\id PHP  - Chuave NT [cjv] -Papua New Guinea 1992 (DBL -2014) 
\h Firipai 
\toc1 Pauro Yaromi Munom Ganom Firipai Ari Yokamai Boi Erome 
\toc2 Firipai 
\toc3 Fir 
\mt1 Pauro Yaromi Munom Ganom Firipai Ari Yokamai Boi Erome  
\ip Ena Pauro yaromi iki birom ori Roma kan iki tei moingua yaromi bei moiro munom ganom i Firipai ari boi erome. Firipai i iki birom ori wom Maseronia akai suna tei dumie. Koma Pauro Firipai tei furo Yesu gunom kam di mari de erongoro ena ari suwo koropane Yesu fi ki si teimie. Ena okome Pauro kan iki tei moingua Firipai ari bei moiro kongo mukom kuku boiro yai ta Epaforaita teingoro ena yaromi iro furo Pauro tomie. Ena Pauro mun firo ka munom ganom i boi erome. Te Pauro kan iki tei moimba yaromi mun fingua ena “Ne yokamai ama mun firo moiyo!” diro Firipai ari ka munom boi erome.  
\c 1  
\p
\v 1 Na Pauro munom ganom i ne Firipai iki birom ori bei moinga yokamai boi ereiye. Na te Timoti yaromi ama moipuka no surai Kirisito Yesu nuwi kokonan gan moipuiye. Ena na bei moiro ne Yai Gumam gama yo teinga Kirisito Yesu si dauinga yokamai muruwo te ne Yai Gumam gama kiapanom bei ereinga yokamai gere te ne Yai Gumam gama akire di ereinga yokamai gere munom ganom i boi ereiye.\x * \xo 1:1 \xt Ap 16:1, 12-40\x*  
\v 2 Ena “No Nenom Yai Gumam te Ari Wanopanom Yesu Kirisito gere uro ne yokamai bei nokapu de erere te bei wira di erowaipire,” epe diro ka make ei ereiye.\x * \xo 1:2 \xt Ro 1:7; Gar 1:3; Fmn 1:3\x*   
\s1 Pauro bei moiro Firipai ari kanom i firo ka make ei tome  
\p
\v 3 Ena ka make eika kakom tei na ne yokamai kanom fi erero Yai Gumanam yaromi mun fi teiye.\x * \xo 1:3 \xt Ro 1:8; 1 Ko 1:4\x*  
\v 4 Te na ne yokamai kanom wayom bei fire ka make ei teika kakom kakom na mun fi erere ka make ei teiye.  
\v 5 Te koma na uro ne yokamai moingi tei uka kakom tei ne yokamai akire di nareinga te moi furo epena ama ne yokamai na akire di nareinga ena na gunom kam di mari deika ena na ne yokamai mun fi erere ka make ei teiye.  
\v 6 Akire di nareinga iran i mora kanikai Yai Gumam uro ne yokamai moingi tei kokonan nokapu mapunom boire bei erere bei furo furo okome Kirisito Yesu tokoi unangua kakom tei kokonan i bei gouname. \x * \xo 1:6 \xt 1 Ko 1:8; Fir 2:13\x*  
\v 7 Ena epena na kan faika kakom te koma na yo moiro ena na fu ari fi ki si tekeinga yokamai moingi tei furo “Gunom kam i kawom dume,” di mari de erere te na ama fu ari fi ki si teinga yokamai moingi tei furo denom minom bei erowai te ereika kakom tei ne yokamai akire di nareime. Ena Yai Gumam bei nokapu de narongua ena na kokonan i beika kakom tei na te ne yokamai gere kokonan i Yai Gumam narongua ama bepunie. No kokonan i ama bepunga ena na denam minam ne yokamai muruwo mun ori wom fi erere inokore nokapu ei ereika i faimie.  
\v 8 Te Yai Gumam mora fingua na ka kawom epe duwaiye: “Kirisito Yesu nenen dem miriyom ne yokamai mun fi eronguamere epe na denam minam mun fi ereiye,” epe ka kawom diye.\x * \xo 1:8 \xt Ro 1:9\x*   
\p
\v 9 Ena na ka make epe Yai Gumam ei towaiye: “O, Yai Gumam, ne bei moiro Firipai ari yokamai akire di erengere ena yokamai denom minom towane towane mun fi ereinga mapunom i moko iwa nangua iran yokamai tai kawom mora fire te ari mapunom beinga i kawom ipu si erowaime.  
\v 10 Ena yokamai denom minom mun fi ereinga mapunom i moko iwa nangua iran yokamai tai ta ta mapunom nokapu muruwo ama nou kei enaime. Ena okome Kirisito yaromi tokoi unangua kakom tei yokamai denom minom feke dowangore te yai ta ‘Yokamai mapunom niki dongua beime,’ epe di erekename.\x * \xo 1:10 \xt Kor 1:9-10 \x* \x * \xo 1:10 \xt Fir 1:6; 2:16; 1 Te 5:23\x*  
\v 11 Ena epena yokamai mansinomdi tei moinga Yesu Kirisito yo tongua mapunom yokamai fai si di erowangua ena yokamai yo tere wanaimie. Yokamai yo tere wanainga ena ari yai opai muruwo Yai Gumam kam akire duwaime,” ka make epe ei teiye.\x * \xo 1:11 \xt Yo 15:8\x*   
\s1 Yesu gama yokamai mansinomdi tawa wanero Kirisito kokonan bei teime  
\p
\v 12 Ena, ne Yai Gumam gama yokamao, ne yokamai ka duwaika fiyo! Tai ipun dongua na moiki tei fuka di naronguai tarom i gunom kam di mari deinga konom i si fere dekeme. Tamanume. Na tei moiro gunom kam di mari deika \x * \xo 1:12 \xt 2 Ti 2:9\x*  
\v 13 iran i kiminom ari Sisa ikomdi kiapam beinga yokamai te ari na moiki tei moinga yokamai muruwo mora finga na Kirisito nuwi kokonan beika na kan faiye.\x * \xo 1:13 \xt Ap 28:16; Ef 3:1\x*  
\v 14 Te na kan fairo Yai Gumam gunom kam a ki sika ena Yai Gumam gama yokamai munmane bei moire Ari Wanopanom fi ki ori wom si tere iran i kakom kakom kuri fikeinga mapunom i moko iwa fungua ena Yai Gumam kam i erowai tero di mari deime.   
\p
\v 15 Ena te na kawom duwaiye. Ari suwo koropane niki de fi narere kura kam di narere ena “Na ime de narowapune,” dinga iran Kirisito kam di mari deimba te ari suwo koropane na mun fi narere kam i di mari deime.  
\v 16 Ari mun fi nareinga yokamai mora kaninga Yai Gumam nawi dongoro na uro “Gunom kam i kawom dungua ari firaime,” diro ari di mari de ereika ena yokamai denom minom mun fi narere kam i di mari deime.  
\v 17 Te ari niki de fi nareinga yokamai “Nonon kanom akire duwapune,” diro inokore einga yo tere faikengoro Kirisito kam di mari deime. Yokamai di fingai “Na kan faikai kakom suwo ipun dowangua iro moko iwa furo narowapune,” diro ka i di mari deime.  
\v 18 Ari epe beimba na niki de fikeiye. Kawom, ari niki de fi nareinga bo te mun fi nareinga i tai gawo toka dumba yokamai furo Kirisito yaromi kam di mari deinga i kawom faimie. Ena na mun fiye.   
\p
\v 19 Ena kakom kakom ne yokamai bei moiro na kanam dairo ka make ei teinga ena Yesu Kirisito Murom i bei moiro akire di narongua ena na kanikai tarom i epena na moiki tei fuka di narongua bei niki de narekenamba ari yokamai nawi mena dowainga ena na mun fi moraiye.\x * \xo 1:19 \xt 2 Ko 1:10-11\x*  
\v 20 Ena na kokonan benaika kakom i “Na gai goikenaiye,” diro inokoronam yoporam boiro ei fiye. Tamanume. Na epe di fikai tai mapunom kakom kakom bei moikamere epe wom epena tokoi ama benaika ena na kuri fikere na yokori moraipo te na goraipo te tai ta ta muruwo benaikai ari kanere Kirisito kam bawom duwaime.\x * \xo 1:20 \xt 1 Pi 4:16\x*  
\v 21 Ena na inokore epe ei fikai na yokori moraikai Kirisito yaromi kokonanom waiyom towane bei towaiye. Te na goraika na tai nokapu wom inaiye. \x * \xo 1:21 \xt Gar 2:20\x*  
\v 22 Ena na mangi tawa yokori moraikai kokonan benaikai mukom korangua ena na tawa yokori moraika konom dourom boraipo tawa ma dere Kirisito moingui tei naika konom dourom boraipo na fikeiye.\x * \xo 1:22 \xt Ro 1:13\x*  
\v 23 Ena na denam minam ikai tei inokore suwo eiye. Na di fikai na dere kamundi iwa furo Kirisito gere towane morapukai i nokapu wom dumba \x * \xo 1:23 \xt 2 Ko 5:8\x*  
\v 24 na mangi tawa yo moiro ne yokamai akire di erowaika i epena faname.  
\v 25 Ena “Na tawa yo moraiye,” diro fi kun daiye. Na yo moiro ne yokamai kokonan towane bei erowaikoro fi ki suwainga erowai towangoro te ne yokamai ama mun firaime.  
\v 26 Ena na kan iki ma dere mena uro na tokoi fu ne yokamai moraingi tei naika iran i ne yokamai Kirisito Yesu kam bawom diro mun ori wom firaime.   
\p
\v 27 Ena na yokori moraipo goraipo ne yokamai Kirisito gunom kam dunguamere epe dourom boiyo! Ena ne yokamai gunom kam epe dourom borainga na fu ne yokamai ekanaipo te ari kanom dingai towane firaipo na di firaikai ne yokamai denom minom towane eire arere moiro inokore towane wom ei firo gunom kam di mari dowainga kokonanom towane beiro Yai Gumam kiam yokamai kura boi erowaimie.\x * \xo 1:27 \xt Ef 4:1; 1 Te 2:12\x*  
\v 28 Ena ne yokamai bei moiro ari bei niki de ereinga yokamai kurinom fi erekeiyo! Ne yokamai gunom kam epe dourom borainga ena ari yokamai fi moraingoro Yai Gumam guwom akai ewi dere te ne yokamai akire di erere kakom kakom moi kuwom suwainga akaiyom erowame. Kawom, Yai Gumam nenen epe bename.  
\v 29 Ena ne yokamai Kirisito fi ki si teinga ena Yai Gumam “Ne yokamai fi ki si teinga mapunom towane erekeiye. Tamanume. Ne yokamai kokonan bei nareinga iran ganom kipi ama inaime,” diro eronguai iran firo gunom kam nokapu dourom boiyo! \x * \xo 1:29 \xt Ap 5:41\x*  
\v 30 Koma ne yokamai kaningai te epena ama ka i fingai na Yai Gumam kokonanom bei teika iran ari bei niki de nareingamere epe ari ne yokamai bei niki de ereime.\x * \xo 1:30 \xt Fir 1:13; 1 Te 2:2\x*   
\c 2  
\s1 Kirisito yaromi Ari Wanopanom moimie  
\p
\v 1 Ena Kirisito yaromi bei moire ne yokamai denom minom bei erowai tongua te yaromi dem miriyom mun fi erongua mapunom ne yokamai akire di erongua te ne yokamai Murom Sumuna ama fana gairo moinga te ne yokamai bei moiro towane towane kanom fi ereinga  
\v 2 iran i ne yokamai inokore towane enainga na mun ori wom firaika mapunom i moko iwa name. Ena inokore towane enainga i epe: Ne yokamai nen towane towane denom minom mun fi erowaime. Te ne yokamai denom minom te nomanenom towane eire moiro kokonanom towane ama benaime.  
\v 3 Ena ne yokamai nenen kanom akire dire unanan kou kou eikeiyo! I tamanume. Ne yokamai bei moire arinoma yokamai moraingi berere tei dere nenen kanom akire dikenaimba ne yokamai bei moiro arinoma kanom akire diyo!\x * \xo 2:3 \xt Gar 5:26; Ro 12:10 \x*  
\v 4 Ena ne yokamai bei moire nenen kanom wayom i towane kiapam beikeiyo! Tamanume. Ne yokamai fure nenen arinoma yokamai kanom wayom ama kiapam beiyo!\x * \xo 2:4 \xt 1 Ko 10:24, 33 \x*  
\v 5 Ena Kirisito Yesu mapunom benguamere epe ne yokamai mapunom i ama epe beiyo!  
\v 6 Yaromi kawom Yai Gumam epemere moimba yaromi Yai Gumam epemere moingua mapunom i benaro kam fikemie.\x * \xo 2:6 \xt Yo 1:1-2; 17:5 \x*  
\v 7 I tamanume. Yaromi mapunom epe i ma dero furo nuwi kokonan gan epemere mapunom i bengoro ena ari di kaningai “No yokamai ganom dinom koipungamere epe yaromi ama gam dinom koime,” di kanime. \x * \xo 2:7 \xt 2 Ko 8:9; Yo 1:14 \x*  
\v 8 Ena yaromi nenen fingua fi akongua Yai Gumam giramdi tei dourom boiro bei furo goime. Kawom, yaromi eri yoro bakomdi goime.\x * \xo 2:8 \xt Ro 8:3; Ip 5:8; 12:2 \x*  
\v 9 Epe bengua iran Yai Gumam furo yaromi akire diro i teme iwa wom dero te yaromi kam i akire diro ari kanom i muruwo ime di erome.\x * \xo 2:9 \xt Ap 2:33; Ef 1:20-21; Ip 1:3-4 \x*  
\v 10 Yai Gumam bei moiro yaromi kam akire diro kam i Yesu ye diro daingua iran i ari kamundi tei moinga yokamai te ari mangi tawa moinga yokamai ama te ari mansinomdi oropo tei moinga yokamai muruwo kaunom gurom boi tere kam bawom di tere \x * \xo 2:10 \xt Ro 14:11 \x*  
\v 11 “Yesu Kirisito yaromi nonon yokamai Ari Wanopanom moime,” di mari duwaime. Ena yokamai Yesu kam wayom epe di mari duwainga yokamai Nenom Yai Gumam kam i ama akire duwaime.\x * \xo 2:11 \xt Ro 10:9 \x*   
\s1 Yesu gama yokamai fu ari yokama moingi suna tei furo kewa donguamere epe moraimie  
\p
\v 12 Ena na yokoi ei neika yokamao, komari kakom kakom na ne yokamai moingi tei moika ne yokamai na giranamdi gore dire dourom boingamere epe na ne yokamai igere epena ama moikepunga ne yokamai dourom boinga mapunom moko iwa namie. Ena ne yokamai bei moiro “Yai Gumam nokapu wom moime,” di firo kam bawom diro ena ari Yai Gumam konom dourom boingamere epe ne yokamai dourom boiyo!\x * \xo 2:12 \xt 1 Pi 1:17 \x*  
\v 13 No yokamai mora kanupunga Yai Gumam u ne yokamai moingi suna tei uro akire di erere nenen finguamere ne yokamai imari de erongua iran ne yokamai yaromi nenen inokore ei finguamere epe kokonanom benaimie.\x * \xo 2:13 \xt 1 Ko 12:6; 15:10; 2 Ko 3:5; 1 Te 2:13 \x*   
\p
\v 14 Ena ne yokamai tai kan mapunom muruwo beingai kura kam dingai mapunom te kura boingai mapunom ma dere mapunom nokapu muruwo beiyo!  
\v 15 Epe benaingai ena ari yokamai kanere “Ne yokamai bianom beinga yokamai moime,” dikenaingoro te ne yokama denom minom dinepe dongua i dikename. Ena ne yokamai Yai Gumam gama nokapu wom moingamere ena ne yokamai bei moiro ari niki ori wom deinga bianom faingua yokamai moingi suna tei kei faire ena kewa donguamere epe ne yokamai wan moiyo!  
\v 16 Ne yokamai epe wan morainga kakom tei ari denom minom koi inainga kam i yokamai di mari de ereiyo! Di mari de erowainga ena okome Kirisito tokoi unangua kakom i na mun ori wom fi erowaiye. Kawom, ne yokamai mapunom epe benainga ena na firaika na kokonan i ne yokamai bei ereikai te na yoporanam boi ereikai yo morom fiasi de erekeiye.\x * \xo 2:16 \xt Fir 1:10; 1 Te 2:19; Gar 2:2 \x*  
\v 17 Koma ari Yai Gumam mun fi tere non sipsip ire sire teingoro Yai Gumam mun finguamere epe ne yokamai Yai Gumam fi ki si teinga yaromi mun fi erome. Koma ari non sipsip singa kakom i yokamai nuwi wain non boromdi ama fera dingoro ena Yai Gumam mun fime. Ena epemere ari na nainaingoro na akinam ne yokamai fi ki si teinga mapunom i fera diro ako suwangua ena Yai Gumam mun firangoro ena na ama mun firaiye. Te na mun fika te ne yokamai muruwo ama mun firaingamere epe na mun ori wom firaiye.\x * \xo 2:17 \xt Ro 15:16; 2 Ti 4:6 \x*  
\v 18 Ena epemere ne yokamai ama mun firainga te na mun firaikamere epe ne yokamai ama mun firaime.\x * \xo 2:18 \xt Fir 3:1; 4:4 \x*   
\s1 Timoti te Epafodaita yai surai kanom  
\p
\v 19 Ena no Ari Wanopanom Yesu “O” duwangua na bei moiro “Timoti yaromi dero inako de ure ne yokamai kanom wayom i di narowangoro na firo denam minam moko iwa name,” diro yaromi awi ne yokamai moingi tei de erowaiye.  
\v 20 Te na denam minam ne yokamai ei ereikamere epe Timoti yaromi towane wom dem miriyom ne yokamai ei erere “Akire di erowaiye,” di firo inokore munmane nan eme.  
\v 21 Te ari na moiki tei ama moinga yokamai muruwo bei moiro nenen kanom wayom beinga i kiapam beire te Yesu Kirisito yaromi kokonanom i kiapam beikeinga ena yokamai ewi dowaika i faikename. \x * \xo 2:21 \xt 2 Ti 4:10 \x*  
\v 22 Faikenamba te ne yokamai mora kaninga Timoti yaromi yai nokapu wom moime. Te wam bei moiro auwom akire di tonguamere epe yaromi bei moiro na Yai Gumam gunom kam di mari deika kokonan i akire di narome.  
\v 23 Iran i koma na kan faika yo moraipo u mena naipo firaika okome na bei moiro yaromi ne yokamai moingi tei kene kene eire awi de erowaiye.  
\v 24 Te na epe ama fi kun daika Ari Wanopanom yaromi kon yau narowangoro ena kakom gawo toka moiro na ne yokamai moingi tei unaiye.   
\p
\v 25 Ena na di fikai “Na Epaforaita yaromi ama awi ne yokamai moingi tei dowaiye,” epe di fiye. Yaromi no yokamai arinom moiro te gunom kam di mari dopunga kokonan ama iro “Gunom kam i kawom dume,” diro ari di mari de erome. Koma ne yokamai bei moire yaromi awi na moiki tei deingoro ena yaromi uro na kokonanam i akire di narome.\x * \xo 2:25 \xt Fir 4:18 \x*  
\v 26 Ena yaromi “Ne yokamai ekanaiye,” diro dem miriyomdi ne yokamai kai mei erongoro te yaromi kanunguai ari “Yaromi i nupi faimie,” dinga ne yokamai finga ena niki de fime.  
\v 27 Te kawom koma yaromi nupi fainguai mora goraro bengua Yai Gumam bei moiro yaromi akire di tome. Te Yai Gumam uro yaromi towane kam firo akire di tekemie. Tamanume. Yaromi uro na kanam ama fi narome. Na epe di fiye: “Epena na kan iki faika iran Epaforaita yaromi gorangua tai ipun dongua fuka di narongua tarom i moko iwa name,” epe di fipa Yai Gumam uro yaromi akire di tongua iran yaromi uro na kanam ama fi narome.  
\v 28 Iran na “Ne yokamai yaromi kanero tokoi mun firaime. Te na bei moiro ‘Yaromi gorame,’ diro ipun fika i ama gouname,” diro na mun firo di fikai na bei moiro yaromi awi ne yokamai moingi tei de erowaiye.  
\v 29 Ena yaromi unangua Ari Wanopanom gama bei moiro arinoma yokama ekukureingamere epe ne yokamai yaromi mun fi tere kukureiyo! Kawom, ne yokamai ari epe mere moinga yokamai kanom akire diyo!  
\v 30 Te yaromi Kirisito kokonanom beiro “Na goraika i faname,” di fime. Tamanume. Yaromi “Ne yokamai moikere na akire di narekenare beimie,” epe di firo kokonan beiro akire di narongua ena ne yokamai yaromi kam akire di teiyo!\x * \xo 2:30 \xt 1 Ko 16:16, 18; 1 Ti 5:17 \x*   
\c 3  
\s1 Ari kawom yo tere morainga kam  
\p
\v 1 Ena ne Yai Gumam gama yokamao, na kanam munom boika gounaro beme. Ne yokamai Ari Wanopanom si dauinga ena mun firo moiyo!  
\p Ena na koma ka ne yokamai boi ereikamere epe na tokoi boi erowaika i fanamie. Kawom, na tokoi munom boraika akire di erowame. Ena na ka epena diro boraika i fiyo!\x * \xo 3:1 \xt Fir 2:18; 4:4 \x*  
\v 2 Ne yokamai bei moiro ari niki deinga yokamai unainga kanere kenom beiyo! Yokamai uro “Ne yokamai ganom guwo duwainga iran Yai Gumam ‘Ne yokamai yo tere moime,’ duwame,” epe dimba yokamai bei moiro ari ganom guwo dinga mapunom towane inokore ei teinga ena ne yokamai kan kenom beiyo!\x * \xo 3:2 \xt Sam 22:16, 20; Rew 22:15 \x*  
\v 3 Yokamai furo “Yai Gumam bei moiro ‘No yokamai na ganama moime,’ duwame,” diro ganom guwo dinga mapunom kasu beinga dourom boimba no yokamai furo mapunom i dourom boikepune. Tamanume. Yai Gumam Murom Sumuna uro nonon yokamai akire di norongoro ena no yokamai Yai Gumam kam bawom dire Kirisito Yesu si dauwiro wan moipunga iran i no yokamai Yai Gumam gama yokamai kawom moipune.\x * \xo 3:3 \xt Ro 2:28-29 \x*  
\v 4 Te na “Yura ari mapunonom dourom boika ena Yai Gumam ‘Na yo tere moime,’ dume,” epe di fikeipa epe di firaika ena na bei moiro ari “No yokamai Yura ari mapunonom kawom dourom boipunga ena Yai Gumam ‘No yokamai yo tere moime,’ dume,” dinga yokamai ime de erere Yura yai kawom moiye.\x * \xo 3:4 \xt 2 Ko 11:18, 21 \x*  
\v 5 Na Yura ari mapunonom epe dourom boiye: Na manam kui engua kakom moi fure aro kakom okonom koro muruwo te koro suraiye goungua ari na ganam guwo dime. Te na nenam manam surai Isirae ari moipire. Ena na Bensamin gauwom moiye. Te na awanoma yokamai mapunom beinga i muruwo dourom boiye. Te Feresi ari furo Mose ka di guwo dungua dourom boingamere epe na dourom boiye.\x * \xo 3:5 \xt Lk 1:59; Ro 11:1; 2 Ko 11:22; Ap 23:6 \x*  
\v 6 Te na “Yai Gumam finguamere epe dourom boraiye,” di fire ena Yesu fi ki si teinga yokama bei niki de ereiye. Te na Mose ka di guwo dungua dourom boika ari yokamai kanere “Na ka di guwo dungua muruwo mora dourom boime,” dime.\x * \xo 3:6 \xt Ap 8:3 \x*  
\v 7 Ena na Yura ari mapunonom epe mere dourom boika koma na “Yo tere moiye,” di fipa epena na Kirisito fi ki si teika ena na “Koma dourom boika mapunom i tai noromanga tai dume,” epe di fiye.\x * \xo 3:7 \xt Mt 13:44, 46 \x*  
\v 8 Te koma dourom boika mapunom i towane tai noromanga tai dikeme. Tamanume. Na kanikai na Ari Wanopanam Kirisito Yesu kam inokore ei fika ena tai ta ta muruwo i tai noromanga tai dume. Ena “Na yaromi nuwi kokonan bei towaiye,” diro tai kan i muruwo ma deikai “Tai i tai noromanga tai dume,” di firo Kirisito yaromi towane ako ki siro  
\v 9 si dauiye. Ena na kokonan beire Mose ka di guwo dungua dourom boika Yai Gumam “Na yo tere moime,” epe dikeme. Tamanume. Epena na Kirisito fi ki si teika ena Yai Gumam “Na yo tere moime,” di narome. Kawom, na fi ki si teika ena Yai Gumam bei moiro “Na yo tongua yaiye,” diro kanam daime.\x * \xo 3:9 \xt Ro 3:21-22 \x*  
\v 10 Ena na tai towane wom kanaiye. Na Kirisito kam towane inokore ei fire te Kirisito yoporam boingua tokoi aronguamere epe na yoporam boinguamom i ama ire arire moraiye. Te yaromi kipi kaingua mapunom i ama ire goinguamere epe na mangi tawa moika ama kipi kaingua mapunom ire goingua mapunom i na ama inaiye.\x * \xo 3:10 \xt Ro 6:3-5; 8:17 \x*  
\v 11 Ena na epe benaikai na di fikai “Na ama yono manomdi tei arire moko fure moi kuwom suwaika inaiye,” epe di fiye.\x * \xo 3:11 \xt Ap 4:2; 1 Ko 15:23; Rew 20:5-6 \x*   
\s1 Yesu Kirisito kokonan bengua Yai Gumam bei moiro Firipai ari yokamai unom boime  
\p
\v 12 Ena na “Kirisito yaromi mapunomom i mora kounom moiro nokapu wom moiye,” epe di fikeiye. I tamanume. Na “Kirisito Yesu nenen gunom boi narome,” diro na “Yaromi mapunom benguamere epe moraiye,” diro yoporam boiro dourom boiye. \x * \xo 3:12 \xt 1 Ti 6:12, 19; Ap 9:5-6 \x*  
\v 13 Te ne Yai Gumam gama yokamao, na “Yaromi mapunom mora iye,” epe di fikeiye. Ena na inokore towane wom eiro na komari tai ta ta beika ma dere ena kanero “Na tai okome inaiye,” diro yoporam boiro kokonan beiye.  
\v 14 Ena na “Mukom inaiye,” diro gumanamdi koro towane kanero yoporam boiro bu diye. Te tarom mukom i epe: Kirisito Yesu yaromi kokonanom bei norongua ena Yai Gumam na uanam boingoro na yokori koi ei narongua moiye.\x * \xo 3:14 \xt 1 Ko 9:24 \x*  
\v 15 Ena nonon erowai topunga yokamai muruwo bei moiro no yokamai Kirisito kounom moikepunga kam i epena dikamere epe inokore towane enapune. Te ne yokamai suwo koropane inokore ta enaingai Yai Gumam bei moiro akire di erowangoro ena ne yokamai nomanenom si awa tere “Na ka i dika i kawom dume,” di firaime.\x * \xo 3:15 \xt 1 Ko 2:6 \x*  
\v 16 Bei kenom bei erowamba epena mapunom i no yokamai mora ipunga i dourom borapune.   
\p
\v 17 Ena, ne Yai Gumam gama yokamao, na mapunanam beika ne yokamai muruwo dourom boiyo! Ena ne yokamai bei moire ari yokamai no yokama mapunonom bepunga i dourom boinga yokamai kanere ama dourom boiyo!\x * \xo 3:17 \xt 1 Ko 4:16; 1 Te 1:7; 1 Pi 5:3 \x*  
\v 18 Te komari kakom munmane na ne yokamai mora di ereikai ena epe mere wom na epena kai meire ne yokamai tokoi di erowaiye. Ari munmane kon niki dongua wan moinga yokamai Kirisito eri yoro bakomdi goingua kiam bei te moimie.\x * \xo 3:18 \xt 1 Ko 1:23 \x*  
\v 19 Yokamai nenen tai kan kuianom boinguamere epe dourom boiro “Yai Gumam moinguamere epe tarom i dume,” di finga ena yokamai fu guwom akai tei naime. Te yokamai tai gai goinga tarom mapunom mapunom i muruwo mun fi tere mangi tai towane wom i inokore ei teime.\x * \xo 3:19 \xt Ro 16:18; 8:5-6 \x*  
\v 20 Inokore ei teimba no yokamai kamun yai opai moipunga ena Ari Wanopanom Yesu Kirisito moi kuwom suwapunga mapunomom norowangua yaromi kamundi tei ma dere ako mangi unangua no yokamai kiapam bei moipune.\x * \xo 3:20 \xt Ef 2:6, 19 \x*  
\v 21 Ena yaromi uro no yokamai ganom dinom yoporam boikengua tokoi bei koi de norere yaromi gam dinom bau boingua dunguamere epe norowame. Yaromi yoporam boingua iro tai kan muruwo kiapam benguamere epe yoporam boingua iro epe bei norowame.\x * \xo 3:21 \xt Ro 8:29; 1 Ko 15:28, 43-53 \x*   
\c 4  
\p
\v 1 Ena iran, ne Yai Gumam gama yokamao, “Ne yokamai Ari Wanopanom moingui tei yoporam boire moraime,” diro na ka i mora di ereiye. Na denam minam ne yokamai erero kanom firo mun fi erere te kakom kakom ne yokamai kanom wayom ari di mari de ereiye.\x * \xo 4:1 \xt 1 Te 2:19-20 \x*   
\s1 Pauro “Ne yokamai bei moiro na mapunom opom di ereika i dourom boiyo!” epe di erome  
\p
\v 2 Ena ne Yuoria te ne Sintiki, ne opai surai Ari Wanopanom kepoma moipika iran ne surai kura boipika di gouro denom minom towane ei teiro!  
\v 3 Ena ne na kawom kokonan towane ipuka yaiyo, na ne ka di erowaiye. Ne bei moire opai surai akire di ero! Koma surai na gere towane moire yoporam boire gunom kam di mari dopunga kokonanom i bepune. Te yai Koremen te ari suwo koropane na gere kokonan i ama ipunie. Yokamai te opai surai gere kanom i Yai Gumam gama kakom kakom moi kuwom suwainga inainga yokamai kanom munom Yai Gumam boi engua ama dumie.\x * \xo 4:3 \xt Sam 69:28; Lk 10:20; Rew 20:12 \x*  
\v 4 Ena ne yokamai Ari Wanopanom si dauinga kakom kakom i mun fi moiyo! Te ne ka i tokoi duwaiye. Ne yokamai mun fire moiyo! \x * \xo 4:4 \xt Fir 2:18; 3:1 \x*  
\v 5 Te no Ari Wanopanom yaromi kakom teina unangua ena ari muruwo “Ne yokamai ari kanom fi ereinga yokamai moime,” duwaro benainga ena ne yokamai ari kanom i fi erere bei wira di ereiyo! \x * \xo 4:5 \xt Ip 10:37; Yem 5:8-9 \x*  
\v 6 Te ne yokamai inokore unanan eikeiyo! Tamanume. Tai ipun dongua ne yokamai fuka di erowangua kakom i ne yokamai ka make ei tere “Na tai epe inaiye,” diro Yai Gumam di teiyo! Te kakom kakom ka make ei towainga ne yokamai “Mun fi eropune,” epe di teiyo! \x * \xo 4:6 \xt Mt 6:25-34; Ef 6:18; Kor 4:2 \x*  
\v 7 Ena ne yokamai Yai Gumam ka make ei towainga ne yokamai Kirisito Yesu si dauinga ena Yai Gumam wira dungua mapunom i erowame. Te Yai Gumam wira dungua mapunom i tai ori dungoro te no yokamai mapunom i muruwo firapunga i faikename. Ena yaromi wira dungua mapunom ne yokamai erowangua iran i ne yokamai inokore unanan eikenaingoro te denom minom nokapu wom duwangoro moraime.\x * \xo 4:7 \xt Ais 26:3; Yo 14:27; Kor 3:15 \x*   
\p
\v 8 Ena, ne Yai Gumam gama yokamao, na kanam munom boika i gounaro beme. Ena ne yokamai tai kan nokapu wom dungua tarom te ari tai kan ganom dinom akire di erongua tarom i inokore ei fiyo! Tarom i epe: Tai kan muruwo i kawom dungua te tai kan i feke dongua te tai yo tongua te tai kan i dinepe dekengua te tai kan i ari mun kaninga te tai kan i kanom ari akire dinga tarom i muruwo inokore eiyo!  
\v 9 Ena tai kan mapunom muruwo na bei moire ne yokamai nuwi si ereika firo inga te tai kan mapunom muruwo ne yokamai kaningai na bei ere moika ena ne yokamai bei moire kakom kakom beiyo! Epemere benainga ena Yai Gumam bei wira dungua norongua yaromi ure ne yokamai moraingi tei moi erowame.   
\s1 Firipai yokamai bei moire tai kan Pauro yo morom teingoro yaromi mun fi erome  
\p
\v 10 Ena na Ari Wanopanom konom wan moikai na kanikai kakom arari goungoro ne yokamai bei moire epena mun fi narere kongo mukom nareingoro ena na mun ori wom fi ereiye. Kawom, na “Ne yokamai mun fi nareinga mapunom ma deime,” di fikeiye. Tamanume. Ne yokamai mun fi nareinga mapunom opon di narowainga konom dikeme.  
\v 11 Te na “Tai ta ta dikeme,” diro ka i epe dikeiye. Tamanume. Na bei moiro tai mapunom nokapu dungua bo te mapunom niki dongua bo te na moiki tei fuka di narongua i na denam minam wira di firo moiye.\x * \xo 4:11 \xt 1 Ti 6:6 \x*  
\v 12 Te na kuwanom yai moika kakom bo te na tai munmane ako neika kakom i na wira dire moika mapunomom i mora fiye. Na kakom kakom muruwo wira diro moiro te na koro koro fuka kakom ama wira diro moiye. Kawom, na tai munmane neikoro maranam mokongua kakom bo te na meran goika kakom bo te tai munmane ako neika kakom bo te tai kan munmane dikengua kakom na wira diro moiye.  
\v 13 Ena Kirisito yaromi kanere na yoporam boinga narongoro na yaromi si dauire moika iran i tai ta ta muruwo beiye. \x * \xo 4:13 \xt 2 Ko 12:9-10; 2 Ti 4:17 \x*  
\v 14 Te na tai dikengua inokore unanan eikeipa ne yokamai kaninga tai ipun fuka di narongua ena ne yokamai akire di nareinga i tai nokapu dume.   
\p
\v 15 Ena ne yokamai Firipai yai opai ne yokamai nenen mora kaningai komari na mapunom boiro gunom kam di mari deika kokonan beiro Maseronia iki akai ma deika kakom tei ne yokamai towane akire di narere kongo mukom nareime. Te Yesu fi ki si teinga yokamai koro tei moinga kongo mukom narekeime. Tamanume. Ne yokamai towane epe bei nareime.\x * \xo 4:15 \xt 2 Ko 11:9 \x*  
\v 16 Te na koma iki birom ori Tesaronaika tei moika ne yokamai kakom towane ta akire di nareinga ena okome ne yokamai tokoi akire di nareime.  
\v 17 Epemere “Ne yokamai kongo narowaime,” dire epena di erekeiye. Tamanume. Na “Ne yokamai kongo nareinga ena Yai Gumam bei nokapu de erowame,” diro ka epe di ereiye.  
\v 18 Ena ne yokamai kaniyo! Ne yokamai tai kan i iro Epaforaita yaromi okomdi tei eingai naronguai muruwo mora ika ena na fai si di naromie. Yai ta fi mun ei tongua tarom ire Yai Gumam tere gaingoro kipom nokapu wom sungua ena Yai Gumam mun fi tonguamere epe ne yokamai kongo nareinga ena Yai Gumam ama mun fime.\x * \xo 4:18 \xt Fir 2:25; Ef 5:2 \x*  
\v 19 Ena Kirisito Yesu kokonan bengua na Yai Gumanam bei moiro tai kan muruwo ako moingua ire ne yokamai tai ako nekeinga tarom i muruwo bei kounom de erowame.  
\v 20 Ena kakom kakom no yokamai yai opai muruwo Nenom Yai Gumam kam i akire di iwa de morapunie. I kawom.   
\p
\v 21 Ena ne yokamai fu Yai Gumam gama yo teinga yokamai moingi tei furo ari Kirisito Yesu fi ki si teinga yokamai ekukureingamere epe yokamai ekukureiyo! Te Yai Gumam gama yokamai na gere moipunga yokamai bei moiro “Ne yokamai moi deimio?” di ereime.  
\v 22 Te ari yai opai Yai Gumam gama yo teinga yokamai na moiki tei moinga yokamai muruwo bei moiro “Ne yokamai moi deimio?” di ereime. Te ari suwo koropane yokamai Roma ari moingi tawa yai orinom ta Sisa yaromi ikomdi tei kokonan beinga yokamai yoporam boiro “Ne yokamai moi deimio?” di ereime.\x * \xo 4:22 \xt Fir 1:13 \x*   
\p
\v 23 Ena “No Ari Wanopanom Yesu Kirisito ne yokamai muruwo bei nokapu de erowame,” diro ka make ei teiye. Mora epe.