\id ROM \h ROMANOS \toc1 Jí² gasii¹in San Pablo tɨ́ɨ²i 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² Jesucristo 'in néei¹ Roma \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 Jí² gasii¹in San Pablo tɨ́ɨ²i 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² Jesucristo 'in néei¹ Roma \c 1 \s1 Sɨ́ɨ²i Poo² 'e jí² lo tya' tsá² néei¹ Roma \p \v 1 Jna‑a, Poo², sɨɨ²na 'e jí² lo tyi'naa' 'in néei¹ Roma. Jmóo³oo jiin'¹³ la to² tyʉ'² Jesucristo. Joon Dios Jmii²¹ gatyii'¹³in jna 'e lɨ́ɨ¹na apóstol tya'a. Joon gatø'²ø Dios jna 'e cwóo³oo júu³ tyʉ́² tya'a tya' xiiala itiin'¹³ tsá². \p \v 2 Joon ni jí² tya' Dios 'e gajmaa¹a 'in tsá² 'in nigacwo²o júu³ tya' Dios la mo jéei¹, Dios ga'ɨ́ɨ²ɨ júu³ la mo jéei¹ cwáain¹ tya' 'e júu³ tyʉ́² do. \v 3 Joon 'e júu³ do faa'²¹a cwáain¹ tya' Jóon¹ Dios Jesucristo 'in lɨ́ɨ¹i Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon cwáain¹ tya' 'e gacwéi¹ 'in Jesucristo lo juncwii²¹ galɨ́ɨ¹i jún² tya' 'lɨɨ²¹² rǿøi¹³ David. \v 4 Pe joon mo gajiin'¹in jee²¹² 'lɨɨ²¹² gajmaa¹a 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios júu³ 'e Jóon¹ Dios 'ii, 'in lɨ́ɨi¹ to² fee'¹gɨ 'ii. \v 5 Joon coon'¹³ 'e gajmaa¹a Jesucristo 'wii²¹² tyii'i ga'ii'¹³na'a 'e 'iin²¹²in Dios Jmii²¹ jna'a joon 'e cwoo²¹o'o júu³ tya'a la caain²¹ ni cwoo'¹³ juncwii²¹ 'e liseein²¹ 'in jo'¹ líi²in joon jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉ. \v 6 Joon 'naa' lɨ́ɨ¹naa' tsá² 'in niganúu²un 'e júu³ do, joon Dios tø'²ø 'naa' 'e líin²naa' tsá² tya' Jesucristo. \p \v 7 Sɨ́ɨ³na 'e jí² lo tyi'naa' 'in néei¹ Roma 'in Dios 'iin²¹²in joon gatø'²ø 'e líin²in tsá² tya'a. Mɨ́³ɨɨ tyani Dios Ñʉ'¹ʉ' joongɨ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'e cwauncwaa'³i 'naa' joon 'e seen²¹naa' 'e tyʉ́². \s1 'Iin²¹²in Poo² tsafee'¹³i 'in néei¹ Roma \p \v 8 Nifu, coon'¹³ 'e gajmaa¹a Jesucristo 'wii²¹² tyi' 'iin²¹²na cwóo³oo 'maai'¹³ Dios Jmii²¹ 'wii'¹³ jileei'²¹ 'naa' tsʉ la caain²¹ juncwii²¹ faa'²¹a tsá² xiiala jai'² lɨ́ɨ²naa' Dios. \v 9 Joon Dios ñi¹o xiiala tɨɨ'¹³‑tsii 'naa' coon'¹³ júu³ tyʉ́² tyiia. Joon ce caain²¹‑tsii jmóo³oo la to² tyʉ² Dios, cwóo³oo júu³ cwáain¹ tya' Jóon¹on. \v 10 Mɨ́³ɨɨ tyani Dios wa'a lí² gó³oo yajǿø²na 'naa' coon'¹³ 'e 'yaai¹‑tsi Dios tsʉ ningóo¹ 'áai¹ 'e 'iin²¹²na gó³oo. \v 11 Tsʉ 'iin²¹²na gó³oo wa lí² cwóo³oo 'naa' coon²¹ 'e uncoon'¹³ 'naa' 'e lí² ngɨ́²naa' 'e tyʉ́²gɨ coon'¹³ Dios, joon 'e seen²¹naa' 'e tá²gɨ taain²¹²‑'oo' coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²naa'. \v 12 Pe fo'³oo 'e lí² tya¹‑tsi' la 'oo'²¹ yii‑a' coon'¹³ la jai'² lɨ́ɨ²naa' la lɨ́ɨ²i jna'a. \p \v 13 Tsaru'¹u', 'iin²¹²na 'e liñí² 'naa' 'e 'láai² naa'¹³ ga'ɨ¹‑tsii wa igó³oo yajøø²¹²na 'naa' pe ca nano jo mo galɨ'³ɨɨ gó³oo. Niga'ɨ¹‑tsii gó²oo wa lí² 'íin³ to² júu³ tyiia jee²¹² 'naa' la nigalɨ́² 'íin³ to² lɨ catyiia². \v 14 Tsʉ jna‑a tɨ́ɨ²na fuu²¹²uu jilee'²¹mo tsá², la tsá² néei¹ fuu²¹ sɨ moo'²¹ 'ee, 'in 'øøi'²¹‑tsi sɨ jo 'øøi'²¹‑tsi 'ee. \v 15 Joon tsʉ cwáain¹ tyiia nináa¹ tyʉ́² tyiia icwo'³oo 'naa' 'in néei¹ Roma 'e júu³ tyʉ́² tya' Dios tya' xiiala itiin'¹³ tsá². \s1 Untyúi¹ Dios tsá² jiin'¹³ coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i tsá² \p \v 16 Jo fa'ɨɨ'²¹ lɨ́ɨ²na júu³ tya' Dios 'e jmoo¹o tiin'¹³ tsá² tsʉ 'e júu³ lo 'ii'²¹ tya' Dios 'e jmá¹ tiin'¹³ jileei'²¹ tsá² 'in jai'² lɨ́ɨi². 'E júu³ lo ijmá¹ tiin'¹³ tsá² Israel nifu pe jmá¹o jon tiin'¹³ tsá² 'in jo seein²¹ Israel. \v 17 Joon 'e júu³ lo 'e'²e jna' 'e jmoo¹o Dios tyúi¹ tsá² jiin'¹³ coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨi² tsá². Tsʉ jin'²in ni jí² tya'a: “Jileei'²¹ 'in 'ii'²¹ Dios coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨi² iseen²¹mo coon²¹ tǿø²mo.” \s1 Tsaa² tya' tsá² \p \v 18 Joon née³oo' i'é² Dios, 'in tyíin¹ ñʉ'fú², wúu¹ 'áai¹ 'in 'eei'¹ 'ii joon jmoo¹o 'e gó². Coon'¹³ 'e gó² jmoo¹o 'in tsá² no jnɨɨ'²¹mo 'e jai'² tya' Dios. \v 19 Tyʉ́² ñii¹i 'in tsá² no jilaa'²¹ 'e lí² cwii¹in tsá² Dios tsʉ 'ña'a Dios niga'e'² 'ii. \v 20 Tsʉ lí²‑i liñi¹ tsá² 'e jo jnéei¹ tya' Dios coon'¹³ jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a Dios. Ca mo garón¹ juncwii²¹ liñi¹ tsá² tyʉ́² 'e Dios 'ii joon 'oo¹ 'ii'²¹ tya'a coon²¹ tøø²mo. Joon coon'¹³ la joon jo lí² wa jo tsaa² tya' 'ido sá². \v 21 Xʉfiin'¹³ 'in tsá² do galicwii¹mo Dios la joon jo mo gaun'goo²¹o 'ii 'ido lawa Dios jon'gɨ nigacwo'¹o Dios 'maai'¹³. Xʉjoon lɨ' ga'laa²¹ 'wii²¹² 'ɨ¹‑tsi 'e jo 'ee to² 'íi³. Galɨnʉʉ¹gɨ 'e gó² 'e 'øøi'²¹‑tsi. \v 22 Jin'²in 'in tsá² no 'e ñii²¹²‑tsi pe coon'¹³ la joon galɨ́ɨ¹i tsá² caa²¹mo. \v 23 Joon gaunsɨ́ɨ²i 'e 'ya'²gɨ tya' Dios Jmii²¹, 'in jo tyéi¹, tya' dioses jmee¹i tsá² 'in lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i tsá², 'in tyéi¹. Joon ca dioses tya'a 'in lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i joo'²¹ tsí² cwáa¹, sɨ mɨɨ'²¹ 'ee, sɨ joo'²¹ ti tyʉ́n² tɨɨ² 'ee, gajmee¹i 'in tsá² do. \p \v 24 Tsʉ 'wii'¹³ joon gatʉ́ʉ²mo Dios Jmii²¹ 'ii ilii'¹i 'in tsá² do jmáa¹a jiin'¹³ 'e gó² la tɨ́²‑tsi. La joon gajmaa¹a jilaa'²¹ 'e gacwo'¹o tsá² fa'ɨɨ'²¹ coon'¹³ la jaain²¹ la jaain²¹ 'in catyaai². \v 25 Gatʉ́ʉ²mo Dios Jmii²¹ 'ii tsʉ 'wii'¹³ jo jo'¹ galɨ́ɨ²i 'e jai'² tya' Dios pe jo'¹o galɨ́ɨ²i 'e júu³ tajuu²¹ do. Joon 'in tsá² do gaun'goo²¹o joon gajmaa¹a nʉʉ'¹³ʉ 'e gajmaa¹a Dios la 'íi¹³ 'e un'goo²¹o Dios Jmii²¹. ¡Jiin'¹³ 'ii‑o 'e tɨ́ɨ²i 'e un'goo²¹o tsá² coon²¹ tøø²mo! Amén. \p \v 26 Tsʉ 'wii'¹³ joon gatʉ́ʉ²mo Dios Jmii²¹ 'in tsá² do 'e jmáa¹a jiin'¹³ la 'iin²¹²in yaai 'e cwo'¹o tsá² fa'ɨɨ'²¹. Joon ca tsamɨ́² gaunsɨ́ɨ²i 'e jmoo¹o la tɨ́ɨ²i jmáa¹a coon'¹³ tsañʉʉ'¹. \v 27 La joon jon tsañʉʉ'¹ gatʉ́ʉ²o jmoo¹o la tɨ́ɨ²i jmáa¹a coon'¹³ tsamɨ́² joon suun¹mo tsañʉʉ'¹ ruu'²¹i. Joon tsañʉʉ'¹ jo jmáa¹a la 'oo'²¹ 'ii 'e cwo'²o fa'ɨɨ'²¹ tsá². Joon moo¹ taa²¹²i 'e iní²i wúu¹ 'wii'¹³ 'e gó² jmoo¹o. \p \v 28 Joon tsʉ 'wii'¹³ jo 'iin²¹²in 'in tsá² do licwii¹ingɨ Dios Jmii²¹, nigatʉ́ʉ²mo Dios 'ii 'ilí² jmáa¹a 'e jo tɨ́ɨ²i jmáa¹a. \v 29 'In tsá² 'in lɨ́ɨ²i la joon sɨrøø¹i jilaa'²¹ 'e gó² jmoo¹o: 'láa¹a coon'¹³ tsamɨ́², joon sóo²‑tsi, joon suun¹mo 'e sá² tya' tsá² xeei'²¹. Sɨrøø¹i 'e tsí² wúu¹i 'ido, joon tsá² 'in jngaai'¹³ tsá² 'ii, joon ngɨɨ¹ to² 'noo¹ mɨɨ'¹³, joongɨ tajúu³i. Joongɨ faa'²¹a 'e gó² tya' tsá², jmaa¹a júu³ 'atsaa²¹. \v 30 Cwo'²o tsaa² tsá² xeei'²¹ 'uuin²¹ joon 'e'¹mo Dios, joon ungøø¹i tsá² xeei'²¹ joon jmoo¹o jloo'³ joon 'gøøi'¹³ 'áai¹ júu³ tya'a. 'In tsá² la 'ii jooin²‑tsi jmáa¹a 'e gó² joon jo jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉ tsacøøi'¹³ tya'a. \v 31 Tsá² 'in jo 'øøi'²¹‑tsi 'ii, jo untsiin¹ júu³ tya'a joon 'wa'²‑tsi joon jo ñii¹i xiiala jmaa¹a fee'¹‑tsi tya' tsá² xeei'²¹, jo lii'¹i jmáa¹a 'wo²‑tsi tya' tsá² xeei'²¹. \v 32 Tyʉ́²‑ʉ ñi¹ 'in tsá² lo to² gatyʉ'² Dios, ñi¹o jon 'e tɨ́ɨ²i júuin² 'in jmoo¹o 'e gó² lo pe jo 'ee lɨ́ɨi¹ 'ee jmoo¹‑o jiin'¹³ la jmoo¹o do. Joon ca jløøi'³ wa ní² 'iin jmoo¹o la do‑o jon. \c 2 \s1 Dios jmaa¹a 'ii'²¹ 'e la jai'² \p \v 1 Tsʉ 'wii'¹³ joon 'nʉ‑ʉ, doñi'iin lɨ́ɨ¹u'u, 'in jmaa¹o 'ii'²¹ tya' tsá² xeei'²¹ jo lí² wa'a jo tsaa² tyi'i sá². Tsʉ mo jmoo²'o 'ii'²¹ tya' tsá² xeei'²¹ 'e piin²¹² 'woo²¹'o tsʉ jmoo²'o jiin'¹³ la jmoo¹o 'ido. \v 2 Pe née³oo' 'e jmoo¹o Dios 'ii'²¹ rǿø² mo 'ɨ́ɨ² júu³ tya' 'in gajmaa¹a 'e gó² do. \v 3 ¿Tɨ lɨ́ɨ²u 'e láa²u 'e 'ii'²¹ ijmáa¹a Dios tya' tsá²? Tsʉ 'nʉ‑ʉ jmoo¹²'o 'ii'²¹ tya' 'in tsá² do 'in jmoo¹o 'e gó² pe jmoo²'o jon jiin'¹³ la jmoo¹o 'ido. \v 4 ¿Tɨ jo tsáai¹‑'o'o 'e tyʉ́² jmoo¹o Dios tyi' 'e 'wo²‑tsi 'wii²¹² tyi'? ¿Tɨ jo ñi'²'i 'e 'wo²‑tsi Dios 'wii²¹² tyi'i 'e jmáa¹a 'e jaa'²¹‑'o'o coon'¹³ Dios? \v 5 'Áai¹ 'wa'²‑'o'o joon jo mo gajoo'²¹‑'o'o joon coon'¹³ la joon unfee'¹gɨ'ɨ 'e wúu¹ imóo¹³'o mi tɨ́² jmɨɨ²¹² ijmá¹ Dios 'ii'²¹ røø²¹, \v 6 mo cón² Dios tya'a la coon²¹ nigajmaa¹a tsá². \v 7 Pe icwó² Dios coon²¹ juncwii²¹ 'e taa'²¹a coon²¹ tøø²mo jileei'²¹ 'in ga'no'² 'e 'ya'²gɨ tya'a, joon 'in 'í² júui³, joon 'in ga'no'²o 'e taa'²¹ coon²¹ tøø²mo coon'¹³ 'e tyʉ́² 'e nigajmaa¹a. \v 8 Pe 'nii'²¹‑tsi Dios i'e'²e 'ii wúu¹ 'in 'iin²¹²in jiin'¹³ 'ña'a, 'in jo jmoo¹o nʉʉ'¹³ʉ la jai'¹ jiin'¹³ jmaa¹o nʉʉ'¹³ʉn tya' jilaa'²¹ 'e gó². \v 9 Joon ilisá² wúu¹ joongɨ fa'í³ tya' 'in jmoo¹o 'e gó² joon nifu tya' tsá² Israel pe ilisá²‑a jon tya' tsá² 'in jo seein²¹ Israel. \v 10 Pe la joon jon icwo'² Dios 'in jmoo¹o 'e tyʉ 'e 'ya'²gɨ tya'a coon'¹³ yʉ júu³i joon iliseein²¹ tyʉ́²‑ʉ nifu tya' tsá² Israel pe la joon jon ilí² tya' tsá² 'in jo seein²¹ Israel. \p \v 11 Tsʉ jo jmoo¹o Dios coon'²¹ la jaain²¹ la jaain²¹ tsá², coon²¹ røø²¹mo jilee'²¹mo tyaníi¹i. \v 12 Jileei'²¹ 'in ga'no'² tsaa² jo mo galicwii¹i 'e ley tya' Moisés jo ijmá¹ Dios 'ii'²¹ tya'a coon'¹³ 'e júu³ taa'¹³ ley do pe jo sɨneei'¹³ tsalíin²mo lɨ 'ii²¹. Pe jileei'²¹ 'in ga'no'² tsaa² galicwii¹i 'e ley tya' Moisés do ijmá¹ Dios 'ii'²¹ tya'a jiin'¹³ la jin'² ley do. \v 13 Tsʉ 'in tsá² 'in nuu¹un 'e ley tya' Moisés do pe jo jmoo¹o, jo untyúi¹ Dios 'ii. Untyúi¹ Dios jiin'¹³ 'in tsá² do 'in jmoo¹o nʉʉ'¹³ʉn 'e ley do. \v 14 Tsʉ mo jmoo¹o 'in tsá² jo seein²¹ Israel jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley tya' Moisés, xʉfiin'¹³ jo cwii¹i 'e ley do, 'e lɨ́² lawa ley tya' 'ña'a. \v 15 Joon coon'¹³ 'e jmoo¹o do lɨ́² lawa toon¹on 'e ley do tsi alma tya'a. Joon mi tɨ́² jmɨɨ²¹² ilisá² 'ii'²¹ tya'a 'e 'ɨ¹‑tsi 'ña'a icwó¹o tsaa² sɨ faa'²¹a 'wii²¹² tya'a 'ee. \v 16 Joon jmɨɨ²¹² joon ijmá¹ Dios 'ii'²¹ jilaa'²¹ 'e gajmáa¹a tsá² 'uuin²¹ coon'¹³ 'e gajmaa¹a Jesucristo. Joon 'e 'ii'²¹ ijmáa¹a ilɨ́¹ la lɨ 'e júu³ gacwó² jna tya' xiiala itiin'¹³ tsá². \s1 Xiiala lɨ́ɨ¹i tsá² Israel coon'¹³ ley tya' Moisés \p \v 17 Pe 'nʉ‑ʉ fu'²'u tsá² 'e lɨ́ɨ¹u'u tsá² Israel, joon 'ɨ¹‑'o'o 'e coon'¹³ ley tya' Moisés do iseen²¹mo'o tyʉ́²‑ʉ joon unjløøi'³ 'wo'o coon'¹³ Dios tyi'i. \v 18 Ñí²‑'o'o 'e 'yaai¹‑tsi Dios joon 'e ley do 'e'² 'nʉ tyíi¹³'i 'e tyiin²gɨ. \v 19 Joon coon'¹³ 'e 'øøi'²¹‑'o'o lɨ́ɨ²u 'e lii'²'i uncoon'¹³'on 'in tsá² 'in jo cwii¹in Dios tyi'i tsʉ 'in tsá² do lɨ́ɨ¹i lawa tsá² tiui² jo ñí² xiiafu tsalíin². Lɨ́ɨ²u 'e lɨ́ɨ¹u'u lawa jɨ² coo²¹ tya' tsá² néei¹ lɨ nʉʉ²¹. \v 20 Lɨ́ɨ²u 'e lii'¹'i cwo'²'o cwáain¹ 'in bái¹ joon lɨ́ɨ¹u'u tɨfo'² tya' xuui²¹². Tsʉ 'ɨ¹‑'o'o 'e coon'¹³ 'e ley do 'oo²'o jilaa'²¹ 'e jai'² 'e 'øøi'²¹‑tsi tsá². \v 21 Joon 'nʉ‑ʉ 'in 'e'² tsá² xeei'²¹, ¿'ee lɨ'ɨ jo 'e'²'e 'wo'o? 'Nʉ‑ʉ cwo'²'o júu³ tya' Dios 'e jo jmá¹a tsá² 'uun²¹, ¿'ee lɨ'ɨ jmaa²'a 'uun²¹ 'wo'o? \v 22 'Nʉ‑ʉ foo²¹'o 'e jo lí² fee'²¹i tsá² tsamɨ́² tya' tsá² xeei'²¹, ¿'ee lɨ'ɨ jmoo²'o la joon 'wo'o? Nʉ‑ʉ gali'e'¹mo'o dioses 'in jo jai'² tya' tsá², ¿'ee lɨ'ɨ 'úun²'un 'e sá² cwo'¹ tya'a? \v 23 Unjløøi'³ 'wo'o coon'¹³ ley do pe ifaa'²¹ tsá² gó² tya' Dios tsʉ 'wii'¹³ jo jmoo²'on la to² tyʉ'²ʉ 'e ley do. \v 24 Tsʉ ni jí² tya' Dios jin': “'In tsá² jo seein²¹ Israel faa'²¹a gó² tya' Dios tsaa² tyi'naa'.” \p \v 25 'E la ja'²mo 'íi³mo to² 'wa'a lɨ́ɨ¹i tsá² li² circuncidado. ('øøi'²¹‑tsi tsá² 'e li² do 'e gacwo'²o Dios Abraham mo ga'ɨ́ɨ²ɨ júu³ jai'² tya'a do. Gatʉʉ¹ʉ loo²¹ yʉ' cúun¹ xuui²¹².) 'Íi³mo to² 'e li² do wa'a jmá¹ tsá² nʉʉ'¹³ʉn 'e ley tya' Moisés do. Pe wa jo jmá¹ tsá² nʉʉ'¹³ʉn 'e ley do 'e lɨ́¹ lawa jo 'ee galɨ́ɨ¹i 'e li² do. \v 26 Joon wana jmoo¹o tsá² jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley do pe jo mo ga'ii'²¹i 'e li do ilíi²in tyani Dios lawa galɨ́¹ 'e li² do tya'a. \v 27 Joon 'in nigajmaa¹a nʉʉ'¹³ʉn 'e ley do, fiin'¹³ jo ga'ii'²¹i 'e li² do, ijmáa¹a 'ii'²¹ tyi'i 'in niga'ii'²¹ 'e li² do pe jo gajmaa²'a nʉʉ'¹³ʉn fiin'¹³ 'oo²'o 'e ley do toon¹on ni jí². \v 28 Joon jon' tsá² Israel la jai'² 'ii 'in niga'ii'²¹i jiin'¹³ 'e li² do ngú¹ taan²¹²in. Joon 'e circuncisión la jai'² jon' jiin'¹³ 'e li² do 'e jmá¹ tsá² coon'¹³ ngú¹ taain²¹² tsá². \v 29 'In tsá² 'in lɨ́ɨ¹i tsá² Israel la jai'² lɨ́ɨ¹i la joon coon'¹³ 'e 'ɨ¹‑tsi. Joon 'e circuncisión la jai'² lɨ la lɨ coon²¹ to² gajmaa¹a 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios coon'¹³ 'e 'ɨ¹‑tsi tsá² jon'on 'e loo²¹ itʉ́² tsá² do la to² tyʉ'² ley. Joon 'in lɨ́ɨ¹i circuncisión la jai' jon' wa' 'ii'²¹ tsá² 'ii pe Dios 'in 'ii'²¹ 'ii. \c 3 \p \v 1 Wana la joon, ¿'ee to² 'e jmaai¹ wa'a lɨ́ɨ¹i tsá² tsá² Israel sɨ 'ee to² 'íi³ 'ee wa'a lɨ́ɨ¹i tsá² li² circuncisión? \v 2 'Áa¹mo 'íi³ to² lɨ́ɨ²na joon tya' 'láai² 'iin'¹³. Nifu gacwo'¹o Dios 'in tsá² Israel do 'e júu³ tyʉ́² tya'a. \v 3 ¿'Ee lɨ́ɨ²'u? Wa mo jo gajai'² galɨ́ɨ²i 'inlɨ́ɨi¹³ 'in tsá² do, ¿tɨ lɨ́ɨ²'u 'e coon'¹³ la joon jo iuntsiin¹ Dios 'e júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ do? \v 4 ¡Jo lí² la joon! Tsʉ Dios ijmáa¹a la jai'² xʉfiin'¹³ jilee'²¹mo tsá² tajúu³i. Tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²in: \q1 Ijin'²in tsá² 'e jai'² jilaa'²¹ 'e nigafaa'¹³'a, \q1 joon mi jmá¹ tsá² 'ii'²¹ tyi'i icwo'ɨɨ¹u'u 'in tyúi¹. \p \v 5 Pe wana tsaa² tyi' jmaa'¹i to² 'e 'ee¹e 'e jmoo¹o Dios 'ii'²¹ røø²¹, ¿tɨ jon' 'e gó² jmoo¹o Dios mi 'e'²e jna' wúu¹? ('E fo'³oo jiin'¹³ la 'ɨ¹‑tsi tsá².) \v 6 ¡Jo lí² la joon! Tsʉ wana lí² jmá¹ Dios 'e gó², ¿xiiala lí² jmá¹ 'ii'²¹ tya' tsá² taan²¹²in juncwii²¹? \p \v 7 Joon wana júu³ tajuu²¹ tyiia jmaa'¹i to² 'e jmoo¹o 'ya'²gɨ 'e jai'² tya' Dios, ¿'ee lɨ' 'óo³gɨɨ tsaa²? \v 8 Wa lɨ la joon, ¿'ee lɨ' jo jmoo²¹o' 'e gó² tsʉ coon'¹³ la joon 'e lifee'¹gɨ 'e tyʉ́²? 'Inlɨ́ɨi¹³ 'in 'iin²¹²in jmá¹ 'e gó² tyii'i 'e jin'²o 'e la joon 'é² jna'a. Pe tɨ́ɨ²mo 'in tsá² do 'ii'²¹i 'e wúu¹ iní². \s1 Jilee'²¹o' rǿø²na' tsaa² \p \v 9 ¿'Ee lɨ́ɨ²u? ¿Tɨ tyúi¹gɨ tyijna' 'e lɨ́ɨ¹na' tsá² Israel lagɨ 'in catyaai² do? ¡Jo lɨ́ la joon! Tsʉ rǿø²na' tsaa² la tsá² Israel lagɨ tsá² 'in jo seein²¹ Israel. 'E coon'¹³ la joon tyʉ'²ʉ tsaa² to² jileei'²¹ tsá². \v 10 Joon ni jí² tya' Dios jin'²in: \q1 Jo 'in seein²¹ 'in tyúi¹ tyani Dios jiin'¹³ jaain²¹ jo seein. \q1 \v 11 Jo 'in seein²¹ 'in 'øøi'²¹‑tsi. Jiin'¹³ jaain²¹ jo seein²¹ 'in 'naa'¹i Dios. \q1 \v 12 Jilee'²¹mo ningalíin² lɨ' caai²¹. Jo 'ee to² 'íin³ jiin'¹³ jaain²¹. \q1 Jo 'in seein²¹ 'in jmá¹a 'e tyʉ́², jiin'¹³ jaain²¹ jo¹ seein²¹. \q1 \v 13 'E júu³ 'e 'woo²¹ 'oo²o lɨ la lɨ 'e jmá¹ 'e 'woo²¹ coon²¹ 'aa¹ tya' 'lɨɨ²¹² 'e sɨnó¹. \q1 Joon coon'¹³ ni sɨɨ'¹³ɨ jmoo¹o júu³ tajuu²¹. \q1 Joon lawa 'ootyíi² tya' mɨɨ'²¹ taa'¹³a 'oo²o. \q1 \v 14 Jmaai'¹³ júu³ 'laa'²¹ coon'¹³ júu³ tsii²¹² wúu¹i 'yeei'²¹ 'oo²o. \q1 \v 15 Coon'¹³ jon'¹on tí² to² 'iin²¹²in jngaa'¹³i tsaruu'²¹i. \q1 \v 16 Doñixiia' tsalíin² 'in tsá² do jmai'² mɨɨ'¹³mo coon'¹³ 'e gó². \q1 \v 17 Joon 'e fu¹ 'e ngɨ́¹ tsá² 'e tyʉ́² jo mo galicwii¹i 'in tsá² do. \q1 \v 18 Jo 'ee 'ɨ¹‑tsi wa' un'goo²¹o Dios. \p \v 19 Joon né²o' 'e jilaa'²¹ 'e jin'² 'e ley 'e sá² la mo jéei¹, jin'²o tya' 'in tsá² 'in tɨ́ɨ²i jmá¹ 'e ley do. Joon coon'¹³ la joon jo lí² faa'²¹gɨ cwáain¹ tya' tsaa² tya'a. Joon coon'¹³ la joon jileei'²¹ tsá² taain²¹² juncwii²¹ tɨ́ɨ²i 'e ilisá² 'ii'²¹ tya'a. \v 20 Tsʉ Dios jo untyúi¹ jiin'¹³ jaain²¹ tsʉ 'wii'¹³ nigajmaa¹a la to² tyʉ'² ley do. 'E ley do jmaa'¹i to² jiin'¹³ 'e liné²o' 'e niga'ná²a' tsaa². \s1 Jmaa¹a Dios tiin'¹³ tsá² jiin'¹³ coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i tsá² \p \v 21 Pe nano né²o' xiiala lí² untyúi¹ Dios tsá² jo 'ee unjíi²i 'e ley do. Joon 'e jí² 'e taa'¹³ ley do joon 'e jí² gajmaa¹a 'in tsá² gacwó² 'e júu³ tya' Dios la mo jéei¹ faa'²¹o cwáain¹ tya' 'elo. \v 22 La lo lí² untyúi¹ Dios jileei'²¹ tsá² 'in jai'² lɨ́ɨ²i. Untyú¹mo Dios jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² 'e gajmaa¹a Jesucristo 'wii²¹² tya'a. Joon jilee'²¹mo coon²¹ røø²¹ lɨ́ɨ¹i la jaain²¹ la jaain²¹; \v 23 tsʉ jilee'²¹mo niga'nóo²o tsaa² joon jiin'¹³ jaain²¹ wa galɨ́ɨ¹i la 'iin²¹²in Dios. \v 24 Pe Dios untyúi¹ tsá² coon'¹³ 'e fee'¹‑tsi, jo 'ee gajmaa¹a tsá², tsʉ jmoo¹o Dios tiin'¹³ tsá² jiin'¹³ coon'¹³ 'e gajmaa¹a Cristo Jesús 'wii²¹² tya'a. \v 25 Joon Dios gacwoo¹i Cristo lawa coon²¹ fa'¹ tya' tsaa² tya' tsá² mo gajúun²in. Joon mo jai'² lɨ́ɨi² tsá² Cristo 'íi³mo to² 'e fa'¹ do. Joon coon'¹³ la joon ga'e'²e Dios tsá² 'e xʉfiin'¹³ 'wó¹‑tsi coon'¹³ 'e tsaa² ga'nóo²o tsá² la mo jéei¹ røø²¹ 'ii'²¹ tya'a. \v 26 'E'²e tsá² jon 'e røø²¹ 'ii'²¹ tya' Dios nano joon røø²¹ 'ii'²¹ tya'a cɨɨin²¹gɨ mi untyúu¹i tsá² 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús. \p \v 27 Wa lɨ́¹ la joon, ¿tɨ lí² jmoo²¹o' jloo'³ 'e tyú¹na'? Jo li'¹i' la joon. Tsʉ jo mo galɨ'¹ɨ' 'e tyú¹na' tsʉ 'wii'¹³ gajmoo²¹o' jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley do, inlii'¹o' jmoo²¹o' 'e tyú¹na' tsʉ 'wii'¹³ ja'²mo galɨ́ɨ²na' Jesucristo. \v 28 Coon'¹³ la joon né²o' 'e untyúi¹ Dios tsá² tsʉ 'wii'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i tsá² jo cwáain¹ cón² Dios wa nigajmaa¹a la to² tyʉ'² ley. \p \v 29 ¿Tɨ lɨ́ɨi¹ Dios Jmii²¹ jiin'¹³ Dios tya' tsá² Israel? ¿Tɨ jon' lɨ́ɨ¹mo jon Dios tya' tsá² 'in jo seein²¹ Israel? Tyʉ́² né²e' 'e 'ii‑o lɨ́ɨ¹i Dios tya' tsá² 'in jo seein²¹ Israel \v 30 tsʉ jiin'¹³ jaan²¹mo Dios seein²¹. Joon untyúi¹ Dios 'in lɨ́ɨi¹ li² circuncisión tsʉ 'wii'¹³ jai'² lɨ́ɨ²i joon untyʉ́¹mo jon 'in jo lɨ́ɨi¹ 'e li² do tsʉ 'wii'¹³ jai'² lɨ́ɨi². \v 31 Wa lɨ la joon, ¿tɨ jo jmoo²¹o' coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²na' 'e jo 'ee to² 'íi³gɨ 'e ley do? ¡'Esa la joon! Lɨ' cɨɨ'¹³ɨ jmoo²¹o'. Jmoo²¹o' 'e iuntsiin¹ tsá² 'e jin'² 'e ley do. \c 4 \s1 Xiiala gauntyúi¹ Dios Abraham \p \v 1 ¿'Ee ifá³a' cwáain¹ tya' 'lɨɨ²¹² tsá² feei'¹ tyi' Abraham? \v 2 Tsʉ wana gauntyúi¹ Dios Jmii²¹ Abraham tsʉ 'wii'¹³ 'e tyʉ́² 'e nigajmaa¹a lí²‑i jmáa¹a Abraham 'e unjløøi'³ 'ña'a. Pe jo lí² unjløøi' 'ña'a tyani Dios. \v 3 Pe ni jí² tya' Dios jin'²in: “Ja'²mo galɨ́ɨ²i Abraham Dios, joon coon'¹³ la joon gauntyú¹mo Dios 'ii.” \v 4 Tsʉ mo jmoo¹o tsá² to² 'in fii²¹² do jo cɨ́¹ 'e 'leei'¹³ tsá² do lawa' 'e 'yaai¹‑tsi pe lawa'a 'e røø²¹i. \v 5 Pe wana jai'² lɨ́ɨi² tsá² Dios, 'in untyúu¹i 'in røøi²¹ tsaa², joon jo 'ee gajmaa¹a 'in tsá² do, pe coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨi² 'in tsá² do untyú¹mo Dios Jmii²¹ 'ii. \v 6 Joon 'lɨɨ²¹² David gajin'²in xiiala jløøi'³ 'in tsá² 'in gauntyúi¹ Dios Jmii²¹ jmaai'¹³ coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨi² jo 'e cwáain¹ gacón² 'e gajmaa¹a 'in tsá² do. \v 7 Tsʉ David do gajin'²in: \q1 Jløø'³mo jileei'²¹ 'in nigajmaa¹a Dios fee'¹‑tsi 'wii'¹³ tsaa² tya'a. Joon niga'ín¹mo‑tsi 'e niga'láa² 'ido. \q1 \v 8 Jløø'³mo jon 'in tsá² do 'in jo cwáain¹ cón² Dios tsaa² tya'a. \p \v 9 Jo gacwó² Dios 'e lijløøi'³ jiin'¹³ 'in tsá² 'in niga'ii'²¹ 'e li² circuncisión do pe nigacwó² tya' 'in jo lɨ́ɨi¹ 'e li² do jon. Pe gafaa'¹³a' 'e nigauntyúi¹ Dios Abraham tsʉ 'wii'¹³ jai'² galɨ́ɨ²i. \v 10 Pe né²o' 'e nigauntyúi¹ Dios Abraham la nʉ'gɨ 'e ga'ii'²¹ Abraham 'e li² circuncisión do. \v 11 Joon tsʉ 'wii'¹³ gaja'²mo galɨ́ɨi² Abraham Dios gacwo'¹o Abraham 'e li² do 'e lɨ la lɨ coon²¹ sello 'e nigauntyúi¹ Dios 'ii xʉfiin'¹³ jo galɨ́¹i 'e li² do. Joon coon'¹³ la joon galɨ́¹ 'e líi²in Abraham 'in jmii²¹ jon tya' jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² Dios Jmii²¹ la jo mo ga'ii'²¹i 'e li² circuncisión do. La joon jon lí² untyúi¹ Dios 'ii coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i. \v 12 Lɨ́ɨ¹mo Abraham jmii²¹ tsá² 'in niga'ii'²¹i 'e li² circuncisión do. Pe jon'on tya' 'in tsá² do 'in ga'ii'²¹i jiin'¹³ 'e li² do tya' cuerpo tya'a pe tya' 'in tsá² 'in niga'ii'²¹ 'e li² do la joon jon ja'²mo lɨ́ɨ²i la jai'² galɨ́ɨi² 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tyi' Abraham la nʉ'gɨ ga'ii'²¹i 'e li² circuncisión do. \s1 'Ii'²¹mo tsá² 'e júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i \p \v 13 Joon Dios ga'ɨ́ɨ²ɨ júu³ tya' 'lɨɨ²¹² Abraham coon'¹³ jún² tya'a i'ii'²¹mo 'e juncwii²¹ lo lawa coon²¹ 'e gatɨ́ɨ²i tya'a. Pe jo ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios 'e júu³ do tya' Abraham tsʉ 'wii'¹³ nigajmaa¹a Abraham nʉʉ'¹³ʉn 'e ley do, pe ga'ii'²¹mo Dios Abraham 'e tyʉ́² tsʉ 'wii'¹³ 'e jai'² galɨ́ɨ²i. \v 14 Joon wana jiin'¹³ 'in tsá² 'in nigajmaa¹a nʉʉ'¹³ʉn 'e ley do i'ii'²¹i 'e júu³ jai'² ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios jo 'ee to² 'íi³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i tsá² joon 'ee júu³ jai'² do 'e ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios Jmii²¹ jo 'ee to² tí². \v 15 Tsʉ 'e ley do jmoo¹‑o jiin'¹³ 'e 'e'² Dios tsá² wúu¹; pe mo jo ley sá² jo lí² 'láa² tsá² tya' ley. \p \v 16 Joon coon'¹³ la joon 'ii'²¹mo tsá² 'e júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i, lawa coon²¹ 'e 'yaai¹‑tsi Dios 'e jo jnaa¹ tsá²; 'e coon'¹³ la joon ilí² tya' jileei'²¹ jún² tya' 'lɨɨ²¹² Abraham. 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e júu³ jai'² do jon' jiin'¹³ tya' 'in jmoo¹o nʉʉ'¹³ʉn 'e ley do, tya'a jon 'in jai'² lɨ́ɨ²i la nigajai'² galɨ́ɨi² Abraham do, 'in lɨ́ɨ¹i jmɨɨ²¹ jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² tyani Dios 'in jai'² galɨ́ɨi² 'ii. \v 17 La gajin'² Dios sɨɨ'²¹ɨ Abraham do mo gajin'²in: “Gajmé¹na 'nʉ ilíin²un jmii²¹ tsá² fúui¹.” Joon Dios do cwó²o juncwii²¹ tya' 'in najúin¹ joon jmáa¹a lisá² lɨ jo 'e mo lisá² la mo jéei¹. \p \v 18 Jo cu'²‑tsi Abraham coon'¹³ Dios. Joon xʉfiin'¹³ nasuun¹mo 'e liseein²¹ yʉʉn²¹ tya'a jo'¹o galɨ́ɨ²i júu³ jai'² ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios tya'a, joon coon'¹³ la joon galɨ́ɨ¹i “jmii²¹ tsá² fúui¹”, jiin'¹³ la gajin'² Dios: “Jiin'¹³ la tí² nʉ́ʉ¹ la joon ilí² tí² jún² tyi'i.” \v 19 Pe xʉfiin'¹³ xʉʉ 'ná¹gɨ tsín¹ coon²¹ cíein¹³ jiin²¹ jo gatʉʉ²¹ 'e jai'² lɨ́ɨ²i mo ga'ɨ¹‑tsi xiiati jiin²¹ ningóo¹o 'ña'a coon'¹³ tsamɨ́² tya'a Sara do 'in nasuun¹mo 'e caan²¹in yʉʉn²¹. \v 20 Jo gacu'²‑tsi Abraham do jon'gɨ wa' jo jai'² galɨ́ɨ²i 'e júu³ jai'² 'e ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios tya'a. Jiin'¹³ jai'²gɨ galɨ́ɨ²i jo cu'²‑tsi. Joon gaun'goo²¹o 'ido Dios. \v 21 Joon jo'¹ galɨ́ɨ²i Abraham 'e lí² untsiin¹ Dios 'e júu³ jai'² ga'ɨ́ɨ²ɨ do. \v 22 Tsʉ 'wii'¹³ joon gauntyú¹mo Dios 'ii coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨi². \p \v 23 Joon gataan¹an Dios ni jí² 'e nigauntyúu¹i Abraham jon' jiin'¹³ 'wii'¹³ tya' Abraham do, \v 24 pe gataan¹o ni jí² 'wii'¹³ tyijna' jon. Tsʉ iuntyúu¹mo Dios jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i 'ii, 'in nigajmaa¹a jiin'¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús jee²¹² 'lɨɨ²¹². \v 25 Tsʉ Dios gacwóo¹i Jesús ijúun¹in ityí² tsaa² tyi' joon gajmaa¹a jiin'¹ 'ido tún¹ 'e lí² jmaa¹a 'e liseen²¹na' tyʉ́² tyaníi¹i. \c 5 \s1 Wana jai'² lɨ́ɨ²na' jo 'e tsaa² røø²¹na' \p \v 1 Joon la joon tsʉ 'wii'¹³ nigauntyú¹mo Dios jna' coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²na' cwosaan²¹o' tyʉ́² tyaníi¹i 'wii'¹³ 'e nigajmaa¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'wii²¹² tyi'. \v 2 Tsʉ coon'¹³ 'e jai'² galɨ́ɨ²na' niga'ii'¹³na' 'e fee'¹‑tsi Dios 'wii²¹² tyi' coon'¹³ 'e gajmaa¹a Cristo tyijna'. Joon jmoo²¹o' jløø'³na' sɨján³an' i'ii'¹³na' 'e 'ya'²gɨ tya' Dios. \v 3 Pe jon' jiin'¹³ 'elo, pe jmoo²¹o' jløø'³na' coon'¹³ 'e wúu¹ nee²¹en' tsʉ nee²¹o' 'e nee²¹en' wúu¹ 'e 'e'²e jna' 'e jmoo²¹o' taa'²¹a'. \v 4 Joon 'e jmó²o' taa'²¹a do jmoo¹o júu³ 'e nali'¹i'. Joon 'e gali'¹i' joon tsáa¹mo‑tsi' 'e lí² jmá¹ Dios 'e júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ do. \v 5 Joon jo fa'ɨɨ'²¹ lɨ́ɨ¹na' coon'¹³ 'e tsáai¹‑tsi' tsʉ Dios nigacwo'¹o jna' Espíritu Tyʉ́² tya'a, joon 'in Espíritu Tyʉ́² do 'e'²e jna' xiiala 'iin²¹²in Dios tsá². Joon coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² do lí²‑i 'iin²¹²mo' tsá² la 'iin²¹²in Dios tsá². \p \v 6 Tsʉ la 'ɨɨ²¹² jo lí² jmó²na' tiin'¹³na' yiia', 'in Cristo do, mo gatɨ́² 'ii'²¹, gajúun²in 'wii²¹² tya' tsá² gó². \v 7 'Áai¹ tyan¹ to² wa'a júuin² tsá² 'wii²¹² cwáain¹ tya' tsá² xeei'²¹ xʉfiin'¹³ 'in tyú²mo 'in júuin² do. Lɨ cón² jo ngáa¹mo wa 'áa¹mo tyúi¹ 'in 'ná¹ júin¹ do iliseein²¹ jaain²¹ tsá² 'in lí² júuin² cwáain¹ tya' 'in tyúi¹ do. \v 8 Pe Dios, tsʉ 'wii'¹³ 'iin²¹²in 'e'²e jna' xiiala 'iin²¹²in jna' gacwoo¹o júin¹ Cristo 'wii²¹² tyi' xʉfiin'¹³ tsá² røøi²¹ tsaa² jna'. \v 9 Joon nano, nigauntyú¹mo Dios jna' coon'¹³ 'e gajmaa¹a Cristo tyi' mo gajúun²in. Joon coon²¹ 'ii'¹³gɨ lɨ́ɨ²na' iláa¹i jna' 'e wúu¹ lɨ tséi¹ 'wii²¹² tya'a. \v 10 Tsʉ wana gajmaa¹a Dios 'e seen²¹na' tyʉ́² coon'¹³on la 'ɨɨ²¹² 'eei'²na' 'ii coon'¹³ no gajúun²in Jóon¹on; coon²¹ 'ii'¹³gɨ lɨ́ɨ²na' ijmáa¹a tiin'¹³na' coon'¹³ 'e seen²¹in tsʉ nano seen²¹na' tyʉ́² coon'¹³on. \v 11 Pe jon' jiin'¹³ 'elo, pe jmoo²¹o' jløø'³na' coon'¹³ Dios 'wii'¹³ 'e gajmaa¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'wii²¹² tyi', tsʉ 'wii'¹³ Cristo saan²¹an' tyʉ́² coon'¹³ Dios Jmii²¹. \s1 Adán coon'¹³ Cristo \p \v 12 Joon ga'í² tsaa² juncwii²¹ 'wii'¹³ 'e ga'láa¹a jaain²¹ tsá² joon júun²mo tsá² 'wii'¹³ 'e tsaa² do 'e ga'í² juncwii²¹. Joon coon'¹³ la joon 'ná¹ júun¹mo jileei'²¹ tsá² tsʉ jilee'²¹mo niga'noo¹o tsaa². \v 13 La nʉ'gɨ 'e lisá² ley niga'noo¹o tsá² tsaa² xʉfiin'¹³ jo gacón² Dios cwáain¹ mo jo ley mo sá². \v 14 Pe ca ga'noo¹o Adán do tsaa² ca gacwo'¹ Dios Moisés 'e ley do gajúun²mo 'in niga'noo¹o tsaa² xʉfiin'¹³ jo ga'láa¹a la ga'láa¹ Adán do. Joon mo 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e gajmaa¹a Adán do coon'¹³ la jon lí² 'øøi'²¹‑tsi 'ee 'ná¹ jmáa¹a Cristo, 'in ijó¹ cɨɨin²¹gɨ. \p \v 15 Pe 'e cwó² Dios tsá² 'yaai¹‑tsi jo lɨ la lɨ 'e tsaa² ga'noo¹o Adán. Tsʉ coon'¹³ coon²¹ tsaa² do, 'e ga'noo¹o jaain²¹ tsá², fúu¹mo tsá² gajúin¹. Pe 'e nigacwoo¹ Dios 'e tiin'¹³ tsá², jo 'ee 'laa'¹³ tyíin¹, 'wii'¹³ jaain²¹, Jesucristo, fee'¹gɨ lagɨ 'e tsaa² do, joon tyʉ́²‑ʉ tya' tsá² fúui¹. \v 16 'E tsaa² do tya' jaain²¹ tsá² jo lɨ la lɨ 'e jmoo¹o Dios tiin'¹³na'. Tsʉ coon'¹³ 'e coon²¹ tsaa² do galisá² 'ii'²¹ tya' tsá² fúui¹. Pe coon'¹³ 'e jmoo¹o Dios tiin'¹³ tsá², xʉfiin'¹³ 'láai¹ tsaa² ga'noo¹o tsá² iuntyú¹mo Dios 'ii jo 'e 'laa'¹³ 'ná¹. \v 17 Galɨ́² ijúun²in tsá² 'wii'¹³ tya' tsaa² tya' jaain²¹ tsá². Pe coon²¹ 'ii'¹³ 'lɨ́ɨ¹gɨ tya' 'in untyúi¹ Dios, jo 'ee 'laa'¹³ 'ná¹, ilí² tyʉ'²ʉ to² 'e juncwii²¹ múui² 'wii²¹² tya' 'in tsá² jaain²¹ 'in sii²¹ Jesucristo. \p \v 18 Coon'¹³ cwáain¹ tya' Adán do galisá² 'ii'²¹ tya' tsá² fúui¹ 'wii'¹³ tsaa² tya' jaain²¹ tsá² do. Pe cwáain¹ tya' Jesucristo do gauntyú¹mo Dios jileei'²¹ 'wii'¹³ 'e tyʉ́²‑ʉ gajmaa¹a 'in tsá² jaain²¹ do. \v 19 'øøi'²¹‑tsi tsá², 'e coon'¹³ 'e jo gajmaa¹a nʉʉ'¹³ʉn jaain²¹ tsá², fúu¹mo ga'noo¹o tsaa² pe la joon jon 'e gajmaa¹a nʉʉ'¹³ʉn jaain²¹ tsá² joon galɨ́² 'e tyú¹mo fúui¹ tyani Dios. \p \v 20 Joon 'e ley do 'e gajó² 'e lifee'¹gɨ tsaa² tya' tsá². Pe lɨ ganga'láai¹gɨ tsaa² tya' tsá² 'e feei'¹‑tsi Dios galifee'¹gɨ jon. \v 21 Galɨ́²‑ɨ la joon 'e la gajúuin² tsá² 'wii'¹³ 'e tsaa² ga'noo¹o 'e feei'¹‑tsi Dios lí²‑i jmá¹ tsá² tyʉ́² tyaníi¹i joon cwo'¹o jna' coon²¹ juncwii²¹ 'e taa'²¹ coon²¹ tøø²mo 'wii'¹³ cwáain¹ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \c 6 \s1 Na'lɨɨ²¹²mo' wa' 'naa²¹gɨ' tsaa² pe jiin'¹o' coon'¹³ Cristo \p \v 1 ¿'Ee ijmoo²¹o' jon? ¿Tɨ 'naa²¹gɨ' tsaa² 'e coon'¹³ la joon lí² 'e'¹ Dios jna' xiiala fee'¹‑tsi tyi'? \v 2 ¡'Esa la joon! Tsʉ na'lɨɨ²¹²mo' wa' 'naa²¹gɨ' tsaa². Joon wa la joon jo lii'¹gɨ' sáan¹³an' 'noo²¹o' tsaa². \v 3 ¿Tɨ jo ñí² 'naa' 'e jile'¹e' gasaa²¹na' jmɨɨ²¹ 'e ilicaan²¹na' coon'¹³ Cristo Jesús, mo gasaa²¹na' jmɨɨ²¹ lawa'a 'e gajuun²¹mo' coon'¹³on? \v 4 Lawa ga'á¹mo' caan²¹mo coon'¹³ Cristo joon na'lɨɨ²¹²mo'. Joon coon'¹³ la joon lí²‑i jiin'¹i' tún¹ 'e lisáan¹³an' coon²¹ juncwii²¹ 'múui². Tsʉ coon'¹³ la joon gajiin'¹in Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹² coon'¹³ 'ii'²¹ 'ya'²gɨ tya' Ñʉ'¹ʉ'. \p \v 5 Tsʉ wana uncaan²¹na' coon'¹³ Cristo mo gajúun²in; la joon jon iuncaan²¹na' coon'¹³on mo gajiin'¹in. \v 6 Tsʉ nee²¹o' 'e mo gajúin¹ Cristo tsaa'¹ crúu¹³ jna'o' 'e lɨ́ɨ¹na' lawa mo jéei¹ gajúun²mo' jon coon'¹³on tsaa'¹ crúu¹³ do. Joon coon'¹³ la joon lí² 'íin² 'e 'lɨ́ɨ¹na' tsá² 'in ngɨɨ¹ɨ to² 'noo¹o tsaa². Joon jo lɨ́ɨ¹gɨ' tsa'leei'¹³ jmoo²¹o' nʉʉ'¹³ʉ' jiin'¹³ la to² tyʉ'² tsaa² 'e gó². \v 7 Tsʉ 'lɨɨ²¹² jo lí²gɨ 'noo¹o tsaa². \v 8 Wa mo'o gajúun²na' coon'¹³ Cristo tsáa¹mo‑tsi' isaan²¹o' coon'¹³on, \v 9 tsʉ nee²¹o' 'e mo ngayuui'¹³ gajiin'¹ Cristo jee²¹³ 'lɨɨ²¹² do coonti jo jmɨɨ²¹² wa'a júuin²gɨ tún¹. Jo lí²gɨ tyʉ'² 'mó¹ to² 'ii. \v 10 Tsʉ mo gajúin¹ Cristo, cafu gajúun²in cwáain¹ tya' tsaa², pe nano la seen²¹mo seein²¹ tya' Dios. \v 11 La joon jon 'naa' cwolɨ́ɨ¹naa' 'e 'lɨɨ²¹²naa' wa' 'noo¹gɨɨ' tsaa² pe cwoseen²¹naa' jiin'¹iin' tya' Dios sɨcaan²¹naa' coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Cristo Jesús. \p \v 12 Tsʉ 'wii'¹³ joon jo cwo'²naa' yaanaa' 'e tyʉ'² tsaa² to² 'naa' 'e jo jmaa²aa' nʉ́ʉ¹³ʉʉn' jilaa'²¹ 'e gó² 'e soon²¹in ngú¹ taan²¹²naa'. \v 13 Jo cwoo²oo' ngú¹ taan²¹²naa', jiin'¹³ xʉ, wa'a 'noo¹gɨɨ' tsaa². Lɨ' cɨɨ'¹³ɨ jmaa²aa'. Cwoo²oo' ngú¹ taan²¹²naa' Dios lawa tsá² 'in nijúin¹ joon gajiin'¹in tún¹. Cwo'²naa' yaanaa' Dios 'e jmaa²aa' 'e tyʉ́². \v 14 Tsʉ 'e tsaa² do jo lí²gɨ tyʉ'² to² 'naa'. Joon jo lɨ́ɨ¹naa' tsá² 'in 'ná² jmá¹ 'e ley dó², pe lɨ́ɨ¹naa' tsá² 'in ga'ii'²¹ 'e feei'¹‑tsi tya' Dios. \s1 Júu³ cwáain¹ tya' 'in tyʉ'² to² jna' \p \v 15 ¿'Ee lɨ́ɨ²naa'? ¿Tɨ 'naa²¹gɨ' tsaa² tsʉ 'wii'¹³ lɨ́ɨ¹na' tsá² 'in jo 'ná² jmoo²¹gɨ' 'e ley do pe lɨ́ɨ¹na' tsá² 'in niga'ii'²¹ 'e feei'¹‑tsi tya' Dios? ¡'Esa la joon! \v 16 Tsʉ tyʉ́² ñí² 'naa', wa cwó² tsá² yaai, 'e jmáa¹a to² tya' jaain²¹ ñi'fii²¹² tsá² 'e jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉn, lɨ́ɨ¹i tsá² tya' 'in ñi'fii²¹² do. Joon 'ná² jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉn to² tyʉ'² 'ido. La joon ilí² wa'a cwo'² tsá² yaai 'e lɨ́ɨ¹i tsá² 'in tyʉ'² tsaa² to² 'ii, joon ijúun²in lɨ tyéi¹, sɨ cwo'² tsá² yaai 'ee²¹ 'e jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉn to² tyʉ'² Dios 'e seein²¹ coon²¹ juncwii²¹ 'e coon²¹ tsáa¹. \v 17 Pe cwocwó³o' 'maai'¹³ Dios, xʉfiin'¹³ galɨ́ɨ¹naa' tsá² 'in tyʉ'² tsaa² to² la mo jée¹, nigajmaa²aa' nʉ́ʉ¹³ʉʉn' la jai'² 'e júu³ tyʉ́² niga'e'² tsá² 'naa'. \v 18 Joon mo galáa²naa' jee²¹² tsaa² ga'ii'¹³naa' 'e jmaa²aa' coon²¹ juncwii²¹ coon²¹ tsáa¹. \v 19 (Joon fuu²¹²uu 'naa' coon'¹³ júu³ 'e sɨ́ɨi¹ tsá² 'e coon'¹³ la joon²¹ lí 'øøi'²¹‑'oo'.) Joon la gacwoo²naa' yaanaa' la mo jéei¹ 'e jmaa²aa' jilaa'²¹ 'e 'leei'²¹ tsá² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e gó², la joon jon nano, cwoo²naa' yaanaa' jmaa²aa' coon²¹ juncwii²¹ coon²¹ tsáa¹ 'e líin²naa' coonti tsá² tya' Dios. \p \v 20 La 'ɨɨ²¹² lɨ́ɨ¹naa' tsá² 'in tyʉ'² tsaa² to² jo mo gajmaa²aa' coon²¹ juncwii²¹ coon²¹ tsáa¹. \v 21 Pe ¿'ee gajmaa²aa' coon'¹³ 'e gajmaa²aa' la mo jéei¹ 'e la no cwó² 'naa' fa'ɨɨ'²¹? Jiin'¹³ 'e júun²moo'. \v 22 Pe nano niláa²moo' tsaa² joon ga'ii'¹³naa' 'e jmaa²aa' la to² tyʉ'² Dios. Joon coon'¹³ 'elo lɨ́ɨ¹naa' tsá² tya' Dios, joon lɨ tyéi¹ i'ii'¹³naa' coon²¹ juncwii²¹ itaa'²¹a coon²¹ tøø²mo. \v 23 'E 'leei'¹³ tsá² 'e jnaa'¹a mo 'noo¹o tsaa² jiin'¹³ 'e 'ná¹ júun²mo. Pe cwo'¹o Dios tsá², jo 'e 'laa'¹³ tyíin¹, coon²¹ juncwii²¹ 'e taa'²¹a coon²¹ tøø²mo sɨcaain²¹ coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Cristo Jesús. \c 7 \s1 Lawa'a icuu'¹³mo cwoo²¹o tsá² coon'¹³ Jesús mo jai'² lɨ́ɨ²i tsá² 'ii \p \v 1 Tsaru'¹u', cwii¹oo' 'e ley do, joon ñí³oo' 'e 'ná¹ jmá¹ tsá² 'e ley do jiin'¹³ la jee²¹² 'e seen²¹mo tsá². \v 2 Lɨ́¹ lawa jaain²¹ tsamɨ́² 'in nicuui'¹³ cwoo²¹o. La 'ɨɨ²¹² seein²¹ 'in ñʉʉ'¹ tya'a do sɨcɨ́ɨn¹in coon'¹³ 'ido jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley do. Pe wana nijúin¹ ñʉʉ'¹ tya'a galáa²mo 'in tsamɨ́² do 'e to² tyʉ'² ley do 'e sɨcaain²¹ coon'¹³ 'ido. \v 3 La joon wana tiui² tsamɨ́² ñʉʉ'¹ tya'a la tyi seein²¹ ñʉʉ'¹ tya'a do, joon cuu'²¹i cwoo²¹o coon'¹³ tsá² xeei'²¹ joon 'noo¹o tsaa² lawa 'e cwuu¹i coon'¹³ tsá² xee'²¹mo. Pe wana nijúin¹ ñʉʉ'¹ tya'a, galáa²mo 'in tsamɨ́² do 'e to² tyʉ'² ley do joon lí²‑i cuu'²¹i cwoo²¹o tún¹ jo 'e tsaa² 'noo¹o. \p \v 4 La joon jon 'naa', tsaru'¹u', lawa'a nijún¹moo' 'e tyʉ'²gɨ ley to² 'naa' 'in sɨcaain²¹ coon'¹³ Cristo. Joon coon'¹³ la joon ilisá² coon²¹ 'e xiia'²¹ ityʉ'² to² 'naa'. Joon nano nalɨ́ɨ¹naa' tsá² tya' Cristo 'in nigajiin'¹ jee²¹² 'lɨɨ²¹². 'E coon'¹³ la joon 'e 'íin³na' to² tya' Dios. \v 5 Tsʉ la jee²¹² 'e seen²¹na' 'e 'ná¹ jmoo²¹o' jiin'¹³ la 'iin²¹²in ngú¹ taan²¹²na', 'e ley do 'e jmái¹ to² 'e unjnaa¹a‑tsi 'e gó² 'e 'ɨ¹‑tsi ngú¹ taan²¹²na'. Joon 'elo jmaai¹ to² jiin'¹³ 'e 'ná¹ júun²mo'. \v 6 Pe nano nijúun²mo' 'e lí² tyʉ'²gɨ ley to² jna' la galɨ́¹ la mo jéei¹, joon naláa²mo' 'e lí² jmoo²¹o' la to² tyʉ'² Dios coon'¹³ 'e juncwii²¹ 'múui² 'e gacwó²o Espíritu Tyʉ́² tyijna' jon' wa' jmoo²¹o' la to² tyʉ'² 'e ley tsaai¹ do 'e toon¹on ni mo'jí² do. \s1 'E'² 'e ley do jna' 'ee 'e tsaa² \p \v 7 ¿Tɨ lí² faa'¹³a' jon 'e ley do 'e lɨ́¹ tsaa²? ¡'Esa lɨ́² la joon! Pe jo mo galicwii¹na' tsaa² wa jo mo galisá² ley do. Tsʉ wana 'e ley do jo mo gajin'²in: “Jo cwosóon²un 'e sá² tya' tsá² xeei'²¹”, jo mo galiñí³ii 'e tsaa² wa'a sóon²in tsá² 'e sá² tya' tsá² xeei'²¹. \v 8 Joon tsifu mo nú³uun 'e ley do, 'e gó² 'e 'yʉ ngú¹ taan²¹²na ga'láa² 'wii²¹² 'e sóoin² jilaa'²¹ níi² 'e gó² 'e sá². Tsʉ mo jo ley sá² jo cwíi³ jna tsaa². \v 9 Galisá² coon²¹ sii'¹³ mo jo mo cwíi³ii tsaa² tsʉ jo ley do sá², joon galɨ́ɨ¹na 'e tyú¹moo tyani Dios. Pe mo ngɨ́ɨi²gɨ joon gajó² 'e ley do, joon 'e gó² 'e 'ɨ¹‑tsii lawa'a gajiin'¹o tún¹ joon galiñíi³ii xiiala gó² 'e lɨ́ɨ¹na tyani Dios. \v 10 Joon 'e ley do 'e gacwó² Dios 'e liseen²¹na tyʉ́² tyaníi¹i galɨ'¹ɨ galiñí³ii 'e seen²¹na 'e jmóo³oo 'e gó²; joon 'e gó² do lawa'a gajmáa³aa coon'²¹ coon'¹³ Dios. \v 11 Tsʉ 'e gó² 'e 'ɨ¹‑tsii gacon'²on jna tóo² coon'¹³ 'e ley do. Galɨ́ɨ²na 'e uncaan²¹na coon'¹³ Dios pe gajmáa³aa coon'²¹. \p \v 12 Joon 'e ley do 'e tyʉ́² 'áa¹mo do; joon jilaa'²¹ to² tyʉ'² Dios 'e tyʉ́² 'áa¹mo jon. Jmaai'¹³ 'e røø²¹ tyʉ'² Dios to² 'e jmaai¹ to² tya' tsá². \v 13 Wana la joon, ¿tɨ gajmaa¹a 'e tyʉ́² do 'e lɨ́ɨ¹na coon'²¹ coon'¹³ Dios? ¡'Esa la joon! 'E gó² 'e 'ɨ¹‑tsii do gajmaa¹a 'e lɨ́ɨ¹na coon'²¹ coon'¹³ Dios. Joon coon'¹³ la joon ga'e'²e jna xiiala lɨ́¹ tsaa². 'E tyʉ́² ga'e'²e jna xiiala lɨ́¹ tsaa² 'e coon'¹³ la joon liñí³ii xiiala gó² 'áai¹ lɨ́¹ tsaa² do. \p \v 14 Nee²¹o' 'e gacwó²o 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'e ley do. Pe ngú¹ taan²¹²na tyʉ'² to² jna joon lɨ́ɨ¹na lawa jaain²¹ tsa'leei'¹³ tya' tsaa² 'in lí² jmá¹ nʉʉ'¹³ʉn jiin'¹³ la to² tyʉ'² tsaa² do. \v 15 Tsʉ jo 'øøi'²¹‑tsii jilaa'²¹ 'e jmóo³oo; jo jmóo³oo jiin'¹³ la 'iin²¹²na xʉjoon jmóo³oo jilaa'²¹ 'e jo tɨ́²‑tsiioo. \v 16 Pe wana jmóo³oo jiin'¹³ la jo tɨ́²‑tsii jmóo³oo, coon'¹³ la joon jmóo³oo júu³ 'e tyʉ́² 'e ley do. \v 17 Joon jon' jna 'e 'in jmoo¹o 'e gó² do pe 'e gó² 'e 'yʉ ngú¹ taan²¹²na. \v 18 Tsʉ ñí²oo 'e jo 'ee tyʉ́² sá² tyiia jee²¹² ngú¹ taan²¹²na tsʉ 'iin²¹²na jmáa³aa 'e tyʉ́² pe jo tɨ́ɨ²na. \v 19 Jo jmáa³aa 'e tyʉ́² 'e 'iin²¹²na xʉjoon jmáa³gɨɨ 'e gó² 'e jo 'iin²¹²na jmáa³aa. \v 20 Wana jmóo³oo 'e jo 'iin²¹²na jmáa³aa joon jon' jna‑a 'in jmoo¹o 'e do pe 'e gó² 'ɨ¹‑tsii 'yʉ ngú¹ taan²¹²na 'e jmoo¹o 'e do. \p \v 21 La lo tsangɨ́ɨ²na: mo 'iin²¹²na jmáa³aa 'e tyʉ́² joon xʉ 'e gó² jmóo³oo joon. \v 22 Coon'¹³ 'e 'øøi'²¹‑tsii tɨ́²‑tsii 'e ley tya' Dios, \v 23 pe li'³i 'e 'yʉ ngú¹ taan²¹²na coon²¹ 'e jnɨɨi'²¹ jo cwó² 'e jmáa³aa jiin'¹³ la 'iin²¹²na. 'E jnɨɨi'²¹ do lɨ la lɨ coon²¹ ley tya' 'e gó² 'e 'yʉ ngú¹ taan²¹²na 'e tyʉ'² to² jna 'e joon jo cwó² láai² jna. \p \v 24 ¡Tsá² 'in fúu² 'áai¹ jna! ¿'Iin 'in iláa¹i jna coon'¹³ 'e ngú¹ taan²¹²na ijmáa¹a ijúun²na? \v 25 'Ña'a Dios Jmii²¹ lí² láai¹ jna coon'¹³ 'e gajmaa¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'wii²¹² tyi'. ¡Maa'¹³mo Dios! Joon coon'¹³ jilaa'²¹ 'e 'iin²¹²na jmáa³aa 'e ley tya' Dios do tyʉ'²ʉ jna to² pe coon'¹³ 'e ngú¹ taan²¹²na lɨ́ɨ¹na tsa'leei'¹³ tya' 'e ley tya' 'e gó² 'e 'yʉ ngú¹ taan²¹²na. \c 8 \s1 Xiiala lɨ́¹ 'e juncwii²¹ cwó² Espíritu Tyʉ́² tya' Dios Jmii²¹ \p \v 1 Joon nano jo jmá¹ Dios 'ii'²¹ tya' jileei'²¹ 'in sɨcaain²¹ coon'¹³ Cristo Jesús, 'in jo ngɨ́¹ to² jmoo¹o 'e 'yaai¹‑tsi ngú¹ taain²¹² pe jmoo¹‑o 'e 'yaai¹‑tsi 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. \v 2 Joon 'e ley tya' 'in Espíritu Tyʉ́² do 'in gacwo'² jna juncwii²¹ 'e sɨcaan²¹na coon'¹³ Cristo Jesús nigaláai¹ jna tya' 'e ley tya' 'e gó² do joon wa'a 'e 'ná¹ júun²na. \v 3 Tsʉ Dios gajmaa¹a coon'¹³ Cristo do jilaa'²¹ 'e jo lí² jmáa¹a 'e ley tya' Moisés jiin'¹³ coon²¹ jmɨɨ²¹². Tsʉ 'e ngú¹ taan²¹²na' do gajmaa¹a la wa'a jo 'ee 'ii'²¹ galisá² tya' 'e ley do 'e untsiin¹in. Pe Dios gasii¹in Jóon¹on 'e tsa'íi² ngú¹ taan²¹²na' 'e gacwói¹ 'ña'a lawa coon²¹ fa'¹ 'e tyí² tsaa² tya' tsá². Joon coon'¹³ la joon gajmaa¹a 'ii'²¹ tya' tsaa² 'e 'yʉ ngú¹ taan²¹²na'. \v 4 La lo gajmaa¹a 'e coon'¹³ la joon lí² jmoo²¹o' jilaa'²¹ 'e tyʉ́² jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley do, jo 'ná² ngɨ́²gɨ' to² tyʉ'² 'e ngú¹ taan²¹²na' pe lí² ngɨɨ²¹ɨ' jiin'¹³ la 'iin²¹²in 'in Espíritu Tyʉ² do. \p \v 5 Joon 'in tsá² 'in ngɨ́¹ to² jmoo¹o jiin'¹³ la to² tyʉ'² ngú¹ taan²¹²in, cu'²‑tsi jiin'¹³ coon'¹³ 'e jmaai¹ to² ngú¹ taan²¹²in do. Joon 'in ngɨ́¹ to² jmoo¹o jiin'¹³ la 'iin²¹²in Espíritu Tyʉ́² do 'ɨ¹‑tsi jiin'¹³ tya' 'in Espíritu do. \v 6 Joon wa ngɨ́¹ tsá² cu'²‑tsi jiin'¹³ coon'¹³ 'e jmaai¹ to² ngú¹ taan²¹²in jmaai'¹³ jiin'¹³ 'e júun²mo pe wa 'ɨ‑tsi tsá² jiin'¹³ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² do jmaai'¹³ 'e seen²¹mo tsá² joon sɨ'ɨ́ɨ¹ tyʉ́²‑tsi tsá² tyani Dios. \v 7 Joon jileei'²¹ 'in ngɨ́¹ cu'²‑tsi do lawa'a 'e'¹mo Dios tsʉ jo 'iin²¹²in jon'gɨ cwói¹ 'ña'a wa'a tyʉ'²ʉ ley do to² 'ii. \v 8 Tsʉ 'wii'¹³ joon, 'in ngɨ́¹ to² jmoo¹o jiin'¹³ la to² tyʉ'² ngú¹ taan²¹²in jo lí² jmáa¹a la 'yaai¹‑tsi Dios. \p \v 9 Pe 'naa' jo ngɨ́²ɨɨ' to² jmoo²oo' jiin'¹³ 'e 'yaai¹‑tsi ngú¹ taan²¹²naa', pe 'e 'yaai¹‑tsi 'in Espíritu Tyʉ́² do. Tsʉ 'in Espíritu Tyʉ́² do 'e 'yuu¹mo ngú² taan²¹²naa'. Joon wana jo 'yuu¹i 'in Espíritu Tyʉ́² do ngú¹ taan²¹²in tsá² jo lɨ́ɨ¹i 'in tsá² do tsá² tya' Cristo. \v 10 Pe wana 'yuu¹i Cristo ngú¹ taan²¹²naa', 'in alma tyi'naa' jiin'¹o tsʉ nigauntyú¹mo Dios 'naa' xʉfiin'¹³ ngú¹ taan²¹²naa' 'ná¹ ijúun²in 'wii'¹³ tya' tsaa². \v 11 Joon wana 'in Espíritu Tyʉ́² tya' 'in nigajmaa¹a jiin'¹ Cristo Jesús jee²¹² 'lɨɨ²¹² 'yuu¹i jee²¹² 'naa', la joon jon 'in Dios do 'in gajmaa¹a jiin'¹ Jesús ijmáa¹a jiin'¹ jon cuerpos tyii' 'e 'ná¹ júun²in. Coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu tya' Dios 'in 'yuu¹i jee²¹² 'naa' ijmáa¹a jiin'¹ 'naa'. \p \v 12 Tsʉ 'wii'¹³ joon, tsaru'¹u', jo tɨ́ɨ²na' ngɨ́²ɨ' to² tyʉ'² ngú¹ taan²¹²na'. \v 13 Tsʉ wana ngɨ́²ɨɨ' jiin'¹³ la to² tyʉ'² ngú¹ taan²¹²naa', 'ná¹ júun²naa'; pe wana coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² do jmoo²oo' 'e lawa'a 'e júun²mo ngú¹ taan²¹²naa'. Joon jo jmoo²¹gɨɨ' la to² tyʉ'²ʉ 'e coon'¹³ la joon 'e seen²¹naa'. \p \v 14 Jileei'²¹ 'in 'e'²e 'in Espíritu tya' Dios xiiala 'ná¹ ngɨ́¹ lɨ́ɨ¹i jóon¹ Dios. \v 15 Tsʉ 'in Espíritu 'in niga'ii'¹³naa' jo lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨi¹ espíritu 'in tyʉ'² to² 'íi³ 'naa', 'in lí² jmá¹ 'goo'²oo'. In Espíritu 'in niga'ii'¹³naa' nigajmee¹i jna' jóon¹ Dios. Joon coon'¹³ 'in Espíritu do fee'¹³na' Dios: “Ñʉ'¹ʉ'”. \v 16 Joon 'in Espíritu do røø²¹ sɨ́ɨ¹i coon'¹³ espíritu tyi' 'e lɨ́ɨ¹na' jóon¹ Dios. \v 17 Joon ilíin²na' jóon¹on i'ii'¹³na' 'e tɨ́ɨ²na' jiin'¹³ la júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios tyijna'. Caan²¹mo coon'¹³ Cristo i'ii'¹³na' 'e tɨ́ɨ²na' do. Tsʉ mo nee²¹en' wúu¹ caan²¹mo coon'¹³ Cristo la joon jon i'ii'¹³na' caan²¹mo coon'¹³on 'e 'ya'²gɨ tya'a. \p \v 18 Tsʉ lɨ́ɨ²na 'e wúu¹ nee²¹e' nano jo 'ee to² tí² mi uncɨ́ɨin² 'e wúu¹ do coon'¹³ 'e 'ya'²gɨ ijneei²¹ tyijna' mi licɨɨin²¹gɨxʉ. \v 19 Tsʉ la tøøi² juncwii²¹ sɨjáan¹an 'áa¹mo ca mi tɨ́² 'ii'²¹ icwó'² Dios jóon¹on jilaa'²¹ 'e tɨ́ɨ²i. \v 20 Tsʉ 'e juncwii²¹ lo galɨ́¹ 'e jo 'ee to² 'íi³‑in. Galɨ́²‑ɨ la joon jon' wa'a gali'iin²¹²in 'e fu juncwii²¹ la joon, pe tsʉ 'wii'¹³i la joon gali'iin²¹²in Dios Jmii²¹. Joon sɨjáan¹an ca mi lɨ sɨ́ɨ²i. \v 21 'E juncwii²¹ lo sɨjáan¹an ca mi láai² 'e gó² sɨjnɨɨi'¹³ tya'a joon lí² 'ii'²¹i 'e 'ya'²gɨ 'e sɨláa²i la sɨláai² jóon¹ Dios. \v 22 Joon ca jmɨɨ²¹² no jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a Dios 'oon²on. 'Oon²on la 'oon²on tsamɨ́² mi li cuu'²¹ tya'a iliseein²¹ jóon¹on. \v 23 Joon jiin'¹³ 'e gajmaa¹a Dios do 'oon²on pe jna' jon 'ón²on' xʉfiin'¹³ niga'ii'¹³na' 'in Espíritu Tyʉ́² do lawa coon²¹ 'e tsáai¹ tsi' i'ii'¹³na' jilaa'²¹. 'Ón²on' 'áai¹ joon sɨján³an' ca mi líin¹na' jóon¹ Dios 'in 'in gacwaan'¹³in. Joon coon'¹³ la joon 'e ngú¹ taan²¹²na' ilí² sɨláa² \v 24 tsʉ natiin'¹³na' coon'¹³ 'e sɨján³an'. Pe wana jǿø²ø tsá² 'e sɨjáan¹an joon jo sɨjáan¹gɨ. Tsʉ wana 'e jǿø²ø tsá² jo 'ná² sɨjáan¹an. \v 25 Pe wana jo jøø²¹ø' 'e sɨján³a' 'ná¹ jon²du' coon'²¹ tún². \p \v 26 Coon'¹³ la joon jon 'in Espíritu Tyʉ́² do tya' Dios uncoon'¹³ jna' coon'¹³ jilaa'²¹ wa jo pí³‑tsi'. Tsʉ jo né²na' faa'¹³a' júu³ tyʉ́² jiin'¹³ la tɨ́ɨi² jna'. Pe 'in Espíritu Tyʉ́² do mɨɨ¹ɨ tyani Dios 'wii²¹² tyi' coon'¹³ 'e saai¹‑tsi 'e jo lí² faa'²¹a coon'¹³ jmíi¹ tya' tsá². \v 27 Joon Dios, 'in ñí² jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi tsá², ñí²o 'e 'iin²¹²in jin'²in 'in Espíritu Tyʉ́² do tsʉ 'wii'¹³ 'in Espíritu do mɨɨ¹ɨ 'wii²¹² tya' 'in cwii¹in Dios jiin'¹³ la 'ɨ¹‑tsi Dios. \s1 Li'¹i' sɨcaan²¹na' coon'¹³ Cristo \p \v 28 Tsʉ né²o' 'e jilaa'²¹ 'e tsangɨ́ɨ²na' gajmaa¹a Dios 'e sá² 'e tyʉ́² tya' 'in 'iin²¹²in 'ii, 'e tyʉ́²‑ʉ tya' 'in gatø'² Dios iuntsiin¹ jiin'¹³ la 'iin²¹²in. \v 29 Tsʉ 'in galicwii¹in Dios la mo jéei¹, 'ii jon nigatyii'¹³in Dios ca la mo 'wiin²¹² wa'a ilíi²in la lɨ́ɨi¹ Jóon¹on, 'e coon'¹³ la joon 'in jóon¹on do ilíi²in 'in feei'¹gɨ jee²¹² 'in ruu'²¹i fúui¹ do. \v 30 Joon 'in nigatyii'¹³in Dios ca la mo 'wii²¹², gatø'¹o jon; joon 'in nigatø'²ø, nigauntyú¹mo jon; joon 'in nigauntyúi¹ Dios, 'ii jon gacwo'¹ Dios ilíi²in la lɨ́ɨi¹ Jóon¹on do. \p \v 31 ¿'Ee jon 'e faa'¹³a' cwáain¹ tya' 'elo? Wana 'ɨ¹‑tsi Dios 'e tyʉ́² tyi', jo 'ee cwáain¹ tyi' wa 'ei'¹ tsá² jna'. \v 32 Tsʉ wana jo¹ gasáai¹ Dios Jóon¹on pe gajaan'²¹mo Jóon¹on 'wii²¹² tyijna', ¿tɨ jo cwo'¹ Dios jna' jilaa'²¹ caan²¹mo coon'¹³ Jóon¹on? \v 33 ¿'Iin lí² cwo'²o tsaa² 'in nigatyii'¹³in Dios? Tsʉ Dios 'in niga'ii'²¹i 'ii. \v 34 ¿'Iin lí² píi²in lɨ 'ii²¹? Tsʉ Cristo 'in nigajúin¹ 'wii²¹² tya'a. Joon 'ii‑o gajiin'¹in jee²¹² 'lɨɨ²¹² joon nano tyíin¹ lɨ' cwoo²¹ Dios tsáa¹, mɨɨ¹ɨ 'wii²¹² tyi'. \v 35 ¿'Iin jon lí² jmáa¹a 'e jo 'iin²¹²gɨ Dios jna'? ¿Tɨ lí² jmáa¹a 'e wúu¹ né²e' 'e jo 'iin²¹²gɨ Dios jna', sɨ lí² jmáa¹a 'e fa'í³ sáan³an' 'ee 'e jo¹ 'iin²¹²gɨ Dios jna'? La joon jon wa'a 'ǿøi¹ tsá² jna', sɨ júun²na'¹ 'oo² 'ee, sɨ 'ná² sɨn'¹ɨn' 'ee, sɨ toon²¹on' tóin¹ 'mó¹ 'ee, sɨ tɨ lɨ jó¹ 'mó¹ tyi' 'ee. ¿Tɨ li' 'elo jmáa¹a 'e jo 'iin²¹²gɨ Dios jna'? \v 36 La gajin'² ni jí² tya' Dios: \q1 'Wii²¹² tyi'i sáan³an' tóin¹ 'mó¹ la coon²¹ jmɨɨ²¹²; \q1 joon lɨ́ɨi² tsá² 'e lɨ́ɨi¹ jna' la lɨ́ɨi¹ joo'saa'²¹ 'in jngaai'¹³ tsá². \m \v 37 Pe coon'¹³ jilaa'²¹ 'elo, jna' lɨ́ɨ¹na' tsá² 'in galɨ'²ɨ jo 'ee galɨ́² tya'a. Galɨ'¹ɨ' 'wii'¹³ cwáain¹ tya' 'in nigali'iin²¹²in jna'. \v 38 Joon tsáa¹mo‑tsii 'e jo sá² jiin'¹³ coon²¹ ilí² jmáa¹a 'e jo 'iin²¹²gɨ Dios jna'; tsʉ wa júun²na' sɨ seen²¹na' 'ee jo lí². Jon' 'in ángeles sɨ 'in tyʉ'² to² 'ii 'ee; jon'gɨ 'e 'ii'²¹ 'e sá² tya'a; 'e tsangɨ́ɨ²na' no sɨ itsangɨ́ɨ²na' tsa'oo²¹, 'yíia¹ 'ee; \v 39 jon'gɨ 'e sá² fu ñii'³ sɨ 'e sá² fu 'wóo¹ 'ee sɨ jee²¹² coon²¹ 'e catyiia² 'e gajmaa¹a Dios jo lí² jmáa¹a 'e jo 'iin²¹²gɨ Dios jna' lagɨ 'e'²e jna' 'iin²¹²in jna' mo gasii¹in Cristo Jesús Ña'ñʉ'¹ʉ'. \c 9 \s1 Nigatyii'¹³in Dios tsá² Israel \p \v 1 Mi fo'³oo 'ee fo'³oo jmai'² 'e ja'²mo la tɨ́ɨi² 'in lɨ́ɨi¹ tsá² tya' Cristo. Jo jmóo³ jna júu³ tajuu²¹ tsʉ 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios jmo'²o jna júu³ coon'¹³ 'e 'ɨ¹‑tsii 'e ja'²mo júu³ tyiia. \v 2 'Áa¹mo xuui²¹²‑tsii joon 'áa¹mo cu'²‑tsii tya' tsá² góo³oo Israel. \v 3 Joon ca 'iin²¹²na 'e líin²na coon'²¹ coon'¹³ Cristo 'e píi²in Dios jna wa'a lí² 'e tyʉ́² tya' ruu'²¹na tsagóo³oo. \v 4 Tsʉ 'in tsá² do lɨ́ɨi¹ jún² tya' Israel joon Dios niga'ii'²¹mo 'ido lawa jóon¹on. Joon ga'í² Dios jee²¹² 'in tsá² do 'e cwá² coon'¹³ 'e 'ya'²gɨ tya'a joon gajmaa¹a júu³ 'ee 'iin²¹²in jmáa¹a. 'In tsá² do ga'ii'²¹i 'e ley tya' Moisés do, joongɨ xiiala lí² un'goo²¹ tsá² Dios. Ga'ii'²¹mo jon jilaa'²¹ júu³ 'e ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios. \v 5 'In tsá² lo lɨ́ɨi¹ jún² tya' 'in tsacøøi'¹³ tyi' nifu, joon cwáain¹ tya' 'e ngú¹ taain²¹² tsá² Cristo gangaa'¹³in jee²¹² 'in tsá² do. Joon Cristo lɨ́ɨ¹i Dios joon tyʉ'²ʉ to² jilaa'²¹. Cwocwaa'³mo coon²¹ tøø²mo. Amén. \p \v 6 Pe jo mo gaján² 'e júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios tya' tsá² Israel wa jo mo gatsín¹. Tsʉ jileei'²¹ 'in lɨ́ɨi¹ jún² tya' Israel jo lɨ́ɨ¹i la jai'² tsá² Israel. \v 7 Joon jileei'²¹ jún² tya' Abraham jo lɨ́ɨ¹i jóon¹ 'in la jai'² tsʉ Dios nigajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ii: “Jiin'¹³ coon'¹³ Isaac do ilisá² jún² tyi'i.” \v 8 'øø'²¹mo‑tsi' coon'¹³ 'e júu³ lo 'e galɨ́ɨi¹ tsá² jóon¹ Dios jon' wa' cwáain¹ tya' tsacøøi'¹³ tya'a. Xʉjoon, jiin'¹³ 'in tsá² do 'in 'ii'²¹ 'e júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios galɨ́ɨ¹i jún² tya'a. \v 9 Tsʉ 'e júu³ ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios tya' Abraham gajin'²in: “Mi cwá² 'ii'²¹ joon, góo³oo, joon iliseein²¹ jaain²¹ jóon¹ 'in Sara do.” \p \v 10 Jon'on jiin'¹³ 'e no. Tsʉ 'in jóon¹on gái¹ tya' Rebeca do jaan²¹mo jmii²¹ seein²¹, 'in 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹³ tyi' Isaac do. \v 11-13 Pe la jo mo seen²¹mogɨ 'in xuui²¹² do jon'gɨ 'e mo gajmaa¹a jiin'¹³xʉ, 'e gó² sɨ 'e tyʉ́² 'ee, gajin'²in Dios sɨɨ'²¹ɨ Rebeca do: “'In xuui²¹² tyi'i nifu ijmáa¹a la to² tyʉ'² 'in xaai²¹gɨ do.” Coon røø²¹ faa'²¹a 'e júu³ lo la gafaa'²¹a júu³ tya'¹ Dios lɨ' lɨ xiia'²¹ 'e jin'²in: “'Iin²¹²na Jacob, pe 'e'¹moo Esaú”, jin'² Dios. Coon'¹³ la joon galɨ́² 'e tɨ́ɨi² Dios tyii'¹³in doñi'iin tsá² 'in tyii'¹³in, jiin'¹³ la ga'ɨ¹‑tsi joon jo cwáain¹ gacón² 'e gajmaa¹a 'in tsá² do. \p \v 14 ¿'Ee faa'¹³a' cwáain¹ tya' 'e júu³ lo? ¿Tɨ jmoo¹o Dios 'e gó²? ¡'Esa la joon! \v 15 Tsʉ Dios gajin'²in gasɨɨ'²¹ɨ Moisés: “Ilifeei'¹‑tsii tya' 'in tsá² 'in 'iin²¹²na jmáa³aa feei'¹‑tsii tya'a, joon fúu² ilíi²na 'in tsá² do 'in 'iin²¹²na líi²na la joon tya'a.” \v 16 Joon coon'¹³ la joon nee²¹e' 'e jon' tya' 'in tsá² 'in 'iin²¹²in sɨ tya' 'in tsá² 'in cwo'²‑tsi 'áai¹ 'ee pe 'ña'a Dios ilifeei'¹‑tsi. \v 17 Tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²in la gajin'² Dios gasɨɨ'²¹ɨ 'in rǿøi¹³ tya' Egipto: “Gajmée¹na 'nʉ rǿøi¹³ jiin'¹³ wa' ilí² 'e'²ee tsá² 'ii'²¹ tyiia, joon jiin'¹³ wa' ilicwii¹in tsá² jna la caain²¹ ni cwoo'¹³ juncwii²¹.” \v 18 La joon ilifeei'¹‑tsi Dios tya' 'in tsá² 'in 'iin²¹²in jmáa¹a feei'¹‑tsi tya'a joon ijmée¹i 'waa'²¹‑tsi 'in tsá² 'in 'iin²¹²in jmée¹i la joon. \p \v 19 Pe ifo'² jna: “Wana la joon, ¿'ee lɨ' cwo'² Dios tsá² tsaa²? Tsʉ, ¿'iin lí² jo jmá¹a jiin'¹³ la 'iin²¹²in Dios?” \v 20 Pe 'nʉ jaain²¹ tsañʉʉ'¹, ¿'iin lɨ́ɨ²u wa'a jo cwo'² júu³ ruui'²¹ coon'¹³ Dios? Jmoo²'o la 'in jmoo¹o coon²¹ tsʉʉ² lɨ́¹ cwoo'¹³ 'e jin'² sɨɨ'²¹ɨ 'in nigajmaa¹a: “¿'Ee lɨ' nigajmee¹³u'un jna la no?” \v 21 Tsʉ 'in jmoo¹o tsʉʉ² tɨ́ɨ²mo jmá¹a jiin'¹³ la 'iin²¹²in coon'¹³ 'e cwoo'¹³ do. Li²‑i jmáa¹a coon²¹ tsʉʉ² 'e 'ya'²gɨ coon'¹³ po'³ cwoo'¹³ do sɨ li²‑i jmáa¹a jon coon²¹ tsʉʉ² 'e jo¹ tyiin² cuu² 'áai¹ coon'¹³ 'e po'³ cwoo'¹³ do 'ee. \p \v 22 ¿'Ee lí² faa'¹³a' tya' Dios? Jo lí² faa'¹³a' jiin'¹³xʉ wa 'iin²¹²in Dios 'e'²e tsá² xiiala 'e'¹i tsaa² joon xiiala fee'¹ to² tya'a joon gajmaa¹a taa'²¹a coon'²¹ tún² tya' 'in tɨ́ɨi² ní² wúu¹ joon 'in 'in'íin²mo. \v 23 Tsʉ coon'¹³ la joon gajmaa¹a júu³ xiiati fee'¹ 'e 'ya'²gɨ tya'a tya' 'in tsá² do 'in galifee'¹‑tsi tya'a. Joon Dios nigatyii'¹³in 'in tsá² do la mo jée'¹ wa'a 'ii'²¹i 'e 'ya'²gɨ tya'a do. \v 24 Joon gatø'²ø Dios jna', joon 'inlɨ́ɨi¹³ jna' lɨ́ɨ¹na' tsá² Israel joon 'inlɨ́ɨi¹³gɨ jna' lɨ́ɨ¹na' tsá² 'in jo seein²¹ Israel. \v 25 Jiin'¹³ la gajin'² Oseas ni jí² tya'a mo gafaa'²¹a cwáain¹ tya' Dios, gajin'¹in: \q1 'In tsá² 'in jo mo galɨ́ɨi¹ tsá² tyiia, 'ii iunsíi³ii tsá² tyiia. \q1 Joon 'in tsá² 'in jo mo gali'iin²¹²na 'ii 'iunsíi³ii 'in 'iin²¹²na. \q1 \v 26 Joon 'e cwoo'¹³ do lɨ gafuu²¹²uu 'in tsá² do: “Jon'on tsá² góo³oo 'naa'”, cwoo'¹³ joon ilisii²¹ii' jóon¹ Dios 'in jiin'¹. \m \v 27 Pe cwáain¹ tya' tsá² Israel, Isaías gajin'²in: “Xʉfiin'¹³ 'in jún² tya' tsá² Israel tí² la tí² too'¹³ taa'¹³ tsi jmɨ'ñi'³ tí² jiin'¹³ coon²¹ poo²¹²xʉ 'in tiin'¹³, \v 28 tsʉ Ña'ñʉ'¹ʉ' iuntsiin¹ júu³ tya'a tya' 'e cwoo'¹³ lo ce tí² la jin'²in joon la jmoono ijmáa¹a.” \v 29 Jiin'¹³ la gajin'² 'in Isaías do la nʉ'gɨ: \q1 Wa mo'o jo gasái¹ Ña'ñʉ'¹ʉ', 'in feei'¹gɨ, jún² tyijna', \q1 joon 'e galíi¹na' la lɨ́ɨi¹ 'in tsá² seein²¹ Sodoma coon'¹³ Gomorra. \s1 Cuu'²¹i tsá² Israel jmáa¹a la 'iin²¹²in Dios \p \v 30 ¿'Ee faa'¹³a' cwáain¹ tya' 'elo? 'In tsá² 'in jo seein²¹ Israel 'in jo mo ganoo'¹³on wa' untyúi¹ Dios 'ii tsʉ 'wii'¹³i 'e jmaa¹a, gauntyú¹mo Dios 'ii coon'¹³ 'e jai'² galɨ́ɨi². \v 31 Pe tya' 'in tsá² Israel do, jo mo galɨ́¹ wa'a untsiin¹ 'e ley do 'e 'ná² jmáa¹a wa'a untyúi¹ Dios 'ii. \v 32 Tsʉ 'in tsá² Israel do gali'iin²¹²in wa'a untyúi¹ Dios 'ii 'wii'¹³i 'e jmoo¹o do jon' wa' 'wii'¹³i 'e jai'² líɨ²i. Tsʉ 'wii'¹³ joon gatyuun'¹³in tsaa'² cuun²¹² sii²¹ “cuun²¹² tyuuin'¹³ tsá²” 'e lɨ́ɨ¹i Cristo. \v 33 Joon jí² tya' Dios jin'² cwáain¹ tya' 'e cuun²¹² do: \q1 Sii'²i fu Sión coon²¹ cuun²¹² tyuuin'¹³ tsá² joon 'e cuun²¹² do jmáa¹a cɨɨ'² tsá². \q1 Joon jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² 'ii jo 'ee tsatyin'²‑tsi coon'¹³. \c 10 \p \v 1 Tsaru'¹u', jiin'¹³ 'e 'iin²¹²na 'áai¹ joon 'e júu³ tyʉ́² 'e foo'¹³na Dios 'wii²¹² tya' 'in tsá² Israel ijmáa¹a Dios tiin'¹³ 'ii. \v 2 Tsʉ fo'²oo 'wii²¹² tya'a 'e 'áa¹mo un'goo²¹o 'in tsá² Israel do Dios pe jo røø²¹ ñii¹ xiiala lí² un'goo²¹o 'a la jai'² Dios. \v 3 Jo 'øøi'²¹‑tsi xiiala untyúi¹ Dios tsá² joon 'iin²¹²in wa'a untyúi¹ Dios 'ii jiin'¹³ la 'ɨ¹‑tsi yaai. Jo cwéi¹ yaai wa' untyúi¹ Dios 'ii jiin'¹³ la 'iin²¹² Dios. \v 4 Tsʉ Cristo do lɨ́ɨ¹i 'in lɨ́¹ gatséi¹ tya' 'e ley tya' Moisés do joon untyú¹mo Dios jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² 'ii. \p \v 5 Joon mo gafaa'²¹a Moisés tya' xiiala ilí² untyúi¹ Dios tsá² coon'¹³ 'e ley do, gataan¹an ni mo'jí² 'e júu³ lo: “'Iin tsá² 'in untsiin¹ jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley, iliseen²¹mo coon'¹³ 'edo.” \v 6 Pe la lo gajin'²in tya' xiiala ilí² untyúi¹ Dios tsá² coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨi² tsá²: “Jo foo'¹³'o coon'¹³ 'e 'ɨ¹‑'o'o: ¿'Iin 'in lí² so¹o fu ñʉ'fú² wa'a xaa¹i Cristo? \v 7 Jon'gɨ foo'¹³'o: ¿'Iin 'in lí² xaa¹i fu lɨ 'ii²¹ wa'a jmáa¹a so¹o Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹²?” \v 8 ¿'Ee jin'²in wa'a la joon? 'E jin'²in: “E júu³ jai'² lo 'íi¹ co' lɨséen²un, ca tsi nʉ' 'oo'¹³'o 'íi¹ joon lí² 'ɨ¹du'‑'o'o 'e júu³ lo.” Joon 'e júu³ lo 'e sɨ́ɨ¹³ jna'a lɨ la lɨ 'e júu³ 'ee²¹e'e cwáain¹ tya' 'e jai'² lɨ́ɨi² tsá². \v 9 Tsʉ wana coon'¹³ júu³ tyi'i jmoo²'o júu² 'e lɨ́ɨi¹ Jesús Ña'ñʉ'¹ʉ' joon wana jai'² lɨ́ɨ²u 'e nigajmaa¹a Dios 'ii jiin'¹ jee²¹² 'lɨɨ²¹², itiin'¹³mo'o. \v 10 Tsʉ coon'¹³ 'e 'ɨ¹‑tsi tsá² ja'²mo lɨ́ɨi² tsá² wa'a iuntyú¹mo Dios 'ii, joon coon'¹³ júu³ tya'a jmo'²o tsá² júu³ 'e cwii¹in Jesucristo joon coon'¹³ la joon tiin'¹³mo 'ii. \p \v 11 La jin'² ni jí² tya' Dios: “Jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² 'ii jo tsatyin'²‑tsi tya'a.” \v 12 Tsʉ tyani Dios coon²¹ røøi²¹ tsá² Israel lagɨ 'in tsá² catyaai² ni cwoo'¹³ juncwii²¹. Joon Na'ñʉ'¹ʉ' lɨ́ɨ¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' tya' jileei'²¹ tsá² joon cwoo¹ ce gasái¹ tya' jileei'²¹ 'in mɨ́¹. \v 13 Tsʉ jin'²in ni jí² do: “Jileei'²¹ 'in mɨ́¹ coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' 'in tiin'¹³mo 'ii.” \v 14 Pe, ¿xiiala lí² mɨ́¹ tsá² wa' mo jo jai'² galɨ́ɨ²i? Joon, ¿xiiala lí² jai'² lɨ́ɨ²i tsá² Cristo wa jo mo ganúu²un tya'a? Joon, ¿xiiala lí² nuu¹un tsá² wa jo 'in mo seein²¹ wa'a jmaa'¹³a júu³? \v 15 Joon, ¿xiiala lí² jmaa'¹³a tsá² júu³ wa'a jo¹ mo sii¹in tsá² 'ii? Jiin'¹³ la nigajin'² ni jí² tya' Dios: “¡'Áa¹mo 'ya'²gɨ 'e tɨɨ²ɨ tya' 'in tsá² 'in tsacwó² júu³ tya' xiiala seein²¹ tsá² tyʉ́² coon'¹³ Dios joon 'in cwó² 'e júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá²!” \p \v 16 Pe jon' jileei'²¹ jmaa¹ nʉʉ'¹³ʉn 'e júu³ tyʉ́² do tya' 'e tiin'¹³ tsá². La gajin'² Isaías ni jí² tya' Dios: “Ña'ñʉ'¹ʉ', ¿'iin galijai'² galɨ́ɨ²i júu³ tyii'i?” \v 17 Tsʉ 'e jai'² 'e nigalɨ́ɨ²i tsá² galɨ́¹ tsʉ 'wii'¹³i niganúu²un 'e júu³ do. Joon 'e júu³ nuu¹u do 'e júu³ cwáain¹ tya' Cristo. \p \v 18 Pe unngɨɨ²ɨɨ 'nʉ: ¿Tɨ jo mo nuu¹u tsá² Israel 'e júu³ do? ¡Niganuu¹o! Tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²in: \q1 Niganúu²un tsá² júu³ tya'a la caain²¹ ni cwoo'¹³ juncwii²¹. \q1 Joon 'e júu³ sɨ́ɨ¹i nigatyía¹ ca tɨ'³ ni 'wó². \p \v 19 Pe unngɨɨ²gɨɨ 'nʉ: ¿Tɨ jo mo ga'øøi'²¹‑tsi tsá² Israel 'e júu³ ninúu²un do? Tsʉ gajin'² Moisés: \q1 Ijmée¹na 'naa' 'e tyíin²‑'oo' tya' tsá² coon²¹ fuu²¹ 'in lɨ́ɨ²naa' 'e jo líin² 'ido tsá² tyiia; \q1 joon ijmée¹na 'naa' 'nii'²¹‑'oo' coon'¹³ coon fuu²¹ 'in lɨ́ɨ²naa' 'e jo 'øøi'²¹‑tsi 'ido. \m \v 20 Joon Isaías do coon²¹ tsáa¹gɨ gajin'²in: \q1 Nigatsee'²¹i jna 'in tsá² 'in jo mo ga'naai'¹³ jna; \q1 joon gajné¹na tyani 'in tsá² do 'in jo mo gamúi¹ jna. \m \v 21 Joon mo gafaa'²¹ Isaías do cwáain¹ tya' tsá² Israel, gajin'²in: “La coon²¹ jmɨɨ²¹² 'ɨ́³ɨɨ cwóo³oo 'e tø'²øø tsá² 'in jo jmoo¹o nʉʉ'¹³, 'in tsá² 'in jo tsi tsa'goo²¹o.” \c 11 \s1 Tsá² Israel 'in natiin'¹³ \p \v 1 Wana la joon, ¿tɨ nigatiui² Dios tsá² tya'a tsá² Israel? ¡'Esa la joon! Tsʉ jna‑a lɨ́ɨ¹na tsá² Israel. Joon lɨ́ɨ¹na jún² tya' Abraham joon 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tyiia sii²¹ Benjamín. \v 2 Jo mo gatiui² Dios tsá² tya'a 'in nigalicwii¹in la mo jéei¹. Tsʉ ñí² 'naa' la jin'² ni jí² tya' Dios cwáain¹ tya' Elías mo gafaa'²¹a Elías júu³ tyʉ́² joon gacwoo¹o tsaa² tya' tsá² Israel. Elías do gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Dios: \v 3 “Ña'ñʉ'¹ʉ', nigajngaa'¹³mo 'ino tsá² tyi'i 'in cwoo¹o júu³ tyʉ́² tyi'i joon nigafiin¹in ni altar tyi'i. Joon jiin'¹³ jna‑a seen²¹na joon 'iin²¹²in 'ino jngaa'¹³mo jna jon.” \v 4 Pe Dios gañii¹i: “Nigajmá³aa coon'²¹ dyía¹ mil tsá² tyiia 'in jo gasii'²¹ 'wojníi¹i tyani 'in tsá² cun'uu'³ sii²¹ Baal.” \v 5 La joon jon nano nigasáai¹xʉ Dios coon'¹³ 'e feei'¹‑tsi tya'a 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² Israel ilíi²in tsá² tya'a. \v 6 Joon ga'ii'²¹ Dios 'in tsá² do coon'¹³ 'e feei'¹‑tsi tya' 'ido jon' wa ga'ii'²¹i tya' 'e nigajmaa¹a 'ido. Tsʉ wana ga'ii'²¹i Dios 'ido tya' 'e tyʉ́² 'e nigajmaa¹a jo ga'ii'²¹i 'wii'¹³ galifee'¹‑tsi tya' 'ido. \p \v 7 ¿'Ee ifa²a' cwáain¹ tya' 'elo? 'In tsá² Israel do gali'iin²¹²in wa'a 'ii'²¹ Dios 'ii pe jo 'ee galɨ'²ɨ pe jiin'¹³ 'in gatyii'¹³in Dios galɨ'¹o. Joon galibán¹mo 'in catyaai², \v 8 jiin'¹³ la gajin'² ni jí² tya' Dios: “Dios jmaa¹a 'e ituun²mo 'e 'ɨ¹‑tsi 'in tsá² do; gacwo'¹o 'ido unníi¹i pe jo jna'²a, joongɨ gacwo'¹o 'ido loocwóo¹o pe jo nuu¹un, joon la joon lɨ́² ca jmɨɨ²¹² no.” \v 9 Joon 'lɨɨ²¹² David gajin'²in: \q1 Cwolí² 'e tyʉ́² seein²¹ coon'¹³ 'e gøø'²¹ø lawa coon²¹ ni lá², 'e coon'¹³ la joon ityuun'¹in joon iní² wúu¹. \q1 \v 10 Cwolitiui² unníi¹i joon jo jna'²gɨ, \q1 cwolí² 'e lituu'²¹ moowó¹o coon'¹³ laa²¹² 'e tyaan¹an coon²¹ tøø²mo. \s1 'In tiin'¹³mo 'in tsá² jo seein²¹ Israel \p \v 11 Unngɨ́ɨ³ɨɨ 'naa', mo gatyuin'² tsá² Israel, ¿tɨ gacɨɨ'¹³i coonti? ¡'Esa la joon! Xʉ lɨ' cɨɨ'¹³ɨ galɨ́. Tsʉ coon'¹² 'e jo gajmaa¹a nʉʉ'¹³ʉn tsá² Israel do galɨ́² ijmá¹ Dios tiin'¹³ tsá² 'in jo seein²¹ Israel, 'e coon'¹³ la joon ili'iin²¹²in tsá² Israel 'e la joon jon. \v 12 Joon wana galɨ́² 'e tyʉ́² tya' tsá² taain²¹² juncwii²¹ 'e jo gajmá¹a tsá² Israel nʉʉn'¹³ʉn, joon ga'laa¹a tsá² Israel ilisá² 'e tyʉ́² tya' tsá² 'in jo seein' Israel, ¡xiiala fee'¹gɨ ilisá² mi 'ii'²¹ Dios 'ii tún¹! \p \v 13 Pe 'iin²¹²na fuu²¹²uu 'naa', 'in jo seein²¹ Israel. Dios gasii²¹in jna 'e cwó³ jna júu³ tyʉ́² tya' tsá² 'in jo seein²¹ Israel. Joon fee'¹ jmóo³oo to² tyiia, \v 14 'e coon'¹³ la joon ili'iin²¹²in 'inlɨ́ɨi¹³ tsagóo³oo jmaa¹a la gajmaa²¹a' la joon itiin'¹³in. \v 15 Tsʉ wa mo'o gatiui² Dios tsá² Israel joon coon'¹³ joon galiseein²¹ 'in tsá² taain²¹² juncwii²¹ tyʉ́² tyani Dios, ¿'ee ilí² mi 'ii'²¹ Dios 'ii tún¹? 'Ilí² 'e iliseen²¹mo tún¹ 'in nijúin¹ do. \v 16 Tsʉ wana joon'²¹ tsá² tya' Dios 'e con² nifu la joon jon nigajoon'²¹o la tøøi² con² do. Joon wana tya' Dios 'e jmóo³ tya' coon²¹ 'mó² la joon jon tya' Dios 'e cwáa¹ tya'a. \p \v 17 'E lɨ́¹ la lɨ́ɨi¹ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² Israel lɨ́ɨi¹ cwáa¹ tya' 'mó² olivo nawuun'²¹ joon 'naa' lɨ́ɨ¹naa' lawa cwáa¹ tya' 'mó² olivo 'e cwaain²¹ jee²¹² nuu²¹ 'e sɨ'láai¹ jee²¹² 'e 'mó² olivo 'ee tyʉ́² do. Joon coon'¹³ la joon galɨ́¹ ga'ii'¹³naa' 'e pí²‑tsi tya' jmóo³ 'e 'mó² olivo tyʉ́² do. \v 18 Pe jo jmaa²aa' jlǿø'³naa' lagɨ 'in tsá² Israel 'in lɨ́ɨi¹ la lɨ́¹ cwáa¹ tya' 'mó² olivo 'e nasɨwuun'²¹. Wa jmoo²oo' la joon, cwotii'¹³‑'oo' jo 'ii'²¹ 'e jmóo³ do wa pí³‑tyii' pe 'naa' 'ii'¹³naa' wa' pí³ tya' 'e jmóo³ do. \p \v 19 Coon²¹ jo¹ ngaa²¹²mo ifu'²'u jna: “Ja'²mo júu³ tyi'nʉ, pe sɨwuun'²¹ 'e cwáa¹ do 'e lí² 'láa¹na coon'¹³ 'e 'mó² olivo tyʉ́² do.” \v 20 Joon, “tyʉ́²‑ʉ”, fuu²¹²uu, pe 'e cwáa¹ olivo nasɨwuun'²¹ do, nasɨwuun'²¹ tsʉ 'wii'¹³ jo jai'² mo galɨ́ɨ²i joon 'nʉ ni'láa¹u'u coon'¹³ 'e 'mó² do jiin'¹³ tsʉ 'wii'¹³ jai'² lɨ́ɨ²u. Tsʉ 'wii'¹³ joon, jo jmoo²'o jloo'³, jiin'¹³ ngɨ¹'ɨ coon'²¹ tún². \v 21 Tsʉ wana jo gajmaa¹a Dios feei'¹‑tsi tya' 'in tsá² 'in lɨ́ɨi¹ la lɨ́¹ cwáa¹ sɨwuun'²¹ tya' 'e 'mó² tyʉ́² do coon²¹xʉ jo 'e ijmáa¹a feei'¹‑tsi tyi'i wa'a jo jai'² lɨ́ɨ²u. \v 22 Cón²'on cwáain¹ xiiala feei'¹‑tsi Dios pe cón²'on cwáain¹ jon xiiala coon²¹ tsáa¹ jmoo¹o Dios. Nigajmaa¹a coon²¹ tsáa¹ coon'¹³ 'in nigatyuun'¹³in do, pe fee'¹mo‑tsi tyi'i. Pe 'ná¹ 'ii'¹³gɨ'ɨ 'e feei'¹‑tsi tyi'i tsʉ wana jo la joon, tsʉ iwiin'²¹ 'nʉ jon. \v 23 Pe joon wana jai'² líin²in 'in tsá² Israel do tún¹ ilí² 'láai¹ Dios 'ii tún¹ jee²¹² 'mó² tyʉ́² do. Tsʉ tɨ́ɨ²mo Dios 'láa¹i 'e lɨ́¹ nisɨwuun'²¹un. \v 24 Tsʉ wana 'nʉ, 'in lɨ́ɨi¹ cwáa¹ 'mó² olivo gacwáin¹ jee²¹² nuu²¹, ga'láa²u coon'¹³ 'e 'mó² olivo 'e tyʉ́² la jo tɨ́ɨi² jmá¹ tsá², ¿tɨ jon' jogɨ tyán² to² wa'a 'e 'laa¹i tún¹ cwáa¹ tya' 'e 'mó² olivo tyʉ́² do tún¹, joon la no lɨ́ɨi¹ 'in tsá² Israel do? \s1 Itiin'¹³ tsá² Israel lɨ gatséi¹ \p \v 25 Tsaru'¹u', 'e jo líin²naa' tsá² ñii²¹²‑tsi yaanaa', 'iin²¹²na 'e liñí² 'naa' 'e júu³ 'uuin²¹ lo: nigalibáin¹ 'in tsá² Israel jiin'¹³ ca gatɨ́² la tí² 'in tsá² jo seein²¹ Israel. \v 26 Joon mo lɨ́² la joon jileei'²¹ tsá² Israel itiin'¹³in jiin'¹³ la nigajin'² jí² tya' Dios: \q1 'In jmoo¹o láai² tsá² ijó¹ fu Sión, \q1 joon ja'woo'¹³o jilaa'²¹ 'e gó² jee²¹² tsá² Israel. \q1 \v 27 Joon, 'elo ilisá² júu³ tyiia²¹² isɨ́ɨ¹³na coon'¹³on, “Icɨ́³ɨɨ jilaa'²¹ tsaa² tya'a.” \p \v 28 Joon cwáain¹ tya' 'e júu³ tya' xiiala itiin'¹³ tsá² 'in tsá² Israel do galɨ́ɨi¹ lawa tsá² 'in 'ei'¹ Dios 'e ilisá² goon¹ fo'² feei'¹ tyii'. Pe 'iin²¹²mogɨ Dios 'ii tsʉ tyii'¹³in 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tya'a. \v 29 Tsʉ jilaa'²¹ 'e cwó² Dios jo tyii²¹ tún¹. Joon jo jaa'²¹‑tsi wana nagatø'¹ø tsá². \v 30 Jo gajmaa²aa' nʉ́ʉ¹³ʉʉn' tya' Dios la mo jée¹, pe niga'ii'¹³naa' 'e feei'¹‑tsi Dios tyii' tsʉ 'wii'¹³ jo gajmaa¹a nʉʉ'¹³ʉn 'in tsá² Israel do. \v 31 Joon galɨ́² 'e jo nʉʉ'¹³ʉn tsá² Israel 'e coon'¹³ la joon lí² jmá¹ Dios feei'¹‑tsi tya'a jiin'¹³ la nigajmaa¹a tyii'. \v 32 Tsʉ Dios gajmaa¹a 'e jo jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉn jileei'²¹ 'e coon'¹³ la joon lí² jmáa¹a feei'¹‑tsi tya' jileei'²¹. \p \v 33 Lɨɨlɨ¹ feei'¹‑tsi Dios tya' tsá², joon lɨɨlɨ¹ jmɨɨ¹‑tsi joon 'áa¹mo 'øøi'²¹‑tsi. Jiin'¹³ jaain²¹ jo lí² 'øøi'²¹‑tsi jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi Dios jon'gɨ lí² 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e jmoo¹o Dios cwáain¹ tya' tsá². \v 34 “¿'Iin 'in 'øøi'²¹‑tsi 'e 'ɨ¹‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ'? sɨ ¿'iin ga'e'²e 'ii 'ee? \v 35 ¿'Iin nigacwo'² Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e jmáa¹a 'e røø²¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' 'ii? \v 36 Tsʉ jilaa'²¹ 'e sá² nigacwoo¹o Dios joon 'ii gajmaa¹a jilaa'²¹ 'e sá², joon jilaa'²¹ 'e sá² 'e tya'o.” ¡Cwoungoo²¹o tsá² Dios coon²¹ tøø²mo! Amén. \c 12 \s1 'Ná¹ cwoi'² tsá² yaai Dios \p \v 1 Tsʉ 'wii'¹³ joon tsaru'¹u', mɨ́³ɨɨ tyaní²ii' coon'¹³ 'e feei'¹‑tsi tya' Dios, 'e cwóo¹³naa' yaanaa' lawa coon²¹ fa'¹ 'e jiin'¹ tya' Dios. 'E coon'¹³ la joon lɨ́ɨ¹naa' jiin'¹³ tsá² tya' Dios tsʉ 'elo 'e tɨ́²‑tsi Dios. Tsʉ 'elo 'e tɨ́ɨ²na' jmoo²¹o' lawa tsá² 'in 'øøi'²¹‑tsi. \v 2 Joon jo seen²¹naa' jmaa²aa' jiin'¹³ la tyʉ'² to² 'e juncwii²¹ lo. Unsɨ²naa' 'e 'ɨ¹‑'oo' 'e coon'¹³ la joon lí² unsɨɨ²naa' 'e jmoo²oo'. 'E coon'¹³ la joon lí² liñí²ii' 'e 'iin²¹²in Dios 'e tyʉ́²‑ʉ, joongɨ 'e 'yaai‑tsi joongɨ 'e sɨtsiin¹. \p \v 3 Tsʉ fuu²¹²uu 'naa' jileei'²¹ 'naa' coon'¹³ 'e feei'¹‑tsi Dios gajmaa¹a tyiia: xuun 'ɨ¹‑'oo' yaanaa' lɨ́ɨ¹gɨ la gatɨ́ɨ²naa'. Tyʉ́²gɨ wa'a 'ɨ¹‑'oo' coon'²¹ tún², jiin'¹³ la 'e nigacwo¹ Dios 'naa' 'e jai'² lɨ́ɨ²naa' la jaain²¹ la jaan²¹naa'. \v 4 Tsʉ lawa cuerpo tya' tsá² 'e lɨ́² 'láai² 'ii'¹³ joon la coon²¹ 'ii'¹³ jmaa²¹i to² pe jo jmoo¹o la jmoo¹o 'ii'¹³ catyiia². \v 5 La joon lɨ́ɨ¹i jna'. 'Láai² 'ii'¹³ to² 'e jmaai²¹ jna' la jaain²¹ la jaan²¹na'. Joon sɨcaan²¹na' lawa coon²¹ cuerpo tya' Cristo. Joon xʉfiin'¹³ fúu¹o' 'e sɨcaan²¹na' tɨ́² ca'ii'¹³ tɨ́² ca'ii'¹³ 'e lɨ́ɨ¹na' coon²¹ cuerpo. \p \v 6 Joon Dios nigacwo'¹o jna' 'láai² 'ii'¹³ to² ilí² jmoo²¹o' la jaain²¹ la jaan²¹na'. Nigacwo'¹ Dios tsá² to² lí² jmáa¹a la jaain²¹ la jaain²¹ jiin'¹³ la 'iin²¹²in. Joon jile'¹e' 'ná¹ jmoo²¹o' 'e to² do gacwo'¹ Dios jna' coon'²¹ tún². Wana gacwo'¹ Dios tsá² to² 'e jma'²a tsá² júu³ tyʉ́² tya'a, 'ná¹ cwo¹ 'in tsá² do júu³ coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jai'² lɨ́ɨ²i. \v 7 Joon wana gacwo'¹ Dios tsá² to² wa'a unjíi²in tsá² xeei'²¹, 'ná¹ unjíi²in 'in tsá² do 'e tyʉ́². Joon wana gacwo'¹ Dios tsá² to² wa'a 'e'²e tsá² xeei'²¹, 'ná¹ cwo'¹‑tsi 'ido 'e'²e tsá². \v 8 Joon wana gacwo'¹ Dios tsá² to² wa'a tyá¹‑tsi tsá² xeei'²¹, 'ná¹ cwo'¹‑tsi jmáa¹a. Joon wana gacwo'¹ Dios tsá² to² 'e cwo'²o cuu² tsá² xeei'²¹, 'ná¹ cwó² 'e cuu² do 'e coon²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi. 'In tyʉ'² to² 'ná¹ tyʉ'²ʉ to² coon'²¹ tún², joon 'in uncoon'¹³on 'in seein²¹ fa'í³ 'ná¹ jmáa¹a 'e jløø'³mo. \s1 'E 'ná¹ jmáa¹a 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo \p \v 9 Cwoli'iin²¹²naa' 'a la jai'² la jaain²¹ la jaan²¹naa'. Cwoli'ee'¹moo' 'e gó² joon jmaa²aa' 'e tyʉ́². \v 10 'Ná¹ li'iin²¹²naa' la jaain²¹ la jaan²¹naa' jiin'¹³ la 'iin²¹²in tsá² la 'oo'²¹ ruu'²¹i. 'Ná¹ tsáai¹‑'oo' la jaain²¹ la jaan²¹naa' lɨ́ɨ¹gɨ lagɨ yaanaa'. \p \v 11 Jo cwolíin²naa' tsá² 'in fui'². Cwoo²oo' pí³ yaanaa' wa'a jmaa²aa' to² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' ce caain²‑'oo'. \p \v 12 Jmaa²aa' jløø'³naa' coon'¹³ 'e sɨjaan²¹aan'. Taa'²¹ jmaa²aa' mo moo²oo' wúu¹. Joon jo cwo'íin²‑'oo' wa'a foo²¹oo' júu³ tyʉ́². \p \v 13 Uncoon¹³on' 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² Cristo 'in seein²¹ fa'í³ joon 'ii'¹³moo' 'e tyʉ́²‑ʉ 'in jafeei'¹³ 'naa'. \p \v 14 Mɨ́²ɨɨ' wa'a uncwaai'³ Dios 'in jmaai'²¹ 'naa'. Mɨ́²ɨɨ' wa'a uncwaai'³ Dios 'ii, jo mɨ́²ɨɨ' wa'a jmeei'²¹ Dios 'ii. \p \v 15 Jmaa²aa' jløø'³naa' coon'¹³ 'in tsá² 'in jløøi'³ joon cɨɨ²ɨɨ' coon'¹³ 'in tsá² 'in cɨ'²ɨ. \p \v 16 Cwoseen²¹naa' coon²¹ 'e lɨ́ɨ²naa' la jaain²¹ la jaan²¹naa'. Jo jmaa²aa' jloo'³ 'naa' pe ngɨ́²ɨɨ' coon'¹³ 'in tsá² 'wéi¹ do. Jo cwolíin²naa' tsá² 'in lɨ́ɨ¹i 'in ñii²¹²‑tsi 'áai¹. \p \v 17 Jo cóon¹³oon' tyii' 'e gó² jmoo¹o tsá² tyii' tya' jiin'¹³ jaain²¹. Cwoo'¹³‑'oo' wa'a jmaa²aa' jmaai'¹³ 'e tyʉ́² tyani jileei'²¹ tsá². \v 18 Jmaa²aa' xiia'²¹ jiin'¹³ lí² 'e seen²¹naa' tyʉ́² coon'¹³ jileei'²¹ tsá². \v 19 Tsaru'¹u', 'in 'iin²¹²na, jo coon'¹³naa' tyii' yaanaa' pe cwoo²oo' 'a 'e'² Dios wúu¹ 'ña'o 'ido. Tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²in: “Jna‑a tɨ́ɨ²na 'e'²e wúu¹, jna‑a icɨ́³ɨɨ tya' 'ino, jin'² Ña'ñʉ'¹ʉ'.” \v 20 Joon gajin'²in: “Wana un'aai² 'in 'ei'¹ 'nʉ, cwoo'¹³xʉ 'e dø'¹o. Joon wana unjmúu¹i, cwoo'¹³xʉ 'e 'uun'²¹un. Tsʉ wana jmoo²'o la joon icwo'²o fa'ɨɨ'²¹ tya' 'in 'ei'¹ 'nʉ 'e lɨ́¹ lawa'a xʉ'²ʉ mɨ'³ jɨ́² yʉ' tyíi¹i.” \v 21 Jo cwo'¹o wa'a lii'²¹ 'e gó² 'nʉ; jmaa²'a 'e lii'¹'i 'e gó² do coon'¹³ 'e tyʉ́². \c 13 \p \v 1 Jileei'²¹ tsá² 'ná¹ jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉn jiin'¹³ la to² tyʉ'² tsaa'to². Tsʉ Dios cwoo¹o jilaa'²¹ to² 'e sá² joon Dios siin'²¹in jileei'²¹ tsaa'to². \v 2 Joon jileei'²¹ 'in jo jmoo¹o nʉʉ'¹³ ʉn to² tyʉ'² tsaa'to² lawa jo jmoo¹o nʉʉ'¹³ʉn to² tyʉ'² Dios tsʉ Dios gacwo'¹o 'in tsaa'to² do 'e to² 'oo¹o. Joon 'in jo jmoo¹o nʉʉ'¹³ 'ii in'láa¹a joon inii²¹² wúu¹. \v 3 Tsʉ 'in tsaa'to² do jo jmaai¹ to² wa'a toon'²¹on fo'²‑tsi tya' 'in jmoo¹o 'e tyʉ́² pe tya' 'in jmoo¹o 'e gó². ¿Tɨ 'iin²¹²u'u seen²¹u'un 'e jo fo'² 'íi¹ tyi'i tyani tsaa'to²? Wa'a 'iin²¹²u'un la joon, jmaa²'a 'e tyʉ́² joon 'in tsaa'to² do ilitsáai¹‑tsi 'nʉ. \v 4 Tsʉ 'in tsaa'to² do jmoo¹o to² tya' Dios 'e seen²¹un tyʉ́². Pe wana jmoo²'o 'e gó² 'ná² líin²u 'e 'goo'²¹'o. Tsʉ 'íi³mo to² 'e 'oo¹o tsaa'to² 'ii'²¹ 'e 'e'²e tsá² wúu¹. Joon Dios gacwoo¹o 'ido to² 'e 'oo¹o wa'a lí² 'e'²e wúu¹ coon²¹ tsáa¹ tya' 'in jmoo¹o 'e gó². \v 5 Tsʉ 'wii'¹³ joon 'áa¹mo tyiin² wa'a jmaa²'a nʉʉ'¹³'ʉ to² tyʉ'² tsaa'to². 'E coon¹³ la joon jon' wa' 'e tyu'²mo'o 'e wúu¹ do pe jmoo²'o la ñi'²i tíɨ²mo'o jmoo²'o. \v 6 Joon tsʉ 'wii'¹³ joon cɨ'²ɨɨ' 'laa'¹³ tya' tsaa'to² tsʉ 'in tsaa'to² do jmoo¹o to² tya' Dios joon la joon jmoo¹o. \p \v 7 Cɨ'²ɨɨ' 'e jilaa'²¹ 'e røø²¹naa'. Wana røø²¹naa' cuu² 'e 'íi³in tsá², cɨ'²ɨɨ'. Joon wana røø²¹naa' cuu² tya' 'laa'¹³ 'e 'nɨɨ¹ɨ tsá², cɨ'²ɨɨ' jon. Jmaa²aa' nʉ́ʉ¹³ʉʉ' tya' 'in 'ná¹ jmaa²aa' nʉ́ʉ¹³ʉʉ' joon un'goo²¹oo' 'in 'ná¹ un'goo²¹oo'. \v 8 Jo cworøø²¹naa' tya' jiin'¹³ jaain²¹. Cworøø²¹naa' jiin'¹³ 'e 'ná¹ li'iin²¹²naa' la jaain²¹ la jaan²¹naa'. Tsʉ 'in 'iin²¹²in 'in catyaai² nigajmaa¹o jilaa'²¹ jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley do. \v 9 Tsʉ 'e ley do jin'²in: “Jo foo'¹³'o tsamɨ́² tya' tsá² xeei'²¹, jo jngaa'¹³'un tsá², jo jmaa²'a 'uun²¹, jo fu'²'u júu³ tajuu²¹ jiin'¹³ jaain²¹, jo jmaa²'a 'iin²¹²'un 'e sá² tya' tsá² xeei'²¹.” Pe 'e ley lo, joon coon'¹³ jilaa'²¹ ley catyiia² 'e sɨtsiin¹ coon'¹³ 'e júu³ lo: “Cwoli'iin²¹²mo'o tsagoo²'o jiin'¹³ la 'iin²¹²u'un 'wo'o.” \v 10 'In 'iin²¹²in tsagoo¹o jo 'ee 'e gó² jmóo¹o tya' 'ido. Joon coon'¹³ la joon 'in 'iin²¹²in tsagoo¹o iuntsiin¹ 'e ley do. \p \v 11 Joon, tsʉ 'wii'¹³ ñí²oo' xiiala ngó¹ tiempo, 'ná¹ jnaa¹‑'oo' 'e cwuu²¹moo' tsʉ tyan'gɨ najó² 'e tiin'¹³na' lagɨ la mo 'wiin²¹² mo gajai'² galɨ́ɨ²na'. \v 12 Ningó¹ xʉʉ²¹² niui²¹gɨ joon najatyéen¹mo 'e jná² jmɨɨ²¹² tsʉ 'wii'¹³ joon 'ná¹ tʉʉ²¹²ʉ' 'e jmoo²¹o' la jmoo¹o tsá² lɨ nʉʉ²¹; joon 'ná¹ tyíi¹³i' ñí³ la tyan¹an 'láa² 'in ngɨ¹ lɨ jná² joo'²¹. \v 13 Cwongɨ́²ɨ' la tɨ́ɨi² ngɨ¹ 'in ngɨ¹ mo jmɨɨ¹. Jo ngɨ́²ɨ' to² 'íin¹ jon'gɨ tyá²a' jmɨɨ²¹² lɨ to'²o tsá² mɨɨ'¹³. Jo ngɨ́²ɨ' to² feei'²¹ tsamɨ́² jon'gɨ ngɨ́²ɨ' to² jmoo¹o 'e gó². Jo 'ná²a' mɨɨ'¹³ jon'gɨ'ɨ 'áa³a' tsiiwúu¹. \v 14 'Ná¹ cwojmaa²aa' la gajmaa¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo joon jo 'ɨ¹‑'oo' wa' jmaa²aa' jiin'¹³ la 'yaai¹‑tsi ngú¹ taan²¹²naa'. \c 14 \s1 Jo fó'²oo' 'e gó² tya' tsaru'¹u' \p \v 1 Joon wana seein²¹ tsá² 'in xʉ jai'² lɨ́ɨi² 'ii'¹³naa' 'ido jee²¹² 'naa' pe jo cwo'²o júu³ ruu'²¹naa' tya' cwáain¹ 'e jo 'ee to² 'íin³. \v 2 Tsʉ 'inlɨ́ɨi¹³ lɨ́ɨ²i 'e lí² dø'² doñi'ee 'e sá² pe seein²¹gɨ 'inlɨ́ɨi¹³ 'in xʉ jai'² lɨ́ɨi² 'in gø'²o jiin'¹³ jon'². \v 3 Joon 'in tsá² do 'in lí² dø'² doñi'ee 'e sá² jo tɨ́ɨi² faa'²¹a 'e gó² tya' 'in tsá² 'in jo gøø'²¹ jilaa'²¹ 'ii'¹³. La joon jon 'in tsá² do 'in jo gøø'²¹ jilaa'²¹ níi³ 'e sá² jo tɨ́ɨi² faa'²¹a 'e gó² tya' 'in tsá² do 'in gøø'²¹ doñi'ee 'e sá², tsʉ na'ii'²¹mo Dios 'ii²¹. \v 4 ¿Xiiala cwói¹¹ faa'²¹ tsá² 'e gó² tya' jaain²¹ 'in jmoo¹o to² tya' tsá² xeei'²¹? Tsʉ cwáain¹ tya' fii²¹²o 'ido lɨ́² 'ii'²¹ wa jmoo¹o 'e tyʉ́² sɨ 'e gó² 'ee. Joon tyʉ́²‑ʉ icwo'ɨ́ɨ¹i tsʉ Ña'ñʉ'¹ʉ' lí² jmáa¹a taa'²¹ 'ido. \p \v 5 La joon jon seen²¹mo jon tsá² 'in 'ɨ¹‑tsi 'e tyiin²gɨ coon²¹ jmɨɨ²¹² lagɨ 'e jmɨɨ²¹² catyiia², joon seen²¹mo 'in 'ɨ¹‑tsi 'e coon²¹ røø²¹ jilaa'²¹ jmɨɨ²¹². Joon jileei'²¹ 'ná¹ litsáai¹‑tsi 'ña'a. \v 6 'In un'øøi'¹ coon²¹ jmɨɨ²¹², un'øøi'¹ 'e jmɨɨ²¹² do 'e un'goo¹o Ña'ñʉ'¹ʉ'. La joon jon jmoo¹o 'in jo un'øøi'¹ jiin'¹³ coon²¹ jmɨɨ²¹². Jo un'øøi'¹ jmɨɨ²¹² tsʉ coon'¹³ la joon lɨ́ɨ²i 'e un'goo¹o Dios. La joon jmoo¹o 'in gøø'²¹ jilaa'²¹ 'ii'¹³, gøø'²¹o 'e un'goo¹o Dios tsʉ gacwo'¹o 'maai'¹³ Dios. Joon 'in jo gøø'²¹ jilaa'²¹ 'ii'¹³, jo gøø'²¹ø 'e un'goo¹o Dios joon gacwo'¹o 'maai'¹³ Dios. \p \v 7 Tsʉ jiin'¹³ jaain²¹ jee²¹² jna' 'e seen²¹na' jiin'¹³ tyi'yiia' jon'gɨ júun²na' tyi'yiia'. \v 8 Tsʉ wa' seen²¹na', seen²¹mo' tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' joon wana nijúun²na' júun²mo' tya' Na'ñʉ'¹ʉ' jon. Joon wa seen²¹na' sɨ júun²na' 'ee lɨ́ɨ¹na' tsá² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 9 Tsʉ Cristo gajúun²in joon gajiin'¹o tún¹ joon coon'¹³ la joon galɨ́ɨ¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' tya' 'in nigajúin¹ coon'¹³ 'in jiin'¹. \p \v 10 Pe 'nʉ‑ʉ, ¿'ee lɨ'ɨ jmoo²'o 'ii'²¹ tya' ruu'²¹'u? ¿'Ee lɨ'ɨ jmoo²'o 'e jo tsáai¹‑'o'o 'ii? Tsʉ jilee'²¹na' 'ná¹ tsaa²¹a' tyani Cristo ilisá² 'ii'²¹ tyi'. \v 11 Tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²in: \q1 'Ee la ja'²mo seen²¹na, jin'² Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon coon'¹³ 'e joon 'e jai'² ijuui'²¹ jileei'²¹ tsá² 'wojníi¹i tyaní³ii. \q1 Joon jileei'²¹ icwo'² 'maai'¹³ Dios 'e tyú¹mo 'ii. \m \v 12 Joon jilee'²¹na' 'ná¹ jnii²¹²i' cwáain¹ tyi' tyani Dios la jaain²¹ la jaan²¹na'. \s1 Jo jmaa²aa' wa'a tyuuin'² tsaruu'²¹naa' wa' tee'²¹i coon'¹³ tsaa² \p \v 13 Tsʉ 'wii'¹³ joon jo faa'¹³a' 'e gó² tya' la jaain²¹ la jaain²¹ tsá². Lɨ' cɨɨ'¹³ɨ jmaa²aa' faa'¹³aa' 'laa'²¹, cwo'²‑'oo' jo jmaa²aa' jiin'¹³xʉ wa'a tyuuin'² tsaruu'²¹naa' wa'a xuu'²¹i coon'¹³ tsaa². \v 14 Ñí²oo joon tsáa¹mo‑tsii coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús 'e jo 'e sá² jiin'¹³ coon²¹ 'e gøø'²¹ tsá² wa'a jmoo¹o 'leei'²¹ tsá², pe wana 'ɨ¹‑tsi tsá² 'e 'lee'²¹i 'ña'a, joon 'lee'²¹mo joon. \v 15 Joon wana coon'¹³ 'e tyé²e' jmoo²¹o' 'e 'leei'²¹ tsaru'¹u' jo ngɨ́²ɨ' la 'iin²¹²na' 'ii. Tsʉ 'wii'¹³ joon jo jmoo²¹o' coon'¹³ 'e tyé²e' wa' 'leei'²¹ 'in tsaru'¹u' do tsʉ gajúin¹ Cristo 'wii'¹³ tya'a. Tsʉ wana 'leei'²¹ 'in tsaru'¹u' la joon, niga'leei'²¹mo jiin'¹³ tsʉ 'wii'¹³ nigatyé²e' jiin'¹³ 'e 'iin²¹²mo'. \v 16 Tsʉ 'wii'¹³ joon jo cwoo²¹o' coon'¹³ 'e jmoo²¹o' 'e faa'²¹a tsá² 'e gó² tya' 'e sá² 'e tyʉ́² tyi'. \v 17 Tsʉ 'e tyʉ'² Dios to² tsá² jo lɨ́¹ jiin'¹³ coon'¹³ 'e gøø'²¹ tsá² sɨ 'e 'uun'²¹ tsá² 'ee. 'E tyʉ'² Dios to² tsá² lɨ́¹ lawa coon²¹ juncwii²¹ tya' tsá² coon²¹ tsáa¹, 'e lɨ́¹ 'e seein²¹ tsá² tyʉ́² tyani Dios, joon 'e seein²¹ tsá² jløø'³mo coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. \v 18 Joon 'in jmoo¹o la joon to² tyʉ'² Cristo, 'e 'yaai¹‑tsi Dios tya'a joon ifaa'²¹ tsagoo¹o 'ee tyʉ́² tya'a. \p \v 19 Joon la joon cwocwoo'¹³‑tsi' 'e jmoo²¹o' jiin'¹³ 'e saan²¹²a' tyʉ́²‑ʉ la 'oo'²¹ jna', joon iuncóon¹³on' la jaain²¹ la jaan²¹na' 'e tsáai¹gɨ‑tsi' 'e jai'² lɨ́ɨ²na'. \v 20 Tyʉ́²gɨ wa jo jmoo²¹o' 'e jo 'ee to² 'íi³ 'e gajmaa¹a Dios coon'¹³ 'e tyé²e'. Tsʉ né²o' 'e la ja'²mo 'e tyʉ́² jilaa'²¹ 'e gøø'²¹ tsá², jo jmoo¹o 'leei'²¹ tsá² pe 'e gó² jmoo²¹o' wana tyé²e' 'e jmá¹ 'e xuui'²¹ tsaa² tsaru'¹u'. \v 21 'E tyʉ́²gɨ wa jo tyʉ́³ʉ' ngú¹, sɨ 'né²e' vino 'ee, sɨ jmoo²¹o', 'ee doñi'ee ijmá¹ tyuuin'¹³ tsaru'¹u' sɨ jmoo²¹o' xuui'²¹ tsaa² 'ee, sɨ jmoo²¹o' 'e xʉgɨ tsáai¹‑tsi 'ido Dios 'ee. \v 22 Tsʉ 'e jai'² 'e tsáai¹‑tsi' la jaain²¹ la jaan²¹na' 'ná¹‑a 'e tsáai¹‑tsi' tyani Dios. ¡Joon jløø'³mo 'in tsá² jo cwo'²o 'ña'a tsaa² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo¹o! \v 23 Pe wana 'in gø'² cu'²‑tsi 'noo¹o tsaa² coon'¹³ 'e gøø'²¹ø do tsʉ jo mo gøø'²¹ø wa 'e tsáai¹‑tsi, joon jilaa'²¹ 'e jmoo¹o tsá² 'e jo tsáai¹‑tsi, 'noo¹o tsaa². \c 15 \s1 Jmaa²'a 'e 'yaai¹‑tsi tsaruu'²¹'u jon' 'e 'yaai¹‑'o'o 'wo'o \p \v 1 Joon jileei'²¹ jna' 'in tsáai¹‑tsi lɨ́ɨ¹gɨ 'ná¹ uncóon¹³on' coon'²¹ tún² 'in tsá² catyaai² 'in xʉgɨ jai'² lɨ́ɨ²i, joon jo jmoo²¹o' jiin'¹³ 'e 'yaai¹‑tsi' yiia'. \v 2 La jaan²¹na' 'ná² jmoo²¹o' jiin'¹³ la 'yaai¹‑tsi ruu'²¹i 'e sá² 'e tyʉ́² tya'a joon ilitsáai¹gɨ‑tsi 'e jai'² lɨ́ɨ²na'. \v 3 Tsʉ Cristo jo gajmaa¹a 'e 'yaai¹‑tsi 'ña'a, tsʉ ni jí² tya' Dios jin'² xiiala nigalí¹: “Jna‑a ga'ii'¹³na 'e júu³ 'laa'²¹ 'e gacwoi'² tsá² 'naa'.” \v 4 Tsʉ jilaa'²¹ 'e gataan¹an tsá² ni jí² tya' Dios la mo jéei¹, gataan¹an i'e'²e jna' 'e coon'¹³ la joon 'e sá² 'e sɨjaan²¹²an' tsʉ 'wii'¹³ 'e júu³ taa'¹³ 'e jí² do ijmá¹a taa'²¹ jna' joon icwo'²o jna' fo'feei'¹ tyi'. \v 5 Cwocwo'²o Dios 'naa' 'e seen²¹naa' jløø'³naa' coon'¹³ 'in catyaai² do. Joon Dios do lí² cwo'²o 'naa' 'e jmaa²aa' taa'²¹ joon lí² cwo'²o 'naa' fo'feei'¹ tyii'. Cwouncoon'¹³ Dios 'naa' 'e canii²mo 'ɨ¹‑'oo' coon'¹³ 'in catyaai² do la gajmaa¹a Cristo Jesús, \v 6 'e coon'¹³ la joon jilee'²¹naa' lí² ungoo²¹oo' coon²¹ caain²¹ Dios, 'in Jmii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \s1 'E júu³ tyʉ́² tya' tsá² 'in jo seein²¹ Israel \p \v 7 Tsʉ 'wii'¹³ joon 'ii'¹³naa' la jaain²¹ la jaan²¹naa' jiin'¹³ la ga'ii'²¹ Cristo jna' 'e coon'¹³ la joon un'goo¹o tsá² Dios. \v 8 Tsʉ fuu²¹²uu 'naa' 'e Dios gasiin¹in Cristo gauncoon'¹³on tsá² Israel 'e coon'¹³ la joon gauntsiin¹ júu³ ga'ɨɨ¹ɨ tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. Joon coon'¹³ la joon gajmaa¹a Dios júu³ 'e jo cuu'²¹i júu³ tya'a. \v 9 Gajó² jon Cristo 'e lí² un'goo²¹o tsá² 'in jo seein²¹ Israel Dios tsʉ 'wii'¹³ 'e feei'¹‑tsi tya' 'ido. La gajin'² ni jí² tya' Dios: \q1 Tsʉ 'wii'¹³ joon iun'góo³oo 'nʉ jee²¹² tsá² 'in jo seein²¹ Israel. \q1 Joon i'ǿø³øø coon²¹ icwó³oo máa¹³u'un. \m \v 10 Joon lɨ' lɨ́² xiia'²¹ jin'² ni jí² do: \q1 Cwojløø'³naa' tsá² jo seein²¹ Israel, coon'¹³ 'in tsá² tya' Dios. \m \v 11 Joon lɨ' lɨ́² xiia'²¹gɨ jin'²: \q1 Cwoo'¹³ 'naa' 'maai'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' jilee'²¹naa' tsá² taain²¹² ni cwoo'¹³ juncwii²¹. \q1 Joon faa'¹³aa' xiiala feei'¹ 'ii jileei'²¹ tsá². \m \v 12 Joon Isaías gataan¹an jí² do jin'²in: \q1 Lawa coon²¹ jmóo³ 'mó² 'e 'yeei'²¹ sʉn'³ tya' la joon inii'¹³ jaain²¹ tsá² jee²¹² jmóo³ Isaí. \q1 Joon ityʉ'²ʉ to² jileei'²¹ tsá² jo seein²¹ Israel. \q1 Joon 'in tsá² do 'in jo seein²¹ Israel 'e jo cu'²‑tsi coon'¹³ 'ii. \p \v 13 Joon nano mɨ́³ɨɨ tyani Dios, 'in cwo'² jna' 'e sɨjaan²¹²an', mɨ́³ɨɨ wa'a cwo'² Dios 'naa' 'e jløø'³naa' 'áai¹ joon 'e iliseen²¹naa' tyʉ́² coon'¹³ 'ii 'wii'¹³ ja'²mo lɨ́ɨ²naa' 'ii. Joon mɨ́³ɨɨ 'e coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'e lí² un'láa²naa' 'e i'øøi'²¹gɨ‑'oo' 'e sɨjáan²¹²an' ca gasái¹. \p \v 14 Joon 'naa' tsaru'¹u', tsáa¹mo‑tsii 'e 'naa' seen²¹naa' 'e tyúmoo', joon 'øø'²¹mo‑'oo' jilaa'²¹ joon tɨ́ɨ²moo' cwoo²oo' tsá² cwáain¹ la jaain²¹ la jaan²¹naa'. \v 15 Pe, tsaru'¹u', tsʉ 'wii'¹³ 'e feei'¹‑tsi Dios tyiia 'e fuu²¹²uu 'naa' coon'¹³ 'e jí² lo coon'¹³ júu³ coon²¹ tsáa¹, 'e coon'¹³ la joon jo 'íin²‑'oo'. \v 16 Gajmaa¹a Dios feei'¹‑tsi tyiia 'e jmáa³aa jiin'¹³ la to² tyʉ'² Jesucristo jee²¹² tsá² 'in jo seein²¹ Israel. Joon 'e to² jmóo³oo do 'e cwó³oo 'e júu³ tya' Dios tya' 'e tiin'¹³ tsá². Joon yʉ to² cwó³oo 'e júu³ lo 'e lí² líin²in 'in tsá² jo seein²¹ Israel do lawa coon²¹ fa'¹ 'in nigatyii'¹³in Espíritu Tyʉ́² 'e tɨ¹‑tsi Dios. \p \v 17 Joon tsʉ 'wii'¹³ lɨ́ɨ¹na tsá² tya' Cristo Jesús 'áa¹mo jløø'³na coon'¹³ 'e to² gajmáa³aa tya' Dios. \v 18 Joon fuu²¹²uu 'naa' jiin'¹³ la gajmaa¹a Cristo 'wii'¹³ jna wa'a ilí² jmá¹ nʉʉ'¹³ tsá² jo seein²¹ Israel. Joon jilaa'²¹ 'elo galɨ́² júu³ fo'²oo coon'¹³ 'e gajmáa³aa. \v 19 Galɨ́² la joon jon coon'¹³ 'ii'²¹ tya' li² joongɨ tya' milagros joongɨ coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́². Joon coon'¹³ la joon nigacwó³oo júu³ ce jilaa'²¹ tya' xiiala itiin'¹³ tsá² 'wii'¹³ cwáain¹ tya' Cristo. Nigacwó³oo 'e júu³ lo ca Jerusalén joongɨ la caain²¹ fuu²¹ ca tyía¹ fu cwoo'¹³ lɨ sii²¹ Ilírico. \v 20 Joon nigacwo'³‑tsii 'e cwó³oo 'e júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá² lɨ jo mo ganúu²un tsá² jiin'¹³ cafu xiiala gajmaa¹a Cristo tya' tsá², 'e coon'¹³ la joon jo jmóo³oo to² lɨ nga'naa¹ tsá² xeei'²¹ jmoo¹o to² la lo. \v 21 Pe la jin'² ni jí² tya' Dios: \q1 'In jo mo ganúu²un jiin'¹³ coon²¹ naa'¹³ cwáain¹ tya' Cristo inúu¹un júu³ tya' 'ido. \q1 Joon in'øøi'²¹‑tsi 'in tsá² do 'in jo mo ganúu²un cwáain¹ tya'a. \s1 'Iin²¹² Poo² tsáa¹a fu Roma \p \v 22 Tsʉ 'wii'¹³ joon jo galɨ'¹ɨɨ yafoo'¹³na 'naa' xʉfiin'¹³ 'láai² naa'¹³ gali'iin²¹²na góo³oo. \v 23 Pe nano niga'yee²¹mo to² tyiia fu lɨ taan²¹²na lo. Joon tsʉ 'wii'¹³ nigali'iin²¹²na ca la mo jéei¹ 'áai¹ yafoo'¹³na 'naa', \v 24 'ɨ¹‑tsii yafoo'¹³na 'naa' mi ngɨ́ɨ³na níi³ii fu lɨ sii²¹ España. Joon lɨ́ɨ²na wa'a ilí² uncoon'¹³naa' jna 'e fu¹ 'yuu²na do mi yuui'¹³ 'e li'yaai¹‑tsii 'e jǿø²na 'naa'. \v 25 Pe nano ningóo³oo 'yuu²na fu¹ níi³ii Jerusalén 'e nicóon³xʉʉ 'e cwo'³oo 'in ru'¹u' 'in néei¹ do. \v 26 Tsʉ 'in tsaru'¹u' néei¹ lɨ sii²¹ Macedonia coon'¹³ 'in néei¹ lɨ sii²¹ Acaya niga'ɨ¹‑tsi wa'a 'e uncaain²¹xʉ cuu² 'e síin¹in tya' 'in tsaru'¹u' tañíi² néei¹ Jerusalén. \v 27 Joon 'yaa¹mo‑tsi 'e gajmaa¹a la lo tsʉ lawa 'e rǿø²mo 'ido. Tsʉ 'in tsá² jai'² lɨ́ɨ²i néei¹ Jerusalén do nigajmaa¹a coon'²¹ 'e tyʉ́² tya'a 'e jai'² lɨ́ɨ²i coon'¹³ 'in tsá² do 'in jo seein²¹ Israel do. Joon 'in tsá² jo seein²¹ Israel do cwáain¹ tya'o 'ná¹ jmáa¹a coon'²¹ 'e tyʉ́² tya'a coon'¹³ 'in tsá² Israel do. \v 28 Joon mo ga'yeei²¹ 'e cwáain¹ lo, joon nijoon'¹³oo 'e cuu² do, ijúu³uu fu España do, joon yafoo'¹³na 'naa' mi ngɨ́ɨ¹³na. \v 29 Joon tsáa¹mo‑tsii igaa'¹³na fu lɨ née¹naa' i'ii'¹³na' coon²¹ caan²¹mo 'e cwaai'³ tya' júu³ tya' Cristo do. \p \v 30 Tsaru'¹u', mɨ́³ɨɨ tyani²ii' coon'¹³ 'e tsáa¹mo‑tsi' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo joongɨ coon'¹³ 'e 'ii'²¹ 'e cwo'²o Espíritu Tyʉ́² do jna' 'e 'iin²¹²mo' 'ii, coon'¹³ joon mɨ́³ɨɨ tyani²ii' 'e cwoo²oo' pí³ yaanaa' caan²¹mo coon'¹³ jna 'e mɨ²ɨɨ' tyani Dios 'wii²¹² tyiajna. \v 31 Mɨ²ɨɨ' tyani Dios wa'a iláa²mo jna ja'cwoo²¹ 'in jo jai'² lɨ́ɨi² néei¹ Judea joon wa'a i'ii'²¹mo røø²¹ 'in tsaru'¹u' néei¹ Jerusalén 'e cuu² tyáan³aan do. \v 32 Mɨ²ɨɨ' jon, wa' 'iin²¹²in Dios, icwéi¹na yajǿø²na 'naa' jløø'³moo joon i'ii'²¹xʉ 'woo'²¹oo jee²¹² 'naa'. \v 33 Mɨ́³ɨɨ tyani Dios, 'in cwó² 'e seein²¹ tsá² tyʉ́² coon'¹³, 'e iuncoon'¹³ 'naa'. Amén. \c 16 \s1 Sɨɨ¹i Poo² 'aai²¹² tsá² \p \v 1 Fuu²¹²uu 'naa' wa'a 'ii'¹³naa' coon'²¹ tún² 'in tsamɨ́² ru'¹u' Febe. Gauncoon'¹³ 'áai¹ 'ido 'in tsá² jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'in néei¹ fuu²¹ Cencrea. \v 2 'Ii'¹³naa' 'ii coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' la tɨ́ɨ²i jmá¹ tsá² la 'oo'²¹ ru'¹u' 'in jai'² lɨ́ɨi² Cristo. Joon 'naa' uncoon'¹³oon' Febe do coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmaai¹ to² tya'a tsʉ 'in lo nigauncoon'¹³ tsá² fúui¹ 'áai¹ la joongɨ jon nigauncoon'¹³o jna jon. \p \v 3 'Aa²¹²moo' fo'²oo fuu²uu' Priscila coon'¹³ Aquila 'in nigajmaa¹a to² tya' Cristo Jesús coon'¹³ jna. \v 4 'E tooin² 'mó¹ 'ii²¹ tya'a 'e galaai²¹ jna 'e fo'² 'e 'ii¹ tyiia ijúun²na do. Joon jna cwóo³oo 'maai'¹³ 'ido joon jon' jiin'¹³ jna cwóo³oo 'maai'¹³ pe jileei'²¹ tsaru'¹u' 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'in jo seein²¹ Israel. \v 5 'Aa²¹²moo' fo'²oo fuu²uu' jileei'²¹ tsaru'¹u' 'in jai'² lɨ́ɨi² 'in licaain²¹ inʉʉ tya' Priscila coon'¹³ Aquila do. 'Aa²¹²mo'o fo'²oo jon Epeneto, jaain²¹ tsá² 'in 'iin²¹²na 'áai¹ joon 'ii nifu jee²¹² 'in néei¹ lɨ sii²¹ Acaya do ja'²mo galɨ́ɨi² Cristo. \v 6 'Aa²¹²mo'o fo'²oo María 'in nigajmaa¹a to² 'áai¹ jee²¹² 'naa'. \v 7 'Aa²¹²moo' fo'²oo fuu²uu' 'in tsagóo³oo Andrónico coon'¹³ Junias. Caan²¹mo táa¹i 'ido coon'¹³ jna tsi 'nʉñí³ joon tyʉ́²‑ʉ cwii¹in 'in tsá² tya' Cristo 'in lɨ́ɨi¹ apóstoles 'ii. Joon jo'¹o galɨ́ɨi² Cristo la jéei¹gɨ jna. \p \v 8 'Aa²¹²mo'o fo'²oo fuu²uu' Amplias, 'in lɨ́ɨi¹ tsaru'¹u' 'in 'iin²¹²na coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²na' Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 9 'Aa²¹²mo'o fo'²oo Urbano 'in nigajmaa¹a to² tya' Cristo Jesús coon'¹³ jna'a, la joon jon Estaquis, 'in tsá² 'in 'iin²¹²na. \v 10 'Aa²¹²mo'o fo'²oo fuu²uu' Apeles, 'in nigacwo'ɨ́ɨi¹ tyʉ́² jilaa'²¹ wúu¹ 'áai¹ ganii²¹i wii'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. La joon jon 'aa²¹²moo' fo'²oo 'in tsá² néei¹ inʉʉ tya' Aristóbulo. \v 11 'Aa²¹²mo'o fuu²uu' 'in tsagóo³oo Herodión. La joon jon fuu²uu' 'in tsá² néei¹ inʉʉ Narciso 'in jai'² lɨ́ɨ²i Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 12 'Aa²¹²moo' fuu²uu' jon Trifena coon'¹³ Trifosa 'in jmoo¹o to² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. 'Aa²¹²mo'o fuu²uu' jon 'in tsamɨ́² ru'¹u' 'in 'iin²¹²na', Pérsida, 'in nigajmaa¹a to² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' 'áai¹. \v 13 'Aa²¹²mo'o fo'²oo fuu²uu' Rufo, 'in tsá² jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'in 'yʉ júu³i 'áai¹, coon'¹³ sáa³o 'in nigalɨ́ɨi¹ lawa sáa³aa jon. \v 14 'Aa²¹²moo' fo'²oo fuu²uu' jon Asíncrito, coon'¹³ Flegonte, coon'¹³ Hermas, coon'¹³ Patrobas, coon'¹³ Hermes, coon'¹³ jileei'²¹ tsaru'¹u' 'in taain²¹² coon'¹³ 'ii. \v 15 'Aa²¹²moo' fuu²uu' jon Filólogo, coon'¹³ Julia, coon'¹³ Nereo coon'¹³ tsamɨ́² ruu'²¹i, coon'¹³ Olimpas coon'¹³ jileei'²¹ tsaru'¹u' 'in jai'² lɨ́ɨi² 'in taain²¹² coon'¹³. \p \v 16 'Aa²¹²naa' la 'oo'²¹ ru'¹u' la jaain²¹ la jaan²¹naa' cuu²uu' caai²¹ ni² ruu'²¹naa'. Jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² Cristo 'in néei¹ lo sii¹in 'aa²¹²naa'. \p \v 17 Tsaru'¹u', mɨ́³ɨɨ tyani²ii' 'e cóon²oon' cwáain¹ 'in tsá² do 'in jmoo¹o poo²¹² jee²¹² 'naa' coon'¹³ 'e 'ee¹e sɨ jmoo¹o tyʉʉin'²¹ tsá² 'ee joon 'noo¹o tsá² tsaa². Tsʉ jilaa'²¹ 'elo lɨ' cɨɨ'¹³ɨ lɨ́¹ la niga'e'² tsá² 'naa'. Jmaa²aa' coon'²¹ coon'¹³ 'in tsá² no, \v 18 tsʉ 'in tsá² no jo jmaa¹ 'ii'²¹ to² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. 'In tsá² no jmaa¹a 'ii'²¹ to² jiin'¹³ 'e ijmaa'²¹i to² 'ña'o joon júu³ tya'a 'áai¹ to'² joongɨ 'áai¹ jloo'³ joon coon'¹³ júu³ joon cón² tóo² tsá² jo li'²i. \v 19 Joon jilee'²¹mo ñí² xiiala jmoo² 'naa' nʉ́ʉ¹³ʉʉn' joon tsʉ 'wii'¹³ joon jløø'³moo coon'¹³ 'naa'. Joon 'iin²¹²na ilíin²naa' tsá² 'in 'yuui'¹³ 'e jmá¹ 'e tyʉ́² jon' wa'a 'in jmá¹ 'e gó². \v 20 Joon 'in Dios 'in jmoo¹o 'e seein²¹ tsá² tyʉ́² tyaníi¹i jmoono idyee'¹³i 'in 'lɨɨi'³ Satanás 'wii²¹² tɨ́ɨ¹³ɨɨ' in'øø'¹³naa' 'ii. Cwauncwaai'³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'naa'. \p \v 21 Sɨɨ¹mo jon 'aa²¹²naa' 'in tsá² sii²¹ Timoteo 'in jmoo¹o to² coon'¹³ jna. Sɨɨ¹mo jon Lucio, coon'¹³ Jasón coon'¹³ Sosípater 'in lɨ́ɨ¹i tsagóo³oo. \p \v 22 Joon jna‑a, Tercio, 'in nigataan¹an ni jí² 'e júu³ lo sɨ́ɨ³na jon 'aa²¹²naa' lawa tsá² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo jon. \p \v 23 'Aa²¹²moo' jon jin'² Gayo, 'in fii²¹² 'nʉ́¹ lɨ tyíin¹³na joon cwoo¹o 'ido jon 'nʉ́ʉ¹ʉ lɨ licaain²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. La joon jon sii¹in Erasto 'aa²¹²mo 'naa'. Erasto do lɨ́ɨ¹i 'in naní² cuu² tya' fuu²¹ lo. Joon 'in tsaru'¹u' Cuarto sii¹in 'aa²¹²moo'. \p \v 24 Cwouncwaai'³ Dios jileei'²¹ 'naa'. Amén. \s1 Júu³ lɨ gatséi¹ \p \v 25 Joon nano cwoun'goo²¹o' Dios 'in lí² jmá¹ 'e pí³gɨ‑'oo' coon'¹³ 'e júu³ tyʉ́² tyiia tya' xiiala itiin'¹³ tsá². Cwóo³ jna 'e júu³ lo joongɨ 'e'² jna tsá² cwáain¹ tya' Jesucristo. Joon 'e júu³ tyʉ́² do jmoo¹o júu³ 'e júu³ 'uuin²¹ gasáa¹a Dios ca la mo 'wiin²¹² juncwii²¹. \v 26 Pe nano coon'¹³ 'e to² tyʉ'² 'in Dios 'in seein²¹ coon²¹ tøø²mo, nigajmaa¹a júu³ coon'¹³ 'e jí² tya' Dios 'e gajmaa¹a 'in tsá² 'in nigacwó¹ júu³ tya' la mo jéei¹. Joon 'e júu³ 'uuin²¹ do gajmaa¹a Dios 'e cwii¹i jileei'²¹ tsá² taain²¹² juncwii²¹ 'e coon'¹³ la joon lí² jo'¹o líin²in joon lí² jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉn. \p \v 27 ¡'Ii'²¹mo Dios 'e un'goo²¹o tsá² 'ii 'wii'¹³ Jesucristo coon²¹ tøø²mo! Joon jiin'¹³ 'ii‑o lɨ́ɨi¹ Dios 'in ñii²¹²‑tsi. Amén.