɨɨy⁴ hi³ la³. \p \v 22 Xɨ³ xe̱y³ hi³ há⁴hé³ nieéy² Ñúh³a² Jesucristo, cua²bi³chií⁴ Dios nɨ³ chiáh². ¡Mɨ³hí⁴güéy³ Ñúh³a² nɨ³! \p \v 23 Gua²cuó³ chiáh² liáh³nɨ³ Ñúh³a² Jesucristo nɨ³ liáh⁴jɨ³ hi³ dɨ́h¹ ga³cuoó⁴ niaá⁴ah³ nɨ³. \v 24 Dxɨ́⁴lieey³² xi³ la³ ga³fooh³²á⁴ niaá⁴ah³ liáh⁴jɨ³ah³ lɨ́⁴ hi³ bií⁴ naá⁴á⁴ niaá⁴ah³ hi³ fáh⁴ hi³ chia̱a̱h⁴²á² Cristo Jesús. Amén.