\id 1CO \h 1 CORINTIOS \toc1 Jí² 'láa² 'wii²¹² gasii¹in San Pablo tɨ́ɨ²i 'in tsá² 'in néei¹ Corinto \toc2 1 CORINTIOS \toc3 1 Co. \mt1 Jí² 'láa² 'wii²¹² gasii¹in San Pablo tɨ́ɨ²i 'in tsá² 'in néei¹ Corinto \c 1 \s1 Poo² gasii²in 'e jí² lo tya' 'in jai'² lɨ́ɨ²i Dios néei¹ Corinto \p \v 1 Jna, Poo², 'in sɨɨ¹i 'e jí² lo. Joon lɨ́ɨ¹na apóstol tya' Jesucristo coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Dios 'in gatyii'¹³in jna. Coon²¹ caan²¹mo sii²¹na'a 'e jí² lo coon'¹³ ru'¹u' sii²¹ Sóstenes. \v 2 Sɨ́ɨ³na 'e jí² lo tyi'naa' tsaru'¹u' 'in cwii¹in Dios néei¹ fuu²¹ sii²¹ Corinto. Joon líin²moo' tsá² tya' Dios tsʉ licaan²¹moo' coon'¹³ Cristo Jesús. Joon Dios gatø'²ø 'naa' galɨ́ɨ²naa' tsá² tya'a 'in tyúi¹ coon'¹³ jileei'²¹gɨ 'in un'goo²¹o Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'in néei¹ la caain²¹gɨ lɨ xiia'²¹. 'Ii tsá² feei'¹ tya' 'ii joongɨ tyijna' jon. \v 3 Cwauncwaa'³mo Ñʉ'¹ʉ' Dios coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'naa' joon canii²mo liseen²¹naa'. \s1 Galicwaa'³moo' 'wii'¹³i Cristo \p \v 4 Dios gauncwaai'³ 'naa' joongɨ 'wii'¹³i Cristo Jesús. 'E joon fuu²¹²uu 'maai'¹³ coon²¹ tøø²mo. \v 5 'Wii'¹³i icaan²¹moo' coon'¹³ Cristo do; Dios nigacwo'¹o 'naa' 'e tyʉ́² 'ɨ́¹‑'oo', lagɨ jilaa'²¹ 'e foo¹oo' joongɨ jilaa'²¹ 'e ñii²ii'. \v 6 Joon jilaa'²¹ júu³ 'e gatyá³aa cwáain¹ tya' Cristo galɨ́¹ ja'²mo jee²¹² 'naa'. \v 7 'Wii'¹³ joon la lo jo 'ee li'øøi²¹ tyii' jilaa'²¹a 'e cwo'² Dios tsá² la 'ɨɨ²¹² ijaan²aan' jmɨɨ²¹² mi ijneei²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo tún¹. \v 8 Joon 'ii isaan'²¹in 'naa' tá² ca lɨ tséi¹. La joon jo 'in cwo'¹ 'naa' tsaa² coonti mi ngɨ́ɨ²i 'ii'²¹ jmá¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \v 9 Dios gatø'²ø 'naa' ilicaan²¹naa' coon'¹³ Jóon¹on Jesucristo. Joon 'in Dios do, 'in gatø'²ø 'naa', jo tsacoo'²¹ júu³ tya'a. \s1 'In sɨxéei¹³ jee²¹² 'naa' \p \v 10 Tsaru'¹u', mɨ́³ɨɨ tyaní²ii' coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo, sɨ́ɨ¹³naa' røø²¹, jo xeei²¹ ruu'²¹naa'. Síi¹³moo' røø²¹, coon²¹ 'ɨ́³‑'oo', coon²¹ 'e jmaa²aa'. \v 11 Fo'³oo la joon, tsaru'¹u', 'wii'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² inʉʉ tya' Cloé gajin'²o 'e jo cwo'² júu³ ruu'²¹naa'. \v 12 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e 'láa²mo 'ɨ¹‑'oo' la jaain²¹ la jaan²¹naa'. 'Inlɨ́ɨi¹³ jin'²in: “Tsá² tya' Poo² jna”; 'inlɨ́ɨi¹³gɨ jin'²in: “Tsá² tya' Apolos jna”; 'inlɨ́ɨi¹³gɨ jin'²in: “Tsá² tya' Tʉ́³‑ʉ jna”; 'inlɨ́ɨi¹³gɨ jin'²in: “Tsá² tya' Cristo jna.” \v 13 ¿Tɨ lɨ́ɨ²moo' 'e 'iin²¹² Cristo wa'a lɨ́ɨ²naa' poo²¹² jee²¹² 'naa'? ¿'E wa lɨ́ɨ²naa' 'e gasaa²naa' jmɨɨ²¹ coon'¹³ 'e sii²¹ Poo²? ¡Jo lɨ́¹ la joon! \v 14 'Maa'¹³mo Dios jo gasáa¹na jmɨɨ²¹ jiin'¹³ jaain²¹ 'naa', jiin'¹³ 'ña'a Crispo coon'¹³ Gayo. \v 15 'Wii'¹³ joon jo 'in lí² jin'² coonti 'e gasáa²i jmɨɨ²¹ coon'¹³ 'e sii²¹ jna. \v 16 Fiin'¹³ nigasáa¹³mogɨɨ jmɨɨ²¹ 'in tsá² inʉʉ tya' Estéfanas pe jo tɨɨ'¹³‑tsii gasáai¹³gɨɨ jmɨɨ²¹ 'in xeei'²¹gɨ. \v 17 Ña'ñʉ'¹ʉ' Cristo jo gasii¹in jna wa'a sáa¹³na tsá² jmɨɨ²¹. Gasii¹in jna 'e jmaa'¹³aa tsá² júu³ xiia'la itiin'¹³mo tsá² tyani Dios. Joon gajma'³aa tsá² júu³ coon'¹³ júu³ coon²¹ tsáa¹, la joon liñí² tsá² xiiala gajúin¹ Fii²¹²i' tsaa' crúu¹³ tya'a. Joon coon'¹³ 'e júu³ coon²¹ tsáa¹ do jo tsa'ɨ́ɨ¹ 'wa'a pí³ 'e 'oo¹o 'e júu³ do tya' xiiala itiin'¹³mo tsá² tyani Dios. \s1 Jmɨɨ¹‑tsi 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo \p \v 18 Jileei'²¹ 'in ngaliin¹ lɨ gó² jo tsáai¹‑tsi 'e júu³ tya' xiiala mo gajúin¹ Fii²¹²i' tsaa' crúu¹³ tya'a 'e 'íin² tsaa² tya' tsá². Júu³ tya' tsá² caa²¹mo joon lɨ́ɨ²i. Pe tyijna'gɨ', 'in gajmaa¹a Dios tiin'¹³na', 'ii'²¹ tya' Dios 'a la joon. \v 19 Jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios: \q1 Jna‑a i'íin¹³na 'e 'ɨ¹‑tsi 'in jmɨɨ¹‑tsi, \q1 joon 'in tá¹‑tsi, ijnɨɨ'¹³na tya'a 'e jo 'yeei²¹ to² tya'a. \p \v 20 Wa'a la joon ¿'ee to² 'íi³gɨ 'in jmɨɨ¹‑tsi, sɨ tɨfo'² 'ee, sɨ 'in jo cwó² júu³ 'e lɨ juncwii²¹? Jo 'ee to² 'íin²gɨ 'ido tsʉ Dios gajmaa¹a 'e jilaa'²¹ 'e jooin¹‑tsi 'ido lawa júu³ tya' tsá² caa²¹mo. \v 21 Ñi¹ Dios 'e jmoo¹o, joon jo gacwo¹ Dios 'e ilicwii¹in 'in jmɨɨ¹‑tsi 'ii coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jooin²¹‑tsi. Pe Dios‑gɨ gali'iin²¹²in jmáa¹a tiin'¹³ tsá² coon'¹³ júu³ tyʉ́² tya' jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i 'ii‑o xʉfiin'¹³ 'in catyaai²gɨ lɨ́ɨ²i júu³ tya' tsá² caa²¹²mo lo. \p \v 22 'In tsá² Israel mɨɨ¹ɨ coon²¹ milagro joon litsáai¹‑tsi. Joon 'in tsá² griego‑gɨ jmaai'² 'iin²¹²in lijmɨɨ¹‑tsio \v 23 pe jna'gɨɨ'ɨ tyaa²¹a'a júu³ tya' Cristo 'in gateen¹in tsá² tsa' crúu¹³ do‑o. Fa'ɨɨ'²¹ɨ 'aa¹a 'in tsá² Israel 'wii'¹³i 'e júu³ lo joon 'in tsá² jo seein²¹ Israel lɨ́ɨ²i júu³ tya' tsá² caa²mo joon. \v 24 Pe tya' jileei'²¹ 'in gatø'² Dios ilíin²in tsá² tya'a, xʉfiin'¹³ tsá² Israel sɨ jo tsá² Israel 'ee, 'ii'²¹ tya' Dios jmoo¹o Cristo tiin'¹³ tsá² joongɨ 'e jmɨɨ¹‑tsi. \v 25 Wa'a lɨ́ɨ²i tsá² 'e jo jmɨɨ¹‑tsi Dios, 'ii 'in jmɨɨ¹gɨ‑tsi lagɨ 'e jmɨɨ¹‑tsi tsá² juncwii²¹. Joongɨ wa'a lɨ́ɨ²i tsá² jo 'oo¹o Dios pí², 'ii 'in 'oo¹gɨ pí² lagɨ tsá² juncwii²¹. \v 26 'Ii²¹du‑'oo', tsaru'¹u', xiiala lɨ́ɨ¹naa' mo gatø'² Dios 'naa', xʉʉ 'naa' lɨ́ɨ¹naa' tsá² jmɨɨ¹‑tsi tyani tsá² juncwii²¹, joongɨ xʉʉ 'naa' 'oo¹o to², joongɨ xʉʉ lɨ́ɨ¹naa' tsá² tyiin². \v 27 Pe Dios‑gɨ gatyii'¹³in 'in tsá² lɨ́ɨ¹i tsá² bái¹ 'e coon'¹³ la joon cwo'¹o fa'ɨɨ'²¹ 'in jmɨɨ¹‑tsi. La joon jon gatyii'¹³ Dios 'in tsá² lɨ́ɨ²i tsá² jo pí²‑tsi joon coon'¹³ la joon jon cwo'¹o fa'ɨɨ'²¹ 'in pí²‑tsi. \v 28 Joon la joon Dios gatyii'¹³in 'in lɨ́ɨ¹i tsá² jo tyiin², 'in jo tsáai¹‑tsi tsá², ('in jo to² 'íi³ do) 'ii 'in tyá² røø²¹ tya' 'in lɨ́ɨ²i tyiin²gɨ. \v 29 La joon jiin'¹³ jaain²¹ jo 'in lí² jmaa¹gɨ jloo'³ tyani Dios. \v 30 Pe 'ña'a Dios nigauncaan²mo 'naa' coon'¹³ Cristo. Joongɨ 'wii'¹³ Cristo do‑o galijmɨɨ¹‑'oo', 'wii'¹³ 'ii gauntyúu¹mo Dios 'naa' la joon ilí² jmaa²aa' jilaa'²¹ to² tyʉ'²ʉ joongɨ tiin'¹³moo' tyaníi¹i. \v 31 Jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios: “'Wa'a 'iin²¹² tsá² unjløøi'³ yaai 'ná¹‑a unjløøi'³ yaai coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo.” \c 2 \s1 Jo'¹o lɨ́ɨ²naa' tsʉ 'wii'¹³ 'ii'²¹ tya' Dios \p \v 1 Tsaru'¹u', mo gatyáa³aa júu³ jai'² tya' Dios jee²¹² 'naa', jo gafo'²oo júu³ jmɨɨ¹‑tsi jon'gɨ júu³ taai²¹² 'áai¹. \v 2 Mo gatyáa³aa júu³ coon'¹³ 'naa' jo júu³ xiia'gɨ gatyáa³aa, gatyáa³oo jmaai'² júu³ la mo gangɨ¹ɨ Jesucristo juncwii²¹ joongɨ la mo gajúin¹ Jesucristo tsaa' crúu¹ tya'o. \v 3 Gasiin'²¹na 'ñii'a 'wéi¹ coonti‑i tyaní²ii', jlée³moo 'goo'²¹oo wa jo gatyáa³aa la ti jilaa'²¹a 'e júu³ tyʉ́² do. \v 4 Jo gauntsáa¹na‑'oo' coon'¹³ júu³ jmɨɨ¹‑tsi; gauntsáa¹moo‑'oo' tsʉ 'wii'¹³ ga'e'²e 'e Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'naa' joon coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Dios galitsáa¹mo‑'oo' 'e júu³ lo. \v 5 Tsʉ 'wii'¹³ joon 'ii'²¹ tya' Dios lija'²mo lɨ́ɨ²naa' jon' wa'a coon'¹³ júu³ jmɨɨ¹‑tsi tya' tsá². \s1 Licwii¹mo tsá² Dios 'wii'¹³ Espíritu Tyʉ́² tya'a \p \v 6 Pe 'e la ja'²mo, jna'a tyaa²¹a'a júu³ 'e jmɨɨ¹‑tsi tya' jileei'²¹ 'in tyʉ́² 'øøi'²¹‑tsi 'e jai'² lɨ́ɨ²i. Pe 'e júu³ do tyii'i jo lɨ la lɨ 'e júu³ jmɨɨ¹‑tsi tya' 'in tsá² taan²¹²in juncwii²¹ lo jon'gɨ la lɨ 'e júu³ tya' 'in 'oo¹o to² 'e juncwii²¹ lo, tsʉ tɨ lɨ tyé¹mo 'in tsá² do. \v 7 La ti júu³ faa'²¹oo'o jmaai'² júu³ 'e 'ɨ¹‑tsi Dios. Júu³ 'e Dios ga'e'²e tsá² tya' nano. Ni'ɨɨ²¹²‑tsi Dios jée¹mo xiiala ijmáa¹³a tyú¹mo tsá² ca nʉ'gɨ ijmaa²¹o 'e juncwiin²¹ lo. \v 8 'Wii'¹³ joon jiin'¹³ jaain²¹ 'in 'oo¹o to² juncwii²¹ lo jo ga'øøi'²¹‑tsi, tsʉ wa mɨ'ɨ ga'øø'²¹mogɨ‑tsi 'in 'oo¹o to² do jo gateen¹gɨ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo do tsaa'¹ crúu¹³ tya'a. \v 9 Pe jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios: \q1 Tya' 'in tsá² 'in 'iin²¹²in 'ii, nigatyaa¹ Dios tyʉ́² 'e sá² tya'a coon²¹ 'e jo 'in mo ganí² jogɨ 'in nuu¹un jon'gɨ 'in mo 'ɨ¹‑tsi coonti. \m \v 10 Joon jilaa'²¹ 'elo 'ña'a Dios gajmaa¹a 'e liné³e' coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² tya'o. Joon 'in Espíritu Tyʉ́² tya'a do jǿø²o ce jilaa'²¹, ce jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi Dios 'ña'a lí² jǿø²ø. \p \v 11 Lawa tsá², jo ñí¹i tsá² 'ee 'ɨ¹‑tsi tsá² la jaain²¹ la jaan²¹in, yaamo alma tya' tsá² ñii¹i 'ee 'ɨ¹‑tsi. 'Wii'¹³ la joon jiin'¹³ 'ña'a 'in Espíritu tya' Dios ñii¹i jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi Dios. \v 12 Joon jna'o' ga'ii'¹³mo' 'in Espíritu tya' Dios do, jo'on ga'ii'¹³na' espíritu tya' tsá² taan²¹²in juncwii²¹ lo. Joon 'wii'¹³ 'in Espíritu Tyʉ́² do‑o 'øø'²¹mo‑tsi' jilaa'²¹ 'e gacwo'¹ Dios jna' 'yaai¹‑tsi. \v 13 La joon tyii²¹a'a 'e júu³ 'e gacwo'¹ Espíritu Tyʉ́² do jna'a tya' 'in niga'ii'²¹ 'in Espíritu Tyʉ́² do. \p \v 14 'In jo mo 'ii'²¹ 'in Espíritu Tyʉ́² do jo 'ii'²¹i júu³ tyʉ́² tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'e tyaa²¹a'a tsʉ lɨ́ɨ²i 'e júu³ tya' tsá² caa²¹mo joon. Jo lii'¹i 'øøi'²¹‑tsi 'e júu³ tyaa²¹a'a lo tsʉ jiin'¹³ Espíritu tya' Dios lí² jmá¹ 'øøi'²¹‑tsi. \v 15 Pe 'in tsá² 'in niga'ii'²¹i 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios lí²‑i cón² cwáain¹ ce jilaa'²¹a. Joon ce jiin'¹³ jaain²¹ tsá² 'in jo cwii¹in Dios jo lí² 'øøi'²¹‑tsi xiiala 'ɨ¹‑tsi 'in tsá² 'in cwii¹in. \v 16 Jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios: “¿'Iin niga'øøi'²¹‑tsi 'a 'ɨ¹‑tsi Dios? ¿'Iin lí² 'e'² Dios?” Pe jna'gɨ' 'ɨ¹‑tsi' la 'ɨ¹‑tsi Cristo. \c 3 \s1 Tsa'leei'¹³ tya' Dios jile'¹e' \p \v 1 Tsaru'¹u', jo lí² fú² jna 'naa' lawa tsá² 'in 'oo¹o Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Gafuu²¹²uu 'naa' lawa tsá² taan²¹²in juncwii²¹, 'in jo cwii¹in Dios. 'Naa' lɨ́ɨ¹naa' lawa xuui²¹² jo mo cwáan¹mo. Jo mo gauncwaan¹naa' cwáain¹ tya' Cristo. \v 2 Jmaai'² júu³ jo taa²mo ga'e'¹ee 'naa'. Lawa yʉʉn²¹ 'uun'²¹ fi'² jo mo li dø'²ø 'í¹, la joon jon jna jo lí² 'e'¹ee 'naa' coon'¹³ júu³ taai²¹². Pe jo mo li'øøi'²¹‑'oo' júu³ taai²¹², \v 3 tsʉ 'ɨ¹gɨ‑'oo' la 'ɨ¹‑tsi tsá² taain²¹² juncwii²¹. La 'ɨɨ²¹² 'oo²oo' tsiiwúu¹, 'noo²oo' mɨɨ'¹³, joongɨ xeei² ruu'²¹naa' jmaai'² la 'ɨ¹‑tsi tsá² taain²¹² juncwii²¹ 'ɨ¹‑'oo' joongɨ jmoo²oo' jmaai'² 'a la jmoo¹o tsá² taain²¹² juncwii²¹ lo. \v 4 Tsʉ wa mo jin'² tsá²: “Tsá² tya' Poo²‑o jna”, joon 'in lɨ́ɨi¹³gɨ jin'²in: “Tsá² tya' Apolos jna”, jmoo²oo' la jmoo¹o tsá² taain²¹² juncwii²¹. \p \v 5 Pe, ¿'iin 'in Poo² do? ¿'Iingɨ 'in Apolos do? Caníi³ lɨ́ɨ²moo'o tsá² tya' Dios, joon 'wii'¹³ jna'oo'o ja'²mo galɨ́ɨ²naa' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. Jmoo²¹² jna'a la jaain²¹ la jaan²¹na'a jiin'¹³ la to² gatyʉ'² 'ña'a Dios. \v 6 Lawa coon²¹ 'e jñíi² tsá² lɨ́² 'e júu³ tya' Dios, joon jna‑a gato'²o 'e jún² do, joon Apolos‑gɨ ga'ee¹e jmɨɨ²¹ pe 'ña'a Dios gajmaa¹a gacwáin¹ 'e jún² do. \v 7 La joon lɨ́², 'in gajñí² lo coon'¹³ 'in ga'ee¹e jmɨɨ²¹ do jo 'ee to² 'íi³ jiin'¹³ 'ña'a Dios 'in tyiin²gɨ tsʉ 'ii jmoo¹o cwaain²¹ jilaa'²¹a. \v 8 'In jñí² jún² do la joon jon 'in 'ee¹e jmɨɨ²¹ coon²¹ røø²¹mo, pe Dios tyí² 'lee'¹³i la jaain²¹ la jaain²¹ jiin'¹³ la to² gajmaa¹o. \v 9 Pe jna'a caan²¹mo jmoo²¹o'o to² tya' Dios joon 'naa'gɨɨ' lɨ́ɨ¹naa' lawa coon²¹ tyiia²¹ lɨ jmoo¹o Dios to². \p Joongɨ lɨ́ɨ²moo' jon lawa coon²¹ 'nʉ́¹ 'e jmoo'¹³ Dios. \v 10 Joon Dios gajmee¹i jna lawa jaain²¹ tɨfuu²¹ 'a jmaa'¹³aa tɨɨfuu²¹ do joon 'in xee'²¹mo 'in uncwaan²¹in 'oo²¹ do. Joon jileei'²¹ 'in uncwaan²¹in 'oo²¹ ni tɨɨfuu²¹ do 'ná¹‑a coon²¹ cwáain¹ xiiala jmáa¹a. \v 11 Joon jiin'¹³ jaain²¹ li jma'²gɨ coon²¹gɨ tɨɨfuu²¹ xiia', tsʉ 'ña'a Jesucristo lɨ́ɨ¹i 'e tɨɨfuu²¹ do. \v 12 Pe ni do lí²‑i uncwaain²¹ tsá² coon'¹³ cwanáa¹, sɨ coon'¹³ cwataa²¹ 'ee, sɨ coon'¹³ cuun²¹² 'moo'³ 'ee 'e ta'a 'wóo²o. Lí²‑i jon uncwaain²¹ tsá² coon'¹³ 'mó², sɨ coon'¹³ 'nuu²¹ 'ee sɨ coon'¹³ mo'² cwañi'¹ 'ee 'e jo ta'a 'wóo²o. \v 13 Joon mi cwá² jmɨɨ²¹² icwée²i Cristo tún¹, røø²¹ liñí² tsá² 'ee coon'¹³ gajmaa'¹³a 'e 'nʉ́¹ do. Tsʉ 'e jmɨɨ²¹² joon ijó¹ coon'¹³ jɨ́²ɨ joon coon'¹³ 'e jɨ́² joon iliñi¹ tsá² 'ee to² nijmaa¹a tsá² sɨ 'e tyʉ́² sɨ 'e gó² 'ee la jaain²¹ la jaain²¹. \v 14 Joon wa 'nʉ́¹ 'e tyʉ́² nigajmaa'¹³a tsá² jo coo¹o coon'¹³ 'e jɨ́² do pe 'in i'ii'²¹mo 'lee'¹³i. \v 15 Pe wa'a 'in nigajmaa'¹³gɨ 'nʉ́¹ gó², 'e coo²¹‑o joon. Joon jilaa'²¹a i'íin²mo tya'a, jiin'¹³ 'ña'o tiin'¹³gɨ tyani Dios lawa jaain²¹ 'in galáa²i 'ña'a jee²¹² jɨ́². \p \v 16 ¿Tɨ jo ñí³ 'naa' 'e lɨ́ɨ¹naa' lawa cwo'¹ tya' Dios Jmii²¹ joon 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios do tyiin'¹³mo jee²¹² 'naa'? \v 17 Joon wa'a 'in 'iin²¹²in xéi¹ cwo'¹ tya' Dios, Dios‑gɨ 'íin²mo 'ii tsʉ cwo'¹ tya' Dios 'e cwaa'³mo joon. Pe 'naa' yaamoo' lɨ́ɨ¹naa' 'e cwo'¹ joon. \p \v 18 Jo cón²oon' 'naa' tóo² yaanaa', wa' 'in lɨ́ɨi² 'e jmɨɨ¹‑tsi 'i jiin'¹³ la lɨ́ɨ¹i 'in tsá² jmɨɨ¹‑tsi taain²¹² juncwii²¹ 'ná¹‑a líin²in lawa jaain²¹ 'in jo 'ee tɨɨ²¹i coonti joon coon'¹³ la joon lí²‑i líin²in jaain²¹ 'in jmɨɨ¹‑tsi la jai'². \v 19 Wa'a tya' Dios 'in lɨ́ɨ¹i jmɨɨ¹‑tsi 'e juncwii²¹ lo lawa tsá² caa²¹mo 'i. Ni jí² tya' Dios jin'²: “Dios jmoo¹o xuui'²¹ yaai 'in tɨɨ²¹i coon'¹³ yaamo 'e tɨɨ²¹i do.” \v 20 Jin'²o jon 'e jí² do: “Ña'ñʉ'¹ʉ' ñi²o 'e jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi 'in jmɨɨ¹‑tsi jo 'ee to² 'íi³ 'e joon.” \v 21 Tsʉ 'wii'¹³ joon jiin'¹³ jaain²¹ jo lí² unjløøi'³ yaai wa'a lɨ́ɨ²i lɨ́ɨ¹i tsá² tya' tsá². Pe 'e tɨ́ɨ²i 'naa'a jilaa'²¹ 'e sá². \v 22 Poo² sɨ Apolos 'ee, sɨ Tʉ́³ 'ee sɨ juncwii²¹ lo 'ee, sɨ 'e seen²¹mogɨɨ' 'ee, sɨ 'e najúun²moo' 'ee, sɨ jilaa'²¹ 'e sá² nanó² 'ee, sɨ jilaa'²¹ 'e ilisá² 'ee jilaa'²¹a tyi'naa'a. \v 23 Joon 'naa' lɨ́ɨ¹naa' jóon¹on Cristo, joon 'in Cristo do tya' Dios 'i. \c 4 \s1 To² 'ná¹ jmaa¹a apóstoles \p \v 1 'Ɨ́¹‑'oo' jna'a lawa tsá² 'in uncoon'¹³ Cristo, 'in náa¹ cwoo²¹o'o 'ná¹a 'e'² tsá² 'e 'ɨ¹‑tsi Dios. \v 2 La joon wa'a 'ee náa¹a cwoo²¹o tsá² júu³ tyʉ́² tya' Dios 'ná¹ jmáa¹a 'i júu³ la tí³i, joon la joon tsáa¹mo‑tsi tsá² 'ii. \v 3 Pe jna, xʉʉ cu'²‑tsii wa'a 'naa' 'iin²¹²naa' jmaa²aa' 'ii'²¹ tyiia sɨ tyí³aa tyani 'in 'oo¹o to² 'ee. Ce jiin'¹³ 'ñii'a jo jmóo³oo 'ii'²¹ tyiia. \v 4 Joon jon'gɨ 'ñii'a jo ñíi³ii tɨ 'óo³oo tsaa², 'elo jon' 'øøi'²¹‑tsi wa'a jna 'e jo 'óo³oo tsaa² pe 'ña'a Ña'ñʉ'¹ʉ' ijmáa¹a 'ii'²¹ tyiia. \v 5 Tsʉ 'wii'¹³ la joon, jo cón²oon' cwáain¹ xiiala seein²¹ 'in xeei'²¹ la nʉ'gɨ itɨ² jmɨɨ²¹² icwée²i Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. Ján²duu' cón²oon' cwáain¹ ca mi cwée²i Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo, 'ña'‑o i'wo'²o lɨ jnee²i la jilaa'²¹ 'e sɨ'mo² lɨ nʉʉ²¹ no. Mi tɨ́² 'e jmɨɨ²¹² joon, joongɨ ijmá¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo iliñí² jileei'²¹ la jilaa'²¹a 'e ni'ɨ¹‑tsi tsá² la jaain²¹ la jaain²¹. Joon Dios‑gɨ ifaa'²¹‑o 'ee 'e tyʉ́² gajmaa¹a tsá² la jaain²¹ la jaain²¹. \p \v 6 Tsaru'¹u', tyíi³aa 'e júu³ lo cwáain¹ tya' Apolos coon'¹³ jna 'e tyʉ́² tyi'naa', tsʉ 'iin²¹²na 'e liñí³oo' jo ngɨɨi²¹²gɨɨ' jiin'¹³ la jin'² jí² tya' Dios. Joon la joon jiin'¹³ jaain²¹ jo unjløøi'³ yaai coon'¹³ jaain²¹ tɨfo'², jo'gɨ ijmáa¹a 'e jo tsáai¹‑tsi 'in jaain²¹. \v 7 ¿'Iin 'in jmoo¹o tyʉ́²gɨ tyii' lagɨ 'in catyaai²gɨ? ¿'Ee 'oo²¹²oo', tɨ jon'on Dios gacwoo¹o? Joon wana 'ii‑o gacwoo¹o jilaa'²¹ 'e 'oo²¹²oo', ¿'ee lɨ'² unjløøi'³ yaanaa' 'e 'oo²¹²oo' do lawa'a yaanaa' gajmaa²aa' 'e 'oo²¹²oo' do? \p \v 8 Nalɨ́ɨ¹naa' lawa'a 'e lɨ́ɨ¹naa' tsá² sá² cuu², 'oo²oo' jilaa'²¹ 'e 'iin²¹²naa'. Lɨ́ɨ¹naa' 'e 'naa'oo' nityʉ²ʉʉ' to² lawa rǿøi¹³. Joon jna'gɨɨ'ɨ li' co'o 'lee'¹³naa' jna'a. 'Áa¹mo 'iin²¹²na wa xʉ'ʉ ja'²mo 'e lɨ́ɨ¹naa' rǿøi¹³ joon ca jna'oo'o lí²‑i jon tyʉʉ'¹³ʉ'ʉ to² coon'¹³ 'naa'. \v 9 Lɨ́ɨ²na la lɨ'ɨ jna'a 'in lɨ́ɨ¹i apóstoles ni'i sáa¹i Dios jna'a tɨ li tsé¹mo. Lɨ́ɨ¹na'a lawa 'inlɨ́ɨ¹³ 'in niteen¹en ijúun²mo. Nalɨ́ɨ¹na'a lawa coon²¹ 'e sá² tsa'goo²¹‑tsi tsá² jileei'²¹ 'in taain²¹² juncwii²¹ la jileei'²¹ ángeles lagɨ jileei'²¹ tsá² jǿø²mo jna'a. \v 10 Lɨ́ɨ²i tsá² lawa tsá² caa²¹mo jna'a 'wii'¹³i cwáain¹ tya' Cristo joon 'naa'gɨɨ' lɨ́ɨ²naa' 'e lɨ́ɨ¹naa' tsá² jmɨɨ¹‑tsi cwáain¹ tya' Cristo. Lɨ́ɨ¹na'a tsá² 'wóo²mo la 'ɨɨ²¹² 'naa'gɨɨ' lɨ́ɨ²naa' 'e lɨ́ɨ¹naa' tsá² pí²‑tsi. Jo tsáai¹‑tsi tsá² jna'a, pe 'naa'oo' un'goo¹o tsá². \v 11 Ca nanoo²¹² nili'øø¹mo 'e tyee²e'e, nilɨ́² unjmɨɨ²¹na'a, nilɨ'øø¹i sɨ'²ɨ'ɨn, nijmee'²¹mo tsá² jna'a, jogɨ tyii²¹i'i sá². \v 12 Joongɨ ni'woo'²¹‑oo'o to² jmoo¹ to². Joon mo jíi²in tsá² jna'a, jna'gɨɨ'ɨ síi¹³i'i, “'Ná¹ uncwaa'³mo Dios 'naa'.” 'ǿø¹mo tsá² jna'a pe jmoo²¹o'o taa'²¹‑oo'o. \v 13 'Lɨɨ'³ɨ faa'²¹ tsá² 'wii²¹² tyii²¹i'i pe fee'¹mo‑tsii'i júu³ tyaa²¹a'a coon'¹³on. Jmaai'²¹ tsá² jna'a lawa tyi¹ taa'¹³ juncwii²¹, lagɨ wa 'e tɨ' co' tsá²a jmaai'²¹ tsá² jna'a ca jmɨɨ²¹ no. \p \v 14 Jo jmóo³oo 'e jí² lo wa'a cwo'²oo 'naa' fa'ɨɨ'²¹, jmóo³oo 'e jí² lo lawa' cwo'³oo cwáain¹ yʉʉn²¹ tyiia 'in 'iin²¹²moo. \v 15 Xʉʉfiin'¹³ 'naa' 'áa¹naa' tɨfo'² tyii' fúui¹ 'in 'é² cwáain¹ tya' Cristo, pe jaan²¹mo 'ñʉ́²ʉʉ' seein²¹ cwáain¹ tya' mo galija'²mo lɨ́ɨ²naa' joon jna‑a 'i. Tsʉ 'wii'¹³i 'e júu³ tyʉ́² tya' xiiala itiin'¹³ tsá² tyani Dios 'e gatyáa³aa coon'¹³ 'naa' galija'²mo lɨ́ɨ²naa' Cristo Jesús. \v 16 Tsʉ 'wii'¹³ joon mɨ́³ɨɨ tyani²ii' tyan²aan' cwáain² xiiala jmóo³oo joon la joon jmaa²aa'. \p \v 17 Tsʉ 'wii'¹³ gali'iin²¹²na 'a untii'¹³duu‑'oo' xiiala mo gangɨ́³ɨɨ jee²¹² 'naa' lawa jaain²¹ tsá² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo, 'wii'¹³ joon sɨ́ɨ³na Timoteo, 'in 'iin²¹²na. Lawa yʉʉn²¹ tyiia‑oo 'i coon'¹³ to² jmoo²¹o'o tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon, untiin'¹³in júu³ tya'a. 'Ii‑o i'e'²e 'naa' la lɨ 'e ga'ée³ee la caain²¹ jee²¹² tsá² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. \v 18 'Inlɨ́ɨi¹³ jee²¹² 'naa' gaunjløøi'³ yaai, lɨ́ɨ²i 'e jo cwéei³gɨɨ jee 'naa'. \v 19 Pe 'ɨ¹‑tsii yíia³oo la jmoono wa icwo¹ Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon iyajǿø³oo tɨ 'e ijmá² 'in tsá² unjløøi'³ yaai do 'e la lɨ́² 'e faa'²¹a do. Yajǿø³øø wa'a cwo'¹o Dios wa'² pí² tya' 'ido sɨ jo cwo'¹‑o 'ee. \v 20 Tsʉ lɨ tyʉ'² Dios to² tsá² jon' lɨ'ɨ júu³ pe coon'¹³ 'ii'²¹ tya'o to² 'e tyʉ'²ʉ tsá². \v 21 ¿'Ee 'iin²¹²naa' jmá³aa tyii' mi cwéi¹na, tɨ 'e 'e'³ee 'naa' wúu¹, owa'a 'iin²¹²naa' jmáa³aa tyʉ́²‑tsii, un'née³moo 'naa' 'ee? \c 5 \s1 Coon²¹on cwáain¹ 'e ga'láa²a tsá² \p \v 1 Niñii¹i tsá² 'e jaain²¹ jee²¹² 'naa' tyíin¹in coon'¹³on lawa tsamɨ́² tya'o jaain²¹ tsá² neei'¹³ sáa³a. 'E lo‑o coon²¹ 'e gó² lɨɨlɨ¹ ca jiin'¹³ 'in jo cwii¹in Dios jo tɨɨi²¹ jmáa¹a. \v 2 ¡Joon jløø'²mogɨ 'naa'! ¡Pe tyʉ́²gɨ wa'a ngɨ²ɨɨ' fa'ɨɨ'²¹! 'In tsá² 'in gajmaa¹a 'e gó² lo tyʉ́²gɨ wa'a gajeen'²¹mo jee²¹² 'naa'. \v 3 Joon xʉfiin'¹³ jo siin'¹³na la si'yee²¹na jee²¹² 'naa' pe 'ɨ́ɨ³‑tsii 'naa' joon nigajma¹oo 'ii'²¹ tya' 'ido 'in gajmaa¹a 'e gó² do lawa'a siin'¹³moo coon'¹³ 'naa'. \v 4 Uncaan²¹naa' ruu'²¹naa' coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. Joon siin'¹³moo coon'¹³ 'naa' coon'¹³ jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsii. La joon jon 'ii'²¹ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús uncoon'¹³on 'naa'. \v 5 Joon 'ná¹ tyíi¹³moo' 'in tsañʉʉ'¹ ga'láa¹a do 'in tyiin'¹³ jee²¹² 'in jo'¹ lɨ́ɨi² do, jaan'¹³naa' Satanás, joon coon'¹³ la joon i'íin²mo 'e ngú¹ taan¹in pe itiin'¹³mo alma tya'a mi jó¹o tún¹ Ña'ñʉ'¹ʉ'. \p \v 6 Jo lí² unjløøi'³ 'naa' yaanaa' coon'¹³ 'e jmoo²oo' lo. ¿Tɨ jo ñii²ii' júu³ 'e jin'² tsá²: “Coon'¹³ ca pii'³ tyiian'³ caai'²¹ tsá² 'e con² do coon'¹³ 'e joon jmoo¹o roon¹on la tøøi² con² do?” \v 7 Tʉ́²ʉʉ' jilaa'²¹ 'e gó² jmoo²oo' 'e lɨ la lɨ tyiian'³ tsáai² 'e jmoo¹o 'láa¹ tya' tsá². Joon ilíin²moo' lawa 'iñi'¹ 'mɨ́ɨ² 'e jo tyiian'³ jeei¹ tsʉ la joon tsai'² lɨ́ɨ¹naa'. Tsʉ nigajún¹mo Cristo 'ña'a 'wii²¹² tyijna'o'; ngangɨ́ɨ²i la ngangɨ́ɨ²i joo'saa'²¹ yʉʉn²¹ jngai'² tsá² Israel cuu'²¹i mo tɨ jmɨɨ²¹² pascua. \v 8 La joon jmoo'¹³o' jmɨɨ²¹² pascua tyi' la ti la lɨ́¹‑ɨ coon'¹³ 'e tsáai¹‑tsi' joongɨ 'e jai'² lɨ́ɨ²na' 'e lɨ la lɨ 'iñi'¹ jo jeei¹ tyiian'³. Jon'on jmoo²¹o' jmɨɨ²¹² pascua tyi' coon'¹³ jilaa'²¹ 'e gó² jmoo²¹o' jon'gɨ' coon'¹³ 'e gó² 'ɨ¹‑tsi' 'e lɨ la lɨ 'e tyiian'³ tsáai² do. \p \v 9 Ni jí¹ tyiia 'láa² 'wii²¹² do gafuu²¹²uu 'naa' jo sɨ́ɨ¹naa' røø²¹ coon'¹³ 'in ngɨ¹ to² 'láa¹ coon'¹³ tsamɨ́² xeei'²¹ sɨ tsamɨ́² ngɨɨ¹ to² 'láa¹ coon'¹³ tsañʉʉ'¹ xeei'²¹ 'ee. \v 10 Jo 'øøi'²¹‑tsi 'e fuu²¹²uu 'naa' wa'a tʉ́²naa' coonti tsá² taain²¹² juncwii²¹ 'in 'láa¹, sɨ 'in tsii²¹ cuu² lɨɨlɨ¹ 'ee, sɨ 'in jmoo¹o 'uun²¹ 'ee, sɨ 'in ungoo²¹o 'in jon'on Dios la jai'² tsʉ 'ná¹ 'woo²¹moo' 'a juncwii²¹ lo wa jo 'iin²¹²naa' seen²¹naa' jee²¹² tsá² la 'ii. \v 11 'øøi'²¹‑tsi 'e gafoo'²¹oo do jo 'ná¹ sɨɨ²¹naa' røø²¹ coon'¹³ jiin'¹³ jaain²¹ 'in jin'² 'e jai'² lɨ́ɨ²i Cristo pe la 'ɨɨ²¹² joon ngɨ¹ 'láa¹o, sɨ tsii²¹mogɨ cuu² lɨɨlɨ¹ 'ee, sɨ ungoo²¹o 'in jon' Dios la jai'² 'ee, sɨ jmoo¹o júu³ 'atsaa²¹ 'ee, sɨ ngɨ¹ to² 'uun'²¹ 'máa¹ 'áai¹ 'ee, sɨ 'in jmoo¹o 'uun²¹ 'ee²¹. Jiin'¹³ jo cøø²¹ø' caain²¹ coon'¹³ 'in la 'i. \v 12-13 Tsʉ jo tɨɨ²na jmáa³aa 'ii'²¹ tya' 'in jo jai'² lɨ́ɨ²i Cristo tsʉ Dios 'in jmá¹a 'ii'²¹ tya'a. Pe 'naa'gɨɨ' tɨɨ²¹naa' jmaa²aa' 'ii'²¹ tya' jileei'²¹ 'in jin'² 'e jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. 'Wii'¹³i joon tyii²moo' 'in tsá² ga'noo¹o tsaa² no jee²¹² 'naa'. \c 6 \s1 'Ná¹ jmaa²aa' 'ii'²¹ tyii' la 'oo'²¹ jee²¹² yaamoo' \p \v 1 Wa mo sá² coon²¹ mɨɨ'¹³ jee²¹² 'naa' joon 'in xeei'gɨ 'ná¹ nuu¹un, ¿'ee lɨ' tá²‑'oo' mɨ́²ɨɨ' ilí² 'ii'²¹ tyani 'in jo cwii¹in Dios la cwii'¹in jna' lagɨ 'e mɨ́²ɨɨ' tyani 'in tsá²‑tsi Dios? \v 2 ¿Tɨ jo ñí²ii' 'e 'naa' 'in tsá²‑tsi Dios ijmaa²aa' 'ii'²¹ tya' tsá² taain²¹² juncwii²¹ lo? Joon wana 'naa' ijmaa²aa' 'ii'²¹ tya' tsá² taain²¹² juncwii²¹, lí² jmaa²aa' jon 'ii'²¹ jilaa'²¹ cwáain¹ pi'³ 'e sá² jee²¹² 'naa'. \v 3 ¿Tɨ jo ñí²ii' 'naa' ijmoo²¹o' 'ii'²¹ ca tya' ángeles tya' Dios? Joon wa' la joon tá²gɨ galɨ́² jmoo²¹o' 'ii'²¹ 'a lɨ́² 'e juncwii²¹ lo. \v 4 Wana 'naa' tɨ́ɨ¹naa' cwaain¹ tya' 'e sá² juncwii²¹ lo, lí²i mɨ́²ɨɨ' ilí² 'ii'²¹ tyani doñi'iin tsá² 'wói¹ jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨ²i. \v 5 Fuu²¹²uu 'naa' la joon, joon i'aa²aa' fa'ɨɨ'²¹. ¿Tɨ jo 'in seein²¹ jiin'¹³ jaain²¹ jee²¹² 'naa' 'in lí² jmá¹a 'ii'²¹ jee²¹² la 'oo'²¹ ruu'²¹naa' 'in jai'² lɨ́ɨ²i? \v 6 ¿Tɨ 'ná¹ 'nɨɨ¹i tsaruu'²¹i tyani 'in jmoo¹o 'ii'²¹ 'in jo tsá²‑tsi Dios? \p \v 7 Joon 'e tɨ́ɨ¹naa' la 'oo'²¹ ruu'²¹naa' jmoo¹o 'e faa'²¹ tsá² 'laa'²¹ tya' 'e jai'² lɨ́ɨ²naa' tsʉ jo untiin'¹³naa' júu³ tyii'. Tyʉ́²gɨ wa'a jo mɨɨ'¹³ jmaa²aa' mo nasá² 'ii'²¹ 'e gó² tyii'. Tyʉ́²gɨ jon wa'a jo mɨ́ɨ¹³ɨɨ' 'e ga'uun¹un tsá² tyii'. \v 8 Pe 'naa'oo' jmoo²oo' 'e gó²gɨ. 'Ii'²¹ 'e gó² 'iin²¹²naa' jmaa²aa', joon ca la 'oo'²¹ ruu'²¹naa' 'iin²¹²naa' jmaa²aa' 'uun²¹. \p \v 9-10 ¿Tɨ ñí² 'naa' 'in jmoo¹ 'e gó² jo itɨ́ɨ²i 'í²i lɨ tyʉ'² Dios to²? Jo cón²oon' tóo² yaanaa', jo itsa'í²i lɨ tyʉ'² Dios to² jileei'²¹ 'in 'láa¹ coon'¹³ tsamɨ́² 'in jon' 'oo²¹²o jon'gɨ itsa'í²i lɨ tyʉ'² Dios to² 'in ungoo²¹o dios tya'a 'in gajmeei¹ tsá², jon'gɨ 'in fee'¹i tsamɨ́² xeei'gɨ. Jon'gɨ itsa'í² 'in tsañʉʉ'²¹ do 'in 'láa¹a la 'oo'²¹ tsañʉʉ'²¹, jon'gɨ 'in jmoo¹o 'uun²¹, jon'gɨ 'in 'iin²¹²in cuu² áai¹, 'in ngɨ́¹ɨ to² 'íin¹, 'in jmoo¹o 'atsaa²¹, sɨ 'in tyí²i cuu² tsá² xeei' 'ee jo itsa'í² lɨ tyʉ'² Dios to². \v 11 Joon la joon galɨ́ɨ¹i 'inlɨ́ɨi¹³ 'naa' pe lawa garun'¹o nigajmeei¹ Dios 'naa' 'in tyúi¹, gatyii'¹³in Dios 'naa' 'e líin²naa tsá² tya'a nigauntyuu²¹mo Dios 'naa' coon'¹³ 'e sii²¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús joongɨ coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios tyi'. \s1 Jmaa¹i to² cuerpo tyii' tya' 'e tyʉ́²‑ʉ \p \v 12 Jin'² tsá²: “Lí²‑i jmoo¹o tsá² doñi'ee 'e 'iin²¹²in.” Joon jna fuu²¹²uu 'e jo'¹o júu³ tya'a pe jilaa'²¹ 'e jmoo¹o tsá² jo jméi¹ tya'a. Jo'¹o, lí²i jmáa³aa doñi'ee 'e 'iin²¹²na, pe jo cwóo³oo wa'a jiin'¹³ coon²¹ tyʉʉ'¹³ʉ to² jna. \v 13 Ja'²mo júu³ 'e jin'² tsá²: “Jmaa¹i to² 'uunñi² tya' tu'² tsá², la joon jon, tu'² tsá² jmaa¹i to² tya' 'uunñi².” Pe jɨ tún² do iuntyee¹mo Dios. Jo gajmaa¹a Dios 'e cuerpo tya' tsá² wa'a 'láa¹a coon'¹³ tsamɨ́². Gajmaa¹a Dios 'e cuerpo tya' tsá² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ', la joon joon Ña'ñʉ'¹ʉ' tya' cuerpo tya' tsá². \v 14 Joon la gajmaa¹a Dios jiin'¹in Ña'ñʉ'¹ʉ', la joon jon ijmáa¹a jiin'¹in' coon²¹' 'ii'²¹ tya'a. \p \v 15 ¿Tɨ jo ñí² 'naa' 'e la jaain²¹ la jaan²¹naa' lɨ́ɨ¹naa' lawa coon²¹ tɨ' ca'naa'¹³i cuerpo tya' Cristo? ¿Wa lɨ́² la joon, xiiala iliuncaan²¹naa' 'e tɨ' ca'naai'¹³ cuerpo tya' Cristo coon'¹³ jaain²¹ 'yiiacuungó²? ¡Jo lí² jmoo²¹o' la joon coonti! \v 16 ¿'Owa jo ñí² 'naa', mo fee'²¹i tsá² jaain²¹ 'yiiacuungó² líin²mo 'ido lawa coon²¹ cuerpo coon'¹³ 'in 'yiiacuungó² do? Jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios, “'In gái¹ do ilíin¹in lawa jaan²¹mo.” \v 17 La joon jon, mo uncaan²¹in tsá² coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' ilíin²in lawa coon²¹ espíritu coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' do. \p \v 18 Cwíin¹iin' jon jilaa'²¹ 'e 'láa¹³aa' coon'¹³ tsamɨ́². Jilaa'²¹ tsaa² 'e catyiia² do 'e 'noo¹ tsá² lɨ' caluu²¹² cuerpo tya'a pe mo fee'²¹i tsá² tsamɨ́² xeei' 'noo¹o tsaa² lɨ' tsi cuerpo tya'a. \v 19 ¿Tɨ jo ñí³ 'naa', 'e cuerpo tyii' lɨ la lɨ coon²¹ cwo'¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² 'in gacwooi'¹³ Dios 'naa'? Jo lɨ́ɨ¹naa' tsafii²¹² yaanaa' \v 20 tsʉ Dios galøø²¹i 'naa' 'e 'moo'³ 'áai¹. Tsʉ 'wii'¹³ joon 'ná¹‑a ungoo¹oo' Dios coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo¹o cuerpo tyii'. \c 7 \s1 Júu³ cwáain¹ tya' mo cui'² cwoo²¹ tsá² \p \v 1 No ingɨ́ɨ³ɨɨ júu³ tyii' 'e taa'¹³ jí² do 'e gasíi²naa' jna. 'Áai¹gɨ tyʉ́² wa'a 'e jo cui'² cwoo²¹ tsá². \v 2 Pe tsʉ 'wii'¹³ 'áai¹gɨ 'láa¹a tsá² coon'l³ tsamɨ́², 'áai¹gɨ 'ná¹ 'aa¹i tsá² tsamɨ́² tya'a la jaain²¹ la jaain²¹, la joon jon la jaain²¹ tsamɨ́² 'ná¹‑a 'aa¹i ñʉʉ'¹ tya'a la jaain²¹. \v 3 Joon 'in tsañʉʉ'¹ do 'ná¹ untiin'¹³in coon'¹³ jaan²¹mo tsamɨ́² tya'a la joon jon tsamɨ́² do 'ná¹ untiin'¹³in coon'¹³ jaan²¹mo ñʉʉ'¹ tya'a. \v 4 'In 'oo²¹²o tsá² jo lí¹ tyʉ'²ʉ to² cuerpo tya'a 'ña'a, 'e cuerpo tya'a, tya' ñʉʉ'¹ tya'o. La joon jon 'e cuerpo tya' tsañʉʉ'¹ jo lí² tyʉ'²ʉ to² cuerpo tya'a 'ña'a pe tya' 'oo²¹²o cuerpo tya'a. \v 5 Wa'a tsañʉʉ'¹ sɨ 'oo²¹²o 'ee 'iin²¹²in 'e nuu¹un Dios coon²¹ sii'¹³xʉ, 'ná¹‑a síin¹in røø²¹ coon'¹³ 'oo²¹²o sɨ ñʉʉ'¹ tya'a 'ee 'e jo cwuu¹i caain²¹ la 'ɨɨ²¹² fee'¹i Dios. Mo gangɨ́ɨi² joon 'ná¹‑a cwuu¹i caain²¹ tún¹ 'e coon'¹³ la joon jo cwo¹ 'e i'ii¹in Satanás joon i'nóo¹on tsaa² 'in jo tyʉ'²ʉ to² 'ña'a. \p \v 6 Fuu²¹² 'naa' jilaa'²¹ 'elo jon'on tyʉ'¹ʉʉ to² 'naa'. \v 7 Tsʉ 'ñii'a 'iin²¹²na wa'a jo cui'² cwoo²¹ tsá² la lɨ́ɨ¹i jna. Pe ñi¹oo 'e Dios nigacwo¹ xiiala ijmáa¹a la jaain²¹ la jaain²¹. Seein²¹ 'inlɨ́ɨi¹³ taa'²¹a jo cuui'¹² cwoo²¹o, seen²¹gɨ 'in jo taa'²¹. \p \v 8 Fuu²¹²uu jileei'²¹ 'in jo mo cuui'¹² cwoo²¹o coon'¹³ jileei'²¹ 'yiia'nɨ́ɨ² tyʉ́²gɨ tya'a wa'a jo cuui'¹² cwoo²¹o la lɨ́ɨ¹i jna. \v 9 Pe tyʉ́²gɨ icui'² cwoo²¹o lagɨ isoon¹in cagɨ 'láa¹a. 'Ná¹‑a cui'² cwoo²¹o wa jo lí² tyʉ'ʉ to² 'ña'a. \p \v 10 Pe tya' jileei'²¹ 'in nicui'² cwoo²¹o tyʉ'²ʉʉ to² 'e jo lí² tʉʉ²¹i 'oo²¹²o ñʉʉ'¹ tya'a. Jon'on jna 'in tyʉ'²ʉ to² lo jiin'¹³ 'ña'a, Ña'ñʉ'¹ʉ' tyʉ'²ʉ to² lo. \v 11 Pe wana gatʉʉ²¹i 'oo²¹²o ñʉʉ'¹ tya'a jo lɨ́² cui'² cwoo²¹o coon'¹³ tsá² xeei' jiin'¹³ lí² licaain²¹ coon'¹³ ñʉʉ'¹ tya'a. La joon jon tsañʉʉ'¹ jo lí² tʉʉ²¹i 'oo²¹²o. \p \v 12 Fuu²¹²uu 'in catyaai² júu³ tyiia jon'on tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. Wa jo jai'² lɨ́ɨ²i 'oo²¹²o tsañʉʉ'¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo pe 'iin²¹²in 'in 'oo²¹²o ján² coon'¹³on jo lí² tʉʉ²¹i 'in tsañʉʉ'¹ do 'ii. \v 13 La joon wa jo jai'² lɨ́ɨ²i ñʉʉ'¹ tya' tsamɨ́² 'in jai'² lɨ́ɨ²i pe 'iin²¹²in 'in tsañʉʉ'¹ ján² coon'¹³on jo lí² tʉʉ²¹i 'in tsamɨ́² do 'ii. \v 14 Tsʉ 'in tsañʉʉ'¹ do 'in jo jai' lɨ́ɨ²i 'ii'²¹ 'e tyʉ́² tya' Dios 'wii'¹³ ja'²mo lɨ́ɨ²i 'oo²¹²o. Joon 'in tsamɨ́² 'in jo jai'² lɨ́ɨ²i 'ii'²¹ 'e tyʉ́² tya' Dios 'wii'¹³ ja'²mo lɨ́ɨ²i ñʉʉ'¹ tya'a. Wa jon' la joon 'in xuui²¹² tya'a ilíin²in la lɨ́ɨ¹i xuui²¹² tya' tsá² 'in jo jo'² lɨ́ɨ²i. Pe jo lɨ́ɨ¹i la joon tsʉ 'ii'²¹mo 'e tyʉ́² tya' Dios tsʉ 'wii'¹³ ja'²mo lɨ́ɨ²i sáa³ jmii²¹. \v 15 Pe wana 'in tsañʉʉ'¹ sɨ 'in tsamɨ́² do 'in jo jai'² lɨ́ɨ²i 'iin²¹²in tʉʉ²¹mo 'oo²¹²o sɨ ñʉʉ'¹ tya'a 'ee cwolɨ́² jmáa¹a. Joon mo gangai'² 'in jo jo'² lɨ́ɨ²i do joon galáa²mo 'in jai'² lɨ́ɨ²i tsʉ gatø'²ø Dios jna' 'e toon²¹on' fu juncwii²¹ lo 'e tyʉ́²‑ʉ. \v 16 Tsʉ jo iñii²¹²‑tsi 'in tsamɨ́² 'in jai'² lɨ́ɨ²i wa'a ijai'² lɨ́ɨ²i ñʉʉ'¹ tya'a 'wii'¹³ 'ii‑o. Joon 'in tsañʉʉ'¹ do 'in jai'² lɨ́ɨ²i jo ñii¹in tɨ ijai'² lɨ́ɨ²i 'oo²¹²o 'wii'¹³ 'ii‑o. \p \v 17 Pe la lo‑o tyʉ'³ʉʉ to² jee²¹² jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo, jileei'²¹ 'ná¹‑a jmáa¹a jiin'¹³ la nigacwo'¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' 'ii ijmáa¹a, jiin'¹³ la lɨ́ɨ¹i mo gatø'² Dios 'ii. \v 18 Wa'a lɨ́ɨ¹i tsá² circuncidado, 'øøi'²¹‑tsi tsá²; tsá² seen²¹in Israel, mo gatø'² Dios 'ii, 'ná¹‑a lɨ́ɨ¹gɨ circuncidado. Pe jo lɨ́ɨ¹i la joon mo gatø'² Dios 'ii jo 'ná¹ 'ii'²¹i 'e li² circuncisión do. \v 19 Jo tyiin² wa'a ga'ii'²¹i sɨ jo ga'ii'²¹i 'ee 'e li² do, jiin'¹³ 'e tyiin² 'e jmoo¹o tsá² nʉʉ'¹³ʉ 'e to² tyʉ'² Dios. \v 20 Jileei'²¹ tsá² 'ná¹ jmáa¹a jiin'¹³ la 'e gajmaa¹a mo gatø'² Dios 'ii. \v 21 Wana galɨ́ɨ¹u'u tsa'leei'¹³ tya' tsá² jo jmaa²¹a cu'²‑o'o. Pe wa galɨ́'²'ɨ iláa¹u'u 'wo'o cwojmáa¹³'a. \v 22 Jileei'²¹ 'in nilɨ́ɨ¹i esclavo mo gatø'² Dios 'ii lawa'a jaain²¹ 'in niláa²mo lɨ́ɨ¹i ijmáa¹a jilaa'²¹ to² tyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon jileei'²¹ 'in niláa²mo mo gatø'² Dios 'ii lawa esclavo tya' Cristo lɨ́ɨ¹i no. \v 23 Dios nigalǿø²mo 'naa' (coon'¹³ jmɨ¹ɨ 'ǿø¹i Joon¹on) 'e 'moo'³ 'áai¹ tsʉ 'wii'¹³ joon jo cwo²oo' wa'a jme'²i tsá² 'naa' lawa esclavos tya'a. \v 24 Joon, tsaru'¹u', 'ná¹‑a jmaa²gɨɨ' jiin'¹³ la gajmaa²aa' mo gatø'² Dios 'naa' pe nano lɨ́ɨ¹naa' tsá² tya' Dios. \p \v 25 Jo 'óo³oo júu³ gacwo¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' fuu²¹²uu 'in jo mo cui'² cwoo²¹o pe fuu²¹²oo 'e 'ɨ́¹‑tsii joon lí²‑i jo cu'²‑tsi tsá² tyiia tsʉ galifee'¹mo‑tsi Ña'ñʉ'¹ʉ' tyiia. \v 26 Tsʉ 'wii'¹³ taa²¹²mo 'áai¹ 'e toon²¹on' fu juncwii²¹ 'ɨ¹‑tsii wa'a lɨ́ɨ¹gɨ tsá² jiin'¹³ la lɨ́ɨ¹i. \v 27 Wana seein²¹ tsamɨ́² tyi'i jo 'noo'¹³'o xiiala itʉ́ʉ¹u'u tsamɨ́² tyi'i. Joon wana jo seein²¹ tyi'i jo 'náa¹u'u. \v 28 Pe wa' cu'²mo cwoo¹'o jo tsaa² 'noo²'o. La joon jon tya' sɨmɨ́² wa' cu'²mo cwoo²¹o jo tsaa² 'nóo¹o. Pe jileei'²¹ 'in cu'²mo cwoo²¹o iseein²¹ fa'í³ mo taan²¹²in fu juncwii²¹. Joon cwo'oo cwáain¹ 'ido 'e jo cui'²gɨ cwoo²¹o 'e joon jo tyan¹gɨ 'e fa'í³ do. \p \v 29 Tsaru'¹u', 'elo‑o 'iin²¹²na fuu²¹²uu 'naa': Xʉ tiempo sá²gɨ. Joon nano ca lɨ́² ngoo²¹²gɨ 'in tsá² 'aa¹i 'oo²¹²o 'ná¹‑a 'ɨ¹‑tsi cwáain¹ tya' Dios la 'ɨ¹‑tsi 'in tsá² 'in jo seein²¹ 'oo²¹²o. \v 30 La joon jon, 'in tsá² xuui²¹²‑tsi 'ná¹‑a jmáa¹a la jmoo¹o tsá² 'in jo xuui²¹²‑tsi. Joon 'in tsá² jløø'³mo 'ná¹‑a jmáa¹a la jmoo¹o tsá² 'in jo jløøi'³. Joon 'in tsá² 'in ló¹ 'e sá² juncwii²¹ lo 'ná¹‑a jmáa¹a lawa'a jon' tya'o 'e galó¹ do. \v 31 Joon 'in tsá² 'in jmai'² to² 'e sá² juncwii²¹ lo 'ná¹‑a jo lii'¹i tyʉ'²ʉ to² 'e sá² fu juncwii²¹ lo. Tsʉ 'e juncwii²¹ lo jøø²¹øø' ngoo²¹o tɨ lɨ ityeei²¹. \p \v 32 'Iin²¹²na 'e taan²¹²naa' 'e jo cu'²‑'oo' coon'¹³ 'e sá² fu juncwii²¹ lo. Joon mo 'ña' tsá², jo 'oo²¹²o seein²¹, 'ɨ¹‑tsi jiin'¹³ 'e sá² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ', joon 'iin²¹²in jmáa¹a jiin'¹³ la 'iin²¹²in 'ii. \v 33 Pe joon mo naseein²¹ 'oo²¹²o tún² 'ɨ¹‑tsi. 'Iin²¹²in jmáa¹a to² tyʉ'² Ña'ñʉ'¹ʉ' pe cu'²u‑tsi coon'¹³ 'e sá² fu juncwii²¹ joon 'iin²¹²in jmáa¹a 'e tyʉ́²‑ʉ coon'¹³ 'oo²¹²o. \v 34 La joon jon tsamɨ́² 'in nicui'² cwoo²¹o. Cu'²u‑tsi coon'¹³ 'e sá² fu juncwii²¹ joon 'iin²¹²in jmáa¹a tyʉ́²‑ʉ coon'¹³ ñʉʉ'¹ tya'a. Pe 'in tsamɨ́² 'in jo seein²¹ ñʉʉ'¹ tya'a 'ɨ́¹‑tsi jiin'¹³ 'e sá² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ', joon 'iin²¹²in cwo²i 'ña'a Dios tiin'¹³ la ngú¹ taan¹in lagɨ alma tya'a. \p \v 35 Fuu²¹²uu 'naa' jilaa'²¹ 'elo 'e tyʉ́² tyii' jon'on wa'a 'e tyuu'¹³ 'naa' pe 'iin²¹²na 'e taan²¹²naa' jiin'¹³ la tɨ́ɨ²naa' joon canii²mo 'ɨ¹‑'oo' cwáain¹ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. \p \v 36 Wana seein²¹ jamɨ́² tsá² joon 'in jamɨ́¹ɨ do ngɨ¹ nili'²o joon jmii²¹i do lɨ́ɨ²i 'e tyʉ́²gɨ wa'a cuu'²¹i cwoo²¹o jamɨ́¹ɨ do tsʉ 'wii'¹³ naraa²¹mo. Wa'a seein²¹ 'in mú¹i 'ii, lí¹‑i cu'²mo cwoo²¹o 'ido jo tsaa² 'nóo¹o. \v 37 Pe wana 'ɨ¹‑tsi jmii²¹i 'ido 'e tyʉ́²gɨ tya' jamɨ́¹ɨ 'e jo cu'²mo cwoo²¹o, joon jo cwóo¹i mo múu¹i tsá² 'ii, jmoo¹o 'ido 'e tyʉ́². \v 38 La joon, 'in cwóo¹i jamɨ́¹ɨ do 'e cu'²mo cwoo²¹o jmoo¹‑o 'e tyʉ́² pe 'in jo mo cwóo¹i jmoo¹‑o 'e tyʉ́²gɨ. \p \v 39 Jo cwo¹ ley wa'a tʉʉ²¹i tsamɨ́² ñʉʉ'¹ tya'a la 'ɨɨ²¹² seein²¹gɨ ñʉʉ'¹ tya'a. Pe wana gajúin¹ ñʉʉ'¹ tya'a joon tuu²mo 'ña'a 'in tsamɨ́² do, 'in tsamɨ́² do lí²‑i cu'²mo cwoo²¹o coon'¹³ doñi'iin yaa¹‑tsi wa'a ja'²mo lɨ́ɨ²i 'in tsañʉʉ'¹ do Cristo. \v 40 Pe 'ɨ¹‑tsii 'e jløø'³mogɨ 'in tsamɨ́² do wa'a jo cui'²gɨ cwoo²¹o tún¹. Joon lɨ́ɨ²na 'e 'ɨ¹‑tsii la 'ɨ¹‑tsi 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. \c 8 \s1 Cwáain¹ tya' 'uunñi² 'e tya¹a tsá² lawa fa'¹ tyani dios tya'a 'in gajmee¹i tsá² \p \v 1 Joon nano fuu²¹²uu 'naa' cwáain¹ tya' 'e 'uunñi² 'e tya¹a tsá² tyani dios tya'a 'in gajmee¹i tsá² lawa fa'¹. 'E la ja'²mo, sá²‑a 'e 'øø'²¹mo‑tsi' pe jilaa'²¹ 'e 'øøi'²¹‑tsi' 'e unjløøi'³ yiia'. Pe wana 'nee²¹²na' ru'¹u' joon 'e jmoo²¹o' 'e pí²gɨ‑tsi'. \v 2 Wa 'ɨ¹‑tsi tsá² 'e 'øøi'²¹gɨ‑tsi jo mo galiñii¹i la jai'². \v 3 Wa mo gali'iin²¹²in tsá² Dios, joon Dios galicwii¹mo 'ido. \p \v 4 Tsʉ 'wii'¹³ joon mi sɨ́ɨ¹³ɨ' cwáain¹ tya' 'uunñi² 'e tya¹a tsá² tyani dioses tya'a nee²¹e' 'e jaan²¹mo Dios seein²¹, joon jileei'²¹ dioses catyaai²gɨ do 'e un'goo²¹o tsá² jon' wa' jai'² 'ido. \v 5 Tsá²‑a gajmee¹mo dioses tya'a 'in lɨ́ɨ¹i la lɨ 'e sá² fu juncwii²¹, la joon jon 'e sá² ni cwoo'¹³ juncwii²¹ joongɨ un'goo²¹o 'ii. Coon'¹³ la joon lí²‑i 'ɨ¹‑tsi tsá² 'e fúu¹mo dioses seein²¹ joon fúu¹mo fii²¹²i' seein²¹. \v 6 Xʉfiin'¹³ gajmee¹mo tsá² dioses tya'a fúui¹ pe tyijna'o' jaan²¹mo Dios seein²¹, jiin'¹³ 'ña'a Dios Jmii²¹. Dios Jmii²¹ do gajmaa¹a jilaa'²¹ 'e sá² joon 'wii'¹³ 'ii‑o toon²¹on'. Seen²¹mo jon jaan²¹mo Ña'ñʉ'¹ʉ', joon Jesucristo 'ii. 'Wii'¹³ 'ii‑o galisá² jilaa'²¹ 'e sá² ca la jeei'²¹ jna' yiia'. \p \v 7 Pe jo jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo ñi¹ 'e júu³ lo. Joon 'inlɨ́ɨi¹³ 'in gatya¹a 'uunñi² tyani dioses tya'a jiin'¹³ la tɨɨsi'² la mo jéei¹ 'ɨ¹‑tsi gajmaa¹a 'e gó² wa'a dø'¹ø 'e 'uunñi² do tsʉ 'ɨ¹gɨ‑tsi 'e ja'²mo seein²¹ 'in dioses gajmeei¹ tsá². Jo mo galitɨɨ²¹i la jai'² joon 'wéi¹gɨxʉ 'e 'ɨ¹‑tsi. \v 8 Jo 'ii'²¹ Dios tsá² 'wii'¹³ tya' 'e gø'² tsá². Jo lityúi¹gɨ' tyani Dios wa'a tyé³e' sɨ gó²gɨ' 'ee wa jo tyé³e'. \v 9 Pe tɨ́ɨ¹moo' coon'¹³ jilaa'²¹ 'e ilí² jmaa²aa' 'e jo jmaa²aa' 'nóo¹o tsaa² 'in tsá² 'in jo mo røø²¹ 'øøi'²¹‑tsi 'e jai'² lɨ́ɨ²i. \v 10 Tsʉ wa mo'o jaain²¹ tsá² 'in jo tɨɨi²¹ 'e tyʉ́² i'nee²mo 'nʉ 'in tɨɨi²¹ tyʉ́² 'u'²'u cwo'¹ lɨ un'goo²¹o tsá² dioses tya'a joon wa' dø'²'ø 'uunñi² tyá¹ tsá² tyani dioses tya'a, ityaa²¹²‑tsi 'in tsá² do idø'²ø jon 'e 'uunñi² 'e gatyá² tsá² tyani dioses tya'a 'in jo jai'². \v 11 Joon tsʉ 'wii'¹³ 'øø'²¹mo‑'o'o jilaa'²¹ 'elo jo jmá¹ 'nii'²¹ tyi'i, pe 'in tsá² jo tɨ́ɨi² tyʉ́² do 'iin²¹²in jmáa¹a la gajmaa² 'nʉ, la joon i'iin²¹mo‑tsi Cristo. Pe gajún¹mo Cristo 'wii²¹² tya' 'in tsá² do lagɨ júin¹ 'wii²¹² tyi'i. \v 12 Tsʉ 'wii'¹³ joon mo 'laa²¹²'a la no tya' jaain²¹ tsaru'¹u' 'in jo 'øøi'²¹‑tsi tyʉ́² la 'øøi'²¹‑tsi' 'laa²¹²o'o jon tya' Cristo. \v 13 Joon wana i'nóo¹o tsaa² 'in ruu'²¹na' tsʉ 'wii'¹³‑i tya' 'e gø'³øø, 'e tyʉ́²gɨ jo jmɨɨ²¹² cu'³gɨɨ ngú¹ wa'a la joon jo i'nóo¹o 'ido tsaa². \c 9 \s1 'E tɨ́ɨ²i jmaa¹a apóstol \p \v 1 Jna‑a tɨ́ɨ²na jmáa³aa jilaa'²¹ ilí² jmáa¹a jaain²¹ apóstol tsʉ gamaa²¹moo Jesús, Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon 'naa'‑a, ja'²mo lɨ́ɨ²naa' Cristo 'wii'¹³i to² 'e nigajmáa³aa tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 2 'Iin xeei' lí²‑i jin'²in 'e jo lɨ́ɨ¹na apóstol, pe 'naa' 'in née¹i Corinto 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo lɨ́ɨ¹naa' lawa coon²¹ sello 'e ja'²mo gatyii'¹³in Ña'ñʉ'¹ʉ' jna 'e lɨ́ɨ¹na apóstol tya'a. \p \v 3 'Elo‑o fuu²¹²uu 'in tsá² 'in faa'²¹ 'laa'²¹ tyiia: \v 4 Tɨ́ɨ²na 'ii'²¹ jilaa'²¹ 'e cwo'¹ tsá² jna 'e 'né³e' joongɨ 'e tyé³e', \v 5 tɨ́ɨ²moo jon wa'a 'áa³na tsamɨ́² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo la 'áa²i 'in apóstoles catyaai²gɨ, la jmoo¹o 'in ruu'²¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' coon'¹³ Tʉ́³. \v 6 ¿'Owa' lɨ́ɨ²naa' 'e jiin'¹³ Bernabé coon'¹³ jna jo tɨ́ɨ²na'a tʉʉ²¹ʉ'ʉ to² 'e lí² cwoo²¹o'o júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá²? \v 7 ¿'Iin 'láa² 'ná¹ tyí² 'e jma'²i to² tya'a? ¿'Iin jmoo¹o to² jee²¹² wuunjøø'³ joon jo cuu'²¹u mɨ'³ wuunjøø'³ do? ¿'Iin 'aa²¹²i joo'núu³ joon jo 'uun'²un fi'² tya' 'ido? \v 8 Jo fuu²¹²uu la joon wa'a jiin'¹³ 'e jooin²‑tsi tsá² tsʉ 'e ley tya' Moisés jin'²in la joon jon. \v 9 Tsʉ ni jí² tya' ley do 'e jin'²: “Jo toon'¹³'on noo'¹³ ta'i'²i joo'tsáa² mo 'ø'²ø trigo.” Joon jo gajin'²in Dios la joon 'wii'¹³ 'ɨ¹‑tsi jiin'¹³ tya' joo'tsáa². \v 10 'E gajin'²o 'e iliné³e' xiiala 'ná¹ jmoo²¹o'. 'E tya' 'e tyʉ́² tyi' 'e ley lo tsʉ 'in tsá² 'in jɨɨ¹ɨ 'ná¹ jɨ́ɨ¹ɨ 'e sɨjaan'²¹ i'ii'²¹i 'e tɨ́ɨ²i tya' 'e garoo²¹o jiin'¹³ la 'ii'²¹i 'in tsá² 'in 'ø'² do. \v 11 Joon mo ga'ee'³e'e 'naa' cwáain¹ tya' 'e fu¹ tyʉ́² tya' Dios 'e lɨ́² lawa 'e nigajñii²¹i'i jún² tya' júu³ tyʉ́² tya' Dios jee²¹² 'naa'. Joon nano, ¿tɨ jo tɨ́ɨ²na'a i'ii'¹³na'a 'e galɨ́² tyii' 'e lɨ́² lawa 'e garoo²¹o? \v 12 Joon wana tsá² xeei'²¹ tɨ́ɨ²i 'ii'²¹i 'lee'¹³i, jna'gɨɨ'ɨ tɨ́ɨi²gɨɨ'ɨ 'áai¹gɨ. \p Joon xʉfiin'¹³ tɨ́ɨ²na'a 'ii'¹³na'a la joon, jo gajmoo²¹o'o. Lɨ cɨɨ'¹³‑ɨ gajmoo²¹o'o. Jna'a gata'²‑oo'o jilaa'²¹ 'e coon'¹³ la joon jo jmoo²¹o'o jíin¹ cwáain¹ tya' Cristo 'e gacwoo'¹³o'o 'naa'. \v 13 Ñí² 'naa' 'e jileei'²¹ 'in jmoo¹o to² 'yuui¹ cwo'¹ fee'¹ tya' tsá² Israel døø'²¹ø 'e sá² cwo'¹ do. 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e 'in tsá² 'in jun¹ 'e fa'¹ cwo¹ tsá² jun¹ ni altar, 'in tsá² do tɨ́ɨ²i cuu'²¹u 'e ngú¹ tya' 'in joo'núu³ 'in cwói¹ tsá². \v 14 La joon gatyʉ'¹ʉ to² Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e jileei'²¹ 'in cwo¹ júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá² lí²‑i 'ii'²¹i 'e 'lee'¹³i 'in tsá² 'in nuu¹un júu³ tyʉ́² tya'a. \v 15 Pe jiin'¹³ ca fu jo ga'ii'¹³na 'e gatɨ́ɨ²na jon'gɨ sɨ́ɨ³na 'e jí² lo tyi'naa' wa'a cwo²oo' jna no. 'Iin²¹²gɨɨ júun³na 'oo² lagɨ 'e mɨ́³ɨɨ cuu² tsʉ 'wii'¹³ cwóo³oo 'e júu³ tyʉ́² tya' Dios. Jløø'³moo cwóo³oo 'e júu³ do 'e 'yaai¹‑tsii. \p \v 16 Tsʉ jo cwóo³oo 'e júu³ tya' 'e tiin'¹³ tsá² wa'a 'e unjløøi'³ 'ñii'a, tsʉ gatyaa¹o Dios cwóo³oo. Joon fúu²‑u jna wa jo cwóo³oo 'e júu³ do. \v 17 Tsʉ 'wii'¹³ joon mo jmóo³oo 'e 'yaai¹‑tsii 'e jløø'³moo 'áai¹ pe wa'a jmóo³oo 'e lɨ́² tsai'² 'ná¹ jmáa³aa, 'ná¹ jmáa³oo tyitsaai²¹² tsʉ gatyaa¹a Dios cwóo³oo. \v 18 Joon 'e 'lee'¹³na 'e jmoo¹o jløø'³moo 'áai¹ 'e cwóo³oo 'e júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá² jon'gɨ 'e cóon³oon cuu² jiin'¹³ la tɨ́ɨ²na 'ñii'a lawa jaain²¹ 'in cwo¹ júu³ tya' Dios. \p \v 19 Joon xʉfiin'¹³ lɨ́ɨ¹na 'in tsá² 'in iláa²mo, jiin'¹³ jaain²¹ lí² tyʉ'² to² jna, pe gajméi¹na 'ñii'a 'e lɨ́ɨ¹na lawa jaain²¹ esclavo tya' jileei'²¹ tsá² 'e coon'¹³ la joon fúu¹mogɨ tsá² ijai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'wii'¹³‑i jna. \v 20 Mo ngɨ́ɨ³ɨɨ jee²¹² tsá² Israel lɨ́ɨ¹na lawa jaain²¹ tsá² Israel 'e coon'¹³ la joon ijai'² lɨ́ɨ²i Cristo. Joon xʉfiin'¹³ jo tyʉ'²gɨ jna to² 'e ley tya' Moisés mo ngɨ́ɨ³ɨɨ jee²¹² 'in jmoo¹o nʉʉ'¹³ʉ 'e ley do jmoo²oo jon nʉʉ'¹³ʉʉ 'e coon'¹³ la joon ilí² jai'² lɨ́ɨ²i 'ii Cristo. \v 21 Joon mo ngɨ́ɨ³ɨɨ jee²¹² tsá² 'in jo jmoo¹o nʉʉ'¹³ʉ 'e ley tya' Moisés la joon ngɨ́ɨ³ɨɨ 'e coon'¹³ la joon ilí² jai'² lɨ́ɨ²i 'ii Cristo. Pe tyʉ'²ʉ‑gɨ jna to² 'e ley tya' Dios tsʉ jmóo³oo nʉʉ'¹³ʉʉ 'e ley tya' Cristo. \v 22 Mo ngɨ́ɨ³ɨɨ jee²¹² 'in tsá² 'in jo røø²¹ 'øøi'²¹‑tsi 'e jai'² lɨ́ɨ²i jmóo³oo la jmoo¹o 'e coon'¹³ la joon ilí² jai'²gɨ lɨ́ɨ²i 'ii Cristo. Jmóo³oo jiin'¹³ la jmoo¹o coon'¹³ doñi'iin ngɨ́ɨ³ɨɨ 'e coon'¹³ la joon wa'a ilí² jmáa¹a Dios tiin'¹³ 'ido. \v 23 Jmóo³oo jilaa'²¹ 'elo 'wii²¹² tya' 'e júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá², tsʉ 'iin²¹²na 'ii'¹³na 'e tyʉ́²‑ʉ 'e cwo'²o 'e júu³ tyʉ́² do tsá². \p \v 24 Ñí² 'naa' mo cwiin¹in tsá² carrera joon jileei'²¹ do cwíin¹in pe jaan²¹mo jee²¹² 'in cwiin¹in do ilii'¹i. Joon juncwii²¹ tyi' lɨ la lɨ coon²¹ carrera, tsʉ 'wii'¹³ joon cwiin²in' la lɨ 'e ili'¹i'. \v 25 Joon jileei'²¹ 'in 'iin²¹²in lii'²¹ mi cwiin¹in coon²¹ carrera tyʉ'²ʉ to² 'ña'a joon jo jmoo¹o 'e jmoo¹o 'nii'²¹ tya'a. Joon 'in tsá² do jmoo¹o la joon wa'a ilí² lii'¹i coon²¹ premio lawa coon²¹ corona lɨ́² mo'² lí³ cwuu²¹ 'e jo ta'²a. Pe jna'o' tyʉ'²ʉ to² yiia' 'e li'¹i' jon coon²¹ premio. Pe 'e premio do ili'¹i' ita'² coon² tøø²mo. \v 26 Joon cwáain¹ tyiia, jo cwíin³iin carrera tyiia lawa jaain²¹ tsá² tiuui², ñí²oo lɨ ní³ii. Joon juncwii²¹ tyiia lɨ lawa coon²¹ 'e tɨ́i¹ tsá² joon jo un'ɨ́ɨ¹³ɨɨ wa' pí² tyiia faa'¹³na tyí². \v 27 Pe 'e'³ee wúu¹ cuerpo tyiia, joon tyʉ'³ʉʉ to² 'e jmoo¹o jiin'¹³ la 'iin²¹²na tsʉ jo 'iin²¹²na 'oo²oo fa'ɨɨ'²¹ tyani Dios tsʉ jo gatséi¹ carrera tyiia 'e tyʉ́² xʉfiin'¹³ niga'e'²ee tsá² xeei' 'e 'ná¹ jmáa¹a. \c 10 \s1 Júu³ cwáain¹ tya' dioses gajmee¹i tsá² 'in jo jai'² \p \v 1 'Iin²¹²na 'e iliñí² 'naa', tsaru'¹u', 'e jníi¹ do gajée¹mo jileei'²¹ 'in 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi'. La joon jon jileei'²¹ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' do gangɨ́ɨ²i 'e Mar Rojo do. \v 2 Joon lawa'a 'e uncaan²¹na' coon'¹³ Cristo mo saa²¹²na' jmɨɨ²¹, la joon gauncaan²¹in jileei'²¹ 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' coon'¹³ Moisés mo gajée¹mo 'e jníi¹ do 'ii joon gangɨ́ɨ²i 'e Mar Rojo do. \v 3 Joon jileei'²¹ 'ido gagøø'¹ø 'e 'iñi'¹ 'e gacwo'¹o Dios 'ii. \v 4 Joon jileei'²¹ 'ido ga'uun'²¹o 'e jmɨɨ²¹ gacwo'¹o Dios 'ii. Tsʉ ga'uun'²¹o 'in tsá² do 'e jmɨɨ²¹ ga'yeei'²¹ tsaa'² cuun²¹² do. Joon lɨ́² la lɨ́ɨ¹i Cristo 'e cuun²¹² do. Joon ngɨ¹ Cristo coon'¹³ 'in tsá² do. \v 5 Xʉfiin'¹³ joon, coon²¹xʉ jo jileei'²¹ 'in 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' do gajuun²¹²mo lɨ taa²i cwoo'¹³ tyʉʉn²¹ do, tsʉ jo gajmaa¹a la tɨ¹‑tsi Dios. \p \v 6 Joon jilaa'²¹ 'elo galɨ́² 'e cwo'¹o jna' cwáain¹ wa'a jo 'iin²¹²na' jmoo²¹o' 'e gó² la nigajmaa¹a 'ido. \v 7 Tsʉ 'wii'¹³ joon jo ungoo²o' 'in dioses 'in jmee¹i tsá² 'in jo jai'² la nigajmaa¹a 'inlɨ́ɨi¹³ 'in tsá² do. Tsʉ nigajin'² ni jí² tya' Dios: “'In tsá² do gacwoo²¹²o gagøø'¹ø joongɨ ga'uun'²¹un, joon mi yuui'¹³ joon garoon²¹on gajmaa'¹³a jmɨɨ²¹².” \v 8 La joon jon jo tseein²¹ wa'a fee'¹³na' tsamɨ́² xeei' la nigajmaa¹a 'inlɨ́ɨi¹³ 'in tsá² do joon 'wii'¹³ joon nigajúin¹ dyaai'nɨɨi¹ mil tsá² jee²¹² coon²¹ jmɨɨ²¹². \v 9 Jo tseein²¹ jon wa'¹ jo lee'²¹² jna' cwáain¹ xiiala lɨ́ɨ¹i Ña'ñʉ'¹ʉ' wa'a 'wo²‑tsi 'áai¹ la nigajmaa¹a 'inlɨ́ɨi¹³ jee²¹² 'ii joon mɨɨ'²¹ gacuu'²¹i joon fúui¹ gajúin¹. \v 10 Jo tseein²¹gɨ jon wa'a cwoo'¹³o' Dios tsaa² lagɨ gacwo'¹o 'inlɨ́ɨi¹³ 'in tsá² do Dios tsaa² joon Dios gasii¹in jaain²¹ ángel tya' 'in jngaai'¹³ 'ii. \p \v 11 Jilaa'²¹ 'elo galɨ́² tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ tyi' joon Dios gataan¹an ni jí² tya'a 'e 'e'²e jna' 'in taan²¹²in juncwii²¹ 'e tɨ lɨ tyéi¹. \v 12 Tsʉ 'wii'¹³ joon 'in 'ɨ¹‑tsi 'e 'øøi'²¹‑tsi tyʉ́² 'ná¹ ngɨ¹ coon'²¹ tún² wa'a jo xuu'²¹i tsaa² tya'a. \v 13 Joon 'e tsaa² 'ilí² xuu'²¹naa' coon²¹ røø²¹ coon'¹³ 'e tsaa² ilí² xuu'²¹i jileei'²¹ tsá² catyaai². Pe jo cu'²‑'oo' coon'¹³ Dios tsʉ jo cwo¹ wa'a seen²¹naa' fa'í³ gøøi'¹³gɨ lagɨ itaa'²¹aa'. Tsʉ wana sá² fa'í³ gøøi'¹³ Dios icwo'²o 'naa' xiiala lí² 'woo²¹naa' 'e fa'í³ do. Joon la joon itaa'²¹aa'. \p \v 14 Tsʉ 'wii'¹³ joon tsaru'¹u' 'in 'iin²¹²na, jo ngɨɨ²¹gɨɨ' lɨ siin'¹ dioses jmee'¹i tsá² 'e un'goo²oo'. \v 15 Fuu²¹²uu 'naa' lawa tsá² 'in 'øøi'²¹‑'oo', joon 'naa' lí²‑i cón²oon' cwáain¹ wa jo'¹ sɨ jo jo'¹ 'ee júu³ tyiia. \v 16 Mo 'né³e' 'e i'ó¹ copa nicwaai'³ 'e nigacwoo'¹³o' 'maai'¹³ Dios 'e iuncaan²mo' coon'¹³ jmɨ¹ 'øøi² Cristo. La joon jon mo tyé³e' 'e 'iñi¹ 'e jmoo²¹o' jmai'³xʉ jee²¹² jna' 'e iuncaan²mo' coon'¹³ cuerpo tya' Cristo. \v 17 Joon xʉfiin'¹³ fúu¹mo', tyé²e' 'e 'iñi'¹ coon²¹ do joon tsʉ 'wii'² joon lɨ́ɨ¹na' coon²¹ cuerpo tyi'. \p \v 18 La nigajmaa¹a 'in tsá² Israel mo gajmaa¹a fa'¹, mo gagøø'¹ø 'e nigacwo¹ lawa coon²¹ fa'¹, jaain²¹mo lɨ́ɨ¹i coon'¹³ 'e fa'¹ do. \v 19 Jo 'iin²¹²na fuu²¹²uu 'e 'oo¹o 'ii'²¹ 'in dioses jmee¹i tsá² 'in jo jai'², jon'gɨ fuu²¹²uu 'e tyʉ́²gɨ 'e ngú¹ 'e tyá² tsá² tyani dioses tya' lagɨ 'e ngú¹ xiia¹'. \v 20 Jiin'¹³ 'e 'iin²¹²na fuu²¹²uu 'naa', 'in tsá² 'in jo cwii¹in Dios Jmii²¹ mo cwo'¹o fa'¹ dioses tya'a, cwo'¹o 'e fa'¹ do tya' 'in espíritu gó² jon' tya' Dios Jmii²¹. Joon jo 'iin²¹²na uncaan²¹naa' yaanaa' coon'¹³ 'in espíritu gó² do. \v 21 Jo lí² 'uu'¹³uu' 'e copa tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' 'e un'goo¹oo' 'ii la 'ɨɨ²¹² un'goo¹oo' 'in espíritu gó² do. Jon'gɨ lí² cɨɨ'¹³ɨɨ' 'e tya' Ña'ñʉ'¹ʉ la 'ɨɨ²¹² cɨɨ'¹³ɨɨ' 'e tya' 'in espíritu gó² do. \v 22 ¿Tɨ tyʉ́²gɨ wa'a 'e jmoo²¹o' 'e tsa'nii'²¹‑tsi tya' coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ'? ¿Tɨ 'gøø'¹³gɨ jna' lagɨ 'ii? \s1 Jo sɨ'ñúu¹i 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo \p \v 23 Ja'²mo, lí²‑i jmoo¹o tsá² jilaa'²¹ doñi'ee 'e 'iin²¹²in pe jon' jilaa'²¹ 'e jméi¹ tya'a. Lí²‑i jmoo¹o tsá² jilaa'²¹ 'e 'iin²¹²in pe jilaa'²¹ 'e 'iin²¹²in tsá² jmáa¹a jo uncoon'¹³ wa'a 'e cwii¹ingɨ Dios. \v 24 Ná¹‑a jmoo¹o tsá² 'e tyʉ́¹ tya' 'in xeei' jon' 'e tyʉ́² tya' 'ña'a. \p \v 25 Cǿø¹³øø' jilaa'²¹ 'e 'nɨɨ¹ɨ lɨ' 'moo'¹³ jo unngɨɨ²ɨɨ' wa gatyá² tsá² tyani dioses tya' 'e lí² ñí²ii' wa lí² cɨ́ɨ¹³ɨɨ' sɨ jo lí² 'ee. \v 26 Tsʉ tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' fu juncwii²¹ lo coon'¹³ jilaa'²¹ 'e sá³. \p \v 27 Joon wa jin'² jaain²¹ tsá² 'in jo jai'² lɨ́ɨ²i Cristo sɨɨ'²¹ɨ 'nʉ: “Ja tsaa²¹a', tsatyé³e'xʉ'.” Joon wa'a 'iin²¹²u'un cwoo²u'u, cwotye'²du'u, jo unngɨɨ²'ɨn wa nigatyá²a 'e 'uunñi² do tyani dioses tya'a. \v 28 Pe wana gajin'² tsá²: “Nigatyá²a tsá² 'e 'uunñi² lo tyani dioses tya'a lawa coon²¹ fa'¹”, jo cǿø¹³'ø. Tsʉ wana gatye'²'e 'in jaain²¹ do 'in jo røø²¹ 'øøi'²¹‑tsi ixuui'²¹ tsaa² tya'a tsʉ 'wii'¹³ gatye'²'e. \v 29 Fuu²¹²oo 'e 'øøi'²¹‑tsi 'in jaain²¹ do jon'on 'e 'øøi'²¹‑'o'o. \p Pe lí²‑i unngɨɨ¹ɨ tsá²: “¿'Ee lɨ' 'ná¹ jmáa³aa jiin'¹³ la 'ɨ¹‑tsi tsá² xeei' 'in jo 'øøi'²¹‑tsi røø²¹? \v 30 Tsʉ wana gacwóo³oo 'maai'¹³ Dios Jmii²¹ tya' 'e gø'²øø, ¿'ee lɨ́² lí² cwo'¹ tsá² jna tsaa²?” \v 31 Pe 'naa' wa cøø²øø' sɨ 'uu²uu' 'ee, sɨ doñi'ee ijmáa²aa' 'ee, jmáa²aa' jilaa'²¹ 'e cwo'¹ tsá² 'maai'¹³ Dios. \v 32 Coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo²oo' jo cwo'¹o wa' ixuu'²¹i jiin'¹³ jaain²¹ tsá² tsaa² tya'a, wa'a tsá² Israel, sɨ jo tsá² Israel 'ee, sɨ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Dios 'ee. \v 33 Tsʉ jna‑a, cwáain¹ tyiia, cwo'²‑tsii jmáa³aa jilaa'²¹ 'e 'yaai¹‑tsi tsá² xeei'. Jo 'noo'¹³oo jiin'¹³ 'e tyʉ́² tyiia pe 'e tyʉ́² tya' tsá² xeei' 'noo'¹³oo, 'e coon'¹³ la joon itiin'¹³in. \c 11 \p \v 1 Joon 'naa', jmaa²aa' la jmóo³oo tsʉ jna‑a jmáa³aa la gajmaa¹a Cristo. \s1 Xiiala 'ná¹ jmáa¹a tsamɨ́² mi licaain² 'in jai'² lɨ́ɨ²i \p \v 2 Tsaru'¹u', júu³ tyʉ́² fuu²¹²uu 'naa' tsʉ coon²¹ tøø²mo untii'¹³‑'oo' jna, joon jmoo²oo' jiin'¹³ la tí² 'e júu³ gacwo'²oo 'naa'. \v 3 Pe 'iin²¹²na 'e li'øø'²¹mo‑'oo' 'e Cristo lɨ́ɨ¹i lawa'a mootyi² tya' jileei'²¹ tsañʉʉ'¹, joon tsañʉʉ'¹ do lawa mootyi² tya' 'oo²¹²o la lɨ́ɨ¹i Dios mootyi² tya' Cristo. \v 4 Wana jlɨ́² tsá² mootyíi¹i mi faa'²¹a júu³ tyʉ́² sɨ cwoo¹o júu³ tyʉ́² 'e gacwo'¹ Dios 'ii 'ee jee²¹² lɨ sɨcaan²¹in 'in jai'² lɨ́ɨ²i lawa'a 'e cwoo¹o fa'ɨɨ'²¹ mootyíi¹i. \v 5 Pe wana tsamɨ́² faa'²¹a júu³ tyʉ́², sɨ cwoo¹o júu³ gacwo'¹o Dios 'ii 'ee joon jo jlɨ́² mootyíi¹i lɨ́² lawa fa'ɨɨ'²¹ tya' mootyíi¹i. 'E lɨ́² lawa'a 'e nigasii¹i jñʉ́² mootyíi¹i. \v 6 Wa jo 'iin²¹²in tsamɨ́² jlɨ́² mootyíi¹i 'ná¹‑a tyʉ'²ʉ jñʉ́² tyíi¹i. Pe wana fa'ɨɨ'²¹ lɨ́ɨ²i 'e gawuun'²¹ tyíi¹i sɨ 'e gasii¹i 'ee, 'ná¹a jlɨ́² mootyíi¹i jon. \v 7 Jo jméi¹ wa'a jlɨ́² tsá² mootyíi¹i tsʉ la lɨ́ɨ¹i Dios lɨ́ɨ¹i. Joon 'e 'ya'²gɨ tya' Dios lɨ́ɨ¹i tsá². Pe 'e 'ya'²gɨ tya' tsá²‑a lɨ́ɨ¹i tsamɨ́². \v 8 Joon mo gajmee¹i Dios tsá², gajmée¹mo tsamɨ́² coon'¹³ ca'naai'¹³ tsañʉʉ'¹ jon'on tsañʉʉ'¹ coon'¹³ ca'naai'¹³ tsamɨ́². \v 9 Gajmee¹mo Dios tsamɨ́² 'wii²¹² tya' tsañʉʉ'¹ jon'on tsañʉʉ'¹ 'wii²¹² tya' tsamɨ́². \v 10 Tsʉ 'wii'¹³ joon 'ná² jlɨ́² tsamɨ́² mootyíi¹i 'e lɨ́¹ lawa coon²¹ li² 'e nʉʉ'¹³ joongɨ 'wii'¹³ tya' ángeles. \v 11 Pe tyani Dios jo seein²¹ tsañʉʉ'¹ wa jo seein²¹ tsamɨ́² la joon jon jo seein²¹ tsamɨ́² wa jo seein²¹ tsañʉʉ'¹. \v 12 'E la ja'²mo gajmee¹i Dios tsamɨ́² coon'¹³ ca'naai'¹³ tsañʉʉ'¹ pe ja'²mo jon 'e lɨseein²¹ tsañʉʉ'¹ tya' tsamɨ́². Joon jilaa'²¹ 'e sa 'wii'¹³ tya' Dios. \p \v 13 'Ͳdu'‑'oo' yaanaa' wa 'e tyʉ́²‑ʉ 'e faa'²¹a tsamɨ́² júu³ tyʉ́² lɨ́ɨi² tyíi¹i. \v 14 Tsʉ́ jo cwaa²¹ cwaan²¹in jñʉ́² tsañʉʉ'¹ la cwaa²¹ jñʉ́² tsamɨ́², joon fa'ɨɨ'²¹ lɨ́ɨ¹i wa'a cwaan²¹in cwaa²¹. \v 15 Pe cwaa²¹ cwaan²¹in jñʉ́² tsamɨ́² joon lawa coon²¹ 'e 'ya'²gɨ tya'a tsʉ Dios gacwo'¹o tsamɨ́² jñʉ́² cwaa²¹ 'e lɨ́² lawa coon²¹ 'e jlɨ́² mootyíi¹i. \v 16 Pe wana 'iin²¹²in tsá² jo cwo'¹o júu³ ruu'²¹i cwáain¹ lo, cwoliñi²'i 'e jon jna'a jon'gɨ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Dios catyaai² jo jmoo²¹o'o la tɨɨsi'² lixiia'. \s1 'E gó² jmoo²oo' cwáain¹ tya' 'uunñi² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' \p \v 17 'E júu³ lo ifuu²¹²uu 'naa' jon'on júu³ tyʉ́² tyii', tsʉ ninúu³oo 'e gó² jmoo²oo' mo lɨcaan²¹naa' jon'on 'e tyʉ́². \v 18 'E fo'³oo nifu 'e jin'² tsá² 'e jmoo²oo' poo²¹² jee²¹² 'naa' mo lɨcaan²¹naa' un'goo¹oo' Dios. Joon sá²‑a coon²¹ 'e la jai'² lɨ́ɨ²na 'e júu³ do. \v 19 'E la ja'²mo 'ná¹‑a ilí² poo²¹² jee²¹² 'naa' 'e coon'¹³ la joon ilí² ñí² tsá² 'iin 'in la jai'² jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. \v 20 Joon tsʉ 'wii'¹³ 'e poo²¹² 'e galɨ́² jee²¹² 'naa' mo lɨcaan²¹naa' jo cǿø¹³øø' jiin'¹³ la ti 'e 'uunñi² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 21 Tsʉ mi tɨ́² 'ii'²¹ 'e dø' tsá² do, jée¹gɨ tsalíin²in 'inlɨ́ɨi¹³ joon døø'²¹ø 'uunñi² tya'a 'ña'a joon la 'ɨɨ²¹² joon 'inlɨ́ɨi¹³gɨ gajaan¹‑o la un'áa¹i do. Joon 'inlɨ́ɨi¹³gɨ galɨ'íin¹mo. \v 22 ¿Tɨ jo 'oo²oo' tyii' lɨ lí² cǿø¹³øø' joongɨ lɨ lí² 'uu²uu'? Tsʉ mo jmoo²oo' la joon lawa'a 'e jo tsáai¹³‑'oo' 'in tsá² catyaai² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Dios joon cwoo²oo' fa'ɨɨ'²¹ 'in jo sá² tya'a. ¿'Ee ifuu²¹²uu 'naa'? 'E cwáain¹ 'e júu³ lo jo lí² fuu²¹²uu 'e tyʉ́² tyii'. \s1 Xiiala 'ná¹ jmaa²aa' cwáain¹ tya' 'uunñi² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' \p \v 23 Pe Ña'ñʉ'¹ʉ' 'ña'a ga'e'²e jna 'e júu³ lo cwáain¹ tya' 'uunñi² tya'a. 'E nʉʉ²¹ mo ga'nɨɨ¹i Judas Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús, 'e la nʉʉ²¹ joon gason'² Jesús coon²¹ 'iñi'¹. \v 24 Joon mo ngayuui'¹³ gacwo'¹o 'maai'¹³ Dios, gajmaa¹a 'no'³ 'e 'iñi'¹ do, joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ tsá² tya'a: “Tyee'²ee', tsʉ lawa'a 'e cuerpo tyiia 'e sɨ'no'³ tya' 'e tyʉ́² tyii'. Joon mo cøø²øø' untii'¹³du'‑'oo' jna.” \v 25 La joon jon, mo ngayuui'¹³ gagøø'²¹ø 'in tsá² do, gacón² Jesús coon²¹ copa vino, joon gajin'²in: “'E copa lo lɨ́² lawa coon²¹ júu³ 'múui² 'e tyiin² 'e lɨ́² coon'¹³ jmɨ¹ 'øø¹na. Lacafu 'uu²uu' 'elo untii'¹³du'‑'oo' jna.” \v 26 Joon lacafu cøø²øø' 'e 'iñi'¹ lo joon lacafu 'uu²uu' 'e copa 'e 'ó² vino lo jmóo¹³oo' júu³ ca mi cwée¹i tún¹ 'e nigajún¹mo Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesús 'wii²¹² tyi'. \s1 Tyá² tyʉ́² yaai ilí² døø'²¹ø 'e 'uunñi² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' \p \v 27 Tsʉ 'wii'¹³ joon, doñi'iin 'in gøø'²¹ø 'e 'iñi'¹ do sɨ 'un'²un 'e copa tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' 'ee, jo tsi tsa'goo¹, 'e ga'láa¹a coon'¹³ cuerpo tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' la joon jon coon'¹³ jmɨ¹ 'ǿø¹i. \v 28 'E tyiin² 'áai¹ jon 'e cón² tsá² cwáain¹ xiiala lɨ́ɨ¹i 'ña'a la jéei¹gɨ idø'²ø 'e 'iñi'¹ do sɨ 'un'²un 'e copa 'in 'ó² vino do 'ee. \v 29 Tsʉ wana dø'² tsá² joongɨ 'un'² tsá² 'e lɨ́² lawa cuerpo tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' joon jo mo gacón² cwáain¹ xiiala lɨ́ɨ¹i 'ña'a, gøø'²¹ø joongɨ 'un'²un lawa coon²¹ wúu¹ 'e'²e 'ña'a. \v 30 Tsʉ 'wii'¹³ joon seen²¹mo 'inlɨ́ɨi¹³ tsatsaa'¹³ joon 'in wo² sɨ'ɨ́ɨ¹³‑tsi jee²¹² 'naa' no. Joon 'inlɨ́ɨi¹³gɨ nijún¹mo. \v 31 Pe wana lee²¹e' cwáain¹ yiia' xiiala lɨ́ɨ¹na', joon jo 'e tsaa² lí² sá² tyi' 'e icwo'¹o Ña'ñʉ'¹ʉ' jna'. \v 32 Pe mi jmáa¹a Ña'ñʉ'¹ʉ' 'ii'²¹ tyi', joon 'e'¹e jna' wúu¹, jmoo¹o la joon wa'a jo 'ná¹ tsaa²¹a' lɨ 'ii²¹ coon'¹³ 'in tsá² xeei'²¹ 'in taan²¹²in fu juncwii²¹ lo. \p \v 33 La joon tsaru'¹u' mo uncaan²¹naa' 'e tyee²ee' 'e 'uunñi² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' jaan²naa' la jaain²¹ la jaan²¹naa'. \v 34 Joon wa un'aa²naa', tyee'²ee' tyii'. Joon coon'¹³ la joon jo i'ná¹ 'e'²e Dios 'naa' wúu¹ tsʉ 'wii'¹³ 'e gó² jmoo²oo' mo la caan²¹naa'. Joon 'e júu³ catyiia² lí² unrøø²na mi yajǿø³na 'naa'. \c 12 \s1 Cwo¹o Espíritu Tyʉ́² 'waa'²¹ pí³ ijmá¹a tsá² 'e gacwoo¹o \p \v 1 Tsaru'¹u', fuu²¹²uu 'naa' no cwáain¹¹ tya' 'e 'waa'²¹ pí³ 'e cwo'¹o 'in Espíritu Tyʉ́² tsá² ilí² jmáa¹a 'e to² gacwoo¹o la jaain²¹ la jaain²¹. \p \v 2 Tyʉ́²‑ʉ ñí² 'naa', tsaru'¹u', 'e la nʉ'gɨ galija'²mo galɨ́ɨ²naa' Cristo lɨ́ɨ¹naa' tsá² 'in xeei²¹‑tsi 'e jo'¹o galɨ́ɨ²naa' dioses tyii' 'in jo faa'²¹ gajmee¹i tsá². \v 3 Tsʉ 'wii'¹³ joon 'iin²¹²na iliñí² 'naa' 'e jiin'¹³ jaain²¹ jo lí² faa'²¹a coon'¹³ 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios wa ngajin'²in: “¡Jo ñíi³ii 'iin²¹ta no Jesús!” La joon jon jiin'¹³ jaain²¹ jo lí² jin'²: “¡Ña'ñʉ'¹‑o Jesús!” wa jo mo gacwoo¹o 'ii'²¹ 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'ii. \p \v 4 'Láai² nii² to² sá² 'e cwoo¹o 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios tsá² 'e ijmáa¹a, joon cwoo¹‑o jon 'waa'²¹ pí³ 'e iuntsiin¹mo. Pe jaan²¹mo 'in Espíritu Tyʉ́² do. \v 5 'Láai² 'ii'¹³ 'e sá² ilí¹ uncoon'¹³ tsá² tsaxeei'²¹ pe jaan²¹mo Ña'ñʉ'¹ʉ' seein²¹. \v 6 Joon xʉfiin'¹³ jmoo¹o tsá² to² tya'a la ca 'ii'¹³, jaan²¹mo 'in Dios 'in uncoon'¹³ 'in tsá² do la jaain²¹ la jaain²¹. \v 7 Joon 'wii'¹³ jna'o' la jaain²¹ jna', 'in Espíritu Tyʉ́² do 'e'² tsá² 'e 'ii'²¹ tya' Dios 'e jmoo¹o 'e tyʉ́² tya' jileei'²¹. \v 8 Joon 'wii'¹³ 'in Espíritu Tyʉ́² do cwo'¹o Dios 'inlɨ́ɨi¹³ to² wa'a faa'²¹a júu³ 'e 'ɨ¹‑tsi Dios. Joon 'wii'¹³ Espíritu joon‑on cwo'¹o Dios 'inlɨ́ɨi¹³gɨ to² wa'a faa'²¹a júu³ 'e ñii²¹²‑tsi 'áai¹. \v 9 Joon 'inlɨ́ɨi¹³gɨ jo'¹gɨ lɨ́ɨ²i Dios 'wii'¹³ 'in Espíritu do. Joon 'wii'¹³ 'in Espíritu Tyʉ́² do 'inlɨ́ɨi¹³gɨ 'ii'²¹i 'ii'²¹ ilí² un'láa²i tsatsaa'¹³. \v 10 Joon 'inlɨ́ɨi¹³gɨ 'ii'²¹i 'ii'²¹ ilí² jmáa¹a milagros. Joon tsá² xeei' faa'²¹o júu³ cwo'¹ 'ii 'wii'¹³ 'in Espíritu do. Joon tya' 'in xeei'gɨ cwo'¹o Dios 'ii'²¹ 'e iliñii¹i waa'a faa'²¹a jaain²¹ espíritu 'in jo jai'² sɨ faa'²¹a 'ee 'in Espíritu jai'² tya' Dios. Joon 'in xeei'gɨ 'ii'²¹i 'ii'²¹ 'e faa'²¹a jmíi¹ xiia' 'e jo 'øøi'²¹‑tsi tsá², joon 'in xeei'gɨ 'ii'²¹i 'ii'²¹ ilí² jmá²a tsá² júu³ 'ee 'øøi'²¹‑tsi 'e júu³ gafaa'²¹ 'ido. \v 11 Pe jilaa'²¹ 'e jmoo¹o 'in tsá² lo, jmoo¹‑o 'ii'²¹ tya' 'in jaan²¹mo Espíritu Tyʉ́² tya' Dios. Joon 'in Espíritu Tyʉ́² do cwo'¹o tsá² to² jmáa¹a la jaain²¹ la jaain²¹ jiin'¹³ la 'iin²¹²in 'ña'a. \s1 Lawa coon²¹ cuerpo jna' \p \v 12 'E cuerpo tya' Cristo lɨ́² 'láai² 'ii'¹³ pe coon²¹ cuerpo tya'a sá²; la joon jon jna'o' 'in jai'² lɨ́ɨ²i 'ii, fúu¹mo jna' pe lawa coon²¹ cuerpo lɨ́ɨ¹na'. \v 13 Joon mo galijai'² galɨ́ɨ²na' Cristo lawa'a 'e gasaa¹mo 'in Espíritu jaain²¹ do jna' jmɨɨ²¹ 'e lɨ́ɨ¹na' coon²¹ cuerpo. Xʉfiin'¹³ tsá² Israel jna' sɨ tsá² jo seein²¹ joon 'ee, sɨ tsá² tyʉ'² tsá² to² 'ee, sɨ tsá² 'in jo tyʉ'² tsá² to² 'ee galɨ́ɨ¹na' lawa jaan²¹na'. Lawa'a 'e nigané³e' tya' jaain²¹ Espíritu. \p \v 14 'E cuerpo tya' tsá² lɨ́² 'láai² 'ii'¹³ jon'on wa'a ca'ii'¹³. \v 15 Joon wa'a lí² jin'² tɨɨ² tsá²: “Jo lɨ́ɨ¹na cwoo²¹ tsá² tsʉ 'wii'¹³ joon jo lɨ́ɨ¹na 'no'³ cuerpo tya' tsá².” Joon xʉfiin'¹³ jin'²in la joon pe lɨ́ɨ¹mogɨ 'no'³ cuerpo tya' tsá². \v 16 Joon wana jin'² loocwo² tsá²: “Jo lɨ́ɨ¹na mɨ'² unni² tsá² tsʉ 'wii'¹³ joon jo lɨ́ɨ¹na 'no'³ cuerpo tya' tsá².” Joon xʉfiin'¹³ jin'²in la joon pe lɨ́ɨ¹mogɨ 'no'³ cuerpo tya' tsá². \v 17 Tsʉ ¿xiiala ilí² nuu¹ tsá² wa'a cuerpo tya' tsá² lɨ la lɨ jiin'¹³ ca mɨ'² unníi¹i? La joon jon wa'a cuerpo tya' tsá² lɨ la lɨ jiin'¹³ unni² tsá² xiiala lí² con¹ tsá² jmá¹. \v 18 Pe Dios gataan'¹³‑o la ca 'ii'¹³ cuerpo tya' tsá² jiin'¹³ la 'iin²¹²in. \v 19 Joon wa'a jiin'¹³ ca 'no'³ galisá² jo galɨ́² coon²¹ cuerpo. \v 20 Joon la no‑o galɨ́² xʉfiin'¹³ 'láai² 'ii'¹³ 'e sá² pe galɨ́² coon²¹ cuerpo. \p \v 21 Joon tsʉ 'wii'¹³ joon 'e unni² tsá² jo lí² jin'²in sɨɨ'²¹ɨ cwoo²¹ tsá²: “Jo jmɨɨ²¹² intyéen¹na 'nʉ.” Jon'gɨ lí² jin'² mootyi² tsá² sɨɨ'²¹ɨ tɨɨ² tsá²: “Jo jmɨɨ²¹² 'intyéen¹na 'nʉ.” \v 22 Jon'on la joon tsʉ 'e 'no'³ cuerpo 'e 'wéi¹gɨ 'e tyiin²gɨ. \v 23 Joon 'e 'no' cuerpo‑gɨ 'e jo tsáai¹‑tsi' jlɨɨ²¹ɨ' coon'²¹ tún². Joon 'e 'no'³ cuerpo 'e jo 'iin²¹²na' jøø¹ tsá² un'øø'²¹na' 'e jo jǿø² tsá². \v 24 Pe jo un'øø'²¹na' 'e 'no'³ cuerpo 'e jo 'e to² 'íin³ wa'a jǿø² tsá². Joon Dios gajmaa¹a 'e cuerpo tya' tsá² 'e 'no'³ xaai²¹gɨ tsáa¹mo‑tsi tsá² 'áai¹gɨ 'e coon'¹³ la joon la ca 'no' cuerpo 'e unjíi² 'e 'no'³ catyiia do. \v 25 Joon jo lí² 'no'³ 'e cuerpo do. \v 26 Joon wana ca 'no'³ cuerpo ní¹ wúu¹ lawa'a 'e wúu¹ la tøøi². Joon jløø'³mo la tøøi² wa'a ga'ii'²¹ ca 'no' 'e tyʉ́² tya'a. \p \v 27 La joon jon 'naa', 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo, lɨ́ɨ¹naa' lawa cuerpo tya' Cristo, joon la jaan²¹naa' lɨ́ɨ¹naa' lawa ca 'no'³ 'e cuerpo do. \v 28 Joon Dios cwo¹ 'inlɨ́ɨi¹³ jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo to² 'e 'ná¹ jmáa¹a. 'E nifu gacwo¹ Dios 'e líin²in 'inlɨ́ɨi¹³ apóstoles; joon 'e tɨ́² tún² 'e cwo'¹o tsá² tsá² júu³ 'e gacwo'¹o Dios 'ii. Joon 'e tɨ́² 'nɨ¹ 'e líin²in tsá² tɨfo'². Mi yuui'¹³ joon 'in tsá² 'in lí² jmaa¹a milagros, joon 'in un'láa²i tsatsaa'¹³, joon 'in lí² uncoon'¹³ tsá² xeei', joon 'in tɨɨi²¹ tyʉ́'²ʉ to² 'in catyaai² do. Gacwo'¹o jon 'inlɨ́ɨi¹³ 'e ilí² faa'²¹a jmíi¹ xiia'. \v 29 ¿Tɨ lɨ́ɨ¹i jileei'²¹ apóstoles, owa'a lɨ́ɨ¹i jileei'²¹ tsá² 'in cwo'¹o tsá² júu³ 'e gacwo'¹ Dios 'ii? ¿Tɨ lɨ́ɨ¹i jileei'²¹ tɨfo'²? ¿Tɨ jmoo¹o jileei'²¹ milagros? \v 30 ¿Tɨ lí² jileei'²¹ un'láa²i tsatsaa'¹³? ¿Tɨ lí² faa'²¹a jileei'²¹ jmíi¹ xiaa'? ¿Tɨ lí² jmoo¹o jileei'²¹ tsá² júu³ 'ee 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e jmíi¹ xiia'²¹ faa'²¹ tsá² do? Tyʉ́²ʉ 'øøi'²¹‑tsi' 'e jon'on la joon. \v 31 Cwoo'¹³‑'oo' 'e 'ii'¹³naa' 'e tyʉ́²gɨ cwo'¹o Dios tsá² jmáa¹a jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨ²i. Pe ifuu²¹²uu 'naa' coon²¹ to² 'e tyʉ́²gɨ 'áai¹ ijmaa²aa'. \c 13 \s1 To² nifu 'e 'ná¹ jmá¹ tsá² \p \v 1 Xʉfiin'¹³ lí²‑i fuu²¹²uu jilaa'²¹ jmíi¹ sɨ́¹i tsá² joon ca jmíi¹ tya' ángeles tɨ́ɨ²na pe jo 'iin²¹²na Dios jon'gɨ tsá² xeei' lɨ́ɨ¹na jiin'¹³ la lɨ́² coon²¹ ñí³ 'e pó² tsá² 'e 'iin²in tá² sɨ coon²¹ mɨ'² ñí³ taliin² 'ee 'e to'² mɨɨ'¹³ 'áai¹. \v 2 La joon jon, xʉfiin'¹³ lí²‑i fuu²¹²uu tsá² júu³ 'e ga'ii'¹³na cwo'¹o Dios jna, joon 'øøi'²¹ jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑tsi Dios 'uun²¹²mo, joon ñii²oo jilaa'²¹, joon xʉfiin'¹³ lí²‑i jan'²aan moo'²¹ 'e si'² do 'áan³ tya'a coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²na pe jo 'iin²¹²na Dios jon'gɨ tsá² xeei' jo 'ee to² 'íin³gɨɨ. \v 3 Joon xʉfiin'¹³ jmóo³‑oo jmai'²xʉ jee²¹² tsá² jilaa'²¹ 'e 'óo³oo, joon xʉfiin'¹³ cwo'³oo ca cuerpo tyiia 'e ijúun³na 'wii²¹² tya' tsá² pe jo 'iin²¹²na Dios jon'gɨ tsá² xeei' jo 'ee to² 'íi³ tyiia. \p \v 4 Tsʉ fee'¹mo‑tsi 'in 'iin²¹²in Dios coon'¹³ tsá² xeei'. 'Wo²‑tsio jon'on tsii²¹² wúu¹i, jon'gɨ faa'²¹a júu³ 'gøøi'¹³ 'áai¹, jon'gɨ unjløøi'³ yaai. \v 5 Jo lɨ́ɨ¹i tsá² 'in faa'²¹a júu³ 'laa'²¹ jon'gɨ 'in jiin'¹³ 'ɨ¹‑tsi yaai, jon'gɨ 'in 'nii'²¹‑tsi, jon'gɨ 'in 'yʉ²‑tsi 'in tsá² 'in 'iin²¹²in Dios coon'¹³ tsá² xeei'. \v 6 Joon jo jmoo¹o jløø'³i tsaa² tya' 'in xeei', pe jløø'³mo coon'¹³ jilaa'²¹ 'e la jai'². \v 7 'In tsá² 'in 'iin²¹²in Dios coon'¹³ tsá² xeei' jmoo¹o taa'²¹ coon'¹³ jilaa'²¹, joon jo cu'²‑tsi coon'¹³ tsá² xeei', 'ɨ¹‑tsi jiin'¹³ 'e tyʉ́² tya'a, jo tiuu²i. \p \v 8 Jo 'e ityéi¹ 'e 'iin²¹²in tsá² Dios coon'¹³ tsá² xeei'. Pe ijó¹o coon²¹ jmɨɨ²¹² 'e jo tyiin²gɨ i'ii'¹³naa' júu³ gacwo'¹ Dios tsá² xeei', jon'gɨ tyiin²gɨ 'e faa'²¹ tsá² coon'¹³ jmíi¹ xiia', jon'gɨ tyiin²gɨ 'e ñi¹ tsá². \v 9 Tsʉ nano jo galicwii¹na' la tøøi², la joon jon jo fuu²¹² jna' la jilaa'²¹ júu³ tya' Dios \v 10 pe mi licwii¹na' la tøøi² ixee¹mo 'e jo cwii¹na' no. \p \v 11 Mo galɨ́² xuu²¹²na gafaa'²¹aa la faa'²¹a xuui²¹², joon 'øøi'²¹‑tsii la 'øøi'²¹‑tsi xuui²¹² joon ga'ɨ́²‑tsii la 'ɨ¹‑tsi xuui²¹², pe mo galɨ́² fee'¹na gatʉ́ʉ³ʉʉ jilaa'²¹ 'e lɨ́² la mo xuu²¹²na. \v 12 La joon nano mi ine² jna' jilaa'²¹ 'e sá² tya' Dios lawa coon²¹ 'e icaai'¹³, lawa'a 'e jøø²¹ø' coon²¹ 'u² gó². Pe mi tɨ́² jmɨɨ²¹² joon ijøø²¹ø' níi¹i jo 'ee sɨcaai'¹³gɨ. Tsʉ nano jo tsai'² cwii¹na 'ii 'e tyʉ́², pe mi tɨ́² jmɨɨ²¹² joon ilicwii¹moo jiin'¹³ la tí², la cwii¹in Dios jna la no. \v 13 Jilaa'²¹ 'e jai'² lɨ́ɨ²i tsá² coon'¹³ jilaa'²¹ 'e sɨjéein¹³ tsá², coon'¹³ 'e 'iin²¹²in tsá² Dios coon'¹³ tsá²² xeei' taa'²¹a coon²¹ tøø²mo pe 'e tyiin²gɨ jee²¹² 'e 'nɨ¹ lo 'e 'iin²¹²gɨ tsá² Dios coon'¹³ tsá² xeei'. \c 14 \s1 Jmíi¹ xiia' 'e sɨ́ɨ¹i tsá² \p \v 1 Tsʉ 'wii'¹³ joon cwoo'¹³‑'oo' 'e 'iin²¹²naa' Dios coon'¹³ tsá² xeei'. Joon la 'ɨɨ²¹² joon cwoli'iin²¹²naa' 'e cwo'¹o Dios 'naa' coon²¹ to² jmaa²aa' jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. Joon 'iin²¹²gɨɨ' 'e cwo'¹o Dios 'naa' 'e to² do 'e foo²oo' júu³ tya'a 'e ga'ii'¹³naa' cwo¹ 'ido. \v 2 Tsʉ 'in tsá² 'in faa'²¹a jmíi¹ xiia' sɨɨ'²¹ɨ Dios jon'on tsá² tsʉ jo 'øøi'²¹‑tsi tsá² xeei'. Faa'²¹‑o 'ii'²¹ tya' 'in Espíritu Tyʉ́² pe jmaai'¹³ júu³ 'uun²¹mo. \v 3 Pe 'in tsá² 'in faa'²¹a júu³ 'e gacwo'¹ Dios 'ii faa'²¹o 'e lí² jai'²gɨ lɨ́ɨ²i tsá², sɨ 'e tya²‑tsi tsá² 'ee sɨ'ɨ cwo'¹ tsá² fo'feei'¹ 'ee. \v 4 'In tsá² 'in faa'²¹a jmíi¹ xiia' 'e lí² jo'¹gɨ lɨ́ɨ²i 'ña'a pe 'in faa'²¹a júu³ gacwo'¹ Dios 'ii 'e lí² jai'²gɨ lɨ́ɨ²i 'in catyaai² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. \p \v 5 'Iin²¹²na wa'a lí² jileei'²¹ 'naa' foo²oo' coon'¹³ jmíi¹ xiia' pe 'iin²¹²mogɨɨ 'áai¹ 'e foo²oo' júu³ gacwo'¹ Dios 'naa'. Tyʉ́²gɨ 'e faa'²¹ tsá² 'e júu³ joon lagɨ 'e faa'²¹ tsá² coon'¹³ jmíi¹ xiia' 'e jo 'øøi'²¹‑tsi tsá². Pe jmée¹mo to² 'e jmíi¹ xiia' do wa'a seein²¹ jaain²¹ jee²¹² do 'in lí² jma'² tsá² júu³ 'ee 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e júu³ xiia' do joon coon'¹³ la joon lí² fee'¹gɨ 'e jai'² lɨ́ɨ²i 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'in ganúu²u. \v 6 Joon, tsaru'¹u', jo 'e to² 'íi³ tyii' wa'a cwée¹na jee²¹² 'naa' joon sɨ́ɨ³na 'naa' coon'¹³ jmíi¹ xiia' 'e jo 'øø'²¹mo‑'oo'. Pe jmaa¹i to² tyii' wa'a cwóo³oo coon²¹ júu³ 'e gacwo'¹ Dios jna 'e 'øøi'²¹‑tsii, sɨ coon²¹ júu³ jmɨɨ¹‑tsi 'ee, sɨ coon²¹ júu³ ga'ii'¹³na cwo'¹ Dios jna 'ee, sɨ coon²¹ júu³ tya' xiiala 'ná¹ ngɨ¹ɨ tsá² 'ee. Jmaa¹i to² tyii' 'e júu³ joon. \p \v 7 Jiin'¹³ la lɨ́² lúu¹ 'e xʉ́ʉ² tsá² sɨ tun¹ 'ee 'e jo 'iin²in røø²¹. Wa'a jo 'iin²in 'e lúu¹ do jiin'¹³ la to² tyʉ'² solfa jo iliñí² tsá² 'ee sóoin¹ 'iin². \v 8 La joon jon coon'¹³ 'e lúu¹ 'láa² 'e xʉ́ʉ² tsá² lɨ náa¹ 'nii²¹, wa'a jo røø²¹ 'iin²in jo 'e tyʉ́² tya¹ 'láa² 'e tsalíin² jee²¹² 'nii²¹. \v 9 La joon lɨ́² coon'¹³ 'naa', wa'a sɨɨ'²¹ tsá² 'naa' coon'¹³ jmíi¹ 'e jo 'øøi'²¹‑'oo', ¿xiiala ilí² 'øø'²¹mo‑'oo' 'e jin'²in? Lawa'a 'e gafaa'²¹o jee²¹² tyí². \v 10 'E la ja'²mo 'láai² jmíi¹ sá² 'e sɨ́ɨi¹ tsá² la 'ui juncwii²¹ joon 'in tɨɨi²¹ 'e jmíi¹ do 'øø'²¹mo‑tsi. \v 11 Pe wa jo 'øøi'²¹‑tsii 'e jmíi¹ fee'¹ tsá² jna lawa tsá² coon²¹ fuu²¹ lɨ́ɨ¹na tya'a la joon jon 'ido tyiajna. \v 12 Joon, tsʉ 'wii'¹³ joon, tsʉ 'wii'¹³ 'iin²¹²naa' 'áai¹ 'e cwo'¹ 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios 'naa' to² jmaa²aa' jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo, cwoo'¹³‑'oo' i'ii'¹³naa' 'e tyiin²gɨ 'e to² do 'e uncoon'¹³ 'in tsá² xeei' do 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'e ilí² jai'²gɨ lɨ́ɨ²i. \p \v 13 Joon 'in tsá² 'in faa'²¹a jee²¹² 'naa' coon'¹³ jmíi¹ xiia'²¹ 'ná¹‑a mɨ́² tyani Dios wa'a cwo'¹ Dios 'ii 'ii'²¹ ilí² jma'²a júu³ 'naa' 'ee 'øøi'²¹‑tsi 'e gajin'²in do. \v 14 Wa'a fuu²¹²uu coon²¹ júu³ tyʉ́² coon'¹³ jmíi¹ xiia' 'e jo 'øøi'²¹‑tsii jiin'¹³ espíritu tyiia 'in faa'²¹a 'e júu³ tyʉ́² do joon jo 'ee to² 'íi³ 'e 'øøi'²¹gɨ‑tsii. \v 15 ¿Wa lí² la joon, 'ee 'ná¹ jmáa³aa? Ifuu²¹²uu júu³ tyʉ́² tyiia coon'¹³ espíritu tyiia pe la joon jon coon'¹³ 'e 'øø'²¹mo‑tsii. I'ǿø³øø jon coon'¹³ espíritu tyiia pe i'ǿø³oo jon coon'¹³ 'e 'øø'²¹mo‑tsii. \v 16 Tsʉ wa'a jiin'¹³ coon'¹³ espíritu tyi'i un'goo¹'o Dios 'in tsá² 'in gacwéi¹ jee²¹² 'naa' jo i'øøi'²¹‑tsi 'e 'ma²u'un cwo'²'o Dios, joon jo lí² uncaan²¹in coon'¹³ 'nʉ coon'¹³ 'e fo'²'o do. \v 17 Joon xʉfiin'¹³ 'áa¹mo tyʉ́² 'e júu³ fo'²'o do jo iuncoon'¹³ 'in tsá² do wa'a jai'²gɨ ilɨ́ɨ²i. \v 18 Cwo'³oo 'maai'¹³ Dios 'e fuu²¹²gɨɨ lagɨ jileei'²¹ 'naa' coon'¹³ jmíi¹ xiia'. \v 19 Pe mo nitaan²¹²na jee²¹² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'iin²¹²gɨɨ 'áai¹ wa fuu²¹²uu fiin'¹³ 'ñá² júu³ 'e 'øøi'²¹‑tsi 'in tsá² do 'e 'e'²e 'ido lagɨ dyá² mil júu³ xiia' 'e jo 'øøi'²¹‑tsi. \p \v 20 Tsaru'¹u', jo 'ɨ¹‑'oo' la 'ɨ¹‑tsi xuui²¹². Cwoliin¹naa' lawa' yʉʉn²¹ cwáain¹ tya' jilaa'²¹ 'e gó² pe lawa'a tsacøøi'¹³ 'in nii²¹²‑tsi coon'¹³ jilaa'²¹ 'e 'ɨ¹‑'oo'. \v 21 Ni jí² tya' ley 'e jin'²: “Ifuu²¹²uu 'in tsá² lo coon'¹³ jmíi¹ xiia', coon'¹³ tsá² coon²¹ fuu²¹ 'in faa'²¹a jmíi¹ 'e jo 'øøi'²¹‑tsi pe jo icón² 'in tsá² do cwáain¹ tyiia, jin'²in Ña'ñʉ'¹ʉ'.” \v 22 Coon'¹³ la joon ilí² tɨɨ²¹na' 'e 'e jmíi¹ xiia' faa'²¹ tsá² 'ii'²¹ tya' Espíritu tya' Dios lɨ́² lawa coon²¹ li² tya' 'in jo jai'² lɨ́ɨ²i Dios. Pe mo faa'²¹ tsá² júu³ cwo'¹ Dios 'ii 'e lɨ́² lawa coon²¹ li² tya' 'in jai'² lɨ́ɨ²i Dios jon' tya' 'in jo jai'² lɨ́ɨ²i. \v 23 Joon wa foo²oo' jileei'²¹ 'naa' jmai'² jmíi¹ xiia' la 'ɨɨ²¹² incaan²¹naa' joon 'inlɨ́ɨi¹³ 'in jo ñí¹ sɨ jo jai'² lɨ́ɨ²i 'ee i'ii²¹i jee²¹² 'naa', ¿tɨ jon' ijin'² 'in tsá² do: Joon galɨ́² tsá² caa²¹mo 'naa'? \v 24 Pe wana jileei'²¹ 'naa' foo²oo' jmai'² júu³ cwo'¹ Dios 'naa' joon i'ii²¹i jee ²¹² 'naa' 'in tsá² 'in jo jai'² lɨ́ɨ²i sɨ 'in jo ñí¹ 'ee ilí² tsáa¹mo‑tsi 'e røø²¹i tsaa² joon icón² 'ii'²¹ tya' 'ña'a. \v 25 Joon iliñí¹ la tí² jiin'¹³ la 'ɨ¹‑tsi mi nuu¹un 'e júu³ foo²oo' 'naa' joon isii'¹i woníi¹i tyani Dios, joon ijin'²in 'e la ja'²mo seein²¹ Dios jee²¹² 'naa'. \s1 Jmaa²aa' jilaa'²¹ coon'²¹ tún²‑un \p \v 26 La joon, tsaru'¹u', mo lɨcaan²¹naa' jmoo²oo' jilaa'²¹ 'e lijai'²gɨ lɨ́ɨ²i jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo. La jaan²¹naa' lí²‑i jmáa¹a coon²¹ sóoin¹ 'e cwo'¹o 'maai'¹³ Dios sɨ coon²¹ júu³ 'e 'e'²e tsá² 'ee, sɨ coon²¹ júu³ 'e gacwo'¹ Dios 'e ili'øø'²¹mo‑'oo' 'ee, sɨ lí²‑i faa'²¹a tsá² coon'¹³ jmíi¹ xiia' 'ee, sɨ lí²‑i jma'² tsá² júu³ 'ee 'øøi'²¹‑tsi 'e júu³ xiia' do 'ee. Pe jilaa'²¹ 'e jmoo²oo' jmai'² ilijai'²gɨ lɨ́ɨ²naa'. \v 27 Joon wa'a faa'²¹ tsá² coon'¹³ jmíi¹ xiia' 'ná¹ faa'²¹ tsá² tɨ' ca jaain²¹ joon jiin'¹³ gái¹ lí² faa'²¹a sɨ wa fúui¹ 'ee gaai²¹ lí² faa'²¹a. Joon 'ná¹ liseein²¹ tsá² 'in lí² jma'²a júu³ 'ee 'øøi'²¹‑tsi 'e jmíi¹ xiia' do. \v 28 Joon wa jo 'in seein²¹ 'in lí² jmá² júu³ 'e jmíi¹ xiia' do 'e tyʉ́²gɨ wa'a ján² tii² 'ido lɨ sɨcaan²¹naa' joon fee'¹i 'ña'a coon'¹³ Dios. \v 29 Joon 'in faa'²¹a júu³ cwo'¹ Dios 'ii jiin'¹³ gái¹ sɨ gaai²¹ 'ee lí²‑i faa'²¹a joon 'in catyaai²gɨ do 'ná¹ jmáa¹a 'ii'²¹ wa røø²¹ sɨ jo røø²¹ 'ee. \v 30 Joon wa'a faa'²¹ tsá² joon la 'ɨɨ²¹² joon Dios cwo'¹ tsá² xeei' 'in tyíin¹in do coon²¹ júu³gɨ, 'in faa'²¹a nifu dogɨ 'ná¹ ján² faa'²¹a. \v 31 Joon coon'¹³ la joon jileei'²¹ 'naa' 'in 'ii'²¹ júu³ cwo'¹ Dios 'naa' lí²‑i foo²oo' tɨ' jaain²¹ tɨ' jaain²¹ joon jileei'²¹ ilitɨɨ²¹mo joon itya²gɨ‑tsi. \v 32 Lí²‑i tyʉ'² to² espíritu yaai 'in tsá² 'in gacwo'¹ Dios júu³ do. \v 33 Tsʉ Dios lɨ́ɨ¹i Dios 'in jmoo¹o coon'²¹ tún² jon' wa'a to'²o mɨɨ'¹³. \p Joon la jmoo¹o jileei'²¹ tsaru'¹u' catyaai² la caain²¹ lɨ jai'² lɨ́ɨ²i tsá² \v 34 jo cwói¹ faa'²¹a tsamɨ́² jee²¹ lɨcaain²¹ tsá² jai'² lɨ́ɨ²i Cristo, tsʉ tsaa'¹³mo la joon. 'Ná¹ jmáa¹a nʉʉ'¹³ʉ jiin'¹³ la to² tyʉ'² ley tya' Dios. \v 35 Wa 'iin²¹²in litsáai¹‑tsi 'ná¹ unngɨɨ¹ɨ ñʉʉ'¹ tya'a mo cwoliin¹in tya'a. Tsʉ 'e gó² wa'a faa'²¹a tsamɨ́² jee²¹² lɨ lɨ caain²¹ tsá². \p \v 36 Untii'¹³du'‑'oo' 'e júu³ tyʉ́² tya' Dios jo mo ga'láa² 'wii²¹² jee²¹² 'naa' jon'gɨ jiin'¹³ 'naa' 'in ga'ii'²¹i 'e júu³ tyʉ́² do. \v 37 Joon wa 'inlɨ́ɨi¹³ jee²¹² 'naa' 'ɨ¹‑tsi 'e ga'ii'²¹i to² tyʉ'² Dios 'e cwoo¹o júu³ gacwo'¹o Dios 'ii, sɨ 'ɨ¹‑tsi 'ee 'e faa'²¹a 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² cwoliñí¹o 'e júu³ fuu²¹²uu 'naa' lo lawa' júu³ 'e gatyʉ'² to² 'ña'‑o Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 38 Joon wa jo 'iin²¹²in licwii¹i 'e júu³ tya' Dios lo joon jo 'ná¹ licwii¹in tsá² 'ii. \p \v 39 Joon, tsaru'¹u', cwoo'¹³‑'oo' 'e i'ii'¹³naa' júu³ 'e gacwo'¹ Dios 'naa' joon jo tsaai'¹³ faa'²¹ tsá² coon'¹³ jmíi¹ xiia'. \v 40 Pe coon'¹³ jilaa'²¹ 'e jmoo²oo', jmoo²oo' jmai'² 'e røø²¹ joongɨ coon'²¹ tún². \c 15 \s1 Mo gajiin'¹ Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹² \p \v 1 Joon nano, tsaru'¹u', 'iin²¹²na untii'¹³ii‑'oo'naa' tún¹ 'e júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá² 'e gacwo'³oo 'naa' la mo jéei¹. Joon ga'ii'¹³naa' 'e júu³ tyʉ́² do joon tá² taan²¹²naa' coon'¹³ 'e júu³ do. \v 2 Joon coon'¹³ 'e júu³ tyʉ́² do gauntiin'¹³naa' wa'a jo tʉʉ²ʉʉ' 'e júu³ gacwo'³oo 'naa' wa'a jo 'e to² 'íi³gɨ 'e jai'² galɨ́ɨ²naa'. \p \v 3 Tsʉ gacwo'³oo 'naa' 'e júu³ tyiin²gɨ 'e ga'ii'¹³na. Ga'e'²ee 'naa' 'e gajúin¹ Cristo 'wii²¹² tsaa² tyijna' jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios. \v 4 Ga'e'³ee 'naa' jon 'e ga'aa¹mo tsá² 'ii pe mo gangɨ́ɨ²i 'nɨ́¹ jmɨɨ²¹² gajiin'¹o tún¹ jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios. \v 5 Joon gajné¹mo tyani Tʉ́³ joon mi yuui'¹³ joon tyani 'in apóstoles tya'a. \v 6 Joon mo ngayuui'¹³ joon gajné¹mo tyani tsaru'¹u' 'in 'ñá² cíein¹³ lɨ́ɨ¹³gɨ 'e coon²¹ tiempo do. Joon seen²¹mogɨ fúui¹ 'in tsá² do, xʉfiin'¹³ 'inlɨ́ɨi¹³ nigajún¹mo. \v 7 Mo ngayuui'¹³ joon gajné¹mo tyani Jacobo, joon mo lɨcɨɨin²¹gɨ joon tyani jileei'²¹ apóstoles catyaai²gɨ. \p \v 8 Joongɨ lɨ gatséi¹ gajné¹mo tyaní³ii joon lɨ́ɨ¹na lawa jaain²¹ 'in galiseein²¹ 'e gó². \v 9 Joon jna‑a 'in 'wéi¹gɨ la jee²¹² jileei'²¹ 'in apóstoles do. Ca jo tɨ́ɨ²na wa unsii²¹ tsá² jna apóstol tsʉ niga'ǿø¹moo 'in tsá² 'in gajai'² lɨ́ɨ²i Cristo. \v 10 Pe tsʉ 'wii'¹³ fee'¹mo‑tsi Dios tyiia lɨ́ɨ¹na jiin'¹³ la lɨ́ɨ¹moo. Joon 'e galɨ́² feei'¹‑tsi tyiia jo gangó¹ lɨ caai¹, lɨ cɨɨ'¹³ gajmaa¹a tsʉ jna‑a gajmáa³aa to² 'áai¹gɨ lagɨ 'in catyaai²gɨ do. Pe jon'gɨ jna 'in gajmaa¹a 'e to² do, 'e feei'¹‑tsi Dios 'wii²¹² tyiia gacwo'¹o jna pí³. \v 11 Coon²¹ røø²¹ 'e júu³ cwoo'¹³o'o 'naa' joon jo 'ee to² 'íi³ wa'a jna‑a sɨ 'ido 'ee, pe 'naa'gɨɨ' laja'²mo galɨ́ɨ²naa' 'e júu³ do. \s1 Xiiala ilí² mi jiin'¹ tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹² \p \v 12 Pe wana ga'ee'¹³e'e 'naa' 'e Cristo nigajiin'¹o jee²¹² 'lɨɨ²¹², ¿xiiala lí² jin'² 'inlɨ́ɨi¹³ jee²¹² 'naa' 'e jo jiin'¹gɨ tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹²? \v 13 Tsʉ wa mo jo ijiin'¹ tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹² jiin'¹³ 'ña'a Cristo jo mo gajiin'¹in jee²¹² 'lɨɨ²¹². \v 14 Joon wa jo mo gajiin'¹in Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹² 'e júu³ tyʉ́² do 'e fuu²¹u'u 'naa' jo 'ee to² 'íi³ joon jo 'ee to² 'íi³gɨ 'e nigalijai'² galɨ́ɨ²naa'. \v 15 Joon wa mo jo gajiin'¹in Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹² galɨ́ɨ¹na' tsá² tajúu³i cwáain¹ tya' Dios, tsʉ nigasii'¹³oo'o 'e Dios nagaunjiin'¹in Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹². Joon wa mo'o jo'¹o 'e jo jiin'¹in tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹² la joon jon jo gaunjiin'¹in Dios Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹². \v 16 Tsʉ wa jo jiin'¹gɨ 'lɨɨ²¹² jon'gɨ gajiin'¹ Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹². \v 17 Joon wa jo mo gajiin'¹in Cristo jo 'ee to² 'íi³ 'e nigajai'² galɨ́ɨ²naa' 'in Cristo do. Joon røøi²¹gɨɨ' tsaa² tyii'. \v 18 Joon jo tiin'¹³mo 'in tsá² 'in najóin¹ jo'¹o lɨ́ɨ²i Cristo. \v 19 Joon wa 'e jai'² lɨ́ɨ²na' Cristo jmaa¹i to² tyi' jiin'¹³ mo toon²¹²on' fu juncwii²¹ lo lɨ́ɨ²na' tsá² 'in fúu²‑u 'áai¹. \p \v 20 Pe 'e la ja'²mo nigajiin'¹in Cristo jee²¹² 'lɨɨ²¹² joon lɨ́ɨ¹i lawa' 'e 'oofuu²¹ 'e cún¹ tsá² nifu 'e garoo²¹. 'Ii gajiin'¹o jéei¹gɨ lagɨ jileei'²¹ 'in jiin'¹in. \v 21 Joon la ga'naai²¹ 'wii²¹² 'e júun²in tsá² 'wii²¹² tya' jaain²¹ tsá² la joon jon 'wii²¹² tya' jaain²¹ tsá² ijiin'¹in tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹². \v 22 Tsʉ jilee'²¹mo nigajúin¹ 'wii²¹² 'e gajmaa¹a Adán do, la joon jon jileei'²¹ lí²‑i jiin'¹in 'wii²¹² 'e gajmaa¹a Cristo. \v 23 Joon ijiin'¹o la jaain²¹ jiin'¹³ la tɨ́ɨ²i, Cristo nifu, lɨ́ɨ¹i la lɨ́² 'e 'oofuu²¹ 'e cún tsá² nifu, joon mo ngayuui'¹³ joon, mi cwee¹i Cristo tún¹ ijiin'¹o jon jileei'²¹ 'in lɨ́ɨ¹i tsá² tya'a. \v 24 Joon mo ngayuui'¹³ joon ijó¹ jmɨɨ²¹² lɨ tséi¹, joon Cristo i'íin²in jilaa'²¹ to² coon'¹³ jilaa'²¹ 'ii'²¹ 'e sá² joon ijon'²‑o ja'cwoo²¹o Dios Jmii²¹ jilaa'²¹ 'e tyʉ'²ʉ to² 'ii. \v 25 Tsʉ Cristo 'ná¹ tyʉ'² to² jilaa'²¹ ca galɨ'²o jileei'²¹ 'in 'eei'¹ 'ii. \v 26 Joon 'e júuin² tsá² lɨ́² la lɨ́ɨ²i jaain²¹ 'in 'eei'¹ 'ii. Pe lɨ gatséi¹ i'íin²in jon Cristo 'e júuin² tsá². \v 27 Tsʉ Dios gacwo'¹o Cristo 'e ilí² tyʉ'²ʉ to² jilaa'²¹ pe mo gajin'² 'e júu³ tya' Dios la joon 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e jo gacwo'¹o Dios Cristo wa tyʉ'²ʉ to² 'ii, tsʉ 'ii‑o gacwo'¹o wa'a tyʉ'²ʉ to² jilaa'²¹. \v 28 Joon mo ga'yee²¹i 'e tyʉ'² Cristo to² jilaa'²¹ joon icwóo¹i 'ña'a Cristo 'e ityʉ'² Dios to² 'ii tsʉ 'ii Jóon¹on Dios. Joon coon'¹³ la joon Dios 'e ilí² tyʉ'²ʉ to² la jilaa'²¹. \p \v 29 Joon seen²¹mo 'inlɨ́ɨi¹³ 'in saai²¹ tsá² jmɨɨ²¹ tya' 'in najúin¹. Pe wa jo ijiin'¹in jee²¹² 'lɨɨ²¹² 'in najúin¹ do, ¿'ee lɨ' saai²¹ 'in tsá² do jmɨɨ²¹ tya' tsá² xeei'²¹, tsʉ jo ijiin'¹in tún¹? \p \v 30 Joon, wa jo ijiin'¹in tsá² tún¹, ¿'ee lɨ' toon²¹² jna'a tóoin¹ 'mó¹ la coon²¹ tøøi²? \v 31 Tsʉ la coon²¹ jmɨɨ²¹² tsaai'¹³ ilí² júun²na. Joon ja'²mo júu³ tyiia. Joon ja'²mo jon júu³ tyiia 'e 'áa¹mo jløø'³na 'e ja'²mo jon lɨ́ɨ²naa' Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. \v 32 Joon ¿'ee gajmee¹i tyiia mo gatɨ́ɨ¹na coon'¹³ 'in tsá² née¹i Efeso do 'in lɨ́ɨ¹i lawa' joo'²¹ 'lɨɨi'³ wa jo ijiin'¹in tsá² tún¹ jee²¹² 'lɨɨ²¹²? Wa jo ijiin'¹in tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹² 'øøi'²¹mogɨ‑tsi 'in tsá² 'in jin'²in: “Cwotyé³e' joongɨ cwo'né³e' tsʉ tsa'oo¹gɨ ijúun²mo'.” \p \v 33 Jo cwoo²oo' wa'a cón² tsá² 'naa' tóo². 'E lɨ́² jiin'¹³ la jin'² tsá²: “Wa'a 'in tyúi¹ ngɨ́¹ coon'¹³ 'in tsá² 'in jmoo¹o 'e gó² un'lɨɨ'³i 'in tyúi¹ do.” \v 34 Cwongɨ́²ɨɨ' tún¹ coon²¹ fu¹ coon²¹ tsáa¹, ngɨ́²ɨɨ' coon'²¹ tún² joon jo 'noo²oo' tsaa² tsʉ 'inlɨ́ɨi¹³ jee²¹² 'naa' jo cwii¹in Dios. Fuu²¹²uu 'naa' 'e wa'a cwo'³oo 'naa' fa'ɨɨ'²¹. \s1 Xiiala lɨ́ɨ¹i tsá² mi jiin'¹in \p \v 35 Pe lí²‑i unngɨɨ¹ɨ tsá²: “¿Xiiala ijiin'¹in tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹²? ¿Xiiala ilí² cuerpo tya'a?” \v 36 Lawa'a tsá² caa²¹mo 'in unngɨɨ¹ɨ wa' la joon. Tsʉ mo jñí² tsá² jún², 'e jún² do 'e gajñí² tsá² 'ná¹ júun²mo wa' icwaan²¹in 'e saa'²¹ tya'a do. \v 37 'E jún² 'e jñí² tsá² jo lɨ la lɨ 'e saa'²¹ inii'¹³ do. Jiin'¹³ 'e lɨ la lɨ coon²¹ mɨ'³ trigo sɨ coon²¹ mɨ'³ xiia' 'ee do. \v 38 Pe mo ngayuui'¹³ joon gacwo'¹ Dios 'e mɨ'³ jún² do la lɨ 'e 'iin²¹²in. \v 39 Joon jo jilaa'²¹ cuerpo 'e jo coon²¹ røøi²¹ lɨ́². Ca 'ii'¹³ 'e ngú¹ taan²¹²in tsá², joon ca 'ii'¹³gɨ 'e ngú¹ taan²¹²in joo'núu³ la joon jon ngú¹ ton¹ 'e xiia' lɨ́², joon ngú¹ xiia' tya' joo'²¹ taai² jmɨɨ²¹. \v 40 La joon jon sá² cuerpo tya' 'in taan²¹²in fu ñʉ'fú² la joon jon sá² cuerpo xiia' tya' 'in taan²¹²in fu juncwii²¹. Joon 'e 'ya'²gɨ tya' 'e cuerpo sá² fu ñʉ'fú² sɨsɨ́ɨ¹mo coon'¹³ 'e 'ya'²gɨ tya' cuerpo sá² fu juncwii²¹. \v 41 'E jná² joo'²¹ tya' ñi'¹ sɨsɨ́ɨ²mo coon'¹³ 'e jná² joo'²¹ tya' sɨɨ'²¹, la joon jná² joo'²¹ tya'a sɨsɨ́ɨ²mo coon'¹³ 'e jná² joo'²¹ tya' nʉ́ʉ¹. La joon jee²¹² 'in nʉ́ʉ¹ do jmaai'¹³ tyiin²gɨ 'ii. \v 42 La joon lɨ́² mo jiin'¹ tsá² jee²¹² 'lɨɨ²¹². Ga'aa²¹mo tsá² ngú¹ 'e ilí² jgoo'²¹ pe ijiin'¹in 'e jo igoo'²¹gɨ. \v 43 'Aa²¹mo 'e jo tsáai¹‑tsi tsá² pe ijiin'¹in coon²¹ 'e 'ya'²gɨ 'áai¹. 'Aa²¹mo 'e 'wói¹ pe ijiin'¹in 'e 'gøøi'¹³ 'áai¹. \v 44 'Aa²¹mo tsá² coon²¹ cuerpo 'e sá² fu juncwii²¹ pe ijiin'¹in coon²¹ cuerpo 'e sá² fu ñʉfú². Tsʉ wana sá² cuerpo fu juncwii²¹ lo la joon jon sá² cuerpo fu ñʉ'fú². \p \v 45 Tsʉ la joon jin'² júu³ tya' Dios: “'In tsañʉʉ'¹ nifu, Adán, ga'ii'²¹mo juncwii²¹ tya'a”, pe 'in Adán 'in tɨ gái¹, jaain²¹ espíritu 'ii joon 'ii cwoo¹ juncwii²¹ tya' tsá². \v 46 'E cuerpo 'e i'ii'¹³na' 'e icwo'² Cristo jna' lɨ́² fu ñʉ'fú² jo 'ii'¹³na' nifu pe ga'ii'¹³na' nifu coon²¹ cuerpo lɨ́² fu juncwii²¹ lo. Pe cɨɨin²¹gɨ i'ii'¹³na' 'e cuerpo jó¹ fu ñʉ'fú². \v 47 'In tsañʉʉ'¹ nifu galɨ́ɨ¹i cwoo'¹³, pe 'in tɨ gái¹ do jó¹ fu ñʉ'fú². \v 48 Joon jilaa'²¹ cuerpo tya' tsá² taan²¹²in fu juncwii²¹ lo lɨ la lɨ cuerpo tya' 'in nifu do, lɨ́ɨ¹i cwoo'¹³. Pe 'e cuerpo jó¹ fu ñʉ'fú² lɨ́ɨ¹i la lɨ́ɨ¹i 'in tɨ gái¹ do 'in cwéi¹ fu ñʉ'fú². \v 49 Joon la galɨ́ɨ¹na' la galɨ́ɨ¹i 'in nifu do, la joon jon ilɨ́ɨ¹na' la lɨ́ɨ¹i 'in cwéi¹ fu ñʉ'fú². \p \v 50 Fuu²¹²uu 'naa', tsaru'¹u', jo lí² tsa'ii²¹i lɨ tyʉ'² Dios to² 'e ngú¹ taan²¹²na' tsʉ 'e jo ta'² jo lí² uncaan²¹in coon'¹³ 'e ta'² coon²¹ tøø²mo. \v 51 Pe 'iin²¹²na fuu²¹²uu 'naa' coon²¹ júu³ 'uuin²¹: Jo jilee'²¹na' ijúun²na' pe jilee'²¹e' iunsɨɨ²¹mo'. \v 52 'E cataa²¹² ilisɨɨ²¹na', jiin'¹³ coon'¹³ 'e jøø'²¹ unni² tsá² ilisɨɨ²¹na' mi nʉʉ²¹ʉ' 'e 'iin² 'e lúu¹ tya' Dios lɨ tséi¹. Tsʉ i'iin²in 'e lúu¹ do joon iunjiin'¹in Dios 'in nijúin¹ 'e jo júuin²gɨ joon jna'gɨ' ilisɨɨ²¹na'. \v 53 Tsʉ 'e ngú¹ taan²¹²na' no 'e jo taa'²¹ 'ná¹ lisɨɨ²¹i coon'¹³ 'e taa'²¹ coon²¹ tøø²mo. 'E cuerpo tyi' 'e lí² júuin² 'ná¹ lisɨɨ²¹i coon'¹³ 'e jo júuin²gɨ. \v 54 Joon mi lí² jilaa'²¹ 'elo, mi lisɨɨ²¹i ngú¹ taan²¹²na' 'e jo taa'²¹ coon'¹³ 'e taa'²¹ coon²¹ tøø²mo, joon mi lisɨɨ²¹i cuerpo tyi' ilí² júuin² coon'¹³ 'e jo júuin²gɨ itiin'¹³in jiin'¹³ la jin'² ni jí² tya' Dios: “Gatsé¹mo coonti 'e júuin²gɨ tsá² tsʉ galɨ'¹o Dios. \v 55 Jo 'goo'²¹gɨ' wa' ijúuin²gɨ' tsʉ jo tyʉ'²gɨ 'mó¹ jna' to².” \v 56 Tsʉ la mo jéei¹ lí²‑i tyʉ'²ʉ jna' to² coon'¹³ 'e tsaa² ga'naa²¹ jna' joon 'e ley do ga'e'²o jna' jilaa'²¹ tsaa² 'e ga'naa²¹a'. \v 57 Pe cwoo²¹o' 'maai'¹³ Dios 'e 'wii²¹² Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo Dios ga'íin²in tsaa² tyi' joon jo 'ná¹gɨ nʉʉ²¹ʉ' to² tyʉ'² 'mó¹ ijúun²na'. \v 58 Joon tsʉ 'wii'¹³ joon, tsaru'¹u' tá² taain²¹‑'oo', joon jo tʉ́²ʉʉ' 'e jai'² lɨ́ɨ²naa', cwojmaa²gɨɨ' 'e to² gacwo'¹ Ña'ñʉ'¹ʉ' 'naa' jmaa²aa' tsʉ ñí³ 'naa' 'e jilaa'²¹ 'e jmoo²oo' sɨcaan²¹naa' coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ' jon'gɨ 'e ngó² lɨ caai²¹. \c 16 \s1 Sáa¹³naa' cuu² tya' tsaru'¹u' \p \v 1 Joon cwáain¹ tya' 'e cuu² isaa'¹³ 'naa' tya' 'in tsaru'¹u' 'in jai'² lɨ́ɨ²i, cwojmaa²aa' jiin'¹³ la nigafuu²¹²uu 'in jai'² lɨ́ɨ²i néei¹ lɨ sii²¹ Galacia. \v 2 Gafuu²¹²uu 'ido wa'a la coon²¹ jmɨɨ²¹² 'e 'láa² 'wii²¹² semóo¹ la jaain²¹ 'ná¹ saa'¹³xʉ jiin'¹³ la nigajna'²a. Joon coon'¹³ la joon jo 'ná¹ un'laa²¹i mi cwé¹na. \v 3 Joon mi cwé¹na isɨɨ²¹na tsá², 'in gatyii'¹³naa', 'e tsacoon¹on 'e cuu² do fu Jerusalén. Joon icwo'³oo jí² tya' 'in tsá² do 'in tsacoon¹on cuu² do tya' 'in tsaru'¹u' néei¹ Jerusalén. \v 4 Joon wana jméi¹ tyiia ní³ii jon, joon 'in tsá² do lí² tsalíin²in coon'¹³ jna. \s1 'E 'ɨ¹‑tsi Poo² lɨ' tsáa¹a \p \v 5 'Yuu²na fu¹ ingɨ́³na fu lɨ sii²¹ Macedonia joon mi yuui'¹³ joon icwé¹na fu Corinto. \v 6 Joon coon²¹ jo ngá¹mo wa' ijoon²¹oo coon'¹³ 'naa' coon²¹ sii'¹³xʉ, sɨ ijoon²¹oo coon'¹³ 'naa' la tøøi² jiin²¹ cwii'²¹ 'ee. Joon 'naa', ilí² uncoon'¹³naa' jna fu¹ 'yuu²na. \v 7 Tsʉ jo 'iin²¹²na wa'a jiin'¹³ 'e jǿø³na 'naa' lɨ ngɨ́³na. Pe 'iin²¹²na jóon³oon coon'¹³ 'naa' coon²¹ sii'¹³xʉ wa'a cwoo¹i Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 8 Pe ijóon³oo lo fu Efeso ca mi ngɨ́ɨi² jmɨɨ²¹² Pentecostés tsʉ \v 9 xʉfiin'¹³ fúu¹mo 'in 'eei'¹ jna lo pe fee'¹gɨ to² sá² tyiia 'e lɨ́² lawa coon²¹ 'e ino². \p \v 10 Joon cwoo'¹³‑'oo' 'e tyʉ́²‑ʉ 'íi¹‑tsi Timoteo mi cwee¹i tsʉ jmoo¹‑o jon 'ido to² tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' jiin'¹³ la jmóo³ jna. \v 11 Tsʉ 'wii'¹³ joon jo cwoo²oo' wa'a jiin'¹³ jaain²¹ jo tsáai¹‑tsi 'ii. Jajøø²¹²i jna 'wii'¹³ joon uncoon'¹³naa' 'ii fu¹ 'yúu¹i coon'¹³ 'e tyʉ́²‑ʉ. Joon lo‑o sɨjeen²na'a coon'¹³ 'in tsaru'¹u' catyaai² 'ii. \p \v 12 Joon cwáain¹ tya' 'in tsaru'¹u' Apolos do. 'Áa¹mo gamɨ́³ɨɨ tyaníi¹i wa'a itsajǿø¹i 'naa' coon'¹³ 'in tsaru'¹u' catyaai² pe jo mo gali'iin²¹²in nano. Joon joo²¹‑o mi jǿø²i. \s1 'Aa²¹²‑o jin'² Poo² \p \v 13 Li'³ jmaa²aa' joon tá¹ taain²¹²‑'oo' coon'¹³ 'e jai'² lɨ́ɨ²naa'. Jo jmaa²aa' 'goo²oo', ngɨɨ²ɨɨ' la tɨ́ɨi² ngɨ¹ tsá² 'in uncoon'¹³ Dios 'ii. \v 14 Joon jilaa'²¹ 'e jmoo²oo', jmoo²oo' tsʉ 'wii'¹³i 'iin²¹²gɨɨ' 'áai¹ Dios coon'¹³ tsá². \p \v 15 Joon, tsaru'¹u', ñí² 'naa' 'e Estéfanas coon'¹³ 'in tsá¹ inʉʉ tya'a 'ii nifu jai'² galɨ́ɨ²i 'e júu³ tyʉ́² tya' 'e tiin'¹³ tsá² jee²¹² 'in néei¹ fu lɨ sii²¹ Acaya. Joon gacwo'²‑tsi gaunjíi²in 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo catyaai². \v 16 Tsʉ 'wii'¹³ joon mɨ́³ɨɨ tyani²ii' wa'a ijmaa²aa' nʉ́ʉ¹³ʉʉ' tsá² la 'ii la joon jon jileei'²¹ 'in uncoon'¹³ joon 'in jmoo¹o to² tya' Dios. \v 17 Galijløø'³moo 'e cwolíin² Estéfanas, coon'¹³ Fortunato, coon'¹³ Acaico. 'In do gajmee¹i tyiia 'e jo lí² jméi¹ 'naa' tsʉ jo toon²¹²o'o coon'¹³ 'naa'. \v 18 Tsʉ 'in tsá² do gauntyʉ́²‑tsii la joon jon 'naa' gauntyʉʉ²¹‑'oo'. 'Ná¹‑a un'goo³o' tsá² la 'ii. \p \v 19 'Aa²¹²moo' fuu²¹²uu jin'² 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'in néei¹ la caain²¹ lɨ sii²¹ Asia. La joon jon jin'² Aquila coon'¹³ Priscila coon'¹³ jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo 'in uncaan²¹in inʉʉ tya'a 'e un'goo²¹o Dios. Jin'²in la 'oo'²¹ ru'¹u' coon'¹³ Ña'ñʉ'¹ʉ'. \v 20 Joon jileei'²¹ 'in jai'² lɨ́ɨ²i Cristo néei¹ lo jin'²in: “'Aa²¹²moo'.” Fee'¹³naa' 'e tyʉ́²‑ʉ la jaiin²¹ la jaan²¹naa' la 'oo'²¹ ruu'²¹naa'. \p \v 21 Jna‑a, 'in sii²¹ Poo², jmóo³oo 'e júu³ lo coon'¹³ cwóo³oo. \p \v 22 Cwoli'ee'¹mo Dios jileei'²¹ 'in jo 'iin²¹²in Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo. ¡'Ná¹ jee²¹² jna', Ña'ñʉ'¹ʉ'! \p \v 23 Cwouncwaai'³ Ña'ñʉ'¹ʉ' Jesucristo 'naa'. \v 24 Joon cwoliñí²ii' 'e 'iin²¹²na 'naa' 'wii'¹³i Cristo Jesús. Amén.