\id GAL - Cacua NT -Colombia 2008 (DBL -2013) \h Gálatas \toc1 Gálatas \toc2 Gálatas \toc3 Gá \mt1 GÁLATAS \c 1 \s1 Pablo queétdih ã tʉ́yat tʉ́ʉtat \p \v 1-2 Weém, Pablo, biíhdih daacát tʉ́ʉtnit, yeéb Galacia baácdih jʉmni tʉ́tchinadih moón Jesúíhwãdih wã wahna caá. Nihat wãjeéh jʉmnit Jesúíhwãbʉt yeebdíh ĩ tʉ́yat tʉ́ʉtna caá. Weém, Pablodih jĩí Jesucristo ã ñíwip jĩ, ã́ih tʉ́ini doonádih wã naóh jib bohéát pínah niijná. Cã́acwã weemdíh ĩ naáwát tʉ́ʉtcap jĩ. Obohjeéhtih, Jesucristo, Dios jwĩ íip caán wʉnnijidih booanibʉt weemdíh ĩ ñíwip jĩ. Páant ĩ naáwát tʉ́ʉtni jʉmna, nin nʉ́odih yeebdíh wã daác wahna caá. \v 3 Dios jwĩ íip, jwĩ Maáh Jesucristobʉt yeebdíh oinit, ĩ tʉ́i teo wáaca naáh, ñi tʉ́i jʉmat pínah niijná. \v 4 Dios jwĩ íip ã náahat pahjeh, caán Jesucristoboó jwĩ yéejat jíib, ãt wʉn wʉ̃hʉp wʉt jĩ,\x * \xo 1:4 \xt Mt 20.28; Mr 10.45; 1Ti 2.6; Tit 2.14\x* ã teo wáacatjĩh yeejépwã ĩ jʉmat pah nihcan, yéej chãjatdih jwĩ yap yohat pínah niijná. \v 5 Páant ã chãjatdih jéihna, “Paá, meém nihatdih jéih beedáni jʉmna, cã́acwãdih jĩ́gah ennit, mapĩ́ tʉ́i teo wáacna caá”, jwĩ íipdih yeó jáap jʉmat pah bʉ́dí jwĩ niíj wẽi naáwát dée caá. Páant tií jwĩ niíj wẽi naáwáp. \s1 Dios cã́acwãdih ded pah ã tʉ́i ʉbat \p \v 6 Yeébboó ded pah ñi chãjat doonádih joinít, weém bʉ́dí wã náhni dahwana caá. Dios yeebdíh bʉ́dí oina, ãt ñíwip taga, Jesúsdih jepahnit, ã́ihwã ñi jʉmat pínah niijná. Obohjeéhtih, páant yeebdíh bʉ́dí ã oyochah yʉhna, waícanjeh biíh bohéátdih joinít, Jesucristoboodíh cádahna caá ñi chãjap. Páant ñi cádahat doonádih joinít, “¿Dépanih tigaá waícanjeh ĩ tʉ́ʉt nʉʉ́m?” niíj jenah joinít, wã wʉ́hi bejep be. \v 7 Biquína ñi pebh jʉmnit, yeebdíh tac bʉʉgána, mácah bohénit, Jesúíh tʉ́ini doonádih ĩ yéejana caá. Páant yeebdíh naóhna, nin pah ĩ niíj yee bohéna caá: “ ‘Tʉ́i ʉbnit jʉmat tʉ́ʉt niijná, Jesucristodihjeh ñi tʉ́i jepahaá’, Pablo niíj naóh bohéna, yeebdíh ã nih yáana caá. Diosjeéh tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidihbʉt tʉ́i jepahat caá náahap”, ĩt niíj yee naáwáp wʉt be. Obohjeéhtih, “Nin tʉ́ini dooná caá”, ĩ niíj naóhniboó tʉ́ini dooná yoobát nihcan caá. \v 8 Jwiít, Dioíh ángel japmant jʉ̃óhni, yeebdíh jwĩ jwíih bohéátjidih mácah jwĩ bohénachah, jwiítdih Dios bʉ́dí peéh chãjna, iiguípna ã waha naáh. \v 9 Wã naáwátji pah wã jwʉ́ʉb naóhbipna caá, páant mʉntih: Yeebdíh jwĩ jwíih bohéátdih ñi tʉ́i jepahachah yʉhna, det yeebdíh mácah ĩ bohénachah, Dios queétdih bʉ́dí peéh chãjna, iiguípna ã waha naáh. \p \v 10 Páant niijná, “Caánboo tígaá tʉ́i bohéni ã jʉmʉp”, weemdíh cã́acwã ĩ niijátdih wã bidcan caá. Obohjeéhtih, Diosboó weemdíh “Meém ma tʉ́i bohéna jĩí”, ã niijátdihjeh caá wã náahap.\x * \xo 1:10 \xt 1Ts 2.4\x* Cã́acwãdih weñaíhnit bohéna, Cristoboodíh wãta weñacan tagaá. Pánih weñacan, caandíh teo wʉ̃hni wãta jʉmcan taga. \s1 Cristo Pablodih ded pah ã tʉ́ʉt nʉʉmátji \p \v 11 Wã déewã panihnitá, nindih ñi jéihyat pínah yeebdíh wã náah yacna caá: Wãpĩ́ bohéni tʉ́ini dooná cã́acwã ĩ jenah joyátjijeh nihcan beé. \v 12 Ded cã́acdih wã joiníji doonábʉt nihcan beé. Bita weemdíh ĩ bohécan beé. Obohjeéhtih, Diosjeh weemdíh ded pah ã wʉ̃ʉ́h ã jʉmatdih ã bohénap jĩ. \p \v 13 Jesucristodih wã jepahat pínah jã́tih, jwiít judíowã jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih wã tʉ́i joí waadánap jĩ. Pánih tʉ́i joí waadáni wã jʉmʉchah, ded pah wã chãjatji doonádih yeéb ñit joijí tagaá. Pánih jʉmnit, Jesúíhwã Diosdih yap yohnit ĩ jʉmatdih jenah joinít, eníhcan, bʉ́dí yeejép chãjna, queétdih wã tʉ́i mao beedá bojíhip yʉh jĩ.\x * \xo 1:13 \xt Hch 8.3; 22.4-5; 26.9-11\x* \v 14 Jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih tʉ́i jepahíhna, weém biíc yoobó behnit chah wã tʉ́i bohénap jĩ.\x * \xo 1:14 \xt Hch 22.3\x* \p \v 15-16 Obohjeéhtih, wã cã́ac jʉmat pínah jã́tih, Dios weemdíh bʉ́dí oina, ãtát ñíojip taga, ã́ih tʉ́ini doonádih wã bohéát pínah niijná. Pánihna, yéejni wã jʉmʉchah yʉhna, ã náahni yeó jáapdih Jesús ã wahniji ã jʉmatdih weemdíh ã jéihyanap jĩ. Pánih jéihyanit, judíowã nihcannit pebhboó ã wahap jĩ, ã́ih tʉ́ini doonádih queétdih wã naáwát pínah niijná. Páant ã wahachah, “¿Ded pah tigaá weemdíh niíj bohéát náah?” cã́acwãdih wã niíj ʉʉ́bh joí encap jĩ.\x * \xo 1:15-16 \xt Hch 9.3-6; 22.6-10; 26.13-18\x* \v 17 Jesús ã́ih tʉ́ini doonádih naáwát tʉ́ʉtnit maáta, wã jã́tih ã ñíonit ĩ jʉmʉchah yʉhna, Jerusalén tʉ́tchina queétdihbʉt míic wéhenadih wã bejcap jĩ. Caanná bej jwʉhcanjeh, Dios ded pah weemdíh ã náah yacatdih jéihíhna, Arabia baác cã́ac wihcapboó caandíh ʉʉ́bʉ́dih wã bejep jĩ. Caánboó jʉmniji Damasco tʉ́tchina wã jwʉ́ʉb jʉibínap jĩ, páant mʉntih. \p \v 18 Biíc peihcanni jópchi tʉ́ttimah, Jerusalén tʉ́tchina Pedrodih enedih wã bejep jĩ bʉca.\x * \xo 1:18 \xt Hch 9.26-30\x* Caanná chéne semanabitjeh wã jʉmʉp jĩ. \v 19 Jesús ã́ih doonádih ã naáwát tʉ́ʉtnit bita maátadih wã jwãáhcap jĩ. Obohjeéhtih, Santiago jwĩ Maáh ʉ́ʉddih pohba wã jwãááp jĩ. \v 20 Páant wã daacáchah, wã naáwát yoobópdih ã jʉmatdih Dios ã jéihna caá. \p \v 21 Tʉ́ttimah, Siria baác, Cilicia baácnabʉt naóh jibidih wã bejep jĩ. \v 22 Caanná wã jib bejechah, Judea baácboó jʉmnit Jesúíhwã weemdíh ĩ jwãáh jwʉhcap jĩ. \v 23 Ded pah wã chãjat doonádihjeh ĩtát joyóp tajĩ. “Jã́tih jwiít Jesúíhwãdih yeejép chãjna, tʉ́ini doonádih jwiítdih cádahat tʉ́ʉtniji bʉʉ caán doonádihjeh jwʉ́ʉb naóhna caá ã chãjap, cã́acwã Jesúsdih ĩ jepahat pínah niijná”, ĩt niíj míic wéhenap wʉt jĩ. \v 24 Páant wã tʉ́ʉt nʉʉmát doonádih joinít, “Paá, caandíh mat tʉ́i teo wáacap taga”, Diosdih bʉ́dí ĩt niíj wẽi naáwáp wʉt jĩ. \c 2 \s1 Cristo ã naáwát tʉ́ʉtnit maáta Pablodih ĩ wẽi jwãáát \p \v 1-2 Catorce jópchi tʉ́ttimah, Diosboó weemdíh Jerusalén tʉ́tchina ã bejat tʉ́ʉtʉchah, Bernabéjĩh caanná wã jwʉ́ʉb bejep jĩ. Pánih bejna, Titodihbʉt jwĩ nʉmah bejep jĩ.\x * \xo 2:1-2 \xt Hch 11.30; 15.2\x* Caánboó judío nihcanni, jwĩ nʉowã ĩ wʉtat pah bóodcanni ã jʉmʉp jĩ. Caanná jʉibína, caánboó jʉmnit Jesúíhwã ĩ maátajeh ĩ míic wáacachah, judíowã nihcannitdih tʉ́ini doonádih ded pah wã bohéátdih queétdih wã naáwáp jĩ. Pánih naóhnit, ded pah wãpĩ́ bohéátdih queét ĩ tʉ́i jéihyatdih wã náah yacap jĩ. Pánih jéihcan, wã bohéátdih ĩ wẽicah, wã tewat bʉʉdní ãta jʉm taga. Obohjeéhtih, ded pah wã bohéátdih jéihnit, ĩ tʉ́i weñep jĩ. \v 3 Páant wã naáwáchah wẽi joiná, Tito bóodcanni ã jʉmʉchah yʉhna, “Meembʉ́t ma bóodat tʉ́ʉtʉ́”, caandíh ĩ niijcáp jĩ. \v 4 Queét maáta biícdih jwĩ míic wéhe láa, jwiít Jesúíhwã nihat biícdih jwĩ míic wáacachah, biquína “Jesúsdih jepahnit jwĩ jʉmna caá”, niíj yeenitbʉt ĩt waadáp jĩ. Pánih waadnít, judíowã nihcannitdihbʉt ĩ bóodat tʉ́ʉtʉp yʉh jĩ. Obohjeéhtih, bʉʉ Jesúíhwã jʉmna, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jepahcan, Jesúsdihjeh jwĩ tʉ́i jenah joiná caá. “Páant jwĩ chãjachah, jwĩ íipboó jwiítdih ã tʉ́i enna caá”, jwĩ niíj jéihna caá. Páant niíj jéihnit jwĩ jʉmʉchah enna, jwiítdih jʉ̃ihñat tʉ́ʉt niijná, ded pah jwĩ chãjatdih jéihíhna, queét jwĩjeéh ĩt waadáp tajĩ. Pánih waadnít, jwĩ nʉowã ĩ naáwátji biíc yoobó jwiítdih ĩ jepah beedáát tʉ́ʉtʉp yʉh jĩ, páant mʉntih. \v 5 Páant ĩ wʉtʉchah yʉhna, tʉ́ini doonádih ñi jéihyat pínah niijná, jwiítboó queétdih jwĩ jepahcap jĩ. \p \v 6 Pánihna, Jesúíhwã ĩ maáta tʉ́ini doonádih ded pah wã bohéátdih joinít, “Ma bohéát pahjeh tih judíowã nihcannitdih ma bohénaá”, niíj naóhnit, weemdíh biíh wʉtatdih ĩ bohéát tʉ́ʉtcap jĩ. Queét Jesúíhwã ĩ maátadih “Queétboó chah jéihnit caá”, biquína ĩ niíj jenah joyóchah yʉhna, dedé pínah weemdíh nihcan caá. Diosboó nihatdih biíc yoobó ã jenah joiná caá.\x * \xo 2:6 \xt Dt 10.17\x* \v 7 Queét ded pah wã bohéátdih tʉ́i wẽinit, “Pedrodih jwiít judíowãdih ã bohéát pínah niijná, Dios ãt ñíojip taga. Pánihat pah, Pablodihbʉt judíowã nihcannitboodíh ãt bohé jibat tʉ́ʉtʉp taga”, ĩ míic niijíp jĩ. \v 8 Judíowãdih Pedro ã bohénachah, Dios bʉ́dí ãt teo wáacap wʉt jĩ. Weembʉ́t judíowã nihcannitdih wã bohénachah, Dios biíc yoobó ã teo wáacachah, queétbʉt ĩ tʉ́i jepahap jĩ. \p \v 9 Pánihna, Santiago, Pedro, Juanjĩh, Jesúíhwã ĩ maáta yoobát, Dios weemdíh bʉ́dí ã teo wáacatjidih jéihnit, “Dios yoobópdih ãt ñío wahap taga, jwĩ déewã nihcannitdih ã naáwát pínah niijná”, ĩ míic niijíp jĩ. Páant niijnít, weemdíh Bernabédihbʉt bʉ́dí wẽinit, “Jwĩ tʉ́i míic teo wáac jĩíh”, niijná, jwĩ míic mʉj tewep jĩ. Pánih mʉj teonit, “Yeéb jwĩ déewã nihcannitdih ñi bohéátji pah ñi tʉ́i naáwá. Jwiítboó jwĩ déewãdihjeh jwĩ naóhbipna caá”, Santiagowã jwiítdih ĩ niijíp jĩ. “Páant tií ã jʉmʉ nah”, jwĩ míic niijíp jĩ. \v 10 Páant niijná, Jesúíhwã moh yéejnitdih jwiítdih ĩ teo wáacat tʉ́ʉtʉp jĩ. Weembʉ́t moh yéejnitdih bʉ́dí jĩ́gah ennit, wãpĩ́ teo wáacna caá. Páant niíj míic wéhe péanit, jwiít Antioquía tʉ́tchina jwĩ jwʉ́ʉb bejep jĩ. \s1 Pablo Pedrodih ã jʉ̃ihñat \p \v 11 Tʉ́ttimah, Pedrobʉt Antioquía tʉ́tchiboó ã jʉibínap jĩ. Obohjeéhtih, jwĩ pebhna jʉibíniji, yoobópdih ã chãjcat peéh caandíh wã jʉ̃ihñʉp jĩ. \v 12 Nin pah ã chãjap jĩ: Jwĩ nʉowã “Jwiít judíowã bóodcannit biícdih jwĩ jeéméchah ã tʉ́ican caá”, ĩ niijátji ã jʉmʉchah yʉhna, Pedroboó jwĩ pebh jwíih jʉibína, jwĩ déewã nihcannit biícdih ã tʉ́i míic wẽp jwʉhʉp jĩ.\x * \xo 2:12 \xt Hch 11.2-17\x* Obohjeéhtih, biquína jwĩ déewã, Santiago ã chéenwãboó ĩ jʉibínachah ennit, jwĩ déewã nihcannitdih cádahnit, Pedroboó “Bʉʉ jʉinít bóodat tʉ́ʉtnit weemdíh jʉ̃ihná”, niijná, ĩjeéh ã jwʉ́ʉb míic wẽpcap jĩ. \v 13 Páant ã yee bʉʉgʉ́chah ennit, bita jwĩ déewãbʉt caandíh míic jéih ennit, queétbʉt biíc yoobó ĩ cádahap jĩ. Bernabé yʉh bʉca tʉ́i jéihni jʉmna yʉhna, queét ĩ chãjat biíc yoobó caanbʉ́t ã cádahap jĩ. \v 14 Pánih cádahnit, “Nihat Jesúsdihjeh jepahnitdih Dios biíc yoobó ã wẽi enna caá”, ĩpĩ́ niíj bohéát pah queét ĩ cádahap jĩ. Páant ĩ cádahachah ennit, nihat Jesúíhwã ĩ joyóchah, nin pah Pedrodih wã niíj jʉ̃ihñʉp jĩ: “Meém judío jʉmna yʉhna, Jesucristodih jepahna, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih ma tʉ́i jenah joí cádahap jĩ. Pánih cádahnit, judíowã nihcannit ĩ chãjat pah queét biícdih ma tʉ́i jeémp jwʉhʉp be. Obohjeéhtih, bʉʉ queétdih cádahnit, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih ma jwʉ́ʉb jepahachah ennit, queét jwĩ déewã nihcannit nin pah ĩ niíj jenah joiná nacaá: ‘Pedro páant ã jwʉ́ʉb jenah joyóchah, queét judíowã ĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jwiítdihbʉt jepahat caá náahap’, ĩ niíj jenah joiná nacaá. Páant ma chãjat ã tʉ́ican caá”, Pedrodih wã niijíp jĩ. \s1 Jesúsdih tʉ́i jenah joinítdih Dios ã wẽi enat \p \v 15 Jwĩ nʉowã judíowãjeh ĩtát jʉmʉp tajĩ. Pánihna, jwiítbʉt ĩ jʉimená judíowãjeh mʉntih jwĩ jʉmna caá. Pánih jʉmnit, Dios ã wʉtatdih jéihnit jwĩ jʉmna caá. Obohjeéhtih, queét judíowã nihcannit Diosdih ĩ jéihcan caá. \v 16 Pánihna judíowã jʉmna yʉhna, caán wʉtatdih jwĩ jéih jepah beedácatdih jwĩ jéihna caá. Caandíh jepahcat jíib “Queét tʉ́init caá”, jwiítdih Dios ã niíj encatdihbʉt jwĩ jéihna caá. Obohjeéhtih, Jesucristodihjeh tʉ́i jenah joinít jwĩ jepahat jíib, “Queét tʉ́init caá”, Dios jwiítdih ã niíj enna caá. Pánih jéihnit, jwiít judíowã yʉhna, Jesucristodihjeh tʉ́i jenah joinít, jwĩ jepahap jĩ, “Queét tʉ́init caá”, Dios jwiítdih ã niíj enat pínah niijná. Jwiít cã́acwã Moisés ã wʉtatjidih jéih jepah beedácannit míic jwĩ jʉmna caá. Pánihna, caandíh jwĩ jepahcat jíib, “Queét tʉ́init caá”, Dios ã niíj encan niít. Caandíh jéihnit, “Caán wʉtatdih joí waadánachah, Dios jwiítdih ã tʉ́i wẽi enna caá”, jwĩ niíj jenah joicán caá.\x * \xo 2:16 \xt Sal 143.2; Ro 3.20,22\x* \p \v 17 Pánihna, Cristodih jepahnit, “Queét tʉ́init caá”, Dios jwiítdih ã niíj enat pínah niijná, caán wʉtatdih cádahna caá jwĩ chãjap. Obohjeéhtih, páant jwĩ cádahachah ennit, bita jwĩ déewã caán wʉtatdih tʉ́i jepahat tʉ́ʉtnitboó “Queét jwĩ déewã nihcannit pah yéej chãjnit ĩ jʉmna caá”, jwiítdih ĩ niíj jenah joiná caá. Páant ĩ niíj jenah joyát pah jwiítbʉt jenah joinít, “Moisés ã wʉtatjidih cádahat tʉ́ʉtnit, Cristo jwiítdih ã yéej chãjat tʉ́ʉtna caá”, jwĩta niíj jenah joi tágaá. Obohjeéhtih, páant nihcan caá. Pánihna, “Jesucristodih jepahna, Moisés ã wʉtatjidih jwĩ cádahat jíib, yéejnit jwĩ jʉmna caá”, jwĩ niíj jenah joicán caá. \v 18 Cã́acwãdih nin pah wãpĩ́ niíj naóh bohéna caá: “Diosjeéh tʉ́i jʉmíhna, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jenah joicán, Jesucristoboodíhjeh tʉ́i jenah joinít, jepahat caá náahap”, wã niijná caá. Obohjeéhtih, páant niíj bohéniji jwʉ́ʉb tʉ́ʉt nʉʉmnít, “Diosjeéh tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih tʉ́i jepahat caá náahap”, niíj naóh bohéna, yéej chãjni yoobát wãta jʉm tagaá. \v 19 Moisés ã wʉtatjidih weémboó tʉ́i jepahcanni jʉmna, caandíh yap yohni wã jʉmna caá. Pánih yap yohni wã jʉmatdih jéihna, “Caandíh wã jepahcat jíib, Dios weemdíh ã wẽi encan caá”, wã niíj jenah joiná caá. Páant niíj jenah joinít, Dios biícdih tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, caán wʉtatdih jenah joí cádahnit, Jesucristoboodíhjeh tʉ́i jenah joinít, wã jepahna caá. \v 20 Caánboó weemdíh oinit, wã yap yohat peéh cruzboó ã wʉn wʉ̃hʉchah, weembʉ́t ãjeéh biícdih wʉnni pah wã jʉmna caá. Pánih wʉnni pah jʉmna, weém wã jenah joyátdihjeh chãj cádahnit, Cristoboodíh tʉ́i jenah joinít, jepahna caá wã chãjap.\x * \xo 2:20 \xt Fil 1.21\x* \v 21 Pánihna, “Dios jwiítdih bʉ́dí ã oyochah, Cristo ã wʉn wʉ̃hat dedé pínah nihcan caá”, wã niijcán caá. Obohjeéhtih, Dios ã wʉtatdih jepahat jíibjeh ãjeéh jwĩ tʉ́i jʉmʉchah, Cristo ã wʉn wʉ̃hat dedé pínah ãta nihcan tagaá. \c 3 \s1 Jesucristodihjeh jepahat caá náahap \p \v 1 ¡Yeéb Galacia baácdih moón Jesúíhwã jenah joicánnit ñi jʉmna caá! Jesucristo cruzboó ã wʉn wʉ̃hat doonádih yoobópdih yeebdíh wã naáwáp jĩ. Páant wã naáwátdih ñi tʉ́i jepahachah yʉhna, bʉʉ ¿Dépanih tigaá bitaboó yeebdíh mácah ĩ naáwáchah joinít, ñi jepah? \v 2 Nindih wãát jenah joí en tigaá: ¿Moisés ã wʉtatjidih ñi jepahat jíib niít Tʉ́ini Espíritu ñijeéh ãt jwíih jʉm? Nihcan caá. Obohjeéhtih, tʉ́ini doonádih joiná, Cristodih tʉ́i jenah joinít, ñi jepahachah, ñijeéh ãt jwíih jʉmʉp be. \v 3 Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacatjĩh Cristodih ñi jwíih jepahna yʉhna, ¿Dépanih tibeé bʉʉ jwʉ́ʉb tʉ́ʉt nʉʉmnít, ñi jenah joyátjĩhjeh Moisés ã wʉtatjidih jepahna caá ñi chãjap? Pánih chãjna, jenah joicánnit ñi jʉmna caá. \v 4 Tʉ́ini doonádih ñi jepahatji jíib dawá láa tʉ́ini yeebdíh ãt yapjip tagaá. ¿Páant yeebdíh ã tʉ́i yapatjidih ñi quíib bʉʉdá niít? Oboh pohba páant yapna ãt chãjjican tagaá. \v 5 ¿Ded pah ñi chãjatji jíib tibeé Dios yeebdíh Tʉ́ini Espíritudih ãt wʉ̃hji? ñi jenah joyóchah. Moisés ã wʉtatjidih ñi jepahat jíib nihcan, ã́ih tʉ́ini doonádih joinít, Cristodih ñi jepahat jíib, yeebdíh Tʉ́ini Espíritudih ãt wʉ̃hʉp taga. Páant ã jʉmʉchah, Jesucristodih ñi tʉ́i jepahat jíib cã́acwã ĩ jéih chãjca naáhdih Dios ã wẽpatjĩh yeebdíh ã chãj jʉ́ʉtat tʉ́ʉtna caá. \s1 Abraham Diosdih ã tʉ́i jenah joyát \p \v 6 Bʉʉ, jwĩ nʉo Abraham ded pah ã chãjatjidih jwĩ jenah joyát dée caá. Dios caandíh ã naáwátdih ãt tʉ́i jenah joyóp wʉt jĩ. “Meemdíh wã tʉ́i chãjbipna caá”, Dios ã niijíchah, ã tʉ́i jenah joyát jíib, “Caán Abraham tʉ́ini caá”, Dios caandíh ãt niíj enep wʉt jĩ.\x * \xo 3:6 \xt Gn 15.6; Ro 4.3\x* \v 7 Pánihna, caán Diosdih ã tʉ́i jenah joyát pah, jwiítbʉt páant tʉ́i jenah joinít, Abraham ã jʉimená panihnit jwĩ jʉmna caá.\x * \xo 3:7 \xt Ro 4.16\x* \v 8 Judíowã nihcannitbʉt Diosdih ĩ tʉ́i jenah joyóchah, “Queét tʉ́init caá”, Dios ã niíj enna caá. Páant ã niíj enat pínahdih jéihna, Dios nin tʉ́ini doonádih Abrahamdih jã́tih ãtát naáwáp wʉt jĩ: “Weemdíh ma tʉ́i jenah joyát jíib nihat nin baácdih moondíh wã tʉ́i chãjbipna caá”, ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 3:8 \xt Gn 12.3\x* \v 9 Pánihna, Abraham caandíh ã tʉ́i jenah joyóchah enna, Dios caandíh ã tʉ́i chãjatji pahjeh, bʉʉ láabʉt det Diosdih tʉ́i jenah joinítdih biíc yoobó ã tʉ́i chãjbipna caá. \p \v 10 Obohjeéhtih, ded “Moisés ã wʉtatjidih jepahíhna, Dioíh wã jʉmbipna caá”, niíj jenah joinídih bʉ́dí peéh chãjat ã jʉmbipna caá. Nin pah Moisés ãt niíj daacáp tajĩ: “Ded wã wʉtatjidih tʉ́i jepah beedácannidih bʉ́dí peéh chãjat ã jʉmbipna caá”, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 3:10 \xt Dt 27.26\x* \v 11 Biíh naóh yapani nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: “Diosdih tʉ́i jenah joí, jepahnitboodíh ‘Queét tʉ́init caá’, Dios ã niíj enbipna caá. Pánih jepahna, páantjeh Diosjeéh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá”, ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 3:11 \xt Hab 2.4\x* Páant ã niijátji yoobópdih ã jʉmʉchah jéihnit, nindihbʉt jwĩ tʉ́i jéihna caá: Ded Moisés ã wʉtatjidih ã jepahat jíib “Caán tʉ́ini caá”, Dios ã niíj encan niít. \v 12 “Ded Diosdih tʉ́i jenah joiní, ã jepahachah, ‘Caán tʉ́ini caá’, Dios ã niíj enbipna caá. Ded weemdíh Dios ã wʉtat tʉ́ʉtatjidih tʉ́i jepah beedánijeh Dios biícdih ã tʉ́i jʉmbipna caá”, Moisés ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 3:12 \xt Lv 18.5\x* \p \v 13 Jwiít nihat caán wʉtatdih jwĩ tʉ́i jéih jepah beedácah, jwiítdih Dios ã peéh chãjbipna caá. Páant ã peéh chãjat jwiítdih ã jʉmʉchah ennit, Cristoboó caán ã peéh chãjat déedih jíib chãjnit, jwiítdih ãt wʉn wʉ̃hʉp wʉt jĩ. Caandíh cruzboó ĩ péoh dodh mawat pínahdih jenah joinít, jon jã́tih nin pah ĩt niíj daacáp tajĩ: “Ded máa nahdih ĩ mao yaíhniboó bʉ́dí peéh chãjni ã jʉmbipna caá”, ĩt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 3:13 \xt Dt 21.23\x* \v 14 Páant ĩ niíj daacátji pahjeh tih Cristo nin baácboó ã jʉmʉchah, caandíh ãt yapap tajĩ. Caandíh páant ã yapatji jíib, “Nin baácdih moondíh wã tʉ́i chãjbipna caá”, Abrahamdih ã niijátji pahjeh tih jwĩ déewã nihcannitdih Dios ãt tʉ́i chãjap taga. Páant Cristo ã wʉn wʉ̃hʉchah, caandíh tʉ́i jenah joinít, jwĩ jepahachah ennit, “Tʉ́ini Espíritudih wĩ́ih cã́acwãdih wã wʉ̃hbipna caá”, ã niijátji pah jwiítdih ãt wʉ̃hʉp jĩ. \s1 Dedé pínah tigaá Moisés ã wʉtatji \p \v 15 Wã déewã panihnitá, Dios jwĩ nʉo Abrahamdih ded pah ã chãjatjidih yeéb ñi beh joyát pínah niijná, ded pah jwiít cã́acwã jwĩpĩ́ chãjatdih yeebdíh wã náhniabipna caá. Jwiít biíhdih nin pah jwĩpĩ́ niíj naóhna caá: “Nin pah meemdíh wã chãjbipna caá”, jwĩ niijná caá. Páant jwĩ niijátjidih biíhboó ã jéih jwʉ́ʉb tʉ́ʉt nʉʉmcán niít. “Páant ã niijátji pah ã chãjcan niít”, bitaboó ĩ jéih niijcán niít. \v 16 Caán jwĩ niiját pahjeh mʉntih, Dios jwĩ nʉo Abrahamdihbʉt nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: “Weemdíh ma tʉ́i jenah joyát jíib, nihat baácdih moondíh wã tʉ́i chãjbipna caá”, caandíh, ã jʉimadihbʉt ãt niijíp wʉt jĩ. Páant niijná, nihat ã jʉimená yoobátdihjeh niijná ãt chãjcap wʉt jĩ. Biíc ã jʉima, tʉ́ttimah bóo láa jʉmni Cristodih niijná ãt chãjap wʉt jĩ.\x * \xo 3:16 \xt Gn 12.7\x* \v 17 Bʉʉ yeebdíh wã tʉ́i jéihya naóhbipna caá: Jwĩ nʉo Abrahamjidih “Meemdíh wã tʉ́i chãjbipna caá”, Dios ã niiját tʉ́ttimah, cuatrocientos treinta jópchi yapat tʉ́ttimahna Moisésjidih ãt wʉtat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ, ã́ih cã́acwã ĩ jepahat pínah niijná. Pánih wʉtna yʉhna, “Abrahamdih wã jwíih niijátji pah, tʉ́ʉt nʉʉmcánjeh, biíc yoobó wã péabipna caá”, Dios ãt niijíp wʉt jĩ.\x * \xo 3:17 \xt Ex 12.40\x* \v 18 Pánihna, Dios biícdih jwĩ tʉ́i jʉmat pínah Moisés ã wʉtatjidih jwĩ jepahat jíib nihcan caá. Páant ã jʉmʉchah nihna, Diosdih Abraham ã tʉ́i jenah joyát pah, caandíh jwĩ tʉ́i jenah joyát jíib ãta nihcan tagaá. Obohjeéhtih, Diosdih Abraham ã tʉ́i jenah joyát pahjeh mʉntih, jwiítbʉt caandíh jwĩ tʉ́i jenah joyóchah, “Yeéb tʉ́init caá”, Dios jwiítdih ã niíj enna caá.\x * \xo 3:18 \xt Ro 4.14\x* \p \v 19 Páant ã jʉmʉchah, ¿dépanih tigaá Dios caán wʉtatdih ãt naóhji? Abrahamdih páant ã niijátji tʉ́ttimah, caán wʉtatdih ãt naóhjip taga, jwiít cã́acwã yéej chãjnit jwĩ jʉmatdih jwĩ jéihyat pínah niijná. Abrahamdih Dios ã naáwátji tʉ́ttimah, caán wʉtat jwiítdih ãt jʉmʉp jĩ, pʉ́ʉ́ Abrahamji ã jʉima Cristo cã́ac jʉmnit, ã wʉn wʉ̃h láana. Dios ã wʉtatdih ã́ih ángelwãboodíh Moisésjidih ãt naóh yapaat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ. Queét Moisésdih cã́acwãdih ĩt jwʉ́ʉb naóh yapaat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ.\x * \xo 3:19 \xt Ro 4.13\x* \v 20 Caán wʉtatdih Moisésdih ã naóh yapaat tʉ́ʉtʉchah, Dios caanjéh pohba cã́acwãdih ãt naóhcap wʉt jĩ. Obohjeéhtih, “Meemdíh tʉ́i chãjnit, ma jʉimajĩh nihat cã́acwãdihbʉt wã tʉ́i chãjbipna caá”, Abrahamboodíh niíj naóhna, caanjéh páant ãt niíj naáwáp wʉt jĩ. \s1 Cristo nihat Moisés ã wʉtatjidih ã péaat \p \v 21 ¿Dios Moisésdih ã wʉtatjidih naóhna, Abrahamdih ã niijátjidih “Wã niijátji pah wã péacan niít”, niíj niít ãt chãjap? Páant ãt niijjícan tagaá. Abrahamdih ã niijátji pahjeh biíc yoobó ã péabipna caá. Dios biícdih tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, ã wʉtatdih jepahna, caán láa bácah, ã wʉtatjidih jwĩ tʉ́i jepah beedánachah, dedé peéh chãjat jwiítdih ãta wihcan tagaá. \v 22 Obohjeéhtih, jwiít nihat cã́acwã yoobó yéej chãjnit míic jʉmna, jwĩ yéejatdih jwĩ jéih cádahcatdih Dios naáwátboó ã naóhna caá. Páant jwĩ jʉmʉchah, Diosdih Abraham ã tʉ́i jenah joyát pahjeh mʉntih, jwiítbʉt Jesucristodih jwĩ tʉ́i jenah joyóchah, jwiítdih Dios ã tʉ́i ʉbbipna caá. \p \v 23-24 Bʉʉ láa, Dios biícdih tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, ã wahni Cristodih tʉ́i jenah joinít, jepahat caá náahap. Obohjeéhtih, Cristo ã jʉ̃ʉ́wát pínah jã́tih, Moisés ã wʉtatjidih tʉ́i jepahíhna yʉhna, yéej chãjnit jʉmna, jwĩ jéih jepahcap jĩ. Páant jwĩ jepahcat jíib, Dios bʉ́dí ã peéh chãjnit pínah jwĩ jʉmʉp jĩ. Páant jwĩ jʉmatdih jéihnit, jwiítdih tʉ́i ʉbni pínahdih jwĩ bidip jĩ. Pánih bidnit, Cristoíh tʉ́ini doonádih joinít, caandíh jwĩ jepahap jĩ, “Queét tʉ́init caá”, Dios jwiítdih ã niíj enat pínah niijná. \v 25 Pánihna, Dios biícdih tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, bʉʉ Cristodih jwĩ tʉ́i jenah joiná caá. Páant jwĩ jʉmʉchah, caán wʉtatboó jwiítdih bohéni panihni ã nihcan caá, bʉca. \v 26 Jesucristodih jepahnit jʉmna, yeéb nihat Dios ã weh ñi jʉmna caá. \v 27 Cristo ã wẽpatjĩh daabánit jʉmna, caán biícdih jwĩ jʉmʉchah, “Wã wʉ̃ʉ́h ã jʉmat pahjeh tih yeebbʉ́t ñi jʉmna caá”, Dios jwiítdih ã niíj enna caá. \v 28 Pánihna, Cristo biícdih jʉmna, chéne poómp jwĩ nihcan caá. Pánih biíc poómpjeh jʉmna, “ ‘Jwiít judíowã nihcannit, queét judíowãdih mácah caá’, Dios ã niíj enna caá”, ñi niíj jenah joicá bojoó. Teo wʉ̃hnit, teo wʉ̃hnit nihcannitdihbʉt; neoná, yaádhdihbʉt “Nit mácah caá”, Dios ã niíj encan caá. Pánihna, yeéb nihat Cristoíhwã jʉmna, biíc poómpjeh tigaá ñi jʉmʉp. \v 29 Cristoíhwã jʉmna, Abraham jʉimená panihnit ñi jʉmna caá. Páant ñi jʉmʉchah, Diosdih Abrahamji ã tʉ́i jenah joyát jíib caandíh ã niijátji pahjeh mʉntih, Jesúsdih ñi tʉ́i jenah joyóchah, yeebdíhbʉt ã tʉ́i chãjbipna caá. \c 4 \s1 Teo wʉ̃hnit nihcan, Dios ã weh jwĩ jʉmat \p \v 1-2 Ded pah jwiít cã́acwã biíh jwĩpĩ́ chãjatdihbʉt yeebdíh wã jwʉ́ʉb náhniabipna caá. Ded ã íip ã éemp wʉnat tʉ́ttimah, ã́ih bií déedih ã́ih pínah ã jʉmʉchah yʉhna, páantjeh wébít ã jʉm jwʉhʉchah, caandíh en daonít ĩ jéih yapa jwʉhcan caá. Pánih bíboh jwʉhcah, caandíh en daonít ĩ niiját pah chãjat caá náahap. Pánih jʉmna, teo wʉ̃hni pahjeh ã jʉmna caá. Obohjeéhtih, ã íip ã jenahatji láa ã jʉyʉ́chah, ã́ih pínahdih caanjéh ã bíbohbipna caá. \v 3 Pánihna, jwiít cã́acwã Jesucristodih jwĩ jepahat pínah jã́tih, caán wébít panihnit jwĩ jʉm jwʉhʉp jĩ. Pánih jʉm jwʉhnit, jwĩ nʉowã ded pah ĩ naáwátjidih yap yohatdih ʉ́ʉmna, jwĩpĩ́ jepahap jĩ.\x * \xo 4:3 \xt Col 2.8,20\x* \p \v 4-5 Páant jwĩ jʉmʉchah yʉhna, ã jenahatji láa ã jʉyʉ́chah, Dios ã wʉ̃ʉ́hdih nin baácna ãt wah bojjip taga. Páant ã wah bojni jwĩ wʉ̃ʉ́h panihnijeh ãt cã́ac jʉmʉp wʉt jĩ. Judío wili caandíh mi weh jʉmʉchah, Moisés ã wʉtatjidih caandíhbʉt tʉ́i jepahat ãt náahap wʉt jĩ. Jwiítboó caán wʉtatdih yap yohnit jwĩ jʉmʉchah, ã weh yoobát jwĩ jʉmat pínahdih náah yacna, Dios ã wʉ̃ʉ́hdih ãt wʉn wʉ̃hat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ, jwĩ yéejat peéh chãjat déedih ã jíib chãjat pínah niijná. \v 6 Yeebbʉ́t ã weh ñi jʉmʉchah, Dios wʉ̃ʉ́h Jesucristojeéh jʉmni Tʉ́ini Espíritudih yeebdíhbʉt ãt wah bojop wʉt jĩ. Páant ñijeéh jʉmna, ã teo wáacachah, “Paá”, ʉ́ʉmcanjeh Diosdih ñi jéih niijná caá. \v 7 Pánihna, ã weh jʉmna, bʉʉ teo wʉ̃hnit panihnit nihcan caá, bʉca. Páant ã weh yoobát ñi jʉmʉchah, yeebdíh bʉ́dí ã tʉ́i chãjbipna caá.\x * \xo 4:7 \xt Ro 8.15-17\x* \s1 Pablo Galacia baácdih moón Jesúíhwãdih ã ʉ́ʉm yacat \p \v 8 Jon jã́tih yeéb Diosdih jéih jwʉhcannit jʉmna, ñi pãpninadih tʉ́i jenah joinít, “Nin pah wã chãjachah, caán weemdíh ã tʉ́i chãjbipna caá”, ñipĩ́ niíj jenah joyóp yʉh jĩ. Pánih chãjnit, Dios yoobát ã teo wáacat pínahdih bidcan, nemépwã ĩ teo wáacat pínahdih bidna ñi chãjap jĩ. Pánih chãjna, queétdih teo wʉ̃hnit panihnit ñi jʉmʉp jĩ. \v 9 Pánih jʉmna yʉhna, bʉʉ jwʉh Dios yoobátdih ñi jéihyechah, caanbʉ́t yeebdíh ã jéihna caá. Páant caandíh jéihna yʉhna, ¿Dépanihna bʉʉ cã́acwã oboh ĩ jenah joyátjĩhjeh ĩ naáwátdih ñi jwʉ́ʉb jepah? Pánih jepahna, Diosdih weñaíhna yʉhna, ñi bʉjácan niít. Páant ñi bʉʉjácat pínahdih jéihna yʉhna, ¿Dépanihna ñi nʉowã ĩ naáwátdih yap yohatdih ʉ́ʉmnit, teo wʉ̃hnit panihnit ñi jwʉ́ʉb jʉm?\x * \xo 4:9 \xt Col 2.8,20\x* \v 10 Bʉʉ Diosdih weñat tʉ́ʉt niijná, nin pahbʉt ñi chãjna yʉh caá: Jwiít judíowã jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jepahnit, jwĩ wẽi láa ded pah jwĩpĩ́ chãjat pah yeebbʉ́t biíc yoobó ñi chãjna caá. “Pánih chãjna, jwĩ tʉ́i jʉmbipna caá”, ñi niíj jenah joiná yʉh caá. \v 11 Páant ñi niíj jenah joyóchah, yeebdíh bʉ́dí ʉ́ʉm yacnit, “Weém queétdih tʉ́ini doonádih bʉ́dí wã bohénachah yʉhna, ¿bʉʉdní pínah niít ãt jʉmʉp?” wãpĩ́ niíj jenah joiná caá. \p \v 12 Wã déewã panihnitá, ñijeéh jʉmna, yeebdíh bohé láa, weemdíh yeejép ñi chãjcap jĩ. Pánihna, bʉʉ biíc yoobó weemdíh yeejép chãjcan, nin wã naáwát pínahdih ñi tʉ́i jepahaá: Yeebdíh bohénadih bejna, Moisés ã wʉtatjidih jenah joicán, Cristodihjeh yeebdíh wã jepahat tʉ́ʉtʉp jĩ. Pánihna, bʉʉ Cristodihjeh wã tʉ́i jenah joyát pah, yeebbʉ́t biíc yoobó ñi tʉ́i jenah joyoó. \v 13 Nindih ñi náhninaá: Tʉbit wʉnna, ñi pebhboó chão jwʉ́hnit, yeebdíh tʉ́ini doonádih wã jwíih naáwáp jĩ.\x * \xo 4:13 \xt Hch 16.6\x* \v 14 Páant wʉnni wã jʉmʉchah yʉhna, “Pablo dedé pínah nihcan caá”, niijcánjeh, yeéb weemdíh ñi bacat tʉ́ʉtcap jĩ. Pánih bacat tʉ́ʉtcan, Dioíh ángeldih, Jesucristodihbʉt ñi weñat pah, weemdíh ñi tʉ́i wẽi jwãááp jĩ. \v 15 Pánih wẽi jwãáhnit, nin pah ñi jʉmatjidih wã náhnina caá: Weemdíh bʉ́dí teo wáaquíhna, dedé wã náahatdih wʉ̃hna, ñíih quíibnadih ñita wã́at wʉ̃h tagaá. Pánih wẽinitji yʉhna, ¿dépanih tigaá bʉʉ wã wihcah, ñi weñatji ã bej? \v 16 Wã bohénitji jʉmna yʉhna, ¿bʉʉ yoobópdih yeebdíh wã naáwátji jíib, weemdíh ñi en jʉ̃ih niít? \v 17 Ñi pebhna jʉibínitboó “Bʉ́dí jwĩ teo wáacmi caá”, yeebdíh niijná yʉhna, ĩ jenah joyátboó mácah ã jʉmna caá. Páant ĩ niijíchah yʉhna, wã bohéátjidih, jwiítdihbʉt yeebdíh ĩ cádahat tʉ́ʉtna caá. Pánih cádahnit, ĩjeéh jʉmnit, ĩ bohéátboodíh ñi jepahat pínahdih ĩ náah yacna caá. \v 18 Jwiít cã́acwã bita ĩ tʉ́i bejat pínahdih yoobópdih náah yacachah, ãpĩ́ tʉ́ina caá. Obohjeéhtih, páant niijná yʉhna, mácah jwĩ jenah joyóchah, ãpĩ́ tʉ́ican caá. Ñijeéh jʉmna, wãpĩ́ tʉ́i teo wáacap jĩ, ñi tʉ́i jʉmat pínah niijná. Bʉʉ ñijeéh wihcan yʉhna, biíc yoobó ñi tʉ́i jʉmat pínahdih wã náah yacna caá. \v 19 Yeebdíh bʉ́dí wã oyochah, wã weh panihnit ñi jʉmna caá. Pánih oinit, yeebdíh bʉ́dí wã náhni dahwana caá. Pánih bʉ́dí mácah jenah joiná, yad wili mi weép jáaat pah tʉbani wã jʉmna caá. Pánih jʉmna, ded pah Cristo ã jʉmatji pah yeebbʉ́t ñi jʉmat pínahdih bʉ́dí wã náah yacna caá.\x * \xo 4:19 \xt Ro 8.29; 2Co 3.18; Fil 3.10\x* \v 20 Bʉtéh ñijeéh wã jʉmʉchah, ãta tʉ́i tagaá. Pánih biícdih jʉmna, jʉ̃ihcanjeh naóhnit, yeebdíh wã jéih míic wéhenachah, chah ãta tʉ́i tagaá. Obohjeéhtih, ninboó jʉmna, yeebdíh bʉ́dí mácah jenah joiná caá wã chãjap. \s1 Agar Sarajĩh ded pah ĩ jʉmatji \p \v 21 Yeéb weemdíh ñi joi jwʉ́hʉʉ́. Biquína Diosjeéh tʉ́i jʉmíhna, jwiít judíowã jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih ñi jepahna yʉh caá. Caandíh jepahíhna yʉhna, ded pah ĩ naóh daacátjidih ñi tʉ́i beh joicán caá. Pánih beh joicánnit ñi jʉmʉchah, nin pah Moisés ã daacátjidih wã naóhbipna caá, ñi tʉ́i beh joyát pínah niijná: \v 22 Abraham chénewã ãt weh jʉmʉp wʉt jĩ. Caandíh teo wʉ̃hnih Agar biíc mit wʉ̃ʉ́h jʉmʉp wʉt jĩ.\x * \xo 4:22 \xt Gn 16.15\x* Ã áa yoobát Sarabʉt biíc mit wʉ̃ʉ́h jʉmʉp wʉt jĩ.\x * \xo 4:22 \xt Gn 21.2\x* \v 23 Pánihna, caandíh teo wʉ̃hnihboó, jáap wili jʉmna, Ismael pínahdih mit weh jʉmʉp wʉt jĩ. Obohjeéhtih, “Majeéh bóli, Sara newé weépdih mi weh jʉmbipna caá”, Dios Abrahamdih ã niijátji pahjeh, Saraboó tʉb beh wili jʉmna yʉhna, Isaac pínahdih mit weh jʉmʉp wʉt jĩ. \p \v 24-25 Queét chénewã yaádhdih ded pah ã yapatji jwiítdih ã tʉ́i naóhna caá. Teo wʉ̃hnih Agardih jenah joinít, Arabia baácboó jʉmni Sinaí jeéboodíh jwĩ jenah joiná caá. Caán jeéboó Dios Moisésdih ã wʉtatjidih ãt wʉ̃hʉp wʉt jĩ, jwĩ nʉowã ĩ tʉ́i jepahat pínah niijná. Caán wʉtatdih jepahna, teo wʉ̃hnit pah ĩt jʉmʉp jĩ. Pánihna, Agar teo wʉ̃hnih mi jʉmat pah, jwiít cã́acwã caán jeéboó ã wʉtatjidih jepahíhnit, jwiítbʉt teo wʉ̃hnit panihnit jwĩ jʉmna caá. Páant ã jʉmʉchah, caán Sinaí jee pánihni teo wʉ̃hnih Agar mit jʉmʉp jĩ. Pánihna, caánt teo wʉ̃hnih caán jee pánihnih mi jʉmat pah, bʉʉ Jerusalén tʉ́tchidih moón caán wʉtatdih jepahíhnit, mi jʉimená panihnit ĩ jʉmna caá. Pánih jʉmnit, queétbʉt biíc yoobó teo wʉ̃hnit panihnit jʉmna, Dios weh ĩ nihcan caá. \p \v 26 Obohjeéhtih, teo wʉ̃hcannih Saraboodíh jenah joinít, “Majeéh bóli Sara newé weépdih mi weh jʉmbipna caá”, Dios Abrahamdih ã niijátjidih jwĩ náhnina caá. Pánihna, Abraham Dios ã niijátjidih ã tʉ́i jenah joyátji pah, jwiítbʉt Cristodih tʉ́i jenah joinít jʉmna, Sara mi jʉimená panihnit jwĩ jʉmna caá. Pánih jʉmnit, Dios pebhboó jʉmni jáap Jerusalén tʉ́tchidih moon pánihnit jwĩ jʉmna caá. \v 27 Dios naáwátdih naóh yapani Isaías jwĩ éet Sara ded pah mi yapatjidih jenah joinít, nin baácboó jʉmni Jerusaléndih, jeáboó jʉmni Jerusaléndihbʉt ded pah ã yapat pínahdih Dios ãt jenah joyát tʉ́ʉtʉp jĩ. Caandíh jenah joinít, nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: \q1 “Weh wihcannih, bʉ́dí ma wẽi ñaacá. Weép jʉmna tʉbatdih jéihcannih jʉmna yʉhna, ma weh jʉmbipna caá. Ma jʉimená dawá jʉmnit, meemdíh teo wʉ̃hnih mi jʉimená chah ĩ jʉmbipna caá. Pánihna, ma tʉ́i weñeé”, ãt niíj daacáp tajĩ. \rq (Is 54.1)\rq* \m Páant niíj daácnit, chah dawá mi jʉimená ĩ jʉmat pínahdih naóhna, jeáboó jʉmni Jerusalén tʉ́tchiboó dawá Jesucristodih jepahnitji ĩ jʉmat pínahdih niíj naóhna ãt chãjap tajĩ. Agardih Abraham ã yohat pah nin baácboó jʉmni Jerusaléndih ĩ yohat pínahdihbʉt niíj naóhna ãt chãjap tajĩ. \p \v 28 Pánihna, Dios ã niijátji pahjeh Sara wʉ̃ʉ́h Isaac ãt cã́ac jʉmʉp wʉt jĩ. Pánihat pah, “Weemdíh ma tʉ́i jenah joyát jíib, nihat baácdih moondíh wã tʉ́i chãjbipna caá”, Dios Abrahamdih ã niijátji pah, Cristodih jepahnit ñi jʉmʉchah, yeebdíhbʉt ãt tʉ́i chãjap taga. \v 29 Queét chénewã ã wehdih ded pah ã yapatjibʉt jwiítdih nin pah ã bohéna caá: Dios ã niijátji pahjeh Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacachah, Isaacji ãt cã́ac jʉmʉp wʉt jĩ. Páant ã cã́ac jʉmʉchah ennit, ã ʉ́ʉd jeñé Ismaeljiboó caandíh eníhcan, yeejép ãt chãjap wʉt jĩ.\x * \xo 4:29 \xt Gn 21.9\x* Bʉʉbʉt ã chãjatji pahjeh jwĩ nʉowã ĩ naáwátjidih jepahíhnitboó jwiít Cristodih jepahnitdih yeejép ĩpĩ́ chãjna caá. \v 30 Páant yeejép ĩ chãjachah yʉhna, Moisés nin pah ã niíj daacátjidih jwiítdih tʉ́i jenah joyát caá náahap: “Sara mi áa Abrahamjidih nin pah mi niijíchah, Dios ãt jepahat tʉ́ʉtʉp wʉt jĩ: ‘Jwiítdih teo wʉ̃hnih wʉ̃ʉ́h, Ismael, míih bií déedih ã jéih bíbohcan niít. Jwĩ wʉ̃ʉ́h yoobát Isaacboó caandíh ã bíbohbipna caá. Pánihna, jwiítdih teo wʉ̃hnihdih mi wʉ̃ʉ́hjĩh biáboó ma bejat tʉ́ʉtʉ́’, mit niijíp wʉt jĩ”, Moisés ãt niíj daacáp tajĩ.\x * \xo 4:30 \xt Gn 21.10\x* Páant ã niíj daacátjidih jenah joinít, jwiít Isaac panihnit jwĩ jʉmʉchah, Dios caandíh ã tʉ́i chãjat pah, jwiítdihbʉt ã tʉ́i chãjbipna caá. \v 31 Pánihna, wã déewã panihnitá, teo wʉ̃hnih Agar mi jʉimená panihcan, teo wʉ̃hcannih Saraboó mi jʉimená panihnit jwĩ jʉmna caá. \c 5 \s1 Teo wʉ̃hnit panihnit jwĩ jʉmatdih Cristo ã cádahat tʉ́ʉtat \p \v 1 Teo wʉ̃hnit panihnit jwĩ jʉmcat pínah niijná, Cristo jwiítdih ãt wʉn wʉ̃hʉp wʉt jĩ.\x * \xo 5:1 \xt Jn 8.32-36\x* Páant ã wʉn wʉ̃hʉchah, “Caandíh tʉ́i jenah joiná, Dios biícdih wã tʉ́i jʉmbipna caá”, niijnít, caandíh ñi jepahap jĩ. Pánih jepahnit, “Moisés ã wʉtatjidih wã tʉ́i jepahachah, Dios weemdíh ã tʉ́i enbipna caá”, ñi niíj jenah joicá bojoó. Jesúsdih cádahcanjeh, tʉ́i wẽp ñʉhnit panihnit ñi jʉmʉʉ́. Pánih jʉmnit, bita ĩ wʉtatdih jepahcanjeh, teo wʉ̃hnit panihnit ñi jwʉ́ʉb waadcá bojoó. \p \v 2 Weém, Pablo, nindih wã naáwáchah, ñi tʉ́i jenah joyoó: “Bóodnit jʉmna, Diosjeéh jwĩ tʉ́i jʉmbipna caá”, niíj jenah joinít, ñi míic bóodat tʉ́ʉtʉchah, Cristo yeebdíh ã wʉn wʉ̃hatji dedé pínah ãta nihcan tagaá. \v 3 Bʉʉtéh wã niiját pah, wã jwʉ́ʉb naóhbipna caá. Ded bóodat tʉ́ʉtniboodíh nihat Moisés ã wʉtatjidihbʉt jepah beedáát caá náahap. \v 4 Diosjeéh tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, caán wʉtatdih tʉ́i jepahíhnit jʉmna, yeebjéh Cristoboodíh ñi cádahna caá. Pánih jepahíhna, Dios yeebdíh oinit, ã teo wáacatdihbʉt míic jãhna caá ñi chãjap. \p \v 5 Obohjeéhtih, jwiítboó Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacatjĩh Cristodih jwĩ tʉ́i jenah joiná caá. Páant jwĩ tʉ́i jenah joyóchah, “Queét tʉ́init caá”, jwiítdih Dios ã niíj enna caá. Páant niíj ennit, ã pebhboó jwĩ jʉibínachah, jwiítdih ã tʉ́ʉt nʉʉ́m péabipna caá. Páant ã tʉ́ʉt nʉʉ́m péanachah, tʉ́init yoobát jwĩ jʉmat pínahdih jwĩ pã́ina caá. \v 6 Pánihna, jwiít Jesucristoíhwã bóodnit jʉmna, bóodcannitbʉt jwĩ jʉmʉchah, Dios jwiítdih biíc yoobó ã enna caá. Cristodih tʉ́i jenah joiná, bitadih tʉ́i oinit, teo wáacnit jwĩ jʉmʉchah ennit, Dios jwiítdih ã tʉ́i wẽibipna caá. \p \v 7 Wã déewã panihnitá, yeéb Cristodih ñi tʉ́i jenah joyóp yʉh jĩ. Obohjeéhtih, tʉ́ini dooná yoobátdih ñi tʉ́i jenah joyóchah yʉhna, ¿déhe tibeé yeebdíh cádahat tʉ́ʉtni? \v 8 Dios yeebdíh ñíoniboó queétdih páant ãt naáwát tʉ́ʉtcan tagaá. \v 9 Nindih ñi náhninaá: Bʉ́dí pan pínahdih ã paa béjat pínah niijná, bainíbit paáát tʉ́ʉtnijeh ã náahna caá. Pánihat pah, wã tʉ́ttimah jʉ̃óhnit, yeebdíh mácah ĩ bohénachah, daocánnit yʉhna, dawá yeebdíh ĩ tʉ́ʉt nʉʉmát tʉ́ʉtna caá.\x * \xo 5:9 \xt 1Co 5.6\x* \v 10 Obohjeéhtih, jwĩ Maáh Jesúsdih wã tʉ́i jenah joyóchah, weemdíh weñanit, nin pah ã niíj jenah joyát tʉ́ʉtna caá: “Jwĩ Maáh queétdih ã tʉ́i teo wáacbipna caá, queétdih mácah ĩ bohéátdih cádahnit, wã bohéátjidih yoobópdih ĩ jwʉ́ʉb jenah joyát pínah niijná”, ã niijná caá. Obohjeéhtih, ded yeebdíh yéejaniboodíh Dios bʉ́dí ã peéh chãjbipna caá. \p \v 11 Wã déewã panihnitá, queét mácah naóhnit weemdíh nin pah ĩ niíj yeena caá: “ ‘Bóodat tʉ́ʉtnit, Diosjeéh ñi tʉ́i jʉmbipna caá’, Pablo ãpĩ́ niíj naóh bohéna caá”, ĩ niijná yʉh caá. Páant wã bohénachah nihna, queét weemdíh yeejép ĩta chãjcan tagaá. Obohjeéhtih, cruzboó Jesucristo ã wʉn wʉ̃hatjidih wã bohéát peéh weemdíh ĩ jʉ̃ihna caá. \v 12 Pánihna, bóodat tʉ́ʉtnitboó, yeebdíh yeejép ĩ chãjat peéh, biáboó ĩ beje naáh. \s1 Oina, wʉtatdihbʉt jwĩ jepahat \p \v 13 Wã déewã panihnitá, “Wã wʉtatdih jepahna, wãjeéh ĩ tʉ́i jʉmbipna caá”, Dios yeebdíh ñíonit, ãt niíj jenah joicáp jĩ. Obohjeéhtih, watnit panihnit jʉmna, “Bʉʉ caán wʉtatdih jepahcan, ded pah yeejép wã jenah joyátdihjeh wã chãjbipna caá”, ñi niíj jenah joicá bojoó. Páant niíj jenah joicánjeh, bʉ́dí oinit, ñi tʉ́i míic teo wáacá.\x * \xo 5:13 \xt Mt 20.26\x* \v 14 Moisésjiboó nin pah ãt niíj wʉtʉp jĩ: “Meém míicjeh ma míic oyat pah, bitadihbʉt oinit, ma tʉ́i teo wáacá”, ãt niijíp jĩ.\x * \xo 5:14 \xt Lv 19.18\x* Pánihna, bitadih tʉ́i oina, nihat biíh ã wʉtatdihbʉt tʉ́i jepahna caá jwĩ chãjap.\x * \xo 5:14 \xt Ro 13.8-10\x* \v 15 Nʉñʉ́pwã ĩ míic chãacát pah, mácah bohénitdih joiná, yeebjéhbʉt tʉbit míic jʉ̃ihna caá ñi chãjap. Páant ñi chãjatdih cádahcan, yeebjéh ñi míic yéeja beedábipna caá. \s1 Tʉ́ini Espíritu ded pah jwiítdih ã náah yacat \p \v 16 Nin pah yeebdíh wã niíj wẽp naóhna caá: Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacatjĩh ded pah yeebdíh ã náah yacat pahjeh ñi tʉ́i jʉmʉʉ́. Pánih jʉmna, yeejép ñi jenah joyát pah ñi chãjcan niít. \v 17 Ded pah jwiítjeh yeejép jwĩ náahatdih chãjna, Tʉ́ini Espíritudih en jʉ̃ihnit dée pah jwĩ jʉmna caá. Caán ã náah yacatdih chãjna, jwĩ náahatboodíh jwĩ chãjcan niít. Páant ã jʉmʉchah, ded pah yeejép jwĩ jenah joyátdihjeh chãjcan, Tʉ́ini Espíritu ã náah yacatdih chãjat caá náahap.\x * \xo 5:17 \xt Ro 7.15-23\x* \v 18 Tʉ́ini Espíritu ded pah ã náah yacatdih chãjnit jʉmna, “Diosjeéh wã tʉ́i jʉmat tʉ́ʉt niijná, Moisés ã wʉtatjidih tʉ́i jepahat caá weemdíh náahap”, ñi niíj jenah joicán caá. \p \v 19 Diosdih jepahcannitboó yeejép ĩ jenah joyátdihjeh chãjnit, nin pah ĩ chãjatdih jwiít nihat jwĩ jéihna caá: Yéej chãjnit, yéej chãjatdih jenah joinít, tíic jenah joicánjeh ií náah chãjnit ĩ jʉmna caá. \v 20 “Nin weemdíh teo wáacni caá”, Dios yoobát nihcannidih niíj wẽinit, jióhnit, míic eníhcannit, míic jʉ̃ihnit, bita ĩ bíbohatdih en ñinahnit, waícanjeh íijnit, bitadih teo wáacatdih jenah joicánjeh, queétjeh maáta pah jenah joinít ĩ jʉmna caá. Míic en jʉ̃ihnit, tʉ́tchi wahnit, “Yeéb mácah moón caá”, niíj en jʉ̃ihnit ĩ jʉmna caá. \v 21 Bita ĩ tʉ́i jʉmʉchah en íijnit, máihnit, máihñatdih yaádh metatdihbʉt bidnit, bʉ́dí babhbat dooná jʉmat joiná wẽinit ĩ bejna caá. Pánihat caá yéej jenah joinít, ĩpĩ́ chãjna caá. Jã́tih yeebdíh wã niiját pahjeh, bʉʉbʉt wã jwʉ́ʉb niíj naóhna caá: Det pánih chãjnit Dios ã maáh jʉmʉpboó ĩ jéih jʉmcan caá. \p \v 22 Obohjeéhtih, Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacatjĩh nin pah jwĩ jʉmna caá: Dios jwiítdih ã oyatdih jéihnit, tʉ́i wẽinit, jwiítbʉt bitadih jwĩ oina caá. Ʉ́ʉmcan, tʉ́inijeh jwĩ jʉmna caá. Yójahcan, ded pah bita ĩ chãjachah yʉhna, queétdih waícanjeh íijcan, tʉ́inijeh jwĩ jʉmna caá. Bitadih tʉ́i teo wáacnit, tʉ́i chãjnit jwĩ jʉmna caá. Diosdih, cã́acwãdihbʉt ded pah jwĩ niijátji biíc yoobó péanit jwĩ jʉmna caá. \v 23 “Weém chah jéihni wã jʉmna caá”, jwĩ niijcán caá. Ded pah yeejép chãjat jenah joyát ã jʉ̃ʉ́wʉ́chah yʉhna, caandíh joyáh bojnit, jwĩ chãjcan caá. Páant jwĩ chãjachah ennit, “Moisés ã wʉtatjidih jepahcan, queét yeejép ĩ chãjna caá”, det ĩ jéih niijcán caá. \v 24 Jesucristoíhwã jʉmna, yeejép chãjat jwĩ jenah joyátjidih jwĩ jepah cádahap jĩ.\x * \xo 5:24 \xt Ro 6.3-14; Gá 2.20; 6.14\x* \v 25 Pánih cádahnit, Tʉ́ini Espíritu ã náah yacatboodíh wẽi jepahnit, jwĩ chãjat dée caá. \p \v 26 Pánih chãjnit, “Wã déewãdih chah wã jéihna caá”, niíj jenah joicánjeh, jwiítjeh jwĩ míic íijacan, jwĩ déewã ĩ tʉ́i jʉmʉchah ennit, jwĩ en íijca bojat dée caá. \c 6 \s1 Jesúíhwã ĩ míic teo wáacat \p \v 1 Wã déewã panihnitá, ñi tʉ́i míic teo wáacá. Pánih míic teo wáacnit, biíc ñijeéh jʉmni ã tʉ́i chãjcatdih ennit, Tʉ́ini Espíritu ã teo wáacatjĩh caandíh ñi tʉ́i míic wéhenaá, tʉ́ʉt nʉʉmnít, tʉ́inijeh ã jwʉ́ʉb chãjat pínah niijná. Pánih teo wáacnit, yeéb míicjehbʉt ñi tʉ́i chãja chaáh, “Yeejépdih chãjná”, niijná. \v 2 Ñijeéh jʉmnit yeejép ĩ yapachah enna, queétdih ñi teo wáacá. Pánih míic teo wáacna, Cristo ded pah ã náah yacatdih jepahna caá ñi chãjap. \p \v 3 “Bita chah tʉ́i chãjni jʉmna, dedé teo wáacatdih wã náahcan caá”, ded niíj jenah joiná, caanjéh míic yeena caá ã chãjap. \v 4 Ded pah ñi chãjatdih jenah joinít, “Nin tʉ́ini caá. Caán yeejép caá”, niíj jéihyat caá náahap. Pánih jéihna, ded pah ñi chãjat tʉ́ini ã jʉmʉchah, bitadih ded pah ã yapatdih jenah joicánjeh, ñi tʉ́i wẽibipna caá. \v 5 Jesús jwiítdih ded pah ã náah yacatdih jepahna, jwĩ jepahcahbʉt jwiítjeh jwĩ ñíwat pínah ã jʉmna caá. Bitaboó jwiítdih ĩ jéih ñío wʉ̃hcan caá. \p \v 6 Det tʉ́ini doonádih bohénitboó queétdih naóhnidih ĩ tʉ́i teo wáaca naáh, dedé ã náahatdih ã bíbohat pínah niijná. \p \v 7 Ded pah jwĩ chãjatdih jenah joinít, nindih náhniat caá náahap: Jwiít cã́acwãboó dedédih jwĩ momochah, caanjéh ã jwʉ́ʉb chíih jʉ̃ʉ́wʉ́chah, caandíhjeh jwĩ bíbohbipna caá. Tʉ́ininadih ñíonit, jwĩ momochah, tʉ́ini ã chíih jʉ̃óhbipna caá. Obohjeéhtih, yeejépnadih jwĩ momochah, tʉ́icanni ãta chíih jʉ̃óh tagaá. Pánihat pah, jwiít cã́acwãdihbʉt biíc yoobó ã jʉmna caá. Ded pah jwĩ chãjachah, biíc yoobójeh mʉntih jwiítdihbʉt ã yapbipna caá. Ñi tʉ́i náhninaá, Dios nihat jéihnidih jwĩ jéih tíohcan caá. Pánihna, “Weém wã tʉ́i chãjcatdih Dios ã encan caá”, ñi niíj míic yeeca bojoó.\x * \xo 6:7 \xt Pr 22.8; Os 8.7\x* \v 8 Ded ã weñat pínahdihjeh chãjna, yeejép ã chãjachah, ã yéej chãjat jíib, iiguípna ã bejbipna caá. Obohjeéhtih, ded Tʉ́ini Espíritu ã náah yacatboodíh jepahna, ã tʉ́i chãjat jíib, páantjeh Diosjeéh ã jʉmbipna caá. \v 9 Dios ã jenahat láa, tʉ́i chãj cádahcan, tʉ́inidih jwĩ bíbohbipna caá. Páant jwĩ bíbohat pínahdih jéihnit, tʉ́i chãj chʉʉcán, jwĩ cádahca boj jĩíh.\x * \xo 6:9 \xt 2Ts 3.13\x* \v 10 Dedé teo wáacatdih ĩ náahachah, jwĩ bʉʉjáát pah bóo, nihat cã́acwãdih jwĩ tʉ́i chãj jĩíh. Jwĩ déewã panihnit Jesúíhwãdih bácah, chah jwĩ míic tʉ́i teo wáacat dée caá. \s1 Pablo naóh péanit, ã tʉ́yat tʉ́ʉtat \p \v 11 Nin nʉ́odih wã chéen ã daác wʉ̃hʉp be. Pánihna, nin péeni naáwátdih dahwani wã daacátdih ennit, “Pablojeh jwiítdih ãt daác wahap taga”, ñi niíj jéihbipna caá. \p \v 12 Bʉʉ queét yeebdíh yee bohénitdih wã jwʉ́ʉb naóhbipna caá. Queét yeebdíh bóodat tʉ́ʉtnitboó jwĩ déewã queétdih ĩ wẽi enat pínah niijná, páant ĩ bohéna caá. Jesús cruzboó ã wʉn wʉ̃hatjidihjeh bohéna, queétdih jʉ̃ihnit, jwĩ déewã yeejép ĩta chãj tagaá. Páant yeejép yapatdih náahcan, queét yeebdíh ĩ bóodat tʉ́ʉtna caá. \v 13 Queét bóodat tʉ́ʉtnitboó Moisés ã wʉtatjidih tʉ́i jepah beedácan yʉhna, yeebdíh caandíh jepahat tʉ́ʉtnit, ĩ bóodat tʉ́ʉtna caá. Bita jwĩ déewã “Queétboó Gálatasdih moón Jesúíhwãdih ĩt tʉ́i bóodat tʉ́ʉtʉp tagaá”, queétdih ĩ niíj wẽi naáwát pínah niijná, páant ĩ bohéna caá. \v 14 Obohjeéhtih, cã́acwã weemdíh ĩ tʉ́i wẽi naáwát pínahdih weémboó wã bidcan caá. Pánih bidcan, jwĩ Maáh Jesucristo cruzboó ã wʉn wʉ̃hatjidihjeh cã́acwã ĩ wẽi naáwát pínahdih wã náah yacna caá. Weemdíh ã wʉn wʉ̃hʉchah, nemép Dioíh nihcannitdih yeejép ã chãjat tʉ́ʉtʉchah yʉhna, weémboodíh ã bʉʉjácan niít. Páant yeejép ĩ chãjachah yʉhna, wã en yaccan niít. \v 15 Jwiít Jesucristoíhwã jʉmna, Dios jwiítdih ã enechah, bóodnit, bóodcannitbʉt jwĩ jʉmʉchah, biíc yoobó dedé pínah nihcan caá. Obohjeéhtih, tʉ́iniboodíh jwĩ tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah ennit bácah, bʉ́dí yoobát ã wẽi enna caá.\x * \xo 6:15 \xt Jn 3.3-7; 2Co 5.17\x* \p \v 16 Nin wã bohéátdih tʉ́i jepahnit, Diosjeéh ʉ́ʉmcanjeh ñi tʉ́i jʉmʉʉ́. Dios yeebdíh jĩ́gah ennit, ã teo wáaca naáh. Biíc yoobó ã teo wáacat pínahdih nihat ã́ihwãdih wã náah yacna caá.\x * \xo 6:16 \xt Sal 125.5; 128.6\x* \p \v 17 Nin wã pée naáwátbit caá: Jwĩ Maáh Jesúsdih teo wʉ̃hni wã jʉmat jíib, weemdíh ĩ pʉñat yahwítji páantjeh wĩ́ih bácahdih wã dʉoná caá. Páant yaoh dʉoní wã jʉmʉchah ennit, “Pablo Jesúíh tʉ́ini doonádih Dios ã naáwát tʉ́ʉtni nihcan caá”, weemdíh ĩ jwʉ́ʉb niíj tac bʉʉgáca bojo naáh. \p \v 18 Wã déewã panihnitá, jwĩ Maáh Jesucristo yeéb nihatdih bʉ́dí oinit, ã tʉ́i teo wáaca naáh. Pánih náah yacnit, yeebdíh bʉ́dí oinit, wã tʉ́yat tʉ́ʉtna caá. \p Páant bóojeh tigaá wã daacát. \p Pablo