\id 1JN - Chuave NT [cjv] -Papua New Guinea 1992 (DBL -2014) \h 1 Yoane \toc1 Yoane Yaromi Munom Ganom I Koma Boime \toc2 1 Yoane \toc3 1 Yo \mt1 Yoane Yaromi Munom Ganom I Koma Boime \ip Yoane yaromi Yesu gama yokamai moingi suna tei yai ta moimba okome yai dumanom moingua yaromi munom ganom i Yai Gumam gama Eisia tei moinga yokamai boi erome. Kakom tei Yoane iki birom ori Efesasi tei kei fairo moime. \ip Ena Yoane ka surai boi erome. Ka towane i epe: Yokamai denom minom Yai Gumam mora mun fi teinga iran i yokamai denom minom arinoma mun fi erowainga i ama faimie. Te ka ta boingua i epe: Ka kasu nuwi si ereinga yokamai ure “No ari yokamai ganom dinom i niki dongua iran Kirisito uro gam dinom epemere koikeme. Yaromi gam ta koimba no ganom dinom dunguamere epe koikeme,” epe dimba Yoane “Ari yokamai kasu dime,” diro munom ganom i boime. \c 1 \s1 Yai moi kuwom sungua ingua kam ari di erongua yaromi kam mapunom \p \v 1 Nonon yai moi kuwom sungua ingua kam di norongua yaromi kam munom ganom ne yokamai boi erowapune. Komari man kamun bei engua kakom tei yaromi yokori moimba okome no nonon yaromi ka dunguai firo te yaromi gumam dinom no yokamai okonom muromdi toren kanupune. Kawom, kanero te yaromi gam okonomdi akopunie.\x * \xo 1:1 \xt Yo 1:1-2, 4 \x* \v 2 Te moi kuwom sungua ingua yaromi u mari boi norongoro no kanupungai iran i di mari de eropunie. Yaromi Nem gere moingua te kakom kakom moi kuwom sungua ingua kam di mari de norongoro ena no ne yokamai di eropunie.\x * \xo 1:2 \xt Yo 1:14 \x* \v 3 Ena ne yokamai te no gere fana gairo moraro bepunga no tai kanupunga te ka i fipunga di eropune. No yokamai te Nenom gere te Wam Yesu Kirisito gere fana gairo morapunga i kawom faime. \v 4 Ena no denom minom mokonaro bepunga ne yokamai munom ganom i boi eropune.\x * \xo 1:4 \xt Yo 16:24 \x* \s1 Kewa donguamere epe Yai Gumam moingua kam \p \v 5 Ena no Kirisito yaromi ka dunguai ne yokamai di mari de eropune. Yaromi “Kewa donguamere epe Yai Gumam moime. Yai Gumam dem miriyom ikai tei kama ori sikeme. Te kama gawo toka ama sikeme,” epe dume.\x * \xo 1:5 \xt 1 Ti 6:16; Yem 1:17 \x* \v 6 Ena “No Yai Gumam fana gairo ama moipune,” duwapunba nonon kama si boinguaya wan morapunga no kanom i kasu dupunie. Te no tai bepunga ama kawom wankepunie.\x * \xo 1:6 \xt 1 Yo 2:4 \x* \v 7 Epe dumba kewa donguamere epe Yai Gumam moinguamere epe nonon kon wanapunga ena no yokamai fana gairo morapungoro yaromi wam Yesu akiyom nonon bianom faingua muruwo biyom si norome.\x * \xo 1:7 \xt Yo 3:21; Ais 2:5; Rew 1:5 \x* \p \v 8 Ena no yokamai “Na bianam faikemie,” duwapunga no nomanenom kasu di topunie. Te ka mapunom kawom no denom minom ikai tei dikeme. \v 9 Epe dumba nonon bianom faingua di mari dowapunga Yai Gumam yo tongua yaromi te no okonom ma de norekengua yaromi nonon bianom kore de norowamie. Te yaromi nonon tai niki dongua muruwo bepunga ama biyom si norowame.\x * \xo 1:9 \xt Sam 32:5; Pro 28:13 \x* \v 10 Te no yokamai “Na bianam fanangua tarom ta beikeye,” duwapunga nonon “Yai Gumam ‘Ne yokamai bianom faingua ari moimie,’ dungua kasu dume,” ama dupungoro ena yaromi kam nomanenom ikai tei dikemie. \c 2 \s1 Ari akire di erongua yaromi kam \p \v 1 Na ganamao, na “Ne yokamai bianom fanangua tarom i beikenaime,” diro ka i boi ereye. Te nonon bianom fanangua tarom benapungoro Yai Gumam epena ka kori di norekenaro bengua yaromi Nenom moingui tei moiro ka di tere akire di norome. Yaromi yo tongua yai moingua kam i Yesu Kirisito.\x * \xo 2:1 \xt Ip 7:25; 9:24 \x* \v 2 Yai Gumam nonon bianom faingua kore dowaro bengua Yesu goime. Te yaromi nonon towane goi norekeme. Tamanume! Yaromi ari muruwo mangi tei moinga ama goi erome.\x * \xo 2:2 \xt 1 Yo 4:10; Yo 1:29; 11:52; Kor 1:20 \x* \p \v 3 Ena no yokamai Yai Gumam kam di guwo dungua gore duwapunga ena “Yai Gumam mapunom i fipune,” kawom dupune. \v 4 Te nenta “Yai Gumam mapunom i fiye,” duwamba Yai Gumam kam di guwo dungua gore dikenangua ena yaromi kasu dungua yai moingoro te ka mapunom kawom yaromi nomaneyomdi dikemie.\x * \xo 2:4 \xt 1 Yo 1:6, 8 \x* \v 5-6 Dikemba nenta Yai Gumam kam gore duwangua yaromi dem miriyom Yai Gumam mun fi tongua moko iwa fume. Te nonon “Na Yai Gumam gere ama moipunie,” duwapunga ena Yesu Kirisito kon wanunguamere epe wanapune. Epe wanapunga kawom firapunga nonon Yai Gumam gere ama moipunie.\x * \xo 2:5-6 \xt Yo 14:21, 23; 1 Yo 4:12, 17; 5:3 \x* \x * \xo 2:5-6 \xt Yo 13:15 \x* \s1 Ka koi di guwo di engua kam \p \v 7 Arinamao, na denam minam mun fi ereiye. Ena ka di guwo dungua na ne yokamai boi ereika kam i koi ta dikeme. Ma deiyo! Kam i gorom dumie. Komari ne yokamai fi ki si teinga kakom nonon kam i nuwi si eropungoro ne yokamai moi fure kam i fimie.\x * \xo 2:7 \xt 2 Yo 1:5-6; 1 Yo 3:11 \x* \v 8 Fimba ka di guwo dungua na ne yokamai epena boi ereika kam i koi epemere dumie. Si boingua irai mora gounaro bengoro te kewa kawom epena dongua iran kam i kawom dumia fipunie. Te Kirisito kon wanungua mapunom kanere te ne yokamai kon waninga mapunom ama kanupunga iran kam i kawom dumia ama fipunie.\x * \xo 2:8 \xt Yo 1:9; 13:34; Ro 13:12 \x* \p \v 9 Ena nenta “Na bau boingui tei moiye,” duwamba yaromi nomane ariyom niki de fi towangua ena yaromi epena si boingui akai tei yo moime.\x * \xo 2:9 \xt 1 Yo 3:10, 15; 4:20 \x* \v 10 Te nenta ariyom mun fi tongua yaromi kewa dongui tei moime. Tei moingua iran kauwom diau sire ako fanangua faikemie.\x * \xo 2:10 \xt Yo 11:9; Ro 14:13 \x* \v 11 Ako faikenamba nenta nomanem ariyom niki de fi towangua yaromi si boingui tei moiro kon wanumie. Kama sungua iran yaromi okom murom si boingoro kon kankeme.\x * \xo 2:11 \xt Yo 11:10; 12:35 \x* \p \v 12 Na ganamao, Kirisito tai bengua Yai Gumam ne yokamai bianom faingua kore de erongua iran na ka i boi ereiye. \x * \xo 2:12 \xt 1 Ko 6:11 \x* \p \v 13 Ena aunamao, ne yokamai yai ta komariwom moire moi fure epena ama moingua yaromi fi teinga iran na ka i boi ereiye. Te kora gaimao, ne yokamai yai ta tai niki dongua kapakom yaromi bire teinga iran na ka i boi ereiye. \p \v 14 Ena ganamao, ne yokamai Nenom fi teinga iran na ka i boi ereiye. Te aunamao, ne yokamai yai ta komariwom moire moi fure epena ama moingua yaromi fi teinga iran na ka i boi ereiye. Te kora gaimao, ne yokamai kuianom i erowai tongoro te Yai Gumam kam ne yokamai nomanenomdi ikai dungoro te ne yokamai yai ta tai niki dongua kapakom yaromi bire teinga iran na ka i boi ereiye. \p \v 15 Ena ne yokamai mangi mapunom bo te mangi taikan kuianom boi tekeiyo! Ne yokamai mangi tai kuianom boi towainga ena denom minom Nenom mun fi tekenaime.\x * \xo 2:15 \xt Ro 8:7; Yem 4:4 \x* \v 16 No mangi ari mapunonom i epe: No kuianom tai niki dongua mapunom mapunom boipunga mapunom te tai niki dongua kanere “Inapune,” dire bepunga mapunom te kou kou epunga mapunom tarom i Nenom ewi domo? Ma deiyo! Tarom i mangi tei fuka dumie.\x * \xo 2:16 \xt Yem 4:16 \x* \v 17 Ena mangi taikan muruwo ari kuianom boi ereinga tarom i gounaro bemba nonon Yai Gumam kam gore duwapunga kakom kakom moi kuwom suwapunga inapune.\x * \xo 2:17 \xt Mt 7:21; 1 Ko 7:31 \x* \s1 Kirisito kiam yai ori ta unangua kam \p \v 18 Na ganamao, kakom mora gounaro bemie. Koma ne yokamai ka mora finga “Kirisito kiam unaro beme,” dingoro ena epena Kirisito kiama yokamai munmane mora wimie. Ena iran nonon fipunga kakom mora gounaro bemie.\x * \xo 2:18 \xt Mt 24:5, 24; 1 Pi 4:7; 2 Yo 1:7 \x* \v 19 Kiama ari yokamai nonon arinoma moikeinga iran no moipungi tei ma dere fime. Te yokamai nonon arinoma morainga yokamai no moipungi tei ama moimba yokamai no moipungi tei ma dere fingai ena iran nonon fi kenom bepungai yokamai no arinoma kawom moikeimie.\x * \xo 2:19 \xt Ap 20:30 \x* \v 20 Yokamai epe moikeimba Yo Tongua Yaromi Yai Gumam Murom ne yokamai erongoro ena ne yokamai ka mapunom kawom fi kun daimie. \x * \xo 2:20 \xt 1 Yo 2:27 \x* \v 21 Na “Ne yokamai ka mapunom kawom fi kun daikeime,” dire ka i boi erekeiye. Ma deiyo! Na “Ne yokamai ka mapunom kawom fi kun daire te ka mapunom kawom duwanguai kasu dikemia fi kun daime,” dire ka i boi ereiye. \v 22 Ena yai kasu dungua yaromi eramom moime? Nenta “Yesu Yai Gumam awi dongua akire di norongua yai Mesia moikemie,” duwangua yaromi kasu dungua yai moime. Yaromi Nenom te Wam mouwom wako erongua iran yaromi Kirisito kiam moimie.\x * \xo 2:22 \xt Mt 10:32-33; 1 Yo 4:3; 2 Yo 1:7 \x* \v 23 Nenta Wam mouwom wako towangua yaromi Nenom ama mouwom wako towamba nenta Wam fi ki si towangua yaromi Nenom ama fi ki si towame.\x * \xo 2:23 \xt Yo 5:23; 1 Yo 4:15; 5:1; 2 Yo 1:9 \x* \p \v 24 Ena ne yokamai koma fi ki si teinga kakom ka suwo nuwi si eropunga fingairai a ki siyo! Ena ne yokamai ka koma fingairai a ki suwaingere ena ne yokamai te Wam gere te Nenom gere ama moraimie. \v 25 Te Kirisito nenen “Na ne yokamai kakom kakom moi kuwom suwainga inainga erowaiye,” ka di koi ei norome.\x * \xo 2:25 \xt Yo 3:15; 6:40 \x* \p \v 26 Ena ari yokamai ne yokamai ka kasu di erowainga iran na ka i boi ereiye. \v 27 Boi ereipa Kirisito ne yokamai Yai Gumam Murom Sumuna erongoro ena Murom ne yokamai denom minom ikai tei morangua Murom taikan muruwo ka nuwi si erongoro yai ta ka nuwi si erowangua faikeme. Yai Gumam Murom kam i kawom dunguairai ka i kasu dikeme. Ena ne yokamai Murom kam dungua gore duwainga ne yokamai te Kirisito gere ama moraime.\x * \xo 2:27 \xt Yo 14:26; 16:13 \x* \p \v 28 Na ganamao, ne yokamai yaromi gere ama moiyo! Ena iran okome yaromi u mari unangua kakom tei nonon arere yoporam boiro moiro te gai goikenapune.\x * \xo 2:28 \xt 1 Yo 3:2; 4:17 \x* \v 29 Ne yokamai mora fingai Kirisito yaromi yo tongua yai moime. Ena ka i ama firainga nenta yo tongua mapunom bengua yaromi Yai Gumam wam apom moimie.\x * \xo 2:29 \xt 1 Yo 3:7, 10 \x* \c 3 \s1 Yai Gumam wama apoma moinga kam \p \v 1 Ena ne yokamai ka i fiyo! No Nenom dem miriyom mun oriwom fi norere “Ne yokamai na ganama moimie,” dume. Ena kawom no Yai Gumam gama moipunie. Te ari yokamai yaromi mapunom fi kun daikeinga iran yokamai nonon mapunom ama fi kun daikeime.\x * \xo 3:1 \xt Yo 1:12-13; 16:3 \x* \v 2 Ne yokamao, na mun fi ereiye. Ena epena nonon Yai Gumam gama moipunie. Ena okome toramere morapune? Epena tarom i u mari boikemba nonon fi kenom bepunga okome Kirisito u mari unangua kakom yaromi kawom moinguamere epe kanapunga iran yaromi nenen moinguamere epe fuka dire morapune.\x * \xo 3:2 \xt 2 Ko 3:18; Fir 3:21 \x* \v 3 Ena ari muruwo yaromi u mari unangua kiapam moinga yokamai tai niki dongua mapunom mapunom ma deime. Kirisito nokapu moinguamere epe yokamai ama wan moime. \p \v 4 Ena nenta biam faingua tarom bengua yaromi Yai Gumam kam di guwo dungua si dome. Kawom, nenta Yai Gumam kam di guwo dungua si dowangua yaromi biam faime. \v 5 Ne yokamai mora fingai Kirisito “Na furo ari yai opai muruwo bianom faingua kore dowaiye,” diro ako mangi umie. Te yaromi koma te epena ama biam faikemie.\x * \xo 3:5 \xt 2 Ko 5:21; 1 Pi 2:22-24; 1 Yo 2:2 \x* \v 6 Iran i nenta yaromi gere moipika yaromi biam tarom i dourom boikenamba nenta bianom fanangua konom dourom boingua yaromi Kirisito kankero te fi ki si tekemie.\x * \xo 3:6 \xt Ro 6:1-2, 14 \x* \p \v 7 Ena, na ganamao, ari yokamai uro ne yokamai kasu di erowainga fikeiyo! Nenta yo tongua mapunom benangua yaromi yo tongua yai moime.\x * \xo 3:7 \xt 1 Yo 2:29 \x* \v 8 Te komariki wom te epena ama Satan bianom bengua iran nenta bianom bengua yaromi Satan ariyom moime. Moimba Yai Gumam Wam “Satan kokonanom ma dowaiye,” dire u mangi umie.\x * \xo 3:8 \xt Yo 8:44 \x* \p \v 9 Ena nenta Yai Gumam wam moingua Yai Gumam mapunom yaromi dem miriyom ikai tei dungua yaromi bianom faingua tarom i dourom boikename. Yaromi Yai Gumam wam moingua iran bianom fanangua faikeme.\x * \xo 3:9 \xt 1 Yo 5:18 \x* \v 10 Ena nonon tora beire firapunga Yai Gumam gama moime? Te tora beire firapunga Satan gama moime? Nonon epe firapunga ari yokamai tai niki dongua benainga yokamai Yai Gumam gama moikeimie. Te ari yokamai denom minom arinoma mun fi erekenainga yokamai Yai Gumam gama ama moikeimie. \s1 Ari denom minom arinoma towane towane mun fi ereinga kam \p \v 11 Ena koma ne yokamai fi ki si teinga kakom ka nuwi si eropunga fingai epe: Nonon denom minom no arinoma towane towane mun fi erowapune.\x * \xo 3:11 \xt Yo 13:34 \x* \v 12 Te no yokamai yai Kein konom dourom boikenapune. Yaromi yai ta tai niki dongua kapakom i wam moiro ena emerom si goime. Yaromi mapunom niki domba emerom mapunom yo tongua bengua iran si goime.\x * \xo 3:12 \xt Yen 4:8 \x* \v 13 Ena iran arinamao, ari Yai Gumam fi ki si tekeinga yokamai ne yokamai fi niki de fi erowainga ne yokamai ganom nouro dikeiyo!\x * \xo 3:13 \xt Mt 5:11-12; Yo 15:18-19 \x* \v 14 Te nonon denom minom arinom mun fi erowapunga mora fipunga nonon ari gorainga akai ma dero fu kakom kakom moi kuwom suwapunga inapunga akai tei fupunba nenta dem miriyom ariyoma mun fi erekenangua yaromi ari gorainga akaiyom yo moime.\x * \xo 3:14 \xt 1 Yo 2:11 \x* \v 15 Te nenta dem miriyom ariyoma niki de fi erowangua yaromi ari ei goinguamere epe moime. Ena ne yokamai mora finga ari ei goi morainga yokamai kakom kakom moi kuwom suwainga ikenaime.\x * \xo 3:15 \xt Mt 5:21-22; Rew 21:8 \x* \v 16 Ena Kirisito u mari uro goi norongua iran nonon denom minom arinoma mun fi erowapunga mapunom mora fipune. Ena iran nonon arinoma goi erowapunga faname.\x * \xo 3:16 \xt Yo 13:1; 1 Te 2:8 \x* \v 17 Te nenta guwai gaiyom munmane ako nero kanungua ariyom tai ta fai tekenangoro ena yaromi ariyom kam fikenangua yaromi “Na denam minam Yai Gumam mun fi teiye,” dikename.\x * \xo 3:17 \xt Diu 15:7 \x* \v 18 Aiye! Na ganamao, nonon denom minom arinoma mun fi erowapunga ka towane di erekenapune. Ma deiyo! Nonon denom minom arinoma kawom mun fi erere te kokonan ama akire di erowapune.\x * \xo 3:18 \xt Yem 2:15-16 \x* \s1 Ari Yai Gumam mapomdi morainga yoporam boiro arero morainga kam \p \v 19-20 Nonon epe akire di erowapunga ena firapunga nonon ka mapunom kawom ari moipune. Te nonon kuianom “No bianom faingua ari moipune. Yai Gumam ka kori di norowame,” dumba Yai Gumam taikan muruwo kanungua ka dungua bire dongoro ena okome Yai Gumam okom muromdi tei morapunga wira dire morapune. \v 21 Te arinamao, no kuianom “No bianom faingua ari moipune. Yai Gumam ka kori di norowame,” dikenangua ena okome Yai Gumam okom muromdi tei morapunga nonon yoporam boiro arero morapune.\x * \xo 3:21 \xt Ip 4:16 \x* \v 22 Ena no yaromi ka di guwo dungua gore dire te tai mun fingua bepunga iran yaromi taikan muruwo ka make ei towapunga tarom i norowamie. \x * \xo 3:22 \xt Mt 21:22 \x* \v 23 Te Yai Gumam ka di guwo dungua epe di norome: Nonon yaromi wam Yesu Kirisito kam fi ki si towapune. Te Yesu ka di guwo di noronguamere epe nonon denom minom arinoma towane towane mun fi erowapune.\x * \xo 3:23 \xt Yo 6:29; 13:34 \x* \v 24 Nenta Yai Gumam ka di guwo dungua gore dungua yaromi Yai Gumam gere ama moipikoro te Yai Gumam yaromi gere moipire. Ena Yai Gumam Murom Sumuna norongua iran fipunga Yai Gumam nonon gere ama moipunie.\x * \xo 3:24 \xt Ro 8:9; 1 Yo 4:13 \x* \c 4 \s1 Murom kasu beinga yokamai mapunom te Murom kawom bengua yaromi mapunom \p \v 1 Arinamao, na denam minam ne yokamai mun fi ereiye. Ka mapunom ari kasu munmane mangi koro koro waningai iran ari yokamai muruwo “Yai Gumam Murom akire di norongoro ena no ka di mari dopune,” duwainga ne yokamai fi kun dai tekeiyo! Koma ne yokamai ari ka duwainga fire “Yai Gumam ari akire di erongoro ka dimbo Yai Gumam akire di erekembo firapune,” dire ena okome firainga Yai Gumam akire di erembo akire di erekeme.\x * \xo 4:1 \xt Mt 7:15; 24:11; 1 Te 5:21; 1 Yo 2:18; 2 Yo 1:7 \x* \v 2 Ena Yai Gumam Murom Sumuna eramom dem miriyom ikai tei moime? Ari yokamai “Yesu Kirisito mangi gam koiro yai fuka dumie,” duwainga ne yokamai firainga Yai Gumam Murom yokamai akire di erongoro ka i di mari deimba\x * \xo 4:2 \xt 1 Ko 12:3 \x* \v 3 ari suwo “Yesu mangi gam koiro yai fuka dikeme,” duwainga Yai Gumam Murom yokamai akire di erekemba yokamai Kirisito kiam kam di mari deime. Koma ne yokamai ka finga “Ari uro Kirisito kiam kam duwaime,” dinga irai ena epena ari mora uro mangi tawa moimie.\x * \xo 4:3 \xt 1 Yo 2:18; 2 Yo 1:7 \x* \p \v 4 Ena na ganamao, ne yokamai Yai Gumam gama moimie. Te Murom ne yokamai denom minom ikai tei moingua yoporam boinguai bei moiro ena Murom mangi ari denom minom ikai tei moingua yoporam boingua bire tongua iran ne yokamai ka mapunom ari kasu bire ereimie.\x * \xo 4:4 \xt Mt 12:29; 1 Yo 5:4-5 \x* \v 5 Ari yokamai mangi ari moinga ena iran yokamai mangi tai ta ta kanom towane dingoro mangi ari yokamai kanom fimie.\x * \xo 4:5 \xt Yo 15:19 \x* \v 6 Fimba no nonon Yai Gumam gama moipungoro ena ari yokamai Yai Gumam ama kaningai yokamai nonon kanom dupungai fimba ari yokamai Yai Gumam gama moikeinga no kanom dupungai fikeime. Ena iran nonon kanapunga Murom ka kawom dungua moimbo Murom ka kasu dungua moimbo firapune.\x * \xo 4:6 \xt Yo 8:47 \x* \s1 Yai Gumam yaromi dem miriyom mun fingua kapakom moingua kam \p \v 7 Arinamao, na denam minam ne yokamai mun fi ereiye. Yai Gumam yaromi dem miriyom mun fingua kapakom moingua irai ena nonon denom minom arinoma mun fi erowapune. Ari yokamai denom minom arinoma mun fi ereinga konom dourom borainga yokamai Yai Gumam gama moiro te Yai Gumam kawom fi ki si towaimie.\x * \xo 4:7 \xt 1 Yo 2:29 \x* \v 8 Te nonon denom minom arinoma mun fi eropunga mapunom i Yai Gumam mapunom dungua irai ena iran ari yokamai denom minom arinoma mun fi erekenainga yokamai Yai Gumam fi ki si tekenaimie. \v 9 Yai Gumam tora beire dem miriyom no yokamai mun fi norongua opom di norome? Nonon yaromi fi ki si towapunga kakom kakom moi kuwom suwapunga inaro bepunga Yai Gumam wam towane wom awi mangi dongoro umie.\x * \xo 4:9 \xt Yo 3:16 \x* \v 10 Yaromi dem miriyom nonon mun fi norongua mapunom i epe: No nonon denom minom Yai Gumam mun fi tekepune. Ma deiyo! Yaromi nenen towane dem miriyom nonon mun fi norere ena “Na wanam tai benangua no bianom faingua kore dowaiye,” dire wam awi mangi dongoro umie.\x * \xo 4:10 \xt Ro 5:8-10; 1 Yo 2:2 \x* \v 11 Ena, arinamao, na denam minam ne yokamai mun fi ereye. Yai Gumam dem miriyom nonon epe mun fi norongua iran nonon denom minom arinoma towane towane mun fi erowapune.\x * \xo 4:11 \xt Mt 18:33 \x* \v 12 Ari yokamai muruwo Yai Gumam gumam kankeimba nonon denom minom arinoma mun fi erowapunga ena Yai Gumam nonon denom minom ikai tei moingoro yaromi dem miriyom nonon mun fi norongua moko iwa fume.\x * \xo 4:12 \xt Yo 1:18 \x* \p \v 13 Ena Yai Gumam Murom Sumuna norongua iran fipunga Yai Gumam nonon gere ama moipunie. Te nonon Yai Gumam gere ama moipunie.\x * \xo 4:13 \xt 2 Ko 1:21-22; 1 Yo 3:24 \x* \v 14 Te no yokamai kanupungai Nenom bei moiro “Ari yai opai muruwo akire di erowangoro kakom kakom moi kuwom suwainga inaime,” diro wam awi mangi dongoro ungoro ena nonon furo ari ka i di mari de eropune.\x * \xo 4:14 \xt Yo 3:17 \x* \v 15 Ari yokamai “Yesu i Yai Gumam wam moime,” di mari duwainga ena Yai Gumam te yokamai gere ama moraime. Te yokamai Yai Gumam gere ama moraime.\x * \xo 4:15 \xt 1 Yo 5:5 \x* \v 16 Nonon kanupungai Yai Gumam dem miriyom nonon mun fi norongoro ena nonon tarom fi kun daipunie. Yai Gumam dem miriyom mun fi erongua kapakom moingua iran ari yokamai denom minom mun fi erongua konom dourom borainga yokamai Yai Gumam gere ama moraime. Te Yai Gumam yokamai gere ama moraime. \p \v 17 Ena Yai Gumam ipu si norowangua kakom tei nonon yoporam boiro arero moraro bepunga Yai Gumam dem miriyom nonon mun fi norongua moko iwa fume. Te mangi tawa moipungai wanupungamere epe Kirisito mangi tawa moingua wanungua iran nonon yoporam boiro arero morapune.\x * \xo 4:17 \xt 1 Yo 2:28 \x* \v 18 Te Yai Gumam dem miriyom nonon mun fi norongua iran nonon kuri fikepune. Yai Gumam mun fi norongua moko iwa nangua ena nonon kuri fipunga ma dopunie. Ena iran nonon “Yai Gumam bei niki de norowambo bei niki de norekenambo,” di fire kuri fipunga iran Yai Gumam dem miriyom nonon mun fi norowangua moko iwa kime. \p \v 19 Yai Gumam dem miriyom koma nonon mun fi norongua nonon denom minom arinoma mun fi eropune.\x * \xo 4:19 \xt 1 Yo 4:10 \x* \v 20 Nenta “Na Yai Gumam mun fi teiye,” dumba yaromi ariyom niki de fi towangua ena yaromi kasu bengua yai moime. Yaromi ariyom ekanero mun fi tekenangua ena yaromi Yai Gumam kankengua mun fi towamo? Ma deiyo! Mun fi tekename. \v 21 Te Kirisito ka di guwo epe dume, “Ne yokamai denom minom Yai Gumam mun fi towainga ena ne yokamai denom minom arinoma ama mun fi ereiyo!” epe dume.\x * \xo 4:21 \xt Mt 5:44-45; Mk 12:29-31 \x* \c 5 \s1 Ari mangi tai mapunom mapunom bire ime de teinga kam \p \v 1 Ena nenta “Yesu i Yai Gumam awi dongua akire di norongua Yai Mesia moime,” diro fi ki suwangua yaromi Yai Gumam wam apom moime. Te ari yokamai Nenom mun fi towainga yokamai Nenom gama ama mun fi erowaime.\x * \xo 5:1 \xt 1 Yo 4:15 \x* \v 2 Ena no yokamai denom minom Yai Gumam mun fi tere te kam di guwo dungua gore duwapunga ena firapunga no Yai Gumam gama ama mun fi erowapune. \v 3-4 Te no Yai Gumam kam di guwo dungua gore duwapunga ena no denom minom Yai Gumam mun fi topunga opom di moipune. Ena no ari Yai Gumam gama moipunga muruwo mangi tai mapunom mapunom bire topunga iran Yai Gumam ka di guwo dungua i ipun dekeme. Te no yokamai Yai Gumam fi ki si towapunga ena iran mangi tai niki dongua mapunom mapunom bire towapune.\x * \xo 5:3-4 \xt Yo 14:15, 23-24; 2 Yo 1:6; Mt 11:30 \x* \x * \xo 5:3-4 \xt Yo 16:33 \x* \v 5 Ena eramom mangi tai niki dongua bire towame? Nenta “Yesu i Yai Gumam wam kawom moime,” dire fi ki si towangua yaromi mangi niki dongua taikan muruwo bire towame.\x * \xo 5:5 \xt Ro 8:37; 1 Yo 4:4 \x* \s1 Tai ta ta Yesu mapunom di mari dongua kam \p \v 6 Ena Yesu Kirisito nenen “Na fure nuwi bui narowangoro na akinam fera duwangoro goraiye,” diro u mari ume. Yaromi “Nuwi towane bui narowame,” diro kumie. Tamanume. Yaromi “Nuwi bui narowangoro akinam ama fera duwaiye,” diro u mari umie. Yai Gumam Murom ka kawom dungua kapakom moingua iran yaromi nenen Yesu kam i di mari dongua i kawom dume.\x * \xo 5:6 \xt Yo 1:29-34 \x* \v 7-8 Ena iran Yesu nuwi bui tongua te akiyom fera dungua goingua te Murom kam dunguai tarom i suraiye ka towane dumie.\x * \xo 5:7-8 \xt Yo 15:26 \x* \v 9 Nonon ari ka dinga fi ki si eropunba Yai Gumam wam di mari de norongua kam i mangi ari ka dinga bire erongua iran Yai Gumam kam fi ki si topune.\x * \xo 5:9 \xt Yo 5:32-37; 8:18 \x* \v 10 Ena no nonon Yai Gumam wam fi ki si topunga “Yai Gumam di mari de norongua kam i kawom dume,” dupunba ari Yai Gumam wam di mari de norongua kam fi ki si tekeinga yokamai “Yai Gumam i kasu dungua yai moime,” dime.\x * \xo 5:10 \xt Gar 4:6 \x* \v 11 Ena Yai Gumam ka epe di mari de norome: Yai Gumam kakom kakom moi kuwom suwapunga inapunga nonon noromie. Te Yai Gumam wam kakom kakom moi kuwom sungua ingua kapakom moingoro \v 12 ena ari yokamai Yai Gumam Wam fi ki si towainga kakom kakom moi kuwom suwainga inaime. Te ari yokamai Yai Gumam Wam fi ki si tekenainga kakom kakom moi kuwom suwainga ikenaime.\x * \xo 5:12 \xt Yo 3:36 \x* \s1 Kakom kakom moi kuwom suwainga kam \p \v 13 Ena na “Ne yokamai Yai Gumam Wam fi ki si teinga ‘Nonon kakom kakom moi kuwom supunga ipunie,’ duwaime,” dire ka i boi ereiye.\x * \xo 5:13 \xt Yo 20:31 \x* \v 14 Ena no mora kanupunga Yai Gumam nomanem te no nomanenom towane enapunga te no “Tai inapune,” ka make ei towapunga ena Yai Gumam taikan muruwo norowame. Ena iran nonon Yai Gumam ka make ei towapunga kuri fikenapune.\x * \xo 5:14 \xt Yo 14:13; 16:23; 1 Yo 3:21-22 \x* \v 15 Te kakom kakom ka make ei towapunga Yai Gumam fimie. Nonon kanupunga Yai Gumam fingua iran ama kanupunga ka make ei toponga yaromi tarom i noromie. \p \v 16 Ena iran nenta ariyom ta kanangoro tai bei niki dowamba tarom i ariyom bei guwom akai de tekenangua ena yaromi Yai Gumam ka make ei towangoro Yai Gumam ariyom kakom kakom moi kuwom suwangua inangua towame. Na tai bei niki dowamba tarom i bei guwom akai de tekenangua kam diye. Te tai ta bei niki dowangoro tarom i bei guwom akai de towame. Na “Tarom i ka make eiyo!” dikeiye.\x * \xo 5:16 \xt Mt 12:31 \x* \v 17 Te taikan muruwo niki dongua beinga i bianom faimba ari tai bianom faingua suwo koropane beinga kene kene eire guwom akai kimie. Kimba ari tai niki dongua towane beinga kene kene eire guwom akai naime. \p \v 18 Nonon kanupunga ari muruwo Yai Gumam gama moinga yokamai bianom faingua tarom dourom boikeimie. Ma deiyo! Yai Gumam Wam yokamai kiapanom nokapu bengoro ena iran yai ta bei niki dongua kapakom yokamai ganom bei niki de erekename.\x * \xo 5:18 \xt 1 Yo 3:9; Yo 17:15 \x* \v 19 Te nonon kanupunga nonon Yai Gumam gama moipunba bei niki dongua kapakom yaromi ari Yai Gumam fi ki si tekeinga yokamai muruwo kiapanom bei eromie. \v 20 Te nonon ama kanupunga Yai Gumam Wam mora u mangi uro inokore ei finga mapunom nonon norongoro ena iran nonon Yai Gumam ka kawom kapakom moingua fi kun daipunie. Te no yokamai Yai Gumam Wam Yesu Kirisito gere ama moipunga ena nonon te Yai Gumam ka kawom kapakom moingua yaromi gere ama moipunie. Te Yai Gumam ka kawom kapakom moingua yaromi kakom kakom moi kuwom sungua ingua kapakom ama moime.\x * \xo 5:20 \xt Yo 17:3 \x* \p \v 21 Ena na ganamao, ne yokamai yai gumam kasu waninga muruwo mounom wako ereiyo! Mora epe.\x * \xo 5:21 \xt 1 Ko 10:14 \x*