\id EPH - Chuave NT [cjv] -Papua New Guinea 1992 (DBL -2014) \h Efesasi \toc1 Pauro Yaromi Munom Ganom Efesasi Ari Yokamai Boi Erome \toc2 Efesasi \toc3 Ef \mt1 Pauro Yaromi Munom Ganom Efesasi Ari Yokamai Boi Erome \ip Ena Pauro yaromi iki birom ori Roma kan iki tei moingua yaromi bei moiro munom ganom i Efesasi ari boi erome. Yaromi “Ne Efesasi ari yokamai munom ganom i koma kerere ena ire ari fi ki si teinga koro koro moinga yokamai ereingoro ama kerowaime,” di firo munom i boi erome. \ip Efesasi i iki birom ori wom Eisia akai suna tei dumie. Ena koma Pauro Efesasi furo Yura ari towane gunom kam di mari de erome. Te okome yaromi fu Efesasi tei tokoi furo noniki suraiye tei moiro ka nuwi si erome. Ena Efesasi ari munmane yokamai Yura ari moikeimba ari suwo koropane i Yura ari moimie. Ena Pauro munom ganom i boi erere “Ne yokamai Kirisito fi ki si towainga ena Yura ari te ari Yura ari moikeinga yokamai ganom towane koire moraime,” epe diro boi erome. Te yaromi ka suraiye ama boi erome. Yaromi “No yokamai Kirisito gam koinguamere epe moipune. Yaromi no kiapanom bei norome,” epe boi erome. Te “No yokamai Yai Gumam ikom moipungoro ena Kirisito iki kowiri epemere moimie,” epe ama boi erome. Te “No yokamai Kirisito efem biyai epemere moipungoro te Kirisito no winom biyai epemere moimie,” epe ama boi erome. \c 1 \p \v 1 Na Pauro. Yai Gumam nenen inokore ei fingua mere epe na Kirisito Yesu nawi dongua fuka yarom moiye. Ena na munom ganom i ne yokama Yai Gumam gama yo tere moinga Kirisito Yesu si dauinga ako sikeinga iki birom ori Efesasi tei moinga yokamai boi ereiye.\x * \xo 1:1 \xt Ro 1:1, 7; 1 Ko 1:1; Kor 1:1; Ap 18:19-21; 19:1-40; 20:17-38 \x* \v 2 Ena na ka make ei tere “O, Nenom Yai Gumam yo, ne te Ari Wanopanom Yesu Kirisito bei moiro Efesasi ari yokamai bei nokapu de erere gore amine ei ero!” epe diro ka make ei teiye.\x * \xo 1:2 \xt 2 Ko 1:2; Kor 1:2 \x* \s1 Ari yokamai furo Kirisito si dauinga iran Yai Gumam kamundi tai ta ta bei nokapu de erome \p \v 3 No yokamai Kirisito si daupunga ena Yai Gumam no Ari Wanopanom Yesu Kirisito Nem moingua yaromi “No yokamai nomanenom akire di erowaiye,” diro boware norere kamundi tai ta ta muruwo norongoro iran i yaromi kam bawom duwapune.\x * \xo 1:3 \xt Ef 2:6 \x* \v 4 Te komariki man kamun ama bei eikengua kakom tei Yai Gumam “No yokamai yo tere moiro na okonam muromdi tei moiro tai niki dongua tei dikenangoro moraimie,” diro no yokamai mora gunom boi norongoro ena no yokamai Kirisito si daunapunga yaromi gama morapune. Ena komariki kakom tei yaromi dem miriyom mun fi norere \x * \xo 1:4 \xt Yo 15:16; 2 Te 2:13; Ef 5:27; Kor 1:22 \x* \v 5 nenen inokore nokapu engua yaromi “Yesu Kirisito kokonanom i benangua no yokamai na ganama moraime,” diro mora ei noromie.\x * \xo 1:5 \xt Yo 1:12 \x* \v 6 Ena Yai Gumam boware norongua mapunom nokapu wom bei norere yaromi wam mun ori wom fi tongua yo morom norongua ena no yokamai yaromi kam bawom duwapune.\x * \xo 1:6 \xt Mt 3:17; Kor 1:13 \x* \v 7 Ena Kirisito nenen akiyom i fera diro goiro no yokamai meinanom mokom bai norongua ena Yai Gumam no yokamai bianom faingua muruwo kore de norome. Epe bei norongua iran yaromi bei nokapu ori wom de norongua\x * \xo 1:7 \xt Ef 2:7; Kor 1:14, 20 \x* \v 8 mapunom i opom di kun dai norome. Ena Yaromi tai ta ta muruwo mora firo kanungua \v 9 ena komariki inokore ei fingua towane i dourom boiro “Kirisito yaromi kokonan bename,” diro ka i di guwo diro eke de eme. Ena okome yaromi ka i eke dere dungua no yokamai di mari de norome.\x * \xo 1:9 \xt Ro 16:25 \x* \v 10 Ena yaromi inokore ei finguai i epe: Yaromi bei moiro mangi tai kan bei engua muruwo te kamundi tai kan bei engua muruwo kuku boi enangoro ena Kirisito yaromi tarom i kiapam bei morame. Ena Yai Gumam nenen kakom engui tei inokore ei fingua i bei gouname.\x * \xo 1:10 \xt Gar 4:4; Kor 1:20 \x* \v 11-12 Ena komariki yaromi bei moiro “No koma wom Kirisito unangua kakom suwi moipunga yokama ‘Yai Gumam yaromi nokapu wom moime,’ diro na kanam akire duwaime,” diro furo “Na bei moiro no yokamai Kirisito si daunainga na ganama moraime,” diro di guwo di eiro no yokamai gunom boi norome.\x * \xo 1:11-12 \xt Ro 8:28-29 \x* \v 13 Te ne yokamai gunom kam kawom fire Kirisito yaromi ama fi ki si teingoro ena yaromi akire di erere kakom kakom moi kuwom suwainga mapunomom erome. Ne yokamai epe fi ki si teingoro ena Yai Gumam bei moiro koma ka di koi eiro “Na epe benaiye,” dunguamere epe Murom Sumuna erome. Ena Murom Sumuna uro ne yokamai denom minomdi koi moingua ena ari yai opai muruwo “Ne yokamai Yai Gumam gama moimie,” di firaime.\x * \xo 1:13 \xt Ef 4:30; Kor 1:4-6 \x* \v 14 Ena Yai Gumam Murom Sumuna uro no yokamai denom minomdi ikai koi moingua mora fipunga okome Yai Gumam “Tai ta ta i na arinama erowaiye,” dungua tarom i inapune. Ena tarom i inapunga no yokamai mora ama fipunga Yai Gumam akire di norongoro no yokamai yaromi gama moipunga kan faipunga goungoro kon yo morom wanupune. Te ka munom i muruwo di mari dero mora beika i u mari fungua i ena no yokamai “Yai Gumam yaromi nokapu wom moime,” diro kam akire duwapune.\x * \xo 1:14 \xt 2 Ko 1:22 \x* \s1 Pauro bei moiro Yai Gumam ka make ei tome \p \v 15 Ena Yai Gumam yaromi denom minom kuianom muruwo bei nokapu de norongua te na “Ne yokamai Ari Wanopanom Yesu fi ki si tere te ari yai opai Yai Gumam gama yo teinga yokamai denom minom mun fi ereime,” dinga firo\x * \xo 1:15 \xt Kor 1:4 \x* \v 16 ena kakom kakom ne yokamai fi erere Yai Gumam “Na mun fi ereiye,” diro ka make ei teiye. Ena na ka make ei teika kakom tei\x * \xo 1:16 \xt Kor 1:3; 1 Te 1:2 \x* \v 17 na bei moiro no Ari Wanopanom Yesu Kirisito nem keranom sungua kapakom yaromi “Ne Efesasi ari yokamai Muronum ero!” diro mina wakoro di teiye. Ena yaromi Murom Sumuna erowangua yaromi ne yokamai nomanenomdi nokapu imari de erere te Yai Gumam mapunomom nenen imari de erowangua ena ne yokamai yaromi mapunomom kawom kanaime.\x * \xo 1:17 \xt Kor 1:9 \x* \v 18 Ena na ka make ei teika kakom tei yaromi bau boinguamom i ne yokamai nomanenomdi ei erowangoro mina wakoro di teiye. Ena iran i ne yokamai bau boinguai kanere “Yai Gumam no yokamai unom boi norongoro ena tai ta ta norowangua kiapam moipune,” diro firainga te boware nokapu wom no gama yo teinga yokamai norowangua ama firaime.\x * \xo 1:18 \xt Kor 1:12 \x* \v 19 Te ne yokamai ama firainga yaromi nenen bei moiro no fi ki si topunga yokamai yoporam ori wom boire akire di norome. Yaromi yoporam ori wom boire akire di norongua mere epe\x * \xo 1:19 \xt Kor 1:11 \x* \v 20 komari yaromi yoporam ori wom boire Kirisito akire di tongoro ena yaromi yono einga akaiyomdi tei tokoi arome. Arongoro ena Yai Gumam yoporam boiro Kirisito ei okom womdi tei de tongoro damundi tei ame dero moime.\x * \xo 1:20 \xt 2 Ko 13:4; Kor 2:12; Ip 1:3, 13 \x* \v 21 Ena epena Kirisito kamundi moiro kamundi tei mokoinga yokamai muruwo te kiapanom bei ereinga yokamai muruwo te yoporam boinga yokamai muruwo te erowai teinga yokamai muruwo ime de erero kiapanom bei erome. Ena yaromi bei moiro ari kanom faingua yokamai epena moinga te okome morainga yokamai kanom ime de erero nenen kam moko iwa fumie.\x * \xo 1:21 \xt Kor 2:15; Fir 2:9-10 \x* \v 22 Ena Yai Gumam yaromi tai ta ta i muruwo ire Kirisito yaromi kauwomdi oropo tei ei tero ena yaromi tai kan muruwo kiapanom bei moingua “Kirisito yaromi na fi ki si nareinga yokamai muruwo ama kiapanom bename,” diro no gama yokamai tome.\x * \xo 1:22 \xt Sam 8:6; Ef 4:15; 5:23 \x* \v 23 Ena no yokamai Yai Gumam fi ki si tere moipunga epe mere i Kirisito gam dinom moipune. Te Kirisito yaromi tai ta ta muruwo fai si di tonguamere epe no yokamai yaromi gam dinom epe mere moiro te Yai Gumam fi ki si topunga ari ama moipune.\x * \xo 1:23 \xt Ro 12:5; Kor 1:18; Ef 4:10 \x* \c 2 \s1 Yai Gumam bei moiro ari yokamai bei ei erongua goinga tokoi yokori moimie \p \v 1 Ena komariki ne yokamai bianom beinga ena ne yokamai ari goingamere epe moime.\x * \xo 2:1 \xt Kor 1:21; 2:13 \x* \v 2 Ena kakom tei ne yokamai mangi tai ta ta niki dongua dourom boiro wan moiro ena yai niki dongua yaromi murom niki dongua yokamai kiapanom bei erongua yaromi mapunom dourom boiro wanimie. Te yai niki dongua yaromi uro ari Yai Gumam kam epena si deinga yokamai ama kiapanom bei erome.\x * \xo 2:2 \xt Kor 3:7; Tai 3:3; Ef 6:12 \x* \v 3 Kawom, komari no yokamai muruwo ari Yai Gumam kam si deinga yokamai gere moire ena tai ta ta niki dongua kuianom boi erongua dourom boiro te inokore unanan unanan ei fipungamere i epe bei moipunie. Iran i no yokamai moipungamere epe ari yai opai muruwo moinga ena no yokamai meina niki ori wom dongua inaro bepunie.\x * \xo 2:3 \xt Kor 3:6 \x* \v 4 Inaro bepunba Yai Gumam no yokamai kanom fi norere dem miriyom mun ori wom fi norongua \v 5 te no yokamai Yai Gumam kam si dere ari goingamere epe moipunga kakom tei ena Yai Gumam akire di norongoro iran i nonon yokamai Kirisito gere yokori moipunie. Kawom, Yai Gumam bei nokapu de norere akire di norere moi kuwom suwapunga mapunomom i norome.\x * \xo 2:5 \xt Ro 6:13; Ef 2:1; Kor 2:13; Ap 15:11 \x* \v 6 Ena no yokamai Kirisito si daupunga Yai Gumam “No yokamai Kirisito gere ari yai opai muruwo kamundi tei moinga yokamai kiapanom bei erowaime,” diro bei moiro no yokamai Kirisito Yesu gere ama akire di iwa de norome.\x * \xo 2:6 \xt Kor 2:12 \x* \v 7 Te Yai Gumam “Okome kakom ari yai opai morainga yokamai firainga na denam minam no yokamai mun fi norere boware ori wom guwo di norere Kirisito Yesu noreika firaime,” diro bei nokapu de norome.\x * \xo 2:7 \xt Ef 1:7 \x* \v 8 Te ne yokamai fi ki si teinga ena Yai Gumam yo morom bei nokapu de erere akire diro kakom kakom moi kuwom suwainga mapunomom erome. Ne yokamai nenen kokonan beinga Yai Gumam akire di erekemba yaromi yo morom akire di eromie.\x * \xo 2:8 \xt Ro 3:24; 2 Ti 1:9 \x* \v 9 Kawom, no yokamai kokonan beikepunga yaromi yo morom akire di norongua iran i no yokamai nonon kanom bawom di iwa dekenapunie.\x * \xo 2:9 \xt 1 Ko 1:29-31; Tai 3:5 \x* \v 10 Ena Yai Gumam nenen bei moiro no yokamai Kirisito Yesu si daupunga no yokamai ari i koi de norongoro ena no yokamai u mari furo Yai Gumam komariki mapunom nokapu i kirawa siro ei noronguai u towane wom furo wanupunie.\x * \xo 2:10 \xt Tai 2:14 \x* \s1 Kirisito bei moiro ari fou suwo moinga yokamai i towane de erome \p \v 11 Ena ne ari Yura ari moikeinga yokamao, na ka duwaika fiyo! Na arinama Yura ari yokamai nenen kanom akire dire “No yokamai ‘Ari yokamai Yai Gumam gama moipunga firaime,’ diro no yokamai ganom guwo dupune,” dinga yokamai ne yokamai kanom ka sire “Ne yokamai ganom guwo dikeinga ena Yai Gumam gama moikeimie,” dimba ari ganom guwo dinga mapunom i tai noromanga tai dume. Ena ne ari Yura ari moikeinga yokamao, komari ne yokamai mapunonom bei moinga i fi moiyo! \v 12 Kakom tei ne yokamai Kirisito moingui tei moi fakai tei dere moimie. Te ne yokamai Isirae ari moinga moi mena tei dere moiro Yai Gumam Isirae ari gunom boi erongua yokamai gere towane moikeime. Te Yai Gumam uro gama Isirae ari yokamai “Na epe bei erowaiye,” di erere ka koi gowa si engua yokamai di eromba yaromi ka i epe ne yokamai di erekeme. Iran i ne yokamai mansinomdi tawa moingai tai ta ta nokapu okome fuka diro u mari nanguai kiapam beiro moikeimie. Te ne yokamai Yai Gumam yaromi ama kankeimie.\x * \xo 2:12 \xt Ro 9:4; Kor 1:21 \x* \v 13 Komari kakom ne yokamai epe fakai wom moimba te epena Kirisito Yesu yaromi goiro akiyom fera di norongua ne yokamai yaromi si dauro uro Yai Gumam moingui teina tei wimie.\x * \xo 2:13 \xt Kor 1:20 \x* \p \v 14 Ena Kirisito bei norongoro ne yokamai denom minom wira diro moipune. Te komariki no Yura ari yokamai bei moiro ne Yura ari moikeinga yokamai kianom bei eropune. Ari kira singamere epe no yokamai kira sire ari Yura ari moikeinga yokamai mai mena dopunga ena Kirisito yaromi uro goiro kirarai opa boi dero no yokamai fou suwo eire moipungai ma dero tokoi i towane de norome.\x * \xo 2:14 \xt Ais 9:6; 1 Ko 12:13 \x* \v 15 Ena yaromi “No yokamai te ari Yura ari moikeinga yokamai na si dau narowainga ena ari moi fai koi i mari de erowaikoro no yokamai nomanenom towane eire moraime,” diro uro goi norero Mose ka gawo di guwo dungua te ka suwo koropane di guwo dungua bei domie.\x * \xo 2:15 \xt 2 Ko 5:17; Kor 1:20, 22; Kor 2:14 \x* \v 16 Ena yaromi eri yoro bakomdi tei goinguai no yokamai kianom bepunga mapunom muruwo bei dere denom minom towane ei norero no diro Yai Gumam moingui tei fungoro Yai Gumam gere fana gairo moipune. \v 17 Ena iran i Kirisito uro denom minom wira dungua moipunga gunom kam di mari dome. Yaromi bei moiro ne Yura ari moikeinga yokamai fakai moinga te no Yura ari teina tei moipunga yokamai gunom kam i di mari de norome.\x * \xo 2:17 \xt Ais 57:19 \x* \v 18 Ena Kirisito kokonan bei norongua te Muromom towane wom akire di norongua ena no Yura yokamai bo ari Yura ari moikeinga yokamai muruwo bei moiro no nenom ka make ei towapune.\x * \xo 2:18 \xt Ef 3:12 \x* \v 19 Iran i epena ne yokamai ari Yura ari moikeinga yokamai moikeimie. Tamanume. No yokamai te ne yokamai gere towane moiro Yai Gumam gama yo teinga moipunie.\x * \xo 2:19 \xt Ef 3:6 \x* \v 20 Te ari iki keingamere epe ne yokamai Yai Gumam iki kei engua moimie. Ena yaromi bei moiro no nowi dongua fupunga yokamai te ari gunom kam di mari deinga yokamai iki kowiri epe mere si ei norome. Te Kirisito Yesu yaromi kowiri kauwom towane koma wom moimie.\x * \xo 2:20 \xt Mt 16:18; 1 Ko 3:11 \x* \v 21 Ena Kirisito yaromi bei moiro yoporam boingua muruwo iki i tongoro ena ikirai si dauro u tokoro furo Ari Wanopanom ikom yo tongua fuka duwame.\x * \xo 2:21 \xt 1 Ko 3:16 \x* \v 22 Ena ne yokamai ama furo Kirisito si dauinga ena Yai Gumam bei moiro ne yokamai te no fi ki si topunga yokamai gere Yai Gumam ikom epe mere bei eire “Na iki ikai koi moraiye,” diro Murom Sumuna awi de norongoro yaromi uro no yokamai muruwo denom minom ikai koi moime.\x * \xo 2:22 \xt 2 Ko 6:16; 1 Pi 2:5 \x* \c 3 \s1 Pauro yaromi furo Yai Gumam gunom kam ari muruwo di mari de erome \p \v 1 Ena Yai Gumam bei moire no yokamai i towane de norongua ena na Pauro ka make ei towaro beiye. Te na Kirisito Yesu kokonan bei tere gunom kam ne Yura ari moikeinga yokamai di mari de ereika iran na kan iki faiye.\x * \xo 3:1 \xt Ef 4:1; Fir 1:7, 13; Fmn 1:9 \x* \v 2 Te ne yokamai kawom mora fingai Yai Gumam “Na furo ne ari bam ta yokamai akire di erowame,” diro bei nokapu de narere kokonan i narome.\x * \xo 3:2 \xt Kor 1:25 \x* \v 3 Ena na Yai Gumam gunom kam di mari deika i komariki Yai Gumam kam i eke domba epena yaromi bei moiro kam i di mari de narome. Te koma na di mari de narongua kam gurom towane ne yokamai munom boi ereiye.\x * \xo 3:3 \xt Ef 1:9-10; Kor 1:26 \x* \v 4 Ena ne yokamai ka munom i boi ereika kerere firainga na Kirisito kam wayom koma eke dere dungua mora fiye. \v 5 Te komariki kakom muruwo Yai Gumam ka eke dere dunguai di mari dekemie. Tamanume. Epena Yai Gumam Murom Sumuna awi dongoro yaromi uro no yo tere nowi dongua fupunga yokamai te no ari yo tere gunom kam di mari deinga yokamai gere ka eke dongua di mari de norome. \v 6 Ena ka koma eke dere dungua i epe: Yai Gumam ne Yura ari moikeinga yokamai gunom kam erongua ena ne yokamai te no Yura ari yokamai gere uro Yai Gumam karam moipune. Ena ne yokamai te no yokamai gere u towane uro Kirisito Yesu si daupunga ena Yai Gumam ka di koi engua ama inapune.\x * \xo 3:6 \xt Ef 2:13, 16-19 \x* \p \v 7 Ena Yai Gumam “Na gunam kam i di mari duwame,” diro nou kei narere kokonan i narome. Yaromi yoporam boinguamom i ama narere erowai te narongoro kokonan beiye.\x * \xo 3:7 \xt Kor 1:23, 25 \x* \v 8-9 Te ari yai opai Yai Gumam gama yokamai muruwo moi teme tei de nareimba Yai Gumam bei moiro “Na fu ari Yura ari moikeinga yokamai moingi tei furo Kirisito mapunomom nokapu wom bengua tarom i kerowainga i faikenangua mapunom i di mari de erowame. Ena ari yai opai muruwo na kanam eke dere diro benaika kawom kanaime,” diro bei nokapu de narome. Te Yai Gumam tai kan muruwo bei engua yaromi komariki kakom kakom kam i eke dere dungua dumie.\x * \xo 3:8-9 \xt 1 Ko 15:9-10; Gar 1:16 \x* \x * \xo 3:8-9 \xt Ro 16:25 \x* \v 10 Ena yaromi “Epena ari mokoinga yokamai te ari kiapanom beinga yokamai kamundi tei moinga furo no fi ki supunga yokamai kanero na inokore ei fika mapunom mapunom firaime,” diro ena ka eke dere dungua epena di mari dome.\x * \xo 3:10 \xt Ro 11:33 \x* \v 11 Ena komariki Yai Gumam man kamun bei eikengua kakom tei inokore ei finguamere epe “No yokamai Ari Wanopanom Kirisito Yesu kokonanom epe benaime,” di guwo di engua kam i epena epe bemie. \v 12 Iran i no yokamai Kirisito fi ki si tere si dau topunga ena no yokamai “Yai Gumam no ka dupunga firame,” diro kene kene eire yaromi moingui tei napune.\x * \xo 3:12 \xt Yo 14:6; Ro 5:2; Ip 4:16 \x* \v 13 Ena epena na uro ne yokamai gunom kam di mari de ereika tai ipun dongua fuka di narongua ena ne yokamai fi ki singa mapunom te gunom kam di mari deinga mapunom ma dekeiyo! Te tai ipun dongua epena fuka di narongua na ne yokamai akire di ereika i faimie.\x * \xo 3:13 \xt Kor 1:24; 2 Ti 2:10 \x* \s1 Pauro Yai Gumam ka make ei tome \p \v 14 Ena iran i Yai Gumam bei moire no yokama i towane de norongua na no nenom moingui tei kaunam gurom boi teiye. \v 15 Yaromi ari yokamai muruwo kamundi moinga te no yokamai mangi tei moipunga gere kanom ei norongua \v 16 iran i na ka make epe diro enaiye: Yai Gumam bau boingua keranom sungua kapakom moingua ena yaromi Murom Sumuna awi ne yokamai moraingi tei de erowangua yaromi ure yoporam boi erere denom minom bei erowai te erowame.\x * \xo 3:16 \xt Kor 1:11 \x* \v 17 Te ne yokamai fi ki si towainga ena Kirisito yaromi uro ne yokamai denom minomdi tei kakom kakom moi erowame. Te eri douranom fu mansinomdi koi furo a ki sungoro eriyom erowai tere dunguamere epe ne yokamai denom minom erowai tere Yai Gumam te ari gere mun fi erowaime.\x * \xo 3:17 \xt Yo 14:23; Kor 1:23; 2:7 \x* \v 18 Ena na “Ne yokamai te Yai Gumam gama yo teinga yokamai muruwo yoporam boingua ire Kirisito dem miriyom no yokamai mun ori wom fi norongua mapunom i arari wom dumia ama di munomdi iwa fumia ama di mangi ime fungua i firaime,” diro ka make ei teiye. \v 19 Ena Kirisito dem miriyom no yokamai mun fi norongua mapunom i fikenapunba na bei moiro “Ne yokamai mapunom i firaime,” diro ka make ei teiye. Ena ne yokamai furo Kirisito dem miriyom no yokamai mun fi norongua mapunom i firainga ena Yai Gumam mapunom kawom ne yokamai moingi tei fai si di erowamie.\x * \xo 3:19 \xt Kor 2:10 \x* \p \v 20 Ena Yai Gumam yoporam boingua no yokamai yana di topunga te inokore ei fipungai ime de tongua ena yaromi yoporam ori boingua no yokamai denom minomdi ikai koi kokonan bei noronguai ipu siro kerowapunga faikenangua iran i kam bawom duwapune.\x * \xo 3:20 \xt Kor 1:29 \x* \v 21 Kawom, no yokamai fi ki si teinga yokamai moiro Kirisito Yesu si daupunga no yokamai muruwo te gaunoma fuka duwainga yokamai muruwo Yai Gumam kam kakom kakom akire duwapune. I kawom. \c 4 \s1 Yai Gumam gama yokama towane wom u mari fime \p \v 1 Ena na Ari Wanopanom kokonan bei teika na kan iki faipa na yoporam boiro ka di erowaiye. Koma Yai Gumam ne yokamai unom boingua kakom tei “Ne yokamai yo tere waniyo!” di erongoro ena epena ne yokamai yo tongua konom i wan moiyo!\x * \xo 4:1 \xt Ef 2:1; Kor 1:10 \x* \v 2 Ena ne yokamai bei moire kou kou mapunom beikere ari yokamai wira wira di erere ari ne yokamai einainga i yokamai ekan de ereiyo! Te ne yokamai ariyoma moingamere epe moinga yokamai akire di erowainga ena ne yokamai denom minom ariyoma mun fi erowainga mapunom opom di erowaime.\x * \xo 4:2 \xt Kor 3:12-13 \x* \v 3 Te Murom Sumuna yaromi bei wira di erere ena ne yokamai denom minom towane eiro moinga mapunom i erongua ena ne yokamai bei moiro “Denom minom towane moipunga mapunom i akonapune,” diro kokonan ori wom beiyo!\x * \xo 4:3 \xt Kor 3:14-15; 1 Pi 3:8 \x* \v 4 Ena no Yai Gumam gama yokama ganom dinom i towane epe mere moipune. Te Murom Sumuna ama towane wom moimie. Epe mere Yai Gumam ne yokamai unom boingua ne yokamai “Yai Gumam ‘Na epe bei erowaiye,’ dungua towane wom inapune,” diro kiapam beire moiyo!\x * \xo 4:4 \xt Ro 12:5; 1 Ko 12:12-13 \x* \v 5 Te no Ari Wanopanom towane wom moimie. Te no yokamai Yai Gumam fi ki si topunga mapunom towane wom dume. Te no yokamai nuwi bui noreinga mapunom i towane wom dume. \v 6 Te Yai Gumam i ama towane wom moime. Yaromi no yokamai mangi tei moipunga muruwo nenom moime. Ena yaromi no ari muruwo kiapanom bei norero moipungi suna tei kokonan bei norero te no muruwo denom minomdi ikai koi moi noromie.\x * \xo 4:6 \xt 1 Ko 12:6 \x* \p \v 7 No yokamai denom minom towane wom moipunba Kirisito tai ta ta ako moinguamere epe yaromi bei moiro no yokamai towane towane tarom i norongoro ipunie.\x * \xo 4:7 \xt Ro 12:3, 6 \x* \v 8 Kirisito tai norongua kam mapunom i epe dungua \q1 Yaromi ari kan fainga yokamai endire u teme iwa fungua kakom yaromi ari yokamai tarom i yo morom erome, \m ka mapunom epe dungua ena\x * \xo 4:8 \xt Sam 68:18; Kor 2:15 \x* \v 9 ka i “yaromi u teme iwa fungua” epe dungua mapunom i tora dume? Mapunom i epe: Yaromi moko teme iwa towane wom kimie. Tamanume. Koma yaromi u mansinomdi oropo tei uro moime.\x * \xo 4:9 \xt Yo 3:13 \x* \v 10 Ena u mansinomdi oropo tei uro moingua yaromi wom “Na furo kamundi te mangi akai bunamdi koro koro muruwo moraiye,” diro moko teme iwa furo kamundi koro koro tei muruwo fume. \v 11 Ena yaromi towane wom bei moiro no ari yai opai yokamai tai ta ta muruwo norome. Ena yaromi bei moiro no suwo koropane gunom boi norere nowi dongoro furo Yai Gumam gama yokamai akire di eropune. Te yaromi ari suwo koropane gunom boi erere ewi dongoro furo ka di mari deingoro ena okome mukom faime. Te yaromi ari suwo gunom boi erere ewi dongoro yokamai koro koro furo gunom kam di mari deime. Te yaromi ari suwo koropane gunom boi erere ewi dongoro yokamai no Yai Gumam gama yokamai kiapanom bei norere gunom kam nuwi si noreime.\x * \xo 4:11 \xt 1 Ko 12:28 \x* \v 12 Ena ta bengoro Kirisito yaromi ari yokamai gunom boi erome? Yaromi “Yai Gumam gama yo teinga yokamai bei moiro yaromi kokonanom benaingoro ena Yai Gumam gama yokamai towane towane fi ki si teinga mapunom u teme iwa name,” diro no ari yokamai suwo koropane gunom boi norero ari akire di erowapunga kokonan i norome.\x * \xo 4:12 \xt 1 Ko 14:12; 2 Ti 3:17 \x* \v 13 Iran i no yokamai kokonan i bei furo bei furo kounom kounom dero moiro denom minom u towane furo fi ki si tero Yai Gumam wam towane wom fi towapune. Ena epe beiro erowai tero Kirisito yaromi u mari funguamere epe wom no yokamai kawom u mari napunie.\x * \xo 4:13 \xt Kor 1:28 \x* \v 14 Te no yokamai tokoi gan gawo epe mere moikenapunie. Te ka kasu dinga yokamai uro “No yokamai furo ari ka nuwi si erere a sin boi ipo ka de erowapungoro ena yokamai Yai Gumam konom ma dere kon ta naime,” diro u no yokamai moipungi tei uro ka kasu di norowainga iran i no yokamai furo yokamai dourom borapunga ena kamun kai siro fui nuwi meri meri uro nuwi kopare aki ipo ka de tonguamere epe no yokamai morapune. Epe morapunba no yokamai gan gawo moikenapunga ena yokamai ka kasu dinga dourom boikenapune.\x * \xo 4:14 \xt 1 Ko 14:20; Ip 13:9 \x* \v 15 Tamanume. No yokamai bei moiro ari yokamai denom minom mun fi eropunga kakom tei no yokamai ka kawom ama di eropunie. No yokamai epe beire ena yai gan epe mere u mari furo moiro kawom Kirisito si dauinapungoro ena no binom bei moiro ganom dinom kiapam bei tonguamere epe Kirisito yaromi no yokamai kiapanom bei norowamie. \v 16 Ena Kirisito no yaromi gam dinom moipunga yokamai kiapanom bei norere ena okonom kaunom te gam dinom koro koro muruwo si dauime. Ena okonom gurom te kaunom gurom te gurom koro koro dunguai bei moiro gam dinom akire dire si dau ki sume. Ena gam dinom koro koro kokonan beingamere epe no yokamai beiro denom minom towane towane mun fi eropunga ena Kirisito gam dinom i erowai tere yoporam boiro moko iwa fume.\x * \xo 4:16 \xt Ef 1:22; 5:23; Kor 1:18; 2:19 \x* \s1 Ari yokamai Kirisito fi ki si teinga ena kon koi i mari dero wanime \p \v 17 Ena na Ari Wanopanom kokonan gan moika na ka yoporam boiro ne yokama di erowaiye. Ne yokamai furo ari mena tei moinga noromanga tai towane inokore ei finga yokamai mapunom beingi tei tokoi wankeiyo!\x * \xo 4:17 \xt Ro 1:21; 1 Pi 1:14 \x* \v 18 Yokamai nomanenom fingai ama kama sumie. Te yokamai nomanenom kawom fikeingoro te denom minom si dau ki sungua ena kakom kakom moi kuwom suwapunga Yai Gumam norowangua ikenaimie.\x * \xo 4:18 \xt Ef 2:12 \x* \v 19 Te yokamai tai niki dongua beinga gai goikeimie. Te yokamai yai opai kunei neinga mapunom dourom boiro “Tai niki dongua mapunom mapunom benapune,” diro kakom kakom inokore ei firo kakom kakom mapunom i bei moimie.\x * \xo 4:19 \xt Kor 3:5 \x* \v 20 Bei moimba ne yokamai Kirisito gunom kam fingai tai niki dongua mapunom epe ama fikeime. \v 21 Kawom, ne yokamai yaromi kam wayom mora fimie. Ne yokamai yaromi mouwomdi finga ena no yokamai Yesu kam wayom kawom di noronguai ne yokamai di eropunga mora fimie. \v 22 Ena no yokamai ka epe ne yokamai nuwi si eropune: Ne yokamai mapunom niki dongua koma beinga i ma deiyo! Koma kakom i ne yokamai ari makinga yokamai mapunom beingai kasu mapunom bei moiro “Tai niki dongua tarom i inapune,” diro gunom boiro bei moinga iran i goraro beimie.\x * \xo 4:22 \xt Kor 3:9-10 \x* \v 23 Ena ne yokamai bei moire inokore koi eiro u mari bau boingui tei fiyo!\x * \xo 4:23 \xt Ro 12:2 \x* \v 24 Te Yai Gumam bei moiro mapunom koi ne yokama bei erome. Bei erongua iran Yai Gumam nenen moinguamere epe ne yokamai moime. Ena ne yokamai ari koi u mari nainga ena ne yokamai kon yo tere kawom wanere Yai Gumam mun fi erowangua mapunom i ama beimie. No yokamai uro ka epe ne yokamai nuwi si eropune.\x * \xo 4:24 \xt Yen 1:26; Kor 3:10 \x* \p \v 25 Ena ne yokamai ari koi moinga ka kasu dikeiyo! No yokamai muruwo ganom dinom towane wom moipunga iran i ne yokamai bei moiro ari ama fi ki si teinga yokamai ka kawomye diro di ereiyo!\x * \xo 4:25 \xt Kor 3:8-9; Sek 8:16 \x* \v 26 Te ne yokamai denom minom api suwangua firo bianom beikeiyo! Te ne yokamai denom minom api yo si moraingoro aro ako furo benangoro faikename.\x * \xo 4:26 \xt Sam 4:4 \x* \v 27 Te Satan “Na ne yokamai ka kea ei erowaiye,” diro u ne yokamai moingi tei unangua ne yokamai mounom wako teiyo! \v 28 Ena nenta tai kunei nongua yaromi tokoi tai kunei nekename. Tamanume. Yaromi epena “Na nanan guwai gainam meina baraiye. Te na ari tai ta ako nekenainga kongo akire di erowaiye,” diro kokonan okomdi bename.\x * \xo 4:28 \xt Ap 20:35; 1 Te 4:11 \x* \v 29 Te ne yokamai ka niki dongua dikeiyo! Dikeimba ne yokamai furo “Ari yokamai kounom gere moikenainga no yokamai ka di erowapunga firainga yokamai nomanenom erowai towaime,” diro ena ka nokapu wom duwangua towane di ereiyo!\x * \xo 4:29 \xt Ef 5:4; Kor 3:8; 4:6 \x* \v 30 Te ne yokamai bei moire Yai Gumam Murom Sumuna dem miriyomdi bei ipun de tekeiyo! Ena yaromi ne yokamai denom minomdi ikai tei moingua ena ari yokamai ne yokamai Yai Gumam gama moinga firaime. Ne yokamai Yai Gumam gama moinga iran i okome Yesu tokoi unangua kakom Yai Gumam bei nokapu de erowame.\x * \xo 4:30 \xt Ais 63:10; 1 Te 5:19; Ef 1:13-14 \x* \v 31 Ena ne yokamai denom minom api singa mapunom muruwo te kura kam dinga mapunom i muruwo bei deiyo! Ena kura boikeiyo! Te ari kanom ka sikeiyo! Te ari niki de fi ereinga i muruwo ama bei deiyo!\x * \xo 4:31 \xt Kor 3:8 \x* \v 32 Ena ne yokamai bei moire arinoma bei wira di erere denom minom mun fi ereiyo! Ena Kirisito yaromi kokonan bei erongua ena Yai Gumam bei moiro ne yokamai bianom faingua kore de eronguamere epe ne yokamai bei moiro ari bianom fai erongua yokamai ama kore de ereiyo!\x * \xo 4:32 \xt Mt 6:14; 18:22-35; Kor 3:12-13 \x* \c 5 \s1 Yokamai bau boingui tei wanimie \p \v 1 Ena ne yokamai Yai Gumam gama moinga te Yai Gumam dem miriyom ne yokamai mun fi erongua ena yaromi mapunom wom benguamere epe dourom boiyo! \x * \xo 5:1 \xt Mt 5:48 \x* \v 2 Te Kirisito yaromi dem miriyom no yokamai mun fi noronguamere epe ne yokamai denom minom ari mun fi erere mapunom i waniyo! Te ari fi mun ei teinga kipom sungua tarom i Yai Gumam teingoro ena Yai Gumam mun finguamere epe Kirisito yaromi “No yokamai akire di erowaiye,” diro yokori moinguamom i Yai Gumam fi mun ei tome.\x * \xo 5:2 \xt Gar 2:20; Ip 10:10 \x* \v 3 Te ne yokamai Yai Gumam gama yo tere moinga ena ari yokamai “Ne yokamai yai opai kunei neinga mapunom te tai dinepe dongua mapunom te guwai gai munmane kunei kanainga mapunom beimie,” epe duwainga i faikename.\x * \xo 5:3 \xt Kor 3:5 \x* \v 4 Te ne yokamai ka dinepe dowangua duwainga bo te ka unanan duwainga bo te ka niki dowangua duwainga i ama faikenamba ne yokamai Yai Gumam “Mun fi eropune,” diro i towane di towainga i fanamie.\x * \xo 5:4 \xt Ef 4:29 \x* \v 5 Ena na ka epena duwaika i kawom duwaiya fi goi iyo! Ari yai opai kunei neinga yokamai te ari tai dinepe dongua beinga yokamai te ari guwai gai munmane kunei kaninga yokamai furo Kirisito te Yai Gumam gere ari kiapanom bei ereipika akaiyom ikai tei kinaime. Te fiyo! Ari guwai gai munmane ako nowainga mapunom dourom boingamere epe yokamai yai gumam kasu yai dourom boime.\x * \xo 5:5 \xt 1 Ko 6:9-10 \x* \p \v 6 Ena ari yokamai uro ka yo morom dire ne yokamai engure ire fure mapunom niki dongua benainga ne yokamai kan kenom beiyo! Yokamai mapunom epe beinga ena Yai Gumam dem miriyom api si erere ari kam gore dikeinga yokamai niki de fi erowame.\x * \xo 5:6 \xt Kor 2:4, 8; Ro 1:18 \x* \v 7 Yaromi epe benangua iran i ne yokamai fure yokamai fana gai erekeiyo! \v 8 Te komari ne yokamai si boingui tei moinga te epena ne yokamai Ari Wanopanom gama bau boingui akai tei moimie. Iran i ari bau boingui tei kakom kakom wan moingamere epe ne yokamai wan moiyo! \x * \xo 5:8 \xt Ef 2:11, 13; Kor 1:13; 1 Pi 2:9 \x* \v 9 Ena ne yokamai bau boingui tei wan morainga ne yokamai nokapu dungua mapunom muruwo te yo tongua mapunom muruwo te ka kawom dinga mapunom muruwo i mari duwaime. \v 10 Te ne yokamai “Tora tai mapunom i benapunga Ari Wanopanom mun kaname?” di firainga ena i beiyo! \x * \xo 5:10 \xt Ro 12:2 \x* \v 11-12 Te ne yokamai ari tai si boingua mukom nokapu koikengua mapunom i benainga u towane fure beikeiyo! Kawom, ne yokamai furo ari tai kama sungua eke dere beingai mapunom i ka di ipo ka duwainga ne yokamai gai goraimba ne yokamai fure ari yokamai “Mapunom dinepe dongua muruwo beikeiyo!” diro di ereiyo! \x * \xo 5:11-12 \xt 2 Yo 1:10-11 \x* \v 13 Ena kewa dere bau boinguai tai kan muruwo i mari dowangua ena no yokamai tai mapunom kawom i kanapune. Te tai ta ta muruwo akai bau boingui tei dunguai i epemere kewa dome.\x * \xo 5:13 \xt Yo 3:20-21 \x* \v 14 Ena yai ta ka i inokore ei fingua yaromi ka epe dungua “Epena ne wi fainga kua wom ariyo! Ne yono einga manomdi tei arowangere Kirisito bei moiro keranom sunguai ne erowamie,” epe dume.\x * \xo 5:14 \xt Ais 26:19; 60:1; Ro 13:11 \x* \v 15 Ena iran i ne yokamai kon wanainga konom kenom beiyo! Ne yokamai ari nomanenom fikeinga yokamai kon waningamere epe wankeiyo! Tamanume. Ne yokamai ari nomanenom finga yokamai kon waningamere epe waniyo! \v 16 Ena epena kakom moipungai i ari niki deinga yokamai wan moinga iran i ne yokamai bei moiro “Kakom i mora gounaro bengua iran kokonan nokapu benapune,” diro mapunom nokapu dungua i mari dowainga mapunom i beiyo! \x * \xo 5:16 \xt Kor 4:5 \x* \v 17 Ena ne yokamai du dire wankeiyo! Te Ari Wanopanom inokore ei finguamere epe ne yokamai firo waniyo! \x * \xo 5:17 \xt Ro 12:2; Kor 1:9 \x* \v 18 Ena ne yokamai nuwi gikenguai munmane nere du dikeiyo! Tamanume. Mapunom i bei moiro ne yokamai bei niki de erowamie. Nere du dikeimba Yai Gumam Murom Sumuna ne yokamai denom minom ikai koi fai si di erowaro benangua “O” duwaime.\x * \xo 5:18 \xt Ro 13:13; 8:6 \x* \v 19 Ena ne yokamai te arinoma yokamai gere ka mapunom wi dire te Yai Gumam kam bawom duwainga kam i ama wi di ipo ka deiyo! Te ne yokamai denom minomdi ka mapunom wi dire te Ari Wanopanom kam bawom duwainga kam i yaromi wi di teiyo! \x * \xo 5:19 \xt Sam 33:2-3; Kor 3:16 \x* \v 20 Ena ne yokamai Ari Wanopanom Yesu Kirisito si dauinga kakom kakom muruwo no yokamai Nenom Yai Gumam “Ne tai kan i norengero mun fi eropune,” dire di teiyo! \x * \xo 5:20 \xt Kor 3:17; 1 Te 5:18 \x* \s1 Wiyom biyai efem biyai towane morainga kam \p \v 21 Ena ne yokamai Kirisito yaromi mun fi teinga ena arinoma yokamai moraingi tei moi berere dere moiyo! \x * \xo 5:21 \xt 1 Pi 5:5 \x* \v 22 Ena ne opai gan yokamao, ne yokamai Ari Wanopanom moingui tei moi oropo dere moingamere epe ne yokamai winom biyai moingi tei moi oropo dere moiyo! \x * \xo 5:22 \xt Yen 3:16; Kor 3:18; 1 Pi 3:1 \x* \v 23 Ta bengoro moi oropo dere moraime? Kirisito bei moiro no fi ki si topunga yokamai kiapanom bei noronguamere epe yai bei moiro efem biyai kiapam bei tome. Kirisito yaromi no fi ki si topunga yokamai akire di norere moi kuwom suwapunga mapunomom i norongoro ena no yokamai uro yaromi gam dinom epemere moipunga \x * \xo 5:23 \xt 1 Ko 11:3; Ef 1:22 \x* \v 24 iran i no Kirisito fi ki si topunga yokamai bei moiro yaromi moingui tei moi berere dere moipungamere epe opai gan bei moiro winom biyai moingi tei kawom moi berere dere moraime. \p \v 25 Ena ne yai gan yokamao, Kirisito bei moiro opai ta nou kei tero dem miriyom mun fi tere yokori moinguamom tonguamere epe ne yokamai denom minom efenom biyai kanom fi ereiyo! \x * \xo 5:25 \xt Kor 3:19; 1 Pi 3:7; Gar 1:4 \x* \v 26 Yaromi “Na gunam kanam oparomi di erere nuwi biyom si towaikoro oparomi feke dere yo tongua u mari nangoro ena Yai Gumam towaiye,” diro yokori moinguamom i oparomi tome.\x * \xo 5:26 \xt Yo 15:3; Tai 3:5; Ip 10:10 \x* \v 27 Te yaromi “Na efenam biyai uro okonam muromdi tei u nokapu wom namie. Oparomi dinepe dikenangua moiro te tai ta ta ama beikere morame. Tamanume. Oparomi yo tere gawa beikenangui tei moiro te tai ta ta niki dongua dikenangui tei morame,” diro beme.\x * \xo 5:27 \xt 2 Ko 11:2; Kor 1:22 \x* \v 28 Kirisito furo oparomi kam fi tonguamere epe ne yai gan yokamai epe beiyo! Ne yai gan yokamai nenen ganom dinom mun fi ereingamere epe ne yokamai efenom biyai ama mun fi ereiyo! Kawom, yai ta efem biyai mun fi towangua ena yaromi nenen mun firo beme. \v 29 Te no yokamai mora kanupunga yai ta nenen gam dinom kiam bei tekemie. Tamanume. Kirisito bei moiro oparomi kiapam bei tonguamere epe yaromi bei moiro nenen gam dinom kua kopuna tero kiapam bei tome. \v 30 No yokamai Kirisito gam dinom koro koro epemere moipunga ena kiapanom bei noromie.\x * \xo 5:30 \xt 1 Ko 12:27; Ef 1:22-23 \x* \v 31 Ena ka mapunom i epe dungua \q1 Iran i yai ta bei moiro nem mam i ema dero fu efem biyai si daunangoro ena surai fure denom minom u towane epemere naipire. \m epe dungua iran nonon mora fipunga wiyom biyai efem biyai surai denom minom u towane fipire.\x * \xo 5:31 \xt Yen 2:23-24; Mt 19:5 \x* \v 32 Te ka mapunom epena i mari deika i mapunom ta ama dume. Mapunom ta i ipun domba mapunom i epe: Yai ta tokoi furo opai nou kei eiro koko ingoro ena wiyom biyai efem biyai surai denom minom u towane fipikamere epe Kirisito yaromi furo no fi ki si topunga yokamai towane de norongoro u mari fupune. \v 33 Te ka i ka ta ama epe dume. Ne yai gan yokamai nenen towane towane bei moire nenen ganom dinom bei kenom beire fingamere epe ne yokamai efenom biyai ama bei kenom bei erowaime. Ena opai gan yokamai bei moiro winom biyai kanom ama bawom di iwa dowaime. \c 6 \s1 Gan yokamai nenom manom kanom bawom duwaime \p \v 1 Ena gan yokamao, ne yokamai Ari Wanopanom gama moinga ena nenom manom ka duwainga gore duwainga i faimie.\x * \xo 6:1 \xt Kor 3:20 \x* \v 2 Ka mapunom koi i epe dungua “Ne nenum manum bei kenom bei ero!” epe dume. Ka i koma di guwo dungua te Yai Gumam ama ka di koi engua di norome.\x * \xo 6:2 \xt Mt 15:4 \x* \v 3 Ena ka gowa si engua i epe: “Ne nenum manum kanom bawom duwainga ena ne nokapu moire mansinomdi tei kakom arari moranie,” epe dungua iran i ne gan yokamao, ne yokamai nenom manom ka duwainga gore diyo! \p \v 4 Ena ne nenom manom yokamao, ne yokamai bei moiro ganoma yokamai kiapanom\x * \xo 6:4 \xt Eks 20:12; Kor 3:21; Pro 22:6 \x* bei erenga kakom tei ne yokamai mapunom bei erowainga iran yokamai denom minom api si erowangua i faikename. Faikenamba ne yokamai bei moiro ganoma kiapanom bei erere “Yokamai Ari Wanopanom konom wanaime,” diro Yai Gumam kam mapunom nuwi si ereiyo! \s1 Kokonan gan te kokonan kiapam beinga yokamai kanom \p \v 5 Ena ne nuwi kokonan gan yokamao, ne yokamai bei moiro kokonan kiapam beinga yokamai kanom bawom dire ka duwainga gore diyo! Ena ne yokamai “Kokonan i inapune,” dire denom minom suwo eikeiyo! Ne yokamai Kirisito kam dungua dourom boingamere epe ne yokamai kokonan kiapam beinga yokamai kanom duwainga dourom boiyo! \x * \xo 6:5 \xt Kor 3:22-23; Tai 2:9-10; 1 Pi 2:18 \x* \v 6 Ena ne yokamai “No yokamai kiapanom bei noreinga yokamai mun fi norowaime,” diro furo yokamai okonom muromdi tei towane kokonan beikeiyo! Tamanume. Yokamai nen moingi tei moikenainga kakom tei ne yokamai kokonan nokapu ama beiyo! Ne yokamai Kirisito nuwi kokonan gan moinga ena Yai Gumam inokore ei finguamere epe ne yokamai inokore ei firo kakom kakom kokonan bei ereiyo! \v 7 Ena ne yokamai nuwi kokonan bei moinga i mun fire moiyo! Ne yokamai “No yokamai ari nuwi kokonan gan towane moipune,” epe di fikeimba “No yokamai Ari Wanopanom nuwi kokonan gan ama moipunie,” epe di firo kokonan beiyo! \v 8 Ne yokamai fiyo! Ari yokamai nuwi kokonan gan morainga bo te moikenainga kokonan nokapu benainga ena Ari Wanopanom bei moiro yokamai meina erowame.\x * \xo 6:8 \xt 2 Ko 5:10; Kor 3:24-25 \x* \p \v 9 Ena ne kokonan kiapam beinga yokamao, ne yokamai furo mapunom epe wom nuwi kokonan gan yokamai bei erere “No yokamai kupa ne yokamai einapune,” di erekeiyo! Ne yokamai fiyo! Yai Gumam kamundi tei moingua yaromi ne yokamai te nuwi kokonan gan gere kiapanom yai moimie. Yaromi ari kounom kounom ipu si erome.\x * \xo 6:9 \xt Kor 4:1; Ro 2:11 \x* \s1 Yai Gumam gama bei moiro murom niki dongua yokamai kura boi ereime \p \v 10 Ena na kanam i munom boika mora gounaro beme. Ena, arinamao, ne yokamai furo Ari Wanopanom si dau tere yaromi yoporam ori wom boingua ire erowai tere moiyo!\x * \xo 6:10 \xt 1 Ko 16:13 \x* \v 11 Ena ne yokamai “Satan yaromi mimi niki dongua bei norowangua no yokamai ako sikere arere morapune,” dire furo Yai Gumam gai garom boingua gaiyom erongua i fiyo! \x * \xo 6:11 \xt Ro 13:12; 2 Ko 10:4; Yem 4:7; 1 Pi 5:8-9 \x* \v 12 Ta bengoro gaiyom i firaime? No yokamai ari towane wom kura boi erekepunba no yokamai furo murom niki dongua muruwo kamundi tei moinga yokamai ama kura boi eropunie. Kawom, no yokamai murom mokoinga yokamai te murom kiapanom beinga yokamai te murom erowai wom teinga yokamai si boingui tei moipunga ama moinga yokamai kura boi eropunie.\x * \xo 6:12 \xt Ef 1:21 \x* \v 13 Ena ne yokamai furo Yai Gumam gai garom boingua gaiyom erongua muruwo ire fiyo! Ne yokamai gaiyom i firainga ena tai niki dongua ne yokamai fuka di erowangua kakom tei ne yokamai kianom bei niki de erowainga kura boi erowaime. Ena ne yokamai kura boi gounainga arire yo moraime. \v 14 Ena ne yokamai arire moiyo! Te kiminem yokamai garom boinga tarom kenom beingamere epe nonon yokamai Yai Gumam kiam yokamai kura boi eropunga garom boingua tarom kenom bepune. Kiminem yokamai non gam fiki deinga goinomdi tei de ki singamere epe Yai Gumam ka kawom dungua ne yokamai goinomdi tei de ki siyo! Te yokamai bei moiro deinomdi akire di towangua tarom si you deingamere epe ne yokamai yo tongua mapunom Kirisito norongua i deinomdi tei si you deiyo! \x * \xo 6:14 \xt Ais 11:5; 59:17; 1 Te 5:8 \x* \v 15 Ena yokamai kauwom tou dere kon nokapu waningamere epe ne yokamai kenom beire furo ari gore amine einga kam nokapu di mari de ereiyo! \x * \xo 6:15 \xt Ais 40:9; Ro 10:15 \x* \v 16 Ena yokamai kuman ako moingamere epe kakom kakom ne yokamai fi ki si teinga mapunom i ako moiyo! Ena ne yokamai fi ki si towainga yai niki dongua yaromi bei moiro e dongua eiyom ire einangua ne yokamai eiyom i muruwo si gouname. \v 17 Te yokamai kura boinga birom gai eingamere epe Yai Gumam akire di erongua mapunom binomdi tei enaimie. Te yokamai sanupui ako moingamere epe ne yokamai furo Yai Gumam kam Muromom Sumuna erongua i ako moiyo! \x * \xo 6:17 \xt 1 Te 5:8; Ip 4:12 \x* \v 18 Te ne yokamai kakom kakom ka make eire “O Yai Gumam, akire di naro!” diro yaromi kiam yokamai kura boi ereiyo! Te Murom Sumuna yoporam boinguamom i erowangua ena ka make ei teiyo! Iran i kakom kakom Murom Sumuna kam di erowangua firo ako ki siyo! Ena kakom kakom ne yokamai bei moire ari yai opai Yai Gumam gama yo teinga yokamai akire di erere ka make ei teiyo! \x * \xo 6:18 \xt Lk 18:1; Kor 4:2; 1 Te 5:17 \x* \v 19 Ena ne yokamai ama ka make ei tere “O, Yai Gumam, Pauro akire di to! Yaromi ka duwaro benangua ena ne kanum duwangua i to! Yaromi kuri fikere gunom kam koma eke dere dunguai di mari dowangua akire di to!” epe diro ka make ei teiyo! \x * \xo 6:19 \xt Ap 4:29; Kor 4:3-4; 2 Te 3:1 \x* \v 20 Ena na gunom kam i di mari dowaro beika Kirisito nawi domba epena na kan faiye. Ena ne yokamai “Pauro yaromi kuri fikere yoporam boiro gunom kam di mari duwame,” diro Yai Gumam ka make ei teiyo! \x * \xo 6:20 \xt 2 Ko 5:20; Fmn 1:9 \x* \s1 Ka koropane \p \v 21 Ena Taikiku yaromi “Ne yokamai firainga na kokonan epe beire nokapu moika firaime,” diro uro na kokonan beikai muruwo di mari de erowame. Te yaromi kawom no yokamai arinom moiro Ari Wanopanom kokonanom nokapu bengua \x * \xo 6:21 \xt Ap 20:4; Kor 4:7-8; 2 Ti 4:12 \x* \v 22 iran i na yaromi awi ne yokamai moingi tei de erowaika ena ne yokamai firo kanainga no yokamai nokapu moipunga i kanaime. Te yaromi ama uro ne yokamai denom minomdi bei erowai te erowame. \p \v 23 Ena no yokamai Nenom Yai Gumam te Ari Wanopanom Yesu Kirisito yai surai bei moiro arinoma muruwo denom minom bei wira di erere te mun fi erere te fi ki si erowangua mapunom i erowaipire. \v 24 Ena Yai Gumam bei moiro ari denom minom Ari Wanopanom Yesu Kirisito mun fi tere ma de tekeinga yokamai muruwo bei nokapu de erowame. Mora epe.\x * \xo 6:24 \xt 1 Pi 1:8 \x*