\id REV \h Apocalipsis \toc1 Lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nidsijéeˊ \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap. \mt1 Lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e cajíngꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e nidsijéeˊ \c 1 \p \v 1 Jaléꞌˋ júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la lɨ́ɨˊ júuˆ e cacuøˊ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e caꞌíñꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ mɨˊ cajmijnéengˋ dseaˋ do lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ Fidiéeˇ cacuøꞌrˊ dseaˋ do jaléꞌˋ e júuˆ la e laco̱ꞌ niꞌéꞌˉ dseaˋ do jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ e˜ jaléꞌˋ e nidsijéeˊ lajeeˇ lajmɨnábˉjiʉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ casíiñˋ jaangˋ ángel quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ cajméeiñꞌˋ do júuˆ fɨˊ quiniˇ jaangˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ siiˋ Juan. \v 2 Jo̱ i̱ dseaˋ íˋguɨ guiarˊ jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cangárˉ do lafaꞌ mɨ˜ quɨrˊ, jo̱guɨ tíibˊ nir˜ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e cacuøˊ Fidiéeˇ e calɨti˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. \p \v 3 Jo̱ juguiʉ́ˉ oˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ ɨˊ jaléꞌˋ e júuˆ la jo̱guɨ juguiʉ́ˉ oˊ cajo̱ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ nʉ́ʉꞌ˜ mɨ˜ núurˋ jaléꞌˋ e júuˆ e sɨlɨɨˇ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, co̱ꞌ jaléꞌˋ e júuˆ la lɨ́ɨˊ júuˆ e jáaˊ quiáꞌˉ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ, dsʉꞌ nɨjaquiéemˊ e jmɨɨ˜ e nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. \s1 Júuˆ e cajmeꞌˊ Juan e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ \p \v 4 Jnea˜ siiˉ Juan, jo̱ jmoꞌˊo e jiˋ la e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. Íingꞌ˜naꞌ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ güɨlɨseengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ íbˋ dseaˋ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ jo̱guɨ latɨˊ lana jo̱guɨ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱ íimꞌ˜baꞌ güeaꞌˆ quiáꞌˉ lajɨˋ guiángˉ jmɨguíˋ i̱ seengˋ fɨˊ quiniˇ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ laniingˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ quiʉꞌrˊ ta˜. \v 5 Jo̱guɨ cajo̱ íimꞌ˜baꞌ güeaꞌˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ tíiˊ ni˜ røøˋ jaléꞌˋ e júuˆ la, jo̱guɨ íˋbɨ dseaˋ i̱ laꞌuii˜ cají̱ꞌˊtu̱ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ íbˋ dseaˋ niingˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ óoˋ ta˜ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ cajo̱ íbˋ i̱ eáangˊ ꞌneáangˋ jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ cajángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e cajúiñˉ e laco̱ꞌ caleáaiñˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉiiꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøiñˉ e catu̱u̱ˋ do. \v 6 Jo̱guɨ nɨcajméerˋ e jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌrˉ, nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ jmidseaˋ i̱ jmooˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Tiquiáꞌrˆ Fidiéeˇ. ¡Jo̱ majmɨꞌgooˉbaaꞌ jo̱guɨ majmifémꞌˊbaaꞌ dseaˋ do, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ eáangˊ ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ i̱ güeangꞌˆ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜! Jo̱ lajo̱b nilíˋ. \q1 \v 7 ¡Jǿøˉnaꞌ jo̱guɨ quie̱ˋnaꞌ cuente! \q2 Dob nijáaˊ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ cabøø˜ jníiˊ, \q1 jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ niníiñˉ dseaˋ do, jo̱ jɨˋguɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨɨng˜ eeˋ caꞌiéeiñˉ dseaˋ do niníingˉneiñꞌ; \q1 jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ niquíꞌˉ jo̱guɨ nilɨjiʉ˜ dsíiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ latøøngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ uíiꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ e jábꞌˉ e jo̱. \q1 Jo̱ lajo̱b nilíˋ. \p \v 8 Jo̱ lalab jíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ: “Jneab˜ i̱ laꞌuii˜ do jo̱guɨ jnea˜bɨ i̱ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱, co̱ꞌ jneab˜ Fidiéeˇ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ jnea˜bɨ cajo̱ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ jo̱guɨ latɨˊ lana jo̱guɨ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ.” \s1 Mɨ˜ cangáˉ Juan jial tíiˊ jloꞌˆ jnéengˉ Dseaˋ Jmáangˉ \p \v 9 Jnea˜ siiˉ Juan, jo̱guɨ laꞌóꞌˋ rúꞌˋbaaꞌ lɨ́ɨˊnaaꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ røøbˋ íingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do, jo̱guɨ røøbˋ cajo̱ catɨ́ɨˉnaaꞌ e quie̱ˊ Fidiéeˇ nifɨˊ quíˉiiꞌ, jo̱guɨ røøbˋ jmooˉnaaꞌ téꞌˋnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e dsingɨ́ɨngˉnaaꞌ do. Jo̱ uíiꞌ˜ e guiaaˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e calɨti˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ casíingˋ dseaˋ do jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉjiʉ e siiˋ Patmos e néeˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ. \v 10 Jo̱ cangojéeˊ e lajeeˇ e jmɨɨ˜ domiing˜ e jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ cajá̱ˋa̱ jee˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ dseaˋ do jo̱ canúˉu lɨ́ꞌˆ calúuˋu co̱o̱ˋ luu˜ e féꞌˋ teáˋ eáangˊ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ mɨ˜ i̱i̱ˉ co̱o̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ, jo̱ lalab cajíngꞌˉ sɨ́ꞌˋ jnea˜: \p \v 11 —Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ fɨˊ co̱o̱ˋ ni˜ jiˋ lajaléꞌˋ e móoꞌˉ la jmɨɨ˜ na, jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, nisɨ́nꞌˆ jaléꞌˋ e jiˋ jo̱ quiáꞌˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ e fɨɨˋ e siiˋ Éfeso, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Esmirna, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Pérgamo, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Tiatira, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Sardis, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Filadelfia, jo̱guɨ e fɨɨˋ e siiˋ Laodicea; jo̱ lajɨˋ guiéˉ e fɨɨˋ na néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia. \p \v 12 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e canúˉu e luu˜ do, jo̱baꞌ cají̱i̱ꞌ˜i̱ niiˉ lɨ́ꞌˆ calúuˋu e laco̱ꞌ nica̱a̱ˆ cuente i̱˜guɨ i̱ tǿꞌˋ jnea˜ do; jo̱ jo̱b mɨ˜ camóˉo guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. \v 13 Jo̱ jeeng˜ e guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ do camánˉn jaangˋ i̱ jnéengˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ quiꞌˊ co̱o̱ˋ ꞌmɨꞌˊ e cueeˋ e tíiˊ cartɨˊ uii˜ tɨɨrˉ, jo̱guɨ ꞌñʉ́ʉˊ nʉ́ꞌˉ dsíirˊ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, \v 14 jo̱guɨ teeˋ jñʉguir˜ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ teeˋ ꞌmooˋ o̱si jooˋ é, jo̱guɨ jminirˇ lɨ́ɨˊ lafaꞌ sǿngꞌˊ jɨˋ, \v 15 jo̱guɨ tɨɨrˉ lɨ́ɨˊ dseángꞌˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ ñíˆ e siiˋ bronce e dseángꞌˉ jíingˋ jɨꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ iʉ˜ fɨˊ ni˜ jɨˋ, jo̱guɨ júuˆ quiáꞌrˉ nʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ i̱i̱ˉ co̱o̱ˋ lóoꞌ˜ e féꞌˋ eáangˊ. \v 16 Jo̱guɨ e fɨˊ jaguórˋ dséeˊ do teáangꞌ˜ guiángˉ nʉ́ʉˊ, jo̱guɨ fɨˊ moꞌoorˉ güɨꞌɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e dsíngꞌˉ ꞌméˉ lajɨˋ tú̱ˉ taangˋ. Jo̱guɨ nir˜ dseángꞌˉ jíingˋ jɨꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jnéengˉ ieeˋ mɨ˜ íiñˊ guieñíꞌˉ jóoˋ. \p \v 17 Jo̱ mɨ˜ camánˉn i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ dseángꞌˉ caquɨ́mꞌˉbaa fɨˊ uii˜ tɨɨrˉ lafaꞌ jaangˋ ꞌlɨɨ˜. Jo̱ dsʉꞌ írˋ caquidsirˊ guóorˋ dséeˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ moguiiˉ jo̱ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: \p —Jaˋ fǿønꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; co̱ꞌ jneab˜ dseaˋ i̱ laꞌuii˜ jo̱guɨ jnea˜bɨ dseaˋ i̱ tɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱, \v 18 jo̱ jnea˜bɨ cajo̱ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ lana; jo̱guɨ e jáꞌˉbaꞌ e cajúnˉn cateáˋ, dsʉꞌ cají̱bꞌˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ dsʉꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ seenˉ náng; jo̱guɨ jneab˜ dseaˋ quie̱e̱ˉ joñíˆ quiáꞌˉ ꞌmóˉ jo̱guɨ joñíˆ quiáꞌˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ cajo̱. \v 19 Jo̱baꞌ lana nijméeꞌ˜ fɨˊ ni˜ jiˋ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcañíiꞌˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e móoꞌˉ jmɨɨ˜ na có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e nimóˆguɨꞌ cøøngˋguɨ. \v 20 Jo̱ lalab guǿngꞌˋ i̱ guiángˉ nʉ́ʉˊ i̱ nɨcañinꞌˊ fɨˊ jaguóoˋo dséeˊ la, jo̱guɨ lalab guǿngꞌˋ cajo̱ lajɨˋ guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ do: i̱ guiángˉ nʉ́ʉˊ do guǿngꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ seengˋ fɨˊ lajɨˋ guiéˉ fɨɨˋ e néeˊ fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ Asia, jo̱guɨ laco̱o̱ˋ e candeléer˜ e tíiˊ guiéˉ do guǿngꞌˋ i̱ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ seengˋ fɨˊ laco̱o̱ˋ e fɨɨˋ jo̱. \c 2 \s1 Júuˆ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Éfeso \p \v 1 ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Éfeso, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ lajɨˋ guiángˉ nʉ́ʉˊ fɨˊ jaguórˋ dséeˊ jo̱guɨ i̱ ngɨˊ fɨˊ jee˜ lajɨˋ guiéˉ candeléer˜ e jɨꞌˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ do: \v 2 Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e guiʉ́ˉ ñiiˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ lafaꞌ jaléꞌˋ e la; e eáamˊ cuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ e jmooꞌˋ ta˜ jo̱guɨ e eáamˊ iʉ˜ níꞌˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱ cajo̱, jo̱guɨ ñiˋbaa cajo̱ e jaˋ cuøꞌˊ fɨˊ e nijméˉ dseaˋ jaléꞌˋ e jaˋ dseengˋ lɨ́ꞌˆ eeˋ jáˉ dsíirˊ. Jo̱guɨ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e nɨcajǿøꞌˉ su jáꞌˉ laco̱ꞌ féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ apóoˆ i̱ niꞌˊ júuˆ quiéˉe, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱, jo̱ ꞌnʉˋ nɨcalɨlíꞌˆbaꞌ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jmangꞌˆ i̱ adseaamˋ. \v 3 Jo̱guɨ eáamˊ nɨcajmeeꞌˉ féngꞌˊ aꞌˊ jo̱guɨ nɨcateáꞌˉ lɨ́ꞌˉbɨꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨcaꞌíinꞌ˜ uíiꞌ˜ jnea˜, jo̱ dseángꞌˉ jaˋ mɨˊ calɨtúngˉ oꞌˊ e sinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. \v 4 Jo̱ dsʉꞌ seabˋ co̱o̱ˋ júuˆ e nɨꞌléeˊ quíiꞌˉ lana, jo̱ e lab e jo̱: joˋ guiéeˊ e ꞌneáanꞌˋ jnea˜ o̱ꞌguɨ dseaˋ rúnꞌˋ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ uiing˜ do ie˜ lamɨ˜ canaanꞌˋ e cuíinꞌˋ jnea˜. \v 5 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e niꞌɨ́ɨˆdu oꞌˊ jie˜ lɨ˜ nɨcaꞌleeꞌ˜ quíiꞌˉ lana, jo̱ quɨ́ɨꞌ˜ jíingꞌ˜tu̱ uøꞌˊ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jmeeˉtu̱ꞌ lajaléꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨnꞌˋ e jmooꞌˋ latɨˊ mɨ˜ uiing˜ do. Jo̱ song jaˋ nijméeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ nigáaˊa fɨˊ na jo̱ nijé̱ꞌˆbaa é̱e̱ˆ quiáꞌˉ e candeléer˜ do quíiꞌˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ nilíˋ lajo̱ song niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋtu̱ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. \v 6 Jo̱ dsʉꞌ e labaꞌ guiʉ́ˉ e jmɨcó̱o̱ꞌ˜ quíiꞌˉ, e ꞌníbꞌˋ manꞌˊ jaléꞌˋ e jmóoˋ i̱ dseaˋ nicolaíta lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jnea˜ ꞌníbꞌˋ máanˊnre cajo̱. \v 7 Jo̱baꞌ fáꞌˋa: I̱i̱ˋ jaléngꞌˋ dseaˋ dsi˜ logua˜, güɨnúˆbre lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ jo̱guɨ jaˋ nitiúuiñˉ jnea˜, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare e nidǿꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ lata˜ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ.” \s1 Júuˆ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Esmirna \p \v 8 ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Esmirna, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab féꞌˋ i̱ dseaˋ laꞌuii˜ do jo̱guɨ i̱ dseaˋ tɨˊ lɨ˜ dséngˉguɨ do, i̱ dseaˋ i̱ cajúngˉ do jo̱guɨ i̱ cají̱ꞌˊtu̱ mɨ˜ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ lajo̱: \v 9 Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e guiʉ́bˉ ñiiˉ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e íinꞌ˜ jo̱guɨ jial tiñíinꞌˉ cajo̱, nañiˊ faꞌ eáamˊbre jmɨcó̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ. Jo̱guɨ ñiˋbɨ́ɨ guiʉ́ˉ cajo̱ jial féꞌˋ dseaˋ gaˋ uii˜ quíiꞌˉ, faꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jíngꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨngˊ i̱ dseaˋ íˋ lajo̱, co̱ꞌ i̱ dseaˋ íˋ lɨco̱ꞌ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨmꞌˆ. \v 10 Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e jaˋ fǿønꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e tɨˊ lɨ˜ niꞌíinꞌ˜; co̱ꞌ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ nijmérˉ e i̱ lɨɨng˜ ꞌnʉ́ꞌˋ nigüɨtáangꞌ˜naꞌ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ e laco̱ꞌ nijmérˉ quijí̱ˉ jial nitʉ́ˆnaꞌ e teáangˉnaꞌ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜; jo̱ e iihuɨ́ɨˊ jo̱ niꞌíingꞌ˜naꞌ lajeeˇ guíˉ jmɨɨ˜. Jo̱ dsʉꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ dseángꞌˉ jie˜ mɨˊ lɨtúngˉ oꞌˊ e sinꞌˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, doñiˊ faꞌ iing˜ dseaˋ jngaiñꞌˊ ꞌnʉˋ uii˜ e jo̱, jo̱baꞌ jneab˜ nicuǿøˆø ꞌnʉˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnꞌˉ e nilɨseenꞌˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. \v 11 Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nilɨtúngˉ dsíiˊ e teáaiñˊ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nitɨ́iñˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ mɨ˜ nitɨ́ˉ fɨˊ fɨɨˋ co̱o̱ˋ.” \s1 Júuˆ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Pérgamo \p \v 12 ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Pérgamo, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab féꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e ñisʉ̱ꞌˋ e ꞌméˉ lajɨˋ tú̱ˉ taangˋ do: \v 13 Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, e guiʉ́bˉ ñiiˉ lajalébꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱guɨ ñiˋbaa cajo̱ e seenꞌˋ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ ta˜, dsʉꞌ jaˋ mɨˊ catiunꞌˊ e dseángꞌˉ jáꞌˉ lɨ́ɨnꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe. Jo̱guɨ jaˋ mɨˊ catiunꞌˊ jnea˜ faꞌ e jaˋ mɨˊ jmitíꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉ́ꞌˋʉ, o̱ꞌguɨ mɨˊ catiunꞌˊ jnea˜ ie˜ mɨ˜ cajngangꞌˊ dseaˋ i̱ dseaˋ quiéˉe i̱ siiˋ Antipas i̱ cajmiti˜ júuˆ quiéˉe e fɨˊ fɨɨˋ e fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás ta˜ do. \v 14 Dsʉꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ e seabˋ co̱o̱ˋ tú̱ˉ íingꞌ˜ e ꞌléeˊ quíiꞌˉ, jo̱ e lab e jo̱: jaˋ mɨˊ cajniinꞌ˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na i̱ jaˋ mɨˊ catʉ́ˋ e jmɨtɨ́ɨiñˋ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ ꞌlɨꞌˆ e caguiaˊ Balaam, co̱ꞌ i̱ dseaˋ na caꞌeꞌrˊ jaangˋguɨ dseaˋ i̱ siiˋ Balac, jo̱ i̱ dseaˋ íˋguɨb i̱ cajmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ Israel e laco̱ꞌ éeiñˋ dseeˉ e gøꞌrˊ ngu˜ jóꞌˋ i̱ nɨcacuøiñꞌˊ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ jo̱guɨ e ꞌléerˊ e güɨɨiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ. \v 15 Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ seemˋbɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ laꞌóꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ na i̱ jaˋ mɨˊ catʉ́ˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ e jmóoˋ jaléngꞌˋ dseaˋ nicolaíta. \v 16 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ lana e quɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ; jo̱ dsʉꞌ song jaˋ nijmeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ nigáaˊa fɨˊ lɨ˜ guiinꞌ˜ e nitɨɨn˜n có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ e ñisʉ̱ꞌˋ e iʉ˜ fɨˊ moꞌóoˋo. \v 17 Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe: Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ nilɨtúngˉ dsíiˊ e nʉ́ʉꞌr˜ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare co̱o̱ˋ e lafaꞌ iñíꞌˆ e catɨ́ɨiñˉ e sɨꞌmaˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ; jo̱guɨ nicuǿøˆbaare cajo̱ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e teeˋ, jo̱ e fɨˊ ni˜ e cu̱u̱˜ do nijé̱ˉ co̱o̱ˋ júuˆ e ꞌmɨ́ɨˉ laco̱ꞌ siiˋ i̱ dseaˋ do, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ jaˋ nilɨñiˊ e júuˆ jo̱, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ do, jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ nilɨñiˊ e júuˆ jo̱.” \s1 Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Tiatira \p \v 18 ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Tiatira, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ Jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ camɨ́ɨngꞌ˜ do i̱ quie̱ˊ jminiˇ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ sǿngꞌˊ jɨˋ jo̱guɨ tɨɨrˉ jnéengˉ lafaꞌ ñíˆ e jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ e siiˋ bronce: \v 19 Jo̱ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ, e guiʉ́bˉ ñiiˉ lajalébꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱guɨ e eáamˊ ꞌneáanꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ, jo̱guɨ e teábˋ sinꞌˊ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱guɨ eáamˊ laꞌúungˋ nɨcajmeeꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iin˜n, jo̱ jaˋ mɨˊ cajmɨtúngˉ oꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ jo̱, co̱ꞌ dseángꞌˉ nɨcateáꞌˉbaꞌ, jo̱ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e eáangˊguɨ nɨcuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ lana e røøˋguɨ nɨjmooꞌˋ ta˜ laco̱ꞌguɨ lamɨ˜ jmooꞌˋ lamɨ˜ uiing˜ do. \v 20 Lɨ́ꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ e labaꞌ e ꞌléeˊ quíiꞌˉ e gaˋ: jaˋ mɨˊ cajníinꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Jezabel e sɨ́ꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ lɨ́ꞌˆ jmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e eꞌrˊ do, co̱ꞌ iiñ˜ e nisíngꞌˋtu̱ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe fɨˊ gabˋ e jméˉtu̱r ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ e jméˉtu̱r ta˜ gøꞌˊ jaléꞌˋ e nɨcuøꞌrˊ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ. \v 21 Jo̱ huǿøbˉ nɨcacuǿøˉøre fɨˊ faꞌ e niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ quiniiˉ e laco̱ꞌ joˋ nijmérˉ e gaˋ lajo̱, jo̱ dsʉꞌ jaˋ mɨˊ calɨꞌiiñ˜ faꞌ e nɨcajméerˋ lajo̱ e joˋ nibeángꞌˊguɨ ꞌñiaꞌrˊ dseeˉ, co̱ꞌ jaˋ iiñ˜ faꞌ nɨcatʉ́rˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóorˋ do. \v 22 Jo̱ dsʉꞌ lalab fáꞌˋa uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ, e song jaˋ niliúngˉ yaaiñ˜ e jmóorˋ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ nijmee˜e e nilɨdséeꞌ˜bre lajaléiñꞌˋ do, co̱ꞌ eáamˊ nicá̱rˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱guɨ huɨ́ɨmˊ nidsijéeˊ quiáꞌrˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ nab nidsingɨ́ɨiñˉ song jaˋ niquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaaiñ˜ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ do. \v 23 Jo̱guɨ nijngámꞌˆbaa jaléngꞌˋ jó̱o̱ˊ i̱ dseaˋ íˋ e laco̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe nilɨñirˊ e jneab˜ dseaˋ móoˋo jo̱guɨ cuíiˋi jial lɨ́ɨˊ dsíiˊ dseaˋ lajaangˋ lajaaiñˋ; jo̱ jneab˜ dseaˋ catɨ́ɨnˉn e nicuǿøˆø ꞌnʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉnaꞌ lajaangˋ lajaangˋnaꞌ uii˜ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcajmeeˇnaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ na. \v 24 Jo̱ fɨ́ɨˉɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ caguiaangˉguɨ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na fɨˊ Tiatira; i̱i̱ˋ i̱ jaˋ mɨˊ casíngꞌˋ yaang˜ fɨˊ gaˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ gaˋ do o̱ꞌguɨ mɨˊ cajmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ dseaˋ e lɨ́ɨˊ júuˆ nʉʉˋ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás, jo̱baꞌ lalab fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e joˋ nicuǿˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ ta˜ iiˋ e jiéꞌˋguɨ. \v 25 Jo̱baꞌ lɨ́ꞌˆ jie˜ mɨˊ tʉ́ˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e jmooˋnaꞌ na cartɨˊ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e ninii˜tú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ na. \v 26 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nigüeángꞌˋ e jmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ jnea˜ e nijmérˉ, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare ta˜ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ na; \v 27 jo̱guɨ dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ nɨcacuøꞌˊ Tiquiéˆe jnea˜ fɨˊ e niquiʉ́ꞌˋʉ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, lajo̱b i̱ dseaˋ íˋ cajo̱ niñíiñˋ lafaꞌ ꞌmaꞌuˇ quiáꞌˉ dseata˜, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ cartɨˊ nijmérˉ jmiguiʉˊ cuíiꞌ˜ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ fíingˉ co̱o̱ˋ tuꞌˊ. \v 28 Jo̱guɨ cajo̱ nicuǿømˆbaa ꞌnʉ́ꞌˋ i̱ nʉ́ʉˊ i̱ jnéengˆ mɨ˜ laꞌeeˋ. \v 29 Jo̱guɨ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.” \c 3 \s1 Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Sardis \p \v 1 ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Sardis, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ lajɨˋ guiéˉ jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱ teáangꞌ˜ guiángˉ nʉ́ʉˊ fɨˊ jaguórˋ: Lalab fáꞌˋa e dseángꞌˉ ñiˋbaa guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ ɨˊ dsíirˊ e dseángꞌˉ lajamꞌˆ e lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ i̱ seengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨnꞌˊ lajo̱, co̱ꞌ ñiˋbaa guiʉ́ˉ e lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ lafaꞌ i̱ sɨjúungˉ i̱ sɨꞌnaangˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. \v 2 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e íiˋ aꞌˊ røøˋ jo̱guɨ cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ e nijméeꞌˆ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨséeˆ e ꞌnéˉ jméeˆguɨꞌ; jo̱ song jaˋ nijmeꞌˆ lajo̱, jo̱baꞌ dseáamꞌ˜ seenꞌˋ e niꞌíingˉ conguiaˊ quíiꞌˉ; co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ e móoˋo e jmooꞌˋ na dseángꞌˉ jaˋ dseemˋ lɨ́ɨˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. \v 3 Jo̱ té̱e̱ˊ aꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe e nɨcaꞌíinꞌ˜ jo̱guɨ e nɨcanʉ́ʉꞌˉ; jo̱ jmeeˉ lají̱i̱ꞌ˜ e jo̱, jo̱guɨ quɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. Co̱ꞌ song jaˋ nijméeꞌˆ lajaléꞌˋ e fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ na, jo̱baꞌ niguiéebˊ jmɨɨ˜ mɨ˜ niguiéˉe fɨˊ quiníꞌˆ lajeeˇ e jaˋ ñiing˜ oꞌˊ, lafaꞌ mɨ˜ ngɨˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ e dsijméerˉ ɨ̱ɨ̱ˋ quiáꞌˉ dseaˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ i̱ dseaˋ do lɨ˜ nɨguieiñꞌˊ do. \v 4 Jo̱ dsʉꞌ e fɨˊ fɨɨˋ Sardis na seemˋbɨ co̱o̱ˋ tú̱ˉ mɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ laꞌóꞌˋ røøˋ cuíingˋnaꞌ jnea˜, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ mɨˊ cajmɨꞌlɨngꞌˆ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ i̱ dseaˋ íˋ catɨ́ɨmˉbre e ningɨ́rˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, co̱ꞌ jaˋ sɨꞌlɨiñꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. \v 5 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ niquɨˊbre sɨ̱ꞌrˆ e teeˋ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e nɨguiúmˉbre fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱guɨ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌuǿngˋguɨr lɨ˜ nɨteáaiñꞌ˜ fɨˊ ni˜ jiˋ lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe, jo̱guɨ nijmee˜e júuˆ fɨˊ quiniˇ Tiquiéˆe dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ dseaˋ quiéˉbaa nɨlɨ́ɨiñˊ. \v 6 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.” \s1 Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Filadelfia \p \v 7 ’Jo̱ lalab fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Filadelfia, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ güeangꞌˆ jo̱guɨ i̱ féꞌˋ jmangꞌˆ júuˆ jáꞌˉ contøøngˉ jo̱guɨ i̱ quie̱ˊ joñíˆ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ; jo̱ mɨ˜ náaˊ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e joñíˆ do, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ joˋ i̱i̱ˋ nilíꞌˋ faꞌ e nijnírˉ; jo̱guɨ mɨ˜ jnɨ́ɨrˊ, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ nilíꞌˋ faꞌ e nineárˉ. \v 8 Jo̱ jnea˜ ñiˋbaa guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ. Jo̱guɨ lana lafaꞌ nɨcanáˋa co̱o̱ˋ jnɨ́ˆ fɨˊ quiníꞌˆ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ nijníˉtu̱, jo̱ nañiˊ faꞌ jaˋ ꞌleáangˉ bíˋ quíiꞌˉ seaˋ, dsʉꞌ nɨcajmeeˉbaꞌ nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱ jaˋ mɨˊ cajmeeꞌˉ faꞌ e jaˋ jmicuíinꞌˋ jnea˜. \v 9 Jo̱guɨ jnea˜ nijmee˜e e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ Satanás, jaléngꞌˋ i̱ adseeˋ i̱ féꞌˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ Israel jo̱ dsʉꞌ o̱ꞌ jáꞌˉ e lɨ́ɨiñˊ lajo̱, jo̱ nijmee˜e e nisíꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiníꞌˆ, jo̱ lajo̱b nilɨñirˊ e eáamˊ ꞌneáangˋ jnea˜ ꞌnʉˋ. \v 10 Jo̱ co̱ꞌ contøømˉ nɨcateáꞌˉ e jmooꞌˋ nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe e jaˋ mɨˊ calɨtúngˉ oꞌˊ e júuˆ jo̱, jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ, jnea˜ nijmee˜e íˆ ꞌnʉˋ mɨ˜ nɨjaquiéengˊ e niníˋ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ ie˜ jo̱b mɨ˜ nijǿøˆø jial lɨ́ɨngˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ na, jo̱ ne˜duuꞌ su teáaiñˆ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ o̱si o̱ꞌ lajo̱ é. \v 11 Jo̱ lajeeˇ lajmɨnábˉ nigáaˊtú̱u̱ fɨˊ jmɨgüíˋ na, lɨ́ꞌˆ jie˜ mɨˊ tʉ́ꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e jmooꞌˋ, jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ cuǿøngˋ niguíˉ quíiꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨnꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \v 12 Jo̱ jnea˜ nijmee˜e e i̱i̱ˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ jo̱guɨ e jaˋ nitʉ́rˋ júuˆ quiéˉe, íbˋ dseaˋ i̱ nilíꞌˋ e nilíiñˉ jaangˋ i̱ niingˉ i̱ nilɨseengˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Tiquiéˆe Fidiéeˇ, jo̱ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nidsihuíingˉguɨr fɨˊ jo̱; jo̱guɨ jnea˜ nijmee˜e e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nilíiñˉ dseaˋ quiéˉe jo̱guɨ e nilíiñˉ dseaˋ góoˋ Tiquiéˆe fɨˊ fɨɨˋ lɨ˜ siiˋ Jerusalén e ꞌmɨ́ɨˉ e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ nijmee˜e e nilɨñiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e júuˆ ꞌmɨ́ɨˉ e nilɨsiiˉ ie˜ jo̱. \v 13 Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.” \s1 Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ Laodicea \p \v 14 ’Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ, Juan, e nijméeꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e catɨ́ɨngˉ i̱ dseaˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiéˉe i̱ neáangˊ fɨˊ fɨɨˋ Laodicea, jo̱ lalab jméeꞌ˜: “Lalab jíngꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseángꞌˉ lajangꞌˆ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, jo̱guɨ i̱ dseángꞌˉ tíiˊ ni˜ røøˋ i̱ féꞌˋ jmangꞌˆ júuˆ jáꞌˉ, jo̱guɨ cajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ íbˋ cajméeˋ Fidiéeˇ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ: \v 15 Jo̱ lalab fáꞌˋa e nɨñíbˉ jnea˜ guiʉ́ˉ lajaléꞌˋ e jmooꞌˋ, jo̱baꞌ ñiˋbaa e jaˋ mɨˊ ꞌnaanꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ o̱ꞌguɨ cuøꞌˊ bíˋ uøꞌˊ faꞌ e nisíngˉguɨꞌ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Dsʉꞌ e labaꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e ꞌnéˉ e nɨꞌɨ́ˆ oꞌˊ røøˋ jnangˇ fɨˊ e iinꞌ˜ e nicá̱ꞌˆ; su e nisínꞌˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜, o̱si e ꞌníꞌˋ manꞌˊ jnea˜ é. \v 16 Jo̱ dsʉco̱ꞌ lɨ́ꞌˆ ɨˊ oꞌˊ e jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ jiéꞌˋ fɨˊ sinꞌˊ, uíiꞌ˜ jo̱baꞌ e nibíin˜n ꞌnʉˋ fɨˊ caluuˇ. \v 17 Co̱ꞌ ꞌnʉˋ fóꞌˋ e lɨnꞌˊ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ, jo̱guɨ guiʉ́bˉ nɨcangojéeˊ quíiꞌˉ, jo̱ joˋ e ꞌnéˉ quíiꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; dsʉꞌ jaˋ ca̱ꞌˋ cuente uøꞌˊ faꞌ e huɨ́ɨmˊ lɨ́ɨˊ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ oꞌˊ, jo̱ dseángꞌˉ fɨ́ɨˉbaꞌ co̱ꞌ lafaꞌ tiñíimˉbaꞌ lɨnꞌˊ, jo̱guɨ lafaꞌ fɨꞌíˆ, jo̱guɨ lafaꞌ tiuunꞌˉ, jo̱guɨ lafaꞌ rɨngúumˊbaꞌ cajo̱. \v 18 Jo̱ uíiꞌ˜ e jo̱baꞌ liúunꞌ˜n ꞌnʉˋ e láꞌˆ cunéeˇ quiéˉe e nɨcaguoꞌˉ jloꞌˆ fɨˊ ni˜ jɨˋ, jo̱ lajo̱baꞌ e nilíinꞌˉ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ; jo̱guɨ laꞌeáangˊ jneab˜ cajo̱ e lafaꞌ niláꞌˆ sɨ̱́ꞌˋ e jloꞌˆ e teeˋ e niquɨꞌˆ, jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nilíꞌˋ ɨꞌˋ lɨnꞌˊ e ngɨꞌˋ lafaꞌ rɨngunꞌˊ; jo̱ lajo̱b cajo̱ lafaꞌ nilíꞌˋ mɨ́ɨˊ quiáꞌˉ jminíꞌˆ e laco̱ꞌ cuǿøngˋ e nilɨjnéꞌˋ røøˋ. \v 19 Jo̱ jnea˜ liúumꞌ˜baa jo̱guɨ ɨ́ɨˋbaa ꞌgooˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌneáanˋn. Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e cuǿøꞌ˜ bíˋ uøꞌˊ e ngocángˋ oꞌˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ quɨ́ꞌˉ jíingꞌ˜ uøꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. \v 20 ¡Janúꞌˋ! Nʉ́ʉˉ e júuˆ la: jnea˜ tǿøˉø dseaˋ catɨˊ oꞌnʉ́ˆ; jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ ninúˉ júuˆ quiéˉe jo̱guɨ nineárˉ jnɨ́ˆ e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ e júuˆ do quiéˉe mɨ˜ nitǿøˆøre, jo̱baꞌ niꞌúˆbaa fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ quiáꞌrˉ, jo̱ co̱lɨɨm˜ niquiee˜naaꞌ i˜naaꞌ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ do. \v 21 Jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ e jáꞌˉ lɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ júuˆ quiéˉe, jo̱baꞌ nicuǿøˆbaare fɨˊ lɨ˜ nigüeárˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcalɨ́ꞌˉ jnea˜ e guiin˜n có̱o̱ꞌ˜ Tiquiéˆe fɨˊ ñifɨ́ˉ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜. \v 22 Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ dsi˜ loguáˆnaꞌ, nʉ́ʉˉnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e jíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e catɨ́ɨngˉ lajɨˋ guiéˉ ꞌléꞌˋ dseaˋ quiéˉe.” \c 4 \s1 Jial lɨ́ɨˊ lɨ˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, lalab jíngꞌˉguɨ Juan e cangárˉ: Jo̱ camóˉo e óobˊ co̱o̱ˋ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ ñifɨ́ˉ, jo̱ canúˉu e guicaꞌi̱i̱ˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ luu˜ e i̱i̱ˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ canúˉu lamɨ˜ uii˜ do, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉ jnea˜: \p —Ñiquiéengˊ fɨˊ la, jo̱ nijméeꞌ˜e ꞌnʉˋ júuˆ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌnéˉ nidsijéeˊ lajeeˇ mɨ˜ ningɨ́ɨngˉ e la. \p \v 2 Jo̱ ladsifɨˊ lajo̱b cajá̱ˋa̱ jee˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lajeeˇ jo̱ camánˉn jaangˋ dseaˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ; jo̱ i̱ dseaˋ íˋ guiiñ˜ e fɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guaˋ dseaˋ i̱ laniingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜. \v 3 Jo̱ camánˉnre e jnéengˉ nir˜ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ jloꞌˆ e jɨꞌˋ eáangˊ e siiˋ cornalina, jo̱guɨ jnéeiñˉ cajo̱ laco̱ꞌ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e siiˋ jaspe e jíingˋ jɨꞌˋ; jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ ꞌñiaꞌˊ do camóˉo e lafaꞌ siꞌˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jnéngˋ mɨ˜ dséeˊ jmɨguiꞌˆ e tíiˊ iéˋ, jo̱ e jo̱ jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ laco̱ꞌ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ røꞌˋ e siiˋ esmeralda. \v 4 Jo̱ fɨˊ jo̱b camóˉguɨ́ɨ cajo̱ jiéꞌˋguɨ guiequiʉ̱ˊguɨ é̱e̱ˆ fɨˊ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do, jo̱ fɨˊ jo̱b camánˉn guiequiúungˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ e neáaiñˊ fɨˊ jo̱, jo̱ lajɨɨngˋ i̱ dseaˋ íˋ quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ téˋ, jo̱guɨ téeꞌ˜ fɨˊ moguir˜ lajaangˋ lajaaiñˋ jmáꞌˉ có̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. \v 5 Jo̱ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do jnéengˉ lafaꞌ mɨ˜ lɨjɨ˜ güɨꞌñiáˆ, jo̱guɨ nʉ́bꞌˋ mɨ˜ niiˋ cajo̱, jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜; jo̱guɨ e fɨˊ quiniˇ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do jnéengˉ cooˋ guiéˉ bǿøꞌ˜ jɨˋ, jo̱ e jo̱ guǿngꞌˋ quiáꞌˉ lajɨˋ guiángˉ jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \v 6 Jo̱ e fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ do, fɨˊ jo̱b jnéengˉ cajo̱ laco̱ꞌ la jnéengˉ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱ jnéengˉ taꞌˊ jmɨ́ˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ jɨꞌˋ. Jo̱ dseángꞌˉ guiáꞌˆ jóoˋ jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do, neáangˊ quiúungˉ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ dsi˜ jmiguiʉˊ jminiˇ lɨ́ꞌˆ quiniˇ jo̱guɨ lajo̱bɨ lɨ́ꞌˆ caluuˇ cajo̱. \v 7 Jo̱ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ laꞌuii˜ do jnéeiñˉ lafaꞌ jaangˋ ieꞌˋ, jo̱guɨ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ do jnéeiñˉ lafaꞌ jaangˋ güɨtáˆ, jo̱guɨ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do, íˋbingꞌ lɨɨng˜ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ la jneaa˜aaꞌ, jo̱guɨ i̱ jí̱ꞌˋ i̱ lɨ˜ catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do jnéeiñˉ lafaꞌ jaangˋ mɨɨˋ i̱ íingˊ guiáꞌˆ güíˋ. \v 8 Jo̱ lajaangˋ lajaangˋ i̱ quiúungˉ do dsi˜ jñʉ́ʉˉ cuéerˊ, jo̱guɨ dsi˜ jmiguiʉˊ jminirˇ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ni˜ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ nʉ́ꞌˉ cajo̱; jo̱ dseángꞌˉ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ jaˋ tʉ́rˋ e féꞌrˋ lala: \q1 Dseángꞌˉ jaˋ cǿøngˋ có̱o̱bꞌ˜ güeangꞌˆ Fíiˋiiꞌ, \q2 Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. \q1 Dseángꞌˉ dseaˋ güeamꞌˆ dseaˋ do, \q2 dseángꞌˉ dseaˋ guiúmˉ dseaˋ do, jo̱ íbˋ dseaˋ ꞌgøngꞌˊ, jo̱guɨ tɨɨiñˋ jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ. \q1 Jo̱ íbˋ Fidiéeˇ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ malɨɨ˜guɨ, lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ jo̱guɨ latɨˊ lana jo̱guɨ cajo̱ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. \p \v 9 Jo̱ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ jmiféngꞌˊ i̱ quiúungˉ do Fidiéeˇ e cuøꞌrˊ dseaˋ do guiꞌmáangꞌˇ, jo̱guɨ mɨ˜ jmɨꞌgórˋ dseaˋ do dseaˋ guiing˜ fɨˊ ñifɨ́ˉ, dseaˋ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜, \v 10 jo̱ mɨ˜ jmóorˋ lajo̱, jo̱baꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ do, lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do jmiféiñꞌˊ dseaˋ do e té̱e̱ˉ uǿˉ jnir˜, jo̱guɨ uøꞌrˊ e lɨ́ꞌˆ corona cunéeˇ e téeꞌ˜ fɨˊ moguir˜ lajaangˋ lajaaiñˋ, jo̱ guiarˊ fɨˊ quiniˇ dseaˋ do jo̱ féꞌrˋ lala: \q1 \v 11 Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, ꞌnʉbˋ dseángꞌˉ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, \q2 jo̱baꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ catɨ́ɨngˉ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ, \q2 jo̱guɨ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ ꞌnʉˋ, \q2 jo̱guɨ e niféꞌˋ dseaˋ e eáamˊ ꞌgønꞌˊ cajo̱, \q1 co̱ꞌ ꞌnʉbˋ dseaˋ cajmeeꞌˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, \q2 jo̱ jalébꞌˋ e cajmeeˉ ꞌnʉˋ calɨseáˋ dseángꞌˉ laco̱ꞌ la iinꞌ˜ uøꞌˊ. \c 5 \s1 Jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e ró̱o̱ˋ fɨˊ ñifɨ́ˉ \p \v 1 Jo̱guɨ camóˉguɨ́ɨ cajo̱ e fɨˊ jaguóˋ dséeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ do e iʉ˜ co̱o̱ˋ jiˋ e sɨbéengˋ e sɨlɨɨˇ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dsíiˊ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ caluuˇ cajo̱, jo̱guɨ sɨjnɨˊ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ guiéˉ sello e laco̱ꞌ jaˋ seaˋ fɨˊ e nineáˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ. \v 2 Jo̱ camámˉbɨ́ɨ cajo̱ jaangˋ ángel i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jmɨngɨ́ɨrˋ có̱o̱ꞌ˜ luu˜ teáˋ lala: \p —¿I̱˜ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nineáˉ e jiˋ do jo̱guɨ e nifíñˉ lajɨˋ guiéˉ e sello quiáꞌˉ e jaˋ cuǿøngˋ nineaˊ do? \p \v 3 Jo̱ dsʉꞌ jaˋ jiéꞌˋ lɨ˜ seengˋ jaangˋ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nijméˉ lajo̱, o̱ꞌguɨ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ o̱ꞌguɨ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ o̱ꞌguɨ fɨˊ nʉ́ꞌˉ uǿˉ cajo̱ faꞌ seengˋ jaangˋ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nineáˉ e jiˋ do o̱ꞌguɨ e ɨ́rˉ cajo̱. \v 4 Jo̱guɨ jnea˜, Juan, dob sínꞌˋn quɨ́ꞌˋɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiiˉ eeˋ nijmee˜e, co̱ꞌ jaˋ mɨˊ calɨséngˋ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ faꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nineáˉ e jiˋ do o̱ꞌguɨ e nijǿørˉ o̱ꞌguɨ e niꞌɨ́rˉ cajo̱. \v 5 Dsʉꞌ jaangˋ lajeeˇ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ tíiˊ guiequiúungˋ do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: \p —Joˋ quɨꞌˋguɨ, co̱ꞌ jaˋ eeˋ fɨꞌíˆ seaˋ, co̱ꞌ i̱ do i̱ lɨ́ɨngˊ i̱ Ieꞌˋ i̱ iuungˉ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Judá jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ, íbˋ i̱ nɨcalɨ́ꞌˉ, jo̱baꞌ lana nɨcuǿømˋ nifíñˉ lajɨˋ guiéˉ e sello do, jo̱ lajo̱baꞌ nilíꞌrˋ nineárˉ e jiˋ do. \p \v 6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caféꞌˋ i̱ dseaˋ do, jo̱baꞌ camánˉn i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ i̱ singꞌˊ fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e lɨ˜ neáangˉ i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ e fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ e fɨˊ lɨ˜ neáangˊ i̱ guiequiúungˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do. Jo̱ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do lɨ́ɨngˊneꞌ lafaꞌ jaangˋ i̱ nɨcajúngˉ i̱ nɨcajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ. Jo̱guɨ dsi˜ guiéˉ fíˆreꞌ jo̱guɨ guiéˉ jminiˇreꞌ cajo̱; jo̱ e jo̱b lɨ́ɨˊ lafaꞌ lajɨˋ guiángˉ jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e casíiñˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. \v 7 Jo̱ i̱ Joꞌseꞌˋ íˋ cangóˉreꞌ jo̱ catɨ́ɨngˉneꞌ casá̱ꞌˉreꞌ e jiˋ e iʉ˜ fɨˊ jaguóˋ dséeˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ féngꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ do. \v 8 Jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ catɨ́ɨngˉneꞌ e jiˋ do, i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do casíngꞌˋ yaaiñ˜ e té̱e̱ˉ uǿˉ jnir˜ fɨˊ quiniˇ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. Jo̱ lajaangˋ lajaaiñˋ do quie̱rˊ co̱o̱ˋ lúuˊ e siiˋ arpa, jo̱guɨ quie̱rˊ úuˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ e téeꞌ˜ sʉ̱ˋ e cooˋ, jo̱ e jo̱baꞌ lɨ́ɨˊ jaléꞌˋ e júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. \v 9 Jo̱guɨ ørˊ júuˆ e ꞌmɨ́ɨˉ e ngóoˊ lala: \q1 ꞌNʉbˋ dseángꞌˉ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nisó̱ꞌˋ e jiˋ do, jo̱guɨ i̱ nifíngˉ jaléꞌˋ e sello quiáꞌˉ do, \q1 co̱ꞌ cajngangꞌˊ dseaˋ ꞌnʉˋ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøønꞌˉ e catu̱u̱ˋ do íingˆ ta˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ e laco̱ꞌ niꞌuíiñˉ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ; \q1 jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ do quíingꞌ˜ jmaquíingˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ, \q2 jo̱guɨ jmaquíingˊ íingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌrˋ, \q2 jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jalíiñˉ fɨˊ jmaquíingˊ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. \q1 \v 10 Jo̱ cajmeeꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ e ꞌnʉbˋ dseaˋ quié̱ꞌˋ nifɨˊ quiáꞌrˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. \q1 Jo̱guɨ cajmeeꞌˉ cajo̱ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ɨiñˊ lají̱i̱ꞌ˜ jmidseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \q1 Jo̱guɨ co̱o̱bˋ mɨ˜ niguiéeˊ jmɨɨ˜ e niquiʉ́ꞌrˆ ta˜ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ. \p \v 11 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, jo̱ cajǿˉø jo̱ canúˉu luu˜ dseángꞌˉ i̱ ꞌleáangˉ eáangˊ ángeles i̱ teáangˉ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ neáangˊ i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ tíiˊ guiequiúungˋ do, \v 12 jo̱ guicanʉ́ꞌˋ e guicaféiñꞌˋ do lala có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ eáangˊ: \q1 I̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ i̱ cajúngˉ do dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉbreꞌ \q2 e niꞌíngꞌˋneꞌ jaléꞌˋ e ꞌgøngꞌˊ jo̱guɨ jaléꞌˋ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ \q2 jo̱guɨ e tɨɨngˋneꞌ eáangˊ, \q2 jo̱guɨ catɨ́ɨmˉbreꞌ e íngꞌˋneꞌ jaléꞌˋ bíˋ cajo̱, \q2 jo̱guɨ e nijmɨꞌgóˋ dseaˋ íˋreꞌ, \q2 jo̱guɨ e nijmiꞌiáangˋ dsíiˊ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜reꞌ, \q2 jo̱guɨ e nijmiféngꞌˊ dseaˋ íˋreꞌ contøøngˉ cajo̱. \p \v 13 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉbɨguɨ́ɨ cajo̱ —jíngꞌˉ Juan— e lajɨbˋ e cateáaˊ Fidiéeˇ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ la jo̱guɨ fɨˊ lɨ́ꞌˆ nʉ́ꞌˉ uǿˉ jo̱ lajo̱bɨ fɨˊ lɨ́ꞌˆ nʉ́ꞌˉ jmɨñíꞌˆ cajo̱, jo̱ lalab guicajíngꞌˉ: \q1 I̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ i̱ guiing˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱, \q1 íˋbingꞌ i̱ catɨ́ɨngˉ i̱ nijmiféngꞌˊ dseaˋ jo̱guɨ i̱ nijmɨꞌgóˋ dseaˋ cajo̱, \q1 co̱ꞌ dseaˋ íbˋ dseaˋ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ tɨɨngˋ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, \q1 jo̱baꞌ dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉbre e nijmérˉ lají̱i̱ꞌ˜ e iáangˋ dsíirˊ lata˜ ró̱o̱ˋ jmɨgüíˋ. \p \v 14 Jo̱guɨ i̱ quiúungˉ do cañíirˋ lala: \p —¡E jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ! \p Jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do casíꞌrˋ uǿˉ jnir˜ jo̱guɨ jaˋ quiuiñꞌˊ e jmiféiñꞌˊ dseaˋ do. \c 6 \s1 Mɨ˜ cafíingˉ lajɨˋ guiéˉ sello \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camóˉguɨ́ɨ —jíngꞌˉ Juan— jial i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cafíingˋneꞌ laꞌuii˜ e guiéˉ sello do. Jo̱ mɨ˜ calɨ́ˉ jo̱, jo̱ canúˉu e guicaféꞌˋ jaangˋ lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ dseángꞌˉ canʉ́ꞌˋ lafaꞌ e lɨɨng˜ eeˋ co̱o̱ˋ guicaniibˋ dseángꞌˉ e teáˋ eáangˊ jo̱ cajíñꞌˉ: \p —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! \p \v 2 Jo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ teaangˋ, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ꞌlíˆ. Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ cangɨ́ɨiñˋ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ corona e nitó̱ꞌrˋ fɨˊ moguir˜ jo̱ lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ calɨ́ꞌˉ jo̱guɨ i̱ nilíꞌˋbɨ cajo̱. \p \v 3 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ tú̱ˉ do, jo̱baꞌ canúˉu e guicajíngꞌˉ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ do lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ do: \p —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! \p \v 4 Jo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ i̱ yúungˆ, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do cangɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ e niꞌnórˉ ꞌniiˋ quiáꞌˉ dseaˋ e laco̱ꞌ nilɨseengˋ dseaˋ mɨ́ɨꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱guɨ e nijmérˉ e nijngángꞌˉ rúngꞌˋ dseaˋ lajeeˇ laꞌóꞌˋ rúiñꞌˋ; jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ cangɨ́ɨiñˋ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e niguóꞌˉ quiáꞌˉ jee˜ ꞌniiˋ. \p \v 5 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do, jo̱baꞌ canúˉu e guicajíngꞌˉ i̱ catɨ́ˋ ꞌnɨˊ lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ do: \p —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! \p Jo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ i̱ uíngꞌˉ, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ cueꞌíꞌˋ. \v 6 Jo̱ jee˜ laco̱ꞌ neáangˊ i̱ quiúungˉ do canúˉu lafaꞌ luu˜ dseaˋ jo̱ guicajíngꞌˉ lala: \p —Dseángꞌˉ co̱o̱bˋ kiil˜ mɨcuɨꞌieeˋ jí̱i̱ꞌ˜ e tɨ́ngˉ dseaˋ quiáꞌˉ e ꞌléeiñꞌ˜ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ta˜, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnɨˊ kiil˜ mɨcuɨ́ɨˆ cebadabaꞌ e ꞌléeiñꞌ˜ quiáꞌˉ co̱o̱ˋ jmɨɨ˜ ta˜ cajo̱; dsʉꞌ jaˋ cuǿøngˋ e lɨ́ꞌˆ nidsiꞌɨ́ɨˊ lajo̱ e aceite o̱ꞌguɨ e jmɨ́ꞌˆ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ cajo̱. \p \v 7 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do, jo̱baꞌ canúˉu e guicajíngꞌˉ i̱ catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do lajeeˇ i̱ quiúungˉ do, jo̱ lalab cajíñꞌˉ do: \p —¡Neaˊ jo̱ jǿøˉ e la! \p \v 8 Jo̱baꞌ cajǿøˉ jnea˜ ladsifɨˊ lana, jo̱ camánˉn jaangˋ cuea˜ i̱ iuungˉ i̱ˊ røꞌˋ uaang˜, jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do siirˋ ꞌmóˉ. Jo̱ caluuˇ i̱ dseaˋ íˋ jáaˊ jaangˋguɨ i̱ lɨɨng˜ fii˜ quiáꞌˉ ꞌmóˉ; jo̱ cangɨ́ɨiñˋ e tɨɨiñˋ e quiʉꞌrˊ ta˜ latøøngˉ caquiúungꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ e nijngáiñꞌˉ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ñisʉ̱ꞌˋ, jo̱guɨ niseáiñˉ dseaˋ e joˋ seaˋ dǿiñꞌˉ, jo̱guɨ nitó̱ꞌrˋ jaléꞌˋ jmohuɨ́ɨˊ, jo̱guɨ nitáiñꞌˊ jaléngꞌˋ jóꞌˋ nuuˋ e laco̱ꞌ nijngángꞌˉneꞌ dseaˋ. \p \v 9 Jo̱ mɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ ꞌñiáˋ do, jo̱baꞌ camánˉn fɨˊ nʉ́ꞌˉ nifeꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajúngˉ i̱ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ uíiꞌ˜ e caniꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \v 10 Jo̱ féꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e teáˋ eáangˊ, jo̱ lalab jíñꞌˉ do: \p —Fíiˋnaaꞌ, ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ güeanꞌˆ i̱ jaˋ dseeˉ røøngˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jo̱guɨ dseángꞌˉ i̱ jmiti˜ júuˆ quiáꞌˉ contøøngˉ. Jo̱ ¿lɨ˜ catɨˊ niquidsiꞌˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ jo̱guɨ nicuǿꞌˆre iihuɨ́ɨˊ uii˜ quiáꞌˉ e cajngaiñꞌˊ jneaꞌˆ? \p \v 11 Jo̱ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ do cangɨ́ɨiñˋ sɨ̱ꞌrˆ e teeˋ jloꞌˆ, jo̱guɨ canúurˉ e ꞌnéˉ nijmiꞌímꞌˊbɨr cateáˋ lajo̱, co̱ꞌ ꞌnéˉ e nijémˉbɨr jaléngꞌˋguɨ dseaˋ caguiaangˉguɨ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ e nijúuiñˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajúngˉ jaléngꞌˋ írˋ cajo̱, jo̱ lajo̱guɨbaꞌ nidsíngˉ i̱ sɨꞌíingˆ lajo̱. \p \v 12 Jo̱ dob sínꞌˋn jǿøˉø mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ jñʉ́ʉˉ do. Jo̱ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ cajǿꞌˋ uǿˉ dseángꞌˉ e eáangˊ. Jo̱ ieeˋ dseángꞌˉ calɨniúmˋbre dseángꞌˉ lafaꞌ co̱o̱ˋ ꞌnáꞌˆ ꞌmɨꞌˊ uíꞌˉ e quɨ́ꞌˊ dseaˋ mɨ˜ lɨ́ɨiñˊ fɨꞌíˆ; jo̱guɨ sɨꞌˋ dseángꞌˉ calɨyúuiñˉ lafaꞌ jmɨˊ, \v 13 jo̱guɨ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cajiúmꞌˋbreꞌ fɨˊ ni˜ uǿˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ sɨjiʉ́ꞌˋ güɨñíꞌˆ síꞌˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ ꞌmaˋ quiáꞌˉ mɨ˜ íiˊ guíˋ e teáˋ eáangˊ. \v 14 Jo̱guɨ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ caꞌímˉ e casɨtɨ́ɨngˊ yaang˜ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ béengˋ co̱o̱ˋ majíˋ, jo̱guɨ lajaléꞌˋ móꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ guóoꞌ˜ uǿˉjiʉ e néeˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ calɨsɨ́ɨmˉ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ. \v 15 Jo̱ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ laniingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ na, jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ laniingˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ seaˋ cuuˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ laniingˉ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨlaangˇ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íbˋ i̱ canaangˋ ꞌméengˋ fɨˊ dsíiˊ tóˋ jo̱guɨ lacaangˋ jee˜ jiáaˊ fɨˊ jee˜ móꞌˋ cajo̱, \v 16 jo̱guɨ canaaiñˋ sɨ́ꞌrˋ jaléꞌˋ e móꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e jiáaˊ do: \p —Jlɨɨng˜ jneaꞌˆ jo̱ ꞌmeengˉ jneaꞌˆ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ laniingˉ i̱ guiing˜ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱, co̱ꞌ eáamˊ nɨguíiñˉ quíˉnaaꞌ jo̱baꞌ iihuɨ́ɨˊ eáamˊ nicuǿrˉ lana. \p \v 17 Dsʉco̱ꞌ lanab cadsíngˉ jmɨɨ˜ e nidsijéeˊ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊ, jo̱baꞌ ¿i̱˜ nitéꞌˋ líꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱? \c 7 \s1 Lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nɨsɨꞌíingˆ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, camánˉn —jíngꞌˉ Juan— quiúungˉ ángeles i̱ teáangˉ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ e se̱ꞌrˊ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ joˋ niꞌɨ́ˉguɨ guíˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ o̱ꞌguɨ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ o̱ꞌguɨ fɨˊ jee˜ ꞌmaˋ cajo̱. \v 2 Jo̱ camámˉbɨguɨ́ɨ cajo̱ jaangˋguɨ ángel i̱ jáaˊ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ, jo̱ jáarˊ se̱ꞌrˊ e sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do. Jo̱ i̱ ángel do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teábˋ eáangˊ catǿꞌrˉ lajɨˋ quiúungˉ i̱ ángeles i̱ cangɨ́ɨngˋ e tɨɨiñˋ quiáꞌˉ e niꞌlérˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ cajo̱. \v 3 Jo̱ i̱ ángel i̱ jáaˊ fɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ do casɨ́ꞌrˉ i̱ ángeles i̱ quiúungˉ do jo̱ lalab cajíñꞌˉ: \p —Jaˋ ꞌlee˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ o̱si ni˜ jmɨñíꞌˆ o̱si jaléꞌˋ ꞌmaˋ é cartɨˊ mɨ˜ nité̱ˆnaaꞌ e sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ fɨˊ guiaquíiˊ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ. \p \v 4 Jo̱guɨ canúˉbɨ́ɨ cajo̱ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ i̱ dseaˋ i̱ niꞌíngꞌˋ e sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ tíirˊ ciento cuarenta y cuatro mil jee˜ jaléngꞌˋ ꞌléꞌˋ dseaˋ Israel. \v 5 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ quíingꞌ˜ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Judá, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Rubén, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Gad, \v 6 jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Aser, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Neftalí, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Manasés, \v 7 jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Simeón, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Leví, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Isacar, \v 8 jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Zabulón, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Séˆ, jo̱guɨ guitu̱ˊ mil dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ jee˜ ꞌléꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ sɨju̱ˇ Míing˜. \s1 Jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨteeˋ sɨ̱ꞌˆ \p \v 9 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉguɨ Juan— camánˉn dseaˋ i̱ dseángꞌˉ i̱ ꞌleáangˉ eáangˊ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmiꞌíñˆ jǿngꞌˋ i̱ dseaˋ do tíirˊ. Jo̱ jee˜ i̱ dseaˋ do quíingꞌ˜ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ lajaléꞌˋ fɨɨˋ, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ dseaˋ, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ lajaléꞌˋ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ lajɨɨiñꞌˋ do, dob teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ e é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiingˇ i̱ dseaˋ laniingˉ do jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱. Jo̱ lajɨɨmˋbre quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e teeˋ jo̱guɨ se̱ꞌrˊ guoꞌˋ mooˋ quieeˉ lajaangˋ lajaaiñˋ. \v 10 Jo̱ lalab féiñꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e teáˋ: \q1 ¡I̱ nab Fidiéeˇ quíˉnaaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do i̱ nɨcalɨ́ꞌˉ cacuǿꞌrˉ jneaꞌˆ e nɨcaláangˉnaaꞌ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉnaaꞌ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ quíˉnaaꞌ, \q1 co̱ꞌ i̱ nab dseaˋ i̱ guiing˜ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ do fɨˊ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜! \p \v 11 Jo̱ lajɨɨmˋ ángeles teáaiñˉ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cǿøngꞌ˜ jo̱guɨ e lɨ˜ neáangˊ i̱ quiúungˉ do; jo̱ lajɨɨngˋ i̱ ángeles do catúuiñˊ cartɨˊ cajnúuˉ dsequíirˊ e fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ do e jmiféngꞌˊneiñꞌ lala: \q1 \v 12 ¡Lajo̱b nilíˋ! \q1 Jo̱ catɨ́ɨmˉ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ e nijmiféngꞌˊnaaꞌr, \q2 jo̱ catɨ́ɨmˉbre e niꞌíñꞌˋ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌgøngꞌˊ, \q2 jo̱guɨ íˋbɨ dseaˋ i̱ tɨɨngˋ ngángꞌˋ, \q2 jo̱guɨ catɨ́ɨmˉbre e nicuǿøꞌ˜naaꞌre guiꞌmáangꞌˇ \q1 jo̱guɨ e nijmɨꞌgooˉbaaꞌre cajo̱ jo̱ tɨɨmˋbre jmérˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, \q1 jo̱guɨ seabˋ bíˋ quiáꞌrˉ cajo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. \q1 ¡Jo̱ lajo̱b nilíˋ! \p \v 13 Jo̱ jaangˋ lajeeˇ guiequiúungˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do cajmɨngɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala jo̱ cajíñꞌˉ: \p —¿I̱˜ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ téˋ na? ¿Jo̱ jie˜ fɨˊ lɨ˜ cajalíiñꞌˉ na? \p \v 14 Jo̱baꞌ lalab cangɨɨˉ jnea˜ quiáꞌrˉ: \p —É̱e̱ˊ, ꞌnʉbˋ dseaˋ ñíꞌˆ. \p Jo̱baꞌ cañíiˋtu̱r quiéˉe lala: \p —I̱ nab jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcangɨ́ɨngˊ jee˜ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, jo̱guɨ nɨcaru̱ꞌˊbre sɨ̱ꞌrˆ jo̱ teebˋ nɨcaséerˊ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jmɨꞌøøngˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. \q1 \v 15 Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ laco̱ꞌ lɨ˜ guiingˇ Fidiéeˇ quiʉꞌrˊ ta˜. \q1 Jo̱ uǿøˋ jmɨ́ɨbˋ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ fɨˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, \q1 jo̱ nijmébˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ laniingˉ do íˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. \q1 \v 16 Jo̱ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ niguiáˋ jmɨꞌaaiñˉ \q2 o̱ꞌguɨ jmɨjmɨɨiñˉ caléꞌˋ catú̱ˉ, \q2 o̱ꞌguɨ nilíˋ guíꞌrˋ ieeˋ \q2 o̱ꞌguɨ e guinéꞌrˋ cajo̱, \q1 \v 17 co̱ꞌ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ i̱ guiing˜ dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do, \q1 íbˋ i̱ nilíingˉ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ lafaꞌ jaangˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ íˆ joꞌseꞌˋ quiáꞌrˉ, \q1 jo̱ íbˋ i̱ nijé̱ˉ quiáꞌrˉ cajo̱ fɨˊ lɨ˜ seaˋ lafaꞌ jmɨɨˋ jloꞌˆ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜; \q1 jo̱ Fidiéeˇ nijmérˉ e joˋ niquíꞌˉlɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ. \c 8 \s1 Mɨ˜ cafíingˉ e sello e catɨ́ˋ guiéˉ do \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jo̱ camóˉo mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cafíingˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e sello e catɨ́ˋ guiéˉ quiáꞌˉ e jiˋ do, jo̱ dsifɨˊ mɨ˜ calɨ́ˉ lajo̱ dseángꞌˉ tiibˉ caꞌɨ́ɨˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ lajeeˇ caꞌnáꞌˆ oor˜. \v 2 Jo̱ lajeeˇ jo̱b, camánˉn lajɨˋ guiángˉ ángeles e teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ, jo̱ cangɨ́ɨiñꞌˋ do lajaangˋ lajaaiñˋ jmacó̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ. \v 3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajnéngˉ jaangˋguɨ ángel, jo̱ casíñꞌˋ do ꞌñiaꞌrˊ fɨˊ nifeꞌˋ jo̱ quie̱rˊ co̱o̱ˋ úuˊ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱ rǿømˋ téeꞌ˜ sʉ̱ˋ e sɨlɨ́ɨngˇ. Jo̱ jmiguiʉbˊ e sʉ̱ˋ do cangɨ́ɨiñˋ, jo̱ cacangꞌˉ niungꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do. Jo̱ jaléꞌˋ e jo̱, fɨˊ dob caje̱ˊ fɨˊ nifeꞌˋ e lɨ˜ sɨlɨɨˇ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ e siꞌˊ fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ laniingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ do. \v 4 Jo̱ mɨ˜ cacóoˉ e sʉ̱ˋ e sɨlɨ́ɨngˇ do e téeꞌ˜ e fɨˊ dsíiˊ úuˊ quiáꞌˉ sʉ̱ˋ do e se̱ꞌˊ i̱ ángel do, jo̱baꞌ e jmiñiˇ quiáꞌˉ do canaangˋ sooˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ e féꞌˋ dseaˋ mɨ˜ féiñꞌˊ Fidiéeˇ. \v 5 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel do cajmɨrǿøiñˋ e úuˊ do có̱o̱ꞌ˜ mɨ́ꞌˆ jɨtoꞌˋ quiáꞌˉ nifeꞌˋ, jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ co̱o̱ˋ cafeáˋbre fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ; jo̱ jo̱b mɨ˜ canʉ́ꞌˋ e gabˋ caniiˋ jo̱guɨ catáꞌˉ mɨ́ɨꞌ˜ eáangˊ jo̱guɨ caquieꞌˋ güɨꞌñiሠjo̱ cajǿꞌˋ uǿˉ e eáangˊ cajo̱. \s1 Mɨ˜ caꞌi̱i̱ˉ jaléꞌˋ lúuˊ trompéꞌˆ \p \v 6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lajɨˋ guiángˉ ángeles i̱ quie̱ˊ jmacó̱ˋ lúuˊ trompéꞌˆ caguiéengˋ guiʉ́ˉ yaaiñ˜ e nijiʉ́ʉˉbre. \p \v 7 Jo̱baꞌ i̱ ángel laꞌuii˜ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canaangˋ cabíˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jaléꞌˋ dsíiˊ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ e sɨcángꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jmɨˊ. Jo̱ cacóobˉ jie˜ jaˋ caꞌnáꞌˆ fɨˊ latøøngˉ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ cacóobˉ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ, lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ onuuˋ røꞌˋ e seaˋ lajo̱b calɨ́ˉ. \p \v 8 Jo̱ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gángˉ do cajiʉ́ʉrˉ e lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b camóˉo —jíngꞌˉ Juan— co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ móꞌˋ e féꞌˋ e iʉ˜ jɨˋ eáangˊ, jo̱ e jo̱ fɨˊ dob cabíˉ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ jmɨñíꞌˆ caꞌuíingˉ jmɨˊ. \v 9 Jo̱guɨ cajo̱ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ jaléngꞌˋ jóꞌˋ teáangꞌ˜ é̱ꞌˋ jmɨñíꞌˆ cajúmˉbreꞌ, jo̱guɨ caꞌímˉ cajo̱ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ jaléꞌˋ e móoˊ e ngɨˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ. \p \v 10 Jo̱ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gaangˋ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b catǿngꞌˋ jaangˋ nʉ́ʉˊ féngꞌˊ i̱ íingˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ i̱ caangˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ bøjɨˋ. Jo̱ i̱ la catǿiñꞌˋ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ fɨˊ ni˜ lajaléꞌˋ guaˋ jo̱guɨ lacaangˋ fɨˊ lɨ˜ níingꞌ˜ jmɨɨˋ cajo̱. \v 11 Jo̱ gabˋjiʉ nʉ́ꞌˋ júuˆ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e siiˋ i̱ nʉ́ʉˊ do, co̱ꞌ siirˋ Co̱o̱ˋ e Guíꞌˉ; jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ lajeeˇ lajaléꞌˋ jmɨɨˋ calɨꞌlɨbꞌˆ e calɨguíꞌˉ, jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ jaléngꞌˋ dseaˋ cajúngˉ dsʉꞌ e caꞌɨ̱́ꞌrˉ e jmɨɨˋ e cacángꞌˉ lafaꞌ oguíiˉ do. \p \v 12 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ quiúungˉ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b jie˜ jaˋ condseáꞌˉ ieeˋ jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ sɨꞌˋ jo̱guɨ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ lajeeˇ lajaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ caꞌlébꞌˉ quiáꞌrˉ, lɨ́ꞌˆ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíiñꞌ˜ do, jo̱ joˋ e jɨr˜ calɨseáˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. Jo̱baꞌ jie˜ jaˋ caꞌnáꞌˆ jmɨɨ˜ jo̱guɨ jie˜ jaˋ caꞌnáꞌˆ uǿøˋ joˋ eeˋ jɨˋ calɨseáˋ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. \p \v 13 Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, camánˉn jaangˋ jóꞌˋ i̱ jnéengˉ lafaꞌ mɨɨˋ e cangɨ́ɨngˊneꞌ ɨ́ɨngˋneꞌ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ. Jo̱ lalab cajíngꞌˉneꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: \p —¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋguɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e niꞌi̱i̱˜ lúuˊ trompéꞌˆ e nabɨ nijiʉ́ʉˉ i̱ gaangˋguɨ ángeles do! \c 9 \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ ꞌñíingˉ do cajiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ camánˉn ladsifɨˊ lado jaangˋ nʉ́ʉˊ i̱ íingˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ catǿiñꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ; jo̱guɨ cangɨ́ɨiñꞌˋ do e joñíˆ quiáꞌˉ tooˋ lɨ˜ nʉʉˋ sǿꞌˋ. \v 2 Jo̱ mɨ˜ canaˊ e tooˋ jo̱, dseángꞌˉ caꞌuøøˋ jmiñiˇ ꞌñʉʉˋ lafaꞌ jmiñiˇ e uøøˋ fɨˊ dsíiˊ tooˋ hornob dseángꞌˉ; jo̱guɨ e jmiñiˇ e caꞌuøøˋ e fɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do cajméeˋ e calɨnʉ́ˋ, co̱ꞌ caquiáamꞌ˜ ieeˋ có̱o̱ꞌ˜ e jmiñiˇ do. \v 3 Jo̱ i̱ ꞌleáangˉ ꞌmɨñíˆ caꞌuøøngˋ jee˜ e jmiñiˇ do jo̱ caningꞌˆneꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ; jo̱ cangɨ́ɨngˋ i̱ jóꞌˋ do e caꞌuíingˉneꞌ jóꞌˋ i̱ guíimˉ jo̱guɨ e ɨ́ꞌˋreꞌ lafaꞌ tacú̱bˆ. \v 4 Jo̱ cahuɨ̱́ꞌˋ ta˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ do e jaˋ niꞌléˉreꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ onuuˋ, dseángꞌˉ jí̱i̱ꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ onuuˋ røꞌˋ o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ ꞌmaˋ. Jo̱ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ jaˋ tó̱o̱ˋ sello quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ guiaquíiˊ, lají̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ niꞌɨ́ngꞌˋ i̱ jóꞌˋ do. \v 5 Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ i̱ ꞌmɨñíˆ do jaˋ cangɨ́ɨngˋneꞌ fɨˊ faꞌ dseángꞌˉ e nijngángꞌˉneꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ, co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ e cangɨ́ɨngˋneꞌ e lɨco̱ꞌ nicuǿꞌˉreꞌ dseaˋ iihuɨ́ɨˊ eáamˊ lajeeˇ ꞌñíingˉ sɨꞌˋ; jo̱ e lɨ˜ niꞌɨ́ꞌˋreꞌ do cuꞌˋ laco̱ꞌguɨ cuꞌˋ lɨ˜ ɨ́ꞌˋ jaangˋ tacú̱ˆ guíingˉ. \v 6 Jo̱ ie˜ jmɨɨ˜ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ nijméˉbre quijí̱ˉ jial nijúuiñˉ, jo̱ dsʉꞌ jaˋ niguiéꞌrˊ e˜ uiing˜ e nijngángꞌˉ yaaiñ˜; co̱ꞌ iim˜bre e nijúuiñˉ, dsʉꞌ jaˋ ꞌmóˉ nilɨseaˋ quiáꞌrˉ. \p \v 7 Jo̱ i̱ ꞌmɨñíˆ do jnéengˉneꞌ laco̱ꞌ cuea˜ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ e nidsilíingˉneꞌ fɨˊ jee˜ ꞌniiˋ; jo̱ téeꞌ˜ mogui˜reꞌ lajaangˋ lajaangˋneꞌ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱guɨ ni˜reꞌ lɨ́ɨbˊjiʉ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ ni˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. \v 8 Jo̱guɨ jñʉ́ˆreꞌ lɨ́ɨbˊjiʉ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ jñʉgui˜ dseamɨ́ˋ, jo̱guɨ maja̱˜reꞌ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ maja̱˜ ieꞌˋ. \v 9 Jo̱guɨ lacaangˋ nidsíiˊreꞌ sɨbéꞌˋ layaang˜ ñíˆ e laco̱ꞌ jmɨꞌǿngꞌˋ yaang˜neꞌ, jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e mɨ́ɨꞌ˜ e taꞌˊ cuéeˊreꞌ do laco̱ꞌ ɨ́ɨngˋneꞌ nʉ́ꞌˋ lafaꞌ mɨ˜ i̱i̱ˉ jalíˋ bǿøꞌ˜ carreta e jñʉˊ cuea˜ e nɨngolíˋ fɨˊ jee˜ ꞌniiˋ. \v 10 Jo̱guɨ nicú̱u̱ˊreꞌ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ nicú̱u̱ˊ tacú̱ˆ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b ɨ́ꞌˋreꞌ. Jo̱ cangɨ́ɨngˋneꞌ e lɨ́ɨngˊneꞌ jóꞌˋ guíingˉ e laco̱ꞌ niꞌɨ́ngꞌˋneꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ lajeeˇ ꞌñíingˉ sɨꞌˋ. \v 11 Jo̱ seemˋ jaangˋ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌmɨñíˆ do i̱ quiʉꞌˊ ta˜ quiáaˉreꞌ, jo̱ íbˋ i̱ ángel i̱ ꞌlɨngꞌˆ laniingˉ do i̱ néeˊ ni˜ e fɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do. Jo̱ Abadón siirˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo, jo̱guɨ Apolión siirˋ có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ griego, jo̱ e jo̱ guǿngꞌˋ jaangˋ i̱ ꞌléeˊ. \p \v 12 Jo̱ lanab cadséngˉ laꞌuii˜ co̱o̱ˋ ꞌléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do; dsʉꞌ lɨ́ꞌˆ uiim˜bɨ jóng, co̱ꞌ nabɨ jalíˋ tú̱ˉ ꞌléꞌˋguɨ iihuɨ́ɨˊ e eáangˊguɨ. \p \v 13 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cajiʉ́ʉˉ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ jñúungˉ do lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ dsifɨˊ lajo̱b canúˉu luu˜ dseaˋ e guicajáˉ e fɨˊ lɨ˜ té̱e̱ˉ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ fíˆ fɨˊ lajɨˋ quiʉ̱́ˋ quiúungꞌ˜ quiáꞌˉ nifeꞌˋ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ do e siꞌˊ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. \v 14 Jo̱ e luu˜ jo̱ casɨ́ꞌˉ lala i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ jñúungˉ do i̱ quie̱ˊ lúuˊ trompéꞌˆ jo̱ cajíñꞌˉ: \p —Leaangˉ lajɨˋ quiúungˉ i̱ ángeles i̱ ꞌñúungꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena do e fɨˊ guaˋ féꞌˋ e siiˋ Éufrates. \p \v 15 Jo̱ caláamˉ i̱ ángeles i̱ quiúungˉ do e laco̱ꞌ nijngáiñꞌˉ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, co̱ꞌ jéemˊ nɨcanéˉ guiʉ́ˉ quiáiñꞌˉ do e˜ oor˜ jo̱guɨ e˜ jmɨɨ˜ jo̱guɨ e˜ sɨꞌˋ jo̱guɨ e˜ ji̱i̱ˋ e nijméiñꞌˉ do lajo̱. \v 16 Jo̱ i̱ ꞌléeˉ i̱ neáangˊ cuea˜ do canúˉbaa e tíirˊ doscientos millones. \p \v 17 Jo̱ lajo̱baꞌ camóˉo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nimoo˜o do e camánˉn jaléngꞌˋ i̱ cuea˜ do, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ neáangˊ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do quie̱rˊ fɨˊ ni˜ dsíirˊ chaléꞌˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ e laco̱ꞌ jmɨꞌǿngꞌˋ yaaiñ˜. Jo̱ e jo̱ jnéengˉ laco̱ꞌ jnéengˉ jɨˋ jo̱guɨ azul lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e siiˋ jacinto, jo̱guɨ e néeˉ laco̱ꞌguɨ lɨ́ɨˊ azufre. Jo̱guɨ mogui˜ jaléngꞌˋ i̱ cuea˜ do lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ mogui˜ ieꞌˋ, jo̱guɨ fɨˊ moꞌooˉreꞌ uøøˋ jɨˋ jo̱guɨ jmiñiˇ jo̱guɨ azufre cajo̱. \v 18 Jo̱ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ lajɨɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ cajúiñˉ có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e jmiñiˇ do jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ e azufre do e uøøˋ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ do. \v 19 Dsʉco̱ꞌ e óoˋ i̱ cuea˜ do e quɨ́ɨꞌ˜reꞌ jmɨɨ˜ fɨˊ moꞌooˉreꞌ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ nicú̱u̱ˊreꞌ, co̱ꞌ nicú̱u̱ˊreꞌ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ mogui˜ mɨꞌˋ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b e cúꞌˊreꞌ carˋ jngangꞌˊneꞌ dseaˋ. \p \v 20 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ cajúngˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e calɨseáˋ do, dsʉꞌ jaˋ catʉ́ˋbɨr e jmóorˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e táꞌˉ jmóorˋ, o̱ꞌguɨ catʉ́rˋ e jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, o̱ꞌguɨ catʉ́rˋ e jmiféiñꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ i̱ lɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ o̱si có̱o̱ꞌ˜ cuteeˋ o̱si có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ bronce o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ o̱si có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ꞌmaˋ é; jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ do cuǿøngˋ líˋ jǿørˉ o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ líˋ núrˉ o̱ꞌguɨ cuǿøngˋ líˋ ngɨ́rˉ cajo̱. \v 21 Jo̱ dseángꞌˉ jaˋ calɨꞌiing˜ i̱ dseaˋ do faꞌ catʉ́rˋ e jmóoˋbɨr jaléꞌˋ ta˜ jngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ ta˜ dseaˋ láangˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ o̱si dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ ta˜ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ cajo̱. \c 10 \s1 Jaangˋ ángel có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jiˋjiʉ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camángˉguɨ́ɨ jaangˋ ángel i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ jajgiáangˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ i̱ quíingꞌ˜ jee˜ cabøø˜ jníiˊ, jo̱ e fɨˊ lacúngꞌˊ moguir˜ siꞌˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jnéengˉ mɨ˜ dséeˊ jmɨguiꞌˆ jo̱guɨ e tíiˊ ieeˋ. Jo̱guɨ nir˜ jíingˋ jɨꞌˋ laco̱ꞌ jɨ˜ ieeˋ, jo̱guɨ tɨɨrˉ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ mɨ˜ sǿngꞌˊ niingˉ jɨˋ e cueeˋ. \v 2 Jo̱guɨ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ jiˋjiʉ e sɨnaˊ, jo̱ casíꞌˋ i̱ ángel do tɨɨrˉ dséeˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱guɨ e tɨɨrˉ tuung˜ do casíꞌrˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ. \v 3 Jo̱ teáˋ eáangˊ caꞌóorˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ mɨ˜ ó̱o̱ˉ jaangˋ ieꞌˋ; jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ caꞌóorˋ, e luur˜ do canʉ́ꞌˋ lafaꞌ e caquieꞌˋ güɨꞌñiሠguiéˉ ya̱ꞌˊ. \v 4 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e caniiˋ e guiéˉ ya̱ꞌˊ do, jnea˜ lamɨ˜ sɨꞌíˆ nijméeꞌ˜baa jaléꞌˋ e jo̱ fɨˊ ni˜ jiˋ; dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúˉu co̱o̱ˋ luu˜ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: \p —Juan, lɨco̱ꞌ ꞌmeengˉ fɨˊ dsíiˊ moguíꞌˆ lajaléꞌˋ júuˆ e canʉ́ʉꞌˉ quiáꞌˉ e guiéˉ ya̱ꞌˊ e nɨcaniiˋ do, jo̱ jie˜ mɨˊ ɨˊ aꞌˊ faꞌ e nijméeꞌ˜. \p \v 5 Jo̱ i̱ ángel i̱ camánˉn do i̱ casíꞌˋ tɨɨˉ e dséeˊ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ jo̱guɨ tɨɨrˉ e tuung˜ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, caséerˋ guóorˋ dséeˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ \v 6 jo̱ cacuørˊ júuˆ quiáꞌrˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do, i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱, có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ jo̱ jo̱guɨ jaléꞌˋ jmɨñíꞌˆ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ lalab cajíñꞌˉ: \p —Joˋ ꞌnéˉ faꞌ e nilɨꞌɨɨ˜guɨ e nilɨti˜ jaléꞌˋ e na; \v 7 co̱ꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ guiángˉ do nináiñˋ nijiʉ́ʉrˉ lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ ie˜ jo̱b mɨ˜ nilɨli˜ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌmáꞌˆ Fidiéeˇ e ꞌnéˉ nilɨti˜ e jaˋ ñiˊ dseaˋ jéengˊguɨ, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ júuˆ e casɨ́ꞌrˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. \p \v 8 Jo̱ lají̱i̱ꞌ˜ e luu˜ e canúˉu laꞌuii˜ do e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, calébꞌˋ catú̱ˉ caféngꞌˋtu̱ jnea˜ jo̱ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: \p —Juan, gua˜ jo̱ quie̱ˋ e jiˋjiʉ e sɨnaˊ do e iʉ˜ fɨˊ jaguóˋ i̱ ángel i̱ sɨꞌøꞌˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ jo̱guɨ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ. \p \v 9 Jo̱baꞌ cangóbˉ jnea˜ fɨˊ lɨ˜ singꞌˊ i̱ ángel do, jo̱ camɨ́ɨꞌ˜ɨre e jiˋjiʉ e óoˋ do, jo̱ lalab cañíirˋ quiéˉe: \p —Jó̱ꞌˉo̱ jo̱ quiéꞌˋ. Jo̱ lɨfaꞌ fɨˊ moꞌooꞌ˜ nilɨróobˉ laco̱ꞌguɨ la róoˉ taꞌˊ, jo̱ dsʉꞌ fɨˊ dsíiˊ túꞌˋ nilɨguíbꞌˆ. \p \v 10 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, catɨ́ɨmˉbaaꞌ e jiˋjiʉ do e fɨˊ lɨ˜ se̱ꞌˊ i̱ ángel do jo̱ cagǿꞌˉbaa; jo̱ jáꞌˉbaꞌ e fɨˊ moꞌóoˋo jlobꞌˆ róoˉ e do, lɨfaꞌ mɨ˜ catɨ́ˋ fɨˊ dsíiˊ túꞌˋu, gabˋ guíꞌˆ e do. \v 11 Jo̱baꞌ guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ e guicajíngꞌˉ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: \p —ꞌNʉˋ ꞌnéˉ niguiáˆtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ jaléꞌˋ júuˆ e jíngꞌˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jaléꞌˋ fɨɨˋ jo̱guɨ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ cajo̱. \c 11 \s1 Gángˉ dseaˋ i̱ tíiˊ ni˜ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉguɨ Juan— cangɨ́ɨnˋn co̱o̱ˋ sɨɨˉ e quiáꞌˉ guiaˊ íꞌˋ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ cuɨñíꞌˆ, jo̱ canúˉu e lɨɨng˜ i̱i̱ˋ casɨ́ꞌˉ jnea˜ lala: \p —Ráanꞌˉ jo̱ quie̱ˋ e sɨɨˉ guiaˊ íꞌˋ na quíiꞌˉ jo̱ quié̱e̱ˋ íꞌˋ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ e guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ jiéꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ tíiˊ e fɨˊ niféꞌˋ quiáꞌrˉ cajo̱, jo̱guɨ nijmiꞌímˆbaꞌ cajo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ dsilíingˉ fɨˊ jo̱ e dsijmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ. \v 2 Dsʉꞌ lɨfaꞌ jie˜ mɨˊ guiáꞌˉ íꞌˋ fɨˊ siguiˊ quiáꞌˉ e guáꞌˉ do, co̱ꞌ e fɨˊ jo̱ nɨcangɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cuíingˋ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ dseaˋ íbˋ i̱ nisoꞌǿngꞌˋ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lajeeˇ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ dsíˋ caꞌnáꞌˆ. \v 3 Jo̱ jnea˜, Fidiéeˇ, nisɨ́nˉn gángˉ lajeeˇ dseaˋ quiéˉe i̱ tíiˊ ni˜, jo̱ i̱ dseaˋ íˋ quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e quiꞌˊ dseaˋ mɨ˜ lɨ́ɨiñˊ fɨꞌíˆ, jo̱ jneab˜ cajo̱ nicuǿøˆøre e niféꞌrˋ cuaiñ˜ quiéˉe lajeeˇ mil doscientos sesenta jmɨɨ˜. \p \v 4 Jo̱ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ tíiˊ ni˜ do lɨ́ɨiñˊ lafaꞌ lajɨˋ tú̱ˉ e ꞌmaˋ olivo có̱o̱ꞌ˜guɨ lajɨˋ tú̱ˉ e candeléer˜ do e té̱e̱ˉ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ dseaˋ néeˊ nirˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. \v 5 Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmeángꞌˋ gaˋ i̱ dseaˋ gángˉ do, jo̱baꞌ i̱ gángˉ do uøøˋ jɨˋ fɨˊ moꞌoorˉ jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b jɨ́ɨiñˉ dseángꞌˉ conguiaˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ, jo̱ lajo̱b nijúungˉ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ iing˜ nijmeáiñꞌˋ do gaˋ. \v 6 Jo̱ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ tíiˊ ni˜ do ngɨ́ɨmˋbre fɨˊ e laco̱ꞌ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e jmérˉ e nijnɨ́ɨˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ joˋ nitʉ̱́ˋguɨ jmɨ́ɨˊ lajeeˇ e taaiñ˜ e jmóorˋ ta˜ e féꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cajo̱ seabˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e líꞌrˋ e nijmiꞌuíiñˉ jmɨˊ jaléꞌˋ jmɨɨˋ, jo̱guɨ seabˋ fɨˊ quiáꞌrˉ cajo̱ e nicuǿꞌrˉ lajɨɨngˋ dseaˋ jmɨgüíˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ iihuɨ́ɨˊ lɨ́ꞌˆ jóꞌˋ ya̱ꞌˊ e calɨꞌiiñ˜ lajo̱. \v 7 Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catóꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ gángˉ do e nɨcaféꞌrˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ dséeˉ i̱ nigüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do, íbˋ i̱ nitíngˉ có̱o̱ꞌr˜ jo̱guɨ íbˋ i̱ nilíꞌˋ írˋ jo̱guɨ nijngaꞌˉbingꞌ do quiáꞌrˉ. \v 8 Jo̱ i̱ ꞌlɨɨ˜ gángˉ do fɨˊ dob nirɨsaaiñ˜ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ quiáꞌˉ e fɨɨˋ féꞌˋ e lɨ˜ catángˉ Fiir˜ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. Jo̱ e fɨɨˋ jo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ fɨɨˋ Sodoma o̱si lɨ́ɨˊ lafaꞌ Egipto é. \v 9 Jo̱ lajeeˇ ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ dsíˋ condseáꞌˉ niníˋ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si fɨˊ fɨɨˋ cóoꞌ˜ é, jo̱ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ sɨnʉ́ʉˆ jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ lacaꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ, e dob rɨsaang˜ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ nɨꞌlɨɨng˜ do fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do jaˋ nicuǿrˉ fɨˊ faꞌ e niꞌángˉ i̱ dseaˋ i̱ tengꞌˊ ꞌlɨɨng˜ do. \v 10 Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ eáamˊ nilɨꞌiáangˋ dsíirˊ dsʉꞌ e nɨcajúngˉ i̱ dseaˋ gángˉ do, jo̱ jmɨɨb˜ nidsitáaiñꞌ˜ e laco̱ꞌ cuøˊ li˜ e eáamˊ iáangˋ dsíirˊ, jo̱ nicuǿꞌˉ rúiñꞌˋ jaléꞌˋ e iáangˋ dsíirˊ laꞌóꞌˋ írˋ. Jo̱ nijmérˉ lajo̱ uíiꞌ˜ e i̱ dseaˋ gángˉ do eáamˊ jmiguiʉˊ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ cacuøꞌrˊ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. \p \v 11 Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ cangɨ́ˋ e ꞌnɨˊ jmɨɨ˜ dsíˋ condseáꞌˉ do, Fidiéeˇ cajméerˋ e cají̱bꞌˊtu̱ i̱ dseaˋ gángˉ i̱ tíiˊ ni˜ do, jo̱ caráamˉtu̱iñꞌ do caléꞌˋ catú̱ˉ; jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cangáˉ e cají̱ꞌˊtu̱iñꞌ do, dsíngꞌˉ cafǿiñꞌˊ. \v 12 Jo̱ i̱ dseaˋ gángˉ do canúurˉ co̱o̱ˋ luu˜ teáˋ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ lalab guicajíngꞌˉ e luu˜ do: \p —¡Huɨ́ɨˉnaꞌ fɨˊ la! \p Jo̱baꞌ lajo̱b cajméeiñꞌˋ do, cajgóoˉbre e quíiñꞌ˜ jee˜ cabøø˜ jníiˊ, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ quiáꞌrˉ cangáˉbre jaléꞌˋ e jo̱. \v 13 Jo̱ ladsifɨˊ lajo̱b cajǿꞌˋ uǿˉ e eáangˊ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cajléngꞌˉ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱ caꞌímˉ caquiúungꞌ˜jiʉ e fɨɨˋ jo̱, co̱ꞌ caquɨ́bꞌˉ jaléꞌˋ ꞌnʉ́ʉˊ jo̱ guiéˉ mil dseaˋ cajúngˉ. Jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ jaˋ cajúngˉ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱, eáamˊ cafǿiñꞌˊ, jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ canaaiñˋ e jmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. \p \v 14 Jo̱ casúumˉjiʉ e iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do; dsʉꞌ joˋ huǿøˉ dséˉguɨ e nijáaˊ e iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do. \s1 Mɨ˜ caꞌi̱i̱ˉ lúuˊ trompéꞌˆ e catɨ́ˋ guiéˉ do \p \v 15 Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ cajiʉ́ʉˉ i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ guiángˉ do lúuˊ trompéꞌˆ quiáꞌrˉ, jo̱ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canʉ́ꞌˋ jmiguiʉˊ luu˜ e teáˋ eáangˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ lalab nʉ́ꞌˋ guicajíngꞌˉ: \q1 Lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, \q2 co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíiñˋ do, \q2 niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ latøøngˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ, jo̱ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ nijmérˉ lajo̱. \p \v 16 Jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ neáangˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ fɨˊ quiniˇ laco̱ꞌ guiing˜ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ, lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do catúuiñˊ cartɨˊ cajnúuˉ nir˜ fɨˊ ni˜ uǿˉ, jo̱ lajo̱b cajmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ \v 17 jo̱ féꞌrˋ: \q1 Cuǿøˉnaaꞌ ꞌnʉˋ guiꞌmáangꞌˇ, Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, \q2 ꞌnʉˋ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñinꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, \q1 jo̱ ꞌnʉˋ dseaˋ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ malɨꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ jo̱guɨ cajo̱ cartɨˊ lana, \q2 jo̱guɨ i̱ nijáaˊtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ, \q1 dsʉco̱ꞌ ꞌnʉˋ nɨcangɨ́ɨmˋbaꞌ e tɨɨnꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, \q2 jo̱guɨ latɨˊ lanab nɨcanaanꞌˉ e quiʉ́ꞌˋ ta˜. \q1 \v 18 Jo̱ lajalémꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ eáamˊ nɨcalɨguíiñˉ quíiꞌˉ; \q1 jo̱ dsʉꞌ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nijmiguíingˆ uøꞌˊ uii˜ quiáꞌrˉ cajo̱, \q1 jo̱guɨ lanab cajo̱ catɨ́ˋ íꞌˋ e niquidsiꞌˋ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcajúngˉ; \q1 jo̱guɨ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nicuǿꞌˆ guiéeˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ quíiꞌˉ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quíiꞌˉ \q2 co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨ́ngˉ dseaˋ quíiꞌˉ i̱ cajmɨꞌgóˋ ꞌnʉˋ, nañiˊ su dseaˋ i̱ niingˉ o̱si jaˋ niiñˉ é. \q1 Jo̱guɨ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ cajo̱ e niꞌíim˜baꞌ jaléngꞌˋ i̱ nɨcaꞌléeˊ, \q2 jaléngꞌˋ i̱ nɨcacuøˊ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. \p \v 19 Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨb canaˊ e guáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱guɨ fɨˊ dsíiˊ jo̱b siꞌˊ e guóoˊ e sɨlɨɨngˇ e lɨ˜ sɨꞌmaˇ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ tɨguaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ lajeeˇ jo̱ dsíngꞌˉ lɨjɨ˜ güɨꞌñiáˆ, jo̱guɨ dsíngꞌˉ niiˋ, jo̱ téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜ eáangˊ cajo̱, jo̱guɨ cajǿꞌˋ uǿˉ, jo̱ dseángꞌˉ dsíiˊ e cóobꞌ˜ cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ cajo̱. \c 12 \s1 Jaangˋ dseamɨ́ˋ có̱o̱ꞌ˜ jaangˋ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— co̱o̱ˋguɨ e li˜ e dsigáˋ dsiˋnaaꞌ eáangˊ cajnéngˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ: jo̱ cajnéngˉ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ quíingꞌ˜ ieeˋ lafaꞌ e quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ, jo̱ lɨ́ꞌˆ uii˜ tɨɨrˉ do íingˊ sɨꞌˋ jo̱guɨ iʉ˜ moguir˜ co̱o̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e taang˜ guitúungˋ nʉ́ʉˊ. \v 2 Jo̱guɨ yʉ̱ʉ̱ˋbɨ nɨquiéengˋ i̱ dseamɨ́ˋ do cajo̱, jo̱ dseángꞌˉ teáˋ eáangˊ óorˋ, co̱ꞌ tɨˊ lɨ˜ nilɨseemˋ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ do quiáꞌrˉ. \v 3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, co̱o̱ˋguɨ li˜ e cajnéngˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ: jo̱ cajnéngˉ jaangˋ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ i̱ jóꞌˋ do latøømˉbreꞌ yúungˉneꞌ, jo̱ guiéˉ mogui˜reꞌ tíiˊ jo̱guɨ guíˉ fíˆreꞌ cajo̱, jo̱ laco̱o̱ˋ e mogui˜reꞌ do téeꞌ˜ jmacó̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona. \v 4 Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ nicú̱u̱bˊ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do caꞌíingˉneꞌ jie˜ jaˋ condseáꞌˉ tøøngˉ lajaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ cabíingˉneꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ. Jo̱ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do casíngꞌˋ ꞌñiaꞌˊreꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ tɨˊ lɨ˜ nilɨseengˋ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ do; jo̱ i̱ jóꞌˋ do nɨsɨjeengˇneꞌ e nijngámꞌˉbreꞌ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do e nicúngꞌˊneꞌ ladsifɨˊ mɨ˜ nilɨseeiñꞌˋ do. \v 5 Jo̱ co̱o̱bˋ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e cangáamꞌ˜ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱ jaangˋ jiuung˜ sɨñʉʉbˆ calɨséngˋ, jo̱ íbˋ i̱ niquiʉ́ꞌˉ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ nijmeáiñꞌˋ ta˜ e ꞌmaꞌuˇ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ ñíˆ. Jo̱ dsʉꞌ i̱ jiuung˜ do condséeˊ cangáiñꞌˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ lɨ˜ niingˉ do; \v 6 jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ do cacuí̱i̱ˋbre cangórˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, co̱ꞌ fɨˊ jo̱ caguiaˊ Fidiéeˇ guiʉ́ˉ e nilíiñꞌˉ do íˆ lajeeˇ mil doscientos sesenta jmɨɨ˜. \s1 Mɨ˜ calɨseáˋ ꞌniiˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ \p \v 7 Jo̱ mɨ˜ casúungˉ e jo̱, canaangˋ ꞌniiˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ i̱ ángel i̱ eáangˊ ꞌgøngꞌˊ i̱ siiˋ Yéˆ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles quiáꞌrˉ catíiñˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ guiéˉ mogui˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ do. \v 8 Jo̱ dsʉꞌ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáaˉreꞌ jaˋ seaˋ bíˋ quiáaˉreꞌ faꞌ e calɨ́ꞌˉreꞌ e ꞌniiˋ do. Jo̱baꞌ joˋ calɨseáˋguɨ é̱e̱ˆ quiáaˉreꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ faꞌ e nigüeáˋreꞌ fɨˊ jo̱. \v 9 Jo̱ lajo̱baꞌ catǿmꞌˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do, jo̱ íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ siiˋbɨreꞌ Satanás cajo̱, jo̱ íbˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ tɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ cabiing˜neꞌ cartɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ángeles i̱ ꞌlɨngꞌˆ quiáaˉreꞌ. \p \v 10 Jo̱ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ canúˉtú̱u̱ co̱o̱ˋ luu˜ e teáˋ eáangˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e guicajíngꞌˉ lala: \q1 Jo̱ lanab nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e Fidiéebˇ nileáiñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, \q1 jo̱ nicá̱rˋ nifɨˊ quiáꞌˉ dseaˋ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e ꞌgøiñꞌˊ do. \q1 Jo̱guɨ i̱ Jó̱o̱rˊ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ casíingˋ Fidiéeˇ do \q2 lana niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ røøˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, \q2 co̱ꞌ nɨcabiim˜ i̱ lamɨ˜ ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ \q2 i̱ lamɨ˜ ꞌnɨ́ɨngˋ jaléngꞌˋ íˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e uǿøˋ jmɨ́ɨˋ. \q1 \v 11 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ do nɨcalɨ́ꞌˉbre i̱ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e jmɨꞌøøngˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e catu̱u̱ˋ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ \q2 jo̱guɨ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcaguiarˊ, \q2 jo̱ jaˋ cafǿiñꞌˊ faꞌ e nijúuiñˉ, \q2 co̱ꞌ caguiabˊ dsíirˊ e doñiˊ eeˋ calɨ́bˉ. \q1 \v 12 ¡Jo̱ uíiꞌ˜ jo̱baꞌ güɨlɨꞌiáamˋ dsíiˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, \q1 jo̱guɨ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ nɨneáangˊnaꞌ fɨˊ jo̱, güɨlɨꞌiáamˋ óoˊnaꞌ cajo̱! \q1 ¡Jo̱ dsʉꞌ e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, \q1 dsʉco̱ꞌ nɨcajgángˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e eáangˊ nɨsɨguíiñˆ quíiˉnaꞌ, \q2 co̱ꞌ guiʉ́bˉ nɨñirˊ e sɨꞌíˆ jmɨɨ˜baꞌ seengˋguɨr fɨˊ jmɨgüíˋ na! \p \v 13 Jo̱ mɨ˜ calɨlíꞌˆ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do e cabiing˜neꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ, jo̱baꞌ canaangˋneꞌ ngɨˊreꞌ ꞌnámꞌˊbreꞌ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cangoquieengˇ i̱ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ do. \v 14 Jo̱ dsʉꞌ i̱ dseamɨ́ˋ do cangɨ́ɨiñˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e seaˋ tú̱ˉ cuéerˊ e feꞌˋ, jo̱ e jo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ cuéeˊ jaangˋ mɨɨˋ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ nilíꞌrˋ niꞌɨ́iñˉ jo̱ nidsérˉ fɨˊ quiáꞌrˉ e fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˆ quiʉ̱́ˋ do, jo̱ lajo̱baꞌ nilɨseeiñˋ huí̱i̱ˉguɨ laco̱ꞌ seengˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do, jo̱ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ jo̱b cangɨ́ɨiñˋ jaléꞌˋ e ꞌnérˉ lajeeˇ ꞌnɨˊ ji̱i̱ˋ dsíˋ caꞌnáꞌˆ. \v 15 Jo̱ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do canaangˋneꞌ ñʉ́ˋreꞌ jmiguiʉˊ jmɨɨˋ e fɨˊ lɨ˜ taang˜ i̱ dseamɨ́ˋ do e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijúungˉ i̱ dseamɨ́ˋ do e nijgiéꞌrˋ jmɨɨˋ; \v 16 jo̱ dsʉꞌ ꞌñiaꞌˊ guóoꞌ˜ uǿˆ cajmɨcó̱o̱bꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do co̱ꞌ canabˊ lafaꞌ moꞌooˉ, jo̱ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿbˆ canaangˋ yaꞌˊ e jmɨɨˋ quiáꞌˉ e guaˋ do e catu̱u̱ˋ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do. \v 17 Jo̱ dsʉꞌ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱ i̱ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ do dseángꞌˉ eáamˊ calɨguíingˉneꞌ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱guɨ cangóˉbreꞌ e cangotíing˜neꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ sɨju̱ˇ i̱ dseamɨ́ˋ do i̱ seengˋguɨ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ, jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmiti˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱ teáangˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús cajo̱. \v 18 Jo̱ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do fɨˊ dob caje̱ˊreꞌ fɨˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ. \c 13 \s1 Gángˉguɨ jóꞌˋ dséeˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camóˉguɨ́ɨ e cagüɨꞌɨ́ɨˊ jee˜ é̱ꞌˋ jmɨñíꞌˆ jaangˋ jóꞌˋ dséeˉ, jo̱ guiéˉ mogui˜reꞌ tíiˊ jo̱guɨ dsi˜ guíˉ fíˆreꞌ cajo̱. Jo̱ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ e fíˆreꞌ do téeꞌ˜ jmacó̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona, jo̱guɨ e fɨˊ laco̱o̱ˋ mogui˜reꞌ do tó̱o̱ˋ júuˆ e gaˋ e jmineangꞌˆ Fidiéeˇ. \v 2 Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ camánˉn do jnéemˉbreꞌ la jnéengˉ jaangˋ ieꞌˋ i̱ siiˋ leopardo; jo̱guɨ tɨɨˉreꞌ lɨ́ɨbˊjiʉ la lɨ́ɨˊ tɨɨˉ jóꞌˋ i̱ siiˋ oso, jo̱guɨ moꞌooˉreꞌ lɨ́ɨˊ la lɨ́ɨˊ moꞌooˉ ieꞌˋ. Jo̱ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ laꞌuii˜ do cacuøꞌˊbreꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do lají̱i̱ꞌ˜ e bíˋ quiáaˉreꞌ jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ é̱e̱ˆ lɨ˜ guiing˜neꞌ, jo̱guɨ cacuøꞌˊre fɨˊ e quiʉiñꞌˊ do ta˜. \v 3 Jo̱ co̱o̱ˋ mogui˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do jnéengˉ lafaꞌ e sɨcuɨ́ꞌˋ e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ nijíingˉ mɨ́ɨˊ; jo̱ dsʉꞌ caꞌlóobˉ e lɨ˜ sɨcuɨ́ꞌˋ quiáaˉreꞌ do, jo̱baꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ jmɨgüíˋ eáamˊ cangogáˋ dsíirˊ jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ casíñꞌˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do. \v 4 Jo̱ cajmifémꞌˊ dseaˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ laꞌuii˜ do dsʉco̱ꞌ cacuøꞌˊbreꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do fɨˊ e quiʉiñꞌˊ do ta˜, jo̱ cajmifémꞌˊbɨ dseaˋ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do cajo̱, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ: \p —Joˋ jiéꞌˋ lɨ˜ seengˋ jaangˋguɨ laco̱ꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ la, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ e nilíꞌˋ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do mɨ˜ i̱i̱ˋ nitíngˉ có̱o̱ꞌ˜reꞌ. \p \v 5 Jo̱guɨ cangɨ́ɨmˋbɨ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do fɨˊ e niféꞌˋreꞌ júuˆ róoˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ júuˆ gaˋ uii˜ e ꞌníꞌˋ níingˉneꞌ Fidiéeˇ, jo̱guɨ cangɨ́ɨngˋbɨreꞌ fɨˊ cajo̱ e niquiʉ́ꞌˉreꞌ ta˜ lajeeˇ tu̱lóˉ dsiˊ gángˉ sɨꞌˋ. \v 6 Jo̱ lajo̱b cajméeˋreꞌ; caféꞌˋbreꞌ júuˆ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do, jo̱ caféꞌˋbɨreꞌ júuˆ gaˋ cajo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ neáangˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ. \v 7 Jo̱guɨ cangɨ́ɨmˋbreꞌ fɨˊ cajo̱ e nijméˉreꞌ ꞌniiˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cartɨˊ nilíꞌˋbreꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ; jo̱ dseángꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ dobingꞌ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ fɨɨˋ cóoꞌ˜ o̱si fɨˊ fɨɨˋ píꞌˆ é o̱si lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ é. \v 8 Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ nijmiféiñꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do, dsʉꞌ nijméˉ lajo̱ lajaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ sɨjnéengˉ fɨˊ ni˜ jiˋ latɨˊ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ e fɨˊ lɨ˜ taang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨguángꞌˋ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do i̱ cajúngˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. \p \v 9 Jo̱ i̱i̱ˋ ꞌnʉ́ꞌˋ seaˋ loguáˆnaꞌ, jo̱baꞌ nʉ́ʉˉnaꞌ jaléꞌˋ e júuˆ na: \q1 \v 10 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nidsilíiñˋ fɨˊ ꞌnʉñíˆ, \q2 jo̱baꞌ fɨˊ ꞌnʉñíbˆ nidsilíiñˋ; \q1 jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨꞌíingˆ quiáꞌˉ dseaˋ do e nijngaꞌˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, \q2 jo̱ lajo̱b nijméˉ Fidiéeˇ e nijúuiñꞌˉ do cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ có̱o̱ꞌ˜ e jngangꞌˊ dseaˋ rúiñꞌˋ. \q1 Jo̱ uíiꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e na, jo̱baꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ ꞌnéˉ teáaiñˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ e jaˋ nilɨtúngˉ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ jo̱. \p \v 11 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camánˉn jaangˋguɨ jóꞌˋ dséeˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ, jo̱ i̱ jóꞌˋ íˋ cagüɨꞌɨ́ɨˊreꞌ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˆ. Jo̱ dsi˜ tú̱ˉ fíˆreꞌ e lɨ́ɨˊjiʉ la lɨ́ɨˊ fíˆ jaangˋ joꞌseꞌˋ jiuung˜, dsʉꞌ féꞌˋreꞌ laco̱ꞌ féꞌˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ laꞌuii˜ do. \v 12 Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ la i̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ seabˋ fɨˊ quiáaˉreꞌ fɨˊ quiniˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do e quiʉꞌˊreꞌ ta˜, jo̱ cajméeˋreꞌ e lajɨɨmˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ cajmiféiñꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ laꞌuii˜ do i̱ lamɨ˜ jnéengˉ dseángꞌˉ e sɨcuɨ́ngꞌˋneꞌ e la huɨ́ɨngˊ e joˋ nijíingˉ mɨ́ɨˊ, dsʉꞌ caꞌláamˉtu̱reꞌ. \v 13 Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do i̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ quɨ́ɨꞌ˜breꞌ jmɨɨ˜ e jmóoˋreꞌ jaléꞌˋ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, co̱ꞌ líꞌˋbreꞌ e nijméˉreꞌ e nijiʉ́ꞌˋ jɨˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ nisojiʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ la níˋ dseaˋ lana. \v 14 Jo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e jmóoˋreꞌ do fɨˊ quiniˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do cajmɨgǿøngˋneꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ caquiʉꞌˊreꞌ ta˜ e calɨ́ngˉ jaangˋ diée˜ dseaˋ guóoꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do i̱ sɨcuɨ́ngꞌˋ lahuɨ́ɨngˊ có̱o̱ꞌ˜ ñisʉ̱ꞌˋ e jaˋ mɨ́ɨˊ nijíingˉ quiáaˉreꞌ, dsʉꞌ caꞌláamˉbreꞌ. \v 15 Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ do cangɨ́ɨngˋneꞌ e quɨ́ɨꞌ˜reꞌ jmɨɨ˜ e nijméˉreꞌ e jí̱ꞌˋ i̱ diée˜ dseaˋ guóoꞌ˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ laꞌuii˜ do e laco̱ꞌ i̱ diée˜ do líꞌˋbreꞌ e niféꞌrˋ jo̱guɨ e nijmérˉ e nijúungˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ nijmiféngꞌˊ írˋ. \v 16 Lajo̱bɨ cajo̱ cajméerˋ e co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ nité̱ˉ dseaˋ co̱o̱ˋ e li˜ fɨˊ guóorˋ dséeˊ o̱si fɨˊ guiaquíirˊ é, na i̱ leꞌeáangˆ jo̱guɨ na i̱ cǿøngꞌ˜, na i̱ tiñíingˉ jo̱guɨ na i̱ seaˋ cuuˉ, na jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨlaangˇ jo̱guɨ na jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ táꞌˉ jmóoˋ quiáꞌˉ dseaˋ. \v 17 Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ eeˋ líˋ lárˉ o̱ꞌguɨ eeˋ líˋ ꞌnɨ́rˉ song jaˋ quie̱rˊ e li˜ do o̱ꞌguɨ táaiñˋ e júuˆ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do o̱si e número quiáꞌˉ jial siiñꞌˋ do é. \p \v 18 Jo̱ ꞌnéˉ dseángꞌˉ e tɨɨmˋ dseaˋ e laco̱ꞌ ningáiñꞌˋ e júuˆ la; jo̱ i̱ dseaˋ i̱ ngángꞌˋ do, áamˋbre íꞌˋ e˜ número quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do, jo̱ e jo̱b número quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ e número jo̱ lɨ́ɨˊ seiscientos sesenta y seis. \c 14 \s1 Lají̱i̱ꞌ˜ e caꞌøˊ i̱ dseaˋ i̱ tíiˊ ciento cuarenta y cuatro mil \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camángˉtú̱u̱ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do e singꞌˊneꞌ sɨꞌøꞌˋreꞌ fɨˊ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ Sión. Jo̱ dob teáangˉ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do ciento cuarenta y cuatro mil dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ tó̱o̱ˋ e li˜ quiáꞌrˉ fɨˊ guiaquíiˊ jial siiˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do jo̱guɨ jial siiˋ Tiquiáaˆreꞌ cajo̱. \v 2 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉu co̱o̱ˋ e guicaꞌi̱i̱ˉ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ e jo̱ nʉ́ꞌˋ laco̱ꞌ nʉ́ꞌˋ lɨ˜ íiˊ co̱o̱ˋ lóoꞌ˜ e féꞌˋ jo̱guɨ canʉ́ꞌˋ caꞌi̱i̱ˉ laco̱ꞌguɨ la nʉ́ꞌˋ mɨ˜ quieꞌˋ güɨꞌñiሠe teáˋ eáangˊ, jo̱ nʉ́ꞌˋbɨ cajo̱ laco̱ꞌ la nʉ́ꞌˋ faꞌ mɨ˜ teáangꞌ˜ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ bóꞌˋ jaléꞌˋ lúuˊ quiáꞌrˉ e siiˋ arpa. \v 3 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do ørˊ co̱o̱ˋ e øˊ e ꞌmɨ́ɨˉ fɨˊ quiniˇ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ do jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ i̱ quiúungˉ do jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do cajo̱. Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jaˋ niquɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨtɨɨiñˋ e øˊ do, co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ i̱ dseaˋ fɨ́ɨngˊ i̱ tíiˊ ciento cuarenta y cuatro mil dob jí̱i̱ꞌ˜ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nilɨtɨɨngˋ, co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ i̱ caláangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. \v 4 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseañʉꞌˋ nab i̱ jaˋ cajmeángꞌˋ yaang˜ faꞌ e caꞌléerˊ có̱o̱ꞌ˜ dseamɨ́ˋ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ nab i̱ teáangˉ uii˜ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do jo̱guɨ dseaˋ quiáꞌˉ íbˋ lɨ́ɨiñˊ jo̱guɨ contøømˉ seeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ nabingꞌ i̱ caláangˉ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌˉ lajeeˇ lajaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ e jo̱ guǿngꞌˋ lafaꞌ co̱o̱ˋ e cacuøꞌrˊ laꞌuii˜ e catɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. \v 5 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ caꞌuøøˋ fɨˊ moꞌoorˉ, jo̱baꞌ dseángꞌˉ jaˋ e sɨꞌlɨiñꞌˆ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ. \s1 Lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e quie̱ˊ i̱ ángeles i̱ gaangˋ do \p \v 6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camángˉguɨ́ɨ jaangˋguɨ ángel i̱ ngangꞌˊ ɨ́ɨngˋ fɨˊ guiáꞌˆ jóoˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ i̱ ángel do quie̱rˊ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niꞌíingˉ e quiáꞌˉ nidsiguiar˜ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ lɨ́ꞌˆ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ fɨɨˋ e píꞌˆ o̱si e cóoꞌ˜ é, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ dseaˋ, jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ cajo̱. \v 7 Jo̱ lalab féꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: \p —Jmɨꞌgooˋnaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ jo̱guɨ jmiféngꞌˊnaꞌr, co̱ꞌ lanáb catɨ́ˋ íꞌˋ e niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ jmiféngꞌˊnaꞌ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ cajméeˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jo̱guɨ jmɨñíꞌˆ lɨ́ꞌˆ lacaangˋ lɨ˜ níingꞌ˜ jmɨɨˋ. \p \v 8 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaangˋguɨ ángel cajíñꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ lala: \p —¡Lanáb catɨ́ˋ íꞌˋ! ¡Lanáb catɨ́ˋ íꞌˋ e dseángꞌˉ niꞌíingˉ e fɨɨˋ féꞌˋ e siiˋ Babilonia, co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jo̱ nɨcajmɨꞌlɨiñꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e jmóorˋ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ! \p \v 9 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cangoquiéengˊ jaangˋguɨ ángel, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ la catɨ́ˋ gaaiñˋ, jo̱ lala cajíñꞌˉ do có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ: \p —Song i̱i̱ˋ i̱ jmiféngꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do, jo̱guɨ e niꞌíñꞌˋ e nitó̱ˉ e li˜ quiáaˉreꞌ fɨˊ guiaquíirˊ o̱si fɨˊ guóorˋ é, \v 10 jo̱baꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ ꞌnéˉ e niꞌímꞌˋbre e guíingˉ Fidiéeˇ e joˋ téꞌˋguɨr uíiꞌ˜ e dseeˉ e jmɨrǿngˋ yaaiñ˜ do, jo̱ e jo̱ lafaꞌ nɨcajmiñúiñꞌˋ fɨˊ dsíiˊ cóoˆ quiáꞌrˉ, co̱ꞌ eáamˊ nɨsɨguíiñˆ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ; jo̱baꞌ iihuɨ́ɨˊ e eáamˊ niꞌíñꞌˋ do e nidsitáaiñꞌ˜ fɨˊ ni˜ jɨˋ e quiéengˋ azufre lɨ˜ cooˋ e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ, jo̱ e jo̱ nilíˋ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ ángeles i̱ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ fɨˊ quiniˇ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do cajo̱. \v 11 Jo̱ e jmiñiˇ quiáꞌˉ e lɨ˜ cooˋ e lɨ˜ teáangꞌ˜ i̱ dseaˋ íngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ do joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niquiúngꞌˉguɨ, jo̱guɨ jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ síꞌˆ e jmɨ́ɨˋ o̱si e uǿøˋ faꞌ e nijmiꞌíngꞌˊguɨ jaléngꞌˋ i̱ jmiféngꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ nɨcaꞌíngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e li˜ quiáaˉreꞌ do cajo̱. \v 12 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ nʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ teáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ Jesús, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋbingꞌ i̱ ꞌnéˉ cuǿꞌˉ bíˋ yaang˜ e jaˋ nitʉ́rˋ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ nɨteáaiñˉ do. \p \v 13 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, canúˉu co̱o̱ˋguɨ luu˜ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e cajíngꞌˉ lala: \p —Juan, jméeꞌ˜ e júuˆ la: “Juguiʉ́ˉjiʉ latɨˊ jmɨɨ˜ na jo̱guɨ lɨ˜ dséˉguɨ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ júungˉ uíiꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ.” \p —Lajo̱b lɨ́ɨˊ —cajíngꞌˉ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ— lana nijmiꞌímꞌˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcajméerˋ, co̱ꞌ e jo̱b cuøˊ li˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e guiʉ́ˉ jaléꞌˋ e jo̱. \s1 Lají̱i̱ꞌ˜ e sɨtɨ́ɨngˇ dseaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ \p \v 14 Jo̱ cajǿøˉguɨ́ɨ jóng —jíngꞌˉ Juan— jo̱ camóˉo cabøø˜ jníiˊ e teeˋ; jo̱ fɨˊ ni˜ e jníiˊ do camóˉo e guiing˜ jaangˋ i̱ jnéemˉjiʉ la jnéengˉ jaangˋ dseaˋ la jneaa˜aaꞌ. Jo̱ iʉ˜ fɨˊ moguir˜ co̱o̱ˋ lɨ́ꞌˆ corona e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ jo̱guɨ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ñíˆ hoz e ꞌméˉ. \v 15 Jo̱ cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋguɨ ángel fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ i̱ ángel do óorˋ teáˋ lala e áiñꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ ni˜ e jníiˊ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: \p —¡Jméeꞌ˜ ta˜ e ñíˆ hoz na quíiꞌˉ, jo̱ sɨtɨ́ɨngˇ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcarooˋ, co̱ꞌ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ, jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e lafaꞌ e cajníˋ dseaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, lanab nɨcarooˋ! \p \v 16 Jo̱baꞌ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ e fɨˊ ni˜ jníiˊ do cangɨ́ɨmˋbre e ñíˆ hoz do quiáꞌrˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ casɨtɨ́ɨˊbre lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ɨˊ e lafaꞌ e carooˋ fɨˊ jo̱. \p \v 17 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋguɨ ángel fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ guáꞌˉ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ íˋ quie̱ˊbre cajo̱ co̱o̱ˋ ñíˆ hoz e ꞌméˉ. \v 18 Jo̱ e fɨˊ nifeꞌˋ do cagüɨꞌɨ́ɨˊ jaangˋguɨ ángel i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ nijméˉ e nicóˋ, jo̱ catǿꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ i̱ ángel i̱ quie̱ˊ e ñíˆ hoz e ꞌméˉ do, jo̱ casɨ́ꞌˉreiñꞌ do lala: \p —¡Jméeꞌ˜ ta˜ e ñíˆ hoz e ꞌméˉ na quíiꞌˉ, jo̱ quiʉ́ʉꞌ˜ jaléꞌˋ guángꞌˊ huɨɨngˋ jǿꞌˆ e seaˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, dsʉco̱ꞌ nɨcatɨ́bˋ íꞌˋ quiáꞌˉ e nilíˋ lajo̱, co̱ꞌ nɨfɨ́ɨbˋ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ quiáꞌˉ! \p \v 19 Jo̱ i̱ ángel do caquiʉꞌˊbre e huɨɨngˋ jǿꞌˆ do có̱o̱ꞌ˜ e ñíˆ hoz e ꞌméˉ do, jo̱ catóꞌrˋ co̱o̱ˋ lɨ˜ catóꞌrˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ niyé̱e̱ꞌˉ do, jo̱ e la guǿngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iihuɨ́ɨˊ sóongˆ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. \v 20 Jo̱ e mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ do fɨˊ lɨ́ꞌˆ caluuˇ fɨɨbˋ cangolíˋ e cayé̱e̱ꞌˉ, jo̱ e fɨˊ lɨ˜ cangotóoꞌ˜ e niyé̱e̱ꞌˉ do jmɨbˊ caꞌiéngꞌˋ, jo̱ e jmɨˊ jo̱ cadsíꞌˉ cartɨˊ moꞌooˉ cuea˜ lɨ˜ iʉ˜ e ñíˆ e siiˋ freno quiáaˉreꞌ, jo̱ caniꞌˉ e jmɨˊ do lɨ́ɨˊbɨjiʉ la trescientos kilómetros. \c 15 \s1 Lajɨˋ guiéˉ iihuɨ́ɨˊ lɨ˜ cadséngˉ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camóˉguɨ́ɨ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋguɨ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ eáangˊ, jo̱ camánˉn guiángˉ ángeles i̱ quie̱ˊ jiéꞌˋguɨ guiéˉguɨ íingꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e cartɨˊ lɨ˜ dséngˉ, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b e niguiáˋ féngꞌˊ dsíiˊ Fidiéeˇ quiáꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨguíiñꞌˆ do. \p \v 2 Jo̱guɨ camóˉbɨ́ɨ cajo̱ co̱o̱ˋ lɨ˜ jnéengˉ laco̱ꞌ la jnéengˉ jmɨñíꞌˆ e jnéengˉ laco̱ꞌ jnéengˉ sɨ́ɨˊ e sɨcáangꞌˇ có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ; jo̱ quiá̱ꞌˉ e jmɨñíꞌˆ e jnéengˉ la jnéengˉ sɨ́ɨˊ do teáangˉ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ calɨ́ꞌˉ e jaˋ caquiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌrˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do, jo̱guɨ e jaˋ caꞌíñꞌˋ cajo̱ e li˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ do o̱ꞌguɨ lají̱i̱ꞌ˜ e número e siiˋreꞌ do cajo̱. Jo̱guɨ quie̱rˊ lúuˊ e siiˋ arpa e cangɨ́ɨiñˋ e cacuøˊ Fidiéeˇ. \v 3 Jo̱ i̱ dseaˋ íˋ ørˊ co̱o̱ˋ e caꞌøˊ Moi˜, jaangˋ dseaˋ i̱ cajméeˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ Fidiéeˇ, jo̱guɨ caꞌørˊ cajo̱ co̱o̱ˋ e caꞌøˊ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, jo̱ lalab ngóoˊ e jo̱: \q1 Eáamˊ jloꞌˆ jo̱guɨ niguoꞌˆ lajɨˋ e nɨcajmeeˉ ꞌnʉˋ, Fíiˋiiꞌ, \q2 co̱ꞌ ꞌnʉbˋ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ i̱ ꞌgøngꞌˊ fɨˊ jmɨgüíˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ; \q1 jo̱ jmangꞌˉ júuˆ jábꞌˉ quié̱ˆ ꞌnʉˋ, \q2 jo̱guɨ jmangꞌˉ fɨˊ røøbˋ sinꞌˊ cajo̱, \q1 co̱ꞌ ꞌnʉbˋ lɨnꞌˊ Fii˜ féngꞌˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. \q1 \v 4 Jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ ꞌnéˉ nijmɨꞌgórˋ ꞌnʉˋ, Fíiˋiiꞌ, \q2 jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ ꞌnéˉ nijmiféiñꞌˊ ꞌnʉˋ cajo̱. \q1 Co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉbˋ dseaˋ güeangꞌˆ; \q2 jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ nijalíiñˉ e nijajmiféiñꞌˊ ꞌnʉˋ, \q1 co̱ꞌ nɨcajmilíˆbaꞌ e dseángꞌˉ røøbˋ quidsiꞌˋ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. \p \v 5 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, camóˉguɨ́ɨ e canaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ camóˉo fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ e ꞌnʉ́ʉˊ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ fɨˊ lɨ˜ sɨꞌmaˇ e lɨ˜ tó̱o̱ˋ júuˆ tɨguaˇ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. \v 6 Jo̱ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ do, fɨˊ jo̱b lɨ˜ caꞌuøøngˋ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do i̱ quie̱ˊ lajɨˋ guiéˉ íingꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do. Jo̱ lajɨɨmˋbre quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e teeˋ jloꞌˆ e niguoꞌˆ e jloꞌˆ jíingˋ jɨꞌˋ, jo̱guɨ cajo̱ ꞌñʉ́ʉꞌ˜ nʉ́ꞌˉ dsíirˊ co̱o̱ˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ. \v 7 Jo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ quiúungˉ do cacuøꞌrˊ lajaangˋ lajaangˋ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do jmacó̱ˋ cóoˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱ fɨˊ dsíiˊ jo̱b lɨ˜ sɨrǿøngˋ e iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ e guíingˉ Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ do. \v 8 Jo̱ e fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ güeangꞌˆ do dseángꞌˉ carǿmˉ e téeꞌ˜ jmiñiˇ, jo̱ e jo̱ calɨ́ˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ e ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ jaˋ i̱i̱ˋ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌírˋ e fɨˊ jo̱ lajeeˇ e nʉ́ꞌˉguɨ e nitéꞌˊ lají̱i̱ꞌ˜ e guiéˉ iihuɨ́ɨˊ do e quie̱ˊ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do. \c 16 \s1 Lají̱i̱ꞌ˜ cóoˆ e sɨrǿøngˋ iihuɨ́ɨˊ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉu co̱o̱ˋguɨ luu˜ teáˋ e jáaˊ fɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ güeangꞌˆ do quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ lalab jíngꞌˉ sɨ́ꞌˋ lajɨˋ guiángˉ i̱ ángeles do: \p —Güɨlíingˉnaꞌ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b nigüɨꞌíingˊnaꞌ e cóoˆ e lɨ˜ a˜ e iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ e eáangˊ guíingˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. \p \v 2 Jo̱ dsifɨˊ lajo̱b cangóˉ i̱ ángel laꞌuii˜ do, jo̱ cangojiimˆbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, jo̱ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ quie̱ˊ e li˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do jo̱guɨ i̱ cajmiféngꞌˊ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáaˉreꞌ do, lajalémꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ caꞌieeiñˋ co̱o̱ˋ íingꞌ˜ ꞌmiꞌˊ e ꞌlɨꞌˆ e dseángꞌˉ eáangˊ gaˋ cuꞌˋ. \p \v 3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gángˉ do cangojiimˆbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jo̱ ladsifɨˊ lanab caꞌuíingˉ jmɨˊ e jmɨɨˋ do laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ jmɨˊ quiáꞌˉ jaangˋ dseaˋ i̱ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ, jo̱ co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ cajúngˉ jaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ dsíiˊ e jmɨñíꞌˆ do. \p \v 4 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ gaangˋ do cangojiimˆbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ lacaangˋ guaˋ jo̱guɨ lacaangˋ lɨ˜ níingꞌ˜ jmɨɨˋ, jo̱ ladsifɨˊ lanab caꞌuíingˉ jmɨˊ e jmɨɨˋ do. \p \v 5 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉu e cajíngꞌˉ i̱ ángel i̱ jmóoˋ íˋ jaléꞌˋ jmɨɨˋ do lala: \q1 Fidiéeˇ quíˉiiꞌ, jaˋ dseeˉ røønꞌˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ; \q2 co̱ꞌ nɨcaquidsíˋbaꞌ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, \q1 jo̱ ꞌnʉbˋ i̱ seengˋ jo̱guɨ nɨseemˋbaꞌ cajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ nʉ́ꞌˉguɨ e nitɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, \q1 \v 6 co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nɨcajngaiñꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ áangˊ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quíiꞌˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, \q1 jo̱baꞌ ꞌnʉˋ lana nɨcacuǿøꞌ˜baꞌre e nɨꞌɨ̱́ꞌrˋ jmɨꞌøøngˉ e laco̱ꞌ niꞌíñꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨiñˉ. \p \v 7 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉguɨ́ɨ co̱o̱ˋguɨ luu˜ e jáaˊ fɨˊ nifeꞌˋ e jíngꞌˉ lala: \p —Jábꞌˉ, lajo̱b lɨ́ɨˊ, Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ, ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˆ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, co̱ꞌ nɨcaquidsíˋbaꞌ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jo̱guɨ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ cajo̱. \p \v 8 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ quiúungˉ do cangojiiñˆ cóoˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ íingˊ ieeˋ, jo̱ ieeˋ cangɨ́ɨiñˋ e quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ e jmijneárˋ do nijɨ̱́iñˉ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. \v 9 Jo̱baꞌ dseángꞌˉ co̱o̱ˋ guiꞌnábꞌˆ eáangˊ cacángˉ dseaˋ; dsʉꞌ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ jaˋ caquɨ́ꞌˉ jímꞌˋbɨ yaaiñ˜ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ o̱ꞌguɨ cajmiféiñꞌˊ dseaˋ do cajo̱, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmangꞌˉ júuˆ gaˋguɨb caféꞌrˋ uii˜ quiáꞌˉ dseaˋ do ie˜ jo̱, doñiˊ faꞌ quɨ́ɨbꞌ˜ Fidiéeˇ jmɨɨ˜ e nijmihuíiñˉ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do faco̱ꞌ mɨ˜ caquɨ́ꞌˉ jíngꞌˋ yaang˜ i̱ dseaˋ do. \p \v 10 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ ꞌñíingˉ do cajíiñˋ cóoˆ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ lɨ˜ guiingˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do, jo̱ ladsifɨˊ lanab cangoꞌíingˊ lají̱i̱ꞌ˜ e quɨ́ɨꞌ˜ i̱ jóꞌˋ do jmɨɨ˜ e quiʉꞌˊreꞌ ta˜, jo̱ nʉʉˋ sǿbꞌˋ caꞌuíingˉ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ lɨ˜ lamɨ˜ quiʉꞌˊreꞌ ta˜. Jo̱baꞌ lajaléngꞌˋ dseaˋ canaaiñˋ cuꞌrˋ nisɨ́ɨꞌrˇ uii˜ e iihuɨ́ɨˊ eáangˊ e cangɨ́ɨiñꞌˋ do; \v 11 jo̱ dsʉꞌ carˋ jí̱i̱ꞌ˜ jo̱ jaˋ catʉ́ˋbɨr e jmóorˋ jaléꞌˋ e gaˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ eáangˊguɨ calɨguíimˉbre quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ, jo̱guɨ féꞌˋbɨr jmangꞌˉ jaléꞌˋ júuˆ gaˋ quiáꞌˉ dseaˋ do uíiꞌ˜ e caꞌíñꞌˋ jaléꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e ꞌmiꞌˊ e caꞌieeiñˋ do. \p \v 12 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel i̱ catɨ́ˋ jñúungˉ do cajíiñˋ e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ lɨ˜ iʉ˜ guaˋ laniingˉ e siiˋ Éufrates, jo̱ ladsifɨˊ lanab calɨquiʉ̱́ˋ jmɨɨˋ e seaˋ e fɨˊ guaˋ jo̱, jo̱ lajo̱baꞌ calɨseáˋ fɨˊ e cangɨ́ɨngˊ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ neáangˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌngóoꞌ˜ lɨ˜ guoꞌˋ ieeˋ. \p \v 13 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, camánˉn gaangˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ jnéemˉjiʉ la jnéengˉ tee˜, jo̱ caꞌuøøngˋneꞌ táꞌˉ jángˋneꞌ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ fɨˊ moꞌooˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ catɨ́ˋ tú̱ˉ i̱ jmɨcaang˜ i̱ féꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \v 14 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do i̱ jnéemˉjiʉ la jnéengˉ tee˜ quɨ́ɨꞌ˜breꞌ jmɨɨ˜ e jmóoˋreꞌ jaléꞌˋ e li˜ e dsigáˋ dsíiˊ dseaˋ, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ íˋ uøøngˋneꞌ e seáangꞌˋneꞌ lajɨɨngˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jmóoˋreꞌ lajo̱ e laco̱ꞌ nitíñꞌˉ do jee˜ co̱o̱ˋ ꞌniiˋ, jo̱ jo̱b mɨ˜ nitɨ́ˉ e jmɨɨ˜ e nɨsɨꞌíˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ e niquidsirˊ íꞌˋ. \p \v 15 Jo̱ lalab cajíngꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ: “Quie̱ˋnaꞌ cuente e jí̱i̱ꞌ˜ jaˋ ñiing˜ dsíiˊ dseaˋ jmɨgüíˋ mɨ˜ nigáaˊtú̱u̱ caléꞌˋ catú̱ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ na, lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ mɨ˜ guiéeˊ jaangˋ ɨ̱ɨ̱ˋ i̱ jmóoˋ ɨ̱ɨ̱ˋ. Jo̱baꞌ fáꞌˋa: juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ sɨjnéeˋ dsíiˊ ie˜ jo̱ jo̱guɨ néeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ e quiꞌˊbre sɨ̱ꞌrˆ e laco̱ꞌ jaˋ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ uíiꞌ˜ e jaˋ néeˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ mɨ˜ niguiéeˊ e jmɨɨ˜ jo̱.” \p \v 16 Jo̱ ie˜ jo̱, jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do i̱ jnéengˉ la jnéengˉ tee˜ caseángꞌˊneꞌ lajɨɨngˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e laco̱ꞌ nitíñˉ e fɨˊ lɨ˜ siiˋ Armagedón có̱o̱ꞌ˜ jmíiˊ hebreo. \p \v 17 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱, i̱ ángel i̱ catɨˊ guiángˉ do cajmɨjøˋbre e cóoˆ quiáꞌrˉ do fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ; jo̱ tɨˊ dsíiˊ sɨnʉ́ʉˆ güeangꞌˆ e siꞌˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ e teáˋ e jáaˊ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e lɨ˜ guiing˜ i̱ dseaˋ niingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ do jo̱ féꞌˋ lala: \p —¡Lanab nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e nɨcatóꞌˊ lajaléꞌˋ! \p \v 18 Jo̱baꞌ ladsifɨˊ lanab canaangˋ quieꞌˋ güɨꞌñiሠe teáˋ eáangˊ, jo̱guɨ lɨjɨ˜reꞌ cajo̱, jo̱guɨ eáangˊ téeꞌ˜ mɨ́ɨꞌ˜, jo̱guɨ cajǿꞌˋ uǿˉ dseángꞌˉ e teáˋ eáangˊ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ néeꞌ˜ jaˋ mɨˊ cajǿꞌˋ lajo̱ lají̱i̱ꞌ˜ tɨˊ mɨ˜ calɨséngˋ dseaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. \v 19 Jo̱guɨ e fɨɨˋ féꞌˋ laniingˉ do ꞌnɨˊ dseáꞌˉ caꞌuíingˉ, jo̱guɨ lajaléꞌˋguɨ fɨɨˋ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ sɨɨˋ cangolíˋ lɨ˜ néeˊ; jo̱guɨb mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cadseꞌˉ dsíiˊ Fidiéeˇ e fɨɨˋ laniingˉ e siiˋ Babilonia do e laco̱ꞌ nicuǿꞌrˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ fɨˊ jo̱ e méeˊ do e niꞌɨ́iñꞌˋ do laguidseaangˆ e guǿngꞌˋ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e casíingˋ Fidiéeˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uíiꞌ˜ e eáamˊ nɨsɨguíiñˆ quiáiñꞌˉ do. \v 20 Jo̱ ie˜ jo̱ cangoꞌíimˊ lajaléꞌˋ uǿˉjiʉ e néeˊ lacaangˋ ni˜ jmɨñíꞌˆ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ móꞌˋ. \v 21 Jo̱guɨ cajiʉ́ꞌˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ dsíiˊ e cóoꞌ˜ eáangˊ e iiˋ lɨ́ɨˊguɨ cuarenta kiil˜ laco̱o̱ˋ. Jo̱baꞌ caféꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmangꞌˉ júuˆ gaˋ uii˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e caꞌíñꞌˋ e iihuɨ́ɨˊ e cajiʉ́ꞌˋ e dsíiˊ cóoꞌ˜ do, dsʉco̱ꞌ co̱o̱ˋ iihuɨ́ɨˊ e huɨ́ɨmˊ eáamˊ dseángꞌˉ cangárˉ. \c 17 \s1 Mɨ˜ cangɨ́ɨngˋ iihuɨ́ɨˊ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ caꞌéeˋ dseeˉ do \p \v 1 Jo̱ jaangˋ lajeeˇ i̱ ángeles i̱ guiángˉ do i̱ quie̱ˊ guiéˉ e cóoˆ do cajárˉ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn jo̱ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: \p —¡Juan, neaˊ fɨˊ la! Jo̱ lab niꞌéeˆe ꞌnʉˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉ niꞌíngꞌˋ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ i̱ guiing˜ fɨˊ lacaangˋ ni˜ jmɨɨˋ e seaˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. \v 2 Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ dseebˉ nɨcaꞌéerˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ íˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ. Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ dseaˋ jmɨgüíˋ cajo̱ lafaꞌ nɨcadseáˋ íimˊbre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóoˋ i̱ dseamɨ́ˋ do. \p \v 3 Jo̱guɨ jnea˜ —jíngꞌˉ Juan— dseángꞌˉ lafaꞌ dseaˋ quɨbˊ dseángꞌˉ camóˉguɨ́ɨ e cajá̱ˋguɨ́ɨ jee˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ i̱ ángel do cangojéeiñˋ jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ lɨ˜ lɨ́ɨˊ jee˜ guóoꞌ˜ uǿˉ quiʉ̱́ˋ, jo̱ fɨˊ jo̱b camánˉn jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ jaangˋ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ i̱ seaˋ guiéˉ mogui˜ jo̱guɨ guíˉ fíˆreꞌ. Jo̱ fɨˊ latøøngˉ i̱ jóꞌˋ do tó̱o̱ˋ jmangꞌˉ júuˆ e gabˋ e jmineangꞌˆ Fidiéeˇ. \v 4 Jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e iʉ˜ i̱ˊ nʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e yʉ̱́ʉ̱ˉ, jo̱guɨ quie̱rˊ jaléꞌˋ cunéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ jɨꞌˋ e jiéꞌˋ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ. Jo̱ ngóorˊ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ cóoˆ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ, jo̱ fɨˊ dsíiˊ jo̱ sɨrǿøngˋ jmangꞌˉ júuˆ e ꞌníꞌˋ níiˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ dseeˉ e éerˋ quiáꞌˉ e jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌrˊ do; \v 5 jo̱guɨ quie̱ˊbre cajo̱ co̱o̱ˋ júuˆ e tó̱o̱ˋ fɨˊ guiaquíirˊ, jo̱ lɨɨm˜ eeˋ guǿngꞌˋ do quiáꞌrˉ lɨfaꞌ jaˋ i̱i̱ˋ ñiˊ lɨ́ꞌˆ lají̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊbre dseaˋ ñirˊ, jo̱ lalab tó̱o̱ˋ: “Eáamˊ féꞌˋ niingˉ jo̱guɨ ꞌgøngꞌˊ fɨɨˋ féꞌˋ e siiˋ Babilonia, co̱ꞌ e jo̱baꞌ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ niquiáꞌˆ lajaléngꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ éeˋ dseeˉ e jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ yaang˜, jo̱guɨ e jo̱b cajo̱ lɨ́ɨˊ lafaꞌ niquiáꞌˆ lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ la.” \v 6 Jo̱b mɨ˜ calɨlíꞌˆi jóng —jíngꞌˉ Juan— e íimˊ i̱ dseamɨ́ˋ do có̱o̱ꞌ˜ jmɨ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jmɨ˜ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ cajúngˉ uíiꞌ˜ e guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e cajméeˋ Jesús. \p Jo̱ mɨ˜ camóˉo jaléꞌˋ e jo̱, eáamˊ cangogáˋ dsiiˉ. \v 7 Jo̱baꞌ cajíngꞌˉ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: \p —Juan, ¿jialɨꞌˊ dsigáˋ oꞌˊ? Lab nijméeꞌ˜duu ꞌnʉˋ júuˆ e˜ guǿngꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e tó̱o̱ˋ fɨˊ guiaquíiˊ i̱ dseamɨ́ˋ do, jo̱guɨ e˜ uiing˜ e guiiñ˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ i̱ seaˋ guiéˉ mogui˜ do jo̱guɨ guíˉ fíˆreꞌ cajo̱. \v 8 Jo̱ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ nɨñinꞌˊ i̱ seengˋ lají̱i̱ꞌ˜ latɨˊ malɨbꞌˋ na, dsʉꞌ lana joˋ seengˋneꞌ; jo̱ dsʉꞌ lɨfaꞌ nigüɨꞌɨ́ɨˊbreꞌ e fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ lɨ˜ lɨ́ɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ nʉ́ꞌˉguɨ e niꞌíingˉneꞌ conguiaˊ. Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ i̱ jaˋ mɨˊ taang˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ canaangˋ uiing˜ jmɨgüíˋ fɨˊ lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ i̱ nitǿørˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, jo̱ jaléngꞌˋ íbˋ i̱ eáangˊ nidsigáˋ dsíiˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ niníiñˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ guiéˉ mogui˜ i̱ lamɨ˜ seengˋ do jo̱guɨ lana joˋ seengˋneꞌ, dsʉꞌ lɨfaꞌ nijáabˊtu̱reꞌ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. \p \v 9 ’Jo̱ lalab nilɨlíꞌˆ i̱ dseaˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ ningángꞌˋ: E mogui˜reꞌ e guiéˉ do guǿngꞌˋ guiéˉ móꞌˋ, jo̱ e fɨˊ ni˜ jo̱b guiing˜ i̱ dseamɨ́ˋ do; jo̱ guǿmꞌˋbɨ cajo̱ e guiéˉ mogui˜reꞌ do guiángˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜. \v 10 Jo̱ ꞌñíingˉ lajeeˇ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do nɨcajúmˉbre, jo̱ jaangˋ lajeeˇ írˋ quiʉꞌˊbɨr ta˜ latɨˊ lana, jo̱ i̱ jaangˋguɨ do jaˋ mɨˊ catɨ́ˋ íꞌˋ faꞌ mɨˊ güéeiñˋ. Jo̱ dsʉꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉ i̱ lɨ˜ cadséngˉ lajeeˇ írˋ do, jaˋ huǿøˉ nigüeárˋ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜. \v 11 Jo̱guɨ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ i̱ seengˋ lamɨ˜ jéengˊ do jo̱guɨ e lana joˋ seengˋneꞌ, íbˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ lɨ˜ catɨ́ˋ jñíngˉ do; jo̱ iuumˉbɨr cajo̱ jee˜ i̱ guiángˉ do, jo̱ lɨfaꞌ ningóorˊ dseángꞌˉ e niꞌíimˉbre conguiaˊ. \p \v 12 ’Jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ guíˉ fíˆreꞌ e cañíiꞌˉ do guǿngꞌˋ guíngˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ jaˋ mɨˊ canaangˋ quiʉꞌˊ ta˜; jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lajeeˇ co̱o̱ˋ oor˜ niñíiñˋ fɨˊ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ do, jo̱ nilɨseaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ laco̱ꞌ jaangˋ dseata˜ dseaˋ fémꞌˊ. \v 13 Jo̱ lajeeˇ lajɨˋ guíngˉ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ la røøbˋ sɨ́ɨiñˋ, jo̱guɨ cuǿꞌˉbre i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ yúungˉ do lají̱i̱ꞌ˜ bíˋ quiáꞌrˉ jo̱guɨ e tɨɨiñˋ quiʉꞌrˊ ta˜. \v 14 Jo̱ nitímˉbre có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do; dsʉꞌ lɨfaꞌ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ dob nilíꞌˋ írˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcaguíngꞌˋ Fidiéeˇ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ eáangˊ teáangˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ dseaˋ do; dsʉco̱ꞌ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do Fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fiib˜ lɨ́ɨngˊneꞌ jo̱guɨ Dseata˜ Dseaˋ Féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ fémꞌˊ lɨ́ɨngˊneꞌ cajo̱. \p \v 15 Jo̱ cajímꞌˉbɨguɨ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala cajo̱: \p —Lají̱i̱ꞌ˜ e jmɨɨˋ e cañíiꞌˉ do e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do, e jo̱ guǿngꞌˋ jaléꞌˋ fɨɨˋ píꞌˆ o̱si jaléꞌˋ fɨɨˋ cóoꞌ˜ é jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ dseaˋ jo̱guɨ lacaꞌíingꞌ˜ caꞌíingꞌ˜ jmíiˊ e féꞌˋ dseaˋ cajo̱. \v 16 Jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ guíˉ fíˆ e cañíiꞌˉ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ yúungˉ do ꞌníbꞌˋ niníingˉ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do, jo̱guɨ cabꞌˊ nijmɨꞌnángˋneiñꞌ do, jo̱guɨ nijmérˉ rɨngúuiñꞌˊ do; jo̱guɨ nidǿꞌrˉ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ cajo̱ nijɨ́mˉbre có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱. \v 17 Jo̱ Fidiéebˇ nicuǿˉ jial niꞌɨ́ˉ dsíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do e laco̱ꞌ nijmitir˜ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ e nijméiñꞌˉ do, jo̱ røøbˋ nisɨ́ngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do e laco̱ꞌ nija̱ꞌrˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ óorˋ cartɨˊ nilɨti˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ e nɨcajíngꞌˉ Fidiéeˇ. \v 18 Jo̱guɨ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cañinꞌˊ do, íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ e fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ e quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ quiʉꞌˊ ta˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. \c 18 \s1 Mɨ˜ caꞌíngˉ fɨɨˋ Babilonia \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camánˉn jaangˋguɨ ángel i̱ jajgiáangˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. Jo̱ eáamˊ ꞌgøngꞌˊ i̱ ángel do e quiʉꞌrˊ ta˜; jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨsɨ́ɨiñꞌˇ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ, dseángꞌˉ jloꞌˆ cajneáˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e jɨiñꞌˋ do. \v 2 Jo̱ caféꞌrˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ teáˋ lala: \q1 ¡Lanab catɨ́ˋ íꞌˋ! ¡Lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e dseángꞌˉ niꞌíingˉ e fɨɨˋ féꞌˋ e ꞌgøngꞌˊ eáangˊ e siiˋ Babilonia! \q1 ¡Co̱ꞌ jmangꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨmꞌˆbingꞌ i̱ seengˋ do jmɨɨ˜ na, \q2 jo̱ jmangꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆbaꞌ jmóorˋ, \q2 jo̱guɨ lɨ́ɨˊ lafaꞌ ꞌnʉ́ʉˊ fɨˊ lɨ˜ seángꞌˋ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ; \q1 jo̱ e fɨɨˋ jo̱ lɨ́ɨˊ cajo̱ lafaꞌ sɨɨˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌníꞌˋ níiˉ i̱ jmóoˋ jmangꞌˉ e jaˋ dseengˋ! \q1 \v 3 Co̱ꞌ lajɨɨmˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ nɨcadseáˋ íimˊbre có̱o̱ꞌ˜ e lafaꞌ méeˊ e jmóoˋ e éeˋ dseaˋ dseeˉ e ꞌléerˊ có̱o̱ꞌ˜ dseañʉꞌˋ dseamɨ́ˋ i̱ o̱ꞌ quiáꞌrˉ; \q1 jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ jmɨgüíˋ nɨcaꞌéeˋbre dseeˉ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do. \q1 Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ jo̱guɨ ta˜ láaˊ, eáamˊ nicalɨseáˋ cuuˉ quiáꞌrˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcalɨ́ꞌrˉ lajeeˇ e nɨcajméerˋ jaléꞌˋ ta˜ e ꞌléeˊ do. \p \v 4 Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱ canúˉu co̱o̱ˋguɨ luu˜ e jáaˊ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lalab cajíngꞌˉ e do: \q1 Uøøngˋnaꞌ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ na, ꞌnʉ́ꞌˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiéˉe, \q2 jo̱ lajo̱baꞌ jaˋ nibeáangꞌ˜ dseeˉ yaang˜naꞌ e nijméeˆnaꞌ ta˜ ꞌléeˊ, \q2 jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ jaˋ nitɨ́ngˉnaꞌ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ e fɨˊ fɨɨˋ jo̱. \q1 \v 5 Dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ dseeˉ e nɨcaꞌéeˋ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, \q2 dseángꞌˉ e ñíibˊ eáangˊ e tíiˊ cartɨ́ˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ. \q1 Jo̱ nɨtó̱o̱bˋ dsíiˊ Fidiéeˇ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéeiñꞌˋ do, \q2 jo̱baꞌ lana nɨnéebˊ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nicuǿꞌˉreiñꞌ do iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱. \q1 \v 6 Jo̱ qui˜naꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do laco̱ꞌguɨ írˋ nɨcajméerˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ jiéngꞌˋ, \q1 jo̱ cuǿøꞌ˜naꞌr tú̱ˉ ꞌléꞌˋguɨ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcajméerˋ; \q1 jo̱ cáangꞌ˜naꞌ fɨˊ dsíiˊ cuéeꞌ˜ huɨ̱́ɨ̱ˊ tú̱ˉ ya̱ꞌˊguɨ iihuɨ́ɨˊ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ méeˊ guíꞌˆ, \q1 jo̱ cuǿøꞌ˜naꞌr e jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e nɨcacuøꞌrˊ dseaˋ jiéngꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. \q1 \v 7 Jo̱ jmeáangꞌ˜naꞌr gaˋ jo̱guɨ cuǿøꞌ˜naꞌr jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ, \q2 dsʉco̱ꞌ lajo̱b calɨꞌiiñ˜ ꞌñiaꞌrˊ e cateáaiñˋ juguiʉ́ˉ fɨˊ jmɨgüíˋ e cajméerˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ jo̱guɨ e jmiféngꞌˊ ꞌñiaꞌrˊ; co̱ꞌ lalab féꞌrˋ e jmɨjløngꞌˆ ꞌñiaꞌrˊ: \q1 “Fɨˊ lab guiing˜ jnea˜ dseángꞌˉ laco̱ꞌ guiing˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ niingˉ i̱ quiʉꞌˊ ta˜; \q2 co̱ꞌ jaˋ lɨ́ɨngˊ jnea˜ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ ꞌnɨ́ɨˉ, \q2 jo̱ dseángꞌˉ jaˋ e fɨꞌíˆ nijáaˊ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ.” \q1 \v 8 Jo̱ uii˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱baꞌ eáamˊ huɨ́ɨngˊ nidsijéeˊ quiáꞌrˉ lajeeˇ ta˜jiʉ; \q2 co̱ꞌ eáamˊ niꞌíñꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e cuꞌˋ jngaꞌˊ jo̱guɨ ninírˋ ooˉ \q2 jo̱guɨ eáamˊ nilíiñˉ fɨꞌíˆ \q2 jo̱guɨ nicámˋbre có̱o̱ꞌ˜ jɨˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, \q1 dsʉco̱ꞌ ꞌñiaꞌˊ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ ꞌgøngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, \q2 íbˋ dseaˋ nɨcajíngꞌˉ e nidsingɨ́ɨngˉ i̱ dseamɨ́ˋ do lajo̱ uíiꞌ˜ jaléꞌˋ dseeˉ e nɨcaꞌéerˋ. \p \v 9 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ i̱ cajméeˋ ta˜ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ i̱ dseamɨ́ˋ do jo̱guɨ eáangˊ cajmiꞌiáangˋ dsíirˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e seaˋ quiáiñꞌˉ do, eáamˊ nijmérˉ fɨꞌíˆ jo̱guɨ ta˜ quɨꞌˊ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ninírˋ jaléꞌˋ jmiñiˇ quiáꞌˉ mɨ˜ nɨcáiñꞌˋ do. \v 10 Jo̱ dsʉꞌ huíimˉ niꞌnángˋ yaaiñ˜ quiáꞌˉ i̱ dseamɨ́ˋ do, co̱ꞌ ꞌgóꞌˋbre e ninírˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨiñꞌˉ do. Jo̱guɨ yaam˜bɨ jaléngꞌˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ do féꞌrˋ lala: \q1 ¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ! ¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e siiˋ Babilonia! \q1 Dsʉco̱ꞌ co̱o̱ˋ lajeeˇ jali˜ lanab cagüeáˉ iihuɨ́ɨˊ quíiꞌˉ. \p \v 11 Jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ ta˜ láaˊ jo̱guɨ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ, eáamˊ fɨꞌíˆ nilíiñˉ co̱ꞌ carjɨˋ niquíꞌˉbre, dsʉco̱ꞌ joˋ jiéꞌˋ lɨ˜ seengˋguɨ i̱ nijméˉ ta˜ láaˊ jaléꞌˋ e iiñ˜ e nidsiꞌnɨɨ˜ quiáꞌrˉ do. \v 12 Dsʉco̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ eáangˊ cajméerˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ cunéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ cuteeˋ lɨ́ꞌˆ lajaléꞌˋ cu̱u̱˜ jɨꞌˋ e jloꞌˆ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱guɨ ꞌnɨ́ɨrˋ jaléꞌˋ ꞌmɨꞌˊ jloꞌˆ e niguoꞌˆ eáangˊ jo̱guɨ ꞌmɨꞌˊ e niungꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌmɨꞌˊ e yʉ̱́ʉ̱ˉ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ ñiˊ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ, jo̱ langɨ́ɨngˉ íimꞌ˜ jaléꞌˋ ꞌmaˋ e jmeafɨɨˋ, jo̱guɨ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ jaléꞌˋ e tɨˊ dsíiˊ dseaˋ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ yaang˜ maja̱˜ jaléngꞌˋ jóꞌˋ, jo̱ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ jaléꞌˋ e jmɨlɨɨiñ˜ có̱o̱ꞌ˜ yaang˜ jaléꞌˋ ꞌmaˋ e quíingˊ cuuˉ eáangˊ, jo̱ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ jaléꞌˋ ñíˆ bronce lɨ́ꞌˆ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ cu̱u̱˜ e quíingˊ cuuˉ. \v 13 Jo̱guɨ jmóorˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ ooˋ quiáꞌˉ jmiñiˇ jo̱guɨ jaléꞌˋ jmɨɨˋ jmeafɨɨˋ, jo̱ ꞌnɨ́ɨˋbɨr cajo̱ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ méeˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ aceite jo̱guɨ fɨ˜ cuɨꞌieeˋ, lɨ́ꞌˆ langɨ́ɨngˉ íingꞌ˜ jaléꞌˋ fɨ˜. Jo̱ ꞌnɨ́ɨmˋbɨr cajo̱ jaléngꞌˋ jóꞌˋ i̱ cá̱ˋ lee˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ joꞌseꞌˋ jo̱guɨ jaléngꞌˋ cuea˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ carreta e jñʉˊreꞌ, jo̱ cajméeˋbɨr cajo̱ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ la quie̱ˊguɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ táꞌˉ jmóoˋ e jaˋ eeˋ ꞌléeiñꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. \v 14 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, lalab nisɨ́ꞌrˋ e fɨɨˋ féꞌˋ do: \q1 Lajɨˋ e jloꞌˆ e lamɨ˜ seaˋ quíiꞌˉ do, lajɨˋ e jo̱ nɨsɨꞌíimˆ quíiꞌˉ lana. \q1 Jo̱guɨ lajɨˋ cuuˉ quíiꞌˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ e sɨꞌíˆ óoꞌ˜ fɨˊ jmɨgüíˋ nɨsɨꞌíimˆ quíiꞌˉ cajo̱. \q1 Jo̱ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nitíingꞌ˜tu̱ꞌ jaléꞌˋ e jo̱. \p \v 15 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ jo̱guɨ ta˜ láaˊ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱guɨ e caꞌuíiñˉ dseaˋ seaˋ cuuˉ laꞌeáangˊ e fɨɨˋ féꞌˋ do, jaléngꞌˋ íbˋ i̱ nijmihuíingˉ yaang˜ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌgóꞌrˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e jǿørˉ do. Jo̱ ie˜ jo̱b eáamˊ nijmérˉ ta˜ quɨꞌˊ jo̱guɨ ta˜ jmijiuungˇ dsíiˊ, \v 16 jo̱ lalab niféꞌrˋ ie˜ jo̱: \q1 ¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e siiˋ Babilonia! \q1 Co̱ꞌ lamɨ˜ jéengˊguɨ lɨnꞌˊ lafaꞌ jaangˋ dseamɨ́ˋ i̱ quiꞌˊ ꞌmɨꞌˊ niguoꞌˆ e jloꞌˆ eáangˊ, \q1 jo̱guɨ i̱ quiꞌˊ cajo̱ ꞌmɨꞌˊ e niungꞌˋ jo̱guɨ e yʉ̱́ʉ̱ˉ jo̱guɨ i̱ síngꞌˋ ꞌñiaꞌˊ jloꞌˆ e quie̱rˊ jaléꞌˋ cunéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ e quíingˊ cuuˉ eáangˊ. \q1 \v 17 ¡Dsʉꞌ co̱o̱ˋ lajeeˇ jali˜ lanab caꞌíngˉ lajaléꞌˋ e seaˋ quíiꞌˉ! \p Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quie̱ˊ jaléꞌˋ móoˊ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ e móoˊ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangꞌ˜ dsíiˊ móoˊ do cajo̱ i̱ ngɨˊ fɨˊ la fɨˊ na có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ caguieeˉguɨ fɨˊ ni˜ jmɨñíꞌˆ, jaléngꞌˋ íˋ caꞌnáamˉ yaaiñ˜ quiáꞌˉ e fɨɨˋ jo̱. \v 18 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ cangárˉ jmiñiˇ quiáꞌˉ e nɨcooˋ e fɨɨˋ do, jo̱ lalab canaaiñˋ féꞌrˋ e teáˋ eáangˊ: \p —Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ya̱ꞌˊ jaˋ mɨˊ calɨseáˋ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ e fɨɨˋ Babilonia do. \p \v 19 Jo̱ canaaiñˋ jgiéerˉ ꞌleeˋ fɨˊ moguir˜, jo̱ canaaiñˋ quɨꞌrˊ dseángꞌˉ e lɨjiuung˜ dsíirˊ jo̱ lalab féꞌrˋ: \q1 ¡E ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, e ngɨ˜ fɨ́ɨbˆ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ! \q1 Co̱ꞌ fɨˊ nab lɨ˜ caꞌuíingˉ dseaˋ seaˋ cuuˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ jaléꞌˋ móoˊ. \q1 ¡Dsʉꞌ lanaguɨ náng co̱o̱ˋ lajeeˇ jalib˜ nɨcaꞌíngˉ lajɨˋ e jo̱! \q1 \v 20 Jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ seengˋnaꞌ fɨˊ ñifɨ́ˉ, eáangˊ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ \q2 jo̱guɨ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ \q2 jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ apóoˆ i̱ siꞌíingˆ e niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; \q1 jo̱ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ jóng uii˜ e nɨcacuøˊ Fidiéeˇ iihuɨ́ɨˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ e fɨˊ fɨɨˋ féꞌˋ do i̱ eáangˊ cajmeángꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ gaˋ. \p \v 21 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jaangˋ ángel i̱ ꞌgøngꞌˊ eáangˊ caséerˋ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ ꞌlooˋ e lɨ́ɨˊ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ e cu̱u̱˜ tóoˋ quiáꞌˉ lɨ˜ dsirˊ mɨcuɨꞌieeˋ, jo̱ e cu̱u̱˜ ꞌlooˋ do cabírˋ fɨˊ dsíiˊ jmɨñíꞌˆ, jo̱ lalab cajíñꞌˉ mɨ˜ cabíˋreꞌ do: \q1 Jo̱ ꞌnʉˋ, fɨɨˋ féꞌˋ e laniingˉ ꞌgøngꞌˊ e siiˋ Babilonia, lanab nibíinꞌ˜ é̱ꞌˋ jmɨɨˋ cajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cabíˋ e cu̱u̱˜ ꞌlooˋ do, \q1 jo̱ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e i̱i̱ˋ niníingˉguɨ ꞌnʉˋ. \q1 \v 22 Jo̱guɨ jaléꞌˋ lúuˊ e bóꞌˋ jaléngꞌˋ dseaˋ fɨˊ jee˜ fɨɨˋ na, \q2 faꞌ jaléꞌˋ lúuˊ e siiˋ arpa \q2 có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ lúuˊ táˋ \q2 jo̱guɨ jaléꞌˋ lúuˊ trompéꞌˆ, \q2 joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e ninʉ́ꞌˋguɨ e niꞌi̱i̱˜ jaléꞌˋ e jo̱. \q1 Jo̱ ie˜ jo̱ joˋ nijnéngˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ camɨ́ɨngꞌ˜ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜, \q2 o̱ꞌguɨ e i̱i̱ˉ e cu̱u̱˜ ꞌlooˋ do ninʉ́ꞌˋguɨ fɨˊ quiníꞌˆ cajo̱. \q1 \v 23 Jo̱guɨ joˋ nilɨjneáˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jɨˋ fɨˊ quíiꞌˉ, \q2 o̱ꞌguɨ ninʉ́ꞌˋguɨ cajo̱ jaléꞌˋ juguiʉ́ˉ júuˆ jloꞌˆ quiáꞌˉ jial mɨ˜ cúngꞌˋ dseaˋ guóorˋ fɨˊ quiníꞌˆ. \q1 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ na i̱ cajméeˋ ta˜ láaˊ jo̱guɨ ta˜ ꞌnɨ́ɨˋ, \q2 íbˋ dseaˋ i̱ lamɨ˜ lɨ́ɨngˊ i̱ laniingˉ eáangˊ fɨˊ jmɨgüíˋ. \q1 Jo̱ ꞌnʉbˋ dseaˋ i̱ cajméeˋ ta˜ jmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ e cajmɨgǿøngˋre có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ dseaˋ láangˋ quíiꞌˉ. \p \v 24 Jo̱guɨ e fɨˊ fɨɨˋ nab cajo̱ lɨ˜ nɨcajnéngˉ jmɨꞌøøngˉ jaléngꞌˋ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ dseaˋ i̱ cajúngˉ i̱ cajngaꞌˊ dseaˋ quiáꞌˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ. \c 19 \s1 Jial jmiféngꞌˊ dseaˋ Fidiéeˇ fɨˊ ñifɨ́ˉ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jaléꞌˋ e la —jíngꞌˉ Juan— jo̱ canúˉtú̱u̱ co̱o̱ˋ luu˜ e teáˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la nʉ́ꞌˋ luu˜ i̱ ꞌleáangˉ dseaˋ, jo̱ e jo̱ canúˉu e jáaˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ, jo̱ lalab féꞌˋ do: \q1 Majmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ láaiñˋ jneaa˜aaꞌ \q2 e laco̱ꞌ jaˋ niꞌíingꞌ˜naaꞌ iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ dseeˉ quíˉiiꞌ; \q1 jo̱ majmɨꞌgooˉnaaꞌr, \q2 dsʉco̱ꞌ íbˋ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ i̱ ñíingˊ i̱ ꞌgøngꞌˊ fɨˊ jmɨgüíˋ, \q1 \v 2 dsʉco̱ꞌ íˋbingꞌ i̱ tɨɨngˋ ɨ́ɨˋ íꞌˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ, \q2 co̱ꞌ nɨsɨꞌíꞌˋbre jial tíiˊ iihuɨ́ɨˊ e catɨ́ɨngˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ; \q1 jo̱guɨ íˋbre cajo̱ dseaˋ nɨcacuøꞌrˊ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ e fɨɨˋ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ cajméeˋ ta˜ ꞌnɨ́ɨngˋ ꞌñiaꞌˊ do, \q1 co̱ꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e nɨcajméerˋ do caꞌiéꞌrˋ ta˜ e laco̱ꞌ cajmɨꞌlɨngꞌˆ yaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ; \q1 jo̱ uii˜ jo̱baꞌ Fidiéeˇ nɨcacuøꞌrˊ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋi̱ cajngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ \q2 i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e iing˜ Fidiéeˇ ꞌñiaꞌrˊ. \p \v 3 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, canúˉtú̱u̱ e guicaféꞌˋtu̱ caléꞌˋ catú̱ˉ i̱ dseaˋ ꞌleáangˉ do, jo̱ cajíñꞌˉ: \q1 ¡Majmiféngꞌˊnaaꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ! \q1 Co̱ꞌ e jmiñiˇ quiáꞌˉ e caangˋ i̱ dseamɨ́ˋ do \q2 jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e niquiúngꞌˉguɨ. \p \v 4 Jo̱guɨ lajɨˋ guiequiúungˋ i̱ yʉ́ʉꞌ˜ dseaˋ cǿøngꞌ˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ quiúungˉ do catúuiñˊ cartɨˊ ni˜ uǿˆ e cajmiféiñꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ e fɨˊ é̱e̱ˆ lɨ˜ niingˉ lɨ˜ quiʉꞌrˊ ta˜ do, jo̱ lalab caféꞌrˋ: “¡Lajo̱b nilíˋ! ¡Majmifémꞌˊbaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ!” \p \v 5 Jo̱ cartɨˊ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ guiiñ˜ quiʉꞌrˊ ta˜ do guicanʉ́ꞌˋ co̱o̱ˋ luu˜ dseaˋ jo̱ guicajíngꞌˉ lala: \q1 ¡Jmiféngꞌˊnaꞌ Fidiéeˇ quíˉiiꞌ lajɨɨngˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, \q2 dseaˋ jmooˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ iing˜ dseaˋ do ꞌñiaꞌrˊ jo̱guɨ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ jaléꞌˋ ta˜ quiʉꞌrˊ cajo̱, nañiˊ su lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ niingˉ o̱si jaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱ é! \s1 Jmɨɨ˜ e cungꞌˊ guóˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do \p \v 6 Jo̱ canúˉbɨ́ɨ cajo̱ —jíngꞌˉ Juan— co̱o̱ˋguɨ luu˜ mɨ˜ cangɨ́ˋ e jo̱ e nʉ́ꞌˋ laco̱ꞌ luu˜ dseaˋ i̱ fɨ́ɨngˊ, jo̱ i̱i̱ˉ laco̱ꞌ i̱i̱ˉ co̱o̱ˋ lóoꞌ˜ e féꞌˋ e ɨ́ɨˋ jmɨɨˋ, jo̱guɨ i̱i̱ˉ cajo̱ lafaꞌ mɨ˜ quieꞌˋ güɨꞌñiሠe teáˋ eáangˊ, jo̱ lalab féꞌˋ e luu˜ do: \q1 ¡Majmifémꞌˊbaaꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ, \q2 dseaˋ ꞌgøngꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ! \q1 Co̱ꞌ lanab nɨcatɨ́ˋ íꞌˋ e dseaˋ do nináiñˋ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ fɨˊ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ. \q1 \v 7 Jo̱ ꞌnéˉ e nijmiꞌiáangˋ dsiˋbaaꞌ, jo̱guɨ e nilɨse̱e̱ˉnaaꞌ juguiʉ́ˉ jo̱guɨ e nijmiféngꞌˊnaaꞌr cajo̱, \q1 co̱ꞌ lanab catɨ́ˋ íꞌˋ e nicúngꞌˉ guóˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. \q1 Jo̱ ꞌñiabꞌˊ i̱ nilíˋ dseamɨ́ˋ quiáaˉreꞌ do nɨcaguiarˊ guiʉ́ˉ quiáꞌrˉ; \q1 \v 8 jo̱ lana i̱ dseamɨ́ˋ do nɨcangɨ́ɨmˋbre fɨˊ e niquɨꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e jloꞌˆ jo̱guɨ e ꞌmoꞌˆ eáangˊ jo̱guɨ e teeˋ e jíingˋ jɨꞌˋ jloꞌˆ eáangˊ cajo̱. \q1 Jo̱ e ꞌmɨꞌˊ e niguoꞌˆ do cuøˊ li˜ e jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ teáaiñˉ teáˋ fɨˊ guiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do. \p \v 9 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: \p —Juan, jméeꞌ˜ e júuˆ la: “Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨsɨmɨ́ɨngˇ quiáꞌˉ e nidsilíiñˉ jmɨɨ˜ lɨ˜ nicúngꞌˉ guóˋ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do.” \p Jo̱ cajíngꞌˉguɨr: \p —Jo̱ e lab júuˆ jáꞌˉ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \p \v 10 Jo̱baꞌ casíꞌˋi uǿˉ jniiˉ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ i̱ ángel do e laco̱ꞌ nijmifénꞌˊnre, dsʉꞌ írˋ cañíirˋ quiéˉe lala: \p —Juan, jaˋ jmooꞌˋ lana; co̱ꞌ jnea˜ jaangˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨnˊn cajo̱, co̱ꞌ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ i̱ teáangˉ teáˋ i̱ jmiti˜ dseángꞌˉ lajangꞌˆ júuˆ quiáꞌˉ Jesús. Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e lají̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ i̱ ꞌnéˉ nijmifénꞌˊ. \p Jo̱guɨ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ jáꞌˉ e guiaˊ dseaˋ quiáꞌˉ Jesús, e jo̱b cajo̱ e caguiaˊ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ. \s1 Jaangˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ cuea˜ teaangˋ \p \v 11 Jo̱ ngɨ́ˋ jo̱, camóˉo e óoˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ; jo̱ fɨˊ jo̱b cajnéngˉ jaangˋ cuea˜ teaangˋ, jo̱guɨ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ jmiti˜ jaléꞌˋ júuˆ quiáꞌrˉ jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ jáꞌˉbaꞌ féꞌrˋ cajo̱, dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ e quiʉꞌrˊ jo̱guɨ jaléꞌˋ ꞌniiˋ e guiarˊ, dseángꞌˉ røøbˋ jmóorˋ dseángꞌˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ. \v 12 Jo̱guɨ jminirˇ dsíngꞌˉ jíingˋ jɨꞌˋ co̱ꞌ uøøˋ niingˉ jɨˋ, jo̱guɨ fɨˊ moguir˜ téeꞌ˜ jmiguiʉˊ lɨ́ꞌˆ corona, jo̱ fɨˊ dseꞌˋ jo̱ sɨlɨɨˇ co̱o̱ˋ júuˆ e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌñiaꞌˊbre dseaˋ ngáiñꞌˋ e˜ guǿngꞌˋ e do. \v 13 Jo̱ ngóorˊ quiꞌrˊ sɨ̱ꞌrˆ e sɨñíꞌˆ jmɨꞌøøngˉ dseaˋ, jo̱guɨ siirˋ lají̱i̱ꞌ˜ Júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \v 14 Jo̱ i̱ fɨ́ɨmˊ ꞌléeˉ i̱ neáangˊ fɨˊ ñifɨ́ˉ tɨꞌleáangˊ laco̱ꞌ ngóorˊ, jo̱ lajɨɨmˋbiñꞌ do quiꞌrˊ ꞌmɨꞌˊ e niguoꞌˆ e jloꞌˆ teeˋ, jo̱ lajɨɨmˋbre neáaiñˊ fɨˊ mocóoꞌ˜ jaléngꞌˋ cuea˜ teaangˋ cajo̱. \v 15 Jo̱guɨ fɨˊ moꞌooˉ i̱ dseaˋ quie̱ˊ nifɨˊ do güɨꞌɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ ñisʉ̱ꞌˋ e ꞌméˉ jloꞌˆ e laco̱ꞌ nijmɨhuɨ́ɨiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ e ñíˆ jo̱. Jo̱ íˋbre niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ jee˜ i̱ dseaˋ íˋ e jmeáiñꞌˋ ta˜ ꞌmaꞌuˇ quiáꞌˉ dseata˜ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ. Jo̱guɨ niquidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ lafaꞌ mɨ˜ ngɨˊ dseaˋ jee˜ lɨ˜ seaˋ mɨ́ꞌˆ huɨɨngˋ jǿꞌˆ fɨˊ lɨ˜ jmiꞌuíiñˉ méeˊ guíꞌˉ. Jo̱ e méeˊ guíꞌˉ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ iihuɨ́ɨˊ e jáaˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ ꞌgøngꞌˊ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨˋ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ, jo̱guɨ e iihuɨ́ɨˊ do catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ uii˜ e eáangˊ nɨguíingˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ. \v 16 Jo̱ fɨˊ ni˜ ꞌmɨꞌquiꞌrˊ jo̱guɨ fɨˊ dseꞌˋ quiʉr˜, fɨˊ jo̱b lɨ˜ sɨlɨɨˇ e júuˆ la: “¡Dseata˜ Dseaˋ Féngꞌˊ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, jo̱guɨ Fii˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ fii˜!” \p \v 17 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camánˉn jaangˋguɨ ángel i̱ singꞌˊ sɨꞌøꞌˋ fɨˊ lɨ˜ íingˊ ieeˋ i̱ caꞌángꞌˋ teáˋ eáangˊ jaléngꞌˋ mɨɨˋ i̱ ngɨˊ fɨˊ guiáꞌˆ güíˋ, jo̱ lalab casɨ́ꞌˉreiñꞌ do: \p —Seáangꞌ˜ yaang˜naꞌ jo̱ ñilíingˋnaꞌ fɨˊ la, co̱ꞌ fɨˊ lab nɨcatǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e niñiquiéꞌˋnaꞌ íˆnaꞌ. \v 18 Ñilíingˋnaꞌ jo̱ ñiquiéꞌˋnaꞌ ngu˜ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ, có̱o̱ꞌ˜guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ fii˜ quiáꞌˉ ꞌléeˉ, có̱o̱ꞌ˜guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáˋ táangˋ dsíiˊ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ ngu˜ cuea˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ i̱ guaˋ fɨˊ mocóoꞌ˜reꞌ do cajo̱, jo̱guɨ ngu˜ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ co̱o̱ˋ guiꞌnáꞌˆ, na i̱ niingˉ o̱si na i̱ jaˋ niingˉ é, na i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨlaangˇ jo̱guɨ na i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ sɨꞌnɨɨngˇ i̱ jmóoˋ ta˜ táꞌˉ jmóoˋ e jaˋ ꞌléeiñꞌ˜ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ. \p \v 19 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, camánˉn i̱ jóꞌˋ dséeˉ i̱ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáꞌrˉ. Jo̱ nɨcaseáiñꞌˋ yaaiñ˜ e laco̱ꞌ nitíñˉ có̱o̱ꞌ˜ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ cuea˜ teaangˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ ꞌléeˉ quiáiñꞌˉ do cajo̱. \v 20 Jo̱ jo̱b catángꞌˆ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ catɨ́ˋ tú̱ˉ do i̱ cajmɨcaang˜ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ i̱ jóꞌˋ lab i̱ cajméeˋ jaléꞌˋ e quɨ́ɨꞌ˜reꞌ jmɨɨ˜ dseángꞌˉ fɨˊ quiniˇ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do. Jo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e li˜ e cajméeˋreꞌ do, có̱o̱ꞌ˜ e jo̱b cajmɨgǿøngˋneꞌ jaléngꞌˋ i̱ cacuǿøngˋ yaang˜ e catáiñˉ e li˜ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ do e laco̱ꞌ liiñ˜ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáꞌˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do. Jo̱guɨ cajo̱ jaléngꞌˋ íˋ cajmifémꞌˊbre i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáiñꞌˉ do cajo̱. Jo̱ fɨˊ ni˜ jɨˋ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e quiéengˋ azufre e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ cabiingˇneꞌ laco̱ꞌ jí̱ꞌˋbreꞌ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ jóꞌˋ dséeˉ catɨ́ˋ tú̱ˉ do i̱ cajmɨcaang˜ e lɨ́ɨngˊneꞌ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. \v 21 Jo̱guɨ i̱ dseaˋ caguiaangˉguɨ do cajúmˉbre có̱o̱ꞌ˜ e ñisʉ̱ꞌˋ e iʉ˜ fɨˊ moꞌooˉ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ fɨˊ mocóoꞌ˜ i̱ cuea˜ teaangˋ do, jo̱ lajɨɨmˋ tusɨ̱́ɨ̱ꞌ˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ tujlɨ́ɨˋ cajmɨꞌóoꞌ˜reꞌ dseángꞌˉ la guiúmˉ jaléꞌˋ ngúuˊ táaiñꞌˋ do. \c 20 \s1 Lajeeˇ co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱ —cajíngꞌˉ Juan— camánˉn jaangˋguɨ ángel i̱ jajgiáangˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ jo̱ quie̱rˊ joñíˆ quiáꞌˉ e fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ, jo̱guɨ se̱ꞌrˊ co̱o̱ˋ ñíˆ cadena e féꞌˋ. \v 2 Jo̱ i̱ ángel la caꞌñúiñꞌˋ i̱ jóꞌˋ guiéˉ mogui˜ do i̱ lɨ́ɨngˊ jóꞌˋ ꞌlɨngꞌˆ i̱ nɨngóoˊ seengˋ, jo̱ íbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ siiˋ Satanás, jo̱ caꞌñúngꞌˋneiñꞌ do có̱o̱ꞌ˜ ñíˆ cadena lajeeˇ mil ji̱i̱ˋ. \v 3 Jo̱ fɨˊ dob cabíingˉneiñꞌ do e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ tooˋ nʉʉˋ sǿꞌˋ do, jo̱ fɨˊ jo̱b cajnɨiñꞌˉ do lajeeˇ co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ, jo̱ caté̱e̱rˋ co̱o̱ˋ sello fɨˊ dseꞌˋ jnɨ́ˆ e laco̱ꞌ joˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e nijmɨgǿøngˋguɨiñꞌ do dseaˋ jmɨgüíˋ cartɨˊ ningɨ́ngˉ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do. Jo̱ mɨ˜ ningɨ́ˋ jo̱, jo̱guɨbaꞌ e nɨcuǿøngˋ nileáiñꞌˋ do cateáˋ. \p \v 4 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camóˉguɨ́ɨ é̱e̱ˆ lɨ˜ guaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨcangɨ́ɨngˋ fɨˊ e quidsirˊ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱ dob camóˉo cajo̱ ni˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ nɨcajúngˉ e caquiʉꞌˊ dseaˋ moguir˜ uíiꞌ˜ e teáaiñˉ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e caséeˊ Jesús jo̱guɨ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e féꞌˋ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ jaˋ cajmiféiñꞌˊ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do o̱ꞌguɨ cajmɨꞌgórˋ i̱ diée˜ guóoꞌ˜ quiáiñꞌˉ do cajo̱ o̱ꞌguɨ cacuǿøngˋ yaaiñ˜ faꞌ e catáiñˉ lají̱i̱ꞌ˜ e li˜ quiáꞌˉ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ guiaquíirˊ o̱si fɨˊ guóorˋ é. Jo̱ camóˉo e cají̱bꞌˊtu̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱ røøbˋ caquiʉꞌrˊ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ lajeeˇ co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ. \v 5 Jo̱ dsʉꞌ e naguɨb e laꞌuii˜ e jí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜. Co̱ꞌ jaléngꞌˋguɨ i̱ ꞌlɨɨ˜ i̱ caguiaangˉguɨ do jaˋ cají̱ꞌˊtu̱r cartɨˊ mɨ˜ cangɨ́ˋ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do. \v 6 ¡Juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nitɨ́ngˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijí̱ꞌˊtu̱ dseaˋ laꞌuii˜ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, dsʉco̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íbˋ dseángꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéebˇ nɨlɨ́ɨiñˊ! Jo̱ jaˋ eeˋ bíˋ seaˋ quiáꞌˉ e ꞌmóˉ e catɨ́ˋ tú̱ˉ ya̱ꞌˊ faꞌ e nitɨ́ngˉguɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ, co̱ꞌ jaléngꞌˋ íˋ niꞌuíiñˉ jmidseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱ co̱lɨɨm˜ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do lajeeˇ co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ. \s1 Mɨ˜ cacá̱ˉ quiáꞌˉ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ dseángꞌˉ conguiaˊ \p \v 7 Jo̱ mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ casúungˉ e co̱o̱ˋ mil ji̱i̱ˋ do, jo̱b mɨ˜ catɨ́ˋ íꞌˋ e nileángˋ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ do fɨˊ lɨ˜ sɨjnɨ́ɨiñˇ. \v 8 Jo̱ jo̱b mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ ningɨ́rˉ e nijmɨgǿøiñˋ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ, jo̱ jaléngꞌˋ íbˋ i̱ siiˋ Gog có̱o̱ꞌ˜guɨ Magog, jo̱ lajɨɨmˋ íˋ niseáiñꞌˊ ie˜ jo̱ e quiáꞌˉ nisérˉ ꞌniiˋ. Jo̱ dseaˋ ꞌleáamˉbingꞌ niseángꞌˊ e jmɨɨ˜ jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ tíiˊ tóoꞌ˜ e néeˊ ꞌnɨꞌˋ jmɨñíꞌˆ. \p \v 9 Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ laꞌúmˉ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ niniñꞌˉ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱, jo̱guɨ cajo̱ lacúngꞌˊ lajíingˋ lɨ˜ neáangˊ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨɨˋ e lɨ˜ iing˜ Fidiéeˇ. Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ jo̱b canaangˋ jiʉ́ꞌˋ jɨˋ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ lajɨɨmˋ i̱ dseaˋ íˋ cacáaiñˉ ie˜ jo̱ dseángꞌˉ conguiaˊ. \v 10 Jo̱guɨ i̱ fii˜ i̱ ꞌlɨngꞌˆ i̱ cajmɨgǿøngˋ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ do, fɨˊ dob cabíiñˉ fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e téeꞌ˜ azufre e joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niyʉꞌˊ, jo̱guɨ fɨˊ jo̱b cajo̱ lɨ˜ cabíingˉ i̱ jóꞌˋ dséeˉ laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ jóꞌˋ dséeˉ catɨ́ˋ tú̱ˉ do i̱ cajmɨcaang˜ e caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ fɨˊ jo̱b lɨ˜ nicá̱ˋ jaléngꞌˋ íˋ iihuɨ́ɨˊ e uǿøˋ jmɨ́ɨˋ dseángꞌˉ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. \s1 Jial mɨ˜ niꞌíngꞌˋ iihuɨ́ɨˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ røøngˋ dseeˉ \p \v 11 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camóˉo co̱o̱ˋ é̱e̱ˆ e jloꞌˆ teeˋ, jo̱ fɨˊ jo̱ guiing˜ i̱ dseaˋ i̱ quidsiˊ íꞌˋ. Jo̱ fɨˊ quiniˇ i̱ dseaˋ íˋ camóˉo e dseángꞌˉ conguiabˊ caꞌíngˉ guóoꞌ˜ uǿˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ, jo̱ joˋ jiéꞌˋ lɨ˜ cajnéngˉguɨ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ. \v 12 Jo̱guɨ camánˉn lajɨɨngˋ ꞌlɨɨ˜ e teáaiñˉ fɨˊ quiniˇ e é̱e̱ˆ do, na i̱ niingˉ jo̱guɨ na i̱ jaˋ niingˉ; jo̱guɨ canabˊ jaléꞌˋ jiˋ, jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, jiéꞌˋguɨ co̱o̱ˋ jiˋ canaˊ cajo̱, jo̱ e jiˋ jo̱b e lɨ˜ nɨtáangꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ. Jo̱ jo̱guɨb mɨ˜ tɨˊ lɨ˜ catɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌlɨɨ˜ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajméerˋ ie˜ lamɨ˜ seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ la féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jaléꞌˋ e jiˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do. \v 13 Jo̱ camóˉo e cajangꞌˊ jmɨñíꞌˆ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ i̱ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ i̱ fii˜ e lɨ˜ teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ cajamꞌˊbre lají̱i̱ꞌ˜ i̱ ꞌlɨɨ˜ i̱ catɨ́ɨiñˉ cajo̱. Jo̱ lajaangˋ lajaangˋ i̱ dseaˋ íˋ catɨdsiˊ íꞌˋ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cajméerˋ ie˜ lamɨ˜ seeiñˋ fɨˊ jmɨgüíˋ. \v 14 Jo̱guɨb e ꞌmóˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ e fɨˊ lɨ˜ teáangꞌ˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ do, fɨˊ dob cabíiñˉ e fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ fɨˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e téeꞌ˜ azufre e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niyʉꞌˊ. Jo̱ e guiéeˊ do, e jo̱b e guǿngꞌˋ ꞌmóˉ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do. \v 15 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jaˋ sɨjnéengˉ e fɨˊ ni˜ jiˋ lɨ˜ taang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, fɨˊ dob bíiñˉ cajo̱ e fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ e fɨˊ lɨ˜ iʉ˜ jɨˋ e quiéengˋ azufre e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ niyʉꞌˊ. \c 21 \s1 Yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ ꞌmɨ́ɨˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ guóoꞌ˜ uǿˉ ꞌmɨ́ɨˉ \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱ —jíngꞌˉ Juan— camóˉo co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e ꞌmɨ́ɨˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ co̱o̱ˋ guóoꞌ˜ uǿˉ e ꞌmɨ́ɨˉ cajo̱; dsʉco̱ꞌ e yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e laꞌuii˜ do có̱o̱ꞌ˜guɨ e guóoꞌ˜ uǿˉ e laꞌuii˜ do nɨcaꞌímˉ, jo̱ lajo̱bɨ jaléꞌˋ jmɨñíꞌˆ cajo̱ nicaꞌímˉ. \v 2 Jo̱ camóˉbɨ́ɨ e fɨɨˋ e güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do e siiˋ Jerusalén ꞌmɨ́ɨˉ e cajgóˉ fɨˊ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ dseaˋ do. Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ jloꞌˆ sɨlɨɨˇ e fɨɨˋ do lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨngˊ jaangˋ sɨmɨ́ˆ ie˜ jmɨɨ˜ e nicungꞌˊ guórˋ. \v 3 Jo̱ mɨfɨ́ɨngˋ canúˉu co̱o̱ˋ luu˜ e jáaˊ fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e fɨˊ lɨ˜ guiing˜ i̱ laniingˉ quiʉꞌˊ ta˜ do, jo̱ lalab cajíngꞌˉ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ e teáˋ eáangˊ: \p —Lana Fidiéeˇ nɨseeiñˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ, jo̱ contøømˉ nilɨseeiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ íbˋ niꞌuíingˉ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ nilɨseeiñˋ có̱o̱iñꞌ˜ do, jo̱guɨ jí̱i̱ꞌ˜ íbˋ niꞌuíingˉ Fidiéeˇ quiáꞌrˉ cajo̱. \v 4 Jo̱guɨ Fidiéebˇ cajo̱ dseaˋ nijmiquiʉ̱́ꞌrˉ jmɨɨˋ ɨ́ɨˋ jmini˜ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ, jo̱guɨ joˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ faꞌ e nilɨseaˋguɨ ꞌmóˉ quiáꞌrˉ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ ta˜ jmiquíngꞌˉ dsíiˊ, o̱ꞌguɨ jaléꞌˋ e cuꞌˋ jngaꞌˊ; dsʉco̱ꞌ lajɨbˋ e lamɨ˜ seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, caquiumꞌˊ e seaˋ jaléꞌˋ e jo̱. \p \v 5 Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ guiing˜ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ quiʉꞌrˊ ta˜ do cajíñꞌˉ lala: \p —Jnea˜ jmóoˋo e ꞌmɨ́ɨˉ lajaléꞌˋ e seaˋ fɨˊ latøøngˉ jmɨgüíˋ. \p Jo̱guɨ cajímꞌˉbɨguɨr cajo̱: \p —Juan, jméeꞌ˜ lajalébꞌˋ e júuˆ la, co̱ꞌ lajaléꞌˋbaꞌ la lɨ́ɨˊ júuˆ dseángꞌˉ e laniingˉ e jáꞌˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉ e nilɨꞌgooˋ cajo̱. \p \v 6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ, jo̱ casɨ́ꞌˉtu̱r jnea˜ lala: \p —Lajɨbˋ nɨcalɨti˜. Jo̱ jneab˜ lɨ́ɨnˊn i̱ laꞌuii˜ do jo̱guɨ jnea˜bɨ lɨ́ɨnˊn i̱ tɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱. Jo̱ lɨ́ꞌˆ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmɨjmɨɨngˉ, jneab˜ nicuǿøˆøre e jmɨɨˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱ e jmɨɨˋ jo̱ jaˋ e quíingˊ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ ꞌñiáˋ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ i̱ iing˜ niꞌɨ̱́ꞌˋ e jo̱. \v 7 Jo̱ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ nigüeángꞌˋ i̱ nitéꞌˋ líꞌˋ e siñꞌˊ teáˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiéˉe, niꞌímꞌˋbre lajaléꞌˋ e la; jo̱ jneab˜ nilíinˉn Fidiéeˇ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ íˋbre nilíiñˉ jó̱o̱ˋo̱ cajo̱. \v 8 Jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ ꞌgóꞌˋ fɨˊ quiniˇ dseaˋ jiéngꞌˋ uíiꞌ˜ júuˆ quiéˉe, jo̱guɨ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ i̱ jaˋ jáꞌˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiéˉe nañiˊ faꞌ nɨcalɨñiˊbre, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ níingˉ rúngꞌˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ dseaˋ rúngꞌˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌléeˊ có̱o̱ꞌ˜ ngúuˊ táaiñˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ dseaˋ láangˋ, có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiféngꞌˊ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱guɨ lajo̱bɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quie̱ˊ júuˆ e o̱ꞌ jáꞌˉ cajo̱, fɨˊ dob nibíiñˉ e fɨˊ é̱ꞌˋ guiéeˊ lɨ˜ cooˋ jɨˋ e téeꞌ˜ azufre e jaˋ tó̱o̱ˋ jmɨɨ˜ yʉꞌˊ. Jo̱ e lab e ꞌmóˉ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do. \s1 Jerusalén e ꞌmɨ́ɨˉ \p \v 9 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, camánˉn jaangˋ lajeeˇ i̱ guiángˉ ángeles i̱ lamɨ˜ quie̱ˊ e guiéˉ cóoˆ do e lamɨ˜ sɨrǿøngˋ guiéˉ íingꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e lɨ˜ cadséngˉ do, jo̱ cangoquiéeiñˊ fɨˊ lɨ˜ sínꞌˋn, jo̱ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ lalab casɨ́ꞌrˉ jnea˜: \p —Juan, neaˊ fɨˊ la, jo̱ lab niꞌéenˆn ꞌnʉˋ i̱ sɨmɨ́ˆ i̱ nicúngꞌˉ guóˋ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. \p \v 10 Jo̱ lajeeˇ jo̱b —jíngꞌˉ Juan— e Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ cajméeˋ e camóˉo e i̱ ángel do cangojéeiñˋ jnea˜ fɨˊ co̱o̱ˋ yʉ́ꞌˆ móꞌˋ e féꞌˋ jo̱guɨ e ñíiˊ, jo̱ fɨˊ jo̱b caꞌeꞌrˊ jnea˜ e fɨɨˋ laniingˉ e güeangꞌˆ e siiˋ Jerusalén e nɨjgóꞌˉ fɨˊ ñifɨ́ˉ fɨˊ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ. \v 11 Jo̱ dseángꞌˉ eáamˊ jloꞌˆ jíingˋ jɨꞌˋ e fɨɨˋ do laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ güeaꞌˆ niingˉ jɨꞌˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, jo̱ jnéengˉ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jɨꞌˋ e siiˋ jaspe, jo̱guɨ cajo̱ lɨ́ɨˊ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ e taꞌˊ jmɨ́ˉ. \v 12 Jo̱guɨ lacúngꞌˊ lajíingˋ e fɨɨˋ do sɨjnɨbˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ iáˋ cu̱u̱˜ féꞌˋ e ñíiˊ eáangˊ, jo̱ e iáˋ do seaˋ guitu̱ˊ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ lɨ˜ cuǿøngˋ dsitáangꞌ˜ dseaˋ, jo̱ laco̱o̱ˋ laco̱o̱ˋ e jnɨ́ˆ do seengˋ jaangˋ ángel i̱ jmóoˋ íˆ; jo̱guɨ e fɨˊ laco̱o̱ˋ dseꞌˋ jnɨ́ˆ do tó̱o̱ˋ jial siiˋ caꞌléꞌˋ jee˜ lajɨˋ guitu̱ˊ ꞌléꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ Israel. \v 13 Jo̱ ꞌnɨˊ e jnɨ́ˆ do jǿøˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ guoꞌˋ ieeˋ, jo̱guɨ ꞌnɨˊ jǿøˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ñíiꞌˉ, jo̱guɨ ꞌnɨˊguɨ jǿøˉ lɨ́ꞌˆ lɨˊ uǿøˉ, jo̱guɨ ꞌnɨˊ lɨ́ꞌˆ lɨˊ dseaꞌˋ ieeˋ. \v 14 Jo̱ e iáˋ cu̱u̱˜ e siꞌˊ fɨˊ lacúngꞌˊ e fɨɨˋ do téeꞌ˜ guitu̱ˊ cu̱u̱˜ e lafaꞌ quiáꞌˉ tɨɨˉ fɨɨˋ, jo̱ fɨˊ laco̱o̱ˋ e cu̱u̱˜ do tó̱o̱ˋ jmacó̱ˋ jial siiˋ lajaangˋ lajaangˋ lajeeˇ guitúungˋ i̱ dseaˋ apóoˆ i̱ sɨꞌíingˆ i̱ cajméeˋ ta˜ niꞌˊ júuˆ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do. \p \v 15 Jo̱ i̱ ángel i̱ sɨ́ɨngˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ do quie̱rˊ co̱o̱ˋ sɨɨˉ e lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ cunéeˇ e laco̱ꞌ niguiárˉ íꞌˋ e jee˜ fɨɨˋ féꞌˋ do có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléꞌˋ jnɨ́ˆ quiáꞌˉ jo̱guɨ e iáˋ cu̱u̱˜ do cajo̱. \v 16 Jo̱ e fɨɨˋ féꞌˋ do quiúumꞌ˜ lɨ́ɨˊ, jo̱ røøbˋ íꞌˋ óoˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cueeˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ úˋ. Jo̱ i̱ ángel do caguiarˊ íꞌˋ e fɨɨˋ do có̱o̱ꞌ˜ e sɨɨˉ cunéeˇ e quie̱rˊ do; jo̱ mɨ˜ caguiarˊ íꞌˋ, jo̱ óoˋ tú̱ˉ mil la dsíˋ tú̱ˉ ciento kilómetro; jo̱ røøbˋ óoˋ lɨ́ꞌˆ lɨˊ cueeˋ jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ úˋ jo̱guɨ røøbˋ cajo̱ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ñíiˊ. \v 17 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, caguiarˊ íꞌˋ e iáˋ cu̱u̱˜ do, jo̱ lalab íꞌˋ óoˋ e jo̱: óoˋ sesenta y cinco metros. Jo̱ i̱ ángel do cacó̱rˉ íꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ íꞌˋ quiáꞌˉ dseaˋ jmɨgüíˋ e jmáiñꞌˋ ta˜. \p \v 18 Jo̱ e iáˋ cu̱u̱˜ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jmangꞌˉ cu̱u̱˜ jɨꞌˋ e siiˋ jaspe, jo̱guɨ e fɨɨˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ jmangꞌˆ cunéeˇ yaang˜ e lɨ́ɨˊ lafaꞌ sɨ́ɨˊ e jloꞌˆ huɨꞌˋ. \v 19 Jo̱ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ tɨɨˉ fɨɨˋ quiáꞌˉ e iáˋ cu̱u̱˜ do jloꞌˆ sɨlɨɨˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ cu̱u̱˜ e jloꞌˆ; jo̱ e laꞌuii˜ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e jɨꞌˋ e siiˋ jaspe; jo̱guɨ e catɨ́ˋ tú̱ˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ jloꞌˆ e iʉ˜ i̱ˊ azul e siiˋ zafiro; jo̱guɨ e catɨ́ˋ ꞌnɨˊ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e jloꞌˆ e iʉ˜ i̱ˊ teáˋ langɨ́ɨngˆ e siiˋ ágata; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e catɨ́ˋ quiʉ̱́ˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ jloꞌˆ e iʉ˜ i̱ˊ røꞌˋ e siiˋ esmeralda; \v 20 jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ ꞌñiáˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ ónice; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ jñʉ́ʉˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e yʉ̱́ʉ̱ˉ e siiˋ cornalina; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ guiéˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ crisólito; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e lɨ˜ catɨ́ˋ jñiáˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ berilo; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e catɨ́ˋ ñʉ́ˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ ueꞌˋ e jɨngꞌˋ e neáangˉ e siiˋ topacio; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ guíˉ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ crisoprasa; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ lɨ˜ catɨ́ˋ guicó̱ˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ jacinto; jo̱guɨ e cu̱u̱˜ e lɨ˜ catɨ́ˋ guitu̱ˊ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ cu̱u̱˜ e siiˋ amatista. \v 21 Jo̱ lajɨˋ guitu̱ˊ e jnɨ́ˆ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ e jɨꞌˋ jloꞌˆ e siiˋ perla. Jo̱guɨ e fɨˊ laniingˉ e ngóoˊ jee˜ ꞌnʉ́ʉˊ e seaˋ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ féꞌˋ do lɨ́ɨˊ có̱o̱ꞌ˜ layaang˜ jmangꞌˆ cunéeˇ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jlobꞌˆ taꞌˊ jmɨ́ˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ la lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ. \p \v 22 Jo̱ jaˋ camóˉo jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ guáꞌˉ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do, co̱ꞌ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ dseaˋ féngꞌˊ dseaˋ ñíingˊ fɨˊ jmɨgüíˋ i̱ quɨ́ɨꞌ˜ jmɨɨ˜ jméˉ lɨ́ꞌˆ doñiˊ eeˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, íˋbingꞌ lɨ́ɨngˊ laco̱ꞌ guáꞌˉ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do. \v 23 Jo̱ jaˋ ngɨɨ˜ lɨˊ faꞌ dseángꞌˉ ꞌnéˉ jɨ˜ ieeˋ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do o̱si jɨ˜ sɨꞌˋ é e laco̱ꞌ nijneáˋ, dsʉco̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e güeaꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, e jo̱baꞌ jmóoˋ e jneáˋ jloꞌˆ, jo̱ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ dobingꞌ lɨ́ɨngˊ e jɨˋ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do. \v 24 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ seengˋ fɨˊ ni˜ guóoꞌ˜ uǿˉ jmɨgüíˋ có̱o̱ꞌ˜ e jɨˋ jo̱b ningɨ́rˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ, fɨˊ dob nija̱ꞌrˊ jaléꞌˋ bíˋ quiáꞌrˉ fɨˊ quiniˇ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ e laco̱ꞌ e nijmiféiñꞌˊ dseaˋ do jo̱guɨ nijmɨꞌgóꞌˋreiñꞌ cajo̱. \v 25 Jo̱guɨ jaléꞌˋ e oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do joˋ nijnɨ́ɨˉguɨ lajeeˇ jmɨ́ɨˋ, jo̱guɨ cajo̱ joˋ nilɨseaˋguɨ uǿøˋ e fɨˊ jo̱. \v 26 Jo̱ jo̱b nijá̱ꞌˆ dseaˋ jmɨgüíˋ jaléꞌˋ e niguoꞌˆ e seaˋ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ lajaléꞌˋ e jloꞌˆ e seaˋ fɨˊ jmɨgüíˋ; \v 27 jo̱ dsʉꞌ jaˋ quɨ́ꞌˉ jmɨɨ˜ faꞌ e niꞌíˋ fɨˊ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e ꞌlɨꞌˆ o̱ꞌguɨ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ i̱ éeˋ dsihuɨ́ɨˊ o̱si jaléngꞌˋ i̱ jmɨgóoˋ é. Co̱ꞌ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ dseaˋ i̱ nɨtaang˜ e fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ sɨꞌíingˉ seengˋ lata˜, jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ íˋbingꞌ cuǿøngˋ nidsitáangꞌ˜ fɨˊ jo̱. \c 22 \s1 Co̱o̱ˋ tú̱ˉguɨ júuˆ quiáꞌˉ fɨɨˋ Jerusalén e ꞌmɨ́ɨˉ do \p \v 1 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋguɨ lajo̱, i̱ ángel do caꞌeꞌrˊ jnea˜ co̱o̱ˋ guaˋ fɨˊ lɨ˜ seaˋ jmɨɨˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ e jmɨɨˋ jo̱ dseángꞌˉ jloꞌˆ jɨꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ɨˊ dseángꞌˉ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ co̱o̱ˋ sɨ́ɨˊ e taꞌˊ jmɨ́ˋ. Jo̱ e fɨˊ nʉ́ꞌˉ e lɨ˜ lɨ́ɨˊ é̱e̱ˆ e fɨˊ lɨ˜ niingˉ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ quiʉꞌrˊ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, fɨˊ jo̱b fɨˊ lɨ˜ níingꞌ˜ e jmɨɨˋ do. \v 2 Jo̱ guiáꞌˆ jóoˋ e fɨˊ guiáꞌˆ fɨˊ laniingˉ quiáꞌˉ e fɨɨˋ do jo̱guɨ lacataangˋ cataangˋ e guaˋ do, fɨˊ jo̱b lɨ˜ cuaangˋ e ꞌmaˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱ e ꞌmaˋ jo̱ cuøˊ guitu̱ˊ íingꞌ˜ ofɨɨˋ laco̱o̱ˋ ji̱i̱ˋ, co̱o̱ˋ íingꞌ˜ ofɨɨˋ lajaangˋ sɨꞌˋ. Jo̱guɨ mamóˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ ofɨɨˋ do íingˆ ta˜ e jmiꞌleáangˉ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. \v 3 Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ joˋ e nilɨseaˋguɨ e fɨˊ jee˜ fɨɨˋ do e jaˋ dseengˋ e nijméˉ e niꞌéˉ dseaˋ dseeˉ. Jo̱ fɨˊ jo̱b nijé̱ˉ e é̱e̱ˆ lɨ˜ niingˉ lɨ˜ guiing˜ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ dseaˋ do caniingˉ jí̱i̱ꞌ˜ ta˜ jmiféngꞌˊ dseaˋ dobingꞌ nijmérˉ. \v 4 Jo̱ fɨˊ jo̱guɨb lɨ˜ niníingˉ rúngꞌˋ Fidiéeˇ fɨˊ quiniˇ lana có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌrˉ, jo̱ fɨˊ guiaquíiˊ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ nitó̱ˉ jialco̱ꞌ siiˋ dseaˋ do. \v 5 Jo̱ e fɨˊ jo̱ joˋ nilɨseaˋguɨ uǿøˋ; jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ nigüeáˋ fɨˊ jo̱, joˋ nilɨꞌnéˉguɨr jɨˋ o̱ꞌguɨ jɨ˜ ieeˋ, co̱ꞌ contøømˉ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇ nicuǿrˉ jɨr˜, jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ íˋ contøømˉ niquiʉ́ꞌrˉ ta˜ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜. \s1 Lajmɨnábˉ nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ \p \v 6 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, cajíngꞌˉguɨ i̱ ángel do casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: \p —Juan, lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ la dseángꞌˉ laniimˉ e jáꞌˉ jo̱guɨ dseángꞌˉ catɨ́ɨmˉ e nilɨꞌgooˋ cajo̱. Jo̱ Fíiˋnaaꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cacuøꞌˊ júuˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌrˉ malɨɨ˜guɨ eáangˊ, jo̱baꞌ lana nɨcasíiñˋ jaangˋ ángel quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ nilɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌrˉ lají̱i̱ꞌ˜ e nidsijéeˊ lajeeˇ lajmɨnáˉ. \p \v 7 Jo̱ cajíngꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ: \p —¡Nʉ́ʉˉnaꞌ! Lajeeˇ lajmɨnáˉ nigáaˊtú̱u̱. ¡Jo̱ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmiti˜ lají̱i̱ꞌ˜ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la! \p \v 8 Jo̱ jnea˜, Juan, nɨcanúˉu jo̱guɨ nɨcamóˉo lajaléꞌˋ e la. Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jaléꞌˋ e la, casíꞌˋi uǿˉ jniiˉ fɨˊ uii˜ tɨɨˉ i̱ ángel i̱ caꞌeꞌˊ jnea˜ jaléꞌˋ e jo̱ e laco̱ꞌ e nijmifénꞌˊnre sɨꞌíˆ. \v 9 Jo̱ dsʉꞌ cajíñꞌˉ casɨ́ꞌrˉ jnea˜ lala: \p —Juan, jaˋ jmooꞌˋ lana, co̱ꞌ jnea˜ lɨ́ɨnˊn jaangˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ Fidiéebˇ cajo̱, jo̱ røøbˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ rúnꞌˋ i̱ caféꞌˋ cuaiñ˜ quiáꞌˉ Fidiéeˇ malɨɨ˜guɨ eáangˊ lɨ́ꞌˆ lajaléngꞌˋ i̱ jmiti˜ jaléꞌˋ e júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. Jo̱ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉˋ e lají̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇbingꞌ i̱ ꞌnéˉ nijmifénꞌˊ. \p \v 10 Jo̱guɨ casɨ́ꞌˉguɨ i̱ ángel do jnea˜ lala: \p —Juan, jie˜ mɨˊ jmooꞌˋ e jaˋ nijmijnéenꞌˋ e niꞌmeáꞌˆ e ɨɨngˋ lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, dsʉco̱ꞌ lajeeˇ lajmɨnáˉ nidsijéeˊ lajaléꞌˋ e la. \v 11 Jo̱baꞌ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉˋ e jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ɨˊ dsíiˊ jaléꞌˋ e gaˋ, güɨjméeˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌlɨꞌˆ rúiñꞌˋ e iiñ˜ jmérˉ; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ teáangˉ fɨˊ gaˋ, güɨteáamˉbɨr fɨˊ jo̱; jo̱ dsʉꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, güɨjméeˋbre lají̱i̱ꞌ˜ e guiʉ́ˉ e jmóorˋ do; jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Fidiéeˇ, güɨjméeˋbre lajo̱ cajo̱. \p \v 12 Jo̱ lalab cajíngꞌˉguɨ Dseaˋ Jmáangˉ: \p —¡Nʉ́ʉˉnaꞌ! Lajeeˇ lajmɨnáˉ nigáaˊtú̱u̱; jo̱ jo̱guɨb nigáaˊa quie̱e̱ˉ lají̱i̱ꞌ˜ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ lɨ́ꞌˆ jialco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ lɨ́ɨˊ e nɨcajméerˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ. \v 13 Jo̱ jneab˜ dseaˋ i̱ laꞌuii˜ do jo̱guɨ jnea˜bɨ i̱ tɨˊ lɨ˜ cadséngˉ do cajo̱, jo̱ jneab˜ i̱ seengˋ ie˜ lají̱i̱ꞌ˜ mɨ˜ catɨro̱o̱ˇ jmɨgüíˋ, jo̱guɨ jnea˜bɨ cajo̱ i̱ seengˋ cartɨˊ mɨ˜ niꞌíingˉ jmɨgüíˋ. \p \v 14 Jo̱ juguiʉ́ˉjiʉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ lafaꞌ ru̱ꞌˊ jaléꞌˋ sɨ̱ꞌˆ e laco̱ꞌ nilɨseaˋ fɨˊ quiáꞌˉ e nidsitáaiñꞌ˜ e fɨˊ lɨ˜ lɨ́ɨˊ oꞌnʉ́ˆ quiáꞌˉ e jee˜ fɨɨˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ do, co̱ꞌ lajo̱baꞌ nilɨseaˋ fɨˊ quiáꞌrˉ e nidǿꞌrˉ e ofɨɨˋ quiáꞌˉ e ꞌmaˋ e cuøˊ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. \v 15 Jo̱ dsʉꞌ fɨˊ lɨ́ꞌˆ caluuˇ e fɨɨˋ do nijé̱ˉ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ, lafaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ jaléꞌˋ ta˜ dseaˋ láangˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ dseeˉ e ꞌléerˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e lɨ́ˋ dsíiˊ ngúuˊ táaiñˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jngangꞌˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ jmiféngꞌˊ jaléngꞌˋ diée˜ i̱ o̱ꞌ jáꞌˉ, jo̱guɨ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ tɨˊ dsíiˊ jmóoˋ ta˜ jmɨgóoˋ. \p \v 16 Jo̱ mɨ˜ cangɨ́ˋ jo̱, lalab cajíngꞌˉ Jesús: \p —Jneab˜ dseaˋ nɨcasɨ́ɨnˉn ángel quiéˉe fɨˊ quiníꞌˆ e quie̱rˊ jaléꞌˋ e júuˆ la e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe. Jo̱ jneab˜ lɨ́ɨnˊn dseaˋ sɨju̱ˇ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ Davíꞌˆ, jo̱guɨ jnea˜bɨ cajo̱ lɨ́ɨnˊn lafaꞌ i̱ nʉ́ʉˊ jɨngꞌˋ i̱ jnéengˉ jloꞌˆ mɨ˜ laꞌeeˋ. \p \v 17 Jo̱ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ jo̱guɨ i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ dseamɨ́ˋ quiáꞌˉ i̱ Joꞌseꞌˋ Jiuung˜ do lalab féꞌrˋ jo̱ jíñꞌˉ: \p —¡Neaˊ fɨˊ la! \p Jo̱ lajo̱b nijíngꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ninúˉ cajo̱: \p —¡Neaˊ fɨˊ la! \p Jo̱ doñiˊ i̱i̱ˋ dseaˋ i̱ jmɨjmɨɨngˉ, güɨjalíimˉbre jo̱ güɨjaꞌí̱ꞌrˋ e jmɨɨˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱ e jmɨɨˋ jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaˋ eeˋ quíingˊ quiáꞌrˉ. \p \v 18 Jo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ núuˋ e júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e tó̱o̱ˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱baꞌ jmiñiimˇbaa dsíirˊ lala: Song i̱ lɨɨng˜ iiñ˜ nijmɨngɨɨ˜guɨr lají̱i̱ꞌ˜ e júuˆ e dseángꞌˉ féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nijmɨngɨɨ˜bre cajo̱ jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ la féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. \v 19 Jo̱guɨ song i̱ lɨɨng˜ dseaˋ iiñ˜ e nijé̱ꞌˉguɨr faꞌ camɨ́ꞌˆ e júuˆ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la, jo̱baꞌ Fidiéeˇ nijé̱ꞌˉbre cajo̱ quiáꞌˉ i̱ dseaˋ íˋ lají̱i̱ꞌ˜ e ꞌmaˋ e jmóoˋ e seengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜, jo̱guɨ cajo̱ jaˋ nitɨ́iñˉ e nigüeárˋ e fɨˊ fɨɨˋ güeangꞌˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e féꞌˋ e fɨˊ ni˜ jiˋ la. \p \v 20 Jo̱ i̱ dseaˋ i̱ jmɨta˜ dsíiˊ jaléꞌˋ e júuˆ la jíñꞌˉ lala: \p —Dseángꞌˉ e jábꞌˉ, lajeeˇ lajmɨnáˉ nigáaˊa. \p Jo̱ lalab jíngꞌˉ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ: \p —Lajo̱b nilíˋ. ¡Neaˊ fɨˊ la, Fíiˋnaaꞌ Jesús! \p \v 21 Jo̱ güɨꞌɨ́bˆ Fíiˋnaaꞌ Jesús güeaꞌˆ quiáꞌrˉ fɨˊ jee˜ jneaa˜aaꞌ lajaléꞌˋnaaꞌ. \p ¡Jo̱ lajo̱b nilíˋ! \p Jo̱ jí̱i̱ꞌ˜ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ e cajmeꞌˊ Juan.