\id ACT \h HECHOS \toc1 'E la gajmaa¹a tsá² tya' Jesús \toc2 HECHOS \toc3 Hch. \mt1 'E la gajmaa¹a tsá² tya' Jesús \c 1 \s1 Dios icwó² Espíritu Tyʉ́² tya'a \p \v 1-2 Coon'¹³ jí³ tyiia la mo 'láa² 'wii²¹² nifu, tsá² tyúi¹ Teofilo, gajmaa'¹³aa 'nʉ júu² ce jilaa'²¹ 'e ga'láa² Jesús 'wii²¹² jmáa¹a joongɨ 'e ga'e'²e tsá² ca gangaa'¹²i ñʉ'fú². La jo mo 'yaa¹i Jesús ñʉ'fú² gauncoon'¹³ Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'ii 'e icwo'¹o tsá² tya'a, 'in gatyii'¹³in, to² 'e 'ná¹ jmaa¹a. \v 3 Mo gangɨ́ɨi² gajúin¹ Jesús do gajné¹mo 'e jiin'¹o jee²¹² tsá² tya'a. La jee²¹² tunlo¹ jmɨɨ²¹² do jnée²mo jee²¹² tsá² tya'a. Joon gajmaa¹a 'láai² nii² to² 'e 'ee¹ 'e nigalija'²mo 'e seen²¹mogɨ, 'e jo lí² jin'² tsá² 'e jo nijo'¹. Joongɨ gajin'²o xiiala mi tyʉ'² Dios to² tsá². \p \v 4 La jee²¹² ngɨ¹gɨ Jesús coon'¹³ tsá² tya'a ga'ɨ́ɨ² júu³ 'e jo mo 'woo²¹duu' Jerusalén lo ca gatséin¹ júu³ ga'ɨ́ɨ² Dios Jmii²¹. \p \v 5 ―'E ja'²mo ―jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ tsá² tya'a do―, Wó³‑o gasaai¹ tsá² jmɨɨ²¹ jiin'¹³ coon'¹³ jmɨɨ²¹ pe cɨɨin²¹gɨxʉ icwoo'¹²i Dios 'naa' 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a iuncoon'¹³ 'naa'. \s1 Ngaai'¹² Jesús fu ñʉ'fú² \p \v 6 Cafu mo gaicaain²¹ Jesús coon'¹³ tsá² tya'a gaunngɨɨ¹ɨ tsá² tya'a 'ii: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ', ¿tɨ gatɨ́² 'ii'²¹ 'e laa²¹²mo'o tsá² Israel joon la joon lí²‑i tyʉ'¹ʉ to² yaai? \p \v 7 Joon gañii¹i Jesús: \p ―Jo tɨ́ɨi² 'naa' liñí³ii' lɨɨ²¹² tsei'² 'e ilí² jilaa'²¹ 'elo. Jiin'¹³ 'ña'a Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios Jmii²¹ tɨ́ɨi² liñii¹i lɨɨ²¹² 'e ijmáa¹a 'elo. \v 8 Pe ijoo²¹‑o 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios joon 'ii ingɨ́¹ coon'¹³ 'naa'. Joon 'ii'²¹ tya' 'ii cwolíin²naa' Jerusalén, joongɨ la caain²¹ lɨ san'² Judea, joongɨ lɨ sii²¹ Samaria coon'¹³ la caain²¹ lɨ wíin²gɨ ni cwoo'¹³ juncwii²¹. Icwolíin²naa' cwojmaa²aa' júu³ 'iin jna. \p \v 9 Mo ngayuui'¹³ gajin'² 'elo, la 'ɨɨ²¹² jǿø²mogɨ 'ido 'ii, joon gasaa¹mo Jesús. Ngaa'¹²i fu yʉ'. Joon gajó² coon²¹ jníi¹ gacɨɨ'¹²i Jesús. Joon jo jnéei²gɨ. \v 10 Téen²mogɨ 'ido jǿø²ø fu ñʉ'fú² la 'ɨɨ²¹² ngaa'¹²i Jesús. Joon gajnéi¹ co' lɨ téein² 'ido gái¹ tsañʉʉ'¹ taa²¹ sɨɨn'¹³ɨn. \v 11 Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―Tsañʉʉ'¹ seein²¹ Galilea jo 'ee to² 'íi³in‑gɨ téen²naa' lo jǿø²øø' fu yʉ' juncwii²¹. 'In Jesús no, 'in cwo'ɨ́ɨ¹ jee²¹² 'naa' ngaa'¹²i fu yʉ' do coon²¹ røø²¹ 'ii la mo ngaa'¹²i do, la joon jon ijó¹ tún¹. \s1 Tyii'¹³in Matías 'a 'ii'²¹in cwáain¹ tya' Judas \p \v 12 Joon ngalíin²mo 'a moo'²¹ sii²¹ Olivos do. Joon ngaliin¹ tún¹ Jerusalén 'e ná¹ coon²¹ sii'¹³xʉ jiin'¹³ la to² gatyʉ'² ley tya' Moisés 'e sá² ngɨ¹ tsá² mo jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá². \v 13 Mo tyaliin¹in 'e fuu²¹ do gasóo²o coon²¹ 'nʉ́¹ lɨ tɨ́² tún² fúi¹. 'In gatyaliin¹in do sii²¹ Tʉ́³ coon'¹³ Jacobo coon'¹³ Wó³ coon'¹³ Dɨ́ɨ³ coon'¹³ Tomóo¹³ coon'¹³ Bartolomé coon'¹³ Untøø² coon'¹³ Jacobo, jóon¹ Alfeo, coon'¹³ Simóoi¹³, jaain²¹ tsá² tya' coon²¹ poo²¹² sii²¹ cananistas. Joon coon'¹³ Judas ruu'²¹i Jacobo, \v 14 Jilee'²¹mo 'in lɨ caain²¹ coon'¹³ ruu'²¹i Jesús coon'¹³ María sáa³ Jesús coon'¹³ 'in tsamɨ́² catyaai² do. Lɨcaain²¹ fee'²¹i Dios. \p \v 15 Jiin'¹³ jee²¹² joon galicaain²¹ tsá² jiin'¹³ coon²¹ cíein¹³ tsi dyáai² 'in jai'² lɨ́ɨi². Joon gajmaa¹a Tʉ́³ siin'¹³in jee²¹² tsaruu'²¹i, joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² catyaai² do: \p \v 16 ―Tsaru'¹u', 'ná¹‑a tsín¹ jiin'¹³ la gataan¹an 'lɨɨ²¹² yʉʉ'¹³ David ni jí² tya' Dios coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. David do gafaa'²¹o xiiala 'e itsangɨ́ɨi² Judas. 'Ii‑o jee²¹² 'in gasaain'¹² Jesús. \v 17 Judas jaain²¹² jee²¹² jna'a, joon tɨ́ɨ²mo jmáa¹a to² coon'¹³ jna'a. \v 18 Pe joon ngoo²¹‑o Judas ngala¹ coon²¹ si'² 'wó² coon'¹³ 'e cuu² gajna'¹an coon'¹³ 'e gó² gajmaa¹a do. Tsifu joon gacɨɨ'¹²i lɨ' sɨjɨɨi². Joon ga'gɨɨ²¹ɨ tu'²u. Joon ga'woo²¹o jilaa'²¹ 'un'mɨɨ²ɨ. \v 19 Joon mo galiñi¹ 'in seein²¹ Jerusalén do joon gaunsii²¹ 'e 'wó² do Acéldama, 'øøi'²¹‑tsi tsá² sii²¹ Coon²¹ Sii'¹³ Tyiia²¹ 'in 'O² Jmɨ¹. \v 20 Tsʉ 'wii'¹³ ni Salmos jin'² la no: \q1 Cwosii'²¹i 'nʉ́ʉ¹ʉ sɨtuu¹mo. \q1 Jo 'in seein²¹gɨ 'in cwaa²¹gɨ. \m Joongɨ jin'²in: \q1 Cwocwoo²oo' 'in xee'²¹mo 'in jmá¹ to² jmoo¹o 'ido. \p \v 21 ’'Wii'¹³ joon tsajmoo²¹o' 'elo ―jin'² Tʉ́³―. Jee²¹² jna' jeei¹ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² 'in ningɨ¹ coon'¹³ jna' la tøøi² nigangɨɨ²¹ɨ' coon'¹³ Jesús. \v 22 Ca la mo gasaa¹i Wó³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús jmɨɨ²¹ joon ca gangaa'¹²i ñʉ'fú². Tyii'¹³mo' jon jaain²¹ jee²¹² 'ii wa'a 'in licaain²¹ coon'¹³ jna'a 'e ijmáa¹a júu³ 'e nijiin'¹in Jesús ―gajin'² Tʉ́³. \p \v 23 Joon ga'wooi²¹ gái¹ tsá² jee²¹² 'ii. Jaain²¹ 'in sii²¹ Sé³, 'in sii²¹o jon Barsabás, sii²¹o jon Justo. 'In jain²¹gɨ do sii²¹ Matías. \v 24-25 La 'ɨɨ²¹² fee'²¹i Dios jin'²in: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ', 'nʉ‑ʉ jøø²'ø jilaa'²¹ alma tya' tsá². 'Ee'¹³du' jna'a 'naai²¹² 'in jee²¹² gái¹ lo nityi¹u'u 'in jmá¹ to² tsá² tya' Jesús cwáain¹ tya' Judas. Gajaan¹an Judas do 'e to² jmoo¹o 'wii'¹³ tsaa² tya'o. Joon ngoo²¹‑o lɨ 'iin²¹²mo. \p \v 26 Joon gacoo¹o jee²¹² 'ii. Joon gatɨ́ɨ²mo Tíi¹³. Tsifu joon ga'í² Tíi¹³ do cwáain¹ tya' Judas jee²¹² 'in dyajaain²¹ tsá² tya' Jesús. \c 2 \s1 Mo gajó² Espíritu Tyʉ́² tya' Dios \p \v 1 Mo gatsín¹ cincuenta jmɨɨ²¹² mo gangɨ́ɨ²i cwaa'²¹ jmɨɨ²¹² gatɨ́² jmɨɨ²¹² sii²¹ Pentecostés. Coon²¹ lɨ sɨcaain²¹ la jilee'²¹mo 'in jai'² lɨ́ɨi². \v 2 La 'ɨɨ²¹² joon coon²¹ ga'iin² lɨ' yʉ' lawa mo 'ɨɨ¹ɨ tyí² tá² lɨɨlɨ¹. Ga'iin² la tøøi² inʉʉ lɨ néei¹ 'ido. \v 3 Joon gajnéi¹ coon²¹ 'e lɨ la lɨ sɨɨ'¹³ jɨ́² lɨ néei¹ la jaain²¹. \v 4 Joon ga'í² 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios almas tya' ce jilee'²¹mo 'in néei¹ do. Joon ga'láa² 'wii²¹² faa'²¹ jmai'² jmíi¹ xiia'²¹ 'e cwoo¹o 'in Espíritu Tyʉ́² do faa'²¹a. \p \v 5 Jee²¹² jmɨɨ²¹² lo fúu¹mo tsá² Israel 'in untiin'¹³ to² tyʉ'² Dios sɨcaain²¹. Jalíin² Jerusalén la caain²¹ juncwii²¹. \v 6 Mo ganúu²un 'e ga'iin² do joon galicaain²¹ 'in tsá² do lɨ ga'iin². Pe jo ñii¹ 'in tsá² fúui¹ do 'ee nigalɨ́² mo ganúu²un la jaain²¹ la jaain²¹ 'in tsá² tya' Jesús do faa'²¹a jmíi¹ tya'a. \v 7 Jmai'² 'in ganga'goo²¹‑tsi. Joon jmai'² 'in gafo'²mo joon sɨ́ɨ¹i jee²¹² 'ii: \p ―'Owa'a jon 'in seein²¹ Galilea jileei'²¹ 'in faa'²¹a no. \v 8 ¿Xiiala lɨ́¹ 'e nʉʉ²¹ʉn' faa'²¹a jmíi¹ tyi jna'? \v 9-11 Lɨ́ɨ¹ fúui¹ tsá² seein²¹ lo, 'in seein²¹ Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, joon lɨ sii²¹ Asia seein²¹ lo. Seen²¹mo jon 'in jalíin² Frigia, Panfilia, Egipto joongɨ Africa lɨ' ngoo'¹³gɨ lɨ' Cirene. Joongɨ tsá² seein²¹ Roma 'in seein²¹ lo. Caa'¹²mo 'inlɨ́ɨi¹³ 'in seein²¹ Israel ca la mo galiseen²¹mo coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³gɨ 'in nigatʉ́ʉ²mo dioses tya'a 'in gajmeei¹ tsá² joon niga'ii'²¹mo jon 'in Dios tya' tsá² Israel. Caa'¹²mo tsá² seein²¹ Creta coon'¹³ Arabia pe jilee'²¹mo' nʉʉ²¹ʉn' faa'²¹a coon'¹³ jmíi¹ tyi‑o' júu³ tyʉ́² tya' Dios. \p \v 12 Jilee'²¹mo tsa'goo²¹‑tsi pe joon jo 'øøi'²¹‑tsi 'ee galɨ́². Joon gaunngɨɨ¹ɨ ruu'²¹i: \p ―¿Ee 'øøi'²¹‑tsi jilaa'²¹ 'elo? \p \v 13 Pe 'inlɨ́ɨi¹³gɨ ungøø¹i, jin'²in: \p ―Tsá² 'íin¹mo no. \s1 'E gasɨɨ'²¹ Tʉ́³ tsá² \p \v 14 Joon gajmaa¹a Tʉ́³ siin'¹³in coon'¹³ jɨ dyajaain²¹ apóstoles catyaai² do joon gafaa'²¹a tá² jin'²in: \p ―Tsá² seein²¹ Israel, joongɨ coon'¹³ tsá² seein²¹ Jerusalén, cwoliñí²ii' 'elo. Joongɨ nʉ́ʉ²duu' coon'²¹ tún² 'e ifo'³oo lo. \v 15 'In tsañʉʉ'¹ lo jon' 'in 'íin¹ no la lɨ́² 'e 'ɨ¹‑'oo' tsʉ 'aa²¹gɨ lo. Jo mo tɨ́² 'ii'²¹ wa'a ngɨ¹ tsá² 'íin¹. Jiin'¹³ la 'iin²¹ ñʉ́² ningóo¹. \v 16 'Elo‑o gatsín¹ 'e gajin'² 'in gafaa'²¹a júu³ tya' Dios calɨɨ sii²¹ Joel. Joel do gajin'²in: \q1 \v 17 La lo‑o gajin'² Dios: \q1 La nʉ'gɨ mi 'iin² juncwii²¹ icwo'³oo Espíritu Tyʉ́² tyiia la jileei'²¹ 'in taain²¹² fu juncwii²¹. \q1 Yʉʉn²¹ tyii'i tsañʉʉ'¹ coon'¹³ yʉʉn²¹ tyii'i tsamɨ́² ifaa'²¹a cwáain¹ tyiia. \q1 Joongɨ sɨmii'²¹ sá² coon²¹ iní²i. \q1 Joongɨ yʉʉ'¹³ icwuu²¹mo ilisá² tyisáa² tya'a. \q1 \v 18 Nicwóo³oo 'in Espíritu Tyʉ́² tyiia 'e jmɨɨ²¹² joon tya' jileei'²¹ 'in jmoo¹o la to² tyʉ'³ʉʉ la tsañʉʉ'¹ teen'¹³ la tsamɨ́². \q1 Joon ifaa'²¹o cwáain¹ tyiia. \q1 \v 19 Lɨ' yʉ' juncwii²¹ 'ée³ee 'a tsa'goo²¹‑'oo'. \q1 Jmáa³oo jon li² lɨ ni 'wó². \q1 Coon'¹³ jmɨ¹, joongɨ coon'¹³ jníi¹ tya' uñi² ijmá³aa 'e li² do. \q1 \v 20 La nʉ'gɨ 'e icwá¹ jmɨɨ²¹² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús, coon²¹ jmɨɨ²¹² fee'¹ joongɨ coon²¹ jmɨɨ²¹² 'ya'²gɨ lɨɨlɨ¹, ilinʉʉ²¹ lɨ 'íi¹in ñi'¹. \q1 Joongɨ sɨɨ'²¹gɨ iliin¹ la lɨ́¹ jmɨ¹. \q1 \v 21 Joon jilee'²¹mo 'in gamɨɨ¹ɨ coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' itiin'¹³mo. \m La joon júu³ niga'ɨ́ɨ² Joel cwáain¹ tya' Dios Jmii²¹ ―jin'² Tʉ́³. \p Faa'²¹gɨ Tʉ́³ jin'²in: \p \v 22 ―'Wii'¹³ joon nʉ́ʉ²duu', tsañʉʉ'¹ seein²¹ Israel, jilaa'²¹ 'e ifuu²¹²uu 'naa' lo ―jin' Tʉ́³―. Tyʉ́²‑ʉ ñí³oo' jilaa'²¹ milagro 'ya'²gɨ 'e gajmaa¹a Jesús tsá² Nazaret coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Dios Jmii²¹ jee²¹² 'naa'. Joon coon'¹³ jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a Jesús do gajmaa¹a Dios júu³ 'e Jesús jaain²¹ tsá² 'in 'iin²¹²in. \v 23 Pe jo 'ee futyí³ la mo gajaain'²¹ tsá² 'ii jee²¹² 'naa' tsʉ 'yʉ to²‑o 'e ni'ɨ¹‑tsi Dios ca la mo jée¹mo. 'Naa'gɨɨ' gaseen'²moo', joon cwáain¹ tyi'naa'oo' gajngaa'¹³i tsá² gó² 'ii, gateen¹in tsaa' crúu¹³. \v 24 Pe Dios Jmii²¹ gajmaa¹a jiin'¹o tún¹. Nigaláa²mo tsʉ feei'¹gɨ 'ii lagɨ 'mó¹. Jo lí² tyʉ'² 'mó¹ 'ii to². \v 25 Joon 'lɨɨ²¹² rǿøi¹³ David gafaa'²¹a ni jí² tya' Dios cwáain¹ tya' Jesús mo gajin'²in: \q1 Máa¹moo Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios coon²¹ tøø²mo tyaní³ii. \q1 Lɨ caa²¹na tsáa¹ siin'¹²in joon jo 'ee jiin'¹³ coon²¹ goo'²¹oo. \q1 \v 26 'Wii'¹³ joon jløø'³mo alma tyiia. \q1 Joon coon'¹³ moo'óo³oo fo'³oo jmai'² júu³ tyʉ́²‑ʉ. \q1 'Wii'¹³ joon mo 'ii'²¹ 'woo'²¹ cuerpo tyiia jo 'ee cu'²‑tsii coonti. \q1 \v 27 Tsʉ ñí³oo 'e jo saa'¹²'a alma tyiia jee²¹² 'lɨɨ²¹². \q1 Joongɨ jo cwo'²'o 'e ixiia'²¹ cuerpo tya' 'in gatyii'¹³'in. \q1 \v 28 Ga'ee'¹³o'o jna xiiala ngɨ́ɨ³ɨɨ coon²¹ fu¹ coon²¹ tsáa¹ 'e cwo¹ juncwii²¹ tya' tsá². \q1 Joon nigalijløø'³moo 'wii'¹³ cwoo²¹'o coon'¹³ jna. \m La joon gajin'² David cwáain¹ tya' Jesús. \p \v 29 ’Tsaru'¹u', tyʉ́²‑ʉ ñii²¹i' 'e 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tyi' David juun²¹mo. Joon ga'áa²mo tsá² 'ii. Joon 'aan¹ tya'a roon¹gɨ coon'¹³ jna' ca jmɨɨ²¹² no. \v 30 Pe David do jaain²¹ 'in gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² tya' Dios. Joon ñii¹o David 'e gasɨɨ'²¹ɨ Dios 'ii 'e tyi'²mo jaain²¹ tyii²¹a 'in cwa¹ cwáain¹ tya'a. \v 31 La joon 'lɨɨ²¹² David do lawa jǿø²o ca la jée¹mo 'a ijiin'¹in Cristo. Joon gajin'²in 'e jo ján² alma tya'a jee²¹² 'lɨɨ²¹². Jon'gɨ xiia'² moo¹ taa²i. \v 32 'Ña'a Dios Jmii²¹ gajmaa¹a jiin'¹ 'in Jesús no. Jilaa'²¹ 'elo ganee²¹e'e. \v 33 Joon gatǿ¹ Dios Jmii²¹ 'ii lɨ' cwoo²¹o tsáa¹. Joon gacwo'¹o Dios Jmii²¹ 'ii 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a la lɨ 'e nigajin'²in. Joon jilaa'²¹ 'e nigalɨ́² nano, joongɨ nijǿø²øø' joongɨ ninʉ́ʉ²ʉʉn' 'e gajmaa¹a 'ii‑o joon. \v 34-35 Jon' David do 'in gangaai'¹³ fu ñʉ'fú² tsʉ 'ñaa'o gajin'²in: \q1 Dios Jmii²¹ gasɨɨ'²¹ɨ Ña'ñʉ'¹ʉ' jin'²in: \q1 “Ní³'i caa¹na tsáa¹ ca mi jmáa³aa 'ii'²¹ 'e tyée¹na 'wii²¹² tɨ́ɨ¹³'ɨ jileei'²¹ 'in 'eei'¹ 'nʉ.” \p \v 36 ’Jileei'²¹ tsá² Israel, cwoliñí³oo' 'e la ja'²mo 'in Jesús, 'in gatéen¹naa' tsaa' crúu¹³, Dios gajmee¹i 'e 'ii Ñi'fii²¹²i' joongɨ 'in jmaa¹a tiin'¹³naa' sii²¹ Cristo. La joon gajin'² Tʉ́³ sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² fúui¹ do. \p \v 37 Joon mo ganúu²un 'in tsá² do 'elo joon ga'aa¹a fa'í³ joon gaunngɨɨ¹ɨ Tʉ́³ coon'¹³ 'in tsá² tya' Jesús catyaai² do: \p ―Tsaru'¹u', ¿'ee 'ná¹ jmoo²¹o'o? \p \v 38 Joon gañii¹ Tʉ́³: \p ―Cwojaa'²¹‑'oo' coon'¹³ Dios joongɨ cwosaa²¹naa' jmɨɨ²¹ la jaan²¹naa' coon'¹³ la sii²¹ Jesucristo. Joon la joon 'iin²mo Dios tsaa² tyii'. La joon jon icwo'¹o Dios 'naa' 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a. \v 39 'E júu³ lo 'e tyi'naa'oo' coon'¹³ yʉʉn²¹ tyii'. Joongɨ tya' jileei'²¹ 'in seein²¹ wíin². Joongɨ tya' jileei'²¹ 'in tøø¹ø Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios Jmii²¹. \p \v 40 Coon'¹³ 'e júu³ lo gafaa'²¹a Tʉ́³. Joon coon'¹³ láai²gɨ júu³ tyʉ́² gafaa'²¹a jin'²in: \p ―Woo²¹naa' yaanaa' jee²¹² 'in tsá² gó² no. \p \v 41 Joon gasaa¹mo jmɨɨ²¹ jileei'²¹ 'in gacón² cwáain¹ júu³ tya'a. Jiin'¹³ jmɨɨ²¹² joon galicaan²¹mogɨ coon'¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi² ca 'nɨ¹ mil‑gɨ tsá². \v 42 Joon coon'²¹ tún¹‑un gacón² cwáain¹ jilaa'²¹ 'e 'ee¹e 'in apóstoles tya' Jesús do. Tyʉ́²‑ʉ seein²¹ la jaain²¹ la jaain²¹. Joongɨ galicaain²¹ fee'²¹i Dios joongɨ gajmaa¹a jmai'²xʉ 'iñi'¹. \s1 Xiiala nigajmaa¹a 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús nifu \p \v 43 Joon lɨ́ɨ¹ tsa'goo²¹‑tsi tsá². Joon 'in tsá² tya' Jesús do lɨ́ɨ¹ 'láai² milagro gajmaa¹a coon'¹³ jilaa'²¹ li². \v 44 Jileei'²¹ 'in nigajai'² lɨ́ɨi² do lɨ́ɨ¹ røø²¹ sɨ́ɨ¹i. Jmaa'²¹i to² jmai'²xʉ jmai'²xʉ‑ʉ la jaain²¹ la jaain²¹ jilaa'²¹ 'e 'oo¹o. \v 45 Joongɨ ga'nɨɨ¹ɨ jilaa'²¹ 'e 'oo¹o. Joon jmoo¹o jmai'²xʉ cuu² coon'¹³ la jaain²¹ la jaain²¹ xiia'ti sɨtyéein¹³ jmɨɨ²¹² jee²¹² 'ii. \v 46 La coon²¹ jmɨɨ²¹² la coon²¹ jmɨɨ²¹² licaain²¹ inʉʉ cwo'¹ fee'¹ tya' tsá² Israel. La caain²¹ inʉʉ tya'a jmoo¹o jmai'²xʉ 'iñi'¹. Gø'²ø jløø'³mo coon'¹³ 'e 'yaai¹‑tsi alma tya'a. Joon gacwoo¹‑o 'maai'¹³ Dios. \v 47 Joon la jilee'²¹mo jin'²o 'e tsá² tyʉ́²‑tsi 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi². La coon²¹ jmɨɨ²¹² gajmaa¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e ngafúu¹mo 'in jo'¹ lɨ́ɨi². Joon 'in jai'² lɨ́ɨi² do uncaan¹mo coon'¹³ 'in catyaai² do. \c 3 \s1 Ga'láa²mo jaain²¹ tsá² jluui'¹³ \p \v 1 Coon²¹ jmɨɨ²¹² nica'lóo²xʉ, ngóo¹ 'iin² 'nɨ¹, mo gatɨ́² 'ii'²¹ 'e faa'²¹a tsá² júu³ tyʉ́². Joon Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ gasóo²o caan²¹mo fu inʉʉ cwo'¹ fee'¹ tya' tsá² Israel. \v 2 Tsajée¹i tsá² jaain²¹ tsá² jluui'¹³ tyan' 'oo² cwo'¹ do lɨ ingɨ́ɨ¹i. Jluu'¹³mo ca la mo galiseen²¹mo. Joon la coon²¹ jmɨɨ²¹² tsajéei¹ tsá² 'ii fu coon²¹ 'oo² cwo'¹ do sii²¹ 'Ya'²gɨ 'e mɨɨ¹ɨ caridad jileei'²¹ 'in tsatáa¹i cwo'¹ do. \v 3 Mo ganí² 'in tsá² jluui'¹³ do itsataai² Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ inʉʉ cwo'¹ do joon gamɨɨ¹ɨ coon²¹ caridad. \v 4 Joon gajǿøi² Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ do 'ii. Joon gajin'² Tʉ́³: \p ―Jøøi²¹²du' jna'a. \p \v 5 Joon gacon² 'in tsá² jluui'¹³ do cwáain¹ coon'²¹ tún². 'E sá² 'ee cwo'¹o 'ido 'ii lɨ́ɨ²i. \v 6 Joon gasɨɨ'²¹ɨ Tʉ́³ 'ii: \p ―Jo 'óo³oo cwataa²¹ jon'gɨ cwanáa¹³ sá² tyiia pe jiin'¹³ 'e 'óo³oo lo cwo'³‑oo 'nʉ. Coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'e sii²¹ Jesucristo tsá² Nazaret, ráan²un, ngɨ² no. \p \v 7 Joon gason'¹ Tʉ́³ cwoo²¹o tsáa¹. Joon gauncoon'¹³on jmaa¹a siin'¹²in 'ido. La 'ɨɨ²¹² joon galipíin²mo moo¹ taa'¹³ luu²¹² tɨɨ²ɨ. \v 8 Joon ga'ɨ́ɨ²i 'in tsá² jluui'¹³ do fu yʉ'. Joon ga'láa² 'wii²¹² ngɨɨ¹ɨ tɨɨ²ɨ. Joon ga'í² 'ɨ́ɨ²i fu tsi inʉʉ cwo'¹ do coon'¹³ Tʉ́³ coon'¹³ Wó³. 'ɨ́ɨ²ɨ jløø'³i lɨɨlɨ¹. Cwo'¹o 'maai'¹³ Dios. \v 9 Joon jilee'²¹mo tsá² 'in téein² do jǿøi² 'ii ngɨɨ¹ɨ cwoo¹o 'maai'¹³ Dios. \v 10 Jmai'² 'in tsa'goo²¹‑tsi 'e ganii²¹ do 'wii'¹³ ñi¹o 'e ido‑o 'in tsá² jluui'¹³ 'in tyíin¹ 'oo²¹ cwo'¹ sii²¹ 'Ya'²gɨ mɨɨ¹ɨ caridad. \s1 Júu³ gafaa'²¹a Tʉ́³ coon²¹ ni'nʉ́¹ fee'¹ sii²¹ Salomón \p \v 11 'In tsá² jluui'¹³ 'in ni'láai² do jo mo gatíui² Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ coonti. Joon jileei'²¹ tsá² 'in téein² 'in'yíia² cwo'¹ do ngalíin² cwiin¹in fu lɨ téein² Tʉ́³ do. Téen²in coon²¹ ni'nʉ́¹ fee'¹ 'e sii²¹ Salomón. \v 12 Mo ganí² Tʉ́³ 'elo joon gasɨɨ'²¹ɨ tsá² 'in jalíin² do: \p ―Tsá² seein²¹ Israel, ¿'ee lɨ' tsa'goo²¹‑'oo'? ¿'Ee lɨ' jǿø²naa' jna'a lawa yiia‑oo'o nigaun'láa²na'a 'in tsañʉʉ'¹ lo? ¿Tɨ 'ɨ¹‑'oo' 'e nigangɨ¹ 'in tsá² lo coon'¹³ 'ii'²¹ tyijna'oo'o sɨ 'wii'¹³i 'e tyúi¹ jna'a 'ee? \v 13 Jo lɨ́² la joon, Dios, 'in gaun'goo²¹o 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' Abraham coon'¹³ Isaac coon'¹³ Jacob, nigacwóo¹i jóon¹on Jesús, 'in feei'¹gɨ la jee²¹² jileei'²¹ pe 'naa' nigajaan'¹³moo' 'i tyani 'in tyʉ'² to². Joon mo gali'iin²¹²mo Pilato 'e iláa²i pe 'naa'gɨɨ' jo gali'iin²¹²naa'. \v 14 'E 'íi¹³ 'e mɨ́²ɨɨ' láai² jaain²¹ 'in tyúi¹, 'in jo 'ee tsaa² røøi²¹, naa'gɨɨ' gamɨ́²ɨɨ' galáai² jaain²¹ tsá² gó² 'in røøi²¹ tsaa². \v 15 La joon gajngaa'¹³moo' 'in cwo¹ juncwii²¹ tyi'. Pe Dios gajmaa¹a gajiin'¹o tún¹. Joon jna'gɨɨ'ɨ faa'¹³a'a 'e ja'²mo jilaa'²¹ 'elo. \v 16 Joon 'in tsañʉʉ'¹ lo, 'in cwii¹moo', Dios gaun'láa²mo tsʉ 'wii'¹³ jo'¹o lɨ́ɨi² Jesús. Jmai'² coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'e sii²¹ Jesús nigalipíin²mo tɨɨ²ɨ la lɨ nigañi²ii'. \p \v 17 ’Niñí³oo, tsaru'¹u', 'e 'naa'oo' coon'¹³ tsacøøi'¹³ tyi' mo gajngaa'¹³naa' Jesús do gajmaa²aa' 'e jo 'øøi'²¹‑'oo'. \v 18 Pe la joon gatsín¹ 'e nii²¹ Cristo wúu¹ jiin'¹³ la gajin'² tsá² tyúi¹ coon'¹³ 'in gacwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios la jéei¹gɨ. \v 19 'Wii'¹³ joon 'ná¹‑a jaa'²¹‑'oo' joon cɨɨ'¹³‑'oo' coon'¹³ Dios joon la joon 'iin²mo tsaa² tyii'. Joon ijó¹‑o Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e untyúu¹mo 'naa'. \v 20 La joon 'e isíi¹in Dios Jesús, 'in sii²¹ jon Cristo, 'wii²¹² tyi'naa'. \v 21 Fiin'¹³ ca la mo ñʉ'fú² tyíin¹ Jesucristo ca mi tyá² Dios tyʉ́² ce jilaa'²¹. La joon gajin'² tsá² tyúi¹ 'in gacwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios calɨɨ. \v 22 La joon gajin'² 'lɨɨ²¹² Moisés sɨɨ'²¹ɨ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. Jin'²o: “Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios 'e isíi¹in jaain²¹ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² jee²¹² 'naa', tsaru'¹u', jiin'¹³ la gasii¹in jna. Cwolinʉ́ʉ¹³ʉʉn' jilaa'²¹ 'e jin'²in \v 23 tsʉ jileei'²¹ 'in jo nʉʉ'¹³ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² do 'e i'iin²mo 'i jee²¹² tsagoo¹o.” La joon gajin'² Moisés. \p \v 24 ’Joon la joon jileei'²¹ 'in gacwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios ca Samuel nifu gafaa'²¹ cwáain¹³ tya' 'e jmɨɨ²¹² lo. \v 25 Joon jilaa'²¹ júu³ tyi'naa'oo' lo 'e ga'ɨ́ɨ²ɨ Dios la mo jéei¹ coon'¹³ tsá² 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya'a. 'E tyʉ́² tyi‑oo' mo ga'ɨ́ɨ² Dios coon²¹ júu³ jéei¹gɨ coon'¹³ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' mo gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Abraham: “Jileei'²¹ tsá² taain²¹² fu juncwii²¹ ilicwaa'³mo mi jó¹ yʉʉn²¹ tyi'i.” \v 26 Mo gajmaa¹a Dios jiin'¹ Jóon¹on gasii¹in nifu tyani²ii' iuncwaa'³i 'naa'. Joon la joon 'e uncoon'¹³o 'naa' 'e tʉ́²oo' jilaa'²¹ 'e gó². \c 4 \s1 Tʉ́² coon'¹³ Wó³ tyani 'in tyʉ'² to² \p \v 1 Faa'²¹gɨ Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ téen²in mo gatyalíin² untsá² coon'¹³ 'in tyʉ'² to² 'in tsá² 'in ní² inʉʉ cwo' fee'¹ do. Joongɨ ngaliin² 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² tya' coon²¹ poo²¹² sii²¹ saduceos. \v 2 'Nii'²¹‑tsi 'wii'¹³ Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ 'e'²e tsá² júu³ tyʉ́² joongɨ 'wii'¹³ jin'²in la mo gajiin'¹ Jesús la joon jon ijiin'¹in tsá². \v 3 Joon tsifu joon gasan'² ni 'ido. Joon ngajée¹i 'nʉñí³ ca nʉ́ʉ¹ tsʉ nica'lóo² do. \v 4 Pe fúu¹mo 'in niganúu²un 'e júu³ do jo'¹o lɨ́ɨi². Joon jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² tɨ́² 'ñá² mil jmai'² tsañʉʉ'¹. \p \v 5 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon galicaain²¹ fu Jerusalén 'in tyʉ'² to² tya' tsá² Israel coon'¹³ tsacøøi'¹³ coon'¹³ tɨfo'² tya' ley. \v 6 Joongɨ néei¹ Anás 'in tyʉ'² to² tya' untsá², coon'¹³ Caifás coon'¹³ Juan, coon'¹³ Alejandro. Joon gauncaain²¹ jileei'²¹ tsá² inʉʉ tya' tsacøøi'¹³ tya' untsá². \v 7 Joon gatyʉ'²ʉ to² gajalíin² Tʉ́³ coon'¹³ Wó³. Joon gasiin'¹²in tún² tsa'². Joon gaunngɨɨ¹ɨ 'in tyʉ'² to² do 'ii: \p ―¿'Iin 'ii'²¹ tya'a sɨ coon'¹³ 'e sii²¹ 'in xeei'²¹gɨ 'ee gajmaa²aa' jilaa'²¹ 'elo? \p \v 8 Joon Tʉ́³ jin'²in coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios: \p ―Tsacøøi'¹³ 'e fuu²¹ lo joongɨ tsacøøi'¹³ tya' tsá² Israel: \v 9 wana 'iin²¹²naa' unngɨɨ¹ɨɨ' jna'a coon²¹ 'e tyʉ́²‑ʉ gajmoo²¹o'o tya' jaain²¹ tsatsaa'¹³ 'e xiiala ga'láai². \v 10 Joon jna'a jmoo²¹o'o júu³ tyaní²ii'. Cwoliñí³ii' jileei'²¹ tsá² Israel 'e 'in tsañʉʉ'¹ 'in siin'¹² tyaní²ii' lo nano niga'láai² coon'¹³ 'e sii²¹ Jesucristo tsá² Nazaret. 'Ii 'in gatéen¹naa' tsaa'¹ crúu¹³ do. Joon Dios gajmaa¹a jiin'¹ tún¹. \v 11 'In Jesús lo lɨ́ɨ¹i lawa coon²¹ cuun²¹² nifu pe 'naa'gɨɨ' lawa 'in jmoo¹o to² do nigajaan²aan' lɨ' co'o. \v 12 Ce jiin'¹³ jaain²¹ 'in taain²¹² juncwii²¹ jo lí² jmáa¹a tiin'¹³naa' tsʉ² Dios nigacwoo¹o 'e jiin'¹³ Jesús tɨ́ɨ²i jmáa¹a tiin'¹³naa' ―jin'² Tʉ́³ do. \p \v 13 Mo ganí² jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² do xiiala jo 'goo'²¹ Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ faa'²¹a joon galili'³o 'e jo 'e jí² tɨɨi²¹ 'ido jon'gɨ 'ee to² 'oo¹o ganga'goo²¹‑tsi. Joon galiñii¹i 'e 'ido‑o 'e nigangɨ¹ coon'¹³ Jesús. \v 14 Joongɨ 'in tsá² 'in niga'láai² do, do‑o siin'¹²in jee²¹² 'ii‑o. 'Wii'¹³ joon jo 'ee sá² 'e faa'²¹gɨ coonti. \v 15 Joon gatyʉ'²ʉ to² 'e 'woo²¹mo lɨ sɨcaain²¹ do. Joon gasɨ́ɨ²i la jee²¹² yaa‑mo 'ee 'e 'ná² jmáa¹a. \v 16 Joon gajin'²in: \p ―¿'Ee jmoo²¹o' coon'¹³ 'in tsá² do? Jilee'²¹mo 'in seein²¹ Jerusalén niñi¹o jilaa'²¹ li² nigajmaa¹a 'in tsá² no. Coon²¹ milagro fee'¹ lɨɨlɨ¹ nigajmaa¹a 'ido. Joon jo lí² faa'¹³a' 'e jon' la joon galɨ́². \v 17 Tsatáan¹³an' fo'²‑tsi 'e jo faa'²¹gɨ jiin'¹³ jaain²¹ cwáain¹ tya' Jesús. Joon coon'¹³ 'e la joon jo núu²gɨ tsá². \p \v 18 Joon 'in tsá² do gatø'¹ø tún¹ Tʉ́³ coon'¹³ Wó³. Joon gatyʉ'²ʉ to² la jo faa'²¹gɨ 'ido coonti, jon'gɨ 'e'²gɨ tsá² cwáain¹ tya' Jesús. \v 19 Pe joon gañii¹i Tʉ́³ coon'¹³ Wó³: \p ―'Ͳdu'‑'oo' yaanaa' no. ¿Tɨ tyʉ́²gɨ tyani Dios 'e jmoo²¹o'o nʉ́ʉ¹³ʉ'ʉ to² tyʉ'² 'naa' lagɨ to² tyʉ'² Dios 'ee? \v 20 Tsʉ jna'a jo cwooi¹ tʉʉ²¹ʉ'ʉ 'e faa'¹³a'a jilaa'²¹ 'e ganee²¹e'e joongɨ ganʉʉ²¹ʉ'ʉ. \p \v 21 Joon 'in tyʉ'² to² do gaton'¹on fo'²‑tsi pe galáa²mo 'ido. Jo gatsaa'²¹a xiiala ijmeei'²¹ ni 'ido wúu¹ tsʉ 'gøø'²¹mo tsá². Jilee'²¹mo tsá² cwo'¹o 'maai'¹³ Dios jilaa'²¹ 'e nigalɨ́². \v 22 'In tsá² 'in ga'láai² coon'¹³ milagro do ningoo²¹‑o tunló² jiin²¹ lɨ́ɨ¹gɨxʉ. \s1 Mɨɨ¹‑o tyani Dios 'in jai'² lɨ́ɨi² 'e jo cu'²‑tsi joon 'e tá²‑a taain²¹²‑tsi \p \v 23 Mo galáai² Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ joon nigalíin²mo fu lɨ néei¹ 'in tsaruu'²¹i catyaai² do. Jooon gatyaa¹ júu³ la jilaa'²¹ 'e nigajin'² 'in tyʉ'² to² tya' untsá² do coon'¹³ tsacøøi'¹³ do. \v 24 Joon mo ganúu²un, jilee'²¹mo gamɨɨ¹ɨ sɨɨ'²¹ɨ Dios: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ', 'nʉ‑ʉ Dios 'in gajmaa¹a ñʉ'fú² joongɨ ni 'wó², joongɨ jmɨ'ñi'³ coon'¹³ jilaa'²¹gɨ 'e sá² ni cwoo'¹³ juncwii²¹. \v 25 Joon 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tyii'i David, 'in gajmaa¹a jiin'¹³ la to² gatyʉʉ'¹²'ʉ, gafaa'²¹a cwáain¹ tyi'i mogajin'²in coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tyi'i: \q1 ¿'Ee lɨ' to'² lɨ¹ tsá² taain²¹² juncwii²¹ mɨɨ'¹³? \q1 Joongɨ 'ɨ¹‑tsi tsá² jmai'² 'e jo 'ee to² 'íi³mo. \q1 \v 26 Jileei'²¹ tsaa'to² garóon². \q1 Joongɨ tsacøøi'¹³ 'e fuu²¹ galicaain²¹. \q1 Joon gajmaa¹a 'ee'¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios joongɨ coon'¹³ 'in gasii¹in Dios sii²¹ Cristo. \p \v 27 ’Tsʉ ja'²mo 'e fuu²¹ lo galicaain²¹ Herodes coon'¹³ Poncio Pilato coon'¹³ tsá² seein²¹ lɨ xiia'gɨ coon'¹³ tsá² Israel. Joon galicaain²¹ 'e jmáa¹a 'e gó² tya' yʉʉn²¹ tyi'i Jesús 'in 'iin²¹²un. \v 28 Joon la jon gajmaa¹a jilaa'²¹ to² 'e nityʉʉ'¹²'ʉ 'e ilí² joongɨ jilaa'²¹ 'e ni'ɨ¹‑'o'o. \v 29 Joon la no coon²¹du'u cwáain¹ fo'² gaton'¹on. Cwoo'¹³ jna'a yʉʉn²¹ tyi'i 'e jo ngɨɨ²¹ɨ'ɨ cu'²‑tsii'i. La joon jo 'goo'²¹‑oo'o 'e cwoo²¹o'o júu³ tyʉ́² tyi'i. \v 30 Joon mɨɨ²¹ɨ'ɨ tyaní²'i 'e cwo'²'o jna'a 'ii'²¹ tyi‑o'o 'e un'láa²na'a jileei'²¹ tsatsaa'¹³ joongɨ coon'¹³ 'e sii²¹ yʉʉn²¹ tyi'i Jesús jmoo²¹o'o jilaa'²¹ li² coon'¹³ milagro fee'¹. \p \v 31 Mo ngayuui'¹³ gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² tya'a 'e lɨ́² lɨcaain²¹ do joon gajøø'²¹ 'wó² tá² lɨɨlɨ¹. Tsifu joon galiseein²¹ waa'²¹ pí² coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Joon jo 'goo'²¹gɨ faa'²¹a júu³ tyʉ́² tya' Dios. \s1 Jilaa'²¹ 'e sá² tya' jilee'²¹mo 'in jai'² lɨ́ɨi² \p \v 32 Ca nii² 'e 'ɨ¹‑tsi jileei'²¹ 'in nijo'¹ lɨ́ɨi². Joongɨ coon²¹ røø²¹ lɨ́ɨ¹i jilee'²¹mo. Ce jiin'¹³ jaain²¹ jo jin'² wa'a 'e 'oo¹o tya'a 'ña'a. Jilaa'²¹ jmai'² tya' jilee'²¹mo. \v 33 Faa'²¹gɨ 'in apóstoles tya' Jesús do 'e nigajiin'¹in Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. Joon taain²¹² tá²‑tsi lɨɨlɨ¹. Joon Dios gataa'¹³i cwa'³ jilee'²¹mo. \v 34 Jiin'¹³ jaain²¹ jo 'oo¹o fa'í³ 'wii'¹³ jilee'²¹mo 'in 'oo¹o 'wó² sɨ 'nʉ́¹ 'ee ni'nɨɨ¹o. \v 35 Joon jilaa'²¹ 'e sá² cwo'¹o tsá² apóstoles. Joon 'ii‑gɨ gajmaa¹a jmai'²xʉ la jaain²¹ la jaain²¹ xiiala sɨtyéein¹ tsá² jmɨɨ²¹². \v 36 Lawa la lo‑o jmoo¹o jileei'²¹. Seein²¹ jee²¹² 'ii jaain²¹ jún² Leví 'in sii²¹ Sé³. Galiseein²¹ coon²¹ 'wó² roon¹ ni jmɨɨ²¹ sii²¹ Chipre. Joon 'in apóstoles do gaunsii²¹o 'ii Bernabé. ('øøi'²¹‑tsi tsá² sii²¹: 'in untyʉ́²‑tsi tsá².) \v 37 'In tsañʉʉ'¹ lo ga'nɨɨ¹ɨ coon²¹ sii'¹³ 'wó² tya'a. Joon 'e cuu² gatɨ́ɨ²i do ngacoon¹on joon gacwo'¹o tya' apóstoles do. \c 5 \s1 Tsaa² tya' Ananías coon'¹³ Safira \p \v 1 Pe jaain²¹gɨ tsá² sii²¹ Ananías coon'¹³ 'oo²¹²o 'in sii²¹ Safira ga'nɨɨ¹ɨ coon²¹ sii'¹³ 'wó². \v 2 'In tsá² lo gasɨ́ɨ²i røø²¹ coon'¹³ 'oo²¹²o. Joon gasáai¹³gɨxʉ 'e cuu² do tya'a. Joon ngacwoo'²¹o 'in apóstoles do lawa'a la jilaa'²¹a. \v 3 Joon gajin'² Tʉ́³ sɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Ananías ¿'ee lɨ' niga'í² 'in 'lɨɨi'³ alma tyi'i 'e gaungøø¹u 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios? Gasaa²¹²gɨ'ɨ 'e cuu² gatɨ́ɨ²u tya' 'wó² do. \v 4 'Wó² tyi‑o'o do mo ga'nɨɨ²¹²naa'. Joon 'e cuu²¹ gatɨ́ɨ²u tyi‑o'o jon, lí²‑i jmaa²aa' la 'iin²¹²naa'. ¿'Ee lɨ' ga'ɨ¹‑'oo' la joon? Nigafáa¹³'a coon²¹ júu³ tajuu²¹ tyani Dios jon' tyani tsá². \p \v 5 Mo ganúu²un Ananías 'elo tsifu joon gacɨ'²mo jún¹mo. Jmai'² tsá² 'in gafoo'²mo mo ganúu²un 'elo. \v 6 Joon gatyalíin² jaain²¹ gái¹ sɨmii'²¹ 'in gapaai'²¹ 'ii' 'mɨ'². Joon ngajée¹i 'ido 'ii nga'áa¹³mo. \p \v 7 Jɨ 'nɨ¹ hora gangɨ́ɨ²i mo ngayuui'¹³ joon jon ga'í² 'oo²¹²o Ananías. Jo ñii¹i coonti 'ee galɨ́². \v 8 Joon gaunngɨɨ¹ɨ Tʉ́³: \p ―¿Tɨ la gajin'²in do‑o gacɨ́ɨin² 'wó² ga'nɨɨ²¹ɨɨn' do? \p Joon gañii¹i: \p ―Jiin'¹³ la do‑o gacɨ́ɨin². \p \v 9 Joon gasɨɨ'²¹ɨ Tʉ́³ 'ii: \p ―¿'Ee lɨ' gasíin¹³naa' røø²¹ 'e cóon¹³oon' 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios tóo²? Caluu no‑o nijaliin¹ 'in nga'áai¹³ ñʉʉ'¹ tyi'i. Joon 'nʉ‑gɨ 'injéi¹ 'ino. \p \v 10 Tsifu joon cɨɨ'¹²i 'wii²¹² tɨɨ² Tʉ́³. Joon mo ngataai² 'in sɨmii'²¹ do joon gangaai¹ 'in tsamɨ́² ni 'lɨɨ²¹²mo jon. Joon gatyii¹i, nga'aa²mo caai¹ lɨ sɨ'aai²¹² ñʉʉ'¹ tya'a do. \v 11 Joon jilee'²¹mo tsá² 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús coon'¹³ 'in galiñii¹ jilaa'²¹ 'elo gafoo'²i lɨɨlɨ¹. \s1 Fúu¹mo 'in gaun'láai² coon'¹³ milagro \p \v 12 'Láa¹mo li² coon'¹³ milagro gajmaa¹a apóstoles jee²¹² tsá². Joon galicaain²¹ tsá² coon²¹ ni'nʉ́¹ sii²¹ Salomón. \v 13 Fúu¹mo 'in catyaai² do jo 'iin²¹²in uncaain²¹ coon'¹³ 'ii tsʉ 'wii'¹³ 'goo'²¹‑o. Pe jilee'²¹mo tsá² faa'²¹a tyʉ́²‑ʉ tya'a. \v 14 Lɨ́ɨ¹ fúui¹ tsañʉʉ'¹ coon'¹³ tsamɨ́² 'in nigalijai'² lɨ́ɨi² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \v 15 Joon ga'wooi²¹ tsá² 'in tsatsaa'¹³ tya'i fu¹. Tya'i fu¹ tee'¹²i coo'¹³ 'mó² sɨ ni jmoo²¹ 'ee. Joon mo ngɨ́ɨ¹i Tʉ́³ fiin'¹³ jiin'¹³ tɨɨ'¹³ 'iin'³ tya'a joon 'láa²mo. \v 16 Joon jileei'²¹ tsá² 'in seein²¹ fuu²¹ co' Jerusalén do jajée¹i tsatsaa'¹³ tya'a sɨ 'in 'yuui² 'in 'lɨɨi'³ alma tya'a 'ee joon jilee'²¹mo 'láa²mo. \s1 Gatain'² tsá² Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ 'nʉñí³ \p \v 17 Joon ga'aa¹a tsiiwúu¹ jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² tya' untsá² joongɨ tsá² coon²¹ poo²¹² sii²¹ saduceos. \v 18 'Wii'¹³ joon gasan'²mo tsá² 'in apóstoles do joon gataan'¹²in 'nʉñí³. \v 19 Pe jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios ganá¹ 'e 'nʉñí³ do la 'woo¹. Joon ga'woo¹mo 'ido. Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'in ángel do 'ii: \p \v 20 ―Cwolíin²naa' fu inʉʉ cwo'¹ do. Cwojmaa²aa' júu³ xiiala ngɨ¹ tsá² coon²¹ fu¹ coon²¹ tsáa¹ tya' Dios. \p \v 21 Mo ganúu²un 'elo joon ngatáa¹i fu cwo'¹ do. 'Aa²¹ mo gajná² ga'láa² 'wii²¹² 'e'²e tsá². \p La 'ɨɨ²¹² joon 'in tyʉ'² to² tya' untsá² joongɨ 'in téein² coon'¹³on galicaain²¹ 'e Junta Suprema tya'a. ('øøi'²¹‑tsi tsá² 'e licaain²¹ jileei'²¹ tsacøø'¹³ tya' tsá² Israel.) Joon gatyʉ'²ʉ to² gajalíin² 'in apóstoles do 'in taai² 'nʉñí³. \v 22 Mo gatyalíin² 'ɨɨ'¹³ tsi 'nʉñí³ do jo gatseei'²¹gɨ jiin'¹³ jaain²¹. Joon ngaliin¹ tún¹. \v 23 Ngacoon¹on júu³ lɨ néei¹ tsacøøi'¹³ do gajin'²in: \p ―Mo gatyalii²¹i'i 'nʉñí³ do gatsaa'²¹a'a tyʉ́² sɨjnɨ¹. Joongɨ 'ooca'nʉ́² do téen²mo 'láa² 'aa¹a. Pe mo ganaa²¹²a'a jiin'¹³ jaain²¹ jo 'in seein²¹gɨ lɨ' tsi do. \p \v 24 Mo ganúu²un tsacøøi'¹³ tya' untsá² coon'¹³ 'in tyʉ'² to² 'in ní² cwo'¹ do jilaa'²¹ 'elo joon gaunngɨɨ¹ɨ ruu'²¹i: \p ―Júu³ tya' fo'², ¿xiiala iján² jilaa'²¹ 'elo? \p \v 25 La jee²¹² joon tyía¹ jaain²¹ tsañʉʉ'¹ jin'²in: \p ―Inʉʉ cwo'¹ do 'yuui² 'in tsañʉʉ'¹ 'in gatai'² 'naa' 'nʉñí³ do. Do‑o 'yuu²i 'e'²e tsá² júu³ tyʉ́². \p \v 26 Joon ngalíin² moyóo¹³ coon'¹³ 'ɨɨ'¹³ tya'a. Joon ngatee¹ 'ido tún¹. Jo 'ee gajmee'²¹i ni 'ido 'wii'¹³ 'goo'²¹o wana gatyuui'¹² tsá² 'ii cuun²¹². \v 27 Mo tyaliin¹in tee¹e ngajée¹i tyani tsacøøi'¹³. Joon 'in tyʉ'² to² tya' untsá² do gajin'²in: \p \v 28 ―Jna'a nigauntsaa'¹³moo'o 'naa' coonti 'e jo 'e'²gɨɨ' júu³ tya' Jesús do. Pe 'naa'gɨɨ' lɨ' cɨɨ'¹³ɨ nigajmaa²aa'. Nigarǿø¹mo la tøøi² Jerusalén coon'¹³ jilaa'²¹ 'e 'ee²ee'. Joon 'naa'oo' 'iin²¹²naa' cwo'¹ jna'a tsaa² 'e gajúin¹ 'in tsañʉʉ'¹ do. \p \v 29 Joon gañii¹i Tʉ́³ coon'¹³ 'in apóstoles catyaai² do: \p ―'E tɨ́ɨ²mo jna'a jmoo²¹o'o nʉʉ'¹³ʉ'ʉn to² tyʉ'² Dios lagɨ to² tyʉ'² tsá². \v 30 Dios tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyii'i 'ii gajmaa¹a jiin'¹ Jesús 'in gajngaa'¹³naa' tsaa' crúu¹³ do. \v 31 Joon Dios gasaa¹i 'ii 'e cwaa²¹ lɨ' cwoo²¹o tsáa¹. Joongɨ nicwo'¹o to² fee'¹ joongɨ 'e jmaa¹a tiin'¹³ tsá². Joon la joon lí²‑i jaa'²¹‑tsi jileei'²¹ tsá² Israel. Joongɨ 'iin²mo tsaa² tya'a. \v 32 Faa'¹³ jna'a 'e la ja'²mo jilaa'²¹ 'elo. Joongɨ 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios, 'in Dios cwóo¹i jilee'²¹ 'in nʉʉ'¹³ to² tyʉ'² Jesús, jmáa¹a júu³ 'e ja'²mo jilaa'²¹ 'elo. \p \v 33 Mo núu²un jilaa'²¹ 'elo lɨ́ɨ¹ gatsá² 'nii'²¹‑tsi. Joon la mo 'iin²¹²in jnga'²mo 'ido. \v 34 Jaain²¹ tsá² sii²¹ Gamaliel, 'in lɨ́ɨ¹i tsá² tya' fariseos, 'in tyíin¹ lɨ sɨcaain²¹ 'ido. Lɨ́ɨ¹i tɨfo'² tya' ley. 'Áa¹mo un'goo¹ tsá² 'ii. Joon garóon² lɨ tyíin¹in, joon gatyʉ'²ʉ to² ga'wooi²¹ 'in apóstoles do. \v 35 Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'in tyʉ'² to² do jin'²in: \p ―Tsá² Israel, tɨ́ɨ¹moo' 'e jmaa²aa' coon'¹³ 'in tsañʉʉ'¹ no. \v 36 Cwotii'¹³du'‑'oo' xʉgɨ mo ngóo¹ ga'yeei'²¹ jaain²¹ tsá² sii²¹ Teudas. Tsá² tyiin²mo 'ii gajin'²in 'ña'a. Joon gajée¹i tyʉ́n² ciein¹³ lɨ́ɨ¹gɨ tsá² tya'a. Pe mo ngayuui'¹³ gajngaai'¹³ tsá² 'ii jilee'²¹mo tsá² tya'a gasojǿ¹mo. Joon gatsé¹mo jilaa'²¹. \v 37 Mo galɨcɨɨin²¹gɨxʉ joon, mo gatáin¹ jilee'²¹ tsá² jí², ga'yeei'²¹ jaain²¹ tsá² seein²¹ Galilea sii²¹ Judas. Joon fúu¹mo tsá² gajée¹i 'ii. Pe la joon jon gajngaa'¹³mo tsá² 'ii. Joon jilee'²¹mo jon tsá² tya'a sojǿ¹mo. \v 38 'Wii'¹³ joon tʉ́ʉ¹naa' 'in tsañʉʉ'²¹ no. Joon jo untyíi²naa' 'ii. Wana júu³ tya' 'in tsá² lo jmai'² júu³ tya' tsá² joon tyee²¹mo jon. \v 39 Pe wana júu³ tya' Dios jo lí² 'iin²naa'. Tɨ́ɨ¹moo', jo tɨ́ɨ¹³naa' coon'¹³ Dios. \p \v 40 Joon gatɨɨ'¹²ɨ júu³ tya' Gamaliel do joon galinʉʉ'¹²ʉ jilee'²¹mo. Joon gasɨɨ²¹mo røø²¹. Joon gatø'¹ø 'in apóstoles do tún¹. Joon gajmee'²¹mo 'ido. Joongɨ gauntsaa'¹³mo 'a jo faa'²¹gɨ 'ido júu³ tya' Jesús. Joon galáa²mo. \v 41 Joon ga'woo²¹mo 'in apóstoles do tyani tsacøøi'¹³ do. Jløø'³mo ngalíin² 'wii'¹³ Dios gacwoo¹o wa'a ganii²¹ wúu¹ 'wii'¹³ tya' Jesús. \v 42 Ca inʉʉ cwo'¹ lagɨ inʉʉ tya' tsá² jo gatʉ́²gɨ 'e 'e'²e tsá² júu³ tyʉ́². Joongɨ faa'²¹a cwáain¹ tya' Jesucristo la coon²¹ jmɨɨ²¹². \c 6 \s1 Gatyii'¹²in dyái¹ tsá² 'in uncoon'¹³ apóstoles do \p \v 1 Jee²¹² jmɨɨ²¹² joon gangafúu²mo 'in jo'¹ lɨ́ɨi². Joon 'in faa'²¹ jmíi¹ griego ga'láa² 'wii²¹² jmoo¹o tsaa² tya' 'in faa'²¹ jmíi¹ tya' tsá² Israel. Jin'²o: \p ―Mo jmoo¹o tsá² jmai'²xʉ la coon²¹ jmɨɨ²¹² 'in 'yiia'nɨ́ɨ² tyii'i xʉgɨ tɨ́ɨ²i gø'¹ø lagɨ 'in 'yiia'nɨ́ɨ² catyaai². \p \v 2 Joon gatyʉ'² jɨ dyatuuin¹ apóstoles to² wa'a galicaain²¹ ce jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² do. Joon gasɨɨ'²¹ɨ: \p ―Jo tseein²¹ wa'a tʉʉ²¹ʉ'ʉ 'e cwoo²¹o'o júu³ tyʉ́² tya' Dios 'e jmoo²¹o'o jmai'²xʉ 'e dø'¹ tsá². \v 3 'Wii'¹³ joon, tsaru'¹u', 'nee'¹naa' dyái¹ tsá² jee²¹² 'naa' 'in jo cu'²‑'oo' coon'¹³, tsá² 'in 'øøi'²¹‑tsi joon 'in 'oo¹o 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Joon cwóo¹³oo' 'ido‑o 'e to² no cwojmaa¹a jmai'²xʉ. \v 4 Pe jna'gɨɨ'ɨ canii² 'e faa'¹³a'a fo'² joongɨ 'ee'¹³e'e jilaa'²¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios. \p \v 5 Røø²¹ gasɨ́ɨ²i jilee'²¹mo. Joon gatyii'¹³in Tée¹³, jaain²¹ 'in tsá²‑tsi Dios lɨɨlɨ¹. 'Áai¹ nʉʉ'¹³ʉn to² tyʉ'² 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Jaain²¹gɨ 'in sii²¹ Lii²¹², coon'¹³ Prócoro, coon'¹³ Nicanor, coon'¹³ Timón, coon'¹³ Parmenas. Joongɨ jaain²¹ 'in seein²¹ fu Antioquía 'in sii²¹ Culáa¹³. Culáa¹³ do 'in niga'ii'²¹ tɨɨsi'² tya' tsá² Israel ca la mo jée¹mo. \v 6 Joon ngajée¹i tyani 'in apóstoles do. Joon 'ii‑gɨ gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² joongɨ gataan¹an cwoo²¹o tya' 'ido. \p \v 7 Lɨ́ɨ¹ nganii'¹²i 'e júu³ tyʉ́² tya' Dios do. Joongɨ 'in jai'² lɨ́ɨi² 'in néei¹ Jerusalén lɨ́ɨ¹ ngafúu²i. Joongɨ fúu²mo untsá² tya' tsá² Israel galija'²mo lɨ́ɨi². \s1 Gasain'² tsá² Tée¹³ \p \v 8 'Áa¹mo gauncoon'¹³ Dios 'e 'iin²¹²in Tée¹³ tsá². Jaain²¹ 'in 'oo¹o 'ii'²¹ tya' Dios 'ii. 'Láai² li² coon'¹³ milagro gajmaa¹a jee²¹² tsá² do. \v 9 Joon 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² tya' coon²¹ cwo'¹ sinagoga 'e sii²¹ Esclavos Libertados coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² seein²¹ Cirene, coon'¹³ tsá² Alejandría, coon'¹³ tsá² Cilicia, coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² seein²¹ Asia ga'láa² 'wii²¹² jo cwo'¹ júu³ ruu'²¹i coon'¹³ Tée¹³ do. \v 10 Pe jo lí² lii'¹i 'in tsá² do coon'¹³ 'e júu³ røø²¹ 'e faa'²¹a Tée¹³ do. Jo lí² lii'¹i tsʉ Tée¹³ do faa'²¹a 'ii'²¹ tya' 'in Esíritu Tyʉ́² tya' Dios. \v 11 Joon 'in tsá² do gatyii²¹o 'leei'¹³ 'in gafaa'²¹a júu³ tajuu²¹ jin'²in: \p ―Niñʉ³oo'o 'e faa'²¹ 'ido 'laa'²¹ tya' Moisés coon'¹³ Dios. \p \v 12 Joon la joon gajmaa¹a gatɨ́² 'nii'²¹‑tsi tsá², coon'¹³ tsacøøi'¹³, coon'¹³ tɨfo'² tya' ley. Joon coon'¹³ la joon gasaan'² ni Tée¹³ do. Joon ngajée¹i lɨ náa¹ Junta Suprema. \v 13 Joon ga'naa'¹²i 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² 'in jmá² júu³ tajuu²¹ jin'²in: \p ―'In tsañʉʉ'¹ lo jo mo tʉʉ²¹ faa'²¹a júu³ 'laa'²¹ tya' 'e cwo'¹ nacwai'³ lo joongɨ tya' ley. \v 14 Ninʉʉ²¹ʉ'ʉn faa'²¹a 'e 'in Jesús tsá² Nazaret do 'e ifíin¹mo 'e cwo'¹ lo. Joongɨ 'e iunsɨ́ɨ²i jilaa'²¹ tɨɨsi'² tyi' 'e gacwo'¹o Moisés jna'. \p \v 15 Joon 'in tyʉ'² to² do coon'¹³ jileei'²¹gɨ 'in néei¹ do mo gajǿø² ni² Tée¹³ do ganii²¹ lɨ níi¹i la lɨ ni² ángel. \c 7 \s1 Faa'²¹a Tée¹ 'wii'¹³ tya' 'ña'a \p \v 1 Joon 'in tyʉ'² to² tya' untsá² do gaunngɨɨ¹ɨ Tée¹³ jin'²in: \p ―¿Tɨ jo'¹o jilaa'²¹ 'elo? \p \v 2 Joon 'ii‑gɨ gañii¹i: \p ―Tsaru'¹u' joongɨ jileei'²¹ tsacøøi'¹³ tyi', nʉ́ʉ²duu' 'e ifo'³oo lo. Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios 'in tyíin¹ ñʉ'fú² ga'ee'¹²mo 'ña'a 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tyi' Abraham mo gacwó²gɨta fu Mesopotamia la nʉ'gɨ itsacwaa¹a fu Harán. \v 3 Joon gajin'² Dios sɨɨ'²¹ɨ 'ii: “Tʉ'³'ʉ goo²'o lo joongɨ jileei'²¹ ruu'²¹'u. Joon cwoo'²¹'o coon²¹ 'wó² lɨ i'é³ee lo.” \v 4 Joon gacwo'ɨ́ɨ¹ Abraham lɨ sii²¹ Caldea. Joon gangacwaa²¹ fu lɨ sii²¹ Harán. Pe mo gajúin¹ jmii²¹ joon jajée¹mo Dios Abraham fu lɨ seen²¹naa' nano. \v 5 Pe jo 'ee gasáa¹a coonti tya' 'ido fu lo. Jiin'¹³ coon²¹ sii'¹³xʉ lɨ sii'²¹xʉ tɨɨ²ɨ jo sá². Jiin'¹³ jo mo seen²¹mogɨ jóon¹on, joon Dios ga'ɨ́ɨ²ɨ júu³ Abraham 'e cwo'¹o jóon¹on 'e 'wó² do. \v 6 Joon gajin'²in jon Dios sɨɨ'²¹ɨ Abraham 'e jileei'²¹ tyíi²a 'e tsacwaa²¹a goo¹o tsá² xeei'²¹ ca gatsín¹ tyʉ́n² cíein¹³ jiin²¹. Jin'²o jon inii²¹ wúu¹. Joon tsá² xee'²¹mo 'in tyʉ'² to² 'ii. \v 7 Pe joon gajin'² Dios: “Jna‑a jmáa³aa 'ii'²¹ tya' 'in tyʉ'² to² tyíi²a do. Mi yuui'¹³ joon, joon i'woo²moo 'ido. Joon lo‑o lí² ijmáa¹a to tyiajna.” \v 8 Dios gasɨ́ɨ²i coon²¹ júu³ jai'² coon'¹³ Abraham. Joon gatyʉ'²ʉ to² 'e jmá² 'ido li² circuncisión tya' jóon¹on. 'E li² do coon'¹³ 'e joon tɨ'²ɨ‑tsi tsá² 'e júu³ ga'ɨ́ɨ² Dios do. 'Wii'¹³ joon mo galiseein²¹ jóon¹on sii²¹ Isaac, joon gajmaa¹a Abraham 'e li² circuncisión do tya' jóon¹on. Gatyʉʉ¹ʉ loo²¹ yʉ' cúun¹ 'in xuui²¹² tsañʉʉ'¹ do. Joon Isaac‑gɨ gajmaa¹o jon 'e li² do tya' jóon¹on 'in sii²¹ Jacob. Jacob‑gɨ gajmaa¹o jon 'e li² do tya' 'in dyatuuin¹ jóon¹on 'in galiseein²¹ tya'a. Joon 'in dyatuuin¹ do‑o galɨ́ɨ¹i tsacøøi'¹³ tya' dyatun¹ poo²¹² tya' tsá² Israel 'e sá² nano. \p \v 9 ’'In xuui²¹² tya' Jacob do, 'in galɨ́ɨi¹ tsacøøi'¹³ tyi', ga'aa¹a tsiiwúu¹ tya' ruu'²¹i sii²¹ Sé³. Joon ga'nɨɨ¹mo 'ido tya' tsá² 'in tsalíin² Egipto. Pe Dios gauncoon'¹³ Sé³ do. \v 10 Joon galáa²mo coon'¹³ jilaa'²¹ fa'í³ tya' 'ido. Joon gajmaa¹a 'e jmɨɨ¹gɨ‑tsi Sé³. Joon gajmaa¹a 'e gali'iin²¹²in Faraón 'ii. Faraón sii²¹ 'in rǿøi¹³ tsá² Egipto do. Joon 'in Faraón do gatyʉ'²ʉ to² 'e ga'í² Sé³ tsaa'to² tya'a. Joon gatyʉ'²ʉ Sé³ to² la tøøi² Egipto, ca jilee'²¹ tsá² néei¹ inʉʉ tya' rǿøi¹³ do gatyʉ'²ʉ Sé³ do to². \p \v 11 ’Joon ga'í²gon 'oo² la Egipto coon'¹³ Canaán lɨ néei¹ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. Joon jo ñii¹gɨ 'ee dø'¹ø. \v 12 Pe mo galiñii¹i Jacob 'e sá² trigo fu Egipto do joon gasii¹in jóon¹on 'in lɨ́ɨi¹ la lɨ́ɨ¹i tsacøøi'¹³ tyi'. Do‑gɨ ga'láa² 'wii²¹² ngalíin². \v 13 Mo gatɨ́² tún² naa'¹³ tyalíin² do, 'in Sé³ do gajin'²o 'e ruu'²¹mo 'ido. Joon galiñii¹i 'in rǿøi¹³ tyíin¹ Egipto do xiiala nilɨ́ɨ²i tsacøøi'¹³ tya' Sé³. \v 14 Joon gatyʉ'² Sé³ to² wa'a jalíin² jmii²¹ coon'¹³ jileei'²¹ ruu'²¹i. Gatɨ́²‑ɨ ca'no'³ cíein¹³ tsi dyiia'ñéei² tsá² coon'tya. \v 15 La joon galɨ́² gangó²‑o Jacob fu Egipto. Joon do‑o lɨ gajúun¹in coon'¹³ jileei'²¹ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. \v 16 Joon moo¹ taai² 'in Jacob do ngalii¹gɨxʉ fu Siquem. Joon do‑o ga'áa¹i coon²¹ tsi 'aan¹ nigaló² Abraham tya' 'lɨɨ²¹² tya'a. Hamor sii²¹ 'in ga'nɨɨ¹ɨ 'e 'aan¹ do. \p \v 17 ’La do‑o gangó¹ ca gatsin¹ júu³ jai'² 'e gasɨ́ɨ²i Dios coon'¹³ Abraham. Tɨ'xʉ‑ʉ gangafúu²mo tsá² seein²¹ Israel lɨ nanée¹i Egipto do. \v 18 Joon ga'í² jaain²¹ rǿøi¹³ to² Egipto do 'in jo cwii¹in 'lɨɨ²¹² Sé³ do. \v 19 'In rǿøi¹³ do gacon'¹on tóo² 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. Joongɨ ga'e'²e wúu¹. Joon gatyʉ'²ʉ to² 'e tʉ́ʉ²mo 'ido la jaain²¹ xuui²¹² tsañʉʉ¹ tya'a mi liseein²¹. Joon la joon júun²mo 'ido. \v 20 Yiia'¹³ joon galiseein²¹ Moisés, 'ii jaain²¹ yʉʉn²¹ 'in gali'iin²¹²in Dios. Gaai²¹ sɨɨ'²¹ gauncwaain²¹ tsacøøi'¹³ tya'a inʉʉ tya'a. \v 21 Mo gatɨ́² 'ii'²¹ 'e gatíui² sáa³a 'ii la joon galɨ́² 'e 'ña'a 'in jamɨ́ɨ¹ɨ rǿøi¹³ do gatøø¹o 'in yʉʉn²¹ do. Joon gauncwaain²¹ lawa jóon¹‑o. \v 22 'Wii'¹³ joon gauntsáa¹ Moisés jilaa'²¹ 'e tɨɨ²¹i tsá² Egipto. 'Wii'¹³ joon tyʉ́²‑ʉ gatɨɨ²¹i jilaa'²¹ 'e faa'²¹a joongɨ jilaa'²¹ 'e jmoo¹o. \p \v 23 ’Tunló¹ jiin²¹ ningóo¹ 'e seein²¹ mo gali'iin²¹²in tsafee'¹³i tsagoo¹o. \v 24 Joon lɨ ngóo¹ do ganí² jaain²¹ tsá² Egipto taai² tɨ́ɨ¹i coon'¹³ tsagoo¹o Israel. Joon 'iin²¹²in Moisés do un'øø'¹i tsagoo¹o. Joon gacoon²¹‑o tya'a, gajngaa'¹³mo 'in tsá² Egipto do. \v 25 Pe 'ɨ¹‑tsi Moisés 'e lí² lii'¹i tsagoo¹o tsʉ Dios nigasii¹in 'ii 'e tsaláai² 'ido. Pe tsagoo¹o do jo lɨ́ɨ²i la joon. \v 26 Mo gajná² joon ganí² Moisés taa²i tsagoo¹o tɨ́ɨ¹i. Joon la mo 'iin²¹²in tyáai¹ 'nii²¹ joon gasɨɨ'²¹ɨ: “La 'oo'²¹ ruu'²¹moo' tɨ́ɨ¹³naa'. ¿'Ee lɨ' jmaai'¹³ ruu'²¹naa' la no?” \v 27 Pe tsifu joon jaain²¹ 'in tɨ́ɨi¹ do ga'leei'¹³gon Moisés. Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: “¿Iin gatyʉ'² to² 'e jmaa²'a 'ii'²¹ tyii'i lawa tsaa'to²? \v 28 ¿Tɨ 'iin²¹²un jngaa'¹³un jna la gajngaa'¹³un 'in tsá² Egipto do tyíia²?” \v 29 Mo ganúu²un Moisés 'elo gacwiin¹o. Ngoo²¹‑o lɨ sii²¹ Madián. Do‑o gateen¹in lawa tsá² seein²¹ lɨ wíin². Joon do‑o galiseein²¹ gái¹ jóon¹on. \p \v 30 ’Ngó¹ Moisés coon²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹ co' coon²¹ moo'²¹ sii²¹ Sinaí. Do‑o taain¹ ningóo¹ tunló¹ jiin²¹ mo gajnéi¹ jaain²¹ ángel. 'In ángel do 'yuui² coon²¹ jee²¹² 'mó² pi'³ 'e lɨ la lɨ 'e coo²¹ jɨ́². \v 31 Joon lɨ́ɨ¹ ganga'goo²¹‑tsi Moisés mo ganí² 'edo. Joon gangatyéen¹in tyan'gɨ wa'a jǿø² tyʉ́²gɨ. Joon ganúu²un coon²¹ júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e jin'²: \v 32 “Jna‑a Dios tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'i Abraham, coon'¹³ Isaac, coon'¹³ Jacob.” Tsifu joon gajlé¹mo Moisés. 'Goo'²¹‑o. Jo tá²gɨ‑tsi jǿø²ø. \v 33 Joon gajin'² Ña'ñʉ'¹ʉ' sɨɨ'²¹ɨ 'ii: “Woo'¹³ mɨ́ɨ¹³'ɨ no, tsʉ lɨ 'øø'²¹'ø no lɨ cwaa'³mo no. \v 34 Nimóo³‑oo 'e niganí² yʉʉn²¹ tyiia wúu¹ Egipto. Ganúu³oo cɨ'²ɨ 'wii'¹³ joon gacwú¹na ilaa²¹na 'ii. Na¹du' jon. Sɨ́ɨ²na 'nʉ fu Egipto.” La joon jin'² júu³ ganúu²un Moisés. \p \v 35 ’Coon'¹³ 'in ángel 'in ganéi¹ tyani Moisés jee²¹² 'mó² pi'³ 'e coo²¹ do gasii¹in Dios Moisés lawa jaain²¹ tsafeei'¹ 'in jmaa¹a láa²i tsagoo¹o. Fiin'¹³ la mo jéei¹ 'in tsagoo¹o do jo mo ga'ii'²¹i 'e tyʉ'²ʉ to² 'ii. Joon nigajin'² tsagoo¹o sɨɨ'²¹ɨ 'ii: “¿Iin nigatain'² 'nʉ lawa tsaa'to² sɨ 'in jmoo¹o 'ii'²¹ 'ee?” \v 36 Moisés do ga'woo²¹i 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' Egipto do. Joongɨ gajmaa¹a jilaa'²¹ milagro coon'¹³ li² 'e fuu²¹ joon. Joongɨ lɨ ganó¹ coon²¹ jmɨ'ñi'³ sii²¹ Mar Rojo. Joongɨ gajmaa¹a milagro lɨ caain²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹ do la jee²¹² tunló¹ jiin²¹. \v 37 'In Moisés do gasɨɨ'²¹ɨ tsá² Israel: “Dios ityii'¹³in jaain²¹ la 'oo'²¹ jee²¹² ruu'²¹naa' 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya'a jee²¹² 'naa'. Jiin'¹³ la 'ii'²¹ 'oo² jna‑a jon i'aa¹a.” \v 38 Gateen¹in 'in Moisés lo coon'¹³ tsá² Israel 'e lɨ jo 'in tsá² seein²¹ do. Mo gafee'¹i 'in ángel do Moisés lɨ' moo'²¹ sii²¹ Sinaí, Moisés‑gɨ gasɨɨ'²¹ɨ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' 'e júu³ do ga'ɨ́ɨ²ɨ tya' xiiala 'e téein² tsá² tyʉ́². Coon'¹³ la joon ga'ii'¹³naa' 'e júu³ do. \p \v 39 ’Pe 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' jo gali'iin²¹²in núu²un. Joon gajíi²mo Moisés. Joon la mo 'iin²¹²in 'lɨɨ²¹² tsácøøi'¹³ tyi' tsaliin¹ fu Egipto tún¹. \v 40 Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² do Aarón: “Ii²¹i'i jmee'¹²un dioses tyii'i 'in tsalíin² jee²¹² jna'a. Tsʉ jo nee²e'e 'ee galɨ́ɨi¹ 'in Moisés 'in ga'wooi¹ jna'a Egipto do.” \v 41 Joon gajmee¹i jaain²¹ joo'²¹ xuui²¹² ilɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨi¹ fii'²¹² tya'a. Joon gajngaa'¹³i joo'núu³ 'e cwooi'¹³ 'in fii'²¹² tya'a 'in lɨ́ɨi¹ joo'²¹ xuui²¹² do. Joon gajmaa¹a jløø'³i coon'¹³ 'e nigajmeei¹ coon'¹³ cwoo²¹o do. \v 42 Joon gatʉ́ʉ²mo Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios. Joon ga'láa² 'wii²¹² fee'¹i jiin'¹³ nʉ́ʉ¹ 'in 'ii'¹³ yʉ' juncwii²¹. La gajin'² ni jí² tya' 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios: \q1 'Naa', tsá² Israel, jin'² Dios: ¿Tɨ gacwooi'¹³naa' jna 'in joo'núu³ 'in nigajngaa'¹³naa' do la 'ɨɨ²¹² taan²¹²naa' tunló¹ jiin²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹ do? \q1 \v 43 Jon'on la joon. Gatyii²ii' capillas pi'³ tya' dios tyii' 'in sii²¹ Moloc, joongɨ nʉ́ʉ¹ tya' dios 'in sii²¹ Renfán. \q1 'Ii gajmee²¹²naa' yaanaa' ifoo'¹³naa'. \q1 'Wii'¹³ joon i'woo²moo 'naa' fu goo²oo'. \q1 Joon sɨ́ɨ³na 'naa' ca lɨ ngɨ́ɨi¹gɨ fuu²¹ Babilonia. \p \v 44 ’Mo gatéein² 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' 'e cwoo'¹³ tyʉʉn²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹ do ga'oo¹o coon²¹ 'nʉ́¹ 'mɨ'² 'e lɨ la lɨ cwo'¹ tya'a lɨ 'maa¹a jilaa'²¹ cuun²¹² toon²¹² ley. Moisés gajmaa¹a 'e 'nʉ́¹ 'mɨ'² do la lɨ́² 'e niganii²¹, jiin'¹³ la nigatyʉ'² Dios to² 'e jmáa¹a. \v 45 'In 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' ga'ii'²¹mo 'e 'nʉ́¹ 'mɨ'² do. Joon gacoon²¹‑o mo galɨ'²ɨ 'e 'wó² do coon'¹³ tsafeei'¹ tya'a Josué. Dios ga'wooi²¹ 'in mo néei¹ 'e 'wó² do, joon gacwo'¹o 'ii‑o. La joon ngó¹ ca la mo ga'í² 'lɨɨ²¹² rǿøi¹³ David to². \v 46 Dios gali'iin²¹²in David. Joon David‑gɨ gali'iin²¹²in jmaa'¹²a coon²¹ cwo'¹ lɨ seein²¹ Dios tya' 'lɨɨ²¹² Jacob. \v 47 Pe jóon¹ David sii²¹ Salomón²‑mo gamaa'¹³a 'e cwo'¹ do cwáai¹ tya' David. \v 48 Pe Dios, 'in fee'¹mo, jiin'¹³ ñʉ'fú² tyíin¹in jo tyíin¹in cwo'¹ jmoo¹o tsá². Jiin'¹³ la gajin'² 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios do: \q1 \v 49-50 Ñʉ'fú²‑u tyíin¹na jon, jin'² Dios. \q1 Jiin'¹³ coon²¹ 'nʉ́¹ jo lí² jmaa'¹³'a tyiia, jin'² Dios. \q1 Jon'gɨ 'án³ lɨ 'ii'²¹ 'woo'²¹oo 'ná²‑a, \q1 tsʉ jilaa'²¹ 'e sá² jna‑a gajmáa³aa. \p \v 51 ’Pe 'naa'gɨɨ' ―jin'² Tée¹³ do― coon²¹ tøø²mo najmaa²aa' 'waa'²¹‑'oo'. Sá² loocwoo¹oo' pe jo nuu²uun' joon alma tyii' lawa'a jo cwii¹naa' Dios. Jo nʉʉ'¹³ʉʉn' jon'gɨ jmaa²aa' la to² tyʉ'² 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Røø²¹ lɨ́ɨ¹naa' coon'¹³ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyii'. \v 52 'Lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyii' do gamee'²¹mo jileei'²¹ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² calɨɨ do. 'Ii‑o gajngaa'¹³i 'in gajin'² 'e ijó¹ jaain²¹ 'in jmá¹ 'ii'²¹ røø²¹. Joon mo gajó² 'in jmá¹ 'ii'²¹ røø²¹ do 'naa'gɨɨ' gajaan'¹³moo' joongɨ gajngaa'¹³moo'. \v 53 Fiin'¹³ niga'ii'¹³naa' 'e ley do coon'¹³ 'ii'²¹ tya' ángel pe jo galinʉʉ'¹³ʉʉn'. Jilaa'²¹ 'elo gajin'² Tée¹³ do. \s1 Jún¹mo Tée¹³ \p \v 54 Pe joon jileei'²¹ 'in néei¹ do mo ganúu²un 'elo gatsá² 'nii'²¹‑tsi. Joon gacuu'²¹i moojóon¹on lɨɨlɨ¹. \v 55 Pe Tée¹³ do røø²¹mo 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios gajǿø²ø lɨ' yʉ'. Joon ganii²¹o xiiala jná² joo'²¹ Dios. Joon do‑o siin'¹² Jesús lɨ' cwoo²¹ Dios tsáa¹ coon'¹³ jilaa'²¹ 'ii'²¹ tya'a. \v 56 Joon gajin'² Tée¹³: \p ―¡Jǿø²duu'! Jǿø³oo sɨno² 'oo² ñʉ'fú². Joon do‑o máa¹moo Jesús, 'in Ruu'²¹i Tsá², siin'¹³mo lɨ' caai¹ Dios Jmii²¹ tsáa¹. \p \v 57 Pe 'in tsá² do jo taa'²¹gɨ núu²un. Joon gajnii¹o loocwóo¹o joon ga'oo¹o tá² lɨɨlɨ¹. Canii² ngalíin² cwiin¹in gasan'²mo 'ido. \v 58 Joon gatyii¹mo 'ido 'e fuu²¹ do. Joon gatyuu'¹²i cuun²¹² lɨɨlɨ¹. 'In gafaa'²¹a 'laa'²¹ tya' 'ido gasáa¹o sɨɨn'¹³ɨn 'e jǿø²ø jaain²¹ tsañʉʉ'¹ 'in sii²¹ Saulo. \v 59 Joon la 'ɨɨ²¹² tyuui'¹² tsá² 'ii cuun²¹² joon gasɨɨ'²¹ɨ Tée¹³ Jesús jin'²in: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús, 'ii'¹³ alma tyiia. \p \v 60 Mo ngayuui'¹³ lo gasii'²¹i wojníi¹i, joon ga'oo¹o tá² lɨɨlɨ¹ jin'²in: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ', jo cwo'²'o tsaa² tya'a 'e jmoo¹o lo. \p Mo ngayuui'¹³ gafaa'²¹a 'elo tsifu joon jún¹mo. \c 8 \s1 Saulo jmaa'²¹i 'in jai'² lɨ́ɨi² \p \v 1-2 Røø²¹ gasɨ́ɨ²i Saulo 'e gajúin¹ Tée¹³ do. Joon 'inlɨɨi¹³ tsá² 'in 'iin²¹²in Dios ganga'áa¹²mo Tée¹³ do. 'Áa¹mo galixuui²¹²‑tsi tya' 'ido. \p Jee²¹² jmɨɨ²¹² joon ga'láa² 'wii²¹² gajmee'²¹i tsá² lɨɨlɨ¹ jileei'²¹ 'in jo'¹ lɨ́ɨi² néei¹ Jerusalén. Jilee'²¹mo 'in jai'² lɨ́ɨi² ga'woo²¹mo Jerusalén. Ngalíin² la caain²¹ Judea coon'¹³ Samaria. Jiin'¹³ apóstoles do gajan¹gɨ. \v 3 La 'ɨɨ²¹² joon 'ǿø¹mo Saulo jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi². Tsa'ii²¹ la coon²¹ 'nʉ́¹ la coon²¹ 'nʉ́¹‑ʉ jnúu¹i la tsañʉʉ'¹ tiin'¹³ la tsamɨ́². 'Woo¹i tsataa'¹²i 'nʉñí³. \s1 Cwo¹ tsá² júu³ tyʉ́² lɨ sii²¹ Samaria \p \v 4 Pe 'in ga'woo²¹i Jerusalén do gatya¹o júu³ tya' xiiala 'e tiin'¹³ tsá² doñixiia' tyalíin². \v 5 Jaain²¹ jee²¹² 'ii do, 'in sii²¹ Lii²¹², gangóo¹on coon²¹ fuu²¹ náa¹ lɨ sii²¹ Samaria. Joon ga'láa² 'wii²¹² faa'²¹a tya' Cristo do. \v 6 Fúu¹mo tsá² galicaain²¹ nuu¹un coon'²¹ tún²‑un 'e faa'²¹a Lii²¹² do. Joon gajǿø²o jilaa'²¹ li² 'e jmoo¹o coon'¹³ milagro. \v 7 Fúu¹mo 'in taai² 'in 'lɨɨi'³ alma tya'a 'woo²¹mo. Joon 'in 'lɨɨi'³ 'in 'wooi²¹ do ga'oo¹o lɨɨlɨ¹. Joongɨ fúu¹mo 'in sɨtsʉʉ'¹³ cwoo²¹ tɨɨ² coon'¹³ 'in jluui'¹³ ga'láa²mo. \v 8 'Wii'¹³ joon jløø'³mo jilee'²¹mo 'in néei¹ 'e fuu²¹ do. \p \v 9 Pe seein²¹ jaan²¹ tsá² 'e fuu²¹ do 'in sii²¹ Simóoi¹³ 'in gauntsáa¹ júu³ loo¹ ca la jéei¹gɨ. Jin'²o 'ña'a jon 'e jaain²¹ tsá² tyiin²mo 'ii. \v 10 Jilee'²¹mo nuu¹un coon'¹³ tún²‑un la tsacøøi'¹³ tiin'¹³ la 'in xuui²¹²gɨ. Jin'²o 'e coon'¹³ 'ii'²¹ fee'¹ tya' Dios ngɨ¹ 'in tsalaai¹ no. \p \v 11 Jo'¹o lɨ́ɨi² tsá² 'ii tsʉ 'wii'¹³ ningóo¹o ungøø¹i tsá² coon'¹³ jilaa'²¹ júu³ loo¹ tya'a. \v 12 Pe mo galɨ́ɨi² tsá² jo'¹o júu³ tya' Lii²¹² do fúu¹mo 'in gasaai¹ jmɨɨ²¹ la tsañʉʉ'¹ tiin'¹³ la tsamɨ́². Cwoo¹ Lii²¹² do júu³ tya' xiiala tyʉ'² Dios to² tsá². Júu³ tyʉ́² tya' Jesucristo cwoo¹o. \v 13 Joon 'in Simóoi³ do jo'¹o jon galɨ́ɨ²i. Joon gasaa¹mo jmɨɨ²¹. Ga'láa² 'ido 'wii²¹² ngɨɨ¹ coon'¹³ Lii²¹² do. Lɨ́ɨ¹ tsa'goo²¹‑tsi jilaa'²¹ milagro coon'¹³ li² 'e jmoo¹o 'ido. \p \v 14 Mo galiñii¹ 'in apóstoles néei¹ Jerusalén 'e ninúu²o júu³ tya' Dios 'in néei¹ Samaria do joon gasii¹in Tʉ́³ coon'¹³ Wó³. \v 15 Joon mo gatyalíin² do gafee'²¹i Dios 'wii²¹² tya' 'in jo'¹ lɨ́ɨ²i do 'e cwooi'¹³ Dios 'ii 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a. \v 16 Tsʉ jo mo 'í²gɨ Espíritu Tyʉ́² tya' Dios jiin'¹³ jaain²¹. Lɨ coon'²¹ nisaa¹mo jmɨɨ²¹ jiin'¹³ coon'¹³ la sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús‑gɨ. \v 17 Joon gataan¹an Tʉ́³ coon'¹³ Wó³ cwoo²¹o tya' 'ido. La joon ga'ii'²¹i Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. \p \v 18-19 Mo ganí² Simóoi¹³ 'e ga'í² Espíritu Tyʉ́² tya' tsá² mo gataan¹an apóstoles cwoo²¹o joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² tya' Jesús do: \p ―Cwóo³‑oo cuu² wa'a cwoo²oo' jna 'ii'²¹ 'e ilí² jmáa³aa la no. Joon mi tón³oon cwóo³oo tya' doñi'iin joon 'ii'²¹mo jon 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios ―gajin'² Simóoi¹³ do. \p \v 20 Joon gajin'² Tʉ́³ sɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Cwo'iin²mo cuu²'u la tyan 'wo'o coon'¹³ lɨ 'ii²¹ tsʉ 'wii'¹³ ga'ɨ¹‑'o'o 'e jilaa'²¹ 'e cwo¹ Dios lí²‑i ló¹ tsá² coon'¹³ cuu². \v 21 Jo tɨ́ɨi² 'nʉ coonti 'e to² lo jon'gɨ lí² jmáa³aa tsʉ jo tsáa¹ 'ɨ¹‑'o'o tyani Dios. \v 22 Cwojaa'²¹‑'o'o 'e gó² jmoo²'o no. Mɨ́²'ɨ tyani Dios wa'a i'iin²mo tsaa² tyi'i jilaa'²¹ 'e gó² 'ɨ¹‑'o'o no. \v 23 Galili'³oo 'e 'áai¹ ngɨ́²'ɨ tsiiwúu¹'u. 'Áa¹mo røø²¹u tsaa². \p \v 24 Joon gajin'² Simóoi¹³ do: \p ―Mɨ́²ɨɨ' tyani Ña'ñʉ'¹ʉ' 'wii²¹² tyiia 'e jo 'ee cwotyangɨ́ɨ¹na coonti jilaa'²¹ 'e nifáa¹³aa' no. \p \v 25 Mo ngayuui'¹³ gafaa'²¹a 'in tsá² tya'Jesús do jilaa'²¹ 'e ganii²¹ coon'¹³ jilaa'²¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios ngalíin² la caain²¹ fuu²¹ pi'³ lɨ sii²¹ Samaria do. Ngacwoo¹ júu³ tyʉ́² tya' xiiala tiin'¹³ tsá². Joon ngaliin¹in tún¹ fu Jerusalén. \s1 Lii²¹² 'e'²e jaain²¹ tsá² seein²¹ Etiopía \p \v 26 Mo ngayuui'¹³ jilaa'²¹ 'elo jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' gasɨɨ'²¹ɨ Lii²¹²: \p ―Ráan²un no, cwó² lɨ' tooin²¹² lɨ yooin'¹³ ñi'¹. Cwoo'¹²'o fu¹ ngóo¹ Jerusalén tyíia¹³ fu Gaza. \p 'E fu¹ do‑o ngɨ́ɨi¹ lɨ' cwoo'¹³ tyʉʉn²¹. \v 27 Garoon¹on Lii²¹² joon ngó¹‑o. Joon 'yuu²i fu¹ lɨ ngóo¹ do joon gatsee'²¹i jaain²¹ tsá² te'² 'in seein²¹ Etiopía. Jaain²¹ tsá² tyiin² 'in 'má¹ cuu² tya' tsamɨ́² sii²¹ Candace 'in tyʉ'² to² tyíin¹ Etiopía lawa rǿøi¹³. Ngafee'¹²i Dios fu Jerusalén. \v 28 'In tsañʉʉ'¹ lo ningaa'¹²i fu goo¹o. 'Yuu²i coon²¹ tsi care'³ tya'a. Ngaa'¹²i untsáa¹a júu³ tya' Dios 'e gataan¹an 'lɨɨ²¹² Isaías ni mo'jí². Isaías do‑o jaain²¹ 'in gacwo¹ júu³ tya' Dios calɨɨ. \v 29 Joon gajin'² Espíritu Tyʉ́² do sɨɨ'²¹ɨ Lii²¹²: \p ―Cwotyéen¹'un lɨ si'² care'³ do. \p \v 30 Joon mo ngatyéein¹ Lii²¹² do joon ganúu²un 'e untsáa¹ 'ido jí² tya' Isaías do. Joon gaunngɨɨ¹ɨ 'ido: \p ―¿Tɨ 'øøi'²¹‑'o'o 'e untsáa¹'a no? \p \v 31 Joon gajin'² 'in tsañʉʉ'¹ do: \p ―¿Xiiala lí² 'øøi'²¹‑tsii mo jo seein²¹ wa'a 'in cwo'¹ jna cwáain¹? Wúu² no, 'yii²¹a' coon'¹³ jna. \p \v 32 Jee²¹² jí² tya' Dios lɨ untsáa¹ do jin'² la no: \q1 Lawa jaain²¹ joo'saa'²¹ 'in jéei¹ tsá² jngaa'¹³i sɨ 'in joo'saa'²¹ yʉʉn²¹ 'in gajan¹ tii² tyani 'in tyʉ'² jnʉ́², \q1 la joon jo 'ee gajin'²gɨ coonti. \q1 \v 33 Fiin'¹³ jo tsaa² 'oo¹o pe ngoo²¹‑o tyani 'in 'oo¹o to². \q1 Pe jo 'ii'²¹ galisá² tya'a. \q1 ¿Xiiala lí² tyá² tsá² júu³ jilaa'²¹ 'e gó² gajmaa¹a tsá² goo¹o tya'a? \q1 Tsʉ gajngaa'¹³mo. Jo seein²¹gɨ juncwii²¹. \p \v 34 Joon 'in tsá² tyiin² do gaunngɨɨ¹ɨ Lii²¹²: \p ―Jmaa² feei'¹‑'o'o sii'¹³du' jna, ¿'iin cwáain¹ tya'a faa'²¹a 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² lo? ¿Tɨ tya' 'ña'a sɨ tya' 'inxeei'²¹ 'ee? \p \v 35 Joon ga'láa² Lii²¹² doo 'wii²¹² faa'²¹a 'e lɨ untsáa¹ do. Joon ga'e'²e jilaa'²¹ júu³ tya' Jesús. \v 36 Joon mo gangɨ́ɨ¹i coon²¹ lɨ sá² jmɨɨ²¹ 'in tsá² tyiin² do gajin'²in: \p ―Lo‑o sá² jmɨɨ²¹. ¿Tɨ jo lí² saa²¹na jmɨɨ²¹? \p \v 37 Lii²¹²gɨ gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Wa jai'² lɨ́ɨ²u ce caain²¹‑'o'o, lí²‑i. \p Joon gañii¹i 'in tsañʉʉ'¹ do: \p ―Lɨ́ɨ²moo 'e Jóon¹ Dios Jesucristo. \p \v 38 Joon gatyʉ'²ʉ to² wa'a jan¹ care'³ do. Joon gajngá¹mo lɨ sá² jmɨɨ²¹ do. Joon gasaa¹i Lii²¹² 'ii jmɨɨ²¹. \v 39 Mo ga'woo¹i lɨ sá² jmɨɨ²¹ do 'e gatøø²¹o 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Lii²¹² do. Joon 'in tsá² tyiin² do jo ganíi²gɨ 'ii. Pe ngoo²¹‑o la fu¹ 'yuu²mo. Tyʉ́²‑ʉ ga'ɨ́ɨ²‑tsi. \v 40 Coon²¹ fuu²¹ lɨ sii²¹ Azoto gajnéi¹ Lii²¹² do. Ngoo²¹‑o la coon²¹ fu¹ 'ee¹e júu³ tya' xiiala 'e tiin'¹³ tsá² ca gatyíi¹a coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Cesarea. \c 9 \s1 Gajo'¹o‑tsi Saulo \p \v 1 La 'ɨɨ²¹² joon jo mo jan¹ Saulo do toon'²¹on fo'²‑tsi tsá². 'Iin²¹²in jnga'²mo 'in jo'¹ lɨ́ɨi² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \v 2 'Wii'¹³ joon gamɨɨ¹ɨ coon²¹ jí² tyani tsaa'to² tya' untsá². 'Iin²¹²in tsáa¹a coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Damasco tsa'nee'¹²i 'in jai'² lɨ́ɨi² tsi inʉʉ cwo'¹ sinagogas si'² 'e fuu²¹ do. Tsatee²i taan'¹in 'nʉñí³ fu Jerusalén do la tsañʉʉ'¹ tiin'¹³ la tsamɨ́². \v 3 Pe la 'ɨɨ²¹² ngóo¹ tya'i fu¹ do lɨ tɨ́² lɨ tyíia¹ fuu²¹ Damasco. Joon coon²¹ gajná² joo'²¹ co' lɨ ngóo¹on. Coon²¹ 'yiia²¹ jó² fu ñʉ'fú². \v 4 Joon gacɨ'²mo Saulo ni 'wó². Joon ganúu²un coon²¹ júu³ 'e jin'²: \p ―Saulo, ¿'ee lɨ' 'øø²¹u jna? \p \v 5 Joon Saulo‑gɨ gañii¹i: \p ―¿'Iin 'nʉ, Señor? \p Joon ganii¹i 'e júu³ do: \p ―Jna‑a Jesús 'in 'øø²¹u no. 'Woo²¹‑'o'o jmaai'²¹ 'wo'o la mo jmoo¹o joo'²¹ jɨɨ¹ mo 'ø'²ø nii²¹² 'mó² sʉʉn'²¹. \p \v 6 Saulo do‑gɨ gajlée¹i 'goo'²¹o. Gajin'²in: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ', ¿'ee 'iin²¹²un jmáa³aa? \p Joon Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Ráan²un no. Cwoo'¹'u 'e fuu²¹ do. Do‑o ijin'²in 'ee 'ná¹ jmaa²'a. \p \v 7 Jileei'²¹ 'in tsañʉʉ'¹ 'in ngalíin² coon'¹³ Saulo do lɨ́ɨ¹ gafoo'¹i. Ganúu²un 'e júu³ do pe jo 'iin ganíi²in coonti. \v 8 Joon garóon²on tún¹ Saulo lɨ raain¹ ni 'wó² do, pe mo gatyaa¹i unníi¹i jo lí² jǿø²gɨ. La joon ngóo¹ fu Damasco san'² tsá² cwoo²¹o. \v 9 Do‑o gateein¹ 'nɨ¹ jmɨɨ²¹² tiui². Jo 'ee gø'²ø jon'gɨ 'uun'²¹un coonti. \p \v 10 Fuu²¹ do‑o seein²¹ jaain²¹ 'in jo'¹ lɨ́ɨi² sii²¹ Ananías. Joon ganéi¹ Jesús tyaníi¹i lawa tsacɨ¹. Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―¡Ananías! \p Joon 'ii‑gɨ gañii¹i: \p ―Lo‑o tyíin¹³na, Ña'nʉ'¹ʉ'. \p \v 11 Joon Ña'ñʉ'¹ʉ' gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Ráan²un, cwó² fu calle sii²¹ Coon²¹ Tsáa¹ no. Joon mo tyii'¹²'a tya' jaain²¹ 'in sii²¹ Judas fu'³'u wa'a tyíin¹ jaain²¹ tsá² Tarso sii²¹ Saulo. Do‑o tyíin¹in fee'¹i Dios. \v 12 Lawa 'e cɨ¹o niganíi²in jaain²¹ tsá² sii²¹ Ananías ga'í² lɨ tyíin¹in joon gataan¹an cwoo²¹o tya'a 'e lí²‑i jǿø² tún¹. \p \v 13 Mo ganúu²un Ananías 'elo gajin'²in: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ', fúu¹mo 'in nigatya¹ júu³ tya' 'in tsañʉʉ'¹ no. Joongɨ ninúu³oo jilaa'²¹ 'e gó² jmoo¹o tya' 'in jai'² lɨ́ɨi² 'nʉ 'in néei¹ Jerusalén. \v 14 'E joon gajó² Saulo do la to² tyʉ'² untsá² 'e tøø¹ø 'nʉñí³‑i jileei'²¹ 'in fee'¹i 'nʉ. \p \v 15 Pe Ña'ñʉ'¹ʉ' gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Cwó², tsʉ nityíi'¹³moo 'ido 'e cwoo¹o júu³ tyiia tya' tsá² seein²¹ fuu²¹ lɨ xiia'gɨ, joongɨ tyani rǿøi¹ coon'¹³ tsá² Israel. \v 16 Jna‑a jmáa³aa 'ii'²¹ xiiati wúu¹ inii²¹ wii²¹² tyiia. \p \v 17 Joon ngóo¹ Ananías fu lɨ tyíin¹ Saulo do. Mo gatan¹an cwoo²¹o tya' 'ido joon gajin'²in: \p ―Ru'¹u' Saulo, 'in Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús 'in gajnéi¹ tya'i fu lɨ ñi'¹'i do, 'ii gasii¹in jna ijmáa³aa 'e jøø²'ø tún¹ joongɨ 'e unrøø¹i 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios alma tyi'i. \p \v 18 Tsifu joon gaxʉʉ'²¹ 'e lɨ la lɨ wii'³ joo'²¹ taai² jmɨɨ²¹ unníi¹i. Joon gajǿø³o røø²¹ tún¹. Mo ngayuui'¹³ joon garoon¹on joon gasaai¹ jmɨɨ²¹. \v 19 Mo gøø'²¹ø 'íi¹i joon gacoon²¹o waa'²¹ pí² tya'a. Joon gajaan¹gɨxʉ coon²¹ tún² jmɨɨ²¹²gɨ coon'¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ Damasco do. \s1 Cwoo¹o Saulo júu³ tyʉ́² fu Damasco \p \v 20 Tsifu ga'láa² Saulo 'wii²¹² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Jesús la caain²¹ inʉʉ cwo' sinagoga tya' tsá² Israel. 'Ee¹o 'e Jóon¹ Dios Jesús. \v 21 Lɨ́ɨ¹ tsa'goo²¹‑tsi jileei'²¹ 'in nuu¹un júu³ tya'a. Joon sɨ́ɨ¹i: \p ―¿Tɨ jon' 'in no 'in gangɨ¹ 'ǿøi¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús 'in néei¹ Jerusalén do? ¿Tɨ jon' 'in no‑o 'in jó² jatee¹e tsá² tsajaan'¹²in tyani tsaa'to² tya' untsá² do? \p \v 22 Pe coon'²¹ 'ii'¹³gɨ jo 'goo'²¹ Saulo gacwoo¹o júu³ tyʉ́². 'Ee¹e 'e Jesús do‑o 'e la jai'² 'ii 'in nigasii¹in Dios 'e ijmáa¹a tiin'¹³ tsá². Lɨ́ɨ¹ gafaa'²¹a Saulo ca gaxéi¹‑tsi tsá² Israel néei¹ Damasco do. \s1 Cwiin¹in Saulo \p \v 23 Wóo²gɨxʉ ngó¹ mo gasɨ́ɨ²i tsá² Israel røø²¹ 'e ijnga'²mo Saulo. \v 24 La coon²¹ jmɨɨ¹ la coon²¹ 'woo¹ tsajeen² ni 'ido 'oo² lɨ suui²¹ 'e fuu²¹ do 'e ijngaa'¹³mo 'ido. Pe 'indogɨ galiñii¹o. \v 25 Pe 'in jai'² lɨ́ɨi² do coon²¹ 'woo¹ gataan'¹³ ni 'ido coon²¹ tsi 'motó³. Joon la joon gaxáa² ni 'ido lɨ' coon²¹ tsaa' 'oo²¹ lɨ injuun¹ la 'ui tɨ' fuu²¹ do. Joon la joon galáa²mo Saulo do. \s1 Taain¹ Saulo Jerusalén \p \v 26 Mo gatyía¹ Saulo Jerusalén joon 'iin²¹²in uncaain²¹ coon'¹³ 'in jo'¹ lɨ́ɨi² do. Pe jilee'²¹mo tsá² 'gøø'²¹mo 'ii. Jo jo'¹ lɨ́ɨi² 'e nija'²mo lɨ́ɨi² 'ido Jesús. \v 27 Joon gajée¹mo Bernabé Saulo tyani 'in apóstoles do. Joon do‑o gatya¹o júu³ xiiala niganíi² Saulo Ña'nʉ'¹ʉ' Jesús tya'i fu¹ do. Joongɨ xiiala nigasɨɨ'²¹ Jesús 'ii. Joon gajin'²o jon xiiala jo cu'²‑tsi Saulo gacwoo¹o júu³ tya' Jesús fu Damasco. \v 28 Mo ngayuui'¹³ joon gajaan¹an Saulo Jerusalén do. Caan²¹mo gangɨɨ¹ɨ coon'¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi² catyaai² do. \v 29 Jo cu'²‑tsi faa'²¹a júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. Tyaa¹a júu³ joongɨ jo cwo'¹o júu³ ruu'²¹i coon'¹³ tsá² Israel 'in faa'²¹a jmíi¹ griego. Pe 'ii‑gɨ ga'noo'¹²on xiiala 'e ijngaa'¹³i 'ii. \v 30 Mo galiñii¹i 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús catyaai² do ngajée¹i Saulo coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Cesarea. Joon do‑gɨ ganga'²mo fu Tarso. \p \v 31 Jilee'²¹mo 'in jo'¹ lɨ́ɨi² jo 'iin 'in untyíin²gɨ 'ii la caain²¹ Judea, coon'¹³ Galilea coon'¹³ Samaria. Tya¹‑tsi lɨɨlɨ¹ 'e lí² jai'²gɨ lɨ́ɨi². Seein²¹ canii² gøø'²¹mo Ña'nʉ'¹ʉ' Jesús. Joon gauncoon'¹³ 'in Espíritu Tyʉ́² 'ii 'e seen²¹mo jløø'³mo. Joon gangafúu²mo 'in jai'² lɨ́ɨi². \s1 Ga'láa²mo Eneas \p \v 32 La 'ɨɨ²¹² ngɨ¹ Tʉ́³ fee'¹i tsaru'¹u' la caain²¹ joon ngóo¹‑o ngafee'¹²i 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ Lida. \v 33 Joon do‑o gatsee'²¹i jaain²¹ tsá² sii²¹ Eneas. Jñá² jiin²¹ ningóo¹ raan¹in coo'mó² 'wii'¹³ jleei¹ sɨtsʉʉ'¹³ cwoo²¹o tɨɨ²ɨ. \v 34 Joon gajin'² Tʉ́³ sɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Eneas, coon²¹ gaun'láa²mo Jesucristo 'nʉ. Ráan²un no. Tsʉʉ'¹³ 'mɨ'jñʉ¹'ʉ. \p Tsifu joon garáan²mo Eneas do. \v 35 Joon jileei'²¹ 'in néei¹ fuu²¹ Lida coon'¹³ Sarón gajǿø²mo 'ii. Joon gatʉʉ²¹o la tɨɨsi'² goo¹o la mo jée¹. Joon galijai'² galɨ́ɨ²i Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \s1 Mo gajiin'¹in Dorcas \p \v 36 'E jmɨɨ²¹²joon jon galiseein²¹ jaain²¹ tsamɨ́² 'in jai'² lɨ́ɨi² coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Jope. 'In tsamɨ́² lo sii²¹ Tabita. Pe coon'¹³ jmíi¹ griego sɨɨ'²¹ tsá² 'ii Dorcas. 'In tsamɨ́² lo jmoo¹o jilaa'²¹ 'e tyʉ́² tya' tsá². Uncoon'¹³o jileei'²¹ 'in sɨtyéen¹³ jmɨɨ²¹². \v 37 Jee²¹² jmɨɨ²¹² joon gaton¹ tsaa'¹³a 'in Dorcas do. Joon gajún¹mo. Joon mo ngayuui'¹³ galaai'²¹ tsá² 'ii joon gatain'² tsá² 'ii lɨ tɨ́² tún² fúui¹ 'nʉ́¹. \v 38 Tyan'¹an Lida náa¹ fuu²¹ Jope lɨ taain²¹² Tʉ́³ do. Joon mo ganúu²un 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² do 'e Tʉ́³ taain¹ Jope do gasii¹in gái¹ tsañʉʉ'¹ 'e tsasii'¹²i do: \p ―¡Jmaa² feei'¹‑'o'o! ¡Un'ø'¹'ø! Tsaa'³du' fu Jope do. ¡Jo un'ɨɨ²¹²'u! \p \v 39 Joon ngoo²¹‑o Tʉ́³ coon'¹³ 'ii. Joon mo gatyíi¹a do ngajéei¹ tsá² 'ii lɨ raain¹ 'lɨɨ²¹² do. Joon jileei'²¹ tsamɨ́² 'nɨ́ɨi² néei¹ cɨ'²ɨ. Xuui²¹²‑tsi 'áai¹. Ga'e'²e Tʉ́³ jilaa'²¹ 'mɨ'² 'e nigajmaa¹a mo seein²¹. \v 40 Pe Tʉ́³‑gɨ ga'woo¹i jilee'²¹mo. Joon gasii'²¹i wojníi¹i gafaa'²¹a júu³ tyʉ́². Joon jǿø²i 'in 'lɨɨ²¹² do joon gajin'²in: \p ―Ráan²un, Tabita. \p Joon ganá¹ 'in tsamɨ́² do unníi¹i. Mo ganíi² Tʉ́³ do joon garoon¹on gacwó². \v 41 Joon Tʉ́³‑gɨ gason'²on cwoo²¹o gajmaa¹a siin'¹²in. Mo ngayuui'¹³ joon gatø'¹ø 'in tsaru'¹u' catyaai² do coon'¹³ 'in tsamɨ́² 'nɨ́ɨi² do. Joon ga'e'²e 'ido 'e nijiin'¹in. \v 42 Jilaa'²¹ 'elo galiñii¹i tsá² seein²¹ Jope do. Joon fúu¹mo gatsa'²‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \v 43 Joon 'láa²mo jmɨɨ²¹² gateein¹ Tʉ́³ 'e fuu²¹ do tya' jaain²¹ tɨloo²¹ sii²¹ Simóoi¹³. \c 10 \s1 Tʉ́³ cwo'¹o Cornelio júu³ tyʉ́² \p \v 1 Fu Cesarea do‑o seein²¹ jaain²¹ tsá² sii²¹ Cornelio. Jaain²¹ 'in tyʉ'² to² tya' coon²¹ cíein¹³ 'láa² jee²¹² coon²¹ poo²¹² 'láa² sii²¹ Italiano. \v 2 Tsaa'²‑tsi coon'¹³ la tøøi² tsá² inʉʉ tya'a. Un'goo²¹o Dios. Joon cwo'¹o cuu² 'e uncoon'¹³on tsá² Israel. La coon²¹ jmɨɨ²¹² fee'¹i Dios. \v 3 Coon²¹ jmɨɨ²¹² ningóo¹ la 'iin²¹ 'nɨ¹ ca'lóo² mo gajnéi¹ jaain²¹ ángel tya' Dios lɨ tyíin¹in. Joon gajin'²in: \p ―¡Cornelio! \p \v 4 Joon gafoo'¹²mo Cornelio. Joon gajaan¹an jǿø²i 'in ángel do. Joon gaunngɨɨ¹ɨ: \p ―Señor, ¿'ee fú³xʉ'ʉ jna? \p Joon 'in ángel do‑gɨ gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Ninúu² Dios júu³ tyʉ́² tyi'i. Joongɨ ninii²¹o xiiala uncoon'¹³'on 'in 'oo¹o fa'í³. \v 5 Sɨɨ²¹u tsá² tyi'i 'e fuu²¹ Jope do 'e tsatee¹e Simóoi¹³, 'in sii²¹o jon Tʉ́³. \v 6 Tyíin¹in tya' jaain²¹ tɨloo²¹ 'in sii²¹o jon Simóoi¹³. Si'² 'nʉ́ʉ¹ʉ tyan' tɨ' jmɨ'ñi'³ do. 'Ii ijin'² 'ee 'ná² jmaa²o'o no ―gajin'² 'in ángel do. \p \v 7 Mo gangaa'¹²i 'in ángel do joon gatø'¹ø Cornelio do gái¹ tsá² tya'a coon'¹³ jaain²¹ 'láa² 'in tsaa'²‑tsi Dios. Joongɨ jo cu'²‑tsi coon'¹³on. \v 8 Gajma'²o 'ido júu³ jilaa'²¹ 'ee galɨ́². Joon gasii¹in fu Jope. \p \v 9 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon taa²mogɨ fu¹, tɨ lɨ́² tyalíin² Jope. La 'ɨɨ²¹² joon Tʉ́³‑gɨ gasoo²o yʉ' 'nʉ́¹ lɨ lɨ́² tún² fúui¹. La tyíia² ni'¹i gasoo²o ngafee'¹²i Dios. \v 10 'Áa¹mo niun'áa¹i. 'Iin²¹²in dø'¹ø. Joon la 'ɨɨ²¹² náa¹ tyʉ́² 'e dø'¹ø joon ganii²¹ coon²¹ lawa 'e cɨɨ¹ɨ. \v 11 Jǿø²o lawa ganó² fu yʉ' juncwii²¹. Joon ganii²¹ jó² fu ni 'wó² lawa coon 'mɨ'² taa²¹ fee'¹ lɨɨlɨ¹. 'E sɨ'ñʉ́ʉ¹ʉ jɨ tyʉ́n² tyuui'¹³. \v 12 'E ni 'mɨ'² do tsíin¹³ jileei'²¹ nii² joo'nuu²¹ 'in sá² tyʉ́n² tɨɨ² coon'¹³ mɨɨ'²¹ coon'¹³ 'in sá² cwáa¹. \v 13 Joon ganúu²un Tʉ́³ do coon²¹ júu³ 'e jin'²: \p ―Nano Tʉ́³, jngaa'¹²'i joongɨ cuu'¹'i 'in no. \p \v 14 Pe Tʉ́³‑gɨ do gañii¹i: \p ―'Un², Ña'ñʉ'¹ʉ', jo mo gø'¹øø jilaa'²¹ 'e gó² 'e jo tɨɨ¹na. \p \v 15 Joon ganúu²un tún¹ 'e júu³ gajin'²: \p ―'E gauntyúi¹ Dios jo foo'²¹'o 'e gó². \p \v 16 'Nɨ¹ naa'¹³ galí² 'elo. Mo ngayuui'¹³ joon gasoo² tún¹ 'e 'mɨ'² taa²¹ do fu yʉ'. \v 17 'In tsá² 'in gasii¹in Cornelio do nigajalíin²mo unngɨɨ¹ɨ tya' Simóoi¹³. La 'ɨɨ²¹² 'ɨ¹‑tsi Tʉ́³ jilaa'²¹ 'e ganii²¹ do‑o gatyalíin² 'in tsá² do 'ooca'nʉ́¹. \v 18 Tø'¹ø wa tyíin¹ jaain²¹ tsá² sii²¹ Simóoi¹³, 'in sii²¹o jon Tʉ́³. \v 19 La 'ɨɨ²¹² 'ɨ¹gɨ‑tsi Tʉ́³ 'e lawa'a gacɨɨ¹ do gasɨɨ'²¹ɨ 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'ii: \p ―Ñíi², gaai²¹ tsañʉʉ'¹ 'naai'¹³ 'nʉ. \v 20 Cwúi¹ no, cwó² coon'¹³on jo 'ee 'ɨ¹gɨ‑'o'o coonti tsʉ jna‑a gasɨ́ɨ²na 'ido. \p \v 21 Joon jgá¹mo Tʉ́³ lɨ teein¹ 'in tsá² gasii¹in Cornelio do. Joon gasɨɨ'²¹ɨ: \p ―Jna‑a 'in 'naa'²¹naa' no. ¿'Ee to ñilíin²naa'? \p \v 22 'Ido‑gɨ gañii¹i: \p ―Jalii²¹i'i to² tyʉ'² jaain²¹ fii²¹² 'láa² sii²¹ Cornelio, jaain²¹ tsá² tyúi¹ 'in tsaa'²‑tsi Dios. Jileei'²¹ tsá² seein²¹ Israel jin'²in 'e tsá² tyú¹mo 'ii. Dios gasii¹in jaain²¹ ángel tya'a 'e jma'²a júu³ Cornelio do 'e tøø'²¹ø 'nʉ fu tya'a 'e núu¹un júu³ tyi'i. \p \v 23 Joon gacwo¹ Tʉ́³ gataa²mo inʉʉ. Joon do‑o gajaan¹an canʉ́ʉ¹. Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon ngaliin¹mo Tʉ́³ coon'¹³ 'ii. Ngalíin²mo jon 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ Jope do. \p \v 24 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joongɨ tún¹ tyalíin² Cesarea lɨ sɨjéen¹in Cornelio 'ii. Sɨcaain²¹ coon'¹³ ruu'²¹i coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² seein²¹ tyʉ́² coon'¹³ 'in nigatø'¹ Cornelio do. \v 25 Mo gatyía¹ Tʉ́³ do tsifu joon cwo'ɨ́ɨ¹ Cornelio ngajéein¹ 'ii. Joon gasii'²¹i wojníi¹i tyani Tʉ́³ 'e untyúui¹ 'ii. \v 26 Pe Tʉ́³ do‑gɨ gasaa'¹³mo 'ii. Joon gajin'²in: \p ―Jmaa² siin'¹³un. Tsañʉʉ'¹ la 'nʉ jon jna. \p \v 27 La 'ɨɨ²¹² tyaa¹ júu³ ngataa²i. Ga'ii²¹ lɨ fúui¹ tsá² néei¹. \v 28 Joon gajin'² Tʉ́³ sɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Ñii²¹ 'naa' 'e jo tɨ́ɨi² tsá² Israel 'e uncaain²¹ coon'¹³ tsá² seein²¹ lɨ xiia'. Jon'gɨ tsataai² inʉʉ tya'a. Pe Dios ni'e'²o jna 'e jo tɨ́ɨ²na fo'³oo 'e gó² 'e jiin'¹³ jaain²¹. \v 29 'Wii'¹³ joon tsifu gagó³oo 'e gate'²e jna do. Jo 'ee fo'³oo coonti. 'Iin²¹²na liñii² 'ee to² tǿ²øø' jna. \p \v 30 Joon gañii¹ Cornelio do: \p ―Tyʉ́n² jmɨɨ²¹² ningóo¹ jiin'¹³ la 'ii'²¹ nano tyíin¹na lo. Jmóo³oo taa'²¹ jo mo gøø'²¹øø 'í³ii. Foo'¹³na Dios la ca'loo. La jee²¹² joon gajnéi¹ jaain²¹ tsá² jɨɨ'¹ sɨɨn'³ lɨɨlɨ¹. \v 31 Joon gasɨɨ'²¹ɨ jna: “Cornelio, nanúu²un Dios júu³ tyʉ́² tyi'i. Joon nacón² cwáain¹ tya' jilaa'²¹ 'e nigauncoon'¹³'on jileei'²¹ 'in 'oo¹o fa'í³. \v 32 Sii¹in 'in tsalíin² 'e fuu²¹ Jope do. Tsatee¹e 'in sii²¹ Tʉ́³, 'in sii²¹o jon Simóoi¹³. Tyíin¹in tya' jaain²¹ tɨloo²¹ 'in sii²¹o jon Simóo¹³mo. Si'² 'nʉ́ʉ¹ʉ tyan' tɨ' jmɨ'ñi'³. Mo cwée¹i joon ityá² júu³ coon'¹³ 'nʉ.” \v 33 Joon tsifu joon gasɨ́ɨ²na 'in ja'neei'¹³ 'nʉ. Tyʉ́²‑ʉ nigajmaa'¹³'a gañi¹o'o. Joon lo‑o náa¹oo'o tyani Dios. 'Ii²¹i'i nʉʉ²¹ʉ'ʉ jilaa'²¹ 'e nigatyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' to² 'e fu'³'u jna'a ―jin'² Cornelio. \s1 Júu³ gatyaa¹ Tʉ́³ inʉʉ tya' Cornelio \p \v 34 Joon ga'láa² Tʉ́³ 'wii²¹² faa'²¹a jin'²in: \p ―Niñí³oo no 'e tyani Dios jilee'²¹mo tsá² coon²¹ røø²¹mo. \v 35 Joon 'ii'²¹mo doñi'iin tsá² seein²¹ Israel tiin'¹³ 'in jo seein²¹ joon wa'a tsaa'²‑tsi 'ii joon jmoo¹o 'e tyʉ́². \v 36 Dios gasii¹in Jesucristo jee²¹² tsá² Israel. 'Ii Ñʉ'¹ʉ' jilee'²¹o'. Joon gajmaa¹a júu³ xiiala tyia'²‑tsi tsá² Dios 'e jo téen¹in coon'¹³on. \v 37 Tyʉ́²‑ʉ ní²ii' 'e galɨ́² goo¹o tsá² Israel. Ga'láa² 'wii²¹² Galilea mo ngayuui'¹³ gacwo¹ Wó³ júu³ tyʉ́² 'e 'ná² saai¹ tsá² jmɨɨ²¹. \v 38 Joon ñii²¹oo' xiiala gacwo'¹ Dios 'in Jesús tsá² Nazaret do 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a. Joon gacwo'¹o 'ii'²¹ tya'a. La joon gangɨɨ¹ɨ lacaain²¹ jmoo¹o 'e tyʉ́². Joon un'láai² jileei'²¹ 'in ní² wúu¹ 'ii'²¹ tya' 'in 'lɨɨi'³. Jilaa'²¹ 'elo gajmaa¹a tsʉ ngɨ¹ Dios coon'¹³ 'ii. \v 39 Niganee²¹²oo'o jilaa'²¹ 'e lɨ́². Jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a Jesús lacaain²¹ Judea coon'¹³ 'e fuu²¹ Jerusalén. Mo gangɨ́ɨi² joon gajngaa'¹³mo tsá² 'ii. Gateen¹in tsá² 'ii tsaa' crúu¹³ do. \v 40 Pe Dios gajmaa¹a jiin'¹o mo tɨ́² 'nɨ¹ jmɨɨ²¹². Joon gajmaa¹a jné¹mo tún¹ jee²¹² jna'a. \v 41 Pe jiin'¹³ coon'¹³ jna'oo'o gajnée¹i jon' jileei'²¹ tsá². Jiin'¹³ 'in gatyii'¹²in Dios la jée¹mo gajnée¹i 'e cón² cwáain¹ 'ii‑o. Caan¹mo tún¹ gatyée²e'e joongɨ née²e'e coon'¹³on mo gangɨ́ɨi² jiin'¹in do. \v 42 Joon gasii¹in jna'a sii'¹³i'i tsá² 'e Dios gatyée¹i 'in Jesús lo 'e jmá¹ 'ii'²¹ tya' tsá² jiin'¹ lagɨ 'in nijúin¹. \v 43 Joongɨ ca la jée¹mo jileei'²¹ 'in gacwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios gajin'²o xiiala lɨ́ɨi¹ Jesús 'e jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² 'ii 'iin²mo tsaa² tya'a coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'e sii²¹o. \s1 'Ii'²¹mo Espíritu Tyʉ́² la 'in jo seein²¹ Israel \p \v 44 Faa'²¹gɨ Tʉ́³ siin'¹²in mo gajó² 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'e ga'í² almas tya' jileei'²¹ 'in nuu¹un júu³ tya'a do. \v 45 Lɨ́ɨ¹ tsa'goo²¹‑tsi tsá² Israel 'in jo'¹ lɨ́ɨi² 'in gajalíin² coon'¹³ Tʉ́³ do. La ga'í² Espíritu tya' Dios alma tya' tsá² Israel do‑o la joon jon niga'í² Espíritu tya' Dios tya' 'in jo seein²¹ joon. \v 46 Nuu¹o faa'²¹ 'ido jmíi¹ xiia' joon gauntyúi¹ Dios jmai'² coon'¹³ júu³ tya'. \v 47 Joon gajin'² Tʉ́³: \p ―¿Tɨ lí² jo cwoo²¹o' saai¹ 'in tsá² lo jmii²¹ tsʉ niga'ii'²¹mogɨ Esíritu Tyʉ́² la ga'ii'¹³na'? \p \v 48 Joon gatyʉ'²ʉ to² gasaai¹ 'ido jmɨɨ²¹ coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. Mo ngayuui'¹³ joon, joon gamɨ'²ɨ Tʉ́³ wa'a jaain²¹²ta 'ido coon²¹ tún² jmɨɨ²¹² coon'¹³on. \c 11 \s1 Jmaa'¹²a Tʉ́³ tsá² 'in jai'² lɨ́ɨ² néei¹ Jerʉsalén júu³ jilaa'²¹ 'e nigalí² \p \v 1 Ganúu²un 'in apóstoles coon'¹³ 'in tsaru'¹u' catyaai² néei¹ Judea 'e niga'ii'²¹mo júu³ tyʉ́² tya' Dios cagɨ 'in jo seein²¹ Israel. \v 2 Mo gacwai'² Tʉ́³ Jerusalén 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² Israel 'in jai'² lɨ́ɨi² ga'láa² 'wii²¹² unngɨɨ¹ɨ: \p \v 3 ―¿'Ee lɨ' gatyíi²a tyatya'³'a júu³ coon'¹³ 'in tsá² jo seein²¹ Israel? Joongɨ gatyatyee'²¹'e coon'¹³on. \p \v 4 Joon ga'láa² Tʉ́³ 'wii²¹² gatyaa¹ júu³ la jilaa'²¹a 'e nigalɨ́² do ca la nifu. Joon gajin'²in: \p \v 5 ―Do‑o taan¹na Jope do. Joon la jiin'¹³ foo'¹³na Dios do‑o gamóo³oo coon²¹ li². Coon²¹ li² 'e lɨ la lɨ coon²¹ 'mɨ'² taa²¹. Gamóo³oo jgó² sɨ'ñʉ́ʉ¹ʉ jɨ tyʉ́n² tyuui'¹³. Joon gacwá² tɨ́² tyaní³ii. \v 6 Mo gajǿø³øø coon'²¹ tún² lɨ' tsi, joon gamáa¹na jileei'²¹ nii² joo'nuu²¹ 'in tyúi¹ tiin'¹³ 'in gó². Joongɨ máa¹na mɨɨ'²¹ coon'¹³ 'in sá² cwáa¹. \v 7 Joongɨ ganúu³uun coon²¹ júu³ 'e jin'²: “Ráan²un, Tʉ́³. Jngaai'¹³ 'in joo'²¹ lo joongɨ cøø'²¹xʉ'ʉ.” \v 8 Pe joon gafo'³oo: “Jo lí² døø'¹³øø 'elo, Ñʉ'², tsʉ jiin'¹³ cafu jo mo gatoo'¹³ 'óo³oo jilaa'²¹ 'e gó² 'e jo tɨ́ɨi² dø'¹ tsá² Israel.” \v 9 Joon gajin'² 'e júu³ do sɨɨ'²¹ɨ jna tún¹: “Jilaa'²¹ 'e untyúi¹ Dios jo foo'¹³'o 'e gó².” \v 10 La joon galɨ́² 'nɨ¹ naa'¹³. Joon mo ngayuui'¹³ joon gasoo² fu ñʉ'fú². \v 11 La 'ɨɨ²¹² joon gatyalíin² gaai²¹ tsañʉʉ'¹ 'in 'naai'¹ jna 'e 'nʉ́¹ lɨ tyíin¹na do. Nijalíin² fuu²¹ Cesarea. \v 12 Joon 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios gasii¹mo jna 'e gangóo¹oo coon'¹³ 'in tsá² do jo cu'²‑tsii. Joon ngalíin²mo jɨ jñúui² tsaru'¹u' no. Joon jile'¹oo'o ngatoo²¹o'o tsi inʉʉ tya' 'in tsá² do. \v 13 Joon 'in tsá² do gatyaa¹ júu³ la lɨ 'e ganii²¹ jaain²¹ ángel 'in siin'¹³ tyaníi¹i. Joon gasɨɨ'²¹ 'in ángel do 'ii: “Sii¹in jaain²¹ gái¹ tsá² tyi'i fu 'e fuu²¹ Jope do. Tsate'²du jaain²¹ tsá² sii²¹ Simóoi¹³, 'in sii²¹o jon Tʉ́³. \v 14 Joon 'ii 'in 'e'² 'naa' xiiala taan²¹²naa' coon'¹³ Dios coon'¹³ jileei'²¹ tsá² taai inʉʉ tyi'i.” \v 15 Mo ga'láa² 'wii²¹² gafo'³na joon gajó² 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Ga'í² lɨ lɨcaan²¹na'a do. Joon 'ii'²¹mo jileei'²¹ 'in néei¹ inʉʉ do la lɨ́² mo ga'ii'²¹in alma tyijna' la mo 'wiin²¹². \v 16 Joon gatɨ'²‑tsi la lɨ́² 'e gajin'² Ña'ñʉ'¹ʉ': “'E jo'¹o 'e Wó³‑o gasaai¹ tsá² jmɨɨ²¹ jiin'¹³ coon'¹³ jmɨɨ²¹ pe Dios icwoo'¹²i 'naa'gɨɨ' 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a wa'a ngɨ¹ coon'¹³ 'naa'.” \v 17 Pe wana gacwo'¹ Dios 'ii la lɨ́² 'e nigacwo'¹o jna' 'in nigajo'¹ lɨ́ɨi² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo, ¿'iin lɨ́ɨ¹na 'e fo'³oo 'laa'²¹ tya' Dios? ―jin'² Tʉ́³. \p \v 18 Mo ganúu²un 'in tsá² jo'¹ lɨ́ɨi² néei¹ fu Jerusalén do gajaan¹an tii². Joon gacwo'¹o 'maai'¹³ Dios gajin'²in: \p ―¡Ca‑gɨ 'in jo seein²¹ Israel Dios nigacwo'¹o coon²¹ 'ii'²¹ 'e lí² jaa'²¹a‑tsi joon 'e tiin'¹³mo! \s1 'In jai'² lɨ́ɨi² 'in seein²¹ Antioquía \p \v 19 Mo ngayuuui'¹³ gajngaa'¹³i tsá² Tée¹³ ga'láa² 'wii²¹² ga'ǿø¹i 'in catyaai²gɨ 'in tsáai¹‑tsi Dios. Joon 'inlɨ́ɨi¹³ gacwiin¹in fu Fenicia. 'Inlɨ́ɨi¹³gɨ gacwiin¹in fu Chipre joongɨ Antioquía. Joon do‑o ga'láa² 'wii²¹² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios jiin'¹³ tsá² Israel. \v 20 Pe 'inlɨ́ɨi¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi² tsá² seein²¹ Chipre coon'¹³ Cirene gangalíin² fu Antioquía. Do‑o ga'láa² 'wii²¹² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \v 21 Ca‑gɨ 'in jo seein²¹ Israel gacwoo¹o. 'Áa¹mo gauncoon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' 'ii. Joon la joon fúu¹mo galijai'² lɨ́ɨi². Joon ga'láa² 'in tsá² do 'wii²¹² tsaa'¹‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ'. \p \v 22 Mo ganúu²un 'in jo'¹ lɨ́ɨi² 'in néei¹ Jerusalén 'e júu³ lo gasii¹in jaain²¹ tsá² sii²¹ Bernabé 'in gangó¹ fu Antioquía. \v 23 Mo gatyía¹ Bernabé do gacón² cwáai¹ 'e Dios gajmaa¹a jilaa'²¹ 'e ganúu²un 'e galɨ́² do. Joongɨ galijløø'³mo. Joon ga'ɨ́ɨ² júu³ Bernabé jileei'²¹ 'in tsá² do cwotyia'²‑tsi ce caain²¹‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 24 Tsá² tyú¹mo 'in Bernabé do. Ja'²mo lɨ́ɨi² Jesús. Joon galinʉʉ'¹³ʉn 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Joon la joon lɨ́ɨ¹ fúui¹ tsá² gatsa'²‑tsi júu³ tya' Jesús. \p \v 25 Mo ngayuui'¹³ jon gangó¹ Bernabé fu Tarso. Nga'nee'¹³i jaain²¹ tsá² sii²¹ Saulo. Mo gatsee'²¹i joon gatǿø¹ø fu Antioquía. \v 26 Joon do‑o gateen¹‑in la tøøi² coon²¹ jiin²¹ jee²¹² 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² do. Do‑o ga'e'²e fúu¹mo tsá². Joon fu Antioquía do‑o ga'láa² 'wii²¹² 'e galisii²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ² Cristo, cristianos. \p \v 27 Jee²¹² jmɨɨ²¹² lo‑o 'inlɨ́ɨi¹³ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios ga'woo²i Jerusalén. Joon ngalíin² fu Antioquía. \v 28 Joon jaain²¹ jee²¹² 'ii, 'in sii²¹ Agabo, gajmaa¹a siin'¹²in jee²¹² la 'oo'²¹ tsaru'¹u' néei¹ do. Joon coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios gafaa'²¹a ijó¹ goon²¹ 'oo² la tøøi² ni cwoo'¹³ juncwii²¹. La joon galɨ́² jiin²¹ mo gatyʉ'² rǿøi¹³ Claudio to². \v 29 Joon 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² 'in néei¹ fu Antioquía do gaun'ii'²¹i júu³ 'e uncoon'¹³on tsaru'¹u' 'in néei¹ Judea. Joon cwo'¹o la jaain²¹ la jaain²¹ jiin'¹³ ti lí² lii'¹i. \v 30 La joon gajmaa¹a. Joon gasiin'¹²in 'e cuu² do coon'¹³ Bernabé coon'¹³ Saulo. \c 12 \s1 Jngaa'¹²mo tsá² Jacobo joongɨ taain'¹ tsá² Tʉ́³ 'nʉñí³ \p \v 1 Jee²¹² jmɨɨ²¹² joon ga'láa² Herodes 'wii²¹² ga'ǿø¹mo 'inlɨ́ɨi¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi². \v 2 Joongɨ gatyʉ'² to² 'e gajngaai'¹² tsá² Jacobo ruu'²¹i Wó³ coon'¹³ ñí³. \v 3 Mo galili'³i 'e gatɨ́²‑tsi tsá² Israel 'e gajmaa¹a do joon gasaan'¹²in Tʉ́³. Jilaa'²¹ 'elo galɨ́² la 'ɨɨ²¹² 'e gatɨ́² jmɨɨ²¹² mo gø'² tsá² 'iñi'¹ 'e jo tyiian'² jeei¹. \v 4 Joon gatyʉ'² Herodes to² 'e 'aa¹i tyʉ́n² poo²¹² 'láa² Tʉ́³ do. La coon²¹ poo²¹² tí¹ tyúuin² 'láa² do. Joon gataan'¹in Tʉ́³ do 'nʉñí³. Do‑o ga'aai¹ 'láa² do 'ii. Lɨ́ɨ²i Herodes itsajée¹i Tʉ́³ fu tyani tsá² Israel mi ngɨ́ɨi² cwaa'²¹ jmɨɨ²¹². \v 5 La joon lɨ́ɨ¹ tyʉ́² sɨjnɨ́ɨi¹³ Tʉ́³ 'nʉñí³. Pe 'in jai'² lɨ́ɨi² lɨ́ɨ¹ fee'¹i Dios 'wii²¹² tya' Tʉ́³ do. \s1 Dios tyii¹in Tʉ́³ 'nʉñí³ \p \v 6 'E 'woo¹ joon la nʉ'gɨ jmɨɨ²¹² 'e ityii¹in Herodes Tʉ́³ 'e tsajée¹i tyani tsá² Israel raan¹mo Tʉ́³ jee²¹² gái¹ 'láa² do. Do‑o raan¹in cwuu²¹i sɨ'ñúu¹³mo coon'¹³ cadenas. Joon 'inlɨ́ɨ¹³gɨ 'láa² do téen²mo 'oo² 'nʉñí³ do. \v 7 La tsifu joon gajnéi¹ jaain²¹ ángel 'in gasii¹in Dios. Joon gajná² joo'²¹ tsi 'nʉñí³ do. Joon 'in ángel do ga'lii'²¹i moo'wó¹ Tʉ́³ do. Joon gaunjnaa¹a‑tsi Tʉ́³ do. Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―Jmoono ráan²un. \p Tsifu joon gaxʉʉ'²¹ cadena 'e 'ñʉ́ʉ¹ʉ cwoo²¹o Tʉ́³ do. \v 8 Joon gajin'² 'in ángel do: \p ―Jmoono 'nʉ́ʉ² tuu'¹'u. 'øø'¹³ mɨ́ɨ¹³'ɨ no. \p Mo ngayuui'¹³ gajmaa¹a Tʉ́³ jilaa'²¹ 'elo gajin'² ángel sɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Jmoono tyán² 'mɨ'jñʉ¹'ʉ joon na¹ coon'¹³ jna. \p \v 9 Joon gacwo'ɨ́ɨ¹ Tʉ́³ caluu coon'¹³ 'in ángel do. Jiin'¹³ jon' lɨ́ɨi² jo'¹ jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a 'in ángel do. 'Áai¹gɨ galɨ́ɨ²i 'e lawa'a coon²¹ 'e cɨɨ¹o. \v 10 Joon gangɨ́ɨ¹mo lɨ téen²in 'in 'láa² nifu. Joon la joon gangɨ́ɨ¹mo lɨ tɨ tún². Joon la joon gatyalíin²mo lɨ si'² jnɨ'nʉ́¹ do lɨ gasuui²¹ 'ooca'nʉ́¹. Joon 'e jnɨ'nʉ́¹ do lí¹ jmai'² ñí³. Joon mo gatyalíin² 'ooca'nʉ́¹ do, ña'a ganó¹. Joon ga'woo²¹mo. Joon ngalíin² caan²¹mo coon²¹ sii'¹³xʉ. Joon gatʉ́ʉ²mo 'in ángel do 'ii. \v 11 Mo galili'³i Tʉ́³ 'e la ja'²mo jilaa'²¹ 'elo joon ga'ɨ¹‑tsi: \p ―No‑gɨ jo'¹ lɨ́ɨ²na 'e nigasii¹in Ña'ñʉ'¹ʉ' ángel tya'a 'e galaai¹ jna tyani Herodes do joon jilaa'²¹gɨ 'e la mo 'iin²¹²in tsá² Israel jmee'²¹i jna. \p \v 12 Jmai'² 'edo‑o 'ɨ¹‑tsi Tʉ́³ gangaa'¹²i fu tya' María sáa³ Wó³, 'in sii²¹o jon Marcos. Do‑o lɨ lɨcaain²¹ jileei'²¹ 'in nigafaa'²¹ júu³ tyʉ́² 'wii²¹² tya'a. \v 13 Mo gapoo²¹ 'ooca'nʉ́¹ do joon gajó² jaain²¹ sɨmɨ́² sii²¹ Rode. Ngajǿø² 'iin do. \v 14 Mo galicwii¹i jmíi¹ tya' Tʉ́³ do jo ganá¹ 'ooca'nʉ́¹ do. Joon ga'ii²¹ jløø'³mo cwiin¹in gajmaa'¹²a tsá² catyaai²gɨ do júu³ 'e Tʉ́³‑ʉ siin'¹²in 'ooca'nʉ́¹ do. \v 15 Pe 'in tsá² do gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―¡Tsá² caa²¹²mo 'nʉ! \p Pe la jin'²o jin'²in 'e jo'¹o siin'¹² Tʉ́³. Pe joon gajin'² 'in tsá² do: \p ―Jon' Tʉ́³ 'in siin'¹² ca'nʉ́¹ do. Ángel tya'o do. \p \v 16 La 'ɨɨ²¹² joon siin'¹²o Tʉ́³ poo²¹ 'ooca'nʉ́¹ do. Joon mo ganá¹ 'ooca'nʉ́¹ do joon gajǿø²mo gafoo'¹mo. \v 17 Pe Tʉ́³ do gajmaa¹a coon²¹ li² coon'¹³ cwoo²¹o 'e jo cwota'³ tsá² do mɨɨ'¹³. Joon gatyaa¹ júu³ xiiala galaa¹i 'in ángel do 'ii tsi 'nʉñí³ do. Joon gajin'²in: \p ―Sii'¹³ Jacobo coon'¹³ tsaru'¹u'. \p Joon gacwo'ɨ́ɨ¹ Tʉ́³. Gangóo¹ fu lɨ xii'a. \p \v 18 Mo gajná² jmɨɨ²¹² do ganá¹ 'goo²¹ jiin'¹³ la 'oo'²¹ jee²¹² 'in 'láa² do tsʉ jo ñii¹i 'ee galɨ́² coon'¹³ Tʉ́³ do. \v 19 Joon gatyʉ'² Herodes to² 'e 'naa'²¹mo 'ido. Pe mo jo gatsee'²¹i gajmaa¹a cwáain¹ tya' 'in 'láa² do. Joon gatyʉ'²ʉ to² ijúun²mo 'ido. Pe mo lɨ cɨɨin²¹xʉ joon gacwo'ɨ́ɨ¹o Herodes coon²¹ lɨ sii²¹ Judea. Joon ngacwaa¹a coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Cesarea. \s1 Xiiala mo gajúin¹ Herodes \p \v 20 'In tsá² seein²¹ Tiro coon'¹³ Sidón 'ná²‑a tsaláa¹ 'e dø'¹ø fu lɨ tyʉ'² Herodes to². Pe gatɨ́² 'nii'²¹‑tsi Herodes tya' 'in tsá² do, 'wii'¹³ la joon 'iin²¹²in 'in tsá² do ilisá² 'ii'²¹ røø²¹. Joon gajaan'²¹an cuu² tya' jaain²¹ tsá² 'in 'oo¹o to² tya' Herodes do 'e 'ido‑o faa'²¹o 'wii²¹² tya'a. \v 21 Joon tyʉ'² Herodes do to² 'in tsá² do ilicaain²¹ coon²¹ jmɨɨ²¹². Joon mo gatɨ́² 'e jmɨɨ²¹² joon, joon cɨ'¹ Herodes sɨɨn'³ rǿøi¹³. Joon gacwó²o 'áan³ tya'a. Joon gacwo'¹o 'in tsá² do cwú¹. \v 22 Joon ga'láa² 'in tsá² do 'wii²¹² faa'²¹a tá²: \p ―¡'In tsañʉʉ'¹ 'in faa'²¹ no jon' tsá² no, Dios no! ―jin'² 'in tsá² do. \p \v 23 Joon 'wii'¹³ nigaunfee'¹mo 'ña'a tyani Dios, jo mo gauntyúi¹ Dios, gajó² jaain²¹ ángel tya' Dios Jmii²¹. Joon gajmaa¹a galitsaa'¹²a Herodes. Joon gajuun¹in Herodes do. Gagøø'²¹ joo'¹³ 'ii. \p \v 24 Joon la joon lɨ́ɨ¹ nganii'¹³ júu³ tyʉ́² tya' Dios. \p \v 25 Mo gatséi¹ to² tya' Bernabé coon'¹³ Saulo ga'woo²¹mo Jerusalén do. Ngaliin¹mo tún¹ fu Antioquía coon'¹³ jaain²¹ 'in sii²¹ Wó³. Sii²¹o jon Marcos. \c 13 \s1 'Láa² Bernabé coon'¹³ Saulo 'wii²¹² tsalíin² tsacwoo¹ júu³ tyʉ́² tya' Jesús \p \v 1 Jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ fu Antioquía do‑o seein²¹ 'inlɨ́ɨi¹³ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios joongɨ 'e'²e tsá². Jaain²¹ jee²¹² 'ii sii²¹ Bernabé jaain²¹gɨ sii²¹ Simón, 'in sii²¹o jon Negro. Jaain²¹gɨ sii²¹ Lu'³, 'in seein²¹ fu Cirene. Jaain²¹gɨ sii²¹ Manaén, 'in gacwaain²¹ caain²¹ coon'¹³ Herodes. (Herodes do‑o gatyʉ'²ʉ to² coon²¹ lɨ sii²¹ Galilea.) Joon jaain²¹gɨ 'in sii²¹ Saulo. \v 2 Joon coon²¹ jmɨɨ²¹² la 'ɨɨ²¹² faa'²¹a 'in tsá² do júu³ tyʉ́² jmoo¹o taa'²¹a jo mo gøø'²¹ø. La 'ɨɨ²¹² joon gajin'² Espíritu Tyʉ́² tya' Dios sɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Cwotyii'¹³naa' Bernabé coon'¹³ Saulo ijmáa¹a to² la lɨ 'e nigafuu²¹²uu ―jin'² 'in ángel do. \p \v 3 Joon gajmaa¹‑o taa'²¹a jo gagøø'²¹ø 'in tsá² do ca mo ngayuui'¹³ gafaa'²¹a júu³ tyʉ́². Joon 'in tsaru'¹u' do ga'ɨ́ɨ² cwoo²¹o mootyi² Bernabé coon'¹³ Saulo. Joon coon'¹³ 'e la joon ga'ɨ'¹o júu³ ruu'²¹i. \s1 Cwo¹ apóstoles júu³ tyʉ́² tya' Jesús fu lɨ sii²¹ Chipre \p \v 4 La joon gasii¹in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'ii. Ngalíin² fu Seleucia. Mo gatyalíin² do‑o joon ngatáa¹i tsi coon²¹ barco. Joon gatyalíin² coon²¹ 'wó² roon¹ tún² tsa'¹ jmɨ'ñi'³ sii²¹ Chipre. \v 5 Mo gatyalíin² coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Salamina ga'láa² 'wii²¹² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios tsi inʉʉ cwo'¹ sinagoga si'² do. Joon ngóo¹ coon'¹³on jaain²¹ 'in sii²¹ Wó³ 'e uncoon'¹³ 'ii. Ngɨɨ¹‑ɨ la caain²¹ do. \v 6 Joon gatyalíin² coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Pafos. Joon do‑o gatsee'²¹i jaain²¹ tsá² Israel 'in sii²¹ Barjesús. Tɨ́ɨ²i júu³ loo¹. Coon'²¹on tsá² tóo², gajin'²in 'e 'ii‑o cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios. \v 7 'In tsalaai¹ do tyíin¹in coon'¹³ jaain²¹ 'in tyʉ'² to² sii²¹ Sergio Paulo. Jaain²¹ tsá² jmɨɨ¹‑tsi 'in Sergio do joon gatyʉ'²ʉ to² 'e gajó² Bernabé coon'¹³ Saulo tsʉ 'iin²¹²in nuu¹un júu³ tyʉ́² tya' Dios. \v 8 Pe 'in tsalaai¹ do sii²¹o jon Elimas. ('øøi'²¹‑tsi tsá² sii²¹ Tsalaai¹.) Joon 'in tsalaai¹ do gauntyíi²in Bernabé coon'¹³ Saulo tsʉ jo 'iin²¹²in 'e jo'¹ liin¹ Sergio do. \v 9 Joon 'in sii²¹ Saulo do, sii²¹o jon Poo², sɨrøøi²¹ Espíritu Tyʉ́² tya' Dios alma tya'a. Joon gajǿøi² coon'²¹ tún² lɨɨlɨ¹. \v 10 Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Elimas do: \p ―¡'In coon'²¹ tsá² tóo² 'nʉ‑ʉ! Joon 'in 'lɨɨ'³mo 'nʉ. 'In 'aa'¹ jilaa'²¹ 'e tyʉ́² 'nʉ, joon jmoo²'o jilaa'²¹ 'egó². ¿'Ee lɨ' fu'²'u tsá² 'e júu³ gó² 'e júu³ tyʉ́² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'? \v 11 Pe la nano‑o ilisá² coon²¹ 'ii'²¹ tyi'i icwó² Ña'ñʉ'¹ʉ'. Ilitiuu²'u. Jo lí² jǿø¹³'ø 'yiia²¹ 'íi¹ juncwii²¹ coon²¹ sii'¹³xʉ ―jin'² Poo² do. \p La tsifu joon galitʉʉ²mo. Jo jnaa'²¹gɨ coonti. Joon ga'naa'¹²i jaain²¹ 'in tsajaa²¹²i 'ii. \v 12 Galija'²mo lɨ́ɨi² 'in Sergio do mo ganí²in jilaa'²¹ 'elo. Lɨ́ɨ¹ ganga'goo²¹‑tsi jilaa'²¹ júu³ cwáain¹ tya' Jesús. \s1 Poo² coon'¹³ Bernabé ngataa²i fu Antioquía lɨ san'² Pisidia \p \v 13 Poo² coon'¹³ tsá² coon'¹³on ngataa²i tsi coon²¹ barco fu Pafos do. Joon ngaliin² fu Perge 'e náa¹ lɨ sii²¹ Panfilia. Pe do‑o gatʉ́ʉ²mo Wó³ 'ii. Joon ganga'²mo fu Jerusalén. \v 14 Mo lɨ cɨɨin²¹gɨ 'in catyaai² do‑gɨ gangɨ́ɨ¹i fu Perge. Joongɨ tyalíin² fu Antioquía náa¹ lɨ sii²¹ Pisidia. Mo jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá² ngataa²i tsi inʉʉ cwo'¹ sinagoga tya' tsá² Israel. Do‑o gacwó²o. \v 15 Joon jaain²¹ tsá² do gauntsáa¹a coon'²¹ sii'¹³xʉ lɨ sii²¹ ley tya' Moisés. Jaain²¹gɨ coon'²¹ sii'¹³ tya' jí² 'e gajmaa¹a 'in gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² tya' Dios calɨɨ. Mo ngayuui'¹³ joon 'in tsafeei'¹ tya' cwo'¹ do gatyʉ'²ʉ to² gajin'²in: \p ―Tsaru'¹u', wana 'oo²oo' coon²¹ júu³ tyʉ́² tya' 'in tsá² néei¹ no, lí²‑i foo²oo' nano. \p \v 16 Joon garoon²on Poo² lɨ tyíin¹, gajmaa¹a coon²¹ li² coon'¹³ cwoo²¹o 'e ján² tsá² tii². Joon gajin'²in: \p ―Nʉ́ʉ²duu' tsá² Israel joongɨ jileei'²¹ 'in tsáai¹‑tsi Dios. \v 17 Dios tya' tsá² Israel nigatyii'¹²in 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. Joon mo gateen¹in lɨ sii²¹ Egipto, do‑o gangafúu²mo tsacøøi'¹³ tyi' fiin'¹³ jo taain²¹²gɨ goo¹o. Mo la cɨɨin²¹ joon Dios ga'woo²¹mo 'a Egipto do coon'¹³ 'ii'²¹ tya'a. \v 18 Joon gacwoo²¹o Dios 'in tsá² do jilaa'²¹ 'e 'ná¹ la 'ɨɨ²¹² gangɨɨ¹ɨ lɨ jo 'in tsá² seein²¹ jiin'¹³ la gatséi¹ tunló¹ jiin²¹. \v 19 Joon ga'in¹ ca la dyía¹ fuu²¹ náa¹ fu lɨ sii²¹ Canaán do. Joon gacwo'¹o jɨ dyía¹ fuu²¹ do 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' 'e galɨ́² tya'a. \v 20 Mo la cɨɨin²¹ joon²¹ gatyʉ² Dios to² 'e liseein²¹ tsá² jmáa¹a 'ii'²¹ jee²¹² 'ii 'in tyʉ'² to² 'ii. La joon galí² ca gatséin¹ tyʉ́n² cíein¹³ tsi ca'no'³gɨ cíein¹³ jiin²¹. Ca mo gasii¹in Dios jaain²¹ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya'a sii²¹ Samuel. \v 21 Mo ngayuui'¹³ joon gamúu¹i tsacøøi'¹³ tyi' jaain²¹ rǿøi¹³ 'in tyʉ'² to² 'ii. Joon gacwóoi¹ Dios 'ii jaain²¹ rǿøi¹³ sii²¹ Saúl. Jóon¹ Cis 'ii. Benjamín sii²¹ 'lɨɨ²¹² tsafeei'¹ tya'a. Tunló¹ jiin²¹ gatyʉ'² Saúl do to² lawa røøi'¹³. \v 22 Mo la cɨɨin²¹ joon gatyii¹mo Dios 'ii 'e jo 'ee to² tyʉ'²gɨ. Joon gacwo'¹o 'lɨɨ²¹² David 'e tyʉ'²ʉ to² cwáain¹ tya' Saúl. Joon gajin'² Dios: “Ñíi³oo 'e David, jóon¹ Isaí do, jaain²¹ 'in 'ɨ¹‑tsi la 'ɨ¹‑tsii. Joon 'e 'ii‑o ijmáa¹a jilaa'²¹ to² 'e tyʉ'³ʉʉ.” \v 23 Jaain²¹ jún² tsaruu'²¹i 'lɨɨ²¹² David do galisii²¹ Jesús. Joon Dios gajmaa¹a 'e Jesús do 'in jmaa¹a tiin'¹³ tsá² Israel. Jilaa'²¹ 'elo nigajin'² Dios calɨɨ. \v 24 La nʉ'gɨ ijó¹ Jesús gajó² Wó³ saai¹ tsá² jmɨɨ²¹. Joon gacwo'¹o jileei'²¹ tsá² Israel júu³ tyʉ́² jin'²in: “'E 'ná¹‑a sáa¹naa' jmɨɨ²¹. Joongɨ unsɨ́ɨ²naa' 'e 'ɨ¹‑'oo'.” \v 25 Tɨ lɨ jatyéein¹ 'e tyéi¹ to² jmoo¹o Wó³ joon gajin'²in: “Tsá² xee'²¹mo jna jon' jna 'i 'in lɨ́ɨ²naa'. Mi yuui'¹³ jna ijó¹ jaain²¹gɨ 'e jiin'¹³ jo tɨ́ɨ²na jmáa³aa sɨtuu'²¹na 'e sii'¹³ii loo²¹ tsi mɨ́ɨ¹i” ―jin'² Wó³ saai¹ tsá² jmɨɨ²¹. \p \v 26 Joon tyaa¹gɨ Poo² júu³: \p ―Tsaru'¹u', lɨ́ɨ¹naa' jún² tya' 'lɨɨ²¹² Abraham coon'¹³ jileei'²¹ 'in tsáai¹‑tsi Dios. Tyi'naa'oo' 'e júu³ lo tya' xiiala 'e tiin'¹³ tsá². \v 27 Jileei'²¹ 'in galiseein²¹ Jerusalén joongɨ tsacøøi'¹³ tya'a jo ñii¹i 'in Jesús do. Jon'gɨ 'øøi'²¹‑tsi júu³ tya' 'in gafaa'²¹ júu³ tya' Dios calɨɨ fiin'¹³ untsáa¹o júu³ tya' 'ido la coon²¹ mo sóo¹. Joon 'in tsá² do mo ga'nɨɨi¹ Jesús do gauntsiin¹in júu³ tya' 'in gafaa'²¹a júu³ tya' Dios calɨɨ. \v 28 Joon mo jo gatsaa'²¹a jiin'¹³ coon²¹ tsaa² tya' 'ido gamɨɨ'¹ɨ Pilato wa'a ityʉ'²ʉ to² jnga'²mo. \v 29 Joon la joon mo gatsín¹ jilaa'²¹ 'e jin'² ni jí² tya' Dios cwáain¹ tya' 'ii. Joon gaxíi²a tsá² cuerpo tya'a tsaa' crúu¹³. Joon ga'aa¹mo tsá² 'ii. \v 30 Pe Dios gajmaa¹o 'e gajiin'¹o jee²¹² 'lɨɨ²¹². \v 31 Joon lɨ́ɨ¹ 'láai² jmɨɨ²¹² gangɨ́ɨ²i 'in Jesús do gajnéi¹ tyani 'in ningalíin² coon'¹³on fu Galilea mo ngóo¹ fu Jerusalén. Joon la joon 'in tsá² do jmoo¹o júu³ jilaa'²¹ 'e ganii²¹ sɨɨ'²¹o tsá². \p \v 32 ’Joon la joon jmoo'¹³o'o júu³ 'naa' jilaa'²¹ júu³ tyʉ́² 'e nigacwo'¹o Dios 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. \v 33 Joon mo gaunjiin'¹in Dios Jesús coon'¹³ 'e joon nigauntsiin¹mo 'ii'²¹ tya'a la lɨ́² 'e nigajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. Jilaa'²¹ 'elo niganee²¹e'e. La lɨ́² 'e nigajin'² ni jí² tya' Dios. Nʉ́ʉ²ʉʉ' lɨ tɨ tún² salmo: “Yʉʉn²¹ tyia‑oo 'nʉ. Nano‑o nicwóo³‑oo juncwii²¹ tyi'i”, jin'² Dios Jmii²¹. \v 34 Jin'²in jon júu³ tya' Dios: “Icwo'³oo 'naa' 'e cwaai'³ la lɨ 'ii'²¹ 'e gafuu²¹²uu 'lɨɨ²¹² David.” Coon'¹³ 'e júu³ lo‑o ga'ɨ́ɨ² Dios Jmii²¹ júu³ 'e iunjiin'¹o Jesús jee²¹² 'lɨɨ²¹². Joon 'e jo ixiia'²¹ cuerpo tya'a. \v 35 Jee²¹² salmo xiia' jin'² David do sɨɨ'²¹ɨ Dios: “Jo icwoo²'o 'e ixiia'²¹ cuerpo tya' tsá² tyi'i, 'in gatyii'¹³un.” \v 36 Pe David do‑o gauncoon'¹³on tsá² jiin'¹³ la mo seein²¹ la lɨ 'e gatyʉ'² Dios to². Joon mo lɨ cɨɨin²¹ gajún¹mo jon. Ga'aa¹mo tsá² 'ii. Joon gajgoo'²¹ cuerpo tya' 'ido. \v 37 Pe cuerpo 'e nigajmaa¹a Dios gajiin'¹ do jo gajgoo'²¹ 'e joon. \v 38 Tsaru'¹u', 'ná¹‑a liñí³ii' 'e Dios lí²‑i 'iin² tsaa² tya' tsá² 'wii²¹² cwáain¹ tya' Jesús do. \v 39 'Wii²¹² tya' 'ii‑o jileei'²¹ 'in tsáai¹‑tsi 'ii 'iin²mo tsaa² tya'a. Pe jilee'²¹ 'in 'iin²¹²in jmá¹ jiin'¹³ la to² tyʉ'² Moisés jo 'iin²in tsaa² tya' 'ii. \v 40 Tɨ́ɨ¹moo', un'øøi'¹ yaanaa'; xuun cwolí² la lɨ 'e gajin'² tsá² gafaa'²¹a júu³ tya' Dios calɨɨ mo gajin'²in: \q1 \v 41 Jóo²duu' tsá² 'in un²gøøi¹ Dios, tsá² 'goo'²¹‑'oo' joongɨ cwojuun²naa'. \q1 Tsʉ jna‑a Dios, joon jmóo³oo coon²¹ to² fee'¹ 'e jo jai'² ilɨ́ɨ²naa' fiin'¹³ jmoo'¹³o tsá² 'naa' júu³. \p La joon jin'² jí² tya' Dios jin'² Poo² do. \p \v 42 Mo gacwo'ɨ́ɨ¹ Poo² coon'¹³ tsá² ngɨ¹ coon'¹³ 'e cwo'¹ sinagoga do 'in tsá² jo seein²¹ Israel gamɨɨ'¹ɨ 'e cwo¹ Poo² 'e júu³ do mi tɨ tún² jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá². \v 43 Mo ngayuui' gatséi¹ 'e sɨcaain²¹ tsá² 'in taai² cwo'¹ do fúu¹mo tsá² Israel gauncaain²¹ coon'¹³ Poo² joongɨ coon'¹³ Bernabé. Joongɨ gauncaain²¹ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² 'in jo seein²¹ joon pe niga'láa²o 'wii²¹² tsáa¹mo‑tsi Dios la lɨ́ɨ¹i tsá² seein²¹ Israel. Joon Poo² coon'¹³ Bernabé ga'ɨ́ɨ² júu³ 'e jo 'iin²‑tsi xiiala 'neei¹ Dios tsá². \p \v 44 Mo gatí² tún² jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá² do galicaain²¹ jilee'²¹mo 'in tsá² seein²¹ 'e fuu²¹ do 'e janʉ́ʉ² júu³ tya' Dios do. \v 45 Mo ganí²i 'in tsá² Israel do 'e lɨ́ɨ¹ fúui¹ tsá² galicaain²¹ ga'aa¹a tsiiwúu¹. Joon ga'láa² 'wii²¹² jo cwo'¹o júu³ ruu'²¹i coon'¹³ Poo². Joon ga'láa² 'wii²¹² jíi²in Poo². \v 46 Joon Poo² coon'¹³ Bernabé do jo 'goo'²¹o coonti gafaa'²¹a jin'²in: \p ―'Naa'‑a tɨ́ɨ²naa' nuu²uu' júu³ tyʉ́² tya' Dios nifu tsʉ tsá² Israel 'naa'. Pe jogɨ 'iin²¹²naa' cwolíin²naa' coon'¹³ Dios coonti. Tsʉ la joon tsáa³oo'o tsacwoo²¹o'o júu³ 'in jo seein²¹ Israel do. \v 47 Tsʉ la joon nigatyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' to² ni jí² tya'a 'e jin'²: \q1 Nigajmé¹na 'nʉ lawa jɨ́² 'e coo²¹ tyani tsá² taain²¹² fu juncwii²¹. \q1 'Ná¹‑a jmaa²'a júu³ tya' xiiala 'e tiin'¹³ tsá² la tøøi² ni cwoo'¹³ juncwii²¹. \p \v 48 Mo ganúu²un 'in tsá² jo seein²¹ Israel do 'elo lɨ́ɨ¹ gatɨ́²‑tsi. Joon ga'láa² 'wii²¹² gajin'²in 'e 'áa¹mo tyʉ́² 'e júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon galija'²mo lɨ́ɨi² jileei'²¹ 'in nigatyiin'¹³ Dios. \v 49 Joon la joon gafaa'²¹a tsá² júu³ tyʉ́² tya' Dios la caain²¹ lɨ san'² 'e fuu²¹ do. \v 50 Joon 'in tsá² seein²¹ Israel do gasɨ́ɨ²i coon'¹³ tsacǿøi'¹³ 'in tyiin²gɨ seein²¹ 'e fuu²¹ do coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsamɨ́² tyúi¹ 'in tsaa'¹‑tsi dioses tya'a 'áai¹ joon coon'¹³ la joon ga'láa² 'wii²¹² untyíi²in Poo² coon'¹³ Bernabé. Joon gatyii¹mo 'e fuu²¹ do. \v 51 Pe Poo² coon'¹³ Bernabé ga'wo'²o mɨɨ²ɨ. Joon gaxʉ'²ʉ 'laa²¹ toon²¹² mɨɨ²ɨ lawa coon²¹ li² 'e fuu²¹ do 'e nigajmaa¹o coon²¹ 'e gó². Joon ngalíin²mo fuu²¹ Iconio. \p \v 52 Pe 'in jai'² lɨ́ɨi² 'in néei¹ Antioquía do lɨ́ɨ¹ jløø'³i, joon røø¹mo 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. \c 14 \s1 Poo² coon'¹³ Bernabé taain²¹² Iconio \p \v 1 Mo gatyalíin² Poo² fu Iconio gangataai² caan²¹mo fu cwo'¹ sinagoga. Joon gafaa'²¹a coon²¹ júu³ 'in sɨcaain²¹ do. Joon lɨ́ɨ¹ fúui¹ tsá² Israel do coon'¹³ tsá² jo seein²¹ joon gaja'²mo lɨ́ɨi². \v 2 Pe 'in tsá² Israel do 'in jo jo'¹ lɨ́ɨi² gajmaa¹a 'e ga'ɨ¹‑tsi 'in tsá² jo seein²¹ Israel do jilaa'²¹ 'e gó² tya' 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² do. \v 3 'Wii'¹³ joon lɨ́ɨ¹ wóo² gajaan¹an do. Jo 'goo'²¹o. Gacwoo¹o júu³ 'wii'¹³ jo cu'²‑tsi coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon Ña'ñʉ'¹ʉ' gacwoo¹o li² coon'¹³ milagro 'e jmoo¹o 'in tsá² do. Coon'¹³ 'e la joon litsáa¹mo‑tsi tsá² 'e la ja'²mo 'iin²¹²mo Dios tsá² la lɨ́² 'e faa'²¹a 'in tsá² do. \v 4 Pe 'in tsá² fuu²¹ do jo cwo'¹o júu³ ruu'²¹i. 'Inlɨ́ɨi¹³ tsá² faa'²¹a tyʉ́² tya' tsá² Israel do joon 'inlɨ́ɨi¹³gɨ faa'²¹a tyʉ́² tya' tsá² tya' Jesús do. \v 5 Joon 'in jo jo'¹ lɨ́ɨi² seein²¹ Israel coon'¹³ 'in jo seein²¹ joon sɨ́ɨi² røø²¹ coon'¹³ 'in tsaa'to² do itsajíi¹i joongɨ itsatyuu'¹²i cuun²¹² 'ido. \v 6 Pe mo galili'³i Poo² coon'¹³ Bernabé do gacwiin¹o fu Listra coon'¹³ Derbe 'e náa¹ lɨ sii²¹ Licaonia coon'¹³ la cu' lɨ' joon. \v 7 Do‑o jon nigacwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' xiiala 'e tiin'¹³ tsá². \s1 Tyuui'¹³ tsá² cuun²¹² Poo² \p \v 8 Fu Listra do galiseein²¹ jaain²¹ tsañʉʉ'¹ 'in jo lí² ngɨ¹. Do‑o tyíin¹in tsʉ tsá² jluui'¹³ ca la mo lɨ seen²¹mo. Jiin'¹³ coon²¹ naa'¹³ jo mo gangɨɨ¹ɨ. \v 9 Joon 'in tsañʉʉ'¹ do nuu¹o jilaa'²¹ júu³ tya' Poo² do. Joon gajǿøi² Poo² do 'ii. Joon galili'³i Poo² do 'e 'ii‑o jo'¹o lɨ́ɨi² Dios 'e 'láa²mo. \v 10 Joon gajin'² Poo² coon'¹³ coon²¹ júu³ tá² lɨɨlɨ¹: \p ―Røø²¹ sii'²¹ tɨ́ɨ¹³'ɨ. \p Joon 'in tsañʉʉ'¹ do gasii'²¹o tɨɨ²ɨ. Coon²¹ ga'ɨ́ɨ²i la no‑o. Tsifu joon gangɨ¹o. \v 11 Mo ganí²i 'in tsá² fuu²¹ do jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a Poo² do joon ga'láa² 'wii²¹² ga'oo¹o coon'¹³ jmíi¹ tya' tsá² seein²¹ Licaonia, jin'²in: \p ―¡Dios 'in lɨ́ɨi¹ la lɨ́ɨi¹ tsá²‑a nigajgái¹ fu lɨ saa²¹²an'! \p \v 12 Jin'²in 'in tsá² do 'e Bernabé do lɨ́ɨ¹i dios tya'a 'in sii²¹ Júpiter joongɨ 'e Poo² do lɨ́ɨ¹i dios tya'a 'in sii²¹ Mercurio, tsʉ 'ii lɨ́ɨ¹i 'in faa'²¹ do. \v 13 Joon 'e cwo'¹ tya' Júpiter do si' tyan' tɨ' fuu²¹ do. Joon 'in untsá² do gajajée¹i joo'²¹ joongɨ jilaa'²¹ lí³ 'ya'²gɨ lɨ suui²¹ fuu²¹ do. 'I‑i coon'¹³ 'in tsá² do 'iin²¹²in un'goo²¹o Poo² coon'¹³ Bernabé do. Ijngaa'¹²i 'in joo'²¹ do 'e un'goo²¹o dios tya'a. \v 14 Pe mo ganúu²un 'in tsá² tya' Jesús do, Bernabé coon'¹³ Poo², jilaa'²¹ 'elo, ga'láa² 'wii²¹² ga'gɨɨ²¹ɨ sɨɨn'¹³ɨn. Joon ngataai² jee²¹² 'in tsá² do 'oo¹o jin'²in: \p \v 15 ―¡Tsañʉʉ'¹! ¿'Ee lɨ' jmoo²oo' la no? ¡Tsá² la 'naa'‑a jna'a! Canii² to² nijalii²¹i'i 'e sii'¹³i'i 'naa' 'e júu³ tyʉ́² 'e tʉ́³oo' jilaa'²¹ 'elo 'e jo 'ee to² tí¹. Joon ngɨ́³oo' coon'¹³ Dios, 'in seen²¹mo, tsʉ 'ii gajmaa¹a juncwii²¹. Joongɨ 'ii gajmaa¹a ni cwoo'¹³ coon'¹³ jmɨ'ñi'³ joongɨ jilaa'²¹ 'e sá² jee²¹² 'ii. \v 16 La mo jéei¹ gacwoo¹o 'e ngɨ¹ jileei'²¹ tsá² jiin'¹³ xiiala 'iin²¹²in. \v 17 Pe cwoo¹‑o li² 'e seen²¹mo coon'¹³ jilaa'²¹ 'e tyʉ́² 'e jmoo¹o. No síi¹in jmɨ́¹ lɨ saan²¹²an' roo²¹ jilaa'²¹ 'e jñii²¹i'. Joon cwo'¹o jna' la líin²mo 'e tyú¹na' ―jin'² Poo². \p \v 18 Pe fiin'¹³ gacwoo¹o Poo² jilaa'²¹ 'e júu³ lo 'in tsá² do 'iin²¹²mogɨ jngaa'¹²in 'in joo'²¹ do. 'Iin²¹²in un'goo²¹o 'in tsá² do. \p \v 19 Joon gatyalíin² jaain²¹ gái¹ tsá² Israel 'in néei¹ fu Antioquía coon'¹³ 'in néei¹ Iconio. Joon galɨ'¹o gasɨɨ'²¹ɨ tsá² 'e tyuu'¹³mo cuun²¹² 'in Poo² do. La joon gajmaa¹a. Joon gajñuu¹in lɨ' tɨ' fuu²¹ do. Lɨ́ɨi² 'e nijúun²mo 'ido. \v 20 Pe joon mo galicaain²¹ jaain²¹ gái¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² do cu' lɨ' lɨ raain¹ Poo² do joon garóon²‑o. Ga'í²‑o 'e fuu²¹ do tún¹. Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon ga'woo²¹mo coon'¹³ Bernabé. Ngalíin² fu Derbe. \p \v 21 Mo gacwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá² tya' 'in néei¹ Derbe do lɨ́ɨ¹ fúui¹ tsá² gajai'² lɨ́ɨi². Mo ngayuui'¹³ joon ngaliin¹ tún¹ fu Listra coon'¹³ Iconio coon'¹³ Antioquía. \v 22 Do‑o nigatyaa¹‑tsi 'in nigajai'² lɨ́ɨi² lɨ ningaliin¹ do. Gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―'Ná¹‑a jai'²gɨ liin²¹naa' júu³ tya' Jesús. 'Ná¹‑a nee²¹e' wúu¹ jiin'¹³ la joon lí²‑i tsatoo²o' lɨ tyʉ'² Dios to² ―gajin'² Poo² do. \p \v 23 Joongɨ gatyii'¹³mo tsacøøi'¹³ 'in tyʉ'² to² jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨi² la coon²¹ fuu²¹. La jo mo gøø'²¹ø gafaa'²¹o júu³ tyʉ́² jin'²in: \p ―Ña'ñʉ'¹ʉ', uncoon'¹³ jileei'²¹ tsá² lo tsʉ nigalija'²mo lɨ́ɨi² 'nʉ. \s1 Poo² coon'¹³ Bernabé tsataai² tún¹ fu Antioquía 'e náa¹ lɨ sii²¹ Siria \p \v 24 Mo ngayuui'¹³ gangɨ́ɨi¹ fu lɨ sii²¹ Pisidia gatyaliin¹ lɨ sii²¹ Panfilia. \v 25 Do‑o gacwoo¹o júu³ tyʉ́² fuu²¹ sii²¹ Perge. Joongɨ tyaliin¹ fu Atalia. \v 26 Do‑o ngataai² tsi barco. Joon ngaliin¹ tún¹ fu Antioquía lɨ ga'láa² 'wii²¹² 'ee¹ júu³ tyʉ́². Mo ga'woo²¹i 'e fuu²¹ do nifu jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² Dios do nigamɨ'¹o Dios, 'in 'iin²¹²in tsá², 'e uncoon'¹³on Poo² coon'¹³ Bernabé jilaa'²¹ to² 'e nigaun'yee¹mo nano. \v 27 Joon mo gatyaliin¹ fu Antioquía do gauncaain²¹ jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi². Joon Poo² coon'¹³ Bernabé gatyaa¹ júu³ ce jilaa'²¹ 'e gajmaa¹a Dios lɨ ngalíin². Gajin'²o xiiala gajmaa¹a Dios 'e gajo'¹o lɨ́ɨ²i 'in jo seein²¹ Israel. \v 28 Joon Poo² coon'¹³ Bernabé gajaan¹an coon²¹ sii'¹³ coon'¹³ 'in tsá² jo'¹ lɨ́ɨi² néei¹ do. \c 15 \s1 Mo gangóo¹ Poo² lɨ lɨcaain²¹ tsaru'¹u' Jerusalén \p \v 1 Jee²¹² jmɨɨ²¹² joon 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² ga'woo²¹i fu Judea. Mo gatyalíin² Antioquía do ga'láa² 'wii²¹² 'e'²e 'in jo'¹ lɨ́ɨi² do 'e 'ná¹ jmáa¹a 'ido jiin'¹³ la tɨɨsi'² to² 'e nigatyʉ'² Moisés. Jiin'¹³ la joon lí² tiin'¹³mo tsá². Lɨ́ɨ¹ jo cwo¹ Poo² coon'¹³ Bernabé júu³ ruu'²¹i coon'¹³ 'in tsá² do. \v 2 Pe Poo² coon'¹³ Bernabé galisá² 'ii'²¹ tya'a coon'¹³ 'in tsá² do 'e 'ii‑o coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ catyaai² do itsaliin¹ Jerusalén tsafee'¹²i 'in apóstoles néei¹ do coon'¹³ 'in tsacøøi'¹³ tya' 'in jai'² lɨ́ɨi² do cwaain²¹ tya' 'e júu³ do. \p \v 3 Joon 'in jai'² lɨ́ɨi² fu Antioquía do ngóo¹o 'ɨɨ¹ɨ júu³ Poo² coon'¹³ 'in catyaai² do. Joon gangɨ́ɨ¹i la caain²¹ fuu²¹ náa¹ lɨ sii²¹ Fenicia coon'¹³ Samaria. Lɨ ngalíin² do gatyaa¹ júu³ 'e xiiala nigatʉʉ²¹ 'in jo seein²¹ Israel tɨɨ² tsáai² tya'a joon gatsa'²a‑tsi Dios. Joon jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² lɨ́ɨ¹ jløø'³i mo ganúu²un 'e cwáain¹ lo. \p \v 4 Mo gatyalíin² Poo² coon'¹³ Bernabé fu Jerusalén 'in tsá² 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ do coon'¹³ apóstoles coon'¹³ tsacøøi'¹³ ga'ii'²¹mo 'ii. Joon Poo² coon'¹³ Bernabé do gatyaa¹o júu³ xiiala nigajmaa¹a Dios 'wii²¹² tya'a lɨ ningalíin² do. \v 5 Pe 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² fariseos 'in nigajai'² lɨ́ɨi² gajmaa¹a siin'¹²in joon gajin'²in: \p ―Jileei'²¹ 'in nijai'² lɨ́ɨi² 'in jo seein²¹ Israel 'ná¹‑a jmáa¹a jiin'¹³ la to² tyʉ'² Moisés. \p \v 6 Joon galicaain²¹ jileei'²¹ apóstoles coon'¹³ tsacøøi'¹³ do 'e lí² 'ɨ¹du'‑tsi 'e júu³ lo. \v 7 Mo ngayuui'¹³ gatyaa¹ coon²¹ júu³ cwaa²¹ garóon² Tʉ́³ lɨ tyíin¹in joon gajin'²in: \p ―Tsaru'¹u', ñí²‑i 'naa' 'e ningóo¹on coon²¹ sii'¹³ mo gatyii'¹³in Dios jna jee²¹² 'naa' 'e cwóo³oo júu³ tya' xiiala 'e tiin'¹³ tsá² tya' 'in jo seein²¹ Israel. Joon lí² ja'²mo lɨ́ɨi². \v 8 Joon Dios, 'in ñi¹ jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi tsá² nigacwóo¹o li² 'e niga'ii'²¹mo 'in jo seein²¹ Israel. Nigacwo'¹o 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a la lɨ 'e nigacwo'¹o jna'. \v 9 Coon²¹ røø²¹ lɨ́ɨ¹na' tyani Dios lagɨ 'ii. Gauntyú¹mo Dios 'ii mo galijai'² lɨ́ɨi². \v 10 Joon nano, ¿'ee lɨ' jo jo'¹ lɨ́ɨ²naa' tsá² Israel jilaa'²¹ 'e nigajmaa¹a Dios? Cwoo²oo' coon²¹ to² 'ii²¹ 'e jo lí² jmáa¹a. Ca 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' coon'¹³ jna' jo mo galɨ'¹ɨ'. \v 11 Lɨ' cɨɨ'¹²ɨ nitiin'¹³mo' jiin'¹³ la lɨ́² 'e nigatiin'¹³ 'in tsá² catyaai² do. Jo 'ee gacɨ́ɨin² tyi'. Untiin'¹³mo Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo jna' tsʉ 'wii'¹³ 'iin²¹²mo jna'. \p \v 12 Mo ngayuui'¹³ joon jmai'² 'in gajaan¹an tii². Joon ganúu²o la 'ɨɨ²¹² tyaa¹ Bernabé coon'¹³ Poo² júu³ jilaa'²¹ li² coon'¹³ milagro 'e nigajmaa¹a Dios jee²¹² 'in jo seein²¹ Israel do. \v 13 Mo ngayuui'¹³ gafaa'²¹a joon gajin'² Jacobo sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² sɨcaain²¹ do: \p ―Tsaru'¹u', nʉ́ʉ²duu' júu³ tyiia: \v 14 Simóoi¹³ Tʉ́³ lo nigatyaa¹a coon²¹ júu³ xiiala nigatyii'¹³in Dios nifu 'in jo seein²¹ Israel 'e galɨtsáa¹mo‑tsi 'ii. La joon galɨ́ɨ¹mo tsá² tya' Dios. \v 15 Jilaa'²¹ 'elo lɨ la lɨ 'e gatón¹ mo'jí² tya' 'in gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² tya' Dios calɨɨ. La nigajin'² ni jí² tya' Dios: \q1 \v 16 Yiia²oo tún¹ mi tyá² jilaa'²¹ 'elo. \q1 Jon jmaa'¹³oo tún¹ 'nʉ́¹ David 'e nisɨcɨɨi'¹³ no. \q1 Un'mɨɨ'²moo jilaa'²¹ 'e sá²gɨ joon isaa'¹³oo, jin'² Dios. \q1 \v 17 Joon la joon jileei'²¹ 'in seein²¹gɨ lí²‑i 'naa'²¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios. \q1 Joon jilee'²¹ tsá² jo seein²¹ Israel 'in nityi'²na lí²‑i fee'¹i jna. \q1 \v 18 Ca la mo jée²mo Dios gajmaa¹a júu³ jilaa'²¹ ijmáa¹a. \m Jin'² jí² tya' Dios jin'² Jacobo. \p \v 19 Faa'²¹gɨ Jacobo jin'²in: \p ―'Wii'¹³ joon, tsaru'¹u', la lo‑o lɨ́ɨ²na: 'E tyʉ́²gɨ wa'a jo untyíi²ingɨ' 'in jo seein²¹ Israel 'in nigatʉ́² tɨɨ² tsáai² tya'a joon nigatsáa¹‑tsi Dios. \v 20 Liin¹mo wa'a jiin'¹³ 'e táan³a' ni jí² 'e jo lí²‑i dø'¹ø 'uunñi² 'e nisii'²¹ tsá² tyani dioses tya'a. Joongɨ jiin'¹³ coon'¹³ 'oo²¹o lí² cwuui²¹ tsá². La joongɨ 'oo²¹ tsá² jiin'¹³ coon'¹³ ñʉʉ'¹ tya'a. Joongɨ jo lí² dø'¹ø ngú¹ joo'²¹ 'in nigawuuin'²¹ tyí², jon'gɨ jmɨ¹ li²‑i dø'² tsá². \v 21 Tsʉ ca mo lɨɨ la coon²¹ mo tɨ́² jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá² 'e'²e tsá² inʉʉ cwo'¹ sinagoga la coon²¹ fuu²¹ jiin'¹³ ley tya' Moisés ―jilaa'²¹ 'elo gajin'² Jacobo. \p \v 22 Joon la joon 'in apóstoles coon'¹³ 'in tsacøøi'¹³ coon'¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi² do galisá² 'ii'²¹ 'e tyii'¹³in jaain²¹ gái¹ jee²¹² 'ii 'e síi¹in fu Antioquía coon'¹³ Poo² coon'¹³ Bernabé. Joon gatyii'³in Judas 'in sii²¹o jon Barsabás, coon'¹³ Silas. 'Ii jaain²¹ 'in tyiin²gɨ jee²¹² 'in tsaru'¹u' do. \v 23 Joon coon'¹³ 'ii‑o gasii¹in 'e jí² do. 'E jí² do jin'² la lo: \p “'Aa²¹²moo' faa'¹³ jna'a. Jna'a, apóstoles tya' Jesús, coon'¹³ tsacøøi'¹³, coon'¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi² catyaai², 'aa²¹²moo' sii'¹³i'i 'naa'²¹ jileei'²¹ tsaru'¹u' 'in jo seein²¹ Israel 'in néei¹ Antioquía coon'¹³ 'in seein²¹ lɨ sii²¹ Siria coon'¹³ Cilicia. \v 24 Niganʉ́ʉ²oo'o 'e jaain²¹ gái¹ tsá² Israel 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ Jerusalén nigacwalíin² lɨ seen²¹naa'. Joon nigauntyíi²in 'naa'. 'In tsá² do jo gasii²¹²na'a. Niganʉ́ʉ²oo'o 'e coon'¹³ júu³ tya'a nigaxé²mo‑'oo'. Nigajin'²in 'e 'ná¹ 'ii'¹³naa' li² 'e nigacwo¹ Moisés. Jin'²in jon 'e 'ná¹ jmaa²oo'o jiin'¹³ la 'ii'²¹ tya'o. \v 25 Niga'ɨ¹‑tsii'i jilaa'²¹ 'elo. Joon røø²¹ gasɨɨ²¹ɨ'ɨ 'e tyʉ́² 'e tyii'¹³na'a jaain²¹ gái¹ jee²¹² jna'a 'in jalíin² fu lɨ seein²¹ 'naa' coon'¹³ Bernabé coon'¹³ Poo² 'in 'iin²¹²na'a. \v 26 'Ido‑o nigalíin² tóin¹ 'mó¹ 'wii²¹² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \v 27 Joon sii²¹²na'a Judas coon'¹³ Silas ifee'¹i 'naa' jilaa'²¹ 'e faa'²¹ 'e jí² lo. \v 28 'In Espíritu Tyʉ́² tya' Dios niga'e'²e jna'a joon jna'a nigasɨɨ²¹ɨ'ɨ røø²¹ 'e jo cwoo'¹³gɨɨ'ɨ 'naa' coon²¹ to² 'e 'ii²¹‑gɨ. Jiin'¹³ 'e tyiin²gɨ la lɨ́² 'elo. \v 29 Jo cøø²øø' jilaa'²¹ ngú¹ 'e nigasii'²¹ tsá² tyani dioses tya'a. Jon'gɨ jmɨ¹ cøø²øø'. Jon'gɨ cøø²øø' ngú¹ joo'²¹ 'in júuin² wuuin'²¹ tyí². Joongɨ jiin'¹³ coon'¹³ 'oo²¹²o lí² cwuui²¹ tsá² joon tsamɨ́² jiin'¹³ coon'¹³ ñʉʉ'¹ tya'a lí² cwuui²¹. Wana 'má²aa' jilaa'²¹ 'e júu³ lo canii²mo iliseen²¹naa'. Jiin'¹³ la joon júu³ tyii'i.” \p \v 30 La joon ngataa²mo fu¹ ngaliin¹in fu Antioquía. Mo gatyaliin¹in joon gauncaan²¹mo 'in tsá² jo'¹ lɨɨi². Joon gacwo'¹o 'e jí² do. \v 31 Mo gajǿø²ø 'in tsá² jo'¹ lɨ́ɨi² do 'e jí² do lɨ́ɨ¹ jløø'³i jiin'¹³ cwáain¹ 'e cwo'¹o 'in tsá² do. \v 32 Judas coon'¹³ Silas do tɨ́ɨ²¹mo 'e cwo¹ júu³ tya' Dios 'wii'¹³ joon gacwoo¹o júu³ 'in tsá² do. Joon lɨ́ɨ¹ fúui¹ 'in tsaru'¹u' 'in gatyá¹‑tsi. \v 33 Mo gangɨ́ɨ²i coon²¹ tún² 'nɨ¹ jmɨɨ²¹² 'in tsaru'¹u' seein²¹ Antioquía do ga'ɨ́ɨ²o júu³ 'e ngaliin¹mo fu lɨ jalíin². \v 34 Pe Silas do‑gɨ gatyá¹‑tsi 'e ján²‑o. \v 35 Poo² coon'¹³ Bernabé gaján²o jon fu Antioquía do. 'Ii coon'¹³ 'in catyaai² do‑gɨ ga'e'²o joongɨ gacwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios. \s1 Tsacwoo¹ Poo² tún¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios \p \v 36 Mo lɨcɨɨin²¹ jmɨɨ²¹² joon gajin'² Poo² sɨɨ'²¹ɨ Bernabé: \p ―Tsaa²¹a' tún¹ tsafee'¹³na' jileei'²¹ tsaru'¹u' 'in néei¹ la caain²¹ fuu²¹ lɨ ningalii²¹i' cwoo²¹o' júu³ tyʉ́² tya' Dios. Tsajøø²¹ø' xiiala seein²¹. \p \v 37 Pe Bernabé do 'iin²¹²in jée¹i Wó³, 'in sii²¹ jon Marcos. \v 38 Pe Poo² do gajin'²in: \p ―'Áai¹gɨ tyʉ́² wa'a jo jee²¹²mo', tsʉ nigatʉ́ʉ²mo jna' Panfilia do. Jo gangóo¹on coon'¹³ jna' lɨ ngalii²¹i' do. \p \v 39 Lɨ́ɨ¹ gasɨ́ɨ²i 'e ca gajmaa¹a tsá² jmai'² tyíin¹ la jaain²¹ la jaain²¹. Bernabé do gatyii'¹³in Marcos joon coon'¹³ 'ii ngataa²i tsi coon²¹ barco. Joon ngalíin² fu Chipre. \v 40 La 'ɨɨ²¹² joon Poo² do gatyii'¹³in Silas. Mo ngayuui'¹³ ga'ɨ́ɨ² tsaru'¹u' júu³ gamɨɨ¹ɨ tyani Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e ngɨɨ¹o coon'¹³on, ga'woo²¹mo. \v 41 Joon gangɨ́ɨ¹i fu lɨ' lɨ sii²¹ Siria joongɨ Cilicia. Do‑o gatya¹‑tsi 'in jo'¹ lɨ́ɨi² lɨ la caain²¹. \c 16 \s1 Timoteo gauncaain²¹ coon'¹³ Poo² coon'¹³ Silas \p \v 1 Poo² coon'¹³ Silas gatyalíin² fuu²¹ sii²¹ Derbe coongɨ lɨ sii Listra. Joon do‑o gatsee'²¹i jaain²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² sii²¹ Timoteo. 'Ii jóon¹ jaain²¹ tsamɨ́² 'in niseein²¹ Israel. Pe jmii²¹gɨ jon' tsá² Israel. \v 2 'In jai'² lɨ́ɨi² seein²¹ fu Listra coon'¹³ Iconio tyʉ́² faa'²¹a tya' Timoteo do. \v 3 Joon gali'iin²¹²in Poo² wa'a 'e tsáa¹a Timoteo coon'¹³on. Joon 'e jo faa'²¹gɨ tsá² Israel 'laa'²¹ tya' Timoteo Poo² do gatyʉ'²ʉ to² 'e liin¹ Timoteo 'e li² circuncisión tya' tsá² Israel, tsʉ ñii¹i tsá² 'e tsá² griego jmii²¹ 'ii. \v 4 La caain²¹ fuu²¹ lɨ ngalíin² gajmaa¹a júu³ jiin'¹³ la nigajin'² jí² tya' 'in apóstoles coon'¹³ 'in tsacøøi'¹³ 'in néei¹ Jerusalén. \v 5 Joon gauntya¹‑tsi jileei'²¹ 'in ni jai'² lɨ́ɨi². La coon²¹ jmɨɨ²¹² gangafúu²mo 'in jai'² lɨ́ɨi². \s1 Jaain²¹ tsá² seein²¹ Macedonia gajnéi¹ tyani Poo² \p \v 6 'In Espíritu Tyʉ́² tya' Dios jo gacwoo¹o 'e tsacwó²o Poo² júu³ tyʉ́² tya' Dios fu co' li sii²¹ Asia. Joon la joon gangɨ́ɨ¹mo la caain²¹ lɨ sii²¹ Frigia coon'¹³ lɨ sii²¹ Galacia. \v 7-8 Joon gatyalíin²mo fu tɨ' Misia. 'ɨ¹‑tsi 'e tsataa²i lɨ sii²¹ Bitinia. Pe 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios jo cwoo¹o. 'Wii'¹³ joon gangɨ́ɨ¹mo coon²¹ tsáa¹ co' lɨ sii²¹ Misia. Joon gatyalíin²mo fu Troas coon²¹ fuu²¹ náa¹ tɨ' jmɨ'ñi'³. \v 9 Joon do‑o ganí²i Poo² coon²¹ 'e canʉʉ²¹ coon²¹ li². Ganii²¹ jaain²¹ tsañʉʉ'¹ 'in seein²¹ lɨ sii²¹ Macedonia. Siin'¹²in joon gamɨɨ¹ɨ tyani Poo² gajin'²in: \p ―Na¹ fu Macedonia. Na¹, uncoon'¹³ jna'a. \p \v 10 Mo ngayuui'¹³ ganí²i Poo² 'e li² lo, jna‑a, Lucas gauncaan²¹na coon'¹³ Poo² do. Joon gatyaa²¹a'a tyʉ́² tyii'i. Ngalii²¹i'i fu Macedonia. Tsáa¹mo‑tsii'i 'e la ja'²mo Dios nigasii¹in jna'a tsacwoo²¹o'o júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá². \s1 Poo² coon'¹³ Silas gatyalíin² fu Filipos \p \v 11 Ngatoo²¹o'o tsi coon²¹ barco fu Troas. Joon ngalii²¹i'i coon²¹ tsáa¹ fu coon²¹ cwoo'¹³ tyʉʉn²¹ roon¹ ni jmɨɨ²¹ sii²¹ Samotracia. Joon mo gajná² jmɨɨ²¹² joon gatyalii²¹i'i fu Neápolis. \v 12 Mo ngayuui'¹² joon ga'woo²¹o'o gangalii²¹i'i fu Filipos. Coon²¹ fuu²¹ lɨ tyʉ'² to² Roma. Coon²¹ fuu²¹ 'e tyiin²gɨ la caain²¹ lɨ catyiia² Macedonia. Do‑o gatoon²¹o'on coon²¹ tún² 'nɨ¹ jmɨɨ²¹². \v 13 Coon²¹ mo sóo¹ jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá² Israel ngalii²¹i'i lɨ gasuui²¹ fuu²¹ do. Coon²¹ lɨ tɨ' jmɨɨ²¹. Coon²¹ lɨ lɨcaain²¹ tsá² tsafaa'¹²a júu³ tyʉ́². Do‑o gayii²¹a'a gacwóo¹³o'o júu³ tyʉ́² 'inlɨ́ɨi¹³ tsamɨ́² 'in nigalicaain²¹. \v 14 Jaain²¹ jee²¹² 'in tsamɨ́² do sii²¹ Lidia. Lidia do galiseein²¹ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Tiatira. Joon jmoo¹o to² 'nɨɨ¹ɨ 'mɨ'² nʉʉ'¹ tyʉ́². Nitsáa¹‑tsi Dios. La 'ɨɨ²¹² nuu¹un 'e júu³ tya' Poo² do Dios gajmaa¹a 'e ga'øøi'²¹‑tsi. \v 15 Joon gasáa²mo jmɨɨ²¹ coon'¹³ la tøøi² inʉʉ tya'a, Mo ngayuui'¹³ joon gamɨɨ¹ɨ tyanii²¹i'i jin'²in: \p ―Jmaa² fee'¹‑'oo' pe wana ja'²mo lɨ́ɨ²naa' 'e tsáa¹mo‑tsii Dios, mo'¹o' fu tyiia ―jin'² Lidia do. \p Joon gajmaa¹a 'e tyitsaa²¹²mo 'e gajóon¹³o'on. \p \v 16 Cafu galɨ́² mo ngalii²¹i'i tɨ lɨ tsafaa'¹³a'a júu³ tyʉ́² gatseei'²¹na'a jaain²¹ sɨmɨ́² 'in 'oo¹o coon²¹ espíritu 'e jmoo'¹² júu³ tya' 'e unngɨɨ¹ɨ tsá². Joon lɨ́ɨ¹ jnaa'²¹ 'in ñi'fii²¹²i cuu² coon'¹³ 'e júu³ jmoo'¹²o do. \v 17 'In sɨmɨ́² lo ga'láa² 'wii²¹² gangɨɨ¹ɨ caluu Poo² joongɨ caluu²¹u'u. Ga'oo¹o tá² jin'²in: \p ―'In tsá² lo jmoo¹o la to² tyʉ'² Dios, 'in ñii²gɨ. Joongɨ tyaa¹ júu³ xiiala lí² tiin'¹³ tsá² ―jin'² sɨmɨ́² do. \p \v 18 Jiin'¹³ la joon ngɨɨ¹ɨ faa'¹a la coon²¹ jmɨɨ²¹² ce jiin'¹³ do‑o gata'¹gɨ Poo² nuu¹un júu³ tya' 'in tsamɨ́² do. Joon gajiin'¹³ níi¹i joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in espíritu 'yuui² alma tya' 'in sɨmɨ́² do: \p ―Coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'e sii²¹ Jesucristo, tyʉ'³ʉʉ to² 'e júu¹³'u alma tya' 'in sɨmɨ́² lo ―jin'² Poo². \p La tsifu joon gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ 'in espíritu gó¹ do. \p \v 19 Mo galiñi¹ jileei'²¹ ñi'fii²¹i 'in sɨmɨ́² do 'e jo lí²gɨ jnaa'¹a cuu² coon'¹³on joon gasaan'¹²in Poo² coon'¹³ Silas. Joon ngajée¹i tyani tsaa'to² lɨ 'moo'¹³ nifu. \v 20 La joon gatyalíin²mo tyani tsaa'to² 'in jmoo¹o 'ii'²¹ nifu. Joon gacwoo¹o tsaa² jin'²in: \p ―'In tsá² Israel lo ngɨɨ¹ɨ untyíi²in goo²¹²o'. \v 21 'Ee¹e jilaa'²¹ cwáain¹ 'e jo tɨɨ²¹na' jmoo²¹o' tsʉ tsá² Roma jna' ―jin'² ñi'fii²¹² 'in sɨmɨ́² do. \p \v 22 Joon fúui¹gɨ tsá² ga'láa² 'wii²¹² faa'²¹a 'laa'²¹ tya' Poo² do. 'In tsaa'to² do gatyʉ'²ʉ to² 'e gacwó² sɨɨn'³ 'in tsá² do. Joon gapóo¹i coon'¹³ sɨɨ² 'ido. \v 23 Mo ngayuui'¹³ gapóo¹i lɨɨlɨ¹ gataa'¹i 'nʉñí³. Joon gatyʉ'²ʉ to² 'in tyʉ'² to² 'nʉní³ do 'e tsa'aa²i Poo² coon'²¹ tún². \v 24 Mo ngayuui'¹³ ganúu²un 'in tyʉ'² to² 'nʉñí³ do jilaa'²¹ 'elo gangajée¹i Poo² coon'¹³ Silas tɨ tyan' tsi 'nʉñí³ do. Joon gato'¹o 'mó² luutɨɨ²ɨ 'ido. \p \v 25 La 'woo¹ tyianʉ́ʉ¹ Poo² coon'¹³ Silas do née¹i faa'²¹a júu³ tyʉ́² joon ga'øø¹ø 'e un'goo²¹o Dios. Jileei'²¹ 'in catyaai² do 'in taai² 'nʉñí³ do nuu¹o jilaa'²¹ 'elo. \v 26 La tsifu joon gajøø'²¹ goon 'wó² tá² lɨɨlɨ¹. Gadyeei'¹³ goon la tøøi² 'nʉñí³ do. Fuxʉ tsifu joon ganó¹ jilaa'²¹ 'oo² 'nʉñí³ do. Joon gaxʉʉ'²¹ʉ jilaa'²¹ cadena 'e 'ñʉ́ʉ¹ʉ cwoo²¹o 'in tsá² taai² do. \v 27 Mo gajná²‑tsi 'in tyʉ'² to² 'nʉñí³ do ganii²¹ 'e niganó¹ jilaa'²¹ 'ooca'nʉ́¹ do. Lɨ́ɨ²i 'e niga'woo¹mo coon'²¹ tya¹. Joon gatyii¹ ñí³ tya'a 'e la mo ijngaai'¹³ 'ña'a. \v 28 Joon gafaa'²¹a Poo² tá² lɨɨlɨ¹ jin'²in: \p ―Xuun'¹³ jmeei'¹³ wo'o tsʉ lo‑o taan² jna'a coon'²¹ tya¹. \p \v 29 Joon 'in tyʉ'² to² 'nʉñí³ do gamɨɨ¹ɨ coon²¹ jɨ́² jneei². Joon ga'ii²¹ cwiin¹in jleei¹ 'goo'²¹o lɨɨlɨ¹. Joon gasii'²¹i 'wojníi¹i tyani Poo² coon'¹³ Silas. \v 30 Joon ga'woo²¹mo 'ido. Joon gaunngɨɨ¹ɨ sɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―Tsañʉʉ'¹, ¿'ee 'ná¹ jmáa³aa 'e itiin'¹³moo? \p \v 31 'Ido‑gɨ gañii¹i: \p ―Cwotya¹‑'o'o Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. Joon la joon tiin'¹³mo'o coon'¹³ tsá² inʉʉ tyi'i. \p \v 32 Joon gacwo'¹o Poo² júu³ tyʉ́² tya' Jesús 'ido coon'¹³ jileei'²¹ 'in taai² inʉʉ tya' 'in tsá² do. \v 33 Joon 'woo¹ joon garun'²un 'in tyʉ'² to² 'nʉñí³ do moo'wó¹ Poo² coon'¹³ Silas lɨ icwuu'²¹. Joon 'ii coon'¹³ tsá² inʉʉ tya'a gasáa²mo jmɨɨ²¹. \v 34 Mo ngayuui'¹³ joon gatǿ¹o fu tya'a. Do‑o gacwoo¹o 'e gagøø'²¹ø Poo² coon'¹³ Silas. Joon jløø'³mo la tøøi² inʉʉ tya'a tsʉ nigatsáa¹mo‑tsi Dios. \p \v 35 Mo gajná² 'aa²¹ 'in tsaa'to² nifu do gasii¹in 'ɨɨ'¹³ tya'a 'e tsa'woo²i 'in taai² 'nʉñí³ do. \v 36 Joon gajin'² 'in tyʉ'² to² 'nʉñí³ do sɨɨ'²¹ɨ Poo² do: \p ―Ningɨɨ¹mo 'ii'²¹ 'e laa²¹²moo 'naa'. La joon nilí²‑i 'woo²¹naa' 'e tyʉ́²‑ʉ. \p \v 37 Pe Poo²gɨ gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in 'ɨɨ'¹³ do: \p ―Cwosii'¹³du'u 'in tyʉ² to² do 'e tsá² Roma jna'a. Tyíia² do nigapóo²i jna'a tyani tsá² fuu²¹. Jo gacón²du 'ii'²¹ coon'²¹ tún². Joongɨ gataa'¹²i jna'a 'nʉñí³. Joon nano‑gɨ 'iin²¹²in laai¹ jna'a 'uuin²¹. 'Ee sa lí² la joon. Ce cwojalíin²du yaai do ja'woo²i jna'a. \p \v 38 'In 'ɨɨ'¹³ do ngatya¹ júu³ tyani 'in tsaa'to² nifu do. 'Ido‑gɨ gafoo'¹mo mo ganúu²un 'e 'in tsá² Roma 'ii. Joon ngalíin²mo gamɨɨ¹ɨ wa'a jmáa¹a 'ido fee'¹‑tsi. \v 39 Joon ga'woo¹mo 'ido fu 'nʉñí³. Joon gamɨɨ¹ɨ tyani Poo² coon'¹³ Silas wa'a 'wooi²¹ tsifu 'e fuu²¹ do. \v 40 Mo ga'woo²i 'nʉñí³ do ngalíin²mo fu tya' 'in tsamɨ́² sii²¹ Lidia do. La nʉ'gɨ 'e tsalíin² ngajøø²¹i tsaru'¹u' joon gatya¹gɨ‑tsi 'ido. Joon ngalíin²mo. \c 17 \s1 Gato'¹ tsá² mɨɨ'¹³ fu Tesalónica \p \v 1 La caain²¹ tya'i fu¹ lɨ ningalíin² Poo² coon'¹³ Silas gangɨ́ɨ¹i fuu²¹ 'e sii²¹ Anfípolis coon'¹³ Apolonia. Joon mo ngayuui'¹³ joon gatyalíin²mo fu lɨ sii²¹ Tesalónica. Do‑o si'² coon²¹ cwo'¹ sinagoga tya' tsá² Israel. \v 2 La jee²¹² 'nɨ¹ semóo¹ Poo², jiin'¹³ la tɨɨ² nisi'² tya'a, ngóo¹ fu cwo'¹ do mo gatɨ́² jmɨɨ²¹² 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá² Israel. \v 3 Ngatyaa¹a júu³ joon jo cwo'¹o júu³ ruu'²¹i coon'¹³on. Pe tyʉ́²‑ʉ ga'e'²e tsá² xiiala jin'² jí² tya' Dios 'e Cristo 'ná¹‑a nii²¹ wúu¹. Joon mi yuui'¹³ júun²in 'e 'ná¹‑a jiin'¹in tún¹. Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² do: \p ―'In Jesús 'in fuu²¹²uu 'naa' lo, 'ii jon Cristo, 'in nigasii¹in Dios ijmá¹ tiin'¹³ tsá². \p \v 4 'Inlɨ́ɨi¹³ tsá² Israel do nigajo'¹ lɨ́ɨ²i. Joon gauncaain²¹ coon'¹³ Poo² coon'¹³ Silas. Joon fúu¹mo 'in jo seein²¹ Israel jo'¹ galɨ́ɨ²i. Nitsáa¹mo‑tsi Dios coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsamɨ́² tyiin²gɨ. \v 5 Pe niga'aa¹a tsiiwúu¹ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² Israel 'in jo jo'¹ lɨ́ɨi². Gauncaain²¹ 'ido 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² 'lɨɨi'³ soo²¹‑tsi 'in ngɨ¹ jøøi² jee²¹² 'nʉ́¹. Gajmaa'¹²a coon²¹ poo²¹² joon gatyaa¹ 'goo²¹ 'e fuu²¹ do. Gangɨɨ¹ɨ 'e fuu²¹ do 'naa'²¹i Poo² coon'¹³ Silas. Joon gangataa²i coon²¹ inʉʉ tya' jaain²¹ tsá² sii²¹ Jasón. \v 6 Pe mo jo gatsee'²¹i Poo² coon'¹³ Silas do gajñúu¹i 'in tsá² sii²¹ Jasón do coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² jo'¹ lɨ́ɨi². Ngajée¹i tyani tsaa'to² do joon ga'oo¹o jin'²in: \p ―'In tsañʉʉ'¹, 'in nigauntyíi²in la tøøi² juncwii²¹ nigajalíin² lɨ' lo jon, \v 7 joon 'in Jasón lo niga'ii'²¹mo fu tya'a. Jilaa'²¹ 'e 'ee¹e 'in tsá² no faa'²¹a 'laa'²¹ tya' 'in tyʉ'² to² nifu 'in tyíin¹ Roma. Tsʉ jin'²in 'e seen²¹mo jaain²¹ rǿøi¹³ 'in sii²¹ Jesús 'in feei'¹gɨ lagɨ 'in tyʉ'² to² Roma. \p \v 8 Mo ganúu²un 'elo 'in tsá² do coon'¹³ 'in tsaa'to² ga'láa² 'wii²¹² to'²o mɨɨ'¹³. \v 9 Pe Jasón coon'¹³ 'in catyaai²gɨ do gacwoo¹o cuu² 'e tsáa¹mo‑tsi 'in tsaa'to² do 'e i'woo²¹mo Poo² coon'¹³ Silas 'e fuu²¹ do. Joon galáa²mo 'ido. \s1 Poo² coon'¹³ Silas tsalíin² Berea \p \v 10 La tsifu joon 'in tsaru'¹u' do ga'woo²¹mo Poo² coon'¹³ Silas coon²¹ 'e canʉʉ²¹. Ngalíin² fu Berea. Mo gatyalíin² do joon ngalíin² cwo'¹ sinagoga. \v 11 Wo²gɨ‑tsi 'in tsá² néei¹ Berea do lagɨ 'in tsá² néei¹ Tesalónica. Joon lɨ́¹gɨ 'yaai¹‑tsi ga'ii'²¹i júu³ tyʉ́². La coon²¹ jmɨɨ²¹² gauntsáa¹a júu³ tyʉ́² tya' Dios. Gacón²du cwáain¹ wana 'e jo'¹o 'e faa'²¹a 'in tsá² do. \v 12 'Wii'¹³ joon lɨ́ɨ¹ fúui¹ 'in gajo'¹ lɨ́ɨi². Jee²¹² 'in nijai'² lɨ́ɨi² do seein²¹ tsamɨ́² tyiin²gɨ 'in faa'²¹a jmíi¹ griego. Joon jo'¹o galɨ́ɨi² 'inlɨ́ɨi¹³ tsañʉʉ'¹. \v 13 Mo galiñi¹ tsá² Israel néei¹ Tesalónica 'e Poo² taan¹in fu Berea cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios ngalíin² ngajmáa² mɨɨ'¹³. \v 14 Pe 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² seein²¹ do la tsifu joon gasii¹in Poo² lɨ tɨ' jmɨ'ñi'³. Pe joon Silas coon'¹³ Timoteo gajaan¹o fu Berea. \v 15 'In ningalíin² coon'¹³ Poo² ngajée¹i coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Atenas. Joon cwoliin¹in tún¹ gatyaa¹ júu³ 'e Silas coon'¹³ Timoteo 'ná² tsalíin² tsauncaain²¹ coon'¹³ Poo la jmoono. \s1 Mo taain¹ Poo² fu Atenas \p \v 16 La 'ɨɨ²¹² jáan¹in Poo² Silas coon'¹³ Timoteo fu Atenas do lɨ́ɨ¹ fa'í³ lɨ́ɨ¹i. Tsʉ lɨ́ɨ¹ 'láai² nii² dioses 'in tsaa'²‑tsi 'in tsá² do. \v 17 Tsʉ 'wii'¹³ joon ngafaa'¹²o fu cwo'¹ sinagoga joongɨ coon'¹³ 'in catyaai² 'in tsaa'²‑tsi Dios. La coon²¹ jmɨɨ²¹² ngafaa'¹²o coon'¹³ jilee'²¹ 'in taa²i 'moo'¹³ do. \v 18 'Inlɨ́ɨi¹³ tsá² 'in untsáa¹ júu³ tya' coon²¹ poo²¹² 'e sii²¹ epicúreos coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³gɨ 'in niuntsáa¹ júu³ tya' coon²¹ poo²¹² 'e sii²¹ estoicos gatsee'²¹i Poo² joon ga'láa² 'wii²¹² gasɨ́ɨ²i: \p ―¿'Ee 'e jin'² 'in tsañʉʉ'¹ no? 'Áai¹ tyafo'² tyaa¹a 'goo²¹. \p 'Inlɨ́ɨi¹³gɨ jin'²in: \p ―La lɨ́ɨ¹i 'in tya¹ coon²¹gɨ júu³ tya' dioses 'in xee'²¹mo no. \p La lo gajin'²in tsʉ 'wii'¹³ Poo² do tyaa¹ júu³ tya' Jesús joongɨ tya' xiiala galɨ́² mo gajiin'¹in. \v 19 Joon 'in tsá² do ngajée¹i Poo² fu coon²¹ lɨ sii²¹ Areópago. Do‑o lɨ tɨɨi²¹ lɨcaain²¹ mo sá² jilaa'²¹ 'e sɨ́ɨ¹i. Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―Lo‑o 'ná² lɨ ñii²i'in jilaa'²¹ 'e 'múui² 'e tyá²'a 'e'²'e. \v 20 Fu'²'u jna'a coon²¹ júu³ 'e jo mo nʉʉ²¹ʉ'ʉ jiin'¹³ coon²¹ naa'¹³. 'Ii²¹²oo'o tsáai¹‑tsii'i 'ee 'øøi'²¹‑tsi 'e júu³ no ―jin'² 'in tsá² do. \p \v 21 Tsʉ jileei'²¹ 'in seein²¹ Atenas coon'¹³ jileei'²¹ 'in jalíin² lɨ xiia' 'in néei¹ do canii² 'iin²¹²in 'e nuu¹un sɨ 'e faa'²¹a 'e jmai'² 'e 'múu²mo. \p \v 22 Joon gamaa¹a Poo² siin'¹²in jee²¹² 'in tsá² do 'e fu yʉ' moo'²¹ lɨ sii²¹ Areópago do. Joon gajin'²in: \p ―Nʉ́ʉ³duu' tsá² seein²¹ Atenas. Nicón³oo cwáain¹ 'e 'áai¹gɨ tsáai¹‑'oo' jileei'²¹ dioses tyii'. \v 23 Tsʉ mo ningɨ́³ɨɨ jǿø³øø la caain²¹ lɨ un'goo²oo' dioses tyii' joon gatsaa'³aa ni altar tyii' coon²¹ júu³ 'e jin'²: “Tya' 'in dios 'in jo mo galicwii¹naa'.” Pe 'in dios 'in un'goo²oo' no pe jo cwii¹naa' no 'in lo‑gɨ 'in Dios 'in foo'¹³na coon'¹³ 'naa'. \p \v 24 ’'In Dios lo fii²¹² juncwii²¹ joongɨ ni cwoo'¹³ juncwii²¹ tsʉ nigajmaa¹o juncwii²¹ coon'¹³ jilaa'²¹ 'e sá². Jo seein²¹ 'ido tsi inʉʉ cwo'¹ 'e jmoo¹o tsá². \v 25 Jon'gɨ sɨtyéen¹in jmɨɨ²¹² jilaa'²¹ 'e jmá¹ tsá². Tsʉ 'ii‑o nigacwo'¹o jna' jilaa'²¹ juncwii²¹ tyi'. 'Ii‑o nicwoo¹o tyi² 'e lee²¹e', coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo²¹o' jna' to². \p \v 26 ’Coon'¹³ coon²¹ jmɨ¹ 'øø²mo gajmee¹i jileei'²¹ tsá² taain²¹² juncwii²¹. Joon 'ii gatyʉ'² to² lɨ́²‑ɨ liseein²¹ tsá² joongɨ lɨ icwá² tsá². \v 27 'Iin²¹²in Dios 'e 'naa'²¹mo tsá² 'ii. Coon'¹³ la joon tyee'¹³mo tsá² 'ii tsʉ jo wíin² seein²¹ Dios lɨ saan²¹ jna' la jaan²¹na'. \v 28 Tsʉ 'ii'²¹ tya' Dios saan²¹o' joongɨ ngɨɨ²¹ɨ'. Joongɨ jmoo²¹o' jilaa'²¹a. La gajin'² 'inlɨ́ɨi¹³ poetas tyii': “Jóon¹ Dios jna'.” \v 29 Wana jóon¹ Dios jna' jo 'ɨ¹‑tsi' 'e Dios lɨ́ɨ¹i lawa jaain²¹ fii²¹² 'in gajmeei¹ tsá² 'ña'a 'in lɨ́ɨi¹ cwanáa¹ sɨ cwataa²¹ 'ee sɨ cuun²¹² 'ee. \v 30 La mo jéei¹ la jo mo ñi¹ tsá² jo mo gajmaa¹a Dios jilaa'²¹ 'e jmoo¹o tsá². Pe nano nityʉ'²ʉ to² 'e jileei'²¹ 'in seein²¹ doñixiia' 'e unsɨ́ɨ²mo 'e 'ɨ¹‑tsi. \v 31 Tsʉ nigatyii'¹³ Dios coon²¹ jmɨɨ²¹² mi jmáa¹a 'ii'²¹ tya' tsá² seein²¹ juncwii²¹. Joon coon²¹ tsáa¹ 'ii'²¹ tya'a. Joon ijmáa¹a 'ii'²¹ coon'¹³ jaain²¹ tsanʉʉ'¹ 'in nigatyii'¹³in. Joon la joon gacwo¹ Dios coon²¹ li² mo gaunjiin'¹in 'in Jesús do jee²¹² 'lɨɨ²¹² ―jin'² Poo² do sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² do. \p \v 32 Joon mo ganúu²un júu³ tya' 'e jiin'¹ tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹² 'inlɨ́ɨi¹³ do gaungøø¹mo Poo² do. 'Inlɨ́ɨ¹³gɨ gajin'²in: \p ―'E tyʉ́²gɨ wa'a nʉʉ²¹ʉ' 'e júu³ lo mo coon'²¹ tún². \p \v 33 Joon gatʉ́ʉ²mo Poo² 'ii. \v 34 Pe 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² do jo gatíui² Poo² do. Gajo'¹o lɨ́ɨ²i. Jaain²¹ jee²¹² 'in jo'¹ galɨ́ɨi² do 'in sii²¹ Dionisio. 'Ii jaain²¹ 'in tyʉ'² to² Areópago do. Joongɨ jo'¹o galɨ́ɨi² jaain²¹ tsamɨ́² sii²¹ Dámaris coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³gɨ. \c 18 \s1 Poo² taain¹ fu Corinto \p \v 1 Mo ngayuui'¹³ joon gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ Poo² fuu²¹ Atenas. Joon gangóo¹on coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Corinto. \v 2 Joon do‑o gatsee'²¹i jaain²¹ tsá² Israel 'in sii²¹ Aquila, 'in galiseein²¹ coon²¹ lɨ sii²¹ Ponto. La mo jéei¹gɨxʉ Aquila do coon'¹³ 'oo²¹²o, 'in sii²¹ Priscila, ga'woo²¹i Italia gatyalíin² fu Corinto do. Ga'woo²¹mo do tsʉ 'in tyʉ'² to² nifu 'in sii²¹ Claudio gatyʉ'²ʉ to² 'e 'woo²¹mo jilee'²¹ tsá² Israel 'e Roma do. Joon ngafeei'¹³ Poo² do 'ii. \v 3 Coon²¹ to² 'e nijmoo¹o coon'¹³ Poo². Jmoo¹‑o 'nʉ'mɨ'² tsʉ 'wii'¹³ joon do‑o gajaan¹o joon gajmaa¹o to² coon'¹³on. \v 4 La coon²¹ jmɨɨ²¹²mo 'ii'²¹ 'woo'²¹ tsá² Israel ngóo¹ Poo² fu cwo'¹ sinagoga. Do‑o gacwoo¹o júu³ tya' Dios. 'Iin²¹²in 'e litsáa¹mo‑tsi tsá² júu³ tya' Jesús. Gacwo'¹o júu³ tsá² Israel joongɨ 'in jo seein²¹ joon. \p \v 5 Mo gatyalíin² Silas coon'¹³ Timoteo jalíin² fu Macedonia. Poo² canii² gajmaa¹a gacwoo¹o júu³ tyʉ́². Gasɨɨ'²¹ɨ júu³ coon²¹ tsáa¹ tya' tsá² Israel 'e Jesús do 'ii Cristo 'in sɨjéen¹in. \v 6 Pe 'idogɨ gasɨɨ²i yaa‑i ga'láa² 'wii²¹² faa'²¹a 'laa'²¹ tya' Poo². Joon Poo² do gajø'²ø sɨɨn'¹³ɨn lawa coon²¹ li² joon gajin'²in: \p ―Tsaa² tyii' yaamoo' 'ejo tiin'¹³gɨɨ'. Jo tsaa² tyiia tsʉ lɨ́ɨ¹ nigajmáa³oo júu³. La nano‑o 'e níi³oo tya' tsá² 'in jo seein²¹ Israel. \p \v 7 Joon gacwo'ɨ́ɨ¹o 'e cwo'¹ do. Joon gangaa'¹²i fu tya' jaain²¹ tsá² sii²¹ Justo. 'Ii jaain²¹ 'in un'goo²¹ Dios. Tyíin¹in caai¹ cwo'¹ do. \v 8 Joon jaain²¹ 'in sii²¹ Crispo, 'in tyʉ'² to² cwo'¹ do, galitsáa¹mo‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús coon'¹³ la tøøi² inʉʉ tya'a. La joon fúu¹mo tsá² seein²¹ Corinto do galitsáa¹mo‑tsi mo ganúu²un 'e júu³ tyʉ́² do. Mo gajo'¹ lɨ́ɨi² gasáa²mo jmɨɨ²¹. \v 9 Joon Dios gasɨɨ'²¹ɨ Poo² coon²¹ lawa 'e cɨɨ¹ jin'²in: \p ―Jo jmáa³'a 'goo'²¹'o 'e cwo'³'o júu³ tyʉ́². Jo jón³'on tii² \v 10 tsʉ siin'¹³moo coon'¹³ 'nʉ. Joon jo 'in cwéei² saain'¹ 'nʉ jmee'²¹i 'nʉ jilaa'²¹ 'e gó². Lɨ́ɨ¹ fúui¹ tsá² tyiia 'in seein²¹ 'e fuu²¹ lo ―jin'² Dios. \p \v 11 La joon Poo² gajaan¹o coon²¹ jiin²¹ tsi ca'no'³ 'e fuu²¹ Corinto do. 'Ee¹e júu³ tyʉ́² tya' Dios jee²¹² 'in tsá² do. \p \v 12 Pe la jee²¹² jmɨɨ²¹² joon gatyʉ'² Galión to² lɨ sii²¹ Acaya. Joon jee²¹² jmɨɨ²¹² joon 'in tsá² Israel do galicaain²¹ gafaa'²¹a 'laa'²¹ tya' Poo³. Joon ngajée¹i Poo² tyani tsaa'to² 'in tyʉ'² to² do. \v 13 Joon 'in tsá² Israel do gacwoo¹o Poo² tsaa² tyani 'in tyʉ'² to² do jin'²in: \p ―'In tsañʉʉ'¹ lo ngɨɨ¹ to² 'e'²e tsá² júu³ 'e 'ná¹‑a tsá²‑tsi tsá² Dios 'e jo 'ee tɨɨsi'². \p \v 14 Poo² ningóo¹ 'e faa'²¹o mo gajin'² Galión, 'in tyʉ² to² do, gasɨɨ'²¹ɨ tsá² Israel do: \p ―Tsá² Israel, nʉ́ʉ²duu' 'e ifo'³oo lo. Wana coon²¹ 'e niga'lee'²¹i 'in tsá² lo sɨ coon²¹ tsaa² fee'¹ inúu³oo coon'²¹ tún² júu³ tyii'. \v 15 Pe wana jiin'¹³ coon²¹ la tɨɨsi'² tyii' jiin'¹³ la 'oo'²¹ yaamoo' unrøø²¹oo' 'e júu³ lo yaamoo'. Tsʉ jo 'iin²¹²moo jmáa³aa 'ii'²¹ jilaa'²¹ 'e júu³ lo. \p \v 16 Joon ga'woo²¹mo tyitsaa²¹²mo fu caluu. \v 17 Joon jileei'²¹ tsá² 'in faa'²¹ jmíi¹ griego 'in jo seein²¹ Israel gasaan'¹²in jaain²¹ tsá² sii²¹ Sóstenes 'in tyʉ'² to² cwo'¹ do. Joon gajmee'²¹i tyani 'in tsaa'to² do. Pe coonti jo 'ee gaunjíi²i Galión do. \s1 Poo² gangáa'¹³i tún¹ fu Antioquía \p \v 18 Wóo²gɨxʉ gajaan¹ Poo² do mo ngayuui'¹³ jilaa'²¹ 'elo. Mo lɨcɨɨin²¹ joon ga'ɨ́ɨ²o júu³ tsaru'¹u' do. Joon caan²¹mo ngalíin² coon'¹³ Priscila coon'¹³ Aquila. Joon fu Cencrea do nigauntsiin¹in Poo² coon²¹ 'ii'²¹ tya'a 'e nigamaa¹a joon gatyʉ'²ʉ po'tyíi¹i. Mo ngayuui'¹³ joon nga'ii²¹o tsi coon²¹ barco. Joon ngalíin²mo fu Siria. La nʉ'gɨ 'e tyalíin² Siria tyalíin² \v 19 coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Efeso. Do‑o gatʉ́ʉ²mo Poo² Priscila coon'¹³ Aquila. Joon ngoo²¹‑o cwo'¹ sinagoga. Do‑o ngasiin¹in coon'¹³ tsá² Israel 'in lɨcaain²¹. \v 20 Joon 'ido‑gɨ gamɨɨ¹ɨ tyani Poo² wa'a iján¹ wóo²gɨ pe jo gali'iin²¹²in. \v 21 Pe Poo² ga'ɨ́ɨ²o júu³ 'ido gajin'²in: \p ―'Ná¹‑a taan¹na fu Jerusalén tsʉ 'ná¹‑a jmaa'¹³aa jmɨɨ²¹² 'e nijó¹. Pe wana cwo¹ Dios 'ii'²¹ yafoo'¹³moo 'naa' tún¹. \p Joon nga'ii²¹o tsi coon²¹ barco. Joon gacwo'ɨ́ɨ¹o fu Efeso. \v 22 Mo gatyee'¹²i fu Cesarea joon ngóo¹ Poo² fu Jerusalén. Do‑o ngafee'¹³i 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ do. Mo ngayuui'¹³ joon ngoo²¹‑o fu Antioquía. \v 23 Do‑o gajaan¹an coon²¹ sii'¹³ cwaa²¹xʉ. Mo ngayuui'¹³ joon gangoo²¹‑o tún¹, gangɨ́ɨ¹i la coon²¹ fuu²¹ lɨ sii²¹ Galacia coon'¹³ Frigia. Do‑o gatya¹gɨ‑tsi 'in nijo'¹ lɨ́ɨi². \s1 Apolos cwoo¹o júu³ fu Efeso \p \v 24 La jee²¹² jmɨɨ²¹² joon gatyía¹ fu Efeso jaain²¹ tsá² Israel 'in sii²¹ Apolos. Nigaliseein²¹ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Alejandría. Lɨ́ɨ¹ tyʉ́² tɨɨi²¹ cwoo¹o júu³ tyʉ́². Joongɨ lɨ́ɨ¹ tyʉ́² cwii¹i jí² tya' Dios. \v 25 Joon nigauntsáa¹o fu¹ tya' Ña'nʉ'¹ʉ'. Mo faa'²¹a yaai¹‑tsi lɨɨlɨ¹. Joon 'ee¹e la ti cwáain¹ tya' Jesús fiin'¹³ ñi¹o jiin'¹³ la gasaai¹ Wó³ tsá² jmɨɨ²¹. \v 26 Gatyaa¹ Apolos do júu³ tsi cwo'¹ sinagoga. Jo cu'²‑tsi. Pe mo ganúu²un Priscila coon'¹³ Aquila júu³ tya'a gatøø¹ Apolos do coon'²¹. Joon gacwo'¹gɨ cwáain¹ tya' Jesús tyʉ́²gɨ 'ido. \v 27 La mo 'iin²¹²in Apolos tsáa¹a fu lɨ sii²¹ Acaya 'in jai'² lɨ́ɨi² do gauncoon'¹³on. Joon 'in tsaru'¹u' do gacwo'¹o Apolos coon²¹ jí² 'a 'ii'²¹mo 'in tsaru'¹u' néei¹ lɨ tsáa¹a 'ii. Mo gatyíi¹a fu Acaya do lɨ́ɨ¹ tyʉ́² gauncoon'¹³on 'in tsaru'¹u' 'in nigalijai'² lɨ́ɨi² 'wii'¹³ fee'¹mo‑tsi Dios tya'a. \v 28 Nigatyaa¹ júu³ tyani jileei'²¹ tsá² xiiala nigacai'²‑tsi tsá² Israel. Joon coon'¹³ jí² tya' Dios gajmaa¹a júu³ 'e Jesucristo 'in sɨjéen¹in do. Joon 'in tsá² seein²¹ Israel do jo lí² wa'a jo cwo'¹o júu³ ruu'²¹i. \c 19 \s1 Poo² taain¹ Efeso \p \v 1 La 'ɨɨ²¹² taain¹ Apolos fu Corinto do Poo² gangɨ́ɨ¹i fu tsaa' moo'²¹. Joon gajgáa¹i fu Efeso. Do‑o gatsee'²¹i 'inlɨ́ɨi¹³ 'in jai'² lɨ́ɨi². \v 2 Joon gaunngɨɨ¹ɨ: \p ―¿Tɨ niga'ii'¹³naa' 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios mo galitsáai¹‑'oo'? \p 'Ido‑gɨ gañii¹i: \p ―Coonti jo mo ganʉʉ²¹ʉ'ʉ 'e seein²¹ Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. \p \v 3 Joon gajin'² Poo² gasɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―¿Xiiala nigasáa²naa' jmɨɨ²¹? \p 'Ido‑gɨ gañii¹i: \p ―Jiin'¹³ la nigasaai¹ Wó³ tsá² jmɨɨ²¹. \p \v 4 Poo²‑gɨ gajin'²in: \p ―Mo gasaai¹ Wó³ tsá² jmɨɨ²¹ lawa'a coon²¹ li² 'e unsɨ́ɨ²mo tsá² 'e 'ɨ¹‑tsi. Pe gajin'²o 'e 'ná¹‑a tsáai¹‑tsi tsá² 'in jó¹ cɨɨin²¹gɨxʉ lagɨ 'ii. Joon 'ii Cristo. \p \v 5 Mo ganúu²un 'elo jilee'²¹mo gasáa²mo jmɨɨ²¹ coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'nʉ'¹ʉ' Jesús. \v 6 Joon mo gataan¹an Poo² cwoo¹o tya' 'in tsá² do gajó² 'in Espíritu Tyʉ́² lɨ téen²in. Joon ga'láa² 'wii²¹² gafaa'²¹a jmíi¹ xiia'²¹. Joon gacwoo¹o júu³ 'e nigacwo¹ Dios. \v 7 'In tsá² do tí¹ 'ii dyatuuin¹ coon'tya. \p \v 8 La 'ɨɨ²¹² jiin'¹³ la gatsín¹ gaai²¹ sɨɨ'²¹ Poo² tsaa²¹o fu cwo'¹ sinagoga. Joon ngacwoo¹o júu³ jo cu'²‑tsi. Joon lɨɨ'²¹o tya¹‑tsi tsá² xiiala mi tyʉ'² Dios to² tsá². \v 9 Pe 'inlɨ́ɨi¹³gɨ gali'waa'²¹‑tsi. Joon jo jo'¹ galɨ́ɨ¹i lɨ' faa'²¹gɨ 'laa'²¹ tya' júu³ tyʉ́² do tyani tsá². Joon gatyii¹mo Poo² 'ña'a jee²¹² 'in tsá² do. Joon gatøø¹o jiin'¹³ 'in nijai'² lɨ́ɨi² do coon'²¹. Ngalíin² coon²¹ lɨ untsáa¹ tsá² tya' jaain²¹ tsá² sii²¹ Tiranno. Joon do‑o gasɨ́ɨi² la coon²¹ jmɨɨ²¹². \v 10 La joon do‑o gateen¹in ce gatsín¹ tún² jiin²¹. Joon jilee'²¹mo 'in seein²¹ la caain²¹ lɨ sii²¹ Asia ganúu²o júu³ tyʉ́² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. Lagɨ 'in tsá² Israel lagɨ 'in tsá² jo seein²¹ joon ganúu²o. \v 11 Dios nigajmaa¹a coon²¹ milagro fee'¹ 'wii'¹³ cwáain¹ tya' Poo² do. \v 12 Cagɨ póo¹ sɨ 'no'³ 'mɨ'² 'ee 'e nigasoin²¹ Poo² tsalii¹ fu lɨ teei'¹² tsatsaa'¹³ joon 'láa²mo coon'¹³ jmoowúu¹ 'e tyaan¹. Joon jileei'²¹ espíritu gó² 'woo²¹mo alma tya'a. \p \v 13 Pe 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² seein²¹ Israel do 'in jalíin² lɨ xiia' 'in 'wooi¹ espíritu gó² tya' tsá² gali'iin²¹²in 'wóo¹i espíritu gó² coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in'lɨɨi'³ 'yuui² alma tya' tsá²: \p ―Tyʉ'³ʉʉ to² 'woo²¹naa' coon'¹³ 'e sii²¹ Jesús, 'in Jesús 'in faa'²¹a Poo² júu³ tyʉ́² tya'a do. \p \v 14 La joon nigamaa¹a dyái¹ jóon¹ tya' jaain²¹ tsá² Israel 'in sii²¹ Esceva, 'ii tsafeei'¹ 'in tyʉ'² to² untsá². \v 15 Pe mo gajmaa¹a 'elo 'in'lɨɨi'³ do gañii¹i: \p ―Cwii¹moo Jesús do. Cwii¹mogɨɨ jon Poo². ¿Pe 'iin‑gɨ 'naa'? \p \v 16 Mo ngayuui'¹³ joon 'in tsá² taai² 'in'lɨɨi'³ alma tya'a do ga'ɨ́ɨ²i jee²¹² 'in tsá² do. Coon'¹³ waa'²¹ pí² tya'a galɨ'¹o jileei'²¹ 'in tsá² do. Gajmee'²¹i 'ido lɨɨlɨ¹. Ce gacwiin¹in fu caluu tɨ' ringúu¹i joongɨ sɨcwuu'²¹i. \v 17 Joon jileei'²¹ 'in tsá² Israel coon'¹³ 'in jo seein²¹ joon 'in néei¹ Efeso do galiñi¹i joon lɨ́ɨ¹ gafo'¹i. Joon lɨ́ɨ¹ gaun'goo²¹ tsá² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \p \v 18 Joon fúu¹mo 'in nijo'¹ lɨ́ɨi² jalíin² jatyaa¹ júu³ jilaa'²¹ 'e gó² 'e nigajmaa¹a la mo jéei¹. \v 19 Fúu¹mo 'in nigauntsáa¹ júu³ loo¹ tyaan¹ jí² tya'a. Joon gajún²o tyani tsá². Mo gajmaa'¹²a cwáain¹ tya' 'e jí² lo gacɨ́ɨin² tún² cíein¹³ tsi ca'no'³ mil cuu². \v 20 La joon fúu¹mogɨ tsá² ganúu²o júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon gatsá²‑tsi tsá² Dios mo nii²¹ 'ii'²¹ tya' Dios. \p \v 21 Mo ngayuui'¹³ jilaa'²¹ 'elo Poo² ga'ɨ¹‑tsi 'e tsafee'¹²i tsá² 'in néei¹ fu lɨ sii²¹ Macedonia coon'¹³ lɨ sii²¹ Acaya. Joon ingɨ́¹mogɨ ca tɨ' Jerusalén. Joon gajin'²in: \p ―Mi yuui'¹³ níi³ii fu Jerusalén 'ná¹‑a jon níi³ii fu Roma. \p \v 22 La 'ɨɨ²¹² jan¹ Poo² coon²¹ sii'¹³gɨxʉ fu Asia gasii¹mo Timoteo coon'¹³ Erasto, 'in jmoo¹o to² coon'¹³on, fu Macedonia. \s1 To'² tsá² mɨɨ'¹³ fu Efeso \p \v 23-24 La jee²¹² jmɨɨ²¹² joon jaain²¹ tsá² sii²¹ Demetrio gajmaa¹a mɨɨ'¹³ tya' cwáain¹ tyʉ́² tya' Jesús. Demetrio do‑o jaain²¹ 'in jmoo¹o to² coon'¹³ cwataa²¹. Jmoo¹‑o jilaa'²¹ 'e 'ya'²gɨ tya' jaain²¹ diosa tya'a 'in sii²¹ Diana. Joon lɨ́ɨ¹ jnaa'¹a cuu² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo¹o coon'¹³ jileei'²¹gɨ 'in jmoo¹o to² coon'¹³on. \v 25 Joon gauncaain²¹ jileei'²¹ 'in jmoo¹o to² coon'¹³on coon'¹³ jileei'²¹ tsá² 'in jmoo¹o to² la do. Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'in tsá² do: \p ―Tsañʉʉ'¹, jnaa'¹o' jilaa'²¹ 'e tsangɨ́ɨ²na' 'e tyʉ́²‑ʉ saan²an' coon'¹³ jilaa'²¹ to² 'e jmoo²¹o'. \v 26 Pe la lɨ́² 'e jøø²¹ø' joongɨ nʉʉ²¹ʉ' la lɨ júu³ tya¹ Poo² do ngɨɨ¹ jin'²in 'e jilee'²¹ dioses 'in jmaai¹ tsá² jon' dioses 'i. Joon la joon fúu¹mo 'in nigajai'² lɨ́ɨi² júu³ tya'a. Jon' jiin'¹³ lo‑o pe la caain²¹ lɨ sii²¹ Asia. \v 27 'Áai¹ tyafo'² gó² tyi' tsʉ jilaa'²¹ to² 'e jmoo²¹o' lo itsa'ɨ́ɨ¹‑ɨ. La joon intʉ́² tsá² cwo'¹ tya' diosa tyi' sii²¹ Diana. Nee²o' 'e jilee'¹³ tsá² Asia coon'¹³ la tøøi² juncwii²¹ un'goo²¹o 'ii. Pe nano 'áai¹ fo'² tya' diosa tyi' 'in fee'¹ wana jo 'in un'goo²¹gɨ 'ii ―jin'² Demetrio do. \p \v 28 Mo ganúu²un jilaa'²¹ 'elo lɨ́ɨ¹ gatsá² 'nii'²¹‑tsi joon ga'oo¹o: \p ―¡Fee'¹mo diosa tyi'! ¡Fee'¹mo Diana, diosa tya' 'in néei¹ Efeso! \p \v 29 Lɨ́ɨ¹ gatyaa¹a 'in tsá² do 'goo²¹. Gasan'²mo jaain²¹ tsá² sii²¹ Gayo coon'¹³ jaain²¹gɨ 'in sii²¹ Aristarco. Gái¹ tsá² seein²¹ Macedonia 'in ngɨ́¹ coon'¹³ Poo² do. Tsifu joon gajñúu¹in tɨ lɨ si'² 'nʉ́¹ lɨ lɨcaain²¹ tsá² fuu²¹ do. \v 30 Joon Poo² la mo 'iin²¹²in tsa'ii²¹ tsafee'¹²i 'in tsá² do pe 'in jai'² lɨ́ɨi² catyaai² do jo gacwoo¹o. \v 31 Joon 'inlɨ́ɨi¹³ tsacøøi'¹³ seein²¹ Asia do 'in seein²¹ Poo² tyʉ́² coon'¹³ gasii¹in júu³ 'e jo tsáa¹a 'ii jee²¹² do. \v 32 'Áai¹ sɨcaai'¹³ 'e faa'²¹a tsá² do la jaain²¹ la jaain²¹ tsʉ jiin'¹³ jo ñii¹gɨ 'ee to² 'e nigalicaain²¹ do. \v 33 Joon 'in tsá² Israel do gatyii'¹³in jaain²¹ tsá² sii²¹ Alejandro 'in gajmaa¹a coon²¹ li² coon'¹³ cwoo²¹o. 'Iin²¹²in faa'²¹a cwáain¹ tya'a. \v 34 Pe mo galili'³i 'in tsá² fúui¹ do 'e tsá² Israel do joon ga'oo¹o wóo² lɨɨlɨ¹. Xʉʉ jogɨ gatɨ́² tún² hora ga'oo¹o 'ido jin'²in: \p ―¡Fee'¹mo Diana diosa tyi' 'in néei¹ Efeso! \p \v 35 Joon 'in tɨjí² tyiin¹ fuu²¹ do mo galɨ'¹ɨ 'ɨ́ɨ² tii² jee²¹² 'in tsá² do gajin'²in: \p ―Tsá² seein²¹ Efeso, la tøø²mo juncwii²¹ ñii¹i 'e fuu²¹ Efeso lo 'e tɨ́ɨ²mo un'øø'²¹mo cwo'¹ tya' diosa 'in feei'¹ sii²¹ Diana 'in nigatøøi'²¹ fu yʉ' juncwii²¹. \v 36 La joon jo cweei¹ faa'²¹a tsá² 'laa'²¹. Coon'tún²duu'. Jo jmaa²duu' jiin'¹³ la jo mo tyaa²aa' cwáain¹. \v 37 Tsʉ 'in tsañʉʉ'¹ 'in jajéei¹ 'naa' lo jo 'ee mo gajmaa¹a jon'gɨ mo gafaa'²¹a 'laa'²¹ cwáain¹ tya' diosa tyii'. \v 38 Wana 'in Demetrio no coon'¹³ jilee'²¹ 'in jmoo¹o to² coon'¹³ sá² coon²¹ tsaa² cwó² tya' doñi'iin, lí²‑i tsalíin² tyani tsaa'to². 'I‑gɨ unrøø²¹ júu³ no. \v 39 Wana 'oo² 'naa' coon²¹ júu³ xiia'²¹gɨ lí²‑i mɨ́²ɨɨ' 'e licaain²¹ tsá² coon'²¹ tya¹. Joon sɨ́ɨ¹³oo' júu³ ja'²mo. \v 40 Tsʉ 'íi¹‑i fo'² tyi' wana galiñi¹ tsaa'to² tyʉ'² to² fuu²¹ lo la lɨ́² 'e nigajmaa²aa' no. Jo 'ee lɨ́ɨ¹³ cwáain¹ sá² cwoo²¹o' tya' 'e mɨɨ'¹³ 'e nigalɨ́² no. \p \v 41 Joon mo ngayuui'¹³ gajin'² 'elo ga'ɨ'¹ɨ júu³ gajø'²mo tsá². \c 20 \s1 Poo² tsáa¹a fu lɨ sii²¹ Macedonia coon'¹³ lɨ sii²¹ Grecia \p \v 1 Mo gatséi¹ jilaa'²¹ 'e mɨɨ'¹³ do gatø'¹ø Poo² jileei'²¹ tsá² jo'¹ lɨ́ɨi². Joon gacwo'¹o cwáain¹ 'ido. Mo ngayuui'¹³ joon ga'ɨ'¹o júu³ 'ido. Garøøn¹in joon gangoo²¹o fu Macedonia. \v 2 Joon ngafee'¹²i jileei'²¹ 'in néei¹ la náa¹ fuu²¹ do. Gatya¹gɨ‑tsi tsaru'¹u' coon'¹³ júu³ tya'a. Mo ngayuui'¹³ joon gatyía¹ fu lɨ sii²¹ Grecia. \v 3 Do‑o gajaan¹an gaai²¹ sɨɨ'²¹. Ni'yuui² fu¹ 'e tsa'í² barco 'e tsáa¹a fu Siria mo galili'³i 'e 'in tsá² Israel do 'iin²¹²in saan'¹mo 'ii. 'Wii'¹³ joon ga'ɨ¹‑tsi gajaa'¹²i fu lɨ' cwoo'¹³ tyʉʉn²¹. Joon gangɨ́ɨ¹i fu Macedonia tún¹. \v 4 Gangalíin² caan²¹mo coon'¹³ Sópater, jaain²¹ tsá² seein²¹ Berea. Joongɨ coon'¹³ Aristarco coon'¹³ jaain²¹ tsá² sii²¹ Segundo, 'in seein²¹ fu Tesalónica. Ngalíin²mo jon Gayo, 'in seein²¹ Derbe, coon'¹³ Timoteo. Joongɨ ngalíin²mo Tíquico coon'¹³ Trófimo 'in néei¹ fu lɨ sii²¹ Asia. \v 5 'In tsaru'¹u' no gangajée¹mo joon ngajeen²in jna'a fuu²¹ sii²¹ Troas \v 6 Pe jna'gɨɨ'ɨ ga'woo²¹o'o fu Filipos mo gangɨ́ɨi² jmɨɨ²¹² 'e gø'² tsá² 'iñi'¹ 'e jo jeei¹ tyiian'³. Joon ngatoo²‑oo'o tsi coon²¹ barco. Tya'¹oo'o fu Troas mo gatɨ́² 'ñá² jmɨɨ²¹²gɨ. Do‑o gajoon²¹o'on dyía¹ jmɨɨ²¹²gɨ. \s1 Taain¹ Poo² fu Troas \p \v 7 Mo gatɨ́² domingo galicaain²¹ tsá² 'in jo'¹ lɨ́ɨi² ijmáa¹a jmai'²xʉ 'iñi'¹ 'e untii'¹³‑tsi 'e gajmaa¹a Jesús. Joon Poo²‑gɨ ga'ee¹e júu³ tyʉ́². Tsʉ 'wii'¹³ 'ná¹‑a cwo'ɨ́ɨ¹ɨ mi jná² jmɨɨ²¹² joon lɨ́ɨ¹ cwaa²¹ gafaa'²¹a. Ca gatɨ́² 'woo¹ tyianʉ́ʉ¹ gafaa'²¹a. \v 8 Coon²¹ tsi inʉʉ ñíi¹ lɨ sɨcaain²¹. Joon lɨ́ɨ¹ 'láai² jɨcoo²¹ 'in 'ɨ́ɨ¹³. \v 9 Joon jaain²¹ sɨmii'²¹ sii²¹ Eutico tyíin¹in 'ootoo²¹ do. 'Wii'¹³ cwaa²¹xʉ júu³ 'e gatyaa¹ Poo² do 'in sɨmii'²¹ do gatsá²‑a jelicwuu²¹i. Joon la 'ɨɨ²¹² tyíin¹ do gacwuu²¹mo. Joon do‑o gatøø'²¹i tɨ yʉ' lɨ tɨ́² 'nɨ¹ fúui¹ do. Mo gasaai'²¹ tsá² 'ii ni'lɨɨ²¹²mo. \v 10 Joon gajgái¹ Poo² fu yʉ' do. Joon gatyaai¹ 'ña'a lɨ raain¹ 'in sɨmii'²¹ do. Joon garøøn¹in 'ido. Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'in tsaru'¹u' do: \p ―Jo foo'¹³naa' tsʉ 'in jiin'¹ 'ino. \p \v 11 Joon gasóo²o tún¹ Poo² lɨ' yʉ' lɨ sɨcaain²¹. Gajmaa¹o jmai'²xʉ 'iñi' do 'e untii'¹³‑tsi. Mo ngayuui'¹³ joon gagøø'²¹ 'íi¹i. Joon gafaa'²¹o tún¹ ce gajná². Joon gacwo'ɨ́ɨ¹o. \v 12 Joon 'in sɨmii'²¹ do tee¹o jiin'¹. Jilee'²¹mo gatya¹‑tsi lɨɨlɨ¹. \s1 Tsá² ngɨ́² coon'¹³ Poo² tsalíin² fu Mileto \p \v 13 Gaunrøø²¹o júu³ jile'¹oo'o la gajin'² Poo² 'e tsajéen²na'a 'ii fu Asón. Jile'¹oo'o ngatoo²o'o tsi coon²¹ barco. Jiin'¹³ Poo² do gajaan¹gɨ 'wii'¹³ 'iin²¹²in ngɨ¹ tɨɨ²o. Joon ngalii²oo'o fu Asón. Do‑o lɨ gajéen²na'a Poo². \v 14 Mo galɨcaain²¹ coon'¹³ jna'a tsi barco do ngalii²oo'o fu Mitilene. \v 15 Ga'woo²¹‑oo'o joon. Mo gajná² joon gangɨɨ²¹²moo'o fu coon²¹ lɨ sii²¹ Quío. Mo gajná² jmɨɨ²¹² tún² gatyalii²¹i'i coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Samos. Fu Trogilio gajóon¹³o'on catá² pe mo gajná² jmɨɨ²¹² joon gatyalii²¹i'i fu Mileto. \v 16 La joon gajmóo¹³o'o tsʉ Poo² do jo 'iin²¹²in ján² wóo² fu Asia do. Jo 'iin²¹²in tsáa¹a fu Efeso do tsʉ 'iin²¹²in tyee'¹²i la jmoonogɨ fu Jerusalén. 'Iin²¹²in wa'a ilí² téen¹in fu Jerusalén mo tɨ jmɨɨ²¹² sii²¹ Pentecostés. \s1 Tyaa¹a Poo² júu³ coon'¹³ tsacøøi'¹³ néei¹ Efeso \p \v 17 La 'ɨɨ²¹² taain¹ Poo² fu Mileto do gatyʉ'²ʉ to² gajalíin² tsacøøi'¹³ tya' 'in jo'¹ lɨ́ɨi² néei¹ Efeso do. \v 18 Mo gatyalíin² joon gasɨɨ'²¹ɨ Poo² 'ii: \p ―Ñí³oo' xiiala nigangɨ́³ɨɨ ca la mo 'láa² 'wii²¹² ngóo³oon fu lɨ sii²¹ Asia. \v 19 La coon²¹ jmɨɨ²¹² mo taan¹na jee²¹² 'naa' jmóo³oo jiin'¹³ la to² tyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. Jo mo gaunfee'¹na 'ñii'a. Lɨɨlɨ¹ xuui²¹²‑tsii. Joon la jee²¹² joon lɨ́ɨ¹ gauntyíi²in tsá² Israel jna. \v 20 Pe jo gatʉʉ²¹²ʉʉ jilaa'²¹ 'e ga'e'¹ee 'naa' 'e tyʉ́²‑ʉ tyi‑oo'. Ga'ee²¹²ee tyani tsá² fúui¹ joongɨ tsi inʉʉ tyii'. \v 21 Fúu¹mo tsá² Israel lagɨ 'in jo seein²¹ joon nigafuu²¹²uu 'e jaa'²¹a‑tsi coon'¹³ Dios joon cwotyaa²¹²‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \v 22 Nano ní³ii fu Jerusalén la nigatyʉ'² to² 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios fiin'¹³ jo ñi²ii 'ee tsangɨ́ɨ²na mi tyee'¹²na. \v 23 Canii²mo 'e ñi²ii doñi'ee fuu²¹ 'e ní³ii 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios jma'²a jna júu³ 'e mi tyee'¹²na do i'ú³uu 'nʉñí³. Joongɨ imóo³oo wúu¹. \v 24 Pe jilaa'²¹ 'elo jo 'ee cu'²‑tsii. Jogɨ cu'²‑tsii wana gajún¹na. Jiin'¹³ canii² 'e 'iin²¹²na 'e untyee¹na to² tyiia jløø'³moo. Untyee¹moo to² 'e nigacwo'¹o Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús jna: 'e cwóo³oo júu³ tya' xiiala untiin'¹³ Dios tsá². \p \v 25 ’La mo jéei¹ ngɨ́³ɨɨ jee²¹² 'naa' gacwóo³oo júu³ tya' xiiala tyʉ'² Dios to² tsá². Pe nano tsáa¹mo‑tsii 'e jiin'¹³ jaain²¹ jee²¹² 'naa' 'e jo máai¹gɨɨ' jna. \v 26 'Wii'¹³ joon fuu²¹²u 'naa' nano jo tsaa²gɨ tyiia tya' jiin'¹³ jaain²¹. \v 27 Nigacwó³‑oo jilaa'²¹ 'ii'²¹ tya' Dios. Jiin'¹³xʉ jo 'uun²¹mo gajmáa³aa. \v 28 Nano un'øøi'¹gɨxʉʉ' yaanaa'. Joongɨ un'øø'¹naa' jilee'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi². Tsʉ 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios nigatyée¹i 'naa' 'e un'øø'¹naa' jileei'²¹ 'in nigajai'² lɨ́ɨi² Ña'ñʉ'¹ʉ'. Coon'¹³ jmɨ¹ 'øø²i do niga'iin²mo tsaa² tyii'. \v 29 Tsʉ ñi²oo mi nii'¹³na lo ijalíin² tsá² xee'²¹mo 'in xéi¹‑'oo'. Joon jo tyá²gɨ‑'oo' Jesús. Jalíin² 'in tsá² do lawa joo'²¹ 'lɨɨi' iuntyee¹mo joo'²¹ tyúi¹. \v 30 Joon jee²¹² 'naa'gɨɨ' seen²¹mo jaain²¹ gái¹ i'e'²e tsá² júu³ tajuu²¹ lagɨ júu³ jai'². 'Iin²¹²in 'e 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús jo'¹o liin¹in júu³ tya'a. \v 31 Tɨ́ɨ¹moo'. Cwotii'¹³‑'oo' 'e 'nɨ¹ jiin²¹ cwo'²oo 'naa' júu³. La jmɨɨ²¹² tiin'¹³ la 'woo¹ jo mo gatʉʉ²¹²ʉu xuui²¹²‑tsii nigacwo'²oo 'naa' cwáain¹ la jaain²¹ la jaan²¹naa'. \p \v 32 ’Nano, tsaru'¹u', gatyaa¹oo ja'cwoo²¹ Dios 'naa' joongɨ 'e júu³ tya'a 'e 'e'²e jna' xiiala 'iin²¹²in Dios tsá². 'E júu³ lo 'oo¹‑o waa'²¹ pí² 'áai¹. Coon'¹³ 'e júu³ joon jo tʉ́²ʉʉ' fu¹ tya' Jesús ca gatyalíin²naa' 'áan³ tyii' 'e Jesús nigajmaa¹a tya' jileei'²¹ 'in nigauntyúu¹i. \v 33 Jo mo gali'iin²¹²na jiin'¹³xʉ cuu² tsá² sɨ sɨɨn'³ tsá² 'ee coonti. \v 34 Ní³ 'naa' 'e nigajmáa³aa to² coon'¹³ cwóo³oo 'e nigali'oo²‑oo jilaa'²¹ 'e tyiin²gɨ tyiia coon'¹³ jileei'²¹ 'in ngɨ¹ coon'¹³ jna. \v 35 Lɨ́ɨ¹ niga'e'²ee 'e 'ná¹‑a jmaa¹a tsá² to² 'e uncoon'¹³on jileei'²¹ 'in 'oo¹o fa'í³. Cwotii'¹³‑'oo' júu³ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús la mo gajin'²in 'ña'a: “'Áai¹gɨ tyʉ́² sɨ'ɨ́ɨ¹‑tsi' mo uncoon'¹³on' tsá² xeei'²¹ lagɨ 'e uncoon¹³ tsá² xeei'²¹ jna'.” \p \v 36 Mo ngayuui'¹³ gajin'² Poo² jilaa'²¹ 'elo gasii'²¹i wojníi¹i. Joon gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² coon'¹³ 'in tsá² do. \v 37 Joon jilee'²¹mo tsá² do galixuui²¹²‑tsi. Joon garøøn¹in Poo² do. Joongɨ gacuu'²¹u 'oo²o 'ido. \v 38 Joon lɨ́ɨ¹ fa'í³ lɨ́ɨ¹i tsʉ 'e nigajin'² Poo² 'e jo níi²gɨ tsá² do 'ii. Mo ngayuui'¹³ joon gangalíin²mo caain²¹ coon'¹³ Poo² ca tɨ lɨ 'íi¹ barco do. \c 21 \s1 Poo² tsáa¹a fu Jerusalén \p \v 1 Mo gatʉʉ²¹²na'a 'in tsaru'¹u' do joon ngatoo²¹o'o coon²¹ barco. Joon ngalii²¹i'i coon²¹ tsá¹ lɨ lɨ sii²¹ Cos. Mo gajná² jmɨɨ²¹² joongɨ gatyalii²¹i'i fu Rodas. Mo ga'woo²¹o'o joon gatyalii²¹i'i tɨ Pátara. \v 2 Pátara do‑o gatsaa²¹a'a coon²¹ barco 'e tsá¹ fu Fenicia. Joon ngatoo²¹o'o joon ngalii²¹oo'o. \v 3 Mo ngalii²¹i'i ganee²¹e'e coon²¹ cwoo'¹³ tyʉʉn²¹ 'e roon¹on ni jmɨ'ñi'³ 'e sii²¹ Chipre. Roon¹on lɨ' cwoo²¹o'o tooin²¹². Ngalii²¹i'i Siria tsʉ 'e barco do 'ná¹‑a saa'¹²a laa²¹² fu Tiro. Joon ngatoo²¹o'o. \v 4 Gatseei'²¹na'a 'in jai'² lɨ́ɨi² néei¹ Tiro do. Joon ga'yii²¹a'a dyía¹ jmɨɨ²¹² coon'¹³on. Joon 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios gajmaa'¹²a júu³ tya' 'in tsá² do cwáain¹ tya' Poo² joon gasɨɨ'²¹ɨ Poo² do wa'a jo tsáa¹a 'ido fu Jerusalén. \v 5 Mo gatsín¹ 'e jmɨɨ²¹² joon ga'woo²¹o'o. Joon 'in tsá² do coon'¹³ 'oo²¹²o coon'¹³ xuui²¹² tya'a ngajée¹i jna'a tɨ lɨ suui²¹ fuu²¹ do. Do‑o gasii'¹³i'i wojnii²¹i'i gafaa'¹³a'a júu³ tyʉ́². \v 6 Mo ngayuui'¹³ joon ga'ii'¹³oo'o júu³ la jaain²¹ la jaain²¹. Jna'oo'o ngatoo²¹o'o tsi barco do pe 'ii‑gɨ ngaliin¹mo fu tya'o. \p \v 7 Ga'woo²¹o'o Tiro do joon gatyalii²¹i'i fu Tolemaida do. Do‑o ngafee'¹³na'a 'in tsaru'¹u' néei¹ do. Joon gajoon¹o'on coon²¹ jmɨɨ²¹². \v 8 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon jile'¹oo'o 'in ngɨɨ²¹ɨ'ɨ coon'¹³ Poo² do ga'woo²o'o joon gatyalii²¹i'i fu Cesarea. Do‑o ngatyalii²¹i'i fu lɨ tyíin¹ Lii²¹². 'Ii cwo¹ júu³ tyʉ́² tya' Dios. 'Ii jaain²¹ jee²¹² 'in dyái¹ tsá² do 'in gajmaa¹a jmai'²xʉ 'uunñi² fu Jerusalén. Do‑o gajóon¹³o'on coon'¹³on. \v 9 Lii²¹² do seein²¹ tyúuin² jamɨ́ɨ¹ɨ 'in jo mo cuui'¹³ cwoo²¹. 'Ido‑o 'ii'²¹i júu³ cwo¹ Dios cwo'¹o tsá². \v 10 La 'ɨɨ²¹² toon²¹o'on do coon²¹ tún² jmɨɨ²¹² cwéi¹ jaain²¹ tsá² sii²¹ Agabo, 'in nijó² fu lɨ sii²¹ Judea. Gacwo'¹ Dios 'ii júu³ 'e noo²¹²gɨ ilí². \v 11 Joon mo gacwée¹i jee²¹² jna'a gatyii¹ loo²¹ 'nʉ́ʉ¹ tyʉ'² Poo². Joon ga'ñʉʉ²ʉn cwoo²¹ tɨɨ² Poo² do. Joon gajin'²in: \p ―La lo‑o jin'² Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. “'In tsá² Israel i'ñúu¹i fii²¹² 'e loo²¹ lo mi tyee'¹²i fu Jerusalén. Joon ijaan'²¹i tyani tsá² 'in jo seein²¹ Israel” ―la joon gajin'² Agabo do. \p \v 12 Mo ganʉʉ²¹ʉ'ʉ 'e júu³ lo jna'a coon'¹³ 'in néei¹ do gamɨɨ²¹ɨ'ɨ tyani Poo² wa'a jo tsáa¹a fu Jerusalén. \v 13 Pe Poo² dogɨ gañii¹i: \p ―¿'Ee lɨ' cɨ́²ɨɨ'? ¿'Ee lɨ' jmoo²oo' 'e jaa'²¹‑tsii? Tsʉ 'wii²¹² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús jna ninaa²¹²aa tyʉ́² tyiia jon' jiin'¹³ 'e 'ñuu²na pe cagɨ 'e júun²na mi tyee'¹²na Jerusalén ―jin'² Poo² sɨɨ'²¹ɨ tsá² do. \p \v 14 Mo jo galɨ'¹gɨɨ'ɨ gajoon¹o'on jo 'ee gasii'¹³gɨɨ'ɨ. Jiin'¹³ 'e gasii'¹³i'i: \p ―Cwolí²‑i jiin'¹³ la 'ii'²¹ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \p \v 15 Mo ngayuui'¹³ 'elo gatyaa²¹o'o tyʉ́² tyii'i. Joon ngalii²¹i'i fu Jerusalén. \v 16 Joon ngalíin²mogɨ coon'¹³ jna'a 'inlɨ́ɨi¹³gɨ 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² seein²¹ fu Cesarea. Jee²¹² 'in tsá² do ngóo¹ jaain²¹ tsá² seein²¹ Chipre sii²¹ Mnasón. Calɨɨ, 'áa¹mo ningóo¹, 'e jai'² lɨ́ɨi². Tya' 'ii gajoon²o'on mo tyalii²¹i'i. \s1 Tsafeei'¹³ Poo² Jacobo \p \v 17 Mo gatyalii²¹i'i fu Jerusalén do jløø'³mo tsaru'¹u' do ga'ii'²¹mo jna'a. \v 18 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon gangóo¹ Poo² coon'¹³ jna'a 'e ngafee'¹³na'a Jacobo. Joon do‑o jon néei¹ jileei'²¹ tsacøøi'¹³ tya' 'in jai'² lɨ́ɨi². \v 19 Joon Poo² do gafee'¹mo 'in tsá² néei¹ do. Ga'láa² 'wii²¹² tyaa¹a júu³ la coon²¹ la coon²¹ 'e nigajmaa¹a Dios jee²¹² 'in tsá² jo seein²¹ Israel mo gacwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios. \v 20 Mo ganúu²un 'in tsá² do la jilaa'²¹ 'e gajin'² Poo² do ga'láa² 'wii²¹² untyúu¹i Dios. Joon 'in tsá² do gasɨɨ'²¹ɨ Poo²: \p ―Tyʉ́²‑ʉ, ru'¹u', pe nijǿø²o'o joo'¹³ mil tí² tsá² Israel 'in nijo'¹ lɨ́ɨi². Joon 'in tsá² lo jin'²in 'e 'ná¹ jmá¹ tsá² jilaa'²¹ to² tyʉ'² Moisés. \v 21 Joon ninúu²un 'in tsá² do 'e 'nʉ‑ʉ niga'ee'¹³'e tsá² Israel 'in néei¹ fu lɨ wíin² 'e lí²‑i tʉʉ² jiin'¹³ la to² tyʉ'² Moisés. Joon ninúu²un 'e niga'ee'¹³'u 'e jo 'ná¹ 'ii'²¹gɨ tsá² li² tya' Moisés jon'gɨ jmá¹gɨ la tɨɨsi'² tyi'. \v 22 ¿Xiiala ijmoo²¹o'? Tsʉ mi iñi¹ tsá² Israel 'e nicwéi¹o'o lo ilicaan²¹mo. \v 23 'Áai¹gɨ tyʉ́² wa'a jmaa²'a jiin'¹³ la no: Seen²¹mo jee²¹² jna'a tyúuin² tsañʉʉ'¹ 'in 'ná¹ jmá¹ coon²¹ 'ii'²¹. \v 24 Jee¹i coon'¹³ 'nʉ joongɨ untyúi¹ 'wo'o coon'¹³on. Tyii²'i 'laa'¹³ cwáain¹ tya' 'in tsá² no. Tsʉ la joon lí²‑i síi² tyíi¹i. Joon la joon cón²on tsá² cwáain¹ 'e jo jo'¹ 'e niganúu²un. Ilitsáa¹mo‑tsi 'e jmoo²¹gɨ'ɨ to² tyʉ'² ley tya' Moisés. \v 25 Pe 'in tsá² jo seein²¹ Israel 'in nigajai'² lɨ́ɨi² canii² 'ná¹ jmáa¹a jiin'¹³ la to² 'e nigatyʉʉ'¹³o'. Jo lí² dø'¹ø ngú¹ 'e nigasii'²¹ tsá² tyani dioses tya'a jon'gɨ jmɨ¹ jon'gɨ ngú¹ joo'²¹ 'in niwuuin'²¹ tyí² jo lí² dø'¹ø. Joongɨ jiin'¹³ coon'¹³ tsamɨ́² tya'a lí² cwuui²¹ tsá². La joongɨ tsamɨ́² jiin'¹³ coon'¹³ nʉʉ'¹ tya'o lí² cwuu²¹i. \s1 Gasaan'²¹mo tsá² Poo² lɨ 'yuui² cwo'¹ fee'¹ \p \v 26 Joon gajée¹mo Poo² jɨ 'in tyúuin² tsá² do. Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon gauntyú¹mo 'ña'a jiin'¹³ la tɨɨsi'² coon'¹³ 'in tsá² do. Mo ngayuui'¹³ joon ga'ii²¹o fu cwo'¹ 'e gajmaa'¹²a tsá² júu³ lɨɨ²¹² itsín¹ jmɨɨ²¹² jiin'¹³ la tɨɨsi'² do. 'øøi'¹‑tsi tsá² 'e la jaain²¹ la jaain²¹ tsá² 'ná¹‑a cwo'¹o Dios tya'a jiin'¹³ la tɨɨsi'². \p \v 27 Pe la 'ɨɨ²¹² taai² inʉʉ cwo'¹ do 'e tɨ́² litsín¹ dyía¹ jmɨɨ²¹² joon 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² Israel 'in néei¹ lɨ sii²¹ Asia ganii²¹ Poo² do. Joon ga'láa² jaain²¹ gái¹ 'in tsá² do 'wii²¹² to'²o mɨɨ'¹³. La joon jilee'²¹mo tsá² gato'²o mɨɨ'¹³. Joon gasan'²mo Poo². \v 28 Joon ga'oo¹o: \p ―¡Tsañʉʉ'¹ seein²¹ Israel, uncoon'¹³ jna'a! 'In lo‑o 'in tsañʉʉ'¹ 'in ngɨ¹ la caain²¹ 'e'²e jileei'²¹ tsá² 'e gó² tya' goo²¹o' joongɨ tya' ley tya' Moisés. Joongɨ 'laa'²¹ faa'²¹a tya' cwo'¹ fee'¹ lo. Joongɨ nano nijée¹i tsi inʉʉ cwo'¹ lo 'inlɨ́ɨi¹³ 'in jo seein²¹ Israel. Joon nigaun'lɨɨ'³o 'e cwaai'³ lo ―jin'² 'in tsá² do. \p \v 29 Jilaa'²¹ 'elo gajin'²in tsʉ 'wii'¹³ niganíi²mo 'e fuu²¹ do coon'¹³ jaain²¹ tsá² sii²¹ Trófimo 'in seein²¹ Efeso. Joon 'ɨ¹‑tsi 'e Poo² do nigajée¹mo 'ii fu cwo'¹ do. \p \v 30 Joon jileei'²¹ 'in tsá² do galicaain²¹ cwiin¹in. Joon gatyaa¹ 'goo²¹. Joon gasan'²mo Poo² do. Joon gajnúu¹in fu caluu cwo'¹ do. Tsifu joon gajni¹o 'ooca'nʉ́¹ do. \v 31 La mo 'iin²¹²in jnga'²mo Poo² mo gacwá² júu³ tyani 'in tyʉ'² to² nifu 'láa² 'in néei¹ do. Gacwá² júu³ 'e jileei'²¹ tsá² seein²¹ Israel nigajmaa¹a mɨɨ'¹³. \v 32 Joon 'in tyʉ'² to² do gauncaain²¹ 'láa² tya'a coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ 'in tyʉ'²gɨ to². Joon gatyalíin² cwiin¹in lɨ téein² 'in tsá² to'² mɨɨ'¹³ do. 'In tsá² do gatʉ́ʉ²mo jo jmaai'²¹gɨ Poo² mo ganii²¹ 'in tyʉ'² to² do coon'¹³ 'láa² tya'a. \v 33 Joon 'in tyʉ'² to² do ngatyéen¹in lɨ siin'¹² Poo². Joon gasan'²mo 'ido. Joon gatyʉ'²ʉ to² wa'a ga'ñúu²in coon'¹³ tún² cadena. Mo ngayuui'¹³ joon gaunngɨɨ¹ɨ 'in tsá² 'in nigajmeei'²¹ Poo² do, ¿'iin 'i joongɨ 'ee‑gɨ gó² nigajmaa¹a? \v 34 Pe 'in tsá² do ga'láa² 'wii²¹² ga'oo¹o sɨcaa'¹³mo. La coon'²¹ jo cwó² wa'a 'øøi'²¹‑tsi 'in tyʉ'² to² do. Joon gatyʉ'²ʉ to² gangai'² Poo² fu lɨ taai² 'láa² do. \v 35 Mo gatyalíin² 'oojáain¹³ lɨ taai² 'láa² do 'in 'láa² do gasaa'¹i fu yʉ'ʉ Poo² do tsʉ lɨ́ɨ¹ to'² tsá² mɨɨ'¹³. \v 36 Jileei'²¹ 'in jalíin² caluu‑u 'oo¹o jin'²in: \p ―¡Cwojúun²mo 'ino! \s1 Poo² faa'²¹a 'wii²¹² tya'a tyani tsá² \p \v 37 La nʉ'gɨ itsa'ii²¹ Poo² lɨ taai² 'láa² do gasɨɨ'²¹ɨ coon'¹³ jmíi¹ griego 'in tyʉ'² to² 'láa² do: \p ―¿Ja ilí² fuu²¹²uu 'nʉ cajaan²¹²mo júu³? \p 'In tyʉ'² to² do gajin'²in: \p ―¿Tɨ lí² fo'²'o jmíi¹ griego? \v 38 ¿Tɨ jon' 'nʉ‑gɨ 'in tsá² seein²¹ Egipto 'e ningóo¹xʉ 'e galicaain²¹ coon²¹ poo²¹² tsá² gajmaa¹a 'nii²¹ coon'¹³ tsaa'to²? ¿Tɨ jon' 'nʉ fii²¹² 'in jée¹i tyʉ́n² mil tsá² lɨ jo 'iin tsá² seein²¹ 'in gajmaa¹a 'nii²¹? \p \v 39 Joon gajin'² Poo² sɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―Jna‑a tsá² Israel. Galiseen²¹na coon²¹ fuu²¹ 'e sii²¹ Tarso. Tyíin¹moo coon²¹ fuu²¹ 'e tyiin²gɨ lɨ san' Cilicia. Pe un'øø'²'ø jmaa²'a fee'¹‑o'o cwo'²'o 'e foo'¹³na 'in tsá² lo ―jin'² Poo². \p \v 40 Joon gacwo¹‑o 'in tyʉ'² to² do 'ii. Poo² do gajmaa¹a siin'¹²in 'e yʉ' 'oojáain¹³ do. Joon coon'¹³ cwoo²¹o gajmaa¹a li² 'e jo to'²gɨ tsá² mɨɨ'¹³. Mo ga'ɨ́ɨ² tii² joon gafaa'²¹o 'ido coon'¹³ jmíi¹ sii²¹ hebreo. Joon gajin'²in: \c 22 \p \v 1 ―Tsaru'¹u' coon'¹³ tsacøøi'¹³ tyi', nʉ́ʉ²duu' jilaa'²¹ 'e ifo'³oo 'wii²¹² tyiia lo. \p \v 2 Mo ganúu²un 'e faa'²¹ Poo² jmíi¹ hebreo do lɨɨlɨ¹gɨ tii² ga'ɨ́ɨ². Joon gajin'²gɨ Poo² do: \p \v 3 ―Tsá² seein²¹ Israel jna. Galiseen²¹na fu Tarso lɨ san'² Cilicia. Pe gacwáan¹na fu Jerusalén lo. Tɨfo'² Gamaliel ga'e'²e jna. Gauntsáa¹oo jilaa'²¹ tɨɨ² 'e si'² tya' tsacøøi'¹³ tyi'. Joon jo mo tiui'²‑tsii 'e jmóo³oo jilaa'²¹ to² tyʉ'² Dios la lɨ́² 'e jmoo²oo' jmɨɨ²¹² no. \v 4 La mo jéei¹ niga'øø¹moo 'in nijai'² lɨ́ɨi² Jesús. Ca nigajngaa'²¹moo 'inlɨ́ɨi¹³. 'Inlɨ́ɨi¹³gɨ gataa'²¹na 'nʉñí³ tsañʉʉ'¹ lagɨ tsamɨ́². \v 5 'In tyʉ'² to² tya' untsá² coon'¹³ jilee'²¹ tsacøøi'¹³ ñii¹o joon lí²‑i sɨɨ'²¹ɨ 'naa' 'e nigacwo'¹o jna coon²¹ jí² 'e tyáan³aan tya' tsagoo²¹o' 'in néei¹ fu Damasco do. Ngóo¹‑oo fu do. Nga'nee'²¹na 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús 'e tǿ³øø sɨ'ñúu¹mo 'ido fu Jerusalén lo. Joon i'e'²ee wúu¹. \s1 Poo² tyaa¹ júu³ xiiala nigajoo'²¹‑tsi \p \v 6 ’Pe la 'ɨɨ²¹² ngóo³oon tya'i fu¹ do ityíia¹ fu Damasco do la tyiiañi'¹ mo gajná² joo'²¹ ce cu' lɨ' lɨ ngóo³oo do. Coon²¹ 'yiia²¹ jó² fu ñʉ'fú². \v 7 La tsifu joon gacɨ'²na ni 'wó². Joon ganúu³uun coon²¹ júu³ 'e gasɨɨ'²¹ɨ jna: “Saulo, ¿'ee lɨ 'øø¹u'u jna?” \v 8 Joon gaunngɨɨ²ɨɨ: “¿Iin 'nʉ no, Señor?” Joon gasɨɨ'²¹ɨ jna: “Jesús tsá² Nazaret jna 'in 'øø¹u no.” \v 9 Joon 'in téein² coon'¹³ jna ganii²¹o 'e gajná² joo'²¹ do joon gafoo'¹mo 'áai¹ pe jo ganúu²un 'e júu³ 'e gafaa'²¹ do. \v 10 Joon gafo'¹oo: “¿'Ee 'ná² jmáa³aa, Ña'ñʉ'¹ʉ'?” Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ jna: “Raan²un, cwó² fu Damasco. Do‑o isɨɨ'²¹ tsá² 'nʉ 'ee 'ná¹ jmaa²'a.” \v 11 Coon'¹³ 'e jɨ́² do galitʉʉ²moo. Joon 'in tsá² ngalii²¹i'i coon'¹³ do gason'¹on cwóo³oo ca gatyalii²¹i'i fu Damasco do. \p \v 12 ’Do‑o niseein²¹ jaain²¹ tsañʉʉ'¹ 'in nisii²¹ Ananías. Jiin'¹³ la tɨɨsi'² tya' Moisés 'e nijmoo¹o. Joon jileei'²¹ tsá² Israel néei¹ Damasco do lɨ́ɨ¹ tyʉ́² faa'²¹a tya' 'ido. \v 13 Ananías do gacwée¹i lɨ tyíin¹na, joon gasɨɨ'²¹ɨ jna: “Tsaru'¹u' Saulo, cwolijnaa'²¹o'o tún¹.” La tsifu joon gajǿø²oo tún¹. Joon gajøø²¹²moo 'ii. \v 14 Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ jna: “'In Dios tya' tsacøøi'¹³ tyi' nigatyiin'¹² 'nʉ ca la mo jéei¹ 'e litsáa¹mo‑'o'o jilaa'²¹ 'e 'yaa¹mo‑tsi. Joongɨ ijǿø²du'u Jesús, 'in tyúi¹, 'e nuu²'un júu³ tya'o. \v 15 Tsʉ 'nʉ‑ʉ ifoo'¹³'o tyani jileei'²¹ tsá² 'wii²¹² tya'a. Joongɨ itya'²'a júu³ jilaa'²¹ 'e niganʉʉ²'ʉn coon'¹³ jilaa'²¹ 'e nigajøø²'ø. \v 16 Joon nano, ¿'ee lɨ'ɨ gaun'ɨɨ²¹²'ɨ? Ráan²un no. Cwoo'¹³'o saa¹u jmɨɨ²¹. Cwolitsáa¹mo‑'o'o jiin'¹³ 'e sii²¹ Na'ñʉ'¹ʉ' Jesús, coon'¹³ la joon 'iin²mo tsaa² tyi'i.” La joon jin'² Ananías do ―jin'² Poo². \s1 Poo² tyaa¹ júu³ xiiala gasii¹in Dios 'ii tya' 'in tsá² jo seein²¹ Israel \p \v 17 Jin'²gɨ Poo² do: \p ―Mo ganga'²na fu Jerusalén tún¹ la 'ɨɨ²¹² foo'¹³na Dios 'yuu²na cwo'¹ fee'¹ lo lawa'a 'e cɨ́ɨ³oo gamá¹na Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús. \v 18 Joon 'ii gasɨɨ'²¹ɨ jna: “Jmoono cwoo'¹³‑'o'o. Júu¹ Jerusalén lo tsʉ jo 'ee unjíi² 'in tsá² no jilaa'²¹a 'e foo'²¹'o 'wii²¹² tyiia no.” \v 19 Joon gafuu²¹uu: “Ña'ñʉ'¹ʉ' ñii¹ 'in tsá² no 'e ningóo³oo la jilaa'²¹ cwo'¹ tya' tsá² Israel ngajée²na 'nʉñí³ jileei'²¹ 'in tsáai¹‑tsi 'nʉ. Joongɨ gajmee'¹³na 'ii. \v 20 Joon la mo gatuun²¹ jmɨ¹ 'øøi² tsá² tyi'i sii²¹ Tée¹³, 'in nigafaa'²¹ 'wii²¹² tyi'i, jna‑a jon siin'¹²na do røø²¹ gasɨ́ɨ¹³ɨ'ɨ 'e gajngaai'¹² tsá² 'ii. Joon ga'maa²¹oo sɨɨn'¹³ɨn jileei'²¹ 'in gajngaai'¹² 'ii.” \v 21 Pe Ña'ñʉ'¹ʉ' do gasɨɨ'²¹ɨ jna: “Cwoo'²¹'o tsʉ isɨ́ɨ³na 'nʉ coon²¹ lɨ wíin² tya' tsá² jo seein²¹ Israel.” \s1 Poo² tyani 'in tyʉ'² to² fii²¹²' láa² \p \v 22 Ce jiin'¹³ 'e júu³ lo ganúu²gɨ 'in tsá² do joon ga'láa² 'wii²¹² faa'²¹a, ga'oo¹o jin'²in: \p ―¡Cwojúuin² 'in tsañʉʉ'¹ no! Jo tɨ́ɨ²i seein²¹gɨ 'ino. \p \v 23 Lɨ́ɨ¹ ga'oo¹o 'in tsá² do. Joon gajø'²ø sɨɨn'¹³ɨn joongɨ dya'²a 'laa²¹ fu yʉ'. \v 24 'In tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do gatyʉ'²ʉ to² 'e tsa'í² Poo² lɨ taai² 'láa² do. Joongɨ gatyʉ'²ʉ to² ipoo²i. La joon ijmáa¹a júu³ 'ee lɨ' 'e to'²o 'in tsá² do mɨɨ'¹³ 'wii²¹² tya'a. \v 25 La 'ɨɨ²¹² 'ñuu¹in Poo² do ipoo²i joon gajin'²in Poo² sɨɨ'²¹ɨ 'in tyʉ'² to² 'láa² do: \p ―¿Tɨ sá² 'ii'²¹ ipoo²¹²naa' jaain²¹ tsá² seein²¹ lɨ tyʉ'² to² Roma jiin'¹³ la jo gajmaa²aa' 'ii'²¹ røø²¹? \p \v 26 Mo ganúu²un 'in tyʉ'² to² 'láa² do jilaa'²¹ 'elo joon gangasii'¹²i 'in tyʉ'² to² fii²¹²'láa² do jin'²in: \p ―Tɨ́ɨ¹mo coon'¹³ jilaa'²¹ ijmaa²'a tsʉ 'in tsá² lo fuu²¹ Roma goo¹o. \p \v 27 Joon 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do gangatyéen¹in joon gaunngɨɨ¹ɨ: \p ―¿Tɨ jo'¹ fuu²¹ Roma goo²'o? \p Joon gañii¹i Poo² gajin'²in: \p ―Jo'¹‑o. \p \v 28 Joon gajin'² 'in tyʉ' to² fii²¹² 'láa² do: \p ―'Áa¹mo nigacɨ́ɨin² cuu² tyiia 'e galɨ́¹na tsá² seein²¹ Roma. \p Joon gajin'² Poo² tún¹: \p ―Jna lɨ́ɨ¹na ca la mo liseen²¹moo. \p \v 29 Joon 'in niga'núui¹ Poo² do galáa²mo tsifu. Gafoo'¹mo cagɨ 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do mo galili'³i 'e fuu²¹ Roma goo¹ 'ido tsʉ 'wii'¹³ niga'ñúu²mo Poo² do. \s1 Poo² tsáa¹a tyani 'in tyiin²gɨ tsacøøi'¹³ 'in seein²¹ tya' tsá² Israel \p \v 30 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon tsʉ 'wii'¹³ 'iin²¹²in 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do litsáai¹‑tsi 'ee tsaa² cwo'¹ tsá² Israel Poo² do, joon gatyʉ'²ʉ to² galicaain²¹ jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² tya' untsá² coon'¹³ 'in tyiin²gɨ. Joon gatyʉ'²ʉ to² gajó² Poo² do tyaníi¹i. \c 23 \p \v 1 Poo² gajǿøi² jileei'²¹ tsá² tyiin² 'in néei¹ do. Joon gajin'²in: \p ―Tsaru'¹u', nigataan²¹²na ca jmɨɨ²¹² no 'yaai¹‑tsii. Jiin'¹³xʉ jo 'óo³oo fa'ɨɨ'²¹ tyani Dios. \p \v 2 Joon 'in tyʉ'² to² nifu tya' untsá², 'in sii²¹ Ananías do, gatyʉ'²ʉ to² gasɨɨ'²¹ɨ 'in téein² co' lɨ siin'¹² Poo² 'e jnáa¹a moo'oo² Poo² do. \v 3 Poo² dogɨ gañii¹i: \p ―¡Ijmee'²¹mo Dios 'nʉ! Lɨ́ɨ¹u'u lawa coon²¹ 'oo²¹ 'e gasuun²un tsá² jiinloo²¹² 'e jo jnéei² tsá² jilaa'²¹ 'e gó² 'e taa'¹³. No‑o tyíin¹u'un jmoo²'o 'ii'²¹ tyiia la to² tyʉ'² ley. ¿'Ee lɨ' tyʉ'²'ʉ to² ijmeei'²¹ tsá² jna la jo to² tyʉ'² ley? \p \v 4 Joon 'in téein² do gasɨɨ'²¹ɨ 'ii: \p ―¿'Ee lɨ' foo'²¹'o 'laa'²¹ tya' 'in tsá² tyʉ'² to² nifu tya' untsá² tya' Dios? \p \v 5 Joon gajin'² Poo²: \p ―Tsaru'¹u', jo mo galiñii¹ii 'e 'in no tyʉ'²ʉ to² tya' 'untsá². Tsʉ jin'² ni jí² tya' Dios: “Jo cwooi¹ faa'²¹ tsá² 'laa'²¹ tya' jaain²¹ tsaa'to² 'in tyʉ'² to² fuu²¹ goo¹o.” \p \v 6 Joon galili'³i Poo² 'e 'in tsá² sɨcaain²¹ do tún² 'ii'¹³ lɨ́ɨ¹i. 'Inlɨ́ɨi¹³ lɨ́ɨ¹i saduceos. 'Inlɨ́ɨi¹³gɨ lɨ́ɨ¹i fariseos. Joon gafaa'²¹ Poo² tá²: \p ―Tsaru'¹u', tsá² fariseo jna. Joon tsacøøi'¹³ tyiia lɨ́ɨ¹i fariseos. ¿'Ee lɨ' cwoo²oo' jna tsaa² 'wii'¹³ lɨ́ɨ²na 'e jiin'¹ tsá² tún²? \p \v 7 Mo ngayuui'¹³ gajin'²in 'elo 'in tsá² fariseos do coon'¹³ tsá² saduceos ga'láa² 'wii²¹² jo cwo'¹o júu³ ruu'²¹i. Joon galɨ́² coon'²¹ tsá² fariseo do coon'¹³ tsá² saduceos \v 8 tsʉ 'in tsá² saduceos do ga'ɨ¹‑tsi 'e jo jiin'¹gɨ tsá² tún¹. Joongɨ 'ɨ¹‑tsi 'e jo jo'¹ 'e seein²¹ ángeles jon'gɨ seein²¹ tsa'mootyí². Pe 'in tsá² fariseos do jo'¹o lɨ́ɨi² jilaa'²¹ 'elo. \v 9 Jilee'²¹mo ga'oo¹o. Pe 'inlɨɨi'¹³ tɨfo'² tya' ley 'in lɨ́ɨ¹i fariseo gajin'²in: \p ―'In tsañʉʉ'¹ lo jo 'ee 'e gó² mo gajmaa¹ 'ino. Wana nigafee'¹i tsa'mootyí² sɨ ángel 'ee tɨɨ²¹mo' wa jo faa'³a' 'laa'²¹ tya' Dios. \p \v 10 Lɨ́ɨ¹ jo gacwo'¹ júu³ ruu'²¹i cagɨ 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do gafoo'¹mo wana gajmaa¹a 'no'³ Poo². La joon gatyʉ'²o to² 'láa² 'e tsatyíi¹i Poo² jee²¹² 'in tsá² do. Joon tsajée¹i fu lɨ taai² 'láa² do. \p \v 11 Joon 'woo¹ joon ganéi¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' tyani Poo². Joon gasɨɨ'²¹ɨ: \p ―Tya²‑'o'o. La lɨ́² 'e nigafaa'¹³'a 'wii²¹² tyiia 'e Jerusalén lo, la joon jon ifoo'³'o 'wii²¹² tyiia fu Roma. \s1 'Ɨ¹‑tsi tsá² Israel ijngaa'²¹mo Poo² \p \v 12 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² Israel røø²¹ gasɨ́ɨ²i wa'a ijngaa'²¹mo Poo². Joon gamaa¹a 'ii'²¹ 'e jo 'ee dø'¹ø joon'gɨ 'ee 'uun'²¹un jiin'¹³xʉ ca galɨ'¹ɨ. \v 13 Tíi¹ jiin'¹³ tunlái¹ lɨ́ɨ¹gɨxʉ 'in tsañʉʉ'¹ 'in nigacwo¹ júu³ la joon. \v 14 Gangalíin² tyani 'in tyʉ'² to² tya' untsá² coon'¹³ tsacøøi'¹³ tya' tsá² Israel joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―Jna'a nigacwoo²¹o'o júu³ joon nigajmoo²¹o'o 'ii'²¹ 'e jo 'ee tyee²¹e'e jiin'¹³ la ijngaa'¹³na'a Poo² do. \v 15 La joon 'naa' coon'¹³ 'in catyaai² 'in 'oo¹o to² jee²¹² 'in tyiin²gɨ cwosii'¹³ii' 'in tyʉ́² to² tya' fii²¹² 'láa² do 'e tsa'oo²¹‑o cwojajée¹i tyaní²ii'. Cwosii'¹³duu' 'e 'iin²¹²naa' núu³gɨɨ' cwáain¹ tya'a 'e liñí³oo' 'e tyʉ́²gɨ. Joon la joon 'mee²¹²moo'o yiia'a tya'i fu¹. Joon ijngaa'¹²moo'o la nʉ'gɨ icwée²in. \p \v 16 Pe jaain²¹ jóon¹ tsamɨ́² ruu'²¹i Poo² do galiñii¹i 'e júu³ do. Joon gangóo¹ lɨ taai² 'láa² do. Gangajmaa'¹³a Poo² júu³. \v 17 Mo ngayuui'¹³ joon gatø'¹ Poo² jaain²¹ 'in tyʉ'² to² 'láa² do gasɨɨ'²¹ɨ: \p ―Jéei¹du' 'in xuui²¹² lo tyani 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² tsu sá² 'e jin'²in sɨɨ'²¹ɨ 'ii. \p \v 18 'In tyʉ'² to² tya' 'láa² do gangajée¹mo tyani 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa². Joon gajin'²in: \p ―'In Poo² 'in 'yuui² 'nʉñí³ do gatø'¹ø jna. Joon gamɨɨ¹ɨ 'e gajée²na 'in xuui²¹² lo 'e sá² coon²¹ 'e jin'²in. \p \v 19 Joon 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do gason'¹on cwoo²¹o 'in xuui²¹² do. Joon ngajée¹i coon²¹ lɨ yaai. Joon gasɨɨ'²¹ɨ 'ido: \p ―¿'Ee 'iin²¹²u'un fu'³'u jna? \p \v 20 'In xuui²¹² dogɨ gajin'²in: \p ―'In tsá² Israel do røø²¹ nigasɨ́ɨ²i ijngaa'¹³i Poo² tsa'oo²¹. Coon'¹³ júu³ tajuu²¹ imɨ'²ɨ 'nʉ wa'a cwojee¹u tyani tsacøøi'¹³ 'in tyiin²gɨ lawa'a 'e 'iin²¹²in litsáai¹gɨ‑tsi cwáain¹ tya' Poo². \v 21 Pe jo jo'¹ cwolii¹u tsʉ tunlái¹ lɨ́ɨ¹gɨxʉ tsá² tya'a 'in nisɨ'maai² tya'i fu¹. Joon 'in tsá² do nigajmaa¹a 'ii'²¹ 'e jo 'ee dø'¹ø jon'gɨ 'e 'uun'²¹un ca ijngaa'¹²i Poo². Joon nano jiin'¹³ canii² ijan²gɨ jiin'¹³ júu³ tyi‑o'o. \p \v 22 Joon 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do ga'ɨ'¹o júu³ xuui²¹² 'e jo 'in sɨɨ'²¹ɨ ce jiin'¹³ jaain²¹ 'e nigajmaa¹a júu³. \s1 Jaa'²¹in Poo² tyani 'in 'oo¹o to² fee'¹ 'in sii²¹ Fée¹³ \p \v 23 'In tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do gatø'¹ø gái¹ 'in tyʉ'² to² 'láa² do. Joon gajmaa¹a 'ii'²¹ 'ii ityaa¹ tyʉ́² cíein¹³ 'láa² 'e ngɨ¹ tɨɨ² coon'¹³ sesenta‑gɨ 'in cwá² cwa². Joongɨ tún² cíein¹³gɨ 'in san'² 'mosʉʉn'²¹ cwaa²¹. 'Ido‑o tsajée¹i Poo² fu Cesarea la 'iin² ñʉ́¹ canuu²¹. \v 24 Joon gatyʉ'²ʉ to² 'e tyaa²¹ tyʉ́² jaain²¹ gái¹ cwa² cwá² Poo². Joon gajmaa¹a 'ii'²¹ 'e tsajéei¹ Poo² tyú¹mo tyani 'in 'oo¹o to² sii²¹ Fée¹³. \v 25 Coon'¹³ 'láa² do gasii¹in coon²¹ jí² 'e jin'²: \p \v 26 “'Aa²¹²mo'o fo'³oo. Jna‑a Claudio Lisias. 'Aa²¹²mo'o 'nʉ gobernador Fée¹³ 'in un'góo³ jna lɨɨlɨ¹. \v 27 'In tsá² seein²¹ Israel lo nigasan'²mo 'in tsañʉʉ'¹ no. Joon la mo 'iin²¹²in jnga'²mo. Pe mo galiñí³ii 'e tsá² Roma 'ii joon ngalii²¹i'i coon'¹³ 'láa² tyiia. Joon galaa²¹²moo. \v 28 Joon gatø'³øø 'in tyiin²gɨ jee²¹² tsá² seein²¹ Israel tsʉ gali'iin²¹²na liñí³ii tsaa² tya'a. \v 29 Canii² ga'nɨɨi¹ jiin'¹³ cwáain¹ tya' ley tya' yaamo. Jo sá² 'ii'²¹ wa'a ijúuin² jon'gɨ wa'a tsa'ii²¹ 'nʉñí³. \v 30 Pe mo galili'³ii 'e tsá² Israel nigajmaa¹a 'ii'²¹ ijnga'²mo 'wii'¹³ joon tsifu‑u gasɨ́ɨ¹³moo. Joon nigamɨ́³ɨɨ jileei'²¹ 'in cwo¹ tsaa² tya'a 'e cwofaa'²¹o tyani‑o'o jilaa'²¹ 'laa'²¹ 'e faa'²¹a. Jiin'¹³ joon júu³ tyiia, feei'¹du'‑'o'o.” \p \v 31 La joon 'in 'láa² do jiin'¹³ 'ii'²¹ 'e ni'oo¹o ngajée¹mo Poo². 'Woo¹ joon gatyalíin²mo tɨ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Antípatris. \v 32 Joon mo gajná² jmɨɨ²¹² joon 'in 'láa² ngɨ¹ tɨɨ² do gajaliin¹mo fu lɨ taai². Joon 'in néei¹ cwa² do gangalíin²mo la fu¹ taai² coon'¹³ Poo². \v 33 Joon mo gatyalíin² fu Cesarea 'in tyʉ'² to² 'láa² do gacwo'¹o gobernador do 'e mo'jí² do. Joon do‑o gajaan'²¹mo Poo². \v 34 Mo gajǿø² gobernador 'e mo'jí² do joon gaunngɨɨ¹ɨ xiia goo¹o Poo² do. Mo galiñii¹i 'e goo¹o Poo² sii²¹ Cilicia joon gajin'²in: \p \v 35 ―Mo cwolíin² 'in jmoo¹o tsaa² tyi'i joongɨ inúu³oo. \p Joon gatyʉ'²ʉ to² ga'í² Poo² palacio tya' Herodes. Do‑o ga'aa¹mo 'láa² 'ii. \c 24 \s1 Poo² faa'²¹a 'wii²¹² tya'a tyani Fée¹³ \p \v 1 'Ñá² jmɨɨ²¹²gɨ gangɨ́ɨi¹ mo gatyía¹ Cesarea jaain²¹ 'in tyʉ'² to² tya' untsá² sii²¹ Ananías. Tyalíin² coon'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsacøøi'¹³ coon'¹³ jaain²¹ 'in faa'²¹ 'wii²¹² tya'a 'in sii²¹ Tértulo. Gatyalíin² tyani 'in tyʉ'² to² do 'e jmáa¹a tsaa² tya' Poo². \v 2 Mo gajajée¹i 'in tsá² sii²¹ Tértulo ga'láa² 'wii²¹² gajmaa¹a tsaa² tya'a. Joon gain'²in sɨɨ'²¹ɨ Fée¹³ do: \p ―Feei'¹du'‑'o'o tsaa'to² tyii'i. Cwáain¹ tyi‑o'o 'e sá² 'ii'²¹ 'e tyʉ́²‑ʉ la caain²¹ goo²¹o'o. Joon jo fa'í³ saan²¹a'an. \v 3 La caain²¹ goo²¹o'o nee²e'e 'elo joon cwo²¹o'o 'maa'¹³mo'o. \v 4 Pe lɨ la coon²¹ jo un'ɨɨi²¹²gɨɨ 'nʉ jmaa²'a feei'¹‑'o'o núu³du'u coon²¹ cata. \v 5 Nigatseei'²¹ jna'a 'in tsañʉʉ'¹ lo ngɨɨ¹ɨ untyíi²in jna'a. Ngɨɨ¹ɨ coon'²¹on tsá² Israel tóo² la 'ui juncwii²¹. 'In no‑o jaain²¹ tsá² nifu tya' tsá² 'in untsáa¹a júu³ tya' jaain²¹ tsá² Nazaret. \v 6 Joon gaun'lɨɨ'³ɨ cwo'¹ fee'¹ tyii'i. 'Wii'¹³ joon gaseen'¹³moo'o ijmoo²¹o'o 'ii'²¹ tya'a la to² tyʉ'² to² tyii'i. \v 7 Pe 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do 'in sii²¹ Lisias ga'ii²¹ jee²¹² jna'a coon'¹³ 'e gøø'¹²i lɨɨlɨ¹. Joon gatyii¹mo 'ido. \v 8 Joon gajin'²in 'e jileei'²¹ 'in cwo¹ tsaa² 'ná² jalíin² tyani'i. 'Nʉ‑ʉ lí unngɨɨ²du'u joon liñí²'i no‑o júu³ jai'² jilaa'²¹ 'e tsaa² jmoo²¹o'o tya'a ―jin'² Tértulo do. \p \v 9 'E ja'²mo júu³ tya'a jin'² jilee'²¹ tsá² Israel téein² co' do. \v 10 Joon 'in 'oo¹o to² do gajmee'²¹i Poo² coon²¹ li² ifaa'²¹a. Joon Poo² do gajin'²in: \p ―'Yaa¹mo‑tsii jna 'e fo'³oo 'wii²¹² tyiia tyani'i tsʉ ñíi³oo 'e ningóo¹xʉ 'áai¹ 'e jmoo² 'nʉ 'ii'²¹ 'e fuu²¹ lo. \v 11 'Nʉ‑ʉ litsáai¹du‑'o'o wana jo'¹. Ningóo¹ jiin'¹³ dyatun¹ jmɨɨ²¹² 'e gatyíi³aa Jerusalén 'e un'goo¹o Dios. \v 12 Joon la 'ɨɨ²¹² 'yuu²na cwo'¹ fee'¹ do sɨ 'yuu²na cwo'¹ pi'³ tya'a 'ee sɨ doñixiia' 'e fuu²¹ do 'ee 'in tsañʉʉ'¹ no jo mo gatsee'²¹i jna 'e jɨ́ɨ¹³na coon'¹³ jiin'¹³ jaain²¹. Jon'gɨ mo gatsee'²¹i jna 'e cwo'²oo tsá² cwáain¹ wa'a to'² mɨɨ'¹³. \v 13 'In tsá² lo jo lii'¹i jilaa'²¹ 'e tsaa² cwo'¹o jna no. \v 14 Pe jiin'¹³ canii² 'e røø²¹²na tyani'i 'e un'goo²¹ jna Dios tya' tsacøøi'¹³ tyiia coon'¹³ coon²¹ júu³ 'múui² 'e 'in tsá² lo jin'² 'e gó². Pe jo'¹o lɨ́ɨ²na jilaa'²¹ júu³ toon²¹² jí² tya' ley coon'¹³ júu³ tya' 'in gafaa'²¹a 'wii²¹² tya' Dios calɨɨ. \v 15 La lɨ́ɨ²i 'ii‑o jon lɨ́ɨ²na 'e Dios ijmáa¹a jiin'¹ tsá² la 'in tyúi¹ tiin'¹³ la 'in gó². \v 16 'Wii'¹³ joon cwo'²‑tsii 'e jo li'óo³oo tsaa² tyani Dios sɨ tyani tsá² 'ee. \p \v 17 ’'Wóo²xʉ ningóo¹ 'e ngɨ́³ɨɨ la caain²¹ lɨ xiia' joon gatye'²moo fu góo³oo 'e gacwo'¹oo cuu¹ tsagóo³oo 'in tañíi². Joongɨ gacwo'¹oo 'ñii'a 'maai'¹³ Dios. \v 18 La joon 'yuu²na jmóo³oo inʉʉ cwo'¹ fee'¹ do mo ganíi²mo jna jaain²¹ gái¹ tsá² Israel 'in néei¹ lɨ sii²¹ Asia. Do‑o ganíi²mo jna tsi inʉʉ cwo'¹ fee'¹ do 'yuu²na iuncwaa'³na jiin'¹³ la tɨɨsi² do. Pe xʉʉ tsá² seein²¹ coon'¹³ jna jon'gɨ gato'² tsá² mɨɨ'¹³. \v 19 Pe 'ii 'in 'na¹ jalíin² 'e jmáa¹a tsaa² tyiia wuxʉ'ʉ tsaa² tyiia. \v 20 Wana jogɨ la joon cwojin'³du 'in néei¹ lo wana gatsaa'²¹a coon²¹ tsaa² tyiia mo gasiin'¹²na tyani tsá² tyiin²gɨ tya' tsá² Israel. \v 21 Jiin'¹³ 'e gafo'¹oo tá² mo siin'¹²na jee²¹² 'ii: “Tɨ jmɨɨ²¹² no jmoo²oo' 'ii'²¹ tyiia tsʉ 'wii'¹³ jo'¹o lɨ́ɨ²na 'e jiin'¹in tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹²” ―jin'² Poo². \p \v 22 Mo ganúu²un Fée¹³ do 'elo tsʉ 'wii'¹³ røø²¹ ñii¹i cwáain¹ tya' 'in jai'² lɨ́ɨi² Jesús gatyuu'¹²mo 'e júu³ do. Joon gajin'²in: \p ―Mi cwee¹i 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² do sii²¹ Lisias joongɨ ityee¹mo júu³ 'e cwáain¹ tyii' lo. \p \v 23 Joon Fée¹³ do gatyʉ'²ʉ to² fii²¹²' láa² do 'e jo mo láa²mogɨ Poo². Pe gacwoo¹o 'ii'²¹ 'e tsalíin² tsá² seein²¹ Poo² tyʉ́² coon'¹³ 'e tsafee'¹³i 'ido. Joongɨ 'e cwo'¹o 'e dø'¹ 'ido. \p \v 24 Mo gangɨ́ɨi² coon²¹ tún² jmɨɨ²¹²gɨ gatyía¹ Fée¹³ coon'¹³ 'in tsamɨ́² tya'a 'in sii²¹ Drusila. 'Ii‑i jaain²¹ tsamɨ́² 'in seein²¹ Israel. Joon gatyʉ'²ʉ to² gajó² Poo². 'Iin²¹²in núu¹un xiiala lí² tsáai¹‑tsi tsá² Jesucristo. \v 25 La 'ɨɨ²¹² mo faa'²¹a Poo² xiiala ngɨ¹ tsá² fu¹ coon²¹ tsáa¹, joongɨ xiiala tyʉ'² tsá² to² yaai, joongɨ xiiala mi jmáa¹ Dios 'ii'²¹ tya' tsá² gafoo'¹mo Fée¹³ do. Joon gajin'²in: \p ―Cwoo'¹mo nano. Joon mi jǿøi²gɨɨ itø'³øø 'nʉ tún¹. \p \v 26 'Ɨ¹‑tsi Fée¹³ icwo'¹ Poo² 'ii cuu² joon iláa²mo. 'Wii'¹³ joon lɨ́ɨ¹ 'láai² naa'¹³ nigatø'¹ø Poo² 'e síin¹in coon'¹³on. \v 27 La joon gangɨ́ɨ¹i tún² jiin²¹gɨ mo cwo'ɨ́ɨ¹ Fée¹³ 'e to² 'oo¹o do. Joon 'in tsá² sii²¹ Porcio Festo ga'í² cwaain²¹ tya'a. Tsʉ 'iin²¹²in Fée¹³ do iliseein²¹ røø²¹ coon'¹³ tsá² Israel jo galáai¹ Poo² do. \c 25 \s1 Poo² tyani Festo \p \v 1 Gatyíi¹a Festo ga'ii'²¹mo to² tya' Fée¹³. Mo gatsín¹ 'nɨ¹ jmɨɨ²¹² gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ Cesarea gangóo¹ fu Jerusalén. \v 2 Mo gatɨ́² do‑o 'in tyʉ'² to² tya' untsá² coon'¹³ tsá² Israel 'in tyiin²gɨ gacwoo¹o coon²¹ tsaa² tya' Poo². \v 3 Joon gamɨɨ¹ɨ tyani 'ido lawa coon²¹ júu³ jai'² 'e siin'¹²in Poo² fu Jerusalén. Pe 'ii'²¹ tya'a ijnga'²mo Poo² tya'i fu¹. \v 4 Pe gajin'² Festo 'e fu Cesarea siin'¹² Poo² joon 'ii‑o 'ɨ¹‑tsi 'e tsáa¹a fu do jmoo¹ joon coon²¹ jmɨɨ²¹². \v 5 Joon gajin'²in: \p ―Doñi'iin jee²¹² 'na' 'in 'oo¹o to² 'ná¹ cwolíin²naa' fu Cesarea coon'¹³ jna. Joon wana 'in tsañʉʉ'¹ do niga'aa¹ coon²¹ tsaa² fee'¹ lí²‑i jmaa²aa' tsaa² tya'a. \p \v 6 Lɨ́ɨ²mo jñá² sɨ dyá² jmɨɨ²¹² gajan¹gɨ Festo fu Jerusalén do. Joon ganga'²mo fu Cesarea. Joon mo gajná² jmɨɨ²¹² joon gacwó² 'áan³ tya'a lɨ lɨ tɨ́ɨi² cwaa²¹. Joon gatyʉ'²ʉ to² jó² Poo². \v 7 Joon mo ga'í² Poo² gajatyéen¹in tsá² Israel 'in nigatyalíin² Jerusalén. Joon gajmaa¹a 'láai² tsaa² tya' Poo². Pe jiin'¹³ coon²¹ jo galɨ'¹ɨ. \v 8 Joon gafaa'²¹a Poo² 'wii²¹² tya'a: \p ―Jiin'¹³ coon²¹ tsaa² jo 'ee mo 'nó³oo. Jo mo gafo'¹oo 'laa'²¹ tya' ley tya' tsá² Israel jon'gɨ tya' cwo'¹ fee'¹ tya'a. Jon'gɨ mo fo'¹oo 'laa'²¹ tya' tsaa'to² nifu tyíin¹ Roma ―jin'² Poo². \p \v 9 Tsʉ 'wii'¹³ 'iin²¹²in Festo jmaa¹a tyʉ́²‑ʉ coon'¹³ tsá² Israel joon gaunngɨɨ¹ɨ Poo² do: \p ―¿Ja 'iin²¹²u'un cwoo'³'o fu Jerusalén. Joon do‑o ijmáa¹a 'ii'²¹ tyi'i? \p \v 10 Joon gañii¹i Poo² do: \p ―Siin'¹²na tyani 'in 'oo¹o to² Roma lɨ cwooi¹ lisá² 'ii'²¹ tyiia. Tsʉ tyʉ́²‑ʉ ñí²'i 'e jo 'ee tsaa² mo ga'nó³oo tya' tsá² Israel. \v 11 Wana niga'nó³oo coon²¹ tsaa² 'e tɨɨ²¹moo júun²moo jo cwooi¹ fo'¹oo wa'a jo júun²na. Pe wana jogɨ sá² coon²¹ júu³ jo'¹ la lɨ 'e tsaa² cwoo'²¹ no jiin'¹³ jaain²¹ jo 'oo¹o 'ii'²¹ 'e jaa'²¹in jna tyaníi¹i. Mɨ́³oo 'e 'in 'oo¹o to² nifu do 'ña'o jmáa¹a 'ii'²¹ tyiia ―gajin'² Poo² do. \p \v 12 Joon mo ngayuui'¹³ gafaa'²¹a Festo coon'¹³ 'in tyʉ'² to² coon'¹³on joon gajin'²in: \p ―Nigamɨ́³'ɨ 'e lisá² 'ii'²¹ tyi'i tyani 'in 'oo¹o to² nifu. Joon do‑o icwoo'³'o. \s1 Poo² tyani rǿøi¹³ Agripa \p \v 13 Mo gangɨ́ɨi² coon²¹ tún² jmɨɨ²¹²gɨ 'in rǿøi¹³ Agripa coon'¹³ Berenice tyalíin² fu Cesarea. Tyalíin² ngafee'¹²i Festo. \v 14 Do‑o gajaan¹an wóo²xʉ. Joon mo gatyaa¹a Festo júu³ coon'¹³ 'in rǿøi¹³ do cwáain¹ tya' Poo² gajin'²in: \p ―Lo‑o 'yuui² jaain²¹ tsanʉʉ'¹ 'nʉñí³ 'in gasáai¹ Fée¹³. \v 15 Mo gataan²¹²na Jerusalén 'in tyʉ'² to² tya' untsá² coon'¹³ tsacøøi'¹³ tya' tsá² Israel gacwolíin² gacwoo²¹ tsaa² tya' 'ino. Gamɨɨ¹ɨ 'e jmáa³aa 'ii'²¹ tsaa² tya'a. \v 16 Jna‑gɨ gafuu²¹²uu 'e jo lí² tsʉ jo si'² tɨɨ² la joon tya' tsaa'to² néei¹ Roma. La nʉ'gɨ ilisá² 'ii'²¹ 'e júuin² jaain²¹ tsá² 'ná¹‑a téein² 'in cwo¹ tsaa² tyaníi¹i la jaain²¹ la jaain²¹. Coon'¹³ la joon lí²‑i un'øø'¹mo yaai coon'¹³ tsaa² 'e cwoo¹o fuu²¹²uu. \v 17 La joon mo jalíin² fu lo jo 'ee gaun'ɨɨi²¹²gɨɨ 'ñii'a. Pe mo gajná² joon ganí³ii 'áan³ tyiia lɨ gatɨɨ²¹na. Joon gatyʉ'¹ʉʉ to² gajó² 'in tsañʉʉ'¹. \v 18 Pe jileei'²¹ 'in jalíin²mo gajmaa¹a teen¹in 'e cwoo¹o tsaa² tya'a jo 'ee gasɨ́ɨ²i 'laa'²¹ tya' 'ino la mo 'ɨ¹‑tsii. \v 19 Lɨ́ɨ²mo jiin'¹³ tsaa² tya'a 'e cwoo¹o jiin'¹³ tɨɨ² 'e si'² tya'o coon'¹³ jaain²¹ tsá² sii²¹ Jesús 'in gajúin¹. Pe 'in Poo² do jin'²in 'e nijiin'¹o. \v 20 Joon jna‑a tsʉ jo ñí³ii 'ee jmáa³aa jiin'¹³ 'e cwáain¹ lo gaunngɨɨ²ɨɨ Poo² wa'a 'iin²¹²in tsee'¹²i fu Jerusalén 'e lisá² 'ii'²¹ tya'a 'e cwáain¹ lo. \v 21 Pe 'i‑gɨ gamɨ'²ɨ jna 'e 'iin²¹²in lisá² 'ii'²¹ tya'a tyani 'in tyʉ'² to² nifu 'in sii²¹ Augusto. 'Wii'¹³ joon gatyʉ'²ʉʉ to² 'e jo mo láa²mogɨ ca mi lí² sɨ́ɨ³na tyani 'in tyʉ'² to² nifu do ―jin'² Festo do. \p \v 22 Joon gajin'² rǿøi¹³ Agripa do sɨɨ'²¹ɨ Festo: \p ―'Iin²¹²mo jna jon núu³duu júu³ tya' 'in tsañʉʉ'¹ no. \p Joon gajin'² Festo: \p ―Tsa'oo²¹ inúu³du'u. \p \v 23 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon ngataa²i Agripa coon'¹³ Berenice li²‑i lɨɨ²¹² 'ya'²gɨ 'áai¹. Do‑o ngataa²i tsi lɨ sɨcaain²¹ tsá² coon'¹³ 'in tyʉ'² to² fii²¹² 'láa² coon'¹³ tsá² tyiin²gɨ 'e fuu²¹ do. Joon Festo do gatyʉ'²ʉ to² ijó¹ Poo². \v 24 Joon gajin'²in: \p ―Rǿøi¹³ Agripa, coon'¹³ tsá² 'in sɨcaain²¹ coon'¹³ jna'a, lo‑o siin'¹² 'in tsanʉʉ'¹ no. Fúu¹mo tsá² Israel nigasɨɨ'²¹ɨ jna 'laa'²¹ tya' 'ino. La Jerusalén tiin'¹³ lagɨ lo jo mo gajan¹ sɨɨ'²¹ɨ jna 'e tɨ́ɨi² júuin² 'in tsá² lo. \v 25 Pe lɨ́ɨ²na 'e jo 'ee mo gajmaa¹a wa'a 'e tɨ́ɨi² júun²in. \v 26 Pe jo mo galiñí³ii røø²¹ wa'a sɨ́ɨ³na jí² tyani fíi³ii. 'Wii'¹³ tya' joon tyʉ'³ʉʉ to² jajée¹i tyaní²ii'. Joongɨ tyani 'nʉ‑ʉ 'e tyiin²gɨ rǿøi¹³ Agripa. Jmaa² fee'¹‑'o'o unngɨɨ²du'u wa'a lisá² coon²¹ júu³ 'e sɨɨ'¹³na. \v 27 Tsʉ fa'ɨɨ'²¹ɨ lɨ́ɨ²na 'e sɨɨ'¹³na jaain²¹ tsá² 'yuui² 'nʉñí³ la jo mo ñí³ii 'ee tsaa² tya'a. \c 26 \s1 Poo² faa'²¹a 'wii²¹² tya'a tyani rǿøi¹³ Agripa \p \v 1 Joon gajin'² Agripa gasɨɨ'²¹ɨ Poo²: \p ―Lí²‑i foo'²'o cwáain¹ tyi'i 'wo'o. \p Joon Poo² do gajmaa¹a li² coon'¹³ cwoo²¹o. Joon gafaa'²¹a la lo: \p \v 2 ―Lɨ́ɨ¹ jløø'³na 'e lí²‑i fo'³oo tyani'i rǿøi¹³ Agripa 'e un'øø'²¹na 'ñii'a tya' jileei'²¹ tsá² Israel 'in nigafaa'²¹ 'laa'²¹ tyiia. \v 3 Tsʉ ñí³o'o la jilaa'²¹ tɨɨ² 'e si'² tya' tsá² Israel. Joon ñí³o'o jilaa'²¹ cwáain¹ 'e sɨ́ɨ¹³ɨ'. 'Wii'¹³ joon mɨ́³ɨɨ 'e núu³du'u coon'²¹ tún². \s1 Tyaa¹a Poo² júu³ xiiala gangɨɨ¹ɨ la nʉ'gɨ gajoo'²¹‑tsi \p \v 4 ’Jilee'²¹mo tsá² Israel ñi¹o xiiala mo gataan²¹²na jee²¹² 'ii fu góo³oo coon'¹³ Jerusalén ca la mo xuu²¹²na. \v 5 Ñi¹o joon lí²‑i faa'²¹o wa' 'iin²¹²in 'e lɨ́ɨ¹na fariseo ca la mo sɨmɨɨ'²¹moo. Joon 'in tsá² 'in lɨ́ɨ¹i fariseo do cwo'¹ogɨ‑tsi jmoo¹gɨ jilaa'²¹ tɨɨ² 'e si'² tyii'i la jee²¹² jile'¹i'i. \v 6 Pe nano cwo'¹ 'ido jna tsaa² 'wii'¹³ tsáai¹‑tsii 'e Dios jmáa¹a jiin'¹ 'lɨɨ²¹² la lɨ 'e nigajin'² 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyii'i. Fiin'¹³ jilee'²¹mo tsá² Israel sɨjan¹o mi tsín¹ 'e 'ii'²¹ do 'e júu³ niga'ɨ́ɨ² Dios. \v 7 La jɨ dyatún¹ poo²¹² tsá² goo²¹o'o la jmɨɨ²¹² tiin'¹³ la 'woo¹ sɨjan¹o. Pe 'wii'¹³ sɨjaan²aan 'e joon, rǿøi¹³ Agripa, cwo'¹ 'ido jna tsaa² nano. \v 8 'Áai¹ wúui¹ 'e jo'¹ lɨ́ɨ³u 'e jmoo¹o Dios 'e jiin'¹ tsá² tún¹, ¿ja jo'¹? \s1 Tyaa¹a Poo² júu³ xiiala mo gangɨɨ¹ gajmee'²¹i tsá² 'in jo'¹ lɨ́ɨi² Jesús \p \v 9 ’'Ñii'a la mo jee¹ ga'ɨ¹‑tsii ijmee'¹³na tsá² 'in nigajo'¹ lɨ́ɨi² Jesús tsá² Nazaret. \v 10 La joon gajmáa³aa fu Jerusalén. Joon coon'¹³ to² 'e tyʉ'² 'in tyʉ'² to² tya' untsá² gataa'²¹na 'nʉñí³ fúui¹ lɨɨlɨ¹ 'in nigajai'² lɨ́ɨi². Joon mo gajngaai'¹² tsá² 'ii røø²¹ sɨɨ'¹³ɨ'ɨ. \v 11 Lɨ́ɨ¹ 'láai² fu ga'e'¹ee tsá² wúu¹ mo jo garǿø¹i jilaa'²¹ 'e jo'¹ lɨ́ɨi². Jilaa'²¹ 'elo gajmáa³aa la caain²¹ cwo'¹ sinagogas. Lɨ́ɨ¹ gauntyíi²na 'ido cagɨ ganga'ǿø³na fu lɨ wíiin². \s1 Tyaa¹a Poo² júu³ tún¹ xiiala mo gajo'¹‑tsi \p \v 12 ’Coon'¹³ cwáain¹ la joon ngóo³oo fuu²¹ sii²¹ Damasco. Ngóo³oo tyaan²aan coon²¹ jí² 'e cwo'¹o 'in tyʉ'² to² tya' untsá². Coon'¹³ jí² do‑o isaan'¹³moo tsá² jo'¹ lɨ́ɨi². \v 13 Pe la joon galɨ́² tyiia tya'i fu¹ lɨ lɨ ningóo³oon do. Mo gatɨ́² tyiiañi'¹ gamóo³oon coon lawa 'yíia² ñi'¹ 'e gajná² joo'²¹ jó¹ fu lɨ' yʉ'. Pe 'e 'gøø'¹²gɨ lagɨ 'yíia² ñi'¹. Gajná² cu' lɨ' lɨ siin'¹³na coon'¹³ 'in ngalii²¹i'i coon'¹³ do. \v 14 Joon jilee'²¹oo'o gacɨɨ'²¹na'a ni 'wó². Joon ganúu³uun coon²¹ júu³ 'e gasɨɨ'²¹ jna coon'¹³ jmíi¹ hebreo: “Saulo, ¿'ee lɨ' 'øø¹u jna? Tsʉ 'wo'o jmaai'¹³ 'wo'o la mo jmoo¹o joo'²¹ jɨɨ¹ mo 'øø¹ø mo 'yá² fii²¹²i sɨɨ² sʉʉn'²¹ tya'a.” \v 15 Joon gafo'¹oo: “¿'Iin 'nʉ no, Señor?” Joon gasɨɨ'²¹ɨ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús jna: “Jna‑a Jesús, jna 'in 'øø¹u no. \v 16 Pe ráan²un no. Jmaa²'a siin'¹²u'un tsʉ nigajné¹na tyani'i 'e jmaa²'a jilaa'²¹ to² tyʉ'³ʉʉ. Joongɨ ifoo'²'o jilaa'²¹ 'e nigañii²'i coon'¹³ jilaa'²¹ imoo²o'o 'wii²¹² tyiia mi lɨ cɨɨin²¹gɨ. \v 17 Iun'øø'²¹na 'nʉ tyani tsá² Israel coon'¹³ jileei'²¹ tsá² 'in néei¹ lɨ wíin². Joon jee²¹² 'in tsá² néei¹ wíin² do sɨ́ɨ³na 'nʉ nano icwoo³'o. \v 18 Cwooi'³du' jee²¹² 'in tsá² do tsʉ nano ngɨɨ¹ɨ lawa tsá² tiuu²mo. Joon ino'³'o unníi¹i. Sɨ́ɨi³duu 'nʉ 'e cwosɨ́ɨi²du'u jilaa'²¹ 'e gó² 'ɨ¹‑tsi ca 'e tyʉ́². Joon iláa²mo'o 'ido ja'cwoo²¹ 'in 'lɨɨi'³ joon tsataa²mo ja'cwoo²¹ Dios. Joongɨ ilija'²mo líin² jna. Joon coon'¹³ 'e la joon lí²‑i 'iin²moo tsaa² tya'a. Joon 'ii'²¹mo coon²¹ 'áan³ tya'a 'e 'oo¹o Dios tya' jileei'²¹ 'in nigauntyú¹i.” \s1 Tyaa¹a Poo² júu³ xiiala gacwoo¹o júu³ tyʉ́² \p \v 19 ’La joon, rǿøi¹³ Agripa, galinʉʉ'¹³oo jilaa'²¹ júu³ 'e gasɨɨ'²¹ Jesús jna fu yʉ' ñʉ'fú² do. \v 20 Ga'láa² 'wii²¹² cwóo³oo júu³ tyʉ́² nifu 'in néei¹ Damasco. Mo ngayuui'¹³ joon gacwóo³oo júu³ tyʉ́² tya' 'in néei¹ Jerusalén coon'¹³ la caain²¹ lɨ sii²¹ Judea coon'¹³ jileei'²¹ 'in jo seein²¹ Israel. Gafuu²¹²uu 'e 'ná² jaa'²¹‑tsi joon lí² tsáa¹mo‑tsi Dios. Joon cwojmaa¹o la jmoo¹o tsá² 'in nigajo'²‑tsi. \v 21 'Wii²¹² cwáain¹ la lo‑o gasain'² tsá² Israel jna fu inʉʉ cwo'¹ fee'¹ tya'a do. La mo 'iin²¹²in jngaa'¹²i jna. \v 22 Pe coon'¹³ 'e joon jo gajo'¹‑tsii tsʉ gauncoon'¹³ Dios jna ca nano. Cwo'³oo júu³ tyʉ́² tya' jileei'²¹ la 'in tañíi² tiin'¹³ la tsacøøi'¹³ 'in tyiin²gɨ. Gafuu²¹²uu jiin'¹³ la gajin'² 'in tsá² gafaa'²¹ júu³ tya' Dios calɨɨ coon'¹³ la gajin'² Moisés 'e 'ná¹ ilí². \v 23 Gajin'²o Moisés 'e Cristo 'ná¹ nii²¹ wúu¹. Joon mi yuui'¹³ joon júun¹mo. Joon 'ii‑o nifu ijiin'¹in jee²¹² 'lɨɨ²¹². Joon icwó² júu³ coon'¹³ jna'a tsá² Israel coon'¹³ tsá² seein²¹ li xiia' 'e jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨi² 'ii ijiin'¹o tún¹ la gajiin'¹in ―jin'² Poo² do. \s1 Poo² tyá²‑tsi Agripa 'e ijai'² lɨ́ɨi² \p \v 24 Mo gafaa'²¹ Poo² 'elo 'wii²¹² tya'a joon 'in Festo do ga'oo¹o jin'²in: \p ―¡'Yʉ caa²¹²mo'o, Poo², coon'¹³ jilaa'¹ 'e nigauntsáa¹³'a nigalicaa²¹²mo'o! \p \v 25 Pe Poo² do gañii¹i: \p ―Jmaa²'a fee'¹‑'o'o, Festo, pe jo 'yʉ caa²¹²na. Lɨ' cɨɨ'¹²ɨ lɨ́². Júu³ røø²¹ jilaa'²¹ 'elo. Jiin'¹³ júu³ ja'²mo fo'³oo. \v 26 Lo‑o tyíin¹ rǿøi¹³ Agripa 'in cwii¹i jilaa'²¹ 'elo. 'Wii'¹³ joon jo cu'²‑tsii fo'³oo tyaníi¹i tsʉ tsáa¹mo‑tsii 'e ñi¹o jilaa'²¹ 'elo. Jilaa'²¹ 'elo jo gali'uuin²¹ ―jin'² Poo² sɨɨ'²¹ɨ tsá² do. \p Joon gajin'² Poo² sɨɨ'²¹ɨ rǿøi¹³ Agripa: \p \v 27 ―¿Tɨ jo'¹ lɨ́ɨ²u, rǿøi¹³ Agripa, jilaa'²¹ júu³ 'e gafaa'²¹ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² calɨɨ? Ñi¹oo 'e jo'¹o lɨɨ²u. \p \v 28 Joon gajin'² Agripa do: \p ―Coon²¹xʉ‑ʉ jogɨ tyá²‑'o'o jna 'e jo'¹ lɨ́ɨ²na Cristo. \p \v 29 Joon gañii¹i Poo²: \p ―Coon²¹xʉ lɨ¹ sɨ 'e 'láai² 'ee 'áai¹ 'ya'²gɨ wa'a icwó² Dios ilitsáa¹mo‑'o'o lawa jna. Pe jon' jiin'¹³ 'nʉ 'wo'o pe ce jilee'²¹mo 'in nuu¹un júu³ tyiia la nano. Pe jo 'nʉ́ʉ¹ cadena cwoo²¹o la 'nʉ́ʉ¹ cwóo³oo lo. \p \v 30 Mo ngayuui'¹³ gajin'² Poo² jilaa'²¹ 'elo garóon² rǿøi¹³ coon'¹³ 'in 'oo¹o to² gobernador coon'¹³ Berenice coon'¹³ jileei'²¹gɨ 'in néei¹ do. \v 31 Joon gangalíin²mo lɨ xiia' lɨ jo nuu¹un Poo² lɨ ngatyaa¹ júu³ do. Ngasíin¹in 'e júu³ sɨ́ɨ¹i jee²¹² 'ii. Jin'²in sɨ́ɨ¹i: \p ―'In tsañʉʉ'¹ lo jo 'ee mo gajmaa¹a wa'a 'e tɨ́ɨi² júuin². Jiin'¹³ jo tɨ́ɨi² 'yuui²gɨ 'nʉñí³. \p \v 32 Joon gajin'² Agripa gasɨɨ'²¹ɨ Festo: \p ―Lí²‑i wuxʉ' nigaláa²mo'o 'in tsañʉʉ'¹ lo wa'a jo 'ña'a mo gamɨɨ¹ɨ 'e ilisá² 'ii'²¹ tya'a tyani 'in tyʉ'² to² nifu tyíin¹ Roma. \c 27 \s1 Sii¹in Poo² fu Roma \p \v 1 Mo gaun'ii'²¹i júu³ 'e siin'¹²in jna'a fu lɨ sii²¹ Italia joon gatyaa¹ 'ido Poo² cwoo²¹ 'in tyʉ'² to² cíein¹³ 'láa² 'in sii²¹ Julio. Gatyaa¹ cwoo²¹ 'inlɨ́ɨi¹³gɨ 'in taai² 'nʉñí³ coon'¹³ Poo² do. 'In Julio do tyʉ'² to² cíein¹³ 'láa² jee²¹² coon²¹ poo²¹² 'láa² sii²¹ Augusto. \v 2 Gangatoo²¹o'o coon²¹ tsi barco 'e jó¹ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Adramitio. Jaain²¹ tsá² sii²¹ Aristarco, 'in seein²¹ fu Tesalónica 'e náa¹ lɨ sii²¹ Macedonia ngoo²¹‑o jon coon'¹³. 'E barco do itsá² la caain²¹ lɨ sii²¹ Asia. \v 3 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon gatyalii²¹i'i fuu²¹ Sidón. Do‑o 'in Julio do gajmaa¹a feei'¹‑tsi tya' Poo². Gacwoo¹o 'ii'²¹ 'e tsafeei'¹³ Poo² jileei'²¹ 'in seein²¹ tyʉ́² coon'¹³ 'e fuu²¹ do. 'Ido‑gɨ gaunjíi²mo Poo² do. \v 4 Mo ga'woo²¹o'o fu Sidón do gangɨɨ²¹²na'a lɨ' caluu coon²¹ cwoo'¹³ roon¹ ni jmɨɨ²¹ sii²¹ Chipre lɨ jo jnóo¹ tyí² 'áai¹. Ngalii²¹i'i la joon tsʉ 'wii'¹³ lɨ́ɨ¹ ga'ɨ́ɨ² tyí² lɨ' lɨ ngalii²¹i'i do. \v 5 Gangɨɨ²¹²na'a coon²¹ tsáa¹ tyani lɨ sii²¹ Cilicia coon'¹³ Panfilia. Joon gatyalii²¹i'i coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Mira náa¹ lɨ sii²¹ Licia. \p \v 6 Do‑o 'in tyʉ'² to² 'láa² do gatsaa'²¹a coon²¹ barco 'e jó¹ fu Alejandría 'e tsáa¹a fu Italia. Joon gatyʉ'²ʉ to² ngatoo²o'o. \v 7 Láa²mo jmɨɨ²¹² ngatoo²¹o'o fu¹. Waa²¹²mo gangalii²¹i'i. Lɨ́ɨ¹ tyan¹ to² gatyalii²¹i'i tyani coon²¹ lɨ sii²¹ Gnido. Tyan¹ to² 'áai¹ tsʉ lɨ́ɨ¹ ga'ɨ́ɨ² tyí² lɨ' lɨ ngalii²¹i'i do. 'Wii'¹³ joon gangɨɨ²¹²na'a tyani lɨ sii²¹ Salmón. Joon gangɨɨ²¹jna'a lɨ' cwoo²¹o'o tsáa¹ coon²¹ cwoo'¹³ roon¹ ni jmɨɨ²¹ sii²¹ Creta lɨ jo 'ɨ́ɨ² tyí² 'áai¹. \v 8 Gangɨɨ²¹²moo'o tyan¹ to² ca gatyalii²¹i'i coon²¹ 'áa³ tyʉ́² tya' barco. Tyan'an coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Lasea. \p \v 9 'Áa²mo nigali'ɨɨ²¹²na'a wóo² 'áai¹. Joon ni'íi¹ fo'² 'e tsatoo²gɨɨ'ɨ fu¹ ni jmɨɨ²¹ tsʉ ningɨ́ɨ¹mo jmɨɨ²¹² 'e gø'² tsá² Israel tyiiañi'¹. Tyan'an nijó¹ jiin²¹ 'e 'ɨ́ɨ² tyí² 'áai¹. 'Wii'¹³ joon gacwó¹ Poo² coon²¹ cwáain¹. \v 10 Joon gajin'²in: \p ―Tsañʉʉ'¹, lɨ́ɨ²na 'e lɨ́ɨ¹ 'íi¹ fo'² 'e fu¹ ngalii²¹i'i no. Joon cu'²u‑tsii 'e sɨ no‑o ga'iin² barco no coon'¹³ jilaa'²¹ laa²¹². Cagɨ jna' cweei¹ júun²na'. \p \v 11 Pe 'in tyʉ'² to² 'láa² do lɨgɨ gaunjíi²i tya' 'in fii²¹² barco do coon'¹³ 'in tyʉ'² to² barco lagɨ Poo². \v 12 Joon tsʉ 'wii'¹³ 'e 'áan³ do lɨ' lɨ ngalíin² do jo tseein²¹ wa'a ingɨ́ɨ¹i mi tɨ jiin²¹ 'ɨ́ɨ² tyí² xʉʉ jogɨ jilee'²¹mo ga'ɨ¹‑tsi 'e 'áai¹gɨ tyʉ́² wa'a i'wooi²¹ do. 'Iin²¹²in wa'a ilí² tyalíin² fu Fenice. Tsʉ Fenice do coon²¹ fuu²¹ náa¹ tɨ' jmɨɨ²¹ tyʉ'² to² Creta do. Joon roon¹ 'e fuu²¹ lɨ jo tɨɨ'¹³ tyí² 'áai. Do‑o itéen¹in jiin'¹³ la tɨ jiin²¹ 'e jo 'ɨ́ɨ²gɨ tyí². \s1 'Áai¹ 'íi¹ tyí² ni jmɨ'ñi'³ \p \v 13 Joon tɨ' xʉʉ mo ga'láa² 'wii²¹² 'ɨ́ɨ² tyí² lɨ' caai¹ tsá² tooin²¹² lɨ yooin'¹² ñi'¹ lɨ́ɨi² ilí²‑i tsalíin². Joon ga'woo²¹oo'o. Joon gangɨɨ²¹²na'a co' tɨ' jmɨɨ²¹ Creta do. \v 14 Mo ngayuui'¹³xʉ joon gajnáa¹ coon²¹ tyí² 'gøøi'¹³ 'áa¹ tsaa' barco do. 'E tyí² joon sii²¹ Nordeste. \v 15 Joon ga'láa² 'wii²¹² ga'la'²a. Tsʉ 'wii'¹³ jo lii²¹i'i tsajée¹gɨɨ'ɨ coon'¹³ tyí² do gacwoo²¹o'o gajée¹mo jna'a. \v 16 Gangɨɨ²¹²na'a caluu coon²¹ cwoo'¹³ pi'³ roon¹ ni jmɨɨ²¹ sii²¹ Clauda lɨ jo 'ɨ́ɨ² tyí² 'áai¹. Lɨ́ɨ¹ gacwoo²¹o'o to² yiia'a galɨ'¹oo'o gatyii²¹i'i móo¹ 'e jó² caluu barco do. \v 17 Mo ngayuui'¹³ gasaa¹a'a móo¹ do joon gajmee'¹³na'a to² 'nii²¹² mɨ² cu' lɨ' barco do. Coon²¹ 'e do‑o cwo¹gɨ pí². Tsʉ 'wii'¹³ 'goo'²¹o tsataai² jee²¹² too'¹³ 'e sii²¹ Sirte gaxíia¹o 'mɨ'² jnɨɨi'¹³ tyí². Joon cwo¹‑o wa'a gajée¹mo tyí² 'ii. \v 18 Mo gajná² jmɨɨ²¹² joon lɨ́ɨ¹ 'ɨ́ɨ² tyí². Joon ga'láa² 'wii²¹² gadya'¹a laa²¹² ni jmɨ'ñi'³ do la coon²¹ jo 'ii²¹gɨ. \v 19 Mo gatɨ́² 'nɨ¹ jmɨɨ²¹² coon'¹³ cwoo¹o'o gadyíi¹³a'a tsi jmɨɨ²¹ jilaa'²¹ 'e jmaai¹ to² tya' barco do. \v 20 Lɨ́ɨ¹ 'láai² jmɨɨ²¹² gangɨ́ɨ¹i jo mo gajnée¹i ñi'¹ jon'gɨ nʉ́ʉ¹. Coon'¹³ jilaa'²¹ tyí² 'e niga'ɨɨ² do ga'ɨ́²‑tsii'i 'e jo lí² teein'¹³gɨɨ'ɨ coonti. \p \v 21 Lɨ́ɨ¹ 'láai² jmɨɨ²¹² ningóo¹ 'e jo mo tyée³e'e. Joon Poo² gajmaa¹a siin'¹²in jee²¹² 'in tsá² do. Joon gajin'²in: \p ―Tsañʉʉ'¹, tyʉ́²gɨ woxʉ'ʉ ganʉ́ʉ²oo' jilaa'²¹ 'e gafo'³oo do, womo jo ga'woo²oo' 'e Creta do. Joon jo galɨ́² 'e fa'í³ lo. \v 22 Pe nano tya²‑'oo' tsʉ jiin'¹³ jaain²¹ 'naa' jo júuin²gɨɨ' fiin'¹³ ga'iin²mo barco no. \v 23 Tsʉ ca nʉʉ²¹ gajnéi¹ jaain²¹ ángel 'in gasii¹in Dios 'aai¹ jna. Joongɨ jmóo³oo la to² tyʉ'²ʉ. \v 24 'In ángel do gasɨɨ'²¹ɨ jna: “Jo jmaa²'a 'goo'²¹'o, Poo², tsʉ 'ná¹‑a tyée¹u'u tyani 'in tyʉ'² to² nifu tyíin¹ Roma. Tsʉ 'wii'¹³ cwáain¹ tyio'o Dios iun'øø'¹i jileei'²¹ 'in téein² coon'¹³ 'nʉ 'e tsi barco no.” \v 25 'Wii'¹³ joon, tsañʉʉ'¹, ―jin'² Poo² do― tya¹‑'oo' tsʉ jo cu'²‑tsii coon'¹³ Dios. Jo'¹o lɨ́ɨ²na jilaa'²¹ 'e gasɨɨ'²¹ 'in ángel do jna. \v 26 'Ná¹‑a ixuu'²¹na' nitsaa² caai¹ cwoo'¹³ tyʉʉn roon¹ ni jmɨɨ²¹ ―jin'² Poo². \p \v 27 Coon²¹ canʉʉ²¹ mo gatsín¹ tún² semóo¹³ 'e gangɨɨ²¹²na'a Clauda do gatyalii²¹i'i coon²¹ ni jmɨɨ²¹ sii²¹ Adria. Gajnáa¹ tyí² cu' lɨ' lɨ ngalii²¹i'i do. La 'woo¹ tyiianʉ́ʉ¹ 'in tyan¹ barco do galili'³i 'e nigatyéen¹in lɨ' coon²¹ cwoo'¹³ tyʉʉn²¹. \v 28 Joon gatyaa¹ 'ii'²¹ xiiati jiin'¹³ 'o'² jmɨɨ²¹ do. Joon ni'o'²o dyadya¹ tsi jnʉ́ʉ² metros. Joon mo gatɨ́² nifugɨxʉ gatyaa¹ 'ii'²¹ tún¹. Joon ni'o'²gɨxʉ jiin'¹³ dyíia² dyiia¹ metros. \v 29 Tsʉ 'goo'²¹o wana gatyuin'² cuun²¹² joon gaxíia² tyʉ́n² ñi'loo'³ lɨ caluu barco do. Joon jaan¹ la 'ɨɨ²¹² ca jná². Seein²¹ fa'í³. \v 30 La 'ɨɨ²¹² joon 'in tyan¹ barco do 'iin²¹²in cwiin¹o 'e tsi móo¹ do. Joon coon'¹³ cwáain¹ la joon gaxíia²o móo¹ do tsi jmɨɨ²¹. Jmoo¹‑o lawa'a ixíia² ñi'loo' do lɨ' tyani barco do. \v 31 Joon gajin'² Poo² gasɨɨ'²¹ɨ 'in tyʉ'² to² 'láa² do: \p ―Wana 'inlo jo ján¹ tsi barco lo jo lí² tiin'¹³naa'. \p \v 32 Joon 'in 'láa² do gatyʉ'²o 'nii²¹² mɨ² sɨ'nʉ́ʉ¹ʉ 'e do. Joon gangoo'¹³ móo¹ do. \p \v 33 Joon la tɨ lɨ jná²‑a Poo² gacwo'²o cwáain¹ 'in tsá² do 'e dø'¹xʉ jile'¹i'. Joon jin'²in: \p ―Ningóo¹ tún² semóo¹ 'e 'naa' jo mo gacwúu¹naa' jon'gɨ mo tyee'²ee'. \v 34 Mɨ́³ɨɨ tyaní³ii' 'e cøø'³xʉʉ' capi'³ tsʉ 'elo‑o 'e tyiin²gɨ 'e tiin'¹³moo'. Ce jiin'¹³ jaain²¹ 'naa' jo 'ee incwuui'²¹. \p \v 35 Mo ngayuui'¹³ gajin'² Poo² jilaa'²¹ 'elo gatɨ́ɨi² coon²¹ 'iñi'¹. Joon gacwo'¹‑o 'maai'¹³ Dios tyani jileei'²¹. Joon gajmaa¹a ca 'no'³. Joon ga'láa² 'wii²¹² gagøø'²¹ø. \v 36 Tsifu joon jileei'²¹ gatyaa¹‑tsi. Joon ga'láa² 'wii²¹² gagø'²¹ø. \v 37 Joon jee²¹² jile'¹e'e coontya dyíia¹ tyuun¹moo'o jo ti jna'a 'nɨ¹ cíein¹³ tsi barco do. \v 38 Joon mo ngayuui'¹³ gagøø'²¹ø yaai¹‑tsi jile'¹e'e joon gadya'²a trigo tsi jmɨ'ñi'³. Coon'¹³ 'e la joon jo 'ii²¹gɨ barco do. \s1 Nga'oo'²¹o barco jee²¹² too'¹³ \p \v 39 Mo gajná² 'in tyaan¹ barco do jo galicwii¹i cwoo'¹³ do. Pe ganii²¹ coon²¹ cwáa¹ jmɨɨ²¹ jee²¹² nitsaa². Joon gasɨ́ɨ²i wa'a lí² tsatyéein¹ barco do. \v 40 Joon gatyʉ'²ʉ 'nii²¹² mɨ² tya' ñi'loo'³ do. Gatʉ́²o tsi jmɨɨ²¹ do. Ga'ɨ́ɨ²o jla'¹ 'mopiin'¹² 'e jmaa'²¹i to² 'e jiin'¹³ barco do. Joon gasaa²¹o lɨ 'íi¹ tyí² 'e 'mɨ'² 'íi¹ tyani barco do. Joon 'e barco do ga'láa² 'wii²¹² gangatyéen¹mo fu nitsaa². \v 41 Pe mo gatyía¹ fu lɨ seein²¹ tún² cwáa¹ jmɨɨ²¹² do, do‑o ganga'oo'²¹ 'e barco do jee²¹² too'¹³. Lɨ́ɨ¹ tá² gason'¹ jiin'¹³ jo lí² jøø'²¹gɨ. Joon lɨ' caluu barco do ga'láa² 'wii²¹² gafíin¹mo coon'¹³ 'e jmɨɨ²¹ jnóo¹ do. \v 42 'In 'láa² do la mo 'iin²¹²in jnga'²mo 'in taai² 'nʉñí³ do la coon²¹ jo cwoo²¹ cwii¹ 'ido la 'ɨɨ²¹² cwa'²a tyii'²¹. \v 43 Pe 'in tyʉ'² to² 'láa² do jo 'iin²¹²in júuin² Poo² do. Joon jo gacwoo¹o júu³ 'e júuin² 'ido. Pe gatyʉ'²ʉ to² jileei'²¹ 'in tɨɨi²¹ cwa'² tyii'²¹ tsataa²mo jmɨɨ²¹ nifu. Cwotyalíin²mo fu cwoo'¹³ tyʉʉn²¹. \v 44 Joon 'in catyaai²gɨ do gangalíin²mo tsíin¹in ni 'mojiin²¹ coon'¹³ jilaa'²¹ 'no'³ barco do. Coon'¹³ 'e la joon gatiin'¹³mo jilee'²¹ 'in tsá² do fu cwoo'¹³ tyʉʉn²¹. \c 28 \s1 Poo² taain¹ coon²¹ cwoo'¹³ sii²¹ Malta \p \v 1 Mo gatiin'¹³na'a jile'¹e'e coon'tya galinee²e'e 'e cwoo'¹³ do nisii²¹ Malta. \v 2 Jileei'²¹ 'in niseein²¹ do lɨ́ɨ¹ gaunjíi²in jna'a. Joon gajmaa'¹²a coon²¹ poo²¹² jɨ́² fee'¹ tsʉ 'wii'¹³ lɨ́ɨ¹ cwíi². Joongɨ lɨ́ɨ¹ tsáa¹ jmɨ́¹. Joon gasɨɨ'²¹ɨ jna'oo'o jile'¹e'e 'e tsatyée¹na'a 'e untyaa'¹na'a yiia'a. \v 3 Joon Poo² gauntɨɨi'¹xʉ coon²¹ poo²¹² 'no'³ cwuu²¹² tyʉʉn²¹. Joon la 'ɨɨ²¹² gadya'²a jee²¹² jɨ́² do gacwo'ɨ́ɨ¹ɨ jaain²¹ mɨɨ'²¹ cwii¹in 'wii'¹³ tyíi². Joon gacuu'²¹u cwoo²¹ Poo². \v 4 Mo ganí² 'in tsá² do 'e 'íi¹in mɨ́ɨ'²¹ do cwoo²¹ Poo² joon gasɨ́ɨ²i jee²¹² 'ii: \p ―Jaain²¹ 'in jngaai'¹² tsá²‑a 'in tsañʉʉ'¹ lo. Fiin'¹³ ga'ii'¹³mo ni jmɨ'ñi'³ pe 'ii'²¹ tya' Dios jo cwo¹gɨ seein²¹. \p \v 5 Joon gapiin² Poo² 'in mɨɨ'²¹ do ni jɨ́². Joon jo 'ee galɨ́ɨ¹i. \v 6 Jilee'²¹mo sɨjan² 'e iyiian²¹ cwoo²¹o lɨ gacuu'²¹ mɨɨ'²¹ do sɨ jee²¹² cata 'ee icɨɨ'¹²i jún¹mo. Pe lɨ́ɨ¹ sɨjáan¹an. Joon mo ganii²¹ jo 'ee lí² itsangɨ́ɨi² 'ido gaunsɨ́ɨ²mo 'e 'ɨ¹‑tsi. Joon ga'láa² 'wii²¹² faa'²¹a 'e Poo² do lɨ́ɨ¹i jaain²¹ dios. \p \v 7 Tyan' co' do‑o roon¹on coon²¹ cwoo'¹³ 'wó² tya' jaain²¹ tsañʉʉ'¹ sii²¹ Publio. 'Ido‑o 'in tyiin²gɨ 'in seein²¹ do. Joon 'ii ga'ii'²¹i jna'a. Joon gaunjíi²in jna'a tyʉ́² lɨɨlɨ¹ jee²¹² 'nɨ¹ jmɨɨ²¹². \v 8 Galɨ́² 'e jmii²¹ Publio do niraain¹ tsaa'¹³a. 'Yʉ tyíi²in joongɨ siui'¹²i. Poo² ngafee'¹²i 'ido. Joon mo ngayuui'¹³ gafaa'²¹a júu³ tyʉ́² ga'ɨ́ɨ³ cwoo²¹o tya' 'ido. Joon gaun'láa²mo. \v 9 Mo galiñii¹i jileei'²¹ tsatsaa'¹³ 'in seein²¹gɨ do gajalíin² joon ga'láa²mo. \v 10 Joon lɨ́ɨ¹ gaun'goo²¹ jna'a. Mo ngayuui'¹³ joon ngatoo²o'o barco xiia'²¹. Joon gacwo'¹o jna'a jilaa'²¹ 'e tyiin²gɨ tyii'i lɨ tsaa²¹a'a. \s1 Poo² gatyíi¹a fu Roma \p \v 11 Mo gangɨ́ɨi² gaai²¹ sɨɨ'²¹ 'e toon²¹o'on do joon ngatoo²o'o tsi coon²¹ barco 'e gajan¹ la 'ɨɨ²¹² gangɨ́ɨ¹i jiin²¹ tya' tyí² do. Coon²¹ barco 'e nijó² fu Alejandría. Jée¹mo tyani coon²¹ li² lɨ́ɨi¹ dioses 'in sii²¹ Cástor coon'¹³ Pólux. \v 12 Joon gatyalii²¹i'i coon²¹ fuu²¹ tɨ' jmɨɨ²¹ sii²¹ Siracusa. Do‑o gatoon²¹o'on 'nɨ¹ jmɨɨ²¹². \v 13 Mo ga'woo²o'o joon gangɨɨ²¹²na'a tyan' tɨ'jmɨɨ²¹ ca gatyalii²¹i'i fu Regio. Mo gajná² jmɨɨ²¹ joon ga'ɨ́ɨ² tyí² fu lɨ' tooin²¹² lɨ yooin'¹³ ni'¹. Joon mo gatɨ́² tún² jmɨɨ²¹²gɨ gatyalii²¹i'i fu Puteoli. \v 14 Do‑o gatsee'²¹na'a 'inlɨ́ɨi¹³ tsaru'¹u'. Gasɨɨ'²¹ɨ jna'a 'e joon²o'on coon²¹ semóo¹ coon'¹³on. Mo ngayuui'¹³ joon ga'woo²o'o joon ngalii²¹i'i fu Roma. \v 15 Joon 'in tsá² jai'² lɨ́ɨi² néei¹ Roma do niganúu²o júu³ 'e jo'¹o'o. Joon gajaunjiin'¹in jna'a tɨ tya'i fu¹ fu lɨ sii²¹ Foro de Apio, joongɨ lɨ sii²¹ Tres Tabernas. Mo ganí² Poo² gacwo'¹o 'maai'¹³ Dios joon gatya²gɨ‑tsi. \v 16 Mo gatyalii²¹i'i Roma do 'in tyʉ'² to² 'láa² do gajaan'²¹mo 'in ngalíin² 'nʉñí³ do tyani fii²¹² 'in tyʉ'² to² 'láa². Pe Poo² gacwoo²¹ coon'¹³ jaain²¹ 'láa² 'in 'aai¹ 'ii. \s1 Poo² cwoo¹o júu³ fu Roma \p \v 17 'Nɨ¹ jmɨɨ²¹²gɨ gangɨ́ɨ¹i 'e gatyei'² Poo² joon gatyʉ'²ʉ to² 'e jalíin² tsá² Israel 'in tyiin²gɨ 'in néei¹ Roma. Joon mo galicaain²¹ 'ido gajin'²in: \p ―Tsaru'¹u', fiin'¹³ jo 'ee gó² 'e gajmáa³aa tya' tsá² Israel coon'¹³ jilaa'²¹ tɨɨ² 'e si'² tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ 'wii'¹³ joon gataan'¹³na 'uu²¹²uu 'nʉñí³ Jerusalén. Joon gajaan'²¹in jna tyani 'in 'oo¹o to² Roma. \v 18 Mo ngayuui'¹³ gaunngɨɨ¹ɨ jna gali'iin²¹²mo lá¹mo jna tsʉ jiin'¹³ coon²¹ jo 'ee tsaa² tyiia gatsaa'²¹a wa'a ijngaa'¹²i jna. \v 19 Pe 'in tsá² seein²¹ Israel do jo 'iin²¹²in ján² røø²¹. 'Wii'¹³ joon gamɨ́³ɨɨ 'e 'in tyʉ'² to² nifu ijmáa¹a 'ii'²¹ tyiia fiin'¹³ jo 'ee tsaa² sá² jmáa³aa tya' tsagóo³oo. \v 20 'Wii'¹³ joon nigatø'¹øø 'naa' 'e jǿø³øø joongɨ fuu²¹²uu 'naa'. Máa¹moo' jna sɨ'nʉ́ʉ¹³na cadena cwóo³oo tsʉ 'wii'¹³ lɨ́ɨ²na la lɨ́ɨi² jileei'²¹ tsá² Israel. Lɨ́ɨ²na 'e Dios ijmáa¹a tiin'¹³na' ―jin'² Poo². \p \v 21 Joon 'in tsacøøi'¹³ do gajin'²in: \p ―Jna'a jiin'¹³ coon²¹ jí² jo mo 'ii'¹³na'a tya' tsá² néei¹ Judea cwáain¹ tyi'i. Jon'gɨ tsagoo²¹²o' néei¹ do wa'a nijalíin² faa'²¹a 'laa'²¹ tyi'i. \v 22 'Iin²¹²mo jna'a nʉʉ²¹ʉ'ʉn jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑'o'o. Tsʉ née² jna'a 'e la caan²¹mo faa'²¹ tsá² 'laa'²¹ cwáain¹ tya' 'e júu³ 'múui² lo ―gajin'²in. \p \v 23 La joon gataan² coon²¹ jmɨɨ²¹² gatyalíin² fúui¹ tsá² lɨ tyíin¹ Poo² do. Joon ca'aa²¹ tiin'¹³ ca nʉʉ²¹ faa'²¹a Poo² cwáain¹ tya' xiiala tyʉ'² Dios to² tsá². Coon'¹³ jí² tya' Moisés joongɨ coon'¹³ jí² tya' tsá² 'in gacwo¹ júu³ tyʉ́² calɨɨ, coon'¹³ 'e la joon gatya¹‑tsi tsá² do wa'a ja'²mo lɨ́ɨi² Jesus. \v 24 Joon 'inlɨ́ɨi¹³ ga'ii'²¹mo jilaa'²¹ 'e faa'²¹ Poo² do. 'Inlɨ́ɨi¹³gɨ jo jo'¹ galɨ́ɨi². \v 25 Ga'láa² 'wii²¹² ngaliin¹mo tsʉ 'wii'¹³ jo røø²¹ sɨ́ɨ²i jee²¹² 'ii. Joon gajin'² Poo²: \p ―'E ja'²mo gafaa'²¹a 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios mo gacwo'¹o jaain²¹ tsá² 'in gafaa'²¹ júu³ tya' Dios calɨɨ 'in sii²¹ Isaías 'e júu³ lo 'e jin'²: \q1 \v 26 Ngɨ¹ cwosii'¹³ 'in tsá² no: 'Naa' nuu²uun' pe jo 'øøi'²¹‑'oo'. 'Naa' jøø²øø' pe jo coon²oon' cwáain¹. \q1 \v 27 Tsʉ ningali'waa'²¹a‑tsi 'in tsá² no. \q1 Lɨ́ɨ¹ gó² nuu¹un. \q1 Yaamo jnɨɨ¹ɨ unníi¹i la coon'²¹ jo jǿø². \q1 Jo‑gɨ nuu¹un coon'¹³ loocwóo¹o. \q1 Jon'gɨ 'øøi'²¹‑tsi. \q1 Jon'gɨ cɨɨ'¹²ɨ coon'¹³ jna wa'a un'láa²na. \m \v 28 Cwoliñí³oo' 'e nano tiin'¹³ lɨngoo¹gɨ icwo'³oo tsá² 'in jo seein²¹ Israel 'e júu³ lo tya' xiiala untiin'¹³ Dios tsá². Joon inuu¹o. \p \v 29 Mo ngayuui'¹³ gajin'² Poo² 'elo 'in tsá² Israel do gangalíin² sɨ́ɨ²i lɨɨlɨ¹ jee²¹² 'ii. \p \v 30 Poo² do gajaan¹gɨ tún² jiin²¹gɨ coon²¹ inʉʉ lɨ cɨɨ'²¹ 'laa'¹³. Joon 'ii'²¹mo jileei'²¹ 'in tsalíin² tsajøøi²¹² 'ii. \v 31 Lí²‑i cwo'²o júu³ tyʉ́² tya¹ doñi'iin xiiala tyʉ'² Dios to² tsá². Joon ga'e'²e cwáain¹ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo jiin'¹³ jo 'iin untyíi²ingɨ 'ii.