\id JHN - Cacua NT -Colombia 2008 (DBL -2013) \h San Juan \toc1 San Juan \toc2 Juan \toc3 Jn \mt1 SAN JUAN \c 1 \s1 Dios biícdih jʉmni nin baácboó ã cã́ac jʉmat \p \v 1 Biíhmahjeh ded pah Dios ã jʉmatdih naóhni pínah, Cristo, Diosjeéh ãtát jʉmʉp wʉt jĩ. Caán Cristo Dios yoobát ãt jʉmʉp wʉt jĩ. \v 2 Nin baácdih Dios ã chãjat pínah jã́tih, Cristo Diosjeéh ãtát jʉmʉp wʉt jĩ. \v 3 Caan wʉ́t jĩí nin baácdih jʉmni pínahdih ãt chãjap wʉt jĩ. Nin baácdih, jeádih, nihatdih Dios caandíh ãt chãjat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Pánih chãjat tʉ́ʉtnit, cã́acwãdihbʉt caandíh ãt chãjat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ã wʉtʉchah, Cristo nihatdih ãt chãj beedánap wʉt jĩ. Bʉʉ jwĩ ennidih, jwĩ enca naáhdihbʉt ã chãjcah, nihat ãta wihcan tagaá.\x * \xo 1:3 \xt Gn 1.1-3; Sal 33.6; Pr 8.22-31; Col 1.15-17; He 1.2; 1 Jn 1.1; Ap 19.13\x* \v 4 Cristo tigaá nihatdih báadhdani. Jiiátjĩh jwĩ jií enat pah, jwĩ íip ded pah ã jʉmatdih caán jwiít cã́acwãdih ã tʉ́i jéihyana caá. \v 5 Chei jwĩ jéih encat pah, yéej chãjna, jéih encannit panihnit jwĩ jʉmna caá. Obohjeéhtih, Cristoboó jiiát panihni jʉmna, jwiítdih tʉ́i ennit panihnit ã chãjna caá. Pánihna, dʉpʉ́átboó jiiátdih ded pah ã jéih dʉbacat pah, dedé yéejatbʉt Cristoboodíh ded pah ã jéih yap yohcan caá. \p \v 6-7 Cã́acwãdih daabáni Juan wʉ̃t jʉmnidih Diosboó ã wahni Cristoíh doonádih ãt naóh waáwát tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ, cã́acwã caandíh joinít, Cristodih ĩ tʉ́i jepahat pínah niijná.\x * \xo 1:6-7 \xt Mt 3.1; Mr 1.4; Lc 3.1-2\x* \v 8 Caán Juan Cristo ãt nihcap wʉt jĩ. Obohjeéhtih, Cristo baabát panihni ã jʉmatdih naóhni Juan ãt jʉmʉp wʉt jĩ. \v 9 Caán Cristo baabát panihni, nihat cã́acwã Diosdih ĩ jéihyat pínah niijná, nin baácboó ãt jʉ̃ʉ́wʉ́p wʉt jĩ. \p \v 10 Dios nin baácdih chãjna, caán Cristo biícdih ĩt chãjap wʉt jĩ. Pánih chãjni Cristo ã jʉmʉchah yʉhna, nin baácdih moónboó caandíh ĩ jéihcap jĩ. \v 11 Nin ã chãjniji baácdihjeh ãt cã́ac jʉmʉp wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, páant ã cã́ac jʉmʉchah yʉhna, ã chãjni baácdih jʉmnitboó caandíh ĩ náahcap jĩ. \v 12 Páant ĩ náahcah yʉhna, biquína caandíh jepahnitdih Dios ã weh pah ãt chãjap wʉt jĩ. Caandíh jepahnitboó bácah, yoobópdih ã weh yoobát tigaá ĩ jʉmʉp. \v 13 Páant niíj naóhna, jwiít jwĩ weh jʉmíhat dée panihcan caá. Obohjeéhtih, Diosboó Cristodih jepahnitdih biíc weh pah ã chãjna caá. \p \v 14 Pánihna, Cristo ã cã́ac jʉmat tʉ́ttimah, jwĩjeéh ã jʉmʉp jĩ. Páant ã jʉmʉchah ennitji, cã́acwãdih oinit, yoobópdih naóhni ã jʉmatdih jwĩ jéihna caá. Caán Dios wʉ̃ʉ́h biícjeh jʉmna, Dios ã wẽpat ã tʉ́yatbʉt caandíh ã jʉmʉp jĩ. Pánihni ã jʉmʉchah, jwĩ tʉ́i jéihna caá.\x * \xo 1:14 \xt 1Jn 1.2\x* \v 15 Juan Daabániboó cã́acwãdih daabána, Cristo ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennit, nin pah ã niíj naáwáp jĩ: “Con caá yeebdíh wãpĩ́ naóhni. Obohjeéhtih, weém wã cã́ac jʉmat pínah jã́tih, caán ãtát jʉmʉp wʉt jĩ. Nin baác ã jʉmat pínah jã́tihbʉt ãtát jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihna, caán weem cháh ã jʉmna caá”, Juan cã́acwãdih ã niijíp jĩ. \p \v 16 Caán Cristo wẽpni jʉmna, jwiítdih bʉ́dí oinit, dawá láa ã tʉ́i teo wáacap jĩ. \v 17 Dios ã wʉtatdih Moisésboodíh ã́ih cã́acwãdih ãt naóh yapaat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Obohjeéhtih, Jesucristoboó Dios cã́acwãdih bʉ́dí ã oyatdih, ã naáwát tʉ́i yoobópdih ã jʉmatdihbʉt naóh yapanadih ãt jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. \v 18 Obohjeéhtih, Diosdih jwiít cã́acwã jwĩ jéih encan caá. Pánihna, Dios wʉ̃ʉ́h biícjeh ãjeéh jʉmniji nin baácboó cã́ac jʉmnit, ded pah ã íip ã jʉmatdih jwiítdih ã jéihyanap jĩ.\x * \xo 1:18 \xt Mt 11.27; Lc 10.22\x* \s1 Juan Daabánidih bita ĩ ʉʉ́bh joyát \r (Mt 3.11-12; Mr 1.7-8; Lc 3.15-17) \p \v 19 Jerusalén tʉ́tchidih moón jwĩ maátaboó sacerdotewãdih, Dioíh mʉʉ́boó teonitdihbʉt Juan Daabáni pebhna “¿Déhe tigaá meém?” niíj ʉʉ́bh joyát tʉ́ʉtna, ĩt wah bojop tajĩ. \v 20 Páant ĩ niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, Juanboó nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Weém, Dios ã wahni Cristo nihcan caá, ã niíj jepahap jĩ. \p \v 21 —¿Caán láa bácah déhe tigaá? ¿Meém Cristo nihcan, Elíasji niít?\x * \xo 1:21 \xt Mal 4.5\x* ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p —Nihcan caá, queétdih ã niíj jepahap jĩ. \p —¿‘Dios naáwátdih naóh yapani ã jʉ̃óhbipna caá’, jwĩ nʉowã ĩ niijní niít?\x * \xo 1:21 \xt Dt 18.15,18\x* ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p —Obohjeéhtih, weém caán nihcan caá, ã niíj jepahap jĩ. \p \v 22 —¿Caán láa bácah déhe tigaá meém? Jwiítdih biícmantjeh ma naáwá, jwiítdih ʉʉ́bh joyát tʉ́ʉtnitdih jwĩ tʉ́i naáwát pínah niijná. ¿Ded pohba tigaá ma yoób jʉm? ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p \v 23 Páant ĩ niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, nin pah queétdih ã niíj jepahap jĩ: \p —Weemdíh jenah joiná, Isaíasji nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: ‘Biíc cã́ac mʉʉ́ wihcapboó nin pah ã niíj wẽp naóhbipna caá: “Jwĩ Maáh ã jʉ̃ʉ́wát pínah jã́tih ñi yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh tʉ́ʉt nʉʉmnít, caandíh ñi tʉ́i páñaá”, ã niijbípna caá’, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 1:23 \xt Is 40.3\x* Páant ã niíj daácniji caá weém, ã niijíp jĩ. \p \v 24-25 Páant ã niijíchah joinít, biquína fariseowã ʉʉ́bh joyát tʉ́ʉtnit ĩ wahnitboó nin pah ĩ jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —Meém Cristo nihcan, Elíasjibʉt nihcan, Dios naáwátdih naóh yapani pínah nihcan, ¿Caán láa bácah dépanih tigaá meém cã́acwãdih ma daabá? ĩ niijíp jĩ. \p \v 26 Páant ĩ niijíchah joinít, Juanboó queétdih nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p —Weém cã́acwãdih mahjĩhjeh wã daabána caá. Obohjeéhtih, biíh ñi beh enca naáh ñi cãtíh ã jʉmna caá. \v 27 Caán wã tʉ́ttimah jʉ̃óhni chah wẽpni caá. Pánihna, caandíh jenah joiná, ‘Weém oboh jʉmni caá’, wã niíj jenah joiná caá, ã niijíp jĩ. \p \v 28 Betania tʉ́tchi Jordán mʉj conanaamánt Juan cã́acwãdih ã daabánapdih queét páant ĩ niíj míic wéhenap jĩ. \s1 “Oveja wʉ̃ʉ́h panihni Jesús ã jʉmna caá”, Juan Daabáni ã niiját \p \v 29 Daanimant bóo yeó jáapdih Jesús ĩ niijní ã pebhna ã dei jʉyʉ́chah ennit, jwiít caandíh joinítdih Juan Daabáni nin pah ã niíj naáwáp jĩ: “Ñi eneé. Con jʉ̃óhni Dios ã wahni oveja wʉ̃ʉ́h panihni caá. Jwiít judíowã jwĩ yéejat yohat tʉ́ʉt niijná, oveja wʉ̃ʉ́hdih sacerdotewãdih jwĩ mawat tʉ́ʉtna caá. Páant ĩ chãjat dée panihni, con Dios ã wahnidihbʉt cã́acwã ĩ mao yohbipna caá. Pánih wʉnnit, nihat baácdih moón jwĩ yéejatdih ã yoh wʉ̃hbipna caá. \v 30 Con caá yeebdíh wãpĩ́ naóhni. ‘Wã tʉ́ttimah jʉ̃óhni wã cã́ac jʉmat pínah jã́tih jʉmniji weem cháh ã jʉmbipna caá’, yeebdíh wãát niijíp jĩ. \v 31 Caán láa, weembʉ́t Dios wʉ̃ʉ́h ã jʉmatdih wã jéih jwʉhcap jĩ. Obohjeéhtih, panih jéihcan yʉhna, yeéb wã déewã caandíh ñi tʉ́i jéihyat pínah niijná, yeebdíh mahjĩh wã daabánap be”, ã niijíp jĩ. \v 32-33 Páant niíj péanit, Juan jwiítdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: “Wã daabáát pínah jã́tih weembʉ́t caandíh wã jéih jwʉhcah, weemdíh daabáát tʉ́ʉtni nin pah ã niíj naáwáp jĩ: ‘Jop pah jígohni Tʉ́ini Espíritu jeámant dei jʉ̃óhnit, biíc newédih ã jaamáchah enna, “Caán Dios ã wahni caá”, ma niíj jéihbipna caá. Caánboó mahjĩh daabáát panihni Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatdih bʉ́dí ã wʉ̃hbipna caá’, weemdíh ã niijíp jĩ. \v 34 Pánihna, Tʉ́ini Espíritu, jop pah jígohni, dei jʉ̃óhnit, caandíh ã jaamáchah, wã enep be. Pánih ennit, con Dios ã wahni ã jʉmatdih jéihna, ‘Yoobópdih Dios wʉ̃ʉ́h caá’, yeebdíh wã niíj naóhna caá”, jwiítdih Juan ã niijíp jĩ. \s1 Jesús ã jwíih bohénit pínahdih ã ñíwat \p \v 35-36 Daanimant bóo yeó jáapdih, jwiít chénewã Juan Daabáni ã bohénit, caán biícdih jwĩ ñʉhʉchah, Jesús ã yap bejechah ennit, nin pah jwiítdih ã niíj naáwáp jĩ: \p —Condih ñi eneé. Con tigaá Dios ã wahni oveja wʉ̃ʉ́h panihni, ã niijíp jĩ. \p \v 37 Páant ã niijíchah joinít, jwiít Jesúsdih jwĩ ñʉʉ́n pée bejep jĩ. \v 38 Páant jwĩ ñʉʉ́n pée bejechah, tac pʉ́ʉd ennit, jwiítdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Jʉ̃ʉ́h, dedédih tigaá ñi bid?\wj* ã niijíp jĩ. \p —¿Bohéní, deh tigaá meém ma jʉm? caandíh jwĩ niijíp jĩ. \p \v 39 \wj —Wãjeéh ñi jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* jwiítdih Jesús ã niíj jepahap jĩ. \p Páant ã niijíchah joinít, ã jʉmatdih jéihyat tʉ́ʉt niijná, ãjeéh jwĩ bejep jĩ. Cheyeh jwãáhnitji caandíh jwĩ pej jʉm tʉ̃́wʉp jĩ. \p \v 40 Jwiít chénewã Juan Daabáni ã niijíchah joinítji Jesúsjeéh bejnit, weém Andrésjĩh jwĩ jʉmʉp jĩ. Andrésboó Simón Pedro ã ʉ́ʉd jĩ. \v 41 Waícanjeh Andrés weép jeñédih bididih ã bejep jĩ. \p —Mesías jwĩ niijní, Dios ã wahnidih jwĩ jwãááp be, ãt niijíp wʉt jĩ. Griegowãboó Dios ã wahni niijná, ‘Cristo’ ĩpĩ́ niijná caá. \p \v 42 Páant niijnít, Andrés Simóndih jwĩ pebhna ãt nʉmah jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. Páant ã nʉmah jʉyʉ́chah, Jesús Simóndih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Meém Simón, Juan ã wʉ̃ʉ́h caá. Obohjeéhtih, meém Cefas wʉ̃t bʉ́ʉdhni ma jʉmbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ. Jwiít judíowã “Cefas” jwĩ niijnídih griegowãboó “Pedro”, ĩpĩ́ niijná caá. Páant niijnídih “Jee dáh panihni”, niijná caá jwĩ chãjap. \s1 Jesús Felipedih Natanaeldihbʉt “Wãjeéh ñi jʉ̃ʉ́wʉ́”, ã niiját \p \v 43 Daanimant bóo yeó jáapdih Jesús Galilea baácna jwiítdih nʉmah bejna, Felipedih jwãáhnit: \p \wj —Wãjeéh ma jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* caandíhbʉt ã niijíp jĩ. \p \v 44 Felipeboó Betsaida wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih bóo ã jʉmʉp jĩ. Andrés Pedrojĩh caán tʉ́tchidih moon mʉ́ntih ĩ jʉmʉp jĩ. \v 45 Páant Jesús caandíh ã niijíchah joinít, Felipeboó Natanaeldih jwíih bididih ã bejep jĩ. Caandíh jwãáhnit, \p —Moisés ã naóh daácniji, bita Dios naáwátdih naóh yapanitbʉt ĩ daácnijidih jwĩ jwãáhna beé. Jesús Nazaret tʉ́tchidih bóo José wʉ̃ʉ́h caá, Felipe caandíh ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 46 Obohjeéhtih, páant ã niijíchah joiná yʉhna, Natanaelboó nin pah ãt niíj jepahap wʉt jĩ: \p —Páant, Nazaret tʉ́tchi oboh jʉmni tʉ́tchi ã jʉmʉchah, ded caán tʉ́tchidih bóo cã́acwãdih teo wáacni pínah ã wihcan niít, ãt niijíp wʉt jĩ. \p —Caán láa bácah, meemjéh tih enedih ma jʉ̃ʉ́wʉ́p, Felipe ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 47 Páant niijnít, Jesús biícdih jwĩ jʉmʉpna ãt nʉmah jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. Páant, ĩ jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennit, Jesús nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Con jʉ̃óhni, yoobópdih tʉ́ini judío cã́ac caá. Caandíh dedé yeeat ã wihcan caá,\wj* Natanaeldih enna, jwiítdih ã niijíp jĩ. \p \v 48 Páant ã niijíchah joinít, Natanaelboó caandíh nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Ded pah tigaá weemdíh ma tʉ́i jéih? ã niijíp jĩ. \p \wj —Meemdíh Felipe ã naáwát pínah jã́tih, higuera nah pʉ́ʉjdih ma chʉ́ʉdʉchah, wãát enep be,\wj* Jesús caandíh ã niíj jepahap jĩ. \p \v 49 —Bohéní, meém Dios wʉ̃ʉ́h caá. Jwiít judíowã jwĩ Maáh pínah caá, Jesúsdih ã niijíp jĩ.\x * \xo 1:49 \xt Mt 16.15\x* \p \v 50 \wj —‘Higuera nah nʉmp ma chʉ́ʉdʉchah, wã enep be’, wã niijíchah joinít, ‘Dios wʉ̃ʉ́h caá meém’, ¿ma niíj jenah joí niít? Páant meemdíh wã enatji chah wã chãjachah, ma enbipna caá,\wj* Natanaeldih Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 51 Páant niijnít, nin pah jwiít nihatdih ã jwʉ́ʉb niijíp jĩ: \p \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Jeáboó wãtni pah ã jʉmʉchah, weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé namá panihni wã chãjnidih Dioíh ángelwã aab béjnit, ĩ jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wʉ́chah, ñi enbipna caá,\wj*\x * \xo 1:51 \xt Gn 28.12\x* Jesús ã niijíp jĩ. \c 2 \s1 Caná tʉ́tchidih moón ĩ téihya chéwat \p \v 1-2 Chéne yeó jáap tʉ́ttimah, Galilea baác Caná tʉ́tchidih, téihya chéwat ã jʉmʉp jĩ. Pánihna, Jesúsdih ĩ bidichah, jwiítbʉt ãjeéh jwĩ bejep jĩ. Jesús íin jwĩ jã́tih caán mʉʉná mitát jʉibínap tajĩ. \v 3 Ĩ tʉ́i wẽi babhbachah, ĩ́ih jiwá iguíh mac ãt beedáh bejep wʉt jĩ. Páant ã beedéchah, Jesús íin caandíh nin pah mi niijíp jĩ: \p —Wʉ̃ʉhʉ́, jáantjeh ĩ́ih jiwá iguíh mac ã beedáh bejep be, mi niijíp jĩ. \p \v 4 \wj —Naá, ¿dépanih tigaá weemdíh páant ma niíj? Wã tewat pínah ã jʉibí jwʉhna caá,\wj* Jesús ã niíj jepahap jĩ. \p \v 5 Páant ã niíj jepahachah joiná yʉhna, ã íinboó queét teo wʉ̃hnitdih nin pah mit niíj wʉtji taga: \p —Wã wʉ̃ʉ́h ded pah yeebdíh ã wʉtat pah ñi chãjáp, mit niijí taga. \p \v 6 Caanjĩ́h seis dahwani wáam dahna ã jʉmʉp jĩ. Biíc wáam bʉ́dí jãaj cómoh pah bóo ã jʉmʉp jĩ. Jwiít judíowã Dios ã wʉtatji pah jwĩ téih chocat tʉ́ʉt niijná, páant bóo dahdih mah yáac yáwaat pínahdih jwĩpĩ́ bíbohop jĩ. Pánihna, caán mʉʉdíh moonbʉ́t caan dáhnadih ĩ bíbohop jĩ. \p \v 7 Pánihna, queét teo wʉ̃hnitdih nin pah Jesús ã niíj wʉtʉp jĩ: \p \wj —Mahdih ʉb jʉ̃óhnit, caán wáam dahnadih ñi yáac yáwanaá,\wj* ã niijíp jĩ. \p Páant ã niijíchah joinít, teo wʉ̃hnit caán wáam dahnadih mah ĩ tʉ́i yáac yáwanap jĩ. \v 8 Páant ĩ yáac yáwaat tʉ́ttimah, Jesús queétdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj wʉtʉp jĩ: \p \wj —Bʉʉ caandíh tóih ʉbnit, yeebdíh wʉtnidih ñi jʉibí wʉ̃hʉʉ́,\wj* ã niijíp jĩ. \p Páant ã niijíchah joinít, caandíh tóih ʉbnit, ĩ maáhdih ĩ jʉibí wʉ̃hʉp jĩ. \p \v 9 Obohjeéhtih, queét mahdihjeh ĩ yáacnijidih Jesús ã tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah, jiwá iguíh mac yoobát ãt bejep tajĩ. Pánihna, queétdih wʉtniboó caan mácdih ã jwíih babh joyóchah, dedmant ĩ ʉbatjidih ãt jéihcap wʉt jĩ. Obohjeéhtih, caandíh teo wʉ̃hnitboó mahjeh ĩ yáacatjidih ĩ jéihyep jĩ. Pánihna, queétdih wʉtni babh joinít, téihya chéonidih ã jʉ̃ʉ́wát tʉ́ʉtʉp jĩ. \v 10 Caán ã jʉyʉ́chah, teo wʉ̃hnit ĩ maáh nin pah ã niijíp jĩ: \p —Jwĩ bidnitdih caán yoobát macdih jwĩpĩ́ jwíih wʉ̃hna caá. Pánihat tʉ́ttimah, ĩ babh yáwachah ennit, jʉʉ macdih jwĩpĩ́ ñʉʉ́n tóihna caá. Obohjeéhtih meémboó páant mat chãjat tʉ́ʉtcan tagaá. Caán yoobát macdih tóihcanjeh, jʉʉ macboodíh mat jwíih tóihyat tʉ́ʉtʉp taga. Pánihat tʉ́ttimah, bʉʉ caán yoobát macboodíh mat wʉ̃hat tʉ́ʉtʉp taga, teo wʉ̃hnit ĩ maáhboó téihya chéonidih ã niijíp jĩ. \p \v 11 Pánih chãjna, Galilea baác Caná tʉ́tchidih ã jwíih wẽp chãj jʉ́ʉtʉp jĩ, “Dios wʉ̃ʉ́h caá”, cã́acwã ĩ niiját pínah niijná. Pánihna, “Caán Dios ã wahni yoobát caá”, jwiít ã bohénit caandíh jwĩ niíj jenah joí jwíihip jĩ. \p \v 12 Tʉ́ttimah, Capernaum tʉ́tchina Jesús jwiítdih ã nʉmah bejep jĩ. Páant ã nʉmah bejechah, ã íin, ã ʉ́ʉdwãbʉt jwĩjeéh biícdih ĩ bejep jĩ. Caanná jʉibínit, daocánni yeó jáap jwĩ jʉm jwʉhʉp jĩ.\x * \xo 2:12 \xt Mt 4.13\x* \s1 Jíib chãjnitdih Dioíh mʉʉmánt Jesús ã ñʉʉn bácaat \r (Mt 21.12-13; Mr 11.15-18; Lc 19.45-46) \p \v 13 Pascua yeó jáapna ã tóah jʉ̃ʉ́wʉ́chah jéihnit, dawá jwĩ déewã Jerusalén tʉ́tchina ĩ bejep jĩ.\x * \xo 2:13 \xt Ex 12.1-27; Dt 16.1-8\x* Jesúsbʉt jwiítdih caanná ã nʉmah bejep jĩ. Caanná jʉibínit, Dioíh mʉʉná enedih jwĩ bejep jĩ. \v 14 Caán mʉʉdíh jiwiwã, ovejawã, jopwãdihbʉt jíib chãjnitdih Jesús ã enep jĩ. Bitabʉt dinero jʉ́dʉdih tʉ́ʉt nʉʉmnít ĩ chʉ́ʉdʉchah, ã enep jĩ. Queét tʉ́ʉt nʉʉmnítboó cã́acwãdih bʉ́dí nʉʉmná ĩt chãjap tajĩ. \v 15 Pánihna, caanjĩ́h jʉmni tõpnadih ʉbnit, caánboó jʉmnit cã́acwãdih ĩ́ih nʉñʉ́pwãdihbʉt ã pʉ̃i ñʉʉn bácanap jĩ. Dinero tʉ́ʉt nʉʉmnít ĩ chʉ́ʉdat páhana, ĩ́ih cáagat naanádihbʉt ã tóo yoh ã́acanachah, ĩ́ih dinero jʉ́dʉna ã pʉo yóh ñajap jĩ. \v 16 Pánihna, jopwãdih jíib chãjnitdih nin pah ã niíj jʉ̃ihñʉp jĩ: \p \wj —Ñíih jopwãdih ñi ʉb bac bejeé. Nin wã íipdih ʉʉ́bát mʉʉdíh jíib chãjat mʉʉ́ ñi chãjca bojoó,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 17 Jesús páant ã niijíchah joinít, Dios naáwátdih naóh yapani ã daacátjidih jwĩ náhninap jĩ. “Dios wã Maáh, míih mʉʉdíh bʉ́dí wã oina caá. Pánih oina, caandíh yeejép ĩ chãjachah ennit, bʉ́dí wã íijna caá”, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 2:17 \xt Sal 69.9\x* \p \v 18 Jesús páant ã chãjachah ennit, jwĩ maáta caandíh nin pah ĩ niíj jʉ̃ihñʉp jĩ: \p —¿Dépanihna queétdih páant ma ñʉʉn yóh baca? Meemdíh Dios páant ã chãjat tʉ́ʉtʉchah, cã́acwã ĩ chãjca naáhdih ma chãj jʉ́ʉtʉ́, jwĩ jéihyat pínah niijná, Jesúsdih ĩ niijíp jĩ. \p \v 19 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús queétdih nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p \wj —Nin mʉʉdíh ñi yohochah, biíc peihcanni yeó jáap tʉ́ttimah, yeéb ñi yohni mʉʉjídih wã jwʉ́ʉb ámohbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ.\x * \xo 2:19 \xt Mt 26.61; 27.40; Mr 14.58; 15.29\x* \p \v 20 Páant ã niijíchah joinít, queét maáta caandíh nin pah ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —Cuarenta seis jópchi nin mʉʉdíh teona, ĩt péanap tajĩ. Obohjeéhtih, ¿meémboó biíc peihcanni yeó jáapbitjeh teona, ma ámoh péami naniít? ĩ niijíp jĩ. \p \v 21 Obohjeéhtih, caán mʉʉdíhjeh niijcán, ã́ih bácahdih niijná ãt chãjap tajĩ. Páant ã naáwáchah yʉhna, maáta ĩ jéihcah, jwiítbʉt jwĩ jéih jwʉhcap jĩ. \v 22 Pánihna, wʉnniji Jesús ã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah, jwiít ã bohénitboó páant ã niijátjidih náhninit, jwĩ beh joyóp jĩ, bʉca. Dios naáwátdih ĩ daácniji nʉ́odih, Jesús ã niijátjidihbʉt “Caán yoobópdih tigaá”, jwĩ niíj jéihyep jĩ. \s1 Cã́acwã ĩ jenah joyátdih Jesús ã jéih beedáát \p \v 23 Pascua yeó jáapdih Jesús Jerusalén tʉ́tchiboó ã jʉmʉp jĩ. Pánih jʉmnit, jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih Dios ã wẽpatjĩh Jesús ã chãjachah ennit, “Caánboó Dios ã wahni Cristo caá”, dawá ĩ niíj jenah joyóp yʉh jĩ. \v 24 Obohjeéhtih, ded pah ĩ jenah joyátdih jéihnit, “Weemdíh yoobópdih ĩ jepahcan caá”, Jesús ãt niíj jéihyep tajĩ. \v 25 Pánihna, caanjéh cã́acwã ĩ jenah joyátdih tʉ́i jéih beedáni jʉmna, bita ded pah ĩ jenah joyátdih caandíh ʉʉ́bh joyát ã wihcap jĩ. \c 3 \s1 Nicodemo \p \v 1 Nicodemo, fariseo, jwiít judíowã jwĩ maáta poómpdih bóo wʉt jĩ. \v 2 Jesucristo Jerusalén tʉ́tchiboó jʉm láa, chei tac yoób dée, Nicodemo Jesúsdih enedih ãt jʉibínap wʉt jĩ. Pánih jʉibínit, nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: \p —Bohéní, Dios jwiítdih ma bohéát pínah niijná, meemdíh ã wahatdih jwĩ jéihna caá. Pánih wahnit, majeéh ã jʉmatdihbʉt jwĩ jéihna caá. Majeéh ã wihcah, jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih mata jéih chãjcan tagaá, ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 3 Páant ã niijíchah joinít, Jesús caandíh nin pah ãt niíj jepahap wʉt jĩ: \p \wj —Yoobópdih meemdíh wã naóhna caá. Ded jáap cã́ac jʉmni panihni jwʉ́ʉb jʉmcan, ded pah Dios ã maáh jʉmatdih ã jéihcan niít,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 4 —Páant cã́ac behe ¿ded pah jáap cã́ac jʉmni panihni ã jéih jwʉ́ʉb jʉmbi? ¿Ded pah ã íiníh wʉdahboó ã jéih jwʉ́ʉb waadbí? ¿Caandíh mi jwʉ́ʉb jéih weh jʉmca niít? Nicodemo ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 5-6 \wj —Cã́acwãjeh ĩ weh jʉmʉchah, cã́acjeh caá. Obohjeéhtih, Tʉ́ini Espírituboó cã́acwãíh caolih wʉnni panihnidih ã booanachah, jwʉ́ʉb jáap cã́ac jʉmni panihnit ĩ jʉmna caá. Jáap caolih jʉmni panihnitjeh Dios weh ĩ jʉmna caá. Yoobópdih meemdíh wã naóhna caá. Ded mahjĩh daabácanni, Tʉ́ini Espíritu wihcanni, jáap panihni jʉmcan, Dios ã maáh jʉmʉpboó ã jéih waadcán niít.\wj* \v 7 \wj Yoobópdih meemdíh wã naóhna caá: Meemdíhbʉt jáap cã́ac jʉmat panihni caá náahap. Caandíh páant wã niíj naáwáchah, ‘¿Ded pah caán ã yapbi?’ ma niíj ʉʉ́bh joicá bojoó.\wj*\x * \xo 3:7 \xt 1P 1.3,23\x* \v 8 \wj Johlit johat panihni caá. Johlit ã jʉ̃ʉ́wʉ́pmant ma jéihcan caá. Ã bejep pínahboobʉ́t ma jéihcan caá. Ã joh bʉʉg láajatdihjeh ma jéih enna caá. Pánihat pah, caolih wʉnni panihnitdih Tʉ́ini Espíritu ã booanachah, ded pah ã booaatdih jéih encan yʉhna, cã́ac ã tʉ́ʉt nʉʉmátdih ma tʉ́i jéih enna caá,\wj*\x * \xo 3:8 \xt Ec 11.5\x* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 9 Páant ã niijíchah joinít, Nicodemo Jesúsdih nin pah ãt jwʉ́ʉb niijíp wʉt jĩ: \p —¿Ded pah niíj naóh tigaá ma chãj? Ma naáwátdih wã beh joicán caá, ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 10 \wj —¿Páant, meém judíowãdih bohéni yʉhna, ded pah wã naáwátdih ma beh joicán?\wj* \v 11 \wj Yoobópdih meemdíh wã naóhna caá. Jwĩ jéihyatdih, jwĩ enatdihbʉt yeebdíh jwĩ naóhna yʉh caá. Obohjeéhtih, jwiítdih ñi joííhcan caá.\wj* \v 12 \wj Nin baácboó ded pah ã jʉmatdih wã naáwáchah, ‘Yoobópdih ã naóhcan caá’, niijná, Dios pebhboó ded pah ã jʉmatdihbʉt wã naáwáchah, biíc yoobó ñi niíj jenah joibípna caá.\wj* \p \v 13 \wj “Ded Dios ã jʉmʉpboó enedih aab béjniji jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhni ã wihcan caá. Obohjeéhtih, weémboó, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, caánboó wãpĩ́ jʉmʉp jĩ. Pánihna, caanmánt dei jʉ̃óhni weemjéh ded pah ã jʉmatdih yoobópdih wã jéih naóhna caá.\wj* \v 14-15 \wj Jon jã́tih, Moisésji jʉm láa, Dioíh cã́acwã tʉ́tchi wihcapboó jʉm jwʉhna, caandíh ĩ jʉ̃ihñʉchah, dawá maiwãdih wahnit, queétjĩh cã́acwãdih ãt peéh chãjap wʉt jĩ. Mai pah jígohnidih ĩtahjĩh Dios Moisésdih ãt chãjat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Caán mai pah jígohnidih chãj péanit, máa nahdih bʉ́ʉdhnit, ãt baad dódhdop wʉt jĩ. Pánihna, det Diosdih tʉ́i jenah joinít, caán ã baad dódhni mai pah jígohnidih ennit, ĩt boonap wʉt jĩ.\wj*\x * \xo 3:14-15 \xt Nm 21.9\x*\wj Caán ã baad dódhdat pah, cruzboó péohnit, pʉd dodhnit, cã́acwã weemdíh ĩ maobipna caá.\wj*\x * \xo 3:14-15 \xt Is 52.13; Jn 8.28; 12.32-34; 18.32\x*\wj Pánihna, weém caán cruzboó wã wʉnʉchah, det weemdíh tʉ́i jenah joinít, iiguípna bejnit déeji Diosjeéh páantjeh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá”,\wj* Jesús Nicodemodih ãt niijíp wʉt jĩ. \s1 Dios nihat cã́acwãdih bʉ́dí ã oyat \p \v 16 \wj “Dios nihat cã́acwãdih bʉ́dí ã oina caá. Pánih bʉ́dí oina, queétdih ã peéh chãjat déedih tʉ́i ʉbat tʉ́ʉt niijná, weém ã wʉ̃ʉ́h biíc jʉmnidih ã wah deyanap jĩ. Páant ã wahachah, det weemdíh jepahnit iiguípna bejnit déeji Diosjeéh páantjeh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá.\wj* \v 17 \wj Dios cã́acwãdih yéejat peéh chãjat tʉ́ʉtna, weém ã wʉ̃ʉ́hdih nin baácboó ã wah deyacap jĩ. Obohjeéhtih, iiguípna ĩ bejat déedih queétdih wã tʉ́i ʉbat pínah niijná, ã wah deyanap jĩ.\wj* \p \v 18 \wj “Weém ã wʉ̃ʉ́hdih det jepahnitdih Dios ĩ yéejat jíib ã peéh chãjcan niít. Obohjeéhtih, det weemdíh ĩ jepahcah, queétboodíh ĩ yéejat jíib ã peéh chãjbipna caá.\wj* \v 19 \wj Weém Dios wʉ̃ʉ́h baabát panihni nin baácboó jʉ̃óhna, ded pah cã́acwã Diosjeéh ĩ tʉ́i jʉmat pínahdih wã jéihyaíhna caá. Obohjeéhtih, weém caán baabát panihnidih cã́acwã ĩ náahcap be. Ĩ chãjat yeejép ã jʉmʉchah, dʉpʉ́át panihnidihjeh ĩ náahap be. Pánihna, baabát panihnidih náahcan, yeejép chãjnit ĩ jʉmʉchah, Dios queétdih ã peéh chãjbipna caá.\wj* \v 20 \wj Nihat yéej chãjnit ĩ yéej chãjatdih cádahíhcan, páant ĩ chãjatdih bita ĩ encat pínah niijná, baabát panihipboó ĩ jʉ̃ʉ́wíhcan caá.\wj*\x * \xo 3:20 \xt Job 24.13-17\x* \v 21 \wj Obohjeéhtih, det Diosdih jepahnit baabápboó ĩ jʉ̃ʉ́wíhna caá, Dios ã wẽpatjĩh ĩ tʉ́i chãjatdih bita ĩ enat pínah niijná”,\wj* Nicodemodih Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. \s1 Jesús ded pah ã jʉmatdih Juan Daabáni ã naáwát \p \v 22 Tʉ́ttimah, jwiít ã bohénitdih Judea baácna Jesús ã nʉmah jib bejep jĩ. Caanná jib bejnit, caanjĩ́h moón Diosdih ĩ jepahachah, queétdih ã daabánap jĩ. \v 23 Enón wʉ̃t jʉmni pebh Salim wʉ̃t jʉmʉpdih caan mʉ́j nʉmahni ã jʉmʉchah, Juanbʉt cã́acwãdih daabána ãt chãjap wʉt jĩ. Queétdih ã daabáát pínah niijná, dawá ã pebhna ĩt jʉibínap wʉt jĩ. \v 24 Caán láa Juan Daabánidih jwĩ maáta ĩ teo jwʉhcap jĩ.\x * \xo 3:24 \xt Mt 14.3; Mr 6.17; Lc 3.19-20\x* \p \v 25 Biquína Juan Daabáni ã bohénit biíc jwĩ déejĩh ded pah jwiít judíowã jwĩpĩ́ daabáátdih míic wéhena ĩt chãjap wʉt jĩ. \v 26 Pánih míic wéhe péanit, Juan pebhna jʉibínit, ã bohénit caandíh nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p —Bohéní, Jordán mʉj conanaajĩ́h majeéh jʉmniji ‘Caán caá weemdíh chah jʉmni’, ma niijníjiboó bʉʉ cã́acwãdih daabána caá ã chãjap. Páant ã daabánachah, nihat caan pébhna míicjeh bejna caá ĩ chãjap, Juandih ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 27 Páant ĩ niijíchah joinít, Juan nin pah ãt niíj jepahap wʉt jĩ: \p —Diosboó weemdíh ã jwíih daabáát tʉ́ʉtʉp jĩ. Pánihna, bʉʉ caandíh jwʉh daabáát tʉ́ʉtnit, ã pebhna cã́acwãdih ã bejat tʉ́ʉtna caá. \v 28 ‘Weém Cristo nihcan caá’, wã niijíchah, yeéb ñi joiná beé. Obohjeéhtih, Cristo jã́tih weemdíh Dios ã wahap jĩ.\x * \xo 3:28 \xt Jn 1.20\x* \v 29 Pánihna, ãjeéh cã́acwã ĩ bejechah enna, bʉ́dí wã wẽina caá. Nin panihat dée caá: Téihya chéonih pínahboó mi áajeéh mi bejechah ennit, ã pej jʉmniboó bʉ́dí ã wẽina caá. Páant ã pej jʉmni ã weñat pah mʉn tigaá, weembʉ́t Jesúsdih ĩ tʉ́i péenachah ennit, bʉ́dí wã wẽina caá. \v 30 Pánihna, cã́acwã weemdíh pée cádahnit, Cristoboodíh jwʉ́ʉb tʉ́i péeat caá náahap, Juan queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \s1 Dios wʉ̃ʉ́h japmant jʉ̃óhni ã jʉmat \p \v 31 Páant niíj naóh péanit, nin pah Juan ã bohénitdih ãt jwʉ́ʉb niíj naáwáp wʉt jĩ: “Jeámant jʉmniji nin baácboó dei jʉ̃óhni nihatdih ã tʉ́i jéih beedána caá. Obohjeéhtih, jwiít cã́acwã nin baácboó jʉmnit, nin baácdihjeh ded pah ã jʉmatdih jéihnit, jwĩ naóhna caá. Caán Dios ã wahniboó jwiít cã́acwã chah jéihni ã jʉmna caá. \v 32 Ded pah ã enatji, ã joyátjidihbʉt jwiítdih ã naóhna caá. Páant ã naáwáchah yʉhna, cã́acwãboó ã naáwátdih ĩ joííhcan caá. \v 33 Pánihna, jeámant jʉ̃óhni ã naáwáchah, ded tʉ́i joiní ‘Dios yoobópdih naóhni caá’, ã niíj jéihna caá. \v 34 Dios ã wahni Cristodih ã́ih Tʉ́ini Espíritudih bʉ́dí yoobát ã wʉ̃hʉp be. Pánihna, Cristo Dios naáwátdih yoobópdih ãpĩ́ naóhna caá. \v 35 Dios ã wʉ̃ʉ́hdih bʉ́dí oinit, caandíh nihat ĩ maáh ã jʉmat tʉ́ʉtna caá.\x * \xo 3:35 \xt Mt 11.27; Lc 10.22\x* \v 36 Dios wʉ̃ʉ́hdih ded jepahni Diosjeéh páantjeh ã jʉmbipna caá. Obohjeéhtih, ded ã wʉ̃ʉ́hdih yap yohniboodíh íijnit, Dios bʉ́dí ã peéh chãjachah, ãjeéh ã wihcan niít”, Juan ãt niijíp wʉt jĩ. \c 4 \s1 Jesús Samaria baácdih bólijĩh ã míic wéheat \p \v 1 Juan chah dawá cã́acwã Jesúsdih péenitdih ã daabáát doonádih fariseowã ĩt joyóp wʉt jĩ. \v 2 Obohjeéhtih, Jesús pohba ã daabácan jĩí. Jwiít ã bohénitboó jĩí cã́acwãdih jwĩ daabánap jĩ. \v 3 Fariseowã ĩ jéihyat doonádih joinít, Jesúsboó Judea baácdih jʉmniji Galilea baácna jwiítdih ã nʉmah bejep jĩ. \p \v 4 Caanná bejna, Samaria baácdih yap bejat tʉ́ʉt jwĩ chãjap jĩ. \v 5 Pánih yap bejna, Samaria baácdih bóo Sicar tʉ́tchina jwĩ jʉibínap jĩ. Caan pébh jwĩ nʉo Jacob ã wʉ̃ʉ́h Josédih ã wʉ̃hniji baácbit ãt jʉmʉp wʉt jĩ.\x * \xo 4:5 \xt Gn 33.19; Jos 24.32\x* \v 6 Caanjĩ́h Jacobwãji ĩ mah tóihyat íit ã jʉmʉp jĩ. Pánihna, Jesúsboó yʉʉ́p jʉ̃óhniji chʉʉná, yeó jáap tac yoób caán íit pebh ã choó chʉ́ʉdʉp jĩ. \v 7-8 Páant ã choó chʉ́ʉdat pónih, jwiít ã bohénitboó tʉ́tchina jeémát jíib chãjadih jwĩ aab béjep jĩ. Caanjĩ́h Jesús ã chʉ́ʉdʉchah, Samaria baácdih bóli mah tóhyodih mit dei jʉibínap wʉt jĩ. Páant mi mah tóhyochah, Jesús nin pah caántdih ãt niijíp wʉt jĩ: \p \wj —Weemdíh mah ma wʉ̃hʉʉ́,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 9 —Meém judío cã́ac caá. Weémboó Samaria baácdih bóli caá. ¿Dépanih tigaá weemdíh mah ma ʉʉ́bh? Jesúsdih mit niíj jepahap wʉt jĩ. (Jwiít judíowã Samaria baácdih moondíh jwĩpĩ́ eníhcap jĩ. Pánihna, páant mit niijíp wʉt jĩ.)\x * \xo 4:9 \xt Esd 4.1-5; Neh 4.1-2\x* \p \v 10 Páant mi niijíchah joinít, Jesús caántdih nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: \p \wj —Dios meemdíh ã teo wáacat déedih jéihcan, meemdíh mahdih ʉʉ́bhnidihbʉt ma jéihcan caá. Pánih jéihna nihna, ‘Mah ma wʉ̃hʉʉ́’, weémboodíh mata niíj ʉʉ́bh tagaá. Caán wã wʉ̃híhni mah panihnidih ma babhbachah, míih caolih ãta tʉ́i boo tagaá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 11 —¿Dépah niij tígaá páant ma niíj? Nin mah tóhyat íit nʉmah bóo caá. Mah tóhyat pínah wáam dah bíbohcan, ¿deh tigaá caolihdih booat tʉ́ʉtni mah ma ʉbbi? \v 12 Jwĩ nʉo Jacobji, ã wehbʉt, ĩ́ih nʉñʉ́pwã biícdih nin íitdih mah ʉbnit, ĩt babhbap wʉt jĩ. Ã́ihjidih jwiít ã jʉimenádih ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ. ¿Pánihna, jwĩ nʉo Jacobji chah wẽpni niít ma jʉmʉp, páant ma niijná? mit niijíp wʉt jĩ. \p \v 13 \wj —Ded nin íitdih bóo mahdih babhni ã jwʉ́ʉb taca joótbipna caá, páant mʉntih.\wj* \v 14 \wj Obohjeéhtih, weém wã wʉ̃hni mah panihniboodíh babhna, chéneji ã taca joótcan niít. Ded wã wʉ̃hni mah panihnidih babhna, Diosjeéh páantjeh ã tʉ́i jʉmbipna caá. Meo waó cáahdih mah nooj bácni ã jõpcat pah wã wʉ̃hni mah panihni ã beedcán niít,\wj* Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 4:14 \xt Is 44.3; Jer 2.13; 17.13; Jn 7.37-39\x* \p \v 15 —Caán láa bácah, caán ma niijní mahdih weemdíh ma wʉ̃hʉʉ́, jwʉ́ʉb taca joótcah, ninboó yeó jáap jʉmat pah mah tóhyodih wã jʉ̃óhcat pínah niijná, mit niijíp wʉt jĩ. \p \v 16 \wj —Majeéh bóodih ma bidbi jwʉhʉʉ́,\wj* Jesús ãt niijíp wʉ̃t jĩ. \p \v 17-18 —Obohjeéhtih, weém áa wihcannih caá, mit niíj jepahap wʉt jĩ. \p \wj —Yoobópdih tigaá ma niijíp. Obohjeéhtih, cinco neoná caá ma weha mánaji. Bʉʉ majeéh jʉmni ma áa yoobát nihcan caá. Pánihna, ‘Weém áa wihcannih caá’, ma niiját yoobópdih tigaá,\wj* Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 19 —Meémboó Dios naáwátdih naóh yapani nacaá. \v 20 Pánihna, yoobópdih wã jéihyat pínah niijná, weemdíh ma naáwá: Con jeená jwĩ nʉowãji Diosdih ĩpĩ́ ʉʉ́bʉ́p wʉt jĩ. Obohjeéhtih, ‘Jerusalén tʉ́tchiboó Diosdih ʉʉ́bʉ́dih bejat caá náahap’, yeéb judíowã ñipĩ́ niijná caá, mit niijíp wʉt jĩ. \p \v 21 \wj —Yad wilí, weemdíh ma joi jwʉ́hʉʉ́. Nin wã naáwát yoobópdih caá. Tʉ́ttimah bóo láa, con jeéboó, Jerusalén tʉ́tchiboobʉ́t jwĩ íipdih ñi ʉʉ́bhcan niít.\wj* \v 22 \wj Yeéb Samaria baácdih moón ñi ʉʉ́bhnidih ñi jéihcan caá. Obohjeéhtih, jwiít judíowãboó caandíh jwĩ jéihna caá. Dios ã wahni, nihat cã́acwãdih tʉ́i ʉbni, judíojeh tigaá ã jʉmʉp. Pánihna, jwĩ wẽini Diosdih jwiít judíowãboó jwĩ jéihna caá.\wj* \v 23 \wj Bʉʉ láa, tʉ́ttimahbʉt Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacachah, tʉ́i yoobópdih jenah joinít, cã́acwã Diosdih ĩ tʉ́i wẽibipna caá. Páant caandíh tʉ́i wẽinitboodíh caá Dios ã bidip.\wj* \v 24 \wj Dios jígohcanni ã jʉmʉchah, cã́acwã caandíh ĩ jéih encan caá. Pánihna, dedboó jʉmna, caandíh jwĩ wẽi ʉʉ́bʉ́chah, biíc yoobó ã tʉ́ina caá. Caandíh wẽina, Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacatjĩh, tʉ́i yoobópdih jenah joinít, weñat caá náahap,\wj* Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 25 —Mesías, ‘Cristo’, ĩ niijní, ã jʉ̃ʉ́wát pínahdih weém wã jéihna caá. Caán jʉ̃óhna, jwiítdih nihat ã jéihya beedábipna caá, mit niijíp wʉt jĩ. \p \v 26 \wj —Weém ma niijní Cristo tigaá,\wj* Jesús caántdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 27 Páant caántdih ã míic wéhenachah, jwiít ã bohénitboó jeémát jíib chãjadih bejnitji jwĩ jwʉ́ʉb jʉibínap jĩ. Pánih jwʉ́ʉb jʉibínit, Jesús yad wilijĩh ã míic wéhenachah ennit, jwĩ en wʉ́hi bejep jĩ. Pánih en wʉ́hi bejna yʉhna, “¿Dépanih tibeé caántdih ma míic wéhe?” niíj ʉʉ́bh joinít déeji jwĩ niijcáp jĩ. \v 28 Pánihna, caántboó miíh mah tóhyat wáam dahdih cáag jwejnit, tʉ́tchina mi jwʉ́ʉb aab béj jwʉhʉp jĩ. Pánih bejnit, miíh tʉ́tchidih moondíh nin pah mit niíj naáwáp wʉt jĩ: \p \v 29 —Ded pah wã chãjatjidih weemdíh naóh beedánidih ñi en jʉ̃ʉ́wʉ́. Caán yoobópdih Cristo dée caá, mit niijíp wʉt jĩ. \p \v 30 Páant mi niijíchah joinít, caán tʉ́tchidih moondíh Jesúsdih mi jwãáápjina mit nʉmah jwʉ́ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. \p \v 31 Pánihna, ĩ jʉyát pínah jã́tih, jwiít Jesús ã bohénitboó jwĩ jíib chãjni jeémátdih caandíh jwĩ nʉmah jeémíhip jĩ. \p —Bohéní, ma jeémp jʉ̃ʉ́wʉ́, jwĩ niijíp yʉh jĩ. \p \v 32 \wj —Obohjeéhtih, ñi jéihca naáh jeémát weemdíh ã jʉmna caá,\wj* Jesús jwiítdih ã niíj jepahap jĩ. \p \v 33 —¿Bita caandíh jeémát ĩtát wʉ̃h taniít? jwiítjeh jwĩ míic niijíp jĩ. \p \v 34 Páant jwĩ míic niijíchah joinít, Jesús jwiítdih nin pah ã jwʉ́ʉb niijíp jĩ: \p \wj —Cã́acwã jeémát ĩ bidat pah, weemdíh wahni ded pah ã wʉtatdih chãj péaatdih bʉ́dí wã bidna caá. Pánihna, bʉtéh caandíh jepahnit, caántjĩh míic wéhena, wĩ́ih jeémát panihni ã jʉmna caá.\wj* \v 35 \wj ‘Chénena míic widh ã jʉdhna caá jwĩ momni ã quehechah, jwĩ dicat pínah’, wápchi mínah ã niiját pah, yeébboó ñi niíj jenah joicá bojoó. ‘Dios naáwátdih jwĩ naáwát pínah ã jʉdh jwʉhna caá’, ñi niíj jenah joicá bojoó. Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Jáantjeh quehat láa panihni ã jʉmna caá. Bʉʉ láa bácah cã́acwã jwĩ pebhna ĩ jʉyʉ́chah, ñi tʉ́i eneé. Queétboó pácahi ã quehat pah ĩ jʉmna caá. Pánihna, bʉʉ cã́acwãdih wã bohénachah, ĩ joyát láa ã jʉmna caá.\wj* \v 36 \wj Cã́acwãdih wĩ́ih tʉ́ini doonádih jepahat tʉ́ʉtni dicni panihni ã jʉmna caá. Queét jepahnit, caán ã dicni panihnit, Diosjeéh páantjeh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá. Pánihna, cã́acwã ĩ tʉ́i jepahachah enna, dicni panihni, momni panihni biícdih bʉ́dí ĩ wẽibipna caá. Páant ĩ weñat ĩ tewatji jíib panihni ã jʉmna caá.\wj* \v 37 \wj Cã́acwã nin pah ĩ niijná caá: ‘Biíc ã jwíih momop be. Biíhboó ã momni ã quehechah ã diquip be’, ĩpĩ́ niijná caá. Momni panihni wĩ́ih tʉ́ini doonádih naóh jwíihni caá. Bita caandíh dicnit panihnit wĩ́ih tʉ́ini doonádih jepahat tʉ́ʉtnit caá.\wj* \v 38 \wj Páant ã jʉmat pah, bitaboó cã́acwãdih ĩtát jwíih bohénap tajĩ. Queétdih jwíih bohénit ñi jʉmcah yʉhna, bʉʉ yeebdíh jwʉh wã wahna caá, wĩ́ih tʉ́ini doonádih jwʉ́ʉb joinít ĩ tʉ́i jepahat pínah niijná,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \p \v 39 Páant Jesús jwiítdih ã míic wéheat pónih, caánt Samaria baácdih bóli “Ded pah wã chãjatjidih jéih beedánidih mah tóhyop íitdih wã jwãááp be”, mi niijíchah joinít, dawá Samaria baácdih moón Jesúsdih ĩ jepahat pínahdih ĩt jenah joyóp tajĩ. \v 40 Pánihna, queét jwĩ pebh jʉinít, “jwĩjeéh ma chão jwʉ́hʉʉ́”, Jesúsdih ĩ niijíp jĩ. Páant ĩ niijíchah joinít, chéne yeó jáap ĩjeéh jwĩ jʉm jwʉhʉp jĩ. \v 41 Jesúsjeh queétdih ã naáwáchah joinít, dawá caandíh ĩ jepahap jĩ. \v 42 Ĩ dée wilidih nin pah ĩ niijíp jĩ: \p —Ma jwíih naáwáchah joinájeh, jwiítbʉt Jesúsdih jepahíhat jwĩ jenah joyóp be. Bʉʉ caanjéh ã naáwáchah joiná, jwĩ tʉ́i jepahna caá. ‘Nihat nin baácdih moón iiguípna bejnit déejidih yoobópdih tʉ́i ʉbni caá’, jwĩ niíj jéihna caá, ĩ niijíp jĩ. \s1 Maáh wʉ̃ʉ́hdih Jesús ã booaat \p \v 43 Chéne yeó jáap Sicar tʉ́tchidih nʉmah chão jwʉ́hniji, Jesús Galilea baácboó jwiítdih ã nʉmah bejep jĩ. \v 44 “Ded Dios naáwátdih naóh yapanidih ã́ih baácdih moón ĩpĩ́ wẽican caá. Pánihna, Galilea baácdih wã behechah ennitji, weemdíh ĩ tʉ́i jenah joibícan nacaá. Obohjeéhtih, páant ĩ jʉmʉchah yʉhna, caanná jwĩ jwʉ́ʉb bejna caá”, ã niijíp jĩ.\x * \xo 4:44 \xt Mt 13.57; Mr 6.4; Lc 4.24\x* \v 45 Jerusalén tʉ́tchiboó Pascua yeó jáapnadih jwĩ jʉm láa, Jesús ã chãjatjidih ennitji biquína Galilea baácdih moón ĩt jʉmʉp tajĩ. Pánihna, ĩ́ih baácna jwĩ jʉibínachah, queétboó ã wẽp chãjatdih jwʉ́ʉb eníhna, caandíh ĩ tʉ́i wẽi jwãááp jĩ.\x * \xo 4:45 \xt Jn 2.23\x* \p \v 46 Mahdihjeh jiwá iguíh mac Jesús ã tʉ́ʉt nʉʉmníji Caná tʉ́tchidih jwĩ jwʉ́ʉb jʉibínap jĩ. Capernaum tʉ́tchiboó maáh Herodes nʉmp jʉmni maáh wʉ̃ʉ́h wʉnna ãt chãjap tajĩ.\x * \xo 4:46 \xt Jn 2.1-11\x* \v 47 Pánihna, Jesús Judea baácboó jʉmniji Galilea baácna ã jwʉ́ʉb jʉyát doonádih joinít, jwĩ pebhna ãt aáb jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ: Pánih aáb jʉinít, nin pah Jesúsdih ã niijíp jĩ: \p —Wã wʉ̃ʉ́h mʉʉjná beé ã chãjap be. Pánihna, caandíh booaat tʉ́ʉt niijná, wãjeéh waícanjeh ma dei jʉ̃ʉ́wʉ́, ã wẽp niíj ʉʉ́bʉ́p yʉh jĩ. \p \v 48 Páant ã niijíchah joiná yʉhna, Jesús caandíh nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p \wj —Dios ã wẽpatjĩh wã chãj jʉ́ʉtʉchah encan, ‘Caán Dios ã wahni Cristo caá’, weemdíh ñi niíj jenah joibícan nacaá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 49 —Obohjeéhtih, Maá, wã wʉ̃ʉ́h ã wʉnat pínah jã́tih, waícanjeh ma booa wʉ̃h jʉ̃ʉ́wʉ́, Jesúsdih ã niijíp yʉh jĩ. \p \v 50 Páant ã niijíchah yʉhna, \p \wj —Míih mʉʉná ma jwʉ́ʉb bejeé. Ma wʉ̃ʉ́h ã boona caá,\wj* Jesús caandíh ã niijíp jĩ. \p Páant ã niijíchah joinít, “Ã niiját pah tih wã wʉ̃ʉ́h ã boona nacaá”, niíj jenah joinít, ã́ih mʉʉ́boó ã jwʉ́ʉb bejep jĩ. \v 51 Páant ã jwʉ́ʉb jʉibínachah, ã pebh moón caandíh ĩt jwãáh naáwáp wʉt jĩ: \p —Ma wʉ̃ʉ́h jáantjeh ã jwʉ́ʉb boona beé, caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 52 —¿Deyoób yeó lajachah tibeé caán ã boo? queétdih ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. \p —Jwíin yeó jáap tac yoób tʉ́ttimahbit caandíh pahat ã dʉ́ʉcʉp be, ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 53 Páant ĩ niijíchah joinít, “Jesús weemdíh \wj ‘Ma wʉ̃ʉ́h ã boona caá’,\wj* ã niijíchahjeh, wã wʉ̃ʉ́h ãt boonap taga”, maáhboó ãt niíj jenah joyóp wʉt jĩ. “Jesús weemdíh yoobópdih tigaá ãt niijíp”, niijná, ã déewã biícdih Jesúsdih “Caán Dios ã wahni Cristo yoobát caá”, ĩt niíj jenah joyóp wʉt jĩ. \p \v 54 Jesús Judea baácdih jʉmniji Galilea baácna jwʉ́ʉb jʉibínit, maáh wʉ̃ʉ́hdih booana, chéne láa jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih Dios ã wẽpatjĩh ã chãj jʉ́ʉtʉp jĩ. \c 5 \s1 Jéih bejcannidih Jesús ã booaat \p \v 1 Tʉ́ttimah, jwiít judíowã Diosdih jwĩ wẽi láa Jesús Jerusalén tʉ́tchina jwiítdih ã nʉmah jʉibínap jĩ, páant mʉntih. \v 2 Caanjĩ́h Ovejawã Bejni Jẽc wʉ̃t jʉmni pebh jẽ́ehat jʉ́á ã jʉmʉp jĩ. Jwiít judíowã jwĩ́ih wéheatjĩh niijná, caán jʉ́ádih Betzata jwĩ niijná caá. Caán Betzata jʉ́á jwẽ́ejdih cinco nemat wihcanni jẽcna ã jʉm pʉ́ʉd bejep jĩ. \v 3 Caán jʉ́ádih mʉʉ́ wãáp lap nʉmp dawá tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hnit ĩpĩ́ ñaj pʉ́ʉd bejep tajĩ. Jéih encannit, jéih jibcannit, jéih yoocannitbʉt caán jʉ́á pebh ĩt ñajap tajĩ. Caanjĩ́h ñajnit, mah chibít ã dácohatdih pã́i ñajna ĩt chãjap tajĩ. \v 4 “Dioíh ángel dei jʉinít, caán jẽ́ehat jʉ́ádih ã dácohanachah ennit, ded jã́tih jwíih bʉʉ́g báahniboó dedé wʉnat jʉmni ãpĩ́ boonap wʉt jĩ”, ĩt niíj jenah joyóp tajĩ. \v 5 Pánihna, caanjĩ́h jʉmni biíc jéih bejcanni, treinta ocho jópchi tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hni ã ñajap jĩ. \v 6 Caandíh ennit, maatápdih ã tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́átdih jéihna, Jesús caandíh nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Meém ma booíh niít?\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 7 —Wã booíhna yʉh caá. Obohjeéhtih, can jʉ́ána weemdíh ded ʉb báahni pínah ã wihcan caá. Pánihna, dawá láa ã dácohochah, wã bʉʉ́g báah bejíhichah yʉhna, bita wã jã́tih ĩpĩ́ jʉibí bʉʉ́g báahna caá, Jesúsdih ã niijíp jĩ. \p \v 8 Páant ã niijíchah joinít, \p \wj —Ma ñah ñʉhʉʉ́. Ma ñajatdih ʉbnit, ma yáac chʉ̃i bejeé,\wj* Jesús caandíh ã niijíp jĩ. \p \v 9 Páant ã niijíchahjeh, caán jéih bejcanniji ñah ñʉhnit, ã ñajatjidih ʉbnit, ã yáac chʉ̃i bejep jĩ, bʉca. \v 10 Páant ã boonachah enna, jwĩ chooát yeó jáap ã jʉmʉchah, jwĩ maáta caandíh nin pah ĩt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: \p —¿Dépanihna, ma ñajatjidih beo bej tigaá ma chãj? Bʉʉ jwĩ chooát yeó jáap ã jʉmʉchah, ma ñajatjidih ma beo bejechah, ã tʉ́ican caá, ĩt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 5:10 \xt Neh 13.19; Jer 17.21\x* \p \v 11 —Obohjeéhtih, \wj ‘Ma ñajatjidih ʉbnit, ma yáac chʉ̃i bejeé’,\wj* weemdíh booani ã niijíp be. Páant ã niijíchah joinít, nin wã ñajatjidih ʉb bejna caá wã chãjap, ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 12 —¿Déhe tibeé meemdíh páant niíj, booani? queét ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. \p \v 13 Obohjeéhtih, Jesús dawá cã́acwã cãtíh ã bejechah, caandíh booanidih ãt beh encap wʉt jĩ. Pánihna, ã wʉ̃tdih jéihcan, ãt jéih jepahcap wʉt jĩ. \v 14 Tʉ́ttimah, Dioíh mʉʉ́boó Jesús caandíh jwãáhnit, nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Weemdíh ma joi jwʉ́hʉʉ́. Bʉʉ ma tʉ́i jʉmna caá. Pánihna, ma jwʉ́ʉb yéej chãjca bojoó, páant mʉntih. Jwʉ́ʉb yéej chãjna, chah yeejép wʉnat meemdíh ã jʉ̃óhbipna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 15 Caandíh páant ã niijíchah joinít, Jesúsdih ãt beh enep wʉt jĩ, bʉca. Pánih beh enniji jwĩ maátadih naáwádih ãt bejep jĩ. \p —Jesús wʉ̃t jʉmni beé weemdíh ãt booanap tabe, queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 16 Páant ã niijíchah joinít, Jesús chooát yeó jáapdih ã booaatjidih jéihnit, jwĩ maátaboó caandíh yeejép ĩ chãj jwíihip jĩ. \p \v 17 Páant caandíh ĩ mawíhatdih jéihna, Jesús queétdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Wã íip páantjeh teona caá ã chãjap. Pánihna, weembʉ́t wã teo jwʉhna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 18 Jesús páant ã niijíchah joinít, jwĩ maátaboó chah ĩ íijip jĩ. Jwĩ chooát yeó jáapdih caán tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hnidih ã booanachah enna, queét ĩ íij jwíihip jĩ. Pánih íijna, \wj “Wã íip”,\wj* Diosdih ã niijíchah joiná, chah ĩ yoób íijip jĩ. “\wj ‘Wã íip’,\wj* niijná, ‘Diosdih biíc yoobó wã jʉmna caá’, Jesús caán míicjeh ã niíj jenah joiná caá”, jwĩ maáta ĩt niíj jenah joyóp tajĩ. Páant niíj jenah joinít, chah íijna, Jesúsdih ĩ yoób mao yohíhip yʉh jĩ.\x * \xo 5:18 \xt Jn 10.30-38\x* \s1 Jesús ã íip ã wʉtʉchahjeh, jepahni ã jʉmat \p \v 19 Páant ĩ niíj jenah joyátdih jéihnit, Jesús queétdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: \wj “Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Weém, Dios wʉ̃ʉ́h, wã jenah joyátjeh wã chãjcan caá. Wã íip weemdíh ded pah ã wʉtʉchah, caandíhjeh wã jepahna caá. Wã íip ded pah ã chãjachah ennit, weém ã wʉ̃ʉ́hbʉt biíc yoobó wãpĩ́ chãjna caá.\wj* \v 20 \wj Wã íip weém ã wʉ̃ʉ́hdih oina, ded pah ã chãjatdih weemdíh ãpĩ́ jéihyana caá. Bʉʉ wã chãjatji chah, biíh wã chãjat pínahdih weemdíh ã jéihyabipna caá. Páant weemdíh ã wʉtatdih joinít, ã wẽpatjĩh yeebdíh wã chãj jʉ́ʉtʉchah, ñi en wʉ́hi bejbipna caá.\wj* \v 21 \wj Wã íip ded pah wʉnah bejnitdih ã booaat pah, weembʉ́t ã booaat tʉ́ʉtnitdih biíc yoobó wã booana caá.\wj* \v 22-23 \wj Wã íip cã́acwã ĩ yéej chãjatdih peéh chãjni nihcan caá. Obohjeéhtih, ĩ yéejat jíib wã peéh chãjat pínah niijná, weémboodíh ã wʉtʉp be, nihat cã́acwã caandíh ĩ weñat pah, weemdíhbʉt biíc yoobó ĩ weñat pínah niijná. Wã íip caá weemdíh wahni. Pánihna, ded weém ã wʉ̃ʉ́hdih wẽicanni, wã íipdihbʉt ã wẽican caá.\wj* \p \v 24 \wj “Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Det wã naáwátdih joinít, weemdíh wahnidih jepahna, páantjeh ãjeéh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá. Páant ãjeéh ĩ jʉmʉchah, queétdih wã peéh chãjcan niít. Queét iiguípna bejnit déejidih tʉ́i ʉbnit ĩ jʉmbipna caá.\wj* \v 25 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Iiguípna bejnit déeji weém Dios wʉ̃ʉ́hdih bʉʉ jepah jwíihna caá ĩ chãjap. Wã naáwátdih joí jepahnitboó Dios biícdih páantjeh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá.\wj* \v 26 \wj Wã íip Dios páantjeh jʉmniboó cã́acwãdih páantjeh ã jʉmat tʉ́ʉtna caá. Pánihna, weém ã wʉ̃ʉ́hdihbʉt páantjeh jʉmat tʉ́ʉtni pínah ã chãjap jĩ.\wj* \v 27 \wj Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé wã jʉmʉchah, cã́acwãdih wã peéh chãjat pínah niijná weémboodíh ã wʉtʉp jĩ.\wj* \v 28 \wj Páant wã naáwáchah joiná, ñi joí wʉ́hi bejca bojoó. Cʉbʉcah nihat wʉnnit ĩ́ih bácah ĩ yohopjiboó jʉmna yʉhna, wã ejechah, ĩ joibípna caá.\wj* \v 29 \wj Pánih joiná, nihat tʉ́i chãjnitji boo pʉd jʉ̃óhnit Dios pebhboó ĩ pʉ́ʉh laab béjbipna caá. Obohjeéhtih, yeejép chãjnitjiboó, ĩ yéej chãjatji jíib iiguípna ĩ bejbipna caá.\wj*\x * \xo 5:29 \xt Dn 12.2\x* \p \v 30 \wj “Weém wĩ́ih jenah joyátjeh, wã weñat pínahdih wã chãjcan caá. Obohjeéhtih, weemdíh wahni ã wʉtatdihjeh wã chãjna caá. Ã niiját pahjeh cã́acwãdih wã peéh chãjbipna caá. Páant wã peéh chãjachah, yoobópdih ã jʉmbipna caá.\wj* \v 31 \wj ‘Weém Dios wʉ̃ʉ́h, ã wahni caá’, weemjéh wã niijíchah, ‘Ma nih yáana caá’, weemdíh ñita niij tágaá.\wj* \v 32 \wj Obohjeéhtih, biíh caá weemdíh naóhni pohba. Caán naóhni Juan Daabáni caá. Pánihna, ‘Ã niijátji yoobópdih ã jʉmna caá’, wã niíj jéihna caá.\wj* \v 33 \wj Yeéb weemdíh jéihíhna, bitaboodíh Juan pebhna ĩ ʉʉ́bh joyát pínah niijná, ñit wahap tabe. Caán yoobópdih yeebdíh ãt naáwáp jĩ.\wj*\x * \xo 5:33 \xt Jn 1.19-27; 3.27-30\x* \v 34 \wj ‘Nin Dios wʉ̃ʉ́h caá’, weemdíh niijnítdih wã bidcan caá. Pánih bidcan yʉhna, ‘Dios wʉ̃ʉ́h caá’, Juanboó weemdíh ã niiját yoobópdih caá. Pánihna, weemdíh jepahnit, iiguípna ñi bejcat pínah niijná, Juan ã niijátjidih yeebdíh wã náhniana caá.\wj* \v 35 \wj Tʉ́i enat tʉ́ʉt niijná, jiiát dahdih jwĩ jií cáagat pah, Juan ded pah wã jʉmatdih ñi jéihyat pínah niijná, yeebdíh ãt naáwáp tajĩ. Páant ã naáwáchah joiná, daocánni yeó jáap ñi tʉ́i wẽi joi jwʉ́hʉp jĩ.\wj* \v 36 \wj Obohjeéhtih, wã íip weemdíh ã wʉtʉchah, ã wẽpatjĩh wã chãjachah ennit, yoobópdih Dios ã wahni wã jʉmatdih ñita tʉ́i jéih tagaá.\wj* \v 37 \wj Juan weemdíh ã daabánachah, wã íipjehbʉt weemdíh wahni ‘Caán wã wʉ̃ʉ́h caá’, ã niijíp jĩ. Páant ã niijíchah yʉhna, yeébboó caandíh encan, joicánnitbʉt ñi jʉmna caá.\wj*\x * \xo 5:37 \xt Mt 3.17; Mr 1.11; Lc 3.22\x* \v 38 \wj Weém Dios ã wahnidih jepahcan, wã íip ã naáwátdihbʉt ñi náahcan caá.\wj* \v 39 \wj ‘Dios naáwát tólihdih bohéna, yeó jáap jʉmat pah Diosjeéh jwĩ tʉ́i jʉmbipna caá’, ñi niíj jenah joiná caá.\wj*\x * \xo 5:39 \xt Dt 4.1; 8.1; 30.15-20\x*\wj Obohjeéhtih, caán tólihjeh tigaá weém ded pah wã jʉmatdih ã naáwáp.\wj* \v 40 \wj Caán tólih weemdíh ã naáwáchah yʉhna, yeébboó weemdíh ñi náahcan caá. Yeó jáap jʉmat pah Diosjeéh jʉmíhna yʉhna, weemdíh páant ñi ʉʉ́bhcan caá.\wj* \p \v 41 \wj “Weemdíh wẽi naóhnitdih wã bidcan caá.\wj* \v 42 \wj Obohjeéhtih, yeébboó mácah ñi jenah joyátdih wã tʉ́i jéihna caá. Pánih jenah joinít, Diosdih ñi oicatdihbʉt wã jéihna caá.\wj* \v 43 \wj Wã íip weemdíh ã wʉtat pah wã chãjachah yʉhna, weemdíh ñi náahcan caá. Obohjeéhtih, ã wahcanniboó ã weñat pínahdihjeh ã chãj jʉ́ʉtʉchah ennit, caánboodíh ñi náahbipna caá.\wj* \v 44 \wj Bita yeebdíh ĩ wẽi naáwátdihjeh bidna yʉhna, Diosboó yeebdíh ã wẽi naáwátdih ñi náahcan caá. Pánih náahcan, ‘Caán Dios ã wahni Cristo nihcan caá’, niíj jenah joiná, weemdíhbʉt ñi joííhcan caá.\wj* \v 45 \wj Páant weemdíh ñi joííhcatji jíib ‘Jwĩ íipdih Jesús jwiítdih ã naóh yacbipna caá’, ñi niíj jenah joicá bojoó. ‘Moisés ã wʉtatjidih jwĩ jepahna, Dios pebhboó jwĩ bejbipna caá’, ñi niíj jenah joiná yʉh caá. Obohjeéhtih, ded pah Moisés weemdíh ã naáwátjidih ñi joyáh bojat jíib, Dios yeebdíh ã peéh chãjbipna caá.\wj* \v 46 \wj Moisés weemdíhjeh ãt naóh daacáp tajĩ. Pánihna, caán ã daacátjidih ‘Yoobópdih tigaá’, niijná, wã naáwátdihbʉt ‘Yoobópdih tigaá’, ñita niíj jenah joi tágaá.\wj* \v 47 \wj Obohjeéhtih, Moisés ã daacátjidih ‘Yoobópdih tigaá’, niijcán, wã naáwátdihbʉt ‘Yoobópdih tigaá’, ñi niijcán niít”,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \c 6 \s1 Cinco mil cã́acwãdih Jesús jeémát ã wʉ̃hat \r (Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Lc 9.10-17) \p \v 1 Tʉ́ttimah, Galilea íimdih conanaáboó Jesús jwiítdih ã nʉmah chʉ́ʉh bejep jĩ. Caán íimjeh mʉntih Tiberias íim ã wʉ̃t jʉmʉp jĩ. \v 2 Jesús ã booanachah ennitji dawá cã́acwã ĩt ñʉʉ́n péenap tajĩ. \v 3 Pánih chʉ́ʉh jʉibínitji, aab béjnit, jeená pʉ́ʉh laab jʉibínit, jwiít ã bohénitdih ã nʉmah chʉ́ʉdʉp jĩ. \v 4 Caán láa Pascua yeó jáapna pínah bahnijeh ã jʉdhdʉp jĩ. \v 5 Caanná jʉibí chʉ́ʉdna, Jesús dawá cã́acwã jwĩ pebhna ĩ jʉ̃ʉ́wʉ́chah, ã enep jĩ. Pánih ennit, Felipedih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —Dawá cã́acwã jwĩ pebhna ĩ jʉ̃óh jígohna caá. ¿Deh tigaá ĩ jeémát pínahdih jwĩ jíib chãjbi?\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 6 “Ded pah caá Felipe ã niíj jepahbi”, niijná, Jesús caanjéh ã chãjat pínahdih jéihna yʉhna, Felipedih páant ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p \v 7 Páant ã niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, Felipeboó nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p —Ocho widh tewat jíibjĩh jeémátdih jwĩ jíib chãjachah yʉhna, queétdih ãta jʉibícan tagaá, ã niijíp jĩ. \p \v 8 Jwiít biícdih jʉmni Simón Pedro ʉ́ʉdboó, Andrés wʉ̃t jʉmni, Jesúsdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \v 9 —Cinco pan dah, chéne queejwã́dih nin wébít ã bíbohna caá. Obohjeéhtih, páant bóobitjeh ã jʉmʉchah, queét páant moón dawá cã́acwãdih ã jʉibícan niít, Andrés ã niijíp jĩ. \p \v 10 \wj —Queétdih ñi chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉ́,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \p Caanjĩ́h tʉ́ini yílip ã jʉmʉp jĩ. Pánihna, jwĩ chʉ́ʉdat tʉ́ʉtʉchah, yílip jʉmʉpdih cã́acwã ĩ tʉ́i chʉ́ʉd beedép jĩ. Cinco mil neonájeh ĩ jʉmʉp jĩ. Yaádh, ĩ weh biícdih chah ĩ jʉmʉp jĩ. \v 11 Páant ĩ chʉ́ʉd beedéchah ennit, Jesús pan dahnadih ʉbnit, \wj “Tʉ́ina caá, Paá”,\wj* Diosdih ã niijíp jĩ. Páant niíj péanit, jwiít ã bohénitdih queét chʉ́ʉdnitdih pan, queejdíhbʉt ã pãáát tʉ́ʉtʉp jĩ. \v 12 Páant jwĩ pãááchah, jeémpnit, cã́acwãboó ĩ tʉ́i wʉd jʉmʉp jĩ. Páant ĩ wʉd jʉmʉchah ennit, Jesús jwiítdih nin pah ã niíj wʉtʉp jĩ: \p \wj —Ĩ jʉdh jeémpnidih ñi tʉ́i ʉbʉʉ́, ĩ yoh peétcat pínah niijná,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 13 Páant ã niijíchah joinít, cinco pan dahnaji, chéne queejwã́jidihbʉt ĩ jʉdh jeémpnidih jwĩ ʉb yacachah, doce wʉhna pohba ã yáwap jĩ. \v 14 Pánihna, jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih Jesús ã chãjachah enna, cã́acwã nin pah ĩ míic niijíp jĩ: \p —Yoobópdih tigaá. Nin Dios naáwátdih naóh yapani, nin baácboó jʉ̃óhni pínahdih jwĩpĩ́ pã́ini caá, queét ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 15 Páant míic niijnít, queét Jesúsdih maáh pínah ĩ waadáíhip yʉh jĩ. Obohjeéhtih, queét páant ĩ niíj jenah joyátdih jéihnit, biícjeh jeená pʉ́ʉh laab béjnit, Jesús ã bejah bojop jĩ. \s1 Jesús íimjih ã yáac chʉ̃i bejat \r (Mt 14.22-27; Mr 6.45-52) \p \v 16 Páant ã pʉ́ʉh laab béjat tʉ́ttimah, tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennit, jwiít ã bohénit íimboó jwĩ dei bejep jĩ. \v 17 Caanná jʉibí, jãáj chóodih waadnít, Capernaum tʉ́tchina chʉ́ʉh bejat tʉ́ʉt jwĩ chãjap jĩ. Obohjeéhtih, Jesúsboó jwĩ pebhna ã jʉicáp jĩ. Páant ã jígohcah, caandíh pã́i chʉʉnít, jwĩ chʉ́ʉh bejep jĩ. Páant jwĩ chʉ́ʉh bejechah, ã tʉb tõoáh bejep jĩ. \v 18 Páant ã tõoáh bejat tʉ́ttimah, johlit bʉ́dí ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah, bʉ́dí nolihatbʉt ã ñahap jĩ. \v 19 Pánihna, caán íim tac yoób jwĩ bejechah pohba, Jesús íimjih jwĩ pebhna ã yáac chʉ̃i jʉ̃ʉ́wʉ́chah, jwĩ enep jĩ. Páant ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennit, bʉ́dí jwĩ ʉ́ʉmʉp jĩ. \v 20 Páant jwĩ ʉ́ʉmʉchah ennit, caán jwiítdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —¡Ñi en ʉ́ʉmca bojoó! ¡Weemjéh tigaá!\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 21 Páant ã niijíchah joinít, bʉ́dí wẽinit, caandíh jãáj chóona jwĩ waadát tʉ́ʉtʉp jĩ. Páant ã waadát tʉ́ttimah, waícanjeh jwĩ jenah joi béjepna jwĩ chʉ́ʉh jʉibínap jĩ. \s1 Cã́acwã Jesúsdih ĩ bidat \p \v 22-23 Cheibit bóo yeó jáapdih Jesús Diosdih \wj “Tʉ́ina caá, Paá”,\wj* niijnít, queétdih jeémát ã wʉ̃hʉpjiboó dawá cã́acwã pã́ina ĩtih chãjap wʉt yʉh jĩ. Jwĩ jwʉ́ʉb chʉ́ʉh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, Jesús jwĩjeéh ã waadcátdihbʉt ĩ enep jĩ. Caandíh páantjeh pã́i jwʉhna ĩt chãjap wʉt yʉh jĩ. Tiberias tʉ́tchiboó jʉmniji jãáj chóona ĩ jʉmʉpboó ãt jʉibínap wʉt jĩ. \v 24 Pánihna, Jesús ã wihcatdih ennit, queét caandíh bidna, caán jãáj chóonadih waadnít, Capernaum tʉ́tchina chʉ́ʉh jʉ̃óhnit, jwiítdih ĩ ñʉʉ́n jʉyʉ́p jĩ. \s1 Jesús pan panihni ã jʉmatdih ã naáwát \p \v 25 Pánih ñʉʉ́n chʉ́ʉh jʉinítji, Jesúsdih jwãáhnit, caandíh nin pah ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Bohéní, débólih tibeé ninboó ma jʉ̃óh? ĩ niijíp jĩ. \p \v 26 Páant ĩ niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, queétdih Jesús nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Dios bʉ́dí ã wẽpatjĩh yeebdíh wã teo wáacachah yʉhna, ‘Caán Dios ã wahni Cristo caá’, weemdíh ñi niíj jenah joicán beé. Páant niíj jenah joicán yʉhna, jwʉ́ʉb jeémp, wʉd jʉmatdihjeh ñit bid jʉ̃óh tagaá, páant mʉntih.\wj* \v 27 \wj Obohjeéhtih, yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Nin baácdih bóo jeémát moopáh bejnijeh caá. Pánihna, caán déenadih jíib chãjíhcan, teocat caá náahap. Obohjeéhtih, Diosjeéh tʉ́i jʉmat tʉ́ʉtni jeémát panihniboodíh bidat caá náahap. Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé caán jeémát panihnidih wã wʉ̃hna caá. Wã íip weemdíh páant ã wʉ̃hat tʉ́ʉtʉp be. Páant wã jʉmatdih yeéb ñi jéihyat pínah niijná, Dios ã wẽpatjĩh weemdíh ã chãj jʉ́ʉtat tʉ́ʉtʉchah, yeéb ñi enep be,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 28 Páant ã niijíchah joiná yʉhna, queét caandíh nin pah ĩ jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Ded pah tigaá jwĩ chãjbi, Dios ã náahatdih chãjat tʉ́ʉt niijná? ĩ niijíp jĩ. \p \v 29 \wj —Nindih Dios yeebdíh ã chãjat tʉ́ʉtna caá: ‘Wã wahnidih tʉ́i jenah joinít, ñi jepahaá’, yeebdíh ã niíj wʉtʉp be,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 30 —Meém Dios ã wahni yoobát jʉmna, ã wẽpatjĩh ma chãj jʉ́ʉt en tigaá bácah, meemdíh jwĩ jepahat pínah niijná. \v 31 Jwĩ nʉowãji jon jã́tih tʉ́tchi wihcapboó maná ĩ niijníjidih ĩt jeémép wʉt jĩ.\x * \xo 6:31 \xt Ex 16.4,15\x* Dios naáwátdih naóh yapani nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: ‘Jeámant queétdih jeémátdih ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ, ĩ tʉ́i jeémát pínah niijná’, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 6:31 \xt Sal 78.24-25\x* ¿Páant ã chãjatji chah meémboó mata jéih chãj taniít? caandíh ĩ niijíp jĩ. \p \v 32 \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Moisésjeh pohba queétdih japmant jʉ̃óhni jeémátdih ã wʉ̃hcap jĩ. Wã íip jeémát yoobát panihnidih jeámant cã́acwãdih ãpĩ́ wʉ̃hna caá.\wj* \v 33 \wj Pánihna, Dios ã wʉ̃hni jeémát panihni japmant dei jʉ̃óhnit, nihat baácdih moondíh ã báadhdat tʉ́ʉtna caá,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 34 —Maá, yeó jáap jʉmat pah ma niijní jeémátdih jwiítdih ma wʉ̃hʉʉ́, queét ĩ niijíp jĩ. \p \v 35 \wj —Weem tígaá báadhdat tʉ́ʉtni jeémát panihni caá. Det weemdíh tʉ́i péenitboodíh jwʉ́ʉb nʉʉgʉ́p wʉnat panihat ã wihcan niít. Det weemdíh náhninit, wẽi jenah joinítboodíh taca jootát panihatbʉt ã wihcan niít.\wj* \v 36 \wj Obohjeéhtih, yeebdíh jã́tih naóhna, yoobópdih naóhna beé wã chãjap be. Yeébboó weemdíh enna yʉhna, ‘Caán Dios ã wahni Cristo caá’, ñi niíj jenah joicán caá.\wj* \v 37 \wj Nihat wã íip ã jepahat tʉ́ʉtnitjeh weemdíh ĩ péebipna caá. Weemdíh pánih péenitdih wã yohcan niít.\wj* \v 38 \wj Japmant jʉ̃óhna, wã náahatdihjeh chãjcan, weemdíh wahni ded pah ã weñat pínahboodíh chãjadih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be.\wj* \v 39 \wj Nin caá weemdíh wahni ã weñat pínah yoobát: Nihat weemdíh ã jepahat tʉ́ʉtnitdih bʉʉdácan, weemdíh caán péeni yeó jáapdih queétdih wã jwʉ́ʉb booaat pínahdih ã náah yacna caá.\wj* \v 40 \wj Nihat weém ã wʉ̃ʉ́hdih jepahnit, páantjeh ãjeéh ĩ jʉmat pínahdih wã íip, weemdíh wahni, ã náah yacna caá. Pánihna, péeni yeó jáapdih queétdih wã jwʉ́ʉb booabipna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 41 \wj “Weém japmant jʉ̃óhni jeémát panihni tigaá wã jʉmʉp”,\wj* Jesús ã niijíchah joinít, jwĩ maátaboó caandíh íijnit, tʉbit ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 42 —¿Nin Jesús José wʉ̃ʉ́h nihcan niít? Ã íip, ã íindihbʉt jwiít jwĩ jéihna caá. Pánihna, jwiít panihnijeh mʉn tigaá. Pánihni jʉmna yʉhna, ¿dépanihna \wj “Japmant jʉ̃óhni wã jʉmna caá”,\wj* ã niíj? ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 43 Queét páant ĩ míic niijíchah joinít, Jesús queétdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj jepahap jĩ: \p \wj —Weemdíh yeejép ñi niijcá bojoó.\wj* \v 44 \wj Det ĩ jenah joyátjĩhjeh weemdíh ĩ jéih jepahcan niít. Obohjeéhtih, wã íip, weemdíh wahniboó, ‘Caán Dios ã wahni Cristo yoobát caá’, queétdih ã niíj jenah joyát tʉ́ʉtna caá, wãjeéh ĩ péeat pínah niijná. Páant ã chãjcah, det wĩ́ihwã pínah ĩta jéih jʉmcan tagaá. Pánihna, péeni yeó jáapdih weemdíh jepahnitjidih wã jwʉ́ʉb booabipna caá.\wj* \v 45 \wj Dios naáwátdih naóh yapanitboó nin pah ĩt niíj daacáp tajĩ. ‘Dios queét nihatdih ã bohébipna caá’, ĩt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 6:45 \xt Is 54.13\x*\wj Pánihna, nihat wã íip ã bohéátdih joinít, weemdíhbʉt ĩ jepahbipna caá. Pánih jepahnit wĩ́ihwã ĩ jʉmbipna caá.\wj* \p \v 46 \wj “Wã íipdih ded ã encan caá. Weém ã wahnijeh caandíh wã enep jĩ.\wj* \v 47 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Det weemdíh jepahnit páantjeh wã íipjeéh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá.\wj* \v 48 \wj Weém báadhdani jeémát panihni wã jʉmna caá.\wj* \v 49 \wj Ñi nʉowãji tʉ́tchi wihcapboó manádih jeémpna yʉhna, ĩt wʉnʉp wʉt jĩ.\wj* \v 50 \wj Obohjeéhtih, japmant jʉ̃óhni wã niijní jeémát panihnidih ded jeémpna, iiguípna ã bejcan niít.\wj* \v 51 \wj Weém japmant jʉ̃óhni báadhdani jeémát panihni wã jʉmna caá. Caán jeémát panihnidih jeémpnitjeh wã íipjeéh páantjeh ĩ jʉmbipna caá. Caán báadhdani jeémát panihni wĩ́ih bácah ã jʉmna caá. Pánihna, wĩ́ih bácahdih wã wʉ̃hbipna caá, nihat baácdih moón wã íipjeéh ĩ tʉ́i jʉmat pínah niijná. Pánih wʉ̃hna, nihat cã́acwãdih wã wʉn wʉ̃hbipna caá”,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 52 Páant ã niijíchah joinít, jwĩ maátaboó, queétjeh nin pah ĩ niíj míic wéhenap jĩ: \p —¿Nin dépanih tigaá ã́ih bácahdih jeémát pínah panihni ã wʉ̃hbi? ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 53 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús nin pah queétdih ã niijíp jĩ: \p \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé wã jʉmʉchah, ded wĩ́ih bácah panihnidih jeémpcanni, wĩ́ih meép panihnidih babhcanni wã íip pebhboó ã bejcan niít.\wj* \v 54 \wj Ded wĩ́ih bácah panihnidih jeémpni, wĩ́ih meép panihnidih babhnidih péeni yeó jáapdih wã jwʉ́ʉb booabipna caá. Caánboó wã íipjeéh páantjeh ã jʉmbipna caá.\wj* \v 55 \wj Wĩ́ih bácah ñi jeémát yoobát panihni, wĩ́ih meépbʉt ñi babhbat yoobát panihni ã jʉmna caá.\wj* \v 56 \wj Det wĩ́ih bácah panihnidih jeémpnit, wĩ́ih meép panihnidihbʉt babhnit, weém biícdih ĩ tʉ́i jʉmbipna caá. Weembʉ́t queét biícdih wã jʉmbipna caá.\wj* \v 57 \wj Wã íip páantjeh jʉmni weemdíh wahna, weemdíhbʉt páantjeh jʉmni ã jʉmat tʉ́ʉtna caá. Páant ã chãjat dée, jeémátdih ñi bidat pah, ded weém páantjeh jʉmnidih bʉ́dí bidna, caandíh wã íipjeéh páantjeh jʉmni wã jʉmat tʉ́ʉtbipna caá.\wj* \v 58 \wj Bʉtéh yeebdíh wã naóhni jeémát panihni Dios pebhmant dei jʉ̃óhni caá. Caán jeémát panihni jwĩ nʉowãji ĩ jeémpni maná panihni nihcan caá. Queétboó caán jeémátdih jeémpnitji ĩt wʉnʉp wʉt jĩ. Obohjeéhtih, bʉtéh wã naóhni jeémát panihniboodíh ded jeémpni wã íipjeéh páantjeh ã jʉmbipna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 59 Capernaum tʉ́tchidih moón ĩ míic wáacat mʉʉ́boó Jesús queétdih páant ã niíj naóh bohénap jĩ. \s1 Jesúsdih jepahna, páantjeh ãjeéh jwĩ tʉ́i jʉmat \p \v 60 Dawá jwĩjeéh péenit Jesús ã bohéátdih joinít, nin pah ĩ niíj wéhenap jĩ: \p —Jesús nin ã bohéát bʉoni yoobát ã jʉmʉchah, caandíh jwĩ joííhcan caá, queétjeh ĩt míic niijíp tajĩ. \p \v 61 Páant ĩ míic wéheatdih jéihnit, Jesúsboó queétdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Nin wã bohéátdih joiná, ñi íij niít?\wj* \v 62 \wj Weém, nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, jã́tih wã jʉmʉpjiboó wã jwʉ́ʉb pʉ́ʉh laab béjechah enna, ¿ded pah ñita niíj jenah joí? ¿Caandíhbʉt ñita íij taniít?\wj* \v 63 \wj Dios ã wahni Tʉ́ini Espíritu cã́acwãíh caolihdih ã booana caá. Cã́acwãjeh ĩ́ih caolihdih ĩ jéih booacan caá. Pánihna, wã naáwátdih ñi tʉ́i jenah joyóchah, Tʉ́ini Espírituboó ñíih caolihdih ã booabipna caá.\wj* \v 64 \wj Obohjeéhtih, páant ã jʉmʉchah yʉhna, ‘Caán Dios ã wahni Cristo nihcan caá’, biquína ñi niíj jenah joiná caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p Jesús páant niíj jenah joinítdih jã́tih ãtát jéihyep tajĩ. Pánihna, caandíh eníhcannitdih dʉó wáini pínahdihbʉt ãtát jéihyep tajĩ. \p \v 65 Páant niíj naóh péanit, nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Nin pah yeebdíh wã niíj naáwáp yʉh be: ‘Wã íipboó cã́acwãdih weemdíh ã jepahat tʉ́ʉtcah, det wĩ́ihwã pínah ĩta jéih jʉmcan tagaá’, wã niijíp be,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 66 Páant ã niijíchah joiná, dawá jwĩjeéh péenitji Jesúsdih wẽican, ĩ cádahap jĩ. \v 67 Páant ĩ cádahachah ennit, Jesús jwiít docewã ã bohénitboodíh nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Yeebbʉ́t weemdíh ñi cádahmi naniít?\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 68 Páant ã niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, Simón Pedro nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p —Obohjeéhtih, Maá, jwiítdih biíh bohéni ã wihcan caá. Diosjeéh páantjeh jwĩ jʉmat pínah niijná, ma naáwátjeh jwiítdih ã tʉ́i jéihyana caá. \v 69 Pánihna, jwiítboó meemdíh jepahnit, ‘Meém tʉ́ini, Dios wʉ̃ʉ́h, ã wahni caá’, jwĩ niíj jéihna caá. Pánih jéihnit, meemdíh jwĩ cádahcan niít, ã niijíp jĩ.\x * \xo 6:69 \xt Mt 16.16; Mr 8.29; Lc 9.20\x* \p \v 70 Páant ã niijíchah joinít, Jesús jwiítdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Weém yeéb docewãdih wã ñíwip yʉh jĩ. Obohjeéhtih, biíc ñijeéh jʉmni nemépíh pínah ã jʉmna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 71 Páant niijná, Judas, Simón Iscariote wʉ̃ʉ́hdih niijná ãt chãjap tajĩ. Judas jwiít Jesús ã bohénitjeéh jʉmna yʉhna, Jesúsdih eníhcannitdih dʉó wáini pínah ã jʉmʉp jĩ. \c 7 \s1 Jesús ʉ́ʉdwã caandíh ĩ jepahcat \p \v 1 Tʉ́ttimah, Jesús Galilea baácboó jwiítdih nʉmah jibidih ã bejep jĩ. Judea baácdih moón jwĩ maáta caandíh ĩ mao yohíhatdih jéihna, Judea baácboó ã bejíh jwʉhcap jĩ. \v 2 Jwiít judíowã wãpchí dahna jwĩ chãjatjidih náhniat yeó jáapna, bahni ã jʉdhdʉp jĩ.\x * \xo 7:2 \xt Lv 23.34; Dt 16.13\x* \v 3 Pánihna, Jesúsdih ã ʉ́ʉdwã nin pah ĩ niijíp yʉh jĩ: \p —Ninjĩh chãocánjeh, Judea baácna bejnit, meemdíh péeíhnitdih ma wẽpatjĩh ma chãj jʉ́ʉtʉ́. \v 4 Ded ã wẽpatdih jʉ́ʉtíhna, bih jʉ́ʉtcat caá náahap. Pánihna, yoobópdih wẽpni jʉmna, jwĩ míic wáac jʉibíni tʉ́tchiboó ma wẽpatdih jwĩjeéh ma jʉ́ʉt jʉ̃ʉ́wʉ́, Jeñé, ĩ niijíp jĩ. \v 5 Queét ã ʉ́ʉdwãjeh yʉhna, ‘Caán Dios wʉ̃ʉ́h caá’, Jesúsdih ĩ niíj jenah joicáp jĩ. Páant niíj jenah joicán, caandíh páant ĩ niijíp jĩ. \p \v 6 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús queétdih nin pah ã niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Wã wẽpatdih cã́acwãdih jʉ́ʉtat pínah ã jʉdh jwʉhʉchah, wã bejcan caá. Yeébboó fiestadih eníhna, caán tʉ́tchina ñi enbi jwʉhʉʉ́.\wj* \v 7 \wj Cã́acwã yeebdíh ĩ íijcan caá. Obohjeéhtih, ĩ yéej chãjatdih wã naáwáchah joinít, weémboodíh ĩ íijna caá.\wj* \v 8 \wj Pánihna, caán fiesta yeó jáapna ã jʉmʉchah, yeebjéh ñi enbi jwʉhʉʉ́. Weém caanná wã bejat pínah ã jʉdh jwʉhna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \v 9 Páant niijnít, Galilea baácboó jwiítdih ã nʉmah chãwáp jĩ. \s1 Jesús fiestadih enedih ã bejat \p \v 10 Obohjeéhtih, ã ʉ́ʉdwã ĩ bejat tʉ́ttimah, Jesúsbʉt Jerusalén tʉ́tchina jwiítdih ã nʉmah bejep jĩ. Pánih bejna, cã́acwã ĩ encapmantbit jwĩ bejep jĩ. \v 11 Fiesta yeó jáapdih míic wáac jʉibínit, jwĩ maáta Jesúsdih bʉ́dí ĩt bidip wʉt yʉh jĩ. \p —¿Dee tígaá ã jʉm? ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. \p \v 12 Pánihna, cã́acwãbʉt caandíh bʉ́dí jenah joinít, ĩt míic wéhenap wʉt jĩ. “Caán tʉ́ini caá”, biquína niíj, “Caán yeejép caá. Cã́acwãdih yee naóhni caá”, bitaboó ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 13 Páant niijná yʉhna, jwĩ maátadih ʉ́ʉmna, Jesús ded pah ã jʉmatdih queétjeh ĩt míic wéhenap wʉt jĩ. \p \v 14 Ĩ weñat yeó jáapna tac yoób Jesús Dioíh mʉʉná waád jʉibínit, cã́acwãdih ã bohénap jĩ. \v 15 Páant ã bohénachah, jwĩ maáta joí wʉ́hi bejnit, nin pah queétjeh ĩ míic niijíp jĩ: \p —¿Nin bohécanni yʉhna, dépanih tigaá bohéátdih ã tʉ́i jéih? ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 16 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús queétdih nin pah ã niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Wã bohéát weemjéh wã naáwát nihcan caá. Obohjeéhtih, weemdíh wahni ã naáwát tʉ́ʉtat caá.\wj* \v 17 \wj Ded Dios ã weñat pínahdih chãjíhni ‘Páant ã bohénachah, ã jéihyatjeh nihcan caá. Yoobópdih Dios naáwát caá’, ã niíj jéihbipna caá.\wj* \v 18 \wj Ded ã jenah joyátjeh naóhna, cã́acwã caandíh ĩ weñat pínahdih bidna caá ã chãjap. Obohjeéhtih, weemdíh wahniboó weemdíh ã naóh yapaat tʉ́ʉtna caá. Pánih naóh yapana, caandíhjeh ñi weñat pínahdih yeebdíh wã náah yacna caá. Páant wã naóh yapanachah joiná, ‘Yeecanjeh, yoobópdih ã naóhna caá’, ñi niíj jéihbipna caá.\wj* \p \v 19 \wj “Moisésji ded pah Dios yeebdíh ã wʉtatdih ãt jwʉ́ʉb naóh yapanap wʉt jĩ. Obohjeéhtih, biíc ñijeéh jʉmni caán ã wʉtatjidih jepahni wihcan caá. Pánihna, ¿dedé wã chãjatji jíib tigaá weemdíh ñi mao yohíh?”\wj* jwĩ maátadih ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p \v 20 —Meemdíh nemép ã jʉmna caá. ¿Déhe tigaá meemdíh mao yohíhnit ĩ jʉm, páant ma niijíchah? queét dawá caandíh ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p \v 21 \wj —Biíc láa jwĩ chooát yeó jáapdih yeéb cã́acwã ñi jéih chãjca naáhdih weémboó yeebdíh wã chãj jʉ́ʉtʉp be. Páant wã chãj jʉ́ʉtʉchah ennit, bʉ́dí ñi en wʉ́hi bejep be.\wj* \v 22 \wj Jon jã́tih Moisésji nihat neoná weépdih quehli nah yapat chóodih ãt bóodat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Pánihna, nihat neoná weép ñi weh jʉmna, ocho yeó jáap tʉ́ttimah chooát yeó jáapdih yʉhna, ã wʉtatji pahjeh ñipĩ́ bóodna caá.\wj*\x * \xo 7:22 \xt Lv 12.3\x*\wj Obohjeéhtih, Moisés ã wʉtatji pohba ãt nihcap wʉt jĩ. Jwĩ nʉo Abrahamjidih Dios páant bóodat pínahdih ãt jwíih wʉtʉp wʉt jĩ.\wj*\x * \xo 7:22 \xt Gn 17.10\x*\wj Pánihna, caán tʉ́ttimah, jwĩ nʉowã páant ĩpĩ́ chãjap wʉt jĩ.\wj* \v 23 \wj Chooát yeó jáapdih yʉhna, Moisés ã wʉtatjidih yap yohíhcan, yeebbʉ́t ñi wehdih ñipĩ́ bóodat tʉ́ʉtna caá. Páant ñi chãjna yʉhna, ¿dépanihna, chooát yeó jáapdih weémboó wʉnnidih wã booanachah enna, ñipĩ́ íij?\wj*\x * \xo 7:23 \xt Jn 5.9\x* \v 24 \wj Ded pah wã chãjatdih tʉ́i jéihcan, ‘Caán yeejép ã chãjna caá’, ñi niijcá bojoó. Obohjeéhtih, ded pah wã chãjatdih jéihna, weemdíh yoobópdih ñi jenah joyoó,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \s1 Jesús jeámant ã jʉ̃ʉ́wátjidih ã naáwát \p \v 25 Páant ã niijíchah joinít, biquína Jerusalén tʉ́tchidih moón nin pah ĩ míic niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Nin jwĩ maáta ĩ mao yohíhni nihcanna niít? \v 26 Wãát en tih. Páantjeh jwĩ cãtíh bohéna caá ã chãjap. Páant ã bohénachah yʉhna, jwĩ maáta ded pah ĩ niijcán caá. ‘Cristo, Dios ã wahni caá’, queét ĩ niijjéhna caá. \v 27 Obohjeéhtih, Dios ã wahni Cristo dedmant ã jʉ̃ʉ́wátjidih ded ã jéihcan niít. Nin Jesús ã jʉmni tʉ́tchidih jwiít jwĩ jéihna caá. Pánihna, Dios ã wahni Cristo nihcanna caá, queét ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 28 Jesús Dioíh mʉʉ́ diítboó queétdih bohénajeh, páant ĩ míic niijíchah jéihnit, nin pah ã jwʉ́ʉb niíj ñaacáp jĩ: \p \wj —Yeebjéh pohba ‘Caandíh jéihna, ã jʉmni tʉ́tchidihbʉt jwĩ tʉ́i jéihna caá’, ñi niíj jenah joiná yʉh caá. Obohjeéhtih, wã jenah joyátjĩhjeh ninboó jʉ̃óhna wã chãjcan jĩí. Wã íip jĩí weemdíh ã wahap jĩ. Pánih wahni yeecanni, yoobópdih chãjni caá ã jʉmʉp. Caandíh ñi jéihcan caá.\wj* \v 29 \wj Obohjeéhtih, weémboó ã pebhmant jʉ̃óhniji caandíh wã tʉ́i jéihna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 30 Páant ã niijíchah joinít, jwĩ maáta caandíh ĩ tewíhip yʉh jĩ. Obohjeéhtih, caandíh ĩ mao yohat pínahdih Dios ã jenah joyát ã jʉdh jwʉhʉchah, caandíh ĩ jéih teo jwʉhcap jĩ. \v 31 Pánihna, dawá Jesúsdih tʉ́i jenah joiná, nin pah ĩ míic niijíp jĩ: \p —Nin Jesús jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih dawá láa ã chãj jʉ́ʉtʉp be. Dios ã wahni pínah Cristoboó ¿caan cháh ãta chãj taniít? ¿Páant tih jʉ̃ʉ́h? ¿Pánih chãjna, caanjéh Dios ã wahni Cristo nihcan niít? ĩ niijíp jĩ. \s1 Jesúsdih fariseowã ĩ tewat tʉ́ʉtíhat \p \v 32 Páant ĩ niíj wéhenachah joinít, fariseowã, sacerdotewã ĩ maáta biícdih Dioíh mʉʉdíh wapnit soldadowãdih Jesúsdih ĩ tewat pínah niijná, ĩt wahap wʉt yʉh jĩ. \p \v 33 Jesús queét cã́acwãdih nin pah ã jwʉ́ʉb niijíp jĩ: \p \wj —Daocánni yeó jáap ñijeéh wã jʉm jwʉhbipna caá. Weemdíh wahni pebhboó wã jwʉ́ʉb bejat pínah bahnijeh ã jʉdhna caá.\wj* \v 34 \wj Wã jʉmat pínah pebhboó yeéb ñi jéih bejcan niít. Weemdíh bidna yʉhna, ñi jéih bid jʉibícan nacaá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 35 Páant ã niijíchah joinít, queétjeh nin pah ĩ míic niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —Nin páant niijná, ¿dedboó bejat tʉ́ʉt tigaá ã chãj? yeéb ñi jenah joyóchah. ¿Jwĩ déewã ĩ bej peétni baácnaboó bejnit, jwĩ déewã nihcannitdih ã bohémi naniít? \v 36 \wj ‘Yeéb weemdíh bidna yʉhna, ñi jéih jwãáhcan niít’,\wj* niijná, \wj ‘Wã bejat pínah pebhboó ñi jéih bejcan niít’,\wj* niijná, ¿ded pah niij tígaá páant ã niíj? ĩ míic niijíp jĩ. \s1 Báadhdani mah panihnidih Jesús ã naáwát \p \v 37 Fiesta péeni yeó jáap, chah jwĩ weñat yeó jáap yoobát ã jʉmʉchah,\x * \xo 7:37 \xt Lv 23.36; Nm 29.35\x* Jesús caanjĩ́h ñʉhnit, tʉbit ã ñaác niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Ded taca joótni wã pebh ã jʉ̃ʉ́wʉ́ naáh. Ã jʉyʉ́chah, tʉ́i báadhdani mahdih caandíh wã wʉ̃hbipna caá. Wã wʉ̃hni pínah mah panihnidih babhna, Diosjeéh ã tʉ́i jʉmbipna caá.\wj*\x * \xo 7:37 \xt Jn 4.10-14\x* \v 38 \wj Ded weemdíh jepahni pínahdih Dios naáwátdih naóh yapanit nin pah ĩt niíj daacáp tajĩ: ‘Ded weemdíh jepahna, ã́ih caolihmant mʉj nooj bácat panihni ã jʉmʉchah, wẽinit wĩ́ih tʉ́ini doonádih bitadih ã wẽp naóhbipna caá’, ĩt niíj daacáp tajĩ,\wj*\x * \xo 7:38 \xt Ez 47.1; Zac 14.8\x* ã niijíp jĩ. \p \v 39 Páant niijná, Jesúsdih jepahnitdih Tʉ́ini Espíritu jʉmna, ded pah ã teo wáacat pínahdih naóhna ã chãjap jĩ. Obohjeéhtih, Jesús jeáboó ã jwʉ́ʉb aab béj jwʉhcah, Tʉ́ini Espíritu ã dei jʉ̃óh jwʉhcap jĩ. \s1 Jesúsdih judíowã biíc yoobó ĩ jenah joicát \p \v 40 Páant Jesús ã niijíchah joinít, dawá cã́acwã nin pah ĩt míic niíj wéhenap wʉt jĩ: \p —Nin yoobópdih Dios naáwátdih naóh yapani jwĩpĩ́ pã́ini caá, ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 41 —Nin Cristo jwiítdih tʉ́i ʉbni nacaá, bita ĩt niijíp wʉt jĩ. \p Obohjeéhtih, bitaboó nin pah ĩt míic niijíp wʉt jĩ: \p —Cristo jʉ̃óhna, Galilea baácboó ãta jʉmcan tagaá. Nin Jesús caanjĩ́h bóo tigaá. \v 42 Dios naáwátdih naóh yapani nin pah ãt niíj daacáp tajĩ. ‘Cristo David jʉima yoobát ã jʉmbipna caá.\x * \xo 7:42 \xt 2S 7.12-13; Sal 89.3-4; 132.11-12\x* Pánihna, David ã cã́ac jʉmni Belén tʉ́tchiboó ã cã́ac jʉmbipna caá’, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 7:42 \xt Mi 5.2\x* Pánihna, Jesús Belén tʉ́tchidih bóo nihcan, Dios ã wahni yoobát nihcan caá, queétjeh ĩt míic niijíp wʉt yʉh jĩ. \p \v 43 Pánihna, queét Jesúsdih biíc yoobó ĩt jenah joicáp wʉt jĩ. \v 44 Biquína Jesúsdih ĩt teo nemíhip wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, ĩ jéih teocap jĩ. \s1 Jesúsdih jwĩ maáta ĩ jepahcat \p \v 45 Sacerdotewã ĩ maáta, fariseowã biícdih Jesúsdih ĩ tewat tʉ́ʉtnit soldadowã Jesús pebh jʉinítji, queétdih wahnit pebhboó ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. Ĩ pebhna ĩ jwʉ́ʉb jʉibínachah, soldadowãdih queét nin pah ĩt niijíp wʉt jĩ: \p —¿Dépanih tibeé Jesúsdih ñi teocan? ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 46 —Caán yoobópdih naóhni beé. Biíh caan pánih wẽp naóhni ã wihcan caá, queét soldadowã ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 47 Páant ĩ niíj jepahachah joinít, fariseowãboó nin pah ĩt niijíp wʉt jĩ: \p —¿Yeebdíh caán ã yeenachah, ‘Yoobópdih tigaá’, ñi niijnít beé? \v 48 Det jwĩ maáta Jesúsdih jepahcan, caandíh ĩ náahcan caá. Pánihna, jwiítbʉt caandíh jwĩ náahcan caá. \v 49 Obohjeéhtih, queét caandíh jepahnitboó Moisés ã wʉtatjidih ĩ jéihcan caá. Caandíh ĩ jéihcat jíib jwĩ íip queétdih peéh chãjna, iiguípna ã yohbipna caá, fariseowã ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 50 Obohjeéhtih, biíc fariseo, Nicodemo wʉ̃t jʉmni, chei Jesúsdih wéhenadih jʉibíniji,\x * \xo 7:50 \xt Jn 3.1-2\x* páant ĩ niijíchah joiná, bita caanjĩ́h jʉmnitdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: \p \v 51 —Jesús yeejép ã chãjachah, jwĩ jéihcan caá. Pánih jéihcannit jʉmna, ded pah ã chãjatdih caanjéh ã naóhcah, jwĩ jéih peéh chãjcan caá. Pánih jéihcan yʉhna, caandíh jwĩ peéh chãjachah, jwĩ wʉtatdihjeh jwĩta yap yoh tagaá, ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 52 Páant ã niijíchah joinít, queét nin pah caandíh ĩt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ: \p —¿Meembʉ́t Galilea baácdih bóo niít, jwiítdih páant ma niíj naóhna? Dios naáwátdih meemdíh tʉ́i bohéát caá náahap. Pánih bohéna, ‘Galilea baácmant ded Dios naáwátdih naóh yapani ãtát wihcap tajĩ’, ma niíj jéihbipna caá, Nicodemodih ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 53 Páant niíj péanit, ĩ́ih mʉʉnáboó ĩt jwʉ́ʉb bejep wʉt jĩ. \c 8 \s1 Deoh nah jʉmnih mi yéejatdih Jesús ã yohat \p \v 1 Dioíh mʉʉ́boó jʉmnitdih naóh péanit, Olivo Jeéboó Jesús jwiítdih ã nʉmah pʉ́ʉh laab béjep jĩ. \v 2 Cheibitjeh, jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhnit, Dioíh mʉʉdíhjeh mʉntih jwiítdih ã jwʉ́ʉb nʉmah waadáp jĩ. Ã jwʉ́ʉb jʉyʉ́chah ennit, nihat cã́acwã ã pebhna ĩ míic wáac jʉyʉ́p jĩ. Ĩ míic wáac jʉyʉ́chah ennit, caanjĩ́h jʉibí chʉ́ʉdnit, Jesús queétdih ã bohénap jĩ, páant mʉntih. \p \v 3 Ã bohéát tac jʉmʉchah, Moisés ã wʉtatjidih bohénit, fariseowã biícdih deoh nah jʉmnihdih ĩt ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Pánih ʉb jʉ̃óhnit, Jesús pebh cã́acwã cãtíh caántdih ĩ ʉb jʉí ñʉhʉp jĩ. \v 4 Pánih ʉb jʉí ñʉhnit, Jesúsdih nin pah ĩ niíj naáwáp jĩ: \p —Nint mi áa nihcannijĩh yeejép mi chãjachah, jwĩ enep be. \v 5 Dios ã wʉtatdih Moisésji nin pah ãt niíj daacáp tajĩ. ‘Det ĩ áa nihcannitjĩh yeejép ĩ chãjachah ennit, jee dáhnajĩh ñi yoh mawaá’, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 8:5 \xt Lv 20.10; Dt 22.22-24\x* Pánihna, meémboó ¿ded pah tigaá ma niíj naóhbi? ĩ niijíp jĩ. \p \v 6 Páant niijnít, caandíh naóh yacat tʉ́ʉt niijná, Jesúsdih mácah ĩ naáwát tʉ́ʉtʉp yʉh jĩ. Obohjeéhtih, Jesús páant ĩ niijíchah joinít, páah jéennit, ã́ih téih tíibjĩh baácboó ã daacáp jĩ. \v 7 Páant ã daác jwʉhʉchah, queétboó caandíh ʉʉ́bh joí yójahna ĩ chãjap jĩ. Páant ĩ ʉʉ́bh joí yójahachah, Jesús ñah ñʉhnit, queétdih nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p \wj —Ded ñijeéh jʉmni yéejat wihcanniboó caántdih jee dáhjĩh ã jwíih yoh waáwá naáh,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 8 Páant niíj péanit, jwʉ́ʉb páah jéennit, ã jwʉ́ʉb daacáp jĩ, páant mʉntih. \v 9 Páant ã niijíchah joinít, caántdih naóh yacnitboó ĩ yéej chãjatjidih náhninit, chah behnit biquína ĩ jwʉ́ʉb beedáh bejep jĩ. Páant ĩ bejat tʉ́ttimah, deoh nah jʉmnih Jesús pebh ñʉhnit, caandíh joinít cãtíh queét chénewãjeh ĩ jʉmʉp jĩ. \v 10 Pánihna, caántdih ʉb jʉ̃óhnitji ĩ wihcah enna, jwʉ́ʉb ñah ñʉhnit, Jesús caántdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Deyoob tígaá queét ĩ bej? ¿Meemdíh peéh chãjat tʉ́ʉtnit ĩ wihcan caá?\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 11 —Wihcan caá, Maá, mi niijíp jĩ. \p \wj —Weembʉ́t meemdíh wã peéh chãjat tʉ́ʉtcan niít. Ma jwʉ́ʉb bejeé. Ma jwʉ́ʉb yéej chãjca bojoó, páant mʉntih,\wj* Jesús caántdih ã niijíp jĩ. \s1 Jesús baabát panihni ã jʉmatdih ã naáwát \p \v 12 Caántdih naóh péanit, Jesús caanjĩ́h jʉmnitdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ, páant mʉntih: \p \wj —Weemjéh tigaá baabát panihni nin baácdih moondíh wã íip Dios ded pah ã jʉmatdih wã jéihyana caá. Det weemdíh péenit, dʉpʉ́át panihipboó bejcan, wã íipdih ĩ jéihbipna caá. Pánihna, weemdíh ĩ jepahachah, páantjeh Diosjeéh wã tʉ́i jʉmat tʉ́ʉtbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ.\x * \xo 8:12 \xt Mt 5.14; Jn 9.5\x* \p \v 13 Páant ã niijíchah joinít, fariseowãboó nin pah caandíh ĩ niijíp jĩ: \p —Meém ma tʉ́i jʉmatdih meemjéh naóhna, oboh nih yáana caá ma chãjap. Páant ma niijíchah, ma naáwát dedé pínah nihcan caá, ĩ niijíp jĩ.\x * \xo 8:13 \xt Jn 5.31\x* \p \v 14 \wj —Weemjéh dedmant wã jʉ̃ʉ́wátjidih wã jéihna caá. Wã bejat pínahdihbʉt wã jéihna caá. Obohjeéhtih, yeébboó caandíh ñi jéihcan caá. Páant weemdíh ‘nih yáani caá’, ñi niijíchah yʉhna, ded pah wã jʉmatdih yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá.\wj* \v 15 \wj Yeébboó ded pah ñi enatdihjeh jenah joinít, cã́ac ded pah ã jenah joyátdih yoobópdih ñi jéihcan caá. Pánih jéihcan yʉhna, ‘Caánboó tʉ́ican caá’, weemdíh ñipĩ́ niijná caá. Obohjeéhtih, yeéb ñi jenah joyát pah jenah joicán, ded pah cã́acwã ĩ jʉmatdih weémboó wãpĩ́ naóhcan caá.\wj* \v 16 \wj Weém biícjeh pohba nihcan caá cã́acdih páant niíj naóhni. Wã íip weemdíh wahni biícdih, páant jwĩ niíj naóhna caá. ‘Nin tʉ́ini caá. Nin tʉ́icanni caá’, niíj naóhna, yoobópdih wã naóhna caá.\wj* \v 17 \wj Moisés yeebdíh wʉtna, nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: ‘Chénewã biíc yoobó ĩ naáwáchah, ĩ niiját yoobópdih caá’, ãt niíj daacáp tajĩ.\wj* \v 18 \wj Weémboó ded pah wã jʉmatdih naóhna, weemdíh wahni, wã íipbʉt biíc yoobó ã naóhna caá. Pánihna, ded pah wã jʉmatdih chénewã naóhnit jwĩ jʉmʉchah, jwĩ naáwát yoobópdih caá,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 19 Páant ã niijíchah joinít, fariseowã nin pah ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Ma íip dedboo tígaá ã jʉm? ĩ niijíp jĩ. \p \wj —Weemdíh jéihcan, wã íipdihbʉt ñi jéihcan caá. Obohjeéhtih, weemdíh jéihna nihna, wã íipdihbʉt ñita jéih taga,\wj* Jesús queétdih ã niíj jepahap jĩ. \p \v 20 Páant niíj bohéna, Dioíh mʉʉ́boó cã́acwã ĩ wʉ̃hni dinerodih ĩ jwejat paihna pebh ã jʉmʉp jĩ. Obohjeéhtih, caandíh ĩ mao yohat pínahdih Dios ã jenah joyát ã jʉdh jwʉhʉchah, caandíh tewíhnit pínahbʉt caanjĩ́h jʉmna yʉhna, caandíh ĩ jéih teo jwʉhcap jĩ. \s1 “Wã bejep pínahna ñi jéih bejcan niít”, Jesús ã niiját \p \v 21 Pánih bohénajeh, Jesús nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Wã jʉ̃ʉ́wʉ́pjiboó wã jwʉ́ʉb bejbipna caá. Páant wã bejat tʉ́ttimah, weemdíh ñi bidbipna caá. Obohjeéhtih, ñi yéej chãjatdih ñi cádahcatji jíib, wʉnna, ñíih caolih iiguípna bejna, wã bejep pínahboó ñi jéih bejcan niít,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 22 Páant ã niijíchah joinít, jwĩ déewã queétjeh nin pah ĩ míic niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —\wj ‘Wã bejep pínahboó yeéb ñi jéih bejcan niít’,\wj* niijná, ¿caanjéh míic mao wʉnat tʉ́ʉt niít ã chãjap? ĩ niijíp jĩ. \p \v 23 Páant ĩ míic niijíchah joinít, Jesús queétdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Yeéb nin baácdih moón jʉmna, Dioíhwã nihcannit ĩ jenah joyát biíc yoobó ñi jenah joiná caá. Obohjeéhtih, weémboó japmant jʉ̃óhni jʉmna, wã íip Dios ã jenah joyát biíc yoobó wã jenah joiná caá.\wj* \v 24 \wj Wã íip ã wahni wã jʉmatdih yeebdíh wã naáwáchah yʉhna, ‘Ã naáwát yoobópdih nihcan caá’, ñi niijátji jíib ñi yéejatdih cádahcan, iiguípna ñi bejbipna caá. Pánihna, ñi yéejatdih cádahcat peéh, wã niijátji biíc yoobó yeebdíh ã yapbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 25 —¿Déhe pohba tigaá, meém? ĩ niijíp jĩ. \p \wj —Ded pah wã jwíih naáwátji pahjeh wã jʉmna caá.\wj* \v 26 \wj Yeéb ñi tʉ́i chãjcatji jíib Dios ã peéh chãjat pínahdih yeebdíh wã naáwát pínah bʉ́dí ã jʉdhna caá. Obohjeéhtih, weemdíh wahni ã naáwát tʉ́ʉtnidihjeh yeebdíh wã naóh yapana caá. Caán ã naáwát tʉ́ʉtat yoobópdih caá,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 27 Obohjeéhtih, \wj “Wã íip caá weemdíh wahni”,\wj* ã niijíchah joinít, queét ĩt beh joicáp wʉt jĩ. \v 28 Páant ĩ beh joicátdih jéihna, Jesús queétdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñédih cruzboó péohnit, ĩ pʉd dodhbipna caá. Páant ĩ chãjachah, ‘Caán Dios ã wahni caá’, ñi niíj jéihbipna caá. Pánih jéihnit, wã jenah joyátjeh wã chãjcatjidihbʉt ñi jéihbipna caá. Wã íip ded pah weemdíh ã bohéátjidihjeh yeebdíh wã naáwátjidihbʉt ñi jéihbipna caá.\wj* \v 29 \wj Weemdíh wahniboó wãjeéh ã jʉmna caá. Pánih wahni jʉmna, ã weñat pínahdihjeh yeó jáap jʉmat pah wãpĩ́ chãjna caá. Páant wã chãjachah, weemdíh ã cádahcan caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 30 Páant ã niijíchah joiná, “Caán Dios ã wahni Cristo yoobát ã jʉmna caá”, dawá ĩ niíj jenah joyóp jĩ. \s1 Dios ã wehdih, yéej chãjnitdihbʉt Jesús ã naáwát \p \v 31 Biquína jwĩ déewã “Caán Dios ã wahni Cristo caá”, niíj jenah joinítdih Jesús nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Wã naáwátdih cádahcannit, wã bohénit yoobát ñi jʉmna caá.\wj* \v 32 \wj Pánih jʉmna, yoobópdih ñi jéihbipna caá. Yoobópdih jéihnit jʉmna, watnit panihnit ñi jʉmbipna caá. Pánih jʉmna, ded yéej chãjat jenah joyát ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah yʉhna, caandíh ñi jéih yap yohbipna caá. Yeebdíh wʉtni panihni ã jwʉ́ʉb wihcan niít,\wj* queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 33 Páant ã niijíchah joinít, queétboó nin pah ĩ niíj jepahap jĩ: \p —Jwiítboó Abrahamji ã jʉimená jwĩ jʉmna caá. Páant jwĩ jʉmʉchah, ded jwiítboodíh wʉtni ã wihcan caá. Páant wihcah yʉhna, ¿ded pah niij tígaá ‘yeebdíh wʉtni ã jwʉ́ʉb wihcan niít’, ma niíj naóh? ĩ niijíp jĩ.\x * \xo 8:33 \xt Mt 3.9; Lc 3.8\x* \p \v 34 \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Cã́acwãjeh ĩ yéej chãjatdih ĩ jéih cádahcan caá. Pánihna, queétdih yéej chãjat tʉ́ʉtni ĩ maáh panihni caá. Pánih yéej chãjnit jʉmna, caandíh teo wʉ̃hnit panihnit ĩ jʉmna caá.\wj* \v 35 \wj Ded teo wʉ̃hni ã maáh wʉ̃ʉ́h pah nihcan caá. Bita caandíh ĩ ʉbʉchah, queétboodíh teo wʉ̃hni ã jʉmbipna caá. Obohjeéhtih, ã maáh wʉ̃ʉ́hboó páantjeh ã wʉ̃ʉ́h ã jʉmbipna caá.\wj* \v 36 \wj Pánihna, weém Dios wʉ̃ʉ́h jʉmna, deddih wã watachah, caanbʉ́t wã íip wʉ̃ʉ́h ã jʉmbipna caá. Páant wã watachah, yéej chãjatdih teo wʉ̃hni panihni ã jwʉ́ʉb jʉmcan niít.\wj*\x * \xo 8:36 \xt Gá 5.1,13\x* \v 37 \wj Yeéb Abrahamji ã jʉimená ñi jʉmatdih wã jéihna caá. Obohjeéhtih, ã jʉimená jʉmna yʉhna, wã naáwáchah joííhcan, weemdíh ñi mao yohíhna caá.\wj* \v 38 \wj Wã íipjeéh jʉmna, wã enatjidih yeebdíh wãpĩ́ naóhna caá. Obohjeéhtih, ñi íip, nemépwã ĩ maáh, yeebdíh ã wʉtʉchah joinít, yeébboó ñipĩ́ jepahna caá,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 39 —Jwĩ íip yoobát Abraham caá, queét ĩ niijíp jĩ. \p \wj —Abrahamji ã weh yoobát jʉmna, ded pah ã chãjatji biíc yoobó ñita chãj tagaá.\wj* \v 40 \wj Obohjeéhtih, yeebdíh wã íip ã naáwátdih yoobópdih wã naóh yapanachah yʉhna, yeébboó weemdíh ñi mao yohíhna caá. Abrahamjiboó páant ãta chãjcan tagaá.\wj* \v 41 \wj Pánihna, ñi íip panihni ã chãjíhat biíc yoobó mʉn tigaá yeebbʉ́t ñi jenah joyóp,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p —Jwiít íip wihcannit pohba jwĩ nihcan caá. Dios biícjeh caá jwĩ íip, queét ĩ niijíp jĩ. \p \v 42 \wj —Weém Diosjeéh jʉmniji nin baácna wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Pánihna, Dios ñi íip ã jʉmʉchah nihna, yeéb weemdíh ‘jwĩ ʉ́ʉd jeñé’, ñita niíj oi tagaá. Wã jenah joyátjeh nin baácboó wã dei jʉ̃óhcan jĩí. Wã íip Dios ninboó weemdíh ã wahachah, wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ.\wj* \v 43 \wj ¿Dépanih tigaá wã naáwátdih ñi beh joicán? Ñi joííhcat jíib caandíh ñi beh joicán caá.\wj* \v 44 \wj Ñi íipboó yeejép chãjat tʉ́ʉtnit ĩ maáh caá. Pánihna, caán ã weñat pínahboodíh ñipĩ́ chãjna caá. Nin baác ã jwíih jʉmʉchah, bʉʉbʉt páantjeh cã́acwãdih mao yohat tʉ́ʉtni caá. Caán biícmant yeenijeh jʉmna, yoobópdih ã jéih naóhcan caá. Pánih yeeat bʉʉ́hna, nih yáaatdihjeh ãpĩ́ naóhna caá.\wj* \v 45 \wj Páant yeebdíh yeeni ã naáwáchah joinítji weémboó yeebdíh yoobópdih wã naáwáchah yʉhna, ñi joííhcan caá.\wj* \v 46 \wj Páant wã naáwáchah, ‘Meém yeejép chãjni caá’, weemdíh ñi jéih niijcán caá. Yoobópdih wã naáwáchah yʉhna, ¿dépanih tigaá ñi joííhcan?\wj* \v 47 \wj Det Dios wehboó ã naáwátdih ĩ tʉ́i joiná caá. Obohjeéhtih yeéb ã weh nihcannit, ã naáwátdih wã naóh yapanachah yʉhna, ñi joííhcan caá,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \s1 Abrahamji jʉm láa Cristo ã jʉmat \p \v 48 Páant ã niijíchah joinít, queét nin pah Jesúsdih ĩ niijíp jĩ: \p —‘Meém Samaria baácdih bóo jʉmna, Diosdih jéihcanni, nemép caolih jʉmni caá’, jwĩ niiját yoobópdih caá, ĩ niijíp jĩ. \p \v 49 \wj —Weemdíh nemép wihcan caá. Obohjeéhtih, wã íip ã wẽpatjĩh yeebdíh wãpĩ́ chãj jʉ́ʉtna caá, caandíh ñi wẽi naáwát pínah niijná. Páant wã chãjachah yʉhna, yeébboó weemdíh wẽi naóhcanjeh, yeejép ñipĩ́ wéhena caá.\wj* \v 50 \wj Weemdíh ñi wẽi naáwátdih wã bidcan caá. Obohjeéhtih, cã́acwã weemdíh ĩ tʉ́i weñat pínahdih wã íipboó ã náah yacna caá. Pánihna, weemdíh ĩ náahcatji jíib queétdih ã peéh chãjbipna caá.\wj* \v 51 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Det wã naáwátdih jepahnit, ĩ wʉncan niít,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 52 —Bʉʉ bácah chah jenah joicánniabeh meém ma jʉmatdih jwĩ jéihna caá. Abrahamji, nihat Dios naáwátdih naóh yapanitji pah mʉntih ĩt wʉnʉp wʉt jĩ. \wj ‘Wã naáwátdih jepahni ã wʉncan niít’,\wj* niijná ¿dépanih tigaá meém páant ma niíj? \v 53 ¿Jwĩ nʉo Abrahamji, Dios naáwátdih naóh yapanitjibʉt chah wẽpni niít ma jʉmʉp? ¿Ded pohba tigaá meém? páant niíj naóhni, queét ĩ niijíp jĩ. \p \v 54 \wj —‘Chah wẽpni caá’, weemjéh wã jéih niijcán caá. Wã íipjeh ‘Caán chah wẽpni caá’, weemdíh ã niijná caá. Yeéb ‘Diosjeh caá jwĩ íip’, ñi niijníjeh wã íip ã jʉmna caá.\wj* \v 55 \wj Obohjeéhtih, páant niijná yʉhna, caandíh yoobópdih ñi jéihcan caá. Weém caá caandíh wã jéihyep. ‘Caandíh wã jéihcan caá’, niijná, yeéb ñi nihat pah yeeni wãta jʉm tagaá. Obohjeéhtih, caandíh yoobópdih wã jéihna caá. Pánih jéihna, ded pah ã naáwáchah, wãpĩ́ chãjna caá.\wj* \v 56 \wj Jwĩ nʉo Abrahamji nin baácboó wã dei jʉ̃ʉ́wát pínahdih jéihnit, ã weñep jĩ. Pánihna, wã dei jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennit, bʉ́dí ã yoób weñep jĩ,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 57 —Páant, meém cincuenta jópchi ma jʉibí jwʉhcan caá. Páant niijná, ¿jon jã́tih bóo Abrahamjidih meém ma ennit jĩí? Jesúsdih ĩ niijíp jĩ. \p \v 58 \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Abrahamji jʉm láa, weém wãát jʉmʉp jĩ,\wj* Jesús queétdih ã niíj jepahap jĩ.\x * \xo 8:58 \xt Ex 3.14; Jn 8.24; 10.30-33; 13.19\x* \p \v 59 Páant ã niíj jepahachah joinít, queétboó jee dáhnadih ʉbnit, Jesúsdih ĩ yohíhip yʉh jĩ. Obohjeéhtih, páant ĩ yohíhichah, ĩ encat pónih, Jesúsboó Dioíh mʉʉmánt ã bac bejep jĩ. \c 9 \s1 Jesús jéih encannidih ã booaat \p \v 1 Tʉ́ttimah, jwiítdih Jesús namáboó nʉmah bejna, jéih encannidih jwĩ jwãááp jĩ. \v 2 Caandíh enna, Jesúsdih nin pah jwĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Bohéní, dépanih tigaá nin jáap cã́ac jʉmnajeh jéih encanni ãtát jʉmji? ¿Caanjéh yeejép ãt chãjji taniít? ¿Ã mánaboó ĩt yéej chãjji taniít? jwĩ niijíp jĩ. \p \v 3 \wj —Nin ã yéej chãjatji jíib nihcan caá. Ã mánabʉt ĩ yéej chãjatji jíib nihcan caá. Obohjeéhtih, pánihni ã jʉmʉchah, wã íip ã wẽpatjĩh caandíh wã teo wáacbipna caá. Páant wã booanachah ennit, wã íip ã wẽpatdih cã́acwã ĩ tʉ́i jéihbipna caá.\wj* \v 4 \wj Yeó jáap cã́acwã ĩ́ih tewatdih ĩ jéih teona caá. Obohjeéhtih, chei ĩ jéih teocan caá. Pánihna, bʉʉ caá ã baab jwʉ́hat panihichah, weemdíh wahni ã wʉtatdih jwiítdih chãjat ã náahna caá. Tʉ́ttimah, chei jwĩ teocat pah, caandíh jwĩ jéih chãjcan niít.\wj* \v 5 \wj Pánihna, nin baácboó wã jʉm jwʉhʉchah, baabát panihni cã́acwãdih ded pah Dios ã jʉmatdih wã jéihyabipna caá,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ.\x * \xo 9:5 \xt Mt 5.14; Jn 8.12\x* \p \v 6 Páant niíj péanajeh, baácboó mao mác ã coí jéenanap jĩ. Pánih coí jéenanit, baácdih wid teo, jéih encanniíh quíibnadih ã ñáñap jĩ. \v 7 Pánih ñái péa, Jesús caandíh nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Siloé wʉ̃t jʉmni jẽ́ehat jʉ́ána quíib táñadih ma bejeé,\wj* ã niijíp jĩ. Siloé niijná, jwĩ́ih wéheatjĩh “Wahni”, niijná ã chãjap jĩ. \p Jesús páant ã niijíchah joinít, jéih encanni quíib táñadih ã bejep jĩ. Pánih quíib tã́iniji ennit, ã́ih mʉʉná ãt jwʉ́ʉb bejjip taga. \v 8 Páant ã jwʉ́ʉb jʉibínachah, ã chéenwã, caán dinero ʉʉ́bhniji ã jʉmatdih jéihnitbʉt, ennijeh ã́ih mʉʉná ã jwʉ́ʉb jʉibínachah ĩt enep wʉt jĩ. Pánih ennit, queétjeh nin pah ĩt míic niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p —¿Nin dinero ãpĩ́ ʉʉ́bhniji nihcan niít? ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 9 —Caanjéh tigaá, biquína ĩt niijíp wʉt jĩ. \p —Obohjeéhtih, caán yoobát pohba nihcan caá. Caan páh jígohna caá ã chãjap, bitaboó ĩt niijíp wʉt jĩ. \p —Caanjéh tigaá, weém, encanniji ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 10 —Jéih encanniji jʉmna yʉhna, ¿ded pah tibeé ma nih? bʉʉ ma jéih enat pínahdih, ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. \p \v 11 —Jesús wʉ̃t jʉmni ã́ih mao mácjĩh baácdih wid teonit, wĩ́ih quíibnadih ãí ñáñap be. Weemdíh ñái péanit, \wj ‘Siloé wʉ̃t jʉmni jẽ́ehat jʉ́ána quíib táñadih ma bejeé’,\wj* ã niijíchah joinít, caanná wã bejep be. Pánih quíib tã́inajeh, wã jéih enep be bʉca, queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 12 —¿Meemdíh pánih chãjni deyoob tígaá an jʉm? ĩt niijíp wʉt jĩ. \p —Jaóh jʉ̃h. Deh caá an jʉmʉpna caá, queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \s1 Jéih encannijidih fariseowã ĩ ʉʉ́bh joyát \p \v 13 Páant niíj ʉʉ́bh joí péanit, jéih encannijidih fariseowã maáta pebhboó ĩt ʉb bejep wʉt jĩ. \v 14 Jwiít judíowã jwĩ chooát yeó jáapdih caán encannijidih Jesús ã booanap jĩ. \v 15 Páant chooát yeó jáapdih ã booanachah jéihnit, caán newédih fariseowã jwʉh ĩt jwʉ́ʉb ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p —¿Ded pah tibeé meém ma nih en? ĩt niijíp wʉt jĩ. \p —Mao mácjĩh baácdih wid teonit, wĩ́ih quíibnadih ãí ñáñap be. Pánih ñái péanit, ã quíib táñat tʉ́ʉtʉchah joinít, wã bejep be. Pánih quíib tã́inajeh, wã yoób enep be, queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 16 Páant ã niijíchah joinít, biquína queét fariseowã nin pah ĩt niijíp wʉt jĩ: \p —Caán jwĩ chooát yeó jáapdih ãt tewep taga. Páant chooát tʉ́ʉtatdih yap yohna, Dioíh yoobát nihcan caá, ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ. \p Obohjeéhtih, bitaboó \p —Yeejép chãjni nihna, páant ãta jéih booacan tagaá. Pánihna, caán tʉ́ini nacaá, ĩt niijíp wʉt jĩ. Páant niijná, queét chénat pah poómp biíc yoobó ĩt jenah joicáp wʉt jĩ. \v 17 Caán encannijidih queét nin pah ĩt jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ, páant mʉntih: \p —Meemdíh míih quíibdih booani Jesúsdih meémboó ¿ded pah ma niíj jenah joí? ĩt niijíp wʉt jĩ. \p —Caán yoobópdih Dios naáwátdih naóh yapani nacaá an jʉmʉp, queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 18 Pánihna, jwĩ maáta nin pah ĩt niíj jenah joyóp wʉt yʉh jĩ: “Nin jéih encanni ãt nihjican tagaá”, ĩt niijíp wʉt jĩ. Páant niíj jenah joinít, jéih encanniji mánadih ĩt bid bojop wʉt jĩ. \v 19 Pánih bid bojnit, ã mánadih jwʉh nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p —¿Nin yoobópdih ñi wʉ̃ʉ́h niít ã jʉmʉp? ¿Biícmantjeh caán jwíih cã́ac jʉmna, jéih encanni nitjĩí wãát jʉmʉp? ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 20 —Nin jwĩ wʉ̃ʉ́h tigaá. Biícmant jéih encannijeh ã cã́ac jʉmʉp jĩ. \v 21 Caandíh jéihna yʉhna, ded pah bʉʉ ã enatdih, caandíh booanidihbʉt jwĩ jéihcan caá. Jwĩ wʉ̃ʉ́h wébít nihcan caá. Caandíhjeh ñi ʉʉ́bh joyoó. Caanjéh ã jéih naóhna caá, ã mána ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 22 Ded “Jesús Dios ã wahni Cristo caá”, niijnídih jwĩ maátaboó jwĩ míic wáacat mʉʉdíh ĩta waadát tʉ́ʉtcan tagaá. Páant ĩ chãjat pínahdih jéihna, encanniji mána jwĩ maátadih ĩt ʉ́ʉmji tagaá. \v 23 Pánih ʉ́ʉmna, “Caán wébít nihcan caá. Caandíhjeh ñi ʉʉ́bh joyoó”, ĩt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 24 Páant ĩ niíj jepahachah joinít, jwĩ maáta jéih encannijidih ĩt jwʉ́ʉb niijíp wʉt jĩ: \p —Jesús yéejni ã jʉmatdih jwiítboó jwĩ jéihna caá. Pánihna, Diosdih wẽinit, jwiítdih yoobópdih ma naáwá, caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 25 —Jesús yéej chãjni ã jʉmatdih wã jéihcan caá. Nindihjeh wã jéihna caá. Jéih encanni wã jʉmʉp jĩ. Obohjeéhtih, bʉʉ wã enna caá, queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 26 —¿Ded pah tií meém ma enat pínahdih caán ãí chãj? ĩt jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. \p \v 27 —Caandíhjeh tibeé yeebdíh wãát naáwáp be. Páant wã naáwáchah yʉhna, weemdíh ñi joííhcan beé. ¿Dedé chãjat tʉ́ʉt tigaá wã jwʉ́ʉb naáwáchah, ñi joííh, páant mʉntih? ¿Yeebbʉ́t ã́ihwã ñi jʉmíh niít? queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 28 —Meém Jesús ã bohéni caá. Obohjeéhtih, jwiítboó Moisésji ã bohénit caá. \v 29 Dios Moisésdih ã naáwátjidih jwĩ jéihna caá. Obohjeéhtih, caán Jesúsboó dedmant ã jʉ̃ʉ́wátjidih jwĩ jéihcan caá, queét caandíh ĩt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ. \p \v 30 —¡Páant! Dedmant ã jʉ̃ʉ́wátjidih ñi jéihcah yʉhna, ¿caán weemdíh enani Dios ã wahni ãta nihcan taniít? \v 31 Yéejnit ĩ ʉʉ́bʉ́chah, Dios ã joicán caá. Caandíh bácah jwiít nihat jwĩ jéihna caá. Obohjeéhtih, Diosdih wẽini, ã wʉtatdih jepahniboó ã ʉʉ́bʉ́chah, Dios ã joiná caá.\x * \xo 9:31 \xt Pr 15.29\x* \v 32 Jon jã́tih nin baác ã jwíih jʉmʉchah, jwíih cã́ac jʉmnajeh, jéih encannidih ded ã enaat doonádih jwĩ joicán jĩ. \v 33 Pánihna, Jesús Dios ã wahni nihcan, weemdíh ãta jéih enacan tagaá, queétdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 34 —Biícmantjeh yéejni mat jʉmʉp wʉt jĩ. ¿Pánih yéejni jʉmna yʉhna, jwiítdih meém ma bohéíh niít? jwĩ maáta caandíh ĩt niíj jʉ̃ihñʉp wʉt jĩ. Páant niíj péanitjeh, Dioíh mʉʉmánt caandíh ĩt bacanap wʉt jĩ. \s1 Jéih encannit panihnit ded pah ĩ jʉmat \p \v 35 Jéih encannijidih ĩ bacaat doonádih Jesús ã joyóp jĩ. Pánih joinít, jéih encannijidih jwãáhnit, caandíh nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Meém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñédih jepahni niít?\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 36 —¿Maá, déhena tigaá caán? Caandíh jéihna, wã jepahbipna caá, Jesúsdih ã niíj jepahap jĩ. \p \v 37 \wj —Caandíh ma enna caá. Weém meemdíh wéheni caanjéh tigaá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 38 —Maá, meemdíh wã jepahna caá, ã niíj jepahap jĩ. Páant niijnájeh, Jesús pebh bódicha caj yoh ñajnit, caandíh ã weñep jĩ. \p \v 39 Páant ã weñechah ennit, Jesús cã́acwãboodíh nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Ded pah tʉ́i chãjat, ded pah tʉ́i chãjcatdihbʉt cã́acwã ĩ jéihyat pínah niijná, nin baácboó wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Wã íip ded pah ã wʉtatdih jéihcan, jéih encannit panihnit ĩ jʉmna caá. Det páant ĩ jʉmatdih jéihnitdih wã íip ded pah ã jʉmatdih wã bohébipna caá, jéih ennit panihnit ĩ jʉmat pínah niijná. Obohjeéhtih, bita jéih encannit panihnit jʉmna yʉhna, ‘Jwiít tʉ́i jéihnit caá’, niíj jenah joinítdih wã bohécan niít, páantjeh jéih encannit panihnit ĩ jʉmat pínah niijná,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 40 Páant ã niijíchah joinít, biquína caan pébh jʉmnit fariseowã caandíh nin pah ĩ jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —‘Jéih encannit panihnit’, niijná, ¿jwiítdih niíj niít ma chãjap? Jesúsdih ĩ niijíp jĩ. \p \v 41 \wj —Jéih encannit panihnit ñi jʉmatdih ñi jéihyechah, yeebdíh peéh chãjat ãta wihcan tagaá. Obohjeéhtih, jéih encannit panihnit jʉmna yʉhna, ‘Diosdih jwĩ tʉ́i jéihna caá’, ñi niíj jenah joyát jíib, yeebdíh peéh chãjat ã jʉmbipna caá,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \c 10 \s1 Ovejawãdih en daonít \p \v 1 Tʉ́ttimah, biíh naáwátjĩh, bohéát tʉ́ʉt niijná, nin pah Jesús cã́acwãdih ã niíj naáwáp jĩ: \wj “Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Ded ovejawãdih wáihyat jʉ́dʉ jẽcdih waadcánjeh, jẽc wihcapmant aáb pʉ́ʉd deini, nʉʉmní tigaá ã jʉmʉp.\wj* \v 2 \wj Obohjeéhtih, wáihyat jʉ́dʉ jẽcdihjeh waadníboó ã́ih ovejawãdih en daoní yoobát ã jʉmna caá.\wj* \v 3 \wj Ovejawã mínah wáihyat jʉ́dʉdih ã jʉyʉ́chah, caán jẽcdih wapni caandíh ã wãt wʉ̃hbipna caá. Páant ã wãtachah, queétdih en daoníboó ĩ́ih wʉ̃tna yoobó ã ejechah, ã́ih wéheatdih ã́ih ovejawã ĩpĩ́ beh joiná caá. Pánih beh joinít, queét ãjeéh ĩpĩ́ pée bac bejna caá.\wj* \v 4 \wj Nihat ã́ihwã ĩ bac beedéchah ennit, queétdih ã waóh bejna caá. Pánihna, ã wéheatdih tʉ́i beh joiná, caandíhjeh ĩ tʉ́i pée bejna caá.\wj* \v 5 \wj Obohjeéhtih, biíh ĩ jéihca naáhdih ĩpĩ́ pée bejcan caá. Bita ĩ wéheatdih joiná, ʉ́ʉmnit, ĩpĩ́ jwei béjna caá”,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 6 Jesús páant ã niijíchah yʉhna, queét ĩt beh joicáp jĩ. \s1 Ovejawãdih en daonít naáwátdih Jesús ã beh joyáát \p \v 7 Páant ĩ beh joicátdih jéihnit, Jesús queétdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: \wj “Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Ovejawãdih wáihyat jʉ́dʉ jẽc panihni tigaá weém wã jʉmʉp.\wj* \v 8 \wj Nihat wã jã́tih jʉ̃óhnit, nʉʉmnít panihnit, cã́acwãdih ĩt yee bohénap jĩ. Queét ĩ wéhenachah yʉhna, cã́acwã, ovejawã panihnit, queétdih ĩt joyáh bojop jĩ.\wj* \v 9 \wj Weémboó wáihyat jʉ́dʉ jẽc panihni caá. Weemdíh jepahnit jẽcdih waadnít panihnit ĩ jʉmna caá. Pánihna, queét iiguípna bejnit déejidih wã tʉ́i ʉbna caá. Ovejawã ʉ́ʉmcanjeh, ĩ́ih wáihyat jʉ́dʉmant jʉmnitji wãíca naáhwã jeémédih bac bejnit, jwʉ́ʉb waadnít, ĩpĩ́ tʉ́i jʉmna caá. Pánihat pah, wĩ́ih cã́acwãboó wãjeéh jʉmna, ĩpĩ́ ʉ́ʉmcanjeh, wãíca naáhwã panihnit, ded pah ĩ náahatdih ĩ bíbohna caá.\wj* \p \v 10 \wj “Queét nʉʉmnítboó ovejawã panihnit Dioíh cã́acwãdih mao yohodih ĩ jʉ̃óhna caá. Obohjeéhtih, bʉ́dí wẽinit, yeó jáap jʉmat pah wãjeéh ĩ tʉ́i jʉmat pínah niijná, weémboó queét ovejawã panihnitdih bididih wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ.\wj* \v 11 \wj Weémboó ovejawã panihnitdih tʉ́i en daoní wã jʉmna caá. Ded ovejawãdih tʉ́i en daoní caandíh ĩ mao yohat dée tobohat ã jʉmʉchah yʉhna, ã́ih ovejawãdih ãpĩ́ en daó cádahcan caá. Pánihat dée pah queét iiguípna bejnit déejidih wã tʉ́i ʉbat tʉ́ʉt niijná, weémboó cã́acwãdih wã wʉn wʉ̃hbipna caá.\wj* \v 12 \wj Obohjeéhtih, ã maáíh ovejawãdih en daoníboó yoobópdih ã tʉ́i en daocán caá. Ã́ihwã nihcah, jió ovejawãdih jeémédih ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah enna, teo wʉ̃hniboó ã en daonít ovejawãdih ã yoh jwei béjna caá. Ã yoh jwei béjat tʉ́ttimah, jió ovejawãdih ã tewechah enna, queét ĩ jweí peét bejna caá.\wj* \v 13 \wj Caán teo wʉ̃hniboó ã jíib chãjatdihjeh ã bidna caá. Ã maáíh ovejawãdih oican, queétdih ã tʉ́i en daocán caá.\wj* \p \v 14-15 \wj “Weém ovejawãdih tʉ́i en daoní panihni tigaá wã jʉmʉp. Wã íip weemdíh ã tʉ́i jéihna caá. Weembʉ́t caandíh wã tʉ́i jéihna caá. Páant wã íipdih wã tʉ́i jéihyat pah, wĩ́ih ovejawã panihnit weemdíhbʉt ĩ tʉ́i jéihna caá. Wã íip weemdíh ã jéihyat pah, weembʉ́t queétdih wã tʉ́i jéihna caá. Pánih jéihna, wã íipjeéh ĩ tʉ́i jʉmat pínah niijná, queétdih wã wʉn wʉ̃hbipna caá.\wj*\x * \xo 10:14-15 \xt Mt 11.27; Lc 10.22\x* \v 16 \wj Biíh wáihyat jʉ́dʉ diítboó jʉmnit ovejawã panihnitbʉt wĩ́ihwã ĩ jʉmbipna caá. Pánih jʉmnit, wã naáwáchah, queétbʉt ĩ joi póobipna caá. Pánih joinít, wĩ́ihwã biícdih queétbʉt ĩ jʉmbipna caá.\wj*\x * \xo 10:16 \xt Ef 2.11-22\x*\wj Pánihna, weemjéh nihat wĩ́ihwãdih wã tʉ́i en daobípna caá.\wj*\x * \xo 10:16 \xt Is 40.11; Ez 34; Lc 15.4-5; He 13.20\x* \p \v 17 \wj “Wĩ́ihwã Diosjeéh ĩ jʉmat pínah niijná, queétdih páant wã wʉn wʉ̃hat pínah, wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát pínahdihbʉt jéihnit, wã íip weemdíh ã oina caá.\wj* \v 18 \wj Ded ã náahat pah weemdíh mao yohni pínah ã wihcan caá. Wã náahat pahjeh weemdíh ĩ mao yohbipna caá. Pánihna, wã náahat pahbʉt wã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhbipna caá. Páant wã íip weemdíh ã chãjat tʉ́ʉtʉp jĩ”,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 19 Páant ã niijíchah joinít, queét jwĩ déewã biíc yoobó ĩt jenah joicáp jĩ. \p \v 20 —Caán nemép jʉmni caá. Pánih jʉmna, ã tʉ́i jenah joicán caá. ¿Dépanih tigaá caandíh jwĩ jwʉ́ʉb joííh, páant mʉntih? dawá ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 21 Obohjeéhtih, bitaboó \p —Nemép jʉmni nihna, páant ãta niíj naóhcan tagaá. Ded nemép jʉmni jéih encannijidihbʉt ãta jéih enacan tagaá. Pánih chãjna, nemép jʉmni nihcan caá, ĩ míic niijíp jĩ. \s1 Judíowã ĩ maáta Jesúsdih ĩ náahcat \p \v 22-23 Tʉ́ttimah, mah noój láa, jwiít judíowã Jerusalén tʉ́tchidih biíh fiesta jwĩ jwʉ́ʉb chãjap jĩ. Jon jã́tih Dioíh mʉʉdíh chãj péanit, Diosdih ĩ wẽi wʉ̃hatjidih jwĩ náhniat yeó jáapna ã jʉmʉp jĩ. Caán yeó jáapnadih Dioíh mʉʉdíh wãáp lap nʉmpboó Salomón ã chãjat tʉ́ʉtni coahjidih Jesús ã en jibip jĩ. \v 24 Caan cóahboó Jesús ã jʉmʉchah enna, jwĩ maáta caandíh ñʉh pʉ́ʉda bojnit, nin pah ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —Maatápdih jwiítdih ma tʉ́i naóhcan caá. Pánihna, bʉʉ jwiítdih yoobópdih ma naáwá. ¿Meém Dios ã wahni Cristo yoobát niít ma jʉmʉp? Jesúsdih ĩ niijíp jĩ. \p \v 25 \wj —Yeebdíh jã́tih wãát naáwáp jĩ. Páant wã naáwáchah yʉhna, weemdíh ñi joííhcan jĩí. Wã íip ded pah weemdíh ã wʉtʉchah joinít, ã wẽpatjĩh wãpĩ́ chãjna caá. Pánih chãjna, weém Cristo yoobát wã jʉmatdih jʉ́ʉt tigaá wã chãjap.\wj* \v 26 \wj Páant wã jʉ́ʉtʉchah yʉhna, bitaíh ovejawã panihnit jʉmna, weémboodíh ñi joííhcan caá.\wj* \v 27 \wj Ovejawã queétdih en daonídih ĩ tʉ́i joyát pahjeh tih, wĩ́ihwã weemdíh ĩ tʉ́i joiná caá. Queétdih wã jéihyechah, weemdíh ĩ tʉ́i péena caá.\wj* \v 28 \wj Páantjeh Diosjeéh queétdih wã tʉ́i jʉmat tʉ́ʉtʉchah, iiguípna ĩ bejcan niít. Pánihna, queétdih wã tʉ́i en dawáchah, bitaboó weemdíh ĩ jéih dʉ́ʉc wáican niít.\wj* \v 29 \wj Wã íip, wĩ́ih cã́acwãdih weemdíh wʉ̃hni, nihatdih chah wẽpni caá ã jʉmʉp. Pánih jʉmna, wĩ́ihwãdih ã wapachah, bitaboó caandíhbʉt ĩ jéih dʉ́ʉc wáican niít.\wj* \v 30 \wj Weém wã íipjĩh biíc pahjeh jwĩ jʉmna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 31 Páant ã niijíchah joinít, jwĩ maátaboó caandíh yohat tʉ́ʉt niijná, jee dáhnadih ĩ ʉbʉp jĩ. \v 32 Páant ĩ chãjachah ennit, Jesús queétdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —Wã íip ã wẽpatjĩh dawá láa yeebdíh wã chãj jʉ́ʉtʉp yʉh jĩ. ¿Dedé wã chãjatji jíib tigaá weemdíh jee dáhnajĩh ñi yohíh?\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 33 —Dios ã wẽpatjĩh ma chãj jʉ́ʉtatji jíib nihcan caá. Obohjeéhtih, meém cã́acjeh jʉmna yʉhna, \wj ‘Diosjeh tigaá weém’,\wj* ma niíj yee naáwát jíib, meemdíh jee dáhnajĩh jwĩ yoh mawíhna caá, queét ĩ niíj jepahap jĩ.\x * \xo 10:33 \xt Lv 24.16\x* \p \v 34 \wj —Obohjeéhtih, Dios naáwátdih naóh yapani nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: ‘Yeéb wã naáwát tʉ́ʉtnitdih “weem pánihnit ñi jʉmna caá”, wã niijíp be’, Dios ãt niíj daacát tʉ́ʉtʉp tajĩ.\wj*\x * \xo 10:34 \xt Sal 82.6\x* \v 35 \wj Páant ã niíj daacátji yoobópdih ã jʉmatdih jwiít nihat jwĩ jéihna caá. ‘Yeeni caá’, caán tólihdih jwĩ jéih niijcán caá. Dios naáwátdih jéihnitdih ‘Dios panihnit ñi jʉmna caá’, ã niíj naáwáchah, yoobópdih caá.\wj* \v 36 \wj Dios ã náahat pah weemdíh nin baácboó ã wahap jĩ. Pánihna, ‘Weém Dios wʉ̃ʉ́h caá’, wã niijíchah joinít, ¿dépanih tigaá weemdíh ‘Jesús Diosdih yéej naóhna caá ã chãjap’, ñipĩ́ niíj?\wj* \v 37 \wj Wã íip ã náahat pah wã chãjcah bácah, wã bohéátdih ‘Yoobópdih tigaá’, niijcát caá náahap.\wj* \v 38 \wj Obohjeéhtih, wã íip ã wẽpatjĩh wã chãj jʉ́ʉtʉchah yʉhna, ‘Caán Dios ã wahni Cristo caá’, ñi niíj jenah joicán caá. Páant niíj jenah joicán yʉhna, wã chãj jʉ́ʉtatdih ‘Yoobópdih Dios ã wẽpatjĩh chãjni caá’, niíj jenah joyát caá náahap. Páant niíj jenah joiná, weém wã íip biícdih wã jʉmatdih ñi tʉ́i jéihbipna caá,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 39 Páant ã niijíchah joí íijnit, queét chéneji ĩ tewíhip yʉh jĩ. Obohjeéhtih, ĩ tewíhichah jéihnit, Jesús queétdih ã jwei bác bejep jĩ. \p \v 40 Pánih bac bejniji Juan cã́acwãdih ã daabánapji, Jordán mʉj conanaáboó jwiítdih ã nʉmah chʉ́ʉh bejep jĩ, páant mʉntih. Caanná jʉibínit, jwiítdih ã nʉmah jʉmʉp jĩ.\x * \xo 10:40 \xt Jn 1.28\x* \v 41 Dawá cã́acwã caanná caandíh enedih ĩpĩ́ jʉibínap jĩ. Nin pah queét míicjeh ĩ niijíp jĩ: \p —Juan Dios ã wẽpatjĩh chãj jʉ́ʉtcan yʉhna, ded pah Jesús ã jʉmat pínahdih ã naáwáchah, yoobópdih tajĩí, ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 42 Páant niíj jenah joinítji dawá Jesúsdih ĩ jepahap jĩ. \c 11 \s1 Lázaro \p \v 1-2 Lázaro, María, Marta queét biíc peihcannit, Betania tʉ́tchidih moon tájĩ. Queét yaádh ĩ ʉ́ʉd Lázaro biícdih ĩpĩ́ jʉmʉp jĩ.\x * \xo 11:1-2 \xt Lc 10.38-39\x* Caánt María, Jesúíh jítchanadih tʉ́i chej jʉmni macjĩh pʉohnit, miíh waó yoócjĩh jõp wionih pínah mit jʉmʉp tajĩ.\x * \xo 11:1-2 \xt Jn 12.3\x* Biíc yeó jáap Lázaro bʉ́dí ãt wʉnʉp wʉt jĩ. \v 3 Ã wʉnʉchah, yad jeñéna yaádh Jesúsdih dooná ĩt wahap tajĩ. \p —Ma oini bʉ́dí wʉnna beé ã chãjap be, Maá, ĩt niíj naáwát tʉ́ʉtʉp tajĩ. \p \v 4 Pánihna, Lázaro ã wʉnat doonádih joinít, Jesús jwiít ã bohénitdih nin pah ã niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Lázaro wʉnna yʉhna, ã boobipna caá. Wʉnna, Dios ã wẽpat jʉ́ʉtat pínahjeh caá. Páant ã wẽpatdih jʉ́ʉtnit, ã wʉ̃ʉ́h wã jʉmatdih, wẽpni wã jʉmatdihbʉt cã́acwãdih ã jʉ́ʉtbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 5 Lázarodih, yad jeñéna yaádhdihbʉt Jesús bʉ́dí ã oyop jĩ. \v 6 Pánihna, Lázaro ã wʉnat doonádih joiná yʉhna, caán yʉʉ́pbit bóo tʉ́tchidih Jesús chéne yeó jáap jwiítdih ã nʉmah jʉm jwʉhʉp jĩ. \v 7 Tʉ́ttimah, Jesús jwiítdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Chóbe Judea baácboó, Lázarowã ĩ jʉmni tʉ́tchina, jwĩ jwʉ́ʉb bejjĩh,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 8 —Bohéní, jwínah bóonajeh tibeé, jwĩ maáta meemdíh jee dáhnajĩh ĩ yoh mawíhip be. ¿Dépanihna bʉʉ ma jwʉ́ʉb bejíh, páant mʉntih? jwĩ niijíp jĩ. \p \v 9 Páant jwĩ niijíchah joinít, caandíh ĩ mao jwʉhcat pínahdih naóhna, biíh naáwátjĩh jwiítdih nin pah ã niíj jéihya naáwáp jĩ: \p \wj —Bʉ́dí ñi jenah joicá bojoó. Biíc yeó jáapdih doce horajeh caá ã baabáp. Páant ã baabáchah, jwĩ tʉ́i enna caá. Pánihna, yeó jáap jibna, jwĩ bʉʉgcán caá.\wj* \v 10 \wj Chei jibna, baabcáh, jwĩpĩ́ bʉʉgná caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p Páant niijná, nin pah niijná ãt chãjap jĩ: \wj “Bʉʉ wã íip ded pah ã chãjat tʉ́ʉtatdih wã chãj beedá jwʉhcan caá. Páant weemdíh ã chãjat tʉ́ʉtat jʉdh jwʉhʉchah, weemdíh ĩ jéih mao jwʉhcan caá”,\wj* niijná ãt chãjap jĩ. \p \v 11 Páant niíj péanit, jwiítdih nin pah ã jwʉ́ʉb niijíp jĩ, páant mʉntih: \p \wj —Jwĩ chéen Lázaro, ʉ̃ona caá an chãjapna caá. Páant ã ʉ̃wʉchah, weém caandíh wʉcʉdih wã jʉibíbipna caá,\wj* jwiítdih ã niijíp jĩ. \p \v 12 —Caán láa bácah, Maá, ʉ̃ona, ã tʉ́i boobipna caá, jwĩ niijíp jĩ. \p \v 13 Páant jwĩ niíj jenah joyóchah yʉhna, Jesús \wj “Ʉ̃ona caá an chãjapna caá”,\wj* niijná \wj “Mʉʉjáh bejna beé”,\wj* niijná ãt chãjap jĩ. \v 14 Páant jwĩ niíj jenah joyátdih jéihnit, Jesús jwiítdih nin pah yoobópdih ã niijíp jĩ: \p \wj —Lázaro jáantjeh ã wʉnʉp be.\wj* \v 15 \wj Wã wihcah, caán ã wʉnʉchah, wã wẽina caá. Bʉʉ bejnit, ded pah wã chãjat pínahdih enna, weemdíh chah ñi tʉ́i jenah joibípna caá. Pánihna, chóbe tí bácah, caandíh ĩ yohopjina enedih jwĩ bejjĩh,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 16 Páant ã niijíchah joinít, Tomás, waláhni jwĩ niijní, nin pah jwiítdih ã niijíp jĩ: \p —Chóbe jwiítbʉt ãjeéh jwĩ en péejĩh. Caandíh maona, jwiítdihbʉt ĩ mawa naáh, ã niijíp jĩ. Páant ã niijíchah joinít, biícdih jwĩ bejep jĩ. \s1 Jesús cã́acwãdih jwʉ́ʉb booani ã jʉmat \p \v 17 Jwiít Jesúsjeéh Betania tʉ́tchina jwĩ jʉibíát pínah jã́tih, Lázaroíh bácahjidih jeé íitboó ĩtát yohop tajĩ. Biícjĩh bóo téihya yeó jáap jã́tih ãtát wʉnʉp tajĩ. \v 18 Betania tʉ́tchi Jerusalén tʉ́tchi pebhjeh, biíc hora tacdih bejat ã jʉmʉp jĩ. \v 19 Páant pebhjeh ã jʉmʉchah, dawá jwĩ déewã María, Marta ĩ ʉ́ʉddih ĩ jĩ́gahat yayáát tʉ́ʉt niijná, ĩ pebhna ĩt jʉibínap tajĩ. \v 20 Jwĩ jʉibíát doonádih joinít, mʉʉmánt bac jʉ̃óhnit, Marta Jesúsdih jwãáádih mi jʉyʉ́p jĩ. Obohjeéhtih, yad jʉpʉ mʉʉ́ diítboó mit jʉm jwʉhʉp tajĩ. \p \v 21 Pánihna, Jesúsdih jwãáhnit, Marta nin pah caandíh mi niijíp jĩ: \p —Maá, ninboó meém ma jʉmʉchah, wã ʉ́ʉd ãta wʉncan tagaá. \v 22 Obohjeéhtih, ded pah ma ʉʉ́bʉ́chah, Dios ã jepahat pínahdih weém wã jéihna caá, mi niijíp jĩ. \p \v 23 \wj —Ma ʉ́ʉd ã boo pʉd jʉ̃óhbipna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 24 —Páant tih, Maá, caán péeni yeó jáap, nihat cã́acwã ĩ boo pʉd jʉ̃óhni yeó jáapdih,\x * \xo 11:24 \xt Dn 12.2\x* wã ʉ́ʉdbʉt ã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát pínahdih wã jéihna caá, mi niijíp jĩ. \p \v 25 \wj —Weemjéh wʉnnidih wã jéih jwʉ́ʉb booana caá. Ded weemdíh jepahni wʉnna yʉhna, ã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhbipna caá.\wj* \v 26 \wj Ded báadhnibʉt weemdíh jepahni, iiguípna ã bejcan niít. ¿Caandíh ma jenah joí niít?\wj* Martadih Jesús ã niijíp jĩ.\x * \xo 11:26 \xt Ro 6.4-5; Col 2.12; 3.1\x* \p \v 27 —Maá, meém Cristo Dios wʉ̃ʉ́h ma jʉmatdih wã tʉ́i jéihna caá. Nin baácboó meemdíh ã wahatjidihbʉt wã jéihna caá, Marta mi niíj jepahap jĩ. \s1 Jesús ã jʉñát \p \v 28 Páant Marta caandíh niíj péanit, Maríadih naáwádih mi jwʉ́ʉb bejep jĩ. Pánih jwʉ́ʉb bejnit, mi jwandih mit jʉibí jéyé naáwáp wʉt jĩ. \p —Bohéni ãt jʉi tábeé. \wj ‘Mi jʉ̃ʉ́wʉ́ naáh’,\wj* meemdíh ã niijná beé, mit niijíp wʉt jĩ. \p \v 29 Páant mi niijíchah joinít, María waícanjeh Jesúsdih jwãáádih mit bac jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. \v 30 Marta mi jwʉ́ʉb bejat tʉ́ttimah, tʉ́tchiboó waadcán, caanjĩ́hjeh jwĩ páñap jĩ. \v 31 Jwĩ déewã, Maríajeéh jʉmnit, wẽpép mi bac bejatdih ennit, “Mi ʉ́ʉddih yohopjiboó jʉñʉ́dih bejna caá mi chãjap”, ĩt niíj jenah joyóp tajĩ. Páant niíj jenah joinít, caántdih ĩt pée jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. \p \v 32 Jwĩ pebhna jʉinít, Jesúsdih enna, ã pebh María baácboó mi páah yoh ñajap jĩ. Pánih páah yoh ñajnit, caandíh nin pah mi niijíp jĩ: \p —Maá, ninboó meém ma jʉmʉchah, wã ʉ́ʉd ãta wʉncan tagaá, mi niíj jʉ̃í naáwáp jĩ. \p \v 33 Páant mi jʉ̃í naáwáchah ennit, mijeéh péenit jwĩ déewã ĩ jʉñátdihbʉt ennit, Jesús bʉ́dí ã jĩ́gahap jĩ. \v 34 Pánih jĩ́gahnit, Jesús queétdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Dee tíbeé caandíh ñi yoh?\wj* ã niijíp jĩ. \p —Maá, caandíh jwĩ yohopjiboó ma en jʉ̃ʉ́wʉ́, ĩ niíj jepahap jĩ. \p \v 35 Pánih jĩ́gahnit, Jesúsbʉt ã jʉñʉ́p jĩ. \v 36 Páant Jesús ã jʉñʉ́chah ennit, mijeéh péenit jwĩ déewã nin pah queétjeh ĩ míic niijíp jĩ: \p —Jesús Lázarodih bʉ́dí ãt oi tagaá, ĩ míic niijíp jĩ. \p \v 37 Obohjeéhtih, bita caanjĩ́h jʉmnit nin pah queétjeh ĩ míic niijíp jĩ: \p —¿Dépanih tigaá jéih encannidih ã jéih booana yʉhna, Lázaroji ã wʉnat pínah jã́tih, caandíh ãt jéih booaji caá? ĩ niijíp jĩ. \s1 Lázaro ĩ yohnijidih Jesús ã booaat \p \v 38 Páant ĩ niíj míic wéheat pónih, Jesús bʉ́dí ã jwʉ́ʉb jĩ́gahachah, Lázarodih ĩ yohopjiboó jwiítdih ĩ nʉmah jʉibínap jĩ. Caán íitdih bʉ́dí jee dáhjĩh ĩt nemep tajĩ. \v 39 Páant ĩ nematjidih ennit, Jesús queétdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Can jeé jʉ́dʉdih ñi pʉ̃tʉ́ dodhdoó,\wj* ã niijíp jĩ. \p —Maá, biícjĩh bóo téihya yeó jáap jã́tih ã wʉnʉchah, jwĩ yohop be. Pánihna, bʉʉ ã́ih bácah an wĩ́ijna nacaá bʉca, Marta mi niijíp jĩ. \p \v 40 \wj —Wã naáwátjidih ma tʉ́i náhninaá. Dios ã wẽpatdih ma enat pínahdih meemdíh wãát naóhna beé,\wj* caántdih ã niijíp jĩ. \p \v 41 Páant caántdih ã niíj péanachah, queét jeé jʉ́dʉdih ĩ pʉ̃tʉ́ dodhdop jĩ. Ĩ pʉ̃tʉ́ dodh péanachah, Jesús jeáboó chéi ennit, Diosdih nin pah ã niíj ʉʉ́bʉ́p jĩ: \p \wj —Weemdíh ma joyátji tʉ́ina caá, Paá.\wj* \v 42 \wj Wã ʉʉ́bát pah ma joyátdih wã jéihna caá. Pánihna, weemdíh ma wahatjidih nit jʉmnit ĩ jéihyat pínah niijná, bʉʉ meemdíh páant wã niíj ʉʉ́bhna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 43 Páant niíj ʉʉ́bh péanit, Jesús nin pah ã niíj wẽp ejep jĩ: \p \wj —¡Lázaro, ma bac jʉ̃ʉ́wʉ́!\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 44 Jesús páant ã niíj ejechahjeh, Lázaro ĩ yohniji yʉhna, jeé íitmant ã bac jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Pánih bac jʉ̃óhna, ã́ih bácah, ã́ih wao dáhdihbʉt yégueh chóo tõpjĩh ĩ pinatji pahjeh ã dʉo bác jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. \p Páant ã bac jʉ̃ʉ́wʉ́chah, Jesús queétdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Caandíh ñi pinatji yégueh chóo tõpnadih ñi wataá,\wj* ã niijíp jĩ. Páant ã niijíchah joinít, ĩ pinatji tõpnadih Lázarodih ĩ watap jĩ. \s1 Jesúsdih ĩ tewat pínahdih ĩ míic wéheat \r (Mt 26.1-5; Mr 14.1-2; Lc 22.1-2) \p \v 45 Páant Lázarodih ã booanachah ennit, María pebh jʉinítji dawá jwĩ déewã, Jesúsdih ĩ jepahap jĩ. \p \v 46 Obohjeéhtih, biquína jepahcannitboó fariseowã pebhna jʉibínit, ded pah Jesús ã chãjatjidih ĩt naáwáp wʉt jĩ. \v 47-48 Pánihna, sacerdotewã ĩ maáta, fariseowã, bita jwĩ maáta biícdih míic wáacnit, queétjeh nin pah ĩt niíj míic wéhenap wʉt jĩ: \p —Jesús dawá láa Dios ã wẽpatjĩh ã chãj jʉ́ʉtna caá. Pánihna, ‘Páant ma chãjca bojoó’, jwĩ niijcáh, nihat cã́acwã ãjeéh ĩ bejbipna caá. Páant dawá biícdih ĩ jʉmʉchah ennit, Jesúsdih maáh ĩ waadáát pínahdih jenah joinít, Romadih moón ĩ maáta ‘Jwiítdih yohna caá ĩ chãjap’, niijnít, jwiít judíowãboodíh ĩ peéh chãjbipna caá. Pánih peéh chãjnit, Dioíh mʉʉdíh ĩ yohat pínah niijná, ĩ́ih soldadowãdih ĩ wahbipna caá. Jwĩ́ih baácdihbʉt ĩ dʉ́ʉc wáibipna caá. Pánihna, ¿bʉʉ ded pah tigaá jwĩ chãjbi? ĩt míic niijíp wʉt jĩ. \p \v 49 Páant ĩ niijíchah yʉhna, biíc ĩjeéh jʉmni, caán jópchidih sacerdotewã ĩ maáh yoobát Caifás wʉ̃t jʉmni, queétdih nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: \p —Wã déewãá, weemdíh ñi joi jwʉ́hʉʉ́. Páant niíj míic wéhena, yeéb ñi tʉ́i jéihcan caá. \v 50 Nihat jwiít judíowã jwĩ tʉ́i jʉmat pínahdih biíc cã́ac ã wʉn wʉ̃hʉchah, ã tʉ́ibipna caá. Ã wʉn wʉ̃hcah, jwiít nihatdih Romadih moón ĩ maáta ĩ yoh beedábipna caá. Caandíh yeéb ñi tʉ́i beh joi jwʉ́hcan caá, Caifás ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 51 Páant niíj naóhna, ã jenah joyátjeh niijná ãt chãjcap wʉt jĩ. Sacerdotewã ĩ maáh yoobát ã jʉmʉchah, jwĩ déewã ĩ tʉ́i jʉmat pínah niijná, Jesús ã wʉn wʉ̃hat pínahdih Diosboó Caifásdih ãt naáwát tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. \v 52 Obohjeéhtih, pánih wʉnna, jwiít judíowãdihjeh pohba ãt wʉn wʉ̃hcap tajĩ. Nihat baácdih moón Dios ã weh pínah biíc weh pah jwĩ jʉmat pínah niijná, jwĩ yéejat jíib Jesús ãt wʉn wʉ̃hʉp tajĩ. \v 53 Páant Caifás ã niijíchah joinít, caán yeó jáapjeh “¿Jesúsdih ded pah tigaá jwĩ mao yohbi?” queét ĩt niíj míic wéhe jwíihip tajĩ. \p \v 54 Pánihna, caandíh ĩ mao yohíhatdih jéihnit, Jesús dahwani tʉ́tchinadih jibidih ã bejíhcap jĩ. Tʉ́tchi wihcapboó bejnit, caán pebhbit Efraín wʉ̃t jʉmni bainí tʉ́tchibitna jwiítdih ã nʉmah jʉibínap jĩ. Pánih jʉibínit, caanjĩ́h jwĩ jʉm jwʉhʉp jĩ. \p \v 55 Caán láa jwiít judíowã jwĩpĩ́ wẽini Pascua yeó jáapna pínah bahnijeh ã jʉdhdʉp jĩ. Moisés ã naóh yapaatji pah, Diosdih jwĩ weñat pínah jã́tih tʉ́i míic ámohat ãpĩ́ náahap jĩ, Dios ã enechah, yéejat wihcannit jwĩ jʉmat pínah niijná. Pánihna, caandíh chãjat tʉ́ʉt niijná, dawá jwĩ déewã nihat tʉ́tchinadih moón Jerusalén tʉ́tchina ĩt aab béjep tajĩ. \v 56 Caán tʉ́tchina jʉibínit, queét Jesúsdih bidna ĩtih chãjap ta yʉh jĩ. Pánih bidna, Dioíh mʉʉdíh jʉmnit, queétjeh nin pah ĩt niíj míic wéhenap wʉt jĩ: \p —¿Pascua yeó jáapnadih Jesús enedih ã jʉ̃óhca naniít? ñi jenah joyóchah, ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 57 Sacerdotewã ĩ maáta, fariseowãbʉt jã́tih nin pah cã́acwãdih ĩtát niíj wʉtʉp wʉt jĩ: “Jesús dedboó ã jʉmat doonádih joinít, jwiítdih ñi naáwá”, ĩtát niijíp wʉt jĩ. Caandíh tewat tʉ́ʉt niijná, páant ĩt niijíp wʉt jĩ. \c 12 \s1 Jesúíh jítchanadih María miíh chej jʉmnijĩh mi pʉhwat \r (Mt 26.6-13; Mr 14.3-9) \p \v 1 Pascua yeó jáapna pínah seis yeó jáap ã jʉdhdʉchah, Efraín tʉ́tchimant Betania tʉ́tchina Jesús jwiítdih ã nʉmah jwʉ́ʉb jʉibínap jĩ. Caanná jʉibínit, Lázaro wʉnniji, Jesús ã booaniíh mʉʉná jwĩ jʉibínap jĩ. \v 2 Páant jwĩ jʉibínachah, jwĩ jeémát pínahdih ĩ chãj wʉ̃hʉp jĩ. Pánihna, Lázaro, Jesús, jwiít biícdih jeémát cáagat naadíh jwĩ laj pʉ́ʉda bojop jĩ. Páant jwĩ laj pʉ́ʉda bojochah, Marta jwiítdih jeémát mi cáagap jĩ. \v 3 Maríaboó nardo wʉ̃t jʉmni chej jʉmni quiítdih, biíc kilo tac yoób ʉb jʉ̃óhnit, Jesúíh jítchanadih mi pʉhwʉp jĩ. Pʉohnit, miíh waó yoócjĩh mi jõp wiwip jĩ.\x * \xo 12:3 \xt Lc 7.37-38\x* Páant mi pʉhwat tʉ́ttimah, caán nihat mʉʉ́ ã tʉ́i chej jʉm chéyah bejep jĩ. \v 4 Páant mi chãjachah ennit, jwiít biícdih jʉmni Judas Iscariote wʉ̃t jʉmniboó, Jesúsdih eníhcannitdih dʉó wáini pínah, nin pah ã niijíp jĩ: \p \v 5 —¿Dépanih tigaá nint caan mácdih mi bíbohna yʉhna, mit jíib chãj wʉ̃hcan? Caandíh jíib chãjna nihna, biíc jópchi tewat pah bóo mita jíib teo tagaá. Pánihna, caán dinerojĩh moh yéejnitdih jwĩta jéih teo wáac tagaá, ã niijíp jĩ. \p \v 6 Obohjeéhtih, Judasboó moh yéejnitdih teo wáaquíhcan, caanjéh dinerodih náahna, nih yáana, páant ãt niijíp jĩ. Caán jwĩ́ih dinerodih en daoní jʉmna yʉhna, biquí láana ãpĩ́ nʉʉmʉ́p tajĩ. \p \v 7 Páant ã niijíchah joinít, Jesús nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Caántdih páant ma niijcá bojoó. Mi ámohniji chej jʉmnijĩh wĩ́ih bácahdih ĩ yohat pínah jã́tih ñáñat dée pah weemdíh páant mi pʉohna caá.\wj* \v 8 \wj Moh yéejnitboó páantjeh ñijeéh ĩ jʉmbipna caá. Páant ĩ jʉmʉchah, débólih wʉ̃híhna, queétdih ñi jéih wʉ̃hna caá.\wj*\x * \xo 12:8 \xt Dt 15.11\x*\wj Obohjeéhtih, weémboó ñijeéh maatápdih wã jʉmcan niít,\wj* ã niijíp jĩ. \s1 Sacerdotewã ĩ maáta Lázarodihbʉt ĩ mao yohíhat \p \v 9 Jesús biícdih Betania tʉ́tchiboó jwĩ jʉmʉchah, dawá jwĩ déewã caandíh enedih ĩt jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. Obohjeéhtih, caandíhjeh pohba nihcan, ã booaniji Lázarodihbʉt enedih jʉ̃óhna ĩt chãjap tajĩ. \v 10 Páant enedih ĩ jʉibínachah jéihnit, sacerdotewã ĩ maáta Lázarodihbʉt ĩt mao yohíhip jĩ. \v 11 Lázaro wʉnnijidih ã booaat doonádih joinít, dawá jwĩ déewã Jesúsdih ĩt jepahap tajĩ. Pánih jepahnit, sacerdotewã ĩ bohéátboodíh ĩt cádahap tajĩ. Páant ĩ cádahachah ennit, sacerdotewã ĩ maátaboó íij yapnit, Lázarodihbʉt ĩtih mao yohíhip ta yʉh jĩ. \s1 Jesúswã Jerusalénna ĩ waadát \r (Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Lc 19.26-40) \p \v 12 Jwĩ jʉibíni daanimant bóo yeó jáapdih dawá cã́acwã Jerusalén tʉ́tchina jʉibínitji jwĩ jʉibíát pínah doonádih ĩtát joyóp tajĩ. \v 13 Pánih joinítji táam nʉ́onadih bóodnit, Jesúsdih ĩ ʉb jwãáh dei jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Pánih jwãáh dei jʉ̃óhnit, nin pah ĩ niíj wẽi ñaacáp jĩ: \p —¡Diosdih jwĩ wẽi naóh jĩíh! ¡Hosana, nin Dios ã wahni jwiít judíowãdih teo wáacni pínah ã tʉ́i jʉmʉ naáh! ¡Nin jwĩ Maáh yoobát tigaá! queét ĩ niíj wẽi ñaacáp jĩ.\x * \xo 12:13 \xt Sal 118.25-26\x* \p \v 14 Burrodih bid jʉinít, Jesús caanjíh ã chʉ́ʉdʉp jĩ. Pánih chʉ́ʉdna, Dios naáwátdih naóh yapaniji ã daacátji pahjeh ã yapap jĩ. \q1 \v 15 “Jerusalén tʉ́tchidih moón, ñi ʉ́ʉmca bojoó. Eneé, ñi Maáh burro wʉ̃ʉ́hjih chʉ́ʉdnit, ã jʉ̃óhna caá”, ãt niíj daacáp tajĩ. \rq (Zac 9.9)\rq* \m \v 16 Obohjeéhtih, ‘Caán ã daacátji Jesúsdih niijná caá ãt chãjap’, jwiít ã bohénit jwĩ niíj jéih jwʉhcap jĩ. Pánih jéihcan yʉhna, jeáboó Jesús ã pʉ́ʉh laab béjat tʉ́ttimah, ã daacátjidih náhninit, jwĩ beh joyóp jĩ. Pánih beh joinít, “Dios naáwátdih ã daacátji biíc yoobó Jesúsdih ã yapap jĩ”, niíj jenah joinít, jwĩ yoób jéihyep jĩ. \p \v 17 Jesús ã ejechah, Lázaroíh bácahdih ĩ yohatji íitmant báadhni ã bac jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennitjiboó bitadih ĩt naáwáp tajĩ. \v 18 Caán doonádih joinítji dawá cã́acwã Jesúsdih ĩ jwãáh jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. \v 19 Páant dawá ĩ bejechah ennit, fariseowã queétjeh nin pah ĩt míic niijíp wʉt jĩ: \p —¡Eneé bʉca! Nihat Jesúíhwã míicjeh bʉʉ jʉmna caá ĩ chãjap. Queétdih jwĩ naáwáchah yʉhna, ĩ joicán caá. Pánihna, ded pah queétdih jwĩ jéih chãwácan caá, ĩt míic niijíp wʉt jĩ. \s1 Biquína griegowã Jesúsdih ĩ bidat \p \v 20 Fiesta yeó jáapnadih Diosdih weñedih jʉ̃óhnitjeéh, biquína griegowãbʉt ĩt jʉyʉ́p tajĩ. \v 21 Pánih jʉinít, jwĩjeéh jʉmni Felipe pebhna queét ĩt jʉyʉ́p tajĩ. Felipeboó Galilea baácdih jʉmni Betsaida wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih bóo ã jʉmʉp jĩ. Caan pébh jʉinít, nin pah caandíh ĩt niijíp wʉt jĩ: \p —Jwiít Jesúsdih jwĩ eníhna caá, ĩt niijíp wʉt jĩ. \p \v 22 Páant ĩ niijíchah joinít, Felipe Andrésdih naáwádih ãt bejep wʉt jĩ. Queét chénat pah Jesúsdih naáwádih ĩ jʉyʉ́p jĩ. \v 23 Páant ĩ naáwáchah joinít, Jesús queétdih nin pah ã niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé wã wʉnat pínah, wã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát pínah, jeáboó wã jwʉ́ʉb bejat pínahbʉt bahnijeh ã jʉdhna caá.\wj* \v 24 \wj Nin naáwátjĩh yeebdíh wã bohébipna caá. Pácahi tíibdih jwĩ momat tʉ́ttimah, ã́ih japih bóo chóo ã moopáh bejna caá. Páant ã moopóchah, ã́ih diítmant bóo tíib ãpĩ́ chíih jʉ̃óhna caá. Pánih chíih, behna, dawá ã quehna caá. Obohjeéhtih, caán tíib moópcan, ãta chíihcan tagaá. Chíihcan, caanjéh ãta jʉm tagaá. Pánihat pah, weémboó wʉnna, wã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah, dawá cã́acwãdih Diosjeéh wã tʉ́i jʉmat tʉ́ʉtbipna caá. Obohjeéhtih, wʉncan, weemjéh wãta jʉm tagaá.\wj*\x * \xo 12:24 \xt Mt 10.38; 16.24; Mr 8.34; Lc 9.23\x* \v 25 \wj Det ĩ weñat pínahdihjeh jenah joiná, Dios ã weñat pínahboodíh chãjíhcan, iiguípna ĩ bejbipna caá. Obohjeéhtih, det ĩ weñat pínahdih joyáh bojnit, Diosdih tʉ́i jepahna, páantjeh ãjeéh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá.\wj*\x * \xo 12:25 \xt Mt 10.39; 16.25; Mr 8.35; Lc 9.24; 17.33\x* \v 26 \wj Det weemdíh teo wʉ̃hnit jʉmíhna, wã naáwátdih tʉ́i joyát caá náahap. Pánih chãjna, queétbʉt wãjeéh ĩ jʉmbipna caá. Pánihna, queét weemdíh teo wʉ̃hnitdih bʉ́dí oina, wã íipbʉt ãjeéh ã tʉ́i jʉmat tʉ́ʉtbipna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \s1 Jesús ã wʉnat pínahdih ã naáwát \p \v 27 \wj “Bʉʉ bʉ́dí wã jĩ́gahna caá. ¿Wã íipdih ded pah tigaá wã niijbí? ‘Paá, weemdíh yeejép ã yapca bojo naáh’, ¿wãta niij tániít? Caandíh páant wã niíj ʉʉ́bhcan caá. Yeejép yapnit, wʉnat tʉ́ʉt niijná, nin baácboó wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Pánihna, bʉʉ weemdíh chah yeejép bʉwat ã jʉmbipna caá.\wj* \v 28 \wj Paá, bʉʉ ded pah wẽpni ma jʉmatdih cã́acwãdih ma jéihyanaá”,\wj* Diosdih ã niijíp jĩ. \p Páant ã niijíchahjeh, jeámant Dios nin pah ãí niijíp jĩ: \p —Wã wẽpatdih queétdih wãát jʉ́ʉtʉp be. Pánihna, wã jwʉ́ʉb jʉ́ʉtbipna caá, páant mʉntih, ã niijíp jĩ. \p \v 29 Páant ã niijíchah joiná, dawá caanjĩ́h joi ñʉ́hnit, ĩ joí wʉ́hi bejep jĩ. Pánih joí wʉ́hi bejnit, nin pah ĩ niijíp jĩ: \p —Énoh niít páant yáani, biquína ĩ niijíp jĩ. \p —Ángel Jesúsdih naóhna caá ã chãjap, bita ĩ niijíp jĩ. \p \v 30 Queét páant ĩ niijíchah joinít, Jesúsboó nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Jeámant wéheni wĩ́ih pínah nihcan, weém Dios ã wahni wã jʉmatdih yeéb ñi jéihyat pínah niijná, páant ãí niijíp be.\wj* \v 31 \wj Bʉʉ nin baácdih moón yeejépwã ĩ yéej chãjat jíib wã íip queétdih ã peéh chãjbipna caá. Queétdih wʉtni nemépwã ĩ maáhdihbʉt ã yohbipna caá.\wj* \v 32 \wj Weemdíh cruzboó péoh dodhnit ĩ mawachah, dawá cã́acwã wĩ́ihwã pínah wã chãjbipna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 33 Páant niijná, ded pah ã wʉnat pínahdih Jesús cã́acwãdih naóhna ãt chãjap tajĩ. \v 34 Páant ã niijíchah joinít, cã́acwãboó caandíh nin pah ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —Dios naáwátdih daácnitji nin pah ĩt niíj daacáp tajĩ: ‘Dios ã wahni Cristo páantjeh ã jʉmbipna caá’, ĩt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 12:34 \xt Sal 110.4; Is 9.7; Ez 37.25; Dn 7.14\x* ¿Páant ĩ niíj daacáchah, meém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé, Dios ã wahnidih dépanihna pohba cruzboó ĩ péoh dodh mao yohcan niít? ¿Meém Dios ã wahni nihcan niít? ĩ niijíp jĩ. \p \v 35 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesús queétdih nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p \wj —Weémboó baabát panihni ded pah wã íip ã jʉmatdih yeebdíh wã jéihyana caá. Obohjeéhtih, maátcanbitjeh ñijeéh wã jʉmbipna caá. Pánihna, tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, yeebdíh wã bohéátjidih ñi quíib bʉʉdcá bojoó. Ded dʉpʉ́napboó jib bejni dedboó ã bejat pínahdih ã en jʉicán caá.\wj* \v 36 \wj Pánihna, weém baabát panihni wã jʉmʉchah, bʉʉ wã bejat pínah jã́tih weemdíh ñi jepahaá. Pánih jepahna, baabátboó jʉmnit panihnit wĩ́ihwã ñi jʉmbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p Páant niíj naóh péanit, jwiítdih ã nʉmah bac bejep jĩ. Pánih bac bejnit, queétdih ã jwei béjep jĩ. \s1 Judíowã Jesúsdih ĩ náahcat \p \v 37 Dawá láa Dios ã wẽpatjĩh Jesús queétdih ã chãj jʉ́ʉtʉchah yʉhna, dawá jwĩ déewã caandíh ĩ joííhcap jĩ. \v 38 Dios naáwátdih naóh yapani Isaías ã naáwátji pahjeh queét ĩ chãjap jĩ. Nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: \q1 “Maá, ma naáwátdih wã bohénachah yʉhna, cã́acwã ĩ joííhcan caá. Ma wẽpatjĩh queétdih wã chãj jʉ́ʉtʉchah yʉhna, ‘Caán naáwát yoobópdih nihcan caá’, ĩ niíj jenah joiná caá”, Isaías ãt niíj daacáp tajĩ. \rq (Is 53.1)\rq* \m \v 39 Páant ĩ joííhcat ennit, Dios queétdih ã jéihyat tʉ́ʉtcan caá. Caandíhbʉt Isaías nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: \q1 \v 40 “Jéih encannit panihnit Dios queétdih ãt chãjap wʉt jĩ. Pánih chãjnit, ã naáwátdih queétdih ãt jéihyat tʉ́ʉtcap wʉt jĩ. Pánihna, ã wẽp chãj jʉ́ʉtatdih enna yʉhna, ĩ beh encan caá. Ã bohéátdih joiná yʉhna, ĩ beh joicán caá. Ã bohéátdih jéihna nihna, ĩ yéej chãjatdih ĩta cádahji tagaá. Páant ĩ cádahachah, queétdih Dios ãta tʉ́i ʉbji tagaá”, Isaías ãt niíj daacáp tajĩ. \rq (Is 6.10)\rq* \m \v 41 Páant niíj daácna, Isaías Cristo ã wẽpat, bʉ́dí ã yeh iigátdihbʉt enniji jʉmna, ded pah Cristo ã yapat pínahdih naóh daácna ãt chãjap wʉt jĩ. \p \v 42 Obohjeéhtih, dawá cã́acwã, biquína jwĩ maátabʉt “Caán Dios ã wahni Cristo yoobát caá”, Jesúsdih ĩt niíj jenah joyóp tajĩ. Páant niíj jenah joiná yʉhna, queét fariseowãdih ʉ́ʉmna, bita “Jesúsjeéh wã waadáp be”, ĩt niíj naáwíhcap wʉt jĩ. Páant ĩ naáwáchah nihna, jwĩ míic wáacat mʉʉná fariseowãboó queétdih ĩta waadát tʉ́ʉtjican tagaá. \v 43 Queétdih Dios ã wẽi naáwátdih náahna yʉhna, cã́acwãboó ĩ weñatdih chah ĩt bidip wʉt jĩ. Pánihna, queét “Weém Jesúíh caá”, bitadih ĩt niíj naáwíhcap wʉt jĩ. \s1 Jesús ã naáwátdih ĩ joííhcat jíib peéh chãjat ã jʉmat \p \v 44 Tʉ́ttimah, Jesús cã́acwãdih nin pah tʉbit ã niíj ñaác naáwáp jĩ: \wj “Ded weemdíh jepahni weemdíhjeh pohba jepahna ã chãjcan caá. Weemdíh wahnidihbʉt ã jepahna caá.\wj* \v 45 \wj Ded weemdíh enni weemdíh wahnidihbʉt ã enna caá.\wj* \v 46 \wj Ded dʉpʉ́napboó jʉmniji, weemdíh jepahna, baabát panihipboó ã jwʉ́ʉb jʉmat pínah niijná, weém baabát panihni nin baácboó wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ.\wj* \v 47 \wj Obohjeéhtih, ded wã naáwátdih joiná yʉhna, ã jepahcah, weémboó wã peéh chãjcan niít. Nin baácdih moón weemdíh jepahcannitdih peéh chãjadih jʉ̃óhna wã chãjcan jĩí. Obohjeéhtih, iiguípna bejnit déedih tʉ́i ʉbat tʉ́ʉt niijná, wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ.\wj* \v 48 \wj Ded weemdíh náahcanni, wã naáwátdihbʉt joííhcannidih peéh chãjat ã jʉmbipna caá. Wã naáwátdih ĩ joííhcatji jíib péeni yeó jáapdih wã íipboó queétdih ã peéh chãjbipna caá.\wj* \v 49 \wj Weém wã jenah joyátjeh yeebdíh naóhna wã chãjcan caá. Wã íip weemdíh wahniboó ded pah wã naáwát pínahdih ã naáwát tʉ́ʉtna caá. Pánihna, wã naáwátboó ã naáwátjeh tigaá.\wj* \v 50 \wj Ded ã naáwátdih joí waadána, wã íipjeéh páantjeh ã tʉ́i jʉmbipna caá. Pánihna, wã íip ã naáwát tʉ́ʉtatdihjeh tigaá, yeebdíh wã naáwáp”,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \c 13 \s1 Jesús ã bohénitíh jítchanadih ã chocat \p \v 1 Pascua yeó jáapna pínah jã́tihbit, Jesús nin baácdih cádahnit, ã íip pebhboó ã bejat pínah bahni ã jʉdhdatdih ãtát jéihyep tajĩ. Ã́ihwã nin baácdih moondíh bʉ́dí oina, queétdih ã oi cádahcap jĩ. Pánihna, ã oyatdih jʉ́ʉtna, ã́ihwãdih ã wʉn wʉ̃hʉp jĩ. \p \v 2 Caan chéi Jesús jwiítdih ã nʉmah jeéméchah, Jesúsdih eníhcannitdih ã naáwát pínah niijná, Judas, Simón Iscariote wʉ̃ʉ́hdih nemépboó ãt waád dée tajĩ. \v 3 Dios pebhmant ã jʉ̃ʉ́wátjidih, ã jwʉ́ʉb pʉ́ʉh laab béjat pínahdihbʉt Jesús ãtát jéihyep tajĩ. Ã íip caandíh chah maáh ã waadáát pínahdihbʉt ãtát jéihyep tajĩ. \v 4 Pánih jéihna, jwĩjeéh jeémp lajniji ñah ñʉhnit, ã́ih yégueh jih bóo chóodih tóo dʉgnit, jõp wiwat pínah yégueh chóojĩh chʉ́hlit yoób ã chéwep jĩ. \v 5 Chéo péanit, pamapdih mah pʉoh yacnit, jwĩ́ih jítchanadih ã choc jwíihip jĩ. Pánih chocnit, ã chéo bʉ́ʉdhni chóojĩh jwĩ́ih jítchanadih ã jõp wiwip jĩ. \p \v 6 Pánihna, biquínadih choc péa bejnit, Simón Pedro pebhna ã jʉibínap jĩ. Ã́ih jítchanadih chocat tʉ́ʉt ã chãjachahjeh, Pedroboó caandíh nin pah ã niijíp jĩ: \p —¿Maá, wĩ́ih jítchanadih chocodih jʉ̃óh niít ma chãjap? ã niijíp jĩ. \p \v 7 \wj —Weém bʉtéh yeebdíh ded pah wã chocatdih ma jéih jwʉhcan yʉhna, tʉ́ttimah ma jéihbipna caá,\wj* Jesús caandíh ã niijíp jĩ. \p \v 8 —Obohjeéhtih, wĩ́ih jítchanadih meemdíh wã chocat tʉ́ʉtcan caá, Pedro ã niijíp jĩ. \p \wj —Meemdíh wã choccah, wĩ́ih ma nihcan niít,\wj* Jesús caandíh ã niijíp jĩ. \p \v 9 —Pánihna, Maá, wĩ́ih jítchanadihjeh nihcan, wĩ́ih téihyanadih, wĩ́ih wao dáhdihbʉt ma chocoó bácah, Pedro ã niijíp jĩ. \p \v 10 \wj —Ded jẽ́ehna, nihat ã́ih bácahdih ã tʉ́i chocna caá. Caandíh chéne jwʉ́ʉb chocat ã náahcan caá. Ã́ih jítchanadihjeh chocat caá náahap. Pánihna, yeébboó jẽ́ehnit panihnit ñi jʉmʉchah yʉhna, biíc ñijeéh jʉmni jẽ́ehcanni panihni ã yéejatdih cádahcanni ã jʉmna caá,\wj* Jesús Pedrodih ã niijíp jĩ. \p \v 11 Páant niijná, Jesús caandíh eníhcannitdih dʉó wáini pínahdih jéihnit, jwiítdih páant ãt niijíp tajĩ. \p \v 12 Jwĩ́ih jítchanadih choc péanit, ã́ih yégueh chóodih jwʉ́ʉb dʉonít, ã lajapjina ã jwʉ́ʉb jʉí lajap jĩ, páant mʉntih. Pánih jwʉ́ʉb jʉí lajnit, nin pah jwiítdih ã niíj naáwáp jĩ: \p \wj —¿Bʉtéh yeebdíh wã chocatjidih ñi jéih niít?\wj* \v 13 \wj Yeéb weemdíh ‘Bohéní’, niijná, ‘Maá’, niijná, yoobópdih niij tígaá ñi chãjap. Weém yeebdíh bohéni, ñi Maáh yoobát tigaá.\wj* \v 14 \wj Páant yeebdíh bohéni, ñi Maáh jʉmna yʉhna, teo wʉ̃hnit ĩpĩ́ chãjat pah ñíih jítchanadih wã chocna beé. Páant wã chãjachah ennitji jʉmna, yeebbʉ́t ñíih jítchanadih míic chocat caá náahap.\wj* \v 15 \wj Ded pah ñijeéh jʉmnitdih ñi teo wáacat pínahdih bʉtéh wã jʉ́ʉtʉp be. Pánihna, yeebdíh ded pah wã chãjatji pah yeebbʉ́t biíc yoobó ñi chãjaá.\wj*\x * \xo 13:15 \xt Mt 20.28; Mr 10.45; Lc 22.27\x* \v 16 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Ded teo wʉ̃hniboó ã maáh chah nihcan caá. Ded ã wahniboó caandíh wahni chah nihcan caá.\wj*\x * \xo 13:16 \xt Mt 10.24; Lc 6.40; Jn 15.20\x*\wj Obohjeéhtih, yeéb chah jʉmna yʉhna, yeebdíh teo wʉ̃hni pah ñíih jítchanadih yeebdíh wã choc wʉ̃hʉp be. Pánihna, wã chãjatjidih ennitji biíc yoobó ñi chãjaá.\wj* \v 17 \wj Páant wã wʉtatdih jéihnit, chãjna, bʉ́dí ñi wẽibipna caá.\wj* \p \v 18 \wj “Obohjeéhtih, yeéb nihatdih páant wã niijcán caá. Det wã ñíonitdih wã tʉ́i jéihna caá. Dios naáwátdih naóh yapanit ĩ daacátji biíc yoobó ã yapbipna caá. ‘Wãjeéh jeémpnijeh tigaá weemdíh yeejép ã chãjbipna caá’, ĩt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 13:18 \xt Sal 41.9\x* \v 19 \wj Páant ã chãjat pínah jã́tih yeebdíh naóhna caá wã chãjap, páant ã yapat tʉ́ttimah, ‘Caán Jesús, Dios ã wahni Cristo ta tigaá’, ñi niíj jéihyat pínah niijná.\wj* \v 20 \wj Nindihbʉt yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Wã wahnidih ded tʉ́i wẽi jwãáhni, weemdíhbʉt ã tʉ́i wẽi jwãáhna caá. Pánih weemdíh wẽi jwãáhni, weemdíh wahnijidihbʉt ã wẽi jwãáhna caá”,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ.\x * \xo 13:20 \xt Mt 10.40; Mr 9.37; Lc 9.48; 10.16\x* \s1 Judas ã dʉó wáyat pínahdih Jesús ã naáwát \r (Mt 26.20-25; Mr 14.17-21; Lc 22.21-23) \p \v 21 Páant niíj péanit, Jesús bʉ́dí ã jĩ́gahap jĩ. Pánih jĩ́gahnit, jwiítdih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Biíc ñi cãtíh jʉmni weemdíh eníhcannitdih ã dʉó wáibipna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 22 Páant ã niijíchah joinít, caandíh jʉ́ʉtni pínahdih jéihcan, jwiítjeh jwĩ míic en jã́hanap jĩ. \v 23 Weém, Jesús bʉ́dí ã oiniboó caandíh wã dodh jã́ah lajap jĩ. \v 24 Pánihna, Simón Pedro weemdíh ã́ih téihyajĩh jenah jʉ́ʉtnit, nin pah ã niijíp jĩ: \p —Caandíh ma ʉʉ́bh joí eneé dedna tigaá caandíh dʉó wáini pínah, weemdíh ã niijíp jĩ. \p \v 25 Páant ã niijíchah joinít, weémboó Jesúsdih jwʉ́ʉb dodh jã́ah lajnit, caandíh nin pah wã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Maá, deddih niij tígaá ma chãj? wã niijíp jĩ. \p \v 26 \wj —Nin pandih dajnit wã neéh wʉ̃hni pínah weemdíh eníhcannitdih ã dʉó wáibipna caá,\wj* weemdíh Jesús ã niíj jepahap jĩ. \p Páant niíj péanitjeh, pan dahdih daj ʉb neéhnit, Judas, Simón Iscariote wʉ̃ʉ́hdih ã wʉ̃hʉp jĩ. \v 27 Páant Jesús ã daj neéh wʉ̃hni pandih Judas ã jeéméchah, nemépboó caandíh yeejép ãt chãjat tʉ́ʉtʉp tajĩ. Pánih jéihna, Jesús caandíh nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Ded pah ma chãjat pínahdih waícanjeh chãjadih ma bejeé,\wj* Judasdih ã niijíp jĩ. \p \v 28 Páant Judasdih ã niijíchah joiná yʉhna, jwiít nihat jwĩ jéihcap jĩ. \v 29 Pánih jéihcan, “Judas jwĩ́ih dinerodih en daoní ã jʉmʉchah, jwĩ jeémát pínahdih jíib chãjat tʉ́ʉtna, Jesús páant ã niíj wahna caá”, biquína ĩt niíj jenah joyóp ta yʉh jĩ. Bitaboó “Moh yéejnitdih dinero wʉ̃hat tʉ́ʉtna caá ãt chãjap”, ĩt niíj jenah joyóp tajĩ. \v 30 Pánihna, Jesús ã neéh wʉ̃hni pandih jeémp péanit, Judas ã bac bejep jĩ. Páant ã bac bejechah, chei wãát jʉmʉp jĩ. \s1 Jesús jáap wʉtatdih ã naáwát \p \v 31 Páant Judas ã bac bejat tʉ́ttimah, Jesús jwiítdih nin pah ã niíj naáwáp jĩ: \p \wj —Bʉʉ láa bácah weém nihat cã́acwã ʉ́ʉd jeñé wã íip ã wahni wã jʉmatdih, wã wẽpatdihbʉt cã́acwãdih ã jéihyabipna caá. Caán ã wẽpatdih weembʉ́t queétdih wã jéihyabipna caá.\wj* \v 32 \wj Páant wã íip ã wẽpatdih wã jéihyanachah, caán wã wẽpatdihbʉt waícanjeh ã jéihyabipna caá.\wj* \v 33 \wj Yeéb wã weh panihnit, nindihbʉt wã naáwáchah ñi tʉ́i joyoó. Daocánni yeó jáapbitjeh ñijeéh wã jʉm jwʉhbipna caá. Wã bejat tʉ́ttimah, weemdíh bʉ́dí ñi bidbipna caá. Jwĩ déewãdih wã niijátji pah yeebdíhbʉt biíc yoobó niijnít, ‘Wã bejep pínahna yeébboó ñi jéih bejcan caá’, wã niijná caá.\wj*\x * \xo 13:33 \xt Jn 7.34\x* \v 34 \wj Pánihna, jáap wʉtatdih yeebdíh wã naóhna caá. Yeebjéh ñi míic oyoó. Yeebdíh wã oyatji pah, yeebjéhbʉt ñi míic oyoó.\wj*\x * \xo 13:34 \xt Jn 15.12,17; 1Jn 3.23; 2Jn 5\x* \v 35 \wj Páant ñi míic oyochah ennit, wĩ́ihwã ñi jʉmatdih bita ĩ jéihbipna caá,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \s1 Pedro ã yeeat pínahdih Jesús ã naáwát \r (Mt 26.30-35; Mr 14.26-31; Lc 22.31-34) \p \v 36 Páant ã niijíchah joinít, Simón Pedro Jesúsdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Maá, dedboo tígaá ma bejbi, páant ma niijná? ã niijíp jĩ. \p \wj —Wã bejat pínahna wãjeéh ma jéih bej jwʉhcan caá. Obohjeéhtih, bʉʉ jéih bejcan yʉhna, tʉ́ttimah wã pebhna ma jʉibíbipna caá,\wj* Pedrodih Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 37 —¿Maá, dépanih tigaá bʉʉ majeéh wã jéih bejcan? Weemdíh ĩ mawachah yʉhna, meemdíh wã cádahcan niít, Pedro ã niijíp jĩ. \p \v 38 \wj —Páant niijná, ¿weemdíh wapna, ma wʉn wʉ̃hmi naniít? Obohjeéhtih, yoobópdih meemdíh wã naóhna caá. Mʉjbai ã ewat pínah jã́tih, ‘Caandíh wã jéihcan caá’, biíc peihcanni láa pohba bitadih ma niíj yeebipna caá,\wj* Jesús Pedrodih ã niijíp jĩ. \c 14 \s1 Jesús Dios pebhna bejni namá panihni ã jʉmat \p \v 1 Tʉ́ttimah, Jesús jwiítdih nin pah ã niijíp jĩ: \wj “Bʉtéh wã niijátdih náhninit, ñi jĩ́gahca bojoó. Wã íipdih tʉ́i jenah joinít, weemdíhbʉt biíc yoobó ñi tʉ́i jenah joyoó.\wj* \v 2 \wj Wã íip ã jʉmʉpboó dawá jʉmat pínah mʉʉná ã jʉmna caá. Pánihna, caanná jʉibínit, ñi jʉmat pínahdih ámohodih wã bejbipna caá. Wã naáwát pah biíc yoobó ã wihcah, páant yeebdíh wãta niíj naóhcan tagaá.\wj* \v 3 \wj Yeéb ñi jʉmat pínahdih tʉ́i ámoh péanit, yeebdíh ʉbʉdih wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhbipna caá, wãjeéh ñi jʉmat pínah niijná.\wj* \v 4 \wj Wã bejat pínah namá panihnidih ñi jéihna caá”,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 5 —Maá, deh ma bejat pínahboó jwiít jwĩ jéihcan caá. ¿Ded pah tigaá caán namá panihnidih jwĩ jéihbi? Tomás Jesúsdih ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p \v 6 \wj —Weemjéh tigaá namá panihni wã jʉmʉp, wã íip pebhboó ñi jʉibíát pínah niijná. Weemjéh mʉn tigaá yoobópdih naóhni. Jeáboó jʉibínit pínahdih weemjéh mʉn tigaá caolih booani wã jʉmna caá. Caolih wã booanit míicjeh wã íip pebhboó páantjeh ĩ jʉmbipna caá.\wj*\x * \xo 14:6 \xt Mt 11.27; Jn 1.18; 6.46; Hch 4.12\x* \v 7 \wj Weemdíh tʉ́i jéihna nihna, wã íipdihbʉt ñita jéih tagaá. Pánihna, bʉʉ caandíh ennit panihnit jʉmna, caandíh ñi tʉ́i jéihna caá bʉca,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \p \v 8 Páant ã niijíchah joinít, Felipe jwʉh nin pah ã niijíp jĩ: \p —Maá, jwĩ íipdih jwiítdih ma jʉ́ʉtʉ́. Páant bóojeh tigaá jwĩ eníhip, ã niijíp jĩ. \p \v 9 \wj —¿Felipe, maatápdih wãjeéh jʉmna yʉhna, weemdíh ma tʉ́i jéih jwʉhcan niít? Weemdíh enna, wã íipdihbʉt maát enep be. ‘Jwĩ íipdih ma jʉ́ʉtʉ́’, niijná, ¿dépanih tigaá weemdíh páant ma niíj?\wj* \v 10 \wj Weém wã íipjĩh chénewã jʉmna yʉhna, biícjeh caá. ¿‘Páant caán yoobópdih nihcan caá’, ma niíj jenah joicáh? Yeebdíh naóhna, wã jenah joyátjĩh wãpĩ́ naóhcan caá. Wã íip ã naáwát tʉ́ʉtʉchahjeh, wã naóhna caá. Pánihna, caán biícdih jʉmna, ã wẽpatjĩh wãpĩ́ chãj jʉ́ʉtna caá.\wj* \v 11 \wj Weém wã íipjĩh chénewã jʉmna yʉhna, biícjeh caá. Caán ‘Yoobópdih tigaá’, niíj jenah joicán, wã íip ã wẽpatjĩh wã chãj jʉ́ʉtatjidih náhninit, biícjeh jwĩ jʉmatdih ñi jéihbipna caá.\wj* \v 12 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Det weemdíh tʉ́i jenah joinít wã chãjat pah biíc yoobó ĩ chãjbipna caá. Bʉʉ wã íip pebhboó jwʉ́ʉb bejna, wã chãjat chah pohba wã íip ã wẽpatjĩh ĩ chãjbipna caá.\wj* \v 13 \wj Weemdíh tʉ́i jenah joinít ĩ ʉʉ́bát pah wã chãjbipna caá, wã íip ã wẽpatdih cã́acwã ĩ jéihyat pínah niijná.\wj* \v 14 \wj Pánihna, weemdíh jepahnit ñi jʉmʉchah, dedé ñi ʉʉ́bát biíc yoobó wã chãjbipna caá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ.\x * \xo 14:14 \xt Mt 7.7-11; Lc 11.9-13; Jn 15.7,16; 16.23-24; 1 Jn 3.21-22; 5.14-15\x* \s1 Tʉ́ini Espíritu ã wahat pínahdih Jesús ã naáwát \p \v 15 \wj “Yeéb weemdíh oina, wã wʉtatdih ñi jepahbipna caá.\wj*\x * \xo 14:15 \xt Dt 6.4-9; 11.1\x* \v 16 \wj Yeebdíh Tʉ́ini Espíritu ã wahat pínah niijná, wã íipdih wã ʉʉ́bhbipna caá, wã wihcah, ñijeéh ã jʉmat pínah niijná. Caán Tʉ́ini Espíritu yeebdíh teo wáacniboó yoobópdih naóhni jʉmna, yeó jáap jʉmat pah ñijeéh ã jʉmbipna caá.\wj* \v 17 \wj Nin baácdih moón wã íipdih jéihcannit, caán Tʉ́ini Espíritudihbʉt ĩ jéihcan caá. Pánih jéihcan, caandíh ĩ tʉ́i jenah joicán caá. Obohjeéhtih, caán ñijeéh jʉmni pínahdih yeébboó ñi tʉ́i jéihbipna caá.\wj* \p \v 18 \wj “Yeebdíh wã éemp bejcan niít. Pánih éemp bejcan, caán Tʉ́ini Espíritu yeebdíh ã jʉyʉ́chah, weém wã jʉmat pahjeh mʉntih ñijeéh ã jʉmbipna caá.\wj* \v 19 \wj Wã bejat pínah bahnijeh ã jʉdhna caá. Páant wã bejat tʉ́ttimah, nin baácdih moón weemdíh jepahcannit, weemdíh ĩ jwʉ́ʉb encan niít. Obohjeéhtih, yeébboó weemdíh ñi enbipna caá. Weém jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óhni wã jʉmat pah mʉntih, yeebbʉ́t jwʉ́ʉb boonit Diosjeéh páantjeh ñi jʉmbipna caá.\wj* \v 20 \wj Jwĩ wahni Tʉ́ini Espíritu yeebdíh jʉinít, wã íip biícdih wã jʉmatdih yeebdíh ã tʉ́i jéihyabipna caá. Pánihna, wã íip biícdih wã jʉmat pah mʉntih, yeéb biícdih wã jʉmatdihbʉt ã jéihyabipna caá.\wj* \v 21 \wj Ded wã wʉtatdih joí waadáni weemdíh oini caá.\wj*\x * \xo 14:21 \xt Dt 6.4-9; 11.1\x*\wj Weemdíh oinidih wã íipbʉt ã oibipna caá. Weembʉ́t caandíh biíc yoobó wã oibipna caá. Páant weemdíh oinidih ded pah wã jʉmatdih wã tʉ́i jéihyabipna caá”,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \p \v 22 Jwĩjeéh jʉmni biíh Judas, Iscariote nihcanni, Jesúsdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Maá, dépanihna jwiítdihjeh páant ma jéihyana yʉhna, bita meemdíh jepahcannitboodíh ma jéihyabican? ã niijíp jĩ. \p \v 23 \wj —Ded weemdíh oini wã naáwátdih ã tʉ́i joí waadábipna caá. Páant ã tʉ́i joí waadánachah, wã íip caandíh ã oibipna caá. Pánih oina, wã íip biícdih ã́ih caolihdih waadnít, ãjeéh jwĩ jʉmbipna caá.\wj* \v 24 \wj Obohjeéhtih, weemdíh oicanniboó wã wʉtatdih ã jepahcan caá. Páant ã jepahcah, ãjeéh jwĩ wihcan niít. Bʉtéh ñi joiní weemjéh wã naáwát pohba nihcan caá. Obohjeéhtih, wã íip weemdíh wahnijeh páant ã naáwát tʉ́ʉtʉp be.\wj* \p \v 25 \wj “Ñijeéh jʉm jwʉhna, páant yeebdíh wãát niíj naáwáp be.\wj* \v 26 \wj Obohjeéhtih, tʉ́ttimah wã íipdih wã ʉʉ́bʉ́chah, Tʉ́ini Espíritudih yeebdíh ã wahbipna caá. Pánihna, caán Tʉ́ini Espíritu yeebdíh teo wáacni jʉmna, ã tʉ́i bohébipna caá. Pánih bohénit, nihat yeebdíh wã naáwátjidih ã náhniabipna caá.\wj* \p \v 27 \wj “Yeebdíh wã tʉ́i jʉmat tʉ́ʉtna caá. Weém wã tʉ́i jʉmat pah mʉntih yeebbʉ́t ñi tʉ́i jʉmbipna caá. Wã wʉ̃hni tʉ́i jʉmat pah nin baácdih moón ĩ jéih wʉ̃hcan caá. Pánihna, bʉ́dí náhni dahwanit, ñi ʉ́ʉmca bojoó.\wj* \v 28 \wj ‘Weém wã bej jwʉhbipna caá. Obohjeéhtih, ñijeéh jʉmat tʉ́ʉt niijná, wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃óhbipna caá, páant mʉntih’, yeebdíh páant wã niíj naáwáchah, ñiát joiná jĩí. Páant wã niijíchah joinít, weemdíh yoobópdih ñi oina nihna, ñita wẽi tagaá. Wã íipboó weém chah wẽpni ã jʉmʉchah, ãjeéh jʉmnit, chah yeebdíh wã jéih teo wáacbipna caá. Páant wã chãjat pínahdih jéihna, yeebdíh weñat caá náahap.\wj* \v 29 \wj Weemdíh ded pah ã yapat pínahdih yeebdíh wãát naóhna jĩ, wã niijátji biíc yoobó ã yapachah, weemdíh tʉ́i jenah joinít ñi jʉmat pínah niijná.\wj* \p \v 30 \wj “Yeebdíh wã míic wéhe jwʉhat pínah bahnibitjeh ã jʉdhna caá. Waícanjeh, nin baácdih moón ĩ maáh, weemdíh yeejép chãjadih ã jʉ̃óhbipna yʉh caá. Nemépwã ĩ maáh wẽpni jʉmna yʉhna, weemdíh ã jéih yap yohcan niít.\wj* \v 31 \wj Obohjeéhtih, weemdíh wã íip ã wʉtat pahjeh wã chãjbipna caá, nihat cã́acwã caandíh wã oyatdih ĩ jéihyat pínah niijná. Ñi ñah ñʉhʉʉ́. Chóbe bejjĩh”,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp yʉh jĩ. \c 15 \s1 Jesús jiwá iguíh pʉ́ʉj panihni ã jʉmat \p \v 1 Páant niijná yʉhna, nin pah jwiítdih ã jwʉ́ʉb niíj bohénap jĩ, páant mʉntih: \wj “Weém jiwá iguíh pʉ́ʉj panihni, wã íipboó iguíhadih en daoní panihni, wĩ́ih cã́acwã iguíh pihna panihnit ĩ jʉmna caá.\wj*\x * \xo 15:1 \xt Is 5.1-7\x* \v 2 \wj Quehcanni pihdih iguíhadih en daoní ã bóod yohbipna caá. Páant ã bóod yohat pah, det weemdíh tʉ́i jenah joicánnitdih wã íip ã yohbipna caá. Ded tʉ́i quehni pihboodíh ã bóod ámohna caá, dawá ã quehat pínah niijná. Páant ã chãjat pah det wĩ́ihwã ĩ náahatdihjeh ĩ chãjachah enna, wã íip queétdih ã cádahat tʉ́ʉtbipna caá, ded pah wã náah yacatboodíh ĩ chãjat pínah niijná.\wj* \v 3 \wj Yeébboó wã naáwátdih joí jepahnit, bóod ámohni panihnit ñi jʉmna caá.\wj* \v 4 \wj Tʉ́i biícdih wãjeéh ñi jʉmʉʉ́. Páant wãjeéh ñi jʉmʉchah, weembʉ́t yeéb biícdih wã jʉmbipna caá. Ded iguíh pih ã́ih pʉ́ʉjdih tʉ́i dʉʉj lájcan, ã jéih quehcan caá. Pánihat pah, yeebbʉ́t weemdíh tʉ́i joicán, wã wẽpat ã wihcah, wã weñat pínahdih ñi jéih chãjcan niít.\wj* \p \v 5 \wj “Weém jiwá iguíh pʉ́ʉj panihni, yeébboó ã́ih pihna panihnit caá ñi jʉmʉp. Ded weemdíh tʉ́i joiní wãjeéh tʉ́i biícdih ã jʉmʉchah, weembʉ́t ãjeéh tʉ́i biícdih wã jʉmbipna caá. Pánih jʉmna, tʉ́i quehni pih panihni wã weñat pínahdih ã tʉ́i chãjbipna caá. Obohjeéhtih, weemdíh joicánnitboó, wã weñat pínahdih ĩ jéih chãjcan niít.\wj* \v 6 \wj Ded wʉn jʉ̃óhni pihdih ã yohat pah, weemdíh cádahni, wãjeéh tʉ́i jʉmcannidih wã íip ã yohbipna caá. Pánihna, caán yohni iguíh pihna ã diib téhechah, iguíhadih en daoníboó caán tehni pihnadih wao wáacnit, ã cáo yohbipna caá. Páant ã chãjat pah, weemdíh cádahnitdih Dios peéh chãjna, iiguípna ã yohbipna caá.\wj* \p \v 7 \wj “Yeéb weemdíh cádahcan, wã naáwátdih tʉ́i joiná, ded ñi náahatdih ñi ʉʉ́bʉ́chah, biíc yoobó wã chãjbipna caá.\wj* \v 8 \wj Wã weñat pínahdih ñi chãjachah ennit, ‘Queét Jesúíhwã caá’, bita ĩ niíj jéihbipna caá. Páant niíj jéihnit, wã íipdihbʉt ĩ wẽibipna caá.\wj* \v 9 \wj Wã íip weemdíh ded pah ã oyat pah mʉntih weembʉ́t yeebdíh biíc yoobó wã oina caá. Páant yeebdíh wã oyatdih ñi tʉ́i náhninaá.\wj* \v 10 \wj Wã íip weemdíh ded pah ã wʉtʉchah, caandíh jepahna, ã oyatjĩh ãjeéh wã tʉ́i jʉmna caá. Páant wã chãjat pah, weem jwʉ́h yeebdíh ded pah wã wʉtatdih jepahna, wã oyatjĩh wãjeéh ñi tʉ́i jʉmbipna caá.\wj* \p \v 11 \wj “Páant yeebdíh wã naóhna caá, wãjeéh tʉ́i jʉmnit, bʉ́dí ñi weñat pínah niijná. Bainí ñi wẽican niít.\wj* \v 12 \wj Nin pah yeebdíh wã niíj wʉtna caá: Yeebdíh wã oyat pahjeh mʉntih, yeebjéhbʉt ñi míic oyoó.\wj*\x * \xo 15:12 \xt Jn 13.34; 15.17; 1Jn 3.23; 2Jn 5\x* \v 13 \wj Ded ã chéendih bʉ́dí oina, caanjéh ã wʉnat pínah tobohochah yʉhna, caandíh ã tʉ́i teo wáacbipna caá.\wj* \v 14 \wj Ded pah wã wʉtatdih jepahna, yeébboó wã chéenwã ñi jʉmna caá.\wj* \v 15 \wj Wã chéenwã yoobát ñi jʉmʉchah, ‘queét wã pebh moonjéh caá’, yeebdíh wã niijcán caá. Ĩ maáh ded pah ã chãjatdih ã pebh moón ĩ jéihcan caá. Obohjeéhtih, wã chéenwã ñi jʉmʉchah, ded pah wã íip ã naáwátdih yeébboodíh wãát naóh yapanap jĩ.\wj* \v 16 \wj Yeéb weemdíh ñi ñíocan beé. Obohjeéhtih, weémboó yeebdíh wã ñíwip jĩ, wã íipíhwã jʉmna, ã wʉtatdih jepahnit, ñi tʉ́i chãj cádahcatdih ennit, bitabʉt Diosdih ĩ jepahat pínah niijná. Pánih tʉ́i chãj cádahcannit, wĩ́ihwã jʉmna, ded pah wã íipdih ñi ʉʉ́bʉ́chah, yeebdíh ã wʉ̃hbipna caá.\wj* \v 17 \wj Pánihna, nin pah yeebdíh wã jwʉ́ʉb wʉtna caá: Yeebjéh ñi míic oyoó”,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \s1 Jesúsdih, ã́ihwãdihbʉt nin baácdih moón ĩ iiát \p \v 18 \wj “Nin baácdih moón yeebdíh ĩ iináchah, weemdíhbʉt ĩ iiátjidih ñi tʉ́i náhninaá.\wj* \v 19 \wj Diosdih jepahcannit ñi jʉmʉchah nihna, queétjeh ĩ míic oyat pahjeh, yeebdíhbʉt ĩta oi tagaá. Obohjeéhtih, yeéb wã ñíonit jʉmna, ded pah queét ĩ chãjat pah biíc yoobó ñi chãjcatdih ennit, yeebdíh ĩ eníhcan caá.\wj*\x * \xo 15:19 \xt Jn 17.14-18\x* \v 20 \wj ‘Wĩ́ihwã jʉmna, weem cháh ñi jʉmcan caá’, yeebdíh wã niijátjidih ñi tʉ́i náhninaá. Pánih weém nʉmp jʉmna, weemdíh yeejép ĩ chãjat pahjeh yeebdíhbʉt biíc yoobó ĩ chãjbipna caá. Bitaboó wã bohéátdih jepahnit, yeebbʉ́t queétdih ñi bohénachah, ĩ jepahbipna caá.\wj*\x * \xo 15:20 \xt Mt 10.24; Lc 6.40; Jn 13.16\x* \v 21 \wj Pánihna, nin baácdih moón weemdíh wahnidih ĩ jéihcat jíib, yeéb wĩ́ihwã ñi jʉmʉchah ennit, yeebdíhbʉt yeejép ĩ chãjbipna caá.\wj* \p \v 22 \wj “Queétdih bohénadih wã jʉ̃óhcah, weemdíh ĩ náahcatji jíib queétdih peéh chãjat ãta wihcan tagaá. Obohjeéhtih, bʉʉ queétdih wã bohéát tʉ́ttimah, ‘Yéejat jíib weemdíh ã wihcan caá’, queét ĩ jéih niijcán caá.\wj* \v 23 \wj Ded weemdíh eníhcanni wã íipdihbʉt eníhcanni caá.\wj* \v 24 \wj Wã íip ã wẽpatjĩh cã́acwã ĩ jéih chãjca naáhdih wã chãj jʉ́ʉtʉp be. Páant wã chãj jʉ́ʉtcah, queétdih yéejat jíib ãta wihcan tagaá. Obohjeéhtih, wã chãj jʉ́ʉtatdih enna yʉhna, weemdíh, wã íipdihbʉt ĩ eníhcan caá. Páant ĩ eníhcat jíib, Dios queétdih ã peéh chãjbipna caá.\wj* \v 25 \wj Pánih eníhcan, Dios naáwátdih naóh yapanit ĩ daacátji biíc yoobó chãjna caá ĩ chãjap. ‘Queétdih yeejép wã chãjcah yʉhna, weemdíh ĩ eníhcan caá’, ĩt niíj daacáp tajĩ.\wj*\x * \xo 15:25 \xt Sal 35.19; 69.4\x* \p \v 26 \wj “Tʉ́ttimah, wã íipjeéh jʉmni Tʉ́ini Espíritudih wã wahbipna caá, yeebdíh ã teo wáacat pínah niijná. Yeebdíh yoobópdih naóhni pínah jʉmna, yeebdíh ded pah wã jʉmatdih ã tʉ́i jéihyabipna caá.\wj* \v 27 \wj Cã́acwãdih wã bohé jwíihichah, yeéb wãjeéh ñiát jʉmʉp jĩ. Pánih wãjeéh jʉmnit, ded pah wã chãjatdih ennitji yeeb jwʉ́h bitadih naáwát caá náahap.\wj* \c 16 \p \v 1 \wj “Bʉtéh yeebdíh ded pah ã yapat pínahdih wã naáwáp be, caandíh tʉ́i náhninit, biíc yoobó yeebdíh ã yapachah, weemdíh ñi cádahcat pínah niijná.\wj* \v 2 \wj Tʉ́ttimah, wĩ́ihwã ñi jʉmat jíib, ñi maáta jwĩ míic wáacat mʉʉná ĩ waadát tʉ́ʉtcan niít. Biíh láa ded yeebdíh mao yohna, ‘Dios ã náahat pah chãjna caá wã chãjap’, ã niíj jenah joibípna yʉh caá.\wj* \v 3 \wj Wã íipdih, weemdíhbʉt ĩ jéihcat jíib páant ĩ chãjbipna caá.\wj* \v 4 \wj Pánihna, yeebdíh yeejép ã yapachah enna, ‘Páant ã yapat pínahdih Jesús jwiítdih ã naáwáp jĩ’, ñi niíj náhnibipna caá. Caandíh ñi náhniat pínah niijná, bʉʉ yeebdíh wã naóhna caá”,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \s1 Tʉ́ini Espíritu ded pah ã teo wáacat pínah \p \wj “Weemdíh ñi jwíih pej jʉm láa weémboó ñijeéh jʉmna, bʉtéh wã bohéátdih yeebdíh wã naóh jwʉhcap jĩ.\wj* \v 5 \wj Obohjeéhtih, bʉʉ weemdíh wah deyani pebhboó wã jwʉ́ʉb béjat pínah bahnijeh ã jʉdhdʉchah, yeebdíh páant wã naóhna caá. Obohjeéhtih, ‘¿Dee tígaá ma bejbi?’ weemdíh ñi niíj ʉʉ́bh joicán caá.\wj* \v 6 \wj Wã pʉ́ʉh laab béjat pínahdih yeebdíh wã naáwáchah, bʉ́dí ñi jĩ́gahna caá.\wj* \v 7 \wj Obohjeéhtih, tʉbit ñi jĩ́gahcat pínah niijná, yeebdíh yoobópdih wã naóhna caá. Wã pʉ́ʉh laab béjat tʉ́ttimah, yeebdíh teo wáacni pínah, Tʉ́ini Espíritudih wã wahachah, chah ñi tʉ́i jʉmbipna caá. Wã pʉ́ʉh laab béjcah, yeebdíh teo wáacni pínahboó ãta jʉ̃óhcan tagaá.\wj* \v 8 \wj Wã wahachah, caán dei jʉiná, nin baácdih moón ĩ yéejatdih queétdih ã jéihyabipna caá. Ded pah tʉ́i chãjat pínahdihbʉt ã jéihyabipna caá. Yéej chãjnitdih ĩ yéejat jíib Dios ã peéh chãjat pínahdihbʉt caán ã jéihyabipna caá.\wj* \v 9 \wj Caán Tʉ́ini Espíritu cã́acwãdih nin pah ã niíj jéihyabipna caá: ‘Jesucristodih ma jepahcat caá ma yéejat’, ã niijbípna caá.\wj* \v 10 \wj Wã íip pebhboó wã jwʉ́ʉb bejat tʉ́ttimah, cã́acwã weemdíh ĩ jwʉ́ʉb encah, Teo Wáacni jwʉh queétdih ã bohébipna caá, ded pah ĩ tʉ́i jʉmat pínahdih ĩ jéihyat pínah niijná.\wj* \v 11 \wj Nin baácdih moón ĩ maáh nemépdih Dios ã peéh chãjat pínahdih Tʉ́ini Espíritu ã jéihyabipna caá.\wj* \p \v 12 \wj “Bʉ́dí caá yeebdíh wã naáwát pínah ã jʉdhdʉp. Obohjeéhtih, bʉʉ caandíh wã naáwáchah, ñita beh joicán tagaá.\wj* \v 13 \wj Páant wã naóhcah yʉhna, Tʉ́ini Espírituboó yeebdíh ã jéihyabipna caá. Caán ã jenah joyátjeh ã naóhcan niít. Obohjeéhtih, wã íip caandíh ã naáwát tʉ́ʉtʉchah, yeebdíh yoobópdih ã naóh beedábipna caá. Tʉ́ttimah ded pah ã yapat pínahdihbʉt ã bohébipna caá.\wj* \v 14 \wj Pánihna, ded pah wã jʉmatdih ã naáwáchah joinít, yeébboó weemdíh bʉ́dí ñi wẽibipna caá.\wj* \v 15 \wj Wã íip ã jéihyat pah, weembʉ́t wã jéihna caá. Páant tigaá ‘Tʉ́ini Espíritu ded pah wã jʉmatdih ã jéihyabipna caá’, yeebdíh wã niíj naáwáp be.\wj* \p \v 16 \wj “Bahnibitjeh weemdíh ñi en jwʉhbipna caá. Obohjeéhtih, maátcanjeh encannitji, weemdíh ñi jwʉ́ʉb enbipna caá, páant mʉntih”,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \s1 Bʉʉ jĩ́gahnit, tʉ́ttimah wẽinit jwĩ jʉmat pínah \p \v 17 Páant ã niijíchah joinít, jwiít biquína nin pah jwĩ míic niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —\wj ‘Bahnibitjeh weemdíh ñi en jwʉhbipna caá. Obohjeéhtih, maátcanjeh encannitji, weemdíh ñi jwʉ́ʉb enbipna caá, páant mʉntih’,\wj* niijná, ¿ded pah niij tígaá páant ã niíj? \wj ‘Wã íip pebhboó wã jwʉ́ʉb pʉ́ʉh laab béjbipna caá’,\wj* niijná, ¿ded pah ã chãjat pínahdih niíj naóh tigaá jwiítdih páant ã niíj? \v 18 \wj ‘Bahnibitjeh’\wj*, \wj ‘maátcanjeh’\wj*, niijná, ¿ded pah niij tígaá ã chãj? Obohjeéhtih, jwĩ beh joicán caá, jwĩ míic niijíp jĩ. \p \v 19 Páant niijnít, caandíh jwĩ ʉʉ́bh joííhatdih jéihna, Jesús nin pah jwiítdih ã niíj naáwáp jĩ: \p \wj —‘Bahnibitjeh weemdíh ñi en jwʉhbipna caá. Obohjeéhtih, maátcanjeh encannitji, weemdíh ñi jwʉ́ʉb enbipna caá páant mʉntih’, ¿wã niijátdih beh joicán, ʉʉ́bh joííh niít ñi chãjap?\wj* \v 20 \wj Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Wã wʉnat pínah bahnibitjeh ã jʉdhna caá. Pánihna, wã wʉnʉchah enna, bʉ́dí ñi jʉ̃ibípna caá. Obohjeéhtih, weemdíh eníhcannitboó bʉ́dí ĩ wẽibipna caá. Yeébboó bʉ́dí jĩ́gahnitji, tʉ́ttimahbitjeh ñi jwʉ́ʉb wẽibipna caá.\wj* \v 21 \wj Nin pah ã jʉmna caá: Yad wili mi weép jáana, yeejép mi yapat pínah ã jʉmʉchah, bʉ́dí mi jĩ́gahna caá. Pánih jĩ́gahna yʉhna, mi weép jʉmat tʉ́ttimah, caántdih ã tʉbatjidih náhnican, wébít ã cã́ac jʉmʉchah ennit, bʉ́dí mi wẽina caá.\wj* \v 22 \wj Páant mi jʉmat pah tigaá bʉʉ yeéb ñi jĩ́gahbipna caá. Tʉ́ttimah, yeebdíh wã jwʉ́ʉb enechah, yeebbʉ́t bʉ́dí ñi jwʉ́ʉb wẽibipna caá. Páant ñi weñechah, det yeebdíh ĩ jéih jwʉ́ʉb jĩ́gahacan niít.\wj* \p \v 23 \wj “Weemdíh ñi jwʉ́ʉb enni yeó jáapdih tʉ́i beh joinít jʉmna, weemdíh ñi ʉʉ́bh joicán niít. Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Wĩ́ihwã jʉmna, wã wẽpatjĩh ñi ʉʉ́bʉ́chah, wã íip yeebdíh ã jepahbipna caá.\wj* \v 24 \wj Jã́tih wã íipdih páant ñi ʉʉ́bh jwʉhcap jĩ. Obohjeéhtih, yeebdíh wã wʉn wʉ̃hat tʉ́ttimah, wĩ́ihwã jʉmna, páant caandíh ñi ʉʉ́bʉ́. Páant ñi ʉʉ́bʉ́chah, ñi ʉʉ́bátdih ã wʉ̃hbipna caá, bʉ́dí ñi weñat pínah niijná.\wj*\x * \xo 16:24 \xt Mt 7.7-11; Stg 1.5-6\x* \s1 Jesús yéejatdih yap yohni ã jʉmat \p \v 25 \wj “Jã́tih wã jenah joiní naáwátjĩhjeh yeebdíh wã bohénachah, ñi tʉ́i beh joicán beé. Obohjeéhtih, wã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah, ded pah jwĩ íip ã jʉmatdih tʉ́i bʉocannijeh wã naóhbipna caá.\wj* \v 26 \wj Caán láa wĩ́ihwã jʉmna, wã wẽpatjĩh yeebjéh wã íipdih ñi ʉʉ́bhbipna caá. Weémboó ñíih pínahdih wã jwʉ́ʉb ʉʉ́bh wʉ̃hcan niít.\wj* \v 27 \wj Pánihna, wã íip pebhmant jʉ̃óhni wã jʉmʉchah ‘Yoobópdih tigaá’, niíj jenah joinít, weemdíh ñi oyochah ennit, wã íipboó yeebdíhbʉt ã oibipna caá. Páant ã oyatdih jéihnit, yeebjéh caandíh ñi ʉʉ́bhbipna caá.\wj* \v 28 \wj Weém wã íip biícdih jʉmniji nin baácboó wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Pánihna, bʉʉ nin baácboó jʉm jwʉhni wã íip pebhboó wã jwʉ́ʉb pʉ́ʉh laab béjbipna caá”,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ. \p \v 29 Páant ã niijíchah joinít, jwiít caandíh nin pah jwĩ niijíp jĩ: \p —Bʉʉ bácah ma jenah joiní naáwátjĩhjeh bohécan, bʉocannijeh jwiítdih ma naóhna caá. \v 30 Pánihna, meém jéih beedáni ma jʉmatdih bʉʉ jwʉhna jwĩ jéihna caá. Ded meemdíh bohéni pínah ã wihcan caá. Páant tigaá Dios pebhmant jʉ̃óhni ma jʉmatdih jwĩ tʉ́i jéihna caá, jwĩ niijíp jĩ. \p \v 31 \wj —Bʉʉ ‘Yoobópdih Dios pebhmant jʉ̃óhni tigaá ãt jʉmʉp’, ¿ñi niíj niít bʉca?\wj* \v 32 \wj Páant niijnítji yʉhna, bʉʉ cheijeh nihat yeéb ñíih mʉʉnáboó ñi jweí jwʉ́ʉb bejechah, weém biícjeh wã chãobípna caá. Obohjeéhtih, biícjeh pohba wã nihcan niít. Weemdíh ñi yoh bejechah yʉhna, wã íipboó wãjeéh ã jʉmbipna caá.\wj* \v 33 \wj Páant wã yapat pínah jã́tih yeebdíh naóhna caá wã chãjap, jĩ́gahcanjeh ñi tʉ́i jʉmat pínah niijná. Nin baácboó ñi jʉm jwʉhʉchah, Diosdih náahcannit yeebdíh yeejép ĩ chãjbipna caá. Obohjeéhtih, nin baácdih moón ĩ yéej chãjatdih yap yohni wã jʉmatdih jéihnit, bʉ́dí ñi weñeé,\wj* jwiítdih ã niijíp jĩ.\x * \xo 16:33 \xt Ro 8.37; 2Co 2.14; Ap 3.21; 5.5\x* \c 17 \s1 Jesús ã́ih pínahdih Diosdih ã ʉʉ́bát \p \v 1 Páant niíj péanit, Jesús jeáboó chéi ennit, Diosdih nin pah ã niíj ʉʉ́bʉ́p jĩ: \wj “Paá, bʉʉ ma niijátji pah tih weemdíh ĩ mawat pínah ã jʉiná caá. Pánihna, weém ma wʉ̃ʉ́h wã jʉmatdih cã́acwãdih ma jéihyanaá, weemdíh ĩ weñat pínah niijná. Páant ma chãjachah, weem jwʉ́h meemdíhbʉt queétdih wã weñat tʉ́ʉtbipna caá.\wj* \v 2 \wj Nihat cã́acwã ĩ maáh weemdíh ma waadánap be. Pánih maáh jʉmna, det weemdíh ma wʉ̃hnitdih majeéh wã jʉmat tʉ́ʉtbipna caá.\wj* \v 3 \wj Det meém Dios biícjeh jʉmnidih jéihna, weém ma wahnidihbʉt jéihna, japboó jwĩjeéh biícdih páantjeh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá.\wj* \p \v 4 \wj “Nin baácboó jʉm jwʉhna, ma chãjat tʉ́ʉtatjidih wã chãj péanap be. Pánih chãjna, ded pah ma jʉmatdih cã́acwãdih wã tʉ́i jéihyanap be, meemdíh ĩ weñat pínah niijná.\wj* \v 5 \wj Pánihna, nin baácdih jwĩ chãjat pínah jã́tih, majeéh biícdih jʉm jwʉhna, biíc yoobó jwĩpĩ́ wʉtat pah mʉntih, weemdíh ma jwʉ́ʉb maáh waadánaá.\wj* \s1 Jesús ã bohénitíh pínahdih jwʉh Diosdih ã ʉʉ́bát \p \v 6 \wj “Paá, nit wĩ́ihwãdih jwʉh wã ʉʉ́bhna caá. Nit weemdíh ma wʉ̃hnit nin baácboó yeejépwã cãtíh ĩ jʉmʉchah yʉhna, queétdih ded pah ma jʉmatdih wã jéihyanap be. Queét míihwãdih weemdíh ma wʉ̃hʉchah, queét ma wʉtat pah ĩ chãjna beé.\wj* \v 7-8 \wj Weemdíh ma naáwátjidih queétdih wã bohénachah, ĩ tʉ́i wẽi joyóp be. Pánih wẽi joinít, ma pebhmant jʉ̃óhni wã jʉmatdih, ma wahni wã jʉmatdihbʉt ĩ tʉ́i jéihna caá. Pánih jéihnit, ‘Nihat jwiítdih ã bohéátjidih, nihat ã chãj jʉ́ʉtatjidihbʉt Dios ãt wʉtʉp taga’, ĩ niíj jéihna caá.\wj* \p \v 9 \wj “Paá, nit wã bohénitíh pínahdihjeh ʉʉ́bhna caá wã chãjap. Bitaíh pínahdih ʉʉ́bhna wã chãj jwʉhcan caá. Nit weemdíh ma wʉ̃hnit míihwã caá ĩ jʉmʉp. Ĩ́ih pínahdih meemdíh ʉʉ́bhna caá wã chãjap.\wj* \v 10 \wj Nit wĩ́ihwã nihat míihwã mʉn tigaá. Pánihna, míihwãboó wĩ́ihwã mʉn tigaá. Weemdíh jepahna, ĩ tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah ennit, bitabʉt weemdíh ĩ wẽina caá.\wj* \p \v 11 \wj “Bʉʉ nin baácboó wã chãocán niít. Ma pebhna jwʉ́ʉb bejat tʉ́ʉt caá wã chãjap. Páant ma pebhna wã jwʉ́ʉb bejechah yʉhna, nit weemdíh ma wʉ̃hnit nin baácboó ĩ chãobípna caá. Paá, meém tʉ́ini jʉmna, nit weemdíh ma wʉ̃hnitdih ma wẽpatjĩh, weemdíh ma wʉ̃hni wẽpat biícdih, ma tʉ́i en dawaá. Páant ma tʉ́i en dawáchah, jwiít tʉ́i biícdih jwĩ jʉmat pah mʉntih nitbʉt tʉ́i biícdih ĩ jʉmbipna caá.\wj* \v 12 \wj Ĩjeéh jʉm jwʉhna, ma wẽpatjĩh nitdih wã tʉ́i en dawáp be, biícboó ã bʉʉdcát pínah niijná. Obohjeéhtih, ma naáwátdih ĩ daacátji pahjeh tih, biíc bácah iiguípna ã bejbipna caá.\wj*\x * \xo 17:12 \xt Sal 41.9; Jn 13.18\x* \p \v 13 \wj “Bʉʉ ma pebhboó bejat tʉ́ʉt caá wã chãjap. Nin baácboó jʉm jwʉhna, ĩ́ih pínahdih páant wã niíj ʉʉ́bʉ́p be, caandíh joinít, weém biícdih bʉ́dí ĩ weñat pínah niijná.\wj* \v 14 \wj Ded pah ma jʉmatdih nitdih wãát naáwáp be. Weém yeejép wã chãjcat pah nit wĩ́ihwãboó yeejép chãjnitji ĩ tʉ́ʉt nʉʉmʉ́p be. Páant ĩ tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah ennit, bita tʉ́ʉt nʉʉmcánnitboó queétdih ĩ iiná caá.\wj* \v 15 \wj ‘Nin baácdih jʉmnit wĩ́ihwãdih ma ʉb bejeé’, wã niíj ʉʉ́bhcan caá. Obohjeéhtih, ‘nin baácdih ĩ jʉm jwʉhʉchah, ma tʉ́i en dawaá, Nemép queétdih ã yéejacat pínah niijná’, wã niíj ʉʉ́bhna caá.\wj* \v 16 \wj Weém nin baácdih moón yeejép ĩ jenah joyát pah wã jenah joicán caá. Pánihna, weemdíh jepahnit jʉmna, nin baácdih moón ĩ jenah joyát pah queétbʉt ĩ jenah joicán caá.\wj* \v 17 \wj Ma naáwát yoobópdih ã jʉmʉchah, caandíh nit wĩ́ihwãdih ma tʉ́i bohénaá, meemdíh chah ĩ jepahat pínah niijná.\wj* \v 18 \wj Nin baácboó weemdíh ma wahat pahjeh mʉntih, weembʉ́t nit wĩ́ihwãdihbʉt wã wahna caá, ded pah jwĩ jʉmatdih queét jwʉh bitadih ĩ bohéát pínah niijná.\wj* \v 19 \wj Cã́acwãdih wã wʉn wʉ̃hbipna caá, míihwã jʉmna, ma weñat pínahdihjeh ĩ chãjat pínah niijná.\wj* \s1 Jesús nihat ã́ihwã pínahdihbʉt ã ʉʉ́bát \p \v 20-21 \wj “ ‘Nit wĩ́ihwãdihjeh ma teo wáacá’, wã niíj ʉʉ́bhcan caá. Bʉʉ queétboó bitadih wĩ́ih doonádih ĩ bohénachah joinít, weemdíh jepahnitdihbʉt ma teo wáacat pínahdih wã ʉʉ́bhna caá, nihat wĩ́ihwã biícdih ĩ jʉmat pínah niijná. Weém majeéh jwiít chénewã jʉmna yʉhna, biícjeh caá. Pánihna, jwiít biícjeh jwĩ jʉmat pah queétbʉt jwĩjeéh tʉ́i biícdih ĩ jʉmʉ naáh, ma wahni wã jʉmatdih nihat cã́acwã ‘Yoobópdih tigaá’, ĩ niíj jéihyat pínah niijná.\wj* \v 22 \wj Weemdíh ma wʉ̃hni wẽpatdih wĩ́ihwãdihbʉt wãát wʉ̃hʉp be, biícdih jwiít jwĩ jʉmat pah, queétbʉt tʉ́i biícdih ĩ jʉmat pínah niijná.\wj* \v 23 \wj Weém queét biícdih wã jʉmʉchah, meembʉ́t weém biícdih ma jʉmna caá. Páant biícdih jwĩ jʉmʉchah, wĩ́ihwã yoobópdih biícwã pahjeh ĩ jʉmbipna caá. Páant biícwã pah ĩ jʉmʉchah enna, ma wahni wã jʉmatdih cã́acwã ĩ jéihbipna caá. Pánihna, weemdíh ma oyat pah mʉntih, queétdihbʉt biíc yoobó ma oyatdih ĩ tʉ́i jéihbipna caá.\wj* \p \v 24 \wj “Paá, nin baácdih jwĩ chãjat pínah jã́tih weemdíh bʉ́dí oina, ma wẽpat weemdíh wʉ̃hnit, biíc yoobó maáta jwĩ jʉmʉp jĩ. Pánihna, wĩ́ihwã jwĩ pebhboó wãjeéh ĩ jʉmat pínahdih queétdih wã náah yacna caá, weemdíh maáh ma jwʉ́ʉb waadáátdih ĩ enat pínah niijná.\wj* \v 25 \wj Paá, meém tʉ́ini yoobát chãjni, nin baácdih moón yeejépwã meemdíh ĩ jéihcah yʉhna, weémboó meemdíh wã tʉ́i jéihna caá. Ma wahni wã jʉmatdih nit wĩ́ihwã ĩ tʉ́i jéihna caá.\wj* \v 26 \wj Ded pah meém ma jʉmatdih queétdih wã jéihyanap be. Tʉ́ttimahbʉt, páantjeh wã jéihyabipna caá, weemdíh ma oyat pahjeh mʉntih queétdihbʉt ma oyatdih ĩ jéihyat pínah niijná. Pánih jéihnit, queétjehbʉt ĩ míic oyochah, ĩjeéh biícdih wã jʉmbipna caá”,\wj* Diosdih ã niijíp jĩ. \c 18 \s1 Jesúsdih eníhcannit caandíh ĩ tewat \r (Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Lc 22.47-53) \p \v 1 Páant niíj ʉʉ́bh péanit, Jesús jwiít ã bohénitdih nʉmah bac bejnit, Cedrón wʉ̃t jʉmni mʉjdih chʉ́ʉh bej, Olivo pácahi jʉmni jeená jwĩ jʉibínap jĩ. \v 2 Dawá láa caán pácahi jʉmʉpna Jesúsjĩh jwĩpĩ́ míic wáacap jĩ. Pánihna, Judas Jesúsdih eníhcannitdih dʉó wáini pínah caanná jwĩ bejat pínahdih ãt jéihyep tajĩ. \v 3 Pánih jéihna, Jesúsdih jʉ́ʉtat tʉ́ʉt niijná, Romano soldadowãdih, Dioíh mʉʉdíh wapnitdihbʉt ãt dʉó wái jʉ̃ʉ́wʉ́p tajĩ. Queétdih sacerdotewã maáta, fariseowã maátabʉt ĩt wahap tajĩ. Pánih jʉ̃óhna, ĩ́ih jiiát yʉyʉ́ déejĩh jiinít, ĩtah tṍopna, íibat naaná, máa quiítnajĩh man jʉmnit, ĩ jʉyʉ́p jĩ. \v 4 Pánihna, jwĩ jʉmʉpdih ĩ tóah jʉ̃ʉ́wʉ́chah ennit, yeejép ã yapat pínahdih jéihna, Jesúsboó queétdih jwãáh bejnit, nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Déhedih bid jʉ̃óh tigaá ñi chãj?\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 5 —Jesús Nazaret tʉ́tchidih bóodih bid jʉ̃óhna caá jwĩ chãjap, queét ĩ niíj jepahap jĩ. \p \wj —Caan tígaá weém,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p Queétdih dʉó wáini, Judas, queét cãtína ã jʉmʉp jĩ. \v 6 \wj “Caan tígaá weém”,\wj* Jesús ã niíj jepahachah joinít, caandíh tewedih jʉ̃óhnitji tã́ahjĩh ĩ chéi jwʉ́ʉb bej bʉʉgʉ́p jĩ. \v 7 Páant ĩ bʉʉgʉ́chah ennit, queétdih Jesús nin pah ã jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Déhedih bid tigaá ñi chãj?\wj* ã niijíp jĩ. \p —Jesús Nazaret tʉ́tchidih bóodih bidna caá jwĩ chãjap, queét ĩ jwʉ́ʉb niíj jepahap jĩ. \p \v 8 \wj —‘Caan tígaá weém’, yeebdíh wãát niíj jepahap be. Pánihna, weemdíh teona, nit wãjeéh jʉmnitdih ñi teoca bojoó,\wj* Jesús queétdih ã niijíp jĩ. \p \v 9 \wj “Míihwã weemdíh ma wʉ̃hnitdih biíc cã́acdih wã bʉʉdát tʉ́ʉtcap be”,\wj* Diosdih ã niíj ʉʉ́bátji pah biíc yoobó ã yapat pínah niijná, \wj “Nitdih ñi teoca bojoó”,\wj* ã niijíp jĩ. \v 10 Simón Pedro ã́ih íibat naadíh jwã́at wáinit, sacerdotewã ĩ maáhdih teo wʉ̃hni Malco wʉ̃t jʉmniíh jéihyepmant bóo moli chóodih ã bóod yohop jĩ. \v 11 Páant ã bóod yohochah ennit, Jesús Pedrodih nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Míih íibat naadíh ma jwʉ́ʉb yacaá. Wã íip ded pah weemdíh ã náah yacat pah biíc yoobó yeejép wã yapbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ.\x * \xo 18:11 \xt Mt 26.39; Mr 14.36; Lc 22.42\x* \s1 Sacerdotewã ĩ maáh pebhna Jesúsdih ĩ ʉb bejat \r (Mt 26.57-58; Mr 14.53-54; Lc 22.54) \p \v 12 Páant ã niíj péanachah, soldadowã, ĩ maáhjĩh, jwiít judíowã jwĩ maátabʉt Jesúsdih teonit, caandíh ĩ chéwep jĩ. \v 13 Chéo péanit, Anás pebhna ĩ ʉb bejep jĩ. Anás Caifás jóon wʉt jĩ. Caifásboó caán jópchidih sacerdotewã ĩ maáh ã jʉmʉp jĩ. \v 14 “Nihat jwiít judíowã jwĩ tʉ́i jʉmat pínahdih biíc cã́ac ã wʉn wʉ̃hʉchah ã tʉ́ibipna caá”, niíj naóhniji Caifás ã jʉmʉp jĩ.\x * \xo 18:14 \xt Jn 11.49-50\x* \s1 Pedro ã yeeat \r (Mt 26.69-70; Mr 14.66-68; Lc 22.55-57) \p \v 15 Weém, Simón Pedrojĩh Jesúsdih yʉʉ́pbit jwĩ en péenachah, Anáíh mʉʉná Jesúsdih ĩ ʉb jʉibínap jĩ. Pánihna, weémboó sacerdotewã ĩ maáh ã jéihni jʉmna, Jesús tʉ́ttimah maáíh mʉʉ́ wáihyat jʉ́dʉna weembʉ́t wã waad béjep jĩ. \v 16 Obohjeéhtih, weém wã waadáchah, Pedroboó wáihyat jʉ́dʉ waadápmahjeh ã chãwáp jĩ. Pánihna, jwʉ́ʉb bac jʉ̃óhnit, waadátboó wapnihdih Pedrodih wã waadát tʉ́ʉtʉp jĩ. Páant mi waadát tʉ́ʉtʉchah joinít, weém Pedrodih wã nʉmah waad béjep jĩ. \v 17 Páant wã nʉmah waad béjechah ennit, caánt wapnihboó Pedrodih nin pah mi niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Meembʉ́t Jesús ã pej jʉmni nihcan niít? mi niijíp jĩ. \p —Nihcan caá weém, Pedro ã niíj jepahap yʉh jĩ. \p \v 18 Caan chéi tʉbit pohba ã cʉ́bʉhʉchah, caanjĩ́h moón teo wʉ̃hnit tʉʉ cáonit, ĩ mée chʉ́ʉdʉp jĩ. Pánihna, jwiítbʉt Pedrojĩh ĩjeéh jwĩ mée chʉ́ʉdʉp jĩ. \s1 Sacerdotewã ĩ maáh Jesúsdih ã ʉʉ́bh joyát \r (Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Lc 22.66-71) \p \v 19 Páant jwĩ mée chʉ́ʉdat pónih, sacerdotewã ĩ maáh ã jóon Anásboó Jesúsdih ãt ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. Jwiít ã bohénitdih, ded pah ã bohéátjidihbʉt ãt ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. \v 20 Páant ã ʉʉ́bh joyóchah, Jesús caandíh nin pah ãt niíj jepahap wʉt jĩ: \p \wj —Weém nihat ĩ joyóchah, jweéhcanjeh wãpĩ́ bohénap jĩ. Jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉdíh, Dioíh mʉʉdíhbʉt wãpĩ́ bohénap jĩ.\wj* \v 21 \wj Páant wã bohénachah yʉhna, ¿dépanihna weemdíh páant ma niíj ʉʉ́bh joí? Ma jéihíhna, weemdíh joinítjidih ma ʉʉ́bh joyoó. Queétboó meemdíh yoobópdih ĩ naóhbipna caá,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 22 —Sacerdotewã ĩ maáhdih páant ma niijcá bojoó, niijnít, caan pébh ñʉhni soldado téihyajĩh Jesúíh pʉ́o tíibdih ãt mawap wʉt jĩ. \p \v 23 \wj —Ded pah yeejép wã niijátjidih weemdíh ñi naáwá. ¿Yoobópdih yeebdíh wã naáwáchah yʉhna, dépanih tigaá weemdíh ma mao?\wj* Jesús soldadodih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 24 Pánih ʉʉ́bh joí péanit, Anásboó Jesúsdih páantjeh ĩ chéonijidih ã jíi Caifás, sacerdotewã ĩ maáh yoobát pebhna ãt wahap wʉt jĩ. \s1 Pedro ã jwʉ́ʉb yeeat \r (Mt 26.71-75; Mr 14.69-72; Lc 22.58-62) \p \v 25 Jesúsdih páant ã ʉʉ́bh joyát pónih, jwiít Simón Pedrojĩh páantjeh tʉʉ cʉ́ʉt pebh jwĩ mée chʉ́ʉdʉp jĩ. Páant jwĩ mée chʉ́ʉdʉchah ennit, caanjĩ́h moon jwʉ́h Pedrodih nin pah ĩ niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Meembʉ́t Jesús ã pej jʉmni nihcan niít? ĩ niijíp jĩ. \p —Nihcan caá weém, Pedro ã jwʉ́ʉb niíj jepahap yʉh jĩ. \p \v 26 Páant ã niiját tʉ́ttimah, sacerdotewã ĩ maáhdih teo wʉ̃hni, Pedro moli chóodih ã bóod yohniji ã dée jwʉh Pedrodih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Pácahi jʉmʉpdih meemdíh nihcannit beé Jesús biícdih wã enep? ã niijíp jĩ. \p \v 27 —Weém ãjeéh wihcan beé, Pedro ã niíj jepahap yʉh jĩ. Páant ã niijíchahjeh, mʉjbai ãí ewep jĩ. \s1 Pilato jwʉh Jesúsdih ã ʉʉ́bh joyát \r (Mt 27.1-2,11-14; Mr 15.1-5; Lc 23.1-50) \p \v 28 Baáb jéenechah, Caifáíh mʉʉmánt Jesúsdih ʉb bac bejnit, caán tʉ́tchidih moón ĩ maáh Pilato wʉ̃t jʉmniíh mʉʉná caandíh ĩ ʉb bejep jĩ. Pánih ʉb bejna yʉhna, queétjeh ã́ih mʉʉná waadcán, soldadowãdih Jesúsdih ĩ ʉb waad béjat tʉ́ʉtʉp jĩ. Pilato judío nihcah, ã́ih mʉʉná waadnít, jwĩ wʉtatdih yap yohna, Pascua jeémátdih ĩta jéih jeémpcan tagaá. \v 29 Páant ĩ waadcáh ennit, Pilato jẽcdih bac jʉí ñʉhnit, queétdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Dedé jíib tigaá nindih ñi naóh yac? ã niijíp jĩ. \p \v 30 —Caán yeejép nihcah, meemdíh jwĩta ʉb jʉ̃óhcan tagaá, ĩ niíj jepahap jĩ. \p \v 31 —Caandíh ʉb bejnit, ñi wʉtat pah yeebjéh ñi peéh chãjaá, Pilato queétdih ã niíj jepahap jĩ. \p —Obohjeéhtih, yeéb Romano maátaboó jwiít judíowãdih cã́acwãdih ñi mao yohat tʉ́ʉtcap jĩ, ĩ niijíp jĩ. Páant niijná, Jesúsdih ĩ mawat tʉ́ʉtatdih niijná ĩ chãjap jĩ. \p \v 32 Páant ĩ mawat tʉ́ʉtʉchah, Jesús cruzboó ã wʉnat pínahdih, jã́tih ã naáwátji biíc yoobó ĩ chãjat tʉ́ʉtʉp jĩ.\x * \xo 18:32 \xt Jn 3.14; 12.32\x* \v 33 Páant ĩ niiját tʉ́ttimah, Pilatoboó jwʉ́ʉb waad béjnit, Jesúsdih ãt bid bojop wʉt jĩ. Pánih bid bojnit, caandíh nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p —¿Meém judíowã ĩ maáh niít? ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 34 \wj —¿Meemjéh ʉʉ́bh joí en niít ma chãjap? ¿Bita ĩ naáwáchah joiníji niít, páant ma niíj ʉʉ́bh joyóp?\wj* Pilatodih Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 35 —Páant, weém judío nihcan caá. Ma déewã, ñíih sacerdotewã maátabʉt meemdíh ĩ wahap be. ¿Dedédih tibeé yeejép ma chãj, páant ĩ peéh chãjíhichah? Jesúsdih ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. \p \v 36 \wj —Weém nin baácdih moón ĩ maáh nihcan caá. Páant wã jʉmʉchah nihna, wã bohénit weemdíh ĩta teo wáac tagaá, jwĩ déewã ĩ teocat pínah niijná. Obohjeéhtih, wã maáh jʉmat nin baácboó nihcan caá,\wj* Jesús Pilatodih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 37 —Pánihna, ¿meém maáh niít? páant niijná, Pilato ãt niijíp wʉt jĩ. \p \wj —Ma niiját pah maáh tigaá wã jʉmʉp. Cã́acwã ĩ maáh jʉmat tʉ́ʉt, queétdih yoobópdih naáwát tʉ́ʉt niijná, nin baácboó wã jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Pánihna, ded yoobópdih chãjíhni, weemdíh ã tʉ́i jepahna caá,\wj* Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 38 —¿Dedé tigaá yoobópdih jʉmat? Pilato ãt niijíp wʉt jĩ. \s1 Judíowã Jesúsdih ĩ mao yohat tʉ́ʉtat \r (Mt 27.15-31; Mr 15.6-20; Lc 23.13-25) \p Páant niíj péa, Pilato jwʉ́ʉb bac jʉ̃óhnit, queét pã́i ñʉhnit judíowãdih nin pah ã niíj naáwáp jĩ: \p —Ñi mawat tʉ́ʉtni Jesúsdih dedé peéh mawat wihcan caá. \v 39 Jópchi jʉmat pah, Pascua yeó jáapdih biíc nemat mʉʉ́boó jʉmnidih wãpĩ́ baca wʉ̃hna caá. Pánihna, ¿ñi maáh ñi niijnídih yeebdíh wã baca wʉ̃h jĩíh? Pilato jwĩ maátadih ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ. \p \v 40 —Nihcan caá. Caandíh ma bacaca bojoó. Barrabásboodíh jwiítdih ma baca wʉ̃hʉʉ́, Pilatodih jwĩ déewã ĩ niíj ñaác jepahap jĩ. Barrabásboó Romano maátadih yohíhnitjeéh ã jʉmʉp jĩ. \c 19 \p \v 1 Páant ĩ niíj ñaác jepahachah joinít, Pilato Jesúsdih soldadowãdih ãt pʉñat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. \v 2 Páant ĩ pʉñat tʉ́ttimah, queét óot tõpdih péeb waoni jʉ́dʉ chãjnit, Jesúíh wao dáhdih ĩt yacap tajĩ. Pánih yac péanit, maátaíh yégueh pah jígohni caandíh yacnit, nin pah ĩt niíj deoh naáwáp wʉt jĩ: \p \v 3 —Ma tʉ́i jʉmʉʉ́, judíowã ĩ maáh, niíj deoh naóhnit, Jesúsdih ĩ dawát yoobó pʉ̃ina ĩt chãjap wʉt jĩ. \p \v 4 Páant ĩ pʉñat tʉ́ttimah, Pilato jwʉ́ʉb bac jʉ̃óhnit, caanjĩ́h pã́i ñʉhnit jwĩ déewãdih nin pah ã jwʉ́ʉb niíj naáwáp jĩ: \p —Ñi joyoó. Nindih dedé peéh mawat wihcan caá. Páant ã wihcatdih ñi jéihyat pínah niijná, wã jwʉ́ʉb ʉb bac jʉ̃óhna caá, ã niijíp jĩ. \p \v 5 Páant ã niíj péanachahjeh, Jesús óot jʉ́dʉ dʉoní, maátaíh yégueh pah jígohni ĩ yacniji mʉʉ́ diítmant ã bac jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Páant ã bac jʉ̃ʉ́wʉ́chah, Pilato queétdih nin pah ã niijíp jĩ: \p —Ñi eneé. Nin caá, ã niijíp jĩ. \p \v 6 Páant ã niijíchah joinít, sacerdotewã ĩ maáta, Dioíh mʉʉdíh wapnitbʉt Jesúsdih ennit, bʉ́dí ĩ jʉ̃ih ñaacáp jĩ. \p —¡Caandíh cruzboó péoh dodhnit, ma mao yohat tʉ́ʉtʉ́! ¡Caandíh cruzboó péoh dodhnit, ma mao yohat tʉ́ʉtʉ́! ĩ niijíp jĩ. \p Páant ĩ niíj ñaacáchah joinít, Pilato nin pah queétdih ã jwʉ́ʉb niijíp jĩ: \p —Caandíh peéh mawat wihcah yʉhna, ñi mawíhna, yeebjéh ʉb bejnit péoh dodhnit, ñi mawaá, ã niijíp jĩ. \p \v 7 Páant ã niijíchah joinít, jwĩ maáta nin pah ĩ jwʉ́ʉb niijíp jĩ: \p —\wj ‘Weém Dios wʉ̃ʉ́h caá wã jʉmʉp’,\wj* caanjéh ã niijíp be. Páant ã niijátji jíib jwĩ nʉowã ĩ wʉtatji pah caandíh mao yohat caá náahap, queét Pilatodih ĩ niijíp jĩ. \p \v 8 Páant ĩ niijíchah joinít, Pilatoboó chah ã joí wʉ́hi bejep jĩ. \v 9 Pánih joí wʉ́hi bejna, Jesúsdih jwʉ́ʉb nʉmah waad béjnit, caandíh nin pah ãt jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p —¿Dedjĩh bóo tigaá meém? ãt niijíp wʉt jĩ. \p Páant ã niijíchah yʉhna, Jesús caandíh ãt jepahcap wʉt jĩ. \p \v 10 Páant ã jepahcah, Pilato nin pah ãt jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ, páant mʉntih: \p —¿Weemdíh ma jepahíhcan niít? Weémboó meemdíh wã jéih bacana caá. Cruzboobʉ́t wã jéih péoh dodh mawat tʉ́ʉtna caá. ¿Caandíh ma jéihcan niít? Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 11 \wj —Dios meemdíh pánih wẽpatdih ã wʉ̃hcah, weemdíh ded pah mata jéih chãjat tʉ́ʉtcan tagaá. Obohjeéhtih, weemdíh eníhcannitdih dʉó wáiniboó meém chah yéejni ã jʉmna caá,\wj* Jesús Pilatodih ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 12 Páant ã niijíchah joinít, Pilato caandíh ãtih bacaíhip wʉt yʉh jĩ. Pánih bacaíhna, jwʉ́ʉb bac jʉ̃óhnit, queét jwĩ maátadih ã bacaíhat déejidih ã wẽp naáwáp yʉh jĩ. Obohjeéhtih, páant ã naáwáchah, jwĩ déewãboó chah íijnit, bʉ́dí ĩ jwʉ́ʉb niíj jʉ̃ih ñaacáp jĩ. \p —\wj ‘Weém maáh caá’,\wj* niijná, Jesús jwĩ maáh Césardih eníhcanni caá. Pánihna, caandíh bacana, meembʉ́t Césardih yap yohni mata jʉm tagaá, Pilatodih ĩ niijíp jĩ. \p \v 13 Páant ĩ niijíchah joinít, Jesúsdih jwʉ́ʉb bac jʉ̃ʉ́wát tʉ́ʉtnit, caandíh ded pah ã chãjat pínahdih naáwát tʉ́ʉt niijná, peéh chãjat pínahdih naóhnit ĩpĩ́ chʉ́ʉdʉpboó Pilato ã yoób jʉí chʉ́ʉdʉp jĩ. Pilato ã chʉ́ʉdʉpboó jee dáhna ĩ jwejni coah ã jʉmʉp jĩ. Caan cóah jwiít judíowã jwĩ́ih wéheatjĩh Gabatá ã wʉ̃t jʉmʉp jĩ. \v 14 Caán yeó jáapdih Pascua jeémát yeó jáap jã́tih jwĩ míic ámohat yeó jáap, yeó téih pʉ́ʉh laáb jʉiní ã jʉmʉp jĩ. \p Pánih jʉí chʉ́ʉdnit, \p —Nin caá ñi maáh, Pilato caanjĩ́h pã́init jwĩ déewãdih ã niijíp jĩ. \p \v 15 —¡Ã wʉn dáhwa naáh! ¡Ã wʉn dáhwa naáh! ¡Ʉb bejnit, cruzboó péoh dodhnit, caandíh ñi mao yohoó! ĩ niíj ñaacáp jĩ. \p —¿Ñi maáh ã jʉmʉchah yʉhna, caandíh cruzboó péoh dodhnit, mao yohat tʉ́ʉt niít ñi chãjap? Pilato queétdih ã niíj jepahap jĩ. \p —Roma tʉ́tchidih bóo César jwĩ maáh yoobát caá. Biíh maáh jwiítdih ã wihcan caá, sacerdotewã ĩ maáta ĩ niíj jepahap jĩ. \p \v 16 Páant ĩ niiját tʉ́ttimah, queét ĩ weñat pínah niijná, Jesúsdih cruzboó mao yohat tʉ́ʉtna, Pilato ã́ih soldadowãdih ã ʉb bejat tʉ́ʉtʉp jĩ. Pánihna, queét soldadowã Pilatoíh mʉʉmánt Jesúsdih ĩ ʉb bac jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. \s1 Jesúsdih cruzboó péoh dodhnit, ĩ mawat \r (Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Lc 23.26-43) \p \v 17 Pánih ʉb bac jʉ̃óhnit, Jesúsjeh ã́ih cruzdih ã bewechah, Waó Iidíp wʉ̃t jʉmni jeejína caandíh ĩ ʉb bejep jĩ. Jwĩ́ih wéheatjĩh caán jeé Gólgota ã wʉ̃t jʉmʉp jĩ. \v 18 Pánihna, bita chénewãdihbʉt caán biícdih ĩ mao yohat tʉ́ʉt niijná, ãjeéh ĩ ʉb bejep jĩ. Pánih ʉb bejna, caanná jʉibínit, queét biíc peihcannit ĩ beoniji cruznadih soldadowã ĩ nah péoh jwejep jĩ. Biícdih Jesús ã jéihyepmant bóo bʉwámant péoh jwej, biíhdih ã wáyámant bóo bʉwámant ĩ péoh jwejep jĩ. Pánihna, ĩ tac yoób Jesúsdih ĩ péoh jwejep jĩ. \v 19 Pánih péoh jwej péanit, Pilato ã daacát tʉ́ʉtni naadíh Jesúíh waó chahmant ĩ nah péoh bʉ́ʉdhdʉp jĩ. Nin pah ãt niíj daacát tʉ́ʉtʉp tajĩ: \sc “Nin Jesús Nazaret tʉ́tchidih bóo judíowã ĩ maáh caá”\sc*, ãt niíj daacát tʉ́ʉtʉp tajĩ. \v 20 Caán naadíh páant ã niíj daacát tʉ́ʉtna, jwĩ́ih wéheatjĩh, Roma tʉ́tchidih moóníh wéheatjĩh, Grecia baácdih moóníh wéheatjĩhbʉt páant ãt niíj daacát tʉ́ʉtʉp tajĩ. Pánih nah péoh péanit, queét biíc peihcannitdih ĩ yoób pʉd dodhdop jĩ, bʉca. Queétdih cruzboó ĩ péoh dodh mawapboó tʉ́tchi jwẽ́ejdih ã jʉmʉp jĩ. Dawá jwĩ déewã queétdih ĩ mawachah enat tʉ́ʉt niijná, jwĩjeéh ĩ pée bejep jĩ. Pánihna, caanná jʉibínit, Pilato ã daacát tʉ́ʉtatjidih dawá jwĩ enep jĩ. \v 21 Páant ã niíj daacát tʉ́ʉtatjidih dawá jwĩ enechah íijnit, Pilato pebhboó jwʉ́ʉb bejnit, sacerdotewã ĩ maáta nin pah caandíh ĩt niíj wʉtʉp wʉt yʉh jĩ: \p —‘Nin judíowã ĩ maáh caá’, ma niíj daacát tʉ́ʉtca bojoó. Caánboó jwĩ maáh nihcan caá. Obohjeéhtih, nin pah ma jwʉ́ʉb niíj daacát tʉ́ʉtʉ́: ‘\wj “Judíowã ĩ maáh caá weém”,\wj* ã niijíp be’, ma niíj daacát tʉ́ʉtʉ́, ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ. \p \v 22 —Wã jwíih daacát tʉ́ʉtat pahjeh ã jʉmʉ naáh, Pilato queétdih ãt niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 23 Jesúsdih ĩ péoh dodhdat tʉ́ttimah, chénena míic soldadowã Jesúíh yéguehnajidih ĩ jʉmat yoobó ĩ ʉbʉp jĩ. Ã́ih jih bóo chóo, waica naáh chóo ã jʉmʉp jĩ. \v 24 Caán chóo, pánihni ã jʉmʉchah, nin pah queét míicjeh ĩ niijíp jĩ: \p —Nin yégueh chóodih jwĩ yeo wáica boj jĩíh. Ded nin chóodih ʉbni pínahdih jéihyat tʉ́ʉt niijná, jwĩ yoh tíoh jwʉh jĩíh, ĩ míic niijíp jĩ. Páant niijnít, ĩ́ih tíhwat naajĩ́h ĩ yoh tíhwip jĩ. \p Pánih tíohna, Dios naáwátdih naóh yapani ã daacátji pahjeh ã yapat pínah niijná, queét páant ĩ chãjap jĩ. “Wĩ́ih yégueh chóodih queét ĩ jʉmat yoobó ĩ ʉbbipna caá. Pánihna, wĩ́ih yéguehdih ʉbni pínahdih jéihíhna, tíhwat naajĩ́h ĩ yoh tíohbipna caá”, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 19:24 \xt Sal 22.18\x* \p \v 25 Páant ĩ chãjachah, Jesúíh cruz pebhbit chénena míic yaádh biícdih weém wã en ñʉhʉp jĩ. Jesús íin, ã cheh, biíh wili María Cleofas áa, biíh wili María Mágdala tʉ́tchidih bóli jwĩ en ñʉhʉp jĩ. \v 26 Pánihna, ã íin biícdih weém bʉ́dí ã oinibʉt ã pebh wã en ñʉhʉchah ennit, ã íindih Jesús nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Naá, can wã bohénijiboó meemdíh ma wʉ̃ʉ́h pah ã jʉmbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 27 Páant niíj péanit, weemdíh jwʉh nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Bʉʉ cant ma íin pah mi jʉmbipna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p Páant ã niijíchah joinít, caán yeó jáapjeh caántdih jwĩ́ih mʉʉ́boó wã ʉb waadánap jĩ. \s1 Jesús ã wʉnat \r (Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Lc 23.44-49) \p \v 28 Páant ã niíj péaat tʉ́ttimah, \wj “Nihat Dios weemdíh ã wʉtnidih wã chãj péanap be”,\wj* niíj jéihna, Dios naáwátdih naóh yapanit ĩ daacátji pahjeh ã yapat pínah niijná, Jesús nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Weemdíh taca joótna caá,\wj* ã niijíp jĩ.\x * \xo 19:28 \xt Sal 69.21\x* \p \v 29 Caanjĩ́h bijni jiwá iguíh mac jʉmni wáam dahdih ĩ bíbohop jĩ. Pánihna, biíc soldado hisopo wʉ̃t jʉmni máa doóbhdih ʉbnit, páab chʉí déedih chéo bʉ́ʉdhnit, bijni macdih ã taj báahanap jĩ. Taj báaha péanit, Jesúíh jacna ã nah tewep jĩ, ã wái nomat pínah niijná. \v 30 Páant ã chãjachah, Jesús caandíh wái nom péanit, \p \wj —Páant bóojeh tigaá,\wj* niíj, waó yaíh dʉonít, ã wʉnah bejep jĩ. \s1 Soldado Jesúíh páwádih ã jwã́agat \p \v 31 Caán ã wʉnni yeó jáapdih, Pascua yeó jáapna jwĩ chooát yeó jáap pínahdih jwĩ ámohat ã jʉmʉp jĩ. Jwiít judíowã caán chooát yeó jáapdih cruzboó páantjeh ĩ ñʉhatdih jwĩ náahcap jĩ. Pánihna, ĩ́ih wʉ́ʉ nahnadih daj mawachah, waícanjeh ĩ wʉnat pínah niijná, jwĩ maátaboó Pilatodih ĩt daj mawat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ĩ daj mawat tʉ́ttimah, ĩ́ih bácahjidih waícanjeh ʉb deyaat tʉ́ʉt ĩt chãjap tajĩ. \v 32 Páant ĩ wʉtʉchah joinít, Pilato cruzboó ñʉhnitdih ĩ́ih wʉ́ʉ nahnadih soldadowãdih ãt daj mawat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. \v 33 Obohjeéhtih, caan pébh ñʉhnitdih daj mao péa, yap jʉ̃óhnit, Jesús jã́tih ã wʉnatjidih enna, ã́ih wʉ́ʉ nahnaboodíh ĩ daj maocap jĩ. \p \v 34 Pánih daj maocan yʉhna, biíc soldado ã́ih ĩtah tṍopjĩh Jesúíh páwá pĩjmant ã jwã́ag aabánap jĩ. Páant ã jwã́agachah, biícmantjeh meép mahjĩh wid jʉmni ã chíi jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. \v 35 Páant ã chíi jʉ̃ʉ́wʉ́chah, weemjéh wã enep jĩ. “Weém nin tólihdih páant wã niíj daácna, yoobópdih naóhna caá wã chãjap”, wã niíj jéihna caá. Pánihna, yeebdíhbʉt wã naóh yapana caá, yeebbʉ́t Jesúsdih ñi tʉ́i jenah joyát pínah niijná. \v 36 Dios naáwátdih naóh yapanit ĩ naóh daacátji pahjeh tibeé páant ã yapap jĩ. “Ã́ih bácahdih ded iidípdih ĩ daj maocan niít”, ĩ niíj daacátji pahjeh, Jesúíh wʉ́ʉ nahnadih ĩ daj maocap jĩ.\x * \xo 19:36 \xt Ex 12.46; Nm 9.12; Sal 34.20; 1Co 5.7\x* \v 37 Dios naáwátdih biíh tólihdih nin pahbʉt ĩt niíj daacáp tajĩ: “Queét ĩ jwã́agnijidih ĩ enbipna caá”, ĩt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 19:37 \xt Zac 12.10; Ap 1.7\x* \s1 Jesúíh bácahjidih ĩ yohat \r (Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Lc 23.50-56) \p \v 38 Jesús ã wʉnat tʉ́ttimah, José Arimatea tʉ́tchidih bóo, ã́ih bácahjidih ʉb deyaat tʉ́ʉt niijná, Pilatodih ʉʉ́bʉ́dih ãt bejep wʉt jĩ. Páant ã ʉʉ́bʉ́chah joinít, ã yohat pínah niijná, Pilato caandíh ãt ʉb deyaat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Páant ã ʉb deyaat tʉ́ʉtʉchah joinít, José cruzboó ñʉhnit pebhna jʉinít, Jesúíh bácahjidih ã ʉb deyanap jĩ. José jwĩ déewã maátadih ʉ́ʉmna, Jesúsdih ã jepahatjidih ãt naáwíhcap tajĩ. \v 39 Nicodemo, Jesúsdih chei jʉí wéhenijibʉt,\x * \xo 19:39 \xt Jn 3.1-2\x* ãjeéh jʉ̃óhnit, mirra wʉ̃t jʉmni chej jʉmni ah, áloe wʉ̃t jʉmni chípéh déejĩh widnidih ã ʉb jʉyʉ́p jĩ, Jesúíh bácahjidih ĩ yohat pínah jã́tih ñáñat tʉ́ʉt niijná. Caán ã ʉb jʉ̃óhni treinta kilos ãt chodop jĩ. \v 40 Pánihna, queét chénewã Jesúíh bácahjidih ʉb deyanit, jwiít judíowã wʉnnitdih jwĩpĩ́ yohat pah, ã́ih bácahjidih chej jʉmnijĩh ñáinit, yéguehnajĩh ĩ pinip jĩ. \v 41 Cruzboó Jesúsdih ĩ mawap pebh pácahi ã jʉmʉp jĩ. Caán pácahi tac yoób cã́ac ĩ yohat pínah ĩ jáap baadní jeé íit ãt jʉmʉp jĩ. Caán ĩ baadní íitdih cã́ac yoh jwʉhca naáh ãt jʉmʉp jĩ. \v 42 Pánihna, jwĩ chooát hora tóah jʉ̃ʉ́wʉ́chah, ã́ih bácahjidih ʉb bejnit, chooát yeó jáap tʉ́ttimah caandíh tʉ́i ámoh péaat tʉ́ʉt niijná, caán pebhbit jʉmni jeé íitdih yójahnitjeh ĩ yohop jĩ. \c 20 \s1 Jesús ã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát \r (Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Lc 24.1-12) \p \v 1 Domingo yeó jáapdih baab bójat pínah jã́tih, María Mágdala tʉ́tchidih bóli, Jesúsdih ĩ yohopjiboó mit bej jáanap wʉt jĩ. Caanná jʉibínit, caán íitdih ĩ nemniji jeé jʉ́dʉdih bita ĩ pʉ̃tʉ́ dodhdatji pah ã jʉmʉchah, mit enep wʉt jĩ. \v 2 Pánih ennihji weém, Jesús bʉ́dí ã oini, Simón Pedrojĩh jwĩ jʉmʉpna mi ñáo jʉyʉ́p jĩ. Pánih ñáo jʉinít, jwiítdih nin pah mi niíj naáwáp jĩ: \p —Jwĩ Maáíh bácahjidih jáantjeh ĩt ʉbʉp tabe. Pánih ʉb bejnitji ded ĩ jwʉ́ʉb jwejepjiboó wã jéihcan caá, mi niijíp jĩ. \p \v 3 Páant mi niijíchah joinít, jwiítbʉt Jesúsdih ĩ yohopjiboó enedih jwĩ ñáo ñah bejep jĩ. \v 4 Pánih ñáo ñah bejna, weém Pedrodih ñáo yapnit, ã jã́tih caán yohopji jeé íitna wã waóh jʉibínap jĩ. \v 5 Pánih jã́tih jʉibína yʉhna, caán íitdih waadcánjeh, péeb jéen enna, Jesúsdih ĩ pinni chóonajijeh ã lajachah, wã enep jĩ. \v 6 Páant wã péeb jéen enechahjeh, Simón Pedro pée jʉinít, chão ñʉ́hcanjeh, caán íitna ã waad béjep jĩ. Pánih waad béjnit, Jesúíh bácahjidih ĩ pinni chóonajijeh ã lajachah, caanbʉ́t ã enep jĩ. \v 7 Jesúíh wao dáhdih ĩ pinni chóo chibít yʉʉ́p ã lajachah, caandíhbʉt ã enep jĩ. Ĩ pinni chóona ã́ih bácahdih ã́ih wao dáhdihbʉt ĩ pinatji pahjeh ã lajap jĩ. \v 8 Pánihna, waad béjnit, ã en ñʉhʉchah ennit, weembʉ́t wã ñʉʉ́n waad béjep jĩ. Pánih ñʉʉ́n waadnít, Jesúíh bácah ã wihcah ennit, “Yoobópdih Jesús ãt jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃óh tagaá”, weém wã niíj jéihyep jĩ. \v 9 Caán íitboó jwĩ bejat pínah jã́tih, Dios naáwátdih naóh yapanit Cristo ã wʉnat pínahdih, ã jwʉ́ʉb boo pʉd jʉ̃ʉ́wát pínahdihbʉt ĩ daacátjidih jwĩ tʉ́i beh joi jwʉ́hcap jĩ. \v 10 Pánih en péanit, jwĩ́ih mʉʉná jwĩ jwʉ́ʉb bejep jĩ. \s1 María Mágdala tʉ́tchidih bólidih Jesús ã jígohat \r (Mr 16.9-11) \p \v 11 Jwiítdih mi naáwát tʉ́ttimah, María Mágdala tʉ́tchidih bóli jwĩ tʉ́ttimah pée bejnit, Jesúíh bácahdih ĩ yohopji jeé íit jẽc jípónih ñʉhnit, mit jʉ̃i ñʉ́hʉp wʉt jĩ. Pánih jʉ̃i ñʉ́hnajeh, péeb jéennit, caán íitna mit en waadá bojop wʉt jĩ. \v 12 Pánih en waadána, Dios ã wahnit ángelwã chénewãdih mit enep wʉt jĩ. Tʉ́i baabní yéguehna dʉonít, Jesúíh bácah ã lajapjidih ĩt chʉ́ʉdʉp wʉt jĩ. Biíc ã́ih waó jʉmʉpjimant, biíh ã́ih jítcha jʉmʉpjimant ĩt chʉ́ʉdʉp wʉt jĩ. \v 13 Páant queétdih mi péeb jéen enechah, queétboó caántdih nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p —¿Yad wilí, dépanih tigaá ma jʉ̃í? ĩt niijíp wʉt jĩ. \p —Wã maáíh bácahjidih ʉb bejnit, ded ĩ jwʉ́ʉb jwejepjiboó wã jéihcan caá, mit niíj jepahap wʉt jĩ. \p \v 14 Queétdih páant niijnít, tac pʉ́ʉd enna, Jesús caanjĩ́h ã ñʉhʉchah, mit enep wʉt yʉh jĩ. Obohjeéhtih, pánih enna yʉhna, mit beh encap wʉt jĩ. \p \v 15 Páant mi beh encah, Jesús caántdih nin pah ãt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: \p \wj —¿Yad wilí, dépanih tigaá ma jʉ̃í? ¿Déhedih tigaá ma bid?\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. \p Páant caandíh beh encanjeh, “Nin pácahidih en daoní nacaá”, mit niíj jenah joyóp wʉt yʉh jĩ. Páant niíj jenah joiná, \p —¿Meemnít beé jwĩ maáíh bácahjidih ma ʉb bejep? Ʉb bejna, ded ma jwʉ́ʉb jwejepjiboó weemdíh ma naáwá, caandíh jwʉ́ʉb ʉbʉdih wã bejat pínah niijná, caandíh mit niijíp wʉt jĩ. \p \v 16 \wj —María,\wj* ãt niijíp wʉt jĩ. \p Páant ã niijíchah joí, tac pʉ́ʉd ñʉhnit, Hebreo wéheatjĩh nin pah mit niijíp wʉt jĩ. \p —Raboni, niijnít, Jesúsdih mit pin tewep wʉt jĩ. “Raboni”, niijná, “Bohéni”, niijná mit chãjap wʉt jĩ. \p \v 17 Páant mi pin tewechah, Jesús caántdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: \p \wj —Weemdíh ma pin teoca bojoó. Wã íip pebhboó wã pʉ́ʉh laab béj jwʉhcan caá. Pin teocanjeh, wã ʉ́ʉdwã panihnitdih nin pah niíj naáwádih ma bejeé: ‘Jesús nin pah yeebdíh ã niíj naáwát tʉ́ʉtʉp be: “Wã íip ñi íip mʉn tigaá. Caanjéh wĩ́ih Dios ñíih Dios mʉn tigaá. Pánihna, ã pebhboó wã pʉ́ʉh laab béjbipna caá”, ã niíj naáwát tʉ́ʉtʉp be’, queétdih ma niijí,\wj* Maríadih Jesús ãt niijíp wʉt jĩ. \p \v 18 Páant ã niijíchah joiníhji jwĩ pebhna jʉinít, nin pah mi niijíp jĩ: “Jwĩ Maáhdih wã enep be”, niijnít, Jesús caántdih ã naáwát tʉ́ʉtatjidih jwiítdih mi naóh yapanap jĩ. \s1 Jesús ã bohénitjidih ã jígohat \r (Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Lc 24.36-49) \p \v 19 Caán domingo yeó jáap cheyeh tʉ̃́o yap aabát tʉ́ttimah, jwiít Jesús ã bohénitji, jwĩ maátadih ʉ́ʉmna, jẽcdih tʉ́i nem beedá bojnit, mʉʉ́ diítna biícdih jwĩ chʉ́ʉdʉp jĩ. Páant tʉ́i nem beedáni ã jʉmʉchah yʉhna, Jesús jwĩ cãtíh ã jígohop jĩ. Pánih jígohnit, nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —¿Ñi jʉm caá? Dios ã tʉ́yat ñijeéh ã jʉmʉ naáh,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 20 Páant niíj péanit, ã́ih téihyanadih, ã́ih jítchanadihbʉt jwiítdih ã jʉ́ʉtʉp jĩ. Páant ã jʉ́ʉtʉchah enna, jwĩ Maáh ã jʉmatdih jéihnit, bʉ́dí jwĩ weñep jĩ. \v 21 Páant jwĩ weñechah, Jesús nin pah jwiítdih ã jwʉ́ʉb niijíp jĩ: \p \wj —Ʉ́ʉmcanjeh, ñi tʉ́i jʉmʉʉ́. Wã íip weemdíh ã wahat pah mʉntih, wĩ́ih tʉ́ini doonádih ñi naáwát pínah niijná, yeebdíhbʉt wã wahna caá,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 22 Páant niíj péanit, jwiítdih ã póoj jã́hanap jĩ. \p \wj —Bʉʉ Tʉ́ini Espíritudih ñi ʉbʉʉ́, ñíih caolih diítboó ã jʉmat pínah niijná.\wj* \v 23 \wj Páant ñijeéh jʉmna, ã wẽpatjĩh det ĩ yéej chãjatdih ñi yohochah, yohni ã jʉmbipna caá. Obohjeéhtih, det ĩ yéej chãjatdih ñi yohcah, yohca naáh ã jʉmbipna caá,\wj* Jesús jwiítdih ã niijíp jĩ.\x * \xo 20:23 \xt Mt 16.19; 18.18\x* \s1 Jesús ã jwʉ́ʉb jígohochah, Tomás ã enat \p \v 24 Jesús jwĩ cãtíh ã jwíih jígohni chei, Tomás pohba jwĩjeéh ã wihcap jĩ. Tomás Jesúsdih jwĩjeéh bohéni “Waláhni”, ĩpĩ́ niíj wʉ̃t ejni ã jʉmʉp jĩ. \p \v 25 Tʉ́ttimah, ã jwʉ́ʉb jʉyʉ́chah, caandíh nin pah jwĩ niijíp jĩ: \p —Jwiít jwĩ maáh Jesúsdih jwĩ enna beé, jwĩ niijíp jĩ. \p Páant jwĩ niijíchah joiná yʉhna, Tomásboó nin pah ã jípónih niíj jepahjehep jĩ: \p —Weémboó ã́ih téihyadih ĩ péhwatji íitnadih wĩ́ih téih tíibjĩh teo encan, ã́ih páwádih ĩ jwã́agatji íitdihbʉt teo encan, ‘Ã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát dooná yoobópdih caá’, wã niíj jenah joicán niít, jwiítdih ã jãh niijjéhep jĩ. \p \v 26 Tʉ́ttimah bóo domingo yeó jáap caán mʉʉdíhjeh jwĩ jwʉ́ʉb míic wáac jʉyʉ́chah, Tomásbʉt jwĩjeéh ã jʉmʉp jĩ. Pánih míic wáac jʉinít, nihat jẽcnadih jwĩ jwʉ́ʉb tʉ́i nemechah yʉhna, Jesús jwĩ cãtíh ã jwʉ́ʉb jígohop jĩ. Pánih jígohnit, nin pah jwiítdih ã niijíp jĩ: \p \wj —¿Ñi jʉm caá? Dios ã tʉ́yat ñijeéh ã jʉmʉ naáh,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 27 Páant niijnít, Tomásboodíh nin pah ã niijíp jĩ: \p \wj —Tomás, wĩ́ih téihyadih ĩ péhwatji íitnadih meemjéh ma teo eneé. Wĩ́ih páwádih ĩ jwã́agatji íitdihbʉt ma teo eneé. Teo ennit, ‘Yoobópdih tigaá ãt boo pʉd jʉ̃ʉ́wʉ́p taga’, ma niíj jéihyeé,\wj* caandíh ã niijíp jĩ. \p \v 28 —Meémboó wã Maáh, wĩ́ih Diosbʉt caá, Tomás caandíh ã niijíp jĩ. \p \v 29 \wj —Weemdíh ennitjeh, ‘Yoobópdih tigaá ãt boo pʉd jʉ̃ʉ́wʉ́p. Pánih boo pʉd jʉ̃óhna, Dios ã wahni Cristo yoobát caá’, meém ma niíj jéihna caá. Obohjeéhtih, bitaboó weemdíh encan yʉhna, páant niíj jéihnit, bʉ́dí ĩ wẽibipna caá,\wj* Jesús Tomásdih ã niijíp jĩ. \s1 Jesúsdih cã́acwã ĩ jéihyat pínah niijná, Juan nin tólihdih ã daacát \p \v 30 Jwĩjeéh jʉm jwʉhna, dawá láa jwiít cã́acwã jwĩ jéih chãjca naáhdih Dios ã wẽpatjĩh Jesús ã chãj jʉ́ʉtʉp jĩ. Páant ã chãjatjidih nin tólihdih wã jéih daác beedácan caá. \v 31 Pánih daác beedácan yʉhna, nin tólihdihjeh wã daacáp be, “Yoobópdih Dios ã wahni Jesúsjeh tigaá. Caanjéh tigaá Dios wʉ̃ʉ́h”, ñi niíj jéihyat pínah niijná. Páant niíj jéihna, caandíh jepahnit, yeéb Diosjeéh páantjeh ñi jʉmbipna caá. \c 21 \s1 Jesús Tiberias íim jwẽ́ejdih siete ã bohénitjidih ã jwʉ́ʉb jígohat \p \v 1 Tʉ́ttimah, jwiít siete ã bohénitjidih Tiberias íim jwẽ́ejdih Jesús ã jwʉ́ʉb jígohop jĩ. Nin pah ã jʉmʉp jĩ: \v 2 Jwiít biícdih jʉmnit, Simón Pedro, Tomás “Waláhni”, jwĩ niíj ejni, Natanael Galilea baác Caná tʉ́tchidih bóo, jwiít chénewã Zebedeo weh, bita chénewã Jesús ã bohénitji, páant moón jwĩ jʉmʉp jĩ. \v 3 Páant moón jwĩ jʉmʉchah, Simón Pedro jwiítdih nin pah ã niijíp jĩ: \p —Weém queéj jʉ́ʉt mawadih bejna caá wã chãjap, ã niijíp jĩ. \p —Jwiítbʉt majeéh jwĩ bejmi caá, jwĩ niijíp jĩ. \p Páant niíj, dei jʉibí, jãáj chóodih waadnít, íimdih jwĩ pʉ́ʉd bac bejep jĩ. Pánih pʉ́ʉd bac bejnit, nihat chei jwĩ jʉ́ʉt mawachah yʉhna, queejwã́ ĩ chʉ̃ʉ́hcap jĩ.\x * \xo 21:3 \xt Lc 5.5\x* \v 4 Baáb báahachah, Jesús íim jwẽ́ejdih ã ñʉhʉchah, jwĩ enep yʉh jĩ. Obohjeéhtih, caandíh jwĩ beh encap jĩ. \p \v 5 Pánih ñʉhna, jwiítdih nin pah ã niíj ej ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —¿Wã déewãá, queejwã́dih ñi bid jʉicá?\wj* ã niijíp jĩ. \p —Wihcan caá, jwĩ niíj jepahap jĩ. \p \v 6 Páant jwĩ niíj jepahachah joinít, nin pah Jesús ã jwʉ́ʉb niíj ejep jĩ: \p \wj —Jéihyepmant bóo bʉwáboó ñíih ñʉodíh ñi yoh báaha en tigaá,\wj* ã niijíp jĩ. \p Páant ã niijíchah joinít, caán ñʉodíh yoh báahana, dawá queejwã́ ĩ chʉ̃ʉ́ʉ́chah joinít, jwĩ́ih ñʉodíh jwĩ wái ñaha bojop yʉh jĩ. Obohjeéhtih, tʉb dawá ĩ jʉmʉchah, jãáj chóoboó jwĩ jéih ʉb yaccap jĩ.\x * \xo 21:6 \xt Lc 5.6\x* \v 7 Páant dawá ĩ jʉmʉchah, Jesúsdih jwĩ jwíih jwãáh láa biíc yoobó ã yapatjidih náhninit, weémboó, Jesús bʉ́dí ã oini, \p —Jwĩ Maáh caá, Pedrodih wã niijíp jĩ. \p Páant wã niijíchah joinítjeh, ã tóo dʉg jwejni yégueh chóodih jwʉ́ʉb dʉó ámoh chéonit, ñaáp báah bejnit, Jesús pebhna ã yaáh ñáan bejep jĩ. \v 8 Páant ã yaáh ñáan bejechah, caán ñʉodíh teonit, jwiítboó jãáj chóojĩh jwĩ wái ñáan jʉibínap jĩ. Íim tac yoob póhba ã nihcan jĩí, tʉ́i jwẽ́ej bʉʉgdíhjeh jwĩ jʉmʉp jĩ. \v 9 Pánih wái ñáan jʉibínit, Jesús ã chãjni tʉ́i iigní tʉʉ tãóhjih queejwã́ pan biícdih ã lajachah, jwĩ enep jĩ. \v 10 Páant jwĩ ñáan jʉibínachah, Jesús nin pah jwiítdih ã niijíp jĩ: \p \wj —Bʉtéh ñi jʉ́ʉt maonitdih daocánnit ñi ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* ã niijíp jĩ. \p \v 11 Páant ã niijíchah joinít, Simón Pedro jãáj chóodih waadnít, ñʉodíh watnit, óon coahboó ã wái ñáan jʉ̃ʉ́wʉ́p jĩ. Dahwanit míicjeh ciento cincuenta y tres queejwã́ ĩ jʉmʉp jĩ. Páant moón dawá ĩ jʉmna yʉhna, caán ñʉodíh ĩ boloh wáicap jĩ. \v 12 Pánihna, Jesús jwiítdih nin pah ã jwʉ́ʉb niijíp jĩ: \p \wj —Ñi jeémp jáa jʉ̃ʉ́wʉ́,\wj* ã niijíp jĩ. \p Páant ã niijíchah joinít, ã pebh jʉibínit, caandíh en poonit jʉmna, “Jwĩ Maáh caá”, niijná, jwiít jwĩ ʉʉ́bh joí encap jĩ. \v 13 Páant ã pebh jwĩ jʉibínachah, Jesús queéj pan biícdih nah teonit, jwiítdih ã wʉ̃hʉp jĩ. \p \v 14 Caán yeó jáapdih ã boo pʉd jʉ̃ʉ́wát tʉ́ttimah, jwiítdih biíc peihcanni láa míic jʉ́ʉtna ã chãjap jĩ. \s1 Jesús Simón Pedrodih ã míic wéheat \p \v 15 Páant jwĩ jeémp péaat tʉ́ttimah, Jesús Simón Pedrodih yʉʉ́pbit nʉmah bejnit, nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —Simón, Jonás wʉ̃ʉ́h, ¿queét ĩ oyat chah weemdíh ma oi niít?\wj* ã niijíp jĩ. \p —Wã oina caá, Maá. Wã oyatdih ma jéihna caá, ã niíj jepahap jĩ. \p \wj —Pánih oina, wĩ́ih oveja weh panihnitdih ma tʉ́i inií,\wj* Jesús caandíh ã niijíp jĩ. \p \v 16 Páant niijnít, nin pah ã jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ, páant mʉntih: \p \wj —Simón, Jonás wʉ̃ʉ́h, ¿yoobópdih weemdíh ma oi niít?\wj* ã niijíp jĩ. \p —Maá, meemdíh wã oina caá. Wã oyatdih ma jéihna caá, ã niíj jepahap jĩ. \p \wj —Pánih oina, wĩ́ih ovejawã panihnitdih ma tʉ́i en dawaá,\wj* Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 17 Páant niijnít, nin pah ã jwʉ́ʉb niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p \wj —Simón, Jonás wʉ̃ʉ́h, ¿weemdíh oyat yoobát niít ma oyop?\wj* ã niijíp jĩ. \p Biíc peihcanni láa \wj “¿Weemdíh ma oi niít?”\wj* ã niíj ʉʉ́bh joyóchah joinít, Pedro bʉ́dí jĩ́gahnit, nin pah ã niíj jepahap jĩ: \p —Maá, nihatdih jéihni jʉmna, meemdíh wã oyatdih ma jéihna caá, ã niíj jepahap jĩ. \p \wj —Pánih oina, wĩ́ih ovejawã panihnit ĩ jeémát pínahdih ma tʉ́i wʉ̃hʉʉ́.\wj* \v 18 \wj Yoobópdih meemdíh wã naóhna caá. Jáap jʉm jwʉhna, meemjéh yégueh waadnít, ded ma bejíhipboó mapĩ́ bejep jĩ. Obohjeéhtih, behe ma jʉmʉchah, míih mʉj nahdih ma jʉ́ʉt ñahanachah, meemdíh yégueh yacnit, ded ma bejíhcapboó bita ĩ ʉb bejbipna caá,\wj* Pedrodih Jesús ã niijíp jĩ. \p \v 19 Páant niijná, Jesúsdih jepahni ã jʉmat jíib, ded pah Pedrodih bita ĩ mawat pínahdih jéihya naóhna ã chãjap jĩ. Páant niíj péanit, \p \wj —Weém ded pah wã chãjatjidih enniji jʉmna, biíc yoobó ma chãjaá,\wj* Jesús caandíh ã niijíp jĩ. \s1 Jesús ã bohéni bʉ́dí ã oini nin tólihdih ã daacát \p \v 20 Páant ã niíj naáwáchahjeh, Pedroboó tac pʉ́ʉd ennit, weém Juan, Jesús bʉ́dí ã oini, queétdih wã ñʉʉ́n péenachah, ã enep jĩ. Biícdih jwĩ pée jeémp láa, weémboó Jesús ã pebh dodh jã́ah lajni “¿Maá, meemdíh eníhcannitdih jʉ́ʉtni pínah ded tigaá ã jʉm?” Jesúsdih niíj ʉʉ́bh joiní wã jʉmʉp jĩ.\x * \xo 21:20 \xt Jn 13.25\x* \v 21 Pánihna, weemdíh ennit, Pedro Jesúsdih nin pah ã niíj ʉʉ́bh joyóp jĩ: \p —¿Maá, canboodíh ded pah tigaá ã yapbi? ã niijíp jĩ. \p \v 22 \wj —Nin baácboó wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wʉ́chah, candih páantjeh wã jʉmat tʉ́ʉtʉchah, míih pínah nihcan caá. Pánihna, candih ded pah ã yapat pínahdih meemdíh wã naóhcan caá. Obohjeéhtih, ded pah wã chãjatjidih enniji jʉmna, meémboó biíc yoobó ma chãjaá,\wj* Jesús Pedrodih ã niijíp jĩ. \p \v 23 Páant Pedrodih ã naáwátjidih jéihnit, nihat Jesúíhwã queétjeh chah bʉ́dí ĩt míic wéhenap jĩ. “Juan, Jesús bʉ́dí ã oini, ã wʉncan niít”, weemdíh queétjeh ĩt niíj míic wéhenap yʉh jĩ. Obohjeéhtih, “Caán ã wʉncan niít”, Jesús niijná ã chãjcan jĩ. \wj “Nin baácboó wã jwʉ́ʉb dei jʉ̃ʉ́wʉ́chah, candih páantjeh wã jʉmat tʉ́ʉtʉchah, míih pínah nihcan caá. Pánihna, ded pah candih ã yapat pínahdih meemdíh wã naóhcan caá”,\wj* Pedrodih Jesús niíj naóhna ã chãjap jĩ. \p \v 24 Pánihna, weemdíh jĩí, Jesús páant ã niíj naáwáp jĩ. Caán ded pah yoobópdih ã yapatjidih jéihnit, nin tólihdih wã daácna caá. Pánihna, nin wã naáwát yoobópdih ã jʉmatdih jwĩ tʉ́i jéihna caá. \v 25 Dawá biíhdihbʉt Jesús ã chãjap yʉh jĩ. Obohjeéhtih, “nihat ã chãjatjidih wã daác beedánachah, dawá tólihna ã jʉmʉchah, ĩta en bʉʉjácan tagaá”, wã niíj jenah joiná caá. \p Pánihna, páant bóojeh weém Juan wã daác péana caá.