\id JOB - Biblica® Open Cebuano Contemporary Bible 2024 \ide UTF-8 \h Job \toc1 Ang Libro ni Job \toc2 Job \toc3 Job \mt2 Ang Libro ni \mt1 Job \c 1 \s1 Ang Matarong nga Kinabuhi ni Job \p \v 1 Adunay usa ka tawo nga ginganlag Job, nga nagpuyo sa yuta sa Uz. Matarong ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagtahod siya sa Dios ug naglikay sa paghimo ug daotan. \v 2 Aduna siyay pito ka anak nga lalaki ug tulo ka anak nga babaye. \v 3 Aduna siyay 7,000 ka mga karnero, 3,000 ka mga kamelyo, 500 ka parisan nga mga baka, ug 500 ka mga bayeng asno. Aduna usab siyay daghang mga sulugoon. Siya ang pinakaadunahan sa tanang mga tawo dapit sa sidlakan. \p \v 4 Nabatasan na sa iyang mga anak nga lalaki nga magpuli-puli sila ug pakombira sa ilang matag pinuy-anan ug patambongon nila ang ilang tulo ka mga igsoong babaye. \v 5 Sa matag human sa kombira, maghalad gayod si Job aron mahinloan ang iyang mga anak. Sayo pa siyang mobangon ug maghalad sa mga halad nga sinunog alang sa tagsa-tagsa niya ka mga anak kay naghuna-huna siya nga basig nakasala ang iyang mga anak ug nakasulti ug daotan batok sa Dios. Mao kini kanunay ang gihimo ni Job. \s1 Ang Unang Pagsulay kang Job \p \v 6 Usa ka adlaw, nagtigom ang mga anghel\f + \fr 1:6 \fr*\fq mga anghel\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa mga anak sa Dios.\fqa*\f* sa presensya sa \nd Ginoo\nd*, ug nikuyog kanila si Satanas. \v 7 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Satanas, “Asa ka gikan?” Mitubag si Satanas sa \nd Ginoo\nd*, “Naglibot-libot ako sa kalibotan.” \p \v 8 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kaniya, “Nakamatikod ka ba sa akong alagad nga si Job? Walay sama kaniya sa kalibotan. Matarong siya ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagtahod siya kanako ug naglikay sa paghimo ug daotan.” \p \v 9 Mitubag si Satanas, “Gitahod ka lang ni Job tungod kay gipanalanginan mo man siya. \v 10 Gipanalipdan mo siya ug ang iyang panimalay, apil ang tanan niyang kabtangan. Gipanalanginan mo ang tanan niyang gibuhat, busa midaghan ang iyang kahayopan sa tibuok kayutaan. \v 11 Apan kuhaa gani ang tanang anaa kaniya ug sigurado gayod nga tunglohon ka niya.” \p \v 12 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Satanas, “Sige, kuhaa ang tanan nga anaa kaniya, apan ayaw siyag hilabti.” \p Busa mibiya si Satanas sa presensya sa \nd Ginoo\nd*. \p \v 13 Usa ka adlaw, samtang nagkombira ang mga anak ni Job sa balay sa ilang kamagulangang igsoon, \v 14 adunay miabot nga usa ka tawo ngadto kang Job ug nagbalita, “Samtang nagdaro kami gamit ang imong mga baka ug nagsab-sab ang imong mga asno duol kanamo, \v 15 kalit lang kaming gisulong sa mga Sabeanhon. Gipangkuha nila ang mga kahayopan, ug gipamatay ang imong mga sulugoon. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” \p \v 16 Samtang nagsulti pa ang maong tawo, adunay laing tawo nga miabot ug nagbalita, “Naigo sa kilat ang imong mga karnero ug ang mga magbalantay niini. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” \p \v 17 Samtang nagsulti pa ang maong tawo, adunay lain na usab nga miabot ug nagbalita, “Gisulong kami sa tulo ka grupo sa mga Kaldeanhon. Gipanguha nila ang imong mga kamelyo ug gipamatay ang akong kaubang mga sulugoon. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” \p \v 18 Samtang nagsulti pa ang maong tawo, adunay lain na usab nga miabot ug nagbalita, “Samtang nagkombira ang imong mga anak didto sa balay sa ilang kamagulangan nga igsoon, \v 19 kalit lang nga mihapak ang makusog nga hangin gikan sa disyerto, ug nabungkag ang tibuok balay. Nalumpagan ang imong mga anak ug nangamatay sila. Ako ra gayoy nakaikyas aron sa pagsugilon kanimo.” \p \v 20 Pagkadungog niadto ni Job, mitindog siya ug gigisi niya ang iyang bisti. Unya gikiskisan niya ang iyang ulo ug mihapa sa yuta sa pagsimba sa \nd Ginoo\nd*. \v 21 Miingon siya, \q1 “Natawo ako nga walay dala \q2 ug mamatay usab ako nga walay dala. \q1 Ang \nd Ginoo\nd* ang naghatag sa tanan nga anaa kanako, \q2 ug siya usab ang nagbawi. Dayegon ang ngalan sa \nd Ginoo\nd*!” \p \v 22 Luyo niining tanan, wala makasala si Job ug wala niya basola ang Dios. \c 2 \s1 Ang Ikaduhang Pagsulay kang Job \p \v 1 Usa ka adlaw, nagtigom na usab ang mga anghel\f + \fr 2:1 \fr*\fq mga anghel\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa mga anak sa Dios.\fqa*\f* sa presensya sa \nd Ginoo\nd*, ug nikuyog gihapon kanila si Satanas. \v 2 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Satanas, “Asa ka gikan?” \p Mitubag si Satanas sa \nd Ginoo\nd*, “Naglibot-libot ako sa kalibotan.” \p \v 3 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kaniya, “Nakamatikod ka ba sa akong alagad nga si Job? Walay sama kaniya sa kalibotan. Matarong siya ug walay ikasaway sa iyang kinabuhi. Nagtahod siya kanako ug naglikay sa paghimo ug daotan. Ug nagpabilin gihapon siyang matinumanon kanako bisag gidani mo ako sa paglaglag kaniya sa walay hinungdan.” \p \v 4 Mitubag si Satanas, “Dawaton sa tawo nga mawala ang tanan kaniya basta buhi lang siya. \v 5 Apan siya gani mismo ang sakita ug sigurado gayod nga tunglohon ka niya.” \p \v 6 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Satanas, “Sige, buhata ang gusto mong buhaton kaniya, apan ayaw lang siyag patya.” \v 7 Busa mibiya si Satanas sa presensya sa \nd Ginoo\nd* ug gisakit niya si Job pinaagi sa mga hubag-hubag nga nanubo diha sa iyang lapa-lapa hangtod sa iyang ulo. \v 8 Nagkuha si Job ug tipak sa buak nga kolon ug gikagis sa iyang mga hubag-hubag samtang naglingkod siya sa abo. \v 9 Giingnan siya sa iyang asawa, “Magpabilin ka pa ba gihapon nga matinumanon diha sa Dios? Tungloha siya aron mamatay ka na!” \p \v 10 Mitubag si Job, “Walay pulos ang imong gipanulti. Ang maayo lang ba diay ang atong dawaton gikan sa Dios, ug dili ang daotan?” \p Bisan sa nahitabo kaniya, wala makasala si Job pinaagi sa pagsultig daotan. \s1 Ang Tulo ka Higala ni Job \p \v 11 Adunay tulo ka higala si Job nga sila si Elifaz nga taga-Teman, si Bildad nga taga-Shua, ug si Zofar nga taga-Naamat. Sa dihang nabalitaan nila ang kalisdanan nga midangat kang Job, nagkasabot sila nga adtoan siya aron duyogan sa iyang kasubo ug lipayon. \v 12 Layo pa sila, nakita na nila si Job, ug halos wala nila kini mailhi. Nanghilak sila ug kusog ug gigisi nila ang ilang mga bisti ug gibutangan ug abog ang ilang mga ulo sa pagpakita sa ilang pagsubo. \v 13 Unya nanglingkod sila sa yuta uban kang Job sulod sa pito ka adlaw ug pito ka gabii. Wala gayoy bisan usa kanila ang nakigsulti kaniya tungod kay nakita nila kon unsa kadako ang iyang pag-antos. \c 3 \s1 Misulti si Job \p \v 1 Kadugayan, misulti si Job ug gipanghimaraot niya ang adlaw sa iyang natawhan. \v 2 Miingon siya, \q1 \v 3 “Gipanghimaraot ko ang adlaw sa akong natawhan. \q1 \v 4 Mingitngit na lang unta kadtong adlawa \q2 ug wala na lang unta pasidlaki sa adlaw. \q2 Wala na lang unta kadto hinumdomi sa Dios nga anaa sa langit. \q1 \v 5 Natabonan na lang unta kini sa kangitngit o sa bagang mga dag-om, \q2 ug giputos na lang unta sa kangitngit ang iyang kahayag. \q1 \v 6 Labihan kangitngit na lang unta kadtong gabhiona, \q2 ug gipapas na lang unta kadto sa kalendaryo. \q1 \v 7 Wala na lang unta ako ipakatawo niadtong gabhiona, \q2 ug wala untay nagmaya niadto nga higayon. \q1 \v 8 Hinaut nga panghimaraoton kadtong gabhiona sa mga tigpanghimaraot \q2 nga makabalong mopukaw sa Leviatan.\f + \fr 3:8 \fr*\fq Leviatan\fq*\ft : ang mangtas sa dagat sumala sa karaang mga istorya sa mga Canaanhon. Rahab ang ngalan niini sumala sa mga karaang istorya sa mga taga-Babilonia.\ft*\f* \q1 \v 9 Wala na lang unta mosubang ang kabugwason\f + \fr 3:9 \fr*\fq kabugwason\fq*\ft : sa English, “morning star”.\ft*\f* niadtong adlawa, \q2 ug wala na unta mobuntag. \q1 \v 10 Gipanghimaraot ko kadtong adlawa kay wala pugngi niini ang akong pagkahimugso \q2 aron dili ko na unta masinati kini nga mga kalisdanan. \b \q1 \v 11 “Nganong wala na man lang ako mamatay \q2 diha sa tiyan sa akong inahan? \q1 \v 12 Nganong gikugos ug gipasuso pa man ako sa akong inahan? \q1 \v 13 Kon namatay na lang unta ako kaniadto, \q2 malinawon na unta ako karon nga natulog ug nagpahulay \q1 \v 14 uban sa mga hari ug mga pangulo sa kalibotan nga nagpatindog \q2 ug mga palasyo nga karon guba na. \q1 \v 15 Nagpahulay na unta ako uban sa mga tigdumala \q2 nga ang mga balay puno sa bulawan ug plata. \q1 \v 16 Maayo pa unta ug nahisama ako sa mga bata \q2 nga namatay sa ilang pagkahimugso \q2 ug gilubong, nga wala na makakita ug kahayag. \q1 \v 17 Didto sa dapit sa mga patay, \q2 ang mga daotan wala na maghimog daotan, \q2 ug ang mga gikapoy nakapahulay na. \q1 \v 18 Ug didto, ang mga binihag nagpahayahay na; \q2 dili na nila madungog ang singgit sa mga tawo \q2 nga mipugos kanila sa pagtrabaho. \q1 \v 19 Ang tanang klasi sa tawo atua didto, dungganon man o dili. \q2 Ug ang mga ulipon gawasnon na gikan sa ilang mga agalon. \b \q1 \v 20 “Nganong gitugotan pa man nga mabuhi \q2 ang tawong nag-antos ug nagsubo? \q1 \v 21 Nangandoy silang mamatay, apan dili sila mamatay. \q2 Nangita sila sa kamatayon labaw pa sa ilang pagpangita sa bahanding tinago. \q1 \v 22 Ikalipay nila sa hilabihan kon patay na sila ug malubong na. \q1 \v 23 Nganong gitugotan man nga mabuhi ang tawo \q2 nga wala mahibalo unsay iyang dangatan? \q1 Pagbuot sa Dios nga dili mahibaloan \q2 sa tawo ang iyang umaabot. \q1 \v 24 Dili ako makakaon tungod sa labihang kasubo, \q2 ug daw dili na matapos ang akong pag-agulo. \q1 \v 25 Nahitabo kanako ang akong gikahadlokan. \q1 \v 26 Wala akoy kalinaw ug dili ako mahimutang. \q2 Dili ako makapahulay ug dili mawala ang kahasol.” \c 4 \s1 Misulti si Elifaz \p \v 1 Unya mitubag si Elifaz nga taga-Teman, \q1 \v 2 “Masuko ka ba kon mosulti ako? \q2 Dili mahimo nga magpakahilom lang ako. \q1 \v 3 Daghan ang mga tawo \q2 nga imong gitudloan kaniadto nga mosalig sa Dios. \q2 Gipalig-on mo kadtong mga nagmaluya. \q1 \v 4 Ang imong mga pulong nakapalig-on niadtong napandol \q2 ug nawad-ag paglaom. \q1 \v 5 Apan karon nga ikaw nay nag-antos, \q2 naglagot ka ug nawad-ag kadasig. \q1 \v 6 Dili ba nga kon adunay pagtahod ka sa Dios \q2 ug matarong ang imong kinabuhi, \q2 adunay pagsalig ka ug paglaom? \b \q1 \v 7 “Huna-hunaa ra gud. Aduna bay tawong matarong \q2 o walay sala nga nalaglag? \q1 \v 8 Sumala sa akong naobserbahan, \q2 ang magtanom ug daotan, ug magsabwag, ug kasamok, \q2 kadaotan ug kasamok usab ang anihon. \q1 \v 9 Mangalaglag sila sa usa lang ka paghuyop sa Dios. \q2 Sa iyang kasuko, mangapukan sila. \q1 \v 10 Bisan sama pa sila sa kusgan ug mabangis nga liyon, \q2 pangpungilon gihapon sa Dios ang ilang mga ngipon. \q1 \v 11 Mahisama sila sa mga liyon nga nangamatay tungod \q2 kay walay matukob, \q2 ug ang ilang mga anak magkatibulaag. \b \q1 \v 12 “Adunay gisugilon kanako sa tago. \q2 Gihunghong kini kanako \q1 \v 13 pinaagi sa usa ka damgo niadtong gabhiona \q2 samtang nahinanok pag-ayo ang mga tawo. \q1 \v 14 Nahadlok ako ug nangurog \q2 ang tibuok kong kalawasan. \q1 \v 15 Adunay espiritu nga milabay\f + \fr 4:15 \fr*\fq espiritu nga milabay\fq*\ft : o \ft*\fqa mihuyop ang hangin.\fqa*\f* sa akong nawong \q2 ug nanindog ang akong mga balhibo. \q1 \v 16 Mihunong kini ug daw nagtindog, apan dili ko maklaro. \q2 Unya nadungog ko ang hinay nga tingog nga miingon, \q1 \v 17 ‘Aduna bay tawong matarong atubangan sa Dios? \q2 Aduna bay tawong hinlo atubangan sa iyang Magbubuhat? \q1 \v 18 Kon dili makasalig ang Dios sa mga anghel \q2 nga iyang mga alagad, \q2 ug makakita pa siya ug sayop diha kanila, \q1 \v 19 unsa pa kaha ang mga tawo nga hinimo lang gikan sa yuta, \q2 ug sama ra kasayon dugmokon sama sa insekto! \q1 \v 20 Buhi sila sa buntag, apan pagkagabii patay na. \q2 Dili na sila makita hangtod sa kahangtoran. \q1 \v 21 Nahisama sila sa nalumpag nga mga tolda. \q2 Namatay sila nga kulang ug kaalam.’ \b \c 5 \q1 \v 1 “Job, bisag mangayo ka pa ug tabang, \q2 walay motabang kanimo. \q2 Bisan ang mga anghel\f + \fr 5:1 \fr*\fq mga anghel\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa mga balaan.\fqa*\f* dili motabang kanimo. \q1 \v 2 Ang kasuko ug kasina mopatay \q2 sa tawong buang-buang ug walay kaalam. \q1 \v 3 Sa akong naobserbahan, ang tawong buang-buang \q2 mahimong mouswag sa iyang panginabuhi, \q2 apan sa kalit lang tunglohon sa Dios ang iyang panimalay. \q1 \v 4 Walay kapaingnan ang iyang mga anak, \q2 ug walay makatabang kanila.\f + \fr 5:4 \fr*\fq walay makatabang kanila\fq*\ft : o \ft*\fqa dili makalingkawas sa katalagman.\fqa*\f* \q2 Wala usab molaban kanila sa korte. \q1 \v 5 Ang iyang mga abot, \q2 bisan pa ang mga bunga niadtong nanurok lang \q2 taliwala sa tunokong mga tanom, \q1 kuhaon sa mga tawong gutom. \q2 Ug ang iyang bahandi kuhaon sa mga tawong hakog. \q1 \v 6 Ang kalisod ug kaguol \q2 wala nagtubo sa yuta. \q1 \v 7 Ang tawo mao ang nagdala \q2 ug kalisod sa iyang kaugalingon, \q2 sama sa aligato nga molupad gayod pataas. \b \q1 \v 8 “Kon ako pay anaa sa imong dapit, modangop ako sa Dios \q2 ug itugyan ko kaniya ang akong kahimtang. \q1 \v 9 Kay naghimo siyag katingalahang mga butang \q2 ug mga milagro nga dili matugkad ug dili maihap. \q1 \v 10 Gipaulanan niya ang kalibotan \q2 ug gipatubigan ang kaumahan. \q1 \v 11 Gipataas niya ang nagpaubos, \q2 ug gitabangan ang nag-antos. \q1 \v 12 Gub-on niya ang mga plano sa mga tawong limbongan, \q2 aron dili sila magmalampuson. \q1 \v 13 Gibitik niya ang mga maalamon sa ilang pagkalimbongan, \q2 ug gisumpo niya ang mga plano sa mga limbongan. \q1 \v 14 Mangitngitan sila bisag adlawng dako, \q2 ug magpangapkap sila bisag udtong tutok. \q1 \v 15 Giluwas sa Dios ang mga kabos gikan sa kamatayon \q2 ug gikan sa mga tawong gamhanan \q2 nga nangdaog-daog kanila. \q1 \v 16 Busa adunay paglaom ang mga kabos, \q2 apan ang mga daotan santaon sa Dios. \b \q1 \v 17 “Bulahan ang tawo nga gitul-id sa Dios ang iyang pamatasan. \q2 Busa ayaw ikasakit ang pagdisiplina \q2 sa Makagagahom nga Dios kanimo. \q1 \v 18 Kay ang iyang gisamdan, iya usab nga tambalan; \q2 ang iyang gisakit, iya usab nga hupayon. \q1 \v 19 Sa kanunay luwason niya ikaw \q2 gikan sa kalamidad ug katalagman. \q1 \v 20 Luwason niya ikaw gikan sa kamatayon \q2 sa panahon sa kagutom o sa gira. \q1 \v 21 Panalipdan niya ikaw sa pagpangdaot kanimo sa uban, \q2 ug wala kay kahadlokan kon moabot ang katalagman. \q1 \v 22 Kataw-an mo lang ang katalagman ug kagutom, \q2 ug dili ka mahadlok sa mabangis nga mga mananap, \q1 \v 23 kay dili na kini manghilabot kanimo. \q2 Ug dili ka na maglisod magtanom sa imong batoon nga uma. \q1 \v 24 Makasiguro ka nga maayo ang kahimtang \q2 sa imong panimalay, \q2 ug walay mawala sa imong kahayopan. \q1 \v 25 Modaghan ang imong kaliwat \q2 sama kadaghan sa sagbot sa yuta. \q1 \v 26 Taas ang imong kinabuhi, ug dili ka mamatay \q2 sa dili pa hustong panahon. \b \q1 \v 27 “Sumala sa among pagtuki, tinuod gayod kining tanan. \q2 Busa pamatia kini ug i-aplikar sa imong kinabuhi.” \c 6 \s1 Mitubag si Job \p \v 1 Unya mitubag si Job, \q1 \v 2 “Kon matimbang lang ang akong \q2 mga pag-antos ug mga kalisod, \q1 \v 3 mas bug-at pa kini kaysa balas sa kadagatan. \q2 Mao kana nga nakasulti ako sa mga pulong \q2 nga wala ko huna-hunaa pag-ayo. \q1 \v 4 Kay daw sa gipana ako sa Makagagahom nga Dios sa makahilo nga pana,\f + \fr 6:4 \fr*\fq makahilo nga pana\fq*\ft : ang tumoy sa pana gituslob sa hilo aron makapatay dayon.\ft*\f* \q2 ug ang hilo niini mikuyanap sa tibuok kong kalawasan. \q2 Ang makahahadlok nga mga pana sa Dios gipuntirya dinhi kanako. \q1 \v 5 Wala ba akoy katungod sa pagreklamo? Bisan gani ang asno \q2 ug baka nag-inga\f + \fr 6:5 \fr*\fq nag-inga\fq*\ft : o \ft*\fqa nagangihi.\fqa*\f* kon walay sagbot o kumpay. \q1 \v 6 Ang tawo man gani moreklamo kon walay asin ang iyang pagkaon, \q2 ilabina kon magkaon siyag puti sa itlog. \q1 \v 7 Bisan ako, dili ganahan nga mokaon niana. \b \q1 \v 8 “Unta ihatag na lang sa Dios ang akong gipangayo. \q2 Unta maangkon ko ang akong gipangandoy. \q1 \v 9 Nangandoy ako nga unta patyon na ako sa Dios. \q1 \v 10 Ug kon itugot kini, malipayon gihapon ako, \q2 kay luyo sa akong mga pag-antos wala ko gayod isalikway \q2 ang mga pulong sa Balaan nga Dios. \b \q1 \v 11 “Nawad-an na akog kusog nga molaom pa. \q2 Unsa pa may akong laoman nga wala na man akoy \q2 kawilihan pa niining kinabuhia? \q1 \v 12 Lig-on ba ako sama sa bato? Bronsi ba ang akong lawas? \q1 \v 13 Dili. Wala akoy kusog sa pagtabang sa akong kaugalingon. \q2 Wala na akoy kahigayonan nga magmadaogon pa. \b \q1 \v 14 “Isip mga higala, unta makigduyog kamo kanako \q2 sa akong pag-antos bisan sa inyong tan-aw gisalikway ko \q2 ang Makagagahom nga Dios. \q1 \v 15 Apan kamo nga giisip ko nga mga igsoon dili masaligan; \q2 sama kamo sa sapa-sapa sa lugut nga mobaha \q1 \v 16 sa panahon nga matunaw na ang ice\f + \fr 6:16 \fr*\fq ice\fq*\ft : sa uban nga Binisaya, \ft*\fqa yelo.\fqa*\f* ug snow, \q1 \v 17 ug mohubas sa panahon sa ting-init. \q1 \v 18 Mohapit ang mga biyahedor sa lugut aron moinom, \q2 apan walay tubig didto. \q2 Busa mangamatay sila inig-abot nila sa disyerto. \q1 \v 19 Malaomon kaayo ang mga negosyanteng biyahedor nga taga-Tema \q2 ug taga-Sheba nga makainom sila sa sapa-sapa, \q1 \v 20 apan mapakyas sila. Abi nilag adunay tubig didto, \q2 apan pag-abot nila wala diay. \q1 \v 21 Oo, sama kamo sa sapa-sapa. \q2 Wala kamoy ikatabang kanako. \q1 Nahadlok kamo sa dihang nakita ninyo \q2 ang akong makalilisang nga kahimtang. \q1 \v 22 Apan ngano? Nangayo ba ako kaninyo ug gasa? \q2 Mihangyo ba ako nga gamiton ninyo \q2 ang inyong bahandi sa pagtabang kanako, \q1 \v 23 o sa pagluwas kanako gikan sa mabangis \q2 nga mga kaaway? Wala! \b \q1 \v 24 “Ang gihangyo ko lang mao nga tudloan ninyo ako \q2 ug mohilom na ako. \q2 Sultihi ninyo ako, kon diin ako masayop. \q1 \v 25 Walay sapayan kon sakit ang inyong isulti \q2 basta tinuod lang. \q1 Apan ang inyong gipasangil kanako dili tinuod, \q2 ug dili ninyo mapamatud-an. \q1 \v 26 Gusto ninyong tul-iron ang akong gipanulti, \q2 kay alang kaninyo walay pulos ang gipanulti \q2 sa sama kanakong desperado. \q1 \v 27 Ngano, matarong ba kamo? Makigripa man gani kamo \q2 alang sa usa ka ilo nga mahimong ulipon, \q2 ug ibaligya man gani ninyo ang inyong higala! \b \q1 \v 28 “Tan-awa ninyo ako! \q2 Mamakak ba ako kaninyo? \q1 \v 29 Undangi na ninyo ang inyong pagpasangil kanako, \q2 kay wala akoy sala. \q1 \v 30 Bakakon ba ako? Dili ba diay ako kahibalo \q2 kon unsay maayo ug daotan? \b \c 7 \q1 \v 1 “Ang kinabuhi sa tawo dinhi sa kalibotan labihan kakapoy, \q2 sama kakapoy sa adlaw-adlaw nga trabaho \q2 sa usa ka trabahante, \q1 \v 2 o sa ulipon nga naghandom nga mohapon na \q2 aron makapahulay na siya, \q2 o sa trabahante nga nagpaabot nga masweldohan. \q1 \v 3 Ingon usab niana ang akong kahimtang. \q2 Pila na ka bulan akong nag-antos nga wala man lay kapuslanan. \q2 Bisan sa kagabhion nag-antos ako. \q1 \v 4 Sa paghigda ko moingon ako, ‘Kanus-a pa kaha mobuntag?’ \q2 Apan hinay modagan ang oras, \q2 ug mag-alindasay ako hangtod sa kadlawon. \q1 \v 5 Puno sa ulod ug kugang ang akong lawas. \q2 Nangbuto ang akong mga hubag-hubag ug nagnana. \s1 Nanawag si Job sa Dios \q1 \v 6 “Nanglabay ang mga adlaw sa akong kinabuhi \q2 nga wala nay paglaom. \q1 Nanglabay kini nga mas paspas pa \q2 kaysa lansadera\f + \fr 7:6 \fr*\fq lansadera\fq*\ft : ginagamit kini sa tighimo ug panapton.\ft*\f* sa maghahabol. \q1 \v 7 Hinumdomi, O Dios, nga ang akong kinabuhi \q2 sama lang sa hangin, \q2 ug dili na ako makasinati pa ug kalipay. \q1 \v 8 Makita mo pa ako karon apan sa kaulahian dili na. \q2 Kon mangita ka kanako, dili mo na ako makita. \q1 \v 9 Maingon nga ang dag-om mahanaw, \q2 ang nangamatay dili na mobalik pa. \q1 \v 10 Dili na siya mopauli sa iyang balay, \q2 ug malimtan na siya sa mga nakaila kaniya. \b \q1 \v 11 “Busa dili mahimo nga mohilom lang ako; \q2 labihan kabug-at sa akong gibati. \q2 Isulti ko ang kalain sa akong buot. \q1 \v 12 Nganong gibantayan mo man gayod ako, \q2 O Dios? Bangis ba ako nga mananap sa dagat? \q1 \v 13 Kon mohigda ako aron mahupay \q2 ang akong kasakit, \q1 \v 14 hadlokon mo ako pinaagi sa mga damgo \q2 ug mga panan-awon. \q1 \v 15 Mas maayo pa tuk-on na lang ako \q2 ug mamatay kaysa mabuhi niining akong lawas. \q1 \v 16 Naglagot ako sa akong kinabuhi. \q2 Dili na ako gustong mabuhi pa. \q1 Pasagdi na lang ako, \q2 kay wala nay pulos ang akong kinabuhi. \b \q1 \v 17 “Unsa ba gayod ang tawo nga imo man nga gikabalak-an \q2 ug gihatagag dakong pagtagad? \q1 \v 18 Gisusi mo siya matag adlaw, \q2 ug gisulayan sa tanang panahon. \q1 \v 19 Nganong dili mo na man lang ako pasagdan bisag makadiyot? \q1 \v 20 Nakasala ba ako? \q2 Unsa ang sala nga nahimo ko kanimo, \q1 O Magbalantay sa tawo? \q2 Nganong gipuntirya mo man gayod ako? \q2 Bug-at ba ako nga palas-anon alang kanimo? \q1 \v 21 Kon nakasala man gayod ako, \q2 nganong dili mo na man lang ako pasayloon? \q1 Sa dili madugay mamatay na ako, \q2 ug bisan pangitaon mo ako, \q2 dili mo na ako makita pa.” \c 8 \s1 Ang Tubag ni Bildad \p \v 1 Unya mitubag si Bildad nga taga-Shua, \q1 \v 2 “Kanus-a ka pa ba moundang nianang imong gipanulti? \q2 Pagkasaba nimo ug walay pulos ang imong gipamulong! \q1 \v 3 Tuison ba diay sa Makagagahom nga Dios ang hustisya ug katarong? \q1 \v 4 Nakasala ang imong mga anak sa Dios, \q2 busa angay lang nga iya silang silotan. \q1 \v 5 Apan kon modangop ka sa Makagagahom nga Dios ug magpakiluoy kaniya, \q1 \v 6 ug magkinabuhi nga hinlo ug matarong, \q2 bisan karon dayon tabangan ka niya ug iyang ibalik \q2 ang imong maayong kahimtang. \q1 \v 7 Ug ang bahandi nga ihatag kanimo sa umaabot \q2 mas daghan pa kaysa imong nadawatan kaniadto. \b \q1 \v 8 “Pangutan-a ra gud ang unang mga henerasyon. \q2 Susiha kon unsay nakat-onan\f + \fr 8:8 \fr*\fq nakat-onan\fq*\ft : o \ft*\fqa nadiskobrehan\fqa*\ft ; o \ft*\fqa nasinati.\fqa*\f* sa ilang mga katigulangan. \q1 \v 9 Kay bata pa kita niining kinabuhia ug diyutay pa lang ug nahibaloan. \q2 Lumalabay lang kita niining kalibotana \q2 sama sa landong nga dili magdugay. \q1 \v 10 Pamatia sila, kay tudloan ka nila sa ilang nahibaloan. \b \q1 \v 11 “Ang tanom nga nagtubo diha sa tubig dili mabuhi kon walay tubig. \q1 \v 12 Mamatay kini dayon samtang nagtubo pa lang \q2 ug dili pa angay nga putlon. \q1 \v 13 Sama usab niana ang dangatan sa tanang mga tawo nga nalimot sa Dios. \q2 Walay paglaom ang tawo nga dili diosnon. \q1 \v 14 Ang tanan nga iyang gisaligan huyang sama sa balay sa lawa-lawa. \q1 \v 15 Kon mosandig siya niini, mangabugto dayon; \q2 mokapyot siya apan mangatangtang kini. \q1 \v 16 Kon tan-awon murag maayo ang iyang kahimtang, \q2 sama sa tanom nga nabuboan pag-ayo ug nasidlakan sa adlaw. \q2 Milabong kini sa tamnanan \q1 \v 17 ug nanggamot pag-ayo sa kabatoan. \q1 \v 18 Apan kon maibot kini, wala nay manumbaling niini. \q1 \v 19 Mao na kanay kataposan sa iyang kinabuhi, \q2 ug adunay mopuli nga tanom sa yuta nga iyang gituboan. \b \q1 \v 20 “Sa pagkatinuod, dili isalikway sa Dios \q2 ang tawong nagkinabuhi sa paagi nga walay ikasaway, \q2 ug dili usab siya motabang sa tawong daotan. \q1 \v 21 Pakataw-on ka niya pag-usab, ug pasinggiton sa kalipay. \q1 \v 22 Pakaulawan niya ang imong daotang mga kaaway, \q2 ug laglagon ang ilang mga panimalay.” \c 9 \s1 Mitubag si Job \p \v 1 Unya mitubag si Job, \q1 \v 2 “Oo, tinuod kanang giingon mo. \q2 Apan unsaon sa tawo pagpamatuod \q2 nga inosente siya atubangan sa Dios? \q1 \v 3 Bisan lalison pa niya sa hukmanan ang Dios, \q2 wala siyay mahimo, \q2 kay dili niya matubag ang bisan usa lang sa libo ka mga pangutana. \q1 \v 4 Maalam ug gamhanan gayod ang Dios. \q2 Kinsa bay mibatok kaniya nga nagmadaogon? \b \q1 \v 5 “Sa walay pagpasidaan, tay-ogon niya ang mga bukid \q2 ug mangatiphag kini sa iyang kasuko. \q1 \v 6 Palinogon niya ang yuta gikan sa pundasyon niini. \q2 \v 7 Sa iyang pagmando, \q2 dili mosidlak ang adlaw ug ang mga bitoon. \q1 \v 8 Siya lamang ang makabuklad sa kalangitan, \q2 ug siya lamang ang makapahunong sa balod. \q1 \v 9 Siya ang nagmugna sa mga grupo sa mga bitoon nga gitawag \q2 Oso, Orion, Pleyades, ug sa mga bitoon sa habagatan. \q1 \v 10 Naghimo siyag katingalahang mga butang \q2 ug mga milagro nga dili matugkad ug dili maihap. \q1 \v 11 Kon labyan ako niya, dili ko siya makita ug mamatikdan. \q1 \v 12 Kon aduna siyay gustong kuhaon, walay makapugong kaniya. \q2 Kinsa bay makareklamo sa iyang ginahimo? \q1 \v 13 Dili pugngan sa Dios ang iyang kasuko. \q2 Bisan ang mga katabang sa dragon nga si Rahab \q2 moluhod sa kahadlok kaniya. \b \q1 \v 14 “Busa unsaon ko pagpanubag sa Dios? \q1 \v 15 Bisan pag dili ako sad-an, \q2 dili ako makapangatarongan. \q1 Ang mahimo ko lang mao ang pagpakiluoy \q2 sa Dios nga akong Maghuhukom. \q1 \v 16 Bisan pag hangyoon ko siya nga mag-atubangay kami \q2 ug mosugot siya, \q2 dili gihapon niya ako pamation. \q1 \v 17 Kay gipaantos niya ako nga daw sa gihapak ug bagyo, \q2 ug gipasamot niya ang akong mga kasakit \q2 sa walay hinungdan. \q1 \v 18 Halos dili na niya ako paginhawaon sa labihan \q2 nga kasakit nga gipaantos niya kanako. \q1 \v 19 Kon sa pakusganay lang, kusgan gayod siya! \q2 Ug kon sa akusahay, kinsay makaakusar kaniya? \q1 \v 20 Bisan pag dili ako sad-an, hukman gihapon ako \q2 ug silotan tungod sa akong gipanulti sa pagpanalipod \q2 sa akong kaugalingon. \b \q1 \v 21 “Bisag walay ikasaway sa akong kinabuhi, \q2 wala kini bali kanako. Naglagot ako sa akong kinabuhi. \q1 \v 22 Kay mao ra man gihapon; sama ra nga laglagon sa Dios \q2 ang matarong ug ang daotan. \q1 \v 23 Magkatawa ra siya kon kalit mamatay \q2 sa katalagman ang matarong. \q1 \v 24 Gitugyan niya ang kalibotan ngadto \q2 sa mga daotan. \q1 Gibutaan niya ang mata sa mga maghuhukom. \q2 Kon dili siya ang naghimo niini, nan, kinsa pa man? \b \q1 \v 25 “Paspas nga nanglabay ang mga adlaw sa akong kinabuhi; \q2 mas paspas pa kaysa magdadagan. \q2 Nanglabay kini nga wala gayoy kalipay. \q1 \v 26 Sama kapaspas sa tulin nga sakayan \q2 o sa pagsakdap sa agila. \q1 \v 27 Bisan pag dili na ako moreklamo \q2 ug undangan ko na ang pagsubo, \q2 ug mopahiyom na lang, \q1 \v 28 mahadlok gihapon ako sa mga pag-antos \q2 nga moabot kanako. \q2 Kay nasayod ako nga dili niya ako isipon nga dili sad-an. \q1 \v 29 Unsa pa may kapuslanan sa pagpaninguha ko \q2 nga depensahan ang akong kaugalingon, \q2 sanglit ginaisip niya ako karon nga sad-an? \q1 \v 30 Bisan pag sabonan ko ang akong tibuok lawas \q2 aron mahimo akong hinlo, \q1 \v 31 ituslob niya gihapon ako sa lapokon nga bangag, \q2 aron bisan ang akong bisti ngil-aran kanako. \b \q1 \v 32 “Ang Dios dili tawo sama kanako, \q2 busa dili ako makalalis kaniya \q2 ug makaakusar kaniya sa hukmanan. \q1 \v 33 Unta adunay magpatunga kanamo \q2 sa paghusay kanamong duha, \q1 \v 34 ug mapaundang niya ang paglatos sa Dios kanako, \q2 aron dili na ako mahadlok. \q1 \v 35 Unya makasulti na ako kaniya nga walay kahadlok. \q2 Apan sa pagkakaron, dili ko pa kini mahimo. \b \c 10 \q1 \v 1 “Naglagot ko sa akong kinabuhi, \q2 busa isulti ko bisan unsay gusto kong isulti. \q2 Isulti ko ang kalain sa akong buot. \q1 \v 2 Mao kini ang isulti ko sa Dios: \q2 ‘Ayaw ako hukmi nga daotan ako, \q2 kondili pahibaloa ako kon unsay sumbong mo batok kanako. \q1 \v 3 Nalipay ka ba sa pagpaantos kanako? \q2 Nganong gisalikway mo ako nga imong binuhat, \q2 ug gipaboran mo ang plano sa mga daotan? \q1 \v 4 Ang pagtan-aw mo ba \q2 sama sa pagtan-aw sa tawo? \q1 \v 5 Sama lang ba kamubo \q2 ang imong kinabuhi sa tawo? \q1 \v 6 Nganong nagdali ka \q2 gayod sa pagpangitag sayop kanako? \q1 \v 7 Nahibaloan mo nga wala akoy sala, \q2 apan kinsay makadepensa kanako diha kanimo? \b \q1 \v 8 “ ‘Ikaw ang naghulma ug naghimo kanako, \q2 unya karon laglagon mo lang ako? \q1 \v 9 Hinumdomi nga gihulma mo ako gikan sa yuta, \q2 unya karon ibalik mo na ako sa yuta? \q1 \v 10 Ikaw ang naghulma kanako sa tiyan sa akong inahan. \q2 Gihulma mo ako nga daw gahulma ka \q2 ug keso gikan sa gatas. \q1 \v 11 Gihulma mo ang akong kabukogan ug mga kaugatan \q2 ug giputos sa unod ug panit. \q1 \v 12 Gihatagan mo akog kinabuhi ug gipakitaag kaayo, \q2 ug gitipigan mo ang akong kinabuhi. \b \q1 \v 13 “ ‘Apan karon nahibaloan ko \q2 nga ang tinuod mong plano kanako \q1 \v 14 mao nga bantayan mo kon makasala ako, \q2 ug unya dili mo ako pasayloon. \q1 \v 15 Nakasala man ako o wala, makaluluoy gihapon ako. \q2 Kay naulawan ako pag-ayo ug nag-antos sa hilabihan. \q1 \v 16 Naningkamot ako sa pagbangon, \q2 apan naniid ka sama sa liyon aron paglaglag kanako. \q2 Gipakita mo ang imong gahom batok kanako. \q1 \v 17 Walay hunong ang imong pagbatok kanako, \q2 ug misamot ang imong kasuko kanako. \q2 Walay hunong ang imong pakigbatok kanako. \b \q1 \v 18 “ ‘Nganong gitugot mo pa man nga matawo ako? \q2 Unta namatay na lang ako sa wala pay nakakita kanako. \q1 \v 19 Unta wala na lang ako mabuhi. \q2 Namatay na lang unta ako sa tiyan pa lang \q2 daan sa akong inahan ug diretso gilubong. \q1 \v 20 Diyutayng panahon na lang ang nahibilin kanako, \q2 busa pasagdi na lang ako aron bisan sa hamubong panahon \q2 makahimo ako sa pagmaya \q1 \v 21 sa dili pa ako moadto sa dapit \q2 nga masubo ug mangitngit, \q2 ug dili na makabalik dinhi. \q1 \v 22 Labihan gayod kangitngit didto; \q2 pulos lang gabii ug wala gayoy kahayag, \q2 ni kahusay didto.’ ” \c 11 \s1 Ang Tubag ni Zofar \p \v 1 Unya gitubag siya ni Zofar nga taga-Naamat, \q1 \v 2 “Kinahanglan nga matubag kanang imong mga gipanulti. \q2 Dili mapamatud-an nga dili ka sad-an pinaagi lang sa pagsigeg tagawtaw. \q1 \v 3 Dili mahimong magpakahilom lang kami sa imong mga gipanulti nga walay pulos. \q2 Abi nimog dili ka namo badlongon sa imong pagpasipala? \q1 \v 4 Matod mo nga husto ka sa imong gituohan ug hinlo ka atubangan sa Dios. \q1 \v 5 Maayo unta ug mosulti ang Dios kanimo \q1 \v 6 ug sultihan ka niya sa mga butang \q2 nga wala mo pa mahibaloi. \q1 Adunay mga butang nga nahibaloan mo na \q2 ug adunay mga butang nga wala pa. \q1 Nahibalo ba diay ka nga ang silot sa Dios kanimo \q2 kulang pa sa unsay angay unta kanimo? \b \q1 \v 7 “Matugkad mo ba ang tanan mahitungod \q2 sa Makagagahom nga Dios? \q1 \v 8-9 Mas taas pa kini sa kalangitan ug mas lawom pa \q2 sa dapit sa mga patay. \q1 Mas dako pa kini sa kalibotan ug mas halapad pa sa kadagatan. \q2 Nan, maabot ba kini sa imong huna-huna? \b \q1 \v 10 “Pananglitan, dakpon ka sa Dios ug dad-on \q2 sa hukmanan ug unya prisohon, \q2 kinsa may makapugong kaniya? \q1 \v 11 Nahibaloan gayod niya kon kinsay limbongan \q2 nga mga tawo \q2 ug nakita niya ang ilang kadaotan. \q1 \v 12 Murag imposible na sa usa ka buang-buang \q2 nga magmaalamon, \q1 maingon nga imposible alang sa asno \q2 nga manganak ug tawo.\f + \fr 11:12 \fr*\fq tawo\fq*\ft : o \ft*\fqa asno nga ihalas.\fqa*\f* \b \q1 \v 13 “Job, kon maghinulsol ka lang \q2 ug modangop sa Dios, \q1 \v 14 ug dili ka na magpakasala ug dili mo tugotan \q2 ang imong panimalay sa pagpakasala, \q1 \v 15 sigurado gayod nga dili ka na maulaw ug magkinabuhi ka \q2 nga lig-on ug walay gikahadlokan. \q1 \v 16 Unya malimtan mo na ang imong mga kasakit, \q2 nga daw sama lang kini sa tubig nga milabay. \q1 \v 17 Ug ang imong kinabuhi hayag pa kaysa sidlak \q2 sa adlaw sa kaudtohon. \q1 Ang kangitngit sa imong kinabuhi modan-ag \q2 sama sa kabuntagon. \q1 \v 18 Magkinabuhi ka nga lig-on tungod kay aduna kay paglaom. \q2 Panalipdan ka sa Dios ug magpahulay \q2 nga walay gikahadlokan. \q1 \v 19 Maghigda ka nga walay manghadlok kanimo, \q2 ug daghan ang mangayog tabang gikan kanimo. \q1 \v 20 Apan ang mga daotan madismaya, \q2 ug wala nay laing kapaingnan pa, \q2 ug ang ila lang malaoman mao ang kamatayon.” \c 12 \s1 Ang Tubag ni Job \p \v 1 Unya mitubag si Job, \q1 \v 2 “Nagtuo kamo nga kamo ray maalamon, ug kon mamatay kamo, \q2 uban kaninyo nga mamatay ang kaalam! \q1 \v 3 Apan maalamon usab ako \q2 ug wala kamo makabintaha kanako. \q1 Nahibalo ang tanang tawo \q2 niining tanan ninyong gipanulti. \b \q1 \v 4 “Nahimo akong kataw-anan \q2 sa akong mga higala bisag matarong ako \q2 ug walay ikasaway sa akong kinabuhi, \q1 ug bisan ginatubag sa Dios \q2 ang akong pag-ampo kaniadto. \q1 \v 5 Ang mga tawo nga sama kanako nga nag-antos \q2 ug halos dili na makabarog \q2 ginatamay sa mga tawo nga hayahay ug kahimtang. \q1 \v 6 Apan ang mga tulisan ug ang mga tawo \q2 nga nagpalagot sa Dios nagkinabuhi nga malinawon bisan \q2 ug ang ilang abilidad maoy ilang gipakadios.\f + \fr 12:6 \fr*\fq bisan…gipakadios\fq*\ft : o \ft*\fqa bisan ang ilang dios-dios hinimo lang sa ilang mga kamot.\fqa*\f* \b \q1 \v 7-8 “Kuhaig leksyon ang lain-laing klasi sa mananap, \q2 ang mananap nga naglakaw, \q2 ang naglupad, ang nagkamang, ug ang nagpuyo sa tubig. \q1 \v 9 Kay silang tanan nahibalo niining gihimo sa \nd Ginoo\nd*. \q1 \v 10 Anaa sa iyang kamot ang kinabuhi o ang gininhawa \q2 sa tanang binuhat, apil na ang sa tawo. \q1 \v 11 Ang dila sa tawo mahibalo sa lami sa pagkaon, \q2 ug ang dalunggan mahibalo usab kon maayo ba \q2 o dili ang mga pulong. \q1 \v 12 Ang mga tigulang adunay kaalam ug panabot, \q2 kay samtang gataas ang ilang kinabuhi, \q2 nagkadaghan pa gayod ang ilang kahibalo. \b \q1 \v 13 “Apan anaa sa Dios ang kaalam, \q2 gahom, panabot, ug pagtambag. \q1 \v 14 Walay makatukod pagbalik sa iyang giguba, \q2 ug walay makaluwas sa iyang gipriso. \q1 \v 15 Kon pugngan niya ang ulan, moabot ang hulaw; \q2 ug kon buhian niya kini, daoton sa baha ang yuta. \q1 \v 16 Kusgan siya ug madaogon, ug ilalom sa iyang gahom \q2 ang nagpanglimbong ug ang ginalimbongan. \q1 \v 17 Kuhaan niya sa kaalam ang mga magtatambag, \q2 ug himuon niyang mga buang-buang \q2 ang mga maghuhukom. \q1 \v 18 Pakanaogon niya ang mga hari \q2 sa ilang trono ug ipabihag. \q1 \v 19 Tangtangon niya sa ilang katungdanan ang mga pari \q2 ug ang mga tawo nga dugay na sa pangagamhanan. \q1 \v 20 Patak-omon niya ang baba niadtong masaligan nga mga magtatambag, \q2 ug kuhaan niya sa hustong panabot ang mga tigulang. \q1 \v 21 Ipaubos niya ang mga dungganon ug kuhaan \q2 ug gahom ang gamhanan nga mga tawo. \q1 \v 22 Ipadayag niya ang mga tinago, \q2 ug lamdagan niya ang kangitngit. \q1 \v 23 Himuon niyang gamhanan ang mga nasod, \q2 ug unya laglagon niya kini. \q1 Palapdon niya ang teritoryo niini \q2 ug unya isalikway niya kini. \q1 \v 24 Himuon niyang mga buang-buang \q2 ang ilang mga pangulo, \q2 ug palatagawon niya sila sa disyerto. \q1 \v 25 Magpangapkap sila sa kangitngit \q2 ug magsukarap sama sa hubog. \b \c 13 \q1 \v 1 “Nakita ko na ug nadungog kanang tanan ninyong gisulti, \q2 ug nakasabot ako niana. \q1 \v 2 Nahibalo ako sa inyong nahibaloan; \q2 wala kamo makabintaha kanako. \q1 \v 3 Apan buot ko nga makigsulti sa Dios nga Makagagahom \q2 ug makighusay kaniya bahin sa akong kaso. \q1 \v 4 Kay gitinguha ninyo nga tambalan ako pinaagi sa mga bakak. \q2 Nahisama kamong tanan sa doktor nga walay pulos. \q1 \v 5 Mas maayo pag magpakahilom na lang kamo. \q2 Mao kanay labing maayo ninyong buhaton. \b \q1 \v 6 “Palihog, paminawa ninyo ang akong reklamo; \q2 hatagi ninyog pagtagad ang akong mga rason. \q1 \v 7 Depensahan ba ninyo ang Dios pinaagi sa inyong pagpamakak \q2 ug pagpanglimbong? \q1 \v 8 Paboran ba ninyo siya? \q2 Kamo bay mobarog alang kaniya sa atubangan sa Dios? \q1 \v 9 Kon susihon kamo sa Dios, \q2 aduna kaha siyay maayo nga makita diha kaninyo? \q1 Limbongan ba ninyo siya \q2 sama sa paglimbong ninyo sa mga tawo? \q1 \v 10 Sigurado gayod nga badlongon kamo sa Dios \q2 bisag gipaboran pa ninyo siya. \q1 \v 11 Wala ba kamo mahadlok sa iyang gahom? \q1 \v 12 Ang inyong mga panultihon walay pulos sama sa abo; \q2 ang inyong mga rason sama kahuyang sa kolon. \b \q1 \v 13 “Paghilom kamo, ug pasultiha ninyo ako. \q2 Pasagdi ug unsay mahitabo kanako. \q1 \v 14 Andam ako nga mosugal sa akong kinabuhi. \q1 \v 15 Kon patyon ako sa Dios, wala na akoy paglaom.\f + \fr 13:15 \fr*\fq Kon patyon…paglaom\fq*\ft : o \ft*\fqa Bisan pag patyon gayod ako sa Dios, mosalig gihapon ako kaniya.\fqa*\f* \q2 Apan depensahan ko gihapon ang akong kaugalingon \q2 sa iyang atubangan. \q1 \v 16 Basin pinaagi niini maluwas ako, \q2 kay ang tawo nga dili diosnon \q2 dili gayod makaduol sa iyang presensya. \b \q1 \v 17 “Paminawag maayo ang akong isulti. \q1 \v 18 Karon giandam ko na ang akong kaso, \q2 ug nasayod ako nga i-deklarar ako nga inosente. \q1 \v 19 Kinsay makaakusar kanako? Kon aduna man, \q2 magpakahilom na ako ug mamatay. \b \q1 \v 20 “O Dios, buhata kining duha ka butang alang kanako \q2 ug dili ako motago gikan kanimo: \q1 \v 21 undangi na ang pagpaantos kanako, ug ayaw na akog hadloka \q2 sa imong makahahadlok nga gihimo kanako. \q1 \v 22 Karon, tawga ako ug tubagon ka nako, \q2 o ako ang mosulti kanimo ug tubaga ako. \q1 \v 23 Sultihi ako kon unsay sayop nga akong nahimo. \q2 Ipakita kanako ang akong mga kalapasan ug kasal-anan. \q1 \v 24 Nganong naglikay ka man kanako, \q2 ug giisip mo ako nga imong kaaway? \q1 \v 25 Nganong gihadlok ug gigukod mo ako? \q2 Sama lang ako sa ugang dagami \q2 o sa dahon nga gipalid sa hangin. \q1 \v 26 Nagsulat ka ug sakit nga mga sumbong batok kanako, \q2 ug gipabayad mo ako sa mga sala \q2 nga nahimo ko niadtong batan-on pa ako. \q1 \v 27 Daw sa gikadenahan mo ang akong mga tiil. \q2 Gibantayan mo ang akong mga lakang, \q2 ug gisundan mo ang akong mga tunob. \b \q1 \v 28 “Busa nadaot ako sama sa gabok nga butang \q2 o sa bisti nga gikutkot sa gagmayng mananap. \b \c 14 \q1 \v 1 “Mubo rag kinabuhi ang tawo ug puno kini sa kalisod. \q1 \v 2 Sama kini sa bulak nga mobukhad ug malaya ra dayon; \q2 sama sa anino nga dali rang mahanaw. \q1 \v 3 Nan, nganong gibantayan mo man gayod ang tawo, \nd Ginoo\nd*? \q2 Dad-on mo ba siya\f + \fr 14:3 \fr*\fq siya\fq*\ft : mao kini sa Septuagint, sa Latin Vulgate, ug sa Syriac; apan sa Hebreo, \ft*\fqa ako.\fqa*\f* sa imong atubangan aron hukman? \q1 \v 4 Aduna bay tawo nga magkinabuhi nga putli gayod? \q2 Wala! Kay ang tanan, natawo nga mahugaw. \q1 \v 5 Gitakda mo na kon unsa kataas ang kinabuhi sa tawo. \q2 Ug dili siya makalapas sa panahon nga gitagal mo kaniya. \q1 \v 6 Busa ayaw na lang lisod-lisora ang tawo. \q2 Pasagdi na lang siya aron makapahulay \q2 sama sa usa ka trabahante sa pagkahuman niya sa iyang buluhaton. \b \q1 \v 7 “Kon putlon ang usa ka kahoy, \q2 adunay purohan pa nga manalingsing kini \q2 ug mananga pag-usab. \q1 \v 8 Bisag dugay na ang gamot niini diha sa yuta \q2 ug nadunot na ang tuod, \q1 \v 9 kon matubigan, manalingsing pa kini \q2 sama sa usa ka bag-o nga tanom. \q1 \v 10 Apan kon ang tawo mamatay, \q2 mawala na ang tanan niyang kusog. \q1 Pagkabugto sa iyang gininhawa, \q2 mao na kana ang iyang kataposan. \q1 \v 11 Sama sa paghunas sa dagat ug paghubas sa suba, \q1 \v 12 ang tawo mamatay, ug dili na mobangon \q2 o makamata pa sa iyang pagkatulog \q2 hangtod mahanaw ang kalangitan. \b \q1 \v 13 “\nd Ginoo\nd*, hinaut unta nga tagoan mo na lang ako \q2 sa dapit sa mga patay hangtod nga mawala ang imong kasuko, \q2 ug magtakda ka ug panahon nga hinumdoman mo ako. \q1 \v 14 Kon mamatay ang tawo mabuhi pa ba siya pag-usab? \q2 Kon ingon niana, agwantahon ko ang tibuok nga panahon \q2 sa akong pag-antos hangtod moabot ang panahon nga matapos kini. \q1 \v 15 Sa panahon nga manawag ka kanako, \nd Ginoo\nd*, motubag ako. \q2 Handomon mo ako nga imong binuhat. \q1 \v 16 Nianang higayona bantayan mo ang akong mga binuhatan, \q2 apan dili mo na hinumdoman pa ang akong sala. \q1 \v 17 Sama ra nga isulod mo kini sa buyot \q2 aron matago ug dili mo na makita pa. \b \q1 \v 18 “Apan maingon nga mangatumpag ang mga bukid \q2 ug mangahulog ang mga bato, \q1 \v 19 ug maingon usab nga mahilis ang mga bato sa sigeng pagbanlas sa tubig \q2 ug makab-kab ang yuta tungod sa makusog nga ulan, \q2 giguba mo ang paglaom sa tawo. \q1 \v 20 Pildihon mo ang tawo kanunay ug mamatay siya, \q2 ug usbon mo ang iyang hitsura kon motaliwan na siya. \q1 \v 21 Dili na siya masayod kon gipasidunggan ba \q2 o gipakaubos ang iyang mga anak. \q1 \v 22 Ang iya lang mabati mao \q2 ang iyang kaugalingong kasakit ug kasubo.” \c 15 \s1 Ang Tubag ni Elifaz \p \v 1 Unya mitubag si Elifaz nga taga-Teman, \q1 \v 2 “Job, ang maalamon nga tawo \q2 dili mosultig mga pulong nga walay pulos. \q1 \v 3 Dili siya mangatarungan ginamit \q2 ang mga pulong nga walay hinungdan. \q1 \v 4 Apan ang imong gipanulti motukmod sa uban \q2 sa dili na pagtahod ug pag-alagad sa Dios. \q1 \v 5 Ang imong gipanulti bunga sa imong kadaotan. \q2 Ug gilimbongan mo ang uban pinaagi sa imong mga pulong. \q1 \v 6 Dili na kinahanglan nga hukman ko pa ikaw. \q2 Ang imo mismong gipanulti ang nagsaksi batok kanimo. \b \q1 \v 7 “Naghuna-huna ka ba nga ikaw ang unang natawo? \q2 Natawo ka na ba sa wala pa mamugna ang mga bungtod? \q1 \v 8 Nadungog mo na ba ang mga plano sa Dios? \q2 Ikaw lang ba ang maalamon? \q1 \v 9 Unsa may imong nahibaloan \q2 nga wala usab namo mahibaloi? \q2 Unsa bay imong nasabtan nga wala usab namo masabti? \q1 \v 10 Nakakat-on kami gikan sa mga tigulang \q2 nga mas tigulang pa kaysa imong amahan! \q1 \v 11 Gisultihan ka namo ug mga pulong nga makapadasig \q2 ug makapalipay kanimo nga gikan sa Dios. \q2 Kulang pa ba kini? \q1 \v 12 Nganong nagpadala ka man sa imong pagbati? \q2 Unsay nakapabuta kanimo sa kamatuoran \q1 \v 13 nga nasuko ka man pag-ayo sa Dios \q2 ug nagsulti nianang daotang mga pulong batok kaniya? \b \q1 \v 14 “Makahimo ba ang tawo sa pagkinabuhi \q2 nga hinlo ug matarong? \q1 \v 15 Wala gani mosalig ang Dios sa iyang mga anghel! \q2 Kon kining langitnon nga mga tinuga\f + \fr 15:15 \fr*\fq kining langitnon nga mga tinuga\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa ang langit.\fqa*\f* \q2 dili hinlo sa iyang panan-aw, \q1 \v 16 ang tawo pa kaha nga daotan ug makasasala, \q2 ug uhaw sa paghimo ug daotan? \b \q1 \v 17 “Job, paminawa ako. Sultihan ka nako \q2 ug pasabton sa akong naeksperyensyahan. \q1 \v 18 Makasulti usab bahin niini ang maalamon nga mga tawo \q2 nga nakat-on gikan sa ilang katigulangan. \q1 \v 19 Mga maalamon kaayo sila, \q2 kay sila lang ang nanag-iya sa ilang yuta, \q2 ug walay mga taga-laing lugar nga misakop kanila. \b \q1 \v 20 “Ang tawong daotan mag-antos sa tibuok niyang kinabuhi. \q1 \v 21 Kanunay siyang kulbaan. Bisan walay katalagman, \q2 kulbaan siya nga tingalig sulongon siya sa mga tulisan. \q1 \v 22 Mahadlok siyang moadto sa ngitngit kay basig patyon siya. \q1 \v 23 Magkabuang siya sa pagpangitag pagkaon bisan asa.\f + \fr 15:23 \fr*\fq Magkabuang…bisan asa\fq*\ft : o \ft*\fqa Gitagana siya nga pagkaon alang sa uwak.\fqa*\f* \q2 Nasayod siya nga hapit na siyang mamatay.\f + \fr 15:23 \fr*\fq hapit na siyang mamatay\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa hapit na ang adlaw sa kangitngit.\fqa*\f* \q1 \v 24 Labihan ang iyang kakulba, \q2 sama sa hari nga mosulong sa gira. \q1 \v 25 Nahitabo kini kaniya, kay nagrebelde siya\f + \fr 15:25 \fr*\fq nagrebelde siya\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa nagpangumo sa iyang kamot.\fqa*\f* \q2 ug misukol sa Dios nga Makagagahom. \q1 \v 26 Daw sa nagbitbit siyag lig-on nga taming \q2 ug gusto gayod nga makigbatok sa Dios. \b \q1 \v 27 “Bisan adunahan \q2 ug tambok siya karon, \q1 \v 28 magpuyo siya sa guba nga mga lungsod, \q2 sa mga balay nga walay nagpuyo ug kalumpagon na. \q1 \v 29 Dili na magpadayon ang iyang pagka-adunahan. \q2 Ang iyang bahandi dili molungtad ug dugay, \q2 ug ang iyang kabtangan dili modaghan. \q1 \v 30 Dili siya makaikyas sa kalaglagan.\f + \fr 15:30 \fr*\fq kalaglagan\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa kangitngit.\fqa*\f* \q2 Mahisama siya sa kahoy kansang mga salingsing masunog. \q1 Mawala ang tanan niyang kabtangan \q2 sa usa lang ka paghuyop sa Dios. \q1 \v 31 Dili niya angayng limbongan ang iyang kaugalingon \q2 pinaagi sa pagsalig sa mga butang nga walay pulos, \q2 kay wala gayod siyay makuha gikan niini. \q1 \v 32 Sa dili pa moabot ang iyang panahon, \q2 madawat niya ang iyang silot ug dili na siya mouswag pa.\f + \fr 15:32 \fr*\fq dili na siya mouswag pa\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa ang iyang mga sanga dili na tuboan ug mga dahon.\fqa*\f* \q1 \v 33 Mahisama siya sa ubas nga nangataktak ang bunga \q2 nga hilaw pa, \q2 o sama sa kahoyng olibo nga nangalarag ang mga bulak. \q1 \v 34 Kay ang mga tawong dili diosnon mamatay \q2 nga walay kaliwat. \q1 Ug mangasunog ang ilang mga balay \q2 nga gitukod gikan sa pagpanguwarta. \q1 \v 35 Naghuna-huna sila kanunay sa paghimo ug kasamok, \q2 paghimo ug daotan, ug pagpanglimbong.” \c 16 \s1 Ang Tubag ni Job \p \v 1 Unya mitubag si Job, \q1 \v 2 “Nadungog ko na kana kaniadto pa. \q2 Imbis nga lipayon ninyo ako, \q2 gipasubo pa hinuon ninyo ako. \q1 \v 3 Dili na ba kamo moundang sa pagsultig walay pulos? \q2 Unsa ba gayoy nakapahasol kaninyo \q2 nga nagsige man kamog pakiglalis kanako? \q1 \v 4 Kon kamoy ania sa akong sitwasyon ug ako sa inyo, \q2 makasulti usab akog sama sa inyong gipanulti kanako. \q1 Makadawat usab kamog daghang \q2 mga pagsaway gikan kanako, \q2 ug magpanglingo usab ako kaninyo. \q1 \v 5 Apan dili ko kana buhaton. Mosulti hinuon akog mga pulong \q2 nga makapadasig ug makalipay kaninyo. \b \q1 \v 6 “Apan sa pagkakaron, nagpadayon ang akong kasakit \q2 bisag unsa pay akong isulti. \q2 Ug kon mohilom usab ako dili gihapon kini mawala. \b \q1 \v 7 “O Dios, gipaluya mo gayod ako. \q2 Gilaglag mo ang tibuok kong panimalay. \q1 \v 8 Gipaniwang mo ako; bukog ug panit na lang ako. \q2 Sumala pa sa uban, nagpamatuod lang kini \q2 nga nakasala ako. \q1 \v 9 Sa imong kasuko, O Dios, gihasmagan mo ako. \q2 Daw mabangis nga mananap ka \q2 nga mikunis-kunis sa akong unod. \q1 Gipakagotan mo ako sa imong ngipon \q2 ug gisimagan nga daw sa imo akong kaaway. \b \q1 \v 10 “Gibiay-biay ako ug gikataw-an sa mga tawo. \q2 Gisagpa nila ako sa pagtamay kanako. \q2 Naghiusa sila batok kanako. \q1 \v 11 Gitugyan ako sa Dios ngadto sa kamot \q2 sa mga tawong daotan ug makasasala. \q1 \v 12 Maayo ang akong kahimtang kaniadto, \q2 apan gilaglag niya ako. Daw gituok niya ako ug gidugmok. \q2 Gihimo niya akong iyang targetanan. \q1 \v 13 Gilibotan ako sa iyang mga tigpana, \q2 ug gipana sa walay kaluoy. \q1 Natuhog ang akong bato-bato, \q2 ug miawas sa yuta ang akong apdo. \q1 \v 14 Wala niya ako hunongi sa pag-ataki. \q2 Mihasmag siya kanako nga daw usa ka sundalo. \b \q1 \v 15 “Nagbisti akog sako ug naglingkod \q2 sa yuta agig pagsubo. \q1 \v 16 Namula ang akong nawong ug nanghubag \q2 ang akong mga mata sa labihan nga paghilak. \q1 \v 17 Apan wala gayod akoy nahimo nga sala, \q2 ug kinasing-kasing ang akong pag-ampo. \b \q1 \v 18 “Sama ako sa tawong gipatay, \q2 nga naghangyo sa yuta nga dili tabonan ang iyang dugo \q2 sa dili pa maangkon ang hustisya! \q1 \v 19 Bisan karon ang akong saksi\f + \fr 16:19 \fr*\fq saksi\fq*\ft : posible nga usa ka langitnon nga tinuga.\ft*\f* atua sa langit. \q2 Siya ang moingon nga ako walay sala. \q1 \v 20 Gitamay ako sa akong mga higala, \q2 apan gahilak ako nga nangayo ug tabang sa Dios. \q1 \v 21 Ang akong saksi mao \q2 ang magpakiluoy sa Dios alang kanako, \q1 sama sa usa ka tawo \q2 nga nagpakiluoy alang sa iyang higala. \b \q1 \v 22 “Kay sa dili madugay motaliwan na ako \q2 ug dili na mobalik. \c 17 \q1 \v 1 “Hapit na akong mamatay; \q2 daw sa mabugto na ang akong gininhawa. \q2 Andam na ang lubnganan alang kanako. \q1 \v 2 Gipalibotan ako sa mga mabiay-biayon. \q2 Dayag kaayo ang ilang pagtamay kanako. \b \q1 \v 3 “Labani ako, O Dios, kay wala nay laing mobarog \q2 sa pagtabang kanako kondili ikaw lang. \q1 \v 4 Gisirad-an mo ang panghuna-huna \q2 sa akong mga higala aron dili sila makasabot. \q2 Busa ayaw sila tugoti nga magmadaogon sa ilang pag-akusar kanako. \q1 \v 5 Sama sila sa tawo nga nagluib \q2 sa iyang mga higala aron makakuwarta, \q2 nga mao ang hinungdan nga mag-antos\f + \fr 17:5 \fr*\fq mag-antos\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa pagkabuta.\fqa*\f* ang iyang kabataan. \b \q1 \v 6 “Gihimo ako sa Dios nga kataw-anan taliwala sa mga tawo, \q2 ug gilud-an nila ako sa nawong. \q1 \v 7 Mingitngit na ang akong panan-aw sa kasubo; \q2 mura na ug tukog\f + \fr 17:7 \fr*\fq tukog\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa anino.\fqa*\f* ang tibuok kong lawas sa kaniwang. \q1 \v 8 Ang mga tawo nga miisip sa ilang kaugalingon nga matarong, \q2 nangatingala niining nahitabo kanako. \q2 Gitunglo nila ako sama sa usa ka dili diosnon nga tawo. \q1 \v 9 Alang kanila ang matarong nga tawo lig-on \q2 sa iyang pagkinabuhi ug mas magkalig-on pa gayod. \b \q1 \v 10 “Apan ginaaghat ko sila sa pagsusi pag-usab kanako. \q2 Sigurado ako nga walay bisan usa kanila nga nakasabot. \q1 \v 11 Hapit na matapos ang akong mga adlaw. \q2 Napakyas ang akong mga plano ug mga tinguha. \q1 \v 12 Apan nag-ingon sila nga basig mamaayo ra usab \q2 ang akong kahimtang sa umaabot. \q1 Miingon sila, ‘Luyo sa kangitngit \q2 adunay moabot nga kahayag.’ \q1 \v 13 Kon molaom man ako, ang akong laoman mao \q2 ang pagpuyo sa dapit sa mga patay. \q1 Gusto ko nang ipahimutang ang akong higdaanan \q2 niining mangitngit nga dapit. \q1 \v 14 Isipon ko ang lubnganan nga akong amahan, \q2 ug ang mga ulod nga mokaon kanako isipon ko \q2 nga akong inahan ug mga igsoong babaye. \q1 \v 15 Aduna pa akoy paglaom? \q2 Kinsay makasulti nga aduna akoy paglaom? \q1 \v 16 Ang akong paglaom mouban kanako sa dapit sa mga patay. \q2 Mag-uban kami didto ilalom sa yuta.” \c 18 \s1 Ang Tubag ni Bildad \p \v 1 Unya mitubag si Bildad nga taga-Shua, \q1 \v 2 “Job, kanus-a ka pa ba moundang nianang imong gipanulti? \q2 Tarunga ra gud ang imong gipanulti, \q2 ug unya makigsulti kami kanimo. \q1 \v 3 Giisip mo ba kami nga sama sa mga baka nga walay panabot? \q1 \v 4 Gisakit mo lang ang imong kaugalingon sa imong kasuko. \q2 Naghuna-huna ka ba nga tungod lang kanimo \q1 pasagdan sa Dios ang kalibotan o balhinon niya \q2 ang mga bato gikan sa ilang nahimutangan? \b \q1 \v 5 “Sa pagkatinuod, ang daotan nga tawo \q2 sigurado gayod nga mamatay. \q2 Sama siya sa suga nga dili na mosiga. \q1 \v 6 Mongitngit ang iyang tolda \q2 kay mapalong ang suga sa iyang tapad. \q1 \v 7 Kaniadto sigurado ang iyang mga lakang, \q2 apan karon magkadagma-dagma na siya. \q2 Ang iya mismong daotang plano maoy molaglag kaniya. \q1 \v 8 Siya mismo ang mipaingon sa lit-ag, ug nalit-agan siya. \q1 \v 9 Nabitik siya sa tiil ug dili na makabuhi. \q1 \v 10 Gibutang kini nga lit-ag sa iyang agianan, \q2 ug natago kini sa yuta. \q1 \v 11 Napalibotan siya sa mga butang nga gapahadlok kaniya \q2 ug daw sa naggukod kini kaniya. \q1 \v 12 Ang kalamidad daw sa gutom nga tawo \q2 nga gustong molamoy kaniya. \q2 Ang kalaglagan andam na sa paglaglag kaniya. \q1 \v 13 Ang iyang panit gikutkot sa makamatay nga balatian. \q2 Nagkadunot ang iyang mga tiil ug kamot. \q1 \v 14 Gipapahawa siya sa iyang puloy-anan\f + \fr 18:14 \fr*\fq puloy-anan\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa tolda.\fqa*\f* \q2 nga naghatag ug kasigurohan kaniya, \q2 ug gidala siya ngadto sa makahahadlok nga hari.\f + \fr 18:14 \fr*\fq makahahadlok nga hari\fq*\ft : tingali ang buot ipasabot, \ft*\fqa ang kamatayon.\fqa*\f* \q1 \v 15 Mawala ang iyang puloy-anan tungod kay masunog kini \q2 sa nagdilaab nga asupre. \q1 \v 16 Mahisama siya sa kahoy nga mangalaya \q2 ang mga gamot ug mga sanga. \q1 \v 17 Wala nay makahinumdom kaniya dinhi sa kalibotan. \q2 Kalimtan na gayod siya. \q1 \v 18 Abugon siya gikan niining kalibotan nga mahayag \q2 paingon sa mangitngit nga dapit sa mga patay. \q1 \v 19 Wala siyay mga anak o mga kaliwat, \q2 ug wala gayoy mahibiling buhi sa iyang pamilya.\f + \fr 18:19 \fr*\fq pamilya\fq*\ft : o \ft*\fqa lungsod.\fqa*\f* \q1 \v 20 Ang mga tawo sa bisan asang lugar\f + \fr 18:20 \fr*\fq sa bisan asang lugar\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa sa sidlakan ug sa kasadpan.\fqa*\f* nangatingala \q2 ug nangahadlok sa nahitabo kaniya. \q1 \v 21 Mao gayod kanay dangatan sa tawong daotan, \q2 nga wala nag-ila sa Dios.” \c 19 \s1 Ang Tubag ni Job \p \v 1 Unya mitubag si Job, \q1 \v 2 “Hangtod kanus-a pa ninyo ako paantuson \q2 ug sakiton sa inyong mga gipanulti? \q1 \v 3 Pila na ka higayon\f + \fr 19:3 \fr*\fq Pila na ka higayon\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa Napulo ka higayon.\fqa*\f* nga ginainsulto ninyo ako. \q2 Wala na kamo maulaw sa inyong pagdaot kanako. \q1 \v 4 Kon nakasala man gayod ako, ako na kanang problema. \q1 \v 5 Naghuna-huna kamo nga matarong kamo kay kanako, \q2 ug giisip ninyo nga ang akong pag-antos \q2 nagpamatuod nga nakasala ako. \q1 \v 6 Apan ang Dios ang naghimo niini kanako. \q2 Siyay nagbutang sa lit-ag sa akong palibot. \b \q1 \v 7 “Nanawag ako sa pagpangayo ug tabang, \q2 apan walay mitubag kanako. \q1 Nangayo akog hustisya, \q2 apan walay mihatag niini kanako. \q1 \v 8 Gibabagan sa Dios ang akong agianan \q2 aron dili ako makaagi. \q2 Gitabonan niyag kangitngit ang akong agianan. \q1 \v 9 Gikuha niya ang akong kadungganan \q2 ug maayong reputasyon. \q1 \v 10 Gipaantos niya ako bisan asa ako molingi \q2 hangtod nga daw ikamatay ko na kini. \q2 Sama sa kahoyng giibot, gikuhaan niya akog paglaom. \q1 \v 11 Labihan gayod ang iyang kasuko kanako, \q2 ug giisip niya akong usa sa iyang mga kaaway. \q1 \v 12 Daw sama nga nagpadala siyag mga sundalo sa pagsulong kanako. \q2 Gipalibotan nila ang akong tolda. \b \q1 \v 13 “Gipalayo niya gikan kanako ang akong mga paryente.\f + \fr 19:13 \fr*\fq mga paryente\fq*\ft : o \ft*\fqa mga igsoon.\fqa*\f* \q2 Ang akong mga higala halayo na kanako. \q1 \v 14 Wala na ang mga tawo nga duol kanako. \q2 Gikalimtan na ako sa akong mga higala. \q1 \v 15 Giisip ako sa akong mga bisita \q2 ug katabang nga mga babaye nga estranghero. \q2 Ang pagtan-aw nila kanako taga-laing lugar. \q1 \v 16 Inigtawag ko sa akong sulugoon, dili siya manumbaling, \q2 bisan pag magpakiluoy ako kaniya. \q1 \v 17 Gibahoan sa akong gininhawa ang akong asawa, \q2 ug giluod kanako ang akong mga igsoong lalaki. \q1 \v 18 Bisan ang gagmayng mga bata nagtamay kanako. \q2 Kon makita nila ako,\f + \fr 19:18 \fr*\fq Kon makita nila ako\fq*\ft : o \ft*\fqa Kon mobarog ako aron sa pagsulti.\fqa*\f* kataw-an nila ako. \q1 \v 19 Ang tanan kong suod nga mga higala gingil-aran kanako. \q2 Gitalikdan ako sa akong mga hinigugma. \q1 \v 20 Bukog na lang ako ug panit, \q2 ug daw sa kamatyonon na ako. \b \q1 \v 21 “Kaloy-i ninyo ako, mga higala ko. Kaloy-i ninyo ako, \q2 kay gipaantos ako sa Dios. \q1 \v 22 Nganong ginapaantos pa ninyo ako sama \q2 sa gihimo sa Dios kanako? \q2 Dili pa ba igo ang inyong pagpaantos kanako? \b \q1 \v 23 “Maayo unta kon ang akong mga gipanulti gisulat \q2 sa usa ka libro, \q1 \v 24 o giayo pagkulit sa bato \q2 aron dili mapapas hangtod sa kahangtoran. \b \q1 \v 25 “Apan nasayod ako nga buhi ang akong manlalaban, \q2 ug sa kaulahian moabot siya dinhi \q2 sa yuta sa paglaban kanako. \q1 \v 26 Human madunot ang akong panit \q2 ug mobiya na ako sa akong lawas, \q2 makita ko ang Dios.\f + \fr 19:26 \fr*\ft O \ft*\fqa samtang anaa pa ako sa akong lawas, makita ko ang Dios\fqa*\ft . Dili klaro sa Hebreo ang buot ipasabot diri.\ft*\f* \q1 \v 27 Makita ko siya mismo sa akong mga mata, \q2 ug dili na siya mahimong estranghero kanako. \q2 Labihan gayod ang akong paghandom nga makita siya. \b \q1 \v 28 “Kon magsige gihapon kamog akusar kanako \q2 nga nag-antos ako tungod sa akong sala, \q1 \v 29 modangat gayod kaninyo ang makahahadlok nga silot\f + \fr 19:29 \fr*\fq silot\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa espada.\fqa*\f* sa Dios. \q2 Oo, silotan gayod niya kamo tungod sa iyang kasuko. \q2 Unya mahibaloan ninyo nga ginahukman kamo sa Dios.” \c 20 \s1 Ang Tubag ni Zofar \p \v 1 Unya mitubag si Zofar nga taga-Naamat, \q1 \v 2 “Kinahanglan nga motubag ako kay dili ako mahimutang. \q1 \v 3 Gibadlong mo ako uban ang pagpanginsulto, \q2 ug may nagtukmod kanako sa pagtubag kanimo. \b \q1 \v 4 “Sigurado gayod nga nasayod ka \q2 nga gikan pa sa karaang panahon, \q2 sukad nga gibutang ang tawo dinhi sa kalibotan, \q1 \v 5 ang kalipay sa tawong daotan lumalabay lang. \q2 Oo, dili molungtad ug dugay \q2 ang kalipay sa tawo nga dili diosnon. \q1 \v 6 Bisag hilabihan ang iyang pagkamapahitas-on, \q2 nga daw sangko na kini sa langit o sa panganod, \q1 \v 7 mahanaw siya hangtod sa hangtod sama sa iyang tae. \q2 Ang mga nakaila kaniya moingon, ‘Hain na siya?’ \q1 \v 8 Mahanaw siya sama sa damgo o sa panan-awon sa kagabhion, \q2 ug dili na gayod siya makita. \q1 \v 9 Dili na siya makita sa nakaila kaniya, \q2 ug mahanaw siya sa dapit nga iya kaniadtong gipuy-an. \q1 \v 10 Ang iyang mga anak maoy magbayad \q2 sa iyang gikawat gikan sa mga kabos. \q1 \v 11 Mamatay siya nga batan-on pa ug baskog. \b \q1 \v 12 “Ang paghimo ug daotan nahisama \q2 sa pagkaon nga tam-is diha sa iyang baba; \q1 \v 13 ugomon niya kini ug dugay \q2 aron matagamtaman gayod niya ang kalami niini. \q1 \v 14 Apan pag-abot niini sa iyang tiyan mopait kini \q2 ug mahimong hilo nga sama sa lala sa mga bitin. \q1 \v 15 Isuka niya sama sa pagkaon \q2 ang bahandi nga iyang kinawat. \q1 Bisan anaa na kini sa iyang tiyan \q2 ipasuka kini sa Dios kaniya. \q1 \v 16 Suyopon niya ang lala sa mga bitin \q2 nga mao ang mopatay kaniya. \q1 \v 17 Dili na niya matagamtaman \q2 ang kaabundansya sa lana, keso, ug dugos, \q2 nga daw sapa o suba nga magdagayday. \q1 \v 18 Dili niya madawat ang balos sa iyang hinagoan \q2 o magmaya sa iyang bahandi. \q1 \v 19 Kay gidaog-daog niya ang mga kabos \q2 ug gipasagdan niya sila nga maglisod. \q2 Giilog niya ang mga balay nga dili iya. \b \q1 \v 20 “Walay katagbawan ang iyang kahakog. \q2 Ang bisan unsay iyang magustohan dili niya palabyon. \q1 \v 21 Apan wala na siyay makaon, \q2 kay ang iyang bahandi mahanaw. \q1 \v 22 Sa iyang kaabundansya, moabot kaniya ang kalisod. \q2 Moabot kaniya ang labihan nga pag-antos. \q1 \v 23 Samtang gitagbaw niya ang iyang kaugalingon, \q2 ipatagamtam sa Dios kaniya ang iyang labihan nga kasuko, \q2 ug paulanan siya sa silot. \q1 \v 24 Bisag makaikyas siya sa puthaw nga armas, \q2 matuhog gihapon siya sa bronsi nga pana. \q1 \v 25 Maigo ang iyang apdo, \q2 ug molapos kini sa iyang lawas. \q2 Bation niya ang kalisang. \q1 \v 26 Mahanaw ang iyang bahandi diha sa kangitngitan. \q2 Sunogon siya ug ang tanan nga nahibilin \q2 sa iyang pinuy-anan\f + \fr 20:26 \fr*\fq pinuy-anan\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa tolda.\fqa*\f* sa kalayo nga dili tawo ang nagpasiga. \q1 \v 27 Ipadayag sa langit ang iyang sala \q2 ug mosaksi ang yuta batok kaniya. \q1 \v 28 Anuron sa baha \q2 ang iyang balay sa adlaw nga ipatagamtam \q2 sa Dios ang iyang kasuko. \q1 \v 29 Mao kanay dangatan sa tawong daotan \q2 nga gitakda sa Dios alang kaniya.” \c 21 \s1 Ang Tubag ni Job \p \v 1 Unya mitubag si Job, \q1 \v 2 “Pamatia ninyo akog maayo aron inyo akong malipay. \q1 \v 3 Pamati kamo samtang nagsulti ako, \q2 ug pagkahuman nako ug sulti, \q2 tamaya ninyo ako kon buot ninyo. \b \q1 \v 4 “Ang akong reklamo dili batok sa tawo kondili batok sa Dios. \q2 Mao kini ang rason nganong mubo akog pasensya. \q1 \v 5 Tan-awa ra gud ninyo ako \q2 ug mahingangha kamo\f + \fr 21:5 \fr*\fq mahingangha kamo\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa makatabon gayod kamo sa inyong baba.\fqa*\f* sa katingala. \q1 \v 6 Kon huna-hunaon ko ang mga nangahitabo kanako, \q2 magkurog ako sa kahadlok. \b \q1 \v 7 “Nganong padayong nagkinabuhi ang daotan? \q2 Nangatigulang pa sila ug nagmauswagon. \q1 \v 8 Nakita pa nila ang pagdako \q2 sa ilang mga anak ug mga apo. \q1 \v 9 Nagpuyo pa sila sa ilang mga balay \q2 nga walay katalagman ug walay gikahadlokan. \q2 Ug wala sila siloti sa Dios. \q1 \v 10 Walay hunong sa pagpanganak ang ilang mga baka, \q2 ug dili kini makuhaan. \q1 \v 11 Ang ilang mga kabataan \q2 sama kadaghan sa mga karnero.\f + \fr 21:11 \fr*\fq Ang ilang…karnero\fq*\ft : o \ft*\fqa Gipadula nila ang ilang mga kabataan nga samag mga karnero.\fqa*\f* Manayaw sila, \q1 \v 12 manganta, ug magsadya sa tukar sa tamborin, \q2 harpa, ug plawta. \q1 \v 13 Nagkinabuhi sila nga mauswagon \q2 ug nangamatay nga malinawon. \q1 \v 14 Apan nag-ingon sila sa Dios, ‘Pasagdi lang kami! \q2 Wala kami naninguha nga mahibaloan \q2 ang imong mga pamaagi. \q1 \v 15 Kinsa ka ba nga gitawag Makagagahom? \q2 Nganong angay ka namong alagaron? \q2 Ug unsay makuha namo kon moampo kami kanimo?’ \q1 \v 16 Apan ang tinuod, ang ilang pag-uswag wala maggikan \q2 sa ilang kaugalingon nga paghago. \q1 Busa kon unsa may itambag niining daotang mga tawo, \q2 dili gayod ako mamati. \b \q1 \v 17 “Talagsa ray mga tawong daotan nga mangamatay. \q2 Usahay ra moabot kanila ang kalisod o ang silot \q2 nga ginapadala sa Dios tungod sa iyang kasuko. \q1 \v 18 Talagsa ra sila abugon nga daw sa dagami \q2 o tahop nga gipalid sa makusog nga hangin. \q1 \v 19 Nag-ingon kamo nga kon dili sila silotan sa Dios, \q2 ang ilang mga kabataan mao ang iyang silotan. \q1 Apan nag-ingon ako nga ang nakasala \q2 mao ang angay silotan sa Dios, \q2 aron maeksperyensyahan nila \q1 \v 20 ug makita mismo nila ang ilang kalaglagan. \q2 Pasagdi nga makatilaw sila \q2 sa kasuko sa Makagagahom nga Dios. \q1 \v 21 Kay kon patay na sila, wala na silay kalibotan \q2 sa mangahitabo sa ilang panimalay. \b \q1 \v 22 “Matudloan ba sa tawo ang Dios, \q2 nga siya man ang pinakalabaw nga maghukom? \q1 \v 23-24 Adunay mga tawo nga nangamatay nga abundansya \q2 ug hayahay ang kinabuhi, ug himsog. \q1 \v 25 Adunay mga tawo usab nga nangamatay nga pait ug kahimtang, \q2 ug wala gayod makatilaw ug kaharuhay sa kinabuhi. \q1 \v 26 Apan managsama silang ilubong sa yuta \q2 ug kaonon sa mga ulod. \b \q1 \v 27 “Nahibalo ako kon unsay inyong gihuna-huna. \q2 Nahibalo ako sa inyong plano batok kanako. \q1 \v 28 Gisultihan ninyo ako kabahin sa mga tawong adunahan \q2 kansang mga pinuy-anan nangahanaw tungod sa ilang kadaotan. \q1 \v 29 Apan pangutan-a ang mga nanglabay, \q2 ug pamatii ang ilang giingon. Kay sultihan nila kamo \q1 \v 30 nga ang daotan nga tawo kanunay makalingkawas \q2 sa adlaw nga moabot ang katalagman tungod sa kasuko sa Dios. \q1 \v 31 Wala gayoy makaako pagbadlong sa tawong daotan. \q2 Wala gayoy mobalos sa iyang gihimo. \q1 \v 32 Kon ilubong na siya, \q2 aduna pay magbantay sa iyang lubnganan. \q1 \v 33 Daghan ang mohatod kaniya sa paglubong, \q2 ug ang yuta maghatag kaniyag kapahulayan. \b \q1 \v 34 “Busa unsaon ninyo ako paglipay \q2 sa inyong gipanulti nga walay pulos? \q2 Pulos lang mga bakak ang inyong gipanulti.” \c 22 \s1 Ang Tubag ni Elifaz \p \v 1 Unya mitubag si Elifaz nga taga-Teman, \q1 \v 2 “Adunay pulos ba ang tawo ngadto sa Dios? \q2 Adunay kaayohan bang ikahatag \q2 ang tawong maalamon kaniya? \q1 \v 3 Malipay ba ang Makagagahom nga Dios kon matarong ka? \q2 Adunay makuha ba siya kon walay ikasaway \q2 sa imong kinabuhi? \b \q1 \v 4 “Gibadlong ka sa Dios ug gihukman \q2 dili tungod kay nagtahod ka kaniya, \q1 \v 5 kondili tungod kay labihan na gayod ang imong kadaotan \q2 ug wala nay undang ang imong pagpakasala. \q1 \v 6 Sa walay kaluoy gikuha mo ang bisti sa imong isigka-tawo \q2 isip garantiya sa iyang utang kanimo, \q2 ug halos wala na siyay bisti. \q1 \v 7 Wala mo hatagig tubig ang giuhaw, \q2 ug wala mo usab hatagig pagkaon ang gigutom. \q1 \v 8 Gigamit mo ang imong pagkagamhanan \q2 ug pagkadungganon sa pag-angkon ug yuta. \q1 \v 9 Kon mangayo kanimo ug tabang ang mga biyuda, \q2 gipapauli mo sila nga walay dala. \q2 Apil ang mga ilo wala mo ayoha pagtagad. \q1 \v 10 Mao kana ang hinungdan nga nalibotan ka sa mga lit-ag, \q2 ug kalit nga moabot kanimo ang kahadlok. \q1 \v 11 Mao kana ang hinungdan kon nganong nangitngitan ka, \q2 nabutaan, ug nalapawan sa baha. \b \q1 \v 12 “Ang Dios anaa sa kinaibabwan sa langit, \q2 labaw pa sa kinalayoan nga mga bitoon. \q1 \v 13 Mao kana nga miingon ka, \q2 ‘Wala mahibalo ang Dios sa akong ginahimo. \q1 Natabonan siya sa bagang dag-om, \q2 unsaon man niya paghukom? \q1 \v 14 Natabonan siya sa bagang panganod, \q2 busa dili niya kita makita samtang \q2 naglakaw siya ibabaw sa langit.’ \b \q1 \v 15 “Magpadayon ka ba sa pagsunod sa mga gawi \q2 nga dugay nang gisunod sa mga tawong daotan? \q1 \v 16 Nangamatay sila nga dili pa nila panahon; \q2 nahisama sila sa pundasyon sa balay nga gianod sa baha. \q1 \v 17 Miingon sila sa Makagagahom nga Dios, \q2 ‘Pasagdi lang kami! \q2 Unsa may mahimo mo kanamo?’ \q1 \v 18 Apan ang Dios mao ang nagpuno \q2 sa ilang mga balay sa maayong mga butang. \q1 Busa kon unsa adunay itambag niining daotang mga tawo, \q2 dili gayod ako mamati. \b \q1 \v 19 “Kon makita sa matarong ug inosente nga mga tawo \q2 ang pagkalaglag sa daotang mga tawo, \q2 malipay ug magkatawa sila kanila. \q1 \v 20 Moingon sila, ‘Nalaglag na gayod ang atong mga kaaway, \q2 ug gilamoy sa kalayo ang ilang kabtangan.’ \b \q1 \v 21 “Job, pagpasakop sa Dios ug pakighusay kaniya \q2 aron panalanginan ka niya. \q1 \v 22 Dawata ang iyang mga katudloanan ug tipigi \q2 sa imong kasing-kasing ang iyang mga pulong. \q1 \v 23 Kon mobalik ka sa Makagagahom nga Dios, \q2 ug kuhaon mo ang kadaotan gikan sa imong panimalay, \q2 ibalik niya ang maayo mong kahimtang. \q1 \v 24 Ayaw hatagig bili ang imong mga bulawan; \q2 isipa kini nga daw sama lang sa balas \q2 o mga bato lang sa suba. \q1 \v 25 Ug ang Makagagahom nga Dios mahimong \q2 sama sa bulawan ug mahalong plata alang kanimo. \q1 \v 26 Unya makaplagan mo ang kalipay \q2 nga naggikan sa Makagagahom nga Dios, \q2 ug dili ka na maulaw nga moduol kaniya. \q1 \v 27 Mag-ampo ka ngadto kaniya ug pamation ka niya, \q2 ug tumanon mo ang imong mga saad kaniya. \q1 \v 28 Unsa man ang imong ginaplano nga pagabuhaton, \q2 matuman kini, ug modan-ag ang kahayag sa imong agianan. \q1 \v 29 Kon adunay tawo nga maluya, \q2 ug kon moampo ka sa Dios nga lig-onon siya, \q2 tabangan niya ang maong tawo. \q1 \v 30 Bisan ang mga tawo nga nakasala \q2 luwason niya pinaagi sa imong matarong nga kinabuhi.” \c 23 \s1 Misulti si Job \p \v 1 Unya miingon si Job, \q1 \v 2 “Hangtod karon labihan gayod ang akong reklamo. \q2 Ginapaantos pa gayod ako sa Dios bisan pa sa akong pag-agulo.\f + \fr 23:2 \fr*\fq Ginapaantos…pag-agulo\fq*\ft : o \ft*\fqa Dili ko gayod mapugngan ang akong pag-agulo.\fqa*\f* \q1 \v 3 Kon nahibalo pa lang unta ako kon asa ko siya makita; \q2 kon makaadto pa lang unta ako sa iyang gipuy-an, \q1 \v 4 ipresentar ko gayod kaniya ang akong reklamo \q2 ug isulti ko ang akong mga katarungan. \q1 \v 5 Gusto kong mahibaloan kon unsay itubag niya kanako, \q2 ug gusto kong makasabot sa iyang isulti. \q1 \v 6 Makiglalis kaha siya kanako ginamit ang iyang gahom? \q2 Siyempre dili! Pamation niya ang akong isulti. \q1 \v 7 Ang tawong matarong nga sama kanako \q2 makapangatarongan atubangan sa Dios nga akong Maghuhukom, \q2 ug mopabor siya kanako. \b \q1 \v 8-9 “Gipangita ko ang Dios, sa sidlakan, sa kasadpan, \q2 sa amihan, ug sa habagatan, apan wala ko siya makita. \q1 \v 10 Apan nahibaloan niya ang akong ginahimo. \q2 Kon sulayan niya ako, makita niya nga putli ako \q2 sama sa purong bulawan. \q1 \v 11 Gisunod ko ang iyang mga pamaagi, \q2 ug wala gayod ako mosimang niini. \q1 \v 12 Ginatuman ko kanunay ang iyang tulomanon, \q2 ug gitipigan ko kini sa akong kasing-kasing.\f + \fr 23:12 \fr*\fq gitipigan…kasing-kasing\fq*\ft : o \ft*\fqa gipakamahal ko gayod ang iyang mga pulong labaw pa sa akong adlaw-adlaw nga pagkaon.\fqa*\f* \b \q1 \v 13 “Apan makapagusto ang Dios sa iyang ginabuhat; \q2 walay makababag kaniya. \q2 Buhaton niya kon unsay iyang gustong buhaton. \q1 \v 14 Busa buhaton niya ang iyang giplano nga buhaton kanako, \q2 ug daghan pa ang iyang giandam alang kanako. \q1 \v 15 Mao gani nga nahadlok ako kaniya. \q2 Kon huna-hunaon ko kini, malisang gayod ako. \q1 \v 16 Gipaluya ug gihadlok ako sa Dios nga Makagagahom. \q1 \v 17 Apan wala ako moundang sa pagreklamo bisan \q2 ug daw sa gitabonan ako sa labihan nga kangitngit. \c 24 \s1 Nangutana si Job Nganong Wala Siloti ang mga Daotan \q1 \v 1 “Nganong wala man magtakda ang Makagagahom nga Dios \q2 ug panahon sa paghukom sa mga tawong daotan? \q1 Nganong dili man makita sa mga nakaila kaniya \q2 kanang panahon sa paghukom? \q1 \v 2 Mangilog ug yuta ang mga tawong daotan \q2 pinaagi sa pagbalhin sa mga muhon. \q1 Mangawat silag mga hayop \q2 ug iipon nila kini sa ilang kahayopan. \q1 \v 3 Kawatan nilag asno ang mga ilo, \q2 ug kuhaag baka ang biyuda \q2 ingon nga garantiya sa utang. \q1 \v 4 Gidaog-daog\f + \fr 24:4 \fr*\fq Gidaog-daog\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa Gitikwang sa dalan.\fqa*\f* nila ang mga kabos, \q2 busa napugos sila sa pagtago. \q1 \v 5 Nangita silag pagkaon sa kamingawan \q2 sama sa ihalas nga mga asno. \q1 Halos wala na silay laing lugar nga makuhaan \q2 ug pagkaon para sa ilang mga anak. \q1 \v 6 Manghagdaw sila sa mga abot sa uma \q2 ug sa ubasan sa mga tawong daotan. \q1 \v 7 Mangatulog sila nga ginatugnaw kon gabii, \q2 kay wala silay habol ug kulang silag bisti. \q1 \v 8 Mangabasa sila sa ulan sa kabukiran, \q2 ug magpasalipod na lang sila sa mga bato \q2 tungod kay wala silay kapasilongan. \b \q1 \v 9 “Ginakuha sa mga tawong daotan ang anak sa biyuda \q2 ug sa babayeng kabos ingon nga garantiya sa utang. \q1 \v 10 Manglakaw ang mga kabos nga halos walay bisti; \q2 papas-anon sila sa mga inani nga trigo samtang ginagutom sila. \q1 \v 11 Ginapapuga silag olibo ug ubas, \q2 apan dili sila makapahimulos niini. \q1 \v 12 Madungog diha sa lungsod ang pag-agulo sa mga himalatyon \q2 ug ang pagpangayog tabang sa mga grabing nasamdan, \q2 apan wala lang gayod magpakabana ang Dios niini. \b \q1 \v 13 “Adunay mga tawo nga supak sa kahayag. \q2 Wala sila magsubay sa kahayag \q2 ug wala nila kini masabti. \q1 \v 14 Mobangon ug sayo ang mamumuno \q2 aron pagpatay sa mga kabos, \q2 ug sa gabii mangawat siya. \q1 \v 15 Ang mananapaw maghulat nga mongitngit \q2 aron walay makakita kaniya. \q1 Tabonan niya ang iyang nawong \q2 aron walay makaila kaniya. \q1 \v 16 Kon gabii manglungkab ang mga kawatan sa mga balay, \q2 apan kon adlaw manarangka sila, \q2 kay naglikay sila sa kahayag. \q1 \v 17 Giisip nilang kahayag ang kangitngit, \q2 kay kakunsabo nila ang makahahadlok nga kangitngit. \s1 Ang Tubag sa Higala ni Job \q1 \v 18 “Apan sama sa bula sa tubig, dili gayod molungtad \q2 ug dugay ang mga tawong daotan. \q1 Ang yuta nga ilang gipanag-iyahan tinunglo sa Dios. \q2 Busa walay moadto sa ilang ubasan. \q1 \v 19 Maingon nga ang snow matunaw \q2 ug mahanaw sa init sa adlaw, \q2 ang mga makasasala mahanaw usab sa kalibotan. \q1 \v 20 Dili na sila hinumdoman pa. \q2 Kalimtan na sila bisan sa ilang inahan. \q1 Malaglag sila nga daw kahoy nga giputol \q2 ug kutkoton sila sa mga ulod. \q1 \v 21 Kay wala nila ayoha pagtagad ang mga babayeng baog. \q2 Ug wala nila kaloy-i ang mga biyuda. \b \q1 \v 22 “Pinaagi sa gahom sa Dios gilaglag niya \q2 ang mga tawong gamhanan. Bisan lig-on sila, \q2 walay kasigurohan ang ilang kinabuhi. \q1 \v 23 Posible nga tugotan sila sa Dios \q2 nga magkinabuhi nga walay katalagman, \q2 apan gibantayan gayod sa Dios ang tanan nilang lihok. \q1 \v 24 Pasidunggan sila sulod sa mubo nga panahon, \q2 apan pagkahuman mangawala sila \q2 sama sa bulak nga nalaya o sa uhay nga gigalab. \b \q1 \v 25 “Kon dili husto ang akong gisulti, \q2 kinsa ang makapamatuod nga gabakak ako? \q2 Kinsa ang makaingon nga sayop ako?” \c 25 \s1 Ang Tubag ni Bildad \p \v 1 Unya mitubag si Bildad nga taga-Shua, \q1 \v 2 “Gamhanan ug talahuron ang Dios. \q2 Gipatunhay niya ang kalinaw sa kalangitan. \q1 \v 3 Maihap ba ang iyang mga sundalo? \q2 Adunay dapit ba nga wala madan-agi sa iyang kahayag? \q1 \v 4 Unsaon pag-ingon sa usa ka tawo \q2 nga matarong siya atubangan sa Dios? \q2 Aduna bay natawo nga hinlo? \q1 \v 5 Bisan ang bulan ug ang mga bitoon \q2 dili man gani hayag sa iyang panan-aw, \q1 \v 6 unsa pa kaha ang tawo \q2 nga sama lang sa usa ka ulod.” \c 26 \s1 Ang Tubag ni Job \p \v 1 Unya mitubag si Job, \q1 \v 2 “Pagkadako gayod sa tabang nga imong gikahatag kanako, \q2 ako nga huyang ug walay gahom! \q1 \v 3 Pagkamaayo mong motambag kanakong walay kaalam! \q2 Pagkamaalamon mo gayod! \q1 \v 4 Diin ba gikan kining imong gipanulti? \q2 Kang kinsang espiritu ang nagtudlo kanimo sa pagsulti niini? \b \q1 \v 5 “Nagkurog sa kahadlok ang mga patay \q2 sa ilang nahimutangan didto ilalom sa tubig. \q1 \v 6 Dayag gayod sa Dios ang dapit sa mga patay. \q2 Walay makatabon sa lugar sa kalaglagan. \q1 \v 7 Ginabuklad sa Dios ang kalangitan sa amihan \q2 ibabaw sa hawan nga lugar, \q2 ug gisab-it niya ang kalibotan sa kawanangan. \q1 \v 8 Ginaputos niya ang ulan sa bagang dag-om, \q2 apan ang dag-om wala mabusbos bisan bug-at kini. \q1 \v 9 Ginatabonan niya sa dag-om \q2 ang takdol nga bulan.\f + \fr 26:9 \fr*\fq takdol nga bulan\fq*\ft : o \ft*\fqa trono.\fqa*\f* \q1 \v 10 Naghimo siyag utlanan sa langit ug sa yuta, \q2 ingon man ang utlanan sa kahayag ug sa kangitngit. \q1 \v 11 Sa iyang pagbadlong, \q2 mangatay-og ang mga pundasyon sa langit. \q1 \v 12 Pinaagi sa iyang gahom gikutaw niya ang dagat, \q2 ug sa iyang kaalam gilaglag niya ang dragon nga si Rahab. \q1 \v 13 Sa iyang paghuyop mohayag ang langit, \q2 ug sa iyang gahom gipatay niya ang nag-ikyas nga dragon. \q1 \v 14 Ginagmay lang kini sa iyang mga binuhatan. \q2 Daw hunghong lang kini nga atong madungog kaniya. \q1 Kinsa man karon ang makatugkad \q2 sa pagkagamhanan sa Dios?” \c 27 \p \v 1 Nagpadayon si Job sa pagsulti, \q1 \v 2 “Ipanumpa ko sa buhi nga Makagagahom nga Dios \q2 nga naghikaw kanako sa hustisya ug nagpasakit kanako. \q1 \v 3 Samtang nagginhawa pa ako, \q2 ug gitugotan pa ako sa Dios nga mabuhi, \q1 \v 4 dili gayod ako mosulti ug daotan \q2 ug dili gayod ako mamakak. \q1 \v 5 Dili gayod ako mouyon nga husto kamo. \q2 Hangtod sa akong kamatayon, \q2 moinsister gayod ako nga inosente ako. \q1 \v 6 Barogan ko gayod nga matarong ako, \q2 ug dili gayod ako moundang. \q2 Samtang buhi ako, limpyo ang akong konsensya. \b \q1 \v 7 “Hinaut nga silotan sa Dios ang mga nakigbatok kanako \q2 sa silot nga angay sa mga tawong daotan. \q1 \v 8 Kay unsa pay paglaom sa tawong dili diosnon \q2 kon kuhaon na sa Dios ang iyang kinabuhi? \q1 \v 9 Mamati ba ang Dios sa iyang pagpangayo \q2 ug tabang kon ang katalagman moabot kaniya? \q1 \v 10 Malipay kaha siya uban sa Makagagahom nga Dios? \q2 Manawag kaha siya sa Dios sa tanang panahon? \b \q1 \v 11 “Tudloan ko kamo mahitungod \q2 sa gahom sa Makagagahom nga Dios. \q2 Dili ko itago kaninyo ang iyang mga pamaagi. \q1 \v 12 Apan kamong tanan nakakita niini. \q2 Nganong gisultihan pa man ninyo ako \q2 niining mga butang nga walay pulos? \b \q1 \v 13 “Mao kini ang gitakda sa Dios nga Makagagahom \q2 nga dangatan sa daotan ug mabangis nga mga tawo: \q1 \v 14 Bisan daghan pa siyag mga anak, \q2 ang uban kanila mamatay sa gira o sa kagutom. \q1 \v 15 Ang mahibilin kanila mamatay sa sakit, \q2 ug walay magsubo sa ilang haya, \q2 bisan ang ilang mga asawa. \b \q1 \v 16 “Bisag magtigom pa ug daghan \q2 kaayong pilak ug bisti ang tawong daotan, \q1 \v 17 dili siya ang makapahimulos niini. \q2 Ang matarong ug inosenteng mga tawo \q2 ang mosul-ob sa iyang mga bisti, \q1 ug bahinon nila \q2 ang iyang pilak. \q1 \v 18 Ang gipatindog niya nga balay sama kahuyang \q2 sa balay sa lawa-lawa \q2 o sa payag-payag sa magbalantay sa uma. \q1 \v 19 Mohigda siya nga adunahan, \q2 apan pagmata niya wala na ang tanan niyang bahandi. \q1 \v 20 Moabot kaniya ang kahadlok nga daw baha, \q2 ug paliron siya sa makusog \q2 nga hangin sa panahon sa kagabhion. \q1 \v 21 Paliron siya sa hangin nga gikan sa sidlakan, \q2 ug mahanaw siya sa iyang gipuy-an. \q1 \v 22 Mohuyop kini kaniya nga walay kaluoy \q2 samtang naningkamot siya sa pag-ikyas \q2 gikan sa gahom niini. \q1 \v 23 Adunay mamakpak ug managhoy sa pagtamay kaniya \q2 tungod kay nahanaw na siya sa iyang pinuy-anan.” \c 28 \s1 Misulti si Job bahin sa Kaalam ug Pagsabot \q1 \v 1 “Adunay mga minahan nga diin makita ang mga plata, \q2 ug may mga dapit diin himuong lunsay ang bulawan. \q1 \v 2 Ang puthaw makuha gikan sa yuta, \q2 ug ang bronsi tunawon gikan sa mga bato. \q1 \v 3 Naggamit ang mga tawo ug suga para hayag \q2 ang ilang pagkutkot sa mga bato sa kinahiladman sa yuta. \q1 \v 4 Nagkutkot silag agianan sa minahan, \q2 sa lugar nga walay namuyo o dili agian sa mga tawo. \q2 Manaog sila didto ginamit ang pisi nga maglabyog-labyog. \q1 \v 5 Sa ibabaw sa yuta nagtubo ang mga tanom nga gigikanan sa pagkaon, \q2 apan sa ilalom sa yuta daw sa gitunaw sa kalayo. \q1 \v 6 Ang mga bato sa yuta adunay mga sapiro\f + \fr 28:6 \fr*\fq sapiro\fq*\ft : usa ka matang sa mahalong bato.\ft*\f* \q2 ug ang mga abog niini adunay bulawan. \q1 \v 7 Ang mga agianan ngadto sa minahan wala makit-i \q2 sa mga langgam nga nagpangdagit o mga banog, \q1 \v 8 ug wala maagii sa mabangis nga mga mananap o sa liyon. \q1 \v 9 Kaloton sa mga tawo ang pinakagahi nga mga bato, \q2 bisan pa ang ilawom nga bahin sa mga bukid. \q1 \v 10 Maghimo silag agianan diha sa dagkong mga bato, \q2 ug makaplagan nila ang nagkalain-lain \q2 nga mga mahalong bato. \q1 \v 11 Kutkoton nila ang tinubdan sa mga suba, \q2 ug habwaon nila ang natago nga mga bahandi \q2 ug dad-on sa hayag. \b \q1 \v 12 “Apan asa man makaplagi ang kaalam ug panabot? \q1 \v 13 Wala mahibalo ang tawo kon asa kini makaplagi.\f + \fr 28:13 \fr*\fq kon asa kini makaplagi\fq*\ft : o \ft*\fqa kon unsa kini kabililhon.\fqa*\f* \q2 Dili kini makaplagan dinhi sa kalibotan. \q1 \v 14 Dili usab kini makaplagan bisan sa kinahiladman sa dagat. \q1 \v 15 Dili kini mapalit ug bulawan o pilak. \q1 \v 16 Dili matupngan ang bili niini sa purong bulawan sa Ofir \q2 o sa mahalong mga bato nga onix ug sapiro. \q1 \v 17 Labaw pa kini sa bulawan o kristal. \q2 Dili kini ikabaylo ug alahas nga bulawan. \q1 \v 18 Labaw pa kinig bili sa koral, sa haspe,\f + \fr 28:18 \fr*\fq haspe\fq*\ft : usa ka matang sa mahalong bato.\ft*\f* o sa rubi. \q1 \v 19 Dili kini matupngan sa topas nga gikan sa Etiopia\f + \fr 28:19 \fr*\fq Etiopia\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Cush.\fqa*\f* \q2 ug dili kini mapalit ug purong bulawan. \b \q1 \v 20 “Nan, asa man makaplagi ang kaalam o ang panabot? \q1 \v 21 Walay buhing binuhat nga makakita niini \q2 bisan pa ang mga langgam. \q1 \v 22 Bisan ang dapit sa kalaglagan, \q2 nga mao ang dapit sa mga patay, \q2 pulos hungihong lang ang nadungog bahin niini. \q1 \v 23 Ang Dios lang gayod ang nakahibalo \q2 kon asa makita ang kaalam, \q1 \v 24 kay makita niya bisan pa ang kinalayoan nga bahin sa kalibotan, \q2 ug makita niya ang tanang anaa sa ubos sa langit. \q1 \v 25 Sa dihang gihatagan niya ug gahom ang hangin, \q2 ug gisukod niya kon unsa kakusog sa ulan, \q1 \v 26 ug sa dihang nagdesisyon siya kon asa moulan \q2 ug kon asa mag-agi ang kilat ug dalogdog, \q1 \v 27 gipakita niya ang kaalam ug ang kabililhon niini. \q2 Gitistingan niya kini ug giaprobahan. \q1 \v 28 Unya miingon siya sa mga tawo, \q2 ‘Adunay kaalam kamo ug panabot kon magtahod kamo \q2 sa Ginoo ug maglikay sa daotan.’ ” \c 29 \s1 Ang mga Panalangin nga Nadawat ni Job Kaniadto \p \v 1 Nagpadayon pagsulti si Job, \q1 \v 2 “Kon mobalik lang unta ang nanglabayng mga panahon \q2 diin gibantayan pa ako sa Dios, \q1 \v 3 ug diin gihayagan pa niya ang akong dalan \q2 sa akong paglakaw sa kangitngit. \q1 \v 4 Niadtong panahon nga maayo pa ang akong kahimtang, \q2 ang Dios mao ang suod kong higala, \q2 ug gipanalanginan niya ang akong panimalay. \q1 \v 5 Giubanan pa ako kaniadto sa Makagagahom nga Dios, \q2 ug kauban ko pa ang akong mga anak. \q1 \v 6 Niadtong mga panahona, ang akong mga baka naghatag \q2 ug daghan kaayong gatas, ug ang akong mga olibo naghatag \q2 ug daghan kaayong lana. \b \q1 \v 7 “Inig-adto ko sa pultahan sa lungsod, \q2 ug moapil sa panaghisgotay sa mga tigdumala niini, \q1 \v 8 magpadaplin ang batan-on nga mga lalaki kon makita nila ako \q2 ug ang mga tigulang manindog sa pagtahod kanako. \q1 \v 9 Manghilom bisan ang mga pangulo \q1 \v 10 ug ang mga dungganon. \q1 \v 11 Si bisan kinsa nga makakita kanako \q2 o makadungog sa akong pagsulti, \q2 gadayeg kanako. \q1 \v 12 Kay ginatabangan ko ang mga kabos nga nanginahanglan \q2 ug tabang ug ang mga ilo nga walay kadangpan. \q1 \v 13 Ginapanalanginan ako sa himalatyon nga tawo nga akong gitabangan, \q2 ug nalipay gayod ang mga biyuda nga ako usab nga natabangan. \q1 \v 14 Gihimo ko kanunay ang matarong ug husto; \q2 daw sama na kini sa bisti ug turban nga kanunay kong gisul-ob. \q1 \v 15 Akoy nahimong mata sa tawong buta \q2 ug tiil sa tawong bakol. \q1 \v 16 Akoy nahimong amahan sa mga kabos, \q2 ug bisan ang mga estranghero gitabangan ko sa ilang mga kaso. \q1 \v 17 Gikuhaan ko sa gahom ang mga tawong daotan \q2 ug giluwas ang ilang mga biktima. \b \q1 \v 18 “Abi nakog, ‘Magkinabuhi akog dugay \q2 ug mamatay nga nalibotan sa akong pamilya. \q1 \v 19 Kay nahisama ako kaniadto sa kahoy \q2 kansang mga gamot nakaabot sa tubig \q2 ug ang mga sanga kanunayng matun-ogan. \q1 \v 20 Gidayeg ako kanunay sa mga tawo \q2 ug kanunay akong baskog.’ \b \q1 \v 21 “Hilom ug namati pag-ayo ang mga tawo sa akong tambag. \q1 \v 22 Pagkahuman kog sulti, wala na silay ikadugang pa \q2 kay kontento sila sa akong gisulti. \q1 \v 23 Naghandom sila sa akong mga pulong \q2 sama sa ilang paghandom sa ulan. \q2 Gusto gayod nila kining pamation. \q1 \v 24 Daw dili sila makatuo kon pahiyoman ko sila;\f + \fr 29:24 \fr*\fq Daw dili…sila\fq*\ft : o \ft*\fqa Kon nawad-an silag paglaom, pahiyoman ko sila.\fqa*\f* \q2 ang akong malipayong panagway makapadasig kanila. \q1 \v 25 Gitudloan ko sila sa angay nilang buhaton \q2 nga daw akoy ilang pangulo. \q1 Gipangulohan ko sila nga daw usa ka hari \q2 nga nagdumala sa iyang kasundalohan. \q2 Ginahupay ko ang ilang kasubo. \b \c 30 \q1 \v 1 “Apan karon gibiay-biay ako sa mga tawo \q2 nga batan-on pa kay kanako, \q2 kansang mga amahan dili masaligan. \q1 Mas masaligan pa gani ang akong mga iro \q2 nga nagbantay sa akong mga karnero. \q1 \v 2 Unsa may makuha ko niining mga tawhana \q2 nga mga luya na ug walay kusog? \q1 \v 3 Nagniwang na sila sa sobrang kawad-on ug kagutom. \q2 Nagkitkit na lang sila sa mga lagutmon sa kamingawan \q2 sa panahon sa kagabhion. \q1 \v 4 Pang-ibton nila ug pangkaonon ang mga tanom sa kamingawan, \q2 bisan pa ang tab-ang nga gamot sa kahoy nga enebro. \q1 \v 5 Pang-abogon sila sa ilang mga katagilungsod \q2 ug singgitan nga daw mga kawatan. \q1 \v 6 Busa napugos sila pagpuyo sa mga yuta, \q2 sa mga kabatoan, ug sa mga bangag sa yuta. \q1 \v 7 Daw sa mga mananap sila nga mag-uwang sa kalasangan, \q2 ug magtapok sila sa punoan sa mga tanom. \q1 \v 8 Wala silay pulos ug wala gani nakaila kanila, \q2 ug giabog sila sa ilang yuta. \b \q1 \v 9 “Ug karon gibiay-biay ako sa ilang mga anak pinaagi sa awit. \q2 Gihimo nila akong kataw-anan. \q1 \v 10 Gingilngigan sila kanako ug gilikayan nila ako. \q2 Dili gani sila managana sa pagluwa sa akong nawong. \q1 \v 11 Karon nga gipasagdan ako ug gipaantos sa Dios, \q2 nagpatuyang na lang sila sa ilang gustong buhaton kanako. \q1 \v 12 Gisulong ako niining daotan nga grupo. \q2 Nagbutang sila ug lit-ag sa akong agianan, \q2 ug nagtinguha gayod sila sa paglaglag kanako. \q1 \v 13 Babagan nila ang akong agianan sa paglaglag kanako. \q2 Milampos sila bisan walay mitabang kanila. \q1 \v 14 Gisulong nila ako nga daw nag-agi sila \q2 sa dako nga bangag sa guba nga paril. \q1 \v 15 Labihan ang akong kahadlok, \q2 ug nawala ang akong dungog \q1 ug bahandi sama sa panganod \q2 nga gipalid sa makusog nga hangin. \b \q1 \v 16 “Ug karon hinay-hinay ako nga mamatay; \q2 walay undang ang akong pag-antos. \q1 \v 17 Inigkagabii magngutngot ang akong mga bukog; \q2 walay undang ang kasakit nga akong gibati. \q1 \v 18 Sa dakong kusog sa Dios, gikwelyohan niya ako \q1 \v 19 ug giitsa sa lapok. Nahisama na ako sa abo ug lapok. \b \q1 \v 20 “Nanawag ako kanimo, O Dios, apan wala ka motubag. \q2 Nagbarog ako sa imong presensya, \q2 apan ginatan-aw mo lang ako. \q1 \v 21 Nahimo ka nang bangis kanako. \q2 Gigamit mo ang imong gahom sa pagpaantos kanako. \q1 \v 22 Daw sa gipapalid mo ako sa hangin \q2 ug gipakuso-kuso sa bagyo. \q1 \v 23 Nasayod ako nga dad-on mo ako sa dapit sa mga patay, \q2 sa dapit nga gitagana mo nga adtoan sa tanang mga tawo. \b \q1 \v 24 “Wala gayod ako mopasakit sa tawong nag-antos \q2 ug nagpakiluoy tungod sa kalisod. \q1 \v 25 Naghilak gani ako sa mga tawong naglisod. \q2 Naluoy kaayo ako sa mga kabos. \q1 \v 26 Apan sa dihang naglaom ako ug kaayohan, \q2 daotan ang midangat kanako. \q1 Nagpaabot akog kahayag, \q2 apan kangitngit ang miabot. \q1 \v 27 Walay undang ang kasakit nga akong gibati. \q2 Adlaw-adlaw akong nag-antos. \q1 \v 28 Nangitom ang akong panit dili tungod \q2 sa kainit sa adlaw kondili tungod sa balatian. \q1 Nagtindog ako atubangan sa katilingban \q2 ug nangayog tabang. \q1 \v 29 Ang akong paghilak daw sa uwang sa ihalas nga iro\f + \fr 30:29 \fr*\fq ihalas nga iro\fq*\ft : sa English, “jackals”.\ft*\f* \q2 o sa tingog sa ngiwngiw. \q1 \v 30 Nangitom ang akong panit ug nangaukab ang kugang. \q2 Taas kaayo ang akong hilanat. \q1 \v 31 Masub-anon ang sonata sa akong harpa ug plawta. \b \c 31 \q1 \v 1 “Misaad ako sa akong kaugalingon nga \q2 dili gayod motan-aw nga adunay kaibog sa mga dalaga. \q1 \v 2 Kay unsay balos nga ihatag sa Makagagahom nga Dios \q2 sa langit sa ginahimo sa tawo? \q1 \v 3 Dili ba kalaglagan ug katalagman \q2 alang sa naghimog daotan? \q1 \v 4 Nasayod ang Dios sa tanan kong ginahimo. \b \q1 \v 5 “Kon gabakak ako ug nanglimbong, \q1 \v 6 pasagdi nga ang Dios ang mohukom kanako, \q2 kay siya ang nakahibalo kon nakasala ako. \q1 \v 7 Kon wala ako magsubay sa husto nga dalan, \q2 o gipaundayonan ko ang kaibog sa akong mga mata, \q2 ug gihugawan ko ang akong kaugalingon, \q1 \v 8 hinaut pa nga mangadaot ang akong mga tanom \q2 o kaonon kini sa uban. \b \q1 \v 9 “Kon natintal ako sa babaye o nakagusto \q2 sa asawa sa akong silingan, \q1 \v 10 hinaut pa nga ilogon o dulogan \q2 sa laing lalaki ang akong asawa. \q1 \v 11 Kay ang pagpanapaw makauulaw nga sala, \q2 ug angay gayod nga silotan ang naghimo niini. \q1 \v 12 Sama kini sa kalayo nga molamoy \q2 sa tanan kong kabtangan. \b \q1 \v 13 “Kon gibaliwala ko ang reklamo \q2 sa akong mga sulugoon kanako, \q1 \v 14 unsay akong mahimo kon hukman ako sa Dios? \q2 Unsay akong itubag kon sukit-sukiton niya ako? \q1 \v 15 Dili ba nga ang Dios nga naghimo kanako \q2 mao usab ang naghimo sa akong mga sulugoon? \b \q1 \v 16 “Kon wala ako motabang sa mga kabos \q2 ug sa mga biyuda nga naglisod, \q1 \v 17 ug gihikawan ko ug pagkaon ang mga ilo, \q2 hinaut pa nga silotan ako sa Dios. \q1 \v 18 Apan sukad sa batan-on pa ako giatiman ko na ang mga ilo; \q2 sa tibuok kong kinabuhi wala ako magpasagad sa mga biyuda. \q1 \v 19 Kon aduna akoy makita nga tawo nga nag-antos \q2 sa katugnaw tungod sa kakulang sa bisti, \q1 \v 20 gihatagan ko kinig bisti nga pangtugnaw \q2 nga hinimo sa balhibo sa akong mga karnero. \q2 Unya nagpasalamat kini kanako sa kinasing-kasing. \q1 \v 21 Kon gidagmalan ko ang usa ka ilo, \q2 tungod kay nahibalo ako nga \q2 aduna akoy impluwensya sa hukmanan, \q1 \v 22 hinaut pa nga maputol ang akong bukton. \q1 \v 23 Dili ko mahimo kanang mga butanga, \q2 kay nahadlok ako sa silot ug sa gahom\f + \fr 31:23 \fr*\fq gahom\fq*\ft : o \ft*\fqa pagkahalangdon.\fqa*\f* sa Dios. \b \q1 \v 24 “Wala ako nagsalig sa akong bahandi o naghuna-huna \q2 nga makahatag kini kanakog siguridad. \q1 \v 25 Wala ako magpahambog sa akong daghang bahandi \q2 ug sa tanang kabtangan nga naangkon ko. \q1 \v 26 Wala ako nagsimba sa adlaw nga nagsidlak, \q2 o ang katahom sa paglihok sa bulan. \q1 \v 27 Ug wala matintal sa tago ang akong kasing-kasing \q2 sa pagsimba niini. \q1 \v 28 Kon gihimo ko kini nga mga sala angay akong silotan, \q2 kay nagluib ako sa Dios nga anaa sa langit. \b \q1 \v 29 “Wala ako magmaya sa dihang nalaglag \q2 ang akong mga kaaway \q2 o sa dihang midangat kanila ang kalisod. \q1 \v 30 Wala ako magpakasala pinaagi sa pagtunglo kanila. \q1 \v 31 Wala gayoy nagutman sa akong panimalay. \q1 \v 32 Wala ko pasagdi ang mga dumuduong \q2 nga makatulog bisan asa kay kanunayng abli \q2 ang akong panimalay alang kanila. \q1 \v 33 Wala ko itago ang akong sala sama sa gihimo sa uban. \q1 \v 34 Wala ako maghilom-hilom o magtago-tago \q2 tungod sa kahadlok sa isulti sa mga tawo. \b \q1 \v 35 “Kon aduna lang untay mamati kanako! \q2 Mopirma ako sa pagpamatuod nga wala akoy sala. \q1 Kon adunay reklamo ang Makagagahom nga Dios kanako, \q2 hangyoon ko siya nga isulti o isulat niya kini. \q1 \v 36 Isab-it ko kini sa akong abaga o ibutang sa akong ulo \q2 nga daw korona sa pagpakita nga andam ako sa pag-atubang niini. \q1 \v 37 Sultihan ko ang Dios sa tanan kong gibuhat. \q2 Moatubang ako kaniya sama sa usa ka pangulo \q2 nga walay angayng ikaulaw. \b \q1 \v 38 “Kon giabusaran ko ang akong yuta \q2 o kon gikawat ko kini sa uban,\f + \fr 31:38 \fr*\ft Sa literal, \ft*\fqa Kon nagreklamo ang akong yuta batok kanako ug ang gidaro nga yuta basa sa luha.\fqa*\f* \q1 \v 39 o nasakit ko ang mga trabahante sa akong yuta \q2 tungod kay gikuha ko ang mga abot nga wala sila bahini, \q1 \v 40 hinaut pa nga manurok sa akong yuta ang mga sampinit \q2 ug mga sagbot imbis nga trigo ug barley.” \p Dinhi nahuman ang gipanulti ni Job. \c 32 \s1 Si Elihu \p \v 1 Miundang na sa pagtubag kang Job ang tulo niya ka higala, tungod kay miinsister gayod si Job nga wala siyay sala. \v 2 Unya adunay usa ka tawo didto nga ginganlag Elihu. Anak siya ni Barakel nga taga-Buz nga naggikan sa pamilya ni Ram. Nasuko siya pag-ayo kang Job kay ang Dios maoy gibasol ni Job ug dili ang iyang kaugalingon. \v 3 Nasuko usab siya sa tulo ka higala ni Job kay wala nila mapamatud-i nga nakasala si Job ug migawas nga ang Dios maoy sad-an. \v 4 Gihulat ni Elihu nga makahuman ug sulti ang uban ayha siya mosulti kang Job, tungod kay mas magulang sila kay kaniya. \v 5 Apan sa dihang nakita niya nga wala nay ikasulti ang tulo, nasuko siya pag-ayo. \p \v 6 Busa miingon si Elihu nga anak ni Barakel nga Busihanon, \q1 “Bata pa ako ug kamo tigulang na, \q2 busa nanagana ako nga mosulti. \q1 Nahadlok ako nga mangahas \q2 sa pagpadayag kaninyo sa akong huna-huna. \q1 \v 7 Giisip ko nga kamo ang angayng motudlo \q2 kay mga tigulang na kamo \q2 ug daghan kamog nahibaloan. \q1 \v 8 Apan ang tinuod, ang espiritu sa Makagagahom nga Dios \q2 nga anaa sa tawo mao ang naghatag kaniya sa panabot. \q1 \v 9 Ang pagkatigulang dili garantiya \q2 nga ang usa ka tawo maalamon \q2 ug nahibalo kon unsay husto. \b \q1 \v 10 “Busa pamatia ninyo ako. \q2 Mosulti usab ako sa akong nahibaloan. \q1 \v 11 Nagpaabot lang ako samtang naghuna-huna \q2 pa kamo sa angay ninyong isulti. \q2 Namati ako sa inyong mga rason. \q1 \v 12 Namati gayod ako pag-ayo kaninyo, \q2 apan wala gayoy usa kaninyo \q1 nga nakapamatuod nga nakasala si Job; \q2 wala gayod kaninyoy mitubag \q2 sa iyang pagpangatarungan. \q1 \v 13 Ayaw kamo pag-ingon, \q2 ‘Nahibaloan namo \q2 kon unsa ang husto. \q1 Pasagdi nga ang Dios ang motubag kaniya \q2 ug dili ang tawo.’ \q1 \v 14 Kon ako ang gilalis ni Job, \q2 dili ko siya tubagon \q2 ug sama sa inyong panubag. \b \q1 \v 15 “Karon nakahinuktok kamo \q2 ug wala nay ikatubag. \q1 \v 16 Maghulat lang ba ako samtang nagpakahilom kamo \q2 ug wala nay ikatubag? \q1 \v 17 Aduna usab akoy isulti sumala sa akong nahibaloan. \q1 \v 18 Kay daghan akog ikasulti, \q2 ug dili ko na gayod kini kapugngan. \q1 \v 19 Kabutohon na ako sama sa bag-ong sudlanan \q2 sa bino nga hinimo sa panit. \q1 \v 20 Kinahanglan gayod nga mosulti ako \q2 aron mahuwasan ako. \q1 \v 21 Wala akoy labanan o pasidunggan. \q1 \v 22 Dili ako kahibalong moulog-ulog. \q2 Ug kon buhaton ko kini, silotan ako diha-diha \q2 sa Dios nga naghimo kanako. \b \c 33 \q1 \v 1 “Karon, Job, pamatia pag-ayo ang tanan kong isulti kanimo. \q1 \v 2 Kasultion na kaayo ako; \q2 anaa na sa tumoy sa akong dila ang akong isulti. \q1 \v 3 Mosulti ako gikan sa matinud-anon kong kasing-kasing. \q2 Isulti ko ang akong nahibaloan sa kinasing-kasing. \q1 \v 4 Ang espiritu sa Makagagahom nga Dios maoy naghimo kanako \q2 ug naghatag kanakog kinabuhi. \q1 \v 5 Tubaga ako, kon makahimo ka. \q2 Pangandam sa imong mga katarungan ug barogi kini. \q1 \v 6 Sama ra ako kanimo atubangan sa Dios. \q2 Giumol usab ako gikan sa yuta. \q1 \v 7 Busa ayaw kahadlok kanako o paghuna-huna \q2 nga lisod-lisoron ka nako. \b \q1 \v 8 “Klaro kanako ang imong gipanulti. Miingon ka, \q1 \v 9 ‘Wala akoy sala; hinlo ako ug inosente. \q1 \v 10 Apan nangitag rason ang Dios aron iya akong paantuson. \q2 Giisip niya akong iyang kaaway. \q1 \v 11 Gikadenahan niya ang akong mga tiil; \q2 gibantayan niya ang tanan kong mga lihok.’ \b \q1 \v 12 “Apan Job, sayop ka gayod sa imong gisulti. \q2 Dili ba nga ang Dios labaw man sa tawo? \q1 \v 13 Nan, nganong ginaakusaran mo siya \q2 nga wala niya ginatubag ang reklamo sa mga tawo? \q1 \v 14 Ang tinuod, nagsulti kanunay\f + \fr 33:14 \fr*\fq kanunay\fq*\ft : o \ft*\fqa sa nagkalain-lain nga paagi.\fqa*\f* ang Dios, \q2 apan wala lang makamatikod niini ang tawo. \q1 \v 15-16 Nagsulti siya pinaagi sa damgo \q2 samtang natulog ug nahinanok ang tawo sa gabii. \q1 Mohunghong siya kanila sa mga pasidaan \q2 nga makapahadlok kanila. \q1 \v 17 Ginahimo niya kini aron moundang ang tawo \q2 sa pagpakasala ug pagpasigarbo, \q1 \v 18 ug aron maluwas siya gikan sa kamatayon. \b \q1 \v 19 “Usahay disiplinahon sa Dios ang tawo \q2 pinaagi sa sakit diin mag-antos siya, \q2 sama sa walay hupay nga panakit sa kabukogan, \q1 \v 20 nga makapawala sa gana sa pagkaon, \q2 bisan pag lamian kaayo ang pagkaon. \q1 \v 21 Moniwang ang tawo, \q2 hangtod manggawas na ang mga bukog. \q1 \v 22 Himalatyon na siya ug moadtoay na \q2 sa dapit sa mga patay. \b \q1 \v 23 “Apan kon adunay usa lang sa linibo ka mga anghel \q2 nga mopataliwala kaniya ug sa Dios, \q1 ug mopahinumdom kaniya kon unsa ang husto \q2 ug angayan kaniya,\f + \fr 33:23 \fr*\fq mopahinumdom…kaniya\fq*\ft : o \ft*\fqa mosugilon nga matarong siya.\fqa*\f* \q1 \v 24 kaloy-an siya sa Dios.\f + \fr 33:24 \fr*\fq sa Dios\fq*\ft : o \ft*\fqa sa anghel.\fqa*\f* Moingon ang Dios, \q2 ‘Luwasa siya sa kamatayon. \q2 Nakakita ako ug pantubos kaniya.’ \q1 \v 25 Unya mobalik ang maayo niyang lawas. \q2 Molig-on siya pag-usab sama niadtong batan-on pa siya. \q1 \v 26 Kon mag-ampo siya ngadto sa Dios, \q2 motubag ang Dios kaniya. \q1 Dawaton siya sa Dios nga malipayon, \q2 ug ibalik siya sa Dios sa matarong nga pagkinabuhi. \q1 \v 27 Unya mosulti siya sa mga tawo, \q2 ‘Nakasala ako, ug naghimog dili maayo, \q2 apan wala ko madawat ang silot nga angay unta kanako. \q1 \v 28 Giluwas niya ako sa kamatayon, \q2 ug padayon akong magkinabuhi.’ \b \q1 \v 29 “Oo, kanunay kining gihimo sa Dios \q2 ngadto sa tawo. \q1 \v 30 Ginaluwas niya ang tawo sa kamatayon \q2 aron mabuhi siya. \b \q1 \v 31 “Job, pamatia ako pag-ayo. Paghilom lang, \q2 ug pasagdi ako nga mosulti. \q1 \v 32 Kon aduna ka pay isulti, sulti lang, \q2 kay gusto kong mahibaloan kon \q2 tinuod ba nga wala kay sala. \q1 \v 33 Apan kon wala kay isulti, \q2 hilom lang ug pamati sa akong kaalam.” \c 34 \p \v 1 Unya miingon si Elihu, \q1 \v 2 “Kamong miingon nga maalamon kamo ug daghag nahibaloan, \q2 pamatia ninyo ako pag-ayo. \q1 \v 3 Kay maingon nga ang dila makahibalo \q2 kon unsay lamian ug dili lamian nga pagkaon, \q1 ang dalunggan makahibalo usab \q2 kon unsay husto o dili husto nga mga pulong. \q1 \v 4 Busa susihon nato kon unsay husto; \q2 tun-an nato kon unsay maayo. \b \q1 \v 5 “Kay miingon si Job, \q2 ‘Inosente ako \q2 apan wala ako hatagi sa Dios ug hustisya. \q1 \v 6 Bisag matarong ako, \q2 giisip ako nga bakakon. \q1 Bisan wala akoy sala nga nahimo, \q2 gihatagan niya akog sakit nga walay pagkaayo.’ \b \q1 \v 7 “Walay tawo nga sama kang Job \q2 nga dili madutlan ug pagtamay. \q1 \v 8 Ganahan siyang makig-uban sa daotan \q2 ug makasasala nga mga tawo. \q1 \v 9 Kay nag-ingon siya, ‘Walay makuha ang tawo \q2 kon magtinguha siya sa pagpahimuot sa Dios.’ \b \q1 \v 10 “Busa pamati kamo kanako, \q2 kamong nag-ingon nga nakasabot kamo. \q1 Ang Makagagahom nga Dios \q2 dili mohimo ug daotan. \q1 \v 11 Balosan niya ang tawo sumala sa iyang binuhatan; \q2 tagdon niya ang tawo sumala sa batasan niini. \q1 \v 12 Imposible nga maghimo ang Makagagahom nga Dios \q2 ug daotan. \q2 Dili niya mahimong tuison ang hustisya. \q1 \v 13 Adunay nagsugo ba kaniya sa pagdumala \q2 sa tibuok kalibotan? Siyempre wala! \q1 \v 14 Kon pagbuot sa Dios nga kuhaon ang gininhawa \q2 nga gihatag niya sa tawo, \q1 \v 15 mangamatay ang tanang mga tawo \q2 ug mobalik ngadto sa yuta. \b \q1 \v 16 “Kon aduna kay panabot, Job, \q2 pamatia kining akong isulti: \q1 \v 17 Makadumala ba ang Dios kon dili siya gusto ug hustisya? \q2 Nan, nganong gipakadaotan mo man ang matarong \q2 ug gamhanan nga Dios? \q1 \v 18 Dili ba nga ginabadlong man niya ang daotan \q2 ug walay pulos nga mga hari ug mga pangulo? \q1 \v 19 Wala niya pabori ang mga pangulo, ug wala niya ipalabi \q2 ang mga adunahan kaysa mga kabos, \q2 kay silang tanan managsama nga iyang gibuhat. \q1 \v 20 Bisan ang mga tawong gamhanan mamatay lang \q2 ug kalit sa kagabhion, nga walay nagtandog kanila. \b \q1 \v 21 “Gibantayan gayod sa Dios \q2 ang tanang ginahimo sa tawo. \q1 \v 22 Wala gayoy dapit nga mangitngit \q2 nga mahimong katagoan sa mga daotan. \q1 \v 23 Dili na kinahanglan nga tawgon pa sa Dios \q2 ang tawo nga moadto sa iyang atubangan \q2 aron usisahon ug hukman. \q1 \v 24 Dili na kinahanglan nga mag-imbestigar pa siya \q2 aron matangtang niya ang mga tawong anaa \q2 sa pangatungdanan ug pulihan ug lain. \q1 \v 25 Tungod kay nasayod siya sa ilang ginahimo, \q2 kuhaan niya sila sa gahom \q2 ug laglagon bisan sa panahon sa kagabhion. \q1 \v 26 Silotan niya sila atubangan sa kadaghanan \q2 tungod sa ilang kadaotan. \q1 \v 27 Ginahimo niya kini tungod \q2 kay miundang sila sa pagsunod kaniya, \q2 ug wala sila magtagad sa iyang mga pamaagi. \q1 \v 28 Gidaog-daog nila ang mga kabos, \q2 ug nadungog sa Dios ang ilang pagpakitabang. \q1 \v 29 Apan bisan magpakahilom ug magtago ang Dios, \q2 walay makaingon nga dili husto ang iyang ginabuhat. \q1 Apan ang tinuod, nagbantay ang Dios \q2 sa mga tawo ug sa mga nasod \q1 \v 30 aron masanta niya ang pagdumala sa dili diosnon \q2 nga mga tawo nga makahatag ug kadaot sa katawhan. \b \q1 \v 31 “Job, nganong dili ka man moduol sa Dios \q2 ug moingon, \q1 ‘Nakasala ako, \q2 apan dili na ako magpakasala pa’ o \q1 \v 32 ‘Ipadayag kanako ang akong sala. \q2 Kon nakasala ako, dili ko na kini buhaton pag-usab.’ \q1 \v 33 Makapaabot ka ba nga ihatag sa Dios \q2 ang imong gihangyo kon dili ka maghinulsol? \q1 Anaa kanimo ang desisyon, ug dili kanako. \q2 Busa sultihi ako kon unsay imong desisyon. \b \q1 \v 34 “Ang mga tawong maalamon \q2 ug adunay panabot nga namati kanako, \q1 \v 35 makaingon usab nga ang imong gisulti, \q2 Job, walay kaalam ug walay pulos. \q1 \v 36 Angay ka gayod nga sulayan pag-ayo tungod \q2 sa imong sinultihan nga sama sa daotang tawo. \q1 \v 37 Gidugangan mo pa ang imong sala pinaagi \q2 sa pagrebelde sa Dios. \q2 Gitamay ug giinsulto mo ang Dios sa among atubangan.” \c 35 \p \v 1 Unya miingon pa gayod si Elihu, \q1 \v 2 “Abi nimog husto ka sa imong pag-ingon \q2 nga wala kay sala atubangan sa Dios? \q1 \v 3 Apan nag-ingon ka usab, ‘Unsa may akong makuha \q2 kon dili ako magpakasala?’ \b \q1 \v 4 “Tubagon ka nako \q2 ug ang imong mga higala. \q1 \v 5 Hangad sa langit ug tan-awa \q2 ang mga panganod ibabaw nimo. \q1 \v 6 Kon nakasala ka, dili kana makaapekto sa Dios, \q2 bisan magsige ka pa ug pagpakasala. \q1 \v 7 Ug kon matarong ka, \q2 unsay kaayohan nga ikahatag mo sa Dios? \q1 \v 8 Ang imong isigka-tawo lang ang maapektohan \q2 sa imong maayo o daotan nga mga binuhatan. \b \q1 \v 9 “Nagpakitabang ang mga tawo tungod sa pagpangdaog-daog. \q2 Naghangyo sila nga luwason gikan sa kamot \q2 sa mga tawong gamhanan. \q1 \v 10 Apan wala sila mangita sa Dios nga maoy naghimo kanila \q2 ug naghatag kanilag kusog sa panahon sa kalisod.\f + \fr 35:10 \fr*\fq kusog sa panahon sa kalisod\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa awit sa kagabhion.\fqa*\f* \q1 \v 11 Wala sila midangop sa Dios nga naghimo kanila \q2 nga mas maalamon kaysa mga mananap ug mga langgam. \q1 \v 12 Ug kon manawag man sila, dili sila tubagon sa Dios \q2 tungod kay garboso ug mga daotan sila. \q1 \v 13 Oo, dili pamation sa Makagagahom nga Dios \q2 ang ilang pagpangayo ug tabang \q2 nga walay kapuslanan. \q1 \v 14 Labi pa gayod nga dili niya pamation ang imong pagpanawag, \q2 Job, kon moingon ka nga wala mo makita \q1 nga giatiman niya ang imong kaso nga gidala ngadto kaniya, \q2 ug nagsige ka lang ug hulat kaniya. \q1 \v 15 Nag-ingon ka pa nga dili mosilot ang Dios \q2 bisan ug nasuko na siya, ug wala siya magtagad \q2 sa kadaotan nga ginahimo sa tawo. \q1 \v 16 Job, walay kapuslanan ang imong gipanulti. \q2 Klaro nga wala ka masayod sa imong gipanulti.” \c 36 \p \v 1 Nagpadayon pa gayod si Elihu sa pagsulti, \q1 \v 2 “Pasensyahi ako sa makadiyot, \q2 kay aduna pa akoy isulti sa pagdepensa sa Dios. \q1 \v 3 Daghan akog nahibaloan ug mapamatud-an ko kanimo \q2 nga ang Dios nga nagbuhat kanako husto. \q1 \v 4 Ipaniguro ko kanimo nga dili bakak ang akong isulti, \q2 kay ako nga imong gikaatubang labihan kamaalamon. \b \q1 \v 5 “Gamhanan gayod ang Dios, \q2 apan wala siyay gitamay. \q2 Nakahibalo siya sa tanang butang. \q1 \v 6 Dili niya tugotan nga mabuhi ang daotan, \q2 ug gihatagan niya ug hustisya ang mga dinaog-daog. \q1 \v 7 Dili niya pasagdan ang mga matarong. \q2 Pasidunggan niya sila uban \q2 sa mga hari hangtod sa kahangtoran. \q1 \v 8 Apan kon ginapaantos sila \q2 nga daw ginakadenahan, \q1 \v 9 ginapakita sa Dios kanila nga nakahimo sila \q2 ug daotan nga maoy ilang gipasigarbo. \q1 \v 10 Papaminawon niya sila sa iyang pagbadlong, \q2 ug mandoan niya sila nga mobiya \q2 sa ilang daotang binuhatan. \q1 \v 11 Kon motuman sila ug moalagad kaniya, \q2 magkinabuhi sila nga mauswagon \q2 ug malipayon sa tibuok nilang kinabuhi. \q1 \v 12 Apan kon dili sila motuman, mamatay sila sa gira \q2 tungod sa kakulang sa panabot. \b \q1 \v 13 “Ang mga dili diosnon magtago \q2 ug kasuko sa ilang kasing-kasing, \q1 ug bisan silotan sila sa Dios, \q2 dili sila mangayo ug tabang kaniya. \q1 \v 14 Mangamatay sila sa kaulaw\f + \fr 36:14 \fr*\fq sa kaulaw\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa uban sa mga lalaki nga nagbaligya sa ila lawas diha sa mga templo.\fqa*\f* nga batan-on pa. \q1 \v 15 Pinaagi sa mga pag-antos, \q2 ginatudloan sa Dios ang mga tawo. \q1 Nakatuon sila sa pagpaminaw sa iya \q2 pinaagi sa mga kasakit. \b \q1 \v 16 “Job, ginalikay ka sa Dios gikan sa katalagman \q2 ug gihatagan ug kagawasan ug kaabundansya, \q1 ug mapuno pag-usab ug lamiang \q2 mga pagkaon ang imong lamisa. \q1 \v 17 Apan karon nahiagom ka sa silot nga angay sa mga daotan. \q2 Dili ka gayod makalikay sa hustisya. \q1 \v 18 Pagbantay nga dili ka madani sa bahandi \q2 ug madala sa dagkong mga suborno. \q1 \v 19 Makatabang ba ang imong bahandi \q2 o ang imong abilidad sa imong kalisod? \q1 \v 20 Ayaw handoma ang kagabhion,\f + \fr 36:20 \fr*\fq kagabhion\fq*\ft : tingali ang buot ipasabot, ang panahon sa pagsilot sa Dios.\ft*\f* \q2 ang higayon nga mangalaglag ang mga nasod. \q1 \v 21 Pagbantay nga dili ka makahimo ug daotan. \q2 Gipaantos ka aron makalikay ka sa paghimo niini. \b \q1 \v 22 “Huna-hunaa kon unsa kagamhanan ang Dios. \q2 Walay magtutudlo nga sama kaniya. \q1 \v 23 Walay makatudlo kaniya kon unsay iyang angayng buhaton, \q2 ug walay makasulti kaniya nga nakasala siya. \q1 \v 24 Ayaw kalimti ang pagdayeg sa iyang binuhatan \q2 sama sa ginahimo sa uban sa ilang pag-awit. \q1 \v 25 Nakita sa tanang mga tawo ang iyang binuhatan, \q2 apan sa layo lang.\f + \fr 36:25 \fr*\fq sa layo lang\fq*\ft : tingali ang buot ipasabot, dili kaayo nila matugkad o masabtan.\ft*\f* \q1 \v 26 Gamhanan kaayo ang Dios. \q1 Dili gayod nato matugkad ang iyang pagkagamhanan, \q2 ug dili nato maihap ang iyang edad. \b \q1 \v 27 “Gitigom sa Dios diha sa panganod ang inalisngaw sa tubig \q2 gikan sa yuta ug gihimo niya kini nga ulan. \q1 \v 28 Nagbunok ang ulan gikan sa panganod \q2 alang sa mga tawo. \q1 \v 29 Walay nahibalo kon unsaon pagkatag sa panganod, \q2 ug kon sa unsang paagi magdalogdog \q2 ang langit diin nagpuyo ang Dios. \q1 \v 30 Tan-awa kon unsaon niya pagpakilat sa iyang palibot, \q2 ug kon sa unsang paagi kini mokilab \q2 hangtod sa tumoy sa dagat. \q1 \v 31 Pinaagi niini nga gahom sa Dios, \q2 gidumalahan niya ang mga nasod ug gihatagan \q2 ug abunda nga pagkaon ang mga tawo. \q1 \v 32 Kuptan niya ang kilat ug mandoan \q2 kini sa pag-igo sa iyang gipuntirya. \q1 \v 33 Ang dalogdog magpadayag sa umaabot nga bagyo, \q2 ug bisan ang mga baka nahibalo nga adunay bagyo nga umaabot. \b \c 37 \q1 \v 1 “Magkubakuba ang akong dughan \q2 tungod niana nga bagyo. \q1 \v 2 Pamatia ninyo ang tingog sa Dios \q2 nga nagdahunog. \q1 \v 3 Gipakilat niya ang kalangitan ug mikilab \q2 kini hangtod sa kinatumyan sa kalibotan. \q1 \v 4 Unya madungog ang dahunog \q2 sa iyang makusog nga tingog. \q2 Ug dili niya kini pugngan. \q1 \v 5 Katingalahan kaayong nagdahunog ang tingog sa Dios. \q2 Naghimo siya ug katingalahang mga butang \q2 nga dili nato matugkad. \q1 \v 6 Gimandoan niya ang snow nga mahulog \q2 sa yuta ug gipabunok ang ulan, \q1 \v 7 aron makapahulay ang mga tawo sa ilang trabaho \q2 ug makapamalandong sa gihimo sa Dios. \q1 \v 8 Ang mga mananap manago sa ilang tago-anan \q2 ug magpabilin sila didto panahon sa bagyo. \q1 \v 9 Ang makusog ug bugnaw nga hangin \q2 naggikan sa ilang tago-anan. \q1 \v 10 Sa pagginhawa sa Dios maporma ang ice, \q2 ug ang halapad nga katubigan mag-ice. \q1 \v 11 Pun-on niya ug tubig ang kapanganoran, \q2 ug gipakilat kini. \q1 \v 12 Maglibot-libot ang mga panganod \q2 sa tibuok kalibotan sunod sa mando sa Dios. \q1 \v 13 Nagpadala ang Dios sa makusog nga ulan \q2 aron sa paghatag ug tubig sa yuta, \q1 o sa pagdisiplina sa tawo, \q2 o sa pagpakita sa iyang gugma. \b \q1 \v 14 “Pamatia kini, Job, ug pamalandongi ang katingalahan \q2 nga mga butang nga gihimo sa Dios. \q1 \v 15 Nahibalo ka ba kon giunsa pagpahimutang sa Dios \q2 ang mga panganod ug kon giunsa niya \q2 pagpakilab ang kilat? \q1 \v 16 Nahibalo ka ba kon giunsa paglutaw sa mga panganod? \q2 Buhat kini sa katingalahan nga Dios \q2 nga labihan kamaalamon. \q1 \v 17 Ikaw gani panington tungod sa init nga hangin \q2 gikan sa habagatan, \q1 \v 18 makatabang ka ba sa Dios sa pagbukhad \q2 sa mga panganod \q2 ug sa pagpagahi niini sama sa espeho nga bronsi? \b \q1 \v 19 “Kon maalamon ka, tudloi kami \q2 kon unsay angay namong isulti sa Dios. \q1 Dili kami kahibalo kon unsaon namo pagpangatarungan \q2 kay blangko ang among huna-huna. \q1 \v 20 Dili ako moingon sa Dios nga makiglalis ako kaniya, \q2 kay tingalig laglagon niya ako. \q1 \v 21 Walay tawo nga makatutok sa adlaw human mahawani \q2 sa hangin ang mga panganod ang kalangitan, \q2 kay sulaw kini kaayo. \q1 \v 22 Gikan sa amihan mogawas ang Dios nga nagsidlak \q2 sama sa bulawan ug ang iyang kasulaw katingalahan. \q1 \v 23 Dili nato matugkad ang Makagagahom nga Dios \q2 nga labing gamhanan. \q2 Matarong gayod siya ug dili mangdaog-daog, \q1 \v 24 busa gitahod siya sa mga tawo. \q2 Dili niya tagdon ang mga tawo nga gaisip \q2 sa ilang kaugalingon nga mga maalamon.” \c 38 \s1 Misulti ang \nd Ginoo\nd* \p \v 1 Gikan sa buhawi mitubag ang \nd Ginoo\nd* kang Job, \q1 \v 2 “Kinsa ka nga nagduha-duha sa akong kaalam? \q2 Ang imong gipanulti nagpakita lang nga wala kay nahibaloan. \q1 \v 3 Karon, andama ang imong kaugalingon, \q2 ug tubaga ang akong mga pangutana. \b \q1 \v 4 “Diin ka man sa dihang gihimo ko ang pundasyon sa kalibotan? \q2 Sultihi ako kon nahibalo ka. \q1 \v 5 Nahibalo ka ba kon kinsay nagbuot \q2 sa gidak-on niining pundasyon \q2 o ang nagsukod niini? Dili ba nasayod ka man! \q1 \v 6 Unsa bay nagsuporta sa pundasyon sa kalibotan? \q2 Ug kinsay nagbutang niini nga pundasyon \q1 \v 7 samtang naghiusang nag-awit \q2 ang mga bitoon sa kabuntagon \q2 ug naghugyaw sa kalipay ang tanan nga anghel?\f + \fr 38:7 \fr*\fq tanan nga anghel\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa tanan nga anak sa Dios.\fqa*\f* \b \q1 \v 8 “Kinsa bay nagbutang sa utlanan sa dagat \q2 sa dihang mibugwak kini gikan sa kahiladman? \q1 \v 9 Akoy nagtabon sa dagat sa mga panganod \q2 ug nagputos niini sa kangitngit. \q1 \v 10 Gibutangan ko ug utlanan ang dagat; \q2 sama ra nga gisirad-an ko kini ug gitrangkahan. \q1 \v 11 Giingnan ko ang dagat, \q2 ‘Kutob ka lang dinhi ug ayaw na paglapas; \q2 kutob lang dinhi ang imong dagkong mga balod.’ \b \q1 \v 12 “Job, sukad masukad sa imong kinabuhi, \q2 nakamando ka na ba sa adlaw sa pagsubang, \q1 \v 13 aron nga ang kahayag niini mosidlak sa tibuok kalibotan \q2 ug mopaundang sa kadaotan nga ginahimo sa kagabhion? \q1 \v 14 Tungod sa kahayag niini, madayag ang mga porma \q2 diha sa kalibotan sama sa marka sa silyo \q2 diha sa yutang kolon o sa mga disenyo diha sa bisti. \q1 \v 15 Ang kahayag makasamok sa mga kalihokan \q2 sa mga daotan, \q2 kay dili na sila makahimog daotan sa uban. \b \q1 \v 16 “Nakaadto ka na ba sa mga tuboran \q2 sa kinahiladman sa dagat \q2 o sa pinakalawom nga bahin sa dagat? \q1 \v 17 Gipakita na ba kanimo ang mga pultahan paingon \q2 sa mangitngit nga dapit sa mga patay? \q1 \v 18 Nahibalo ka ba kon unsa kadako ang kalibotan? \q2 Sultihi ako kon nahibalo ka niining tanan! \b \q1 \v 19 “Nahibalo ka ba kon diin gikan ang kahayag o ang kangitngit? \q1 \v 20 Ug madala mo ba sila pagbalik sa ilang gigikanan? \q2 Nasayod ka ba sa agianan paingon sa ilang dapit? \q1 \v 21 Sigurado nga nasayod ka \q2 kay natawo ka na man niadtong panahona, \q2 ug dugay ka na sa kalibotan! \b \q1 \v 22 “Nakaadto ka na ba sa dapit nga tipiganan \q2 sa snow o ulan nga ice \q1 \v 23 nga gitagana ko alang sa panahon sa kagubot \q2 ug sa panahon sa gira? \q1 \v 24 Nahibalo ka ba sa agianan paingon sa dapit \q2 nga gigikanan sa kilat\f + \fr 38:24 \fr*\fq kilat\fq*\ft : o \ft*\fqa kahayag.\fqa*\f* \q2 o sa dapit nga gigikanan sa hangin nga gikan sa sidlakan? \q1 \v 25 Kinsay naghimo sa agianan sa ulan ug sa bagyo? \q1 \v 26 Kinsay nagpadala ug ulan sa disyerto, \q2 sa dapit nga walay nagpuyo nga tawo? \q1 \v 27 Kinsay nagpadala ug ulan sa kamingawan \q2 aron manubo ang mga sagbot? \q1 \v 28 Kinsay gigikanan\f + \fr 38:28 \fr*\fq gigikanan\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa amahan.\fqa*\f* sa ulan, sa yamog, \q1 \v 29 ug sa ice nga gikan sa langit? \q1 \v 30 Mogahi ang tubig nga daw bato, \q2 apil na ang ibabaw nga bahin sa dagat? \b \q1 \v 31 “Mahiktan mo ba o mahubaran ang \q2 grupo sa mga bitoon nga gitawag ug \q2 Pleyades ug Orion? \q1 \v 32 Mapagawas mo ba ang mga bitoon \q2 sa gitakda kanila nga panahon? \q1 Magiyahan mo ba usab \q2 ang grupo sa mga bitoon nga gitawag ug \q2 Dako ug Gamay nga mga Oso? \q1 \v 33 Nahibalo ka ba sa mga balaod nga naggahom \q2 sa kalangitan o sa kalibotan? \b \q1 \v 34 “Makamando ka ba sa panganod nga paulanan ka? \q1 \v 35 Makasugo ka ba sa kilat sa pagkilab? \q2 Mapatuman ba nimo kini? \q1 \v 36 Kinsa ang naghatag ug kaalam ug panabot sa tawo? \q1 \v 37 Kinsa bay maalamon nga makaihap sa mga panganod? \q2 Kinsay makahimo sa pagyabo \q2 sa mga pundohanan ug tubig sa langit \q1 \v 38 nga makahimong lapok sa abog? \b \q1 \v 39 “Ikaw bay nangita sa pagkaon sa mga liyon \q2 ug nagtagbaw kanila \q1 \v 40 samtang naghapa sila sa ilang tago-anan \q2 o diha sa mga kabagnotan? \q1 \v 41 Kinsay gahatag ug pagkaon sa mga uwak kon gutomon sila \q2 ug kon ang ilang mga piso mangayo ug pagkaon sa Dios? \b \c 39 \q1 \v 1 “Nakahibalo ka ba kon kanus-a manganak ang ihalas nga mga kanding? \q2 Nakabantay ka ba sa pag-anak sa mga lagsaw? \q1 \v 2 Giihap mo ba ang mga bulan sa ilang pagmabdos hangtod manganak sila? \q2 Ug nahibaloan mo ba kon kanus-a sila manganak? \q1 \v 3 Moluhod sila ug ihimugso nila ang ilang anak. \q1 \v 4 Pagdako sa ilang anak sa kamingawan, \q2 manglakaw kini ug dili na mobalik. \b \q1 \v 5 “Kinsay naghatag ug kagawasan sa ihalas nga asno? \q1 \v 6 Gihatag ko kaniya ang kamingawan aron iyang puy-an; \q2 gipapuyo ko siya sa yuta nga gipasagdan na. \q1 \v 7 Magpalayo siya sa kasaba sa siyudad \q2 ug dili siya gusto nga mansohon. \q1 \v 8 Maglibot-libot siya sa kabukiran sa pagpangita \q2 ug iyang masabsab. \b \q1 \v 9 “Mapatrabaho mo ba ang ihalas nga baka? \q2 Magpabilin ba siya sa imong toril kon gabii? \q1 \v 10 Mahiktan mo ba siya ug mapadaro sa imong uma? \q1 \v 11 Makasalig ka ba sa iyang kusog sa pagtrabaho \q2 sa imong mabug-at nga trabahoon? \q1 \v 12 Makasalig ka ba nga tigomon niya \q2 ug hakoton ang imong abot ngadto sa giokanan? \b \q1 \v 13 “Kanindot tan-awon sa pako sa ostrich kon mokapay-kapay kini, \q2 apan dili kini makatupong sa kaanindot sa pako sa talabon. \q1 \v 14 Biyaan sa ostrich ang iyang mga itlog sa yuta \q2 aron mainit-initan kini. \q1 \v 15 Wala siyay kabalaka nga matumban kini \q2 o buakon sa ihalas nga mananap. \q1 \v 16 Bangis kini sa iyang mga piso, nga daw dili kini iya. \q2 Baliwala lang kaniya nga mawad-an ug pulos ang iyang hinagoan. \q1 \v 17 Kay wala ko siya hatagig kaalam ug panabot. \q1 \v 18 Apan kon siya nay modagan, kataw-an lang niya \q2 ang kabayo ug ang nagsakay niini. \b \q1 \v 19 “Ikaw ba, Job, ang naghatag \q2 ug kusog sa kabayo? \q2 Ikaw bay naghatag sa iyang lambungay?\f + \fr 39:19 \fr*\fq lambungay\fq*\ft : o \ft*\fqa buhok sa iyang liog.\fqa*\f* \q1 \v 20 Ikaw ba ang nagpalukso kaniya sama sa dulon \q2 ug nagpakurat sa mga tawo sa iyang pagpangusmo? \q1 \v 21 Magpangahig siya sa yuta ug daw gapasigarbo \q2 sa iyang kusog. \q2 Unya modasdas siya sa gira. \q1 \v 22 Wala siyay gikahadlokan, \q2 ug dili siya moatras sa espada.\f + \fr 39:22 \fr*\fq espada\fq*\ft : o \ft*\fqa gira.\fqa*\f* \q1 \v 23 Motagingting ang mga udyong diha \q2 sa iyang kilid \q1 ug magpangidlap ang mga bangkaw \q2 sa nagsakay kaniya. \b \q1 \v 24 “Manglupad ang abog sa kakusog sa iyang pagdagan. \q2 Dili na siya mapugngan inigtingog sa budyong. \q1 \v 25 Magbahihi siya sa pagkadungog niya sa tingog sa budyong. \q2 Mapanimahoan niya ang gira bisan halayo ra kini, \q1 ug madungog niya ang panagsinggit sa gira \q2 ug ang daw nagdahunog \q2 nga mga mando sa mga komander. \b \q1 \v 26 “Ikaw bay nagtudlo sa banog sa paglupad \q2 ug sa pag-adto sa habagatan? \q1 \v 27 Ikaw bay nagmando sa agila sa paglupad \q2 ug sa paghimo sa iyang salag didto sa habog nga dapit? \q1 \v 28 Nagpuyo ang agila sa pangpang; \q2 ang hait nga mga bato mao ang iyang salipdanan. \q1 \v 29 Molantaw siya gikan didto sa pagpangita ug tukbonon, \q2 ug makita niya kini bisan sa layo. \q1 \v 30 Kon asa ang patay atua siya, \q2 ug suyopon sa iyang mga piso ang dugo niini.” \c 40 \p \v 1 Miingon pa gayod ang \nd Ginoo\nd* kang Job, \q1 \v 2 “Makiglalis ka ba sa Makagagahom nga Dios? \q2 Buot mo bang ipasabot nga sayop ako. Karon, tubaga ako.” \q1 \v 3 Busa mitubag si Job sa \nd Ginoo\nd*, \q1 \v 4 “Dili ako takos nga motubag kanimo. \q2 Unsay may akong itubag? Maghilom na lang ako.\f + \fr 40:4 \fr*\fq Maghilom na lang ako\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa Tabonan ko na lang ang akong baba.\fqa*\f* \q1 \v 5 Daghan na akog nasulti. \q2 Dili na ako magpadayon pa pagsulti.” \p \v 6 Unya miingon pag-usab ang \nd Ginoo\nd* kang Job gikan sa buhawi, \q1 \v 7 “Andama ang imong kaugalingon, \q2 ug tubaga ang akong mga pangutana. \b \q1 \v 8 “Gusto mo bang pamatud-an nga dili ako matarong \q2 aron mogawas nga ikaw ang matarong? \q1 \v 9 Gamhanan ka ba sama sa Dios? \q2 Makapadahunog ka ba sa imong tingog sama kaniya? \q1 \v 10 Kon makahimo ka niana, ipakita ang imong pagkagamhanan, \q2 pagkahalangdon, ug pagkadungganon. \q1 \v 11-12 Ipagawas ang imong kapungot sa mga garboso \q2 pinaagi sa pagpaubos mo kanila. \q2 Ug dugmoka ang mga daotan sa ilang gitindogan. \q1 \v 13 Taboni silang tanan ug yuta, sa dapit sa mga patay. \q1 \v 14 Kon mahimo mo kana, ako mismo ang modayeg kanimo, \q2 ug dawaton ko nga aduna kay katakos \q2 sa pagluwas sa imong kaugalingon. \b \q1 \v 15 “Tan-awa ang mananap nga Behemot.\f + \fr 40:15 \fr*\fq Behemot\fq*\ft : posible nga hippopotamus o elepante.\ft*\f* \q2 Managsama kamo nga akong binuhat. \q2 Mokaon ra kini ug sagbot sama sa baka, \q1 \v 16 apan kusgan kaayo. Ang lawas niini labihan kalig-on. \q1 \v 17 Ang iyang ikog sama kagahi sa kahoyng sedro, \q2 ug dagko kinig mga paa. \q1 \v 18 Ang iyang mga bukog sama kagahi sa tubo nga bronsi o kabilya. \q1 \v 19 Kahibulongan siya sa tanang binuhat sa Dios, \q2 apan ako nga nagbuhat kaniya makapildi kaniya. \q1 \v 20 Manabsab kini sa mga bukid diin nagdula \q2 ang mga ihalas nga mananap. \q1 \v 21 Maghapa kini ilalom sa tanom nga lutos, \q2 nga magpahipi sa mga bugang. \q1 \v 22 Ang mga tanom nga lutos ug uban pang mga tanom \q2 sa daplin sa sapa maoy iyang silonganan. \q1 \v 23 Dili siya mahadlok sa sulog sa suba. \q2 Daw wala lang kaniya ang tubig sa Suba sa \q2 Jordan nga halos molapaw na kaniya. \q1 \v 24 Kinsay makadakop kaniya pinaagi sa pagbuta kaniya? \q2 Kinsay makatuhog sa iyang ilong pinaagi sa lit-ag? \b \c 41 \q1 \v 1 “Job, mapingwit mo ba ang Leviatan? \q2 Mahiktan mo ba ang iyang baba\f + \fr 41:1 \fr*\fq baba\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa dila.\fqa*\f* ug pisi? \q1 \v 2 Matuhog mo ba ug pisi ang iyang ilong? \q2 Makaw-itan mo ba ang iyang apapangig? \q1 \v 3 Magsige ba siyag pakiluoy kanimo nga imong siyang buhian? \q2 Mosulti ba siya ug malumong mga pulong kanimo? \q1 \v 4 Makigsabot ba siya kanimo aron mahimo mo na siyang \q2 ulipon sa tibuok niyang kinabuhi? \q1 \v 5 Mahimo mo ba siyang alimahan sama sa langgam \q2 o ihatag sa mga batang babaye aron ilang dulaan? \q1 \v 6 Paliton ba siya sa mga negosyante \q2 ug tadtaron aron ibaligya? \q1 \v 7 Makadulot ba ang bangkaw sa iyang panit \q2 o sa iyang ulo? \q1 \v 8 Kon imo kining madakop, dili mo na gayod makalimtan \q2 ang kalisod sa pagpakigbisog kaniya, \q2 ug dili mo na kini usbon pa. \q1 \v 9 Walay pulos ang pagtinguha sa pagdakop kaniya. \q2 Pagkakita mo pa lang kaniya mawad-an ka na ug kaisog. \q1 \v 10 Kon walay mangahas sa pagtugaw kaniya, \q2 kinsa may makahimo sa pagpakigkontra kanako? \q1 \v 11 Kinsay makaingon nga aduna akoy utang kaniya? \q2 Akoy tag-iya sa tanang butang dinhi sa kalibotan. \b \q1 \v 12 “Sultihan ko pa gayod ikaw bahin sa lawas sa Leviatan \q2 ug kon unsa siya kagamhanan ug kakusgan. \q1 \v 13 Kinsay makalaksi sa iyang panit \q2 o makadulot niini? \q1 \v 14 Kinsay makaabli sa iyang baba \q2 nga may makalilisang nga mga ngipon? \q1 \v 15 Ang iyang likod daw adunay daghan \q2 kaayong mga taming nga nagpilit. \q1 \v 16-17 Nagsikit kini pag-ayo nga bisan \q2 ang hangin daw dili makasulod, \q2 ug walay makalaksi niini. \q1 \v 18 Inigpangusmo niya mokilab ang kahayag gikan sa iyang ilong, \q2 ug ang iyang mga mata sama kapula sa pagbanagbanag sa adlaw. \q1 \v 19 Mobuga siya ug kalayo, \q1 \v 20 ug manggawas gikan sa iyang ilong ang aso \q2 nga daw gikan sa nagbukal nga kolon sa nagdilaab nga sugnod. \q1 \v 21 Ang iyang gininhawa makapasiga sa uling, \q2 kay gagawas ang kalayo sa iyang baba. \q1 \v 22 Kusgan ang iyang liog, \q2 ug ang makakita kaniya mahadlok gayod. \q1 \v 23 Bisan ang iyang unod labihan kagahi. \q1 \v 24 Ang iyang kasing-kasing sama kagahi sa galingan nga bato. \q1 \v 25 Kon mobangon siya mangataranta sa kahadlok \q2 ang gamhanan nga mga tawo.\f + \fr 41:25 \fr*\fq gamhanan nga mga tawo\fq*\ft : o \ft*\fqa mga dios.\fqa*\f* \q1 \v 26 Walay espada, bangkaw, o pana nga makadulot kaniya. \q1 \v 27 Alang kaniya ang puthaw daw dagami lang kahumok, \q2 ug ang bronsi daw gabok nga kahoy. \q1 \v 28 Ang mga pana dili makaabog kaniya. \q2 Ang mga bato gikan sa lambayog \q2 daw tahop lang alang kaniya. \q1 \v 29 Ang bunal daw dagami lang alang kaniya, \q2 ug kataw-an lang niya ang gahadyong nga bangkaw. \q1 \v 30 Ang iyang tiyan nalukop sa himbis nga daw hait nga mga bildo. \q2 Busa kon mokamang siya sa lapok, \q2 daw gikarasan ang iyang giagian. \q1 \v 31 Makutaw ang tubig kon anaa siya sa dagat. \q2 Daw tubig kini nga nagbukal diha sa kolon \q2 o nagbukal nga lana diha sa kaldero. \q1 \v 32 Ang tubig nga iyang maagian mobula ug puti, \q2 nga abi mo ug mga puting buhok. \q1 \v 33 Walay sama kaniya dinhi sa kalibotan. \q2 Usa siya ka mananap nga walay kahadlok. \q1 \v 34 Ubos ang iyang pagtan-aw sa tanang garboso nga mga mananap. \q2 Siya ang hari sa tanang ihalas nga mga mananap.” \c 42 \p \v 1 Unya mitubag si Job sa \nd Ginoo\nd*, \q1 \v 2 “Nahibalo ako nga mahimo mo ang tanan, \q2 ug walay makapugong kanimo. \q1 \v 3 Gipangutana mo ako kon nganong nagduha-duha \q2 ako sa imong kaalam nga wala man akoy nahibaloan. \q1 Tinuod nga nagsulti ako sa mga butang nga wala ko masabti, \q2 mga butang nga dili ko matugkad. \b \q1 \v 4 “Nakigsulti ka kanako ug miingon ka \q2 nga mamati ako kanimo \q2 ug tubagon ko ang imong mga pangutana. \q1 \v 5 Kaniadto nadungog ko lang sa uban ang bahin kanimo, \q2 apan karon nakita ko na gayod ikaw. \q1 \v 6 Busa naulaw ako sa tanan kong gisulti bahin kanimo, \q2 ug gihinulsolan ko kini pinaagi sa paglingkod \q2 sa yuta ug sa abog.” \s1 Ang Kataposan \p \v 7 Human kini masulti sa \nd Ginoo\nd* kang Job, miingon siya kang Elifaz nga taga-Teman, “Nasuko ako kanimo ug sa imong duha ka higala, kay dili husto ang inyong gisulti bahin kanako; dili sama sa gihimo ni Job nga akong alagad. \v 8 Busa karon pagkuha kamo ug pito ka torong baka ug pito ka laking karnero. Lakaw kamo kang Job, ug ihalad ninyo kini isip halad nga sinunog alang sa inyong kaugalingon. Mag-ampo si Job alang kaninyo ug tubagon ko kini ug dili ko kamo silotan nga angay sa inyong kabuang. Wala kamo mosulti ug husto bahin kanako; dili sama sa gihimo ni Job nga akong alagad.” \p \v 9 Busa gihimo ni Elifaz nga taga-Teman, ni Bildad nga taga-Shua, ug ni Zofar nga taga-Naamat ang gisugo sa \nd Ginoo\nd* kanila. Ug gitubag sa \nd Ginoo\nd* ang pag-ampo ni Job. \p \v 10 Human makaampo si Job alang sa iyang mga higala, gipauswag siya pag-usab sa \nd Ginoo\nd* ug gihatagan ug doble sa naangkon niya kaniadto. \v 11 Unya ang tanan niyang igsoon ug ang tanan niyang higala kanhi nangadto sa iyang balay ug nangaon uban kaniya. Gipadayag nila kang Job ang ilang pagsubo tungod sa tanang kalisod nga gihatag sa \nd Ginoo\nd* kaniya. Ug ang matag-usa kanila mihatag ug kuwarta ug singsing nga bulawan. \p \v 12 Busa gipanalanginan sa \nd Ginoo\nd* ang misunod nga mga bahin sa kinabuhi ni Job labaw pa kaysa kaniadto. Gihatagan niya si Job ug 14,000 ka karnero, 6,000 ka kamelyo, 1,000 ka parisan nga baka, ug 1,000 ka bayeng asno. \v 13 Gihatagan usab niya kini ug pito ka mga anak nga lalaki ug tulo ka mga anak nga babaye. \v 14 Ang kamagulangan niya nga anak nga babaye mao si Jemina, sunod si Kezia ug unya si Keren Hapuc. \v 15 Walay babaye nga sama kanila katahom sa tibuok nila nga dapit.\f + \fr 42:15 \fr*\fq sa tibuok nila nga dapit\fq*\ft : o \ft*\fqa sa tibuok kalibotan.\fqa*\f* Ug gihatagan sila ni Job ug panulondon sama sa ilang igsoon nga mga lalaki. \p \v 16 Human niadto, nabuhi pa si Job ug 140 ka tuig, ug nakita pa niya ang iyang mga kaliwat hangtod sa ikaupat nga henerasyon. \v 17 Tigulang na kaayo siya sa dihang namatay siya.