\id MRK - Biblica® Open Cebuano Contemporary Bible 2024 \usfm 3.0 \ide UTF-8 \h Marcos \toc1 Ang Maayong Balita Sumala kang Marcos \toc2 Marcos \toc3 Mar. \mt2 Ang Maayong Balita Sumala kang \mt1 Marcos \c 1 \s1 Ang Pagwali ni Juan nga Tigbautismo \r (Mat. 3:1-12; Luc. 3:1-18; Juan 1:19-28) \p \v 1 Mao kini ang Maayong Balita mahitungod kang Jesus, ang Mesiyas\f + \fr 1:1 \fr*\fq Mesiyas\fq*\ft : sa Griyego, \+tl Cristo\+tl*, mao nga sa uban nga hubad gigamit ang Jesu-Cristo.\ft*\f*, nga Anak sa Dios. Nagsugod kini \v 2 sumala sa gisulat ni Propeta Isaias nga nag-ingon: \q1 “Ipadala ko ang akong tigbalita una kanimo \q2 aron sa pag-andam sa imong agianan.”\f + \fr 1:1-2 \fr*\ft \+xt Mal. 3:1\+xt*\ft*\f* \q1 \v 3 “Kini nga tigbalita mao ang nagsinggit sa kamingawan, \q1 ‘Andama ninyo ang agianan alang sa Ginoo. \q1 Tul-ira ang dalan nga iyang paga-agian.’ ”\f + \fr 1:3 \fr*\ft \+xt Isa. 40:3\+xt*\ft*\f* \m \v 4-5 Natuman kini sa pag-abot ni Juan nga tigbautismo didto sa mamingaw nga dapit. Daghan ang mga tawo nga miadto kaniya gikan sa tanang lungsod sa Judea, ug daghan gayod ang gikan sa Jerusalem. Nagsangyaw si Juan kanila nga nag-ingon, “Hinulsoli ug biyai ninyo ang inyong mga sala ug pagpabautismo kamo, ug ang Dios mopasaylo kaninyo.” Gisugid nila ang ilang mga sala ug gibautismohan niya sila didto sa Suba sa Jordan. \v 6 Ang bisti ni Juan hinimo gikan sa balhibo sa kamelyo ug ang iyang bakos panit. Ang iyang pagkaon dulon ug dugos. \v 7 Mao kini ang iyang gisangyaw, “Adunay moabot sunod kanako nga mas gamhanan pa kay kanako ug dili gani ako takos nga mahimong iyang sulugoon.\f + \fr 1:7 \fr*\fq takos nga mahimong iyang sulugoon\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa takos nga modungo sa pagtangtang sa hikot sa iyang sandalyas.\fqa*\f* \v 8 Ako nagbautismo kaninyo sa tubig, apan siya magbautismo kaninyo sa Espiritu Santo.” \s1 Ang Pagbautismo ug Pagsulay kang Jesus \r (Mat. 3:13–4:11; Luc. 3:21-22; 4:1-13) \p \v 9 Niadtong panahona miabot si Jesus gikan sa Nazaret nga sakop sa Galilea, ug nagpabautismo siya kang Juan sa Suba sa Jordan. \v 10 Pagkaw-as ni Jesus sa tubig, nakita dayon niya nga naabli ang langit, ug mikunsad kaniya ang Espiritu samag dagway sa salampati. \v 11 Ug adunay tingog nga nadungog gikan sa langit nga nag-ingon, “Ikaw ang akong hinigugma nga Anak. Nalipay gayod ako kanimo.” \p \v 12 Diha-diha gipaadto siya sa Espiritu sa mamingaw nga dapit. \v 13 Didto gitintal siya ni Satanas sulod sa 40 ka adlaw. Adunay mabangis nga mga mananap didto, apan gialagaran siya sa mga anghel. \s1 Gitawag ni Jesus ang Upat ka Mangingisda \r (Mat. 4:12-22; Luc. 4:14-15; 5:1-11) \p \v 14 Sa dihang napriso si Juan nga Tigbautismo, miadto si Jesus sa Galilea ug nagwali sa Maayong Balita nga gikan sa Dios. \v 15 Miingon siya, “Miabot na ang panahon nga gipanagna sa mga propeta kaniadto. Ang paghari sa Dios haduol na gayod. Busa hinulsoli ug biyai ang inyong mga sala ug tuohi ninyo ang Maayong Balita.” \p \v 16 Usa niana ka adlaw samtang naglakaw si Jesus sa daplin sa Linaw sa Galilea, nakita niya ang managsoon nga si Simon ug si Andres nga nagtaktak ug pukot kay mga mangingisda man kini sila. \v 17 Miingon si Jesus kanila, “Sunod kamo kanako ug dili na isda ang inyong pangitaon, kay tudloan ko kamo sa pagpangabig ug mga tawo.” \v 18 Diha-diha gibiyaan nila ang ilang mga pukot ug misunod kaniya. \p \v 19 Human niadto, mipadayon si Jesus sa paglakaw ug sa unahan nakita niya ang managsoon nga si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebedeo. Diha sila sa ilang sakayan nga nag-ayo sa ilang pukot. \v 20 Gitawag dayon niya sila. Gibiyaan nila ang ilang amahan nga si Zebedeo didto sa sakayan uban sa ilang mga sinuholan nga tawo, ug miuban sila kang Jesus. \s1 Ang Tawo nga adunay Daotang Espiritu \r (Luc. 4:31-37) \p \v 21 Miadto sila sa lungsod sa Capernaum. Sa pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay, misulod si Jesus sa sinagoga sa mga Judio ug nagtudlo siya. \v 22 Natingala gayod ang mga tawo sa iyang pagpanudlo tungod kay nagtudlo siya nga adunay gahom, ug dili sama sa pagpanudlo sa mga magtutudlo sa Kasugoan. \p \v 23 Sa mga tawo didto nga nagtigom adunay tawo nga gisudlan ug daotang espiritu nga misinggit, \v 24 “Jesus nga taga-Nazaret, unsay labot mo kanamo? Mianhi ka ba aron paglaglag kanamo? Nakaila ako kanimo. Ikaw ang Balaan nga gipadala sa Dios.” \p \v 25 Apan gibadlong ni Jesus ang daotang espiritu, “Hilom ug gawas kaniya!” \v 26 Ang mao nga tawo gipakurog sa daotang espiritu nga misinggit samtang nigawas gikan kaniya. \p \v 27 Natingala gayod ang mga tawo didto, busa miingon sila, “Unsa kini? Bag-o kini nga pagtulon-an. Bisan ang mga daotang espiritu namandoan niya ug mituman kaniya.” \v 28 Busa dali rang mikaylap ang balita mahitungod kang Jesus sa tibuok nga probinsya sa Galilea. \s1 Gipang-ayo ni Jesus ang Daghang mga Tawo \r (Mat. 8:14-17; Luc. 4:38-41) \p \v 29 Migawas sila sa sinagoga sa mga Judio ug miadto sa balay nila ni Simon ug Andres. Miuban usab si Santiago ug si Juan. \v 30 Niadtong higayona naghigda ang ugangan nga babaye ni Simon kay gihilantan. Ug gisulti dayon nila kini kang Jesus. \v 31 Busa miduol si Jesus sa babaye unya gikuptan sa kamot ug gipabangon. Diha-diha naayo siya ug gisilbihan niya ug pagkaon sila si Jesus. \p \v 32 Sa pagsalop sa adlaw, gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus ang tanan nga masakiton ug ang mga gigamhan sa mga daotang espiritu. \v 33 Daghan kaayo ang mga taga-lungsod nga nagpundok sa atubangan sa balay. \v 34 Giayo ni Jesus ang daghang mga masakiton nga adunay nagkalain-laing mga sakit, ug iyang giabog ang daghang mga daotang espiritu. Wala niya tugoti nga mosulti ang mga daotang espiritu kay nakaila man sila kon kinsa siya. \s1 Nagwali si Jesus sa Galilea \r (Luc. 4:42-44) \p \v 35 Sa pagkasunod nga adlaw, kadlawon pang mibangon si Jesus ug miadto sa mamingaw nga dapit ug nag-ampo. \v 36 Gipangita siya ni Simon ug sa iyang mga kauban. \v 37 Sa pagkakita nila kaniya miingon sila, “Gipangita ka sa tanan.” \p \v 38 Apan miingon siya kanila, “Dali kamo, mangadto kita sa mga duol nga lungsod aron makasangyaw ako didto, kay mao kini ang hinungdan nganong mianhi ako dinhi sa kalibotan.” \v 39 Busa gilibot ni Jesus ang tibuok Galilea ug nagsangyaw diha sa mga sinagoga sa mga Judio ug nanghingilin sa mga daotang espiritu nga misulod sa mga tawo. \s1 Giayo ni Jesus ang Tawo nga Adunay Sangla \r (Mat. 8:1-4; Luc. 5:12-16) \p \v 40 Adunay usa ka tawo nga adunay ngilngig nga sakit sa panit,\f + \fr 1:40 \fr*\fq ngilngig nga sakit sa panit\fq*\ft : ang Hebreo nga pulong niini nagkahulogan sa nagkalain-laing matang sa sakit sa panit nga ginaisip nga hugaw, sumala sa \+xt Lev. 13\+xt*.\ft*\f* nga miduol kang Jesus. Miluhod siya ug nagpakiluoy nga nag-ingon, “Kon imong pagbuot, mahimo mo akong ayohon sa akong sangla aron maisip ako nga hinlo.” \p \v 41 Naluoy gayod si Jesus kaniya. Busa gihikap niya siya ug miingon, “Oo, buot ko. Mahinlo ka!” \v 42 Ug diha-diha dayon nawala ang iyang sangla ug nahinlo siya.\f + \fr 1:42 \fr*\fq nahinlo siya\fq*\ft : buot ipasabot, hinlo na ang iyang panit ug hinlo na siya sumala sa seremonya sa mga Judio.\ft*\f* \p \v 43-44 Gipahimangnoan siya ni Jesus, “Ayaw gayod pagsulti kang bisan kinsa bahin niini, diretso hinuon sa pari ug pagpatan-aw kaniya. Unya paghalad sumala sa gisugo ni Moises sa pagpamatuod ngadto sa mga tawo nga hinlo ka na.” Ug gipalakaw dayon siya ni Jesus. \v 45 Apan milakaw ang tawo ug nanugilon mahitungod sa nahitabo kaniya. Busa mikaylap ang balita mahitungod sa nahitabo sa sanglahon hangtod nga dili na makasulod si Jesus sa mga lungsod kay nagduot na man ang mga tawo sa pagduol kaniya. Nagpabilin na lang siya didto sa mamingaw nga dapit. Apan miadto pa gihapon ang mga tawo kaniya gikan sa nagkalain-laing mga dapit. \c 2 \s1 Giayo ni Jesus ang Paralitiko \r (Mat. 9:1-8; Luc. 5:17-26) \p \v 1 Paglabay sa pipila ka adlaw, mibalik si Jesus sa Capernaum. Mikaylap ang balita nga anaa siya sa balay.\f + \fr 2:1 \fr*\ft Tingali kini mao ang balay nila ni Simon ug Andres, diin si Jesus nagpuyo sa Capernaum. Tan-awa usab ang \+xt 1:29\+xt*.\ft*\f* \v 2 Busa daghang mga tawo ang nagtigom didto hangtod nga napuno ang balay ug nagdasok sila bisan pa sa adunay pultahan. Giwali niya ang Pulong sa Dios kanila. \v 3 Ug unya adunay miabot nga paralitiko nga gidayongan sa upat ka tawo. \v 4 Apan tungod kay nagdasok ang mga tawo dili sila makaduol kang Jesus. Busa gibangagan nila ang atop tungod sa gitindogan ni Jesus. Unya gitunton nila ang paralitiko nga naghigda sa iyang higdaanan. \v 5 Pagkakita ni Jesus nga dako ang ilang pagtuo, miingon siya sa paralitiko, “Gipasaylo na ang imong mga sala.” \p \v 6 Sa dihang nadungog kini sa mga magtutudlo sa Kasugoan nga naglingkod didto, miingon sila sa ilang kaugalingon, \v 7 “Ngano nga nagsulti siyag ingon niana? Pagpasipala kana sa Dios. Ang Dios lang ang makapasaylo sa mga sala.” \p \v 8 Diha-diha nasayran ni Jesus ang ilang gihuna-huna. Busa miingon siya kanila, “Nganong naghuna-huna man kamo ug ingon niana? \v 9 Unsa ba diay ang mas sayon, ang pag-ingon sa paralitiko ‘Gipasaylo na ang imong mga sala,’ o ang pag-ingon ‘Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug lakaw’? \v 10 Karon, pamatud-an ko kaninyo pinaagi sa pag-ayo niining paralitiko nga ang Anak sa Tawo\f + \fr 2:10 \fr*\fq Anak sa Tawo\fq*\ft : titulo nga kasagarang ginagamit ni Jesus alang sa iyang kaugalingon.\ft*\f* adunay gahom dinhi sa yuta sa pagpasaylo sa mga sala.” \v 11 Unya miingon siya sa paralitiko, “Tindog, dad-a ang imong higdaanan ug pauli!” \p \v 12 Samtang nagtan-aw ang tanan mitindog dayon ang paralitiko ug gidala niya ang iyang higdaanan ug migawas. Natingala gayod silang tanan ug gidayeg nila ang Dios. Miingon sila, “Wala pa gayod kami sukad makakita ug sama niini.” \s1 Gitawag ni Jesus si Levi \r (Mat. 9:9-13; Luc. 5:27-32) \p \v 13 Human niadto mibalik na usab si Jesus sa daplin sa Linaw sa Galilea. Daghang mga tawo ang miduol kaniya, busa gitudloan niya sila. \v 14 Samtang naglakaw siya, nakita niya ang maniningil ug buhis nga si Levi nga anak ni Alfeo. Didto siya naglingkod sa dapit diin magbayad ug buhis. Miingon si Jesus kaniya, “Dali, uban kanako.” Mitindog si Levi ug misunod kaniya. \p \v 15 Sa dihang nangaon si Jesus ug ang iyang mga tinun-an didto sa balay ni Levi, daghan usab nga mga maniningil ug buhis ug uban pa nga giila nga mga makasasala ang nakig-uban kanila sa pagpangaon, kay daghan na ang nagsunod kaniya. \v 16 Didto usab ang mga Pariseo nga magtutudlo sa Kasugoan. Nakita nila si Jesus nga nagkaon uban sa mga tawo nga ilang giila nga mga makasasala sama sa mga maniningil ug buhis. Nangutana sila sa iyang mga tinun-an, “Nganong nakig-uban siyag kaon sa mga tawo nga sama niana?” \p \v 17 Nadungog ni Jesus ang ilang pangutana, busa gitubag niya sila pinaagi sa sambingay, “Ang tawo nga maayog panglawas wala magkinahanglan ug doktor, ang masakiton lang. Busa wala ako moanhi aron sa pagtawag sa mga nagtuo nga sila matarong, kondili sa mga makasasala.” \s1 Ang Pangutana bahin sa Pagpuasa \r (Mat. 9:14-17; Luc. 5:33-39) \p \v 18 Nagpuasa\f + \fr 2:18 \fr*\ft Nagpuasa sila sumala sa gitudlo sa mga Judio.\ft*\f* ang mga tinun-an ni Juan nga tigbautismo ug ang mga Pariseo. Busa adunay mga tawo nga miduol kang Jesus ug nangutana, “Nganong ang mga tinun-an ni Juan ug ang mga tinun-an sa mga Pariseo nagpuasa apan ang imo wala?” \p \v 19 Mitubag si Jesus kanila, “Mahimo ba diay nga dili pakan-on ang mga bisita sa kasal samtang kauban pa nila ang pamanhonon? Dili gayod! \v 20 Apan moabot ang panahon nga ang pamanhonon kuhaon gikan kanila, ug mao na unya kana ang ilang pagpuasa.” \p \v 21 Mipadayon si Jesus pagsulti ug mga sambingay, “Walay magtapak ug bag-ong panapton sa daan nga bisti, kay mokulo ang bag-o nga panapton kon malabhan ug mosamot pa kadako ang gisi. \v 22 Wala usay magsulod ug bag-o nga bino sa daan nga sudlanan nga panit, kay mabuskag ang sudlanan ug mausik ang bino, ug pareho sila nga dili na mapuslan. Hinuon, adto isulod ang bag-o nga bino sa bag-o nga sudlanan nga panit.”\f + \fr 2:22 \fr*\ft Misulti si Jesus niini aron itudlo nga dili pwedeng iipon ang iyang mga pagtulon-an sa daan nga mga pagtulon-an sa mga Judio.\ft*\f* \s1 Ang Pangutana bahin sa Adlaw nga Igpapahulay \r (Mat. 12:1-8; Luc. 6:1-5) \p \v 23 Usa ka Adlaw nga Igpapahulay, nakaagi sila Jesus sa kaumahan sa trigo, ug ang iyang mga tinun-an nangutlo\f + \fr 2:23 \fr*\fq nangutlo\fq*\ft : sa uban nga Binisaya, \ft*\fqa namutol.\fqa*\f* ug mga uhay sa trigo. \v 24 Busa miingon ang mga Pariseo kang Jesus, “Tan-awa ang gihimo sa imong mga tinun-an! Nganong gihimo nila ang gidili sa Adlaw nga Igpapahulay?” \p \v 25 Mitubag si Jesus kanila, “Wala ba diay ninyo mabasa sa Kasulatan ang gihimo ni David sa dihang siya ug ang iyang mga kauban gigutom ug nagkinahanglan ug pagkaon? \v 26 Kini nahitabo sa dihang si Abiatar pa ang pangulong pari. Misulod si David sa balay sa Dios ug mikaon sa pan nga gihalad ngadto sa Dios. Gipakaon usab niya ang iyang mga kauban. Wala sila makasala bisan pa ug gidili sa Kasugoan ang pagkaon niadto gawas lang sa mga pari.” \p \v 27 Ug miingon pa gayod si Jesus, “Gihimo ang Adlaw nga Igpapahulay alang sa kaayohan sa tawo. Wala himoa ang tawo alang sa kaayohan sa Adlaw nga Igpapahulay. \v 28 Busa, ang Anak sa Tawo adunay gahom sa pag-ingon kon unsa ang husto nga buhaton sa Adlaw nga Igpapahulay.” \c 3 \s1 Ang Tawo nga Baldado ug Kamot \r (Mat. 12:9-14; Luc. 6:1-11) \p \v 1 Mibalik pag-usab si Jesus sa sinagoga sa mga Judio ug adunay tawo didto nga baldado ug kamot. \v 2 Tungod kay ang mga Pariseo nangita ug pamaagi nga ikasumbong nila si Jesus, gibantayan nila kon ayohon niya kadtong tawo sa Adlaw nga Igpapahulay. \v 3 Miingon si Jesus sa tawo nga baldado ang kamot, “Dali dinhi sa atubangan.” \p \v 4 Unya nangutana siya sa mga Pariseo, “Unsa ba ang gitugot sa Kasugoan sa Adlaw nga Igpapahulay: ang paghimo ug maayo sa mga tawo, o ang paghimo ug daotan? Ang pagluwas sa ilang kinabuhi, o ang pagpatay?” Apan wala gayoy mitubag. \p \v 5 Nasubo si Jesus tungod sa kagahi sa ilang kasing-kasing ug masuk-anon nga mitan-aw kanila. Unya miingon siya sa tawo nga baldado ug kamot, “Ituy-od ang imong kamot!” Gituy-od niya, ug naayo kini. \v 6 Human niadto migawas ang mga Pariseo ug nakigkita sa mga tawo ni Herodes. Nagplano sila kon unsaon nila pagpatay si Jesus. \s1 Daghang mga Tawo sa Daplin sa Linaw \p \v 7 Si Jesus ug ang iyang mga tinun-an miadto sa daplin sa Linaw sa Galilea. Misunod kanila ang daghang mga tawo nga gikan sa Galilea ug Judea. \v 8 Daghan usab ang gikan sa Jerusalem, sa Idumea, sa tabok Suba sa Jordan ug sa palibot sa Tiro ug Sidon, kay nadungog nila ang iyang gipangbuhat. \v 9 Tungod sa kadaghan sa mga tawo giingnan niya ang iyang mga tinun-an nga mag-andam ug sakayan alang kaniya, aron aduna siyay masakyan kon magduot kaniya ang mga tawo. \v 10 Tungod kay daghan na ang iyang gipang-ayo, ang tanan nga adunay sakit nag-ilog sa paghikap kaniya. \v 11 Ug kon makita siya sa mga tawo nga adunay daotan nga mga espiritu, mohapa sila sa iyang atubangan ug mosinggit, “Ikaw ang Anak sa Dios!” \v 12 Apan gipahimangnoan gayod niya ang mga daotang espiritu nga dili mosugilon kon kinsa siya. \s1 Gipili ni Jesus ang Dose ka Apostoles \r (Mat. 10:1-4; Luc. 6:12-16) \p \v 13 Human niadto, mitungas si Jesus sa bukid ug iyang gitawag ang gusto niya nga pilion, ug miduol sila kaniya. \v 14 Ug iyang gipili ang dose nga mahimo niyang kauban [nga iya usab gitawag mga apostoles]\f + \fr 3:14 \fr*\ft Ang pipila ka manuskrito wala gilakip kini nga mga pulong.\ft*\f*. Gipadala niya sila aron sa pagsangyaw ug \v 15 gihatagan niyag gahom sa paghingilin sa mga daotang espiritu. \b \lh \v 16 Mao kini ang dose nga iyang gipili: \b \li1 si Simon (nga iyang ginganlan ug Pedro), \li1 \v 17 sila si Santiago ug si Juan nga mga anak ni Zebedeo (nga ginganlan niya ug Boanerges nga ang buot ipasabot, mga anak sa dalogdog), \li1 \v 18 si Andres, \li1 si Felipe, \li1 si Bartolome, \li1 si Mateo, \li1 si Tomas, \li1 si Santiago nga anak ni Alfeo, \li1 si Tadeo, \li1 si Simon (nga kaniadto rebelde sa gobyerno sa Roma), \li1 \v 19 ug si Judas Iscariote nga sa kaulahian mitraydor kaniya. \s1 Si Jesus ug si Satanas \r (Mat. 12:22-32; Luc. 11:14-23; 12:10) \p \v 20 Pagkahuman, mipauli si Jesus sa balay nga iyang ginasak-an. Ug nagtigom pag-usab ang mga tawo didto, busa si Jesus ug ang iyang mga tinun-an wala nay panahon bisan sa pagpangaon. \v 21 Pagkadungog sa iyang pamilya mahitungod sa mga gipangbuhat ni Jesus, miadto sila didto aron kuhaon siya, kay nag-ingon ang mga tawo nga nabuang siya. \p \v 22 Ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga miabot gikan sa Jerusalem miingon, “Gisudlan siya ni Satanas\f + \fr 3:22 \fr*\fq Satanas\fq*\ft : sa Griego, \ft*\fqa Beelzebul.\fqa*\f* nga pangulo sa mga daotang espiritu. Busa pinaagi sa gahom ni Satanas ginahinginlan niya ang daotan nga mga espiritu.” \p \v 23 Gipaduol ni Jesus ang mga tawo kaniya, ug misulti siya kanila pinaagi niini nga mga sambingay, “Dili mahimo nga si Satanas mohingilin sa iyang mga kauban. \v 24 Kon ang usa ka gingharian magkabahin-bahin, kana nga gingharian dili magpadayon. \v 25 Mao usab ang mahitabo kung mag-unay pag-away ang usa ka panimalay, magkabahin-bahin kini. \v 26 Busa mao usab kana ang mahitabo kon si Satanas ug ang iyang mga sakop magkabahin-bahin ug mag-unay; ang iyang gingharian dili magpadayon kondili mabungkag hinuon. \p \v 27 “Sa pagkatinuod, walay tawo nga makasulod sa balay sa kusgan nga tawo aron pagkuha sa iyang mga kabtangan kon dili una niya gapuson kanang kusgan nga tawo. Kon magapos na niya, makakuha na siya sa mga kabtangan niana nga balay. \p \v 28 “Sultihan ko kamo sa tinuod, ang tanan nga matang sa sala ug mga pagsulti ug daotan batok sa Dios mapasaylo, \v 29 apan si bisan kinsa nga mosulti ug daotan batok sa Espiritu Santo dili gayod mapasaylo. Kini nga sala dili gayod mapasaylo bisan kanus-a.” \p \v 30 Gisulti kini ni Jesus kay nag-ingon ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga aduna siyay daotan nga espiritu. \s1 Ang Inahan ug mga Igsoon ni Jesus \r (Mat. 12:46-50; Luc. 8:19-21) \p \v 31 Unya miabot ang inahan ug ang mga igsoon ni Jesus. Samtang nagtindog sila didto sa gawas sa balay gipatawag nila siya. \v 32 Daghan ang mga tawo didto nga naglingkod sa palibot ni Jesus. Ug miingon ang mga tawo kaniya, “Ang imong inahan ug mga igsoon anaa sa gawas ug gipatawag ka nila.” \p \v 33 Miingon siya, “Nasayod ba kamo kon kinsa ang akong inahan ug mga igsoon?” \p \v 34 Mitan-aw siya sa mga tawo nga naglingkod sa palibot duol niya ug miingon, “Mao kini sila ang akong inahan ug mga igsoon! \v 35 Si bisan kinsa nga naghimo sa kabubut-on sa Dios mao ang akong inahan ug mga igsoon.” \c 4 \s1 Ang Sambingay bahin sa Tigsabwag \r (Mat. 13:1-9; Luc. 8:4-8) \p \v 1 Nagtudlo pag-usab si Jesus sa daplin sa linaw. Daghan kaayong mga tawo ang nagtigom sa iyang palibot. Busa misakay siya sa sakayan nga nagpundo didto ug milingkod. Ug ang mga tawo nagpabilin sa daplin sa linaw. \v 2 Daghan ang iyang gitudlo kanila pinaagi sa mga sambingay. \v 3 Miingon siya, “Pamati kamo! Adunay usa ka mag-uuma nga nagsabwag ug binhi. \v 4 Nasabwag ang uban nga binhi sa daplin sa dalan, ug gituka kini sa mga langgam. \v 5 Ang uban nasabwag sa kabatoan. Adunay gamay nga yuta didto, busa dali ra nga miturok ang binhi. \v 6 Apan nalawos kini sa dihang nainitan sa adlaw, ug namatay ra dayon tungod kay wala kini makagamot. \v 7 Ang uban nga binhi nasabwag ug mitubo sa yuta nga adunay tunokon nga mga sagbot, apan sa paglabong sa mga sagbot natabonan kini, busa wala makapamunga. \v 8 Ang uban usab nga binhi nasabwag sa maayo nga yuta, ug kini mitubo ug namunga. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.\f + \fr 4:8 \fr*\fq Ang uban igo-igo…daghan kaayo\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa Ang uban 30, ang uban 60, ang uban gatus.\fqa*\f*” \p \v 9 Miingon pa gayod si Jesus kanila, “Angay maminaw ang adunay igdulongog.” \s1 Ang Katuyoan sa mga Sambingay \r (Mat. 13:10-17; Luc. 8:9-10) \p \v 10 Pagpamauli sa mga tawo, ang dose ka mga tinun-an ug ang uban pa nga nag-uban kang Jesus nangutana kaniya kon unsa ang kahulogan niadtong sambingay. \v 11 Miingon si Jesus kanila, “Ang mga tinago mahitungod sa paghari sa Dios klaro nga gisulti kaninyo, apan sa uban nga mga tawo ang tanan nga butang mahitungod sa paghari sa Dios gisulti pinaagi sa mga sambingay, \v 12 aron matuman ang giingon sa kasulatan nga, \q1 “ ‘Magpadayon ang ilang pagtan-aw \q2 apan dili sila makakita, \q2 ug magpadayon usab ang ilang pagpaminaw \q1 apan dili usab sila makasabot, \q2 kay kon makasabot sila, \q2 maghinulsol sila ug pasayloon sila sa Dios.’ ”\f + \fr 4:12 \fr*\ft Tan-awa usab \+xt Isa. 6:9-10\+xt*.\ft*\f* \s1 Gisaysay ni Jesus ang Sambingay bahin sa Tigsabwag \r (Mat. 13:18-23; Luc. 8:11-15) \p \v 13 Unya nangutana si Jesus kanila, “Wala ba diay kamo makasabot niadto nga sambingay? Kon mao kana, unsaon ninyo pagkasabot sa uban pa nakong mga sambingay? \v 14 Ang gisabwag sa mag-uuma mao ang pulong sa Dios. \v 15 Ang mga binhi nga nasabwag sa dalan mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo, apan miabot usab dayon si Satanas ug giilog niya ang pulong sa Dios nga gisabwag diha sa ilang mga kasing-kasing. \v 16 Ang mga binhi nga nasabwag sa kabatoan nga gamay lang ug yuta mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo ug diha-diha gidawat nila nga malipayon. \v 17 Apan kini dili kinasing-kasing, busa wala molungtad ang ilang pagtuo. Sa pag-abot sa kalisod o paglutos tungod sa ilang pagdawat sa pulong sa Dios mibiya sila sa ilang pagtuo. \v 18 Ang mga binhi nga nasabwag didto sa mga sagbot nga tunokon mao ang pulong sa Dios nga nadunggan sa mga tawo, \v 19 apan tungod sa mga kabalaka sa panginabuhi ug pagpaningkamot nga makaangkon ug bahandi, ug tungod sa sobra nga pagtinguha sa uban pa nga mga kabtangan, nalimtan nila ang pulong sa Dios nga ilang nadunggan ug wala kini namunga sa ilang kinabuhi. \v 20 Apan ang mga binhi nga nasabwag sa maayo nga yuta mao ang pulong sa Dios nga nadungog sa mga tawo ug gidawat nila sa kinasing-kasing ug namunga. Ang uban igo-igo lang ang bunga, ang uban daghan, ug ang uban daghan kaayo.\f + \fr 4:20 \fr*\fq Ang uban…daghan kaayo\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa Ang uban 30, ang uban 60, ang uban gatus.\fqa*\f*” \s1 Ang Sambingay bahin sa Suga \r (Luc. 8:16-18) \p \v 21 Human niadto mipadayon sa pagsulti si Jesus kanila, “Kon ang tawo magdagkot ug suga, dili niya kini takloban ug gantangan o kaha ibutang sa ilalom sa katre, kondili ibutang hinuon niya kini sa tungtonganan. \v 22 Mao kana nga wala gayoy tinago nga dili mogawas sa kaulahian, ug walay tinagoan nga dili mabutyag. \v 23 Angay maminaw ang adunay igdulongog.” \p \v 24 Miingon pa gayod siya, “Paminaw kamo pag-ayo kanako. Mohatag ang Dios kaninyo ug pagsabot sumala sa inyong pagpaminaw, ug iya pa gani kining dugangan. \v 25 Kay ang tawo nga adunay pagsabot sa kamatuoran hatagan pa gayod. Apan ang tawo nga walay pagsabot sa kamatuoran, bisan ang gamay nga iyang nasabtan kuhaon pa kaniya.” \s1 Ang Sambingay bahin sa Binhi nga Nagtubo \p \v 26 Miingon pa gayod si Jesus, “Ang paghari sa Dios sama sa tawo nga nagsabwag ug binhi diha sa iyang uma. \v 27 Samtang nagpadayon siya sa iyang buluhaton matag adlaw ug sa iyang pagkatulog matag gabii, ang mga binhi nga iyang gisabwag nagtubo bisan wala niya mahibaloi kon sa unsang pamaagi. \v 28 Ang yuta mao ang mopatubo ug mopabunga sa mga tanom: una ang dahon, sunod ang uhay, ug ang ulahi ang timgas nga bunga. \v 29 Ug kon hinog na, anihon sa tag-iya kay anihonon na man.” \s1 Ang Sambingay bahin sa Liso sa Mustasa \r (Mat. 13:31-32, 34; Luc. 13:18-19) \p \v 30 Miingon na usab si Jesus, “Sa unsa nato ikatandi ang paghari sa Dios? Unsa nga sambingay ang atong gamiton aron nga masaysay kini? \v 31 Sama kini sa binhi sa mustasa.\f + \fr 4:31 \fr*\fq mustasa\fq*\ft : kini nga matang sa mustasa taas kaayo.\ft*\f* Labing gamay kini sa tanan nga binhi, \v 32 apan kon matanom na, motubo ug molabaw pa sa tanang mga tanom sa tanaman nga bisan ang mga langgam makahimo sa pagsalag diha sa iyang labong nga mga sanga.” \p \v 33 Daghan pa nga mga sambingay nga sama niini ang gigamit ni Jesus sa iyang pagpanudlo sa mga tawo, sumala lang sa ilang masabtan. \v 34 Wala siya mosulti sa mga tawo nga dili pinaagi sa sambingay, apan gipasabot niya kining tanan sa iyang mga tinun-an kon sila na lang. \s1 Gipahunong ni Jesus ang Bagyo \r (Mat. 8:23-27; Luc. 8:22-25) \p \v 35 Sa pagkagabii na, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dali, motabok kita.” \v 36 Busa gibiyaan sa iyang mga tinun-an ang daghang mga tawo nga nagtigom, ug misakay sila didto sa sakayan nga gisakyan ni Jesus. Adunay mga sakayan usab didto nga midungan kanila. \v 37 Ug sa naglawig na sila, kalit lang mihuros ang kusog nga hangin. Sige ang hapak sa dagkong mga balod, ug hapit na mapuno sa tubig ang sakayan. \v 38 Apan si Jesus didto sa ulin\f + \fr 4:38 \fr*\fq ulin\fq*\ft : sa tumoy sa sakayan.\ft*\f* sa sakayan natulog nga nag-unlan. Gipukaw nila siya. Miingon sila, “Magtutudlo, wala ka ba mabalaka nga malunod na kita?” \p \v 39 Busa mibangon siya ug gimandoan niya ang hangin ug ang mga balod, “Hunong!” Ug mihunong ang hangin ug milinaw ang dagat. \p \v 40 Ug miingon si Jesus kanila, “Nganong nangahadlok man kamo? Wala pa ba kamoy pagtuo kanako?” \p \v 41 Nahadlok gayod sila pag-ayo ug miingon sa usag usa, “Kinsa gayod kaha kining tawhana, nga bisan ang hangin ug ang mga balod motuman man kaniya?” \c 5 \s1 Giayo ni Jesus ang Tawo nga Gigamhan sa Daotang Espiritu \r (Mat. 8:28-34; Luc. 8:26-39) \p \v 1 Human niadto nakaabot sila sa tabok sa linaw, sa dapit sa mga Gerasenhon,\f + \fr 5:1 \fr*\fq Gerasenhon\fq*\ft : sa uban nga mga kopya sa Griego, \ft*\fqa Gadarenhon \fqa*\ft o \ft*\fqa Gergesenhon.\fqa*\f* \v 2 Sa dihang nakakanaog na si Jesus sa sakayan, gisugat siya sa usa ka tawo nga migawas gikan sa langub nga lubnganan. Kini nga tawo gigamhan sa daotang espiritu \v 3 ug didto na nagpuyo sa mga langub nga lubnganan. Wala gayoy tawo nga makagapos kaniya, bisan makakadena kaniya. \v 4 Daghan na nga higayon nga gikadenahan ang iyang mga tiil ug mga kamot, apan gipamugto lang niya kini. Wala gayoy makapugong kaniya. \v 5 Adlaw ug gabii, didto sa mga langub nga lubnganan o kaha sa mga bukid, nagsige siya ug singgit ug gisamad-samaran niyag bato ang iyang lawas. \p \v 6 Sa pagkakita niya kang Jesus didto sa layo, midagan siya ngadto kaniya ug miluhod. \v 7-8 Miingon si Jesus sa daotang espiritu nga nagpuyo niadtong tawo, “Ikaw nga daotang espiritu, gawas gikan niining tawo!” Misinggit ang tawo, “Jesus, Anak sa Dios nga labaw sa tanan, unsay imong labot kanako? Nagpakiluoy ako kanimo sa ngalan sa Dios nga dili mo ako silotan.” \p \v 9 Gipangutana dayon siya ni Jesus, “Unsay imong ngalan?” \p Mitubag siya, “Ang akong ngalan si Panon tungod kay daghan kami.” \p \v 10 Ug nagsige siyag pakiluoy kang Jesus nga dili lang sila papahawaon niadtong dapita. \p \v 11 Duol didto, naay daghang mga baboy nga nangungad sa bakilid. \v 12 Nagpakiluoy kang Jesus ang mga daotang espiritu nga tugotan sila nga mosulod niadtong mga baboy. \v 13 Busa gitugotan niya sila. Ug migawas ang mga daotang espiritu gikan niadtong tawo ug misulod sa mga baboy. Unya ang tanang mga baboy didto nga mga duha ka libo mihaguros sa pagpanagan padulhog sa bakilid diretso sa linaw ug nangalumos. \p \v 14 Nanagan ang mga nag-atiman sa mga baboy ug gisulti nila ang nahitabo ngadto sa mga tawo sa lungsod ug sa kaumahan. Busa nanglakaw ang mga tawo aron tan-awon kon unsa ang nahitabo. \v 15 Niadto sila kang Jesus ug nakita nila kadtong tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu. Naglingkod siya nga adunay bisti na ug maayo na ang pangisip. Busa nangahadlok sila. \v 16 Ang mga nakakita misulti sa mga tawo kon unsa ang nahitabo sa tawo nga gigamhan kaniadto sa mga daotang espiritu ug ang nahitabo sa mga baboy. \v 17 Tungod niadtong hitaboa nagpakiluoy sila kang Jesus nga mobiya sa ilang lugar. \p \v 18 Sa dihang mosakay na si Jesus sa sakayan, kadtong tawo nga kaniadto gigamhan sa mga daotang espiritu nagpakiluoy kaniya nga kon mahimo paubanon siya. \v 19 Apan wala mosugot si Jesus, giingnan hinuon niya kini, “Pauli sa imong pamilya ug sultihi sila kon unsa ang gihimo sa Ginoo ug unsa siya kamaluloy-on diha kanimo.” \v 20 Busa milakaw kadtong tawo ug miadto siya sa probinsya sa Decapolis, ug didto gisulti niya ang gihimo ni Jesus kaniya. Natingala gayod ang tanan nga nakadungog kaniya. \s1 Ang Anak ni Jairo ug ang Babaye nga Nagdugo \r (Mat. 9:18-26; Luc. 8:40-56) \p \v 21 Pagtabok na usab ni Jesus sa pikas bahin sa linaw, daghang mga tawo ang nagtigom didto kaniya. \v 22-23 Miabot usab didto si Jairo nga usa sa mga pangulo sa sinagoga sa mga Judio. Sa pagkakita niya kang Jesus miluhod siya kaniya ug nagpakiluoy, “Ang akong anak nga dalagita himalatyon na. Kon mahimo adtoi siya didto sa balay ug ipandong ang imong kamot kaniya aron mamaayo siya ug mabuhi!” \v 24 Busa miuban si Jesus kaniya. Daghan kaayong mga tawo ang misunod kang Jesus ug nagdasok sila ngadto kaniya. \p \v 25 Adunay babaye didto nga nagtali-dugo sulod na sa dose ka tuig. \v 26 Dako na kaayo ang iyang nagasto sa pagpatambal sa nagkalain-lain nga mga mananambal. Nagasto na niya ang tanan niyang pilak ug kabtangan, apan wala gayod siya mamaayo. Misamot hinuon ang iyang sakit. \v 27 Nadungog niya ang balita mahitungod kang Jesus, busa miliot siya sa daghang tawo aron mahikap ang kupo ni Jesus. \v 28 Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Kon mahikap ko lang bisan ang iyang bisti, mamaayo gayod ako.” \v 29 Busa gihikap niya ang bisti ni Jesus ug diha-diha miundang ang iyang pagdugo, ug nabati niya nga naayo na siya sa iyang sakit. \p \v 30 Nabati ni Jesus nga adunay gahom nga migawas gikan kaniya, busa milingi dayon siya ug miingon, “Kinsa ang mihikap sa akong bisti?” \p \v 31 Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Kadaghan sa mga tawo nga nagdasok diha kanimo, nganong mangutana ka pa man kon kinsa ang mihikap kanimo?” \p \v 32 Apan naglingi-lingi pa gayod siya kon kinsa ang mihikap kaniya. \v 33 Tungod kay nasayran sa babaye kon unsa ang nahitabo kaniya, miduol siya kang Jesus nga nagkurog sa kahadlok. Miluhod siya ug misulti sa tinuod. \v 34 Unya miingon si Jesus kaniya, “Anak ko, naluwas ka tungod sa imong pagtuo. Busa pauli ug ayaw na ug kaguol sa imong sakit kay naayo ka na.” \p \v 35 Samtang nakigsulti pa siya sa babaye adunay nangabot nga pipila ka mga tawo gikan sa balay ni Jairo nga usa sa mga pangulo sa sinagoga. Miingon sila kang Jairo, “Patay na ang imong anak. Ayaw na samoka ang magtutudlo.” \p \v 36 Apan wala magtagad si Jesus sa ilang giingon. Miingon siya kang Jairo, “Ayaw kahadlok. Tuo lang.” \p \v 37 Apan wala siyay gipauban gawas kang Pedro ug ang magsoon nga si Santiago ug si Juan. \v 38 Sa pag-abot nila didto sa balay ni Jairo nakita ni Jesus nga nagkaguliyang ang mga tawo. Ug adunay nanghilak ug nagminatay. \v 39 Misulod sila sa balay ug miingon siya sa mga tawo, “Nganong nagkaguliyang ug nanghilak man kamo? Wala mamatay ang bata, kondili natulog lang siya.” \v 40 Gikataw-an nila si Jesus. \p Busa gipagawas niya ang tanang mga tawo ug gipasulod niya sa kuwarto sa bata ang amahan ug inahan niini, ug ang tulo nga iyang kauban. \v 41 Unya iyang gikuptan ang kamot sa bata ug miingon, \tl “Talitha, koum,”\tl* nga ang buot ipasabot, “Inday, bangon!” \v 42 Ug diha-diha mibangon ang dalagita ug naglakaw-lakaw. (Ang maong dalagita nagpanuigon ug dose ka tuig.) Hilabihan gayod ang ilang katingala sa nahitabo. \v 43 Apan gipahimangnoan niya sila nga dili gayod mosulti kang bisan kinsa. Ug giingnan niya sila nga hatagan ug pagkaon ang bata. \c 6 \s1 Gisalikway si Jesus didto sa Nazaret \r (Mat. 13:53-58; Luc. 4:16-30) \p \v 1 Human niadto, mipauli si Jesus sa iyang lungsod, ug miuban kaniya ang iyang mga tinun-an. \v 2 Sa pag-abot sa Adlaw nga Igpapahulay nagtudlo siya sa sinagoga sa mga Judio. Daghan ang mga tawo didto nga nakadungog kaniya ug natingala gayod sila. \p Miingon sila, “Nganong daghan mag nasayran kining tawhana? Asa man siya nakakuha niining kaalam? Ug nganong makabuhat man siyag mga milagro? \v 3 Dili ba siya man ang panday nga anak ni Maria ug mga igsoon niya sila si Santiago, Jose, Judas ug Simon, ug ang mga igsoon niya nga babaye dinhi usab nagpuyo?” Tungod niini dili gayod sila motuo kaniya. \p \v 4 Unya miingon si Jesus kanila, “Ang propeta tinahod bisan asa gawas lang diha sa iyang kaugalingon nga lungsod ug sa iyang mga paryente ug panimalay.” \v 5 Mao kana nga wala siya makabuhat ug mga milagro niadtong lugara, gawas lang sa pipila ka mga masakiton nga iyang gipandongan sa iyang mga kamot ug nangaayo. \v 6 Natingala siya nga dili sila motuo kaniya. \s1 Gipadala ni Jesus ang Dose Niya ka Tinun-an \r (Mat. 10:5-16; Luc. 9:1-6) \p Unya miadto si Jesus sa mga kabaryohan ug nagtudlo. \v 7 Gitawag niya ang dose niya ka tinun-an ug gipadala niya sila sa tinag-duha. Gihatagan niya sila ug gahom batok sa mga daotang espiritu. \p \v 8 Gimandoan niya sila, “Ayaw kamo pagdalag bisan unsa sa inyong paglakaw gawas lang sa sungkod. Ayaw kamo pagdalag pagkaon, kuwarta o bag. \v 9 Mahimo kamong mosul-ob ug sandalyas, apan ayaw kamo pagdalag ilisan nga bisti. \v 10 Kon padayonon kamo sa usa ka balay, diha lang gayod kamo mopuyo hangtod mohawa kamo nianang lugara. \v 11 Apan kon ang mga tawo sa usa ka lugar dili modawat kaninyo ug dili maminaw sa inyong giwali, biyai lang ninyo sila, ug sa inyong paghawa itaktak ang abog sa inyong mga tiil isip pasidaan batok kanila.” \p \v 12 Busa milakaw sila ug nagsangyaw nga kinahanglan maghinulsol ang mga tawo sa ilang mga sala. \v 13 Daghang mga daotang espiritu ang ilang gihinginlan ug daghang mga masakiton ang ilang gidihogan ug lana ug nangaayo. \s1 Ang Pagpatay kang Juan nga Tigbautismo \r (Mat. 14:1-12; Luc. 9:7-9) \p \v 14 Nakaabot kang Haring Herodes ang balita mahitungod kang Jesus tungod kay nabantog na siya. Ang uban nag-ingon nga si Jesus mao si Juan nga Tigbautismo nga nabanhaw, mao kana nga adunay gahom siya sa paghimog mga milagro. \p \v 15 Apan miingon ang uban nga siya si Elias nga propeta. Ug miingon pa gayod ang uban nga siya usa ka propeta nga sama sa mga propeta kaniadto. \p \v 16 Sa pagkadungog ni Herodes nianang mga balitaa, miingon siya, “Nabanhaw si Juan nga akong gipapunggotan ug ulo.” \p \v 17 Gipadakop ug gipapriso kaniadto ni Herodes si Juan tungod kang Herodias. Si Herodias asawa sa igsoon ni Herodes nga si Felipe. Apan gipangasawa siya ni Herodes. \v 18 Kanunayng sultihan ni Juan si Herodes nga supak sa Kasugoan ang iyang pagpangasawa sa asawa sa iyang igsoon. \v 19 Busa nagdumot si Herodias kang Juan ug gusto niya nga ipapatay kini, apan dili niya mahimo tungod kay dili mosugot si Herodes. \v 20 Nahadlok si Herodes kang Juan kay nasayran man niya nga si Juan diosnon ug matarong nga tawo. Busa gipanalipdan ni Herodes si Juan. Gusto ni Herodes nga maminaw sa mga wali ni Juan bisan tuod nga ang iyang mga nadungog nakapalibog kaniya. \p \v 21 Sa kaulahian miabot ra gayod ang panahon nga gihulat ni Herodias. Kini nahitabo sa adlawng natawhan ni Herodes. Nagkombira si Herodes ug giimbitar niya ang mga opisyal sa Galilea, ang mga kapitan sa sundalo, ug ang mga inila nga mga tawo didto. \v 22 Sa panahon sa kombira, misulod ang dalaga nga anak ni Herodias ug misayaw. Nalipay gayod si Herodes ug ang iyang mga bisita. \p Busa miingon si Herodes sa dalaga, “Pangayo kanako bisan unsay imong gusto ug ihatag ko kanimo.” \p \v 23 Ug miingon pa gayod siya sa dalaga, “Ipanumpa ko nga bisan unsay imong pangayoon kanako ihatag ko kanimo, bisan ang katunga pa sa akong gingharian.” \p \v 24 Migawas ang dalaga ug nangutana sa iyang inahan kon unsay iyang pangayoon. Mitubag ang iyang inahan nga pangayoon niya ang ulo ni Juan nga tigbautismo. \p \v 25 Ug midali-dali siyag balik sa hari. Pag-abot niya didto miingon siya, “Gusto ko nga ihatag mo kanako karon dayon ang ulo ni Juan nga tigbautismo nga nakabutang sa bandehado.” \p \v 26 Sa pagkadungog niadto sa hari nasubo gayod siya. Apan tungod kay nakapanumpa siya ug nadungog mismo sa iyang mga bisita, dili niya buot nga mapakyas ang iyang saad sa dalaga. \v 27 Diha-diha gisugo niya ang usa ka sundalo nga dad-on kaniya ang ulo ni Juan. Busa miadto ang sundalo sa prisohan ug gipunggotan ug ulo si Juan. \v 28 Gibutang niya kini sa bandehado ug gihatag sa dalaga, ug gihatag usab sa dalaga ngadto sa iyang inahan. \v 29 Sa pagkadungog sa mga tinun-an ni Juan mahitungod sa nahitabo, giadtoan nila ug gikuha ang lawas ni Juan ug gilubong. \s1 Gipakaon ni Jesus ang lima ka libo ka mga Tawo \r (Mat. 14:13-21; Luc. 9:10-17; Juan 6:1-14) \p \v 30 Ang mga apostoles nga nanglakaw sa pagwali mibalik kang Jesus. Gisulti nila kaniya ang tanan nga ilang gibuhat ug mga gipanudlo. \v 31 Tungod sa kadaghan sa mga tawo nga nagpulipuli pagpangabot ug pagpanglakaw, wala na gayod silay panahon bisan sa pagpangaon. Busa miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Dali, moadto kita sa mamingaw nga dapit aron makapahulay kamo bisan kadiyot lang.” \p \v 32 Busa misakay sila sa sakayan ug miadto sa mamingaw nga dapit. \v 33 Apan nailhan sila sa daghang mga tawo nga nakakita sa ilang paglakaw. Busa nanagan ang mga tawo gikan sa nagkalain-lain nga mga lungsod padulong ngadto sa lugar nga adtoan nila ni Jesus, ug nakauna pa silag abot didto. \v 34 Sa pagkanaog ni Jesus sa sakayan, nakita niya nga daghan kaayo ang mga tawo nga nagtigom didto ug naluoy siya kanila, kay mura silag mga karnero nga walay magbalantay. Busa gitudloan niya sila ug daghang mga butang. \p \v 35 Sa pagkahapon na kaayo, miduol kaniya ang iyang mga tinun-an. Miingon sila, “Hapon na, ug ania pa kita dinhi sa mamingaw nga dapit. \v 36 Paadtoa na ang mga tawo ngadto sa mga baryo ug sa mga sityo sa palibot aron makapalit silag pagkaon.” \p \v 37 Apan miingon si Jesus kanila, “Kamo mismo ang mohatag kanila ug pagkaon.” \p Nangutana sila kang Jesus, “Molakaw ba kami ug mopalit ug pan nga mokantidad ug balig walo ka bulan nga sweldo sa usa ka tawo aron ipakaon kanila?” \p \v 38 Miingon si Jesus kanila, “Pila kabuok ang inyong pan diha? Tan-awa ninyo.” \p Sa dihang nasusi na nila miingon sila, “Lima ka pan ug duha ka isda.” \p \v 39 Unya gisugo ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga palingkoron ang mga tawo nga grupo-grupo diha sa mga sagbot. \v 40 Busa nanglingkod ang mga tawo sa grupo nga tag-gatus ug tag-singkwenta. \v 41 Unya, gikuha ni Jesus ang lima ka pan ug duha ka isda. Mihangad siya sa langit ug nagpasalamat sa Dios. Ug gipikas-pikas niya ang mga pan ug gihatag ngadto sa iyang mga tinun-an aron i-apod-apod sa mga tawo. Ug gibahin-bahin usab niya ang isda sa tanan. \v 42 Nakakaon silang tanan ug nangabusog. \v 43 Human makakaon ang tanan, gitigom nila ang mga sobra nga pan ug isda, ug dose pa ka bukag ang napuno. \v 44 5,000 ang gidaghanon sa mga lalaki lang nga nangaon. \s1 Naglakaw si Jesus sa Ibabaw sa Tubig \r (Mat. 14:22-33; Juan 6:15-21) \p \v 45 Human niadto, gisugo dayon ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga mosakay sa sakayan ug mouna didto sa Betsaida, sa tabok sa linaw samtang gipapauli niya ang mga tawo. \v 46 Sa nakagikan na ang mga tawo mitungas siya sa bukid aron mag-ampo. \p \v 47 Pagkagabii, ang sakayan didto na sa tunga sa linaw, apan si Jesus nag-inusara didto sa bukid. \v 48 Nakita niya nga naglisod sila sa pagbugsay, kay pasugat man sila sa hangin. Sa kadlawon na, miadto si Jesus didto kanila nga naglakaw sa ibabaw sa tubig. Molabay lang unta siya kanila, \v 49 apan sa pagkakita sa mga tinun-an nga naglakaw siya ibabaw sa tubig, nakaingon sila nga kalag siya busa naninggit sila. \v 50 Nangahadlok sila pag-ayo sa ilang nakita. \p Apan miingon si Jesus kanila, “Ayaw kamo kahadlok, ako kini! Pagmalig-on kamo!” \v 51 Unya misakay siya sa sakayan ug mihunong ang makusog nga hangin. Ug natingala gayod sila, \v 52 kay bisan nakita na nila ang milagro nga gibuhat niya sa pan, wala pa gayod sila makasabot sa kahulogan niadto tungod kay nangitngitan pa ang ilang huna-huna. \s1 Gipang-ayo ni Jesus ang mga Masakiton sa Genesaret \r (Mat. 14:34-36) \p \v 53 Sa pag-abot nila didto sa tabok, midunggo sila sa Genesaret ug didto nila gipundo ang sakayan. \v 54 Sa pagkanaog nila, nailhan dayon sa mga tawo si Jesus. \v 55 Busa nagdali-dali ang mga tawo pag-adto sa palibot nga mga lugar ug gipahimutang nila sa mga higdaanan ang mga masakiton ug gidala nila sa lugar nga nadungog nila nga atua didto si Jesus. \v 56 Bisan asa siya paingon, sa mga baryo, sa mga lungsod o kaha sa kabukiran, dalhon dayon nila ang ilang mga masakiton sa mga lugar nga ginatapokan kanunay sa mga tawo. Nagpakiluoy sila kang Jesus nga tugotan niya ang mga masakiton nga mohikap bisan sa sidsid na lang sa iyang bisti. Ug ang tanan nga nakahikap nangaayo. \c 7 \s1 Ang Tulomanon sa mga Katigulangan \r (Mat. 15:1-9) \p \v 1 Adunay mga Pariseo ug pipila ka mga magtutudlo sa Kasugoan nga miabot gikan sa Jerusalem ug mialirong kang Jesus. \v 2 Nakita nila nga ang uban sa iyang mga tinun-an nagkaon nga hugaw ang mga kamot tungod kay wala sila manghunaw sumala sa saktong paagi sa wala pa sila mokaon. \p \v 3 Ang mga Judio, labaw na ang mga Pariseo dili mokaon kon dili una sila makapanghunaw sumala sa tulomanon gikan sa ilang mga katigulangan. \v 4 Dili usab sila mokaon sa bisan unsa nga naggikan sa tindahan kon dili una sila makapanghunaw. Daghan pa gayod ang ilang mga tulomanon sama sa pagpanghugas sa mga tasa, kolon, ug tumbaga\f + \fr 7:4 \fr*\fq tumbaga\fq*\ft : o \ft*\fqa bronsi.\fqa*\f* nga mga lutoanan. \p \v 5 Busa nangutana kang Jesus ang mga Pariseo ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan, “Nganong ang imong mga tinun-an wala man magsunod sa mga tulomanon sa atong mga katigulangan? Nagkaon sila nga wala manghunaw.” \p \v 6 Gitubag sila ni Jesus, “Mga tigpakaaron-ingnon! Tinuod gayod ang giingon ni Propeta Isaias mahitungod kaninyo sa dihang gisulat niya: \q1 “ ‘Kining mga tawhana nagtahod kanako sa baba lamang, \q2 apan ang ilang kasing-kasing halayo kanako. \q1 \v 7 Walay kapuslanan ang ilang pagsimba kanako, \q2 kay ang ilang gitudlo nga mga pagtulon-an \q2 mga hinimo lang sa mga tawo.’\f + \fr 7:7 \fr*\ft \+xt Isa. 29:13\+xt*\ft*\f* \m \v 8 Gisalikway ninyo ang sugo sa Dios, ug ang mga pagtulon-an sa tawo mao ang inyong gituman.” \p \v 9 Miingon pa gayod si Jesus, “Maayo gayod kamo mangita ug pamaagi sa pagsalikway sa kasugoan sa Dios aron masunod ninyo ang inyong mga tulomanon. \v 10 Sama pananglitan niini: si Moises miingon, ‘Tahora ang imong amahan ug inahan,’\f + \fr 7:10 \fr*\ft \+xt Exo. 20:12; Deut. 5:16\+xt*\ft*\f* ug ‘Ang mosulti ug daotan batok sa iyang amahan o inahan kinahanglan patyon.’\f + \fr 7:10 \fr*\ft \+xt Exo. 21:17; Lev. 20:9\+xt*\ft*\f* \v 11 Apan kamo nagtudlo nga kon moingon ang usa ka tawo nga ang ikatabang unta niya sa iyang mga ginikanan kay Korban (nga ang buot ipasabot alang sa Dios), \v 12 wala na siyay obligasyon sa pagtabang kanila. \v 13 Gipakawalay pulos ninyo ang pulong sa Dios tungod sa inyong napanunod nga tulomanon. Ug daghan pa ang sama niini nga inyong gibuhat.” \s1 Ang mga Butang nga Makapahugaw sa Tawo \r (Mat. 15:10-20) \p \v 14 Gitawag pag-usab ni Jesus ang mga tawo ug giingnan niya sila, “Pamati kamong tanan kanako, ug sabta ninyo ang akong isulti. \v 15 Dili ang butang nga nagsulod sa tawo ang makapahugaw kaniya, kondili ang mga naggawas kaniya.\f + \fr 7:15 \fr*\ft Ang buot ipasabot, dili ang gikaon sa tawo ang makapahugaw, kondili ang iyang mga pulong ug buhat.\ft*\f* [ \v 16 Angay maminaw ang adunay igdulongog!]\f + \fr 7:16 \fr*\ft Ang pipila ka manuskrito wala gilakip kini nga mga pulong sama sa \+xt Mar. 4:23\+xt*.\ft*\f*” \p \v 17 Pagkahuman mibiya siya sa mga tawo ug misulod siya sa balay. Sa dihang didto na siya sa sulod, nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an kon unsa ang kahulogan niadtong panultihon. \v 18 Miingon si Jesus kanila, “Ngano, wala ba diay usab kamo makasabot? Wala ba ninyo masayri nga ang bisan unsa nga pagkaon dili makapahugaw sa tawo? \v 19 Kay wala man kana mosulod sa iyang kasing-kasing kondili sa iyang tiyan ug mogawas ra usab sa iyang lawas.” (Sa pagsulti ni Jesus niini, iyang gipadayag nga ang tanan nga pagkaon mahimong kaonon.) \p \v 20 Miingon usab siya, “Ang naggawas sa tawo mao ang makapahugaw kaniya. \v 21 Kay gikan sa kasing-kasing sa tawo ang daotan nga mga panghuna-huna nga mao ang nagtukmod kaniya sa pagpakighilawas gawas sa kaminyoon, pagpangawat, pagpatay, \v 22 pagpanapaw, pagkahakog, paghimo sa tanang matang sa kadaotan, pagpanglimbong, pagbinastos, pagkasina, pagsulti ug daotan batok sa isigka-tawo, pagpasigarbo, ug pagbinuang. \v 23 Kining tanang mga daotang binuhatan gikan sa sulod sa kasing-kasing sa tawo, ug mao kini ang nakapahugaw kaniya.” \s1 Ang Pagtuo sa Usa ka Babaye \r (Mat. 15:21-28) \p \v 24 Unya gikan sa probinsya sa Galilea miadto si Jesus sa mga lugar nga sakop sa Tiro[ ug Sidon]\f + \fr 7:24 \fr*\ft Daghang manuskrito wala gilakip kini nga mga pulong.\ft*\f*. Didto midayon siya sa usa ka balay. Dili unta niya gusto nga mahibaloan sa mga tawo nga atua siya didto, apan dili gayod kini matago. \v 25-26 Gani adunay babaye nga dili Judio nga nakadungog nga atua didto si Jesus. Kini nga babaye taga-Fenicia nga sakop sa Siria ug ang iyang pinulongan Griego. Aduna siyay anak nga babaye nga gigamhan sa daotang espiritu. Busa miadto dayon siya kang Jesus ug miluhod, ug nagpakiluoy nga kon mahimo hinginlan niya ang daotang espiritu sa iyang anak. \p \v 27 Apan miingon si Jesus kaniya, “Kinahanglan nga pakan-on una ang mga anak, kay dili maayo nga kuhaon ang pagkaon sa mga anak ug ihatag ngadto sa mga iro.”\f + \fr 7:27 \fr*\ft Nasabtan sa babaye ang buot ipasabot ni Jesus, tabangan una niya ang mga Judio ug dayon ang mga dili Judio.\ft*\f* \p \v 28 Mitubag ang babaye kaniya, “Husto kana Ginoo, apan bisan pa ang mga iro sa ilalom sa lamisa makakaon sa mga usik sa mga anak.” \p \v 29 Unya miingon si Jesus kaniya, “Tungod sa imong tubag, makapauli ka na. Ang daotang espiritu mibiya na sa imong anak.” \p \v 30 Mipauli ang babaye ug naabtan niya ang iyang anak nga naghigda sa katre, ug ang daotang espiritu mibiya na kaniya. \s1 Giayo ni Jesus ang Usa ka Tawo nga Bungol ug Amang \p \v 31 Gikan sa mga dapit nga sakop sa Tiro, miagi si Jesus sa Sidon ug sa probinsya sa Decapolis. Pagkahuman milahos siya sa Linaw sa Galilea. \v 32 Adunay tawo didto nga bungol ug amang nga gidala sa mga tawo ngadto kang Jesus. Nagpakiluoy sila nga ipatong niya ang iyang kamot niini nga tawo. \p \v 33 Gilain siya ni Jesus sa kadaghanan, ug gisulod ni Jesus ang iyang mga tudlo sa mga dalunggan niini. Unya miluwa siya ug gipahid ang laway ngadto sa dila niadtong lalaki. \v 34 Mihangad si Jesus sa langit ug miginhawag lawom. Ug miingon kaniya, \tl “Effata!”\tl* Ang buot ipasabot, “Maabli ka!” \v 35 Human niadto makadungog na siya ug klaro na ang iyang pagsulti. \p \v 36 Gipasidan-an ni Jesus ang mga tawo nga dili sila mosulti kang bisan kinsa mahitungod sa nahitabo. Apan bisan ug gidid-an sila misamot pa hinuon ang ilang pagpanugilon sa hitabo ngadto sa mga tawo. \v 37 Dako gayod ang katingala sa mga tawo. Miingon sila, “Maayo ang tanan niyang gibuhat! Kay bisan ang mga bungol gihimo niya nga makadungog ug ang mga amang makasulti na!” \c 8 \s1 Gipakaon ni Jesus ang upat ka libo ka mga Tawo \r (Mat. 15:32-39) \p \v 1 Human sa pipila ka adlaw, nagtigom na usab ang daghang mga tawo didto kang Jesus. Sa dihang wala na silay pagkaon gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug giingnan, \v 2 “Naluoy gayod ako niining mga tawhana. Tulo na ka adlaw nga nag-uban-uban sila kanako ug wala na silay makaon. \v 3 Kon papaulion ko sila nga gutom basin ug makuyapan sila sa dalan kay layo pa man kaayo ang gigikanan sa uban kanila.” \p \v 4 Mitubag ang iyang mga tinun-an, “Asa kita makakuha ug pagkaon dinhi sa mamingaw nga dapit nga ipakaon niining mga tawhana?” \p \v 5 Nangutana si Jesus kanila, “Pila ba kabuok ang inyong pan diha?” Mitubag sila, “Pito kabuok.” \p \v 6 Unya gipalingkod ni Jesus ang mga tawo. Gikuha niya ang pito ka pan ug nagpasalamat sa Dios. Gipikas-pikas niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an aron i-apod-apod sa mga tawo. \v 7 Aduna usab sila pipila ka gagmay nga mga isda. Gipasalamatan usab niya kini ug gihatag sa iyang mga tinun-an aron i-apod-apod sa mga tawo. \v 8 Nangaon sila ug nangabusog. Pagkahuman nilag pangaon, gitigom nila ang pan nga sobra, ug napuno ang pito ka bukag. \v 9 Ang mga lalaki lang nga nangaon mga 4,000. Human niadto gipapauli ni Jesus ang mga tawo \v 10 ug misakay siya sa sakayan uban sa iyang mga tinun-an ug miadto sa Dalmanuta. \s1 Nangayo ang mga Pariseo ug Milagro \r (Mat. 16:1-4) \p \v 11 Pag-abot nila didto, adunay mga Pariseo nga miadto kang Jesus ug nakiglalis kaniya. Nangayo silag milagro gikan sa Dios sa pagpamatuod nga gipadala siya sa Dios. Gihimo nila kini aron sa pagsulay kaniya. \v 12 Apan nanghupaw si Jesus ug miingon, “Ngano bang nangayo man ug milagro ang mga tawo niining panahona? Ang tinuod, wala gayoy milagro nga ipakita kanila!” \v 13 Ug gibiyaan niya kadtong mga Pariseo. Mibalik siya sa sakayan ug mitabok pag-usab sa linaw. \s1 Ang Patubo sa Pan sa mga Pariseo ug ni Herodes \r (Mat. 16:5-12) \p \v 14 Nakalimot ang iyang mga tinun-an sa pagdala ug pan; gawas lang sa usa ka tinapay nga ilang dala sa sakayan. \v 15 Gipahimangnoan sila ni Jesus nga nag-ingon, “Pagbantay gayod kamo sa patubo sa mga Pariseo ug ni Herodes.” \p \v 16 Busa naglalis sila nga nag-ingon, “Gisulti niya kadto kay wala kita makadalag pan.” \p \v 17 Nasayran ni Jesus kon unsa ang ilang gilalisan. Busa miingon siya kanila, “Nganong naglalis man kamo nga wala kamoy pan? Dili pa ba gayod kamo makasabot? Gahi ba kamo ug salabotan? \v 18-19 Aduna kamoy mga mata, apan dili kamo makakita. Aduna kamoy mga dalunggan, apan dili kamo makadungog. Wala ba gayod ninyo mahinumdomi ang pagpikas-pikas ko sa lima ka pan alang sa lima ka libo ka mga tawo? Pila ba ka bukag ang napuno sa inyong gitapok nga sobra?” \p Mitubag sila, “Dose!” \p \v 20 Nangutana pag-usab si Jesus, “Ug ang pagpikas-pikas ko sa pito ka pan alang sa upat ka libo ka mga tawo, pila ba ka bukag ang napuno sa inyong gitapok nga sobra?” \p Mitubag sila, “Pito!” \p \v 21 Ug miingon si Jesus, “Wala pa ba gihapon ninyo masabti?” \s1 Giayo ni Jesus ang Usa ka Buta sa Betsaida \p \v 22 Pag-abot nila sa Betsaida adunay mga tawo didto nga nagdala ug usa ka lalaki nga buta ngadto kang Jesus. Nagpakiluoy sila nga hikapon niya ang buta aron makakita. \v 23 Busa gikuptan niya ang kamot sa buta ug giagak padulong sa gawas sa Betsaida. Pag-abot nila sa gawas giluwaan niya ang mga mata niining buta. Ug gibutang niya ang iyang mga kamot sa buta ug nangutana, “Aduna ka na bay nakita?” \p \v 24 Mihangad ang lalaki ug miingon, “Nakakita na ako ug mga tawo, apan daw mga kahoy nga naglakaw.” \p \v 25 Busa gibutang pag-usab ni Jesus ang iyang mga kamot sa mga mata sa buta. Mitutok pag-ayo ang buta ug naayo ang iyang mga mata. Klaro na ang tanan sa iyang panan-aw. \v 26 Gipapauli siya ni Jesus ug giingnan, “Ayaw na pagbalik sa Betsaida.”\f + \fr 8:26 \fr*\fq Ayaw na pagbalik sa Betsaida\fq*\ft : tingali dili gusto ni Jesus nga manugilon ang buta sa mga tawo sa Betsaida nga giayo niya siya.\ft*\f* \s1 Ang Gipahayag ni Pedro bahin kang Jesus \r (Mat. 16:13-20; Luc. 9:18-21) \p \v 27 Human niadto, miadto si Jesus ug ang iyang mga tinun-an sa mga baryo nga sakop sa Cesarea Filipo. Samtang naglakaw sila nangutana si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Sumala sa mga tawo, kinsa ba ako?” \p \v 28 Mitubag sila, “Adunay mga nag-ingon nga ikaw si Juan nga Tigbautismo. Ang uban nag-ingon nga ikaw si Elias, ug ang uban usab nag-ingon nga ikaw usa sa mga propeta.” \p \v 29 Ug nangutana siya kanila, “Apan alang kaninyo kinsa ba ako?” Mitubag si Pedro, “Ikaw mao ang Mesiyas!” \p \v 30 Ug gipahimangnoan sila ni Jesus nga dili gayod manugilon kang bisan kinsa mahitungod kaniya. \s1 Gitagna ni Jesus Iyang Kamatayon ug Pagkabanhaw \r (Mat. 16:21-28; Luc. 9:22-27) \p \v 31 Unya miingon si Jesus kanila, “Ako nga Anak sa Tawo kinahanglan gayod nga mag-antos sa buhaton kanako sa mga pangulo sa mga Judio, sa mga kadagkoan sa mga pari, ug sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Isalikway nila ako ug patyon, apan sa ikatulo ka adlaw mabanhaw ako.” \v 32 Wala niya kini itago kanila. Pagkadungog niini ni Pedro, gidala niya si Jesus sa unahan ug iyang gibadlong nga dili magsulti ug ingon niadto. \p \v 33 Apan miatubang si Jesus, ug mitan-aw sa iyang mga tinun-an, gibadlong si Pedro ug nag-ingon, “Palayo kanako Satanas! Kay ang imong huna-huna dili iya sa Dios kondili iya sa tawo.” \p \v 34 Unya gitawag niya ang mga tawo ug ang iyang mga tinun-an nga moduol kaniya. Miingon siya, “Kon adunay tawo nga buot mosunod kanako, dili niya palabihon ang iyang kaugalingon, kondili mosunod siya kanako bisan pa kon kamatayon ang iyang dangatan. \v 35 Kay si bisan kinsa nga nagtinguha sa pagluwas sa iyang kinabuhi mawad-an hinuon niini. Apan si bisan kinsa nga mohalad sa iyang kinabuhi tungod kanako ug sa Maayong Balita makaangkon sa kinabuhi nga walay kataposan. \v 36 Unsa man ang makuha sa tawo kon maangkon niya ang tanan nga butang dinhi sa kalibotan, apan mawala ang iyang kinabuhi? \v 37 Kay wala gayod siyay ikahatag aron mabawi niya ang iyang kinabuhi. \v 38 Kon ikaulaw ako ug ang akong mga pagtulon-an ni bisan kinsa niining panahona, diin ang mga tawo daotan ug dili matinud-anon sa Dios, ikaulaw usab siya sa Anak sa Tawo kon mobalik na siya nga nagdan-ag sa gahom sa iyang Amahan, ug kauban ang balaang mga anghel.” \c 9 \p \v 1 Miingon usab si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, adunay mga tawo dinhi nga dili pa mamatay hangtod nga makita nila ang paghari sa Dios nga moabot nga adunay gahom.” \s1 Ang Pagkausab sa Panagway ni Jesus \r (Mat. 17:1-13; Luc. 9:28-36) \p \v 2 Paglabay sa unom ka adlaw gidala ni Jesus sila si Pedro, Santiago, ug Juan sa taas nga bukid ug sila lang didto. Samtang nagtan-aw sila kang Jesus, nausab ang iyang panagway. \v 3 Ang iyang bisti miputi ug silaw kaayo. Walay bisan kinsa dinhi sa kalibotan nga makapaputi ug sama niadto. \v 4 Unya nakita nila si Elias ug si Moises nga nakigsulti kang Jesus. \p \v 5 Miingon si Pedro kang Jesus, “Magtutudlo, maayo nga ania kami\f + \fr 9:5 \fr*\fq kami\fq*\ft : o \ft*\fqa kita.\fqa*\f* dinhi. Maghimo kami ug tulo ka payag, ang usa alang kanimo, ang usa alang kang Moises, ug ang usa alang kang Elias.” \v 6 Mao kini ang iyang giingon kay wala siya mahibalo kon unsa ang angay niyang isulti tungod kay gikulbaan gayod sila. \p \v 7 Unya adunay mitungha nga panganod nga mitabon kanila. Gikan sa panganod adunay tingog silang nadungog nga nag-ingon, “Mao kini ang akong hinigugma nga Anak. Paminawa ninyo siya!” \p \v 8 Diha-diha mitan-aw sila sa palibot, apan wala na silay nakita gawas lang kang Jesus. \p \v 9 Samtang nanglugsong sila gikan sa bukid, gimandoan sila ni Jesus, “Ayaw isugilon kang bisan kinsa ang inyong nakita samtang ang Anak sa Tawo dili pa mabanhaw.” \v 10 Busa wala gayod nila ipanugilon kadtong mga panghitabo. Apan sa dihang sila na lang nagpangutan-anay sila kon unsa ang kahulogan sa iyang giingon nga mabanhaw. \p \v 11 Nangutana sila kang Jesus, “Nganong nag-ingon man ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga kinahanglan moabot una si Elias sa dili pa ang Cristo?” \p \v 12-13 Mitubag siya kanila, “Husto kana, kinahanglan nga moabot una si Elias aron andamon niya ang tanan. Apan sultihan ko kamo, si Elias miabot na. Gibuhat na sa mga tawo ngadto kaniya ang ilang gusto sumala sa nasulat mahitungod kaniya. Apan nganong nasulat man nga ang Anak sa Tawo kinahanglan nga makasinati ug daghang mga pag-antos ug isalikway sa mga tawo?” \s1 Giayo ni Jesus ang Bata \r (Mat. 17:14-21; Luc. 9:37-43) \p \v 14 Sa pagbalik nila ni Jesus kung diin nabilin ang uban nga mga tinun-an, nakita nila nga daghan ang mga tawo nga naglibot kanila. Adunay pipila ka mga magtutudlo sa Kasugoan nga nakiglalis sa mga tinun-an ni Jesus. \v 15 Pagkakita sa mga tawo kang Jesus natingala gayod sila, busa nanagan sila padulong kaniya aron abi-abihon siya. \p \v 16 Nangutana si Jesus kanila, “Unsa may inyong gilalisan?” \p \v 17 Mitubag ang usa sa mga tawo didto, “Magtutudlo, gidala ko dinhi kanimo ang akong anak nga lalaki kay gigamhan siya sa daotang espiritu ug dili na siya makasulti. \v 18 Kon atakihon siya sa daotang espiritu matumba siya sa yuta, mobula ang iyang baba, ug mokagot ang iyang mga ngipon, pagkahuman motoskig siya. Gihangyo ko ang imong mga tinun-an nga hinginlan nila ang daotang espiritu apan dili sila makahimo.” \p \v 19 Miingon si Jesus, “Kamo nga mga tawo niining panahona wala gayoy pagtuo. Hangtod kanus-a pa ba ang akong pagpailob kaninyo? Dad-a ninyo dinhi kanako ang bata.” \p \v 20 Busa gidala nila ang bata didto kaniya. Pagkakita sa daotang espiritu kang Jesus, gipakurog niya ang bata ug natumba kini ug nagligid-ligid sa yuta nga nagbula ang baba. \p \v 21 Gipangutana ni Jesus ang amahan sa bata, “Kanus-a pa ba siya naingon niini?” \p Mitubag ang amahan, “Sukad sa gamay pa siya. \v 22 Kanunay siyang iitsa sa kalayo o sa tubig sa daotang espiritu aron siya mamatay. Apan kon aduna kay mahimo, kaloy-i ug tabangi intawon kami!” \p \v 23 Miingon si Jesus kaniya, “Nganong miingon ka nga kon aduna akoy mahimo? Ang tanan mahimo alang sa tawo nga adunay pagtuo sa Dios!” \p \v 24 Ug mitubag dayon ang amahan sa bata, “Nagtuo ako, apan kulang pa. Dugangi ang akong pagtuo.” \p \v 25 Pagkakita ni Jesus nga nanugok na ang mga tawo padulong kanila, gimandoan niya ang daotan nga espiritu, “Ikaw nga espiritu nga maoy nagpaamang ug nagpabungol sa bata, mandoan ka nako nga mogawas ug ayaw na gayod pagbalik kaniya!” \p \v 26 Misinggit ang daotan nga espiritu ug gipakurog niya pag-ayo ang bata ug unya migawas siya. Daw patay na ang bata, busa miingon ang kadaghanan, “Patay na siya!” \v 27 Apan gigunitan ni Jesus ang kamot sa bata ug gipabangon, ug mitindog kini. \p \v 28 Sa pagsulod ni Jesus sa balay nga ilang gisak-an nangutana kaniya ang iyang mga tinun-an dihang sila na lang, “Nganong wala man kami makahingilin sa daotan nga espiritu?” \p \v 29 Mitubag siya kanila, “Kadto nga matang sa daotan nga espiritu mahinginlan lang pinaagi sa pag-ampo.” \s1 Gitagna na Usab ni Jesus ang Iyang Kamatayon \r (Mat. 17:22-23; Luc. 9:43b-45) \p \v 30 Mibiya sila niadto nga lugar ug miagi sa Galilea. Dili gusto si Jesus nga adunay masayod kon hain siya, \v 31 aron makahigayon siya sa pagtudlo sa iyang mga tinun-an. Nag-ingon siya kanila, “Ako nga Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga tawo nga mopatay kanako, apan human sa tulo ka adlaw mabanhaw ako.” \v 32 Ang iyang mga tinun-an wala makasabot kon unsay iyang buot ipasabot. Apan nagpanuko sila nga mangutana kaniya. \s1 Kinsa gayod ang Labaw sa Tanan? \r (Mat. 18:1-5; Luc. 9:46-48) \p \v 33 Miabot sila sa Capernaum. Sa dihang miabot na sila sa balay, nangutana si Jesus kanila, “Unsay inyong gilalisan didto sa dalan samtang naglakaw kamo?” \v 34 Apan naghilom lang sila tungod kay naglalis sila kon kinsa gayod kanila ang labaw sa tanan. \p \v 35 Milingkod si Jesus ug gitawag niya ang dose ka tinun-an. Ug miingon siya kanila, “Kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong pangulo, kinahanglan nga magpaubos siya ug mahimong sulugoon sa tanan.” \p \v 36 Unya mikuha siyag batang gamay ug gipaatubang niya kanila. Gisabak niya ang bata ug miingon kanila, \v 37 “Si bisan kinsa nga tungod sa iyang pagsunod kanako modawat sa bata nga sama niini, nagdawat usab kanako. Ug ang modawat kanako nagdawat usab sa nagpadala kanako.” \s1 Ang Dili Batok Kanato Dapig Kanato \r (Luc. 9:49-50) \p \v 38 Miingon si Juan kaniya, “Magtutudlo, nakakita kami ug usa ka tawo nga nanghingilin sa mga daotang espiritu ug ang imong ngalan ang iyang gigamit. Gipaundang namo siya tungod kay dili nato siya kauban.” \p \v 39 Apan miingon si Jesus, “Pasagdi lang ninyo siya kay walay mohimog milagro pinaagi sa akong ngalan nga mosulti dayon ug daotan batok kanako. \v 40 Si bisan kinsa nga dili batok kanato dapig kanato. \v 41 Ang tinuod, si bisan kinsa nga muhatag kaninyog usa ka basong tubig tungod kay kamo iya sa Mesiyas, kana nga tawo makadawat gayod sa iyang ganti. \s1 Ang mga Pagsulay \r (Mat. 18:6-9; Luc. 17:1-2) \p \v 42 “Apan si bisan kinsa nga mahimong hinungdan sa pagbiya niining gagmayng kabataan sa ilang pagtuo kanako maayo pa nga higtan ang iyang liog ug galingan nga bato ug itambog siya sa dagat. \v 43 Kon ang imong kamot mahimong hinungdan nga makasala ka, putla kana! Mas maayo pa nga usa lang ang imong kamot apan aduna kay kinabuhi nga walay kataposan kaysa duha ang imong kamot apan mahiadto ka sa impiyerno. Ang kalayo didto dili gayod mapalong. [ \v 44 Ang mga ulod didto walay kamatayon ug ang kalayo walay pagkapalong.]\f + \fr 9:44 \fr*\ft Ang pipila ka manuskrito wala gilakip kini nga mga pulong nga makita sa bersikulo 48.\ft*\f* \v 45 Ug kon ang imong tiil mahimong hinungdan sa imong pagbiya kanako, putla kana! Mas maayo pa nga usa ra ang imong tiil apan aduna kay kinabuhi nga walay kataposan kaysa duha ang imong tiil apan itambog ka man lang sa impiyerno. [ \v 46 Ang mga ulod didto walay kamatayon ug ang kalayo walay pagkapalong.]\f + \fr 9:46 \fr*\ft Ang pipila ka manuskrito wala gilakip kini nga mga pulong nga makita sa bersikulo 48.\ft*\f* \v 47 Ug kon ang imong mata usab ang mahimong hinungdan nga makasala ka, lugita kana! Mas maayo pa nga mosulod ka sa gingharian sa Dios nga usa ra ang imong mata kaysa duha ang imong mata apan itambog ka man lang sa impiyerno. \v 48 ‘Ang mga ulod didto walay kamatayon ug ang kalayo walay pagkapalong.’\f + \fr 9:48 \fr*\ft \+xt Isa. 66:24\+xt*\ft*\f* \v 49 Kay ang tanang mga tawo hinloan pinaagi sa kalayo sama sa usa ka halad nga nahinloan sa asin. \p \v 50 “Ang asin mapuslanon, apan kon ang asin mawad-an ug kaparat, wala nay mahimo pa aron mobalik ang kaparat niini. Ug kon giunsa nga ang asin makatabang kanato, kinahanglan sama usab kamo sa asin nga mapuslanon, ug adunay maayong relasyon sa usag usa.” \c 10 \s1 Ang Pagtulon-an bahin sa Panagbulag sa Magtiayon \r (Mat. 19:1-12; Luc. 16:18) \p \v 1 Migikan si Jesus sa Capernaum ug miadto sa mga lugar nga sakop sa Judea, ug mitabok siya sa Suba sa Jordan. Daghan na usab ang mga tawo nga nagtigom didto kaniya ug gitudloan niya sila sama sa iyang naandan nga gibuhat. \p \v 2 Adunay mga Pariseo usab nga miadto didto. Nangita sila ug pamaagi aron ikasumbong nila siya. Busa nangutana sila kang Jesus, “Gitugot ba sa Kasugoan nga bulagan sa lalaki ang iyang asawa?” \p \v 3 Gitubag sila ni Jesus pinaagi sa usa ka pangutana, “Unsa ba ang sugo ni Moises kaninyo?” \p \v 4 Mitubag sila, “Nagtugot si Moises nga makahimo ang lalaki ug kasulatan sa pakigbulag, pagkahuman niini mahimo na niyang bulagan ang iyang asawa.”\f + \fr 10:4 \fr*\ft \+xt Deut. 24:1\+xt*\ft*\f* \p \v 5 Miingon si Jesus kanila, “Tungod kay gahi kamog ulo, gisulat ni Moises alang kaninyo kining maong sugo. \v 6 Apan gikan sa pagmugna sa kalibotan, ‘gihimo sila sa Dios nga lalaki ug babaye.’\f + \fr 10:6 \fr*\ft \+xt Gen. 1:27; 5:2\+xt*\ft*\f* \v 7 ‘Mao kana ang hinungdan nga biyaan sa lalaki ang iyang amahan ug inahan ug moipon sa iyang asawa, \v 8 ug silang duha mahimong usa.’\f + \fr 10:8 \fr*\ft \+xt Gen. 2:24\+xt*\ft*\f* Dili na sila duha kondili usa na lang. \v 9 Busa dili angayng bulagon sa tawo ang gihiusa sa Dios.” \p \v 10 Sa pag-abot nila sa balay nangutana na usab ang mga tinun-an mahitungod sa panagbulag. \v 11 Miingon si Jesus kanila, “Kon makigbulag ang lalaki sa iyang asawa ug mangasawa sa uban, nakapanapaw siya ug nakasala sa iyang una nga asawa. \v 12 Ug kon makigbulag ang babaye sa iyang bana ug mamanag lain, nakapanapaw usab siya.” \s1 Gipanalanginan ni Jesus ang Gagmay nga mga Bata \r (Mat. 19:13-15; Luc. 18:15-19) \p \v 13 Adunay mga tawo nga nagdala sa ilang gagmay nga mga bata kang Jesus aron pandongan niya sa iyang kamot sa pagpanalangin kanila. Apan gibadlong sila sa mga tinun-an. \v 14 Pagkakita ni Jesus niadto nasuko siya ug miingon sa iyang mga tinun-an, “Pasagdi lang ninyo ang mga bata nga moduol kanako. Ayaw ninyo sila pugngi, kay ang mga sama kanila nasakop sa paghari sa Dios. \v 15 Sa pagkatinuod, si bisan kinsa nga dili magpasakop sa paghari sa Dios nga sama sa pagpasakop niining mga bata, dili gayod mahiapil sa paghari sa Dios. \v 16 Ug gikugos niya ang mga bata, gipandong niya ang iyang kamot kanila ug gipanalanginan niya sila.” \s1 Ang Tawo nga Adunahan \r (Mat. 19:16-30; Luc. 18:18-30) \p \v 17 Sa dihang molakaw na si Jesus, adunay tawo nga midagan paduol kaniya ug miluhod, ug nangutana, “Maayo nga Magtutudlo, unsa ba ang akong himuon aron maangkon ko ang kinabuhi nga walay kataposan?” \p \v 18 Mitubag si Jesus kaniya, “Nganong miingon ka man nga maayo ako? Walay bisan kinsa nga maayo gawas sa Dios. \v 19 Kon mahitungod sa imong pangutana, nahibalo ka na sa giingon sa Kasugoan: ‘Ayaw kamo pagpatay, ayaw kamo panapaw, ayaw kamo pangawat, ayaw kamo pagsaksi ug bakak, ayaw kamo panglimbong, tahora ang imong amahan ug inahan.’ ”\f + \fr 10:19 \fr*\ft \+xt Exo. 20:12-16; Deut. 5:16-20\+xt*\ft*\f* \p \v 20 Mitubag siya kang Jesus, “Magtutudlo, kining tanan gituman ko sukad sa bata pa ako.” \p \v 21 Gitan-aw siya ni Jesus nga adunay paghigugma ug giingnan, “Usa pa ka butang ang kulang kanimo. Pauli ug ibaligya ang imong kabtangan, ug ang halin ipanghatag sa mga kabos. Sa ingon niini nga pamaagi mahimo kang adunahan didto sa langit. Pagkahuman balik ug sunod kanako.” \p \v 22 Nasubo gayod ang tawo sa pagkadungog niya niini ug mibiya siya nga masulob-on kay daghan man ang iyang kabtangan. \p \v 23 Mitan-aw si Jesus sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Lisod gayod alang sa mga adunahan nga magpasakop sa paghari sa Dios.” \p \v 24 Natingala ang mga tinun-an sa iyang gisulti. Busa nagpadayon si Jesus sa pag-ingon, “Mga anak, lisod kaayo ang pagpasakop sa paghari sa Dios. \v 25 Sayon pa ang paglusot sa mananap nga kamelyo sa bangag sa dagom kaysa pagpasakop sa adunahan sa paghari sa Dios.” \p \v 26 Natingala gayod sila ug miingon, “Kon mao kana, kinsa na man lang ang maluwas?” \p \v 27 Gitan-aw sila ni Jesus ug miingon, “Dili gayod kini mahimo sa tawo, apan walay dili mahimo sa Dios; kay ang tanan mahimo sa Dios.” \p \v 28 Miingon si Pedro kaniya, “Amo bayang gibiyaan ang tanan ug misunod kami kanimo.” \p \v 29 Miingon si Jesus kanila, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, walay tawo nga mibiya sa iyang balay, mga igsoon, inahan, amahan, mga anak, o kayutaan tungod ug alang kanako ug sa Maayong Balita, \v 30 nga dili makadawat ug daghan pa gayod nga balos karon nga panahon: mga balay, mga kaigsoonan, mga inahan, mga anak, mga kayutaan, ug lakip ang mga paglutos; ug sa umaabot nga mga adlaw makadawat usab ug kinabuhi nga walay kataposan. \v 31 Daghan ang dungganon karon nga sa kaulahian mahimong labing ubos, ug daghan ang labing ubos karon nga sa kaulahian mahimong dungganon.” \s1 Gitagna na Usab ni Jesus ang Iyang Kamatayon \r (Mat. 20:17-19; Luc. 18:31-34) \p \v 32 Samtang nagpadulong sila sa Jerusalem, nag-una si Jesus kanila. Ang iyang mga tinun-an gikulbaan ug ang uban nga nagsunod kaniya nahadlok gayod. Gilain niya pag-usab ang iyang dose ka tinun-an ug gisultihan niya sila kon unsa ang mahitabo kaniya. \v 33 Miingon siya kanila, “Pamati kamo! Nagpadulong kita sa Jerusalem ug ang Anak sa Tawo itugyan didto sa mga kadagkoan sa mga pari ug mga magtutudlo sa Kasugoan, ug hukman nila ako nga patyon. Ug itugyan nila siya ngadto sa mga tawo nga dili Judio. \v 34 Bugal-bugalan nila siya, lud-an, bunalan, ug dayon patyon. Apan human sa tulo ka adlaw mabanhaw ako.” \s1 Ang Gihangyo ni Santiago ug ni Juan \r (Mat. 20:20-28) \p \v 35 Miduol kaniya si Juan ug si Santiago nga mga anak ni Zebedeo ug miingon, “Magtutudlo, adunay ihangyo unta kami kanimo.” \p \v 36 Mitubag si Jesus kanila, “Unsa ang inyong ihangyo kanako?” \p \v 37 Miingon sila, “Kon maghari ka na didto sa imong gingharian, palihog palingkora kaming duha sa imong tapad; ang usa sa imong tuo, ug ang usa sa imong wala sa imong himaya.” \p \v 38 Apan miingon si Jesus kanila, “Wala kamo masayod kon unsa ang inyong gipangayo. Maantos ba ninyo ang kasakit nga akong antoson? Ug maagwanta ba usab ninyo ang kalisod nga akong paga-agian?” \p \v 39 Mitubag sila, “Oo, mahimo namo.” \p Miingon si Jesus kanila, “Tinuod, maantos ug maagwanta ninyo ang mga kalisod nga akong paga-agian, \v 40 apan dili ako ang mopili kon kinsa ang molingkod sa akong tuo o sa akong wala, kay adunay gitagan-an na niini.” \p \v 41 Sa pagkadungog sa napulo ka tinun-an sa ilang gihangyo, nasuko gayod sila kang Santiago ug kang Juan. \v 42 Busa gitawag silang tanan ni Jesus ug giingnan, “Nasayran ninyo nga ang mga kadagkoan niining kalibotan adunay gahom sa pagmando sa ilang mga gisakopan ug sila ang magbuot kon unsa ang ilang buhaton kanila. \v 43 Apan dili ingon niini ang angay kaninyo. Kay kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong gamhanan, kinahanglan nga mahimo siyang inyong sulugoon; \v 44 ug kon kinsa kaninyo ang gusto nga mahimong pangulo, kinahanglan nga mahimo siyang ulipon sa tanan. \v 45 Kay bisan pa gani ang Anak sa Tawo wala moanhi dinhi sa kalibotan aron alagaran, kondili aron moalagad ug muhatag sa iyang kinabuhi sa pagtubos sa daghang mga tawo.” \s1 Giayo ni Jesus ang Buta nga si Bartimeo \r (Mat. 20:29-34; Luc. 18:35-43) \p \v 46 Miabot sila sa Jerico. Ug sa dihang mogawas na si Jesus niini nga lungsod uban sa iyang mga tinun-an, misunod kanila ang daghang mga tawo. Sa daplin sa dalan, adunay usa ka buta nga naglingkod ug nagpakilimos. Siya si Bartimeo (nga ang buot ipasabot, “anak ni Timeo”). \v 47 Sa pagkadungog niya nga anaa si Jesus nga taga-Nazaret, misinggit siya, “Jesus, kaliwat ni David, kaloy-i intawon ako!” \p \v 48 Gibadlong siya sa mga tawo aron mohilom. Apan gikusgan pa hinuon niya ang pagsinggit, “Kaliwat ni David, kaloy-i intawon ako!” \p \v 49 Mihunong si Jesus ug miingon, “Dad-a ninyo siya dinhi kanako.” \p Busa gitawag nila ang buta, ug giingnan, “Paglipay, dali tindog kay gitawag ka ni Jesus.” \p \v 50 Gilabay niya ang iyang kupo ug nagdali-dali siyag duol kang Jesus. \p \v 51 Ug miingon si Jesus kaniya, “Unsay imong gusto nga buhaton ko kanimo?” \p Mitubag ang buta, “Magtutudlo, gusto ko nga makakita pag-usab.” \p \v 52 Ug giingnan siya ni Jesus, “Lakaw, ang imong pagtuo maoy nakaayo\f + \fr 10:52 \fr*\fq nakaayo\fq*\ft : o \ft*\fqa nagluwas.\fqa*\f* kanimo.” Diha-diha nakakita siya ug misunod kang Jesus sa dalan. \c 11 \s1 Ang Madaogon nga Pagsulod ni Jesus sa Jerusalem \r (Mat. 21:1-11; Luc. 19:28-40; Juan 12:12-19) \p \v 1 Sa dihang duol na sila si Jesus sa Jerusalem ug didto na sa mga baryo sa Betfage ug Betania nga anaa sa Bukid sa mga Olibo, gipauna ni Jesus ang duha niya ka tinun-an ug \v 2 giingnan, “Pag-una kamo didto sa sunod nga baryo. Pagsulod ninyo, aduna kamoy makita nga nating asno nga gihigot. Wala pa gayod kini kasakyi. Hubari ninyo ug dad-a dinhi. \v 3 Kon adunay mangutana kaninyo, ‘Nganong gihimo ninyo kini?’ tubaga ninyo, ‘Kinahanglanon kini sa Ginoo ug iuli ra kini dayon.’ ” \p \v 4 Busa milakaw sila ug pag-abot nila didto sa baryo nakita nila ang nating asno sa daplin sa dalan nga nakahigot sa pultahan sa usa ka balay. Samtang gibadbaran nila kini, \v 5 adunay mga nagtindog didto nga nangutana kanila, “Hoy, unsa nang inyong gibuhat? Nganong gibadbaran ninyo ang asno?” \v 6 Ug gitubag nila ang mga tawo sumala sa giingon ni Jesus. Busa gipasagdan sila sa mga tawo. \v 7 Pagkahuman niadto gidala nila ang asno kang Jesus. Pag-abot didto gihapinan nila kini sa ilang mga kupo ug gisakyan dayon ni Jesus. \v 8 Daghang mga tawo ang mibuklad sa ilang mga kupo sa dalan, ug ang uban mibutang ug mga sangang dahonon nga ilang gipamutol gikan sa uma. \v 9 Ang mga nag-una kang Jesus ug ang mga nagsunod misinggit, \q1 “Dayegon ta ang Dios!” \b \q1 “Gipanalanginan sa Ginoo ang iyang pinadala!”\f + \fr 11:9 \fr*\ft \+xt Sal. 118:26\+xt*\ft*\f* \b \q1 \v 10 “Gipanalanginan sa Dios \q2 ang umaabot nga gingharian \q2 sa atong katigulangan nga si David!” \b \q1 “Dayegon ta ang Dios!” \p \v 11 Pag-abot ni Jesus sa Jerusalem, misulod siya sa templo. Mitan-aw siya sa tanang mga butang didto sa sulod. Pagkahuman, migawas siya tungod kay hapit na mosalop ang adlaw, ug miadto sa Betania uban sa iyang dose ka mga tinun-an. \s1 Gitunglo ni Jesus ang Kahoy nga Igos \r (Mat. 21:18-19) \p \v 12 Pagkaugma, sa pagbiya nila sa Betania, gigutom si Jesus. \v 13 Sa unahan, aduna siyay nakita nga kahoy nga igos nga labong ug dahon. Busa giadtoan niya aron sa pagsusi kon aduna kini bunga, apan wala siyay nakita nga bunga kondili pulos lang dahon, kay dili pa kadto tingbunga sa igos. \v 14 Unya miingon si Jesus sa kahoy nga igos, “Gikan karon wala nay tawo nga makakaon sa imong bunga!” Nadungog sa iyang mga tinun-an ang iyang gisulti. \s1 Ang Pag-abog ni Jesus sa mga Tawo Didto sa Templo \r (Mat. 21:12-17; Luc. 19:45-48; Juan 2:13-22) \p \v 15 Pag-abot nila sa Jerusalem, misulod si Jesus sa templo. Giabog niya ang mga tawo nga namaligya ug namalit didto sulod sa templo. Gipangtikwang niya ang mga lamisa sa mga gapang-ilis ug kuwarta ug ang mga lingkoranan sa mga namaligya ug mga salampati. \v 16 Wala siya motugot ni bisan kinsa nga magdala ug mga baligya agi sa hawanan sa templo. \v 17 Ug gitudloan niya ang mga tawo didto sulod sa templo nga nag-ingon, “Dili ba nga miingon man ang Dios diha sa Kasulatan, ‘Ang akong balay tawgon nga balay nga alampoanan alang sa tanan nga nasod’\f + \fr 11:17 \fr*\ft \+xt Isa. 56:7\+xt*\ft*\f*? Apan gihimo hinuon ninyo kini nga tago-anan sa mga tulisan.\f + \fr 11:17 \fr*\ft \+xt Jer. 7:11\+xt*\ft*\f*” \p \v 18 Kadtong gihimo ni Jesus nadungog sa kadagkoan sa mga pari ug sa mga magtutudlo sa Kasugoan. Busa nangita sila ug pamaagi aron patyon siya. Apan nahadlok sila kaniya kay nahibulong gayod ang mga tawo sa iyang gipanudlo. \p \v 19 Sa pagkakilom-kilom na, mibiya sa siyudad si Jesus ug ang iyang mga tinun-an. \s1 Ang Pagtulon-an bahin sa Kahoy nga Igos \r (Mat. 21:20-22) \p \v 20 Pagkabuntag, sa dihang namalik sila padulong sa Jerusalem, didto na usab sila nangagi dapit sa kahoy nga igos, ug nakita nila nga nalaya kini ug patay na. \v 21 Nahinumdoman ni Pedro ang nahitabo. Busa miingon siya kang Jesus, “Magtutudlo, tan-awa ang kahoy nga igos nga imong gitunglo! Nalaya na!” \p \v 22 Miingon si Jesus kanila, “Tuo kamo sa Dios! \v 23 Ang tinuod, kon aduna kamoy pagtuo, makamando kamo niining bukid, ‘Balhin ngadto sa dagat,’ ug kon nagtuo kamo nga kini mahitabo ug wala kamo magduha-duha, matuman kana sumala sa inyong gisulti. \v 24 Busa sultihan ko kamo nga bisan unsa ang inyong pangayoon sa Dios pinaagi sa pag-ampo, tuohi nga nadawat na ninyo, ug madawat gayod ninyo kini. \v 25 Ug kon kamo mag-ampo, pasayloa una ninyo ang mga nakasala kaninyo aron ang inyong mga sala pasayloon usab sa inyong Amahan sa langit.[ \v 26 Kay kon dili kamo mopasaylo sa uban, dili usab kamo pasayloon sa inyong Amahan nga anaa sa langit.]\f + \fr 11:26 \fr*\ft Ang pipila ka manuskrito wala gilakip kini nga mga pulong nga makita sa \+xt Mat. 6:15\+xt*.\ft*\f*” \s1 Ang Pagpangutana sa Katungod ni Jesus \r (Mat. 21:23-37; Luc. 20:1-8) \p \v 27 Sa pag-abot nila sa Jerusalem, mibalik si Jesus sa templo. Ug samtang naglakaw siya sulod sa templo, miduol kaniya ang kadagkoan sa mga pari, mga magtutudlo sa Kasugoan, ug ang mga pangulo sa mga Judio. \v 28 Nangutana sila kang Jesus, “Unsa ba ang imong katungod sa pagbuhat niining mga butanga dinhi sa templo? Ug kinsa ang naghatag kanimo ug katungod sa pagbuhat niini?” \p \v 29 Mitubag si Jesus kanila, “Mangutana usab ako kaninyo. Tubaga una ninyo ako, pagkahuman tubagon ko usab kamo kon unsay akong katungod sa pagbuhat niining mga butanga. \v 30 Kang kinsa ba naggikan ang katungod ni Juan sa pagbautismo, sa Dios ba o sa tawo? Tubaga ninyo ako!” \p \v 31 Naglalisay sila kon unsa ang ilang itubag, “Kon moingon kita nga ‘Gikan sa Dios,’ moingon siya, ‘Nganong wala kamo motuo kang Juan?’ \v 32 Apan kon moingon kita nga ‘Gikan sa tawo,’ masuko kanato ang mga tawo.” (Nahadlok sila sa mga tawo kay mituo man ang mga tawo nga si Juan propeta sa Dios.) \p \v 33 Busa mitubag sila kang Jesus, “Wala kami masayod.” \p Ug miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana dili ko usab kamo sultihan kon diin gikan ang akong katungod sa pagbuhat niini.” \c 12 \s1 Ang Sambingay bahin sa mga Saop \r (Mat. 21:33-46; Luc. 20:9-19) \p \v 1 Unya miingon si Jesus kanila pinaagi sa mga sambingay, “Adunay usa ka tawo nga adunay yuta nga gipatamnan niya ug ubas. Gipakoralan niya kini, ug nagpahimo siyag bangag sa dakong bato aron himuong pug-anan sa ubas. Nagpatukod usab siya ug usa ka tore nga bantayanan. Pagkahuman gipasaopan niya ang iyang ubasan ug milakaw ngadto sa layong dapit. \v 2 Sa panahon na sa pagpamupo sa ubas, gisugo niya ang usa ka sulugoon ngadto sa mga saop aron sa pagkuha sa iyang bahin. \v 3 Pag-abot didto sa sulugoon, gidakop nila kini ug gikulata, ug gipapauli nga walay dala. \v 4 Gisugo na usab sa tag-iya ang usa pa ka sulugoon, apan gipakaulawan kini nila ug gibunalan sa ulo. \v 5 Nagsugo pa gayod siya ug usa pa ka sulugoon ug ila kining gipatay. Daghan pang mga sulugoon ang gipadala sa tag-iya. Ang uban gikulata nila, ug ang uban gipatay. \p \v 6 “Sa kataposan, wala na siyay sulugoon nga masugo. Busa gisugo niya ang iyang pinalanggang anak. Kay naghuna-huna siya nga tahoron nila ang iyang anak. \p \v 7 “Apan pagkakita sa mga saop sa iyang anak, nag-ingnanay sila, ‘Ania na ang manununod. Dali, patyon nato siya aron maato ang iyang mapanunod.’ \v 8 Busa gidakop nila siya ug gipatay. Gilabay nila ang iyang patayng lawas sa gawas sa ubasan. \p \v 9 “Unsa man ang buhaton sa tag-iya? Sigurado gayod nga adtoon niya ang mga saop ug pamatyon. Ug pasaopan niyag lain ang iyang ubasan. \v 10 Wala ba ninyo kini mabasahi sa Kasulatan? \q1 “ ‘Ang bato nga gisalikway sa mga panday \q1 mao gayod hinuon ang nahimong pundasyon. \q1 \v 11 Mao kini ang gihimo sa Ginoo, \q2 ug kahibulongan kini kanato.’ ”\f + \fr 12:11 \fr*\ft \+xt Sal. 118:22-23\+xt*\ft*\f* \p \v 12 Nasabtan sa kadagkoan sa mga Judio nga sila gayod ang gitumong niadtong sambingay. Buot unta nilang dakpon si Jesus, apan nahadlok sila sa mga tawo. Busa gipasagdan na lang nila siya, ug nanglakaw sila. \s1 Ang Pangutana bahin sa Pagbayad ug Buhis \r (Mat. 22:15-22; Luc. 20:20-26) \p \v 13 Gisugo nila ang pipila ka mga Pariseo ug pipila ka tawo ni Herodes sa pagbitik kang Jesus pinaagi sa iyang gipamulong aron ikasumbong nila siya. \v 14 Busa miadto sila kang Jesus ug nangutana, “Magtutudlo, nasayod kami nga tinuod ang imong gipanulti. Kay wala ka magpauyon-uyon sa mga tawo bisan kinsa pa sila. Hinuon ang kamatuoran mahitungod sa kabubut-on sa Dios alang sa mga tawo mao gayod ang imong gipanudlo. Sultihi kami, husto ba nga mobayad ug buhis sa Emperador sa Roma o dili?” \v 15 Apan tungod kay nasayod si Jesus sa ilang malimbongon nga tuyo, miingon siya kanila, “Ngano bang buot ninyo akong bitikon pinaagi nianang pangutanaha? Dad-i ninyo akog kuwarta kay akong tan-awon.” \p \v 16 Busa gidad-an nila siya. Ug nangutana siya kanila, “Kang kinsa ba kining hitsura ug ngalan?” \p Mitubag sila, “Iya sa Emperador.” \p \v 17 Ug miingon si Jesus kanila, “Kon mao kana, ihatag ninyo sa Emperador ang iya sa Emperador, ug sa Dios ang iya sa Dios.” Ug natingala gayod sila kaniya. \s1 Ang Pangutana bahin sa Pagkabanhaw \r (Mat. 22:23-33; Luc. 20:27-40) \p \v 18 Unya adunay mga Saduseo nga miduol kang Jesus. Kining mga tawhana wala nagtuo nga adunay pagkabanhaw. Nangutana sila, \v 19 “Magtutudlo, gisulat ni Moises kanato kini nga balaod nga kon mamatay ang lalaki ug wala silay anak sa iyang asawa, kinahanglan nga ang iyang igsoon ang mangasawa sa nabalo aron makaanak siya alang sa iyang igsoon nga namatay.\f + \fr 12:19 \fr*\ft \+xt Deut. 25:5\+xt*\ft*\f* \v 20 Karon, adunay pito ka managsoon nga lalaki. Ang kamagulangan nakapangasawa, ug namatay nga walay anak. \v 21 Busa ang balo gipangasawa sa sunod nga igsoon ug namatay usab kini nga wala makapaanak niadto nga babaye. Busa ang balo gipangasawa na usab sa ikatulo ug mao gihapon ang nahitabo, \v 22 hangtod sa ikapito nga namatay usab nga wala gayod makapaanak. Sa kataposan ang babaye namatay usab. \v 23 Karon, kon moabot na ang pagkabanhaw, kang kinsa man siyang asawa, kay silang pito nakapangasawa man kaniya?” \p \v 24 Miingon si Jesus kanila, “Sayop gayod kamo, kay wala kamo makasabot sa Kasulatan ug sa gahom sa Dios. \v 25 Kay kon mabanhaw na ang mga patay, dili na sila magminyoay, tungod kay sama na sila sa mga anghel sa langit. \v 26 Karon, ang mahitungod sa mga patay nga mabanhaw: wala ba kamo makabasa sa sinulat ni Moises mahitungod sa nagdilaab nga sampinit, diin miingon ang Dios kang Moises, ‘Ako ang Dios ni Abraham, ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob’\f + \fr 12:26 \fr*\ft \+xt Exo. 3:6\+xt*\ft*\f*? \v 27 Ang Dios dili Dios sa mga patay, kondili Dios sa mga buhi. Busa nasayop gayod kamo.” \s1 Ang Labing Mahinungdanon nga Sugo \r (Mat. 22:34-40; Luc. 10:25-28) \p \v 28 Adunay usa ka magtutudlo sa Kasugoan didto nga nakadungog sa ilang panaglantugi. Nadungog niya nga maayo ang tubag ni Jesus. Busa miduol siya ug nangutana usab, “Unsa ba gayod ang labing mahinungdanon nga sugo?” \p \v 29 Mitubag si Jesus, “Ang labing mahinungdanon nga sugo mao kini: ‘Pamati kamo nga mga taga-Israel! Ang Ginoo nga atong Dios mao lang ang Ginoo. \v 30 Busa higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasing-kasing, sa tibuok mong kalag, sa tibuok mong huna-huna ug sa tibuok mong kusog.’\f + \fr 12:30 \fr*\ft \+xt Deut. 6:4-5\+xt*\ft*\f* \v 31 Ang ikaduha nga labing mahinungdanon nga sugo mao kini: ‘Higugmaa ang imong isigka-tawo sama sa imong paghigugma sa imong kaugalingon.’\f + \fr 12:31 \fr*\ft \+xt Lev. 19:18\+xt*\ft*\f* Wala nay sugo nga labaw pa niining duha.” \p \v 32 Miingon ang magtutudlo sa Kasugoan kaniya, “Husto ka Magtutudlo! Tinuod ang imong giingon nga adunay usa lang ka Dios ug wala nay lain. \v 33 Ug ang paghigugma kaniya sa tibuok nga kasing-kasing, sa tibuok nga kusog, ug sa tibuok nga huna-huna, ug ang paghigugma sa atong isigka-tawo sama sa paghigugma nato sa atong kaugalingon mas mahinungdanon kaysa tanan nga halad nga sinunog ug uban pa nga mga halad.” \p \v 34 Sa pagkadungog ni Jesus nga husto gayod ang iyang tubag, miingon siya kaniya, “Hapit ka nang mahisakop sa paghari sa Dios.” Pagkahuman niadto wala na gayoy nangahas sa pagpangutana kang Jesus. \s1 Ang Pangutana bahin sa Mesiyas \r (Mat. 22:41-46; Luc. 20:41-44) \p \v 35 Sa dihang nagtudlo si Jesus didto sa templo miingon siya, “Nganong nag-ingon ang mga magtutudlo sa Kasugoan nga ang Mesiyas kaliwat ni David? \v 36 Si David mismo miingon pinaagi sa Espiritu Santo: \q1 “ ‘Miingon ang Ginoo sa akong Ginoo, \q1 “Lingkod dinhi dapit sa akong tuo \q2 hangtod mapailalom ko kanimo \q2 ang imong mga kaaway.” ’\f + \fr 12:36 \fr*\ft \+xt Sal. 110:1\+xt*\ft*\f* \m \v 37 Kon gitawag siya ni David nga iyang Ginoo, unsaon nga kaliwat lang siya ni David?” Malipayon nga naminaw kang Jesus ang daghan gayod nga mga tawo. \s1 Pahimangno Batok sa mga Magtutudlo sa Kasugoan \r (Mat. 23:1-36; Luc. 20:45-47) \p \v 38 Sa iyang pagpanudlo miingon siya, “Pagbantay kamo sa mga magtutudlo sa Kasugoan nga gustong magsuroy-suroy nga nagbistig taas. Sa mga dapit nga tigomanan sa mga tawo, gusto nila nga tahoron sila. \v 39 Sa mga sinagoga o sa mga kombira, gipili gayod nila ang mga lingkoranan nga alang sa mga pinasidunggan. \v 40 Giilog nila ang mga kabtangan sa mga biyuda, ug gitabon-tabonan lang nila ang ilang daotang binuhatan pinaagi sa tag-as nga mga pag-ampo. Kini sila makadawat ug mas bug-at nga silot.” \s1 Ang Halad sa Biyudad \r (Luc. 21:1-4) \p \v 41 Milingkod si Jesus atbang sa sudlanan sa kuwarta sa templo ug gipanid-an niya ang mga tawo nga naghulog sa ilang mga kuwarta. Daghan ang mga adunahan nga naghulog ug dagkong mga kantidad. \v 42 Unya adunay miduol nga usa ka kabos nga biyuda ug mihulog ug duha lang ka sinsilyo. \p \v 43 Gitawag ni Jesus ang iyang mga tinun-an ug miingon siya kanila, “Sa pagkatinuod, mas dako ang gihulog sa kabos nga balo kaysa tanan nga nanghatag. \v 44 Kay sila daghan ug kuwarta ug ang ilang gihatag baliwala lang kanila; apan kadtong balo, bisan tuod kabos siya, gihatag niya ang tanan nga iyang kabuhian.” \c 13 \s1 Ang Pagkaguba sa Templo \r (Mat. 24:1-2; Luc. 21:5-6) \p \v 1 Sa paggawas ni Jesus sa templo, ang usa sa iyang mga tinun-an miingon, “Magtutudlo, tan-awa ra kining templo. Pagkadagko sa mga bato nga gigamit ug matahom ang pagpatindog niini.” \p \v 2 Miingon si Jesus kaniya, “Kining templo nga hinimo sa dagkong mga bato maguba sa umaabot ug wala gayoy bisan usa nga bato nga magpabilin ibabaw sa laing bato.” \s1 Ang mga Kasamok ug mga Paglutos \r (Mat. 24:3-14; Luc. 21:7-19) \p \v 3 Sa dihang naglingkod si Jesus didto sa Bukid sa mga Olibo atbang sa templo, miduol si Pedro, si Santiago, si Juan ug si Andres ug sekretong nangutana kaniya, \v 4 “Sultihi kami, kanus-a mahitabo ang imong giingon? Ug unsa ba ang mga timailhan nga hapit na kining tanan mahitabo?” \p \v 5 Mitubag si Jesus kanila, “Pagbantay nga walay makapahisalaag kaninyo. \v 6 Kay daghan ang moabot ug moingon nga sila mao ako, ug daghan ang ilang mapahisalaag. \v 7 Kon makadungog kamo nga adunay mga gira nga duol kaninyo ug makabalita kamo nga didto sa layo adunay gira usab, ayaw kamo kahadlok. Kinahanglan gayod nga mahitabo kini, apan dili pa kini mao ang kataposan. \v 8 Maggubat ang nasod batok sa laing nasod ug ang gingharian batok sa laing gingharian. Adunay moabot nga mga linog sa nagkalain-lain nga mga lugar ug adunay moabot nga kagutom. Apan kining tanan sinugdanan pa lang sa mga kalisod nga moabot. \p \v 9 “Pagbantay kamo, kay dakpon kamo ug dad-on sa mga hukmanan. Kulatahon kamo didto sa sulod sa mga sinagoga sa mga Judio. Moatubang kamo sa mga gobernador ug sa mga hari tungod sa inyong pagsunod kanako, ug makasangyaw kamo sa Maayong Balita ngadto kanila. \v 10 Sa dili pa moabot ang kataposan, kinahanglan iwali una ang Maayong Balita mahitungod kanako sa tanang mga katawhan. \v 11 Kon dakpon kamo ug dad-on sa hukmanan, ayaw kamo kabalaka, kon unsa ang inyong itubag, kay sa takna nga kamo kinahanglanon na nga mosulti, isulti lang ninyo ang ipasulti kaninyo sa Espiritu Santo. Kay dili kamo ang mosulti kondili ang Espiritu Santo pinaagi kaninyo. \p \v 12 “Adunay mga tawo nga mounay pagtugyan sa ilang igsoon aron patyon. Adunay mga amahan nga mopapatay sa ilang mga anak. Ug adunay mga anak nga mobatok sa ilang mga ginikanan, ug ipapatay nila sila. \v 13 Dumtan kamo sa tanan tungod kay kamo akong mga tinun-an. Apan ang magpadayon sa pagsunod kanako hangtod sa kataposan mao ang maluwas. \s1 Ang Makalilisang nga Talan-awon \r (Mat. 24:15-28; Luc. 21:20-24) \p \v 14 “Moabot ang adlaw nga makita ninyo ‘ang dulomtanan nga butang nga mahimong hinungdan sa pagbiya sa Templo’\f + \fr 13:14 \fr*\ft \+xt Dan. 9:27; 11:31; 12:11\+xt*\ft*\f*, samtang anaa kini sa lugar nga dili angay tindogan niini. (Alang sa magbabasa, sabta ang kahulogan niini.) Nianang panahona, ang mga anaa sa Judea kinahanglan mokalagiw ngadto sa kabukiran. \v 15 Ang tawo nga anaa sa gawas sa iyang balay dili na mosulod aron sa pagkuha sa bisan unsa. \v 16 Ang anaa sa iyang uma dili na angayng mopauli aron sa pagkuha sa iyang bisti. \v 17 Alaot ang mga mabdos ug ang mga inahan nga nagpasuso nianang mga adlawa tungod kay maglisod sila sa pagkagiw. \v 18 Pag-ampo kamo nga kini dili mahitabo sa tingtugnaw, \v 19 kay nianang mga panahona moabot ang pag-antos nga wala pa gayod mahitabo sukad sa pagmugna sa Dios sa kalibotan, ug dili na mahitabo pag-usab ang sama niini bisan kanus-a. \p \v 20 “Kon kadtong mga adlawa wala kunhori sa Ginoo wala gayoy mahibilin nga tawo. Apan tungod sa iyang kaluoy sa iyang mga pinili, gikunhoran niya kadtong mga adlawa. \p \v 21 “Kon adunay moingon kaninyo, ‘Ania na ang Mesiyas!’ o kaha ‘Atua siya!’ ayaw kamo pagtuo. \v 22 Kay motungha ang dili tinuod nga mga Mesiyas ug ang mini nga mga propeta. Mohimo silag mga milagro ug kahibulongan nga mga buhat sa katuyoan nga mapahisalaag, kon mahimo, bisan pa ang mga pinili sa Dios. \v 23 Busa pagbantay kamo! Gipasidan-an ko na kamong daan mahitungod niining mga butanga. \s1 Ang Pagbalik ni Jesus Dinhi sa Kalibotan \r (Mat. 24:29-31; Luc. 21:25-28) \p \v 24 “Pagkahuman sa mga kasakitan nianang panahona, \q1 “ ‘mawad-an ug kahayag ang adlaw, \q2 ang bulan dili na modan-ag, \q1 \v 25 ug ang mga bitoon mangahulog. \q2 Ang mga butang\f + \fr 13:25 \fr*\fq butang\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa gahom.\fqa*\f* sa kalangitan pahisalaagon \q2 gikan sa ilang naandan nga agianan.’\f + \fr 13:25 \fr*\ft \+xt Isa. 13:10; 34:4; Joel 2:10\+xt*.\ft*\f* \p \v 26 “Unya makita ang Anak sa Tawo diha sa mga panganod nga moanhi uban sa dakong gahom ug himaya. \v 27 Sugoon niya ang iyang mga anghel sa pagtigom sa iyang mga pinili gikan sa tanang dapit sa kalibotan. \s1 Ang Pagtulon-an bahin sa Kahoy nga Igos \r (Mat. 24:32-35; Luc. 21:29-33) \p \v 28 “Kuha-i ninyo ug pagtulon-an ang kahoy nga igos. Kon ang iyang mga sanga manalingsing na, timailhan kini ninyo nga hapit na ang tag-init. \v 29 Sa ingon usab nga pamaagi, kon makita ninyo nga nahitabo na kining akong gisulti kaninyo, mahibaloan ninyo nga hapit na ako moabot. \v 30 Sa pagkatinuod, matuman kining tanan sa dili pa mawala kini nga henerasyon. \v 31 Mawala ang langit ug ang yuta, apan ang akong mga pulong dili mawala kondili matuman gayod. \s1 Walay Nahibalo Kon Kanus-a Mobalik si Jesus \r (Mat. 24:36-44) \p \v 32 “Ang mahitungod sa adlaw ug oras sa akong pag-abot, wala gayoy nasayod niini, bisan ang mga anghel sa langit o ako nga Anak sa Dios, gawas lang sa Amahan. \v 33 Busa pagbantay kamo ug pangandam, kay wala gayod kamo masayod kon kanus-a ako moabot. \v 34 Sama kini sa tawo nga miadto sa layong dapit. Paggikan niya sa iyang balay, gitugyan niya sa iyang mga sulugoon ang tagsa-tagsa nila ka mga buluhaton. Ug gimandoan niya ang tigbalantay sa pultahan nga magbantay. \p \v 35 “Busa pagbantay kamo, kay wala kamo masayod kon kanus-a mobalik ang tag-iya sa balay; mahimo nga sa hapon, sa tungang gabii, sa kadlawon o sa pagsidlak sa adlaw. \v 36 Basin kon sa iyang pagbalik maabtan niya kamo nga nangatulog. \v 37 Ang gisulti ko kaninyo gisulti ko sa tanan: pagbantay kamo!” \c 14 \s1 Ang Plano sa Pagpatay kang Jesus \r (Mat. 26:1-5; Luc. 22:1-2; Juan 11:45-53) \p \v 1 Duha na lang ka adlaw ug moabot na ang mga pista sa mga Judio nga gitawag ug Pista sa Paglabay sa Anghel ug Pista sa Pan nga Walay Patubo. Ang mga kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan nagplano nga patyon si Jesus. Busa nangita silag pamaagi kon unsaon nila pagdakop si Jesus nga dili masayran sa mga tawo. \v 2 Miingon sila, “Dili lang nato kini buhaton sa panahon sa pista, kay basig magkagubot ang mga tawo.” \s1 Gibuboan ang Ulo ni Jesus ug Pahumot \r (Mat. 26:6-13; Juan 12:1-8) \p \v 3 Sa dihang didto si Jesus sa lungsod sa Betania, samtang nagkaon siya diha sa balay ni Simon nga kanhi adunay ngilngig nga sakit sa panit,\f + \fr 14:3 \fr*\fq ngilngig nga sakit sa panit\fq*\ft : \+xt Mar. 1:40\+xt*.\ft*\f* adunay usa ka babaye nga miabot. Aduna siyay dalang gamayng tibod nga adunay sulod nga mahalon kaayo nga pahumot. Kini nga pahumot gikan sa tanom nga gitawag ug nardo. Giablihan niya ang tibod ug unya gibubo niya ang pahumot sa ulo ni Jesus. \p \v 4 Adunay mga tawo didto nga nasuko ug miingon, “Nganong giusikan man niya ang pahumot? \v 5 Ikabaligya unta kana sa kantidad nga balig usa ka tuig nga sweldo ug ang halin ikahatag ngadto sa mga kabos.” Ug gikasuk-an nila ang babaye. \p \v 6 Apan miingon si Jesus kanila, “Nganong gisamok ninyo siya? Pasagdi lang ninyo siya. Maayo kining iyang gibuhat kanako. \v 7 Ang mga kabos kanunay ninyong ikauban ug sa bisan unsang oras nga gusto ninyo mahimo ninyo silang tabangan, apan ako dili ninyo kanunay ikauban. \v 8 Kining babayhana naghimo kutob sa iyang mahimo alang kanako. Gibuboan niya ug pahumot ang akong lawas isip pag-andam sa akong lubong. \v 9 Sa pagkatinuod, bisan asa iwali ang Maayong Balita sa tibuok kalibotan, ang iyang gibuhat kanako mahisgotan usab isip handomanan kaniya.” \s1 Nakigsabot si Judas sa Pagtugyan kang Jesus \r (Mat. 26:14-16; Luc. 22:3-6) \p \v 10 Si Judas Iscariote nga usa sa dose ka mga tinun-an miadto sa kadagkoan sa mga pari aron makigsabot sa pagtugyan kang Jesus ngadto kanila. \v 11 Pagkadungog sa kadagkoan sa mga pari kon unsa ang tuyo ni Judas, nalipay gayod sila ug misaad sa paghatag kaniyag kuwarta. Busa sukad niadto, nangita siya ug kahigayonan kon unsaon niya pagtugyan si Jesus kanila. \s1 Nagsulti si Jesus nga Adunay Magluib Kaniya \r (Mat. 26:17-25; Luc. 22:7-14, 21-23; Juan 13:21-30) \p \v 12 Miabot ang una nga adlaw sa Pista sa Pan nga Walay Patubo. Mao kini ang adlaw nga ihalad ang mga karnero nga kaonon alang sa Pista sa Paglabay sa Anghel. Busa nangutana ang mga tinun-an ni Jesus kaniya, “Asa man ang imong gusto nga mag-andam kami ug panihapon sa Pista sa Paglabay sa Anghel?” \p \v 13 Gisugo niya ang iyang duha ka tinun-an, “Adto kamo didto sa Jerusalem. Pag-abot ninyo didto adunay motagbo kaninyo nga tawo nga nagdala ug banga nga adunay tubig. Sundi ninyo siya \v 14 kon asa nga balay siya mosulod. Ug isulti ninyo kini sa tagbalay, ‘Nangutana ang magtutudlo kon asa ang kuwarto nga kan-an niya uban sa iyang mga tinun-an sa pagsaulog sa Pista sa Paglabay sa Anghel.’ \v 15 Ipakita dayon niya kaninyo ang dako nga kuwarto sa itaas nga kompleto sa kagamitan ug naandam na. Didto kamo pag-andam sa atong panihapon.” \p \v 16 Nanglakaw ang duha nga iyang gisugo, ug sa pag-abot nila sa siyudad nakita nila ang tanan sumala sa giingon ni Jesus kanila. Ug giandam nila didto ang panihapon alang sa Pista. \p \v 17 Sa dihang kilom-kilom na, miabot si Jesus ug ang iyang dose ka mga tinun-an. \v 18 Samtang nangaon sila diha sa lamisa, miingon si Jesus, “Sa pagkatinuod, sultihan ko kamo nga usa kaninyo nga kauban ko dinhi sa pagpangaon ang magluib kanako.” \p \v 19 Sa pagkadungog nila niadto, naguol gayod sila ug nagpulipuli silag pangutana kaniya, “Dili ako, di ba?” \p \v 20 Miingon si Jesus kanila, “Ang magluib kanako usa kaninyong dose mao ang motuslob ug pan sa yahong uban kanako. \v 21 Ang Anak sa Tawo pagapatyon sumala sa nasulat sa Kasulatan, apan alaot ang tawo nga magluib sa Anak sa Tawo. Maayo pa kaniya nga wala siya matawo.” \s1 Ang Kataposang Panihapon \r (Mat. 26:26-30; Luc. 22:15-20; 1 Cor. 11:23-25) \p \v 22 Samtang nangaon sila, mikuha si Jesus ug pan. Gipasalamatan niya kini sa Dios ug unya gipikas-pikas. Pagkahuman gihatag niya sa iyang mga tinun-an ug miingon, “Pagkuha kamo ug kan-a, mao kini ang akong lawas.” \p \v 23 Unya mikuha siya ug ilimnon, nagpasalamat sa Dios, ug gihatag kanila. Ug silang tanan miinom. \p \v 24 Miingon si Jesus, “Mao kini ang akong dugo nga iula alang sa daghang mga tawo. Kini nagpamatuod nga adunay bag-o na nga kasabotan ang Dios ngadto sa mga tawo. \v 25 Sa pagkatinuod, dili na ako moinom pag-usab niining ilimnon nga gikan sa ubas hangtod sa adlaw nga moinom ako sa bag-o nga matang sa ilimnon didto sa gingharian sa Dios.” \p \v 26 Unya miawit sila ug mga pagdayeg sa Dios, ug pagkahuman nangadto sila sa Bukid sa mga Olibo. \s1 Gitagna ni Jesus nga Ilimod Siya ni Pedro \r (Mat. 26:31-35; Luc. 22:31-34; Juan 13:36-38) \p \v 27 Miingon si Jesus kanila, “Tanan kamo mobiya kanako, kay ang Dios nag-ingon diha sa Kasulatan: \q1 “ ‘Patyon ko ang magbalantay \q2 ug magkatibulaag ang mga karnero.’\f + \fr 14:27 \fr*\ft \+xt Zac. 13:7\+xt*\ft*\f* \m \v 28 Apan human ako mabanhaw, mouna ako kaninyo didto sa Galilea.” \p \v 29 Miingon si Pedro kang Jesus, “Bisan pag silang tanan mobiya kanimo, ako dili gayod!” \p \v 30 Miingon si Jesus kaniya, “Ang tinuod, karong gabhiona, sa dili pa motuktugaok ang manok sa makaduha, ilimod mo na ako sa makatulo.” \p \v 31 Apan namugos pa gayod si Pedro nga miingon, “Dili ko gayod ikaw ilimod bisan patyon pa nila ako uban kanimo.” Mao usab kini ang gisulti sa tanan niya nga mga tinun-an. \s1 Nag-ampo si Jesus didto sa Getsemane \r (Mat. 26:36-46; Luc. 22:39-46) \p \v 32 Unya nangadto sila sa dapit nga ginganlag Getsemane. Sa pag-abot nila didto, miingon si Jesus sa iyang mga tinun-an, “Panglingkod kamo dinhi samtang mag-ampo ako.” \v 33 Gidala niya sila si Pedro, Santiago, ug Juan sa unahan. Naguol gayod si Jesus \v 34 ug miingon siya kanila, “Mura akog mamatay sa hilabihang kaguol. Pabilin kamo dinhi ug pagtukaw.” \p \v 35 Unya miadto pa gayod siya sa unahan, mihapa siya sa yuta ug nag-ampo nga kon mahimo dili lang ipadangat ang pag-antos nga umaabot kaniya. \v 36 Nag-ampo siya, “\tl Abba,\tl*\f + \fr 14:36 \fr*\ft Sa Hebreo, ang \+tl Abba\+tl* nagkahulogan nga \ft*\fqa papa \fqa*\ft o kaha \ft*\fq amahan.\fq*\f* Amahan, ang tanan nga butang mahimo mo. Busa ayaw ipadangat kining umaabot nako nga pag-antos. Apan dili ang akong pagbuot ang angay matuman kondili ang imong kabubut-on.” \p \v 37 Sa pagbalik niya didto sa iyang tulo ka tinun-an naabtan niya sila nga nangatulog. Miingon siya kang Pedro, “Simon, natulog ka ba? Dili ka ba makatukaw bisan usa lang ka oras? \v 38 Pagtukaw kamo ug pag-ampo nga dili kamo madaog sa pagsulay. Buot sa inyong espiritu nga mag-ampo apan luya ang inyong lawas.” \p \v 39 Milakaw pag-usab si Jesus sa unahan, ug nag-ampo sa mao gihapon nga pag-ampo. \v 40 Pagkahuman mibalik siya pag-usab sa iyang mga tinun-an ug naabtan gihapon niya sila nga nangatulog, kay katulgon kaayo sila. Ug wala sila masayod kon unsay ilang itubag kaniya. \p \v 41 Sa ikatulo nga pagbalik niya kanila miingon siya, “Nangatulog pa ba gihapon kamo ug nagpahulay? Husto na kana! Mao na kini ang panahon nga ang Anak sa Tawo itugyan ngadto sa mga makasasala. \v 42 Tana! Tan-awa, ania na ang tawo nga magluib kanako.” \s1 Ang Pagdakop kang Jesus \r (Mat. 26:47-56; Luc. 22:47-53; Juan 18:3-12) \p \v 43 Samtang nagsulti pa si Jesus, miabot si Judas nga usa sa dose ka mga tinun-an. Uban kaniya ang daghang mga tawo nga nagdala ug mga espada ug mga bunal. Gisugo sila sa mga kadagkoan sa mga pari, mga magtutudlo sa Kasugoan ug mga pangulo sa mga Judio. \p \v 44 Nakigsabot nang daan ang maluibon nga si Judas sa mga modakop kang Jesus kon unsa ang iyang buhaton nga timailhan: “Ang tawo nga akong hagkan mao ang inyong gipangita. Dakpa ninyo siya ug dad-a nga binantayan gayod ug maayo.” \p \v 45 Busa sa pag-abot ni Judas, midiretso siya ngadto kang Jesus ug miingon, “Magtutudlo!” Ug gihagkan niya siya. \v 46 Ug gidakop nila si Jesus. \v 47 Apan adunay usa sa mga kauban ni Jesus nga miibot sa iyang espada ug gitigbas niya ang sulugoon sa ang pangulong pari ug naputol ang dalunggan niini. \p \v 48 Miingon si Jesus sa mga nagdakop kaniya, “Tulisan ba ako nga kinahanglan gayod nga magdala pa kamog mga espada ug mga bunal sa pagdakop kanako? \v 49 Adlaw-adlaw didto ako sa templo nga nagtudlo ug didto usab kamo apan wala ninyo ako dakpa. Apan kinahanglan nga mahitabo kini aron matuman ang mga nasulat sa Kasulatan mahitungod kanako.” \v 50 Unya gibiyaan siya sa iyang mga tinun-an ug nangikyas silang tanan. \p \v 51 Adunay usa ka batan-on nga lalaki didto nga nagsunod kang Jesus. Nagtapis lang siya ug panapton. Gidakop siya sa mga sundalo, \v 52 ug midagan siya nga hubo, kay nahawiran man nila ang iyang tapis. \s1 Si Jesus sa Hukmanan \r (Mat. 26:57-68; Luc. 22:54-55, 63-71; Juan 18:13-14, 19-24) \p \v 53 Gidala nila si Jesus sa balay sa pangulong pari. Didto nagtigom ang kadagkoan sa mga pari, ang mga pangulo sa mga Judio, ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan. \v 54 Misunod usab si Pedro apan layo ra siya kang Jesus. Misulod siya sa tugkaran sa balay sa pangulong pari ug milingkod uban sa mga tigbalantay duol sa kalayo aron mainitan. \p \v 55 Ang kadagkoan sa mga pari ug ang tanan nga miyembro sa Hukmanan sa mga Judio nangita ug mga ebidensya batok kang Jesus aron ipapatay nila siya, apan wala gayod silay nakita. \v 56 Daghan ang mitestigo ug mga bakak batok kaniya apan wala magkatakdo ang ilang mga gipanulti. \p \v 57 Adunay mga tawo pa gayod didto nga mitestigo ug bakak batok kang Jesus. Miingon sila, \v 58 “Nadungog namo siya nga miingon, ‘Gub-on ko kining templo nga gitukod sa tawo, ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon ko ang lain nga templo nga dili tawo ang mohimo.’ ” \v 59 Apan ang ilang mga gipanulti wala magkatakdo. \p \v 60 Mitindog sa tunga ang pangulong pari ug nangutana kang Jesus, “Wala ka bay itubag niining mga sumbong batok kanimo?” \v 61 Wala gayod motubag si Jesus. \p Busa gipangutana siya pag-usab sa pangulong pari, “Ikaw ba ang Mesiyas nga Anak sa Dalaygon nga Dios?” \p \v 62 Mitubag si Jesus kaniya, “Oo, ako mao siya, ug makita unya ninyo ang Anak sa Tawo nga maglingkod sa tuo sa Makagagahom nga Dios, ug makita usab ninyo siya diha sa mga panganod sa kalangitan sa iya unyang pagbalik dinhi sa kalibotan.” \p \v 63 Sa pagkadungog niadto sa pangulong pari, gigisi niya ang iyang bisti sa kasuko ug miingon, “Dili na kinahanglanon ang mga testigo! \v 64 Nadungog ninyo ang iyang pagpasipala sa Dios. Unsay inyong hukom? Ug gihukman nila siya nga patyon.” \p \v 65 Giluwaan si Jesus sa pipila kanila. Gitaptapan nila siya ug gisumbag. Ug miingon sila, “Tag-ana kuno kon kinsa ang misumbag kanimo?” Dayon gikuha siya sa mga tigbalantay ug gisigihan nilag sagpa. \s1 Gilimod ni Pedro si Jesus \r (Mat. 26:69-75; Luc. 22:56-62; Juan 18:15-18, 25-27) \p \v 66 Samtang didto pa si Pedro sa tugkaran, miagi ang usa sa mga babaye nga sulugoon sa pangulong pari. \v 67 Sa pagkakita niya kang Pedro nga nagpainit duol sa kalayo, gitutokan niya siya ug miingon, “Kauban ka usab ni Jesus nga taga-Nazaret.” \p \v 68 Apan milimod siya nga nag-ingon, “Wala ako masayod kon unsay imong gisulti.” \p Ug miadto siya sa pultahan pagawas. Niana gayod nga oras mituktugaok ang manok. \p \v 69 Didto nakita na usab siya sa sulugoon nga babaye, ug miingon siya pag-usab sa mga tawo didto, “Kining tawhana usa sa mga kauban ni Jesus.” \v 70 Apan milimod na usab si Pedro. \p Pagkataud-taod miingon ang mga tawo didto, “Kauban ka gayod niya kay taga-Galilea ka usab.” \p \v 71 Apan nanumpa gayod si Pedro nga nag-ingon, “Bisag mamatay pa ako, wala gayod ako makaila sa tawo nga inyong giingon.” \p \v 72 Unya mituktugaok na usab ang manok, ug nahinumdoman ni Pedro ang giingon kaniya ni Jesus, “Sa dili pa motuktugaok ang manok sa makaduha, ilimod mo na ako sa makatulo.” Ug mihilak siya pag-ayo. \c 15 \s1 Gidala si Jesus kang Pilato \r (Mat. 27:1-2, 11-14; Luc. 23:1-5; Juan 18:28-30) \p \v 1 Sayo pa kaayo sa sunod nga adlaw, ang kadagkoan sa mga pari kauban ang mga pangulo sa mga Judio, ang mga magtutudlo sa Kasugoan, ug ang tanan nga miyembro sa Hukmanan sa mga Judio nagtigom aron hisgotan ang sunod nilang buhaton. Gigapos nila si Jesus ug gidala didto kang Pilato nga gobernador aron itugyan ngadto kaniya. \p \v 2 Gipangutana siya ni Pilato, “Ikaw ba ang hari sa mga Judio?” \p Mitubag si Jesus kaniya, “Giingon mo na.” \p \v 3 Daghan ang mga sumbong sa kadagkoan sa mga pari batok kang Jesus. \v 4 Busa gipangutana siya pag-usab ni Pilato, “Wala ka bay itubag niana nga mga sumbong? Daghan ang ilang sumbong batok kanimo?” \p \v 5 Apan sa gihapon wala gayod motubag si Jesus, busa natingala si Pilato. \s1 Gihukman si Jesus nga Patyon \r (Mat. 27:15-26; Luc. 23:13-25; Juan 18:39–19:16) \p \v 6 Nabatasan ni Pilato nga matag Pista sa Paglabay sa Anghel hatagan niya ug kagawasan ang usa ka piniriso nga hangyoon sa mga tawo nga pabuhian. \v 7 Adunay usa ka piniriso didto nga ginganlag Barabas. Kining tawhana kauban niadtong mga gipangpriso tungod kay nagrebelde sila sa gobyerno sa Jerusalem ug nakapatay. \v 8 Daghan ang mga tawo nga miduol kang Pilato ug mihangyo nga buhaton niya pag-usab niining tuiga ang nabatasan niya nga buhaton. \p \v 9 Nangutana siya kanila, “Gusto ba ninyo nga buhian ko ang hari sa mga Judio?” \v 10 Nasayod si Pilato nga nasina lang ang mga kadagkoan sa mga pari, mao nga gisumbong nila si Jesus kaniya. \v 11 Apan gisulsolan sa kadagkoan sa mga pari ang mga tawo nga si Barabas lang ang ilang pabuhian ug dili si Jesus. \p \v 12 Gipangutana pag-usab ni Pilato ang mga tawo, “Unsay akong buhaton sa tawo nga inyong giingon nga hari sa mga Judio?” \p \v 13 Misinggit sila, “Ilansang siya sa krus!” \p \v 14 Miingon si Pilato kanila, “Ngano, unsa ba ang sala nga iyang nabuhat?” \p Apan gipakusgan pa gayod nilag singgit, “Ilansang siya sa krus!” \p \v 15 Tungod kay buot ni Pilato nga pauyonan ang mga tawo, gibuhian niya si Barabas. Apan si Jesus iyang gipalatos ug gitugyan ngadto sa mga sundalo aron ilansang sa krus. \s1 Gibugal-bugalan sa mga Sundalo si Jesus \r (Mat. 27:27-31; Juan 19:2-3) \p \v 16 Gidala sa mga sundalo si Jesus sa sulod sa palasyo sa gobernador ug gitawag nila ang tibuok batalyon sa mga sundalo nga magtigom didto. \v 17 Dayon gisul-oban nila siya ug kapa nga pulahon ug nagbuhat silag korona nga tunokon ug gibutang nila kini sa ulo ni Jesus. \v 18 Ug miyukbo kunohay sila kaniya nga nag-ingon, “Malungtarong kinabuhi alang sa Mahal nga Hari sa mga Judio!” \v 19 Ug gisigihan nilag bunal ug kahoy ang iyang ulo ug giluwaan pa nila siya. Giluhod-luhoran nila siya ug kunohay gisimba. \v 20 Human sa ilang pagbugal-bugal, gihubo nila ang kapa nga pulahon ug gisul-oban nila siya pag-usab sa iyang bisti. Ug gidala nila siya sa gawas sa siyudad aron ilansang sa krus. \s1 Gilansang si Jesus sa Krus \r (Mat. 27:32-44; Luc. 23:26-43; Juan 19:17-27) \p \v 21 Sa dihang pagawas pa lang sila sa siyudad, natagboan nila ang usa ka tawo nga gikan sa uma. (Ang iyang ngalan mao si Simon nga taga-Cirene, nga amahan ni Alejandro ug ni Rufo.) Gipugos nila siya sa pagpas-an sa krus ni Jesus. \v 22 Ug gidala nila si Jesus sa lugar nga gitawag ug Golgota (nga ang kahulogan, lugar sa bagol-bagol).\f + \fr 15:22 \fr*\fq lugar sa bagol-bagol\fq*\ft : posible lugar nga murag bagol-bagol sa tawo o tungod tingali kay daghan ang gipamatay didto.\ft*\f* \v 23 Pag-abot nila didto gihatagan nila si Jesus ug bino nga adunay gisagol nga mira, apan wala moinom si Jesus. \v 24 Unya gilansang nila siya sa krus, ug gibahin-bahin nila ang iyang mga bisti pinaagi sa hulbot-hulbot, aron masayran nila kon unsa nga bahin ang makuha sa matag-usa. \p \v 25 Mga alas nuwebe kadto sa buntag dihang gilansang nila si Jesus sa krus. \v 26 Ang nasulat sa karatula sa krus nga sumbong batok kaniya nag-ingon, \pc \sc Ang Hari sa mga Judio.\sc* \p \v 27 Adunay duha usab ka tulisan nga ilang gilansang uban kang Jesus. Ang usa dapit sa tuo ni Jesus ug ang usa sa wala. [ \v 28 Sa ingon niini nga pamaagi natuman ang gisulat sa Kasulatan nga nag-ingon, “Giisip siya nga usa sa mga kriminal.”]\f + \fr 15:28 \fr*\ft Ang pipila ka manuskrito wala gilakip kini nga mga pulong sama sa \+xt Luc. 22:37\+xt*.\ft*\f* \p \v 29 Ang mga tawo nga nangagi didto nagpanglingo nga nanginsulto ug nagbugal-bugal kang Jesus. Miingon sila, “Mao diay ha! Ikaw nga nag-ingon nga gub-on mo ang templo ug sulod sa tulo ka adlaw patindogon mo pag-usab, \v 30 kanaog diha sa krus ug luwasa ang imong kaugalingon!” \v 31 Sa samang pamaagi nagbugal-bugal usab ang kadagkoan sa mga pari ug ang mga magtutudlo sa Kasugoan. Miingon sila sa usag usa, “Giluwas niya ang uban, apan dili siya makaluwas sa iyang kaugalingon! \v 32 Tan-awon ta karon kon makakanaog ba sa krus ang Mesiyas nga hari sa Israel, ug kon makakanaog siya motuo kita kaniya.” Bisan ang mga kauban niya nga gilansang mibugal-bugal usab kaniya. \s1 Ang Pagkamatay ni Jesus \r (Mat. 27:45-56; Luc. 23:44-49; Juan 19:28-30) \p \v 33 Sa dihang miabot ang alas dose sa udto, mingitngit ang kalibotan hangtod alas tres. \v 34 Ug sa pagka-alas tres sa hapon misinggit si Jesus sa makusog, \tl “Eloi, Eloi lema sabactani?”\tl* nga ang buot ipasabot, “Dios ko, Dios ko, nganong gipasagdan mo ako?”\f + \fr 15:34 \fr*\ft \+xt Sal. 22:1\+xt*\ft*\f* \p \v 35 Sa pagkadungog sa ubang nanindog didto miingon sila, “Gitawag niya si Elias.” \p \v 36 Diha-diha midagan ang usa ka tawo ug mikuha ug espongha ug gituslob niya sa aslom nga bino. Gibutang niya kini sa tumoy sa usa ka kahoy aron masupsop ni Jesus. Miingon siya, “Tan-awon nato kon moabot ba si Elias sa pagkuha kaniya sa krus.” \p \v 37 Misinggit sa makusog si Jesus ug nabugto ang iyang gininhawa. \p \v 38 Sa mao usab nga oras, napikas ang tabil sulod sa templo sa Jerusalem gikan sa ibabaw paubos. \v 39 Ang kapitan sa mga sundalo nga nagtindog sa atubangan sa krus nakakita sa pagkabugto sa gininhawa ni Jesus. Miingon siya, “Tinuod gayod nga kining tawhana mao ang Anak sa Dios!” \p \v 40 Didto sa layo adunay mga babaye nga nanglantaw sa nahitabo. Kauban nila si Salome, si Maria nga taga-Magdala, ug si Maria (nga inahan ni Jose ug ni Santiago nga iyang manghod). \p \v 41 Kini sila miuban ug mitabang kang Jesus sa didto pa siya sa Galilea. Didto usab ang uban pa nga mga babaye nga nakauban kang Jesus sa Jerusalem. \s1 Ang Paglubong kang Jesus \r (Mat. 27:57-61; Luc. 23:50-56; Juan 19:38-42) \p \v 42 Usa kadto ka Adlaw sa Pagpangandam, usa ka adlaw sa wala pa ang Adlaw nga Igpapahulay. Hapon na kadto, \v 43 mao nga nangahas si Jose nga taga-Arimatea nga moadto kang Pilato aron pangayoon ang patayng lawas ni Jesus. Si Jose tinahod nga miyembro sa Hukmanan sa mga Judio ug usa sa mga nagpaabot sa paghari sa Dios. \v 44 Sa pagkadungog ni Pilato nga si Jesus patay na, natingala siya. Busa gipatawag niya ang kapitan sa mga sundalo ug gipangutana niya kon patay na ba si Jesus. \v 45 Sa dihang nadungog ni Pilato ang gisulti sa kapitan, gitugotan niya si Jose nga kuhaon ang patayng lawas. \v 46 Busa mipalit si Jose ug panapton nga puti. Ug gipakuha niya ang patayng lawas ni Jesus sa krus ug giputos sa panapton nga iyang gipalit. Gipahimutang niya sa lubnganan nga gikabhang sa bakilid. Ug gipaligid niya ang dako nga bato sa pagtabon sa agianan sa lubnganan. \v 47 Naglantaw si Maria nga taga-Magdala ug si Maria nga inahan ni Jose, busa nakita nila kon asa gilubong si Jesus. \c 16 \s1 Ang Pagkabanhaw ni Jesus \r (Mat. 28:1-8; Luc. 24:1-12; Juan 20:1-10) \p \v 1 Human sa Adlaw nga Igpapahulay, si Maria nga taga-Magdala, si Maria nga inahan ni Santiago, ug si Salome namalit ug pahumot kay moadto sila sa lubnganan aron haplasan ang patayng lawas ni Jesus. \v 2 Sayo kaayo sa adlaw nga Dominggo, miadto sila sa lubnganan. \v 3-4 Ug nagpangutan-anay sila, “Kinsa ang atong hangyoon nga moligid sa bato nga gitabon sa lubnganan?” (Kay hilabihan kadako ang nakatabon nga bato.) \p Apan pag-abot nila didto, nakita nila nga naligid na ang bato. \v 5 Busa misulod sila sa lubnganan ug nakita nila ang usa ka batan-on nga lalaki, nga naglingkod sa tuong dapit nga nagbistig puti. Nahadlok gayod sila. \p \v 6 Apan miingon ang lalaki kanila, “Ayaw kamo kahadlok! Nasayod ako nga gipangita ninyo si Jesus nga taga-Nazaret nga gilansang sa krus. Wala na siya dinhi! Nabanhaw siya! Dali kamo, tan-awa ninyo ang gibutangan kaniya. \v 7 Lakaw kamo, sultihi ninyo ang iyang mga tinun-an labi na gayod si Pedro nga mouna si Jesus kaninyo didto sa Galilea, ug didto ninyo siya makita sumala sa iyang giingon kaninyo.” \p \v 8 Busa migawas ang mga babaye sa lubnganan ug nanagan tungod sa hilabihan nga kahadlok. Wala silay gisultihan kay nahadlok gayod sila. \p [ \v 9 Sayo kaayo sa adlaw nga Dominggo nabanhaw si Jesus. Una gayod siyang nagpakita kang Maria nga taga-Magdala nga iyang giabogan ug pito ka daotan nga espiritu. \v 10 Ug giadtoan ni Maria ang mga tinun-an ni Jesus nga nangaguol ug nanghilak, ug gisultihan niya sila. \v 11 Apan wala sila motuo sa iyang gisugilon nga si Jesus buhi ug nagpakita kaniya. \p \v 12 Pagkahuman niadto, nagpakita si Jesus pinaagi sa lahing panagway ngadto sa iyang duha ka tinun-an sa dihang nagpadulong sila sa kaumahan. \v 13 Busa mibalik sa Jerusalem ang iyang duha ka tinun-an ug gisultihan ang uban nila nga mga kauban nga si Jesus nagpakita kanila, apan wala usab sila motuo. \p \v 14 Sa kataposan nagpakita usab si Jesus sa onse ka tinun-an samtang nangaon sila. Gibadlong niya sila tungod kay wala silay pagtuo ug gahi ang ilang mga ulo, kay wala sila motuo sa gisulti sa mga nakakita kaniya human siya nabanhaw. \p \v 15 Ug miingon si Jesus kanila, “Lakaw kamo sa tibuok kalibotan ug iwali ang Maayong Balita mahitungod kanako sa tanang mga tawo. \v 16 Si bisan kinsa nga motuo ug magpabautismo maluwas, apan ang dili motuo hukman nga silotan. \v 17 Kini nga mga ilhanan makita diha sa mga tawo nga nagtuo kanako: pinaagi sa akong gahom mag-abog sila ug daotan nga mga espiritu; magsulti sila sa uban nga mga pinulongan nga wala nila matun-i; \v 18 kon makakupot sila ug mga bitin o kaha makainom sa bisan unsa nga hilo dili sila maunsa; ug kon ipandong nila ang ilang mga kamot sa mga masakiton, mangaayo kini.” \s1 Gidala si Jesus ngadto sa Langit \r (Luc. 24:50-53; Buh. 1:9-11) \p \v 19 Human kadto isulti ni Jesus kanila gidala siya ngadto sa langit ug milingkod sa tuo sa Dios. \v 20 Ug nagsangyaw ang iyang mga tinun-an sa nagkalain-laing mga dapit. Gitabangan sila sa Ginoo ug gipamatud-an niya ang gisangyaw sa mga tinun-an pinaagi sa mga ilhanan nga ilang gihimo.]\f + \fr 16:20 \fr*\ft Ang pipila ka manuskrito wala ang bersikulo 9-20.\ft*\f*