\id GEN - Biblica® Open Cebuano Contemporary Bible 2024
\usfm 3.0
\ide UTF-8
\h Genesis
\toc1 Genesis Ang Unang Libro ni Moises
\toc2 Genesis
\toc3 Gen.
\mt1 Genesis
\mt3 Ang Unang Libro ni Moises
\c 1
\s1 Ang Pagbuhat sa Kalibotan
\p
\v 1 Sa sinugdan gimugna sa Dios ang kalangitan ug ang kalibotan. 
\v 2 Ang kalibotan kaniadto walay porma ug hawan pa. Nalukop kini sa tubig ug gitabonan sa kangitngit. Ug ang Espiritu sa Dios\f + \fr 1:2 \fr*\fq Espiritu sa Dios\fq*\ft : o \ft*\fqa gahom sa Dios\fqa*\ft ; o \ft*\fqa hangin nga gikan sa Dios\fqa*\ft ; o \ft*\fqa makusog nga hangin.\fqa*\f* naglihok-lihok diha ibabaw sa katubigan.
\b
\p
\v 3 Unya miingon ang Dios, “Mohayag!” Ug dayon mihayag. 
\v 4 Nakita sa Dios nga maayo ang kahayag. Unya gibulag niya ang kahayag ug ang kangitngit. 
\v 5 Gitawag niyag “adlaw” ang kahayag ug ang kangitngit gitawag niyag “gabii.” Milabay ang kagabhion, ug unya miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang unang adlaw.
\b
\p
\v 6 Unya miingon ang Dios, “Maanaa ang wanang\f + \fr 1:6 \fr*\fq wanang\fq*\ft : sa uban nga Binisaya, \ft*\fqa ali.\fqa*\f* aron nga mabahin ang tubig.” 
\v 7 Ug gihimo sa Dios ang wanang nga nagbulag sa tubig sa ibabaw ug sa tubig sa ubos. 
\v 8 Kini nga wanang gitawag sa Dios nga “kawanangan.” Milabay ang kagabhion, ug unya miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang ikaduhang adlaw.
\b
\p
\v 9 Unya miingon ang Dios, “Matingob sa usa ka dapit ang tubig ubos sa kawanangan aron motungha ang mamalang dapit.” Ug natuman kini. 
\v 10 Gitawag niyag “yuta” ang malang dapit ug “mga dagat” ang nangatingob nga tubig. Ug nakita sa Dios nga maayo kini.
\p
\v 11 Unya miingon ang Dios, “Manurok sa yuta ang nagkalain-laing mga tanom: mga tanom nga adunay mga liso ug mga kahoy nga mamunga ug prutas nga adunay liso sumala sa ilang matang.” Ug nahitabo kini. 
\v 12 Nanubo sa yuta ang nagkalain-laing matang sa tanom, mga tanom nga adunay liso ug mga kahoy nga mamunga ug prutas nga adunay liso sumala sa ilang matang. Ug nakita sa Dios nga maayo kini. 
\v 13 Milabay ang kagabhion, ug unya miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang ikatulong adlaw.
\b
\p
\v 14 Unya miingon ang Dios, “Motungha sa kalangitan ang kahayag aron sa pagbulag sa adlaw ug sa gabii, ug mahimong ilhanan sa pagsugod sa mga panahon, mga adlaw, ug mga tuig. 
\v 15 Modan-ag sila sa kalangitan sa paghatag ug kahayag sa kalibotan.” Ug natuman kini. 
\v 16 Gihimo sa Dios ang duha ka dagkong suga: ang mas dako nga suga nga mohatag ug kahayag kon adlaw, ug ang gamay nga mohatag ug kahayag kon gabii. Nahimo usab ang mga bitoon. 
\v 17-18 Gipahimutang sa Dios kini nga mga butang sa kalangitan aron sa paghatag ug kahayag sa kalibotan kon adlaw ug gabii, ug aron sa pagbulag sa kahayag ug sa kangitngit. Ug nakita sa Dios nga maayo kini. 
\v 19 Milabay ang kagabhion, ug unya miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang ikaupat nga adlaw.
\b
\p
\v 20 Unya miingon ang Dios, “Mapuno sa nagkalain-laing mga mananap ang katubigan, ug manglupad sa kahanginan ang nagkalain-laing mga mananap.\f + \fr 1:20 \fr*\ft Nagkahulogan kini ug mananap nga naglupad sama sa mga langgam ug mga insekto.\ft*\f*” 
\v 21 Busa gihimo sa Dios ang dagkong mga mananap sa tubig, ug ang tanang matang sa mga mananap nga nagpuyo sa tubig, apil ang tanang matang sa mga mananap nga galupad. Ug nakita sa Dios nga maayo kini. 
\v 22 Unya gipanalanginan niya kining tanan nga nag-ingon, “Sanay kamo ug pagdaghan, kamong mga mananap sa tubig ug mga mananap nga galupad.” 
\v 23 Milabay ang kagabhion, ug unya miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang ikalimang adlaw.
\b
\p
\v 24 Unya miingon ang Dios, “Motungha ang nagkalain-laing mga mananap diha sa yuta: ang mga hayop nga buhionon ug mga hayop nga ihalas, ug mga hayop nga nagkamang.”\f + \fr 1:24 \fr*\ft O \ft*\fqa mga gagmayng hayop nga nagkamang.\fqa*\f* Ug natuman kini. 
\v 25 Gibuhat sa Dios kining tanan nga mga mananap sumala sa ilang matang, ug nakita niya nga maayo kini.
\p
\v 26 Unya miingon ang Dios, “Buhaton nato ang tawo sama sa atong dagway. Magmando sila sa mga isda sa dagat, mga langgam sa kalangitan, mga mananap sa tibuok kalibotan nga buhionon man ug ihalas man, ug ang tanang nagkamang sa yuta.”
\q1
\v 27 Busa gimugna sa Dios ang tawo,
\q2 lalaki ug babaye, nga sama sa iyang dagway.
\p
\v 28 Ug gipanalanginan niya sila nga nag-ingon, “Sanay kamo ug pagdaghan aron malukop sa inyong kaliwatan ang kalibotan. Dumalaha ninyo kini ug kamo ang magmando sa tanang matang sa mananap sa tubig, sa kalangitan ug sa yuta man.”
\p
\v 29 Unya miingon ang Dios, “Gihatag ko kaninyo ang tanang mga tanom nga adunay liso ug tanang bunga sa mga kahoy ingon nga inyong pagkaon. 
\v 30 Ug gihatag ko usab sa tanang mga mananap sa yuta ug sa kalangitan ang lunhawng tanom ingon nga ilang pagkaon.” Ug natuman kini.
\p
\v 31 Gitan-aw sa Dios ang tanan niyang gibuhat ug nakita niya nga maayo gayod kini. Milabay ang kagabhion, ug unya miabot ang kabuntagon. Mao kadto ang ikaunom nga adlaw.
\b
\c 2
\p
\v 1 Nahuman sa Dios ang kalangitan, ang kalibotan, ug ang tanan nga anaa niini.
\b
\p
\v 2 Nahuman niya kini sulod sa unom ka adlaw, ug mipahulay siya sa ikapito nga adlaw. 
\v 3 Gipanalanginan niya ang ikapito nga adlaw ug iya kining gibalaan nga adlaw, tungod kay niining adlawa mipahulay siya human niya gimugna ang tanan.
\s1 Si Adan ug si Eba
\p
\v 4 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pagmugna sa kalangitan ug sa kalibotan.
\b
\p Sa dihang gimugna sa \nd Ginoong\nd* Dios ang kalibotan ug ang kalangitan, 
\v 5 wala pa ang tanan nga klasi sa tanom nga nagturok sa yuta, kay ang \nd Ginoong\nd* Dios wala pa man nagpaulan niini ug wala pay tawo nga moatiman niini. 
\v 6 Apan bisan walay ulan, adunay mga tubod nga nagpabasa sa yuta.
\p
\v 7 Unya gibuhat sa \nd Ginoong\nd* Dios ang tawo gikan sa yuta. Gihuypan niya ang ilong sa tawo sa gininhawa nga naghatag ug kinabuhi, ug ang tawo nahimo nga buhing binuhat.
\p
\v 8 Unya nagbuhat ang \nd Ginoong\nd* Dios ug tanaman sa Eden, sa sidlakan, ug gipapuyo niya didto ang tawo nga iyang gibuhat. 
\v 9 Gipatubo sa \nd Ginoong\nd* Dios ang tanang matang sa mga kahoy nga nindot tan-awon ug ang ilang mga bunga maayong kan-on. Sa taliwala sa tanaman adunay kahoy nga naghatag ug kinabuhi ug kahoy nga naghatag sa kahibalo kon unsa ang maayo ug daotan.
\p
\v 10 Adunay nagdagayday nga suba didto sa Eden nga naghatag ug tubig sa tanaman. Kini nga suba nagsanga sa upat ka bahin. 
\v 11 Ang ngalan sa unang suba mao ang Pishon. Nagdagayday kini sa tibuok nga yuta sa Havila diin adunay bulawan. 
\v 12 Maayong klasi ang bulawan niadtong dapita ug adunay usa ka pahumot nga bediliyum ug mahalon nga bato. 
\v 13 Ang ngalan sa ikaduhang suba mao ang Gihon. Nagdagayday kini sa tibuok nga yuta sa Cush. 
\v 14 Ang ngalan sa ikatulong suba mao ang Tigris. Nagdagayday kini sa sidlakang bahin sa Asiria. Ug ang ikaupat nga suba mao ang Eufrates.
\p
\v 15 Gipapuyo sa \nd Ginoong\nd* Dios sa tanaman sa Eden ang tawo nga iyang gibuhat aron mag-ugmad ug mag-atiman niini. 
\v 16 Unya gimandoan sa \nd Ginoong\nd* Dios ang tawo, “Mahimo mong kaonon ang bunga sa bisan unsa nga kahoy sa tanaman, 
\v 17 gawas lang sa bunga sa kahoy nga naghatag ug kahibalo kon unsay maayo ug daotan. Kay sa higayon nga kan-on mo kini, sigurado gayod nga mamatay ka.”
\p
\v 18 Unya miingon ang \nd Ginoong\nd* Dios, “Dili maayo nga mag-inusara ang tawo. Buhatan ko siya ug katabang nga angay kaniya.”
\p
\v 19 Gibuhat sa \nd Ginoong\nd* Dios gikan sa yuta ang tanang matang sa mga mananap nga nagpuyo sa yuta ug ang tanang matang sa mga mananap nga galupad. Unya gidala niya sila ngadto sa tawo aron panganlan kini. Kon unsay gipangalan sa tawo kanila mao nay tawag kanila. 
\v 20 Busa ginganlan sa tawo ang tanang mananap nga nagpuyo sa yuta apil ang mga mananap nga galupad.
\p Apan walay usa niining mga mananap nga angay mahimong kaabag ni Adan. 
\v 21 Busa gipakatulog sa \nd Ginoong\nd* Dios ang tawo. Ug samtang nahinanok siya, gikuha sa \nd Ginoong\nd* Dios ang usa sa iyang mga gusok,\f + \fr 2:21 \fr*\fq gusok\fq*\ft : o \ft*\fqa nagkuha ug bahin sa kilid sa lalaki.\fqa*\f* ug unya gibalik ug kipot ang bahin nga gikuhaan niini. 
\v 22 Ang gusok nga gikuha gikan sa lalaki gibuhat sa \nd Ginoong\nd* Dios nga usa ka babaye, ug gidala niya kini sa lalaki.
\p
\v 23 Unya miingon ang lalaki,
\q1 “Ania na gayod!
\q2 Bukog nga gikuha sa akong bukog,
\q2 ug unod nga gikuha sa akong unod.
\q1 Tawgon siya nga babaye,
\q2 kay gikuha siya gikan sa lalaki.”\f + \fr 2:23 \fr*\ft Ang Hebreo nga \+tl isha\+tl* (\ft*\fq babaye\fq*\ft ) naggikan sa pulong nga \+tl ish\+tl* (\ft*\fq lalaki\fq*\ft ).\ft*\f*
\m
\v 24 Busa mao kini ang hinungdan nga mobiya ang lalaki gikan sa iyang amahan ug inahan ug makighiusa sa iyang asawa, ug silang duha mahimong usa.
\p
\v 25 Ug hubo ang lalaki ug ang iyang asawa, apan wala sila maulaw.
\c 3
\s1 Ang Pagpakasala sa Tawo
\p
\v 1 Sa tanang mga mananap nga gibuhat sa \nd Ginoong\nd* Dios, ang bitin mao ang labing limbongan. Usa niadto ka higayon, gipangutana sa bitin ang babaye, “Tinuod ba gayod nga gidid-an kamo sa Dios nga mokaon sa bunga sa bisan unsa nga kahoy sa tanaman?”
\p
\v 2 Mitubag ang babaye, “Makakaon kami sa mga bunga sa kahoy dinhi sa tanaman, 
\v 3 gawas lang sa bunga sa kahoy nga anaa sa taliwala niini. Kay miingon ang Dios, ‘Dili gayod kamo mokaon sa bunga niana nga kahoy o bisan mohikap man lang. Kon himuon ninyo kana, mamatay kamo.’ ”
\p
\v 4 Apan miingon ang bitin, “Dili tinuod nga mamatay kamo! 
\v 5 Miingon ang Dios niana tungod kay nahibalo siya nga kon mokaon kamo niini, maabli ang inyong salabotan ug mahimo kamong sama kaniya nga nahibalo kon unsa ang maayo ug daotan.”
\p
\v 6 Sa dihang nakita sa babaye nga ang bunga sa kahoy nindot tan-awon ug maayo kan-on, ug tungod kay tinguha niya nga mahimong maalamon, mikuha siya ug bunga ug mikaon. Gihatagan usab niya ang iyang bana nga uban kaniya, ug mikaon usab kini. 
\v 7 Pagkahuman gayod nilag kaon, naabli ang ilang salabotan ug nasayran nila nga hubo diay sila. Busa naghimo silag tapis gikan sa mga dahon sa kahoy nga igos\f + \fr 3:7 \fr*\fq igos\fq*\ft : matang sa prutas. Dili kini komon sa Pilipinas. Sa English, “fig.”\ft*\f* alang sa ilang lawas.
\p
\v 8 Sa dihang bugnaw na ang hangin sa kahaponon, nadungog nila nga galakaw ang \nd Ginoong\nd* Dios sa tanaman. Busa nanago sila sa kakahoyan. 
\v 9 Apan gitawag sa \nd Ginoong\nd* Dios ang lalaki ug gipangutana, “Hain ka?”
\p
\v 10 Mitubag ang lalaki, “Nadungog ko ikaw nga galakaw sa tanaman, ug nahadlok ko kay ako hubo, busa mitago ako.”
\p
\v 11 Nangutana ang \nd Ginoong\nd* Dios, “Kinsay nag-ingon kanimo nga hubo ka? Mikaon ka ba sa bunga sa kahoy nga giingon ko nga dili mo kan-on?”
\p
\v 12 Mitubag ang lalaki, “Ang babaye nga gipauban mo kanako maoy naghatag sa bunga niadtong kahoy ug mikaon ako.”
\p
\v 13 Gipangutana sa \nd Ginoong\nd* Dios ang babaye, “Unsa man kining imong gibuhat?”
\p Mitubag ang babaye, “Giilad ako sa bitin, busa mikaon ako.”
\p
\v 14 Busa miingon ang \nd Ginoong\nd* Dios ngadto sa bitin, “Tungod kay gibuhat mo kini,
\q1 “Tinunglo ka labaw sa tanang mga mananap.
\q1 Ikaw lang gayod ang mahiagom niini nga tunglo:
\q2 sa tibuok mong kinabuhi,
\q2 magkamang ka pinaagi sa imong tiyan ug magkaon kag abog.\f + \fr 3:14 \fr*\ft Ang buot ipasabot, \ft*\fqa mahimo siyang labing ubos sa tanang mga mananap.\fqa*\f*
\q1
\v 15 Ikaw ug ang babaye mahimong magkaaway;
\q2 ug ang imong kaliwat\f + \fr 3:15 \fr*\fq kaliwat\fq*\ft : o \ft*\fqa liwat. \fqa*\ft Posible nga ang buot ipasabot, singular.\ft*\f*
\q2 ug ang iyang kaliwat magkaaway usab.
\q1 Dugmokon niya ang imong ulo
\q2 ug paakon mo ang iyang tikod.”
\p
\v 16 Miingon usab siya sa babaye,
\q1 “Tungod sa imong gibuhat, dugangan ko ang kalisod
\q2 sa imong pagpanamkon ug ang kasakit sa pagpanganak.
\q1 Ug bisan pa niana, mangandoy ka gihapon sa imong bana,
\q2 ug siya ang mogahom kanimo.”\f + \fr 3:16 \fr*\ft O \ft*\fqa magtinguha ka sa pagdominar sa imong bana, apan dominahon ka niya.\fqa*\f*
\p
\v 17 Miingon usab siya kang Adan, “Tungod kay naminaw ka sa imong asawa ug mikaon sa bunga sa kahoy nga gidili ko kanimo:
\q1 “Tunglohon ko ang yuta tungod kanimo.
\q2 Sa tibuok mong kinabuhi,
\q2 maghago ka ug maayo aron ka makakaon.
\q1
\v 18 Moturok sa yuta ang mga sagbot ug mga sampinit,
\q2 ug mokaon ka ug mga tanom gikan sa kaumahan.
\q1
\v 19 Kinahanglan nga maghago ka ug maayo sa dugay nga panahon una ka makakaon,
\q2 hangtod nga mobalik ka sa yuta nga mao ang imong gigikanan.
\q1 Kay sa abog ka gikan,
\q2 sa abog ka usab mobalik.”
\p
\v 20 Ginganlan sa lalaki ang iyang asawa ug “Eba”\f + \fr 3:20 \fr*\fq Eba\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa nagkinabuhi\fqa*\ft ; o \ft*\fqa naghatag ug kinabuhi.\fqa*\f* tungod kay siya ang mahimong inahan sa tanang mga tawo.
\p
\v 21 Unya gihimoan sa \nd Ginoong\nd* Dios ug bisti nga gikan sa panit sa mananap alang kang Adan ug sa iyang asawa.
\p
\v 22 Unya miingon ang \nd Ginoong\nd* Dios, “Karon, ang tawo sama na kanato nga nahibalo kon unsa ang maayo ug ang daotan. Kinahanglan nga dili gayod siya tugotan nga makakaon sa bunga sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi, kay kon mokaon siya, magpabilin siyang buhi hangtod sa kahangtoran.” 
\v 23 Busa gipapahawa sa \nd Ginoong\nd* Dios gikan sa tanaman sa Eden ang tawo aron sa pagpanguma sa yuta nga mao ang iyang gigikanan.
\p
\v 24 Sa dihang napapahawa na niya ang tawo, nagbutang ang \nd Ginoong\nd* Dios ug mga kerubin\f + \fr 3:24 \fr*\fq kerubin\fq*\ft : usa ka matang sa anghel.\ft*\f* sa sidlakang bahin sa tanaman sa Eden. Nagbutang usab siya ug espada nga nagdilaab ug nagtuyok-tuyok aron walay makaduol sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi.
\c 4
\s1 Si Cain ug si Abel
\p
\v 1 Pagkahuman niadto, nakigdulog ang lalaki sa iyang asawa nga si Eba ug namabdos kini. Sa dihang nakapanganak na si Eba, miingon siya, “Nakaangkon ako ug anak nga lalaki pinaagi sa tabang sa \nd Ginoo\nd*, busa nganlan ko siya ug Cain\f + \fr 4:1 \fr*\fq Cain\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa nakaangkon.\fqa*\f*.” 
\v 2 Nanganak pag-usab si Eba ug lalaki ug ginganlan niya kini ug Abel.
\p Sa dihang nanagko na sila, si Abel nahimong magbalantay sa mga karnero ug mga kanding, ug si Cain nahimong mag-uuma. 
\v 3 Usa niadto ka adlaw, nagdala si Cain ug halad ngadto sa \nd Ginoo\nd* gikan sa abot sa iyang uma. 
\v 4 Nagkuha usab si Abel ug pipila sa unang anak sa iyang mga kahayopan. Giihaw niya kini, ug gihalad ang pinakamaayo nga bahin ngadto sa Dios. Nalipay ang \nd Ginoo\nd* kang Abel ug sa iyang halad, 
\v 5 apan wala siya malipay kang Cain ug sa iyang halad. Ug tungod niini, nasuko pag-ayo si Cain ug nagmug-ot.
\p
\v 6 Busa gipangutana siya sa \nd Ginoo\nd*, “Nganong nasuko ka ug nagmug-ot? 
\v 7 Kon maayo lang ang imong gibuhat, magmalipayon ka\f + \fr 4:7 \fr*\fq magmalipayon ka\fq*\ft : o \ft*\fqa gidawat ko ang imong halad.\fqa*\f* unta. Apan pagbantay! Kay kon dili maayo ang imong ginabuhat, ang sala mogahom kanimo. Kay ang sala daw sama sa mabangis nga mananap nga nag-atang kanimo aron tukbon ka. Busa kinahanglan duminahon mo kini.”
\p
\v 8 Usa niana ka adlaw, miingon si Cain kang Abel, “Dali, mangadto ta sa uma.” Ug sa dihang didto na sila, gipatay ni Cain si Abel nga iyang igsoon.
\p
\v 9 Unya nangutana ang \nd Ginoo\nd* kang Cain, “Hain ang imong igsoon nga si Abel?”
\p Mitubag si Cain, “Ambot, wala ako masayod kon hain siya. Ngano, ako bay magbalantay kaniya?”
\p
\v 10 Unya miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Cain, “Unsay imong gibuhat? Ang dugo sa imong igsoon diha sa yuta daw sa tingog nga nagpakiluoy kanako. 
\v 11 Tungod sa imong gibuhat, tunglohon ka nako. Sukad karon dili mo na maugmad ang yuta nga nagsuyop sa dugo sa imong igsoon nga imong gipatay. 
\v 12 Bisan magtanom ka pa, ang yuta dili na mohatag kanimo ug maayong abot. Ug wala kanay permanente nga puloy-anan, busa maglatagaw ka na lang.”
\p
\v 13 Miingon si Cain sa \nd Ginoo\nd*, “Bug-at ra kaayo kana nga silot. 
\v 14 Giabog mo ako karon gikan niini nga yuta ug sa imong presensya. Wala na akoy permanente nga puloy-anan, busa maglatagaw na lang ako. Ug kon adunay makakita kanako sigurado nga patyon niya ako.”
\p
\v 15 Apan miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Cain, “Dili kana mahitabo! Kay si bisan kinsa nga mopatay kanimo, balosan ko ug pito ka pilo.” Busa gibutangan sa \nd Ginoo\nd* ug ilhanan si Cain aron dili siya patyon ni bisan kinsa nga makakita kaniya. 
\v 16 Unya nagpahilayo si Cain gikan sa \nd Ginoo\nd* ug didto mipuyo sa yuta sa Nod\f + \fr 4:16 \fr*\fq Nod\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa naglatagaw.\fqa*\f*, sa sidlakang bahin sa Eden.
\p
\v 17 Unya, nakighilawas si Cain sa iyang asawa. Namabdos ang iyang asawa ug nanganak ug lalaki ug ginganlan nila kinig Enoc. Nagtukod si Cain ug usa ka lungsod ug ginganlan niya kinig Enoc sama sa ngalan sa iyang anak. 
\v 18 Unya nakabaton si Enoc ug anak nga lalaki ug ang iyang ngalan si Irad. Kini si Irad amahan ni Mehujael; si Mehujael amahan ni Metushael; ug si Metushael amahan ni Lamec.
\p
\v 19 Si Lamec adunay duha ka asawa nga mao sila si Ada ug Zila. 
\v 20 Si Ada nanganak kang Jabal nga mao ang katigulangan niadtong mga tawo nga nagpuyo sa mga tolda ug nag-atiman ug mga kahayopan. 
\v 21 Adunay igsoon si Jabal nga lalaki nga ang ngalan si Jubal, nga mao ang katigulangan sa tanan nga nagtukar sa harpa ug plawta. 
\v 22 Si Zila nanganak usab ug lalaki nga ang ngalan si Tubal Cain. Kini si Tubal Cain tigbuhat sa tanang matang sa galamiton nga puthaw ug bronsi. Aduna siyay igsoon nga babaye nga si Naama.
\p
\v 23 Usa niadto ka adlaw, miingon si Lamec sa iyang duha ka asawa,
\q1 “Ada ug Zila, nga akong mga asawa, pamati kamo kanako.
\q2 Gipatay ko ang usa ka batan-ong lalaki tungod
\q2 sa iyang pagdagmal kanako.
\q1
\v 24 Kon pito ka pilo ang balos alang sa tawo nga mopatay kang Cain,
\q2 setentay syete ka pilo ang balos alang sa tawo nga mopatay kanako.”
\p
\v 25 Nakighilawas si Adan kang Eba, ug nanganak si Eba ug lalaki. Miingon siya, “Gihatagan ako pag-usab sa Dios ug anak nga lalaki puli kang Abel nga gipatay ni Cain, busa nganlan ko siya ug Set\f + \fr 4:25 \fr*\fq Set\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa gihatag.\fqa*\f*.” 
\v 26 Si Set nakabaton usab ug anak nga iyang ginganlan ug Enos.
\p Sa panahon nga natawo si Enos, nagsugod ang mga tawo ug tawag sa ngalan sa \nd Ginoo\nd*\f + \fr 4:26 \fr*\fq \+nd Ginoo\+nd*\fq*\ft : sa Hebreo, \+tl YHWH\+tl*.\ft*\f*.
\c 5
\s1 Ang mga Kaliwat ni Adan hangtod kang Noe
\r (1 Cron. 1:1-4)
\p
\v 1 Mao kini ang gisulat nga istorya mahitungod sa mga kaliwat ni Adan.
\b
\p Sa paghimo sa Dios sa tawo, gihimo niya kining sama kaniya. 
\v 2 Gihimo niya ang lalaki ug babaye, ug gipanalanginan niya sila ug gitawag nga “tawo.”
\b
\li1
\v 3 Sa dihang nag-edad na si Adan ug 130 ka tuig, natawo ang iyang anak nga liwat gayod kaniya. Ginganlan niya kinig Set. 
\v 4 Human matawo si Set, nabuhi pa si Adan ug 800 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 5 Namatay siya sa edad nga 930.
\li1
\v 6 Sa dihang nag-edad na si Set ug 105 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Enos. 
\v 7 Human matawo si Enos, nabuhi pa si Set ug 807 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 8 Namatay siya sa edad nga 912.
\li1
\v 9 Sa dihang nag-edad na si Enos ug 90 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Kenan. 
\v 10 Human matawo si Kenan, nabuhi pa si Enos ug 815 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 11 Namatay siya sa edad nga 905.
\li1
\v 12 Sa dihang nag-edad na si Kenan ug 70 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Mahalalel. 
\v 13 Human matawo si Mahalalel, nabuhi pa si Kenan ug 840 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 14 Namatay siya sa edad nga 910.
\li1
\v 15 Sa dihang nag-edad na si Mahalalel ug 65 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Jared. 
\v 16 Human matawo si Jared, nabuhi pa si Mahalalel ug 830 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 17 Namatay siya sa edad nga 895.
\li1
\v 18 Sa dihang nag-edad na si Jared ug 162 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Enoc. 
\v 19 Human matawo si Enoc, nabuhi pa si Jared ug 800 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 20 Namatay siya sa edad nga 962.
\li1
\v 21 Sa dihang nag-edad na si Enoc ug 65 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Metusela. 
\v 22-24 Human matawo si Metusela, nagkinabuhi pa si Enoc ug 300 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. Nabuhi si Enoc nga adunay suod nga relasyon sa Dios, ug sa nag-edad na siya ug 365 ka tuig nahanaw siya, kay gikuha siya sa Dios.\f + \fr 5:22-24 \fr*\fq kay gikuha siya sa Dios\fq*\ft : bisan wala pa siya namatay.\ft*\f*
\li1
\v 25 Sa dihang nag-edad na si Metusela ug 187 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Lamec. 
\v 26 Human matawo si Lamec, nabuhi pa si Metusela ug 782 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 27 Namatay siya sa edad nga 969.
\li1
\v 28 Sa dihang nag-edad na si Lamec ug 182 ka tuig, natawo ang usa niya ka anak nga lalaki. 
\v 29 Miingon siya, “Kining bataa makatabang kanato gikan sa atong labihan nga kahago tungod sa pagtunglo sa \nd Ginoo\nd* sa yuta, busa nganlan ko siya ug Noe\f + \fr 5:29 \fr*\fq Noe\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa makatabang\fqa*\ft ; o \ft*\fqa makapalig-on.\fqa*\f*.” 
\v 30 Human matawo si Noe, nabuhi pa si Lamec ug 595 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak. 
\v 31 Namatay siya sa edad nga 777.
\li1
\v 32 Sa nakaabot na si Noe ug 500 ka tuig, natawo ang iyang mga anak nga lalaki nga sila si Sem, Ham, ug Jafet.
\c 6
\s1 Ang Pagkadaotan sa mga Tawo
\p
\v 1 Unya, midaghan ang mga tawo sa kalibotan, ug daghan silag mga anak nga babaye. 
\v 2 Nakita sa mga anak sa Dios\f + \fr 6:2 \fr*\fq mga anak sa Dios\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa mga anak sa Elohim. \fqa*\ft Posible nga mga anak sa mga pangulo.\ft*\f* nga maanyag ang mga babaye. Busa gipangasawa nila si bisan kinsa nga ilang nagustohan. 
\v 3 Unya miingon ang \nd Ginoo\nd*, “Dili ko tugotan nga mabuhi ang tawo\f + \fr 6:3 \fr*\fq mabuhi ang tawo\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa magpabilin ang akong espiritu diha sa tawo.\fqa*\f* hangtod sa kahangtoran tungod kay tawo lang sila. Busa sukad karon magkinabuhi na lang sila ug dili mosobra sa 120 ka tuig.”
\p
\v 4 Niadtong panahona, ug bisan sa misunod pa nga mga panahon, adunay mga Nefilim\f + \fr 6:4 \fr*\fq Nefilim\fq*\ft : dili klaro ang kahulogan niini. Sumala sa mga maalamon, posible nga mga higante sila.\ft*\f* sa kalibotan. Mga kaliwat sila sa mga anak sa Dios nga nakighilawas sa maanyag nga mga babaye. Gamhanan ug bantogan sila.
\p
\v 5 Nakita sa \nd Ginoo\nd* nga labihan kadaotan ang mga tawo sa kalibotan, ug kangil-ad ang anaa kanunay sa ilang mga huna-huna. 
\v 6 Naguol ang \nd Ginoo\nd* nga gibuhat niya ang tawo ug nasubo siya pag-ayo. 
\v 7 Busa miingon ang \nd Ginoo\nd*, “Laglagon ko ang tanang mga tawo nga akong gibuhat, apil ang tanang mga mananap sa yuta ug ang mga mananap nga galupad, kay naguol ako nga gibuhat ko sila.” 
\v 8 Apan adunay usa ka tawo nga nakapahimuot sa \nd Ginoo\nd*, siya mao si Noe.
\s1 Si Noe ug ang Lunop
\p
\v 9 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Noe.
\b
\p Si Noe diosnon nga tawo. Siya lang ang nagkinabuhi nga matarong ug walay sala sa iyang henerasyon, ug suod ang iyang relasyon sa Dios. 
\v 10 Aduna siyay tulo ka anak nga lalaki nga sila si Sem, Ham, ug Jafet.
\p
\v 11 Sa panan-aw sa Dios, daotan gayod ang mga tawo ug nalukop ang kalibotan sa ilang kadaotan. 
\v 12 Nakita sa Dios nga daotan na gayod ang mga tawo sa kalibotan tungod kay labihan na gayod kangil-ad ang tanan nilang mga binuhatan. 
\v 13 Busa miingon siya kang Noe, “Laglagon ko ang tanang mga tawo. Kay tungod kanila, napuno sa kadaotan ang kalibotan. Laglagon ko sila uban niining kalibotana. 
\v 14 Busa Noe, pagbuhat ug arka gamit ang maayong klasi sa kahoy, ug buhati kini ug mga kuwarto. Unya pahiri ug alkitran ang sulod ug gawas sa arka. 
\v 15 Buhata ang arka nga adunay gitas-on nga 450 ka piye,\f + \fr 6:15 \fr*\fq piye\fq*\ft : sa English, one foot o 12 inches.\ft*\f* ang iyang gilapdon 75 ka piye, ug ang iyang gihabugon 45 ka piye. 
\v 16 Atopi ang arka, ug inigbutang mo sa dingding, pagbilin ug 18 ka pulgada nga gintang gikan sa atop. Himoang tulo ka andana ang arka, ug butangi ug pultahan sa kilid. 
\v 17 Palunopan ko ang kalibotan aron malaglag ang tanan nga adunay kinabuhi. Mamatay ang tanan nga anaa sa kalibotan. 
\v 18 Apan magbuhat ako ug kasabotan kanimo. Mosulod ka sa arka uban ang imong asawa ug ang imong mga anak uban sa ilang mga asawa. 
\v 19-20 Pagpasulod usab ug tag-usa ka pares, lalaki ug babaye, sa matag matang sa mga mananap aron mabuhi sila uban kanimo. Moduol kanimo ang duha sa matag matang sa tanang mga mananap nga galupad, naglakaw, ug nagkamang. 
\v 21 Pagdala usab sa tanang matang sa pagkaon alang kaninyo ug alang usab sa mga mananap.”
\p
\v 22 Ug gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa Dios kaniya.
\c 7
\p
\v 1 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Noe, “Sulod na sa arka uban sa imong tibuok nga pamilya, tungod kay sa tanang mga tawo niining henerasyon, ikaw ra ang nakita ko nga matarong. 
\v 2 Pagdala ug pito ka pares sa matag matang sa hinlo\f + \fr 7:2 \fr*\fq hinlo\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa mahimo nga ihalad \fqa*\ft o \ft*\fqa kan-on.\fqa*\f* nga mananap, apan usa lang ka pares sa matag matang sa dili hinlo nga mananap. 
\v 3 Pagdala usab ug pito ka pares sa matag matang sa mananap nga galupad aron dili mawala kining matang sa mga mananap sa kalibotan. 
\v 4 Kay pito ka adlaw gikan karon, paulanan ko ang tibuok kalibotan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii, aron papason gikan sa kalibotan ang tanan kong gibuhat nga adunay kinabuhi.”
\p
\v 5 Gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa \nd Ginoo\nd* kaniya.
\p
\v 6 Nag-edad si Noe ug 600 ka tuig sa dihang miabot ang lunop sa kalibotan. 
\v 7 Misulod siya sa arka uban ang iyang asawa ug mga anak uban ang ilang mga asawa aron dili sila mangamatay sa lunop. 
\v 8-9 Sumala sa gisugo sa Dios, gipasulod ni Noe sa arka ang matag pares sa tanang matang sa mananap nga hinlo ug dili hinlo nga miduol kaniya. 
\v 10 Ug paglabay sa pito ka adlaw, gilunopan ang kalibotan.
\p
\v 11 Nag-edad niadto si Noe ug 600 ka tuig. Ug sa ika-17 nga adlaw sa ikaduha nga bulan, mibunok ang labihan gayod kakusog nga ulan ug miapaw ang tubig sa tanang tuboran. 
\v 12 Nag-ulan sa kalibotan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii.
\p
\v 13 Sa adlaw mismo nga nagsugod ang ulan, misulod sa arka si Noe ug ang iyang asawa uban sa tulo nila ka mga anak nga sila si Sem, Ham, ug Jafet, ug ang ilang mga asawa. 
\v 14 Kauban usab nila ang tanang matang sa mananap: ang naglakaw, nagkamang, ug galupad. 
\v 15-16 Sumala sa gisugo sa Dios kang Noe, gipasulod niya sa arka ang matag pares sa tanang matang sa mananap nga miduol kaniya. Pagkahuman, gisirad-an sa \nd Ginoo\nd* ang arka.
\p
\v 17-18 Nagpadayon pag-ulan sa kalibotan sulod sa 40 ka adlaw. Milawom ang tubig hangtod nga milutaw ang arka. 
\v 19 Milawom pa gayod ang tubig hangtod nga nalapawan ang tanang tag-as nga mga bukid, 
\v 20 ug milapaw pa gayod ang tubig ug mga 20 ka piye gikan sa tumoy sa kinatas-ang bukid. 
\v 21 Busa nangamatay ang tanan nga adunay kinabuhi: mananap nga tigpanon sa ibabaw sa yuta, mga langgam, mga mananap, ug ang nagkamang sa yuta, ug ang tanang mga tawo. 
\v 22 Nangamatay ang tanang adunay gininhawa. 
\v 23 Gilaglag sa Dios ang tanang mga tawo ug ang tanang mga mananap sa kalibotan. Si Noe lang ug ang iyang mga kauban sa sulod sa arka ang nahibiling buhi.
\p
\v 24 Gilunopan ang kalibotan sulod sa 150 ka adlaw.
\c 8
\p
\v 1 Wala kalimti sa Dios si Noe ug ang tanan nga mga mananap nga kauban niya sulod sa arka. Busa gipahuyop niya ang hangin ibabaw sa kalibotan ug naghinay-hinay ug hubas ang tubig. 
\v 2 Gisampongan niya ang mga tuboran ug gipaundang ang ulan. 
\v 3 Padayon nga mihubas ang tubig sulod sa 150 ka adlaw. 
\v 4 Ug sa ika-17 nga adlaw sa ikapito nga bulan, nahitungtong ang arka sa Bukid sa Ararat. 
\v 5 Padayon nga mihubas ang tubig. Ug sa unang adlaw sa ika-10 nga bulan, nakita na ang tumoy sa mga bukid.
\p
\v 6 Paglabay sa 40 pa gayod ka adlaw, giablihan ni Noe ang bintana sa arka 
\v 7 ug gibuhian ang usa ka uwak. Mibalik-balik ra ug lupad ang uwak hangtod nga mihubas ang tubig. 
\v 8 Unya gibuhian ni Noe ang usa ka salampati aron mahibaloan niya kon mihubas na ang tubig, 
\v 9 apan walay matugdonan ang salampati tungod kay nalukop pa sa tubig ang tibuok kalibotan. Busa mibalik ang salampati kang Noe ngadto sa arka. Gipatugdon ni Noe ang salampati sa iyang kamot ug gisulod kini pagbalik sa arka. 
\v 10 Gipalabay pa ni Noe ang pito ka adlaw ug unya gibuhian niya pag-usab ang salampati. 
\v 11 Pagkakilom-kilom, mibalik ang salampati nga gatangag ug lunhawng dahon sa olibo. Busa nahibaloan ni Noe nga mihubas na ang tubig. 
\v 12 Gipalabay pa ni Noe ang laing pito ka adlaw ug gibuhian niya pag-usab ang salampati, apan wala na kini mobalik.
\p
\v 13 Sa unang adlaw sa unang bulan, mihubas na gayod ang tubig. Nag-edad na si Noe ug 601 ka tuig. Giablihan ni Noe ang tabon sa arka ug nakita niya nga mala na ang yuta. 
\v 14 Sa ika-27 nga adlaw sa ikaduha nga bulan mala na gayod ang yuta sa tibuok kalibotan.
\p
\v 15 Unya miingon ang Dios kang Noe, 
\v 16 “Gawas na kamong tanan sa arka. 
\v 17 Ug pagawasa usab ang tanang mga mananap aron mosanay sila ug malukop nila ang tibuok kalibotan.”
\p
\v 18 Busa migawas si Noe uban sa iyang asawa, mga anak nga lalaki ug mga umagad. 
\v 19 Migawas usab ang tanang mga mananap: ang naglakaw, naglupad, ug nagkamang. Nanggawas sila sumala sa ilang matang.
\p
\v 20 Nagbuhat si Noe ug halaran alang sa \nd Ginoo\nd*. Unya mikuha siya ug usa sa matag matang sa hinlo\f + \fr 8:20 \fr*\fq hinlo\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa mahimo nga ihalad \fqa*\ft o \ft*\fqa kan-on.\fqa*\f* nga mananap apil usab sa matag matang sa langgam nga hinlo ug gisunog niya kini sa halaran ingon nga halad sa \nd Ginoo\nd*. 
\v 21 Sa dihang napanimahoan sa \nd Ginoo\nd* ang kahumot niini, miingon siya sa iyang kaugalingon, “Dili ko na gayod tunglohon pag-usab ang yuta tungod sa binuhatan sa tawo. Bisan pa ug daotan siya sukad pa sa iyang pagkabata, dili ko na gayod laglagon pag-usab ang tanang adunay kinabuhi sama sa akong gibuhat. 
\v 22 Samtang anaa pa ang kalibotan, aduna kanunay panahon sa tingtanom ug ting-ani, adunay tingtugnaw ug ting-init, adunay tinghulaw ug ting-ulan, ug adunay adlaw ug gabii.”
\c 9
\s1 Ang Kasabotan sa Dios kang Noe
\p
\v 1 Unya, gipanalanginan sa Dios si Noe ug ang iyang mga anak ug giingnan, “Panganak kamo aron mosanay ug malukop ang kalibotan. 
\v 2 Mahadlok kaninyo ang tanang mga mananap: ang naglakaw, ang naglupad, ang nagkamang, ug ang nagpuyo sa tubig. Gitugyan ko sila kaninyo. 
\v 3 Gihatag ko kaninyo ang mga mananap ingon nga inyong pagkaon, maingon nga gihatag ko kaninyo ang lunhawng mga tanom ingon nga pagkaon.
\p
\v 4 “Apan ayaw gayod ninyo kan-a ang karne sa mananap nga wala nakagawas ang dugo, tungod kay ang dugo simbolo sa kinabuhi.
\p
\v 5 “Paninglan ko gayod si bisan kinsa nga mopatay kaninyo, tawo man o mananap. Paninglan ko si bisan kinsa nga mopatay sa iyang isigka-tawo.
\q1
\v 6 “Si bisan kinsa nga mopatay sa iyang isigka-tawo
\q2 kinahanglan patyon usab sa iyang isigka-tawo.
\q1 Kay ang tawo gibuhat sa Dios nga sama kaniya.
\m
\v 7 Panganak kamo aron mosanay ug malukop ninyo ang kalibotan.”
\p
\v 8 Miingon pa gayod ang Dios kang Noe ug sa iyang mga anak, 
\v 9-11 “Mao kini ang akong kasabotan kaninyo ug sa inyong mga kaliwat, ingon man sa tanang mga mananap nga migawas uban kaninyo gikan sa arka: Dili ko na gayod laglagon pag-usab ang tanang mga buhing binuhat pinaagi sa lunop. Ug wala na gayoy lunop nga mahitabo aron sa paglaglag sa kalibotan.
\p
\v 12-13 “Ug ingon nga ilhanan sa akong kasabotan kaninyo ug sa tanang matang sa mga mananap, ug sa tanan ninyong umaabot nga mga kaliwat, ibutang ko ang akong bangaw sa mga panganod. 
\v 14 Kon padag-omon ko ug magpakita ang bangaw diha sa kalangitan, 
\v 15 hinumdoman ko dayon ang akong kasabotan kaninyo ug sa tanang matang sa mga mananap, nga dili na gayod mahitabo pag-usab ang lunop nga molaglag sa tanang buhing binuhat. 
\v 16 Kon magpakita ang bangaw diha sa mga panganod, hinumdoman ko dayon ang akong walay kataposan nga kasabotan sa tanan nga adunay kinabuhi sa kalibotan.
\p
\v 17 “Ang bangaw mao ang ilhanan sa akong kasabotan sa tanan nga nagkinabuhi sa kalibotan.”
\s1 Ang mga Anak ni Noe
\p
\v 18 Mao kini ang mga anak ni Noe nga kauban niya sa arka: si Sem, si Ham, ug si Jafet. (Si Ham mao ang amahan ni Canaan.) 
\v 19 Kanila naggikan ang tanang mga tawo sa kalibotan.
\p
\v 20 Si Noe usa ka mag-uuma ug siya mao ang una nga nagtanom ug ubas. 
\v 21 Usa ka higayon niana, miinom siya ug bino, nahubog, ug natulog nga hubo sulod sa iyang tolda. 
\v 22 Unya, si Ham nga amahan ni Canaan misulod sa tolda, ug nakita niya nga hubo ang iyang amahan. Busa migawas siya ug gisuginlan niya ang duha niya ka igsoon. 
\v 23 Mikuha si Sem ug si Jafet ug panapton ug gibutang nila kini sa ilang abaga, unya milakaw sila nga paatras pasulod sa tolda ug gitabonan nila ang ilang amahan. Wala sila milingi ug wala nila makita ang pagkahubo sa ilang amahan.
\p
\v 24 Sa dihang nahuwasan na si Noe sa iyang kahubog, ug sa pagkahibalo niya sa gibuhat sa iyang kamanghoran nga anak, 
\v 25 miingon siya,
\q1 “Tinunglo ka Canaan!
\q2 Mahimo kang labing ubos nga ulipon sa imong mga igsoon.”
\p
\v 26 Ug miingon usab siya,
\q1 “Dalaygon ang \nd Ginoo\nd*, ang Dios ni Sem.
\q2 Hinaut pa nga mahimong ulipon ni Sem si Canaan.
\q1
\v 27 Hinaut nga padaghanon sa Dios ang kayutaan ni Jafet,
\q2 ug mahimong maayo ang panag-uban sa iyang mga kaliwat ug sa mga kaliwat ni Sem.
\q2 Hinaut nga mahimo usab niyang ulipon si Canaan.”
\p
\v 28 Nabuhi pa ug laing 350 ka tuig si Noe human sa lunop. 
\v 29 Namatay siya sa edad nga 950.
\c 10
\s1 Ang Listahan sa mga Nasod
\r (1 Cron. 1:5-23)
\lh
\v 1 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa mga pamilya sa mga anak ni Noe nga sila si Sem, Ham, ug Jafet. Nangatawo ang ilang mga anak pagkahuman sa lunop.
\s2 Ang mga Kaliwat ni Jafet
\li1
\v 2 Ang mga anak nga lalaki ni Jafet sila si Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshec, ug Tiras.
\li1
\v 3 Si Gomer adunay mga anak nga sila si Askenaz, Rifat, ug Togarma.
\li1
\v 4 Ang mga anak ni Javan sila si Elisha, Tarshish, Kitim, ug Dodanim\f + \fr 10:4 \fr*\fq Dodanim\fq*\ft : o \ft*\fqa Rodanim.\fqa*\f*. 
\v 5 Mao kini sila ang mga kaliwat ni Jafet. Sila mao ang gigikanan sa mga tawo nga nagpuyo sa mga baybayon ug mga isla. Ang matag pamilya nila nagpuyo sa ilang kaugalingong dapit nga sakop sa ilang nasod, ug aduna silay kaugalingon nga pinulongan.
\s2 Ang mga Kaliwat ni Ham
\li1
\v 6 Ang mga anak ni Ham sila si Cush, Mizraim\f + \fr 10:6 \fr*\fq Mizraim\fq*\ft : o \ft*\fqa Ehipto.\fqa*\f*, Put, ug Canaan.
\li1
\v 7 Si Cush adunay mga anak sila si Seba, Havila, Sabta, Raama, ug Sabteca.
\li1 Ang mga anak ni Raama sila si Sheba ug si Dedan.
\lf
\v 8 Adunay usa pa ka anak si Cush nga ginganlan ug Nimrod. Kini si Nimrod nahimong bantogan nga tawo sa kalibotan. 
\v 9 Bantogan siya nga mangangayam\f + \fr 10:9 \fr*\ft O \ft*\fqa Bantogan siya mangilog sa mga lungsod.\fqa*\f* atubangan sa \nd Ginoo\nd*, busa adunay panultihon nga nag-ingon, “Sama ikaw kang Nimrod nga bantogan nga mangangayam atubangan sa \nd Ginoo\nd*.” 
\v 10 Ang una nga gingharian nga gidumalahan ni Nimrod mao ang Babilonia\f + \fr 10:10 \fr*\fq Babilonia\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Babel\fqa*\ft . Posible nga ang buot ipasabot niini nga ngalan, “kalibog”.\ft*\f*, Erek, Acad, ug Calne. Kini silang tanan anaa sa yuta sa Shinar. 
\v 11 Gikan niadto nga mga dapit miadto siya sa Asiria ug gitukod niya ang Nineve, Rehobot Ir, Cala, 
\v 12 ug Resen nga anaa sa tunga-tunga sa Nineve ug sa bantogan nga lungsod sa Cala.
\li1
\v 13 Si Mizraim mao ang katigulangan sa mga: Ludhanon, Anamnon, Lehabnon, Naftunon, 
\v 14 Patrusnon, Caslunon, ug sa mga Caftornon\f + \fr 10:14 \fr*\fq Caftornon\fq*\ft : o \ft*\fqa Cretenhon.\fqa*\f* nga mao ang kagikan sa mga Filistihanon.
\li1
\v 15 Si Canaan mao ang amahan ni Sidon ug ni Het.\f + \fr 10:15 \fr*\ft Si \ft*\fq Sidon \fq*\ft mao ang kagikan sa mga Sidonhon.\ft*\f* Si Sidon mao ang kamagulangan.
\li2
\v 16 Si Canaan mao pud ang kagikan sa mga Jebusihanon, Amorihanon, Gergasihanon, 
\v 17 Hibihanon, Arkanhon, Sinhanon, 
\v 18 Arvadnon, Zemarnon, ug sa mga Hamatnon.
\li2 Unya, nagkatag ang mga Canaanhon. 
\v 19 Ang utlanan sa ilang kayutaan naggikan sa Sidon paingon sa Gerar hangtod sa Gaza, ug paingon sa Sodoma, Gomora, Adma, Zeboyim hangtod sa Lasha.
\lf
\v 20 Mao kini sila ang mga kaliwat ni Ham. Ang matag pamilya nila nagpuyo sa ilang kaugalingong dapit nga sakop sa ilang nasod, ug aduna silay kaugalingon nga pinulongan.
\s2 Ang mga Kaliwat ni Sem
\lh
\v 21 Si Sem nga magulang ni Jafet mao ang kagikan sa tanang kaliwat ni Eber.
\li1
\v 22 Ang mga anak ni Sem sila si Elam, Ashur, Arfaxad, Lud, ug Aram.
\li1
\v 23 Ang mga anak ni Aram sila si Uz, Hul, Geter, ug Mas.
\li1
\v 24 Si Arfaxad amahan ni Shela, ug si Shela amahan ni Eber.
\li1
\v 25 Adunay duha ka anak nga lalaki si Eber:
\li2 Ang usa ginganlag Peleg, tungod kay sa iyang panahon ang mga tawo sa kalibotan nabahin-bahin; ang ngalan sa iyang igsoon mao si Joktan.
\li1
\v 26 Si Joktan mao ang amahan nila ni Almodad, Shelef, Hazarmavet, Jera, 
\v 27 Hadoram, Uzal, Dikla, 
\v 28 Obal, Abimael, Sheba, 
\v 29 Ofir, Havila, ug Jobab. Silang tanan mga anak ni Joktan.
\li2
\v 30 Ang kayutaan nga ilang gipuy-an naggikan sa Mesha paingon sa Sefar, sa kabungtoran sa sidlakan.
\lf
\v 31 Mao kadto sila ang mga kaliwat ni Sem. Ang matag pamilya nila nagpuyo sa ilang kaugalingong dapit nga sakop sa ilang nasod, ug aduna silay kaugalingon nga pinulongan.
\b
\lf
\v 32 Mao kadto ang mga kaliwat sa mga anak ni Noe, nga anaa sa nagkalain-laing mga nasod. Pinaagi kanila natukod ang mga nasod sa tibuok kalibotan pagkahuman sa lunop.
\c 11
\s1 Ang Tore sa Babel
\p
\v 1 Kaniadto, usa lang ang pinulongan sa tanang mga tawo sa tibuok kalibotan. 
\v 2 Sa ilang pagbalhin-balhin gikan sa sidlakan, nakaabot sila sa usa ka patag nga dapit sa Shinar, ug didto sila namuyo.
\p
\v 3-4 Unya, miingon ang mga tawo, “Magtukod kita ug usa ka siyudad nga adunay tore nga sangko sa langit, aron mahimo kitang bantogan ug aron dili kita magkatibulaag sa tibuok kalibotan.” Busa nagbuhat sila ug mga tisa,\f + \fr 11:3-4 \fr*\fq tisa\fq*\ft : sa English, “brick”.\ft*\f* ug gibaga\f + \fr 11:3-4 \fr*\fq gibaga\fq*\ft : usa sa proseso sa paghimog tisa diin ibutang sa hudno ang hinulma.\ft*\f* nila kini ug maayo aron mogahi gayod. Tisa ang ilang gigamit imbis bato. Ug aspalto ang ilang gigamit ingon nga semento.
\p
\v 5 Unya, gitan-aw\f + \fr 11:5 \fr*\fq gitan-aw\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa nanaog sa pagtan-aw.\fqa*\f* sa \nd Ginoo\nd* ang pagtukod sa siyudad ug sa tore sa mga tawo. 
\v 6 Miingon ang \nd Ginoo\nd*, “Kini nga mga katawhan nagkahiusa ug usa ra ang ilang pinulongan. Ug kining ilang gibuhat sinugdanan pa lang sa ilang pagabuhaton. Sa dili madugay, mahimo na nila ang tanan nga gusto nilang buhaton. 
\v 7 Busa dali, manaog kita ug libogon nato sila pinaagi sa paghatag kanilag lain-lain nga pinulongan aron dili sila magkasinabtanay.”
\p
\v 8 Busa gipatibulaag sila sa \nd Ginoo\nd* sa tibuok kalibotan ug naundang ang ilang pagtukod sa siyudad. 
\v 9 Busa gitawag kining maong siyudad ug Babel\f + \fr 11:9 \fr*\fq Babel\fq*\ft : o \ft*\fqa Babilonia. \fqa*\ft Mahimong nagkahulogan ug kalibog.\ft*\f* kay didto gilibog sa \nd Ginoo\nd* ang sinultihan sa mga tawo, ug gikan didto gipatibulaag niya sila sa tibuok kalibotan.
\s1 Ang mga Kaliwat ni Sem hangtod kang Abram
\r (1 Cron. 1:24-27)
\p
\v 10 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Sem.
\b
\li1 Duha ka tuig human sa lunop, sa dihang nag-edad na si Sem ug 100 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Arfaxad. 
\v 11 Human matawo si Arfaxad, nabuhi pa gayod si Sem ug 500 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 12 Sa dihang nag-edad si Arfaxad ug 35 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Shela. 
\v 13 Human matawo si Shela, nabuhi pa gayod si Arfaxad ug 403 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 14 Sa dihang nag-edad si Shela ug 30 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Eber. 
\v 15 Human matawo si Eber, nabuhi pa si Shela ug 403 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 16 Sa dihang nag-edad si Eber ug 34 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Peleg. 
\v 17 Human matawo si Peleg, nabuhi pa si Eber ug 430 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 18 Sa dihang nag-edad na si Peleg ug 30 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Reu. 
\v 19 Human matawo si Reu, nabuhi pa si Peleg ug 209 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 20 Sa dihang nag-edad na si Reu ug 32 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Serug. 
\v 21 Human matawo si Serug, nabuhi pa si Reu ug 207 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 22 Sa dihang nag-edad si Serug ug 30 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Nahor. 
\v 23 Human matawo si Nahor, nabuhi pa si Serug ug 200 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 24 Sa dihang nag-edad si Nahor ug 29 ka tuig, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Tera. 
\v 25 Human matawo si Tera, nabuhi pa si Nahor ug 119 ka tuig ug nadugangan pa ang iyang mga anak.
\li1
\v 26 Sa nakaabot na si Tera sa edad nga 70, natawo ang iyang mga anak nga lalaki nga sila ni Abram, Nahor, ug Haran.
\s1 Ang mga Kaliwat ni Abram
\p
\v 27 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Tera.
\b
\p Si Tera amahan nila ni Abram, Nahor, ug Haran. Si Haran mao ang amahan ni Lot. 
\v 28 Namatay si Haran didto sa Ur nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon\f + \fr 11:28 \fr*\fq Kaldeanhon\fq*\ft : mga katawhan nga nagpuyo kaniadto sa habagatang bahin sa Babilonia ug kadugayan nahimong Kaldeanhon ang tawag kanila. Mao usab sa \+xt bersikulo 31|link-href="GEN 11:31"\+xt*.\ft*\f*, sa dapit mismo nga iyang natawhan. Namatay siya samtang buhi pa ang iyang amahan nga si Tera. 
\v 29 Nangasawa si Abram kang Sarai, ug si Nahor nangasawa kang Milca. Si Milca ug ang iyang igsoon nga si Isca mga anak ni Haran. 
\v 30 Si Sarai walay anak kay baog siya.
\p
\v 31 Mibiya si Tera sa Ur nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon. Kauban niya ang iyang anak nga si Abram, ang iyang umagad nga si Sarai, ug ang iyang apo nga si Lot nga anak ni Haran. Paingon unta sila sa Canaan, apan pag-abot nila sa Haran namuyo na sila didto.
\p
\v 32 Ug didto namatay si Tera sa edad nga 205\f + \fr 11:32 \fr*\fq 205\fq*\ft : sa ubang nag-una nga mga teksto, \ft*\fqa 145.\fqa*\f*.
\c 12
\s1 Ang Pagtawag sa Dios kang Abram
\p
\v 1 Unya, miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Abram, “Biyai ang imong nasod, ang imong mga kaparyentehan, ug ang panimalay sa imong amahan, ug adto sa dapit nga ipakita ko kanimo.
\q1
\v 2 “Himuon ko ang imong mga kaliwat nga usa ka bantogan nga nasod.
\q2 Panalanginan ka nako ug mahimong bantogan ang imong ngalan.
\q2 Pinaagi kanimo, daghan ang makadawat sa panalangin.
\q1
\v 3 Panalanginan ko ang nagpanalangin kanimo.
\q2 Apan tunglohon ko ang gatunglo kanimo.
\q1 Pinaagi kanimo,
\q2 mapanalanginan ang tanang katawhan sa kalibotan.”
\p
\v 4-5 Busa mibiya si Abram sa Haran ug miadto sa Canaan, sumala sa giingon sa \nd Ginoo\nd* kaniya. Nag-edad niadto si Abram ug 75 ka tuig. Miuban kaniya ang iyang pag-umangkon nga si Lot. Gidala usab niya ang iyang asawa nga si Sarai ug ang tanan nilang mga kabtangan ug mga sulugoon nga natigom nila sa Haran.
\p
\v 6 Pag-abot nila sa Canaan, mipadayon sila hangtod nga nakaabot sila sa kahoy nga tugas\f + \fr 12:6 \fr*\fq kahoy nga tugas\fq*\ft : tingali balaan kini nga kahoy ngadto kanila.\ft*\f* sa More didto sa Sekem. (Niadtong panahona didto pa nagpuyo ang mga Canaanhon.)
\p
\v 7 Unya nagpakita ang \nd Ginoo\nd* kang Abram ug miingon kaniya, “Ihatag ko sa imong mga kaliwat kining yutaa.” Busa nagbuhat si Abram ug halaran alang sa \nd Ginoo\nd* nga mipakita kaniya.
\p
\v 8 Gikan didto, mibalhin sila sa kabungtoran sa sidlakang bahin sa Betel, ug didto nagpatindog sila ug tolda, ang Betel anaa sa kasadpan ug ang Ai sa sidlakan. Nagbuhat usab didto si Abram ug halaran alang sa \nd Ginoo\nd*ug misimba sa \nd Ginoo\nd*.
\p
\v 9 Wala madugay namalhin na usab sila. Nagpadayon sila sa paglakaw paingon sa Negev.
\s1 Si Abram didto sa Ehipto
\p
\v 10 Unya, miabot ang dakong kagutom sa Canaan, busa miadto si Abram sa Ehipto aron didto lang una mopuyo. 
\v 11 Sa nagkaduol na sila sa Ehipto, miingon si Abram sa iyang asawa, “Sarai, maanyag ka nga babaye. 
\v 12 Kon makita ka sa mga Ehiptohanon moingon sila, ‘Iya kining asawa.’ Unya, patyon nila ako ug ikaw dili. 
\v 13 Busa ingna sila nga managsoon kita aron dili nila ako patyon ug hatagan nila akog maayong pagtagad tungod kanimo.”
\p
\v 14 Busa pag-abot nila sa Ehipto, nakita tuod sa mga Ehiptohanon nga labihan gayod kaanyag ni Sarai. 
\v 15 Ug sa dihang nakita siya sa mga opisyal sa Paraon, gisuginlan nila ang hari kon unsa siya katahom. Busa gidala si Sarai didto sa palasyo. 
\v 16 Tungod kang Sarai, maayo gayod ang pagtagad sa hari kang Abram ug gihatagan pa siya ug mga karnero, kanding, baka, laki ug bayeng asno, kamelyo, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye.
\p
\v 17 Apan gihatagan sa \nd Ginoo\nd* ug makalilisang nga sakit ang Paraon ug ang iyang mga sakop sa palasyo tungod kang Sarai. 
\v 18 Sa dihang nasayran sa Paraon ang hinungdan, gipatawag niya si Abram ug gipangutana, “Unsa kining gibuhat mo kanako? Nganong wala ka magsulti nga asawa mo diay siya? 
\v 19 Nganong miingon ka nga managsoon kamo? Gikuha ko hinuon siya aron mahimong asawa. Ania ang imong asawa, kuhaa siya ug panglakaw na kamo!” 
\v 20 Unya gimandoan sa Paraon ang iyang mga tawo nga papahawaon sila. Busa gipabiya nila si Abram niadtong dapita uban sa iyang asawa, dala ang tanan niyang kabtangan.
\c 13
\s1 Nagbulag si Abram ug si Lot
\p
\v 1 Gikan sa Ehipto, miadto si Abram sa Negev uban sa iyang asawa dala ang tanan niyang kabtangan, ug uban gihapon si Lot. 
\v 2 Adunahan na kaayo si Abram; daghan siyag mga hayop, pilak, ug bulawan.
\p
\v 3-4 Gikan sa Negev, nagbalhin-balhin sila hangtod nga nakabalik sila sa dapit tunga-tunga sa Betel ug Ai diin nagpatindog sila sa ilang tolda kaniadto, ug diin usab sila una nga nagbuhat ug halaran. Ug gisimba pag-usab ni Abram ang \nd Ginoo\nd* didto.
\p
\v 5 Si Lot nga mikuyog paglakaw kang Abram aduna usab siyay mga kahayopan ug tolda. 
\v 6 Ug tungod kay daghan na ang ilang mga kahayopan ug uban pang mga kabtangan, dili sila mahimo nga mag-usa sa pagpuyo sa usa ka dapit. Ang sabsabanan dili paigo kanila. 
\v 7 Tungod niini, nagkaaway ang mga magbalantay sa ilang mga hayop. (Niadtong panahona ang mga Canaanhon ug mga Perisihanon nagpuyo pa usab niadtong dapita.)
\p
\v 8 Busa miingon si Abram kang Lot, “Kita ug ang atong mga tawo dili angay nga mag-away kay paryente kita. 
\v 9 Ang maayo niini, magbulag na lang kita tungod kay daghan pa man ang dapit nga mahimong balhinan. Pagpili kon asa nga bahin sa yuta ang imong gusto. Kon sa wala ka nga bahin, sa tuo ako; kon sa tuo ka nga bahin, sa wala ako.”
\p
\v 10 Mitan-aw si Lot sa palibot ug nakita niya nga abunda sa tubig ang Walog sa Jordan hangtod sa Zoar, sama sa tanaman sa \nd Ginoo\nd*\f + \fr 13:10 \fr*\fq tanaman sa \+nd Ginoo\+nd*\fq*\ft : o \ft*\fqa tanaman sa Eden.\fqa*\f* ug sa yuta sa Ehipto. (Sa panahon kini nga wala pa gilaglag sa \nd Ginoo\nd* ang Sodoma ug Gomora.) 
\v 11 Busa gipili ni Lot ang tibuok nga Walog sa Jordan sa sidlakan. Sa mao nga paagi nagbulag sila ni Abram. 
\v 12 Si Abram nagpabilin sa Canaan samtang si Lot didto mipuyo sa mga lungsod sa kapatagan. Nagpatindog si Lot sa iyang tolda duol sa Sodoma. 
\v 13 Ang mga tawo sa Sodoma labihan gayod kadaotan ug makasasala atubangan sa \nd Ginoo\nd*.
\p
\v 14 Sa dihang nakabiya na si Lot, miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Abram, “Gikan diha sa imong gitindogan tan-awa pag-ayo ang imong palibot. 
\v 15 Ang tanan nga yuta nga maabot sa imong panan-aw ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat, ug mainyo kana hangtod sa kahangtoran. 
\v 16 Himuon ko ang imong mga kaliwat nga sama kadaghan sa abog. Ang abog dili maihap, busa ang imong mga kaliwat dili usab maihap. 
\v 17 Lakaw ug libota ang tibuok kayutaan kay ihatag ko kanang tanan kanimo.”
\p
\v 18 Busa gibalhin ni Abram ang iyang tolda, ug didto siya mipuyo duol sa kahoy nga tugas\f + \fr 13:18 \fr*\fq kahoy nga tugas\fq*\ft : tan-awa usab ang \+xt Gen. 12:6\+xt*.\ft*\f* ni Mamre didto sa Hebron, ug nagbuhat siya didto ug halaran alang sa \nd Ginoo\nd*.
\c 14
\s1 Giluwas ni Abram si Lot
\p
\v 1 Niadtong panahona, si Amrafel nga hari sa Shinar, si Arioc nga hari sa Elasar, si Kedorlaomer nga hari sa Elam, ug si Tidal nga hari sa Goyim 
\v 2 nakig-gira batok kang Bera nga hari sa Sodoma, kang Birsha nga hari sa Gomora, kang Shinab nga hari sa Adma, kang Shemeber nga hari sa Zeboyim, ug sa hari sa Bela nga gitawag usab ug Zoar. 
\v 3 Nagkahiusa kining lima ka mga hari uban ang ilang mga sundalo didto sa Walog sa Sidim nga gitawag karon ug Patay nga Dagat.\f + \fr 14:3 \fr*\fq Patay nga Dagat\fq*\ft : o \ft*\fqa labihan kaparat nga dagat.\fqa*\f* 
\v 4 Kini nga mga hari gisakop ni Kedorlaomer sulod sa 12 ka tuig, apan sa ika-13 nga tuig nagrebelde sila kaniya.
\p
\v 5 Ug sa ika-14 nga tuig, gipildi ni Kedorlaomer ug sa iyang mga kauban nga hari ang mga Refaimnon sa Ashtarot Karnaim, ang mga Zuzimnon sa Ham, ang mga Emhanon sa kapatagan sa Kiriataim, 
\v 6 ug ang mga Horihanon sa kabungtoran sa Seir hangtod sa El Paran nga duol sa kamingawan. 
\v 7 Gikan didto, mibalik sila ug nakaabot sa En Mishpat nga gitawag karon nga Kadesh. Ug giilog nila ang tanan nga kayutaan sa mga Amalekanhon ug sa mga Amorihanon nga nagpuyo sa Hazazon Tamar.
\p
\v 8 Unya, gitigom sa mga hari sa Sodoma, Gomora, Adma, Zeboyim, ug hari sa Bela nga si Zoar, ang ilang mga sundalo didto sa Walog sa Sidim 
\v 9 ug nakig-gira sila batok kang Kedorlaomer nga hari sa Elam, kang Tidal nga hari sa Goyim, kang Amrafel nga hari sa Shinar, ug kang Arioc nga hari sa Elasar. Silang upat ka hari batok sa lima ka hari. 
\v 10 Ang Walog sa Sidim adunay daghang mga bangag nga kuhaanan ug alkitran. Ug sa dihang nangikyas ang mga hari sa Sodoma ug sa Gomora uban sa ilang mga sundalo, nangahulog ang uban kanila sa mga bangag, ug ang uban nangikyas ngadto sa mga bukid. 
\v 11-12 Ang tanang kabtangan sa Sodoma ug Gomora apil ang ilang mga pagkaon gikuha sa ilang mga kaaway. Gibihag usab nila si Lot nga pag-umangkon ni Abram ug gikuha ang iyang mga kabtangan, kay didto man siya nagpuyo sa Sodoma niadtong panahona. Ug unya mibiya sila.
\p
\v 13 Adunay usa ka tawo nga nakaikyas ug misugilon kang Abram nga Hebreo bahin sa nahitabo. Si Abram didto niadtong panahona nagpuyo duol sa kahoy nga tugas ni Mamre nga Amorihanon. Kini si Mamre ug ang iyang mga igsoon nga si Eshcol ug si Aner mga kadapig ni Abram.
\p
\v 14 Pagkadungog ni Abram nga gibihag ang iyang pag-umangkon, gitigom dayon niya ang iyang 318 ka sinaligan nga mga tawo (nga natawo diha sa iyang panimalay), ug gigukod nila ang upat ka mga hari hangtod sa Dan. 
\v 15 Pagkagabii, gibahin ni Abram sa nagkalain-laing grupo ang iyang mga tawo. Gisulong nila ang ilang mga kaaway, ug napildi nila kini. Ang uban nga nakaikyas gigukod nila hangtod sa Hoba, sa amihan nga bahin sa Damasco. 
\v 16 Nabawi nila ang tanang mga kabtangan nga giilog sa mga kaaway. Nabawi usab nila si Lot ug ang iyang mga kabtangan apil ang mga babaye ug ang uban pa nga mga katawhan.
\s1 Gipanalanginan ni Melquisedek si Abram
\p
\v 17 Sa pagpauli na ni Abram, human nila mapildi si Kedorlaomer ug ang iyang mga kauban nga hari, gitagbo siya sa hari sa Sodoma sa Walog sa Shaveh (nga gitawag usab ug Walog sa Hari).
\p
\v 18 Gitagbo usab siya ni Melquisedek nga hari sa Salem ug pari sa Labing Halangdong Dios. Nagdala si Melquisedek ug pagkaon ug ilimnon.\f + \fr 14:18 \fr*\fq pagkaon ug ilimnon\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa pan ug bino.\fqa*\f* 
\v 19 Gipanalanginan niya si Abram nga nag-ingon:
\q1 “Hinaut pa nga panalanginan ka, Abram,
\q2 sa Labing Halangdong Dios
\q2 nga nagbuhat sa langit ug sa yuta.
\q1
\v 20 Dalaygon ang Labing Halangdong Dios
\q2 nga naghatag kanimo ug kadaogan batok sa imong mga kaaway!”
\m Unya gihatagan ni Abram si Melquisedek sa ikapulo nga bahin sa tanan nga iyang nakuha sa gubat.
\p
\v 21 Unya, miingon ang hari sa Sodoma kang Abram, “Imo na ang tanang kabtangan nga nabawi mo, apan iuli lang kanako ang tanan kong mga tawo.”
\p
\v 22 Apan mitubag si Abram, “Nanumpa ako atubangan sa \nd Ginoo\nd*, ang Labing Halangdong Dios nga mao ang nagbuhat sa langit ug sa yuta, 
\v 23 nga dili gayod ako mokuha ug bisan unsa nga imong gipanag-iya, bisan tanod o higot sa sandalyas, aron dili ka makaingon nga ikaw ang nagpadato kanako. 
\v 24 Wala akoy kuhaon alang sa akong kaugalingon. Ang nakaon lang sa akong mga tawo ang isipon ko nga akong bahin. Apan pakuhaa sa ilang bahin sila si Aner, Eshcol, ug Mamre nga miuban kanako.”
\c 15
\s1 Ang Kasabotan sa \nd Ginoo\nd* kang Abram
\p
\v 1 Human niadto, nakigsulti ang \nd Ginoo\nd* kang Abram pinaagi sa usa ka panan-awon. Miingon siya,
\q1 “Abram, ayaw kahadlok tungod
\q2 kay panalipdan ka nako
\q2 ug hatagan ug dako nga ganti.”
\p
\v 2 Apan miingon si Abram, “O \nd Ginoong\nd* Dios, unsay pulos sa imong iganti kanako kon hangtod karon wala pa akoy anak, ug ang mahimo kong manunod mao si Eliezer nga taga-Damasco? 
\v 3 Tungod kay wala mo ako hatagi ug anak, si Eliezer nga usa sa akong mga sulugoon mao ang manunod sa akong mga kabtangan.”
\p
\v 4 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kaniya, “Dili si Eliezer ang manunod sa imong mga kabtangan kondili ang imo gayong kaugalingong anak.”
\p
\v 5 Unya gidala siya sa \nd Ginoo\nd* sa gawas ug giingnan, “Tan-awa ang mga bitoon sa langit; ihapa kon maihap mo. Sama usab niana kadaghan ang mahimo mong mga kaliwat.”
\p
\v 6 Mituo si Abram sa \nd Ginoo\nd*, ug tungod sa iyang pagtuo giisip siya nga matarong.\f + \fr 15:6 \fr*\fq giisip siya nga matarong\fq*\ft : o \ft*\fqa gipakamatarong siya sa \+nd Ginoo\+nd*.\fqa*\f*
\p
\v 7 Miingon pa gayod ang \nd Ginoo\nd* kang Abram, “Ako ang \nd Ginoo\nd* nga nagsugo kanimo sa pagbiya sa Ur nga sakop sa pagdumala sa mga Kaldeanhon\f + \fr 15:7 \fr*\ft Mga katawhan nga nagpuyo kaniadto sa habagatang bahin sa Babilonia.\ft*\f* aron ihatag kanimo kining yutaa ug imong mapanag-iya.”
\p
\v 8 Apan miingon si Abram, “O \nd Ginoong\nd* Dios, unsaon ko pagkahibalo nga maangkon ko kini?”
\p
\v 9 Mitubag ang \nd Ginoo\nd*, “Dad-i ako dinhi ug usa ka dumalagang baka, usa ka bayeng kanding, ug usa ka hamtong nga laking karnero, nga ang matag-usa tulo ka tuig ang kagulangon. Pagdala usab ug usa ka tukmo ug usa ka salampati.”
\p
\v 10 Busa gidala kining tanan ni Abram ngadto sa \nd Ginoo\nd*. Unya gipangtunga niya kini ug giplastar nga nag-atubangay ang isigka-pikas niini. Apan ang tukmo ug ang salampati wala niya tungaa. 
\v 11 Mitugpa sa pinikas nga mga mananap ang mga langgam nga nagpangdagit, apan giabog sila ni Abram.
\p
\v 12 Sa dihang gasalop na ang adlaw, nahinanok pag-ayo si Abram ug adunay makalilisang nga kangitngit nga mitabon kaniya. 
\v 13 Unya miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Abram, “Sa pagkatinuod, ang imong mga kaliwat mahimong mga dumuduong sa laing nasod. Mahimo silang mga ulipon didto ug daog-daogon sulod sa 400 ka tuig. 
\v 14 Apan silotan ko ang nasod nga moulipon kanila. Ug unya mobiya ang imong mga kaliwat gikan didto dala ang daghang kabtangan. 
\v 15 Apan ikaw Abram, hatagan ko ug taas nga kinabuhi; mamatay ka sa katigulangon nga adunay kalinaw. 
\v 16 Molabay una ang upat ka henerasyon ayha pa makabalik ang imong mga kaliwat dinhi, tungod kay dili pa igo ang pagpakasala sa mga Amorihanon aron silotan sila ug papahawaon niini nga yuta.”
\p
\v 17 Sa dihang nakasalop na ang adlaw ug ngitngit na, kalit lang nga nakita ni Abram ang usa ka kolon nga gaaso ug sulo nga gasiga nga miagi taliwala sa pinikas nga mga mananap. 
\v 18 Niana gayod nga adlaw, nagbuhat ang \nd Ginoo\nd* ug kasabotan kang Abram. Miingon siya, “Ihatag ko sa imong mga kaliwat kining yutaa, gikan sa suba sa utlanan sa Ehipto paingon sa dako nga suba nga mao ang Eufrates. 
\v 19 Kini nga yuta mao karon ang gipuy-an sa mga Kenihanon, Kenisihanon, Kadmonhon, 
\v 20-21 Hitihanon, Perisihanon, Refaimnon, Amorihanon, Canaanhon, Gergasihanon, ug mga Jebusihanon.”
\c 16
\s1 Si Hagar ug si Ishmael
\p
\v 1 Si Sarai nga asawa ni Abram dili makaanak. Aduna siyay sulugoon nga babayeng Ehiptohanon nga ginganlag Hagar. 
\v 2 Miingon si Sarai kang Abram, “Wala man motugot ang \nd Ginoo\nd* nga makaanak ako, maayo pa tingali nga makighilawas ka sa akong sulugoon nga babaye kay basin pa ug makabaton ako ug anak pinaagi kaniya.”
\p Misugot si Abram sa giingon sa iyang asawa. 
\v 3 Busa gihatag ni Sarai si Hagar nga Ehiptohanon, kang Abram aron mahimong iyang asawa. (Nahitabo kini human nakapuyo si Abram sa Canaan ug napulo ka tuig.) 
\v 4 Wala madugay namabdos si Hagar.
\p Pagkahibalo ni Hagar nga mabdos siya, gibiay-biay niya si Sarai. 
\v 5 Tungod niini, miingon si Sarai kang Abram, “Gihatag ko si Hagar kanimo apan karon nga mabdos na siya, gibiay-biay na niya ako. Ikaw ang angay basolon niini! Ang \nd Ginoo\nd* na ang maghukom kon kinsa kanato ang sad-an.”
\p
\v 6 Mitubag si Abram, “Imo siyang sulugoon, busa buhata ang gusto mong buhaton kaniya.” Gikan niadto gilisod-lisod na ni Sarai si Hagar, busa milayas kini.
\p
\v 7 Nakita sa anghel sa \nd Ginoo\nd* si Hagar didto sa adunay tuboran sa kamingawan. Kini nga tuboran duol sa dalan paingon sa Shur. 
\v 8 Nangutana ang anghel kaniya, “Hagar, sulugoon ni Sarai, diin ka gikan ug asa ka paingon?”
\p Mitubag siya, “Milayas ako sa akong agalon nga si Sarai.”
\p
\v 9 Miingon ang anghel sa \nd Ginoo\nd* kaniya, “Balik sa imong agalon ug pagpaubos kaniya.”
\p
\v 10 Unya miingon pa gayod ang anghel, “Padaghanon ko pag-ayo ang imong kaliwat, nga ang ilang gidaghanon dili maihap.”
\p
\v 11 Ug miingon pag-usab ang anghel sa \nd Ginoo\nd*:
\q1 “Mabdos ka ug sa dili madugay manganak ka
\q2 ug usa ka batang lalaki.
\q1 Nganli siya ug Ishmael\f + \fr 16:11 \fr*\fq Ishmael\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa namati ang Dios.\fqa*\f*,
\q2 kay gidungog sa \nd Ginoo\nd* ang imong pagpakitabang tungod sa imong pag-antos.
\q1
\v 12 Apan ang imong anak magkinabuhi nga sama sa usa ka ihalas nga asno.
\q2 Kontrahon niya ang tanan,
\q2 ug ang tanan mokontra kaniya.
\q1 Magpuyo siya nga walay kalinaw
\q2 ug mopahilayo siya sa iyang mga paryente.”
\p
\v 13 Gitawag ni Hagar ang \nd Ginoo\nd* nga nakigsulti kaniya ug “Dios nga Nakakita,” kay miingon siya, “Nakita ko ba gayod ang Dios nga nakakita kanako?” 
\v 14 Mao kana nga ang tuboran nga anaa sa tunga-tunga sa Kadesh ug Bered gitawag ug Beer Lahai Roi.\f + \fr 16:14 \fr*\fq Beer Lahai Roi\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa Atabay sa buhi nga Dios nga nakakita kanako.\fqa*\f*
\p
\v 15 Mibalik si Hagar kang Sarai ug nanganak siya ug batang lalaki. Ginganlan ni Abram ang bata ug Ishmael. 
\v 16 Nag-edad si Abram ug 86 ka tuig sa dihang gipanganak ni Hagar si Ishmael.
\c 17
\s1 Ang Pagtuli Ilhanan sa Kasabotan
\p
\v 1 Sa dihang nag-edad si Abram ug 99 ka tuig, nagpakita ang \nd Ginoo\nd* kaniya ug miingon, “Ako ang Dios nga Makagagahom. Pagmatinumanon kanunay kanako ug pagkinabuhi nga matarong. 
\v 2 Tumanon ko ang akong kasabotan kanimo: padaghanon ko gayod ang imong mga kaliwat.”
\p
\v 3 Pagkadungog niadto ni Abram, mihapa siya. Miingon ang Dios kaniya, 
\v 4 “Mao kini ang akong kasabotan kanimo: Mahimo kang amahan sa daghang mga nasod. 
\v 5 Sukad karon dili na Abram ang ingalan kanimo kondili Abraham\f + \fr 17:5 \fr*\fq Abraham\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa amahan sa daghan.\fqa*\f* na, tungod kay himuon ka nako nga amahan sa daghang mga nasod. 
\v 6 Padaghanon ko pag-ayo ang imong mga kaliwat ug maggikan kanila ang mga nasod, ug ang uban kanila mahimong mga hari.
\p
\v 7 “Tumanon ko ang akong kasabotan kanimo ug sa imong mga kaliwat sa umaabot nga mga henerasyon, nga padayon ako nga mahimong inyong Dios. Kini nga kasabotan magpadayon hangtod sa kahangtoran. 
\v 8 Mga langyaw pa kamo karon sa yuta sa Canaan. Apan ihatag ko kining tibuok nga yuta kanimo ug sa imong mga kaliwat. Mainyo na kini hangtod sa kahangtoran, ug ako padayon nga mahimong inyong Dios.”
\p
\v 9 Midugang pag-ingon ang Dios kang Abraham, “Ug ikaw, kinahanglan tumanon nimo ug sa imong mga kaliwat ang akong kasabotan kanimo. 
\v 10 Ug bahin nianang kasabotan: Kinahanglan tulion ninyo ang tanan ninyong mga lalaki. 
\v 11 Kini ang mahimong ilhanan sa akong kasabotan kaninyo. 
\v 12-13 Sukad karon hangtod sa umaabot nga henerasyon, kinahanglan tulion ninyo ang matag batang lalaki nga nag-edad ug walo ka adlaw. Tulion usab ninyo ang mga ulipong lalaki nga natawo sa inyong panimalay apil ang mga ulipon nga inyong gipalit gikan sa mga langyaw. Kana nga ilhanan sa inyong lawas magpamatuod nga ang akong kasabotan kaninyo magpadayon hangtod sa kahangtoran. 
\v 14 Si bisan kinsa nga wala matuli kinahanglan nga dili na ninyo isipon nga usa sa inyong katawhan, tungod kay gipakawalay-bili niya ang akong kasabotan.”
\p
\v 15 Miingon pa gayod ang Dios kang Abraham, “Bahin sa imong asawa nga si Sarai, ayaw na siya tawaga ug Sarai, kay sukad karon Sara\f + \fr 17:15 \fr*\fq Sara\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa prinsesa.\fqa*\f* na ang iyang ngalan. 
\v 16 Panalanginan ko siya ug hatagan ka nako ug anak pinaagi kaniya. Mahimo siyang inahan sa daghang mga nasod, ug ang uban niya nga mga kaliwat mahimong hari.”
\p
\v 17 Mihapa si Abraham, apan mikatawa siya sa iyang nadungog. Miingon siya sa iyang kaugalingon, “Makaanak pa kaha ako nga 100 na man ang akong edad? Ug si Sara, makaanak pa kaha sa edad nga 90 ka tuig?”
\p
\v 18 Unya miingon siya sa Dios, “Hinaut nga ang akong anak nga si Ishmael ang hatagan mo sa panalangin.”
\p
\v 19 Mitubag ang Dios, “Dili. Ang imong asawa nga si Sara manganak ug lalaki ug nganlan mo siya ug Isaac\f + \fr 17:19 \fr*\fq Isaac\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa mikatawa siya.\fqa*\f*. Padayonon ko diha kaniya ang akong kasabotan kanimo, ug magpadayon kini nga kasabotan ngadto sa iyang mga kaliwat hangtod sa kahangtoran. 
\v 20 Nadungog ko ang imong hangyo bahin kang Ishmael. Panalanginan ko siya ug hatagan ug daghang mga kaliwat. Mahimo siyang amahan sa 12 ka mga pangulo, ug ang iyang mga kaliwat mahimong bantogan nga katawhan\f + \fr 17:20 \fr*\fq katawhan\fq*\ft : o \ft*\fqa nasod.\fqa*\f*. 
\v 21 Apan kang Isaac ko lang tumanon ang akong kasabotan kanimo. Manganak si Sara kang Isaac sa sama usab niini nga panahon sa sunod nga tuig.” 
\v 22 Mibiya ang Dios pagkahuman siya makigsulti kang Abraham.
\p
\v 23 Niadto gayong adlawa, gituman ni Abraham ang gisugo kaniya sa Dios. Gituli niya ang iyang anak nga si Ishmael ug ang tanang mga lalaki sa iyang panimalay: ang mga ulipon nga natawo sa iyang panimalay ug ang mga ulipon nga iyang gipalit. 
\v 24 Nag-edad si Abraham ug 99 ka tuig sa dihang gituli siya, 
\v 25 ug si Ishmael nag-edad usab ug 13 ka tuig. 
\v 26-27 Niadto gayod mismo nga adlaw nga nagsugo ang Dios nga ang tanang mga lalaki kinahanglan matuli, nagpatuli si Abraham ug si Ishmael, apil ang tanang mga ulipon ni Abraham nga natawo sa iyang panimalay ug ang mga ulipon nga iyang gipalit gikan sa mga langyaw.
\c 18
\s1 Ang Tulo ka Bisita ni Abraham
\p
\v 1 Nagpakita ang \nd Ginoo\nd* kang Abraham sa dihang didto pa siya nagpuyo duol sa kahoy nga tugas ni Mamre. Init kadto nga adlaw, ug si Abraham naglingkod-lingkod didto sa pultahan sa iyang tolda. 
\v 2 Samtang naglantaw-lantaw siya, aduna siyay nakitang tulo ka lalaki nga nagtindog sa unahan. Midagan dayon siya sa pagtagbo kanila. Miyukbo siya agig pagtahod kanila.
\p
\v 3 Ug miingon, “Ginoo\f + \fr 18:3 \fr*\fq Ginoo\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa Sir.\fqa*\f*, kon mahimo, hapit una sa amo. 
\v 4 Magpakuha ako ug tubig aron makapanghugas kamo sa inyong mga tiil ug unya makapahulay ilalom niining kahoy. 
\v 5 Mokuha usab ako ug pagkaon alang kaninyo aron adunay kusog kamo sa inyong paglakaw. Ikalipay ko ang pag-alagad kaninyo samtang ania kamo uban kanamo.”
\p Ug mitubag sila, “Sige, buhata ang imong gisulti.”
\p
\v 6 Busa nagdali-dali si Abraham ug sulod sa tolda ug miingon kang Sara, “Pagdali, pagkuha ug usa ka sako sa maayong klasi sa harina ug pagluto ug pan.”
\p
\v 7 Midagan usab si Abraham ngadto sa iyang mga baka ug nagpili ug tambok nga nati. Gipadali niya kinig paihaw ug paluto sa iyang sulugoon. 
\v 8 Unya gidala niya kini ngadto sa iyang mga bisita, uban sa keso ug gatas. Ug samtang nangaon ang iyang mga bisita ilalom sa kahoy, didto usab si Abraham sa ilang duol nga andam sa pag-alagad kanila.
\p
\v 9 Unya, nangutana ang mga bisita kang Abraham, “Hain si Sara nga imong asawa?”
\p Mitubag siya, “Tua sa sulod sa tolda.”
\p
\v 10 Ang usa sa mga bisita miingon, “Ipaniguro ko nga mobalik ako dinhi sa sunod nga tuig, sa sama gihapon nga panahon, ug ang imong asawa nga si Sara aduna nay anak nga lalaki.”
\p Naminaw diay si Sara didto sa entrada sa tolda sa likod ni Abraham. 
\v 11 (Tigulang na silang duha ni Abraham ug miundang na gani ang binulan ni Sara.) 
\v 12 Mikatawa si Sara sa iyang kaugalingon nga nag-ingon, “Sa akong katigulangon ganahan pa ba kaha ako makigdulog sa akong bana nga tigulang na usab aron makaanak kami?”
\p
\v 13 Unya nangutana ang \nd Ginoo\nd* kang Abraham, “Nganong mikatawa si Sara ug miingon, ‘Makaanak pa ba ako nga tigulang na man ako?’ 
\v 14 Aduna bay butang nga dili mahimo sa \nd Ginoo\nd*? Sumala sa giingon ko, mobalik ako dinhi sa sunod nga tuig sa sama gihapon nga panahon, ug si Sara aduna nay anak nga lalaki.”
\p
\v 15 Nahadlok si Sara, busa namakak siya. Miingon siya, “Wala ko mokatawa!”
\p Apan miingon ang \nd Ginoo\nd*, “Mikatawa ka gayod.”
\s1 Nagpakiluoy si Abraham alang sa Lungsod sa Sodoma
\p
\v 16 Pagkahuman, milakaw ang tulo ka lalaki. Gihatod sila ni Abraham hangtod sa usa ka dapit diin makita nila sa ubos ang lungsod sa Sodoma.
\p
\v 17 Miingon ang \nd Ginoo\nd*, “Dili ko itago kang Abraham ang akong pagabuhaton. 
\v 18 Sigurado gayod nga ang iyang mga kaliwat mahimong dako ug gamhanan nga nasod sa umaabot, ug pinaagi kaniya, mapanalanginan ang tanang mga nasod sa kalibotan. 
\v 19 Gipili ko siya aron iyang mandoan ang iyang mga kaanakan ug mga kaliwat nga motuman sa akong mga sugo pinaagi sa pagbuhat sa husto ug matarong. Ug pinaagi niana, matuman ang akong gisaad kaniya.”
\p
\v 20 Unya miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Abraham, “Daghan na ang mga reklamo bahin sa Sodoma ug Gomora, kay labihan na gayod kadaotan ang maong mga dapit. 
\v 21 Busa moadto ako didto aron pagsusi kon tinuod ba o dili kini nga mga reklamo.”
\p
\v 22 Milakaw ang duha ka lalaki paingon sa Sodoma, apan nagpabilin ang \nd Ginoo\nd* uban kang Abraham.\f + \fr 18:22 \fr*\ft Sa ubang hubad, \ft*\fqa nagpabiling nagtindog si Abraham atubangan sa \+nd Ginoo\+nd*.\fqa*\f* 
\v 23 Miduol si Abraham sa \nd Ginoo\nd* ug nangutana, “Laglagon mo ba ang mga matarong uban sa mga daotan? 
\v 24 Kon pananglit adunay 50 ka tawong matarong niana nga lungsod, laglagon mo ba ang tibuok nga lungsod? Dili mo ba kaluy-an ang lungsod tungod ug alang sa 50 ka mga tawong matarong? 
\v 25 Imposible nga laglagon mo ang mga matarong uban sa mga daotan. Dili mahimo nga managsama ra ang pagtagad mo kanila. Ikaw ang naghukom sa tibuok kalibotan, dili ba nga angay lang nga buhaton mo kon unsa ang husto?”
\p
\v 26 Mitubag ang \nd Ginoo\nd*, “Kon aduna akoy makitang 50 ka tawong matarong sa Sodoma, dili ko laglagon ang tibuok nga lungsod tungod ug alang kanila.”
\p
\v 27 Miingon pag-usab si Abraham, “O Ginoo, pasayloa ako nga mangahas sa pagpakigsulti kanimo. Tawo lang ako, ug wala akoy katungod sa pagsulti niini kanimo. 
\v 28 Kon pananglit adunay 45 ka tawong matarong, laglagon mo ba ang tibuok nga lungsod tungod kay kulang kini ug lima?”
\p Mitubag ang \nd Ginoo\nd*, “Kon aduna akoy makitang 45 ka tawong matarong, dili ko laglagon ang lungsod.”
\p
\v 29 Midugang pag-ingon si Abraham, “Kon pananglit 40 lang ang matarong?”
\p Mitubag ang \nd Ginoo\nd*, “Dili ko laglagon ang lungsod tungod ug alang sa 40 ka tawong matarong.”
\p
\v 30 Miingon pag-usab si Abraham, “Ayaw kasuko kanako, Ginoo, kay mangutana pa ako. Kon pananglit adunay 30 lang ka tawong matarong?”
\p Mitubag ang \nd Ginoo\nd*, “Dili ko gihapon laglagon ang lungsod kon aduna akoy makitang 30 ka tawong matarong.”
\p
\v 31 Miingon pa gayod si Abraham, “Ginoo, pasayloa ako sa akong pagpangahas sa pagpadayon nga makigsulti kanimo. Kon pananglit adunay 20 lang ka tawong matarong?”
\p Mitubag ang \nd Ginoo\nd*, “Dili ko gihapon laglagon ang lungsod tungod ug alang sa 20 ka tawong matarong.”
\p
\v 32 Miingon pa gayod pag-usab si Abraham, “Ginoo, ayaw kasuko; kataposan ko na lang gayod kini nga pangutana. Kon pananglit 10 lang ang imong makita nga matarong?”
\p Mitubag ang \nd Ginoo\nd*, “Dili ko gihapon laglagon ang lungsod tungod ug alang sa 10 ka tawong matarong.”
\p
\v 33 Pagkahuman niyag pakigsulti kang Abraham, mibiya ang \nd Ginoo\nd* ug si Abraham mipauli sa ila.
\c 19
\s1 Ang Paglaglag sa Sodoma ug Gomora
\p
\v 1 Kilom-kilom na sa dihang miabot kadtong duha ka anghel sa Sodoma. Naglingkod niadto si Lot sa pultahan sa lungsod. Pagkakita ni Lot kanila, mitindog siya sa pagtagbo kanila. Unya miyukbo siya agig pagtahod kanila ug miingon, 
\v 2 “Kon mahimo, hapit una kamo sa akong balay. Makapanghimasa kamo didto ug adto kamo matulog karong gabii. Ug ugma sayo kamo nga makapadayon sa inyong paglakaw.”
\p Apan mitubag sila, “Ayaw na lang, adto na lang kami matulog sa plasa karong gabii.”
\p
\v 3 Apan gipugos gayod sila ni Lot, busa miuban na lang sila sa iyang balay. Gaandam si Lot ug daghang pagkaon ug ilimnon. Nagpaluto usab siya ug pan nga walay patubo, ug nangaon sila. 
\v 4 Sa nangandam na sila sa pagpanghigda, nangabot ang mga batan-on ug tigulang nga mga lalaki sa Sodoma gikan sa tanang dapit sa lungsod, ug gilibotan nila ang balay ni Lot. 
\v 5 Misinggit sila ngadto kang Lot, “Hain na ang imong mga bisitang lalaki nga miabot karong gabii? Pagawasa sila dinhi kay gusto kaming makighilawas kanila.”
\p
\v 6 Migawas si Lot aron atubangon sila, ug gisirhan niya ang pultahan human siya makagawas. 
\v 7 Miingon siya kanila, “Mga higala, naghangyo ako nga dili ninyo buhaton kanang gihuna-huna ninyo nga daotan. 
\v 8 Aduna akoy duha ka anak nga dalaga. Ihatag ko sila kaninyo ug buhata ang gusto ninyong buhaton ngadto kanila. Apan ayaw lang ninyo hilabti kining duha ka tawo, kay mga bisita ko sila ug angay ko silang panalipdan.”
\p
\v 9 Apan miingon ang mga tawo, “Dumuduong ka lang dinhi! Si kinsa ka nga motudlo kanamo sa angay namong buhaton? Pahawa diha! Basin mas labaw pa kadaotan ang among buhaton diha kanimo kay kanila.” Unya gituklod nila si Lot. Moduol unta sila sa pultahan aron sa pagguba niini, 
\v 10 apan giablihan kini sa duha ka anghel nga didto sa sulod ug gibira si Lot, ug gisira ang pultahan. 
\v 11 Unya gibutahan nila ang mga tawo sa gawas aron dili na sila makatultol sa pultahan.
\p
\v 12 Miingon ang duha ka anghel kang Lot, “Kon aduna ka pay mga anak o mga umagad nga lalaki o mga kaparyentehan dinhi sa lungsod, ipahilayo silang tanan niining dapita, 
\v 13 kay laglagon namo kining lungsora. Nadungog sa \nd Ginoo\nd* ang daghang mga reklamo batok sa labihan kadaotan nga mga tawo niining dapita. Busa gipadala niya kami aron sa paglaglag niini.”
\p
\v 14 Unya giadtoan ni Lot ang iyang mga umagaron\f + \fr 19:14 \fr*\fq mga umagaron\fq*\ft : o \ft*\fqa mga umagad.\fqa*\f* nga lalaki ug giingnan, “Pagdali, biya kamo dinhi kay laglagon sa \nd Ginoo\nd* kining lungsora.” Apan wala sila motuo kay abi nila ug nagtiaw-tiaw lang si Lot.
\p
\v 15 Sa dihang mibanag-banag na, gipadali-dali sa mga anghel si Lot sa pagbiya sa lungsod. Miingon sila, “Pagdali! Dad-a ang imong asawa ug duha ka anak nga babaye nga ania dinhi ug biya kamo dayon, kay basig maapil kamo sa paglaglag niining lungsod.”
\p
\v 16 Apan naglangay-langay pa si Lot. Busa tungod kay naluoy ang \nd Ginoo\nd* kanila, gikuptan sa mga anghel ang ilang mga kamot ug gidala sila gawas sa lungsod. 
\v 17 Sa dihang didto na sila sa gawas, miingon ang usa kanila,\f + \fr 19:17 \fr*\fq ang usa kanila\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa ang Ginoo.\fqa*\f* “Panagan kamo! Ayaw gayod kamo paglingi o paghunong sa bisan asa nga bahin niining kapatagan. Panagan kamo sa bukid aron dili kamo mamatay.”
\p
\v 18 Apan mitubag si Lot, “Ginoo\f + \fr 19:18 \fr*\fq Ginoo\fq*\ft : o \ft*\fqa Sir.\fqa*\f*, ayaw na ako padagana sa bukid. 
\v 19 Gikaloy-an mo ako ug gipakita mo ang imong kaayo kanako pinaagi sa pagluwas sa akong kinabuhi. Apan layo kaayo kadtong bukid; basig maapsan ako sa katalagman ug mamatay ako sa dili pa makaabot didto. 
\v 20 Anaay gamay nga lungsod sa unahan. Duol ra kana; mahimo ba akong modagan diha aron makaikyas ug maluwas ang akong kinabuhi?”
\p
\v 21 Mitubag ang anghel kaniya, “Mosugot ako sa imong hangyo; dili ko laglagon kanang lungsora. 
\v 22 Sige, panagan na kamo didto, kay dili ko mahimo ang angay kong buhaton hangtod nga dili pa kamo makaabot didto.” (Gitawag ang maong lungsod nga Zoar\f + \fr 19:22 \fr*\fq Zoar\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa gamay.\fqa*\f*.)
\p
\v 23 Hayag na sa dihang nakaabot sila si Lot sa Zoar. 
\v 24 Unya gipaulanan sa \nd Ginoo\nd* ug nagdilaab nga asupre ang Sodoma ug Gomora. 
\v 25 Gilaglag sa \nd Ginoo\nd* ang duha ka lungsod ug ang tibuok kapatagan. Nangamatay ang tanang nagpuyo didto apil ang tanang tanom. 
\v 26 Milingi ang asawa ni Lot, ug nahimo siyang haligi nga asin.
\p
\v 27 Sayo pa kaayo nianang pagkasunod adlaw, miadto si Abraham sa dapit diin nakigsulti siya sa \nd Ginoo\nd*. 
\v 28 Milantaw siya sa Sodoma ug Gomora ug sa tibuok nga kapatagan. Nakita niya ang aso nga miulbo gikan sa yuta, sama sa aso nga naggikan sa usa ka dako nga hurnohan.
\p
\v 29 Gihinumdoman sa Dios si Abraham, kay sa dihang gilaglag niya ang mga lungsod sa kapatagan diin nagpuyo si Lot, gipaikyas una niya kini aron dili maapil.
\s1 Si Lot ug ang iyang mga Anak nga Babaye
\p
\v 30 Nahadlok si Lot nga mopuyo sa Zoar, busa mibalhin siya sa bukid uban sa iyang duha ka anak nga dalaga ug didto nagpuyo sa langub. 
\v 31 Usa niana ka adlaw, miingon ang magulang nga anak ngadto sa iyang manghod, “Tigulang na ang atong amahan ug wala gayoy lalaki dinhi nga mangasawa kanato aron makabaton kitag anak sama sa ginahimo bisan diin. 
\v 32 Maayo pag paimnon nato ang atong amahan ug bino hangtod nga mahubog, unya makighilawas kita kaniya aron nga makabaton kitag anak pinaagi kaniya.”
\p
\v 33 Busa niadtong gabhiona, gihubog nila ang ilang amahan. Unya nakighilawas ang magulang nga anak sa iyang amahan. Tungod sa sobra nga kahubog ni Lot wala gayod siya makahibalo kon unsa ang nahitabo.
\p
\v 34 Pagkasunod nga adlaw, miingon ang magulang sa iyang manghod, “Nakighilawas ako sa atong amahan kagabii. Karong gabii, paimnon na usab nato siya ug bino hangtod nga mahubog siya, ug ikaw na usab ang makighilawas kaniya aron makabaton kitang duha ug anak pinaagi kaniya.” 
\v 35 Busa gihubog na usab nila ang ilang amahan nianang pagkagabii, ug ang manghod na usab ang nakighilawas kaniya. Sa labihan niya nga kahubog wala gihapon makahibalo si Lot kon unsa ang nahitabo.
\p
\v 36 Niining paagiha, namabdos ang duha ka anak ni Lot pinaagi mismo kaniya. 
\v 37 Nanganak ang magulang ug lalaki ug ginganlan niya kinig Moab\f + \fr 19:37 \fr*\fq Moab\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa gikan sa akong amahan.\fqa*\f*. Siya ang kagikan sa katawhan nga mga Moabihanon karon. 
\v 38 Nanganak usab ug lalaki ang manghod ug ginganlan niya kinig Ben Ami\f + \fr 19:38 \fr*\fq Ben Ami\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa anak sa duol ko nga paryente.\fqa*\f*. Siya ang kagikan sa katawhan nga mga Amonihanon karon.
\c 20
\s1 Si Abraham ug si Abimelec
\p
\v 1 Mibiya sila si Abraham sa Mamre ug miadto sa Negev. Mipuyo sila sa tunga-tunga sa Kadesh ug Shur ug unya mibalhin sila sa Gerar. 
\v 2 Samtang didto sila, gipaila ni Abraham si Sara sa mga tawo ingon nga iyang igsoon. Busa gipakuha ni Abimelec nga hari sa Gerar si Sara.
\p
\v 3 Usa ka gabii, nagpakita ang Dios kang Abimelec pinaagi sa usa ka damgo. Miingon siya, “Mamatay ka, kay ang babaye nga imong gikuha adunay bana.”
\p
\v 4 Apan tungod kay wala pa mahilabti ni Abimelec si Sara, miingon siya, “Ginoo, patyon mo ba diay ang mga tawong inosente? Wala akoy sala. 
\v 5 Miingon si Abraham nga igsoon niya si Sara ug si Sara miingon usab nga igsoon niya si Abraham. Inosente gayod ako niining mga butanga, busa nagtuo ako nga dili daotan ang akong gibuhat.”
\p
\v 6 Mitubag ang Dios, “Oo, nasayod ako nga wala kay daotang tinguha, busa wala ako motugot nga mahilabtan mo siya aron dili ka makasala kanako. 
\v 7 Apan kinahanglan ibalik mo siya sa iyang bana tungod kay ang iyang bana usa ka propeta, ug ampoan ka niya aron dili ka mamatay. Apan kon dili mo siya ibalik, pasidan-an ka nako nga daan nga mamatay ka gayod apil ang tanan mong mga katawhan.”
\p
\v 8 Sayo pa kaayo pagkasunod adlaw, gipatawag ni Abimelec ang tanan niyang mga opisyal ug gisuginlan mahitungod sa iyang damgo. Nahadlok sila pag-ayo. 
\v 9 Unya gipatawag ni Abimelec si Abraham ug gipangutana, “Unsa kining gibuhat mo kanamo? Unsay akong sala kanimo nga gibutang mo man kanako ug sa tibuok kong gingharian kining labihan kadako nga sala? Dili maayo ang imong gibuhat. 
\v 10 Nganong gibuhat mo man kini?”
\p
\v 11 Mitubag si Abraham, “Abi ko ug wala na gayoy nagtahod sa Dios niining dapita, ug nakahuna-huna ako nga basin ug patyon ninyo ako aron makuha ninyo ang akong asawa. 
\v 12 Tinuod man pud nga managsoon kami, apan sa amahan lang ug dili sa inahan, ug gipangasawa ko siya. 
\v 13 Sa dihang giingnan ako sa Dios nga mobiya sa panimalay sa akong amahan, gisultihan ko si Sara nga ipaila ako nga iyang igsoon bisan asa kami paingon. Niining paagiha mapakita niya ang iyang paghigugma kanako.”
\p
\v 14 Gibalik ni Abimelec si Sara kang Abraham, ug gihatagan pa niya si Abraham ug mga karnero, baka, ug mga ulipon nga babaye ug lalaki. 
\v 15 Unya miingon siya kang Abraham, “Tan-awa! Ania ang akong yuta. Pagpili kamo ug dapit nga gusto ninyong puy-an.”
\p
\v 16 Miingon usab siya kang Sara, “Hatagan ko ang imong igsoon ug 1,000 pirasong pilak aron pagmatuod sa tanan ninyong kauban nga wala ka nako mahilabti ug nga wala ka nakahimo ug daotan.”
\p
\v 17-18 Tungod sa pagkuha ni Abimelec kang Sara, gihimo sa \nd Ginoo\nd* nga baog ang tanang mga babaye sa panimalay ni Abimelec. Busa nag-ampo si Abraham sa Dios, ug giayo sa Dios ang asawa ni Abimelec ug ang iyang mga ulipon nga babaye aron makaanak sila. Giayo usab sa Dios si Abimelec sa samang balatian.
\c 21
\s1 Ang Pagkatawo ni Isaac
\p
\v 1 Unya, gihinumdoman sa \nd Ginoo\nd* si Sara sumala sa iyang gisaad. 
\v 2 Namabdos si Sara ug nanganak ug lalaki bisan tigulang na si Abraham. Natawo ang bata sa panahon gayod nga gitakda sa Dios. 
\v 3 Ginganlan ni Abraham ang bata nga gipanganak ni Sara, ug Isaac.
\p
\v 4 Sa dihang walo na ka adlaw ang bata, gituli siya ni Abraham sumala sa gisugo sa Dios kaniya. 
\v 5 Nag-edad si Abraham ug 100 ka tuig sa dihang natawo si Isaac.
\p
\v 6 Miingon si Sara, “Gipakatawa ako sa Dios sa kalipay, ug si bisan kinsa nga makadungog mahitungod niining nahitabo kanako mokatawa usab sama kanako. 
\v 7 Kinsay makasulti kang Abraham nga makapasuso pa ako ug bata? Apan nakaanak pa ako bisan tigulang na siya.”
\s1 Gipalayas si Hagar ug si Ishmael
\p
\v 8 Midako si Isaac, ug sa adlaw nga gilutas siya nagpahigayon si Abraham ug usa ka dako nga kombira.
\p
\v 9 Ug nakita ni Sara nga gisungog si Isaac sa anak ni Abraham kang Hagar nga Ehiptohanon. 
\v 10 Busa miingon si Sara kang Abraham, “Palayasa kining babayeng sulugoon ug ang iyang anak, kay dili makapanunod ang iyang anak sa katigayonan uban kang Isaac nga akong anak.”
\p
\v 11 Nakapaguol gayod kini kang Abraham tungod kay anak usab niya si Ishmael. 
\v 12 Apan miingon ang Dios kaniya, “Ayaw kabalaka kang Ishmael ug kang Hagar. Tumana ang gusto ni Sara, kay maggikan kang Isaac ang mga kaliwat nga akong gisaad. 
\v 13 Ug kon bahin kang Ishmael, hatagan ko usab siya ug daghang mga kaliwat ug mahimo usab silang usa ka nasod, tungod kay anak mo usab siya.”
\p
\v 14 Pagkaugma, sayo kaayong mikuha si Abraham ug pagkaon ug tubig nga nasulod sa panit nga sudlanan, ug gibutang niya kini sa abaga ni Hagar. Unya gipalakaw niya si Hagar uban sa bata. Nagbaklay sila sa kamingawan sa Beersheba nga wala masayod kon asa sila paingon.
\p
\v 15 Sa dihang nahurot na ang ilang tubig, gibilin niya ang iyang anak ilalom sa usa ka tanom 
\v 16 ug milakaw siya sa unahan, nga mga 100 ka metro ang gilay-on gikan sa bata. Milingkod siya didto ug midangoyngoy ug hilak ug miingon, “Dili ako makaantos nga motan-aw sa akong anak nga mamatay.”
\p
\v 17 Unya, nadungog sa Dios ang paghilak sa bata. Ug gikan sa langit miingon ang anghel sa Dios kang Hagar, “Unsay imong gihilakan Hagar? Ayaw kahadlok; nadungog sa Dios ang hilak sa imong anak. 
\v 18 Tindog ug bangona ang imong anak, kay himuon kong dako nga nasod ang iyang mga kaliwat.”
\p
\v 19 Unya gipakita sa Dios kaniya ang usa ka atabay. Giadto niya kini ug gipuno niya ug tubig ang iyang sudlanan. Unya gipainom niya ang iyang anak.
\p
\v 20-21 Wala pasagdi sa Dios si Ishmael hangtod nga midako siya. Mipuyo siya didto sa kamingawan sa Paran ug nahimo siyang usa ka mamamana. Unya, gipaminyo siya sa iyang inahan ngadto sa usa ka Ehiptohanon.
\s1 Ang Kasabotan didto sa Beersheba
\p
\v 22 Niadtong panahona,\f + \fr 21:22 \fr*\fq Niadtong panahona\fq*\ft : nga gipapahawa ni Abraham si Hagar ug si Ishmael, o sa dihang nagpanginabuhi na sila sa kamingawan sa Paran.\ft*\f* miadto si Abimelec kang Abraham uban sa pangulo sa iyang mga sundalo nga si Picol. Miingon si Abimelec kang Abraham, “Gitabangan ka gayod sa Dios sa tanan mo nga gibuhat. 
\v 23 Busa, panumpa dinhi sa ngalan sa Dios nga dili mo gayod ako budhian ingon man ang akong mga anak ug mga kaliwat. Ipakita ang imong kaayo kanako ug niini nga dapit diin ka nagpuyo ingon nga usa ka dumuduong, sama sa pagpakita ko sa akong kaayo kanimo.”
\p
\v 24 Mitubag si Abraham, “Sige, gipanumpa ko.”
\p
\v 25 Apan mireklamo si Abraham kang Abimelec mahitungod sa atabay nga giilog sa mga sulugoon ni Abimelec. 
\v 26 Miingon si Abimelec, “Wala ako makahibalo kon kinsa ang nagbuhat niini. Wala mo ako sultihi, ug karon lang ako nakadungog bahin niini.”
\p
\v 27 Busa mikuha si Abraham ug mga karnero ug mga baka ug gihatag niya kini kang Abimelec, unya naghimo silang duha ug kasabotan. 
\v 28 Mikuha pa gayod si Abraham ug pito ka bayeng karnero ug iya kining gilain. 
\v 29 Nangutana si Abimelec, “Unsay buot ipasabot nianang pito ka bayeng karnero nga imong gilain?”
\p
\v 30 Mitubag si Abraham, “Dawata kining pito ka bayeng karnero isip pagpamatuod nga ako ang nagkalot niini nga atabay.”
\p
\v 31 Gitawag nila kadtong dapita ug Beersheba\f + \fr 21:31 \fr*\fq Beersheba\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa gipanumpaan nga atabay.\fqa*\f* tungod kay nanumpa silang duha didto.
\p
\v 32 Human sila makahimo sa ilang kasabotan didto sa Beersheba, mibalik si Abimelec ug si Picol sa yuta sa mga Filistihanon. 
\v 33 Nagtanom si Abraham ug usa ka kahoy nga tamarisko didto sa Beersheba ug misimba siya sa \nd Ginoo\nd*, ang Dios nga walay kataposan. 
\v 34 Mipuyo si Abraham sa yuta sa mga Filistihanon sa hataas nga panahon.
\c 22
\s1 Gisulayan sa Dios si Abraham
\p
\v 1 Unya, gisulayan sa Dios si Abraham. Gitawag niya si Abraham, ug mitubag kini, “Ania ko!”
\p
\v 2 Unya, miingon ang Dios, “Dad-a ang imong bugtong\f + \fr 22:2 \fr*\fq bugtong\fq*\ft : o \ft*\fqa pinasahi.\fqa*\f* ug pinalanggang anak nga si Isaac ug pangadto kamo sa yuta sa Moria. Tungas sa bukid nga akong itudlo kanimo ug ihalad mo siya kanako ingon nga halad nga sinunog.”\f + \fr 22:2 \fr*\fq halad nga sinunog\fq*\ft : sa uban nga mga paghubad, halad nga gisunog nga tibuok. Ang una nga katuyoan niini nga halad mao nga mahimong takos ang naghalad niini sa presensya sa \+nd Ginoo\+nd*.\ft*\f*
\p
\v 3 Pagkaugma, sayo pa kaayong mibangon si Abraham. Nagbugha siya ug pangsugnod alang sa halad, ug gikarga niya kini sa asno. Unya migikan siya kauban ni Isaac ug sa duha niya ka sulugoon nga lalaki paingon sa dapit nga giingon sa Dios kaniya. 
\v 4 Sa ikatulo nga adlaw sa ilang lakaw, nakita ni Abraham sa unahan ang dapit nga giingon sa Dios kaniya. 
\v 5 Busa miingon si Abraham sa duha niya ka sulugoon, “Dinhi lang una kamo ug bantayi ninyo ang asno, kay motungas kami didto sa unahan ug mosimba sa Dios. Mobalik ra kami dayon.”
\p
\v 6 Gipapas-an ni Abraham kang Isaac ang mga sugnod, ug siya ang midala sa kutsilyo ug panghaling.
\p
\v 7 Samtang nanglakaw sila, miingon si Isaac, “Amahan ko!”
\p Mitubag si Abraham, “Unsa, anak?”
\p Nangutana si Isaac, “Adunay dala kitang panghaling ug sugnod apan hain ang karnero nga ighahalad?”
\p
\v 8 Mitubag si Abraham, “Anak, nagtagana ang Dios alang kanato ug karnero nga ighahalad.” Ug nagpadayon sila sa paglakaw.
\p
\v 9 Sa pag-abot nila sa dapit nga giingon sa Dios, nagbuhat si Abraham ug halaran, ug gipahimutang niya ang mga sugnod ibabaw niini. Unya gigapos niya si Isaac ug gipahiluna ibabaw sa mga sugnod didto sa halaran. 
\v 10 Pagkahuman, mikuha siya ug kutsilyo. Ug sa dihang patyon na unta niya si Isaac, 
\v 11 gitawag siya sa anghel sa \nd Ginoo\nd* gikan sa langit, “Abraham! Abraham!”
\p Mitubag si Abraham, “Ania ko.”
\p
\v 12 Unya miingon ang anghel, “Ayaw pasipad-i ang bata! Karon napamatud-an ko na gayod nga aduna kay kahadlok sa Dios tungod kay wala mo ihikaw ang imong bugtong nga anak.”
\p
\v 13 Paglingi ni Abraham, aduna siyay nakitang usa ka laking karnero nga ang sungay nasangit sa sampinit. Gikuha niya kini ug gihalad ingon nga halad nga sinunog puli sa iyang anak. 
\v 14 Ginganlan ni Abraham kadtong dapita ug “Magtagana ang \nd Ginoo\nd*.” Busa hangtod karon adunay panultihon nga nag-ingon, “Sa Bukid sa \nd Ginoo\nd* aduna siyay gitagana.”
\p
\v 15 Sa ikaduhang higayon, mitawag kang Abraham ang anghel sa \nd Ginoo\nd* gikan sa langit. 
\v 16-17 Miingon siya, “Mao kini ang giingon sa \nd Ginoo\nd*: Nanumpa ako sa akong kaugalingon nga panalanginan ka nako tungod kay wala mo ihikaw ang imong bugtong nga anak kanako. Padaghanon ko ang imong mga kaliwat nga daw sama kadaghan sa mga bitoon sa langit ug sa balas sa baybayon. Sakopon nila ang mga lungsod sa ilang mga kaaway. 
\v 18 Pinaagi sa imong mga kaliwat,\f + \fr 22:18 \fr*\fq mga kaliwat\fq*\ft : o \ft*\fqa kaliwat.\fqa*\f* panalanginan ko ang tanang mga nasod sa kalibotan, tungod kay mituman ka kanako.”
\p
\v 19 Human niadto, mibalik si Abraham ngadto sa mga sulugoon. Unya miadto sila sa Beersheba ug didto na mipuyo.
\s1 Ang mga Kaliwat ni Nahor
\lh
\v 20 Wala madugay, nabalitaan ni Abraham nga si Nahor nga iyang igsoon aduna nay mga anak kang Milca nga iyang asawa:
\li1
\v 21 si Uz ang magulang, sunod si Buz,
\li1 ug sunod si Kemuel (nga amahan ni Aram),
\li1
\v 22 si Kesed, si Hazo, si Pildash, si Jidlaf, ug si Betuel.
\li2
\v 23 (Si Betuel mao ang amahan ni Rebeka.)
\lf Silang walo mao ang mga anak ni Milca kang Nahor nga igsoon ni Abraham.
\b
\li1
\v 24 Aduna usab mga anak si Nahor sa usa pa niya ka asawa nga si Reuma, ug kini mao sila
\li2 si Teba, Gaham, Tahash, ug Maaca.
\c 23
\s1 Ang Pagkamatay ni Sara
\p
\v 1 Nagkinabuhi si Sara ug 127 ka tuig. 
\v 2 Namatay siya didto sa Kiriat Arba (nga mao ang Hebron) sa yuta sa Canaan. Nagbangotan pag-ayo si Abraham sa pagkamatay ni Sara.
\p
\v 3 Unya, mibiya una si Abraham sa haya sa iyang asawa ug nakigkita sa mga Hitihanon. Miingon siya kanila, 
\v 4 “Nagpuyo ako dinhi sa inyong dapit ingon nga usa ka dumuduong, busa tugoti ninyo ako nga makaangkon ug yuta nga kalubngan ko sa akong asawa.”
\p
\v 5 Mitubag ang mga Hitihanon kang Abraham, 
\v 6 “Sir, pamati una kanamo. Giila ka namo nga usa ka dungganon nga tawo, busa mahimo mong ilubong ang imong asawa sa among labing maayong lubnganan. Walay usa kanamo nga modumili sa paghatag kanimo ug dapit nga kalubngan mo sa imong asawa.”
\p
\v 7 Diha-diha miyukbo si Abraham atubangan sa mga Hitihanon. 
\v 8 Unya miingon siya, “Kon uyon kamo nga ilubong ko dinhi ang akong asawa, tabangi ninyo ako sa paghangyo kang Efron nga anak ni Zohar 
\v 9 nga ibaligya niya kanako ang iyang langub nga anaa sa daplin sa iyang yuta sa Macpela. Sultihi ninyo siya nga bayran ko siya sa husto nga kantidad dinhi mismo sa inyong atubangan aron mapanag-iya ko na ang langub aron himuon ko nga lubnganan.”
\p
\v 10 Naa diay didto si Efron nga naglingkod uban sa iyang mga katagilungsod nga Hitihanon. Busa mitubag siya kang Abraham nga nadunggan sa tanang mga Hitihanon nga nagtigom didto sa may ganghaan sa lungsod. 
\v 11 Miingon siya, “Paminawa ko sir. Sa atubangan niining akong mga katagilungsod ihatag ko kanimo ang tibuok nga yuta apil na ang langub. Busa ilubong na ang imong asawa.”
\p
\v 12 Miyukbo pag-usab si Abraham atubangan sa mga Hitihanon. 
\v 13 Unya miingon siya kang Efron nga nadunggan sa tanan, “Paminawa ako. Paliton ko ang yuta. Dawata ang akong bayad aron malubong ko na ang akong asawa didto.”
\p
\v 14 Mitubag si Efron kang Abraham, 
\v 15 “Sir, ang yuta nagkantidad ug 400 kabuok nga pilak. Apan dili kana mahinungdanon. Sige, ilubong na didto ang imong asawa.”
\p
\v 16 Miuyon si Abraham sa kantidad nga giingon ni Efron, busa nagbayad siya ug 400 kabuok nga pilak sa atubangan sa mga Hitihanon. Ang mga pilak gibasi sumala sa timbangan sa mga negosyante niadtong panahona.
\p
\v 17-18 Busa napanag-iya ni Abraham ang yuta ni Efron sa Macpela, sa sidlakang bahin sa Mamre, apil na ang langub ug ang mga kahoy libot sa uma. Saksi ang tanang mga Hitihanon nga nagtigom didto sa may ganghaan sa lungsod. 
\v 19 Unya gilubong ni Abraham si Sara didto sa langub sa uma sa Macpela nga duol sa Mamre nga mao ang Hebron, nga sakop sa yuta sa Canaan. 
\v 20 Busa ang uma apil ang langub, nga kaniadto gipanag-iya sa mga Hitihanon, napanag-iya na ni Abraham ug gibuhat niya kini nga lubnganan.
\c 24
\s1 Si Isaac ug si Rebeka
\p
\v 1 Tigulang na kaayo si Abraham ug gipanalanginan siya sa \nd Ginoo\nd* sa tanang butang. 
\v 2 Usa niana ka adlaw, giingnan niya ang iyang tigdumala\f + \fr 24:2 \fr*\fq tigdumala\fq*\ft : o \ft*\fqa pinakatigulang.\fqa*\f* nga sulugoon nga nag-atiman sa tanan niyang mga kabtangan, “Itapion ang imong kamot taliwala sa duha ko ka paa, 
\v 3 ug panumpa kanako sa ngalan sa \nd Ginoo\nd*, nga Dios sa langit ug sa yuta, nga dili ka magpili ug pangasaw-onon alang sa akong anak nga si Isaac gikan sa mga Canaanhon nga kauban nato nga nagpuyo dinhi. 
\v 4 Adto sa dapit nga akong gigikanan, ug didto sa akong kaparyentehan pagpili ug babaye nga ipaasawa sa akong anak nga si Isaac.”
\p
\v 5 Apan nangutana ang sulugoon, “Kon pananglit dili mouban ang babaye dinhi, dad-on ko ba si Isaac didto?”
\p
\v 6 Mitubag si Abraham, “Ayaw gayod dad-a si Isaac didto! 
\v 7 Ang \nd Ginoo\nd*, nga Dios sa langit, ang nagdala kanako dinhi gikan sa panimalay sa akong amahan, ug sa dapit diin ako natawo. Ug nanumpa siya nga ihatag niya kining yuta sa Canaan sa akong mga kaliwat. Busa lakaw kay ipadala sa \nd Ginoo\nd* ang iyang anghel nga mag-uban kanimo aron makakita ka didto ug pangasaw-onon alang sa akong anak. 
\v 8 Kon dili mouban ang babaye kanimo, wala kay tulubagon niining panumpa mo kanako. Apan ayaw lang dad-a didto ang akong anak.” 
\v 9 Busa gitapion sa sulugoon ang iyang kamot taliwala sa duha ka paa ni Abraham nga iyang agalon, ug nanumpa siya nga tumanon niya ang gisugo kaniya.
\p
\v 10 Pagkahuman, mikuha ang sulugoon ug napulo ka kamelyo ug mga mahalong butang nga iyang dad-on ingon nga gasa gikan sa iyang agalon nga si Abraham. Unya miadto siya sa Aram Naharaim,\f + \fr 24:10 \fr*\fq Aram Naharaim\fq*\ft : usa ka dapit sa Mesopotamia.\ft*\f* ang lungsod nga gipuy-an ni Nahor. 
\v 11 Pag-abot sa sulugoon didto, gipalubog niya ang mga kamelyo duol sa atabay sa gawas sa lungsod. Kilom-kilom na ug mao usab kini ang tingsag-ob sa mga babaye.
\p
\v 12 Nag-ampo ang sulugoon, “\nd Ginoo\nd*, Dios sa akong agalon nga si Abraham, hinaut nga hatagan mo ug kalamposan ang akong tuyo dinhi, ug ipakita mo ang imong kaayo sa akong agalon. 
\v 13 Ania, nagtindog ako dinhi sa daplin sa atabay ug manganhi ang mga babaye niini nga lungsod sa pagsag-ob. 
\v 14 Kon mohangyo ako sa usa ka dalaga nga paimnon ako gikan sa iyang tibod, ug mosugot siya ug moingon nga paimnon usab niya ang akong mga kamelyo, hinaut nga siya na ang babaye nga imong gipili nga mahimong asawa sa imong sulugoon nga si Isaac. Niining paagiha mahibaloan ko nga gipakita mo ang imong kaayo sa akong agalon nga si Abraham.”
\p
\v 15 Wala pa siya makahuman ug ampo, miabot si Rebeka nga adunay gipas-an nga tibod. Si Rebeka anak ni Betuel, ug si Betuel anak ni Nahor ug ni Milca. Si Nahor igsoon ni Abraham. 
\v 16 Hilabihan gayod katahom ni Rebeka ug putli pa. Nanaog siya ngadto sa atabay ug gisudlan niya ug tubig ang iyang tibod. Unya misaka siya.
\p
\v 17 Midagan ang sulugoon aron pagsugat kaniya ug miingon, “Palihog paimna ako gikan sa imong tibod bisan gamay lang.”
\p
\v 18 Mitubag si Rebeka, “Sige sir, inom lang.” Unya gipaubos niya ang tibod ug gikuptan samtang miinom ang sulugoon.
\p
\v 19 Pagkahuman niya ug painom sa sulugoon, miingon siya, “Magsag-ob usab ako alang sa imong mga kamelyo hangtod nga makainom silang tanan.” 
\v 20 Dali-dali niyang gibubo ang tubig sa imnanan sa mga mananap ug mibalik siya sa atabay sa pagsag-ob ug usab. Nagsige siya ug sag-ob hangtod nga nakainom ang tanang mga kamelyo. 
\v 21 Naniid lang ang sulugoon ug naghuna-huna kon gipalampos na ba sa \nd Ginoo\nd* ang iyang tuyo sa pag-adto niadto nga dapit.
\p
\v 22 Pagkahuman ug inom sa mga kamelyo, gipagawas sa sulugoon ang dala niyang singsing nga bulawan nga adunay gibug-aton nga mga unom ka gramo, ug ang duha ka pulseras nga bulawan nga adunay gibug-aton nga mga 115 ka gramo. Gihatag niya kini kang Rebeka, 
\v 23 ug nangutana siya, “Kang kinsa kang anak? Aduna ba kami makatulgan sa inyo karong gabii?”
\p
\v 24 Mitubag si Rebeka, “Anak ako ni Betuel nga anak nga lalaki ni Nahor ug ni Milca. 
\v 25 Aduna kamoy makatulgan didto sa amo, ug aduna usab daghan nga mga dagami ug kumpay alang sa inyong mga kamelyo.”
\p
\v 26 Unya miyukbo ang sulugoon ug misimba sa \nd Ginoo\nd*. 
\v 27 Miingon siya, “Dalaygon ang \nd Ginoo\nd*, nga Dios sa akong agalon nga si Abraham. Iya gayod nga gipakita ang iyang padayon nga kaayo sa akong agalon. Gigiyahan niya ako ngadto sa panimalay sa mga paryente sa akong agalon.”
\p
\v 28 Midagan si Rebeka pauli sa balay sa iyang inahan ug gisugilon niya kanila ang tanan nga nahitabo. 
\v 29-30 Adunay igsoon si Rebeka nga ginganlag Laban. Nakadungog kini sa iyang gisugilon mahitungod sa gipanulti sa tawo kaniya, ug nakita usab niini ang singsing ug pulseras nga iyang gisul-ob. Busa midagan si Laban paingon sa atabay ug miadto sa tawo nga giingon ni Rebeka. Nakita niya kini nga nagtindog duol sa atabay, uban sa mga kamelyo. 
\v 31 Miingon si Laban kaniya, “Ikaw diay ang tawo nga gipanalanginan sa \nd Ginoo\nd*. Nganong nagtindog ka ra man dinhi? Tana sa balay, giandam ko na ang kuwarto alang kaninyo ug ang dapit alang sa mga kamelyo.”
\p
\v 32 Miuban ang sulugoon kang Laban. Pag-abot nila sa balay, gihaw-asan ni Laban ug mga karga ang mga kamelyo ug unya gihatagan niyag dagami ug kumpay. Gidad-an usab niyag tubig ang sulugoon ug ang iyang mga kauban, aron makapanghimasa sila. 
\v 33 Sa dihang gisukaran na sila ug pagkaon, miingon ang sulugoon, “Dili ako mokaon hangtod nga dili ko masulti ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi.”
\p Mitubag si Laban, “Sige, suginli kami.”
\p
\v 34 Miingon siya, “Sulugoon ako ni Abraham. 
\v 35 Gipanalanginan sa \nd Ginoo\nd* ang akong agalon ug adunahan na kaayo siya karon. Gihatagan siya sa \nd Ginoo\nd* ug daghang mga karnero, kanding, baka, kamelyo, asno, pilak, bulawan, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye. 
\v 36 Ug nanganak pa si Sara nga asawa sa akong agalon bisan ug tigulang na kaayo siya. Ug kining anak nila nga lalaki mao ang manunod sa tanan niyang mga kabtangan. 
\v 37 Gipapanumpa ako sa akong agalon nga tumanon ang iyang sugo. Miingon siya, ‘Ayaw pagpili ug pangasaw-onon alang sa akong anak gikan sa mga babaye dinhi sa Canaan kansang yuta akong gipuy-an karon. 
\v 38 Lakaw sa panimalay sa akong amahan, ug didto sa akong mga kaparyentehan pagpili ug babaye nga ipaasawa sa akong anak.’
\p
\v 39 “Apan nangutana ako kaniya, ‘Unsa may akong buhaton kon dili mouban ang babaye kanako?’
\p
\v 40 “Mitubag siya, ‘Ang \nd Ginoo\nd* nga akong gituman kanunay mopadala sa iyang anghel sa pag-uban kanimo aron molampos ka sa imong tuyo didto. Makakita ka ug pangasaw-onon sa akong anak gikan sa akong mga paryente, sa panimalay sa akong amahan. 
\v 41 Kon moadto ka sa akong kaparyentehan, ug dili nila pakuyogon ang babaye kanimo, gawasnon ka na sa imong panumpa.’
\p
\v 42 “Busa pag-abot ko ganina sa atabay, nag-ampo ako. Matod ko, ‘\nd Ginoo\nd*, Dios sa akong agalon nga si Abraham, hinaut nga hatagan mo ug kalamposan ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi. 
\v 43 Ania, nagtindog ako dinhi sa daplin sa atabay. Kon adunay moabot nga dalaga aron pagsag-ob, mohangyo ako nga paimnon bisan ug gamay lang nga tubig gikan sa iyang tibod. 
\v 44 Kon paimnon niya ako ug moingon siya nga sag-oban usab niya ang akong mga kamelyo, hinaut nga siya na ang babaye nga gipili mo nga mahimong asawa sa anak sa akong agalon.’
\p
\v 45 “Wala pa gani ako makahuman sa akong hilom nga pag-ampo, miabot na si Rebeka nga adunay gipas-an nga tibod. Mikanaog siya ngadto sa atabay ug nagsag-ob. Miingon ako kaniya, ‘Palihog paimna ako.’
\p
\v 46 “Unya gipaubos niya ang iyang gipas-an nga tibod, ug miingon, ‘Sige, inom lang, ug paimnon ko usab ang imong mga kamelyo.’ Busa miinom ako, ug unya gipainom usab niya ang mga kamelyo.
\p
\v 47 “Pagkahuman niadto, gipangutana ko siya kon kang kinsa siyang anak. Mitubag siya, ‘Kang Betuel nga anak nga lalaki ni Nahor ug ni Milca.’
\p “Unya gitaoran ko ug singsing ang iyang ilong ug gisul-oban ug mga pulseras ang iyang bukton. 
\v 48 Unya miyukbo ako ug misimba sa \nd Ginoo\nd*. Gidayeg ko ang \nd Ginoo\nd*, nga Dios sa akong agalon nga si Abraham. Siya ang nagtultol kanako sa husto nga dapit, aron makita ko ang anak sa paryente sa akong agalon nga mahimong asawa sa iyang anak. 
\v 49 Karon, gusto kong mahibaloan kon ipaasawa ba ninyo si Rebeka kang Isaac, ingon nga pagpakita sa inyong tinuod nga kaayo sa akong agalon. Sultihi ninyo ako aron mahibaloan ko usab kon unsa ang akong buhaton.”
\p
\v 50 Mitubag si Laban ug si Betuel, “Tungod kay kabubut-on kini sa \nd Ginoo\nd*, wala na kamiy ikasulti. 
\v 51 Ania si Rebeka, dad-a siya sa imong pagpauli aron mahimo siyang asawa sa anak sa imong agalon, sumala sa giingon sa \nd Ginoo\nd*.”
\p
\v 52 Pagkadungog niadto sa sulugoon, miyukbo siya ug misimba sa \nd Ginoo\nd*. 
\v 53 Unya gipagawas niya ang dala niyang mga alahas nga hinimo gikan sa pilak ug bulawan, ug ang mga bisti, ug gihatag kang Rebeka. Gihatagan usab niya ug mahalon nga mga gasa ang igsoong lalaki ug ang inahan ni Rebeka. 
\v 54 Unya nangaon ang sulugoon ug ang iyang mga kauban, ug didto sila nangatulog niadtong gabhiona.
\p Pagmata nila pagkabuntag, miingon ang sulugoon, “Mopauli na ako sa akong agalon.”
\p
\v 55 Apan miingon ang igsoong lalaki ug ang inahan ni Rebeka, “Tugoti lang una si Rebeka nga magpabilin dinhi uban kanamo bisan ug napulo lang ka adlaw, pagkahuman niana, makalakaw na kamo.”
\p
\v 56 Apan miingon ang sulugoon, “Ayaw na ninyo akog langana. Gipalampos sa \nd Ginoo\nd* ang akong tuyo sa pag-anhi dinhi, busa tugoti na ninyo ako sa pagbalik ngadto sa akong agalon.”
\p
\v 57 Mitubag sila, “Tawgon una nato si Rebeka ug pangutan-on kon unsay iyang ikasulti.” 
\v 58 Busa gitawag nila si Rebeka ug gipangutana, “Mouban ka ba niining tawhana?”
\p Mitubag si Rebeka, “Oo, mouban ako.”
\p
\v 59 Busa, gipagikan nila si Rebeka, ang iyang tig-atiman, ug ang sulugoon ni Abraham ug ang iyang mga kauban. 
\v 60 Gipanalanginan nila si Rebeka sa iyang paglakaw. Miingon sila,
\q1 “Igsoon namo, hinaut pa nga maggikan kanimo
\q2 ang daghan kaayo nga mga kaliwat.
\q2 Hinaut pa nga pildihon sa imong mga kaliwat ang mga lungsod sa ilang mga kaaway.”
\p
\v 61 Sa dihang naandam na ang tanan, misakay si Rebeka ug ang iyang mga sulugoong babaye sa mga kamelyo, ug misunod sa sulugoon ni Abraham.
\p
\v 62 Unya, si Isaac nga tua nagpuyo sa Negev bag-o lang miabot gikan sa Beer Lahai Roi. 
\v 63 Sa dihang kilom-kilom na, migawas si Isaac aron sa paglakaw-lakaw didto sa kaumahan. Nakita niya nga adunay mga kamelyo nga nagpadulong. 
\v 64 Sa dihang nakita ni Rebeka si Isaac, nanaog siya sa iyang kamelyo 
\v 65 ug nangutana sa sulugoon ni Abraham, “Kinsa kanang tawong galakaw sa uma sa pagtagbo kanato?”
\p Mitubag ang sulugoon, “Siya ang akong agalon nga si Isaac.” Busa gitabonan ni Rebeka ug belo ang iyang nawong.
\p
\v 66 Gisugilon sa sulugoon kang Isaac ang tanan niyang gibuhat. 
\v 67 Pagkahuman, gidala ni Isaac si Rebeka didto sa tolda nga gipuy-an kaniadto sa iyang inahan nga si Sara. Nahimo niyang asawa si Rebeka. Gimahal gayod niya kini, ug nawala ang iyang kasubo sa pagkamatay sa iyang inahan.
\c 25
\s1 Ang Pagkamatay ni Abraham
\r (1 Cron. 1:32-33)
\p
\v 1 Nagminyo pag-usab si Abraham, ug Ketura ang ngalan sa iyang asawa. 
\v 2 Ang ilang mga anak mao sila si Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak, ug Shua. 
\v 3 Si Jokshan mao ang amahan ni Sheba ug ni Dedan, ug ang mga kaliwat ni Dedan mao ang mga Ashurnon, Letushnon, ug Leumnon. 
\v 4 Ang mga anak ni Midian mao sila si Efa, Efer, Hanoc, Abida, ug Eldaa. Silang tanan ang mga kaliwat ni Ketura.
\p
\v 5-6 Gipapanunod ni Abraham ang tanan niyang mga kabtangan kang Isaac. Apan sa wala pa siya mamatay, gihatagan niya ug mga gasa ang iyang mga anak sa uban niyang mga asawa, ug gipapuyo niya sila sa mga kayutaan sa sidlakan, halayo sa iyang anak nga si Isaac.
\p
\v 7 Nagkinabuhi si Abraham ug 175 ka tuig. 
\v 8 Namatay siya nga tigulang na kaayo, ug giipon siya sa iyang mga paryente nga nangamatay na. 
\v 9 Gilubong siya sa iyang mga anak nga si Isaac ug si Ishmael didto sa langub sa Macpela, sa sidlakang bahin sa Mamre, sa uma nga gipanag-iya kaniadto ni Efron nga anak ni Zohar nga Hitihanon. 
\v 10 Ang maong uma gipalit ni Abraham sa mga Hitihanon. Didto gilubong si Abraham ug ang iyang asawa nga si Sara. 
\v 11 Human mamatay si Abraham, gipanalanginan sa Dios si Isaac ug didto siya nagpuyo sa Beer Lahai Roi.
\s1 Ang mga Kaliwat ni Ishmael
\r (1 Cron. 1:28-31)
\p
\v 12 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Ishmael nga anak ni Abraham kang Hagar nga Ehiptohanon, nga sulugoon ni Sara.
\b
\lh
\v 13 Mao kini ang mga ngalan sa mga anak ni Ishmael gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran:
\b
\li1 Nebayot, Kedar, Adbeel, Mibsam,
\li1
\v 14 Mishma, Duma, Masa,
\li1
\v 15 Hadad, Tema, Jetur,
\li1 Nafish, ug Kedema.
\b
\lf
\v 16 Sila ang mga anak ni Ishmael. Ang ilang mga ngalan mao ang gingalan sa nagkalain-laing mga dapit nga ilang gipuy-an. Sila ang nangulo sa 12 ka mga tribo sa mga kaliwat ni Ishmael.
\b
\p
\v 17 Nagkinabuhi si Ishmael ug 137 ka tuig. Namatay siya ug giipon sa iyang mga paryente nga nangamatay na. 
\v 18 Nagpuyo ang iyang mga kaliwat sa mga dapit gikan sa Havila hangtod sa Shur, sa sidlakang bahin sa Ehipto paingon sa Asiria. Ug mipuyo didto nga kontra sa tanan nilang kaparyentehan.
\s1 Ang Pagkatawo ni Esau ug ni Jacob
\p
\v 19 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Isaac nga anak ni Abraham.
\b
\p
\v 20 Nag-edad si Isaac ug 40 ka tuig sa dihang nangasawa siya kang Rebeka nga anak ni Betuel nga Aramehanon, nga taga-Padan Aram\f + \fr 25:20 \fr*\fq Padan Aram\fq*\ft : usa ka dapit sa Mesopotamia.\ft*\f*. Si Rebeka igsoon ni Laban nga Aramehanon usab.
\p
\v 21 Tungod kay baog si Rebeka, nag-ampo si Isaac sa \nd Ginoo\nd* nga makaanak siya. Gitubag sa \nd Ginoo\nd* ang iyang pag-ampo, busa namabdos si Rebeka. 
\v 22 Nabati ni Rebeka nga nagdinuotay ang mga bata sa sulod sa iyang tiyan. Miingon si Rebeka, “Unsa kining nahitabo kanako?” Busa nangutana siya sa \nd Ginoo\nd* mahitungod niini.
\p
\v 23 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kaniya,
\q1 “Duha ka nasod ang maggikan sa duha ka bata
\q2 nga anaa sa imong sabakan;
\q2 duha ka pundok sa mga katawhan nga magkontrahanay.
\q1 Ang usa mahimong gamhanan kay sa usa.
\q2 Ang magulang moalagad sa manghod.”
\p
\v 24 Sa dihang nanganak na si Rebeka, kaluha ang iyang anak. 
\v 25 Ang una nga migawas pulahon ug pamanit ug balhiboon, busa ginganlan nila siya ug Esau\f + \fr 25:25 \fr*\fq Esau\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa balhiboon.\fqa*\f*. 
\v 26 Sa paggawas sa ikaduha, nagkupot kini sa tikod ni Esau, busa ginganlan nila siya ug Jacob.\f + \fr 25:26 \fr*\fq Jacob\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa gikuptan niya ang tikod \fqa*\ft o \ft*\fqa nanunto siya.\fqa*\f* Nag-edad si Isaac ug 60 ka tuig sa dihang nanganak si Rebeka ug kaluha.
\p
\v 27 Sa dihang nanagko na sila, nahimong hanas nga mangangayam si Esau ug kanunay siyang atua sa uma, samtang si Jacob hilomon ug gustong anaa ra sa mga tolda. 
\v 28 Gipangga ni Isaac si Esau tungod kay ganahan siyang mokaon sa mga gipangayam niini, apan si Jacob gipangga ni Rebeka.
\p
\v 29 Usa niana ka adlaw, samtang nagluto si Jacob ug sabaw, miabot si Esau gikan sa pagpangayam nga naluya sa kagutom. 
\v 30 Miingon siya kang Jacob, “Pakan-a ra ako nianang imong giluto nga pulang sabaw kay labihan ako kagutom.” (Mao kana nga gitawag si Esau ug Edom\f + \fr 25:30 \fr*\fq Edom\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa pula.\fqa*\f*.)
\p
\v 31 Apan mitubag si Jacob, “Hatagan ka nako niini kon ihatag mo kanako ang imong katungod ingon nga magulang.”
\p
\v 32 Miingon si Esau, “Mamatay na ako sa kagutom, unsay pulos niining akong katungod sa pagkamagulang!”
\p
\v 33 Mitubag si Jacob, “Kon mao kana, panumpa una kanako.” Busa nanumpa si Esau nga kang Jacob na ang katungod sa pagkamagulang.
\p
\v 34 Gihatagan dayon siya ni Jacob ug pan ug sabaw. Human niyag kaon ug inom, milakaw ra pud siya dayon.
\p Sa gibuhat ni Esau, gipakawalay-bili niya ang iyang katungod sa pagkamagulang.
\c 26
\s1 Si Isaac ug si Abimelec
\p
\v 1 Adunay kagutom nga miabot sa dapit nga gipuy-an ni Isaac, gawas niadtong kagutom nga miabot sa panahon pa ni Abraham. Busa miadto si Isaac kang Abimelec nga hari sa mga Filistihanon sa Gerar. 
\v 2 Nagpakita ang \nd Ginoo\nd* kaniya ug miingon, “Ayaw pag-adto sa Ehipto; didto puyo sa dapit nga itudlo ko kanimo. 
\v 3 Puyo lang una dinhi kay ubanan ka nako ug panalanginan. Ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat kining tibuok yuta. Tumanon ko ang akong gisaad sa imong amahan nga si Abraham. 
\v 4 Padaghanon ko ang imong mga kaliwat nga daw sama kadaghan sa mga bitoon sa langit, ug ihatag ko kanila kining tibuok yuta. Ug pinaagi kanila, panalanginan ko ang tanang mga katawhan sa kalibotan. 
\v 5 Himuon ko kini tungod kay mituman si Abraham kanako. Mituman siya sa tanan kong mga sugo ug mga balaod.” 
\v 6 Busa mipuyo si Isaac sa Gerar.
\p
\v 7 Matahom si Rebeka, busa kon mangutana ang mga taga-Gerar kang Isaac bahin sa iyang asawa motubag siya nga igsoon niya kini. Nahadlok siyang moingon nga asawa niya si Rebeka kay basin ug patyon nila siya aron makuha kini.
\p
\v 8 Sa dugay-dugay na nga nagpuyo sila si Isaac didto sa Gerar, nahitabo nga namintana si Abimelec nga hari sa mga Filistihanon ug nakita niya nga nagparayganay sila si Isaac ug si Rebeka. 
\v 9 Busa gipatawag niya si Isaac ug giingnan, “Asawa mo diay siya! Nganong miingon ka man nga igsoon mo siya?”
\p Mitubag si Isaac, “Tungod kay nahadlok ako nga mamatay tungod kaniya.”
\p
\v 10 Miingon si Abimelec, “Dili maayo ang gibuhat mo kanamo. Kon nahitabo pa nga nakighilawas kaniya ang usa sa akong mga tawo, nakasala unta kami tungod kanimo.”
\p
\v 11 Unya gipahimangnoan ni Abimelec ang tanang mga tawo. Miingon siya, “Si bisan kinsa nga mobuhat ug daotan niini nga lalaki o sa iyang asawa patyon gayod.”
\p
\v 12 Nananom si Isaac niadtong dapita ug nakaani siya ug 100 ka pilo niadtong tuiga, tungod kay gipanalanginan siya sa \nd Ginoo\nd*. 
\v 13 Nagpadayon ang iyang pag-uswag hangtod nga naadunahan na siya pag-ayo. 
\v 14 Nasina kaniya ang mga Filistihanon tungod kay daghan na ang iyang mga karnero, kanding, baka, ug mga sulugoon. 
\v 15 Busa gitabonan nila ug yuta ang mga atabay nga gipakalot kaniadto sa mga sulugoon sa iyang amahan nga si Abraham.
\p
\v 16 Unya, miingon si Abimelec kang Isaac, “Biya na dinhi, kay daghan na kaayo kamo kay kanamo.”
\p
\v 17 Busa mibiya si Isaac. Nagpatindog siya sa iyang tolda didto sa walog sa Gerar, ug didto na mipuyo. 
\v 18 Gipakalot niya pag-usab ang mga atabay nga gikalot sa mga tawo sa panahon sa iyang amahan nga si Abraham. Gipangtabonan kini sa mga Filistihanon human namatay si Abraham. Ginganlan ni Isaac ang mga atabay sa mao gihapon nga ngalan nga gihatag kaniadto ni Abraham.
\p
\v 19 Didto sa walog, nagkalot ug bag-ong atabay ang mga sulugoon ni Isaac ug nakakaplag sila ug tubod. 
\v 20 Apan nakiglalis ang mga bakero nga taga-Gerar sa mga bakero ni Isaac kay ila kuno kadtong atabay. Busa ginganlan ni Isaac ang atabay ug Esek\f + \fr 26:20 \fr*\fq Esek\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa pakiglalis.\fqa*\f*, kay nakiglalis man ang mga taga-Gerar kaniya. 
\v 21 Nagkalot pag-usab ang mga sulugoon ni Isaac ug lain nga atabay, apan gilalisan gihapon kini nila ug sa mga taga-Gerar. Busa ginganlan ni Isaac ang atabay ug Sitna\f + \fr 26:21 \fr*\fq Sitna\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa panagbangi.\fqa*\f*. 
\v 22 Mibiya sila si Isaac didto ug nagkalot pag-usab ug lain pa gayod nga atabay. Wala na nila kini lalisi, busa ginganlan kini ni Isaac ug Rehobot\f + \fr 26:22 \fr*\fq Rehobot\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa halapad nga dapit.\fqa*\f*, kay miingon siya, “Karon gihatagan kita sa \nd Ginoo\nd* ug halapad nga dapit ug modaghan pa gayod kita dinhi.”
\p
\v 23 Unya, mibiya si Isaac niadto nga lugar ug mibalhin sa Beersheba. 
\v 24 Ug nianang gabii sa iyang pag-abot, nagpakita ang \nd Ginoo\nd* kaniya ug miingon, “Ako ang Dios sa imong amahan nga si Abraham. Ayaw kahadlok kay kauban mo ako. Panalanginan ka nako ug hatagan ug daghang mga kaliwat tungod kang Abraham nga akong alagad.”
\p
\v 25 Busa naghimo si Isaac ug halaran ug misimba sa \nd Ginoo\nd*. Nagpatindog siya ug tolda niadtong dapita ug nagkalot ang iyang mga sulugoon ug atabay.
\p
\v 26 Unya miadto si Abimelec kang Isaac. Kauban niya si Ahuzat nga iyang magtatambag ug si Picol nga komander sa iyang mga sundalo. Gikan pa sila sa Gerar. 
\v 27 Nangutana si Isaac kanila, “Nganong mianhi man kamo? Dili ba nga naglagot man kamo kanako, ug gipapahawa pa gani ninyo ako sa inyong dapit?”
\p
\v 28 Mitubag sila, “Nakita namo nga ang \nd Ginoo\nd* nag-uban kanimo, busa nakahuna-huna kami nga maghimo kita ug kasabotan nga atong panumpaan. Isaad kanamo 
\v 29 nga dili ka mohimo ug daotan kanamo sama nga wala kami manghilabot kanimo sa didto ka pa sa among dapit. Giayo ka namo pagtagad ug gipapahawa sa maayong kabubut-on. Ug karon, gipanalanginan ka pa gayod sa \nd Ginoo\nd*.”
\p
\v 30 Busa nagpakombira si Isaac alang kanila ug nangaon sila ug nag-inom. 
\v 31 Sayo pa kaayo sa sunod nga adlaw, nanumpa sila sa usag usa. Unya gipagikan sila ni Isaac uban sa maayong kabubut-on.
\p
\v 32 Niadto usab nga adlaw, miabot ang mga sulugoon ni Isaac ug misugilon kaniya nga adunay tubig ang atabay nga ilang gikalot. 
\v 33 Ginganlan ni Isaac kadto nga atabay ug Sheba. Busa hangtod karon kadto nga dapit gitawag nga Beersheba.
\s1 Ang mga Asawa ni Esau
\p
\v 34 Sa nag-edad na si Esau ug 40 ka tuig, nangasawa siya kang Judit nga anak ni Beeri nga Hitihanon. Gipangasawa usab niya si Basemat nga anak ni Elon nga usa usab ka Hitihanon. 
\v 35 Kining duha ka babaye nakapaguol kaayo kang Isaac ug kang Rebeka.
\c 27
\s1 Gikuha ni Jacob ang Panalangin alang kang Esau
\p
\v 1 Sa natigulang na si Isaac ug halos dili na makakita, gitawag niya ang kamagulangan niyang anak nga si Esau. Miingon siya, “Anak.”
\p Mitubag si Esau, “Ania ako.”
\p
\v 2 Miingon si Isaac, “Tigulang na ako ug wala kita masayod kon kanus-a ako mamatay. 
\v 3 Busa kuhaa ang imong pana ug pangayam alang kanako. 
\v 4 Unya, lutoi ako sa lamiang pagkaon nga akong paborito ug dad-a kini kanako aron akong kan-on ug pagkahuman, panalanginan ka nako sa dili pa ako mamatay.”
\p
\v 5 Namati diay si Rebeka samtang nakigsulti si Isaac kang Esau. Busa sa dihang nakalakaw na si Esau aron sa pagpangayam, 
\v 6 giingnan ni Rebeka ang iyang anak nga si Jacob, “Nadunggan ko nga giingnan sa imong amahan si Esau nga 
\v 7 mangayam ug unya lutoan siya sa lamiang pagkaon aron nga sa dili pa kuno siya mamatay, panalanginan niya si Esau sa presensya sa \nd Ginoo\nd*. 
\v 8 Busa anak, tumana ang akong isugo kanimo: 
\v 9 Lakaw didto sa panon sa atong mga mananap ug pagkuha ug duha ka batan-on ug tambok nga kanding, kay lutoan ko ang imong amahan sa lamiang pagkaon. 
\v 10 Unya dad-on mo kini kaniya aron panalanginan ka niya sa dili pa siya mamatay.”
\p
\v 11 Apan miingon si Jacob sa iyang inahan nga si Rebeka, “Balhiboon si Esau ug ako dili. 
\v 12 Basin ug hikapon ako sa akong amahan ug makaingon siya nga gilimbongan ko siya ug tunglohon hinuon niya ako imbis nga panalanginan.”
\p
\v 13 Mitubag si Rebeka, “Anak, akoy manubag kon tunglohon ka. Buhata lang ang akong gisugo kanimo. Lakaw na ug kuha-i ako didto ug duha ka kanding.”
\p
\v 14 Busa mikuha si Jacob ug duha ka kanding ug gidala niya sa iyang inahan. Unya nagluto si Rebeka sa lamiang pagkaon nga paborito ni Isaac. 
\v 15 Gikuha ni Rebeka ang labing maayo nga bisti ni Esau nga didto sa ilang balay ug gipasul-ob kini kang Jacob. 
\v 16 Gibutangan niya ug panit sa kanding ang bukton ni Jacob apil na ang iyang liog. 
\v 17 Unya gihatag niya kang Jacob ang lamiang pagkaon ug ang pan nga iyang giluto.
\p
\v 18 Gidala kadto ni Jacob sa iyang amahan ug miingon, “Amahan ko!”
\p Miingon si Isaac, “Kinsa ka, anak ko?”
\p
\v 19 Mitubag si Jacob, “Ako si Esau, ang kamagulangan mong anak. Nabuhat ko na ang imong gisugo kanako. Bangon una ug kaon sa akong pinangayaman aron mapanalanginan mo ako.”
\p
\v 20 Miingon si Isaac, “Anak, pagkadali ra nimong nakakuha!”
\p Mitubag si Jacob, “Gitabangan ako sa \nd Ginoo\nd* nga imong Dios.”
\p
\v 21 Miingon si Isaac, “Paduol kanako anak aron mahikap ka nako ug masiguro ko kon ikaw ba gayod si Esau o dili.”
\p
\v 22 Busa nagpaduol si Jacob, ug gihikap siya sa iyang amahan nga miingon, “Ang tingog murag kang Jacob apan ang bukton kang Esau.” 
\v 23 Wala mailhi ni Isaac si Jacob, kay balhiboon man ang bukton niini sama sa kang Esau. Sa wala pa niya panalangini si Jacob, 
\v 24 nangutana siya pag-usab, “Ikaw ba gayod si Esau?”
\p Mitubag si Jacob, “Oo, ako gayod.”
\p
\v 25 Miingon si Isaac, “Dad-a dinhi ang imong giluto aron makakaon ako sa imong pinangayaman, ug pagkahuman panalanginan ka nako.”
\p Busa gihatagan siya ni Jacob sa pagkaon ug ilimnon, ug mikaon siya ug miinom. 
\v 26 Unya miingon si Isaac kang Jacob, “Paduol kanako, anak, ug hagki ako.”
\p
\v 27 Mipaduol si Jacob kaniya ug mihalok. Sa dihang nasimhotan ni Isaac ang iyang bisti, gipanalanginan niya si Jacob nga nag-ingon,
\q1 “Kining baho sa akong anak sama sa baho
\q2 sa uma nga gipanalanginan sa \nd Ginoo\nd*.
\q1
\v 28 Hinaut pa nga hatagan ka sa Dios ug tambok nga yuta,
\q2 yamog gikan sa langit,
\q2 ug abunda nga pagkaon ug ilimnon.
\q1
\v 29 Hinaut nga moyukbo
\q2 ug moalagad kanimo ang daghang mga katawhan.
\q1 Hinaut nga magmando ka sa imong mga kaparyentehan
\q2 ug magpasakop sila kanimo.
\q1 Tunglohon ang gatunglo kanimo,
\q2 ug ang nagpanalangin kanimo panalanginan usab.”
\p
\v 30 Bag-o pa lang gayong nakabiya si Jacob human siya panalangini ni Isaac sa dihang miabot si Esau gikan sa pagpangayam. 
\v 31 Nagluto usab siya ug lamiang pagkaon ug iya kining gidala sa iyang amahan. Miingon siya, “Amahan ko, bangon ug kaon niining akong pinangayaman aron mapanalanginan mo ako.”
\p
\v 32 Nangutana si Isaac kaniya, “Kinsa ka?”
\p Mitubag siya, “Ako si Esau, ang kamagulangan mong anak.”
\p
\v 33 Pagkadungog niadto ni Isaac, nangurog ang tibuok niyang lawas ug miingon, “Kinsa diay kadtong nangayam ug nagdala dinhi kanako ug pagkaon? Mao pa lang gayoy akong pagkahuman ug kaon sa dihang miabot ka. Gihatag ko na kaniya ang akong panalangin ug dili ko na gayod kadto mabakwi.”
\p
\v 34 Sa pagkadungog niini ni Esau, midangoyngoy siya. Miingon siya, “Amahan ko, panalangini usab ako!”
\p
\v 35 Apan mitubag si Isaac, “Gilimbongan ako sa imong manghod ug nakuha na niya ang panalangin nga alang unta kanimo.”
\p
\v 36 Miingon si Esau, “Ikaduha na kini nga higayon nga iya akong gilimbongan. Angayan gayod kaniya ang iyang ngalan nga Jacob\f + \fr 27:36 \fr*\fq Jacob\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa limbongan.\fqa*\f*. Giilog na niya ang akong katungod ingon nga magulang ug karon giilog pa gayod niya ang panalangin nga alang kanako.” Unya nangutana siya, “Tay, wala ka na ba gayoy panalangin nga gitagana alang kanako?”
\p
\v 37 Mitubag si Isaac, “Gihimo ko na siya nga imong agalon ug gihimo ko usab ang tanan niyang mga kaparyentehan nga iyang mga sulugoon. Gipasaligan ko na siya sa abunda nga pagkaon ug ilimnon. Busa aduna pa bay akong mahimo alang kanimo, anak ko?”
\p
\v 38 Nagpakiluoy si Esau sa iyang amahan, “Amahan ko, usa lang ba gayoy imong panalangin? Panalangini usab ako!” Ug mihilak siya ug kusog.
\p
\v 39 Miingon si Isaac kaniya,
\q1 “Ang yuta nga imong puy-an dili tambok
\q2 ug walay yamog nga madawat gikan sa langit.
\q1
\v 40 Mabuhi ka pinaagi sa imong espada,\f + \fr 27:40 \fr*\ft O \ft*\fqa Magkinabuhi ka pinaagi sa pagpakig-away, pagpatay o pagpangawat.\fqa*\f*
\q2 ug moalagad ka sa imong manghod.
\q1 Apan kon mosukol ka kaniya,
\q2 makalingkawas ka sa iyang gahom.”
\p
\v 41 Gidumtan ni Esau si Jacob tungod sa panalangin nga gihatag sa iyang amahan ngadto kang Jacob. Miingon si Esau sa iyang kaugalingon, “Hapit na mamatay ang akong amahan, ug inigkahuman sa mga adlaw sa pagbangotan alang kaniya, patyon ko si Jacob.”
\p
\v 42 Apan nabalitaan ni Rebeka ang plano ni Esau, busa gipatawag niya si Jacob ug gisultihan, “Ang imong magulang nga si Esau nagplano sa pagpatay kanimo aron mahupay ang iyang kasuko kanimo. 
\v 43 Busa pamati sa akong isulti: Lakaw, ikyas ngadto sa Haran, didto sa akong igsoon nga si Laban. 
\v 44 Didto ka lang una hangtod nga mahupay ang kasuko sa imong magulang, 
\v 45 ug malimtan na niya ang imong gibuhat kaniya. Ipakuha ko lang unya ikaw kon wala na siyay kasuko kanimo. Dili ako makaantos nga dungan kamong mawala kanako.”
\p
\v 46 Unya, miingon si Rebeka kang Isaac, “Gipul-an na ako sa akong kinabuhi tungod niining mga asawa ni Esau nga mga Hitihanon. Kon mangasawa usab si Jacob ug babayeng Hitihanon nga taga-dinhi, maayo pag mamatay na lang ako!”
\c 28
\p
\v 1 Busa gipatawag ni Isaac si Jacob. Gipanalanginan niya kini ug gimandoan, “Ayaw gayod pangasawa ug Canaanhon. 
\v 2 Adto sa Padan Aram,\f + \fr 28:2 \fr*\fq Padan Aram\fq*\ft : usa ka dapit sa Mesopotamia.\ft*\f* didto sa panimalay ni Betuel nga amahan sa imong inahan, ug pangasaw-a ang usa sa mga anak nga dalaga ni Laban nga igsoon sa imong inahan. 
\v 3 Hinaut nga panalanginan ka sa Makagagahom nga Dios ug hatagan ug daghang mga kaliwat aron mahimo kamong usa ka dakong pundok sa mga katawhan. 
\v 4 Hinaut nga ihatag usab niya kanimo ug sa imong mga kaliwat ang panalangin nga gihatag niya kang Abraham, aron mapanag-iya mo kining yuta nga imong gipuy-an karon ingon nga dumuduong. Kini nga yuta gihatag sa Dios kang Abraham.” 
\v 5 Unya gipalakaw ni Isaac si Jacob sa Padan Aram, sa dapit ni Laban nga anak ni Betuel nga Aramehanon. Si Laban igsoon ni Rebeka nga inahan ni Jacob ug ni Esau.
\p
\v 6 Nahibaloan ni Esau nga gipanalanginan ni Isaac si Jacob ug gipaadto sa Padan Aram aron didto mangita ug pangasaw-onon. Nahibalo usab siya nga sa dihang gipanalanginan ni Isaac si Jacob, gimandoan niya kini nga dili mangasawa ug taga-Canaan. 
\v 7 Ug nahibaloan usab niya nga mituman si Jacob sa ilang ginikanan ug miadto sa Padan Aram. 
\v 8 Busa nakita ni Esau nga dili diay gusto sa iyang amahan ang mga babaye nga taga-Canaan. 
\v 9 Busa miadto siya sa iyang uyoan nga si Ishmael nga anak ni Abraham kang Hagar. Ug gawas sa iyang duha ka asawa, gipangasawa pa gayod niya si Mahalat nga anak ni Ishmael ug igsoon ni Nebayot.
\s1 Nagdamgo si Jacob didto sa Betel
\p
\v 10 Mibiya si Jacob sa Beersheba ug milakaw paingon sa Haran. 
\v 11 Sa dihang misalop na ang adlaw, nakaabot siya sa usa ka dapit ug didto siya nagpabilin niadtong gabhiona. Mikuha siya ug usa ka bato ug iya kining giunlanan sa iyang pagkatulog. 
\v 12 Unya, nagdamgo siya nga adunay usa ka hagdan nga nagbarog sa yuta ug misangko sa langit. Nakita niya ang mga anghel sa Dios nga nagsaka-kanaog sa hagdan. 
\v 13 Nakita usab niya ang \nd Ginoo\nd* nga nagtindog sa ibabaw sa hagdan\f + \fr 28:13 \fr*\fq sa ibabaw sa hagdan\fq*\ft : o \ft*\fqa sa tapad niya.\fqa*\f* ug miingon kaniya, “Ako mao ang \nd Ginoo\nd*, nga Dios ni Abraham ug ni Isaac. Ihatag ko kanimo ug sa imong mga kaliwat kining yuta nga imong gihigdaan. 
\v 14 Ang imong mga kaliwat mahimong sama kadaghan sa abog sa yuta. Magkatag kamo sa nagkalain-laing bahin niining yutaa.\f + \fr 28:14 \fr*\fq sa nagkalain-laing bahin niining yutaa\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa sa kasadpan, sa sidlakan, sa amihan, ug sa habagatan.\fqa*\f* Pinaagi kanimo ug sa imong mga kaliwat, panalanginan ko ang tanang mga katawhan sa kalibotan. 
\v 15 Hinumdomi gayod kanunay nga kauban mo ako ug bantayan ka nako bisan asa ka paingon. Dad-on ka nako pagbalik niining yutaa ug dili ka nako biyaan hangtod nga matuman ko ang akong saad kanimo.”
\p
\v 16 Unya nakamata si Jacob ug miingon sa iyang kaugalingon, “Wala ako makahibalo nga ania diay ang \nd Ginoo\nd* niining dapita.” 
\v 17 Gikulbaan siya ug miingon, “Katingalahan kining dapita! Puloy-anan kini sa Dios ug kini ang pultahan paingon sa langit.”
\p
\v 18 Pagkabuntag, sayo kaayong mibangon si Jacob. Gikuha niya ang bato nga iyang giunlanan ug gipatindog ingon nga usa ka handomanan. Unya gibuboan niya kini ug lana aron idedikar ngadto sa Dios. 
\v 19 Ginganlan ni Jacob kadtong dapita ug Betel\f + \fr 28:19 \fr*\fq Betel\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa puloy-anan sa Dios.\fqa*\f*. Apan kaniadto Luz ang ngalan niadto nga dapit.
\p
\v 20 Unya nanumpa si Jacob nga nag-ingon, “O Dios, kon ubanan mo ako ug bantayan niining akong lakaw ug hatagan ug pagkaon ug bisti, 
\v 21 ug kon makabalik ako sa balay sa akong amahan nga walay daotang mahitabo kanako, ilhon ka nako \nd Ginoo\nd* nga akong Dios. 
\v 22 Kining bato nga akong gipatindog isip usa ka handomanan magpamatuod sa imong presensya niini nga dapit.\f + \fr 28:22 \fr*\fq sa imong presensya niini nga dapit\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa nga puloy-anan sa Dios.\fqa*\f* Ug ihatag ko kanimo ang ikapulo sa tanan nga ihatag mo kanako.”
\c 29
\s1 Niabot si Jacob didto sa Padan Aram
\p
\v 1 Nagpadayon si Jacob sa iyang lakaw hangtod nga nakaabot siya sa yuta sa mga taga-sidlakan. 
\v 2 Ug didto sa hawanan aduna siyay nakitang usa ka atabay. Sa tapad niini adunay naglubog nga tulo ka panon sa mga karnero, kay didto ang kuhaanan sa mga tawo ug tubig nga ipainom sa mga karnero. Gitabonan kini nga atabay ug dakong bato. 
\v 3 Hulaton una sa mga magbalantay sa karnero nga matigom ang tanang mga karnero ayha nila ligiron ang gitabon nga bato. Pagkahuman nila ug painom sa mga karnero, ibalik na usab nila pagtabon ang bato.
\p
\v 4 Unya, nangutana si Jacob sa mga magbalantay sa karnero, “Mga higala, taga-asa kamo?”
\p Mitubag sila, “Taga-Haran.”
\p
\v 5 Nangutana si Jacob, “Nakaila ba kamo kang Laban nga apo ni Nahor?”
\p Mitubag sila, “Oo, nakaila kami kaniya.”
\p
\v 6 Nagpadayon sa pagpangutana si Jacob, “Kumusta siya?”
\p Mitubag sila, “Maayo man. Tan-awa, anaa ang iyang anak nga si Raquel, nagpadulong dinhi uban sa mga karnero.”
\p
\v 7 Miingon si Jacob kanila, “Tungod kay sayo pa man ug dili pa panahon sa pagtigom sa mga karnero, maayo tingali nga paimnon ninyo sila ug pasab-sabon pag-usab.”
\p
\v 8 Mitubag sila, “Dili namo kana mahimo kon dili matigom ang tanang mga karnero. Kon ania na ang tanan, ligiron na namo ang tabon nga bato ug paimnon sila.”
\p
\v 9 Nakigsulti pa si Jacob kanila sa dihang miabot si Raquel uban sa mga karnero sa iyang amahan, kay siya man ang nagbantay niini. 
\v 10 Pagkakita ni Jacob kang Raquel uban sa mga karnero sa iyang uyoan\f + \fr 29:10 \fr*\fq sa iyang uyoan\fq*\ft : o \ft*\fqa sa igsoon sa iyang inahan.\fqa*\f* nga si Laban, miadto siya sa atabay, ug giligid niya ang bato ug gipainom ang mga karnero. 
\v 11 Pagkahuman, gihagkan ni Jacob si Raquel ug mihilak siya sa kalipay.\f + \fr 29:11 \fr*\fq mihilak siya sa kalipay\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa mihilak siya ug kusog.\fqa*\f* 
\v 12 Miingon siya kang Raquel nga paryente siya sa iyang amahan ug anak ni Rebeka. Mao nga midagan si Raquel pauli ug gisuginlan niya ang iyang amahan.
\p
\v 13 Pagkadungog ni Laban sa balita bahin kang Jacob nga iyang pag-umangkon kang Rebeka, midagan siya sa pagtagbo kaniya. Gigakos niya si Jacob ug gihagkan, ug gidala sa ilang balay. Ug didto gisugilon ni Jacob kang Laban ang tanan nga nahitabo. 
\v 14 Miingon si Laban kaniya, “Tinuod gayod nga kadugo ka nako.”
\s1 Gipangasawa ni Jacob sila Lea ug Raquel
\p Paglabay sa usa ka bulan nga pagpuyo ni Jacob uban kanila ni Laban, 
\v 15 miingon si Laban kaniya, “Dili maayo nga magtrabaho ka alang kanako nga walay suhol tungod lang kay pag-umangkon ka nako. Sultihi ako kon unsa ang gusto mo nga isuhol ko kanimo.”
\p
\v 16 Adunay duha ka anak si Laban nga dalaga. Si Lea ang magulang ug si Raquel ang manghod. 
\v 17 Nindot ug mata si Lea, apan matahom ug nindot ug lawas si Raquel. 
\v 18 Tungod kay nahigugma si Jacob kang Raquel, miingon siya kang Laban, “Moalagad ako kanimo ug pito ka tuig kon ipaminyo mo kanako si Raquel.”
\p
\v 19 Mitubag si Laban, “Mas maayo pa nga ipaminyo ko siya kanimo kay sa lain nga lalaki. Pabilin dinhi uban kanako.” 
\v 20 Busa mialagad si Jacob kang Laban ug pito ka tuig aron mapangasawa niya si Raquel. Tungod sa iyang paghigugma kang Raquel murag pila lang ka adlaw alang kaniya ang pito ka tuig.
\p
\v 21 Paglabay sa pito ka tuig, miingon si Jacob kang Laban, “Nahuman na ang panahon sa akong pag-alagad kanimo, busa ihatag na kanako si Raquel aron mag-ipon na kami.”
\p
\v 22 Ug misugot si Laban, busa nagpakombira si Laban ug giimbitar niya ang tanang mga tawo niadtong dapita. 
\v 23 Apan pagkagabii, si Lea ang gidala ni Laban ngadto kang Jacob ug dili si Raquel. Ug nakigdulog si Jacob kang Lea. 
\v 24 (Gihatag ni Laban kang Lea ang iyang sulugoon nga babaye nga si Zilpa aron mahimong sulugoon ni Lea.)
\p
\v 25 Pagkabuntag, nahibaloan ni Jacob nga si Lea diay ang iyang gikadulog. Busa giadtoan niya si Laban ug giingnan, “Nganong gibuhat mo kini kanako? Nangalagad ako kanimo aron mapangasawa ko si Raquel. Nganong gilimbongan mo man ako?”
\p
\v 26 Mitubag si Laban, “Wala mabatasan dinhi sa among dapit nga mouna ug minyo ang manghod sa magulang. 
\v 27 Hulata lang nga mahuman ang usa ka semana nga pagsaulog niining kasal kay ipaminyo ko usab kanimo si Raquel, kana kon moalagad ka kanako pag-usab ug laing pito ka tuig.”
\p
\v 28 Misugot si Jacob sa giingon ni Laban. Pagkahuman sa usa ka semana nga pagsaulog sa ilang kasal ni Lea, gipaminyo ni Laban si Raquel kaniya. 
\v 29 (Gihatag ni Laban kang Raquel ang iyang sulugoon nga babaye nga si Bilha aron mahimong sulugoon ni Raquel.) 
\v 30 Busa nakigdulog usab si Jacob kang Raquel. Mas gimahal niya si Raquel kay kang Lea. Unya nangalagad si Jacob kang Laban ug laing pito ka tuig.
\s1 Ang mga Anak ni Jacob
\p
\v 31 Nakita sa \nd Ginoo\nd* nga wala higugmaa ni Jacob si Lea, busa gihatagan niya ug anak si Lea, apan si Raquel walay anak. 
\v 32 Namabdos si Lea ug nanganak ug lalaki ug ginganlan niya kini ug Ruben\f + \fr 29:32 \fr*\fq Ruben\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa nakita niya ang akong pag-antos.\fqa*\f*, kay miingon siya, “Nakita sa \nd Ginoo\nd* ang akong pag-antos, ug sigurado nga higugmaon na ako sa akong bana karon.”
\p
\v 33 Namabdos siya pag-usab ug nanganak ug usa ka lalaki. Miingon siya, “Gihatagan ako pag-usab sa \nd Ginoo\nd* ug usa ka anak nga lalaki kay nakadungog siya nga wala ako higugmaa sa akong bana.” Busa ginganlan niya ang bata ug Simeon\f + \fr 29:33 \fr*\fq Simeon\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa nakadungog siya.\fqa*\f*.
\p
\v 34 Namabdos pag-usab si Lea ug nanganak ug usa pa gayod ka lalaki. Miingon siya, “Karon higugmaon na gayod ako sa akong bana kay tulo na ang among anak nga lalaki.” Busa ginganlan niya ang bata ug Levi\f + \fr 29:34 \fr*\fq Levi\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa gipaduol.\fqa*\f*.
\p
\v 35 Namabdos pa gayod pag-usab si Lea ug nanganak ug usa na usab ka lalaki. Miingon siya, “Karon dayegon ko ang \nd Ginoo\nd*.” Busa ginganlan niya ang bata ug Juda\f + \fr 29:35 \fr*\fq Juda\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa dayegon siya.\fqa*\f*. Human niadto, miundang siya pagpanganak.
\c 30
\p
\v 1 Wala gihapon mamabdos si Raquel, busa nasina siya kang Lea. Miingon siya kang Jacob, “Hatagi akog anak kay kon dili mamatay gayod ako!”
\p
\v 2 Nasuko si Jacob ug miingon kaniya, “Ngano, Dios ba ako? Siya ang nagbuot nga dili ka makaanak.”
\p
\v 3 Miingon si Raquel, “Kon mao kana pakigdulog kang Bilha nga akong sulugoon aron pinaagi kaniya makaangkon usab ako ug anak.”
\p
\v 4 Busa gihatag niya si Bilha kang Jacob ingon nga asawa, ug nakigdulog si Jacob kang Bilha.
\p
\v 5 Namabdos si Bilha ug nanganak ug lalaki. 
\v 6 Miingon si Raquel, “Gikuha na sa Dios ang akong kaulawan. Gitubag niya ang akong pag-ampo ug gihatagan niya ako ug usa ka anak nga lalaki.” Busa ginganlan niya ang bata ug Dan\f + \fr 30:6 \fr*\fq Dan\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa gikuha niya ang akong kaulawan.\fqa*\f*.
\p
\v 7 Namabdos pag-usab si Bilha nga sulugoon ni Raquel ug nanganak siya sa ikaduha nila nga anak nga lalaki ni Jacob. 
\v 8 Miingon si Raquel, “Nakigbisog ako pag-ayo sa akong igsoon, ug nakadaog ako.” Busa ginganlan niya ang bata ug Neftali\f + \fr 30:8 \fr*\fq Neftali\fq*\ft : ang buot ipasabot, sa \ft*\fqa pagpakigbisog.\fqa*\f*.
\p
\v 9 Sa dihang miundang na sa pagpanganak si Lea, gihatag niya kang Jacob ang iyang sulugoon nga si Zilpa. 
\v 10 Namabdos si Zilpa ug nanganak ug lalaki. 
\v 11 Miingon si Lea, “Palaran ako.” Busa ginganlan niya ang bata ug Gad\f + \fr 30:11 \fr*\fq Gad\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa palaran.\fqa*\f*.
\p
\v 12 Nanganak si Zilpa ug lalaki nga mao ang ikaduha nila nga anak ni Jacob. 
\v 13 Miingon si Lea, “Malipayon ako kaayo! Karon tawgon ako sa mga kababayen-an ug malipayon.” Busa ginganlan niya ang bata ug Aser\f + \fr 30:13 \fr*\fq Aser\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa malipayon.\fqa*\f*.
\p
\v 14 Usa niadto ka higayon, sa panahon sa ting-ani ug trigo, miadto si Ruben sa uma. Nakakita siya ug mga tanom nga mandragora\f + \fr 30:14 \fr*\fq mandragora\fq*\ft : tanom nga gigamit sa pagpanglumay ug gituohang makapadaghan ug anak.\ft*\f* ug gidala niya kini sa iyang inahan nga si Lea. Pagkakita niadto ni Raquel miingon siya kang Lea, “Palihog, hatagi ako nianang mga mandragora nga gidala sa imong anak.”
\p
\v 15 Apan mitubag si Lea, “Dili pa ba igo nga giilog mo ang akong bana? Ug karon kuhaon mo pa apil ang mga mandragora sa akong anak?”
\p Miingon si Raquel, “O sige, padulgon ko si Jacob kanimo karong gabii baylo sa mga mandragora sa imong anak.”
\p
\v 16 Pag-abot ni Jacob gikan sa uma nianang pagkagabii, gitagbo siya ni Lea ug giingnan, “Kinahanglan nga makigdulog ka kanako karong gabii, tungod kay gibayran ko na ikaw kang Raquel sa mga mandragora nga gidala sa akong anak.” Busa nakigdulog si Jacob kang Lea niadtong gabhiona.
\p
\v 17 Gitubag sa Dios ang pag-ampo ni Lea ug namabdos siya. Nanganak siya sa ikalima nga anak nga lalaki nila ni Jacob. 
\v 18 Miingon si Lea, “Gigantihan ako sa Dios kay gihatag ko ang akong sulugoon sa akong bana.” Busa ginganlan niya ang bata ug Isacar\f + \fr 30:18 \fr*\fq Isacar\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa ganti.\fqa*\f*.
\p
\v 19 Namabdos pag-usab si Lea ug nanganak siya sa ikaunom nila nga anak nga lalaki ni Jacob. 
\v 20 Miingon siya, “Gihatagan ako sa Dios ug maayo gayod nga gasa. Pasidunggan na ako niini karon sa akong bana kay nahatagan ko na siya ug unom ka mga anak nga pulos lalaki.” Busa ginganlan niya ang bata ug Zabulon\f + \fr 30:20 \fr*\fq Zabulon\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa gasa \fqa*\ft o \ft*\fqa dungog.\fqa*\f*.
\p
\v 21 Pagkahuman, nanganak si Lea ug babaye ug ginganlan niya kini ug Dina.
\p
\v 22 Gihinumdoman sa Dios si Raquel. Gitubag niya ang pag-ampo niini ug gitugotan nga makaanak. 
\v 23 Namabdos si Raquel ug nanganak ug lalaki. Miingon siya, “Gikuha sa Dios ang akong kaulawan.” 
\v 24 Busa ginganlan niya ang bata ug Jose\f + \fr 30:24 \fr*\fq Jose\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa hatagan pa ug usa.\fqa*\f*, kay miingon siya, “Hinaut pa nga hatagan ako sa \nd Ginoo\nd* ug usa pa ka anak.”
\s1 Nagkadaghan ang Kahayopan ni Jacob
\p
\v 25 Human manganak si Raquel kang Jose, miingon si Jacob kang Laban, “Tugoti na ako nga makapauli sa among dapit. 
\v 26 Ihatag kanako ang akong mga asawa ug mga anak nga gitrabahoan ko kanimo, kay mopauli na ako. Nasayod ka kon giunsa ko pagpangalagad kanimo.”
\p
\v 27 Mitubag si Laban, “Kon mahimo, pabilin lang una dinhi. Pinaagi sa panagna, nahibaloan ko nga\f + \fr 30:27 \fr*\fq Pinaagi…ko nga\fq*\ft : o \ft*\fqa Naadunahan ako kay.\fqa*\f* gipanalanginan ako sa \nd Ginoo\nd* tungod kanimo. 
\v 28 Isulti kon pila ang suhol nga gusto mo kay bayran ka nako.”
\p
\v 29 Miingon si Jacob, “Nasayod ka kon giunsa ko pagpangalagad kanimo ug kon giunsa pagdaghan sa imong kahayopan tungod sa akong pag-atiman. 
\v 30 Sa pag-abot ko dinhi gamay ra ang imong kahayopan, apan karon daghan na kaayo, kay gipanalanginan ka sa \nd Ginoo\nd* tungod kanako. Karon angay na tingali akong maninguha alang sa akong kaugalingong panimalay.”
\p
\v 31 Nangutana si Laban, “Unsa may gusto mo nga suhol ko kanimo?”
\p Mitubag si Jacob, “Ayaw na lang ako suholi. Padayonon ko ang pag-atiman sa imong kahayopan kon mosugot ka niini nga kondisyon: 
\v 32 Tugoti ako nga motan-aw sa imong mga kahayopan karon, ug kuhaon ko ang itom nga mga karnero ug kabang nga mga kanding. Mao na kana ang mahimo kong suhol. 
\v 33 Sa umaabot, mahibaloan mo kon kasaligan ako o dili pinaagi sa pagsusi sa mga kahayopan nga isuhol mo kanako. Kon adunay makita kang kanding nga dili kabang o karnero nga dili itom, isipa nga kana kinawat ko.”
\p
\v 34 Mitubag si Laban, “Kon mao kana ang imong gusto, mosugot ako.” 
\v 35 Apan niadtong adlawa, gilain ni Laban ang kabang nga mga kanding nga lalaki ug babaye, apil ang mga karnero nga itom. Gipaatiman niya kini sa iyang mga anak nga lalaki. 
\v 36 Gipahilayo niya kini kang Jacob ngadto sa usa ka dapit nga baklayon pa ug tulo ka adlaw. Ang nahibilin nga mga mananap mao ang gibantayan ni Jacob.
\p
\v 37 Unya, namutol si Jacob ug mga sanga sa kahoy nga poplar, almond, ug armon ug iya kining gipanit-panitan aron mogawas ang puti nga bahin niini. 
\v 38-39 Unya gibutang niya ang maong mga sanga sa imnanan sa mga hayop aron makita nila kini kon moinom sila. Sa panahon sa ilang pagpanguwag, ug inigpanginom nila, maghabalay ang mga hayop atubangan niadtong mga sanga. Unya, manganak sila ug kabang. 
\v 40 Apan lahi ang gihimo ni Jacob sa mga karnero: Inigtinghabal nila, ipaatubang niya kini sa kabang ug itom nga mga kanding ni Laban. Niining paagiha nakatigom si Jacob ug mga kahayopan ug wala niya kini iipon sa mga hayop ni Laban.
\p
\v 41 Kon maghabalay na ang mga himsog nga hayop didto sa imnanan, ibutang dayon ni Jacob ang mga sanga sa ilang atubangan. 
\v 42 Apan kon ang mga mananap nga luya ang maghabalay, dili niya ibutang ang mga sanga. Busa ang mga hayop nga luya iya ni Laban ug ang mga himsog iya ni Jacob. 
\v 43 Niining paagiha, naadunahan pag-ayo si Jacob. Midaghan ang iyang mga kahayopan apil na ang mga kamelyo ug mga asno. Midaghan usab ang iyang mga sulugoon nga lalaki ug babaye.
\c 31
\s1 Mibiya si Jacob kang Laban
\p
\v 1 Nakadungog si Jacob nga miingon ang mga anak nga lalaki ni Laban, “Gikuha ni Jacob ang tanang kabtangan sa atong amahan, ug gikan niini nahimo siyang adunahan.” 
\v 2 Nakamatikod usab si Jacob nga lahi na kaysa kaniadto ang pagtagad ni Laban kaniya.
\p
\v 3 Miingon ang \nd Ginoo\nd* kang Jacob, “Pauli na sa dapit sa imong katigulangan, didto sa imong mga paryente, ug mag-uban ako kanimo.”
\p
\v 4 Busa gipatawag ni Jacob ang iyang mga asawa nga sila si Raquel ug si Lea didto sa sabsabanan sa iyang mga kahayopan. 
\v 5 Miingon siya kanila, “Nakamatikod ako nga lahi na ang pagtagad sa inyong amahan kanako. Apan wala ako pasagdi sa Dios sa akong amahan. 
\v 6 Nakahibalo usab kamo nga nag-alagad ako sa inyong amahan kutob sa akong mahimo, 
\v 7 apan gitunto niya ako. Napulo ka higayon nga giusab-usab niya ang akong suhol. Apan wala motugot ang Dios nga makahimo siyag kadaot kanako. 
\v 8 Kon moingon si Laban nga ang kabang nga mga kanding mao ang akong suhol, kabang usab ang tanang anak sa mga kanding. 
\v 9 Gikuha sa Dios ang mga kahayopan sa inyong amahan ug gihatag kanako.”
\p
\v 10 Midugang pag-ingon si Jacob, “Sa panahon sa tingpanguwag sa mga hayop, nagdamgo ako. Nakita ko nga ang mga laking kanding nga mihabal sa mga bayeng kanding mga kabang. 
\v 11 Sa akong damgo gitawag ako sa anghel sa Dios. Miingon siya, ‘Jacob!’ Mitubag ako, ‘Ania ako.’ 
\v 12 Ug unya miingon siya, ‘Tan-awa, ang tanang mga laking kanding nga naghabal sa mga bayeng kanding mga kabang. Gibuhat ko kini tungod kay nakita ko ang tanan nga gibuhat kanimo ni Laban. 
\v 13 Ako ang Dios nga nagpakita kanimo didto sa Betel, sa dapit diin gibuboan mo ug lana ang bato nga gipatindog mo ingon nga handomanan, ug diin nanumpa ka kanako. Karon, biya niining dapita ug pauli sa dapit diin ka natawo.’ ”
\p
\v 14 Mitubag si Raquel ug si Lea kang Jacob, “Wala na kamiy mapanunod gikan sa among amahan. 
\v 15 Laing tawo na ang iyang pagtan-aw kanamo. Gibaligya niya kami ug nahurot na niya ug gasto ang bili namo. 
\v 16 Ang tanang bahandi nga gikuha sa Dios gikan kaniya isipon na namo nga among panulondon ug sa among mga anak. Busa tumana ang giingon sa Dios kanimo.”
\p
\v 17-18 Nangandam si Jacob sa pagpauli sa Canaan, sa dapit sa iyang amahan nga si Isaac. Gipasakay niya ang iyang mga anak ug mga asawa sa mga kamelyo. Gidala niya ang iyang mga kahayopan ug ang tanang kabtangan nga iyang natigom sa Padan Aram.
\p
\v 19 Naatol kadto nga milakaw si Laban sa pagpanupi sa iyang mga karnero, ug samtang wala siya gikuha ni Raquel ang iyang mga dios-dios. 
\v 20 Nalingla ni Jacob si Laban nga Aramehanon tungod kay wala siya mosugilon niini nga mobiya na siya. 
\v 21 Dala ni Jacob sa iyang paglakaw ang tanan niyang kabtangan. Mitabok siya sa Suba sa Eufrates paingon sa bukid sa Gilead.
\s1 Gigukod ni Laban si Jacob
\p
\v 22 Tulo na ka adlaw ang milabay sa dihang nahibaloan ni Laban nga milayas sila si Jacob. 
\v 23 Busa giuban niya ang iyang mga paryente ug gigukod nila si Jacob sulod sa pito ka adlaw. Naapsan nila sila si Jacob didto sa bukid sa Gilead. 
\v 24 Niadtong gabhiona, nagpakita ang Dios kang Laban nga Aramehanon pinaagi sa damgo. Miingon ang Dios kaniya, “Ayaw hilabti si Jacob.”\f + \fr 31:24 \fr*\fq hilabti si Jacob\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa pagsultig daotan o maayo ngadto kang Jacob.\fqa*\f*
\p
\v 25 Nagpatindog na si Jacob sa iyang tolda sa bukid sa Gilead sa dihang naapsan siya ni Laban. Ug didto na usab nagpatindog si Laban ug ang iyang mga paryente sa ilang mga tolda. 
\v 26 Miingon si Laban kang Jacob, “Nganong gibuhat mo kini kanako? Nganong gilingla mo ako? Imo pang gidala ang akong mga anak nga murag mga bihag sa gira. 
\v 27 Nganong gilingla mo ako ug milakaw nga wala mananghid kanako? Kon nag-ingon pa kamo, ako unta kamong gipalakaw nga adunay kasadya sa sonata sa tamborin ug harpa. 
\v 28 Wala mo gani ako pahaloka sa akong mga apo ug mga anak. Binuang kining imong gibuhat. 
\v 29 Aduna gayod unta akoy katungod nga mobuhat ug daotan kanimo, apan gipahimangnoan ako kagabii sa Dios sa imong amahan nga dili ka hilabtan. 
\v 30 Nahibalo ako nga gimingaw ka na pag-ayo sa inyo, busa gusto ka na nga mopauli. Apan nganong gikawat mo man ang akong mga dios?”
\p
\v 31 Mitubag si Jacob kaniya, “Wala ako mananghid kanimo kay nahadlok ako nga basin ug pugson mo pagkuha gikan kanako ang imong mga anak. 
\v 32 Apan bahin sa imong mga dios nga nawala, si bisan kinsa nga nagkuha niini, mamatay. Sa atubangan sa atong mga paryente, tan-awa kon adunay kabtangan ka ba dinhi kanamo ug kon aduna, kuhaa.” Wala makahibalo si Jacob nga si Raquel diay ang nagkuha sa mga dios-dios ni Laban.
\p
\v 33 Busa gipangita ni Laban ang iyang mga dios-dios sa tolda ni Jacob, sa tolda ni Lea, ug sa tolda sa duha ka sulugoon nga babaye, apan wala gayod niya kini makita. Migawas siya sa tolda ni Lea, ug misulod sa tolda ni Raquel. 
\v 34 Apan gitagoan na ni Raquel ang mga dios-dios ilalom sa muntora sa kamelyo, ug iya kining gilingkoran. Nangita si Laban didto sa tibuok tolda ni Raquel apan wala gayod siyay nakita.
\p
\v 35 Miingon si Raquel kaniya, “Amahan ko, ayaw lang kasuko kon dili ako makatindog kay naa man gud ang akong binulan.” Padayon nga nangita si Laban apan wala gayod niya makita ang mga dios-dios.
\p
\v 36 Wala na mapugngi ni Jacob ang iyang kasuko, busa miingon siya kang Laban, “Unsa may nahimo ko batok kanimo? Unsa may akong sala nga gigukod mo man gayod ako? 
\v 37 Karon nga nasusi mo na ang tanan kong mga kabtangan, aduna ka bay nakita nga imo? Kon anaa, ibutang kini dinhi sa atubangan sa akong mga paryente ug sa imong mga paryente, ug sila ang mohukom kanato.
\p
\v 38 “Sa 20 ka tuig nga didto ako sa inyo, bisan kausa wala gayod makuha-i sa ilang pagburos ang imong mga bayeng karnero ug kanding. Ug wala gayod ako makakaon sa imong mga laking karnero. 
\v 39 Wala ko na dad-a kanimo ang mga hayop nga gipatay sa ihalas nga mga mananap; giilisan ko kini dayon. Gipabayran mo usab kanako ang mga hayop nga gikawat panahon man sa adlaw o sa gabii. 
\v 40 Nag-antos ako sa kainit sa adlaw, ug sa katugnaw sa kagabhion, ug kulang ako kanunay sa tulog. 
\v 41 Sa 20 ka tuig nga pagpuyo ko sa inyo, 14 ka tuig akong nag-alagad kanimo alang sa imong duha ka anak nga babaye, ug unom ka tuig sa pagbantay sa imong mga kahayopan. Ug sulod usab nianang mga tuiga, kanapulo mo usab-usaba ang akong suhol. 
\v 42 Kon wala pa ako ubani sa Dios nga gitahod sa akong amahan nga si Isaac, nga mao usab ang Dios ni Abraham, gipalayas mo na tingali ako nga wala gayoy dala. Apan nakita sa Dios ang akong kalisod ug paghago, busa gibadlong ka niya kagabii.”
\p
\v 43 Mitubag si Laban, “Kanang mga babaye akong mga anak, ug ang ilang mga anak akong mga apo. Ug kanang mga kahayopan ako usab. Tanan nga makita mo ako. Apan, unsa pa may akong mahimo sa akong mga anak ug mga apo karon? 
\v 44 Sige, maghimo kita ug kasabotan ug pamatud-an ta kini.”
\p
\v 45 Busa mikuha si Jacob ug dako nga bato ug iya kining gipatindog isip handomanan. 
\v 46 Unya gisugo niya ang iyang mga paryente nga magtapok ug mga bato diha daplin niini. Pagkahuman, nangaon sila duol sa tinapok nga mga bato. 
\v 47 Ginganlan ni Laban ang tinapok nga mga bato ug Jegar Sahaduta.\f + \fr 31:47 \fr*\fq Jegar Sahaduta\fq*\ft : ang buot ipasabot niini sa pinulongang Aramico, \ft*\fqa tinapok isip pagpamatuod.\fqa*\f* Apan ginganlan kini ni Jacob nga Galeed\f + \fr 31:47 \fr*\fq Galeed\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa tinapok isip pagpamatuod.\fqa*\f*.
\p
\v 48 Miingon si Laban, “Kining tinapok nga mga bato magpamatuod sa kasabotan natong duha.” Mao kana ang hinungdan kon nganong ginganlan kadtong maong tinapok ug Galeed. 
\v 49 Gitawag usab kini ug Mizpa\f + \fr 31:49 \fr*\fq Mizpa\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa bantayanan.\fqa*\f*, tungod kay miingon si Laban, “Hinaut pa nga bantayan kita sa \nd Ginoo\nd* sa atong panagbulag. 
\v 50 Ug kon dili mo ayohon pagtratar ang akong mga anak, o maminyo ka pa ug lain, hinumdomi nga bisan dili ako masayod, anaa ang Dios nga saksi sa atong kasabotan.”
\p
\v 51 Miingon pa gayod si Laban kang Jacob, “Ania ang tinapok nga mga bato ug ang bato nga handomanan nga magpamatuod sa atong kasabotan. 
\v 52 Kining tinapok nga mga bato ug ang bato nga handomanan mao ang magpamatuod sa atong kasabotan nga dili ako molapas niining tinapok nga mga bato aron paghimo ug daotan kanimo, ug dili ka usab molapas niining tinapok nga mga bato ug bato nga handomanan aron paghimo ug daotan kanako. 
\v 53 Hinaut pa nga ang Dios sa imong apohan nga si Abraham ug ang Dios sa akong amahan nga si Nahor, nga mao usab ang mga Dios sa ilang amahan nga si Tera, mao ang mohukom kanatong duha.”
\p Nanumpa usab si Jacob sa ngalan sa Dios nga gitahod sa iyang amahan nga si Isaac. 
\v 54 Naghalad si Jacob didto sa bukid, ug unya gitawag niya ang iyang mga paryente ug nangaon sila. Nagpabilin sila didto sa bukid nianang gabhiona.
\p
\v 55 Sayo kaayo nianang pagkabuntag, gihalokan ni Laban ug gipanalanginan ang iyang mga anak ug mga apo, ug milakaw siya balik sa iyang dapit.
\c 32
\s1 Nangandam si Jacob sa Pagpakigkita kang Esau
\p
\v 1 Mipadayon usab sila si Jacob sa ilang lakaw, ug gitagbo siya sa mga anghel sa Dios. 
\v 2 Pagkakita ni Jacob kanila, miingon siya, “Mga sundalo kini sa Dios.” Busa ginganlan niya kadto nga dapit ug Mahanaim\f + \fr 32:2 \fr*\fq Mahanaim\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa duha ka kampo.\fqa*\f*.
\p
\v 3 Nagsugo si Jacob ug mga tawo nga mouna kaniya ngadto sa iyang igsoon nga si Esau didto sa yuta sa Seir, ang dapit nga gitawag usab ug Edom. 
\v 4 Gimandoan niya sila sa pag-ingon, “Ingna ninyo akong agalon nga si Esau nga mao kini ang akong gisulti: Nangumusta gikan sa imong alagad nga si Jacob. Mipuyo ako uban kang Laban sulod sa dugayng panahon ug karon pa ako makapauli, 
\v 5 aduna akoy mga torong baka, asno, karnero, kanding, ug mga sulugoon nga lalaki ug babaye. Gipadala ko kining mga tawo sa pagpahibalo ug paghangyo sa akong agalon nga unta pakitaan mo ako sa imong kaayo.”
\p
\v 6 Pagbalik sa mga tawo nga gisugo ni Jacob, miingon sila, “Didto kami sa imong igsoon nga si Esau, ug nagpadulong na siya dinhi sa pagsugat kanimo. Adunay kauban siya nga 400 ka mga lalaki.”
\p
\v 7 Gikulbaan pag-ayo si Jacob ug wala siya mahimutang, busa gibahin niya sa duha ka grupo ang iyang kauban nga mga tawo, apil ang iyang mga karnero, baka, kanding, ug kamelyo. 
\v 8 Naghuna-huna siya nga kon pananglit moabot si Esau ug sulongon ang usa ka grupo, makaikyas pa ang usa ka grupo.
\p
\v 9 Unya nag-ampo si Jacob, “Dios sa akong apohan nga si Abraham ug Dios sa akong amahan nga si Isaac, ikaw ang \nd Ginoo\nd* nga nag-ingon kanako nga mobalik ako sa akong mga paryente, didto sa yuta diin ako natawo, ug panalanginan mo ako. 
\v 10 Dili ako takos nga modawat sa tanan nga kaayo ug pagkamatinumanon nga imo nang gipakita kanako nga imong alagad. Kay sa pagtabok ko kaniadto sa Jordan baston ra ang akong dala, apan karon adunay duha na ako ka grupo. 
\v 11 Nanghangyo ako kanimo nga luwason mo ako gikan sa kamot sa akong igsoon nga si Esau. Nahadlok ako nga tingalig moanhi siya ug pamatyon kaming tanan, apil ang mga inahan ug ang ilang mga anak. 
\v 12 Apan misaad ka kanako nga panalanginan mo ako ug padaghanon mo ang akong mga kaliwat sama sa balas sa baybayon nga dili maihap.”
\p
\v 13 Gipalabay nila ni Jacob ang gabii didto sa maong dapit. Pagkabuntag, nagpili si Jacob ug mga hayop nga igasa kang Esau: 
\v 14 200 ka bayeng kanding ug 20 ka laking kanding, 200 ka bayeng karnero ug 20 ka hamtong nga laking karnero, 
\v 15 30 ka gatasan nga kamelyo uban sa ilang mga nati, 40 ka bayeng baka ug 10 ka torong baka, 20 ka bayeng asno ug 10 ka laking asno. 
\v 16 Unya gibahin-bahin ni Jacob ang mga hayop, ug ang matag panon adunay mga sulugoon nga nagbantay. Giingnan niya ang iyang mga sulugoon, “Pag-una kamo kanako. Sa inyong paglakaw, pagbutang kamog distansya gikan sa usa ka panon ngadto sa laing panon.”
\p
\v 17 Giingnan niya ang mga sulugoon nga nagbantay sa unang panon, “Kon magtagbo kamo sa akong igsoon nga si Esau ug mangutana siya kon kang kinsa kamong sulugoon ug asa kamo paingon, ug kon kang kinsa kanang mga hayop nga inyong dala, 
\v 18 tubaga ang imong agalon nga si Esau nga akoa kining mga hayop ug gasa ko kini kaniya. Ingna usab ninyo siya nga nagsunod ako.”
\p
\v 19 Mao usab ang iyang gisulti sa ikaduha, sa ikatulo, ug sa tanang mga sulugoon nga nagsunod sa mga panon sa mga kahayopan. 
\v 20 Ug gipahinumdoman niya sila nga dili kalimtan ang pag-ingon kang Esau nga anaa siya nagsunod. Kay matod ni Jacob sa iyang kaugalingon, “Pakalmahon ko si Esau pinaagi sa mga gasa nga akong ipadala pag-una. Basin pa ug inigkita namo pasayloon na niya ako.” 
\v 21 Busa gipauna niya ang iyang mga gasa, apan nagpabilin siya niadtong gabhiona didto sa dapit nga ilang gipundohan.
\s1 Nakiglayog si Jacob sa Dios
\p
\v 22 Unya mibangon si Jacob niadtong gabhiona. Gidala niya ang iyang duha ka asawa, ang iyang duha ka sulugoon nga babaye ug ang iyang 11 ka anak, ug mitabok sila sa tabokanan sa Jabok. 
\v 23 Pagkahuman, gitabok usab ni Jacob ang tanan niyang mga kabtangan. 
\v 24 Sa dihang nag-inusara na siya, adunay usa ka lalaki nga nakiglayog kaniya. Naglayog sila hangtod sa buntag. 
\v 25 Sa dihang nakita sa tawo nga dili niya mapildi si Jacob, gilubag niya ang bat-ang ni Jacob ug nalisa kini. 
\v 26 Unya miingon ang tawo, “Buhii na ako kay buntag na.”
\p Apan mitubag si Jacob, “Dili ka nako buhian kon dili mo ako panalanginan.”
\p
\v 27 Nangutana ang tawo kaniya, “Unsay imong ngalan?”
\p Mitubag siya, “Si Jacob.”
\p
\v 28 Unya miingon ang tawo, “Sukad karon dili na Jacob ang imong ngalan kondili Israel\f + \fr 32:28 \fr*\fq Israel\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa nakigbisog sa Dios.\fqa*\f* na tungod kay nakigbisog ka sa Dios ug sa tawo, ug midaog ka.”
\p
\v 29 Nangutana usab si Jacob kaniya, “Palihog, sultihi usab ako sa imong ngalan.”
\p Apan mitubag ang tawo, “Nganong mangutana ka man sa akong ngalan?” Unya gipanalanginan niya si Jacob didto.
\p
\v 30 Ginganlan ni Jacob kadtong dapita ug Peniel\f + \fr 32:30 \fr*\fq Peniel\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa nawong sa Dios.\fqa*\f*, kay miingon siya, “Nakita ko ang nawong sa Dios apan buhi pa gihapon ako.”
\p
\v 31 Misidlak na ang adlaw sa pagbiya ni Jacob sa Penuel. Nagkiang-kiang siya tungod sa nalisa niya nga bat-ang. 
\v 32 Mao kini ang hinungdan kon nganong hangtod karon ang mga Israelinhon dili mokaon sa labit-labit nga anaa sa bat-ang sa hayop. Kay dinha nianang bahina sa lawas piangi sa Dios si Jacob.
\c 33
\s1 Ang Panagkita nila ni Esau ug ni Jacob
\p
\v 1 Unya, pagtan-aw ni Jacob, nakita niya si Esau nga nagpadulong uban sa 400 ka mga lalaki. Busa gipauban niya ang iyang mga anak sa ilang tagsa-tagsa ka inahan. 
\v 2 Ug paglakaw nila, gipauna niya ang duha ka sulugoon nga babaye ug ang ilang mga anak, sunod si Lea ug ang iyang mga anak, ug unya si Raquel ug ang iyang anak nga si Jose. 
\v 3 Gauna si Jacob kanilang tanan ug pito ka higayon nga miyukbo siya samtang nagpaduol sa iyang igsoon.
\p
\v 4 Apan midagan si Esau sa pagtagbo kaniya. Gigakos siya ni Esau ug gihalokan, ug mihilak silang duha. 
\v 5 Sa dihang nakita ni Esau ang mga babaye ug ang mga kabataan gipangutana niya si Jacob, “Kinsa kanang mga kauban mo?”
\p Mitubag si Jacob, “Sila ang mga anak nga gihatag sa Dios kanako tungod sa iyang kaayo.”
\p
\v 6 Unya mipaduol kang Esau ang duha ka sulugoon nga babaye ug ang ilang mga anak, ug miyukbo sila sa pagtahod kaniya. 
\v 7 Misunod usab si Lea ug ang iyang mga anak sa pagyukbo. Ug pagkahuman, mipaduol si Jose ug ang iyang inahan nga si Raquel ug miyukbo.
\p
\v 8 Nangutana si Esau kang Jacob, “Unsay imong buot ipasabot niadtong mga panon sa kahayopan nga akong natagboan?”
\p Miingon si Jacob, “Gasa ko kadto kanimo aron dawaton mo ako, akong agalon.”
\p
\v 9 Apan mitubag si Esau, “Daghan na akog kabtangan, igsoon ko, busa tipigi na lang kadto alang sa imong kaugalingon.”
\p
\v 10 Apan namugos gayod si Jacob, “Palihog dawata na kadto. Kon tinuod nga gidawat mo na ako, dawata ang gasa ko kanimo. Kay sa pagkakita ko sa imong nawong daw sa nakita ko usab ang nawong sa Dios. Karon nga gidawat mo na ako, 
\v 11 palihog, dawata ang gihatag ko kanimo tungod kay maayo ang Dios kanako ug gihatag niya kanako ang tanan kong mga kinahanglanon.” Nagsige gayod ug pamugos si Jacob kang Esau, busa gidawat na lang ni Esau ang iyang gasa.
\p
\v 12 Unya miingon si Esau, “Dali na, mag-uban na lang ta ug panglakaw.”
\p
\v 13 Apan mitubag si Jacob, “Nasayod ka, akong agalon, nga hinay molakaw ang mga bata, ug kinahanglan ko usab nga atimanon ang mga hayop nga nagpasuso. Kon pugson ta ang mga hayop sa paglakaw bisan usa na lang ka adlaw, tingalig mangamatay sila. 
\v 14 Mas maayo tingali kon mouna ka na lang kanamo, akong agalon. Mohinay-hinay lang kami ug sunod kanimo sumala sa gikusgon sa linaktan sa mga bata ug sa mga hayop nga gauna kanamo. Magkita na lang kita didto sa Seir.”
\p
\v 15 Miingon si Esau, “Kon mao kana, ibilin ko na lang ang uban ko nga mga tawo kanimo.”
\p Mitubag si Jacob, “Dili na kinahanglan. Ang mahinungdanon mao nga gidawat mo na ako, akong agalon.”
\p
\v 16 Busa milakaw si Esau balik sa Seir niadtong adlawa. 
\v 17 Apan sila si Jacob didto namaingon sa Sucot. Pag-abot nila didto, naghimo si Jacob ug puloy-anan ug gibuhatan usab niya ug silonganan ang iyang mga hayop. Busa kadto nga dapit gitawag nga Sucot\f + \fr 33:17 \fr*\fq Sucot\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa silonganan.\fqa*\f*.
\p
\v 18 Gikan sa ilang pagbiya sa Padan Aram, nakaabot ra gayod sila si Jacob sa lungsod sa Sekem nga sakop sa Canaan, nga walay daotang nahitabo kanila. Gipahimutang nila ang ilang mga tolda duol sa lungsod. 
\v 19 Unya gipalit ni Jacob gikan sa mga anak ni Hamor nga amahan ni Sekem ang bahin sa uma nga nahimutangan sa ilang mga tolda sa kantidad nga 100 pirasong pilak. 
\v 20 Ug didto, nagbuhat si Jacob ug halaran nga ginganlan niya ug El Elohe Israel\f + \fr 33:20 \fr*\fq El Elohe Israel\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa Makagagahom ang Dios ni Israel.\fqa*\f*.
\c 34
\s1 Si Dina ug ang taga-Sekem
\p
\v 1 Usa niadto ka adlaw, milakaw si Dina, ang dalagang anak ni Jacob ug ni Lea aron makigkita sa mga dalaga nga taga-Canaan. 
\v 2 Nakita siya ni Sekem nga anak ni Hamor nga Hibihanon, ang pangulo niadtong dapita. Gidagit ni Sekem si Dina ug gilugos. 
\v 3 Nahulog ang iyang pagbati kang Dina ug nagustohan niya kini, busa gialam-alaman niya ang dalaga. 
\v 4 Unya, miingon si Sekem sa iyang amahan nga si Hamor, “Pangitai ug paagi nga maasawa ko kanang dalagaha.”
\p
\v 5 Pagkahibalo ni Jacob nga gipanamastamasan ni Sekem ang pagkababaye ni Dina, wala una siyay gihimo kay didto pa man sa uma ang iyang mga anak nga lalaki nga nagbantay sa iyang kahayopan. 
\v 6 Miadto si Hamor ug ang iyang anak nga si Sekem kang Jacob aron makigsulti kaniya.
\p
\v 7 Pagkadungog sa mga anak nga lalaki ni Jacob sa nahitabo, mipauli dayon sila gikan sa uma. Misurok ang ilang dugo ug napungot sila pag-ayo kang Sekem tungod kay gihimo niini ang dili gayod angay himuon, nga naghatag ug kaulawan sa pamilya ni Jacob.\f + \fr 34:7 \fr*\fq pamilya ni Jacob\fq*\ft : o \ft*\fqa Israel.\fqa*\f*
\p
\v 8 Apan miingon si Hamor kanila, “Nakagusto gayod ang akong anak nga si Sekem sa inyong dalaga, busa palihog, ipaasawa na lang ninyo siya kaniya. 
\v 9 Ug maayo usab tingali nga ipaasawa ninyo ang inyong mga dalaga sa among mga ulitawo ug ipaasawa usab namo ang among mga dalaga sa inyong mga ulitawo. 
\v 10 Mahimo kamong mopuyo uban kanamo bisan asa ninyo gusto. Mahimo usab kamong magnegosyo dinhi ug manag-iya ug yuta.”
\p
\v 11 Unya miingon si Sekem sa amahan ug sa mga igsoon ni Dina, “Kon mahimo ipaasawa na lang ninyo si Dina kanako. Ihatag ko kaninyo bisan unsay inyong pangayoon. 
\v 12 Kamoy akong pabut-on kon pilay inyong pangayoon ug kon unsay akong igasa. Bayran ko kamo bisag pila basta ipaasawa lang ninyo kanako si Dina.”
\p
\v 13 Apan tungod kay gipanamastamasan ni Sekem ang pagkababaye ni Dina, gilimbongan sa mga anak ni Jacob si Sekem ug ang iyang amahan nga si Hamor. 
\v 14 Miingon sila, “Dili mahimo nga ipaasawa namo si Dina sa tawo nga wala matuli, kay makauulaw kana alang kanamo. 
\v 15 Mosugot lang kami kon ang tanang mga lalaki nga taga-dinhi magpatuli sama kanamo. 
\v 16 Kon magpatuli kamo, mahimo namong ipaasawa ang among mga dalaga kaninyo ug kami usab mangasawa sa inyong mga dalaga. Mopuyo kami uban kaninyo ug mahimo kitang usa ka katawhan. 
\v 17 Apan kon dili kamo mosugot nga magpatuli, kuhaon namo si Dina ug mobiya kami.”
\p
\v 18 Nakita ni Hamor ug ni Sekem nga daw maayo ang kondisyon nga gihatag sa mga anak ni Jacob. 
\v 19 Busa tungod kay nakagusto gayod si Sekem kang Dina, wala na siya mag-usik pa ug panahon sa pagtuman sa giingon sa mga anak ni Jacob. Si Sekem tinahod gayod sa panimalay sa iyang amahan. 
\v 20 Busa miadto dayon si Hamor ug si Sekem nga iyang anak sa ganghaan sa lungsod ug nakigsulti sa mga lalaki sa ilang lungsod. 
\v 21 Miingon sila, “Mahigalaon kini nga mga tawo, busa tugotan lang nato sila nga mopuyo dinhi ug magnegosyo bisan asa. Total, dako man kining atong dapit. Makapangasawa kita sa ilang mga dalaga ug sila makapangasawa usab sa atong mga dalaga. 
\v 22 Apan mosugot lang sila nga mopuyo uban kanato ingon nga usa ka katawhan kon mosugot usab ang tanan nato nga mga kalalakin-an nga magpatuli sama kanila. 
\v 23 Kon mosugot kita nga dinhi na sila mopuyo, di ba maato na usab ang tanan nilang mga kahayopan ug mga kabtangan? Busa mouyon na lang kita sa ilang kondisyon aron mopuyo sila uban kanato.”
\p
\v 24 Misugot ang tanang mga lalaki sa lungsod sa gisulti ni Hamor ug sa iyang anak nga si Sekem. Busa nagpatuli ang tanang mga lalaki.
\p
\v 25 Paglabay sa tulo ka adlaw, samtang nag-antos pa sa kasakit ang mga lalaki, misulod sa lungsod ang duha ka anak ni Jacob nga si Simeon ug si Levi, nga mga igsoon ni Dina. Wala makabantay ang mga tawo didto nga daotan diay ang ilang tuyo. Aduna silay dalang espada ug gipamatay nila ang tanang mga lalaki. 
\v 26 Gipatay usab nila si Hamor ug ang iyang anak nga si Sekem. Unya gikuha nila si Dina sa balay ni Sekem ug milakaw. 
\v 27 Pagkahuman, gisulod usab sa uban pa nga mga anak ni Jacob ang lungsod ug gipanguha ang mga kabtangan. Gibuhat nila kini tungod kay gipanamastamasan ang pagkababaye sa ilang igsoon nga si Dina. 
\v 28 Gipanguha nila ang mga karnero, mga baka, mga asno, ug ang tanang atua sa lungsod ug sa uma. 
\v 29 Gipanguha nila ang tanang bahandi sa lungsod, apil na ang mga kabtangan sa sulod sa kabalayan. Ug gibihag nila ang tanang mga babaye ug mga kabataan.
\p
\v 30 Unya, miingon si Jacob kang Simeon ug kang Levi, “Gihatagan ninyo ako ug dakong problema. Dumtan na kita karon sa mga Canaanhon ug mga Perisihanon niining dapita. Gamay ra kita kaayo. Mamatay gayod kitang tanan kon maghiusa sila sa pagsulong kanato.”
\p
\v 31 Apan mitubag ang duha, “Pasagdan lang ba namo nga trataron ang among igsoon nga murag usa ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog?”
\c 35
\s1 Mibalik si Jacob didto sa Betel
\p
\v 1 Unya, miingon ang Dios kang Jacob, “Pangandam, lakaw sa Betel ug puyo didto. Unya pagbuhat didto ug halaran alang kanako, ang Dios nga nagpakita kanimo sa dihang miikyas ka kaniadto gikan sa imong igsoon nga si Esau.”
\p
\v 2 Busa miingon si Jacob sa iyang panimalay ug sa tanan niyang mga kauban, “Ipanglabay ninyo ang inyong mga dios. Panghinlo kamo sa inyong kaugalingon ug pag-ilis kamo sa inyong bisti. 
\v 3 Motungas kita ngadto sa Betel, ug magbuhat ako didto ug halaran ngadto sa Dios nga mitabang kanako sa diha pa ako sa kalisod, ug nag-uban kanako bisan asa ako paingon.”
\p
\v 4 Busa gihatag nila kang Jacob ang ilang mga dios ug ang mga ariyos nga diha sa ilang mga dalunggan.\f + \fr 35:4 \fr*\ft Ilang mga anting-anting.\ft*\f* Gilubong kining tanan ni Jacob ilalom sa kahoyng terebinto duol sa Sekem. 
\v 5 Sa paggikan nila ni Jacob, giabot ug kahadlok sa Dios ang mga tawo sa palibot nga mga lungsod, busa wala nila gukda sila si Jacob.
\p
\v 6 Nakaabot si Jacob ug ang iyang mga kauban sa Luz (nga gitawag usab ug Betel) nga sakop sa Canaan. 
\v 7 Nagbuhat siya didto ug halaran. Ginganlan niya kadto nga dapit ug El Betel\f + \fr 35:7 \fr*\fq El Betel\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa Dios sa Betel.\fqa*\f* kay nagpakita ang Dios kaniya didto sa dihang miikyas siya sa iyang igsoon nga si Esau.
\p
\v 8 Unya, namatay si Debora nga tig-atiman ni Rebeka. Busa gilubong siya ilalom sa kahoyng terebinto didto ubos sa Betel. Gitawag ni Jacob kadto nga kahoy ug Alon Bacut\f + \fr 35:8 \fr*\fq Alon Bacut\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa terebinto nga gihilakan.\fqa*\f*.
\p
\v 9 Sa dihang mipauli si Jacob gikan sa Padan Aram, nagpakita pag-usab ang Dios kaniya ug gipanalanginan siya. 
\v 10 Miingon ang Dios kaniya, “Jacob ang imong ngalan, apan gikan karon dili ka na tawgon ug Jacob kondili Israel na.” Busa nahimong Israel ang ngalan ni Jacob.
\p
\v 11 Miingon pa gayod ang Dios kaniya, “Ako ang Dios nga Makagagahom. Manganak kag daghan. Maggikan kanimo ang usa ka nasod ug ang daghan pa nga mga nasod, ug mahimong hari ang uban mong mga kaliwat. 
\v 12 Ang yuta nga gihatag ko kang Abraham ug kang Isaac ihatag ko usab kanimo ug sa imong mga kaliwat.” 
\v 13-14 Unya mibiya ang Dios niadtong dapita diin nakigsulti siya kang Jacob. Nagpatindog si Jacob didto ug bato nga handomanan, ug gibuboan niya kinig bino ug lana aron idedikar sa Dios. 
\v 15 Ginganlan niya kadto nga dapit ug Betel\f + \fr 35:15 \fr*\fq Betel\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa puloy-anan sa Dios.\fqa*\f*.
\s1 Ang Pagkamatay ni Raquel ug ni Isaac
\p
\v 16 Unya, mibiya si Jacob ug ang iyang panimalay sa Betel. Layo-layo pa sila sa lungsod sa Efrata sa dihang nagbati na si Raquel. 
\v 17 Naglisod siya sa iyang pagpanganak, ug sa dihang nakaanak na siya, miingon ang mananabang kaniya, “Ayaw kahadlok Raquel, lalaki na usab ang imong anak.” 
\v 18 Natawo ang bata apan himalatyon na si Raquel, ug una siya mabugtoi sa gininhawa, ginganlan niya ang bata ug Ben Oni\f + \fr 35:18 \fr*\fq Ben Oni\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa ang anak nga natawo sa kalisod.\fqa*\f*. Apan ginganlan ni Jacob ang bata ug Benjamin\f + \fr 35:18 \fr*\fq Benjamin\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa bulahan nga anak.\fqa*\f*.
\p
\v 19 Namatay si Raquel ug gilubong siya sa daplin sa dalan nga paingon sa Efrata (nga gitawag karon ug Betlehem). 
\v 20 Gibutangan ni Jacob ug bato nga ilhanan ang lubnganan ni Raquel, ug anaa pa kini hangtod karon.
\p
\v 21 Nagpadayon sila Jacob\f + \fr 35:21 \fr*\fq Jacob\fq*\ft : o \ft*\fqa Israel. \fqa*\ft Mao usab sa \+xt bersikulo 22|link-href="GEN 35:22"\+xt*.\ft*\f* sa ilang pagpanglakaw, ug nagpatindog sila sa ilang mga tolda unahan sa tore sa Migdal Eder.\f + \fr 35:21 \fr*\fq Migdal Eder\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa bantayanan sa mga karnero.\fqa*\f* 
\v 22 Samtang didto pa nagpuyo si Jacob, nakigdulog si Ruben kang Bilha nga usa sa mga asawa sa iyang amahan. Sa dihang nahibaloan kadto ni Jacob nasuko siya pag-ayo.\f + \fr 35:22 \fr*\fq nasuko siya pag-ayo\fq*\ft : wala kini sa Hebreo, apan anaa sa Septuagint.\ft*\f*
\s1 Ang mga Anak nga Lalaki ni Jacob
\r (1 Cron. 2:1-2)
\lh Adunay 12 ka mga anak nga lalaki si Jacob.
\b
\li1
\v 23 Ang iyang mga anak kang Lea mao sila si Ruben, ang kamagulangan, unya si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, ug si Zabulon.
\li1
\v 24 Ang iyang mga anak kang Raquel mao si Jose ug si Benjamin.
\li1
\v 25 Ang iyang mga anak kang Bilha nga sulugoon ni Raquel mao si Dan ug si Neftali.
\li1
\v 26 Ang iyang mga anak kang Zilpa nga sulugoon ni Lea mao si Gad ug si Aser.
\b
\lf Silang tanan ang mga anak nga lalaki ni Jacob nga natawo sa Padan Aram.
\b
\p
\v 27 Miadto si Jacob sa iyang amahan nga si Isaac didto sa Mamre, haduol sa Kiriat Arba (nga gitawag usab ug Hebron). Kining dapita mao ang gipuy-an ni Isaac ug ni Abraham kaniadto. 
\v 28 Nagkinabuhi si Isaac ug 180 ka tuig. 
\v 29 Namatay siya nga tigulang na kaayo, ug giipon siya sa iyang mga paryente nga nangamatay na. Gilubong siya sa iyang mga anak nga si Esau ug si Jacob.
\c 36
\s1 Ang mga Kaliwat ni Esau
\r (1 Cron. 1:34-42)
\p
\v 1 Mao kini ang sugilanon bahin sa pamilya ni Esau (nga gitawag usab ug Edom).
\b
\p
\v 2 Naminyo si Esau sa mga babaye nga taga-Canaan. Sila mao si Ada nga anak ni Elon nga Hitihanon, si Oholibama nga anak ni Ana ug apo ni Zibeon nga Hibihanon, 
\v 3 ug si Basemat nga anak ni Ishmael ug igsoon ni Nebayot.
\p
\v 4 Ang anak ni Esau kang Ada mao si Elifaz. Ang iyang anak kang Basemat mao si Reuel. 
\v 5 Ug ang iyang mga anak kang Oholibama mao sila si Jeush, Jalam, ug Kora. Sila ang mga anak ni Esau nga natawo sa Canaan.
\p
\v 6 Gidala ni Esau ang iyang mga asawa, mga anak, ug ang tanang sakop sa iyang panimalay, apil ang mga kabtangan ug kahayopan nga natigom niya sa Canaan, ug mibalhin siya sa usa ka dapit, layo kang Jacob nga iyang igsoon. 
\v 7 Kay dili sila mahimong mag-uban sa usa ka dapit tungod sa kadaghan sa ilang kabtangan; ug ang mga sabsabanan sa dapit nga ilang gipuy-an dili paigo sa daghan nila nga mga kahayopan. 
\v 8 Busa didto nagpuyo si Esau (nga gitawag usab ug Edom) sa kabungtoran sa Seir.
\b
\lh
\v 9 Mao kini ang sugilanon mahitungod sa pamilya ni Esau nga amahan sa mga Edomihanon nga nagpuyo sa kabungtoran sa Seir.
\b
\li1
\v 10 Ang anak ni Esau kang Basemat mao si Reuel, ug ang anak niya kang Ada mao si Elifaz.
\li1
\v 11 Ang mga anak ni Elifaz mao sila si Teman, Omar, Zefo, Gatam, ug Kenaz. 
\v 12 Anak usab niya si Amalek sa usa pa niya ka asawa nga si Timna. Sila ang mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Ada.
\li1
\v 13 Ang mga anak ni Reuel mao sila si Nahat, Zera, Shama, ug Miza. Sila ang mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Basemat.
\li1
\v 14 Ang mga anak ni Esau kang Oholibama mao sila si Jeush, Jalam, ug Kora. (Si Oholibama anak ni Ana ug apo ni Zibeon.)
\b
\lh
\v 15 Mao kini ang mga kaliwat ni Esau nga nahimong mga pangulo:
\b
\li1 Si Teman, Omar, Zefo, Kenaz, 
\v 16 Kora, Gatam, ug Amalek. Mga anak kini sila ni Elifaz ug mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Ada. Nangulo sila sa Edom.
\li1
\v 17 Nahimo usab nga mga pangulo sa Edom ang mga anak ni Reuel nga sila si Nahat, Zera, Shama, ug Miza. Sila ang mga apo ni Esau sa iyang asawa nga si Basemat.
\li1
\v 18 Nahimo usab nga mga pangulo ang mga anak ni Esau kang Oholibama nga anak ni Ana. Sila mao si Jeush, Jalam, ug Kora.
\lf
\v 19 Silang tanan ang mga kaliwat ni Esau nga mga pangulo sa Edom.
\b
\li1
\v 20 Mao kini ang mga anak ni Seir nga Horihanon nga nagpuyo sa Edom: si Lotan, Shobal, Zibeon, Ana, 
\v 21 Dishon, Ezer, ug Dishan. Nahimo silang pangulo sa mga Horihanon nga kaliwat ni Seir, nga nagpuyo sa Edom.
\b
\li1
\v 22 Ang mga anak ni Lotan mao sila si Hori ug si Hemam\f + \fr 36:22 \fr*\fq Hemam\fq*\ft : o \ft*\fqa Homam.\fqa*\f*. Managsoon si Lotan ug si Timna nga usa sa asawa ni Elifaz.
\li1
\v 23 Ang mga anak ni Shobal mao sila si Alvan, Manahat, Ebal, Shefo, ug Onam.
\li1
\v 24 Ang mga anak ni Zibeon mao sila si Aya ug si Ana. (Si Ana mao ang nakakaplag sa tuboran didto sa kamingawan sa dihang nagbantay siya sa mga asno sa iyang amahan nga si Zibeon.)
\li1
\v 25 Ang mga anak ni Ana mao si Dishon ug si Oholibama.
\li1
\v 26 Ang mga anak ni Dishon mao sila si Hemdan, Eshban, Itran, ug Keran.
\li1
\v 27 Ang mga anak ni Ezer mao sila si Bilhan, Zaavan, ug Acan.
\li1
\v 28 Ang mga anak ni Dishan mao si Uz ug si Aran.
\lf
\v 29-30 Mao kini sila ang mga pangulo sa mga Horihanon nga midumala sa mga dapit sa Seir: si Lotan, Shobal, Zibeon, Ana, Dishon, Ezer, ug Dishan.
\s1 Ang mga Hari sa Edom
\r (1 Cron. 1:43-54)
\lh
\v 31 Mao kini sila ang mga hari sa Edom sa panahon nga wala pay mga hari ang mga Israelinhon:
\b
\li1
\v 32 Si Bela nga anak ni Beor nahimong hari sa Edom. Dinhaba ang ngalan sa iyang ulohang lungsod.
\li1
\v 33 Pagkamatay niya, gipulihan siya ni Jobab nga anak ni Zera nga taga-Bozra.
\li1
\v 34 Pagkamatay ni Jobab, gipulihan siya ni Husham nga taga-Teman.
\li1
\v 35 Pagkamatay ni Husham, gipulihan siya ni Hadad nga anak ni Bedad. Si Hadad maoy mipildi sa mga Midianhon didto sa Moab. Avit ang ngalan sa iyang ulohang lungsod.
\li1
\v 36 Pagkamatay ni Hadad, gipulihan siya ni Samla nga taga-Masreka.
\li1
\v 37 Pagkamatay ni Samla, gipulihan siya ni Saulo nga taga-Rehobot nga duol sa Suba.
\li1
\v 38 Pagkamatay ni Saulo, gipulihan siya ni Baal Hanan nga anak ni Acbor.
\li1
\v 39 Pagkamatay ni Baal Hanan, gipulihan siya ni Hadar. Pau ang ngalan sa iyang ulohang lungsod. Ang iyang asawa mao si Mehetabel nga anak ni Matred ug apo ni Mezahab.
\b
\p
\v 40-43 Si Esau (o Edom) mao ang katigulangan sa mga Edomihanon. Mao kini sila ang nahimong pangulo sa mga kaliwat ni Esau nga ang ilang mga tribo ug dapit ginganlan usab sa ilang mga ngalan: Timna, Alva, Jetet, Oholibama, Elah, Pinon, Kenaz, Teman, Mibzar, Magdiel, ug Iram.
\c 37
\s1 Ang mga Damgo ni Jose
\p
\v 1 Nagpabilin pagpuyo si Jacob sa Canaan, ang dapit nga gipuy-an usab kaniadto sa iyang amahan.
\b
\p
\v 2 Mao kini ang sugilanon bahin sa pamilya ni Jacob.
\b
\p Sa dihang nag-edad na si Jose ug 17 ka tuig, nagbantay siya sa mga kahayopan uban sa iyang mga igsoon nga anak sa mga asawa sa iyang amahan nga sila si Bilha ug si Zilpa. Gisugilon ni Jose sa iyang amahan ang daotang mga buhat sa iyang mga igsoon.
\p
\v 3 Mas gipangga ni Jacob\f + \fr 37:3 \fr*\fq Jacob\fq*\ft : o \ft*\fqa Israel\fqa*\ft . Mao usab sa \+xt bersikulo 13-14|link-href="GEN 37:13-14"\+xt*.\ft*\f* si Jose kaysa uban niyang mga anak, tungod kay tigulang na siya sa dihang natawo kini. Busa gihimoan niya si Jose ug nindot ug taas nga bisti.\f + \fr 37:3 \fr*\fq nindot ug taas nga bisti\fq*\ft : dili klaro ang buot ipasabot niini sa Hebreo nga teksto.\ft*\f* 
\v 4 Apan nakita sa mga igsoon ni Jose nga mas gipangga siya sa ilang amahan kay kanila. Nasuko sila kang Jose ug kanunay nila siyang gisultihan ug sakit nga mga pulong.
\p
\v 5 Unya, nagdamgo si Jose. Ug sa dihang gisugilon niya kini sa iyang mga igsoon, misamot ang ilang kasuko kaniya. 
\v 6 Mao kini ang iyang gisugilon, “Nagdamgo ako 
\v 7 nga samtang didto kita sa uma ug namugkos sa mga uhay, kalit lang nga mitindog ang akong binugkos ug gialirongan kini ug giyukboan sa inyong mga binugkos.”
\p
\v 8 Miingon ang iyang mga igsoon, “Unsa? Maghari ka ba kanamo? Dumalahan mo gayod kami?” Ug misamot ang ilang kasuko kang Jose.
\p
\v 9 Nagdamgo pag-usab si Jose ug gisugilon na usab niya kini sa iyang mga igsoon. Miingon siya, “Nagdamgo na usab ako nga nakita ko ang adlaw, ang bulan, ug ang 11 ka bitoon nga miyukbo kanako.”
\p
\v 10 Gisugilon usab ni Jose ang iyang damgo sa iyang amahan apan gibadlong siya niini. Matod sa iyang amahan, “Unsay buot mong ipasabot? Nga kami sa imong inahan ug mga igsoon moyukbo kanimo?” 
\v 11 Nasina ang mga igsoon ni Jose kaniya, apan gihinuktokan sa iyang amahan kining mga butanga.
\s1 Gibaligya si Jose sa Iyang mga Igsoon
\p
\v 12 Usa niadto ka adlaw, miadto ang mga igsoon ni Jose sa Sekem aron pagbantay sa mga kahayopan sa ilang amahan. 
\v 13-14 Unya, miingon si Jacob kang Jose, “Atua ang imong mga igsoon sa Sekem. Nagpasabsab sila sa mga kahayopan didto. Lakaw ug susiha kon unsa ang kahimtang sa imong mga igsoon ug sa mga hayop. Balik dayon ug sultihi ako.”
\p Mitubag si Jose, “Oo, Tay.”
\p Busa gikan sa Walog sa Hebron, miadto si Jose sa Sekem. 
\v 15 Sa didto na siya nga naglibot-libot sa hawanan, adunay tawo nga nangutana kaniya kon unsa ang iyang gipangita.
\p
\v 16 Mitubag siya, “Nangita ako sa akong mga igsoon. Nasayod ka ba kon asa sila nagpasabsab?”
\p
\v 17 Miingon ang tawo, “Wala na sila dinhi. Nadunggan ko nga miingon sila nga moadto sila sa Dotan.” Busa miapas si Jose ug nakita niya sila didto.
\p
\v 18 Layo pa si Jose nakita na siya sa iyang mga igsoon. Ug sa wala pa siya makaabot, nagplano na sila sa pagpatay kaniya.
\p
\v 19 Miingon sila sa usag-usa, “Ania na ang paladamgo. 
\v 20 Dali, patyon nato siya ug unya ihulog sa usa sa mga bangag nga pundohanan ug tubig. Ingnon lang nato nga gipatay siya sa bangis nga mananap. Tan-awon ta kon matuman pa ba ang iyang mga damgo.”
\p
\v 21 Apan pagkadungog ni Ruben sa ilang plano, naningkamot siya nga maluwas si Jose. Miingon siya, “Dili lang nato siya patyon. 
\v 22 Ihulog lang ninyo siya sa bangag nga pundohanan ug tubig dinhi sa kamingawan, apan ayaw ninyo siya pasipad-i.” Gisulti kadto ni Ruben tungod kay nagplano siya nga luwason si Jose ug ibalik ngadto sa ilang amahan.
\p
\v 23 Busa pag-abot ni Jose, gihuboan nila siya niadtong iyang bisti nga taas ug nindot,\f + \fr 37:23 \fr*\fq bisti nga taas ug nindot\fq*\ft : tan-awa usab ang \+xt bersikulo 3|link-href="GEN 37:3"\+xt*.\ft*\f* 
\v 24 ug gihulog sa bangag nga pundohanan ug tubig. Apan walay tubig ang mao nga bangag.
\p
\v 25 Samtang nangaon sila, aduna silay nalantawan nga mga negosyanteng Ishmaelinhon nga gikan sa Gilead. Ang mga kamelyo niini adunay kargang mga lamas, tambal, ug pahumot nga dad-on ngadto sa Ehipto.
\p
\v 26 Miingon si Juda sa iyang mga igsoon, “Unsa may atong makuha kon patyon nato ang atong igsoon ug itago ang iyang kamatayon? 
\v 27 Maayo pa tingali kon ibaligya na lang nato siya nianang mga Ishmaelinhon. Dili na lang nato siya patyon kay igsoon nato siya.” Miuyon kang Juda ang iyang mga igsoon.
\p
\v 28 Busa sa dihang miagi ang mga negosyanteng Ishmaelinhon, nga ang ilang tribo Midianhon, gikuha nila si Jose gikan sa bangag nga pundohanan ug tubig ug gibaligya sa kantidad nga 20 kabuok nga salapi. Ug gidala si Jose sa mga Ishmaelinhon didto sa Ehipto.
\p
\v 29 Sa pagbalik ni Ruben didto sa bangag wala na didto si Jose, busa gigisi niya ang iyang bisti sa tumang kaguol. 
\v 30 Unya mibalik siya sa iyang mga igsoon ug miingon, “Wala na didto ang atong manghod. Unsay akong buhaton?”
\p
\v 31 Nagpatay sila ug kanding ug gituslob nila sa dugo ang bisti ni Jose. 
\v 32 Pagkahuman, gidala nila ang bisti ni Jose ngadto sa ilang amahan ug miingon, “Nakita namo kini. Tan-awa kuno palihog kon kang Jose ba kini o dili.”
\p
\v 33 Nailhan dayon ni Jacob ang maong bisti. Miingon siya, “Iya kana! Gikaon siyag bangis nga mananap! Sigurado gayod nga gikunis-kunis siya niini.”
\p
\v 34 Unya gigisi ni Jacob ang iyang bisti ug nagsul-ob siya ug sako sa pagpakita sa iyang pagsubo. Dugay-dugay siyang nagbangotan sa pagkamatay sa iyang anak. 
\v 35 Miadto ang tanan niyang mga anak sa paghupay kaniya apan nagpadayon siya sa pagbangotan. Miingon siya, “Pasagdi lang ninyo ako! Mamatay ako nga nagbangotan tungod sa pagkamatay sa akong anak.” Ug mihilak siya tungod kang Jose.
\p
\v 36 Unya didto sa Ehipto, gibaligya sa mga Midianhon si Jose kang Potifar nga usa sa mga opisyal sa hari sa Ehipto.\f + \fr 37:36 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Paraon.\fqa*\f* Kapitan siya sa mga tigbalantay sa palasyo.
\c 38
\s1 Si Juda ug si Tamar
\p
\v 1 Niadto usab nga panahon, mibulag si Juda sa iyang mga igsoon ug didto siya mipuyo uban kang Hira nga taga-Adulam. 
\v 2 Nakita ni Juda didto ang anak ni Shua nga Canaanhon ug gipangasawa niya kini. 
\v 3 Namabdos ang asawa ni Juda, ug nanganak kini ug lalaki nga ginganlan ni Juda ug Er. 
\v 4 Namabdos siya pag-usab ug nanganak ug lalaki ug ginganlan niya kini ug Onan. 
\v 5 Namabdos siya sa ikatulong higayon ug lalaki gihapon ang iyang anak ug ginganlan niya kini ug Shela. Natawo si Shela didto sa Kezib.
\p
\v 6 Gipaasawa ni Juda kang Er, nga iyang kamagulangang anak, ang usa ka babaye nga ginganlan ug Tamar. 
\v 7 Apan si Er daotan atubangan sa \nd Ginoo\nd*, busa gipatay siya sa \nd Ginoo\nd*.
\p
\v 8 Unya miingon si Juda kang Onan, “Pangasaw-a ang imong bayaw kay katungdanan mo kana isip igsoon sa iyang bana nga namatay, aron pinaagi kanimo makabaton usab ug mga anak ang imong igsoon.” 
\v 9 Apan nasayod si Onan nga dili isipon nga iya ang mahimong anak nila ni Tamar, busa sa matag higayon nga magdulog sila ni Tamar, dili niya ipasulod ang iyang semilya aron dili siya makaanak alang sa iyang igsoon. 
\v 10 Daotan ang gibuhat ni Onan atubangan sa \nd Ginoo\nd*, busa gipatay usab siya sa \nd Ginoo\nd*.
\p
\v 11 Unya miingon si Juda kang Tamar nga iyang umagad, “Pauli una sa imong amahan, ug ayaw pamana hangtod nga maulitawo na si Shela.” Giingon kadto ni Juda kay nahadlok siya nga mamatay usab si Shela sama sa iyang mga igsoon. Busa mipauli si Tamar sa iyang amahan.
\p
\v 12 Miabot ang panahon, namatay ang anak ni Shua nga asawa ni Juda. Pagkahuman sa iyang pagbangotan, miadto siya sa mga tigtupi sa iyang mga karnero didto sa Timnah. Kauban niya sa pag-adto ang iyang amigo nga si Hira nga taga-Adulam.
\p
\v 13 Adunay misulti kang Tamar nga miadto sa Timnah ang iyang ugangan aron pagpanupi sa iyang mga karnero. 
\v 14 Pagkadungog niadto ni Tamar, giilisan niya ang iyang gisul-ob nga bisti nga alang sa balo, ug gitabonan niya ug belo ang iyang nawong. Unya milingkod siya dapit sa pultahan sa lungsod sa Enaim, sa daplin sa dalan nga paingon sa Timnah. (Gihimo niya kini tungod kay nakita niya nga ulitawo na si Shela apan wala gihapon siya ipaasawa kaniya.)
\p
\v 15-16 Sa pagkakita ni Juda kang Tamar sa daplin sa dalan, gipakaingon niya ug usa kini ka babayeng nagbaligya sa iyang dungog, kay aduna may tabon ang nawong niini. Busa miduol siya kang Tamar (nga wala niya mailhi nga iya diayng umagad) ug miingon, “Dali, magdulog kita.”
\p Mitubag si Tamar, “Unsa may imong ibayad kanako sa pagpakigdulog ko kanimo?”
\p
\v 17 Miingon si Juda, “Hatagan ka nako ug kanding gikan sa akong kahayopan.”
\p Mitubag si Tamar, “Mosugot ako kon aduna kay ihatag kanako nga garantiya hangtod nga ikapadala mo na ang kanding.”
\p
\v 18-19 Nangutana si Juda, “Unsay gusto nimo nga akong igarantiya?”
\p Mitubag si Tamar, “Ihatag kanako ang imong silyo apil ang higot niini, ug ang imong baston.” Busa gihatag kadto ni Juda ug nakigdulog siya kang Tamar. Human niadto mipauli si Tamar. Gikuha niya ang tabon sa iyang nawong ug gisul-ob pag-usab ang bisti nga alang sa balo. Wala madugay namabdos siya.
\p
\v 20 Gipahatod ni Juda sa iyang amigo, nga si Hira nga taga-Adulam, ang kanding aron makuha gikan sa babaye ang mga butang nga iyang gihatag ingon nga garantiya, apan wala kini makita ni Hira. 
\v 21 Nangutana si Hira sa mga taga-Enaim kon hain na ang babayeng nagbaligya sa iyang dungog, nga didto maglingkod sa daplin sa dalan.
\p Apan mitubag ang mga tawo, “Wala may babaye dinhi nga nagbaligya sa iyang dungog.”
\p
\v 22 Busa mibalik si Hira kang Juda ug miingon, “Wala ko siya makita. Ug matod pa sa mga tawo wala man kunoy babaye didto nga nagbaligya sa iyang dungog.”
\p
\v 23 Miingon si Juda, “Pasagdi na! Iya na lang kadtong mga butang nga atua kaniya, kay basin ug mahimo kitang kataw-anan kon sige pa tag pangita sa wala. Gipahatdan ko na bitaw siya niining kanding, apan wala mo man kaha siya makita didto!”
\p
\v 24 Paglabay sa tulo ka bulan, gisultihan si Juda nga ang iyang umagad nga si Tamar nagbaligya sa iyang dungog ug mabdos na gani.
\p Busa miingon si Juda, “Dad-a ninyo siya sa gawas sa lungsod aron sunogon.”
\p
\v 25 Apan sa dihang gidala na si Tamar, aduna siyay gisugo aron pagsulti kang Juda niini, “Ania ang pangtimbre, apil ang higot niini, ug ang baston. Ang tag-iya niini mao ang amahan sa akong gimabdos. Palihog, susiha kon kang kinsa kini.”
\p
\v 26 Nailhan ni Juda nga iya kadtong mga butang busa miingon siya, “Wala siyay sala. Ako ang nakasala\f + \fr 38:26 \fr*\fq Wala siyay sala. Ako ang nakasala\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa Mas matarong pa siya kay kanako.\fqa*\f* kay wala ko siya ipaasawa sa akong anak nga si Shela.” Ug wala na mousab ug pakigdulog si Juda kang Tamar.
\p
\v 27 Sa dihang hapit na manganak si Tamar, nadiskobrehan niya nga kaluha ang iyang gimabdos. 
\v 28 Sa dihang nagbati na siya, migawas ang kamot sa usa ka bata. Gihiktan kini sa mananabang ug higot nga pula aron mahibaloan nga siya ang una nga natawo. 
\v 29 Apan gisulod pagbalik sa bata ang iyang kamot ug ang iyang kaluha mao ang una nga migawas. Miingon ang mananabang, “Nagdali ka gayod sa paggawas.” Busa ginganlan ang bata ug Perez\f + \fr 38:29 \fr*\fq Perez\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa nagdali sa paggawas.\fqa*\f*. 
\v 30 Unya migawas usab ang iyang kaluha nga adunay higot nga pula sa iyang kamot. Ginganlan siya ug Zera\f + \fr 38:30 \fr*\fq Zera\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa nagdan-ag \fqa*\ft o \ft*\fqa pula kaayo.\fqa*\f*.
\c 39
\s1 Si Jose ug ang Asawa ni Potifar
\p
\v 1 Gidala sa mga Ishmaelinhon si Jose ngadto sa Ehipto, ug gipalit siya ni Potifar nga usa sa mga opisyal sa hari sa Ehipto.\f + \fr 39:1 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Paraon.\fqa*\f* (Si Potifar kapitan sa mga tigbalantay sa palasyo.)
\p
\v 2 Giubanan gayod sa \nd Ginoo\nd* si Jose, busa nagmauswagon siya. Didto siya mipuyo sa balay sa iyang agalon nga Ehiptohanon nga si Potifar. 
\v 3 Nakita ni Potifar nga nag-uban gayod ang \nd Ginoo\nd* kang Jose ug gipalampos sa tanan niyang gihimo, 
\v 4 busa gikahimut-an ni Potifar si Jose. Gihimo niya kini nga iyang personal nga katabang ug tigdumala sa iyang panimalay ug sa tanan niyang kabtangan. 
\v 5 Sukad niadto, gipanalanginan sa \nd Ginoo\nd* ang panimalay sa Ehiptohanon nga si Potifar ug ang tanan niyang kabtangan sulod sa balay ug didto sa iyang uma. Gihimo kini sa \nd Ginoo\nd* tungod kang Jose. 
\v 6 Gitugyan ni Potifar ang tanan kang Jose ug wala na siyay gikabalak-an pa gawas sa paghuna-huna kon unsay iyang kaonon.
\p Guwapo si Jose ug maayog barog. 
\v 7 Unya, naibog kaniya ang asawa sa iyang agalon. Gihagad niya si Jose nga makigdulog kaniya.
\p
\v 8 Apan mibalibad si Jose. Miingon siya sa asawa sa iyang agalon, “Gitugyan kanako sa akong agalon ang tanan niyang kabtangan ug wala na siyay gikabalak-an dinhi sa iyang panimalay. 
\v 9 Gihatagan niya ako sa labawng katungod dinhi niini nga panimalay, ug gitugyan niya kanako ang tanan gawas lang kanimo tungod kay ikaw iyang asawa. Busa dili ko mahimong budhian ang akong agalon ug magpakasala sa Dios.” 
\v 10 Bisan ug adlaw-adlaw gidani sa babaye si Jose aron nga makigdulog kaniya, wala gayod kini mosugot.
\p
\v 11 Usa ka adlaw, misulod si Jose sa balay aron motrabaho, ug naatol nga wala gayoy bisan usa ka sulugoon didto sa sulod sa balay. 
\v 12 Kalit nga gihawiran ang iyang bisti sa asawa sa iyang agalon ug miingon kini kaniya, “Pakigdulog kanako.” Apan midagan si Jose ngadto sa gawas sa balay, ug nahibilin ang iyang kupo nga nabira sa babaye.
\p
\v 13 Sa pagkakita sa babaye nga midagan sa gawas si Jose ug nahibilin diha kaniya ang kupo niini, 
\v 14 gitawag niya ang iyang mga sulugoon ug miingon, “Tan-awa ninyo kini! Gidad-an kita dinhi sa akong bana ug Hebreo aron pakaulawan kita. Misulod siya sa akong kuwarto aron paglugos kanako, apan misinggit ako. 
\v 15 Busa midagan siya pagawas, ug nabiyaan niya ang iyang bisti.”
\p
\v 16 Gitipigan sa babaye ang bisti ni Jose hangtod sa pagpauli sa iyang bana. 
\v 17 Unya gisugilon niya sa iyang bana ang nahitabo. Miingon siya, “Ang Hebreo nga sulugoon nga gidala mo dinhi, buot akong pakaulawan. Misulod siya sa akong kuwarto aron lugoson ako. 
\v 18 Apan sa dihang misinggit ako midagan siya ngadto sa gawas, ug nabiyaan niya ang iyang kupo.”
\p
\v 19 Sa pagkadungog ni Potifar sa gisulti sa iyang asawa mahitungod sa gibuhat ni Jose, nasuko siya pag-ayo. 
\v 20 Busa gidala niya si Jose ug gisulod sa prisohan nga alang sa mga piniriso sa hari.
\p Apan bisan didto sa prisohan, 
\v 21 nag-uban gihapon ang \nd Ginoo\nd* kang Jose. Ug tungod sa kaayo sa \nd Ginoo\nd*, gikahimut-an sa tigdumala sa prisohan si Jose. 
\v 22 Gitugyan niya kang Jose ang pagdumala sa tanang mga piniriso ug ang tanang mga buluhaton didto. 
\v 23 Wala na maghuna-huna pa ang tigdumala sa prisohan bahin sa mga butang nga gitugyan niya kang Jose, tungod kay uban ang \nd Ginoo\nd* kang Jose ug gihatagan siya sa \nd Ginoo\nd* ug kalamposan sa tanan niyang gihimo.
\c 40
\s1 Ang Tigsilbi sa Bino ug ang Panadero
\p
\v 1-2 Nahitabo usab nga ang pangulo sa mga tigsilbi ug bino ngadto sa hari sa Ehipto ug ang pangulo sa iyang mga panadero nakasala batok kaniya. Nasuko pag-ayo ang hari\f + \fr 40:1-2 \fr*\fq hari\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Paraon. \fqa*\ft Mao usab sa mosunod nga mga bersikulo.\ft*\f* niining duha niya ka opisyal. 
\v 3 Busa gipapriso niya sa bilanggoan diin napriso si Jose, sa lugar nga binantayan sa kapitan sa mga tigbalantay. 
\v 4 Si Jose ang gisaligan sa kapitan sa mga tigbalantay nga moatiman kanila, ug dugay-dugay silang napriso didto.
\p
\v 5 Usa niana ka gabii, nagdamgo ang tigsilbi ug bino ug ang panadero nga didto sa prisohan. Managlahi ang ilang damgo ug managlahi usab ang kahulogan niini.
\p
\v 6 Pagkabuntag, sa pag-adto ni Jose kanila, namatikdan niya nga nagmagul-anon sila. 
\v 7 Busa gipangutana niya sila, “Nganong magul-anon man kamo?”
\p
\v 8 Mitubag sila, “Nagdamgo man gud kami apan walay makasaysay sa kahulogan niini.”
\p Miingon si Jose, “Ang Dios lang ang makahatag ug kaalam sa pagsaysay sa kahulogan sa mga damgo. Sultihi ninyo ako, palihog, kon unsa ang inyong mga damgo.”
\p
\v 9 Busa gisulti sa pangulo sa mga tigsilbi ug bino kang Jose ang iyang damgo. Miingon siya, “Sa akong damgo naay usa ka punoan sa ubas diha sa akong atubangan 
\v 10 ug aduna kini tulo ka sanga. Nanalingsing kini, namulak, ug nahinog ang mga bunga. 
\v 11 Nagkupot ako sa kopa sa hari sa Ehipto, ug nagkuha ako ug ubas ug unya gipuga ko kini diha sa kopa. Human niini, gihatag ko ang kopa ngadto sa hari.”
\p
\v 12 Miingon si Jose, “Mao kini ang kahulogan sa imong damgo: Ang tulo ka sanga nagkahulogan ug tulo ka adlaw. 
\v 13 Sa dili pa mahuman ang tulo ka adlaw, pagawason ka sa hari gikan sa prisohan ug pabalikon sa imong naandang trabaho ingon nga tigsilbi kaniya ug bino. 
\v 14 Hinumdomi unya ako kon anaa ka na sa maayo nga kahimtang. Ug isip timaan sa imong kaayo, palihog, sultihi ang hari bahin kanako aron matabangan mo ako nga makagawas dinhi sa prisohan. 
\v 15 Kay ang tinuod, pinugos ang pagdala kanako dinhi sa Ehipto gikan sa dapit sa mga Hebreo, ug bisan dinhi wala gayod akoy gibuhat nga mahimong hinungdan nga prisohon nila ako.”
\p
\v 16 Pagkadungog sa pangulo sa mga panadero nga maayo ang kahulogan sa damgo sa iyang kauban, gisulti usab niya ang iyang damgo ngadto kang Jose. Miingon siya, “Nagdamgo ako nga aduna akoy gilukdo nga tulo ka basket nga anaay mga pan. 
\v 17 Ang kinaibabwan gisudlan sa nagkalain-laing klasi sa pan alang sa hari sa Ehipto, apan gipangtuhak kini sa mga langgam.”
\p
\v 18 Miingon si Jose, “Mao kini ang kahulogan sa imong damgo: Ang tulo ka basket nagkahulogan ug tulo ka adlaw. 
\v 19 Sa dili pa mahuman ang tulo ka adlaw, pagawason ka sa hari gikan sa prisohan apan ipapatay ka niya ug tuhogon sa kahoy ang imong patayng lawas, ug tuhakon kini sa mga langgam.”
\p
\v 20 Tulo ka adlaw gikan niini, gisaulog sa hari sa Ehipto ang iyang adlawng natawhan. Busa nagpakombira siya alang sa tanan niyang mga opisyal. Gipagawas niya gikan sa prisohan ang pangulo sa iyang mga tigsilbi ug bino ug ang pangulo sa iyang mga panadero ug gipaatubang sa iyang mga opisyal. 
\v 21 Gipabalik niya ang pangulo sa mga tigsilbi ug bino sa iyang naandang trabaho, 
\v 22 apan gipapatay niya ang pangulo sa mga panadero, ug gituhog sa kahoy ang iyang patayng lawas sumala sa gisulti ni Jose.
\p
\v 23 Apan wala gayod mahinumdomi sa pangulo sa mga tigsilbi ug bino si Jose.
\c 41
\s1 Ang mga Damgo sa Hari sa Ehipto
\p
\v 1 Paglabay sa duha ka tuig, nagdamgo ang hari sa Ehipto\f + \fr 41:1 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa Paraon. \fqa*\ft Mao usab sa mosunod nga mga bersikulo.\ft*\f* nga nagtindog siya sa daplin sa Suba sa Nilo, 
\v 2 ug sa kalit lang mitungha gikan sa suba ang pito ka himsog ug tambok nga mga baka, ug nanabsab kini sa kasagbotan. 
\v 3 Wala madugay, mitunga usab ang pito ka daot ug niwang nga mga baka, ug miduol sa pito ka himsog ug tambok nga mga baka. 
\v 4 Giduol sa pito ka daot ug niwang nga baka ang pito ka himsog ug tambok nga baka ug gipangaon sila. Ug unya nakamata ang hari.
\p
\v 5 Nakatulog ug balik ang hari ug nagdamgo na usab siya. Sa iyang damgo nakita niya ang pito ka himsog ug bus-ok nga mga uhay nga misibol diha sa usa lang ka punoan. 
\v 6 Ug sa mao gihapong punoan, misubol ang laing pito ka mga uhay nga niwang ug nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan.\f + \fr 41:6 \fr*\ft Kining init nga hangin naggikan sa sidlakan kon didto sa Israel, apan naggikan sa habagatan kon didto sa Ehipto.\ft*\f* 
\v 7 Unya gilamoy sa niwang nga mga uhay ang pito ka himsog nga mga uhay. Unya nakamata ang hari. Abi niyag tinuod apan damgo lang diay kadto.
\p
\v 8 Nianang pagkabuntag, nahasol ang huna-huna sa hari tungod sa iyang mga damgo, busa gipatawag niya ang tanang mga madyikero ug maalamon nga mga tawo sa Ehipto. Gisugilon niya kanila ang iyang mga damgo, apan wala gayoy usa kanila nga nakasaysay sa kahulogan niadto.
\p
\v 9 Unya miduol sa hari ang pangulo sa iyang mga tigsilbi ug bino ug miingon, “Nahinumdom na ako karon sa akong mga sala. 
\v 10 Dili ba nasuko ka man kaniadto kanako ug sa pangulo sa mga panadero, ug gipapriso mo man gani kami didto sa bilanggoan, sa lugar nga binantayan sa kapitan sa mga tigbalantay? 
\v 11 Usa niadto ka gabii, nagdamgo kaming duha, ug lain-lain ang kahulogan sa among mga damgo. 
\v 12 Aduna kamiy kauban didto nga batan-ong Hebreo, nga sulugoon sa kapitan sa mga tigbalantay sa palasyo. Gisugilon namo kaniya ang among damgo ug gisaysay niya kanamo ang kahulogan niini. 
\v 13 Nahitabo gayod ang iyang giingon kanamo: Gipabalik mo ako sa akong naandang trabaho ug gipatuhog sa kahoy ang pangulo sa mga panadero.”
\p
\v 14 Busa gipatawag sa hari si Jose, ug diha-diha gipagawas siya sa prisohan. Human siya nakapatupi ug nakapamalbas, nag-ilis siya sa iyang bisti ug miadto sa hari.
\p
\v 15 Miingon ang hari kaniya, “Nagdamgo ako apan wala gayoy nakasaysay kon unsa ang kahulogan niadto. Adunay nagsulti kanako nga makahibalo kang mosaysay sa kahulogan sa mga damgo.”
\p
\v 16 Mitubag si Jose, “Dili ako, Mahal nga Hari, kondili ang Dios ang maghatag sa kahulogan sa imong mga damgo alang sa imong kaayohan.”
\p
\v 17 Unya gisulti sa hari ang iyang damgo kang Jose. Miingon siya, “Nagdamgo ako nga nagtindog ako sa daplin sa Suba sa Nilo. 
\v 18 Nakita ko nga mitunga gikan sa suba ang pito ka himsog ug tambok nga mga baka, ug nanabsab kini sa kasagbotan. 
\v 19 Wala madugay mitunga usab ang laing pito ka daot ug niwang nga mga baka. Wala gayod akoy nakitang baka sa tibuok Ehipto nga sama kanila ka daot. 
\v 20 Unya gikaon niadtong daot ug niwang nga mga baka ang pito ka tambok nga mga baka. 
\v 21 Apan pagkahuman nila ug kaon, murag wala lang gihapon sila makakaon kay niwang man gihapon sila. Unya nakamata ako.
\p
\v 22 “Apan nakatulog ako pagbalik ug nagdamgo pag-usab. Nakita ko sa akong damgo ang pito ka himsog ug bus-ok nga uhay nga misubol sa usa lang ka punoan. 
\v 23 Ug niadto usab nga punoan, misalingsing ang laing pito ka uhay nga niwang ug nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan. 
\v 24 Unya gilamoy sa niwang nga mga uhay ang pito ka himsog nga mga uhay. Gisulti ko na kini sa mga madyikero, apan wala gayoy usa kanila nga nakasaysay kanako kon unsa ang kahulogan.”
\p
\v 25 Miingon si Jose sa hari, “Mahal nga Hari, usa ray kahulogan sa duha mo ka damgo. Gipadayag kanimo sa Dios kon unsa ang iyang buhaton. 
\v 26 Ang pito ka tambok nga mga baka ug ang pito ka himsog nga mga uhay managsama nga nagkahulogan ug pito ka tuig. 
\v 27 Ang pito ka niwang ug daot nga mga baka ug ang pito ka niwang nga mga uhay nga nanguyos tungod sa kainit sa hangin gikan sa sidlakan nagkahulogan ug pito ka tuig nga kagutom.
\p
\v 28 “Sumala sa giingon ko na kanimo, Mahal nga Hari, gipadayag kanimo sa Dios kon unsa ang iyang pagabuhaton. 
\v 29 Moabot ang pito ka tuig nga labihan gayod kaabunda sa tibuok Ehipto. 
\v 30 Ug mosunod dayon ang pito ka tuig nga kagutom, ug malimtan sa mga tawo ang nasinati nila nga kaabunda sa Ehipto. Ang kagutom mohimo ug dakong kadaot sa yuta sa Ehipto. 
\v 31 Tungod sa makalilisang nga kagutom nga moabot, walay makita nga timailhan sa milabay nga panahon sa kaabunda sa yuta sa Ehipto. 
\v 32 Nagdamgo ka sa duha gayod ka higayon, Mahal nga Hari, aron nga mahibaloan mo nga pagbuot kini sa Dios nga mahitabo ug mahitabo gayod kini sa dili madugay.
\p
\v 33 “Busa karon, Mahal nga Hari, pagpili ug usa ka tawong maalamon nga padumalahon mo sa yuta sa Ehipto. 
\v 34 Pagbutang usab ug mga opisyal sa tibuok yuta sa Ehipto aron mangolekta sa ikalima nga bahin sa abot sa kaumahan sulod sa pito ka tuig nga abunda ang abot. 
\v 35 Sulod nianang mga tuiga, ipatigom kanila ang tanan nga bahin nga makolekta ninyo gikan sa mga abot.\f + \fr 41:35 \fr*\ft Tan-awa ang \+xt Gen. 47:24\+xt*.\ft*\f* Ug ilalom sa imong pagdumala, patipigi kanila ang mga abot diha sa mga bodega sa mga lungsod. 
\v 36 Kini nga mga pagkaon itagana alang sa moabot nga pito ka tuig nga kagutom sa Ehipto, aron dili magutman ang katawhan.”
\s1 Gihimo si Jose nga Tigdumala sa Ehipto
\p
\v 37 Nakauyon ang hari ug ang iyang mga opisyal sa plano ni Jose. 
\v 38 Miingon siya sa iyang mga opisyal, “Aduna pa ba kitay makita nga sama kang Jose nga gigiyahan sa Espiritu sa Dios?”
\p
\v 39 Busa miingon ang hari kang Jose, “Tungod kay gipadayag sa Dios kining mga butanga kanimo, wala nay laing tawo nga adunay kaalam ug salabotan nga sama kanimo. 
\v 40-41 Himuon ka nako karon nga tigdumala sa akong palasyo ug gobernador sa tibuok Ehipto, ug motuman kanimo ang tanan kong katawhan. Ako ray labaw kanimo kay hari man ako.” 
\v 42 Unya gihuslo sa hari ang iyang singsing nga pangtimbre ug gisul-ob kini sa tudlo ni Jose. Gipasul-oban niya si Jose ug pinasahi nga bisti nga lino ug gipakuwintas ug bulawan. 
\v 43 Gipasakay niya si Jose sa iyang ikaduhang karwahi,\f + \fr 41:43 \fr*\fq iyang ikaduhang karwahi\fq*\ft : o \ft*\fqa karwahi nga alang sa iyang luyo-luyong opisyal.\fqa*\f* ug adunay mga tigpahibalo nga gauna kaniya ug nagsinggit, “Yukbo-i ninyo ang gobernador!” Busa sukad niadto nahimong gobernador si Jose sa tibuok Ehipto.
\p
\v 44 Unya miingon ang hari kang Jose, “Ako ang hari dinhi sa Ehipto, apan walay bisan kinsa nga makahimo ug bisan unsa dinhi sa Ehipto gawas kon adunay pagtugot gikan kanimo.” 
\v 45 Unya ginganlan niya si Jose ug Zafenat Panea. Gipaasawa usab niya kang Jose si Asenat nga anak ni Potifera nga pari sa lungsod sa On. Ingon nga gobernador, si Jose na ang nagdumala sa Ehipto.\f + \fr 41:45 \fr*\fq Ingon…nagdumala sa Ehipto\fq*\ft : o \ft*\fqa Gilibot ni Jose ang Ehipto.\fqa*\f*
\p
\v 46 Nag-edad si Jose ug 30 ka tuig sa dihang nagsugod siya sa pag-alagad sa hari sa Ehipto. Ug mibiya si Jose sa palasyo ug milibot sa tibuok Ehipto.
\p
\v 47 Sulod sa pito ka tuig nga kaabunda, dako kaayo ang abot sa kaumahan. 
\v 48 Ug niadtong mga tuiga, gipatigom ni Jose ang tanang mga bahin nga nakolekta gikan sa mga abot.\f + \fr 41:48 \fr*\ft Tan-awa ang \+xt Gen. 47:24\+xt*.\ft*\f* Gipatipigan niya sa matag lungsod ang mga bahin sa abot nga nakolekta gikan sa mga uma sa palibot niini. 
\v 49 Labihan gayod kadaghan sa trigo nga natigom ni Jose; daw sama kini kadaghan sa balas sa baybayon. Tungod sa kadaghan niini giundangan na niya ang pagtakos.
\p
\v 50 Sa wala pa moabot ang tinggutom, natawo ang duha ka anak ni Jose kang Asenat, nga anak ni Potifera nga pari sa On. 
\v 51 Ginganlan ni Jose ang kamagulangan ug Manases\f + \fr 41:51 \fr*\fq Manases\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa gikalimtan.\fqa*\f* kay miingon siya, “Tungod sa tabang sa Dios, nalimtan ko ang akong mga pag-antos ug ang kamingaw ko sa panimalay sa akong amahan.” 
\v 52 Ginganlan niya ang ikaduha niyang anak ug Efraim\f + \fr 41:52 \fr*\fq Efraim\fq*\ft : posible nga ang buot ipasabot, \ft*\fqa miuswag.\fqa*\f* kay miingon siya, “Tungod sa tabang sa Dios, gihatagan ako ug kaliwat sa dapit diin nahiagom ako sa mga kasakit.”
\p
\v 53 Nahuman ang pito ka tuig sa kaabunda sa Ehipto, 
\v 54 ug nagsugod ang pito ka tuig nga kagutom sumala sa giingon ni Jose. Adunay kagutom sa uban nga mga dapit apan ang tibuok Ehipto adunay pagkaon. 
\v 55 Wala madugay, nakasinati na usab sa kagutom ang mga taga-Ehipto, busa nangayo sila ug pagkaon gikan sa hari. Miingon ang hari kanila, “Adto kamo kang Jose ug buhata ninyo kon unsay iyang isulti.”
\p
\v 56 Mikuyanap ang kagutom sa tibuok kayutaan. Ug tungod sa labihan nga kagutom sa tibuok Ehipto, gipaablihan ni Jose ang tanang mga bodega ug gibaligyaan ug pagkaon ang mga taga-Ehipto. 
\v 57 Nangadto usab sa Ehipto ang katawhan sa ubang mga nasod aron pagpalit ug pagkaon kang Jose tungod kay labihan na gayod ang kagutom sa tibuok kalibotan.
\c 42
\s1 Miadto sa Ehipto ang mga Igsoon ni Jose
\p
\v 1 Pagkahibalo ni Jacob nga adunay gibaligya nga pagkaon\f + \fr 42:1 \fr*\fq pagkaon\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa lugas. \fqa*\ft Mao usab sa mosunod nga mga bersikulo.\ft*\f* didto sa Ehipto, giingnan niya ang iyang mga anak nga lalaki, “Nganong gatinan-awanay lang kamo? 
\v 2 Nakadungog ako nga adunay gibaligya nga pagkaon didto sa Ehipto, busa lakaw kamo didto ug pagpalit ug pagkaon aron dili kita mangamatay sa kagutom.”
\p
\v 3 Busa milakaw ang napulo ka igsoon ni Jose ngadto sa Ehipto aron pagpalit ug pagkaon. 
\v 4 Apan wala paubana ni Jacob si Benjamin nga manghod ni Jose kay nahadlok siya nga basin ug adunay daotan nga mahitabo kaniya. 
\v 5 Miadto ang mga anak ni Jacob\f + \fr 42:5 \fr*\fq Jacob\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Israel\fqa*\ft . Anaa usab kini sa tanang kapitulo niini nga libro.\ft*\f* sa Ehipto kuyog sa ubang mga tawo aron pagpalit ug pagkaon, kay miabot na man usab ang kagutom sa Canaan.
\p
\v 6 Ingon nga gobernador sa Ehipto, si Jose ang namaligya ug pagkaon ngadto sa mga tawo. Busa pag-abot sa iyang mga igsoon, miyukbo sila kaniya. 
\v 7-9 Pagkakita ni Jose kanila, nailhan dayon niya sila apan nagpakaaron-ingnon siya nga wala makaila kanila. Pinasingka siya nga nakigsulti kanila. Nangutana siya, “Taga-asa kamo?”
\p Mitubag sila, “Taga-Canaan kami, ug mianhi kami dinhi aron mopalit ug pagkaon.” Wala makaila kaniya ang iyang mga igsoon. Nahinumdoman dayon ni Jose ang iyang damgo mahitungod kanila. Miingon siya, “Mga espiya kamo! Mianhi kamo dinhi aron pagsusi kon asa nga bahin sa among nasod ang huyang ug depensa.”
\p
\v 10 Mitubag sila, “Dili, sir! Mianhi kami dinhi aron mopalit ug pagkaon. 
\v 11 Managsoon kaming tanan, usa ray among amahan, ug nagsulti kami sa tinuod. Dili kami mga espiya.”
\p
\v 12 Apan miingon si Jose, “Dili ako motuo! Mianhi kamo dinhi aron pagsusi kon asa nga bahin sa among nasod ang huyang ug depensa.”
\p
\v 13 Mitubag sila, “12 kaming managsoon, usa ray among amahan ug atua siya sa Canaan. Atua uban kaniya karon ang among kamanghoran, ug wala na ang usa namo ka igsoon.”
\p
\v 14 Miingon si Jose, “Sama sa akong giingon kaninyo, mga espiya kamo. 
\v 15 Ug masayran ko kon tinuod kanang inyong gisulti pinaagi niini: Ipanumpa ko sa ngalan sa hari sa Ehipto\f + \fr 42:15 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Paraon.\fqa*\f* nga dili gayod kamo makabiya dinhi hangtod nga dili moanhi ang inyong kamanghoran. 
\v 16 Papaulia ang usa kaninyo aron pagkuha sa inyong igsoon. Prisohon kamong mahibilin hangtod nga mapamatud-an nga tinuod ang inyong giingon, apan kon dili, sa ngalan sa hari tinuod gayod nga mga espiya kamo.” 
\v 17 Busa gipapriso niya sila sulod sa tulo ka adlaw.
\p
\v 18 Sa ikatulo ka adlaw, miingon si Jose kanila, “Nagtahod ako sa Dios, busa hatagan ko pa kamo ug higayon nga mabuhi kon tumanon lang ninyo ang akong isugo kaninyo. 
\v 19 Kon nagsulti gayod kamo sa tinuod, ibilin sa prisohan ang usa kaninyo ug pamauli kamo ug pagdalag pagkaon alang sa gigutom ninyo nga mga pamilya. 
\v 20 Unya, dad-a ninyo dinhi kanako ang inyong manghod aron mapamatud-an nga tinuod ang inyong gisulti kanako ug aron dili ko kamo ipapatay.” Ug gibuhat nila kini.
\p
\v 21 Unya, miingon sila sa usag-usa, “Nakasala gayod kita sa gibuhat nato sa atong igsoon. Nakita nato ang iyang pag-antos sa dihang nagpakiluoy siya kanato, apan wala gayod nato siya kaloy-i, busa miabot kini nga kalisod kanato.”
\p
\v 22 Miingon si Ruben, “Dili ba giingnan ko man kamo kaniadto nga dili ninyo pasipad-an ang bata? Apan wala gayod kamo namati kanako. Busa gipaninglan na kita karon sa iyang kamatayon.” 
\v 23 Wala sila masayod nga nakasabot si Jose sa ilang gipanulti tungod kay aduna man siyay tighubad kon makigsulti siya kanila.
\p
\v 24 Mibiya si Jose kanila ug mihilak. Unya mibalik siya ug nakigsulti kanila. Pagkahuman, gikuha niya si Simeon gikan kanila ug gipagapos diha sa ilang atubangan.
\p
\v 25 Nagmando si Jose nga pun-on ug pagkaon ang mga sako sa iyang mga igsoon ug isulod sa ilang mga sako ang kuwarta nga ilang gibayad, ug pabalonan sila sa ilang paglakaw. Natuman ang tanang gimando ni Jose. 
\v 26 Gikarga sa mga managsoon ang ilang mga sako didto sa ilang mga asno ug mibiya.
\p
\v 27 Sa dihang nagpalabay sila sa kagabhion sa usa ka dapit, usa kanila ang miabli sa iyang sako aron pakan-on ang iyang asno, ug nakita niya diha sa sako ang kuwarta nga iyang gibayad. 
\v 28 Misinggit siya sa iyang mga igsoon, “Giuli ang akong gibayad! Ania dinhi sa akong sako.”
\p Nangaluya silang tanan ug nagkurog nga nag-ingnanay, “Unsa kining gibuhat sa Dios kanato?”
\p
\v 29 Pag-abot nila sa Canaan, gisulti nila sa ilang amahan nga si Jacob ang tanan nga nahitabo kanila. 
\v 30 Miingon sila kang Jacob, “Gisingkahan kami sa gobernador sa Ehipto ug gipasanginlan nga gapang-espiya kuno kami. 
\v 31 Apan gitubag namo siya nga dili kami mga espiya ug nagsulti kami sa tinuod. 
\v 32 12 kami ka managsoon ug usa ray among amahan. Ang usa namo ka igsoon patay na ug ang among kamanghoran ania uban kanimo dinhi sa Canaan.
\p
\v 33 “Apan mao kini ang iyang giingon kanamo, ‘Masayran ko kon tinuod ang inyong gipanulti pinaagi niini: Ibilin dinhi kanako ang usa kaninyo ug pamauli kamo nga magdala ug pagkaon alang sa inyong mga pamilya nga gigutom. 
\v 34 Unya dad-a ninyo dinhi kanako ang inyong manghod aron mahibaloan ko nga nagsulti kamo sa tinuod ug dili kamo mga espiya. Pagkahuman, ibalik ko kaninyo ang inyong igsoon, ug tugotan ko kamo nga magbalik-balik dinhi sa Ehipto.’ ”
\p
\v 35 Sa dihang gibubo na nila ang sulod sa ilang mga sako, nakita nila didto ang kuwarta nga ilang gibayad. Pagkakita nila ug sa ilang amahan niini, gibati silang tanan ug kahadlok.
\p
\v 36 Miingon si Jacob kanila, “Gusto ba ninyo nga mawad-an akog mga anak? Wala na si Jose, wala na si Simeon, ug karon gusto na usab ninyo nga kuhaon si Benjamin. Puro na lang kasakit ang miabot kanako.”
\p
\v 37 Miingon si Ruben sa iyang amahan, “Isalig kanako si Benjamin. Patya ang duha ko ka anak nga lalaki kon dili ko siya madala pagbalik kanimo.”
\p
\v 38 Apan mitubag si Jacob, “Dili ko paubanon kaninyo ang akong anak. Patay na ang iyang igsoon ug siya na lang ang nahibilin kanako. Kon adunay daotan nga mahitabo kaniya sa inyong paglakaw, kamo unya ang mahimong hinungdan nga niining akong katigulangon, mamatay ako sa kasubo.”
\c 43
\s1 Mibalik sa Ehipto ang mga Igsoon ni Jose
\p
\v 1 Misamot pa gayod ang kagutom sa Canaan. 
\v 2 Nahurot na sa pamilya ni Jacob ang pagkaon nga nadala nila gikan sa Ehipto. Busa miingon si Jacob sa iyang mga anak, “Balik kamo didto sa Ehipto ug pagpalit kamog bisan gamay lang nga pagkaon.”
\p
\v 3 Apan miingon si Juda kaniya, “Gipasidan-an kami sa gobernador nga dili magpakita kaniya kon dili namo kauban ang among igsoon nga si Benjamin. 
\v 4 Kon paubanon mo siya kanamo mobalik kami didto aron magpalit ug pagkaon. 
\v 5 Apan kon dili, dili usab kami mobalik didto kay miingon ang gobernador nga dili magpakita kaniya kon dili namo kauban ang among igsoon.”
\p
\v 6 Miingon si Jacob, “Nganong gihatagan man ninyo ako ug dakong problema? Nganong gisultihan pa man ninyo ang gobernador nga aduna pa kamoy usa ka igsoon?”
\p
\v 7 Mitubag sila, “Unsaon nga nagsige man siya ug pangutana bahin sa atong pamilya. Nangutana siya kon buhi pa ba ang among amahan ug aduna pa ba kami lain nga igsoon. Busa gitubag namo siya. Kinsa goy maghuna-huna nga ingnon niya kami nga dad-on namo ngadto kaniya ang among igsoon?”
\p
\v 8 Busa miingon si Juda sa ilang amahan, “Paubana na lang kanamo si Benjamin aron makalakaw na dayon kami aron dili kitang tanan mangamatay sa kagutom. 
\v 9 Igarantiya ko ang akong kinabuhi alang kang Benjamin. Ako ang manubag kon unsa unya ang mahitabo kaniya. Kon dili ko siya madala pagbalik kanimo nga buhi, akoy basola sa tibuok kong kinabuhi. 
\v 10 Kon wala pa unta kita maglangay-langay, kaduha na unta tingali kami makabalik didto.”
\p
\v 11 Miingon ang ilang amahan, “Kon mao kana ang maayo, sudli sa labing maayo nga mga produkto gikan dinhi sa atong dapit ang inyong mga sudlanan aron igasa sa gobernador sa Ehipto: mga tambal, dugos, lamas, pahumot, ug mga bunga sa pistasyo ug almond. 
\v 12 Dobleha ninyo ang kantidad sa inyong dala nga kuwarta kay kinahanglan ninyong iuli ang kuwarta nga gibutang pagbalik sa inyong mga sako. Basig nasayop lang sila niadto. 
\v 13 Dad-a ninyo ang inyong igsoon nga si Benjamin ug balik dayon kamo ngadto sa gobernador sa Ehipto. 
\v 14 Hinaut pa nga tandogon sa Makagagahom nga Dios ang kasing-kasing sa gobernador aron maluoy siya ug ibalik niya kaninyo si Simeon ug si Benjamin. Apan kon dili sila makabalik, dawaton ko na lang kini sa kinasing-kasing.”
\p
\v 15 Busa gidala sa managsoon ang mga gasa ug gidoble usab nila ang ilang kuwarta. Unya milakaw sila ngadto sa Ehipto kauban si Benjamin, ug miatubang kang Jose. 
\v 16 Sa pagkakita ni Jose nga kauban nila si Benjamin, gisugo niya ang iyang sinaligan, “Dad-a kining mga tawhana sa balay. Pag-ihaw ug paghikay, kay maniudto sila uban kanako.”
\p
\v 17 Gituman sa sinaligan ang gisugo kaniya, ug gidala niya ang managsoon sa balay ni Jose. 
\v 18 Nahadlok ang managsoon sa dihang gidala sila sa balay ni Jose. Miingon sila, “Basin gidala kita dinhi tungod sa kuwarta nga gibalik sa atong mga sako sa una natong pag-anhi. Basig dakpon nila kita, ug kuhaon ang atong mga asno ug himuon kitang mga ulipon.”
\p
\v 19 Busa giduolan nila ang sinaligan ug nakigsulti sila niini didto sa pultahan sa balay. 
\v 20 Miingon sila, “Kadyot una, sir, aduna kami isulti kanimo. Mianhi kami sa una aron sa pagpalit ug pagkaon. 
\v 21 Sa among pagpauli, nagpalabay kami sa kagabhion sa usa ka dapit. Ug didto giablihan namo ang among mga sako ug nakita namo sa sulod ang mao kantidad nga gibayad namo. Gani ania, among gidala pagbalik aron iuli. 
\v 22 Wala kami masayod kon kinsa ang nagbutang niini sa among mga sako. Nagdala pa kami ug dugang nga kuwarta aron ipalit ug pagkaon.”
\p
\v 23 Mitubag ang sinaligan, “Wala kadtoy kaso, ug ayaw kamo kahadlok. Ang inyong Dios, nga Dios usab sa inyong amahan, mao tingali ang nagbutang niadtong kuwartaha sa inyong mga sako. Nadawat ko ang inyong gibayad.” Unya gidala niya si Simeon ngadto kanila.
\p
\v 24 Gipasulod sa sinaligan ang managsoon sa balay ni Jose ug gihatagan ug tubig aron makapanghugas sila sa ilang mga tiil. Gihatagan usab niya ug pagkaon ang ilang mga asno. 
\v 25 Giandam sa managsoon ang ilang mga gasa kang Jose samtang gihulat nila siya nga mopauli nianang pagkaudto, kay giingnan man sila nga adto maniudto sa balay ni Jose.
\p
\v 26 Pag-abot ni Jose, miyukbo sila sa iyang atubangan ug gihatag nila ang ilang mga gasa. 
\v 27 Nangutana si Jose kanila kon kumusta na sila. Unya nangutana usab siya, “Kumusta na man ang inyong tigulang na nga amahan, sumala sa inyong gisulti kanako? Buhi pa ba siya?”
\p
\v 28 Mitubag sila, “Buhi pa ang among amahan ug maayo usab ang iyang kahimtang.” Unya miyukbo sila pag-usab kaniya agig pagtahod.
\p
\v 29 Sa pagkakita ni Jose kang Benjamin nga iyang igsoon sa inahan, miingon siya, “Mao ba kini ang inyong kamanghorang igsoon nga giingon ninyo kanako?” Unya giingnan niya si Benjamin, “Hinaut pa nga panalanginan ka sa Dios, anak.” 
\v 30 Unya midali-dali ug gawas si Jose kay kahilakon na gayod siya tungod sa iyang kamingaw sa iyang manghod. Misulod siya sa iyang kuwarto ug didto mihilak.
\p
\v 31 Pagkahuman, nanghilam-os siya ug mibalik didto kanila nga nagpugong sa iyang pagbati. Unya nagmando siya nga maghukad na ug pagkaon.
\p
\v 32 Lahi ang gikan-an ni Jose, lahi ang sa iyang mga igsoon, ug lahi usab ang iya sa mga Ehiptohanon nga didto naniudto. Kay dili mokaon ang mga Ehiptohanon uban sa mga Hebreo, kay mangil-ad kini alang kanila. 
\v 33 Diha sa atubangan ni Jose ang gikan-an sa iyang mga igsoon. Nagtinan-away ang iyang mga igsoon kay natingala sila nga gipasunod gikan sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran ang pagpalingkod kanila. 
\v 34 Gisilbihan sila ug pagkaon gikan sa atubangan ni Jose apan ang pagkaon nga gihatag kang Benjamin lima gayod ka pilo ang gidaghanon kay sa gihatag sa uban. Nangaon sila ug nag-inom uban ni Jose.
\c 44
\s1 Ang Plata nga Kopa sulod sa Sako
\p
\v 1 Unya, gimandoan ni Jose ang sinaligan sa iyang balay, “Pun-a ug pagkaon ang mga sako sa managsoon kutob sa ilang madala, ug isulod sa ilang mga sako ang kuwarta nga ilang gibayad. 
\v 2 Unya isulod ang akong kopa nga plata sa sako sa kamanghoran uban sa kuwarta nga iyang gibayad sa pagkaon\f + \fr 44:2 \fr*\fq pagkaon\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa lugas.\fqa*\f*.” Gibuhat sa sinaligan ang giingon ni Jose.
\p
\v 3 Sayo sa sunod nga adlaw, gipagikan ang managsoon uban sa ilang mga asno. 
\v 4 Apan wala pa sila makapalayo sa lungsod sa dihang miingon si Jose sa iyang sinaligan, “Dali, apasa kadtong mga tawhana! Ug kon maabtan mo sila, ingna sila, ‘Nganong gibalosan man ninyog daotan ang kaayo nga gibuhat namo kaninyo? 
\v 5 Nganong gikuha man ninyo ang kopa nga imnanan sa akong agalon ug gamitonon usab niya sa pagpanagna? Dili maayo kining inyong gihimo.’ ”
\p
\v 6 Sa dihang naapsan sa sinaligan ang managsoon, gisulti niya kadto kanila. 
\v 7 Miingon sila, “Sir, nganong nakasulti ka man niana? Dili kami makahimo niana. 
\v 8 Nasayod ka nga gikan sa Canaan gidala namo ug balik kanimo ang kuwarta nga nakita namo sulod sa among mga sako. Unya mangawat na hinuon kami ug pilak o bulawan gikan sa balay sa imong agalon? 
\v 9 Kon makita mo ang kopa sa usa kanamo, patya siya ug kami mahimo ninyong ulipon.”
\p
\v 10 Miingon ang sinaligan, “Sige, kon makit-an ang kopa diha sa usa kaninyo himuon ko siyang ulipon, ug ang uban kaninyo wala nay tulubagon.”
\p
\v 11 Busa nagdali-dali ang matag-usa sa pagpakanaog sa ilang mga sako ug giablihan nila kini. 
\v 12 Unya nagsugod pagsusi ang sinaligan gikan sa sako sa kamagulangan hangtod sa kamanghoran, ug ang kopa nakita didto sa sako ni Benjamin. 
\v 13 Sa pagkakita niini sa managsoon, gigisi nila ang ilang mga bisti tungod sa kasubo. Unya gikarga nila pag-usab sa asno ang ilang mga sako ug namalik sila sa lungsod.
\p
\v 14 Sa pag-abot ni Juda ug sa iyang mga igsoon sa Ehipto, didto pa si Jose sa iyang balay. Misulod sila sa balay ug miyukbo sa atubangan ni Jose. 
\v 15 Miingon si Jose kanila, “Unsa kining inyong gihimo? Wala ba kamo masayod nga ang tawong sama kanako mahibalong managna?”
\p
\v 16 Miingon si Juda, “Sir, unsa pa may among ikasulti? Wala na kami ikapangatarungan pa kanimo. Ang Dios mao ang nagpadayag sa among sala. Karon, kaming tanan imo nang mga ulipon, kami ug kadtong usa diin didto kaniya nakit-an ang kopa.”
\p
\v 17 Apan miingon si Jose, “Dili kana mahimo. Siya lang nga nasakpan nga nagdala sa kopa mao ang akong himuong ulipon. Ug kamo makapauli na nga walay kakulian ngadto sa inyong amahan.”
\p
\v 18 Miduol si Juda kang Jose ug miingon, “Naghangyo ako kanimo, sir, kon mahimo pamatia ako. Hinaut nga dili ka masuko kanako, bisan tuod ug sama ka na sa hari sa Ehipto.\f + \fr 44:18 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa Paraon.\fqa*\f* 
\v 19 Nangutana ka kanamo kon aduna pa ba kami amahan ug igsoon, 
\v 20 ug miingon kami kanimo nga aduna pa kami amahan nga tigulang na ug adunay manghod nga natawo sa dihang tigulang na ang among amahan. Namatay na ang iyang igsoon ug siya na lang ang nahibilin nga anak sa iyang inahan, busa gimahal siya pag-ayo sa among\f + \fr 44:20 \fr*\fq among\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa iyang.\fqa*\f* amahan.
\p
\v 21 “Unya miingon ka kanamo nga dad-on siya kanimo aron makita mo siya. 
\v 22 Miingon kami kanimo nga dili mahimo nga biyaan sa among manghod ang among amahan kay ikamatay niya kini. 
\v 23 Apan miingon ka nga dili ka na moatubang pag-usab kanamo kon dili namo kauban ang among kamanghoran. 
\v 24 Kining tanan gisugilon namo sa among amahan sa among pagpauli.
\p
\v 25 “Unya miingon ang among amahan nga mobalik kami dinhi kay mopalit pag-usab ug pagkaon. 
\v 26 Apan miingon kami kaniya nga molakaw lang kami kon kauban namo ang among kamanghoran, tungod kay dili kami mahimong mopakita kanimo kon dili namo siya kauban.
\p
\v 27 “Mao kini ang iyang gitubag kanamo, ‘Nasayod kamo nga gihatagan akog duha ka anak nga lalaki sa akong asawa nga si Raquel. 
\v 28 Ang usa wala na; gikunis-kunis tingali siya sa bangis nga mananap. Ug hangtod karon, wala ko na gayod siya makita. 
\v 29 Kon kuhaon pa gayod ninyo kining usa gikan kanako, ug kon adunay mahitabo kaniya, niining akong katigulangon mamatay ako sa kaguol.’
\p
\v 30 “Busa, ang kinabuhi sa among amahan nabugkos sa kinabuhi sa among kamanghoran. Kon mopauli kami nga dili namo siya kauban, 
\v 31 sigurado gayod nga mamatay sa kaguol ang among tigulang na nga amahan. 
\v 32 Gigarantiya ko ang akong kinabuhi alang sa among kamanghoran. Giingnan ko ang akong amahan nga kon dili ko madala pagbalik kaniya ang iyang anak, ako ang iyang basolon sa tibuok kong kinabuhi.
\p
\v 33 “Busa, sir, ako na lang ang magpabilin dinhi isip imong ulipon puli sa among kamanghoran, ug tugoti na lang siya nga makapauli uban sa iyang mga igsoon. 
\v 34 Dili ako mopauli kon dili ko kauban ang among kamanghoran. Dili ako makaako sa pagsud-ong sa daotan unya nga mahitabo sa among amahan tungod niini.”
\c 45
\s1 Nagpaila si Jose sa Iyang mga Igsoon
\p
\v 1 Wala na gayod mapugngi ni Jose ang iyang gibati, busa gipagawas niya ang iyang mga sulugoon. Ug sa dihang sila na lang sa iyang mga igsoon ang nahibilin, nagpaila siya. 
\v 2 Mihilak ug kusog si Jose, busa nadunggan kini sa mga Ehiptohanon, ug gibalita kini didto sa palasyo sa hari.
\p
\v 3 Miingon si Jose sa iyang mga igsoon, “Ako si Jose! Tinuod ba gayod nga buhi pa ang atong amahan?” Apan wala makatubag ang iyang mga igsoon kaniya kay nahadlok sila.
\p
\v 4 Busa miingon si Jose, “Duol kamo kanako.” Ug miduol sila. Unya miingon siya, “Ako si Jose nga inyong igsoon, nga inyong gibaligya ug gidala ako dinhi sa Ehipto sa nagpalit kanako. 
\v 5 Ayaw na kamo kabalaka ug ayaw ninyo basola ang inyong kaugalingon sa pagbaligya ninyo kanako dinhi, tungod kay ang Dios mao ang nagpadala kanako dinhi una kaninyo aron luwason ang inyong kinabuhi. 
\v 6 Ikaduha pa lang kini nga tuig sa kagutom, ug mosunod pa ang lima ka tuig nga walay abot. 
\v 7 Apan gipauna ako sa Dios dinhi aron maluwas ko kamo ug adunay mahabilin sa inyong kaliwatan dinhi sa kalibotan.
\p
\v 8 “Busa, dili kamo ang nagpadala kanako dinhi kondili ang Dios. Gihimo niya ako nga magtatambag sa hari, ug tigdumala sa iyang palasyo ug sa tibuok Ehipto. 
\v 9 Karon, pagdali ug balik kamo didto sa akong amahan ug suginli siya nga ang iyang anak nga si Jose gihimo sa Dios nga tigdumala sa tibuok Ehipto. Ug ingna siya nga moanhi dinhi sa labing madali. 
\v 10 Mahimo siyang mopuyo sa yuta sa Goshen aron mahiduol siya kanako uban sa iyang mga anak ug mga apo. Ug dad-on usab niya ang iyang kahayopan, ug ang tanan niyang kabtangan. 
\v 11 Atimanon ko siya didto sa Goshen tungod kay aduna pay lima ka tuig nga kagutom. Dili ko gusto nga magutman siya ug ang iyang panimalay, apil ang iyang kahayopan.”
\p
\v 12 Nagpadayon si Jose sa pag-ingon, “Karon nakita ninyo mismo, ug sa akong igsoon nga si Benjamin, nga ako si Jose kining nakigsulti kaninyo. 
\v 13 Sultihi ninyo ang akong amahan mahitungod sa kadungganan nga naangkon ko dinhi sa Ehipto ug sa tanan nga inyong nakita. Ug dad-a dayon ninyo siya dinhi kanako.”
\p
\v 14 Unya migakos si Jose sa iyang igsoon nga si Benjamin ug mihilak, ug mihilak usab si Benjamin samtang naggakos kaniya. 
\v 15 Padayon siyang mihilak samtang gitagsa-tagsa niya paghalok ang tanan niyang mga igsoon. Ayha pa dayon nakahimo pagpakigsulti ang iyang mga igsoon kaniya.
\p
\v 16 Sa dihang nabalita didto sa palasyo sa hari sa Ehipto\f + \fr 45:16 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : sa Hebreo nga pulong, \ft*\fqa Paraon. \fqa*\ft Mao usab sa \+xt bersikulo 21|link-href="GEN 45:21"\+xt*.\ft*\f* nga miabot ang mga igsoon ni Jose, nalipay ang hari ug ang iyang mga opisyal. 
\v 17 Miingon ang hari kang Jose, “Ingna ang imong mga igsoon nga kargahan nila ug pagkaon ang ilang mga hayop ug mobalik sa Canaan. 
\v 18 Unya dad-on nila dinhi ang inyong amahan ug ang ilang mga pamilya, kay ihatag ko kanila ang maayo nga yuta sa Ehipto ug makakaon sila sa labing maayo nga mga produkto niini.
\p
\v 19 “Ingna usab sila nga magdala ug mga karwahi gikan dinhi sa Ehipto aron masakyan sa ilang mga asawa ug mga anak sa ilang pag-anhi. Ug dad-on gayod nila ang ilang amahan. 
\v 20 Dili sila kinahanglang manganugon sa ilang mga kabtangan nga mahibilin didto tungod kay ang maayo nga mga butang sa tibuok Ehipto mahimong ila.”
\p
\v 21 Gituman kini sa mga anak ni Jacob. Ug sumala sa sugo sa hari sa Ehipto, gihatagan ni Jose ang iyang mga igsoon sa mga karwahi ug gipabalonan sa ilang pagbiyahe. 
\v 22 Gihatagan usab niya ang matag-usa kanila ug bisti, apan ang gihatag niya kang Benjamin lima ka bisti ug 300 kapirasong pilak. 
\v 23 Gipadad-an usab niya ang iyang amahan ug 10 ka asno nga gikargahan sa labing maayo nga mga produkto sa Ehipto, ug laing 10 ka bayeng asno nga gikargahan ug trigo, pan, ug uban pang mabalon sa iyang amahan sa pagbiyahe. 
\v 24 Gipagikan niya ang iyang mga igsoon ug giingnan nga dili sila mag-away sa ilang paglakaw. 
\v 25 Busa migikan sila sa Ehipto ug miadto sa ilang amahan sa Canaan.
\p
\v 26 Sa ilang pag-abot, gisultihan nila ang ilang amahan nga buhi si Jose, ug siya ang tigdumala sa tibuok Ehipto. Nakalitan si Jacob; wala siya makatuo kanila. 
\v 27 Apan sa dihang gisultihan nila siya sa tanan nga giingon ni Jose, ug sa dihang nakita niya ang mga karwahi nga gipadala ni Jose sa pagdala kaniya sa Ehipto, nadasig siya.
\p
\v 28 Miingon si Jacob, “Motuo na ako! Buhi pa diay ang akong anak nga si Jose. Adtoon ko siya sa dili pa ako mamatay.”
\c 46
\s1 Ang Pag-adto ni Jacob sa Ehipto
\p
\v 1 Miadto si Jacob sa Ehipto uban sa iyang panimalay, dala ang tanan niyang kabtangan. Sa pag-abot niya sa Beersheba, naghalad siya ngadto sa Dios sa iyang amahan nga si Isaac.
\p
\v 2 Nianang pagkagabii, nakigsulti ang Dios kaniya pinaagi sa usa ka panan-awon. Gitawag sa Dios si Jacob, ug mitubag siya.
\p
\v 3 Unya miingon ang Dios, “Ako ang Dios, nga mao ang Dios sa imong amahan. Ayaw kahadlok nga moadto sa Ehipto, kay himuon ko kamo didto nga usa ka dako nga nasod. 
\v 4 Mouban ako mismo kanimo sa pag-adto sa Ehipto ug dad-on ko usab ikaw pagbalik\f + \fr 46:4 \fr*\fq dad-on ko usab ikaw pagbalik\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa dad-on ko usab pagbalik ang imong mga kaliwat.\fqa*\f* sa Canaan. Ug mamatay ka nga anaa si Jose sa imong kiliran.”
\p
\v 5 Gipasakay si Jacob sa iyang mga anak sa karwahi nga gihatag sa hari sa Ehipto\f + \fr 46:5 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Paraon. \fqa*\ft Mao usab sa \+xt bersikulo 31|link-href="GEN 46:31"\+xt*.\ft*\f* para ilang sakyan. Gipasakay usab nila ang ilang mga asawa ug mga anak, ug migikan sila sa Beersheba. 
\v 6-7 Gidala nila ang mga kahayopan ug kabtangan nga natigom nila didto sa Canaan. Gidala usab ni Jacob sa Ehipto ang tanan niyang kaliwatan: ang iyang mga anak ug mga apo.
\b
\lh
\v 8 Mao kini ang mga ngalan sa mga kaliwat nga lalaki ni Israel (nga mao usab si Jacob) nga miadto sa Ehipto:
\b
\li1 Si Ruben nga kamagulangang anak ni Jacob,
\li1
\v 9 ug ang mga anak ni Ruben sila si Hanoc, Palu, Hezron, ug Carmi.
\li1
\v 10 Si Simeon ug ang iyang mga anak nga sila si Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar, ug si Saulo nga iyang anak sa babaye nga Canaanhon.
\li1
\v 11 Si Levi ug ang iyang mga anak nga sila si Gershon, Kohat, ug Merari.
\li1
\v 12 Si Juda ug ang iyang mga anak nga sila si Er, Onan, Shela, Perez, ug Zera (apan si Er ug si Onan namatay didto sa Canaan). Ug ang mga anak ni Perez nga sila si Hezron ug si Hamul.
\li1
\v 13 Si Isacar ug ang iyang mga anak nga sila si Tola, Pua,\f + \fr 46:13 \fr*\fq Pua\fq*\ft : o \ft*\fqa Puva.\fqa*\f* Jashub, ug Shimron;
\li1
\v 14 si Zabulon ug ang iyang mga anak nga sila si Sered, Elon, ug Jalel.
\lf
\v 15 Mao kini sila ang 33 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Lea nga natawo sa Padan Aram, apil ang iyang anak nga babaye nga si Dina.
\b
\li1
\v 16 Si Gad ug ang iyang mga anak nga sila si Zefion, Hagi, Shuni, Ezbon, Eri, Arodi, ug Areli.
\li1
\v 17 Si Aser ug ang iyang mga anak nga sila si Imna, Ishva, Ishvi, Beria. Ang igsoon nila nga babaye nga si Sera.
\li2 Ang mga anak ni Beria nga sila si Eber ug si Malkiel.
\lf
\v 18 Mao kini sila ang 16 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Zilpa, ang sulugoon nga gihatag ni Laban kang Lea.
\b
\li1
\v 19 Ang mga anak ni Jacob kang Raquel mao: si Jose ug si Benjamin.
\li2
\v 20 Ang mga anak ni Jose kang Asenat nga natawo sa Ehipto mao si Manases ug si Efraim. (Si Asenat anak nga babaye ni Potifera nga pari sa lungsod sa On.)
\li1
\v 21 Si Benjamin ug ang iyang mga anak
\li2 nga sila si Bela, Beker, Ashbel, Gera, Naaman, Ehi, Rosh, Mupim, Hupim, ug Ard.
\lf
\v 22 Mao kini sila ang 14 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Raquel.
\b
\li1
\v 23 Si Dan ug ang iyang anak nga si Hushim;
\li1
\v 24 si Neftali ug ang iyang mga anak nga sila si Jazeel, Guni, Jezer, ug Shilem.
\lf
\v 25 Mao kini sila ang 7 ka mga anak ug mga apo ni Jacob kang Bilha, ang sulugoon nga gihatag ni Laban kang Raquel.
\b
\lf
\v 26 Ang mga anak ug mga apo ni Jacob nga miadto sa Ehipto 66 tanan, ug wala pay labot ang mga asawa sa iyang mga anak. 
\v 27 Lakip ang mga anak ni Jose nga natawo sa Ehipto, 70 ang tanan nga miyembro sa panimalay ni Jacob nga natigom sa Ehipto.
\b
\p
\v 28 Gipauna ni Jacob si Juda ngadto kang Jose aron magiyahan sila ngadto sa Goshen. Sa nagkaduol na sila si Jacob sa Goshen, 
\v 29 misakay si Jose sa iyang karwahi ug miadto aron sa pagsugat sa iyang amahan. Sa ilang pagkita, gigakos ni Jose ang iyang amahan ug nagsige kinig hilak.
\p
\v 30 Miingon si Jacob kang Jose, “Karon andam na ako nga mamatay tungod kay nakita ko na ikaw nga buhi.”
\p
\v 31 Unya miingon si Jose sa iyang mga igsoon ug sa tibuok nga panimalay sa iyang amahan, “Molakaw ako ug sultihan ko ang hari sa Ehipto nga ania na ang akong mga igsoon ug ang tibuok nga panimalay sa akong amahan nga gikan sa Canaan. 
\v 32 Ingnon ko siya nga kamo mga magbalantay sa mga kahayopan, ug gidala pa gani ninyo ang inyong mga kahayopan ug ang tanan ninyong kabtangan. 
\v 33 Busa kon ipatawag niya kamo ug pangutan-on kon unsa ang inyong trabaho, 
\v 34 ingna siya nga sama sa inyong mga ginikanan, magbalantay usab kamo sa kahayopan sukad pa niadtong gagmay pa kamo, aron sa ingon papuy-on niya kamo sa Goshen. Kay ubos ang pagtan-aw sa mga taga-Ehipto sa mga magbalantay ug kahayopan.”
\c 47
\p
\v 1 Unya milakaw si Jose ug miadto sa hari sa Ehipto.\f + \fr 47:1 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Paraon. \fqa*\ft Mao usab sa mosunod nga mga bersikulo.\ft*\f* Miingon si Jose sa hari, “Miabot na ang akong amahan ug mga igsoon gikan sa Canaan, ug dala nila ang ilang kahayopan ug ang tanan nilang kabtangan. Tua sila karon sa Goshen.” 
\v 2 Unya gipaila-ila niya sa hari ang lima niya ka igsoon.
\p
\v 3 Gipangutana sila sa hari, “Unsa ang inyong trabaho?”
\p Mitubag sila, “Mga magbalantay kamig kahayopan, sama sa among mga ginikanan. 
\v 4 Mianhi kami aron dinhi una magpuyo tungod kay labihan gayod ang kagutom sa Canaan, ug wala nay masabsab ang among kahayopan. Naghangyo kami nga kon mahimo, tugotan mo kami nga mopuyo sa Goshen.”
\p
\v 5 Miingon ang hari kang Jose, “Karon nga ania na ang imong amahan ug mga igsoon, 
\v 6 andam ang Ehipto pagdawat sa imong panimalay. Papuy-a sila sa Goshen, nga usa ka maayong yuta sa Ehipto. Kon aduna kay mahibaloan nga kasaligan diha kanila, himoa silang tigdumala sa mga magbalantay sa akong kahayopan.”
\p
\v 7 Gidala ni Jose ang iyang amahan ngadto sa hari ug gipaila-ila. Gipanalanginan\f + \fr 47:7 \fr*\fq Gipanalanginan\fq*\ft : o \ft*\fqa Gipangamusta.\fqa*\f* ni Jacob ang hari, 
\v 8 ug gipangutana siya niini, “Pila na ang imong edad?”
\p
\v 9 Mitubag siya, “130 ka tuig na ako. Mubo ug lisod ang akong kinabuhi. Dili kini sama kataas sa kinabuhi sa akong mga katigulangan.” 
\v 10 Pagkahuman gipanalanginan na usab ni Jacob ang hari,\f + \fr 47:10 \fr*\fq gipanalanginan…hari\fq*\ft : o \ft*\fqa nananghid si Jacob sa hari nga mopauli na siya.\fqa*\f* ug unya mihawa siya sa presensya sa hari.
\p
\v 11 Sumala sa sugo sa hari, gipahimutang ni Jose ang iyang amahan ug mga igsoon sa Ehipto; gihatag niya kanila ang lugar sa Rameses\f + \fr 47:11 \fr*\fq Rameses\fq*\ft : o \ft*\fqa Goshen.\fqa*\f*, nga usa ka maayong yuta sa Ehipto. 
\v 12 Gisustentohan ni Jose ug pagkaon ang iyang amahan ug mga igsoon, ug ang tibuok nga panimalay sa iyang amahan, basi sa gidaghanon sa ilang mga anak.
\s1 Ang Pagpangulo ni Jose Panahon sa Kagutom
\p
\v 13 Unya, misamot pa gayod ang kagutom sa Ehipto ug sa Canaan, ug ang mga tawo wala nay pagkaon. 
\v 14 Gitigom ni Jose ang tanang kuwarta nga gibayad sa mga taga-Ehipto ug taga-Canaan sa pagkaon nga ilang gipalit, ug gidala niya kini sa palasyo sa hari. 
\v 15 Pagkahurot sa kuwarta sa mga taga-Ehipto ug taga-Canaan, miadto ang mga taga-Ehipto kang Jose ug miingon, “Wala na kami kuwarta. Hatagi kami ug pagkaon kay mamatay na kami sa kagutom.”
\p
\v 16 Miingon si Jose, “Kon wala na kamoy kuwarta, dad-a ninyo dinhi ang inyong kahayopan ug bayloan ko ug pagkaon.” 
\v 17 Busa gidala nila kang Jose ang ilang mga kabayo, karnero, baka, ug asno, ug gibayloan kini ug pagkaon. Nianang tibuok tuig, gihatagan sila ni Jose ug pagkaon baylo sa ilang kahayopan.
\p
\v 18 Pagkahuman sa usa ka tuig, miadto na usab ang mga tawo kang Jose ug miingon, “Dili malimod kanimo nga wala na kamiy kuwarta ug ang among kahayopan anaa na kanimo. Wala na gayoy nahibilin kanamo, gawas sa among kaugalingon ug sa among mga yuta. 
\v 19 Pasagdan mo lang ba kami nga mamatay ug mapasagdan ang among mga yuta? Palita kami ug ang among yuta. Mosugot kami nga mahimong ulipon sa hari ug maiya na ang among kayutaan aron lang makakaon kami. Hatagi kami ug mga binhi nga among ikatanom aron dili kami mamatay ug aron dili namo mapasagdan ang among kayutaan.”
\p
\v 20 Busa gibaligya sa tanan nga taga-Ehipto ang ilang mga yuta ngadto kang Jose tungod kay labihan na gayod ang kagutom. Gipalit ni Jose kining tanan alang sa hari, ug ang tanang kayutaan napanag-iya sa hari. 
\v 21 Gihimo ni Jose nga ulipon sa hari ang katawhan sa tibuok Ehipto. 
\v 22 Ang mga yuta lang sa mga pari ang wala mapalit ni Jose. Wala ibaligya sa mga pari ang ilang kayutaan tungod kay gisustentohan sila sa hari.
\p
\v 23 Miingon si Jose sa mga tawo, “Karon nga napalit ko na kamo ug ang inyong kayutaan alang sa hari, ania ang binhi aron itanom ninyo. 
\v 24 Inig-ani ninyo, ihatag ngadto sa hari ang ikalima nga bahin sa inyong abot. Ug ang mahibilin inyo na, aron nga aduna kamoy itanom ug adunay pagkaon ang inyong tibuok nga panimalay.”
\p
\v 25 Miingon ang mga tawo, “Sir, maayo ka kaayo kanamo; giluwas mo ang among kinabuhi. Mosugot kami nga mahimong ulipon sa hari.”
\p
\v 26 Busa gihimo ni Jose nga balaod sa yuta sa Ehipto nga ang ikalima nga bahin sa abot alang sa hari. Kini nga balaod nagpadayon pa hangtod karon. Ang mga yuta lang gayod sa mga pari ang wala mapanag-iya sa hari.
\p
\v 27 Didto na namuyo ang mga Israelinhon sa Goshen nga sakop sa Ehipto. Nakaangkon sila didto ug yuta ug midaghan ang ilang kaliwat.
\p
\v 28 Mipuyo si Jacob sa Ehipto sulod sa 17 ka tuig; nagkinabuhi siya hangtod sa edad nga 147 ka tuig. 
\v 29 Sa dihang hapit na siya mamatay, gipatawag niya si Jose ug giingnan, “Kon mahimo itapion ang imong kamot taliwala sa duha ko ka paa\f + \fr 47:29 \fr*\ft Tan-awa usab ang \+xt Gen. 24:2b\+xt*.\ft*\f* ug panumpa nga ipadayon mo ang imong kaayo kanako. Ayaw ako ilubong dinhi sa Ehipto. 
\v 30 Kon mamatay na ako, dad-a ang akong patay nga lawas gawas sa Ehipto ug ilubong ako didto sa lubnganan sa akong mga katigulangan.”
\p Mitubag si Jose, “Tumanon ko ang imong giingon.”
\p
\v 31 Unya miingon si Jacob, “Panumpa kanako nga tumanon mo gayod kini.” Busa nanumpa si Jose kaniya. Unya miluhod si Jacob sa ulohan sa iyang higdaanan aron pasalamatan ang Dios.
\c 48
\s1 Si Manases ug si Efraim
\p
\v 1 Wala madugay adunay misulti kang Jose nga nagsakit ang iyang amahan nga si Jacob. Busa gidala niya ang iyang duha ka anak nga si Manases ug si Efraim ug miadto kaniya. 
\v 2 Sa dihang gisultihan si Jacob nga miabot ang iyang anak nga si Jose, naningkamot siya nga makalingkod sa iyang gihigdaan.
\p
\v 3 Miingon si Jacob kang Jose, “Sa didto pa ako sa Luz, sa yuta sa Canaan, nagpakita kanako ang Makagagahom nga Dios ug gipanalanginan niya ako. 
\v 4 Miingon siya, ‘Hatagan ka nako ug daghang mga kaliwat aron mahimo kang amahan sa daghang mga katawhan. Ug ihatag ko kining yuta sa Canaan sa imong mga kaliwat ug mapanag-iya nila kini hangtod sa kahangtoran.’
\p
\v 5 “Ang duha mo ka anak nga si Efraim ug si Manases, nga natawo dinhi sa Ehipto sa wala pa ako moabot, ilhon ko nga akong mga anak, nga sama kanila ni Ruben ug Simeon.\f + \fr 48:5 \fr*\ft Maggikan usab kang \ft*\fq Efraim \fq*\ft ug kang \ft*\fq Manases \fq*\ft ang mga tribo nga Israelinhon.\ft*\f* 
\v 6 Apan ang umaabot mo nga mga anak magpabilin nga imo, ug makadawat sila ug panulondon gikan kang Efraim ug kang Manases. 
\v 7 Nahinumdom ako sa pagkamatay ni Raquel. Gikan kami niadto sa Padan\f + \fr 48:7 \fr*\fq Padan\fq*\ft : o \ft*\fqa Padan Aram. \fqa*\ft Tan-awa usab ang \+xt Gen. 25:20\+xt*.\ft*\f* sa among paglakaw paingon sa yuta sa Canaan. Duol na kami sa Efrata nga sakop sa Canaan sa dihang namatay siya, busa gilubong ko na lang siya sa daplin sa dalan nga paingon sa Efrata.” (Ang Efrata gitawag karon nga Betlehem.)
\p
\v 8 Sa dihang nakita ni Israel\f + \fr 48:8 \fr*\fq Israel\fq*\ft : nga mao si Jacob.\ft*\f* ang mga anak ni Jose, nangutana siya, “Kinsa sila?”
\p
\v 9 Mitubag si Jose, “Sila ang akong mga anak nga gihatag kanako sa Dios dinhi sa Ehipto.”
\p Unya miingon si Israel, “Dad-a sila palihog dinhi kanako aron mapanalanginan ko sila.”
\p
\v 10 Halap na si Israel tungod sa iyang katigulangon, busa gipaduol ni Jose ang iyang mga anak kang Israel. Gigakos sila ni Israel ug gihagkan.
\p
\v 11 Miingon si Israel kang Jose, “Wala na gayod ako magdahom nga makita ko pa ikaw, apan karon gitugot sa Dios nga dili lang ikaw ang akong makita kondili lakip usab ang imong mga anak.”
\p
\v 12 Gikuha ni Jose ang iyang mga anak sa sabakan ni Israel ug miluhod siya agig pagtahod sa iyang amahan. 
\v 13 Unya gipaatubang niya ang iyang mga anak kang Israel aron mapanalanginan sila. Gipahimutang ni Jose si Efraim diha sa iyang tuo, tunong sa wala nga kamot ni Israel; ug si Manases iyang gipahimutang sa iyang wala, tunong sa tuong kamot ni Israel. 
\v 14 Apan gisaylo ni Israel ang iyang tuong kamot ug didto kini gitapion sa ulo ni Efraim nga mao ang manghod, ug ang iyang walang kamot didto sa ulo ni Manases nga mao ang magulang.
\p
\v 15 Unya gipanalanginan niya sila\f + \fr 48:15 \fr*\fq sila\fq*\ft : sa literal, \ft*\fqa si Jose.\fqa*\f* nga nag-ingon,
\q1 “Hinaut nga panalanginan kining mga bataa sa Dios
\q2 nga gialagaran sa akong katigulangan nga si Abraham ug si Isaac,
\q1 nga mao usab ang Dios nga nagbantay
\q2 kanako sukad pa sa akong pagkatawo hangtod karon.
\q1
\v 16 Ug hinaut nga panalanginan usab sila
\q2 sa Anghel nga nagluwas kanako gikan sa tanan nga katalagman.
\q1 Hinaut nga mahinumdoman ako
\q2 ug ang akong katigulangan nga si Abraham ug si Isaac pinaagi kanila.
\q1 Ug hinaut nga mosanay
\q2 sila sa kalibotan.”
\p
\v 17 Sa pagkakita ni Jose nga gitungtong sa iyang amahan ang iyang tuong kamot sa ulo ni Efraim, gipakaingon niyag nasayop kini. Busa gikuptan niya ang kamot sa iyang amahan aron ibalhin ngadto sa ulo ni Manases. 
\v 18 Miingon siya, “Amahan ko, dili kana mao. Ania ang magulang; itapion ang imong tuong kamot sa iyang ulo.”
\p
\v 19 Apan midumili ang iyang amahan, “Nasayod ako anak. Ang mga kaliwat ni Manases mahimo usab nga usa ka nasod, ug mahimo usab siyang bantogan. Apan mahimong mas bantogan ang mga kaliwat ni Efraim ug maggikan kanila ang labihan kadaghang mga nasod.” 
\v 20 Niadtong adlawa, gipanalanginan niya sila nga nag-ingon,
\q1 “Gamiton sa mga Israelinhon ang inyong mga ngalan
\q2 sa paghatag nila ug panalangin.
\q1 Moingon sila, ‘Hinaut nga panalanginan ka sa Dios
\q2 sama kang Efraim ug kang Manases.’ ”
\m Niining paagiha gihimo niya si Efraim nga labaw kang Manases.
\p
\v 21 Unya miingon si Israel kang Jose, “Hapit na akong mamatay, apan ubanan kamo sa Dios ug pabalikon sa yuta sa inyong katigulangan. 
\v 22 Ug ikaw Jose ang manunod sa Sekem ug dili ang imong mga igsoon. Kanang dapita naangkon ko pinaagi sa akong pagpakig-gira sa mga Amorihanon.”
\c 49
\s1 Gipanalanginan ni Jacob ang Iyang mga Anak
\p
\v 1 Unya gipatawag ni Jacob ang iyang mga anak ug giingnan: “Pagtigom kamo kay suginlan ko kamo kon unsa ang mahitabo kaninyo sa umaabot nga panahon.
\q1
\v 2 “Dali kamo, mga anak ni Jacob,
\q2 pamati kamo kang Israel nga inyong amahan.
\b
\q1
\v 3 “Ikaw Ruben, ang akong kamagulangan nga anak,
\q2 ikaw ang unang bunga sa akong pagkalalaki.
\q1 Nag-una ka sa imong mga igsoon
\q2 sa pagkadungganon ug pagkagamhanan.
\q1
\v 4 Apan sama ka sa nagbukal nga tubig,
\q2 kay dili ka makapugong sa imong kaibog.
\q1 Ug tungod kay nakigdulog ka sa akong asawa nga sulugoon
\q2 ug gihugawan mo ang akong kaminyoon,
\q2 dili ka na molabaw sa uban.
\b
\q1
\v 5 “Kamo Simeon ug Levi nga kanunayng magkasinabot,\f + \fr 49:5 \fr*\fq kanunayng magkasinabot\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa magsoon.\fqa*\f*
\q2 gigamit ninyo ang inyong hinagiban sa pagpamatay.
\q1
\v 6 Ayaw ako patambonga sa inyong panagtigom
\q2 kay sa inyong kasuko mopatay kamo ug tawo,
\q2 ug piangan ninyo ang torong baka sa walay igong hinungdan.
\q1
\v 7 Panghimaraoton kamo tungod sa inyong mapintas nga kasuko.
\q2 Patibulaagon ko ang inyong mga kaliwat sa Israel.
\b
\q1
\v 8 “Ikaw Juda, dayegon ka ug tahoron sa imong mga igsoon.
\q2 Pildihon mo ang imong mga kaaway.
\q1
\v 9 Sama ka Juda sa batan-ong liyon nga human pagpangita sa iyang tukbonon,
\q2 mobalik sa iyang tago-anan ug molubog.
\q1 Ug wala gayoy mangahas
\q2 sa pagsamok kaniya.
\q1
\v 10 Magmando ka sa dayon, Juda.
\q2 Maggikan sa imong kaliwatan ang mga tigdumala.
\q1 Busa mohatag ang mga nasod ug buhis
\q2 ug motuman sila kanimo.
\q1
\v 11 Tabunok ang imong yuta
\q2 ug modaghan ang tanom nga ubas;
\q1 gani bisag ihigot mo ang imong asno
\q2 diha sa pinakamaayong punoan sa ubas,
\q2 dili kini mahurot ug sabsab.
\q1 Manglaba siya sa iyang bisti
\q2 ug ang duga sa ubas ang iyang gamiton.
\q1
\v 12 Busa tungod sa kadaghan sa mainom
\q2 nga duga sa ubas mopula ang imong mga mata
\q1 ug tungod sa kadaghan sa mainom nga gatas moputi
\q2 ang imong mga ngipon.
\b
\q1
\v 13 “Ikaw Zabulon, magpuyo ka daplin sa baybay.
\q2 Ang imong dapit mahimong dunggoanan sa mga sakayan.
\q2 Ang imong yuta mosangko sa Sidon.
\b
\q1
\v 14 “Ikaw Isacar,
\q2 sama ka sa kusgan nga asno
\q2 nga naglubog sa puloy-anan sa mga karnero.\f + \fr 49:14 \fr*\fq kusgan…karnero\fq*\ft : o \ft*\fqa asno nga naglubog taliwala sa iyang mga karga.\fqa*\f*
\q1
\v 15 Kon makita mo nga ang yuta nindot ug maayong pahulayan,
\q2 mosugot ka nga magpaulipon;
\q1 bisan magpas-an ka pa ug bug-at
\q2 ug pugson sa pagtrabaho.
\b
\q1
\v 16 “Ikaw Dan, pangulohan mo ug maayo ang imong katawhan
\q2 ingon nga usa sa mga tribo sa Israel.
\q1
\v 17 Mahisama ka Dan sa malala nga bitin sa daplin sa dalan
\q2 nga mopaak sa tiil sa kabayo,
\q2 busa mahulog ang sakay niini.
\b
\q1
\v 18 “O \nd Ginoo\nd*, naghulat ako sa imong pagluwas kanako.
\b
\q1
\v 19 “Ikaw Gad, sulongon ka sa pundok sa mga tulisan,
\q2 apan balosan mo sila samtang nag-ikyas sila.
\b
\q1
\v 20 “Ikaw Aser, modagaya ang lamiang mga pagkaon diha kanimo.
\q2 Mohatag ka ug mga pagkaon nga angay sa mga hari.
\b
\q1
\v 21 “Ikaw Neftali, sama ka sa binuhian nga usa
\q2 nga adunay maanindot nga mga nati.\f + \fr 49:21 \fr*\ft Sa ubang hubad, \ft*\fqa Si Neftali binuhian nga usa nga mosulti ug nindot nga mga pulong.\fqa*\f*
\b
\q1
\v 22 “Ikaw Jose, sama ka sa maidlas nga asno
\q2 nga anaa daplin sa tuboran o sa bakilid.\f + \fr 49:22 \fr*\ft O \ft*\fqa Ikaw Jose, sama ka sa tanom nga haduol sa tuboran, nga nagkatay sa may paril.\fqa*\f*
\q1
\v 23 Giataki ka sa bangis nga mga mamamana.
\q2 Gipana ka nila ug gidumtan.
\q1
\v 24 Apan gipana mo usab sila kanunay.
\q2 Ug nagpabiling lig-on ang imong mga bukton,
\q1 tungod sa gahom sa Makagagahom nga Dios ni Jacob,
\q2 ang Magbalantay ug ang salipdanan nga Bato sa Israel.
\q1
\v 25 Siya ang Makagagahom nga Dios sa imong katigulangan.
\q2 Siya ang nagtabang ug nagpanalangin kanimo.
\q1 Hatagan ka niya ug ulan ug tubig sa tuboran.
\q2 Hatagan ka usab niya ug daghang kabataan ug kahayopan.
\q1
\v 26 Ang mga panalangin nga gihatag kanako sa akong mga katigulangan\f + \fr 49:26 \fr*\ft O \ft*\fqa Ang mga panalangin nga gihatag ko kanimo.\fqa*\f*
\q2 labaw pa kaysa kadagaya sa mga panalangin nga naggikan sa karaang mga bungtod.
\q1 Hinaut pa nga madawat mo kini nga mga panalangin,
\q2 Jose, ikaw nga nahimong pangulo sa imong mga igsoon.
\b
\q1
\v 27 “Ikaw Benjamin, sama ka sa bangis nga iro\f + \fr 49:27 \fr*\fq bangis nga iro\fq*\ft : o \ft*\fqa lobo.\fqa*\f*
\q2 nga sa adlaw mopatay ug mokaon sa iyang biktima
\q2 ug sa gabii bahin-bahinon niya ang nahibilin niini.”
\p
\v 28 Mao kini sila ang 12 ka anak ni Jacob nga kagikan sa mga tribo sa Israel. Ug mao kadto ang gisulti ni Jacob sa matag-usa kanila sa dihang gipanalanginan niya sila. Gipanalanginan niya sila sa panalangin nga angay kanila.
\s1 Ang Pagkamatay ni Jacob
\p
\v 29 Unya miingon si Jacob sa iyang mga anak, “Hapit na akong makig-uban sa akong kaparyentehan nga nangamatay na. Ilubong unya ninyo ako didto sa lubnganan sa akong mga katigulangan didto sa langub nga atua sa uma ni Efron nga Hitihanon. 
\v 30 Ang maong uma atua nahimutang sa Macpela, sa sidlakang bahin sa Mamre, nga sakop sa Canaan. Gipalit sa akong lolo nga si Abraham kadtong maong uma kang Efron nga Hitihanon aron himuon nga lubnganan. 
\v 31 Didto siya gilubong, apil ang akong lola nga si Sara ug ang akong mga ginikanan nga si Isaac ug si Rebeka, ug didto ko usab gilubong si Lea. 
\v 32 Kini nga uma ug ang langub nga anaa niini gipalit gikan sa mga Hitihanon.”
\p
\v 33 Human makigsulti si Jacob sa iyang mga anak, mihigda siya ug namatay. Ug nakig-uban siya sa iyang kaparyentehan nga nangamatay na.
\c 50
\p
\v 1 Naghilak nga migakos ug mihalok si Jose sa iyang amahan. 
\v 2 Unya gisugo niya ang iyang mga embalsamador nga balsamaron ang iyang amahan, ug gituman nila kini. 
\v 3 Milungtad ug 40 ka adlaw ang pag-embalsamar, sumala sa naandang buhaton sa mga taga-Ehipto. Nagbangotan ang mga Ehiptohanon alang kang Jacob sulod sa 70 ka adlaw.
\p
\v 4 Sa nahuman na ang mga adlaw sa ilang pagbangotan, miingon si Jose sa mga opisyal sa hari sa Ehipto,\f + \fr 50:4 \fr*\fq hari sa Ehipto\fq*\ft : sa Hebreo, \ft*\fqa Paraon.\fqa*\f* “Kon mahimo sultihi ninyo ang hari 
\v 5 nga tugotan niya ako nga didto ko ilubong sa Canaan ang akong amahan. Kay sa wala pa siya mamatay, gipapanumpa niya ako nga ilubong ko siya sa lubnganan nga iyang gipahimo alang sa iyang kaugalingon didto sa Canaan. Human sa lubong, mobalik ako.”
\p
\v 6 Misugot ang hari sa hangyo ni Jose, “Lakaw ug ilubong ang imong amahan sumala sa imong gisaad kaniya.”
\p
\v 7 Busa milakaw si Jose sa paglubong sa iyang amahan. Miuban kaniya ang daghang mga opisyal sa hari: ang mga kadagkoan sa palasyo ug ang tanang kadagkoan sa Ehipto. 
\v 8 Miuban usab ang panimalay ni Jose ug ang panimalay sa iyang mga igsoon, ang tibuok panimalay ni Jacob. Ang ilang gagmayng kabataan ug mga kahayopan lang ang nahibilin sa Goshen. 
\v 9 Miuban usab kanila ang mga tawong nagkarwahi ug nagkabayo. Dako gayod kaayo kadto nga panon.
\p
\v 10 Pag-abot nila sa giokanan sa Atad, tabok sa Suba sa Jordan, nagbangotan sila didto alang amahan in Jose ug nagminatay sila sa paghilak. Nagsubo si Jose alang sa iyang amahan sulod sa pito ka adlaw. 
\v 11 Pagkakita sa mga Canaanhon sa ilang pagbangotan sa giokanan sa Atad, miingon sila, “Labihan gayod ang pagsubo sa mga Ehiptohanon.” Busa kadtong lugara nga duol sa Suba sa Jordan gitawag ug Abel Mizraim.\f + \fr 50:11 \fr*\fq Abel Mizraim\fq*\ft : ang buot ipasabot, \ft*\fqa pagsubo sa mga Ehiptohanon.\fqa*\f*
\p
\v 12 Gituman sa mga anak ni Jacob ang iyang gitugon kanila. 
\v 13 Kay gidala nila ang iyang patayng lawas ngadto sa Canaan ug gilubong sa langub nga atua sa uma sa Macpela, sa sidlakang bahin sa Mamre. Kining maong uma gipalit ni Abraham gikan kang Efron nga Hitihanon aron himuon nga lubnganan. 
\v 14 Human sa lubong, mibalik si Jose didto sa Ehipto uban sa iyang mga igsoon ug sa tanan nga miuban kanila sa paglubong.
\s1 Gipasaligan ni Jose ang Iyang mga Igsoon
\p
\v 15 Sa wala na ang ilang amahan, miingon ang mga igsoon ni Jose, “Tingali baya, kon nagdumot si Jose kanato, panimaslan gayod niya kita sa tanan natong gibuhat kaniya.” 
\v 16 Busa nagpadala sila ug mensahe ngadto kang Jose nga nag-ingon, “Nagtugon ang atong amahan sa wala pa siya mamatay 
\v 17 nga sultihan ka nga naghangyo siya nga pasayloon mo kami sa among daotang gibuhat kanimo. Busa karon, hinaut nga pasayloon mo kami kay sama kanimo, nagtuman usab kami sa Dios sa atong amahan.” Mihilak si Jose sa dihang nadungog niya ang ilang mensahe.
\p
\v 18 Unya, nangadto mismo ang iyang mga igsoon kaniya. Pag-abot nila, miyukbo sila sa iyang atubangan agig pagtahod kaniya ug miingon, “Imo kaming mga ulipon.”
\p
\v 19 Apan mitubag si Jose kanila, “Ayaw kamo kahadlok. Ngano, Dios ba ako? 
\v 20 Tinuod nga nagtinguha kamo ug daotan batok kanako, apan giplano sa Dios nga mosangpot kadto sa kaayohan aron maluwas ang daghang mga tawo gikan sa kagutom, sama sa nahitabo karon. 
\v 21 Busa ayaw kamo kahadlok. Sustentohan ko kamo ug ang inyong mga anak.” Niining paagiha, gihupay ni Jose ang ilang kabalaka ug nakahatag kini ug kalipay kanila.
\s1 Ang Pagkamatay ni Jose
\p
\v 22 Nagpabilin pagpuyo si Jose sa Ehipto uban ang tibuok nga panimalay sa iyang amahan. Nagkinabuhi siya ug 110 ka tuig, 
\v 23 ug iya pang nakita ang iyang mga apo sa tuhod sa iyang anak nga si Efraim ug sa iyang apo nga si Makir nga anak ni Manases. Giila niya nga iyang kaugalingong anak ang mga anak ni Makir.
\p
\v 24 Unya, miingon si Jose sa iyang mga igsoon, “Hapit na ako mamatay, apan dili gayod kamo pasagdan sa Dios. Kuhaon niya kamo gikan niini nga yuta ug dad-on sa dapit nga iyang gisaad kang Abraham, Isaac, ug Jacob.” 
\v 25 Unya gipapanumpa ni Jose ang mga Israelinhon. Miingon siya, “Isaad ninyo nga kon pabiyaon na kamo sa Dios dinhi, dad-on ninyo ang akong mga bukog gikan dinhi.”
\p
\v 26 Namatay si Jose didto sa Ehipto sa edad nga 110 ka tuig. Gibalsamar siya ug gisulod sa lungon.