\id PHP \h Filipenses \toc1 Júuˆ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ seengˋ fɨˊ FILIPOS \toc2 Filipenses \toc3 Fil. \mt1 Júuˆ e to̱o̱˜ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ dseaˋ seengˋ fɨˊ FILIPOS \c 1 \p \v 1 Jnea˜ Paaˉ có̱o̱ꞌ˜ Timoteo lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ i̱ jmóoˋ lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lana guiéengꞌ˜naaꞌ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ, dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ i̱ neáangˊ fɨˊ na fɨˊ Filipos i̱ lɨ́ɨngˊ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ lajo̱bɨ guiéengꞌ˜naaꞌ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ mogui˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜guɨ quiáꞌrˉ cajo̱. \v 2 Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Tiquíˆnaaꞌ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜guɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ e niꞌɨ́rˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ e nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ. \s1 Mɨ˜ caféngꞌˊ Paaˉ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ dseaˋ seengˋ fɨˊ Filipos \p \v 3 Jo̱ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ dséngꞌˊ dsiiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, cuǿøˉø guiꞌmáangꞌˇ Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ. \v 4 Jo̱guɨ laco̱o̱ˋ néeꞌ˜ mɨ˜ fǿnꞌˋn Fidiéeˇ uii˜ quíiˉnaꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ, jmóoˋo e iáangˋ dsiˋbaa, \v 5 co̱ꞌ eáamˊ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ rúꞌˋnaaꞌ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jí̱i̱ꞌ˜ ie˜ latɨˊ mɨ˜ caneeng˜ rúꞌˋnaaꞌ jo̱ cartɨˊ jmɨɨ˜ na. \v 6 Jo̱ tab˜ dsiiˉ e Fidiéeˇbingꞌ i̱ canaangˋ jmóoˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ íˋbɨ cajo̱ i̱ nijméˉguɨ lajo̱ cartɨˊ niteáiñꞌˊ e ta˜ jo̱ ie˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nigüéengˉtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. \v 7 Jo̱ dseángꞌˉ lajo̱b catɨ́ɨngˉ e ɨˊ dsiiˉ uii˜ quíiˉnaꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ, co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ røøbˋ nɨcaꞌíingꞌ˜naaꞌ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cuøꞌˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ, nañiˊ faꞌ iuunˉ sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ o̱si e niguiénꞌˉn fɨˊ quiniˇ dseata˜ é, e jmɨꞌǿꞌˋø o̱si jmɨtaaˆ dsíiˊ dseaˋ e júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. \v 8 Jo̱ Fidiéebˇ dseaˋ ñirˊ jial tíiˊ e iin˜n nimáan˜n lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ e cuøꞌˊ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜ e nijmiꞌneáanˋn ꞌnʉ́ꞌˋ. \p \v 9 Jo̱ mɨ́ɨꞌ˜ɨ Fidiéeˇ e eáangˊguɨ nidsicuángˋ e jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ e nicuǿꞌˉguɨr ꞌnʉ́ꞌˋ e nilɨjmɨ́ɨˋnaꞌ jo̱guɨ e ningángꞌˋnaꞌ \v 10 e laco̱ꞌ líꞌˋnaꞌ guíiꞌ˜naꞌ contøøngˉ lajaléꞌˋ e guiʉ́ˉ. Jo̱ lajo̱b quɨ́ɨꞌ˜naꞌ jmɨɨ˜ e seengˋnaꞌ e eeˉnaꞌ guiʉ́ˉ e laco̱ꞌ jaˋ nilɨseaˋ dseeˉ quíiˉnaꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ jmɨɨ˜ e nigüéengˉtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la. \v 11 Jo̱ ie˜ jo̱ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ nijá̱a̱ꞌ˜naꞌ júuˆ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e cajmeeˇnaꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nijmɨꞌgooˋnaꞌ Fidiéeˇ jo̱guɨ nijmiféngꞌˊnaꞌ dseaˋ do. \s1 Seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ \p \v 12 Jo̱ jnea˜ iin˜n e nilɨñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e jaléꞌˋ e nɨcangongɨ́ɨnˉn fɨˊ la dseángꞌˉ eáamˊ nɨcalɨꞌíingˆ ta˜ e laco̱ꞌ niniꞌˆguɨ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ. \v 13 Co̱ꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ fɨˊ ꞌnʉ́ʉˊ lɨ˜ guiing˜ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ quiáꞌˉ dseaˋ romano có̱o̱ꞌ˜ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ caguiaangˉ, guiʉ́bˉ ñirˊ e sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. \v 14 Jo̱guɨ mɨ˜ calɨñiˊ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ la, jo̱baꞌ e jie˜ jaˋ lajalémꞌˋ dseaˋ do eáangˊguɨ nɨcaguiaˊ dsíirˊ e niꞌrˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ dseángꞌˉ jaˋ ꞌgóꞌˋbre jmóorˋ lajo̱. \p \v 15 Jo̱ e jábꞌˉ, i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ dsʉꞌ e dsihuɨ́ɨmˊbre o̱si e ꞌníꞌˋ níiˉbre é, jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜guɨ jmóorˋ e ta˜ jo̱ e guiʉ́ˉ dsíiˊbre. \v 16 Jo̱guɨ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ jmóorˋ e ta˜ jo̱ e ngocángˋ dsíiˊbre co̱ꞌ eáamˊ ꞌneáaiñˋ Fidiéeˇ, co̱ꞌ ñiˊbre e uiing˜ e iuungˉ jnea˜ fɨˊ la e laco̱ꞌ jmɨꞌǿnꞌˋn júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; \v 17 jo̱ dsʉꞌ i̱ lɨɨng˜ i̱ dseaˋ íˋ guiarˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nijmeángˉ quiáꞌrˉ yaam˜bre, jo̱guɨ jaˋ jmóorˋ e ngocángˋ dsíirˊ e ta˜ jo̱, co̱ꞌ lɨco̱ꞌ iiñ˜ e niꞌmeáangˊguɨr jnea˜ lɨ˜ iuunˉ fɨˊ dsíiˊ ꞌnʉñíˆ la. \v 18 Jo̱ dsʉꞌ jaˋ e cuaiñ˜ quiéˉe jialco̱ꞌ guiaˊ dseaˋ e júuˆ jo̱, si e ngocángˋ dsíirˊ o̱si o̱ꞌ lajo̱ é; co̱ꞌ jmiꞌiáamˋ dsiˋ jnea˜ dsʉꞌ e guiaˊ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. \p Jo̱ eáamˊbɨ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ, \v 19 co̱ꞌ ñiˋbaa e nileámˋbaa lɨ˜ iuunˉ la, co̱ꞌ jaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ́ɨꞌ˜baꞌ Fidiéeˇ uii˜ quiéˉe, jo̱guɨ jmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨ Jmɨguíˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜ cajo̱. \v 20 Jo̱ dsʉꞌ eáamˊ iin˜n jo̱guɨ eáamˊ sɨjeenˇ e jaˋ nicuǿˉ Fidiéeˇ fɨˊ e nica̱a̱ˉ fɨꞌɨꞌˋ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ eáangˊguɨ sɨjeenˇ e teáˋ dsiiˉ e guiaaˉ júuˆ fɨˊ quiniˇ jaléngꞌˋ dseaˋ, jo̱ lajo̱b nijmɨꞌgooˉ Dseaˋ Jmáangˉ e ngocángˋ dsiiˉ jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ e seenˉ o̱si e júunˉn é. \v 21 Co̱ꞌ jnea˜ seenˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e jmóoˋo lají̱i̱ꞌ˜ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ song júnˉn, jo̱baꞌ guiʉ́ˉguɨb niꞌuíingˉ quiéˉe jóng. \v 22 Jo̱ dsʉꞌ song seengˉguɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la, nilíꞌˋbɨ́ɨ jmee˜e ta˜ e laco̱ꞌ nilɨfɨ́ɨngˊguɨ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱baꞌ jaˋ ñiiˉ e˜ niguíiꞌ˜i, su e seengˉguɨ́ɨ o̱faꞌ e júumˉbaa é. \v 23 Co̱ꞌ huɨ́ɨmˊ lɨ́ɨˊ quiéˉe e niguíiꞌ˜i co̱o̱ˋ lajeeˇ e tú̱ˉ júuˆ la: caꞌíingꞌ˜ e iáangˋ dsiiˉ e nijúunˉn e laco̱ꞌ niníˆi có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ, co̱ꞌ lajo̱baꞌ e eáangˊguɨ nijmeángˉ quiéˉe; \v 24 jo̱guɨ e caꞌíingꞌ˜guɨ do, eáangˊguɨ la guíingˋ quíiˉnaꞌ e seemˉbɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la. \v 25 Jo̱ co̱ꞌ nɨtab˜ dsiiˉ e seemˉbɨ́ɨ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱baꞌ nija̱ˋbɨ́ɨ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na e laco̱ꞌ nijmɨcó̱o̱ꞌ˜bɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e nidsicuángˋguɨ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ e laco̱ꞌ eáangˊguɨ nilɨꞌiáangˋ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ e jáꞌˉ nɨcalɨ́ngˉnaꞌ do. \v 26 Jo̱ mɨ˜ niguiéngꞌˉtú̱u̱ fɨˊ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, nilɨꞌiáangˋguɨ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e nɨcajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. \p \v 27 Jo̱ jmɨꞌúungˋnaꞌ e nilɨseengˋnaꞌ røøˋ laco̱ꞌ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱baꞌ nañiˊ faꞌ e gáaˊa gaꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ o̱si huí̱i̱ˉbɨ táanˋn é, dsʉꞌ tab˜ dsiiˉ e teáˋ teáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e dseángꞌˉ conrøøˋ sɨɨng˜naꞌ lajaléngꞌˋnaꞌ e cuǿꞌˆbɨꞌ bíˋ yaang˜naꞌ co̱lɨɨng˜ e laco̱ꞌ nijáꞌˉ líingˋ dseaˋ júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ, \v 28 jo̱guɨ e jaˋ fǿøngꞌ˜naꞌ jí̱i̱ꞌ˜ capíꞌˆ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ ꞌníꞌˋ ꞌníiˉ quíiˉnaꞌ. Co̱ꞌ e na cuøˊ li˜ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ do e nɨngolíiñˉ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨꞌˆ, jo̱ dsʉꞌ quíiˉ ꞌnʉ́ꞌˋ cuøˊ li˜ e nilɨseemˋbaꞌ lata˜ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, co̱ꞌ lajo̱b nɨsɨꞌíˆ quiáꞌˉ dseaˋ do. \v 29 Co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨngˊ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ ngɨ́ɨngˋnaꞌ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱guɨ ngɨ́ɨmˋbaꞌ cajo̱ e nimóˆnaꞌ iihuɨ́ɨˊ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lajo̱, \v 30 co̱ꞌ conrøøˋ ꞌníꞌˋ níingˉ dseaˋ jneaa˜aaꞌ lana, jo̱ móobˉ ꞌnʉ́ꞌˋ e lajo̱b cajmeángꞌˋ dseaˋ jnea˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ, jo̱guɨ nɨñíˆbɨꞌ cajo̱ e lajo̱bɨ jmóorˋ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ latɨˊ lana. \c 2 \s1 Dseaˋ Jmáangˉ cajmɨꞌuǿngˉ ꞌñiaꞌrˊ jo̱ caꞌuíiñˉ jaangˋ dseaˋ niingˉ \p \v 1 Jo̱ teábˋ óoˊnaꞌ, dsʉco̱ꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ jaˋ fɨꞌíˆ lɨ́ɨngˊnaꞌ, co̱ꞌ Dseaˋ Jmáamˉ ꞌneáangˋ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ Jmɨguíˋ quiáꞌrˉ seemˋ røøˋ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ; jo̱guɨ jmiꞌneáangˋ rúngꞌˋnaꞌ, jo̱guɨ fɨꞌˋ lɨ́ɨngˉ rúngꞌˋnaꞌ cajo̱, \v 2 jo̱baꞌ jmeeˉbɨꞌ bíˋ e laco̱ꞌ jmiꞌiáangˋnaꞌ dsiiˉ e seengˋnaꞌ co̱lɨɨng˜ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, jo̱guɨ ꞌneáamˋ rúngꞌˋnaꞌ lajɨɨngˋnaꞌ, jo̱guɨ co̱o̱ˋbaꞌ ɨˊ óoˊnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangꞌ˜naꞌ. \v 3 Jo̱ jie˜ mɨˊ jmooˋnaꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e móoˉnaꞌ e jmóoˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e ꞌníꞌˋ máangˊnaꞌr o̱si e jmɨcǿøngꞌ˜ yaang˜naꞌ é, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e jmɨꞌuǿngˆ yaang˜naꞌ jo̱guɨ e jmɨꞌgooˋnaꞌ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ eáangˊguɨ laco̱ꞌ yaang˜naꞌ. \v 4 Jo̱ dsʉꞌ jaˋ jméeˆnaꞌ e lɨco̱ꞌ ꞌnoꞌˆnaꞌ jial niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quíiˉnaꞌ yaang˜naꞌ, co̱ꞌ lajo̱b ꞌnéˉ ꞌnoꞌˆnaꞌ cajo̱ jial niꞌuíingˉ guiʉ́ˉ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ rúngꞌˋnaꞌ. \p \v 5 Jo̱ íiˋ óoˊnaꞌ røøˋ lají̱i̱ꞌ˜ fɨˊ teáangꞌ˜naꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ. \q1 \v 6 Co̱ꞌ írˋ røøbˋ cǿøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ, \q2 jo̱ dsʉꞌ jaˋ cajmeángꞌˋ ꞌñiaꞌrˊ faꞌ e røøˋ cǿøiñˋ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ do, \q1 \v 7 co̱ꞌ cabꞌˊ caséerˊ lají̱i̱ꞌ˜ e sɨꞌíiñˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, \q1 jo̱ caꞌuíiñˉ e røøbˋ cǿøiñˋ laco̱ꞌ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ jmóoˋ ta˜ fɨˊ quiniˇ dseaˋ rúngꞌˋ, \q1 jo̱ calɨséiñˋ fɨˊ guóoꞌ˜ uǿˉ e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. \q1 \v 8 Jo̱ dsʉꞌ lajeeˇ e caꞌuíiñˉ lajo̱, cajmɨꞌuǿngˉ ꞌñiaꞌrˊ e jaˋ cajméerˋ ta˜ quiʉꞌrˊ ꞌñiaꞌrˊ, \q1 co̱ꞌ lají̱i̱ꞌ˜ ta˜ quiʉꞌˊ Fidiéeˇbaꞌ cajméerˋ carˋ cartɨˊ íꞌˋ e catáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ, jo̱ fɨˊ jo̱b cajúiñˉ. \q1 \v 9 Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b cajméerˋ, jo̱baꞌ Fidiéeˇ caseaiñꞌˊ dseaˋ do yʉ́ꞌˆguɨ, \q1 jo̱guɨ cajméerˋ e niingˉguɨ dseaˋ do lajeeˇ lajaléꞌˋ jo̱guɨ lajeeˇ lajaléngꞌˋ i̱ seengˋ fɨˊ laꞌúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. \q1 \v 10 Jo̱ cajméeˋ Fidiéeˇ lajo̱ e laco̱ꞌ mɨ˜ ninʉ́ꞌˋ jial tíiˊ niingˉ Jesús, \q1 jo̱baꞌ co̱o̱ˋ quié̱e̱bˉ nisíꞌˋ dseaˋ uǿˉ jnir˜ doñiˊ jiéꞌˋ seemˋbre, si fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ o̱si fɨˊ jmɨgüíˋ la o̱si fɨˊ lɨ˜ teáangꞌ˜ ꞌlɨɨ˜ é, \q1 \v 11 jo̱ nilɨlíꞌˆ lajɨɨngˋ dseaˋ jo̱ niféꞌrˋ e jábꞌˉ e Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨiñˊ Fii˜ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ, \q1 jo̱ lajo̱baꞌ nijmɨꞌgóˋ lajɨɨngˋ dseaˋ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ. \s1 Dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ lafaꞌ sɨjɨngꞌˋ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ \p \v 12 Jo̱ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ iin˜n eáangˊ, jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nɨcajmeeˇnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ contøøngˉ júuˆ quiáꞌˉ Fidiéeˇ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lajeeˇ e nɨcataan˜n có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱baꞌ eáangˊguɨ ꞌnéˉ jméeˆnaꞌ nʉ́ʉꞌ˜naꞌ cajo̱ mɨ˜ jaˋ quijgeáanˋn có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Jo̱ jmɨꞌgooˋnaꞌ e ngocángˋ óoˋnaꞌ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ guiʉ́ˉ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ; \v 13 co̱ꞌ Fidiéeˇbingꞌ i̱ cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e iing˜naꞌ jméeˆnaꞌ jmangꞌˉ e guiʉ́ˉ, jo̱guɨ dseaˋ íbˋ cajo̱ i̱ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ e laco̱ꞌ nijméeˆnaꞌ jaléꞌˋ e jo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ e iáangˋ dsíirˊ ꞌñiaꞌrˊ. \p \v 14 Jo̱ jméeˆnaꞌ lajaléꞌˋ e jmooˋnaꞌ e jaˋ séeꞌ˜naꞌ dseeˉ jo̱guɨ e jaˋ jɨɨng˜naꞌ, \v 15 jo̱ lajo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ niguiéꞌrˊ jial niꞌnɨ́iñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ o̱si nicuǿꞌrˉ ꞌnʉ́ꞌˋ dseeˉ é. Jo̱ jmiliingˇ yaang˜naꞌ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseángꞌˉ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ i̱ jaˋ sɨꞌlɨngꞌˆ jee˜ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seengˋ jmɨɨ˜ na. Co̱ꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ seengˋ jmɨɨ˜ na eáamˊ ꞌlɨiñꞌˆ jo̱guɨ jaˋ ɨˊ dsíirˊ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ. Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ i̱ lafaꞌ sɨjɨngꞌˋ jee˜ jaléngꞌˋ dseaˋ jmɨgüíˋ i̱ seengˋ fɨˊ lɨ˜ nʉʉˋ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌguɨ jɨngꞌˋ jaléngꞌˋ nʉ́ʉˊ i̱ sɨtǿngꞌˉ yʉ́ꞌˆ jmɨgüíˋ mɨ˜ canʉʉˋ. \v 16 Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨngˊnaꞌ, jo̱baꞌ éeꞌ˜naꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ e júuˆ quiáꞌˉ jial nilɨseengˋ dseaˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ Fidiéeˇ lata˜. Jo̱baꞌ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ e nijáaˊtu̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, eáangˊguɨ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ uii˜ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ ñiˋbaa e eáamˊ nɨcalɨꞌíingˆ ta˜ lají̱i̱ꞌ˜ e ta˜ huɨ́ɨngˊ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ lajo̱bɨ lajaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨcamóˉo jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. \v 17 Jo̱ nañiˊ faꞌ nijáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa e nijúunˉn e laco̱ꞌ niꞌiéꞌˋ lají̱i̱ꞌ˜ e cuøꞌˊ ꞌnʉ́ꞌˋ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e jáꞌˉ lɨ́ɨngˋnaꞌ júuˆ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ eáamˊ nilɨꞌiáangˋ dsiiˉ fɨng song calɨ́ˉ lajo̱ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ cajo̱. \v 18 Jo̱guɨ lajo̱bɨ ꞌnʉ́ꞌˋ nijmiꞌiáamˋ áaˊnaꞌ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. \s1 Mɨ˜ cajméeˋ Paaˉ júuˆ e niguieiñꞌˊ Timoteo có̱o̱ꞌ˜ Epafrodito fɨˊ Filipos \p \v 19 Jo̱ song Fíiˋnaaꞌ Jesús cuørˊ fɨˊ lajo̱, jo̱baꞌ lajmɨnábˉ iin˜n nisɨ́ɨnˆn Timoteo e nidsiꞌéerˇ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na. Jo̱baꞌ nitíinꞌ˜n bíˋ quiéˉe mɨ˜ niꞌíinꞌ˜n júuˆ quíiˉnaꞌ e nicó̱o̱ˋ dseaˋ do e quiáꞌˉ jial seengˋnaꞌ. \v 20 Jo̱ joˋ i̱ dseaˋ seengˋguɨ quiéˉe i̱ jiéngꞌˋguɨ laco̱ꞌ Timoteo i̱ guiing˜ dsíiˊ dseángꞌˉ lajangꞌˉ uii˜ quíiˉnaꞌ; \v 21 co̱ꞌ lajalémꞌˋ dseaˋ ꞌnóꞌrˊ jmóorˋ lali˜ e tɨˊ dsíirˊ yaam˜bre, jo̱ jaˋ ꞌnóꞌrˊ jmóorˋ jaléꞌˋ e guiʉ́ˉ e iing˜ Dseaˋ Jmáangˉ. \v 22 Dsʉꞌ nɨñíbˆ ꞌnʉ́ꞌˋ jial tíiˊ guiʉ́ˉ nɨcaꞌéeˋ Timoteo jo̱guɨ jial nɨcajmóˉnaaꞌ ta˜ e guiaˋnaaꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, co̱ꞌ nɨcajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ laco̱ꞌ jaangˋ jó̱o̱ˊ dseaˋ mɨ˜ jmóorˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ sejmiirˋ. \v 23 Jo̱ íˋbingꞌ sɨjeenˇ e nisɨ́ɨnˆn e dsiꞌeer˜ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na ladsifɨˊ mɨ˜ nilɨñiiˉ jial ngóoˊ quiéˉe fɨˊ la. \v 24 Jo̱ sɨjeemˇbaa cajo̱ e Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ nicuǿꞌrˉ jnea˜ fɨˊ e ngóoˊbaa ꞌñiáꞌˋa e niꞌeeˇe ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ na lajmɨnáˉ. \p \v 25 Jo̱guɨ lɨ́nˉn e la guíimˋ ꞌnéˉ niguiéengꞌ˜tú̱u̱ fɨˊ na i̱ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ siiˋ Epafrodito i̱ nɨcajméeˋ bíˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ ta˜ e nɨcajméˉe co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌr˜, co̱ꞌ íbˋ dseaˋ i̱ casíingˋ ꞌnʉ́ꞌˋ fɨˊ la e quiáꞌˉ jmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe lɨ˜ iuunˉ sɨjnɨ́ɨnˇn fɨˊ la. \v 26 Jo̱ i̱ Epafrodito na eáamˊ nɨꞌiiñ˜ e niníiñˉ ꞌnʉ́ꞌˋ, co̱ꞌ fɨꞌíbˆ lɨ́ɨiñˊ dsʉꞌ e nɨcalɨñíˆnaꞌ júuˆ e calɨdséeꞌr˜ eáangˊ. \v 27 Jo̱ e jáꞌˉ e nɨcalɨdséeꞌr˜ jo̱ jie˜ jaˋ mɨˊ cajúumˉbre; jo̱ dsʉꞌ Fidiéeˇ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨmˉbreiñꞌ do, jo̱baꞌ cajmiꞌleáamˉbre, jo̱ la quie̱ˊ tɨˊ jneab˜ calɨ́ˉ fɨ́ɨˉ lɨ́ɨngˉ Fidiéeˇ cajo̱ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ fɨꞌíˆ dsíiˊ seenˉ, co̱ꞌ nilɨféꞌˋguɨb fɨꞌíˆ quiéˉe fɨng song cajúiñˉ. \v 28 Jo̱baꞌ niguiéemꞌ˜baꞌre lajmɨnáˉ fɨˊ na e laco̱ꞌ nilɨꞌiáangˋ áaˊnaꞌ mɨ˜ nimáang˜naꞌr caléꞌˋ catú̱ˉ, jo̱guɨ jnea˜ guáaˊguɨjiʉ fɨꞌíˆ quiéˉe cajo̱. \v 29 Jo̱ mɨ˜ niguiengꞌˊtu̱r fɨˊ na, íingꞌ˜naꞌr e iáangˋ óoˊnaꞌ, co̱ꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ lɨ́ɨiñˊ. Jo̱guɨ jmɨꞌgooˋbaꞌ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ éeˋ laco̱ꞌguɨ éeˋ i̱ dseaˋ na. \v 30 Jo̱ jie˜ jaˋ mɨˊ cajúmˉbre dsʉꞌ uíiꞌ˜ e jmóorˋ ta˜ e nɨcangɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ caguiaˊ dsíirˊ doñiˊ eeˋ calɨ́mˉbre e laco̱ꞌ cajméerˋ ta˜ jmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ jaˋ dsitíingꞌ˜ quíiˉnaꞌ jméeˆnaꞌ lajo̱. \c 3 \s1 Jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e quíingˊguɨ eáangˊ e laco̱ꞌ e lɨcuíingˋguɨ́ɨ Dseaˋ Jmáangˉ \p \v 1 Jo̱guɨ lana, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, jmiꞌiáangˋguɨ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. \p Jo̱ dsʉꞌ jaˋ e ꞌníꞌˋ tɨ́ɨnˋn jnea˜ e fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ e fɨˊ ni˜ jiˋ la lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ lamɨ˜ jéengˊguɨ, co̱ꞌ e júuˆ la eáamˊ nilɨꞌíingˆ ta˜ quíiˉnaꞌ. \v 2 Jo̱ jmeáangꞌ˜ íˆ yaang˜naꞌ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ i̱ ꞌnáꞌˆ dsinóoˊ i̱ jaˋ éeˋ ta˜ røøˋ jo̱guɨ to̱o̱˜ li˜ fɨˊ ngúuˊ táaiñˋ. \v 3 Jo̱ dsʉꞌ jneaa˜aabꞌ dseaˋ lɨ́ɨˊnaaꞌ i̱ dseángꞌˉ lajangꞌˆ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ, co̱ꞌ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Jmɨguíˋ quiáꞌˉbre e jmiféngꞌˊnaaꞌr jo̱guɨ jmiꞌiáamˋbɨ dsiˋnaaꞌ cajo̱ dsʉꞌ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨˊnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ jaˋ ta˜ dsiˋnaaꞌ e nilɨguiúngˉnaaꞌ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jmooˉnaaꞌ o̱si jial lɨ́ɨˊnaaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ la é. \v 4 Co̱ꞌ nañiˊ faꞌ jnea˜ seabˋ uiing˜ e nijmee˜e e ta˜ dsiiˉ e nilɨguiúnˉn fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱, jo̱ dsʉꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ cuǿøngˋ líˋ jmɨta˜guɨ dsíirˊ laco̱ꞌguɨ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e jo̱. \v 5 Co̱ꞌ jnea˜, jñiáˉ jmɨɨ˜bɨ ngóoˊo mɨ˜ cató̱ˉ li˜ fɨˊ ngúuˊ táanˋn lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ quɨ́ꞌˉ tɨ́ɨngˋ dseaˋ Israel; jo̱guɨ lɨ́ɨnˊn sɨju̱ˇ dseaˋ Israel; jo̱guɨ dseaˋ quiáꞌˉ ꞌlɨɨ˜ yʉ́ʉꞌ˜ Míing˜ lɨ́ɨnˊn; jo̱guɨ jmíiˊ hebreo fáꞌˋa jo̱guɨ lajo̱bɨ dseaˋ cǿøngꞌ˜ quiéˉe cajo̱; jo̱guɨ dseaˋ Israel i̱ lɨ́ɨngˊ fariseob lɨ́ɨnˊn cajo̱, co̱ꞌ cajmɨꞌgooˉ dseángꞌˉ laco̱ꞌ sɨꞌíˆ jaléꞌˋ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜; \v 6 jo̱guɨ eáamˊ calɨguiing˜ dsiiˉ jaléꞌˋ e ꞌnéˉ jmitiiˆ có̱o̱ꞌ˜ dseaˋ góoˋo dseaˋ Israel, co̱ꞌ jɨˋguɨ cajmeáanꞌ˜n gaˋ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ; jo̱guɨ cajméˉbaa nʉ́ʉꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, jo̱baꞌ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ dseeˉ cuǿøngˋ líˋ cuǿꞌˉ dseaˋ jnea˜. \v 7 Jo̱ dsʉꞌ jaléꞌˋ e caꞌɨ́ˋ dsiiˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ e eáamˊ quíingˊ quiéˉe, dsʉꞌ lana joˋ e quíingˊ quiéˉe jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ jaléꞌˋ e jo̱, co̱ꞌ lana Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ nɨcalɨcuíinˋn. \v 8 Jo̱ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ e jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ e quíingˊ e niingˉguɨ eáangˊ laco̱ꞌ e quíingˊ e lɨcuíingˋguɨ́ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e lamɨ˜ ɨˊ dsiiˉ e eáamˊ quíingˊ quiéˉe do, dseángꞌˉ joˋ e ta˜ íingˆ quiéˉe lana, co̱ꞌ lafaꞌ quibˊ calɨ́ˉ; dsʉco̱ꞌ niingˉguɨ eáangˊ quiéˉe e nilɨcuíingˋguɨ́ɨ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ \v 9 jo̱guɨ e nɨlɨ́ɨnˊn lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌr˜. Dsʉꞌ o̱faꞌ nijmiguiúngˉ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ uíiꞌ˜ e jmóoˋo nʉ́ʉꞌ˜ʉ e júuˆ quiʉꞌˊ ta˜ quiáꞌˉ Moi˜, co̱ꞌ lanaguɨ nɨlɨ́ɨnˊn dseaˋ guiúngˉ fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ dsʉꞌ laꞌeáangˊ e nɨcajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ jaguóˋ Dseaˋ Jmáangˉ. Co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cuǿøngˋ feˇeeꞌ, e Fidiéeˇbingꞌ cajméeˋ e calɨguiúnˉn fɨˊ quinirˇ laꞌeáangˊ e cajáangꞌ˜ ꞌñiáꞌˋa fɨˊ jaguórˋ. \v 10 Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ iin˜n e nijmicuíimˋbɨ́ɨ Dseaˋ Jmáangˉ jo̱guɨ e niñíinˋn e bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌˉ Fidiéeˇ có̱o̱ꞌ˜ e cajmijí̱ꞌˊtu̱r Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜, jo̱guɨ e moo˜o iihuɨ́ɨˊ uíiꞌ˜ e lɨ́ɨnˊn dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱guɨ cajo̱ caꞌˊ guiaaˉ jaléꞌˋ e iin˜n jmee˜e ꞌñiáꞌˋa, co̱ꞌ uíiꞌ˜ e cajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ lajo̱, jo̱baꞌ cajúiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ; \v 11 jo̱ lajo̱b jmóoˋo uíiꞌ˜ e nɨtab˜ dsiiˉ e nilíꞌˋi e nijí̱ꞌˊtú̱u̱ jee˜ jaléngꞌˋ ꞌlɨɨ˜ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. \s1 Nijmɨꞌúungˋguɨ́ɨ e laco̱ꞌ nilíꞌˋi lají̱i̱ꞌ˜ e nɨsɨꞌíngꞌˋ Fidiéeˇ jnea˜ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ \p \v 12 Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ fáꞌˉa e nɨlɨ́ꞌˉɨ lajaléꞌˋ e fáꞌˉa na, o̱ꞌguɨ e dseángꞌˉ nɨguiúnˉn fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ cajo̱; dsʉꞌ jmɨꞌúumˋbɨ́ɨ e laco̱ꞌ nilíꞌˋi e jo̱, co̱ꞌ uii˜ e jo̱baꞌ catángꞌˆ Dseaˋ Jmáangˉ jnea˜ lamɨ˜ jéengˊguɨ. \v 13 Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, dsʉꞌ o̱faꞌ fáꞌˉa e dseángꞌˉ nɨcalɨ́ꞌˉɨ ꞌñiáꞌˋa jaléꞌˋ e na; dsʉꞌ e jábꞌˉ dseángꞌˉ joˋ eeˋ ɨˊguɨ dsiiˉ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e nɨcajméˉe lamɨ˜ jéengˊguɨ do, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmɨꞌúungˋguɨ́ɨ e nilíꞌˋi jaléꞌˋ e sɨjé̱e̱ˇguɨ quiéˉe \v 14 e laco̱ꞌ niñíinˋn jaléꞌˋ e nɨsɨꞌíˆ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaꞌ fɨˊ jmɨgüíˋ co̱o̱ˋ uíiꞌ˜ e nɨcatǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ e nɨcaꞌuíingˉnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. \p \v 15 Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ ɨ́ˆ dsiˋnaaꞌ jaléngꞌˋ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ nɨngóoˊ cuíiˋnaaꞌ jo̱guɨ jmitíˆiiꞌ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ song seaˋ e ɨˊ óoˊ ꞌnʉ́ꞌˋ e jiéꞌˋguɨ jí̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e nɨcafáꞌˉa na, jo̱baꞌ ꞌñiabꞌˊ Fidiéeˇ dseaˋ nineárˉ moguíˆnaꞌ cuaiñ˜ quiáꞌˉ e jo̱. \v 16 Jo̱ dsʉꞌ lɨfaꞌ ꞌnéˉ se̱e̱ˉnaaꞌ jialco̱ꞌ cǿøngˋ røøˋ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e nɨcalɨ́ꞌˉnaaꞌ. \p \v 17 Dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jmɨꞌúungˋnaꞌ e seengˋnaꞌ røøˋ laco̱ꞌguɨ la seengˋ jnea˜, jo̱guɨ jǿøˉnaꞌ røøˋ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nɨseengˋ lají̱i̱ꞌ˜ laco̱ꞌ e nɨcaꞌéeˉ jneaꞌˆ ꞌnʉ́ꞌˋ. \v 18 Jo̱ jmiguiʉbˊ ya̱ꞌˊ nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, jo̱guɨ lana fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ carjɨˋ quɨ́ꞌˉbaa uíiꞌ˜ e fɨ́ɨmˊbingꞌ seengˋ i̱ eˊ e jaˋ eeˋ uiing˜ seaˋ lají̱i̱ꞌ˜ iihuɨ́ɨˊ e caꞌíngꞌˋ Dseaˋ Jmáangˉ mɨ˜ catáiñˉ fɨˊ dseꞌˋ crúuˆ. \v 19 Jo̱ i̱ dseaˋ laꞌíˋ fɨˊ lɨ˜ ꞌlɨbꞌˆ nidsilíiñˋ mɨ˜ nijúuiñˉ, jo̱ dseángꞌˉ lají̱i̱ꞌ˜ e lɨ́ˋ dsíiˊ yaam˜bre jmitir˜, jo̱guɨ lɨ́ꞌˆ lɨˊ jmɨjløngꞌˆ yaaiñ˜ e lafaꞌ nilíˋ ɨꞌˋ lɨ́ɨiñˉ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e ꞌlɨꞌˆ e jmóorˋ do. Jo̱ lɨ́ꞌˆ guiing˜ dsíirˊ lají̱i̱ꞌ˜ e dsijéeˊ fɨˊ jmɨgüíˋ la. \v 20 Jo̱ dsʉꞌ jneaa˜aaꞌ, dseaˋ seengˋ ñifɨ́bˉ nɨlɨ́ɨˊnaaꞌ, jo̱guɨ fɨˊ jo̱b cajo̱ nijáaˊtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ nɨsɨjeengˇnaaꞌ do i̱ nɨcaleáangˋ jneaa˜aaꞌ jee˜ dseeˉ quíˉiiꞌ. \v 21 Jo̱ nijmɨsɨ́ɨmˉbre ngúuˊ táangˋnaaꞌ e jaˋ bíˋ seaˋ quiáꞌˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la, jo̱ nicuǿꞌrˉ jneaa˜aaꞌ ngúuˊ táangˋnaaꞌ e ꞌmɨ́ɨˉ e nɨgüeangꞌˆ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ lɨ́ɨˊ e ngúuˊ táaiñˋ ꞌñiaꞌrˊ. Jo̱ nijmérˉ lajo̱ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ e bíˋ ꞌgøngꞌˊ quiáꞌrˉ có̱o̱ꞌ˜ e quiʉꞌrˊ ta˜ fɨˊ laꞌúngˉ. \c 4 \s1 Jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ contøøngˉ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ \p \v 1 Jo̱ uíiꞌ˜ e lajo̱b lɨ́ɨˊ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ i̱ iin˜n eáangˊ, jo̱baꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e güɨteáamˉbɨꞌ teáˋ lají̱i̱ꞌ˜ e fɨˊ lɨ˜ nɨteáangˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ eáamˊ iin˜n ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ dsíngꞌˉ iin˜n nimáang˜tú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ, co̱ꞌ jmiꞌiáamˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ uíiꞌ˜ e nɨcalɨ́ngˉnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ e nɨcajméˉe jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. \p \v 2 Jo̱guɨ liúunꞌ˜n ꞌnʉˋ, dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Evodia có̱o̱ꞌ˜guɨ ꞌnʉˋ, dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Síntique, e nisɨɨm˜tu̱ꞌ røøˋ laco̱ꞌ catɨ́ɨngˉ e jmóoˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. \v 3 Jo̱guɨ ꞌnʉˋ, dseaˋ i̱ dseángꞌˉ i̱ jaˋ calɨtúngˉ dsíiˊ e cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ ta˜ guiaˊ júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ, jo̱baꞌ mɨ́ɨꞌ˜ɨ ꞌnʉˋ e nijmɨcó̱o̱ꞌ˜ lajɨˋ huáangˉ i̱ dseamɨ́ˋ na i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ e laco̱ꞌ nisɨ́ngˉtu̱r røøˋ, co̱ꞌ lajɨˋ huáamˉbiñꞌ na cacuøꞌˊ bíˋ yaaiñ˜ e cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ lajeeˇ e caguiáˋa júuˆ quiáꞌˉ jial laangˋ dseaˋ jee˜ jaléꞌˋ dseeˉ quiáꞌrˉ lɨ́ꞌˆ laco̱ꞌ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ i̱ dseañʉꞌˋ i̱ siiˋ Clemente có̱o̱ꞌ˜guɨ jaléngꞌˋguɨ dseaˋ caguiaangˉ i̱ cajméeˋ ta˜ co̱lɨɨng˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜. Jo̱ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ na nɨcateáangˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáꞌrˉ fɨˊ lɨ˜ nɨtaang˜ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ nilɨseengˋ lata˜ có̱o̱ꞌr˜. \p \v 4 Jo̱ jmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ contøøngˉ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱ fɨ́ɨˉtú̱u̱ ꞌnʉ́ꞌˋ caléꞌˋ catú̱ˉ e nijmiꞌiáangˋ óoˊnaꞌ. \v 5 Jo̱ güɨlɨcuíingˋ lajaléngꞌˋ dseaˋ ꞌnʉ́ꞌˋ e lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ guiʉ́ˉ dsíiˊ. Jo̱ nɨjaquiéemˊ e nigüéengˉtu̱ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la caléꞌˋ catú̱ˉ. \p \v 6 Jo̱ jaˋ jmijiuungˇ óoˊnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ eeˋ e lɨ́ɨˊ quíiˉnaꞌ, co̱ꞌ lɨ́ꞌˆ lɨˊ ꞌnéˉ e yejí̱ˉ føngꞌˆnaꞌ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e jo̱; jo̱guɨ mɨ́ɨꞌ˜naꞌr jaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ, jo̱ jaˋ tiúungˊnaꞌ e cuøꞌˊnaꞌr guiꞌmáangꞌˇ quiáꞌˉ jaléꞌˋ e mɨ́ɨꞌ˜naꞌr do. \v 7 Jo̱ lajo̱baꞌ nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ e seengˋnaꞌ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ e jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ quɨ́ɨꞌr˜ jmɨɨ˜ e ningáiñꞌˋ; jo̱ có̱o̱ꞌ˜ e juguiʉ́ˉ do Fidiéeˇ nijmérˉ íˆ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ɨˊ óoˊnaꞌ uíiꞌ˜ e nɨlɨ́ɨngˊnaꞌ lafaꞌ jaamˋ dseaˋ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. \s1 Íiˋ áaˊnaꞌ lali˜ e guiʉ́ˉ \p \v 8 Jo̱ lɨ˜ ngóoˊ cadséngˉguɨ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ, e ɨ́ˆ óoˊnaꞌ lali˜ júuˆ e jáꞌˉ jo̱guɨ júuˆ e catɨ́ɨngˉ jmɨꞌgóˋ dseaˋ, jo̱guɨ jmangꞌˉ júuˆ dséebˊ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ. Jo̱guɨ ꞌnéˉ cá̱ˆnaꞌ cajo̱ jmangꞌˉ juguiʉ́ˉ có̱o̱ꞌ˜guɨ júuˆ iáangˋ dsíiˊ jo̱guɨ júuˆ niguoꞌˆ. Jo̱guɨ íiˋ áaˊnaꞌ lali˜ e guiʉ́ˉ jo̱guɨ jaléꞌˋ e catɨ́ɨngˉ niféꞌˋ dseaˋ guiʉ́ˉ uii˜ quiáꞌˉ. \p \v 9 Jo̱guɨ jmitíˆnaꞌ jaléꞌˋ e nɨcaꞌéeˉe ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ e júuˆ e nɨcafɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ jo̱guɨ jaléꞌˋ e nɨcanʉ́ʉˉnaꞌ e nɨcafáꞌˉa jo̱guɨ jaléꞌˋ e nɨcañíiˉnaꞌ e nɨcajméˉe; jo̱ jmeeˉbaꞌ lajo̱. Jo̱ Fidiéeˇ i̱ cuøˊ e seengˋ dseaˋ juguiʉ́ˉ júuˆ røøˋ, íbˋ dseaˋ nilɨseengˋ cøøngˋ có̱o̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. \s1 Jaléꞌˋ e cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ dseaˋ seengˋ fɨˊ Filipos quiáꞌˉ Paaˉ \p \v 10 Jo̱ eáamˊ jmiꞌiáangˋ dsiiˉ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ uíiꞌ˜ e ꞌnʉ́ꞌˋ nɨcadsengꞌˆtu̱ óoˊnaꞌ jnea˜ caléꞌˋ catú̱ˉ. Dsʉꞌ o̱faꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ có̱o̱ꞌ˜ e júuˆ na e nɨcaꞌíngˉ óoˊnaꞌ jnea˜, co̱ꞌ nɨñibˋ jnea˜ e uíiꞌ˜ e jaˋ dsitíingꞌ˜ quíiˉbaaꞌ faꞌ e nɨcajmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jnea˜. \v 11 Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ fɨ́ɨˉɨ ꞌnʉ́ꞌˋ e júuˆ na uíiꞌ˜ e jaˋ seaˋ ꞌnéˉe, co̱ꞌ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa e jmiꞌiáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ lají̱i̱ꞌ˜ e seaˋ quiéˉe. \v 12 Co̱ꞌ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa jial seenˉ e tiñíˋ jo̱guɨ lajo̱bɨ mɨ˜ eáangˊ seaˋ cajo̱. Jo̱guɨ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa cajo̱ e jmiꞌiáangˋ dsiiˉ có̱o̱ꞌ˜ doñiˊ eeˋ e dsingɨ́ɨnˉn, si e røøngˋ túꞌˋu o̱si e jø˜ túꞌˋu é. Jo̱guɨ nɨcalɨtɨ́ɨmˊbaa cajo̱ e seaˋ lalíingˋ quiéˉe o̱si e jaˋ seaˋ jí̱i̱ꞌ˜ co̱o̱ˋ é. \v 13 Jo̱ Dseaˋ Jmáamˉbingꞌ i̱ cuøꞌˊ jnea˜ bíˋ quiáꞌrˉ e laco̱ꞌ lɨ́ꞌˋɨ jmóoˋo lajaléꞌˋ e ꞌnéˉ jmee˜e. \v 14 Jo̱ dsʉꞌ ꞌnʉ́ꞌˋ, eáangˊ guiʉ́ˉ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜naꞌ jnea˜ ie˜ lamɨ˜ cangongɨ́ɨnˉn jaléꞌˋ iihuɨ́ɨˊ. \p \v 15 Jo̱ guiʉ́bˉ ñíˆ ꞌnʉ́ꞌˋ, dseaˋ lɨ́ɨngˊnaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ neáangˊ fɨˊ na fɨˊ Filipos, e jí̱i̱ꞌ˜ ꞌnʉ́ꞌˋbingꞌ i̱ cajmɨcó̱o̱ꞌ˜ jnea˜ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe ie˜ lamɨ˜ canaanˉ e caguiáˋa júuˆ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ jee˜ ꞌnʉ́ꞌˋ. Co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ jaangˋ dseaˋ jiéngꞌˋ i̱ cuíingˋ Dseaˋ Jmáangˉ cajmɨcó̱o̱ꞌr˜ jnea˜ ie˜ jo̱ ie˜ mɨ˜ cajúˉu fɨˊ Macedonia. \v 16 Jo̱guɨ lajo̱bɨ cajo̱, ie˜ lamɨ˜ cataan˜n fɨˊ co̱o̱ˋ fɨɨˋ e siiˋ Tesalónica, casíimˋbaꞌ tú̱ˉ ꞌnɨˊ néeꞌ˜ jaléꞌˋ e ꞌnéˉe. \v 17 Jo̱ dsʉꞌ o̱faꞌ jnea˜ ɨˊ dsiiˉ jmangꞌˉ e niꞌíinꞌ˜n, co̱ꞌ jnea˜ lɨco̱ꞌ iin˜n e nidsicuángˋguɨ quíiˉnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nicuǿꞌˉ Fidiéeˇ ꞌnʉ́ꞌˋ mɨ˜ nitɨ́ˉ íꞌˋ lajo̱. \v 18 Jo̱ dsʉꞌ jnea˜ nɨcaꞌíimꞌ˜baa lajaléꞌˋ e nɨcacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ e casíingˋnaꞌ có̱o̱ꞌ˜ Epafrodito, jo̱baꞌ seabˋ lalíingˋ quiéˉe náng co̱ꞌ jɨˋguɨ cartɨˊ nɨseáangˉ. Jo̱ jaléꞌˋ e cacuǿøꞌ˜naꞌ jnea˜ do lɨ́ɨˊ lafaꞌ co̱o̱ˋ e jmeafɨɨˋ jloꞌˆ e cacuǿøꞌ˜naꞌ Fidiéeˇ, jo̱baꞌ dseaˋ do eáamˊ tɨˊ dsíirˊ mɨ˜ íñꞌˋ. \v 19 Jo̱ co̱ꞌ jí̱i̱ꞌ˜ Fidiéeˇ quíˉbaaꞌ dseaˋ seaˋ lajɨˋ quiáꞌrˉ, jo̱baꞌ íbˋ dseaˋ nicuǿꞌˉ ꞌnʉ́ꞌˋ lajaléꞌˋ e ꞌnéˉnaꞌ e jloꞌˆ e jaˋ cǿøngˋ có̱o̱ꞌ˜ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ jaléꞌˋ e nɨcajméeˋ Dseaˋ Jmáangˉ có̱o̱ꞌ˜ jneaa˜aaꞌ. \v 20 Jo̱ majmiféngꞌˊnaaꞌ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜ Tiquíˆiiꞌ Fidiéeˇ dseaˋ guiing˜ ñifɨ́ˉ. Jo̱ lajo̱b ꞌnéˉ líˋ. \s1 Júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ Paaˉ lɨ˜ cadséngˉ \p \v 21 Jo̱ lana guiéenꞌ˜n júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quiáꞌˉ jaléngꞌˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ na i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ laꞌeáangˊ có̱o̱ꞌ˜ Dseaˋ Jmáangˉ. Jo̱guɨ cajo̱ jaléngꞌˋ dseaˋ rúꞌˋnaaꞌ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ taang˜ có̱o̱ꞌ˜ jnea˜ fɨˊ la guiéemˉbre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ. \v 22 Jo̱ lajo̱bɨ cajo̱ lajɨɨngˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ la i̱ nɨlɨ́ɨngˊ dseaˋ quiáꞌˉ Fidiéeˇ guiéemꞌ˜bre júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ, jo̱ dsʉꞌ laniingˉguɨ eáangˊ guiéngꞌˊ júuˆ guicó̱o̱ꞌˇ quíiˉnaꞌ jaléngꞌˋ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ ta˜ quiáꞌˉ dseata˜ dseaˋ féngꞌˊ i̱ quiʉꞌˊ ta˜ fɨˊ la fɨˊ Roma. \p \v 23 Jo̱ güɨꞌɨ́bˆ Fíiˋnaaꞌ Dseaˋ Jmáangˉ güeaꞌˆ quiáꞌrˉ jee˜ lajaléngꞌˋ ꞌnʉ́ꞌˋ. \p Jo̱ lanab jí̱i̱ꞌ˜ féꞌˋ jiˋ quiáꞌˉ Paaˉ e catɨ́ɨngˉ jaléngꞌˋ dseaˋ quiáꞌˉ Dseaˋ Jmáangˉ i̱ seengˋ fɨˊ Filipos.