\id REV \h Apanll Ashtachu Anu \toc1 Apanll ashtachu anu \toc2 Apanll Ashtachu Anu \toc3 Ap \mt1 Apanll ashtachu anu \imt1 Wasina pakich kamanchinllpa yuwaa Wangarini yandarangu anootsi \ip Wangarini sirútamasa Isusoo wámachtashimuna. Isusush zapan tachitarangiya. Ashirucha, Isusoo kapung yasarangiya. Isus Waparip káreeru, Wangarinsha tputsee zapan kamanirangiya Isusootsi kuku. Tputssha zapan Isusoo mangoonarangana. Isus Apanllip kárirangu anumun 50 masach tushiyaru, Wangarinsha kirakaa yandarangiya. Anpur Romshuch presidentirini tsapurunasee waamarisha kasirangiya. Uwsha Isuschichee kizpur natsarangiya; kachingamaam zandarangiya. Ashirucha, Isuschichee kiyung yacharangiya kizpuri. Wangarineetstam kiyung yacharangiya. Isusoo kuk kasakchus, siyaa kiyung yachacheezi; ndambaree, tárangiya. Itaru, ndunnaa kasakus, paptsa, waneerunts; tárangiya. Anumand Isuschich tputs ashpatam Isusoo kasamaam zandarangana. \ip Yuwamand kiyung kachiyarangana anumand Isus waana Wangarineetsi yandangi tárangiya; Wangarinsha kirakaa yandarangiya. Isuschich sambaytarusinapa, nuwaa kasarusinapa átu Isus kirakaa yandangi tárangiya Wangarineetsini. Wangarinsha yandarangiya yuwaatstam Isus yámandarangu anootsi; Apanll ashtachu anoo kamankiya. \ip Wangarinsha kirakaa yandarangu, Isuschichee Ásiyap kung taarangana amb zanganirangiya. Ichingurusin Kiríkshuchee kuk tsiyatarangana; ashiruch Wangarinsha Kiríkshuchee kuk yandarangiya. \ip Wangarinsha kirakaa yandarangu, zapan kamanirangiya; yuwaa Apanll tputsee wanichu anoo yandarangiya. Misha, yuwaa Isus yusur kuschu anootstam yandarangiya. \ip Ashiriya, na yuwaa kamanirangu anoo kamanchinllpa: \ib \io1 A. 1.1-8: ¿Tamarimsa, Isuschichis? Isus nuwaa kamachtarangu, siyap kirakaa yandayaruri zanganchintspa. \io1 B. 1.9—3.22: Mazinangtsa: Isus Waparip kárirangu, na waamarisha kasiru taakiya; iyaa ksutkiya. \io1 C. 4.1—16.21: Misha, Isus Waparpata wamari kasiru taakana: waanshucheetstam, tsapurunasshucheetstam izuuru kasikanaya. Ashiriya, iysha urutamari Isuspatari kis taachiniya. \io1 D. 17.1—21.8: Apanll Yashingootstam, misha Yashingootstam tiptsiri ichinguroo waniychiya. Waniyeeru, Isus waanpata tiptsiri uru taachiniya yuwash Apanll kaneescheem tinchu anshuya. \io1 E. 21.9—22.5: Apanll tsapurunaseem kaneesich tinchiya. Anush Isuschich Isuspa washunand taachinllinaya. \io1 F. 22.6-21: Isus waana tárangiya; Nuw musásiri yusur kuschima. Ashiriya, yutaritshishpan tputs yutaritash taachinllinpa, itaru nuw tputsiri wanasiri nuwashumari tachitchinllinpa, tárangiya Isusu. \ib \im Tárangina Wangarini. \mt1 Yuwaa Apanll tputsee wanichu anoo kamankiya Wangarini \c 1 \p \v 1 Nuw Wangi siyaam yandakina. Nimun kirakamun yandachima yuwaa Apanll piypa ashtachina, tárangu anootsi. Apanll waana mangush chinayaru, waanaatsi wipaa Isusoo kamanirangiya; yámandarangiya. Wasina yasaru, Apanllee wasundururi nuwap zanganeeru, nuwaa kamanirangiya yuwaa musá ashchima átu anootsi. \v 2 Ashirucha, Isusoo kuk mazinaranguri, yámandarangu anoo ichinguru paranguri, siyaatssha itsinsaru kamanchintspa. \p \v 3 Ashiriya, tputs nee kirakaa natstakatssin, ichingurusin mazinayarusin, Apanllsha anoo kis napchiya. Nee payukinaareesa, Apanllsha kapung istachintsa, watam in tsiyatsis nda zapshtachuwa. In k'kuz zurumaritcha. Apanll yasaru, na iyaatssha wasina kamankiya. \p \v 4 Zuwanllee, ¿tamarimsa siya? ¿Taaris? Nuw siyaam Ásiyshucheemis yandayaruri, kirakaa zanganchintspa. Yaktap minungich kuwiz tsimbun matayaru zanganchima. \p Apanll siyaam wanasir istakchu, mangeemis mapiym panachiya atina. ¡Apanll tamara! Urutamari taarangiya. Sirú uru taarangu, wandaritam na taaku, urutamaritam taachiya; pastacheeja, ndambaree. Tsimbun matayaru tamapari ashiritaa paranguri, itaru Apanll Wani Apanllpata tasasaw parangina. An Apanll Wani siyaa wanasir istachtamparee atina. Mangeemis mapiym panachtamparee. \v 5 Mishat, Isus siyaa ashtachtampari tina. Isus Waparee kuk uru payurangiya. Anumand tsiparangiya. Tsipayaru, yusur támarangiya. Isusumari ashirangiya. Uwma támeeru, iyaatstam ituyamachiya. Waamari kasiriya. Tsapurunasshuchee urkar ichinguru kasiriya.\f * \fr 1:5 \ft Salmo 89.27 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Isus kizpurcha; iyaa kizpur chinarangiya. Waanpata ursiri iyaam tumashirini tuwaparangiya. Iyamand yutaritshishirini tuwaparangiya. \v 6 Sheeru, waamata tiptsir iyaa ínarangiya.\f * \fr 1:6 \ft Tashitungarangu 19.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Apareetsi uru chinapana átu ashirangiya. Ashirucha, urutamari Isusootsi, Apanllee Wip kizpur chinayani atashina. Mishat, Isus uru wamari kasiru taachpa atitamana. \p \v 7 Mazinangantsa; \pi1 Isus msasush yusur kuschiya musásirita. Tputs ichingurusin kamiran pangchinllinaya. Isusoo kayungarangtaatssin, ngatarangtaatssin, pangchinllinaya. Tsapurunasshuch ztaru pachinllinaya. Pakeersin, sitatstee táchinllinaya; mang' ksuh ashchinllinaya; punirus musáchinllinaya,\f * \fr 1:7 \ft Daniela 7.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m Apanll waana ashchiya tina. \p \v 8 Apanll waana ateeja; Nuwaanitari taarina. Nuwamari kasikina, átcha Apanllee. Apanll urutari taarangiya. Sirú uru taarangu, wandaritam na taaku, urutamaritam taachiya. Watacha iy Aparini. \s1 Mazinangtsa; yuwaa pamasakpazi ashirangiwa anoo kamanchintspa \p \v 9 Nuw siyaa zuwanlltana. Nuw siyaptatam Isus wamin kiyung kachiykina. Washunandari Isustanicha tiptsirini. Isusoo iy kurakartanicha. Isusoo kutakuni, nda sambaytakani. Apanllee kuk kamaniranguri, Isus wamin nuwaa kiyung yachakanda. Isusoo kuk nda kapeetaranguri, nuwaatssha tsurush wayarangana tumanamaama. Tsuru sura Pátamoscha. \v 10 Anush taaruri, mangi tsípatara ashku, pamazukpaz ashirangina. Maacheetsi zapan parangina. Domingosh zar ashirangina, zar yuwash Isusoom uru shaniykini anshu. Ashiranguri, kushipi k'kuz kizpur kimarangiya; wakar wits tamapari ashiru zunganeerangiya. \v 11 Nuwapat tsiyatku, Kirakamun ichinguru yandangcha; tárangiya. Yuwaa pakchish anoo izuuru yandangcha. Yandayarush, nuwap tputsiri zanganingcha. Yaktap tsimbun matayaru amb zanganingi. Ipísuptam, Esmirinaptam, Pergamuptam, Tíyatíraptam, Sartísaptam, Filadelfiyaptam, Láwdisaptam, aship zanganingi; tárangiya nuwaatsi. \p \v 12 Táyaranllu, kizpur punirustaranguri, ¿Chaka átar? aturi, natpunurangina. Natpunuyaruri, nambarin ashtamaru, itaru kapung parangina. Tsimbun matayaru orpat tinamaama kizpur wanasiri parangina. \v 13 Itaru, ipusunandush tputs ashiru xiyxeew ashirangiya. Tputseem kinarangu anparee, tárangina. Wazuran kamartarangu, watsimun kandanirangiya. Watitkurish wamarimun maachi orpa tinaru kichpurangiya. [Kizpur kurak tamapari ashiru yararangiya.] \v 14 Muchsha mburshinandari opeeja pur tamapari ashirangiya.\f * \fr 1:14 \ft Daniela 7.9 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Wachsha sumas ashiru kurakurtangat ashirangiya. \v 15 Watssha chumbichumbtar ashirangiya. Ngusambpaz chumbeepimashee sumasush pshtayaruch, kizpur chumbeeptaru ashiru an parangina. Itaru, tsiyatku, kung tawangur zaw átar ashtaru ashiru kapung kimarangiya.\f * \fr 1:15 \ft Esekiyela 1.24 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 16 Uwishsha mbutsutsinungich tsangach ashiru tsimbun matayaru payurangiya. Kukushsha mchit ashiru shitungta ashirangiya. Ningich wawits arangich wawitstam mchit ashiru an shitungarangiya.\f * \fr 1:16 \ft Isáysa 49.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Wansha kizpur 'sineerangiya. Zar wachamureetskachu kizpur zataru 'sinitaru ashiru 'sineerangu. \v 17 ¡Maya! anoo paranguri, kizpur punirangina. Uwanungiri wats tum ashirangina. Tsipar tamapari ashiruri tamuramchina. Sheeru, uweetssha mbutsutsinung paxayeeru, nuwamun wayarangiya. Nuwaatssha: Punirinllpa, tárangiya. Nuwtanda. Nuw ichtakachuri taarangina. Nuw urutamari taaki antana,\f * \fr 1:17 \ft Isáysa 44.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* tárangiya. \v 18 Sirú tsiparangitaati, itaru kchittana. Urutamari taakina nuwa. Tsipatsee izuuru kasiyana. Tsapush wantsush tumaneeri kasayana. [Nuw Apanlltana Wipi.] \v 19 Ashiri mazinangandama; yuwaa pakeenllish anoo ichinguru kamaningcha. Kirakamun yandanlla; kamapshirinllpa. Sirú parangish anoo yandangtamcha. Zapish yusur pangchish anootstam yandanlla. Na in maacheetsi wasina shiyaam yámandayaruri, shiysha yasayarush, yandanlla tina. \v 20 Itaru, shiysha tsangach payuri anoo mashangandama, tárangu, nuwsha ¿Mayaama tsangach ashtar? táranguri, uwsha: nambarin watacha tputsirina, yuw nuwaa mangoonkana ancha. Itaru, tsangachsha watach Apari nuw kamachtashi, tárangiya. Apari wámachtash yuw tsimbun matayaru tputsiri taakana anoo ksutkana ancha, tsimbun matayaru yaktash taakana anu. Mishat, nambarinsha watacha tputsirina, yuw nuwaa mangoonkana ancha, tárangiya Apanll Wip nuwaatsi. Apanllee Wip mirinish paranguri ashirangiya. \c 2 \p \v 1 Sheeru, Apanll Wip nuwaa tuyandarangiya kirakaatsi; tárangiya; Ipísshucheem tputsiri kirakaa yandayarush, ksutamapanip zanganingcha atina, tárangiya. \pi1 Nuw kuki tsiyatki anoo mazinachinllinpa; átcha tánllcha. Nuw tsangachee kuwishiriti payuktana. Nuw nambarinush xiykina; ksutkina átcha tángcha, tárangiya. \v 2 Nuw uwaatssin taárash paktana. Wanasiriri taakanaya; nda sambaytakana; átcha tángcha. Nuwaa kuki kapung kamankana. Yutaritaa tputs kapung ngatkana. Uwash yutaritamash kuseersin; Nuw Isusoo kuk tayaspatampantana, atitaatssin, uwshtisin anoo ngatkana; nda anoo kuk payukana. Yacharangusin, wayangichireetssha natstarangana; átcha tángcha. \v 3 Nuwangaz kamini kapung kiyung kachiyarangana. Kiyung kachiyarangitaatssin, nuwaa kuki uru payukana; nda sambaytakana. Ashkana anu yungpaksincha tputsiri; átcha tánllcha Isus tárangiya nuwaatsi. \v 4 Itaru, Ipísshuchee wanimaam taariya. Mangoo p'tsichima; ngutariti wanichima; átcha tánllcha. Ashiri mazinachinllinpa; ichtaru nuwaa mangoonarangana anpuru nuwaa kizpur chinarangitaatssin, itaru natsha nuwaa pakich kasarangusin, nda kis nuwaa chinakana. \v 5 Mangush kaapa chinachinllinpa. ¿Tamarima anpur chinarangana? ¿Itaru, na tamasha nda chinamaam zandkanaya? áttanda tánllcha. Ashiri itsinsaru chinachinllinpa. Sirútama tamatarpasinaya ashiru nuwaa kis chinarangana ashiritam nuwaa chinachinllinpa; átcha tánllcha. Ndunnaa ashkusin, yap nda chinarana amb wanichima; nambarinarineetsi kapeetachparina. Ashiri ashchinllinpa; áttanda tángcha. \v 6 Itaru, uwin nllitaritaa kuk ngatkana. Anumun nuw kis napkina. Níkorawpanee tputs kuk kizpur natsakana; anoo kuk ngatkana. Nuw ngatkitamana, uwin ashkitamsina, watam Níkorawpan yutarit taamaam tayaspatakanawa. \v 7 Apanll Wip áttanda siyaatsi. \p Ashiri Apari Wani átu anoo wits mazinachinllinpa; ngatusinapa, atina. Tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, wanasiriri taakchu, nuwsha taarashish urutamash panachima. Aparshi wanusi matspashimash uru katungchiya, áttanda tángcha, tárangiya Apanll Wipa siyaa Ipísshucheetsis. \p \v 8 Apanllsha Wip nuwaa minootssha, tárangiya; Esmirinshucheem tputsiri kirakaa yandayarush, ksutamapanip zanganingcha; atina, tárangiya. \pi1 Nuwaa kuki tsiyatki anoo mazinachinllinpa; átcha tángcha. Nuw ichtakachuri taarangina. Nuw urutamari taachima. Sirú tsiparangitaati, itaru natsha kchittana; urutamari taakina nuwa, átcha tángcha; tárangiya. \v 9 Nuw Esmirinshucheetstam taárash paktana. Nuwamun kamini kizpur kiyung kachiykana; pukireem kinakana. Pukiritaatin, itaru mangush Apanlleem pishtats nduncha; átcha tángcha. Utaáshuch tputs waa kizpur tsiyantayarusin, uru waa ngichkanaya; yutarit tsiyatkana. Utaáshuch: Apramarinchichtanicha atitaatssin, itaru kapung ngichkana. Yashingcha tiptsiri; átcha tánllcha. \v 10 Esmirinshuch nimun misisina kiyung kachiychinllinaya. Waa putayarusin, tumanchinllinaya. Ashiritaa punirusinapa; sambaytarusinapa; átcha tángcha. Yashing' waa kizpur yachachparee; pachamaam zandkiya. Natumasam kuwiz iptaru tsup kiyung yachchiya. Ashiritaa sambaytarusinapa. Tsipatseetstaa punirusinapa; itamsachinllinpa. Ashkinaarsin, nuw uwaatssin taarasheem urutamash panachima; kis napchima. \p \v 11 Ashiri Apari Wani átu anoo wits mazinachinllinpa; ngatusinapa atina. Tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, wanasiriri taakchu, tsipats tsimbunurini Yashingush ndusha kiyung kachiyachchi, áttanda tángcha, tárangiya Apanll Wipa siyaa Esmirinshucheetsis. \p \v 12 Apanll Wip nuwaa minootssha, tárangiya; Pergamshucheem tputsiri kirakaa yandayarush, ksutamapanip zanganingcha; atina, tárangiya. \pi1 Nuw mchit wanimaam payukina. ¿Nitaati mangutaja ningich wawits taaru arangich wawits taaru ashishir? nda; átcha tángcha, tárangiya. \v 13 Nuw Pergamshucheetstam paktana. Waa taárashi yasaktana; uw yaktarini kizpur yutaritcha. Anush Yashing' kizpur taariya; kurak watsirari tamapari ashiru wayarangiya; átcha tánllcha. Ashkitaa, Pergamshuch nuwaa nda kasakana; wand nuwaa chinakana; átcha tánllcha. Yuwapur piyartach tputs Antípasarinee pacharangana anpur Pergamshuch nda nuwaa kuki kapeetarangana. Antípasarini nuwaa kuki izuuru kamanku, nda pazirangu, nuwamun kamini pacharanganaya. Ashiritaa, Pergamshuchsha nuwaa wand mangoonarangana; nda kasarangana; átcha tánllcha. \v 14 Itaru, Pergamshucheem wanimaam taariya. Ashiri mazinachinllinpa; áttanda tánllcha. Nuwaam shaniykusin, itaru ashpatam tputs yutarit tayaspatakana. Balamarini\f * \fr 2:14 \ft Masatarangana 22—24 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* tamapari ashiru tayaspatakana. Sirútamasa Balamarini Balakarinee yutarit tayaspatarangiya. Utaáshuchee tamapingayaru, yutarit taamaam tayaspatarangiya. Wanutsee apanllputsish wayarangana anoo katungumaam tayaspatarangiya. Kizaa yutarit patatamaam tayaspatarangiya. Ashiri ashpatam tputs anootstam kuk payukana. Anoo kuk payuktaatssin, itaru nuw tputsiri mapiykana; átcha tánllcha. \v 15 Mishat, Níkorawpanee tputs taaritamta. Anoo kuk mantsirimshi payukitaatssin, ashiritam tputsiri napkana. \v 16 Ashiri shirusinapa. Anoo tputs ngateersin napchinllinpa. Mangush kaapa chinachinllinpa; átcha tánllcha. Ndunnaa ashkusin, yap nda chinarana amb wanichima. Anpata tputs waratchima; mchitaripti k'kishi shitungku anpat tpachingachima. Ashiri mangush chinachinllinpa tina, áttanda tánllcha, tárangiya. \p \v 17 Ashiri Apari Wani átu anoo wits mazinachinllinpa; ngatusinapa atina, áttanda tánllcha. Tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, wanasiriri taakchu, katungtsee urutamash panachima. Katungtsee Aparshi pishurangi anoo panachima. Mishat, wich mburshimash panachtamana. Anumun suraa kaneesich yandachima. Tputseem panakuri, uwsha yáyaru, waanitari suraa yasachiya; nllitari tputs ndusha yasachinllinaya, áttanda tángcha, tárangiya Apanll Wipa siyaa Pergamshucheetsis. \p \v 18 Apanll Wip nuwaa misha, tárangiya; Tíyatírshucheem tputsiri kirakaa yandayarush, ksutamapanip zanganingcha; atina, tárangiya. \pi1 Nuw Apanlltana Wipi. Kchirittana sumas ashiru kizpur kurakurtar ashkina. Kutsshiti chumbichumbtar ashkiya. Ngusambpaz chumbeepimashee sumasush pshtayaruch, kizpur chumbeeptar ashtaru ashiritamana kutsi; átcha tánllcha. \v 19 Nuw Tíyatírshuchee taárash paktana. Wanasiriri taakana. Tputsee uru chinakana. Nuwaa kuki kapung mangoonkana. Istampaniri taakana. Sambaytakazinllinaja. Sirú kizpur taarangusin, itaru natsha aranginasha ashkana; átcha tánllcha. \v 20 Itaru, Tíyatírshucheem wanimaam taariya. Ashiriya, mazinachinllinpa; Tíyatírshuch kizaa napkana. Anoo kiz nda kapeetkana. An kiz Isabelarini wayambanarini tamarangpari ashiru yutaritcha. An kiz mangu, Nuw Apanllee kuk kamanimapantana, atiya manguta. Ngichzee tayaspataku, tputsireetsi yutarit yaspatakiya. Wanutsee apanllputsish wayarangana anoo ktungangsints; wanasircha, tát ashkiya. Mishat,: Yutarit patatamaam waritartamcha, átcha. \v 21 Nuwsha yutaritshishee kasacheezuwa aturi, natumasamaam itamsarangina. Itaru, yutaritshishee nda kasaku, wand yutarit taamaam zandkiya; átcha tánllcha. \v 22 Ashirucha, tsutashshee wayayaruri, kas yutayaru tamuchiya. Wimbangareetstam waneeyaruri, tamuchtampasinaya; kizpur wanichima nuwa; áttanda tánllcha. Ndunnaa yutaritshishee izuuru kasaksin, musásiri wanichima. \v 23 Mishat, tputs anush kiz tachitarangu anoo ichinguru pachachima. Ashkachuri, tputsiri ichinguru nuwaa yasakchusin, tayuchpasinaya; áttanda tánllcha. Tputs mangush chinakana anoo ichinguru yasaktana; zandkana anoo ichingurutam natstakina. Nuwaana yasayaruri, tatsamooritam waneekina; áttanda tánllcha. \pi1 \v 24 Piyartach tputs tayapstaksin, In Yashing' kuku. Kizpur yasashishcha, atana. Itaru, tputs zapan anoo k'kuz nda payukana. An k'kuz yutaritcha, atusin nda mangoonkana. Ashiriya, arangeem tputsireetsi nda kamachtachima; waptacha mangoonkana. \v 25 Nduma kuschuri, nuwaa kuki payuchinllinpa; sambaytarusinapa; átcha tángcha. \v 26 Ashirucha, tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, nuwaatsimari kuki payuku nda sambaytaku, nuwsha kurakaam ínchima. \pi1 Arapcheem tputs urkareem wayachima. \pi1 \v 27 Tputsee ichinguroo kasiyaru ishinchinllinaya. Izuuru kasichinllinaya; yutaritshishpanee tpachingachiya; ngusambpat tamapari ashiru tputsee waytamar tiyaa tiyaa ashikpaz ashku tpachingachiya;\f * \fr 2:27 \ft Salmo 2.9 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m átcha tánllcha. \v 28 Apari nuwaa kizpur kurakaam ínarangiya; ashiritam nuwsha tputsireetsi kurakaam ínchima, ndunnaa sambaytakusina. Mishat, napa irunll tsangachee ichinguru kasiriya; nuwsha ashiritam tputsireetsi kasichima. \p \v 29 Ashiri Apari Wani átu anoo wits mazinachinllinpa; ngatusinapa atina, áttanda tánllcha, tárangiya Apanll Wip siyaa Tíyatírshucheetsis. \c 3 \p \v 1 Apanll Wip nuwaa minootssha, tárangiya; Sartísshucheem tputsiri kirakaa yandayarush, ksutamapanip zanganingcha; tárangiya. \pi1 Nuw kuki tsiyatki anoo mazinangtsa átcha tángcha. Nuwaana Apareetsi Wani tsimbun matayaru ishinkina. Nuwatam tsangachee tsimbun matayaru ishinkina átcha tángcha; tárangiya. Nuw Sartísshuchee taárash paktana. Uwshtisin: Isusoo mangoonkini; taarashee urutamash yáyanicha atitaatssin, itaru mangu atanaya; tsipar tamapari ashiru nuwaam taakana; áttanda tánllcha. \v 2 Ashiri támachinllinpa; mapiyrusinapa. Ndunnaa ashkusin, izuuru tsipachinllinaya. Kizpurtachinllinpa. Nda wapta taakana. Apari waa nda kis napkiya. \v 3 Ashiri itsinsaru chinachinllinpa; mbizarusinapa. Tputs nuwaa kuki sirú tayaspatarangu anoo mazinarangana. Anuri chinaksin payuchinllinpa. Yutaritshishireetsini kasachinllinpa. Mangpatari taachinllinpa; áttanda tánllcha. Ndunnaa ashkusin, wandaritanaari mapiyksin, wanimaam kuschima. Washchir tamatarpari ashiruri yap nda chinarana amb kuschima; kizpur wanimaam kuschima; áttanda tánllcha. \v 4 Itaru, machinawaa tputs kis napkina. Wanasiriri taarangsin, waanaatsi nda itsachtarangana. Waritakana uwa. Ashiri Aparshi nuwapa ipuneeruni, kis xiychinipa. Kamis mburshimash kamartakuch wanasireew taachinllinaya; áttanda tánllcha. \v 5 Tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, wanasiri taakchu, ksari taamaam wayachima. Mburshimash kamartachinllinaya. Anoo tputs sur Aparshi wirkar uru taachiya; tachingcheezi, ndambaree. Sur anush taaru, an tputs urutamari taachiya.\f * \fr 3:5 \ft Malakiyasa 3.16 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Apareetsi tasaseeruri, nda pazikuri, Apari wasundurur ichinguru mazinarsin, Nuwcha tputsiri, táchima, áttanda tánllcha. \p \v 6 Ashiri Apari Wani átu anoo wits mazinachinllinpa; ngatusinapa atina, áttanda tánllcha, tárangiya Apanll Wipa siyaa Sartísshucheetsis. \p \v 7 Apanll Wip nuwaa misha, tárangiya; Filadelfiyashcheem tputsiri kirakaa yandayarush, ksutamapanip zanganingcha; atina, tárangiya. \pi1 Nuw kuki tsiyatki anoo mazinachinllinpa; átcha tángcha. Nuw wanasirimishtana; zurumamishtana. Nuw zitaminarini Dapiyarini kizpur kurak tamapari ashitana. Nuwamari kasikina. Nuw tumankuri, ¿chakaja anoo tawatach? Nuwaantatam tawatchina, ¿chakaja anoo tumanach? \v 8 Nuw Filadelfiyashchee taárash paktana. Wanasiriri taakana; nda sambaytakana. ¿Nitaati zapaneeja? machinaw taakana. Nda kizpur taakana. Ashiritaa, nuwaa kuki izuuru payukana; nuwaa nda pazirangana. Ashirucha, uwaam tawatakpaz ashkina nuwaa kuki kamanimaama; kamiran kamankana. Nuwaa kuki kamankusin, kámanamaam wanindaja; átcha tánllcha, tárangiya Isusu. \v 9 Itaru, mazinachinllinpa; Utaáshuch yuw Yashingoo chinakana anoo, Iy Apramarinchichtanicha, atitaatssin, itaru ngichkanaya. Yashingcha tiptsiri. Wayangichirirsincha an tputsi; áttanda tánllcha. Ashiriya, tputsimarishti waatssin kasikchusin, uwshtisin Utaáshuch pakchusin pazichpasinaya.\f * \fr 3:9 \ft Isáysa 60.14 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Tputsireetsi: ¿Tamaru Apanll chinaka? táchpasinaya Utaáshuchiya. \pi1 \v 10 Mishat, tsapurunasshuchee ztaru kapungtaa waneekchuri, kapungtaa kiyung yachakchuri, tputsirshti kamungchinllinaya, watam nuwaa kuki nda sambaytaranganawa; izuuru payuranganawa. \v 11 Musápa kuschina. Yuwaa Apari tputsireemi wanasir wayaru anoo panachima. Ashiri kamachtarangi anoo payuchinllinpa; sambaytarusinapa. Ndunnaa ashkusin, ¿antaati panacheezi? Nllitaritsha yuwamarisha kasikchu anumarisha yachinllinaya; áttanda tánllcha. \v 12 Tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, wanasir taakchu, wanasirimshee zapan wayachima. Aparshi pang' tputsireetsi izuuru wayachima. Patuzinazee mbam pashucheeruch tamatarpari ashiru izuuru wayachina. Apanllee kasamaam pinasachshapsinaya, áttanda tánllcha. Nuw tuchip yaana surini ísamachima, watam tputsireetsi kizpur chinakinawa. Ipareempazi ashiruri ínchima. Suru kaneesich ísamachima; anush waanitari yasachinllinaya. Apanllchich sur tssurtachina; Apanllchicheemtam watsapun watsapuntachima; nuwaatstam suri kaneesich surunchi antam suruneeyarusin, tputsireemi kinayarusin, taachinllinaya. Apanll watsapun yakat Irusarina tamapari ashiru taachiya Apareetsimari chinamaama. Itaru, Apari waana kaneesich tinchiya. Tinayaru, nish tsapush wayachiya. Ashiri watamcha tsiyatsis Filadelfiyashcheema amb táyarush yandanllcha; tárangiya. \p \v 13 Ashiri Apari Wani átu anoo wits mazinachinllinpa; ngatusinapa atina, áttanda tánllcha, tárangiya Apanll Wip siyaa Filadelfiyashcheetsis. \p \v 14 Apanllsha Wip nuwaa minootssha, tárangiya; Láwtisshucheem tputsiri kirakaa yandayarush, ksutamapanip zanganingcha; tárangiya. \pi1 Nuw kuki tsiyatki anoo mazinachinllinpa. Nuwaana uru itsinsaru kamankina. Nuw Apareetsi kuk itsinsaru kamanirangina; uru payurangina. Yuw Apari maacheetsi tinarangu anoo nuw ishinkina, átcha tánllcha. \v 15 Nuw Láwtisshuchee taárash paktana. Nuwaa wchumaritssin napkusin, nda zurumarpat chinaksin, nuwsha anoo nda kis napki; nuwaa natsakeeja itaru ndutamcha nuwaa chinarana. Ashimananda nda kis napki tputsireetstaati. \v 16 Ashirucha, nuw Láwtisshuchee kapeetamaam zandkina. Napa: misingapshee tsachikuch kawachtarchi. Kungoo mbareema yupshiyruch kawachtarchi, nuw uwaatssin ashikpaz ashtachtamparina tputsireetsi; átcha tánllcha. \v 17 Uwin mangush chinaksin, Iy kizpurtanicha; ¿iyaam mayaja pishtach? Yaanamunni wizpurini maachi zapan xanatkiniya, atanaya. Itaru, ¿mayaama mangu atana? ¿Antaati ashkana an kizpureeja? nda. Nuwaamsha pukirsincha. Zapeeksincha. Wach mchustamcha. Kiyung kachiykitaatssin, ndunind ashkini waantanarsin átpasinaya; áttanda tánllcha. \v 18 Tputsiri ashkitaatssin, ¿mayaamsha nuwaa nda mashkana mangoo yaramaama? Nuwaa mashkinaareesinaya, tputsireetsshiti wanasir taamaam wanichima. Kiyung kachiykitaatssin itaru Apanllimunarisha wanasir taachinllinaya. Uru sumasish yachama ashikpaz ashiru waneekuri, pishtats ndunshaparee Apanlleema. Mashkinaareesinaya, wanasireem ínakchuri, ndusha pazichinllinaya. Wamareem mburshimashpaz ashiru panakchuri, ndusha pazichinllinaya. Nuwaa mashkinaareesinaya, mangoom panakchuri, mangpatsha taachinllinaya. Kchuzpaneepaz ashiru panakchuri, yarachinllinaya, watam wach mchuspaz ashkanawa; áttanda tánllcha. \v 19 Nuw uru ashkina. Tputsee chinakuri, wanasir taamaam waneektana. Ashiriya, mangush kaap itsinsaru chinachinllinpa. Yutaritshishee izuuru kasachinllinpa. Nuwaatsimari chinachinllinpa átana. \v 20 Nuw tputsiringzi kizpur zandkina. Ipunpi tina. Napa tputsish pangu pakatuch, yambiku, washunand katungkuch, kis ipuntarchi. An tamapari ashiritam urutamari taachiniya; amb tákush áttanda tánllcha. \v 21 Tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, wanasir taakchu, nuwsha kurakaam ínchima. Nuwaanungiri kuraktam taachiya. Apari nuwaa kurakaam ínarangu, nuw ashtachtamma tputsireetsi, watam nuw izuuru kasirangitaminawa. Aparinungiri kuraktamti taakina. \p \v 22 Ashiri Apari Wani átu anoo wits mazinachinllinpa; ngatusinapa atina, áttanda tánllcha, tárangiya Apanll Wip siyaa Láwtisshucheetsis. \p Ashiri yuwaa Apanll Wip tiptsireem tuyandaranganda anoo kamaneena. \c 4 \s1 Yandamaam nuwaa kamachtarangu, anumunsha musásiri nuwaa yámandarangiya yuwaa Apanll ashtachu anootsi. Ashiri yuwaa yámandarangu anoo kamanchintspa \p \v 1 Anumunsha, kanind tawatatara ashkachu anush wantsush parangina. Wakar wits tamapari ashiru kizpur kimarangiya. Ichtaru mazinarangi an ashiritam nuwaa kamanirangiya. Wangaa, naani ningeema; tárangu. Sheerush, nuw shiyaa zapan yámandachinllpa. Yuwaa Apanll zapish ashchu anoo kamanchinllpa, tárangiya. \v 2 Táyaranllu, Apanllsha kaneetsi tunaringarangiya. \p Kanindash kuseeruri, kurakaa watsirari kapungu parangi. Tputs ashiru\f * \fr 4:2 \ft Esekiyela 1.26 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* anumun kuxinarangiya. \v 3 Paranguri 'sineerangiya. Mburash ashiru, misha kizpur chumbeep ashiru kurakurtar ashirangiya. Tsung ashiru itureerangiya; kawamban kizpur 'sineerangiya. \v 4 Waanungi kurak watsirari 24 iturpirangiya. 24 tputs wachin anumun kuxinaranganaya. Wachinsha mburshinandari kamartaranganaya; orootstam tutayarangana. \v 5 Annungiri mamaru maracharangiya. Kariy kizpur kariytarangiya. Yapari tasasasawu ambiri tuzaz\f * \fr 4:5 \ft Esekiyela 1.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ashiru kurakurtangattu parangina tsimbun matayaru. An watacha Apanll Wani. \v 6 Mishat, yapari tasasasawu ambiritam mus tamapari ashiru taarangiya. Mus isping' ashiru 'sineerangu. Apanlleetsiri wasundurur ipunpunaru iturpiptangat ashirangiya. Wasundursha wach\f * \fr 4:6 \ft Esekiyela 1.22 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* wazapan taarangiya. Wanutsimunsha wachu shuneeru taarangiya; mangunung taaru, ushinung taar ashirangiya. \v 7 Min tumuz manginshuch tamapari ashiru, misha wakar tamapari ashiru, misha wachsha tputs tamapari ashiru, misha yáyarur\f * \fr 4:7 \ft Esekiyela 1.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* tamapari ashiru mangaktar ashirangiya. \v 8 Ichingurusin wazitpungchi minam matayaru taarangiya. Wachu\f * \fr 4:8 \ft Esekiyela 1.18 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ashiritam wazitpungchimuntam ztatariya; wazitpungach zapan taarangiya; iwaz taaru, wantsush taaru ashirangiya. \p Uwshtisin kaschiritam, psaantam ungirtakanaya. \pi1 Apaa, shiyamari wanasirtishcha; shiyamari kasirish;\f * \fr 4:8 \ft Isáysa 6.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* shiy kizpurtishcha, tárangana. Shiyamari kuraktishcha. Urutamari taaksha, Apaa. Sirú uru taarangush, ayamta urutamaritam taachsha; \m ántangat ashiranganaya. \v 9 Apanlleetsimari yaseeranganaya. Apanllimari urutamari taaratartar ashkiya. Ashirucha, Apanllsha wasundurur ántarusin, \v 10 wachinsha ichinguru ungirtarangitamsina Apanlleetsi. Tútiyachee Apanllinung wayayarusin, timuchta ashirangana, watam Apanllimari urutamari taataruwa. \pi1 \v 11 Apaa, shiy kizpurtishcha. Shiyaa iycha kurakarini; iycha Aparini. Shiyamari ichinguru tinarangsha. Shaana zandarangush, ichinguru wayarangush wanindarangiya. Shiyamun ichinguruni taakaniya. Shiyaatsimari ungirtakani. Shiyaatsimari chinakani, \m ántar ashiranganaya wachinawa, ántarusin mazinarangina. \c 5 \p \v 1 Yusursha nap ashkuri, uwish mbutsutsinungich kirakaa payupayuw parangina. Kirak yasinamun turimuru, ningeem yandam taaru arangeemsha yandam taaru ashirangiya.\f * \fr 5:1 \ft Esekiyela 2.9-10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Maachi tstsamarini tsimbun matayaru tstsarangiya. \v 2 Sheeru, Apanllee wasundurur kapung parangina. Wasundurur kizpurcha. Kizpur k'kuzee zunganeeru, ¿Chak waritaka kirakaa ipursayaru sheeru anush napamaama? tárangiya. \v 3 Táyaru, tputsee naxpoorangiya. Nda minamtiyam tputs waritarangiya. Íwarpich nduntamta. Tsapurunasshuch nduntamta. Tsapush wantsush nduntamta. Nda minamtiyam waritarangiya kirakaa natstamaama. \v 4 Nuwsha kizpur tanurangina, watam nda minamtiyam waritaranguwa pamaama. \v 5 Itaru, wachinsha nuwaa: Tanurinllpa; tárangu. Tputs minam taariya; uw waritariya. Watacha wamari kasiru anu; Apanll Wipaya. Akoparin wip Utaásarini anchichinand tputsi. Dapiyarini kizpur kurak tamapari ashiru anchichtam kizpur shitungarangiya. Manginshuch tumuz tamapari ashiru kizpur taariya, tárangiya wachina tputsi. \p \v 6 Upusanandari xiyxeew parangina. Apanll wasundurur ipunpunaru turipingarangiya. Wachin turipingarangitamsina. Tputs opeejaa yutaritshisheem pachakana an tamapari ashiru parangina.\f * \fr 5:6 \ft Isáysa 53.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Wizpuririni izuuru taarangiya. Wits tsimbun matayaru tamapari ashiru wizpuririni taariya. Mishat, ichinguru izuurumamari yasariya. Wach tsimbun matayaru tamapari ashiru yasamaam taariya. An watach Apanll Wani. Uru tsapurunasush shuneeru napkiya, kamachtaku, yasamaam xiykiya. \p \v 7 Nap ashkuri, Waparip naayaru, Waparsha kirakaa payupayuw, uwsha anoo yarangasha. \v 8 Yáyaru, Apanllsha wasundurur ipunpunaru anu timucheersin, ungirtarangana. Ashiritam wachinsha ungirtarangitamanaya. Kitar payurutarusin, kitartatarusin yaseeranganaya. Mishat, mangawaa orpat tinam payurangitamanaya. Anush kzammashee tazuyaru mzeezarangiya. Apanll tiptsir Apanllpat tsiyatkusin ashirangana. \v 9 Wayassha kaneesich\f * \fr 5:9 \ft Salmo 33.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* yaseerangusin, táranganaya; \pi1 Shiyamaritish waritaksha kirakaa yamaama; ipursamaam nda xapooksha, wachin, tárangana. Shiy izuuru waritaksha. Shiy iyaam tputseemani ichinguru tsiparangsha. Kurasiriptish iyaa tumashirini tuwaparangsha. Ashiri na Apanllchichshatanicha. Tputsee ichinguru istarangsha. Tsapurunasshuchee shuneerangsha. Kuk ichinguru tsiyatkana anootstam shuneerangsha. Maachiritaatstam, tunareewaatstam ichinguru istarangsha. \v 10 Sheeranllush, Apanlleem tiptsiri ichinguru ínarangsha. Ichingurutanicha apanllpanni. Kurakaam iyaa ínarangsha; tsapurunasee shuneeru ishinchiniya, \m yaseeksin ántarusin mazinarangina. \p \v 11 Ántarusin, yusur naparanguri, Apanllee wasundurur wazapan parangina. ¡Maya! kanindaa tatsitatara ashiranganaya. Yuwash Apanll wasundururpat ipunpunaru, wachinpat shaneerana anoots turipingaranganaya. Ichingurusin washunandari \v 12 yaseeksin; \pi1 Shiyamari waritaktishcha, watam tputseem tsiparangshawa; tárangana. Opeeja tamapari ashiru tputsimand yutaritshishirini tsiparangsha. Ashirucha, shiyaatsimari chinakaniya. Shiy kizpurtishcha. Shiyamaricha kasirish. Shiyamari mangooz kasiru payuksha. Shiyamari ichinguru napaksha. Shiyamari kuraktishcha: \m yaseeksin ántar ashiranganaya Apanll wasundururi. \p \v 13 Ántarusin, Apanll maacheetsi tinarangu ansha ichinguru Apanllee ungirtaranganaya. Íwarpichtam, kungushchitam, tsapushchitam, tsapurunasshuchtam ztaru ungirtarangana. Kitsi mazinaranguri, \pi1 Apaa, shiyaa ungirtakaniya; shiy kizpurtishcha; tárangana. Isusoo, shiyaatstam ungirtakaniya; shiy Apanlltishcha Opeejarini, \m Apanll tinamarini ztaru ántar ashirangana. \v 14 Anumunsha, Apanllsha wasundururi; Zuraktishcha, tárangana. Yusursha wachinshtisin timucheersin ungirtarangana. \p Yuwaa Apanllip yasichinllina anoo kamaneena. \c 6 \s1 Mishat, Apanll mirinishpaz ashiru wasina nuwaam yámandarangiya. Yuwaa zapish tsapurunasshuchi waneeshish wanimaam ashtachu anoo nuwaam wasina yámandarangiya. Ashiri parangi anoo kamanchintspa \p \v 1 Yusur nap ashiranguri, Apanllsha Opeejarini kirakaa ipursamaam chtarangiya. Ipursat ashku, Apanllsha wasundurur minamta tsiyatku kariytarangiya; Shtungangi; átu, kapung kimarangiya. \v 2 Táyaru, tsapurunasshuchee wanimpansha tputs ashiru kapaachumun mburish kuxinaru yakatara ashirangiya. Timbanllizee payurangiya tsak ashimaama. Tutaychizee yáyaru, kurakaam kinakatara ashirangiya. Tsapurunasip tputsee wanimaam naatarangiya. Nuwamari kasipi átu naatarangiya. \p \v 3 Naateeru, Apanllsha Opeejarini kirakaa tstsamarini tsimbunurini ipursarangiya. Ipursayaru, Apanllsha wasundurur tsimbunurini, Shtungangi; tárangiya. \v 4 Táyaru, tsapurunasshuchee wanimpansha tputs ashiru kapaachumun min, kizpur chumbeepimashimun kuxinaru yakatara ashirangiya. Uwsha mchitaa ashiru kapung waratamaam payurangiya. Tsapurunasush waratamaam wayarangiya. Natsashish kapung wayayaru, tputssha waanpatatin pachakaktangat ashiranganaya. \p \v 5 Waratamaam wayayashinu, Apanllsha Opeejarin yusur kirakaa tstsamarini tuchparini ipursarangiya. Ipursayaru, Apanllsha wasundurur tuchparini, Shtungangi; tárangiya. Nap ashkuri, tsapurunasshuchee wanimpansha tputs ashiru kapaachumun kantseerpimashimun kuxinaru yakatara ashirangiya. Uwsha kiloo yachamaam uwish payurangiya. \v 6 Pakeeruri, tsiyatsis mazinarangina; Apanllip wasundurur kimarangiya. Nimun katungats arap waritchiya; tárangiya. Tirikumanda kilomand minam zari tarawaztachinllinaya. Arusamandsha tuchpamand kil minamtam zari tarawaztachinllinaya. Itaru, ashpiri ksanllcha. Kshanaa waani taachpa. Mishat, wayungun waanitam taachpa, tárangiya. Táyaru, kapaachsha wanimaam naatarangiya. \p \v 7 Naateeru, Apanllsha Opeejarini yusur kirakaa tstsamarini ipunpunarini ipursarangiya. Ipursayaru, Apanllsha wasundurur ipunpunarini; Shtungangi; tárangiya. \v 8 Yusur nap ashiranguri, tsapurunasshuchee wanimpansha tputs ashiru kapaachumun kizpur kaxiwamashimun kuxinaru yakatara ashirangiya. Tsipatsimashee wanimaam shitungarangiya. Anpata tputs minu ipuneeru naatarangiya yashing'chichee tsapurunasshuchee wani yamampani anu. Tputsush tachitamaam naatarangiya. Waratkana anumun tsipamaam wayaku, marizimun tsipamaam wayaku, kas yutashshimun tsipamaam wayaku, kázamzimun tsipamaam wayaku, ashirangiya. Ashiri tputs ipunpunaruya taaru anchich minam tsipat minam tsipat ashiranganaya. Uru tputsee wazapan tpachingamaam naatarangana. Sheeru yashingush kapeetarangana. An minu yuwaa Apanll waneekchu ashtachu anoo parangina. \p \v 9 Naateeru, Apanllsha Opeejarini yusur kirakaa tstsamarini zameeturini ipursarangiya. Ipursayaru, kanindush tputsee wani zapan parangina yuw Apanllimand kuk tsiparangana anootsshta; Apanllinung sumas tazurshish kapungumashi annung taarangana. Isusoo kuk izuuru payurangusin, tputssha anumand pacharangana. \v 10 Tsipar kuk kimarangu, tsiyatkusin mazinarangina; Apaa, shiyamari kasirish, tárangana. Shiyamari wanasirtishcha. Shiyamari itsinsaru chinaksha. ¿Mayaamsha iyamand nda kisataksha? ¿Mayaamsha tputsee wanimaam zapshtaksha? \v 11 ántarusin, Apanllsha: Xamachi; natumasina mapiyngtsa; tárangiya. Wand pishtariya tputsireemi. Siy tamarangpasa sheemtammasinllina; nuwamand tsipayamasinllina. Tputsireemi tatsameeramchuri, anumunsha tsapurunasshuchee aranginasha wanichima, tárangiya Apanlli. Táyaru, tputseemsha wamaree mbursheew panarangana. Sheeru, natumasa kasarangiya. Yuwaa Apanll ashchu anoo parangina. \p \v 12 Sheeru, Apanllsha Opeejarini yusur kirakaa tstsamarini minumtarini matayaru ipursarangiya. Ipursayaru, kizpur mundaztarangiya. Zarsha kzateeru, chirik' tamapari ashiru msarangiya. Tsupsha kuras tamari ashiru kizpur chumbeepeem kinarangiya. \v 13 Tsangachsha tsapush pantsatsatara ashirangiya. Mangu parat ashirangiya. Wanus urumbasir kizpur kambustakchu tamatarpari ashiru parat ashirangiya. \v 14 Kanindsha tsípatara ashirangiya. Kamis tayapkuch tamatarpari ashirangiya. Machsha ichinguru piyam kapeet, piyam kapeet ashirangiya. Tsursha ichinguru piyamtam kapeet tsipatara ashirangiya. \v 15 Tsapush nasarungtayaruri, tputssha ichingurusin kizpur punirustayarusin, sitatsti, tárangana. Suwasuwarangusin, wachush kamungamaam pshturanganaya. Machip patumbchee nachungayarusin, anush pshturangana. ¿Chakaja nda ashirangana? Presidenteewtamta, kurakawtam ichinguru, sundaruwtam urkari, wirak'cheewtam, pukireewtam, m'chachawtam, paturunawtam, ¡maya! ichingurusin suwasuwaranganaya. \v 16 Wachush pshtuyarusin, ¿Yapeeja kamungchich; watam Apanll Opeejarin tsiyantayanlluwa? ¿Yapeemaja Apanlleem wach tapishchich? Wamarisha kasiru, ¿tamareeja kamungchich? Sitatstee; mach iyamun warang'tachpa wachoo kamanamaama; nda Apanll pamaama, atusin zamamtar ashiranganaya tputsi. Apanllee waneeshini nda achim punirangana. \v 17 Sitatsti; waneeshish na kuseenllti. ¿Yapeeja kamungchich? ¿Tamaree itamsachich? Sitatsti,\f * \fr 6:17 \ft Malakiyasa 3.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ántangat ashirangusin, kizpur kiyung kachiyranganaya. \p Ashiri yuwaa Apanll tsapurunasshuchee waneekchu ashtachu anoo pakich kamaneena. \c 7 \s1 Anoo paranguri, miranishpaz ashiru yusur nllitari parangina. Ashiri na yuwaa Apanll waanaatsi tiptsiri ipusarangiya Yashing'chich nda pachamaama anoo kamanchintspa \p \v 1 Anush paranguri, Apanllee wasundur ipunpunarutam parangina. Tsapurunas katuktakatu amb xiyxeewamach ashirangana. Min piyam xiyaru, min piyam xiyaru, min piyam xiyaru ashirangana. Kambusuroo ipunpunaru tuxararangiya; Natumasamaam musamun kambustatpa; misha manginush kambustatpa, átu, kambusuroo tumanarangiya. \v 2 Sheeru, zar yaku amb Apanllsha wasundurur min yakarangiya. Apanllee yandashini payurangiya Apanllimun tiptsir charumun yandamaama. Shitungeeru, wasundurureetssha ipunpunaru waneerangiya. Kizpur k'kuz zunganeerangu, \v 3 Xa musápa: tsapoo tayutaritarintspa, tárangu. Nuwma yandachimasima. Apanllee tiptsir charumun yandachimasima tapachindamaama, tárangu, ayu, tárangana. \v 4 Yandakatu naatarangiya. Apanllee tiptsir Utaáshuchinand washunand 144,000 parangiya. Aship Utaáshuchimun char yandarangiya. \v 5 Utaásarinchicheetstam 12,000 yandarangiya. Rubenarinchicheetstam 12,000 Gadarinchicheetstam 12,000 \v 6 Aserarinchicheetstam 12,000, Neftaliyrinchicheetstam 12,000, Manasesarinchicheetstam 12,000, \v 7 Simeónarinchicheetstam 12,000, Leviyarinchicheetstam 12,000, Isakararinchicheetstam 12,000, \v 8 Sabulónarinchicheetstam 12,000, Osiyarinchicheetstam 12,000, Mbenjamínarinchicheetstam 12,000, aship charumun yandarangiya tapachindamaama. \p Ashiri yuwaa Apanll waanaatsi tiptsiri tapachindachu anoo wasina nuw parangi anoo kamaneena. \s1 Anoo paranguri, nllitaritaatssha parangina. Apanll minootssha wasina yámandarangiya nuwaatsi. Ashiri minu kamanchintspa yuwaa Isus tiptsir Apanllush shaniychinllina anootsi \p \v 9 Anoo paranguri, napeeruri, tputssha wazapan shaneerana anoo parangtana. Táchimaam pinasarangiya. Tsapurunasshuch ichinguru shuneeru shaniyarangana. Ichinguru waantatam kuk tsiyatkana antam, maachirittam, tunartam, ichinguru shaniyarangana. Apanllee tasaseersin, Apanlleetstam Opeejarin tasaseersin, shaniyeeramach ashirangana. Shaniyeeramchusin, shambatkusin, zamamtaramach ashirangana. Mburshinandari kamartarangana; misha yarinll tamapari ashiru payurangana. Apanllee ungirtamaam ashirangana. \v 10 Ungirtaksin, k'kuz kizpur zunganeerangana. \pi1 Apaa, shiy kizpurtishcha. Shiyamari iyaa yashingoo tatutsirangsha; tapachindarangsha. Isusoo, shiy iyaam tapachindamaam tsiparangsha; shiyamari iyaam kamungshini wayarangsha, \m ántangat ashirangana tputsi. \v 11 Táyarusin, Apanllchich ichingurusin Apanllee ungirtarangana. Apanll wasundurur Apanllee turipingarangana antam, wachinatam, Apanlltam wasundurur ipunpunaru an ichingurusin Apanllee ungirtarangana. Apanllinung kizpur timuchta ashirangsin, \v 12 Apanlleetssha: \pi1 Zurkusin atanaya, Apaa. Shiyaatsimari ungirtakani. Shiy kizpurtishcha. Shiyamari ichinguru yasaksha. Shiyaatsimari chinakaniya. Shiyamari istaksha. Shiyamari kasiysha. Ayamtaati urutamari shiyaa chinachinipa atiniya, \m ántangat ashirangana Apanllchich ichingurusina. \p \v 13 Anumunsha, wachinsha minamta nuwaa: ¿In tputs mburshinandari kamartakana anoo yasarish shiya? ¿Tamamaja in tputsi? tárangiya. \v 14 Nuwsha: Ichee, ¿tamaree ndunnaa shiy nuwaa kamankush yasachi? aturi, uwsha nuwaa: \pi1 In tputs watach Isusumun wamin kizpur kiyung kachiyarangana anu, tárangiya. Tputs Isuschichee kiyung yacharangitaatssin, Isuschichsha nda sambaytarangana; Isusootsimari kuk payurangana. Isusumunari ursir mangoo yararangana; ashiri anumand mburshinandari kamartakana. \v 15 Ashirangana an urutamari Apanllush taachinllinaya. Apanllush pang' kanindush uru Apanllee chinachinllinaya. Psaantam, kaschiritam anush taachinllinaya. Ashkusin, Apanllsha waanpata wizpuririni uru ksutchiya; ishinchiya. \v 16 Ashirucha, Apanll tiptsir nda yusur kiyung kachiychinllinaya. Ndusha mariz kayatchinllinaya; ndusha sachitchinllinaya; ndusha zar kiyung yachachiya.\f * \fr 7:16 \ft Salmo 121.3-6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 17 Apanll Opeejarini waparimun watsirari kuxineeru waanaatsi tiptsir ishinchiya.\f * \fr 7:17 \ft Salmo 23.2, misha Esekiyela 34.22 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Taarashee urutamash panachiya. Kungumun wanasirimshimun tamapari ashiru ishinchiya mapiyru taamaama.\f * \fr 7:17 \ft Isáysa 49.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Sheeru, Apanllsha anush ksushee ichinguru kapeetchiya. Ndusha kiyung kachiychinllinaya; ayamta tanuchazinllinaja,\f * \fr 7:17 \ft Isáysa 25.8 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ndambaree, \m wachin, tárangiya nuwaatsi. \p Ashiri yuwaa Isus tiptsir Apanllush shaniychinllina anoo kamaneena. \c 8 \s1 Anumunshat, nuw parangina yuwaa Apanll Opeejarini kirakaa tstsamarini tsimbunurinshtini matayaru ipursakachu anootsi. Anoo na kamanchintspa \p \v 1 Apanll Opeejarini tstsamarini tsimbunurinshtini matayaru ipursarangiya. Ipursayaru, Apanllush zaputar ashiranganaya. Mitiya ura zamaranganaya. \v 2 Anumunsha Apanllee wasundurur tsimbun matayaru parangina. An uru Apanllinungiri ksutarangana. Apanllsha wakaraa wits ichinguroom panarangiya. \p \v 3 Nduma puu táchusin, Apanlleetssha wasundurur minoo parangina. Tasunaa orpat tinamaa payurangiya. Kzammashee tazumaam payurangiya. Apanllinung tazushini tazumaam xiyarangiya. Kzammashee zapan yáyaru, Apanllee tasaseeru tazurangiya. \v 4 Tazuku, msas tputspat tsiyatssirini washunand Apanllush mzeezarangiya. Apanll wasundurur tputsee kuk imachikpaz ashku ashirangiya. \v 5 Sheeru, Apanllee suma tasunush pshtayaru, tsapurunasip kapeetarangiya. Kapeeteeru, kizpur kariytarangiya. Mamarsha kizpuritam mamartarangiya. Mundazsha kizpuritam mundaztarangiya. \p \v 6 Anumunshat, Apanllsha wasundurur wakaraa wits itsireersin, puu támaam waritarangiya. \p \v 7 Wasundurursha minamtarini puu, tárangiya. Táyaru, sisi sumastam, kuraspat íseeru tsapush pantsatarangiya. Chirichireetssha ichinguru muchirangiya. Mangina chawap puj ashirangu muchirangiya. Tsapurunas chawpitam muchirangiya. \p \v 8 Wasundurursha yusur tsimbunurini puu, tárangiya. Táyaru, sumas kapung kurarangu, kapung machi tamapari ashiru musush kapungush pantsatarangiya. Musash pantsayaru, mus chawap (⅓) kuraseem kinarangiya. \v 9 Anumun kungushchi chawpitam (⅓) tsiparangiya. Boti chawpitam (⅓) pátangayaru, tputspatari chimuyaru, yangaranganaya. \p \v 10 Wasundurursha yusur tuchparini puu, tárangiya. Táyaru, miysha kizpur kurakurtaru, tuzaz tamapari ashiru kurakurtaru pantsatarangiya. Kungumun chawap (⅓) pantsatarangu, kungunung much pantsatarangtamta. \v 11 Kungoo yuwashumari pantsatarangu anushsha kapzeerangiya kizpuri. Sheeru tputs zapan tsiparangiya kungumuna kapzimuna. Miysha suroonarangiya Kapzi sura. \p \v 12 Wasundurursha yusur ipunpunarinshi puu tákchu anush zarsha tayutaritarangiya; tsup, misha tsangach tayutaritarangitamta. Chawap (⅓) kzata ashirangiya. Zarsha wizpuririni chawap (⅓) pishtarangitamtaya; tsupsha ashiritam, tsangachsha ashiritam wizpuririni pishtarangiya. Ashirucha, kaschiri zar upusari mangu kzata ashirangiya. Ashiritam psaan tsangach pakich 'sinini ashirangu, yusur mangu kzata ashirangiya. \p \v 13 Yusur nap ashkuri, yungan ashiru parangina. Minamari íwari mangaktar ashirangiya. Mangaku, itaru tsiyatarangiya; uw kuk kizpur kimarangiya. Tputsee waneeku, Paptsa, kapung kiyung kachiyachpasa. Apanll wasundurur wand tuchip pishtariya wakararinee yusamaama. Nimun kizpurparee kiyung kachiyshish tushiychiya, yungan ashiru an, tárangiya. \c 9 \p \v 1 Táyaru, Apanllsha wasundurur zameeturinshini yusur puu tákchu anush tsangach tamapari ashiru tsapush pantsakchu parangina. Anoo tsangachi Yashingparee atina.\f * \fr 9:1 \ft Isáysa 14.12 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, uwaam, tsangacheem, nllapee panarangiya waanshu taárash tawatamaama. \v 2 Uwsha nllapee yáyaru, tsapoo wach tawatarangiya waanaatsi taárshi. Tawateeru, kizpur mzeezarangiya; msas kapung shitungarangiya. Sumas tamapari ashiru kapung kasirangiya. Kapung shitungeeru, zareetssha kámanarangiya; kanindsha tapeerangitamtaya. \v 3 Itaru, msasush putindari tamapari ashiru shitungarangiya; tsapurunasee shuneerangana putindari. Putindarsha wásuree kizpur payurangiya; ztunll tamapari ashiru wanishish wásur taarangiya. \v 4 Putindareetssha kamachtarangu, chirichiree pcharinllpa, manginaatstam ptatinllpa; tárangana. Tputseetsimari kiyung yachamaam waritarangana. Itaru, Apanllchichee pinasaranganaya yuw charumun Apanll yandarangu anootsi. \v 5 Itaru, piyartachee tputs kiyung yacharanganaya. Kizpuritaa yacharangusin, itaru Tputsee pachamaam watsta Apanll átu xapoorangana. Zameetpat tsup kiyung yacharanganaya. Wásur nda achim ksurangiya; ztunll tamapari ashiru ksurangiya. \v 6 Sheersin, tputssha tsipamaam zandaranganaya. Tsipangsani atitaatssin, ashiritaa tsipamaam pinasaranganaya. Wásurimun kiyung kachiykitaatssin, tsipamaam xapooranganaya. \p Yashing' putindaririni tputsee kiyung yachakchu ashtachinllinaya. \p \v 7 Yashingsha putindaririni wanuts kapaach tamapari ashirangiya; itaru ngusambpaz ashiru wanutsimun tapamta ashirangiya. Kapaach waratamapani tamapari ashiru anoo nuw parangina. Muchsha tputs wach tamapari ashirangiya. Muchimun uru tamaparee ashiru tutayarangiya. \v 8 Muchsha kiz ashiru wazuranimuna. Wanassha tumuz manginshuch tamapari ashirangiya. \v 9 Watitkurimun ngusamb tamapari ashiru tapamta ashirangiya. Mangaksin, wazitpungaatssha kapung yusarangiya. Kapaach wazapan pshiyrshishpat waratamaam iripkana an tamapari ashiru yusarangiya. \v 10 Wanishipsha ztunll tamapari ashiru wásur kizpur taarangiya. Wanishpat tputsee kiyung yacharanganaya zameetpata tsupi. \v 11 Putindarsha urkar minamtamta taarangiya kamachtashini. Putindarsha urkar tsapushshuchcha wantsshuchi; yashing'cha muchchuri. Putindar urkar sura Utaáshuch k'kuz, Apáttoncha atiniya. Itaru, iyashchi k'kini pachampani atiniya. \p \v 12 An watacha tsapurunasshuchee kizpur kiyung yachchu anoo minam parangina; kizpur yutaritcha anu. Ashiri paptsa; kiyung kachiyshish wand tsimbun pishtakiya. Nimun yusur musá tushiychparee atina. \p Ashiri yuwaa Yashing' putindaririni tputsee kiyung yachachu anoo izuuru kamaneena. \b \p \v 13 Anamunsha sheeru, Apanllsha wasundurur minamtarini matayaru yusur puu, tárangiya. Tákchu, tsiyatssee mazinarangina. Apanllush kzammashee tazushshini orpat tinama anush tsiyatsis kimarangiya. Tazushshini witsshuri kimarangiya. \v 14 Apanllee wasundurur, tárangiya, yuw puu, tárangu anootsi: Minumashee wanimpan zanganingcha. Eufratisush kung kapungush taartanda wanimpani ipunpunaru. Naturi naamaam xarakana. Itaru, shiysha tputsee wanimaam zanganingcha, tárangiya Apanlli wasundururi. \v 15 Apanllsha wasundurur ayu táyaru, wanimpaneetssha ipunpunaru anoo zanganirangiya. Apanll waana wayarangiya wanimpaneetsi. Wayarangitaa, itaru nda musá wanimaam waritarangiya. Itaru, yuwashuri zar waritakchu puu taakchu anshuri xarashee kapeeteeru, wanimaam zanganchiya. Apanll waana yasayaru, tsup tatsamoochu, masachirini tatsamoochu, zari izuuru waritakchu, anush zanganchiya. \v 16 Ashiri zanganeeru, sundarpat tputsirisha zapan naataranganaya. Sundar kapaachumun zaruyarusin naatarangana. 200 michón wazapan taariya nuwaa kamankusin, tárangana. \v 17 Sundarsha watitkurimun mbammashee ngusamb ashiru mtarangiya. Sumas ashiru kurakurtar ashirangiya. Mishat, mawazimashi, misha psiyarumashi kurakurtar ashirangtamta. Itaru, kapaachsha much manginshuch tumuz tamapari ashirangiya. Kukush sumas puj shitar ashirangiya; msas mzeezarangiya. Tuzaz ashiru kukush shitung shitung ashirangiya. \v 18 Sumaspat, msaspat, tuzazpat ashiru, aship pachamaam payutaranganaya. Anpata tputsee chawap (⅓) pacharanganaya, watam kukush shitungta ashiranguwa. \v 19 Wizpurini kukush taarangiya. Wanishish taarangitamta. Wanishushsha mak ashiru much zapan taarangiya. Anpatsha tputsee kiyung yacharanganaya. \p \v 20 Itaru, tputssha yuw nda tsiparangana ansha kiyungutaa kachiyartarangusin, ashiritaa yutaritshishirineetsi kasamaam nda zandaranganaya; Apanllee ngataranganaya. Yashingoo chinaranganaya. Mangutari oroo, misha kurikee, misha ngusambaa, misha patumbchee, misha yasinaa yáyarusin, maachi mangu yáyarusin, maachi uwpat tinayarusin, apanllirineem ínaranganaya. Nda Apanllee minamtiyam chinarangana. Anumunari ichingurusin mang' taturangana maachi tinarangana anumuna. Tínamarini nduntaa paksin, nduntaa mazinaksin, nduntaa naaksin, ashiritaa tputssha anush mangu tachitaranganaya.\f * \fr 9:20 \ft Salmo 115.8 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 21 Waneeshimun kiyung kachiyarangitaatssin, ashiritaa pachamaam chinaranganaya. Wishunootstam chinaranganaya. Yutarit patatamaam chinarangitamanaya. Shuchimaam chinarangitamanaya. Yutaritshishirineetsi kasamaam nda zandaranganaya. \p Ashiri yuwaa sundaroo 200 michón tputspatatich wanimaam zanganchu anoo izuuru kamaneena. \c 10 \s1 Anamunsha, ndatuma wasundurur arangich tsimbunurinshtini puu táru, nllitari parangina. Ashiri anootsima minu kamanchintspa \p \v 1 Apanllee wasundurur parangina. An wasundurur kizpurcha. Kanindush karuwarangiya. Wamarsha msas ashiru kamartarangiya. Muchumunsha tsung ashiru itureerangiya. Wachsha kizpur 'sineerangiya zari tamapari ashirangiya. Upazsha kizpur kurakurtar ashirangiya; sumas tamapari ashirangiya. \v 2 Uwishsha kirakaa pakich payurangiya. Kirakaatssha tapurim parangina. Wats mbutsutsinungich musush katirangiya; itaru mbazinungichsha tsapumun katirangiya. \v 3 Sheeru tsiyatku kizpur zunganeerangiya. Tumuz manginshuch tamapari ashiru kizpur kimarangiya. Anumunsha, kariysha tsimbun matayaru kariytarangu anush k'kuz mazinarangina. \v 4 Mazinaramchuri, yuwaa tsiyatarangana anoo k'kuz yandapi aturi, yandashee yarangina. Itaru, kanindap tsiyatsis kimarangiya; nuwaa: Watsta, yandarinllpa. Tputs tsiyatssee yasarusinapa; an tsiyatsis kamapshimtanda; tárangiya nuwaatsi. \p \v 5 Sheeru, Apanllsha wasundururi, kizpuri anu uw mbutsutsunungich kanindap paxayaru, \v 6 tsiyatarangiya; Mazinantsa; waritayanllcha. Apanll waana yasariya. Apanll zapshtacheeja, ndambari, tárangu. Apanll ngichimaam yasareeja, watam waana urutari taataruwa. Waana ichinguru tinarangiya. Kanindaatstam, tsapurunaseetstam tinarangiya. Kungushcheetstam, íwarpicheetstam, maacheetstam ichinguru tinarangiya. \v 7 Ashiri zapshtacheeja waanaatsi kuk tatsammaama. Waana wasundurur tsimbunurini matayaru an puu tákchu, anush Apanll waanaatsi kuk ichinguru tatsamchiya. Chiyaa izuuru tapachindachu anoo kuk tatsamchiya. Ichtaru anoo k'kuz tputseem kamapshirangitaa, itaru Apanllee kuk kamanimapan chiyaa kamanirangana. An watacha tatsammaam nda zapshtachiya, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 8 Táyaru, tsiyatsis kanindap yusur kimarangiya. Nuwaatssha: Kirakaa yashincha, tárangu. Kirak tapurim Apanll wasunduru payuru anoo yashincha, tárangiya nuwaatsi. \v 9 Nuwsha Apanllip wasundurur naateeruri, Kirakarish yáti, táyaruri, ayu, tárangiya. Neewa, kirakaa ktungangi; tárangu. Ashkachush, k'kishish kam kindur tamapari ashchiya. Itaru, chkishish kapzichiya; kayutakpazich ashchiya, tárangiya. \v 10 Táyaru, nuwsha kirakaa yáyaruri, nda ngatkuri, katungarangina. K'kishti kam kácharangina. Itaru, pishayaruri, chkishti kapzeerangiya. Tputs tsiyatssee mazinakchu ashtachu anoom ashirangina.\f * \fr 10:10 \ft Esekiyela 3.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 11 Ashirucha, katungeeruri, tsiyatssee minu mazinarangina; nuwaa, tárangiya; Yuwaa Apanll wanimaam kuschu anoo yusur kamaningcha; ngatinllpa. Tputsee ichinguru kamaningcha. Tsapurunasshuchee tputs ichinguru ztaru kamaningcha; tputs minup kung taaru, tputs minup tsap taaru, tputs minu kuk tsiyatku, tputs nllitarit kurakaw taakana, anootstam ichinguru kamaningcha; tárangiya nuwaatsi. \p Ashiri yuwaa Apanll wasundurur kirakaa nuwaam martarangu anoo kamaneena. \c 11 \s1 Minootssha yuwaa parangi anoo kamanchintspa. Apanll wasundurur kirakaa nuwaam martaramchu anumunsha nllitari parangina \p \v 1 Isus yasinaa táchshishi nuwaam panarangiya. Neewa, Apareetsi pangu Irusarinush táchishini nuw nda kanatsipamaama, nuwaa, tárangiya. Botshish kapungumashi tachingi. Tputsireetstamti tachingi. \v 2 Itaru, piyartachee tputs, wishchipchee waani yachachinllpa; watsta. Arapich tputs Irusarinshuchee waani kiyung yachachinllinpa. 42 tsup ashchinllinaya. \v 3 Itaru, nuwaa kuki kamanimapanee tsimbun zanganchima. Naakchusin, kustaraa siriteersin kamartachinllinaya. Apareetsi kuk kamanchinllinaya 1260 zari; watatam 42 tsupi. Arapich tputs Irusarinshuchee kasiktaatssin, ashiritaa anshuritam nuwaa kuki kamanimantar ashchinllinaya, Isus nuwaa kamanku, tárangiya. \p \v 4 Kamanimapan uru Apanllish taaratarar ashkanaya. Apanll tsapurunasshuchee wamari kasiriya. Ashiriya, kamanimapanee zanganeeru, wizpuririni pishtacheeja, ndambari. Yasin oliv tsimbun tamapari ashiru taachinllinaya, watam wayungun nambarinaam nda pishtakuwa. Anpaz ashiru Apanllee Wani payuksin wizpuririni nda pishtachiya. \v 5 Tputs kamanimapanee kiyung yachamaam zandku, kamanimapansha kukush sumas ashiru tpuw chtay ashkachu, undararee izuuru kasichiya; kachingchiya. ¿Ashku anoo chakaja kamanimapanee kiyung yachach? \v 6 Apanll waanaatsi wizpuririni panayaru, Apanll tamapari ashchitamanaya. Kamanimapansha waana zandku, sin sinatpa tákchu, sinsha nda sinachiya. Yuwapur Apanllee kuk kamanku, 1260 zar anpur sinaa arap wayamaam waritaktamcha. Kung kuraseem kinachpa tákchu, kung kuraseemtam kinachiya. Tsapoo tayutaritamaam zandku, tputsee wanimaam zandku, xapoomaam nduncha. \p \v 7 Itaru, Apanllee kuk kamanimaam iwaparamchu anushsha Yashingsha kamanimapanee pachamaam waratchiya. Yashing' kázamish tamapari ashiru tsapush wantsush shitungeeru, warateeru, wamari kasikchu, kamanimapanee tsimbunootstaa pachachiya. \v 8 Pachayaru, tsipar mangu tamu ashchiya yaktash Irusarinshu. Mangu ngootsushsha tamu ashchinllinaya. An yakat kizpurcha yutarita. Anshutam kamanimapanee urkari, Isusoo pacharanganaya. Anshuch tputs yutarit chinakana; Sodomshuch tamarangpari ashiritam; Ijiptoshchi tamarangpari ashiritamta. \v 9 Ashirucha, anush ngootsish tsipar tamu ashkusin, tputssha tsapurunas ztaru pangchinllinaya. Tuchip zar yusur pakich zari mangu nashamangchinllinaya. Nashamangusin, mapumaam pachindchinllinaya. Tsapurunasshuch tputs ichinguru pangchinllinaya; minshucheewtam kung ichingurusin pangchinllina; tunar ichingurutam pangchiya; ichingurutam k'kuzee tsiyatkana an pangchiya; ichingurusin tsapurunas pangchinllinaya; aship ztaru pangchinllinaya. \v 10 Tsiparee pakchusin, tputs ichingurusin shambatchinllinaya; michitchittangat ashchinllinaya. Maachi panapantangat istatangat kis ashchinllinaya. An kamanimapan tsimbun izuuru tsipayarusin, tputssha kizpur mang' kis ashchinllinaya, watam kchitamas tputsee ichinguru wanimaam kiyung yacharanganawa. \v 11 Shambatambatangat ashkusin, tuchip zari anumun chawpi zar zamamtarusin, kamanimapansha yusur támchiya; chiyzata ashchiya. Apanll waana ituyamakchu, yusur támchinllina kamanimapani tsimbunuya.\f * \fr 11:11 \ft Esekiyela 37.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Támeersin, tputs wach pakeersin, ¡maya! kizpur napuxtachinllinaya. \v 12 Támkachu, kanindap k'kuz kizpur kimchiya; kamanimapanee táchiya; Naani ningeema; káringi; táyaru, undarar par'sin, msasush pshtututara kanindap káriritara Apanll kamanimapan ashtachiya. \v 13 Kanindash pshtukamchu, kizpur mundaztachiya. Irusarinshuch pangus zapan yurangachiya; pangu chung taaru anshuch minam izuuru yurangakatara, minush chung taaru anshuch minamtam yurangakatara ashchiya. Tputsee washunand tsimbun matayaru milo pachachiya mundaziya. Irusarinshuch ashpatam nda tsipachinllinaya. Ashkachu anshu kizpur punirustachinllinaya. Anoo pakeersin, Apanllee chinakchusin, ¡Apanll wizpuririni tamaka! táchinllinaya. \p \v 14 Nipta waneeshish tsimbunurini na iwapamcha. Waneeshish tuchparini wand pishtakiya. Nimun yusur musá tushiychparee atina. \s1 Mishat, kamanchintspa; yuwaa Apanll tsapurunasshuchee izuuru kasichu anootsi. Apanll waana nuwaam wasina yámandarangiya yuwaa ashtachu anootsi. Ashiri mazinangtsa \p \v 15 Apanllsha wasundurur tsimbunurini matayaru puu táramchu anumunsha kanindapsha tsiyatsis kizpur kimarangiya. \pi1 Nimunarishaparee iysha kurakarini, Apanlli, tsapurunasshuchee izuuru wamari kasiru taachiya waanpatatam ipusamarini tsapurunasshuchee kurak kasiru taachinllinaya. Urutamari wamari kasikastachinllinaya. Ayamtaati pastacheeja, ndambari,\f * \fr 11:15 \ft Daniela 7.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tsiyatsis kimaku, tárangiya. \v 16 Táyaru, 24 wachinsha, Apanllee tasaskana an timucheersin, Apanllee ungirtaranganaya. \pi1 \v 17 Apaa, shiy kizpurtishcha. Shiyamari kasiksha. Shiyamari kuraktishcha. Shiyamari urutari taaksha. Sirútamasa taarangush, urutamaritam taaksha. Shiyaa ungirtakaniya, watam nimunarisha izuuru kasichshawa. Shaanpata wizpurirish kundarareetsish izuuru tpachingarangush, na shiyamarisha kurak kasiru taaksha. \v 18 Tsapurunasshuch tputs ichingurusin tuwacheersin, Apanll wamari kasitpa atusin, uru kizpur tsiyantaranganaya. Itaru, na shiysha kapung waneeyarush shiyamari kasiru taaksha. Na zari waritayanlliya ichinguru yasamaama. Tsipareetstaa tputs yasachsha, shiyamari tputsee ichinguru yasakshawa. Kundarareetsish wanichsha. Itaru, tputsireetsish istaksha. Shiyaa kukish kamanimapaneetsi, Isuschicheetsi, kurak tamapari ashiru taakitaatssin, m'chuch tamapari ashiru taakitaatssin, shiysha ichingurusin chinakush, kizpur wanasiri istachsha shaana tputsireetish.\f * \fr 11:18 \ft Salmo 115.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Itaru, kundarareetsish wanichsha. Waana tsapurunasee kapung mantsarangusin, na waana yachachinllinpa. Shiy anoo waneekchush, izuuru kachingachpasha, \m táranganaya wachina 24 taaru anu, ántarusin, \v 19 anoo mazinayaruri, Apanllee pang' kanindash parangina. Paranguri, kámanashish nduncha; izuuru tawatamcha. Wantsush Apanll kajonirini antam tamuru nuw parangina. Kajonish Apanll waanaatsi kuk yandayaru, pshtarangu tputseem izuuru payumaam, anoo parangtana. Kariysha kizpur kariytarangiya; yaansha k'parangitamta; mamarsha maracharangitamta; sis pantsatarangitamta; kizpuritam mundaztarangiya. \p Ashiri yuwaa Apanll wasundurur tsimbun matayaru puu, tárangana anoo kamaneena. \c 12 \s1 Na minootssha kamanchintspa yuwaa Apanll nuwaam yámandarangu anootsi \p \v 1 Nllitaritsha miranishpaz ashiru parangina mangeetsich kizpur p'tsimaama. \p Kanindap naparanguri, kiz tamapari ashiru parangina. Wamarsha zar tamapari ashiru 'sineerangiya. Watssha tsupimun katirangiya. Tsangachee k'tsas tsimbun matayaru tutayarangiya. \v 2 Itaru, mireerangiya. Wipaa ksutku, chik ksurangu, yay, tárangiya. \p \v 3 Kanindap minootstam parangina; yasariya tamapari ashiru itaru kizpur kapungcha nuw parangi. Kizpur chumbeepcha. Muchsha tsimbun matayaru taarangiya. Witssha kayungshisheem kuwiz iptaru taarangiya.\f * \fr 12:3 \ft Daniela 7.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Muchumun tsimbunutam matayaru tutayarangiya. \v 4 Wanishpatsha tsangachee chawap kurixeeru, pshiyreeru, tsapupsha kapeeta ashirangiya. \p Yasariysha kizaa tasasarangiya. Wipaa tatsipkachu, nuwsha zapi átu nlluraa kutarangiya. \v 5 Kutayaru, kizsha wipaa tatsipurangiya. Wip watacha tsapurunasshuchee wamari kasimaam waritarangiya; wizpurpat izuuru tpachingachu anu.\f * \fr 12:5 \ft Salmo 2.9 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, tatsipeeru, yasariysha katungeeya atitaa, itaru Apanll waana tatutsirangiya. Tatutseeru, waanpeet tunaringarangiya; kizpur kurakaam ínarangiya; washunand Apanllpatatam wamari kasiru taariya. \v 6 Itaru, kizsha upusap suwarangiya. Apanll anush kamungshisheem wayarangiya. Amb suwayaru, anush 1260 zari taachiya. Apanll waana napchiya kizaatsi. \p \v 7 Yuwamand kiz upusap kamungarangu anumandsha yasariy tsiyantarangu, kanindush waratarangiya. Apanll wasundurur urkari, Migueli sura wasundururpata xiyarsin, yasariyaa tasasartayarusin, warataranganaya waanpata wasundururpata. Kizpur waratatangat ashiranganaya. \v 8 Itaru, Apanll wasundurur yasariyaa kasiranganaya. Kasiyarusin, yasariysha kanindap naamaam pinasarangiya. \v 9 Yasariyaa\f * \fr 12:9 \ft Apanll chtarangu 3.1-5 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* kasiyarusin, izuuru kapeetambaranganaya wasundururpatatam washunanda. Yasariya watacha Yashinguya; yuwatam sirútamasa mkaam kinayaru, tputsee tamapingarangu anu. Apanllcha undarari. Uru Apanllchichee yutarit tsiyatarangiya. \p Parangi anoo arangeem kamanchintspa. Ashiri mazinangtsa. \p \v 10 Ashirucha, Yashingoo tsapush kapeeteeru, Apanllchich tputs shambatkusin, kanindap kizpur tsiyatsis kimarangiya. \pi1 Apanll kizpurcha. Natsha iyaa izuuru tapachindayanlliya. Na izuuru kasiyanlliya, táranganaya. Apanll Ipusamarini kizpurcha; na wamari kasiriya. Watam Yashingoo kapeetaranguwa. Yashing uru Apanllee tasaseeru, iyaa zuwanlleetsini yutarit tsiyatarangiya; tputsirish yutaritssincha, tárangiya Apanlleetsi. Nda kasamaam zandarangiya. Kaschiritam, psaantam tamundarangiya. \v 11 Itaru, iy zuwanllini Isusumun ursir Yashingoo kasiranganaya. Isus yutaritshishirinimand opeeja tamapari ashiru tsiparangiya. Ashirucha, anumun kasiranganaya; Isusoo kuk kapung kamanirangsin, kasamaam nda zandaranganaya. Waanaatstaa watsipun nda pachindarangsin, ashiritaa Isusoo kuk kasamaam nda zandaranganaya. Anumand Yashingoo kasiranganaya. \v 12 Ashiriya, Apanll tiptsir ichingurusin shambatchinllinaya. Apanllchich tputs kapung shambatchinllinpa, yuwamand Yashingoo izuuru tsapush kapeetarangu anumanda. Itaru, tsapurunasshuch tputs paptsa, misha kungootstam maachi ichinguru paptsa. Kizpur kiyung kachiyachpasa. Yashing tsapush pantsarangu, kizpurinasha tsiyantakiya watam Apanll waneeshi tutundkachu anoo waana yasakuwa; \m tárangana Apanllchich tputsi, ántarusin mazinarangina. \p \v 13 Ashirucha, yasariyaa tsapush kapeeteersin, yasariysha nlluraa xapooyaru, kizpur tsiyantayaru, kizaatssha kiyung yachachima, tárangu tachitarangiya. \v 14 Itaru, Apanllsha kizaam wazitpungach tsimbun kapung yáyarur tamapari ashiru panarangiya. Kizsha anpat upusap suwayaru, mangakatara ashirangiya. Apanll waana taárasheem upusap wayarangiya. Amb suwayaru, Apanll waana kizaa naparangiya. Amb tuchip masach anumun chawap taachiya kamungumaama. \v 15 Ashirucha, kiz suwayaru, yasariysha tachitarangiya. Tachiteeru, kukush kungpaz ashiru kapung kawachirangiya. Kizaa pachapi átu ashirangiya; kachingamaam zandarangiya. \v 16 Itaru, tsapsha kizaa istarangiya. Kung kizpur zaw ashirangtaa, itaru tsapsha ichinguru waakatara ashirangiya. \v 17 Anumand yasariysha aranginasha tsiyantarangiya kizaatsi. Ashiriya, kizaa xapooyaru, kizachchee tputsi kiyung yachapi átu xiyrangiya; kapung waratamaam zandarangiya. Kizachich tputs watacha Apanllee kuk izuuru payukana anu. Watatamcha Isusoo kuk kapung kamankusin, nda paziksin, Isusoo kuk nda kasakana anu. \v 18 Ashirucha, yasariysha kapung waratamaam xiyarangu, musamun wing' xiyarangiya. Wipunasheemsha kutarangiya. \p Apanll nuwaam wasina yámandarangiya yuwaa ashtachu anootsi. Parangi anoo kamanirangtaati, itaru wand pishtakiya ashimaama. \p Ashiriya, yuwaa Yashing' nimun yusur kiyung yachchu anoo kamaneena. \c 13 \s1 Anumunsha aranginasha mangeetsich p'tsimaam nuw parangina. Anootssha na kamanchintspa yuwaa Yashing' ashtachu anootsi \p \v 1 Tumuz tamapari ashiru nuw parangina. Yashingparee watumziriya atashina. Musush shitungta ashirangiya.\f * \fr 13:1 \ft Daniela 7.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Muchsha tsimbun matayaru taarangiya. Muchumun apanllputsee yandamarini zapan suroonarangiya. Apanllee yutaritam ínarangiya. Witssha mbammashi kuwiz iptaru taarangiya. Witsimun ur tutayarangiya; kizpur kurak tamapari ashirangiya. \v 2 Wanutssha tumuz tamapari ashirangiya. Watssha chaniw tamapari ashirangiya. Kuksha kapung manginshuch tumuz kuk tamapari ashirangiya. Yashing' watumzir kizpurcha. Yasariy waanaatsi wizpuririni panarangiya watumzireetsi; tsapurunasee tputs ztaru kasimaam wayarangiya. Kizpur kurakaam ínarangiya.\f * \fr 13:2 \ft Daniela 7.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 3 Itaru, Yashing' watumziri much zapantaa taarangu, itaru minam natumasamaam tsipari ashiru nuw parangina. Mchitpat pacham tamapari ashirangiya. Itaru, ashiritaa, mangutari shampatarangiya. Tputssha izataru anoo parangusin, punirustarangusin, Yashingush watumzir tachitaranganaya. \v 4 Tachiteersin, yasariyaatssha chinaranganaya; kukoo payuranganaya, watam waanaatsi wizpurini watumzireem panaranguwa. Yasariyaa chinarangusin, tárangana; ¡Yashing' watumziri tamara! ¿Yashingpat watumzir chakaja waritach? ¿Yashingpat watumzir waratku, chakaja kasiku kasich? tárangana tputsi ichingurusina. \p \v 5 Apanll, natumasam 42 tsupeem kizpur taachiya Yashing watumziri, tárangiya Apanlli. Ashiriya, Yashingsha watumzir waanaatsi ungirtaku, Apanllee kapung yutarit tsiyatchiya. \v 6 Kapung tsiyatstar ashku, Apanllee yutaritam ínchiya; mantsir tsiyatchiya. Apanllee tayutaritchiya; Apanlleetstam taárash tayutaritchitamta; Apanlleetstam tiptsiri tayutaritchitamta; Apanllush taakana anootstam ichinguru tayutaritchiya.\f * \fr 13:6 \ft Daniela 7.8 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 7 Yashingsha waana istakchu, watumzirsha Apanllpa tiptsiri kapung waratkachu, pachakchu, wamari kasichiya. Tsapurunasshucheetstam tputs wamari kasichiya. Ichingurootstam kungu, ichingurootstam tunareewa, ichingurootstam k'kuzee, ichingurootstam tsapu, aship ichinguru kasichiya natumasinaariya. \v 8 Tsapurunasshuch ichinguru Yashingoo watumziri chinachinllinaya; apanlleempaz ashiru ínchinllinaya. Yuw tputs Apanllush wirkari suraa nda yandam taaru an ichinguru Yashingush watumzir izuuru tachitchinllinaya. Sirútari nduma tsapurunasee tinchu, Apanll tputsee yasayaru, suraa wirkarish yandarangiya. Isus anoo kirak ksutkiya, watam tputseem yutaritshishirini opeej tamapari ashiru tsiparanguwa. Tputs sur anush yandam taarinaari ashiru an tputs urutamari taachiya Isusumun wizpuri.\f * \fr 13:8 \ft Malakiyasa 3.16 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Itaru, tputs sur ndunnaa anush taaru, urutari Yashingoo watumzir chinachinllinaya. \pi1 \v 9 Kitsis taarinaariya, mangis taarinaariya nuwaa kuki mazinangtsa. \v 10 Apanllchichee kiyung yachakchusin, Apanllsha anumand kisatachiya yuw kiyung yachakana anootsi. Apanllchichee pachakchusin, Apanllsha wapchaa kapung wanichiya.\f * \fr 13:10 \ft Jeremiyasa 15.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, Apanllchichis, sambaytarintspa; uru Apanllimun mangis tatungtsa; atashina. \p \v 11 Anumunsha misha kázamish tamapari ashiru, yusur nuw parangina. Itaru, kázamshee nllitaritamash parangi; apanllputsparee urkari atashina. Tsapush shitungta ashirangiya. Wits tsimbunu opeej tamapari ashiru parangina. Itaru, tsiyatku, shanit watar tamapari ashiru kimarangiya. \v 12 Apanllputs urkari wipunashcha yashingootsi watumziri. Yashing' watumzir tamapari ashiru wizpuririni kizpur payurangiya. Yashingoo watumzir istarangiya. Uwsha tsapurunasshuchee tputs kamachtarangiya yashingootsiri watumzir chinamaama. Tputs yashingoo watumzir chinapana átu, tputsee waneerangiya. Tsapurunasshuchee tputs ztaru waneerangiya; Chinangtsa; kukoo payungtsa, watam pachamataa itaru na shampatku wand kchit taaruwa; waneeku, tárangiya. \v 13 Apanllputs urkar kizpur taarangiya; napuxtashish zapan yámandarangiya. Tputs ichinguru paksin, uwsha waana kamachtaku, sumassha kanindap pantsatarangiya.\f * \fr 13:13 \ft Tayusima 13.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 14 Ashkachu, tputsee ichinguru tamapingayaru, piyari tayaspatarangiya. Tputsee kamachtarangiya; Yashingoo watumzir wani tinangtsa. Maachi tinangtsa anumun mangis tatumaama. Watam mchitpat pacharangitaa, itaru na shampatku wand kchit taaruwa; tárangiya. Táyaru, tinaranganaya. \v 15 Tinayarusin, apanllputssha urkar wizpuririneetsini kizpur payurangu, tinamaatsi tputseem ashiru ínarangiya. Tinamsha anumun tsiyatarangiya. Tputssha tinamaa chinaranganaya. Itaru, yuwaa tputs tinamaa nda zandarangu anoo tinamsha tupcharangiya. \v 16-17 Mishat, apanllputs urkar tputsee: Yashingoo watumzir yandamarini charimunis tuyandangtsa, tárangiya. Ndunnaa ashkus, paxanxamaam pinasatssa, tárangiya. Ashiriya, tputs ichinguru tuyandaranganaya; kurakawtam, sundaruwtam, pukireewtam, wirak'cheewtam, m'chachuwtam, upaturunareewatam, ichingurusin tputs yandamarineetsini tuyandat tuyandat tuyandat ashiranganaya. Charumun tuyandarangana anootsi. Uwimuntam mbutsutsunungich tuyandarangana. Yashingoo watumzir sura tuyandarangana. Yashing' watumzir waana númerini payurangitamta. Ndunnaa sura tuyandarangusin, anoo númerini tputsimun tuyandaranganaya. \p \v 18 Ashiriya, tputs mang' taarinaariya, nee mangoonachparee. Ashiri mangoonangcha. Yashing' watumzir númerini watacha 666. An númerini tputspata sura tatsamooru pindanakiya. \p Ashiri Isus anazakchu anoo ashtachiya. Apanllputs urkar tsapurunasshuchee tamapingachu anoo kamaneena. \c 14 \s1 Na minootssha kamanchintspa yuwaa Apanll nuwaam wasina yámandarangu anootsi. Yuwaa Apanll ashtachu anoo parangina. Ashiri mazinangtsa \p \v 1 Apanllputs urkar tsapurunasshuchee tamapingachu anoo paramchuri, anumunsha nllitaritaatssha yusur nuw parangi, yuw Isus waanpata tiptsiri Irusarinush taachu anootsi. Apanll Opeejarini Irusarinush machimun, Siyona sura Isus katssaru xiyaru parangina. Tputspata 144,000 anush shaniyaranganaya. An tputs ichinguru Apanllchichcha. Charumun Apanll waanaatsi sura yandam parangina; waanaatstatam Opeejarini sura yandam parangitamana. \v 2 Apanllshuchsha kanindap kizpur shambataranganaya. Íwarpich kapung zamamtarusin, kung tawanguru amtarpari ashiru kapung zaw átar ashirangiya; kariy kizpur kariytaku amtarpari ashiru kimarangiya. Itaru, yusaku, kitar kitartakana an amtarpari ashiru nuw mazinarangina. \v 3 Kissha yaseeranganaya. Wayassha kaneesich\f * \fr 14:3 \ft Salmo 33.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* yaseerangana Apanllshuchi tputsi. Apanllee tasasaranganaya. Apanlleetstam wasundurur ipunpunaru tasaseersin, wachinaatstam 24 tasaseersin, Apanllshuch tputs kis yaseeranganaya. Wayasee kaneesich yaseerangusin, itaru nllitari tputs anoo yasimaam pinasaranganaya. Tsapushuch tputs 144,000 annaa anoo yasimaam waritarangitamta; wayasee yasaranganaya, watam tsapurunasush kamungaranganawa; Apanll waana tapachindarangiya. \v 4-5 An tputs 144,000 wanasirinandari taarangana; tsasanandaritssin taarangusin, nda kizaa yutarit patatarangana, watam Apanlleetsimari chinaranganawa. Apanllish Opeejarini uru tachitarangana. Waa kuk uru payurangana. Apanll Opeejarini anoom tputs tsiparangu, yutaritshisheem tuwaparangu, Yashingoo tatutsirangiya. An tputs kuk itsinsamcha; ngichimaam nda yasarangana. Yutaritshishirini nduncha. Ashirucha, Apanllsha anoo tputs kis napkiya; kizpur chinakiya. Isus, Apanll Opeejarini kizpuritam chinakiya. \p Ashiri yuwaa Apanllchich tputs Irusarinush shaniychinllina anoo kamaneena. \s1 Anumunshat, nllitaritsha nuw parangi; yuwaa Apanll undararee izuuru wanichu anoo kamanchintspa. Apanll anoo nuwaam wasina yámandarangiya \p \v 6 Apanll wasundurur íwar kanindush mangarangiya. Tsiyatssee tputseem ichinguru kamanpi átu íwarsha mangarangiya. Ichingurutam kung, ichingurutam tunar, ichingurutam k'kuz, ichingurutam tsap, ztaru tputs mazinachinllinpa átu kizpur zunganeerangiya. Tsiyatsis nda pastachu anoo kamanirangiya Isusoo kuku. \v 7 Kamanku, tárangiya; Apanlleetsimari mangoonangtsa; chinangtsa. Apanll tputsee ichinguru wanimaam kusachpa. Ashiriya, timucheerus, Apanllee ungirtayarus, Apanlleetsimari chinangtsa. Apanll kizpurcha. Apanll kanindaa tinarangu, tsapootstam ichinguru tinarangu, musaatstam kapung tinarangu, kungootstam ichinguru tinarangu, Apanllcha ichinguru tinarangiya. Ashiri mangoonangtsa; tárangiya. \p \v 8 Mishat, Apanll wasundurur kuzizimun mangarangiya; tachitarangiya. Uwsha tsiyatssee kamanirangtamta. Apanll yaktaa Babiloniya izuuru kapeetchiya. Kapungumuntaa, itaru izuuru kachingchiya. Anshuch tputs kizpur yutarit taaksin, tputsee ichinguru yutarit taamaam yaspatakanaya. Yutaritshishimun tputs karusampaz ashiru taakanaya. Ashirucha, anumand Apanll na kizpuritam wanichiya, tárangiya Apanll wasundururi tsimbunurini. \p \v 9 Sheeru, anumunsha Apanll wasundurur tuchparini tsiyatssee kamanimaam tachitarangtamta. Apanll tputsee yuw yashingumun watumzir wani tinamarini anumun mang' tatku, misha yashingoo watumzir yandamarini uwish min charush tuyandaku, anoo tputs Apanll kizpur wanichiya. \v 10 Apanll nayanicheeja, ndambari. Kizpur tsiyantayaru, izuuru wanichiya. Tputs yutaritshishee kis payurangusin, natsha waneeshee waani yachachinllinpa. Yuwaa tputs ashirangana an Apanllsha kiyung yachchiya; sumasush kapeetchiya. Tuzaz tamapari ashiru nda ztazaku, anush kiyung kachiychinllinaya. Apanll Opeejarini waana wach paru, Apanlltam wasundurur wach partamsin, Yashingchich tputs kiyung kachiychinllinaya. \v 11 An sumas pastamaam nduncha; urutamari msas mzeetar ashchiya. Urutamari sumasush taachinllinaya; kaschiritam, psaantam uru ksanineew ashchiya, watam yashingoo watumzir chinaranganawa; misha suroo tuyandaranganawa, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 12 Ashirucha, Apanllis tiptsiris; Sambaytarintspa; kizpurtangtsa, atashina. Siy Apanllee kuk payukus, Isusoo mangoonkus, ksarintspa tina. Anuri tchitangtsa, atashina. \p \v 13 Apanll wasundurur tuchparini tsiyateeru, tuwatsparamchu anumunsha kanindap k'kuz kimarangu, nuwaa, tárangiya; Nuwaa kuki yandanllcha. Nimunu tputsiri nuwangaz kamini tsipakchu, nuwsha kis napchima; kisshapa nuwash taachinllinaya átcha tángcha, tárangiya nuwaatsi. Táyaru, Apanllsha Wani: Zurakcha; Isusumand wamin tsipakchitaatssin, itaru kamungchinllinaya; kanusakpaz ashchinllinaya; ndusha kiyung kachiychinllinaya, tárangiya Apanll Wani. \p Ashiri yuwaa Apanll undararee izuuru wanichu anoo kamaneena. \s1 Anumunsha yusur nllitarit miranishpaz ashiru nuw parangina. Yuwaa Isus wanimaam yusur kuschu anoo parangina. Na anoo kamanchintspa \p \v 14 Tputs tamapari ashiru msasush kuxinarangiya. Msassha kizpur mburshimuna. Tputssha watatamta sirú tputseem kinarangu antam parangina Isusootsi.\f * \fr 14:14 \ft Daniela 7.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Muchumunsha orpata tutayarangiya. Itaru, uwishsha maachit wawits mchit tamapari ashiru payurangiya. \v 15 Anush kuxineeru, Apanllsha wasundurur Apanllush pang' shitungeeru, k'kuzee kizpur zunganeerangiya. Msasimun kuxinaru anootssha, tárangiya; Na waritayanlltanda; na in zar tatsameenlltanda. Mchitariptish tsapurunasshuchee tputs pusakpaz shishini. Tsapurunasshuch na warus tamapari ashiru izuuru kayanayanllinaya; tárangiya Apanll wasundururi. \v 16 Táyaru, tputs msasimun kuxinaru ansha ayu táyaru, waanaatsi tiptsiri yamayaru, tsapurunasshucheetsimsha tputs waneerangiya. Yuwaa tsapurunasshuchee ashtachu anoo nuw parangina. \p \v 17 Minootssha Apanllee wasundurur parangina. Apanllush pang' shitungarangu, maachit wawits mchit tamapari ashiru payurangitamta. \v 18 Shitungeeru, minootssha Apanllee wasundurur parangitamana. Ancha Apanllee suma kzammasheem ksutarangiya tazushshinungi. Uwsha mchit payurangu anoo kamachtarangiya. K'kuz kizpur zunganirangu; Mchitariptish yashing'shuchee tputsi waneengcha, tárangu. Tputs yutaritshishpan kizarun tamapari ashiru pusamaam na waritayanllcha. Yutaritshishimun kayanakpaz ashkanaya. Ashiri waneengcha; tárangiya Apanll wasundururi. \v 19 Wasundurursha ayu táyaru, machtarpat tsing sheeru, tsapurunasshuchee tputs ichinguru pusakpaz sheeranllu Irusarinap tushaneerangiya. Anush kizpur wanimaam wayarangiya. Apanll waana wanichiya anshu. Waneekchu, kizarunaa kapchakuch tamatarpachi ashtachiya; \v 20 Ashiriya, anush Irusarinnung Apanllsha tputsee kizpur waneeyaru, kurassha xataru parangina. Kapaachush kuk ptsintsintseeru parangina. Kuraspa tsapoo kapung itsachtarangiya; 350 kilometoroo itsachtarangiya. \p Ashiri yuwaa Isus wanimaam kuschu anoo paranguri anoo kamaneena. \c 15 \s1 Na misha kamanchintspa yuwaa Apanll waneeshish iwapachu anootsi \p \v 1 Nllitaritsha miranish yusur parangina. Kanindap paranguri, kizpur punirangina; napuxtarangina. Apanllee wasundurur wanimpani tsimbun matayaru nuw parangina. Apanllee waneesh payursin parangina. Nuw parangi anpata Apanll tsapurunasshuchee pachingayaru, watsiyun kachizayaru, pastachiya. Sheeru, tsapurunasshuchee wanimaam kasachiya. \p \v 2 Apanllee wasundurur paranguri, tputs zapan musamun xiyxeew ashku nuw parangi. Mus isping tamapari ashiru mbamcha, itaru sumas ashiru 'sineerangiya. Tputssha musamun zapan shaniyaranganaya. Ichinguru kitar tamapari ashiru payurangana Apanll waana panarangu anootsi. An tputs watach yuw Yashingoo watumziri, misha Yashingoo watumzir tinamarini nda chinarangana anu. Yashingoo watumziri yandamarini nda tuyandarangana anu. Kitar payurangusin \v 3 Apanllee yaseerangana. Móysisarineetsini wayasi yaseeranganaya; watam Móysisarin Apanllee uru chinaranguwa. Isusoo wayasi yaseerangitamanaya. Yaseeksin, tárangana; \pi1 Apaa, shiy kizpurtishcha. Shiyamari kasiksha. Shiyamari kuraktishcha. Shiyash ngichiz wanindaja. Shiy uru itsinsaru chinakush, wanasirinandari kamachtaksha. Shiy waneekush, ksumish punikaniya. Iyaa istakush, izuuru iyaa tapachindaksha, Apaa. Urutamari shiy kuraktishcha; tsapurunasshuchee shiyamari kasiksha, Apaa. \v 4 ¿Chakaja shiyaa nda punich? ¿Chakaja shiyaa nda chinach, Apaa? Shiyash tunimash ndunari, wanasirinandarita chinaksha. Shiyamari wamari kasiru taaksha. Tputs tsapurunas ztaru shiyaa yasachinllinaya. Shiyaa tasaseersin, ungirtayarusin shiyaa urkareem ínchinllinaya, Apaa, watam shiyamari itsinsaru chinayarush, tputsee natstayarush waneekshawa, Apaa, \m tárangana tputsi yuw yashingoo watumzir nda chinarangana anu. \p \v 5 Táyarusin, Apanllee pang' nuw parangina. Kámanashish tawateeru, wantsshuri nuw parangi; kizpur wanasirimshishshu. \v 6 Paranguri, Apanllsha wasundurur tsimbun matayaru shitungta sheeranllu, watunir kizpur mbursheew k'tuntatataranllu, titkureetssha ur tamaparee ashiru kichpuputaranll parangina. Anin waneeshsheemari Apanllee waneesh payursina, shitungaranganaya. \v 7 Shitungeersin, Apanllsha wasundurur, yuw Apanllinungiri iturpiptar ashirangana an mangawaa ur tinam tsimbun matayaru yáyaru, shitungarangana anoom panarangiya. Apanllee watsiyun anush yáyarusin, anpatsha tsapurunasshuchee wanichinllinaya Apanllpata watsiyunu. Watam Apanll urutamari taaruwa. \v 8 Yáyarusin, Apanllsha pang' kizpur msas ashiru watsiyun mzeezarangiya. Apanllimari wizpuririni ashirangiya.\f * \fr 15:8 \ft Isáysa 6.4 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Tputs Apanllush pang' pshtumaam pinasaranganaya. Apanll wasundurur Apanllee waneeshee tsimbun matayaru yáyaru, tsapush kapeeteeru, anumun Apanll watsiyun pastachiya. Pastakchu, tputssha yusur kamiran pshtuchinllinaya Apanllshu pangu. \p Apanll ashtachu anoo nuwaam wasina yámandarangu parangina. Ashiri yuwaa Apanll yutaritshishpanee wanipi átu anoo pakich kamanirangina. \c 16 \s1 Anumunshat yuwaa Apanll wanimaam iwapchu anoo parangina. Ashiri na kamanchima yuwaa ashtachu anootsi \p \v 1 Apanllush pang' k'kuz kizpur kimarangiya. Mángawaris yáyarus, tputsimun Apanllee watsiyun tuchumangints wanimaama, tárangiya. \p \v 2 Táyaru, wasundurursha minamma mangawaa yáyaru, tputsimun Apanllee watsiyun tuchumarangiya wanimaama. Tuchumeeru, tputsee ztaru chiyt tsutarangiya. Kasumash kizpur tsutatarangiya; wanutsee ztarangiya. Yuwaatsim tputs yashingoo watumzir yandamarini tuyandarangana anootsim tsutatarangiya. Watumziree wani tinamarini chinarangana anootstam tsutarangitamta. \p \v 3 Sheeru, wasundurursha tsimbunurini yusur mangawaa yáyaru, musash kapungush tuchumirangtamta. Tuchumeeru, mussha kuras yapip tamapari ashiru kinarangiya. Anumun maachi ichinguru tsiparangiya; nda pakchiyam kamungarangiya. \p \v 4 Sheeru, wasundurursha tuchparini yusur mangawaa yáyaru, kungush ichinguru tuchumarangiya; wipatcheewtam ichinguru tuchumirangtamta. Tuchumeeru, kungsha ichinguru kuraseem kinarangitamta. \v 5 Kuraseem kinayaru, Apanllsha wasundurur, yuw kungoo ksutku an Apanllee tsiyatarangiya; \pi1 Apaa, shiy itsinsaru waneeksha. Shiy urutamari taaksha. Mangishish wanasirinandari chinaksha. Na tputsee waneeyarush tatsamooru kisataksha; \v 6 watam tputsireetsish misha k'kuzee kamanimapanireetsish pacharangusin, ursiree kapeetaranganawa. Itaru, natsha shiy kisatarangsha. Natsha waani kurasee wachinllinaya, \m tárangiya Apanll wasundurur kungoo ksutku anu. \v 7 Táyaru, Apanllsha tiptsir tputsirit Apanllush kapungumashish sumas tazooshish kimarangana; \pi1 Zurarangtishcha, Apaa. Shiy kizpurtishcha. Shiyamari kasiksha. Shiyamari kuraktishcha, tárangana. Shiy waneekush, itsinsaru chinayarush, tatsamooru waneeksha; tatsamooru kisataksha, Apaa, \m tárangana Apanll tiptsiri. \p \v 8 Sheeru, wasundurursha yusur ipunpunarini mangawaa yáyaru, zarimun tuchumirangtamta. Tuchumeeru, zarsha kizpur zateeru, tputsee ichinguru kizpur mbutarangiya; sumas tamapari ashiru kizpur tputsee mbutarangiya. \v 9 Kizpur mbutkita, tputssha nda tayurangana. Wásurimun kizpur kiyung kachiykitaatssin, Apanllee yutarit tsiyatkusin, yutaritam ínarangana. Apanll waanaa waneeshee wayarangitaa, ashiritaa yutaritshishirineetsi kasamaam ngatarangsin, Apanllee nda mangoonarangana. \p \v 10 Sheeru, wasundurursha yusur zameeturini mangawaa yáyaru, yashingumun watumziri urkarimun tuchumirangtamta. Urkarimun tuchumeeru, uwaatssha tayutaritarangiya. Tapeerangu, tunee ashirangiya. Anumun tputssha ichinguru sitatstee, tárangana. \v 11 Chiytsha aranginasha ksurangu, yeey ántarach ashirangana. Wásuree itamsamaam pinasarangusin, waanaatsisha waneep kamu kamu ashiranganaya. Ashkitaa, wandari Apanllee yutaritam ínarangana. Yutaritshishirineetsi kasamaam ngataranganaya. \p \v 12 Sheeru, wasundurursha minamtarini matayaru an yusur mangawaa yáyaru, kungumun kapungumun, Eufratis sura tuchumirangtamta. Tuchumeeru, kungsha púzarangiya. Púzayaru, kuraksha zapan wasundururee marchayaranllsin, kungoo arachich kítarangana púzarangu anumunu. An kurak zar yaku amb káyashinusin, kusarangana tapazeema. \v 13 Mishat, parangitamti: arutamaa mund tamapari ashiru tuchip nuw parangi. Minam yasariyash kuk shitungarangiya; minsha Yashingush watumzir kuk shitungarangiya; minsha apanllputsish urkar kuk shitungarangiya. Apanllputs urkar watacha Yashingoo kuk kamanimapani. \v 14 Kukush shitungarangsin, napuxtamashee zapan wayaranganaya; misha wishun tamapari ashiru tputsee wanipaja yararangana. Watam Yashingsincha muchchuri; ashirup ashkanaya. Ashirangana anu wanipaj tsapurunasush xiyrangana. Xiyrangusin, kurakaatssha ichinguru kuruzarangana; Washunand mapuyaruni, Apanllpat waratpani, atusin, kurakaa ichinguru kuruzarangana. Ashkusin, miranish parangina. Apanllpat waratchinllinaya. Ashkitaateesinaya, ¿chakpataja Apanll waritach? Yuwash zar ashkachu anush Apanll uru wamari kasichiya. \v 15 Apanll waana ateeja; Papcha; washchir tamatarpari ashiruri yap nda chinaris anush kuschima. Tputs nuwaa nda mapiyku, mangpatari taaku, nuwamun mang' tatku, kisshaparee taachiya. Kuskachuri, an tputs ndusha pazichiya. ¿Yapshtaja yáyarusin anoo tputs tpazchinllina? átcha Apanlli. \v 16 Ashirucha, kurak Apanllpat waratamaam zandarangusin, Utaásh tsap shaniyarangana. Mach yuwash shaniyarangana an Utaáshuch kuk sur Armakítona. \v 17 Sheeru, wasundurursha tsimbunurini matayaru an yusur mangawaa yáyaru, kanindamun tuchumirangtamta. Tuchumeeru, Apanllush pang' tsiyatsis kizpur kimarangiya. Apanllush kurakush watsirari kimarangitamta. Watamcha waneeshi, tárangiya. \v 18 Tákchu, kizpur mamartarangiya; kizpurtam kariytarangiya; kizpuritam mundaztarangiya. ¡Maya! mundaz sirútama kaapana ashtareeja, nda; itaru natsha wamari kasiru an mundaztarangiya. \v 19 Yaktaa ichinguru tsapurunas ztarsin kapeetarangiya. Yaktaa Babiloniyaa izuuru pátangarangiya. Tsap pátangambeeru, chawap piyam tawanllta, chawap piyam tawanllta, chawap piyam tawanllta ashirangiya. Apanll nda mbizarangiya yuwaa Babiloniyshuch tputs kizpur yutarit taarangana anootsi. Ashiriya, anshuchee tputs kizpur waneerangiya; nda pakchiyam nayanirangiya. \v 20 Tsapootstam waneerangiya. Tsursha ichinguru tsípatara ashirangiya. Machsha ichingurutam tsíparangiya. \v 21 Apanll sis patumbich tamapari ashiru kanindap kurutarangiya. Tputsimun pantsarangu, tputsee zapan pacharangiya, watam kiyakarini minam karak tamapari ashiranguwa. Anumand tputssha aranginasha Apanllee yutaritam ínarangana; watam patumbichpat tputsee kizpur kiyung yacharanguwa. Ashkachu anoo parangina. \p Ashiri yuwaa Apanll waneeshish iwapchu anoo kamaneena. \c 17 \s1 Na minootssha yuwaa apanllputspanee wanichu anoo kamanchintspa \p \v 1 Apanll wasundurur, mangawaa payurangu ansha nuwash kuseeru, nuwapat tsiyatarangiya. Uwsha nuwaa; yuw yutaritshishpanee kamanimapani kizapaz ashiru tachitarangana anumand Apanll wanichu anoo yámandachinllpa; nuwaa, tárangu. An kiz kizpur yutaritcha. Apanllputseetsiri chinakiya. Mshipanpaz ashiru tputs apanllputsingaz ashikpaz ashirusin tachitarangiya. Yuwari kungumun ichinguru kuxinakpaz ashku an apanllputspatatssin wamari kasiriya. \v 2 Kurak tsapurunasshuch ichingurusin kizapaz ashiru kuk payurangusin, wimbungareempaz ashiru ínaranganaya. Tsapurunasshuch tputs ichingurusin kizamun yutaritshishirini, apanllputsee chinaku anumun kizpur karusakpaz ashiranganaya. Ashiri pza pangani; yuwaa áti anoo yámandachinllpa, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 3 Táyaru, nuwaa miranish kaneetsi yamarangiya. Upusap nuwaa machtarangiya yap tputs nda taakana ambi. Amb kuseeruri, kiz tamapari ashiru nuw parangina. Kizsha tumuzimun chumbeepimun anumun zaruyaru kuxinarangiya. Tumuzsha apanllputsee yandamarini zapan suroontarangiya; wanutsee shuneerangiya. Muchsha tsimbun matayaru taarangiya. Witssha kuwiz iptaru taarangiya. \v 4 Itaru, kizsha mawazimashee, misha chumbeepimashi kamartarangiya. Yarangashini zapan payurangiya. Orpat wich ashishiru wanasireew, pazatpat wazirumumchirini, aship an yarangashee tinaru, wanasir yararangiya. Uwishsha mangawaa payurangiya orpat tinamaa. Mangawash yutaritshishee tatsitaru payukpaz ashiru parangina. Piyari chinarangu anoo, apanllputsee chinarangu anoo ichinguru anush tatsitaru payukpaz ashirangiya. \v 5 Mishat, charumunsha suraa yandam parangina. Uw sura kamapshimashi. Sura Babiloniycha. Kizpur apanllputscha. Mshipantanda. Apanllputscha waniri. \v 6 An kiz waampan tamapari ashiriya. Isuschichee wazapan pacharangu ursirimun karusakpaz ashku, parangina. Apanllpaneetstam tputs, Apanllee kuk kamanimapanee pachamaam shamangarangiya. Ursirimun karusakpaz ashirangiya kiza. \p Nuwsha anoo pakeeruri, kapung punirangina. ¿Maya ashtar? tárangina. \v 7 Apanllsha wasundurur: ¿Mayaamsha punirustaksha? Na nuw shiyaa kamanchinllpa yuwaa parangish anootsi, tárangiya. Shiyaam kamapshimaam nduncha. Kizaa kamanchima; misha tumuzee yuwash zaruku anoo kamanchima, yuw much tsimbun matayaru taariya, misha wits kuwiz iptaru taaritamta anoo kamanchinllpa. \v 8 Ashiri mazinangcha. \p Tumuzpaz ashiru sirú kurak taarangiya. Itaru, naturi in tsipamcha; nduncha. Itaru, zapishsha yusur támchiya; tsapushsha wantsush shitungchiya.\f * \fr 17:8 \ft Daniela 7.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Sheeru, anumunsha washtam pshtuchiya watstamamaritaya. Anush izuuru tsipachiya. An watacha tumuzpaz ashiriya. Itaru, yusur támkachu, tsapurunasshuchsha tputs pakeersin, kizpur napuxtakchusin, chinachapsinaya, watam tsiparimunawa. Itaru, tputs tumuzee chinaksin, Apanllee nda kaapa chinakana. An tputs sura yandamarini Apanllish wirkari nduncha. Apanll nduma tsapurunasee tinchu, waanaatsi wirkari yandarangiya. Itaru, an tputs sura yandamarini nduncha.\f * \fr 17:8 \ft Malakiyasa 3.16 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashkachu an Apanllish kamungumaam wanindaja, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 9 Itaru, mangish taarinaari, mangeetsish p'tsimaam pakich kamanchinllpa, nuwaa, tárangiya Apanll wasundururi. Muchsha tsimbun matayaru ancha mach ashikpaz ashkiya. Much watatamsha kurak tsimbun matayaru anu. \v 10 Gobieron zameetpata na pastayanlliya. Itaru, nat in wand goberon minamsha matayarangu anoomsha taariya. Tsimbunurini matayaru ansha na wand pishtariya; ndatcha. An kuskachu, kapung taacheeja, ndambari. \v 11 Itaru, tumuz, yuwaa parangish anoo, watach kurak tuchparini matayaru anu. Tumuz tsimbun matayaru an tamapari ashiru wamari kasirtamta. Itaru, Apanllsha anoo tsapurunasshuch gobernurini kapunguri wanichiya. \p \v 12 Wits kuwiz iptaru parangish ancha kuraktamsincha itaru tsipasa.\f * \fr 17:12 \ft Daniela 7.24 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* An ndatcha; wand pishtariya. Uwshtisin tumuzpat washunand tsapurunasshuchee natumasa kasichinllina. Tumuzcha wipunashiya. Washunand mapuyarusin, kasikchitaateesinaya, itaru musá pastachinllinaya. \v 13 Washunand mangooz minamari payuchinllina. Uru tumuzee chinachinllinaya. Tumuzee kuk tuminchinllinaya. Tumuzsha natumasina wamaripa kasichiya. \v 14 Ashishtarusin, Apanllee natsaksin, tumuzsha kurakawaa machtayaru, Apanllpat Opeejarin waratchinllinaya. Apanllsha Opeejarin waanaatsi tiptsiri machtayaru, tumuzee izuuru kasichiya watam Apanll Opeejarini kurakaatssin ztaru wamari kasiruwa.\f * \fr 17:14 \ft Tayusima 10.17; Apanll wanichu anu 19.16 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Isus tiptsiree Isuspat ipuneersin kuschinllinaya. Isus waatssin ipusarangu, tiptsirsha waa kuk uru payukanaya. \p \v 15 Mishat, kungoo yámandaki anoo na kamanchinllpa, Apanll wasundurur nuwaa, tárangiya. Watacha kungumun piwaru taakana anu; tsapurunasshuch tputsi atina. Kiz apanllputs tputsee ichinguru kasikiya. Tunareetstam ichingurootstam, k'kuzee ichingurootstam, tsapoo ichingurootstam, ztaru tputsee kasikiya. \v 16 Itaru, tumuz waanpata wipunash kurak kuwiz iptaru an kizaa natsachpasinaya. Tsiyantayarusin, wizpuririnee itutseersin, maachiritaa shuchiyarusin, kizsha mangu zapeepaz ashiru taachiya. Sheersin, wanutseetssha katungakpaz sheersin, izuuru sumasush mucheeru kasichinllinaya. Ashkatssin, kiz izuuru pastachiya. \v 17 Apanll waana zandku, kuraksha ashchinllinaya. Apanllsha mangoo p'tseekchu, ashtachinllinaya. Kuraksha kuwiz iptaru an mangooz minamari payuyarusin, tumuzee chinayarusin, istamapaneem kinachinllinaya. Ashkatssin, Apanllee kuk tatsamchinllinaya. \p \v 18 Itaru, kizaa yámandarangi anoo kamanchinllpa. Kiz taárash watacha yakat kapungu. Anush yakat president tsapurunasee presidentirini wamari kasirangiya, tárangiya Apanll wasundururi nuwaatsi. \p Ashiri yuwaa apanllputsee wanichinllina anoo kamaneena. \c 18 \s1 Kizaa wanichu anoo paranguri anumunsha yusur nllitaritaa parangina. Yuwaa Apanll kurikpanee wanichu anoo parangi. Ashiri kamankuri mazinangtsa \p \v 1 Apanll wasundurur nllitarit Apanllip káyaru, tsapushsha karuwarangiya. Uw kizpurcha. Tsapush kuseeru, 'sineemarini tsapoo 'sineerangiya. \v 2 Tsiyatku, uw kuk kizpur kimarangiya. Tárangiya; \pi1 Apanll yaktaa Babiloniyaa izuuru kapeetchiya. Kizpurimunataa taarangu, kizpur wanichiya, tárangu. Wanikachu, kurimunazshapa taachiya; kanizinandshapa taachiya. Mantsamtam, misha pasunatam anush ichinguru taachiya anshuya. \v 3 Apanll Babiloniyshchee wanichiya, watam anshuch tputsee ichinguru mantsiri taamaam yapstaranganawa. Yutaritshishee wanip tayaspataranganaya. Kurak ichingurusin Babiloniyshchee kuk kis payurangana. Wirak'cheewtam anoo kuk payurangusin, wanipaja kurkirpaneem kinarangana. Wapusaa tamapari ashiru yáseeru, tputs ichingurusin anumun Babiloniyshchimuna kuk mantsir karusakpaz ashiranganaya, \m tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 4 Táyaru, nllitarit tsiyatsis kanindap kimarangiya. Apanll waana tsiyatarangiya. Apanll waanaatsi tiptsiri waneeku, \pi1 Babiloniyshchee kuk payurintspa; suwangtsa; tárangu. ¿Mayaama anu yutaritshishirini chinachich? ¿Mayaam anshuchpat tputs kiyung kachiychich? Watsta; anshuchee tputs kizpur nuw wanichima. \v 5 Yutaritshishee ichinguru nuw pakeena. Kapung tsapurunasee itsachtarangana. Yuwamand ashkana anoo mapiymaam pinasaki. Xamachi; tsiyani sitkachuri, ¿yapeeja kamungach? atina. \v 6 Sundarureetsi kamachtakchuri, Natu, siysa taringsints; ksatangints yuwamand tputsireetsi kiyung yacharangana anumanda siysa na shingtamtsa; nayanirintspa. Kaapanaapa. Aranginasha waneengtsa, táchima sundarureetsi.\f * \fr 18:6 \ft Salmo 137.8, misha Isáysa 40.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 7 Babiloniyshuch kis taarangana; waawtangat ashirangana. Pishtats ndunimuncha. Itaru, na siysa ktatayarus, kizpur kiyung yachangtsa, watam Babiloniyshuch tputs mangutari mangush chinaksin: Nish kischa taakani. Kurak tamapari ashiru taakaniya, atanawa. ¿Antaati iy kiyung kachiykeezini? nda. Mashind tamaparee ashiru tanucheezini kiyung kachiycheezini; mangini mantscheezini, nda. Kizpurtanicha, mangush chinayarusin, tát tát ashkanaya. \v 8 Ashiriya, anumand nuwsha kizpur wanichima. Natamta minam zar waneeshi ichinguru wayachima. Tsutashimun tsipachinllinaya. Marizimuntam tsipachinllinaya; kizpur kiyung kachiychinllinaya. Sheeruri, sumaspatsha izuuru muchchima. Kamungumaam wanindaja, watam nuwaana, táranginawa. Nuwamari kasikina. Nuwamari Apanlltana, \m tárangiya Apanlli. \p \v 9 Apanll ashiru waneekchu, tsapurunasshuch kurak ichingurusin kizpur punirustaksin tanuchinllinaya. Anoo yakat kizpur chinarangana, yutaritshishirinee kis payurangana mishat yutaritshishimun waanaatssin kurkirpaneem ínarangana. Itaru, na arapiri xiyxeewu nap ashkusin, sumasee pakchusin, msas kanindap mzeezakchu, \v 10 anoo pakchusin kizpur puniksin, Tanuchinllinaya. \pi1 Sitatstee; sitatstee. ¿Tamachchi? Babiloniyshuch kizpuritaa taarangsin, minumari ura mikeeru kachingeenlliya, \m táchpasinaya kuraka. \p \v 11 Wirakuchsha mishtisin ichingurutam tanuchinllinaya. An yakat tsípakchu, paxanxamaam izuuru pinaschiya. ¿Chakaja iy intsirinee anush paxanxku paxanxach? \v 12 Orootstam, kurikeetstam, wicheetstam wanasirimshi, pazataatstam wazirumumchi, kasuraatstam, maach ichinguru wanasireew taarangu anootstam paxanxamaam pinaschiya. Kamisaatstam, arap waritaku anootstam, chumbeepimasheetstam, mawazimasheetstam, anoo ichinguru paxanxamaam pinaschitamtaya. Mishat, maachi tinamaa ichingurutam pinaschiya. Yasin yuw arap waritaru antam, tinamaatstam, ngusambaatstam, ngusamb chumbeepimasheetstam, patumbcheetstam, anoo maachi ichinguru paxanxamaam pinaschiya. \v 13 Kzammasheetstam, kis iputkich anootstam, kzam mzeezaku anootstam, wanasirimshee ichingurutam paxanxamaam pinaschiya. Kshaatstam, wayungunootstam, tirikootstam, tirikootstam wayapuri, wakaraatstam, opeejaatstam, kapaachootstam, kapaachootstam pshiyrshini, tputseetstamta, anoo ichinguru paxanxamaam pinaschiya. Tputseetstam paxanxkusin, muchchureem ínakana anootstam paxanxamaam pinaschiya. \v 14 Ashiriya, wirakuchsha ichingurusin tanukchusin, ¿Tamachchee? ¿Wanip támararangsa maachingazi? ¿Iyash wanip paxanxarangsa? Ashirangtaatis, itaru na wanasirimshirish ichinguru tsípayanlliya; pastayanlliya. ¿Yapeeja yusur pangchich? ¿Iysha yapeeja na yusur paxanxchinee? táchinllinaya wirak'cheewiya. \v 15 Wirakuch ichtaru anush zapan paxanxarangsin, kizpur kurkiya kinaranganaya. Itaru, uwshtisin Babiloniyaa muchkachu anoo pakchusin, arapiri xiyarsin, kizpur puniksin tanutantar ashchinllinaya. \v 16 Tanuksin, \pi1 Sitatsti. ¿Tamachchi? Babiloniy kizpuritaa taarangu, itaru na ichinguru pastayanlliya. ¿Wanasirimshee wanipa payuranganaya? ¿Kamisaa wanipaja wanasirimshi payurang? ¿Yarangasheew wanipaja payuranganaya? Orootstam, kurikeetstam, wicheetstam wanasirimshee ichinguru na izuurumamari pastayanlliya. \v 17 Minamari ura yuwaa wanasiree xanatarangana anoo ichinguru pastayanlliya, \m wirakuch tanuksin táchinllinaya. \p Mishat, tputs botosh naakana an ichingurutam tanuchinllinaya. Komandanttam, tiptsirtam, tputs zarukana antam ichinguru tanuchinllinaya. Musash xiyrangitaatssin, antam tputs Babiloniyangaz tanuchinllinaya. Arapiri xiyxeew ashkusin, \v 18 sumasee napanapaw ashkusin tanutantar ashchinllina. \pi1 ¡Yakat Babiloniy tamarangparee! ichingurutaa kasiranguwa, itaru natsha izuuru pastayanlliya, \m ántangat ashchinllinaya. \v 19 Mang' kizpur mantsaksin, puzachpa muchush sa sa ashkusin, kizpuritam tanuchinllinaya. \pi1 Sitatsti. ¿Tamachchi? Babiloniy kizpur taaranguwa. Iy musash xiyranguni, anush paxanxaranguni, kurikee zapan putaranguni xanataranganiya. Itaru, natamta kachingarangiya, \m tanuksin ántachpasinaya. \v 20 Itaru, nuwsha atashina; \pi1 Apanllchichis ichingurus mangis shambatangtsa. Isus tayaspatampanirini shambatchinllinpa. Apanllee kuk kamanimapanitam shambatchitamsinapa. Apanlltam tiptsir ichingurusin shambatchinllinpa. Apanll yaktashchee Babiloniyshchi na waneerangu, siyamand kaminis kisatarangiya, watam siyaa kiyung yacharanganawa atina. \p \v 21 Apanllsha wasundurur, kizpur anu, patumbchee kapung yáyaru, kizpur kapeet ashku, musap kapeetarangiya. Musash tsíparangiya. Kapeetku, tárangiya; \pi1 Na patumbchee tamayana kizpur kapeeteenlli, ashchitamparee Apanll yaktaa Babiloniyaatsi kizpuritam waneeyaru kasachiya. Kizpuritaa taarangsin, itaru ¿yapeeja yusur pangchich? Izuuru kachingchiya. \v 22 Nimun anush zaputar ashchiya. ¿Chakaja yusur anush kitartayach? ¿Chakaja yusur yaseeyach? ¿Chakaja yusur tiruchich? ¿Chakaja yusur shambatkachu wakararineetsini puu puu tách? Tputs wanindaja; izuuru pastachiya. Ayamtaati tputs nda yusur patatchiya. Ayamtaati anush yusur nda iwatoo tuchinllinaya. \v 23 Urutari tunim taachiya. ¿Chakaja nambarinaatstaatiya yusur tirooch? ¿Chakaja anush kizaa yusur tsiyatach?\f * \fr 18:23 \ft Jeremiyasa 7.34; Jeremiyasa 25.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Wirakuch Babiloniyash taarangsin, wamari kasirangusin kurikee putarangana. Wishunutam tputsee ichingurusin tamapingarangana. Itaru, natsha Babiloniyshuchsha izuuru pastayanlliya, \v 24 Apanllee kuk kamanimapanee Babiloniyash zapan pacharanganaya. Apanllee tiptsir zapantam anush pacharanganaya. ¿Ursir anush wanipaja parungarang? Tsapurunasush ztaru tputsee tupcharanganaya. Ashiri waanamanda chayarini Apanll Babiloniyshchee kizpur wanichiya; \m tárangiya Apanll wasundururi nuwaatsi. \p Ashiriya, yuwaa Apanll Babiloniyshchee zapish wanichu anoo kamaneena. \c 19 \p \v 1 Anumunshat nllitarit nuw mazinarangina. Tputsee kuk zapani kanindap kizpur kimarangiya; \pi1 Apaa, shiy kizpurtishcha, tárangana. Apaa, shiyamari kasiksha. Shiyamari iyaa tapachindaksha. Shiyaatsimari chinakaniya. \v 2 Shiy waneekush, ngutazish waneekish, nda. Itsinsaru yasayarush, waneeksha waanamandtari chayarini, Apaa. Yakat Babiloniy kiz mshipan tamapari ashiru yutaritshishee yaspatarangu, shiy anshuchee tputs izuuru waneerangsha. Tputsireetsish zapan pacharangusin, shiy anumandtam waneerangitamsha,\f * \fr 19:2 \ft Tayusima 32.43 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m Isuschichi tputs ántarusin \v 3 yusursha tayusirangana: \pi1 Apaa, shiy kizpurtishcha, tárangana. Babiloniyaa sumaspat waneerangush, msassha pastacheeja, nda. Urutamari msasee pangchinipa, \m tárangana tputsi. \v 4 Táyarusin, wachinsha 24 taaru anu, misha Apanll wasundurur ipunpunar Apanllee tasasku ansha ichingurusin timucheersin, Apanllee ungirtaranganaya, watam Apanll waanamuna watsirari kuxinarangu, wamarisha kasiranguwa. Ungirtaksin, \pi1 Zuraktishcha, Apaa, Shiy kizpurtishcha; shiyamari kasiksha, \m tárangana. \p \v 5 Táyarusin, Apanllinung watsirar tsiyatsis kimarangiya. \pi1 Apanlleetsimari chinangtsa; ungirtangtsa; tárangu. Siy Apanlleem tiptsiri kinakus, siy Apanllee chinakus, shingtsa; ungirtangtsa. Kurakaatstam atina; nlluraatstam atina; Apanlleetsimari chinangtsa,\f * \fr 19:5 \ft Salmo 115.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya. \v 6 Táyaru, tputs wazapan kizpur tsiyatkusin, zamamtarusin nuw mazinarangina. Kung kapung tawangur\f * \fr 19:6 \ft Esekiyela 5 1.24 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* amtarpari ashiru, kizpur kariytaku an tamapari ashiru, Apanllee kis ungirtarangana. Kizpur tsiyatkusin, \pi1 Apaa, shiy kizpurtishcha. Shiyaatsimari kurakartanicha. Shiyamari kasiru taaksha. \v 7 Shiyamun shambatkiniya; mangini kischa. Shiy iyaa kapung istakush, shiyaatsiri chinakaniya; ungirtakaniya. Na mangini kischa, watam Iparish waanaatsi tiptsir izuuru yamayanlluwa. Nimunurisha Iparish waanpata tiptsiri urutamari taachiya. Shambatshisheem na waritayanlliya. Mishat, Iparish tiptsir na shambatshisheem izuuru yararanganaya. \v 8 Shiy kamisaa mburshimash tiptsireemish panarangush ichingurusin na kamartarangana, \m tputs, tárangana. Kamis mburshimash kamartakana an minll ndun tamapari ashirangiya watam tsasiri taaranganawa. \p \v 9 Mishat, Apanllsha wasundurur nuwaa; Yandangcha nuwaa kuki, tárangu. Apanll tputsee kis napku shambatshisheem yambichiya. An tputs urutamari kis taachinllinaya. An kuk zurakcha, watam Apanll waana nuwaa kamaniranguwa, tárangiya Apanll wasundururi nuwaatsi. \v 10 Táyaru, nuwsha wasundururish wats tutunlltayaruri, ungirtamaam zandarangina. Itaru, Apanllsha wasundurur nuwaa: Watsta; shiriyshpa. Apanlleetsimari ungirtangcha. Nuw Apanlltamana muchchuri; nuw shiy tamapari ashirtamana. Zuwanllish ichingurusin Isusoo kuk payuksin, nuw ashiritamana. Ashiri Apanllee ungirtangcha tina, Isusumari kuk iyaa mangeetsini p'tseekiya. Apanllee kuk kamanimapan Isusoo kuk payuksin, uru itsinsaru kamankanaya, tárangiya Apanll wasundururi. \p Ashiri yuwaa Isuschich shambatchinllinaya anoo kamaneena. \s1 Apanll mirinishpaz ashiru wasina nuwaam yámandarangiya yuwaa Isus wamari kasichu anoo. Anoo kamankuri mazinangtsa \p \v 11 Kanindap nap ashkuri, yusur tawata ashirangiya.\f * \fr 19:11 \ft Esekiyela 1.1-3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Nllitaritsha yusur nuw parangina. Tputs kapaachumun zaruyaru kuxinarangiya. Kapaachsha mburshimashcha. Tputssha sura, Apanllee yámandampancha; mishat itsinsampancha. Natsha undararpat waratamaam naaku, izuuru kasichiya. Waanamandari chayarini wanichiya. \v 12 Wachsha sumas ashiru kurakurtar ashirangiya. Muchumunsha zapan tutayarangiya kizpur kurak tamapari ashirangiya. Surootssha minoomshita yandam taarangiya. Itaru, nda minamtiyam tputs anoo natstamaam waritarangiya. Uwanandari waanaatsi sura yasakiya. \v 13 Watunirsha tuwapimash kuraspat xatarangiya. In tputs watacha Waparee yámandampaniya atiniya. \v 14 Wasundurursha íwarpich ichingasha uwash tachitaranganaya. Ichingurusin kapaachumuntam mburshimashimun zarurangana. Mburshinandaritam wanasirimash kamartaranganaya. \v 15 Uwash kuk mchit wawits tamapari ashiru shitungarangiya. Anpata tsapurunasshuchee ichinguru kasichiya. Waamari kasiyaru, undararee kachingchiya; kizpur wanichiya. Anush Apanll watsiyun sitkachu, kizarunaa kapchatarich ashtachiya. Ngusamb tushuwshish tamapari wazingari ashiru izuurampatari kasichiya.\f * \fr 19:15 \ft Salmo 2.9 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 16 Mishat, watunirimunsha sura yandam kamiran nuw parangi; wanumbinungi yandamaa nuw parangi. Yandamarini taarangu: \pi1 Watacha in kurakaa ichingurootstam, presidenteetstam ichingurootstam wamarisha kasiriya,\f * \fr 19:16 \ft Tayusima 10.17; Apanll wanichu anu 17.14 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya. \p Ashiri yuwaa Isus wamari kasichu anoo kamaneena. \s1 Na minootssha parangi anoo kamanchima. Yuwaa tapazpa tsapurunasshuchee kachingchu anoo kamanchintspa \p \v 17 Apanll wasundurur zarimun xiyeeru, tsiyatssee kamanku, uw kuk kizpur kimarangiya. Yapoo ichinguru, yáyaruraatstam, anootstam maachirita ichinguru kuruzarangiya; Naani; ktungangints. Taringsints; tárangiya. \v 18 Na tazazartatssa. Kizpur kurakaatstam wanutsi, komandanteetstamta, sundarootstamta, kapaachootstamta, m'chachootstamta, paturunaatstam wanutsi, ashpis katungkachus kshamangangints, tárangiya Apanll wasundururi. Yuwaa ashtachu anoo parangina. \p \v 19 Táyaru, Yashingsha watumzir, tsapurunasshuchpat kurak ichingurusin, wasundururpat tushaneerangana. Tputs kapaachumun mburish kuxinku anpat mishat tiptsirpat warateeni atusin, shaniyaranganaya. \v 20 Shaniyeersin, warataranganaya. Itaru, yashingoo watumzir putayaru, wipunasheetstam apanllputseetstam urkar putayaru, kchitari sumasush kapeetarangiya. An sumas mus kapung tamapari ashiriya. Itaru, tuzaz tamapari ashiru kizpur kurakiya; ztazamaam wanindaja. Anush yashingpata watumzir washunand sumasish kapeetarangiya. Yuwaa sumasish kapeetarangu an watach apanllputs urkari atina. Watacha tputsee kapung tamapingtaru anu. Apanllputsee kuk kapung kamanirangiya. Napuxtamashee zapan wayarangu, tputsee kapung ngichirangiya; yutarit tayaspatarangiya. Anootssha yashingpata watumzir washunand sumasish kapeetarangiya. \v 21 Sheeru, tputs kapaachumun kuxinku anu waanpata machtari yashingoo watumzir wasundururee ichingurootssin pacharangiya. Machtari watach kukush shitungarangu anu. Pachayaru, kachingeeru, yap'sha wanutsee katungarangana; tazazartaranganaya. \p Ashiri yuwaa tapazpa tsapurunasshuchee kachingchu anoo kamaneena. \c 20 \s1 Na misha kamanchintspa yuwaa Isus nish minam mil masach tputsee ishinchu anootsi \p \v 1 Apanllee wasundururee parangina. Kanindush karuwarangiya. Uwish kateenaa washitan payurangiya. Mishat, nllap payurangitamta wachoo tsapush tstsayaru nllaptamaama. \v 2 Yasariyaatssha putayaru, kateenpat kamuriyaru, kasarangiya. Minam mil masach tumaneeru kasachiya. Yasariy watacha Yashinguya; yuwatam sirútamasa mkaam kinarangu anoo \v 3 wachush kapeetarangu, tumanambarangiya. Tumaneeru, nllaptayaru, izuuru tstsarangiya. Yashingsha tputsee tamundamaam pinasarangiya. Ashtachu anoo parangina. Masach minam mil tamundatpa átu tumanarangiya. Masach mil izuuru tatsamoochu, yusur Yashingoo kasachiya natumasamta. \p \v 4 Kurakaa watsirari zapan nuw parangina. Anumun tputs kuxinarangana; kurakaam ínarangiya Apanlli.\f * \fr 20:4 \ft Daniela 7.9; 7.22 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Watacha tputs Isusumun wamin tsipakana anu. Isusoo kuk itsinsaru kamanirangsin, Apanllee kuk itsinsartam payurangusin, Isuschichee pacharanganaya. Mishat, Isuschich tputs Yashingoo watumzir nda chinarangana; Yashingoo watumzir tinamarini nduntam chinarangana; Yashingoo watumzir yandamarini ngatarangtamsin; anumandtam Isuschichee pacharanganaya. Watacha tputsi kurakaam ínarangu anu. Apanll anootssha ituyamarangu, Isuspatsha kurak tamapari ashiru tsapurunasshuchee kasichinllinaya; minam mil masach kurakaam taachinllinaya.\f * \fr 20:4 \ft Daniela 7.27 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 5 An watacha ituyamashi minamtarini; Apanll tputsee chtaru ituyamachu anumasaya. Itaru, yashingchich tputs tsiparangana an nda musá támchinllinaya. Zapish masach minam milo an tushiykchu, anush támchinllinaya. \v 6 Itaru, tputs ichtaru támkatssin, ituyamashish minamtarini támkusin, uwshtisin kisshaparee taachinllinaya; Apanll anoo tputs kis napkiya. Ashkatssin, tsipats tsimbunurini ndusha yachchinllinaya. Izuuru támkatssin, Isuspatsha kurak tamapari ashiru tsapurunasshuchee izuuru kasichinllinaya. Minam mil masach kasichinllinaya. Tputsee istamaam taachinllina; tputsee mangu yaramapaneem taachinllinaya; apanllpaneem taachinllinaya. \p \v 7 Sheeru, masach minam mil tushiyramchu, Yashingsha yusur tamapingamaam xiychiya. Tumanshishush tashitungakchu, natumasam tamundachiya. \v 8 Tsapurunasshuchee shuneeru yusur tamapingachiya. Tamapingakchu, Gógshuchee tsap tputs tushaniychiya. Magógshucheetstam tputs tushaniychiya. Tapazeemsha shaniychinllinaya. Mazach tamapari ashiru táchimaam pinaschiya; zapan shaniychinllinaya. \v 9 Shaniyarsin, Apanllchichee tputs kayangayarusin, izuuru iturpichinllinaya. Apanllee yaktarini, Irusarinaa iturpichinllinaya. Apanllchichee kachingamaam zandachpasinaya. Itaru, Apanll kanindap sumasee kapeetkachu, undarareetssha izuuru kasiyeeru machingchiya. \v 10 Apanllsha Yashingoo watstamamarisha sumasip kapeetchiya. An sumas mus kapung tamapari ashiriya. Tuzaz tamapari ashiru kizpur kurakiya; ztazamaam wanindaja. Yuwashtam waana watumzir taaru ambtam kapeetchiya. Waana apanllputsirini urkar taaru ambtam naachiya. Ashirucha, anush ayamtaati nda pakchiyam kanuschinllinaya; urutamari kiyung kachiychinllinaya. \p Ashiri yuwaa Isus minam mil masach nish ishinchu anoo kamaneena. \s1 Minootssha kamanchintspa yuwaa Apanll tputsee mangu ichinguru natstachu anootsi \p \v 11 Kurakaa watsirari minam kapunguw nuw parangina. Mburishcha. Isus kurakamun watsirar kuxinarangu, ichinguru pastayanlliya. Tsapurunassha pastata, kanindsha pastata, maachi ichinguru tsípata ashishtarachu parangina. \v 12-13 Tsiparsha ichinguru támarangiya. Nllursha támta, wachinsha támta, ichinguru ashirangiya. Musash tsipar zapan shitungarangiya. Kanizsha tputs zapantam shitungarangiya. Tsiparsha ichinguru támarangiya. Támeersin, Isussha tputsee tuxiykeeru, tasaseeru, tputsee mang' natstarangiya. Kirakaatssha zapan tawateeru, anush tputsee taárash natstayaru, kamanirangiya. Waanamandtari chayarini waneerangiya.\f * \fr 20:12-13 \ft Daniela 7.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Sheeru, kirakash minush natstarangiya yuwash Apanllee tiptsir sura yandarangu anshu. \v 14-15 Sheeru, suraa Apanllish wirkari nachungayaru, naxpooyaru, sumasip kapeetarangiya tputseetsi. Tsipar támarangana anoo ichinguru sumasip kapeetarangiya. Tputs nda yusur tsipamaam tsipatseetstam izuuru kapeetarangiya. An sumas kapung mus tamapari ashiru taariya. An watacha tsipats tsimbunurini atashina; waneeshish urutamashi. \p Ashiri yuwaa Apanll tputsee mang' ichinguru natstachu anoo kamaneena. \c 21 \s1 Nuw yuwaa Isuschichi urutamari taachinllina anoo kamanchintspa \p \v 1 Tsapurunasee kaneesich nuw parangi; kanindaatstam kaneesich parangina, watam sirapuch tsapurunas pastaranguwa. Tsapurunasush mus kapungumash nduncha; mus tsípayanlliya. \v 2 Apanll yaktarini kanindap karuwatara ashirangiya. An watach Irusarin kaneeschi. Kizpur wanasiri nuw parangina. Tputs kizaa yamakchu, kizsha uru kizpur wanasir yartariya an tamapari ashiru wanasirimshee nuw parangina.\f * \fr 21:2 \ft Isáysa 61.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 3 Anoo paranguri, tsiyatsis kurakanung watsirari kizpur kimarangiya; Mazinangtsa: natsha Apanll tputspata taachiya, tárangu. An tputs urutamari Apanlleem tiptsir taachinllinaya. Apanll waanpata tiptsir ipunuru uru taachiya. Apanlleetsimarisha chinachinllinaya.\f * \fr 21:3 \ft Esekiyela 37.27 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 4 Suris ndunshaparee.\f * \fr 21:4 \ft Isáysa 25.8 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Tsipatstam ndunshaparee. Kiyung kachiyshishtam ndunshaparee. Tanumaam nduntamta. Taarashini sirapuch izuuru pastamcha, watam ichinguru na kaneesich taaruwa; Apanll wasundurur, tárangiya. \p \v 5 Anamunsha Isus waana tsiyatarangiya. Waparimun watsirar kuxineeru tsiyatarangiya; \pi1 Mazinangtsa: maachi ichinguru kaneescheem tinachima, tárangiya. Táyaru, nuwaatssha: Nuwaa kuki yandangcha, watam zurkinawa. Nuwamunari kuki mangich tatumaam waritakiya; tárangiya. \v 6 Apari tputsee tapachindamaam chinarangu anoo ichinguru musá iwapchina nuwa; watam nuwaani chtaranginawa. Nuw urutari taarangina. Sirútari taaranguri, na wandaritam taakina; urutamaritam taachina nuwaya, áttanda tánllcha. Tputs zandku, nda ngatku, nuwaanasha taárashsheem urutamash panachima. Sachis tamapari ashiru Apanllingaz támarakus, nuwsha siyaa istakuri, ayamtaati siyaam pishtacheeja Apanlleema.\f * \fr 21:6 \ft Isáysa 55.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 7 Tputs yutaritshishee izuuru kasikchu, wanasiriri taakchu, nuwsha izuuru istachima. Uwsha nuwaa Apartana táchiya; nuwsha tputsee ipartana táchina; áttanda tánllcha. \v 8 Itaru, tputs nuwaa paziku, nuwaa kuki nda mangoonku, yutarit taamaam chinaku, wapach taaku, imbangartaku, wishunoom kinaku, apanllputsee chinaku, wayangichirir taaku, yuw tputs anpaniri taaku an ichinguru sumasip naachinllinaya. An sumas mus tamapari ashiru kapung taariya. Ztazamaam nduncha ayamtaatiya. An watacha tsipats tsimbunurini atashina, áti anoo yandanllcha, \m tárangiya Isusu nuwaatsi. \p \v 9 Anumunsha Apanll wasundurur nuwash kusarangiya. Wasundurur watach sirú Apanll mángawari tputsee wanimaam payurangu anu. Nuwash kuseeru, nuwaatssha: Isusoo yaktarini yámandachinllpa, tárangu. Anush Isus tiptsir urutamari Isuspata washunand taachinllinaya. Tputs kizaa yamayaru, uru wizanllpat taaku an tamapari ashiru uru washunand Isuspata taachinllinaya yaktashu. Isusoo yaktarini wanasirimshirini ichinguru yámandachinllpa, tárangiya. \v 10 Miranishpaz ashiru nuwaa kani yamarangiya. Machimun kizpur íwar nuwaa machtarangiya. Anush kanindapsha naparanguri, Apanllee yaktarini parangi. Kanindap karuwatan ashirangiya. Apanll waana zanganirangiya. Kaneesich yakat sura Irusarintamcha. \v 11 Apanll waanaatsi ungirtamaam tinarangiya wanasireewa. 'Sineerangiya. Wich wanasirimash tamapari ashiru kurakurtar ashirangiya. Mburash isping tamapari ashiru 'sineerangiya. \v 12 Tandapunuz kapung izuuru iturpirangiya. Íwarcha. Itaru, washitungashi 12 taarangiya. Anush washitungashinung Apanll wasundurur 12 ksutaranganaya. Washitungashsha ichinguru suroonarangiya. Sura 12 taarangiya. Sur watatam Utaáshuch zitaminarini 12 taaru anu. \v 13 Zar yaku amb tuchip washitungash taarangiya. Zar puku amb tuchpatam washitungash taarangiya. Zar puwachingaru amb tuchpatam washitungash taarangiya. Arangeemtam zar puwachingaru ambtam tuchpatam washitungash taarangiya. \v 14 Tandapunuzsha patumbchimun iwaz 12 tamurangiya. Patumbich ichingurutam suroonarangiya. Sura 12 taarangtamta. Sur watacha Isusu tayaspatampanirini; Apanllee Opeejarini kuk ichtaru kamanirangana ancha. \p \v 15 Anumunshat, Apanllsha wasundurur: Yakat tacheeni, tárangiya. Yasin tamapari ashiru táchshisheem payurangiya. Itaru, orpata yurim tinamcha. Anpata yaktaa taach, tandapunuzeetstam taach, washitungasheetstam taach ashirangiya. \v 16 Tácheeru, wazuranirini wamanirinpat tatsamoorangiya. Íwarini watatam shitungarangiya. 2200 kilometoroo táchirangiya. \v 17 Sheeru, tandapunuzee tácheeru, íwarini 70 metor shitungarangiya. Apanll wasundurur metoroo payurangu, itaru iy metororini tamapari ashiritam anpat tatsamooru payurangiya. \v 18 Yakatsha orpat tinarangiya ichinguru. Itaru, isping tamapari ashiru wiriwirtar ashirangiya. Tandapunuzsha patumbichpat, Jáspi sura anpat Apanll tinarangiya. \v 19 Itaru, tandapunuzish wantsshu patumbich nllitari tamurangiya. An patumbich ichinguru kizpur wanasirimuncha; kurakurtangat ashiranganaya. Ichtaru patumbchee mburshimashi, Jáspi sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee kawambanamish, sapíra sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee achimari kawambana, kársiton sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee kamachpa, Ísmirárta sura wayarangiya. \v 20 Anumun iwaz patumbchee paramshi, Sarónik sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee chumbeepimash, Korónarini sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee chamiramash, Kírsórita sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee kawambanamash, pirír sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee chamiramashtam, tupásiyu sura wayarangiya. Anumun iwaz kawambanatam, Karíso-parása sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee mawazimash, Jasínda sura wayarangiya. Anumun iwaz patumbchee kizpur kawambana, Ámatísta sura wayarangiya. \v 21 Wachoomsha pazat wazirumumchiri tamapari ashiru 12 wayarangiya. Minamsha wach anumashtam wayat, minoomsha wach anumashtam wayat, wayat, ashirangiya. Ashirangu, anunandari 12 wayarangiya wachooma. Ngootseemsha ichinguru orpat tinarangiya. An ur nda maachitpat ísima; oroonandari kizpur wanasirimuna. Isping tamapari ashirangu 'sineerangitamta.\f * \fr 21:21 \ft Isáysa 54.11-12 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p \v 22 Itaru, Irusarinush kaneeschishu Apanllee pang' shaniymaam pangusee wayarangana anumash nduncha. Watam Apanll waana anush izuurishat taachuwa. An watacha Apanll taarshi. Apanll kizpuritaa taaku, ashiritaa waanpata tiptsir anush taachiya. Apanll Opeejarini, Isusu anshutam tiptsirpat taachiya. \v 23 'Sineemaam kaschiri tamapari ashiru Apanll waana 'sinichiya.\f * \fr 21:23 \ft Isáysa 60.19 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Isus 'sintamcha. Ashiriya, zari mangu taachiya; tsup ashiritamta. \v 24 Tsapurunasush ichinguru tuwasinichiya. Tputs ichinguru Irusarinamun 'sineemarini taachinllinaya. Kuraksha ichingurusin Irusarinap kusta kusta ashchinllinaya.\f * \fr 21:24 \ft Isáysa 60.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Irusarinamun wizpur taachinllinaya. Ashirucha, waanaa wanasirimshirini Irusarinash wayat wayat ashchinllinaya. \v 25 Washitungashsha shtandamaam nduncha. Kaschiri uru tawatam taachiya. Ayamtaati nda shtandachiya, watam tapeemaam nduniwa. \v 26 Tsapurunasshuch tputs waanaatsi urkiri Irusarinap wayawayaw ashchinllinaya. Wanasirimshee kis uru wayachinllinaya.\f * \fr 21:26 \ft Isáysa 60.11 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 27 Itaru, yutaritshish Irusarinush nda minamtiyam pshtuchiya. Tayutaritamaam ndunshaparee. Tputs mantsir taarangana an ndusha pshtuchinllinaya. Wayangichirir tputs nduntam pshtuchinllinaya. Itaru, tputs sura Apanll waana wirkarish yandarangu annandarita Irusarinush pshtuchinllinaya. Uw suraa yandamcha. \p Yuwaa Apanll ashtachu anoo nuwaam yámandarangiya. \c 22 \p \v 1 Anumunsha, Apanll wasundurur nuwaa minootssha yámandarangiya. Kungoo taarashimashi nuwaa yámandarangiya. Kung kizpur wirinandari naantar ashirangiya. Tiptsir kchitamaam wayarangiya. Apanllush watsirar shitungarangiya. Apanll Opeejarini anshutam Waparimun watsirar kuxineeru, anush kung shitungarangiya. \v 2 Anush kung shitungeeru,\f * \fr 22:2 \ft Salmo 46.4 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ngootsish kapung ipusunandari naantar ashirangiya. Kungumunsha wing' yasin tatsummaa nuw parangi. Ningich watandaram taaru, arachich watandaram taaru ashirangiya. Wanus taarashimash yusirangiya. Ichinguru tsup yusirangiya. Wanus 12 taariya katungtseema. Masharsha irimiyaam taariya.\f * \fr 22:2 \ft Isáysa 44.4 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Tsapurunasshuch tputs ndusha yusur kiyung kachiychinllinaya. \v 3 Anush Irusarinush yutaritshish wanindaja; nda pakchiyam taachiya. Apanllimari wamari kurakaam taachiya. Apanll Opeejarini waana ashtachtamtaya. Sheeru, waana tiptsir Apanlleetsimarisha chinachinllinaya. \v 4 Apanllee wach pangchinllinaya. Apanlleetssha sura charumun yandachiya. \v 5 Tap nduncha; psaana nduntamcha. Apanll waana tuwasineeku, ¿mayaamaja nambarinaa tirooch? Zarsha mangutam taachiya.\f * \fr 22:5 \ft Isáysa 60.19 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashkachu, Apanllsha tiptsir kurak tamapari ashiru taachinllinaya.\f * \fr 22:5 \ft Daniela 7.18 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p Apanll ashtachu anoo parangina. Apanll wasundurur nuwaam yámandarangu ashirangiya. \p Ashiri yuwaa Isuschich Apanllush urutamari táchinllina anoo kamaneena. \b \p \v 6 Anamunsha Apanll wasundurur nuwapat tsiyatarangiya. Ichinguru yuwaa parangish, yuwaa mazinarangish an zuramamishcha. Anootsimari k'kuz mangoonamaam waritariya, tárangiya. Apanll iycha kurakarini. Uwsha waanpata wani waanaatsi kamanipani mangu p'tseeku, nuwaa kamanimaam zanganirangiya. Nuw tputsiri wasina yasapana átu nuwaa zanganirangu, nuwsha siyaa kamanirangina. Ashiriya, na yasayantsa yuwaa Apanll musá ashchu anootsi, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 7 Zurku atiya, watam Isus waana atuwa; Mazinangtsa: musásiritam kuschima, átcha. Na shiy kirakareetsi ichinguru yandakchush, tputsireetsi kamanimaam zanganingcha. Tputs anoo k'kuz mazinakchusin, payukchusin, kisshaparee taachinllinaya. Apari kisshaparee napchiya; áttanda tánllcha, tárangiya Isusu. \p \v 8 Ashiriya, nuwaana paranguri, mazinaranguri, anoo ichinguru siyaam yandakina. Ichinguru paranguri, nuwaa yámandamaam iwaparamchu, nuwsha Apanllush wasundurur wats tutunlltayaruri, ungirtamaam zandarangina. \v 9 Itaru, Apanllsha wasundurur nuwaa: Watsta; shiriyshpa. Nuw Apanlltamana muchchuri; nuw shiy tamapari ashiritamana. Zuwanllish ichingurusin Isusoo kuk payukana, nuw ashiritamana. Nuw Apanlleetsimari kuk kamankitamana. Yandarangish anoo nuw payumaam waritaktamana. Apanllee nuw kurakartana. Ashiri Apanllee ungirtangcha tina, tárangiya. \v 10 Nuwsha ayu, tárangina. Táyaruri, uwsha nuwaa: Shiysha yuwaa yandakchish anoo kamapshirinllpa; k'kuzee izapaneengcha. Apanll zapshtacheeja, nda. Musá ashchiya, tárangiya. \v 11 Tputs yutaritshishpaniri taaku an uru yutarit taachinllinaya. Yuw tputs Apanllee kuk ngatku an uru ngatamapaniri taachinllinaya. Itaru, yuw tputs tsasari taaku an uru tsasari taachpa. Yuw tputs Apanlleem tiptsiri kinaku an uru Apanlleetsimari chinachpa atina, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 12 Isussha waana, tárangiya; \pi1 Kuskachuri, tputsireetsi taárash natstayaruri, istachima. Nuwaana yasachina tputsireetsi. Wanasirinaariya taaku aranginasha istachina; tuwapakpazi ashtachina. \v 13 Nuw urutari taarangina. Sirútama urutaritam nuw taarangi; na wandaritam taaki; urutamaritam taachina nuwa. Nuw ichtakachuri taaranguri, na ashiritam urutamaritam nuw taachina,\f * \fr 22:13 \ft Isáysa 44.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya Isusu. \p \v 14 Tputs Isusush yutaritshishirineetsi tachingachu, Apanllsha anoo tputs kis napkiya. Minll ndunshaparee; wamari káchampaz ashiru taachiya. Ashkachu, Apanllush yaktarini pshtuchiya. Wanusee urutamashi kis katungchitamtaya. \v 15 Itaru, tputs yutaritcha; wishunoom kinaku, imbangartaku, wapchaam kinaku, apanllputsee chinaku, ngichku, wayangichirir taaku, yuw anpaniri taaku an ichinguru nda pshtumaam waritariya. \p \v 16 Isus waana nuwaa, tárangiya; \pi1 Nuwaana Apareetsi wasundururi zanganirangina. Tputsireetsi ichinguru yasapana aturi, zanganirangina. Nuw Dapiyarinchichtana. Dapiyarin tamarangpari ashiritam nuw kizpur kurakaam kinachima. Irunll tamatarpari ashiru tsangachee wamari kasiru, nuw ashiritam tputsireetsi kasirina, \m tárangiya Isusu. \p \v 17 Ashirucha, Apanll Wani: Mikeerush naangcha, átcha Isusootsi. Iysha Isus tiptsir ichinguruni: Mikeerush kusangcha, atitamaniya. Shiy nee kirakaa natstayarush, mangeetsish p'tseeyarush, Isusootssha: Mikeeru kusangcha, tángtamcha. Nuwsha siyaa atashina; Isusush kamungangtsa atashina. Zandkus, nda ngatkus, Isussha siyaam taárashee urutamash panachiya. Sachis tamapari ashiru Apanllingaz támarakus, Isussha siyaa istaku, ayamtaati siyaam pishtacheeja Apanlleema,\f * \fr 22:17 \ft Isáysa 55.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* nuw siyaa atashina. \p \v 18 Mishat, nuw siyaa táchintspa; nee kirakaa natstayarus, kukoo mazinayarus, mangoonangtsa. Nee kuk yankinaareesa, Apanllsha siyaa waneeshee yandarangi anoo siyash wayachiya kizpur wanimaama. \v 19 Nee kirakaa k'kuz kapeetkachus, Apanllsha siyaatstam kapeetchiya. Ndusha Apanllee yaktarini pangatssa; nduntam wanusee urutamashi katungatssa. Ashirucha, anuri k'kuz payungtsa atashina.\f * \fr 22:19 \ft Tayusima 4.2; 12.32 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p \v 20 Isus waana nee ichinguru kamanirangu, iyaatssha: Zurakcha; musásiritam kuschima; zapshtacheezi, átcha. Iysha Isuspat tsiyatkuni; Isusoo, musásiritanaari kuskachush, mangini ksachpariniya, watam shiyaa kurakartanicha, atiniya iy Isuschichini. \p \v 21 Isus siyaa ichinguru istachiya; mangeetsis ksutachparee. \p [Nuw Wangi yuwaa Apanll ashtachu anoo siyaam yandayana. Watamcha tsiyatssi; anuri chinangtsa, zuwanllee. Wapparee.]