\id MAT  
\h San Mateo 
\toc1 Juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús heˉ gaꜙsɨɨꜘ Matäˊ 
\toc2 San Mateo 
\toc3 Mt. 
\mt1 San Mateo 
\mt2 Juˈhmëëꜘ kihꜗ Jesús heˉ gaꜙsɨɨꜘ Matäˊ 
\c 1  
\s1 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ Jesucristo 
\r (Lc. 3:23-38) 
\p  
\v 1 Jeeˊ laˉ naˉsɨɨˉ jmɨɨˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ kya̱a̱ꜗ Jesucristo hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham.  
\v 2 Abraham maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Isaac. Isaac heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jacob. Jacob maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Judá kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱yhꜚ.  
\v 3 Judá maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Fare kya̱a̱hˊ Zara. Chooˈ hi̱ˉ heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ Tamar. Fare heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Esrom. Esrom maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Aram.  
\v 4 Aram heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Aminadab. Aminadab maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Naasón. Naasón heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Salmón.  
\v 5 Rahab kya̱a̱hˊ Salmón gaꜙla̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ Booz. Rut kya̱a̱hˊ Booz heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ Obed. Obed heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Isaí.  
\v 6 Isaí maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ rey David. Mëˊ Uría kya̱a̱hˊ rey David heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ choˈjmiiˉ Salomón.  
\v 7 Salomón heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Roboam. Roboam maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Abía. Abía maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Asa.  
\v 8 Asa heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Josafat. Josafat maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Joram. Joram maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Uzía.  
\v 9 Uzía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jotam. Jotam maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Acaz. Acaz maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Ezequía.  
\v 10 Ezequía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Manasé. Manasé maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Amón. Amón maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Josía.  
\v 11 Josía maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jeconía kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ ø̱ø̱yhꜚ. Ji̱i̱ˉ kihꜗ Josía gaꜙjä̱ä̱yꜗ heˉ wɨɨꜘ dsaˉ Israel taꜙ hwaꜗ Babilonia.  
\v 12 Maˉngëëꜘ maˉnääꜗ dsaˉ Israel taꜙ hwaꜗ Babilonia, Jeconía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Salatiel. Salatiel maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Zorobabel.  
\v 13 Zorobabel heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Abiud. Abiud maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Eliaquim. Eliaquim maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Azor. 
\p  
\v 14 Azor heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Sadoc. Sadoc maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Aquím. Aquím maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Eliud.  
\v 15 Eliud heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Eleazar. Eleazar maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Matán. Matán maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ Jacob.  
\v 16 Jacob heꜘ maˊ la̱a̱ˈ jmiiˉ José, hi̱ˉ gaꜙla̱a̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱ꜗ María. María heꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ chooˈ Jesús hi̱ˉ gaꜙläꜙche̱e̱ꜙ Cristo (heˉ hnøøꜗ jähꜙ hi̱ˉ naˉhña̱a̱ˊ).  
\v 17 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiiˉ dsaˉ heꜘ tëˉ gyaꜙkye̱e̱ꜘ dsaˉ waˊraˉ gaꜙhe̱e̱nˊ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙ gaꜙløøꜗ kya̱a̱hˊ Abraham, läꜙ gaꜙtëꜘ David. Läꜙja̱ˉ tëˉ gyaꜙkye̱e̱ꜘ dsaˉ kaˉlähꜘ, heˉ gaꜙløøꜗ kya̱a̱hˊ David läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ heˉ wɨɨꜘ dsaˉ Israel taꜙ hwaꜗ Babilonia. Läꜙja̱ˉ tëˉ gyaꜙkye̱e̱ꜘ kaˉlähꜘ, heˉ gaꜙløøꜗ läꜙ maˊ gaꜙnääyꜗ Babilonia, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Cristo. 
\s1 Läꜙlaˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús 
\r (Lc. 2:1-7) 
\p  
\v 18 Läꜙlaˉ gaꜙlaꜗ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesucristo. María chooyˈ maˊ naˉlaꜚ hmoohˊ kiyhˈ kya̱a̱hˊ José. Pero jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ka̱a̱yˈ ø̱ø̱yhꜚ, maˉkya̱a̱ˉ baˊ María gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ.  
\v 19 José, dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱yꜗ, maˊ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ jmahꜗ, hiꜙ saꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ miˉkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ María, heˉja̱ˉ gaꜙllaꜘ dsëyꜗ maˊ be̱e̱yˈ toˉkëˊ baˊ.  
\v 20 Maˉngëëꜘ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙjnääꜘ kiyhꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —José, saˊju̱ˉ kihꜗ David, taꜙ waˊ ga̱hˈ ka̱a̱hˈ María naˉ, jmä̱ä̱hˈ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ ja̱ˉ, heˉ kya̱a̱yˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ.  
\v 21 Läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ hi̱ˉ miˊche̱e̱hꜗ Jesús, jëëhꜘ hi̱ˉ heꜘ lä̱ä̱ꜗ dsaˉgoohꜘ hnähꜘ kihꜗ dsoˊkyeˉ. 
\p  
\v 22 Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 
\q1  
\v 23 Ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ, 
\q1 ka̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kiyhꜗ. 
\q1 Hiꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ läꜙche̱e̱ˉ Emanuel. 
\m Juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Dio kya̱a̱hˊ jneˊ. 
\p  
\v 24 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙñeꜗ José jeeˊ këyꜙ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ ángel kya̱a̱ꜗ Dio kiyhꜗ, gaꜙhe̱e̱hˉ bihꜗ gaꜙka̱a̱yꜗ María.  
\v 25 Pero saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ toˉnëˊ kya̱a̱yˈ, hi̱ˉ gaꜙmiꜙche̱e̱yˉ Jesús maˉngëëꜘ maˉläˉcha̱a̱yꜙ. 
\c 2  
\s1 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ gyʉʉhˈ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ Jesús 
\p  
\v 1 Gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús Belén, ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ mähˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea, läꜙko̱o̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ Herode dsaˉtaˊ jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ Jesús, gaꜙllaꜙnääꜗ taꜙ jwɨɨˉ Jerusalén dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ yaꜙnääꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ.  
\v 2 Hiꜙ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ: 
\p —¿Naꜚ rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu hi̱ˉ maˉläˉcha̱a̱ꜙ? Gaꜙjëëˊ jnäähꜗ gaꜙhña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ kya̱a̱yꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ. Heˉja̱ˉ maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 
\p  
\v 3 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ rey Herode läꜙja̱ˉ, gaꜙhe̱e̱ꜗ baˊ dsëyˈ, hiꜙ ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Jerusalén.  
\v 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ rey madaꜚ, gaꜙtëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ, haˉ jeeˊ jwɨɨˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ läꜙcha̱a̱ˉ Cristo.  
\v 5 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ heˉ che̱e̱ˉ Belén heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea baˊ läꜙcha̱a̱yˉ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ gaꜙsɨɨꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ: 
\q1  
\v 6 Hneˉ Belén, jwɨɨˉ mähˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea, 
\q1 saꜙ jä̱hˈ hneˉ mähꜗ gaˊ kihˈ läꜙjëꜙ jwɨɨˉ kaahˊ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ naˉ. 
\q1 Jëëhꜘ, kyahꜗ hneˉ yaˉhë̱ë̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ, hi̱ˉ hä̱ä̱ꜗ dsaˉ Israel hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. 
\p  
\v 7 Heˉja̱ˉ jeeˊ naˉhmääˊ baˊ gaꜙtëëhꜗ Herode dsaˉ hi̱ˉ yaꜙnääꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ johꜘ jmɨɨˊ maˉhyaˉ heˉ gaꜙjëëyꜗ gaꜙhña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ heꜘ.  
\v 8 Ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱ꜗ dsihꜘ taꜙ Belén, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Goˉnääꜘ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ, goˉki̱i̱ˈ daˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ. Waˊraˉ gaꜙjnä̱ä̱hꜙ hnähꜘ, ja̱ˉ yaˉnäähˋ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ juuˈ kinꜙ, mahꜗ jnäꜘ kaˉlähꜘ nɨɨnˋ naˊjmeenˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ. 
\p  
\v 9 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ rey, gaꜙnääyꜗ. Hi̱hꜗ chaˊnʉʉꜘ hi̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ, ngooyꜗ taꜙ chaˊnëˊ dsaˉ heꜘ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtë̱ë̱yꜘ jeeˊ maˊ kya̱a̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ hwehˉ.  
\v 10 Läꜙ maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙ maˉhe̱e̱ꜘ ja̱ˉbaˊ chaˊnʉʉꜘ heꜘ, gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ lluꜗ chaˉmiihˉ.  
\v 11 Maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ chaˊnehꜙ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María chooyˈ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ jø̱ø̱hˈ. Gaꜙnäyꜗ jeeˊ maˊ täähˊ kuuˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ kuˊnøøꜚ, gaꜙkwëëyhꜗ waˊchu̱ˉ, hiꜙ ko̱o̱ˉ gaˊ heˉ che̱e̱ˉ mirra.  
\v 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kihꜗ dsaˉ heꜘ jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ moꜙsoꜙ maˊ dsaˉje̱e̱yhˋ taꜙ jeeˊ maˊ gyaˈ Herode. Gaꜙjlʉʉyꜗ jyohꜘ jwëˈ mahꜗ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ kiyhꜗ. 
\s1 Gaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ Egipto 
\p  
\v 13 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ heꜘ, ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙläꜙjnääꜘ kihꜗ José jeeˊ maˊ këyꜙ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Nooˉ, jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ mahꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ hwaꜗ Egipto. Jeeˊ ooꜙ jä̱hˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ jmeenˋ juuˈ kyahꜗ. Jëëhꜘ hnaahꜙ Herode gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ jngëëyhꜗ. 
\p  
\v 14 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙñeꜗ José jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ, läꜙcha̱hꜘ hwëˈ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ María, gaꜙnääyꜗ taꜙ hwaꜗ Egipto.  
\v 15 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙju̱u̱ꜗ Herode. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Taꜙ hwaꜗ Egipto gaꜙtëëhnꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ.” 
\s1 Gaꜙjmeeꜘ Herode madaꜚ ju̱u̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ 
\p  
\v 16 Maˊ gaꜙläꜙliihꜚ Herode gaꜙmiꜙgooˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ heꜘ kiyhꜗ, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte. Heˉja̱ˉ gaꜙhëyꜘ johꜘ jmɨɨˊ maˉläˉhɨɨˋ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ dsaˉ heꜘ nʉʉꜘ. Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ heˉ jngëëyhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ hi̱ˉ ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ läꜙji̱i̱hˈ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ to̱ˈ ñeˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jwɨɨˉ Belén, läꜙkye̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱hꜙ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jwɨɨˉ ja̱ˉ.  
\v 17 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jeremía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, heˉ lleˋ läꜙlaˉ: 
\q1  
\v 18 Gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ jeeˊ jwɨɨˉ Ramá, 
\q1 peerꜙ tiˉmeehˉ dsëꜗ dsaˉ, hooh˜ dsaˉ, hø̱ø̱˜ dsaˉ. 
\q1 Saˊju̱ˉ kihꜗ Raquel baˊ heꜘ hi̱ˉ hooh˜ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ. 
\q1 Saꜙ hii˜ nøhꜗ dsëyꜗ, kihꜗ heˉ gaꜙju̱u̱ꜗ jwë̱ë̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱yꜗ. 
\p  
\v 19 Maˉngëëꜘ maˉju̱u̱ꜙ Herode, ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙläꜙjnääꜘ kihꜗ José jeeˊ maˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hwaꜗ Egipto.  
\v 20 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Nooˉ, teeˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ taꜙ Israel kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maˉju̱u̱ꜙ baˊ hi̱ˉ maˊ hnøøˈ maˊ jngëëhˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ. 
\p  
\v 21 Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ mahꜗ gaꜙtëëyˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, gaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ Israel kaˉlähꜘ.  
\v 22 Pero maˊ gaꜙnuuyꜘ kihꜗ Arquelao hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ hwaꜗ Judea llaꜚ jmiiyˉ Herode, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙgoyhꜙ maˊ dsaˉnääyˋ taꜙ ja̱ꜙ. Pero gaꜙmiꜙjnääˉ Dio kiyhꜗ jeeˊ maˊ këyꜙ mahꜗ gaꜙnääyˋ taꜙ hwaꜗ Galilea baˊ.  
\v 23 Maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ ja̱ꜙ, gaꜙta̱a̱yhˋ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Nazaret. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: “Nazareno baˊ jähꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús.” 
\c 3  
\s1 Maˊ kwaꜙ Jwa̱a̱ꜚ juuˈ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ 
\r (Mr. 1:1-8; Lc. 3:1-9, 15-17; Jn. 1:19-28) 
\p  
\v 1 Maˊja̱ˉ ñeeˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ kihꜗ Judea naˊkwayˉ juuˈ.  
\v 2 Läꜙlaˉ maˊ jäyhꜘ: 
\p —Je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ, maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 
\p  
\v 3 Kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ baˊ ja̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 
\q1 Ki̱i̱ˉ nʉʉhꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ hlëëhꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: 
\q1 “Miˉlluˋ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. 
\q1 Miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jäyꜙ ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ”, gaꜙjähꜘ Isaía. 
\p  
\v 4 Hmɨɨhˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ maˊ laˈ kya̱a̱hˊ jñuꜚ camey˜, maˊ naˉhñʉʉꜚ tuyhꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ looˊ jahꜘ. Maˊ ku̱yhˉ i̱i̱hˉ hiꜙ maˊ hɨ̱yh˜ tahꜗ heˉ maˊ chaˉ mohꜘ.  
\v 5 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén gaꜙllaꜙnääꜗ jeeˊ maˊ chehˈ Jwa̱a̱ꜚ, hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Judea, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kihꜗ jmɨɨˉ Jordán.  
\v 6 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ maˊ miˉjnääyꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeyꜙ hiꜙ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ heꜘ jmɨɨˉ, chaˊjmɨɨˉ Jordán. 
\p  
\v 7 Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ dsaˉ saduceo hi̱ˉ naˊnääˈ jeeˊ ja̱ˉ mahꜗ maˊ chooˈ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: 
\p —Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ maˉsɨɨhꜙ hnähꜘ heˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ?  
\v 8 Goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ lleˋ kihˈ mahꜗ miˉjnääˈ hnähꜘ heˉ maˉje̱e̱h˜ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio.  
\v 9 Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Le̱e̱ꜙ baˊ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham.” Jëëhꜘ jnäꜘ jwahnꜙ, lihꜙ baˊ Dio jmeeyꜗ hwë̱ë̱ˉ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham kihꜗ ku̱u̱ˊ laˉ.  
\v 10 Heeꜚ ñeˈlähˉ maˉnaˊlluˋ mahꜗ dsaˉtuˋ chaahˈ hmaˉ. Läꜙjëꜙ naˊhmaˉ heˉ saꜙ lluꜗ mɨɨˈ kihꜗ, heˉ ja̱ˉ dsaˉtuˋ mahꜗ tooyhꜙ chaˊjeˉ.  
\v 11 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, jnäꜘ cha̱a̱nˊ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ baˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ maˉje̱e̱h˜ kya̱a̱hˊ Dio. Pero hi̱ˉ jäꜙ kë̱ë̱ˉ kinꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ jnäꜘ. Niꜙ saꜙ të̱ˊdsë̱ë̱nꜗ ka̱nˋ looˉ heˉ häˊ tɨɨyˊ. Hi̱ˉ heꜘ cha̱a̱ꜗ hnähꜘ jmɨɨˉ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, hiꜙ kya̱a̱hˊ jeˉ kaˉlähꜘ.  
\v 12 Hi̱i̱ꜚ chehꜗ miˉlluꜗ mɨˈtrigo, maˉcho̱o̱yhˉ heˉ kya̱a̱hˊ jwäy˜. Ko̱o̱yꜙ mɨˈtrigo kiyhꜗ llayꜗ lluꜗ, ja̱ˉgaˊ tooyhꜙ waˊhløøˉ kihꜗ trigo ja̱ˉ chaˊjeˉ jeeˊ moꜙsoꜙ hʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ. 
\s1 Gaꜙsa̱a̱ˉ Jesús jmɨɨˉ 
\r (Mr. 1:9-11; Lc. 3:21-22) 
\p  
\v 13 Maˊja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús hwaꜗ Galilea, ngooyꜗ taꜙ chaˊjmɨɨˉ Jordán jeeˊ maˊ chehꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ sa̱a̱yꜙ jmɨɨˉ.  
\v 14 Pero Jwa̱a̱ꜚ saꜙ maˊ hii˜ maˊ cha̱a̱yˈ jmɨɨˉ. Maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Jnäꜘ baˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ cha̱a̱hˊ jnäꜘ jmɨɨˉ, mahꜗ hneˉ baˊ ngɨɨhˊ kinꜙ cha̱a̱nˊ hneˉ jmɨɨˉ. 
\p  
\v 15 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Tä̱ä̱ꜘ baˊ kihˈ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ baˊ so̱o̱h˜ jnänˋ miˊtenˋ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio. 
\p Ja̱ˉgaˊ gaꜙhe̱e̱hˉ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙcha̱a̱yꜗ Jesús jmɨɨˉ.  
\v 16 Maˉngëëꜘ maˉsa̱a̱ˉ Jesús jmɨɨˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ gaꜙjëëꜗ Jesús Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio gaꜙjyooꜗ nëˊ kiyhˈ, la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ juuˉ.  
\v 17 Maˊja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ heˉ maˊ jähꜘ: 
\p —Hi̱ˉ laˉ heꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ. 
\c 4  
\s1 Gaꜙka̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ dsëꜗ Jesús 
\r (Mr. 1:12-13; Lc. 4:1-13) 
\p  
\v 1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Jesús taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ, mahꜗ ka̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ dsëyꜗ.  
\v 2 To̱ꜗlooꜗ jmɨɨˋ to̱ꜗlooꜗ hwëˈ saꜙ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱yhꜗ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, jaꜗ kyo̱yhꜙ.  
\v 3 Hiꜙ jaꜗ hi̱ˉ gaꜙka̱ꜗ dsëyꜗ chu̱hꜙ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jmeeˊ hihꜙ mahꜗ liiꜙ heˊñiihꜚ ku̱u̱ˊ heˉ täähˊ laˉ. 
\p  
\v 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: 
\p —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ: “Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hnˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ. Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ hlëëhꜙ Dio baˊ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ.” 
\p  
\v 5 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjøøꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ taꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ heˉ che̱e̱ˉ Jerusalén. Maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱yꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ gyʉʉhˈ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ,  
\v 6 gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jwä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, jëëhꜘ naˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: 
\q1 Dio che̱e̱ꜗ ángele kya̱a̱yꜗ kooꜘ kyahꜗ 
\q1 mahꜗ jä̱ä̱yꜗ hneˉ kya̱a̱hˊ gooyˉ, 
\q1 läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ llaˉñuꜗ tɨɨhˊ nëˊ ku̱u̱ˊ. 
\p  
\v 7 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ: 
\p —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: “Taꜙ ka̱ˉ dsëꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ.” 
\p  
\v 8 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjä̱ä̱ꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ mohꜘ ñiiꜘ mahꜗ gaꜙheeyhꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kaahˊ kya̱a̱hˊ gaꜙläꜙjëꜙ gaˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ heˉ chaˉ kihꜗ.  
\v 9 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ naˉ kwëëhnꜚ hneˉ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱hˊ jnëhˊ chaˊnënꜙ, jmä̱ä̱hˈ jnäꜘ jø̱ø̱hnˈ. 
\p  
\v 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Waˊ läꜙø̱ø̱hꜘ hneˉ kinꜙ Tanaˊ, jëëhꜘ maˉnaˉsɨɨˉ baˊ jeeˊ jyohꜘ kaˉlähꜘ: “Kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ baˊ jmeehˈ jʉʉhˉ. Kihꜗ ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ jmeehˈ taˊheꜗ.”  
\v 11 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙø̱ø̱ꜘ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kiyhꜗ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙnääꜗ ángele, gaꜙjmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ Jesús. 
\s1 Gaꜙløøꜗ Jesús kwayꜙ juuˈ hwaꜗ Galilea 
\r (Mr. 1:14-15; Lc. 4:14-15) 
\p  
\v 12 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús hä̱ä̱ˊ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ, ngaayhꜗ taꜙ hwaꜗ Galilea.  
\v 13 Saꜙ gaꜙjä̱yꜘ jwɨɨˉ Nazaret, ngaayhꜗ naˊgyayˉ jwɨɨˉ Capernaum baˊ, jwɨɨˉ heˉ hlaˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ. Hwaꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Zabulón kya̱a̱hˊ Neftalí baˊ ja̱ˉ.  
\v 14 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 
\q1  
\v 15 Hwaꜗ kihꜗ Zabulón, kya̱a̱hˊ hwaˈ kihˈ Neftalí, 
\q1 heˉ kyeˉ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ Jordán, taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉñeehꜚ, 
\q1 läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ laꜗ hwaꜗ Galilea jeeˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, 
\q1  
\v 16 dsaˉ heꜘ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ gaꜙjëëyꜗ ko̱o̱ˉ waˊjeˉ jʉʉhˉ. 
\q1 Gaꜙläꜙjnäꜘ ko̱o̱ˉ waˊjeˉ kihꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ maˊ hiiꜘ gooˉ ju̱u̱yꜘ. 
\p  
\v 17 Läꜙ maˊja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús kwaꜙ juuˈ, maˊ jäyhꜘ: 
\p —Je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. 
\s1 Gaꜙtëëhꜗ Jesús kye̱e̱ꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jwä˜ saˊhmaˈ 
\r (Mr. 1:16-20; Lc. 5:1-11) 
\p  
\v 18 Jeeˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooꜗ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ Simón hi̱ˉ maˊ tëëh˜ dsaˉ Peeˊ, kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ. Läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ maˊ tä̱ä̱hˊ jwä˜ saˊhmaˈ chaˊjmɨɨˉ, jëëhꜘ heˉ ja̱ˉ baˊ maˊ laˈ taˊ kiyhˈ.  
\v 19 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Yaˉnäähꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ miˊtë̱ë̱nꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ, llaꜚ heˉ maˊ le̱e̱hꜙ hnähꜘ hmoohˉ. 
\p  
\v 20 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙkyeyˉ saˊhmaˈ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ Jesús.  
\v 21 Maˉngëëꜘ gyihꜗ ko̱ˉnɨɨh˜, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jñahꜘ gaˊ u̱u̱ˈ. Ja̱a̱ˉ heꜘ Jacobo, jo̱o̱ꜘ Zebedeo, kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ Zebedeo jmiiyˉ, maˊ hmiiy˜ saˊhmaˈ kiyhꜗ. Mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ.  
\v 22 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhɨɨyꜘ naˊmooꜘ kya̱a̱hˊ jmiiyˉ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 
\s1 Gaꜙkwaꜘ Jesús juˈhmëëꜘ 
\r (Lc. 6:17-19) 
\p  
\v 23 Gaꜙngëëꜘ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Galilea, maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ mähˉ heˉ tø̱ø̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ, maˊ kwayꜙ juˈhmëëꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ. Maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉ kihꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ dsooˊ.  
\v 24 Läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ Siria gaꜙnuuꜘ dsaˉ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ naˊnääˈ dsaˉ naˊjä̱ä̱yˉ jeeˊ maˊ chehˈ Jesús gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jëë˜ wɨɨꜘ kihꜗ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ dsooˊ hlɨɨhˈ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ lleꜘ hlɨɨhˈ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ dsaˉju̱u̱ꜘ ñeeꜘ, läꜙja̱ˉ hi̱ˉ moꜙsoꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ. Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ heꜘ.  
\v 25 Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ Galilea gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Decápoli, hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén, hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Judea, hiꜙ jñahꜘ gaˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ hngaahˋ jmɨɨˉ Jordán. 
\c 5  
\s1 Gaꜙkwaꜘ Jesús chaˉmiihˉ juuˈ läꜙ maˊ gyayˈ lleˊko̱hꜘ 
\p  
\v 1 Maˊ gaꜙjë̱ë̱ꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙwɨɨyꜗ mahꜗ gaꜙgyayˉ lleˊko̱hꜘ ja̱ˉ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙku̱hꜗ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ.  
\v 2 Gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p  
\v 3 —Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜘ saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ˈ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ.  
\v 4 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kɨˉhooh˜. Jëëhꜘ, jmeeꜗ baˊ Dio nøhꜗ dsëyꜗ.  
\v 5 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ hwa̱a̱ˊ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ të̱ë̱ˈ hwaꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Dio leꜘ he̱e̱yꜚ.  
\v 6 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ kuhˉngɨɨꜙ dsëꜗ jmeeyꜗ heˉ lluꜗ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ hyohꜙ läꜙjëꜙ heˉ llaˉkya̱a̱yꜗ.  
\v 7 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ dsaˉläˉñihꜘ dsëꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ. Jëëhꜘ, läˉñihꜘ dsëꜗ Dio kiyhꜗ kaˉlähꜘ.  
\v 8 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉjngɨɨˈ tuhˉdsëꜗ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ të̱ë̱ˈ jë̱ë̱ꜗ Dio.  
\v 9 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ hɨɨˈ tiiˊ kihˈ dsaꜙ. Jëëhꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ tëëyhˈ jo̱o̱ꜘ Dio.  
\v 10 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ jëë˜ wɨɨꜘ kihꜗ heˉ jmeeyꜙ heˉ lluꜗ. Jëëhꜘ, kihꜗ bihꜗ laꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 
\p  
\v 11 ʼLluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ cherˊmahꜗ dsooˊ kinꜙ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ wɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjmeehꜙ dsaˉ hnähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ dsaˉ hnähꜘ juuˈ paˊjnahˊ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ.  
\v 12 Läꜙ maˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ läꜙja̱ˉ, waˊ cha̱a̱hˉ hnähꜘ lluꜗ, waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ. Jëëhꜘ, hñahꜙ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyhꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jä̱ä̱ˈ gaˊ kyahˈ hnähꜘ. 
\s1 Gaꜙkwaꜘ Jesús juuˈ kihꜗ waˊñeˊ kya̱a̱hˊ waˊjeˉ 
\r (Mr. 9:50; Lc. 14:34-35) 
\p  
\v 13 ʼHnähꜘ la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊñeˊ kihꜗ hwaꜗ laˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙjñuuhꜗ heˉ ñiiˋ kihˈ, haˉ läꜙja̱ˉ liiꜙ kaˉlähꜘ läꜙ maˊ laˈ. Moꜙsoꜙ jmääꜗ goˉte˜. Heˉ beꜗ baˊ dsaˉ ja̱ˉ chaˊjwëꜗ, jeeˊ ja̱ˉ heˊsohꜗ dsaˉ nëˊ kihˈ.  
\v 14 Hnähꜘ la̱a̱hꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ kihꜗ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Waˊ jmeenˊ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ heˉ hlaˉ gyʉʉhˈ nëˊ mohꜘ saꜙ leꜘ dsaˉhmääˋ.  
\v 15 Hiꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hi̱hꜗ waˊjeˉ mahꜗ chiyhꜗ nehꜙ waˊgooꜘ. Heˉ chiyhꜗ jeeˊ ñiiꜘ baˊ mahꜗ läꜙjnäꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ chaˊnehꜙ.  
\v 16 Heˉja̱ˉ waˊ jnäꜘ waˊjeˉ kyahꜗ hnähꜘ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, mahꜗ waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ, jmeeyꜗ jʉʉhˉ kihꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. 
\s1 Gaꜙjmeehꜗ Jesús juuˈ haˉ läꜙ laꜗ ley 
\p  
\v 17 ʼTaꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ ley kihꜗ Moisé. Niꜙ saꜙ miˊlla̱a̱nꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Saꜙ maˉjan˜ mahꜗ miˊlla̱a̱nꜗ heˉ ja̱ˉ, heˉ miˊtenˋ kihˈ juuˈ ja̱ˉ baˊ ja̱ˉ maˉjan˜.  
\v 18 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ laˉ, saꜙ he̱e̱ꜘ niꜙ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ mähˉ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈpunto heˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ ley ja̱ˉ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ gaꜙläꜙjëꜙ.  
\v 19 Heˉ läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlä̱ä̱hˉ ko̱o̱ˉ madaꜚ pihꜗ kihꜗ ley laˉ, hiꜙ cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ, le̱e̱yꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ baˊ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ miˉteꜗ kihꜗ ley hiꜙ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ heˉ miˉteyꜗ kaˉlähꜘ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ.  
\v 20 Heˉja̱ˉ hlë̱ë̱hnˊ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ taˊ lluˈ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ ley hiꜙ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ jmeeꜙ fariseo, saꜙ leꜘ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 
\p  
\v 21 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley kihꜗ Moisé läꜙ maˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ maꜙraꜙ heˉ nøøꜗ baˊ taˊ kiyhˈ.”  
\v 22 Pero jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hꜚ, maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ dsooˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨhꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ: “Peerꜙ ta̱a̱hˉ hneˉ”, hi̱ˉ heꜘ nøøꜗ taˊ kihˈ chaˊnëˊ dsaˉka̱a̱hˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjwäꜗ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜚ, hi̱ˉ heꜘ lleˋ kihˈ dsooꜗ chaˊjeˉ. 
\p  
\v 23 ʼHeˉja̱ˉ cherˊmahꜗ goˊka̱hˈ kuuˊ kyahˈ nëˊ naˊhyooꜘ hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙläꜙdsooh˜ hohꜘ jeeˊ ja̱ˉ heˉ häˊ dsëˈ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ kya̱a̱hˊ hneˉ,  
\v 24 jeeˊ ja̱ˉ baˊ kyeˉ kuuˊ kyahˈ chaˊnëˊ naˊhyooꜘ mahꜗ gwaˉ daˊ toˉnëˊ goˉje̱e̱hˋ juuˈ kyahꜗ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ. Ja̱ˉgaˊ ñehꜚ kaˉlähꜘ yaˉtøøhꜗ kuuˊ kyahˈ nëˊ naˊhyooꜘ. 
\p  
\v 25 ʼCherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ hnëëꜗ hneˉ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ, jmeeˊ biiˈ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ kya̱a̱yhˊ naꜗko̱hꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ chaˉ jmɨɨˊ, mahꜗ saꜙ ngëëyꜗ hneˉ gooˉ jwëëꜚ. Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jmeeꜗ jwëëꜚ hihꜙ kihꜗ pooˉ ta̱a̱yhꜙ hneˉ nehꜙñeˈ.  
\v 26 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ yaˉhë̱ë̱hˈ jeeˊ ja̱ˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉmiˉhmaahˊ läꜙjëꜙ goˉte˜ heˉ ngɨɨyhꜗ kyahꜗ. 
\p  
\v 27 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley heˉ sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Hneˉ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ.”  
\v 28 Pero jnäꜘ jwahnꜙ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ jë̱ë̱˜ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ dsëyꜗ ka̱a̱yhꜗ, kya̱a̱hˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ ja̱ˉ, maˉjmeeyꜘ dsoˊkyeˉ.  
\v 29 Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ raˉllu̱u̱ꜗ jmeeꜗ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, lleˊ goˉte˜ mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ heˉ he̱e̱ꜘ miihˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ naˉhñaahˈ chaˊjeˉ.  
\v 30 Hiꜙ cherˊmahꜗ maˉgoohˉ raˉllu̱u̱ꜗ jmeeꜗ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hnäꜗ goˉte˜ mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ heˉ he̱e̱ꜘ miihˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gohˈ naˉhñaahˈ chaˊjeˉ. 
\p  
\v 31 ʼHiꜙ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ be̱e̱˜ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, hnøøꜗ chooyhꜗ jeˉ jeeˊ maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ.”  
\v 32 Pero jnäꜘ jwahnꜙ läꜙlaˉ. Hi̱ˉ be̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, hiꜙ saꜙ chaˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉñʉʉhˉ, heˉ che̱e̱yꜙ taꜙ jwëꜘ hlɨɨhˈ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hi̱ˉ ka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉbe̱e̱yꜗ heꜘ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ. 
\s1 Gaꜙhlëëhꜘ Jesús kihꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ 
\p  
\v 33 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jmeeˉ dsooꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ. Ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio heˉ gaꜙtä̱ä̱hˋ hñaahˈ jmeehˈ.”  
\v 34 Pero läꜙlaˉ jwahꜙ jnäꜘ, taꜙ tä̱ä̱ˋ hñaahˈ kihꜗ niꜙ ko̱o̱ˉ. Taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ kihꜗ gyʉʉhˈ, jëëhꜘ jeeˊ ooꜙ baˊ gyaꜗ Dio.  
\v 35 Taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ kihꜗ hwaꜗ, jëëhꜘ, nëˊ kihˈ hwaꜗ chihꜗ maˉtɨɨˊ Dio. Taꜙ tä̱ä̱ˋ hnähꜘ kihꜗ Jerusalén, jëëhꜘ, jeeˊ ja̱ˉ laꜗ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ Rey jø̱ø̱hˈ jnänˋ.  
\v 36 Taꜙ tä̱ä̱ˋ kaˊllehˊ, jëëhꜘ, saꜙ le̱hꜗ jmeehˈ tøøˉ niꜙ ko̱o̱ˉ jñuˉ, niꜙ saꜙ le̱hꜗ jmeehˈ lähˉ kaˉlähꜘ.  
\v 37 Cherˊmahꜗ jwahˈ hnähꜘ “Ja̱a̱hˉ”, ko̱o̱ˉ “ja̱a̱hˉ” baˊ jwahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ jwahˈ hnähꜘ “ja̱hꜙha̱ˈ”, ko̱o̱ˉ “ja̱hꜙha̱ˈ” baˊ jwahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ heˉ gaˊ jyohꜘ juuˈ gwaꜘ, heˉ gwaꜘ kihꜗ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ baˊ ja̱ˉ. 
\p  
\v 38 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooˊ mɨˊnëˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ. Hi̱ˉ jlä̱ä̱h˜ naˊja̱ˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ.”  
\v 39 Pero läꜙlaˉ jwahꜙ jnäꜘ. Taꜙ ji̱i̱hˋ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjnooꜗ ko̱o̱ˉ jwooˈ moˉnëhˊ, kwëëyhˋ kaˉlähꜘ jyohꜘ jwooˈ.  
\v 40 Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ llaꜙ hniiˉ kyahꜗ mahꜗ jñuuyhꜗ saˊko̱o̱hˉ, kwëëyhˋ kaˉlähꜘ läꜙkye̱ˉ hmɨhˉllooꜘ kyahꜗ.  
\v 41 Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ heˉ wɨɨꜘ ka̱hˈ løøˈ kihꜗ ko̱ˉnɨɨh˜, kye̱ˉ gaˊ jyohꜘ ko̱ˉnɨɨh˜.  
\v 42 Cherˊmahꜗ hi̱ˉ ngɨɨꜙ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ, kwëëyhˋ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ lleꜙ miihˉ heˉ chaˉ kyahꜗ, taꜙ jmeeˉ cha̱a̱hˉ kya̱a̱yhˊ. 
\s1 Hnøøꜗ hnääꜙ jneˊ hi̱ˉ naˉhøøhˊ jnänˋ 
\r (Lc. 6:27-28, 32-36) 
\p  
\v 43 ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Waˊ hnaahꜙ omeꜚ kya̱a̱hꜗ mahꜗ waˊ naˉhä̱ä̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ.”  
\v 44 Pero läꜙlaˉ baˊ jwahꜙ jnäꜘ: Waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio kihꜗ hi̱ˉ jmeehꜙ hnähꜘ.  
\v 45 Mahꜗ läꜙja̱ˉ le̱e̱hꜘ hnähꜘ jo̱o̱ꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ dsaˉhyaꜙ hyooˉ kihꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ läꜙja̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Hiꜙ che̱e̱yꜙ jmaꜗ kaˉlähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ lluꜗ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ.  
\v 46 Jëëhꜘ cherˊmahꜗ hnaahꜙ hnähꜘ maꜙlaꜙ hi̱ˉ hnääꜗ hnähꜘ baˊ, ¿heeˉ baˊ hñahꜙ hnähꜘ kihꜗ Dio ja̱ˉ? ¿Cheˊ saꜙ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ?  
\v 47 Cherˊmahꜗ kihꜗ ø̱ø̱hꜗ baˊ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ Dio, ¿cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ jmeehˉ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ? ¿Cheˊ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio?  
\v 48 Waˊ la̱a̱hˈ hnähꜘ llu̱u̱ꜗ, läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ goˉte˜. 
\c 6  
\p  
\v 1 ʼLe̱e̱hꜚ, taꜙ hnoohˉ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ hlëëhˈ dsaˉ lluꜗ kyahꜗ hnähꜘ waˊraˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lluꜗ. Cherˊmahꜗ ko̱ˉta̱a̱ˊ gaˊ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, saꜙ hñahꜙ hnähꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ.  
\v 2 Waˊraˉ gaꜙkwahˊ hnähꜘ beꜘ kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llaˉkya̱a̱ꜗ, taꜙ jwɨɨꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ heeˉ naˉ maˉjmeehˊ. Mahꜗ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ kweeˉ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉteꜗ nehꜙ gwahꜙ, hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ kaˉlähꜘ chaˊjwëꜗ heˉ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ hlëëhˈ dsaˉ lluꜗ kiyhꜗ baˊ ja̱ˉ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ.  
\v 3 Pero hneˉ, waˊraˉ gaꜙkwëëhˋ dsaˉ miihˉ kuuˊ, taꜙ jwɨɨꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ maꜙkeꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ.  
\v 4 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ jnäꜘ heˉ maˉkwëëhˋ dsaˉ kuuˊ. Maˊja̱ˉ Tääˋ kya̱a̱hˈ, hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 
\s1 Gaꜙmiꜙtë̱ë̱ˉ Jesús dsaˉ kya̱a̱yꜗ haˉ läꜙ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio 
\r (Lc. 11:2-4) 
\p  
\v 5 ʼWaˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, taꜙ jmeeˉ läꜙ jmeeꜙ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉteꜗ. Tɨh˜ dsëyꜗ naˉtä̱ä̱yꜘ hlëëyhꜙ kya̱a̱hˊ Dio nehꜙ gwahꜙ mähˉ hiꜙ läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ chaˊjwëꜗ jeeˊ gaꜙnääˊ dsaˉ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kiyhꜗ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ.  
\v 6 Pero hneˉ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, goˉheꜘ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱hˉ mahꜗ jneˊ haahˊ kyahˈ. Ngɨɨˊ kyahˈ kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ saꜙ jnäꜘ. Maˊja̱ˉ Tääˋ kya̱a̱hˈ hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ.  
\v 7 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngɨɨhˊ kyahˈ kihꜗ Dio, taꜙ hlëëhˋ chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ ko̱o̱ˉ nëëˈ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Kihꜗ heˉ hlëëyhꜙ chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ ko̱o̱ˉ nëëˈ juuˈ, nuuꜗ Dio kiyhꜗ la̱a̱yꜘ.  
\v 8 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ. Jëëhꜘ, Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, maˉñeyˉ baˊ heeˉ naˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ ngɨɨnˊ kiyhˈ.  
\v 9 Läꜙlaˉ baˊ hnøøˈ ngɨɨhˊ hnähꜘ kyahꜗ: 
\q1 Tääˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ waˊ jmeeꜘ dsooꜘ heˉ la̱a̱hꜗ hneˉ naˉjngëëˈ goˉte˜. 
\q1  
\v 10 Ñaˉ mahꜗ jmeehˈ hihꜙ jeeˊ laˉ. 
\q1 Waˊ leꜘ läꜙ hyohˉ hohꜘ hñaahꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. 
\q1  
\v 11 Kwëëhˋ jnäähꜗ naꜗ heˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 
\q1  
\v 12 Jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kihꜗ heˉ maˉhlä̱ä̱hˉ jnäähˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ jø̱hˉ dsëˉ jnäähˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ jnäähꜗ. 
\q1  
\v 13 Taꜙ kwaˉ jwëˈ ka̱ꜗ heˉ hlɨɨhˈ dsëˉ jnäähˈ, lä̱ä̱ˋ jnäähꜗ kihꜗ heˉ ja̱ˉ. 
\q1 Jëëhꜘ, ja̱a̱ˉ hneˉ baˊ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ, kyahꜗ baˊ laˈ gaꜙläꜙjëꜙ beꜘ, 
\q1 hneˉ baˊ la̱a̱hˈ jø̱ø̱hˈ kihꜗ gaꜙläꜙjëꜙ johꜘ jmɨɨˊ chaˉ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ. 
\p  
\v 14 ʼCherˊmahꜗ jmeehˉ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ.  
\v 15 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ jø̱hˉ hohꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ saꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ hnähꜘ heˉ dsaˉhlä̱ä̱hꜙ hnähꜘ kiyhꜗ. 
\s1 Gaꜙhlëëhꜘ Jesús kihꜗ heˉ saꜙ kihˉhi̱hˉ jneˊ 
\p  
\v 16 ʼJmɨɨˊ maˊ saꜙ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ jeeˊ hlëëhˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ Dio, taꜙ jmeeˉ hnähꜘ lii˜ heˉ tiˉmeehˉ hohꜘ hnähꜘ läꜙ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ miˉte̱hꜗ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜙ lii˜ moˉnëˊ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ kiyhꜗ heˉ saꜙ kuhˉhɨ̱yh˜. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ko̱ˉja̱ˉ baˊ hnɨɨhˈ maˉlɨyh˜ jñeeyˈ.  
\v 17 Pero hneˉ, maˊ saꜙ kuhˉhuhꜘ jeeˊ hlëëhˊ kya̱a̱hˊ Dio, ja̱ˉ jña̱a̱hˊ llehˊ mahꜗ gyihꜙ moˉnëhˊ.  
\v 18 Mahꜗ läꜙja̱ˉ, saꜙ läꜙle̱e̱h˜ chaˊnëˊ dsaˉ, heˉ saꜙ kuhˉhuhꜘ. Kihꜗ Tääˋ hi̱ˉ saꜙ jnä̱ä̱ꜘ baˊ läꜙle̱e̱h˜. Hiꜙ läꜙja̱ˉ, Tääˋ kya̱a̱hˈ hi̱ˉ jëë˜ läꜙjëꜙ heˉ saꜙ jnäꜘ, miˉhmaayhˋ kyahˈ toꜙloꜙ nëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ. 
\s1 Gaꜙhlëëhꜘ Jesús kihꜗ heˉ laꜗ hmoohˈ 
\r (Lc. 12:33-34) 
\p  
\v 19 ʼTaꜙ waˊ hnoohˉ hnähꜘ llaˉmahꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ chaˉmiihˉ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ jeeˊ laˉ cha̱a̱ˉ jahꜘ jwë˜ chaˉmiihˉ hiꜙ hyaꜙ tʉˊjʉʉh˜ läꜙjëꜙ heˉ lluꜗ. Hiꜙ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ.  
\v 20 Hnøøhˈ hnähꜘ mahꜗ llaˉmahꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ jwë˜ niꜙ saꜙ hyaꜙ tʉˊjʉʉh˜ kaˉlähꜘ. Hiꜙ jeeˊ ja̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ.  
\v 21 Haˉ ji̱i̱hˈ jeeˊ hlaˉ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ, jeeˊ ja̱ˉ baˊ kye̱ˊ hnähꜘ oˉjø̱hꜙ dsëˉ. 
\s1 Waˊjeˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ 
\r (Lc. 11:34-36) 
\p  
\v 22 ʼMɨˈnëˊ jneˊ laꜗ läꜙko̱hꜘ waˊjeˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ jnänˋ. Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ laꜗ lluꜗ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ ngëꜙ jeeˊ waˊjeˉ.  
\v 23 Pero cherˊmahꜗ laꜗ hlɨɨhˈ mɨˈnëhˊ, gaꜙläꜙka̱a̱ˉ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ ngëꜙ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ baˊ. Läꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ waˊjeˉ heˉ chaˉ kyahꜗ laꜗ naˉho̱o̱ˉ baˊ, haˉ ko̱hꜘ saꜙ naˉho̱o̱ˉ jeeˊ ngëhˉ. 
\s1 Saꜙ leꜘ jmeeˊ jneˊ heˈ kihꜗ Dio mahꜗ jmeeˊ jneˊ heˈ kihꜗ kuuˊ 
\r (Lc. 16:13) 
\p  
\v 24 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ jmeeꜗ heˈ kihꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉka̱a̱hˊ. Jëëhꜘ, jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ja̱a̱ˉ mahꜗ läꜙhnääyꜗ hi̱ˉ jñahꜘ. Miˉteyꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ mahꜗ miˉkwa̱yhꜗ hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ. Saꜙ läꜙkë̱hˊ hnähꜘ jmɨɨˊ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ Dio mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ heˈ kihꜗ kuuˊ kaˉlähꜘ. 
\s1 Gaꜙhä̱ä̱ꜗ Dio kweeˉ goˉteˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱yꜗ 
\r (Lc. 12:22-31) 
\p  
\v 25 ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ, heeˉ naˉ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ, haˉ läꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ? ¿Hiꜙ cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hꜙ hnähꜘ?  
\v 26 Jëëˋ daˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ jwëꜘ nëˊ lleꜘ. Saꜙ chaˉ jngëëyˉ niꜙ saꜙ chooyh˜ mɨɨˈ, niꜙ saꜙ llayꜙ lluꜗ mɨɨˈ kiyhꜗ. Pero Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, maꜙraꜙ heˉ ä̱ä̱hˉ bihꜗ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ ta̱ꜗ heꜘ?  
\v 27 ¿Hi̱i̱ˉ hnähꜘ le̱hꜗ jmeehˈ sa̱a̱ꜙ gaˊ ko̱o̱ˉ lëëˉ, kihꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ? 
\p  
\v 28 ʼ¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ? Jëëˋ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ dsaˉkwa̱a̱ꜙ waˊleꜗ jeeˊ nuuˉ. Saꜙ chaˉ taˊ jmeeꜙ, niꜙ saꜙ hwëë˜ waˊñeˉ.  
\v 29 Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Maꜙkeꜙ naˊhñaahꜗ laꜗ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkë̱hˉ rey Salomón, saꜙ gaꜙlɨyhꜗ maˊ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ waˊleꜗ ja̱ˉ.  
\v 30 Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Dio naˊhñaahꜗ waˊleꜗ heˉ chooˈ nëˊ nuuˉ naꜗ, mahꜗ høꜗ jë̱ꜗ dsaˉ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ, haˉ gaˊ saꜙ jmä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ lluꜗ, dsaˉ hi̱ˉ miihˉ goˉteˈ baˊ dsooꜘ dsëꜗ.  
\v 31 Heˉja̱ˉ moꜙtoꜙ ka̱ˉ gaˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ jwahˈ hnähꜘ: “¿Heeˉ naˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ, heeˉ hmɨɨhˉ kye̱hˊ jnäähˈ?”  
\v 32 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio hnooyhˉ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ jmahꜗ baˊ. Pero Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ maˉñeyˉ baˊ heˉ jmeeꜙ biiꜗ jnänˋ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ.  
\v 33 Hnäähˈ daˊ hnähꜘ toˉnëˊ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ jnänˋ hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ läꜙko̱o̱ˉ hnøøyꜗ hñiiyꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ hñahꜙ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ.  
\v 34 Heˉja̱ˉ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ høꜗ, jëëhꜘ høꜗ läꜙchaˉ jyohꜘ gaˊ hʉʉˊdsëˉ heˉ jmeehˈ hnähꜘ. He̱e̱hˋ baˊ hnähꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ. 
\c 7  
\s1 Saꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jneˊ jëënˊ kihˈ jñahꜘ 
\r (Lc. 6:37-38, 41-42) 
\p  
\v 1 ʼTaꜙ ka̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ mahꜗ saꜙ ka̱ꜗ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ.  
\v 2 Jëëhꜘ, Dio ka̱ꜗ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ ka̱hˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ teꜗ ka̱ˉ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kihꜗ jñahꜘ, ko̱ˉja̱ˉ hnɨɨhˈ teꜗ ka̱ꜗ Dio kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ.  
\v 3 ¿Heˉlaˈ jëëhꜘ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ mahꜗ saꜙ jëëhꜘ daˊ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ?  
\v 4 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ jwɨɨhˈ ø̱ø̱hꜗ: “Kwaˊ daˊ waˊ llenˋ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ”, mahꜗ häˊ baˊ kyahꜗ hñaahꜗ heˉ jʉʉhˉ gaˊ?  
\v 5 ¡Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hneˉ! Lleˊ daˊ jä̱ä̱ˈ waˊhløøˉ jʉʉhˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ hñaahˈ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ jëëhˈ kweeˉ mahꜗ llehˈ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëˊ ø̱ø̱hˈ.  
\v 6 Taꜙ kwëëhꜘ hnähꜘ dsɨɨˉ heˉ laꜗ naˉjø̱ø̱ꜚ, waˊraˉ gaꜙje̱e̱yhˉ mahꜗ gɨˊhnäyꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Taꜙ jwäꜘ hnähꜘ ku̱u̱ˊ heˉ laꜗ hmoohˈ kyahꜗ hnähꜘ chaˊnëˊ chaˊñeˈ, waˊraˉ gaꜙheeꜘ gaꜙsoyhꜗ. 
\s1 Hnøøꜗ hnäähˊ jneˊ Dio läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëˉ jneˊ 
\r (Lc. 11:9-13; 6:31) 
\p  
\v 7 ʼNgɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, mahꜗ hñahꜙ hnähꜘ. Hnøøhˈ daˊ hnähꜘ mahꜗ jnäähꜙ hnähꜘ. Teeˉ hnähꜘ kiyhꜗ mahꜗ näyꜗ hoˊhaahˊ.  
\v 8 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ, hyoyhꜙ baˊ. Hi̱ˉ hnoohˉ, jnøøyhꜙ baˊ. Hi̱ˉ tëë˜ hoˊhaahˊ, näꜙ baˊ hoˊhaahˊ kiyhˈ.  
\v 9 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ kwëëhˈ hnähꜘ chihˉ kya̱a̱hꜗ, ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ waˊraˉ gaꜙngɨɨyꜘ heˊñiihꜚ?  
\v 10 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ ku̱yhꜙ ja̱a̱ˉ hmoohˉ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ kwë̱ë̱yhˈ ja̱a̱ˉ mɨɨhˉ?  
\v 11 Maꜙkeꜙ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ, le̱hꜗ baˊ hnähꜘ kwëëhˈ chihˉ kya̱a̱hꜗ heˉ lluꜗ. Johꜘ gaˊ heˉ lluꜗ saꜙ kwaꜗ Tääˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngɨɨꜙ kiyhꜗ.  
\v 12 Heˉja̱ˉ, läꜙjëꜙ heˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeeꜗ dsaˉ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeˊ hnähꜘ kiyhꜗ kaˉlähꜘ. Juuˈ laˉ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ ley heˉ gaꜙsɨɨꜘ Moisé kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 
\s1 Läꜙto̱ꜘ hoˊhaahˊ 
\r (Lc. 13:24) 
\p  
\v 13 ʼGoˉta̱a̱hˊ hnähꜘ taꜙ jwëꜘ dsuˉ. Jëëhꜘ, jlaˊ laˈ hoˊhaahˊ hiꜙ huꜘ laꜗ jwëˈ heˉ dsoo˜ jeeˊ dsaˉhe̱e̱ꜘ dsaˉ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ taꜙ ja̱ꜙ.  
\v 14 Dsuˉ laꜗ hoˊhaahˊ hiꜙ dsuˉ jwëˈ heˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. Miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ taꜙ ja̱ꜙ. 
\s1 Mɨɨˈ kihꜗ jmeeꜙ lii˜ haˉ läꜙ laꜗ chaahˈ hmaˉ 
\r (Lc. 6:43-44) 
\p  
\v 15 ʼHä̱ä̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙnääˊ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio baˊ. Yaˉnääyꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ jmä̱ä̱y˜ hñiiyꜘ hwa̱a̱yˊ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ borrego. Pero taꜙ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ jahꜘ hi̱ˉ hä̱ä̱ˈ.  
\v 16 Kya̱a̱hˊ heˉ jmeeyꜙ ja̱ˉ, läꜙjnäꜘ haˉ läꜙ la̱a̱yꜗ. Haˉ läꜙja̱ˉ choohꜗ dsaˉ mɨˈjëhꜗ kihꜗ chaahˈ to̱o̱ꜘ. Niꜙ mɨˈhigo saꜙ choohꜗ dsaˉ kihꜗ chaahˈ to̱o̱ꜘ.  
\v 17 Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ lluꜗ, hɨɨˉ mɨɨˈ heˉ lluꜗ baˊ. Hiꜙ läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ hlɨɨhˈ, hɨɨˉ mɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ.  
\v 18 Läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ lluꜗ, saꜙ leꜘ hɨɨꜗ mɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ. Niꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ hlɨɨhˈ, saꜙ leꜘ hɨɨꜗ mɨɨˈ heˉ lluꜗ.  
\v 19 Gaꜙläꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ saꜙ hɨɨꜚ mɨɨˈ heˉ lluꜗ, hnäꜗ dsaˉ mahꜗ tooyhꜙ chaˊjeˉ.  
\v 20 Heˉ läꜙja̱ˉ, läꜙjnäꜘ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ dsaˉ kya̱a̱hˊ taˊ kihˈ. 
\s1 Ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ 
\r (Lc. 13:25-27) 
\p  
\v 21 ʼJa̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ kinꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”, dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeˈ Dio hihꜙ. Maꜙlaꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ.  
\v 22 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jähꜙ sɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿ja̱ˈ kya̱a̱hˊ madaꜚ heˉ gaꜙjmeehˊ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ juuˈ kyahꜗ, kya̱a̱hˊ madaꜚ kyahꜗ gaꜙhwë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, hiꜙ kya̱a̱hˊ madaꜚ kyahꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ?”  
\v 23 Maˊja̱ˉ je̱e̱hnˊ kihˈ dsaˉ heꜘ: “Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱nꜙ hnähꜘ. Goˉnääˊ hnähꜘ kyahꜗ, hnähꜘ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ.” 
\s1 Gaꜙjmeeyꜘ hneꜗ kiyhꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ 
\r (Mr. 1:22; Lc. 6:47-49) 
\p  
\v 24 ʼHeˉja̱ˉ, hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ mahꜗ jmeeyꜙ läꜙ jwahnꜙ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ. Gaꜙjmeeyꜘ hneꜗ kiyhꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ.  
\v 25 Jaꜗ jmaꜗ, gaꜙjʉʉhꜗ jmɨɨˉ hiꜙ jaꜗ lleꜘ nëˊ kihˈ hneꜗ. Pero saꜙ gaꜙtohꜘ, jëëhꜘ maˊ chihˈ nëˊ kihˈ ku̱u̱ˊ hlooˉ.  
\v 26 Pero hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kinꜙ mahꜗ saꜙ jmeeyꜙ läꜙ jwahnꜙ, hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ tooˉ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hneꜗ kihꜗ nëˊ mɨˈsɨɨˊ.  
\v 27 Jaꜗ jmaꜗ, gaꜙjʉʉhꜗ jmɨɨˉ, jaꜗ lleꜘ täꜘ gaꜙjmeeꜘ wɨɨꜘ kihꜗ hneꜗ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙtohꜘ. Gaꜙhe̱e̱ꜗ läꜙjëꜙ goˉteˈ —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 28 Maˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙhlëëhꜘ Jesús juuˈ laˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jëë˜ dsa̱yhꜙ haˉ läꜙ laꜗ juuˈ heˉ maˊ kwayꜙ.  
\v 29 Jëëhꜘ maˊ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ baˊ, ja̱ꜙ läꜙko̱hꜘ maˊ jmeeꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. 
\c 8  
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ hmihꜗ høøꜚ 
\r (Mr. 1:40-45; Lc. 5:12-16) 
\p  
\v 1 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjña̱a̱ꜗ Jesús ñihꜙ lleˊko̱hꜘ ja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ.  
\v 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ hmihꜗ høøꜚ. Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ leꜘ, le̱hꜗ baˊ hneˉ chehˈ dsooˊ heˉ miˉsa̱hꜘ jnäꜘ. 
\p  
\v 3 Heˉja̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ Jesús maˉgooˉ mahꜗ gaꜙkyeyˉ nëˊ kihˈ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Leꜘ baˊ, waˊ dsaˉcheˋ baˊ dsooˊ kyahˈ. 
\p Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ hmihꜗ høøꜚ ja̱ˉ.  
\v 4 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Jëëˋ daˊ, taꜙ jmeehˋ juuˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ. Gwaˉ goˉhä̱ä̱hˋ hñaahˈ kihꜗ jmiˉdsaˉ. Kye̱ˉ miihˉ heˉ kwëëhˈ hnihꜘ läꜙhihꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Moisé. Läꜙja̱ˉ goˉjmeeˊ mahꜗ läꜙñeyˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús moz˜ kya̱a̱ꜗ jʉʉˊ hløøꜘ 
\r (Lc. 7:1-10) 
\p  
\v 5 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheꜗ Jesús jwɨɨˉ Capernaum, jaꜗ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hløøꜘ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ: 
\p  
\v 6 —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, moz˜ kya̱a̱nꜙ naˉkya̱a̱ˈ chaˊnehꜙ kinꜙ, jaꜙ jwërte kiyhꜗ, moꜙsoꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨyˊ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ. 
\p  
\v 7 —Nɨɨˋ baˊ jnäꜘ miˊhlä̱ä̱ꜗ jnihꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\p  
\v 8 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ goˊhehꜘ chaˊnehꜙ kinꜙ. Le̱e̱ꜙ baˊ ko̱o̱ˉ jähˊ, mahꜗ jä̱ꜗ baˊ kihꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ.  
\v 9 Jëëhꜘ jnäꜘ kaˉlähꜘ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kiyhꜗ, hiꜙ tä̱ä̱hˊ hløøꜘ hi̱ˉ jmeenꜙ hihꜙ kihꜗ. Waˊraˉ gaꜙjmeenꜗ hihꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ: “Gwaˉ jeeˊ ooꜙ”, dsooyꜗ baˊ. Waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ jñahꜘ: “Ñaˉ taꜙ laꜙ”, jäyꜙ baˊ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ: “Jmeeˊ heˉ laˉ”, jmeeyꜙ baˊ. 
\p  
\v 10 Peerꜙ gaꜙjëëꜗ dsa̱hꜙ Jesús maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Israel saꜙ maˉjnä̱ä̱hnꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ dsaˉñʉʉhˉ laˉ.  
\v 11 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ yaˉnääꜘ taꜙ kye̱ꜗ taꜙ ñiiꜘ hi̱ˉ dsaˉta̱a̱hˋ kuhꜙ maꜙnʉʉꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Abraham, kya̱a̱hˊ Isaac, hiꜙ kya̱a̱hˊ Jacob gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio.  
\v 12 Pero dsaˉ Israel hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ kwa̱a̱t˜ dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ, hi̱ˉ heꜘ jwä̱ä̱ꜗ dsihꜘ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ. 
\p  
\v 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ: 
\p —Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ, waˊ leꜘ kyahꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ. 
\p Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús maˉchooˈ Peeˊ 
\r (Mr. 1:29-31; Lc. 4:38-39) 
\p  
\v 14 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ñeeˊ Jesús chaˊnehꜙ kihꜗ Peeˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ maˉchooˈ Peeˊ naˉkya̱a̱yˈ dsaayhˊ kya̱a̱hˊ lliiꜘ.  
\v 15 Mahꜗ gaꜙso̱o̱hꜗ Jesús maˉgooyˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhɨɨꜗ lliiꜘ kiyhꜗ. Gaꜙnooyˉ jeeˊ maˊ kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙløøyꜗ jmeeyꜙ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉdsaahˊ 
\r (Mr. 1:32-34; Lc. 4:40-41) 
\p  
\v 16 Taꜙ gaꜙnʉʉˉ ja̱ˉ, naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëˊ Jesús jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ gaꜙhlëëyhꜘ baˊ gaꜙhwë̱ë̱yꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ hiꜙ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ.  
\v 17 Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Hñiiyꜘ baˊ gaꜙka̱yꜗ nëˊ kiyhˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jnänˋ, hiꜙ gaꜙko̱o̱yˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jmɨˊwɨɨꜘ jnänˋ kaˉlähꜘ.” 
\s1 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ hnøøˈ maˊ jmeeˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús 
\r (Lc. 9:57-62) 
\p  
\v 18 Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, heˉ gaꜙmiꜙlluˋ jnäähꜗ naˊmooꜘ mahꜗ ha̱a̱ˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ jmɨˉjʉʉhˉ.  
\v 19 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Taˉjwohꜗ, nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ gaꜙlloohꜘ. 
\p  
\v 20 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Chaˉ baˊ tooˉ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱ˉ hyahˉ, chaˉ baˊ sɨɨˉ kihꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ. Pero Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ saꜙ chaˉ jeeˊ jä̱yˈ. 
\p  
\v 21 Jñahꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kwaˊ jwëꜗ kinꜙ naˊha̱a̱nꜙ toˉnëˊ tääˋ kya̱a̱nꜙ, ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ. 
\p  
\v 22 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Ñaˉ baˊ hneˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Waˊ ha̱a̱ˈ baˊ dsaˉ naˉju̱u̱ˊ hlɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ. 
\s1 Gaꜙjmeeꜘ Jesús hihꜙ kihꜗ lleꜘ mahꜗ hɨɨꜗ tiiˊ 
\r (Mr. 4:35-41; Lc. 8:22-25) 
\p  
\v 23 Läꜙ maˊ gaꜙheꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ discípulo ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ.  
\v 24 Niꜙ juuˈ gaˊ saꜙ chaˉ jaꜗ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ, gaꜙhɨɨꜘ gooˉ jwërte. Gaꜙhlu̱hꜗ jmɨɨˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙhaaˋ nehꜙ naˊmooꜘ. Pero maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ Jesús.  
\v 25 Heˉja̱ˉ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ naˊcha̱a̱ˊ jnäähꜗ jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, lä̱ä̱ˋ jneˊ, maˉtøøhnˊ jeeˊ ju̱u̱ꜘ baˊ jneˊ laˉ. 
\p  
\v 26 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —¿Heˉlaˈ ga̱hꜗ hnähꜘ? Miihˉ goˉteˈ baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. 
\p Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ lleꜘ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ jmɨɨˉ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ tiˊsɨ̱hꜘ gaꜙläꜙjëꜙ.  
\v 27 Peerꜙ gaꜙjëëˊ dsa̱hꜙ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ baˊ dsaˉ naˉ? Läꜙkye̱ˉ lleꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ nʉʉhˊ kiyhˈ. 
\s1 Gaꜙhwë̱ë̱ꜗ Jesús jwë̱ë̱ꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ maˊ jøøꜙ kihꜗ dsaꜙ 
\r (Mr. 5:1-20; Lc. 8:26-39) 
\p  
\v 28 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ ja̱ˉ, jeeˊ laˈ hwaꜗ kihꜗ Gadara, yaꜙnääꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ jøøꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ, gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Dsaˉ heꜘ gaꜙhwë̱ë̱ˉ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ kihꜗ hlɨɨꜘ. Hä̱ä̱yˈ jwërte, saꜙ maˊ kwayꜙ jwëˈ maˊ dsaˉngëëꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ taꜙ jwëꜘ ja̱ˉ.  
\v 29 Mahꜗ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —¿Heeˉ baˊ kihˈ heˉ maˉñehꜗ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ laˉ, hneˉ Jesús Jo̱o̱ꜘ Dio? ¿Cheˊ maˉñehꜗ mahꜗ heehˈ jnäähꜗ wɨɨꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ jmɨɨˊ? 
\p  
\v 30 Ʉ̱ʉ̱ꜘ miihˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ ñeꜗ maˊ kuhˉ nuuˉ.  
\v 31 Gaꜙchu̱u̱ꜘ lleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: 
\p —Cherˊmahꜗ gaꜙhwë̱ë̱hˋ jnäähꜗ, kwaˊ jwëꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ kihꜗ ñeꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ooꜙ. 
\p  
\v 32 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Goˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ. 
\p Mahꜗ gaꜙhwë̱ë̱yˉ, gaꜙnääyꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ tuhˉdsëꜗ ñeꜗ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ ñeꜗ heꜘ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ꜗ. Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ lleˊ hwaˈ, ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ baˊ gaꜙsa̱a̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ nehꜙ jmɨɨˉ.  
\v 33 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ ñeꜗ, gaꜙnääꜗ koˉchihˊ chaˉhli̱i̱ꜙ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˊjmeeyhˊ juuˈ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ ñeꜗ, hiꜙ haˉ läꜙ gaꜙlaꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jøøꜙ lleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ.  
\v 34 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, gaꜙhwë̱ë̱yˉ mahꜗ gaꜙnääyꜗ gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús. Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ mahꜗ waˊ lla̱a̱yhꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 
\c 9  
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ 
\r (Mr. 2:1-12; Lc. 5:17-26) 
\p  
\v 1 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙheꜗ Jesús kaˉlähꜘ nehꜙ naˊmooꜘ ngaayhꜗ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ taꜙ jwɨɨˉ kiyhꜗ.  
\v 2 Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ ja̱ˉ, naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëyˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ naˉkya̱a̱ˈ nëˊ ji̱i̱ˊ. Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús dsooꜘ baˊ dsëꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ: 
\p —Waˊ nøhˈ hohꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, maˉnaˉcheˊ baˊ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kyahꜗ. 
\p  
\v 3 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Hi̱ˉ heꜘ gaꜙjmeeꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús läꜙja̱ˉ heˉ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ Dio baˊ ja̱ˉ.  
\v 4 Pero gaꜙläꜙliihꜚ baˊ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ läꜙnaˉ?  
\v 5 ¿Heeˉ gaˊ naˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ heˉ chiihˊ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ: “Maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ”, o heˉ chiihˊ jnihꜘ: “Nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ”?  
\v 6 Heˉja̱ˉ jmeenˋ heˉ jwë̱ë̱hˋ gaˊ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ cheyꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. 
\p Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ: 
\p —Jnäꜘ jwahnꜙ nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, gwa̱a̱hˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ. 
\p  
\v 7 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ dsaˉ heꜘ ngaayhꜗ chaˊnehꜙ kiyhꜗ.  
\v 8 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ ngaahꜗ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ heꜘ, gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ chaˉmiihˉ mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio, taꜙlaꜙ kihꜗ heˉ gaꜙkwëëyhꜗ chaˉmiihˉ beꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ mahꜗ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ. 
\s1 Gaꜙtëëhꜗ Jesús Matäˊ 
\r (Mr. 2:13-17; Lc. 5:27-32) 
\p  
\v 9 Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Matäˊ, hi̱ˉ maˊ gyaˈ nëˊtaˊ kihˈ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Ñaˉ waˊ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. 
\p Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 
\p  
\v 10 Pero heˉ gaꜙlaꜗ. Maˊ gyaˈ Jesús kuhˉhɨ̱h˜ chaˊnehꜙ kihꜗ Matäˊ. Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ hiꜙ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nëˊ mes˜ kuyhˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús hiꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ.  
\v 11 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo, hehꜗ gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —¿Heˉlaˈ kuhˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ naˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ? 
\p  
\v 12 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ tëꜙmë˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ dsaˉdsaahˊ baˊ jmeeꜙ biiꜗ.  
\v 13 Goˉnääꜘ hnähꜘ miˉtë̱ë̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ laˉ: “Hnoonꜗ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ baˊ, saꜙ hnoonꜗ heˉ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ”, gaꜙjähꜘ Dio. Saꜙ maˉjan˜ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ hi̱ˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ baˊ maˉjan˜, mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio. 
\s1 Gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ juuˈ, heˉlaˈ saꜙ tʉ˜ discípulo ko̱ˉhwëëꜘ heˉ kuhˉhɨ̱yh˜ 
\r (Mr. 2:18-22; Lc. 5:33-39) 
\p  
\v 14 Ja̱ˉgaˊ yaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Heˉlaˈ maꜙlaꜙ jnäähˈ baˊ kya̱a̱hˊ fariseo, ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ baˊ saꜙ kihˉhi̱hˉ jnäähꜗ jeeˊ ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio, mahꜗ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ discípulo kya̱a̱hꜗ? 
\p  
\v 15 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Saꜙ chaˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyaꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ jeeˊ ja̱ˉ. Pero lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ waˊraˉ gaꜙlle̱e̱ˉ dsaˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Maˊja̱ˉ gaˊ tʉˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ heˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio.  
\v 16 Niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kiyhꜗ tø̱ø̱yꜗ hmɨɨhˉ hmëëꜘ nëˊ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ. Jëëhꜘ, hmɨɨhˉ hmëëꜘ dsaˉdsu̱hˈ mahꜗ jmeeꜙ dsaˉgyiiꜙ hmɨɨhˉ maˉgyu̱hˉ chaˉgaˊmiihˉ.  
\v 17 Hiꜙ läꜙja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ saꜙ kwaꜙ kihꜗ chiyhꜗ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ. Cherˊmahꜗ gaꜙchihꜗ dsaˉ heˉ hmëëꜘ ja̱ˉ nehꜙ looˉ maˉgyu̱hˉ, cha̱hꜘ baˊ gyiiꜙ, jëëhꜘ saꜙ kwaꜗ jwëˈ ä̱ä̱ꜙ. Tʉ̱ʉ̱ꜙ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ hiꜙ he̱e̱ꜘ looˉ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ nehꜙ looˉ hmëëꜘ baˊ dsaˉhooˋ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ hmëëꜘ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ baˊ miˉheeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙto̱ꜘ. 
\s1 Jo̱ˉmɨɨꜚ Jairo kya̱a̱hˊ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ 
\r (Mr. 5:21-43; Lc. 8:40-56) 
\p  
\v 18 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hlëëhꜙ gyihꜗ läꜙja̱ˉ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ. Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Gyʉ̱ʉ̱ˉ mëꜘ kya̱a̱nꜙ, ko̱o̱ˉ maˉju̱u̱ꜙ baˊ. Manˋ mahꜗ goˊkyehˉ goohˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ läꜙji̱i̱yhˊ —gaꜙjähꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ. 
\p  
\v 19 Mahꜗ gaꜙnooˉ Jesús jeeˊ maˊ gyaˈ, gaꜙllaꜙlleyꜗ kaahˋ kihˈ dsaˉ heꜘ, hiꜙ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱yhˊ.  
\v 20 Jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˉhyaˉ gyaꜙto̱ꜘ ji̱ˉñeˉ jëë˜ dsooˊ kihˈ, gaꜙllooyꜗ taꜙ kaˊluuˊ Jesús mahꜗ gaꜙsu̱ꜗ miihˉ chaˊgooyˉ chaˊhooˊ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ.  
\v 21 Jëëhꜘ maˊ la̱a̱yꜘ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ko̱o̱ˉ të̱ë̱nꜗ su̱ꜗ miihˉ chaˊgoonꜙ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ, hlä̱ä̱nꜘ goˉte˜.”  
\v 22 Maˊ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. Kihꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ kinꜙ, maˉhla̱a̱hꜘ baˊ hneˉ. 
\p Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜗ goˉteˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ. 
\p  
\v 23 Läꜙ maˊ gaꜙllooꜗ Jesús kihꜗ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ tëꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jʉʉꜙ luuꜘ hmaˉtaˉ, hiꜙ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kɨˉhooh˜.  
\v 24 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: 
\p —Hwë̱ë̱ˉ daˊ hnähꜘ jeeˊ laˉ. Chihˉmëꜘ naˉ saꜙ naˉju̱u̱ˊ, hi̱ˉ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ naˉ. 
\p Mahꜗ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ Jesús, maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ.  
\v 25 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ dsaˉ heꜘ taꜙ kaˊhneꜚ, gaꜙheyꜗ jeeˊ naˉkya̱a̱ˈ chihˉmëꜘ heꜘ. Gaꜙso̱o̱yhꜗ gooyˉ. Hiꜙ läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnooˉ chihˉmëꜘ heꜘ.  
\v 26 Läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ gaꜙnuuꜘ dsaˉ juuˈ ja̱ˉ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús u̱u̱ꜗ dsaˉtʉʉˊ 
\p  
\v 27 Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, u̱u̱ꜗ dsaˉtʉʉˊ maˊ cha̱a̱ˉ kaahˋ kiyhˈ, chu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ: 
\p —¡Waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hneˉ la̱a̱hꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David! 
\p  
\v 28 Läꜙ maˊ gaꜙheꜗ Jesús chaˊnehꜙ, gaꜙmiꜙjä̱hꜙ dsaˉtʉʉˊ heꜘ kiyhꜗ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ dsooꜘ lihnꜙ jmeenˋ heˉ naˉ? 
\p —Le̱hꜗ baˊ hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. 
\p  
\v 29 Ja̱ˉgaˊ gaꜙchuyꜗ mɨˈnëˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Waˊ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ. 
\p  
\v 30 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ mɨˈnëˊ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. 
\p Pero gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ gaꜙchu̱u̱yꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Saꜙ waˊ läˉñeˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ kihꜗ heˉ laˉ. 
\p  
\v 31 Pero läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ bihꜗ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜗ kihꜗ Jesús läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús ja̱a̱ˉ dsaˉ kooˋ 
\p  
\v 32 Ko̱o̱ˉ maˉhwë̱ë̱ˉ baˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ kooˋ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ.  
\v 33 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙlle̱e̱ˉ Jesús jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙløøꜗ hlëëhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ kooˋ heꜘ. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jëë˜ jeeˊ ja̱ˉ. 
\p —Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˉjëëˊ jneˊ läꜙnaˉ hwaꜗ Israel laˉ —maˊ jäyhꜘ. 
\p  
\v 34 Pero dsaˉ fariseo maˊ jähꜘ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ baˊ naˉ kwaꜙ beꜘ kiyhꜗ mahꜗ hwë̱ë̱y˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 
\s1 Peerꜙ gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Jesús kihꜗ dsaꜙ 
\p  
\v 35 Gaꜙngëëꜘ Jesús gaꜙläꜙka̱a̱ˉ jeeˊ hlaˉ jwɨɨˉ kaahˊ jwɨɨˉ mähˉ, maˊ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ, maˊ kwayꜙ juˈhmëëꜘ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, hiꜙ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ dsaˉdsaahˊ hiꜙ maˊ jñuuyh˜ dsooˊ jmɨˊwɨɨꜘ kihꜗ dsaꜙ.  
\v 36 Läꜙko̱o̱ˉ häˊ maˊ jë̱ë̱y˜ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ dsaˉnääꜗ chaˊnëyˊ, gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ. Jëëhꜘ, maˊ naˉhë̱ë̱yˈ, gaꜙnääyꜗ naˉsaaˉ naˉjñeeyꜘ. Maˊ la̱a̱yˈ läꜙko̱hꜘ borrego hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jʉʉˊ.  
\v 37 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, chaˉmiihˉ heˉ maˉleꜘ choohˊ jneˊ, pero miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊ.  
\v 38 Heˉja̱ˉ chu̱u̱ˊ hnähꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ dsaˉjʉʉˊ taˊ mahꜗ che̱e̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ choohꜗ taˊ kiyhˈ. 
\c 10  
\s1 Gaꜙhña̱a̱ꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ apóstole 
\r (Mr. 3:13-19; Lc. 6:12-16) 
\p  
\v 1 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëhꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙhña̱a̱yꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ taˊ kiyhˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙhñahꜗ jnäähˈ beꜘ heˉ hwë̱ë̱ˊ jnäähꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, hiꜙ miˉhlä̱ä̱ꜘ jnäähˈ dsaˉ kihꜗ naˉkuˊ naˉngɨɨˈ dsooˊ.  
\v 2 Läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ apóstole kya̱a̱yꜗ, maˊ che̱e̱ˉ jnäähˈ läꜙlaˉ: Toˉnëˊ heꜘ Simón hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Peeˊ, kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ, Jacobo heꜘ jo̱o̱ꜘ Zebedeo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱yhꜚ,  
\v 3 Felipe heꜘ, kya̱a̱hˊ Bartolomé, Tamá heꜘ kya̱a̱hˊ Matäˊ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ, Jacobo heꜘ jo̱o̱ꜘ Alfeo, kya̱a̱hˊ Lebeo hi̱ˉ maˊ tëëh˜ dsaˉ Tadeo,  
\v 4 Simón dsaˉ cananita heꜘ, kya̱a̱hˊ Juda Iscariote hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús. 
\s1 Gaꜙche̱e̱ꜗ Jesús dsaˉ kya̱a̱yꜗ mahꜗ kwayꜗ juˈhmëëꜘ 
\r (Mr. 6:7-13; Lc. 9:1-6) 
\p  
\v 5 Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Taꜙ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, niꜙ taꜙ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Samária.  
\v 6 Goˉnääꜘ hnähꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ judiu baˊ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ borrego hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ.  
\v 7 Goˉnääꜘ hnähꜘ goˉkwaˊ hnähꜘ juuˈ laˉ: Maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ.  
\v 8 Ja̱ˉ miˉhlä̱ä̱hˈ hnähꜘ hi̱ˉ dsaahˊ, ja̱ˉ chehꜘ hnähꜘ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ, ja̱ˉ miˉji̱i̱hˊ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˋ hnähꜘ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Laˊ maˉhñah˜ baˊ hnähꜘ beꜘ naˉ, heˉja̱ˉ taꜙ ko̱o̱ꜘ hnähꜘ jñeehˈ hnähꜘ kihꜗ dsaꜙ. 
\p  
\v 9 ʼTaꜙ ka̱ˉ hnähꜘ kuˊnøøꜚ, kuuˊ tøøˉ, niꜙ ko̱o̱ˉ ñeˈ nøøꜘ.  
\v 10 Niꜙ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ saˊtuhˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ, niꜙ taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ jyohꜘ lë̱ë̱ˊ hmɨɨhˉ kyahꜗ hnähꜘ, niꜙ mɨɨˉ heˉ heehˈ hnähꜘ, niꜙ hmaˉhuꜚ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ, lleˋ kihˈ hyoyhꜙ heˉ kuyhꜙ. 
\p  
\v 11 ʼWaˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ gaꜙllaꜙnäähꜗ hnähꜘ, jwɨɨˉ kaahˊ jwɨɨˉ mähˉ, ja̱ˉ hnaahꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ lluꜗ dsëꜗ mahꜗ jä̱hˈ hnähꜘ chaˊnehꜙ kiyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ hwë̱ë̱hꜙ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ.  
\v 12 Waˊraˉ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaꜙ, ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ Dio kiyhꜗ.  
\v 13 Cherˊmahꜗ gaꜙhe̱e̱hˉ dsaˉ heˉ maˉjmeehˊ hnähꜘ Dio kiyhꜗ, jä̱ꜗ naˉjø̱ø̱ꜚ chaˊnehꜙ ja̱ˉ. Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ, saꜙ läꜙjmääꜗ juuˈ heˉ maˉhlëëhˊ hnähꜘ ja̱ˉ.  
\v 14 Cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ hnähꜘ jeeˊ llaꜙnäähꜗ hnähꜘ hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ chaˊnehꜙ ja̱ˉ o jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ. Ja̱ˉ hlahꜘ waˊhløøˉ heˉ naˉbeh˜ maˉtɨɨhˊ hnähꜘ.  
\v 15 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ jëëꜗ dsaˉ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ jeeˊ saꜙ he̱e̱yhꜙ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ Gomorra waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜. 
\s1 Gaꜙjähꜘ Jesús jëëꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ chaˉmiihˉ heˉ wɨɨꜘ 
\p  
\v 16 ʼNʉʉˉ daˊ hnähꜘ, jnäꜘ che̱e̱nꜚ hnähꜘ la̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ borrego hi̱ˉ gaꜙnääˊ jeeˊ kihˈ jahꜘ hä̱ä̱ˈ. Hnøøꜗ le̱e̱hꜚ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ liihꜚ mɨɨhˉ, hiꜙ jmeeˊ hnähꜘ hwa̱a̱hˊ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ juuˉ.  
\v 17 Le̱e̱hꜚ hnähꜘ. Jëëhꜘ, ngëëꜗ dsaˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ. Jmiˊba̱a̱ꜗ dsaˉ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ kiyhꜗ.  
\v 18 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ kinꜙ ngëëꜗ dsaˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ mahꜗ kwahˈ hnähꜘ juˈdsooꜘ kinꜙ chaˊnëyˊ hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu.  
\v 19 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ngëëˈ dsaˉ hnähꜘ kihꜗ dsaˉtaˊ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ hlëëhˊ hnähꜘ o haˉ läꜙ juuˈ kwahˈ hnähꜘ. Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ hlëëhˊ hnähꜘ, Dio baˊ kwaˈ juuˈ haˉ läꜙ hlëëhˊ hnähꜘ.  
\v 20 Jëëhꜘ, ja̱ꜙ heꜘ hnähꜘ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ. Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Tääˋ jnänˋ baˊ ja̱ˉ kwayꜗ juuˈ heˉ hlëëhˊ hnähꜘ. 
\p  
\v 21 ʼNgëëꜗ dsaˉ ø̱ø̱hꜚ kihꜗ dsaˉtaˊ mahꜗ jngëëhꜗ dsihꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeeꜗ dsaˉ kihꜗ jo̱o̱ꜘ kaˉlähꜘ. Chihˉ te̱e̱ꜗ kya̱a̱hˊ choˈjmiiˉ läꜙji̱i̱hˈ liyhꜙ jngɨɨyhꜗ kihꜗ.  
\v 22 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ jmeeꜗ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ. Pero hi̱ˉ kwëëhꜗ dsëꜗ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ.  
\v 23 Waˊraˉ gaꜙjmeehꜙ dsaˉ hnähꜘ, goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jyohꜘ jeeˊ jwɨɨˉ. Jëëhꜘ maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉngëëhꜘ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ kihꜗ hwaꜗ Israel. 
\p  
\v 24 ʼSaꜙ jø̱ø̱hˈ gaˊ discípulo läꜙko̱hꜘ gaˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱yꜗ. Niꜙ moz˜, saꜙ jø̱ø̱yhˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ dsaˉjʉʉyˊ.  
\v 25 Le̱e̱ꜙ baˊ kihˈ discípulo jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱yꜗ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ le̱e̱ꜙ baˊ kihꜗ moz˜ jmeeyꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉjʉʉyˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ gaꜙtëëhꜗ dsaˉ Beelzebú, johꜘ gaˊ saꜙ jäyhꜙ kihꜗ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ kiyhꜗ. 
\s1 Hi̱ˉ kihꜗ jmeenˊ ga̱hꜗ jneˊ 
\r (Lc. 12:2-7) 
\p  
\v 26 ʼHeˉ läꜙja̱ˉ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ jmeehꜙ hnähꜘ. Jëëhꜘ, saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ naˉjlëˉ, heˉ saꜙ läꜙjnäꜘ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ naˉhmääˊ, lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙñeˉ dsaˉ.  
\v 27 Läꜙjëꜙ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ, hlëëhˊ hnähꜘ jeeˊ jnäꜘ waˊjeˉ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ hñaahꜗ, wɨɨˊ hnähꜘ gyʉʉhˈ hneꜗ mahꜗ hlëëhˊ hnähꜘ ki̱ˉga̱a̱ˉ.  
\v 28 Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jngɨɨhꜙ jmɨˉngoꜗ. Hi̱ˉ heꜘ saꜙ leꜘ jngɨɨyhꜗ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Waˊ ga̱hꜙ hnähꜘ kihꜗ hi̱ˉ lihꜙ ta̱a̱hꜙ hnähꜘ chaˊjeˉ läꜙkye̱ˉ jmɨˉlleꜘ kyahꜗ hnähꜘ.  
\v 29 ¿Cheˊ saꜙ hnëë˜ dsaˉ u̱u̱ꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ ta̱ˈ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ ñeˈ nøøꜘ? Pero niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ heꜘ saꜙ leꜘ tä̱hꜙ hwaꜗ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙkwaꜘ Tääˋ jnänˋ jwëˈ.  
\v 30 Läꜙkye̱ˉ jñuˉ llehˊ hnähꜘ naˉheˈ gaꜙläꜙjëꜙ kihꜗ Dio.  
\v 31 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Kye̱e̱ꜘ gaˊ hnähꜘ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jwë̱ë̱ꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ ta̱ˈ. 
\p  
\v 32 ʼCherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙmiꜙjnääˉ hñiiꜘ la̱a̱yꜗ kya̱a̱nꜙ chaˊnëˊ dsaˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˊjnääꜗ jnihꜘ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ.  
\v 33 Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ hmäꜙ juuˈ heˉ la̱a̱yꜗ kya̱a̱nꜙ chaˊnëˊ dsaˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ jmeenˋ kiyhˈ kaˉlähꜘ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ. 
\s1 Te̱e̱ꜗ dsaˉ kwa̱a̱t˜ kihꜗ Jesús 
\r (Lc. 12:51-53; 14:26-27) 
\p  
\v 34 ʼTaꜙ waˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ, maˉjan˜ mahꜗ jmeenˋ hɨɨˈ tiiˊ kihˈ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ. Saꜙ maˉjan˜ mahꜗ hɨɨꜗ tiiˊ. Maˉjan˜ mahꜗ llanˋ hniiˉ baˊ.  
\v 35 Maˉjan˜ llanˋ hniiˉ mahꜗ te̱e̱ꜗ jo̱o̱yꜘ kya̱a̱hˊ jmiiyˉ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ chihˉmëꜘ kya̱a̱hˊ chooyꜗ hiꜙ maˊjo̱o̱yꜘ kya̱a̱hˊ maˉchooyˈ.  
\v 36 Heꜘ baˊ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ.  
\v 37 Hi̱ˉ hnääꜗ choˈjmiiˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ, saꜙ høøꜙ kwa̱a̱t˜ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ. Hi̱ˉ hnääꜗ jo̱ˉñʉʉhꜚ jo̱ˉmɨɨyꜚ läꜙko̱hꜘ gaˊ jnäꜘ, saꜙ høøꜙ kwa̱a̱t˜ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ.  
\v 38 Hi̱ˉ saꜙ jä̱ä̱ꜙ cruꜚ kya̱a̱ꜗ mahꜗ jmeeyꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, saꜙ kwaꜙ kinꜙ le̱e̱yꜘ dsaˉ kya̱a̱nꜙ.  
\v 39 Hi̱ˉ hnoohˉ haˉ läꜙ jeeˊ läꜙcha̱a̱yˉ lluꜗ, hi̱ˉ heꜘ ju̱u̱ꜘ baˊ. Pero hi̱ˉ kwa̱a̱˜ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ. 
\s1 Hyohꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Dio jñeeˈ 
\r (Mr. 9:41) 
\p  
\v 40 ʼHi̱ˉ he̱e̱hˉ hnähꜘ, jnäꜘ baˊ heꜘ maˉhe̱e̱yhˉ. Hiꜙ hi̱ˉ he̱e̱hˉ jnäꜘ, maˉhe̱e̱yhˉ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ.  
\v 41 Hi̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio, kihꜗ heˉ naˉhña̱a̱yˊ kihˈ Dio, hyoyhꜙ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ hyohꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ ja̱ˉ. Hi̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ dsaˉ llu̱u̱ꜗ, hyoyhꜙ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ hyohꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ.  
\v 42 Waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ kwëëh˜ ko̱o̱ˉ vas jmɨˉdsëꜚ gyʉhꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ pihˈ laˉ, kihꜗ heˉ la̱a̱yꜗ discípulo kya̱a̱nꜙ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hyoyhꜙ baˊ jñeeyˈ. 
\c 11  
\s1 Gaꜙche̱e̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ kya̱a̱yꜗ mahꜗ naˊngɨɨyˊ juuˈ kihꜗ Jesús 
\r (Lc. 7:18-35) 
\p  
\v 1 Maˉngëëꜘ maˉjmeeꜘ Jesús madaꜚ läꜙlaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ naˊhlë̱ë̱yhˊ dsaˉ, hiꜙ naˊkwayˉ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ dsaˉgoo˜ jnäähˈ. 
\p  
\v 2 Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ maˊ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ. Maˊ gaꜙnuuyꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeꜙ Cristo, gaꜙche̱e̱yꜗ u̱u̱ꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ,  
\v 3 mahꜗ naˊngɨɨyˊ juuˈ kihꜗ Jesús: 
\p —¿Cheˊ hneˉ heꜘ hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ o cheˊ jä̱ä̱ˊ jnäähꜗ jñahꜘ? 
\p  
\v 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Goˉnääˊ hnähꜘ, mahꜗ goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ läꜙjëꜙ heˉ nuuhˉ hnähꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ laˉ.  
\v 5 Hi̱ˉ tʉʉˊ maˉjëëy˜ baˊ, hi̱ˉ jluuhˊ maˉgaꜙnääyˊ baˊ, maˉla̱a̱ꜘ baˊ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ, hi̱ˉ gwɨɨˋ maˉnuuyˉ baˊ, hi̱ˉ maˉju̱u̱ꜙ maˉläˉji̱i̱yhˋ baˊ, hiꜙ hi̱ˉ täˉñeeꜘ maˉnuuˉ bihꜗ juˈhmëëꜘ.  
\v 6 Lluꜗ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ kwa̱a̱t˜ kinꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\p  
\v 7 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ discípulo kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙløøꜗ Jesús hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ läˉdsooh˜ dsëyꜗ haˉ läꜙ maˊ la̱a̱yˈ. Gaꜙjäyhꜘ: 
\p —¿Haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊnäähˈ hnähꜘ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ? ¿Cheˊ maˊ la̱a̱yˈ läꜙko̱hꜘ hmaˉtahˉ heˉ gwaˉgya̱a̱˜ lleꜘ?  
\v 8 ¿Cherˊmahꜗ saꜙ la̱a̱yꜗ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ, haˉ baˊ läꜙ la̱a̱yꜗ ja̱ˉ? ¿Cheˊ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ kë̱hˉ hmɨɨhˉ lluꜗ? Ñeˊ baˊ jneˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kë̱hˉ hmɨɨhˉ lluꜗ, hi̱ˉ heꜘ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ rey baˊ.  
\v 9 Heˉja̱ˉ, ¿heeˉ baˊ la̱a̱ˈ hi̱ˉ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ? ¿Cheˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio? Jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ la̱a̱yꜗ baˊ. Hiꜙ maꜙraꜙ heˉ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio.  
\v 10 Jëëhꜘ, Jwa̱a̱ꜚ heꜘ hi̱ˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ läꜙlaˉ: 
\q1 Che̱e̱nꜚ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉkwaꜙ juuˈ kinꜙ. 
\q1 Hi̱ˉ heꜘ dsooꜗ taꜙ chaˊnëhˊ mahꜗ miˉlluyꜗ jwëˈ kyahꜗ. 
\p  
\v 11 ʼMaꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Jeeˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ, saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ. Pero hi̱ˉ la̱a̱ꜗ mähꜗ gaˊ kihˈ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ, hi̱ˉ heꜘ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jwa̱a̱ꜚ.  
\v 12 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ jaˈ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ, läꜙji̱i̱hˈ naꜗ, heˉ wɨɨꜘ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Dsaˉ hä̱ä̱ˈ kwayꜙ beꜘ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ ja̱ˉ.  
\v 13 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ lloꜘjooꜗ, kweeˉ baˊ laˈ juuˈ kiyhꜗ heˉ gaꜙkwayꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ ley kaˉlähꜘ läꜙji̱i̱hˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ.  
\v 14 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, Jwa̱a̱ꜚ heꜘ la̱a̱yꜗ Elía hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ.  
\v 15 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 
\p  
\v 16 ʼJwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ haˉ läꜙ ko̱hꜘ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Cha̱a̱yhˉ miihˉ läꜙko̱hꜘ chihˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeˊhmoohˊ hi̱ˉ tiˉchooꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ.  
\v 17 Jäyhꜘ: “Maˉjʉʉˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ luuꜘ hmaˉtaˉ pero saꜙ gaꜙhiihꜘ hnähꜘ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ ja̱ˊ. Maˉhäˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ maˉhoohˊ hnähꜘ”, jähꜘ chihˉ heꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ. 
\p  
\v 18 ʼLäꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Jëëhꜘ, jaꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ miihˉ goˉteˈ mahꜗ maˊ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Kye̱yˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ.”  
\v 19 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, jaꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ kuhˉhɨ̱h˜ naˊteeˋ kihˈ mahꜗ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Jla̱a̱ˊ ngëëˈ, mahꜗ llaˊhe̱e̱yhꜚ. Jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ, la̱a̱yꜗ omeꜚ kya̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ toohˉ taˊ”, jähꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Pero kya̱a̱hˊ heˉ jmeeꜙ Dio, lii˜ lluꜗ baˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 
\s1 Jëëꜗ wɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ cha̱a̱hˉ 
\r (Lc. 10:13-15) 
\p  
\v 20 Ja̱ˉgaˊ gaꜙløøꜗ Jesús jʉʉh˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ jeeˊ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Niꜙ läꜙja̱ˉ, saꜙ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p  
\v 21 —¡Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Corazín! ¡Peerꜙ jwɨɨ˜ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Betsaida! Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉjëëꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ Tiro kya̱a̱hˊ jwɨɨˉ Sidón haˉ läꜙ laꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˉjmeenꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, maˉlɨhꜘ saꜙ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio, maˊ kë̱yhꜙ hmɨɨhˉ jwäꜘ hiꜙ maˊ su̱yˈ hñiiyꜘ tʉˊjwaˉ, jmeeyꜙ lii˜ heˉ tiˉmeehˉ dsëyꜗ.  
\v 22 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jmɨɨˊ jeeˊ leꜘ jwiz˜, chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ jëëhˈ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Tiro kya̱a̱hˊ Sidón.  
\v 23 Hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Capernaum, jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ heˉ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ gyʉʉhˈ. Pero ñiihˊ gaˊ kihˈ chaˊjeˉ goˊnäähˈ hnähꜘ. Jëëhꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jwɨɨˉ Sodoma gaꜙjmeenꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˉjmeenꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, läꜙ maˉhlaˉ ja̱ˉbaˊ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ.  
\v 24 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ leꜘ jwiz˜, chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ jëëhˈ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jëëꜗ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ Sodoma. 
\s1 Gaꜙjähꜘ Jesús heˉ saꜙ hiiˉ hmaˉyu˜ kiyhꜗ 
\r (Lc. 10:21-22) 
\p  
\v 25 Hor˜ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Dio: 
\p —Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kyahˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, hneˉ la̱a̱hꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kihꜗ gyʉʉhˈ hwaꜗ, jëëhꜘ gaꜙhmähˊ läꜙjëꜙ juuˈ laˉ kihꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ ngëëꜘ. Mahꜗ gaꜙmiꜙjnäähˈ juuˈ kyahꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ chihˉmähꜗ.  
\v 26 Jëëhꜘ, gaꜙtɨhꜗ baˊ hohꜘ jmeehˈ läꜙja̱ˉ, Tääˋ. 
\p  
\v 27 ʼGaꜙläꜙjëꜙ goˉte˜ baˊ gaꜙtoohˉ Tääˋ kya̱a̱nꜙ goonꜙ. Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ kyu̱u̱ꜙ Jo̱o̱ꜘ Dio, maꜙlaꜙ Tääˋ baˊ kyu̱u̱ꜙ jnäꜘ. Niꜙ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ kyu̱u̱ꜙ Tääˋ. Maꜙlaꜙ jnäꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Jo̱o̱yꜘ baˊ kyu̱u̱ꜙ jnihꜘ, hiꜙ läꜙja̱ˉ läꜙkyu̱u̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ hnoonꜗ miˊjnäänꜗ kihꜗ. 
\p  
\v 28 ʼLäꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ maˉhwa̱a̱ꜘ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ, yaˉnääꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ jmeenˋ te̱e̱hˊ hohꜘ hnähꜘ.  
\v 29 Waˊ kye̱nˊ ko̱ˉjø̱hꜘ hmaˉyu˜ kinꜙ mahꜗ miˊtë̱ë̱ꜗ hnähꜘ kinꜙ. Jëëhꜘ, hwa̱a̱ˊ baˊ jnäꜘ, mahꜗ jø̱hˉ dsënꜙ kaˉlähꜘ. Läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ ka̱hˈ gaˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ.  
\v 30 Jëëhꜘ saꜙ hiiˉ hmaˉyu˜ kinꜙ, niꜙ saꜙ jwë̱ë̱hˋ madaꜚ heˉ jmeenˋ kyahˈ hnähꜘ. 
\c 12  
\s1 Gaꜙhlëëhꜘ Jesús haˉ läꜙ laꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ 
\r (Mr. 2:23-28; Lc. 6:1-5) 
\p  
\v 1 Ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, gaꜙngëëꜘ Jesús jeeˊ maˊ naˉjnääˊ chaahˈ trigo mahꜗ jaꜗ gaꜙläꜙkya̱hꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ. Heˉja̱ˉ gaꜙløøˊ jnäähꜗ hnäˊ jnäähꜗ miihˉ saˊgwa̱hꜘ trigo mahꜗ gaꜙkihˊ jnäähꜗ.  
\v 2 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeeˉ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Jëëˋ daˊ haˉ läꜙ jmeeꜙ discípulo kya̱a̱hꜗ heˉ saꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jneˊ jmeenˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 
\p  
\v 3 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ David ko̱o̱ˉ häˊ, läꜙ maˊ jaˈ kyo̱yhꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱yhˊ?  
\v 4 Gaꜙheyꜗ nehꜙ gwahꜙ mahꜗ gaꜙkuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ maˉnaˉjø̱ø̱ꜚ heˉ saꜙ lleˋ kihˈ maˊ kuyhꜙ hiꜙ gaꜙkwëëyhꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kya̱a̱yhˊ. Jëëhꜘ, maꜙlaꜙ jmiˉdsaˉ baˊ maˊ naˉngëˈ jwëˈ kuyhꜙ heˊñiihꜚ ja̱ˉ.  
\v 5 ¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ lleˋ nëˊ ley kihꜗ Moisé? Jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ gaꜙjmeeꜘ baˊ jmiˉdsaˉ taˊ nehꜙ gwahꜙ, pero saꜙ maˊ laˈ dsoˊkyeˉ heˉ maˊ jmeeyꜙ läꜙja̱ˉ.  
\v 6 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jeeˊ laˉ chehꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ gwahꜙ ja̱ˉ.  
\v 7 Saꜙ ñehˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ laˉ: “Hnoonꜗ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ baˊ, saꜙ hnoonꜗ heˉ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ.” Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ juuˈ naˉ, saꜙ maˊ bä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsooˊ, hi̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉjmeeꜘ niꜙ miihˉ.  
\v 8 Heˉ läꜙja̱ˉ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmeeyꜗ hihꜙ, heeˉ naˉ heˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jmeeꜗ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús ja̱a̱ˉ dsaˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ 
\r (Mr. 3:1-6; Lc. 6:6-11) 
\p  
\v 9 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, ngooyꜗ mahꜗ gaꜙheyꜗ nehꜙ gwahꜙ mähˉ kihꜗ dsaˉ judiu.  
\v 10 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉläˉki̱i̱ꜙ ko̱o̱ˉ maˉgooˉ. Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ fariseo juuˈ kihꜗ Jesús: 
\p —¿Cheˊ naˉngëˈ jneˊ jwëˈ miˊhlä̱ä̱ꜗ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 
\p Heˉ maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ hnëëyˈ baˊ ja̱ˉ.  
\v 11 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hnähꜘ chehꜗ ja̱a̱ˉ borrego kihꜗ mahꜗ tä̱yhꜙ ko̱o̱ˉ chaˊsɨɨˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, ¿cheˊ saꜙ dsooꜗ hi̱ˉ heꜘ mahꜗ dsaˉlle̱e̱yꜙ?  
\v 12 ¿Johꜘ gaˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ ja̱a̱ˉ borrego? Kihꜗ heˉja̱ˉ, naˉngëˈ jneˊ jwëˈ jmeenˊ heˉ lluꜗ, jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ. 
\p  
\v 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉdsaahˊ heꜘ: 
\p —Nɨɨhˋ daˊ maˉgoohˉ. 
\p Mahꜗ gaꜙnɨɨyhꜗ maˉgooyˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ lluꜗ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ maˊ laˈ jyohꜘ maˉgooyˉ.  
\v 14 Maˊ gaꜙhwë̱ë̱ˉ dsaˉ fariseo heꜘ gaꜙnääˋ, gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ jngëëyhˈ Jesús. 
\s1 Gaꜙläꜙteꜗ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ gaꜙkwaꜘ Isaía lloꜘjooꜗ 
\p  
\v 15 Gaꜙläꜙliihꜚ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ ngooyꜗ taꜙ jeeˊ jyohꜘ baˊ. Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ. Hiꜙ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉdsaahˊ.  
\v 16 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ heꜘ: 
\p —Taꜙ koohꜘ hnähꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ. 
\p  
\v 17 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ juuˈ heˉ gaꜙkwaꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 
\q1  
\v 18 Hi̱i̱ꜚ laˉ hi̱ˉ gaꜙhña̱a̱nꜙ jmeeꜗ taˊ kinꜙ. 
\q1 Hi̱i̱ꜚ laˉ hi̱ˉ hnaanꜙ hi̱ˉ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ. 
\q1 Jmeenˋ jä̱ˈ jmɨˉlleꜘ kinꜙ nëˊ kiyhˈ. 
\q1 Mahꜗ kwayꜗ juˈdsooꜘ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 
\q1  
\v 19 Saꜙ tiˊchooyꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, saꜙ taˊhooyhꜗ, 
\q1 niꜙ saꜙ hlëëyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ. 
\q1  
\v 20 Jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ hmaˉtahˉ heˉ ngooꜗ dsaˉjøøꜘ, 
\q1 hiꜙ läꜙja̱ˉ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ waˊjeˉ heˉ maˉngooꜗ dsaˉʉʉꜙ. 
\q1 Läꜙja̱ˉ jmeeyꜗ läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ läꜙjnäꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ baˊ maˉlɨh˜. 
\q1  
\v 21 Mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ, ka̱ꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kiyhꜗ. 
\s1 Gaꜙjähꜘ dsaˉ, maˊ kye̱ˉ Jesús jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ 
\r (Mr. 3:20-30; Lc. 11:14-23; 12:10) 
\p  
\v 22 Ja̱ˉgaˊ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëˊ Jesús ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. Maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ hiꜙ maˊ ka̱a̱yˋ kaˉlähꜘ. Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús dsaˉ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙløøyꜗ jëëy˜ hiꜙ gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ.  
\v 23 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ. Mahꜗ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ: 
\p —¿Cheˊ saꜙ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David dsaˉ naˉ? —maˊ jäyhꜘ. 
\p  
\v 24 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ fariseo heˉ maˊ jmä̱ä̱y˜ jø̱ø̱hˈ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Dsaˉ naˉ hwë̱ë̱˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Beelzebú, dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 
\p  
\v 25 Maˊ kyʉʉh˜ baˊ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ hwaꜗ, cherˊmahꜗ te̱e̱y˜ kya̱a̱hˊ heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, heˉ miˉlla̱a̱yꜙ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ ko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ o hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ, cherˊmahꜗ te̱ˉjë̱ë̱yꜘ, saꜙ gwë̱ë̱yꜗ.  
\v 26 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ kihꜗ Tanaˊ, cherˊmahꜗ hwë̱ë̱y˜ heꜘ baˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, heˉ jmeeyꜙ hniiˉ kihꜗ hñiiyꜘ baˊ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ, ¿haˉ läꜙja̱ˉ miˉheeyꜙ kya̱a̱hˊ taˊ kiyhˈ?  
\v 27 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ jnäꜘ hwë̱ë̱nˊ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ jʉʉˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, ¿haˉ baˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ, hi̱ˉ baˊ kihˈ beꜘ hwë̱ë̱y˜ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ? Heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱hˊ hnähꜘ naˉ, miˉjnääyꜙ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ.  
\v 28 Pero cherˊmahꜗ jnäꜘ hwë̱ë̱nˊ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, heˉ ja̱ˉ jmeeꜙ lii˜ heˉ maˉngooꜗ jmeeꜙ Dio hihꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ baˊ ja̱ˉ.  
\v 29 ¿Haˉ läꜙ leꜘ dsaˉheꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˊnehꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ be̱e̱ꜘ, mahꜗ hɨ̱ɨ̱yꜗ heˉ chaˉ kiyhꜗ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhñu̱u̱yꜗ toˉnëˊ? Jmeeꜙ biiꜗ hñu̱u̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ leꜘ hwëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ llaꜙ dsëyꜗ.  
\v 30 Hi̱ˉ saꜙ jwa̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, heˉ hneeyˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. Hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ te̱e̱hnˊ dsaˉ, heˉ jmeeyꜙ dsaˉläˉø̱ø̱ꜘ dsaˉ kinꜙ baˊ ja̱ˉ.  
\v 31 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jmeeꜗ baˊ Dio jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ heˉ jmeeꜙ dsaˉ. Hiꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kihꜗ läꜙjëꜙ juuˈ wɨɨꜘ heˉ hlëëhꜙ dsaˉ. Pero cherˊmahꜗ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ wɨɨꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ Dio, saꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ.  
\v 32 Jmeeꜗ baˊ Dio jø̱hˉ dsëꜗ kihꜗ hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Pero hi̱ˉ hlëëhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ, moꜙsoꜙ jmeeyꜗ jø̱hˉ dsëyꜗ kiyhꜗ, niꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, niꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ heˉ naꜗ gaˊ jäꜙ. 
\s1 Mɨɨˈ kihꜗ jmeeꜙ lii˜ haˉ läꜙ laꜗ chaahˈ hmaˉ 
\r (Lc. 6:43-45) 
\p  
\v 33 ʼCherˊmahꜗ gaꜙjñeeˊ jneˊ ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ lluꜗ, kwaꜗ mɨɨˈ heˉ lluꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjñeeˊ jneˊ ko̱o̱ˉ chaahˈ hmaˉ hlɨɨhˈ, kwaꜗ mɨɨˈ heˉ hlɨɨhˈ. Mɨɨˈ kihꜗ jmeeꜙ lii˜ haˉ läꜙ laꜗ chaahˈ hmaˉ.  
\v 34 Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. ¿Haˉ läꜙ leꜘ hlëëhˊ hnähꜘ juuˈ lluꜗ mahꜗ hlë̱ë̱hˈ baˊ hnähꜘ? Jëëhꜘ, heˉ naˉmahꜘ nehꜙ tuhˉdsëꜗ dsaˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ hlëëyhꜙ.  
\v 35 Dsaˉ llu̱u̱ꜗ hlëëyhꜙ heˉ lluꜗ heˉ naˉmahꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ, hlëëyhꜙ heˉ hlɨɨhˈ heˉ naˉmahꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ.  
\v 36 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜, ngɨɨyhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ dsaꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ saꜙ jmääꜗ taˊ heˉ hlëëyhꜙ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱yhˊ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ.  
\v 37 Kya̱a̱hˊ ja̱ˉbaˊ juuˈ heˉ hlëëhˊ, yaˉhë̱ë̱hˈ llu̱u̱ꜗ o yaˉhë̱ë̱hˈ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ. 
\s1 Dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ maˊ hnøøyˈ jmeeꜗ Jesús ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ 
\r (Mr. 8:12; Lc. 11:29-32) 
\p  
\v 38 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: 
\p —Taˉjwohꜗ, hnøøˉ jnäähˈ jëëˊ jnäähꜗ jmeehˈ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 
\p  
\v 39 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ, saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ ngɨɨhˊ hnähꜘ jmeenˋ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ Joná hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ baˊ heehnꜚ hnähꜘ.  
\v 40 Jëëhꜘ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ Joná hnëˉ jmɨɨˊ hnëˉ hwëˈ nehꜙ tuhˉ hmoohˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jä̱ꜗ hnëˉ jmɨɨˊ hnëˉ hwëˈ naˉha̱a̱ˈ nehꜙ hwaꜗ.  
\v 41 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ, maˊja̱ˉ nooˉ dsaˉ Nínive jeeˊ tä̱ä̱yhˊ mahꜗ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ dsooˊ. Jëëhꜘ, gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ naˊkwaˉ Joná hiꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ laˉ, cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Joná.  
\v 42 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeeˈ Dio jwiz˜ kyahꜗ hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ, jmɨɨˊ ja̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ hwaꜗ taꜙ kye̱ꜗ, nooyꜙ jeeˊ gyayˈ mahꜗ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ dsooˊ. Jëëhꜘ, dsaˉmëꜘ heꜘ jaꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ jwërte mahꜗ maˊ nuuyˈ haˉ läꜙ laꜗ heˉ maˊ kyʉʉh˜ Salomón, hiꜙ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ laˉ, cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ Salomón. 
\s1 Ja̱a̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ gaꜙlla̱a̱yhꜗ jeeˊ maˊ gyayˈ 
\r (Lc. 11:24-26) 
\p  
\v 43 ʼWaˊraˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ, dsooyꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ laˈ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ dsaˉhnøøyhꜙ haˉ jeeˊ te̱e̱yhꜙ dsëyꜗ mahꜗ saꜙ jnøøyhˈ.  
\v 44 Ja̱ˉgaˊ jmeeyˈ hʉʉˊdsëˉ: “Naahnꜚ chaˊnehꜙ kinꜙ jeeˊ yaꜙhë̱ë̱nꜗ.” Hiꜙ waˊraˉ gaꜙlla̱a̱yhꜗ jeeˊ ja̱ˉ, saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ, naˉhyahˊ hiꜙ naˉlɨɨˊ lluˈ.  
\v 45 Ja̱ˉgaˊ dsooy˜ dsaˉhnääyhꜙ jñahꜘ gaˊ gye̱e̱ˈ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hñiiyꜘ mahꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ ja̱ˉ. Hlɨɨhˈ gaˊ leꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ maˊ la̱a̱yˈ jä̱ä̱ꜗ. Läꜙja̱ˉ leꜘ kaˉlähꜘ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ. 
\s1 Ø̱ø̱hꜚ Jesús kya̱a̱hˊ chooyˈ 
\r (Mr. 3:31-35; Lc. 8:19-21) 
\p  
\v 46 Chehꜗ gaˊ Jesús kwayꜙ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ, maˊ gaꜙllooꜗ chooyꜗ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱yhꜚ, maˊ hnøøyˈ maˊ hlëëyhˈ kya̱a̱hˊ Jesús. Pero kaˊhneꜚ baˊ gaꜙjø̱ø̱yꜗ.  
\v 47 Ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ chehˈ jeeˊ ja̱ˉ, naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ Jesús: 
\p —Hi̱i̱ꜚ maaˋ kya̱a̱hˈ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hˈ tä̱ä̱hˊ kaˊhneꜚ, hnøøyꜗ llayꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ hneˉ. 
\p  
\v 48 Mahꜗ gaꜙje̱e̱yhˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjmeehꜗ juuˈ heꜘ: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ naˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ maaˋ kya̱a̱nꜙ? ¿Hi̱i̱ˉ naˉ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ ø̱ø̱hnꜗ? 
\p  
\v 49 Mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ lii˜ kya̱a̱hˊ gooyˉ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Hi̱ˉ laˉ baˊ heꜘ maaˋ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ laˉ baˊ heꜘ ø̱ø̱hnꜗ.  
\v 50 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hnꜗ, dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hnꜗ, hiꜙ maaˋ kya̱a̱nꜙ. 
\c 13  
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jñee˜ mɨˈju̱ˉ 
\r (Mr. 4:1-9; Lc. 8:4-8) 
\p  
\v 1 Jmɨɨˊ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús chaˊnehꜙ, ngooyꜗ naˊgyayˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ.  
\v 2 Peerꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙku̱hꜗ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ mahꜗ gaꜙgyayˉ jeeˊ ja̱ˉ, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙta̱a̱hˋ jeeˊ dsooˊ.  
\v 3 Heˉja̱ˉ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ chaˉmiihˉ nëëˈ juuˈ naˉhmääˊ. Gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Ja̱a̱ˉ dsaˉ ngooꜗ gaꜙjñeeˋ mɨˈju̱ˉ.  
\v 4 Jeeˊ ngooyˈ jñeey˜ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ miihˉ chaˊjwëꜗ, heˉja̱ˉ yaꜙnääꜗ ta̱ˈ gaꜙkuhˉ.  
\v 5 Jyohꜘ kaˉlähꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ jeeˊ saꜙ chaˉ chaˉmiihˉ gwaahˊ. Heˉja̱ˉ cha̱hꜘ baˊ gaꜙhyaˉ, jëëhꜘ, saꜙ maˊ nøøꜘ chaˉmiihˉ gwaahˊ.  
\v 6 Pero maˊ gaꜙhëhꜗ hyooˉ gaꜙkooꜘ. Jëëhꜘ, miihˉ baˊ jmooꜗ maˊ chaˉ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ chaahˈ.  
\v 7 Hiꜙ jyohꜘ kaˉlähꜘ mɨˈju̱ˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ. Gaꜙkwa̱a̱ꜗ gaˊ chaahˈ to̱o̱ꜘ ja̱ˉ, heˉja̱ˉ gaꜙu̱u̱ˉ chaahˈ kihꜗ jeeˊ naˊto̱o̱ꜘ.  
\v 8 Hiꜙ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ laˈ hwaꜗ jmahꜗ. Heˉ ja̱ˉ baˊ gaꜙhɨɨꜘ, gaꜙkwaꜘ chaˉmiihˉ mɨɨˈ. Chaˉ heˉ gaꜙkwaꜘ hñaˉlooꜘ mɨɨˈ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ, chaˉ heˉ gaꜙkwaꜘ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ mɨɨˈ hiꜙ jyohꜘ gaꜙkwaꜘ gyiiꜘgyaꜘ mɨɨˈ.  
\v 9 Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\s1 Gaꜙjähꜘ Jesús heˉ kihꜗ ja̱ˉ gaꜙkwayꜘ juuˈ naˉhmääˊ 
\r (Mr. 4:10-12; Lc. 8:9-10) 
\p  
\v 10 Maˉngëëꜘ maˉhlëëyhꜘ läꜙja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —¿Heˉlaˈ hlë̱ë̱hˊ dsaˉ, kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ jmahˈ? 
\p  
\v 11 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: 
\p —Hnähꜘ baˊ naˉngëhˈ jwëˈ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ. Pero kihꜗ hi̱ˉ jñahꜘ, saꜙ chaˉ jwëˈ chaˉ läꜙngëëyꜘ.  
\v 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ngëëꜘ miihˉ, hi̱ˉ heꜘ hyohꜙ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ mahꜗ läꜙngëëyꜘ chaˉgaˊmiihˉ. Pero hi̱ˉ jmeeꜙ ngëëꜘ, läꜙkye̱ˉ heˉ ja̱ˉ lla̱a̱ꜙ baˊ.  
\v 13 Heˉja̱ˉ baˊ naˉ heˉ hlë̱ë̱hˊ jnihꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ. Jëëhꜘ jnäꜘ baˊ mɨˊnëyˊ mahꜗ saꜙ jëëy˜. Lleˋ baˊ toˉgwayˊ, pero saꜙ nuuyˉ niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ ngëëyꜘ.  
\v 14 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ dsaˉngëëꜘ dsaˉ naˉ, dsaˉläˉteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: 
\q1 Läꜙnʉʉhꜘ baˊ kiyhˈ pero saꜙ läꜙngëëyꜘ. 
\q1 Maꜙkeꜙ heˉ gaˊ jëëy˜, saꜙ näꜙ mɨˈnëyˊ. 
\q1  
\v 15 Jëëhꜘ, hwehˉ tuhˉdsëꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. 
\q1 Maˉjlëꜗ mɨˈnëyˊ, maˉjnëꜗ toˉgwayˊ. 
\q1 Mahꜗ läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ jëëyꜗ, moꜙsoꜙ nuuyꜗ, niꜙ moꜙsoꜙ läꜙngëëyꜘ. 
\q1 Kihꜗ heˉja̱ˉ, saꜙ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ lä̱ä̱ꜗ jnihꜘ, gaꜙjähꜘ Dio. 
\p  
\v 16 ʼPeerꜙ lluꜗ laꜗ kyahꜗ hnähꜘ, jëëhꜘ jnäꜘ baˊ mɨˊnëhˊ hnähꜘ, hiꜙ nuuhˉ baˊ hnähꜘ.  
\v 17 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ maˊ hnøøyˈ maˊ jëëyˈ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ pero saꜙ gaꜙjëëyꜗ. Hiꜙ maˊ hnøøyˈ maˊ nuuyˈ heˉ nuuhˉ hnähꜘ pero saꜙ gaꜙnuuyꜘ. 
\s1 Gaꜙjmeehꜗ Jesús juuˈ heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ kihˈ hi̱ˉ naˊjñeeˊ mɨˈju̱ˉ 
\r (Mr. 4:13-20; Lc. 8:11-15) 
\p  
\v 18 ʼNʉʉˉ daˊ hnähꜘ haˉ läꜙ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˊjñeeˊ mɨˈju̱ˉ.  
\v 19 Waˊraˉ gaꜙnuuꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ läꜙngëëyꜘ, maˊja̱ˉ gwa̱ꜘ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ jñuuyh˜ juuˈ heˉ maˉnaˉjnääˊ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ chaˊjwëꜗ.  
\v 20 Hehꜗ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ nëˊ ku̱u̱ˊ jeeˊ saꜙ chaˉ chaˉmiihˉ gwaahˊ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio, jë̱ë̱ˉ baˊ dsëyˈ läꜙ maˊ toˉnëˊ gaꜙnuuyꜘ.  
\v 21 Pero ko̱ˉhwëëꜘ baˊ ja̱ˉ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ chaahˈ heˉ maˊ chaˉ miihˉ baˊ jmooꜗ. Waˊraˉ gaꜙjëëyꜗ wɨɨꜘ o goˉnääꜘ dsaˉ nëˊ kiyhˈ, kwa̱a̱t˜ kihꜗ juuˈ heˉ maˉnuuyꜘ, läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ dsaˉtä̱yhꜙ.  
\v 22 Hehꜗ mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ jeeˊ kihˈ chaahˈ to̱o̱ꜘ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ jmeeyꜗ niꜙ miihˉ taˊ lluˈ. Jëëhꜘ, kye̱ˉ gyihꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ hiꜙ hnøøyꜗ läꜙchayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ heˉja̱ˉ gaꜙhe̱e̱ꜗ dsëyꜗ. Läꜙjwëꜘ ja̱ˉ dsaˉʉʉꜙ juuˈ kihꜗ Dio nehꜙ tuhˉdsëyꜗ.  
\v 23 Pero mɨˈju̱ˉ heˉ gaꜙsa̱a̱ꜗ hwaꜗ lluꜗ, läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ nuuˉ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ ngëëyꜘ kaˉlähꜘ. Heˉja̱ˉ dsaˉkwa̱a̱ꜙ juuˈ ja̱ˉ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ. Hi̱ˉ heꜘ jmeeꜗ chaˉmiihˉ taˊ lluˈ, läꜙko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ heˉ kwaꜙ maꜙ hñaˉlooꜘ, maꜙ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyaꜗ, maꜙ gyiiꜘgyaꜘ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ trigo kya̱a̱hˊ nuuˉ hlɨɨhˈ 
\p  
\v 24 Gaꜙkwaꜘ gaˊ Jesús jyohꜘ juuˈ naˉhmääˊ. Gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙjñeeꜗ mɨˈju̱ˉ lluꜗ hwaꜗ kihꜗ.  
\v 25 Pero taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ dsaˉ heꜘ, jaꜗ dsaˉ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kiyhˈ. Mahꜗ gaꜙjñeeyꜗ mɨˈju̱ˉ hlɨɨhˈ jeeˊ naˉjñeeꜘ mɨˈju̱ˉ lluꜗ, ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ.  
\v 26 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙkwa̱a̱ꜗ chaahˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ hiꜙ gaꜙløøꜗ hwëëˉ waˊleꜗ kihꜗ, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙhyaˉ kaˉlähꜘ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ.  
\v 27 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ jeeˊ ja̱ˉ, naˊchiiyhˊ dsaˉjʉʉˊ taˊ ja̱ˉ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ, ¿ja̱ˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ baˊ ja̱ˉ heˉ gaꜙjñeehˊ hwaˈ kyahꜗ? ¿Haˉ baˊ taꜙ jaꜗ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙhyaˉ jeeˊ ja̱ˉ?”  
\v 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ taˊ ja̱ˉ: “Goꜚ gaꜙjñeeꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kinꜙ.” “¿Cheˊ hnoohˉ dsaˉcheehˊ jnäähˈ?”, gaꜙjähꜘ moz˜ heꜘ sɨɨyhꜙ.  
\v 29 “Ja̱hꜙha̱ˈ”, gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ taˊ ja̱ˉ. “Waˊraˉ gaꜙchehꜗ hnähꜘ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, haˉ gaˉ cheˉ gaꜙchehˋ kaˉlähꜘ chaahˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ ja̱ˉ.  
\v 30 Kwaˊ jwëꜗ waˊ kwa̱a̱ˉ ko̱ˉjø̱hꜘ chaahˈ mɨˈju̱ˉ lluꜗ kya̱a̱hˊ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ soohꜙ taˊ. Ja̱ˉgaˊ jwɨɨnꜚ hi̱ˉ choohꜗ taˊ: Hnäꜗ hnähꜘ toˉnëˊ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ mahꜗ hñʉʉꜘ hnähꜘ maꜙ ko̱o̱ˉ cho̱o̱hˊ mahꜗ tøøhˈ hnähꜘ chaˊjeˉ. Ja̱ˉgaˊ jʉʉhˊ hnähꜘ mɨˈju̱ˉ lluꜗ kinꜙ mahꜗ llahˈ hnähꜘ hø̱ø̱ˈ kihꜗ.” 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ mɨˈju̱ˉ mostaza 
\r (Mr. 4:30-32; Lc. 13:18-19) 
\p  
\v 31 Gaꜙkwayꜘ jyohꜘ kaˉlähꜘ juuˈ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈju̱ˉ mostaza heˉ jngëëˉ ja̱a̱ˉ dsaˉ hwaꜗ kihꜗ.  
\v 32 Mɨˈju̱ˉ ja̱ˉ pihˈ gaˊ läꜙko̱o̱ˉ jyohꜘ mɨˈju̱ˉ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ. Pero waˊraˉ gaꜙhyaˉ, dsaˉkwa̱a̱ꜙ ñiiꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ jeeˊ läꜙjëꜙ jo̱hꜗ. Kwaꜙ gohˈ kihꜗ. Heˉja̱ˉ läꜙkye̱ˉ ta̱ˈ dsaˉnääꜗ jmeeyꜙ sɨɨˉ nëˊ saˊgohꜗ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ levadura 
\r (Lc. 13:20-21) 
\p  
\v 33 Gaꜙkwayꜘ jyohꜘ kaˉlähꜘ juuˈ heˉ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ levadura heˉ kooh˜ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ. Llayꜙ chaˉmiihˉ harin mahꜗ ka̱hˉgwë̱yhˉ kya̱a̱hˊ levadura. Kya̱a̱hˊ läꜙja̱ˉ dsaˉkwa̱a̱ꜙ läꜙ gaꜙdsaꜗ tʉˊka̱ˊ. 
\s1 Gaꜙjähꜘ Jesús heˉ kihꜗ ja̱ˉ gaꜙkwayꜘ juuˈ naˉhmääˊ 
\r (Mr. 4:33-34) 
\p  
\v 34 Gaꜙläꜙjëꜙ juuˈ naˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ. Saꜙ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ dsaˉ juuˈ jnäꜘhäꜘ. Kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ baˊ gaꜙhlë̱ë̱yhꜗ.  
\v 35 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ: 
\q1 Hlë̱ë̱hnˊ dsaˉ, kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ baˊ. 
\q1 Jmeenˋ läꜙkyʉʉyh˜ heˉ maˊ naˉhmääˊ jä̱ä̱ˈ läꜙji̱i̱hˈ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱hꜘ laꜗ kihꜗ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ 
\p  
\v 36 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨhꜗ Jesús juuˈ kihꜗ dsaꜙ mahꜗ gaꜙheyꜗ chaˊnehꜙ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙmiꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ, mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —Jmeehˋ juuꜗ heeˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ kihˈ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ heˉ gaꜙjñeeꜗ dsaˉ jeeˊ naˉjnääˊ kihˈ dsaꜙ. 
\p  
\v 37 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Hi̱ˉ jñee˜ mɨˈju̱ˉ lluꜗ naˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ heꜘ.  
\v 38 Jeeˊ jmeeꜙ dsaˉ taˊ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ baˊ ja̱ˉ. Mɨˈju̱ˉ lluꜗ ja̱ˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ dsaˉ hi̱ˉ naˊjnääꜘ kihꜗ yaꜙjwɨɨꜗ baˊ heꜘ. Waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ dsaˉ kya̱a̱ꜗ dsaˉ hlë̱ë̱hˈ baˊ heꜘ.  
\v 39 Dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ hi̱ˉ gaꜙjñeeꜗ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ ja̱ˉ, hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ baˊ heꜘ. Jmɨɨˊ heˉ choohꜗ dsaˉ taˊ ja̱ˉ, heˉ ja̱ˉ laꜗ kwa̱a̱t˜ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ baˊ ja̱ˉ. Hi̱ˉ choohꜗ taˊ ja̱ˉ, laꜗ kwa̱a̱t˜ ángele baˊ heꜘ.  
\v 40 Läꜙko̱o̱ˉ jʉʉh˜ dsaˉ waˊnuuˉ hlɨɨhˈ mahꜗ jë̱yꜗ chaˊjeˉ, heˉ ja̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ läꜙko̱o̱ˉ leꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ.  
\v 41 Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ che̱e̱ꜗ ángele kya̱a̱yꜗ läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jmeeyꜙ hihꜙ mahꜗ jø̱ø̱yhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ kaˉlähꜘ.  
\v 42 Ja̱ˉgaˊ jwä̱ä̱yˈ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ jeeˊ häˊ jeˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ.  
\v 43 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, läꜙjnäꜘ jmëëꜗ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ jeeˊ laˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Tääˋ jnänˋ. Hi̱ˉ hnøøꜗ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ, waˊ he̱e̱yhˉ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ kuuˊ heˉ naˉhooˉ 
\p  
\v 44 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ kuuˊ heˉ naˉhooˉ hwaꜗ kihꜗ dsaꜙ. Waˊraˉ gaꜙjnøøhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ kuuˊ, maˊja̱ˉ hooyꜗ kaˉlähꜘ. Peerꜙ cha̱a̱yˉ lluꜗ dsa̱a̱yhꜗ dsaˉhnɨɨyꜘ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ mahꜗ layꜗ hwaꜗ jeeˊ naˉhooˉ kuuˊ ja̱ˉ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ko̱o̱ˉ ku̱u̱ˊ heˉ hmoohˈ 
\p  
\v 45 ʼLäꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ hnɨɨꜙ løøˈ, hnooyhˉ ku̱u̱ˊ heˉ laꜗ naˊhñaahꜗ.  
\v 46 Waˊraˉ gaꜙjnøøyhꜗ ko̱o̱ˉ ku̱u̱ˊ heˉ hmoohˈ, hnɨɨyꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ mahꜗ layꜗ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ saˊhmaˈ 
\p  
\v 47 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ saˊhmaˈ heˉ jwä˜ dsaˉ chaˊjmɨɨˉ, mahꜗ jø̱ø̱yhꜙ chaˉmiihˉ nëëˈ hmoohˉ.  
\v 48 Waˊraˉ gaꜙka̱hˈ saˊhmaˈ ja̱ˉ, sëëhꜗ dsaˉ taꜙ jeeˊ dsooˊ. Jeeˊ ja̱ˉ dsaˉta̱a̱yhˋ lle̱e̱yhꜙ hmoohˉ heꜘ. Ta̱a̱yhꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ nehꜙ saˊmɨɨhˉ, mahꜗ be̱e̱yꜗ jahꜘ hi̱ˉ saꜙ jmääꜗ kye̱hnˊ.  
\v 49 Läꜙja̱ˉ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. Yaˉnääꜘ ángele mahꜗ hwë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ.  
\v 50 Maˊja̱ˉ jwä̱ä̱yꜗ nehꜙ hwɨ̱ɨ̱ˊ jeeˊ häˊ jeˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ. 
\s1 Taˉjwohꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ juuˈ hmëëꜘ hiꜙ juuˈ maˉgyu̱hˉ 
\p  
\v 51 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Cheˊ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ läꜙjëꜙ juuˈ naˉ? 
\p Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ: 
\p —Ja̱a̱hˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 
\p  
\v 52 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hi̱ˉ maˉläˉtë̱ë̱ꜙ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, la̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hneˈ hi̱ˉ høøꜙ heˉ laꜗ hmoohˈ heˉ maˉgyu̱hˉ läꜙkye̱ˉ kihꜗ heˉ hmëëꜘ. Heˉja̱ˉ baˊ liyhꜙ heeyhꜗ dsaˉ läꜙto̱ꜘ nëëˈ heˉ laꜗ hmoohˈ kiyhꜗ. 
\s1 Dsaˉgooˈ Jesús gaꜙläꜙhøøyhˋ kiyhˈ 
\r (Mr. 6:1-6; Lc. 4:16-30) 
\p  
\v 53 Maˉngëëꜘ maˉkwaꜘ Jesús läꜙjëꜙ juuˈ naˉhmääˊ, ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ.  
\v 54 Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ jwɨɨˉ kiyhꜗ, gaꜙløøyꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ nehꜙ gwahꜙ kihꜗ dsaˉ judiu. Peerꜙ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ heꜘ jëë˜ dsa̱hꜙ, maˊ gaꜙnuuyꜘ haˉ läꜙ hlëëyhꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ dsaˉ heꜘ kiyhꜗ: 
\p —¿Haˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ hi̱ˉ naˉ, heˉ hlëëyhꜙ läꜙnaˉ? ¿Haˉ maˉmiˉtë̱ë̱yˉ heˉ jmeeyꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ kaˉlähꜘ?  
\v 55 ¿Cheˊ ja̱ꜙ jo̱o̱ꜘ tëꜙhmaꜙ hi̱ˉ naˉ? ¿Ja̱ˈ María che̱e̱ˉ chooyˈ? ¿Cheˊ ja̱ꜙ ø̱ø̱yhꜚ Jacobo, José, Simón, Juda?  
\v 56 ¿Ja̱ˈ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱hꜚ hi̱ˉ naˉ, tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jneˊ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ? ¿Haˉ taꜙ gwaꜘ kiyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜙ läꜙnaˉ? 
\p  
\v 57 Gaꜙläꜙhøøyhˋ kihꜗ Jesús. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —He̱e̱hˉ baˊ dsaˉ kihꜗ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ goˉnääꜘ jeeˊ jyohꜘ. Pero waˊraˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio ja̱ˉbaˊ jeeˊ jwɨɨˉ gooyˈ, jeeˊ ja̱ˉ saꜙ hnääꜗ dsihꜘ, niꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, saꜙ läꜙhnääyꜗ. 
\p  
\v 58 Saꜙ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ, kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ dsaˉgooyˈ kiyhꜗ. 
\c 14  
\s1 Jeeˊ laˉ jähꜘ haˉ läꜙ gaꜙju̱u̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ 
\r (Mr. 6:14-29; Lc. 9:7-9) 
\p  
\v 1 Ji̱i̱ˉ ja̱ˉ, Herode hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ hihꜙ hwaꜗ Galilea, gaꜙnuuyꜘ kihꜗ Jesús haˉ läꜙ maˊ jmeeyꜙ jeeˊ ja̱ˉ.  
\v 2 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ: 
\p —Hi̱ˉ heꜘ ooꜙ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ hi̱ˉ maˉläˉji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ. Heˉja̱ˉ baˊ naˉ, heˉ kye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. 
\p  
\v 3 Heꜘ baˊ Herode gaꜙjmeeꜘ hihꜙ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙsa̱a̱hꜗ dsaˉ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ gaꜙhñu̱u̱yhˉ kya̱a̱hˊ caden˜, gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙñeˈ dsooˊ kihˈ Herodía. Herodía maˊ la̱a̱ˈ mëˊ Felipe, heꜘ baˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ Herode.  
\v 4 Jëëhꜘ, gaꜙjähꜘ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙsɨɨyhꜙ Herode: 
\p —Saꜙ lleˋ kihˈ heˉ maˉkya̱a̱hˊ mëˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜗ. 
\p  
\v 5 Maˊ hnøøˈ Herode maˊ jngëëhˈ Jwa̱a̱ꜚ. Pero saꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ jngëëyhˈ, kihꜗ heˉ maˊ ga̱yhꜙ dsaˉ. Jëëhꜘ, kihꜗ dsaˉ hi̱hꜗ Jwa̱a̱ꜚ heꜘ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio.  
\v 6 Läꜙ maˊ gaꜙhyaˉ Herode ji̱ˉñeˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙheꜗ jo̱ˉmɨɨꜚ Herodía jmeeꜙ ja̱ˊ chaˊnëˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ. Peerꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ Herode.  
\v 7 Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ kwayꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ heˉ maˊ ngɨɨˈ chihˉmëꜘ heꜘ.  
\v 8 Chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙjmeeꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱hˉ chooyˈ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ Herode: 
\p —Kwëëhˋ jnäꜘ jeeˊ laˉ mɨˈlleˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ, naˉhäˊ nehꜙ ko̱o̱ˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ. 
\p  
\v 9 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ Herode. Pero maˉtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ kwayꜗ chaˊnëˊ hi̱ˉ naˉteehˊ kya̱a̱yˈ, heˉja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hløøꜘ mahꜗ kwëëyhꜗ chihˉmëꜘ heˉ maˊ ngɨɨyꜙ ja̱ˉ.  
\v 10 Gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ hløøꜘ heˉ naˊku̱yˉ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ jeeˊ maˊ hä̱ä̱yˊ nehꜙñeˈ.  
\v 11 Mahꜗ naˊki̱i̱yꜗ mɨˈlleˊ Jwa̱a̱ꜚ naˉhäˊ nehꜙ ko̱o̱ˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ, gaꜙkwëëyhꜗ chihˉmëꜘ heꜘ. Hiꜙ chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙngëëyꜗ chooyˈ.  
\v 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙko̱o̱yˈ hnooˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ naˊhooyˉ. Ja̱ˉgaˊ naˊnääyˈ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ Jesús. 
\s1 Gaꜙä̱ä̱hˉ Jesús hñaaꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ 
\r (Mr. 6:30-44; Lc. 9:10-17; Jn. 6:1-14) 
\p  
\v 13 Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ, gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ. Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ ngooyꜗ taꜙ ja̱ꜙ, gaꜙhwë̱ë̱yˉ jeeˊ jwɨɨˉ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙnääyꜗ jwëꜘ tɨɨyˊ taꜙ jeeˊ ngooˈ Jesús.  
\v 14 Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ. Gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ hi̱ˉ dsaahˊ.  
\v 15 Maˊ gaꜙhlooꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —Maˉngooꜗ gaꜙhlooꜘ baˊ laˉ, hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jmahꜗ baˊ jeeˊ laˉ. Chiihˊ dsaˉ waˊ llaˉnääyꜘ läꜙka̱a̱ˉ jä̱hꜙ laˉ, waˊ llaˉläyˉ heˉ kuyhꜙ. 
\p  
\v 16 —Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ dsaˉnääyꜗ dsaˉläyˉ. Hnähꜘ baˊ kwëëhꜗ hnihꜘ heˉ kuyhꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 17 —Saꜙ chaˉ gaˊ heˉ kye̱ˊ jnäähꜗ. Kye̱ˊ jnäähꜗ maꜙlaꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hmoohˉ baˊ —gaꜙchiihˊ jnäähꜗ. 
\p  
\v 18 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: 
\p —Yaˉka̱ˋ taꜙ laꜙ. 
\p  
\v 19 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ, mahꜗ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ nëˊ nuuˉ. Gaꜙka̱yꜗ läꜙjëꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ hmoohˉ heꜘ. Maˊja̱ˉ gaꜙjëëyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ, mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙlloohˊ jnäähꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ.  
\v 20 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙkuhˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ. Jwɨˊ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ kihˈ hmoohˉ, gaꜙka̱hˈ gaˊ gyaꜙto̱ꜘ saˊmɨɨhˉ.  
\v 21 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ heꜘ te̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ hñaꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ. Niꜙ saꜙ naˉhe̱e̱ˈ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ niꜙ chihˉ kaˉlähꜘ. 
\s1 Gaꜙngëꜘ Jesús nëˊ jmɨɨˉ 
\r (Mr. 6:45-52; Jn. 6:16-21) 
\p  
\v 22 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Maˉleꜘ goˊnäähˈ hnähꜘ jä̱ä̱ꜗ, jyohꜘ jwooˈ jmɨˉjʉʉhˉ kya̱a̱hˊ naˊmooꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hɨhnꜚ juuˈ kihꜗ dsaˉ laˉ. Ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ hñiinꜙ. 
\p  
\v 23 Maˉlaꜙ maˉhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ heꜘ, ja̱ˉgaˊ gaꜙwɨɨꜗ Jesús hñiiꜘ taꜙ lleˊmohꜘ naˊngɨɨyˊ kiyhꜗ kihꜗ Dio. Maˉngoo˜ gaꜙnʉʉˉ, läꜙ maˉgyayꜗ baˊ lleˊmohꜘ ja̱ˉ.  
\v 24 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ ja̱ˉ, maˉllooꜗ to̱ꜗdsaahˋ jmɨɨˉ naˊmooꜘ ja̱ˉ hiꜙ maˊ hlu̱hꜙ jmɨɨˉ maˊ dsaˉjnoohꜗ dsohꜘ naˊmooꜘ, jëëhꜘ, maˊ jmeeꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ täꜘ heˉ maˊ gwaꜘ taꜙ jeeˊ gaꜙnääyꜗ.  
\v 25 Taꜙlaꜙ yaꜙjnäꜙ, ngooꜗ Jesús taꜙ jeeˊ gaꜙnääyꜗ ja̱ˉ, ngëyꜙ jwëꜘ nëˊ jmɨɨˉ.  
\v 26 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ ngëyꜙ nëˊ jmɨɨˉ, gaꜙjwa̱a̱hˈ jnäähꜗ jwërte. Gaꜙtøøhˊ jnäähꜗ mɨɨhˊ, gaꜙjähˊ jnäähꜗ: 
\p —Dsaˉ lleꜘ baˊ naˉ. 
\p  
\v 27 Cha̱hꜘ baˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kya̱a̱hˊ jnäähꜗ: 
\p —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ, jnäꜘ baˊ laˉ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p  
\v 28 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ hneˉ baˊ naˉ, jmeeˊ hihꜙ ngënꜙ nëˊ jmɨɨˉ mahꜗ nɨɨnˋ jeeˊ chehˈ naˉ. 
\p  
\v 29 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Ñaˉ ja̱ˉ. 
\p Mahꜗ gaꜙjña̱a̱ꜗ Peeˊ nehꜙ naˊmooꜘ gaꜙløøyꜗ ngëyꜙ nëˊ jmɨɨˉ taꜙ jeeˊ chehˈ Jesús.  
\v 30 Maˊ gaꜙjëëyꜗ täꜘ jwërte lleꜘ, gaꜙläꜙgoyhꜙ. Ja̱ˉ hnɨɨhˈ gaꜙløøꜗ gaꜙhmäyhꜗ chaˊjmɨɨˉ. Mahꜗ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Lä̱ä̱ˋ jnäꜘ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 
\p  
\v 31 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ Jesús gooˉ gaꜙsa̱a̱yhꜗ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —¡Ko̱ˉhi̱ˊpihˈ goˉteˈ baˊ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ! ¿Heˉlaˈ maˉjehꜙ hohꜘ? 
\p  
\v 32 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙu̱u̱yꜘ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙhnaꜘ goˉteˈ lleꜘ täꜘ ja̱ˉ.  
\v 33 Maꜙlaꜙ yaꜙnøøꜗ jnäähˈ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙju̱u̱hˊ jnäähꜗ jnëˊ jnäähꜗ chaˊnëˊ Jesús, mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús dsaˉdsaahˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ hwaꜗ Genesaret 
\r (Mr. 6:53-56) 
\p  
\v 34 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙha̱a̱yˉ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääyꜗ hwaꜗ Genesaret.  
\v 35 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hwaˈ ja̱ˉ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ Jesús, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙchaꜙ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ ja̱ˉ. Heˉja̱ˉ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ dsaˉdsaahˊ kya̱a̱ˈ jeeˊ maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús.  
\v 36 Hiꜙ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Jesús mahꜗ kwayꜗ jwëˈ su̱ꜗ chaˊgooˉ dsaˉdsaahˊ heꜘ chaˊheeꜙ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ su̱ꜗ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ maˉhla̱a̱ꜘ bihꜗ ja̱ˉ. 
\c 15  
\s1 Läꜙjëꜙ heˉ jmeeꜙ dsaˉläˉsa̱hꜘ dsaˉ 
\r (Mr. 7:1-23) 
\p  
\v 1 Gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo hiꜙ gaꜙllaꜙnääꜗ ko̱ˉlla̱a̱ˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Jerusalén gaꜙyaꜙjä̱yhꜙ kihꜗ Jesús, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p  
\v 2 —¿Heˉlaˈ saꜙ miˉteꜗ discípulo kya̱a̱hꜗ läꜙjëꜙ heˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ lloꜘjooꜗ? Jëëhꜘ, saꜙ gyiyh˜ gooyˉ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ kuhˊhɨ̱yhꜗ. 
\p  
\v 3 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Hnähꜘ kaˉlähꜘ ¿heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ taꜙ kooꜘ madaꜚ kihꜗ Dio mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ të̱ë̱hˈ hnähꜘ baˊ?  
\v 4 Jëëhꜘ, gaꜙjähꜘ Dio: “Jmeeˊ hnaahꜙ maaˋ kya̱a̱hˈ tääˋ kya̱a̱hˈ. Hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ choˈjmiiˉ, hi̱ˉ heꜘ waˊ ju̱u̱ꜘ goˉte˜.”  
\v 5 Pero läꜙlaˉ baˊ jwahꜘ hnähꜘ: “Ja̱a̱ˉ dsaˉ leꜘ sɨɨhꜙ choˈjmiiˉ, saꜙ chaˉ heˉ kwëëhnꜚ hnähꜘ. Jëëhꜘ, läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kinꜙ heˉ kya̱a̱hˊ maˊ jmeenˋ beꜘ kyahꜗ, maˉkwëëhnꜙ Dio baˊ ja̱ˉ.”  
\v 6 Kihꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ jähꜙ läꜙja̱ˉ, jwahꜘ hnähꜘ moꜙsoꜙ jmeeꜙ biiꜗ jmeeyꜗ beꜘ kihꜗ choˈjmiiyˉ. Läꜙja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ saꜙ kye̱e̱ꜘ madaꜚ kihꜗ Dio, kihꜗ heˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ të̱ë̱hˈ hnähꜘ jmeehˉ baˊ.  
\v 7 Peerꜙ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ naˉ, je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía lloꜘjooꜗ, läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 
\q1  
\v 8 Dsaˉ laˉ, ko̱o̱ˉ jähꜘ bihꜗ hnääyꜗ jnäꜘ. 
\q1 Pero taꜙ jeeˊ jyohꜘ baˊ häˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ. 
\q1  
\v 9 Saꜙ jmääꜗ niꜙ miihˉ heˉ jmeeyꜙ hnääyꜗ jnäꜘ. 
\q1 Läꜙjëꜙ heˉ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ, laꜗ madaꜚ kihꜗ dsaˉ baˊ, gaꜙjähꜘ Dio. 
\p  
\v 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëhꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Nʉʉˉ daˊ hnähꜘ kweeˉ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ.  
\v 11 Saꜙ miˉsa̱hꜘ dsaˉ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ tooyhˉ hooyˊ. Läꜙjëꜙ heˉ hwëëˉ hooˊ dsaˉ, heˉ ja̱ˉ baˊ kya̱a̱hˊ miˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ. 
\p  
\v 12 Ja̱ˉgaˊ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Cheˊ maˉläˉle̱e̱hꜚ heˉ saꜙ maˉtɨhꜗ dsëꜗ dsaˉ fariseo läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙnuuyꜘ maˉhlëëhˊ läꜙja̱ˉ? 
\p  
\v 13 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Läꜙjëꜙ chaahˈ hmaˉ heˉ saꜙ gaꜙtä̱ä̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, lloo˜ jmɨɨˊ dsaˉcheehˋ läꜙkye̱ˉ jmooˈ kihꜗ.  
\v 14 Taꜙ jmeeˉ hnähꜘ heˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. La̱a̱yꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉtʉʉˊ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ jñahꜘ dsaˉtʉʉˊ. Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tʉʉˊ jä̱ä̱ꜙ jñahꜘ hi̱ˉ tʉʉˊ, läꜙu̱u̱ꜘ tä̱hꜙ nehꜙ ko̱o̱ˉ tooˉ. 
\p  
\v 15 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ Peeˊ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ naˉhmääˊ heˉ maˉkwahˊ naˉ. 
\p  
\v 16 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: 
\p —¿Cheˊ niꜙ hnähꜘ kaˉlähꜘ saꜙ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ?  
\v 17 ¿Cheˊ saꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ, läꜙjëꜙ heˉ dsaˉtoohˋ hooˊ jneˊ, dsoo˜ nehꜙ tuhˉ baˊ jneˊ, ja̱ˉgaˊ hwëëˉ kaˉlähꜘ dsoo˜ taꜙ chaˊsɨɨˉ?  
\v 18 Pero läꜙjëꜙ heˉ hwëëˉ hooˊ dsaˉ, gwaꜘ nehꜙ tuhˉdsëyꜗ baˊ ja̱ˉ. Heˉ ja̱ˉ baˊ naˉ heˉ miˉsa̱hꜘ dsaˉ hñiiꜘ.  
\v 19 Jëëhꜘ, nehꜙ tuhˉdsëꜗ baˊ dsaˉ hwëëˉ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ, hiꜙ läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ heˉ jngëëyhꜙ dsaˉ, hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ ka̱a̱yh˜ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, hi̱ˉ saꜙ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ ka̱a̱yh˜ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, jmeeyꜙ hɨ̱ɨ̱ˉ, jmeeyꜙ dsooꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ, hiꜙ hlëëyhꜙ wɨɨꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ.  
\v 20 Läꜙjëꜙ heˉ naˉ baˊ heˉ miˉsa̱hꜘ dsaˉ. Pero heˉ kuhˉ dsaˉ läꜙ maˉsohꜘ ja̱ˉbaˊ gooyˉ, saꜙ miˉsa̱yhꜘ hñiiyꜘ. 
\s1 Ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ gaꜙhe̱e̱hˉ kihꜗ Jesús 
\r (Mr. 7:24-30) 
\p  
\v 21 Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, ngooyꜗ jä̱hꜙ kihꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Tiro kya̱a̱hˊ Sidón.  
\v 22 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ cananea maˊ tooyh˜ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hneˉ la̱a̱hꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ jnäꜘ. Peerꜙ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ jëë˜ chihˉmëꜘ kya̱a̱nꜙ, jmeehꜙ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ. 
\p  
\v 23 Pero niꜙ ko̱o̱ˉ saꜙ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ. Mahꜗ gaꜙmiꜙjä̱hꜙ jnäähˈ discípulo kooꜘ kiyhꜗ, gaꜙchu̱u̱ˊ jnäähꜗ chaˉmiihˉ kya̱a̱yhˊ, gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —Hëëꜙ kihꜗ dsaˉmëꜘ naˉ mahꜗ waˊ lla̱a̱yhꜘ. Miihˉ tooyh˜ mɨɨhˊ kaahˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ. 
\p  
\v 24 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: 
\p —Gaꜙche̱e̱ꜗ Dio jnäꜘ mahꜗ jmeenˋ beꜘ kihꜗ dsaˉ israelita baˊ. Hi̱ˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ borrego hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ. 
\p  
\v 25 Ja̱ˉgaˊ jaˈ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Kwaˊ beꜘ kinꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. 
\p  
\v 26 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Saꜙ lluꜗ heˉ jñuuhnˊ heˉ kuhˉ chihˉ mahꜗ kwëëhnꜚ dsɨɨˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\p  
\v 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ: 
\p —Dsooꜘ baˊ kyahˈ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Pero maꜙraꜙ heˉ lɨhˈ baˊ dsɨɨˉ jwɨˊ heˉ dsaˉsa̱a̱ꜗ nëˊ naˊmes˜ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ. 
\p  
\v 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: 
\p —Peerꜙ chaˉmiihˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hneˉ, dsaˉmëꜘ. Waˊ leꜘ baˊ kyahˈ läꜙko̱hꜘ hnoohˉ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\p Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhla̱a̱ꜘ chihˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ. 
\s1 Gaꜙä̱ä̱hˉ Jesús kye̱e̱ꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ 
\p  
\v 29 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙllooyꜗ taꜙ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ heˉ hlaˉ hwaꜗ Galilea. Hiꜙ gaꜙwɨɨyꜗ ko̱o̱ˉ lleˊko̱hꜘ, mahꜗ gaꜙgyayˉ jeeˊ ja̱ˉ.  
\v 30 Hiꜙ yaꜙnääꜗ kooꜘ kiyhꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ hi̱ˉ jluuhˊ, hi̱ˉ tʉʉˊ, hi̱ˉ kooˋ, dsaˉtʉ̱ʉ̱hˊ, hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ gaˊ jñahꜘ dsaˉdsaahˊ, naˊjä̱ä̱yˉ hʉʉˊ tɨɨˊ Jesús. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ dsaahˊ heꜘ.  
\v 31 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ, hlëëhꜙ dsaˉ kooˋ, maˉlɨɨ˜ maˉgooˉ dsaˉtʉ̱ʉ̱hˊ, maˉgaꜙnääˊ dsaˉjluuhˊ, maˉjëë˜ dsaˉtʉʉˊ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ dsaˉ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kihꜗ Dio kya̱a̱ꜗ dsaˉ Israel. 
\p  
\v 32 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙjø̱ø̱hˉ Jesús jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Peerꜙ dsaˉläˉñihꜘ dsënꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ laˉ. Jëëhꜘ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ jmeeyꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ kuyhꜙ. Saꜙ hnoonꜗ hëënꜚ kiyhꜗ läꜙ maˉkyo̱yhꜙ naˉ, leꜘ gaˉ cheˉ gaꜙhwa̱a̱yꜘ chaˊjwëꜗ jeeˊ dsaˉnääyˋ. 
\p  
\v 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: 
\p —¿Haˉ baˊ dsaˊkye̱ˊ jnäähꜗ heˉ kuhꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hehꜗ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ laˉ? Johꜘ saꜙ hnøøꜗ mahꜗ kë̱ë̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ laˉ. 
\p  
\v 34 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: 
\p —¿Johꜘ heˊñiihꜚ kye̱hˊ hnähꜘ? —gaꜙjäyhꜘ. 
\p —Gyiiꜗ baˊ, kya̱a̱hˊ miihˉ hmoohˉ pihˈ —gaꜙchiihˊ jnäähꜗ. 
\p  
\v 35 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ mahꜗ waˊ dsaˉta̱a̱hˋ läꜙjë̱ë̱ꜙ hwaꜗ.  
\v 36 Gaꜙka̱yꜗ läꜙjëꜙ gyiiꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ hmoohˉ pihˈ heꜘ. Gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙlloohˊ jnäähꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ.  
\v 37 Gaꜙkuhˉ dsaˉ lluꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ. Maˊ gaꜙlaꜗ kiyhꜗ, gaꜙka̱hˈ gaˊ gyiiˈ saˊmɨɨhˉ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ.  
\v 38 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ jeeˊ ja̱ˉ te̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ. Niꜙ saꜙ naˉhe̱e̱ˈ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ niꜙ chihˉ kaˉlähꜘ.  
\v 39 Ja̱ˉgaˊ gaꜙhɨhꜗ Jesús juuˈ kihꜗ dsaꜙ, gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ, mahꜗ gaꜙha̱a̱yꜗ jmɨˉjʉʉhˉ ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Magdala. 
\c 16  
\s1 Dsaˉ fariseo maˊ hnøøyˈ jmeeꜗ Jesús ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ 
\r (Mr. 8:11-13; Lc. 12:54-56) 
\p  
\v 1 Maˊ gaꜙllooyꜗ taꜙ hwaꜗ ja̱ˉ, gaꜙllaꜙnääꜗ fariseo kya̱a̱hˊ saduceo mahꜗ ka̱yꜗ dsëꜗ Jesús. Gaꜙngɨɨyꜘ maˊ jmeeˈ Jesús ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ maˊ jäꜙ gyʉʉhˈ.  
\v 2 Pero gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Waˊraˉ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ, jwahꜘ hnähꜘ: “Lluꜗ baˊ laˈ ji̱i̱ˉ jäꜙ laˉ, jëëhꜘ gyʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ gyʉʉhˈ”, jwahꜘ hnähꜘ.  
\v 3 Mahꜗ taꜙlaꜙ tiih˜ jwahꜘ hnähꜘ: “Hiiꜘ gooˉ jäꜙ lleꜘ, jëëhꜘ gyʉ̱ʉ̱ꜘ gyʉʉhˈ mahꜗ naˉhi̱hˈ”, jwahꜘ hnähꜘ. Peerꜙ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ. Le̱hꜗ baˊ hnähꜘ llehˈ hnähꜘ juuˈ haˉ läꜙ jmeeꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ gyʉʉhˈ. Mahꜗ saꜙ kye̱hˊ hnähꜘ kwa̱a̱t˜ heeˉ gaˊ naˉ dsaˉlaꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ.  
\v 4 Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ naꜗ, saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ ngɨɨhˊ hnähꜘ jmeenˋ ko̱o̱ˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ läꜙko̱hꜘ gaꜙlaꜗ kihꜗ Joná hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, maꜙlaꜙ heˉ ja̱ˉ baˊ heehnꜚ hnähꜘ. 
\p Ja̱ˉ hnɨɨhˈ gaꜙbe̱e̱yꜗ dsaˉ heꜘ mahꜗ ngaayhꜗ. 
\s1 Levadura kihꜗ dsaˉ fariseo 
\r (Mr. 8:14-21) 
\p  
\v 5 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙha̱a̱ˊ jnäähꜗ taꜙ hngaahˋ ko̱ˉta̱a̱ˉ kihꜗ jmɨˉjʉʉhˉ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëˉ jnäähˈ saꜙ maˊ kye̱ˊ jnäähꜗ heˊñiihꜚ.  
\v 6 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ levadura kihꜗ dsaˉ fariseo hiꜙ kihꜗ dsaˉ saduceo kaˉlähꜘ. 
\p  
\v 7 Heˉja̱ˉ gaꜙtoohˋ jnäähꜗ discípulo llaˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ, maˊ jähˊ jnäähꜗ: 
\p —Maˉhlëëyhꜘ läꜙnaˉ, kihꜗ heˉ saꜙ maˊ kye̱ˊ jneˊ heˊñiihꜚ. 
\p  
\v 8 Pero gaꜙläꜙkyʉʉh˜ Jesús hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —¿Heˉlaˈ jwahꜘ hnähꜘ saꜙ chaˉ heˊñiihꜚ kye̱hˊ hnähꜘ? Ko̱ˉhi̱ˊpihˈ goˉte˜ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ dsaˉñʉʉhˉ.  
\v 9 ¿Cheˊ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ saꜙ hii˜ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ moꜙsoꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ hñaꜘ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙkuhˉ hñaꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ hiꜙ johꜘ gaˊ saˊmɨɨhˉ gaꜙtëꜘ gaꜙjʉʉhˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ?  
\v 10 ¿Cheˊ moꜙsoꜙ dsooh˜ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ gyiiꜗ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙkuhˉ kye̱e̱ꜘ mil dsaˉñʉʉhˉ, hiꜙ johꜘ gaˊ saˊmɨɨhˉ gaꜙtëꜘ gaꜙjʉʉhˋ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jwɨˊ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ?  
\v 11 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ heˉ saꜙ ngëëhꜘ hnähꜘ? Ja̱ꜙ kihꜗ heˊñiihꜚ naˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: “Le̱e̱hꜚ hnähꜘ kya̱a̱hˊ levadura kihꜗ dsaˉ fariseo hiꜙ kihꜗ dsaˉ saduceo kaˉlähꜘ.”  
\v 12 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙngëëꜘ jnäähˈ saꜙ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ levadura heˉ ka̱a̱hˉ dsaˉ heˊñiihꜚ. Maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ nʉʉhꜚ heˉ maˊ kwaꜙ dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ dsaˉ saduceo baˊ ja̱ˉ. 
\s1 Gaꜙjähꜘ Peeˊ, Jesús heꜘ la̱a̱ꜗ Cristo 
\r (Mr. 8:27-30; Lc. 9:18-21) 
\p  
\v 13 Maˊ gaꜙllooꜗ Jesús hwaꜗ Cesarea kihꜗ Filipo, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —¿Haˉ läꜙ jähꜘ dsaˉ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ? ¿Hi̱i̱ˉ jnäꜘ la̱a̱yꜘ? 
\p  
\v 14 Mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: 
\p —Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜘ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ baˊ hneˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ, Elía baˊ hneˉ. Hiꜙ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ, hneˉ la̱a̱hꜗ Jeremía o jñahꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 
\p  
\v 15 Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ kaˉlähꜘ: 
\p —¿Haˉ gaˉ hnähꜘ, heeˉ jwahꜘ hnähꜘ kinꜙ, hi̱ˉ baˊ jnäꜘ la̱a̱hꜘ hnähꜘ? 
\p  
\v 16 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Simón Peeˊ juuˈ kiyhˈ: 
\p —Hneˉ heꜘ Cristo, Jo̱o̱ꜘ Dio ji̱i̱hꜙ. 
\p  
\v 17 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Lluꜗ laꜗ kyahꜗ Simón, jo̱o̱ꜘ Joná. Jëëhꜘ, ja̱ꜙ heꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˉmiˉjnääˉ kyahꜗ läꜙ maˉjähˊ naˉ. Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ maˉmiˉjnääˉ kyahꜗ.  
\v 18 Jnäꜘ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, hneˉ heꜘ Peeˊ, (heˉ hnøøꜗ jähꜙ ku̱u̱ˊ). Hiꜙ nëˊ mɨˊku̱u̱ˊ laˉ choohnˊ gwahꜙ kinꜙ, hiꜙ niꜙ miihˉ saꜙ lihꜙ jʉʉˊ chaˊjeˉ llaˉdsëëˋ kiyhˈ.  
\v 19 Jnäꜘ toohnꜚ goohˉ hneˉ mahꜗ kwahˈ juuˈ kihꜗ dsaꜙ haˉ läꜙ he̱yhꜗ yaꜙjwɨɨꜗ. Cherˊmahꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ kwahˉ saꜙ gaꜙla̱a̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ, läꜙ maˉnaˉhñuuyhˊ ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ. Hiꜙ cherˊmahꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ kwahˉ gaꜙla̱a̱ꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ laˉ, naˉnaˊ baˊ jwëꜗ kiyhꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ yaꜙjwɨɨꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Peeˊ. 
\p  
\v 20 Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱hˉ Jesús jnäähˈ juuˈ mahꜗ saꜙ koohˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, heˉ la̱a̱yꜗ Cristo. 
\s1 Gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús juuˈ heˉ ju̱u̱yꜘ 
\r (Mr. 8:31-9:1; Lc. 9:22-27) 
\p  
\v 21 Jmɨɨˊ ja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús miˉjnääꜙ juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ jmeeꜙ biiꜗ kiyhꜗ dsooyꜗ taꜙ Jerusalén. Jeeˊ ja̱ˉ heehꜗ dsihꜘ chaˉmiihˉ wɨɨꜘ, dsaˉgyʉʉhˊ saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ, läꜙja̱ˉ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley saꜙ läꜙhnääꜗ dsihꜘ. Ja̱ˉgaˊ ju̱u̱yꜘ hiꜙ läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 
\p  
\v 22 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱ꜗ Peeˊ Jesús taꜙ kooꜘ, mahꜗ gaꜙløøyꜗ jʉʉyh˜ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Waˊ läˉñihꜘ dsëyꜗ hneˉ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ. Niꜙ miihˉ saꜙ leꜘ jäꜙ heˉ ja̱ˉ nëˊ kyahˈ. 
\p  
\v 23 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ Peeˊ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Jñuuhˊ hneˉ kinꜙ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, heˉ jmeehˉ jwɨɨhˋ kinꜙ baˊ naˉ. Saꜙ jmeehˉ hʉʉˊdsëˉ läꜙko̱hꜘ jmeeꜙ Dio, läꜙko̱hꜘ laꜗ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ dsaˉ baˊ laˈ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ. 
\p  
\v 24 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ: 
\p —Cherˊmahꜗ hi̱ˉ hnøøꜗ jmeeꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, saꜙ waˊ jmä̱ä̱yˈ hñiiyꜘ kwa̱a̱t˜, waˊ jä̱ä̱yˈ cruꜚ kya̱a̱yꜗ mahꜗ waˊ jmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ.  
\v 25 Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ hñiiꜘ mahꜗ saꜙ ju̱u̱yꜘ, hi̱ˉ heꜘ ju̱u̱ꜘ baˊ. Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kwa̱a̱˜ hñiiꜘ ju̱u̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ.  
\v 26 ¿Heeˉ yaˊjøøꜚ ka̱ꜗ dsaꜙ maꜙkeꜙ gaꜙlɨyhꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ mahꜗ waˊraˉ gaꜙju̱u̱yꜗ saꜙ të̱ë̱yhꜗ kihꜗ Dio? ¿Heeˉ baˊ kya̱a̱hˊ leꜘ miˉhmaayhˋ mahꜗ lä̱ä̱yꜘ?  
\v 27 Jëëhꜘ, jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Tääˋ kya̱a̱yˈ, kya̱a̱hˊ ángele kaˉlähꜘ. Ja̱ˉgaˊ miˉhmaayhˋ kihˈ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ taˊ heˉ gaꜙjmeeyꜘ.  
\v 28 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ laˉ saꜙ ju̱u̱yꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉjëëyꜙ beꜘ kihꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ jä̱yhꜘ jmeeyꜗ hihꜙ. 
\c 17  
\s1 Gaꜙmiꜙsë̱ë̱ꜗ Jesús hñiiꜘ 
\r (Mr. 9:2-13; Lc. 9:28-36) 
\p  
\v 1 Maˉngëëꜘ gaˊ jñiiꜘ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱ꜗ Jesús Peeˊ kya̱a̱hˊ Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱yhꜚ. Gaꜙnääyꜗ ka̱hꜘ taꜙ mohꜘ ñiiꜘ.  
\v 2 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙsë̱ë̱ꜗ Jesús toꜙloꜙ nëˊ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱yꜙ heꜘ. Moˉnëyˊ gaꜙlɨɨꜗ jihˈgye̱hꜗ läꜙko̱hꜘ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ. Hmɨɨhˉ kiyhꜗ, gaꜙtøøꜘ jlë̱ë̱ˉ ñihꜗ.  
\v 3 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnääꜘ Elía kya̱a̱hˊ Moisé, gaꜙta̱a̱yhˋ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ Jesús.  
\v 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ Jesús: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, heˉ baˊ cheˉ lluꜗ heˉ tøøhˊ jneˊ ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ laˉ. Cherˊmahꜗ hnoohˉ, jmeeˊ jnäähꜗ hnëˉ hneꜗ kya̱a̱hˊ mooˉ, ko̱o̱ˉ kyahꜗ, ko̱o̱ˉ kihꜗ Moisé, hiꜙ ko̱o̱ˉ kihꜗ Elía. 
\p  
\v 5 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ chehˈ Peeˊ hlëëyhꜙ läꜙja̱ˉ, gaꜙjyooꜗ ko̱o̱ˉ jniiꜘ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ heˉ gaꜙlä̱ä̱ˉ läꜙjë̱ë̱yꜙ. Jeeˊ jniiꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ gaꜙhlëëhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ, heˉ maˊ jähꜘ: 
\p —Hi̱ˉ laˉ naˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ. Nʉʉˉ hnähꜘ kiyhꜗ. 
\p  
\v 6 Maˊ gaꜙnuuꜘ discípulo heˉ gaꜙhlëëhꜘ jeeˊ jniiꜘ ja̱ˉ, gaꜙsa̱a̱yꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ, gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte.  
\v 7 Ja̱ˉgaˊ yaꜙjä̱hꜙ Jesús kiyhꜗ, gaꜙkyeˉ gooˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Nooˉ hnähꜘ, taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. 
\p  
\v 8 Maˊ gaꜙchooyhꜗ nëyˊ, moꜙsoꜙ gaꜙjë̱ë̱yꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ, maꜙlaꜙ hñiiꜘ baˊ Jesús chehꜗ kya̱a̱yhˊ.  
\v 9 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ jña̱a̱yꜙ mohꜘ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ hi̱ˉ maˊ kya̱a̱yhˊ heꜘ: 
\p —Taꜙ jwɨɨꜘ hnähꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ, läꜙjëꜙ heˉ maˉjëëhˋ hnähꜘ laˉ, taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉläˉji̱i̱hˋ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. 
\p  
\v 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙngɨɨꜘ jnäähˈ discípulo juuˈ kihꜗ Jesús, gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —¿Heˉlaˈ jähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, jmeeꜙ biiꜗ jä̱hꜘ Elía jä̱ä̱ꜗ gaˊ kihˈ Cristo? 
\p  
\v 11 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: 
\p —Ja̱ˉbaˊ dsooꜘ jä̱hꜘ Elía toˉnëˊ, yaˉllayˉ lluꜗ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ jeeˊ laˉ.  
\v 12 Pero jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, maˉja̱h˜ baˊ Elía, mahꜗ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱ꜙ dsihꜘ. Gaꜙjmeeꜘ dsaˉ läꜙ tëˉ dsëꜗ kiyhꜗ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ heehꜗ dsaˉ heꜘ wɨɨꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ.  
\v 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙngëëꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ heˉ maˊ hlëëyhꜙ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ gaꜙchooꜗ jmɨɨˉ baˊ ja̱ˉ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús ja̱a̱ˉ chihˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ 
\r (Mr. 9:14-29; Lc. 9:37-43) 
\p  
\v 14 Läꜙ maˊ gaꜙllaꜙnääyꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ mahꜗ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: 
\p  
\v 15 —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kihꜗ chihˉñʉʉhˉ kya̱a̱nꜙ, hi̱ˉ dsaˉju̱u̱ꜘ ñeeꜘ hiꜙ jëëy˜ wɨɨꜘ jwërte. Chaˉmiihˉ ji̱i̱h˜ maˉta̱yhꜘ chaˊjeˉ hiꜙ maˉta̱yhꜘ chaˊjmɨɨˉ kaˉlähꜘ.  
\v 16 Maˉyaˉjä̱ä̱nꜙ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱hꜗ pero saꜙ maˉlɨyh˜ maˊ miˉhlä̱ä̱yꜘ. 
\p  
\v 17 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús: 
\p —Heˉ baˊ cheˉ hñaaˉ hohꜘ hnähꜘ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Saꜙ hii˜ läꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. ¿Lɨhꜘ baˊ lla̱a̱ꜙ heˉ gyanˊ kya̱a̱hˊ hnähꜘ? Moꜙsoꜙ läˉbeꜘ dsënꜙ gyaˋ gaˊ jnäꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Yaˉjä̱ä̱ꜙ daˊ chihˉ naˉ taꜙ laꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 18 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjʉʉhꜗ Jesús kihꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ, läꜙji̱i̱hˈ yaꜙhë̱ë̱yꜗ kihꜗ chihˉ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhla̱a̱yꜘ.  
\v 19 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙku̱hꜗ jnäähˈ ka̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús, mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Heˉlaˈ saꜙ maˉläˉkë̱hˊ jnäähꜗ jmɨɨˊ maˊ lle̱e̱ˊ jnäähꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ? 
\p  
\v 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Kihꜗ heˉ miihˉ goˉteˈ baˊ maˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ saꜙ gaꜙlë̱hꜗ hnähꜘ. Pero juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ miihˉ läꜙko̱o̱ˉ pihˈ mɨˈju̱ˉ kihꜗ mostaza baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, leꜘ jwɨɨhˈ hnähꜘ mohꜘ laˉ: “Jñuuhˊ jeeˊ naˉ, gwaˉ taꜙ jeeˊ jyohꜘ”, hiꜙ jñuuyhꜗ baˊ. Saꜙ chaˉ niꜙ ko̱o̱ˉ heˉ jä̱ꜗ jwë̱ë̱hˋ kyahˈ hnähꜘ.  
\v 21 Pero jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ chihˉ heꜘ saꜙ yaˉhë̱ë̱ˈ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙtʉꜗ dsaˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio. 
\s1 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús juuˈ heˉ ju̱u̱yꜘ 
\r (Mr. 9:30-32; Lc. 9:43-45) 
\p  
\v 22 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ tä̱ä̱yhˊ hwaˈ Galilea, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: 
\p —Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ ngëëꜗ dsihꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ,  
\v 23 mahꜗ jngëëhꜗ dsihꜘ. Gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ naˉju̱u̱yˊ, läꜙji̱i̱yhˊ kaˉlähꜘ. 
\p Heˉja̱ˉ chaˉmiihˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhmaahˊ Jesús kuˊsɨhˉ 
\p  
\v 24 Maˊ gaꜙllaꜙnøøˋ jnäähꜗ jwɨɨˉ Capernaum kya̱a̱hˊ Jesús, yaꜙnääꜗ hi̱ˉ maˊ ko̱o̱ꜗ kuˊsɨhˉ kihꜗ gwahꜙ jeeˊ maˊ chehˈ Peeˊ mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Cheˊ saꜙ miˉhmaahˋ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ kuˊsɨhˉ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ? 
\p  
\v 25 —Miˉhmaayhˋ baˊ —gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ. 
\p Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheꜗ Peeˊ chaˊnehꜙ, gaꜙläꜙjä̱ä̱ꜗ Jesús gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Peeˊ: 
\p —¿Haˉ läꜙ laꜗ la̱a̱hꜘ Simón, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ hwaꜗ laˉ, hi̱i̱ˉ kihꜗ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ? ¿Cheˊ ko̱o̱yꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ o cheˊ ko̱o̱yꜗ kihꜗ jñahꜘ dsaˉ? 
\p  
\v 26 —Kihꜗ dsaˉ jñahꜘ baˊ ko̱o̱yꜗ —gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ. 
\p Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús: 
\p —Heˉja̱ˉ saꜙ jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ dsaˉ kya̱a̱yꜗ miˉhmaayhˋ.  
\v 27 Pero läꜙlaˉ baˊ waˊ jmeenˊ mahꜗ saꜙ jä̱nˊ hlɨɨhˈ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ. Gwaˉ chaˊhooˊ jmɨˉjʉʉhˉ, goˉjwäꜗ kaˉlooˉ hmaˉkuuˊ. Toˉnëˊ hmoohˉ hi̱ˉ ka̱ꜗ hmaˉkuuˊ, ja̱ˉ lle̱e̱hꜙ mahꜗ nähꜘ hooyˊ. Jeeˊ ja̱ˉ jnäähꜙ ko̱o̱ˉ kuuˊ kya̱a̱hˊ heˉ miˊhmaahˊ kuˊsɨhˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ kyahˈ kaˉlähꜘ. 
\c 18  
\s1 Hi̱ˉ naˉ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ 
\r (Mr. 9:33-37; Lc. 9:46-48) 
\p  
\v 1 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ? 
\p  
\v 2 Mahꜗ gaꜙtëëhꜗ Jesús ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, gaꜙche̱e̱yhˉ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ.  
\v 3 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙläꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ hnähꜘ mahꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, saꜙ he̱hꜗ hnähꜘ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ.  
\v 4 Hehꜗ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ laˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ yaꜙjwɨɨꜗ kihꜗ Dio.  
\v 5 Hi̱ˉ he̱e̱hˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ läꜙlaˉ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, heˉ maˉhe̱e̱yhˉ jnäꜘ baˊ ja̱ˉ. 
\s1 Gooˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtë̱hꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ 
\r (Mr. 9:42-48; Lc. 17:1-2) 
\p  
\v 6 ʼWaˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, hi̱ˉ jmeeꜗ të̱hꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ laˉ hi̱ˉ maˉläˉdsooꜘ dsëꜗ kinꜙ, lluꜗ gaˊ laˈ kiyhˈ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ hñʉʉꜗ dsaˉ luuyˊ ko̱o̱ˉ chaˊtooꜗ kihꜗ moli̱i̱ˊ heˉ je̱e̱˜ burr˜ mahꜗ hmäähꜗ dsihꜘ ñiihˊ gaˊ kihˈ chaˊjmɨˉñeehꜚ.  
\v 7 ¡Heˉ baˊ cheˉ jwɨɨ˜ dsaˉ jmɨˉgyʉʉꜙ! Johꜘ heˉ saꜙ jmeeꜙ dsaˉtë̱yhꜗ. Pero ko̱ˉja̱ˉ lleˋ kihˈ leꜘ baˊ. Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtë̱hꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ.  
\v 8 Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ maˉgoohˉ o maˉtɨɨhˊ gaꜙjmeeꜘ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, hnäꜗ goˉte˜ baˊ, mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ kyahꜗ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ, gwa̱a̱hˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ, tʉ̱ʉ̱hˊ maˉgoohˉ o tʉ̱ʉ̱hˊ maˉtɨɨhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jwä̱ä̱yꜗ hneˉ jeeˊ moꜙsoꜙ ʉʉꜙ jeˉ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ maˉgoohˉ maˉtɨɨhˊ.  
\v 9 Hiꜙ cherˊmahꜗ mɨˈnëhˊ gaꜙjmeeꜘ tä̱hꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊkyeˉ, lleˊ goˉte˜ baˊ, mahꜗ beꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ kyahꜗ. Jëëhꜘ, lluꜗ gaˊ kyahˈ gwa̱a̱hˈ jeeˊ tä̱ä̱hˊ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ mɨˊnëhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jwä̱ä̱yꜗ hneˉ jeeˊ moꜙsoꜙ ʉʉꜙ jeˉ kya̱a̱hˊ läꜙto̱ꜘ mɨɨˈ mɨˊnëhˊ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ borrego hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ 
\r (Lc. 15:3-7) 
\p  
\v 10 ʼNiꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ mähꜗ läꜙlaˉ taꜙ jmä̱ä̱ꜙ hnähꜘ taꜙkooꜘ. Jëëhꜘ, jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ángele kya̱a̱yꜗ tä̱ä̱hˊ tä̱ä̱ꜘ chaˊnëˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ.  
\v 11 Jëëhꜘ, jaꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ mahꜗ lä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ.  
\v 12 ¿Haˉ läꜙ jëëhꜘ hnähꜘ heˉ jwahnꜚ laˉ? Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ hña̱ˉla̱a̱ꜘ borrego kya̱a̱ꜗ, mahꜗ dsaˉhë̱ë̱ꜗ ja̱a̱ˉ, ¿cheˊ saꜙ be̱e̱yꜗ ko̱ˉhwëëꜘ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jahꜘ heꜘ mahꜗ dsooyꜗ taꜙ mohꜘ dsaˉhnääyhꜙ hi̱ˉ naˉhë̱ë̱ˈ heꜘ?  
\v 13 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Waˊraˉ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ, läꜙcha̱a̱yˉ lluꜗ jwërte kya̱a̱yhˊ, läꜙko̱hꜘ gaˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ naˉhë̱ë̱ˈ.  
\v 14 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, saꜙ hnøøyꜗ dsaˉhë̱ë̱ꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ pihˈ läꜙlaˉ. 
\s1 Läꜙlaˉ jmeenˊ mahꜗ cha̱a̱hˊ jneˊ ø̱ø̱hnˈ 
\r (Lc. 17:3) 
\p  
\v 15 ʼCherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ ø̱ø̱hꜗ maˉjmeeꜘ ko̱o̱ˉ heˉ hlɨɨhˈ kyahꜗ, gwaˉ mahꜗ goˉchiiyhˊ heˉ maˉhlä̱ä̱yhˉ kya̱a̱hˊ hneˉ, pero jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ baˊ hnähꜘ. Cherˊmahꜗ gaꜙjmeeyꜘ heˈ kyahꜗ, maˉlë̱h˜ maˉcha̱a̱hˋ ø̱ø̱hˈ heꜘ.  
\v 16 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙjmeeyꜘ heˈ kyahꜗ, jä̱ä̱ꜙ gaˊ ja̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ mahꜗ goˉhlëëhˊ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ heˉ hlëëhꜙ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ dsaˉ, läꜙja̱ˉ jmeeꜙ dsooꜘ läꜙjëꜙ juuˈ.  
\v 17 Cherˊmahꜗ niꜙ kihꜗ dsaˉ heꜘ saꜙ hii˜ nuuyꜗ, ja̱ˉ jmeehˉ juuˈ kihꜗ gwahꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Hiꜙ cherˊmahꜗ niꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gwahꜙ saꜙ gaꜙnuuyꜘ, jmä̱ä̱ˋ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio o läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ.  
\v 18 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙjëꜙ heˉ hñʉʉhˈ hnähꜘ hwaꜗ laˉ, läꜙja̱ˉ naˉhñʉʉꜚ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ. Hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ chiihˊ hnähꜘ hwaꜗ laˉ, läꜙja̱ˉ dsaˉchiihꜙ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ kaˉlähꜘ.  
\v 19 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ u̱u̱ꜗ hnähꜘ gaꜙta̱a̱hˋ hnähꜘ juuˈ kweeˉ hwaꜗ laˉ mahꜗ ngɨɨhˊ hnähꜘ heˉ hnoohˉ hnähꜘ, Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, kwaꜗ bihꜗ heˉ hnoohˉ hnähꜘ.  
\v 20 Jëëhꜘ jeeˊ dsaˉñeeꜙ u̱u̱ꜗ u̱u̱ˉ ko̱ˉjø̱hꜘ ngɨɨyꜙ kiyhꜗ, jeeˊ ja̱ˉ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kiyhˈ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙjø̱hꜙ dsëꜗ 
\p  
\v 21 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ Peeˊ kaˉlähꜘ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Johꜘ ji̱i̱h˜ jmeenˋ jø̱hˉ dsënꜙ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hnˈ hi̱ˉ jmeeꜙ hlɨɨhˈ kinꜙ? ¿Cheˊ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ gyiiꜗ ji̱i̱h˜? 
\p  
\v 22 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Saꜙ chaˉ jwahnꜙ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ gyiiꜗ ji̱i̱h˜. Jwahnꜙ, gyiiꜗ ji̱i̱h˜ to̱ꜙloꜙgyaꜘ dsë˜ gyiiꜘ. 
\p  
\v 23 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ rey hi̱ˉ gaꜙjmeehꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ.  
\v 24 Läꜙ maˊ gaꜙløøꜗ jmeeyh˜ kwa̱a̱t˜ kiyhꜗ, yaꜙjä̱ä̱yꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ chaˉmiihˉ kuuˊ.  
\v 25 Pero dsaˉ heꜘ saꜙ chaˉ heˉ kya̱a̱hˊ miˉhmaayhˋ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱yˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ rey heꜘ hihꜙ waˊ dsaˉhnëëyˋ goˉte˜ kya̱a̱hˊ mëyˊ kya̱a̱hˊ jo̱o̱yꜘ hiꜙ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kiyhꜗ mahꜗ läꜙhmaahˊ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱yˉ.  
\v 26 Heˉja̱ˉ gaꜙju̱u̱hꜗ dsaˉ heꜘ jnëˊ chaˊnëˊ rey mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙjäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ kyahꜗ läꜙjëꜙ.”  
\v 27 Gaꜙläꜙñihꜘ baˊ dsëˈ rey heꜘ kiyhꜗ, moꜙsoꜙ gaꜙngɨɨhꜗ gyihꜗ kuuˊ heˉ maˊ ä̱ä̱yˉ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙlä̱ä̱yꜗ goˉte˜. 
\p  
\v 28 ʼPero läꜙko̱o̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ baˊ dsaˉ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ kihꜗ rey, gaꜙje̱e̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ kuuˊ kiyhˈ. Gaꜙsa̱a̱yhꜗ mahꜗ gaꜙgwɨyhꜗ luuˊ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: “Miˉhmaahˊ kinꜙ heˉ ä̱ä̱hˉ”. 
\p  
\v 29 ʼPero hi̱ˉ maˊ ä̱ä̱ˉ kuuˊ kihˈ dsaˉkya̱a̱hˊ heꜘ, gaꜙjwä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ hʉʉˊ tɨɨˊ hi̱ˉ heꜘ mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ, gaꜙjäyhꜘ: “Jmeeˊ jø̱hˉ hohꜘ kiꜙ jnäꜘ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ kyahꜗ läꜙjëꜙ.” 
\p  
\v 30 ʼPero hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ saꜙ gaꜙhe̱e̱yhˉ. Gaꜙhnɨɨyꜗ kihꜗ mahꜗ gaꜙheyꜗ nehꜙñeˈ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙmiꜙhmaayhˊ läꜙjëꜙ heˉ maˊ ä̱ä̱yˉ.  
\v 31 Maˊ gaꜙjëëꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ heꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ, gaꜙji̱i̱ꜗ jwërte kiyhꜗ, mahꜗ naˊnääyˈ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ rey haˉ läꜙ maˉlaꜗ. 
\p  
\v 32 ʼHeˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ rey madaꜚ jaꜗ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Peerꜙ hñaaˉ hohꜘ hneˉ dsaˉñʉʉhˉ. Gaꜙjmeenꜗ jø̱hˉ dsënꜙ kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˊ ä̱ä̱hˉ kinꜙ, kihꜗ heˉ maˉchu̱u̱hˊ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ.”  
\v 33 ¿Ja̱ˈ maˊ ä̱ä̱hˉ jmɨɨˊ maˊ läˉñihꜘ hohꜘ kihꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙläꜙñihꜘ dsënꜙ kyahꜗ hneˉ?  
\v 34 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ rey, gaꜙngëëyꜗ jaˊgooˉ pooˉ mahꜗ llaˉkya̱a̱yꜙ jmɨɨˊ läꜙji̱i̱hˈ miˉhmaayhˋ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱yˉ. 
\p  
\v 35 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús kaˉlähꜘ: 
\p —Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmeeꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ kya̱a̱hˊ hnähꜘ, cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙläꜙjø̱hꜙ hohꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ hlɨɨhˈ heˉ maˉjmeeꜘ ø̱ø̱hꜗ hnähꜘ kyahꜗ. 
\c 19  
\s1 Gaꜙjähꜘ Jesús haˉ läꜙ laꜗ heˉ be̱e̱˜ dsaˉ ø̱ø̱hꜚ 
\r (Mr. 10:1-12; Lc. 16:18) 
\p  
\v 1 Maˉngëëꜘ maˉkwaꜘ Jesús läꜙjëꜙ juuˈ naˉ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ hwaꜗ Galilea, ngooyꜗ taꜙ hwaꜗ Judea, heˉ hlaˉ taꜙ hngaahˋ jmɨɨˉ Jordán.  
\v 2 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ gaꜙllaꜙlleꜗ kaahˋ kiyhˈ hiꜙ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉdsaahˊ.  
\v 3 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ kooꜘ kihꜗ Jesús ko̱ˉlla̱a̱ˊ fariseo heˉ maˊ ka̱˜ dsëyꜗ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ be̱e̱ꜗ dsaˉ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, kihꜗ waˊ heˉ chaˉ heˉ, heˉ saꜙ tɨhꜗ dsëyꜗ? 
\p  
\v 4 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ: Hi̱ˉ gaꜙjmä̱ä̱ꜗ Dio läꜙ maˊ toˉnëˊ, hi̱ˉ mëꜘ, hi̱ˉ ñʉʉhˉ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ? 
\p  
\v 5 Hiꜙ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ, be̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ choˈjmiiˉ mahꜗ dsaˉgyayꜙ kya̱a̱hˊ mëyˊ. Mahꜗ läꜙja̱ˉ, le̱e̱yꜘ ja̱a̱ˉ baˊ jeeˊ läꜙu̱u̱yꜘ.  
\v 6 Ja̱ˉ hnɨɨhˈ moꜙsoꜙ la̱a̱yꜗ u̱u̱ꜗ, maˉla̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ baˊ. Hehꜗ läꜙja̱ˉ, hi̱ˉ maˉla̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ ka̱a̱h˜ Dio, saꜙ lleˋ kihˈ lla̱a̱yꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 7 Mahꜗ gaꜙjähꜘ fariseo sɨɨyhꜙ Jesús: 
\p —¿Heˉlaˈ ja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Moisé madaꜚ chooyhꜗ jeˉ mahꜗ be̱e̱ꜗ dsaˉ mëˊ? 
\p  
\v 8 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Kihꜗ heˉ cha̱a̱hˉ hnähꜘ, heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ gaꜙkwaꜘ Moisé jwëˈ be̱e̱hˈ hnähꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Pero läꜙ maˊ toˉnëˊ saꜙ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ.  
\v 9 Heˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, hi̱ˉ be̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ hiꜙ saꜙ chaˉ heˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeyꜘ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉñʉʉhˉ, mahꜗ ka̱a̱yꜗ jñahꜘ dsaˉmëꜘ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ ka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ gaꜙbe̱e̱yꜗ heꜘ, heˉ jmeeyꜙ dsoˊkyeˉ baˊ ja̱ˉ kaˉlähꜘ. 
\p  
\v 10 Mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ: 
\p —Cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ laꜗ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ kya̱a̱hˊ dsaˉmëꜘ, lluꜗ gaˊ laˈ heˉ saꜙ je̱e̱ꜗ dsaˉ gooˉ goˉte˜. 
\p  
\v 11 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Ja̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ he̱e̱hꜙ juuˈ laˉ. Läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ hi̱ˉ lleˋ kihˈ he̱e̱hꜙ baˊ.  
\v 12 Jëëhꜘ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ naˉhñaaˈ jmɨˉngoꜗ kihꜗ waˊraˉ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ heˉja̱ˉ saꜙ leꜘ je̱e̱yꜗ gooyˉ. Hiꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ naˉhñaaˈ jmɨˉngoꜗ kihꜗ, heˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ leꜘ je̱e̱yꜗ gooyˉ. Hiꜙ cha̱a̱ˉ gaˊ jñahꜘ hi̱ˉ saꜙ llaꜙ dsëꜗ je̱e̱yꜗ gooyˉ kihꜗ heˉ hnøøyꜗ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ Dio. Hi̱ˉ läꜙkë̱hˊ jmɨɨˊ he̱e̱hꜙ, waˊ he̱e̱yhˉ juuˈ laˉ. 
\s1 Gaꜙmiꜙjä̱ä̱ꜗ Jesús gyʉ̱ʉ̱ˉ 
\r (Mr. 10:13-16; Lc. 18:15-17) 
\p  
\v 13 Ja̱ˉgaˊ naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱ꜗ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ kyeyꜙ gooyˉ nëˊ kihˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ ngɨɨyꜗ kihꜗ Dio. Pero jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙjʉʉhˊ jnäähꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ.  
\v 14 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Kwaˊ jwëꜗ yaˉnääꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ taꜙ laꜙ kinꜙ. Taꜙ haˉ hnähꜘ kiyhꜗ, jëëhꜘ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ jä̱ä̱ꜗ Dio läꜙhihꜙ kihꜗ. 
\p  
\v 15 Maˉlaꜙ maˉkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ jeeˊ ja̱ˉ. 
\s1 Ja̱a̱ˉ dsaˉ kwa̱a̱ˉ hi̱ˉ chaˉ kuuˊ gaꜙhlëëhꜘ kya̱a̱hˊ Jesús 
\r (Mr. 10:17-31; Lc. 18:18-30) 
\p  
\v 16 Jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˉjwohꜗ llu̱u̱ꜗ, ¿heeˉ hnøøꜗ jmeenˋ mahꜗ të̱ë̱hnꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱nꜘ? 
\p  
\v 17 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Cheˊ ñehˊ hneˉ heˉ la̱a̱nꜗ llu̱u̱ꜗ? Jëëhꜘ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ saꜙ cha̱a̱ˉ, ja̱a̱ˉ Dio baˊ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ. Cherˊmahꜗ hnoohˉ të̱ë̱hꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱hꜘ, ja̱ˉ miˉtehˋ läꜙjëꜙ madaꜚ kihꜗ Dio. 
\p  
\v 18 —¿Heeˉ gaˊ ja̱ˉ miˊtenˋ? —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ. 
\p Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ, taꜙ hɨ̱ɨ̱ꜘ kihꜗ dsaꜙ, taꜙ jmeeˉ dsooꜘ kihꜗ juuˈ taˉjuuˈ.  
\v 19 Waˊ hnaahꜙ tääˋ kya̱a̱hˈ maaˋ kya̱a̱hˈ. Waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ hnaahꜙ hñaahꜗ. 
\p  
\v 20 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Läꜙjëꜙ heˉ naˉ maˉmiˉtenˋ läꜙji̱i̱hˈ maˊ mähnˈ. ¿Heeˉ gaˊ hnøøˈ jmeenˋ? 
\p  
\v 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: 
\p —Cherˊmahꜗ hnoohˉ le̱e̱hꜘ llu̱u̱ꜗ goˉte˜, gwa̱a̱hˉ goˉhnɨɨˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kyahꜗ mahꜗ goˉkwëëhˋ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. Läꜙja̱ˉ baˊ läꜙchaˉ chaˉmiihˉ kyahꜗ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ ñeehˋ mahꜗ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 22 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ heꜘ juuˈ ja̱ˉ, ngaayhꜗ tiˉmeehˉ dsëyꜗ, jëëhꜘ, maˊ chayˉ chaˉmiihˉ kuuˊ.  
\v 23 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ, jwë̱ë̱hˋ laˈ kiyhꜗ he̱yhꜗ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ.  
\v 24 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ gaˊ jwë̱ë̱hˋ laˈ kihꜗ ja̱a̱ˉ camey˜, ngëëꜘ toˉgwaˊ ko̱o̱ˉ hmaˉkuuˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ he̱hꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. 
\p  
\v 25 Maˊ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ hlëëyhꜙ läꜙja̱ˉ, gaꜙtoohˋ jnäähꜗ jëë˜ dsa̱hꜙ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ baˊ lä̱ä̱ꜘ ja̱ˉ? 
\p  
\v 26 Läꜙ maˉjë̱ë̱y˜ ja̱ˉ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Heˉ laˉ, saꜙ läꜙkë̱hˊ dsaˉ jmɨɨˊ jmeeˈ, pero Dio gaꜙläꜙjëꜙ baˊ liyhꜙ jmeeyꜗ. 
\p  
\v 27 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Peeˊ sɨɨyhꜙ: 
\p —Maˉjä̱ꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ. ¿Heeˉ baˊ naˉ hñahꜙ jnäähˈ? 
\p  
\v 28 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ leꜘ hmëëꜘ läꜙjëꜙ goˉte˜, maˊja̱ˉ gyaꜙ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jø̱ø̱hˈ jeeˊ jmeeyˈ hihꜙ. Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ nahˈ hnähꜘ nëˊ gyaꜙto̱ꜘ hmaˉsii˜ mahꜗ llahˈ hnähꜘ taˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙto̱ꜘ nääꜗ dsaˉ Israel.  
\v 29 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉtu̱u̱ˉ dsëꜗ maˉhwë̱ë̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ, maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ, maˉbe̱e̱yꜗ choˈjmiiyˉ, maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ, maˉbe̱e̱yꜗ jo̱o̱yꜘ, maˉbeyꜗ hwaꜗ kiyhꜗ, cherˊmahꜗ gaꜙbeyꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ kwa̱a̱t˜ kinꜙ, hi̱ˉ heꜘ hyohꜙ hñaˉlooꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ heˉ gaꜙjä̱ꜘ kiyhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ laˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ të̱ë̱yhꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ.  
\v 30 Pero jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ yaˉnääꜘ toˉnëˊ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ kë̱ë̱ˉ. Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ yaˉnääꜘ kë̱ë̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ toˉnëˊ. 
\c 20  
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ kya̱a̱hˊ dsaˉjʉʉˊ kya̱a̱yˈ 
\p  
\v 1 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ hi̱ˉ ñeeˊ tiih˜ goˉteˈ naˊhnäähˉ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ kiyhꜗ.  
\v 2 Maˊ gaꜙläꜙeeꜙ kiyhꜗ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ haˉ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ miˉhmaayhˋ kihꜗ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ, gaꜙche̱e̱yꜗ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ kiyhꜗ.  
\v 3 Yaꜙhë̱ë̱yꜗ kaˉlähꜘ ko̱ˉhi̱ˊ ñuˈ taꜙlaꜙ tiih˜, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeˊhmoohˊ hi̱ˉ saꜙ chaˉ taˊ kihˈ.  
\v 4 Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Hnähꜘ kaˉlähꜘ goˉnääꜘ hnähꜘ goˉjmeeˊ taˊ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ kinꜙ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ naˊteeˋ kyahˈ hnähꜘ.” Hiꜙ naˊnääˈ baˊ dsaˉ heꜘ.  
\v 5 Dsaˉjʉʉˊ heꜘ yaꜙhë̱ë̱ꜗ läꜙhmëëꜘ maˊ gaꜙtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ, hiꜙ ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ maˊ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙhëëyꜗ kihꜗ jñahꜘ kaˉlähꜘ hi̱ˉ naˊjmeeꜘ taˊ kiyhˈ.  
\v 6 Maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hñaꜘ, yaꜙhë̱ë̱yꜗ kaˉlähꜘ mahꜗ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ jñahꜘ gaˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ chaˉ taˊ kihˈ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “¿Heˉlaˈ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ jeeˊ laˉ läꜙta̱a̱ˈ jmɨɨˊ mahꜗ saꜙ chaˉ taˊ jmeehˉ hnähꜘ?”  
\v 7 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: “Kihꜗ heˉ saꜙ cha̱a̱ˉ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˉkwëëhꜗ jnäähˈ taˊ, heˉja̱ˉ baˊ naˉ heˉ tøøhˊ jnäähꜗ jeeˊ laˉ.” Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, sɨɨyhꜙ: “Goˉnääꜘ hnähꜘ kaˉlähꜘ, goˉjmeeˊ hnähꜘ taˊ jeeˊ chaahˈ jëhˈ kinꜙ. Miˊhmaahˋ baˊ jnäꜘ naˊteeˋ jñeehˈ hnähꜘ.” 
\p  
\v 8 ʼMaˊ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙjmeeꜘ dsaˉjʉʉˊ madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ maˊ jä̱ä̱ꜙ moz˜, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Teeˋ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˊjmeeꜘ taˊ, mahꜗ miˊhmaahˊ jñeeyˈ naˊteeˋ kihˈ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ. Løøˋ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˊnääˈ kë̱ë̱ˉ goˉte˜ mahꜗ miˉlla̱a̱ˈ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˊnääˈ toˉnëˊ.”  
\v 9 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ jmeeꜗ taˊ, maˉngooꜗ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hñaꜘ, yaꜙnääyꜗ maꜙ ja̱a̱ˉ maꜙ ja̱a̱ˉ gaꜙko̱o̱ˈ jñeeˈ naˊteeˋ kihˈ maꜙ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ.  
\v 10 Ja̱ˉgaˊ gaꜙllaꜙnääꜗ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ toˉnëˊ naˊjmeeꜘ taˊ. Maˊ të̱ë̱yhˈ chaˉgaˊmiihˉ jñeeyˈ maˊ la̱a̱yꜘ. Pero gaꜙhyoyhꜗ ja̱ˉbaˊ kihˈ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ baˊ kaˉlähꜘ.  
\v 11 Maˊ gaꜙko̱o̱yˈ jñeeyˈ gaꜙløøyꜗ chaˉhä̱ä̱y˜ dsaˉjʉʉyˊ,  
\v 12 gaꜙjäyhꜘ: “Hi̱ˉ maˉnaˊnääˈ kë̱ë̱ˉ goˉteˈ, gaꜙjmeeyꜘ taˊ ko̱o̱ˉ hor˜ baˊ, mahꜗ ja̱ˉbaˊ kweeˉ maˉmiˉhmaahˊ kiyhˈ läꜙko̱hꜘ teꜗ heˉ maˉmiˉhmaahˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ maˉjëëꜙ wɨɨꜘ chaˊhyooˉ läꜙta̱a̱ˈ jmɨɨˊ”, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ.  
\v 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉyˊ sɨɨyhꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tiˉchooꜙ juuˈ heꜘ: “Saꜙ chaˉ jmeenꜙ hñaaˉ dsënꜙ kyahꜗ hneˉ omeꜚ. ¿Ja̱ˈ maˉtoohˋ jneˊ juuˈ kweeˉ heˉ miˊhmaahnˋ kyahˈ naˊteeˋ kihˈ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ taˊ?  
\v 14 Ki̱i̱ˈ baˊ hneˉ jñeehˈ mahꜗ gwa̱a̱hˉ kyahꜗ. Jëëhꜘ läꜙnaˉ hyohˉ dsënꜙ maˉkwëëhnꜙ hi̱ˉ maˉhe˜ kë̱ë̱ˉ goˉteˈ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ heˉ maˉkwëëhnꜙ hneˉ.  
\v 15 ¿Cheˊ saꜙ naˉngënˈ jwëꜗ jmeenˋ läꜙ hyohˉ dsënꜙ kya̱a̱hˊ kuuˊ kinꜙ? ¿O cheˊ wɨɨꜘ hohꜘ kihꜗ heˉ jmeenꜙ lluꜗ dsënꜙ?”, gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ heꜘ.  
\v 16 Läꜙja̱ˉ leꜘ, hi̱ˉ yaˉnääꜘ kë̱ë̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ le̱e̱ꜘ toˉnëˊ. Hi̱ˉ yaˉnääꜘ toˉnëˊ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ kë̱ë̱ˉ. Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ naˉteehˊ, pero miihˉ goˉteˈ baˊ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\s1 Ngooꜗ hnëˉ ji̱i̱h˜ jmeeh˜ Jesús juuˈ heˉ ju̱u̱yꜘ 
\r (Mr. 10:32-34; Lc. 18:31-34) 
\p  
\v 17 Maˊ hä̱ä̱ˊ Jesús jwëˈ ngooyꜗ taꜙ Jerusalén, gaꜙtëëyhꜗ ka̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p  
\v 18 —Jëëˋ daˊ hnähꜘ, dsaˊnøøˈ jneˊ taꜙ Jerusalén. Jeeˊ ooꜙ ngëëꜗ dsaˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ jaˊgooˉ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley. Hi̱ˉ heꜘ bä̱ä̱hꜙ jnäꜘ dsooˊ mahꜗ jngëëhꜗ dsaˉ jnäꜘ.  
\v 19 Ja̱ˉgaˊ ngëëyˈ jnäꜘ jaˊgooˉ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu. Mahꜗ miˉkwa̱yhꜗ jnäꜘ, jmiˊba̱a̱yꜗ jnäꜘ, ja̱ˉgaˊ dsaˉtä̱ä̱yˋ jnäꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Pero läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ. 
\s1 Jacobo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙngɨɨyꜘ heˉ gyayꜙ jwooˈ kihꜗ Jesús 
\r (Mr. 10:35-45) 
\p  
\v 20 Ja̱ˉgaˊ jaˈ mëˊ Zebedeo kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ jo̱ˉñʉʉyhꜚ, gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ: 
\p  
\v 21 —¿Heeˉ jwɨɨhˈ jnäꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\p —Hi̱hꜗ läꜙu̱u̱ꜘ chihˉ kya̱a̱nꜙ, jmeeˊ madaꜚ dsaˉta̱a̱yhˋ kooꜘ kyahꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jmeehˈ hihꜙ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kyahꜗ hiꜙ jñahꜘ jwooˈ raˉkë̱hˈ kyahꜗ —gaꜙjähꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 
\p  
\v 22 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, sɨɨyhꜙ: 
\p —Saꜙ ñehˊ hnähꜘ heeˉ naˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ. ¿Cheˊ tä̱ä̱hꜙ hnähꜘ jëëhˈ hnähꜘ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jëënꜚ? ¿Cheˊ läˉbeꜘ hohꜘ hnähꜘ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ dsaˉngëënꜘ? 
\p —Tä̱ä̱ꜙ baˊ jnäähꜗ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p  
\v 23 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Maꜙraꜙ heˉ jëëhˈ baˊ hnähꜘ lliꜘwɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ jëënꜚ, hiꜙ dsaˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ wɨɨꜘ heˉ naꜗ gaˊ dsaˉngëënꜘ. Pero heˉ nahˈ hnähꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ o jwooˈ raˉkë̱hˈ kinꜙ, saꜙ gaꜙtë̱ë̱nꜘ kwanˋ. Heˉ ja̱ˉ hyohꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ baˊ ja̱ˉ. 
\p  
\v 24 Gya̱a̱ꜗ discípulo dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ hi̱ˉ heꜘ, maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ.  
\v 25 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëꜗ Jesús kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Ñehˊ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉtaˊ hi̱ˉ jmeeꜙ hihꜙ kihꜗ dsaˉgooyˈ, ka̱a̱yh˜ läꜙ llaꜙ dsëyꜗ. Dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ ka̱a̱h˜ läꜙ tëˉ dsëyꜗ dsaˉgooyˈ.  
\v 26 Pero jeeˊ kyahˈ hnähꜘ saꜙ chaˉ heˉ kihꜗ jmeehˈ hnähꜘ läꜙja̱ˉ. Hi̱ˉ hnøøꜗ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ gaˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ të̱ë̱ˉ jmeeꜗ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ.  
\v 27 Hi̱ˉ hnøøꜗ ka̱ꜗ nëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ të̱ë̱ˉ jmeeyꜗ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ.  
\v 28 Jëëhꜘ, saꜙ maˉja˜ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ mahꜗ jmeeꜗ dsaˉ taˊheꜗ kiyhꜗ, maˉjan˜ mahꜗ jmeenˋ taˊheꜗ kihꜗ dsaˉ baˊ. Maˉjan˜ mahꜗ kwa̱a̱nꜚ hñiinꜙ ju̱u̱nꜘ, heˉ ja̱ˉ kë̱ë̱ꜗ jmaˉ mahꜗ lä̱ä̱ꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ. 
\s1 Gaꜙmiꜙhlä̱ä̱ꜘ Jesús u̱u̱ꜗ dsaˉtʉʉˊ 
\r (Mr. 10:46-52; Lc. 18:35-43) 
\p  
\v 29 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ jwɨɨˉ Jericó, jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ.  
\v 30 Maˊ tä̱ä̱hˊ u̱u̱ˈ dsaˉtʉʉˊ kooꜘ jwëˈ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnuuyꜘ ngooꜗ Jesús chaˊjwëꜗ ja̱ˉ, gaꜙløøyꜗ hlëëyhꜙ ki̱ˉga̱a̱ˉ, maˊ jäyhꜘ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hneˉ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 
\p  
\v 31 Hiꜙ gaꜙjʉʉhꜗ dsaˉ kiyhꜗ, mahꜗ moꜙsoꜙ maˊ tooyhˈ mɨɨhˊ. Pero dsaˉtʉʉˊ heꜘ chaˉgaˊmiihˉ mɨɨhˊ maˊ tooyh˜: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, saˊju̱ˉ kihꜗ David, waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. 
\p  
\v 32 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús, mahꜗ gaꜙtëëyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —¿Heeˉ hnoohˉ hnähꜘ jmeenˋ kyahˈ hnähꜘ? 
\p  
\v 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, hnøøˉ jnäähˈ läꜙjnäꜘ mɨˈnëˊ jnäähꜗ. 
\p  
\v 34 Gaꜙläꜙñihꜘ dsëꜗ Jesús kiyhꜗ, gaꜙso̱o̱yhꜗ mɨˈnëˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙjnäꜘ mɨˈnëyˊ. Hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús. 
\c 21  
\s1 Gaꜙheꜗ Jesús naˉdsë̱ë̱˜ burr˜ jwɨɨˉ Jerusalén 
\r (Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40; Jn. 12:12-19) 
\p  
\v 1 Ja̱ˉgaˊ të̱ë̱yˈ Jerusalén gaꜙnääyꜗ chʉʉhˊ jwɨɨˉ Betfagé, kooꜘ kihꜗ mohꜘ Olivo. Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ kihꜗ u̱u̱ꜗ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ.  
\v 2 Gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ nøøꜘ taꜙ chaˊnëˊ. Jeeˊ ooꜙ, jnäähꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ burr˜ hyaaˋ hi̱ˉ naˉhñuuhˊ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ. Ja̱ˉ che̱e̱hˋ hnähꜘ mahꜗ yaˊjä̱ä̱hꜙ hnähꜘ kinꜙ.  
\v 3 Cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ, ja̱ˉ jwɨɨhꜘ hnihꜘ: “Jmeeꜙ biiꜗ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ baˊ laˉ, cha̱hꜘ baˊ yaˊjä̱ä̱ˊ jnäähꜗ kaˉlähꜘ”, jwɨɨhˈ hnihꜘ. 
\p  
\v 4 Läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: 
\q1  
\v 5 Chiihˊ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwɨɨˉ Sión: 
\q1 “Jëëˋ daˊ, hi̱i̱ꜚ Rey kya̱a̱hꜗ hnähꜘ jaꜗ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ. 
\q1 Hwa̱a̱yˊ jwërte, naˉdsë̱ë̱y˜ ja̱a̱ˉ burr˜, 
\q1 naˉdsë̱ë̱y˜ jo̱o̱ꜘ burr˜ hyaaˋ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ ka̱˜ løøˈ.” 
\p  
\v 6 Naˊnääˈ baˊ hi̱ˉ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús kiyhꜗ.  
\v 7 Naˊkya̱a̱yꜘ ja̱a̱ˉ burr˜ hyaaˋ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙkyeˉ dsaˉ hmɨɨhˉ kihꜗ kaˊluuˊ burr˜ mähꜗ heꜘ mahꜗ gaꜙwɨɨꜗ Jesús.  
\v 8 Jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙjaꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ hiꜙ jñahꜘ gaꜙhnäꜗ nɨɨhˋ hmaˉ gaꜙjayꜗ chaˊjwëꜗ.  
\v 9 Dsaˉ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ, kya̱a̱hˊ hi̱ˉ gaꜙnääꜗ jä̱ä̱ꜗ maˊ tooyh˜ chaˉmiihˉ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: 
\p —¡Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David! ¡Dio kya̱a̱hˊ hi̱ˉ jaꜗ läꜙhihꜙ kiyhꜗ! ¡Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ hiꜙ jø̱ø̱hˈ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ! 
\p  
\v 10 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheꜗ Jesús Jerusalén, läꜙka̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ gaꜙchiꜗ gaꜙjwa̱a̱ꜗ dsaˉ, maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ baˊ naˉ? 
\p  
\v 11 Mahꜗ maˊ jähꜘ dsaˉ: 
\p —Hi̱ˉ naˉ heꜘ Jesús, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Nazaret hwaꜗ Galilea. 
\s1 Gaꜙhwë̱ë̱ꜗ Jesús dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ hnɨɨꜙ jeeˊ chihˈ gwahꜙ 
\r (Mr. 11:15-19; Lc. 19:45-48; Jn. 2:13-22) 
\p  
\v 12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙllooꜗ Jesús hoˊhneꜚ kihꜗ gwahꜙ jʉʉhꜙ. Gaꜙhëëyꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ llaꜙ hmoohˊ. Gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ naˊmes˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ miˉsɨɨꜗ kuuˊ, hiꜙ gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ jeeˊ nøøꜘ hmoohˊ kihˈ hi̱ˉ maˊ hnëë˜ juuˉ.  
\v 13 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Läꜙlaˉ lleˋ juuˈ kihꜗ Dio: “Hneꜗ kinꜙ läꜙche̱e̱ˉ hneꜗ jeeˊ ngɨɨꜙ dsaˉ kihꜗ Dio.” Pero maˉjmeehˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ tooˉ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ baˊ. 
\p  
\v 14 Jeeˊ maˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhˉ ja̱ˉ, yaꜙnääꜗ dsaˉtʉʉˊ kya̱a̱hˊ dsaˉjluuhˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ.  
\v 15 Pero gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley maˊ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús jeeˊ ja̱ˉ. Hiꜙ gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ kaˉlähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjëëyꜗ tä̱ä̱hˊ chihˉ tooh˜ mɨɨhˊ kooꜘ gwahꜙ ja̱ˉ: 
\p —¡Heˉ baˊ cheˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David! —maˊ jähꜘ chihˉ heꜘ. 
\p  
\v 16 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ sɨɨyhꜙ Jesús: 
\p —¿Cheˊ nuuhˉ, heeˉ naˉ hlëëhꜙ chihˉ tä̱ä̱hˊ naˉ? 
\p —Nuuꜙ baˊ jnäꜘ —gaꜙjähꜘ Jesús—. Hnähꜘ naꜙ cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ ji̱hˊko̱hꜘ jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ: 
\q1 Läꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉpihˈ, läꜙkye̱ˉ hi̱ˉ tʉhꜘ, 
\q1 hneˉ Dio maˉmiˉtë̱ë̱hˈ hnihꜘ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ jʉʉhˉ kyahꜗ. 
\p  
\v 17 Moꜙsoꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ heˈ dsaˉ heꜘ. Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ jwɨɨˉ Jerusalén ja̱ˉ, ngaayhꜗ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ Betania, jeeˊ ja̱ˉ gaꜙjä̱yꜘ. 
\s1 Gaꜙjwäꜗ Jesús dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ chaahˈ higo 
\r (Mr. 11:12-14, 20-26) 
\p  
\v 18 Tiih˜ gaˊ jyohꜘ jmɨɨˊ, ñeeˊ kaˉlähꜘ Jesús taꜙ jwɨɨˉ Jerusalén. Peerꜙ jaꜗ kyo̱yhꜙ jeeˊ hä̱ä̱yˊ jwëꜗ.  
\v 19 Kooꜘ jwëˈ jeeˊ ngooyˈ ja̱ˉ gaꜙjëëyꜗ ko̱o̱ˉ chaahˈ higo. Mahꜗ ngooyꜗ naˊjëëyˉ cheˊ hɨɨꜚ mɨɨˈ. Maˊ gaꜙjëëyꜗ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨɨˈ saꜙ chaˉ hɨɨꜚ, maꜙlaꜙ mooˉ jmahꜗ baˊ chooꜗ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ chaahˈ hmaˉ ja̱ˉ: 
\p —Ji̱hˊko̱hꜘ moꜙsoꜙ hɨɨꜗ mɨɨˈ kyahꜗ hneˉ. 
\p Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙläꜙki̱i̱ꜙ chaahˈ higo ja̱ˉ.  
\v 20 Maˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús, gaꜙjëëˊ dsa̱hꜙ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: 
\p —¿Haˉ läꜙ maˉläˉki̱i̱ꜙ cha̱hꜘ goˉteˈ chaahˈ higo naˉ? 
\p  
\v 21 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ hiꜙ saꜙ jmeehˈ hnähꜘ to̱ꜗ hʉʉˊdsëˉ, ja̱ꜙ maꜙlaꜙ heˉ laˉ leꜘ jmeehˈ hnähꜘ. Leꜘ jwɨɨhˈ hnähꜘ mohꜘ chihꜗ naˉ: “Jñuuhˊ jeeˊ naˉ, jwä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ chaˊjmɨˉñeehꜚ”, hiꜙ läꜙja̱ˉ leꜘ.  
\v 22 Läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ hnähꜘ kihꜗ Dio, cherˊmahꜗ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ, hñahꜙ baˊ hnähꜘ. 
\s1 Heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ baˊ hihꜙ heˉ jmeeꜙ Jesús 
\r (Mr. 11:27-33; Lc. 20:1-8) 
\p  
\v 23 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙllooꜗ Jesús jeeˊ chihˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ gaꜙløøyꜗ miˉtë̱ë̱yꜙ dsaˉ. Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ chaˊnëyˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: 
\p —¿Cheˊ chaˉ jwëˈ kyahꜗ heˉ jmeehˉ läꜙjëꜙ heˉ naˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeehˉ läꜙnaˉ? 
\p  
\v 24 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Ngɨɨnˊ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ kyahꜗ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Je̱e̱hˋ daˊ hnähꜘ kinꜙ jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ jwahnꜚ hi̱ˉ kihꜗ hihꜙ heˉ jmeenꜙ läꜙlaˉ.  
\v 25 ¿Hi̱i̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ dsaˉ jmɨɨˉ, cheˊ Dio o cheˊ dsaˉñʉʉhˉ? 
\p Jeeˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ maˊ llayꜙ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, maˊ jäyhꜘ: 
\p —Cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, hihꜙ kihꜗ Dio baˊ ja̱ˉ, Jesús jähꜙ: “¿Heˉlaˈ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kiyhꜗ gaˉ ja̱ˉ?”  
\v 26 Hiꜙ cherˊmahꜗ gaꜙjähˊ jneˊ, jaꜗ hihꜙ kihꜗ dsaˉ baˊ ja̱ˉ, hɨɨꜗ gooˉ jnänˋ kya̱a̱hˊ dsaˉ, jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ maˊ jmä̱ä̱˜ kwa̱a̱t˜ Jwa̱a̱ꜚ maˊ la̱a̱ˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio —maˊ jähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ. 
\p  
\v 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: 
\p —Saꜙ ñeˊ jnäähꜗ. 
\p Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Niꜙ jnäꜘ saꜙ jmeehnꜚ juuˈ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hihꜙ heˉ jmeenꜙ heˉ laˉ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ u̱u̱ꜗ chihˉñʉʉhˉ 
\p  
\v 28 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ kaˉlähꜘ: 
\p —¿Heeˉ hʉʉˊdsëˉ jmeehˉ hnähꜘ kihꜗ heˉ jwahnꜙ laˉ? Ja̱a̱ˉ dsaˉ maˊ cha̱a̱ˉ u̱u̱ꜗ chihˉ kya̱a̱ꜗ. Gaꜙsɨɨyhꜙ ja̱a̱ˉ chihˉ heꜘ: “Gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, gohˈ naꜗ goˊjmeehˊ taˊ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ kinꜙ.”  
\v 29 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ chihˉ heꜘ sɨɨyhꜙ jmiiyˉ: “Saꜙ hnoonꜗ nɨɨnˋ.” Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ ja̱ˉ, gaꜙläꜙsɨɨꜗ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ mahꜗ ngooyꜗ.  
\v 30 Ja̱ˉgaˊ gaꜙtëëyhꜗ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kiyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ. Jo̱o̱yꜘ heꜘ gaꜙjähꜘ: “Neeꜗ tääˋ, nɨɨˋ baˊ jnäꜘ.” Mahꜗ saꜙ ñeeyˊ.  
\v 31 ¿Hi̱i̱ˉ ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ gaꜙjmeeꜘ läꜙ hnøøꜗ jmiiyˉ? 
\p Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: 
\p —Hi̱ˉ toˉnëˊ baˊ. 
\p Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ kya̱a̱hˊ hyaaˋ hi̱ˉ gaꜙnääˊ kya̱a̱hˊ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ, dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ jä̱ä̱ꜗ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hnähꜘ.  
\v 32 Jëëhꜘ jaꜗ Jwa̱a̱ꜚ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, maˊ miˉjnääyꜙ haˉ läꜙ maˊ goˊta̱a̱hˊ hnähꜘ kya̱a̱hˊ heˉ lluꜗ mahꜗ saꜙ gaꜙläꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. Pero dsaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ kya̱a̱hˊ hyaaˋ hlë̱ë̱hˈ heꜘ gaꜙläꜙhe̱e̱yꜘ kiyhꜗ. Maꜙkeꜙ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ gaꜙläꜙhe̱e̱ꜘ dsaˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ, pero niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ hohꜘ hnähꜘ miihˉ mahꜗ maˊ läꜙhe̱e̱hꜘ hnähꜘ kiyhꜗ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhøøꜘ taˊ kihˈ jñahꜘ 
\r (Mr. 12:1-12; Lc. 20:9-19) 
\p  
\v 33 ʼNʉʉˉ daˊ hnähꜘ jyohꜘ juuˈ naˉhmääˊ. Maˊ cha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ꜗ ko̱o̱ˉ nääꜗ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ. Gaꜙjneyꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ, gaꜙmiꜙlluyꜗ jeeˊ maˊ hwëëyˈ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ ja̱ˉ. Gaꜙchiyhꜘ ko̱o̱ˉ naˊhyahˉ heˉ ñiiꜘ jeeˊ gaꜙwɨɨꜗ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ gaꜙhøøꜘ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ. Maˊ gaꜙlaꜗ heˉ ja̱ˉ, gaꜙtooyhˉ gooˉ dsaˉ heˉ høøyꜗ maꜙ to̱ꜗdsaahˋ. Ja̱ˉgaˊ yaꜙhë̱ë̱yꜗ ngooyꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ.  
\v 34 Maˊ gaꜙllooꜗ ji̱i̱ˉ kihꜗ mɨˈjëhꜗ ja̱ˉ, gaꜙche̱e̱yꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ høøꜙ taˊ kiyhˈ mahꜗ maˊ ko̱o̱yꜙ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ.  
\v 35 Maˊ gaꜙllaꜙnääꜗ moz˜ heꜘ jeeˊ naˉjnääˊ chaahˈ wɨ̱ɨ̱ˉ jëhˈ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ, dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ høøꜙ heꜘ gaꜙjneyꜘ jwëˈ kihꜗ moz˜ heꜘ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱yꜗ, jñahꜘ gaꜙjngëëyhꜗ goˉte˜, hi̱ˉ jñahꜘ ko̱ˉlla̱a̱ˊ gaꜙteyꜗ ku̱u̱ˊ kihˈ.  
\v 36 Gaꜙche̱e̱yꜗ läꜙhmëëꜘ jñahꜘ gaˊ moz˜, jwë̱ë̱ꜘ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hi̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ toˉnëˊ. Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ.  
\v 37 Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙche̱e̱yꜗ jo̱o̱yꜘ. Maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ: “Goꜚ jmeeˈ gaˊ dsaˉ ooꜙ heˈ kihꜗ chihˉ kya̱a̱nꜙ laˉ”.  
\v 38 Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ høøꜙ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, jaꜗ chihˉ heꜘ, gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙllayꜘ juuˈ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ: “Hi̱ˉ ooꜙ naˉ, hi̱ˉ jä̱ꜗ kya̱a̱hˊ taˊ jnänˋ. Waˊ jngëëhˊ jnihꜘ mahꜗ jä̱nˊ kya̱a̱hˊ he̱e̱yꜚ heˉ maˊ të̱ë̱yˉ.”  
\v 39 Heˉja̱ˉ gaꜙsa̱a̱hꜗ dsihꜘ. Gaꜙlle̱e̱yˉ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ maˊ naˉjnääˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjngëëhꜗ dsihꜘ.  
\v 40 Waˊraˉ gaꜙllooꜗ dsaˉjʉʉˊ chaahˈ jëhˈ ja̱ˉ, ¿heeˉ baˊ jmeeyˈ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ heꜘ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 41 Mahꜗ gaꜙje̱e̱yhˉ kihꜗ Jesús: 
\p —Saꜙ läꜙñihꜘ dsëꜗ jngëëyhˈ dsaˉ hi̱ˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, mahꜗ tooyhꜙ gooˉ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ taˊ kiyhˈ. Hi̱ˉ heꜘ baˊ ngëëˈ mɨˈjëhꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ ji̱i̱ˉ heˉ chooyhꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. 
\p  
\v 42 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: 
\p —¿Cheˊ ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ juuˈ kihꜗ Dio jeeˊ naˉsɨɨˉ läꜙlaˉ?: 
\q1 Ja̱ˉbaˊ ku̱u̱ˊ heˉ saꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ tëꜙhyahꜙ, 
\q1 heˉja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ läꜙko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ kyeˉ dsaˉ toˉnëˊ kihˈ ko̱o̱ˉ hneꜗ jʉʉhˉ. 
\q1 Dio baˊ heꜘ hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙja̱ˉ, 
\q1 heˉja̱ˉ dsa̱a̱˜ dsëˉ jneˊ, gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 43 ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, jñuhꜗ Dio taˊ heˉ maˉnaˉhña̱a̱hˊ hnähꜘ jmeehˈ mahꜗ tooyhꜙ gooˉ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊ läꜙlleˋ kihˈ.  
\v 44 Hi̱ˉ tä̱hꜙ nëˊ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ, hi̱ˉ heꜘ chʉˉjøøꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙtohꜘ ku̱u̱ˊ ja̱ˉ nëˊ kihˈ dsaꜙ, jle̱e̱yhꜘ goˉte˜. 
\p  
\v 45 Läꜙ maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ läꜙ dsoo˜ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús, läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo gaꜙta̱hꜘ dsëyꜗ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kiyhꜗ kya̱a̱hˊ juuˈ naˉhmääˊ ja̱ˉ.  
\v 46 Maˊ hnoohˉ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ sa̱a̱yhˈ Jesús. Pero maˊ goyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ, jëëhꜘ maˊ jmä̱ä̱˜ dsaˉ kwa̱a̱t˜ Jesús la̱a̱yꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio. 
\c 22  
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ jmɨɨˊ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ 
\r (Lc. 14:15-24) 
\p  
\v 1 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙhlëëhꜘ Jesús juuˈ naˉhmääˊ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p  
\v 2 —Heˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ rey hi̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ maˊ gaꜙje̱e̱ꜘ gooˉ chihˉ kya̱a̱yꜗ.  
\v 3 Gaꜙche̱e̱yꜗ moz˜ mahꜗ dsaˉtëëyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˉlaꜚ juuˈ yaˉnääꜘ jmɨɨˊ kihˈ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ. Pero niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ heꜘ saꜙ gaꜙhiiꜗ maˊ yaˉnääꜘ.  
\v 4 Gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜ gaꜙche̱e̱yꜗ jñahꜘ gaˊ moz˜ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Chiihˊ hi̱ˉ maˉnaˉlaꜚ juuˈ yaˉnääꜘ, maˉnaˉlaꜚ baˊ maˈ heˉ kuyhꜙ. Maˉjmeenꜗ madaꜚ maˉjngëëhꜙ dsaˉ kyaˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ gaˊ jahꜘ hi̱ˉ gaꜙmiꜙgya̱nˈ. Yaˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ, jeeˊ leꜘ jmɨɨˊ kihˈ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ, jëëhꜘ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ maˉnaˊlluˋ.”  
\v 5 Pero dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉteehˊ heꜘ saꜙ gaꜙjmeeꜘ heˈ. Gaꜙnääyꜗ jeeˊ jyohꜘ baˊ. Ja̱a̱ˉ heꜘ ñeeˊ naˊjëëˉ hwaꜗ kihꜗ. Jñahꜘ heꜘ ñeeˊ jeeˊ nøøꜘ hmoohˊ kiyhˈ.  
\v 6 Hi̱ˉ jñahꜘ heꜘ gaꜙsa̱a̱yhꜗ moz˜ kya̱a̱ꜗ rey, gaꜙjmeeyhꜙ mahꜗ gaꜙjngëëyhꜗ.  
\v 7 Läꜙ maˊ gaꜙlloohꜗ juuˈ kihꜗ rey, gaꜙläꜙlle̱e̱yꜘ jwërte. Gaꜙche̱e̱yꜗ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ mahꜗ gaꜙmiꜙlla̱a̱yˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjë̱yꜘ goˉte˜ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ hi̱ˉ heꜘ.  
\v 8 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ moz˜ kya̱a̱yꜗ: “Gaꜙläꜙjëꜙ baˊ maˉnaˊlluˋ kihˈ jmɨɨˊ, pero läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˉteehˊ heꜘ moꜙsoꜙ he̱hꜗ yaˉnääyꜘ jeeˊ laˉ.  
\v 9 Naꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ. Läꜙ ja̱hꜘ hi̱ˉ je̱e̱hꜙ hnähꜘ teehˈ mahꜗ yaˉnääyꜘ jeeˊ jmɨɨˊ laˉ.”  
\v 10 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ moz˜ heꜘ läꜙka̱a̱ˉ chaˊjwëꜗ mahꜗ gaꜙjø̱ø̱yhˉ läꜙ ja̱hꜘ miihˉ hi̱ˉ gaꜙjnä̱ä̱yhꜙ baˊ, hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ, läꜙjwëꜘ jeeˊ gaꜙka̱hˈ gaꜙläꜙka̱a̱ˉ chaˊnehꜙ jeeˊ tëˉ jmɨɨˊ. 
\p  
\v 11 ʼMaˊ gaꜙheꜗ rey jeeˊ tä̱ä̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉteehˊ heꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ maˊ kye̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ laꜗ kihꜗ jmɨɨˊ ja̱ˉ.  
\v 12 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: “Omeꜚ, ¿haˉ läꜙ maˉheh˜ jeeˊ laˉ mahꜗ saꜙ kye̱hˊ hmɨɨhˉ heˉ laꜗ kihꜗ jmɨɨˊ laˉ?” Pero dsaˉ heꜘ, gaꜙgyayˉ tiˊsɨ̱hꜘ baˊ.  
\v 13 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjmeeꜘ rey madaꜚ kihꜗ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ chaˊnehꜙ ja̱ˉ: “Hñʉʉꜘ hnähꜘ gooˉ tɨɨyˊ mahꜗ jwä̱ä̱ꜙ hnähꜘ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ.”  
\v 14 Jëëhꜘ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ naˉteehˊ, pero miihˉ goˉteˈ baˊ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ. 
\s1 Kwa̱a̱t˜ kihꜗ kuˊsɨhˉ 
\r (Mr. 12:13-17; Lc. 20:20-26) 
\p  
\v 15 Ja̱ˉgaˊ gaꜙnääˋ dsaˉ fariseo mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ. Läꜙ ta̱a̱ˊ gaˊ gaꜙjmeeyꜘ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ ka̱a̱hˈ juuˈ kihꜗ Jesús.  
\v 16 Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ kya̱a̱ꜗ Herode mahꜗ naˊhlëëyhˊ kya̱a̱hˊ Jesús, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Taˉjwohꜗ, ñeˊ baˊ jnäähꜗ, hneˉ hlëëhˊ juˈdsooꜘ jmahꜗ baˊ, kya̱a̱hˊ juˈdsooꜘ baˊ miˉtë̱ë̱hˈ dsaˉ haˉ läꜙ laꜗ jwëꜘ kihꜗ Dio. Hiꜙ saꜙ ga̱hꜗ kya̱a̱hˊ niꜙ ja̱a̱ˉ, jëëhꜘ saꜙ kye̱hˊ kwa̱a̱t˜ haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ dsaˉ.  
\v 17 Chiihˊ daˊ jnäähꜗ ja̱ˉ, haˉ läꜙ la̱a̱hꜘ hneˉ: ¿Cheˊ lluˈ heˉ miˊhmaahˊ jneˊ kuˊsɨhˉ kihꜗ dsaˉtaˊ César o saꜙ lluꜗ? 
\p  
\v 18 Pero Jesús kyʉʉyh˜ baˊ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ heˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Heˉ baˊ cheˉ taˉju̱u̱hˈ hnähꜘ. ¿Heˉlaˈ ka̱hˉ hnähꜘ dsënꜙ?  
\v 19 Heehˋ daˊ jnäꜘ haˉ läꜙ laꜗ kuuˊ heˉ kwahˉ hnähꜘ kihꜗ kuˊsɨhˉ. 
\p Mahꜗ gaꜙheeyhꜗ ko̱o̱ˉ kuuˊ.  
\v 20 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ he̱e̱hꜚ to̱o̱ꜙ laˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ jmɨɨˉ naˉsɨɨˉ laˉ? 
\p  
\v 21 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ: 
\p —Kihꜗ César baˊ naˉ. 
\p Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ kaˉlähꜘ: 
\p —Heˉ laꜗ kihꜗ César, kwëëhˋ baˊ César. Heˉ laꜗ kihꜗ Dio, kwëëhˋ baˊ Dio. 
\p  
\v 22 Maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. Moꜙsoꜙ gaꜙjmä̱ä̱yꜗ heˈ Jesús, gaꜙnääˋ bihꜗ kiyhꜗ. 
\s1 Gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ juuˈ haˉ läꜙ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ 
\r (Mr. 12:18-27; Lc. 20:27-40) 
\p  
\v 23 Ja̱ˉbaˊ jmɨɨˊ ja̱ˉ naˊnääˈ dsaˉ saduceo naˊjë̱ë̱yˉ Jesús. Dsaˉ heꜘ naˉ, saꜙ maˊ he̱e̱yꜘ heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p  
\v 24 —Taˉjwohꜗ, gaꜙsɨɨꜘ Moisé jnänˋ kya̱a̱hˊ juuˈ laˉ. Waˊraˉ gaꜙju̱u̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘ, dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ hlɨɨꜘ heꜘ, lleˋ kihˈ tëëyꜙ dsaˉmëꜘ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ jo̱o̱ꜘsɨɨyhˊ hi̱ˉ le̱e̱ꜘ kwa̱a̱t˜ kya̱a̱ꜗ hlɨɨꜘ ø̱ø̱yhꜚ.  
\v 25 Gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jeeˊ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ gye̱e̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ja̱a̱ˉ baˊ choꜗjmiiyˉ. Hi̱ˉ toˉnëˊ heꜘ gaꜙka̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙju̱u̱yꜗ. Saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱ꜙ jo̱o̱yꜘ heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ꜘ mëyˊ kya̱a̱hˊ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱yhꜚ.  
\v 26 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ kihꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ, hiꜙ kihꜗ jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ kaˉlähꜘ, läꜙji̱i̱hˈ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaꜙju̱u̱ꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ.  
\v 27 Jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ goˉte˜ gaꜙju̱u̱ꜗ hñiiꜘ dsaˉmëꜘ kaˉlähꜘ.  
\v 28 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ ja̱ˉ, ¿hi̱i̱ˉ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ le̱e̱ꜘ kya̱a̱ꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ? Jëëhꜘ, gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ gye̱e̱ꜗ baˊ gaꜙläꜙkya̱a̱yhˋ —gaꜙjähꜘ dsaˉ saduceo sɨɨyhꜙ Jesús. 
\p  
\v 29 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Naˉhe̱e̱ꜚ hohꜘ baˊ hnähꜘ naˉ, jëëhꜘ, saꜙ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, niꜙ saꜙ kyu̱u̱h˜ hnähꜘ haˉ läꜙ laꜗ beꜘ kiyhꜗ.  
\v 30 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ läꜙji̱i̱hˊ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ dsaˉñʉʉhˉ moꜙsoꜙ je̱e̱ꜗ gooˉ. Maˊja̱ˉ le̱e̱yꜘ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ ángele hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ.  
\v 31 Pero heˉ läꜙji̱i̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Dio hnähꜘ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ:  
\v 32 “Jnäꜘ la̱a̱nꜗ Dio kya̱a̱ꜗ Abraham, Dio kya̱a̱ꜗ Isaac, Dio kya̱a̱ꜗ Jacob”, gaꜙjähꜘ Dio sɨɨyhꜙ Moisé. Heˉ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ, saꜙ naˉju̱u̱ˊ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ heꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ Dio jnänˋ la̱a̱yꜗ Dio kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊji̱i̱hꜙ baˊ. 
\p  
\v 33 Läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉ juuˈ laˉ, gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ haˉ läꜙ laꜗ nʉʉhꜚ heˉ maˊ kwaꜙ Jesús. 
\s1 Nʉʉhꜚ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ 
\r (Mr. 12:28-34) 
\p  
\v 34 Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo gaꜙjneꜘ Jesús hooˊ dsaˉ saduceo, heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ.  
\v 35 Läꜙja̱ˉ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ kyʉʉh˜ lluꜗ ley gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús mahꜗ maˊ ka̱yˈ dsëyꜗ: 
\p  
\v 36 —Taˉjwohꜗ, ¿heeˉ ko̱o̱ˉ jeeˊ läꜙjëꜙ heˉ lleˋ nëˊ ley kye̱e̱ꜘ gaˊ miihˉ? 
\p  
\v 37 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Waˊ hnaahꜙ Dio kya̱a̱hꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉhohꜘ, kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ hʉʉˊdsëˉ kyahꜗ.  
\v 38 Heˉ laˉ baˊ nʉʉhꜚ heˉ laꜗ toˉnëˊ kihˈ jeeˊ läꜙjëꜙ. Saꜙ chaˉ gaˊ heˉ kye̱e̱ꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ laˉ.  
\v 39 Hiꜙ chaˉ gaˊ jyohꜘ heˉ je̱e̱hˈ kweeˉ kya̱a̱hˊ heˉ laˉ. Waˊ hnaahꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ läꜙko̱hꜘ hnaahꜙ hñaahꜗ.  
\v 40 Kihꜗ läꜙto̱ꜘ nʉʉhꜚ laˉ gaꜙhwëëˉ läꜙjëꜙ ley kya̱a̱hˊ heˉ gaꜙhlëëhꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. 
\s1 Hi̱ˉ kihꜗ jaꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo 
\r (Mr. 12:35-37; Lc. 20:41-44) 
\p  
\v 41 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tä̱ä̱hˊ fariseo ko̱ˉjø̱hꜘ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙngɨɨꜘ Jesús juuˈ kiyhꜗ: 
\p  
\v 42 —¿Heeˉ hʉʉˊdsëˉ jmeehˉ hnähꜘ kihꜗ Cristo? ¿Hi̱i̱ˉ kihꜗ saˊju̱ˉ la̱a̱yꜗ? —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p —Saˊju̱ˉ kihꜗ David baˊ heꜘ —gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ. 
\p  
\v 43 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Haˉ läꜙja̱ˉ David hi̱ˉ maˊ jøøꜙ Jmɨˉlleꜘ kihꜗ, maˊ tëëyh˜ “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ?”, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙlaˉ: 
\q1  
\v 44 Gaꜙjähꜘ Dio gaꜙsɨɨyhꜙ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ: 
\q1 “Naꜘ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ laˉ, 
\q1 läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ lla̱a̱nꜚ hʉʉˊ tɨɨhˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ.” 
\m  
\v 45 ¿Haˉ läꜙja̱ˉ la̱a̱ꜗ Cristo saˊju̱ˉ kihꜗ David gaˉ ja̱ˉ, cherˊmahꜗ hñiiꜘ David gaꜙjähꜘ kihꜗ Cristo: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”? 
\p  
\v 46 Niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ gaꜙlɨhꜗ maˊ je̱e̱hꜙ juuˈ kiyhꜗ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ gaꜙtu̱u̱ˉ dsëyꜗ maˊ ngɨɨyˈ jyohꜘ gaˊ juuꜗ kihꜗ Jesús. 
\c 23  
\s1 Saꜙ gaꜙtoohˉ Jesús taˊ kihˈ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo 
\r (Mr. 12:38-40; Lc. 11:37-54; 20:45-47) 
\p  
\v 1 Kweeˉ baˊ gaꜙhlë̱ë̱hꜗ Jesús jnäähˈ kya̱a̱hˊ dsaˉ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p  
\v 2 —Läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo gaꜙko̱o̱yˈ nëˊ kihˈ Moisé.  
\v 3 Ja̱ˉ jmeehˉ hnähꜘ läꜙjëꜙ heˉ jäyhꜘ, hiꜙ ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ kaˉlähꜘ. Pero taꜙ jmeeˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jmeeyꜙ. Jëëhꜘ, ko̱o̱ˉ hlëëhꜙ bihꜗ mahꜗ saꜙ jmeeyꜙ.  
\v 4 Kya̱a̱yˉ dsaˉ løøˈ hiiˉ heˉ saꜙ läꜙkë̱hˊ dsaˉ jmɨɨˊ ka̱ˈ, pero hñiiyꜘ niꜙ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ saꜙ kwayꜗ beꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ mɨˈchaˊgooyˉ gaˊ kwayꜙ beꜘ.  
\v 5 Läꜙjëꜙ heˉ jmeeyꜗ ja̱ˉ, jmeeyꜙ haˉ läꜙ jeeˊ jëëˈ dsaˉ kiyhꜗ. Tɨh˜ dsëyꜗ naˉgyo̱hꜘ chaˊkyeyˈ kya̱a̱hˊ luˊkyooyꜘ jwɨˊ saˊhmɨɨhˉ huꜘ heˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio. Chaˊhooˊ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ jmeeyꜙ kyooˉ saˊhlohꜗ.  
\v 6 Tɨh˜ dsëyꜗ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ laˈ lluꜗ gaˊ miihˉ jeeˊ kuhˉ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmɨɨˊ, läꜙja̱ˉ jmeeyꜙ kaˉlähꜘ nehꜙ gwahꜙ.  
\v 7 Tɨh˜ dsëyꜗ jmeeꜗ dsaˉ Dio kiyhꜗ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ, mahꜗ tëëhꜗ dsihꜘ taˉjwohꜗ.  
\v 8 Pero hnähꜘ, taꜙ he̱e̱hˋ hnähꜘ heˉ tëëhꜗ dsaˉ hnähꜘ taˉjwohꜗ, jëëhꜘ ja̱a̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Hiꜙ ko̱o̱ˉ baˊ la̱a̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ.  
\v 9 Taꜙ tëëhꜙ hnähꜘ Tääˋ niꜙ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nëˊ hwaˈ laˉ, jëëhꜘ ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Tääˋ jnänˋ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ.  
\v 10 Taꜙ kwaˉ hnähꜘ jwëˈ heˉ tëëhꜗ dsaˉ hnähꜘ taˉjwohꜗ, jëëhꜘ ja̱a̱ˉ baˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ Cristo.  
\v 11 Hi̱ˉ jø̱ø̱hˈ gaˊ kyahˈ hnähꜘ, waˊ jmeeyꜘ taˊheꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ.  
\v 12 Jëëhꜘ, hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ jø̱ø̱hˈ, hi̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ taꜙ hwaꜗ goˉte˜. Hi̱ˉ jmä̱ä̱˜ hñiiꜘ hwa̱a̱ˊ, hi̱ˉ heꜘ baˊ le̱e̱ꜘ jø̱ø̱hˈ. 
\p  
\v 13 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo. Hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Jnehˉ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ dsaˉ mahꜗ saꜙ dsaˉta̱a̱yhˋ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ. Niꜙ hnähꜘ saꜙ dsaˉta̱a̱hˋ hnähꜘ niꜙ saꜙ kwahˈ hnähꜘ jwëˈ dsaˉta̱a̱hˋ jñahꜘ hi̱ˉ hnøøꜗ.  
\v 14 Jwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo. Hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Jñuuhˊ hnähꜘ hneꜗ kihꜗ dsaˉmëꜘ hnɨɨꜘ. Mahꜗ ko̱ˉta̱a̱ˊ gaˊ jmeehˉ hnähꜘ hlëëhˊ hnähꜘ kiˉwëëꜘ kya̱a̱hˊ Dio. Kihꜗ heˉ naˉ naˉ che̱e̱ꜗ Dio chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ nëˊ kyahˈ hnähꜘ. 
\p  
\v 15 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo. Hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Gaꜙnäähˊ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ nëˊ jmɨˉñeehꜚ läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ hnoohꜘ hnähꜘ haˉ läꜙ jeeˊ le̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Waˊraˉ gaꜙlë̱ë̱hꜙ hnähꜘ, jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hlë̱ë̱yhˈ chaˉgaˊmiihˉ mahꜗ dsaˉnääyꜗ chaˊjeˉ to̱ꜗ ju̱hꜙ gaˊ läꜙko̱hꜘ gaˊ hnähꜘ. 
\p  
\v 16 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ, hnoohˉ hnähꜘ ka̱hˈ hnähꜘ nëˊ kihˈ dsaꜙ, pero hi̱ˉ tʉʉˊ baˊ hnähꜘ. Mahꜗ jwahꜘ hnähꜘ: “Hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ gwahꜙ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ juuˈ kiyhꜗ. Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kya̱a̱hˊ kuˊnøøꜚ kihꜗ gwahꜙ, heˉ ja̱ˉ baˊ laˈ biiꜗ miˉteyꜗ, jwahꜘ hnähꜘ.”  
\v 17 Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hnähꜘ dsaˉtʉʉˊ. ¿Cheˊ kye̱e̱ꜘ gaˊ kuˊnøøꜚ läꜙko̱hꜘ gaˊ gwahꜙ heˉ miˉjø̱ø̱ꜗ kuˊnøøꜚ?  
\v 18 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jwahꜘ hnähꜘ: “Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ naˊhyooꜘ, saꜙ jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ juuˈ kiyhꜗ. Pero cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ heˉ täähˊ nëˊ naˊhyooꜘ, jmeeꜙ biiꜗ miˉteyꜗ.”  
\v 19 ¡Heˉ baˊ cheˉ ta̱a̱hˉ hnähꜘ dsaˉtʉʉˊ! ¿Cheˊ kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ hlaˉ nëˊ naˊhyooꜘ, läꜙko̱hꜘ gaˊ naˊhyooꜘ heˉ miˉjø̱ø̱ꜗ heˉ hlaˉ nëˊ kihˈ?  
\v 20 Hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ naˊhyooꜘ, kihꜗ naˊhyooꜘ baˊ ja̱ˉ tä̱ä̱yˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ heˉ hlaˉ nëˊ kihˈ ja̱ˉ.  
\v 21 Hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ gwahꜙ, kihꜗ gwahꜙ baˊ ja̱ˉ tä̱ä̱yˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ Dio hi̱ˉ gyaꜗ nehꜙ gwahꜙ ja̱ˉ.  
\v 22 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, hi̱ˉ tä̱ä̱ˉ hñiiꜘ kihꜗ gyʉʉhˈ yaꜙjwɨɨꜗ, jeeˊ gyaˈ Dio baˊ ja̱ˉ tä̱ä̱yˉ hiꜙ läꜙkye̱ˉ kihꜗ hñiiꜘ Dio kaˉlähꜘ. 
\p  
\v 23 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Kwëëhꜘ baˊ hnähꜘ Dio miihˉ läꜙko̱o̱ˉ jähꜘ ley, läꜙ laꜗ läꜙjëꜙ oˉmeeˊ kihˈ ñeꜗ, anís, mɨɨˈ kiˉmaꜗ. Pero saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ heˉ kye̱e̱ꜘ gaˊ kihˈ ley. Saꜙ jmeehˉ hnähꜘ heˉ lluꜗ jmahꜗ, saꜙ dsaˉläˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ dsaˉ, niꜙ saꜙ miˉtehˋ hnähꜘ juuˈ kyahꜗ hnähꜘ. Heˉ laˉ baˊ ja̱ˉ jmeeꜙ biiꜗ jmeehˈ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ heˉ kwahˉ hnähꜘ naˉ.  
\v 24 Hnähꜘ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ, hi̱ˉ tʉʉˊ baˊ hnähꜘ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ jmɨɨˉ heˉ tä̱ä̱hˊ luˉ mahꜗ saꜙ ngëëy˜ jmɨɨˉ heˉ tä̱ä̱hˊ jahꜘ ka̱a̱hˊ. 
\p  
\v 25 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ gyih˜ maꜙlaꜙ taꜙ kaˊluuˊ kyahˊwɨ̱ɨ̱ꜘ. Jëëhꜘ kwëëhꜘ baˊ hnähꜘ Dio miihˉ heˉ laꜗ he̱e̱yꜚ mahꜗ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ naˉka̱hˈ baˊ hʉʉˊdsëˉ hɨ̱ɨ̱ˉ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ jmahꜗ.  
\v 26 Hnähꜘ fariseo hi̱ˉ tʉʉˊ. Gyihꜙ daˊ hnähꜘ toˉnëˊ taꜙ nehꜙ kyahˊwɨ̱ɨ̱ꜘ, mahꜗ läꜙja̱ˉ jä̱ꜗ naˉjngɨɨˈ taꜙ kaˊluuˊ kaˉlähꜘ. 
\p  
\v 27 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. La̱a̱hꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ heˉ naˉsu̱˜ he̱e̱ˉ tøøˉ. Taꜙ nëˊ kihˈ jnäꜘ naˊhñaahꜗ, pero taꜙ nehꜙ naˉka̱hˈ mooˊ hlɨɨꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ nëëˈ heˉ sohꜘ. (Véase: Nu. 19:16)  
\v 28 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ, maꜙraꜙ heˉ dsooꜘ goˉte˜, taꜙ nëˊ jmä̱ä̱hꜙ hnähꜘ hñaahꜗ llu̱u̱ꜗ mahꜗ jëëꜗ dsaˉ. Pero taꜙ nehꜙ tuhˉhohꜘ hnähꜘ naˉka̱hˈ juuˈ taˉjuuˈ kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ hlɨɨhˈ. 
\p  
\v 29 ʼJwɨɨ˜ baˊ hnähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ fariseo, hnähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ. Jmeehˉ hnähꜘ hneꜗ nëˊ toˉhø̱ø̱ˉ jeeˊ naˉha̱a̱ˈ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio. Hiꜙ jmeehˉ hnähꜘ naˊhñaahꜗ nëˊ naˊhyahˉ jeeˊ naˉha̱a̱ˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ.  
\v 30 Jwahꜘ hnähꜘ, waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˊ cha̱a̱ˉ jneˊ ji̱i̱ˉ kihꜗ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ saꜙ maˊ kwanˊ beꜘ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio.  
\v 31 Heˉ hlëëhˊ hnähꜘ läꜙnaˉ, miˉjnääˈ hnähꜘ hñaahꜗ heˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ saˊju̱ˉ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio.  
\v 32 Heˉja̱ˉ naꜗ, ja̱ˉ miˉhñaaˈ hnähꜘ taˊ kyahˈ hnähꜘ, jeeˊ hiiꜘ nëˊ taˊ kihˈ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ. 
\p  
\v 33 ʼHeˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hnähꜘ. Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jëëˋ, jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. Haˉ baˊ läꜙja̱ˉ, lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ chaˊjeˉ heˉ naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ.  
\v 34 Heˉja̱ˉ che̱e̱nꜚ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hi̱ˉ ngëëꜗ juuˈ kinꜙ kihꜗ dsaꜙ, che̱e̱nꜚ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜, hiꜙ che̱e̱nꜚ taˉjwohꜗ kya̱a̱nꜙ kaˉlähꜘ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ heꜘ jngëëhˈ hnähꜘ mahꜗ jñahꜘ tä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, hiꜙ jñahꜘ jmiˊba̱a̱hˈ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ mähˉ kyahꜗ hnähꜘ. Hiꜙ goˊcha̱a̱hꜙ hnähꜘ jeeˊ tä̱ä̱yhˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ mahꜗ jmeehˊ hnihꜘ.  
\v 35 Läꜙja̱ˉ, naˉbä̱ä̱hˋ hnähꜘ jmaˉ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ ä̱ä̱ˉ dsooˊ heˉ gaꜙtu̱u̱ˉ hwaꜗ laˉ, heˉ gaꜙløøꜗ kihꜗ Abel hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ, läꜙji̱i̱hˈ kihꜗ Zacaría jo̱o̱ꜘ Berequía hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ dsaˉ taꜙ kaˊhneꜚ kihꜗ gwahꜙ kooꜘ naˊhyooꜘ.  
\v 36 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, kihꜗ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, jäꜙ dsoˊjwɨɨꜘ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ. 
\s1 Meehˉ dsëꜗ Jesús kihꜗ jwɨɨˉ Jerusalén 
\r (Lc. 13:34-35) 
\p  
\v 37 ʼHnähꜘ dsaˉ cha̱a̱ˉ Jerusalén, hnähꜘ hi̱ˉ jngëëhꜙ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ tehꜘ hnähꜘ ku̱u̱ˊ kihˈ hi̱ˉ che̱e̱ꜙ Dio, johꜘ ji̱i̱h˜ saꜙ maˊ hnoonˈ maˊ jø̱ø̱hnˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ jø̱ø̱hˉ chaahˊ hyaaˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ chaahˊ kya̱a̱ˈ ta̱a̱yhˉ nehꜙ saˊkyooyꜘ, pero saꜙ gaꜙhiihꜘ hnähꜘ.  
\v 38 Kihꜗ heˉja̱ˉ, jä̱ꜗ taꜙjmahꜗ baˊ hneˈ kyahꜗ hnähꜘ.  
\v 39 Jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, naꜗ taꜙ chaˊnëˊ moꜙsoꜙ jë̱ë̱hˈ gaˊ jnäꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ maˉjähˊ hnähꜘ: “Naˉjä̱ä̱ꜚ hi̱ˉ jaꜗ kya̱a̱hˊ hihꜙ kihꜗ Dio.” 
\c 24  
\s1 Lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ hlaˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ 
\r (Mr. 13:1-2; Lc. 21:5-6) 
\p  
\v 1 Yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús gwahꜙ ngaayhꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: 
\p —Jëëˋ daˊ haˉ ko̱hꜘ naˊhñaahꜗ saꜙ laꜗ gwahꜙ jnänˋ. 
\p  
\v 2 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Läꜙjëꜙ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ naˉ, maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ naˉ, saꜙ jä̱ꜗ nëˊ kihˈ ø̱ø̱hꜚ, läꜙjëꜙ baˊ saˊhlaꜗ. 
\s1 Jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ, johꜘ nëëˈ saꜙ jmeeꜗ lii˜ 
\r (Mr. 13:3-23; Lc. 21:7-24; 17:22-24) 
\p  
\v 3 Jeeˊ maˊ gyayˈ nëˊ mohꜘ Olivo, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kiyhꜗ mahꜗ naˊllaˊ jnäähꜗ juuˈ kya̱a̱yhˊ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ. 
\p —Chiihˊ jnäähꜗ lɨhꜘ leꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjähˊ, heeˉ lii˜ jmeeꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ ñehꜚ hiꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ —gaꜙchiihˊ jnäähꜗ Jesús. 
\p  
\v 4 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: 
\p —Hnøøꜗ le̱e̱hꜚ hnähꜘ mahꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ hi̱ˉ miˉga̱a̱ꜙ hnähꜘ.  
\v 5 Jëëhꜘ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ yaˉnääꜘ hi̱ˉ ka̱ꜗ nëˊ kinꜙ, jäyhꜙ: “Jnäꜘ heꜘ la̱a̱nꜗ Cristo hi̱ˉ maˉche̱e̱ꜗ Dio.” Hiꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ miˉga̱a̱yꜙ.  
\v 6 Nuuhˈ hnähꜘ kihꜗ hniiˉ hiꜙ läꜙchaˉ juuˈ kihꜗ hniiˉ taꜙ laꜙ taꜙ jnøꜙ. Pero taꜙ waˊ jehꜙ hohꜘ hnähꜘ. Läꜙja̱ˉ lleˋ kihˈ leꜘ baˊ, pero saꜙ gaˊ maˉdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ.  
\v 7 Te̱e̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ ko̱o̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ jyohꜘ hwaꜗ. Hiꜙ te̱e̱ꜗ dsaˉtaˊ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉtaˊ. Läꜙchaˉ dsooˊ heˉ dsaˉkwa̱hꜘ, läꜙchaˉ hooˊ, läꜙka̱a̱ˉ baˊ jehˈ wɨɨꜘ hwaꜗ.  
\v 8 Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ, ko̱o̱ˉ maˉløøꜗ jëë˜ dsaˉ wɨɨꜘ baˊ. 
\p  
\v 9 ʼJa̱ˉ gaˊ ngëëˈ dsaˉ hnähꜘ mahꜗ jmeeyhꜙ hnähꜘ läꜙ tëˉ dsëyꜗ hiꜙ jngëëyhꜗ hnähꜘ. Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ dsaˉ jmeeꜗ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ kwa̱a̱t˜ kinꜙ.  
\v 10 Maˊja̱ˉ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ tʉyꜗ heˉ maˉdsooꜘ dsëyꜗ, ngëëyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ chaˊnëˊ dsaˉtaˊ, mahꜗ jmeeyꜗ naˉhä̱ä̱yhˊ ø̱ø̱yhꜚ.  
\v 11 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jmeeꜗ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio mahꜗ yaˉnääyꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ hiꜙ miˉga̱a̱yꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ.  
\v 12 Läꜙchaˉ chaˉmiihˉ heˉ hlɨɨhˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ moꜙsoꜙ läꜙhnääyꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ.  
\v 13 Pero hi̱ˉ kwëëhꜗ dsëꜗ läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ, hi̱ˉ heꜘ baˊ lä̱ä̱ꜘ.  
\v 14 Juˈhmëëꜘ laˉ, heˉ miˉjnääꜙ läꜙko̱o̱ˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, lloo˜ läꜙka̱a̱ˉ läꜙjʉhꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ läꜙkyʉʉh˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ gaˊ maˉhe̱e̱hˉ kihꜗ Dio. Ja̱ˉgaˊ jäꜙ jmɨɨˊ jʉʉhˉ jmɨɨˊ gooˉ kihꜗ Dio. 
\p  
\v 15 ʼWaˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jëëhˈ hnähꜘ nehꜙ gwahꜙ jʉʉhꜙ chehꜗ ja̱a̱ˉ jahꜘ la̱a̱ꜗ naˊhøøꜘ ngëëˈ jeeˊ naˉjngɨɨˈ ja̱ˉ, läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Daniel hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, (hi̱ˉ hëˉ juuˈ laˉ, waˊ läˉngëëyꜘ),  
\v 16 maˊja̱ˉ, hnähꜘ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ Judea kyʉ̱ʉ̱ꜘ hnähꜘ taꜙ mohꜘ.  
\v 17 Hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ jwë̱ë̱ꜗ hneꜗ, waˊ jña̱a̱yˈ mahꜗ waˊ kyʉ̱ʉ̱ˈ bihꜗ. Saꜙ waˊ kye̱yꜘ heˉ chaˉ chaˊnehꜙ.  
\v 18 Hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ, taꜙ waˊ llaˉnääyꜘ kiyhꜗ heˉ dsaˉkye̱yꜘ saˊhmɨɨhˉ.  
\v 19 Peerꜙ jwɨɨ˜ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ kya̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ maˊja̱ˉ, hiꜙ läꜙja̱ˉ hi̱ˉ jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ gyu̱u̱ˉ kaˉlähꜘ.  
\v 20 Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ laꜗ ji̱i̱ˉ gyʉʉꜘ niꜙ saꜙ laꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ kyʉ̱ʉ̱hꜗ hnähꜘ.  
\v 21 Maˊja̱ˉ jëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ jwërte heˉ saꜙ maˉjëëꜙ dsaˉ läꜙ maˊ gaꜙnøøꜗ jmɨˉgyʉʉꜙ läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. Ja̱ˉ ji̱i̱hˈ moꜙsoꜙ jëëꜗ gyihꜗ ji̱hˊko̱hꜘ.  
\v 22 Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ngooꜗ baˊ jëëꜗ dsaˉ wɨɨꜘ maˊja̱ˉ, niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ ji̱i̱hꜙ saꜙ jä̱ꜗ. Pero taꜙlaꜙ kihꜗ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio, cha̱hꜘ baˊ lla̱a̱ꜙ jmɨɨˊ heˉ jëëyꜗ wɨɨꜘ. 
\p  
\v 23 ʼMaˊja̱ˉ cherˊmahꜗ cha̱a̱ˉ ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉ jähꜙ: “Hi̱i̱ꜚ Cristo chehꜗ laˉ”, o “hi̱i̱ꜚ Cristo chehꜗ jeeˊ ooꜙ”, taꜙ waˊ he̱e̱hꜘ hnähꜘ kiyhꜗ.  
\v 24 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ taˉju̱u̱ˈ yaˉnääꜘ, jäyhꜙ: “Jnäꜘ la̱a̱nꜗ Cristo, jnäꜘ ngëënˊ juuˈ kihꜗ Dio”. Ja̱ꜙ heˉ ko̱o̱ˉ nëëˈ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jmeeyꜗ, läꜙjwëꜘ jeeˊ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, läꜙji̱i̱hˈ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱ˈ Dio miˉga̱a̱yꜙ cherˊmahꜗ gaꜙlaꜗ.  
\v 25 Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ naꜗ, jëëhꜘ maˉjwahꜗ baˊ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ haˉ läꜙ leꜘ. 
\p  
\v 26 ʼLäꜙja̱ˉ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ jähꜙ sɨɨhꜙ hnähꜘ: “Hi̱i̱ꜚ gyaˈ jeeˊ ooꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ”, taꜙ goˉjë̱ë̱ˋ hnähꜘ. Hiꜙ cherˊmahꜗ jäyhꜙ: “Hi̱i̱ꜚ gyaˈ chaˊnehꜙ ooꜙ”, taꜙ waˊ läˉhe̱e̱hꜘ hnähꜘ.  
\v 27 Jëëhꜘ, läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ jeꜚñihꜗ heˉ jmeeꜙ dsaˉläˉjnäꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ, läꜙja̱ˉ läꜙjnäꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ waˊraˉ ja̱hꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ.  
\v 28 Jëëhꜘ, waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ kya̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, jeeˊ ja̱ˉ ku̱hꜗ tuˉsɨ̱ɨ̱hꜚ. 
\s1 Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ 
\r (Mr. 13:24-37; Lc. 21:25-33; 17:26-30, 34-36) 
\p  
\v 29 ʼCha̱hꜘ baˊ gaˊ maˉngëëꜘ maˉjëëꜙ dsaˉ läꜙjëꜙ heˉ wɨɨꜘ ja̱ˉ, ja̱ˉ hnɨɨhˈ moꜙsoꜙ läꜙjnäꜘ jmëëꜗ kihꜗ hyooˉ, niꜙ jmëëꜗ kihꜗ sɨhˉ saꜙ läꜙjnäꜘ. Läꜙsɨɨꜗ hø̱ø̱ˈ nʉʉꜘ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜚ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ, hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ gaˊ chaˉ gyʉʉhˈ saˊjehꜗ.  
\v 30 Ja̱ˉgaˊ jmeeˈ lii˜ gyʉʉhˈ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Heˉja̱ˉ kɨˊhoohꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ hwaˈ jë̱ë̱yꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ jä̱hꜘ gyʉʉhˈ jeeˊ jniiꜘ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ beꜘ, la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ.  
\v 31 Mahꜗ che̱e̱yꜗ ángele kya̱a̱yꜗ. Kya̱a̱hˊ mɨɨhˊ kihˈ luuꜘ hooˊ jø̱ø̱yhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ naˉlle̱e̱hˊ kya̱a̱yˈ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ läꜙjëꜙ kye̱ꜘ kiihˋ jmɨˉgyʉʉꜙ, taꜙ ko̱ˉta̱a̱ˉ läꜙ gaꜙtëꜘ jyohꜘ ko̱ˉta̱a̱ˉ. 
\p  
\v 32 ʼJëëˋ daˊ hnähꜘ kweeˉ haˉ läꜙ dsoo˜ juuˈ kihꜗ chaahˈ higo mahꜗ miˉtë̱ë̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ. Waˊraˉ gaꜙhyoˈ sɨhꜘjñohꜘ saˊji̱hꜘ kihꜗ, løø˜ dsaˉhyoꜙ mooˉ kihꜗ, maˉñehˊ baˊ hnähꜘ ngooꜗ gaꜙtëꜘ ji̱i̱ˉ jmaꜗ baˊ ja̱ˉ.  
\v 33 Läꜙja̱ˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ, waˊraˉ gaꜙjëëhˋ hnähꜘ dsaˉlaꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ, waˊ läˉñehˊ hnähꜘ heˉ maˉchehnꜗ hoˊhaahˊ kya̱a̱hˊ heˉ jä̱hnꜘ baˊ ja̱ˉ.  
\v 34 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ lla̱a̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ naˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ saꜙ gaˊ maˉläˉteꜗ läꜙjëꜙ heˉ maˉjwahnꜗ laˉ.  
\v 35 Ngëëꜘ baˊ läꜙjëꜙ heˉ chaˉ gyʉʉhˈ hwaꜗ, pero juuˈ kinꜙ läꜙ maˉchaˉ ja̱ˉbaˊ. 
\p  
\v 36 ʼPero niꜙ ja̱a̱ˉ saꜙ ñeˉ heeˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, heeˉ hor˜ ja̱ˉ, niꜙ ángele hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ saꜙ ñeˉ, niꜙ Jo̱o̱ꜘ Dio saꜙ ñeˉ. Hñiiꜘ baˊ Tääˋ kya̱a̱nꜙ ñeˉ.  
\v 37 Läꜙko̱o̱ˉ gaꜙlaꜗ ji̱i̱ˉ kihꜗ Noé, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ leꜘ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ.  
\v 38 Jëëhꜘ, jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉja˜ jmaꜗ maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ kuhˉhɨ̱h˜, maˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ je̱e̱˜ gooˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙheꜗ Noé nehꜙ barco.  
\v 39 Niꜙ miihˉ saꜙ gaꜙläꜙliihꜚ dsaˉ läꜙji̱i̱hˈ jaꜗ jmɨɨˉ heˉ gaꜙjngɨɨhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ. Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ niꜙ saꜙ liihꜚ gaˊ dsaˉ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ.  
\v 40 Maˊja̱ˉ tä̱ä̱hˊ u̱u̱ˈ jmeeꜙ taˊ jeeˊ nuuˉ kihꜗ, ja̱a̱ˉ heꜘ sa̱hꜙ, hiꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ.  
\v 41 Maˊja̱ˉ tä̱ä̱hˊ u̱u̱ˈ dsaˉmëꜘ dsëˉ. Ja̱a̱ˉ heꜘ sa̱hꜙ, hiꜙ hi̱ˉ ja̱a̱ˉ heꜘ jä̱ꜗ.  
\v 42 Heˉja̱ˉ miˉjnøøˊ hnähꜘ mɨˊnëhˊ, jëëhꜘ saꜙ ñehˊ hnähꜘ heeˉ hor˜ jä̱hꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ.  
\v 43 Waˊ läˉngëëhꜘ hnähꜘ heˉ laˉ. Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉjʉʉˊ chaˊnehꜙ gaꜙläꜙñeyꜙ heeˉ hor˜ dsaˉheꜘ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ, jmeeyꜗ biiꜗ saꜙ gwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ saꜙ kwayꜗ jwëˈ heˉ jäꜙ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ chaˊnehꜙ kiyhꜗ.  
\v 44 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ, hnøøꜗ maˉnaˊllu̱u̱hˋ hnähꜘ. Jëëhꜘ, haˉ gaˉ cheˉ jmɨɨˊ heˉ saꜙ jø̱ø̱hˊ hnähꜘ, jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 
\s1 Dsaˉ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ, hiꜙ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ taˊheꜗ 
\r (Lc. 12:41-48) 
\p  
\v 45 ʼJa̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ hi̱ˉ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ, hi̱ˉ heꜘ baˊ naˉhña̱a̱ˊ mahꜗ hä̱ä̱yꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ, kwëëyhꜗ kuhꜙ hor˜ kihꜗ.  
\v 46 Lluꜗ laꜗ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ jmeeꜙ taˊheꜗ, cherˊmahꜗ miˉte̱yhꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ nuuyhꜚ waˊraˉ ja̱hꜗ jʉʉyˊ.  
\v 47 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, gaꜙläꜙjëꜙ baˊ heˉ chaˉ kihꜗ dsaˉjʉʉyˊ tooyhꜙ gooyˉ.  
\v 48 Pero ja̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ hnøøꜗ jmeeꜙ taˊheꜗ, jmeeyꜗ hʉʉˊdsëˉ: “Läꜙhë̱ë̱ˊ gaˊ miihˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ.”  
\v 49 Heˉja̱ˉ løøyꜗ jmiˊba̱a̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ mahꜗ kuhˊhɨ̱yhꜗ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ llaˊhi̱i̱hꜚ.  
\v 50 Pero dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ heꜘ, jmɨɨˊ heˉ saꜙ jø̱ø̱y˜ hiꜙ hor˜ heˉ saꜙ kye̱yˉ niꜙ miihˉ hʉʉˊdsëˉ, jä̱hꜘ dsaˉjʉʉyˊ.  
\v 51 Saꜙ läˉñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ dsaˉ heꜘ heeyhꜗ wɨɨꜘ mahꜗ kwëëyhꜗ he̱e̱ꜚ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ taˉju̱u̱ˈ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ. 
\c 25  
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ gya̱a̱ꜗ chihˉmëꜘ 
\p  
\v 1 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ kihꜗ gya̱a̱ꜗ chihˉmëꜘ hi̱ˉ naˊnääˈ cho̱o̱hˉ mɨˈsëꜗ naˉhi̱h˜ jeˉ mahꜗ dsaˉhe̱e̱yhˋ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ.  
\v 2 Hña̱a̱ꜘ chihˉmëꜘ heꜘ maˊ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ, hña̱a̱ꜘ heꜘ saꜙ chaˉ heˈ maˊ jmeeyꜙ.  
\v 3 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ saꜙ maˊ jmeeꜙ heˈ heꜘ gaꜙnääyꜗ kye̱yˉ mɨˈsëꜗ kiyhꜗ, mahꜗ saꜙ gaꜙka̱yꜗ gaˊ miihˉ naaˋ heˉ kooˉ.  
\v 4 Pero läꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ chaˉ hʉʉˊdsëˉ lluꜗ kihꜗ heꜘ, gaꜙka̱yꜗ mɨˈsëꜗ kiyhꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ jeeˊ maˊ haaˊ naaˋ heˉ kooˉ.  
\v 5 Pero gaꜙläꜙhë̱ë̱ˋ gaˊ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˊ je̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙtëꜘ gwɨɨꜘ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙgwɨ̱ɨ̱yˉ.  
\v 6 Maˊ gaꜙtëꜘ ko̱o̱ˉ llaꜙnʉʉˈ, gaꜙtoohꜗ dsaˉ mɨɨhˊ, maˊ jäyhꜘ: “Hi̱i̱ꜚ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ jaꜗ. Nooˉ hnähꜘ mahꜗ goˉmiˉje̱e̱hꜚ hnihꜘ.”  
\v 7 Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙnooyˉ mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙmiꜙlluyꜗ mɨˈsëꜗ kiyhꜗ.  
\v 8 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hña̱a̱ꜘ chihˉmëꜘ hi̱ˉ saꜙ jmeeꜙ heˈ gaꜙsɨɨyhꜙ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ heꜘ: “Kwëëhˋ jnäähꜗ miihˉ naaˋ kyahꜗ hnähꜘ. Jëëhꜘ maˉngooꜗ gaꜙuuˉ mɨˈsëꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ.”  
\v 9 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ heꜘ sɨɨyhꜙ: “Lluꜗ goˉlähˈ hnähꜘ jeeˊ hnɨɨꜙ dsaˉ, jëëhꜘ heˉ kye̱ˊ jnäähꜗ saꜙ le̱e̱ꜙ kihꜗ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ jneˊ.”  
\v 10 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gaꜙnääyꜗ gaꜙläyꜙ naaˋ heˉ kooˉ ja̱ˉ, jaꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ je̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Läꜙjë̱ë̱ꜙ chihˉmëꜘ hi̱ˉ maˉnaˊllu̱u̱ˋ heꜘ gaꜙta̱a̱yhˋ kya̱a̱yhˊ jeeˊ gaꜙlaꜗ jmɨɨˊ. Ja̱ˉ hnɨɨhˈ gaꜙjnëꜗ hoˊhaahˊ.  
\v 11 Ko̱ˉhwëëꜘ ja̱ˉbaˊ maˉyaˉnääˋ chihˉmëꜘ hi̱ˉ naˊläˉ naaˋ heꜘ, maˊ jäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, näˊ hoˊhaahˊ kya̱a̱ˈ jnäähˈ.”  
\v 12 Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ dsaˉ heꜘ juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ hnähꜘ.”  
\v 13 Heˉja̱ˉ miˉjnøøˊ hnähꜘ mɨˊnëhˊ, jëëhꜘ saꜙ ñehˊ hnähꜘ heeˉ jmɨɨˊ niꜙ heeˉ hor˜ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. 
\s1 Juuˈ naˉhmääˊ läꜙko̱o̱ˉ laꜗ kihꜗ u̱u̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ kuuˊ 
\r (Lc. 19:11-27) 
\p  
\v 14 ʼHeˉ jä̱ä̱ꜙ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ, je̱e̱hˈ kweeˉ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ dsooyˈ ko̱o̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Gaꜙtëëyhꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kiyhˈ mahꜗ gaꜙtooyhˉ gooˉ kuuˊ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyˈ taˊ.  
\v 15 Ja̱a̱ˉ heꜘ gaꜙkwëëyhꜗ hñaꜘ mil kuuˊ. Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ꜗ heꜘ gaꜙkwëëyhꜗ to̱ꜗ mil. Jeeˊ gaꜙtëꜘ u̱u̱ˉ heꜘ gaꜙkwëëyhꜗ ko̱o̱ˉ mil baˊ. Läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ gaꜙkwëëyhꜗ läꜙko̱o̱ˉ teꜗ tä̱ä̱yꜙ jmeeyꜗ taˊ. Ja̱ˉgaˊ naꜙ ngooyꜗ ʉ̱ʉ̱ꜘ.  
\v 16 Hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ hñaꜘ mil kuuˊ heꜘ, gaꜙjmeeyꜘ taˊ kya̱a̱hˊ mahꜗ gaꜙlɨyhꜗ jyohꜘ gaˊ hñaꜘ mil naˉdsë˜ lleˊ.  
\v 17 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ to̱ꜗ mil kuuˊ heꜘ, mahꜗ gaꜙlɨyhꜗ jyohꜘ gaˊ to̱ˈ mil naˉdsë˜ lleˊ.  
\v 18 Pero hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ ko̱o̱ˉ mil kuuˊ heꜘ, ngooyꜗ naˊjmeeyꜘ tooˉ hwaꜗ mahꜗ naˊhmääyꜘ kuuˊ kihˈ dsaˉjʉʉyˊ. 
\p  
\v 19 ʼMaˉngëëꜘ chaˉmiihˉ jmɨɨˊ, ja̱ˉgaˊ ja̱hˈ dsaˉjʉʉˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ u̱u̱ˉ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙngɨɨyhꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ.  
\v 20 Toˉnëˊ gaꜙllooꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ hñaꜘ mil kuuˊ, naˊko̱o̱y˜ jyohꜘ gaˊ hñaꜘ mil naˉdsë˜ lleˊ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ hñaꜘ mil kuuˊ. Heeꜚ laˉ ki̱i̱nˊ jyohꜘ gaˊ hñaꜘ mil heˉ gaꜙlɨhnꜗ naˉdsë˜ lleˊ kuuˊ ja̱ˉ.”  
\v 21 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉyˊ sɨɨyhꜙ: “Llu̱u̱ꜗ baˊ hneˉ moz˜ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Kihꜗ heˉ maˉläˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ heˉ gaꜙhñahꜗ, heˉja̱ˉ kwëëhnꜚ hneˉ chaˉgaˊmiihˉ. Ñaˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ waˊ dsaˊtoohnˊ jeeˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ.” 
\p  
\v 22 ʼGaꜙllooꜗ kaˉlähꜘ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ to̱ꜗ mil kuuˊ. Gaꜙjäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, to̱ꜗ mil kuuˊ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ. Heeꜚ laˉ ki̱i̱nˊ jyohꜘ gaˊ to̱ˈ mil heˉ gaꜙlɨhnꜗ naˉdsë˜ lleˊ kuuˊ ja̱ˉ.”  
\v 23 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉyˊ sɨɨyhꜙ: “Llu̱u̱ꜗ baˊ hneˉ moz˜ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ miˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Kihꜗ heˉ maˉläˉte̱hꜗ kya̱a̱hˊ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ heˉ gaꜙhñahꜗ, heˉja̱ˉ kwëëhnꜚ hneˉ chaˉgaˊmiihˉ. Ñaˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ dsaˊtoohnˊ jeeˊ cha̱a̱ˉ jneˊ lluˈ.” 
\p  
\v 24 ʼJeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ, jaꜗ hi̱ˉ gaꜙhyohꜗ ko̱o̱ˉ mil kuuˊ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kyu̱u̱nꜙ hneˉ heˉ hä̱ä̱hˈ. Choohˊ taˊ jeeˊ saꜙ maˉjñeehꜘ, jʉʉhˊ mɨˈju̱ˉ jeeˊ saꜙ naˉjnääˊ kyahˈ.  
\v 25 Kihꜗ heˉja̱ˉ, gaꜙläꜙgohnꜙ mahꜗ gaꜙhmänꜗ kuuˊ kyahˈ nehꜙ hwaꜗ. Jeeˊ laˉ ki̱i̱nˊ heˉ laꜗ kyahꜗ.”  
\v 26 Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉjʉʉˊ: “Heˉ baˊ cheˉ hlë̱ë̱hˈ hneˉ moz˜ jwɨhꜗ. Ñehˊ baˊ hneˉ kweeˉ heˉ choohn˜ jeeˊ saꜙ maˉjngëënꜗ mahꜗ jʉʉhnˊ mɨˈju̱ˉ jeeˊ saꜙ naˉjnääˊ kinꜙ.  
\v 27 Kihꜗ heˉja̱ˉ, maˉä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ maˊ miˉhä̱ä̱hꜘ dsaˉ kuuˊ kinꜙ, mahꜗ maˉlaꜙ maˉja̱hn˜, maˊ ngëëhˊ kinꜙ naˊteeˋ kya̱a̱hˊ saˊjo̱o̱ꜘ.  
\v 28 Jñuuhˊ hnähꜘ kuuˊ naˉ mahꜗ kwëëhˋ hi̱ˉ chaˉ kihꜗ gyaꜗ mil.  
\v 29 Jëëhꜘ, hi̱ˉ chaˉ kihꜗ, hyoyhꜙ gaˊ mahꜗ läꜙchaˉ kiyhꜗ chaˉgaˊmiihˉ. Hi̱ˉ chaˉ miihˉ kihꜗ, dsaˉjñuhꜗ goˉte˜ heˉ chaˉ kiyhꜗ.  
\v 30 Moz˜ jwɨhꜗ naˉ, jwä̱ä̱ꜙ taꜙ kaˊhneꜚ jeeˊ naˉho̱o̱ˉ. Jeeˊ ja̱ˉ kɨˊhooyhꜗ mahꜗ jʉ̱ʉ̱yꜗ chaˉja̱yˊ.” 
\s1 Läꜙlaˉ leꜘ kihꜗ dsaꜙ waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ llaˈ Dio taˊ 
\p  
\v 31 ʼWaˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ jä̱hꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, jeeˊ baˊ jeˉ tøˉjlë̱ë̱ˉ ñihꜗ jä̱yhꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ, ja̱ˉgaˊ gyayꜙ la̱a̱yꜗ jø̱ø̱hˈ jmeeyꜗ hihꜙ.  
\v 32 Chaˊnënˊ ja̱ˉ ku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ nëëˈ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ hwaꜗ laˉ mahꜗ lla̱a̱ꜚ jnihꜘ maꜙ kihˉkihꜗ. Jmeenˋ kiyhˈ läꜙko̱o̱ˉ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ jahꜘ waˊraˉ gaꜙjmeeyꜘ maꜙ kihˉkihꜗ borrego kya̱a̱hˊ chivo.  
\v 33 Lla̱a̱nꜚ borrego jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ mahꜗ chivo lla̱a̱nꜚ jwooˈ raˉkë̱hˈ. 
\p  
\v 34 ʼMahꜗ jwahꜚ jnäꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, jwɨɨnꜚ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kinꜙ: “Yaˉnääꜘ hnähꜘ hi̱ˉ maˉnaˉjä̱ä̱ꜚ kya̱a̱ꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ. Kyahꜗ baˊ hnähꜘ jeeˊ jmeeꜙ Dio hihꜙ laˉ heˉ maˉnaˊlluˋ kyahˈ hnähꜘ läꜙ maˊ hʉʉˊ jmɨˉgyʉʉꜙ.  
\v 35 Jëëhꜘ, läꜙ maˊ kyo̱hnꜙ gaꜙkwëëhˋ baˊ jnäꜘ heˉ gaꜙkuhnꜗ. Läꜙ maˊ läˉki̱i̱ˉ dsënꜙ, gaꜙkwëëhˋ baˊ jnäꜘ jmɨɨˉ heˉ gaꜙhuhnꜗ. Läꜙ maˊ ngënꜙ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ gaꜙteehˋ baˊ jnäꜘ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ.  
\v 36 Maˊ saꜙ chaˉ heˉ maˊ kë̱hnꜚ, gaꜙkwëëhˋ baˊ jnäꜘ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkë̱hnꜙ. Läꜙ maˊ kya̱a̱nꜗ dsaahnˊ naˊnäähˈ hnähꜘ kinꜙ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ, naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ jnäꜘ.” 
\p  
\v 37 ʼMaˊja̱ˉ jähꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ sɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿lɨhꜘ baˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hneˉ ngëhˉ kya̱a̱hꜗ mahꜗ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ heˉ gaꜙkuhꜗ? ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ngëhˉ naˉki̱i̱ˉ hohꜘ mahꜗ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ jmɨɨˉ heˉ gaꜙhi̱hꜘ?  
\v 38 ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ngëhˉ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ mahꜗ gaꜙteeˊ jnäähꜗ hneˉ? ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ maˊ kye̱hˊ mahꜗ gaꜙkwëëhˊ jnäähꜗ hneˉ hmɨɨhˉ heˉ gaꜙkye̱hˈ? 
\p  
\v 39 ʼ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ dsa̱a̱hˊ hneˉ? ¿Lɨhꜘ baˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hneˉ hä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ mahꜗ naˊjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hneˉ?”, jäyhꜙ sɨɨyhꜙ jnäꜘ. 
\p  
\v 40 ʼJa̱ˉ gaˊ naꜙ jwahꜚ jnäꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, jwɨɨꜚ jnihꜘ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ kihꜗ ø̱ø̱hnꜗ hi̱ˉ täˉñeeꜘ tä̱ä̱hˊ laˉ, heˉ gaꜙjmeehˊ hnähꜘ kinꜙ baˊ ja̱ˉ.” 
\p  
\v 41 ʼLäꜙ cha̱hꜘ ja̱ˉ jwɨɨnꜚ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jwooˈ raˉkë̱hˈ heꜘ: “Jñuuhˊ hnähꜘ kinꜙ hi̱ˉ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ, taꜙ chaˊjeˉ baˊ kyahꜗ hnähꜘ jeeˊ saꜙ ʉʉꜙ ji̱hˊko̱hꜘ, jeeˊ maˉnaˉjä̱ä̱ꜘ kihꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ kya̱a̱hˊ ángele kya̱a̱yꜗ.  
\v 42 Jëëhꜘ läꜙ maˊ kyo̱hnꜙ saꜙ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ heˉ maˊ kuhnˋ. Läꜙ maˊ läˉki̱i̱ˉ dsënꜙ, saꜙ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ jmɨɨˉ maˊ huhnˋ.  
\v 43 Läꜙ maˊ ngënꜙ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ, saꜙ gaꜙteehˋ jnäꜘ chaˊnehꜙ kyahꜗ hnähꜘ. Maˊ saꜙ gaꜙläꜙchaꜙ heˉ maˊ kë̱hnꜚ, saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ gaꜙkwëëhˋ jnäꜘ. Läꜙ maˊ kya̱a̱nꜗ dsaahnˊ hiꜙ maˊ hä̱ä̱nˊ nehꜙñeˈ, hnähꜘ saꜙ naˊjë̱ë̱hˋ jnäꜘ.” 
\p  
\v 44 ʼMaˊja̱ˉ ngɨɨꜗ dsaˉ heꜘ juuˈ kinꜙ, jäyhꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿lɨhꜘ baˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ ngëhˉ kya̱a̱hꜗ, ngëhˉ naˉki̱i̱ˉ hohꜘ, saꜙ chaˉ hmɨɨhˉ maˊ kë̱hꜗ, maˊ naˉhë̱ë̱hˈ chaˊjwëꜗ jʉʉhˉ, maˊ dsaahˊ o maˊ hä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ mahꜗ saꜙ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ beꜘ kyahꜗ?” 
\p  
\v 45 ʼJa̱ˉ gaˊ naꜙ jwahꜚ jnäꜘ, hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ, jwɨɨꜚ jnihꜘ: “Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, heˉ saꜙ gaꜙjmä̱ä̱hˋ hnähꜘ heˈ hi̱ˉ täˉñeeꜘ tä̱ä̱hˊ laˉ, jnäꜘ baˊ heꜘ saꜙ gaꜙjmä̱ä̱hˋ hnähꜘ heˈ.  
\v 46 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ hlë̱ë̱hˈ heꜘ dsaˉnääyꜗ jeeˊ saꜙ lla̱a̱ꜙ jëëyꜗ wɨɨꜘ. Mahꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ dsaˉnääyꜗ jeeˊ moꜙsoꜙ ju̱u̱yꜘ.” 
\c 26  
\s1 Maˊ hnoohˉ dsaˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ sa̱a̱yhˈ Jesús 
\r (Mr. 14:1-2; Lc. 22:1-2; Jn. 11:45-53) 
\p  
\v 1 Maˉlaꜙ baˊ maˉkwaꜘ Jesús läꜙjëꜙ juuˈ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: 
\p  
\v 2 —Maˉñehˊ baˊ hnähꜘ, naꜗ jeeˊ to̱ˈ jmɨɨˋ maˉlaꜗ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ borrego mähꜗ. Jeeˊ ja̱ˉ ngëëꜗ dsaˉ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ mahꜗ tä̱ä̱yꜙ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 
\p  
\v 3 Maˊja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ nëˊtaˊ kihˈ Caifá, jmiˉdsaˉ hi̱ˉ kye̱ˉ nëˊ.  
\v 4 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ, haˉ läꜙ jeeˊ sa̱a̱yhˈ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ mahꜗ jngëëyhꜗ. 
\p  
\v 5 —Saꜙ leꜘ ka̱a̱hˊ jnihꜘ jeeˊ jmɨɨˊ laˉ, mahꜗ saꜙ chiˊjwa̱a̱ꜗ dsaˉ jeeˊ jwɨɨˉ laˉ —gaꜙjäyhꜘ. 
\s1 Ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ gaꜙhuuꜗ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ lleˊ Jesús 
\r (Mr. 14:3-9; Jn. 12:1-8) 
\p  
\v 6 Maˊ gyaˈ Jesús kaˉlähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ Betania chaˊnehꜙ kihꜗ Simón hi̱ˉ maˊ dsaahˊ dsooˊ hmihꜗ høøꜚ.  
\v 7 Jeeˊ ja̱ˉ gyayꜗ kuhˉhɨ̱yh˜, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ ko̱o̱ˉ sëꜗ alabastro heˉ haaˊ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ heˉ kye̱e̱ꜘ hmoohˈ. Mahꜗ gaꜙhuuyꜗ lleˊ Jesús.  
\v 8 Maˊ gaꜙjëëˊ jnäähꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: 
\p —¿Heˉlaˈ maˉhe̱e̱ꜗ dsaˉmëꜘ naˉ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ kihꜗ?  
\v 9 Lluꜗ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ gaꜙhnɨɨyꜘ goˉte˜ baˊ mahꜗ kuuˊ ja̱ˉ maˊ kwëëyhˈ hi̱ˉ täˉñeeꜘ. 
\p  
\v 10 Pero gaꜙläꜙkyʉʉh˜ Jesús hʉʉˊdsëˉ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ jwɨɨhˋ kihˈ dsaˉmëꜘ laˉ? Lluꜗ baˊ heˉ maˉjmeeyꜘ läꜙlaˉ kinꜙ.  
\v 11 Jëëhꜘ, läꜙ maˉtä̱ä̱hˊ naˉ baˊ hi̱ˉ täˉñeeꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ. Pero jnäꜘ, moꜙsoꜙ gyanˋ kiˉwëëꜘ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ.  
\v 12 Kya̱a̱hˊ heˉ maˉhu̱u̱yˉ jnäꜘ jmɨɨˉ miˉjwɨɨˉ, heˉ maˉmiˉllu̱u̱yꜗ jnäꜘ jä̱ä̱ꜗ baˊ laˉ, ja̱ˉgaˊ ha̱a̱ˈ dsaˉ jnäꜘ.  
\v 13 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ kwaˈ dsaˉ juˈhmëëꜘ kinꜙ, läꜙchaˉ juuˈ haˉ läꜙko̱o̱ˉ maˉjmeeꜘ dsaˉmëꜘ laˉ, mahꜗ läꜙja̱ˉ läˉdsooh˜ dsëꜗ dsaˉ kiyhꜗ. 
\s1 Juda gaꜙngëëꜗ Jesús 
\r (Mr. 14:10-11; Lc. 22:3-6) 
\p  
\v 14 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Juda Iscariote ngooyꜗ kihꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ.  
\v 15 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —¿Johꜘ kwëëhˈ jnäꜘ mahꜗ ngëëˊ jnihꜘ jaˊgoohˉ hnähꜘ? —sɨɨyhꜙ. 
\p Heˉja̱ˉ gaꜙji̱i̱hꜗ dsaˉ heꜘ kiyhꜗ gyiiꜘgyaꜘ kuuˊ tøøˉ.  
\v 16 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Juda hnoohˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ ngëëyꜗ Jesús jaˊgooˉ dsaˉ heꜘ. 
\s1 Gaꜙjmeeꜘ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ maꜙnʉʉꜙ kya̱a̱hˊ gaꜙhɨyhꜗ juuˈ 
\r (Mr. 14:12-25; Lc. 22:7-23; Jn. 13:21-30; 1 Co. 11:23-26) 
\p  
\v 17 Toˉnëˊ jmɨɨˊ heˉ gaꜙløøꜗ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ jmeeyꜙ jmɨɨˊ kuyhˉ heˊñiihꜚ heˉ saꜙ kya̱a̱hˊ levadura, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ jnäähˈ kooꜘ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Haˉ jwahꜘ miˊlluˋ jnäähꜗ jeeˊ kihnˊ maꜙnʉʉꜙ? 
\p  
\v 18 Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ jʉʉhˉ. Chaˊjwëꜗ ja̱ˉ, je̱e̱hꜙ hnähꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ. Ja̱ˉ jwɨɨhꜘ dsaˉ heꜘ: “Läꜙlaˉ jähꜘ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: Maˉngooꜗ gaꜙdsë̱ë̱ꜗ jmɨɨˊ kinꜙ. Chaˊnehꜙ kyahꜗ kye̱hˊ jnäähꜗ borrego mähꜗ kya̱a̱hˊ discípulo kya̱a̱nꜙ.” 
\p  
\v 19 Heˉja̱ˉ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús kya̱a̱ꜗ jnäähˈ hiꜙ gaꜙmiꜙlluˋ jnäähꜗ jeeˊ gaꜙkuyhˉ maꜙnʉʉꜙ. 
\p  
\v 20 Maˊ gaꜙnʉʉˉ jmɨɨˊ ja̱ˉ, gaꜙgyaˉ Jesús nëˊ naˊmes˜ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ.  
\v 21 Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ kihˉhi̱hˉ jnäähˈ, gaꜙjähꜘ Jesús: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kuhˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ, ngëëyꜗ jnäꜘ. 
\p  
\v 22 Peerꜙ jaꜗ meehˉ dsëˉ jnäähˈ maˊ gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ juuˈ ja̱ˉ, mahꜗ läꜙja̱a̱ˉ läꜙja̱a̱ˉ jnäähˈ gaꜙngɨɨˊ jnäähꜗ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Cheˊ ja̱ꜙ heꜘ jnäꜘ naˉ hlë̱ë̱hˊ? —gaꜙjähˊ jnäähꜗ. 
\p  
\v 23 Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ: 
\p —Hi̱ˉ tä˜ gooˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ nehꜙ wɨ̱ɨ̱ꜘ laˉ, hi̱ˉ heꜘ baˊ naˉ hi̱ˉ ngëëꜗ jnäꜘ.  
\v 24 Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ leꜘ kiyhꜗ läꜙko̱hꜘ maˉnaˉsɨɨˉ. Pero jwɨɨ˜ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ. Lluꜗ gaˊ laˈ kihꜗ dsaˉñʉʉhˉ heꜘ waˊraˉ jähꜘ kihꜗ saꜙ gaꜙläꜙcha̱a̱yꜙ goˉte˜ baˊ. 
\p  
\v 25 Ja̱ˉgaˊ, gaꜙje̱e̱hˉ Juda hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —O cheˊ jnäꜘ baˊ taˉjwohꜗ. 
\p —Hñaahꜗ baˊ hneˉ maˉjähˊ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\p  
\v 26 Ko̱ˉji̱i̱hˈ tä̱ä̱yhˊ kuyhˉ, gaꜙka̱ꜗ Jesús heˊñiihꜚ mahꜗ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Maˉngëëꜘ maˉkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Kye̱ˉ hnähꜘ mahꜗ kuhꜗ hnähꜘ, heˉ laˉ naˉ jmɨˉngoꜗ kinꜙ. 
\p  
\v 27 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙka̱yꜗ waˊkyaahˊ, gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio, ja̱ˉgaˊ gaꜙkwëëyhꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Hi̱hꜘ hnähꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hnähꜘ.  
\v 28 Jëëhꜘ, heˉ laˉ naˉ jmaˉ kinꜙ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeˈ Dio ko̱o̱ˉ hmoohˊ hmëëꜘ. Heˉja̱ˉ tʉ̱ʉ̱ꜙ jmaˉ kinꜙ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ mahꜗ dsaˉcheˋ dsoˊkyeˉ kiyhꜗ.  
\v 29 Läꜙlaˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, moꜙsoꜙ huhˋ gaˊ jnäꜘ jmɨhˈ mɨˈjëhꜗ maˉä̱ä̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ huhnˋ kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ kya̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ jmeeˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hihꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\s1 Gaꜙhmäꜘ Peeˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱yꜙ Jesús 
\r (Mr. 14:26-31; Lc. 22:31-34; Jn. 13:36-38) 
\p  
\v 30 Maˉngëëꜘ maˉhäˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ mohꜘ Olivo.  
\v 31 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ hnähꜘ be̱e̱hˈ jnäꜘ naꜗ hwëˈ. Läꜙja̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio: “Jmeenˋ dsooˊ kihˈ hi̱ˉ hä̱ä̱˜ läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego, hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ borrego kya̱a̱yꜗ saˉjñeeꜘ.”  
\v 32 Pero gaˊ maˉläˉji̱i̱hnˋ kaˉlähꜘ, hi̱i̱ꜚ jnäꜘ nɨɨnˋ naˊjä̱ä̱nˋ hnähꜘ taꜙ Galilea. 
\p  
\v 33 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Peeˊ: 
\p —Maꜙkeꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ gaꜙbe̱e̱ꜗ hneˉ, pero jnäꜘ ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ be̱e̱nꜚ hneˉ. 
\p  
\v 34 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Peeˊ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hneˉ, naꜗ hwëˈ, jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉgaˊ hoohˈ chaahˊ dsooˈ, hneˉ maˉtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ. 
\p  
\v 35 —Maꜙkeꜙ gaꜙju̱u̱nꜗ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ hneˉ, saꜙ jwahnꜚ läꜙnaˉ —gaꜙjähꜘ Peeˊ. 
\p Läꜙja̱ˉ kweeˉ baˊ gaꜙjähˊ jnäähꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ. 
\s1 Ñeeˊ Jesús Getsemaní naˊchu̱u̱yˊ kya̱a̱hˊ Dio 
\r (Mr. 14:32-42; Lc. 22:39-46) 
\p  
\v 36 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙnøøꜗ jnäähˈ kya̱a̱hˊ Jesús ko̱o̱ˉ jeeˊ che̱e̱ˉ Getsemaní. Maˊ gaꜙllaꜙnøøꜗ jnäähˈ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ: 
\p —Jeeˊ laˉ baˊ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ naˊchu̱u̱nˈ kya̱a̱hˊ Dio. 
\p  
\v 37 Gaꜙjä̱ä̱yꜗ maꜙlaꜙ Peeˊ, kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ jo̱o̱ꜘ Zebedeo baˊ. Cha̱hꜘ baˊ jaˈ meehˉ dsëyꜗ hiꜙ cha̱a̱yˉ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ.  
\v 38 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Peerꜙ meehˉ dsënꜙ, läꜙji̱i̱hˈ ju̱u̱nꜘ goˉte˜ laꜗ kinꜙ. Jeeˊ naˉ baˊ jä̱ä̱ˊ jnäꜘ. Kwëëhˋ hohꜘ hnähꜘ, taꜙ gwɨ̱ɨ̱ˉ hnähꜘ. 
\p  
\v 39 Ja̱ˉgaˊ ngooˈ Jesús miihˉ gaˊ taꜙ chaˊnëˊ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ mahꜗ gaꜙjlu̱u̱yꜗ lleyˊ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ Dio: 
\p —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ leꜘ, lä̱ä̱ˋ jnäꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ jëënꜚ naꜗ. Pero saꜙ waˊ leꜘ läꜙ hnoonꜗ hñiinꜙ, waˊ leꜘ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ baˊ. 
\p  
\v 40 Maˊ ja̱hˈ Jesús kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ tä̱ä̱hˊ discípulo kya̱a̱yꜗ, gaꜙjëëyꜗ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱yˉ. Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ Peeˊ: 
\p —¿Cheˊ niꜙ ko̱o̱ˉ hor˜ saꜙ maˉläˉbeꜘ hohꜘ heˉ maˉnahꜘ naˉnëhˊ kya̱a̱hˊ jnäꜘ?  
\v 41 Waˊ naˉnëhˊ hnähꜘ, ngɨɨˊ hnähꜘ kyahꜗ kihꜗ Dio mahꜗ saꜙ le̱hꜙ heˉ hlɨɨhˈ hnähꜘ. Hnøøꜗ baˊ jmɨˉlleꜘ jnänˋ kwaˈ beꜘ. Pero jmɨˉngoꜗ jnänˋ saꜙ be̱e̱ꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p  
\v 42 Ngooyꜗ kaˉlähꜘ naˊchu̱u̱yˊ kya̱a̱hˊ Dio jeeˊ gaꜙtëꜘ to̱ꜗ ji̱i̱h˜: 
\p —Tääˋ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ saꜙ leꜘ lä̱ä̱hˊ jnäꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ laˉ, cherˊmahꜗ maꜙraꜙ heˉ huhnˋ baˊ jnäꜘ, waˊ leꜘ läꜙ hnoohˉ hñaahꜗ baˊ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p  
\v 43 Maˊ ja̱yhˈ kaˉlähꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱ˉ. Jëëhꜘ, läꜙgwɨ̱ɨ̱yꜙ jwërte.  
\v 44 Ngooꜗ Jesús kaˉlähꜘ läꜙhmëëꜘ jeeˊ gaꜙtëꜘ hnëˉ ji̱i̱h˜ naˊchu̱u̱yˊ kya̱a̱hˊ Dio, ja̱ˉbaˊ kya̱a̱hˊ juuˈ heˉ maˉhlëëyhꜘ jä̱ä̱ꜗ ja̱ˉ.  
\v 45 Maˊ ja̱yhˈ kaˉlähꜘ jeeˊ maˊ tøøhˊ jnäähꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ, gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: 
\p —Gwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ hnähꜘ kyahꜗ, te̱e̱hˋ hnähꜘ hohꜘ. Maˉllooꜗ hor˜ ja̱a̱ꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ, ngëëꜗ dsihꜘ gooˉ dsaˉ hñaaˉ dsëꜗ.  
\v 46 Nooˉ hnähꜘ, mahꜗ maꜙnøønˋ. Maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ hi̱ˉ ngëëꜗ jnäꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 
\s1 Gaꜙsa̱a̱yhꜗ Jesús 
\r (Mr. 14:43-50; Lc. 22:47-53; Jn. 18:2-11) 
\p  
\v 47 Llaꜙ gyihꜗ juuˈ ja̱ˉ maˊ jaˈ Juda, ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ. Jayꜗ kya̱a̱hˊ ko̱o̱ˉ nääꜗ dsaˉ, hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ ñeˈ, hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ hmaˉ, läꜙhihꜙ kihꜗ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ.  
\v 48 Juda hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús, jä̱ä̱ꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ dsaˉ heꜘ juuˈ: 
\p —Hi̱ˉ chʉ̱hnˋ kihˈ, hi̱ˉ heꜘ heꜘ. Ja̱ˉ sa̱a̱hꜙ hnähꜘ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p  
\v 49 Heˉja̱ˉ jayꜗ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús. 
\p —Haˉ maˉñehˊ taˉjwohꜗ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p Naˉ maˉhiiꜘ gaꜙchʉ̱yhꜘ kihꜗ Jesús.  
\v 50 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Omeꜚ, ¿heeˉ kihꜗ maˉñehˊ hneˉ? 
\p Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙso̱o̱hꜗ kihꜗ Jesús. 
\p  
\v 51 Pero ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ jnäähꜗ, gaꜙsëëyhꜗ ñeˈ gaꜙjmeeyꜘ dsooˊ kihˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kihꜗ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ. Gaꜙku̱yꜘ loˉgwaˊ.  
\v 52 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Tøøhˈ ñeˈ kyahꜗ nehꜙ looˉ kihꜗ kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ kooh˜ ñeˈ, kya̱a̱hˊ ñeꜗ ju̱u̱yꜘ.  
\v 53 ¿Cheˊ saꜙ ñehˊ, leꜘ baˊ ngɨɨnˊ kihˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, mahꜗ läꜙcha̱hꜘ laˉ che̱e̱yꜗ kinꜙ gyaꜙto̱ꜘ nääꜗ ángele?  
\v 54 Pero cherˊmahꜗ läꜙja̱ˉ gaꜙlaꜗ, ¿haˉ baˊ laꜙ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ naˉsɨɨˉ juuˈ kihꜗ Dio, jeeˊ lleˋ läꜙjëꜙ heˉ ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ leꜘ? 
\p  
\v 55 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙso̱o̱hꜗ kiyhꜗ: 
\p —¿Cheˊ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ jnäꜘ, heˉ maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ kya̱a̱hˊ ñeꜗ kya̱a̱hˊ hmaˉ, mahꜗ sa̱a̱hꜙ jnäꜘ? Läꜙjëꜙ jmɨɨˊ maˊ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ, maˊ kwanꜙ juuˈ kooꜘ gwahꜙ mahꜗ saꜙ gaꜙcha̱a̱hˈ jnäꜘ.  
\v 56 Pero läꜙjëꜙ heˉ laˉ lleˋ kihˈ leꜘ mahꜗ läꜙteꜗ juuˈ heˉ gaꜙsɨɨꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ. 
\p Hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ jnäähˈ gaꜙbe̱e̱ˊ jnäähꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ˊ jnäähꜗ. 
\s1 Naˊjä̱ä̱yˉ Jesús chaˊnëˊ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu 
\r (Mr. 14:53-65; Lc. 22:54-55, 63-71; Jn. 18:12-14, 19-24) 
\p  
\v 57 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, läꜙ maˊ gaꜙsa̱a̱yhꜗ Jesús, naˊjä̱ä̱yˉ chaˊnëˊ Caifá hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ. Jeeˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jø̱ø̱˜ ko̱ˉjø̱hꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ.  
\v 58 Pero Peeˊ ʉ̱ʉ̱ꜘ baˊ ngooyˈ lle̱e̱yˋ kaahˋ kihˈ Jesús, läꜙ gaꜙtëꜘ hoˊhneꜚ nëˊtaˊ kihˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙheꜗ Peeˊ gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ pooˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, maˊ jëëy˜ haˉ läꜙ hɨɨꜗ juuˈ ja̱ˉ. 
\p  
\v 59 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ taˊ, maˊ hnaayhˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ bä̱ä̱hꜙ Jesús kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ, läꜙjwëꜘ jeeˊ maˊ jngɨɨyhˈ kihꜗ.  
\v 60 Pero saꜙ gaꜙjmääꜘ juuˈ kiyhꜗ, maꜙkeꜙ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ kya̱a̱hˊ juuˈ taˉjuuˈ. Kya̱a̱hˊ jeeˊ gaꜙdsa̱a̱ꜗ gaˊ, gaꜙllaꜙnääꜗ gaˊ u̱u̱ˈ hi̱ˉ kye̱ˉ juuˈ taˉjuuˈ,  
\v 61 gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Gaꜙnʉʉˊ jnäähꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉñʉʉhˉ naˉ: “Leꜘ hlanꜚ gwahꜙ jʉʉhˉ kihꜗ Dio mahꜗ kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ baˊ choohnˊ.” 
\p  
\v 62 Heˉja̱ˉ gaꜙnooˉ jmiˉdsaˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ heꜘ, gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kihꜗ Jesús: 
\p —¿Heeˉ jwahꜘ hneˉ, hehꜗ läꜙko̱hꜘ hnɨɨ˜ dsaˉ laˉ kyahꜗ? ¿Heˉlaˈ saꜙ hlëëhˊ niꜙ miihˉ? 
\p  
\v 63 Pero saꜙ gaꜙngɨɨꜘ goˉte˜ Jesús. Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ kihꜗ Dio ji̱i̱hꜙ, jähˊ ¿cheˊ hneˉ heꜘ Cristo, Jo̱o̱ꜘ Dio? 
\p  
\v 64 —Hneˉ baˊ maˉjähˊ. Hiꜙ chaˉ gaˊ ko̱o̱ˉ heˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ. Naꜗ taꜙ chaˊnëˊ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ gyaꜗ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kihꜗ Dio Jø̱ø̱hꜗ, hiꜙ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jä̱yhꜘ kaˉlähꜘ jeeˊ jniiꜘ hiiꜘ gyʉʉhˈ —gaꜙjähꜘ Jesús. 
\p  
\v 65 Heˉja̱ˉ läꜙ maˉkye̱hˊ ja̱ˉ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ hmɨɨhˉ kihꜗ gaꜙgɨɨyꜗ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —¡Maˉmiˉkwa̱yhꜗ Dio jëëˋ! ¿Hi̱i̱ˉ gaˊ jwa̱a̱hꜚ jneˊ jñahꜘ hi̱ˉ jmeeꜗ juˈdsooꜘ? Jeeˊ naˉ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ heˉ maˉmiˉkwa̱yhꜗ Dio.  
\v 66 ¿Heeˉ jwahꜘ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmiˉdsaˉ heꜘ. 
\p Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙjähꜘ: 
\p —Ä̱ä̱ˉ jmɨɨˊ ju̱u̱yꜘ. 
\p  
\v 67 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙtiˊ gaꜙhñeyꜗ moˉnëˊ Jesús. Gaꜙki̱i̱ꜘ gaꜙjnooyꜗ kiyhꜗ.  
\v 68 Mahꜗ maˊ jäyhꜘ: 
\p —Hneˉ Cristo, jähˊ daˊ, ¿hi̱i̱ˉ naˉ maˉkwaꜘ kyahꜗ? 
\s1 Gaꜙhmäꜘ Peeˊ juuꜗ heˉ saꜙ kyu̱u̱yꜙ Jesús 
\r (Mr. 14:66-72; Lc. 22:56-62; Jn. 18:15-18, 25-27) 
\p  
\v 69 Hoˊhneꜚ ja̱ˉ maˊ gyaˈ Peeˊ, maˊ jaˈ ja̱a̱ˉ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jmeeꜙ taˊ kihˈ jmiˉdsaˉ jø̱ø̱hˈ heꜘ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —Hneˉ kaˉlähꜘ maˊ ngëhˉ kya̱a̱hˊ Jesús hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Galilea. 
\p  
\v 70 Toꜙloꜙ nëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ gaꜙhmäꜘ Peeˊ juuꜗ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Saꜙ manꜙ hi̱i̱ˉ kihꜗ naˉ hlëëhˊ. 
\p  
\v 71 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Peeˊ naˊnooyˉ läꜙ gaꜙtëꜘ hoˊhaahˊ jeeˊ dsaˉta̱a̱hˋ dsaˉ. Jñahꜘ dsaˉmëꜘ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ: 
\p —Heꜘ baˊ dsaˉkya̱a̱hˊ Jesús hi̱ˉ cha̱a̱ˉ Nazaret naˉ. 
\p  
\v 72 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjuuꜗ Peeˊ, gaꜙtä̱ä̱yˉ Dio: 
\p —Niꜙ ko̱ˉhi̱ˊpihˈ saꜙ kyu̱u̱nꜙ dsaˉ ooꜙ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p  
\v 73 Ko̱ˉhwëëꜘ gaˊ ja̱ˉ, gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙsɨɨyhꜙ Peeˊ kaˉlähꜘ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, hneˉ heꜘ la̱a̱ꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ hi̱ˉ ooꜙ. Heˉja̱ˉ saꜙ naˉhe̱e̱ꜚ juuꜗ läꜙ hlëëhˊ. 
\p  
\v 74 Heˉja̱ˉ gaꜙløøꜗ Peeˊ hlëëhꜙ kya̱a̱hˊ dsoˊjwɨɨꜘ hiꜙ gaꜙtä̱ä̱yˉ Dio: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, saꜙ kyu̱u̱nꜙ dsaˉñʉʉhˉ naˉ —gaꜙjäyhꜘ. 
\p Naˉ maˉhiiꜘ gaꜙhoohꜗ chaahˊ dsooˈ.  
\v 75 Ja̱ˉgaˊ gaꜙläꜙdsooh˜ dsëꜗ Peeˊ juuꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Jesús gaꜙsɨɨyhꜙ jä̱ä̱ꜗ: “Jä̱ä̱ꜗ, ja̱ˉgaˊ hoohˈ chaahˊ dsooˈ, hnëˉ ji̱i̱h˜ maˉhmähˊ juuˈ heˉ saꜙ kyu̱u̱hꜙ jnäꜘ.” 
\p Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱yꜗ taꜙ kaˊhneꜚ, gaꜙhooyhꜗ läꜙji̱i̱hˈ llaꜙ dsëyꜗ. 
\c 27  
\s1 Gaꜙjä̱ä̱ꜗ dsaˉ Jesús chaˊnëˊ Pilato 
\r (Mr. 15:1; Lc. 23:1-2; Jn. 18:28-32) 
\p  
\v 1 Maˊ gaꜙjnäꜗ, gaꜙku̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ. Gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ haˉ läꜙ jmeeyꜗ mahꜗ jngɨɨhꜗ dsaˉ kihꜗ Jesús.  
\v 2 Heˉja̱ˉ naˊjä̱ä̱ˉ dsihꜘ naˉhñuuyꜚ, gaꜙngëëyꜗ gooˉ Poncio Pilato hi̱ˉ maˊ la̱a̱ˈ lleˊmohꜘ. 
\s1 Gaꜙju̱u̱ꜗ Juda 
\p  
\v 3 Juda heꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ Jesús, gaꜙka̱yꜗ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ gaꜙjëëyꜗ heˉ maˉjmeeꜘ dsaˉ heꜘ hihꜙ ju̱u̱ꜘ Jesús. Heˉja̱ˉ ñeeyˊ naˊngëëyˊ kaˉlähꜘ läꜙjëꜙ gyiiꜘgyaꜘ kuuˊ tøøˉ heˉ gaꜙji̱i̱hꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ heꜘ.  
\v 4 Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Naˉbä̱ä̱hnˋ dsoˊkyeˉ, maˉngëënˋ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ju̱u̱ꜘ hi̱ˉ saꜙ chaˉ dsooˊ chaˉ kihꜗ. 
\p Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉka̱a̱hˊ heꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Heeˉ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jnäähˈ jëëˊ jnäähꜗ kyahˈ? Kwa̱a̱t˜ kyahꜗ baˊ hneˉ naˉ. 
\p  
\v 5 Heˉja̱ˉ gaꜙjwäꜗ Juda kuuˊ ja̱ˉ nehꜙ gwahꜙ jʉʉhꜙ, mahꜗ yaꜙhë̱ë̱yꜗ jeeˊ ja̱ˉ, ngooyꜗ naˊtäyˉ cheꜘ luuyˊ.  
\v 6 Ja̱ˉgaˊ gaꜙjʉʉhꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ heꜘ kuuˊ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Saꜙ leꜘ tøøhˊ jneˊ kuuˊ laˉ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ kuuˊ heˉ kwëëh˜ dsaˉ Dio, jëëhꜘ, maˉhläähˊ jmaˉ kya̱a̱hˊ kuuˊ laˉ. 
\p  
\v 7 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ juuˈ kweeˉ layꜗ ko̱o̱ˉ hwaꜗ kya̱a̱hˊ kuuˊ ja̱ˉ jeeˊ ha̱a̱yˈ dsaˉ cha̱a̱ˉ ʉ̱ʉ̱ꜘ. Hwaꜗ ja̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ hwaꜗ kihꜗ tëꜙ mɨˈhyaˉ.  
\v 8 Heˉja̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ jmɨɨˊ naˈ, hwaꜗ ja̱ˉ che̱e̱ˉ: Hwaꜗ heˉ gaꜙkë̱ë̱ꜘ jmaˉ.  
\v 9 Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jeremía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Gaꜙka̱yꜗ gyiiꜘgyaꜘ kuuˊ tøøˉ, heˉ maˊ jmeeꜘ dsaˉ Israel kwa̱a̱t˜ ko̱ˉja̱ˉ ji̱i̱hˈ kye̱e̱ꜘ ja̱a̱ˉ dsaˉ,  
\v 10 mahꜗ gaꜙlayꜗ hwaꜗ kihꜗ tëꜙ mɨˈhyaˉ, läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio kinꜙ.” 
\s1 Gaꜙka̱ꜗ Pilato juˈdsooꜘ kihꜗ Jesús 
\r (Mr. 15:2-5; Lc. 23:3-5; Jn. 18:33-38) 
\p  
\v 11 Maˊ chehˈ Jesús chaˊnëˊ lleˊmohꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ lleˊmohꜘ juuˈ kiyhꜗ: 
\p —¿Cheˊ hneˉ heꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu? 
\p Heˉja̱ˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: 
\p —Maˉjähˊ baˊ hneˉ. 
\p  
\v 12 Läꜙjë̱ë̱ꜙ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ maˊ bä̱ä̱yhˉ dsooˊ, pero niꜙ miihˉ saꜙ chaˉ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús.  
\v 13 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Pilato: 
\p —¿Cheˊ saꜙ nuuhˉ johꜘ juuˈ saꜙ hnooˉ dsaˉ kyahꜗ? 
\p  
\v 14 Pero niꜙ ko̱o̱ˉ mɨˈjuuꜗ saꜙ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ, heˉja̱ˉ chaˉgaˊmiihˉ maˊ jëë˜ dsa̱hꜙ Pilato.  
\v 15 Läꜙjëꜙ ji̱i̱h˜ maˊ tëˉ jmɨɨˊ heˉ ku̱hˉ dsaˉ judiu borrego mähꜗ maˊ lä̱ä̱˜ Pilato ja̱a̱ˉ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ nehꜙñeˈ hi̱ˉ maˊ tɨh˜ dsëꜗ dsaˉ baˊ.  
\v 16 Jmɨɨˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ nehꜙñeˈ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Barrabá hi̱ˉ maˊ hiiꜘ juuˈ kihꜗ.  
\v 17 Heˉja̱ˉ gaꜙngɨɨꜘ Pilato juuˈ kihꜗ hi̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jeeˊ ja̱ˉ: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ hnoohˉ hnähꜘ lä̱ä̱nˊ? ¿Cheˊ lä̱ä̱nˊ Barrabá o cheˊ lä̱ä̱nˊ Jesús hi̱ˉ che̱e̱ˉ Cristo? —gaꜙjähꜘ Pilato. 
\p  
\v 18 Jëëhꜘ, läꜙlaˉ baˊ maˉñeyˉ heˉ naˉhøøhˊ baˊ dsaˉ heꜘ kihꜗ Jesús, hehꜗ gaꜙngëëꜗ dsihꜘ jaˊgooyˉ.  
\v 19 Maˊ gyaˈ Pilato nëˊtaˊ kihˈ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ juuˈ kihꜗ mëyˊ, maˊ jäyhꜘ: 
\p —Jähꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ: “Taꜙ bä̱ä̱hˋ hñaahˈ kya̱a̱hˊ dsaˉñʉʉhˉ llu̱u̱ꜗ heꜘ. Jëëhꜘ, taꜙ yaꜙjnäꜙ maˉkë̱ë̱ˈ jnihꜘ naˊhøøꜘ jwërte.” 
\p  
\v 20 Pero jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ maˊ ta̱a̱yhˉ dsaˉ juuˈ mahꜗ waˊ ngɨɨyꜘ heˉ lä̱ä̱ꜘ Barrabá mahꜗ waˊ ju̱u̱ꜘ Jesús.  
\v 21 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ Pilato: 
\p —¿Hi̱i̱ˉ jeeˊ läꜙu̱u̱ꜘ hnoohˉ hnähꜘ lä̱ä̱nˊ? 
\p Läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ gaꜙjähꜘ: 
\p —Lä̱ä̱ˋ Barrabá. 
\p  
\v 22 Mahꜗ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Heeˉ naˉ jmeenˋ kya̱a̱hˊ Jesús hi̱ˉ che̱e̱ˉ Cristo? 
\p Maˊ jäyhꜘ: 
\p —Waˊ dsaˉta̱a̱yˊ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 
\p  
\v 23 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙjähꜘ lleˊmohꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ: 
\p —¿Heeˉ hlɨɨhˈ maˉjmeeꜘ dsaˉ laˉ? 
\p Pero chaˉgaˊmiihˉ mɨɨhˊ gaꜙtoohꜗ dsaˉ heꜘ, maˊ jäyhꜘ: 
\p —Tä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 
\s1 Gaꜙjä̱ꜘ juuˈ ju̱u̱ꜘ Jesús 
\r (Mr. 15:6-20; Lc. 23:13-25; Jn. 18:38-19:16) 
\p  
\v 24 Maˊ jëë˜ Pilato saꜙ hii˜ liyhꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉ, chaˉgaˊmiihˉ gaꜙchiꜗ gaꜙjwa̱a̱ꜗ dsaˉ heꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙka̱yꜗ miihˉ jmɨɨˉ, gaꜙgyiyhꜗ gooyˉ chaˊnëˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Saꜙ bä̱ä̱hnˊ hñiinꜙ kya̱a̱hˊ jmaˉ kihꜗ dsaˉ llu̱u̱ꜗ laˉ. Naˉ hnɨɨhˈ maˉnaˉlaꜚ kwa̱a̱t˜ kyahꜗ hnähꜘ. 
\p  
\v 25 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: 
\p —Waˊ naˉbä̱ä̱hˋ jnäähꜗ jmaˉ kiyhꜗ, läꜙkye̱ˉ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ jnäähꜗ. 
\p  
\v 26 Ja̱ˉgaˊ gaꜙlä̱ä̱ꜗ Pilato Barrabá mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjmiˊ gaꜙba̱a̱ꜗ dsaˉ Jesús. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙngëëyꜗ Jesús jaˊgooˉ hløøꜘ mahꜗ dsaˉtä̱ä̱yˋ dsohꜘ hmaˉcruꜚ.  
\v 27 Heˉja̱ˉ gaꜙjä̱ä̱ꜗ hløøꜘ kya̱a̱ꜗ Pilato Jesús taꜙ nëˊtaˊ kiyhˈ, mahꜗ gaꜙku̱yhꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ läꜙkuˊ läꜙji̱i̱ꜗ kiyhꜗ.  
\v 28 Hiꜙ gaꜙlle̱e̱ꜗ hløøꜘ hmɨɨhˉ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙkye̱hˉ dsihꜘ ko̱o̱ˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ lähˉ läꜙko̱hꜘ heˉ kë̱hˉ rey.  
\v 29 Gaꜙka̱yꜗ wɨ̱ɨ̱ˉ to̱o̱ꜘ gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ heˉ lɨhˉ mahꜗ gaꜙtooyhˉ lleˊ Jesús llaꜚ coron. Gaꜙtooyhˉ ko̱o̱ˉ hmaˉtahˉ gooyˉ raˉllu̱u̱ꜗ, maˊ jmä̱ä̱˜ dsihꜘ läꜙko̱o̱ˉ ja̱a̱ˉ dsaˉtaˊ jø̱ø̱hˈ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëyˊ mahꜗ gaꜙmiꜙkwa̱yhꜗ maˊ jäyhꜘ: 
\p —Peerꜙ jø̱ø̱hˈ dsaˉtaˊ kya̱a̱ˈ dsaˉ judiu. 
\p  
\v 30 Gaꜙtiˊ gaꜙhñeꜗ dsihꜘ, gaꜙka̱yꜗ hmaˉtahˉ mahꜗ gaꜙbayꜗ lleyˊ.  
\v 31 Maˉngëëꜘ maˉmiˉkwa̱hꜗ dsihꜘ, gaꜙlle̱e̱ꜗ dsaˉ hmɨɨhˉ gyʉ̱ʉ̱ꜘ heˉ gaꜙkye̱yhˉ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙkye̱yhˉ kaˉlähꜘ hmɨɨhˉ kiyhꜗ, ja̱ˉgaˊ gaꜙjä̱ä̱yꜗ naˊtä̱ä̱yˊ dsohꜘ hmaˉcruꜚ. 
\s1 Gaꜙtä̱ä̱yˉ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ 
\r (Mr. 15:21-32; Lc. 23:26-43; Jn. 19:17-27) 
\p  
\v 32 Läꜙ maˊ gaꜙhwë̱ë̱yˉ nëˊtaˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ cha̱a̱ˉ Cirene hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Simón. Gaꜙjmeeꜘ hløøꜘ biiꜗ gaꜙka̱ꜗ dsaˉ heꜘ hmaˉcruꜚ kihꜗ Jesús.  
\v 33 Gaꜙjä̱ä̱yꜗ Jesús läꜙ gaꜙtëꜘ jeeˊ che̱e̱ˉ Gólgota, heˉ hnøøꜗ jähꜙ: Mooˈ Lleˊ Hlɨɨꜘ.  
\v 34 Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙkwëëhꜗ dsihꜘ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ heˉ naˉka̱a̱h˜ jmɨɨˉ llihꜗ. Ko̱o̱ˉ gaꜙhlʉyhꜘ miihˉ baˊ, saꜙ gaꜙhiiyꜗ maˊ hɨ̱yhˈ jmɨɨˉ ja̱ˉ.  
\v 35 Maˉngëëꜘ maˉtä̱ä̱ˉ dsihꜘ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ hmɨɨhˉ kihꜗ Jesús kooyh˜ suert. Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: “Gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ hmɨɨhˉ kinꜙ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙkooyhꜗ suert mahꜗ jëëyꜗ hi̱i̱ˉ të̱ë̱ꜗ hmɨɨhˉ kinꜙ.”  
\v 36 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ gaꜙhøøyꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 
\p  
\v 37 Gaꜙtø̱ø̱ꜗ dsaˉ taꜙ gyʉʉhˈ lleyˊ ko̱o̱ˉ hwëhꜘ heˉ jähꜘ haˉ läꜙ laꜗ dsooˊ heˉ bä̱ä̱hˉ dsihꜘ: “Hi̱ˉ laˉ naˉ Jesús hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu.”  
\v 38 Kooꜘ kiyhꜗ, maˊ tø̱ø̱ꜘ to̱ꜗ hmaˉcruꜚ jeeˊ maˉnaˉta̱a̱ꜙ u̱u̱ꜗ dsaˉhɨ̱ɨ̱ˉ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉllu̱u̱ꜗ kiyhꜗ, ja̱a̱ˉ jwooˈ raˉkë̱hˈ kiyhꜗ.  
\v 39 Läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ dsaˉngëëꜘ taꜙ ja̱ꜙ maˊ jiiyh˜ lleyˊ hiꜙ maˊ miˉkwa̱yhꜗ kihꜗ Jesús.  
\v 40 Maˊ jäyhꜘ: 
\p —Hneˉ hi̱ˉ maˊ tuˈ gwahꜙ jʉʉhꜙ mahꜗ kya̱a̱hˊ hnëˉ jmɨɨˊ maˊ choohˊ, lä̱ä̱ˋ hñaahˈ. Jña̱a̱ˋ nëˊ hmaˉcruꜚ naˉ, cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 
\p  
\v 41 Ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ kya̱a̱hˊ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉgyʉʉhˊ, maˊ jäyhꜘ: 
\p  
\v 42 —Gaꜙlä̱ä̱yꜗ baˊ jñahꜘ dsaˉ mahꜗ saꜙ liyhꜙ lä̱ä̱yꜗ hñiiyꜘ. Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱yꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ dsaˉ Israel, waˊ jña̱a̱yˈ hñiiyꜘ naꜗ dsohꜘ hmaˉcruꜚ, ja̱ˉgaˊ läꜙhe̱e̱hꜘ jneˊ kiyhˈ.  
\v 43 Gaꜙka̱yꜗ oˉjø̱hꜙ dsëˉ kihꜗ Dio. Heˉja̱ˉ cherˊmahꜗ Dio hnääyꜗ, hñiiꜘ Dio waˊ lä̱ä̱yˈ naꜗ, jëëhꜘ heꜘ baˊ hñiiyꜘ maˊ jäyhꜘ la̱a̱yꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio. 
\p  
\v 44 Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ hi̱ˉ hɨ̱ɨ̱ˉ hi̱ˉ maˊ ta̱a̱ꜙ jyohꜘ hmaˉcruꜚ kooꜘ kiyhꜗ. 
\s1 Gaꜙju̱u̱ꜗ Jesús 
\r (Mr. 15:33-41; Lc. 23:44-49; Jn. 19:28-30) 
\p  
\v 45 Maˊ gaꜙtëꜘ lla̱ꜗhyooꜙ, läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ gaꜙnʉʉˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙtëꜘ ko̱ˉhi̱ˊ hnëˉ taꜙ gaꜙhlooꜘ.  
\v 46 Ja̱ˉbaˊ hor˜ ja̱ˉ, gaꜙhlëëhꜘ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Elí, Elí, ¿lama sabactani? —heˉ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Dio kya̱a̱nꜙ, Dio kya̱a̱nꜙ, ¿heˉlaˈ maˉbe̱e̱hꜙ jnäꜘ? 
\p  
\v 47 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙnuuyꜘ heˉ gaꜙhlëëyhꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Jëëˋ daˊ, tëëyh˜ Elía. 
\p  
\v 48 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ ngooꜗ koˉchihˊ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱yhˊ, gaꜙka̱yꜗ ko̱o̱ˉ waˊjooˉ, gaꜙmiꜙgyʉyhꜘ jooˉ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ ji̱i̱hˉ. Gaꜙllaꜙlleyꜗ lleˊ hmaˉ mahꜗ gaꜙchooyꜘ maˊ hɨ̱hˈ Jesús.  
\v 49 Ko̱ˉlla̱a̱ˊ maˊ jähꜘ: 
\p —Taꜙ jmä̱ä̱yꜙ heˈ. Waˊ jëëˊ daˊ jneˊ cheˊ jäꜙ Elía mahꜗ lä̱ä̱yꜗ. 
\p  
\v 50 Ko̱o̱ˉ kaˉlähꜘ gaꜙhoohꜗ Jesús ko̱o̱ˉ ki̱ˉga̱a̱ˉ, ja̱ˉgaˊ gaꜙngëëyꜗ jmɨˉlleꜘ kiyhꜗ.  
\v 51 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙgɨɨˉ hmɨɨhˉ heˉ maˊ naˉjnëˉ llahˈ gwahꜙ, gaꜙløøꜗ taꜙ gyʉʉhˈ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ. Gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙlla̱a̱ꜘ ku̱u̱ˊ hlooˉ.  
\v 52 Hiꜙ gaꜙnaꜘ toˉhø̱ø̱ˉ kihꜗ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio mahꜗ gaꜙläꜙji̱i̱yhˋ hi̱ˉ maˊ naˉju̱u̱ˊ.  
\v 53 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙhwë̱ë̱ˉ hi̱ˉ heꜘ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ maˊ gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús, ja̱ˉgaˊ gaꜙnääyˋ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˉjngɨɨˈ jeeˊ gaꜙmiꜙjnääyˉ hñiiyꜘ jeeˊ kihˈ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ.  
\v 54 Gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte jʉʉˊ hløøꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉkya̱a̱yhˊ hi̱ˉ maˊ hä̱ä̱˜ Jesús, maˊ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ hwaꜗ hiꜙ maˊ gaꜙjëëyꜗ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙlaꜗ ja̱ˉ. Gaꜙjäyhꜘ: 
\p —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, heꜘ baˊ Jo̱o̱ꜘ Dio naˉ. 
\p  
\v 55 Ko̱ˉnɨɨh˜ gaˊ ja̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ kaˉlähꜘ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉmëꜘ hi̱ˉ maˊ jëë˜. Dsaˉmëꜘ heꜘ yaꜙnääꜗ kya̱a̱hˊ Jesús läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ Galilea. Hi̱ˉ heꜘ maˊ jmeeꜙ taˊheꜗ kiyhꜗ.  
\v 56 Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ María Magdalena kya̱a̱hˊ María chooˈ Jacobo kya̱a̱hˊ José, kya̱a̱hˊ chooꜗ chihˉ kya̱a̱ꜗ Zebedeo. 
\s1 Gaꜙha̱a̱yꜗ Jesús 
\r (Mr. 15:42-47; Lc. 23:50-56; Jn. 19:38-42) 
\p  
\v 57 Taꜙ gaꜙhlooꜘ jmɨɨˊ ja̱ˉ, jaꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉ chaˉ kuuˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Arimatea hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ José. Hi̱ˉ heꜘ kaˉlähꜘ gaꜙla̱a̱ꜗ discípulo kya̱a̱ꜗ Jesús.  
\v 58 Ñeeˊ dsaˉ heꜘ naˊhlëëhˊ kya̱a̱hˊ Pilato mahꜗ kwayꜗ jwëˈ jyooyꜗ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús dsohꜘ hmaˉcruꜚ. Gaꜙkwaꜘ bihꜗ jwëˈ mahꜗ ko̱o̱yꜙ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús.  
\v 59 Heˉja̱ˉ gaꜙjyooꜗ José heꜘ jmɨˉngoꜗ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙlä̱ä̱yˉ ko̱o̱ˉ taˉjmaahˋ naˉjngɨɨˈ.  
\v 60 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙ ko̱o̱ˉ toˉhø̱ø̱ˉ hmëëꜘ heˉ maˊ naˉhëˉ kiyhˈ nëˊ ku̱u̱ˊ hlooˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙbäyꜗ ko̱o̱ˉ mɨˈku̱u̱ˊ jʉʉhˉ mahꜗ gaꜙjlëyꜗ hoˊtooˉ ja̱ˉ. Ja̱ˉgaˊ ngaayhˈ.  
\v 61 Chaˊnëˊ kihˈ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, maˊ gyaˈ María Magdalena kya̱a̱hˊ gaˊ jñahꜘ María. 
\s1 Maˊ tä̱ä̱hˊ hløøꜘ høøꜙ toˉhø̱ø̱ˉ 
\p  
\v 62 Maˊ gaꜙjnäꜗ jyohꜘ jmɨɨˊ, gaꜙllaꜙnääꜗ jmiˉdsaˉ ka̱a̱hˊ kya̱a̱hˊ dsaˉ fariseo chaˊnëˊ Pilato. Maˉgoh˜ jmɨɨˊ heˉ maˊ miˉllu̱u̱ꜗ dsaˉ hñiiꜘ kihꜗ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱yhˉ dsëyꜗ.  
\v 63 Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: 
\p —Maˉläˉdsooh˜ dsëˉ jnäähˈ heˉ gaꜙjähꜘ hi̱ˉ taˉju̱u̱ˈ heꜘ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ cha̱a̱yˉ gaꜙjäyhꜘ: Gaˊ maˉhyaˉ hnëˉ jmɨɨˊ naˉju̱u̱nˊ, läꜙji̱i̱hnˊ kaˉlähꜘ.  
\v 64 Heˉja̱ˉ jmeeˊ madaꜚ høøꜗ dsaˉ toˉhø̱ø̱ˉ läꜙji̱i̱hˈ tëꜗ hnëˉ jmɨɨˊ. Jëëhꜘ, gooˉ laꜗ waˊraˉ gaꜙllaꜙnääꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ taꜙlaꜙ hwëˈ, lle̱e̱yꜙ hlɨɨꜘ mahꜗ miˉga̱a̱yꜙ dsaˉ, jäyhꜙ: “Maˉläˉji̱i̱yhˋ baˊ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ”. Läꜙja̱ˉ leꜘ juuyꜗ chaˉgaˊmiihˉ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ gaꜙjuuꜗ Jesús läꜙ maˊ toˉnëˊ. 
\p  
\v 65 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Pilato sɨɨyhꜙ: 
\p —Hi̱i̱ꜚ hløøꜘ tä̱ä̱hˊ naˉ. Goˉjä̱ä̱yꜙ mahꜗ høøyꜗ toˉhø̱ø̱ˉ haˉ ko̱hꜘ ji̱i̱hˈ leꜘ. 
\p  
\v 66 Heˉja̱ˉ gaꜙnääyꜗ kya̱a̱hˊ hløøꜘ jeeˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ mahꜗ høøyꜗ kweeˉ. Gaꜙjmeeyꜘ lii˜ hooˊ toˉhø̱ø̱ˉ mahꜗ saꜙ täꜗ dsaˉ gooˉ. Hiꜙ gaꜙlla̱a̱yꜗ hløøꜘ høøꜗ kaˉlähꜘ. 
\c 28  
\s1 Gaꜙläꜙji̱i̱hˋ Jesús 
\r (Mr. 16:1-8; Lc. 24:1-12; Jn. 20:1-10) 
\p  
\v 1 Maˉgoh˜ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, läꜙko̱hꜘ gaꜙjnäꜗ toˉnëˊ jmɨɨˊ kihˈ seman˜, ngooꜗ María Magdalena kya̱a̱hˊ jñahꜘ María naˊjëëyˉ toˉhø̱ø̱ˉ.  
\v 2 Niꜙ saꜙ lii˜ gaˊ maˊ gaꜙjehꜗ wɨɨꜘ jwërte hwaꜗ. Gaꜙjña̱a̱ꜗ gyʉʉhˈ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio. Maˊ gaꜙllooyꜗ jeeˊ maˊ laˈ toˉhø̱ø̱ˉ, gaꜙbäyꜗ mɨˈku̱u̱ˊ heˉ maˊ naˉjnëˉ mahꜗ gaꜙgyayˉ nëˊ kihˈ.  
\v 3 Ángel heꜘ maˊ jnä̱ä̱ꜘ läꜙko̱hꜘ jeꜚñihꜗ. Saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ maˊ laˈ tøˉjlë̱ë̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ tøøˉ tʉˊhmooˉ.  
\v 4 Maˊ gaꜙjëëꜗ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ høøꜙ jeeˊ ja̱ˉ gaꜙläꜙgoyhꜙ jwërte läꜙji̱i̱hˈ gaꜙjlä̱ä̱yꜗ, gaꜙsa̱a̱ꜗ gaꜙja̱a̱yꜗ hwaꜗ läꜙko̱hꜘ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ baˊ.  
\v 5 Mahꜗ gaꜙjähꜘ ángel sɨɨyhꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ: 
\p —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Maꜙ baˊ jnäꜘ, maˉyaˉnäähꜗ hnähꜘ hnaahꜙ hnähꜘ Jesús hi̱ˉ gaꜙtä̱ä̱ˉ dsaˉ dsohꜘ hmaˉcruꜚ.  
\v 6 Saꜙ cha̱a̱ˉ jeeˊ laˉ, hi̱i̱ꜚ maˉläˉji̱i̱hˋ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjäyhꜘ jä̱ä̱ꜗ. Yaˉnääꜘ hnähꜘ yaˉjëëˋ jeeˊ gaꜙkya̱a̱ˉ dsihꜘ.  
\v 7 Mahꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ koˉchihˊ goˉjmeehˋ hnähꜘ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ heˉ maˉläˉji̱i̱yhˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ naˉju̱u̱ˊ. Hi̱i̱ꜚ dsooˈ dsaˉjä̱ä̱ˋ hnähꜘ taꜙ Galilea. Jeeˊ ja̱ˉ jë̱ë̱hˈ hnihꜘ. Heˉ laˉ naˉ juuˈ heˉ maˉjmeehnꜗ kyahꜗ hnähꜘ. 
\p  
\v 8 Maˉlaꜙ maˉjëëꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ nehꜙ toˉhø̱ø̱ˉ ja̱ˉ, gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte hiꜙ taꜙ ko̱ˉta̱a̱ˉ gaꜙjë̱ë̱ꜘ dsëyꜗ goˉte˜. Mahꜗ gaꜙnääyˋ chaˉhli̱i̱yꜙ naˊjmeeyhˊ juuꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ. Jeeˊ gaꜙnääyˋ ja̱ˉ,  
\v 9 gaꜙmiꜙjnääˉ Jesús hñiiꜘ taꜙ chaˊnëyˊ, gaꜙjmeeyꜘ Dio kihꜗ. Hiꜙ dsaˉmëꜘ heꜘ gaꜙnääꜗ chu̱hꜙ mahꜗ gaꜙi̱i̱yꜗ tɨɨˊ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ jʉʉhˉ kiyhꜗ.  
\v 10 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: 
\p —Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ. Goˉnääˋ hnähꜘ goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ ø̱ø̱hnꜗ mahꜗ waˊ llaˉnääyˋ taꜙ Galilea. Jeeˊ ja̱ˉ jë̱ë̱yꜗ jnäꜘ. 
\s1 Gaꜙjuuꜗ dsaˉ, gaꜙjäyhꜘ gaꜙhë̱ë̱ꜗ discípulo hlɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ 
\p  
\v 11 Maˉngëëꜘ maˉnääyˋ ja̱ˉ, ko̱ˉlla̱a̱ˊ hløøꜘ hi̱ˉ maˊ høøꜙ toˉhø̱ø̱ˉ, naˊnääˈ taꜙ jeeˊ jwɨɨˉ naˊjmeeyhˊ juuˈ kihꜗ dsaˉka̱a̱hˊ kya̱a̱ˈ jmiˉdsaˉ läꜙjëꜙ heˉ gaꜙlaꜗ.  
\v 12 Heˉja̱ˉ gaꜙku̱hꜗ jmiˉdsaˉ heꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉgyʉʉhˊ gaꜙjwa̱yhꜘ juuˈ, mahꜗ gaꜙkwëëyhꜗ chaˉmiihˉ kuuˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hløøꜘ heꜘ.  
\v 13 Mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˉ juuˈ: 
\p —Hnähꜘ baˊ naˉ jwahˈ: “Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ jnäähˈ, gaꜙllaꜙnääꜗ discípulo mahꜗ gaꜙhë̱ë̱yꜗ hlɨɨꜘ kya̱a̱yꜗ”, läꜙja̱ˉ jwahˈ hnähꜘ.  
\v 14 Cherˊmahꜗ gaꜙläꜙñeꜙ lleˊmohꜘ läꜙjëꜙ heˉ maˉlaꜙ, maˉñeˊ baˊ jnäähꜗ haˉ läꜙ chiihˊ jnihꜘ mahꜗ saꜙ bä̱ä̱yhꜙ hnähꜘ. 
\p  
\v 15 Gaꜙka̱ꜗ baˊ hløøꜘ heꜘ kuuˊ ja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ läꜙko̱o̱ˉ juuˈ heˉ gaꜙta̱a̱hˉ dsihꜘ. Heˉja̱ˉ läꜙ maˉcho̱o̱hˉ ja̱ˉbaˊ dsaˉ judiu juuˈ taˉjuuˈ ja̱ˉ, läꜙji̱i̱hˈ naꜗ. 
\s1 Gaꜙche̱e̱ꜗ Jesús discípulo kya̱a̱ꜗ mahꜗ dsaˉka̱yꜙ juˈhmëëꜘ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ 
\r (Mr. 16:14-18; Lc. 24:36-49; Jn. 20:19-23) 
\p  
\v 16 Läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙka̱a̱ꜙ jnäähˈ gaꜙnøøꜗ jnäähˈ taꜙ Galilea, taꜙ mohꜘ jeeˊ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ heˉ dsaˊnøøˈ jnäähꜗ.  
\v 17 Läꜙ maˊ gaꜙjë̱ë̱ˊ jnäähꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ, pero ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉkya̱a̱hnˊ maˊ jmeeꜙ to̱ꜗ dsëꜗ.  
\v 18 Heˉja̱ˉ jaꜗ Jesús chu̱hꜙ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ läꜙlaˉ: 
\p —Maˉnaˉngënˈ jwëꜗ jmeenˋ hihꜙ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ gyʉʉhˈ hwaꜗ.  
\v 19 Heˉja̱ˉ jwahnꜙ, goˉnääꜘ hnähꜘ goˉkwaˊ hnähꜘ juuˈ läꜙka̱a̱ˉ jmɨˉgyʉʉꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ, mahꜗ läꜙjwë̱ë̱ꜘ discípulo kya̱a̱nꜙ. Ja̱ˉ cha̱a̱yhˋ jmɨɨˉ läꜙko̱o̱ˉ madaꜚ heˉ jmeeꜙ Tääˋ, kya̱a̱hˊ Jo̱o̱yꜘ, hiꜙ kya̱a̱hˊ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ.  
\v 20 Ja̱ˉ miˉtë̱ë̱hˈ hnähꜘ heˉ miˉteyꜗ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ maˉjmeenꜗ kyahꜗ hnähꜘ. Mahꜗ hi̱i̱ꜚ jnäꜘ hä̱ä̱nˊ jeeˊ kyahˈ hnähꜘ gaꜙläꜙjëꜙ jmɨɨˊ, läꜙji̱i̱hˈ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ. Waˊ laˈ läꜙja̱ˉ.