\id 2TI \h 2 TIMOTY \toc1 Aruachön nöün Paulus Toropwe ngeni Timoty \toc2 2. Timoty \toc3 2.Tim \mt2 Aruachön nöün Paulus Toropwe ngeni \mt1 Timoty \is1 Kapas akom \iot I. Chon makkei ei toropwe: Ewe soukünö Paulus. \iot II. A mak ngeni iö me fansoun an mak: Ngeni ewe alüal Timoty, eman chon angangen Kot, eli a mak me lon Rom lefilen ekewe ier 65 me 67 A.D. \iot III. Itelapemongen ei toropwe: Kapasen öüröür ngeni Timoty pwe epwe likitü lon an angang ngeni Kot. \iot IV. Kapas aüchean ei toropwe: Kopwe tümwünü ewe kapasen pwärätä, pun iei ach manau seni Kot. \iot V. Masouen ei toropwe: Aruachön nöün Paulus toropwe ngeni Timoty a eäni kapasen öüröür ngeni, pun i eman chiechian alüal me eman chon alisi. Itelapen ei toropwe: likitü. Paulus a öüröüra Timoty o apöchöküla an epwe sopwela le pwärätä Jesus Kraist fän allükülük, epwe kamwöchünük won an afalafala ewe Pworausen Manau mi let me kapasen ewe Testamentin Lom, epwe pwal föri wisan, wisen sense me chon asoulängala aramas. Epwe föri ekei angang meinisin, inamwo are epwe tolong lon riaföü o aramas repwe ü ngeni. \ip Paulus a fönöü Timoty pwe epwe tümwünü seni feiengauen an pachelong lon sokun anini mi lomotongau o esap wor mirit lon, esap pwal afeiöchü aramas, nge a chök afeiengaua ir mi aüseling ngeni. \ip Lon ekei kapas meinisin Paulus a achema ngeni Timoty pwe epwe apirü püsin manauan lon an lükülük, an mosonotam, an echeni aramas, an likitü pwal lon an küna riaföü lon ekewe ninni a tolong lon. \iot VI. Tettelin masouen ei toropwe: \io1 Kapas akom \ior 1.1-2\ior* \io1 Kapasen mwareiti Kot me kapasen pesepes ngeni Timoty \ior 1.3–2.13\ior* \io1 Kapasen öüröür me fön \ior 2.14–4.5\ior* \io1 Usun nonomun manauen Paulus \ior 4.6-18\ior* \io1 Kapasen lesopolan \ior 4.19-22\ior* \c 1 \s1 Kapong \sr 1.1-2 \p \v 1 Ngang Paulus, eman nöün Kraist Jesus soukünö ren letipen Kot, a tiniei pwe üpwe arongafeili ewe manau a pwon ngenikich, sia eäni lon Kraist Jesus, \v 2 üa kapong ngonuk Timoty nei mi achengicheng: Samach Kot me Kraist Jesus ach Samol epwe ngonuk ümöümöch, chen me kinamwe. \x + \xo 1.2 \xt Föf 16.1\x* \s1 Kapasen kilisou me kapasen apöchöküla Timoty lon wisan \sr 1.3-18 \p \v 3 Üa kilisou ngeni Kot, ewe üa angang ngeni ren mwelien letipei mi limöch usun ai kewe lewo ra föri. Üa kilisou ngeni Kot lupwen üa chechemenuk fansoun meinisin lon ai iotek lerän me lepwin. \v 4 Üa chechemeni om kechü o üa fokun mochen künok, pwe üpwe urela ren pwapwa. \v 5 Üa chechemeni ewe lükülük mi let ka eäni, ewe sokun lükülük a pwal nom ren inen inom Lois me inom Eunike. Üa fokun lükü pwe a pwal nom reöm. \x + \xo 1.5 \xt Föf 16.1\x* \v 6 Iei popun üa achema ngonuk, pwe kopwe alapala le aea än Kot we lifang mi nom reöm ren ai iseis pei womw. \v 7 Pun ewe Ngünmifel Kot a ngenikich esap afisi ngenikich ach sipwe pireir, nge a ngenikich Ngünün mi aurakich ren pwora, chen me ewe tufichin püsin nemeni inisich. \p \v 8 Iei mine kosap säwäsini om kopwe pwärätä ach Samol, kosap pwal säwäsiniei, ngang eman chon fötek fän iten Kraist. Nge kopwe etiei le riaföü fän iten ewe Pworausen Manau ren än Kot manaman. \v 9 I a amanauakich o körikich pwe sipwe manaueni eu manau mi pin, sap pokiten ach föför, nge pokiten püsin an ekiek me an ümöümöch. A ngenikich ei ümöümöch lon Kraist Jesus mwen fanüfan esamwo wor, \v 10 nge iei a pwäla ngenikich ren wareton ach chon Amanau Kraist Jesus. I a awesi ewe manamanen mäla o pwärala lon saram ren ewe Pworausen Manau eu sokun manau esap tongeni mäla. \p \v 11 Kot a awisaei pwe üpwe eman soukünö me sense, pwe üpwe arongafeili ewe Pworausen Manau. \x + \xo 1.11 \xt 1.Tim 2.7\x* \v 12 Iei popun üa nom lon ei sokun riaföü, nge üsap säw ren. Pun üa silei iö üa lükü, nge üa alletä pwe a tongeni tümwünü mine a lükü ngeniei tori ewe Ränin lesopolan. \v 13 Kopwe kamwöchünük won ekewe kapas mi let üa aiti ngonuk, pwe repwe eu lenien apirü ngonuk lon om afalafal. Kopwe apposok lon ewe lükülük me chen mi nom lon Kraist Jesus. \v 14 Ren manamanen ewe Ngünmifel mi nom loch kopwe tümwünüöchü ewe Pworausen Manau Kot a lükü ngonuk. \p \v 15 En ka fen silei pwe ekewe souläng meinisin lon Asia ra sü seniei, pwal Fikelus me Hermokenes. \v 16 Ach Samol epwe ümöümöch ngeni chon familien Onesiforus, pun i a echipaei fän chomong. Esap säwäsiniei pwe ngang üa nom lon fötek, \v 17 nge lupwen a tori Rom a achocho le küttaei tori a künaei. \v 18 Ach Samol epwe ümöümöch ngeni lon ewe Ränin kapwüng! Ka fokun silei usun ükükün an alisiei me lon Efisos. \c 2 \s1 Eman nöün Kraist Jesus sounfiu mi allükülük \sr 2.1-13 \p \v 1 Iwe, en nei, kopwe pöchökül ren ewe ümöümöch mi nom lon Kraist Jesus. \v 2 Met ka rongorong seniei pwe üa afalafala me mwen chomong chon pwärätä, kopwe lükü ngeni ätekewe mi allükülük o tufichin asukula pwal ekewe ekoch souläng. \p \v 3 Kopwe molotä om kopwe pwal tolong lon riaföü usun eman nöün Kraist Jesus sounfiu mi allükülük. \v 4 Eman sounfiu mi föri wisan a mochen föri met an samol epwe pwapwa ren, nge esap pachelong lon sokun angangen manauen aramas. \v 5 Eman chon kitir mi sä lon eu kitir esap tongeni angei winnan, are esap aleasochisi allükün kitir. \v 6 Eman chon tanipi mi föri an angang weires epwe akomwen angei wisan seni uän ewe räs. \v 7 Kopwe ekieki usun mine üa apasa, pun ach Samol epwe atufichuk om kopwe weweiti ekei mettoch meinisin. \p \v 8 Kopwe chechemeni Jesus Kraist, ewe mi manausefäl seni mäla, i eman mwirimwirin Tafit, usun a pwäla lon ai afalafala ewe Pworausen Manau. \v 9 Pokiten ngang üa afalafala ewe Pworausen Manau, üa tolong lon riaföü, üa fen mwo nge föfö ngeni selimächä usun eman chon föföringau. Nge än Kot kapas esap föfö. \v 10 Iei mine üa likitü lon ekei riaföü meinisin fänäsengesin nöün Kot kewe mi fil, pwe pwal ir repwe küna ewe manau a nom lon Kraist Jesus me ewe ling esemüch. \v 11 Iei eu fos mi let: \q1 “Are sia eti Kraist le mäla, \q2 sipwe pwal eti i lon an manau. \q1 \v 12 Are sia likitü, sipwe eti i lon an nemenem. \q2 Are sia amamäsini i, i epwe pwal amamäsinikich. \x + \xo 2.12 \xt Mat 10.33; Luk 12.9\x* \q1 \v 13 Are sisap allükülük, i epwe chök nonom lon an allükülük, \q2 pun i esap tongeni siwili sokun.” \s1 Eman nöün Kraist chon angang Kot a tipeeu ngeni \sr 2.14-26 \p \v 14 Iwe, kopwe achema ngeni noum kewe aramas ekei mettoch o allük ngeniir mwen mesen Kot, pwe resap anini won kapas, pun esap wor lomotan, nge a chök afeiengaua aramas mi aüseling ngeni. \v 15 Kopwe fokun achocho ngeni pwe Kot epwe tipeeu ngenuk, pwe kopwe eman chon angang esap säw ren an angang, pun ka afalafala än Kot kapas mi let fän pwüng. \v 16 Kopwe afäluk seni ekewe kapas mi ngau me ekewe kapasen anini mi lomotongau, ra chök atoauala aramas seni Kot. \v 17 Pun ekei sokun afalafal ra usun chök ruup mi enala fituk. Ruoman mwän, Himenäus me Filetus, ra afalafala ekei kapas. \v 18 Ra tokola seni mine a let ren ar afalafala pwe a fen fis manausefälin sotup kana, iwe, ra atai än ekoch souläng lükülük. \v 19 Nge ewe longolong mi nükünük Kot a anomu esap tongeni mwökütüküt. A mak won ei longolong ekei kapas: “Ach Samol a silei chokewe ir nöün,” a pwal mak “Iö a apasa pwe i nöün ach Samol epwe fokun kul seni föföringau.” \x + \xo 2.19 \xt Num 16.5\x* \p \v 20 Iwe, lon eu imw mi watte a wor sokopaten sepi: ekoch ra för seni silifer me kolt, nge pwal ekoch ra för seni mwüch me pwülüpar. Ekoch sepi ra aea fän iten rän mi aüchea, nge ekoch ra aea fän iten iteiten rän. \v 21 Are eman aramas a püsin limeti seni ekana sokun lapalap mi ngau, i epwe eu pisekin aea fän iten ekoch popun mi aüchea, pun a pin o lomot fän iten an Samol, a molotä pwe epwe eu pisekin aea fän iten föför mürina meinisin. \v 22 Kopwe sü seni tipen alüal, nge kopwe fokun achocho ngeni om kopwe eäni pwüng, lükülük, chen me kinamwe, fiti chokewe meinisin mi köri iten ach Samol ren eu leluk mi limöch. \v 23 Kopwe afäluk seni ekewe kapasen anini mi umwes o lomotongau, pun ka silei pwe ra chök afisätä fitikoko. \v 24 Eman nöün ach Samol chon angang esap fokun anini, nge epwe kirikiröch ngeni aramas meinisin, epwe lipwäköch le asukula aramas fän mosonotam, \v 25 epwe pwal tipepwetete lon an fönöü chokewe mi ü ngeni, pun eli epwe fis pwe Kot epwe ngeniir tufichin ar repwe ekieksefäl, pwe repwe silei ewe let. \v 26 Mürin repwe miritila o sü seni ewe särin Tefil mi liapeniir, pwe repwe föri letipan. \c 3 \s1 Ekewe ränin lesopolan \sr 3.1-9 \p \v 1 Iwe, kopwe chechemeni pwe lon ekewe ränin lesopolan epwe wor fansoun weires. \v 2 Aramas repwe ekieki chök püsin ir, repwe efich moni, repwe tunomong me lamalamtekia, repwe turunufas o aleasolap ngeni semer me iner, resap sile kilisou, resap meniniti lamalam, \v 3 resap eäni tong, resap amusala tipisin aramas, ra luapas, resap tongeni püsin nemeni inisir, ra lingeringerikai, ra oput mine a mürina, \v 4 ra rawangauei aramas, ra rochongau o uren lamalamtekia, ra efich pwapwan fanüfan, nge resap echeni Kot. \v 5 Repwe pomweni pomwen souläng, nge manamanan ra pöütala. Kosap chiechi ngeni ekei sokun aramas. \v 6 Iwe, ekoch me leir ra tolong lon imwen aramas o liapeni ekewe fefin mi apwangapwang lon ar souläng, ra nonom fän choun ar tipis o chuwenewenfeil ren sokopaten ar mochenia, \v 7 fefin mi chök kakaiö fansoun meinisin, nge resap fokun tongeni silei ewe let. \v 8 Usun Jannes me Jampres ra ü ngeni Moses, ina usun ekei aramas ra ü ngeni ewe let, ir aramas mi fokun ngau ar ekiek, ar lükülük esap pwüng. \x + \xo 3.8 \xt Eks 7.11\x* \v 9 Nge resap fefeitä lon manauer, pun aramas meinisin repwe küna ar tiparoch. Ina chök usun mine a fis ngeni Jannes me Jampres. \s1 Lesopolan än Paulus kapasen öüröür ngeni Timoty \sr 3.10–4.8 \p \v 10 Nge en ka sileöchü ai afalafal, ai föför me met üa awena manauei ngeni. Ka silei ai lükülük, ai mosonotam, ai chen, ai likitü, \v 11 ai küna ninni me ai riaföü. Ka silei meinisin mine a fis ngeniei me lon Antiokia, Ikonium me Listra, pwe a fokun afeiengau ekewe sokun ninni üa engila fan. Nge ach Samol a angasaei seniir meinisin. \x + \xo 3.11 \xt Föf 13.14-52; 14.1-7,8-20\x* \v 12 A pwüng pwe aramas meinisin mi mochen manaueni eu manauen souläng lon Kraist Jesus repwe tolong lon ninni. \v 13 Nge ekewe aramasangau me soulängatuputup repwe chök fokun ngauala, ra atupu aramas o püsin küna atuputup. \v 14 Nge en Timoty, kopwe chök kamwöchünük won mine ka kaiö o nüküchar le lükü. Ka silei iö a asukulok, \v 15 ka chechemeni pwe seni chök lekükünum ka silei kapasen ekewe Toropwe mi Pin, ra tongeni atipachemok o emwenuk ngeni om kopwe küna manau ren om lükü Kraist Jesus. \v 16 Iwe, kapasen lon ekewe Toropwe mi Pin meinisin ra pop seni Ngünün Kot, ra aüchea fän iten afalafala ewe kapas mi let, ra amiritikich, ra apwüngükich o aiti ngenikich usun ach sipwe manau fän pwüng, \v 17 pwe ewe aramas mi angang ngeni Kot epwe fokun tufich o lipwäköch ngeni sokun angang mürina meinisin. \c 4 \p \v 1 Üpwe fokun fönok me mwen mesen Kot me Kraist Jesus, ätewe epwe apwüngü ekewe mi manau me ekewe mi mäla, pwal i epwe war o nemenem usun eman king, \v 2 pwe kopwe afalafala ewe Kapasen Kot. Kopwe achocho ngeni om kopwe arongafeili ewe Kapas, ese lifilifil ika lon fansoun öch ika lon fansoun ese öch. Kopwe föri ewe angangen fön, apwüng me apöchöküla manauen souläng lupwen ka föri ewe angangen asukul fän mosonotam. \v 3 Pun epwe war ewe fansoun, lupwen aramas resap mochen aüseling ngeni afalafal mi let. Nge repwe chök fiti mochenin letiper o repwe achufengeni chomong sense fän iter, ir ätekewe repwe üreniir mine ra mochen rongorong. \v 4 Repwe kul seni ar aüseling ngeni ewe kapas mi let, nge repwe aüseling ngeni ekewe tutulap. \v 5 Nge en kopwe ekisaram lon om föför meinisin, kopwe likitü lon riaföü, kopwe föri angangen eman chon asoulängala aramas, kopwe unusen apwönüetä wisom usun eman nöün Kot chon angang. \p \v 6 Nge me rei, a tori ewe fansoun ai üpwe fangala manauei ngeni Kot pwe eu asor, a tori ewe otun ai üpwe mäla. \v 7 Üa eäni ewe maun mi öch, üa awesöchüela ewe kitir, üa amwöchü ai lükülük. \fig ...Ewe win ach Samol...epwe ngeniei lon ewe Rän.|src="avnt091.tif" size="span" loc="68" ref="4.8" \fig* \v 8 Seni iei a iseis ngeniei ewe mwärin pwüng, ewe win ach Samol ewe Soukapwüng mi pwüng epwe ngeniei lon ewe Rän. Nge esap ngeniei chök, nge pwal ngeni chokewe meinisin mi fokun witiwiti an wareto. \s1 Än Paulus kapas won püsin inisin \sr 4.9-18 \p \v 9 Kopwe achocho ngeni om kopwe müttir feito rei. \v 10 Pun Temas a echeni ei fanüfanen ikenai, a likitiei o feila Tesalonika. Kresens a feila Kalatia o Titus a feila Talmatia. \x + \xo 4.10 \xt Kol 4.14; Filim 24; 2.Kor 8.23; Kal 2.3; Tit 1.4\x* \v 11 Lukas chök a nom rei. Kopwe angei Markus pwe epwe etuketo, pun a tongeni alisiei lon ai angang. \x + \xo 4.11 \xt Kol 4.14; Filim 24; Föf 12.12,25; 13.13; 15.37-39; Kol 4.10\x* \v 12 Üa tinala Tikikus ngeni Efisos. \x + \xo 4.12 \xt Föf 20.4; Ef 6.21-22; Kol 4.7-8\x* \v 13 Lupwen kopwe feito, kopwe uweeto üfei na sekit üa likitala lon Troas ren Karpus, kopwe pwal uwato ekewe puk, akaeuin ekewe mi för seni silin man. \x + \xo 4.13 \xt Föf 20.6\x* \p \v 14 Aleksanter, ätewe mi föri pisek seni mächä, a fokun ariaföüüei. Ach Samol epwe ngeni chappen an föför ngeniei. \x + \xo 4.14 \xt 1.Tim 1.20; Kölf 62.12; Rom 2.6\x* \v 15 Kopwe afäluk ren ätewe, pun a fokun pöchökül le ü ngeni ach afalafal. \p \v 16 Lon aeuin fansoun üa küna kapwüng esap wor eman a alisiei. Ir meinisin ra likitieila. Amwo Kot esap liwini ngeniir liwinin ar föför! \v 17 Nge ach Samol a nom rei, a atufichiei pwe üpwe tongeni arongafeili unusen ewe Kapasen Kot, pwe ekewe chon lükün Israel meinisin repwe rongorong. Iwe, üa ngas seni ar apwüngüei ngeni mäla. \v 18 Ach samol epwe pwal angasaei seni ekewe sokun angangingau meinisin o amanauaei, pwe epwe uweeila ngeni mwün lon läng. I epwe ling tori feilfeilachök! Amen. \s1 Ekewe kapongen lesopolan \sr 4.19-22 \p \v 19 Ngang üa kapong ngeni Prisila me Akwila, pwal ngeni chon ewe familien Onesiforus. \x + \xo 4.19 \xt Föf 18.2; 2.Tim 1.16-17\x* \v 20 Erastus a nometiu lon Korint, nge Trofimus üa likitala lon Miletus, pun a samau. \x + \xo 4.20 \xt Föf 19.22; Rom 16.23; Föf 20.4; 21.29\x* \v 21 Kopwe achocho ngeni om kopwe feito rei mwen lefen. Eupulus, Putens, Linus me Klautia ra kapong ngonuk, pwal pwiich kewe souläng meinisin ra kapong ngonuk. \p \v 22 Ach Samol epwe eti ngünum. Än Kot ümöümöch epwe nonom remi meinisin.