\id 2CH \h 2.KRONIKA \toc1 2. Kronika \toc2 2. Kronika \toc3 2.Kron \mt1 2.Kronika \ib \is1 Kapas akom \iot I. Iten ei puk: Aruuen Kronika soposopun ekewe pworaus mi mak lon Aeuin Kronika. Lon ewe Paipelin Ipru ekei ruu puk Aeuin me Aruuen Kronika ra chök eu. \iot II. Chon makei ei puk: Esap fat, nge ekoch sousilelap lon Paipel ra ekieki pwe Esra a achufengeni ekewe uruwo. \iot III. Itelapemongen ei puk a wewefengen me Aeuin Kronika. \iot IV. Kapas aüchean ei puk a wewefengen me Aeuin Kronika. \iot V. Masouen ei puk Aruuen Kronika: Lon ei puk a soposopola pworausen uruwon ewe mwün Israel. A popuetä won pworausen än ewe king Salomon nemenem tori an mäla. Mürin a pworaus usun än Jeropoam me chon ekewe engol ainang mi nom efeng ü ngeni Rehopoam nöün Salomon we mwän. Lesopolan ei puk a mak uruwon ewe mwün Juta echök tori Jerusalem a tala lon ewe ier 586 mwen Kraist (B.C.). \iot VI. Tettelin masouen ei puk: \io1 Än Salomon nemenem \ior 1.1–9.31\ior* \io2 1. Ekewe ier lepoputän an nemenem \ior 1.1-17\ior* \io2 2. Ewe imwenfel a kaütä \ior 2.1–7.10\ior* \io2 3. Ekewe ier lesopolan an nemenem \ior 7.11–9.31\ior* \io1 Chon ekewe ainang mi nom efeng ra ü ngeni ewe mwü \ior 10.1-19\ior* \io1 Ekewe kingen Juta \ior 11.1–36.12\ior* \io1 Jerusalem a tala \ior 36.13-23\ior* \c 1 \s1 Salomon a tüngor an tipachem \sr 1.1-13 \r (1.King 3.1-15) \p \v 1 Iwe, Salomon nöün Tafit we mwän a püsin anüküchara lon mwün, nge ewe Samol mi Lapalap an Kot a eti o fokun atekiatä. \p \v 2 Iwe, ewe king Salomon a kapas ngeni chon Israel meinisin, ngeni ekewe sounemenem won ngeröü me pükü sounfiu, ngeni ekewe soukapwüng, pwal ngeni ekewe souemwenin chon Israel meinisin, ir ekewe mwänirelan än semer kewe cho, \v 3 pwe repwe eti le feila ren ewe lenien fel won ewe leni tekia mi nom Kipeon. Mürin, Salomon me unusen ewe mwichen aramas ra feilapök ikenan, ewe ia än Kot we imwenfel seni mangaku a nom ie, Moses nöün ewe Samol mi Lapalap we chon angang a föri me lon ewe fanüapö. \v 4 Nge än Kot we pworofel a nom Jerusalem lon eu imw mangaku, ewe king Tafit a aüetä mürin an uwato ewe pworofel seni Kiriat-jearim. \x + \xo 1.4 \xt 2.Sam 6.1-17; 1.Kron 13.5-14; 15.25–16.1\x* \v 5 Nge ewe rongen asor seni piras a nom mwen än ewe Samol mi Lapalap imwenfel seni mangaku lon Kipeon. Iei we rongen asor Pesalel nöün Uri we mwän, nge Uri nöün Hur, a föri. Iwe, Salomon me ewe mwichen aramas ra fel ngeni ewe Samol mi Lapalap ikenan. \x + \xo 1.5 \xt Eks 38.1-7\x* \v 6 Salomon a feitä ren ewe rongen asor seni piras mi nom ren ewe imwenfel seni mangaku mwe mwen ewe Samol mi Lapalap o eäni asor won engeröü mönün asoren kek. \p \v 7 Iwe, lon ewe pwinin Kot a pwä ngeni Salomon o üreni, “Met ka mochen üpwe fang ngonuk?” \v 8 Salomon a üreni Kot, “Ka eäni tong ellet mi lapalap ngeni Tafit semei we, ka pwal awisaei pwe üpwe siwili lon wisan wisen king. \v 9 Ai Kot Samol mi Lapalap, kose mochen kopwe apwönüetä om pwon ngeni Tafit semei we, pun en ka awisaei pwe üpwe king won eu mwichen aramas mi chomong esap wor eman a tongeni aleaniir. \x + \xo 1.9 \xt Ken 13.16; 28.14\x* \v 10 Kopwe fang ngeniei tipachem me silelap, pwe üpwe tongeni emweni ekei aramas. Ifa usun ai üpwe tongeni nemeni noum aramas mi fokun chomong?” \v 11 Iwe, Kot a pälüeni än Salomon tüngor, “Pokiten ka ekieki ei lon lelukom, nge kosap tüngor pisekisek, wöü me iteüöch ika mälan chokewe mi oputok, kosap pwal tüngor fän itom pwe kopwe manauatam, nge ka tüngor om tipachem me silelap, pwe kopwe tongeni nemeni nei aramas ngang üa awisok pwe kopwe king wor, \v 12 iei mine üpwe fang ngonuk tipachem me silelap. Üpwe pwal fang ngonuk wöü me pisekisek me iteüöch, lap seni eman ekewe king mi akom mwom a eäni ika eman mi tapweto mürum epwe eäni.” \v 13 Mürin, Salomon a feila seni ewe imwenfel seni mangaku mi nom won ewe leni tekia lon Kipeon o liwinla Jerusalem. Iwe, a nemeni Israel. \s1 Salomon a kamö o amömö oris me woken \sr 1.14-17 \r (1.King 10.26-29) \p \v 14 Iwe, Salomon a achufengeni chomong woken me oris. A wor ren ükükün engeröü föpükü woken me engol me ruungeröü oris. A anomu ekoch lon ekewe telinimwen woken, nge ekoch a anomu ren lon Jerusalem. \x + \xo 1.14 \xt 1.King 4.26\x* \v 15 Lon fansoun mwün ewe king Salomon, silifer me kolt ra chomong lon Jerusalem usun chök chomongun fau, a pwal wor chomong irä setar usun chök chomongun ewe irä sikamor mi mär fäsonun ekewe chuk. \v 16 Nöün Salomon kewe oris ra feito seni Isip me Kue, pun nöün kewe chon kamö ra möniir seni Kue ren moni. \x + \xo 1.16 \xt Tut 17.16\x* \v 17 Iwe, ra kamö efoch woken seni Isip won ükükün wonopükü föün moni silifer, nge eman oris won ükükün ipükü lime föün moni silifer. Nge nöün ewe king chon amömö ra pwal amömösefäliela ekewe woken me oris ngeni ekewe kingen chon Hit me ekewe kingen Siria meinisin. \c 2 \s1 Än Salomon pwonen etipeeu ngeni Hairam \sr 2.1-18 \r (1.King 5.1-18) \p \v 1 Iwe, ewe king Salomon a ekiekietä pwe epwe aüetä eu imwenfel fän iten ewe Samol mi Lapalap, pwal eu imwen king fän püsin itan. \v 2 Mürin a awisa ükükün fik ngeröü mwän, pwe repwe keki mettoch mi chou me walik ngeröü chon tuw fau lon ewe fanü mi chukuchukutä, pwal ülüngat ngeröü wonopükü souemwenin angang mi nemeniir. \v 3 Iwe, Salomon a tinala pworaus ren Hairam ewe kingen Tirus o üra, “Kopwe tinato rei irä setar usun ka tinato ren Tafit semei we, pwe epwe aüetä püsin imwan ren. \v 4 Iei üpwe kärän popuetä le aüetä eu imw fän iten ewe Samol mi Lapalap ai we Kot. Epwe eu leni mi pin, ia äm me nei aramas aipwe fel ngeni Kot ie o keni apach mi pwokus seni nofitin mongö mi pwoarar iteiten rän, aipwe pwal uwato ren ekewe pilawa mi pin. Ikenan aipwe pwal eäni asoren kek iteiten lesosor me lekuniol, lon ekewe ränin sapat me popun maram, pwal lupwen fansoun ekewe chulap mi kefil fän iten ewe Samol mi Lapalap äm we Kot. Iei eu allük seni Kot fän iten chon Israel tori feilfeilachök. \v 5 Ewe imwenfel üpwe aüetä epwe fokun watte, pun äm Kot a fokun tekia seni ekewe kot meinisin. \v 6 Nge esap fokun wor eman a tongeni aüetä eu imw fän iten Kot, pun ewe läng mwo mi unusen tekia, nge esap tongeni kuch lon. Ngang iö, pwe üpwe aüetä eu imw fän itan, chilon chök pwe epwe eu leni ia üpwe keni ie apach mi pwokus me fän mesan? \x + \xo 2.6 \xt 1.King 8.27; 2.Kron 6.18\x* \v 7 Iei mine kopwe tinato rei eman mwän mi silelap le angang ngeni kolt, silifer, piras me mächä, mi silelap le türüni mangaku mi parachol me parapar me arauarau, epwe pwal sip le rup. Ätei epwe eti nei kewe souangang seni Juta me Jerusalem, Tafit semei we a fen filiretä. \v 8 Kopwe pwal tinato rei irä setar, saipires me alkum seni Lepanon, pun üa silei pwe noum chon angang ra sile pöküpök irä. Iwe, nei chon angang repwe eti noum chon angang, \v 9 pwe repwe amolätä chomong chomong pap fän itei, pun ewe imw üpwe aüetä epwe fokun watte o amwarar. \v 10 Ngang üpwe ngeni noum chon angang ekewe chon pöküpök irä ina epwe ükükün ipükü rüe me limu ngeröü tuk wiich mi kata, ipükü rüe me limu ngeröü tuk parli, ipükü engol me limu ngeröü kalon wain me ipükü engol me limu ngeröü kalon apüra seni föün olif.” \p \v 11 Mürin, Hairam ewe kingen Tirus a tinala pälüen ewe tüngor lon echö toropwe ngeni Salomon, “Pokiten ewe Samol mi Lapalap a echeni nöün aramas, iei mine a awisok pwe kopwe nöür king.” \v 12 Iwe, Hairam a pwal apasa lon an toropwe, “Üpwe mwareiti ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel mi föri läng me fanüfan, pwe a ngeni king Tafit eman nöün mwän mi tipachem, a uren mirit me silelap, pwe epwe aüetä eu imwenfel fän iten ewe Samol mi Lapalap, pwal eu imwen king fän püsin itan. \p \v 13 Iei üpwe tinala reöm eman mwän mi sipeöch o uren silelap itan Huram. \v 14 I nöün eman fefin seni ewe ainangen Tan, nge saman eman re Tirus. Ätei eman mi sip le angang ngeni kolt, silifer, piras, mächä, fau me irä. A pwal sip le föri pisek seni mangaku mi parachol me arauarau me parapar, pwal mangaku mi pwechepwech. A tongeni föri sokopaten angangen rup o förätä iteiten lios ka awisa ngeni. Ätei epwe eti noum kewe souangang le angang me nöün Tafit semom we. \v 15 Iei mine, ai samol, kopwe tinato rem ekewe wiich me parli, apüra me wain ka fen kapas usun. \v 16 Nge äm aipwe pöküpök irä me Lepanon ükükün mine ka mochen, aipwe rifengeniir usun ärai o tinala reöm lematau ngeni Jopa, seni ikenan ka tongeni uweerela Jerusalem.” \p \v 17 Mürin, Salomon a angei iteiten ekewe chon ekis meinisin mi nom lon ewe fanü Israel, usun Tafit saman we a fen föri me lom. Iwe, a pwä pwe a wor ükükün ipükü lime me ülüngat ngeröü wonopükü chon ekis. \v 18 Salomon a awisa ükükün fik ngeröü me leir pwe repwe keki metoch mi chou, walik ngeröü pwe repwe tuw fau lon ewe fanü mi chukuchukutä, pwal ülüngatngeröü wonopükü souemwenin angang pwe repwe nemeni ekewe aramas o angangeer. \c 3 \s1 Salomon a aüetä ewe imwenfelin Kot \sr 3.1-14 \p \v 1 Mürin, Salomon a popuetä le aüetä imwen ewe Samol mi Lapalap lon Jerusalem me won ewe chuk Moria, ia ewe Samol mi Lapalap a pwä ngeni Tafit saman we ie. Iei ewe lenien wichiwich umwun wiich än Arauna ewe re Jepus, Tafit a fen amolätä. \x + \xo 3.1 \xt Ken 22.22\x* \v 2 Salomon a popuetä le aüetä ewe imwenfel lon aruuen maram lon ewe arüanün ierin mwün. \v 3 Iwe, longolongun ewe imwenfel Salomon a föri ükükün langataman tiue fiit, nge ükükün chölapan ilik fiit. \v 4 Ewe kengkang mi nom mesen ewe imwenfel ükükün langataman ilik fiit, a nönöfengen me chölapen ewe imwenfel, nge tekian ükükün ipükü walik fiit. Iwe, Salomon a apachatä kolt mi mürina me lon. \v 5 Nge ewe rum mi watte a cheni ngeni pap seni ewe irä saipires o apachatä kolt mi mürina won, a pwal ruputi liosun ewe irä palm me sein won. \v 6 Iwe, a afouta ewe imwenfel ren fau aüchea me kolt seni ewe fanü Parwaim. \v 7 A apacha kolt ngeni unusen lon ewe imwenfel: ngeni ekewe irälap, ekewe penkasam, ekewe etip me ekewe asam. A pwal ruputi liosun kerop won ekewe etiip. \p \v 8 Salomon a pwal föri ewe rum mi unusen pin. Langatamen ewe rum ükükün ilik fiit, a nönöfengen me chölapen ewe imwenfel, nge ükükün chölapan a pwal ilik fiit. Iwe, a aea rüe me limu ton kolt mi mürina le apachatä ngeni etippen ewe rum mi unusen pin. \x + \xo 3.8 \xt Eks 26.33-34\x* \v 9 Nge choun ekewe chüföl kolt ükükün rüe ounus. Iwe, a pwal apacha kolt ngeni etippen ekewe rumwen won. \p \v 10 Iwe, fän iten ewe rum mi unusen pin Salomon a föri uluulun ruoman kerop o apachatä kolt wor. \v 11 Unusen langatamen pöükässin ekewe kerop ükükün ilik fiit. Iwe, langatamen efoch pöükässin ewe aemanün kerop ükükün fisu esop fiit, a itila o küw etippen ewe imw. Nge langatamen ewe aruofochun pöükässin pwal ükükün fisu esop fiit, a itifengen me pöükässin pwal ewe eman kerop. \v 12 Langatamen efoch pöükässin ewe aruomanün kerop pwal ükükün fisu esop fiit, a itila o küw pwal etippen ewe imw me epek, nge aruofochun pöükässin a itifengen me pöükässin ewe aemanün kerop. \v 13 Iwe, langatamen pöükässin ekei ruoman kerop ükükün ilik fiit. Ekewe kerop ra ütä won pecher o sape ngeni ewe rum mi watte. \x + \xo 3.13 \xt Eks 25.18-20\x* \v 14 Iwe, Salomon a pwal föri echö chech seni mangaku mi arauarau me parachol me parapar, pwal mangaku mi pwechepwech, o chüri liosun kerop won. \x + \xo 3.14 \xt Eks 26.31\x* \s1 Ekewe ruofoch ür seni piras \sr 3.15-17 \r (1.King 7.15-22) \p \v 15 Iwe, Salomon a föri ruofoch ür ükükün tekiar lime me ruu fiit o anomuur mesen ewe imwenfel. Won efoch me efoch kewe ür a pwal wor letoner tekian eu me eu ükükün fisu esop fiit. \v 16 A föri sein mi nut o apacheer ngeni won ekewe ür, a pwal föri ükükün ipükü uluulun apel o fötiretä won ekewe sein. \v 17 A aüetä ekewe ür mesen ewe imwenfel, efoch a nom peliör, nge pwal ewe efoch a nom peliefeng. Iwe, ewe mi nom peliör a aita ngeni Jakin, nge ewe mi nom peliefeng a aita ngeni Poas. \c 4 \s1 Ekewe pisekin lon imwenfel \sr 4.1–5.1 \r (1.King 7.23-51) \p \v 1 Iwe, Salomon a föri eu rongen asor seni piras, langataman me chölapan ükükün ilik fiit, nge tekian ükükün engol me limu fiit. \x + \xo 4.1 \xt Eks 27.1-2\x* \v 2 Mürin a föri eu sepien koluk mi fokun watte seni piras. Iwe, ewe sepi a kumosumos, chölapan seni epek tori epek ükükün engol me limu fiit, alololun ükükün fisu esop fiit, nge pwelin won aaman ükükün faik me limu fiit. \v 3 Iwe, pwelin ünükün ewe sepien koluk me fän aaman a wor ruu telin uluulun pamkin mi förunusfengen me ewe sepien koluk. \v 4 Ewe sepien koluk a nom won engol me ruoman uluulun ätemwänin kow, ülüman ra sape ngeni efeng, ülüman ra sape ngeni lotou, ülüman ra sape ngeni ör, nge ülüman ra sape ngeni ötiu. Iwe, ewe sepien koluk a nom wor, nge wänükür meinisin ra sorolong fan. \v 5 Malülün ewe sepien koluk ükükün ülüngat inis, nge aaman a usun chök aamen eu kap, pwal usun chök epö pön kiop mi mas. Iwe, masouen ewe sepi ina epwe ükükün engol me limu ngeröü kalon koluk. \v 6 A pwal föri engol sepi fän iten töttöl o anomu limu peliörün ewe imwenfel, nge limu a anomu peliefeng. Lon ekei sepi repwe chiri ekewe mönün asor ra eäni fän iten asoren kek, nge ewe sepien koluk mi fokun watte ekewe souasor repwe tütü seni. \x + \xo 4.6 \xt Eks 30.17-21\x* \p \v 7 Iwe, a föri engol lenien atittin seni kolt lon pwüngün lapalaper o anomuur lon ewe rum mi pin me lon ewe imwenfel, limefoch a anomu peliör, nge limefoch a anomu peliefeng. \x + \xo 4.7 \xt Eks 25.31-40\x* \v 8 A pwal föri engol chepel o anomuur lon ewe rum mi pin me lon ewe imwenfel, limu a anomu peliör, nge limu a anomu peliefeng. Iwe, a pwal föri ipükü sepi seni kolt. \x + \xo 4.8 \xt Eks 25.23-30\x* \v 9 Iwe, a föri ewe leni mwen ewe imwenfel fän iten ekewe souasor, pwal ewe leni watte lükün ewe imwenfel me ekewe asamalap lefiler, a pwal apachatä piras won ekewe asamalap. \v 10 Nge ewe sepien koluk mi fokun watte a anomu lükün pwokukun ewe imwenfel me ötiuörün. \p \v 11 Iwe, Huram a pwal föri nape, söföl me sepi. Iei usun Huram a awesi ekewe angang meinisin a pwon ngeni ewe king Salomon pwe epwe föri fän iten ewe imwenfel. \v 12 Ikkei mine Huram a föri: Ruofoch ür, ruu leton mi usun chök lapalapen sepi mi nom asen ekewe ür, ekewe ruapa sein mi nut ra nom won ekewe ruu leton, \v 13 föpükü uluulun apel fän iten ekewe ruapa sein mi nut, ruu telin uluulun apel won epa sein mi nut, pwe repwe nom won ekewe ruu leton, \v 14 ekewe kuruma me ekewe sepi mi nom won ekewe kuruma, \v 15 ewe sepien koluk mi fokun watte me ekewe engol me ruoman uluulun ätemwänin kow mi nom fan, \v 16 pwal nape, söföl me fook, me ekewe sokopaten pisek meinisin. Ekei pisek meinisin Huram a föri seni piras mi misimis fän alon ewe king Salomon fän iten imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 17 Iwe, ewe king a föri ekei pisek me lon ewe lenien ketel me för pisek seni mächä lon paan seni pwülüpar lefilen Sukot me Saretan lon ewe maasies ünükün ewe chanpupu Jortan. \v 18 Salomon a föri chomong chomong ekei sokopaten pisek meinisin, nge esap wor eman a silei ükükün choun ewe piras a aea. \p \v 19 Iwe, Salomon a pwal föri ekewe pisek meinisin mi nom lon ewe imwenfel seni kolt: ewe rongen asor, ekewe chepel fän iten ewe pilawa mi pin, \v 20 ekewe lenien atittin me ar kewe lamp seni kolt mi mürina, repwe tin me mwen ewe rum mi unusen pin, usun a fen pwüngüla, \v 21 ekewe uluulun pön irä, ekewe lamp me ekewe achip, \v 22 ekewe fich, ekewe sepi, pwal ekewe sepi fän iten apach mi pwokus me ekewe sepi fän iten moli. Ekei pisek meinisin ra för seni kolt mi wesewesen mürina. Pwal ekewe asamen ewe rum mi unusen pin me ekewe asamen ewe rum mi pin ra för seni kolt. \c 5 \p \v 1 Lupwen Salomon a awesi ekewe angang meinisin won imwen ewe Samol mi Lapalap, a uwato ekewe pisek meinisin, ewe silifer me kolt me ekewe sokopaten pisek meinisin Tafit saman we a apini, o isenirelong lon ekewe lenien iseis pisek mi aüchea me lon ewe imwenfel. \x + \xo 5.1 \xt 2.Sam 8.11; 1.Kron 18.11\x* \s1 Salomon a uwala ewe pworofel lon ewe imwenfel \sr 5.2-14 \r (1.King 8.1-9) \p \v 2 Mürin, ewe king Salomon a körato ren ekewe souakomwen Israel me mwänirelan ekewe ainang meinisin, pwal ekewe souemwenin ekewe eterekesin Israel. Iwe, a amwichafengeniir lon Jerusalem, pwe repwe uwato lon ewe imwenfel än ewe Samol mi Lapalap we pworofel seni ewe telinimwen Tafit, iei Sion. \x + \xo 5.2 \xt 2.Sam 6.12-15; 1.Kron 15.25-28\x* \v 3 Iwe, ekewe re Israel meinisin ra mwicheto ren ewe king lupwen fansoun ewe chulapen likachoch lon ewe afisuen maram. \v 4 Lupwen ekewe souakomwen Israel meinisin ra feito, ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra ekietä wor ewe pworofel \v 5 o mwäreela ren ewe imwenfel. Iwe, ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra pwal uwala ewe imwenfel seni mangaku me ekewe pisek mi pin meinisin mi nom lon ren ewe imwenfel. \v 6 Nge ewe king Salomon me ekewe chon Israel meinisin mi mwichefengen ren ra nom mwen ewe pworofel o eäni asor chomong sip me ätemwänin kow, pwe ekewe mönün asor resap chüen tongeni lea. \v 7 Mürin, ekewe souasor ra uwalong än ewe Samol mi Lapalap we pworofel lon ewe imwenfel o anomu lon ewe rum mi unusen pin fän pöükässin ekewe kerop. \v 8 Pöükässin ekewe kerop mi meresiwu ra pwölüela won ewe pworofel me ämwärin kewe. \v 9 Ekewe ämwär ra kon langatam, pwe eman a tongeni küna lesopur seni ewe rum mi pin, ika a ü mwen ewe rum mi unusen pin, nge esap wor eman a tongeni küneer me lükün. Iwe, ekewe ämwär ra nom ikenan tori ikenai. \v 10 Iwe, esap wor och lon ewe pworofel, chilon chök ekewe rüepek fau mi chöpöp, Moses a isenirelong lon me arun ewe chuk Horep. Iei ewe ia ewe Samol mi Lapalap a eäni eu pwon ngeni ekewe aramasen Israel, lupwen ra towu seni ewe fanü Isip. \x + \xo 5.10 \xt Tut 10.5\x* \v 11 Mürin, ekewe souasor ra towu seni lon ewe imwenfel. Ekewe souasor meinisin mi nom ra apiniir, ese lifilifil ika meni mwich ra choni. \v 12 Nge ekewe chon köl ir chon ewe ainangen Lefi: Asaf, Heman me Jetutun, nöür kewe mwän me märärir kewe ra üföüf üf mi pwechepwech o ütä peliötiuen ewe rongen asor. Ra eäni pisekin kaktai, kitar me ükülele, nge ipükü rüe souasor mi ettiki rappwa ra etiir. \v 13 Ekewe chon ettiki rappwa me ekewe chon köl ra chietäpök le mwareiti ewe Samol mi Lapalap o kilisou ngeni. Iwe, ra chietä ar köl fiti tikin rappwa, pisekin kaktai me sokopaten pisekin ettik o mwareiti ewe Samol mi Lapalap, “Kot a kirikiröch, an tong ellet a nonom tori feilfeilachök.” Lon ei otun imwen ewe Samol mi Lapalap a urela ren eu kuchu, \x + \xo 5.13 \xt 1.Kron 16.34; 2.Kron 7.3; Esr 3.11; Kölf 100.5; 106.1; 107.1; 116.1; 136.1; Jer 33.11\x* \v 14 ina mine ekewe souasor resap chüen tongeni föri ar angang lon, pokiten ewe kuchu. Pun än ewe Samol mi Lapalap ling a aurala ewe imwenfel. \x + \xo 5.14 \xt Eks 40.34-35\x* \c 6 \s1 Efinünen ewe imwenfel \sr 6.1–7.10 \r (1.King 8.12-66) \q1 \v 1 Mürin, ewe king Salomon a iotek, “En, Samol mi Lapalap, ka filätä pwe kopwe nonom lon rochokichin rochopwak. \q1 \v 2 Üa aüetä eu imwenfel mi amwarar fän itom, eu leni kopwe nom lon tori feilfeilachök.” \v 3 Iwe, ekewe aramasen Israel meinisin ra ütä, nge ewe king a kulu ngeniir o afeiöchüür. \v 4 Mürin a apasa, “Üpwe mwareiti ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel mi apwönüetä mine a eäni pwon ngeni Tafit semei we, lupwen a üra, \v 5 ‘Seni ewe ränin üa emwenawu nei aramasen Israel seni Isip, üsap filätä eu telinimw me lein telinimwen ekewe ainangen Israel meinisin, ia eu imwenfel epwe kaütä ie pwe aramas repwe fel ngeniei ie, üsap pwal filätä eman mwän epwe samol won nei aramasen Israel. \v 6 Nge iei üa filätä Jerusalem pwe ina ewe leni aramas repwe fel ngeniei ie, üa pwal filätä Tafit pwe epwe nemeni nei aramasen Israel.’ \v 7 Iwe, a nom lon än Tafit semei we ekiek pwe epwe aüetä eu imwenfel fän iten ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel. \v 8 Nge ewe Samol mi Lapalap a üreni Tafit, ‘A mürina pwe ka ekiekin aüetä eu imwenfel fän itei. \v 9 Inamwo nge en kosap aüetä ewe imwenfel. Nge noum mwän, epwe upu ngonuk, i epwe aüetä ei imwenfel fän itei.’ \x + \xo 6.9 \xt 2.Sam 7.1-13; 1.Kron 17.1-12\x* \v 10 Iei ewe Samol mi Lapalap a apwönüetä an we pwon a eäni. Pun üa siwili Tafit semei we lon wisan wisen king me lon Israel, usun ewe Samol mi Lapalap a fen pwon. Iwe, üa aüetä ei imwenfel fän iten ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel. \v 11 Ikenan üa anomu ewe pworofel, ia a nom ie ekewe ruepek fau mi chöpöp än ewe Samol mi Lapalap kapasen pwon a mak ie. Ekei kapasen pwon a eäni ngeni ekewe aramasen Israel.” \p \v 12 Mürin, Salomon a ütä mwen än ewe Samol mi Lapalap we rongen asor me fän mesen unusen ewe mwichen Israel, o aitiela pöün pwe epwe iotek. \v 13 Iwe, Salomon a fen föri eu lenien ütä seni piras o anomu lukalapen ewe leni lükün imwenfel, langataman me chölapan ükükün walu fiit, nge tekian ükükün limu fiit. Iwe, a ütä won, mürin a fotopwäsuketiu fän mesen unusen ewe mwichen Israel, a aitietä pöün läng \v 14 o iotek, “Ai Samol mi Lapalap, Koten Israel, esap wor eman Kot a wewe ngonuk lon läng ika won fanüfan. Ka apwönüetä om pwon o pwäri om tong ellet ngeni noum kewe chon angang mi föri letipom ren unusen leluker. \v 15 Ka apwönüetä om pwon ngeni noum chon angang Tafit semei we. Ewer, ikenai a fis meinisin mine ka apasatä. \v 16 Nge iei, ai Samol mi Lapalap, Koten Israel, kopwe pwal apwönüetä om pwon ngeni Tafit semei we, pun ka üreni pwe epwe wor eman mwirimwirin epwe wiseni ewe wisen king me lon Israel fansoun meinisin, are nöün kewe mwän repwe chök aleasochisi om kewe allük, usun i a föri. \x + \xo 6.16 \xt 1.King 2.4\x* \v 17 Iei mine, ai Samol mi Lapalap, Koten Israel, kopwe apwönüetä om kapas ka eäni ngeni noum chon angang Tafit. \p \v 18 Nge ifa usun, en äm Kot, kopwe wesewesen tongeni imweimw ren aramas won fanüfan? Nengeni, kosap kuch lon läng, pwal lon ewe läng mi unusen tekia. Ifa usun, kopwe tongeni kuch lon ei imwenfel üa aüetä? \x + \xo 6.18 \xt 2.Kron 2.6\x* \v 19 Ai Samol mi Lapalap, ai Kot, ngang noum chon angang. Kose mochen kopwe aüselinga ai iotek o apwönüetä ai tüngor üa eäni ngonuk ikenai. \v 20 Kopwe mamasa ei imwenfel lerän me lepwin, ewe leni ka kapas usun pwe aramas repwe fel ngonuk ie. Kopwe aüselinga ewe iotek ngang noum chon angang üpwe eäni ngonuk le sape ngeni ei leni. \x + \xo 6.20 \xt Tut 12.11\x* \v 21 Kopwe aüselinga ai me än noum aramasen Israel kewe tüngor, lupwen aia iotek ngonuk le sape ngeni ei leni. Ewer, kopwe aüseling me läng ewe ia ka nom ie, nge lupwen ka rongorong, kopwe amusala äm tipis. \p \v 22 Iwe, are eman aramas epwe atipisi chon arun o emwenala ren om ei rongen asor lon ei imwenfel, pwe epwe pwon fän akapel pwe esap tipis, \v 23 mürin kopwe aüseling me läng o apwüngü noum kewe chon angang. Kopwe atipisi ewe mi tipis o ukun ngeni an föför, nge kopwe pwärala pwüngün ewe chon pwüng o liwini ngeni won ükükün an pwüng. \p \v 24 Iwe, are noum aramasen Israel ra kuf ren chon oputeer pokiten ar tipis ngonuk, nge mürin ra kulsefäl ngonuk o amusamus ngonuk, are ra iotek o tüngor ngonuk me lon ei imwenfel, \v 25 kopwe aüselingeer me läng o amusala ar tipis. Kopwe aliwinisefäliir ngeni ewe fanü ka fen ngeniir me ar kewe lewo. \p \v 26 Iwe, are üt esap püngütiu me läng pokiten ar tipis ngonuk, nge mürin ra iotek ngonuk le sape ngeni ei leni, are ra amusamus ngonuk o kul seni ar tipis pokiten ka ariaföüür, \v 27 mürin kopwe aüselingeer me läng o amusala än noum kewe chon angang ekewe aramasen Israel tipis. Iwe, kopwe aiti ngeniir mine a pwüng pwe repwe föri. Mürin kopwe apüngätiu üt won fanüom, ewe fanü ka ngeni noum aramas pwe repwe fanüeni. \p \v 28 Iwe, are a fis lengita lon ewe fanü, are a wor mätter ika moi ika mesenipik ika lifichimas ika muun, are chon oputeer repwe pwelifeili eu lein ar kewe telinimw fän pisekin maun, ese lifilifil met sokun riaföü ika samau a fis, \v 29 kopwe aüselinga ar iotek. Iwe, are eman chök aramas ika noum aramasen Israel meinisin ra tüngor o aitiela pöür ngeni ei imwenfel, ese lifilifil met sokun iotek ika tüngor ra eäni, pun iteiten eman me eman a silei riaföün püsin lelukan, \v 30 mürin kopwe aüselingeer me läng ewe ia ka nom ie. Kopwe amusala ar tipis o liwini ngeni eman me eman ükükün an föför, pun en ka silei leluker, ewer, en echök ka silei leluken aramas meinisin. \v 31 Ren ei noum aramas repwe meninituk o aleasochis ngonuk lon fansoun ar manau lon ewe fanü ka ngeni äm kewe lewo. \p \v 32 Nge are eman chon ekis, sap i eman lein noum aramasen Israel, epwe feito seni eu fanü toau pokiten a rongorong itom mi iteföüla, pwal usun om kewe föför ka föriir ren poum mi manaman, are ewe chon ekis epwe feito o iotek ngonuk le sape ngeni ei imwenfel, \v 33 kopwe aüselinga me läng ewe ia ka nom ie. Iwe, kopwe mwütätä meinisin mine ewe chon ekis a tüngor ngonuk. Ren ei ekewe aramasen fanüfan meinisin repwe silei itom o meninituk, usun noum aramasen Israel ra föri, repwe pwal silei pwe ei imwenfel üa aüetä a eu leni ia aramas repwe fel ngonuk ie. \p \v 34 Iwe, are ka tinala noum aramas pwe repwe feila maun ngeni chon oputeer, ese lifilifil ia ra nom ie, are ra iotek ngonuk le sape ngeni ei telinimw ka filätä, pwal ngeni ei imwenfel üa aüetä fän itom, \v 35 kopwe aüselinga ar iotek me ar tüngor me läng o alisiir. \p \v 36 Are noum aramas ra tipis ngonuk, pun esap wor eman esap föri tipis, nge ka song ngeniir o mwüt ngeni chon oputeer, pwe repwe akufuur o uweerela lon fanüer mi toau ika arap, \v 37 nge are ra memef lon leluker o ekieksefäl me lon ewe fanü ia ra oola ie, are ra iotek ngonuk o apasa, ‘Äm aia tipis o föri föför ese pwüng me ngau,’ \v 38 are ra kulsefälituk ren unusen leluker me lon fanüen chon oputeer o iotek ngonuk le sape ngeni fanüer ka ngeni ar kewe lewo, are ra sape ngeni ei telinimw ka filätä, pwal ngeni ei imwenfel üa aüetä fän itom, \v 39 mürin kopwe aüselinga ar iotek me ar tüngor me läng ewe ia ka nom ie. Kopwe alisiir o amusala än noum aramas tipis ra föri ngonuk. \v 40 Ai Kot, kose mochen kopwe netiu wom iei o aü selingom ngeni ei iotek üa eäni me lon ei leni. \p \v 41 Ai Kot Samol mi Lapalap, kopwe feito iei o tolong lon ei imwenfel, pwe kopwe nonom lon tori feilfeilachök, en me ewe pworofel asisilen om manaman. Ai Kot Samol mi Lapalap, kopwe afeiöchü noum kewe souasor lon mine ra föri, nge noum kewe aramas repwe meseik pokiten om kirikiröch ngeniir. \v 42 Ai Kot Samol mi Lapalap, kosap likitala ewe king ka filätä. Kopwe chechemeni om tong ellet ka eäni ngeni noum we chon angang Tafit.” \x + \xo 6.42 \xt Kölf 132.8-10\x* \c 7 \p \v 1 Iwe, lupwen Salomon a wes me iotek, ekkei a püngütiu me läng o kenala ewe asoren kek me ekewe sokopaten asor, nge lingen ewe Samol mi Lapalap a aura ewe imwenfel. \x + \xo 7.1 \xt Lif 9.23-24\x* \v 2 Iwe, ekewe souasor resap tongeni tolong lon imwen ewe Samol mi Lapalap, pun lingen ewe Samol mi Lapalap a aura ewe imwenfel. \v 3 Nge lupwen ekewe chon Israel ra küna ewe ekkei, a püngütiu me läng, me lingen ewe Samol mi Lapalap won ewe imwenfel, ra chapetiu lepwül, ra fel ngeni ewe Samol mi Lapalap o kilisou ngeni. Iwe, ra apasa, “Ewe Samol mi Lapalap a kirikiröch, an tong ellet a nonom tori feilfeilachök.” \x + \xo 7.3 \xt 1.Kron 16.34; 2.Kron 5.13; Esr 3.11; Kölf 100.5; 106.1; 107.1; 118.1; 136.1; Jer 33.11\x* \p \v 4 Mürin, ewe king Salomon me ekewe aramas meinisin ra asor ngeni ewe Samol mi Lapalap. \v 5 Iwe, ewe king a eäni asor ükükün rüe me ruungeröü ätemwänin kow me ipükü rüe ngeröü sip. Iei usun ewe king me ekewe aramas meinisin ra efinüna ewe imwenfel. \v 6 Nge ekewe souasor ra ütä me lon lenier, pwal ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, ra mwareiti ewe Samol mi Lapalap fän sokopaten pisekin ettik ewe king Tafit a föri pwe repwe aea le eäni ei kölün kilisou, ‘An tong ellet a nonom tori feilfeilachök,’ usun Tafit a awisa ngeniir. Iwe, ekewe souasor ra ettiki ekewe rappwa, nge ekewe chon Israel meinisin ra ütä. \p \v 7 Iwe, Salomon a epini lukalapen ewe leni lükün mwen imwen ewe Samol mi Lapalap. Ikenan a eäni ekewe asoren kek me asoren mongö, pwal kirisin ekewe mönün asoren kinamwe, pokiten ewe rongen asor seni piras Salomon a föri a men kükün fän iten ekewe sokopaten asor meinisin. \p \v 8 Lon ewe fansoun Salomon me ekewe chon Israel meinisin ra föri ewe chulapen likachoch lon ükükün fisu rän. Iwe, a wor eu mwichemongun aramas, ra feito seni ewe al mi ale ngeni Hamat a nom efeng, pwal seni ewe öüwön Isip a nom ör. \v 9 Ina usun ra föri efinünen ewe rongen asor lon ükükün fisu rän. Nge lon awaluen rän ra föri eu mwich mi pin. \v 10 Iwe, lon rüe me ülüngatin ränin ewe afisuen maram Salomon a afeilai ekewe aramas ngeni lenier. Ra feila fän meseik me pwapwan leluker pokiten ekewe feiöch meinisin ewe Samol mi Lapalap a fang ngeni Tafit me Salomon, pwal ngeni nöün aramasen Israel. \s1 Kot a pwä ngeni Salomon fän aruuan \sr 7.11-22 \r (1.King 9.1-9) \p \v 11 Lupwen Salomon a wes le aüetä imwen ewe Samol mi Lapalap me ewe imwen king, o awesöchüela mine a ekiekin föri me lon imwen ewe Samol mi Lapalap, pwal me lon püsin imwan, \v 12 ewe Samol mi Lapalap a pwä ngeni Salomon lepwin o üreni, “Üa aüselinga om iotek o filätä ei imwenfel pwe epwe eu leni ia aramas repwe asor ngeniei ie. \v 13 Are üsap apüngätiu üt me läng, ika üa tinala ekewe lifichimas, pwe repwe enala irän ewe fanü, ika üa tinala mätter lein nei aramas, \v 14 mürin, are nei aramas repwe atekisoneer, are repwe iotek ngeniei o küttaei, are repwe pwal kul seni ar föför mi ngau, ngang üpwe aüseling seni läng, üpwe amusala ar kewe tipis o auaisefäli fanüer. \v 15 Üpwe mamasa ei imwenfel o aüselinga ekewe iotek mi fis lon ei leni. \v 16 Pun ngang üa filätä ei imw o apini pwe epwe eu leni üpwe imweimw lon tori feilfeilachök. Üpwe mamasa ei leni o tümwünü fansoun meinisin. \v 17 Nge en, Salomon, are kopwe angang ngeniei, usun Tafit semom we a föri, are kopwe aleasochisi meinisin mine üa allük ngonuk o apwönüetä ai kewe allük me pwüüng, \v 18 mürin üpwe anüküchara mwumw, usun üa fen pwon ngeni Tafit semelapom we ren ai apasa, ‘Epwe wor eman mwirimwirum iteiten fansoun, epwe nemeni Israel.’ \x + \xo 7.18 \xt 1.King 2.4\x* \p \v 19 Nge are oupwe kul seniei o aleasolap ngeni ai kewe allük me pwüüng üa ngenikemi, are oupwe angang ngeni pwal ekoch kot o fel ngeniir, \v 20 mürin üpwe atokemiiwu seni ewe fanü üa ngenikemi. Nge ei imw üa apini fän itei, üpwe aturawu me fän mesei, pwe aramas repwe leaweni ren kapasen ämängau me kapasen turunufas me lein chon ekewe mwü meinisin. \v 21 Iwe, aramas meinisin mi pwereto lükün ei imwenfel mi fokun amwarar iei, repwe mäirü ren o ais, ‘Pwota ewe Samol mi Lapalap a föri ei sokun föför ngeni ei fanü me ei imwenfel?’ \v 22 Mürin, aramas repwe pälüeni, ‘Pokiten ra likitala ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot mi emwenirewu seni ewe fanü Isip, ra pwal angei ekoch kot, ra fel ngeniir o angang ngeniir. Iei mine ewe Samol mi Lapalap a aworato wor ekei feiengau meinisin.’” \c 8 \s1 Pwal ekoch sokun än Salomon föför \sr 8.1-18 \r (1.King 9.10-28) \p \v 1 Iwe, lon ükükün rüe ier Salomon a aüetä imwen ewe Samol mi Lapalap me püsin imwan. \v 2 Salomon a pwal aüsefälietä ekewe telinimw Hairam a ngeni, o alenia aramasen Israel lor. \p \v 3 Iwe, Salomon a feila Hamat-sopa o liapeni. \v 4 A aüsefälietä Palmira me lon ewe fanüapö me ekewe telinimw meinisin lon Hamot, ia a nom ie an kewe lenien iseis pisek. \v 5 A pwal aüsefälietä Pet-horon-asan me Pet-horon-fan, pwe a pöchökül tittir, a pwal wor asamalaper me lokkur. \v 6 Iwe, a aüsefälietä Palat me ekewe telinimw meinisin ia a nom ie an kewe lenien iseis pisek, pwal ekewe telinimw fän iten wan woken me nöün oris. Salomon a pwal aüetä meinisin mine a chök mochen me lon Jerusalem, lon Lepanon, pwal lon unusen ewe fanü a nemeni. \v 7 Salomon a nöüni chon angang ekewe aramas mi chüen manau seni ekewe chon Hit, chon Amor, chon Peris, chon Hiw me chon Jepus. Ir sap aramasen Israel, \v 8 nge mwirimwirin chokewe mi chüen manau lon ewe fanü, ekewe aramasen Irael resap aroserela. Ikkei ir chokewe ra angangen kinroosi ngeni Salomon, usun a chüen fis tori ikenai. \v 9 Nge ekewe aramasen Israel resap angangen kinroosi ngeni Salomon, pwe ra nöün sounfiu, nöün meilap, chon nemeni wan woken me nöün chon wawa oris. \v 10 Iwe, iteiten nöün ewe king Salomon kewe nöüwis mi nemeni ekei chon angang ükükün ruopükü lime. \p \v 11 Iwe, Salomon a uwala pwülüan nöün Farao we fefin seni ewe telinimwen Tafit ngeni ewe imw i a aüetä fän itan, pun a apasa, “Pwülüei esap nom lon imwen Tafit ewe kingen Israel, pun ekewe leni ra pin, ia än ewe Samol mi Lapalap pworofel a nom ie.” \p \v 12 Mürin, Salomon a eäni asoren kek ngeni ewe Samol mi Lapalap won än ewe Samol mi Lapalap rongen asor i a senätä me mwen kengkangen ewe imwenfel. \v 13 A eäni asor ükükün mine a wisen eäni lon eu me eu rän, usun mine Moses a allük fän iten ekewe ränin sapat, fansoun popun maram me ekewe ülüngat fansoun chulap mi fis iteiten ier: ewe chulapen mongö pilawa esap wor iis lon, ewe chulapen kini mwen uän irä me ewe chulapen likachoch. \x + \xo 8.13 \xt Num 28.9-10; Num 28.11-15; Eks 23.14-17; 34.22-23; Num 28.16–29.39; Tut 16.16\x* \v 14 Iwe, Salomon a awisa ekewe mwichen souasor ngeni ar angang, usun Tafit saman we a fen apwüngala. A awisa ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, pwe repwe kölün mwareiti Kot o alisi ekewe souasor lon ewe angang ra wisen föri iteiten rän. A pwal awisa ekewe mwichen chon mamas, pwe repwe mamasa ekewe asamalapen imwenfel, pun iei usun Tafit ewe aramasen Kot a fen allük. \v 15 Iwe, ra tichik le föri mine ewe king Tafit a allük ngeni ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi usun ekewe sokopaten angang, pwal usun ekewe lenien iseis. \p \v 16 Iei usun än Salomon angang meinisin ra fis, seni ewe fansoun a popuetä longolongun imwen ewe Samol mi Lapalap tori a awesöchüela. Iwe, imwen ewe Samol mi Lapalap a unusöch. \p \v 17 Mürin, Salomon a feila Esion-keper me Elat arun ewe matau lon ewe fanü Etom. \v 18 Iwe, ewe king Hairam a tinala ren Salomon sip mi nom fän nemenien nöün meilap, pwal sälo mi repi lematau. Iwe, ra saila Ofair fiti nöün Salomon kewe chon angang o uwato seni ikenan ina epwe ükükün engol me wonu ton kolt ren ewe king Salomon. \c 9 \s1 Ewe kiwinnen Sepa a churi Salomon \sr 9.1-12 \r (1.King 10.1-13) \p \v 1 Lupwen ewe kiwinnen Sepa a rongorong usun än Salomon iteföüla, a feila Jerusalem, pwe epwe sotuni Salomon ren kapas ais mi weires. A feito fän eu mwichemongun chon angang me kamel mi uwou nofitin mongö mi pwokus, kolt mi chomong me fau aüchea. Nge lupwen a churi Salomon, a ais ngeni meinisin mine a ekieki lon lelukan. \v 2 Iwe, Salomon a pälüeni an kewe kapas ais meinisin. Esap wor och mi weires ngeni ewe king Salomon an epwe tongeni pälüeni. \v 3 Nge lupwen ewe kiwinnen Sepa a küna än Salomon tipachem, ewe imw a aüetä fän itan, \v 4 ewe mongö mi nom won an chepel, usun än nöün kewe nöüwis mot ünükün, angangöchün nöün kewe chon angang me lingen üfer, nöün chon amolätä ünüman me üfer, pwal ekewe asoren kek a eäni me lon imwen ewe Samol mi Lapalap, neminewe a fokun mwar ren. \p \v 5 Mürin, ewe kiwin a üreni ewe king Salomon, “A let ewe pworaus üa rong me lon püsin fanüei usun om föför me om tipachem. \v 6 Nge ngang üsap mochen lükü ewe pworaus tori iei üa feito o küna ren püsin mesei. Nge nengeni, ra chök apworausa ngeniei esopun om tipachem mi lapalap. A kon senukula om tipachem seni ewe pworaus üa rong usum. \v 7 Feiöchün pwülüom kewe. Feiöchün noum kei chon angang mi nom reöm iteiten fansoun o rongorong ngeni om tipachem. \v 8 Üpwe mwareiti ewe Samol mi Lapalap om we Kot mi pwapwaituk o atolongok lon ewe wisen king, pwe kopwe nemenem fän itan. Pokiten om we Kot a echeni chon Israel o anüküchara mwür tori feilfeilachök, iei mine a seikuketä pwe kopwe nöür king o eäni kapwüng me pwüng ngeniir.” \v 9 Mürin, neminewe a ngeni ewe king ina epwe ükükün limu ton kolt, chomong nofitin mongö me fau aüchea. Esap chüen wor ena sokun nofitin mongö usun ekei, ewe kiwinnen Sepa a ngeni ewe king Salomon. \x + \xo 9.9 \xt Mat 12.42; Luk 11.31\x* \p \v 10 Iwe, nöün Hairam chon angang me nöün Salomon chon angang mi uwato kolt seni Ofair ra pwal uwato chomong irä itan alkum me fau aüchea. \v 11 Seni ekei irä alkum ewe king a föri natö ngeni imwen ewe Samol mi Lapalap, pwal ngeni imwan, a pwal föri ükülele me kitar seni fän iten ekewe souköl. Ei sokun irä esap tori ewe fanü Juta me mwan. \p \v 12 Iwe, ewe king Salomon a ngeni ewe kiwinnen Sepa meinisin mine a mochen ika tüngor. A ngeni neminei chomong lifang lap seni mine a uwato ren. Mürin, ewe kiwin me nöün kewe chon angang ra liwiniti poputän fanüer. \s1 Än Salomon wöü me iteüöch \sr 9.13-28 \r (1.King 10.14-25) \p \v 13 Iwe, choun ewe kolt mi tori Salomon iteiten ier ina epwe ükükün rüe me limu ton, \v 14 lükün mine a tolong seni takisesin ekewe chon kamö me chon amömö. Iwe, ekewe kingen Arapia meinisin me kepinan ewe fanü Israel ra pwal uwato kolt me silifer ren Salomon. \v 15 Iwe, ewe king Salomon a föri rüepükü tittin maun mi watte o cheni ngeni kolt mi nechenech. Nge kolten eu me eu kei tittin maun ina epwe ükükün engol me limu paun. \v 16 A pwal föri ülüpükü tittin maun mi kükün o cheni ngeni kolt mi nechenech. Nge kolten eu me eu kei tittin maun ina epwe ükükün walu paun. Iwe, ewe king a iseni ekei tittin maun lon ewe imwen wöllapen Lepanon. \v 17 Mürin, ewe king a pwal föri eu lenien motun king mi watte, a alinga ngeni ngiin äläfan o apachatä kolt mi mürina won. \v 18 Iwe, a wor wonu foson latön ewe lenien mot, pwal eu lenien puun pechen seni kolt mi pach ngeni ewe lenien mot. Mi pwal wor lenien pau won lepekin me ruu, nge uluulun eman laion a nom lükün eu me eu kewe lenien pau. \v 19 Nge mi pwal wor uluulun engol me ruoman laion won ewe latö, eman uluulun laion a nom lesopun me ruu ekewe wonu foso. Ei sokun lenien motun king esap fokun wor esin lon ekewe mwü. \v 20 Iwe, än ewe king Salomon kapen ün meinisin ra för seni kolt, pwal ekewe sepi meinisin mi nom lon ewe imwen wöllapen Lepanon ra för seni kolt mi mürina. Pun silifer esap kon aüchea lon fansoun manauen Salomon. \v 21 A pwal wor än ewe king pöisein sip mi kamö me amömö pisek, nge nöün Hairam kewe chon angang ra nom won. Iwe, fän eu lon iteiten ülüngat ier ei pöisein sip a liwinto o uwato kolt, silifer, ngiin äläfan me sokopaten mongki. \p \v 22 Iei usun ewe king Salomon a pisekisek me tipachem lap seni ekewe king meinisin won fanüfan. \v 23 Iwe, ekewe king meinisin ra feito ren Salomon pwe repwe rongorong an tipachem Kot a fang ngeni. \v 24 Nge iteiten eman me eman mi feito a uwato an lifang: pisek seni silifer me kolt, üf, pisekin maun, nofitin mongö me oris me aas kana. Ei a chök fifis ier me ier. \v 25 Iwe, a wor ükükün rüanüngeröü än Salomon leni fän iten ekewe oris me wan woken, a pwal wor engol me ruungeröü nöün oris. A anomu ekoch lon ekewe telinimwen woken, nge ekoch a anomu ren lon Jerusalem. \x + \xo 9.25 \xt 1.Kron 4.26\x* \v 26 Salomon a nemeni ekewe king meinisin, seni ewe chanpupu Oifrat tori ewe fanüen chon Filistia, pwal tori kiännin Isip. \x + \xo 9.26 \xt Ken 15.18; 1.King 4.21\x* \v 27 Iwe, lon fansoun mwün ewe king Salomon silifer a chomong lon Jerusalem usun chök chomongun fau, a pwal wor chomong irä setar usun chök chomongun ewe irä sikamor mi mär fäsonun ekewe chuk. \v 28 Iwe, Salomon a möni nöün kewe oris seni Isip pwal seni ekewe fanü meinisin. \x + \xo 9.28 \xt Tut 17.16\x* \s1 Salomon a mäla \sr 9.29-31 \r (1.King 11.41-43) \p \v 29 Iwe, lusun pworausen än Salomon föför meinisin seni lepoputan tori lesopolan an nemenem a makelong lon än ewe soufos Natan puken uruwo, lon än Ahia ewe re Silo puken osuni, pwal lon puken künan ewe soufos Ito usun Jeropoam nöün Nepat we mwän. \v 30 Salomon a nom lon Jerusalem o nemeni unusen Israel lon ükükün faik ier. \v 31 Iwe, Salomon a mäla, nge ra peiaseni lon ewe telinimwen Tafit saman we. Nge Rehopoam nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \c 10 \s1 Chon Israel ra ü ngeni Rehopoam \sr 10.1–11.4 \r (1.King 12.1-24) \p \v 1 Iwe, Rehopoam a feila Sikem, pun chon Israel meinisin ra mwichefengen ikenan, pwe repwe seikätä Rehopoam lon wisen king. \v 2 Nge lupwen Jeropoam nöün Nepat we mwän mi nom Isip, ewe ia a süla ie seni ewe king Salomon, a rong usun, a liwinto seni Isip. \v 3 Pun ekewe chon Israel ra titi i. Mürin, Jeropoam me ekewe chon Israel meinisin ra feito ren Rehopoam o üreni, \v 4 “Semom we a achouu ngenikem chomong angang. Iei mine kopwe apäna ngenikem ewe angang mi chou, semom we a achouu ngenikem, o amecheresikem, mürin äm aipwe angang ngonuk.” \v 5 Iwe, Rehopoam a üreniir, “Oupwe mwüt ngeniei ükükün ülüngat rän pwe üpwe ekieki usun ämi tüngor, mürin oupwe liwinsefälito. Iei mine ekewe aramas ra feila. \p \v 6 Mürin, ewe king Rehopoam a angei öüröüran me ren ekewe chinlap mwän, ätekewe mi angang ngeni saman we, lupwen a chüen manau. Iwe, a aisiniir, “Met ämi öüröür ngeniei, pwe üpwe pälüeni ngeni ekei aramas?” \v 7 Iwe, ra üreni, “Are kopwe kirikiröch ngeni ekei aramas o apwapwaar ren om fosöch ngeniir, mürin ir repwe noum chon angang fansoun meinisin.” \v 8 Nge Rehopoam a pöütala ewe öüröür a angei seni ekewe chinlap mwän o angei öüröüran me ren pilon kewe alüal mi angang ngeni. \v 9 Iwe, a aisiniir, “Met ämi öüröür, pwe sipwe pälüeni ngeni ekei aramas mi üreniei, pwe üpwe apäna ngeniir ewe angang mi chou semei we a achouu ngeniir?” \v 10 Iwe, pilon kewe alüal ra üreni, “Iei usun mine kopwe pälüeni ngeni ewe tüngor seni ekewe aramas: Aütüngini a öümong seni lukalapen semei we. \v 11 Are mi pwüng pwe semei we a achouu ngenikemi chomong angang, ngang üpwe föri pwe epwe chou seni. Semei we a apwüngükemi fän wok, nge ngang üpwe apwüngükemi fän och wichiwich seni silin man mi ken.” \p \v 12 Mürin ülüngat rän Jeropoam me ekewe aramas meinisin ra feito ren ewe king Rehopoam, usun i a fen apasa. \v 13 Iwe, ewe king a kapas ngeni ekewe aramas fän pöchökül o pöütala öüröüran me ren ekewe chinlap mwän. \v 14 A kapas ngeniir fän öüröüran me ren ekewe alüal o üreniir, “Semei we a achouu ngenikemi chomong angang, nge ngang üpwe föri pwe epwe chou seni. Semei we a apwüngükemi fän wok, nge ngang üpwe apwüngükemi fän och wichiwch seni silin man mi ken.” \v 15 Iei usun ewe king esap aüselinga än ekewe aramas tüngor. Ei a fis me ren Kot, ewe Samol mi Lapalap, pwe epwe apwönüetä an kapas a eäni ngeni Ahia ewe re Silo fän iten Jeropoam nöün Nepat we mwän. \p \v 16 Iwe, lupwen chon Israel meinisin ra küna pwe ewe king esap aüselinga ar tüngor, ra pälüeni ewe king, “Pwota sipwe chiechi ngeni Tafit me an famili. Met sokun feiöch sa angei seniir? Ämi chon Israel, oupwe liwiniti en me lenian. Rehopoam, kopwe tümwünü püsin chon leimwom.” Iei mine chon Israel meinisin ra liwiniti en me lenian. \x + \xo 10.16 \xt 2.Sam 20.1\x* \v 17 Nge Rehopoam a chök nemeni ekewe chon Israel mi imweimw lon ekewe telinimwen Juta. \v 18 Mürin, ewe king Rehopoam a tinala Atoniram ewe meilapen ewe mwichen chon angangen kinroosi ren ekewe chon Israel, nge ir ra monei ngeni fau, iwe, a mäla. Mürin, ewe king Rehopoam a müttir tötä won wan woken o süla Jerusalem. \v 19 Seni ewe ränin tori ikenai ekewe chon Israel ra ü ngeni ewe mwün Tafit me mwirimwirin. \c 11 \p \v 1 Iwe, lupwen Rehopoam a tori Jerusalem, a amwichafengeni ükükün ipükü walik ngeröü sounfiu mi kefil seni ekewe ainangen Juta me Peniamin, pun a ekiekin maun ngeni Israel o aliwinisefäli mwün. \v 2 Nge ewe Samol mi Lapalap a üreni ewe soufos Semaia, \v 3 pwe epwe kapas ngeni Rehopoam nöün Salomon we mwän ewe kingen Juta, pwal ngeni ekewe chon Israel meinisin mi nom lon Juta me Peniamin, \v 4 “Iei alon ngang ewe Samol mi Lapalap, ‘Ousap feila pwe oupwe maun ngeni pwimi kewe chon Israel. Oupwe liwiniti en me lenian, pun ei mettoch mi fis a feito seniei.’” Iwe, ra aleasochisi alon ewe Samol mi Lapalap o liwinla, nge resap feila maun ngeni Jeropoam. \s1 Än Rehopoam fefeitä \sr 11.5-23 \p \v 5 Iwe, Rehopoam a imweimw lon Jerusalem o apöchöküla tittin ekei telinimw me lon Juta me Peniamin: \v 6 Petleem, Etam, Tekoa, \v 7 Pet-sur, Soko me Atulam, \v 8 Kat, Maresa, Sif, \v 9 Atoraim, Lakis, Aseka, \v 10 Sora, Aialon me Hepron. \v 11 Iwe, a pwal apöchöküla ekewe imwen maun lon ekei telinimw o anomu meilapen sounfiu lor. A iseis mongö, apüra me wain lor. \v 12 A pwal iseis tittin maun me siles lon ekei telinimw meinisin o fokun apöchöküleer. Iei usun a atolonga Juta me Peniamin fän nemenian. \p \v 13 Iwe, ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi mi nom lemenen Israel ra likitala lenier, ia ra nom ie, o feito ren Rehopoam. \v 14 Ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra mwo nge likitala fanüer, imwer me pisekir o feila Juta me Jerusalem, pokiten Jeropoam me nöün kewe mwän ra asürela, pwe resap tongeni föri angangen wiser wisen souasor ngeni ewe Samol mi Lapalap. \v 15 Nge Jeropoam a püsin filätä nöün souasor pwe repwe angang lon ekewe lenien fel won ekewe leni tekia, pwal ngeni ekewe uluulun kuuch me ekewe uluulun kow i a föri. \x + \xo 11.15 \xt 1.King 12.31\x* \v 16 Iwe, chokewe mi mochen fel ngeni ewe Samol mi Lapalap, ewe Koten Israel, ren wesewesen leluker me lein chon ekewe ainangen Israel meinisin ra tapwela mürin chon ewe ainangen Lefi ngeni Jerusalem, pwe repwe tongeni asor ngeni ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot. \v 17 Iwe, ra apöchöküla mwün Juta o ürenätä Rehopoam nöün Salomon we mwän lon ükükün ülüngat ier, pun ra föri usun mine ra fen föri lon mwün Tafit me Salomon. \p \v 18 Iwe, Rehopoam a pwülüeni Mahalat nöün Jerimot we fefin, nge Jerimot nöün Tafit we mwän. Iten inen Mahalat Apihail nöün Eliap we fefin, nge Eliap nöün Jesi we mwän. \v 19 Mahalat a nöüni ülüman mwän me won Rehopoam iter Jeus, Semaria me Saham. \v 20 Mürin, Rehopoam a pwülüeni Maka nöün Apsalom we fefin. Nge neminewe a nöüni me won Apia, Atai, Sisa me Selomit. \v 21 Rehopoam a echeni Maka nöün Apsalom we fefin lap seni pwülüan kewe me ülüpwülüan kewe meinisin. Iwe, a wor ükükün engol me waluman pwülüan me wone ülüpwülüan, a pwal wor ükükün rüe me waluman nöün mwän me wone nöün fefin. \v 22 Rehopoam a pwal filätä Apia nöün Maka we mwän, pwe epwe samol lap me lein pwin kewe, pun a ekiekin seikätä pwe epwe king. \v 23 Iwe, Rehopoam a tipachem lon an föför, pun a awisa nöün kewe mwän pwe repwe nom lon ekewe telinimw mi pchökül tittir meinisin lemenen ekewe fanü Juta me Peniamin. A pwal ngeniir chomong mongö o ngeniir chomong pwülüer. \c 12 \s1 Sisak a tolong lon ewe fanü Juta \sr 12.1-16 \r (1.King 14.25-28) \p \v 1 Iwe, mürin än Rehopoam anüküchara mwün o pöchökülela lon an nemenem, a pöütala än ewe Samol mi Lapalap allük, nge chon Israel meinisin ra eti le föri iei usun. \v 2 Lon alimuen ierin mwün ewe king Rehopoam, Sisak ewe kingen Isip a feito o maun ngeni Jerusalem, pun ir resap allükülük ngeni ewe Samol mi Lapalap. \v 3 A feito fiti engeröü rüepükü woken me wone ngeröü chon wawa oris. Nge ekewe sounfiu mi eti seni Isip, ekewe chon Lipia, Suki me chon Itiopia resap lea. \v 4 Iwe, Sisak a liapeni ekewe telinimwen Juta mi pöchökül tittir o feila tori Jerusalem. \v 5 Mürin, ewe soufos Semaia a feila ren Rehopoam me ekewe samolun Juta mi chufengen lon Jerusalem, pokiten ra sü me mwen Sisak. Iwe, a üreniir, “Iei alon ewe Samol mi Lapalap ngenikemi: Ämi oua pöütieila, iei mine üa asechikemiilong lepöün Sisak.” \v 6 Mürin, ekewe samolun Israel me ewe king ra mefi ar tipis o apasa, “A pwüng mine ewe Samol mi Lapalap a föri.” \v 7 Iwe, lupwen ewe Samol mi Lapalap a küna ei, a kapassefäl ngeni Semaia o üreni, “Üa küna pwe ra mefi ar tipis. Üsap aroserela, nge üpwe ekis angaserela. Ai lingeringer esap unus ngeni Jerusalem ren Sisak. \v 8 Nge repwe angang ngeni Sisak, pwe repwe mefi sokofesenin ar angang ngeniei me ar angang ngeni kingen ekewe fanü.” \p \v 9 Lupwen Sisak ewe kingen Isip a maun ngeni Jerusalem o liapeni, a angei ekewe pisek mi aüchea me lon imwen ewe Samol mi Lapalap, pwal ekewe pisek mi aüchea me lon imwen ewe king, o uweerela meinisin. A pwal uweela ekewe tittin maun seni kolt meinisin Salomon a föriir. \x + \xo 12.9 \xt 1.King 10.16-17; 2.Kron 9.15-16\x* \v 10 Iwe, ewe king Rehopoam a föri tittin maun seni piras akasiwilin ekewe tittin maun seni kolt o ngeni ekewe meilapen chon mas mi mamasa asamalapen imwen ewe king. \v 11 Iteiten fansoun, lupwen ewe king a feila lon imwen ewe Samol mi Lapalap, ekewe chon mas ra eti o uwei ekewe tittin maun, mürin ra aliwinirela ngeni ewe rumwen chon mas. \v 12 Pokiten Rehopoam a atekisona, än ewe Samol mi Lapalap lingeringer a kul seni, pwe esap unusen afeiengaua, nge än chon Juta nonom lon lenier a öchsefäl. \p \v 13 Iwe, ewe king Rehopoam a anüküchara mwün o nemenem lon Jerusalem. Rehopoam a ierini faik me eu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nemenem lon ükükün engol me fisu ier lon Jerusalem, ewe telinimw ewe Samol mi Lapalap a filätä me lein telinimwen ekewe ainangen Israel meinisin, pwe aramas repwe fel ngeni ie. Iten inan Naama, eman fin Amon. \v 14 Nge Rehopoam a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, pun esap kütta letipen ewe Samol mi Lapalap ren unusen lelukan. \p \v 15 Iwe, pworausen än Rehopoam kewe föför seni lepoputan tori lesopolan an nemenem a makelong lon än ewe soufos Semaia puken uruwo, pwal lon än ewe soufos Ito puken uruwo. Lon ei fansoun a chök fifis maun lefilen Rehopoam me Jeropoam. \v 16 Iwe, Rehopoam a mäla, nge ra peiaseni ren semelapan kewe lon ewe telinimwen Tafit, nge Apia nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \c 13 \s1 Usun än Apia nemenem \sr 13.1-22 \r (1.King 15.1-8) \p \v 1 Lon ewe engol me waluen ierin mwün Jeropoam, Apia a tolong lon wisan wisen king o nemeni Juta. \v 2 A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün ülüngat ier. Iten inan we Mikaia nöün Uriel we fefin seni Kipea. Iwe, a fis maun lefilen Apia me Jeropoam. \p \v 3 Apia a feila maun, nge eu mwichen sounfiu mi fokun pwora ükükün föpükü ngeröü mwän ra eti. Nge Jeropoam a pwal atetteli nöün mwichen sounfiu mi fokun pwora ükükün walupükü ngeröü mwän, pwe epwe maun ngeni Apia. \v 4 Lupwen ekewe ruu mwichen sounfiu ra sapechöchöfengen won chukuchukutän ewe fanü Efraim, Apia a ütä won ewe chuk Semaraim o kökköla ren Jeropoam me nöün mwichen sounfiun Israel meinisin, “Oupwe aüselingaei. \v 5 Ousap silei pwe ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel a eäni eu pwon mi fokun nüküchar ngeni Tafit me mwirimwirin kana, pwe repwe wisen nemeni Israel tori feilfeilachök? \v 6 Nge Jeropoam nöün Nepat we mwän, eman nöün Salomon nöüwis, a ütä o pälüeni an samol. \v 7 Iwe, ekoch mwän mi ngau esap wor aüchear ra chufengen ren, ra pöchökül le ü ngeni Rehopoam nöün Salomon we mwän, lupwen a chüen alüal o tipen olukat, pwe esap tongeni ü ngeniir. \p \v 8 Nge iei oua ekiekin ütä ngeni mwün ewe Samol mi Lapalap, a ngeni ekewe mwirimwirin Tafit pwe repwe nemenem lon. Oua eu mwich mi fokun watte, a pwal nom remi ekewe uluulun kow seni kolt Jeropoam a föri pwe ämi kewe kot. \v 9 Oua asüela nöün ewe Samol mi Lapalap kewe souasor, ekewe mwirimwirin Aaron me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, nge oua filätä püsin nöümi souasor usun chök chon ekewe mwü. Iteiten eman me eman mi feito fän eman nienifön kow, ika fän füman ätemwänin sip a tongeni püsin apini, pwe epwe wiseni ewe wisen souasor fän iten ekewe uluulun anümwäl esap ir kot. \v 10 Nge me rem, ewe Samol mi Lapalap i äm we Kot, aisap likitala i. A wor rem souasor ir mwirimwirin Aaron mi angang ngeni ewe Samol mi Lapalap, pwal ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi mi alisiir lon ar angang. \v 11 Iwe, ra eäni asoren kek o keni apach mi pwokus ngeni ewe Samol mi Lapalap iteiten lesosor me lekuniol. Ra pwal iseis ekewe pilawa mi pin won ewe chepel mi limöch o keni ekewe lamp won ewe lenien atittin mi för seni kolt iteiten lekuniol. Pun äm aia föri mine ewe Samol mi Lapalap äm we Kot a allük ngenikem, nge ämi oua pöütala i. \v 12 Nengeni, Kot a etikem, i nöüm souemwen, nge nöün kewe souasor ra pwal nom rem fän ar kewe rappwa, pwe repwe ettiki ewe tikin asilesilen maun, pwe aipwe maun ngenikemi. Ämi aramasen Israel, ousap maun ngeni ewe Samol mi Lapalap än ämi kewe lewo we Kot, pun ousap tongeni win.” \p \v 13 Iwe, Jeropoam a tinala ekoch nöün sounfiu, pwe repwe operifetaleer o maun ngeni chon Juta me lükisökürür, nge ekewe lusun sounfiun Israel ra nom mwen ekewe chon Juta. \v 14 Nge lupwen ekewe chon Juta ra nenefetal, ra küna pwe ewe maun a nom mwer pwal lükisökürür. Iwe, ra siö ngeni ewe Samol mi Lapalap pwe epwe alisiir, nge ekewe souasor ra ettiki ekewe rappwa. \v 15 Mürin, ekewe sounfiun Juta ra arükak o maun ngeni ekewe sounfiun Israel. Iwe, Kot a akufu Jeropoam me ekewe sounfiun Israel meinisin, pwe ra kuf ren Apia me ekewe sounfiun Juta. \v 16 Ekewe sounfiun Israel ra sü me mwen ekewe sounfiun Juta, nge Kot a föri pwe ekewe sounfiun Juta repwe akufuur. \v 17 Iwe, Apia me nöün kewe sounfiu ra niela ükükün limepükü ngeröü sounfiun Israel mi kefil, pwe a wor eu ninni mi fokun watte. \v 18 Iei usun ekewe sounfiun Juta ra akufu ekewe sounfiun Israel lon ewe fansoun, pun ra anomu ar apilükülük won ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot. \v 19 Apia a tapweri Jeropoam o angei seni ekewe telinimw Petel, Jesana me Efron, pwal wisoposopur kewe. \v 20 Nge Jeropoam esap chüen pöchökülsefäl lon mwün lupwen fansoun mwün Apia. Iwe, ewe Samol mi Lapalap a niela pwe a mäla. \v 21 Nge Apia a fefeitä o pöchökülela. A angei engol me füman pwülüan, pwe a wor rüe me ruoman nöün mwän me engol me wonoman nöün fefin. \v 22 Iwe, lusun pworausen än Apia föför meinisin me an fos a makelong lon än ewe soufos Ito puken uruwo. \c 14 \s1 Usun än Asa nemenem \sr 14.1-15 \p \v 1 Iwe, Apia a mäla, nge ra peiaseni ren semelapan kewe lon ewe telinimwen Tafit. Nge Asa nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. Lon fansoun mwün Asa ewe fanü a kinamwe lon ükükün engol ier. \v 2 Iwe, Asa a föri mine a öch o pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap an we Kot. \v 3 A ataela än ekewe chon ekis rongen asor me ekewe lenien fel won ekewe leni tekia, a pwal aturala ekewe ürefau mi pin o pökükisietiu ekewe uluulun ewe anüfefin Asera. \v 4 Iwe, Asa a allük ngeni ekewe chon Juta, pwe repwe föri letipen ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot o aleasochisi an kewe allük me pwüüng. \v 5 A pwal ataela ekewe lenien fel won ekewe leni tekia me ekewe rongen asoren ötüöt me lon ekewe telinimwen Juta meinisin. Iwe, ewe mwü a kinamwe fän nemenian. \v 6 Asa a aüetä telinimw mi pöchökül tittir lon Juta, pun ewe fanü a kinamwe. Iwe, esap fis maun lon ekana ier, pun ewe Samol mi Lapalap a fang ngeni kinamwe. \v 7 Asa a üreni ekewe chon Juta, “Ousipwe apöchöküla ekei telinimw o aüetä tit mi pöchökül me imw tekia ünükür, sipwe pwal föri asamalaper me lokkur. Sa chüen fanüeni ewe fanü, pun sa föri letipen ewe Samol mi Lapalap ach we Kot. Ewer, sa föri letipan, nge i a fang ngenikich kinamwe ekis meinisin.” Iei mine ra aüetä tittin ekewe telinimw o fefeitä. \v 8 Iwe, a wor än Asa mwichen sounfiu ükükün ülüpükü ngeröü mwän mi uwou tittin maun me siles seni Juta, pwal rüepükü walik ngeröü mi uwou tittin maun me esefich seni Peniamin. Ekei mwän meinisin ir sounfiu mi fokun pwora. \p \v 9 Iwe, Sera ewe re Itiopia a tolong lon Juta fiti eu mwichen sounfiu ükükün eu million mwän me ülüpükü woken, pwe epwe maun ngeni Asa. Iwe, a tori Maresa. \v 10 Nge Asa a towu pwe epwe maun ngeni Sera. Iwe, ra atetteli nöür mwichen sounfiu lon ewe lemolun Sefata arap ngeni Maresa, pwe repwe maunfengen. \v 11 Asa a siö ngeni ewe Samol mi Lapalap an we Kot o apasa, “Ai Samol mi Lapalap, esap wor eman usun en mi tongeni alisi chon apwangapwang le maun ngeni chon pöchökül. Ai Samol mi Lapalap äm we Kot, kose mochen kopwe alisikem, pun äm aia anomu äm apilükülük womw, nge aia feito pwe aipwe maun ngeni ei mwichemongun sounfiu fän itom. Ai Samol mi Lapalap, en äm Kot, esap wor eman a tongeni akufuk.” \v 12 Iei mine ewe Samol mi Lapalap a akufu ekewe sounfiun Itiopia, lupwen Asa me ekewe sounfiun Juta ra maun ngeniir. Iwe, ekewe sounfiun Itiopia ra sü, \v 13 nge Asa me nöün kewe sounfiu ra tapweriir tori Kerar. Iwe, chomong chomong sounfiun Itiopia ra mäla, pwe resap chüen tongeni achusefäliir o maun. Ra kuf me ren ewe Samol mi Lapalap me nöün mwichen sounfiu. Iwe, ekewe re Juta ra uweela chomong choon wokur. \v 14 Mürin, ra ataela ekewe telinimw meinisin ünükün Kerar, pun och eniweniw seni ewe Samol mi Lapalap a tori ekewe aramasen lor. Ekewe sounfiun Juta ra pwal angei chomong choon wokur seni ekewe telinimw meinisin, pun a wor chomong pisek lor. \v 15 Ra pwal niela ekewe chon masen man o uweela chomong chomong sip me kamel. Mürin, ra liwiniti Jerusalem. \c 15 \s1 Än Asa akasiwili akoten mwün \sr 15.1-19 \p \v 1 Iwe, Ngünün ewe Samol mi Lapalap a feitiu won Asaria nöün Otet we mwän. \v 2 A towu seni ewe telinimw pwe epwe churi Asa. Iwe, a üreni, “Oupwe aüselingaei, Asa me chon Juta me Peniamin meinisin. Ewe Samol mi Lapalap a etikemi, lupwen oua eti i. Are oua kütta i, oupwe küna, nge are oua pöütala i, epwe pöütikemiila. \v 3 Fansoun langatam esap wor än chon Israel Kot mi wesewesen Kot, esap wor nöür souasor mi afalafaleer, esap pwal wor ar allük. \v 4 Nge lupwen ra tolong lon riaföü, ra kul ngeni ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel. Ra kütta i o küna. \v 5 Lon ekewe fansoun esap wor eman aramas a tongeni saifetal fän kinamwe, pun chon ekewe fanü meinisin ra nonom lon osukosuk me fitikoko watte. \v 6 Eu mwü a maun ngeni pwal eu mwü, nge eu telinimw a maun ngeni pwal eu telinimw, pun Kot a aweiresiir ren sokopaten riaföü. \v 7 Nge ämi oupwe tipepwora, nge ousap apwangapwang, pun epwe wor liwinin ämi angang.” \p \v 8 Iwe, lupwen Asa a rongorong ekei kapas Asaria nöün Otet we mwän a osuni, a tipepwora. A ataela ekewe uluulun anümwäl mi anioput seni unusen ewe fanü Juta me Peniamin, pwal seni ekewe telinimw a liapeni me won chukuchukutän ewe fanü Efraim. A pwal försefäli än ewe Samol mi Lapalap we rongen asor mi nom mwen kengkangen imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 9 Mürin, Asa a amwichafengeni chon Juta me Peniamin meinisin, pwal chokewe seni Efraim, Manasa me Simeon mi siamüfetal leir. Pun chomong aramas ra sü seni Israel o feila ren Asa, lupwen ra küna pwe ewe Samol mi Lapalap an we Kot a eti. \v 10 Iwe, ra mwichefengen lon Jerusalem lon aülüngatin maramen ewe engol me limuen ierin mwün Asa. \v 11 Lon ewe ränin ra asor ngeni ewe Samol mi Lapalap seni mine ra liapeni ükükün füpükü ätemwänin kow me fisungeröü sip. \v 12 Iwe, ra tipeeufengen le eäni eu pwon, pwe repwe fel ngeni ewe Samol mi Lapalap, än ar kewe lewo we Kot, ren unusen leluker me unusen ngünür. \v 13 Nge iö kana resap fel ngeni ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel repwe ninnila, ese lifilifil ika i eman alüal ika eman chinlap, ika eman mwän ika eman fefin. \v 14 Iwe, ra pwon fän akapel ngeni ewe Samol mi Lapalap fän mwelier mi leüömong, fän akapwas, pwal ren tikin rappwa me säwi. \v 15 Chon Juta meinisin ra meseik pokiten ewe pwon fän akapel ra eäni ren unusen leluker. Ra pwal fel ngeni Kot ren wesewesen mochenin letiper. Iwe, ewe Samol mi Lapalap a etiweer o fang ngeniir kinamwe seni ekewe mwü mi nom ünükür. \p \v 16 Ewe king Asa a pwal awesi Maaka inelapen saman we seni wisan wisen inelapen king, pun a föri eu uluulun ewe anüfefin Asera mi fokun anioput. Iwe, Asa a pöküetiu o atatakisi ei uluulun anümwäl o kenala me arun ewe öüwö Kitron. \v 17 Inamwo än Asa esap ataela ekewe lenien fel won ekewe leni tekia meinisin me lon Israel, nge lelukan a unus ngeni ewe Samol mi Lapalap lon ränin manauan meinisin. \v 18 Iwe, a uwato lon ewe imwenfel ekewe pisek Apia saman we a apini fän iten Kot, pwal ekewe pisek seni silifer me kolt püsin i a apini. \v 19 Iwe, esap chüen fis maun tori ewe ilik me limuen ierin mwün Asa. \c 16 \s1 Asa a föri eu pwonen atipeeu ngeni Penhatat \sr 16.1-14 \r (1.King 15.17-22) \p \v 1 Iwe, lon ilik me wonuen ierin mwün Asa, Pasa ewe kingen Israel a feila Juta pwe epwe maun ngeni. Pasa a apöchöküla tittin ewe telinimw Rama o pinela än ekewe aramas repwe towu me tolong lon fanüen Asa ewe kingen Juta. \v 2 Mürin, Asa a angei silifer me kolt seni ewe lenien iseis pisek mi aüchea me lon imwen ewe Samol mi Lapalap, pwal lon püsin imwan, o tinala ren Penhatat ewe kingen Siria mi nom Tamaskus. Iwe, a tinala pworaus o üra, \v 3 “Kose mochen epwe wor eu pwonen atipeeu lefilach, usun a fen fis lefilen semei me semom. Nengeni, üa tinala reöm silifer me kolt pwe ai lifang ngonuk. Kopwe atai om pwonen atipeeu ngeni Pasa ewe kingen Israel, pwe i me nöün sounfiu repwe towu seni fanüei.” \v 4 Iwe, Penhatat a aüselinga än ewe king Asa tüngor o tinala ekewe meilap me nöür mwichen sounfiu, pwe repwe maun ngeni ekewe telinimwen Israel. Ra liapeni Ion, Tan me Apel-pet-maka, pwal ekewe telinimwen iseis pisek meinisin lon Naftali. \v 5 Nge lupwen ewe king Pasa a rongorong usun, a ükütiu le apöchöküla tittin ewe telinimw Rama o likitala ewe angang. \v 6 Mürin, ewe king Asa a amwichafengeni chon Juta meinisin. Iwe, ra uweela ekewe fau me ekewe irä, Pasa a aea le apöchöküla tittin ewe telinimw Rama o eäniir le apöchöküla ngeni tittin ekewe telinimw Kepa me Mispa. \p \v 7 Lon ena fansoun ewe soufos Hanani a feila ren Asa ewe kingen Juta o üreni, “Pokiten ka anomu om apilükülük won ewe kingen Siria, nge kosap anomu won ewe Samol mi Lapalap om we Kot, kosap akufu nöün ewe kingen Siria mwichen sounfiu. \v 8 Ifa usun, esap fokun watte än ekewe chon Itiopia me chon Lipia mwichen sounfiu fiti chomong chomong war woken me chon wawa oris? Nge pokiten ka anomu om apilükülük won ewe Samol mi Lapalap, i a mwütätä pwe kopwe akufuur. \v 9 Pun ewe Samol mi Lapalap a nenengeni unusen fanüfan, pwe epwe apöchöküla chokewe mi fang ngeni unusen letiper. Om ei föför a mwäl. Iei mine seni ei fansoun epwe chök fifis maun ngonuk.” \v 10 Mürin, Asa a song ngeni ewe soufos pokiten an kei kapas. A fokun lingeringer pwe a aturalong lon imwen fötek. Lon ewe chök fansoun Asa a pwal fokun ariaföüü ekoch me lein ekewe aramas. \p \v 11 Iwe, än Asa föför seni lepoputan tori lesopolan an nemenem a makelong lon puken uruwon ekewe kingen Juta me Israel. \v 12 Nge lon ilik me tiuen ierin mwün Asa, a tori pechen eu samau mi fokun watte. Nge lon an samau Asa esap kütta alilisin me ren ewe Samol mi Lapalap, nge a kütta alilisin me ren ekewe sousäfei. \v 13 Mürin, Asa a mäla lon faik me aeuin ierin mwün. \v 14 Iwe, ra peiaseni lon eu peias lon achau i a püsin tuw fän itan lon ewe telinimwen Tafit. Ra anomu inisin won echö pap mi uren sokopaten irä pwokus me löpwokus, ekewe souför lö ra amolätä. Ra pwal föri eu ekkei mi fokun watte fän iten ar asamolu. \c 17 \s1 Jehosafat a apöchöküla mwün \sr 17.1-19 \p \v 1 Iwe, Jehosafat nöün Asa we mwän a siwili saman lon wisan wisen king. A fokun pöchökül lon an ekiekin ü ngeni Israel. \v 2 A anomu sounfiu lon ekewe telinimwen Juta mi pöchökül tittir o alenia mwichen sounfiu lon ewe fanü Juta, pwal lon ekewe telinimwen Efraim, ekewe telinimw Asa saman we a liapeni. \v 3 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a eti Jehosafat, pun a apirü manauen saman we le poputän an nemenem, nge esap fel ngeni ekewe anü Paal. \v 4 A angang ngeni än saman we Kot o aleasochisi an kewe allük, nge esap föri usun mine ekewe chon Israel ra föri. \v 5 Iei mine ewe Samol mi Lapalap a apöchöküla mwün Jehosafat, nge chon Juta meinisin ra uwala lifang ren, pwe a wor chomong wöün me iteüöchün. \v 6 Iwe, a tipepwora le angang ngeni ewe Samol mi Lapalap, a pwal ataela ekewe lenien fel won ekewe leni tekia me ekewe uluulun ewe anüfefin Asera me lon Juta. \p \v 7 Iwe, lon aülüngatin ierin mwün Jehosafat a tinala nöün kewe nöüwis Penhail, Opatia, Sekaria, Netanel me Mikaia, pwe repwe sense lon ekewe telinimwen Juta. \v 8 Nge ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi iter Semaia, Netania, Sepatia, Asael, Semiramot, Jehonatan, Atonia, Topia me Topatonia, pwal ekewe souasor Elisama me Jehoram ra etiir. \v 9 Ra uwei puken än ewe Samol mi Lapalap allük, pwe repwe nöünöü le aiti ngeni chon Juta. Iwe, ra feila lon ekewe telinimwen Juta meinisin o aiti ngeni ekewe aramas ekewe allük. \p \v 10 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a aworato niuokus won chon ekewe mwü meinisin mi nom ünükün Juta, pwe resap maun ngeni Jehosafat. \v 11 Ekoch me lein ekewe chon Filistia ra uwato chomong silifer me sokopaten lifang ren Jehosafat. Nge ekewe chon Arapia ra pwal uwato ren ükükün fisungeröü füpükü ätemwänin sip me fisungeröü füpükü ätemwänin kuuch. \v 12 Iwe, Jehosafat a fokun fefeitä lon an nemenem. A aüetä imwen maun lon Juta, pwal telinimw, pwe epwe iseis pisek lor. \v 13 A wor chomong an pisek lon ekei telinimw. A pwal wor nöün meilapen sounfiu lon Jerusalem, mwän mi fokun pwora. \v 14 Iei tettelir lon ar kewe cho: Atna, ewe meilapen sounfiu seni Juta, a nemeni ükükün ülüpükü ngeröü mwän mi fokun pwora. \v 15 Jehohanan ewe mi tap mürin a nemeni ükükün rüepükü walik ngeröü sounfiu. \v 16 Nge ewe aülümanün Amasia nöün Sikri we mwän a nemeni ükükün rüepükü ngeröü mwän mi fokun pwora. Amasia a angang ngeni ewe Samol mi Lapalap ren püsin mochenin letipan. \v 17 Nge Eliata ewe meilapen sounfiu mi fokun pwora seni Peniamin a nemeni ükükün rüepükü ngeröü mwän mi uwou esefich me tittin maun. \v 18 Jehosapat ewe meilap mi tap mürin a nemeni ükükün ipükü walik ngeröü mi uwou pisekin maun. \v 19 Ikkei ir ekewe mwän mi angang ngeni ewe king lon Jerusalem, lükün chokewe ewe king a anomuur lon ekewe telinimw mi pöchökül tittir lon unusen Juta. \c 18 \s1 Mikaia a osuni pwe Ahap me Jehosafat repwe kuf \sr 18.1-34 \r (1.King 22.1-35) \p \v 1 Iwe, lupwen Jehosafat ewe kingen Juta a fokun pisekisekila o iteföüla, a chiechi ngeni Ahap ewe kingen Israel, pun a apwüpwülüa nöün mwän ngeni nöün Ahap fefin. \v 2 Mürin ekoch ier Jehosafat a feila Samaria pwe epwe churi Ahap. Iwe, Ahap a niela chomong chomong sip me kow, pwe epwe föri eu kametip fän iten Jehosafat me ekewe aramas mi eti. Mürin, Ahap a pesei Jehosafat pwe epwe eti le maun ngeni Ramot-kiliat. \v 3 Iwe, Ahap a aisini Jehosafat, “Ifa usun, kopwe etiei le feila maun ngeni Ramot-kiliat?” Jehosafat a pälüeni, “Ewer, üa molotä usun en, pwal nei kewe sounfiu ra molotä usun noum kewe. Äm aipwe etuk le feila maun.” \p \v 4 Nge Jehosafat a pwal üreni ewe kingen Israel, “Sipwe akomwen ais met öüröürach me ren ewe Samol mi Lapalap.” \v 5 Iei mine ewe kingen Israel a amwichafengeni ekewe soufos ükükün föpükü mwän o aisiniir, “Ifa usun, üpwe feila maun ngeni Ramot-kiliat, ika üsap?” Nge ir ra üreni, “Kopwe feila o maun ngeni ewe telinimw. Kot epwe awinnok.” \v 6 Nge Jehosafat a ais, “Ifa usun, esap wor pwal eman soufos nöün ewe Samol mi Lapalap, sipwe tongeni angei öüröürach me ren?” \v 7 Iwe, ewe kingen Israel a üreni Jehosafat, “Mi chüen wor eman mwän sa tongeni angei öüröürach seni ewe Samol mi Lapalap me ren itan Mikaia nöün Imla we mwän. Nge ngang üa oput, pun esap fän eu mwo an epwe osuni och mi mürina usi, pwe mi ngau chök.” Nge Jehosafat a üreni, “King Ahap, kosap aloni na.” \v 8 Mürin, ewe kingen Israel a titi eman nöüwis o üreni, “Kopwe müttir emwenato Mikaia.” \v 9 Iwe, Ahap ewe kingen Israel me Jehosafat ewe kingen Juta ra üföüf üfer kewe üfen king o mot won ar kewe lenien motun king lon ewe lenien wichiwich umwun wiich lükün asamalapen tittin Samaria. Nge ekewe soufos meinisin ra osuni me mwer. \v 10 Iwe, eman me leir itan Setekia nöün Chenana we mwän a föri mächä fän itan seni mächä o üreni Ahap, “Iei alon ewe Samol mi Lapalap: Ekei mächä kopwe eäniir le maun ngeni ekewe chon Siria tori repwe rosola.” \v 11 Nge ekewe soufos meinisin ra pwal osuni iei chök usun o üra, “Kopwe feila Ramot-kiliat o liapeni. Ewe Samol mi Lapalap epwe awinnok.” \p \v 12 Iwe, ewe chon künö mi feila köri Mikaia a üreni, “Nengeni, ekewe soufos ra alonipökü chök eu mine a mürina ngeni ewe king. Kopwe pwal apasa mine a mürina usun chök ir.” \v 13 Nge Mikaia a pälüeni, “Mwo manauen ewe Samol mi Lapalap, mine ai Kot a üreniei, ina chök üpwe apasatä.” \v 14 Iwe, lupwen Mikaia a feito ren ewe king, ewe king a aisini, “Mikaia, ifa usun, aipwe feila Ramot-kiliat o maun ngeni, ika aisap?” Nge Mikaia a pälüeni, “Kopwe feila o maun ngeni ewe telinimw. Ewe Samol mi Lapalap epwe awinnok.” \v 15 Nge ewe king a üreni, “Fän fitu üpwe allük ngonuk, pwe kopwe chök kapas wenechar ngeniei, lupwen ka üreniei alon ewe Samol mi Lapalap?” \v 16 Mürin, Mikaia a apasa, “Üa küna chon Israel meinisin, pwe ra toropasfeil won ekewe chuk usun sip esap wor ar chon mas. Nge ewe Samol mi Lapalap a üra: Ekei aramas esap wor ar samol. Iteiten eman me eman epwe liwiniti en me lenian fän kinamwe.” \x + \xo 18.16 \xt Num 27.17; Is 34.5; Mat 9.36; Mark 6.34\x* \v 17 Iwe, Ahap a üreni Jehosafat, “Ifa usun, üsap ürenuk, pwe ätei esap osuni och mi mürina usi, pwe mi ngau chök?” \v 18 Mikaia a sopwela le kapas, “Iei kopwe aüselinga alon ewe Samol mi Lapalap: Üa küna ewe Samol mi Lapalap, pwe a mot won an lenien motun king, nge unusen ewe mwichen chon läng ra ütä ünükün. \v 19 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a ais, ‘Iö epwe atupu Ahap ewe kingen Israel, pwe epwe feila o mäla lon Ramot-kiliat?’ Iwe, eman a apasa och, nge pwal eman a apasa och. \v 20 Mürin, eman ngün a kaneto, a ü fän mesen ewe Samol mi Lapalap o üreni, ‘Ngang üpwe atupu Ahap.’ Nge ewe Samol mi Lapalap a aisini, ‘Ren met?’ \v 21 Ewe ngün a pälüeni, ‘Üpwe feila o föri pwe nöün kewe soufos meinisin repwe eäni kapas chofana.’ Iwe, Kot a üreni, ‘En kopwe atupu Ahap, nge om angang epwe fisiöch. Kopwe feila o föri iei usun.’ \v 22 Iei mine ewe Samol mi Lapalap a föri pwe noum kei soufos meinisin ra eäni kapas chofana ngonuk. Nge i a apwüngala pwe kopwe feiengau.” \p \v 23 Mürin, ewe soufos Setekia a kan ngeni Mikaia, a pösapei o üreni, “Inet Ngünün ewe Samol mi Lapalap a towu seniei, pwe epwe kapas ngonuk?” \v 24 Nge Mikaia a üreni, “Kopwap püsin mefi lon ewe rän, lupwen kopwe tolong lon rumwen lon eu imw pwe kopwe op.” \v 25 Mürin, ewe king Ahap a üreni eman nöün kewe nöüwis, “Kopwe turufi Mikaia o emwenala ren Amon kepinan ewe telinimw, pwal ren Joas nei we mwän. \v 26 Kopwe üreniir pwe repwe aturalong ei mwän lon imwen fötek o akükünü anan pilawa me ünüman koluk tori üpwe liwinto fän kinamwe.” \v 27 Nge Mikaia a üreni, “Are ka liwinto fän kinamwe, ewe Samol mi Lapalap esap kapas me rei.” A pwal apasa, “Oupwe aüselinga ai kei kapas, ämi aramas meinisin.” \p \v 28 Mürin, Ahap ewe kingen Israel me Jehosafat ewe kingen Juta ra feila Ramot-kiliat, pwe repwe maun ngeni. \v 29 Nge Ahap a üreni Jehosafat, “Üpwe asokala üfei le feila maun, nge en kopwe üföüf üfom üfen king.” Iei mine ewe kingen Israel a asokala üfan o feila maun. \v 30 Nge ewe kingen Siria a allük ngeni ekewe meilapen wan woken, “Ousap maun ngeni aramas mi kis ika aramas mi lap, nge oupwe chök maun ngeni ewe kingen Israel.” \v 31 Iwe, lupwen ekewe meilapen ekewe woken ra küna Jehosafat, ra apasa, “Inan i ewe kingen Israel.” Iei mine ra kul pwe repwe fiu ngeni. Iwe, Jehosafat a puchör, nge ewe Samol mi Lapalap a alisi pwe a akuluur seni Jehosafat. \v 32 Pun lupwen ekewe meilapen ekewe woken ra küna pwe sap i ewe kingen Israel, ra liwin seni ar tapweri. \v 33 Iwe, eman sounfiun Siria a chök äsesser le likapichiela wokun esefich, nge ewe esefich a küw ewe king Ahap lefilen fichin üfan üfen maun. Iei mine ewe king a üreni ewe mi wisen uwei wan woken, “Kopwe kul o uweeila seni ei maun, pun ngang üa kinas.” \v 34 Lon ewe rän ewe maun a pöchökülela, nge ewe kingen Israel a chök aünnala won wan woken kulu ngeni ekewe chon Siria tori lekuniol. Nge lupwen akkar a tuputiu, a mäla. \c 19 \s1 Ewe soufos Jehu a apwüngü Jehosafat \sr 19.1-3 \p \v 1 Iwe, Jehosafat ewe kingen Juta a liwiniti imwan me lon Jerusalem fän kinamwe. \v 2 Nge ewe soufos Jehu nöün Hanani we mwän a feila pwe epwe churi ewe king Jehosafat. Iwe, a üreni, “Ifa usun, a pwüng om kopwe alisi ekewe aramasangau o peni chokewe mi oput ewe Samol mi Lapalap? Pokiten ei föför ka föri, ewe Samol mi Lapalap a song ngonuk. \v 3 Nge a wor ekoch föför mi mürina ka föri. Ka ataela ekewe uluulun ewe anüfefin Asera seni lon ewe fanü, ka pwal kütta letipen Kot ren unusen lelukom.” \s1 Jehosafat a filätä soukapwüng \sr 19.4-11 \p \v 4 Iwe, Jehosafat a imweimw lon Jerusalem, nge a pwal fetalfeil lein ekewe aramas seni Persepa mi nom ör tori chukuchukutän ewe fanü Efraim mi nom efeng, pwe epwe aliwinisefälireto ren ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot. \v 5 A filätä soukapwüng lon iteiten eu me eu telinimw mi pöchökül tittir me lon ewe fanü Juta. \v 6 Iwe, a üreni ekewe soukapwüng, “Oupwe ekieköchü mine oupwe föri lon kapwüng. Pun ousap angei wisemi seni aramas, pwe seni ewe Samol mi Lapalap. I epwe nom remi, lupwen oua eäni kapwüng. \v 7 Iei mine oupwe niueiti ewe Samol mi Lapalap. Oupwe föröchü pwüngün ämi kapwüng, pun ewe Samol mi Lapalap ach we Kot esap tipeeu ngeni ämi atoka mine a pwüng, ika ämi lifilifil ngeni aramas, ika ämi angei lifangen amichimich.” \p \v 8 Iwe, lon Jerusalem Jehosafat a pwal filätä ekoch mwän seni ewe ainangen Lefi, ekoch souasor pwal ekoch mwänirelan ekewe famili lon Israel, pwe repwe eäni kapwüng won än aramas puri än ewe Samol mi Lapalap kewe allük o apwüngala pwüngün ar kewe osukosuk. Iwe, ra nonom lon Jerusalem. \v 9 Jehosafat a allük ngeniir, “Oupwe föri ämi angang fän ämi niuokusiti ewe Samol mi Lapalap, fän allükülük, pwal ren unusen lelukemi: \v 10 Iteiten fansoun, lupwen eu osukosuk a torikemi seni pwimi kewe chon Israel mi imweimw lon ekewe telinimw, ese lifilifil ika tipisin nimanau ika puri allük me pwüüng, mürin ämi oupwe aiti ngeniir pwüngün ar kewe osukosuk, pwe resap tipis ngeni ewe Samol mi Lapalap, nge i esap song ngenikemi me pwimi kewe. Iei usun mine oupwe föri pwe ousap tipis. \v 11 Ewe souasor mi lap Amaria a wisen atowu pwüngün ekewe kapwüng meinisin fän iten ekewe osukosuk lon pekin lamalam. Nge Sepataia nöün Ismael we mwän, ewe kepinan Juta, a wisen atowu pwüngün ekewe kapwüng meinisin fän iten ekewe osukosuk lon pekin mwü. Iwe, ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi repwe nöümi nöüwis o angang ngenikemi. Oupwe tipepwora lon ämi angang, nge ewe Samol mi Lapalap epwe eti chokewe mi wenechar.” \c 20 \s1 Jehosafat a akufu chon Moap me chon Amon \sr 20.1-30 \p \v 1 Ekoch fansoun mürin, ekewe mwichen sounfiu seni Moap me Amon, pwal ekoch chon Meun ra tolong lon Juta, pwe repwe maun ngeni Jehosafat. \v 2 Iwe, ekoch mwän ra feito ren Jehosafat o üreni, “Eu mwichemongun aramas ra feito seni Etom, seni pekilan ewe Setin Mäla, pwe repwe maun ngonuk. Ra fen liapeni Hasason-tamar, iei Enketi. \v 3 Mürin, Jehosafat a niuokus, a kütta öüröüran me ren ewe Samol mi Lapalap o asilefeili eu ränin echikefel lemenen unusen ewe fanü Juta. \v 4 Iwe, chon ekewe telinimwen Juta meinisin ra feito o mwichefengen lon Jerusalem, pwe repwe kütta alilisir me ren ewe Samol mi Lapalap. \p \v 5 Mürin, Jehosafat a ütä me lein ewe mwichen chon Juta me chon Jerusalem mi chufengen me mwen ewe leni mi fö lükün ewe imwenfel. \v 6 Iwe, a iotek, “Äm Samol mi Lapalap, en äm kewe lewo we Kot. En ewe Koten läng, ka nemenem won ekewe mwün fanüfan meinisin. Ka fokun manaman o pöchökül, esap wor eman a tongeni ü ngonuk. \v 7 En äm Kot, ka asüela chon ei fanü, lupwen noum aramasen Israel ra tolong lon. Ka ngeni ekewe mwirimwirin Apraham chiechiom we ei fanü, pwe repwe fanüeni tori feilfeilachök. \x + \xo 20.7 \xt Ais 41.8; Jas 2.23\x* \v 8 Iwe, ir ra nonom lon o aüetä won eu imwenfel fän itom. Iwe, ra apasa, \v 9 ‘Are feiengau epwe torikem, are ka apwüngükem ren maun ika mätter ika echik, äm aipwe ütä fän mesom me mwen ei imwenfel ia aramas ra fel ngonuk ie. Are äm aipwe siö ngonuk lon äm riaföü, en kopwe aüselingakem o amanauakem.’ \v 10 Nge iei ekewe re Amon me Moap me Etom ra feito o maun ngenikem. Iwe, lupwen äm kewe lewo ra feito seni Isip, kosap mwüt ngeniir pwe repwe tolong lon fanüen ekei aramas. Iei mine äm kewe lewo ra pwelila lükün fanüer, nge resap aroserela. \x + \xo 20.10 \xt Tut 2.4-19\x* \v 11 Nengeni, iei usun mine ra föri ngenikem. Ra feito, pwe repwe asükeemila seni ewe fanü en ka ngenikem pwe aipwe fanüeni. \v 12 En äm Kot, kopwe apwüngüür. Pun esap wor äm pöchökül ngeni ei mwichemongun aramas mi feito o maun ngenikem. Äm aisap silei mine aipwe föri, nge äm aia chök nenengenuk pwe kopwe alisikem.” \p \v 13 Iwe, ekewe re Juta meinisin, pwülüer me nöür kewe ra ütä me fän mesen ewe Samol mi Lapalap. \v 14 Nge Ngünün ewe Samol mi Lapalap a feitiu won Jaasiel me lukalapen ewe mwich. Ätei eman seni ewe ainangen Lefi, eman mwirimwirin Asaf. Iwe, Jaasiel nöün Sekaria we mwän, Sekaria nöün Penaia, Penaia nöün Jeiel, nge Jeiel nöün Matania. \v 15 Iwe, a üra, “Oupwe rongorong, en Jehosafat me ämi chon Juta me chon Jerusalem meinisin. Iei alon ewe Samol mi Lapalap ngenikemi, ‘Ousap niuokus, ousap pwal rükö ren ei mwichemongun aramas. Pun ei maun sap ämi, pwe än Kot. \v 16 Lesor oupwe feila pwe oupwe maun ngeniir. Repwe feitä won ewe pal mi aletä seni Sis. Oupwe küneer me lesopun ewe lemol ötiuen ewe fanüapön Jeruel. \v 17 Ämi ousap fiu lon ei maun. Oupwe atettelikemi o ükütä chök. Oupwe nengeni usun än ewe Samol mi Lapalap awinnakemi.’ Ämi chon Juta me chon Jerusalem, ousap niuokus, ousap pwal rükö. Lesor oupwe feila maun ngeniir, nge ewe Samol mi Lapalap epwe etikemi.” \x + \xo 20.17 \xt Tut 20.1-4; Eks 14.13-14\x* \p \v 18 Mürin, Jehosafat a chapetiu lepwül, nge chon Juta me chon Jerusalem meinisin ra pwal chapetiu me fän mesen ewe Samol mi Lapalap o fel ngeni. \v 19 Iwe, ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi seni än Kohat me än Kora kewe cho ra ütä o kölün mwareiti ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel fän leüömong. \p \v 20 Iwe, ekewe aramas ra pwätä lesosorusichin sorotän ewe rän o feila lon ewe fanüapön Tekoa. Nge lupwen ra feila, Jehosafat a ütä mwer o üreniir, “Oupwe aüselingaei, ämi chon Juta me chon Jerusalem. Oupwe anomu ämi apilükülük won ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot, pwe oupwe üpöchökül, oupwe pwal lükü mine nöün kewe soufos ra ürenikemi, pwe oupwe win.” \v 21 Iwe, wesin an öüröüra ekewe aramas, ewe king a filätä ekoch chon köl, pwe repwe kölün mwareiti ewe Samol mi Lapalap fän üfer mi pin, repwe akomwola mwen ewe mwichen sounfiu o köl, “Ousipwe kilisou ngeni ewe Samol mi Lapalap, pun an tong ellet a nonom tori feilfeilachök.” \v 22 Nge lupwen ra popuetä le kölün mwareiti Kot, ewe Samol mi Lapalap a awarato niuokus watte won ekewe mwichen sounfiu seni Amon me Moap me Etom mi töki ewe fanü Juta. \v 23 Iwe, ekewe re Amon me Moap ra maun ngeni ekewe re Etom o wesewesen aroserela. Nge lupwen ra wes le aroserela, ra püsin sapefengen o nifengeniir. \p \v 24 Iwe, lupwen ekewe sounfiun Juta ra tori ewe imwen mamas mi tekia me lon ewe fanüapö o neneloi ewe mwichemongun aramas, ra chök küna somä mi nom won ewe pwül. Esap wor eman a tongeni süla. \v 25 Nge lupwen Jehosafat me nöün kewe sounfiu ra feila pwe repwe angei liaper seniir, ra küna pwiin kow mi chomong, pisek, üf me mettoch mi aüchea. Iwe, ra angei ekewe pisek fän iter, tori resap chüen tongeni uwei och. Lon ükükün ülüngat rän ra angei liaper, pun a kon chomong. \v 26 Nge lon arüanün rän ra mwichefengen lon ewe lemolun Peraka \f + \fr 20.26 \ft wewen Peraka mwareiti Kot\f* o mwareiti ewe Samol mi Lapalap. Iei mine ewe leni a iteni lemolun Peraka tori ikenai. \v 27 Mürin, Jehosafat a emwenala nöün kewe sounfiu ngeni Jerusalem fän pwapwa, pun ewe Samol mi Lapalap a akufu ekewe chon oputer. \v 28 Iwe, lupwen ra tori Jerusalem, ra feila ngeni imwen ewe Samol mi Lapalap fän tikin kitar me ükülele, pwal fän tikin rappwa. \v 29 Nge chon ekewe mwü meinisin lon ekewe fanü ra niuokusiti ewe Samol mi Lapalap, lupwen ra rongorong pwe i a akufu ekewe chon oput Israel. \v 30 Iei usun Jehosafat a nemenem fän kinamwe, pun an Kot a awora kinamwe lekiännin fanüan meinisin. \s1 Usun än Jehosafat nemenem \sr 20.31-37 \r (1.King 22.41-50) \p \v 31 Iwe, Jehosafat a ierini ilik me limu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün rüe me limu ier. Iten inan Asupa nöün Silhi we fefin. \v 32 Jehosafat a föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, usun Asa saman we a föri. \v 33 Nge ekewe lenien fel won ekewe leni tekia resap katala. Ekewe aramas resap mwo kul ngeni än ar kewe lewo we Kot, pwe repwe angang ngeni ren unusen leluker. \p \v 34 Nge lusun pworausen än Jehosafat föför meinisin seni lepoputan tori lesopolan an nemenem a makelong lon puken uruwon Jehu nöün Hanani we mwän o pachelong lon puken uruwon ekewe kingen Israel. \v 35 Ekoch fansoun mürin, Jehosafat ewe kingen Juta a chiechi ngeni Ahasia ewe kingen Israel mi föri föför mi ngau. \v 36 Iwe, a eti Ahasia le föri pöisein sip mi kamö me amömö pisek me lon Esion-keper. \v 37 Nge Elieser nöün Totawahu we mwän seni Maresa a osuni usun feiengauen Jehosafat o üreni, “Pokiten ka chiechi ngeni Ahasia, ewe Samol mi Lapalap epwe ataela mine ka föri.” Iwe, ekewe sip ra tala, nge resap tongeni sai pwe repwe föri ar angang. \c 21 \s1 Usun än Jehoram nemenem lon Juta \sr 21.1-20 \r (2.King 8.17-24) \p \v 1 Iwe, Jehosafat a mäla, nge ra peiaseni ren an kewe lewo lon ewe telinimwen Tafit. Iwe, Jehoram nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \v 2 Ikkei ir nöün Jehosafat ewe kingen Juta kewe mwän ir pwin Jehoram: Asaria, Jehiel, Sekaria, Asariahu, Mikael me Sefatia. \v 3 Iwe, semer we a lifang ngeniir chomong silifer me kolt me pisek mi aüchea, a pwal ngeni eman me eman eu kewe telinimw mi pöchökül tittir lon Juta. Nge ewe mwü a ngeni Jehoram, pun i ewe mwänichi. \v 4 Lupwen Jehoram a wiseni ewe wisen king o anüküchara mwün, a niela pwin kewe meinisin, a pwal niela ekoch me lein ekewe samolun Israel. \v 5 Jehoram a ierini ilik me ruu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün walu ier. \v 6 Iwe, a tipis usun ekewe kingen Israel o föföringau usun chon leimwen Ahap, pun a pwülüeni nöün Ahap we fefin. Iwe a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap. \v 7 Nge ewe Samol mi Lapalap esap mochen arosala ekewe mwirimwirin Tafit pokiten ewe pwon a eäni ngeni Tafit, pun a fen pwon ngeni, pwe epwe wor eman mwirimwirin, epwe nemenem fansoun meinisin. \x + \xo 21.7 \xt 1.King 11.36\x* \p \v 8 Iwe, lupwen fansoun mwün Jehoram, ekewe chon Etom ra ü ngeni Juta o seikätä püsin eman nöür king. \x + \xo 21.8 \xt Ken 27.40\x* \v 9 Iei mine Jehoram me nöün kewe meilapen sounfiu ra tötä won war kewe woken o tolong lon ewe fanü Etom. Ikenan ekewe sounfiun Etom ra pwelifeiliir, nge Jehoram me nöün kewe meilapen wan kewe woken ra ütä lepwin o sü seniir. \v 10 Iei usun chon Etom ra ütä, nge resap chüen nom fän nemenien Juta tori ikenai. Lon ewe chök fansoun Lipna a pwal ütä won mwün, pun Jehoram a likitala ewe Samol mi Lapalap än an kewe lewo we Kot. \p \v 11 Jehoram a pwal mwo nge föri lenien fel ngeni ekewe uluulun anümwäl won chukuchukutän ewe fanü Juta o emweni ekewe chon Jerusalem me chon Juta ngeni tipis, pwe ra kul seni Kot. \v 12 Iwe, ewe soufos Elias a tinala echö toropwe ren Jehoram. Iei masouen ewe toropwe, “Iei alon ewe Samol mi Lapalap än Tafit om we lewo we Kot: En kosap apirü föförün Jehosafat semom we, ika föförün Asa semen semom we, ewe kingen Juta, \v 13 nge ka apirü föförün ekewe kingen Israel o emweni ekewe chon Juta me chon Jerusalem ngeni tipis, usun chök Ahap me nöün kana ra emweni chon Israel ngeni tipis. Ka pwal mwo nge niela pwiüm kewe mi mürina senuk. \v 14 Pokiten ka föri ekei föför, ewe Samol mi Lapalap epwe awarato eu feiengau watte won noum aramas, won noum kana me pwülüom kewe, pwal won mettochum meinisin ka eäni. \v 15 Nge püsin en kopwe samauni eu samau mi fokun weires ren samaun lukom, epwe ngauala rän me rän, tori tarom repwe seliseliwu.” \p \v 16 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a föri, pwe ekewe chon Filistia me chon Arapia mi nom arap ngeni ekewe chon Itiopia ra oput Jehoram. \v 17 Iei mine ra töki Juta o maun ngeni. Ra uweela ekewe pisek meinisin me lon imwen ewe king, ra pwal uweela nöün kewe mwän me pwülüan kewe, pwe esap chüen wor eman nöün mwän a nom ren, chilon chök Ahasia nöün setiputur. \p \v 18 Iwe, mürin an fis ekei pworaus meinisin, ewe Samol mi Lapalap a asamaua Jehoram ren eu samaun luk esap tongeni pöchökül ren. \v 19 A chök sasamau, nge mürin ruu ier taran ra seliseliwu, pwe a mäla fän cheuch watte. Iwe, nöün aramas resap föri eu ekkei fän iten ar asamolu, usun ra piin föri ngeni an kewe lewo. \v 20 Jehoram a ierini ilik me ruu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün walu ier. Iwe, a mäla, nge esap wor eman a letipeta usun. Ra peiaseni lon ewe telinimwen Tafit, nge sap lon peiasen ekewe king. \c 22 \s1 Usun än Ahasia nemenem lon Juta \sr 22.1-6 \r (2.King 8.25-29; 9.21-28) \p \v 1 Iwe, ekewe chon Jerusalem ra seikätä Ahasia nöün Jehoram we setiputur, pwe epwe siwili saman we lon wisan wisen king. Pun ekoch chon küt liaper mi fiti ekewe chon Arapia ra feila lon ewe lenien chon Juta o niela nöün Jehoram kewe mwän mi watte meinisin. Iei mine Ahasia nöün Jehoram ewe kingen Juta a nemenem. \v 2 Ahasia a ierini rüe me ruu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün eu ier. Iten inan we Atalia, i nöün nöün Omri we fefin. \v 3 Ahasia a pwal apirü föförün chon leimwen Ahap, pun inan we a pesei pwe epwe föri mine a ngau. \v 4 Iwe, a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, usun chon leimwen Ahap ra föri. Pun mürin än saman mäla, ir ra wisen nöün chon öüröür ngeni won mine epwe feiengau ren. \v 5 Ahasia a pwal aleasochis ngeni ar öüröür o eti Joram nöün Ahap ewe kingen Israel we mwän le maun ngeni Hasael ewe kingen Siria me lon Ramot-kiliat. Nge ekewe sounfiun Siria ra akinasa Joram. \v 6 Iwe, a liwinsefäl ngeni Jesrel, pwe epwe onoson o pöchökülsefäl seni kinasan kewe me ren chon Siria, lupwen a maun ngeni Hasael ewe kingen Siria me lon Rama. Nge Ahasia ewe kingen Juta a feila Jesrel, pwe epwe churi Joram, pun a samau. \s1 Jehu a niela Ahasia \sr 22.7-9 \p \v 7 Nge Kot a fen akota pwe än Ahasia feiengau epwe fis ren an feila äämwa Joram. Pun lupwen a tori Joram, a eti i le churi Jehu nöün Nimsi we mwän, ätei ewe Samol mi Lapalap a epiti pwe epwe arosala chon leimwen Ahap. \v 8 Iwe, lupwen Jehu a föri ngeni chon leimwen Ahap mine Kot a fen apwüngala, a pwal churi ekewe samolun Juta me nöün pwin Ahasia kewe mwän mi angang ngeni Ahasia. Iwe, Jehu a nirela meinisin. \v 9 Mürin a kütta Ahasia. Ekewe mwän mi eti ra küna Ahasia, lupwen a op me lon Samaria, ra emwenala ren Jehu o niela. Iwe, ra peiaseni, pun ra apasa, “I nöün nöün Jehosafat, ätewe mi angang ngeni ewe Samol mi Lapalap ren unusen lelukan.” Iwe, esap wor eman me lein chon leimwen Ahasia mi tongeni nemeni ewe mwü. \s1 Atalia a töpöchökülelong lon lenien nemenem \sr 22.10–23.21 \r (2.King 11.1-20) \p \v 10 Iwe, lupwen Atalia inen Ahasia a silei pwe nöün we a ninnila, a allük pwe chon familien ewe kingen Juta meinisin repwe ninnila. \v 11 Nge Jehosepa nöün ewe king Jehoram fefin pwülüen ewe souasor Jehoiata a angei Joas nöün Ahasia we ät lemonomon seni lein nöün ewe king kewe mwän repwe ninnila. Iwe, a aopalong ewe ät me nöün chon tümwün lon eu lenien iseis peet. Pokiten Jehosepa nöün ewe king Jehoram fefin, pwal i fefinen Ahasia, iei mine a aopa Joas seni Atalia, pwe esap tongeni niela. \v 12 Iwe, Joas a op lon imwen ewe Samol mi Lapalap lon ükükün wonu ier, lupwen Atalia a nemeni ewe fanü. \c 23 \p \v 1 Nge lon ewe afisuen ier Jehoiata a tipepwora o föri eu pwonen atipeeu ngeni ekewe meilapen sounfiu, ngeni Asaria nöün Jeroham we mwän, Ismael nöün Jehoanan we mwän, Asaria nöün Opet we mwän, Maseia nöün Ataia we mwän me Elisafat nöün Sikri we mwän. \v 2 Iwe, ra feila lemenen Juta o amwichafengeni chon ewe ainangen Lefi me ekewe mwänirelan ekewe cho seni ekewe telinimwen Juta meinisin. Nge lupwen ra feito Jerusalem, \v 3 unusen ewe mwichen aramas ra föri eu pwon ngeni ewe king lon imwen ewe Samol mi Lapalap. Jehoiata a üreniir, “Nengeni, iei i nöün ewe king we mwän. I epwe king, usun ewe Samol mi Lapalap a fen pwon fän iten ekewe mwirimwirin Tafit. \x + \xo 23.3 \xt 2.Sam 7.12\x* \v 4 Iei usun mine oupwe föri: Ämi kewe souasor me ämi chon ewe ainangen Lefi mi popuetä ämi angang lon ewe ränin sapat, eu leülüngat me leimi repwe mamasa asamalapen ewe imwenfel, \v 5 eu leülüngat repwe mamasa imwen ewe king, nge eu leülüngat repwe nom ren ewe Asamalapen Longolong. Nge ekewe aramas meinisin repwe nom lon ewe leni lükün imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 6 Ousap mwüt ngeni eman epwe tolong lon imwen ewe Samol mi Lapalap, chilon chök ekewe souasor me chon ewe ainangen Lefi mi föri ar angang. Ir chök repwe tongeni tolong, pun ra pin. Nge ekewe aramas meinisin repwe aleasochis ngeni mine ewe Samol mi Lapalap a allük o nom lükün. \v 7 Iwe, chon ewe ainangen Lefi repwe ütä pwelin ünükün ewe king, eman me eman fän an pisekin maun. Repwe eti ewe king ekis meinisin ia epwe feila ie. Nge iön a tolong lon ewe imwenfel epwe ninnila.” \p \v 8 Iwe, chon ewe ainangen Lefi me ekewe chon Juta meinisin ra föri meinisin mine ewe souasor Jehoiata a allük ngeniir. Eman me eman seni ekewe meilap a emwenato nöün aramas, chokewe mi wes le angang lon ewe ränin sapat, pwal chokewe mi popuetä ar angang. Pun ewe souasor Jehoiata esap asera ekewe mwich. \v 9 Mürin, ewe souasor Jehoiata a atowu ngeni ekewe meilap ekewe siles me ekewe tittin maun mi watte me kükün än ewe king Tafit mi nom lon ewe imwenfel. \v 10 Iwe, a atetteli ekewe mwän pwe repwe tümwünü ewe king, eman me eman fän an pisekin maun. Ra tettel arun ewe rongen asor me ewe imwenfel seni peliörün ewe imwenfel tori peliefengin. \v 11 Mürin, Jehoiata me nöün kewe mwän ra emwenawu Joas nöün ewe king we ät, ra isetä epa mwärämwär won möküran o ngeni ewe puken allük. Iwe, ra awisa ngeni ewe wisen king, ra epiti o kökkö, “Ewe king epwe manauatam.” \p \v 12 Nge lupwen Atalia a rongorong akürangen ekewe aramas mi sässä o mwareiti ewe king, a feila ren imwen ewe Samol mi Lapalap ren ekewe aramas. \v 13 Lupwen a nenefetal, a küna ewe king a ütä ren ewe ür arun asamalapen ewe imwenfel, nge ekewe meilap me ekewe chon ettik rappwa ra ütä ünükün ewe king. Iwe, aramasen ewe fanü meinisin ra mweireir o ettiki rappwa, nge ekewe chon köl ra emweni ewe mwich fän ar pisekin ettik le köl. Nge Atalia a kamwei üfan o puchör, “A fis rawangau, a fis rawangau!” \v 14 Mürin, ewe souasor Jehoiata a allük ngeni ekewe meilap mi nemeni ewe mwichen sounfiu, “Oupwe emwenawu neminewe lefilen ekewe chon mas mi tettel, nge are eman a tapwela mürin, oupwe niela ren ketilas.” Pun ewe souasor a üra, “Ousap niela neminewe lon lenien ewe Samol mi Lapalap.” \v 15 Iei mine ra turufi neminewe, ra emwenalong lon asamalapen imwen ewe king, ia ekewe oris ra tolong me ie. Ikenan ra niela ie. \p \v 16 Iwe, ewe souasor Jehoiata a föri eu pwon lefilen i me ekewe aramas meinisin pwal ewe king, pwe ir repwe nöün ewe Samol mi Lapalap aramas. \v 17 Mürin, ekewe aramas meinisin ra tolong lon imwen ewe anü Paal o ataetiu. Ra atatakisi ekewe rongen asor me ekewe uluulun anümwäl, ra pwal niela Matan nöün Paal we souasor me mwen ekewe rongen asor. \v 18 Iwe, Jehoiata a pwal awisa ekewe souasor seni ewe ainangen Lefi, pwe repwe nemeni angangen imwen ewe Samol mi Lapalap. Repwe föri ewe angang ewe king Tafit a fen akota ngeniir. Repwe pwal eäni ekewe asoren kek ngeni ewe Samol mi Lapalap, usun a fen mak lon än Moses kewe allük. Repwe föri ar angang fän meseik me köl, usun mine Tafit a fen allük. \v 19 Iwe, a pwal anomu chon masen asam arun asamalapen ewe imwenfel, pwe esap wor eman epwe tongeni tolong lon, are esap limöch. \v 20 Mürin, Jehoiata me ekewe meilapen sounfiu, ekewe aramas tekia me än ekewe aramas kewe kepina, pwal aramasen ewe fanü meinisin ra etala ewe king seni imwen ewe Samol mi Lapalap o pwerelong lon ewe asamalapen won tori imwen ewe king. Iwe, ra amota ewe king won ewe lenien motun king. \v 21 Ekewe aramas meinisin ra meseik, nge ewe telinimw a kinamwe mürin än Atalia ninnila ren ketilas. \c 24 \s1 Usun än Joas nemenem lon Juta \sr 24.1-27 \r (2.King 12.1-16) \p \v 1 Iwe, Joas a ierini fisu, lupwen a popuetä le nemeni Juta. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün faik ier. Iten inan we Sipia seni Persepa. \v 2 Joas a föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap lon ükükün ränin manauen ewe souasor Jehoiata. \v 3 Nge Jehoiata a ngeni Joas ruoman pwülüan. Iwe, a wor nöün mwän me nöün fefin. \p \v 4 Ekoch fansoun mürin, Joas a ekiekietä pwe epwe försefäli mine a ta me won imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 5 Iwe, a amwichafengeni ekewe souasor me chon ewe ainangen Lefi o üreniir, “Oupwe feila lon ekewe telinimwen Juta o ioni moni seni ekewe chon Israel meinisin, pwe sipwe försefäli mine a ta me won imwenfelin ach we Kot iteiten ier. Oupwe pi pwe oupwe amüttiri ewe angang.” Nge chon ewe ainangen Lefi resap müttir ngeni ewe angang. \v 6 Iei mine ewe king a titi ewe souasor mi lap Jehoiata o aisini, “Pwota kosap pesei ngeni chon ewe ainangen Lefi, pwe repwe angei seni ekewe chon Juta me chon Jerusalem ewe takises Moses nöün ewe Samol mi Lapalap we chon angang a apwüngala ngeni ekewe chon Israel fän iten ewe imwenfel seni mangaku, ia ekewe allük ra nom ie?” \x + \xo 24.6 \xt Eks 30.11-16\x* \v 7 Pun Atalia ewe fefin mi ngau me nöün kewe mwän ra tomwälilong lon ewe imwenfel. Ra pwal mwo nge aea ekewe pisek mi pin meinisin seni lon imwen ewe Samol mi Lapalap fän iten ar angang ngeni ekewe anü Paal. \p \v 8 Iwe, ewe king a allük, pwe ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi repwe föri eu pwor o anomu lükün asamalapen imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 9 Mürin, ra arongafeili lemenen Juta me Jerusalem, pwe aramas repwe uwato ewe takises fän iten ewe Samol mi Lapalap, Moses nöün Kot we chon angang a fen akom le angei seni ekewe chon Israel lon ewe fanüapö. \v 10 Iwe, ekewe souemwen me ekewe aramas meinisin ra uwato ar takises fän pwapwa o uwalong lon ewe pwor tori a urela. \v 11 Iteiten fansoun, lupwen ra küna pwe a wor chomong moni lon ewe pwor, ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra uwala ewe pwor ren nöün ewe king kewe meilap. Iwe, nöün ewe king seketeri me ewe mi tupuni ewe souasor mi lap ra feito o apöla ewe pwor, mürin ra aliwinala ngeni lenian. Iei usun ra föri iteiten rän, pwe ra ionifengeni chomong moni. \v 12 Iwe, ewe king me Jehoiata ra ngeni ätekewe mi nemeni angangen imwen ewe Samol mi Lapalap ewe moni, nge ir ra möni ngeni ekewe chon ses fau me ekewe taikü, ngeni ekewe chon angang ngeni mächä me piras, pwe repwe försefäli mine a ta me won imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 13 Chokewe mi föri ewe angang ra fokun achocho le angang ngeni ewe imwenfel. Ra försefäli mine a ta me won o apöchöküla, pwe a usun chök me mwan. \v 14 Nge lupwen ra wes le angang, ra uwato lusun ewe moni ren ewe king me Jehoiata. Ren ei moni ra föri pisek fän iten angangen lon imwen ewe Samol mi Lapalap, pwal fän iten ekewe asoren kek. Ra föri sepi me sokopaten pisek seni kolt me silifer. Iwe, ra eäni asoren kek lon imwen ewe Samol mi Lapalap iteiten fansoun lupwen ränin manauen Jehoiata. \v 15 Nge lupwen Jehoiata a chinlapala o ierini ipükü ilik, a mäla. \v 16 Iwe, ra peiaseni lon ewe telinimwen Tafit lein ekewe king, pun a föri föför mi mürina ngeni chon Israel, ngeni Kot me ewe imwenfel. \p \v 17 Nge mürin än Jehoiata mäla, ekewe samolun Juta ra feito o asamolu ewe king. Mürin, ewe king a aüselinga ar tüngor. \v 18 Iei mine ekewe aramas ra ükütiu le fel lon imwen ewe Samol mi Lapalap än semelaper we Kot o fel ngeni ekewe uluulun ewe anüfefin Asera me ekewe uluulun anümwäl. Ren ei Kot a song ngeni chon Juta me Jerusalem, pun ra tipis. \v 19 Inamwo än ewe Samol mi Lapalap tinala soufos leir, pwe repwe fönöör o aliwinisefäliir ngeni i, nge ekewe aramas resap mochen aüselingeer. \p \v 20 Mürin, Ngünün Kot a feitiu won Sekaraia nöün ewe souasor Jehoiata we mwän. Ätei a ütä wilitekia seni ekewe aramas o üreniir, “Iei alon Kot: Pwota oua purätiu än ewe Samol mi Lapalap kewe allük? Iei popun ousap tongeni feiöch. Pokiten oua likitala ewe Samol mi Lapalap, i a likitikemiila.” \v 21 Nge ekewe aramas ra rawangauei Sekaraia. Fän än ewe king allük ra monei ngeni fau lon ewe leni lükün imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 22 Iei usun ewe king Joas esap chechemeni än Jehoiata semen Sekaraia kirikiröch ngeni, nge a niela nöün mwän. Iwe, lupwen än Sekaraia mäla a apasa, “Ewe Samol mi Lapalap a küna ei föför, i epwe ngonuk chappan.” \x + \xo 24.22 \xt Mat 23.35; Luk 11.51\x* \p \v 23 Iwe, lesopolan ewe ier ekewe sounfiun Siria ra feito pwe repwe maun ngeni Joas. Ra tolong lon Juta me Jerusalem o niela samolun ekewe aramas meinisin. Ra pwal angei chomong liaper o tinala ren ewe kingen Tamaskus. \v 24 Iei mwo chokükünün ewe mwichen sounfiun Siria, nge ewe Samol mi Lapalap a mwüt ngeniir pwe repwe akufu ewe mwichen sounfiun Juta mi chomong, pun ekewe chon Juta ra likitala ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot. Iei usun ekewe sounfiun Siria ra apwüngü Joas. \p \v 25 Iwe, lupwen ra feil seni Joas, ra likitala lon an kinas mi fokun watte. Nge nöün nöüwis ra rawangauei o niela me won an peet, pun ra ngeni chappen an nimanauei nöün ewe souasor Jehoiata we mwän. Iei usun Joas a mäla. Iwe, ra peiaseni lon ewe telinimwen Tafit, nge resap peiaseni lon peiasen ekewe king. \v 26 Ätekewe mi rawangauei Joas iter Sapat nöün Simeat we mwän eman fin Amon, me Jehosapat nöün Simrit we mwän eman fin Moap. \v 27 Iwe, pworausen nöün Joas kewe mwän, ekewe kapasen osuni usun an feiengau, usun an försefäli mine a ta me won ewe imwenfel a makelong lon puken awewen uruwon ekewe king. Iwe, Amasia nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \c 25 \s1 Usun än Amasia nemenem \sr 25.1-28 \r (2.King 14.2-20) \p \v 1 Iwe, Amasia a ierini rüe me limu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün rüe me tiu ier. Iten inan we Jehoatin seni Jerusalem. \v 2 Amasia a föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, nge sap seni unusen lelukan. \v 3 Iwe, lon ewe otun, lupwen Amasia a kamwöchüla won unusen nemenemen mwün, a niela ekewe nöüwis mi niela saman we ewe king. \v 4 Nge esap niela nöür kewe, pwe a föri mine ewe Samol mi Lapalap a allük, usun a mak lon ewe puken allük än Moses, “Sam resap ninnila pokiten än nöür tipis, nge nau resap ninnila pokiten än semer tipis. Nge eman me eman epwe mäla fän iten püsin an tipis.” \x + \xo 25.4 \xt Tut 24.16\x* \p \v 5 Mürin, ewe king Amasia a amwichafengeni ekewe re Juta me Peniamin, a aimwürela lon eu me eu mwich lon en me än saman cho. Iwe, a atolongeer fän nemenien ekewe meilap mi nemeni ngeröü me pükü sounfiu. A körifengeni ätekewe mi ierini rüe feitä, nge a pwä pwe iteiter meinisin ükükün ülüpükü ngeröü mwän mi molotä ngeni maun o sipeöch fän wokur siles me tittin maun. \v 6 Iwe, Amasia a pwal möni ipükü ngeröü sounfiu mi pwora seni Israel won ina epwe ükükün rüanü ton silifer. \v 7 Nge eman soufos a feila ren ewe king o üreni, “Ai king, kosap mwüt ngeni ewe mwichen sounfiun Israel pwe repwe etuk, pun ewe Samol mi Lapalap esap eti ekewe chon Israel. \v 8 Nge are ka ekieki pwe kopwe pöchökül le maun pokiter, Kot epwe mwüt ngeni chon oputom pwe repwe akufuk. Pun Kot a manaman le alisi eman, a pwal manaman le akufu eman.” \v 9 Iwe, Amasia a aisini ewe soufos, “Nge met üpwe föri ren ekewe rüanü ton silifer üa fen möni ngeni ekewe sounfiun Israel?” Nge ewe soufos a pälüeni, “Ewe Samol mi Lapalap a tongeni fang ngonuk chomong lap seni ei.” \v 10 Mürin, Amasia a tinala ekewe sounfiu mi feito seni Israel, pwe repwe liwiniti lenier. Iwe, ra fokun song ren chon Juta o liwiniti lenier fän lingeringer. \v 11 Nge Amasia a tipepwora o emwenala nöün kewe sounfiu ngeni ewe Lemolun Salt. Ikenan a niela engol ngeröü sounfiun Etom. \v 12 Iwe, ekewe sounfiun Juta ra liapeni pwal engol ngeröü mi manau. Ra emwenirela won ungen eu achau o atururetiu me won, pwe inisir a möküfesen. \v 13 Nge ekewe sounfiun Israel Amasia a tinirela, pun esap mwüt ngeniir pwe repwe eti le feila maun, ra maun ngeni ekewe telinimwen Juta seni Samaria tori Pet-horon. Iwe, ra niela me lon ekewe telinimw ükükün ülüngatngeröü aramas o angei chomong liaper. \p \v 14 Iwe, lupwen Amasia a liwinto seni an niela ekewe chon Etom, a uwato ar kewe uluulun kot. A aütaar pwe an kot, a fel ngeniir o asor ngeniir. \v 15 Iei mine ewe Samol mi Lapalap a song ngeni Amasia o tinala eman soufos ren. Ätei a üreni, “Pwota ka fel ngeni än ekewe chon ekis kewe kot resap tongeni püsin angasa nöür aramas seni fän nemeniom?” \v 16 Nge lupwen a chüen kapas, ewe king a üreni, “Ifa usun, äm aia awisok pwe kopwe nöün ewe king chon öüröür? Kopwe ükütiu le fos. Ika kosap ükütiu, kopwe mäla.” Iei mine ewe soufos a ükütiu le fos, nge a üra, “Iei üa silei pwe Kot a fokun ekiekin niikela, pun ka föri ei, nge kosap aüselinga mine üa öüröüra ngonuk.” \p \v 17 Mürin än Amasia ewe kingen Juta angei an öüröür seni nöün chon öüröür, a tinala pworaus ngeni Jehoas nöün Jehoahas we mwän, nge Jehoahas nöün Jehu ewe kingen Israel. Iwe, a üreni, “Kopwe etto, sipwe künafengenikich.” \v 18 Nge Jehoas ewe kingen Israel a tinala ei pworaus ren Amasia ewe kingen Juta, “Efoch iräfölüföl mi nom won Lepanon a titila ren efoch setar won Lepanon o üra, ‘Kopwe mwütätä noum föpwül pwe nei alüal epwe pwülüeni.’ Nge eman manmwacho a pwerela ren o purätiu ewe iräfölüföl. \v 19 En ka apasa pwe ka akufu ekewe chon Etom. Ka lamalamtekia o sikesik ren. Nge iei kopwe nonomotiu lon leniom. Pwota kopwe awarato feiengau won en me chon Juta, pwe oupwe kuf?” \p \v 20 Nge Amasia esap mochen rongorong. Pun ei a fis seni Kot, pwe epwe mwüt ngeni chon oputer pwe repwe akufuur, pun ra fel ngeni än chon Etom kewe kot. \v 21 Iei mine Jehoas ewe kingen Israel a feila, pwe epwe maun ngeni ewe kingen Juta. Iwe, ra künafengeniir me lon Pet-semes lon ewe fanü Juta. \v 22 Nge ekewe chon Juta ra kuf ren chon Israel, pwe iteiten eman me eman a süla ngeni lenian. \v 23 Iwe, Jehoas ewe kingen Israel a liapeni Amasia ewe kingen Juta me arun Pet-semes o emwenala Jerusalem. A pwal ataetiu tittin Jerusalem seni ewe Asamalapen Efraim tori ewe Asamalapen Lepwokuku ükükün wonopükü fiit. \v 24 Iwe, Jehoas a angei ekewe kolt me silifer meinisin, pwal ekewe sepi meinisin mi nom lon ewe imwenfel fän tümwünüen Opet-etom o uweerela. A pwal angei ekewe pisek aüchea lon imwen ewe king pwal aramas o liwiniti Samaria. \p \v 25 Iwe, Amasia ewe kingen Juta a manau lon ükükün engol me limu ier mürin än Jehoas ewe kingen Israel mäla. \v 26 Nge lusun pworausen än Amasia kewe föför seni lepoputan tori lesopolan an nemenem a makelong lon puken uruwon ekewe kingen Juta me Israel. \v 27 Seni ewe fansoun, lupwen Amasia a kul seni ewe Samol mi Lapalap, ra rawangauei me lon Jerusalem. Iwe, a süla Lakis. Nge ra attapwa tori Lakis o niela me ikenan. \v 28 Mürin, ra uwala inisin won oris ngeni Jerusalem o peiaseni ren an kewe lewo lon ewe telinimwen Tafit. \c 26 \s1 Usun än Usia nemenem \sr 26.1-23 \r (2.King 14.21-22; 15.1-7) \p \v 1 Iwe, ekewe aramasen Juta meinisin ra seikätä Usia, pwe epwe siwili Amasia saman we lon wisan wisen king. Usia a ierini engol me wonu, lupwen a seikitä. \v 2 Mürin än ewe king Amasia mäla, Usia a liapenisefäli Elat o aüsefälietä. \p \v 3 Iwe, Usia a ierini engol me wonu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün lime me ruu ier. Iten inan we Jekolia seni Jerusalem. \v 4 Iwe, Usia a föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, usun chök Amasia saman we a föri. \v 5 A angang ngeni Kot fän allükülük lon ränin manauen Sekaraia mi aiti ngeni usun an epwe niuokusiti Kot. Iwe, ewe Samol mi Lapalap a afeiöchü lon ükükün fansoun an angang ngeni. \p \v 6 Iwe, Usia a feila o maun ngeni ekewe chon Filistia. A ataetiu tittin ekewe telinimw Kat, Japne me Astot o aüetä telinimw arun Astot, pwal ekis meinisin lein ekewe chon Filistia. \v 7 Kot a alisi Usia le maun ngeni ekewe chon Filistia, ekewe chon Arapia mi nom lon Kurpaal, pwal ekewe chon Meun. \v 8 Iwe, ekewe chon Amon ra takises ngeni Usia. A pwal pöchökülela pwe an iteüöch a chöüla tori lekiännin Isip. \v 9 Usia a pwal aüetä o apöchöküla imw tekia lon Jerusalem arun ewe Asamalapen Lepwokuku, arun ewe Asamalapen Lemol me arun ewe Pwokukun ewe tit. \v 10 Iwe, a aüetä imw tekia lon ewe fanüapö o tuw chomong chönüttu, pun a wor chomong nöün pwiin man fäsonun ekewe chuk, pwal lon ekewe maasies. A pwal wor nöün chon tümwünü irän wain won ewe fanü mi chukuchukutä, pwal nöün chon tanipi won ewe fanü mi pwülüöch, pun a aücheani ewe pwül. \v 11 A pwal wor nöün Usia mwichen sounfiu mi molotä ngeni maun. Ra kinikin lon mwich mi alealong won ewe iteit Jeiel ewe seketeri me Maseia ewe meilap ra angei. Ätekei ra nom fän emwenien Hanania, eman me lein nöün ewe king nöüwis. \v 12 Iwe, iteiten ekewe meilapen sounfiu ükükün rüengeröü wonopükü mwän. \v 13 Eu mwichen sounfiu ükükün ülüpükü fisungeröü limepükü mwän mi tongeni maun fän pöchökül ra nom fän nemenier. Ir repwe alisi ewe king le maun ngeni chon oputan. \v 14 Iwe, Usia a amolätä tittin maun, siles, akkaw, sakit seni mächä, esefich me föün aülül fän iten unusen ewe mwichen sounfiu. \v 15 Lon Jerusalem a wor nöün chon angang mi sipeöch le ekiekietä minefön pisek. Iwe, ewe king a awisa ngeniir pwe repwe förätä mwesiin, repwe nom won ekewe imw tekia, pwal won ekewe pwokukun ewe tit, pwe repwe eppichi föün esefich me fau watte. Än Usia iteüöch a chöfetal ekis meinisin, pun Kot a alisi pwe a fokun pöchökül. \p \v 16 Nge lupwen Usia a pöchökülela, a lamalamtekia pwe a tolong lon feiengau. Iwe, a tipis ngeni ewe Samol mi Lapalap an we Kot o tolong lon imwenfelin ewe Samol mi Lapalap, pwe epwe keni apach mi pwokus me won ewe rongen asoren ötüöt. \v 17 Nge ewe souasor Asaria a tapwela mürin fiti walik nöün ewe Samol mi Lapalap souasor, ir mwän mi pworacho. \v 18 Ra ü ngeni ewe king Usia o üreni, “Esap wisom Usia, pwe kopwe keni apach mi pwokus ngeni ewe Samol mi Lapalap, nge wisen chök ekewe souasor ir mwirimwirin Aaron kewe mi apinipinila pwe repwe keni apach mi pwokus. Kopwe towu seni ei imw mi pin, pun ka föri mine a ngau. Ei lapalap esap atoto womw iteüöch seni Kot ewe Samol mi Lapalap.” \x + \xo 26.18 \xt Eks 30.7-8; Num 3.10\x* \v 19 Mürin, Usia a fokun song ren ekewe souasor. Lon ewe chök otun a amwöchü lepöün eu sepien asoren ötüöt, pwe epwe keni apach mi pwokus. Nge lupwen a song, rupun pwötür a pwüküwu won chamwan. Ei a fis me fän mesen ekewe souasor lon imwen ewe Samol mi Lapalap me arun ewe rongen asoren ötüöt. \v 20 Lupwen ewe souasor mi lap Asaria me ekewe souasor meinisin ra nenengeni, ra küna pwe a rupun pwötür won chamwan. Iei mine ra müttir asüela lükün, pwal püsin i a müttir le towu, pun ewe Samol mi Lapalap a afeiengaua. \v 21 Iwe, ewe king Usia a rupun pwötür tori an mäla. Nge pokiten a rupun pwötür, a imwüla lon pwal eu imw, esap pwal tongeni tosefälilong lon imwen ewe Samol mi Lapalap. Iwe, Jotam nöün we mwän a tümwünü chon leimwen ewe king o nemeni aramasen ewe fanü. \p \v 22 Nge lusun pworausen än Usia kewe föför seni lepoputan tori lesopolan an nemenem ewe soufos Aisea nöün Amos we mwän a makelong lon eu puk. \v 23 Iwe, Usia a mäla, nge ra peiaseni ren peiasen ekewe king, nge sap lon peiasen ekewe king, pun Usia a rupun pwötür. Nge Jotam nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \x + \xo 26.23 \xt Ais 6.1\x* \c 27 \s1 Usun än Jotam nemenem \sr 27.1-9 \r (2.King 15.32-38) \p \v 1 Iwe, Jotam a ierini rüe me limu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün engol me wonu ier. Iten inan Jerusa nöün Satok we fefin. \v 2 Jotam a föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, usun chök Usia saman we. Nge mine a sokola seni won, pwe esap tomwälilong lon imwenfelin ewe Samol mi Lapalap. Nge ekewe aramas ra chök sopwela le föri föför mi ngau. \v 3 Iwe, Jotam a förätä ewe asamalap lon imwen ewe Samol mi Lapalap me efeng, a pwal awattei angangen won tittin Jerusalem lon ewe leni itan Ofel. \v 4 A pwal aüetä chomong telinimw won ewe fanü mi chukuchukutä lon Juta o aüetä imw pöchökül me imw tekia won ekewe leni mi wöllap. \v 5 Iwe, Jotam a maun ngeni ewe kingen Amon me nöün kewe sounfiu o akufuur. Mürin, ekewe chon Amon ra ngeni Jotam ina epwe ükükün rüanü ton silifer, lime ngeröü tuuk wiich me lime ngeröü tuuk parli lon ewe ier. Iwe, ra ngeni ei aükükün lon pwal aruuen me aülüngatin ier. \v 6 Iei usun Jotam a pöchökülela, pun a fokun aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap an we Kot. \v 7 Nge lusun pworausen än Jotam föför meinisin, an kewe maun a eäni me an kewe angang a föri, a makelong lon puken uruwon ekewe kingen Israel me Juta. \v 8 Iwe, Jotam a ierini rüe me limu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün engol me wonu ier. \v 9 Jotam a mäla, nge ra peiaseni ren an kewe lewo lon ewe telinimwen Tafit. Iwe, Ahas nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \c 28 \s1 Usun än Ahas nemenem \sr 28.1-27 \r (2.King 16.1-4) \p \v 1 Iwe, Ahas a ierini rüe, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün engol me wonu ier. Nge Ahas esap föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap usun Tafit an we lewo. \v 2 A apirü än ekewe kingen Israel föför, a pwal föri uluulun ewe anü Paal seni mächä. \v 3 Iwe, a keni apach mi pwokus lon ewe lemolun Pen-hinom, a pwal mwo nge keni nöün kewe ät pwe an asor ngeni ekewe uluulun anümwäl, usun än chon ekewe mwü föför mi anioput, ekewe mwü ewe Samol mi Lapalap a asürela me mwen ekewe aramasen Israel. \v 4 Ahas a pwal asor o keni apach mi pwokus lon ekewe lenien fel won ekewe leni tekia, won ekewe chuk, pwal fän iteiten irä mi muresires. \p \v 5 Iei mine ewe Samol mi Lapalap an we Kot a mwüt ngeni ewe kingen Siria pwe epwe akufu Ahas. Ätei a pwal liapeni eu mwichemongun aramas seni Juta o emwenirela Tamaskus. Kot a pwal mwüt ngeni Peka nöün Remalia we mwän ewe kingen Israel, pwe epwe akufu Ahas ren eu ninni mi fokun watte. \v 6 Pun Peka a niela ükükün ipükü rüe ngeröü sounfiun Juta mi fokun pwora lon eu chök rän. Ei a fis pokiten ra likitala ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot. \x + \xo 28.6 \xt 2.King 16.5; Ais 7.1\x* \v 7 Iwe, Sikri eman sounfiu seni Efraim a niela Maseia nöün ewe king mwän me Asrikam ewe meilapen chon tümwünü ewe imwen king, pwal Elkana ewe kisin fän ewe king. \p \v 8 Iwe, ekewe sounfiun Israel ra liapeni rüepükü ngeröü aramaser kewe chon Juta, fefin, ät me nengin. Ra pwal angei chomong choon wokur o uwala Samaria. \v 9 Nge eman nöün ewe Samol mi Lapalap soufos itan Otet a nom lon ewe telinimw Samaria. Ätei a towu lükün ewe telinimw, pwe epwe churi ewe mwichen sounfiu mi liwinla Samaria. Iwe, a üreniir, “Pokiten ewe Samol mi Lapalap än ämi kewe lewo we Kot a song ren chon Juta, iei mine a mwüt ngenikemi pwe oupwe akufuur. Nge ämi oua nirela ren eu ninni mi lapalap, pwe ngauen ewe föför a tori läng. \v 10 Nge iei oua ekiekin nemenemengau ngeni ekewe mwän me fefin seni Juta me Jerusalem o nöüniir amanau. Ifa usun, ousap silei pwe pwal ämi oua tipis ngeni ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot? \v 11 Iei oupwe aüselingaei. Oupwe aliwinala aramasemi kewe chon Juta oua liapeniir, pun ewe Samol mi Lapalap a fokun lingeringeritikemi.” \v 12 Mürin, ekoch samol seni ewe ainangen Efraim iter Asaria nöün Johanan we mwän, Perekia nöün Mesilemot we mwän, Jehiskia nöün Salum we mwän me Amasa nöün Hatlai we mwän ra pwal pälüeni ätekewe mi liwinto seni maun \v 13 o üreniir, “Ousap uwato ekewe chon oola ikei, pun ren ei oua atoto woch tipis ngeni ewe Samol mi Lapalap mi chu ngeni ewe tipis me föföringau sa fen föri. Pun ach tipis a kon watte, pwe Kot a fokun lingeringeriti Israel.” \v 14 Iei mine ekewe sounfiu ra likitala ekewe chon oola me choon wokur me mwen ekewe samol me unusen ewe mwich. \v 15 Iwe, ekewe mwän mi fen föü iter ra angei ekewe chon oola o aüföüfa chokewe mi selela me leir ren ekewe üf ra angei lon maun. Ra aüföüfeer o aipweipweer, ra ngeniir ener me ünümer o säfeeni kinaser. Nge chokewe meinisin mi apwangapwang ra amoteer won ekewe aas o uweerela ren aramaser lon Jeriko ewe telinimw, ia a wor ie chomong irä palm. Mürin, ekewe chon Israel ra liwiniti Samaria. \p \v 16 Lon ena fansoun ewe king Ahas a titi Tiklat-pileser ewe kingen Asiria pwe epwe alisi. \v 17 Pun ekewe chon Etom ra tosefälilong lon ewe fanü, ra akufu chon Juta o uwala ekewe aramas mi oola. \v 18 Pwal ekewe chon Filistia ra tolong lon ekewe telinimw mi nom fäsonun ekewe chuk, pwal lon ewe fanü Nekep lon Juta. Iwe, ra liapeni Pet-semes, Aialon, Keterot, Soko pwal Timna me Kimso fiti wisoposopur. Iwe, ra imweimw ikenan. \v 19 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a asapwilätiu Juta pokiten Ahas ewe kingen Juta, pun a apöchöküla föför mi ngau me lon Juta o fokun tipis ngeni ewe Samol mi Lapalap. \v 20 Mürin, Tiklat-pileser ewe kingen Asiria a feito ren Ahas, a ü ngeni o aweiresi, nge esap alisi. \v 21 Iwe, Ahas a angei ekewe pisek aüchea seni imwen ewe Samol mi Lapalap, seni imwen ewe king me imwen ekewe samol o ngeni ewe kingen Asiria. Nge esap wor alilisin me ren. \p \v 22 Nge lon an riaföü, ei king Ahas a fen alapala an tipis ngeni ewe Samol mi Lapalap. \v 23 A asor ngeni ekewe koten Siria mi akufu i o apasa, “Pokiten än ekewe kingen Siria kewe kot ra alisiir, ngang üpwe asor ngeniir pwe repwe pwal alisiei.” Nge ei a chök atoto feiengau won i me chon Israel meinisin. \v 24 Ahas a achufengeni ekewe sepi seni ewe imwenfel o atatakisiir. A pwal apüngala ekewe asamalapen imwen ewe Samol mi Lapalap o senätä rongen asor lon iteiten pwokukun Jerusalem. \v 25 Iwe, lon iteiten telinimwen Juta a föri lenien fel won ekewe leni tekia, pwe epwe keni apach mi pwokus ngeni pwal ekoch kot. Ren ei a fis, pwe ewe Samol mi Lapalap än an kewe lewo we Kot a song ngeni. \v 26 Nge lusun pworausen än Ahas föför seni lepoputan tori lesopolan an nemenem a makelong lon puken uruwon ekewe kingen Juta me Israel. \v 27 Ahas a mäla, nge ra peiaseni lon ewe telinimw Jerusalem, nge resap peiaseni lon peiasen ekewe kingen Israel. Iwe, Hiskia nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \x + \xo 28.27 \xt Ais 14.28\x* \c 29 \s1 Usun än Hiskia nemenem \sr 29.1-2 \r (2.King 18.1-3) \p \v 1 Iwe, Hiskia a ierini rüe me limu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemenem lon ükükün rüe me tiu ier. Iten inan Apia nöün Sekaria we fefin. \v 2 Hiskia a föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, usun meinisin mine Tafit an we lewo a föri. \s1 Hiskia a popusefälietä angangen fel ngeni Kot \sr 29.3-36 \p \v 3 Iwe, lon aeuin ierin mwün Hiskia, lon ewe aeuin maram Hiskia a sukisefäli ekewe asamalapen imwen ewe Samol mi Lapalap, a pwal försefäli mine a ta me won. \v 4 A körato ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi o amwichafengeniir lon ewe leni lükün imwenfel mi nom ötiuan. \v 5 Iwe, a üreniir, “Oupwe aüselingaei, ämi chon ewe ainangen Lefi. Oupwe apinikemi, oupwe pwal apini imwen ewe Samol mi Lapalap än ämi kewe lewo we Kot, o atowu ewe limengau seni ewe leni mi pin. \v 6 Pun ach kewe lewo ra tipis o föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap ach we Kot. Ra likitala Kot o akulu sökürür ngeni imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 7 Ra pwal apüngala ekewe asamalapen kengkangen ewe imwenfel o kunuela ekewe lamp. Resap keni apach mi pwokus ika eäni asoren kek ngeni ewe Koten Israel me lon ewe leni mi pin. \v 8 Iei mine ewe Samol mi Lapalap a song ngeni chon Juta me chon Jerusalem o föri pwe ir eu lenien eniweniw me ämäirü me turunufas, usun oua püsin küna ren mesemi. \v 9 Nengeni, semelapach kewe ra mäla lon maun, nge nöüch mwän me fefin, pwal pwülüach ra oola pokiten ei föför. \v 10 Iwe, iei ekiekin lelukei, pwe üpwe föri eu pwon ngeni ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel, pwe esap chüen song ngenikich. \v 11 Nei kana, iei ousap alusala fansoun, pun ewe Samol mi Lapalap a filikemiitä pwe oupwe nöün chon angang, oupwe ü fän mesan o angang ngeni, oupwe pwal keni apach mi pwokus ngeni.” \p \v 12 Iwe, ikkei iten ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi mi popuetä ar angang: Seni ewe eterekesin Kohat Mahat nöün Amasai me Joel nöün Asaria. Seni ewe eterekesin Merari Kis nöün Apti me Asaria nöün Jehalelel. Seni ewe eterekesin Kerson Joa nöün Sima me Eten nöün Joa. \v 13 Seni ewe eterekesin Elisafan Simri me Jeuel. Seni ewe eterekesin Asaf Sekaria me Matania. \v 14 Seni ewe eterekesin Heman Jehuel me Simei, nge seni ewe eterekesin Jetutun Semaia me Usiel. \v 15 Ekei mwän ra achufengeni pwiir kewe seni ewe ainangen Lefi, nge ir meinisin ra apiniir. Mürin, ra tolong lon imwen ewe Samol mi Lapalap, pwe repwe limeti, usun ewe king a allük ngeniir fän alon ewe Samol mi Lapalap. \v 16 Iwe, ekewe souasor ra tolong lon imwen ewe Samol mi Lapalap lon ewe rumwen lon, pwe repwe limeti. Ra atowu ekewe mettoch mi limengau meinisin ra küna lon o uweerela lon ewe leni lükün ewe imwenfel. Nge ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra angei ekewe mettoch mi limengau o uweerela ngeni ewe lemolun Kitron. \v 17 Iwe, lon aeuin ränin ewe aeuin maram ra popuetä ewe angangen apinipin, nge lon awaluen ränin ewe chök maram ra tori kengkangen imwen ewe Samol mi Lapalap. Mürin ra apini imwen ewe Samol mi Lapalap lon pwal ükükün walu rän. Nge lon engol me wonuen ränin ewe aeuin maram ra wes. \v 18 Mürin, ra feila ren ewe king Hiskia o üreni, “Äm aia limeti unusen imwen ewe Samol mi Lapalap, ewe rongen asoren kek me pisekin meinisin, pwal ewe chepel fän iten ewe pilawa mi pin me pisekin meinisin. \v 19 Iwe, ekewe pisek meinisin ewe king Ahas a pöütala lon fansoun mwün, lupwen a tipis, äm aia aliwinisefäliir o apiniir. Iei ra nom mwen än ewe Samol mi Lapalap we rongen asor.” \p \v 20 Mürin, ewe king Hiskia a pwätä lesosorusich o amwichafengeni ekewe nöüwisen ewe telinimw. Iwe, ra feilapök ren imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 21 Ra emwenato füman ätemwänin kow, füman ätemwänin sip, füman lam, pwal füman ätemwänin kuuch pwe eu asoren tipis fän iten familien ewe king, fän iten chon Juta, pwal fän iten limelimen ewe leni mi pin. Iwe, Hiskia a allük ngeni ekewe souasor ir mwirimwirin Aaron, pwe repwe eäniir asor won än ewe Samol mi Lapalap rongen asor. \v 22 Iei mine ekewe souasor ra niela ekewe ätemwänin kow, ra angei ewe cha o uti ngeni ewe rongen asor. Mürin ra niela ekewe ätemwänin sip o uti char ngeni ewe rongen asor, ra pwal niela ekewe lam o uti char ngeni ewe rongen asor. \v 23 Lesopolan ra emwenato ekewe ätemwänin kuuch fän iten ewe asoren tipis ren ewe king me ewe mwichen aramas, nge ir ra iseis pöür wor. \v 24 Mürin, ekewe souasor ra nirela o ninätiu char won ewe rongen asor, pwe asoren amusamusen tipis fän iten chon Israel meinisin. Pun ewe king a allük pwe repwe eäni ewe asoren kek me asoren tipis fän iten chon Israel meinisin. \p \v 25 Iwe, ewe king Hiskia a alenia ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi lon imwen ewe Samol mi Lapalap fän pisekin kaktai, fän kitar me ükülele, usun mine Tafit me Kat nöün ewe king we soufos, pwal ewe soufos Natan ra allük, pun ei allük ekewe soufos ra apasa fän alon ewe Samol mi Lapalap. \v 26 Iei mine ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra ütä fän ekewe pisekin ettik än ewe king Tafit, nge ekewe souasor ra ütä fän ekewe rappwa. \v 27 Mürin, Hiskia a allük pwe repwe eäni ewe asoren kek won ewe rongen asor. Nge lupwen ra popuetä le eäni ewe asoren kek, ekewe aramas ra popuetä le köl ngeni ewe Samol mi Lapalap, nge ekewe chon ettik ra ettiki ekewe rappwa me ekewe sokopaten pisekin ettik. \v 28 Iwe, unusen ewe mwichen aramas ra fel ngeni Kot, ekewe chon köl ra köl, nge ekewe chon ettiki rappwa ra ettik tori ewe asoren kek a wes. \v 29 Nge lupwen ra wes le eäni ewe asor, ewe king me ekewe aramas meinisin mi nom ren ra chapetiu o fel ngeni Kot. \v 30 Iwe, ewe king Hiskia me nöün kewe nöüwis ra allük ngeni ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, pwe repwe kölün mwareiti ewe Samol mi Lapalap ren ekewe köl Tafit me ewe soufos Asaf ra föri. Iei usun ra kölün mwareiti Kot fän pwapwa, ra chapetiu o fel ngeni. \p \v 31 Mürin, Hiskia a üreni ekewe aramas, “Iei oua püsin apinikemi fän iten ewe Samol mi Lapalap. Oupwe kaneto o uwato ekewe asor me asoren kilisou lon imwen ewe Samol mi Lapalap.” Iei mine ra uwato ekewe asor me ekewe asoren kilisou, nge ekoch me leir ra pwal uwato man fän iten asoren kek seni mochenin letiper. \v 32 Iwe, iteiten ekewe mönün asor ekewe aramas ra uwato fän iten asoren kek ngeni ewe Samol mi Lapalap ükükün fik ätemwänin kow, ipükü ätemwänin sip me rüepükü lam. \v 33 Ra pwal uwato ekewe asor mi pin ükükün wonopükü ätemwänin kow me ülüngatngeröü sip. \v 34 Nge ekewe souasor ra men chokükün, iei popun resap tongeni atika silin ekewe mönün asoren kek meinisin. Iei mine pwiir kewe ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra alisiir tori ewe angang a wes, pwal tori ekewe souasor meinisin ra apiniir. Pun ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra tiliken le püsin apiniir lap seni ekewe souasor. \v 35 Iwe, lükün ekei chomongun asoren kek, ekewe souasor ra pwal keni kirisin ekewe mönün asoren kinamwe o ninätiu ekewe asoren ün mi chu ngeni ekewe asoren kek. Iei usun angangen fel lon imwen ewe Samol mi Lapalap a fisisefäl. \v 36 Nge Hiskia me ekewe aramas meinisin ra pwapwa, pokiten Kot a alisiir, pwe ra tongeni müttir föri ekei föför. \c 30 \s1 Ekewe chon Israel ra föri ewe Pasofer \sr 30.1–31.1 \p \v 1 Iwe, Hiskia a tinala chon künö ren ekewe chon Israel me Juta meinisin, a pwal makela toropwe ngeni ekewe chon Efraim me Manasa, pwe repwe feito ren ewe imwenfel lon Jerusalem o föri ewe Pasofer ngeni ewe Samol mi Lapalap, ewe Koten Israel. \v 2 Ewe king me nöün kewe nöüwis, pwal ekewe aramasen Jerusalem meinisin ra tipeeufengen, pwe repwe föri ewe Pasofer lon ewe aruuen maram. \v 3 Pun resap tongeni föri ewe Pasofer lon ewe fansoun mi afat, pokiten ekewe souasor resap mwo püsin apiniir pwe epwe naf iteiter, pwal ekewe aramas resamwo chufengen lon Jerusalem. \x + \xo 30.3 \xt Num 9.9-11\x* \v 4 Iwe, ei akot a pwüng me ren ewe king me ekewe aramas meinisin. \v 5 Iei mine ra tipeeufengen pwe repwe asilefeili lemenen Israel meinisin seni Persepa mi nom ör tori Tan mi nom efeng, pwe ekewe aramas repwe feito Jerusalem o föri ewe Pasofer ngeni ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel. Pun me mwan esap wor eu mwichemongun aramas mi föri ewe Pasofer usun pwüngün akotun. \v 6 Fän än ewe king allük ekewe chon künö ra feila lemenen unusen Israel me Juta fän ekewe toropwe seni ewe king me nöün kewe nöüwis. Iei masouen ekewe toropwe, “Ämi aramasen Israel mi chüen manau o sü seni fän nemenien ewe kingen Asiria, oupwe kul ngeni ewe Samol mi Lapalap än Apraham, Isaak me Jakop we Kot, pwe i epwe kulsefäl ngeni ämi. \v 7 Ousap föri usun mine ämi kewe lewo me pwimi ekewe chon Israel ra föri. Ir resap allükülük ngeni ewe Samol mi Lapalap ar we Kot. Iei mine a atolongeer lon feiengau, usun oua küna ikenai. \v 8 Iei ousap tipeförea usun ämi kewe lewo, nge oupwe aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap o feito ren imwan mi pin, i a apini tori feilfeilachök. Oupwe angang ngeni ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot, pwe esap chüen song ngenikemi. \v 9 Pun are oua liwinsefäl ngeni ewe Samol mi Lapalap, mürin chokewe mi liapeni pwimi me nöümi kana repwe eäni tong ngeniir o mwüt ngeniir pwe repwe liwiniti ei fanü. Pun ewe Samol mi Lapalap a kirikiröch o ümöümöch, epwe etiwakemi ika oua liwinsefäl ngeni.” \p \v 10 Iei mine ekewe chon künö ra feila ngeni ekewe telinimw meinisin lemenen fanüen chon ekewe ainangen Efraim me Manasa, pwal tori chon ewe ainangen Sepulon. Nge ir ra takirin ämängaueer o turunufaseer. \v 11 Mi wor chök ekoch mwän seni ekewe ainangen Aser, Manasa me Sepulon ra atekisoneer o feito Jerusalem. \v 12 Nge Kot a pwal angang lon letipen chon Juta, pwe ra tipeeufengen o aleasochisi mine ewe king me ekewe nöüwis ra eäni allük fän alon ewe Samol mi Lapalap. \p \v 13 Iwe, lon ewe aruuen maram eu mwichemongun aramas ra mwichefengen lon Jerusalem, pwe repwe föri ewe chulapen mongö pilawa esap wor iis lon. \v 14 Ra atowu ekewe rongen asor mi nom lon Jerusalem, pwal ekewe rongen asoren ötüöt meinisin, o pöütirela lon ewe lemolun Kitron. \v 15 Iwe, lon engol me rüanün ränin ewe aruuen maram ra niela ewe lamen Pasofer. Nge ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi resamwo apiniir ra fokun säw, iei mine ra püsin apiniir. Mürin, ra uwato ekewe asoren kek lon imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 16 Ra ütä lon akawesewesen lenier, usun Moses ewe aramasen Kot a fen allük. Iwe, ekewe souasor ra angei chan ekewe mönün asor seni lepöün ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi o äsupu ngeni ewe rongen asor. \v 17 Mi wor chomong aramas me lon ewe mwich resamwo alimöchüür, iei popun resap tongeni niela ar we lamen Pasofer. Iei mine ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra wisen niela ekewe lamen Pasofer fän iter o apiniir fän iten ewe Samol mi Lapalap. \v 18 Pun eu mwichemongun aramas, chomong me leir ra feito seni ekewe ainangen Efraim, Manasa, Isakar me Sepulon resamwo püsin alimöchüür, nge ra mongö ewe mongön Pasofer lükün pwüngün akotun. Nge Hiskia a iotek fän iter o apasa, “Ai Samol mi Lapalap, en äm kewe lewo we Kot mi eäni kirikiröch, kopwe amusala tipisin ekei aramas \v 19 mi fel ngonuk ren unusen leluker, inamwo ika resap limöch, pun resap föri pwüngün allükün lon ewe leni mi pin.” \v 20 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a rongorong än Hiskia iotek, a amusala än ekewe aramas tipis, nge esap afeiengaueer. \v 21 Ekewe aramasen Israel mi nom lon Jerusalem ra föri ewe chulapen mongö pilawa esap wor iis lon fän pwapwa mi lapalap lon ükükün fisu rän. Nge ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi me ekewe souasor ra mwareiti ewe Samol mi Lapalap iteiten rän o köl ngeni fän pisekin ettik mi tikimong. \v 22 Iwe, Hiskia a apöchöküla leluken ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi mi sipeöch le angang ngeni ewe Samol mi Lapalap. Ekewe aramas ra mongö wiser mongö lon ükükün fisu rän seni ekewe asoren kinamwe ra eäni asor, ra pwal kilisou ngeni ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot. \p \v 23 Mürin, unusen ewe mwichen aramas ra tipeeufengen pwe repwe föri ewe chulap pwal lon ükükün fisu rän. Iei mine ra föri ewe chulap fän pwapwa pwal lon ükükün fisu rän. \v 24 Iwe, Hiskia ewe kingen Juta a ngeni ewe mwichen aramas ükükün engeröü ätemwänin kow me fisungeröü sip pwe ochar, nge ekewe nöüwis ra ngeniir ükükün engeröü ätemwänin kow me engol ngeröü sip. Iwe, chomong souasor ra püsin apiniir. \v 25 Iei usun ekewe aramasen Juta ra meseik, pwal ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, ekewe aramas mi feito seni Israel me ekewe chon ekis mi nonom lon Israel me Juta. \v 26 Iwe, a wor pwapwa watte lon Jerusalem, pun seni ewe fansoun mwün Salomon nöün Tafit ewe kingen Israel we mwän esamwo fis och usun ei lon Jerusalem. \v 27 Mürin, ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra ütä o afeiöchü ekewe aramas. Iwe, Kot a aüselinga ar iotek me lon lenian mi pin lon läng o etiwa. \c 31 \p \v 1 Iwe, wesin ar we chulap ekewe chon Israel mi eti ra feila lon ekewe telinimwen Juta, ra atatakisi ekewe ür o pöküetiu ekewe uluulun ewe anüfefin Asera. Ra pwal ataetiu ekewe rongen asor me ekewe lenien fel won ekewe leni tekia lemenen Juta me Peniamin meinisin, pwal lon Efraim me Manasa. Mürin ar atarala meinisin ekewe aramasen Israel meinisin ra liwiniti en me an telinimw lon en me fanüan. \s1 Än Hiskia tümwün ngeni ekewe souasor me chon ewe ainangen Lefi \sr 31.2-21 \p \v 2 Iwe, Hiskia a awisa ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi lon ar kewe mwich, eu me eu mwich lon tettelin en me an angang, usun akoten wiser. Repwe eäni ekewe asoren kek me asoren kinamwe o angang lon imwen ewe Samol mi Lapalap, repwe pwal kilisou ngeni o kölün mwareiti i. \v 3 Iwe, ewe king a fangala mönün asor seni nöün pwiin man fän iten ekewe asoren kek mi fifis iteiten lesosor me lekuniol, ekewe asoren kek mi fis lon ekewe ränin sapat, lepopun maram, pwal lupwen ekewe ränin chulap mi kefilitä, usun a fen mak lon än ewe Samol mi Lapalap puken allük. \x + \xo 31.3 \xt Num 28.1–29.39\x* \v 4 Hiskia a pwal allük ngeni ekewe aramas mi imweimw lon Jerusalem, pwe repwe uwala ekewe asor ngeni ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, pun iei wiser, pwe ir repwe tongeni fangala fansoun manauer ngeni ewe angang, ewe Samol mi Lapalap a fen allük usun. \v 5 Lon ewe otun ewe allük a chöfetal, ekewe aramasen Israel ra fangala fokun chomong mwen uän wiich, wain, apüra seni föün olif, chönün chunen me sokopaten uän irän lemäl meinisin. Ra pwal uwato eu leengolun mettochur meinisin. \x + \xo 31.5 \xt Num 18.12–19.21\x* \v 6 Iwe, ekewe aramasen Israel me Juta mi imweimw lon ekewe telinimwen Juta ra pwal uwato eu leengolun nöür kewe pwiin kow me sip, pwal ekewe mettoch ra apini fän iten ewe Samol mi Lapalap ar we Kot. Iwe, ra uwato ekei mettoch o achukuchukuretä. \v 7 Lon ewe aülüngatin maram ra popuetä le uwato ekewe mettoch ra apini o achukuchukuretä, nge lon ewe afisuen maram ra awesala. \v 8 Lupwen Hiskia me nöün kewe nöüwis ra küna ekewe mettoch mi chukuchukutä, ra mwareiti ewe Samol mi Lapalap me nöün kewe aramasen Israel. \v 9 Iwe, Hiskia a kapas ais ngeni ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi fän iten ekewe mettoch mi chukuchukutä. \v 10 Nge ewe souasor mi lap Asaria, eman mwirimwirin Satok, a pälüeni, “Seni ewe fansoun ekewe aramas ra popuetä le uwato ekewe lifang lon imwen ewe Samol mi Lapalap, äm aia mongö o mötüla, a pwal wor chomong lusun. Pun ewe Samol mi Lapalap a afeiöchü nöün aramas, pwe a wor ei lusun mi watte a chüen nom rem.” \p \v 11 Mürin, Hiskia a allük, pwe repwe amolätä ekoch rum me lon imwen ewe Samol mi Lapalap. Iwe, ra amoleretä. \v 12 Mürin, ekewe aramas ra uwato fän allükülük ekewe lifang, ekewe leengol me ekewe mettoch ra apini. Iwe, Konania, eman mwän seni ewe ainangen Lefi, i ewe meilapen chon tümwünü ekei mettoch, nge kisin fan pwin we itan Simei. \v 13 Iwe, Jehiel, Asasia, Nahat, Asael, Jerimot, Josapat, Eliel, Ismakia, Mahat me Penaia ra wisen angang fän Konania me Simei pwin we. Ir meinisin ra kefilitä seni ewe king Hiskia me ewe souasor mi lap Asaria. \v 14 Nge Kore nöün Imna we mwän seni ewe ainangen Lefi mi mamasa ewe asamalap mi nom ötiu, a wisen tümwünü ekewe asor aramas ra uwato ngeni Kot seni mochenin letiper, a pwal wisen ineti ekewe lifang ra uwato ngeni ewe Samol mi Lapalap me ekewe asor mi unusen pin. \v 15 Iwe, Eten, Miniamin, Jesua, Semaia, Amaria me Sekania ra alisi fän allükülük me lon ekewe telinimwen souasor. Ra aineti ekewe lifang mi pin ngeni chiener kewe lon en me an mwich, nge inetin ekewe chinlap a usun chök inetin ekewe alüal. \v 16 Ra pwal ineti ngeni ätekewe mi ierini ülüngat feitä mi makelong iter lon tettelin uruwor. Ra ineti ngeni meinisin mi tolong lon imwen ewe Samol mi Lapalap, lupwen ra föri ar angang lon en me wisan, pwal lon en me an mwich. \v 17 Iwe, ra pwal aineti ngeni ekewe souasor mi makelong iteiter lon tettelin uruwon ar kewe cho. Pwal ina usun chon ewe ainangen Lefi mi ierini rüe feitä a makelong iteiter lon tettelin wiser lon en me an mwich. \v 18 Ir meinisin a makelong iter lon ewe iteit fiti nöür semirit, pwülüer, nöür mwän me nöür fefin, pun ra allükülük lon wiser o püsin apiniir. \v 19 Nge me lein ekewe souasor ir mwirimwirin Aaron mi nom lon ar kewe telinimw ika lon ekewe fanü ünükür a wor mwän mi mak iter, ra wisen ineti ewe mongö ngeni iteiten eman me eman ekewe souasor, pwal ngeni iteiten eman me eman chon ewe ainangen Lefi mi makelong lon ewe iteit. \p \v 20 Iei usun mine Hiskia a föri lon unusen ewe fanü Juta. A föri mine a mürina o pwüng o allükülük me fän mesen ewe Samol mi Lapalap an we Kot. \v 21 Iwe, Hiskia a fefeitä, pun meinisin mine a föri lon an angang ngeni ewe imwenfel, pwal lon an aleasochis ngeni pwüngün ekewe allük me an kütta öüröüran me ren an we Kot, a föri seni unusen lelukan. \c 32 \s1 Sanherip a tooki Juta \sr 32.1-19 \r (2.King 18.13-37; 19.14-19,35-37; Ais 36.1-22; 37.8-38) \p \v 1 Mürin fisin ekei mettoch meinisin, lupwen Hiskia a angang ngeni ewe Samol mi Lapalap fän allükülük, Sanherip ewe kingen Asiria a feito o tooki Juta. A pwelifeili ekewe telinimw mi pöchökül tittir, pwe epwe maun ngeniir, pun a ekiekin liapeniir fän itan. \v 2 Nge lupwen Hiskia a silei pwe Sanherip a feito pwe epwe maun ngeni Jerusalem, \v 3 a pwüngüpwüngfengen me nöün kewe meilap, pwal nöün kewe mwän mi pwora, pwe repwe pineela ekewe puächen koluk mi nom ünükün ewe telinimw. Iwe, ra tipeeu ngeni an we ekiek. \v 4 Iwe, eu mwichemongun aramas ra chufengen o pineela ekewe puächen koluk meinisin me ewe öüwö mi pupulong lon ewe fanü, pun ra apasa, “Pwota ewe kingen Asiria epwe feito o küna chomong koluk?” \v 5 Mürin, Hiskia a tiliken lon an angang o senätä ekewe tit meinisin mi tala, a pwal aüetä imw tekia wor. Nge lükün ei tit a senätä pwal eu. A apöchöküla ewe leni mi amasou peliötiuen ewe telinimwen Tafit. A pwal föri pisekin maun me tittin maun mi fokun chomong. \v 6 Iwe, a awisa meilapen sounfiu, pwe repwe nemeni ekewe aramas o achufengeniir ren lon ewe lenien chulap arun asamalapen ewe telinimw. A eäni kapasen apöchökül ngeniir o üra, \v 7 “Oupwe apöchökülakemi o tipepwora. Ousap niuokus ika apilükingau me mwen ewe kingen Asiria me ewe mwichemongun sounfiu mi nom ren. Pun mi wor eman mi manaman a nom rech, lap seni ewe mi eti ätenan. \v 8 Pöchökülen aramas echök a nom ren, nge ewe mi nom rech ewe Samol mi Lapalap ach we Kot, i epwe alisikich o eäni ach ei maun.” Iwe, ekewe aramas ra apilüköch ren än Hiskia ewe kingen Juta kewe kapas. \p \v 9 Ekoch fansoun mürin, Sanherip ewe kingen Asiria mi pwelifeili Lakis fän pisekin maun fiti nöün mwichen sounfiu meinisin a tinala nöün kewe meilapen sounfiu ren ewe king Hiskia me ekewe aramasen Juta mi nom Jerusalem. Iwe, iei usun mine a akünö ngeniir, \v 10 “Ngang Sanherip ewe kingen Asiria üpwe aisinikemi: Met oua apilükülükü pwe oua nonomopos lon Jerusalem, lupwen üa pwelifeili fän pisekin maun? \v 11 Hiskia a emweningauekemi o atolongakemi lon mäla ren echik me kaka, pun a ürenikemi, ‘Ewe Samol mi Lapalap ach we Kot epwe angasakich pwe sisap tolong fän nemenien ewe kingen Asiria.’ \v 12 Ifa usun, sap iei i chök Hiskia ewe mi ataela än Kot kewe lenien fel won ekewe leni tekia, pwal an kewe rongen asor, o allük ngeni chon Juta me chon Jerusalem, pwe repwe fel mwen eu chök rongen asor o keni me won ar mönün asor? \v 13 Ifa usun, ousap silei mine ngang me ai kewe lewo aia föri ngeni aramasen ekewe pwal ekoch fanü? Ifa usun, ekewe koten ekewe mwü ra tongeni angasa fanüer seni ai afeiengaueer? \v 14 Iö me lein ekewe koten ekewe mwü, ai kewe lewo ra ataela, a tongeni angasala nöün aramas seni fän nemeniei? Nge ifa usun, ämi Kot epwe tongeni angasakemiila seni fän nemeniei? \v 15 Iei mine ousap mwüt ngeni Hiskia pwe epwe atupukemi o emweningauekemi lon ekei lapalap. Ousap lükü i, pun esap wor eman koten ekewe mwü a tongeni angasa nöün aramas seni fän nemenien ekewe kingen Asiria. Ellet, ämi we Kot esap tongeni angasakemi seni fän nemeniei.” \p \v 16 Iwe, nöün Sanherip meilapen sounfiu ra chök alapala ar kapasingau usun Kot ewe Samol mi Lapalap, pwal usun nöün we chon angang Hiskia. \v 17 Sanherip a pwal makei echö toropwe o turunufasei ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel, a apasa ekei ititen kapas lon, “Usun ekewe koten ekewe mwü resap tongeni angasa nöür aramas seni fän nemeniei, iei usun än Hiskia we Kot esap tongeni angasa nöün aramas seni fän nemeniei.” \v 18 Iwe, ra fokun leüömong le kapas lon fosun Juta ngeni ekewe aramasen Jerusalem mi nom won ewe tit, pwe repwe eniwokusuur o eniweer. Ei ra föri pwe repwe mecheres le liapeni ewe telinimw. \v 19 Ar fos usun ewe Koten Jerusalem a wewe ngeni ar fos usun än ekewe aramasen fanüfan kewe uluulun kot mi chök för ren pöün aramas. \s1 Kot a angasa Hiskia \sr 32.20-23 \p \v 20 Mürin, ewe king Hiskia me ewe soufos Aisea nöün Amos we mwän ra iotek o siötä läng pokiten ekei lapalap. \v 21 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a tinala eman chon läng, a niela ekewe sounfiu mi pwora meinisin, ekewe sounemenem me ekewe meilap lon ewe leni ia nöün ewe kingen Asiria kewe sounfiu ra nom ie. Iei mine Sanherip a liwiniti fanüan fän säw. Nge lupwen a tolong lon imwen an kot, ekoch me lein nöün kewe mwän ra niela i me ikenan ren ketilas. \v 22 Iei usun ewe Samol mi Lapalap a amanaua Hiskia me chon Jerusalem seni Sanherip ewe kingen Asiria, pwal seni chon oputan meinisin. Iwe, Kot a föri pwe chon ekewe mwü ünükür ra kinamwe ngeniir. \v 23 Chomong aramas ra feito Jerusalem o uwato ar asor ren ewe Samol mi Lapalap. Ra pwal uwato ar lifang mi aüchea ren Hiskia ewe kingen Juta, pwe a iteföüla me ren chon ekewe mwü meinisin seni ei fansoun feila. \s1 Hiskia a samau \sr 32.24-26 \r (2.King 20.1-3; Ais 38.1-3; 39.1-8) \p \v 24 Iwe, lon ena fansoun Hiskia a samau o arap ngeni an epwe mäla. A iotek ngeni ewe Samol mi Lapalap, nge i a pälüeni o awora ngeni eu asisil, pwe a pöchökülsefäl. \v 25 Nge Hiskia esap kilisou ren ewe feiöch a fis ngeni, pun a lamalamtekia. Iei mine Kot a lingeringeriti i me chon Juta me Jerusalem. \v 26 Mürin, Hiskia a püsin atekisonätiu pokiten an lamalamtekia, pwal chon Jerusalem. Iei mine ewe Samol mi Lapalap esap apwüngüür lon fansoun manauen Hiskia. \s1 Hiskia a etiwa chon künö seni Papilon \sr 32.27-31 \p \v 27 Iwe, Hiskia a fokun pisekisekila o iteüöch. A föri an lenien iseis fän iten silifer me kolt, fän iten fau aüchea, nofitin mongö, tittin maun me sokopaten pisek mi mömong. \v 28 A aüetä imwen iseis fän iten föün wiich, wain me apüra seni föün olif, pwal lenien man fän iten sokopaten kow me sip. \v 29 A pwal aüetä telinimw fän itan. A fokun wor chomong nöün pwiin sip me kow, pun Kot a fang ngeni wöün mi somwola. \v 30 Ei mwän Hiskia a pinei michitän ewe koluk me asan lon Kihon o akusätiu pelilotou lon ewe telinimwen Tafit. Iwe, Hiskia a fefeitä lon an angang meinisin. \v 31 Nge lupwen ekewe chon künö seni ekewe samolun Papilon ra feito ren, pwe repwe ais usun ewe asisil mi fis lon ewe fanü, Kot a likiti ngeni püsin i, pwe epwe sotuni o silei meinisin mine a nom lon lelukan. \s1 Hiskia a mäla \sr 32.32-33 \r (2.King 20.20-21) \p \v 32 Nge lusun pworausen än Hiskia föför me an kewe föför mürina a makelong lon puken künan ewe soufos Aisea nöün Amos we mwän, pwal lon puken uruwon ekewe kingen Juta me Israel. \v 33 Iwe, Hiskia a mäla, nge ra peiaseni won ewe pal mi nom asen peiasen ekewe mwirimwirin Tafit. Iwe, chon Juta me chon Jerusalem meinisin ra pwärätä ar asamolu, lupwen a mäla. Nge Manasa nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \c 33 \s1 Usun än Manasa nemenem \sr 33.1-20 \r (2.King 21.1-9) \p \v 1 Iwe, Manasa a ierini engol me ruu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün lime me limu ier. \v 2 Manasa a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap ren an föri ekewe föför mi anioput chon ekewe mwü ra föri, ir chokewe ewe Samol mi Lapalap a asürela me mwen ekewe aramasen Israel. \x + \xo 33.2 \xt Jer 15.4\x* \v 3 Pun a aüsefälietä ekewe lenien fel won ekewe leni tekia, Hiskia saman we a atarela. A senätä rongen asor fän iten ewe anü Paal o föri uluulun ewe anüfefin Asera, a pwal fel ngeni ekewe fün läng meinisin. \v 4 Iwe, Manasa a senätä sokopaten rongen asor lon ewe imwenfel, iei ewe leni ewe Samol mi Lapalap a apasa usun, pwe aramas repwe fel ngeni ie tori feilfeilachök. \x + \xo 33.4 \xt 2.Kron 6.6\x* \v 5 Nge Manasa a senätä rongen asor fän iten ekewe fün läng meinisin me lon ekewe ruu lenien mwich mwen ewe imwenfel. \v 6 Iwe, a kenala nöün ät pwe eu asor lon ewe lemolun Hinom, a pwal föri angangen souasisil me souwo me sourong o churi watawa me souawarawar. Manasa a föri chomong sokun föför mi ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap o asonga i. \v 7 Manasa a föri eu uluulun anümwäl o anomu lon ewe imwenfel, iei ewe leni Kot a kapas usun ngeni Tafit pwal ngeni Salomon nöün we mwän, “Ei imwenfel me lon Jerusalem, iei ewe leni üa filätä seni lein lenien ekewe ainangen Israel meinisin, pwe aramas repwe fel ngeniei ie tori feilfeilachök. \v 8 Üsap chüen tinala chon Israel seni ewe fanü üa ngeni ar kewe lewo, are repwe chök tümwünüöchü meinisin mine üa allük ngeniir o aleasochisi ekewe allük me pwüüng meinisin ra angei seni Moses.” \x + \xo 33.8 \xt 1.King 9.3-5; 2.Kron 7.12-18\x* \v 9 Iwe, Manasa a atokala chon Juta me Jerusalem, pwe ra föri mine a ngau lap seni chon ekewe mwü ra föri, ir chokewe ewe Samol mi Lapalap a arosala me mwen ekewe aramasen Israel. \p \v 10 Iwe, ewe Samol mi Lapalap a kapas ngeni Manasa me nöün aramas, nge ir resap mochen aüselinga. \v 11 Iei mine ewe Samol mi Lapalap a mwüt ngeni ekewe sounemenemen ewe mwichen sounfiun ewe kingen Asiria, pwe repwe tolong lon Juta. Iwe, ra liapeni Manasa, ra kakiani o föti ngeni selipiras, mürin ra uwala Papilon. \v 12 Nge lupwen Manasa a nom lon riaföü, a tüngor pwe ewe Samol mi Lapalap än an kewe lewo we Kot epwe ümöümöch ngeni, a pwal fokun atekisonätiu me fän mesan. \v 13 A iotek ngeni Kot, nge i a etiwa an siö. A aüselinga an tüngor o aliwinisefäliela Jerusalem, pwe epwe nemenisefäli mwün. Mürin, Manasa a silei pwe ewe Samol mi Lapalap i Kot. \p \v 14 Ekoch fansoun mürin, Manasa a senisefälietä ewe tit me lükün ewe telinimwen Tafit lotoun ewe puächen koluk lon Kihon lon ewe lemol tori ewe lenien tolong ngeni ewe Asamalapen Ik, a sopwela ewe tit pwelin ewe leni itan Ofel o senätä pwe a fokun tekiatä. A pwal anomu sounemenemen ekewe mwichen sounfiu lon ekewe telinimwen Juta meinisin mi pöchökül tittir. \v 15 Manasa a atowu seni imwen ewe Samol mi Lapalap uluulun ekewe koten ekis me uluulun ewe anümwäl, a pwal ataela ekewe rongen asor i a senätä won ewe chuk ia imwen ewe Samol mi Lapalap a kaütä ie, pwal lon Jerusalem. Iwe, a atururela meinisin lükün ewe telinimw. \v 16 Manasa a pwal förisefäli än ewe Samol mi Lapalap rongen asor o eäni asoren kinamwe me asoren kilisou me won. Iwe, a allük ngeni chon Juta pwe repwe angang ngeni ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel. \v 17 Iei mwo än ekewe aramas chüen asor lon ekewe lenien fel won ekewe leni tekia, nge ra chök asor ngeni ewe Samol mi Lapalap ar we Kot. \p \v 18 Nge lusun pworausen än Manasa föför, an iotek ngeni Kot, pwal ekewe kapas ekewe soufos ra eäni ngeni fän iten ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel a makelong lon puken uruwon ekewe kingen Israel. \v 19 Än Manasa iotek, pwal usun än Kot etiwa an tüngor, an kewe tipis meinisin me an kirikiringau, pworausen ekewe leni tekia ia a aüetä ie ekewe lenien fel, pwal usun an aüetä uluulun ewe anüfefin Asera me ekewe uluulun anümwäl mwen an ekieksefäl, meinisin a makelong lon puken uruwon ekewe soufos. \v 20 Manasa a mäla, nge ra peiaseni lükün imwan. Iwe, Amon nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \s1 Usun än Amon nemenem \sr 33.21-25 \r (2.King 21.19-26) \p \v 21 Iwe, Amon a ierini rüe me ruu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün ruu ier. \v 22 Amon a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, usun Manasa saman we a föri. A fel ngeni ekewe uluulun anümwäl meinisin, Manasa saman we a föri, o asor ngeniir. \v 23 Nge esap atekisonätiu o kul ngeni ewe Samol mi Lapalap, usun Manasa saman we a föri. Nge ei mwän Amon a chök alapala an tipis. \v 24 Iwe, nöün Amon kewe nöüwis ra rawangauei o niela me lon imwan. \v 25 Nge ekewe aramasen Juta ra niela chokewe meinisin mi rawangauei ewe king Amon o seikätä Josia nöün we mwän, pwe epwe siwili lon wisan wisen king. \c 34 \s1 Usun än Josia nemenem \sr 34.1-2 \r (2.King 22.1-2) \p \v 1 Iwe, Josia a ierini walu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün ilik me eu ier. \v 2 Josia a föri mine a pwüng me fän mesen ewe Samol mi Lapalap o apirü mine Tafit an we lewo a föri, esap fokun aleasolap ngeni än Kot kewe allük. \x + \xo 34.2 \xt Jer 3.6\x* \s1 Josia a siwili akoten mwün \sr 34.3-7 \p \v 3 Iwe, lon awaluen ierin mwün Josia, lupwen a chüen eman alüalät, a popuetä le fel ngeni än Tafit an we lewo we Kot. Nge lon engol me ruuen ierin mwün a popuetä le atai me lon Juta me Jerusalem ekewe lenien fel won ekewe leni tekia, ekewe uluulun ewe anüfefin Asera me ekewe uluulun anümwäl mi fal pwal ekewe uluulun anümwäl seni mächä. \v 4 Fän alon Josia ra amökätiu ekewe rongen asor ia aramas ra asor ngeni Paal ie. Ra ataetiu ekewe rongen asoren ötüöt mi nom aser o atatakisi ekewe uluulun ewe anüfefin Asera, ekewe uluulun anümwäl mi fal me ekewe uluulun anümwäl seni mächä. Iwe, ra fokun atatakisiir, pwe ra usun chök pwül moromor, o amorafeili ewe pwül won peiasen chokewe mi asor ngeniir. \x + \xo 34.4 \xt 2.King 21.3; 2.Kron 33.3\x* \v 5 A pwal kenala chün nöün Paal kewe souasor won ar kewe rongen asor. Ikei mine Josia a limetawu seni Juta me Jerusalem. \x + \xo 34.5 \xt 1.King 13.2\x* \v 6 Iwe, lon ekewe telinimwen Manasa, Efraim me Simeon pwal tori Naftali, pwal lon ekewe leni mi tala ünükür, \v 7 Josia a amökätiu ekewe rongen asor o fokun atatakisi ekewe uluulun ewe anüfefin Asera me ekewe uluulun anümwäl, pwe ra wewe ngeni pwül moromor. A pwal ataetiu ekewe rongen asoren ötüöt meinisin lemenen unusen ewe fanü Israel. Mürin, Josia a liwiniti Jerusalem. \s1 Ewe puken allük a pwä \sr 34.8-33 \r (2.King 22.3-20) \p \v 8 Iwe, lon ewe engol me waluen ierin mwün Josia, lupwen a wes me limeti ewe fanü me ewe imwenfel, ewe king Josia a tinala Safan nöün Asalia we mwän me Maseia kepinan ewe telinimw Jerusalem, pwal Joa nöün Joahas we mwän ewe soumak, pwe repwe försefäli mine a ta me won imwen ewe Samol mi Lapalap an we Kot. \v 9 Ra feila ren ewe souasor mi lap Hilkia o ngeni ewe moni aramas ra uwato lon ewe imwenfel. Iei ewe moni ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi mi mamasa asamalapen ewe imwenfel ra ionifengeni seni chon ekewe ainangen Manasa me Efraim, seni chokewe meinisin mi chüen manau lon Israel, pwal seni chon ekewe ainangen Juta, Peniamin me chon Jerusalem meinisin. \v 10 Ei moni ra ngeni ekewe mwän mi emweni angangen imwen ewe Samol mi Lapalap, nge ir ra nöünöü ewe moni ren försefälin me kaüsefälin ewe imwenfel. \v 11 Ra ngeni ekewe taikü ei moni, pwal ngeni ekewe soukaü imw, pwe repwe kamö fau mi fal me pap fän iten ekewe aföü me ekewe pamping fän iten ekewe imw ekewe kingen Juta ra mwütätä pwe repwe tala. \v 12 Iwe, ekewe mwän ra angang fän allükülük. Nge Jahat me Opatia ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, ir mwirimwirin Merari, pwal Sekaria me Mesulam, ir mwirimwirin Kohat, ra nemeniir. Iwe, ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi meinisin mi sipeöch le ettiki pisekin ettik \v 13 ra nemeni chokewe mi uwou mettoch mi chou o emweni meinisin mi föri sokopaten angang. Iwe, ekoch me lein ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra pwal soumak, nöüwis me chon mamasa ekewe asamalap. \p \v 14 Iwe, lupwen ra uwawu ewe moni aramas ra uwato ren imwen ewe Samol mi Lapalap, ewe souasor Hilkia a küna ewe puken allük än ewe Samol mi Lapalap, ekewe allük Kot a ngeni Moses. \v 15 Mürin, Hilkia a üreni ewe seketeri Safan, “Üa küna ewe puken allük me lon imwen ewe Samol mi Lapalap.” Iwe, Hilkia a ngeni Safan ewe puk. \v 16 Nge Safan a uwala ewe puk ren ewe king o apworausa ngeni, “Noum kewe nöüwis ra föri meinisin mine ka awisa ngeniir. \v 17 Ra angei unusen ewe moni a nom lon imwen ewe Samol mi Lapalap o ngeni ekewe souemwenin angang me ekewe chon angang.” \v 18 Mürin, Safan a pwal üreni ewe king, “Ewe souasor Hilkia a ngeniei ei puk.” Iwe, Safan a aleani ewe puk ngeni ewe king. \p \v 19 Nge lupwen ewe king a rong kapasen ewe puken allük, a kamwei üfan fän an letipeta. \v 20 Mürin, ewe king a allük ngeni Hilkia me Ahikam nöün Safan we mwän, ngeni Apton nöün Mika we mwän, me ewe seketeri Safan, pwal ngeni Asaia nöün ewe king chon angang, \v 21 “Oupwe feila, oupwe aisini ewe Samol mi Lapalap fän itei, pwal fän iten chokewe mi chüen manau lon Israel me Juta usun ekewe kapas mi mak lon ei puk ra küna. Pun än ewe Samol mi Lapalap song a fokun watte ngenikich, pokiten ach kewe lewo resap aleasochisi alon, pwe repwe föri meinisin mine a mak lon ei puk.” \p \v 22 Iei mine Hilkia me chokewe ewe king a titi ra feila ren ewe soufos fefin Hulta mi nom lon aruuen kinikinin ewe telinimw Jerusalem. Pwülüen neminei Salum nöün Tikwa we mwän, nge Tikwa nöün Haras. Salum a wisen tütümwünü üföüfen lon ewe imwenfel. Iwe, ra apworausa ngeni neminewe mine a fis. \v 23 Nge Hulta a üreniir, “Oupwe liwinla o üreni ewe mwän mi tinikemiito rei, \v 24 pwe iei alon ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel, ‘Üpwe awarato feiengau won ei leni, pwal won aramasan, ekewe anümamau meinisin mi mak lon ei puk mi alea ngeni ewe kingen Juta. \v 25 Pokiten ra likitieila o kenala apach mi pwokus ngeni pwal ekoch kot, ra pwal asongaei ren ar kewe uluulun anümwäl ra püsin föri. Iei mine ai song epwe watte ngeni ei leni, nge esap wesila.’ \v 26 Nge iei usun mine oupwe üreni ewe kingen Juta mi tinikemiito pwe oupwe aisini ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel, pwe iei alon, ‘Ka aüselinga ai kewe kapas mi mak lon ewe puk, \v 27 ka pwal apwetetei lelukom o atekisonok me fän mesei, lupwen ka rongorong ai kei kapasen afeiengau ngeni ei leni me aramasan, ka atekisonok me fän mesei, ka kamwei üfom o kechü me mwei, iei popun ngang üa aüselinga om iotek. \v 28 Iei mine, lupwen kopwe mäla, kopwe mäla fän kinamwe o peias ren om kewe lewo. Nge kosap küna ewe feiengau üpwe aworato won ei leni pwal won aramasan.’” Iwe, ekewe mwän ra liwinla o uwala ekei kapas ren ewe king. \p \v 29 Mürin, ewe king Josia a titi ekewe souakomwen Juta me Jerusalem, nge ir meinisin ra mwicheto ren. \v 30 Iwe, ewe king a feila ren imwen ewe Samol mi Lapalap, nge ekewe souakomwen Juta me ekewe chon Jerusalem meinisin, pwal ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, ekewe aramas kis me aramas lap, meinisin ra eti. Ewe king a aleani ngeniir kapasen lon ewe puken pwon meinisin ra küna me lon imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 31 Nge ewe king a ütä lon lenian ren ewe ür o eäni eu pwon me fän mesen ewe Samol mi Lapalap, pwe epwe aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap o apwönüetä an kewe allük me pwüüng ren unusen lelukan me unusen ngünün. Epwe pwal föri pwüngün kapasen ewe pwon mi mak lon ei puk. \v 32 Mürin, ewe king a pesei ngeni chokewe mi nom lon Jerusalem me Peniamin, pwe repwe tümwünü ei pwon. Iei mine ekewe chon Jerusalem ra aleasochisi pwüngün ewe pwon ra eäni ngeni än ar kewe lewo we Kot. \v 33 Iwe, Josia a ataela ekewe uluulun anümwäl mi anioput meinisin mi nom lon fanüen chon Israel o allük, pwe meinisin mi nom lon Israel repwe chök angang ngeni ewe Samol mi Lapalap ar we Kot. Iwe, lon unusen ränin manauen Josia resap tokola seni ar aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot. \c 35 \s1 Josia a föri ewe Pasofer \sr 35.1-19 \r (2.King 23.21-23) \p \v 1 Iwe, Josia a föri ewe Pasofer ngeni ewe Samol mi Lapalap me lon Jerusalem. Ra niela ekewe lamen Pasofer lon ewe engol me rüanün ränin ewe aeuin maram. \v 2 Josia a fili ngeni ekewe souasor en me an angang o apöchöküla leluker, pwe repwe föri angangen lon imwen ewe Samol mi Lapalap. \v 3 Iwe, a üreni ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi mi aiti ngeni chon Israel meinisin än Kot kapas, ir ätekewe mi pin fän iten ewe Samol mi Lapalap, “Oupwe uwalong ewe pworofel lon ewe imwenfel Salomon nöün Tafit ewe kingen Israel we mwän a aüetä. Ousap chüen mwäreefetalei ei pworofel won afaremi. Iei oupwe angang ngeni ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot, pwal ngeni nöün aramasen Israel. \v 4 Oupwe amolakemiitä lon en me än saman cho lon en me an mwich, o aleasochis ngeni mine Tafit ewe kingen Israel me Salomon nöün we mwän ra akota. \x + \xo 35.4 \xt 2.Kron 8.14\x* \v 5 Oupwe ütä lon ewe leni mi pin lon en me an mwich seni ewe ainangen Lefi fän iten eu me eu famili seni ekewe aramasen Israel, pwe oupwe alisiir lon ewe angang. \v 6 Oupwe niela ekewe lamen Pasofer. Oupwe püsin apinikemi o amolätä ekewe mönün asor fän iten pwimi kewe ekewe chon Israel, pwe oupwe föri mine Moses a allük fän alon ewe Samol mi Lapalap.” \p \v 7 Iwe, Josia a fang ngeni ekewe aramasen Israel meinisin mi nom ren ükükün ilik ngeröü lam me nienifön kuuch, pwe ar mönün asoren Pasofer, pwal ülüngatngeröü ätemwänin kow. Ekei mönün asor ra towu seni nöün ewe king pwiin man. \v 8 Pwal nöün kewe nöüwis ra fangala nöür man seni mochenin letiper ngeni ekewe aramas, ngeni ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi. Iwe, Hilkia, Sekaria me Jehiel, ir ekewe nöüwis lon imwenfel, ra ngeni ekewe souasor ükükün ruungeröü wonopükü lam me nienifön kuuch, pwe ar mönün asoren Pasofer, pwal ülüpükü ätemwänin kow. \v 9 Nge Konania me Semaia me Netanel pwin kewe, pwal Hasapia, Jeiel me Josapat, ekewe souemwenin chon ewe ainangen Lefi, ra ngeni ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ükükün limungeröü lam me nienifön kuuch, pwe ar mönün asoren Pasofer, pwal limepükü ätemwänin kow. \p \v 10 Iwe, lupwen ra wes le amolätä meinisin fän iten ewe Pasofer, ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra ütä me lon lenier, usun mine ewe king a fen allük. \v 11 Ra niela ekewe lamen Pasofer, nge ekewe souasor ra äsupu ngeni ewe rongen asor ewe cha ra angei seni ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi mi etika silin ekewe mönün asor. \v 12 Mürin, ra aimwüela ekewe mönün asoren kek, pwe repwe ineti ngeni ekewe aramasen Israel lon eu me eu ar kewe cho, pwe ir repwe eänir asor ngeni ewe Samol mi Lapalap, usun a fen mak lon än Moses puken allük. Iei usun ra pwal föri ngeni ekewe ätemwänin kow. \v 13 Iwe, ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra arapa ewe lamen Pasofer won ekkei usun pwüngün allükün. Nge ekewe asor mi pin ra kuku lon nape, lon kama pwal lon paan, o müttir ineti ngeni ekewe aramasen Israel meinisin. \x + \xo 35.13 \xt Eks 12.8-9\x* \p \v 14 Mürin ei, ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra amolätä ener pwal enen ekewe souasor, ir ekewe mwirimwirin Aaron, pun ekewe souasor ra achocho le eäni asor ekewe asoren kek me ekewe kinikinin kiris tori lepwin. Iei usun ra amolätä fän iter pwal fän iten ekewe souasor. \v 15 Nge ekewe chon köl ir mwirimwirin Asaf ra ütä lon lenier usun pwüngün ewe allük seni Tafit me Asaf, Heman me Jetutun nöün ewe king soufos. Iwe, ekewe chon masen ekewe asamalap mi ütä lon eu me eu kewe asamalap, resap feila seni lenier, pun pwiir kewe ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi ra amolätä ewe Pasofer fän iter. \x + \xo 35.15 \xt 1.Kron 25.1\x* \p \v 16 Iei usun unusen ewe angang ngeni ewe Samol mi Lapalap a fisitä lon ewe ränin fän iten ewe Pasofer, pwal fän iten ekewe asoren kek ra eäni won än ewe Samol mi Lapalap we rongen asor, usun ewe king Josia a allük. \v 17 Iwe, ekewe aramasen Israel meinisin mi feito ra föri ewe Pasofer lon ewe fansoun, ra pwal föri ewe chulapen mongö pilawa esap wor iis lon lon ükükün fisu rän. \x + \xo 35.17 \xt Eks 12.1-20\x* \v 18 Esap wor eu Pasofer usun ei a fis lon Israel seni fansoun manauen ewe soufos Samuel. Esap pwal wor eman lein ekewe kingen Israel me lom, a föri ei sokun Pasofer usun ei Josia a föri, fiti ekewe souasor me ekewe mwän seni ewe ainangen Lefi, ekewe chon Juta me chon Israel, pwal ekewe chon Jerusalem meinisin. \v 19 Iwe, ra föri ei Pasofer lon engol me waluen ierin mwün Josia. \s1 Josia a mäla \sr 35.20-27 \r (2.King 23.28-30) \p \v 20 Mürin än Josia awesala ekei mettoch meinisin fän iten ewe imwenfel, Neko ewe kingen Isip a feila pwe epwe maun lon Karkemis arun ewe chanpupu Oifrat. Iwe, Josia a feila pwe epwe maun ngeni. \v 21 Nge Neko a tinala chon künö ren pwe repwe üreni, “Met punum ngeniei, en kingen Juta? Ngang üsap feito pwe üpwe maun ngonuk ikenai, nge üpwe maun ngeni pwal eu mwü. Iwe, Kot a allük ngeniei pwe üpwe amüttiri ei maun. Kot a etiei, iei mine kopwe ükütiu le ü ngeni, pwe esap niikela.” \v 22 Iei mwo nge Josia esap fokun kul seni Neko. Esap mochen aüselinga ekewe kapas Neko a üreni fän alon Kot. A asokala üfan o feila maun ngeni me lon ewe maasiesin Mekito. \v 23 Iwe, lupwen ra maunfengen, nöün Neko kewe chon esefich ra peki ewe king Josia. Ewe king a üreni nöün kewe sounfiu, “Oupwe uweeila, pun üa fokun kinas.” \v 24 Iei mine nöün kewe sounfiu ra ekiewu Josia seni wan woken o ekietä won aruofochun wan woken. Mürin, ra uwala Jerusalem. Iwe, Josia a mäla, nge ra peiaseni lon peiasen ekewe king. Nge chon Juta me chon Jerusalem meinisin ra kechüeiti Josia. \v 25 Pwal ewe soufos Jeremaia a föri echö kölün kechü fän iten Josia. Nge ekewe chon köl mwän me fefin ra föüni iten Josia lon ar kölün kechü tori ikenai. Ei a wiliti eu örüni lon Israel. Iwe, ei köl a makelong lon ewe puken kölün kechü. \v 26 Nge lusun pworausen än Josia föför, an asamolu ewe Samol mi Lapalap me an aleasochisi mine a mak lon an kewe allük, \v 27 an kei föför meinisin seni lepoputan tori lesopolan an nemenem a makelong lon puken uruwon ekewe kingen Israel me Juta. \c 36 \s1 Usun än Joahas nemenem me an pöütitiu \sr 36.1-4 \r (2.King 23.30-35) \p \v 1 Iwe, aramasen ewe fanü ra filätä Joahas nöün Josia we mwän o seikätä pwe epwe siwili saman we lon wisan wisen king me lon Jerusalem. \v 2 Iwe, Joahas a ierini rüe me ülüngat, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün ülüngat maram. \v 3 Mürin, Neko ewe kingen Isip a atowu Joahas seni wisan me lon Jerusalem. A pwal angei takises seni chon Juta ina epwe ükükün fisungeröü limepükü paun silifer me fik me limu paun kolt. \v 4 Iwe, Neko ewe kingen Isip a seikätä Eliakim pwin Joahas we, pwe epwe kingen Juta me Jerusalem, nge a siwili itan ngeni Jehoiakim. Nge Neko a angei Joahas o uweela Isip. \s1 Usun än Jehoiakim nemenem \sr 36.5-8 \r (2.King 23.36–24.7) \p \v 5 Iwe, Jehoiakim a ierini rüe me limu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün engol me eu ier. Jehoiakim a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap an we Kot. \x + \xo 36.5 \xt Jer 22.11-12; Jer 22.18-19; 26.1-6; 35.1-19\x* \v 6 Nge Nepukatnesar ewe kingen Papilon a feito o maun ngeni Jehoiakim. Iwe, a föti ngeni selimächä o uwala Papilon. \v 7 Nepukatnesar a pwal uwala ngeni Papilon ekoch pisek seni lon imwen ewe Samol mi Lapalap o anomuur lon imwan imwen king me lon Papilon. \x + \xo 36.7 \xt Jer 25.1-38; 36.1-32; 45.1-5; Tan 1.1-2\x* \v 8 Nge lusun pworausen än Jehoiakim föför, ekewe föför mi anioput a föriir me an kewe föför mi ngau, a makelong lon puken uruwon ekewe kingen Israel me Juta. Iwe, Jehoiachin nöün we mwän a siwili lon wisan wisen king. \s1 Jehoiachin a oola Papilon \sr 36.9-10 \r (2.King 24.8-17) \p \v 9 Iwe, Jehoiachin a ierini engol me walu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün ülüngat maram me engol rän. A föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap. \v 10 Iwe, wesin ewe ier, ewe king Nepukatnesar a tinala chon künö pwe repwe uwala Jehoiachin Papilon fiti ekewe pisek aüchea seni lon imwen ewe Samol mi Lapalap. Mürin a seikätä Setekia pwin saman we, pwe epwe kingen Juta me Jerusalem. \x + \xo 36.10 \xt Jer 22.24-30; 24.1-10; 29.1-2; Is 17.12; Jer 37.1; Is 17.13\x* \s1 Usun än Setekia nemenem \sr 36.11-16 \r (2.King 24.18–25.21; Jer 52.1-11) \p \v 11 Iwe, Setekia a ierini rüe me eu, lupwen a tolong lon wisan wisen king. A nom lon Jerusalem o nemeni Juta lon ükükün engol me eu ier. \x + \xo 36.11 \xt Jer 27.1-22; 28.1-17\x* \v 12 Setekia a föri mine a ngau me fän mesen ewe Samol mi Lapalap an we Kot. Esap atekisonätiu o aüselinga mine ewe soufos Jeremaia a eäni kapas ngeni fän alon ewe Samol mi Lapalap. \v 13 A pwal ü ngeni ewe king Nepukatnesar mi pesei ngeni an epwe eäni pwon fän akapel iten Kot pwe epwe allükülük. A chök tipepöchökül o tipeförea, nge esap kul ngeni ewe Samol mi Lapalap ewe Koten Israel. \x + \xo 36.13 \xt Is 17.15\x* \v 14 Pwal ekewe souemwenin Juta, ekewe souasor me ekewe aramas ra fokun likitala Kot o apirü föförün chon ekewe mwü meinisin mi fokun anioput, ra pwal atai pinin imwen ewe Samol mi Lapalap, i a apini me lon Jerusalem. \p \v 15 Nge ewe Samol mi Lapalap än ar kewe lewo we Kot a chök sopwela le tinala nöün chon künö pwe repwe uwei an kapasen fön ngeniir, pun a tongei nöün aramas me imwan we imwenfel. \v 16 Nge ir ra chök sopwela le turunufasei nöün Kot kewe chon künö, ra oput an kapas o ämängaua nöün kewe soufos, tori ewe Samol mi Lapalap a aworato an lingeringer won nöün aramas, nge esap chüen wor eman a tongeni sü seni. \s1 Chon Juta ra oola \sr 36.17-21 \p \v 17 Iwe, Kot a tinala ren ekewe chon Juta ewe kingen Papilon, pwe epwe maun ngeniir. Ätei a niela nöür alüal ren ketilas me lon ar imwenfel, nge esap tongei alüal ika föpwül, chinlap mwän ika chon apwangapwang. Kot a atolongeer meinisin fän nemenien Nepukatnesar. \x + \xo 36.17 \xt Jer 21.1-10; 34.1-5\x* \v 18 A pwal uwala Papilon pisekin ewe imwenfel meinisin, ekewe pisek kükün me watte, pwal ekewe pisek aüchea seni lon imwen ewe Samol mi Lapalap me ekewe pisek aüchea meinisin än ewe king me nöün kewe nöüwis. \v 19 Iwe, ra kenala ewe imwenfel o ataetiu tittin Jerusalem, ra pwal kenala ekewe imw watte o ataela ekewe pisek aüchea meinisin. \x + \xo 36.19 \xt 1.King 9.8\x* \v 20 Iwe, ewe king Nepukatnesar a uwala Papilon chokewe mi chüen manau, nge ra wisen chon angang ngeni, pwal ngeni nöün kewe mwän, tori ewe mwün Persia a ütä. \v 21 Ren ei a pwönüetä mine Jeremaia a apasa fän alon ewe Samol mi Lapalap, pwe ewe fanü epwe pwapwaäsini an kewe ierin sapat. Lon ükükün ekewe rän meinisin ewe fanü a tala, a fisitä ekewe ierin sapat, tori fik ier ra wesila. \x + \xo 36.21 \xt Jer 25.11; 29.10\x* \s1 Än Sirus pworausen asilesil \sr 36.22-23 \r (Esr 1.1-4) \p \v 22 Iwe, lon aeuin ierin mwün Sirus ewe kingen Persia, ewe Samol mi Lapalap a amwökütükütü leluken Sirus pwe epwe föri pworausen asilesil ngeni unusen mwün. Ei a fis pwe epwe pwönüetä mine Jeremaia a apasa fän alon ewe Samol mi Lapalap. Iwe, Sirus ewe kingen Persia a maketiu, \v 23 “Iei aloi ngang Sirus ewe kingen Persia: Ewe Samol mi Lapalap, ewe Koten läng, a ngeniei ekewe mwün fanüfan meinisin. Iwe, a filiei pwe üpwe aüetä eu imwenfel fän itan me lon Jerusalem lon ewe fanü Juta. Ämi meinisin mi iteni nöün Kot aramas oupwe feila Jerusalem. Ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot epwe etikemi.” \x + \xo 36.23 \xt Is 44.28\x*