\id 2TI - Chuave NT [cjv] -Papua New Guinea 1992 (DBL -2014) \h 2 Timoti \toc1 Munom Ganom I Okome Pauro Yaromi Timoti Yaromi Boi Tome \toc2 2 Timoti \toc3 2 Ti \mt1 Munom Ganom I Okome Pauro Yaromi Timoti Yaromi Boi Tome \ip Ena Pauro bei moiro munom ganom Timoti koma boi tome. Ena okome Pauro munom ganom ta Timoti boi tome. Munom ganom okome boingua kakom tei Pauro Roma tei moiro tokoi kan iki moimie. Yaromi “Na goraika kakom teina ume,” diro munom ganom i Timoti boi tome. “Ne furo Efesasi ari fi ki si teinga yokamai epe kiapanom bei ero!” diro ka i boi tome. \c 1 \p \v 1 Na Pauro. Ena na furo ari yokamai “Yai Gumam ‘Ne yokamai Kirisito Yesu fi ki si towainga kakom kakom moi kuwom suwainga inaime,’ ka di koi eme,” di mari de erowaro benaika Yai Gumam gunam boi narongoro ena na Kirisito Yesu nawi dongua fuka yai ta moiye.\x * \xo 1:1 \xt Ef 1:1 \x* \v 2 Ena, Timotiyo, na ne akire di ereika ne Yai Gumam kon finga ena ne na wanam epemere moinie. Ena na ka munom i ne boi ereiye. Ena “No nenom Yai Gumam yaromi te Kirisito Yesu Ari Wanopanom yaromi bei nokapu de erere te ne kanum fi erero te ne denum minum wira dunguai bei erowaipikoro moranie,” di fiye.\x * \xo 1:2 \xt 1 Ti 1:2 \x* \s1 Ari bei moiro Yesu ka mapunom gai goikenainga faname \p \v 3 Na awanama yokamai bei moiro Yai Gumam dourom boingamere epe na nomanenam “Mapunom i beka i faime,” ka di mari dongoro Yai Gumam ama dourom boiye. Ena giruwangua kakom te aro dongua kakom kakom ka makenam eiro ne kanum dairo Yai Gumam yaromi mun ori wom fi teiye.\x * \xo 1:3 \xt Ap 23:1; 24:16 \x* \v 4 Ena na tei moiro “Koma na akai ta naika kakom ne kai meine,” di firo ena “Na mun ori wom firaiye,” diro “Ne ekanaiye,” yoporam boiro di fiye. \v 5 Te na ama inokore eika ne kawom Yai Gumam fi ki si tene. Te koma ne awanum opai Eroisi te ne manum Yunisi ama fi ki si teipikamere ena epe “Ne fi ki si tene,” di fiye.\x * \xo 1:5 \xt Ap 16:1 \x* \v 6 Ena iran na ka duwaika ka i tokoi firanie. Koma na okonam ei ne binumdi kopu deikoro Yai Gumam nurom gumom eromie. Erongua ne kiapam beiro kokonan beyo!\x * \xo 1:6 \xt 1 Ti 4:14 \x* \v 7 Te ne kano! Nonon kuri firaro bepunga Yai Gumam Murom Sumuna norekemie. Tamanume. No erowai towaro bepunga te ari mun fi erowaro bepunga te no denom minom kiapanom bei kan inaro bepunga yaromi Murom Sumuna noromie.\x * \xo 1:7 \xt Ro 8:15 \x* \p \v 8 Ena iran ne no Ari Wanopanom gunom kam di mari dowanga gai goikeyo! Te na gunom kam di mari deika ena na kan faikoro iran ama gai goi narekeyo! Ena Yai Gumam yoporam boingua ne erowangua ne gunom kam di mari dowanga ari bei niki de nareingamere ena epe ari bei niki de erowainga ena ne yo suna tei moranie.\x * \xo 1:8 \xt Ro 1:16 \x* \v 9 Te Yai Gumam no akire di norongua “No yokamai yo tere ari niki deinga bon tere ari moiyo!” di norome. Te yaromi nonon tai nokapu bepungai firo akire di norekemie. Tamanume. Yaromi nenen finguai “Na bei nokapu de erowaiye,” di finguai akire di norome. Komariki Yai Gumam yaromi man kamun ama bei eikengua ena okome no Kirisito Yesu gama moraro bepunga bei nokapu de norome.\x * \xo 1:9 \xt Ef 2:8-9; Tai 3:5 \x* \v 10 Ena iran epena kakom i Kirisito Yesu nonon akire di norongua yaromi akai tei umari fumie. Te yaromi goipunga mapunom bei dongua ena gunom kam di mari de norere kakom kakom moi kuwom suwainga inapunga mapunom di mari dome.\x * \xo 1:10 \xt 1 Ko 15:55-57; Ip 2:14-15 \x* \v 11 Ena Yai Gumam na gunam boi narongua ena na nawi dongua fuka yai ta moiro gunom kam ari Yura ari moikeinga yokamai di mari de erere ka nuwi si ereiye.\x * \xo 1:11 \xt 1 Ti 2:7 \x* \v 12 Na epe beika ena tai ipun dongua fuka di naromba na gai goikeiye. Tamanume. Na te yai fi ki si teika yaromi gere moipuiye. Te na kawom fikai yaromi gunom kam norongua epena kiapam nokapu bename. Te okome u mari nangua kakom unangua yaromi ama kiapam nokapu benangua ena gai goikeiye. \v 13 Ena na ka kirawa si ereika kanam i giranamdi ne firo “Na ka epemere ari kirawa si erowaiye,” di fire dourom boro! Ena ne Kirisito Yesu fi ki si tenga ne denum minum ari mun fi erere akire di ero!\x * \xo 1:13 \xt Tai 1:9; 2:1 \x* \v 14 Te Yai Gumam gunom kam kawom ne erongua ne kiapam bei kan iyo! Ena ne kiapam bei kan inaro benga Yai Gumam Murom Sumuna no denom minom ikai koi moingua yaromi ne akire di erowame.\x * \xo 1:14 \xt 1 Ti 6:20 \x* \p \v 15 Ena ne mora finga Eisia ikinom akainom ari muruwo na moiki tei ma dere tongi fimie. Te yai surai Fikerusu ge Emoseni ge ama ma de nareimie.\x * \xo 1:15 \xt 2 Ti 4:16 \x* \v 16 Te yai Onesifora kakom munmane na denam minam bei nokapu de narere te na kan faikai gai goi narekengua ena na Ari Wanopanom ka make ei towaikoro yaromi Onesifora te ariyoma yokamai ama kanom fi erowame. \v 17 Kawom, Onesifora yaromi Roma iki birom ori tei uro na moiki tei wan douro okome na imari de narongoro \v 18 ena na ka make Ari Wanopanom ei towaikoro okome yaromi umari nangua kakom tei kam fi towamie. Te ne nenen mora kan kun dainga Onesifora yaromi bei moiro Efesasi iki birom ori tei moiro mapunom munmane ama akire di norome. \c 2 \s1 Timoti furo Yesu Kirisito kiapam yai kawom morame \p \v 1 Ena na wanamyo, ne Kirisito Yesu gere moipika ena yaromi ne bei nokapu de erome. Ena ne yoporam boinga ako moro! \v 2 Te na ka muruwo ari mapunomdi di mari deika ne fingai kam i ne ari kokonan nokapu beinga yokamai di erengero ena yokamai ari suwo koropane ama di erowaimie. \v 3 Te ne Kirisito Yesu yaromi kiminem moiro ena tai ipun dongua tarom na fuka di narowanguamere i epe fuka di erowangua ako sikeiyo!\x * \xo 2:3 \xt 2 Ti 1:8; 4:5 \x* \v 4 Ena na ka kuiam duwaro beiya ne firo! Te nen ta kiminem kokonan inangua yaromi kokonan ta ta ikenamie. Tamanumie. Yai ta yaromi kiapam bei tongua mun fi towaro bengua yaromi kiminem kokonan towane imie. \v 5 Te epemere nenta ari ama ama bu dingai yaromi ama bu dire te bu dinga kam di guwo dungua dourom boikenangua ena yaromi mukom ta ikenamie.\x * \xo 2:5 \xt 2 Ti 4:8 \x* \v 6 Te yai ta yoporam boiro tai i woiro kiapam bengua yaromi kopuna suna tei mokongua koma i nowame.\x * \xo 2:6 \xt 1 Ko 9:7, 10, 14 \x* \v 7 Ena na ka i dikai nomanenumdi inokore ei fire moro! Ena no Ari Wanopanom ne akire di erowangoro ne ka i muruwo firanie. \p \v 8 Ena kakom kakom ne Yesu Kirisito towane inokore ei to! Na yaromi gunom kam di mari dere “Yaromi Dawiri awam moime. Te yaromi goiro tokoi arirome,” epe diye.\x * \xo 2:8 \xt Ro 1:3-4; 1 Ko 15:4, 20 \x* \v 9 Ena na gunom kam epe dikai ari yokamai tai ipun dongua nareime. Te yokamai na ama kan si nareimba Yai Gumam kam i epemere kan fairo dikemie.\x * \xo 2:9 \xt Ef 3:1; Fir 1:12-14 \x* \v 10 Ena iran na furo ari Yai Gumam gunom boi erongua yokamai gunom kam di mari de ereika ena tai ipun dongua muruwo inaika faname. Te yokamai Kirisito Yesu fi ki si tere kakom kakom moi kuwom suwainga ire te keranom sungua ama inainga na mun firaiye.\x * \xo 2:10 \xt Kor 1:24 \x* \v 11 Te ka ta dungua kawom epe dume:\x * \xo 2:11 \xt 2 Ko 4:11 \x* \q1 Nonon yaromi gere ama gorapunga ena nonon yaromi gere ama yokori morapune. \v 12 Te tai ipun dongua nonon fuka di norongua yoporam boiro arire morapunga ena yaromi ari kiapanom bei erowangua kakom no ama ari kiapanom bei erowapune. Te no yaromi mounom wako towapungai yaromi ama epewo nonon mouwom wako norowamie.\x * \xo 2:12 \xt Mt 10:33 \x* \v 13 Te nonon bei moiro “Yaromi mouwomdi dourom borapune,” duwapungai ena no kanom i dourom boikenapunga yaromi nenen kam dungua dourom borame. Yaromi ka i “Ka ta epe,” di fikemie.\x * \xo 2:13 \xt Ro 3:3-4; Nam 23:19; Tai 1:2 \x* \s1 Yai ta kokonan gan nokapu moingua Yai Gumam kanere mun fi tongua kam \p \v 14 Ena na ka i dikai ne firo kakom kakom ari yokamai di ero! Ena ne Yai Gumam yaromi okom muromdi tei moinga ka yoporam boiro ari yokamai “Ne yokamai awanoma kanom ka yo dingi kura kam di ipo ka dekeiyo!” di ero! Yokamai awanoma kanom ka yo dingi kura kam di ipo ka dowainga mapunom i akire di erekenamie. Tamanume. Yokamai bei niki de erome.\x * \xo 2:14 \xt 1 Ti 6:4; Tai 3:9 \x* \v 15 Ena Yai Gumam ne mun fi erowaro bengua ne yoporam boiro kokonan beyo! Iran i ne gunom kam kawom ari kawom di mari dowanga ne kokonan gan nokapu moire gai goikenanie.\x * \xo 2:15 \xt 1 Ti 4:6; Tai 2:7-8 \x* \v 16 Te ari yokamai Yai Gumam ka mapunom dikengua kam yo duwainga ne mounom wako erere tongi fo! Yokamai ka epe yo dinga Yai Gumam konom ma dere mounom wako towaime.\x * \xo 2:16 \xt 1 Ti 4:7 \x* \v 17 Te numon niki donguai ori wom deingamere epe wom yokamai kanom i koro koro fungoro ari munmane Yai Gumam konom ma dowaimie. Te yokamai epe moingi suna tei Aimenia te Fairitu yai surai moipire.\x * \xo 2:17 \xt 1 Ti 1:20 \x* \v 18 Yai surai kam mapunom kawom ma dere “Yai Gumam ari goinga yokamai akire di erongoro mora tokoi arireime. Ena iran okome no yokamai tokoi arire ganom dinom koi tokoi ikenapune,” epe ama dire dinga ari fi ki si teinga yokamai suwo koropane bei niki de ereimie. \v 19 Dumba ari iki kowiri kongo wom ikai koi singamere epe Yai Gumam ariyoma yokamai moinga koko tekenaime. Ena Yai Gumam kowiri bakomdi tei ka epe boimie: \q1 Ari Wanopanom yaromi ariyoma mora kanume. \m Te ka ta boinguai epe: \q1 Ari “No yokamai Ari Wanopanom ariyoma moiro kam akire dupune,” epe di mari deinga yokamai mapunom niki dongua mounom wako towaime. \m epe dume.\x * \xo 2:19 \xt Nam 16:5; Yo 10:14-15; 1 Ko 8:3 \x* \p \v 20 Ena yai ta kam mokongua yaromi ikom tei kopare suwo suwo yo dume. Te kopare ta kongo gol bei eime. Te kopare ta kongo siwa bei eime. Kopare irai nokapu wom dunguai yokamai ire kokonan nokapu beime. Dumba kopare ta eri bei eime. Te kopare ta mansinom bei eime. Te kopare irai nokapu dikenguai ena yokamai ire kokonan yo morom beimie.\x * \xo 2:20 \xt Ro 9:21 \x* \v 21 Ena epemere yai ta tai niki dongua mapunom i ma dere kopare nokapu wom dunguamere epe morangua ena kokonan nokapu bename. Te yaromi Ari Wanopanom bei moingoro yo tere morangua yaromi Ari Wanopanom kokonanom mapunom mapunom nokapu bei towame.\x * \xo 2:21 \xt 2 Ti 3:17 \x* \p \v 22 Ena, yae, kakom kakom ne mapunom niki dongua muruwo gaima gako yokamai denom minomdi moko ereinga tongi fo! Te ne yo tongua mapunom i te fi ki si tenga mapunom i te denum minum ari mun fi erenga mapunom i te wira dinga mapunom i dourom boro! Te ne ari denom minom feke dongua Ari Wanopanom uwom boinga yokamai mapunom i ama dourom boro!\x * \xo 2:22 \xt 1 Ti 6:11 \x* \v 23 Te ari ka fikeinga du dimba kura kam di ipo ka deinga yokamai ne mounum wako tere tongi fo! Ne mora finga yokamai ka dinga ka i kura kamui umari fume.\x * \xo 2:23 \xt 1 Ti 4:7 \x* \v 24 Te Ari Wanopanom nuwi kokonan gan kura kam di ipo ka deinga faikename. Tamanume. Yaromi ari muruwo kokonan wira diro bei erere te “Ari ka nuwi ama si erowaika faname,” di firo moiro te ari bei niki de towainga mokom bai erekename.\x * \xo 2:24 \xt 1 Ti 3:3; Tai 1:7 \x* \v 25-26 Te nuwi kokonan gan yaromi furo ari kanom ka singa yokamai “Koma Satan yaromi ari na kanam ka singa yokamai gai goi erongoro yokamai yaromi giramdi gore dime. Ena Yai Gumam yokamai akire di erowangoro inokore nokapu ei fire denom minom si awa tere ka mapunom kawom fire Satan kapu kin koinguamere dungui tei ma dere naime,” diro ka nuwi wira dire si erowame. \c 3 \s1 Okome kakom tai mapunom mapunom umari nangua \p \v 1 Ena na ka ta di erowaiya firo! Okome kakom tei tai ipun dowangua niki ori wom dowangua umari namie.\x * \xo 3:1 \xt 1 Ti 4:1 \x* \v 2 Kakom tei ari yokamai furo ari akire di erekere te kongo mukom i kunei kanere te nenen kanom akire diro te kou kou unanan eiro te ari kanom ka sire te nenom manom ka dingai si dero te “Mun fi eropune,” dikere yo tongua mapunom i muruwo si dero\x * \xo 3:2 \xt Ro 1:29-31 \x* \v 3 te denom minom ari mun fi erekere te ari bei niki de ereinga yokamai mokom bai erere te ari kanom wayom kasu wanere dire te nenen denom minom fingamere epe kiapam beikere ari bei niki de erero te tai mapunom nokapu i muruwo kianom bei erero moraime. \v 4 Te yokamai ari kianom yokama okonomdi tei erero te kene kene eiro ari inokore ei fingai dourom boiro te nenen di finga “No yai ori moipune,” di firo nenen beinga mapunom mapunom mun firaimba Yai Gumam mun fi tekenaime. \v 5 Te yokamai “No yokamai Yai Gumam konom kawom wan fupune,” di fire giranom towane ka dimba yokamai Yai Gumam yoporam boingua mapunom i mounom wako teimie. Ena ne ari yokamai moingi tei ma dere tongi fo!\x * \xo 3:5 \xt Mt 7:15, 21; Tai 1:16 \x* \v 6 Te yokamai moingi suna tei ari suwo koropane wira diro wan furo opai gan inokore unanan ei finga yokamai ikinomdi tei fure ka ta ka ta di erere gure de erowaime. Te opai gan yokamai bianom munmane fanangoro te yokamai kuianom tai ta ta boi erongua gure unanan de erowamie.\x * \xo 3:6 \xt Tai 1:11 \x* \v 7 Te opai gan yokamai ka nuwi si ereinga kakom kakom fimba Yai Gumam kam mapunom kawom fikeime. \v 8 Te koma Yani te Yambiri surai Mose yaromi kianom fai teipikamere epe wom yai gan yokamai ka mapunom kawom kianom fai teimie. Yokamai inokore ei finga niki dongoro te Yai Gumam fi ki si teinga mapunom i finga faikeme.\x * \xo 3:8 \xt Eks 7:11, 22 \x* \v 9 Yokamai ari nuwi si erowaimba ari yai opai “Ka i dinga nuwi si noreinga mapunom faikeme,” dire dourom boikenaime. Yani te Yambiri yai surai mapunom faikengua beipikamere epe yokamai mapunom faikengua umari unangua ena ari dourom boikenaime. \s1 Yai Gumam ka dungua a ki sire morangua kam \p \v 10 Ena yokamai mapunom faikengua beimba ne mora finga na ka ari yokamai nuwi si ereika mapunom te na moi fai beika kakom kokonan beika mapunom te na fi ki si teika mapunom te na wira dire moika mapunom te na denam minam ari mun fi ereika mapunom te tai ipun dongua tarom i fuka di narongua na a gui naikengua ne mora kanine. \v 11 Te ari muruwo tai niki dongua bei nareinga ne ama kaninie. Koma na Andiako tei te Aikoniam tei te Lisita tei moiki tai niki dongua bei nareinga ena na ganam kipi ori ika ne kanine. Te tai ipun donguai muruwo na nareimba Ari Wanopanom akire di narongoro a gui naikeme.\x * \xo 3:11 \xt Ap 13:50; 14:5, 19-20; Sam 34:19 \x* \v 12 Te kawom, ari yokamai furo ari yai opai muruwo Kirisito Yesu yo tongua mapunom “Dourom borapune,” dinga yokamai bei niki de erowaingoro tai ipun dongua fire moraime.\x * \xo 3:12 \xt Mt 16:24; Yo 15:20; Ap 14:22 \x* \v 13 Moraimba ari niki deinga yokamai te kasu imari deinga yokamai bei moiro ari ka kasu di erowaingoro te ari ta ka kasu yokamai nenen ama di erowaimie. Ena yokamai niki deinga mapunom i moko iwa namie. \v 14 Yokamai mapunom i epe benaimba ne mapunom ta beyo! Ka mapunom kawom dungua nuwi si ereinga fi ki singa a ki siro fi moro! Te ne ari ka nuwi si ereinga yokamai mora kaninga\x * \xo 3:14 \xt 2 Ti 2:2 \x* \v 15 te koma ne gan gawo moinga ne ka mapunom yo tongua koma boinga fi kun dainga ena ka i a ki sire fi moro! Ena ne ka mapunom i kerere fire te Kirisito Yesu fi ki si tenga ena Yai Gumam akire di erongoro kakom kakom moi kuwom singa inanie.\x * \xo 3:15 \xt Yo 5:39 \x* \v 16 Te Yai Gumam nenen Murom Sumuna ari akire di erere ka di mari de erongoro ena yokamai kam mapunom muruwo munom boimie. Ena no ka mapunom i kerere “Ari ka i nuwi si erowapune,” duwapunga faname. Te ka i kerere ari mapunom ta faikengua benainga no “Epe beikeiyo!” duwapunga faname. Te ka i kerere “Kon i wanapune,” duwapune. Te ka i kerere “Mapunom yo tonguai epe benapune,” duwapune.\x * \xo 3:16 \xt Ro 15:4; 2 Pi 1:21 \x* \v 17 No epe duwapunga ena iran no Yai Gumam gama akire di erowapungoro yokamai erowai tero furo kokonan nokapu muruwo benaime.\x * \xo 3:17 \xt 2 Ti 2:21 \x* \c 4 \p \v 1 Ena no surai Yai Gumam mapomdi tei moiro te Kirisito Yesu yaromi ari yokori moinga te goinga yokamai muruwo ipu si erowangua yaromi mapomdi tei ama moipuiye. Ena yaromi tokoi u mangi uro no ari kiapanom bei norowangua iran i na ka yoporam boiro epe di erowaiya firo!\x * \xo 4:1 \xt Ap 10:42; Ro 14:9-10 \x* \v 2 Ne gunom kam ari di mari de ero! Te “Ne ka dinga faimie,” duwainga di ero! Te “Ne ka dinga faikemie,” duwainga ama di ero! Ne kakom kakom ka di mari de ero! Ena ari yokamai kon kawom naro beinga bo te mapunom niki dongua ma dowaro beinga bo te denom minom erowai towaro beinga ne kakom kakom ka wira dire nuwi si erere moro!\x * \xo 4:2 \xt Ap 20:20, 31 \x* \v 3 Ena ne erere moranba okome kamun gunom ka yo tekenangua umari nangoro ena ari yokamai ka mapunom yo tongua fikenaime. Fikenaimba yokamai nenen di fingamere dourom boiro ena ka nuwi si ereinga yokamai munmane unom boingoro ure yokamai “No kinanom ka epe firapune,” di fingamere epe ka nuwi si erowaime.\x * \xo 4:3 \xt 1 Ti 4:1; 2 Ti 1:13 \x* \v 4 Te yokamai ka mapunom kawom dungua “Fikenapune,” diro mounom wako tero te ka ta faikengua ka mapunom kasu i firaimie.\x * \xo 4:4 \xt 1 Ti 4:7 \x* \v 5 Firaimba ne epe beikeyo! Tai kan muruwo umari fu erowangua kakom ne nomanenum fi niki dere beikenaro beinga ne denum minum bei kan iyo! Te tai ipun dongua fuka di erowangua kakom i ne yoporam boiro arere moro! Te ari yai opai Yai Gumam fi ki si towaro beinga ne ka mapunom di mari de ero! Te Yai Gumam ka mapunom kokonan i eronguamere ne epe kokonan i kawom bei moro! \p \v 6 Ena ne mora kanengai ari yokamai nuwi wain fera diro Yai Gumam fi mun ei teingamere epena na akinam i epe fera duwaro beingoro goraiye. Te na kokonanam ma dere naro benaikai kakom teina umie.\x * \xo 4:6 \xt Fir 2:17 \x* \v 7 Te Kirisito Yesu yaromi ka mapunom kokonan na narere “Ka mapunom kokonan i beyo!” di naronguamere epe na beiye. Ena epena na goraika kakom na fi ki si teika mapunom a ki siro moiye.\x * \xo 4:7 \xt 1 Ti 6:12 \x* \v 8 Ena Ari Wanopanom yo tere no ipu si norowangua yaromi tokoi u mangi unangua kakom uro na yo tongua mapunom a ki sika meinam narowame. Te meinam i na towane narekename. Tamanume. Ari yokamai u mangi unangua denom minom mun firainga yokamai meinam i ama erowame.\x * \xo 4:8 \xt 1 Ko 9:24-25; Rew 2:10 \x* \s1 Ka koro koropane \p \v 9 Ena ne “Na moiki tei unaiye,” diro yoporam boiro kene kene eiro uwo!\x * \xo 4:9 \xt 2 Ti 1:4 \x* \v 10 Te Demasi yaromi mangi tai mapunom i kuiam boingoro ena yaromi na ma de narere Tesaronaika tei fumie. Te Keresen yaromi “Na Yai Gumam gunom kam di mari dowaiye,” diro fu Garesia ikinom akainom fungoro te Taitasi yaromi fu Damesia ikinom akainom tei fume.\x * \xo 4:10 \xt Kor 4:14; Tai 1:4 \x* \v 11 Ena Luka yaromi towane na gere moipuiye. Ena na ka mapunom kokonan beika “Mako yaromi akire di narowangua faname,” di fika ena ne yaromi akire u na moiki tei ama wiro!\x * \xo 4:11 \xt Kor 4:14; Ap 15:37-39 \x* \v 12 Te na Taikiku yaromi awi deikoro Efesasi tei fume.\x * \xo 4:12 \xt Ef 6:21-22 \x* \v 13 Te ne “Unaiye,” di firangai na gai suna goi gai kui siro yai Kapa ikomdi Toroasi moingui tei ma deikai ire tei uwo! Te kam mapunom pepa suwo koropane te pepa ta kapu gamdi munom boinga dunguai ama ire uwo!\x * \xo 4:13 \xt Ap 20:6 \x* \p \v 14 Ena yai ta ain eken bengua yaromi kam Eresanda yaromi bei moiro na bei niki ori wom de naromie. Ena bei naronguamere epe Ari Wanopanom meina mokom bai towamie.\x * \xo 4:14 \xt Sam 62:12; Ro 2:6; 1 Ti 1:20 \x* \v 15 Yaromi nonon kanom dupungai yoporam boire ime dongua te yaromi benguamere epe ne ama kan kenom beyo! \p \v 16 Koma kakom ka kori di nareinga kakom tei ari na gere ama arere moiro akire di nareinga yokamai moikeime. Tamanumie. Yokamai muruwo ma de narere fimie. Ena na Yai Gumam ka make ei towaikoro tarom beinga fi erekenamie.\x * \xo 4:16 \xt 2 Ti 1:15 \x* \v 17 Te ari ka kori di nareimba Ari Wanopanom na gere moipuika yoporam boinguai na narongoro ena iran i na ka mapunom muruwo di mari deikoro ena ari Yura ari moikeinga yokamai firaimie. Te yaromi “Kei ori moinguamere na si nekename,” dire akire di narome.\x * \xo 4:17 \xt Ap 23:11; 27:23; Dan 6:22 \x* \v 18 Te Ari Wanopanom yaromi ari tai mapunom niki dongua na bei narowaro beingai kakom munmane akire di narowame. Te yaromi na nandiro ari kiapanom bei erongua akaiyom kamun akai tei na ei narowangoro ena na a gui nainangua faikename. Ena nonon yaromi kam kakom kakom akire di morapune. I kawom. \p \v 19 Ena yai Akuira te efem biyai Pirisira surai ne gere moinga na “Ne surai moi deipiro?” di ereiye. Te yai Onesifora ariyoma ikom tei moinga yokamai na “Ne yokamai moi deimio?” di ereiye.\x * \xo 4:19 \xt Ap 18:2-3; 2 Ti 1:16-17 \x* \v 20 Te na Korin iki birom ori tei ma dere uka Eratusi yaromi Korin tei yo moimie. Te Tirofimasi yaromi nupi faingoro na yaromi ma de teikai Mairita tei moimie.\x * \xo 4:20 \xt Ap 19:22; 20:4 \x* \v 21 Ena epena nimi sikengua kakom ne “Unaiye,” dire kene kene eire kua uwo! Nimi suwangua kakom ne unanga kon dikename. Ena te yai gan Yupura te Purena te Linusi te Kororia te ka mapunom arinoma muruwo “Ne moi denio?” di ereime. \p \v 22 Ena no Ari Wanopanom ure ne nomanenum suna tei morame. Te Yai Gumam ne yokamai bei nokapu de erowame. Mora epe.