\id 1TI \h 1 TEMOTEEYO \toc1 Ritakanari Paaworo rojankinatziniri Temoteeyo \toc2 1 Temoteeyo \toc3 1Tm. \mt1 RITAKANARI PAAWORO ROJANKINATZINIRI TEMOTEEYO \c 1 \p \v 1-2 Nokoyi niwethatemi, Temoteeyo, tsikarika pikanta pijeeki. Naaka Paaworo jankinatzimirori iroka; rotyaantakina Awinkatharite Jesokirishito nokenkithatzi, eejatzi rotyaantakina Pawa Tajorentsi. Rirotaki rirori matzirori rowawijaakoeyeeni, tema ayoperoeyini tekatsi paashini owawijaakotantatsini. Naapatziyakaakimini paerani, rootaki noshiyakaanantakimiri notyomipero. Nokowaki ineshironkatemi Pawa, ikaminthayemi, eejatzi kameetha ijeekakayemi. Eejatzi nokowaki ikimitakayemi Jesokirishito. \s1 Kyaaryoowa, ramatawitzimikari yotaawitantachari rojankinarini Moeseeshi \p \v 3 Niyaatantakari Masherooniyaki, nokaminaaperotanakimi: “Pijeekawakiita jaka Ejeesoki”. Nokowakaakimi pikanteeyerini amatawitantatsiri: “Eero piyotaantziro theeyaantsi”. \v 4 Pikanteeyerini ayemijantzinkarite: “Eero pikemijantashitawo ikenkithatashitayitarini”. Pikanteri eejatzi: “Eero paapatziyari ikenkithatakotashitayitarini maawaeni paejatotatsiri. Patsipetashitawokari paamaashitayityaawoni oetarikapaeni. Tekatsi okantemi irokapaeni iyotagaeyemini. Eeniro ikowakaakaeri Tajorentsi: aririka aapatziyaari, ari riyotagaeyakaeroni”. \v 5 ¿Oetaka nokaminaantzimirori iroka? Rootaki nokamanantzimirori nokowaki pikameethashiretanee, nokowaki pijeeki kameetha, eerokya poshiyakaawaetashita pantero, inta kameetha paapatziyaperotanakarini Jesoshi. Aririka panteeyakironi iroka, aritaki pimatakiro eejatzi pinintaperoeyaperoterini kameetha paashinipaeni. \v 6 Eenitatsi apaanipaeni kompitayitakaworini, ikenkithatakotashitayitawoni riraga kaari riyotayitzini, ratsipetashitakawo ikantawitakariri. \v 7 Ikowayitawitani riyotaanteromi ikantakaantziniri Moeseeshi, omaanta tee riyoperotziro ikantawitari. Tee riyoperotziro oetarika iñaawaetashita, wero, wero: roshiyakari tsirotzi. \s1 Ikenkithatakotziro kaminagaantsi rashi Tajorentsi \p \v 8 Ayoteeyini okameethatzi kaminagaantsi rashi Tajorentsi, omaanta akompitawokari. \v 9 Piyoperotawakiro iroka nokamantemiri: aakateeyakini rowameethatani Tajorentsi, tee aaka rojankinateeteni, inta rojankinateetziniri kaari kemijantaperotzirori kaminagaantsi, riraga piyathatariri, kaari aapatziyariri Tajorentsi, antapiintzirori kaari kameethatatsi, kaari kameethatatsiri, kaari pinkathaterini Tajorentsi, owamayitziririni ashitariri, owamaantashitachari, \v 10 mayempiriite eejatzi mayempiroete, antatenkatawakaenkari ishiramparinkaeteki, antatenkatawakaenkawo otsinaninkaeteki, noshikantatsiri, theeri, theeyawaetashitachari, maawaeni. Eejatzi rojankinatziniri maawaeni kijayitziririni riraga iyotaantayitzirorini kameethatatsiri. Tema riro Tajorentsi jankinatakaakiririni Moeseeshini. \v 11 Kameetha iroka niyotaantziri. Rotyaantakina Tajorentsi nokamantakoteri irira, riyotzi nomatakiniri ikantakinari. Kameetha iroka nokamantakotziriri: tema ikameethataperotzi irira. \s1 Ikaminthaakiri Tajorentsi riraga Paaworo \p \v 12 Riyoyaakina Awinkatharite Jesokirishito nanteniri oetarikapaeni ikowakaakinari. Riyotaki nomonkaateniri maawaeni: riyotaki eero namatawitziri. Eejatzi imatakaakinawo nantayitziniririni, rootaki nokanantariri: “Ariwee, pimatakaakinawo”. \v 13 Paerani nokantzimatawitarini, nokantakaaperotzimowitarini, eejatzi nokijeeyawitarini maawaeni aapatziyariri. Omaanta tekirani niyotawitarini Jesokirishito, tekirani naapatziyawitarini. Tee niyotawitani oetarika nantayitzirini, rootaki ikaminthaantakinari. \v 14 Ineshironkaperotakina osheki Awinkatharite: riyotaakina naapatziyari Jesokirishito, eejatzi riyotaakina nonintaperotziri. \v 15 Kyaaryootaki iroka nokamantemiri, kameetha paapatziyawakyaawo. Ipokapaaki jaka kipatsikika Jesokirishito rowawijaakoeyakirini kaari kameethateeyatsirini. Nanaakoeyakimini maawaeni, tee nokameethatawitani. \v 16 Rootaki ikaminthaantakinari, ritakina naari reshiwentanakina, tee ikijana, omawitya naaka antzirori osheki kaari kameethatatsi. Rootaki ayotantakari eejatzi ikimiteeyerini rirori maawaeni aapatziyaariri iinja: ineshironkaeyerini, ikanteetatyeeyani ijeekaperoeyantyaarini janta jenokinta. \v 17 Ikanteetatyeeyaani Atajorentsite reewawenteeyakaeni aari. Tekatsi ikantya ikame. Ashi royiro imana. Apaniroeni itajorentsiperotzi. Thame akanteetatyeeyaani añaaperotaperoeyanakirini, akamantapiinteeyanakirini atziri ikameethataperotzi. Aritaki okantyaari. \s1 Eenitatsi iroka ikantayitziririni Paaworo Temoteeyo \p \v 18 Piyotaki, Temoteeyo, noshiyakaantakimi notyomi. Paapatziyaperotyaawo iroka nonintakayemiri. Tema paerani Tajorentsi ikaminaakirini ayemijantzinkarite: “Osheki rantenawo Temoteeyo nokowakaakiriri. Roojatzi rowaagaeyantakaerorini aari”. Iroñaaka pantero ikamantakotakimiri. Piyotzi riraga joraaropaeni ishintsiwentziniri iyapitaanote oetarika ikantziriri. Iroñaaka, pikimityaari eerori, pishintsiwenteniri Awinkatharite oetarikapaeni panteniriri, \v 19 pameentaperotanakyaari. Aririka piyotzi okameethatzi pantero oetarikapaeni, ari pantero. Eenitatsi riraga yotawitachari rantziro kameethatatsiri oetarikapaeni, omaanta rantashitakawo kaari kameethatatsi, rootaki rookantawori raapatziyari Jesoshi. \v 20 Aritaki rantakiro Imeneeyo eejatzi Arejaantero: rookaero raapatziyari rirori. Tee okameethatzi iroka, rootaki nokanantakariri rirori: “Rowashironkayemiita Jatanaashi; roojatzi piyotantyaari paashini ajoriiyotzinkarite eero pikantzimatziri riraga Tajorentsi”. \c 2 \s1 Riyotaakotziri tsika akantya apinkathatantyaariri Tajorentsi \p \v 1 Nityaawo nokamantemiro iroka: pamaneri Tajorentsi, pikanteri ramitakoeyerini maawaeni atziri, eejatzi pipaasonkitakowenteri. \v 2 Eejatzi pikanteri ramitakoeyerini jewaperowenantatsiripaeni eejatzi maawaeni paashini iwinkatharitzinkarite, kameetha ajeekaeyantyaarini, eero añaantawo ashiiryaagaeni. Eejatzi kameetha antaperotero aapatziyeeyarini Tajorentsi, añaaperoeyerini eejatzi akimityaari irira. \v 3 Okameethatzi amanapiinteri Tajorentsi, tema rirotaki owawijaakoeyakaerini, tema rootaki ikowakaakaeri. \v 4 Ikowaperotaki rirori awijakoeyeni maawaeni, eejatzi ikowaki ayoteeyeroni kyaaryootatsiri, maawaeni. \v 5 Maawaeni ajeekaeyini aari jaka kipatsikika. Omaanta apintzi Pawa Tajorentsi, ijeeki janta jenokinta. Tee añiiri. Eejatzi eenitatsi apatziro apaani shirampari owaagapiinteerori iñaani: riraga Jesokirishito. Eejatzi apatziro irira rowaagakiniri Tajorentsi añaani aari, asheninkatantakariri. \v 6 Riraga Jesokirishito rirotaki kowashiteenchari, ikantzi: “Nokowaki nokamawenteeyerini maawaeni atziri nopinawenteniri kaari kameethatatsiri rantziri nowawijaakoeyantyaaririni”. Ari imatakaeniro ayoteeyantakaririni. \v 7 Iitakina kenkithateroni iñaani, eejatzi rotyaantakina niyotagaeyerini maawaeni paashinijatzitatsiri atziri raapatziyawo iroka kyaaryootatsiri. Tee notheeya, kyaaryootaki iroka nokantzimiri. \s1 Tsika akantyaari akenkithatakayeri Tajorentsi \p \v 8 Ari nokowaki amaneeyerini Tajorentsi, maawaeni. Aririka amaneri, kameetha ajeekaeyeni: tee okameethatzi akijeri paashinipaeni, tee okameethatzi atheenkeri Tajorentsi. \v 9 Eejatzi nokowaki okithaatya tsinani kameetha, omaanta tee riro okithaatashityaari shiramparipaeni iñaawenatantyaawori eejatzi tee okameethatzi okenkithashiryaakaarikari shirampari kaari kameethatatsi. Tee okameethatzi otzipiyakaantero oeshi iñaawenatanteetyaawori, eejatzi tee okameethatzi owaneenkashityaawo ooro, eejatzi peraata. Eejatzi tee okameethatzi okantakaaperotakayaawo oethaari pinaperotachari: iñaawenatawokari. \v 10 Omaanta okameethatzi oneshironkatante paashinipaeni: ari okameethatawitari anteeyeronimi maawaeni aapatziyaariri Tajorentsi. \v 11-13 Ritakari Tajorentsi riwetsikakiri Araani paerani, roojatzi roori riwetsikakiro Eewa. Okameethatzi okemijantaperoteri tsinani shirampari eejatzi omaerite, eejatzi tee okameethatzi omperatyaari oemi, omaanta okameethatzi omaerite. \v 14 Tee ramatawitziri Jatanaashi Araani, omaanta ramatawitakiro tsinani, rootaki anantakawori kaari kameethatatsi: tee okemijantaperotziri Tajorentsi. \v 15 Omaanta aririka okaminthayeri tsinani otomipaeni, okantatyeeyaani aapatziyari Tajorentsi, onintaperoeyerini osheninkapaeni, kameetha ojeeke, kameetha okenkithashiryaa, ari owawijaakotakya. \c 3 \s1 Tsika ikantyaari riraga jewawentziriri iyemijantzinkarite \p \v 1 Kyaaryo iroka ikanteetziri: “Aririka ikowaki shirampari reewatakagaeyerini iyemijantzinkarite, tema okameethatzi iroka ikowakiri”. \v 2 Aririka iiteetziri amitakoeyeririni iyemijantzinkarite, tee okameethatzi ojeeke rantani. Kameetha raye iina apaani, tee okameethatzi ishinkitya, kameetha ikenkithashiryaanakya, ikameethashirete, kameetha ineshironkatawakiri areetyaarini, kameetha riyotaperote riyotaante. \v 3 Tee okameethatzi rirapiintero kepishaaperotatsiri, tee okameethatzi ikijya; omaanta kameetha ikaminthaante, kameetha ijeeki, tee okameethatzi ikowaperoteri koriki. \v 4 Kameetha riyotaapiintero iina, kameetha riyotaapiinteeyerini reentsitepaeni raapatziyanteeyaririni irirapaeni, eerokya ipiyathateeyantaririni, kameetha ijeekanteeyarini. \v 5 Eerorika imatziro raapatziyakayaari reentsitepaeni, eejatzi iina: ¿tsika ikantyaaka riyotaantyaari maawaeni riraga aapatziyeeyaririni Tajorentsi? \v 6 Tee okameethatzi reewatakaante owakira aapatziyariri Jesoshi: aririka ikantakaaperotakya. Ikimitarikari iwinkatharite kamaari, ikantakaaperotaka paerani, rootaki roepiyantaariri jaawiki Tajorentsi. \v 7 Kameetha riyoteeyerini riraga kaari aapatziyeeyaririni, ikanteeyeni: “Ikameethatzi riraga jewatakagaeyiririni aapatziyariri Jesoshi”. Rootaki eero imatantari ikantzimateeyerini, eejatzi eero imatantari kamaari rantakayeri kaari kameethatatsi. \s1 Ikenkithatakotziri amitakotziriri iyemijantzinkarite \p \v 8 Riraga amitakotapiintziriri iyemijantzinkarite: kameetha roshiyari riraga jewawentziriri iyemijantzinkarite, ikameethashiryaanaki. Tee okameethatzi ramatawitante. Eejatzi tee okameethatzi rirero osheki pyaarentsi. Eejatzi tee okameethatzi ikenkithashireeri koriki raapithatashitakari paashini atziri. \v 9 Kameetha ikyaaryoowentero ikemijantaperotero maawaeni riyotaayitziririni Tajorentsi, eejatzi okameethatzi riyote tekatsi rantani. \v 10 Pityaawo paminaperoteri, piyotaperoteri ikameethataperotzirika. Aririka piyoteeyakini ikameethataperotzi, ari pikanteri ramitakoeyerini maawaeni aapatziyariri Jesoshi. \v 11 Eejatzi okimityaari iina, okameethashiretanaki: okenkithashiryaa kameetha, tee okameethatzi okantzimatante, tee okameethatzi oshinkitya, tee okameethatzi amatawitante. \v 12 Riraga amitakotantatsiri iyemijantzinkarite, kameetha raye iina apaani. Kameetha riyote raapatziyakaaperotyaari itomipaeni: iñaaperoteri irirapaeni iriri. Eejatzi kameetha riyote raapatziyakagaeyaarini maawaeni jeekimoteeyiririni. \v 13 Aririka kameetha ramitakoeyerini iyemijantzinkarite, ari iñaaperoeteri, eejatzi imatero ikenkithatakoperoteri Jesokirishito, eero ithaayi. Tema riyotzi kameetha raapatziyari irira. \s1 Ikenkithatakotziri aapatziyeeyaririni Jesoshi \p \v 14-15 Nokowawitaka intsipaete nareetzitapaemimi, omaanta eerorika nomatziro. Rootaki nojankinatantzimirori iroka: nokowaki piyote tsika akanteeyakani. Riyoyagaeyakaeni Tajorentsi: tema aakateeyakini aapatziyeeyaririni. Añaatsiri. Ayoteeyironi iroka kyaaryootaperotatsiri: kameetha akyaaryoowentero owaagayiteroni. \v 16 Kyaaryo, tee ayotashita tsika ikantari Tajorentsi, omaanta riyotakagaeyakaeni Jesokirishito. Irira rirotaki Tajorentsi, omaanta ratziritapaaki. Rowaga Ishire, rootaki iyotakagaeyeerini itajorentsitaki. Riraga ronampiripaeni Tajorentsi raminakowenteeyakirini Jesokirishito. Akamantakoeyakirini aari mawaeni kipatsikipaeni, raapatziyanteeyakaririni jeekatsiripaeni. Roenokaeri Iriri eejatzi jenokinta, kameetha ijeekapaekya. \c 4 \s1 Kyaaryoowa, riyotagaetzimirokari theeyaantsi \p \v 1 Eenitatsi iroka okamantaperoeyeeni Ishire Tajorentsi. Iinja, rootzimateentsi ipokanteeyari Jesokirishito, ijeeki ookaeyerorini iroka kyaaryooperotatsiri aapatziyeeyaririni. Raapatziyari amatawiteeyeririni, riraga owaagayitzirorini riyotaayitziririni kamaaripaeni. \v 2 Ramatawitante riraga atziri, omaanta ikimitakaantyaami aapatziyariri Jesoshi. Tekatsi ikantya riyote tee okameethatzi iroka ikantayitzirini. \v 3 Ithañaapiintyaari shirampari raye iina, eejatzi ithañaakyaawo tsinani aye oemi. Eejatzi ithañaapithatakaero owaeyarini owanawontsi riwetsikakaero Tajorentsi. Aapatziyeeyarini irira, ayoteeyini kyaaryootaki riyotagaeyakaerini rirori. Aritaki ikowaki apaasonkitakoteri oyaari, roojatzi owantyaari. \v 4 Okameethateeyakini maawaeni riwetsikakiri Tajorentsi. Aririka apaasonkiteri, kameetha owaeyarini, eero apinkiri. \v 5 Rowameethatantakaeniriri Tajorentsi owaeyarini. Aririka apaasonkiteri, eejatzi akenkithashireero iñaani, okameethatzi owapiinteeyaarini maawaeni. \s1 Pikyaaryoowenteniri Tajorentsi maawaeni ikantayitzimirini \p \v 6 Aririka powaagaeyenirini ayemijantzinkarite iroka nokantzimiri, okameethatzi. Tema paapatziyapiintakawo, iyotaaperotakimi. Aririka piyotagaeyerini paashinipaeni nokamantzimiri, ari ikantemi Jesokirishito: “Kameetha iroka pantakinari”. \v 7 Eero paapatziyawo iroka ikenkithatashitari theeyachari: tee okameethatzi pikenkithashiryaapiintero. Omaantakya pikyaaryoowentero paapatziyaperotyaari Tajorentsi. \v 8 Okameethatawita pikinawaete eejatzi pithamaete, oshintsitaperotanteeyarini piwatha; omaanta okameethataperotziroña pikyaaryoowenteniri Tajorentsi oetarikapaeni panteniriri. Eero patsipetawo roori: kameetha pijeeki iroñaaka, eejatzi kameetha pijeeke iinja janta jenokinta. \v 9 Kyaaryooperotaki iroka nokamantakimiri. Okameethataki raapatziyeeyawoni maawaeni atziri. \v 10 Apomeentsitawentakari atziri, akemaatsitawentakari raapatziyeeyantyaaririni. Añaatsiri Tajorentsi, ayoteeyini eero ramatawitee: rirotaki owawijaakoeyiririni maawaeni atziri. Kyaaryo, rowawijaakotaperoeyirini maawaeni aapatziyeeyaririni Jesokirishito. \p \v 11 Pikaminaagaeyerini atziri ranteeyeroni iroka nokantzimiri, piyotaaperoeyerini. \v 12 Eeroka ewankaritatsiri, omaanta eero pishinetayitzirini itheenkawentemiro pewankaritzi. Inta oetarikapaeni pantayitakiniririni Tajorentsi, kameetha panteeyeroni, ikimitantemiri piyemijantzinkarite: piñaawaete kameetha, pijeeke kameetha, pinintaperoeyerini paashinipaeni, paapatziyari Tajorentsi kameetha, powameethatero maawaeni pikenkithashiryaayitarini. \v 13 Iinja noñagaatemi. Iroñaaka piñaanatapiinteniri ayemijantzinkarite Iwaperite Tajorentsi, pikenkithatapiintero iñaani Tajorentsi, piyotaapiinteri. Pikanteetatyeeyaani, roojatzi nareetantapaemi. \v 14 Paerani ikamantakotantakimiri, eejatzi ikanantariri jewatakaantatsiri Tajorentsi ramitakotemi, eejatzi roerikayinatakimini, rootaki omatakaantakimiri Ishire Tajorentsi. Iroñaaka eero piperawentawo iroka omatakaakimiri. \v 15 Pantapiintero iroka imatakaakimiri, riyotaperoeyanteeyarini maawaeni atziri pantaperotakiro. \v 16 Pikenkithashiryaaperotero oetarika pantayiterini, eejatzi oetarika piyotaayiterini: pikyaaryoowenteeyeroni. Aririka panteeyeroni iroka, ari powawijaakotakaanteeyerini maawaeni kemaeyemirini, eejatzi pawijakotee eerori. \c 5 \s1 Tsika pikanteriri paashinipaeni pisheninka \p \v 1 Eero pikijathatziri antyashipari; inta kameetha pikenkithawaetakayeri, pikimitakaantyaari rirotaki piri eerori, kameetha pikaminthayeri. Eejatzi ewankaripaeni, pikimitakaantyaari pirentzi. \v 2 Rowaga antyashipawo, pikimitakaantero piniro. Eejatzi ewankawopaeni, pikimitakaantero pitsiro: eero pikenkithashiryaakotawo piñaawenashiryaawo ewankawopaeni. \v 3 Aririka ojeekashiteeya kamatsiri oemi, teerika ijeeki paashini neshironkateeroni, pineshironkaterokya eeroka. \v 4 Omaanta ijeekirika otomi, ishinto, rirorika ojari, kameetha ineshironkatero rirori. Rootaki ikoyiri Tajorentsi kameetha ayoteeyeni akaminthayeri asheninkapero aari. Kameetha apaeyerini ashiteeyeerini koetyeemoeyakaririni. Tema paerani ipaeyakaeni maawaeni koetyeemoeyakaerini aari. \v 5 Aririka ojeekashitaperotaa kamatsiri oemi, tee ijeeki paashini neshironkateroni, ari okameethatzi apaniroeni okenkithashiryaaperotziri Tajorentsi rirori. Okantani: tsiteniriki, kitejiriki, amanapiintziri Tajorentsi, okantapiintziri oetarika okowayitzirini. \v 6 Omaanta eeniro paashini, inashita roori: okowaki okimoshiryaashitya. Añaawitaka, omaanta eero oñaagaeri Tajorentsi, rootaki iyaatantyaari paamariki kaari tsiwakanitatsini. \v 7 Pikaminagaeyerini maawaeni aapatziyariri Jesoshi ranteeyeroniita iroka nokantzimiri, okantyaata eero ojeekanta rantani. \p \v 8 Okameethatzi aneshironkaeyerini paashinipaeni asheninka, eejatzi asheninkapero aari aneshironkataperoteri. Eerorika aneshironkatziri, eero akantzi: “Naapatziyakari Tajorentsi naari”. Teewee. Tee ikameethatzi theenkantatsiri, omaanta riyowita ineshironkatziri isheninkapero. Eejatzi aaka teerika aneshironkatziri asheninkapero aari, osheki tee akameethaperotzi, anaakoperoeyakirini aaka riraga theenkawitachari. \v 9 Aririka omonkaatakiro kamatsiri oemi 60 ojarentsite, ari pikantero etakoeyarini maawaeni ayemijantzinkarite. Okameethataki eejatzi aawitani apaani oemini, tee aminapithatziri paashini shirampari. \v 10 Okameethatzi piñaakoteeyakironi antayitakironi kameethatayitatsirini: etakoeyakarini otomipaeni, oneshironkaeyakirini areeteeyacharini, amitakoeyakirini maawaeni aapatziyeeyaririni Tajorentsi, okaminthagaeyakirini ashironkaenkari, okyaaryoowentakiro antayitakironi kameethatayitatsirini. Aririka piñaakoeyakironi antayitakironi iroka kameethatayitatsirini, ari okameethatzi pikantero etakoeyarini aapatziyeeyaririni Jesoshi ashironkagaeyacharini. \v 11 Omaanta eero pikantziro rowaga kamatsiri oemi kaari antyashipawotatsi. Okoyirikari shirampari antashityaari. Okoyikari agae eejatzi, ookaerokari aapatziyari Jesokirishito. \v 12 Eewawitaka okantawitakari: “Nokemijantaperotemi”, omaanta roojatzi amatawitakiri. Rootaki rowashironkaantyaawori. \v 13 Eejatzi operatakari, okinakinayitzinikari pankotsikipaeni, okenkithawaetashitakari, wero, wero, otheeyantyaari. Okimitari tsirotzi. Okantakotashitarikari paashinipaeni, oñaawaetantawokari kaari kameethatatsi. \p \v 14 Rootaki nokowantakari agae eejatzi kamatsiri oemi tekiraatarika antyashipawote. Kameetha ijeeki eentsitepaeni. Kameetha onkotsiteniri oemi royaari, eejatzi eentsite. Kameetha ontyeero iithaari rashi rirori, okiweniri iithaaripaeni, maawaeni. Aririka kameetha ojeeke, tekatsikya ikantya atziri ikantzimaeyeroni. \v 15 Eejatzi rantayitakironi Jatanaashi apaanipaeni: rookakagaero aapatziyawitakarira Jesokirishito. \v 16 Ojeekirika osheninkapero kamatsiri oemi, kameetha iyotashitya okaminthayero roori. Tee okameethatzi okanteri aapatziyariri Jesoshi: “Pikaminthagaeyeronikya eeroka”. Eenitatsi paashini kamatsiri oemi, jeekatsiri apaniroeni: tekatsi osheninkapero kaminthayeroni. Irowakya roori, kameetha ikaminthagaeyeroni riraga aapatziyeeyaririni Jesoshi. \s1 Tsika akanteeyerini riraga jewatakagaeyeerini \p \v 17 Kameetharika reewatakaantzi riraga jewatakagaeyiririni aapatziyariri Jesoshi, okameethatzi iñaaperoteri ikameethatzi, eejatzi ipinataperoteri. Kameetha ikemijantaperoteri eejatzi. Aririka ipomeentsiwentakawo riroripaeni ikenkithatzi eejatzi riyotaantzi, okameethatzi riraga aapatziyariri Jesoshi iñaaperoeyerini, eejatzi ipinataperoteri. \v 18 Aritaki okantzi Iwaperite Tajorentsi: “Eero oojopatziri riraga waaka aatzikakitzirori teriiko, pishineteri roya. Tema raatzikakitzimiro paantyaawori okithoki”. Eejatzi okantzi: “Okameethatzi ipinateeteri riraga antawaetatsiri”. \p \v 19 Eero pikemijantashitari apaani kantakotashityaarini jewatakagaeyimirini, paapatziyawokari theeyaantsi. Omaanta ikaatakirika ñaaperoterini 2, eerorika 3, ari paapatziyaawo iroka ikamantemiri. \v 20 Kyaaryoorika ojeeki rantaperotakiri, ari pikantzimoteri janta ipiyotapiinteeyaninta aapatziyeeyaririni Jesoshi: “Eero papiiteero eejatzi iroka pantakiri”. Kameetha riyoteeyeroni maawaeni aapatziyariri Jesoshi iroka pikanteriri, ikenkithashireeyantyaarini, riyoteeyantyaarini eero ranantawo rirori kaari kameethatatsi. \v 21 Ayoteeyakini ikaateeyakaeni Atajorentsite, eejatzi Jesokirishito. Eejatzi ikaateeyakaeni ronampirepaeni rirori. Rootaki nokantzimotantzimiriri eekiro piyaatatyee pikanteri maawaeni antzirori kaari kameethatatsi: “Tee okameethatzi”. Eero pipinkathatashitari jewawentzimiri eerori. Omaanta okameethatzi piyoteeri ikoyiri Tajorentsi kimitaka piyoteeri maawaeni atziri. \p \v 22 Eero pishintsiwentziri intsipaete apaani shirampari reewawenteri aapatziyariri Jesoshi, eero patsipetashitawo poyiniri pako iitoki. Peewate piyotaperoteri. Eerorika piyotaperotziri aririka paata rantakiro kaari kameethatatsi: eejatzi eerori eeniro pantani. Kyaaryoowa pantzirokarira kaari kameethatatsi. \p \v 23 Eero apatziro piriro iñaa, omaanta pirero eejatzi awishoowaantsi oowa eechonkiini. (Iroka awishoowaantsi rootaki inashitachari pyaarentsi.) Eechonkiini okaate apaani tajo, kaari osheki. Owameethateemiroota pisheetomawoki pikatsitzira. Aapiintakimi pimakoni, omaanta oshintsiwathatakaaneemi aririka pirapiintero eechonkiini awishoowaantsi oowa, ari etsiyatakoteemi. \v 24 Okoñaataki kaari kameethatatsi rantayitzirini apaanipaeni atziri; riyoteeyakini ikantakoteri Tajorentsi: “Eeniro rantani”. Eenitatsi paashini manawitakawori rantayitzirini, omaanta iinja okoñaate eejatzi maawaeni rantayitzirini rirori. \v 25 Eejatzi, aririka antayitakironi kameethatayitatsirini, okoñaataki apaanipaeni, iñaakoteeyakaeroni atziri. Omaanta tekira okoñaate maawaeni kameethatatsiri anteeyakirini: iinja okoñaaperotaki maawaeni. Aritaki okantyaapa. \c 6 \s1 Eenitatsi iroka ikanteeyiririni pimantaari \p \v 1 Maawaeni riraga omperateetari pikemijantaperoteri kameetha riraga omperatzimiri, eejatzi piñaaperotaperoteri rirori kameetha. Okantyaatakya tekatsi ikanteeteri ikantzimateri Tajorentsi, eejatzi tekatsi ikantawenteetero: “Tee okameethatzi iroka riyoteeriri aapatziyariri Jesoshi”. \v 2 Aririka raapatziyari Jesoshi riraga omperatzimiri, tee okameethatzi pikante eeroka: “Iroñaaka eerokataki noyemijantzinkarite, amonkaatawakaaka. Eero iroñaaka noñaaperotzimi”. Omaanta okameethaperotzi pantawaetaperoteniri: tema rirotaki piyemijantzinkarite pantawaetziniri, rirotaki inintaperotanewo riraga Tajorentsi. Rootaki, Temoteeyo, piyotagaeyeririni maawaeni aapatziyariri pikanteeyerini maawaeni ranteeyeroni. \s1 Ikenkithatakotziri iyotaantzirori theeyaantsi \p \v 3 Eenitatsi paashini atziri kinakaashitakawori riyotaantzi, tee omonkaatawo iroka niyoteeriri. Tee raapatziyawo rowaga kyaaryooperotatsiri riyotaawitariri Awinkatharite Jesokirishito. Eejatzi tee raapatziyawo iroka iyotagaeyakaerini ajeekantyaari kameetha, eero anantaneentaawo kaari kameethatatsi. \v 4 Osheki ikantakaaperota, omaanta tee añiiro riyotantari. Tee riyoperotziro. Rojampitakowentashitakawo oetarikapaeni. Iñaawaetashiwaetaka, wero, wero. Rootaki ikijashiryaantakariri paashinipaeni, ikijathatawakaaka, ikantzimatawakaaka, raamaakotawakaaka rantakiro kaari kameethatatsi. \v 5 Ikijawakagaeyakani riraga kenkithashiriirori kaari kameethatatsi, tee ikenkithashiriiro kyaaryootatsiri. Ikemijantashijeempiyaaka, ikenkithashiryaawitaka ari rayemi oetarikapaeni. \p \v 6 Omaanta aririka akemijantaperoteri Tajorentsi, eejatzi aweshiryaawentyaari, ari ajeekaperoeyanakini kameetha. \v 7 Akoñaatantapaakari paerani, tekatsi akoñaatakaapaaki. Eejatzi okimiteeya, aririka akamae, tekatsi aanee eejatzi. \v 8 Omaanta aweshiryaawentyaaririka Tajorentsi eejatzi eenitatsirika owaeyarini eejatzi akithaateeyarini aritapaaki, eero eekiro akowanakitye paashini. \v 9 Omaantakya riraga kowatsiri rashaagantya rantashitayitakawoni oetarikapaeni roshekyaantyaawori rowaagawo. Omapokashitapaakari rantakiro oetarikapaeni. Tee ikenkithashireeya kameetha, ikowashitakawo kaari kameethatayitatsirini, roojatzi ikamakirika, riyaate paamariki kaari tsiwakanitatsini. \v 10 Aririka akowaperotaki ashitayityaawoni oetarikapaeni, aritaki antakiro kaari kameethatatsi. Osheki aapatziyawitacharini rookaero raapatziyari. ¿Oetaka rookantawori? Tema ikowaki rashitayityaawoni oetarikapaeni, omaanta roojatzi osheki rowashireperotanakyaaroña. \s1 Pikyaaryoowenteniri Tajorentsi pantawaeteniri \p \v 11 Omaanta eeroka, pikyaaryowentziniri Tajorentsi oetarika ikantzimiri. Kyaaryoowa, piñaawenatawokari eerori oetarikapaeni. Pikowaperote pikameethataperotanaki eeroka. Pikowaperote pameentaperotyaari Tajorentsi, omawitakya pomeentsitzimotayitemirini eekiro piyaatatye pikyaaryowenteniri maawaeni ikowakaakimiri panteniriri; pinintaperoeyeriniroña paashinipaeni, eekiro piyaatatyee panteniri oetarikapaeni, eejatzi eentsikiroeni pantero oetarikapaeni, eero pithaakyaawentziro. \v 12 Aririka opomeentsitzimotawitemi paapatziyaperotyaari Tajorentsi iroñaaka, omaanta okameethataperotzi pantakiro. Pikyaaryoowenteniri ikowakagaeyimirini. Eero pipeyakotziro iroka: pikanteetatyeeyaani pañee jenokinta. Riyoyaakimi Tajorentsi rowañaanteemiri janta. Tema rootaki pikantakiri eerori, ikaateeyakini osheki kemaeyawakimirini. Kyaaryootaki pikantakiriri. \v 13 Tema riro Tajorentsi owañagaeyeerini jenokinta, maawaeni. Eejatzi paerani Jesokirishito, tee ithaawakari Poonshiyo Peraato, rirotaki owamaakaantakiriri. Ikantziri: “Kyaaryo, naaka jewawenantatsiri”. Iroñaaka ikaateeyakaeni Tajorentsi eejatzi Jesokirishito, raminakowenteeyakaeni. \v 14 Rootaki nokanantemirori iroka: pithotyaakiro maawaeni nokaminaakimiri, eero pikompitawo. Pikantatyeeyaani, pantaperotero roojatzi ipokanteeyari Awinkatharite Jesokirishito. \v 15 Riyotzi Pawa Tajorentsi tsika okaate ipokanteeyari, rirotaki kantatsini. Irira apintzi ikanta, tajorentsiperotatsiri, reewatawenteeyirini maawaeni jewatawentawitariri atziri, reewatakagaeyirini maawaeni jewatakagaeyawitaririni atziripaeni. Thame añaaperoteri. \v 16 Apaniroeni irira eero ithonka, eero ikami. Janta ijeekinta ojeeki kitejiriroña, tekatsi akantya aatashiteri ontsirokyaari. Tekatsi ñeerini Tajorentsi. Tekatsi akantya añaagaeyerini. Okameethatzi apinkathataperoeyanakirini maawaeni. Ikantatyaani reewatawenantzi irira, ashi royiro. Aritaki ikanta. \s1 Eejatzi iroka ikantziriri ashaagantzinkari \p \v 17 Pikanteri ashaagantzinkari eero ikantakaaperota. Eejatzi pikanteri eero riweshiryaawentawo rashitayitarini, tema ari opeyeeya iinja. Inta riweshiryaawentyaari Tajorentsi. Ipapiinteeyakaeni maawaeni koetyeemoteeyakaerini akimoshireeyantarini. \v 18 Riraga ashaagantzinkari eenitatsi osheki rowaagawo. Pikamanteri iroñaaka ineshironkaeyerini ikaateeyini ijeekaeyini, osheki ineshironkateri. Tee okameethatzi ishampitsite. Omaanta kameetha ikaminthaante. \v 19 Aririka imatayitakironi iroka, kameetha. Ipinateri Tajorentsi iinja janta jenokinta, janta ikanteetatyeeyaani rañaaperotapae kameetha. \s1 Riweyaantakawo rojankinari \p \v 20 Iroñaaka, Temoteeyo, eeniro ikantakimiri Tajorentsi panteniriri. Ari pimonkaateniri, eero pamatawitziri. Eero paapatziyashitawo oetarikapaeni ikantashitari, wero, wero, wero. Ikenkithashiryaashitawo iyotaantsi; omaanta kaari iroka. \v 21 Eenitatsi iyotaantayitawitaworini oetarikapaeni, iitakaawita riyotzi, omaanta tee riyotzi. Rootaki kaari raapatziyantaperotari Jesoshi iroñaaka. \p Ari, nokowaki ineshironkateeyemini Tajorentsi. \p Naaka jankinatzimirori iroka: \cls Paaworo