\id 1TI \h 1 Timoteo \toc1 LIJE'E SAN PABLO AL TE'A LINIȽ'EPA TIMOTEO \toc2 1 Timoteo \toc3 1 Ti. \mt1 LIJE'E SAN PABLO AL TE'A LINIȽ'EPA TIMOTEO \c 1 \p \v 1 Iya' ninPablo, nin'apóstol, epaluc Jesucristo. ȽalanDios y ƚaƚPoujna Jesucristo aƚfajpa iƚiya laipenic'. Maƚque ȽanDios Ƚalunƚu'eponga'. Illanc' joupa lapenufpá Jesucristo, toƚta'a aƚsina' ma' aƚinca alunƚu'ena'monga' nulemma. \p \v 2 Quiniƚ'ehuo' cumTimoteo. Ima' ma' ai'hua. Lihuequi iya'. Ma' anuli lihuejyi Jesucristo. ȽanDios caƚ'Ailli' y Jesucristo ƚaƚPoujna titoc'itso'. Ti'nujuaitso', tipac'e'etso' lopicuejma'. \p \v 3 Maƚmana' liƚya' Éfeso aimipo': “Ca'huahuanƚa' ƚamats' Macedonia. Ima' topanenni fa'a liƚya' Éfeso. Toxc'ai'i'mola' nomuc'ipá laƚpimaye. Tomitsola': Aimoƚmuc'i'mola' ituca' cataiqui'. \v 4 Aimoƚquimf'e'mola' lan xanuc' loya'apa, iƚne mane tipalaicoyi petsi a'ij ƚinca. Aimoƚquimf'e'mola' iƚne nonescopá liƚpuftine liƚtatahueló.” Iƚne lonescopa aimijouya. Petsi noquimf'epá iƚiya lataiqui', ¿te ti'i'ma quiƚsina' te ts'i'ic' lixpic'epa ȽanDios? A'i. Ma le'a ti'hua tixhueƚcoyi, ticuayi: “¿Pe copa'a al Ƚinca Cataiqui'? ¿Te ts'i'ic iƚiya?” Ticuicomma ti'huaiyijnle ȽanDios, ti'eƚe ƚinca litaiqui'. Toƚta'a timetsaico'me te ts'i'ic' lixpic'epa ȽanDios. \p \v 5 Iƚne petsi aƚinca naihuejcopá locuxepa ȽanDios ti'eyoƚtsi capic'a. Iƚne joupa i'ipola' ac'a liƚpicuejma'. Aimi'nujuaisyoƚtsi iƚne quiƚtuca', ti'nujuaitsila' liƚpimaye. Jiƚpe liƚpicuejma' iƚsina' ȽanDios joupa imenc'e'ecopola' li'epa. Toƚta'a aimi'econayacu al xujc'a. Ma ti'huaiyijnyi ȽanDios, a'i ma le'a minesyi. \v 6 Petsi aimihuejyi toƚta'a iƚne joupa ecanujpá al C'a Cane. Mane tipaloƚaiyi. Iƚe loya'apa aimitoc'ila' liƚpimaye. \v 7 Ticuayi: “Illanc' ƚinca ninc'omxiye. Aƚmuc'iyaleyi ma locuxepa ȽanDios, iƚe lataiqui' liniƚijmpa Moisés.” Iƚne ma le'a tipaloƚaiyi. Ni aiquiƚsina' te ts'i'ic' locuxepa ȽanDios. \p \v 8 Illanc' aicalatets'iyi iƚe lataiqui' liniƚpa Moisés, aƚsinyi ac'a cataiqui'. Le'a cacua: Iƚne lomxiye ticuicomma ti'iƚa' quiƚsina' tuhuaƚc'eƚe iƚe lataiqui'. Timuc'iyaleƚe ma to ts'ipic'a ȽanDios. \v 9 Ticuicomma ti'iƚa' quiƚsina' naitsi iƚne nahue'epola' tiquimf'eƚe litaiqui' Moisés. Aimehue'ela' iƚe lataiqui' iƚne petsi ȽanDios joupa epenufpola', petsi joupa iximpola' to ailopa'a quiƚjunac'. Iƚniya joupa iƚsina' te ts'i'ic' locuxepa ȽanDios. Ticuicomma timuc'intsola' lan xanuc' petsi aimihuejcoyi locuxepa ȽanDios, iƚne lincuejlocale. Timuc'intsola' petsi natets'ipá ȽanDios, iƚne no'epá al xujc'a. Timuc'intsola' petsi lixcay liƚpicuejma', iƚne tixhueƚcoyi ma le'a iƚiya lopa'a fa'a li'a ƚamats'. Timuc'intsola' petsi noma'apá quiƚ'ailli', quiƚ'máma'. Timuc'intsola' noma'apá liƚf'as xanuc'. \v 10-11 Timuc'intsola' petsi nahuepá quilecaƚ'no', petsi noxhuicopá liƚf'as xanuc' to cacaƚ'no', petsi no'noƚpá liƚf'as xanuc' ticuj'me, petsi nofelƚaiquepá, petsi aimenant'ƚiyi lataiqui' locupa, petsi no'epá nixpiya. Ticuicomma timuc'intsola' jahuay no'epá lixcay, pe aimihuejcoyi Lataiqui' loya'apa lixpic'epa ȽanDios. Iƚe Lataiqui' tixc'ai'iyale ma le'a al c'a, tuya'e' te ts'i'ic' ȽanDios lipicuejma'. Iƚque tixoqui queta alunƚu'enga'. Maƚe Lataiqui' lapi'ipa iya', aƚ'huaiyijmpa cuya'aƚa'. \p \v 12 Cax'najtsi'i Jesucristo ƚaƚPoujna. Iƚque aƚtoc'ipa, alapi'ipa laipicuejma'. Cami: “Cax'najtsi'ihuo' ima' aƚ'huaiyijmpa, lapi'ipa laipenic'”. \v 13 Li'ipa, iya ixcay capalaijma iƚque Cristo. Cateƚ'mila' lixanuc', camiloquila' cataiqui'. Iƚniya ƚitiné aicainihuequi Jesucristo. Toƚiya aicainimetsaicola' lixanuc' Jesucristo, aicaixina' ja'ni ixanuc' ȽanDios o a'i. Toƚta'a ȽanDios aicalaca'ni'e. \v 14 Juaiconapa acueca' laƚpaxnepa ƚaƚPoujna. Lijoupa lainepenufpa Jesucristo jiƚpe ƚinca ai'huaiyijmpa ȽanDios, ca'ela' capic'a lapimaye. \p \v 15 Tipa'a lataiqui' ma' al ƚinca loya'apa. Tepenufle jahuay lan xanuc'. Iƚe lataiqui' tuya'e': “Jesucristo icuaiyoco'ma jifa'a li'a ƚamats' tunƚu'etsola' no'epá lixcay”. Jiƚpe loya'apa “… tunƚu'etsola' iƚne no'epá lixcay”, jouc'a iya' aƚnescojma. Iya' xonca nixcay xans, ailopa'a nalulijya. \v 16 Iƚne petsi no'huaiyijnyacu, Jesucristo ipic'a timuc'itsola' te ts'i'ic' lipicuejma'. Ti'iƚa' quiƚsina', tama acueca' juaiconapa liƚjunac', Cristo tepenuf'mola'. Tepi'i'mola' al ts'e liƚpitine aimijouya. Toƚta'a ate'a aƚsimpa nincuanuc'. Aƚsnet'ƚpa iya' lai'ejma'. \v 17 ¡Aƚs'najtsi'iƚe ȽanDios cal Rey! Aƚs'najtsi'iƚe aimijouya licuxejma', aimimaya, aiqui'huáqui. Ma quituca' anDios. Ma le'a iƚquiya nipajnya texc'onƚingoƚai'me. Ma le'a iƚque timinƚe: “Ima' manDios”. Ma toƚta'a lo'iya, aimipaiya. Toƚta'a ti'iƚa'. Amén. \p \v 18 Mai'hua Timoteo, ȽanDios joupa imetsaicopo', epi'ipo' lopenic'. Itsiya caxc'ai'ihuo': Ma to'eƚa' jiƚiya lanic'. To'nujuaitsi linespa lapimaye noya'apá lixpic'epa ȽanDios, laƚmiponga': “Ti'eƚa' Timoteo lipenic' ȽanDios”. Itsiya taipa'aƚa' lopujfxi, taihuejla' ȽanDios. \v 19 Ti'hua to'huaiyinge Jesucristo. To'nujuaitsi imenc'e'ecopo' lo'epa lixcay. Aimo'econa'ma. Petsi aimi'nujuaisyi limenc'e'ecompola' li'epa, aiquiƚcuac', iƚne ti'econayi lixcay. Aimi'hua mi'huaiyijnyi Jesucristo. Joupa ejac'epoƚtsi. \v 20 Toƚta'a li'ipola' Himeneo y Alejandro. Iƚne iya' joupa aicupola'. Nepi'ipa lane Satanás titeƚ'mitsola'. Tihuic'iƚe aimetets'icona'me Jesucristo. \c 2 \p \v 1 Itsiya caxc'ai'i'mo'. Ate'a camihuo': “Toxc'ai'itsola' lapimaye nafoƚyomma jiƚpiya, tomitsola': Imanc' moƚpalaic'oyi ȽanDios toƚ'nujuaitsola' loƚf'as xanuc' ni petsi lomana'. Toƚsahue'eƚe ȽanDios titoc'itsola', tepi'itsola' lahue'epola'. Ja'ni joupa epi'impola' toƚs'najtsi'iƚe ȽanDios. \v 2 Toƚ'nujuaitsola' lan rey jouc'a jahuay ts'iƚpenic'. Toƚsahue'eƚe ȽanDios titoc'itsola' iƚniya. Toƚta'a aimaƚpa'neyaconga', luyalaico'me al c'a, aimaƚsueƚmot'ƚeyacu, aƚ'e'me ma latenƚcocoya ȽanDios, aimaƚ'eyacu nixpiya. \v 3 Ja'ni toƚta'a toƚsa'hueyi ȽanDios ƚinca tonƚ'eyi al c'a. Iƚe lonƚ'epa tetenƚcocojma ȽanDios Ƚalunƚu'eponga'.” \p \v 4 Iƚque ipic'a tunƚul―le lan xanuc' ni petsi lomana'. Ipic'a ti'iƚa' quiƚsina' te ts'i'ic' al Ƚinca Cataiqui' loya'apa. \v 5 Tipa'a ma le'a anuli ȽanDios. Jouc'a tipa'a ma le'a anuli ƚalaPaluc. Iƚque ti'i'ma tipalaic'o'ma ȽanDios jipu'hua lema'a. Tixahue'e aƚtoc'itsonga' illanc' ninc'ixanuc'. Jesucristo alaPaluc, jouc'a axans. \v 6 Iƚque icupoxi tima'anƚe. I'najtsepa laƚjunac' illanc'. Jouc'a i'najtsepa liƚjunac' laƚf'as xanuc' ni petsi lomana'. ȽanDios joupa ixpic'epa te quitine tuya'atsa iƚe li'ipa. Joupa icuai'ma al 'hora. Lataiqui' illanc' lalu'ipola' lan xanuc' tuya'e' iƚe li'epa Cristo. \v 7 Ma toƚta'a laipenic' lalapi'ipa ȽanDios. Iya' nin'apóstol cuya'e' iƚe lataiqui'. Iya' laifnescopoxi al ƚinca. Aicafel'miyale. Alummepa ca'huaƚa', camuc'itsola' lan xanuc', iƚne petsi aimimetsaicoyi ȽanDios. \p \v 8 Aipic'a tipalaic'oƚe ȽanDios lan xanuc' ni petsi lafot'ƚeyoƚtsi lapimaye. Iƚniya ja'ni al c'a lo'epa, liƚmane' lo'nof'epa tetenƚecoco'ma ȽanDios. Mipalaic'oyi ȽanDios, aimixtule'me jiƚpe liƚpicuejma', aimifuleco'me cataiqui'. \v 9 Jouc'a aipic'a ti'iƚa' ac'a liƚ'ejma' lapimaye cacaƚ'no'. A'i metej'moƚtsi juaiconapa. Aimicoƚ'i'moƚtsi milanc'e'me juaiconapa ƚiƚjuac, ma mipo'noyi jiƚpe liƚ'oro, ma mixc'uininc'iyi liƚjune' aperla. Aimehue'me juaiconapa lipitali quiƚpijahuaƚi. Aimines'me: “Alahuelojntsonga' lan xanuc'”. Ti'iƚa' ƚiƚpijahuaƚi ma latenƚcocoya ȽanDios. Jiƚpe liƚpicuejma' tijanajle ti'eƚe al c'a. \v 10 Lacaƚ'no' naihuejpá ȽanDios ticuicomma timujtsoƚtsi mi'eyi al c'a. Aimimuc'iyale'me te ts'i'ic' liƚpijahua', ja'ni ac'a o a'i. \p \v 11 Ƚaca'no' miquimf'e nomuc'iyalepa, ma tiquimf'eƚa'. Aimitalai'e'ma. Tihuejcoƚa'. \v 12 Iya' a'i capi'ila' lane lacaƚ'no' mimuc'inyacola' lan xanuc' ni micuxenyacola'. Ma tiquimf'eƚe. \v 13 ȽanDios ate'a ilanc'e'ma cal xans, iƚque Adán. Lijou'ma ilanc'epa ƚaca'no' Eva. \v 14 Tama loquexi' aiquilihuequi locuxe'epola' ȽanDios, ma le'a Eva ifel'mimpa. Adán a'i. Toƚiya camilhuo': Lacaƚ'no' aimimuc'i'me lan xanuc', aimicuxe'me. \v 15 Iƚniya lacaƚ'no' iƚtaic' liƚjunac'. Ti'hua tixinyi ƚumla litine mipo'no'me liƚnaxque'. Tama toƚta'a lo'ipola' ti'i'ma tunƚul'me. Ticuicomma ti'hua ti'huaiyijnle ȽanDios, ti'hua ti'etsola' capic'a lapimaye, ti'hua timetsaicotsoƚtsi ma' i'huexi ȽanDios, tenajtsoƚtsi al xujc'a, ti'hua ti'eƚe al c'a. Ja'ni toƚta'a liƚ'ejma' tunƚul'me. \c 3 \p \v 1 Ticuayi: “Pe ts'ipic'a ticuxetsola' lipimaye, ac'a lanic' iƚe lojanajpa lo'eya”. Iya' cacua: Al ƚinca lataiqui' iƚiya. \v 2 Toƚiya ticuicomma anuli ƚapima petsi joupa imetsaicompa ac'a xans, ts'anuli quipeno, ticuxeyoxi ac'a, ac'a lipicuejma', a'i caxpennaiqui, tepenufila' lapimaye jiƚpe lejut'ƚ, tepi'ila' lomanc'eyacu. Jouc'a ticuicomma ts'ixina' lomuc'iyalepa. Ja'ni toƚta'a li'ejma', iƚque ƚinca ti'i'ma ticuxe'mola' lipimaye. \v 3 Aimofaj'ma ƚapima ja'ni tixnatsay o ƚimfule o tixtumma. Tofaj'ma ƚapima ja'ni tixnet'ƚ'ma, ja'ni tipalaic'ola' al c'a lipimaye. Aimofaj'ma ja'ni ipic'a tulijla' quitomí. \v 4 Ja'ni ticuxela' al c'a nomana' lejut'ƚ, ja'ni linaxque' tihuejcoyi, aimi'eyi nixpiya, iƚque tofaj'ma. \v 5 Ƚapima petsi aiquixina' micuxeyacola' nomana' lejut'ƚ, ¿te ti'i'ma ti'e'mola' cuenna lipimaye, lefot'ƚepola' ȽanDios? A'i. Aimi'iya. \v 6 Ticuicomma ƚofajya i'ipa axpe' camats' quihuequi Jesucristo. Ja'ni quite' mihuequi aga tines'ma: “Iya' xonca nincueca'”. Tijouƚa' ma' anuli Satanás tecani'em'me. \v 7 Ja'ni lan xanuc' petsi aimimetsaicoyi ȽanDios timetsaicoyi ac'a xans ti'i'ma tofaj'ma. Ja'ni a'i tinesco'me cataiqui', tijouƚa' ƚapima tic'aiƚquehuo ma to ts'ipic'a Satanás. \p \v 8 Ma' anuli lapimaye notoc'iyacu ƚiƚpima micuxeyale. Ja'ni aimilotsoyi, ja'ni ma' anuli liƚtaiqui', a'i oque', tofaj'mola' iƚniya. Aimofaj'mola' ja'ni tixnatsoƚaiyi ni ja'ni ts'iƚpic'a tulijle quiƚtomí. \v 9 Iƚe Lataiqui' lalapenufpa illanc' ticuicomma ticuec'eƚe lipime xonca jouc'a tihuejle lataiqui'. \v 10 Ai'a tofaj'mola' taimetsaicotsola' te ts'i'ic' liƚ'ejma' jouc'a liƚpicuejma'. Ja'ni aƚinca ac'a xanuc' tapi'itsola' quiƚpenic'. Titoc'iƚe ƚiƚpima ma micuxela' lapimaye. \p \v 11 Lacaƚ'no' notoc'iyacu jouc'a ticuicomma petsi ac'a liƚpicuejma', aimixahualeyi, ticuxeyoƚtsi al c'a, tenant'ƚiyi liƚtaiqui', aimifelƚayqueyi. \p \v 12 Lan xanuc' notoc'iyacu ticuicomma anuli anuli ti'iƚa' ƚiƚpeno, a'i oquexi' afantsi. Ticuicomma ticuxentsola' al c'a liƚnaxque' y jahuay nomana' lilejut'ƚ. \v 13 Iƚne notoc'iyacu, acueca' iƚe lanic' lo'eyacu. Ja'ni tixhuai'niƚe liƚpenic', liƚpimaye timetsaico'me. Iƚne quiƚtuca' timetsaico'moƚtsi aƚinca ti'huaiyijnyi Jesucristo. \p \v 14 Iya' cacua aimaƚcoƚconaya fa'a. Ca'hua'ma jiƚpe. Aƚsintsoƚtsi. Ma capa'a fa'a quiniƚ'ehuo', cu'ihuo' lof'eya. \v 15 Tijouƚa', ja'ni aƚcoƚ'ma fa'a joupa i'ipa coƚsina' te ts'i'ic' lonƚ'eyacu, ima' y lapimaye nomana' jiƚpiya. Imanc' ixanuc' ȽanDios, maƚque Ƚimaf'i' CanDios. Ma' iƚque efot'ƚepolhuo', ipo'nocopolhuo' toluya'aƚe al Ƚinca Cataiqui'. Ipo'nocopolhuo' tonƚ'eƚe cuenna iƚe Lataiqui', toƚsinƚe aimipai'im'me, aimimuc'iyale'me ituca'. \v 16 Ƚinca acueca' ipime Lataiqui' lalihuejcopa illanc'. Iƚe lataiqui' tipalaijma Cristo, tuya'e': \q1 Iƚque i'epoxi xans, icuai'ma fa'a li'a ƚamats'. \q1 Cal Espíritu Santo imetsaicopa pangay c'a lipicuejma'. \q1 Lapaluc' quema'a ehuelojmpá. \q1 Pe lomana' iƚne petsi aiquilimetsaijma ȽanDios, jiƚpiya uya'ampá te ts'i'ic' li'ipa, li'epa iƚque. \q1 Fa'a li'a lamats' i'huaiyijmpá, \q1 pu'hua lema'a epenufinnapa, imetsaicompa anDios. \c 4 \p \v 1 Cal Espíritu Santo joupa inespa lo'iya, ticua: “Ticuaitsi lijoujma quitine lan xanuc' aimihuejconayacu al Ƚinca Cataiqui'. Tiquimf'e'me locuapa locuenaye lan espíritu, iƚne nofelƚaiquepá. Tihuej'me lomuc'iyalepa lontahue.” \v 2 Iƚne petsi naihuejpá ituca' cataiqui' ti'e'eyoƚtsi to lan c'a xanuc'. Ticuayi: “Illanc' aƚmuc'iyaleyi al Ƚinca Cataiqui'”. Ma le'a ticuayi toƚta'a, tifel'miyaleyi. Ni aimimetsaicoyoƚtsi ixcay lo'epa. Joupa iminscopa liƚpicuejma', i'ipa capeme, aimixingufcoyi. \v 3 Ticuayi: “Timajnle quiƚtuca' lan xanuc'. Jouc'a lacaƚ'no' timajnle toƚta'a. Aimejonƚi'moƚtsi.” Jouc'a ticuayi: “Iƚta'a o jiƚu'hua aimoƚte'me. ȽanDios aimepi'ilhuo' lane.” Iƚne nonescopá toƚta'a tinescoyi ma lilanc'epa ȽanDios. Ja'ni aƚ'huaiyijmpá, aƚcuec'eyi al Ƚinca Cataiqui', ȽanDios ipic'a aƚs'najtsi'iƚe, aƚteƚe. \v 4 Jahuay lilanc'epa ȽanDios ma ac'a. Ailopa'a calatets'iyacu. Aƚs'najtsi'iƚe ȽanDios, aƚte'me. \v 5 Litaiqui' ȽanDios joupa lu'iponga' ac'a lilanc'epa ȽanDios. Ja'ni aƚsahue'eƚe iƚque tipaxne'ma ƚaƚtejacu. \p \v 6 Ja'ni toƚta'a lofxc'ai'iyacola' lapimaye aƚinca to'e'ma lipenic' Jesucristo. Tomuj'moxi te ts'i'ic' litoc'empo'. Tomuj'moxi joupa imuc'impo' te ts'i'ic' Lataiqui' lalihuequi', te ts'i'ic' al c'a lomuc'iyalepa. Tomuj'moxi ma ti'hua taihuequi. \p \v 7 Tipa'a lataiqui' ti'onƚcospa to liƚtaiqui' lacaƚ'no' joupa itojnapola', iƚe lataiqui' tipa'ayi quiƚtuca' liƚpicuejma'. A'ij ƚinca lataiqui', tuya'e' nixpiya. Aimapenuf'ma ni aimoquimf'e'ma. Xonca taipa'aƚa' lopujfxi tanant'ƚiƚa' locuxepa ȽanDios. \v 8 Ja'ni taipa'aƚa' lopujfxi pe lafil'ya tepi'im'mo' lofmulijya. Ja'ni taipa'aƚa' lopujfxi tanant'ƚiƚa' locuxepa ȽanDios xonca acueca' tolij'ma. ȽanDios joupa icupa cataiqui'. Toxim'ma al c'a mopa'a fa'a li'a ƚamats' jouc'a Locuena Quitine toxinna al c'a. \v 9-10 Ticuayi: “Toƚiya aƚ'eyi lanic', lipa'ayi acueca' laƚpujfxi, aƚteƚ'miyoƚtsi. Joupa aƚ'huaiyijmpá ȽanDios, iƚque Ƚimaf'i' CanDios. Ma le'a iƚque ti'i'ma tunƚu'e'mola' lan xanuc' ni petsi lomana'. Aƚinca lunƚu'e'monga' illanc' petsi joupa aƚ'huaiyijmpá.” Iƚe lataiqui' tuya'e' al ƚinca. Tepenufle jahuay lan xanuc'. \p \v 11 Ima' toxc'ai'itsola' lapimaye jiƚpe nomana'. Tomuc'itsola' laifmipo', iƚe laininiƚ'epo'. \v 12 Tama mamijcano aimetets'i'mo', ni'anuli. Topalaiƚa' al c'a, to'eƚa' al c'a, to'etsola' capic'a lopimaye, tanant'ƚiƚa' lopenic' jahuay, tanajxoxi al xujc'a. Ja'ni lapimaye tihuejhuo' toƚta'a lo'ejma' iƚne jouc'a ti'i'ma al c'a liƚ'ejma'. \p \v 13 Ca'hua'ma pu'hua, cahuejnto'. Ma mopa'a cotuca' ti'hua toxhuef'itsola' lapimaye litaiqui' ȽanDios, ti'hua toxc'ai'itsola', tomuc'itsola'. \v 14 To'nujuaitsola' liƚtaiqui' pe noya'apá lixpic'ejma' ȽanDios. Iƚniya uya'apá, imi'me lan ts'ilaj capimaye: “Timoteo ti'eƚa' lipenic' Jesucristo. Toƚpo'nof'iƚe loƚmane' ƚijuac.” Jiƚpe litine ȽanDios epi'ipo' lopicuejma', to'eƚa' lipenic'. Itsiya aimatets'i'ma lepi'ipo' ȽanDios. To'eƚa' lanic'. \p \v 15 Topo'notsi cuenna iƚe laininiƚ'epo', aimaimenc'eco'ma. To'etsi ma to laixc'ai'ipo'. Toƚta'a ti'hua ti'i'ma xonca al c'a lopicuejma'. Jahuay lapimaye tixim'mo' iƚe li'ipo'. \v 16 Ti'hua taicuis'exoxi ja'ni ac'a lo'ejma', ja'ni ac'a lofmuc'iyalepa. Toƚta'a tonƚu'e'moxi jouc'a tunƚul'me iƚne noquimf'epo'. \c 5 \p \v 1 Anuli ƚitojpa xans aimotale'ma, topalaic'o'ma al c'a, ma le'a tomiƚa'. Taimetsaicoƚa' to co'ailli'. Lof'as camijcanó, taimetsaico'mola' to copimaye. \v 2 Litojpola' cacaƚ'no' taimetsaico'mola' to co'máma'. Lahuats'la taimetsaico'mola' to copimaye cacaƚ'no'. Aimopalaic'o'mola' quixcay cataiqui', aimailotsojnco'mola' cataiqui'. Jahuay iƚniya, aimotale'mola', le'a tomi'mola'. \p \v 3 Tomitsola' lapimaye nomana' jiƚpiya: “Toƚtoc'itsola' lam potsateya cacaƚ'no', iƚniya petsi ma' aƚinca quiƚtuca'”. \v 4 Anuli cal potsate caca'no', ja'ni timana' linaxque' o linietó, titoc'iƚe iƚniya. Ate'a ti'eƚe al c'a quiƚtuca' liƚpimaye. Tihuic'iƚe titoc'iƚe quiƚ'ailli', quiƚ'máma'. Toƚta'a lipic'a ȽanDios, tetenƚma. \v 5 Iya' cacua: Cal potsate caca'no' petsi joupa i'huaiyimpa ȽanDios, mipa'a quituca' ja'ni iƚque ti'hua ti'huaiyinge, ipuqui' itine tipalaic'o'ma ȽanDios, tixahue'e'ma titoc'iƚa'. Ja'ni toƚta'a li'ejma' iƚque aƚinca apotsate. \v 6 Timana' ocuenaye lam potsateya cacaƚ'no' ituca' liƚ'ejma'. Iƚne tehueyi te co'iya muyalaicoyacu al c'a liƚpitine. Tehueyi liƚpixojma cata. Toƚta'a, tama iƚmaf'i', ȽanDios tixinnila' to limac'la, to nenajpoƚtsi ȽanDios. \v 7 To'itsola' lapimaye laifmipo'. Tomitsola': “Tolihuejle iƚe laƚmiponga' ƚaƚpima Pablo”. Ja'ni ti'eƚe toƚta'a locuenaye lan xanuc' aiminescoyacu a'ijc'a. \v 8 Lapimaye ticuicomma titoc'intsola' liƚxanuc'. Ƚapima xonca titoc'i'mola' nomana' lejut'ƚ. Ja'ni aimi'eyi toƚta'a, acueca' a'ijc'a liƚ'ejma', aimihuejyi Lataiqui' loya'apa iƚe al c'a lixpic'epa ȽanDios. Petsi aimimetsaicoyi ȽanDios iƚniya titoc'innila' liƚxanuc'. \p \v 9 To'itsola' lapimaye: “Cal potsate caca'no' petsi aiquixhuaiya afane' nuxans ƚemats', aimoliniƚijnc'e'me lipuftine. Toliniƚijnc'eta lipuftine ja'ni ƚoxhuaiya afane' nuxans ƚemats', ja'ni imajmpá ma le'a anuli ƚipe'ailli', aiquehuaic' ocuenaj xans, \v 10 ja'ni imetsaicompá i'epa al c'a, ja'ni ac'a itoc'epola' linaxque', ja'ni epi'ipola' lejut'ƚ tunxac'eƚe noyepá al culi' cane, ja'ni epac'epola' liƚ'mitsi' lipimaye, iƚne jouc'a i'huexi ȽanDios, ja'ni itoc'ipola' noteƚcopá, ja'ni itine itine tehuay te co'iya mi'eya al c'a. Ma le'a toƚniya toliniƚijnc'etsola' liƚpuftine.” \p \v 11 Lam potsateya cacaƚ'no' petsi aiquixhuaiya afane' nuxans ƚilemats' aimoliniƚijnc'e'mola' liƚpuftine. Iƚne tipango'me ti'e'me lipenic' Cristo, tijouƚa' tixojtola', ticuanaj'moƚtsi, tijanaj'me temalƚicona'me. \v 12 Ate'a ticuayi: “Ne' ne', liniƚijnc'eƚa' laipuftine, ca'e'ma ma le'a lipenic' Cristo”. A'ij ƚinca locuapa. Aimenant'ƚiyacu. Tijanaj'me temalƚicona'me, tijouƚa' titai'me lajunac', tipo'no'me iƚe lipenic' Cristo. \v 13 Iƚne lacaƚ'no' lijoupa loliniƚijmpola' liƚpuftine tihuinaj'mola'. Aimi'eyacu canic', ma le'a tehuengaleta ajut'ƚ ajut'ƚ. Xonca lixcay ti'e'me, tixahuale'me, tehuelaifyi, tehuejmaleyi liƚf'as cacaƚ'no', tipalaiyi lataiqui' aimentenƚma. \v 14 Iya' cacua: Temalƚiconƚe lam potsateya cacaƚ'no' petsi aiquitoquila'. Tixingon‑na'me quiƚnaxque', ti'e'me cuenna ƚilejut'ƚi. Ja'ni toƚta'a lo'epa naixtulepá aimi'iya minesyacu: “Xinƚa', ixcay lo'epa iƚne lacaƚ'no' petsi nepenufpá Cristo”. \v 15 Timana' hualca lam potsateya cacaƚ'no' joupa ipo'nopá al C'a Cane, tihuejcoyi ƚonta'a Satanás. Toƚiya laifcuapa: Lapimaye lam potsateya temalƚiconƚe. \p \v 16 Lapimaye cacaƚ'no' ja'ni timana' liƚpimaye apotsateya titoc'intsola'. Aimines'me: “Iƚne lapimaye titoc'iƚe ƚaipima”. Ƚinca titoc'im'mola' lam potsateya cacaƚ'no' petsi ma quiƚtuca'. \p \v 17 Lapimaye litojpola', iƚne noxpijpá lataiqui', ja'ni al c'a ti'eyi liƚpenic', xonca timetsaicontsola', xonca ti'najtse'entsola'. Xonca timetsaicontsola' toƚta'a petsi no'epá lanic' tuya'ayi o timuc'iyaleyi Litaiqui' ȽanDios. \v 18 Toƚta'a tuya'e' al Paxi Liniƚingiya, ticua: “Cal huacax mi'huailiqui cal trigo, titeƚa'. Aimoƚfi'e'me lipu'naƚ.” Jouc'a tuya'e': “Cal xans no'epa lanic' ticuicomma ti'najtsenƚe”. \p \v 19 Ja'ni anuli ticufla' ƚitojpa capima noxpijpa cataiqui', ja'ni tuya'aƚa': “Iƚque i'epa quixcay”, ima' aimoquimf'e'ma nonespa toƚta'a. Ja'ni oquexi' o afantsi lapimaye tu'ihuo': “Illanc' aƚsina' ma i'epa lixcay, aƚsimpá li'epa”, jiƚpe ƚinca toquimf'e'mola'. \p \v 20 Petsi no'epá lixcay toxc'ai'itsola' pe lefoƚya lapimaye. Toƚta'a tixpailijtsola' lapimaye noquimf'epá, aimi'eyacu lixcay jouc'a. \p \v 21 Iya' cacuxe'ehuo': To'eƚa' iƚe laifnu'ipo'. To'nujuaitsola' naitsi iƚne nahuelojmpo', maƚniya ȽanDios, Jesucristo y lapaluc' quema'a li'huijf'epola' ȽanDios. Aimocua'ma nulemma: “Iƚque a'ijc'a li'epa”. Ate'a ti'iƚa' coxina' te qui'ipa. Tijouƚa' to'eƚa' ma to laimipo'. Ni aimocua'ma: “Iƚque itojpa xans, tixpic'e lataiqui', aimi'iya cateƚ'miya”. Ima' to'eƚa' al ƚijca. \v 22 Ja'ni topo'nof'i'ma lomane' ƚijuac anuli ƚapima, ticuxetsola' lipimaye, ate'a ti'iƚa' coxina' te ts'i'ic' lipicuejma', li'ejma' ƚapima, tijouƚa' topo'nof'i'ma lomane'. Ja'ni a'i, aga ti'e'ma' quixcay ƚapima pe joupa opo'nof'ipa lomane', toƚta'a ima' jouc'a ojunac'. Aimoxisc'e'moxi toƚta'a. \p \v 23 Aimoxnacona'ma ma le'a caja'. Itine itine textafhuo'. Toxnaƚa' tutani laj vino. Ti'ina'ma locu'u. \p \v 24 Iya' camihuo': Timana' petsi aimi'iya memiyacu lixcay lo'epa. Tama iƚne quiƚtuca' aimuya'ayi te ts'i'ic' lo'epa, aimicoƚya ti'i'ma coxina', taimetsaico'mola' ixcay xanuc'. Ocuenaye xonca iƚsina' mifelƚaiqueyi. Tocomma ac'a xanuc', tijouƚa' timuj'moƚtsi ituca', taimetsaico'mola' a'ijc'a liƚpicuejma'. \v 25 Ma' anuli lo'ipola' no'epá al c'a. Hualca tocomma a'ijc'a xanuc', tijouƚa' taimetsaico'mola' ac'a liƚpicuejma'. Ja'ni ac'a lo'epa li'ejma' cal xans, iƚque aimi'iya memiconayacoxi li'ejma', ticuaita litine ti'huájnata. \c 6 \p \v 1 Lapimaye amozó, petsi ƚiƚpoujna i'nampola', tixpaic'eƚe ƚiƚpoujna ticuec'eƚe. Ja'ni toƚta'a ti'e'me lapimaye, lan xanuc' tixim'me ac'a ƚalanDios, aimetets'iyacu litaiqui' lomuc'iyalepa. \v 2 Petsi liƚpoujnalá apimaye, aimi'onƚico'moƚtsi, xonca ticuec'entsola'. Timetsaicontsola' liƚpoujnalá jouc'a ti'huaiyijnyi ȽanDios, ma' anuli ti'ela' capic'a iƚque. Ima', cumTimoteo, tomuc'itsola', toxc'ai'itsola' toƚta'a. \p \v 3-4 Toƚta'a loya'apa litaiqui' ƚaƚPoujna Jesucristo, iƚe ma le'a ac'a Cataiqui'. Ja'ni lihuejcoyi iƚe lomuc'iyalepa, aƚ'e'me ma latenƚcocopa ȽanDios. Petsi ituca' lomuc'iyalepa ailopa'a quiƚsina', joupa i'ipola' amac'ta, iƚne quiƚtuca' i'e'epoƚtsi to lan tsila' lomxiye. Ma le'a tifulecoyi cataiqui', iƚta'a o iƚe lataiqui' aiquiƚpic'a, tixtuleyi. Tijouƚa' petsi naihuejpá toƚta'a iƚniya ti'eyoƚtsi laic', tixtuc'oyoƚtsi, tinescoyoƚtsi, jiƚpe liƚpicuejma' ticufcoyoƚtsi a'ijc'a. \v 5 Ti'hua tifuli'iyoƚtsi, aimi'eyi anuli liƚpicuejma'. Iƚne lan xanuc' liƚpicuejma' joupa eteƚquemma, aimi'iya mixpic'eyacu al c'a, tihuejyi lafelƚaiqueya cataiqui'. Ticuayi: “Lihuejle ȽanDios, toƚta'a lulijle acueca' tomí”. \v 6 A'i, toƚiya aimi'iya maƚcuayacu. Ti'iƚa' lalapi'iyaconga' o aicalapi'i'monga', ma' anuli aimaƚsueƚmot'ƚeyacu. Ja'ni ma lihuejcoyi ȽanDios, joupa i'ipa acueca' lalulijnapa. \v 7 Laƚmajnlita fa'a li'a ƚamats' ni toƚta'a aicaƚtaic'. Aƚmatsonga' jouc'a ni toƚta'a aimaƚtaiyacu. \v 8 Ja'ni tipa'a ƚaƚtejacu jouc'a ƚaƚpijahuaƚi laƚpo'noyacu, ƚinca tixoj'ma calata, aimaƚjanajyacu xonca, aimaƚsueƚmot'ƚeconayacu. \v 9 Pe ts'iƚpic'a tulijle acueca' al tomí, a'ijc'a muyalaicoyacu lapajnya, tehuaiyim'mola' acueca', tic'aiƚcoƚecu, tihuej'me liƚpemac'ta, toƚta'a tehueyi lateƚcoya. Petsi naihuejcopá toƚta'a liƚ'ejma', iƚne aimunƚulyacu, tocomma quiƚtuca' tunxaƚac'ila', tijouƚa' tejac'mola'. \v 10 Al te'a iƚpic'a tulijle acueca' tomí, tijouƚa' ti'e'me lixcay. Toƚta'a li'ipola' hualca, iƚne nojanajpá quiƚtomí, enajpoƚtsi al C'a Cane. Iƚne quiƚtuca' iteƚ'mipoƚtsi, i'ipa acueca' liƚpixhuejma'. \p \v 11 Ima', cumTimoteo, to'ay lipenic' ȽanDios, topo'noƚa' lopicuejma' aimaihuej'ma iƚe lixcay cane. Toxpic'eƚa' to'econa'ma al c'a, to'econa'ma ma latenƚcocopa ȽanDios, ti'hua to'huaiyijnla', ti'hua to'etsola' capic'a lapimaye, ti'hua toxnet'ƚƚa' jahuay, aimaixtu'ma, aimo'e'moxi moyac'. \v 12 Ima' joupa mepenufpa Cristo, ti'hua taihuequi litaiqui'. Itsiya taipa'aƚa' lopujfxi tolijla' al c'a. Toƚta'a tepi'inno' lopitine aimijouya. Ma toƚta'a ijoc'icopo' ȽanDios, tepi'itso' lopitine. Iƚe joupa oximpa litine onespa: “Ne', iya' nihuequi Jesucristo”. Iƚe litine miquimf'ehuo' axpela', ima' aicoxina' calaic'ata. \v 13 Itsiya caxc'ai'ihuo', aimehuelojnhuo' lan xanuc', tehuelojnhuo' ȽanDios, iƚque timaf'i'ila' jahuay. Jouc'a tehuelojnhuo' Jesucristo, iƚque jouc'a aiquitaic' calaic'ata, ac'a litalai'e'epa Poncio Pilato, u'ipa al ƚinca. \v 14 Caxc'ai'ihuo': Ma ti'hua co'huaijma ticuaiconanni ƚaƚPoujna Jesucristo, taihuejcoƚa' lataiqui' locuxe'epo'. Ja'ni ima' minnaihuejcopa, tixinim'me ma le'a ac'a litaiqui' Jesucristo. Aiminesc'eyacu, aimicuayacu a'ijc'a iƚe litaiqui' Jesucristo. \v 15 ȽanDios joupa ixina' jale litine ticuaicoconno Jesucristo. Ma to lixpic'epa ȽanDios, ma toƚta'a ti'i'ma. Iƚque ȽanDios jahuay nipajnya ti'e'ma. Iƚque xonca acueca' Incuxepa, ma iƚque ticuxe jahuay. Iƚque ƚinca apaxi, tixoqui queta. Iƚque aRey, ticuxela' jahuay lan rey. Iƚque aPoujna, iƚPoujna jahuay lapoujnalá. \v 16 Ma le'a iƚque aimimaya. Pe lopa'a tipa'a pangay quepalc'o', acueca' laxpaiqui' iƚe lepalc'o', aimi'iya miƚoc'huaiyacu. Iƚque nij naitsi nahuelojmpa, aimi'iya mehuelojnyacu. Ma toƚta'a ƚalanDios, iƚque xonca cal Cueca', xonca icueya limane. Toƚta'a timetsaicoƚe lan xanuc', ti'hua timetsaicona'me aimijouya litine. Ma toƚta'a ti'iƚa'. Amén. \p \v 17 Toxc'ai'itsola' lan xanuc' pe ts'iƚ'hueca acueca'. Tomitsola': “Aimonƚ'e'e'moƚtsi to lan tsila' xanuc'. Aimolatets'i'mola' loƚpimaye. Aimoƚcua'me: Ai'hueca juaiconapa acueca'. Iƚta'a ƚinca aƚtoc'i'ma laifnuyaicoya laipitine. Imanc' aicoƚsina' ja'ni ticoƚ'ma ƚoƚ'hueca o ja'ni aimijucoya. Xonca toƚ'huaiyijnle ȽanDios. Iƚque itine itine lapi'inga' jahuay lalahue'eponga'. Ipic'a tixojla' calata itsiya, aimaƚsueƚmot'ƚe'me.” \v 18 Jouc'a tomitsola' lan xanuc' pe ts'iƚ'hueca: “Ima' o'hueca juaiconapa. To'eƚa' juaiconapa al c'a. Aimi'i'mo' mafts'ile. Totoc'itsola' lopimaye pe nahue'epola'. \v 19 Ja'ni toƚta'a lof'eya aimixpaic'eyaco' Locuena' Quitine. Ti'i'mo' coxina' tipa'a ƚo'hueca jipu'hua, tepi'inno' nulemma al ts'e lopitine.” \p \v 20 CumTimoteo, joupa epi'impo' lopenic'. To'eƚa' al c'a. Al c'a tomuc'iyaleƚa' Lataiqui', iƚe loya'apa lixpic'epa ȽanDios. Iƚniya limpalaipá aimo'onƚico'moxi. Topo'no'mola' quiƚtuca', aimoquimf'e'mola'. Iƚne ailopa'a quimuc'iyalepa, lonespa ma le'a laipa'apa quiƚtuca' liƚpicuejma', ti'hua tifulecoyi cataiqui', ma micuayi: “Illanc' aƚsina'”. A'ij ƚinca locuapa, aiquiƚsina'. \v 21 Petsi naihuejcopá iƚniya joupa imenajpola'. Aimihuejconayi Lataiqui' illanc' laƚ'huaiyijmpa. \p ȽanDios titoc'itsolhuo' jahuay imanc'.