\id JAS \h SANTIAGO \toc1 Jí² gasii¹in Santiago tɨ́ɨ²i 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesucristo \toc2 SANTIAGO \toc3 Stg. \mt1 Jí² gasii¹in Santiago tɨ́ɨ²i 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesucristo \c 1 \s1 Sɨ́ɨ¹i Santiago 'e jí² lo tya' tsá² Israel \p \v 1 Jna‑a, Santiago, sɨ́ɨ³na 'e jí² lo. Joon jna‑a jaain²¹ 'in jmoo¹o to² tyʉ'² Dios joongɨ to² tyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. Sɨ́ɨ³na 'e jí² lo tya' tsá² góo³oo 'in taai² jee²¹² tsá² seein²¹ lɨ xiia'²¹. Joon jna'o' lɨ́ɨ¹na' jún² tya' 'in dyatúin² jóon¹on 'lɨɨ²¹² Israel. \s1 Uncoon'¹³ Dios tsá² 'e liñii²¹²‑tsi \p \v 2 Jilee'²¹naa', tsaru'¹u', 'ná¹ jmaa²aa' jløø'³naa' mi moo²oo' doñi'ee fa'í³. \v 3 Tsʉ nee²o' 'e 'ee¹e' tsá² 'e la ja'²mo lɨ́ɨ²na' jú³ tya' Dios wa lɨ́² itaa'²¹‑tsi' coon'¹³ jilaa'²¹ fa'í³ 'e sá² tyi'. \v 4 'Wii'¹³ joon cwolijai'²gɨ lɨ́ɨ²naa' wana 'ee fa'í³ seen²¹naa', jo cu'²‑'oo'. Joon coon'¹³ la joon icwo'¹o Dios pí³ 'naa' itaa'²¹‑'oo' doñi'ee fa'í³. \p \v 5 Wana seein²¹ jaain²¹ jee²¹² 'naa' 'in jo ñii¹i 'ee jmáa¹a seein²¹ fa'í³ cwomɨɨ¹ɨ 'ido tyani Dios tsʉ cwoo¹‑o Dios tya' jileei'²¹ tsá² 'in mɨ́¹. Cwoo²¹‑o láai²gɨ lagɨ gamɨ́¹ do joon jo jíi²in‑gɨ. \v 6 Pe tyiin²mo 'áai¹ 'e jo'¹o lɨ́ɨi² tsá² 'e cwoo¹ Dios jilaa'²¹ 'e mɨ́¹ tsá², lɨ mɨ́¹ tsá² 'e jo cu'²‑tsio. Tsʉ wana mɨɨ¹ɨ tsá² cu'²‑tsi lɨ́ɨ¹i la lɨ́² jmɨ'ñi'³ jnóo¹o coon²¹ tøø²mo. \v 7 Tsʉ jileei'²¹ 'in lɨ́ɨ¹i la joon jo cwo'ɨ¹‑tsi wa'a i'ii'²¹i tya' Dios. \v 8 Tsʉ jaain²¹ tsá² 'in túin² 'ɨ¹‑tsi jo lí² jmaa¹a canii². \p \v 9 'In tsá² tañíi² jee²¹² tsaru'¹u' 'ná¹‑a unjløø'³mo yaai wa 'ee fa'í³ seein²¹ tsʉ Dios nigajmee¹i 'ii 'e galɨ́ɨ¹i jóon¹ Dios. \v 10 Joon 'in sá² cuu² jee²¹² tsaru'¹u' 'ná¹‑a jmáa¹a jløø'³i tsʉ galili'³i jo cweei²¹ cu'²‑tsi coon'¹³ cúu¹u tsʉ tsáa¹mo‑tsi Dios. Tsʉ cuu²o tsá² lɨ la lɨ lí³, jo wóo² taa'²¹a. Mi 'yee'²¹ ñi'¹ joon lityíi² 'áai¹, \v 11 joon lityʉʉn²¹ 'mó² lí³ do joon xʉʉ'²¹ʉ lí³ tya'a joon tyée¹mo 'e 'ya'²gɨ tya'a. La joon lɨ́ɨ¹i 'in sá² cuu² tsʉ joon ityé¹mo la 'ɨɨ²¹² ló¹ 'nɨ́ɨ¹i. \s1 Tyaa¹ Santiago júu³ xiiala taain²¹² tsá² juncwii²¹ jløø'³mo fiin'¹³ níi¹i wúu¹ \p \v 12 Jløø'³mo 'áai¹ 'in tsañʉʉ'¹ 'in jmoo²o taa'²¹a mo seein²¹ fa'í³ joon jo joo'²¹‑tsi. Tsʉ 'wii'¹³ la joon jo gatʉʉ¹ʉ júu³ tya' Dios i'ii'²¹mo coon²¹ juncwii²¹ tya'a 'e taa'²¹ coon²¹ tøø²mo 'e Dios Jmii²¹ ga'ɨ́ɨ² júu³ icwo¹ tya' jileei'²¹ 'in 'iin²¹²in 'ii. \v 13 Pe wa 'inlɨ́ɨi¹³ 'ɨ¹‑tsi jmaa¹a 'e gó² wa mo seein²¹ fa'í³ jo cwo'ɨ¹‑tsi 'e Dios gajmaa¹a 'e 'ɨ¹‑tsi 'e gó² do. Tsʉ Dios jo 'ɨ¹‑tsi jmáa¹a 'e gó² jon'gɨ jmoo¹o 'e 'ɨ¹‑tsi tsá² 'e gó². \v 14 'ɨ¹‑tsi tsá² jmáa¹a 'e gó² tsʉ 'wii'¹³ jiin'¹³ la joon tɨ́²‑tsi jmáa¹a. \v 15 Joon tsʉ 'wii'¹³i tɨ́²‑tsi jmáa¹a 'e gó² 'e joon 'e 'ɨ¹‑tsi jmáa¹a 'e gó² joon mi yuui'¹³ joon 'nóo¹o tsaa². Joon 'e tsaa² do jmoo¹o 'e tʉʉ²mo 'in tsá² do Dios joon tsalíin² lɨ 'iin²¹²mo. \p \v 16 Ru'¹u' 'in 'iin²¹²na, jo coon²¹oon' tóo² yaanaa'. \v 17 Jilaa'²¹ 'e tyʉ́² 'e 'ii'¹³na' jó² fu ñʉ'fú². Dios cwo'¹o jna' jilaa'²¹ 'e tyʉ́², 'ii gajmeei¹ ñi'¹ coon'¹³ sɨɨ'²¹ coon'¹³ jileei'²¹ nʉ́ʉ¹. Joon jo lɨsɨ́ɨi² Dios la coon²¹ jmɨɨ²¹² la lɨsɨ́ɨi² ñi'¹ coon'¹³ 'in catyaai². \v 18 Joon 'ii gacwo'¹o jna' 'e líi²na' jóon¹on tsʉ la joon 'iin²¹²in. La joon gajmaa¹a mo jo'¹o galɨ́ɨ²na' júu³ jai'² tya'a. Joon jna' nifu la jee²¹² jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² la jéei¹. Joon jløø'³mo Dios 'wii²¹² jna'. \s1 Cwáain¹ 'e tyʉ́²‑ʉ 'e 'iin²¹²in Dios \p \v 19 'Wii'¹³ joon, tsaru'¹u' 'in 'iin²¹²na, cwotyaa²aa' tyʉ́² tyii' nuu²uu' la jmoono la jaain²¹ la jaan²¹naa' pe jo cwéei¹ fo'²oo' jon'gɨ jmaa²aa' 'nii'²¹‑'oo' ce tyíi². \v 20 Tsʉ jo jmoo¹o tsá² jilaa'²¹ tyʉ́² 'e tɨ́²‑tsi Dios mo 'nii'²¹‑tsi. \v 21 'Wii'¹³ joon tʉʉ²ʉʉ' jilaa'²¹ 'e 'leei'²¹ tsá² coon'²¹ jilaa'²¹ 'e gó² joon cwo'ii'¹³naa' coon'²¹ ce tún¹ 'e júu³ ganʉʉ²ʉʉn'. Tsʉ coon'¹³ 'e júu³ do itiin'¹³naa'. \p \v 22 Pe cwojmaa²aa' jon' wa' jiin'¹³ nuu²uun' la to² tyʉ'² júu³ do joon jo coon'²¹ tóo² yaanaa'. \v 23 Tsʉ 'in tsá² 'in nuu¹o 'e júu³ do pe jo nʉʉ'¹³ʉn lɨ́ɨ¹i lawa jaain²¹ tsá² 'in jǿø²i 'ña'a tsi coon²¹ 'u¹. \v 24 Coon²¹ cata jǿø²i 'ña'a joon cwo'ɨ́ɨ¹ɨ ngóo¹‑o joon tsifu 'íin²mo‑tsi xiiala 'ɨɨ¹ɨ do. \v 25 Pe jileei'²¹ 'in jo 'ín¹‑tsi jilaa'²¹ 'e nuu¹un joon coon²¹o cwáain¹³ jiin'¹³ la to² tyʉ'² júu³ tya' Dios 'e jmoo¹o láai² tsá² joon jo tʉʉ¹ʉ jmoo¹o to² tyʉ́². 'A jløø'³mo lɨ́ɨ¹i coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo¹o. \p \v 26 Wana 'inlɨ́ɨi¹³ lɨ́ɨ¹i 'e jmoo¹o la to² tyʉ'² Dios pe jo lí² tyʉ'²ʉ to² nisɨɨ'¹²ɨ 'e faa'²¹a, coon'²¹ 'ña'a tóo². Jo 'ee to² 'íi³in jilaa'²¹ 'e jo'² lɨ́ɨi². \v 27 Wa'a 'iin²¹²naa' jmáa²aa' jilaa'²¹ 'e 'yaai¹‑tsi Dios Jmii²¹ 'e 'ná¹‑a uncoon'¹³oon' xuui²¹² tsa'nɨ́ɨ² coon'¹³ 'yiia'nɨ́ɨ² jilaa'²¹ fa'í³ 'e sá² tya'a. Joon jo un'laai'¹ yaanaa' coon'¹³ jilaa'²¹ 'e gó² 'e jmoo¹o tsá². \c 2 \s1 Jo tseein²¹ wa'a jmoo¹o tsá² jmai'² tyíin¹ jee²¹² tsá² \p \v 1 Ru'¹u', 'in tsáai¹‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'in 'yei'²gɨ 'áai¹, jo jmaa²aa' jmai'² tyíin¹ tsá². \v 2 Wana taa²i jee²¹² 'naa' lɨ sɨcaan²¹naa' gái¹ tsá², jaain²¹ tsá² 'yʉ ñí³ cwanáa¹ unnii²¹² cwoo²¹o joon tyi'²i sɨɨn'¹³ɨn 'e tyʉ́². Joon 'in jaain²¹gɨ tyi'²i sɨɨn'¹³ɨn 'e gó². \v 3-4 Jo unjíin²gɨɨ' coon²¹ 'ii'¹³gɨ 'in tyi'²i sɨɨn'³ tyʉ́² lagɨ 'in tyi'²i sɨɨn'³ 'e gó². Wa fuu²uu' 'in tsá² sá² cuu² do: “Ní²ta'a lo lɨ tyʉ́²”, joon wa fuu²uu' 'in tañíi²in do: “Jaan² lo”, sɨ fuu²uu' 'ee: “Ní², ni 'wó² lo”, un'goo²¹gɨɨ' 'in jaain²¹ do lagɨ 'in tañíi²in. Joon wa jmaa²aa' la joon jmaa²aa' jmai'² tyíin¹ tsá². Joon jo jmaa²aa' 'ii'²¹ røø²¹. \p \v 5 Ru'¹u' 'in 'iin²¹²na, nuu²uu' 'e fo'³oo lo: Dios nigatyii'¹³in 'in tsá² tañíi²in taain²¹² juncwii²¹ lo ilíi²in lawa'a tsá² sá² cuu² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jo'¹ lɨ́ɨi². Joon i'ii'²¹mo lawa coon²¹ 'e gatɨ́ɨ²i 'e tsataa²i lɨ tyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios Jmii²¹ to² la júu³ ga'ɨ́ɨ² Dios Jmii²¹ ilí² tya' jileei'²¹ 'in 'iin²¹²in 'ii. \v 6 Pe 'naa'gɨɨ' lawa'a 'ee'¹moo' 'in tsá² tañíi²in do pe tsáa¹mo‑'oo' 'in tsá² sá² cuu² 'in tyʉ'²ʉ to² 'naa'. 'In tsá² sá² cuu² do, 'ii 'in jée¹i 'naa' tyani tsaa'to², ¿ja jo'¹? \v 7 Joon 'ii 'in faa'²¹a 'laa'²¹ tya' Jesucristo. Joon 'naa' jo'¹o lɨ́ɨ²naa' Jesucristo. \p \v 8 Wana la jai'² iuntiin'¹³naa' jiin'¹³ la to² tyʉ'² Jesucristo 'ná¹‑a un'nee²¹²naa' jileei'²¹ tsá² coon²¹ røø²¹, la 'in 'oo¹o cuu² tiin'¹³ lagɨ tsá² tañíi²in. Tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²: “Jmaa²'a 'iin²¹²u'un tsaruu'²¹'u lawa'a 'woo²¹'o.” \v 9 Pe wana jo tsáai¹‑'oo' la jaain²¹ la jaain²¹ tsá² 'e ga'naa²aa' tsaa² joon gaun'lee'²¹mo yaanaa' tyani Dios. \v 10 Tsʉ wana gajmaa¹a tsá² jilaa'²¹ to² 'e tyʉ'² Dios pe fiin'¹³ coon²¹ naa'¹³ tsaa² ijmáa¹a 'lee'²¹i ga'láa¹a 'ɨɨi¹ lawa'a jo 'ee jmaa¹a jiin'¹³ coon²¹ to² tyʉ'² Dios. \v 11 Tsʉ Dios gajin'²in: “Jo foo'¹³'o tsamɨ́² tya' tsá² xeei'²¹.” Jin'²o jon: “Jo jnga¹u'un tsá².” Joon jiin'¹³ jo foo'¹³'o tsamɨ́² tya' tsá² xeei'²¹ pe wana gajnga¹u'un tsá² ga'laa²¹²'a tya' Dios, jo galinʉʉ'¹³'ʉn 'ii'²¹ tya'a. \v 12 'Wii'¹³ joon ngɨɨ²ɨɨ', fo'²oo' la jmoo¹o tsá² 'in galáai² Dios 'e jo ngɨɨ¹gɨ 'noo¹o tsaa². Tsʉ coon'¹³ la joon ijmá¹ Dios 'ii'²¹ tyii'. \v 13 Tsʉ jileei'²¹ 'in jo mo jmaa¹a feei'¹‑tsi 'wii²¹² tya' tsá² xeei'²¹ la joon jon jo fee'¹‑tsi Dios tya'a mi jmáa¹a Dios 'ii'²¹ tya'a. Pe 'in nigajmaa¹a feei'¹‑tsi ijmaa²¹ jon Dios feei'¹‑tsi 'wii²¹² tya' 'in tsá² no mi tɨ́² 'ii'²¹ tya'a. \s1 'In jin'² 'e ja'²mo lɨ́ɨi² Dios 'ná¹ jmáa¹a jon 'e tyʉ́²‑ʉ \p \v 14 Tsaru'¹u', jo 'ee to² 'íi³in wa'a jin'² tsá² 'e tsáa¹‑tsi Dios joongɨ jiin'¹³ coon²¹ 'e tyʉ́² jo jmoo¹o. ¿Tɨ lɨ́ɨ²naa' itiin'¹³in 'in tsá² do? \v 15-16 'I¹du'‑'oo'. Wa jaain²¹ tsá² sɨɨ'²¹ɨ tsaru'¹u' 'in sɨtyéein¹ jmɨɨ²¹² sɨɨn'¹³ɨn joongɨ 'íi¹i, lɨ' jin'²o: “Cøø'²xʉ'ʉ tyʉ́²‑ʉ joon jo li'²'i cwíi².” “Áai¹du' jmaa².” Pe joon jo 'ee gacwo'¹o 'ido jiin'¹³xʉ. Coonti jo 'ee to² 'íi³in júu³ tya'a. \v 17 La joon lɨ́² coon'¹³ tsá² 'in jin'² 'e ja'²mo lɨ́ɨi² júu³ tya' Dios joon jo jmoo¹o 'e tyʉ́² la jmoo¹o 'in jai'² lɨ́ɨi². Jo 'ee to² 'íi³in 'e jin'²in 'e jai'² lɨ́ɨi² júu³ tya' Dios. \p \v 18 La cun' jo ngáa¹mo isɨɨ'²¹ tsá²: “Líin²mo jiin'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²na Dios, jo 'ná¹ jmáa³aa 'e tyʉ́² 'e tiin'¹³na. Pe 'nʉ‑ʉ fo'²'o 'e 'ná¹ jmá¹ tsá² 'e tyʉ́²‑ʉ” jon. Joon ifo'²oo 'in jaain²¹: 'E'³du' jna 'e jai'² lɨ́ɨ²u xʉfiin'¹³ jo jmoo²'o 'e tyʉ́² joon jna‑a i'e'²oo 'nʉ 'e jai'² lɨ́ɨ²na coon'¹³ jilaa'²¹ 'e tyʉ́² jmóo³oo. \v 19 'Nʉ‑ʉ, ja'²mo lɨ́ɨ²u 'e jaan²¹mo Dios seein²¹ joon tyʉ́²‑ʉ la joon pe ca jilee'²¹ 'in 'lɨɨi'³ lɨ́ɨ²i la joon, joon jlee¹in 'goo'²¹o. \v 20 ¿Tɨ jo 'øøi'²¹‑'o'o 'e jo 'ee to² 'íi³in jilaa'²¹ 'e jai'² lɨ́ɨi² tsá² wa mo jo tyaa¹‑tsi 'ii 'e jmáa¹a 'e tyʉ́²? La lɨ́ɨ¹i tsá² caa²¹²mo lɨ́ɨ¹i. \v 21 Tyʉ́² ñí²'i 'e Dios ga'ɨ́ɨ² júu³ 'e 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tyi' Abraham jaain²¹ tsá² tyú¹mo. Joon Dios ga'ii'²¹mo 'e gajmaa¹a 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tyi' Abraham mo gacwoo¹i lawa coon²¹ fa'¹ 'in jóon¹on do 'in sii²¹ Isaac. \v 22 Liñí²'i 'e coon'¹³ jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a Abraham do ga'e'¹o xiiala jai'² lɨ́ɨi². Joon coon'¹³ la joon gauntsiin¹ jilaa'²¹ 'e jai'² lɨ́ɨi² coon'¹³ 'e gajmaa¹a do. \v 23 Coon'¹³ la joon gatsín¹ la gajin'² jí² tya' Dios: “Ja'²mo galɨ́ɨi² Abraham ijmáa¹a Dios jiin'¹³ la gajin'²in, joon tsʉ 'wii'¹³ ja'²mo galɨ́ɨ²i, ga'ɨ́ɨ² Dios júu³ 'e jo 'ee tsaa² røøi²¹gɨ. Joon 'e jí² tya' Dios jin'²in 'e Abraham do galiseein²¹ tyʉ́² coon'¹³ Dios.” \p \v 24 Joon coon'¹³ la joon liñí²ii' 'e Dios 'ɨ́ɨ² júu³ 'e tyʉ́²mo tsá² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo¹o jon'on jiin'¹³ coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨi². \v 25 La joon galɨ́² coon'¹³ Rahab, jaain²¹ 'yiiatsangó¹, tsʉ Dios ga'ɨ́ɨ² júu³ 'e jo 'ee tsaa² røøi²¹gɨ Rahab do coon'¹³ 'e gajmaa¹a cwáain¹ tya' 'in tsá² do 'in gasii¹in Josué. Gaunjíi²in Rahab do joon gauncoon'¹³o gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ 'ido lɨ' la xii'²¹a. \v 26 Ñí²oo' wa jo 'yʉgɨ alma tyi' cuerpo tyi' 'in 'lɨɨ²¹²mo', la joon jon wa jo jmoo¹o tsá² 'e tyʉ́² jo 'ee to² 'íi³in jilaa'²¹ 'e jai'² lɨ́ɨi². Jo tsacwaa¹a coon'¹³ Dios coon²¹ tøøi². \c 3 \s1 Jo moo¹ jéei¹ unnisɨɨ'¹³ tsá² \p \v 1 Tsaru'¹u', jo cwoo'¹³‑'oo' 'e líi²in 'naa' tɨfo'² fúui¹ 'e 'ee²ee' júu³ tyʉ́² tya' Dios. Tsʉ ñí² 'naa' 'e jileei'²¹ 'in 'e'² tsá² fee'¹gɨ tsaa² tya'a ilisá² wana jo untiin'¹²in júu³ tya'a 'a 'ee¹ do. \v 2 Joon jile'¹e' lɨ' un'lee'²¹na' 'áai¹ joon wana jo un'laai'³ tsá² yaai coon'¹³ jilaa'²¹ 'e faa'²¹a jo un'leei'³ 'ña'a coonti. Tsʉ wana lí² cwo'¹ tsá² cwáain¹ yaai 'e faa'²¹a jmai'² 'e tyʉ́²‑ʉ, joon jmóo¹o jiin'¹³ 'e tyʉ́²‑ʉ jon. \v 3 Taan¹an' 'nii²¹² ní¹ cwa² 'e jmáa¹a nʉʉ'¹²ʉn joon coon'¹³ la joon tyʉ'¹ʉ' to² la tøøi² cwa² do. \v 4 Cón²duu' cwáain¹ xiia la tyʉ'² tsá² to² coon²¹ barco fee'¹. Fiin'¹³ fee'¹ 'áai¹ 'e barco do joon 'gøøi'¹³ 'áai¹ 'e tyí² 'e 'la'²a 'in tyan¹ barco do tyaan¹ ngóo¹‑o xiialɨ' 'iin²¹²in coon'¹³ coon²¹ 'mó² pi'³ lɨ jiin¹in. \v 5 La joon lɨ́² jon unnisɨɨ'¹³ tsá², pi'³ 'áai¹ pe lɨ́² jmáa¹a coon²¹ 'e fee'¹. Coon²¹ moo'²¹ fee'¹ lí² jún¹ tsá² coon'¹³ coon²¹ jɨ́² pi'³. \v 6 Joon la lɨ́² coon²¹ jɨ́² pi'³ lɨ́² unnisɨɨ'¹³ tsá². Unnisɨɨ'¹³ tsá² jo moo¹ jéei¹, yíia¹³ cataain²¹ cataan²¹mo joon coon'¹³ la joon un'leei'²¹ tsá² yaai. Joon coon'¹³ 'ii'²¹ tya' lɨ 'in 'lɨɨ'³mo jmoo¹o unnisɨɨ'¹³ tsá² 'e 'wii²¹² mɨɨ'¹³ seein²¹ tsá² ngoo¹ la lɨ ngóo¹ jɨ́² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jo to² tí². \v 7 Lí²‑i un'wó¹ tsá² tsi jileei'²¹ joo'nuu²¹. Nigaun'wó¹ tsá² tsi jileei'²¹ joo'²¹ tsí³ cwáa¹ coon'¹³ mɨɨ'²¹ coon'¹³ joo'²¹ taai² jmɨ'ñi'³. \v 8 Pe jiin'¹³ jaain²¹ jo mo lí² tyʉ'²ʉ to² unnisɨɨ'¹³ɨ. Jo tii² 'yʉ unnisɨɨ'¹³ tsá² 'e jmoo¹o 'e gó². Joon 'e faa'²¹a tsá² lɨ́² lawa 'ootyíi². \v 9 Coon'¹³ unnisɨɨ'¹³ɨ' un'goo²¹o' Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios Jmii²¹ joon coon'¹³ unnisɨɨ'¹³ɨ' do faa'¹³a' júu³ 'laa'²¹ tya' tsá². Joon lawa faa'¹³a' 'laa'²¹ tya' Dios tsʉ Dios gajmeei¹ tsá² 'e lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i 'ii‑o. \v 10 Coon²¹ moo'oo²¹ tsá² 'yeei'²¹ júu³ tyʉ́² joongɨ júu³ 'laa'²¹. Tsaru'¹u', jo tseein²¹ 'e faa'²¹a tsá² jɨ tún² 'ii'¹³. \v 11 Cón²duu' cwáain¹. Jo ja lí² 'yeei'²¹ jmɨɨ²¹ tyʉ́² coon²¹ lɨ 'yeei'²¹ jmɨɨ²¹ ñii²¹. \v 12 Tsaru'¹u', coon²¹ 'mó² cwaríi³ coon'²¹ lɨ' lɨ́ɨ²naa', ¿tɨ lí² 'ɨ́¹ poo'²¹? Owa coon²¹ wuunjøø'³ 'ee, ¿tɨ lí² 'ɨ́¹ mɨ'³ cwaríi³ 'ee? Coon'¹³ la joon jo lí² 'yeei'²¹ jmɨɨ²¹ tyʉ́² lɨ 'yeei'²¹ jmɨɨ²¹ ñii²¹. \s1 Cwo'¹o Dios tsá² jilaa'²¹ 'e tyʉ́² 'e 'ɨ¹‑tsi \p \v 13 Wana seein²¹ jaain²¹ jee²¹² 'naa', jaain²¹ 'in 'øøi'²¹‑tsi 'áai¹, 'ná¹ jmaa¹a 'ido 'e tyʉ́² joon jo jmaa¹a jloo'³. 'Ná¹ ngɨ¹ 'ido 'wo²‑tsi la tɨ́ɨi² ngɨ¹ 'in jmɨɨ¹‑tsi. Tsʉ 'in 'øøi'²¹‑tsi la jai'² jo jmoo¹o jloo'³. \v 14 Pe jo foo²oo' 'e 'øøi'²¹‑'oo' 'áai¹ wana tsiiwúu¹naa' jon'gɨ wana 'iin²¹²naa' jmee²¹²naa' yaanaa' tsacøøi'¹³. Tsʉ 'in 'øøi'²¹‑tsi la jai'² jo jmoo¹o la joon. \v 15 Dios jo gacwoo¹ wa'a 'áa¹a tsá² tsiiwúu¹. Joon 'in 'øøi'²¹‑tsi la joon lɨ́ɨ¹i lawa tsá² 'in jo cwii¹in Dios. Jmoo¹‑o jiin'¹³ la 'iin²¹²in. Jmoo¹o jiin'¹³ la 'iin²¹²in 'in 'lɨɨ'³mo. \v 16 Tsʉ mo jmoo¹o tsá² feei'¹ 'ña'a joon jmoo¹o tsá² mɨɨ'¹³ɨ jee²¹² yaai jo 'ii'²¹ ilisá² jee²¹² 'ii joon ilisá² jilaa'²¹ 'e gó². \v 17 Dios cwo'¹o tsá² jiin'¹³ 'e tyʉ́²‑ʉ 'e 'øøi'²¹‑tsi. Joon jileei'²¹ 'in 'øøi'²¹‑tsi la joon jo un'leei'²¹ yaai jee²¹² tsá², joon jmáa¹a 'e jo to'²o tsá² mɨɨ'¹³ɨ. Jmáa¹a jon inuu¹un 'ee faa'²¹a tsá² joon fee'¹mo‑tsi. Tyʉ́²‑ʉ jmaa¹a tya' jileei'²¹ tsá². Jo lɨ́² tún² júu³, jmai'² coon'²¹ tún²‑un jmoo¹o. \v 18 'In jmoo¹o 'ii'²¹ røø²¹ jee²¹² tsá² iuncoon'¹³ tsá² xeei'²¹ 'e jmáa¹a 'e tyʉ́². \c 4 \s1 'In jai'² lɨ́ɨi² Dios jo lí² jmáa¹a la jmoo¹o 'in jo cwii¹in Dios \p \v 1 Ifuu²¹²uu 'naa' 'e lɨ' lɨɨlɨ¹ 'nii²¹ 'naa' joon jmoo²oo' mɨɨ'¹³naa' jee²¹² yaanaa'. Jmoo²oo' la joon tsʉ 'wii'¹³ jilaa'²¹ 'e gó² 'e 'iin²¹²naa'. Joon jilaa'²¹ 'e 'iin²¹²in tsá² jmoo¹o lawa 'nii²¹ jee²¹² yaai. \v 2 'Iin²¹²naa' coon²¹ 'e tyii' pe jo lí² 'e lɨ'¹oo' joon 'wii'¹³ joon 'iin²¹²naa' jngaa'¹³naa' ruu'²¹naa'. 'Wii'¹³ 'oo²oo' tsiiwúu¹ tya' 'e 'oo¹o tsá² xeei'²¹ tɨ́ɨ¹³naa' joon 'noo²oo' mɨɨ'¹³ tsʉ jo lii²ii' tyaa²aa' tyʉ́². Jo 'ii'¹³naa' jilaa'²¹ 'e 'iin²¹²naa' tsʉ jo mɨ́²ɨɨ' tyani Dios. \v 3 Joon wa mo gamɨ́²ɨɨ' jo ñii²naa' tsʉ mɨ́ɨ¹³ɨɨ' jiin'¹³ 'e 'yaai¹‑'oo'. Mɨ́²ɨɨ' jiin'¹³ jilaa'²¹ 'e suun²¹naa'. \v 4 ¡'Naa' lɨ́ɨ¹naa' tsá² 'in ngatiui² Dios! ¿Tɨ jo ñí² 'naa' 'in tsá² 'in tɨ́²‑tsi 'e sá² juncwii²¹ 'ee'¹mo Dios? Jileei'²¹ 'in 'iin²¹²in liseein²¹ tyʉ́² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e sá² juncwii²¹ 'ee'¹mo Dios. \v 5 ¿Tɨ 'ɨ¹‑'oo' 'e jo 'ee to² tí² 'e jin'² jí² tya' Dios mo jin'²in: “'Áai¹ súun²in tsá² jilaa'²¹ 'e sá² juncwii²¹”? \v 6 Pe Dios gauncoon'¹³gɨ tsá² 'áai¹. La jin'² jí² tya'a: 'Ee'¹mo Dios jileei'²¹ 'in jmoo¹o jloo'³ pe uncoon'¹³o 'in tsá² 'wéi¹. \v 7 Cwoo'¹³‑'oo' jon 'e tyʉ'² Dios to² 'naa'. Jo jmaa²aa' nʉ́ʉ¹³ʉʉn' jiin'¹³ la 'iin²¹²in 'in 'lɨɨi'³. Tyuu'¹³naa' to² 'e tyʉ'² 'in 'lɨɨi'³, jo jmaa²aa'. Joon ijaan'²o 'in 'lɨɨi'³ do. \v 8 Mɨ́²ɨɨ' 'e uncoon'¹³ Dios 'naa' tsʉ uncoon'¹³o. Jo jmaa²¹gɨɨ' 'e gó² pe jmai'² 'e tyʉ́² jilee'²¹ 'naa' 'in jmoo¹o 'e gó². Joon jileei'²¹ 'naa' 'in jo 'iin²¹²in jmá¹ la to² tyʉ'² Dios 'láa² 'wii²¹² jmáa¹a. \v 9 Cain'² cwolíi²naa' 'wii'¹³ tya' tsaa² tyii'. Seen²¹naa' xuui²¹²‑'oo' joon cɨɨ²ɨɨ' 'wii²¹² tyii'. Joon jilee'²¹ 'naa' 'in ngɨ́ɨ¹³ɨɨ' 'ná¹‑a cɨɨ²ɨɨ'. Joon 'e jløø'³moo' cwolí² jiin'¹³ 'e xuui²¹²‑'oo'. \v 10 Cwo'wo²‑'oo' yaanaa' tyani Ña'ñʉ'¹ʉ' joon isaa'²¹i 'naa' jløø'³mo 'wii²¹² tyii'. \s1 Jo 'nɨ́ɨi¹³ 'naa' tsaru'¹u' \p \v 11 Tsaru'¹u', jo foo²oo' 'laa'²¹ tya' tsaruu'²¹naa' tsʉ jileei'²¹ 'in faa'²¹a 'laa'²¹ tya' ruu'²¹i faa'²¹a 'laa'²¹ jon tya' to² tyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. Tsʉ 'ii gatyʉ'¹o to² 'e 'ná¹‑a 'iin²¹²in tsá² ruu'²¹i. Jo cwéi¹ tyii' jiin'¹³ 'e 'iin²¹²naa' jmaa²aa', 'ná¹ jmaa²aa' jilaa'²¹ to² tyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \v 12 Jiin'¹³ Dios lí² tyʉ'² to² tsá². Jiin'¹³ 'ii‑o jon ijmáa¹a 'ii'²¹ tya' tsá². Jiin'¹³ 'ii lí² jmáa¹a tiin'¹³ tsá² sɨ untyée¹i 'ee. Joon, ¿'iin²¹²naa' 'e 'nɨ́ɨ¹³ 'naa' tsaru'¹u'? \s1 Jo ñí³ 'naa' 'ee ilí² tsa'oo²¹ yíia¹ \p \v 13 Nʉʉ²duu' jileei'²¹ 'naa' 'in jin'² la lo: “Tsa'oo²¹ yíia¹ ní³ii 'e fuu²¹ náa¹ do joon taan²¹²na coon²¹ jiin²¹ loo²¹²xʉʉ 'e 'nɨ́ɨ³ɨɨ joon jnaa'¹³xʉʉ cuu².” \v 14 Pe coonti jo ní²ii' 'ee ilí² tsa'oo²¹ yíia¹. Tsʉ, ¿'ee lɨ́² juncwii²¹ tya' tsá²? 'E juncwii²¹ tya' tsá² lɨ la lɨ coon²¹ jníi¹ fu taa'²¹ ni 'wó². Taa'²¹ catá² joon jeen'²¹mo tún¹. \v 15 Tyʉ́²gɨ wa'a foo²oo': “Wa cwoo¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' toon²¹o'o lo joon jmoo²¹o'o 'elo sɨ 'edo 'ee.” \v 16 Pe 'naa' jmoo²oo' jloo'³ tsʉ lɨ́ɨ²naa' 'e yaamoo' tyʉ'²ʉʉ' to² juncwii²¹ tyii'. Joon 'áai¹ gó² la jmoo²oo' do. \v 17 Tsʉ jileei'²¹ 'in ñi¹ 'e tyʉ́² pe jo jmoo¹o, 'noo¹ 'ido tsaa² la joon. \c 5 \s1 Jo tiin'¹³ tsá² sá² cuu² coon'¹³ cuu²u \p \v 1 ¡Nʉʉ²duu' coon'²¹ tún¹ jileei'²¹ 'naa' tsá² sá² cuu²! 'Ná¹ tyii'²‑'oo' joongɨ 'ná¹ 'oo²oo' lɨ xuui²¹²‑'oo' tya' jilaa'²¹ wúu¹ imoo²oo'. \v 2 Jo 'ee to² 'íi³in jilaa'²¹ 'e sá² tyii'. Joon lawa'a 'e joo'¹³ cuu'²¹u sɨɨn'¹³ tyʉ́² tyii'. \v 3 Lawa'a 'e 'yiia²¹ soo'³ tya' jilaa'²¹ cwanáa¹ coon'¹³ jilaa'²¹ cwataa²¹ tyii'. Joon tsʉ 'wii'¹³ jo líin²‑tsi cuu² 'e gasáa¹naa' do joon ityée¹moo' coon'¹³ cuu²uu' tsʉ jee²¹² catá² ijmáa¹a Dios 'ii'²¹ tya' tsá². \v 4 Gatɨ́² loocwoo¹o Dios júu³ tya' tsá² 'in nijmaa¹a to² tya' tsá² sá² cuu². In tsa'leei'¹³ do gajmaa¹a to² jee²¹² tyiia²¹ pe 'in tsá² sá² cuu² jo gatyí¹ 'leei'¹³ tya' 'in tsá² jmaa¹a to² tya'a. Joon Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios Jmii²¹ ijmáa¹a 'ii'²¹ tya' 'in tsá² 'in 'oo¹o cuu² do. \v 5 Gateen¹in juncwii²¹ coon'¹³ jmai'² 'e tyʉ́²‑ʉ 'in tsá² sá² cuu² do. Gagøø'²¹o tyʉ́²‑ʉ lawa joo'²¹ núu³ 'e tɨ́² li júuin². Joon gatɨ́² jmɨɨ²¹² tya'a. \v 6 Ni'nɨɨi¹ 'in tsá² sá² cuu² do tsá² tyúi¹ coon'¹³ jmai'² júu³ tajuu²¹. Joon nigajngaa'¹²mo 'ido. Joon 'in tyúi¹ do jo lí² un'øøi'¹³ 'ña'a. \s1 Taa'²¹ jmaa²aa' ca mi jó¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo \p \v 7 Tsʉ 'wii'¹³ joon, tsaru'¹u', tá² téein¹‑'oo' ca mi jó¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. Ñí²oo' 'e jileei'²¹ 'in jmoo¹o to² ni cwoo'¹³ 'wó² 'ná¹‑a sɨjáan¹an coon'²¹ tún² ce garoo²¹o 'e gajñii²¹i. Sɨjaan¹o ca mi ngɨ́ɨi¹ jmɨ́¹ jó¹ nifu. 'Ná¹‑a sɨjaan¹o jon jmɨ́¹ jó¹ lɨ tséi¹. Ngɨɨi² joongɨ roo²¹ 'e nijñii²¹i. \v 8 La joon 'ná¹‑a sɨjaan²aan' coon'²¹ ce tún² wa'a jo cwowíin²naa' tsʉ tɨ́² lí² jó¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \v 9 Tsaru'¹u', jo jmaa¹aa' tsaa² tya' tsá² xeei'²¹, joon jo i'náa¹ lisá² 'ii'²¹ tyii', tsʉ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo, 'in jmoo¹o 'ii'²¹ intɨ́² lí² jó¹. \v 10 Tsaru'¹u', coon²¹duu' cwáain¹ xiiala ngóo¹ 'in gafaa'²¹a cwáain¹ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. Gangóo¹‑o wúu¹ tya'a pe tsá² 'in ngɨ¹ coon'²¹ tún¹ 'ii. \v 11 Joon ñí²oo' 'e jløø'³mo 'in nigajmaa¹a taa'²¹ do. Nanʉʉ²oo' xiiala gajmaa¹a Job taa'²¹a. Joon ñí²oo' 'e tyʉ́² gajmaa¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' tya'a mi yuui'¹³ ganii²¹ wúu¹. 'Áa¹mo feei'¹‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ' tyi', 'wo²‑tsi 'ii. \p \v 12 Pe nifu, tsaru'¹u', jo 'ée¹³naa' Dios jon'gɨ 'ée¹³naa' ni 'wó². Tyʉ́²gɨ tyii' wa jo 'ée¹³naa' coonti. Mo foo²oo': “Joon²”, foo²oo' iliñi¹ tsá² 'e ja'²mo júu³ tyii'. La joon jon mi foo²oo': “Ún².” Joon coon'¹³ la joon jo ijmáa¹a Dios 'ii'²¹ tyii'. \p \v 13 Wa seein²¹ 'in 'oo¹o fa'í³ jee²¹² 'naa' cwofaa'²¹a júu³ tyʉ́². Wa seein²¹ 'in jløø'³mo cwo'øø¹ø coon²¹ júu³ tyʉ́² 'e untyúu¹i Dios. \v 14 Wa seein²¹ 'inlɨ́ɨi¹³ tsatsaa'¹³ jee²¹² 'naa' cwote'²e 'in tsatsaa'¹³ do 'in tsacøøi'¹³ jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨi² 'e faa'²¹a 'ido 'wii²¹² tya'a joon 'e suun¹un aceite tya'a la lɨ́² 'e gatyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' to². \v 15 Joon tsʉ 'wii'¹³ ja'²mo lɨ́ɨi² i'láa²mo. Joon Ña'ñʉ'¹ʉ' ijmá¹ isiin'¹³mo. Joon wana niga'noo¹o tsaa² joon 'íi²mo Ña'ñʉ'¹ʉ' tsaa² tya'a. \v 16 'Wii'¹³ joon jmaa²aa' 'naa' júu³ la jaain²¹ la jaan²¹naa' tsaa² ga'noo²oo', joon foo²oo' júu³ tyʉ́² 'wii²¹² tya'a la jaain²¹ la jaan²¹naa'. Coon'¹³ la joon iun'láa²moo'. 'E júu³ tyʉ́² 'e faa'²¹a jaain²¹ tsá² 'in jo røøi²¹gɨ tsaa² tyani Dios lí² jmáa¹a coon²¹ 'e fee'¹. \v 17 'In 'lɨɨ²¹² tsagoo²¹o' Elías, 'in gafaa'²¹a cwáain¹ tya' Dios calɨɨ, lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i jna' joon mo gamɨɨ¹ɨ tyani Dios 'e jo tsá² jmɨ́¹ jo gangó¹ jmɨ́¹ ni cwoo'¹³ juncwii²¹ 'nɨ¹ jiin²¹ tsi ca'no'³. \v 18 Joon mo ngayuui'¹³ joon gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² joon gangó¹ jmɨ́¹ tún¹ joon garoo²¹ 'e jñii²¹ tsá² tún¹. \p \v 19-20 Tsaru'¹u', wana tʉʉ²¹ la jai'² jaain²¹ jee²¹² 'naa' joon 'in xeei'²¹gɨ uncoon'¹³o 'e jaa'²¹a‑tsi cwoliñí² 'naa', 'in gajmaa¹a la joon galáa²mo jaain²¹ 'in røøi²¹ tsaa² fu¹ gó². Joon gauntiin'¹³mo 'in tsá² røøi²¹ tsaa² do 'e jo tsáa¹a lɨ 'lɨɨ'³. Joon 'láa²mo tsaa² tya' tsá² ga'ín¹.