\id MIC \h Mikiyasa \toc1 Mikiyasarini kuku \toc2 Mikiyasa \toc3 Miq \mt1 Mikiyasarini kuku \imt1 Mikiyasarini yandarangu anoo pakich kamanchintspa \iot ¿Chakaja anoo yandarang? \ip Tputs sur Mikiyasarini nee kiraka yandarangiya. Irusarinush nda nllurtarangiya. Yaktash Moresetush nlluratarangu, anush kanungarangiya. Mzatspanimuncha tputsi. Moresetumand tsimbun zar Irusarinash kusakchi. Moresetush taar ashku, anush Apanllsha, Nuwaa kuki kamaningcha, tárangu, Mikiyasarinsha ayu tárangiya. Kamanirangu, nee kirakaa yandarangiya. Jotamarini, Akásarini, Esekiyasarini Utaáchcheem kurak kinarsin, taarangana, anpur Mikiyasarini Apanllee kuk kamanirangiya. Anpuritam Isáysarini, misha Amosarintam taaranganaya. \iot ¿Chakaama yandarang? \ip Mikiyasarini Apanllee kuk kirakamun yandayaru, Samariyashcheem tputs, Irusarinshucheemtam tputs kirakaa zangan zangan ashirangiya. Israelchichpatatin waneerangiya. Iyaamtam mangeetsini p'tseekiya. \iot ¿Mayaamaja yandarang? \ip Kurakaw tsimbun kizpur taaranganaya. Minam Samariyash yakat taarangiya. Minsha Irusarinash yakat taarangiya. An kurak wipunashpatari yutaritanandari taaranganaya. Tputsee yutarit tayaspataranganaya. Apanllputsee chinangtsa. Pukiree tputsi niyrangtsa; kiyung yachangtsa, táranganaya. Ashirucha, Apanllsha, Nuw siyaa izuuru wanichintspa, tárangiya. Tárangitaa, Yusur nuw ipusamarini zangankachuri, uwsha siyaa wanasirinandari ksutchiya. Kisshapa taatssa, Apanll tárangiya tiptsireetsi. \iot ¿Mayaatseeja kamanik? \ip Na yuwaa kamanku anoo kamanchintspa. \io1 1. Apanll waanaa tiptsiree yutaritshishimand kizpur wanichiya. (1.1—2.11) \io1 2. Apanll, Nuw siyaa zapshinaa kizpur istachintspa, tárangiya. (2.12-13) \io1 3. Apanll kurak yutaritawaa, misha ngichzee kamanku anootstam wanichiya. (3.1-12) \io1 4. Apanll waanaa Israelash tsap kaneesich panguchiya. (4.1—5.15) \io1 5. Apanll Israelshuchee tputs, Siy yutaritischa, tárangiya. (6.1—7.7) \io1 6. Zapshinaa Apanll ipusamarini kuskachu, Israelchich tputs ichingarusin yusur Apanllee chinachinllinaya. (7.8-20) \mt1 Nuw Mikiyasi Apanllee kuku kamanchintspa \c 1 \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Apanll, Samariyashchee wanichima, tárangu anootsi \p \v 1 In watacha Apanll kuku yuw nuwaa Mikiyasaatsi, tputsee kamanimaam kamachtarangu anu. Nuw Moresetshuchtana tputsi. Apanll nuwaa, yuwaa Samariyashchee, misha Irusarinshucheetstam wanichu anoo kamanirangiya. \p Yuwapur kurak Jotam, Ajas, Esikiyas, ashirusin kurakaam kinarsin, Utaáshchee tputs ksutarana anpur Apanll nuwaa tsiyatarangiya. \p \v 2 Ashiriya, Apanll tsiyatku tárangiya: Tsapurunasshuchis ichingarus mangiptis mazinangtsa. Siy Utaáshuchis tputsis kaapa mazinangtsa. Apanll Taarashipan siyaa ichingarootsis wanichiya. Waanamandari pang' kizpureeru siyaa yutaritshishiris natstayaru, wanichiya. \v 3 Kanindamand Apanll káyashinu, tsapurunasish machimun íwar xiychiya. \v 4 Wats machimun katkamchu, machsha pingara sumasish pshtakchuch kungustaru ashkachu, mach tsapush kizpur zaw ashkachu, tandassha tsap pátangakchu tsimbunsha tsap kinachiya. \v 5 Yuwamand Israelchich tputs Apanllee kuk kapeeteersin, yutari taakana, misha yaktash Samariyash apanllputsee zapan ungirtakana, misha Utaáchitam tputs yutaritam taaksin Irusarinash apanllputsee ungirtakana, anumand Apanll ichingaroo wanichiya. \v 6 Ashiriya, Apanll Taarashipan waana tárangiya. Nuw yaktaa Samariya izuuru kapeetchima. Pangus ichingaru yurangakchu, patumbich wazawap pseertaru pantsachiya. Ashkachuri, tsap mzats tiroom tamatarpari ashiru puripuritaru wayachima. Anush tputs kizarunaa tatsumaam waritachiya. \v 7 Ashiriya, yuw maacheetsi apanllputseem ungirtamaam tinarangana anoo, ichingaru izuuru pátangambeeruri, kapeetchima. Yuwaptatam kiz mshipan kurikee putaku, anpat apanllputseem tinarangana, anootstam ichuwchayaruri, sumasush pshtayaruri, yusur kaneesichsha kurikeem tinachima, Apanll Samariyashchee tárangiya. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Apanll Samariyashchee tputs wanichima tárangu anootsi. \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa nuw Mikiyasi Israelchichingaz mangi mantsakuri tanurangi anootsi \p \v 8 Nuw Mikiyasi tputsingaz mangi kapung mantsakuri tanukuri, spatureetsi yusheeruri, misha kamareetstamti yusheertamti, zapeeshti kapung tanukuri, wapap ashiruri, Ayi, Ayi, táchima. Karis puzanimash kapungamash tanuku, amtarpari ashiruri tanuchima. \v 9 Samariyashuch tputs kapung yutaritshishee chinarangana, anoo yaramaam pinascha. Utaáchich tputs taakana anush waneeshish kuschiya. Irusarinshutam yuwash nuw maachiriti taakana anshutam kuschiya. \v 10 Paptsa, Gadshuchee yakat, kundarareetsini, kamanintspa. Nish Irusarinush tanurintspa. Itaru, mangimaritis kapung mantsangtsa, tanumaam zandkus, Bet-le-afrap tsap naakchus, kapung tanukus puyumbush zuripshtangtsa, siyaa atina. \v 11 Yakat Safírshucheetsis, kundararis arap machkatssin, tumuchchurtarsin Zapeerus, pazirpatis arap naatssa. Yakat Saanánshuch tputs puniksin, nda tapachindamaam shitungchinllinaya. Yakat Mbetselshuchtam kapung tanuchinllinaya, watam tapachindampan ndunariwa. \v 12 Yuwsha tputs Marotush yakat taakana, anshtisin waneeshee kapung táchakchusin, wásurimun chiptatara, chiptatara ashtachinllinaya. ¿Ashinooja mayungach? atusin, ashchinllinaya. Watam Apanll Irusarinash washitungash waneeshshee wayachuwa. \v 13 Lakiyash yakat taakis anis, paptsa átana. Siy ichtaru ichingarus yutaritshishee chinarangus, Israelshuchsha tputs siyashtam yutaritshishiris tachitaranganaya. Mishat, siy Irusarinshucheetstam tputs yutarit taamaam yaspatarangitamsa. Ashiriya, waneeshshee kamungamaam zandkus, kapaachurimunis pshiyrshini tusisingtsa, nuw siyaa atina. \v 14 Moreset-gatshuchis, izuuru yaktareetsis kasayarus kazurangtsa. Ashiri Israelchich kurak Aksibush yakat kuskachu anshuchsha tputs tamapingakchusin, tsipachinllinaya. \v 15 Apanll siyaa, Maresshucheetsis ateeja. Uru zurampatari tapazpanee tputs siyap zanganchima. Israelchich tputs kizpureewtaa taaksin, anoo puniksin ashpartin Adulamush wach tapishumaam suwachinllinaya. \v 16 Ashiriya, Irusarinshuchis iparingazis kapung mangis mantsakus mucheetsis kumangtsa. Muchis izuuru purimich kasangtsa. Watam ipareetsis ashpari minup tsap muchchureem machinllinawa, átcha Apanlli siyaa Irusarinshucheetsis, nuw Mikiyasi atina. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa nuw Israelchichingaz tanurangi anootsi. \c 2 \s1 Ashiriya, na yuwaa Apanll; Kurikpan tputsee kiyung yachakana anoo wanichima, Israelchichee tárangu anoo kamanchintspa \p \v 1 Apanll tárangiya; Kurikpanis paptsa, waneeyantspa. Psaantaa nda maakus, anungaziri mantsir chinachintar ashkus, tarasitanu anuritam chinarus, mikeerus chiyzata, ashiksa. Watam siy kizpur kurikpan taakus, ¿chakaja siyaa watsta, tách? \v 2 Tputsingaz watsapun támarakus, uru anootsiritam saamatari yátssa. Tputsingaz pang' támarakus, ichingaroo maachirita shuchiyarus yátssa. Waani kiyung kachiypana, tputsee átssa. Tputseetstsha, wipaptari ashpari kapung kiyung yachaksa, watam watsapunee itutsiksawa. \v 3 Ashirucha, nuw Apanlli Taarashipani kurikpaneetsis atina; Nuw waneekchuri, uwshtisin waani kiyungutam kachiychinllinpa, atitamana. Yutaritshish kizpur tushiykchu, ¿tamaree siy saanaatsee tapachindachis? pinasatssa. Kapung yutarit wayakchuri, siy ayamtaati saanaatsi ungirtakus taacheezis. Kapung kiyung kachiyatssa. \v 4 Yuwash zari tatsamkachu anush kundararis kuseeru, siyaa kasiykchu, tputssha mang mantsaku, yaseeksin siyaa táchinllinaya: Na saanamand yutaritshishiris Apanll iyaa tpachingayanlliya. Sirútama Apanllimuntaa tiptsir taaranguni, itaru natsha undararineemsha muchchur taakaniya. Kundararini na iyaa tsapunni itutseersin, waanpatatin yakitam yakitam ashiranganaya. \v 5 Ashiriya, Apanll iyaam tsapuneetsini tuwanpukchu, siysa kurikpanis pakchiyam tsapuneemis nda yátssa. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Apanll, Kurikpanee wanichima, tárangu anootsi. \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa kurikpansha Mikiyasaa yámarangana. Mishat yuwaa Mikiyas tputsee yámarangitamta. \p \v 6 Kurikpan Mikiyasa yámkusin táranganaya; ¿Nitaati Apanllee kuk tsiyatkish shiya? Anumashee tsiyatsis mazinamaam zandkeezini. ¡Kundararini iyaa kasimaam pinasakanaya! \v 7 ¿Antaati Apanll iyaa Akoparinchicheetsini kiyung yachacheeja? Nda. Apanll iyaa musásiri tsiyantakchu, tpachingacheeja. Ashimaam wanindaja. Iy wanasiri taakuni, Apanll uru iyaa wanasir istamaam chinakiya, watam waana Apanll kuk atuwa, kurikpan tputs Mikiyasa tárangana. Itaru Mikiyassha; Apanll ateeja siyaatsi: \v 8 ¿Nitaati siy wanasir taakis? Siy nuwaa tputsiri kundartarus taaksa. Pachampan ashirus tputsireetsi maachirita wanasireewaa, wamareewaatstam itutsta ashiksa. Wanip nuwaa tputsiri kiyung yachaksa. \v 9 Kiz pang' wanasirish taarana anoo tashitungaksa. Nuw wipaam tsapoo urutamari kis taamaam wayarangitaati, siysa anootstam itutsiksa. \v 10 Ashiri siy yuwamand ashirangis, naangints. Na siyaam nish kis taamaam wanindaja.\f * \fr 2:10 \ft Utaáshucheema 3.11, 18; 4.1-11 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Watam yutaritshishirimandis tsapuneetsis ichingaru tayutaritarangsawa. Na nuw izuuru tsapuneetsis kapeetchima, atina. \v 11 ¿Nitaati siy nuwaa kuki ksaja mazinakis? Nda. Waanari tputs, Apanll ateeja; Nuw kapusis kash, misha tarakootstam zapan panachintspa, atinaari ashiru, siy anootsinaapari kis mazinatssa, átcha Apanlli siyaatsi, tárangiya Mikiyasa. Ashiri na kamaneena, yuwaa kurikpansha Mikiyasaa yámaranganaya. \p Na kamanchintspa, yuwaa Apanll waamari kasiru tiptsiree waanpee watsapun yusur tuwanpuchu anootsi. \v 12 Yuwash zari waritakchu anush nuw, Apanlleeruri, Akoparinchich tputs katuchku anoo yusur tushanichima. Opeejpan chinoo pastush tushaneeku tamartarpari ashiruri tputsireetsi Israelshutam tsap yusur tushanichima. Anush zapan shaneersin, zamamtar ashchinllinaya. Nuw, Apanlli, siyaa wasina kamankina, tárangu, anoo nuwsha Mikiyasi siyaa kamankina. Ashiri nuwsha, siyaa atina: \v 13 Apanll waana tiptsireem ngootsee tawateeru, undararshutaa yaktarini taaru, ashiritaa wizpurpa shtantashee tawateeru tiptsiree tashitungachiya. Sheeru, Apanll Taarashipan waana kizpur kurak ashiru wasina naakchu, tiptsirsha tachitchinllinaya, Nuw Mikiyasi atina. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Apanll zapshita waamari kasiru tiptsiree waanpeetap watsapun yusur wayachu anootsi. \c 3 \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Israelchich kurak tputsee mantsir ksutarangana anootsi \p Nuw Mikiyasi siyaa atina, \v 1 Kurakawis Israelchichis, na ichingarus mazinangtsa. ¿Tamasha tsiyatssee nda wanasir yaramaam zandaksa? \v 2 Tsiyatssee wanasirimshee nda pakchiyam yaramaam zandkus, yutaritshisheetsimari chinakus tputs wanasirimsheetstaa kiyung yachakus, yutaritawaatssha tputs chinaksa. Amb ashkus, zamzeetspaz wanutsee isisangayarus, wanapoo itsupambayaritamtis, ngusambash k'pakus, siy tputsee wanasirimshee ashikpaz ashiksa. \v 3 Mishat, tumuz tputsee zayaru, katungeeru, wanapunandarisha kasataru, siy tputsee ashikpaz ashkus maachiritaa ichinguru itutskus ndunarsha kasaksa. \v 4 Ashkis anumand minush zar siyaam yutarit tushiykchu, Apanllee kuruzkitaatis, Istanda, atitaatis, Apanllsha nda pakchiyam mazinachiya. Izuuru mazinamaam ngatku tapishchiya. Watam siy Apanllee tiptsir kapung tayutaritaksawa, nuw Mikiyasi siyaa Israelchicheetsis kurakis atina. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa kurak Apanllee tiptsir yutarit ksutarangana anootsi. \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa tayaspatampan Apanllee kuk mantsir tayaspatakana anootsi \p \v 5 Nuw Mikiyasi siyaa Apanllee kuk kamanimapaneetsis waneekuri atina; Siy sirú Apanllee kuk itsinsaru kamanirangsa, itaru natsha ngutis ngichkus, tputs yuwaa martakana siyaama anootsimsha; Apanll siyaa kizpur chinaku kapung istachiya, átssa. Itaru yuwaatssha tputs siyaam nda martaku anootssha, Apanll kapung xarashish wayachiya, ngutis átssa. \v 6 Ashiri Apanll siyaa ateeja; Sirú siyaa tsiyatarangitaati, na ndusha ashtachima. Yuwaa nuw ashtachi anoo ndusha pamazootssa. Mishat, ndusha siyaa kamanchina. Ashkachuri, tputs ndusha siyaa pakchiyam mazinachinllinaya. Ashkatssin, pazitssa. \v 7 Siy natstampanis, mishat tuwachimapanis, nuwaa mashkitaatis, nuw ndusha siyaa kamanchina. Ashkachuri kapung pazitssa, átcha Apanlli siyaatsee. \v 8 Itaru, nuwash Mikiyasshi, Apanll wan taariya. Nuwaa tuwizpurtaku, siyaa Israelchicheetsis yutaritshishirimandis wanimaam punikeezi. Itsinsaru tputsee tsiyatkuri, ¿Mayaamsha Apanllee kasarangsa? atina. Pazikeezi. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa tayaspatampan mantsir tputsee tayaspatarangana anootsi. \s1 Ashiriya, na kamanchima yuwaa kurak Irusarinaa mantsir ksutarangana anootsi \p \v 9 Ashiriya, Israelchichis kurakawis, na mazinangtsa. Siy Israelchichee tputs ksutamaam waritaktaa, itaru tsiyatssee wanasiri yaramaam ngataksa. Kurikingazimari chinakus, anootsimari tsiyataksa. Ashkus tputsee nda pakchiyam nayaniksa. \v 10 Tputsee pachakis, mishat maachiritaa zapan itutskis anpat pangeemis kizpur wanasir Irusarinash panguksa. Anush Apanll pang' taaritaa, itaru siysa kurakis pachamaatsiri chinaksa. \v 11 Siy kurakis, tputs siyaa kurikee panakchusin, anumand mapiyksa. Nda tputsee kiyung yachaksa. Siysa apanllpanis yutarittamtischa. Kurikimari wamin tayaspataksa. Apanllee kuk kamanimapanshitis tputs siyaa mashkusin, ¿Apanll amka? ¿Maya iyaam tushiych? atusin, kurikee panaksin, siysa, Apanll nuwaa kamanirangu anoo itsinsaru kamanchintspa: Apanll iyaa uru wanasir ksutkiya. Yutaritshish iyaam tushiycheeja. Mapiyngtsa, átssa. \v 12 Ashiriya yuwamand siy mantsir chinakis, Apanll waneekchu, tputssha Irusarinaa izuuru kapeetchinllinaya. Kundararis pangeetsis ichingaru ichip ichip ashkatssin, patumbchinandamarisha xanangamchiya. Apanlleetstam pang' kapeeteersin, machish Siyonash chirichirinandarisha kxoonchiya, nuw Mikiyasi atina. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa kurak Irusarinshuchee mantsir ksutarangana anootsi. \c 4 \s1 Ashiriya, na kamanchima yuwaa Apanll tsapurunaseem kurak kasiru taachu, tputstisin ichingarusin, nda puniyksin kis taachinllina anootsi \p \v 1 Zapish yuwash Apanll kuskachu anush yusur Siyonaa mach wamari kasiru taachiya. Apanll pang' yusur anush taakchu, tputssha ztaru; Siyonangaz mach naapani, atusin kusta kusta ashchinlliniya. \v 2 Tsapurunasshuch tputs zapan kuskusin, Pza, machip káreeruni, Akoparinip Apanllirini pang' napani, táchinllinaya. Apanll anush kuskachuch, iyaa wanasir tachitamaam tayaspatachiya. Ashkachu, iysha waanaatsi kuk itsinsaru payuchiniya. Watam Apanll uru Siyonamand mach, Irusarinush, waanshuchee tiptsir tayaspatachuwa, tputs táchinllinaya. \v 3 Apanll tputsee ichingaru ksutku, kurak waanpatatin pachamaam chinatarana, arapich kurak, kizpureew taarangana, anoo Apanllsha mazinakchu, yuwaa mantsir chinataru anoo wanasirsha yarkachu, kuraksha Apanllee kuk mazinakchusin, ayamtaati waratamaam chinachazinllinaja. K'chirpungurineetsi tsapoomsha ktsimpaneemsha wayachinlliniya. Mishat, wachiruree karutamsha puyamaam wayachinlliniya. Tsapurunas ztaru tapazee kasachinllinaya. Ndusha kanungasee tputsee pachamaam tayaspatachinllinaya. Mapiyshtisin taachinlliniya. \v 4 Amb ashkatssin wanasirsha taaksin, mapiyshtisin yasinash puch kanuskusin, wayanpishsha k'xinataranll, ndusha puniyksin ashchinlliniya, Anoo Apanll Taarashipani waamari kasiru an, nuwaa Mikiyasaatsi tsiyatku tárangiya. \p \v 5 Ashiri, minshuch tputs natumasam, waanaatsi apanllputsirini wamachtash payuktaateesinaya. Itaru, iyshat yaanaatstamari Apanllirini kamachtamarini urutamari payuchiniya, nuw Mikiyasi atina. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Apanll tsapurunasish kurak taakchu, tputs ichingarusin, nda puniyksin, kis taachinllina anootsi. \s1 Apanll waanaatsee tiptsir yusur tapachindakchu, waanpee watsapun kanapchinllina anoo kamankiya \p \v 6-7 Mishat, Apanll nuwaa yusur tsiyatku tárangiya: Minush zar nuwaanaatsi tputsiri waansshu watsapun yusur tushanichima. Kapung waneerangitaati, pseertarsin taarangtaatssin, kiyung kachiykusin, nizkusin, kapung wanguytarangitaateesinaya, yuwamarisha machin tputs wand kchit taarana, anoo nuwsha opeejaatspaz ashiruri yusur yamayaruri, waanpi watsapun tushanichima. Anush izapaneekchusin, yusur kizpureewa taachinllinaya. Sheeruri, nuw, Apanlli Taarashipani, tputsireetsi ksutchima. Machimand Siyonamand urutamari ksutchima.\f * \fr 4:6-7 \ft Wanga 10.7-16 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 8 Yakat Irusarina torre, mishat tandapunoom kizpur wanasir ashiru taachiya. Anush mach Siyonash Apanll tiptsiree, opeeja ksutamapan ashiru ksutchiya. Yakat Irusarin, kapung ichingaru uwamari kasiru yusur taachiya. Sirútama taarangu ashiritam taachiya, átcha Apanlli siyaatsee, nuw Mikiyasi atina. \p Apanll waanaatsi tiptsir yusur tapachindakchu, waanpee watsapun kanapchinllina, anoo na kamaneena. \s1 Babiloniyashuch Israelchichee machtayarusin, Apanllsha undararee tpachingayaru, yusur tapachindachu anoo wasina kamanirangiya \p Irusarinshucheetsis, Apanll siyaa atiya: \v 9 ¿Mayaamsa siy punikus, kiz iparinakchu, wasurimun tanutaru ashirus tanuksa? ¿Nitaati kurakaris siyaa istamaam ndunar? ¿Nitaati siyaam tputs mangeetsis tuwizpurtamaam ndunarshat? Taarcha, itaru istamaam pinasakiya. \v 10 Ashiriya, Irusarinshuchis, kapung tanukus, nutsis yurtsitsitara shingtsa. Watam kundararis siyashchee tputs ichingaru tashitungachinllinawa. Shitungeerus, apus xitangat ashkus, anumun Babiloniyapsha machinllinaya. Ashkachtaateesinaya, Babiloniyashtaa watsapun taakus, Apanll siyaa tapachindachiya, watam waana táranguwa. \v 11 Siyaa tputs minchicheew zapan natsaksin, waanpatatin, Pza, pangani, Babiloniyashuch wasundarur Irusarinaa yakat ichingaru kapeetkatchinllina an naapani. Zamangayani, táchinllinaya. \v 12 Itaru, uwshtisin Apanll yuwaa wanichu anoo nda yasaranganaya. Warusaa war washunand xanateeruch, sumasush tirootarich ashtachu anootsi. \v 13 Ashiri yuwash zar tatsamkachu anush Apanll Taarashipani siyaa Israelshucheetsis; Natu Siyonshuchis, chiyzangints. Kundarareetsis tpachingayarus ksangints. Nuw siyaam wizpuriri panachintspa. Wakar upapchiri wits ngusamb tinam tamapari ashiru, mishat kutsis ngusamb chumbeepimash tinam ashiru wayachintspa. Anpasha siysa tputsee zapan pchangtsa. Sheerus, maachirita, urkireetstam yuw tputsee itutsirangana anoo ichinguru siysa yáyarus nuwashsha pangi nuwaam wayangtsa. Watam nuw Apanlli Taarashipani ichingaru tsapurunas kasiyaruri ksutkinawa, Apanll tárangiya. \c 5 \p \v 1 Siy Irusarinshuchis saanaatsi tapachindamaam na sundarureetsis kamachtangtsa. Watam tputs siyaa pachamaam katiripeechinawa. Siyaa kasirsin, kurakareetsis uru kiyung yachachinllinaya, átcha Apanlli siyaatsi. \p Ashiriya, kamaneena yuwaa Babiloniyashuch Israelchichee machtayarusin, Apanllsha undararee tpachingayaru, yusur tapachindachu anootsi. \s1 Ashiriya, Apanll ipusamarini Biringush yakat nllurtachu anoo nuwaa Apanll kamanirangu, anootssha na kamanchintspa \p \v 2 Efratash tsap, yakat Biringash pakchishtaa,\f * \fr 5:2 \ft Yuwaa nish átu anootstam Matiwa 2.6; Wanga 7.42 tayusima kamankiya.\f* Utaáchich yaktarini zapan kapungutaati taaru, itaru ashiritaa Biringash yakat Israelchicheem urkar nllurtachiya. An nllur zitaminarini sirútama kurakaam kinarangu anchichcha. \v 3 Ashiri Apanll Israelchichee natumasamam kasachiya. Itaru, nda urutamari kasachiya. Kiz mireeyaru, tatsipkachu anush yusur Israelchich arapeew pseertaru taarana, anoo washunandsha watsapunish waanpatatssin tushanichiya. \v 4 Apanll waana nlluraam wizpur panakchu, waana Apanll Taarashipan tamaparee ashiritam kurak tiptsiree ksutchiya. Opeejpan tamapari ashiru tiptsiree wanasir ksutchiya. Amb ashkachu, Israelchich mapiyrsin wanasir taachinllinaya. Watam tputs ztaru arapeewtaa taakana, an Apanllee kuk ichingarusin mazinchinllinawa. Apanll Taarashipan kizpurcha, táchinllinaya. \v 5-6 Ashiriya Asiriyashuch iyaa Israelchicheetsini kasimaam kuseersin, sundarush pang' kapungush pshtukchusin, uwsha kurak iyaa tapachindachiya. Tsimbun matayaru kurakaa, mishat tuchip matayaru sundarootstam urkar kurak zangankachu, uwapa wizpur Asiriyashchee, Nimrodshuchi tputs kasichiniya. Ashkachuni, yamari kizpureewani Asiriyashchee tpuxtakchuni, ndusha iyash tsapuni yusur kuschinllinaya. \p Ashiri Apanll ipusamarini Biringush yakat nllurtachu anoo na kamaneena. \s1 Na yuwaa iyashuch tputs pseertaru taaksin, Apanll istachu anoo kamanchintspa \p Apanll nuwaa kamanirangtamta. \v 7 Iyashuch, Akoparinchich tputs zapan minpeew tsap wand taaratarar ashchinllinaya. Iyaanpee tsapunni nda kanapuchinllinaya. Anpeewari taaksin Apanllsha waana zandkachu istakchu, ashparitaatsirisha minchicheewaatstam istachiya. Sirin tsapu ashchiri kachachtataru, misha sin sinakchu ashparita tatsumim kachachtataru ashikpaz ashtachiya. \v 8 Itaru, iyashchee natsakinaareesinaya, iyashuchsha tputs tumuz manginshuch opeejaa watandpunush zayaru, wanutsee katungambayaru, wanapootstam katungayaru, kasataru, iyashuch ashikpaz ashirusin, natsampanee tputs kachingchinllinaya. \v 9 Apaa, shiyamari kundarareetsish izuuru tpachingayarush kasachsha, nuw Mikiyasi atina. \p Ashiriya, na yuwaa iyashuch tputs pseertaru taaksin, Apanll istachu anoo kamaneena. \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Apanll ichingaru tputs waneekchu, apanllputseetstam ichingaru tpachingachu anootsi \p \v 10 Nuw Apanlli Taarashipani siyaa Israelchicheetsis atina: Yuwash zar tatsamkachu anush nuw siyaa kapaachureetsis tapazpanee mishat, tapazeem pshiyrshishi payukis anootstam ichingaru tpachingachima. \v 11 Yaktareetsis sundarurpatartis pang' ichinguroo kapeetchima. \v 12 Wishunureetstamtis, mishat natstampaneetstam yuwamun mangis tatkis, anoo izuuru chingachima. \v 13 Apanllputsireetstamtis, mishat patumbcheetstam, yuwaa ungirtapani átus tinarangis, anootstam pátangambeeruri kasachima. Ayamtaati tputs waana tinamarineetsini ungirtachazinllinaja, ndambaree. \v 14 Yaktareetssis kapeetkachuri, yasinareetstamtis, yuwaa ungirtakis anootstam yuxeeruri kapeetchima. \v 15 Tsapurunas ztaru yuwamand nuwaa kuki kapeetarangana anumand nuw kapung tsiyantakuri, tpachingayaruri kasachima. Nuwaana tsiyani kachizangayaruri, kasachima, atina, Apanll tárangiya. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Apanll, ichingaru tputs waneekchu, apanllputseetstam ichingaru tpachingachu, anootsi. \c 6 \s1 Ashiriya, na kamanchintspa, yuwaa Apanll Israelshuchee wanimaam zandarangu, nuwaa Mikiyasaatsi tsiyatarangu anootsi \p \v 1-2 Ashiriya Israelchichis, Apanllee kuk mazinangints. Apanll ateeja: Siysa nuwaa kamaningandama, yuwaa yutari ashkis anootsi. Ashiriya chiyzangints. Itsinsarus kamaningandama. Ngichintspa. Mach íwar, mishat mach tsipastam, tsaputam yuwaa kuruzkachis anoo mazinachinllinaya. Watam ichinguroo yasakanawa. \v 3 Nuw siyaa tputsireetseeruri atina. Natu kamaningandama. ¿Ashinooja nuw siyaa tayutaritarangee? \v 4 Napa: Zitaminaris Ijiptosh tsap taarusin, kiyung kachiykusin, nuwsha anoo tapachindarangi. Ijipto tsap tashitungarangina. Móysisee, misha Aaronaa wizarpatari Mariypat siyaa ksutamaam zanganirangina. ¿Anoo nda yasaksa? ¿Tamaysha mbizaksa? \v 5 Mishat, Mowabshuch urkar Balaka sur, zitaminarineetsis ichinguru kachingamaam zandarangu, Balamarinee, Beorarinee wip istamaam kuruzurangiya. Itaru, Balamarinsha, nuwaa kuki Balakaa itsinsaru kamanirangu istamaam ngatarangiya. ¿Tamaysha anootstam mbizaksa? Mishat, yakat Sitimamand kasayarandsin, Guilgaalap naatarangsin, nuwsha wanip siyashchimari kasimaam istarangina. ¿Siyaa wanip tapachindarangina? atina. Ashiri na siysa kamaningtsa, tárangiya Apanlli. \p Itaru, nuwsha Mikiyasi atina. \v 6 ¿Ashiriya Apaa, Iy Israelchichini shiyaa tsiyatkuni ameecheezini, iya? Shiy ichingaru kasiru kurakish taaksha. Shiy taarashipantishcha. ¿Maypataja shiyash pangish pshtuchini shiyaa ungirtamaama? ¿Maypataja iyaa yutaritshishirini tachingeechish? Wakarareetsini karupana pachayaruni, muchkitaateeniya ¿antaati shiy anpat yutaritshishireetsini tachingcheezish? Nda. \v 7 Misha ¿antaati opeejaa karupana miltaati muchkuri, mishat dies mil litorutaati wayungunu tazukuri anoo zandcheezish? ¿Nduniya ashiru ipareetstaati iwaxiztama yutaritshishireetsi tachingamaam pachaktaateena anoo shiy zandcheezish? Nda. \v 8 Apaa, sirútama iyaa tputsireetsish yuw shiyaam wanasiri anoo kamanirangsha. Ashiri Apaa, tárangsha: Siy tputsis saanpatatis itsinsarus tsiyateerus wanasiriri tángtsa. Mishat, tputs wanguytaku anoo istangtsa. Ichingaroo tputs nayaningtsa. Ashkchus wanasir taatssa. Mishat, nuwaatsimari mangiptartis chinakus, k'keetsi payungtsa, tárangsha Apaa, nuw Mikiyasi tárangina. \p \v 9 Itaru, iyashuch shiyaa kukish payumaam nda zandkana. Ashiri nuw Mikiyasi, atina: Iy Apanllirini Irusarinshucheetsis ateeja: Yuwis mangis kapunguwa anis nuwaa waneeshi kamungamaam zandkeesa, kaapaniri mangiptis mazinangtsa. Kurakshtis wanimpanis tputsirpatartis mazinangtsa. \v 10-11 Tputs yutaritshishpan kurikangazimari chinaksin, pangush maachee zapan yuw shuchikana an payukanaya. Mishat, maachta tupaxanxaksin, kapung kiloo shuchikana. Anoo nuw natsakina. \v 12 Kurikpan tputs pukiree kiyung yachakanaya. Irusarinshuch tputs ichingarusin waanpatatin tamapingayarusin shuchikanaya. \v 13 Ashiriya, na siyaa yutaritshishirimandis wanichintspa. Maachiritaatsis ichingaru kurikireetsis itutseeruri izuuru ndunarsha kasachintspa. \v 14 Katungitaateesa ndusha tazazakus, kizpur mariztatssa. Tatsumareetsis pusakitaateesa, tputssha uru shuchichiya. Pakich yuw saama ituchkis anootssha nda pishumaam waritakus, kundararshtis ichinguru itutschiya. \v 15 Tirikootssha tatsumkitaateesa nda pusamaam waritatssa. Wanusee pusayarus, wayunganoom tatsirapshiyarus yataris ndusha ashitssa. Mishat, kizarunaa pusayarus, wakungur waamaam yataris ndusha ashitssa. \v 16 Siy Irusarinshuchis Israelchich urkar Umri sura tamapari ashirus kizpur yutarit taaksa. Kurak Ajabarinitam, maachiritpa yutarit taarangana, siysa na ashiritam yutari taaksa. Ashiri yuwamand yutarit ashkis, anumand siyaa tpachingachintspa. Ashkachuri, minchich tputs zapan siyaa yasaksin, kizpur puniksin, siyachchee michitkusin stachinllinaya. Ashiri siyamand yutaritshishiris Israelchich tputs ichingarusin pazichinllinaya, atina, Apanll tárangiya nuwaa Mikiyasaatsi. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa Apanll Israelshuchee wanimaam zandarangu, nuwaa Mikiyasaatsi tsiyatarangu anootsi. \c 7 \s1 Nuw Mikiyasi tputsingaz mangi kapung mantsaki anoo kamankina \p \v 1 Apaa, nuw Mikiyasi tputsingaz mangi kapung mantsakina. Shiyaa kukish tputsee kaman kaman ashkitaati, nda minamtiyam tputs mazinamaam zandkanaya. Amb ashkuri, tputs katungtsingaz mazarish nachungaku, itaru kizarunaa, misha kpayunlleetstam nda minamtiyam wanus paku, wand marizimun kiyung kachiytaru ashikpaz ashkina. \v 2 Tsapurunas ztaru tputs wanasirimash nduncha. Nda minamtiyam tputs Apanllee itsinsaru tachitkanaya. Waanpatatin waratamamari mishat pachamamari chinakanaya. \v 3 Ichingarusin mantsirimsheetsim yasaksin, kurak, mishat k'kuzee yaramapanitam kurikpaneetsimari istakana, watam kurikee zapan tuwapkanawa. Tputsee tamapingamaam ngichkanaya. Yuw waana zandkana anootsim tsiyatkana. Irusarinshuch ashkusin Irusarinaa yakat tayutaritkana. \v 4 Tputs, nuw wanasirtana, atitaatssin, itaru kap ashirusin tputsee tamapingaksin, kiyung yachakanaya. Apanllee kuk kamanimapansha kamankusin; Paptsa. Yuwash zar waritakchu anush Apanll siyaa wanichiya, atitaatssin nda pakchiyam mazinakanaya. Itaru zar tatsamkachu anush siysa kapung punikchus mangutis ¿Sitatstee? saanpatatis tátssa. \v 5 Ashirucha tputsimun kuk mangis tatintspa. Amikureetstamtis kuk payurintspa. Izanlleetstamtis kuk payurintspa, atina. Yuwaa saana chinakis, anootstam izanlleetsis kamanintspa. \v 6 Tputsimun mangis taatintspa. Iparis kamuz saanaatsi kukis mazinachazinllinaja. Kizsha iparis waniree kuk kapeetchitampasinaya. Kiz umeenaa natsachtamparee. Tputs puniksin, waanaatstataa maachirita natsachinllinaya,\f * \fr 7:6 \ft Matiwa 10.35-36, misha Lukasa 12.53 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* atina. \v 7 Itaru, nuwsha Mikiyasi uru Apanllimun mangi tatkuri kutakina. Apanll Taarashipan nuwaa tapachindachiya. Apanllee kuruzkuri, Istanda, tákchuri, Nuwaa kuki mazinachiya. \p Ashiri kamaneena, nuw Mikiyasi tputsingaz mangi kapung mantsaki anootsee. \s1 Ashiriya, na kamanchintspa yuwaa Apanll Israelchichee yusur tapachindachu anootsi \p \v 8 Nuw Mikiyasi siyaa kundarareetsi atina. Iyaa kasiktaateesa, mangis ksakus shambatintspa. Iy wandtaati nda waritakuni, itaru Apanllsha iyaa yusur istachiya. Kapung yutari taakuni, tapishpaz ashiruni nda waritakaniya. Itaru, Apanll mangishini tuwasineekchu, 'sinishpaz ashiruni taakaniya. \v 9 Yuwamand yutarit taarangini anumand iyaa Apanll tsiyantaku, waneektaatiya uru Apanlleetsimari chinakuni taakaniya. Ashiri wanimaam iwaparamchu, yusur iyaa tapachindayaru, 'sinishsha wayakchu kisshaparee taachiniya. \v 10 Apanll iyaa istakchu, anoo pakchus, kapung pazitssa. Watam iyaa, ¿Apanlliris Taarashipan yapinaree? ¿Tamasha siyaa nda istaka? tárangsawa. Itaru, natsha siyaa kundararis sharamungash kapeeteerunts, sambarachtataru ashkachus, iysha anoo kis pangchiniya, nuw siyaa atina. \p \v 11 Ashiriya, yuwash zari waritakchu anush, Siy Irusarinshuchis yaktareetsis watandpunoo yusur tandapunutssa. Tsapunshitis aranginasha kapung kinachiya. Sirútama taarangu anoo kasirinashta. \v 12 Ashkachu, tputs zapan Irusarinash kuschinllinaya. Asiriyashchitam, Ijiptoshchitam, kung Nilshuchtam, mishat Eufratisshuchtam kung tputs kuschinllinaya. Marpicheewtam, machpicheewtam kusachinllinaya. \v 13 Watam yuwamand Israelchich undarar yutarit taarangana, anumand tsap puzakchu, mazachinandarisha kinachuwa, nuw Mikiyasi siyaa atina. \p Apanll tiptsiree kapung waneeyaritaa, itaru yusur tapachindachu anoo kamaneena. \s1 Nuw Mikiyasi Apanllee Israelshucheem istamaam masharangi anoo na kamanchintspa \p \v 14 Apaa Taarashipanee, nuw Mikiyasi shiyaa mashkina. Tputsireetsish yusur wanasir ksutangcha. Opeeja watandpunush wanasir ksutarana ashikpaz ashiritam iyaa ksutangcha. Manginapsha masataruni, xitangat ashkiniya. Sirútama wanasir ksutkush, Basanush, mishat Galaadash watsapun machirangush, kis taaranganiya.\f * \fr 7:14 \ft Wanga 10.11 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashiritam Apaa, iyaa tsap wanasirish wayangcha \v 15 Sirútama zitaminareetsini wizpurirpatish Ijiptosh tashitungayarush, wanasiripsha tsap wayarangish ambitam shingcha. \v 16 Wizpurireetsish ichingaroo tputs minchicheew taakana anoo yámandangcha. Ashkachush, kizpureewtaa taaksin, uru paziksin, ndusha iyaa pachamaam tsiyatkusin zaputar ashtachtaya. \v 17 Apanll kizpurcha atusin, puniksin, tsapumunarisha pshiyrarsin mak tamapari ashirusin naachinllinaya. Ashkatssin, kapung puniksin, ta ta ta ta ashkusin, pangu shitungeersin, shiyaatssha Apaa, iyaa Apanllirini Taarashipaneetsish ungirtachinllinaya. Ashiri Apaa, shingcha nuw Mikiyasi shiyaa atina. \v 18 Arang Apanll shiy tamaparee ashiru wanindaja. Watam shiyamari tputsireetsish yuwaatsini katuchimini taakini anootsini yutaritshisheetsini tachingeerush, nda yusur chinatshawa. Shiy ¿antaati tsiyantayarush, urutamari taamaam wanindaja? Iyaa uru chinaksha. \v 19 Ashiri Apaa, iyaa yusur nayaniyarush, yutaritshishireetsini tachingeerush, marush kung imurish kapeeteerush ksangcha. \v 20 Apaa, iyaa urutamari chinangcha. Sirútama zitaminarinee Aprahamarineetsi, Akoparineetstam tsiyatarangush, Urutamari shiyachchee chinakuri taachima, tárangish, ashiritam iyaatstam urutamaritam chinangcha.\f * \fr 7:20 \ft Lukasa 1.55, 73 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashiri Apaa wappari. Nuw Mikiyasi Israelchicheem Apanllpat tsiyatkuri, tárangina. \p Ashiriya, na kamaneena yuwaa nuw Mikiyasi Apanllee Israelshucheetsi istamaam tsiyatarangi anootsi. \p [Ashiri wappari. Watamaricha nuw Mikiyasi kuki.]