\id RUT \h Ruti \toc1 Rutirini kuku \toc2 Ruti \toc3 Rut \mt1 Rutirini kuku \imt1 Kirak yuw Rutirineetsi kuk kamanku anoo pakich kamanchintspa \iot ¿Chakaja anoo yandarang? \ip Yandampanee yasamaam pinasakaniya. Ashpatam tputs, kurak Dapiy wipunash yandarangparee, átssincha. \iot ¿Chakaama yandarang? \ip Utaáchich tputs ayamtaati mbiztapa, átu, nee kirak yandaranganaya. \iot ¿Mayaamaja yandarang? \ip Utaáshuch tputs ashpatam uru Apanllee chinarangana. Noemiy, Boostam Apanllee chinaranganaya. Rut nduntaa Utaáchchimun tputs Apanllee chinarangitamta. Ashirucha, Apanllsha nllitaritshucheetstaa tputs wachinllinoo kizpur kurakaam ínarangiya. \iot ¿Mayaatseeja kamanik? \ip Na yuwari kamanku anoo kamanchintspa. \io1 Kapitoro 1.1-5: Yuwapur Apanll Israelchicheem urkaree ipusta ipusta ashirangu, anpur tputs Elimalek sur taarangiya. Belengshuchcha tputsi. Anpur katungats pishtarangu, Utaáshuch tputs marizimun kiyung kachiyaranganaya. Ashiri Elimaleksha wizanll wipatam ashiru, Mowabap tsap naataranganaya. Anush taar ashkusin, Elimalek tsiparangiya. Mashindsha, Noemiy sur, wip kamuz tsimbun Mowabash tsap taaranganaya. Wipsha Mowabshuchee wizanur yamaranganaya. Itaru kanungassha, tsimbunartisin tsiparanganaya. \io1 Ashiri Noemsha, Nuwaanpee tsapuni kanapchima, tárangiya. Tárangu, umeensha, Ruti sura Noemiyaa kasamaam kapung mang' mantsaku, Utaáchiptam tsap naatarangiya. Nuw shiyaa ayamtaati kasacheezi. Mishat, nuwsha Apanlleetstam chinachima, tárangu, yakat Belengap naataranganaya. \io1 Kapitoro 1.6—4.22: Anush kuseersin, Noem wazaranllin maachirit taarangiya. Kamuz sur Boosa. Apanllee kuk itsinsaru payurangu, zoonllinaa wizanll mashindoo kapung istarangiya. Anumunsha, Rutee wizanlleem yamarangiya. Zapish Rutsha wipaa tatsipurangu, Obed sur, ísamarangiya. Obed kurakaa Dapiyarinee upachirincha. \mt1 Rutirinee kuk kamanchintspa \c 1 \s1 Na kamanchintspa yuwaa Utaáchich tputs, Elimelek sur, wizanllpat, wipapat Mowabap tsap naatarangu anootsi \p \v 1 Sirútama, Israelchich gobernurini mang nda kizpur kurak taarangiya. Ksutamapanim tapachindaku taaranganaya. Anpur zar anush tsap katungatssha pishtarangiya. Tputs kiyung marizimun kachiyaranganaya, watam katungats ashchiri tsap maringaranguwa. \p \v 2 Min tputs, Utaáchich, Elimelek, Efratshuch tputs Biringush\f * \fr 1:2 \ft Matiwa 2.1-6; Lukasa 2.4; Wanga 7.42 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* yakat taarangu, anshat ¿Mayaatsshita tputs katungeechinllina katungats ndunariwa? tárangu, wizanllee; Pza, Mowabap tsap naayani, watam ambsha katungats zapaniwa, tárangiya. Ashirucha, Elimelek wizanllpa anungaz naataranganaya. Wizanllsha sur Noemiy. Wipshat tsimbun Malón, mishat Kiliyón ashpisin Mowabapsha tsap naataranganaya. Anushshat kuseersin, taaranganaya. \p \v 3 Ashiramchu, anumun zapish Elimelekarini tsiparangshita. Tsiparamchu, waanitarishtisin wizanll wipaptamarisha taaranganaya. \v 4 Waanitarishtisin taar ashkusin, Malón mishat Kiliyón ashirusin, Mowabshuchee kiz yamaranganaya. Malón wizanll sur Orfamuna. Kiliyónshat wizanll sur Ruti. Itaru, Elimelekarini Mowabash tsap kusarangana anumun 10 masach tushiyramchu, \v 5 anush wipshitisin tsiparanganaya. Wanirsha Noemiy waanitarisha taarangiya. Maachiritsharishta, wipasharit, mishat wazaranllshari ashiru taarangiya. Kizpur mxaxzimuna. \p Na kamaneena yuwaa Elimelek maachiri Mowabash tsap taarangu anootsi. \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Noem wipapa wizanll Rutpa Biringpitam kanapurangana anootsi \p \v 6 Minushshat zar Noem k'kuzee mazinarangiya, yuwaa Apanll Israelchicheem tputs kapung chinarangu, iwarzee zapan panarangu anootsi. \v 7 Ashirucha, Noem yusur yaptam sirú Utaáp tsap taarangu ambtam kanapumaam zandarangu, taarashee shitungeerandsin, umeen tsimbunari watsapunipsha naataranganaya. \v 8 Anshat ngootsish naarsin, apus Noem umeenaa tsimbunarta tsiyatarangiya. ¿Mayaamsha nuwash tachitamaam zandaksa? Saanpeetam pangipis aneerpitamtis kanapungtsa. Apanll uru shiyaam kapung istachiya. Watam siy nuwaa kapungutam chinarangsawa. Mishat, iparneetstamni siy kapung wanasir ksutarangsa. \v 9 Apanll siyaam istakachu, yusur kamuzamuntam zaranllitssa. Ashkachus, sirú taarangis ashiritam ksatam zaranllpatis ipunatssa. Ashiriya, na kasakchintspa, tárangu, umeenaa pachipeeru, ishambarangiya. Itaru, ndaturi naaru uwshtisin kapung umeenangaz tanurangusin, \v 10 Nduni, nuwaptatam tsapunpish naayani, tárangusin, \v 11 Noemsha, Nda. Ashtaa naangints. ¿Mayaamaja nuwash tachitchis? Watam na nuw kizpur wachinaranguri, ¿tamari yusur arang iparinachi? siyaam zaranllis anooma. \v 12 Ashirucha, nuw siyaa, Pangiptamtis kanapungints, táshina. Mishat, nuw wachinayanlluri, ¿tamareeja zaranllchee? Siy nuwaam kutaktaateesa ashiru, mishat nataati psaan zaranlleeruri, iparinakchitaateena ashiru, \v 13 siysat, Nllur kanungaramchu, zaranllpani átus, anoom kutakus, ¿ashinooja kanungach? Mishat, ¿tamareeja siy zaranllshari saanitari nlluramaam kutakus, taararutar ashtachis? Nda. Minumtiyam amb ashtareezich. ¿Nuw tamakimna? Siy mangis mantsakis anumand aranginasha mangi mantsakina, watam Apanll nuwaa: Waani kiyung kachiyku taachpa, táranguwa. Ashirucha, nuwshat anuritam na kiyung kachiykuri taakina, tárangu, \v 14 umeenshitisin yusur mang mantsarangusin tanuranganaya. Min umeen sur Orfa, Ashiri nuw naachima, tárangu, umeenaa ishambeeranllu naatarangiya. Itaru, Rutimarisha umeenaa nda kasamaam zandarangiya. \v 15 Ashirucha, Noem Ruteetssha shiy kanapunlltamcha. Watam na ipunshish watsapuniptam, mishat apanllputsirinpitamni kanapeenlluwa, tárangiya. \v 16 Itaru, Rutsha: Nduni, nuwaa zanganiyshpa. ¿Mayaam nuwaa kamingamaam zandaksha? Yapimasaja shiy naakatsha ambtam nuwapa naayani. Yuwashtam shiy taakamchish anshutam nuw taachima. Shiy tsapuntakamchish anoo nuw tsapuntachtamna. Shiy Apanllirish anoo nuw Apanlliritamana. \v 17 Mishat, yuwashtam shiy tsipachish anshutam tsap nuw tsipachuri, nuwaa mapchinllinaya. Nuw shiyaa kasakchinaareena, Apanllshapa nuwaa kapung wanichindanaya. Yuwashuri shiy tsiparamchish anshuri nuw shiyaa mbizachima, tárangu, \v 18 Noemsha anuritam ndushat arang tsiyatarangiya. Umeenpatarisha ipuneerandsin naataranganaya. \v 19 Ashirucha, umeenpat tsimbunshitisin naayarandsin, ngootsish naantach ashkusin, Biringapshat tsap kusatan ashiranganaya. Anshat musásiri yaktash kuskamchusin, yaktashuchsha tputs parangusin, kapung punirustaranganaya. ¿Kiztisin chakshita? ¿Antaati in sur Noemiyaja? tárangusin, \v 20 uwshat: Na nuwaa sureetsi Noemiyaa, tárispa, Watam amb átus, Mang' kisa, atuwa. Ashiri na nimun nuwaa sureetsi Mara tángshatssa. Watam Apanll kizpureeru, nuwaa mangeetsi mantsamash wayaranguwa. \v 21 Nuw nimand zaranllpati, mishat ipari tsimbunari naataranguri, itaru natshat, nuwaanitarisha minumarishti kanapeeshinina. Ashiriya, amb ashiranguri, ¿mayaamshitaja nuwaa suri Mang' kisa, táchich? watam Apanll nuwaa waana zandarangu, mangeetsi mantsamash wayaranguwa, tárangiya. \p \v 22 Amb ashiru, Noem Mowabamand tsap shitungeeshinu, umeenpat Mowabshuchpat kiz Rutpat, Biringashsha tsap kusaranganaya. Tputs mazarish sebaadaa wanus pusakana anpasa. \p Na kamaneena yuwaa Noem umeenpat Rutpa Biringash tsap kusarangana anootsi. \c 2 \s1 Na kamanchintspa yuwaa Rut mashinduru katuchimawaa wanusee tapuyayach ashtaru anootsi \p \v 1 Noem wazaranllin Elimelekarini maachirit sur Boos Biringush taarangiya. Anshat tputs kizpur kurikpanimuna. Kurakaatspaz ashirusin tputs kis chinarangana. \p \v 2 Minushshat zar Rut umeenaa Noemiya: Nuwma tputsip mazar pangatama. Amuyaa masheeri yuwaatsimari wanusee ipartukis anumari nuw yachima tátama, tárangu, Noemsha: Ashiri napashinsi, tárangiya. \v 3 Rutsha anuritam: Ashiri pangatama, táyaranllu, yuwash tarawzupan wanusee pusaksin, ipartuyaranllina anush uwshat kuseeramchu tapuyarangiya. Rut nduntaa yasaru, itaru pattuch ashiru, Elimelekarinshini maachiri Boosash mazar kusarangiya. \v 4 Boossha pangumand Biringamand shitungeeranllu, mazaripshat pakatu, yap muchchur tarawaztaksin shaneerna ambshat naatarangiya. Anushshat mazarish kuskamchu, ashparta muchchuree tsiyatarangiya. Siyaa Apanll wanasir ksutkiya, tárangu: uwshtisin, Shiyaatssha Apanll kapungtam chinakiya, táranganaya. \v 5 Anush Boos kizaatssha Rutee parangu, tarawzupaneetsshat urkar masharangiya. ¿Yapichshita in kiz kamasina? tárangiya. \v 6 Tarawzupanshat urkar, izarich, Mowabshuchcha. Noempat Mowabamand tsap kusaranganaya. \v 7 Nishsha, nuwash kuseeramchu, pusampan wanusee ipartuyaranllina anoo uwshat kuzizimun tapuyapi átu, nuwaa masharangiya. Ichingaru zar, puturi wanusingaz tapuyapi átu kuskiya. Naturitcha kanusku kuxinxinawsha, tárangiya. \v 8 Boossha Rutee kuruzeeru, Mazinancha, izaree. Nuw shiyaa táchinllpa: tputsish mazar maachtawa wanus psarinllpa. Pusamaam zandkush, nishuri pusangcha. Mishat, nishuri nuwapa m'chachuri ipunangcha. \v 9 M'chachurishiriti tchitangcha. Yap wanusee pusakana ambitam naangcha. Na nuwshat tputsireetsi wanasir waneeyaruri, kasachima nda shiyaa tputs muntamaama. Mishat, sachitkacheesha, suwish kung taartanda yuw tipayarusin waayakana anu. Mapiyrush yáyarush waangcha, tárangiya. \p \v 10 Rutshat: Zuraktishcha, tárangu. Boosanung wats much tsapush kizpur timuchta sheeru, ¿Tamasha shiy, tunartaatish, nuwaa kapung chinaksha? Mishat, shiy nuwaa kis napaksha, tárangu, \v 11 Boosshat: Yasakina yuwaa kuminish shiyaa ningeem macheetu anootsi. Watam shiy zaranllish tsiparangitaa, nda tsapunpish kanapumaam zandarangsha. Maachiritaatstaatish kasayaranllush, ningeem taakamchush naataransha, nduntaa iyapa yasarush. \v 12 Itaru, yuwamand shiy amb ashkish anumand uru Apanllsha shiyaam aranginasha istachiya. Israelchich Apanllirini taarashipancha, wamari iyaa taarasheetsini ksutkiya, tárangiya. \v 13 Rutshat: Zuraktishcha. Wappari yuwamand átish. Shiy nuwaa mangi p'tseeksha. Shiy tputsish wanasirtishcha. Nuwaa chinakush átsha, nduntaa nuw shiyash, tárangiya. \v 14 Anush katungtseemsha zar tatsamoorangu, Boossha Rutee: Naani izaree. Ningeem k'xinangi; katungpani, tárangu, Rutsha, Ayu átu, tarawzupannung washunand kuxineeramchu, Boossha katungtsee yáyaru, Ruteem panarangiya. Rutshat katungarangu, kapung tazazayaru, wand katungtsee katuchirangiya. \v 15 Yusur Rut kanapeeshinu, wanusingaz tapuyaati átu, Boossha muchchuree kamachtarangiya. Rutee shiy pusangtamti taangtsa. Waani sebaada wanus pusaptam watsta, pchindintspa. \v 16 Mishat, yuwaa sebaada wanus xanatkus pataxkis anoo yarintspa. Izuuru ksangtsa. Waani Rutshat anoo pusap. Mishat, anoo kizaa muntarintspa, tárangiya. \p \v 17 Ashirucha, Rutshat mapiyru Boosash mazar sebaada wanus pusarangu, zar tapitaranllu, kasarangiya. Sheeru, zapee tangateeru wachunandarisha 20 kilpari sebaadaa pusarangiya. \v 18 Sheeru, chipayaranllu, waptam Biringap kanapurangiya. Umeenashsha kuseeramchu, yuwaa wanusee pusarangu anoo yámandarangiya. Sheeru, yuwaatssha katungtsee katuchirangu anootsshat umeenaam Noemeem panarangiya. \v 19 Noemsha anoo parangu, ¿Yapsha tarawaztayashinush, aship nee wanusee pusayashinsha? Yuwamand shiyaam tputs kapung istarangu anumand Apanllsha uru anoo tputsee kapungtam chinachiya, tárangiya. Rutsha yuwaa Boosash mazar tarawaztayashinu anoo, umeenaatssha kamanku, An tputs sur Booscha, tárangiya. \v 20 Ashirucha, umeensha: Apanll uru anoo tputs kapung istachiya. An kamuz iyaa kapungpari chinakiya. Mishat, an tputs iycha zaranllini maachirita. Anoo yasakchu, uru iyaa aranginashapari ksutchiya, tárangiya. \v 21 Rutshat: Nuwaa táranlleeja; Arang tarawaztangi. Nishshuri nuwapa m'chachuri ipuneerush wanusee pusangcha. Iwariz kachingaramchu, anush kasatsha, nuwaa tárangiya. \v 22 Tárangu, Noemsha: Yuw átish an nuwaam wanasircha ¿Amb shingsi? Anshuri Boosash mazar muchchurpat ipuneerush tarawaztangcha. Tputsip nllitaritap mazar naarinllpa. Tputs muntayanllpa, umeenaa Rutee waneeku tárangiya. \v 23 Rutshat anuritam Boospa muchchur ipuneeru anshuri mzats sebaada wanus, mishat tirikootstam wanus pusaku taarangiya. Yuwash iwariz kachingkachu anshutam kasachima átu, mapiyru wanusee pusakaktar ashtariya. Ambiri ashishtar ashku, umeenash taarangiya. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Rut Boosash mazar sebaadaa wanus pusarangu anootsi. \c 3 \s1 Ashiriya, na yuwaatssha Boos Rutee chinarangu anoo kamanchintspa \p \v 1 Noemsha umeenaa Rutee tsiyateeru, Apchee, nuw shiyaam zaranlleemish nachungachima. Zaranlleernapsha kissha zaranllpatish taachsha. \v 2 Mishat, na mazinancha; Zaranllini maachirit kamuz Boos taariya. Anpatcha muchchur shiy tarawaztaktasha. An kamuz na zar psaan yap tirikoo wach tushuwtayarusin zapee xanatkana, ambari maakamchu mazarip naachiya. \v 3 Natu shiyshat ambtam tachiteerush napashini. Itaru, chtaru chumangimasi. Sheerush, kzammashpasha shaanaatsi tparangi. K'tunirshitish yuw kizpur wanasiri an kamartangi. Shimbayarush naangi. Mishat, musá tputs parunll, apinlliri mangiptish naatatcha. Ndaturi waaru, mishat katungaru anush kusinllpa. \v 4 Apinll tsangayarush napkush, yapimasaja maakchu anshutam shiyshat apinll naattush, yuwash iripungaru maaru anshutam pshtuyarush maangcha. Waana kamuz támkachu amchimasaja, shiyshat anuritam shingcha, tárangiya. \v 5 Rutsha, Ashiriya, amb ashchima, \v 6 táyaranllu, Rut mzatsip naatarangiya. Yuwari umeen kamachtayaru anuritam chinarangiya. \v 7 Boossha anush katungambayaru, waaksha mang' kis ashirangiya. Zar tapitaranllsha, yap maachtaa zap tangatama xanatkana anush maarangiya. Anushsha maaramchu, zapish Rutsha támtapa átu, apinll naataranu, watsinung tawateeru, pshtuyaru maarangiya. \v 8 Anshat Boos maaranllu, psaan schirus tameeru, piyam tawinta ashku, kizsha waanungee maaru anoo tácharangiya. \v 9 ¿Chakaja ashtar? átu, Izaree, ¿chakshasha shiya? tárangiya. Kizsha, Nuwcha suri Rutina. Shiyaam uru nuw istampan taakina. Mishat, shiyapat zaranllini maachiritamuncha. Kizpur shiyapa watsiritamuna. Mishat, shiy iyaa kizpur wanasir ksutaksha; ichingaru istaksha. Mishat, nuw shiyamun zaranllimaam zandaktana, tárangiya. \v 10 Boossha, Zurkush átsha. Uru Apanll shiyaa kapung chinakiya. Mishat, nuw shiyaa pakina. Shiy mangish kizpurcha wanasiri. Apanllee chinaktamsha. Mishat, zaranllineetsish kuk payutaritamsha. Wanasircha taamanaa taatashsha. Itaru, ¿mayaamsha nuwangaz wachinangzitaati zaranllimaam zandaksha? Kanungasiritana zaranlleemish nachungangi. Pukirimunataa zaranllingcha. \v 11 Itaru, mangish mantsarinllpa. Shiyaa iyashuch tputs ichingarusin yasakanaya. Shiy kizpurtishcha mangish wanasirish. Shaanaatsi nutsish wanasir tuyamandaksha. Ashirucha, nuw shiyaa kapung istamaam zandkina, yuwaa shiy zandkush, nuwaa mashkish anootsi. \v 12 Zurumana zurkush átsha. Shiyapa zaranllinish kizpuritaati maachiritani. Itaru, minnaacha tputs shiyapa zaranllinish kapunguri maachiritaya. Nuwapa pakich arapinlltamanacha. \v 13 Ashiri na neetsiritama k'tangimasi. Pu zar taraseechu, yasayani. Shaanaatsi zaranllinish wamindu tamapari ayu táchiya. Pinasaktaatiya, uru Apanll waana yasachiya. Nduntaati ashku, nuwaantataa shiyaa yamachinllpa. Na neetsiritama maangimasi. Zar taraseeymasa, tárangiya. \v 14 Rutsha, Ayu tárangu, anshuri Boosanungiri pshtuyaru maarangiya. Putamsha tarasitaranlluri, ndaturi kizpur 'sineeru, tapinlltamari chiyzarangiya, watam Boos, Nee kizaa tputs parsin yasarusinapa, yuwaa nish mzatsish kusku anootsi, táranguwa. Ashirucha, Rutsha anoo yasarangu, ambiritam ashirangiya. \p \v 15 Ashiramchu, Boossha Rutee, Natu izaree, kamarish kapungumash wanasir putayarush imangchangi. Itaru, mbam putatarancha. Anush katungsheemish sebaadaa pshtachinllpa, tárangiya. Rutsha, Ayu, ichee, tárangu, watuniree mbam putayaru imangcharangiya. Boossha sebaadaa tachuyaru, 40 kilo kasiru anush pshtarangiya. Putayaru, tuchipayasha kasarangiya. Rutsha anuritam pangup chipayaranllu naatarangiya. \v 16 Umeenashsha Noemish kuskamchu, umeensha parangu, Apchee, ¿tamarim pakeeshinsha? tárangiya. Rutsha umeenaa yuwaa pakeeshinu anoo, mishat yuwaatstam katungtsee Boos panarangu anootstam ichingaru kamanirangiya. \v 17 Boos nuwaa tsiyatarangu, ¿Mayaamshitaja ngutish kuwinandish kuminpish kanapchish? tárangu, nuwaam sebaadaa wanus zapan yáyaru panarangiya. Waatatcha ini yuw nuwaam sebaadaa wanus panarangu anu, tárangu, umeenaamsha yámandarangiya. \v 18 Noemsha anoo parangu, Apchee, kutangimasi. Na tamacheeja; yasayanimani. Itaru, an kamuz na nda mapiyriya. Uru mangush chinatanda. Mishat, tsiyatssee yuwapaymasa, tárangiya. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Ruteem Boos kapung istarangu anootsi. \c 4 \s1 Na yuwaatssha Boos Rutee yamarangu anootssha kamanchintspa \p \v 1 Anuritam zar Boos yaktashsha shaniyshini tsiyatkamchu kusarangiya yuwash anshuch tputs urutamari tsiyatsseem yaramaam shaniykana anshu. Ashirucha, anungaz tputs mazinapani atusin, Boostam maachiri kusataranganaya. Boossha tsiyatarangu, Naanints ningeem; k'xinangints. Yuwaa tsiyatki anoo mazinangtsa, tárangu, tputsshitisin anuritam mazinapani atusin kuxinartaranganaya. \v 2 Sheeru, anumun anshucheetssha kurak wachinanuree chung tputs kuruzeeru, anshutam tushaneerangiya. Sheeru, ashpari tputs kusatarachusin, \v 3 anush Boos wamindoo tsiyatarangiya. Zuwaa, mazinancha. Noem Mowabamand tsap yusur kanapeeshiniya. Na watsapunee tupaxanxamaam zandkiya iyaanaatsi kamindini Elimelekarineetsi watsapuni. \v 4 Ashirucha, nuw shiyaa pxanxangi, táshina. ¿Mayaamaja ngatchish? Mishat, ¿mayaamaja xarachish? watam na yuwaa ántari anoo ashpari kurakawtamsin paranaya. Mishat, watam shiyshat anchichee kizpurinasha nuwamand arang kamindshawa. Shaantanacha anoo tsap amuytakush wanasiriya. Mishat, paxanxamaam ngatkeesha, nuwaa tsinsarush kamaningandama. Nuwshat anoo tsap uru amuytachina, tárangu, wamindsha, Zuraktishcha. Ashiri nuwaana paxanxchima, tárangiya. \v 5 Yusur Boos tsiyatarangu, Ashiri Noemee watsapun paxanxkacheesha, umeenpatari mashind Rut sur taaru anpatari yamangsi, watam an kiz Mowaba tsap watsapunitamtawa. Ashiriya, iparinakchush, uwshat iparish anoo tsap wamatarisha amuytachiya. Shiyshat zuwanllineemish wip pzapanitsha, tárangu, \v 6 wamindsha anoo mazinarangu, Ambinaa ashimaam zandkeezi. Manguparina kurikireetsi tuchingchina. Apaz iparinakchuri, wamarishsha anoo tsapoo amuytakchu. Itaru mishat, ipari anoo tsap nda yachiya. Shiyanaa zandkush, pxanxangi, watam nuwaana atinawa. Ashiri na shiyaamsha kasachinllpa, tárangiya. \v 7 Anpurshat zar Israelshuch tputs watsapunee, mishat maachiritaatstam watsapun tupaxanxamaam zandkatssin, uru wanasir tsiyateeru, Shiyshat nee nllura wanasir ksutangcha, mxaxzeewa wanasir yanungangcha, táyarusin, izureeru kasakchu, sapturpatari yusheeru, Neewa. Zurampataritanda táyanlli, táyaru panatariya. \v 8 Ashirucha, anpursha anuritam chinarangusin, Elimelekarini wamind anoo tsapoo Boosaamsha panakchu, sapturpatari yusheeru, Boosaamsha panarangiya. Panaramchu, Neewa, zurampataritanda táyanlli. Shiysha na pxanxangsi, tárangiya. \v 9 Ashirucha, Boossha anuritam ayu tárangu, ichingaru kurakawtamsin mazinarsin, Boossha tsiyatarangiya. Ashiriya, na siy ichingarus pakeensa yuwaa nuw Noemee watsapun, mishat Elimelekarineetstam, Kiliyónarineetstam, Malónarineetstam watsapun paxanxarangi anootsee. \v 10 Mishat, Malónarineetstam wizanll mashindoo Mowabshuchee kiz yamayanlltandi. Nuwshat arang Malónarinchicheem nutsas pzapanichima. Ashkachuri, anchich maachiri urutamaritam taachinllinaya. Na ashiri watam siy ichingarus pakeensawa. Ayamtaati nda nee mbizachinipa, watam siy kurakis ichingarus pakeensawa, tárangiya. \v 11 Kurakshitisin, mishat anshuchtam tputs shaniyamapan kusatarangana antamsin tsiyataranganaya. Zuraksha. Na ichingaruni shiyaa pakeeniya. Apanllsha uru Ruteem kapung istachiya wipaamtam pzapaneemaama. Sirútama Rakelarineem, mishat Liyarineemtam kapung istarangu, wachinllin Israelash yakat na pzapaneersin taakana, uwshtisin ambitam ashchinllinaya. Efratchicheem pzapaneerusin, kizpur kurakaam kinayarusin, Biringaa tsap urutamari payuchinllinaya. Anchich ayamtaati nda pastachiya. \v 12 Apanllsha uru neem kizaam zapan wipaam panachiya, Ashkachu, waachich maachiri zapantam pzapanichinllinaya. Shiyshat arang Utaárineem wip Tamarash Faresaa iparinarangu, anchicheem wachinllin aranginasha pzapanitsha, táranganaya. \v 13 Amb sheeru, Boos Rutee wizanlleem yamarangiya. Rut wazaranllpasha taarangsin, Apanllsha wipaam panarangu, nlluraa mireerangshita. Sheeru, kamuz iparinarangiya. \v 14 Ashirucha, anshuchshitisin kizanur kizaptatin Noemeetssha, Shiyaam Apanll kapung istarangu, na shaanaatsi ungirtaksha. Na zar chinllinish minum kamuz nllurtayanlliya yuw shaanaatsi ksuchchu anu. Mishat, waani chinllinish Israelchicheem kurak taachpa. Ashkachu, watsimari tpuschinllinaya. \v 15 Mishat, inpari chinllinish shaanaatsi tuwizpurtaku, shiy mangish kissha taatsha. Shaanaatsi kapung ksuchiya, watam shaana kuminish wipawa. Uru shaanaatsi kapung chinachiya. Amb ashishtar ashku, shaanapaz iparish 7 taaru ashtatsha. Itaru, minumta chinllinishsha, táranganaya. \v 16 Ashirucha, uwshat Noem umeenaa wip waama wachinllin yamarangiya. Nuwaama yanungayaruri, nuwaanapaz ipari ashtapi átu, yamayaru, wachinllinoo kapung chinarangiya. \v 17 Wamkurshitisin kizaptatin parangusin, Na Noem wip minum kamuz wanindayanlliya, tárangusin, nlluraatssha sur Obed atusin, ísamaranganaya. \p Obedshat arang iparnarangiya sur Jesey. Jeseyaatsshat Dapiyarineem iparnarangiya. Obedarincha wachinllinu Dapiyarineetsi. \p Ashiriya na kamaneena yuwaa Rutirini mashindumuntaa, uwshat arang pzapaneerangu anootsi. \s1 Na kamanchintspa Dapiyarinchichee zitaminarini \p \v 18 Nishuch tputs ichingaru Fareschichinandari wachinllin taariya. Faresarini Hesronaam iparnarangiya. \v 19 Hesronsha Ramarineem iparnarangiya. Ramsha Aminadapaam iparinarangiya. \v 20 Aminadapsha Nahasonaam iparnarangiya. Nahasonshat Salmunaam iparnarangiya. \v 21 Salmunshat Boosaam iparnarangiya. Boosshat Obedaam iparnarangiya. \v 22 Obedshat Jeseyaam iparnarangiya. Jeseyshat Dapiyaam iparinarangiya.\f * \fr 4:22 \ft Matiwa 1.3-6; Lukasa 3.32-33 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Faresarini wachinllin pzapaneerangu anootsi. \p [Watamcha Rutirini kuku.]