\id MRK - Cacua NT -Colombia 2008 (DBL -2013) 
\h San Marcos 
\toc1 San Marcos 
\toc2 Marcos 
\toc3 Mr 
\mt1 SAN MARCOS 
\c 1  
\s1 Juan Daabáni ã bohé jwíihat 
\r (Mt 3.1-12; Lc 3.1-9,15-17; Jn 1.19-28) 
\p  
\v 1 Weém, Marcos, nin tólihjĩh Dios wʉ̃ʉ́h Jesucristo, ded pah ã chãjatjidih, ã́ih tʉ́ini doonádihbʉt wã naóh daácna caá. Juan Daabáni ded pah ã chãjat pínahdih Dios naáwátdih naóh yapani Isaíasji ãt daacáp tajĩ. Páant ã niíj daacátji pahjeh tih Jesúíh tʉ́ini dooná ãt jwíihip tajĩ. 
\p  
\v 2 Nin pah Malaquías, Isaíasjĩh ĩt niíj daacáp tajĩ: 
\q1 “Ã wʉ̃ʉ́hdih Dios nin pah ã niijná caá: ‘Ma jã́tih meemdíh naóh waóhni pínahdih wã wahbipna caá. 
\q1  
\v 3 Caán naóh waóhni pínah mʉʉ́ wihcapboó nin pah ã niíj ñaác bohébipna caá: “Jwĩ Maáh ã jʉ̃ʉ́wát pínah jã́tih ñi yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh tʉ́ʉt nʉʉmnít, caandíh ñi tʉ́i páñaá”, ã niijbípna caá’, ã wʉ̃ʉ́hdih Dios ã niijná caá”, ĩt niíj daacáp tajĩ. \rq (Mal 3.1; Is 40.3)\rq* 
\p  
\v 4 Juan Daabáni Isaíaswã ĩ niíj daacátji pah mʉʉ́ wihcapboó jʉmna, nin pah cã́acwãdih ãt niíj naóh bohénap wʉt jĩ: “Ñi yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ñi tʉ́ʉt nʉʉmʉ́. Pánih tʉ́ʉt nʉʉmnít, ñi daabáát tʉ́ʉtʉ́. Páant ñi chãjachah ennit, Dios ñi yéejatdih ã yohbipna caá”, ãt niijíp wʉt jĩ.  
\v 5 Nihat Judea baácdih moón, Jerusalén tʉ́tchidih moonbʉ́t caandíh joyát tʉ́ʉt niijná, ã pebhna ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih joinít, Diosdih ĩ yéejatdih ĩ naáwáchah, Juan Jordán mʉjboó queétdih ãt daabánap wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Juaníh yégueh chóo camello wʉ̃t jʉmni nʉñʉ́p yoócjĩh nóomnit, ĩ yacni chóo wʉt jĩ. Ã́ih jʉyáát tõp momo jiwi chóo tõp wʉt jĩ. Wʉ̃ʉ́c joowã́dih jeémpnit, belo macdihbʉt ãpĩ́ déebep wʉt jĩ.\x * \xo 1:6 \xt 2R 1.8\x* 
\v 7 Juan cã́acwãdih bohéna, nin pah ãpĩ́ niíj naáwáp wʉt jĩ: “Wã tʉ́ttimah jʉ̃óhni wã chah wẽpni caá. Páant ã jʉmʉchah jenah joinít, ‘Weém oboh jʉmni caá’, wã niíj jenah joiná caá.  
\v 8 Weém yeebdíh mahjĩhjeh wã daabána caá. Obohjeéhtih, wã daabáát panihni caánboó yeebdíh Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatdih bʉ́dí ã wʉ̃hbipna caá”, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Juan Jesúsdih ã daabáát 
\r (Mt 3.13-17; Lc 3.21-22) 
\p  
\v 9 Juan cã́acwãdih ã daabánachah, Galilea baác, Nazaret tʉ́tchimant Jesús ã pebhna ãt jʉibínap wʉt jĩ. Páant ã jʉibínachah, Juan caandíhbʉt Jordán mʉjboó ãt daabánap wʉt jĩ. 
\p  
\v 10 Pánih daabá péanachah, Jesús mʉjna ñʉhniji ãt aab ñʉ́hʉp wʉt jĩ. Pánih aab ñʉ́hnitjeh, Jesús ã enechah, jeá ãt jéweah bejep wʉt jĩ. Páant ã jéweah bejechah, jop pah jígohni Tʉ́ini Espíritu jeámant dei jʉ̃óhnit, caandíh ãt jʉí jaamáp wʉt jĩ.  
\v 11 Páant ã jʉí jaamáchah, “Meém wã wʉ̃ʉ́h, wã oini caá. Meemdíh bʉ́dí wã wẽina caá”, Dios jeámant ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 1:11 \xt Gn 22.2; Sal 2.7; Is 42.1; Mt 3.17; 12.18; Mr 9.7; Lc 3.22\x* 
\s1 Nemépwã ĩ maáh Jesúsdih ã yéejaíhat 
\r (Mt 4.1-11; Lc 4.1-13) 
\p  
\v 12 Juan caandíh ã daabáát tʉ́ttimah, Tʉ́ini Espíritu Jesúsdih mʉʉ́ wihcapboó ãt nʉmah bejep wʉt jĩ.  
\v 13 Páant ã nʉmah bejechah, caánboó cuarenta yeó jáap Jesús ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Páant ã jʉmʉchah, nemépwã ĩ maáh, Satanás, Jesúsdih ãtih yeejép chãjat tʉ́ʉtʉp wʉt yʉh jĩ. Pánihna, Jesús mʉʉ́ wihcapboó nʉñʉ́pwã biícdih ã jʉmʉchah, ángelwã caandíh ĩt tʉ́i en dawáp wʉt jĩ. 
\s1 Jesús Galilea baácboó ã bohé jwíihat 
\r (Mt 4.12-17; Lc 4.14-15) 
\p  
\v 14 Juandih nemat mʉʉ́boó ĩ nemat tʉ́ttimah, Jesús Galilea baácna Dios ã maáh jʉmat tʉ́ini doonádih naáwádih ãt bejep wʉt jĩ:  
\v 15 \wj “Nihat baácdih moondíh Dios ã maáh jʉmatdih ã jʉ́ʉtat pínah bahnijeh ã jʉdhna caá. Pánihna, tʉ́ini doonádih joinít, ñi yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ñi tʉ́ʉt nʉʉmʉ́”,\wj* cã́acwãdih ãpĩ́ niíj naóh bohénap wʉt jĩ.\x * \xo 1:15 \xt Mt 3.2\x* 
\s1 Queéj jʉ́ʉt maonitdih ãjeéh Jesús ã bejat tʉ́ʉtat 
\r (Mt 4.18-22; Lc 5.1-11) 
\p  
\v 16 Páant niíj bohé bejna, Galilea íimdih dei jʉibí, pʉ́ʉd bejnit, Simón, ã ʉ́ʉd Andrésjĩh queéj jʉ́ʉt maona, ĩ́ih ñʉodíh ĩ yoh báhanachah, Jesús ãt enep wʉt jĩ. Pánih ennit, nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p  
\v 17 \wj —Weemdíh ñi pej jʉm jʉ̃ʉ́wʉ́. Páant ñi jʉ̃ʉ́wʉ́chah, yeebdíh wã bohébipna caá. Páant wã bohénachah joinít, queejwã́dih ñi bidat pah, cã́acwãboodíh bidnit, wĩ́ih doonádih ñi naóhbipna caá, weemdíh jepahna, wĩ́ihwã ĩ jʉmat pínah niijná,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 18 Páant ã niijíchah joinítjeh, ĩ́ih ñʉonádih cádahnit, Jesúsjeéh ĩt bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 19 Chibít yʉʉ́p queétdih nʉmah bejnit, Santiago, ã ʉ́ʉd Juandihbʉt Jesús ãt enep wʉt jĩ. Queét ĩ íip Zebedeo biícdih ĩ́ih jãáj chóodih chʉ́ʉdnit, ĩ́ih ñʉonádih ámohna ĩt chãjap wʉt jĩ.  
\v 20 Pánih ennit, Jesús queétdih ãt bid bojop wʉt jĩ. Páant ã bid bojochah joiná, biícmantjeh ĩ íipdih, caandíh teo wʉ̃hnit biícdih jãáj chóomant cádahnit, queétbʉt Jesúsjeéh ĩt bejep wʉt jĩ. 
\s1 Judíowã ĩ míic wáacat mʉʉ́boó nemép caolih jʉmnidih Jesús ã booaat 
\r (Lc 4.31-37) 
\p  
\v 21 Tʉ́ttimah, Jesúswã Capernaum tʉ́tchina ĩt bejep wʉt jĩ. Caanná jʉibínit, jwiít judíowã jwĩ chooát yeó jáapdih Dios naáwátdih bohéát tʉ́ʉt niijná, jwĩ míic wáacat mʉʉ́boó Jesúswãbʉt ĩt waadáp wʉt jĩ. Waadnít, caanjĩ́h míic wáacnitdih Jesús ãt bohénap wʉt jĩ.  
\v 22 Pánih bohéna, Moisés ã wʉtatjidih bohénit chah Jesús ãt wẽp naáwáp wʉt jĩ. Páant ã wẽp naáwáchah joinít, cã́acwãboó ĩt joi ñʉ́hʉp wʉt jĩ.\x * \xo 1:22 \xt Mt 7.28-29\x* 
\v 23 Cã́acwã cãtíh nemép caolih jʉmnibʉt ñʉhnit, nin pah Jesúsdih ãt niíj ñaacáp wʉt jĩ. 
\p  
\v 24 —¿Jesús, Nazaret tʉ́tchidih bóo, ded pah jwiítdih ma chãjbi? ¿Meém jwiítdih bacanadih ma jʉ̃óhnit beé? ¿Bacanit, jwiítdih ma mao yohmi niít? Meemdíh jwĩ tʉ́i jéihna caá. Meém caá Dioíh Tʉ́ini, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 25 \wj —¡Ñi laihca bojoó! ¡Caán newémant ñi bac bejeé!\wj* Jesús queét nemépwãdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 26 Páant ã niijíchah joinítjeh, nemépwã caán newédih tʉbit méméanit, ñaácna, ã́ih bácahmant ĩt bac bejep wʉt jĩ.  
\v 27 Páant ã yapachah ennit, cã́acwã bʉ́dí ĩt joi ñʉ́hʉp wʉt jĩ. 
\p —¿Ded jáap naáwát tigaá nin? ¡Maáh yoobát pah ã wẽp naóhna caá! ¡Ã wʉtʉchah joinít, nemépwã yʉh bʉca jepahnit, ĩ bac bejna caá! queétjeh ĩt míic niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 28 Páant ã chãjatji doonádih joinít, waícanjeh Capernaum tʉ́tchidih moón, nihat Galilea baácdih moonbʉ́t ĩt míic naóh peetép wʉt jĩ. 
\s1 Simón chʉdhdih Jesús ã booaat 
\r (Mt 8.14-15; Lc 4.38-39) 
\p  
\v 29 Jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉmánt Jesúswã bac bejnit, Simóníh mʉʉná ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Simón, ã ʉ́ʉd Andrésjĩh mʉʉ́ monó wʉt jĩ. Pánihna, ĩ́ih mʉʉná Jesús, Juan, Santiagodihbʉt, ĩt nʉmah waadáp wʉt jĩ. 
\p  
\v 30 Simón chʉdh bʉ́dí pahat wʉnna, mi ñajat chóoboó mit ñajap wʉt jĩ. Jesúswã ĩ waadáchah, mi wʉnatdih caandíh ĩt naáwáp wʉt jĩ.  
\v 31 Páant ĩ naáwáchah joinít, Jesús mi pebh jʉibínit, caántdih ãt wái pʉd chʉ́ʉd jwejep wʉt jĩ. Páant ã chãjachahjeh, pahat ãt dʉ́ʉcah bejep wʉt jĩ. Páant ã dʉ́ʉcah bejechah, queétdih jeémát mit wʉ̃hʉp wʉt jĩ. 
\s1 Dawá wʉnnitdih ã booaat 
\r (Mt 8.16-17; Lc 4.40-41) 
\p  
\v 32 Tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, dawá Jesús pebh jʉibínit, wʉnnitdih, nemép caolih jʉmnitdihbʉt ĩt ʉb jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 33 Nihat caán tʉ́tchidih moón caán mʉʉ́ jẽc pebh ĩt wáac jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 34 Dawá wʉnnitdih booanit, dawá nemépwãdihbʉt Jesús ãt bacat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Pánih bacat tʉ́ʉtna, nemépwã caandíh ĩ jéihyechah, Jesús queétdih ãt wéheat tʉ́ʉtcap wʉt jĩ. 
\s1 Jesús Galilea baácboó ã bohé jibat 
\r (Lc 4.42-44) 
\p  
\v 35 Chei bʉʉgjéh jáanit, chibít dʉpʉ́ jwʉhʉchah, cã́ac wihcapboó Jesús Diosdih ʉʉ́bʉ́dih ãt bejep wʉt jĩ.  
\v 36 Tʉ́ttimah, ã wihcah ennit, Simónwã caandíh ĩt bid bejep wʉt jĩ.  
\v 37 Pánih bidna, caandíh jwãáhnit, nin pah caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p —Nihat cã́acwã meemdíh bidna beé, ĩ chãjap be, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 38 \wj —Nihat tʉ́tchidih moondíh tʉ́ini doonádih naáwádih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be. Chóbe ninjĩhjeh bóo tʉ́tchinadih jwĩ bejat dée caá. Caanjĩ́h jʉmnitdihbʉt tʉ́ini doonádih weemdíh naáwát caá náahap,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 39 Pánih bej, nihat Galilea baácboó jib, jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉná jʉmat pah waadnít, Jesús ãt bohénap wʉt jĩ. Pánih bohéna, nemépwãdih ã bacat tʉ́ʉtʉchahjeh, cã́acwãíh bácahmant ĩt bac bejep wʉt jĩ.\x * \xo 1:39 \xt Mt 4.23; 9.35\x* 
\s1 Bácah moópnidih Jesús ã booaat 
\r (Mt 8.1-4; Lc 5.12-16) 
\p  
\v 40 Biíc yeó jáap bácah moópni Jesús pebh ãt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibína, bódicha caj yoh ñajnit, nin pah caandíh ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —Ma booaíhna, weemdíh ma jéih booana caá, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 41 Páant ã niijíchah joinít, caandíh bʉ́dí jĩ́gah enna, teo jã́hanit, 
\p \wj —¡Jʉ́ʉ! Wẽinit, meemdíh wã booana caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 42 Páant Jesús ã niijíchahjeh, ã moopát ãt ñʉʉmáh bejep wʉt jĩ.  
\v 43 Páant ã ñʉʉmʉ́chah, sacerdotewã ĩ pebh wahnit, nin pah Jesús caandíh ãt niíj wʉtʉp wʉt yʉh jĩ: 
\p  
\v 44 \wj —Meemdíh wã booaatjidih bitadih ma naóhca bojoó. Pánih naóhcan, sacerdotedihjeh naáwádih ma bejeé. Caanná jʉibínit, míih bácah ã ñʉʉmátjidih ma jʉ́ʉtʉ́. Moisés ã wʉtatji pah sacerdotedih ma wʉ̃hʉʉ́, booni ma jʉmatdih nihat ĩ jéihyat pínah niijná,\wj*\x * \xo 1:44 \xt Lv 14.1-32\x* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 45 Páant ã niijíchah yʉhna, nihat ã jwãáhnitdih ãt naáwáp wʉt jĩ. Páant ã naáwáchah joinít, chah dawá Jesúsdih enedih ĩpĩ́ jʉibínap wʉt jĩ. Tʉbit dawá ĩ jʉmʉchah, tʉ́tchina Jesús ãt jéih waadcáp wʉt jĩ. Pánihna, daocánnit ĩ jʉmʉpboojéh ãpĩ́ jʉmʉp wʉt jĩ. Obohjeéhtih, caánboó ã jʉmʉchah yʉhna, dawá biíh tʉ́tchinadih moón Jesúsdih enedih ĩpĩ́ jʉibínap wʉt jĩ. 
\c 2  
\s1 Jéih yoocannidih Jesús ã booaat 
\r (Mt 9.1-8; Lc 5.17-26) 
\p  
\v 1 Daocánni yeó jáap tʉ́ttimah, Jesúswã Capernaum tʉ́tchiboó ĩt jwʉ́ʉb jʉibínap wʉt jĩ. Ãpĩ́ jʉibíni mʉʉdíh ã jwʉ́ʉb jʉibínachah, ã jʉmat doonádih joinít, cã́acwã ĩt míic naáwáp wʉt jĩ.  
\v 2 Pánih caán doonádih joinít, dawá caán ã jʉmni mʉʉná ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Jẽc yehmant ĩt ñʉh péenap wʉt jĩ. Pánih jʉibínitdih Jesús Dioíh tʉ́ini doonádih ãt naáwáp wʉt jĩ. 
\p  
\v 3 Jesús queétdih ã naáwát pónih, chénena míic neoná jéih yoocannidih ĩt beo jʉibínap wʉt yʉh jĩ. 
\p  
\v 4 Obohjeéhtih, Jesús ã jʉmni mʉʉná jʉibínit, dawá ĩ jʉmʉchah enna, Jesús pebh ĩt jéih waád jʉibícap wʉt jĩ. Pánih jéih waadcán, jéih yoocannidih mʉʉ́ chah bóo coahna beo pʉ́ʉh laab béjnit, ĩt íit chãjap wʉt jĩ. Pánih íit chãj péanit, jéih yoocannidih ã ñajni chóojĩh Jesús pebh ĩt cádah deya bojop wʉt jĩ. 
\p  
\v 5 Ĩ cádah deya bojochah ennit, “Jesús jwĩ chéendih ã booabipna caá”, ĩ niíj jenah joyátdih jéihnit, nin pah jéih yoocannidih Jesús ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Ma yéejatdih wã yohna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Páant ã niijíchah joinít, caanjĩ́h chʉ́ʉdnit Moisés ã wʉtatjidih bohénitboó ĩ́ih caolihjĩhjeh nin pah ĩt niíj jenah joyóp wʉt yʉh jĩ:  
\v 7 “Diosjeh yéejatdih ã jéih yohna caá. Nin cã́acjeh páant niijná, ‘Dios wã jʉmna caá’, niíj yeena caá ã chãjap”, ĩt niíj jenah joyóp wʉt jĩ. 
\p  
\v 8 Queét páant ĩ niíj jenah joyóchah jéihnit, Jesúsboó nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Yeéb páant ñi niíj jenah joyát ã tʉ́ican caá.\wj* 
\v 9 \wj ‘Ma yéejatdih wã yohna caá’, wã niijíchah joinít, weemdíh jéihcan yʉhna, ‘Yeeni caá’, ñi niíj jenah joiná caá. Obohjeéhtih, ‘Ma ñah ñʉhʉʉ́. Ma ñajatdih ʉbnit, ma yáac chʉ̃i bejeé’, wã niijíchah, caán ã bejechah ennit, wã niiját yoobópdih ã jʉmatdih ñi jéihbipna caá. Pánih jéihna, yéejat yohat wẽpat wã bíbohatdihbʉt ñi jéihbipna caá.\wj* 
\v 10 \wj Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, nin baácdih moondíh jéih booanit, ĩ yéej chãjatdihbʉt wã jéih yohna caá. Páant wã jéih yohatdih yeéb ñi jéihyat pínah niijná, nin pah wã chãj jʉ́ʉtbipna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant niíj péanit, jéih yoocanniboodíh nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p  
\v 11 \wj —Ma ñah ñʉhʉʉ́. Ma ñajat chóodih ʉbnit, míih mʉʉ́boó ma jwʉ́ʉb bejeé,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 12 Jesús páant ã niijíchahjeh, caán newé ãt ñah ñʉhʉp wʉt jĩ, bʉca. Ñah ñʉhnit, ã ñajat chóodih ʉbnit, ãt bac bejep wʉt jĩ. Páant ã bac bejechah, nihat ĩt en wʉ́hi bejep wʉt jĩ. En wʉ́hi bejnit, Diosdih bʉ́dí wẽinit, nin pah queétjeh ĩt míic niijíp wʉt jĩ: 
\p —¡En yʉh bʉca! Bʉ́dí náhniat pínahdih bʉʉ jwĩ enna caá. Jã́tih pánihatdih jwĩ en jwʉhcan jĩí, ĩt míic niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jesús Levídih ã jʉ̃ʉ́wát tʉ́ʉtat 
\r (Mt 9.9-13; Lc 5.27-32) 
\p  
\v 13 Tʉ́ttimah, íim jwẽ́ejdih Jesúswã ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Pánih bejnit, dawá caan pébh ĩ míic wáac jʉyʉ́chah ennit, queétdih Jesús ãt bohé bejep wʉt jĩ.  
\v 14 Pánih bohé bejna, Leví Alfeo wʉ̃ʉ́hdih ã tewat tólihdih ã chʉ́ʉdʉchah, ãt enep wʉt jĩ. Leví, jwĩ dée jʉmna yʉhna, Romanowã maáta ĩ ʉʉ́bát tʉ́ʉtni dinerodih ʉʉ́bh wʉ̃hni ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Caandíh ennit, Jesús nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Wãjeéh ma pée jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niijíchah joinítjeh, ñah ñʉh, ã́ih tewatdih cádahnit, Levíbʉt Jesúsjeéh ãt bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 15 Tʉ́ttimah, Levíboó ã́ih mʉʉná nʉmah bejnit, Jesúswãdih ãt nʉmah jeémép wʉt jĩ. Páant ã nʉmah jeéméchah, caán ã nihat pah dawá dinerodih ʉʉ́bh wʉ̃hnit, bita “Yeejépwã caá”, ĩ niijnítbʉt, Jesúswãjeéh bejnit, queét biícdih ĩt jeémép wʉt jĩ.  
\v 16 Páant queét biícdih Jesúswã ĩ jeémp chʉ́ʉdʉchah, Moisés ã wʉtatjidih bohénit fariseowã queétdih ĩt enep wʉt jĩ. 
\p —¿Dépanih tigaá yeejépwã, dinerodih ʉʉ́bh wʉ̃hnit biícdih Jesús ã jeémp? ã bohénitdih ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p  
\v 17 \wj —Tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hcannit cohnidih ĩpĩ́ bidcan caá. Wʉnnitjeh caandíh ĩ bidna caá. Pánihat dée ‘Weém yéejat wihcanni caá’, niíj jenah joinít, teo wáacni pínahdih ĩpĩ́ bidcan caá. Obohjeéhtih, ‘Wã yéejatdih cádahnit, wã tʉ́ʉt nʉʉ́míhna caá’, niíj jenah joinítboó teo wáacni pínahdih ĩ bidna caá. Pánihna, ‘Yeejépwã caá jwiít’, niíj jenah joinítdihjeh teo wáacadih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be, ĩ yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ĩ tʉ́ʉt nʉʉmát pínah niijná,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jeémp jwʉhcatdih Jesúsdih ĩ ʉʉ́bh joyát 
\r (Mt 9.14-17; Lc 5.33-39) 
\p  
\v 18 Caán láa Juan ã bohénit, fariseowãbʉt jwĩ nʉowã ĩ wʉtat pah ĩt jeémp jwʉhcap wʉt jĩ. Obohjeéhtih, queét ĩ jeémp jwʉhcah yʉhna, Jesúswã páantjeh ĩt jeémép wʉt jĩ. Páant ĩ jeéméchah ennit, biquína Jesúsdih nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —Juan ã bohénit, fariseowã ĩ bohénitbʉt, ĩ jeémp jwʉhcan caá, Dios queétdih ã wẽi enat pínah niijná. ¿Dépanih tigaá ma bohénitboó páantjeh ĩ jeémp? Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 19 \wj —Nin pah caá ã jʉmʉp: Téihya chéoni ã nʉmah jeémpnit biícdih ã jʉm jwʉhʉchah, jĩ́gahcan, ĩpĩ́ tʉ́i wẽi jeémpna caá. Páant tigaá, wãjeéh jʉm jwʉhna, wã bohénit ĩ tʉ́i wẽi jeémpna caá.\wj* 
\v 20 \wj Obohjeéhtih, bita caandíh ĩ ʉb bejat tʉ́ttimah, ã chéenwã jĩ́gahnit, ĩ jeémp jwʉhcan niít. Pánihat pah bita weemdíh ĩ ʉb bejat tʉ́ttimah bácah, wã bohénitjeéh wã wihcah, queétbʉt ĩ jeémp jwʉhcan niít,\wj* Jesús ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 21 Ded pah jwĩ nʉowã ĩ wʉtatji ã́ih jáap bohéátjĩh fariseowã ĩ widíhichah enna, Jesús queétdih nin pah ãt jwʉ́ʉb niíj bohénap wʉt jĩ: \wj “Jáap yégueh chóo chocca naáh chóojĩh máa yégueh chóodih nah teo wai bʉ́ʉdhdat ã náahcan caá. Páant ñi chãjachah nihna, caandíh ñi chocat tʉ́ttimah, jiínt bejna, máa chóodih chah ãta yewa tagaá. Páant tigaá jwĩ nʉowã ĩ naáwátji wĩ́ih jáap bohéátjĩh widcat caá náahap.\wj* 
\v 22 \wj Pánihat dée, pah jwʉhcanni iguíh macdih nʉñʉ́p chóojĩh ĩ chãjniji máa wʉh wʉʉ́hdih yáacat ã náahcan caá. Páant ñi yáacachah nihna, iguíh mac pahna, máa wʉh wʉʉ́h jéih yʉ́ʉhcan, ãta yewah bej tagaá. Páant ã yewechah, chénat pah ãta bʉʉd tágaá. Pánihna, jáap macdih jáap wʉh wʉʉ́hboó yáacat caá náahap. Páant ñi yáacachah, iguíh mac, caandíh yáacni chóobʉt ã tʉ́i jʉmbipna caá. Pánihat pah wĩ́ih jáap bohéát jwĩ nʉowã ĩ naáwátjijĩh widcat caá náahap”,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Chooát yeó jáapdih Jesús ã bohénit trigo quehedih ĩ ʉ́ʉc jeémát 
\r (Mt 12.1-8; Lc 6.1-5) 
\p  
\v 23 Biíc chooát yeó jáapdih Jesús ã bohénitdih bohé bejna, trigo wáapdih ãt nʉmah chóop yap bejep wʉt jĩ. Pánih bejna, ã bohénit trigodih ĩt ʉ́ʉc jeémp bejep wʉt jĩ.\x * \xo 2:23 \xt Dt 23.25\x* 
\v 24 Páant ĩ ʉ́ʉcʉchah enna, ĩjeéh bejnit fariseowã íijnit, nin pah Jesúsdih ĩt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: 
\p —Jwiítdih ma joi jwʉ́hʉʉ́. ¿Dépanih tigaá jwĩ chooát yeó jáapdih yʉhna, ma bohénitboó ĩ teo? Pánih teona, Moisés ã wʉtatjidih yap yohna caá ĩ chãjap, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 25-26 Páant ĩ niijíchah joinít, “Wã bohénit ĩ yap yohcan caá”, niiját tʉ́ʉt niijná, Jesús queétdih nin pah ãt niíj bóod chʉñʉp wʉt jĩ: 
\p \wj —Davidji ã bohénit biícdih nʉʉgʉ́p wʉnna, Dioíh mʉʉná waadnít, sacerdotewã Diosdih ĩ wʉ̃hniji pandih ãt jeémép wʉt jĩ. Pánih jeémpna, ã pej jʉmnitdihbʉt ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ. Obohjeéhtih, caán pan sacerdotewãjeh ĩ jeémát pínah ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Dios wʉtna, bitadih caán pandih ãt jeémát tʉ́ʉtcap wʉt jĩ. Caán láa Abiatar wʉ̃t jʉmni sacerdotewã ĩ maáh ãt jʉmʉp wʉt jĩ. ¿Davidwã páant ĩ chãjatjidih Dios naáwátdih ĩ daácni nʉ́odih ñi bohécannit jĩí?\wj*\x * \xo 2:25-26 \xt Lv 24.9; 1S 21.1-6\x*\wj Caán pandih ĩ jeéméchah yʉhna, Diosboó ‘Ñi tʉ́i chãjcan beé’, ãt niijcáp tajĩ. Pánihat pah, bʉʉ nin trigodih ʉ́ʉc jeémpna, wã bohénitbʉt Diosdih ĩ yap yohcan caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 27 Páant niijnít, nin pah Jesús queétdih ãt jwʉ́ʉb niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Dios chooát yeó jáapdih cã́acwãdih ã jwejep jĩ, teo chʉʉnít, ĩ chooát pínah niijná. Caán yeó jáapdih dawá wʉtatnadih ĩ jepahat pínahdih jenah joicán, queétdih ã teo wáacat pínahdihjeh ãt jenah joyóp tajĩ.\wj* 
\v 28 \wj Pánihna, weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, chooát yeó jáapdih ded pah ĩ chãjat pínahdih wã jéih wʉtna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\c 3  
\s1 Téihya ágahnidih Jesús ã booaat 
\r (Mt 12.9-14; Lc 6.6-11) 
\p  
\v 1 Jwĩ míic wáacat mʉʉná jʉibínit, Jesúswã ĩt waad béjep wʉt jĩ. Caán mʉʉdíh téihya ágahnibʉt ãt jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 2 Caán mʉʉdíh jʉmnitboó Jesúsdih ĩt en ñʉʉnʉ́p wʉt jĩ. Chooát yeó jáapdih yʉhna, Jesús téihya ágahnidih ã booanachah, eníhna ĩt chãjap wʉt jĩ, caandíh naóh yacat tʉ́ʉt niijná.  
\v 3 Téihya ágahnidih nin pah Jesús ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Ñah ñʉhnit, wã pebhna ma jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 4 Páant niijnít, caán mʉʉdíh jʉmnitboodíh nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p \wj —Ñi jenah joyóchah, ¿jwĩ chooát yeó jáapdih Dios jwiítdih ded pah tigaá ã wʉt? ¿Tʉ́i chãjatdih niít ã wʉtʉp? ¿Yeejép chãjatdih niít ã wʉtʉp? ¿Cã́acdih ã booaat tʉ́ʉt niít? ¿Cã́acdih ã mao yohat tʉ́ʉt niít?\wj* queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niijíchah joinít, queét ĩt jéih jepahcap wʉt jĩ.  
\v 5 Páant ĩ jepahcah enna, cã́acwãdih ĩ jĩ́gah encatdih jéihnit, Jesús queétdih ãt íijip wʉt jĩ. Queétdih íijna yʉhna, bʉ́dí ãt jĩ́gahap wʉt jĩ. Pánih jĩ́gahnit, téihya ágahniboodíh nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Míih téihyadih ma yoo dʉwʉʉ́,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niijíchah joinít, ã́ih téihyadih ãt yoo dʉwʉ́p wʉt jĩ. Páant ã yoo dʉwʉ́chahjeh, ã́ih téihya ãt tʉ́yah bejep wʉt jĩ.  
\v 6 Páant Jesús ã́ih téihyadih ã booanachah ennit, fariseowã ĩt íij bac bejep wʉt jĩ. Pánih íij bac bejnit, Herodeíh cã́acwã biícdih míic wáacnit, “¿Ded pah tigaá Jesúsdih jwĩ jéih mao yohbi?” queétjeh ĩt míic niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Dawá cã́acwã íim jwẽ́ejdih ĩ jʉmat 
\p  
\v 7-8 Jesús ã bohénit biícdih íim jwẽ́ejdih ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Páant ĩ bejechah enna, Galilea baácdih moón dawá queétdih ĩt pée bejep wʉt jĩ. Ded pah ã wẽp chãjat doonádih joinít, Judea baácdih moón, Jerusalén tʉ́tchidih moón, Idumea baácdih moón, Jordán mʉj conanaamánt moón, Tiro wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih moón, caan pébh jʉmni Sidón wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih moonbʉ́t dawá ã pebhna ĩt jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 9-10 Dawá jʉmna, Jesús pebh ĩt tʉ́i yáo ñʉh jʉibínap wʉt jĩ. Dawá wʉnnitdih ã booanachah enna, bita wʉnnitbʉt Jesúsdih chʉ̃ʉ́íhnit, bʉ́dí ĩt míic tóonap wʉt jĩ. Páant ĩ míic tóonachah ennit, Jesús ã bohénitdih caanjĩ́h ñajni jãáj chóodih ãt tóo deya pahaat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ, caán chóodih waad páhnit, queétdih bohéát tʉ́ʉt niijná.\x * \xo 3:9-10 \xt Mr 4.1; Lc 5.1-3\x* 
\p  
\v 11 Jesúsdih ennit, nemép caolih jʉmnitboó ĩpĩ́ páah yoh ñajap wʉt jĩ. Pánih páah yoh ñajnit, nin pah ĩt niíj ñaacáp wʉt jĩ: 
\p —¡Meém Dios wʉ̃ʉ́h caá! ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 12 Obohjeéhtih, Jesús queétdih nin pah ãpĩ́ niíj wʉtʉp wʉt jĩ: 
\p \wj —Dios wʉ̃ʉ́h wã jʉmatdih bitadih ñi naóhca bojoó,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jesús doce ã naáwát tʉ́ʉtnit pínahdih ã ñíwat 
\r (Mt 10.1-4; Lc 6.12-16) 
\p  
\v 13 Jeéboó pʉ́ʉh laab jʉibínit, ã náahnitdih Jesús ã pebhna ãt bejat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Ã bejat tʉ́ʉtʉchah joinít, ã pebhna ĩt jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 14 Doce ã naáwát tʉ́ʉtnit pínah biíh tʉ́tchinaboó wahna, ã́ih tʉ́ini doonádih naóh jibnit pínahdih ãt ñíwip wʉt jĩ.  
\v 15 Pánih ñíonit, nemépwãdih ĩ bacaat pínah wẽpatdihbʉt queétdih ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ.  
\v 16-19 Jesús nit docewãdih ãt ñíwip wʉt jĩ: Simón, Santiago, ã ʉ́ʉd Juan, Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Santiago Alfeo wʉ̃ʉ́h, Tadeo, Simón Celote poómpdih bóo, Judas Iscariote ã ñíonit ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, Jesús Simóndih Pedro ãt wʉ̃t bʉ́ʉdhdʉp wʉt jĩ. Santiago, ã ʉ́ʉd Juanjĩh Zebedeo weh ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Queét waícanjeh íijnit ĩ jʉmʉchah enna, queétdih Boanerges Jesús ãt wʉ̃t bʉ́ʉdhdʉp wʉt jĩ. “Boanerges” niijná, “Énoh panihnit”, niijná ãt chãjap wʉt jĩ. Judas Iscariote Jesúsdih eníhcannitdih dʉó wáini pínah ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánih queétdih ñío péanit, Jesús doce ã naáwát tʉ́ʉtnit pínahdih ãt nʉmah jwʉ́ʉb dei bejep wʉt jĩ. 
\s1 “Nemép ã wẽpatjĩh Jesús ã booana caá”, ĩ niiját 
\r (Mt 12.22-32; Lc 11.14-23; 12.10) 
\p  
\v 20 Jwʉ́ʉb dei bejnit, Jesús ã bohénit biícdih mʉʉná ĩt waad béjep wʉt jĩ. Páant ĩ waadát tʉ́ttimah, dawá cã́acwã míic wáac jʉibína, caan mʉʉdíh ĩt yáwap wʉt jĩ. Páant ĩ míic wáac jʉibínachah ennit, Jesúswã ĩt jéih jeémpcap wʉt jĩ.  
\v 21 Pánihna, dawá ĩ míic wáacat doonádih joinít, caán mʉʉná jʉibínit, Jesús ã déewã caandíh wapat tʉ́ʉt niijná, ĩt ʉb bejíhip wʉt yʉh jĩ. “Jesús déhena caá ã chãjap”, queét ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 22 Biquína Moisés ã wʉtatjidih bohénit Jerusalén tʉ́tchimant dei jʉibínitboó nin pah ĩt míic niijíp wʉt jĩ: “Nemépwã ĩ maáh Beelzebú ã wẽpatjĩhjeh caá nemépwãdih ã bacat tʉ́ʉtʉp”, ĩt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 3:22 \xt Mt 9.34; 10.25\x* 
\p  
\v 23 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesúsboó queétdih nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: \wj “Nemépwã míicjeh ĩpĩ́ míic bacacan caá. Nemépwã ĩ maáh ã wẽpatjĩh nihcan, Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatjĩh queétdih wã bacana caá.\wj* 
\v 24 \wj Nin pah ã jʉmna caá: Det biíc baácdih moonjéh yʉhna míic maona, queét nihat ĩta wʉn beedáh bej tagaá.\wj* 
\v 25 \wj Pánihat pah, biíc yoobó, biíc mʉʉdíh moonjéh yʉhna, míic maona, ĩta jweí peét bej tagaá.\wj* 
\v 26 \wj Satanás, nemépwã ĩ maáh ã́ihwãdih bacana, biíc yoobó mʉntih páant ã yapachah, ã wẽpatbʉt ãta bʉʉd tágaá.\wj* 
\p  
\v 27 \wj “Nin pahbʉt ã jʉmna caá: Wẽpép newéíh mʉʉná ded nʉʉ́míhna yʉhna, ã jéih waadcán caá. Obohjeéhtih, caandíh chéo péanit, ã́ih bií déedih ã jéih ʉbna caá.\wj* 
\p  
\v 28 \wj “Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Det yéej chãjna, Diosdih yeejép wéhena yʉhna, ĩ jwʉ́ʉb tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah, Dios ĩ yéejatdih ã yohbipna caá.\wj* 
\v 29 \wj Páant ĩ yéejatdih ã yohochah yʉhna, Tʉ́ini Espírituboodíh yeejép ĩ wéhenachah, caandíh bácah ã noón quíib bʉʉdcán niít. Páant ĩ niijátji jíib, peéh chãjat páantjeh ã jʉmbipna caá”,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 3:29 \xt Lc 12.10\x* 
\p  
\v 30 Jesús Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatjĩh nemépwãdih ã bacanachah yʉhna, “Caán nemépwã ĩ maáh ã wẽpatjĩh nemépwãdih ã bacana caá”, Moisés ã wʉtatjidih bohénit ĩ niijíchah joinít, Tʉ́ini Espíritudih ĩ yéej wéheatji jíib Jesús queétdih páant ãt niíj naáwáp wʉt jĩ. 
\s1 Jesús ã déewã caandíh ĩ bidat 
\r (Mt 12.46-50; Lc 8.19-21) 
\p  
\v 31 Páant ã naáwát pónih, Jesús ã íin ã ʉ́ʉdwã biícdih ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibínit, jóocmant pã́init, Jesúsdih ĩt bid baca bojat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ.  
\v 32 Pánihna, ã pebh chʉ́ʉdnitboó caandíh nin pah ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p —Ma íin, ma ʉ́ʉdwã biícdih jóocmant meemdíh bidna wʉʉ́t ĩt chãjap, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 33 \wj —Ma naáwát tʉ́ina caá. Obohjeéhtih, ¿Dedh tigaá wã íin? ¿Det tigaá wã ʉ́ʉdwãbʉt, yeéb ñi jenah joyóchah?\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 34 Páant niijnít, ã pebh chʉ́ʉdnitdih jʉ́ʉtnit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Nit caá wã íin panihnit, wã ʉ́ʉdwã panihnitbʉt ĩ jʉmʉp.\wj* 
\v 35 \wj Pánihna, ded Diosdih tʉ́i jepahni wã ʉ́ʉd, wã jwan, wã íin panihni ã jʉmna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\c 4  
\s1 Waáh momni naáwát 
\r (Mt 13.1-9; Lc 8.4-8) 
\p  
\v 1 Pánih bohé péanit, bac bej, íim jwẽ́ejdih dei jʉibí ñʉhnit, Jesús cã́acwãdih ãt jwʉ́ʉb bohénap wʉt jĩ. Pánih bohénit, dawá ã pebh ĩ jʉibí ñʉhʉchah, íimdih pahni jãáj chóodih Jesús ãt waad páhap wʉt jĩ. Queét íim jwẽ́ejdih ĩt tʉ́i yáo ñʉhʉp wʉt jĩ.\x * \xo 4:1 \xt Lc 5.1-3\x* 
\v 2 Pánih waad páhnit, dawá ã jenah joiní naáwátnajĩh bohéna, Jesús nin pah queétdih ãt niíj naóh bohénap wʉt jĩ: 
\p  
\v 3 \wj “¡Nin naáwátdih ñi tʉ́i joyoó! Biíc newé waáh momodih ã bejep be.\wj* 
\v 4 \wj Páant ã waáh bojochah, biquí tíibna namádih ã bʉʉg ñájap yʉh be. Obohjeéhtih, waícanjeh jʉ̃óhnit, jwébehwã caán tíibnadih ĩ jeémáh bojop be.\wj* 
\v 5 \wj Biíh tíibna jeejíh yewéni baác jʉmʉpboó ã bʉʉg ñájap be. Pánih bʉʉg ñájnit, waícanjeh ã chíih jʉ̃ʉ́wʉ́p yʉh be.\wj* 
\v 6 \wj Pánih chíihna yʉhna, yeó tʉbit ã chãhachah, ñeh bainíjeh jʉmna, ã diib téhah bejep be.\wj* 
\v 7 \wj Biíh tíibna nemép óotna cãtíh ã bʉʉg ñájap be. Pánih bʉʉg ñájnit, ã chíihichah, caán nemép óotnaboó caandíh ã chíih yap bejechah, momniboó mánahna, ã quehcap be.\wj* 
\v 8 \wj Obohjeéhtih, biíh tíibna tʉ́ini baácboó ã bʉʉg ñájap be. Pánih bʉʉg ñájna, chíihnit, ã tʉ́i quehep be. Pánihna, caánboó chíihni biquí wawánadih treinta tíib, biíh wawánadih sesenta tíib, biíh wawánadih cien tíib ã jʉmʉp be”,\wj* cã́acwãdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 9 Páant niíj péanit, \wj “¡Ded molít jʉmna, ã tʉ́i joyó naáh!”\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Ã bohénit beh joicán, Jesúsdih ĩ ʉʉ́bh joyát 
\r (Mt 13.10-17; Lc 8.9-10) 
\p  
\v 10 Queét joinítji ĩ jwʉ́ʉb bejat tʉ́ttimah, Jesús doce ã bohénit, bita daocánnit biícdih caandíh nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Dépanih tigaá cã́acwãdih bohéna, ma jenah joiní naáwátjĩhjeh mapĩ́ bohé? caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 11 \wj —Dios jwĩ Maáh yoobát jʉmna, nihat cã́acwãdih ã teo wáacat pínah dooná, jwĩ déewã jon jã́tih moondíh ã jéihya jwʉhca naáh doonádih bʉʉ yeéb wã bohénitdih Dios ã jéihyat tʉ́ʉtna caá. Obohjeéhtih, bitadih páantjeh ã jéihya jwʉhcah, wã jenah joiní naáwátjĩhjeh queétdih wãpĩ́ bohéna caá.\wj* 
\v 12 \wj Pánihna, wã chãjatdih enna yʉhna, ĩ beh encan caá. Wã naáwátdih joiná yʉhna, ĩ beh joicán caá. Pánih beh encan, beh joicán, ĩ yéejatdih cádahcan, wã pebh ĩ tac pʉ́ʉd jʉ̃óhcah, ĩ yéejatdih wã yohcan niít,\wj*\x * \xo 4:12 \xt Is 6.9-10\x* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Waáh momni naáwátdih ã beh joyáát 
\r (Mt 13.18-23; Lc 8.11-15) 
\p  
\v 13 \wj “Yeéb bʉtéh wã naóhnidih beh joicán, biíh wã naáwát pínahdihbʉt ñi beh joicán niít”,\wj* Jesús ã bohénitdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Tʉ́ttimah, ã jenah joiní naáwátdih ĩ jéihyat pínah niijná, queétdihjeh nin pah ãt jwʉ́ʉb niíj naóh bohénap wʉt jĩ:  
\v 14 \wj “Wĩ́ih tʉ́ini doonádih naóhni, waáh momni panihni caá.\wj* 
\v 15 \wj Biquína joinít namáboó bʉʉg ñájni panihni ĩ jʉmna caá. Caandíh ĩ joyát tʉ́ttimahbitjeh, Satanás jʉ̃óhnit, jwébehwã caán tíibnadih ĩ jeémát pahjeh, queét ĩ joyátjidih ã quíib bʉʉdána caá. Páant ã quíib bʉʉdánachah, ĩ joyátjidih náhnican, ĩ jéih jepahcan caá.\wj* 
\v 16 \wj Bita joinítboó jeejíh yewéni baácdih bʉʉg ñájni panihni ĩ jʉmna caá. Caandíh joinít, bʉ́dí ĩ wẽi jwʉhna yʉh caá.\wj* 
\v 17 \wj Obohjeéhtih, wẽi joiná yʉhna, ñeh jáap bejni panihni ĩ jʉmna caá. Yeejép ã yapachah, wĩ́ihwã ĩ jʉmat jíib bita queétdih ĩ yéej chãjachah, waícanjeh wĩ́ih tʉ́ini doonádih ĩ cádahna caá.\wj* 
\v 18 \wj Bita joinítboó nemép óotna cãtíh bʉʉg ñájni panihni ĩ jʉmna caá. Caandíh joinít, ĩ jepahna yʉh caá.\wj* 
\v 19 \wj Obohjeéhtih, nin baácdih bóodih bʉ́dí jenah joinít, dinerodih, bií déedihbʉt bʉ́dí ĩ bíbohíhatdihjeh ĩ jenah joiná caá. Páant ĩ jenah joyóchah, ĩ joiní tʉ́ini dooná pácahi panihni ĩ́ih caolihboó ã jéih behcan caá. Pánihna, caandíh jenah joicán, tʉ́iniboodíh ĩ jéih chãjcan caá.\wj* 
\v 20 \wj Obohjeéhtih, bitaboó wĩ́ih tʉ́ini doonádih joinít, tʉ́ini baácboó bʉʉg ñájni panihni ĩ jʉmna caá. Caandíh joiná, tʉ́i jepahnit, tʉ́inidih ĩ jéih chãjna caá. Queét treinta tíibna ã quehat pah ĩ jʉmna caá. Bita tʉ́i jepahnit, bʉ́dí tʉ́i chãjna, sesenta tíibna ã quehat pah ĩ jʉmna caá. Bita tʉ́i jepahnit, chah bʉ́dí tʉ́i chãjna, cien tíibna ã quehat pah ĩ jʉmna caá”,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jiiát dah naáwát 
\r (Lc 8.16-18) 
\p  
\v 21 Páant niíj péanit, nin pah queétdih ãt jwʉ́ʉb niíj naóh bohénap wʉt jĩ: \wj “Wã bohéát jiiát panihni caá. Jiiát dahdih jií péanit, wáam dahjĩh ñipĩ́ páah jwejcan caá. Caan dáhdih chʉ́ʉdat páha nʉmpboobʉ́t ñipĩ́ jii jwéjcan caá. Obohjeéhtih, ã tʉ́i yeh iigát pínah niijná, japboó ñipĩ́ jií cáagna caá.\wj*\x * \xo 4:21 \xt Mt 5.15; Lc 11.33\x* 
\v 22 \wj Jiiát dah ã yeh iiguíchah jwĩ tʉ́i enat pah, jã́tih ĩ beh joicátjidih tʉ́ttimah cã́acwã ĩ jéihbipna caá.\wj*\x * \xo 4:22 \xt Mt 10.26; Lc 12.2\x* 
\v 23 \wj ¡Ded molít jʉmna, ã tʉ́i joyó naáh!\wj* 
\v 24 \wj Páant ñi tʉ́i jepahachah ennit, Dios yeebdíh ã tʉ́i teo wáacbipna caá, chah ñi beh joyát pínah niijná. Obohjeéhtih, joiná yʉhna, ñi joyáh bojochah enna, yeebdíh ã teo wáaccan niít. Páant ã teo wáaccah, ñi beh joicán niít.\wj*\x * \xo 4:24 \xt Mt 7.2; Lc 6.38\x* 
\v 25 \wj Ded tʉ́i jepahni tʉ́i beh joiní ã jʉmbipna caá. Obohjeéhtih, jepahcanniboó ‘Bainí wã beh joiná caá’, niijná yʉhna, beh joicánni ã jʉmbipna caá”,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 4:25 \xt Mt 13.12; 25.29; Lc 19.26\x* 
\s1 Trigodih momat naáwát 
\p  
\v 26 \wj “Dios ã maáh jʉmat, trigodih momat panihni caá.\wj* 
\v 27 \wj Mom péanit, chei jʉmat pah ʉ̃o, yeó jáap jʉmat pah ãpĩ́ jáana caá. Páant ã chãjat pónih, ã jéihcah yʉhna, ã momni ã behna caá.\wj* 
\v 28 \wj Baácboó momnidih Diosjeh ã behana caá. Páant ã behanachah, caán pínah ã jwíih chíihna caá. Caán ã behechah, ã́ih wawá pínah ãpĩ́ yabacna caá. Caán wawá behnit, ã bʉ́ʉhʉchah, ã́ih quehena ã jígohna caá.\wj* 
\v 29 \wj Caandíh ʉb láa caan quéhena ã behechah ennit, cã́acwã ĩpĩ́ bóod ʉbna caá.\wj*\x * \xo 4:29 \xt Jl 3.13\x*\wj à momni ded pah ã behatdih ã beh joicát pah, cã́acwã ded pah Diosdih ĩ jepahatdihbʉt ñi jéih beh joicán caá”,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Mostaza tíib naáwát 
\r (Mt 13.31-32; Lc 13.18-19) 
\p  
\v 30 \wj “¿Dios ã maáh jʉmat ded pahna tigaá, ñi jenah joyóchah? ¿Caandíh ñi jéihyat pínah niijná, dedédih jenah joinít tigaá caandíh wã naóhbi?\wj* 
\v 31 \wj Mostaza tíib ded pah ã jʉmatdih wã naáwáchah, caandíh ñi beh joibípna caá. Caán tíib cã́o tíbih pah bóo ã jʉmna caá.\wj* 
\v 32 \wj Pánih bainí tíbih jʉmna yʉhna, caandíh ĩ momochah, chíihna, ã tʉ́i behna caá. Páant ã behechah, ã́ih cã́canaboó jwébehwã yeó chãhatdih ĩpĩ́ jweí jaamná caá. Pánihat pah tigaá Dios ã maáh jʉmat. Ã́ihwã daocánnit jwíih jʉmnitji, tʉ́ttimah ĩ dao béjbipna caá”,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Naáwátnajĩhjeh ã bohéát 
\r (Mt 13.34-35) 
\p  
\v 33 Caán dée naáwátnajĩh cã́acwã ĩ jéihyat pah bóo Jesús queétdih ãpĩ́ bohénap wʉt jĩ.  
\v 34 Naáwátna ã wihcah, queétdih ãpĩ́ bohécap wʉt jĩ. Obohjeéhtih, ã bohénitdihjeh ã bohéátjidih Jesús ãpĩ́ jwʉ́ʉb naáwáp wʉt jĩ, ĩ tʉ́i beh joyát pínah niijná. 
\s1 Bʉ́dí johlit nolihatdihbʉt Jesús ã yayáát 
\r (Mt 8.23-27; Lc 8.22-25) 
\p  
\v 35 Pánih cã́acwãdih bohé péanit, tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, 
\p \wj —Chóbe íimdih jwĩ chʉ́ʉh bejjĩh,\wj* Jesús ã bohénitdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 36 Jesús páantjeh jãáj chóodih pahnit, ã bohénit biícdih, caandíh joinítdih ĩt éemp chʉ́ʉh bejep wʉt jĩ. Bitabʉt biíh jãáj chóonajĩh ĩjeéh ĩt chʉ́ʉh bejep wʉt jĩ.  
\v 37-38 Páant ĩ chʉ́ʉh bejechah, Jesús jãáj chóo méimant waó cáagatjih cáag lajnit, ãt ʉ̃wʉp wʉt jĩ. Páant ã ʉ̃wat pónih, bʉ́dí johlit nolihatbʉt ãt jʉ̃ʉ́wʉ́p wʉt jĩ. Bʉ́dí nolihat ã jʉmʉchah, ĩ́ih jãáj chóo ãt daábíhip wʉt jĩ. Obohjeéhtih, Jesúsboó ãt jáacap wʉt jĩ. 
\p Páant ã jáacah ennit, nin pah caandíh ĩt niíj wʉcʉp wʉt jĩ: 
\p —Bohéní, daabná caá jwĩ chãjap. ¿Jwĩ chĩíc wʉnat pínahdih ma ʉ́ʉmcan niít? ĩt niíj ñaacáp wʉt jĩ. 
\p  
\v 39 Páant ĩ niíj wʉcʉchah jáanit, Jesús johlit, nolihatdihbʉt 
\p \wj —¡Laihca bojoó! ¡Ma yayaá!\wj* ãt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niijíchahjeh, johlit, nolihatbʉt biícmantjeh ãt yayáh bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 40 Páant ã niiját tʉ́ttimah, ã pej jʉmnitdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Dépanih tigaá bʉ́dí ñi ʉ́ʉm? Weemdíh tʉ́i jenah joiná, ñita ʉ́ʉmcan tagaá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 41 Obohjeéhtih, bʉ́dí ʉ́ʉmnit, queétboó nin pah ĩt míic niijíp wʉt jĩ: 
\p —¿Dedé cã́ac tigaá nin? Ã naáwáchahjeh, johlit, nolihatbʉt ã yayáh bejna caá, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\c 5  
\s1 Gadara baácdih bóo nemépwã jʉmnidih Jesús ã booaat 
\r (Mt 8.28-34; Lc 8.26-39) 
\p  
\v 1 Jesús johlitdih yayániji ã bohénit biícdih Gadara baácna ĩt chʉ́ʉh jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 2 Pánih chʉ́ʉh jʉibínit, Jesúswã ĩ aab béjechah, cã́ac yohopmant nemépwã jʉmni newé Jesúsdih ãt jwãáh dei bejep wʉt jĩ.  
\v 3 Caán newé cã́ac yohopboó jeé íitna ãpĩ́ jʉmʉp wʉt jĩ. Cã́acwã caandíh chéona yʉhna, ĩt jéih teocap wʉt jĩ.  
\v 4 Dawá láa ĩtah tõpjĩh ã́ih téihya colóhnadih ĩ chéwechah yʉhna, ãpĩ́ pʉ́ʉd wái daj yohop wʉt jĩ. Ã́ih jítcha colóhnadihbʉt ĩtah tõpjĩh ĩ chéwechah yʉhna, ãpĩ́ daj mao yohop wʉt jĩ. Pánih wẽpni ã jʉmʉchah, cã́acwã caandíh ĩt jéih teocap wʉt jĩ.  
\v 5 Cã́ac yohop jeé íitnaboó chei jʉmat pah, yeó jáap jʉmat pahbʉt caán míicjeh jee dáhjĩh ãpĩ́ míic mao ñaacáp wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Pánihna, Jesús yʉʉ́p ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennit, caandíh ãt jwãáh ñáo dei jʉibínap wʉt jĩ. Jesús pebh jʉibínit, ã wẽpatdih jéihna, ãt bódicha caj yoh ñajap wʉt jĩ. 
\p  
\v 7-8 Páant ã chãjachah enna, 
\p \wj —¡Nemépwãá, nin newémant ñi bac bejeé!\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niijíchah joinít, caán newéíh jacmant nin pah nemépwã ĩt niíj ñaacáp wʉt jĩ: 
\p —Jesús, Dios chah wẽpni wʉ̃ʉ́h ¿Dépanihat tʉ́ʉt tigaá jwiítdih páant ma chãj? Dios ã enechah, meemdíh jwĩ ʉʉ́bhna caá. Jwiítdih ma peéh chãjca bojoó, Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 9 \wj —¿Dedé tigaá ma wʉ̃t jʉm?\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Dawá caá jwiít jwĩ jʉmʉp. Pánihna, Legión caá wã wʉ̃t, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ. “Legión” niijná, “Dawá” niijná ãt chãjap wʉt jĩ. 
\p  
\v 10 —Jwiítdih biíh baácboó ma wahca bojoó, nemépwã ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 11 Queét pebh, jeé ñaj deyepboó, momo mʉʉwã ĩ bid jeéméchah ennit, nin pah nemépwã Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p  
\v 12 —Queét mʉʉwãdih jwiítdih ma waadát tʉ́ʉtʉ́, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 13 \wj —Ñi waad béjeé bácah,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. Páant ã niijíchahjeh, caán newéíh bácahmant bac bejnit, mʉʉwãdih ĩt waadáp wʉt jĩ. Páant ĩ waadáchah, íimna ñáo dei bej, bʉʉ́g báahnit, mʉʉwã ĩt chĩíc wʉnʉp wʉt jĩ. Dos mil mʉʉwã ĩt wʉnʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 14 Páant ĩ bʉʉ́g báah chĩíc wʉnʉchah ennit, queétdih en daonítji ĩ́ih tʉ́tchiboó ĩt jweí jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Jweí jwʉ́ʉb bejnit, nihat ĩ jwãáhnitdih ĩt naáwáp wʉt jĩ. Queét ĩ jʉmni tʉ́tchidih jwʉ́ʉb jʉibínit, caánboobʉ́t ĩt naóh peetép wʉt jĩ. Páant ĩ naáwáchah joinít, caán tʉ́tchidih moón Jesús ded pah ã chãjatjidih enedih ĩt bejep wʉt jĩ.  
\v 15 Jesús pebh jʉibínit, nemépwã jʉmniji caánboó tʉ́inijeh ã chʉ́ʉdʉchah, ĩt enep wʉt jĩ. Pánih chʉ́ʉdna, yégueh dʉonít, tʉ́i jenah joiní ãt jʉmʉp wʉt jĩ, bʉca. Obohjeéhtih, queét jʉibínitboó caandíh enna, bʉ́dí ĩt ʉ́ʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 16 Jesús ã chãjatjidih ennitji jáap jʉinítboodíh Jesús ded pah nemépwãdih bacat tʉ́ʉtnit, mʉʉwãdih ã waadát tʉ́ʉtatjidihbʉt ĩt naáwáp wʉt jĩ.  
\v 17 Caán doonádih joinít, Jesúsdih náahcan, caán baácdih moón ĩ́ih baácmant Jesúswãdih ĩt jwʉ́ʉb bejat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 18 Jesúswã jãáj chóodih ĩ waadáchah, nemépwã jʉmniji nin pah ãt niijíp wʉt yʉh jĩ: 
\p —¿Majeéh weembʉ́t wã bej jĩíh? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 19 \wj —Wãjeéh ma jʉ̃ʉ́wʉ́chah, ãta tʉ́i ta yʉh caá. Obohjeéhtih, weém, ma Maáh, meemdíh jĩ́gah ennit, ded pah wã teo wáacatjidih ma déewãdih naáwát tʉ́ʉt niijná, ĩ pebhna ma jwʉ́ʉb bejeé,\wj* Jesús caandíh ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 20 Páant ã niíj jepahachah joinít, jwʉ́ʉb bejna, nemépwã jʉmniji ã déewãdih ãt naáwáp wʉt jĩ. Chénat Pah Téihya Tʉ́tchi wʉ̃t jʉmni baácboó Jesús ded pah ã chãjatjidih nihatdih naóh jibidih ãt bejep wʉt jĩ. Páant ã naáwáchah joi ñʉ́hnit, nihat Diosdih bʉ́dí ĩt wẽi naáwáp wʉt jĩ. 
\s1 Ã́ih yégueh chóodih jʉí, teonih, Jairo nʉʉmdíhbʉt Jesús ã booaat 
\r (Mt 9.18-26; Lc 8.40-56) 
\p  
\v 21 Tʉ́ttimah, Gadara baácmant Jesúswã ĩt jwʉ́ʉb chʉ́ʉh bejep wʉt jĩ. Pánih chʉ́ʉh bejna, íim jwẽ́ejdih ĩ ñáan jʉibínachah, dawá Jesúsdih enedih ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibínit, Jesúsdih ĩt wáac ñʉh pʉ́ʉda bojop wʉt jĩ.  
\v 22 Páant ĩ ñʉh pʉ́ʉda bojochah, queét cãtíh Jairo Jesús pebh ãt jʉibínap wʉt jĩ. Jairo jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉdíh en daonít maátajeéh jʉmni wʉt jĩ. Jesús ã wẽpatdih jéihnit, ã́ih jítcha pebh páah yoh ñajnit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p  
\v 23 —Wã nʉʉ́m mi wʉnat tʉ́ʉt chãjachah ennit, ma pebh wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be. Caántdih teo jã́ha booaat tʉ́ʉt niijná, wĩ́ih mʉʉná wãjeéh ma jʉ̃ʉ́wʉ́, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 24 Páant ã niijíchah joinít, Jesús Jairojeéh ãt bejep wʉt jĩ. Páant ĩ bejechah, cã́acwãbʉt ĩjeéh ĩt bejep wʉt jĩ. Páant cã́acwã cãtíh ã bejechah, dawá caandíh tʉbit ĩt tóo péenap wʉt jĩ.  
\v 25 Cã́acwã cãtíh biíh wili wʉnnihbʉt mit jʉmʉp wʉt jĩ. Caánt doce jópchi mácanihat panihat wʉnnih mit jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 26 Dawá cohnit caántdih ĩtih cohop wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih ĩ cohochah yʉhna, chah mit tʉbanap wʉt jĩ. Nihat miíh dinero ĩ cohat jíib wʉ̃hna yʉhna, mit boocap wʉt jĩ. Chah yeejép wʉt jĩ mi wʉnat.  
\v 27-28 Pánihna, cã́acwã Jesúíh doonádih ĩ míic wéhenachah, mitát joyóp wʉt jĩ. Joinít, caántjeh nin pah mit niíj jenah joyóp wʉt jĩ: “Jesúíh yégueh chóodihjeh jʉibí teona, wã boobipna caá”, mit niijíp wʉt jĩ. Páant niíj jenah joiná, cã́acwã cãtíh Jesús tã́ahmant jʉibínit, ã́ih yégueh chóodih chaíhbitjeh mit jʉibí tewep wʉt jĩ.  
\v 29 Páant mi tewechahjeh, mi wʉnat ãt yayáh bejep wʉt jĩ. Páant ã yayátdih miíh bácahjĩh mit joyóp wʉt jĩ.  
\v 30 Páant mi jʉibí tewechah, ã booaat wẽpat caántdih ã chʉ̃ʉ́átdih Jesúsbʉt ãt joyóp wʉt jĩ. Pánih joiná, cã́acwã cãtíh tac pʉ́ʉd ñʉhnit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Déhe tigaá wĩ́ih yégueh chóodih ã jʉí teo?\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 31 —¿Páant, dawá cã́acwã meemdíh ĩ tóo péenachah jéihna yʉhna, páant ma niíj ʉʉ́bh joí? ã bohénitboó Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 32 Obohjeéhtih, yégueh chóodih jʉí, teonidih jéihíhna, Jesús ãt en bidip wʉt jĩ.  
\v 33 Pánihna, mi booatdih jéihnit, ʉ́ʉmna, caánt Jesús pebh mit páah yoh ñajap wʉt jĩ. Pánih páah yoh ñaj, méménit, Jesúsdih tʉ́i yoobópdihjeh mit naáwáp wʉt jĩ.  
\v 34 Páant mi naáwáchah joinít, nin pah Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Nʉʉmʉ́, wã wẽpatdih tʉ́i jenah joiná, ma boona be. Wẽinit, ma bejeé. Caán wʉnat meemdíh ã jwʉ́ʉb jʉ̃óhcan niít, páant mʉntih,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 35 Jesús caántdih páant ã niijíchahjeh, Jairoíh mʉʉmánt bejnit, ã déewã ã pebh ĩt jʉibínap wʉt jĩ. 
\p —Jáantjeh ma nʉʉ́m mi wʉnah bejep be. Bohénidih ma jwʉ́ʉb bejat tʉ́ʉtʉ́, Jairodih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 36 Obohjeéhtih, ĩ niijátdih joyáh bojnit, Jesús nin pah Jairodih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¡Ma ʉ́ʉmca bojoó! ¡Wã wẽpatdih páantjeh ma tʉ́i jenah joyoó!\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 37 Tʉ́ttimah, ãjeéh péenitdih \wj “Ninjĩh ñi páñaá”,\wj* niijnít, Jesús Jairojeéh ã́ih mʉʉná ĩt béjep wʉt jĩ. Pánih bejna, Pedro, Santiago, ã ʉ́ʉd Juan, queét biíc peihcannitdihjeh ãt nʉmah bejep wʉt jĩ.  
\v 38 Jairoíh mʉʉná jʉibínit, wʉnnihdih dawá tʉbit ñaác jʉ̃inítdih ãt enep wʉt jĩ.  
\v 39 Pánih enna, caán mʉʉdíh waadnít, queétdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Dépanihna tʉbit ñaác jʉ̃i tígaá ñi chãj? Nint wébít wʉnnih nihcan caá. Ʉ̃ona caá mi chãjap,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 40 Obohjeéhtih, páant ã niijíchah joinít, caandíh ĩt dehwep wʉt jĩ. Páant ĩ dehwechah, queét nihatdih Jesús ãt bacat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ĩ bac bejechah, Pedro, Santiago, Juan, wʉnnih mi mánadihbʉt wébít mi lajni tólihboó ãt nʉmah waad béjep wʉt jĩ.  
\v 41 Pánih waád jʉibínit, miíh téihyadih teonit, 
\p \wj —¡Talita cumi!\wj* Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ. Páant niijná, “Bainíhmaá, ma ñah ñʉhʉʉ́”, niijná ãt chãjap wʉt jĩ. 
\p  
\v 42 Páant ã niijíchahjeh, ñah ñʉhnit, mit yáac chʉ̃i bejep wʉt jĩ. Caánt doce jópchi mit bíbohop wʉt jĩ. Páant mi booatdih ennit, caán tólihdih ã nʉmah waad béjnit bʉ́dí ĩt joi ñʉ́hʉp wʉt jĩ.  
\v 43 Obohjeéhtih, Jesús queétdih ded pah mi booatdih naáwát tʉ́ʉtcan, jeémátdih ãt wʉ̃hat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. 
\c 6  
\s1 Nazaret tʉ́tchidih moón Jesúsdih ĩ náahcat 
\r (Mt 13.53-58; Lc 4.16-30) 
\p  
\v 1 Jairoíh mʉʉmánt bac bejnit, Jesús ã bohénit biícdih ã behni Nazaret tʉ́tchina ãt jwʉ́ʉb jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 2 Pánih jʉibínit, chooát yeó jáapdih jwĩ míic wáacat mʉʉdíh Jesúswã ĩt waad béjep wʉt jĩ. Pánih waad béjnit, Jesús caanjĩ́h jʉmnitdih ãt bohénap wʉt jĩ. Páant ã bohénachah, dawá caandíh ĩt joí wʉ́hi bejep wʉt jĩ. Pánih joí wʉ́hi bejnit, nin pah ĩt míic niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Jesús dedjĩh tigaá, nin bohéátdih ãt joijí? ¿Ded pah tigaá ã tʉ́i jéih beedá? Pánih jéihnit, jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih ãpĩ́ chãj jʉ́ʉtna caá.  
\v 3 Máa teonijeh caá. María wʉ̃ʉ́h ã jʉmʉchah, Santiago, José, Judas, Simón ã ʉ́ʉdwã ĩ jʉmna caá. Ã jwanna yaádhbʉt jwĩ pebh ĩ jʉmna caá. Caán jwiít panihni mʉn tigaá ã jʉmʉp, ĩt míic niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant niijnít, ded pah ã jʉmatdih jéihcanjeh, caandíh ĩt náahcap wʉt jĩ.  
\v 4 Páant ĩ náahcah ennit, Jesús nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Dios naáwátdih naóh yapanidih cã́acwã ĩpĩ́ wẽina caá. Páant ĩ weñechah yʉhna, ã́ih tʉ́tchidih moón, ã déewã, ã́ih mʉʉdíh jʉmnitboó, caandíh ĩpĩ́ wẽican caá. Pánihna, ninjĩh behni wã jʉmʉchah, weemdíh ñi náahcan caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 6:4 \xt Jn 4.44\x* 
\p  
\v 5 Caán tʉ́tchidih jʉmna, Jesús Dios ã wẽpatjĩh ãt jéih chãj jʉ́ʉtcap wʉt jĩ. Pánih chãjcan yʉhna, biquína wʉnnitdih teo jã́hanit ãt booanap wʉt jĩ.  
\v 6 Caanjĩ́h moón caandíh ĩ jepahcah, ãt en wʉ́hi bejep wʉt jĩ. Pánihna, caan pébh jʉmni tʉ́tchinadih Jesúswã bohénadih ĩt bejep wʉt jĩ. 
\s1 Jesús doce ã bohénitdih ã wahat 
\r (Mt 10.5-15; Lc 9.1-6) 
\p  
\v 7 Tʉ́ttimah, doce ã bohénitdih ã pebh bid bojnit, ã wẽpatdih queétdih wʉ̃hna, chénewã, chénewã, chénewã míic Jesús ãt wahap wʉt jĩ, biíh tʉ́tchinadih moondíh teo wáacnit, nemépwãdih ĩ bacat tʉ́ʉtat pínah niijná.  
\v 8 Pánih wahnit, nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Bií dée, pan, wʉh wʉʉ́h, dinerodih ʉbcan, ñi íoh cajat nahdihjeh pohba ñi ʉb bejeé.\wj* 
\v 9 \wj Ñi tʉ́ʉt nʉʉmát pínah yégueh, zapatosdihbʉt ñi ʉb bejca bojoó.\wj* 
\v 10 \wj Páant ñi bejechah, ñi jʉibíni tʉ́tchinadih moón yeebdíh ʉ̃wat tólih ĩ wʉ̃hʉchah, caán mʉʉdíhjeh ñi chão jwʉ́hʉʉ́. Caán tʉ́tchimant bejnajeh, caán mʉʉdíh ñi cádah bejeé.\wj* 
\v 11 \wj Ded tʉ́tchidih moón yeebdíh náahcan, ĩ joííhcah, caán tʉ́tchidih yap bejna, ñíih zapatosdih bóo becchídih ñi péoh mao yoh jéenanaá, queétdih Dios ã yohat pínahdih ĩ jéihyat pínah niijná. Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Sodoma tʉ́tchidih moón, Gomorra tʉ́tchidih moonbʉ́t tʉbit yeejép chãjnit ĩ jʉmʉchah yʉhna, péeni yeó jáap, yeebdíh náahcannitjiboodíh chah peéh chãjat ã jʉmbipna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 6:11 \xt Lc 10.4-11; Hch 13.51\x* 
\p  
\v 12 Pánihna, queét doce ã wahnitboó Jesúíh tʉ́ini dooná naáwádih ĩt bejep wʉt jĩ, cã́acwã ĩ yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ĩ tʉ́ʉt nʉʉmát pínah niijná.  
\v 13 Pánih bejnit, dawá nemépwãdih bacat tʉ́ʉtnit, wʉnnitdihbʉt yíijĩh ñái, ʉʉ́bhnit, ĩt booanap wʉt jĩ.\x * \xo 6:13 \xt Stg 5.14\x* 
\s1 Juan Daabánidih ĩ mawat 
\r (Mt 14.1-12; Lc 9.7-9) 
\p  
\v 14 Jesús ã bohénit ĩ bohé jibichah, ded pah Jesús ã chãjat doonádih dawá ĩt joyóp wʉt jĩ. Maáh Herodesbʉt ãt joyóp wʉt jĩ. Pánih joinít, “¿Juan Daabáni ã wʉnat tʉ́ttimah, ãt jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óh niít ãt chãjap? Pánih boo pʉd jʉ̃óhni jʉmna, jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih ã jéih chãjna caá. Pánihna, caán Jesús Juanjehna tigaá”, ãt niíj jenah joyóp wʉt yʉh jĩ. 
\p  
\v 15 Bita “Elías caá”, niíj, bitabʉt “Jon jã́tih Dios naáwátdih naóh yapani dée ã jʉmna caá”, ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ.\x * \xo 6:15 \xt Mt 16.14; Mr 8.28; Lc 9.19\x* 
\p  
\v 16 Páant ĩ niijíchah joinít, Herodesboó 
\p —Juanjidih waó wã bóod yohat tʉ́ʉtniji ãt jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óh tagaá, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 17-18 Juandih ĩ mawat pínah jã́tih, Herodes ã ʉ́ʉd Felipe áa Herodíasdih ãt dʉ́ʉc wái áa jʉmʉp wʉt jĩ. Páant ã dʉ́ʉc wái áa jʉmat peéh Juan caandíh nin pah ãt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: “Ma ʉ́ʉd áadih dʉ́ʉc wái áa jʉmna, Dios ã wʉtatdih yap yohna caá ma chãjap”, ãt niijíp wʉt jĩ. Páant ã niiját peéh yad Herodías Herodesdih nemat mʉʉ́boó Juandih mit nemat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant mi wʉtatdih jepahnit, Herodes caandíh chéwat tʉ́ʉtnit, nemat mʉʉ́boó ãt nemat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ.\x * \xo 6:17-18 \xt Lc 3.19-20\x* 
\p  
\v 19 Herodías Juandih tʉbit eníhcan, mit mao yohat tʉ́ʉtíhip wʉt yʉh jĩ.  
\v 20 Obohjeéhtih, Herodes “Juan Dios naáwátdih naóh yapani ã jʉmna caá”, niíj jenah joinít, Dios ã peéh chãjatdih ʉ́ʉmna, caandíh ãt mao yohat tʉ́ʉtcap wʉt jĩ. Ded pah ã tʉ́i chãjat pínahdih Juan caandíh ã naáwáchah, Herodes bʉ́dí ãt jenah joyóp wʉt jĩ. Pánih bʉ́dí jenah joiná yʉhna, Herodes caandíh ãpĩ́ tʉ́i wẽi joyóp wʉt jĩ.  
\v 21 Páant ã wẽi joyóchah yʉhna, Herodíasboó “Ded pah caandíh wã mawat tʉ́ʉtbi”, páantjeh mit niíj jenah joyóp wʉt jĩ. Páant mi niíj jenah joyóchah, ã cã́ac jʉmat yeó jáapdih wẽina, mi áa Herodes ã́ih cã́acwãdih míic wáacat tʉ́ʉtnit, bʉ́dí ãt nʉmah jeémép wʉt jĩ. Caán nʉmp jʉmnit maáta, ã́ih soldadowã maáta, Galilea baácdih moón maátabʉt, ã nʉmah jeémátdih enedih ĩt jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 22 Biícdih ĩ jeéméchah, Herodías nʉʉ́mboó queétdih mit eo jʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant mi eo jʉ́ʉtʉchah ennit, Herodes, ã bid bojnitbʉt, bʉ́dí ĩt weñep wʉt jĩ. 
\p —Dedé ma náahatdih weemdíh ma ʉʉ́bʉ́chah, meemdíh wã wʉ̃hbipna caá.  
\v 23 Dios ã enechah, yoobópdih meemdíh wã naóhna caá. Ma ʉʉ́bát pah bóo tac yoób wã maáh jʉmatdih meemdíh wã wʉ̃hbipna caá, mi íbi Herodes caántdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 24 Páant ã niijíchah joinít, mi íin pebhna bejnit, nin pah caántdih mit niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Dedé déedih tigaá wã ʉʉ́bhbi? mit niijíp wʉt jĩ. 
\p —Juan Daabániíh wao dáhdih dʉ́ʉc bóodnit, meemdíh ĩ wʉ̃hʉ naáh, mi nʉʉmdíh mit niíj jac wʉtʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 25 Páant mi niíj jac wʉtʉchah joinít, mi íbi pebhna wẽpép bejnit, nin pah caandíh mit niijíp wʉt jĩ: 
\p —Juan Daabániíh wao dáhdih dʉ́ʉc bóodnit, caán ã wʉnatdih wã jéihyat pínah niijná, pamapjih cáagnit, weemdíh ĩ wʉ̃hʉ naáh, mit niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 26 Páant mi niijíchah joiná, maáh Herodesboó bʉ́dí ãt jĩ́gahap wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, cã́acwã ĩ enechah, “Dedé ma náahatdih meemdíh wã wʉ̃hbipna caá”, ãtát niijíp wʉt jĩ. Pánihna, ã niijátjidih cã́acwã ĩ joyóchah, tíicna, “Meemdíh wã wʉ̃hcan niít”, caántdih ãt jéih niijcáp wʉt jĩ.  
\v 27 Biícmantjeh Juaníh wao dáhdih dʉ́ʉc bóodat tʉ́ʉtnit, soldadodih ãt ʉb jʉ̃ʉ́wát tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ.  
\v 28 Páant ã wʉtʉchah joinájeh, bejnit, ã́ih wao dáhdih dʉ́ʉc bóod, pamapjih cáagnit, ãt ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́p wʉt jĩ. Pánih ʉb jʉ̃óhnit, Herodías nʉʉmdíh ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ. Páant ã wʉ̃hʉchah, ã́ih wao dáhjidih teonit, beh wilidih mit teo yapanap wʉt jĩ. 
\p  
\v 29 Pánihna, caandíh ĩ mawatji doonádih joinít, ã́ih bácahjidih ʉbʉdih jʉibínit, Juan ã bohénitji cã́ac yohopboó ĩt yohop wʉt jĩ. 
\s1 Cinco mil cã́acwãdih Jesús jeémát ã wʉ̃hat 
\r (Mt 14.13-21; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14) 
\p  
\v 30 Jesús ã wah bojnitji ã pebh jwʉ́ʉb jʉibínit, ded pah ĩ chãjatjidih, tʉ́ini dooná ĩ naáwátjidihbʉt Jesúsdih ĩt naáwáp wʉt jĩ. 
\p  
\v 31 Tʉ́ttimah, queét ĩ jʉmʉpboó dawá cã́acwã jwíih jʉibínitji bita ĩ jʉibínachah, ĩpĩ́ ñahwat jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Páant dawá ĩ jʉmʉchah, Jesúswã ĩt jéih bid jeémpcap wʉt jĩ. Pánihna, ã bohénitdih biáboó ãt nʉmah bejep wʉt jĩ. 
\p \wj —Chóbe cã́ac wihcapboó jwĩ choo jwʉ́hjĩh,\wj* queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 32 Páant ã niijíchah joinít, queét jãáj chóodih waadnít, cã́ac wihcapboó ĩt chʉ́ʉh bejep wʉt yʉh jĩ.  
\v 33 Obohjeéhtih, queét ĩ chʉ́ʉh bejechah, dawá queétdih beh ennit, íim jwẽ́ejdih ĩt ñʉʉ́n ñáo pʉ́ʉd bejep wʉt jĩ. Íim pebh bóo tʉ́tchidih moonbʉ́t ĩt ñʉʉ́n ñáo pʉ́ʉd bejep wʉt jĩ. Pánihna, Jesúswã ĩ jʉibíát pínah jã́tih queétboó ĩtát jʉibínap wʉt jĩ. Jesúswã ĩ chʉ́ʉh jʉibínachah, dawá queétdih ĩt pã́i ñʉhʉp wʉt jĩ.  
\v 34 Queétdih bohéni ã wihcah, en daoní wihcanni ovejawã panihnit ĩ jʉmatdih ennit, Jesús queétdih bʉ́dí ãt jĩ́gah enep wʉt jĩ. Jĩ́gah ennit, queétdih ãt tʉ́i bohénap wʉt jĩ.\x * \xo 6:34 \xt Nm 27.17; 1R 22.17; 2Cr 18.16; Jer 50.6-7; Ez 34.5; Zac 10.2; Mt 9.36\x* 
\v 35 Cheyeh ã jʉmʉchah, ã bohénit Jesúsdih nin pah ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ: 
\p —Cheyeh caá. Ninjĩhbitjeh tʉ́tchi wihcan caá.  
\v 36 Pánihna, nitdih pebhbit jʉmni tʉ́tchinadih ma wahaá, ĩ jeémát jíib chãjat pínah niijná, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 37 \wj —Yeebjéh queétdih jeémát ñi wʉ̃hʉʉ́,\wj* Jesús queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p —Páant, ocho widh tewat jíibjĩh jeémátdih jwĩ jíib chãjachah yʉhna, queét nihatdih ãta jʉicán tagaá, Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 38 \wj —¿Débói pan dah tigaá ã jʉm? Jéihyat tʉ́ʉt niijná, ñi bidbi jwʉhʉʉ́,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã bidat tʉ́ʉtnitji jwʉ́ʉb jʉinít, 
\p —Cinco botoni pan dahna, chéne queejwã́bʉt ã jʉmna caá, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 39 \wj —Cã́acwãdih can tʉ́i jaihni yílipdih ñi chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉ́. Biíc poómp ninboó, biíh poómp canboó, biíh poómp conboó, ñi chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉ́,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 40 Páant ã niijíchah joinít, nihatdih ĩt chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Biquí poómpna cincuenta, biíh poómpna cien, nihat ĩ dawát yoobó páant ĩt chʉ́ʉd peetép wʉt jĩ.  
\v 41 Tʉ́ttimah, caán biícjĩh bóo téihya pan dahna, chéne queejwã́dihbʉt ʉbnit, Jesús jeáboó ãt chéi enep wʉt jĩ. Chéi ennit, \wj “Jeémát ma wʉ̃hat tʉ́ina caá, Paá”,\wj* Diosdih ãt niijíp wʉt jĩ. Pánih ʉʉ́bh péanit, pan dahnadih ãt dajap wʉt jĩ. Dajnit, nihat cã́acwãdih ã bohénitdih ãt jwʉ́ʉb daj wʉ̃hat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Tʉ́ttimah, queejwã́dihbʉt ĩ wʉ̃hat pínah niijná, ãt daj wʉ̃hʉp wʉt jĩ.  
\v 42 Páant ĩ wʉ̃hʉchah, jeémpnit, nihat ĩt tʉ́i wʉd jʉmʉp wʉt jĩ. Nihat ĩ tʉ́i wʉd jʉmʉchah, páantjeh ĩ jʉdh jeémpni ĩt bíbohop wʉt jĩ.  
\v 43 Páant ĩ jʉdh jeémpni pan, queéj déepjĩh doce wʉhnadih ã bohénit ĩt ʉb yac yáwanap wʉt jĩ.  
\v 44 Queejdíh pandihbʉt jeémpnit neonájeh cinco mil ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Yaádh, ĩ wehjeéh chah ĩt jʉmjip tagaá. 
\s1 Íimjih Jesús ã yáac chʉ̃i bejat 
\r (Mt 14.22-27; Jn 6.16-21) 
\p  
\v 45 Páant ĩ jeémp péanachah, jãáj chóona waadát tʉ́ʉtnit, Betsaida tʉ́tchina ã jã́tih Jesús ã bohénitdih ãt chʉ́ʉh bej páñat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ĩ chʉ́ʉh bejechah, caandíh joinítjidih jwʉ́ʉb bejat tʉ́ʉtnit,  
\v 46 caanjéh jeéboó Diosdih ʉʉ́bʉ́dih ãt pʉ́ʉh laab béjep wʉt jĩ.  
\v 47 Tʉ́ttimah, cheina ã bohénit íim tac yoób ĩ chʉ́ʉh bejechah, Jesús biícjeh caánboó ʉʉ́bhna, ãt chão jwʉ́hʉp wʉt jĩ.  
\v 48 Pánih ʉʉ́bhna, queétdih ãt en chʉ́ʉha bojop wʉt jĩ. Ĩ wawápmant queétdih johlit bʉ́dí ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah, ã bohénit ĩ meenná yʉhna, ĩ wẽp bejcatdih ãt enep wʉt jĩ. Pánihna, baabát pínah jã́tihbit, ĩ pebh bejna, íimjihjeh Jesús ãt yáac chʉ̃i bejep wʉt jĩ. Pánih bejna, queétdih ãtih yap bejíhip wʉt yʉh jĩ.  
\v 49-50 Obohjeéhtih, ã yap bejíhichah yʉhna, caán íimjih ã bejechah enna, “Wʉnniíh caolih caá”, niíj jenah joí, en wʉ́hi bejnit, queét tʉbit ĩt ñaacáp wʉt jĩ. Páant ĩ en wʉ́hi bejechah ennit, 
\p \wj —¡Weemdíh ñi en ʉ́ʉmca bojoó! ¡Weemjéh tigaá!\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 51 Páant niíj péanit, ĩjeéh jãáj chóona ãt waadáp wʉt jĩ. Páant ã waadáchahjeh, johlit ãt yayáh bejep wʉt jĩ. Páant ã yayáh bejechah ennit, queétboó ĩt joi ñʉ́hʉp wʉt jĩ.  
\v 52 Jesús nihat ã wẽp chãj jʉ́ʉtatjidih enna yʉhna, ĩ tʉ́i beh joicátji jíib, dawá pandih ã jígohaatjidihbʉt ĩt beh joicáp wʉt jĩ. Pánih beh joicán, Jesús johlitdih ã yayáátdihbʉt beh joicánjeh, ĩt joi ñʉ́hʉp wʉt jĩ. 
\s1 Genesaret baácdih moón wʉnnitdih ã booaat 
\r (Mt 14.34-36) 
\p  
\v 53 Pánih chʉ́ʉh bej, Genesaret baácna jʉibínit, jãáj chóodih caán jẽ́litdih ĩt chéo pahanap wʉt jĩ.  
\v 54 Pánih chéo pahanit, jãáj chóomant ĩ aab béjechahjeh, cã́acwãboó Jesúsdih ĩt beh enep wʉt jĩ.  
\v 55 Pánih beh ennit, nihat ĩ́ih mʉʉnáboó ñáo aab béjnit, wʉnnit ĩ ñajat chóomant teonit, Jesús pebhna ĩt ʉb dei bejep wʉt jĩ. Jesús ã jʉmat doonádih joinít, nihat caanná ĩt bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 56 Ded ĩ jʉibíni tʉ́tchinaboó, dahwani tʉ́tchidih moón, botoni tʉ́tchinadih moonbʉ́t, bií dée ĩ jíib chãjat mʉʉ́ jóocmant bóo yoahdih ĩ chéenwã wʉnnitdih ĩpĩ́ ʉb jʉibí jwejep wʉt jĩ. Páant ĩ jʉibí jwejnitboó Jesúíh yégueh chóodih tewíhna, caandíh bʉ́dí ĩt ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ. Pánihna, det wʉnnit caandíh teonitboó ĩt boonap wʉt jĩ. 
\c 7  
\s1 Cã́acwã ded pah ĩ míic yéejaat 
\r (Mt 15.1-20) 
\p  
\v 1 Jerusalén tʉ́tchimant bejnit, Moisés ã wʉtatjidih bohénit, fariseowãbʉt Jesús pebh ĩt míic wáac jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 2-4 Jwĩ nʉowã ĩ wʉtatji pahjeh, jeémát pínah jã́tih fariseowã, nihat bita jwĩ déewãbʉt jwĩpĩ́ téih chocop jĩ. Bií dée jíib chãjadih bejnitji mʉʉná jwʉ́ʉb jʉibínit, ĩ wʉtatji pahjeh téih choccan, jwĩpĩ́ jeémpcap jĩ. Pamapna, pʉʉbátna, jwĩ lajatjinadihbʉt jwĩpĩ́ chocop jĩ. “Dios páant caá ã náahap”, niíj jenah joinít, jwĩ nʉowã dawá biíh ĩ wʉtatjidihbʉt jwĩpĩ́ chãjap jĩ.  
\v 5 Jesús pebh míic wáacnit, ã bohénit téih choccanjeh ĩ jeéméchah ennit, fariseowã Jesúsdih nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —Jwĩ nʉowã ĩ wʉtatjidih yap yohnit, ma bohénit téih choccanjeh ĩ jeémpna caá. ¿Dépanih tigaá caandíh ĩ jepahcan? Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —‘Jwiít tʉ́init caá’, niijná yʉhna, cã́acwã ĩ encapboó yeéb yeejép chãjnit caá. Dios naáwátdih naóh yapani Isaíasji ded pah ñi jʉmatdih yoobópdih ãt niíj daacáp tajĩ:\wj* 
\q1 \wj ‘Dios nin pah ã niijná caá: “Nit weemdíh tʉ́i wẽi naóhna yʉhna, yoobópdih ĩ jepahcan caá.\wj* 
\q1  
\v 7 \wj Weemdíh ʉʉ́bhna yʉhna, ĩ yee ʉʉ́bhna caá. Ĩ jenah joyátjeh wʉtnit, ‘Nin pah caá Dios ã wʉtat’, ĩpĩ́ niíj yee naóh bohéna caá”, Dios ã niijná caá’, Isaías ãt niíj daacáp tajĩ.\wj*\rq (Is 29.13)\rq* 
\m  
\v 8 \wj Páant ã niíj daacátji yoobópdih tigaá. Dios ã wʉtatdih yap yohnit, ñi nʉowã ĩ wʉtatboodíhjeh ñi chãjna caá.\wj* 
\v 9 \wj Pánih chãjnit, Dios ã wʉtatdih cádahna, ñi déewã ĩ wʉtatboodíh ñi jepahna caá.\wj* 
\v 10 \wj Dios Moisésjidih nin pah ãt niíj naáwát tʉ́ʉtʉp tajĩ: ‘Ñi mánadih oinit, ñi tʉ́i chãjaá. Ded ã mánadih yeejép naóhnidih peéh mao yohat ã jʉmbipna caá’, ãt niijíp tajĩ.\wj*\x * \xo 7:10 \xt Ex 20.12; 21.17; Lv 20.9; Dt 5.16\x* 
\v 11 \wj Páant Moisésji ã niiját pah, ded ã mánadih ã teo wáaquíhichah yʉhna, yeébboó ñi teo wáacat tʉ́ʉtcan caá. Ã mánadih ã wʉ̃hat déejidih Diosboodíh ñi wʉ̃hat tʉ́ʉtna caá.\wj* 
\v 12 \wj Pánih bohéna, ã mánadih caandíh yeéb ñi tʉ́i chãjat tʉ́ʉtcan caá.\wj* 
\v 13 \wj Jwĩ déewã ĩ wʉtatdih jepahna, Dios ã wʉtatboodíh yap yohna caá ñi chãjap. Dawá biíh ñi wʉtat pahjeh chãjat tʉ́ʉtna, Dios ã wʉtatdih ñipĩ́ yap yohat tʉ́ʉtna caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 14 Páant fariseowãdih niíj péa, bita ãjeéh péenitdih ã pebh bid bojnit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Yeéb nihat wã naáwátdih tʉ́i joinít, ñi beh joyoó.\wj* 
\v 15 \wj Dedé jeémát ñíih jacdih ã waadáchah, ñi téih chocochah, ñi téih choccahbʉt, Dios yeebdíh biíc yoobó ã enna caá. Obohjeéhtih, ñi yéej wéheatboó ñíih jacmant ã bacachah joiná, ‘Caán yeejép cã́ac caá’, ã niíj enna caá.\wj* 
\v 16 \wj ¡Ded molít jʉmna, ã tʉ́i joyoó naáh!\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 17 Páant niíj péanit, Jesúswã mʉʉná ĩt waad béjep wʉt jĩ. Pánih waád jʉibínit, ã bohénit ã naáwátjidih ĩt ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. Páant ĩ ʉʉ́bh joyóchah joinít, Jesús nin pah queétdih ãt niíj jepahap wʉ jĩ: 
\p  
\v 18 \wj —¿Páantjeh yeéb ñi beh joi jwʉ́hcan niít? Ñíih jacdih waadnít, ñíih jeémátboó ñi jenah joyátdih ã jéih yéejacan caá.\wj* 
\v 19 \wj Dedé ñi jeémátji ñíih wʉdah diítboó jʉmnijidih ñipĩ́ jont yohna caá. Caán ñíih caolihdih, ñi jenah joyátdihbʉt chʉ̃ʉ́hcan, Dios ã enechah, yeebdíh ã jéih yéejacan caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant niijná, “Nihat jeémát tʉ́ini caá”, niijná ãt chãjap wʉt jĩ. 
\p  
\v 20 Nin pahbʉt ãt jwʉ́ʉb niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Ñi yéej wéheatboó ñíih jacmant bacna, ded pah yeejép ñi jenah joyát ã jʉmatdih ã jʉ́ʉtna caá.\wj* 
\v 21-22 \wj Pánih yeejép jenah joiná, nin pah ñi jʉmna caá: Ñi áa nihcannitjĩh yeejép chãjna, bií déedih nʉʉmná, cã́ac mao yohna, bitaíh bií déedih tʉbit en ñinahna, bitadih yéejaíh jenah joiná, yeena, yeejép chãjat pínahdih wéhena, biíh cã́ac ã jʉmat pah en ñinahna, yeejép dooná naóhna, ‘Weém chah jéihni wã jʉmna caá’, niíj jenah joiná, tʉ́i jenah joicánnitbʉt ñi jʉmna caá. Páant yéej chãjat ñi jenah joyátmant ã jʉ̃óhna caá.\wj* 
\v 23 \wj Páant yeejépdih ñi jenah joyóchah ennit, ‘Queét tʉ́icannit caá’, Diosboó yeebdíh ã niíj enna caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Judío nihcannih Jesúsdih mi jepahat 
\r (Mt 15.21-28) 
\p  
\v 24 Tiro tʉ́tchi, Sidón tʉ́tchi pebh jʉibínit, caanjĩ́h jʉmni mʉʉdíh Jesúswã ĩt waadáp wʉt jĩ. Caán mʉʉ́boó ã jʉmatdih bitadih ãt naáwát tʉ́ʉtcap wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, ã naáwát tʉ́ʉtcah yʉhna, ã jʉmatdih jéihnit, dawá ĩ jʉibínachah, queétdih ãt jéih jweicáp wʉt jĩ.  
\v 25 Caán tʉ́tchidih biíc yad wili mi nʉʉmbít nemép jʉmnih mit jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, Jesús ded pah ã chãjat doonádih joí, caanjĩ́h ã jʉmat doonádihbʉt joinít, ã pebhna mit jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibínit, Jesúsdih wẽina, ã́ih jítcha pebh mit bódicha caj yoh ñajap wʉt jĩ.  
\v 26 Caánt Siria baác Fenicia wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih bóli, Griega wili mit jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, Jesús pebh bódicha caj yoh ñajnit, mi nʉʉmdíh jʉmni nemépdih ã bacat tʉ́ʉtat pínahdih mit ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ. 
\p  
\v 27 Páant mi ʉʉ́bʉ́chah joinít, nin pah Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Wébít ĩ jeémát pínahdih ʉbnit, ĩ́ih mʉjjiowã́dih jwĩ jwíih wʉ̃hʉchah, ã tʉ́ican caá. Pánihat pah, judíowã ĩ jeémát panihni biíh baácdih moondíh wã jwíih wʉ̃hʉchah, ã tʉ́ican caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 28 —Ma niiját yoobópdih tigaá, Maá. Obohjeéhtih, mʉjjiowã́ jeémát cáagat naá nʉmp pã́init, wébít ĩ jeémp jéenanidih ĩpĩ́ jeémpna caá. Pánihna, biíh baácdih bóli wã jʉmʉchah yʉhna, weemdíhbʉt ma teo wáacachah, ã tʉ́ina caá, Jesúsdih mit niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 29 \wj —Páant ma niíj jepahachah, ma nʉʉmdíh jʉmniji nemép wãát bac bejna caá. Enedih ma bejeé,\wj* Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 30 Páant ã niijíchah joinít, miíh mʉʉná jwʉ́ʉb jʉibínit, mi nʉʉmdíh nemép wihcannih mi lajachah, mit enep wʉt jĩ. 
\s1 Wéhecan, joicánnidih Jesús ã booaat 
\p  
\v 31 Jesúswã Tiro tʉ́tchi jʉmni baácmant bejnit, Sidón tʉ́tchidih jʉibí yap bej, Galilea íim conanaamánt jwʉ́ʉb dei jʉibínit, Chénat Pah Téihya Tʉ́tchina wʉ̃t jʉmni pebhboó ĩt jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 32 Páant ĩ jʉibínachah, biíc newé wéhecan, joicánnidih Jesús pebh cã́acwã ĩt ʉb jʉibínap wʉt jĩ, caandíh ã booaat pínah niijná. 
\p  
\v 33 Jéih joicánnidih chibít yʉʉ́p Jesús ãt nʉmah bejep wʉt jĩ. Pánih bejnit, newéíh molítdih Jesús ã́ih téih tíibjĩh chibít ãt taj waadánap wʉt jĩ. Pánih taj waadá péanit, Jesús ã́ih téih tíibdih coí cáagnit, newéíh nʉʉ́cdih ãt teo jã́hanap wʉt jĩ. 
\p  
\v 34 Pánih teo jã́ha péanit, jeáboó chéi ennit, caolih jʉí jéena bojnit, \wj “¡Efatá!”\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. “¡Efatá!” niijná, “¡Ma wãtaá!” niijná ãt chãjap wʉt jĩ.  
\v 35 Páant ã niijíchahjeh, caán joicánniji jéih joinít, ã́ih nʉʉ́cbʉt ã wilahachah, ãt tʉ́i jéih wéhenap wʉt jĩ.  
\v 36 Páant ã chãjatjidih ãjeéh péenitdih Jesús ãt naáwát tʉ́ʉtcap wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, páant ã naáwát tʉ́ʉtcah yʉhna, queétboó chah ĩt naóh peetép wʉt jĩ.  
\v 37 Páant ĩ naáwáchah joinít, cã́acwã ĩt joí wʉ́hi bejep wʉt jĩ. “Nihatdih caán ã tʉ́i chãjna caá. ¡Jéih joicánnidih ã joyána caá! ¡Jéih wéhecannidihbʉt ã wéheat tʉ́ʉtna caá!” ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\c 8  
\s1 Cuatro mil cã́acwãdih Jesús jeémát ã wʉ̃hat 
\r (Mt 15.32-39) 
\p  
\v 1 Biíh yeó jáap dawá cã́acwã Jesús pebh ĩt míic wáac jʉibínap wʉt jĩ, páant mʉntih. Páant ãjeéh jʉmna, jeémát beednít ĩ jʉmʉchah enna, Jesús ã bohénitdih bid bojnit, nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 2 \wj —Queét jwĩjeéh biíc peihcanni yeó jáap ĩ jʉmʉchah, ĩ́ih jeémát ã beedná nacaá. Pánih jeémát wihcannit ĩ jʉmʉchah, queétdih bʉ́dí wã jĩ́gah enna caá.\wj* 
\v 3 \wj Bita ĩjeéh jʉmnit yʉʉ́p jʉ̃óhnitji ‘Queét nʉʉgʉ́p wʉn bʉʉgná’, niijná, ĩ́ih mʉʉnáboó wã jwʉ́ʉb bejat tʉ́ʉtcan niít,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 4 —Obohjeéhtih, ninjĩh tʉ́tchi wihcapboó jʉmna, queét dawá ĩ jʉmʉchah, ¿dedboo tígaá ĩ jeémát pínahdih jwĩ jíib chãjbi? Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 5 \wj —¿Débói pan dah tigaá ñi bíboh?\wj* queétdih ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p —Siete dah caá, ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Cã́acwãdih baácboó chʉ́ʉdat tʉ́ʉtnit, siete pan dahdih ʉbnit, \wj “Tʉ́ina caá, Paá”,\wj* Diosdih Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. Páant niíj péanit, caan dáhnadih dajnit, ã bohénitdih wʉ̃hnit, cã́acwãdih ãt pãáát tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ã wʉtʉchah, ã bohénitboó cã́acwãdih pandih ĩt pãááp wʉt jĩ.  
\v 7 Biquína queejwã́dihbʉt ĩt bíbohop wʉt jĩ. Pánihna, \wj “Tʉ́ina caá, Paá”,\wj* Diosdih niijnít, queejwã́dihbʉt ãt pãáát tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ.  
\v 8 Ĩ pãáh péanachah, jeémpna, queét ĩt tʉ́i wʉd jʉmʉp wʉt jĩ, bʉca. Ĩ jʉdh jeémpnidih siete wʉhna ĩt ʉb yac yáwanap wʉt jĩ.  
\v 9 Queét jeémpnit neonádihjeh ĩ jenah enechah, cuatro mil ĩt jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 10 Páant ĩ jeémp péanachah, Jesús cã́acwãdih ãt wah jwʉ́ʉbanap wʉt jĩ. Pánih wah jwʉ́ʉba péanit, ã bohénit biícdih jãáj chóodih ãt waadáp wʉt jĩ. Waadnít, Dalmanuta wʉ̃t jʉmni baácna ĩt chʉ́ʉh bejep wʉt jĩ. 
\s1 Fariseowã Dios ã wẽpatjĩh Jesúsdih ĩ chãj jʉ́ʉtat tʉ́ʉtat 
\r (Mt 6.1-4; Lc 12.54-56) 
\p  
\v 11 Páant ĩ chʉ́ʉh jʉibínachah, fariseowã Jesúsdih jwãáhnit, caanjĩ́h ĩt míic wéhenap wʉt jĩ. Dios ã wẽpatjĩh Jesúsdih ĩt chãj jʉ́ʉtat tʉ́ʉtʉp wʉt yʉh jĩ, ã jepahcah, “Dios ã wahni nihcan caá”, niiját tʉ́ʉt niijná.\x * \xo 8:11 \xt Mt 12.38; Lc 11.16\x* 
\v 12 Páant ĩ wʉtʉchah joinít, Jesús íijnit, caolih jʉí jéena bojnit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Dépanih tigaá yeéb bʉʉ láa moón Dios ã wẽpatjĩh chãj jʉ́ʉtatdih ñi eníh? Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Bʉʉ jʉmnitdih Dios ã wẽpatjĩh weém wã chãj jʉ́ʉtcan niít,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 8:12 \xt Mt 12.39; Lc 11.29\x* 
\p  
\v 13 Páant niíj péanit, ã bohénitdih jãáj chóona nʉmah jwʉ́ʉb waadnít, bitadih ĩt yoh chʉ́ʉh bejep wʉt jĩ. 
\s1 Fariseowã, Herodesbʉt yeejép ĩ bohéátdih Jesús ã naáwát 
\r (Mt 16.5-12) 
\p  
\v 14 Pánih jwʉ́ʉb chʉ́ʉh bejnit, ã bohénit ĩ jeémát pínah pandih ĩt quíib bʉʉdʉ́p wʉt jĩ. Biíc pan dahjeh caán jãáj chóoboó ãt jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 15 Ĩ jeémát pínahdih tʉbit ĩ jenah joyóchah jéihnit, Jesús queétdih nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —¡Ñi tʉ́i chãja chaáh! Fariseowã, Herodesbʉt ĩ yee bohéát yeebdíh ã tobohna caá. Ĩ yee bohéát pan paáát panihni caá. Caán paáát nihat pan pínahdih ã chʉ̃ʉ́hna caá. Páant ã chʉ̃ʉ́át pah, det ĩ yee bohéátdih joinít ĩ yéej bejna caá. Pánihna, ĩ yee bohéátdih ñi tʉ́i chãja chaáh,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 8:15 \xt Lc 12.1\x* 
\p  
\v 16 Páant ã niijíchah joinít, “Pandih jwĩ ʉb jʉ̃óhcah enna, páant niijná caá ã chãjap”, ĩt míic niijíp wʉt yʉh jĩ. 
\p  
\v 17 Páant ĩ míic niijíchah jéihnit, Jesús queétdih nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\m \wj —¿Dépanih tigaá yeéb pandih tʉbit ñi jenah joí? Caandíh tʉbit jenah joinít, ded pah wã naáwátdih ñi beh joi jwʉ́hcan caá.\wj* 
\v 18 \wj Pánih tʉbit jenah joiná, quíib ñi bíbohna yʉhna, molít jʉmna yʉhna, páantjeh ñi beh joicán caá.\wj*\x * \xo 8:18 \xt Jer 5.21; Ez 12.2; Mr 4.12\x* 
\v 19 \wj ¿Cinco pan dahbitjĩh cinco mil neonádih wã wʉ̃hatjidih ñi náhnican niít? ¿Ĩ jʉdh jeémpnidih débói wʉh tijĩí ñi ʉb yac yáwa?\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Doce wʉh jĩí, ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 20 \wj —Weém siete pan dahdih cuatro mil cã́acwãdih wã wʉ̃hat tʉ́ttimah, ¿débói wʉh tijĩí ĩ jʉdh jeémpnidih ñi ʉb?\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Siete wʉh jĩí, ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\m  
\v 21 \wj —¿Pánih enna yʉhna, páantjeh wã wẽpatdih ñi tʉ́i jenah joicán niít?\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jéih encannidih Jesús ã booaat 
\p  
\v 22 Queét Betsaida tʉ́tchina ĩ chʉ́ʉh jʉibínachah ennit, cã́acwã jéih encannidih Jesús pebh ĩt ʉb jʉibínap wʉt jĩ. 
\p —Caandíh teo jã́hanit, ma booanaá, Jesúsdih tʉbit ĩt niíj ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ. 
\p  
\v 23 Jéih encannidih ã́ih mʉjmant teonit, tʉ́tchi jwẽ́ejboó caandíh Jesús ãt wái bejep wʉt jĩ. Caanná nʉmah jʉibínit, ã́ih téih tíibnadih coí cáagnit, caán newéíh quíibnadih ãt teo jã́hanap wʉt jĩ. 
\p \wj —¿Ma enechah, jígoh niít?\wj* Jesús caandíh ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p  
\v 24 —Cã́acwãdih wã enna yʉh caá. Obohjeéhtih, wã enechah, queét máa nahna bejni pah caá ĩ jígohop, ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 25 Páant ã niijíchah joinít, Jesús ã́ih quíibnadih ãt jwʉ́ʉb teo jã́hanap wʉt jĩ, páant mʉntih. Páant ã jwʉ́ʉb teo jã́hanachah, nihatdih ãt tʉ́i enep wʉt jĩ, bʉca.  
\v 26 Pánihna, Jesús caandíh ã́ih mʉʉná wah bojnit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Tʉ́tchiboó jwʉ́ʉb bejcanjeh, bʉtéh meemdíh wã chãjatjidih bitadih ma naóh peétca bojoó,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 “Meém Cristo, Dios ã wahni caá”, Pedro Jesúsdih ã niiját 
\r (Mt 16.13-20; Lc 9.18-21) 
\p  
\v 27 Jesús ã bohénit biícdih Cesarea Filipo wʉ̃t jʉmni tʉ́tchi pebh jʉmni tʉ́tchinaboó ĩt bejep wʉt jĩ. Pánih namádih bejnit, Jesús ã bohénitdih nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Weemdíh ded pah tigaá cã́acwã ĩ niíj?\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 28 —Biquína ‘Juan Daabáni nacaá’, niíj, bita ‘Elías nacaá’, niíj, bita ‘Dios naáwátdih naóh yapanit biícdih bóo nacaá’, ĩ niijná beé, ã bohénit caandíh ĩt niíj jepahap wʉt jĩ.\x * \xo 8:28 \xt Mr 6.14-15; Lc 9.7-8\x* 
\p  
\v 29 \wj —Queét páant ĩ niijíchah, ¿yeébboó ded pah tigaá ñi niíj jenah joí?\wj* queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Meém Cristo, Dios ã wahni caá, Pedroboó ãt niíj jepahap wʉt jĩ.\x * \xo 8:29 \xt Jn 6.68-69\x* 
\p  
\v 30 \wj —Weemdíh ‘Caán Cristo caá’, bitadih ñi niíj naóh peét jwʉhca bojoó,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Ã wʉnat pínahdih Jesús ã naáwát 
\r (Mt 16.21-28; Lc 9.22-27) 
\p  
\v 31 Jesús queétdih nin pah ãt niíj naóh bohé jwíihip wʉt jĩ: \wj “Weém, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñédih tʉbit yeejép yapat caá náahap. Weemdíh náahcan, jwĩ nʉowã, sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénitbʉt weemdíh ĩ mawat tʉ́ʉtbipna yʉh caá. Obohjeéhtih, páant ĩ mawachah yʉhna, biíc peihcanni yeó jáap tʉ́ttimah, wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhbipna caá”,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 32 Páant niíj naóhna, ĩ tʉ́i beh joyátjeh queétdih ã naáwáchah, Pedroboó chibít yʉʉ́pbit caandíh nʉmah jʉibí ñʉhnit, páant ãt niiját tʉ́ʉtcap wʉt jĩ.  
\v 33 Páant ã niiját tʉ́ʉtcah joinít, Jesús ã bohénitdih tac pʉ́ʉd ennit, Pedrodih nin pah ãt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: 
\p \wj —Satanás ã náah yacat pah wéhena caá ma chãjap. Ma jenah joyát cã́acwã ĩ jenah joyátjeh caá. Dios ã jenah joyát nihcan caá,\wj* Pedrodih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 34 Páant niíj péanit, cã́acwãdih, ã bohénit biícdih ã pebhna bid bojnit, nin pah Jesús queétdih ãt niíj naóh bohénap wʉt jĩ: 
\p \wj —Ded wãjeéh péeíhna, ded pah caanjéh ã wẽi chãjíhatdih cádahnit, weém wã weñat pínahboodíh caá chãjat náahap.\wj*\x * \xo 8:34 \xt Mt 10.38; Lc 14.27; Jn 12.24\x* 
\v 35 \wj Ded ã weñat pínahdihjeh chãjni, iiguípna ã bejbipna caá. Obohjeéhtih, wã weñat pínahboodíh chãjni, wã bohéátdih tʉ́i jenah joiní, yeó jáap jʉmat pah wãjeéh ã tʉ́i jʉmbipna caá.\wj*\x * \xo 8:35 \xt Mt 10.39; Lc 17.33; Jn 12.25\x* 
\v 36 \wj Nin baácdih jʉmni dawá bií déedih bíbohna yʉhna, iiguípna ã bejechah, ã bíbohatji caandíh dedé pínah nihcan niít.\wj* 
\v 37 \wj Ã́ih caolih iiguípna ã bejechah, ded pah tigaá ã́ih caolihjidih ãta jwʉ́ʉb jíib chãj baca.\wj* 
\v 38 \wj Bʉʉ yeejépwã, Diosdih náahcannit, ĩ weñat pínahdihjeh chãjnit ĩ jʉmna caá. Páant queét yeejépwã ĩ joyóchah, biquína weemdíh, wã bohéátdihbʉt tíic jenah joinít, ‘Weém caandíh wã jéihcan caá’, ĩ niijbípna caá. Pánihna, weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, tʉ́init ángelwã biícdih, wã íip ã yeh iigátjĩh jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhna, queét weemdíh ĩ tíic jenah joyátjidih náhninit, ‘Queétdih wã jéihcan caá’, weembʉ́t wã niijbípna caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\c 9  
\p  
\v 1 Páant niíj péanit, nin pah Jesús queétdih ãt jwʉ́ʉb niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Biquína yeéb ninjĩh jʉmnit ñi wʉnat pínah jã́tih, Dios nihat maáh jʉmna, ã wẽpatdih ã jʉ́ʉtʉchah, ñi enbipna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Dios ã yeh iigátjĩh Jesús ã ñʉhat 
\r (Mt 17.1-13; Lc 9.28-36) 
\p  
\v 2 Seis yeó jáap tʉ́ttimah Pedro, Santiago, Juan, queét biíc peihcannitdihjeh jap bóo jeená Jesús ãt nʉmah pʉ́ʉh laab béjep wʉt jĩ. Caanná ĩ pʉ́ʉh laáb jʉibíát tʉ́ttimah, ĩ enechah, ã jígohat ãt tʉ́ʉt nʉʉmʉ́p wʉt jĩ.  
\v 3 Ã́ih yégueh chóo tʉ́i baáb yeh iigní ãt jígohop wʉt jĩ. Nin baácdih moón yégueh chocnit, pánih tʉ́i baabní ĩ jéih choccan caá.  
\v 4 Páant ã yeh iiguíchah, Elías, Moisésji biícdih Jesús pebh jígohnit, caandíh ĩ míic wéhenachah, queét biíc peihcannit ã bohénit ĩt enep wʉt jĩ.  
\v 5-6 Páant ĩ jígohochah ennit, queét tʉbit ĩt ʉ́ʉmʉp wʉt jĩ. Pánih ʉ́ʉmna, ded pah ã niiját pínahdih jéihcan, nin pah Pedro Jesúsdih ãt niijíp wʉt yʉh jĩ: 
\p —¡Maá, jwiít ninjĩh jwĩ jʉmʉchah, ã tʉ́ina caá! Biíc peihcanni mʉʉ dáhna jwĩ chãjbipna caá. Míih pínah, Moiséíh pínah, Elíaíh pínahdihbʉt jwĩ chãjbipna caá, ãt niijíp wʉt yʉh jĩ. 
\p  
\v 7 Páant ã niijíchahjeh, mah põh panihni queétdih ãt dei jʉyʉ́p wʉt jĩ. Páant ã dei jʉyʉ́chah, caanmánt Dios nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: “Nin wã wʉ̃ʉ́h, wã oini caá. Pánihna, ã naáwáchah, caandíh ñi tʉ́i joyoó”, ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 9:7 \xt 2P 1.17-18; Mt 3.17; Mr 1.11; Lc 3.22\x* 
\v 8 Páant ã niíj péanachah, Pedrowã jwʉ́ʉb enna, Jesúsdihjeh ĩt enep wʉt jĩ. Ĩ ennitjiboó ĩtát jwʉ́ʉb bʉʉdáh bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 9 Pánihna, jeemánt jwʉ́ʉb dei bejnit, Jesús queétdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: \wj “Bʉtéh páant ã yapatdih bitadih ñi naóh jwʉhca bojoó. Weém, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, wʉnniji wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah, caandíh bitadih ñi naáwáp bʉca”,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 10 Pánihna, ã niijátji pahjeh queét ĩ enatjidih bitadih ĩt naóh jwʉhcap wʉt jĩ. Queétjeh nin pah ĩt míic niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: “ ‘Wʉnniji wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah’, niijná, ¿Ded pah niij tígaá páant ã niíj?” ĩt míic niijíp wʉt jĩ.  
\v 11 Páant niíj míic wéhenit, Jesúsdih nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —‘Cristo, Dios ã wahni, ã jʉ̃ʉ́wát pínah jã́tih, Elías ã jwíih jʉ̃óhbipna caá’, Moisés ã wʉtatjidih bohénit ĩpĩ́ niijná caá. ¿Ded pah niij tígaá páant ĩ niíj? caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 9:11 \xt Mal 4.5; Mt 11.14\x* 
\p  
\v 12-13 \wj —Yoobópdih tigaá. Elías jwíih jʉ̃óhni, nihatdih ámohni ã jʉmna caá. Dios naáwátdih naóh yapanit ĩ naóh daacátji pahjeh, weém, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, dawá láa yeejép wã yapbipna caá. Bita weemdíh náahcan, yeejép ĩ chãjbipna caá. ¿Páant ĩ niíj daacátjidih yeéb ñi beh joicán niít? Pánihna, nindih yeebdíh wã naóhna caá: Elías panihni Juan Daabáni wãát jʉí péana beé. Páant ã jʉyʉ́chah, queét ĩ náahatji pahjeh caandíh yeejép ĩt chãjap wʉt jĩ. Páant jĩí caandíhbʉt ĩt niíj daacáp tajĩ,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Wãá wʉnat jʉmnidih Jesús ã booaat 
\r (Mt 17.14-21; Lc 9.37-43) 
\p  
\v 14 Páant ã niiját tʉ́ttimah, jeejíboó jʉmnitji jwʉ́ʉb dei bejna, dawá cã́acwã ã bohénit pebh ĩ jʉmʉchah, Jesúswã ĩt enep wʉt jĩ. Moisés ã wʉtatjidih bohénitboó ã bohénit biícdih míic jʉ̃ih ñaácna ĩt chãjap wʉt jĩ.  
\v 15 Pánihna, Jesúswã ĩ dei jʉibínachah, nihat caandíh wẽi ennit, Jesúsdih jwãáádih ĩt ñáo ñah bejep wʉt jĩ.  
\v 16 Ã pebh ĩ jʉibínachah, nin pah queétdih Jesús ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Dépanih yeéb míic jʉ̃ih ñaác tibeé ñi chãj?\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 17 Páant ã niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, cã́acwã cãtíh ñʉhni nin pah ãt niíj jepahap wʉt jĩ: 
\p —Bohéní, wã wʉ̃ʉ́h nemép jʉmnidih meemdíh wã ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́p yʉh be. Nemépboó caandíh déheanit, ãpĩ́ wéheat tʉ́ʉtcan caá.  
\v 18 Wã wʉ̃ʉ́hdih déheat ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah, baácboó bʉʉgnít, maojĩ́h nah chãácnit, ãpĩ́ jwiwáh bejna caá. Pánih bejnit, jacmant moj chej tʉbit ãpĩ́ bacna caá. Páant ã jʉmʉchah, ma pej jʉmnitdih nemépdih wã bacaat tʉ́ʉtʉp yʉh be. Obohjeéhtih, queét ĩ jéih bacacap be, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 19 \wj —Maatápdih yeebdíh wã bohénachah yʉhna, páantjeh weemdíh ñi tʉ́i jenah joicán caá. ¿Débólih maatápdih tigaá weemdíh yeéb ñi jepahbi? Caán wébítdih ma ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 20 Páant ã niijíchah joinít, nemép jʉmnidih Jesús pebh ĩt ʉb bejep wʉt jĩ. Ĩ ʉb jʉibínachah, Jesúsdih ennit, nemépboó wébítdih baácboó nʉmah bʉʉgʉ́chah, ãt ñaj tʉ̃pʉ́nap wʉt jĩ. Páant ã ñaj tʉ̃pʉ́nachah, jacmant moj chej bʉ́dí ãt bacap wʉt jĩ. 
\p  
\v 21 \wj —¿Débólih maatápdih tigaá nin wébít páant ãpĩ́ jʉm?\wj* Jesús behedih ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p —Wébítjeh ã jʉmʉchah, ã jwíihip be.  
\v 22 Nemépboó caandíh tʉʉ cʉ́ʉtboó nʉmah bʉʉ́g cáwíhnit, mʉjboobʉ́t nʉmah bʉʉ́g báahnit, dawá láa ã mao yohíhip jĩ. Ma jéihna, jwiítdih jĩ́gah ennit, ma teo wáacá, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 23 \wj —Weemdíh ma tʉ́i jenah joyóchah, Dios nihat tʉ́i jéihni meemdíh ã teo wáacbipna caá,\wj* Jesús caandíh ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 24 —Meemdíh wã tʉ́i jenah joiná yʉh caá. Obohjeéhtih, chah wã tʉ́i jenah joyát pínah niijná, weemdíh ma teo wáacá, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 25 Dawá queét pebhna ñáo ñah bejnit, ĩ míic wáac jʉibínachah ennit, Jesús nemépdih nin pah ãt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: 
\p \wj —Meém wéheat tʉ́ʉtcanni, joyát tʉ́ʉtcanni nemép nin wébítdih jʉmni ma bac bejeé. Pánih bac bejnit, caandíh ma jwʉ́ʉb tac bʉʉgáca bojoó,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 26 Páant ã niíj jʉ̃ihñʉchah joinít, ñaácnit, wébítdih baácboó jwʉ́ʉb nʉmah bʉʉgnít, ñaj tʉ̃pʉ́ánit, nemép ãt bac bejep wʉt jĩ. Páant ã chãjachah, wébítboó wʉnni pah ãt ñajap wʉt jĩ. “Caán ã wʉnah bejna caá”, dawá ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ.  
\v 27 Páant ĩ niijíchah yʉhna, Jesúsboó caandíh ã́ih mʉj nahdih ãt teo wái ñahanap wʉt jĩ. Páant ã teo wái ñahanachah, wébít ãt ñah ñʉhʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 28 Tʉ́ttimah, Jesúswã mʉʉ́boó ĩ waád jʉibínachah, bita wihcah, ã bohénitjeh caandíh nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Dépanih tigaá jwiítboó caán nemépdih jwĩ jéih bacacan? ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 29 \wj —Pánihni nemépdih yohíhna, jeémp jwʉhcanjeh, Diosdih bʉ́dí ʉʉ́bát caá náahap,\wj* Jesús queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\s1 Jesús ã wʉnat pínahdih ã jwʉ́ʉb naáwát 
\r (Mt 17.22-23; Lc 9.43-45) 
\p  
\v 30-31 Tʉ́ttimah, ĩ jʉmniji tʉ́tchimant Galilea baácna Jesúswã ĩt bejep wʉt jĩ. Capernaum tʉ́tchina bejni namádih bejna, Jesús ã bohénitdih ãt bohé bejep wʉt jĩ. Pánih queétdih bohé bejna, ã bohénitdihjeh ã tʉ́i bohéát tʉ́ʉt niijná, dedboó ĩ bejat pínahdih bita ĩ jéihyatdih ãt náahcap wʉt jĩ. Pánih bohé jib bejna, nin pah queétdih ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñédih teonit, jwĩ déewã bitaboodíh ĩ wʉ̃hbipna caá. Páant ĩ wʉ̃hʉchah, weemdíh ĩ mao yohbipna yʉh caá. Obohjeéhtih, ĩ mawachah yʉhna, biíc peihcanni yeó jáap tʉ́ttimah, wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhbipna caá, páant mʉntih,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 32 Páant ã niijíchah joiná yʉhna, queét ĩt tʉ́i beh joicáp wʉt jĩ. Pánih beh joicán, ʉ́ʉmna, ĩt jwʉ́ʉb ʉʉ́bh joicáp wʉt jĩ. 
\s1 “Déhe tigaá ñi maáh panihni”, Jesús ã niiját 
\r (Mt 18.1-5; Lc 9.46-48) 
\p  
\v 33 Galilea baácdih bejna, Jesúswã Capernaum tʉ́tchiboó ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibínit, ã chéenwãíh mʉʉdíh waadnít, Jesús ã bohénitdih nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p \wj —Namáboó jʉ̃óhnit, ¿Dedédih míic wéhe tibeé ñi chãj?\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 34 Páant ã niijíchah joinít, ĩt jepahcap wʉt jĩ. Namádih bejna, nin pah queétjeh ĩt niíj míic wéhenap wʉt jĩ: “Chah jéihni jʉmna, weémboó maáh panihni wã jʉmna caá”, ĩt míic niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 9:34 \xt Lc 22.24\x* 
\v 35 Páant ĩ míic niijátjidih tíicna, Jesúsdih ĩt jepahcap wʉt jĩ. Páant ĩ jepahcah ennit, jʉibí chʉ́ʉdnit, ã bohénitdih bid bojnit, nin pah queétdihjeh ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Ded waóhni jʉmíhna, péeni jʉmat caá náahap. Ded maáh jʉmíhna, nihatdih teo wʉ̃hni jʉmat caá náahap,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 9:35 \xt Mt 20.26-27; 23.11; Mr 10.43-44; Lc 22.26\x* 
\p  
\v 36 Páant niijnít, wébítdih bid bojnit, queét cãtíh ãt ñʉhat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Ñʉhat tʉ́ʉtnit, caandíh pin teonit, Jesús nin pah queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p  
\v 37 \wj —Ded wã náah yacatdih chãjat tʉ́ʉt niijná, biíc nin panihni wébítdih wẽi jwãáhna, weemdíhbʉt ã wẽi jwãáhna caá. Pánih weemdíh wẽi jwãáhna, wã íip, weemdíh wahnidihbʉt ã wẽi jwãáhna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 9:37 \xt Mt 10.40; Lc 10.16; Jn 13.20\x* 
\s1 “Ded jwiítdih en jʉ̃ihcanni jwiítdih teo wáacni caá”, Jesús ã niiját 
\r (Lc 9.49-50) 
\p  
\v 38 Tʉ́ttimah, Juan Jesúsdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —Bohéní, jwĩ enechah, biíc newé ma wẽpatjĩh nemépwãdih ã bacat tʉ́ʉtʉp be. Obohjeéhtih, jwĩjeéh jʉmni ã nihcah, caandíh páant jwĩ chãjat tʉ́ʉtcap be, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 39 Páant ã niijíchah joinít, Jesús ã bohénitdih nin pah ãt niíj jepahap wʉt jĩ: 
\p \wj —Páant caandíh ñi niijcá bojoó. Ded wã náah yacatdih chãjat tʉ́ʉt niijná, wã wẽpatjĩh chãj jʉ́ʉtna, tʉ́ttimah weemdíh yeejép ã jéih niijcán niít.\wj* 
\v 40 \wj Ded jwiítdih en jʉ̃ihcanni jʉmna, jwĩjeéh ã jʉmna caá.\wj*\x * \xo 9:40 \xt Mt 12.30; Lc 11.23\x* 
\v 41 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Wĩ́ihwã ñi jʉmat jíib, ded yeebdíh ã tʉ́i teo wáacachah enna, Dios caandíhbʉt ã tʉ́i chãjbipna caá. Ñi babhbat pínah mahbitdihjeh yeebdíh ã wʉ̃hʉchah, páant ã chãjat jíib caandíhbʉt Dios ã tʉ́i chãjbipna caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 9:41 \xt Mt 10.42\x* 
\s1 Bitadih jwĩ yéej chãjat tʉ́ʉtʉchah, jwiítdih bʉ́dí peéh chãjat ã jʉmat 
\r (Mt 18.6-9; Lc 17.1-2) 
\p  
\v 42 \wj “Nin wébít panihni weemdíh tʉ́i jenah joinídih ded yeejép ã chãjat tʉ́ʉtatji jíib, Dios caandíh yeejép pohba ã peéh chãjbipna caá. Caán ã yéej chãjat tʉ́ʉtat pínah jã́tih, ã́ih bʉtdih bʉ́dí jeé jʉ́dʉjĩh chéo bʉ́ʉdhnit, bʉ́dí mʉjna caandíh ĩ yohochah, ãta tʉ́i tagaá. Páant ĩ chãjachah, caán wébít panihnidih ã yéejacah nihna, Dios páant bóo pohba caandíh ãta peéh chãjcan tagaá.\wj* 
\v 43-44 \wj Ñíih téihyajĩh yeejép chãjna, caán téihyadih bóod yohat pahjeh caán ñi yéej chãjatdih ñi cádahaá. Caandíh cádahcan, iiguípna ñi bejbipna caá. Caanná iigát dʉbcan, coyíwãbʉt wʉncannit ĩ jʉmbipna caá. Ñíih téihyadih ñi bóod yohochah nihna, caan dáhjeh ãta bʉʉd tágaá. Yeébboó pánihni cóloh jʉmna yʉhna, tʉ́ttimah Diosjeéh ñi tʉ́i jʉmbipna caá. Obohjeéhtih, chénat pah téihyajĩh iiguípna ñi bejechah, bʉ́dí yeejép ñita yap tagaá. Pánihna, ñi yéej chãjatdih cádahat caá náahap.\wj*\x * \xo 9:43-44 \xt Mt 5.30\x* 
\v 45-46 \wj Biíc yoobó ñíih jítchajĩh yeejép chãjadih bejna, caán jítchadihbʉt bóod yohat pahjeh caán ñi yéej chãjatdih ñi cádahaá. Caandíh cádahcan, iiguípna ñi bejbipna caá. Caanná iigát dʉbcan, coyíwãbʉt wʉncannit ĩ jʉmbipna caá. Ñíih jítchadih ñi bóod yohochah nihna, caan dáhjeh ãta bʉʉd tágaá. Yeébboó pánihni cólohjeh jʉmna yʉhna, tʉ́ttimah Diosjeéh ñi tʉ́i jʉmbipna caá. Obohjeéhtih, chénat pah jítchajĩh iiguípna ñi bejechah, bʉ́dí yeejép ñita yap tagaá.\wj* 
\v 47-48 \wj Biíc yoobó ñíih quíibjĩh ennit, yeejép chãjna, caan dáhdih ñi wã́at yohat pah caán ñi yéej chãjatdih ñi cádahaá. Caandíh cádahcan, iiguípna ñi bejbipna caá.\wj*\x * \xo 9:47-48 \xt Mt 5.29\x*\wj Caanná iigát dʉbcan, coyíwãbʉt wʉncannit ĩ jʉmbipna caá.\wj*\x * \xo 9:47-48 \xt Is 66.24\x*\wj Caán quíibdih ma yohochah nihna, caan dáhjeh ãta bʉʉd tágaá. Pánihna, biíc bʉwá quíib wihcanni yʉhna, tʉ́ttimah Diosjeéh ñi tʉ́i jʉmbipna caá. Obohjeéhtih, chénat pah quíibjĩh iiguípna ñi bejechah, yeejép pohba ñita yap tagaá.\wj* 
\p  
\v 49 \wj “Nin baácdih jʉm jwʉhna, nihat cã́acwã yeejép yapat caá náahap, ĩ yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́inijeh ĩ tʉ́ʉt nʉʉmát pínah niijná. Jwĩ jeémátdih nʉ́ʉmni ãpĩ́ náahna caá, ã tʉ́i nʉñat pínah niijná. Pánihat pah, cã́acwãdihbʉt yeejép yapat ã náahna caá, tʉ́ʉt nʉʉmnít, ĩ tʉ́i chãjat pínah niijná.\wj* 
\v 50 \wj Nʉ́ʉmni bʉiná, jeémátdih ã tʉ́i nʉñana caá. Obohjeéhtih, nʉ́ʉmni ã bʉyát beedéchah, ñi jéih jwʉ́ʉb bʉyácan caá. Pánihna, ñi jeémátdih nʉ́ʉmnijĩh ñi tʉ́i bʉyát pah, yeéb bitajeéh biícdih ñi tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, tʉ́inijeh ñi chãjaá”,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 9:50 \xt Mt 5.13; Lc 14.34-35\x* 
\c 10  
\s1 Ĩ weha mánadih ĩ yohcat 
\r (Mt 19.1-12; Lc 16.18) 
\p  
\v 1 Capernaum tʉ́tchimant bejnit, Judea baácna jʉibínit, Jordán mʉj conanaáboó Jesúswã ĩ chʉ́ʉh jʉibínachah, dawá Jesús pebh ĩt míic wáac jʉibínap wʉt jĩ, páant mʉntih. Páant ã pebh ĩ míic wáac jʉibínachah ennit, ãpĩ́ bohéátji pahjeh mʉntih ãt jwʉ́ʉb bohénap wʉt jĩ.  
\v 2 Páant ã bohéát pónih, fariseowãbʉt ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibínit, Jesúsdih nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ, ded pah ã jepahatdih joinít, caandíh ĩ naóh yacat tʉ́ʉt niijná: 
\p —¿Jwĩ weha mána yaádhdih jwĩ yohochah, ã tʉ́imi naniít? ¿Dios ã wʉtatboó páant niít ã chãjat tʉ́ʉtʉp, ma jenah joyóchah? ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 3 \wj —¿Ded pah tigaá Moisés ãt niíj wʉtji?\wj* Jesús queétdih ãt niíj ʉʉ́bh joí jwʉ́ʉbanap wʉt jĩ. 
\p  
\v 4 —‘Majeéh bólidih cádahíhna, “Meém ma tʉ́icat enna, meemdíh wã yohna caá”, niíj daácnit, caántdih ñi wʉ̃hʉʉ́. Páant niíj daác wʉ̃hnit, majeéh bólidih ma cádahachah, ã tʉ́ina caá’, Moisés ãt niíj daacáp tajĩ, fariseowã ĩt niíj jepahap wʉt jĩ.\x * \xo 10:4 \xt Dt 24.1-4; Mt 5.31\x* 
\p  
\v 5 \wj —Diosdih ñi nʉowã ĩ jepahíhcah enna, páant Moisés ãt niíj daacáp tajĩ.\wj* 
\v 6 \wj Páant ã niíj daacátji ã jʉmʉchah yʉhna, jon jã́tih nin baácdih chãjnit, newé yad biícdih Dios ãt chãjap wʉt jĩ.\wj*\x * \xo 10:6 \xt Gn 1.27; 5.2\x* 
\v 7 \wj Pánih biícdih ã chãjachah, newé ã mánadih cádahnit, yad biícdih ãpĩ́ jʉmna caá.\wj* 
\v 8 \wj Queét chénewã jʉmna yʉhna, biíc bácah panihnit caá ĩ jʉmʉp.\wj*\x * \xo 10:8 \xt Gn 2.24\x* 
\v 9 \wj Pánihna, Dios queétdih biíc bácah panihnit ã chãjachah, queétjeh míic cádahcat caá náahap,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 10 Páant ã niiját tʉ́ttimah, mʉʉ́boó jʉmna, páant ã naáwátjidih ã bohénit caandíh ĩt ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ.  
\v 11 Páant ĩ ʉʉ́bh joyóchah, nin pah queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ: 
\p \wj —Ded ãjeéh bólidih yohnit, biíh wilidih jwʉ́ʉb áa jʉmna, ã yohnihdih yeejép ã chãjna caá.\wj* 
\v 12 \wj Yad wilibʉt newédih yohnit, biíhdih jwʉ́ʉb áa jʉmna, mi yohnidih yeejép mi chãjna caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 10:12 \xt Mt 5.32; 1Co 7.10-11\x* 
\s1 Jesús wébítdih ã ʉʉ́bát 
\r (Mt 19.13-15; Lc 18.15-17) 
\p  
\v 13 Cã́acwã ĩ wehdih ã teo jã́ha ʉʉ́bát pínah niijná, Jesús pebhna ĩ mána ĩt ʉb jʉibínap wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, ã bohénitboó queétdih ennit, ĩt jípónih jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ.  
\v 14 Páant ĩ jʉ̃ihñʉchah ennit, Jesús íijnit, ã bohénitboodíh nin pah ãt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: 
\p \wj —Wébít wã pebh ĩ jʉ̃ʉ́wʉ́ naáh. ‘Ñi bejca bojoó’, queétbitdih ñi niijcá bojoó. ‘Dios wã maáh caá’, niijnít, queét wébít caá tʉ́i jenah joinít ĩ jʉmʉp.\wj* 
\v 15 \wj Dios ã maáh jʉmʉpna waadnítboó nit wébít ĩ jenah joyát pah jenah joinít ĩ jʉmna caá. Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Nitbit Diosdih ĩ náahat pah yeéb ñi náahcan, Dios pebhna ñi jéih bejcan niít,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 10:15 \xt Mt 18.3\x* 
\p  
\v 16 Páant niíj péanit, wébítdih ʉb tʉ́ʉh teo jã́hanit, nin pah Diosdih ãt niíj ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ: \wj “Nitbitdih ma tʉ́i teo wáacá, Paá”,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Dawá bií déedih bíbohni Jesúsdih ã ʉʉ́bh joyát 
\r (Mt 19.16-30; Lc 18.18-30) 
\p  
\v 17 Jesúswã namádih ĩ bejechah, biíc newé ñáo ñah bej, Jesús pebh bódicha caj yoh ñajnit, caandíh wẽina, nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Tʉ́i Bohéní, páantjeh Diosjeéh jʉmíhna, ded pah tigaá wã chãjbi? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 18 \wj —¿Dépanih tigaá ‘Tʉ́ini’, weemdíh ma niíj? Diosjeh caá tʉ́ini.\wj* 
\v 19 \wj Dios ã wʉtatdih ma jéihna caá. ‘Cã́acdih ma mao yohca bojoó.\wj*\x * \xo 10:19 \xt Ex 20.13; Dt 5.17\x*\wj Ma áa nihcannihjĩh ma yéej chãjca bojoó.\wj*\x * \xo 10:19 \xt Ex 20.14; Dt 5.18\x*\wj Ma nʉʉmcá bojoó.\wj*\x * \xo 10:19 \xt Ex 20.15; Dt 5.19\x*\wj Ma yeeca bojoó.\wj*\x * \xo 10:19 \xt Ex 20.16; Dt 5.20\x*\wj Bitadih yee naóhnit, ĩ́ih bií déedih ma ʉbca bojoó. Ma mánadih tʉ́inijeh ma chãjaáp’,\wj*\x * \xo 10:19 \xt Ex 20.12; Dt 5.16\x*\wj Dios ã niijíp jĩ. Caán ã wʉtatdih jepahat caá náahap,\wj* Jesús caandíh ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 20 —Bohéní, wébít jʉmna, wã yap yohcatji pah, bʉʉbʉt biíc yoobó wã yap yohcan caá, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 21 Páant ã niijíchah joí, en jã́hanit, Jesús caandíh ãt oyop wʉt jĩ. 
\p \wj —Diosjeéh ma tʉ́i jʉmat pínah, bainí caá meemdíh ã jʉdhdʉp. Nihat míih bií déedih jíib chãjadih ma bejeé. Pánih jíib chãjnit, caán jíibdih moh yéejnitdih ma wʉ̃hʉʉ́. Páant ma wʉ̃hʉchah, nin baácboó ma bíbohatji chah tʉ́ini míih pínah Dios pebhboó ã jʉmbipna caá. Wã niiját pah chãj péa, wãjeéh ma pée jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt yʉh jĩ. 
\p  
\v 22 Obohjeéhtih, páant ã niijíchah joiná yʉhna, caánboó dawá bií déedih bíbohni jʉmna, ã́ih bií déedih jíib chãj wʉ̃híhcan, bʉ́dí ãt jĩ́gahap wʉt jĩ. Pánih jĩ́gahnit, jepahcanjeh, ãt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 23 Páant ã jwʉ́ʉb bejechah, ã bohénitdih tac pʉ́ʉd ennit, nin pah Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¡Dawá bií dée bíbohnit Dios ã maáh jʉmʉpna ĩ waadát ã bʉona caá!\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 24 Páant ã niijíchah joinít, queétboó ĩt joí wʉ́hi bejep wʉt jĩ. Páant ĩ wʉ́hi bejechah ennit, queétdih Jesús nin pah ãt jwʉ́ʉb niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Némewãá, det Diosdih tʉ́i jenah joicán, ‘Nihat wĩ́ih bií déejĩh wã tʉ́i yapbipna caá’, niíj jenah joinít, Dios ã maáh jʉmʉpna ĩ jéih waadcán caá.\wj* 
\v 25 \wj Camelloboó awí íitbitdih ã yabac bejíhichah nihna, ãta bʉo tagaá. Pánihat pah, dawá bií dée bíbohni Dios ã maáh jʉmʉpboó ã waádíhichah yʉhna, bʉ́dí ã bʉona caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 10:25 \xt Pr 11.28\x* 
\p  
\v 26 Páant ã niijíchah joinít, chah wʉ́hi bejna, queétjeh nin pah ĩt míic niijíp wʉt jĩ: 
\p —Páant ã niijíchah bácah, Dios ã jʉmʉpboó ded ã jéih waadcán niít, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 27 \wj —Cã́acwã ded pah ĩ jenah joyátjĩhjeh ĩ tʉ́i chãjíhna yʉhna, Dios pebhboó ĩ jéih bejcan niít. Diosjeh iiguípna bejnit déedih ã tʉ́i ʉbna caá. Caanjéh tigaá nihatdih jéih beedáni. Dedé jéihcat pínah caandíh ã wihcan caá,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 28 —Maá, weemdíh ma joi jwʉ́hʉʉ́. Majeéh péeat tʉ́ʉt niijná, jwiítboó nihatdih jwĩ cádahap jĩ, Pedroboó ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 29-30 \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Det wĩ́ih tʉ́ini doonádih jepahnit, wã weñat pínahdih chãjat tʉ́ʉt niijná, nihat ĩ́ih bií déedih cádahnit, páant ĩ chãjat jíib bʉ́dí tʉ́inidih ĩ bíbohbipna caá. Ĩ́ih mʉʉnádih, ĩ ʉ́ʉdwãdih, ĩ mánadih, ĩ weha mána yaádhdih, ĩ wehdih, ĩ́ih wápchidih yʉh bʉca cádahnit jʉmna, nin baácboó jʉm jwʉhna, chah dawá ĩ bíbohbipna caá. Obohjeéhtih, pánih tʉ́ini jʉmna yʉhna, yeejépbʉt ĩ yapbipna caá. Tʉ́ttimah bóo láabʉt páantjeh Dios biícdih ĩ jʉmbipna caá.\wj* 
\v 31 \wj Obohjeéhtih, nin baácboó jʉm jwʉhnit, dawá cã́acwã bʉ́dí bií dée bíbohnitji, Dios pebhboó moh yéejnit ĩ jʉmbipna caá. Pánihna, nin baácboó dawá moh yéejnitji jeáboó maáta ĩ jʉmbipna caá,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 10:31 \xt Mt 20.16; Lc 13.30\x* 
\s1 Jesús ã wʉnat pínahdih ã jwʉ́ʉb naáwát 
\r (Mt 20.17-19; Lc 18.31-34) 
\p  
\v 32 Tʉ́ttimah, Jesús Jerusalén tʉ́tchina ã bohénitdih ãt nʉmah aab béjep wʉt jĩ. Caán tʉ́tchina ã nʉmah bejechah ennit, ã bohénitboó ĩt wʉ́hi bejep wʉt jĩ. Bita ĩjeéh péenitbʉt bʉ́dí ĩt ʉ́ʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, Jesús doce ã bohénitdihjeh bitadih yʉʉ́pbit nʉmah bejnit, ded pah cã́acwã caandíh ĩ chãjat pínahdih queétdih ãt jwʉ́ʉb naáwáp wʉt jĩ:  
\v 33 \wj “Jerusalén tʉ́tchina aab béjna caá jwĩ chãjap. Caanná jwĩ jʉibíát tʉ́ttimah, weém, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñédih caanjĩ́h moón ĩ teobipna caá. Pánih teonit, sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénit biícdih ĩ wʉ̃hbipna caá. Pánih wʉ̃hnit, judíowã nihcannitboodíh ĩ jwʉ́ʉb wʉ̃h yapabipna caá, weemdíh ĩ mao yohat pínah niijná.\wj* 
\v 34 \wj Páant ĩ mao yohat tʉ́ʉtʉchah, queétboó deoh naóh, mao mácjĩh coí jã́hanit, weemdíh ĩ pʉ̃ibipna caá. Páant ĩ chãjat tʉ́ttimah, weemdíh ĩ mao yohbipna yʉh caá. Obohjeéhtih, páant ĩ mao yohochah yʉhna, biíc peihcanni yeó jáap tʉ́ttimah, wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhbipna caá, páant mʉntih”,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Santiago, Juanjĩh Jesúsdih ĩ ʉʉ́bh joyát 
\r (Mt 20.20-28) 
\p  
\v 35 Páant Jesús queétdih ã niíj naóh péanachah, Zebedeo weh Santiago, Juanjĩh Jesús pebhna jʉibínit, caandíh nin pah ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p —Bohéní, jwĩ niiját pah jwiítdih ma chãj wʉ̃hʉʉ́, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 36 \wj —¿Ded pah wã chãjat tigaá yeéb ñi náah?\wj* Jesús queétdih ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p  
\v 37 —Nihat cã́acwã ĩ maáh waadná, meém biícdih jwiítdihbʉt ma chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉ́, majeéh maáta jwĩ jʉmat pínah niijná. Weemdíh ma jéihyepmant bóo bʉwámant chʉ́ʉdat tʉ́ʉt, wã ʉ́ʉdboodíh wáyámant bóo bʉwámant ma chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉ́, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 38 \wj —Ded pah yeéb yeejép ñi yapat pínahdih jéihcan yʉhna, páant weemdíh ñi niíj ʉʉ́bhna caá. ¿Bʉʉ weém yeejép wã yapat pínahdih biíc yoobó yeebbʉ́t yeejép yapnit, ñi jéih bʉʉjámi naniít?\wj* queétdih ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ.\x * \xo 10:38 \xt Lc 12.50\x* 
\p  
\v 39 —Biíc yoobó yapna yʉhna, jwiítboó jwĩ jéih bʉʉjámi nacaá, ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p \wj —Weém yeejép wã yapat pahjeh yeebbʉ́t yeejép ñi yapbipna caá.\wj* 
\v 40 \wj Obohjeéhtih, pánih yapnit pínah ñi jʉmʉchah yʉhna, wãjeéh chʉ́ʉdnit pínahdih wã jéih ñíocan caá. Caandíh wã íipboó ãtát ámoh jwej péa tagaá. Pánihna, caán ã ñíonitjeh wã jéihyepmant bóo bʉwámant, wáyámant bóo bʉwámantbʉt ĩ chʉ́ʉdbipna caá,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 41 Santiago Juanjĩh ĩ ʉʉ́bátjidih joinít, bita ã bohénitboó queétdih ĩt íijip wʉt jĩ.  
\v 42 Páant ĩ íijichah ennit, nihat queétdih bid bojnit, Jesús nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Diosdih jéihcannit maátaboó ĩ́ih cã́acwãdih wʉtna, nihat jéihnit dée pah queétdih ĩpĩ́ wẽp wʉtna caá.\wj* 
\v 43 \wj Yeébboó páant ñi jʉmca bojoó. Obohjeéhtih, ñijeéh jʉmni ded maáh jʉmíhna, nihat ãjeéh moondíh teo wʉ̃hni panihni jʉmat caá náahap.\wj*\x * \xo 10:43 \xt Lc 22.25-26\x* 
\v 44 \wj Ded nihatdih wʉtíhna, bitadih teo wʉ̃hni ã jʉmʉ naáh.\wj*\x * \xo 10:44 \xt Mt 23.11; Mr 9.35; Lc 22.26\x* 
\v 45 \wj Weembʉ́t oboh jʉmni panihni wã jʉmna caá. Pánih jʉmna, weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé jʉmna yʉhna, nin baácboó jʉ̃óhna, cã́acwã weemdíh ĩ teo wʉ̃hatdih wã bidcan caá. Pánih bidcan, queétdih teo wáacadih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be. Dawá ĩ yéejat jíib iiguípna bejnit déejidih tʉ́i ʉbat tʉ́ʉt niijná, queétdih wʉn wʉ̃hʉdih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 10:45 \xt Lc 22.27; Jn 13.12-15\x* 
\s1 Jéih encanni Bartimeodih Jesús ã booaat 
\r (Mt 20.29-34; Lc 18.35-43) 
\p  
\v 46 Tʉ́ttimah, Jesús ã bohénit biícdih Jericó tʉ́tchiboó ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Jʉibínit, ĩ waad yábac bejechah, queétdih dawá ĩt péenap wʉt jĩ. Páant ĩ yabac bejechah, jéih encanni, Bartimeo wʉ̃t jʉmni, namá jwẽ́ejdih dinero ʉʉ́bh chʉ́ʉdna ãt chãjap wʉt jĩ. Caán Timeo ã wʉ̃ʉ́h wʉt jĩ. 
\p  
\v 47 Pánih chʉ́ʉdnit, Jesúswã ĩ yap bejechah joinít, Bartimeo nin pah ãt niíj ej jwíihip wʉt jĩ: 
\p —¡Jesús, David jʉima, Dios ã wahni, weemdíh ma jĩ́gah en teo wáacá! ãt niíj ejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 48 Obohjeéhtih, páant ã niíj ejechah joinít, cã́acwã caandíh ĩt jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: 
\p —Pánih ejcan, ma laihca bojoó, ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ. 
\p Obohjeéhtih, páant ĩ niíj jʉ̃ihñʉchah yʉhna, Bartimeoboó chah wẽpép ãt ejep wʉt jĩ. 
\p —¡David jʉima, Dios ã wahni, weemdíh ma jĩ́gah en teo wáacá! ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 49 Bartimeo páant ã niíj ejechah joinít, bejna yʉhna, chãonít, nin pah Jesús ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Caán ã jʉ̃ʉ́wʉ́ naáh,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Ma weñeé. Ma ñah ñʉhʉʉ́. Meemdíh ‘Jʉ̃ʉ́wʉ́’, ã niijná caá, caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 50 Páant ĩ niijíchah joinít, ã́ih jih bóo yégueh chóodih ʉb yoh jéena, ñah ñʉhnit, Bartimeo Jesús pebhna ãt bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 51 Páant ã pebhna jʉibínachah, Jesús caandíh nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Dedé dée tigaá meemdíh wã chãjbi?\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Bohéní, bʉ́dí wã eníhna caá, ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 52 \wj —Ma bejeé. Weemdíh ma tʉ́i jenah joyát jíib enni ma jʉmna caá,\wj* Bartimeodih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Jesús páant ã niijíchahjeh, Bartimeo ãt jéih enep wʉt jĩ, bʉca. Pánih ennit, Jesús ã bejechah, Bartimeobʉt ãjeéh ãt bejep wʉt jĩ. 
\c 11  
\s1 Jesúswã Jerusalénna ĩ waadát 
\r (Mt 21.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19) 
\p  
\v 1 Jericó tʉ́tchimant bejnit, Jesús ã bohénit biícdih Jerusalén tʉ́tchina ĩt bejep wʉt jĩ. Caán tʉ́tchidih ĩ jʉibíát pínah jã́tih, Betfagé tʉ́tchibit, Betania tʉ́tchibitbʉt pebhbit ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Olivo dah jeé pʉ́ʉjdih bóo tʉ́tchina wʉt jĩ. Caánboó jʉibínit, chénewã ã bohénitdih caán bainí tʉ́tchina Jesús ãt wahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 2 \wj —Con pebhbit bóo tʉ́tchibitna ñi bejeé. Caanná jʉibínit, chéoni burro wʉ̃ʉ́hdih ñi enbipna caá. Cã́acdih dʉo jwʉ́hcanni caá. Caandíh ñi wataáp. Watnit, ñi ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́.\wj* 
\v 3 \wj Bita ñi watatdih ennit, ‘¿Dépanih tigaá caandíh ñi wat?’ ĩ niijíchah, ‘Jwĩ Maáh caandíh ã ʉb jwʉhat tʉ́ʉtʉp be. Ã náahatdih chãj péa, ã jwʉ́ʉbabipna caá’, queétdih ñi niijí,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 4 Jesús páant ã niijíchah joinít, ĩt bejep wʉt jĩ. Jʉibínit, jẽc pebh chéoni, namáboó ñʉhni, burro wʉ̃ʉ́hdih ĩt enep wʉt jĩ. Ennit, caandíh ĩt watap wʉt jĩ.  
\v 5 Caan pébh en ñʉhnit, nin pah ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p —¿Dépanih tigaá caandíh ñi wat? ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Páant ĩ niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, Jesús ã niijátji pah queétdih ĩt jepahap wʉt jĩ. 
\p —Páant ta tigaá. Ñi ʉb bej jwʉhʉʉ́, ĩt niijíp wʉt jĩ. Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús ã páñapboó ĩt ʉb bejep wʉt jĩ.  
\v 7 Pánih ʉb jʉibínit, ĩ́ih jih bóo yégueh chóodih tóo dʉgnit, burrodih ĩt cáagap wʉt jĩ. Cáag péanachah, burrodih pʉ́ʉh laabnít, yéguehjih Jesús ãt chʉ́ʉdʉp wʉt jĩ. Pánih chʉ́ʉdnit, Jesúswã Jerusalén tʉ́tchina ĩt bejep wʉt jĩ.  
\v 8 Dawá cã́acwã ĩ́ih jih bóo yégueh chóodih namáboó ĩt jwej waáwáp wʉt jĩ. Bitabʉt tʉ́tchi jwẽ́ejdih ĩ bóodniji táam nʉ́onadih ʉb jʉ̃óhnit, namáboó ĩt jwej waáwáp wʉt jĩ. Ĩ́ih yégueh, táam nʉ́onadihbʉt namáboó jwej waóhna, Jesús ĩ maáh pínah ã jʉmatdih jʉ́ʉtna ĩt chãjap wʉt jĩ.  
\v 9 Páant Jesúswã ĩ bejechah, ã waáwápmant, ã méimant péenitbʉt nin pah ĩt niíj ejep wʉt jĩ: 
\p —¡Diosdih jwĩ wẽi naóh jĩíh! ¡Hosana, nin Dios ã wahni jwiít judíowãdih teo wáacni pínah ã tʉ́i jʉmʉ naáh!\x * \xo 11:9 \xt Sal 118.25-26\x* 
\v 10 Jwĩ nʉo David ã maáh jʉmatji pah nin jʉ̃óhni ã jwʉ́ʉb maáh jʉmbipna caá. ¡Tʉ́ina caá ã maáh jʉmat pínah! ¡Tʉ́ina caá, Paá! ¡Meém caá mat wahap! niijná ĩt chãjap wʉt jĩ. 
\p  
\v 11 Pánih bejna, Jesúswã Jerusalén tʉ́tchina jʉibínit, Dioíh mʉʉná ĩt waad béjep wʉt jĩ. Pánih waad béjnit, Jesús nihatdih ãt táoh en jibip wʉt jĩ. Táoh en péanit, tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, Betania tʉ́tchina Jesús doce ã bohénit biícdih ʉ̃wʉdih ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. 
\s1 Jesús higuera nahdih ã wʉnat tʉ́ʉtat 
\r (Mt 21.18-19) 
\p  
\v 12 Tʉ́ttimah bóo yeó jáapdih queét Betania tʉ́tchidih ʉ̃onitji Jerusalén tʉ́tchina ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Pánih bejnit, nʉʉgʉ́p wʉnna, higuera tʉ́i wawá jʉmni nahdih yʉʉ́p en bojnit, Jesús ã́ih quehedih bididih ãt bejep wʉt jĩ.  
\v 13 Obohjeéhtih, tʉ́ini wawá jʉmna yʉhna, quehcat láa ã jʉmʉchah, ã́ih quehe ãt wihcap wʉt jĩ.  
\v 14 Pánihna, ã quehcatdih enna, nin pah Jesús caan náhdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¡Ma quehcah, cã́acwã míih quehedih ĩ jwʉ́ʉb jeémpcan niít!\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Caan náhdih páant ã niijíchah, ã bohénit ĩt joyóp wʉt jĩ. 
\s1 Jíib chãjnitdih Dioíh mʉʉmánt Jesús ã jʉ̃ih ñʉʉn bácaat 
\r (Mt 21.12-17; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22) 
\p  
\v 15 Páant niíj péanit, Jerusalén tʉ́tchina ĩt bejep wʉt jĩ. Caanná jʉibínit, Dioíh mʉʉ́ jóocmant bóo jʉʉ́hdih ĩt jwʉ́ʉb waad béjep wʉt jĩ. Pánih waad béjnit, bií dée jíib chãjnitdih Jesús ãt jʉ̃ih ñʉʉn bácanap wʉt jĩ. Dinero tʉ́ʉt nʉʉmnít cã́acwãíh cáagat naanádih, jopwãdih jíib chãjnitíh chʉ́ʉdat naanádihbʉt ãt ʉb yoh ã́acanap wʉt jĩ.  
\v 16 Pánihna, bií déedih jípónih ʉb yabac bejnitdih Jesús ãt jʉ̃ih jwʉ́ʉba bojop wʉt jĩ. 
\p  
\v 17 Pánih jʉ̃ih baca péanit, caánboó jʉmnitdih Jesús nin pah ãt niíj bohénap wʉt jĩ: 
\p \wj —Dios naáwátdih naóh yapani jon jã́tih nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: ‘ “Wĩ́ih mʉʉ́ nihat baácmant moón weemdíh ʉʉ́bát pínah mʉʉ́ caá”, Dios ã niijíp be’, ãt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 11:17 \xt Is 56.7\x*\wj Obohjeéhtih, cã́acwã Diosdih ʉʉ́bʉ́dih ĩ jʉyʉ́chah yʉhna, yeébboó queétdih yeenit nʉʉmná caá ñi chãjap. Pánih chãjnit, Dioíh mʉʉdíh yéejana, nʉʉmnít ĩ jʉmat pínah mʉʉ́ chãjna caá ñi chãjap,\wj*\x * \xo 11:17 \xt Jer 7.11\x* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 18 Páant Jesús ã niíj bohéátdih joinít, dawá cã́acwã bʉ́dí ĩt joí wʉ́hi bejep wʉt jĩ. Ĩ joí wʉ́hi bejatdih jéihnit, sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénitbʉt cã́acwãboó queétdih cádahnit, Jesúsboodíh ĩ jwʉ́ʉb péeat pínahdih ĩt ʉ́ʉmʉp wʉt jĩ. Jesús Dioíh mʉʉdíh páant ã niijíchah joinít, caandíh ʉ́ʉmna, nin pah ĩt míic niijíp wʉt jĩ: “¿Ded pah tigaá caandíh jwĩ jéih mao yohbi?” ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 19 Tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, Jesúswã Jerusalén tʉ́tchimant ĩt jwʉ́ʉb bac bejep wʉt jĩ, páant mʉntih. 
\s1 Higuera nah ã wʉnat 
\r (Mt 21.20-22) 
\p  
\v 20 Tʉ́ttimah bóo yeó jáap, Jerusalén tʉ́tchina jwʉ́ʉb aab béjna, higuera nahjidih ĩt enep wʉt jĩ. Caan náh ãtát wʉnah bejep wʉt jĩ.  
\v 21 Caan náh ã wʉnatdih ennit, Jesús ã niijátjidih náhninit, Pedroboó caandíh nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —¡Bohéní, ma eneé! Higuera nah ma wʉnat tʉ́ʉtni jáantjeh ãt wʉnah bejep tagaá, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 22 \wj —Dios ã wẽpatdih ñi tʉ́i jenah joyoó.\wj* 
\v 23 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Diosdih tʉ́i jenah joinít, ‘Weém wã ʉʉ́bát pahjeh ã yapbipna caá’, ñi niíj jenah joyóchah, ñi niiját pahjeh ã yapbipna caá. Dios ã wẽpatdih tʉ́i jenah joiná, nin jeedíh bʉ́dí mʉjna ñi bejat tʉ́ʉtʉchah, ñi niiját pahjeh ã yapbipna caá.\wj*\x * \xo 11:23 \xt Mt 17.20; 1Co 13.2\x* 
\v 24 \wj Nin pah yeebdíh wã jwʉ́ʉb naóhna caá. Diosdih ʉʉ́bhna, ‘Wã ʉʉ́bát pahjeh tigaá weemdíh ã wʉ̃hʉp’, niíj jenah joinít, ñi ʉʉ́bátdih ñi bíbohbipna caá.\wj* 
\v 25 \wj Obohjeéhtih, Diosdih ñi ʉʉ́bát pínah jã́tih, yeebdíh bita yeejép ĩ chãjatjidih ñi íij yayaá. Páant ñi íij yayáchah ennit, yeébboó ñi yéej chãjatdih jwĩ íip jeáboó jʉmnibʉt ã íij yaibípna caá.\wj*\x * \xo 11:25 \xt Mt 6.14-15\x* 
\v 26 \wj Obohjeéhtih, yeebdíh yeejép chãjnitdih ñi íij yaicáh ennit, jwĩ íip jeáboó jʉmni biíc yoobó ñi yéej chãjatdih ã íij yaicán niít,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jesús ã wẽpat 
\r (Mt 21.23-27; Lc 20.1-8) 
\p  
\v 27 Páant niij béjna, Jerusalénna Jesúswã ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibínit, Dioíh mʉʉ́ jóocmant bóo jʉʉ́hdih ĩt táoh enep wʉt jĩ, páant mʉntih. Páant Jesús ã táoh enechah, sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénit, jwiít judíowãdih waóhnit biícdih ã pebh jʉibínit,  
\v 28 nin pah caandíh ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Deíh wẽpatjĩh tibeé jwíin páant ma chãj? ¿Déhe tibeé meemdíh páant ã wʉt? ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 29 \wj —Yeebdíh caá wã jwíih ʉʉ́bh joibíp. Weemdíh ñi tʉ́i jepahachah, weembʉ́t ñi ʉʉ́bh joyátdih wã jepahbipna caá.\wj* 
\v 30 \wj ¿Juan yeebdíh ã daabánachah, déhe tibeé caandíh ãt daabáát tʉ́ʉtji? yeéb ñi jenah joyóchah. ¿Dios ãt wʉtjican taniít? ¿Cã́acwãboó niít caandíh ĩt daabáát tʉ́ʉtjip? ñi jenah joyóchah,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 31 Páant ã niijíchah joinít, queétjeh nin pah ĩt míic niijíp wʉt jĩ: “¿Ded pah tigaá jwĩ niíj jepahbi? ‘Dios Juandih ãt wʉtʉp tajĩ’, jwĩ niijíchah, ‘Páant ã jʉmʉchah yʉhna, ¿dépanih tijĩí caandíh ñi jepahcan?’ jwiítdih ã niíj jʉ̃ihbipna caá.  
\v 32 Obohjeéhtih, nitboó ‘Juan Dios naáwátdih naóh yapani yoobát ã jʉmʉp jĩ’, ĩ niíj jenah joiná caá. Páant ĩ niíj jenah joyóchah, jwiítboó ‘Cã́acwãjeh caandíh ĩt daabáát tʉ́ʉtjip taga’, jwĩ niíj jepahachah, queét jwiítdih ĩ íijbipna caá”, ĩt míic niijíp wʉt jĩ. Pánihna, sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénit, jwiít judíowãdih waóhnitbʉt cã́acwãdih ĩt ʉ́ʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 33 Pánih ʉ́ʉmnit, Jesúsdih nin pah ĩt niíj jepahap wʉt jĩ: 
\p —Juandih daabáát tʉ́ʉtnidih jwĩ jéihcan caá, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p \wj —Caán láa bácah weemdíh wʉtnidih weembʉ́t yeebdíh wã naóhcan niít,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\c 12  
\s1 Jiwá iguíhadih yeejép teo wʉ̃hnit naáwát 
\r (Mt 21.33-46; Lc 20.9-19) 
\p  
\v 1 Páant niíj péanit, Jesús nin ã jenah joiní naáwátjĩh cã́acwãdih ãt niíj bohénap wʉt jĩ: \wj “Biíc newé jiwá iguíhdih ã momop be. Mom péanit, wáihyat jʉ́dʉdih chãj péa, caán iguíhdih ĩ bʉ́ʉh chʉñat pínah mʉʉdíhbʉt ã chãjap be. Pánih chãj péa, jap bóo mʉʉdíhbʉt ã chãjap be, caán iguíh wáapdih ĩ en dawát pínah niijná. Caandíh chãj péa, bitadih en dawát tʉ́ʉtnit, caán biíh baácboó jib jwʉhʉdih ã bejep be.\wj*\x * \xo 12:1 \xt Is 5.1-2\x* 
\v 2 \wj Tʉ́ttimah, iguíh ei láa caandíh teo wʉ̃hnidih ã́ih iguíh wáapna ã wah bojop yʉh be, ã́ih iguíh jíibdih ã ʉʉ́bát pínah niijná.\wj* 
\v 3 \wj Obohjeéhtih, caanná ã jʉibínachah, iguíhadih en daonítboó caandíh teonit, ĩ maáhdih jíib wahcanjeh, ĩ pʉ̃i ñʉʉn yóh jwʉ́ʉba bojop be.\wj* 
\v 4 \wj Tʉ́ttimah, iguíha mínah biíh caandíh teo wʉ̃hnidih ã jwʉ́ʉb wahap yʉh be, páant mʉntih. Obohjeéhtih, ã jʉibínachah, caandíhbʉt yeejép niijnít, ã́ih wao dáhdih ĩ dʉ́ʉc mawap be.\wj* 
\v 5 \wj Páant ĩ chãjat tʉ́ttimah, biíhdih ã wah bojochah, wápchi en daonít caandíh ĩ mao yohop be. Dawá bitadihbʉt ã wahachah, biquínadih mao yohnit, bitadih ĩ yeejép chãjap be.\wj* 
\p  
\v 6 \wj “Caán iguíha mínahdih ã wʉ̃ʉ́h, bʉ́dí ã oinijeh ã jʉdhdʉp be. Pánihna, ã wʉ̃ʉ́h ã oinidih ã wahap be, bʉca. Pánih wahnit, nin pah ã niíj jenah joyóp yʉh be: ‘Wã wʉ̃ʉ́hboodíh ĩ tʉ́i chãjbipna caá’, ã niijíp be.\wj* 
\v 7 \wj Obohjeéhtih, wápchi en daonítboó queétjeh nin pah ĩ míic niíj wéhenap be: ‘Nin wápchi mínah wʉ̃ʉ́h caá. Caandíh jwĩ mao yoh jĩíh, behe ã wʉnat tʉ́ttimah, nin jwĩ́ih wáap ã jʉmat pínah niijná’, queétjeh ĩ míic niijíp yʉh be.\wj* 
\v 8 \wj Páant niijná, caandíh mao yohnit, wápchi jwẽ́ejboó ã́ih bácahjidih ĩ yohop be.\wj* 
\p  
\v 9 \wj “¿Wápchi mínah jwʉ́ʉb jʉibínit, ded pah tigaá caán wápchidih en daonítdih ã chãjbi? Nin pah queétdih ã chãjbipna caá: Queétdih mao yohnit, bitaboodíh caán wápchidih ã en dawát tʉ́ʉtbipna caá.\wj* 
\v 10-11 \wj ¿Dios naáwátdih naóh yapani ã daacátjidih yeéb ñi bohécannit jĩí? Nin pah ãt niíj daacáp tajĩ:\wj* 
\q1 \wj ‘Mʉʉ́ teonit tʉ́ini jee dáhnadih ñíonit, ĩ náahcanni dahdih ĩ yohop yʉh be. Obohjeéhtih, caán ĩ yohni dahdihjeh tigaá Dios ã ñíwip. Caandíh ñíonit, ã́ih mʉʉ pánihnidih chãjna, choójboó caan dáhdih ã jwíih jwejep be, caán mʉʉdíh tʉ́i jenah enat tʉ́ʉt niijná. Caán jee pánihni Dios ã wahni pínah Cristo tigaá. Páant ã chãjachah ennit, jwiítboó caandíh bʉ́dí jwĩ wẽina caá’, ãt niíj daacáp tajĩ”,\wj*\rq (Sal 118.22-23)\rq* 
\m Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 12 Páant ã niijíchah joinít, sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénit, jwiít judíowã jwĩ maáta biícdih nin pah ĩt niíj jenah joyóp wʉt jĩ: “Jesús iguíhadih en daonít naáwátjĩh jwiítdih jʉ̃ihna caá ã chãjap”, ĩt niijíp wʉt jĩ. Páant niíj jenah joinít, Jesúsdih ĩt tewíhip wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, cã́acwãdih ʉ́ʉmnit, caandíh teocanjeh, ĩt bejep wʉt jĩ. 
\s1 Romano maáta ĩ ʉʉ́bát tʉ́ʉtni dinero jʉ́dʉ 
\r (Mt 22.15-22; Lc 20.20-26) 
\p  
\v 13 Pánih bejnitji fariseowã ĩ maátaboó biquína ĩjeéh moondíh Herodesjeéh moondíhbʉt, Jesús pebhna wahna, caandíh ĩt ʉʉ́bh joyát tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ, Jesús mácah ã jepahachah, caandíh naóh yacat tʉ́ʉt niijná.  
\v 14 Pánihna, Jesús pebhna jʉibínit, queét yeenitboó caandíh nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt yʉh jĩ: 
\p —Bohéní, yeecanni jʉmna, Dios ded pah jwiítdih ã chãjat tʉ́ʉtatdih yoobópdih ma bohéátdih jwĩ jéihna caá. Ded pah cã́acwã ĩ niijíchah, maáta ĩ jʉmʉchah yʉhna, ʉ́ʉmcanjeh yoobópdih mapĩ́ naóhna caá. Páant yoobópdih naóhni jʉmna, nin jwĩ ʉʉ́bh joyátdih ma jepahaá: ¿Roma baácdih moón ĩ maáh César ã ʉʉ́bát tʉ́ʉtni nʉ́odih caandíh jwĩ wʉ̃hʉchah, ã tʉ́i niít? ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 15 Páant ĩ niíj ʉʉ́bh joyóchah, ĩ yeeatdih jéihnit, nin pah Jesús queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ: 
\p \wj —Yeéb yeenit, ¿dépanih tigaá weemdíh mácah ñi jepahat tʉ́ʉt? Ñi bíbohni dinero jʉ́dʉdih weemdíh ñi wʉ̃hʉʉ́, wã en jwʉhat pínah niijná,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 16 Páant ã niijíchah joinít, caandíh biíc jʉ́dʉ ĩt wʉ̃hʉp wʉt jĩ. Páant ĩ wʉ̃hʉchah, caán jʉ́dʉdih ennit, 
\p \wj —¿Nin jʉ́dʉboó deíh móot, deíh wʉ̃t tigaá ã jʉm?\wj* queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Césaríh móot, ã́ih wʉ̃tbʉt ã jʉmna caá, ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 17 \wj —Caán láa bácah nin jʉ́dʉ Césaríh pínah caá. Pánihna, ã́ih pínah ã jʉmʉchah, caandíh wʉ̃hat caá náahap. Obohjeéhtih, Dioíh pínah mácah ã jʉmʉchah, Diosboodíh ñi wʉ̃hʉʉ́,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niíj jepahachah, ĩt joí wʉ́hi bejep wʉt jĩ. 
\s1 Cã́acwã ĩ jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát 
\r (Mt 22.23-33; Lc 20.27-40) 
\p  
\v 18 Páant queétdih ã jepahat tʉ́ttimah, biquína saduceowã jwʉh Jesús pebh ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Queét saduceowã “Cã́acwã wʉnna, ĩ jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhcan niít”, niijnít ĩ jʉmʉp jĩ.\x * \xo 12:18 \xt Hch 23.8\x* 
\v 19 Páant niíj jenah joinít, nin pah Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p —Bohéní, nin pah Moisésji ãt niíj bohénap tajĩ: ‘Weép jeñé weh wihcanjeh ã wʉnʉchah, ã ʉ́ʉdboó weép jeñé áajidih jwʉ́ʉb áa jʉmat náahap. Pánihna, ã ʉ́ʉdboó áa wih jwʉhcanni ã jʉmʉchah, éemp wʉnnihdih ã bíboho naáh, ã ʉ́ʉd jeñé báadhda weh pah ĩ weh jʉmat pínah niijná’, Moisésji ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 12:19 \xt Dt 25.5\x* 
\v 20 Biíc weh sietewã ĩ jʉmʉp be. Weép jeñéboó áa jʉm, weh wihcanjeh ã wʉnʉp be.  
\v 21 Ã ʉ́ʉdboó weép jeñé áajidih ã jwʉ́ʉb áa jʉmʉp yʉh be. Páant áa jʉmat tʉ́ttimah, weép jeñé pahjeh mʉntih, weh wihcanjeh caanbʉ́t ã wʉnʉp be. Tʉ́ttimah bóobʉt weép jeñé áajidih jwʉ́ʉb áa jʉmna yʉhna, caanbʉ́t weh wihcanjeh ã wʉnʉp be.  
\v 22 Páant míicjeh queét nihat ĩ bʉʉ́d beedép be. Páant mi weha mána ĩ wʉn beedát tʉ́ttimah, ĩ áajibʉt mi wʉnʉp be.  
\v 23 Pánihna, queét nihat siete ĩ áaji, nihat ĩ jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wʉ́chah, ¿ded áa tigaá mi jʉmbi? Jesúsdih ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p  
\v 24 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús queétdih nin pah ãt niíj jepahap wʉt jĩ: 
\p \wj —Dios naáwátdih jéihcan, ã wẽpatdihbʉt jéihcan, yeébboó yoobópdih jenah joicánnit caá.\wj* 
\v 25 \wj Wʉnnitji ĩ jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah, jeáboó jʉmna, ángelwã pah áa wihcannit ĩ jʉmbipna caá.\wj* 
\v 26 \wj Obohjeéhtih, wʉnnitji ĩ boo pʉd jʉ̃ʉ́wát pínahdih yeéb ñi jéihyatdih náah yacna, nin pah wã naóhna caá: Moisésji iigní chálihdih ã enatjidih nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: ‘Dios nin pah weemdíh ã niijíp jĩ: “Weém Abraham, Isaac, Jacob ĩ Maáh caá”, ã niijíp jĩ’, Moisés ãt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 12:26 \xt Ex 3.6\x* 
\v 27 \wj Ĩ wʉnat tʉ́ttimah yʉhna, ‘Ĩ Maáh caá’, Dios ãt niijíp wʉt jĩ. ‘Ĩ Maáh caá’, ã niijátjidih joinít, báadhnit ĩ jʉmatdih jwĩ jéihna caá. ¡Dios báadhnitdihjeh maáh ã jʉmna caá! Pánihna, ‘Wʉnnitji ĩ jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhcan niít’, niíj jenah joiná, yoobópdih ñi jenah joicán caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Chah jenah joyát wʉtat 
\r (Mt 22.34-40) 
\p  
\v 28 Moisés ã wʉtatjidih bohénitjeéh jʉmni Jesúswã pebh jʉibínit, ĩ míic wéhenachah, ãt joyóp wʉt jĩ. Jesús ã tʉ́i jepahachah joinít, nin pah caandíh ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —¿Dios jwiítdih ã wʉtat deddih tigaá chah jenah joyát náah? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 29 \wj —Nin wʉtat caá chah ã jʉmʉp: ‘Yeéb judíowã nindih ñi joyoó: Dios ñi Maáh, biícjeh tigaá ã jʉmʉp.\wj* 
\v 30 \wj Páant ã jʉmʉchah, chah jenah joí, tʉ́i jepahnit, wẽinit, caandíh bʉ́dí ñi oyoó’, Moisés ãt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 12:30 \xt Dt 6.4-5\x* 
\v 31 \wj Caán wʉtat nʉmp, nin biíh wʉtat ã jʉmna caá. ‘Meemjéh ma míic oyat pah mʉntih, bitadihbʉt bʉ́dí ma oyoó’, ãt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 12:31 \xt Lv 19.18b\x*\wj Caán chéne wʉtatna nihat biíh wʉtatnadih chah jenah joyát pínah ã jʉmna caá,\wj* Jesús caandíh ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 32 —Páant tigaá Bohéní. Yoobópdih tigaá ma niijíp. Dios biícjeh tigaá báadhni. Biíh wihcan caá.\x * \xo 12:32 \xt Dt 4.35\x* 
\v 33 Páant ã jʉmʉchah, caandíh chah jenah joí, tʉ́i jepahnit, wẽinit, oyat caá jwiítdih náahap. Jwĩ míic oyat pahjeh bitadihbʉt oyat caá náahap. Nʉñʉ́pdih mao cáonit, Diosdih jwĩ weñechah, ã tʉ́ina caá. Páant ã tʉ́yʉchah yʉhna, Diosdih, cã́acwãdihbʉt jwĩ oyat caá chah ã náahap. Meém páant ma niiját yoobópdih tigaá, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 12:33 \xt Os 6.6\x* 
\p  
\v 34 \wj —Dios ma maáh ã jʉmat pínah bainí caá meemdíh ã jʉdhdʉp,\wj* Moisés ã wʉtatjidih bohénidih Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niijíchah joí ʉ́ʉmnit, bita ĩt ʉʉ́bh joicáp wʉt jĩ.\x * \xo 12:34 \xt Lc 10.25-28\x* 
\s1 ¿Cristo déhe ã jʉima tigaá? 
\r (Mt 22.41-46; Lc 20.41-44) 
\p  
\v 35 Dioíh mʉʉdíh waadnít, Jesús nin pah ãt niíj bohénap wʉt jĩ: 
\p \wj —‘Dios ã wahni pínah Cristo David jʉima ã jʉmbipna caá’, Moisésji ã wʉtatdih bohénit ĩ niíj naóhna caá. ¿Páant niíj naóhna, ded pah niíj bohé tigaá ĩ chãj?\wj* 
\v 36 \wj Davidjijeh Tʉ́ini Espíritu ã wʉtʉchah, nin pah ãt niíj daacáp tajĩ:\wj* 
\q1 \wj ‘Diosboó wã Maáhdih nin pah ã niijná caá: “Wã jéihyepmant bóo bʉwámant ma chʉ́ʉdʉ́. Pánih chʉ́ʉdnit, nihatdih ma wʉtʉchah, meemdíh en jʉ̃ihnitdih wã yap yohat tʉ́ʉtbipna caá”, ã niijná caá’, Davidji ãt niíj daacáp tajĩ.\wj*\rq (Sal 110.1)\rq* 
\m  
\v 37 \wj Páant niíj daácnit, Davidji Cristodih ‘Maá’, ãt niijíp wʉt jĩ. Páant ã niijíchah yʉhna, ¿ded pah tigaá Cristo David jʉima ãt jʉmji?\wj* Jesús queétdih ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niíj bohénachah, dawá caandíh ĩt tʉ́i wẽi joyóp wʉt jĩ. 
\s1 Moisés ã wʉtatjidih bohénit ĩ tʉ́icat 
\r (Mt 23.1-36; Lc 11.37-54; 20.45-47) 
\p  
\v 38 Páant niíj péanit, Jesús nin pah queétdih ãt jwʉ́ʉb niíj naóh bohénap wʉt jĩ: \wj “Moisés ã wʉtatjidih bohénit ĩ yéej chãjatdih ñi tʉ́i eneé. Páant queét ĩ chãjat pah ñi chãjca bojoó. Queét maátni yégueh tʉ́ini chóo dʉonít, cã́acwã ĩ enepdih ĩpĩ́ táoh jib bejna caá. Bií dée jíib chãjapboó bita queétdih tʉ́i wẽi jwãáh ʉʉ́bátdih ĩpĩ́ náahna caá.\wj* 
\v 39 \wj Jwiít judíowã jwĩ bohéát mʉʉdíh waáwápboó ĩpĩ́ chʉ́ʉdna caá, nihat queétdih ĩ tʉ́i wẽi enat pínah niijná. Nʉmah jeémépboobʉ́t bejnit, waáwápboó míicjeh chʉ́ʉdna, ĩpĩ́ wẽina caá.\wj* 
\v 40 \wj Obohjeéhtih, queét éemp wʉnnit yaádíh mʉʉnádih ĩpĩ́ dʉ́ʉc wáina caá. Páant queét yaádhdih dʉ́ʉc wáina yʉhna, cã́acwã ĩ enepdih Diosdih maatápdih ĩpĩ́ ʉʉ́bhna caá, queétdih ĩ wẽi enat pínah niijná. Páant ĩ chãjat jíib Dios queétdih bʉ́dí ã peéh chãjbipna caá”,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Éemp wʉnnih Diosdih mi wʉ̃hat 
\r (Lc 21.1-4) 
\p  
\v 41 Judíowã ĩ wʉ̃hni dinero ámohat paih pebh Jesús ãt chʉ́ʉdʉp wʉt jĩ. Pánih chʉ́ʉdna, cã́acwã caan páihdih dinero ĩ yacachah, ãt enep wʉt jĩ. Caán dinero Dioíh mʉʉdíh ĩ ámohochah, ĩ jíib chãjat pínah ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Dawá bií dée bíbohnit caan páihdih bʉ́dí dinero ĩt yacap wʉt jĩ.  
\v 42 Obohjeéhtih, éemp wʉnnih moh yéejnihboó caan páih pebh jʉibínit, chéne jʉ́dʉna cobrejĩh ĩ chãjnijidih mit yacap wʉt jĩ. Caán jʉ́dʉna nʉmp bainí jíib jʉmni ãt jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 43 Caán jʉ́dʉnadih mi yacachah ennit, ã bohénitdih ã pebhna jʉ̃ʉ́wát tʉ́ʉtnit, nin pah Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Nint éemp wʉnnih moh yéejnihboó bita nihat ĩ wʉ̃hat chah mi wʉ̃hʉp be.\wj* 
\v 44 \wj Bita dawá bií dée bíbohnit, bʉ́dí ĩ wʉ̃hʉchah yʉhna, queétboó páantjeh bʉ́dí ĩ bíbohna caá. Obohjeéhtih, nint moh yéejnihboó nihat mi jeémát pínahdih mi jíib chãjat déejibitdih mi wʉ̃h beedánap be,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\c 13  
\s1 Dioíh mʉʉdíh bita ĩ yohat pínah 
\r (Mt 24.1-2; Lc 21.5-6) 
\p  
\v 1 Páant niíj péanit, Dioíh mʉʉmánt ĩ bac bejechah, biíc ã bohéni nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —¡Bohéní, ma eneé! Nin mʉʉ́ bʉ́dí jee dáhnajĩh ĩ chãjni ¿tʉ́ini mʉʉ́ nihcan niít? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 2 \wj —Tʉ́ttimah, jwiít judíowãdih eníhcannit jʉinít, nin jwĩ enni bʉ́dí mʉʉ́, nin jee dáhnadihbʉt, ĩ yoh beedábipna caá. Biíc jee dáh biíh dahjih lajni ã wihcan niít,\wj* Jesús caandíh ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Péeni yeó jáap jã́tih ded pah ã yapat pínah 
\r (Mt 24.3-28; Lc 21.7-24; 17.22-24) 
\p  
\v 3 Tʉ́ttimah, Jesúswã Olivo jeená pʉ́ʉh laab béjnit, Dioíh mʉʉ́ ã tʉ́i jígohopboó ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Caanná jʉibínit, Jesús yʉʉ́pbit ã chʉ́ʉdʉchah, Pedro, Santiago, Juan, Andrésjĩh ã pebh jʉibínit, nin pah caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p  
\v 4 —Ma naáwá jwiítdih. ¿Débólih tigaá meém ma niiját pah ã yapbi? ¿Péeni yeó jáap jã́tih ded pah tigaá ã jwíih yapachah, jwĩ enbi? ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p  
\v 5 \wj —Yeéb ñi tʉ́i chãja chaáh. Bita ĩ yeeatdih ñi joicá bojoó.\wj* 
\v 6 \wj ‘Weém Cristo caá’, niíj yeenit, dawá ĩ jʉ̃óhbipna caá. Páant ĩ yeenachah joinít, Diosdih cádahna, tʉ́ʉt nʉʉmnít, páant niijnítboodíh dawá ĩ péebipna caá.\wj* 
\p  
\v 7 \wj “Pebhbit jʉmnit ĩ míic mawatdih, yʉʉ́p jʉmnit ĩ míic mawat doonádihbʉt ñi joibípna caá. Pánih joiná yʉhna, caandíh bʉ́dí ñi jenah joicá bojoó. Páant ã yapbipna caá. Obohjeéhtih, páant ã yapachah yʉhna, péeni yeó jáap pínah páantjeh ã jʉdh jwʉhbipna caá.\wj* 
\v 8 \wj Caán láa biíc baácdih moón biíh baácdih moonjĩ́h ĩ míic maobipna caá. Nihat baácboó bʉ́dí míic mawat ã jʉmbipna caá. Dawá pebhboó nʉʉgʉ́p láa, baác méméatbʉt ã jʉmbipna caá. Páant ã yapachah yʉhna, nin baácdih moón chah yeejép ĩ yapat pínah ã jʉdh jwʉhbipna caá.\wj* 
\p  
\v 9 \wj “Páant ã yapachah ennit, yeebjéh ñi tʉ́i chãja chaáh. Bita yeebdíh teonit, maátadih ĩ wʉ̃hʉchah, jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉ́boó ĩ pʉ̃ibipna caá. Páant ĩ chãjachah, wĩ́ihwã ñi jʉmat jíib, tʉ́tchidih moón maátadih, queét chah maátadihbʉt bita yeebdíh ĩ naóh yacbipna caá, ĩ peéh chãjat pínah niijná. Páant queét pebh ñʉhnit, wĩ́ih tʉ́ini doonádih queétdih ñi naóhbipna caá.\wj* 
\v 10 \wj Péeni yeó jáap jã́tih tʉ́ini doonádih nihat baácdih moondíh naóh bohéát caá náahap.\wj* 
\v 11 \wj Yeebdíh peéh chãjat tʉ́ʉtni pebhna ĩ ʉb bejechah, ‘¿Caandíh ded pah wã naóhbi?’ ñi niíj jenah joicá bojoó. Caanná ñi jʉmʉchahjeh, ñi naáwát pínahdih Tʉ́ini Espírituboó yeebdíh ã jéihyabipna caá. Páant ã niijátdih joinít, ñi naóh yapanaá. Pánih naóhna, ñi jenah joyátjĩhjeh ñi niijcán niít.\wj*\x * \xo 13:11 \xt Mt 10.17-20; Lc 12.11-12\x* 
\v 12 \wj Caán láa biíc ã ʉ́ʉddih, biíhboó ã ʉ́ʉd jeñédih mao yohat tʉ́ʉtna, ĩ wʉ̃hbipna caá. Ĩ íip ã wehdih, ĩ wehboó ĩ mánadihbʉt mao yohat tʉ́ʉtna, ĩ wʉ̃hbipna caá.\wj* 
\v 13 \wj Pánihna, wĩ́ihwã ñi jʉmat jíib nihat yeebdíh ĩ eníhcan niít. Páant yeejép ñi yapna yʉhna, weemdíh ñi cádahcah, péeni yeó jáapdih yeebdíh wã tʉ́i ʉbbipna caá.\wj*\x * \xo 13:13 \xt Mt 10.22\x* 
\p  
\v 14 \wj “Bita ĩ pãpnidih Diosdih weñat mʉʉ́ diítboó jwejnit, cã́acwã caánboodíh weñaat tʉ́ʉtna, caán mʉʉ́ ã tʉ́yatdih ĩ yéejanachah, ñi enbipna caá. Diosdihjeh cã́acwã ĩ ʉʉ́bát mʉʉ́ ã jʉmʉchah, caán pãpnidih caánboó jwejcat caá náahap. Dios naáwátdih naóh yapani Danielji, caandíh ãt naóh daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 13:14 \xt Dn 9.27; 11.31; 12.11\x*\wj Caán ã daacátjidih ennit, ñi tʉ́i beh joyoó. Caanjĩ́h yeejép ĩ pãpni ã jʉmʉchah ennit, Judea baácboó jʉmnit, jeéboó ĩ jweí pʉ́ʉh laab béje naáh.\wj* 
\v 15 \wj Caán láa cã́acwã tʉbit yeejép ĩ yapachah, waícanjeh ĩ jweí ñáo pʉ́ʉh laab béje naáh. Ded mʉʉ́ chahmant bóo coahboó jʉmni dei bejnit, ã́ih bií déedih ʉbʉdih waadcánjeh, yoobópdih ã jwei béje naáh.\wj* 
\v 16 \wj Wápchiboó jʉmni ã́ih yéguehnadih ʉbʉdih ã jwʉ́ʉb bejca bojo naáh.\wj*\x * \xo 13:16 \xt Lc 17.31\x* 
\v 17 \wj Caán láa wʉdʉ jʉmnit yaádh, ĩ wehdih tʉ́ʉhnitbʉt ĩ jweyéchah, queét yaádhdih chah ã bʉobipna caá.\wj* 
\v 18 \wj Nin pah Diosdih ñi niíj ʉʉ́bʉ́: ‘Mah noój láa ã jʉmʉchah, páant yeejép ã yapca bojo naáh’, caandíh ñi niijí.\wj* 
\v 19 \wj Caán yeó jáapnadih cã́acwã tʉbit yeejép ĩ yapbipna caá. Nin baácdih Dios ã chãjat tʉ́ttimah, cã́acwã yeejép ĩ yapna yʉhna, péeni yeó jáapnadih chah yeejép pohba ĩ yapbipna caá. Páant yeejép ĩ yapat tʉ́ttimah, ĩ jwʉ́ʉb yeejép yapcan niít.\wj*\x * \xo 13:19 \xt Dn 12.1; Ap 7.14\x* 
\v 20 \wj Tʉbit yeejép yapat pínah daocánni yeó jáapna Dios ã jwej jwʉhbipna caá, ã ñíonitboó ĩ jéih bʉʉjáát pínah niijná. Páant ã chãjcah nihna, ded ãta bʉʉjácan tagaá.\wj* 
\p  
\v 21 \wj “Caán láa det yeebdíh ‘Ñi eneé. Ninjĩh caá Cristo ã jʉmʉp’, ĩ niijíchah, ‘Conjĩh caá Cristo ã jʉmʉp’, bitabʉt ĩ niijíchah, ñi joyáh bojoó.\wj* 
\v 22 \wj Caán láa dawá yeenit ĩ jʉmbipna caá. ‘Weém Cristo caá’, niíj yeenit, ‘Weém Dios naáwátdih naóh yapani caá’, niíj yeenitbʉt ĩ jʉmbipna caá. Cã́acwã ĩ en wʉ́hi bejat pínah niijná, ʉ́ʉm náah jʉmnidih ĩ chãj jʉ́ʉtbipna caá. Páant ĩ chãjatdih ennit, Dios ã ñíonitboó ĩ yeeatdih joiná, Diosdih cádahnit, queétdihjeh ĩ péeat pínahdih ĩ náahbipna caá.\wj* 
\v 23 \wj Páant ã yapat pínah jã́tih, yeebdíh wãát naóhna caá, caandíh ñi tʉ́i jéihyat pínah niijná. Páant wã naáwátjidih náhninit, yeebdíh yeenitdih joicát tʉ́ʉt niijná, ñi tʉ́i chãja chaáh”,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé ã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wát pínah 
\r (Mt 24.29-35,42,44; Lc 21.25-33) 
\p  
\v 24 \wj “Caán láa cã́acwã yeejép ĩ yapat tʉ́ttimah, yeó, widhbʉt ã tʉ́i yeh iigcán niít.\wj*\x * \xo 13:24 \xt Is 13.10; Ez 32.7; Jl 2.10,31; 3.15; Ap 6.12\x* 
\v 25 \wj Pánih tʉ́ʉt nʉʉmná, jeá ã méménachah, cʉ́iwã ĩ yʉ́ʉg jéen bejbipna caá.\wj*\x * \xo 13:25 \xt Is 34.14; Jl 2.10; Ap 6.13\x* 
\v 26 \wj Páant ã yapachah, weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, mah tólihjih wã dei jʉ̃óhbipna caá. Bʉ́dí wẽpatjĩh, tʉ́i yeh iigní wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wʉ́chah, nihat cã́acwã weemdíh ĩ enbipna caá.\wj*\x * \xo 13:26 \xt Dn 7.13; Ap 1.7\x* 
\v 27 \wj Pánih dei jʉ̃óhna, wĩ́ih ángelwãdih nin baácboó wã wahbipna caá, nihat pebhboó wã ñíonitdih ĩ ʉb wáacat pínah niijná.\wj* 
\p  
\v 28 \wj “Higuera nah ded pah ã jʉmatdih ñi jenah joyoó. Caan náh jáap wawá ã jʉmʉchah ennit, jópchi ã jʉ̃ʉ́wátdih ñi jéihna caá.\wj* 
\v 29 \wj Páant ã jʉmat pah, nihat wã niijátji ã yapachah enna, wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wát pínah bahni ã jʉdhdatdihbʉt ñi jéihbipna caá.\wj* 
\v 30 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Caán láa moón ĩ wʉnat pínah jã́tih, wã niijátji pah biíc yoobó ã yapbipna caá.\wj* 
\v 31 \wj Nin baác, jeábʉt ã bʉʉdʉ́chah yʉhna, wã naáwátboó ã bʉʉdcán niít. Nihat wã niijátji pahjeh wã péabipna caá.\wj* 
\p  
\v 32 \wj “Obohjeéhtih, wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhni pínah yeó jáap, horadihbʉt nihat ĩ jéihcan caá. Cã́acwã, ángelwã, weem yʉ́h bʉca nihat jwĩ jéihcan caá. Wã íip Diosjeh caá caandíh ã jéihyep.\wj*\x * \xo 13:32 \xt Mt 24.36\x* 
\p  
\v 33 \wj “Pánihna, yeebbʉ́t caán yeó jáapdih jéihcannit jʉmna, weemdíh tʉ́i pã́init jʉmat tʉ́ʉt niijná, jáanit pah Diosdih ñi tʉ́i ʉʉ́bʉ́.\wj* 
\v 34 \wj Ded pah pã́init ñi jʉmat pínahdih nin naáwátjĩh wã bohébipna caá: Mʉʉ́ mínah yʉʉ́p ã jib bej jwʉhat pahjeh tigaá. Ã bejat pínah jã́tih, ã pebh moondíh ã́ih mʉʉdíh ã tʉ́i en dawát tʉ́ʉtʉp be. Biquínadih ã tewatdih ã jwejep be. Jẽcdih wapniboodíh ã jwʉ́ʉb jʉ̃ʉ́wát pínahdih ã tʉ́i páñat tʉ́ʉtʉp be.\wj*\x * \xo 13:34 \xt Lc 12.36-38\x* 
\v 35 \wj Yeebbʉ́t ñi tʉ́i jenah joí páñaá. Mʉʉ́ mínah ã jwʉ́ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́chah, queét ĩ jéihcat pah, weém ñi Maáh wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhni pínah yeó jáapdih yeebbʉ́t ñi jéihcan caá. Cheyeh, chei tac yoób, mʉjbai eo láa, baabáchah caá wãta dei jʉyʉ́p tagaá.\wj* 
\v 36 \wj Páant wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wát pínahdih jéihcan, wã wʉtatdih páantjeh ñi chãjaá. Pánih chãjnit, báadhdajeh wã jwʉ́ʉb dei jʉyʉ́chah, ʉ̃onit pah ñi jʉmcan niít.\wj* 
\v 37 \wj Pánihna, yeebdíh wã niiját pah mʉntih, nihatdihbʉt naóhna caá wã chãjap: ¡Jáanit pah, tʉ́i teo pã́init ñi jʉmʉʉ́!”\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\c 14  
\s1 Sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénit biícdih Jesúsdih ĩ mawíhat 
\r (Mt 26.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53) 
\p  
\v 1 Oveja wʉ̃ʉ́hdih jwĩ jeémát yeó jáap, Pascua ĩ niijní,\x * \xo 14:1 \xt Ex 12.1-27; Dt 16.1-8\x* chéne yeó jáap jã́tih paacánni pandih jwĩ jeémát yeó jáapna ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénitbʉt Jesúsdih mawíhna, caandíh ĩt tewat tʉ́ʉtíhip wʉt jĩ. Cã́acwã ĩ encah, caandíh ĩ tewat pínah niijná, nin pah ĩt míic niíj wéhenap wʉt jĩ: 
\p  
\v 2 —Pascua yeó jáapnadih, dawá cã́acwã ĩ jʉmʉchah, Jesúsdih jwĩ tewat tʉ́ʉtʉchah, nihat tʉbit ĩta íij tagaá. Pánih íijnit, jwiítdih ĩta míic mao tagaá. Pánihna, cã́acwã ĩ encah, jwĩ tewat tʉ́ʉtʉ́p, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Yad wili chej jʉmnijĩh Jesúsdih mi pʉhwat 
\r (Mt 26.6-13; Jn 12.1-8) 
\p  
\v 3 Queét Jerusalén tʉ́tchiboó ĩ míic wéheat pónih, Jesúswã Betania tʉ́tchiboó bácah moópniji Simóníh mʉʉná jeémpna ĩt chãjap wʉt jĩ. Páant ĩ jeémát pónih, biíc yad wili tʉ́i chej jʉmni quiítdih mit ʉb waád jʉibínap wʉt jĩ. Caán alabastro jeejĩ́h ĩ chãjni quiít diítna nardo ĩ niijní chej jʉmni yíi ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Caán yíi bʉ́dí jíib jʉmni ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, caán quiít yapatdih dajnit, Jesúíh wao dáhdih mit pʉhwʉp wʉt jĩ.\x * \xo 14:3 \xt Lc 7.37-38\x* 
\v 4 Páant mi pʉhwʉchah ennit, biquína caánboó jʉmnit ĩt íijip wʉt jĩ. Pánih íijnit, nin pah ĩt niijíp wʉt jĩ: 
\p —¿Dépanih tigaá nint chej jʉmni yíi bʉ́dí jíib jʉmnidih páant mi pʉoh peét?  
\v 5 Caandíh mi jíib chãj wʉ̃hna, ãta tʉ́i tagaá. Pánih jíib chãjna, biíc jópchi tewat jíib pah bóo mita jíib tewep tagaá. Caán jíibdih moh yéejnitdih mita jéih wʉ̃h tagaá, ĩt niijíp wʉt jĩ. Páant niijnít, queét caántdih ĩt jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Páant ĩ niíj jʉ̃ihñʉchah joinít, Jesús queétdih nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Páant caántdih ñi niijcá bojoó. Weemdíh caánt mi tʉ́i chãjna caá.\wj* 
\v 7 \wj Moh yéejnitboó ñijeéh páantjeh ĩ jʉmbipna caá. Débólih ñi teo wáaquíhna, queétdih ñi jéih teo wáacna caá. Obohjeéhtih, weémboó ñijeéh nin baácboó bahnibit wã jʉm jwʉhbipna caá.\wj*\x * \xo 14:7 \xt Dt 15.11\x* 
\v 8 \wj Nint mi bíbohat pah bóo weemdíh páant mi chãjna caá. Wʉnniíh bácahjidih jwĩpĩ́ pʉhwat pah, weemdíh chej jʉmni yíijĩh pʉohna, ĩ yohat pínahdih mi ámohna caá.\wj* 
\v 9 \wj Yeebdíh yoobópdih wã naóhna caá. Nihat baácboó wĩ́ih tʉ́ini doonádih naóhna, nint bʉʉ mi chãjatjidihbʉt ĩ naóhbipna caá. Páant ĩ naáwáchah joinít, caántdih dawá ĩ náhnibipna caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jesúsdih eníhcannitdih ã dʉó wáyat pínahdih Judas ã naáwát 
\r (Mt 26.14-16; Lc 22.3-6) 
\p  
\v 10 Caán láa, Judas Iscariote, Jesús doce ã bohénitjeéh bóo, Jesúsdih eníhcannit sacerdotewã ĩ maátadih ã dʉó wáyat pínahdih naáwádih ãt bejep wʉt jĩ.  
\v 11 Caandíh joinít, maáta ĩt weñep wʉt jĩ. Pánih wẽinit, 
\p —Meemdíh dinero jwĩ wʉ̃hbipna caá, queét Judasdih ĩt niijíp wʉt jĩ. Pánihna, Jesúsdih eníhcannitdih dʉó wáyat tʉ́ʉt niijná, Judas ãt jenah joi bídip wʉt jĩ. 
\s1 Jesús ã bohénit biícdih ã pée jeémát 
\r (Mt 26.17-29; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1Co 11.23-26) 
\p  
\v 12 Paacánni pandih jwĩ jeémát yeó jáapna jwíih waadní yeó jáap, oveja wehdih jwĩ mawat yeó jáap, Jesús ã bohénit caandíh nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Ded mʉʉdíh tigaá Pascua jeémátdih jwiítdih ma nʉmah jeémpbi? ¿Dedboo tígaá jeémát jwĩ chãjbi? Jesúsdih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 13 Páant ĩ niijíchah, Jesús chénewã ã bohénitdih wahnit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Jerusalén tʉ́tchina ñi bejeé. Caanná ñi jʉibínachah, wáam dahjĩh mah beoni yeebdíh ã jwãáhbipna caá. Caandíh péenit, ded mʉʉdíh ã waadáchah, yeebbʉ́t ñi pée waadá.\wj* 
\v 14 \wj Waadnít, caán mʉʉ́ mínahdih nin pah ñi niíj ʉʉ́bh joyoó: ‘ “¿Dedboo tígaá wã bohénit biícdih Pascua jeémátdih wã nʉmah jeémát pínah tólih ã jʉm?” Bohéni ã niijná be’, ñi niijí mʉʉ́ mínahdih.\wj* 
\v 15 \wj Páant ñi niijíchah joinít, nihat jwĩ náahat jʉm beední bʉ́dí chah bóo tólihdih ã jʉ́ʉtbipna caá. Caán tólihboó jwĩ jeémát pínahdih ñi chãjaá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 16 Páant ã niijíchah joinít, Jerusalén tʉ́tchina ĩt bejep wʉt jĩ. Caanná jʉibínit, nihat Jesús ã niijátji biíc yoobó ĩt jwãááp wʉt jĩ. Queétdih ã jʉ́ʉtni tólihdih waadnít, Pascua jeémát pínahdih ĩt chãjap wʉt jĩ. Nihat chãj péanit, Jesús ã páñapboó ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ.  
\v 17 Tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, Jerusalén tʉ́tchina bejnit, Jesús doce ã bohénit biícdih caán chah bóo tólihna waád jʉibínit, Pascua jeémátdih queétdih ãt nʉmah jeémép wʉt jĩ. 
\p  
\v 18 Páant ĩ jeémát pónih, Jesús queétdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —Yeebdíh yoobópdih wã naóhna caá. Weemdíh eníhcannitdih dʉó wáini pínah ñi cãtíh ã jʉmna caá. Caánboó wãjeéh jeémpni caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 14:18 \xt Sal 41.9\x* 
\p  
\v 19 Páant ã niijíchah joinít, bʉ́dí náhni dahwanit, nihat biquínajeh nin pah Jesúsdih ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Weém nihcan niít? ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 20 \wj —Biíc ñijeéh jʉmni, pandih weém biícdih neéh jeémpni caá.\wj*\x * \xo 14:20 \xt Sal 41.9\x* 
\v 21 \wj Páant yeejép wã yapat pínahdih jon jã́tih Dios naáwátdih naóh yapani ãt daacáp tajĩ. Pánihna, weém, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, caán ã daacátji pahjeh yeejép wã yapbipna caá. ¡Obohjeéhtih, weemdíh eníhcannitdih dʉó wáini yeejép pohba ã yapbipna caá! Caán ã cã́ac jʉmcah, chah ãta tʉ́i tagaá,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Páant ã niijíchah joinít, Jesúsdih eníhcannitdih dʉó wáini pínah ãt bac bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 22 Ã bac bejat tʉ́ttimah, queét páantjeh ĩ jeéméchah, Jesús pandih ʉbnit, \wj “Nin jeémát ma wʉ̃hat tʉ́ina caá, Paá”,\wj* Diosdih niíj péanit, ã bohénitdih ãt daj wʉ̃hʉp wʉt jĩ. 
\p \wj —¡Dáa, ñi jeémé! Nin pan wĩ́ih bácah panihni caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 23 Tʉ́ttimah, jiwá iguíh mac jʉmni babhbat dahdih ʉbnit, \wj “Nin babhbat ma wʉ̃hatbʉt tʉ́ina caá, Paá”,\wj* niíj péanit, queétdih ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ. Páant ã wʉ̃hʉchah, queét nihat ĩt babhbap wʉt jĩ. Páant ĩ babhbachah, queétdih nin pah ãt jwʉ́ʉb niijíp wʉt jĩ: 
\p  
\v 24 \wj —Nin babhbat wĩ́ih meép panihni caá. Nin babhbatdih yeebdíh wã wʉ̃hat pah, wĩ́ih meépdih yohnit, wã wʉn wʉ̃hbipna caá, dawá cã́acwã Dios biícdih ĩ tʉ́i jʉmat pínah niijná.\wj*\x * \xo 14:24 \xt Ex 24.8; Jer 31.31-34; Zac 9.11\x* 
\v 25 \wj Yeebdíh yoobópdih wã naóhna caá. Nin baácboó jʉm jwʉhna, jiwá iguíh macdih wã jwʉ́ʉb babhcan niít. Tʉ́ttimah, Dios maáh ã jʉmʉpboó wã jwʉ́ʉb babhbipna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Pedro ã yeeat pínahdih Jesús ã naáwát 
\r (Mt 26.30-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38) 
\p  
\v 26 Pascua jeémátdih jeémp péanit, Diosdih ĩt wẽi ewep wʉt jĩ. Pánih eo péa, bac bejnit, Olivo jeená bejni namána ã bohénitdih Jesús ãt nʉmah bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 27 Pánih bejna, Jesús queétdih nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: 
\p \wj —Yeéb nihat weemdíh ñi cádahbipna caá. Jon jã́tih Dios naáwátdih naóh yapani nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: ‘ “Ovejawãdih en daonídih wã maobipna caá. Páant wã mawachah, nihat ovejawã ĩ jweí peét bejbipna nacaá”, Dios ã niijná caá’, naóh yapani ãt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 14:27 \xt Zac 13.7\x*\wj Pánihna, weemdíh ñi cádahat pínahdih wã jéihna caá.\wj* 
\v 28 \wj Obohjeéhtih, weemdíh ĩ mao yohochah yʉhna, Dios weemdíh ã jwʉ́ʉb booaat tʉ́ttimah, Galilea baácna yeebdíh wã waóh bej pã́ibipna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 14:28 \xt Mt 28.16\x* 
\p  
\v 29 Páant ã niijíchah joinít, Pedro nin pah ãt niijíp wʉt yʉh jĩ: 
\p —Queét nihat ĩ cádahachah yʉhna, weémboó wã cádahcan niít, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 30 \wj —Yoobópdih meemdíh wã naóhna caá. Bʉʉ cheijeh mʉjbai chéne ã ewat pínah jã́tih biíc peihcanni láa ‘¡Caandíh wã jéihcan caá!’ ma niíj yeebipna caá,\wj* Jesús Pedrodih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 31 —Majeéh weemdíhbʉt ĩ mawachah nihna, weémboó ma niiját pah wã niijcán niít, Pedro Jesúsdih chah ãt jwʉ́ʉb niijíp wʉt yʉh jĩ. 
\p Queét nihatbʉt biíc yoobó ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Getsemaní pácahi jʉmʉpboó Jesús ã ʉʉ́bát 
\r (Mt 26.36-46; Lc 22.39-46) 
\p  
\v 32 Tʉ́ttimah, Olivo jeená jʉibínit, Getsemaní ĩ niijní pácahi jʉmʉpna Jesúswã ĩt jʉibínap wʉt jĩ. 
\p \wj —Diosdih wã ʉʉ́bát pónih, ninjĩh ñi chʉ́ʉd páñaá,\wj* Jesús ã bohénitdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 33 Páant niíj péanit, yʉʉ́pbit bejnit, Pedro, Santiago, Juandihbʉt Jesús ãt nʉmah bejep wʉt jĩ. Pánih bejnit, cã́acwãdih ã wʉn wʉ̃hat pínahdih bʉ́dí jenah joinít, ãt jĩ́gah jwíihip wʉt jĩ. 
\p  
\v 34 \wj —Tʉbit jĩ́gahnit, wʉnni pah caá wã jʉmʉp. Pánihna, yeebbʉ́t ʉ̃ocanjeh, ninjĩh ñi ʉʉ́bh páñaá,\wj* queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 35 Páant niíj péanit, chibít yʉʉ́pbit bej, baácboó páah yoh ñajnit,  
\v 36 \wj “Paá, meém nihatdih jéih beedáni caá. Pánih jʉmna, ¡Weemdíh ma wʉnat tʉ́ʉtca bojoó! Obohjeéhtih, weém wã wʉníhcah yʉhna, meémboó páant ma náah yacachah, wã wʉn wʉ̃hbipna caá”,\wj* Jesús Diosdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 37 Páant niíj ʉʉ́bh péanit, biíc peihcannit ã bohénit ĩ páñapboó Jesús ãt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Páant ã jwʉ́ʉb jʉibí enechah, ʉ̃ona ĩt chãjap wʉt jĩ. 
\p \wj —¿Ma ʉ̃o niít, Simón? ¿Biíc horabitjeh ʉ̃ocanjeh, ma noón pã́icannit beé?\wj* 
\v 38 \wj Tʉ́i jáanit, yeebdíh Diosdih ʉʉ́bát caá náahap, yéej chãjat jenah joyátdih yap yohat tʉ́ʉt niijná. Tʉ́i chãjíhna yʉhna, jáacan, ʉʉ́bhcan, páant ñi jéih bʉʉjácan niít,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 39 Páant queétdih niíj péa, jwʉ́ʉb bejnit, ã jwíih ʉʉ́bátji pahjeh mʉntih biíc yoobó ãt jwʉ́ʉb ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ.  
\v 40 Pánih ʉʉ́bh péa, biíc peihcannit pã́init pebhboó ã jwʉ́ʉb jʉibínachah, jwʉ́ʉb ʉ̃ona ĩt chãjap wʉt jĩ. Tʉbit quíib chei jʉmʉchah, ĩt jwʉ́ʉb ʉ̃wʉp wʉt jĩ. Jesús queétdih ã wʉcʉchah, tíicna, caandíh ĩt jéih jepahcap wʉt jĩ. Tʉ́ttimah, jwʉ́ʉb ʉʉ́bʉ́dih bejniji, pã́init pebhboó Jesús ãt jwʉ́ʉb jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 41 Biíc peihcanni láa ʉʉ́bhnit, pã́init pebhboó ãt jwʉ́ʉb jʉibínap wʉt jĩ. 
\p \wj —¿Yeéb páantjeh ʉ̃onit, choó niít ñi chãjap? ¡Páant bóojeh tigaá! Bʉtéh yéejnit weemdíh tewedih jʉiná caá ĩ chãjap.\wj* 
\v 42 \wj Ñi jáa bojoó. Chóbe. Weemdíh eníhcannitdih dʉó wáini ã jʉiná caá,\wj* Jesús queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jesúsdih eníhcannit caandíh ĩ tewat 
\r (Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11) 
\p  
\v 43 Páant Jesús ã niijíchahjeh, ã bohéniji Judas ãt jʉibínap wʉt jĩ. Judasjeéh dawá ĩt jʉibínap wʉt jĩ. Íibat naaná, máa quiítnadihbʉt ĩt bíbohop wʉt jĩ. Sacerdotewã ĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénit, jwiít judíowãdih waóhnitbʉt queétdih ĩt wahap wʉt jĩ, Jesúsdih teonit, ĩ pebhna ĩ ʉb bejat pínah niijná. 
\p  
\v 44 Jesús pebh ĩ bejat pínah jã́tih, Judas ãjeéh bejnit pínahdih nin pah ãtát niíj jéihya naáwáp wʉt jĩ: “Pʉ́o tíibdih nomnit, wã ʉʉ́bhnidih ñi teweép. Teonit, ñi cãtíh ñi ʉb bejeé, ã jweicát pínah niijná”, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 45 Pánihna, Jesúswã pebhna jʉibínit, Judas Jesús pebh ãt jʉibínap wʉt jĩ. 
\p —¿Ma jʉm, Bohéní? niíj ʉʉ́bhnit, Jesúíh pʉ́o tíibdih ãt nomop wʉt jĩ.  
\v 46 Páant Judas ã ʉʉ́bʉ́chah ennit, Jesúsdih tewedih jʉ̃óhnit caandíh ĩt tewep wʉt jĩ. 
\p  
\v 47 Obohjeéhtih, pebhbit ñʉhni Jesús ã bohéniboó íibat naadíh jwã́at wái ʉbnit, sacerdotewã ĩ maáhdih teo wʉ̃hniíh moli chóodih ãt dʉ́ʉc bóod yohop wʉt jĩ.  
\v 48 Caandíh tewedih jʉibínitdih nin pah Jesús ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p \wj —¿Nʉʉmnídih tewat pah íibat naaná, máa quiítnadihbʉt ʉbnit, weemdíh tewedih ñi jʉ̃óhnit beé?\wj* 
\v 49 \wj Yeó jáap jʉmat pah Dioíh mʉʉ́boó ñijeéh wã jʉmʉchah yʉhna, weemdíh ñi teocap be.\wj*\x * \xo 14:49 \xt Lc 19.47; 21.37\x*\wj Obohjeéhtih, Dios naáwátdih naóh yapani ã daacátji pahjeh bʉʉ weemdíh ã yapa naáh,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p Pánihna, Jesúsdih teonit, ĩt ʉb bejep wʉt jĩ.  
\v 50 Páant ĩ teo bejechah enna, nihat ã bohénit caandíh ĩt éemp jwei béjep wʉt jĩ. 
\p  
\v 51 Obohjeéhtih, weémboó jáap behni, ʉ̃oniji wĩ́ih ñajapdih bóo chóojĩhjeh míic bainit, Jesúswã ĩ bejat tʉ́ttimah wã ñʉʉ́n péenap jĩ. Páant wã ñʉʉ́n péenachah ennit, Jesúsdih teonitboó weemdíhbʉt ĩ tewep yʉh jĩ.  
\v 52 Obohjeéhtih, páant ĩ tewechah yʉhna, caán chóodih cádah yoh bojnit, yégueh wihcannijeh wã ñáo jwei béjep jĩ. 
\s1 Judíowã ĩ maáta Jesúsdih ĩ ʉʉ́bh joyát 
\r (Mt 26.57-68; Lc 22.54-55,63-71; Jn 18.12-14,19-24) 
\p  
\v 53 Pánih Jesúsdih ʉb bejnit, sacerdotewã ĩ maáíh mʉʉná ĩt ʉb waad béjep wʉt jĩ. Ã́ih mʉʉ́boó jʉmni míic wáacat tólihboó caanjéh, bita sacerdotewã ĩ maáta, jwiít judíowãdih waóhnit, Moisés ã wʉtatjidih bohénitbʉt jʉibínit, Jesúsdih naóh yacat tʉ́ʉt niijná, queét nihat ĩt míic wáacap wʉt jĩ.  
\v 54 Obohjeéhtih, Pedroboó Jesúsdih yʉʉ́pjeh ãt ñʉʉ́n péenap wʉt jĩ. Pánih ñʉʉ́n péenit, sacerdotewã ĩ maáíh mʉʉ́ wáihyat jʉ́dʉboojéh ãt waád jʉibínap wʉt jĩ. Pánih waád jʉibínit, Pedro tʉʉ cʉ́ʉt jwẽ́ejdih, mʉʉdíh wapnit biícdih, ãt mée chʉ́ʉdʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 55 Sacerdotewã ĩ maáta, nihat bita maáta biícdih wáac jʉibínit, “Jesús yeejép chãjna beé”, niijnítdih bidna ĩt chãjap wʉt jĩ. Jesúsdih peéh mawíhna, chénewã biíc yoobó naóhnitdih bidna ĩtih chãjap wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, ĩt bid jʉicáp wʉt jĩ.  
\v 56 Dawá nih yáanit, mácah míic ĩt naáwáp wʉt jĩ.  
\v 57 Biquína ñah ñʉhnit, nin pah ĩt niíj yee naáwáp wʉt jĩ: 
\p  
\v 58 —Nin pah ã niijíchah, jwĩ joyóp be: ‘Nin Dioíh mʉʉ́ cã́acwã ĩ chãjnijidih wã yéeja beedábipna caá. Biíc peihcanni yeó jáap tʉ́ttimah jáap mʉʉ́, cã́acwã ĩ chãjca naáh mʉʉdíh wã chãjbipna caá’, ã niijíp be, ĩt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 14:58 \xt Jn 2.19\x* 
\p  
\v 59 Obohjeéhtih, páant niijná yʉhna, mácah míic ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 60 Sacerdotewã ĩ maáh cã́acwã cãtíh ñah ñʉhnit, 
\p —¿Dépanih tigaá queétdih ma jéih jepahcan? ¿Dedé tibeé ma yéej chãj, meemdíh páant ĩ niíj naóh yacachah? Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 61 Obohjeéhtih, Jesúsboó ãt jepah jwʉhcap wʉt jĩ. Páant ã jepahcatdih enna, sacerdotewã ĩ maáh 
\p —¿Meém Dios ã wahni niít? ¿Dios, jwĩ wẽini, ã wʉ̃ʉ́h niít? Jesúsdih ãt jwʉ́ʉb niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 62 \wj —Páant ma niiját yoobópdih tigaá. Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé Chah Wẽpni ã jéihyepmant bóo bʉwámant chʉ́ʉdnit, wã wʉtʉchah, ñi enbipna caá. Mah tólihnajih wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wʉ́chahbʉt ñi enbipna caá,\wj*\x * \xo 14:62 \xt Dn 7.13\x* Jesús ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 63 Páant ã niijíchah joinít, sacerdotewã ĩ maáh bʉ́dí ãt íijip wʉt jĩ. Ã íijat jʉ́ʉtna, ã́ih jih bóo yégueh chóodih ãt yeo wáyap wʉt jĩ. Pánih yeo wáinit, 
\p —¿Dépanih tigaá bita naóhnit pínah jwĩta bid?  
\v 64 \wj ‘Weém caá Dios wʉ̃ʉ́h’,\wj* Jesúsjeh ã niijíchah, yeéb nihat ñi joiná be. ¿Yeébboó ded pah tigaá caandíh ñi niíj jenah joí? ãjeéh jʉmnitdih ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Caandíh peéh mao yohat caá náahap, queét nihat ĩt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 14:64 \xt Lv 24.16\x* 
\p  
\v 65 Páant niijnít, biquína Jesúsdih ĩt coí jã́ha jwíihip wʉt jĩ. Coí jã́hanit, quíib nem chéo póocnit, 
\p —Dios wʉ̃ʉ́h jʉmna, ma naáwá ¿déhe tibeé meemdíh mao? ĩt niíj deoh naáwáp wʉt jĩ. 
\p Tʉ́ttimah, Dioíh mʉʉdíh wapnit soldadowãdih ĩ wʉ̃hʉchah, queétbʉt Jesúsdih ĩt pʉñʉp wʉt jĩ. 
\s1 Pedro ã yeeat 
\r (Mt 26.69-75; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18,25-29) 
\p  
\v 66 Páant ĩ chãjat pónih, wáihyat jʉ́dʉ diítna Pedro ã mée chʉ́ʉdʉchah, sacerdotewã ĩ maáhdih teo wʉ̃hnih mit jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 67 Jʉibínit, Pedro tʉʉ cʉ́ʉtdih ã mée chʉ́ʉdʉchah ennit, 
\p —¿Meembʉ́t Jesús Nazaret tʉ́tchimant bóojeéh péeni nihcan niít? mit niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p  
\v 68 —Ĩjeéh péeni nihcan caá. Caán ma niijní Jesúsdih wã jéihcan caá. ¿Ded pah niij tígaá ma chãj? Pedro ãt niíj yee jepahap wʉt jĩ. 
\p Páant niijnítjeh, tʉʉ cʉ́ʉt jwẽ́ejdih chʉ́ʉdniji bejnit, jẽcna ãt jwei béj ñʉhʉp wʉt jĩ.  
\v 69 Páant caánboó ã ñʉhʉchah, teo wʉ̃hnih Pedrodih mit jwʉ́ʉb enep wʉt jĩ. Pánih ennit, mi pebh en ñʉhnitdih nin pah mit jwʉ́ʉb niijíp wʉt jĩ: 
\p —Nin newé Jesúsjeéh péeni caá, mit niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 70 —Nihcan caá. Weém ãjeéh péeni nihcan caá, Pedro ãt jwʉ́ʉb niíj yeenap wʉt jĩ. 
\p Tʉ́ttimah, bita caanjĩ́h en ñʉhnit jwʉh 
\p —Ãjeéh péeni caá meém. Caandíh péenit Galilea baácdih moón míicjeh caá. Meembʉ́t Galilea baácdih bóo ma jʉmna caá. Pánihna, meembʉ́t ãjeéh péeni nacaá, Pedrodih ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 71 —Weém yeeni nihcan caá. Tʉ́i yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. ¡Ñi niijní newédih wã jéihcan caá! ¡Páant yoobópdih wã naóhcah, Dios weemdíh ã peéh chãja naáh! Pedro ãt jwʉ́ʉb niíj yeenap wʉt jĩ. 
\p  
\v 72 Páant ã niijátjeéhjeh, mʉjbai ãt jwʉ́ʉb ewep wʉt jĩ. Páant ã jwʉ́ʉb ewechah joinít, \wj “Mʉjbai chéneji ã ewat pínah jã́tih ‘Caandíh wã jéihcan caá’, meém biíc peihcanni láa ma niijbípna caá”,\wj* Jesús ã niijátjidih Pedro ãt náhninap wʉt jĩ. Pánih náhninit, Pedro bʉ́dí ãt jʉñʉ́p wʉt jĩ. 
\c 15  
\s1 Maáh Pilato Jesúsdih ã ʉʉ́bh joyát 
\r (Mt 27.1-2,11-14; Lc 23.1-5; Jn 18.28-38) 
\p  
\v 1 Baáb jéenechah, sacerdotewã ĩ maáta, jwiít judíowã jwĩ maáta, Moisés ã wʉtatjidih bohénit, bita maátabʉt ĩt míic wáac jʉibínap wʉt jĩ. Pánih míic wáac jʉibínit, Jesúsdih ded pah ĩ chãjat pínahdih ĩt míic wéhenap wʉt jĩ. Pánih míic wéhe péanit, Jesúsdih ĩt chéwat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Ĩ chéo péaat tʉ́ttimah, maáh Pilato pebhboó ĩt ʉb bejat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Pilato, Roma baácdih bóo, Judea baácdih moondíh wʉtni ãt jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 2 Páant ĩ ʉb jʉibínachah ennit, Pilato Jesúsdih nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Meém yoobópdih judíowã ĩ maáh niít? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p \wj —Ma niiját pah tigaá,\wj* Jesús ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 3 Pánihna, sacerdotewã ĩ maáta Pilatodih yeenit, Jesúsdih yeejép ĩt naóh yacap wʉt jĩ. 
\p  
\v 4 Páant ĩ naóh yacachah joinít, nin pah Pilato Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —¿Páant meemdíh ĩ naóh yacachah joiná yʉhna, ma jéih jepahcan niít? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 5 Obohjeéhtih, Jesús ãt jwʉ́ʉb jepahcap wʉt jĩ. Páant ã jepahcatdih ennit, Pilato bʉ́dí ãt wʉ́hi bejep wʉt jĩ. 
\s1 Jesúsdih ĩ mao yohat tʉ́ʉtat 
\r (Mt 27.15-31; Lc 23.13-25; Jn 18.38–19.16) 
\p  
\v 6-7 Caán láa, Romanowã queét judíowãdih ĩ maáh jʉmatdih íijnit, biquína judíowã Romanowãdih ĩt míic mawap wʉt jĩ. Pánih míic maona, cã́acwãdih ĩt mao yohop wʉt jĩ. Páant ĩ mawachah, ĩ teonitji nemat mʉʉ́boó dawá ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Barrabás wʉ̃t jʉmnibʉt ĩjeéh nemat mʉʉ́boó ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Pascua jʉmat pah Pilato biíc cã́ac nemat mʉʉ́boó jʉmni, cã́acwã ĩ bacaat tʉ́ʉtnidih ãpĩ́ bacanap wʉt jĩ.  
\v 8 Pánihna, cã́acwã Pilato pebh jʉibínit, biíc nemnidih ã bacaat pínahdih ĩt ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ. 
\p  
\v 9 Páant ĩ ʉʉ́bʉ́chah joinít, Pilato queétdih nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Yeéb judíowã ñi maáhdih wã baca wʉ̃h jĩíh? ¿Caandíh niít ñi náahap? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 10 Dawá cã́acwã Jesúsdih ĩ weñechah, sacerdotewã ĩ maátaboó caandíh tʉbit íijna, ĩt mawat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Pánihna, queét Jesúsdih ĩ íijatdih jéihnit, cã́acwã ĩ weñatdihbʉt jéihnit, Pilato queétdih páant ãt ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ.  
\v 11 Obohjeéhtih, cã́acwã Jesúsdih ĩ náahachah yʉhna, sacerdotewã ĩ maátaboó queétdih jac wʉtnit, Barrabásboodíh ã bacaat pínahdih ĩt jepahat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. 
\p Páant ĩ jac wʉtʉchah joinítji, 
\p —¡Barrabásdih caá jwĩ náahap! ¡Caandíh jwiítdih ma baca wʉ̃hʉʉ́! Pilatodih cã́acwã ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 12 —¿Yeéb judíowã ‘jwĩ maáh’, ñi niijnídih dedé tigaá wã chãjbi? Pilato ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 13 —¡Caandíh cruzboó péoh dodhnit, ma mao yohat tʉ́ʉtʉ́! ĩt niíj ñaacáp wʉt jĩ. 
\p  
\v 14 —¿Dépanihna? ¿Dedé tigaá ã yéejatji, páant ñi niijíchah? Pilato ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. 
\p Obohjeéhtih, queét chah ĩt jwʉ́ʉb niíj ñaacáp wʉt jĩ. 
\p —¡Caandíh cruzboó péoh dodhnit, ma mao yohat tʉ́ʉtʉ́! ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 15 Pánihna, cã́acwã caandíh ĩ íijcat pínah niijná, Pilato Barrabásdih queétdih ãt baca wʉ̃hʉp wʉt jĩ. Pánih bacanit, soldadowãdih momo jiwi chóo coóh jʉmni tõpnajĩh Jesúsboodíh ãt pʉñat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Pánih pʉñat tʉ́ʉtnit, Pilato caandíh ãt ʉb bejat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ, cruzboó péoh dodhnit, ĩ mao yohat pínah niijná. 
\p  
\v 16 Páant ã ʉb bejat tʉ́ʉtʉchah joinít, Pilatoíh mʉʉ́ diítna Jesúsdih ĩt ʉb waad béjep wʉt jĩ. Pánih ʉb waad béjnit, caanjĩ́h wapnit soldadowã ĩt míic wáacap wʉt jĩ.  
\v 17 Pánih míic wáacnit, Jesúíh yégueh jih bóo chóodih tóo dʉgnit, maáh ã dʉwát pah jígohni dʉʉni chóodih caandíh ĩt yacap wʉt jĩ. Maáh ã dʉwát jʉ́dʉ pah chãjnit, óot pihdih péeb wao péanit, Jesúíh wao dáhdih ĩt yacap wʉt jĩ.  
\v 18 Maáhdih ĩpĩ́ chãjat pah Jesúsdih nin pah ĩt niíj deoh naáwáp wʉt jĩ: 
\p —¡Ma tʉ́i jʉmʉʉ́! ¡Meém caá judíowã ĩ maáh! ĩt niíj deoh naáwáp wʉt jĩ.  
\v 19 Pánih deoh naóhnit, máa doóbhjĩh ã́ih wao dáhdih maonit, ĩt coí jã́hanap wʉt jĩ. Pánih mao coí jã́hanit, maáhdih weñat pah Jesús pebh ĩt bódicha caj yoh ñajap wʉt jĩ.  
\v 20 Páant niíj deoh naóh péanit, dʉʉni chóodih tóo dʉgnit, ã́ih yégueh chóodihjeh ĩt jwʉ́ʉb yacap wʉt jĩ. Pánih yacnit, ĩt ʉb bac bejep wʉt jĩ, cruzboó péoh dodhnit, ĩ mao yohat tʉ́ʉt niijná. Pánih ʉb bejna, ã́ih cruzdih bewat tʉ́ʉtnit, ĩ mao yohat pínah jeéboó caandíh ĩt ʉb bejep wʉt jĩ. 
\s1 Jesúsdih cruzboó péoh dodhnit, ĩ mawat 
\r (Mt 27.32-44; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27) 
\p  
\v 21 Ĩ mao yohat pínah jeéboó bejnit, Simón, Cirene baácdih bóodih ĩt jwãááp wʉt jĩ. Simón Jerusalén tʉ́tchiboó jʉibína ãt chãjap wʉt jĩ. Caán Simón ã wehboó jwĩjeéh jʉmnit Alejandro, Rufojĩh ĩ jʉmna caá.\x * \xo 15:21 \xt Ro 16.13\x* Pánihna, queét ĩ íip Simóndih jwãáhnit, soldadowã caandíh Jesúíh cruzdih ĩt bewat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 22 Pánih bejnit, Gólgota wʉ̃t jʉmʉpna ĩt jʉibínap wʉt jĩ. “Gólgota” niijná, “Waó Iidíp jeé”, niijná ĩt chãjap wʉt jĩ.  
\v 23 Pánih caanná jʉibínit, mirra wʉ̃t jʉmni macjĩh widnit, ĩ ʉb bejni jiwá iguíh macdih Jesúsdih ĩt tóihyop wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, caan mácdih Jesús ãt babhcap wʉt jĩ.  
\v 24 Tʉ́ttimah, cruzboó Jesúsdih ĩt péoh dodhdop wʉt jĩ. Pánih péoh dodh péanit, ã́ih yégueh chóojidih “¿Deíh tigaá ã jʉmbi?” míic niijnít, tíhwat jʉ́dʉnabitjĩh soldadowã ĩt yoh tíhwip wʉt jĩ.\x * \xo 15:24 \xt Sal 22.18\x* 
\p  
\v 25 Cheibitjeh nueve yeó ã jʉmʉchah, Jesúsdih cruzboó ĩt péoh dodhdop wʉt jĩ.  
\v 26 Ã yéejatdih naóhna, cruzboó ã́ih wao cháh, nin pah ĩt niíj daác bʉ́ʉdhdʉp wʉt jĩ. \sc “Judíowã ĩ maáh”\sc*, caán naadíh ĩt niíj daacáp wʉt jĩ.  
\v 27 Chénewã nʉʉmnítdihbʉt biíh cruznadih Jesús pebh ĩt péoh dodhdop wʉt jĩ. Biícdih ã jéihyepmant bóo bʉwámant, biíhdih ã wáyámant bóo bʉwámant péoh dodhnit, queét tac yoób Jesúsdih ĩt péoh dodhdop wʉt jĩ.  
\v 28 Jon jã́tih Dios naáwátdih naóh yapani ã daacátji biíc yoobó Jesús ãt yapap wʉt jĩ: “ ‘Wʉtatdih yap yohnitjeéh jʉmni caá’, cã́acwã caandíh ĩ niíj jenah joibípna caá”, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 15:28 \xt Is 53.12\x* 
\p  
\v 29 Cruz pebh en yap bejnit Jesúsdih nin pah yeejép ĩt niíj deoh naáwáp wʉt jĩ:\x * \xo 15:29 \xt Sal 22.7; 109.25\x* 
\p —¡Eneéh bʉca! ¿Dioíh mʉʉdíh yohnit, biíc peihcanni yeó jáap tʉ́ttimah, meém caán mʉʉdíh jwʉ́ʉb chãjni pínah niít?\x * \xo 15:29 \xt Mr 14.58; Jn 2.19\x* 
\v 30 Pánihni jʉmna, ¡caán ĩ péoh dodhdopmant meemjéh ma dei jʉ̃ʉ́wʉ́! ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 31 Páant ĩ niiját pah sacerdotewã ĩ maáta, Dios ã wʉtatdih bohénitbʉt biíc yoobó caandíh nin pah ĩt niíj deoh naáwáp wʉt jĩ: 
\p —Caán bitadih tʉ́i teo wáacni jʉmna yʉhna, caanjéh ã jéih míic teo wáaccan caá.  
\v 32 ‘Judíowã ĩ maáh caá’, niijná, cruzmant ã dei jʉ̃ʉ́wʉ́chah enna, caandíh jwĩ jepahbipna caá, ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\p Ãjeéh ĩ péoh dodhnitbʉt yeejép ĩt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jesús ã wʉnat 
\r (Mt 27.45-56; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30) 
\p  
\v 33 Jesús cruzboó ĩ péoh dodhni ã ñʉhʉchah, yeó jáap tac yoób ã dʉpʉ́áh bejep jĩ. Nihat baácboó dʉpʉ́ bejnit, biíc peihcanni horas tʉ́ttimah, ã jwʉ́ʉb baáb jwʉ́ʉb bejep jĩ, páant mʉntih.  
\v 34 Páant ã jwʉ́ʉb baabát pínah jã́tihbit, Jesús nin pah ãt niíj wẽp ñaacáp wʉt jĩ: \wj “Eloí, Eloí, ¿lemá sabactani?”\wj* niijná, “¿Wĩ́ih Dios, wĩ́ih Dios, dépanih tigaá weemdíh ma éemp bej?” Jesús ãt niíj ñaacáp wʉt jĩ.\x * \xo 15:34 \xt Sal 22.1\x* 
\p  
\v 35 Páant ã niijíchah joinít, biquína caanjĩ́h ñʉhnit, 
\p —Dios naáwátdih naóh yapani Elíasjidih bidna caá ã chãjap, ĩt míic niijíp wʉt yʉh jĩ. 
\p  
\v 36 Biíc ĩjeéh jʉmniboó ñáo ñah bejnit, páab chʉí déedih ʉbnit, bijni jiwá iguíh macdih báah, máa doóbh yapatdih chéo bʉ́ʉdh, jʉ́ʉt ñahanit, Jesúsdih ãt wái nomat tʉ́ʉtʉp wʉt yʉh jĩ.\x * \xo 15:36 \xt Sal 69.21\x* Pánih wái nomat tʉ́ʉtnit, caanjéh nin pah ãt míic niijíp wʉt jĩ: 
\p —¡Ã jʉmʉ naáh! Elíasji nindih teo wáacadih ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah, jwĩ en jwʉh jĩíh, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 37 Páant ã niiját tʉ́ttimah, tʉbit ñaácnit, Jesús ãt wʉnah bejep wʉt jĩ.  
\v 38 Páant ã wʉnʉchahjeh, Dioíh mʉʉ́ diítboó ĩ jãh yaíhni bʉ́dí wʉ́ʉpni chóo yeo dei bejnit, chéne chóo pah ãt chãwáp wʉt jĩ.\x * \xo 15:38 \xt Ex 26.31-33; 2Cr 3.14\x* 
\v 39 Caán ã wʉnʉchah ennit, Jesús pebh ñʉhni soldadowã ĩ maáh nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —Yoobópdih nin Dios wʉ̃ʉ́h ta tigaá”, ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p  
\v 40 Chibít yʉʉ́pbit biquína yaádh Jesúsdih ĩt en ñʉhʉp wʉt jĩ. Queét yaádhjeéh Mágdala tʉ́tchidih bóli María mit jʉmʉp wʉt jĩ. Biíh wili Maríabʉt mit jʉmʉp wʉt jĩ. Caánt José, ã ʉ́ʉd Santiago ĩ íin mit jʉmʉp wʉt jĩ. Biíh wili Salomébʉt mit jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 41 Jesús Galilea baácboó ã jʉm jwʉhʉchah, queét yaádh caandíh teo wáacnit ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, Jerusalén tʉ́tchina Jesús ã bejechah, queét yaádh dawá bita yaádhbʉt ãjeéh ĩt péenap wʉt jĩ.\x * \xo 15:41 \xt Lc 8.2-3\x* 
\s1 Jesúíh bácahjidih ĩ yohat 
\r (Mt 27.57-61; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42) 
\p  
\v 42-43 Jwĩ chooát yeó jáap jã́tih bóo, jwĩ chooát pínahdih jwĩ ámohni yeó jáapdih, Jesús ãt wʉnʉp wʉt jĩ. Caan chéyeh tõo ñáh jʉ̃ʉ́wát pínah jã́tih, José, Arimatea tʉ́tchidih bóo, Jesúíh bácahjidih Pilatodih ʉʉ́bʉ́dih ãt bejep wʉt jĩ. Caán José jwiít judíowã jwĩ maátajeéh ã jʉmʉchah, caandíh bita maáta ĩpĩ́ tʉ́i joyóp wʉt jĩ. Dios ã maáh jʉmat pínahdih tʉ́i pã́ini ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Caán ʉ́ʉmcanjeh, Pilatodih Jesúíh bácahjidih ʉʉ́bʉ́dih ãt bejep wʉt jĩ, jwĩ chooát yeó jáap ã waadáchah, ã́ih bácahji páantjeh cruzboó ã ñʉhcat pínah niijná.  
\v 44 Jesús jã́tih ã wʉnat doonádih joinít, Pilato ãt joí wʉ́hi bejep wʉt jĩ. Pánih joí wʉ́hi bejnit, soldadowã ĩ maáhdih ãt bid bojop wʉt jĩ. Ã pebh ã jʉibínachah, nin pah caandíh ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: 
\p —¿Jesús wãát wʉnah bejnit beé? ãt niijíp wʉt jĩ. 
\p —Wãát wʉnah bejna beé, soldadowã ĩ maáh ãt niíj jepahap wʉt jĩ. 
\p  
\v 45 Páant ã niíj jepahachah joinít, Pilato ã́ih soldadowãdih Jesúíh bácahjidih ʉb deyanit, Josédih ãt wʉ̃hat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ.  
\v 46 Páant ã niiját joinít, tʉ́i baabní yégueh chóodih jíib chãj, cruzna jʉmʉpboó jwʉ́ʉb bejnit, Josédih Jesúíh bácahjidih ĩ ʉb deya wʉ̃hʉchah, ãt ʉbʉp wʉt jĩ. Pánih ʉbnit, caán yéguehjĩh pin péanit, jeedíh ĩ baadníji íitboó caandíh ãt yohop wʉt jĩ. Yohnit, bʉ́dí jeé jʉ́dʉdih tóo pʉ̃tʉ́ bejnit, caán íitdih ãt nemep wʉt jĩ.  
\v 47 Páant ã yohochah, Mágdala tʉ́tchimant bóli María, biíh wili Maríabʉt ĩt enep wʉt jĩ. Caánt María biíh José íin mit jʉmʉp wʉt jĩ. 
\c 16  
\s1 Jesús ã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát 
\r (Mt 28.1-10; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10) 
\p  
\v 1 Jwiít judíowã jwĩ chooát yeó jáap ã yapachah, tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, biíc peihcannit yaádh chej jʉmnidih jíib chãjadih ĩt bejep wʉt jĩ, Jesúíh bácahjidih ĩ ñáñat pínah niijná. Mágdala tʉ́tchimant bóli María, biíh wili María Santiago íin, Saloméjĩh, queét biíc peihcannit yaádh jíib chãjadih ĩt bejep wʉt jĩ.  
\v 2 Tʉ́ttimah bóo yeó jáap baáb jéenechah, chej jʉmnidih ʉbnit, queét yaádh Jesúíh bácahdih yohopji jeé íitboó ĩt bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 3 —¿Déhe tigaá jwiítdih jeé jʉ́dʉdih ĩ pʉ̃tʉ́ yoh wʉ̃hbi? queétjeh ĩt niíj míic wéhe bejep wʉt jĩ. 
\p  
\v 4 Pánih jʉibína, José ã nemniji jeé jʉ́dʉ caán íit jwẽ́ejdih ã ñʉhʉchah ĩt enep wʉt jĩ. Caán bʉ́dí jʉ́dʉ ã jʉmʉchah, cã́acwã ĩ tóo pʉ̃tʉ́ dodhdat pah ãt lajap wʉt jĩ.  
\v 5 Pánihna, caán íitdih waád jʉibínit, jáap behni pah jígohni ángeldih ĩt enep wʉt jĩ. Caán ángel tʉ́i baabní yégueh chóo dʉonít, ĩ jéihyepmant bóo bʉwámant ãt chʉ́ʉdʉp wʉt jĩ. Caandíh ennit, bʉ́dí ĩt ʉ́ʉmʉp wʉt jĩ. 
\p  
\v 6 Páant ĩ ʉ́ʉmʉchah ennit, caán ángel queét yaádhdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: 
\p —¡Ñi ʉ́ʉmca bojoó! ¿Yeéb Jesús, Nazaret tʉ́tchidih bóo cruzboó ñʉhnit, wʉnnijidih bid niít ñi chãjap? Obohjeéhtih, ninjĩh ã wihcan caá. Jáantjeh ã boo pʉd jʉ̃ʉ́wʉ́p be. Caandíh ĩ cáagatjidih ñi eneé.  
\v 7 Ʉ́ʉmcanjeh, ã bohénitdih naáwádih ñi bejeé. Pedrodihbʉt ñi tʉ́i naáwá chaáh. ‘Jáantjeh ã naáwátji biíc yoobó Jesús yeebdíh Galilea baácna ã waóh bej pã́ina caá. Caánboó caandíh ñi jwãáhbipna caá’, ã bohénitdih ñi niijí, ángel ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 16:7 \xt Mt 26.32; Mr 14.28\x* 
\p  
\v 8 Páant ã niijíchah joinít, bac bejnit, yohopji jeé íitmant ĩt ñáo jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Ñáo jwʉ́ʉb bejnit, ʉ́ʉmna, méménit, bitadih ĩt naóhcap wʉt jĩ. 
\s1 Mágdala tʉ́tchidih bóli Maríadih Jesús ã jígohat 
\r (Jn 20.11-18) 
\p  
\v 9 Chooát yeó jáap tʉ́ttimah, Jesús boo pʉd jʉ̃óhniji Mágdala tʉ́tchidih bóli Maríadih ãt jwíih jígohop wʉt jĩ. Caánt siete nemépwã jʉmnihjidih Jesús ã booanih mit jʉmʉp wʉt jĩ.  
\v 10 Jesús ã bohénitji caandíh ĩ jʉñʉ́chah, Maríaboó caandíh mi enatjidih queétdih naáwádih mit jʉibínap wʉt jĩ.  
\v 11 “Cristo ãt jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óh tabeé. Caandíh weém wã enna be”, queétdih mitih niijíp wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, páant mi niijíchah yʉhna, ĩt joyáh bojop wʉt jĩ. 
\s1 Chénewã Jesúsjeéh péenitdih ã jígohat 
\r (Lc 24.13-35) 
\p  
\v 12 Tʉ́ttimah, chénewã Jesúswãjeéh jibnitji mʉʉ́ wihcapboó ĩ jib bejechah, Jesús queétdih ãt jígohop wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, mácah ã jígohochah, jwíih beh encan yʉhna, tʉ́ttimah, caandíh ĩt beh enep wʉt jĩ.  
\v 13 Pánih beh ennitji jwʉ́ʉb bejnit, ĩ chéenwãdih Jesúsdih ĩ enatjidih ĩt naáwáp wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, páant ĩ naáwáchah yʉhna, queétdihbʉt ĩt joyáh bojop wʉt jĩ. 
\s1 Ã́ih tʉ́ini doonádih ã bohénitjidih Jesús ã naáwát tʉ́ʉtat 
\r (Mt 28.16-20; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23) 
\p  
\v 14 Tʉ́ttimah, once ã bohénitji ĩ jeéméchah, queétdih Jesús ãt jígohop wʉt jĩ. Caán ã naáwátjidih tʉ́i jenah joicán, jwʉ́ʉb booni bitadih ã jígohatdih ĩ naáwáchah yʉhna, ĩ joyáh bojatji jíib queétdih ãt jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ.  
\v 15 Pánih jʉ̃ih péanit, queétdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: \wj “Nihat baácboó wĩ́ih tʉ́ini doonádih nihat cã́acwãdih naáwádih ñi bejeé.\wj*\x * \xo 16:15 \xt Hch 1.8\x* 
\v 16 \wj Weemdíh jepahnit, daabáát tʉ́ʉtnit, iiguípna ĩ bejat déejidih Dios ĩ yéejatdih ã yoh wʉ̃hbipna caá. Obohjeéhtih, weemdíh jepahcannitdih Dios ã peéh chãjachah, iiguípna ĩ bejbipna caá.\wj* 
\v 17 \wj Det weemdíh jepahnitboó wã wẽpatjĩh nin pah ĩ chãjbipna caá: Nemépwã cã́acwãíh bácahmant jʉmnitdih ĩ bacat tʉ́ʉtbipna caá. Mácah wéheatjĩh ĩ wéhebipna caá.\wj* 
\v 18 \wj Maidih ĩ tewechah, ĩ chãacáchah yʉhna, dedé ebépdih ĩ babhbachah yʉhna, queétdih ã chʉ̃ʉ́hcan niít. Wʉnnitdih ĩ teo jã́ha ʉʉ́bʉ́chah, ĩ tʉ́i boobipna caá”,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. 
\s1 Jesús jeáboó ã pʉ́ʉh laab béjat 
\r (Lc 24.50-53) 
\p  
\v 19 Páant niíj naóh péanit, jwĩ Maáh Jesús jeáboó ãt pʉ́ʉh laab béjep wʉt jĩ. Pánih pʉ́ʉh laáb jʉibínit, maáh waadná, Dios ã jéihyepmant bóo bʉwámant ãt chʉ́ʉdʉp wʉt jĩ.\x * \xo 16:19 \xt Hch 1.9-11\x* 
\v 20 Pánihna, Dios cã́acwãdih ã tʉ́i ʉbat pínah doonádih Jesús ã bohénitji nihat pebhboó naáwádih ĩt bejep wʉt jĩ. Pánih naóhnit, jwĩ Maáh queétdih ã teo wáacachah, ã wẽpatjĩh cã́acwã ĩ jéih chãjca naáhdih ĩt chãj jʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ĩ chãj jʉ́ʉtʉchah, ã naáwátdih joinítboó, “Ĩ naáwát yoobópdih caá ã jʉmʉp”, niijnít, Diosdih ĩt tʉ́i jepahap wʉt jĩ. 
\p Páant bóojeh tigaá weém Marcos wã daacát.