\id 1TH - Chuave NT [cjv] -Papua New Guinea 1992 (DBL -2014) \h 1 Tesaronaika \toc1 Munom Ganom Koma Pauro Yaromi Tesaronaika Ari Yokamai Boi Erongua \toc2 1 Tesaronaika \toc3 1 Te \mt1 Munom Ganom Koma Pauro Yaromi Tesaronaika Ari Yokamai Boi Erongua \ip Tesaronaika i iki birom ori wom dungua Maseronia akai suna tei dumie. Koma Pauro furo Tesaronaika tei gunom kam di mari dongoro ena ari suwo koropane Yesu fi ki si teimie. Ena okome Pauro ma dere fure Korin tei furo ena munom ganom i Tesaronaika ari boi erome. Ari suwo uro Tesaronaika ari fi ki si teinga yokamai bei niki de ereimba Tesaronaika yokamai fi ki si tere erowai tere moinga iran i Pauro munom i boiro Yai Gumam “Mun fi ereiye,” di tome. Te Tesaronaika ari suwo koropane inokore unanan eiro “No goipunga tora fuka duwame?” di finga ena Pauro munom i boi erere ka mokom bai erome. \c 1 \p \v 1 Pauro te Saira te Timoti no yokamai munom ganom i ne yokamai Tesaronaika iki birom ori tei fi ki si teinga yokamai moinga boi eropunie. Te ne yokamai nenom Yai Gumam gere te Ari Wanopanom Yesu Kirisito gere ama moimie. Ena surai ne yokamai bei nokapu de erowaipika te bei denom minom wira dungui de erowaipika surai mina wakore di erowapune.\x * \xo 1:1 \xt Ap 17:1-10; 2 Te 1:1 \x* \s1 Tesaronaika ari yokamai Yai Gumam fi ki si teinga ena Pauro mun fi tome \p \v 2 Ena no yokamai kakom kakom ne yokamai kanom di fipunga Yai Gumam mun fi topune. No yokamai ka make epunga kakom ne yokamai kanom dairo ka make epune.\x * \xo 1:2 \xt Fir 1:3-4; Kor 1:3; 2 Te 1:11 \x* \v 3 Ena ne yokamai fi ki si teinga mapunom beinga te ne yokamai ari mun fi erere kokonan bei ereinga te ne yokamai yoporam boiro mora finga Ari Wanopanom Yesu Kirisito yaromi tokoi u mangi unangua ena no yokamai inokore eire nenom Yai Gumam yaromi mun fi topune.\x * \xo 1:3 \xt Kor 1:4-6 \x* \p \v 4 Ena, arinomao, no yokamai mora fipungai Yai Gumam dem miriyom ne yokamai mun fi erere yaromi gama moraro beinga gunom boi erome. \v 5 Ena no yokamai gunom kam ire u ne yokamai moingi tei upunga ka yo towane di erekepunba yaromi yoporam boingua norongoro te Murom Sumuna no yokamai gere moiro ka di mari de erere “No yokamai ka dupungai kawom dupune,” diro di eropune. Te ne yokamai mora fingai no yokamai tai mapunom i ne yokamai moingi suna tei bepungai beiro ne yokamai akire di eropunie.\x * \xo 1:5 \xt 1 Ko 2:4-5; 4:20 \x* \v 6 Te no yokamai mapunom wan moipungai ne yokamai mapunom i dourom boire te Ari Wanopanom mapunom ama dourom boimie. Te ne yokamai uro no kanom fi ki singa ari bei niki ori wom de ereimba Yai Gumam Murom Sumuna akire di erongoro ne yokamai mun fimie.\x * \xo 1:6 \xt Ap 17:5-9; 1 Ko 4:16; 2 Te 3:9 \x* \v 7 Ena ne yokamai epe beinga yo tongua mapunom opom di ereinga ena ari fi ki si teinga yokamai Akeiya tei te Maseronia tei moinga dourom boimie.\x * \xo 1:7 \xt 1 Pi 5:3 \x* \v 8 Te ne yokamai Ari Wanopanom gunom kam fi ki si teinga kam Maseronia ari yokamai te Akeiya ari yokamai moingi tei fimie. Te ka i yokamai moingi tei towane fikeimie. Ne yokamai Yai Gumam fi ki si teinga kam ari yai opai muruwo koro koro moingai ama fimie. Ena iran no yokamai fure ne yokamai fi ki si teinga kam wayom ari di erowapunga faikeme.\x * \xo 1:8 \xt Ro 1:8 \x* \v 9 Te yokamai nenen kanere no yokamai fu ne yokamai moingi tei upunga ne yokamai kurere noreinga kam wayom di mari de noreimie. Ne yokamai bei moiro yai gumam kasu yokamai ma dere denom minom si awa tere Yai Gumam kawom yokori moingua yaromi kokonanom beimie.\x * \xo 1:9 \xt Ap 14:14-15 \x* \v 10 Epe beinga ena ne yokamai Yai Gumam wam Yesu kamundi moingua ma dere u mangi tawa unangua kakom kiapam bei moimie. Yaromi goimba Yai Gumam akire di tongoro tokoi arirome. Ena okome Yai Gumam nonon ari yokamai ipu si norere kupa noinangua kakom yaromi akire di norongoro kupa noikename.\x * \xo 1:10 \xt Mt 16:27; Ap 17:31; 1 Te 5:9; Tai 2:13 \x* \c 2 \s1 Pauro yaromi bei moiro Tesaronaika ari yokamai kokonan bei erome \p \v 1 Arinoma yokamao, ne yokamai nenen mora kaningai koma no yokama fu ne yokamai moingi tei fupungoro no yokamai kokonanom i ako sikemie \x * \xo 2:1 \xt 1 Te 1:5, 9 \x* \v 2 Te ne yokamai ama mora kaningai koma no yokamai fu Firipai iki birom ori tei fupungoro yokamai kipi kaingua norere kura kam di noreimba Yai Gumanom yoporam boingua norongoro ena okome u ne yokama Tesaronaika moingi tei upunga ari yokamai bei niki ori wom de noreinga no yokamai kuri fikere Yai Gumam gunom kam ne yokamai di mari de eropune.\x * \xo 2:2 \xt Ap 16:19-24; 17:1-9 \x* \v 3 Te no yokamai ka ne yokamai di mari de eropungai ka i unanan di erekepunie. Te no yokamai “Mapunom niki dongua benapune,” diro ka i di erekepune. Te “Ne yokamai gumanom bauwi erowapune,” diro ka i ama di erekepune. Tamanume. \v 4 Yai Gumam yaromi no yokamai bei norere kanungua mora faingoro yaromi gunom kam i no yokamai “Di mari deiyo!” di norongua ena epemere towane no yokamai di mari dopunie. Te “Ari yokamai no yokamai kanom i fire mun fi norowaime,” diro ka i di mari dekepune. Tamanume. Yai Gumam no yokamai denom minomdi ipu si norongua “Yaromi mun fi norowame,” diro ka i di mari dopunie.\x * \xo 2:4 \xt Gar 1:10; 1 Ti 1:11 \x* \v 5 Te ne yokamai mora kaningai no yokamai ka dupungai bei moiro ne yokamai kinanom sikepune. Te Yai Gumam ama kanungua no yokamai kongo mukom guwainom inaro ne yokamai kanom akire di erekepune.\x * \xo 2:5 \xt Ap 20:33; 1 Te 2:10 \x* \v 6 Te no yokamai “Ari yokamai bo ne yokamai bei moiro no yokamai kanom mun fire akire duwaime,” diro gunom ka di mari de erekepune. Tamanume.\x * \xo 2:6 \xt Yo 5:41, 44 \x* \v 7 Te no yokamai Kirisito yaromi nowi dongua fupunga ari moipunga ena iran ne yokamai tai mina wako erowapunga ne yokamai norowainga fanamba no mina wako erekepunba mam gan gawo kui engua wira di tere kenom benguamere epe no yokamai wira dire ne yokamai kenom bei eropune. \v 8 Te no yokamai denom minom ne yokamai mun fi eropunga ena no yokamai mun fire Yai Gumam gunom kam towane di mari de erekepunba no yokamai nomanenom ama eropune. Kawom, no yokamai denom minom ne yokamai mun ori wom fi eropunie. \v 9 Ena arinoma yokamao, ne yokamai mora kaningai ne yokamai kongo mukom guwai gainom no yokamai norekenaro beinga no yokamai ganom kipi kokonan yoporam boiro aro kakom kokonan beiro te kama kakom ama kokonan beiro Yai Gumam gunom kam i ne yokamai di mari de eropune.\x * \xo 2:9 \xt Ap 20:34; 1 Ko 4:12 \x* \p \v 10 Ena no yokamai fure ne yokamai fi ki si teinga yokamai suna tei moipunga no yokama Yai Gumam yo tongua mapunom te bianom faikengua mapunomdi wan moipunga ne yokamai te Yai Gumam gere mapunom i kanime. \v 11 Te ne yokamai ama mora kaningai nenom yaromi nenen wama yokamai mapunom bei eronguamere epe wom no yokamai ama ne yokamai towane towane bei eropune.\x * \xo 2:11 \xt 1 Ko 4:14 \x* \v 12 Ena no yokamai ne yokamai denom minom bei erowai te eropunie. Te no yokamai ne yokamai kanom fire akire di eropunie. Te no yokamai “Ne yokamai Yai Gumam nenen no ari kiapanom bei norongua akaiyom naro beinga te yaromi keranom sungua inaro beinga yaromi unom boimie. Ena Yai Gumam ne yokamai mun fi erowaro bengui tei wan moiyo!” di yoporam boiro di eropune.\x * \xo 2:12 \xt Fir 1:27; 1 Pi 5:10 \x* \p \v 13 Ena no yokamai gunom kam ne yokamai di mari de eropunga ne yokamai fire “Kam i Yai Gumam kam dume,” dime. Ena ne yokamai “Ka i ari kanom towane dikemba Yai Gumam kam dumie,” kawom di fimie. Te ne yokamai Yai Gumam fi ki si teinga ena gunom kam i akire di erongoro yo tere wan moimie. Ena iran kakom kakom no yokamai Yai Gumam kam bawom dupune.\x * \xo 2:13 \xt 1 Te 1:2; 2 Te 2:13; Gar 1:11-12 \x* \v 14 Te arinoma yokamao, ipun dongua tarom ari Yai Gumam gama Yuria tei moinga Kirisito Yesu fi ki si teinga yokamai fuka di eronguamere epemere ipun dongua tarom ne yokama fuka di erome. Yura ari bei moiro arinoma Yuria tei moinga yokamai bei niki de ereingamere ne yokamai arinoma bei moiro ne yokamai epe bei niki de ereime.\x * \xo 2:14 \xt Ap 17:5 \x* \v 15 Yura ari yokamai Ari Wanopanom Yesu te komariki kam mapunom ari ama ei goimie. Te yokamai bei moiro no yokamai bei niki de norere nowi deimie. Te Yai Gumam yokamai mapunom beinga kanere niki de fi erome. Te yokamai ari muruwo kianom fai ereimie.\x * \xo 2:15 \xt Ap 2:23; 7:52 \x* \v 16 Epe beinga ari Yura ari moikeinga yokamai nomanenom si awa tekere fi ki si tekenaro beinga Yura yokamai “No yokamai kon i si fere dowapune,” dire kura kam no yokamai di noreime. Ena kakom kakom epe beinga yokamai bianom faingua tarom i beingoro mokore iwa fumba epena wom Yai Gumam niki de fi erongua tarom yokamai fuka di erome.\x * \xo 2:16 \xt Mt 23:32-33; Ro 1:18 \x* \s1 Pauro te ariyoma yokamai moiro “Tesaronaika ari yokamai kanapune,” di fimba kon dikeme \p \v 17 Ena, arinoma yokamao, koma no yokamai te ne yokamai gere moipungi ari niki deinga yokamai bei moiro fia si noreingoro ena no yokamai Tesaronaika dere fure epena akai fakai tei moipunie. Te no yokamai denom minom fakai moikemba no yokamai ganom towane fakai moimie. Ena no yokamai te ne yokamai gere moikepunga kakom kakom no yokamai Tesaronaika akai tei napunga kokonan ori beiro “No yokamai fure ne yokamai kanapuno?” di moipune.\x * \xo 2:17 \xt 1 Te 3:10 \x* \v 18 Ena iran no yokamai “Fure ne yokamai kanapune,” dupunba na, Pauro, kakom kakom “Na ne yokamai kanaiye,” dika Satan yaromi na konam si fere dome. \v 19 Ena nonon Ari Wanopanom Yesu tokoi u mangi uro ipu si norowangua kakom tora bengoro “No yokamai meinanom nokapu inapune,” epe di firapune? Bo te ta bengoro mun firapune? Bo te kakom boromdi ta bengoro nonon kanom akire duwapune? No yokamai kokonan bei eropungoro ne yokamai fi ki si teinga ena epe wom morapune.\x * \xo 2:19 \xt Fir 2:15-16; 4:1 \x* \v 20 Ena kawom, ne yokamai fi ki si tere moinga no yokamai Yai Gumam kam akire diro denom minom mun fipune. \c 3 \s1 Pauro yaromi Timoti awi dongoro fu Tesaronaika ari moingi tei fume \p \v 1 Ena, no yokamai moiro ne yokamai gere moikepunga denom minom kipi kai eropunga ena na te Saira no surai inokore eire “No surai towane Aten iki birom ori tei morapuika faname,” di fipika\x * \xo 3:1 \xt Ap 17:15 \x* \v 2 ena Timoti yaromi ne yokamai fi ki si teinga mapunom akire di erere bei erowai te erowaro bengua no surai yaromi awi dopuiye. Yaromi nonon arinom moiro te no surai akire di norere Yai Gumam kokonan beire Kirisito gunom kam ari di mari de erome.\x * \xo 3:2 \xt Ap 16:1-3 \x* \v 3 Te ne yokamai fi ki si teinga ena ari yokamai bei niki de ereinga ena ne yokamai nenta mounom Yai Gumam wako tekenaro beinga Timoti awi dopuiye. Te ne yokamai nenen mora fingai Yai Gumam “O,” dungoro ari yokamai nonon yokamai muruwo bei niki de noreime.\x * \xo 3:3 \xt Ef 3:13; 2 Ti 3:12 \x* \v 4 Kawom, komari no yokamai te ne yokamai gere moipunga “Tai ipun dongua nonon yokamai fuka di norowame,” di eropune. Te ne yokamai mora kaningai no yokamai koma di eropungamere tarom i epe wom fuka di norome.\x * \xo 3:4 \xt Ap 14:22 \x* \v 5 Ena iran na “Satan nonon kinanom sungua yaromi ne yokamai kinanom sumo? Te ne yokamai mounom Yai Gumam wako teimo? Te no kokonanom bei eropunga ako sumo?” firaro beika na denam minam kipi kai ereika na Timoti awi deikoro fu ne yokamai moingi tei fume.\x * \xo 3:5 \xt Fir 2:16 \x* \s1 Timoti yaromi Tesaronaika ari kam wayom Pauro di tongoro mun fime \p \v 6 Ena Timoti yaromi ne yokamai moingi tei ema dere epena tokoi u no surai moipungi tei ure ne yokamai Yai Gumam yoporam boiro fi ki si teinga kam te ne yokamai ari mun fi ereinga kam di norome. Te yaromi ka ta ama epe dume: “Ne yokama kakom kakom no yokamai inokore ei nokapu de norere te no yokamai ‘Ne yokamai kanapune,’ di fipungamere ‘No yokamai kanapune,’ ama epe di fimie,” epe dume.\x * \xo 3:6 \xt Ap 18:5 \x* \v 7 Ena iran, arinomao, tai ipun dongua no yokamai fuka di norongua suna tei moipungi te kipi kaingua ipungai ne yokamai yoporakom boiro fi ki si teinga kam fipunga ena no yokamai denom minom wira dire moipunie.\x * \xo 3:7 \xt 2 Te 1:4 \x* \v 8 Kawom, ne yokamai Ari Wanopanom gere towane moire wan moingai ena no yokamai kawom yokori moipunga mun fipune. \v 9 Ena ne yokamai nokapu moinga no yokamai Yai Gumam okom muromdi moiro mun ori wom fipunga ena epena kakom kakom kawom mun fi topune. \v 10 Ena aro kakom te kama kakom ama no yokamai yoporakom boiro ka make ei moiro “Yai Gumam ‘O,’ duwangua no yokamai ne yokamai giranom gumanom kanapunga ena kam mapunom koma di erekepunga i di mari de erowapune,” epe dupune. \p \v 11 Ena ka make ei towapune. Ena nonon nenom Yai Gumam nenen te Ari Wanopanom Yesu no yokamai fu ne yokamai moingi tei napunga konom yaure a kenom benaipika unapune. \v 12 Te no yokamai fu ne yokamai moingi tei mora napunga Ari Wanopanom bei moingoro ne yokamai towane towane denom minomdi nenen mun fi erere te no yokamai denom minom ne yokamai mun fi eropungamere epe wom ne yokamai denom minom ari yokamai mun fi erowainga moko iwa name. \v 13 Ena ne yokamai ari yai opai muruwo mun fi erowainga ena Yai Gumam ne yokamai denom minom bei erowai te erowangoro no Ari Wanopanom Yesu te yo tongua gama yokamai muruwo gere unainga kakom ne yokamai nenom Yai Gumam okom muromdi tei arere morainga bianom faingua kore dowangoro te ne yokamai yo tere moraime. I kawom.\x * \xo 3:13 \xt Fir 1:9-10; 2 Te 1:7, 10 \x* \c 4 \s1 Pauro bei moiro “Yai Gumam ne yokamai mun fi erowaro bengua epemere wan moiyo!” di erome \p \v 1 Ena, arinoma yokamao, na ka ta gurom towane ne yokamai ama di erowaiya fiyo! Ena no Ari Wanopanom Yesu yoporam boiro ka i di noronguai epe di erowapune: “Yai Gumam ne yokamai mun fi erowaro bengua nonon yokamai kon nokapu wan moinga mapunom opom di eropungoro fingamere epe ne yokamai yoporam boiro epe dourom boiyo!” di eropune. Kawom, ne yokamai epena kakom kakom epemere dourom boimba mapunom i moko iwa fure beiyo! \v 2 Te ne yokamai mora fingai no Ari Wanopanom Yesu yoporam boi norongua no yokamai ka i ne yokamai di mari de eropune. \v 3 Ena Yai Gumam “Ne yokamai yo tere morainga faimie,” di finguai ena yo tere epe wan moiyo! Ne yokamai yai opai kunei neinga mapunom ime deiyo!\x * \xo 4:3 \xt 1 Te 5:23; Ip 10:10; 1 Pi 1:16 \x* \v 4 Te ne yokamai towane towane yo tongua mapunom beire te mapunom nokapu dourom boiro opai imie.\x * \xo 4:4 \xt 1 Ko 6:13, 15 \x* \v 5 Te ne yokamai “Opai inapune,” dinga kakom opai kunei neinga mapunom dourom boikeiyo! Ari Yai Gumam fi ki si tekeinga yokamai opai kunei neinga mapunom dourom boimba ne yokamai mapunom i beikeiyo!\x * \xo 4:5 \xt Ro 1:24-28 \x* \v 6 Ena opai inga kakom ne yokamai arinoma bei niki de erekere tai iran kasu di erekeiyo! Komari no yokamai “Ari Wanopanom ari epe beinga yokamai kupa einame,” mora ne yokamai epe di eropune.\x * \xo 4:6 \xt Sam 94:1 \x* \v 7 Yai Gumam yaromi nonon unom boinguai niki dongua mapunom dourom boikepunie. Tamanumie. Yaromi nonon unom boinguai yo tongua mapunom i dourom borapune.\x * \xo 4:7 \xt 2 Te 2:13-14; 1 Pi 1:15-16 \x* \v 8 Ena nenta ka i mounom wako towangua yaromi mouwom ari wako erekenamie. Tamanume. Yaromi Yai Gumam Murom Sumuna no ari norongua yaromi mouwom wako towame.\x * \xo 4:8 \xt Lk 10:16; Esi 37:14; 2 Ko 1:22 \x* \p \v 9 Ena ne yokama denom minom Yesu ariyoma mun fi ereinga no yokama kakom kakom ka munom ne yokamai boi erowapunga faikename. Yai Gumam nenen ari mun fi erongua mapunom i ne yokamai mora opom di erome.\x * \xo 4:9 \xt Yo 13:34 \x* \v 10 Kawom, ne yokamai Yesu ariyoma Maseronia tei moinga yokamai ama mun fi ereimba, arinomao, no yokamai ka yoporakom boire “Ne yokamai mun fi ereinga mapunom i fi moko iwa deiyo!” di eropune. \v 11 Te koma no yokamai ka di eropungamere epe tokoi ka di erowapunga fiyo! “Ne yokamai inokore yoporakom boire eire wira dire wan moire nenen tainom kiapam beire te nenen okonomdi kokonan beiyo!” di eropune.\x * \xo 4:11 \xt Ef 4:28; 2 Te 3:10-12 \x* \v 12 Ne yokamai mapunom epe benainga ena iran ari fi ki si tekeinga yokamai kaningai ne yokamai nokapu wan moingai yokamai ne yokamai kanom akire duwaingoro ena nenta ne yokamai akire di erowaro bengua konom kankename. \s1 Ari Wanopanom yaromi dere inako dere u mangi tei uname. \p \v 13 Ena, arinoma yokamao, ne yokamai ari fi ki si teinga mora goinga yokamai tokoi arowainga mapunom firaro beinga no yokamai ka ta di erowapune. Ena ari fi ki si tekeinga yokamai arinoma goinga kakom inokore unanan eire niki de fire kai meingamere ne yokamai epe wom kai meikeiyo! \x * \xo 4:13 \xt 1 Ko 15:20; Ef 2:12 \x* \v 14 Te nonon mora fi kun daipunga Yesu yaromi goiro tokoi arero mokongoro ena iran no ama fi kun daipunga Yai Gumam bei moingoro ena Yesu te ari fi ki si teinga goinga yokamai gere ama u mangi tawa tokoi unaime.\x * \xo 4:14 \xt Ro 14:9; 1 Ko 15:3-4, 12 \x* \v 15 Ena no yokama Ari Wanopanom ka ta dungua ama di mari de erowapune. Okome Ari Wanopanom inako dere unangua kakom no yai opai yokori morapunga koma fure yaromi gumamdi tei kirawa siro boikenapunba yokori morapunga yokama bo goinga yokamai u towane fure gumanom borapunie.\x * \xo 4:15 \xt 1 Ko 15:51-52 \x* \v 16 Ena Ari Wanopanom nenen ka yoporam boiro “Na kamundi tei ma dere u mangi tawa unaiye,” duwangoro ena te kamundi nuwi kokonan gan ori ama ka ori wom duwangoro te Yai Gumam beromom i fu duwaingoro nokom duwangoro kakom tei Ari Wanopanom kamundi tei ma dero ako unangoro ena ari Kirisito fi ki si teinga goinga yokamai koma arere moko unaingoro \x * \xo 4:16 \xt 1 Te 1:10; 2 Te 1:7 \x* \v 17 ena okome Yai Gumam no yokori moiro mangi tei morapunga yokamai akire di norongoro ena no te goinga yokamai gere fu kuwokauwo boromdi tei mokoro Ari Wanopanom gumamdi tei u towane napune. Ena iran nonon kakom kakom Ari Wanopanom gere morapune.\x * \xo 4:17 \xt Yo 12:26 \x* \v 18 Ena iran ne yokamai ka i di ipo ka de erero denom minomdi tei bei erowai te ereiyo! \c 5 \s1 Ari Wanopanom unangua kakom kenom beiro moraime. \p \v 1 Ena, arinoma yokamao, tora bengoro no yokamai Ari Wanopanom tokoi unangua kakom ka munom boi erowapune?\x * \xo 5:1 \xt Mt 24:36 \x* \v 2 Ne yokamai nenen mora fingai ari kunei neinga yokamai giruwangua kakom winga fikepungamere epe Ari Wanopanom unangua kakom no yokamai fikepune. Iran i yaromi tokoi unangua kam munom boi erowapunga i faikename.\x * \xo 5:2 \xt Mt 24:42-44; 2 Pi 3:10; Rew 3:3 \x* \v 3 Te unangua kakom tei ari yokamai “Epena kakom i wira dire moipune. Nonon nokapu moipune,” duwainga kakom tei bei niki de erowangua tarom kene kene eire yokamai fuka di erowamie. Te manom gan kui nowaro beinga kakom ganom kene kene eire kipi kainguamere ena epe tarom i kene kene eire yokamai fuka di erowangoro tongi nainga faikename.\x * \xo 5:3 \xt Mt 24:39; Lk 21:34-35 \x* \v 4 Faikenamba, arinomao, ne yokamai si boingua akaiyom moikeinga ena ne yokamai kunei nongua yaromi ungua ganom nouro dunguamere ne yokamai Ari Wanopanom unangua kakom unangua ganom epe nouro dikename. \v 5 Te ne yokamai muruwo keranom sungua ari te aro dongua ari moimie. No muruwo giruwangua si boingua ari moikepune.\x * \xo 5:5 \xt Ro 13:12; Ef 5:8-9 \x* \v 6 Ena ari yokamai wi faingamere no wi faikenapunba no inokore unanan eikere Ari Wanopanom unangua kakom kiapam morapune. \v 7 Kawom, ari wi fainga yokamai giruwangua wi faime. Te ari nuwi nero du dinga yokamai giruwangua kakom towane du dime. \v 8 Dimba no aro dongua wanupunga ari moipunga ena no inokore unanan eikenapune. Ena no fi ki si topunga mapunom te ari mun fi eropunga mapunom i epemere kuman kiminem akoinga tarom fuka duwame. Te Yai Gumam nonon akire di norowangua kakom kakom moi kuwom suwapunga inapunga i epemere birom gai kiminem einga tarom fuka di norowame.\x * \xo 5:8 \xt Ef 6:14, 17 \x* \v 9 Yai Gumam nonon bei niki de norowaro bengua yaromi gunom boi narekeme. Tamanume. No Ari Wanopanom Yesu Kirisito akire di norowangoro kakom kakom moi kuwom suwapunga inaro bepunga Yai Gumam gunom boi norome.\x * \xo 5:9 \xt 1 Te 1:10; 2 Te 2:14 \x* \v 10 Ena Yesu tokoi unangua kakom no fi ki si topunga yokamai yokori morapunga bo mora gorapunga no te yaromi gere ama morapunga yaromi goi norome.\x * \xo 5:10 \xt Ro 14:7-9 \x* \v 11 Ena iran ne yokamai epena beingamere epe ama ka i di ipo ka de erere denom minom bei erowai te erere te ne yokamai towane towane akire di ereiyo!\x * \xo 5:11 \xt Yut 1:20-21 \x* \s1 Pauro kam mora gounaro bemie. \p \v 12 Ena, arinoma yokamao, no yokamai ne yokama ka ta yoporam boiro di erowapunie. Ari ne yokamai kokonan bei ereinga yokamai mun fi erieyo! Yokamai Ari Wanopanom yoporam boingua erere ne yokamai kiapanom bei erere te ne yokamai denom minomdi erowai te ereime.\x * \xo 5:12 \xt 1 Ko 16:18; 1 Ti 5:17; Ip 13:17 \x* \v 13 Yokamai kokonan bei ereinga ena ne yokamai mun ori wom fi erere kanom akire diyo! Te ne yokamai nenen towane towane wira diro moiyo! \v 14 Te, arinoma yokamao, no yokamai ka ta yoporam boiro ne yokamai tokoi ama di erowapune. Ne yokama ari suwo koropane kokonan beikenainga yokamai kura kam di ereiyo! Te ari kuri firainga yokamai denom minom bei erowai te ereiyo! Te ari denom minom yoporam boikenainga yokamai akire di ereiyo! Te ne yokamai ari yai opai muruwo wira wira di ereiyo!\x * \xo 5:14 \xt 2 Te 3:6, 11, 15 \x* \v 15 Ena ari ne yokamai tai bei niki dongua mapunom bei erowainga ne yokamai mokom ari yokamai bai erekeiyo! Bai erekenaimba kakom kakom muruwo ne yokamai towane towane mapunom nokapu bei erere te ari yokamai muruwo ama bei ereiyo!\x * \xo 5:15 \xt Ro 12:17; 1 Pi 3:9 \x* \v 16 Ena ne yokamai kakom kakom mun fiyo!\x * \xo 5:16 \xt Fir 4:4 \x* \v 17 Te ne yokamai kakom kakom ka make Yai Gumam ei teiyo!\x * \xo 5:17 \xt Lk 18:1 \x* \v 18 Te tai kan ne yokamai fuka di erowangua Yai Gumam mun fi teiyo! Ne yokamai Kirisito Yesu ariyoma moinga ena Yai Gumam “Ne yokamai mun fi narowainga mapunom i epe beiyo!” yoporam boiro di erome.\x * \xo 5:18 \xt Ef 5:20 \x* \v 19 Te Murom Sumuna ne yokamai akire di erowangua mounon wako tekeiyo!\x * \xo 5:19 \xt Ef 4:30 \x* \v 20 Te ari yokamai Yai Gumam gunom kam ne yokamai imari de erowainga mounom ama wako erekeiyo!\x * \xo 5:20 \xt 1 Ko 14:1, 39 \x* \v 21 Mounom wako erekere ka dingai fire muruwo ipu siyo! Ena ka i firo “I faimbo faikembo?” di moiro fanangua fi ki siyo!\x * \xo 5:21 \xt 1 Yo 4:1 \x* \v 22 Ena tai niki dongua mapunom mapunom ma dere kon ta fiyo! \p \v 23 Ena Yai Gumam gore amine engua mapunom kapakom moingua yaromi nenen bei moingoro ne yokamai muruwo yo tongua moraime. Te yaromi ne yokamai kiapanom bei erowangoro ena no Ari Wanopanom Yesu Kirisito tokoi u mangi tawa unangua kakom ne yokamai denom minom te kuianom te ganom dinom yo tere moraimie.\x * \xo 5:23 \xt Ro 15:33; 2 Te 3:16 \x* \v 24 Yai Gumam ne yokamai unom boi erongua yaromi “Na epe benaiye,” diro bengua ena kiapanom bei erowangua kokonan ama bei gouname.\x * \xo 5:24 \xt 1 Ko 1:9; 2 Te 3:3 \x* \p \v 25 Ena, arinoma yokamao, ne yokamai no yokamai kanom dairo Yai Gumam ka make ei teiyo!\x * \xo 5:25 \xt Kor 4:3; 2 Te 3:1 \x* \v 26 Te ne yokamai nonon arinoma kanere kurere ka nokapu di ereiyo!\x * \xo 5:26 \xt Ro 16:16 \x* \v 27 Ena na yoporam boiro Ari Wanopanom kam i ne yokamai epe di ereiye: Ne yokamai ka munom i arinoma yokamai muruwo kere ereiyo! \v 28 Ena “Kakom kakom nonon Ari Wanopanom Yesu Kirisito ne yokamai bei nokapu de erowame,” di firapune. Mora epe.