\id LUK \h Lukasarini \toc1 Lukasarini kuku \toc2 Lukasarini \toc3 Lc \mt1 Lukasarini kuku \imt1 Wasina pakich kamanchinllpa yuwaa Lukasarini yandarangu anootsi \ip Sirútamasa Lukasa tputs suru taarangiya. Uwsha Isusoo kuk kamanimaam tsimbun kirak yandarangiya. Lukasarini Utaáshuchimunaja tputsi; piyartach tputs taarangiya. Nduntaa Isusoo wach' parangu, kizpuri yasarangiya; kapung mangoonarangiya. Uru Papororinpatini xiyrangiya Apanlleem kuk kamanimaama. Isusoo kuk izuuru yasapi átu uru tputsee mashta, mashta, ashirangiya yuwaa Isusoo parangana anootsi. Paporoom istampani taarangiya watam doctoromunawa. Paporoo nda kasarangiya. Kurak Paporoo pachayani atitaa, ashiritaa Lukasarini ksutarangiya. Kizpur chinarangiya Isusumuna. Kirakaa kizpur yasaru, ashirucha, wanasir yandarangiya. \ip Wamkureem, Teyófilu suru, yandarangiya. Teyófil kurakamuncha. Lukasarini, Isusoo kuk izuuru yasachpa átu yandarangiya. Isus iyaam tputseemani ichinguru tsiparangiya; nda Utaáshucheemmari tsiparangiya, tápi átu yandarangiya. Shiynaa itsinsaru mangoonkachush, Isus shiyaa tapachindapi átu, shiyaam yandarangina Isusootsi kuku, tárangiya Lukasarini. \ip Isus tsiparangu, támarangu, Waparip kanapurangu, anumun 35 masach Lukasarinsha kirakaa yandarangiya. Kurak Papororineetsini tumanarangu, Romash kasarangiya. Anpur Lukasarin kirakaa yandarangiya; ndunima Papororineetsini pacharsin yandarangiya. \ip Ashiriya, na yuwaa kamanirangu anoo pakich kamanchinllpa: \ib \io1 A. 1.1-4: ¿Tamarimta, zuwaa Teyófiloo? Isusoo kuk izuuru kamanchinllpa. \io1 B. 1.5—3.38: Isus, Apanll Ipusamarini, musásiripa kuschiya. Tputs zapan, Apanll Wip musápa kuschiya, tárangana. Isus nllurtarangu anoo kamanchinllpa. \io1 C. 4.1—9.56: Isus kizpur taarangiya, wipunasheemsha ipusarangiya. Ipuseeru, zapan tayaspatarangiya. Tputs zapannin Isusoo parangusin, Zurakcha, Isus Apanllcha Wipa, tárangana. Isus wipunashsha Isusoo izuuru mangoonarangana Isusootsi. \io1 D. 9.57—19.27: Isus Utaáshuchee tputsi kapung waneerangiya. Siy ndunnaa nuwaa mangoonkus, ayamtaatiya Apanllush pshtucheezis, ndambaree, tárangiya. Itaru, wipunasheetsi, Nuwaatsimari ksutangasindama, tárangu. Nuwaa zurampataris chinangtsa; nuwamun kamini tsipaneetstaatis pchindintspa, tárangu. Uru Apanllshumari tchitangtsa; wanasirinandaritis taangtsa, tárangiya wipunasheetsi. \io1 E. 19.28—24.53: Utaáshuch tputs Isusoo ngatarangana. Isusoo pacharanganaya. Pacharangitaatssin, Apanllsha Isusoo ituyamarangiya. Isus wipunashee, Nuwaa kuki ichinguru kamanishinints tsapurunasshucheetsi, tárangiya. \ib \im Tárangiya Lukasarini. \mt1 Nuw Lukasi yuwaa Isus ashirangu anoo kamanchinllpa \c 1 \p \v 1-4 ¿Ich Teyófiloo, tamarimta? Yuwaa Isus mang ashirangu anoo izuuru shiyaa kamanpi aturi, nee kirakaa yandayaruri, shiyaam zanganchinllpa. \p Tputs shiyaa tayaspatarangu, Isusoo kuk mazinarangush, an zurakcha. Ichtaru Isus tputsee tayaspatarangu, wachpatari parangusin, anshacha Isusoo kuk kamaniranganaya iyaatsi. Nllitaritsha tputs anoo mazinayarusin, Isusoo kuk yandamana yandarangana; nda washunand minam tsiyatssis yandarangana: Isus iyash ashirangu anootsi. Itaru, nuw nduntaa kachi paranguri, anoo k'kuzee ichinguru mazinarangina. Ashiriya, yasaranguri, mangishi chinaranguri, na kirakamun izuuru minamari tsiyatssis kamanchima Isusootsi kuku. \s1 Ashiriya, Apanll wasundurur Sakáriyarinpat tsiyatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 5 Sirútama mang Sakáriyarini Utaáshuch apanllpanimuna taarangiya. Yuwapur kurak Herodesarini Utaáshuchee ishinarangu anpur taarangiya Sakáriyarini. Wizanllpa Isabelarinpa taarangiya. Isabelarini wapar apanllpanimunatamta Aaronarinchichi. Itaru, Sakáriyarinsha Apanllish pang' mang ksutarangiya zoonllpata. Mang Abiyasarinchich tputsi. \p \v 6 Wizanllpa taarangu, uru Apanllee kamachtamarini ichinguru mang payurangiya; kizpur wanasir taarangiya. Apanlltaa: In tputs wanasircha, tárangiya. \v 7 Wizanllsha mipshimuna; mang wip wanindamunaja. Itaru, natsha kizpur wachinamuna, manga. \p \v 8 Ashiriya, Sakáriyarini zoonllpata Apanllish pang' ksutkusin, mang Sakáriyarini ksutarangitamta. \p \v 9 Itaru, natsha Utaáshuchsha apanllpan: ¿Chakaja kzammashee Apanlleem tazuch? mang atusin, suraa yandayarusin, minamari yáyarusin, Sakáriyarineetsi mang ipusarangana Apanlleem tazumaama. Utaáshuch apanllpan uru ashirangana. \v 10 Ashiriya, zari tatsamoochu pshturangiya, manga. \p Itaru, tputssha ichinguru wishchipi shaneersin, Apanllpa tsiyatarangusin, Sakáriyarineemani mang kutarangana. \p \v 11 Ashiri Sakáriyarini Apanllish kzammashee tazuku, mang Apanll wasundururi yakarangiya. Sumasinungiri mbutsunungich xiyxeewu mang parangiya Sakáriyarini. \v 12 Pakeeru, kizpur punirangiya, manga. \p \v 13 Itaru, Apanllsha wasundurur: Sakáriyaa, punirinllpa. Watam Apanllpa tsiyatarangush, Apanllsha mazinaranguwa; mang, tárangu. Ashirucha, izanllish mireekchu, ipareemish kamuzaa tatsipuchparee. Tatsipkachu, Wang yásamangcha. \v 14 Iparimunish mangish shambatachpasha; tputs ichinguru mang' ksachtampasinaya. \v 15 Mazinanlla; Apanll: Wang kizpur taachiya atiya. Ashiriya, uru kshaa waatpa. Uru kanxuri tatsipum kizpur Apanllee Wani payuchiya. \v 16-17 Elíyasarini tamarangparee ashiru Apanllimun wizpuririni taachiya. Ashiriya, ayamsha wachinayaru, Utaáshuch zapan mangoonpana átu, iparish Wang Apanllee kuk kamanchiya. Ipareetsish kuk mazinayarusin, mangush itsinsaru mangooneersin, itsinsartam taachinllinaya. Tputs waparpat natsaktaa, yusur tsiyatchinllinaya.\f * \fr 1:16-17 \ft Malakiyasa 4.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Tputseem mangooz yaramapani taachiya. Wasina tputsee mang' yareeru, Apanllsha ushimun kuschiya, tárangiya Apanll wasundururi Sakáriyarineetsini, manga. \p \v 18 Sakáriyarinsha mang: ¿Tamaree ipareemi tinachee? ¿Kizpur wachininawa? Izanllshiti kizpuritam wachina. Ashiri ¿mayamanda nuw yasachi? mang, tárangiya Sakáriyarini. \p \v 19 Apanllsha wasundurur mang: Gabrieltana suri nuwa. Uru Apanllish ksutaranguri, Apanllsha nuwaa: Tsiyatssee kamanishini, tárangiya. Ashiri kamaniti aturi kusaranguri, \v 20 iteersha shiy nda mangoonaksha. Ashiritaa, zar tatsamkachu, iparinachpasha; Apanll kuk ngichtareeja. Ashiri mazinancha. Nimun mangoonangcha. Nimun kukish mbamayaru, tsiyatamaam pinasachpasha. Kukshartish taachsha. Izanllish ipareetsish tatsipkachu, anush yusur tsiyatachpasha; watam nuwaa kuki nda mangoonarangshawa, mang, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 21 Mang Sakáriyarin Apanllpa wasundurur tsiyatku, zapshtarangiya. Itaru, tputssha mangu kapung kutarangusin, ¿Mayaamshta zapshtak? ¿tamanshitaja? mang, tárangana. \p \v 22 Ashirucha, zapish shitungeeru, tsiyatamaam mang xapoorangiya. Tputssha: Sitatsiri Apanllee wasundurur parangparee, tárangana. Itaru, Sakáriyarin kukshari mang taarangiya. Uru uwpat tusum tusum sheeru, pakich kamanirangiya, manga. \p \v 23 Sheeru, Apanllish pang' ksutamaam iwaparangu, waptam kanapurangiya. \p \v 24-25 Anumunsha wizanll mang mireerangiya. Mireeyaru, Isabelarinsha: Apanllcha kizpuriya. Nuwaa kizpur istarangiya. Yusur pazicheezi: ndambaree. Mipshimuntaati, itaru na ipareemi istayanda, mang, tárangiya. Sheeru, zameetpata tsup waanaatsi pishurangiya. \p Na kamaneena yuwaa Apanll wasundurur\f * \fr 1:24-25 \ft Kurak Tsipasa 13.3 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Sakáriyarinpat tsiyatarangu anootsi. \s1 Mishat, Apanll wasundurur Mariyarinpat tsiyatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 26 Isabelarin minam matayaru tsup mireeru, Apanllsha wasundururee: Gabrielaa, shiy tsiyatssis wayashini; táyaru, yusur zanganirangiya Mariypi. Mariya yaktash Násaretush taarangiya musanung Galileyanungi. Amb Násaretap Mariyap wasundururee mang zanganirangiya. \p \v 27 Mariyarin Dapiyarinchichcha. Kamasinamuncha. Wamsani taarangiya. Itaru, Osiyarincha wayamandamarini. Osiyarincha Dapiyarinchichimunatamta. \p \v 28 Ashirucha, Apanll wasundurur Mariyash kuseeru, ¿Tamarimta, Mariya? tárangu, Apanll shiyaa kizpur chinakiya. Shiyaa kaapa kizpur istachiya,\f * \fr 1:28 \ft Kurak Tsipasa 6.12 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* tárangiya, manga. \p \v 29 Itaru, Mariyarinsha kizpur punirangu, zamarangiya. ¿Mayaamshtaja nuwaa át? mangush chinayaru, tárangu, \v 30 Apanllsha wasundurur: Punirinllpa, Mariya. Apanll shiyaa kizpur chinakiya, tárangu. \v 31 Itaru, nuwaa kuki mazinangcha. Nimun mirichsha; kamuzaa tatsipuchsha. Tatsipkachush, Isus yásamangcha. \v 32 Iparish kizpuri taachiya; Apanllcha Wipa. Kanungeeru, Apanll kurakaam kizpur ínachiya. Zitamin Dapiyarini tamarangpari ashiru kizpur kurakaam kinachiya. \v 33 Iparimaritish kurakaam taachiya urutamarita. Kurak nllitari ndunshapari. Iparish pastacheeja;\f * \fr 1:33 \ft Isáysa 9.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ndambaree, mang, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 34 Mariyarinsha: ¿Tamaree nuw mirichi? Watam kamuzaa nda pakinawa, tárangiya. \v 35 Apanllsha wasundurur: Apanll Wani waantari shiyash pshtuchiya. Wizpuririneetsini shiyaam panachiya. Sheeru, nlluraa ipanachsha. Ashirucha, ¿tputseeja shiyash tinach? Apanllimari shiyash tinachiya; Apanllcha Wipaya, tárangiya Apanll wasundururi. \v 36 Na tsiyatssis minoo mazinangcha. Pamunish Isabela mireerangiya. Kizpuritaa wachin, mipshimunta, na mireerangiya. Na minam matayaru tsup mireeriya. \v 37 Mipsheetstaa Apanll xaptareeja. Apanlleem xapoomaam wanindaja, mang, tárangiya Apanll wasundururi. \p \v 38 Mariyarinsha: Ashiriya, waritachparee; Apanll waana zandku, nuwaam ashimaam zandku, waritachparee; watam Apanllee mangoonkinawa, mang, tárangiya Mariyarini. Táyaru, Apanllsha wasundurur tsipta ashirangiya. \p Watacha Apanll wasundurur Mariyarinpat tsiyatarangu anu. \s1 Mishat, Mariyarin munap naparashinu anoo kamanchinllpa \p \v 39 Apanll wasundurur Mariyarinpa tsiyateeru, uwsha Mariyarinsha musásiritam: Pamunpi Isabelap napatama, táyaru, mang Utaáp tsap arap naatarangiya. Ipusap yakat machish taarangiya. \p \v 40 Anush kuseeru, Sakáriyarinish mang naparangiya. Munaa pakeeru, ¿Isabelaa, taarish? tárangu, manga. \v 41 Isabelarinsha: Taartana, tárangiya, manga. \p Itaru, Isabelarin munaa kuk mazinayaru, wipsha kizpur murus murus ashirangiya Isabelarinshu. Apanllsha Wani Isabelarineetsi mang' p'tseeru, tsiyatarangiya. \v 42 Isabelarinsha kis tsiyateeru, kizpuritam tsiyatarangiya. Mang, tárangiya: Apchee, Apanll shiyaa kizpur chinakiya. Ipareetstamtish kizpur chinakiya. \v 43 Yungpayarutishcha; shiy nuwash napkatishcha. \v 44 Mazinancha. Ipartamti mang' kischa. Shiy tsiyateerush, ipari murus murus ashirangiya. \v 45 Apanll wasundurur shiyash tsiyatssee wayayaru, shiy anuritam mangoonarangsha. Ashiriya, Apanll shiyaa kizpurparee chinakiya atina, mang, tárangiya Isabelarini munaatsi. \p \v 46 Mariyarinsha mang munaa, tárangiya: Apanll kizpurcha. Kizpur nuwaa istakiya. \v 47 Apanll nuwaa tapachindarangiya. Ashirucha, nuw mangi kischa.\f * \fr 1:47 \ft Isáysa 61.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 48 Pukiritaati, m'chuch tamapari ashiritaa taakuri, itaru Apanll nuwaa chinarangiya. Tputssha urutari nuwaa: Apanll Mariyaa kizpur chinarangiya, táchpasinaya nuwaatsi. \v 49 Apanll kizpurcha. Nuwaa kizpur istarangiya. Apanllimaritcha wanasircha. \v 50 Uru chiyaa tputseetsich nayanikiya. Ayamtaati chinllinini Apanllee chinakchusin, Apanllsha uru istartachiya. \v 51 Apanll uru chiyaatsim kizpur istakiya. Itaru, ashpatam tputs mangush chinayarusin, Apanllingaz zandkeezi tát ashkusin, Apanllsha tsiyantayaru, kapeetchiya. \v 52 Kizpureetstaa kurakaatstaata kachingchiya. Itaru, pukiree istakiya. \v 53 Kiyung kachiykitaatani, iyaa istakiya; pishtats ndunshaparee iyaama. Itaru, tputs maachingaztam támaraku, Apanllsha anootstam tputs ngatachparee.\f * \fr 1:53 \ft 2 Samuela 22.28 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 54 Itaru, iyaa Utaáshucheetsini istakiya; iyaa waanaatsi tiptsir chinakiya. \v 55 Sirútamasa zitaminarineetsini Apramarinee mang, tárangu anootstam kuk natsha tuminurangiya. Apramarinchicheetsini ichingurootsini istakiya, mang, tárangiya Mariyarini.\f * \fr 1:55 \ft 1 Samuela 2.1-11; anumashtam tsiyatkiya, yuwash Annarini, Samuelarini wanir yaseerangu anshu. Mishat, Mikiyasa 7.20 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p \v 56 Ashirucha, Mariyarin Isabelarinish napku, tuchip tsup taarangiya munshu. Sheeru, waptam kanapurangiya. \p Yuwaa Mariyarini parshinu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isabelarin Wangarineetsini tatsipurangu anoo kamanchinllpa \p \v 57 Anpur Isabelarin wipaa ksutarangiya. Sheeru kamuz tatsipurangiya. \v 58 Isabelarin maachiri tsiyatssee mazinarangana: Mang wachinataa wipaa tatsipurangiya. Apanll kizpur nayanirangparee, mang, tárangusin, mang' ksaranganaya. \p \v 59 Ashiriya, tsimbun matayaru maayarandsin, putam tuchparinshini matayaru anush zari Isabelarinshini kusarangana. Kanxoo wayumshiree tas ktsupeersin, Sakáriyaa yásamayani waparee sura, mang, tárangana. \v 60 Itaru, wanirsha: Nduni. Wang yásamayani, táyaru, \v 61 wamkursha: Ashtaata. ¿Nitaati maachiritish Wangaa surtareeja? ndambaree. Sakáriyaa yásamayani, tárangana. \p \v 62 Sheeru, uwpat tusum tusum sheersin, waparee masharangana: ¿Chakaja sura yásamapi átsha shiya? tápi atusin, tusum tusum ashirangana. \v 63 Sakáriyarinsha yandapi átu, uwpat tusum sheeru, yandashishee panayarusin, mang yandaku tárangiya; Apanll waana: Wang yásamangcha, táranguwa; tárangiya Sakáriyarini kirakamuna. Tputs natstayarusin, punirangana. Sheeru, Wang sura yásamarangana, manga. \p \v 64 Yásamakchusin, Sakáriyarinsha kuk mureerangiya; yusur tsiyatarangiya. Wapparee, Apaa; Shiy kizpurtishcha, tát ashirangiya. \p \v 65 Itaru, wamkur ichinguru punirustarangana kizpuri. Utaásh watsapunu machip kung shuneeru, mang tsiyatssee mazinarangana. \v 66 Tputs anoo mazinarangusin, mangush chinayarusin, ¿An nllur maypaneema kinach? watam Apanll kizpur istakuwa, mang, tárangana tputsi. \p Yuwaa Wangarini nllurtarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Sakáriyarin Apanllee wanasir tsiyatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 67 Ashirucha, yásamayarusin, Sakáriyarinsha yusur tsiyatarangiya, manga. Apanllsha Wani Sakáriyarineetsi mang' p'tseeyaru, Sakáriyarinsha Apanllee kuk kamanirangiya. Tapachindampani átu, Isusoo atiya, itaru Isus ndatuma nllurtachu. \p Ashiriya, Apanllpat tsiyatku, mang, tárangiya; \v 68-69 Apaa, shiy kizpurtishcha. Iy Utaáshuchini shiyaa ungirtaktanicha. Tapachindampani iyaam zangankachus, iyaa kizpur tapachindachiya. Zitaminarini Dapiyarini kizpur kurakamuncha. Dapiyarinchichee tputs iyaam tapachindampani ínachpasha. \v 70 Shiy shaanaatsi kukish nda kapeetarangsha. Shaanaatsishsha kukish kamanimapani: Nuwsha tapachindampaneem zanganchima, átcha Apanlli, mang tárangana shiyaatsi. \v 71 Tapachindampan tputs kuskachu, kundarareetsini iyaa tatutsichparee Yashingush taakani anootsi. \v 72-73 Shiy, Apaa, zitaminarineetsini Apramarineetsini mang tárangish; Nuwaanaatsi kuki izuuru payuchima, mang, tárangish. Shiyaa mbizacheezi, ndambaree; uru chinachima. Uru shiyachchee istachima; tapachindachintspa, mang, tárangsha, Apaa. Tárangish anoo izuuru payuksha; uru iyaa Apramarinchicheetseeruni nayaniksha.\f * \fr 1:72-73 \ft Mikiyasa 7.20 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 74 Tapachindakchush, ndusha kundararini iyaa kasichiya. Iysha punicheezini, ndambaree. Shiyaatsimari chinachiniya. \v 75 Wanasir taachiniya; kisshaparee taachiniya. Nish tsapurunasush taaktaatani, ayamtaati shiyaatsimari chinachiniya, Apaa, mang, tárangiya Apanllpat tsiyatku Sakáriyarini. \p \v 76 Táyaru, wip yuwaa ashtachu anootssha kamanku tárangiya; Itaru, shiy, ipari Wanga, shiy kamanimapaneem taachpasha Apanllee kuku. Shiyma chtaru, Apanllee kuk kamanimaam yamazachpasha; Apanll Ipusamarini uwsha kuzizimun kuschiya.\f * \fr 1:76 \ft Malakiyasa 3.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 77 Itaru, shiy tputsee mang' p'tsichpasha. Apanll iyaa yutaritshishirinee izuuru kapeetchiya, \v 78 watam Apanll iyaa nayanikuwa, táchpasha. Apanll waanaatsi Ipusamarini musá zanganichparee. \q1 \v 79 Tapshutaa taakuni, kiyungtaa kachiykuni, \q1 itaru 'sinee kizpur pangchiniya. \q1 'Sinsha iyash kuskachu, \q1 iyaa tuwasinichiya. \q1 Ndusha yutaritshishush tunimushpaz ashirus taachiniya.\f * \fr 1:79 \ft Nishuri yuwartatam Isáysa 9.2 átu atitamta.\f* \q1 Iyaam mapiym panachiya, \m mang tárangiya Sakáriyarini wipaatsi. \p \v 80 Ashiriya, Wangarin mang wanasiri kanungarangiya; mang' kapungumuna. Kanungasima waanitari apusap taarangiya. Sheeru, tputsush kuseeru, Utaáshuchee tputsi tayaspatarangiya, manga. \p Ashiri yuwaa Sakáriyarini Apanllee tsiyatarangu anoo wapparee kamaneena. \c 2 \s1 Mishat, yuwaa Isus nllurtarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 1.18-25) \p \v 1-3 Yuwapur Akósot kurak wamari kasiru taarangu anpur Isus nllurtarangiya. Mishat, anpurtam Síriyshuch urkari Siríniya sura kurak taarangiya. \p Ashiriya, kuraksha Akósotsha kirakaa yandayaru, tputseem tsapurunas ztaru zangan zangan ashirangasha. Wirkarush, tárangasha; Yap nllurtambarangis amb naatssa sureetsis tuyandamaama, tárangasha.\f * \fr 2:1-3 \ft Salmo 87.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, tputsee ichinguru kuruzurangiya. Nda sirú ashtaranaya. \p \v 4 Ashirucha, tputs ichinguru yap zitaminarini nllurtarangu amb naatataranaya. Osiyarinsha Násaretush Galileyash watsapun mus káyaranllu, wayamandamarinpatin, Pza, surini Biringap\f * \fr 2:4 \ft Ruti 1.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* yakat, Utaáp watsapun, tuyandani, átu, naatarangiya. ¿Watam uw Osiyarini Dapiyarinchichiwa? Itaru, Mariyarinsha mireerangiya. Ashirucha, Dapiyarinshini yaktarini kuseeramchu, \v 5-7 itaru pangus anush tstsarangiya. \p Itaru, Mariyarini tatspusheemamshat kusarangiya. Wakarash pang' taar ashku, anshurisha wipaa iwachiztamarineetsi tatsipurangiya. Tatsipeeru, wanirsha wipaa chirik'pat turimeeru, wakarash mánguwari pshtarangiya. \p \v 8 Ashirucha, annung Biringanung watsiri pastush chinuzpan opeejarineetsi chinungaz naptaranaya. Psaansha chínungaz napkatssin, \v 9 anush Apanllsha wasundurur yakarangiya. Kizpur tuwasineerangasha. \p Anoo pakeersin, \v 10-11 uwsha Apanllsha wasundurur, Xamachimasi: punirintspa. Siyaam tsiyatssis wanasirimish wayati turi naattina. Naturi in siyaam tapachindampani Apanllee Ipusamarini Dapiyarinshini yaktarini Biringash tatsipeenlliya. Kurakareemis na nllurtarangiya. Ztaru tputsee tapachindachiya. Mangeetsis isitchiti turi naattina, Apanll wasundurur, tárangiya. \v 12 Yaktash napkamchus, nlluraa pangatssa. Nllur chirik'pat turimaru wakarash watungash pshtaru pangatssa. Anumun nlluraa natstachpasa, mang, tárangiya Apanll wasundururi chinuzpaneetsi. \p \v 13 Ántaru, Apanll wasundurur zapannaasha yakatara ashirangiya. Sheersin, Apanlleetssha yaseeksin, zamamtar ashiranganaya; \v 14 ¿Tamaru Apanll íwarpichtaa, tsapurunasshuchee istaranga? Waanpatatin mapiyru taapana átu anoom tapachindapanee zanganirangiya,\f * \fr 2:14 \ft Salmo 148.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* yaseeksin, táranganaya. \p \v 15 Ántarangsin, yusur kanindap waptam Apanll wasundurur káreetaramchusin, ashiriya uwshtisin chinuzpanshtisin Biringap pza, pangani. Apanll iyaa na kamanirangu anoo napani. ¿Tamayreeja anoo kamaneeshin? táyarandsin iripuranganaya. \p \v 16 Kuseeramchusin, wakarash watungash pshtaru paranganaya. Osiyarineetstam, Mariyarineetstam paranganaya. \p \v 17 Osiyarineetsi parangusin, tsiyataranganaya. Tsiyatkusin; Nee nlluraa Apanll wasundurur zapan iyaa kamanirangiya tárangusin, ichinguru kamanirangana. \v 18-19 Mariyarinsha chinuzpanee kuk mazinarangu, mangush chinachintar ashirangiya. \p Chinuzpansha ichinguru tputsee kamanirangana. Tputs anoo mazinarangusin, kapung punirustarangitamanaya. \v 20 Ashirucha, napeeshinusin, chinuzpani yusur waptam kanapuranganaya. Apanllpa wanasir tsiyataranganaya. Apaa, wapparee, tát tát ashiranganaya, ¿watam Apanll wasundurur wapta kamaniranguwa? \p \v 21 Anamunsha tuchip matayaru maats maaramchu anush kanxoo wayumshiree tas ktsupimaam waritarangu, suraa yásamarangitamanaya. Yuwartatam Apanll wasundurur mang ndatuma Mariyarini mirichu, Nlluraa tatsipkachush, Isus suraa yásamachsha, tárangu, wanirsha anuritam Isus sur wipaa yásamarangiya. \p Yuwaa Isus nllurtarangu anoo tsiyatssis kamaneena. \s1 Mishat, Isusoo kanxoo Apanllush pang' yámandarangana anoo kamanchinllpa \p \v 22-24 Uwsha Mariyarinsha waanaatsi wanuts sitatseemaam zari tatsamoorangu, Osiyarinsha, Pza, Irusarinap yakat iparini Apanllush pang' yámandani Apanllee kuk tuminamaam, tárangiya. Táyaru, wipaa Apanllip pang' yamarangiya yámandamaama. Apanll Móysisarineetsi kamachtarangu anoo tuminpi átu naatarangiya. Móysisarini kuk, tárangiya; \pi1 Kiz waanaatsi wanuts sitatseemaam makookoo chinoo tsimbun Apanlleem mbutchinllinpa, átcha. Mishat,: Kamuzaa iwachiztakchuri tatsipkachu anoo Apanllchicheem iwanlltachinllinpa apanllpaneema,\f * \fr 2:22-24 \ft Jeremiyasa 31.9 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya Móysisarini. Ashiriya, Osiyarinsha, Pza, Apanllush pang' pshtuyani; Apanll kuk átu anush ichinguru tumineeni, táyaru naatarangiya. Yuwaa Apanll Móysisarineetsi, tárangu anoo ichinguru tuminaranganaya. \p \v 25-26 Itaru, anush tputsee, Simorineetsi sura, mang chamayangarangana. Simorini uru Apanllee chinarangiya; wanasir taarangiya. Apanll iyaa Utaáshucheetsini izuuru tapachindachiya, táyaru, Apanllimun Wani kizpurtarangiya. Mang Apanll Wani Simorineetsi kamanirangiya. Nuw Ipari musá kuschiya. Ndatuma tsiparush pangachpasha, mang átu, Simsha kis kutarangiya Apanlleem Ipusamarini. \p \v 27 Ashiriya, natumatamta Apanllsha Wani: Apanllip pang' naatscha, táyaru, Simsha ayu átu, naatarangu, anush kanxoo Isusoo parangiya, manga. \v 28 Kanxoo yamayaru, pachipeeru, Apanllpat tsiyatku, mang, tárangiya; \v 29-31 Apaa, shiy kizpurtishcha. Ipareetsish na pakeena. Shaanaatsi kukish nda kapeetarangish. Na nuwaa yamamaam zandkush, yamangandama. Natunaa kisshaparee tsipachina. Iparish Utaáshuchee tapachindachiya. \v 32 Nimun arapchitam tunartaa shiyaatstam kukish yasachtampasinaya. 'Sinushpa taachinllinaya. Utaáshuch tputs nimun kizpurtachpasinaya.\f * \fr 2:32 \ft Isáysa 42.6, misha Isáysa 49.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Wapparee, Apaa, mang tárangiya Simorini Apanllpa tsiyatku. \p \v 33 Ántaru anoo Osiyarinsha mazinayarusin, mang punirustaranganaya. \v 34-35 Simorinsha Osiyarineetsini napeeru, Apanll siyaa kis napchiya, mang táyaru, Isuspasha wanir tsiyatarangu; Izaree, mazinangcha. Iparish tputsee mang' natstachiya. Iparish wamari kizpurtaa taaku ashiritaa zapan tputs ngatachpasinaya. Ashirucha, iparimandish Utaáshuchee tputs zapan wanichiya Apanlli. Itaru, yuwaatssha ipareetsish kuk payukana anootsim tapachindachiya. Itaru, shiy izaree, anoo kachish pakchush, kizpur mangish mantsachpasha; zandsimun kiyung kachiyachpasha, mang, tárangiya Simorini. \p \v 36-37 Anshuritam, kizaatstam mang chamayangaranganaya. Kiz sura Annamuncha. Waparin Pánowerincha. Uw zitaminarini Aserarincha. Annarini mang Apanllee natstampanimuncha. Mang Annarini 7 masach wazaranll taarangiya, itaru tsipayaru, uru mashindsha taarangiya. Kizpur wachinarangu, 84 masachirini taarangiya. Itaru, Apanlleetsimari chinarangiya. Apanllish pang' taar ashku, Apanllpa tsiyatstar ashitariya. Psaantam tsiyattariya. \p \v 38 Ashiriya, Isusootssha chamayangayaru, natstarangiya Isusootsi. Wapparee, Apaa, Ipareetsish zanganirangish, tárangiya Apanlleetsi. Sheeru, Irusarinshuchpa tputs tsiyateeru, Siy Apanllingaz Ipusamarini zandarangus, in watatcha, iyaa tapachindachu anu, mang, tárangiya Annarini. \p \v 39 Ashiriya, Osiyarin Apanllee kamachtamarini ichinguru mang tuminaranganaya. Sheeru, waptam musap Galileyap kanapuranganaya kanxupta. \p Waptam kanapurangsin, Násaretush yakat taaranganaya waanshusha pangu. \p Watamcha tsiyatssee Apanllush pang' yámandarangana anu. \s1 Mishat, Isus nllurtama Waparee kuk zandarangu anoo kamanchinllpa \p \v 40 Ashiriya, Isus yaktash Násaretush taarangu, anush mang kanungarangiya; kizpureerangiya. Mang' manguririmuna. Apanll Wipaa kis naparangiya, manga. \p \v 41 Uru masach kaneesich yakachu anush Osiyarin Irusarinap naatarangana, Israelchich yuw Ijiptoo tsap shitungarangana anush zar shambatamaama.\f * \fr 2:41 \ft Utaáshuch tputs uru waanaatsi mang' p'tsimaam Irusarinap naatarangana. Irusarinush shaniyarangusin, yambiyrusin, mangooz p'tseerangana, yuwaa Apanll Ijiptosh tapachindarangu anootsi. Sirútama Ijiptoshuch Utaáshuchee itutseeru, opeejaa pachayarusin, itaru Apanllsha Utaáshuchee wip pachamaam watsta tárangiya. Ashirucha, natsha Utaáshuch waanaatsi mang' p'tsimaam uru minush masach shaniy, yusur minush masach shaniy ashkana. An watacha Utaáshuch Páskuwarini atiniya.\f* \p \v 42 Itaru, Isus kanungasimasa, masachirini 12 taarangu, shaniyamaam pshturangitamta. \p \v 43 Apanlleem shaniymaam iwapayaru, Osiyarin mang waptam kanapuranganaya. Itaru, nda yasarangusin, Isus Irusarinush taarangiya. \v 44 Wamkurpat wasinapa yamazayaranlliya, átu, mang mapiyranganaya. Mapiyrsin minam zar wazuran naatarangana. Psaan maakamchusin, Isusungaz nachungaranganaya. Maachiritaa mashku, wamkuree mashku, ¿Isusuwa? mang, tárangusin, \v 45 naxpooranganaya. \p Ashirucha, putam Irusarinap naatarangana nachungamaama. \v 46 Tuchip maayarandsin, Apanlleem shaniyshisheem pangurangana anush pshtuyarusin, Isusoo parangana. \p Mang Isus anush kuxinxinawu ashirangiya. Utaáshuchpat tayaspatampanpat tsiyatarangiya; zapan mashirangiya. \v 47 Isussha Waparee kuk kamanirangitamta. Tputs Isusoo mazinarangusin, ¿Mang' waninlli? mang, táranganaya. \p \v 48 Ashiri wanir Isusoo parangusin, punirustarangana. Wanirsha: Mshee, ¿yapsha tsíparangsha? ¿Mayaamsha shiy nda iyash tachitarangsha? Wanip zar mangini mantsaranguni, shiyangaz nachungarangini, mang, tárangiya. \v 49 Isussha: Zuraktishcha, Ataa, itaru ngutpasha nuwangaz nachungarangsha. Nishuritcha Aparingazee kuk pshturangina. ¿Tamasha nda yasarangsha? mang, tárangiya. \v 50 Wanir mazinarangitaa, itaru nda mangoonarangana. \p \v 51 Táyarusin, waptam kanapurangiya wanirpata. Washtam Násaretush kuseeru, uru mangoonarangiya; waniree kuk mazinarangiya; waparimkootstam kuk mazinarangiya. Wanirsha anoo ichinguru mangush chinachintar ashku, nda mbizarangiya. \p \v 52 Anumunsha Isus wachinarangiya. Mang' kapungumuna. Tputs Isusoo kis naparanganaya. Apanllsha kis naparangitamta. \p Yuwaa Isus Waparingaz kuk zandarangu anoo kamaneena. \c 3 \s1 Mishat, Wangarini tputsee ichumarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 3.1-12; Márkosa 1.1-8; Wanga 1.19-28) \p \v 1 Yuwapur Wangarini Apanllee kuk kamanirangu anoo kamanchinllpa. Kurak wamari kasiru Tiberiyarini sura tsapurunasee ichinguru ishinarangiya; 15 masach ishinarangiya. Mishat, kurak tsipas Pónso-Pilátorini Utaáshucheetsim ishinarangu. Mishat, kurak tsipastam Herodesarini Galileyshucheetsim ishinarangu. Mishat, Felipirini Itóriyshuchee ishinarangtamta; Tarákonitshuchee ishinarangtamta. Mishat, kurak tsapushutam Irísaniyarinee Biringshucheetsim ishinarangtamta. \v 2 Mishat, Anás Utaáshuchee apanllpan urkarimuntamta. Mishat, Káyapas Utaáshuch apanllpan urkarimuntamcha. Anpuru, Apanll mang kamachtarangiya Wangarineetsi. Wangarini Sakáriyarineetsi wip atina. Wangarini ipusap taarangiya. \p \v 3 Ashiri Wangarinsha Ortagamun kungumun wing mang naatarangiya. Amb tputs Wangarineetsi kuk mazinamaam kuskustar ashirangana. Yutaritshishireetsis kamaneerus, kasayarus, mangeetsis Apanll tachingchintsa. Mangeetsis tachingeerus, tputs yasamaam anoom ichumachintspa, tárangiya Wangarini, manga. \p \v 4-5 Wangarini Apanllee kuk tatsamoomaam ashirangiya. Zitaminarini Isáysarini kirakamun yandayaru, Apanllee kuk kamanirangiya; tárangu; \q1 Mazinangtsa. Na kurak kizpur naanllpa. \q1 Ngootseem wanasir yarangtsa. \q1 Ngootsee itsinsaru tuwitangtsa. \q1 Apanlleem mangeetsi yarkus ashikpazis shingtsa, watam kuschuwa. \q1 Wazawaa tupareerus, machee kapeeteerus, itsinsaru tuwitangtsa. \q1 Yuwaa machtaru anoo tandsaam ínayarus ksangtsa.\f * \fr 3:4-5 \ft Nishuri yuwartatam Isáysa 40.3-4 átu atitamta.\f* \q1 \v 6 Ztaru tputs tsapurunasush Apanllee pangchinllinaya, \m mang, tárangiya Isáysarini Wangarineetsi. \p \v 7 Ashirucha, Wangarinshtini Ortagush kung tayaspataku, tputs zapan ichumapanda atusin kusatarangana, manga. Wangarinsha tárangiya: Mazinangtsa: Siy mak tamapari ashirus sumaseetsimari suwakis, ndaturi mangeetsis yarurus. ¿Chak siyaa kamaniranga? ¿Chak: Papcha. Apanll naanllpa, siyaa, táranga? \v 8 Kaapa Apanllingaz zandkus, yutaritshishireetsis kasayarus, wanasiriri taangtsa. Itaru, siysa, Iy Apramarinchichtanicha átischa. Itaru, anoo chinarintspa. Watam Apanll waana zandku, patumbcheetstaa yáyaru, Apramchicheem tinamaam waritakuwa. \v 9 Mazinangancha. Yasin nda wanasir yusiku, ashiri tuwamaam waritakcha; sumaseem tazuchchi. Ashikpaz ashchitamparee siyaatsi. Apanll siyaa wanichapantsa sumasshuya, mang, tárangiya Wangarini. \p \v 10 Itaru, tputssha: ¿Ashiri tamayacheezini? atusin, \v 11 Wangarinsha: Tputsee istangtsa. Wapaz tputs watunir nduni. Itaru, tsimbunuya k'tunee payukus, ashiri siy minumtam panangtsa watunireema. Katungats taarinaariya, shiy tputsee istangtsa, mang, tárangiya Wangarini. \p \v 12 Gobernootstam urkir yampan ichumapanda atusin, ¿Mayistoru, tamayacheezini iya? atusin, \v 13 Wangarinsha: yanuru yarintspa, mang, tárangiya. \p \v 14 Sundarsha ¿Nuwawa? ¿Tamayacheezi nuwa? mang táyarusin, Wangarinsha: urkir sh'chirintspa. Tputsee yutarit tsiyatintspa. Goberon pakchitaati tuwapaku, ashiritaa taangtsa; mapiyngtsa, mang, tárangiya. \p \v 15 Tputs mang' kisambach ashirangana. Mangush chinayarusin, Apanllparee Ipusamariniya mang, táranganaya. \v 16 Itaru, Wangarinsha: nuwsha kungupa ichumakina. Itaru, nllitaritsha tputs kuzizimun kuschiya. Uwsha Apanllee Wani tputsush pshtakchu, Apanlleetsimari mangooz chinachinllinaya. Itaru, ngatkus, sumaspat siyaa wanichiya. Kizpur nuwaa kasiriya. Nuw anpa waritareezi. Uwsha nuwaa: Sapturee tpurinda tákchu, nuwataa pinasakina, watam kizpur kurakawa. \v 17 Ashiriya, chiy warusaa tamatarpachi ashiru tpusinakich, ashiritam ipuschiya tputseetsi. Wanasirinand ipuseeru, Waparish pang' tapshtuchiya. Itaru, yutaritaatssha kapeetchiya. Tputs nda wanasir taaksin, wayapur ashiritam tpurangayaru anoo sumasush pshtachiya. Sumas pastacheeja, mang tárangiya Wangarini Apanllee Ipusamarini. \p \v 18 Ashirucha, Wangarini Apanllee kuk zapan kamanirangiya. Mangoonangtsa, tárangu, waneerangiya tputseetsi. \p \v 19 Itaru, Wangarinsha kurakaa Herodesarineetsi nambarangiya. Zoonlleetstaa wizanll Herodesaa sura isuwayaru, yamarangiya. Antaati wanasireeja. ¿Wanip mangush chinaka yutaritshisheetsi? mang, tárangiya Wangarini. \v 20 Herodesarinsha kaapanasha aranginasha yutarit chinayaru, Wangarineetsi tumanarangiya. \r (Matiwa 3.13-17; Márkosa 1.9-11) \p \v 21 Itaru, ndatuma Wangarineetsi tumanchu, tputsee zapan ichumarangu, Isusootstam ichumarangiya. Ichumayaru, Isussha Apanllpat tsiyatku, kanindsha tawat ashirangu. \v 22 Sheesha, Apanll Wani makookoom tamapari ashiru kinayaru, karuwataranllu, Isusumun waziyarangiya. Sheeru, kanindapsha íwarta k'kuz kizpur kimarangu; Ipartana nuw shiyaatsi. Shiyamun mangi kischa.\f * \fr 3:22 \ft Isáysa 42.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Shiyaa kizpur chinakina, mang, tárangiya. Sheeru, Isussha waanpeetam kanapurangiya. \p \v 23 Yuwapur ashirangu anpur Isus wachinamuncha. 30 masachirini taarangparee. Anumun Isus mang Apanllee kuk kamanimaam shitungarangiya. \p Watamcha tsiyatssis Wangarini Apanllee kuk kamanirangu anu. \s1 Mishat, Isusoo zitaminarineetsini itsuttarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 1.1-17) \p Tputs uru Isusoo: Osiyarincha wipa, mangu, tárangana. Isus mang upachirini Elíyrincha. Anchichinand sur zitamin zapan itsut itsut itsut ashiriya. \li1 \v 24 Matátarini waparinchichitamcha sura. \li1 Leviyarini waparinchichitamcha sura. \li1 Melkirini waparinchichitam, \li1 Janáyirini waparinchichitam, \li1 Usirini waparinchichitamcha sura. \li1 \v 25 Matatíyasarinchichitam, \li1 Amosarinchichitam, \li1 Nawómarinchichitam, \li1 Esliyarinchichitam, \li1 Nagáyarinchichitam, \li1 \v 26 Maatárinchichitam, \li1 Matatíyasarinchichitam, \li1 Semeyirinchichitam, \li1 Josekarinchichitam, \li1 Joyadarinchichitam, \li1 \v 27 Johananarinchichitam, \li1 Resarinchichitam, \li1 Sorobabelarinchichitam, \li1 Sálatielarinchichitam, \li1 Neririnchichitam, \li1 \v 28 Melkirinchichitam, \li1 Adírinchichitam, \li1 Kusámarinchichitam, \li1 Elmadamarinchichitam, \li1 Erarinchichitam, \li1 \v 29 Josueyarinchichitam, \li1 Elíyaserarinchichitam, \li1 Jorímarinchichitam, \li1 Matátarinchichitam, \li1 Leviyarinchichitam, \li1 \v 30 Simeónarinchichitam, \li1 Utaásarinchichitam, \li1 Osiyarinchichitam, \li1 Junámarinchichitam, \li1 Eliyakimarinchichitam, \li1 \v 31 Meleyarinchichitam, \li1 Menarinchichitam, \li1 Matátarinchichitam, \li1 Natánarinchichitam, \li1 Dapiyarinchichitam, \li1 \v 32 Jeseyrinchichitam, \li1 Obedarinchichitam, \li1 Boosarinchichitam, \li1 Selárinchichitam, \li1 Nahasonarinchichitam, \li1 \v 33 Aminadaparinchichitam, \li1 Admínarinchichitam, \li1 Árnirinchichitam, \li1 Hesronarinchichitam, \li1 Faresarinchichitam,\f * \fr 3:33 \ft Ruti 4.18-22 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \li1 Utaásarinchichitam, \li1 \v 34 Akoparinchichitam, \li1 Isaakarinchichitam, \li1 Apramarinchichitam, \li1 Terarinchichitam, \li1 Nahorarinchichitam, \li1 \v 35 Serokarinchichitam, \li1 Ragawarinchichitam, \li1 Pelekarinchichitam, \li1 Eberarinchichitam, \li1 Salájarinchichitam, \li1 \v 36 Kayinagarinchichitam, \li1 Arfaksadarinchichitam, \li1 Simarinchichitam, \li1 Nowerinchichitam, \li1 Lamekarinchichitam, \li1 \v 37 Matusalemarinchichitam, \li1 Enokarinchichitam, \li1 Haretarinchichitam, \li1 Malalelarinchichitam, \li1 Kayinagarinchichitam, \li1 \v 38 Enosarinchichitam, \li1 Setarinchichitam, \li1 Atagarini waparinchichitamcha sura. \li1 Apanll Atagarineemani tinarangiya. \li1 Apanllcha Apariniya. \li1 An watacha Isus zitaminarini. \c 4 \s1 Na, Isusoo Yashing' yacharangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 4.1-11; Márkosa 1.12-13) \p \v 1 Isus Wangarinish mang chumayaru, waptam kanapurangiya. Waparimuna Wani kizpur taarangiya. Anush taarangu, minushpa zari apusapsha Wapar Wani Isusoo machtarangiya. Anush kuseeru, \v 2 mang 40 maats taarangiya. Marizpa taarangu, nda pakchiyam katungarangiya. Yashing' kizpur yacharangiya. \p Marizamun tsipamaam zandku, \v 3 Yashingsha: ¿Kamapa Apanlleesha Wipish pangaam tinachsha? Patumbchee pangaam tinangi katungpish, mang táyaru, \v 4 Isussha: Ndambaree. \pi1 ¿Antaatiya tputs katungtsimunamari taarashish urutamash payutareeja?\f * \fr 4:4 \ft Nishuri yuwartatam Tayusima 8.3 átu atitamta.\f* watam Apari táranlluwa, \m mang, tárangiya Isusu. \p \v 5 Táyaru, Yashing' machip íwar Isusoo machtayaru, tsapurunasee ichinguru yámandarangiya; yaktaa ichinguru yámandarangiya, manga. \v 6 Yámandayaru, Yashingsha: ¿Kurik wanipa parangsha? Kizpur kurakaam kinapish panachinllpa. Nuwamari ishinkina. Zandkuri, tputseem panachima. \v 7 Itaru, shiyma nuwaa Apanlleem ínangandama. Ashkachush, yuwaa yámandarangi anoo ashpari panachinllpa, mang, tárangiya Yashingu. \v 8 Isussha: Watsta, ¿Tamaree ashchee? Watam Apari kuk atuwa: \pi1 Apanlleetsimari Taarashipani ungirtangtsa. Anootsimari kuk payukus taangtsa,\f * \fr 4:8 \ft Nishuri yuwartatam Tayusima 6.13 átu atitamta.\f* Apari, táranguwa. \m ¿Tamaree Apareetsi kuk kapeetchi? mang, tárangiya Isusu. \p \v 9 Táyaru, Yashingsha Irusarinap Isusoo machtarangiya. Apanllimun pangu wazingarimun tunaringarangiya. Tunaringayaru, Yashingsha: Apanlleesha Wipish; tspusangi, tárangiya. \v 10 Mazinangcha; \q1 Watam Apanllsha waana wasundururee siyaa ksutamaam zangankuwa. \q1 Yaptaa naakis ambtaa wasundurursha uru siyaa ksutchiya. \q1 \v 11 Uwpat siyaa pazurangpaz ashtachiya, \q1 nda siy patumbchimun pazis tpuu ashimaama,\f * \fr 4:11 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 91.11-12 átu atitamta.\f* \m Apanll átcha. Natu yachangi; ¿tamacheezish? mang, tárangiya Yashingu. \v 12 Isussha: Ndambari, \pi1 Ngutis, Apanllee tamasingarus, ¿Tamaree Apanll iyaa istach? tárintspa, Apari watam táranlluwa,\f * \fr 4:12 \ft Nishuri yuwartatam Tayusima 6.16 átu atitamta.\f* \m mang tárangiya Isusu. \v 13 Táyaru, Yashing' xapooyaru, natumasam Isusoo kasarangiya, manga. \v 14 Itaru, Isus waptam musap Galileyap kanapurangiya. \p Yuwaa Yashing' Isusoo yacharangu anoo kamaneena. \s1 Na minootssha kamanchinllpa, Isus watsapunishuri tayaspatarangu anootsi \r (Matiwa 4.12-17; Márkosa 1.14-15) \p Isus waptam kanapurangu, Waparimun Wani kizpur taarangiya. Zari zapan taarangu, Isusoo kuk amb kung tzapanirangana. \v 15 Isus Utaáshuchish shaniyshini tayaspatarangu, minush zari minupsha tayaspatat, minush zari minupsha tayaspatat ashirangu, tputssha ichinguru kis mazinaranganaya. ¿Tamaru tayaspatak? tárangana, manga. \r (Matiwa 13.53-58; Márkosa 6.1-6) \p \v 16 Yusurshat zapish yaktap Násaretap Isus mang kanapurangu; yuwashtam kanungarangu anshutam kanapuru kusarangiya. Uru Isus sápatush zari Utaáshuchish shaniyshini pshturangiya. Apanllee kuk natstapi átu chiyzat ashirangiya, manga. \v 17 Tputssha Isáysarineetsi wirkari yáyaru, Isusoomsha natstamaam panarangiya. Isáysarini zitamin Apanllee kuk kamanimapanimuncha. Ashiri Isussha Isáysarinee wirkari yáyaru, ipursayaru, ipusanand napeeru, mang natstarangiya. Natstaku tárangiya; Isáysarini yandaku, tárangiya; \q1 \v 18 Apanll Taarashipan wani nuwash wizpur taachiya. \q1 Apap nuwaa ipuseeru, wipunasheemsha ínarangiya. \q1 Nuwaa kamachtaku, Yuw kiyung kachiykana anoo istashini, tárangiya. \q1 Pukireem nuwaa kuki kamanishini. \q1 Putamawaa tputs yanpushini. \q1 Tumanshishush wantsush taakana, anoo tashitungangcha. \q1 Yuw kiyung kachiykana an nimun kiyung kachiyachtazinllinaja, Apanll átanda, tángcha. \q1 \v 19 Na musápa Apap iyaa istamaam kuschiya.\f * \fr 4:19 \ft Nishuri yuwartatam Isáysa 61.1-2 átu atitamta.\f* \q1 Iyaa musásiritam izuuru tapachindachiya; \q1 tárangiya Isáysarini; \m Isáysarinshini wirkari natstaku, tárangiya Isusu. \p \v 20 Natstayaru, yusur kirakaa turimarangu, tputseemsha kirakaa panayaru, tayaspatamaam kuxinarangiya. Tputs ichinguru Isusoo nappataranll ashirangana. \v 21 Isussha mang tayaspatarangiya. Mazinangtsa siya; tárangu, Natstayanlli anoo nat in nuwaana tatsamchima; tayaspataku ántar ashirangiya. \p \v 22 Tputssha: ¿Tamaru tayaspataka? tárangu. Tsiyatssis wanasirimish mazinayani. Itaru, waanaatsi mangupa atiya, watam Osiyarini wipawa. \p \v 23 Itaru, Isussha: Siy nuwaa tpazamaam, Doctoroo, shaanaatsi yarangi, nuwaa táchpasa. Mishat, siysa nuwaa: ¿Mayaamsha yaanpatatanasha niyraksha? ¿Mayaamsha nllitaritap tsap Kapárnáwap xiyksha? siy táchpasa nuwaatsi. \v 24 Itaru, nuwsha siyaa: Watam tayaspatampanee uru waanshutaa watsapun nda mazinamaam zandkanawa táchintspa, tárangiya Isusu. \v 25-26 Napa: Zitaminarin Elíyasarin waanshuchpata istamaam pinasarangiya. Sirútamasa mang 45 tsup nda sin sinaku, Utaáshuch tsap kapung maringarangu; marizamun tsipamaam zandaranganaya, manga. Utaáshuch mashind zapantaa taarangu, itaru Apanllsha Elíyasarineetsi nllitaritapsha tsapu mashindup istamaam mang zanganirangiya. Yaktap Saríptapi, Sitónash watsapunu zanganirangiya, watam iy Utaáshuch zitaminarini Elíyasarineetsini kuk ngataranganawa. \v 27 Mang zitaminarini Orísiyurini Utaáshuchish watsapun taarangiya. Apanllee kuk kamanimapanimuncha. Anpuru Utaáshuchish watsapunu kas yutam zapan taarangiya wanuts itsaptaku anu. Itaru, Utaáshuchee nda minumtiyam yararangiya. Ashiriya, nxakamutshuchee, Naamanarinee tputs sura, anootsim mang yararangiya Síriyshucheetsi tputsi, watam iy Utaáshush zitaminarini Elíyasarinee kuk ngataranganawa. Ashirucha, siy nuwaa ashtachtampasa; nuwaa kuki kapung ngatachpasa. Anumandcha nuw siyash istamaam pinasakina. Ashiri nllitaritapshaparee istachima, mang, tárangiya Isusu tputseetsi. \p \v 28-29 Ántaru anoo mazinayarusin, ichingurusin tsiyantarangana kizpuri. Isusoo putayarandsin, shaniyshishush shitungarangusin, yakat arangeem pshiyrtarangana pachamaama. Yap tsap warangtaku ambi Isusoo kapeetpani atusin, pshiyrtarangana. \v 30 Itaru, Isusoo turipingartaatssin, Isussha anush izazangayaru, mapiysha naatarangiya, manga. \p Yuwaa Isus watsapunush tayaspatarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus tputsee istakatu naatarangu anoo kamanchinllpa \r (Márkosa 1.21-28) \p \v 31 Isus waanaatsi yaktarini kasayaru, yaktap Kapárnáwap mang naatarangiya. Mang sápatush zari kanusisush tayaspatatariya Utaáshuchish shaniyshini. \v 32 Isus tayaspataku, putitiri tsiyatarangiya. Ashiri ichinguru tputs punirustambach ashirangsin, ¿Tamaru tayaspatak? tárangana, manga. \p \v 33 Tputsush wanutsshuri yashing pshturu, kizpur zunganeeru, mang tsiyatarangiya; \v 34 Isusoo, nuw shiyaa yasaktana, mang, tárangu. Násaretshuchish shiya. Apanlltishcha Wipish shiya. ¿Shiy tamakatshasha ningeema? ¿Shiy nuwaa tamayachtazish? ¿Tashitungamaam nda zandkush nish kuskish? Watsta, mang átu, \v 35 Isussha: Wappa; zamangi shiya, mang tárangu. Yashingoo, shtungangi shiya, mang, tárangiya. Yashingsha tputsee ipantsaramchu, mang shitungarangiya. Tputs wanuts wanasireerangshtaya. \p \v 36 Tputs ichinguru parangusin, punirustarangana. Waanpata tsiyatkusin, ¿Tamaru tsiyatka? tárangana. Yashingootstaa tashitungaku. Uw kuk kizpurcha, mang, tárangana. \v 37 Anumunshat Isusoo kuk amb tzapaneerangana. \r (Matiwa 8.14-17; Márkosa 1.29-34) \p \v 38 Isus Utaáshuchee shaniyshini shitungeeru, Simosh naparangiya, manga. Itaru, Simsha umeena kanumtarangiya. Simsha: Kumini napangi; mang átu, \v 39 Isussha ayu átu, kizanung naateeru, muchunung xiyaru, Isussha: Púringi, kurapoo tákchu, musásiritsha mang ipuritara ashirangiya. Kizsha chiyzayaru, tputseem yásirangiya, manga. \p \v 40 Zari pshtukamchu, tputsee zapan kas yutamaa, wamkur Isusup mang machirangana. Maachisha zapan tsuta tsuta ashirangu. Itaru, Isussha uw tputsimun wayayaru, ichinguru yararangiya, manga. \v 41 Yashingootstam tashitung tashitung ashirangiya. Yashingsha zunganeeru, tárangu; Apanlltishcha Wipish shiya, tárangusin, Isussha: Zamangi; shtungangi, tárangiya. Táyaru, yashingsha shitungarangiya. Yashing' uru Isusoo yasarangu ashirangiya, manga. \r (Márkosa 1.35-39) \p \v 42 Putamsha zari taraseekchu, Isus shitungarangiya. Ipusapsha naatarangu, manga. Itaru, Isusungaz zandarangsin, tputs nachungarangana. Pakeeshtisin, Naarinllpa, Isusoo. ¿Mayaam iyaa kamingaksha? mang atusin, Isussha: \v 43 Apanllcha nuwaa zanganku naaki. Ashiri Apanllee kuk kamanitama, tárangiya. Nllitaritap tsap naachina. Tputsee: Apanll siyaa, Nuwash izuuru tchitangtsa; tapachindachintspa, átcha Apanlli, táti turi naachina, mang tárangiya. \v 44 Táyaru, Utaáp tsap naayaranllu, apusari tsimbunparee maayaranllu, kusarangiya. Anush shaniyshishush zapan pshtuyaru, tayaspatarangiya, manga. \p Yuwaa Isus tputsee istakatu naatarangu anoo kamaneena. \c 5 \s1 Mishat, Isus wipunasheem ipusarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 4.18-22; Márkosa 1.16-20) \p \v 1 Sirútama Isus musamun wing xiytu, tputs zapan mang Apanllee kuk mazinapani atusin, iriputaranll ashirangana, manga. Musa sura Galileycha; misha Kinísarit suroonarangtamta. \v 2 Kayupchipani kawashee yareeni atusin, wanuree mazachimun pshiyraranganaya. Isussha anoo kanu tsimbun pakeeru, \v 3 Simosh wanuree zarupi átu, Simoo, shiyash zaruyaruri, pakich tununutara shinda. Tputs tstsaruwa mang átu, Simsha ayu táyaru, izaruyaru, tununutara ashirangiya. Ashiriya, Isussha kanush kuxineeru, tayaspatattar ashirangiya, manga. \p \v 4 Iwapayaru, Isussha: Simoo ipunshiptish imurip kchungtayarush, kawashee kpitangi; kayupcheem yachangi, átu, \v 5 Simsha: Ichee, psaana ngutani xiytuni, yachakurini, nda kawaranginiwa. Xapooranginiwa, tárangu. Itaru, watam átshawa; ashiri yachchinipa, táyaru, \v 6 mang kawashee kapeetarangiya; kayupchee wazapan kawarangu, izichimaam zandarangiya. \v 7 Ashiri wamkureem kuruzku, muchpa naachinach shitar ashirangiya. Wamkursha minush kan kusarangu, Istangandama, táyaru, istarangana. Kayupich zapanimuna tatsitku, kan chimumaam pakich pishtarangiya; nda anaz chimurangu. \p \v 8-10 Simsha anumun punirustaku, Isusush tutunlltaramach ashirangiya; Ichee, nuw kizpurtana yutaritti. Shiyaa paziktana. Naangi; ksanda; mang, tárangiya. Isussha: Nduni, tárinllpa. Nuwaa punirinllpa. Naani, tputsireemi tayaspatachsha, tárangiya Simootsi, manga. \p Simsha wamkuri kizpur punirangana. ¿Wanip kayupchee putayariniya? táyarusin, punirustarangana. Sípitiyurini wip, Sandeekurini, misha Wanga, istarangitamta. \p \v 11 Ashiriya, Isus naani átu, Simsha wamkurpata wanuree mazachimun ishatayaru, maachiritaa kasayaru, Isusshuri tachitartarangana, manga. \p Watamcha tsiyatssis Isus wipunasheem ipusarangu anu. \s1 Mishat, anpurtam tputsee wanuts itsaptaku anoo yararangiya Isusu, anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 8.1-4; Márkosa 1.40-45) \p \v 12 Sirútama Isus yaktash xiyrangiya. Tputs ichinguru wanuts kucharangu, kiyung kachiyarangiya, manga. Wanuts itsaptaru chamayangayaru, Isusoo tasaseeru, shipanung tutunlltata sheeru, Isusoo masharangiya. Ichee, istanda. Shaana zandkush, ichee nuwaa yareerush, nuwsha tputspa kis ipunpi átana, mang, tárangiya. \v 13 Isussha: Ashiriya, yarchinllpa, wanasiririshapa taachcha, mang átu, uwpat patatku, natamatamta yararangiya; tsípatara ashirangiya. \v 14 Itaru, Isussha: Na naangcha. Itaru, tputsee kamaninllpa. Apanllip pang' naakchush, apanllpanee nutseetsish yámandashini. Napangandama yareena, tángcha. Sheerush, Móysisarinee kamachtamarini payumaam maachi Apanlleem panangcha. Ashkachush, tputs shiyaa natstachparee. Ashiri shingcha, mang tárangiya Isusu. Uwsha ayu táyaru, naatarangiya. \v 15 Ashtaatsha, Isusoo kuk aranganasha tzapaneerangiya. Tputs wazapani Isusoo mazinapani atusin tachitartaranganaya. Zapantam yaranganda taapani atusin, tachitartarangana, manga. \v 16 Itaru, Isussha Aparpati tsiyatpi átu upusap suwarangiya. Apusapsha naayaru, Waparpat tsiyatarangiya. \p Yuwaa Isus tputsee yararangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, minush zari Isus tputsee wanuts muxaxawa yararangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 9.1-8; Márkosa 2.1-12) \p \v 17 Sirútama Isus mang tayaspatarangiya. Anshutam Móysispaniri wirkari kamanimapan, misha Parísiypanshuch táyaspatash k'xinnataranll ashirangitamta; mazinanataranll ashirangana, manga. Tputs Galileyshuchtam, Utaáshuchtam, Irusarinshuchtam Isusush kusatarangana. Waparimun wizpuririni tputsee yararangiya Isusu. \p \v 18 Tputssha: Isusush wanguyaa wayayani. Isus tputsee muxaree yarchiya, atusin, wayanllamarish wamkuree kútusin, Isusush yushindarangana, manga. \v 19 Itaru, pangusush kuseersin, mang tputs pamarangarsin tstsarangu; pshtumaam xararangana. Ashiriya, pangusimun káreersin, spiraa itsirta wayat, itsirta wayat sheersin, wanumaa putayarusin, wantsush wamkuree yaruwawatara ashirangana, manga. Isusunungiri wayarangana. \v 20 Isus mangush chinayaru, Nuwamun watam mang' tatkanawa; átu, Isussha muxarpatsha tsiyatarangiya: Zuwaa, yutaritshishirish tachingamcha, mang, tárangiya muxareetsi. \p \v 21 Itaru, Móysispaniri wirkar kamanimapani waanpata Parísiypanshuchpa táyaspatash tsiyatkusin, Isus mangupa atiya. ¿Chiy tamaree tputsi tachingchich? Apanlleem kinapi atuparee atiya. Apanllimari tachingamaam waritakiya, mang, tárangana. \p \v 22 Itaru, Isus waantari yasarangiya yuwaa chinarangana anootsi. Ashiri Isussha: ¿Mayaamsha siy ashiru mangishis chinaksa? \v 23 Nuwsha yutaritshishee tachingamaam waritartana. Mishat, muxareetssha tuchiyzamaam waritartamana. Nuw kamiran zanganchima. Chiyzayarush naangi táchima. \v 24 Ashiri nimun sangtsa. Nuw tputseem kinaranguri, nish tsapurunasush kusarangina. Ashiri yutaritshishee tachingamaam waritartana nuwa, mang, tárangiya Isusu. \p Táyaru, muxaree tasaseeru, Zuwaa, chiyzangi; tárangu. Chiyzayarush, nllamarish yáyarush, pangipish kanapungi; tárangiya tputsee muxareetsi. \v 25 Anuritam muxarsha chiyzayaru, wayanllamaree yáyaru, naatarangiya. Wapparee, Apaa, shiy kizpurtishcha, tárangiya, manga. \p \v 26 Itaru, tputssha anoo parangusin, punirustarangashinllinaya. Mang kizpur punirangusin, Nat ini Isus Apanllpat wizpuririni yarku, ¿tamaru pakeeniya? táranganaya, manga. \p Yuwaa Isus tputsee muxari yararangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus wanasir taamaam tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 9.9-17; Márkosa 2.13-22) \p \v 27 Ashiriya, Isus pangusush shitungeeranllu, naatarangiya. Itaru, Leviya, tputs sura, gobernush misarini kuxinaru kurikee gobernoom putarangiya. \p Ashiri Isus Leviyaa chamayangayaru, Isussha: Nuwash ipunsheemi tchitangandama; mang táyaru, \v 28 maachiritaa kasayaru, Isusush tachitarangiya, manga. \p \v 29 Ashirucha, Leviy Isusoo chinaru, wamkuree mang yambirangiya. Gobernoo urkir yampani zapan kusatarangiya, manga. \p \v 30 Itaru, Parísiypanshuch táyaspatashi Isuspat wipunash tsiyateersin, Isusoo mantsiri tsiyataranganaya. Parísiypanshuch wamkuri, Móysispaniri wirkari kamanimapani yutarittam tsiyataranganaya. Siy kurikee yampanpata katungaksa; waakitamsa. ¿Mayaamsha ashiksa? mang, tárangusin, \v 31 Isussha: Watam tputsee mangoonamaam istapi atinawa. Tputs matambshinand taaku, anush doctor mangu taakiya. Itaru, wanguyaatsim istamaam waritakiya. \v 32 Nuwsha doctor tamaparee ashiru taakina. Tputs waanamuntari mang' tatku, ¿tamaree nuw anoo istachi? Itaru, tputs yutaritaata taaku, itaru nuwamun mang' tatku, nuw anoo istamaam waritaktana Apanllee mangoonamaama, mang, tárangiya Parísiypanshucheetsi tputsi. \p \v 33 Parísiypanshuchsha táyaspatashi: Na mazinanganlla; Wang wipunash mang zari zapani mangukana; Apanllpat zar zapan tsiyatkanaya, tárangana. Iy ipunshini ashkitam zapan mangukitamsina. Itaru, shiysha ipunshish kis katungkana; kis waaktamsincha mang, tárangana Parísiypanshuch tputsi. \p \v 34 Isussha: Apaz tputs kizaa yamakchu, uru wamkuree yambiyambtachiya. Wamkurtaati mangu taacheeja, nda. Kis katungchinllinaya. Uru shambatchinllinaya. \v 35 Itaru, zapish shitungachu, arap naakchu manguchpasinaya. Ashikpaz ashiritam nuwsha naakchuri, ipunshi anshutam manguchinllinaya, tárangiya Isusu. \p \v 36 Mishat, táchinllpa, tárangu Isusu. Taarashich sirapuch kaneesichpat yapatamaam pinasatariya. Apaz k'tun kaneesich yáyaruch, izicheeruch, kucharimun matacheezich; ndambaree. Ashkinaari, mangu kucharimun siritkuch kaneesich itsanchiya. Mishat, sirapchimuna matamaam nduntam waritariya. Ashikpaz ashkiya, tárangu. \p \v 37 Mishat, kamanchintspa. Tasish sirapchish vinoo kchita tuzurcheezich. Ashkachinaarich, kapootkachu, tas ituweeru, vinsha tuchumchiya. Tsimbun itsanchich, min vinootstam, min taseetstamta. \v 38 Tasish kaneeschish vinoo kchit tuzureeruch waritakcha. \v 39 Mishat, tputs uru kshaatsiri waaku, ¿tamaree kchitangaz zandach? Kshangziricha zandki táchiya. \p Ashirucha, taarashish tsimbun payumaam ashikpaz ashkitamta, tárangiya Isusu Parísiypanshucheetsi táyaspatashi, manga. \p Yuwaa Isus wanasir taamaam tayaspatarangu anoo kamaneena. \c 6 \s1 Mishat, Parísiypanshuch táyaspatashi Isusoo yutarit tsiyatpani atusin, napataranll ashirangana; anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 12.1-14; Márkosa 2.23—3.6) \p \v 1 Sápatush Isus tputsush mazari mang xiytat ashirangiya zari kanusisshu. Arus tamapari ashiru tatsummashu xiyrangu. Ashiri Isus wipunash pusata yumbeeta, pusata yumbeeta sheersin, wchoo katungaranganaya, manga. \v 2 Itaru, Parísiypanshuch tputs parangusin, ¿Mayaamsha sápatush nda kanusaksa? tárangu. ¿Mayaamsha yaanpata k'kuzee kapeetaksa? mang tárangana. \v 3 Isussha: Watam nuw kanusisshee kasikinawa. Washa Apanllee kuk natstakus nda mangoonkis. Dapiyarini sirútama undararee puniku, wipunashpat suwarangusin, mariz kayatkusin, ¿tamarangeeja? \v 4 Mang Apanllush pang' pshturangu, pangaa Apanlleem wayarangana anoo yáyaru, katungarangiya. Apanllpanimari anoo katungamaam waritarangitaa ashiritaa wipunasheemtam panarangiya katungamaama, manga. \v 5 Ashiri neetstam chinangtsa; nuw tputseem kinaranguri, sápatush zari kanusisshutaa kamachtamaam waritaktana, mang, tárangiya Isusu. \p \v 6 Itaru, minushsha sápat shaniyshishush pshtuyaru, mang tayaspatarangiya. Tputs uw kizpur mayapshimuna pshturangitamta. \v 7 Móysispaniri wirkari kamanimapani wamkurpata Parísiypanshuchpata pshturangana. Uwshtisin Isusoo yutarit tsiyatpani atusin, nappataranll ashiranganaya, manga. Kamapa sápatush zari wanguyaa yarchiya kanusisshu, tárangana, manga. \p \v 8 Itaru, Isus tputsee mang' uru yasayaru, wanguypasha tsiyatarangu: Naani. Nish ipusunand xiyangi; táyaru, mang xiyarangiya. \p \v 9-10 Sheeru, Isussha Parísiypanshuchish wach napeeru, tárangiya: ¿Utaá kamachtamarini siyaa amka? ¿Antaatiya kiyung yachangi saanpatata taarang? nduni. Istamaam waritakiya; sápatshutaa istangtsa átcha. ¿Antaati pchangints át? nduni. Chinamaama, nayanimaama, waritakiya sápatshutamta, mang táyaru, wanguyaatssha tsiyatarangiya; Zuwaa, kuwish pxayangi, tákchu, uwsha paxayarangiya. Paxaykachu, uwi wanasirireerangiya, manga. \p \v 11 Itaru, Parísiypanshuchsha anoo parangusin, kizpur mang tsiyantarangana. Anumun waanpata tsiyatkusin ¿Tamaycheezich Isusootsi? ¿Pachayacheezich? mang, táranganaya. \p Yuwaa Parísiypanshuch táyaspatashi Isusoo chtaru natsarangana anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus táyaspatasheem ipusarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 10.1-4; Márkosa 3.13-19) \p \v 12 Anpurtam, Isus Waparpat tsiyatpi átu machipsha kárirangiya. Mang tsiyatstaru taraseerangiya. \v 13 Zarsha yakachu, wamkuree mang kuruzurangiya. Kuseersin, wamkuree 12 táyaspatasheem ipusarangiya. Anootstam tayaspatamaam ínarangiya. \v 14 Simoo ipusarangiya. Simsha sura Pitortamcha. Simoo zoonll Ándarisaa ipusarangitamta. Sandeekurineetstam, Wangaatstam, Felipeetstam, Bártolomiyaatstam, \v 15 Matiwaatstam, Tomásaatstam ipusarangtamta. Sandeekoo Árpiyurineetsi wip ipusarangtamta. Simoo minu ipusarangitamta. Sim tsimbun suroonarangiya, minumtaatstaata, Sirúte suru watatamta. \v 16 Utaásaa Sandeekurineetsi wip ipusarangtamta. Utaásaa minu, sura Iskáriyotam ipusarangtamta; Isusoo waanaatstaata tamapingarangu anoo ipusarangiya. Aship an washunand 12 táyaspatasheem ipusarangiya, manga. \p Yuwaa Isus táyaspatasheem ipusarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus zapan tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 4.23-25) \p \v 17 Ashiri, Isus machip karuweersin, puripuritaru anush shaniyarangana, manga. Wipunashpat, misha wamkurpat shaniyarangana zapani. Min Utaáshuchi, min Irusarinshuchi, minu kapungush mus taakana anshuchpatatam, Tírshuchi, Sitónshuchtam, anshuchtam tputs ichingurusin kusatarangana zapani. \v 18-19 Ashpatam Isusoo kuk mazinani atusin kusatarangana. Ashpatam Isusoo yarangandama nuwaa istangasindama tápi atusin kusatarangana. Isus kizpureeru, mang yarta yarta ashirangiya. Ashirucha, tputs yarpanda átu kandanta kandanta ashirangana. Tputs yashingoo payurangitaa, zutamtaa, Isusush kuseersin, tchiyata yarta ashirangiya. Mang ichinguru yararangiya. \r (Matiwa 5.1-12) \p \v 20 Isussha wamkuree tayaspataku mang tárangiya: \p Siy pukiritaa taakus, itaru Apanll siyaa istachapantsa. Waama tiptsir ínachapantsa. \p \v 21 Siy na mariz kayatkitaateesa, itaru Apanll siyaa istachapantsa. Siyaam pishtats ndunshaparee. \p Siy natumasam tanukitaateesa, itaru Apanll siyaa istachapantsa. Mangis kis taatssa. \p \v 22 Tputs nuwamand siyaa natsaku, niyrku, mantsir tsiyatku, yutaritam ínakunts, ashiritaa Apanll siyaa istachapantsa. \v 23 Ashiri nuwamand tputs siyaa yutaritkachu, ashiritaa mangis kis taangtsa; shambatkus mchitangtsa; watam nuwash kanindush kuskachus, nuwapat washunand kis taachiniwa. Nuwaa kuki mazinangtsa; Zitamin Apanllee kuk kamanimapanee mang kiyung yacharangana. Ashiritam nuwamand kuki tputs siyaa kiyung yachachiya. \p \v 24 Itaru, paptsa siya. Maachiritis zapannaari na payukus paptsa; natumari kis taaksawa. \p \v 25 Natumari tazazarus taakus, paptsa; watam mariz kayatatssawa. \p Na Apanllee mapiykus, sirasireemari taakus, paptsa; watam siy tanutssawa. \p \v 26 Siy nuwaa kuki kapeetkinaareesa ashiru, siyaa yashingchichshaparee ichinguru kis chinachinllinaya. Ashkachus paptsa. Sirútamasa zitamin tputs apanllputsee kuk kis mazinarangana. Ashiri paptsa, Apanll anumand waniyantspa tina. \r (Matiwa 5.38-48; 7.12) \p \v 27 Itaru, nuw siyaa atina; Kundarareetsis chinangtsa. Tputs siyaa natsaku, wanasiri istangtsa. \v 28 Tputs siyaa yutaritam ínaktaa, ashiritaa siysa chinangtsa. Tputs siyaa kiyung yachaktaa, Apanllpa anoom siysa tsiyatangtsa. \v 29 Apaz neezteetsis tputs tuzimkinaariya, siysa anumand tístarintspa. Apaz maxeetsis yakchinaariya, k'tunareetstamtis pchindintspa. \v 30 Tputs maachiritaatsis mashku pchindintspa; panangtsa. Maachiritaatstaatis tputs itutskachu, yanpurintspa. \v 31 Ashiriya, wanasir ashpanda átus, siysa wanasiritam tputsee istangtsa. \p \v 32 Chinashpatamaritis chinakus, antaati siyaam wanasireeja, watam yutaritshishpan tputs chínashpa chinaktamanawa. Itaru, siysa kundarareetstamtis chinangtamtsa átana. \v 33 Tputs shiyaa istaku, shiysha anootsim istakush, antaati kizpur wanasireeja, nda. Watam yutaritamashtaa tputs ashkitamtawa. \v 34 In tputs nuwaa tuwapachparee, átush, anootsim istakush, an wanasireeja, atina. Watam yutaritamashtaa tputs wamkureetsim istakanawa. Nuwaa yanuru tuwapachparee átu, istamaam nda ngatkana. \p \v 35 Kundarareetsis chinampatari izuuru istangtsa. Yuwaa kurikee istakis anoo chinarintspa; Yusur tuwapachparee, tárintspa. Apanll yutaritawaatstaa tputs istakuwa. Siyaya shingtamtsa. Ashkachinaareesa, Apanll siyaam kapung istachiya. Siyaa waama tiptsireem ínchiya. \v 36 Ashiriya, Apanll siyaa nayaniku, siy tputsee yutaritaatstaa nayaningtamtsa; istangtsa. \r (Matiwa 7.1-5) \p \v 37 Papcha; siy tputsee yutaritcha átus, uwsha Apanll siyaa yutaritcha táchtamtaya. Mishat, siy tputsee nda nayanikus, uwsha Apanll siyaa nduntam nayanichiya. Mishat, tputs siyaa tayutaritkitaa, itaru siysa anoo napkinaareesa ashiru Apanll siyaa yutaritshishiris tachingeerus napchintsa. \p \v 38 Tputseem ngutiritis istangtsa. Ashkachus, Apanll siyaatstam kapunguri istachiya aranginashtaya. Mbursash tamatarpari ashiru tupicheeru, tatsitchiya; yusur anumun tatsiteeru kasachiya. Itaru, mingaspa istakus, siyaamsha mingaspatatam Apanll istachiya. \p \v 39 Mishat, kamanchintspa mangeetsis p'tsimaama; tárangiya Isusu. Nitaati wach mchuspatatin itachazinllinaja, nda. ¿Tamaree waanpata itach? Ashkinaarsina naakchusin, waani tsimbunari wazawush tuwitchiya. \v 40 Mishat, antaati nllur mayistorineetsi kasikeeja. Aromonureetsi wanasir tayaspatayaru, iwapayaru, waanpata mayistorurinpatini tatsamchiya. Ashikpaz ashkiya yuw Apanllee kuk itsinsaru tayaspataku anu. Ashiri siysa shingtamtsa; tárangiya Isusu. \p \v 41 Tputs yutarit taakana anoo pakchitaa yutarit taaku, siysa kaman kaman ashiksa. Itaru, saanaatsi yutarit taakis anoo kamapshiksa. Kapungtaa yutarit taakus mapiyksawa. \v 42 ¿Tamaree ashkus, tputsee: Zuwaa, istachinllpa Apanllpat mangeetsish yaramaama, táchis? watam nda saanaatstaa mangeetsis yaraksawa. Itaru, ichtaru saanaatsi Apanllpat tsiyatangtsa mangeetsis yaramaama. Sheerus, saanaa mangeetsis yararamchus, ashiri tputsee istamaam waritariya yaramaama. \p Ashiri, itsinsarush taakush, tputsee izuuru wanasir tayaspatachsha shiyshtaya. \r (Matiwa 7.17-20; 12.34-35) \p \v 43 Mazinanganlla. Tputsee taárash yasinpaz ashkiya. \p Wanasirimash yasin katungats yusitariya; mantsamoo yusitareeja, nda. Yasin yutaritamash mantsamash yusikcha; wanasiri nda yusitarcha. \v 44 Wanusimun yasinaa kamiran yasatarich. ¿Tamaree kpash k'payunllee pusachich? Antaati mantsirish kizarun pusacheezich; ndambari. \v 45 Chiy tputsich watatamtich. Tputs wanasirinaari mangush chinakchu, wanasiritam taakiya; an tputs wanasircha. Itaru, yutaritanaari mangush chinakchu, yutaritatam taakiya; an tputs yutaritcha. Yuw chaana mangishich chinakich anootsi kis tsiyatkich. \r (Matiwa 7.24-27) \p \v 46 Itaru, siy nuwaa kuki nda mazinakus, ¿mayaamaja ngutis nuwaa; Ichee, kuraktishcha shiya, átssa? Ngutis átssa siya. Itaru, nuwaa kuki mazinangtsa. \v 47 Nuwash izuuru tachitkus, mazinayarus, mangoonangtsa. Tputs nuwaa kuki mazinaku anoo kamanchintspa. Nuwaa kuki payuku, urutamari taachiya. \p \v 48 Tputs wanasir panguku tamatarpari ashiru kizpur taakiya. K'tseeyaru, wantsush mbam patumbchimun tapatstayaru, pashucheeru, pangukiya. Sheeru, kapungtaa kung kumbiyku, nda yurangarangu; nda kungusarangiya. Ashikpaz ashiru taakiya, yuw nuwaa kuki mazinaku anu. \p \v 49 Itaru, tputs nuwaa kuki nda mazinaku, yutaritpaz panguru ashiru taakiya. K'tseeyaru, iwaziri pashucheeru, pangukiya. Sheeru, kung kapung kumbiykchu, musásiri kungusku, mangu pangus warangtariya; kizpur taw puw táramach ashtariya. Ashikpaz ashiru taakiya, yuw nuwaa kuki nda mazinaku anu, tárangiya Isusu, manga. \p Táyaru, tayaspatamaam natumasam iwaparangiya. \p Yuwaa Isus zapan tayaspatarangu anoo kamaneena. \c 7 \s1 Mishat, Isus kapitanaa istarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 8.5-13; Wanga 4.43-54) \p \v 1 Ashiriya, Isus tputsee tayaspatayaru, iwapayaru, yaktap Kapárnáwap mang naatarangiya. Anush tsup zapan Isus taarangiya manga. \v 2 Anush Romshuch kapitan taarangtamta. Kapitan muchchuri zapantaa taarangu, minumtaatsim kizpur chinarangiya, manga. Itaru, muchchur yuw chinaku an kas yutayaru, tsipamaam mang zandarangiya. \p \v 3 Ashiri kapitansha Isusoo mazinarangu, Isusoo mashpi átu, Utaáshuchee tputs wachinaa kamachtarangiya. Kapitansha: Isusoo kamanishini. Romshuchee kapitana m'chachuri yarap áttanda, tángcha; mang, tárangiya. \v 4 Kamachtayaru ayu, átu, Isusupsha naatarangana. \p Isusush kuseeru, kapitanam mang tamundarangana. Isusoo, kapitanee muchchur yarangcha; istangcha; tárangana. Kapitani kizpur wanasircha. \v 5 Iyaa chinaku, waanpata urkiri shaniyshishee pangurangiya iyaama. Ashiri shiysha istangcha; mang Utaáshuchi tárangana Isusootsi. \v 6 Isussha: Ayu, táyaru, tputsush tachitarangiya. Kapitanash pang' watsiritkachu, kapitansha wamkurish tsiyatssis kamachtarangiya, watam arapcheeru Isusoo paziranguwa. Wasina tsiyatssis wayamatssa, tárangu. Isusush kuseerush, Ichee, kapitan ateeja; Nuwash pangishi pshturundama áttanda táshini táyacha. Waritakeezi nuwa átcha táshini; tárangu. \v 7 Shiy kizpurtishcha; shiyaa pamaam waritakeezi. Ashiri arapeetari tputsireetsi, Yarachpa, tákchush, izuuru yarchiya átcha, táshini; mang kapitan, tárangu. \v 8 Uru yasaktana; uw kizpurcha. Napangancha; Isus ashikpaz ashkiya. Kurak nuwaa kasiku, nuwaatstam kamachtakiya. Nuwsha ashiritamti, kuraki sundarureetsi kamachtaktamti. Sundaroo piy naatscha aturi, uwsha naakiya. Minootssha kuruzkuri, Naani ningeema; tákchuri, musásiritam kuskiya. Tputsireetsi piy shingi aturi, wits mazinakiya. Ashirucha, Isus m'chachureetsi arapiri yarpanda aturi táshina, átcha, tángcha, kapitan tárangiya wamkureetsi. \p \v 9 Wamkursha Isusup tsiyatssis wayayashinusin, Isussha anoo mazinayaru, Isussha: Na yareena, mang, tárangiya. Itaru, Isus punirustarangiya. Tputs Isusumun tachitarusin, mang natpunuyarisha, Isus mang tsiyatarangu, Mazinangandama nuwaa kuki, tárangu. Romshuchtaata; kizpur nuwaa mangoonkiya. Iyashuch Utaáshuchini ashima an nuw pakeezi. ¿Tamaru mangoonka? mang tárangiya Isusu. \p \v 10 Táyaru, kapitansha wamkuri kanapurangsin, muchchurshat wasinasha yaram mang paramchu kapitana. \p Watamcha tsiyatssis Isus kapitanaa muchchuri yararangu anu. \s1 Mishat, Isus mashindoo wip ituyamarangu anoo kamanchinllpa \p \v 11 Isus kapitanaa muchchur arapeetari yareeranllu, tsimbunparee maayaranllu, Isus yaktap Nayígap pakatu, mang naatarangana; wamkurpat, tputspa zapan mang naatarangana. \v 12 Tandapunuz yaktaa turipingaru, pakich yawawtarangana washitungasheema. \p Shitungashinungsha Isus kuseeru, mang mashindoo chamayangarangiya. Minumtaa wip kanungasee kanatspayaru, mapuni átu naatarangiya. Tputs zapan naataranganaya. \p \v 13 Itaru, mashindootssha pakeeru, kizpur mang nayanirangiya. Za, tanurinllpa; mang, tárangiya Isusu. \v 14 Isussha kanoo patata ashkachu, xiyeerteeramach mang ashirangana. Isussha tsipareetsi: Kanungasee, támangi; mang táyaru, \v 15 tsiparshat kuxinta ashirangiya. Támeeru, tsiyatarangiya, manga. Isussha mashindoots: Neewa iparish, mang tárangiya. \p \v 16 Tputs punirustarangana. Apanllpa wanasir tsiyatarangusin, Apaa, shiy anpanee tputs kizpur shiysha zanganirangsha. Iyaa Utaáshucheetsini mbizarangind atuni, na wandari kapung istaksha, mang, tárangana tputsi Apanllpat tsiyatkusina. \p \v 17 Ashirucha, anumun ashirangu, Isusoo kuk izapaneerangana. Nayígshuch tputs ichingurusin mazinarangana; Utaáshuch ichingurusin washunand mazinarangitamanaya, manga. \p Yuwaa Isus mashindoo wip ituyamarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, anpuritam Isus Wangarineetsi kamanku anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 11.2-19) \p \v 18 Wangarineetsini tumanarusin, anushsha waana wipunashi kuseeramchusin, Isus ashirangcha, tárangana; Isusoo kuk kamanirangana. Wangarinsha mazinayaru, wipunashee tsimbun kamachtarangiya. \v 19 Isusoo mashashini, tárangu. Nuwsha kamaniranguri, apanllpan tputs naanchpa, nuw, tárangina, mang, tárangu. ¿Shiy watazish? ¿Nduntaati ashiru minoomsha tputs kutacheezi? átcha Wanga, táshini; tárangiya Wangarini. \v 20 Wipunashsha ayu táyarandsin, napkachtisin Isusootssha tsiyatkusin, Wanga ichumampani iyaa zanganirangiya shiyaam mashimaama. ¿Shiy watazish? ¿Minoomsha kutacheezi? áttanda mang, tárangiya Wangarini wipunashi Isusootsi. \v 21 Isussha: Nuw antana; watattana. Yuwaa na pakeenllis anoo kamanishini, mang, tárangiya. \p Wangarini wipunash napashtisin, zapan wanguyaa yararangiya. Yashingoo anootstam tchiyata, wazurireetstam tchiyata, maachi tsutaku anootstam yarta mang ashirangu Isusu. \v 22 Ashiri, Isussha Wangarineetsi wipunashi, tárangiya: Wangaa kamanishini; mang, tárangu Isusu. Yuwaa pakeerish anoo kamaningcha. Na wach mchusamuntaa tputs pakanawa, tángi. Wats k'zimmunta naakanawa. Wanutssha tsputarangu anootstaa yaramcha. Wits mitsshartamuntaa mazinakana. Tsipartam támateenllcha. Pukireetstam tputs nuw Apanllee kuk kamankina.\f * \fr 7:22 \ft Isáysa 60.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Anoo ichinguru tsiyatssis wayashini. \v 23 Tputs nuwamun mang' tatku, nuwaa nda kasaku, mang' mapiyshapa taachiya áttanda, táshini, mang Isus táyaru, zanganirangiya. Wangarinsha wipunash kanapurangana, manga. \p \v 24 Uwshtisin naaramchusin, Isus minpasha tputs tsiyatku, Wangarineetsini kamanirangiya; Siy ipusap Wangaa pangani átus naatarangus, ¿tamaru parshinsa? mang, tárangu Isusu. Antaati tputs piyari tayaspatat piyari tayaspatat ashku anoo parangis, nduni. \v 25 ¿Ashiri tamaru parshinsa? Nitaati wirakuch tamara waminganuri ashiru parangis, nda. Anumashee waanshutam pang' patarchi. \v 26 ¿Ashiri tamaru ipusap naatarangis an parangsa? Zitaminpa Apanllee kuk kamanimapanee parangsa; itaru Wang anoo kizpur kánucha, átana nuwaya. \v 27 Apanllsha sirútamasa wasina Wangaa kamanirangiya. Ateeja; \pi1 Nuw ndatuma siyash kuschuri, nuw tsiyatssee kamanimapan zanganchima, tputsee mang' wasina yaramaama,\f * \fr 7:27 \ft Nishuri yuwartatam Malakiyasa 3.1 átu atitamta.\f* \m átcha Apanll yandamarini. \v 28 Yuwaa, tárangu an watacha Wanga. Ashiri nuwsha atina. Wang tputsee wamari kasiriya. Itaru, tputs Apanlleem tiptsiri izuurinaari kinakchu, uwsha Wangaa tsipastaa, wamarisha kasiru taachiya, mang, tárangiya Isusu. \p \v 29 Tputs ichingurusin anoo mazinayarusin, mang' kis ashirangana. Gobernoom kurik yampani mang' kis ashirangtamana, watam Wangarinish chumarangitamsinawa. Zuraktishcha; Apanll waana zandarangu yungparee ashkiya. Apanll Wangaa zanganirangiya, mang, tárangana. \v 30 Itaru, Parísiypanshuchsha táyaspatashi Apanllee kuk ngatartarangana. Ashiri Wangush chumamaam ngatarangana. Móysispaniri wirkari kamanimapan watatamta; ngateersin, nda chumarangana. \p \v 31 Ashiriya, Isus ngatamapanee tsiyatarangiya. Tárangiya; In tputs yutaritcha. Wangaa kuk ngatku, Apanllee kamanimapan kuk ngatku, nuwaa kuki ngatku ashkanaya. \v 32 Nllur tamapari ashiru taakanaya. Nllur paxanxshish kuxineersin, waanpata michitkusin, ashpatam: Natu iysha tirutzipani taakurini, siysa mchitangtsa, mang atusin, wipunashsha: Ndambaree, zandkeezini, atusin ngatkana. Ashiri michitamaam nda zandkus, ¿mayaatsinaari zandchich? Ngutani tputs tsipayapa atuni tanuyani, mang atusin, wipunashsha: Ndambaree; anootstam zandkeezini, atusin, uru ngatkana. Ashikpaz ashku Parísiypanshuch tputs taakana. \p \v 33 Mazinangtsa. Wang tayaspatarangu, kshaa nda waarangu, zapan manguku, siysa: Yashingchichparee, tárangsa. \v 34 Itaru, nuw tputseem kinaranguri, nuw tayaspatakuri, nuw katungkuri, waakuri, yutaritshishpanpat ipunkuri, gobernoo urkir yampanpatatam ipunkuri, ashiri siysa: Paja, waampani; katungumapani uwa, átssa nuwaatsi, Isus tárangiya. \v 35 Ashiri iyaa k'kini mangoonamaam ngataksa. Itaru, iysha Apanllee kuk itsinsaru kamankiniya. Kamankuni, yutaritamuntaa tputs mangoonkana; wanasirishsha taakana, mang, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus Wangarineetsi kamanirangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, minush zari Isus kizaa yutaritshishirineetsi tachingarangu anoo kamanchinllpa \p \v 36 Parísiypanshuch táyaspatashi, Simo sura Isusoo: Naancha; kayun katungpani, táyaru, Isussha mang Simoshsha napkamchu, pshiyrapshiraw katungtungtar mang ashirangiya. \p \v 37 Kizsha pshturangiya anshutamta. Kiz an kizpur yutaritamuna. Yaktashuch tputs ichinguru kizaa yasarangana. Itaru, kiz tsiyatssee mazinayaru, Isusungaz naatat ashirangiya. Patumbchish kachutamash kzammashee tuzureeru, payuru, \v 38 Isusunungsha watsi xiyeeramchu, mang tanurangiya. Sursha xuwat, xuwat, xuwat shitar ashirangu, muchpasha suree mang tachingta ashirangiya. Sheeru, Isusootssha wats ishambarangu, mang kzammashee watsimun tapararangshita. \p \v 39 Itaru, Simsha anoo pakeeru, mangush chinayaru, Nitaati Apanllee kamanimapaneeja. Kamanimapaninaari ashiru kizaa yasachinaparee; an kiz watam yutaritawa. Mangutari patat patat patat watam ashkuwa, mangshuri mang tárangiya. \v 40 Isussha: Simoo, tsiyatssis kamanchinllpa, mang táyaru, Simsha: Ichee, natu kamaninda, mang, tárangiya. \p \v 41 Isussha: Mang tputs tsimbun kurikpaneetsi: Kurikee istanda, atusin, kurikpansha mang istarangiya, tárangu. Ashiriya, tputs kizpur zapan tumashtarangiya; misha tputs pakchim tumashtarangiya. \v 42 Izuuru tuwapaani atusin, mang xapoorangana. Kurikpansha nayanirangu, Waanipa pastachiya; ¿tamayachtazich? tárangiya. Ashiri, Simoo, kamaningandama: ¿Tamamaja tputs kizpur chinaranga kurikpaneetsi? tárangiya Isusu. \v 43 Simsha: Yuw kapung tumashtarangu anparee, táyaru, Isussha: Zuraktishcha. Itsinsarush kamaniksha, tárangiya. \p \v 44-47 Isussha kizap napta sheeru, Simoo, kizaa napangcha. Tputs kurikpaneetsi tamarangparee ashkitamta kiza nuwaatsi. Mazinangcha. Yutaritshishirinee zapan tachingaranguri, kizsha nuwaa kizpuri chinaku ashkiya. Itaru, shiysha: Yutaritshishiri zapaneeja, ngutish átush, shiyaam pakchim tachingarangina. Shiy nuwaa pakchim chinaksha. Napa nuw shiyash naparanguri, shiysha, Simoo, nda kung wayarangsha k'tseemi. Itaru, uwsha surispa cha cha cha ashku anpa kupayaru, muchpa tachingarangiya. Pshturanguri, shiy nda nuwaa kis pachiparangish. Itaru, uwsha wandari nuwaa kutsi ishambkiya. Shiy watam nda wayungunoo mucheemi kzammashee nda panarangish. Itaru, uwsha kzammasheetssha kapungu tuchumirangiya. Ashirucha, kiz nuwaa kizpur chinakiya. Itaru, shiysha nuwaatssha pakchimtam chinaktishcha, tárangiya Isusu Simootsi. \p \v 48 Táyaru, kizaatssha: Yutaritshishirish tachingamcha; mang, tárangiya Isusu. \p \v 49 Simsha nllitaritaa yambirangitamta. Ashiri tputs anoo mazinayarusin, waanpata tsiyatkusin, ¿Tamama in tputs ashtar? Yutaritshisheetstaa taching taching ashku, tárangana, manga. \p \v 50 Itaru, Isussha kizaa: Shiy Apanllimun mangish taturangush, ashiri shiyaa tapachindakiya. Ashiri mapiyrush naachcha; tárangiya Isusu, manga. \p Watamcha tsiyatssis Isus kizaa yutaritshishirini tachingarangu anu. \c 8 \s1 Mishat, kamanchinllpa, Isus arap xiyku, ambiri tputsee tayaspatarangu anootsi \p \v 1 Isussha minushsha zari minup yakat pshtuyaru tayaspatata, minushsha zari minup yakat pshtuyaru tayaspatata, ashtarangiya, manga. Uru tayaspataku anush Apanllee kuk kamanirangiya; Apanll nuwash izuuru tchitangtsa átcha, tárangiya. \p Wipunasheem kamuz 12 machtarangu, anumunsha iwaz kizaatstam mang machtarangiya Isusu. \v 2-3 Kizaatssha Isus istarangu anshat kiz Isusoo istamaam naatarangtamta. Kizsha urkir payurangu, waanpata urkiri paxanxeeru, Isusoom maritarangiya. An kiz kurikee payurangu an kas yutammuncha. Mishat, kiz yashingumuncha. Mishat, kizaa Matárinshuchee, Mariya sura, yashingoo 7 Isus tashitungarangu. Mishat, kiz, Waana sura, Kus wizanlli. Wazaranll kurakaa Herodesaa urkiree ksutarangiya. Mishat, Sosána sura, kizaptatam washunand zapan shaniyeersin, Isusoo kapung istarangana, manga. \r (Matiwa 13.1-9; Márkosa 4.1-9) \p \v 4 Tputssha nllitaritshuch minshuch yakat kata, minshuch yakat kata, minshuch yakat kata ashirangsin, tputs Isusush zapan mang kusatarangana. Zapan shaneersin, Isussha mang tayaspatarangiya; itaru k'kuzee pindanaru kamanirangiya. Tárangiya; \p \v 5 Tputssha tatsumpi átu mzatsip naatarangiya. Mzatsush wchoo tatsumku, kurut kurut ashirangiya. Kurutkachu, ashpatam wach ngootsish pantsarangiya. Ngootsush tamutamumchu, tputssha kateersin, tsiripichsha pisharangiya; mangu kachingarangiya. \v 6 Kurutkachu, ashpatam wach mang patumbchish tazitaru pantsarangiya. Anush kxoonarangtaa, tsap pakchimun, itaru mawirurangiya. \v 7 Ashpatam wach kpash pantsarangiya. Washunand kpapat kxoonarangiya; itaru kapsha mang yambutarangiya. \v 8 Itaru, ashpatam wach tsap wanasirimun pantsayaru, wanasiri kxoonarangiya; wanasirsha yusirangiya. Zapan yusirangiya; cienparee yusirangiya. Tputs Apanllee kuk mazinaku ashikpaz ashkiya. Ashiri ngutis mazinarintspa; kaapa mangoonangtsa, tárangiya Isusu. \p \v 9 Itaru, Isussha wamkuri: Ichee, yuwaa átish anoo wazareetsiri kamaningandama, táyarusin, \v 10 Isussha: Ayu; siyaam wazareetsiri kamanimaam waritarina, tárangiya. Apanll anoo chinakiya. Itaru, tputseetssha wazaree kamancheezi; ndambaree. \q1 Ashkitaateena, nuwaa kuki zapantaa mazinaksin, \q1 ashiritaa nda mangoonchinllinaya. \q1 Nuw kizpur istaktaati, anoo pakitaateesina, \q1 ashiritaa nduntam mangoo p'tsichima, watam ngatkanawa,\f * \fr 8:10 \ft Nishuri yuwartatam Isáysa 6.9-10 átu atitamta.\f* \m Isus mang tárangiya. \r (Matiwa 13.18-23; Márkosa 4.13-20) \p \v 11 Itaru, na in wazarish tsiyatkachuri, mangoonangtsa. Apanll kuk wachpaz ashiru taakiya. \v 12 Ashiriya, wach ngootsush pantsarangu anu, tputs mazinaktaatssin, Yashingsha mangoontapa átu tputsee tsiyatssee itutsta itutsta ashkiya. Sheeru, nda mangoonkana; tapachindamaam nda waritakiya. \v 13 Mishat, wach patumbchimun pantsarangu anu, tputs Apanllee kuk mazinaktaatssin, itaru nda izuuru mangoonkana. Yashingsha tamundakchu, kasikiya. Ichtaru kis mazinaksin, itaru zapishsha mbizakana. Anushcha Apanllee kuk kapeetkanaya. \v 14 Mishat, wachsha kpash pantsarangu anu, tputs mangoonamana mangoonkita, itaru taarshee mapeeku, maachingaz támaraku, kis taapi átu chinachinaw ashku; mangoozee yambutakpaz ashiriya. Mazinaktaatssin, apusari kasakanaya. \v 15 Tsap wanasirimun pantsarangu an tputs wanasiri mangoonkana tamaparee ashiriya. Apanllee kuk mazinayarusin, nda kukoo kapeetkiya; izuuru payukiya. Ashkachusin, kapung yusikpaz ashiru Apanll kuk izuuru istakiya, tárangiya Isusu, manga. \r (Márkosa 4.21-25) \p \v 16 Minsha tsiyatssis mazinangints mang Isus tárangu. Nambarinaa tiruyaruch, taramzish wantsush nda wayakchi. ¿Antaati kajonish wayakich? nduni. Uru wazaree wayakchi. Ashiriya, pamaam tputs kamirana. Ashiri nuwaa kuki ashikpaz shingtamtsa; wazareetsirisha kamaningtsa. \v 17 Natuma pishumtaata, yusur ichinguru pangachpasinaya. Natuma ipishungarangitaati, yusur wazaree yasachpasinaya siyamandshitaya. \p \v 18 Ashiri nduniya nuwaa kuki mangoonkus, paptsa. Kaapa mazinangtsa. Wanasir mazinakchus, arangeem yusur mangoonatssa. Itaru, nda nuwaa mazinakus, nda mangoonamaam izuurisha itutschima, mang, tárangiya Isusu. \r (Matiwa 12.46-50; Márkosa 3.31-35) \p \v 19 Anumunsha Isus wanir zoonllpat Isusush kusarangana. Isusoo pangpani atusin, xapoorangana. Tputsimun zapanin xararangana. \p \v 20 Isusootssha mang kamankusin, Isusoo, aneerish wishchip shaneeranaya. Shiyangazcha nachungakanaya, mang táyaru, \v 21 Isussha tputsee ichinguru: Mazinangtsa, tárangu. Tputs Apanllee kuk izuuru payuku, ancha nuw maachiriti; nuwcha aneeri, nuwcha zuwanlli, mang, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus yaktashchee tayaspatarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus kambusuroo nambarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 8.23-27; Márkosa 4.35-41) \p \v 22 Sirútama minush zari Isus wipunashee: Musaa kiteeni átu, zarutartayarusin, mang naatarangana. \v 23 Naanataratssin Isusootssha maats kasirangiya. Ipusanandachu kambusur kizpur kusarangiya. Warastarangu, kizpur chimumaam zandarangiya. Itaru, Isus anush kis maarangiya. \v 24 Sitatstee ¿tamachchee? Sitatstee, papcha; chimukchinipa. Nishuripa tsipambachchi, mang, tárangusin, Mayistoroo, támangi, mang, tárangana. \p Táyarusin, mang Isuscha chiyzayaru, kambusuroo nambarangiya. Kambusuroo nambak, warasee nambak mang ashirangu, zanaramach ashirangiya. \p \v 25 Isussha wipunashee: ¿Mayaamsha nda nuwamun mangis tatuksa? mang, tárangiya. \p Itaru, Isussha wipunash mang kizpur punirustarangana. Waanpatatshitisin tsiyatkusin, ¿Tamaree in tputs ashtar? ¿Kambusuroo nambku mazinaku? Apanlleerupa Ipusamarini ashkiya, mang tárangana Isus wipunashi. \p Watamcha tsiyatssis Isus kambusuroo nambarangu anu. \s1 Mishat, Isus yashingoo tashitungarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 8.28-34; Márkosa 5.1-20) \p \v 26 Ashiri waras zanayaru, Galileyashat watsapun tasaseeru, kítattan ashirangana. Guerásshuchish watsapun matayarangana, manga. \p \v 27 Isus matayaramchu káreeranllu, miroosinll zapeeru xiytu anoo mang chamayangarangiya. Tputsush wanutsi yashingu mang taarangiya. Apusapsha taarangiya. Pangoo kasayaru, patumbchishsha wach kawaru anush pshtuyaru taarangiya. \p \v 28-29 Miroosinllsha Isusoo paramchu, Ay tánllu, Isusush pantsaramchu, kizpur tsiyatarangiya, manga. Isusoo, shiy Apanlltishcha Wipish shiya, mang, tárangu. ¿Shiy tamakatshasha ningeema? ¿Shiy nuwaa tamacheezish? mang, tárangiya. Isussha mang kamachtaku, Yashingoo, shtungangi, mang, tárangu, yashingsha, Nuwaa waneeriyshpa, mang, tárangiya. \p Sirú kateenpat kamurirusin, uweetstam kamuri, watsee kamuri ashirusin, mang tputssha ksutarangana. Yashingsha kasiyaru, kateenaa itip itip ashirangu, mang yashingsha apusap tusuwarangiya. \p \v 30 Itaru, na Isussha: ¿Chaksha shiy surish? átu, uwsha: Iy surini wazapantanicha, mang, tárangiya. Wazapantanicha tárangu, watam tputsush yashing' zapan taaruwa. \v 31 Shtungangints átush, itaru wazawap, sumasip iyaa zanganiyshpa, mang yashing', tárangu. \v 32 Napangi piya. Piy machimun kuch zapan katungkanaya. Ashiriya, k'chish pshtupani atiniya, tárangiya yashingu. Isussha: Naangsints. Ashiri watam átssawa, mang táyaru, \v 33 tputsush shitungarangsin, mang naayarusin, k'chish pshturangana, manga. Kuchsha wazawap turut ashiranllu, musash mang parat ashirangu, musash chipuyartarangana. \p \v 34 K'chipansha tputs k'chee pakeersin, suwarangana. Yaktap iripeerandsin, tputsee kamanta kamanta ashirangsin, yaktanung taakana anootstam kamanirangana. Kuch ashirangiya tárangana. ¿Tamakee ashtar kuchi? mang, tárangana. \p \v 35 Tputssha: Pza, pangani, tárangusin, Isusupsha turut ashiranll mang ashirangana. Kuseersin, yashingumunta tputs wanasirshita. Isusush wats kuxinxinaw mang ashirangiya. Wanasir kamartaru mangpatarisha mang taarangiya. Tputssha anoo pakeeru, punirustarangana. \v 36 Itaru, ashpatam tputs Isusoo yaramaam pakeersin, piytand ashirangu mang, tárangana kamankusina. \v 37 Sheeru Guerásshuchsha tputs punirangusin, Isusoo, naachcha. Nish taarinllpa, mang, tárangana. Isussha ayu táyaru, mang zarurangiya. \p \v 38 Yashingmuna anshat tputs mang, Isusoo, kayunutamta átu, \v 39 Isussha nda machku; Watsta, Waptam kanapungcha neetsirita, tárangu. Apanll shiyaa kapung istarangu, ashiri maachiritaatsish kamanimatcha, táyaru, uwsha naatarangiya. Washtam yakat kuseeru, ichinguru tputsee kamanirangiya. Itaru, Isussha zaruyaru, musaa kítarangiya, manga. \p Yuwaa Isus tputsush yashingoo tashitungarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus kizaa tsimbun yararangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 9.18-26; Márkosa 5.21-43) \p \v 40 Arachich ndatuma Isus matayaru, mang Isusoom upeewush kutarangana. Anushsha Isus mang matayaramchu, tputsee zapan chamayangarangiya. \v 41 Jayro, tputs sura, Isusungaz zandeeru, anshutam mang kusarangiya. Jayor Utaáshuchee shaniyshini ksutamapanimuncha. Isusush tsiyatpi átu mang tutunlltarangiya. Ichee, nuwash napanda. \v 42 Ipari kamasina tsipakachcha. Ipari minamaritcha, ichee Isusoo, istangandama; tárangu, Isussha: Ayu, táyaru, naatarangana Jayropi. \p Naantachu, Isusumun tputs zapan kandanta kandanta kandanta mang ashirangana. \v 43 Kizsha nuwaatssha yarpanda átu anoom tachitarangiya. An kiz 12 masach kurassee kapeet kapeet mang ashirangiya. Itaru, yaramaam pinasaranganaya, manga.\f * \fr 8:43 \ft Minush kirak yandamarini yanumash taariya: “doctorap zapan naateeru, urkiree mangu tuchingeeru, yarama pinasarangiya.”\f* \p \v 44 Ashiri Isusumun ush tachiteeru, tputs wazapan tstsaru, Isusoo max wingootsim patatarangiya. Patatkachu, ursirsha mang puzatara tsípatara mang ashirangiya. \v 45 Isussha: ¿Chak nuwaa patateeranda? mang, tárangu, tputssha: ¿Chakamasaja? tárangana. Itaru, Pitorsha: Ichee, ¿tamakshitish ántarsha? ¿Tputs watam chiyaa kandan kandan kandan ashkanawa? mang, tárangiya. \v 46 Isussha mang: Nuwaanaa wizpuriri yarkachu tácharangina. Ashiri tputs nuwaa yarpanda atuparee patatarangiya nuwaatsi, Isus mang, tárangiya. \v 47 Kizsha mangush: Nuwaa yasayanllparee, átu, kizpur punirustarangu, Isusunung mang tutunlltarangiya. Tputs ichingurusin mazinarsin, kizsha mang kamanirangiya. Nuwcha shiyaa patatarangi, Isusoo, tárangu. \v 48 Isussha: Zuraktishcha, izari. Nuwamun mangish taturangush, nuw yararangina. Ashiri mapiyrush naachcha, mang, tárangiya Isusu. \p \v 49 Isus kizapat tsiyatstaru, anush Jayor tiptsir kusarangiya. Jayorpatshat tsiyatkusin, Iparish tsipayanlltanda, Jayroa. Ashiri Isusoo yamarinllpa. Watstaya; yaani kanapuni, mang tárangiya. \v 50 Anootssha Isus mazinayaru, Jayroa, mangish mantsarinllpa, zuwaa. Nuwamun mangish tatungcha. Sheerush iparish támchiya, mang, tárangiya Isusu. \p \v 51-53 Jayrosh pang' kuseeru, tputs nllurangaz mang tanuksin, uw tuwaa tuwatut tuwatut ántangat ashirangana. Isussha: ¿Mayaama tanuksa? Maacha, tákchu, tputssha mang starangana. Tsipamcha, mang, tárangana Isusootsi. \p Itaru, Isussha: Yaani pshtupani, átu, tputsee tapusarangu; Pitorpat, Wangpat, Sandeekurinpatini, Jayorpat, nllurpat wanir, Isuspat ashpisin mang pshturangana. \v 54 Pangush izuuru pshtuyaru, Isussha tsipareetssha pakeeru, kamasinamun uw putayaru, Apchee, natu támangi; mang átu, wanee yanpuyaru, ichiyzarangiya. \v 55 Isussha wanireetssha: Natu, maritangi; mang átu, maritarangasha. \v 56 Jayorsha kizpur punirustarangana. Isussha: Tputsee kamaninllpa, mang, tárangu. \p Yuwaa Isus kizaa tsimbun ituyamarangu anoo kamaneena. \c 9 \s1 Mishat, Isus wipunashee kamachtarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 10.5-15; Márkosa 6.7-13) \p \v 1 Sirútama Isus wipunashee: Naanints; nish shaniyeeruni, tsiyatpani, mang, tárangiya. Shaniyeersin, Isussha tsiyatku, tárangiya; \p Wizpuriri siyaam panachintspa, tárangu. Yashingoo tashitungamaam waritaksa. Mishat, tputs kas yutaku anoo yaramaam waritartamtischa. \v 2 Ashiri Apanllee kuk kamanishinints; Apanll nuwashumari tchitangtsa átcha, tángtsa. Tputsee wanguyaa ituyamangtsa. \v 3 Naakchus, maachi yarintspa; ngutiritis xunarus xiyshintsa. Tushuwsheetstaatis yarintspa. K'tunaris minamari yáyarus naatssa. Tsingashis yarintspa; katungats yarintspa; kurikiris yarintspa; xunarus naangtsa, tárangu. \v 4 Tputsush pang' kuskachus, uwsha nuwash taangi atinaari ashiru, anshuri taangtsa. Ndatuma naarus, anshuri taangtsa. \v 5 Itaru, tputs nuwash taangi nda átu, natsaku, ashiriya siysa wanimaam kutsis kachingayarus, naangtsa mangoozee p'tsimaama. Ashiri k'kuz kamanishintsa, Isus tárangiya manga. \p \v 6 Wipunashsha ayu atusin, Yaktash shuneerusin, mang naparangana. Apanllee kuk ichingurusin mang kamanirangana; yarta, yarta, yarta mang ashirangana. Kungoo izataru mang shuneerangana. \r (Matiwa 14.1-12; Márkosa 6.14-29) \p \v 7 Itaru, mang anpurtam Herodesarini, Galileyshuch urkari, Isusumun tsiyatssis mazinarangiya. Isusootssha tárangiya; ¿Wangarini pacharangi anuzuwa? ¿Támeeshiniwa? átu, kizpur punirustarangiya. Ashpatam tputs: ¿Ndusha Wangarini ichumampani nda támeenll? tárangana. \v 8 Ashpatam: Zitamin Elíyasazuwa, misha tát, misha tát mang ashirangana. Ashpatam: ¿Zitaminarini Apanllee kamanimapani átarini anuzuwa? ¿Anuzuwa támeeshiniwa? mang átangat ashirangana. \v 9 Itaru, Herodesarinsha mang: Wangarini much tururanginawa. ¿Tamamaja; wach pangasani? mang tárangiya. Tárangitaa, pamaam xapoorangiya, manga. \p Ashirucha, Isus táyaspatashi yartayashinusin, tputssha punirustarangana Isusootsi. \p Yuwaa Isus wipunashee kamachtarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isusu tputsee kuwiz m'cheeru milo maritarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 14.13-21; Márkosa 6.30-44; Wanga 6.1-14) \p \v 10 Ashiri Isus tayaspatamapanirini Apanllee kuk kamantayashinusin, Isusootssha kamaniramchinllina. Itaru, Isussha: Pza, tsiyatani yaanitaa, táyaranllu, yaktapsha Betsáyanap mang machtarangiya. \v 11 Machkachu, tputs piytanda naayanllu atusin, mang wazapan tachitartarangana. Isussha yusur tputsee Apanllee kuk tayaspata tayaspata ashiru, Apanll nuwaatsimari tchitangandama átcha, ántar ashirangiya. Tayaspataku anush tputsee yararangiya. Anush tputs kuwiz m'cheeru mil shaniyarangana. \p \v 12 Ashiriya, Waparee kuk kamanimantaru, zar manginamun xameekamchu, Isussha wipunashi: Isusoo, tputsee zanganingcha katungtseema. Nish apusap wanindaja, mang, tárangana Isusootsi. Ashiri ashpatam yaktap naakchusin, ashpatam tputsip mazari naakchusin, katungtsee pangchinllinaya. Sheersin katungchinllinaya. Anshuri ashishtarusin maachinllinaya, mang wipunash táyarusin, \v 13 Isussha: Nduni; xamachi; nishuri maritangtsa siya, átu, wipunashsha: Kayupich tsimbunand taariya. Pangsha kuwiz m'cheertam taariya. ¿Tamaycheezich? ¿Ashiri yusur paxanxateeziniwa? mang, tárangana wipunashi. \v 14 Mang punirustarangana, watam kamuz kuwiz m'cheeru mil shaniyaranganawa. \p Itaru, Isussha mang: Tputsee kamachtashintsa. Tputsee piyam cincuentatam kuxinta, piyam cincuentatam kuxinta, piyam cincuentatam kuxinta ashchinllinpa, táyaru, \v 15 wipunashsha tputsee tunuxinarangiya. Piyam cincuentatam tunuxinat, piyam cincuentatam tunuxinat mang ashirangana. \p \v 16 Ashiramchu, Isussha mang pangaa yáyaru, kayupcheetstam yáyaru, íwarsha mang kanindap naparangu, Apaa, katungtsimand wapparee; mang, tárangiya. Táyaru, pangaa tupta tupta tupta sheeru, wipunasheem panarangiya. Na siysa tputseem pana pana shingints; maritangints; mang, tárangiya. \v 17 Panayarishtisin, mang tazazartarangana; katuchirangana. Wipunashsha 12 tsumb katuchimaa mang yarangana. Anumunsha sheersin mang naatarangana. \p Watamcha tsiyatssis Isus tputsee kuwiz m'cheeru milo maritarangu anu. \s1 Mishat, Isussha wipunash Isusoo mangoonamana mangoonarangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 16.13—17.8; Márkosa 8.27—9.8) \p \v 18 Sirútama Isus waanitari Waparpat tsiyatarangu, wipunashsha mang kusarangana. Isussha wipunashee: ¿Piyartach tputs nuwaa amkanaya? mang, tárangiya. \v 19 Wipunashsha: Ashpatam tputs shiyaa Wangarineezuwa ichumampani támeeshiniwa átssincha. Itaru, ashpatam shiyaa Elíyasazuwa átssincha. Mishat, tputs, Zitaminazuwa támeeshiniwa; Apanllee kuk sirútama kamantaru anuzuwa átssincha shiyaatsi, mang, tárangiya wipunashi. \v 20 Isussha: ¿Siystawa; nuwaa chakand átssa? átu, Pitorsha: Shiy Apanlltishcha Ipusamarini, mang, tárangiya. \p \v 21 Itaru, Isus kamapshimaam kamachtarangu, Tputsee kamanintspa, waneeku mang, tárangiya. \v 22 Sheeru, waanaatsi watsipun kamanirangiya. Tputseem kinaranguri, kiyung kachiychina, tárangu. Iyashuch kurakarini, misha iyashuch Apanllpan urkari, misha Móysispaniri wirkar kamanimapan ashpisin nuwaa natsachapandanaya. Iyashuch Utaáshuchim tputs nuwaa ngatchapandanaya. Nuwaa pachakchusin, Apari zar tuchparinshini nuwaa ituyamachindaniya, mang Isus tárangiya wipunasheetsi. \p \v 23 Itaru, tputseem ichinguru mang, tárangiya; Nuwash tachitamaam zandkus, saanaatsi taarashis chinarintspa. Nuwamand kamini tsipaneetsis pchindintspa; nuwash izuuru tchitangandama. Ichinguru zari nuwaa chinangtsa. Nuwash izuuru tchitangandama. \v 24 Tputs waanaatsi tapachindaku, Yashinguppa kanatsipchiya. Itaru, nuwamun kamini kiyung kachiykachu, watsipunootstaa nda pachindku, tapachindachima. \v 25 Tputs maachi ichinguru payukinaari, itaru tsipakchu, Yashinguppa naachiya. ¿Antaati Apanllush pshtumaam kurikpata pshtucheeja? ndambari. Ashiri nuwaa kuki ngatintspa tina. \p \v 26 Mazinancha: tputs nuwaa paziku, nuwamand kuki pazikitam, nuwsha yusur kuskachuri tpazchima, watam tputseem kinaranginawa. Yusur kuskachuri, 'sinush kizpur kuschina. Aparpati wasundurur ichinguruni kuschima. Anush nuwsha tputsee tpazchima. \p \v 27 Itaru, mazinangtsa nuwaa kuki. Siy na nuwaa mazinakus, itaru ndatuma tsipachus, ashpatamtis Apanllee taárash pangachpasa, mang, tárangiya Isusu. \p \v 28 Anootssha táyaru, tsimbunparee matayaru maayaru, Isus machip Apanllpat tsiyatani átu naataranganaya. Pitorpat, Wangpat, Sandeekurinpatini machimun káreerteersin, Apanllpat mang tsiyatarangiya. Wipunashsha mang maakururtar ashirangana. \v 29 Isussha tsiyatku, wani nllitaritam kinaku, mang wamarsha mburshimasheemsha kinayaru, mamaru ashiru kura ashirangiya. \v 30-31 Zitaminarini mang tsimbun yakarangu anshu. Apanllpatcha 'sineemarinsha mang 'sineerangu yakarangana, misha tputsi Móysisarini, misha Elíyasarini. Isuspat mang tsiyatkusin, Isusootssha watsipunoo tsiyatstangat ashirangana. Irusarinush shiyaa Isusoo, pachachinllinaya. Ashkachush, Apareetsish kuk tatsamoochpasha, mang, tárangana. \p \v 32 Pitorsha mang kis maarangusin, támatarangana. Isusoo wizpuririnee tuwasineerangu anoo parangana. Zitaminaatssha parangitamta. \v 33 Zitamin naakchusin, Pitorsha mang: Xamachi, ichee, mang, tárangu. Washunandari nish taakuni, wanasirparee. Nuw tuchip tambtachima; neetsiri taapani, ichee. Min shiyaam tambtachima, misha Móysisarineempa, misha Elíyasarineempa, mang, tárangiya Pitoru. Itaru, Pitor mangshari ashiru tsiyatarangiya. \p \v 34 Mang támburi anush msassha kuseeru, yambutatara mang ashirangiya. Pitorsha mang punirustarangana. \v 35 Msasush k'kuz mang kimarangu, Isusoo nuw ipartana. Nuwcha kamachtarangi. Ashiri Isusootsiri kuk mazinangtsa,\f * \fr 9:35 \ft Isáysa 42.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* mang, tárangiya Apanlli. \v 36 Táyaru, zitamin msasush tsípatara ashkachu, Isusootsimsha parangana. \p Natumasana mang kamapshirangana; minumtiyam tputs nda kamanirangana. \r (Matiwa 17.14-18; Márkosa 9.14-27) \p \v 37 Putamsha machip karuweerandsin, mang tputsee zapan chamayangarangiya. \v 38 Minumsha tputs kizpur tsiyatarangiya: Ichee, istanda, tárangu. Ipari kamuz minamaritcha. Ipareetsi napangcha. \v 39 Yashing ipareetsi kiyung yachakiya. Muntakchu, uru kizpur ay tánllu, itsip itsip ashkiya. Waris kukush chpukat chpukat ashku, wanutssha tatatata ashkiya; nungtakiya. Nda musá kasakiya. Yashing ipareetsi pachamaam zandkiya. \v 40 Ipunsheetsish yashingoo tchiyangi, táranguri, xapoorangana. Ashiri shiysha istangandama átana, tárangiya tputsi. \p \v 41 Isussha mang: ¿Mayaamsha siy uru nuwangaz kusaksa; watam nuwaa mangoonamaam ngataksawa? ¿Ashinooja mangoonchis? Siyaam nguti kiyung kachiykina; ashiritaati siy nuwaa nda mangoonaksa. Ashtaa, iparish yamashini, mang, tárangiya Isusu. \p \v 42 Naantachu, mang yashing' nlluraa kapeet ashku, mang tum ashiramchu, tatata shitaramach ashirangiya. Isussha mang: Yashingoo ¿mayaama ashiksha? Natu shtungangi; tárangu, mang nllur yaramshita. Tputseetssha: Neewa iparish. Yareena, mang táyaru, kasarangiya. \r (Matiwa 17.22-23; Márkosa 9.30-32) \p \v 43 Tputs anoo parangusin mang napuxtarangana; Apanllee wizpurini kizpur punirustarangana. \p Isus yarat yarat ashirangu, tputssha: ¿Tamaru ashka? mang ántangat ashirangana. \v 44 Isussha wipunasheetsim: Mazinangints nuwaa kuki, tárangu. Nuw tputseem kinaranguri, ashtaa tputs nuwaa tamapingayaru, nllitaritsha tputs putachapandanaya, mang, tárangiya. \v 45 Wipunashsha mazinamana mazinayaritaatssin, itaru uru mang' mbam ashirangana. Nda zurakparee, tárangana. Pazirangusin, Isusoo nda masharangana, manga. \p Yuwaa Isus wipunash Isusoo pakich mangoonarangana anoo kamaneena. \s1 Mishat, anpurtam yuw tputs nuwamun mangoonku anu kurakaam kinachiya, Isus tárangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 18.1-5; Márkosa 9.33-37) \p \v 46 Isussha wipunash waanpata mang zamangarangana. ¿Chakaja kurakaam kizpur kánuru taach? mang waanpata, tárangana. \v 47 Isussha wipunashee mangu yasayaru, nlluraa pakchee kuruzeeru, waanungi tuxiykeerangiya. \v 48 Isussha: Nlluraa nuwamand kamini chinakuch, ashiri nuwaa chinaktamtaya, tárangu. Mishat, nuwaa chinakuch, Apanlleetstam chinachchi; watam Apanll nuwaa zanganiranguwa. Itaru, mazinangantsa; Izuuru nllurpaz ashiru nuwash tputs tachitku, ashiri an kizpuritam taachiya nuwashu, mang tárangasha. \r (Márkosa 9.38-40) \p \v 49 Wangsha: Ichee, arap xiyashinuni, tputs shiyamun wizpurirish yashingoo tchiyarangiya, tárangu. ¿Mayaama shiy ashiksha? Watsta; tchiyarinllpa. ¿Antaati shiyapa Isuspat washunand taakchiwa? táyashinna, tárangiya Wanga. \v 50 Isussha mang: Watsta tárinllpa; waptacha tchiyaksha. Ashku an kundarareezich nduni, watam chiyaa istakuwa, mang, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus wipunashee mang' p'tsimaam tsiyatarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, minush zari yuw Isus Irusarinap naatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 51 Musá kanindap kárimaam waritakchu anush Isus Irusarinap pangatama átu mang naatarangiya. \v 52 Isus: Wasina yamazayarus napaptsa; nuwaam yaraptsa, tárangiya wipunasheetsi. Naayarusin, arapchish Samariyshuchish yakat kusarangana. \v 53 Samariyshuch tputs natsarangana, watam Isus Irusarinap naachuwa. Samariyshuch tputs uru Irusarinap naakana anoo niyrarangana. \v 54 Ashiriya, Sandeekurinsha, min Wanga, anoo yasayaru, Isuspat tsiyatku, Ichee, ¿Ndusha pchanda át? Apanllee: Apaa, kanindap sumasee kapeeteerush, sumaspat shiy tputsee muchingi, táyani, mang, tárangu, \v 55 Isussha: Watsta; anumand tsiyantarintspa, mang, tárangu, wipunashee nambarangiya. \p \v 56 Ashiri anoo yakat kasayarusin, nllitaritapsha mang naatarangiya. \p Yuwaa Samariyshuch tputs Isusoo natsarangana anoo kamaneena. \s1 Mishat, tputs Isusush tachitpi, tárangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 8.19-22) \p \v 57 Ashiri naakchusin, tputssha; Isusoo, kayunu, shiyash izuuru tachitpi átana, táyaru, \v 58 Isussha: ¿Kaapa zurkush átish? Napa: zuzim wachush maakiya. Tsiripichsha wixtamarish maakiya. Maachtawana ashkanaya; itaru nuwaamsha taarashi ashimaam wanindaja. Tputseem kinarangitaati, masaruri taaki; taarashi nduncha. Ashiri nuwash nda kamiran tachitaksa mang tárangiya. \p \v 59 Mishat, tputsee pakchu, Isussha: Nuwash tchitangandama, tárangu, uwsha: Xamachi, ichee. Kutachimasima; Apapama tsipayamasa. Tsipachu, apareetsi mapeeruri, ana tachitchima, tárangiya. \v 60 Isussha: Aparish tsipakchu, maachiritish mapchiya, watam nuwaa nda mangoonkanawa. Itaru, shiysha Apanllee kuk kamanishini; Apanll musápa kuschiya, táshini, mang, tárangiya Isusu. Uwsha mangoonarangiya. \p \v 61 Mishat, tputs: Ichee, shiyash tachitpi. Maachiritpatimasi tsiyatatama; ¿amcheeja uwa? yasachimasima, átu, \v 62 Isussha: ¿Tamareeja tsimbun chinayarush, nuwash tachitchish?\f * \fr 9:62 \ft 1 Utaáchich kuraka 19.20 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Pinasakiya, tárangu. Musash itsinsaru naamaam zandkuch, itaru natpunuyashtich kchungkuch, ¿nitaati wanasireeja naachich? ashikpaz ashkiya nuwash itsinsaru tachitamaama, mang tárangiya Isusu. \p Watamcha tputs Isusush tachitpi, tárangana anu. \c 10 \s1 Mishat, Isus wipunashee 72 kamachtarangu anoo kamanchinllpa \p \v 1 Anumunsha minush zari, Isus wipunashee 72 kamachtapi átu mang ipusarangiya. Siyma wasina yaktap ichingurus naatssa. Nuwsha kuzizimun kuschima. Piyam tsimbunatam naakus, piyam tsimbunatam naakus, piyam tsimbunatam naakus shingtsa, mang, tárangiya Isus wipunasheetsi. \v 2 Kamachtaku, tárangiya; Na mazinangtsa; kamanimamana tputs zapani taariya. Itaru, tayaspatampansha pakchim taariya. Ashiri Apanllpat tsiyatkus, Apaa, tayaspatampaneem zapan zanganingcha, tángtsa. \v 3 Itaru, nuw siyaa kamanishinints atina. Nuwaa kuki kamankachus, tputs anumand siyaa kiyung yachchintsa. Yandan tamatarparee ktashoo ashchintsa; siyaa kiyung yachchiya. \p \v 4 Ashiri naakchus, maachiritaatis yarintspa; xunarus naangtsa. Tsingashis yarintspa. Pursartamtis yarintspa. Spaturis yarintspa. Ngootsush tputsee chamayangakchus, kapung tsiyatintspa. \v 5 Tputsush pang' kuskachus, ¿Tamarimta? Apanll shiyaa chinachiya, tángtsa. \v 6 Uwsha Apanllingaz zandkinaariya, Apanllsha uwaa istachiya. Itaru, uwsha Apanllee ngatkinaariya; Apanll uwaa istacheeja; ndambaree. Shiyaatsimari istachiya. \v 7 Ashiri tputs yuw Apanllingaz zandku anush pang' tamatssa. Minush pangus taat, minush pangus taat, minush pangus taata shirintspa. Anshumari taangtsa. Siyaam yáskinaari, waangtsa. Siyaam martakinaari, ktungangtsa. Pzirintspa; watam tputs nuwaam kuki mapeeku, anpa tuwapakpaz ashchuwa. \p \v 8 Ashiri yaktash pshtuyarus, siyaa wanasir napkusin, martaksin, pzirintspa; mapiyrus ktungangtsa. \v 9 Kas yutaku anoo pakus yarangtsa. Tputsee kamanintsa; Na Apanllee kuk siyaa kamankachuri, siysa mangoonkinaareesa ashiru, Apanll siyaa tapachindachiya. Ashiri mangoonangtsa, tángtsa. \p \v 10 Wandaya yaktash kuseeramchus, tputs siyaa nda chinaksin, ashiriya ngootsush xiytus, \v 11 Paptsa, tángtsa. Na yaana kamanirangtaatini, Apanll siyaa tapachindachiya tárangitaatani, itaru siysa wandaritam ngatarangsawa. Ashirucha, saanaatstam tsarunis tachingeeruni siyash wanimaam kasachintspa. Yuw atini anoo ndusha mangu pastachiya; watam Apanll musá wanimaam naanchuwa, siy waneekus tángtsa. \p \v 12 Itaru, mazinangantsa; Apanll wanimaam kuskachu, anoo tputs nayanicheeja, ndambaree. Itaru, zitamin Sodomshuch mantsir taarangtaatssin, Apanll anoo pakich nayanichparee. \r (Matiwa 11.20-24) \p \v 13 Itaru, nllitaritshuchee kamanchintspa. Kórasínshucheem sitatsti átana; Betsáyantashcheema sitatsti atitamana, watam Apanll kizpur wanichuwa. Anush tayaspataranguri, ¿wanipaja anshuchee tputs yararangina? Zitaminarini Sitónshuchirini, misha Tírshuchirintam tputsee yarki anoo paranginaareesinaya, yutaritshishirineetsi kapeetaranginaapsinaya. Apanllee mangoonaranginaapsinaya musásiritaya. Mang' mantsaksin, kuchar kamartaru, masunllish kuxinxinaw ashiranginaapsinaya. \v 14 Natsha Apanll wanimaam kuskachu, Sitónshuchee pakich nayanikchitaa, itaru Kórasínshuchee nda pakchiyam nayanichiya. \v 15 Mishat, Kapárnáwshuch nuwamun kizpurtarsin taarangtaa, nda mangoonarangsin, Apanllsha sumasush kapeetchiya,\f * \fr 10:15 \ft Isáysa 14.13-15 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* tárangu Isusu. \p \v 16 Ashiri mazinangtsa siya, tárangu wipunasheetsi. Tputs siyaa kukis mangoonkusin, ashiri nuwaatstam kuki mangoonkanaya. Tputs siyaa ngatkusin, nuwaatstam ngatkanaya. Nuwaa ngatkusin, Apanlleetstam ngatkana; watam Apanll nuwaa zanganiranguwa. \p Ashiri kamanishinints; tárangiya. Táyaru, wipunashsha naatarangshinllinaya, manga. \p Yuwaa Isus wipunashee 72 kamachtarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa wipunashsha kamaneeshinusin kusarangana anoo kamanchinllpa \p \v 17 Isus wipunash kamaneeshinusin, mang' kis ashirangana, manga. Ichee, mazinangcha. Yashingootstaa shiyamun wizpurirish nambeeruni, wits mazinaranganaya, mang atusin, \v 18 Isussha: Zuraktischa. Nambarangis anoo kachi parangtana. Yashing' kariy tamatarparee ashiru kanindap pantsarangiya, tárangiya. \p \v 19 Itaru, mazinangtsa; mang, tárangu. Nuw siyaa istaranguri, kapung kasimaam waritarangsa. Ztunllimunta katkachus, mkamunta katkachus, siyaa nda kapooxkiya.\f * \fr 10:19 \ft Salmo 91.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Kundarareetstaati yashingoo kizpureetstaa kasikachtischa. \v 20 Yashingoo siyamari kasiksa. Yashingoo maachiri ichinguru kasiksa; kanizeetstam, pasunaatstam, wazurireetstam, arutamaatstam, wishunootstam, ichinguru ashpa anoo kasiksa. Itaru, anumun shambatintspa; mapiyngtsa. Itaru, Apanll waana wirkarimun sureetsis yandarangu anumun shambatangtsa, tárangiya Isusu wipunasheetsi. \r (Matiwa 11.25-27; 13.16-17) \p \v 21 Apanllimun Wani Isus kizpurtayaru, Isussha shambateeru, Waparpat tsiyatarangu; Apaa, shiy kizpurtishcha. Tsapurunasee shiyamari kasiksha. Kanindaa shiyamaritam kasikshawa. Mangi kischa. Apaa, shaana zandarangush, shaanaatsi kukish wachinaatstaa kamapshirangish; misha kirakpaneetstaa tputs kamapshirangitamtish; mangoonamaam pinasarangana. Itaru, tputseetsimsha nllura ashiru anoo kamanirangush, mangoo p'tseerangush, shiyaa kukish mangoonarangana. \v 22 Itaru, Apaa, shiyamari nuwaa ichinguru kamachtarangsha. Shiyamari nuwaa yasasha; nuwamarisha shiyaa yasarina. Nllitarit tputs iyaa yasarazinllinaja. Itaru, nuwsha nuwaana tputsee ipuskuri, mangoo p'tseekuri, izuuru shiyaa mangoonchinllinaya, mang tárangiya Isusu, Waparpat tsiyatku manga. \p \v 23 Sheeru, wipunashee tasaseeru, wipunashpatari tsiyatarangiya. ¿Mangis tamara; watam kachis nuwaa parangsawa? \v 24 Mazinantsa. Sirútama zitamin wanip nuwaa pamaam zandarangitaatssin, nda parangana. Mazinamaam zandarangitaatssin, nda mazinarangana. Apanllee kuk kamanimapani, misha kuraktam wanip nuwangaz zandarangitaatssin xapoorangana. Itaru, siynaa nuwaa pakeenlltischa, mang, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus wipunashee kis tsiyatarangu anoo tsiyatssis iwapayana. \s1 Mishat, Isus tputsee chinamaam tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 25 Minushsha zari Isus tayaspataku, Móysispaniri wirkar kamanimapani Isusoo mangu yachamaam zandarangu, tárangiya; Ichee, shiy tayaspatampantishcha. Ashiri kamaningandama. ¿Tamaycheezi taarasheemi? Apanllish urutamari taapi atina, mang tárangiya mangutari yachamaama. \v 26 Isussha: Apanll Móysisarineetsi tuyandarangu, anush natstakush, ¿amkimta? táyaru, \v 27 uwsha: Móysisarini wirkari natstakuri átcha, tárangu; \pi1 Apanllee Taarashipanee itsinsaru mangiptis chinangtsa. Chinayarus, uru tchitangtsa. Apanlleetsimarit zurampatari mangiptis mangoonangtsa.\f * \fr 10:27 \ft Nishuri yuwartatam Tayusima 6.5 átu atitamta.\f* Mishat, tputsee chinamari chinangcha. Shaanaatsi chinakish ashiritam tputsee chinangcha, átcha Móysisarini yandamarini, \m tárangiya. \v 28 Isussha: Zuraktishcha. Itsinsarush kamanirangsha. Ashiri taarasheemish yuwaa, tárangish anuri payungcha, tárangiya. \p \v 29 Itaru, uwsha pazirpa yámku, tárangu; ¿Itaru, chakaatseeja chinachee? mang, tárangiya. \p \v 30 Isussha: Mazinangcha. Tunareetstaa ichingurush chinangcha, tárangu. Tsiyatssee kamanchinllpa mangeetsish p'tsimaama. Sirútama mang; tputs Irusarinash káyaru, yaktap Jericop naakchu, ngootsush mang naanata sheeranll ashirangiya.\f * \fr 10:30 \ft 2 Utaáchich kuraka 2.23 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Naakchu, mang washchir tsangarangana. Yasinpat ta ta shitarusin, tpimbeeru, maachiritaatsi ichinguru shuchirangana; zapeeru tamoo ashirangiya. Pakchim tsipamaam mang pshatarangiya. \v 31 Sheeru, Utaáshuch apanllpan ngootsush naantachu, tputsee pakeeru, arangiri naatarangiya. \v 32 Sheeru Leviyarinchich tputs, apanllpan wipunashi ambitam naantachu, tputsee nap sheeru, arangiri imaruta sheeranll ashirangtamta. \v 33 Itaru, Samariyshuch, arapich tputs ambitam naantachu, tputsee pakeeru, kapung nayanirangiya, manga. \v 34 Istapi átu vinupa kupayaru, wayungunpat pundayaru, kamispat mang turimarangiya tpeerangu anootsi. Sheeru, waanamun kapaachurini wayayaru, chipayaranllu, tputsip pang' machtarangiya. Yushindayaru, psaan ksutarangu istarangiya; mang taraseerangiya. \v 35 Putam naakchu, tputspat tsiyateeru, Amikureetsi napangcha. Neewa kurikee; nipta istancha. Pishtakinaari, yusur kuskachuri, tuwapchinllpa, mang táyaru, kasarangiya. \p \v 36 Ashiri shiysha tputsee na kamaningandama yuw tpimaa chinarangu anootsi, mang, tárangiya Isusu Móysispaneetsi tayaspatashi. \v 37 Uwsha: Tunaritaa tpimaa istarangiya, táyaru, Isussha: Zuraktishcha. ¿Tamarima uw chinaka tunartaata? shiysha chinangtamcha, támbeeru, kasarangiya. \p Na kamaneena yuwaa Isus tputsee chinamaam tayaspatarangu anootsi. \s1 Mishat, yuwaa Isus Mártap pang' naparangu anoo kamanchinllpa \p \v 38 Ashiriya, Isus Irusarinap wipunashpat naakchusin, yaktash mang kusarangiya. Mártash pang' kusarangiya. \v 39 Munshat Mariya Isusup kuxinarangiya. Isus tayaspatatar ashku, mazinapi átu kuxinarangiya. \v 40 Márat patatku, katungtseem mapeeku, tsiyantayaru, Isusoo, tárangu; Ichee, pamuni nambangcha. Kapung mapeekuri, nda istakuwa. Istashini tángi, mang, tárangu, \v 41 Isussha: Mártaa, mazinangcha. Shiy ngutish zapan patataksha. \v 42 Nuwaam pakchimari ptatangandama. Anumaripa waritchiya. ¿Antaati pamuneetsish zangancheezi? waani mazinakiya. Niricha ashku wanasiriya, mang, tárangasha Isusu. \p Yuwari Isusu Mártash pang' naparangu anoo kamaneena. \c 11 \s1 Mishat, Isus Apanllpat tsiyatamaam tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 6.9-15; 7.7-11) \p \v 1 Sirútama Isus Waparpat tsiyateeru, tawatspayaru, wipunashsha: Ichee, Wangarini wipunashee tayaspatarangiya Apanllpat tsiyatamaama. Ashiri shiysha iyaa tayaspatangtamcha, mang, tárangiya. \p \v 2 Isussha: Ayu, tárangu. Ashiriya, Apanllpat uru tsiyatkus, \pi1 Apaa, shiyamari Apanlltishcha, tángtsa. \pi1 Tputs ichinguru shiyaatsimari chinachinllinpa. \pi1 Mikeerush tsapurunasush kusangi izuuru kasimaama. \pi1 \v 3 Ichinguru zari katungats iyaam panangcha. \pi1 \v 4 Shiy nuwaa yutaritshishireetsi tchingandama. Tputs nuwaa yutaritam ínaktaa, anpat nuw yaramaam tsiyatkina. Ashiri shiy shingandama nuwaatsi. \pi1 Yashing' nuwaa ksirundama aturi, shiy nuwaa istangandama, tángtsa, \m Apanllpat tsiyatkus, tárangiya Isusu, manga. \p \v 5-6 Mazinangtsa. ¿Nitaati Apanll kpachinooja? Siyaam Apanllpat tsiyatamaam ashikpaz ashiru kamanchintspa. \p Apaz schirus shiy katungats mashpi átush, amikuripish napaksha. Zuwanlli; istanda. Napancha: amikuri nuwash napkatu, naturi kusarangiya. ¿Itaru, nuw tamaycheezi? ¿Mayaja maritchee? Nuwash pangi nduniwa. Ashiri istanda. Pangaa tuchip panangandama, táyarush, \v 7 itaru uwsha: Watsta. ¿Mayaamshat tamundaksha? Iparpati kis maarina. ¿Mayaama chiyzachee? Watam wachoo mbam tstsaranginawa. Pinasaktana, táchiya uwa. \v 8 Itaru, mazinantsa: Amikurinarish pachindamana pachindkitaa, ashiritaa tamundakush, anumand panachiya. Amikurish tamarangparee antaati Apanll ashireeja, watam Apanll kpachinooja. \p \v 9-10 Ashiri mazinantsa, Apanlli kamiran mazinakiya. Ashiri shiyaam pishtaku anoo Apareetsi mashangcha. Mashkush, aranginasha shiyaa kapung istachiya. Mishat, shaana xapookush, istanda Apapaa tángcha. Tákchush, Apapsha izuuru istachiya. Mishat, Apapangaz támarakush, Apapat tsiyatangcha. Ashkachush, shiyaa kis ksutchiya; kasacheeja, ndambaree. \p \v 11 Mishat, mazinangtsa. Apanll urutari wanasirinand istakiya. Apaz iparish shiyaa: Apaa, kayupchee nuwaama tákchu, ¿antaati mkaa ipareemish panacheezish? \v 12 Mishat,; Apaa, wayangchi nuwaama tákchu, ¿antaati ztunllee ipareemish panacheezish? nduni. \v 13 Siy yutaritta taakus, ipareemis wanasir panaksawa. \p Itaru, Aparini misisina aranginasha istachiya. Siyaa kasiriya, watam Apanlliritawa. Ashiri chiy mashkuch, Waanaatsi Wani chiyaam panachiya, mang, tárangiya Isusu wipunasheetsi. \p Yuwaa Isus Apanllpat tsiyatamaam tayaspatarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isus Yashingoo kamanirangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 12.22-30; Márkosa 3.20-27) \p \v 14 Sirútama tputsush yashing' zamammashi taarangiya; tputs makuksharta mang taarangiya. Isus yashingoo tashitungayaru, tputssha tsiyatarangsha. Tputs zapan mang napuxtarangana. \v 15-16 Ashpatam tputs Isusoo mangu yachamaam, tárangana: Natu; minoo pangpani. Apanllee wizpurini iyaam yámandangasindama shiyaa mangoonamaama, mang, tárangana. Ashpatam tputs waanpatatin: Yashingumunari urkari wizpuririni tashitungakiya yashingootstamta, mang, tárangana. \p \v 17 Itaru, Isus tputsee mang' natstarangiya. Natstayaru, mang, tárangu; Mazinantsa. ¿Mayaamsha nuwaa: Yashingumun wizpuririni yashingootstam tchiyakiya átssa? Pinasakiya. Napa: Tputs waanpatatin pachat pachat ashkusin, musá chingachpasinaya. Zoonllpatatina ashimaam taaritamta. Waanpatatin waratkusin, washunand taachazinllinaja, ndambaree. \v 18 Ashikpaz ashkiya Yashingchichi atashina. Uw Yashinguri waanpatatin tashitungakinaariya ashiriya, ¿tamaree uru taach? Siy nuwaa: Yashingumun wizpuririni in tputs yashingootstam tchiyakiya, átssa nuwaatsi. \v 19 Itaru, nuw siyaa atina; ¿Nitaati nuw ashkeezi? Nuw Yashingumunnaari wizpurini tchiyakinaareena ashiru, saana ipunshis Yashingpatatin tchiyaktamanaapsinaya. \v 20 Itaru, nuw Apanllimunari wizpuririni yashingoo tchiyakina. Ashiri nuw siyaa atashina; Apanll wamari kasiru na siyash kasiyanlliya. Itaru, siy Apanllee ngataksawa. \p \v 21 Mazinangtsa: Nuwamari yashingoo kasikina. Apaz kurak k'chirpungoo payupayuw, pangoo ksutatawu, ¿maachiritaa chakaja anush shuchich? \v 22 Itaru, nllitarit kizpur kurak anpat waratkachu, kasiyaru, maachiritaa ichinguru yachiya k'chirpungootstamta. Maachiritaa ichinguru yáyaru, wamkureem panachiya. Nuw ashikpaz ashiritamti Yashingoo kasikina kizpureetstaata. \p \v 23 Ashiri nuw Apanllimun wizpuririni yashingoo tchiyakina. Tputs nuwaa nda itsinsaru chinaku, nda istaku, nuwaa izuuru natsakiya, tárangiya Isusu. \r (Matiwa 12.43-45) \p \v 24 Ashiri paptsa; nuwaa ngatkachus, yashing' siyaa aranginasha kasichapantsa. Napa: Yashing' tputsush shitungeeru, puzap, yap kung nduni amb napati átu, naatarangiya. Kanuspi átu, mangu xiytat ashku, xapookiya. Xapooyaru, ashiri tputsip kanapuchparina, táyaru, kanapurangiya. \v 25 Kanapeeshinu, yashingsha: Pa, taarashi yaramcha, tákchu, \v 26 wipunashee tsimbun matayaru kuruzeeru, tputsush pshturangana. Yashing' wipunash yuwaa kuruzurangu anu kizpur yutaritcha. Ashiri tputs sirú yutaritamun taarangu, ashiri natunaasha anoo aranginasha yutaritanashita. Amb ashikpaz ashku yashing' siyaa aranginasha kasichapantsa nuwaa ngatkinaareesa ashiru. Ashiri paptsa, nuw siyaa atashina, tárangiya Isusu. \p \v 27 Táyaru, yuwash shaneerana anush minam kiz tsiyatarangiya. ¿Tamaru tayaspataksha? Ashkush aneerish mang' kisparee, táyaru, \v 28 Isussha: Aa, ashikcha. Itaru, tputs Apanllee kuk mazinayaru, mangoonku, ancha ksumish mang' kisa, tárangiya Isusu, manga. \p Yuwaa Isus yashingoo kamanirangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, tputs Isusoo kuk ngatarangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 12.38-42; Márkosa 8.12) \p \v 29 Natam zari tputs zapan Isusunung mang kaxayarangsin, Isus Apanllee wizpuririni kamanirangiya. Siy kizpur yutarittischa. Apanllee wizpuririni iyaam yámandangasindama, átis siya. Itaru, nuwsha siyaa yámandacheezi; ndambaree, mang, tárangiya Isusu. \p Nuwaa mangoonamaam zandkus, ashiri Apanllee kuk kamanimapani, Jonasarinimuni mangis chinangtsa. \v 30-32 Nuwsha Jonasarini tamarangpari ashtachparina. Anoo pakchus, nuwaa mangoonamaam waritachpasa. Napa: Jonasarini mang Ninipishchee tputsi tayaspatarangu, yutaritshishirineetsi kasarangana. An tamarangparee ashiritamti, nuw siyaa Apanllee kuk tayaspatakina. Nuw tputseem kinarangitaati, Jonasarinee kasiktaati, ashtaa siysa nda mangoonaksa. Ashirucha, Apanll tputsee wanimaam kuskachu, Ninipishuch tputs siyaa pakeersin, In tputs yutaritcha; siyaa táchapsinaya. \p Mishat, kizsha Salomonangaz kuk mazinapi átu, araptaa naatarangiya. Itaru, nuwsha Salomonarinee kapung kasiktaati, siy nuwaa kuki nda mazinayani átssa. Ashirucha, Apanll wanimaam kuskachu, an kiz siyaa: Yutaritcha in tputsi, siyaa táchparee. Ashiri nuwaa kuki ngatintspa tina. \r (Matiwa 5.15; 6.22-23) \p \v 33 Napa: tputs nambarinaa tiruyaru, pishukeeja. ¿Antaati shtashshipa kandunik? nduni. Itaru, tiruyaru, nuwash tputs wani kis nappana átu wazaree wayakiya. Ashikpaz shingtamtsa; nuwaam kuki xarashish wayarintspa. \v 34 Kachich ashkitamcha. Kchiptich ichinguru patarchi. Kachich nutseetsich ichinguru tuwasineekiya. Ashiri siy kachis wanasireemshee napkus, nutseetsis tuwasineekiya. Itaru, kachis yutaritshishee napkus, nutseetsis yutaritam ínachiya. Nda nuwaa mangoonkus, kachis tapeekpaz ashkiya. \p \v 35 Ashiri paptsa. Nuwaa kuki ngatkachus, yusur mangis kzatachparee; tunimush taachpasa. \v 36 Mishat, nambarin siyaa 'sineeku, nutseetsich ichinguru 'sineekiya; tap ndunari. Ashikpaz nuw ashiritamti, nuwsha siyaa mangeetsis tuwasineekchuri, izuuru mangoonangtsa; k'keetsi ngatintspa, mang tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus tputsee waneerangu anoo tsiyatssis iwatspayana. \s1 Mishat, Isus Parísiypanshuchee tputs waneerangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 23.1-36; Márkosa 12.38-40; Lukasa 20.45-47) \p \v 37 Isus tayaspataramchu, Parísiypanshuchsha tputs: Nuwash katungkani átu, Isussha ayu táyaru, naateeru, pangush mang pshtuyarangiya katungamaama. \p \v 38 Isus katungkachu, Parísiypanshuch tamatarpari ashiru nda kaapa wanasiri kuxirangiya. Ashiriya, mang wamkursha mangush chinayaru, ¿Mayaamshta nda kuxku? yutaritcha, tárangiya mang'shurta. \p \v 39 Isussha: Mazinangandama, tárangiya. Siy Parísiypanshuchis uru iwaziri Apanllee kuk chinaksa. Mangeetsis tsaruntatpa átus, maacheetsi ngutis iwaziri kupartaksa. \v 40 Mangsharitischa siya. ¿Nitaati Apanll maachi iwaziri taaru anootsimari tinarang? nda. Mangeetsini tinarangitamta itsinsaru chinamaama. \v 41 Itaru, mangeetsiritis yareerus, pukiree istangtsa. Sheerus, mangeetsis tsaruntamaam ndunshaparee. \p \v 42 Paptsa siya, Parísiypanshuchis. Apanll: Maachi tarawaztakush, kuwiz iptaru putayarush, nuwaam minam ipuseerush wayangandama, tárangiya. Itaru, nduntaa Apanll kamachtarangu, siysa saantari kumazeewaatstaa ipuseerus Apanlleem wayaksa, itaru minootssha niyraksa. Apanll: Tputsee itsinsaru chinangtsa; yutaritam ínarintspa, táranguwa. Itaru, tsimbunari washunand payumaam waritakiya, yuwaa payukis anootsi misha chinamamtamta. \p \v 43 Paptsa siya. Shaniyshiship uru tputsee tasaseerus, wanasirimshish kuxinaksa. Sheerus, ngootsip shitungachus, naakchus, tputssha siyaa: Apanllpanee, ¿tamarimta? tákchusin, maya; siy anoo kis mazinaksa. Itaru, wand mangishis yutarit chinaksa. \p \v 44 Apanll siyaa kizpur wanichapantsa. Siy sirapuch mapum tsipar kuchari tamapari ashirus tputsee itsachtakpaz ashiksa. Tputs mapiyrsin siyapat ipunkusin, siysa yutarit yaspataksa; mang, tárangiya Isusu Parísiypanshucheetsi tputsi. \p \v 45 Itaru, Móysispaniri wirkari kamanimapansha: ¿Nda xam? Mayistoroo, anoo átush, iyaa atitampasha, tárangasha. \v 46 Isussha: Zuraktischa. Na siyaa Móysispaneetsis wanimaam taaritamta, tárangiya. \p Paptsa; siyaa atitamina, tárangiya. Móysisarineetsini kamachtamarini kirakamun natstarus, aranginasha kamachtata kamachtata ashiksa. Tputssha anoo payumaam pinasaksin, tputsee nda pakchiyam istaksa itsinsaru taamaama. Anumand Apanll siyaa wanichapantsa. \p \v 47 Mishat, Apanll siyaa waneerunts, paptsa. Sirútama zitaminarini Apanllee kamanimapanee kuk ngateersin, kamanimapanee mang pacharangana. Itaru, natsha siysa wanapootsim yáyarus, mapshishush wanasir wayaksa. \v 48 Ashkitaatis, yuwari zitamin chinarangana anuritam siysa chinaksa. Napa: uwshtisin pacharangana, itaru siysa mapuksa, watam wandaritam kamanipanee kuk ngataksawa. \v 49 Apanll siyaa wasina yasaru tárangiya; Kamanimapanireetsi zangankachuri, tputssha pachachpasinaya; kiyung yachachpasinaya, mang, tárangiya Apanlli siyaatsi. \p \v 50 Ashirucha, siyaa atashina; Zitaminarini kamanimapanee pacharangusin, Apanllsha wanichparee. Pacharangitaatssin, siyaatstam kizpur wanichiya atina. Ichinguru anumand wanichapantsa; minamtiyam nda anumand kamungatssa. \p \v 51 Ichtaru Abelarineetsini pacharangu, pachat pachat ashtaranusin, anamunsha, Sakáriyarineetstam pacharangana. Apanllshuri pang' pacharangana. Apanllshuri pshtushish piy xiyaru, Apanlleem maachi mbutamaam piy xiyaru, ashishiru an ipusanandsha pacharangana. Anumand siyaa ichinguru nlluranureetsis Apanll wanichintsa, atina. \p \v 52 Móysispanis paptsa; Apanllee kuk yasarangitaatis, itaru saana Apanllush pshtumaam ngataksa. Mishat, nllitari tputs pshtupani atitaatssin, siysa yasatpa átus, Apanllee kuk kamapshirangsa. Ashirucha, anumand siyaa Apanll wanichapantsa táshina, mang, tárangiya Isusu. \p \v 53 Táyaru, Isussha naatarangiya. Ántarangu anoo mazinarangusin, Parísiypanshuchsha tputs, misha Móysispani tayaspatampani kizpur tsiyantaranganaya. Isusoo yutarit tsiyatarangana, manga. \v 54 Yusur anumunsha minush zari Isusoo yutaritam ínayani atusin, mashta mashta mashta ashirangana. Itaru, mang xapoorangana. \p Ashiri yuwaa Isus Parísiypanshuchee tputs waneerangu anoo wapparee kamaneena. \c 12 \s1 Mishat, Isus tsimbun k'kuz nda payumaam tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 1 Tputs wanipamasaja milo Isusush zapan shaniyarangana. Waanpatatin kandanita kandanita ashiranganaya. Itaru, Isussha wipunashpata mang tsiyatariya. Paptsa; Parísiypanshuchish tachitarus, tárangu, watam tsimbun k'kuz payukanawa. \v 2 Tsimbun k'kuz payukuch zapshita tputs yasatariya; kapungpa pazichchi. Napaz tputs ipishungakita, tputs ichinguru yasayastachpasinaya. Kamapshikitaa, an tsiyatssis izapanichiya. \v 3 Apaz minamari tputs kamankuch, nduntaati ashiru ipusap naayarush, tputsush wits kazambkush, ashiritaa tputs ichinguru anootstam mazinakchusin, tsiyatachpasinaya; k'kuzee izapaneechiya. Ashikpaz ashkitamtich tsimbun k'kuz payukuch. Ashiri tsimbun k'kuz payurintspa, Isusu, tárangiya wipunasheetsi. \r (Matiwa 10.28-31) \p \v 4 Siyaa kizpur chinakuri, zuwaa atina siyaatsi. Ashiri mazinangtsa nuwaa kuki. Tputsee punirintspa. Watam chiyaa pachakchitaa, arangeem ndusha kiyung yachachuwa. \v 5 Itaru, Apanlleetsimari punimaam waritakiya. Uwsha chiyaa pachayaru, sumasush kapeetachparee. Ashirucha, Apanlleetsimari puningtsa, atina. Ashkachus, minamari k'kuz payutssa. \p \v 6 ¿Mayaama tputsee punichich; watam Apanll chiyaa ksutkuwa? ¿Tsiripchimand wanip waritak? Arapeeja, nda. Zameetpatamand tsimbunandari kurik waritakiya. Tsiripich nduntaa waritaru, Apanlli anoo mapiykeeja. \v 7 Chiyaatsinashat misisinasha Apanll chinakiya. Kizpur chiyaa chinaku ichingurutam yasariya; muchuzeetstaatich yasaru táchimcha. Mishat, tsiripcheewa kapunguri kasikani iya. Wanasir iyaa ksutkiya Apanlli. Ashiriya, ¿mayaama tputsee punikuch, tsimbun k'kuzee payuchich? atina. \r (Matiwa 10.32-33; 12.32; 10.19-20) \p \v 8 Mazinangtsa; Tsimbun k'kuzee payurintspa. Siy tputsee itsinsaru: Isusoo chinaktana átus, Apanlleetssha wasundururi: Anoo tputs chinaktana, táchtamparina, watam nuw tputseem kinaranginawa. \v 9 Itaru, siy tputsee punikus, Isusoo chinakeezi, atinaareesa ashiru, nuwshapa Apanllush: Anoo tputs nuw chinaktamtazi, táchtamana siyaatsi. \p \v 10 Siy nuwaa yutaritam ínakus, ashiritaa anoo yaramaam waritakiya. Itaru, siy Apanllee Wani yutarit tsiyatkus, anoo yaramaam wanindaja; ashkachus anoo Apanll mbizcheeja, ndambaree. \p \v 11 Itaru, nuwamand siyaa tuxiykeekchusin, punirintspa. Yaktap urkari machku, kurakap kizpuritaa machku, ashkatssin punirintspa. ¿Amcheezi nuwa? ¿Ndusha Isusoo yutarit tsiyatchee? tárintspa. \v 12 Siyaa tuxiykeersin, anshuritam Apanll Wani mangeetsis p'tseekchu, siyaa tutsiyachtakachu, tsiyatamaam istachintsa yámmaama. Ashirucha, punirintspa atina siyaatsi, tárangiya Isus tayaspataku. \p Yuwari Isus k'kuzee tsimbun payurintspa, tárangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus nda maachtangaz támaramaam tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 13 Anush minam tputs Isuspat tsiyatarangiya. Mayistoroo, zuwanlleemish pchindinllpa tángcha zuwanlleetsi. Aparini tsiparangu, maachirita kasarangiya. Zuwanlleemish ashpatam panangi tángi; tápi aturi; atashina shiyaatsi, mang, tárangiya tputsi. \v 14 Isussha: Watsta. ¿Mayaamsha shiy nuwaa átsha? tárangu. ¿Nitaati nuw kurakinawa? ¿Nitaati goberon nuwaa tsiyatssee yarangi táranlleeja? ¿Ashiri tamaree nuw shiyaa istachinll? mang, tárangiya. \p \v 15 Sheeru, yusur tputsee shaneerana anootssha tayaspataku, tárangiya; Nuw siyaa táchintspa; támarashish ichinguru yutaritcha. Ashiri maachtangaz nazandintspa. Maachiritich zapantaa payukuch, taarasheemich pishtakiya. \p \v 16 Mazinangtsa; minam tsiyatssis kamanchintspa mangeetsis p'tsimaama. \p Mang sirútamasa kizpur wirakuch tputs mazareem kapung mang tatsumirangiya. Mang zapan yusirangiya. \v 17 Mangush chinayaru, ¿Tamaycheezi? watam ichinguru wayamaam pinasakinawa, mang, tárangu mangshurta. \v 18 Maa; na chinayana. Pangeetsi sirapchee pátangayaruri, kapeeteeruri, kaneeschinandari zapan panguchima. Sheeri, warusaa iwatoo, maachi ichinguru wayachima. \v 19 Ashkachuri, niptaripa zapan masach kis taachina. Waampanirishti taachina. ¿Mayaja nuwaam pishtach? mang átu, \v 20 natamta psaan Apanll: Naani, tárangiya; mang yamarangiya. Mangsharitishcha shiya. ¿Na chakshta anoo payuyach? ¿Nitaati maachiritamunich taatarich? mang Apanll táyaru, tsiparangiya wirakuchshita, manga. \p \v 21 Ashirucha, nuw siyaa atina; Tputs manguta waama xanateeru, itaru Apanllee mapiyku, wirak'chee tamarangpari Apanll waneerangu siyaatssha sheentspa, tina siyaatsi, mang tárangiya Isusu, tputsee waneeku. \r (Matiwa 6.25-34; 6.19-21) \p \v 22 Anamunsha sheeru, wipunasheetsimsha tayaspatarangiya. Isussha: Maachtangazim chinachinaw shirintspa, átana siyaatsi. ¿Mayaam katungtseem mangis mantsaksa? ¿Mayaama kamareemaritis chinaksa? \v 23 ¿Nitaati Apanll iyaa tinarangu, anootsimari chinamaam tinarang? nduni. Itaru, siysa Apanllush izuuru tachitamaam chinangtsa. \p \v 24 Kureenx napancha. ¿Nitaati mzakana? ¿nitaati watungasheem xanatkazinllina? ¿Nitaati pangusshutam wayakanaja? nduni. Watam Apanll watungasheem wayaranguwa. Chiyaatsinashat misisina Apanll chinachiya. ¿Tamaree chiyaa Apanll nda ksutach? \p \v 25 Mishat, taarasheemaritis kizpur wachinangsi ántar ashkus, ¿wachinacheezis? ndambaree. \v 26 Ashimaam xapookus, ¿ashiri mayaamaja tsanuseemaritam chinachinaw ashiksa? Shirintspa; Apanllee taárash chinangtsa atina. Maachtangazim mangis mantsarintspa. Itaru, siysa Apanllush izuuru tachitamaam chinangtsa. \p \v 27 ¿Mayaamsha kamareemaritis mangis chinachinaw ashiksa? watam Apanll siyaa uru istachuwa. Ashiri siysa Apanllush izuuru tachitamaam chinangtsa. Napa: ¿Chap tamatareeja? Kurikeem nda tarawaztakuwa. Wamareem nda k'takuwa. Kizpur wanasiri kamartakpaz ashkiya. Zitaminarini Salomonarini kizpurtaa kurakamun taarangu, ashiritaa nda chappata wanasirimshirini watunir tatsamooru k'tuntarangiya. Chapumarisha wanasirimshirini Salomonarineetstaa kasiriya; \v 28 watam waana Apanll chapoom wanasirimsheem tinaranguwa. Wanasir tinarangitaa, ashiritaa mangu natam chaptayaru, putamsha pchiruyaru, sumasush kurakiya. Misisinashapa Apanll siyaa kizpur istachiya. ¿Antaati siy chappat tatsamooreezis? Chapootsim siyamari kasiksa. Ashiriya, siysa Apanllush izuuru tachitamaam chinangtsa. \p \v 29 Ashiriya, kamareemaritis misha, katungtseemari chinarintspa, itaru Apanllush izuuru tachitamaam chinangtsa. \p \v 30 Tputs Apanllee nda chinaku, anootsimari chinachinaw ashkanaya. Itaru, siysa anoo shirintspa, watam Apanll siyaa napkuwa. Yuwaa pishtakis anoo yasakiya; panachiya siyaamaya. \p \v 31 Ashiriya, siysa Apanllush izuuru tachitamaam chinangtsa. Ashkachinaareesa, Apanll siyaam ichinguru panachiya yuwaa pishtakis anootsi mang, tárangiya Isusu. \p \v 32 Siy machinawtaatis nuwaa mangoonkus, punirintspa. Aparich waana zandarangu, siyaa waama tiptsireem ínarangunts, istachintsa. \v 33-34 Ashirucha, maachiritaatsis paxanxeerus, pukireemsha istangtsa; pishtaku anoom panangtsa. Ashkachus, yuwamand siy istarangis anumand Apanll siyaam waanshu watsapun aranginasha wayakpaz ashchintsa. Apanll waana xanateeru, itsancheeja; shuchimaam nduni; urutamari múchashimashi wayachiya. Ashkachinaareesa, Apanlleetsim chinatssa. Ashiri Apanlleetsimarisha chinangtsa tina, mang, tárangiya Isusu wipunasheetsi. \r (Matiwa 24.45-51) \p \v 35 Mishat, táchintspa. Ksutamamari taangtsa nuwaatsi, mang tárangu Isusu. Nuwsha Apapap naakchuri, zapishpa yusur kuschina. Itaru, siysa k'tangasindama. \p Tputs muchchur tamatarpari shingtsa. Upaturunari arap kizaa ipareemi tsiyatatama átu, muchchuree kamachtayaru, kasachiya. M'chuchsha uru patatamaam ksutkana. Nambarintaata nda machingchiya. \v 36 Upaturunari xiytu, zapshtakitaa, ksutkana. Yusur kuskachu, shitungashinung tuh tuh tákchu, muchchursha musásiritam tawatchiya. \v 37 Pshtukamchu, maachee ichinguru yaram pakeeru, mang' ksachparee. Muchchureetssha kizpur chinachparee. Waanaatsisha m'chachoom ínayaru, waana k'payaru, maritachiya muchchureema. \v 38 Mang' kis ashichpasinaya. Kapung zapshtarangitaa, wanasir ksutarangana. Ashku an tamapari siy shingtamtsa. \p \v 39 Mishat, chinangtsa. Tputs yuwash washchir kuschu anoo yasakinaari ashiru, kapung ksutchiya. Ksutku, ¿tamaree washchir shuchich? \v 40 Yap nda chinaris amb nuwsha yuwartatam tputseem kinarangi anuritam yusur kuschima. Ashiriya, mapiyrintspa; nuwaam ksutangasindama átana, mang Isus tárangiya wipunasheetsi. \p \v 41 Táyaru, Pitorsha: Ichee ¿Iyaatsim ipunsheetsish átush átish? ¿Tputsee ichingurootseezuwa átshuwa? mang, tárangiya Pitoru. \v 42 Isussha: Ichingurootscha ksutangandama áti, tárangiya. \p Mishat, tsiyatssee mangeetsis p'tsimaam kamanchinllpa mangiptis taamaama. Upaturunari arap naamachu, tiptsiree ksutamaam waneerangiya; Shiysha m'chachureetsi ksutangcha. Wanasir maritangcha; mariz kayatusinapa. Zari yaninllpa; tputsee niyrinllpa, mang táyaru, arap naatarangiya. \v 43 Uwsha muchchursha anuri wits mazinayaru, wanasir ksutarangiya. Upaturunar zapish kanapeeshinu, wanasir ksutaru pakamchu, muchchursha mang' kis ashichparee. \v 44 Ashkachinaari, upaturunari: In tputs kizpur wanasircha, táyaru, aranginasha kamachtachparee. Nimun shiysha maachiritaatsi ichinguru ksutangcha shiya, táchparee muchchureetsi. Ashiri siysa ashikpaz shingtamtsa; nuwaa kuki payungtsa. \p \v 45 Napa: misha muchchur yutarit mangush chinayaru, Nuw paturunari zapshtakchu; watstaya. ¿Chakaja waa kuk payupaytapu? mang, tárangiya. Táyaru, uwsha m'chachoo waanpata pzkookatar ashku, kizaatstaa pzkooku, kiyung yacharangiya. Tputsee watungashee pachindku, waantamarisha kapung katungku, tazazayaru, waawtar ashirangiya, manga. \v 46 Yap nda chinaru amb upaturunari kuseeramchu, muchchur yutarit anoo kiyung yachayaru, pachayaru, sumasush kapeetarangiya; tputs Apanllee kuk ngatku anpat tatsamooru waneerangiya. Ashikpaz ashtachtamparina siyaatsi, ndunnaari nuwaa kuki payukus. \p \v 47 Nuwaa kuki mazinangtsa. Tputs urkaree kuk yasaktaa, itaru nda payuku, nda wanasiri ksutku, urkarsha kizpuri wanichiya; kizpuri pzkoochiya. \v 48 Itaru, urkaree kuk nda kaapa mazinarangu, mangutari taarangiya; urkaree kuk nda payurangiya. Ashiri kuraksha mangush chinaku: Anoo tputs kizpur wanimaam waritaktaa, itaru nayanikina; watam nda k'keetsi mazinaranguwa. Ashiri achimari wanichima, tárangiya, mangush chinaku. Apanll ashikpaz ashchiya yuwaa kukoo nda kaapa mazinarangu anootsi. Ashirucha, siynaa na nuwaa kuki mazinarangus izuuru payungtsa atashina. Mishat, aranginasha atina; tputsee kapung istakuch, uwsha tputs kapungtam istatariya. Ashiri tputsee kamachtayaruch, uwsha k'kuzee izuuru payutariya. Ashiri siysa ashikpaz shingtamtsa nuwaama, mang tárangiya Isusu wipunasheetsi. \r (Matiwa 10.34-36) \p \v 49 Minootssha mazinangtsa, tárangu. ¿Nitaati mapiym wayati aturi kusarangee? nda. Mantsangashish wayati aturi kusarangina; anuri chinaktana. \v 50 Nuw kiyung kachiymaam kusarangina. Anuri mangoonkina. Ndatuma kiyung kachiyeeruri, mangi mantsaktana. Kiyung kachiyeeramchuri, mapiychshaparina. \v 51 Mantsangasheem kusarangtana, átana. \p \v 52 Mazinantsa: Nuwamand tputs waanpata maachiritpatatin natsachpasinaya. Zameetpari tputs taaru, tuchip tputs nuwaa kuki payukchu, tsimbunsha tputs nuwaa kuki ngatachpasinaya. \v 53 Waparsha min mangush chinakchu, wipsha kamuz mangush nllitaritampa chinachiya; ashkachu wip waparpata natsachpasinaya. Kizsha min mangush chinakchu, wipsha kiz mangush nllitaritampa chinachiya; ashkachu wip wanirpat natsachpasinaya. Kizsha min mangush chinakchu, wipsha wizanll mangush nllitaritampa chinachiya; ashkachu kiz ungsirpat natsachpasinaya. Nuwamand minamari mangooz payuchazinllinaja, ndambaree,\f * \fr 12:53 \ft Mikiyasa 7.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* mang, tárangiya Isusu wipunasheetsi. \r (Matiwa 16.2-3) \p \v 54 Isus tputseetssha ichinguru tayaspataku, tárangu; Napancha: kanind kizpur isimkachu, Sin sinapi átcha, átus, kariymaam tushtaksa. Sheerus, sinaa kariyksa. \v 55 Mishat, kizpur zatkachu, Zarpas naanchpa átssa. \v 56 Ashkitaatis kanindaa yasakitaatis, itaru Apanllee nda natstaksa. ¿Mayaamsha k'kuzee tsimbun payuksa? tárangiya Isusu. \r (Matiwa 5.25-26) \p \v 57 ¿Mayaamsha nda itsinsaru chinaksa? \v 58-59 Wapaz shiy tumashtakush, itaru tuwapamaam pinasakush, tputssha shiyaa kurakap machkachinaariya, kuraksha waneengi tákchu, shiyaa tumaneeru, ¿shiy anoo tamaycheezish? Tumashireetsish izuuru tuwapayarush, kiyung kachiyeerush, zapishsha shitungachsha. Itaru, ndatuma shiyaa macheeru, yareerush, wanasir tsiyateerush, kamungachsha. Apanlleem ashikpaz ashiritamta. Ndatuma Apanll wanimaam kuschu, mangoonangtsa, Isus mang, tárangiya, tputsee tayaspataku. \p Isus waneeku aship, tárangu anoo kamaneena. \c 13 \s1 Mishat, Isus: Ndatuma Apanll wanichu, mangoonangamacha; tárangu anoo kamanchinllpa \p \v 1 Isus tayaspatama iwaparamchu, tputssha nllitarit kusarangana. Kuseersin, Pilaturin Galileyshucheetsi tputs pacharangana anoo mang kamanirangana. Ashirucha, Isusoo kamaneersin; Mang Galileyshuch tputs Apanllush pang' maachi tazukatssin, Pilat wasundurur pacharangana, mang átssincha tárangana. \v 2 Isussha tputsee mang' p'tsimaam tsiyatarangiya. Saantana mangishis chinakus átpasa; Galileyshuch tputs anumaritssincha kizpur yutarit taarangpasinaya, watam Apanll tsipatspat waneeranguwa, átpasa siyaya mangishis. \v 3 Itaru, nuwsha siyaa atashina, tárangu Isusu, ¿Antaati nimari Galileyshuch tputs kizpur yutarit taarangana? nda. Ashiri nuw siyaa atina; Ndunnaa mangoonkus, ndunnaa yutaritshishireetsis kasakus, Apanllsha siyaa ambtamparee ashtachintsa átana, tárangiya. \p \v 4 Mishat, táchintspa; Mang Silowesh kung pangus íwar pangurangusin, mang yurangakchu, tputsee pacharangiya. ¿Siy anoo amkimsa? Anumaritssincha Irusarinshuch tputs kizpur yutarit taaranganaya; ¿napa Apanll waneeku ashiranguwa? átpasa siyaya mangishis. \v 5 ¿Antaati anumari tputs kizpur yutarit taarangana? nda. Itaru, Apanll natumasamta napkiya. \p Itaru, nuw siyaa paptsa atina; ndunnaa yutaritshishireetsis kasakchus, Apanllsha siyaatstam wanichintsa, mang Isus tárangiya tputseetsi. \p \v 6 Mishat, kamanchintspa mangeetsis p'tsimaama, mang tárangiya Isusu. Mang tputs mazarish k'payunllee mang tatsumirangiya. Zapish wanusingaz napkatu, mang wanus nduni ashirangiya. K'payunllpas tuchip napachu, xapoorangiya, manga. \v 7 Muchchureetssha mang: ¿Wanipa xapooyanlli? Watstaya, ¿mayaama mangu taach? Ashiri tuwashini; mang, tárangiya tputsi. \v 8 Itaru, muchchursha: Ichee, xamachi. Waani taachpa, mang, tárangu. Niri masach nuwaana wanasir napchima. Puchush k'tseeyaruri, tsap kantseerpinandari yáyaruri, puchush xanatchima. \v 9 Yusur k'payunllpas wanasir yusikinaari, mangini kisshapariniya. Itaru, yusur ndunnaari yusikchu, tuwachshitima,\f * \fr 13:9 \ft Isáysa 5.7, misha Jeremiyasa 2.21 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* mang, tárangiya muchchuri. \p Apanll siyaa ashikpaz ashkitamcha; natuma siyaa ksutkiya. Itaru, ndunnaa mangoonkus, siyaa Utaáshucheetstaatis kapeetchiya, mang tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus: Ndatuma Apanll wanichu, mangoonangamacha, tárangu anoo na kamaneena. \s1 Mishat, kamanchinllpa yuwaa Isus kizash mbapaa tchiyarangu anootsi \p \v 10 Sirútama sápatush zari kanusisush Isus tayaspatarangiya; Utaáshuchish shaniyshini mang tayaspatarangiya. \v 11 Kiz anshutam mang pshturangiya. 18 masach kas yutarangiya; yashing zutarangiya. Mang itsinsamaam pinasarangiya; ush kachumbimuna. \v 12 Isussha kizaa pakeeru, mang: Izaree, yarchinllpa átu, \v 13 uw kizamuna much patateeru, mang yararangsha. Itsinsaru mang xiyta sheeru, Apanlleetssha: Apaa, wapparee. Yareenllsha nuwaatsi, mang, tárangiya kiza. \p \v 14 Itaru, shaniyshishee ksutamapansha Isusoo mang tsiyantarangiya. ¿Mayaamshta sápatush zari, kanusisshu Isus yarak? mangshuri átu tsiyantarangiya. Ashirucha, ksutamapansha tputsee mang nambarangiya; Apanll zaree minam matayaru patatamaam wayarangiya. Ashiri ¿mayaamsha sápatush zar tamundaksa? Ashiri sápatush zar watsishaparee átana, átu nabatar mang ashirangiya. \p \v 15 Itaru, Apanllsha Wip: Shiy kapunguri ngichiksha, mang tárangu. ¿Chakaja kapaachoo sápatush zari nda istaka? Uru istaksa. Wakaraatstaa istaksa. Watungashish sukaa tapureerus, kungup machiksa waamaama. \v 16 Ashiri ¿tamaree kizaa nda nayinichi nuwa? Apramarinchichcha. Itaru, ¿yashing wanip masach kiyung yacharanga? Ashirucha, sápatush yaramaam waritakiya, mang, tárangiya Isusu. \v 17 Támbeeru, mang undararee tpazarangiya. \p Itaru, tputstisin mang' kis ashirangana. Isus iyaa kizpur istakiya, mang, tárangana. \r (Matiwa 13.31-33; Márkosa 4.30-32) \p \v 18 Isussha anush mang tayaspataku, tárangiya; Apanll tputsee kasiku anoo kamanchintspa; mangeetsis p'tsimaam kamanchintspa. \v 19 ¿Kuch wach tamareeja? Pakchitaa wach mzatsush tatsumeeruch, yasinaam shitatamaam kinakiya. Tsiripich anush kis taakana; ixatkana. Ashikpaz ashkiya Apanll tputsee wamari kasiku; mang tayaspataku, tárangiya. \p \v 20-21 Min ashiritampaz ashiru kamanchintspa, mang tárangu. Kiz pangaam tinaku, maachee tpootamaam warinpat ískiya. Íseeru, apinlliri ichinguru tpootkiya. Apanll kuk ashikpaz ashiru apinllaritam tsapurunasish izataru istakiya, mang, tárangiya Isusu. \p Watamcha tsiyatssis kizash mbapaa tchiyarangu anu. \s1 Mishat, Isus: Apanllush pshtumaam siyaam mbamcha, tárangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 7.13-14, 21-23) \p \v 22 Ashiriya, Isus Irusarinap naateeru, yaktash ichinguru mang tayaspatarangiya. Minushsha zari minup yakat tayaspatata, minushsha zari minup yakat tayaspatata, tayaspatata mang ashirangiya. \p \v 23 Asheemchu, tputs Isusoo chamayangarangiya. Tputssha: Ichee, ¿Apanll zapaneeja tputsee naringach? mang táyaru, Isussha: \v 24 Anoo chinarinllpa. Itaru, shaanamuna napangcha; kamungumaam sambaytarinllpa, mang, tárangiya. Apanllish pshtumaam mbamcha. Tputs zapanin yachamana yachakchitaatssin, itaru xapoochinllina. Ashiri sambaytarinllpa nuw shiyaa atashina. \p \v 25 Zapish pshtushish shtandakchu, siysa ngutaritis: Ichee, tawatangi; pshtupani atiniya, ngutis táchpasa. Itaru, uwsha: Nuw siyaa yapshtumaam zandkeezi tákchu, \v 26 siysa: ¿Tamasha nda zandaksha? ¿Watam kayunutam katungaranginiwa; waaranginiwa? ¿Sirú iyash tayaspatarangshawa? táchpasa siya. \v 27 Itaru, uwsha: Nuw siyaa yasareezi. ¿Chakamasazis siya? natstakeezi. Watsta; naangi. Siy yutarittischa. Naangi, siyaa támbeeru, kasachiya. \v 28 Ashkachus, siy pshtumaam xapooyarus, kapung tanuchpasa. Iy, iy, sitatsti, táchpasa. Apanllush arapeetarisha zitaminarineetsini, zapan pangatssa. Apramarineetstam, Isaakarineetstam, Akoparineetstam, Apanllee kamanimapanirineetstam Apanllish pangatssa. Itaru, siysa anush nduni; tashitungamawis taatssa. \v 29 Tsapurunasshuchee tputs anshutam zapan pangatssa. Uwshtisin kis Apanllush katungkachinllinaya. Itaru, siy xapoochpasa; watam kamungshishee kanachayantsawa; nda mangoonarangsawa. \p \v 30 Mazinangtsa. Apanllush pshtumaam uru ashiritamcha. Siymasta naturi Apanllee kuk mazinarangitaatis, itaru nda mangoonarangus, ashiri kamungcheezis, ndambaree. Arapichsha tputs zapshita Apanllee kuk mazinakchusin, itaru mangoonkachusin, izuuruparee kamungchinllina, mang tayaspataku, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus: Apanllush pshtumaam siyaam mbamcha, tárangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus Utaáshuchingaz tputs mang' mantsarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 23.37-39) \p \v 31 Anpurtam Parísiypanshuchsha tputs Isusoo chamayangayarusin, tsiyatssis mang kamanirangana. Ichee, papcha; suwangi, pachayanllpa. Kurak Herodes mang shiyaa pachamaam zandaktanda, mang, tárangana Isusootsi. \v 32 Isussha yámarangu: Herodes uru pachampancha. Ashtaa siysa tsiyatssis kamanimatssa. Musámachi. Shiyashchee tputsi istakina. Yashingoo tashitungaktana; tputsee yaraktana. Itaru, musásiritam iwapchina, áttanda, tángtsa. \v 33 Natumasa shiyash tsapunish pakchim xiykina. Irusarinush nuwaa pachamaam waritakiya; watam anshuri zitamin Apanllee kuk kamanimapanirinee uru pacharanganawa, átcha táshinints, mang, tárangiya Isusu. Parísiypanshuch tsiyatssee kamankamchusin naatarangana. \p \v 34 Sheeru, tputs anush zapan shaneersin, Isus Utaáshuchee tsiyatarangiya; ¿Irusarinshucheem tputs wanipaja zari mangi mantsakee? Irusarinshuchee kizpur chinakina. ¿Wanip Apanllee kuk kamanimapanee pachayanllina? Patumbichpat ta ta ashirangusin pacharangitamsina. ¿Wanip istamaam chinakina? Ktash wipaa kpumku tamatarparee ashingasi atitaati, Irusarinshuchee istamaam zandkitaati, itaru kapung ngatkana. Nuwash kamungumaam nda zandkana. \p \v 35 Na napapsancha, tpachingachpasinaya. Mangu pangus kurimunaz yurangachiya. Itaru, nuwsha yusur kuskachuri, nuwaa natstachinllinaya. Mang' kis nuwamun shambatachpasinaya. \q1 Shaana ipusamareetsish iyaam zangankush, \q1 wanasiri napangcha,\f * \fr 13:35 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 118.26 átu atitamta.\f* \m zapshinaa Apanllee táchpasinaya; mang, Isus tárangiya. \p Watamcha tsiyatssis Isus Utaáshuchingaz tputs mang' mantsarangu anu. \c 14 \s1 Mishat, Isus Parísiypanshuchish tputs pangshuri tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 1 Minush zari kanusisshu, sápatush zari Isus Parísiypanshuchpat urkari mang katungarangiya. Parísiypanshuch wamkuri, misha Móysispaniri wirkari kamanimapani katungarangtamta. Tputs Isusoo yutaritam ínapani atusin napataranll ashirangana. \p \v 2 Tputssha kiyakamash tsutarangu, Isusush mang kusarangiya. \v 3 Isussha Parísiypanshuchee tputs mashirangiya; ¿Kanusisush zari tputsee yaramaam waritcheeja? tárangu, \v 4 itaru Parísiypanshuchsha yámarangeeja. Ashiriya, Isus wanguyaa patateeru, mang yararangiya. Sheeru, waptam zanganirangiya, manga. \p \v 5 Sheeru, Parísiypanshucheetssha: Kanusisush tputsee yareeri anumand tsiyantarinllpa. Wapaz iparish kanusisush zari wachush pantsakchu, ¿ndusha ashiritaa natam kanusisshutaa naringachish? mang, tárangu. Wakarareetstaatish ashchitampasa, mang tárangu, \v 6 Parísiypanshuchsha yámarangeeja, manga. \p \v 7 Katungumaam tatsamoorangu, anush tputssha kurakanungiri kuxinamaam zandaranganaya. Itaru, yuwsha yuttamaw amb nda zandaranganaya. Isus anoo pakeeru, mangoo p'tsimaam tayaspatarangiya. Tárangiya; \p \v 8 Tputs kizaa yamakchu, shiyaa yambikchu, kurakanung k'xininllpa. Kurakanunginaari kuxinkachush, kushimunish tputs yuw shiyaa kasiru an kuskachu, shiyaa tpazachparee. \v 9 Kuraksha shiyaa: Zuwaa, anoo tputsi kuruzurangtamana, táchiya. Uw shiyaa kasiriya. Ashiriya, uw nishpa nuwaanungi kuxinchiya. Itaru, shiysha piy k'xinangi, táchparee shiyaatsi. Atinaariya ashiru, arap yuttamamun kuxinkachush, kapung pazichpasha. Ashirucha, kurakanung shaantari msangurush k'xininllpa atina. \p \v 10 Itaru, nda ashimaam, kuskachush, yuttamamun k'xinangcha. Ashkinaareesha, kuraksha: Watsta, zuwaa, anush k'xininllpa. Naani; nuwapa kuxineeni, táchparee shiyaatsi. Atinaari ashiru, shiyaa ungirtachparee; tputssha shiyaa ichinguru punirustachpasinaya. \p \v 11 Aparich chiyaa ashikpaz ashtachtamparee. Tputs wamari kasiru taamaam chinaku, anoomari chinaku, Apanll anoo tputs tpazchiya. Itaru, yuw tputs nda ashku anoo Apanllsha ungirtachiya, mang, tárangiya Isusu. \p \v 12 Táyaranllu, yuw tputs Isusoo kuruzarangu anoo tasaseeru, Isussha: Amikoo, katungumaam kuruzkush, amikureetsimtish kuruzinllpa; pukireewaa niyrintspa, mang, tárangu. Zuwanlleetsimtish katungtseem kuruzinllpa. Maachiritaatsimtish kuruzinllpa. Wirak'cheetsim kuruzinllpa. Ashkus wanasireeja. Anootsim katungtseem kuruzkinaareesha ashiru, uwshtisin shiyaa yusur kuruzta kuruzta ashkanaya. Ashkachus, saanpatamari kuruzuztangat ashkus, ¿antaati an wanasireeja? \v 13 Itaru, pukireetstam katungtseem kuruzungi. Kiyung kachiykana anootstam kuruzungi. Wats k'zimaatstam kuruzungi. Wach mchusaatstam kuruzungi. Ashkachinaareesha ashiru, wanguy shiyaa istamaam pinaschinllinaya. \v 14 Itaru, Apanll anumand waana shiyaa istachiya. Apanll yusur kuskachu, tputs Apanllee yasayaru anoo ituyamachiya. Anush yuwamand ngutish istarangish anumand shiyaa kizpur wanasiri istakchu, tuwapakpaz ashtachiya, mang, tárangiya Isusu. \r (Matiwa 22.1-10) \p \v 15 Itaru, tputs nllitaritsha: Apanllishsha katungkachuch, mangich kisparee, mang, tárangu, \v 16 Isussha mang: Zuraktishcha. Itaru, Apanllush pshtumaam mapiyrinllpa, nuw shiyaa atina, mang, tárangu. \p Tsiyatssis kamanchinllpa mangeetsish p'tsimaama, tárangiya. Mang tputs katungtsee zapan patatarangiya. \v 17 Patatam iwaparamchu, muchchureetssha: Zuwanllee ichinguru kuruzushini. Katungumaam waritayanlltanda. Naani katungeeni, áttanda táshini, mang tárangiya tputsi. \p \v 18 Muchchursha mang tputsee kuruzumaam naatarangiya. Itaru, wamkursha ichinguru mang ngatarangana. Min tputs: Pinasaktana. Mzats tirutama áttanda, tángcha, mang, tárangiya. \v 19 Mishat, tputs: Nuw pinasaktamana. Kuwiz iptaru wakaraa tarawzipani paxanxeeri; natamta yachachima áttanda, tángcha, mang, tárangiya. \v 20 Mishat, tputs: Singiri kizaa yamayarinawa, mang, tárangiya. Mang ichingurusin táta táta ashiranganaya; itaru mangu ngatkusin, táranganaya. \v 21 Muchchursha kanapeeshinu, mang tsiyatssee ichinguru kamanirangiya. Xapooyashinina táyaru, tputssha mazinayaru, mang kizpur tsiyantarangiya. Ashiriya, watstaya. An tputs watsisshaparee. Ashiri nish yaktash tputsee nachungashini. Ngootsish yuw kuxinnataranllu anoo ichinguru yamashincha. Pukireewaatstam, kiyung kachiykana anoowaatstam, wats k'zimawaatstam, wach mchusawaatstam aship an ichinguru yamashini. Mikingcha, mang, tárangiya. \v 22 Muchchursha tit sheeru, tputsee ichinguru yamayashinu, Ichee, iwapayana. Itaru, wand pishtakiya pangishish tatsitamaama, mang táyaru, \v 23 tputssha mang: Ashiri kung ichinguru shuneenllcha. Tputsish wanung nachungangcha. Kuruzushini, mang, tárangu. Pangishi izuuru ttsitangcha. \v 24 Ashkachush, tputs ngatarangana an ayamtaati pshtuchazinllinaja; minamtiyam nuwash katungchinllinaja, mang, tárangiya tputsi. \p Apanll siyaa Utaáshucheetsis ashikpaz ashchitamparee watam siy kapung ngataksawa; mang, tárangiya Isusu. \p Yuwari Isus Parísiypanshuchish tputs pang' tayaspatarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, kamanchinllpa, yuwaa tputs Isusush mangutamari tachitarangana anootsi \r (Matiwa 10.37-38) \p \v 25 Mang minush zari Isus Irusarinap naakchu, tputs zapanin Isusush tachitarangana, manga. Isussha tputsee tasaseeru, tayaspatarangiya. \p \v 26 Siy nuwash tachitamaam zandkus mbamcha, mang, tárangu. Natumasimaam apareetsis túnareekpazis shingtsa. Aneereetstamtis, izanlleetstamtis, ipareetstamtis, zuwanlleetstamtis, izareetstamtis túnareekpazis shingtsa natumasanaari. Saanaatstaatis taarashis natsakpaz sheerus, nuwaatsimari chinangtsa. Ndunnaa ashkus, nuwash tachitamaam waritcheezis. \v 27 Nuwamand kamini tsipamaam ngatkus, pinasaktamsa. Izurumamari nuwash tachitkus, nuwaatsimari kuki payukus, waritariya, tárangiya Isusu. \p \v 28 Apaz shiy pangeemish kapunguw pangumaam zandkush, ¿ndusha ichtaru kapung chinachinaw ashkish? Kurikiri tatsamooreeja átush, maacheetsish ichinguru táchiksha. Araptaa waritaku tatsamooru taarinaari, ashiru panguchsha. \v 29 Itaru, msangeerush pangukchush, maachi ipusari kachingkiya; iwapamaam pinasaksha. Manguta yasinnandari pshkurutaru, kapunguri pazichpasha; tputs shiyaa kapung stachparee. \v 30 Tputssha: ¿An tputs tamaka? Pangoo ipusari kasarangu, iwapamaam mangu pinasarangiya, táchparee shiyaatsi. \p \v 31 Mishat, kamanchintspa. Apaz kurak tapazeem zandkachu, ¿ndusha wasundururee táchik? Uw wasundurur 10 milo taaru. Itaru, undararsha wasunduru 20 milo taaru. ¿Tamacheeja kuraka? Ichtaru, kapung chinachinaw ashku, \v 32 pinasaktana, atinaari, Watstaya, táchparee. Ndatuma kundarari waratamaam kuskachu, tsiyatssis zanganchima. Waratamaam watsta; tatsuyayani táchparina. \p \v 33 Nuwaam ashikpaz ashkiya, mang, tárangiya Isusu. Nuwamand kamini ichinguru kasayarus, izuuru nuwash tchitangandama. Itaru, ndunnaa izuuru tachitkus, an yutaritcha; pinasakiya, mang tárangiya Isusu. \r (Matiwa 5.13; Márkosa 9.50) \p \v 34 Mishat, kamanchintspa. Yum saratamaam wanasiriya. Itaru, yum misingapshinaari, ¿maypata saratchich? \v 35 Misingapshinaari wanasireeja; yutaritcha. Mzatsush kurutamaam pinasakiya. Chkazish kpitanda átcha. Nuwaam ashikpaz ashkiya. ¿Mingaspat nuwash tachitkus wanasireeja? nda. \p Ashiriya, mazinangtsa nuwaa k'kina. Zurumarpatis mangoonangtsa, nuw siyaa atashina, tárangiya Isusu. \p Ashiri yuwaa tputs Isusush manguta tachitarangana anoo kamaneena. \c 15 \s1 Mishat, Isus: Apanll yutaritaatstaa tputs chinakina átu anoo tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 18.12-14) \p \v 1 Minushsha zari Isusoo mazinani atusin, mang tputs Apanllee kuk mapiykana an zapan kusarangana. Gobernoo urkir yampani tputs mang kusarangitamta. \v 2 Itaru, Parísiypanshuch tputs, mishat Móysispaniri wirkari tayaspatampani Isusoo pakeersin, ¿Tamashta Isus yutaritpata tputs ipunak? mang, tárangana. \v 3 Ashiriya, Isussha tayaspataku mang, tárangiya; \p \v 4 ¿Tamaree nuw yutaritawaatstaa tputs nda istachi? mang tárangu. Apaz chinish opeejarish 100 chinukish shiya; itaru minamari tsípaku, ¿tamaycheezish shiya? Nachungatama táyarush, chineetsish ichinguru pastush kasayarush, shitungaksha. Chinish tsíparangu anungaz nachungat ashichpasha. \v 5 Zapshitaa pakchush, mangish kis ashichsha. Pakeerush, chipayarush, washtam wayachpasha. \v 6 Pangishish kuseerush, zuwanlleetsish kuruzuchsha. Kusatkatssin, shiysha zuwanlleetsish kis kamanitsha; Chini tsíparangitaa, itaru yusur yamarangina, tát ashkush, mangish kis tsiyatachpasha.\f * \fr 15:6 \ft Esekiyela 34.16 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p \v 7 Apanlleem ashikpaz ashiru atina. Mazinangtsa: Yuwamand zapan tputs wanasirina taaksin, mapiyru taaksin, Apanllee, mangeetsi yarandama nda atana anumand Apanll pakchim mang' ksachiya. Itaru, minamtaata tputs yutaritshishee izuuru kasakchu, Apanllsha shambatchiya. \p \v 8 Mishat, kamanchintspa. Apaz kiz urkiree 10 payuru, itaru minam kapiyku, ¿tamacheeja? Nachungachimasima átu, nambarinaa tiruyaru, pangush kizpur nachungachiya. Tuchineeru, nachungat nachungat ashchiya. \v 9 Yáyarishat, kizaptatin kuruzeeru, anoo kis kamanichparee; Na mapiyana. Nuw mangi kisa; watam kurikireetsi yáyanawa, táchparee kiza. \p \v 10 Apanlleem ashikpaz ashiritamta átana. Minamtaata tputs yutaritshishee izuuru kasakchu, Apanllee mangoonkachu, Apanlltam wasundurur kis shambatchinllina, mang Isus tárangiya. \p \v 11 Minootssha tsiyatssis kamanchintspa mangeetsis p'tsimaama. \p \v 12 Mang tputs wip tsimbun taarangiya. Shipamunachsha: Apaa, maachiritish ichinguru ipus ipus sheerush, nuwaam ntsireemi pananda; yachima mang, tárangiya. Waparsha wipaam wachinaam ashpatam panayaru, shipamuncheemsha ashpatam panarangitamta. \p \v 13 Shipamunachsha waanaatsi maachiritaa yáyaru, kurikee putapi átu paxanxarangiya, manga. Urkiree yáyaru, xiytatama táyaru, suwarangiya. Nllitaritap kung arapi mang naatarangiya. Anush urkiree mangu kapeetarangu; kizapani taak, waampaniri taak, xiympaniri taak ashku, \v 14 urkiree mangu kachingarangiya. Kachingeeru, anpurtam kizpur iwarizsha maringarangiya. Marizimun tsipamaam zandarangiya, manga. \v 15 Tsipatareema átu upaturunareema nachungayaru, upaturunarish mang ksutarangiya. Upaturunarsha: K'chireetsi maritashini; tárangu, nllursha ayu átu ksutarangiya. \v 16 Ashtaa mariz kapung maringarangu, kuch watungashee katungpi atitaa, tputssha mang pachindarangana. \p \v 17 Kizpur kiyung kachiyeeru, yusursha mangush itsinsaru chinarangiya. ¿Tamaycheezi? mang, tárangu. Apap muchchur nda mariz kayatkana; itaru nuwaamsha marizimun tsipakchina. \v 18 Watstaya. Paturunareetsi kasayaruri, Apapap kanapchima átana. Apapush kuseeruri; Apaa, nuw yutarittana, watam Apanllee kasaranginawa. \v 19 Nuw shiyaa, Apaa, paziktana. Ashtaa, m'chuchureemish ínanganda, táchima, mang, tárangiya nllura. \v 20 Táyaru, waparip waptam kanapurangiya, manga. \p Arapeetari naantachu, waparsha wipaa mang parangiya. Mang' ksaranll ashirangiya. Wipap mang iripurangiya. Chamayangayaru, wipaa nayanirangu, kis pachiparangiya. \v 21 Wipsha: Apaa, nuw yutarittana; mang, tárangu. Watam Apanllee kapung kasaranginawa. Shiyaatstam kasarangina, Apaa. Nuw shiyaa paziktana; tárangu, \v 22 Waparsha muchchuree kuruzeeru, Nuw kamaree kizpur wanasiri anoo yashini. Ipareemi wanasir túmartangi; mikingcha; mang tárangiya wapari. Spatoom panangi. Anich tpazungi. \v 23 Sheerus, wakaraa yungandam pchangints. Kapung shambateeni átana; watam ipari kanapuranguwa. \v 24 Iparee tsiparangind atinatana, itaru na kchitcha. Masataru taarangtaa, itaru na yusur kuseenlliya. Natunaa nuwaanshusha taachiya, mang, tárangiya waparshita. Muchchursha ayu táyarusin, pacham iwapayarusin, yararteersin, katungeersin, kis michitarangana, manga. \p \v 25 Itaru, zoonllsha wachin waparish mazar arap mang patatarangiya. Iwapayaru, kanapeeshinu mang, tiruchzee mazinarangiya. ¿Mayaamshta michitkana? mang táyaru, \v 26 muchchuree kuruzurangiya. Muchchureetssha mashirangiya; ¿Mayaama michitaksa? mang, tárangiya. \v 27 Muchchursha: zuwanllish kanapeeshiniya, mang tárangu. Tsipamaja; kchittanda. Ashirucha, aparish: Wakaraa pachayarus, katungkuni michiteeni, tárangu, na kis michitkini, mang tárangiya. \v 28 Itaru, zoonllsha wachin kapung tsiyantayaru, mang pshtumaam ngatarangiya. \p Ashiriya, waparsha shitungeeru, wipapat wanasir tsiyatarangu; \v 29 itaru, wipsha wachin mantsir tsiyatarangiya. ¿Wanip masach shiyaatsimari ksutarangina? Itaru, shiy nuwaam opeejaa nda panarangish; nda minamtiyam panarangsha. ¿Nuwsha wanip amikuripti michitamaam xapoorangi? \v 30 Itaru, iparish masatarangtaa, natsha kuseeru, ¿mayaamsha uwaam michitaksha? ¿Kurikireetsish kizamun wanipamasa kapeetarangparee? Kurikireetsish mangu itsanirangtaa, shiysha wakaraa uwaam wamin pacharangshawa. Watsta. ¿Chak ashishtap? mang, tárangiya wip wachina. \v 31 Itaru, waparsha: Maachireetsi tuchingeeruri shiyaam sirú panarangina. Ashirucha, ¿nuw tamaree shiyaam maacheetsi pachindchi? Shaantaritcha amb tátashsha. \v 32 Itaru, zuwanlleetsish tsiparangind atinatana, itaru na kchitcha. Masataru taarangtaa, itaru na yusur kuseenlliya. ¿Tamaree nda michitchini? Ashiri, shambateeni tinatana; ngatinllpa, mang, tárangiya waparshita. Apanlleem ashikpaz ashiru mang' kischa yuwamand tputs yutaritshishee kasakchu anumanda, mang, tárangiya Isusu. \p Na kamaneena yuwaa Isus: Apanll yutaritaatstaa tputs chinakina átu, tayaspatarangu anootsi. \c 16 \s1 Mishat, yuwaa Isus wipunashee kurikee anoo tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 1 Minushpa zari Isussha: Mangeetsis p'tsimaam tsiyatssis kamanchintspa, mang, tárangiya wipunasheetsi. Mazinangtsa, sirúta wirakuch kapung mapeerangu, tputsee ksutamapaneem mang ínarangiya. Itaru, zapish tputssha: Papcha; ksutamapanirish maachiritaatsish shuchiycheepa; mang itsaneecheepa; mang, tárangiya wirak'cheetsi. \v 2 Wirakuchsha anoo mazinayaru, mang ksutamapanee kuruzurangiya. Kuseeru, ksutamapansha: ¿Maya? táyaru, wirakuchsha: Shiyamun tsiyatssis mantsiri mazinayana. Watsitparee; shiyaa kapeetchinllpa. Yuwaa ksutarangish anoo izuuru yareerush nuwaa itsinsaru kamaningandama. Sheerush, naachsha, mang tárangiya ksutamapaneetsi. \v 3 Ksutamapansha: Ayu táyaru, yaramaam naatarangiya. \p Itaru, uwsha mangush chinachintar ashku, ¿Tamaycheezi? mang tárangiya. Nuwaa kapeetkachu, ¿tamayreezi kurikee putachi? ¿Mayamunaja kchitchi? Kizpur tarawaztamaam pinasakina. Pukir tputs tamapari ashiru ksutamaam pinasakitamti; kapung pazichparina. Ashiriya, ¿tamaycheezi? átana, mang, tárangu, mangush chinachintar ashirangiya. \v 4 Mahá: na chinayana. Tputsee zapan amikurtachima. Tputs nuwaa chinayarusin, nuwaa istachpasinaya, mang, tárangiya ksutamapani. \p \v 5 Táyaru, tputsee min kuruzeeru tsiyata, minootssha kuruzeeru tsiyata, kuruzeeru tsiyata ashirangiya tputseetsi zapani. Watumshiree yaruwat yaruwat ashirangiya. Ksutamapan tputsee mashirangiya; ¿Paturunareetsi shiy wanipa tumashtaksha, zuwaa? mang táyaru, \v 6 uwsha: Olivaa wayungun tumashtakina 100 kuneeta, mang, tárangiya ksutamapaneetsi. Ksutamapansha: Watsta; cincuentamari kuneetaa tumashtakina tángi. Neewa kirakarish. Ipizeerush, nllitaritaa yandangi; watam nuw anoo napkinawa, mang, tárangiya. Tputssha: Ayu táyaru, yandayaru, mang' kis naatarangiya. \v 7 Sheeru, minootssha tputs: ¿Zuwanlli, shiyshtawa? ¿Shiy wanip tumashtaksha? mang táyaru, tputssha: Warusaa tumashtakina mil tsumbu, mang, tárangiya ksutamapaneetsi. Ksutamapansha: Watsta; 800 tsumbu tángcha. Neewa kirakarish; ipizeerush, nllitaritaa yandangi, mang táyaru, tputssha: Ayu, táyaru, yandayaru, kissha naatarangiya. Tputspat tsiyata tsiyata ashku, wamkureem zapan putarangiya, manga. \p \v 8 Wirakuchshita ksutamapanee izuuru kapeeteeru, ¿In tputs tamara? mangurircha; tárangu. Yashingchich tputs waanpatatin uru ashkana. Itaru, mang, tárangiya wirakuchshita. Ashikpaz ashiru siy nuw ipunshini saanaatsi muxareem ínarintspa; itaru tputsee istangtsa, tárangiya Isusu. \p \v 9 Itaru, mazinangandama, tárangiya Isusu. Apanllimun chinakus, maacheetsi paxanx paxanx sheerus, tputsee istat istat shingtsa. Ashkus, siyaatssha Apanll uru chinachintsa. Nuwash pangi kayunu taapani, táchiya siyaatsi, tárangiya Isusu. \p \v 10 Mazinancha. Yuw tputs ksutamaa yasaru, anoo kis kamanchitarchi, watam anumun mangich tatukchiwa. Itaru, tputs nda ksutamaa yasaru, ¿tamaree anoo kamachtachich? \v 11 Ashirucha, ksutamaam nda yasaru, ¿Apanlleemanashtaja wanasiri ksutach? nda. \v 12 Mishat, nllitaritaa tputs maachiritaa nda wanasir ksutkush, ¿chakaja shiyaa: Neewa, shaamata izuuru payungcha, tách? Anoo pinasakiya. Ashirucha, nish tsapurunasush maacheetsi mangiptish ksutangcha, atashina. \p \v 13 Itaru, maacheetstamari chinakush, ¿tamayaree Apanlleetstam chinachich? pinasakiya. Napaz tputs upaturunari tsimbun taarinaari, ¿tamayaree tatsamooru chinach? pinasakiya. Upaturunareetsi minam chinaku, uwaam kapung tarawaztachiya. Minootssha nda kapung chinaku niyrchiya. Ashikpaz ashiritamta, siysa maachingaz payumaam kapung chinakus, anoomari tarawaztachis. Ashkachus, Apanllee kasatssa. Ashiri paptsa; mangiptis taangtsa, atashina siyaatsi, mang, tárangiya Isusu wipunasheetsi. \r (Matiwa 11.12-13) \p \v 14 Itaru, Parísiypanshuchsha tputs anoo mangutari mazinazinaw ashkusin, Isusoo tanaseerangana; watam kurikingazimari chinaranganawa. \v 15 Itaru, Isussha: Siy Parísiypanshuchis uru ashiksa, tárangu. Mangishis uru mantsiritaa chinakus, In wanasirti tputsi; tápanda átus kamapshiksa. ¿Nitaati Apanll mangeetsis nda yasak? Chiy tputsich maacheetsi chinakitaatich, itaru uwsha Apanll nda anoo chinakiya; Apanlleemsha nda anoo wanasiri; mang, tárangiya Isusu. \p \v 16 Ashiri Apanlleetsimari kuk payungtsa. Iy Utaáshuchini Apanllee yandamarini uru payurangini. Wangarinsha ichumampani tsiyatssee wanasirimshee tayaspatarangiya. Natsha iy Apanll chiyaa tapachindaku anoo kamankiniya. Kamankuni, tputssha ichinguru nduntaa yutaritshishee kasaksin, ashiritaa Apanllush pshtupani atusin, zandkanaya. Zandkitaatssin, itaru xapookana. \v 17 Itaru, Apanll kuk urutamari taachiya. Uru payunda átcha. Tsapurunas zapshina pastachparee. Itaru, Apanll kuk nda minamtiyeem pastachiya. Urutamari taachiya. \p \v 18 Mazinangantsa: Apanll kuk izanlleetsish ksarinllpa átcha. Ashiriya, tputs wizanllee kasayaru, kizaa nllitarita yamakchu, yutaritsha taakiya. Tputs kizaa kasama yamakchu, yutarittamsha taakiya, tárangiya Isusu. \p \v 19 Sirú wirakuch taarangiya; kis taarangiya. Wanasir kamartarangiya, mawazimashi. Urkiri nda pishtarangiya. Kapung tazazayaru, maamaw ashirangiya. \p \v 20 Itaru, pukiri tputs anshutam taarangiya. Lásaru tputs sura. Sis' tsuta tsuta tsuta ashirangu, wanuts shuneerangiya. Tputssha pangunung shitungashinung chipayaru wayata, putam chipayaru wayata ashirangiya. \v 21 Uwsha katuchimaa katungpi atitaa, itaru xapoorangiya. Tumuzsha mangu sisuree iputputtar ashirangiya. \p \v 22 Ashishtar ashku, Lásarurin tsiparangiya. Apanllsha wasundurur yamarangusin, kissha Apanllish taakiya. Mang Apramarinpatini ipunuru kis taakiya. \p Zapishsha wirakuchsha tsiparangitamta. Tsipayaru, wanasir kawinirangana. \v 23 Itaru, Apanllip nda naatarangiya; mang sumasush kiyung kachiyarangiya. \p Arapiri napku, Lásarurinee parangiya. Zitaminarinpat Apramarinpa kis ipunanaw parangiya. \v 24 Pakeeru, tsiyatpi átu kuruzurangiya. Ichee Apramaa, nuwaa istanganda, mang tárangu. K'kishi pakich ixuwtanda. Lásaroo zanganingcha nuwaa istamaama. Kung pakchitaa k'kishi ixuwtanda, watam nish sumasish kiyung kachiykinawa, mang, tárangiya. \v 25 Apramarinsha: ¿Mayaama átsha, zuwaa? mang tárangu. Kchitamunish shiyaam nda pishtarangiya. Itaru, Lásar kizpur kiyung kachiyarangiya. Na tsipayachtish, shiysha íteenllsha. Lásarsha kis taaku, itaru shiy kiyung kachiyaksha. \v 26 Mishat, kamanchinllpa. Nish wazaw wantsush kapung kámanariya. ¿Tamaree iyashuch tputs shiyash kusach? ¿Tamaree siyashchi tputs ningeem naach? mang, tárangiya Apramarini. \v 27 Wirakuchsha: Sitatstee. Ashiri watsitparee. Itaru, zuwanlleetsi istangcha; mang, tárangu. Lásaroo amb zanganingcha; \v 28 Wirak'chee zoonll kamanishini, tángcha. Nuw zuwanlli zameetpata wand kchit taariya. Lásar kuseeru, kamanichpa. Paptsa, zuwanllshish tachitarus, táchpa, watam nish sumasush kiyung kachiykinawa, mang, tárangiya wirak'chi. \v 29 Apramarinsha: Nduni; ¿tamaree Lásaroo kamachtachi? watam Apanllee yandamarini ichinguru payuktamanawa. Apanllee kuk payukinaareesinaya ashiru, sumasip naachazinllinaja; ndambaree, mang, tárangiya. \v 30 Wirakuchsha: Nduni, ichee. Wand pishtakiya, tárangu. Tputs támkinaari, mazinachpasinaya, mang tárangiya wirakuchshita, \v 31 Apramarinsha: ¿Támeenllu anootsinashtaja kuk mazinachinllina; watam Apanlleetsinasha kuk ngatkanawa? mang támbeeru, kasarangiya. \p Ashirucha, anuri mangoonangcha atashina, tárangiya Isusu Parísiypanshucheetsi. Mang tayaspataku, tárangiya. \p Yuwaa Isus Apanlleetsimari kuk payumaam waneerangu anoo wapparee kamaneena. \c 17 \s1 Mishat, yuwaa Isus yutaritshishee kamanirangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 18.6-7, 21-22; Márkosa 9.42) \p \v 1 Isus wipunashee mang, tárangiya; Yashing' uru kasipi átu tputsee tamundakiya, tárangiya. Uru tputs waanpata yutarit yaspatakanaya. Tputs Apanllee mangoonamana mangoonkita, itaru yashingchichsha anoo yutarit yaspatakchu, \v 2 anumand Apanllsha kizpur wanichiya. Ashiri ¿yapeeja kamungach? Chiynaari tputsich wayarpunumun samand kapunguwari tusiseeruch, kambeeru, musash ipusunand kapeetachchi. Itaru, Apanllsha misisinashapa wanichiya. \v 3 Ashiri paptsa; tputsee yutarit yaspatarus átana. \p Mishat, zuwanllish yutarit taakchu, waneengcha. Yutaritshishee kasakchinaari ashiru, mapiyngcha. \v 4 Zuwanllish shiyaa yutaritam ínaktaa, itaru uwsha, Zuwaa, ¿tamakina nuwa? Yusur ashcheezi, ndambaree tákchu, anumun wanasiri yareerus, mapiyshtis taangtsa. Natamari zari tsimbun matayaru tayusku, chiyaa yutaritam ínayaru yarta, chiyaa yutaritam ínayaru yarta ashkitaa anoo, shiysha mapiyngcha; zuwanlleetsish chinangcha, mang, tárangiya Isusu. \p \v 5 Isus táyaspatashsha: Itaru, ichee, ¡mbamawa! Ashiri shiyaa izuuru mangoonamaam istangasinda, mang, tárangana. \v 6 Isussha: Siy nuwamun mangis pakchitaa tatkinaareesa, ashiritaa nuwaa kuki payukinaareesa, xapoomaam nduncha. \p Wapaz siysa purashaatsi: Natu; shaanaatsi xpooyarush, piy musshuri xiyangi, atinaareesa, purashsha xpoota xiyta ashchiya, mang tárangiya Isusu. \p \v 7 Wapaz tputsireetsish m'chach tupattangakush, ¿ndusha uru k'keetsish payuk? Mzatsee itarawaztakush, iwapakchu, kuskachu, ¿nitaati shiyma ktungangsi ateezish? nda. \v 8 Itaru, shiysha: Nuwaam k'pangimasi, táchpasha. Patateerush, nuwaam mbasangi. Kawapachuri, kapussee yasinganda. Sheerush shaanasha ktungangcha; misha, waanllcha, táchpasha tputsireetsish. \v 9 Ashirucha, m'chachoo kamachtayaruch, uwsha wits mazinakchu, ¿mayaama arangeem tsiyatchich? watam wanasiri mazinakuwa. \p \v 10 Ashiri ashikpaz siysa shingtamtsa. Siy nuwaa kuki payuyarus, iwapayarus, ayamtaati zapish siysa nuwaa: Yaanimunni wizpurini ashirangini, tárintspa. Itaru, shiyaa kukish payuranguni, ashirangtanicha, tángandama, mang, tárangiya Isusu wipunashee tayaspataku. \p Watacha Isusoo kuk payumaam waneerangu anu. \s1 Mishat, yuwaa Isus tputsee 10 wanuts kucharimashee yararangu anoo kamanchinllpa \p \v 11 Anumunsha zapish Isus Irusarinap nattu, Samariya tsap ningich taaru, Galileya tsap arangich taaru, Isus ipusush mang naatarangiya. \v 12 Yaktash kusachu, 10 tputs chamayangarangiya. Ichinguru wanuts itsapta itsapta ashirangiya. Ashirucha, arapimandarita kizpur tsiyatarangana. \v 13 Isusoo, mayistoroo, iyaa nayaningasinda, mang, tárangana tputsi. \v 14 Isussha: Ayu; istachintspa; tárangu. Iyashchip apanllpanip naangi, tárangiya Isusu wanguyaatsi. Ayu táyarusin, naamchusin, wanutssha yarata ashirangana. \p \v 15 Wanguysha minam waanaatsi wanuts napku, mang' kis ashirangiya. Apaa, wapparee; nuw mangi kischa, kapung tsiyatku tárangiya. Ántarangu, Isusup waptam kanapurangiya. \v 16 An tputs Samariyshuchimuna arapich tputsi. Isusunung timuchta tutunlltaata ashirangu, Shiy Isusoo, nuwaa kapung istarangish, mang, tárangiya. \v 17 Isussha: Zuraktishcha, tárangiya. Táyaru, Isus wipunasheetssha, tárangiya; ¿In tamasha arapchitaa Apanllee chinaka? tárangu. Wanguyaa 10 yararanginawa. ¿Na tamanshitaja? \v 18 ¿Tamashta nimarisha kanapeeshin? Arapchitaa kizpur Apanllee chinakparee, táyaru, \v 19 wanguyamunaatssha: Shiy nuwamun mangish taturangush, Apanllsha shiyaa izuuru yararangiya. Ashiri kanapungcha, mang tárangiya. \p Watamcha tsiyatssis Isus tputsee wanuts kucharimash yararangu anu. \s1 Mishat, yuwaa Isus waana zapish kuschu anoo kamanirangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 24.23-28, 37-41) \p \v 20 Minush zari Parísiypanshuch tputs Isusoo mang masharangana; ¿Apanll ashinu nish kusach iyaa ksutamaama? tárangusin, mang, Isussha: ¿Tamaree kchiptich Apanllee pangchich? tárangu, watam kchiptich pamaam pinasakuwa. \v 21 ¿Chakaja, Piytanda; an watacha Apanll kuseeriya, tách? Watam Apanll mangeetsich ktsutkuwa, mang, tárangiya Isusu Parísiypanshucheetsi. \p \v 22 Itaru, wipunasheetssha: Siy nuwaa táchpasa; Isus tputseem kinayaru, nish tsapurunasush taarangiya. Isus yusur kusachpa; pangpani táchpasa nuwangzi. Itaru, nuwaa musá pangcheezis, ndambaree. \p \v 23 Ashpatam tputs siyaa, Isus piytanda, tákchu, ashpatam tputs, Nduni, Isusu piycha minush kungu, táchapsinaya. Itaru, siysa anoo k'kuz mazinarintspa. \p \v 24 Nuwsha yusur kuskachuri, ipishungamaam ndunichshaparee. Napa, ¿mamaru tamaka? Kurakur ashku, kanind ichinguru 'sineekiya. Nuw kuskachuri ashtachtamparina, tárangiya. \p \v 25 Itaru, natumasam kiyung kachiychina kizpuri. Iyashuch Utaáshuch tputs ichinguru nuwaa natsayarusin, nuwaa pachachapandanaya. Ashtaa, yusur kuschima. \p \v 26 Yusur kuskachuri, tputs Apanllee mapiychinllinaya. Sirútamasa Apanll tsapurunasee kungupa mantsarangu, Apanllee mang mapiyrangana Nowerini taarangu anpuru. \v 27 Tputs mangu mapiyrsin katungtungtangat, waawtangat ashirangana. Mapiyritam kizaa yamakaktangat mang ashiranganaya. Yap nda chinarangana amb Nowerin botosh zaruyaru, kungsha kapung kumbiyaru, mang tputssha ichinguru pchingarangana. Anpur ashirangu nuwsha yusur kuskachuri ashtachtamana. Yap nda chinarana amb yusur kuschima. \p \v 28 Mishat, sirútamasa minushsha zari tputsee waneerangu, Lotarin suwarangu anpur tputs mang Apanllee mapiyrangitamsina. Tputs ichinguru mapiyr'sin waawtangat, paxanxaxtangat, mazaree mzaztangat, pangoom pangupangtangat, mapiyr'sin mang ashiranganaya. \v 29 Apanllsha minamari tputs Lotarineetsini kamungumaam machip tusuwarangiya. Kuzizimun kanindap sumasee tuzaz tamapari ashiru ipantsayaru, Sodomshuchee tputsi machingarangiya. Yap nda chinarana amb Apanll wanimaam kusarangiya. \v 30 Nuwsha ashtachtamparina, watam tputseem kinaranginawa. \p \v 31 Mishat, yusur kuskachuri, ¿tamaree maachiritaa tputs papusheeru yach? Pinasachiya. Apaz tputs tarawaztakatu anush yusur kuskachuri, ¿tamareeja pangusip kanapeeru maachirita yach? Ashirucha, maachtangaz chinarintspa atashina. \p \v 32 Lotarinee wizanlli chinangtsa. \v 33 Ashiri taarasheetsis chinarintspa. Tputs waanaatsi tapachindaku, Yashingup kanatsipchiya. Itaru, nuwamun kamini kiyung kachiykachu, watsipunootstaa nda pachindku, anoo tputsi nuwsha tapachindachima, tárangiya Isusu. \p \v 34 Ashiri mazinangandama. Kuskachuri, tputs tsimbun wiramash maamarsin, tputsee minamari yamayaruri, kamungchiya. \v 35-36 Kiz tsimbun toksin, minam yamata, minootssha kasata ashchima. Ashiri mapiyrus taarintspa átana siyaatsi, mang, tárangiya Isusu wipunasheetsi.\f * \fr 17:35-36 \ft Minush kirak yandamarini yanumash taariya: “Tputs tsimbun tuwaksin, minam yamata, minootssha kasata ashchima, atitamcha”.\f* \p \v 37 Wipunashsha: Ichee, ¿yapeeja ashchish? táyaru, Isussha: Napa: yuwash tsipar tamuru anush yap' musá pantsatkiya. Nuwsha ashtachtamana. Tputs kizpur yutarit taakchusin, nuwsha wanimaam yusur kuschima, mang, tárangiya Isusu tayapstaku. \p Yuwaa Isus waana zapish kuschu anoo kamanirangu anoo kamaneena. \c 18 \s1 Mishat, yuwaa Isus Apanllpat tsiyatamaam yusur tayaspatarangu anoo na kamanchinllpa \p \v 1 Isussha waanaatsi wipunashi tayaspataku, Uru Apanllpat tsiyatangtsa; sambaytarintspa, mang, tárangiya. Tsiyatssis na kamanchintspa mangeetsis p'tsimaama, tárangu; \p \v 2 Sirútamasa kurak k'kuzee yaramapan taarangiya, mang tárangiya Isusu. An tputs watseenurimuncha. Apanllee nda chinarangiya. Tputsee chinarangitamtaja. \v 3 Mashindsha mang: Ichee, istanda, watam tputs nuwaa kiyung yachakandanawa; táyaru, kapung tamundarangiya kurakaatsi. \v 4 Kuraksha istamaam mangu ngatku, mashindsha putam antam: Istanda; tát, putam antam: Istanda; tát ashku, tamundarangiya. \p Ashiriya, zapishsha kurak mangush chinayaru, ¿Tamacheezi? tárangiya. Nduntaa Apanllee chinakuri, nduntaa tputsee chinakuri, \v 5 ashiritaa mashindoo istachparina. Ndunnaa istakuri, uwsha kapung tamundat tamundat ashkachu, nuwsha kiyung kachiyachparina kizpuri. Ashiri istachima, tárangiya kuraka watseenuritaata. \p \v 6 Ashiri mazinangtsa, tárangiya Isusu. ¿Kurak amaranga? yutarittaati, kizaa istachima, watam nda sambaytaranguwa, mang, tárangiya. \v 7 Itaru, nuwsha siyaa atashina; Apanllinashapa aranginasha waanaatsi tiptsir istachiya, ndunnaa sambaytaksina. Apanll zapshtacheeja, ndambaree. \v 8 Izuuru tapachindachiya tiptsireetsiya. Mikeeru kusachparee wanimaama. Ashiritaa, nuw wanimaam kuskachuri, ¿nitaati nuw ichingurooja tputs mangoonaru anush kuschi? Machinawaam mangoonam pangchina, mang tárangiya Isusu, wipunashee tayaspataku. \p \v 9 Isussha minootssha tputs tayaspatarangitamta. An tputs waantari mangush chinaku, tárangana; Apanllee mangoonaktanicha, mangu, tárangana. Tsiyatssis mangeetsis p'tsimaam kamanchintspa; mang, tárangiya Isusu. \p \v 10 Tsimbun tputs Apanllpat tsiyatamaam naateersin, Apanllish pang', Irusarinushparee pshturangana. Min tputs Parísiypanshuchimuncha; minsha tputs gobernoo urkir yampanimuncha. \v 11 Parísiypanshuchsha tputs chiyzayaru, mangshuri Apaa, nuw tputs tamakpari ashkeezi, nda. Nuw shuchikeezi, Apaa. Nuw nda maachtangaz támaraki. Nuw kizaa yutarit patatkeezi, Apaa. Nitaati anpat tputs, gobernoo urkir yampanpata tputs nuw waritakeezi, nda. \v 12 Apaa, shiyamand kaminish minamtash domingo uru mangukina tsimbun zari. Mishat, tarawaztakuri, kurikee 10 putayaruri, uru shiyaam minamtam wayakinawa; tárangiya. \p \v 13 Itarshacha, gobernoo urkir yampan uru washchirimuncha; pazirangiya. Arap xiyeeru, timucheeru, tsiyatarangiya. Mang' mantsatsaw titkuree tuzimku, tiyam tiyam ántar ashirangiya. Uwsha tsiyatku: Apaa, nuwaa istangandama. Nuw kizpur yutarittana. Mangeetsi yaranda; táyaru, naatarangiya. \p \v 14 Ashiriya, nuwsha siyaa atashina; mang, tárangu Isusu. Apanll anoo tputs istarangiya. Yutaritshishirineetsi tachingarangiya. \p Apanlleem uru ashtariya. Tputs waanaatsi ungirtakachu, Apanllsha nda istachiya. Itaru, tputs Apanllee istanda tákchu, Apanllsha kapung istachiya; mang, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus Apanllpat tsiyatamaam tayaspataku, tárangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isus nlluraa chinarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 19.13-15; Márkosa 10.13-16) \p \v 15 Minushsha zari tputs, Isus ipareetsi much patatpanda atusin, kanxoo zapan mang yushindarangana. Itaru, Isussha wipunash: Watsta; Isusoo tamundarintspa; mang, tárangana tputseetsi. \v 16 Itaru, Isussha: Watsta tárinllpa; pchindintspa, tárangiya. Isussha nlluraa much patateeru, Apanllpat tsiyata ashirangiya. \p Sheeru, tputsee waneerangiya. Tputs nllurpaz ashiru nuwaa chinaku, anoo Apanll kizpur chinakiya. Ancha Apanll tiptsiri. \v 17 Ashiri mazinantsa nuwaa kuki. Tputs ndunnaa nllur tamapari ashiru Apanllee chinaku, ayamtaati Apanllish pshtucheeja, ndambaree; mang, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus nlluraa chinataru anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isus: Apanllish pshtumaam mbamcha, tárangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 19.16-30; Márkosa 10.17-31) \p \v 18 Anpurtam kuraksha tsipas Isusoo mang tsiyatarangiya. Ichee, shiy wanasirtishcha. Ashiriya, Apanlleem taárash yasapi aturi, shiyash kusaramachtana. Ashiri kamaningandama: ¿taarashee urutarit payumaam tamaycheezi? táyaru, \v 19 Isussha: ¿Mayaamsha, shiy wanasirtishcha, nuwaa átsha? tárangu. Apanllimaritcha wanasiriya. Tputs minamtiyam anpata tatsamooreeja. \v 20 Itaru, shiy Apanllee kamachtamarini mangoonakpasha. Watam Apanll: \q1 Ngutis tputsee pcharintspa. \q1 Minpa kiz imbangartarintspa. \q1 Maacheetsi shuchirintspa. \q1 Tputsee mantsir tsiyatintspa. Tputsee ngichintspa. \q1 Mishat, Apareetsis wanasir ksutangtsa. Kuk payungtsa. \q1 Aneereetstamtish wanasir ksutangtsa; kukoo payungtamtsa;\f * \fr 18:20 \ft Nishuri yuwartatam Tashitungarangu 20.12-16 átu atitamta.\f* \m watam atuwa. ¿Tamarangsha anootsi? mang, tárangiya Isusu. \v 21 Kuraksha: Apanllee kamachtamarini ichinguru payukuri, anumunari wachinaranginawa, tárangiya. \v 22 Isussha mang anoo mazinayaru, Itaru, shiyaam minam arangeem wand pshatakiya; tárangu. Mazinangcha; maachiritaatsish paxanxeerush, tuchingeerush, pukireemsha panangcha. Sheerush, nuwash tchitangandama. Ashkachush, Apanllishsha shiyaam maachi pishtacheeja, ndambaree; mang, tárangiya. \p \v 23 Itaru, kuraksha an kurkirimuncha. Ashirucha, Isusoo kuk mazinayaru, ngateeru, mang' mantsarangiya kapungu. \p \v 24 Isussha anoo pakeeru, tputseetssha: Wirakuch Apanllish pshtumaam mbamcha; mang, tárangiya Isusu. \v 25 Napancha: kameechoo wanuts kapungu m'kushash wach pshtumaam pinasaku. Ashikpaz ashkiya wirak'cheewa Apanllish pshtumaam aranganasha mbama; tárangiya Isusu. \v 26 Tputssha: Maya, ashkachinaariya ashiru, ¿tamayarinaareezich kamungchich? mang, táranganaya. \v 27 Isussha: Chaanamuntari kamungumaam wanindaja; itaru Apanllina xaptareeja; mang, tárangiya Isusu. \p \v 28 Itaru, Pitorsha: Ichee, mazinangcha. Shiyamand kaminish maachiritaatsini kasarangtanicha. Amb ashkuni, ¿Apanlleema taárash waritcheeja? mang, tárangu, \v 29 Isussha: Aa, waritachparee, tárangu. Natumasamaam watsapunoo kasaku, wizanllee kasaku, zoonllee kasaku, waparee kasaku, wipaa kasaku, Apanll wamin ashkiya. \v 30 Tputs ashkinaari, Apanllsha nish tsapurunasush aranganash istachiya. Itaru, urutamarit Apanllush watsapunu taachinllinaya; mang, tárangiya Isusu. \p Ashiriya, yuwaa Apanllush pshtumaam mbamcha, tárangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isus waanaatsi watsipunu kamanirangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 20.17-19; Márkosa 10.32-34) \p \v 31 Minush zari wipunasheetsimari 12 arapinlltama machtayaru, mang kamanirangiya. Mazinangandama, mang, tárangu. Nuw tputstana. Itaru, nuw Apanlltamana Ipusamarini. Apanllee kuk kamanimapan zitamin zapan wasina kamanirangana wirkarimuna. Apanll Ipusamarini ashtachu anoo kamanirangana. Natsha Irusarinap naakchuri, yuwaa kamanirangana anuri tuminchima. \v 32 Ichtaru, yaana kurakarini nuwaa putachinllinaya. Putayarusin, tunarip nuwaa zanganchinllinaya. Tunarsha nuwaa michitchinllinaya. Nuwaa stayarusin, kchishi kawacheersin, \v 33 pzkooyarusin, kizpur nuwaa kiyung yachachinllinaya. Sheersin, nuwaa pachachinllinaya. Izuuru tsipayaritaati, itaru zari tuchpashu yusur támchina, Isus mang, tárangiya wipunasheetsi. \v 34 Wipunashsha anoo mazinamana mazinarangitaatssin, itaru mang nda pakchiyam mangoonarangana. Mangooneeyi atitaatssin, mang xapoorangana. \p Na kamaneena yuwaa Isus waanaatsi watsipunu kamanirangu anootsi. \s1 Mishat, Isus Irusarinap nattu, minush zar wach mchusaa yararangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 20.29-34; Márkosa 10.46-52) \p \v 35 Yaktash Jerico sura watsiritanacha, Isus tputsee mang chamayangarangiya wach mchusaatsi. Tputs kurik panapanda átu, uru ngootsish kuxinxinaw ashirangiya. \v 36 Tputs zapan zamamtarusin, mchussha masheeru, ¿Mayaatssha tputs wazapan zamamtaranaya? mang, tárangiya. \v 37 Tputssha: Isus naanchpa, Násaretshuchi, mang, tárangiya. \v 38 Wach mchusshacha: Isusoo, istanda, watam shiy Dapiyarinchichshawa, átar ashirangiya; tamundarangiya. \p \v 39 Tputssha mang nambku, Zamangi; tárangiya. Itaru, wach mchusshita nda sambaytarangiya; kizpur kuk zunganeerangiya, manga. Isusoo, nuwaa istangandama; tárangiya. \p \v 40 Isussha mazinayaru, xiyeeramchu, Yamashini; táyaru, tputssha mang itatarangiya wach mchusaatsi. \v 41 Kuseeru, Isussha: ¿Mayaamsha nuwaa kuruzuksha? ¿Tamanda átsha? táyaru, wach mchussha; Ichee, kachi yaranda; nappi átana; mang, tárangiya. \v 42 Isussha: Nuwamun mangish taturangush, ashiri napangi; átu, \v 43 uwsha musásiri napta ashirangiya. \p Wach mchusamunsha Apanllee: Wapparee, Apaa; shiy kizpurtishcha; táta táta ashirangiya. Isusushsha tachitarangiya; wipunasheem mang kinarangiya. Tputssha anoo pakeersin, ichinguru tputs Apanllee ungirtaranganaya, manga. \p Ashiri yuwaa Isus wach mchusaa yararangu anoo wapparee kamaneena. \c 19 \s1 Mishat, yuwaa Isus Sakíypat tsiyatarangu anoo kamanchinllpa \p \v 1 Isus naantachu, yaktash Jericosh mang pshturangiya. \v 2 Anush Sakíya, tputs sura, taarangiya. Sakíy gobernoo urkir yampanimuncha. Kurakamuncha. Kurkirimuncha tputsi; \v 3 itaru wanuts pakchimashi. \p Sakíyshat Isusoo pangpi atitaa, itaru Isusoo pamaam pinasarangiya, watam tputs Isusunung zapan tstsarsin kámanaranganawa. \p \v 4 Ashirucha, Sakíy iriptara sheeranllu mang yamazarangiya. Sheeru, yasinamun mang kárirangiya k'payunll tamapari ashiru anumuna. \p \v 5 Isus yasinash kuseeru, íwari nap ashku, paranllu, Zuwaa Sakíya, karuwangi; mang, tárangu. Natsha in shiyash maamchi táyatana; Isus tárangiya. \v 6 Sakíysha mikeeru karuweeru, pangoots yámandarangiya. \v 7 Itaru, tputssha ichinguru ¿Tamapi átu Sakíyash pshturanga? Sakíy yutaritcha; mang, tárangana. \p \v 8 Sakíysha xiyaru, Ichee, mazinangandama, tárangu. Pukiree tputs istachima. Maachiriti chawap panachima. Tputsee shuchiranginaareena ashiru, anuritam tuwanpucheezi ndambaree, itaru aranginashaparee tuwanpuchina; mang, tárangiya. \v 9 Isussha: Zuraktishcha. Apanll nat in shiyaa tapachindarangiya. Maachiritaatsish, tputsireetstamtish tapachindarangitamta. Shiyaa nayanirangiya; watam Apramarinchichshawa. Ashirucha, shiyaa ashkanll. \v 10 Nuw tputseem kinaranguri, yutaritshishpanee yaramaam kusarangina. Ashirucha, nuw shiyaa mangish yararangina, mang tárangiya Isusu. \p Watamcha tsiyatssis Isus Sakíypat tsiyatarangu anu. \s1 Mishat, Isus Apanlleetsimari kuk ksutamaam tayapstarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 25.14-30) \p \v 11 Anshuritam Sakíyush napeeranllu, Isus Utaáshucheetssha mang tayaspatarangiya. Isus Irusarinap naakchu, tputs wazapan mangush chinayarusin, Isus Irusarinash kuskachu, ¿ndusha Apanll kurakareemani ínach? Ashkachinaariya, Apanll iyaa musá ksutachparee; mang atusin, \v 12 anumandsha Isus: Mazinangtsa; tsiyatssis kamanchintspa; mang, tárangiya. Sirútamasa kuraksha mang wip nuwamari kasichima. Nllitaritap tsap, kurakap kizpurip napatama, mang, tárangiya. Ántarangu, \v 13 yarku, muchchuree 10 kuruzurangiya. Kuseersin, muchchureemsha urkiree zapan 10 panata, minoomsha 10 panata, minoomsha 10 panata mang ashirangiya. Neewa mang, tárangiya. Nipta paxanx paxanx sheerus, arangeem p'tangtsa. Kanapkachuri, anush pangpani mang táyaru, arap naatarangiya. \p \v 14 Itaru, nllitaritsha tiptsir kurakaa wip natsayarusin, araptam tachitarangana. Kurakash kizpurishu kuseersin, Anoo tputs zandkeezini; watsta mang, tárangana. \v 15 Ashtaa, kurakaam ínarangiya. Kurakaam kinayaru, zapishsha waanpee mang kanapurangiya. \p Kuseeramchu, muchchuree kuruzurangiya. Natuwa. ¿Wanipaja putayanllis? mang táyaru, \v 16 muchchursha minam: Ichee, kurikee 10 arangeem putayana, tárangiya. \v 17 Kuraksha: Yungparangtishcha shiya; mang, tárangu. Nuwaam mangiptartish patatarangsha. Nuw shiyaa pakchimari kamachtarangitaati, wanasiri patatarangsha. Ashiriya, yuwamand ashirangish anumand na kurakaam ínchinllpa. Shiysha yaktareetsi 10 ishinachsha, tárangiya kuraka. \v 18 Muchchursha minu: Ichee, nuwsha kurikee 5 arangeem putayana, mang táyaru, \v 19 kuraksha: Yungpaktishcha shiya. Shiysha yaktareetsi 5 ishinachsha, mang, tárangiya. \v 20 Itaru, muchchursha minu: Neewa, ichee. Watatam tuwanpuchinllpa shiy nuwaa panarangish anuritatam, mang, tárangiya. Chirikush kchiptayaruri, wayarangina. \v 21 Shiyaa kizpur puniranguri, pzkoorundama; shiyaa aturi, wayarangina; shiy watam uru watseenurshawa. Shiy yampanari taaksha. Nduntaa shaana tarawaztakush, uru yáta yáta ashiksha, mangu átar ashirangiya muchchuri. \v 22 Kuraksha tsiyantayaru, Shiy yutarittishcha; mang, tárangu. Ngutish ateezish; zuraktishcha. ¿Tamasha nuwaa kapung yasarangeesha, nda nuwaa kuki payurangsha? ¿Mayaamsha nuwaa kuki kapeetarangsha? ¿Nda pakich arangittam putarangsha? \v 23 ¿Mayaamsha tputseem nda panarangsha? Uwsha tuwanpukachu, aranginasha panachiya. ¿Mayaamsha anoo arangittam pakchitaata nda putarangsha nuwaama? Na shaana yachangcha, mang muchchuree, tárangiya. \v 24 Táyaru, tiptsireetssha minu: Natu urkiree itutseerus, nllitaritam panangtsa, yuw arangeem 10 putarangu anooma, mang táyaru, \v 25 tputssha: Itaru, ichee urkiri 10 na zapan payukuwa mang, tárangana. \v 26 Kuraksha: Ashiritaata, panangtsa átana, tárangu. Mazinangantsa; tputs maacheetsi wanasir payuku, nuwsha aranginasha panachima. Uwsha zapan payuchiya. Itaru, misha tputs nda wanasir payuku, anootstaa pakcheetstaata itutsichparina, mang, tárangiya kuraka. \v 27 Natuwa; tputsiri nuwaa ngatarangana anuwa. Mikeerus yamashinints. Yamayarus, nishuri kachi paruri, pchangintsa, mang, tárangiya kuraka. \p Ashiri nuw kurak tamarangpari ashtachtamana siyaatsi, mang tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus waanaatsi kamanirangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isus Irusarinash kusarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 21.1-11; Márkosa 11.1-11; Wanga 12.12-19) \p \v 28 Isussha anoo tayaspatayaru, Irusarinap mang naatarangiya. \v 29 Putamsha yaktaa Betaniya sura tushiyaru, yakat Betbajpat sura tasasaru, machish Olivash sura anush mang xiyeeramach ashirangiya. Wipunashee tsimbun kamachtarangu; \v 30 Siyma yaktap tasasaru amb naatssa, Isus tárangu. Anush burr wip karupana tusisimaa pangatssa. Tapureerus, machtantsa. An karupan tsasaritcha; tputs anush nda zarurangiya. \v 31 Itaru, tputs siyaa: ¿Mayaamsha chineetsi tapuriksa? atinaariya ashiru, siysa: Watam iy kurakarini kamachtaranguwa; tángtsa, mang, tárangiya Isusu. \v 32 Ayu, táyarusin, kuseersin, yuwari Isus kamanirangu anuritam mang parangana. \p \v 33 Karupanaa tapurkatssin, tputssha: ¿Mayaamsha tapuriksa? tárangu, \v 34 wipunashsha: Watam iy kurakarini Isus kamachtayaruwa; táyarusin, nda pachindarangiya. \p \v 35 Yamayashinusin, Isusush yushindarangana. Wipunashsha wamaree tuwapimash tusheersin, burrumun ush taptayarusin, Isusoo tunuxinarangana. \v 36-37 Isusoo kizpur kurakaam ínayani mang atusina, wamaree ngootsish muta muta sheersin, machip Olivap karuweersin, kizpur shambatarangana, manga. Apaa, shiy kizpurtishcha, mang Apanllee, tárangana. ¿Wanipa tputsee yararangsha? mang, tárangana. \q1 \v 38 Shaana ipusamarineetsish iyaam zangankush \q1 wanasiri napangcha.\f * \fr 19:38 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 118.26 átu atitamta.\f* \q1 Isuscha iy Utaáshuchini kurakarini. Apanll na waana mapiykiya. Apanlleetsim ungirtachiniya, \m mang, tárangana. \p \v 39 Itaru, Parísiypanshuchsha tputs Isusootssha: Mayistoroo, Zamangtsa tángi, mang táyarusin, \v 40 Isussha: Maya; ipunshi zamakchinaareesinaya, patumbchishaparee tsiyatachiya. ¿Tamaree zamangi táchi? mang tárangiya. \p \v 41 Irusarinush watsiritkachu, Isussha mang kizpur \v 42 tanuku, tárangiya; Irusarinshuchis ¿mayaamshta uru ngatangattar ashiksa? Nat in mangoonkinaareesa, kamungatssa; mapiyshtis taatssa. Itaru, ¿tamaree siy mangoonchis? Izuuru pinasachpasa. \p \v 43 Paptsa; kundararis kusachpa. Kuskusin, turipungayarusin, tandapunuyarusin, siyaa tumanchinllinaya. Kizpur siyaa kiyung yachachintsa. \v 44 Siyaa kasiyaru, kachingchinllinaya. Ipareetstamtis kachingchinllinaya. Patumbichpat pangurangitaatis, anootstaa kapeet kapeet ashchinllinaya. \p Apanll siyaa istamaam kusarangtaa, itaru siynaa nda natstarangsa; siy izuuru ngatarangsawa; mang, tárangiya Isusu tanuku anshu. \r (Matiwa 21.12-17; Márkosa 11.15-19; Wanga 2.13-22) \p \v 45 Sheeru, Irusarinush pshtuyaru, Apanllip pang' naatarangiya. Pshtuyaru, paxanxamapanee nambayaru, mang tashitungarangiya. \v 46 Isussha: Apanll yandamarini ateeja; \pi1 Nuwash pangi kis nuwapa tsiyatchinllinpa. Mashkusin, nuwsha kis mazinachina, \m átcha Apanlli. Itaru, siysa shuchimaamari chinaksa. ¿Antaati Apanll pang' washchireem taar?\f * \fr 19:46 \ft Nishuri yuwartatam Isáysa 56.7 átu atitamta. Mishat, Jeremiyasa 7.11; Matiwa 21.13; Márkosa 11.17 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* mang támbeeru, tashitungarangiya. \p \v 47 Isus putam pshtuyaru tayaspatata, yusur putam pshtuyaru tayaspatata tayaspatata mang ashirangiya. Itaru, Utaáshuch urkari, misha Utaáshuchtam apanllpan urkar, misha Móysispaniri wirkar tayaspatampanitam, misha wachinawatam Isusoo pachamaam zandarangana. \v 48 Pachayani táyaritaatssin, mang xararangana, watam tputs zapantam Isusoo chinaranganawa. Isus tayaspatataru, tputs ichingurusin kis mazinanataranll ashiranganaya. Ashirucha, tputsimun mang xararangana Isusoo pachamaama. \p Watamcha tsiyatssis Isus Irusarinush kusarangu anu. \c 20 \s1 Mishat, tputs Isusoo: ¿Tamama tputs shiyaa tayaspatangi áta? mang tárangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 21.23-27; Márkosa 11.27-33) \p \v 1 Minushsha zari, Isus anush tayaspatataru, apanllpan urkari, misha Móysisarini tayaspatampani, misha Utaáshuch urkari wachin mashimaam mang kusarangana. Isus: Apanll siyaa tapachindapi átcha, ántaru anush \v 2 kuraksha: ¿Tamama tputs shiyaa tayaspatangi áta? Tputsee sing tashitungarangush, ¿chak shiyaa shingi táranlla? mang, tárangana. \v 3 Isussha: Nuwma siyaa mashchintspa; \v 4 ¿Chak Wangarineetsi ichumashini táranlla? ¿Apanlleezuwa? Nduntaati ashiru, ¿waantazuwa ashiranguwa? ¿Siy amaksa? mang, tárangiya Isusu. \p \v 5 Kuraksha waanpatatin tsiyatarangana, tárangana. Apanll Wangarineetsini kamachtarangiya atinaareeniya ashiru, Isussha iyaa: ¿Mayaamsha nda mangoonarangsa? táchparee iyaatsi. \v 6 Itaru, Wangarini waana zandeeru tayaspatarangiya atinaareeniya ashiru, tputssha iyaa pachachapsinaya, watam: Wangarin Apanllee kamanimapancha, atanawa, mang, tárangana kuraka. \p \v 7 Isusootssha: Yasareezini, tárangana. ¿Chakamasaja kamachtarang? mang, tárangana. \v 8 Isussha: Ashiriya, siy nuwaa nda itsinsarus kamanirangus, nuwsha siyaa kamanchitamtazi, mang, tárangiya. \p Ashiri yuwaa tputs Isusoo: ¿Tamama tputs shiyaa tayaspatangi áta? tárangana anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus waanaatsi watsipun tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 21.33-46; Márkosa 12.1-12) \p \v 9 Isussha tputsee mang tayaspatarangiya. Sirútamasa mang tputs mazarish wanusee tatsumurangiya. Kizarun tamapari ashimanandari yusimaam wayarangiya. Iwapayaru, ksutamapaneetssha: Neewa; siysa wanasiri tarawaztakus ksutangtsa; táyaru, mang arap wipapat naatarangiya. Minup tsap zapan tsup xiyrangiya. \p \v 10 Wanuspas waritachu, muchchuree kamanimapani kamachtarangiya. Tsapunpi kuseerush, tputsireetsi mashangcha. Iy paturunarini nuwaam yátancha táyacha tángcha; mang táyaru tputsip mang zanganirangiya muchchureetsi kamanimapaneetsi. Itaru, muchchuri kuseeru, tputssha muchchuree pzkookatarusin, mangusha xunarusin waptam naataranganaya, manga. \p \v 11 Paturunsha anoo pakeeru, muchchuree minootssha zanganirangiya. Kuseeru, tputssha anootstam pzkoorangu, kiyung yacharanganaya. Ipazayaru, yusur waptam xunartam mang zanganiranganaya. \p \v 12 Yusur minootssha tuchparinshtini muchchuri zanganirangiya. Uwsha kuseeru, tputssha muchchuree tpimbeersin, tununtayarusin, zanganiranganaya, manga. \p \v 13 Upaturunarsha mangush chinayaru, ¿Tamaycheezi? tárangu. Ipareetsshiti zanganchima. Minamtaatstaa kizpuritaa chinakuri, ashiritaa zanganchima. Kuskachu, chinachpasinaya, táyaru, mang wipaa zanganirangiya. \v 14 Itaru, wipsha kuseeru, tputssha: Papcha; paturun wip naanllpa; mang, tárangana. Iy paturunarini tsipakchu, wipsha iyaatsim ksiruneepa. Watstaya; yaamari kasiyani. Pachayaruni, kapeeteeni; taringsi; mang táyarusin, \v 15 wipaatssha putayarusin, chapungup macheersin, mang pacharanganaya. \p Ashiriya, paturunsha waana kuskachu, ¿tamacheeja tputseetsi? \v 16 Maya; kuskachu, tputsee yutaritawa anootsi chingayaru, tputseetssha nllitarit, Siysa ksutangtsa táchparee, tárangiya Isusu. \p Tputssha anoo mazinayarusin, punirustarangusin, ¿Tamaree Apanll iyaa ashich? mang, tárangana. \p \v 17 Itaru, Isus tputsee chinayaru, ¿Mayaamsha átssa? tárangiya. ¿Nitaati Apanll kuk mangu át? nda. Waanaatsi Wip tsiyatku tárangiya; \q1 Panguspan tputs panguksin, patumbchee wanasiriwaatstaa yaksin, \q1 itaru; Annaa wanasireeja, tárangusin, kapeetaranganaya. \q1 Ashiritaa, Apanllsha patumbchee ipuseeru, zurampatari wanasir wayarangiya. \q1 Natunaa kizpur wanasiri pashuchima, Apanll tárangiya.\f * \fr 20:17 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 118.22 átu atitamta.\f* \q1 Ashikpaz ashkina ipareetsi, \m mang, tárangiya Apanlli. \p Ashiri siysa Apanllee Wip ngatachpasa, watam atuwa, mang, tárangiya Isusu. \v 18 Tputs Apanllee Wip ngatkachu, anumand Apanll tputsee wanichiya. Itaru, tputs Apanllee Wip natsaku, pachakchu, Apanllsha tputsee waneekchu tpachingachiya. ¿Yapeeja kamungchinllina? mang, tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus waanaatsi watsipunu kamanirangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, kurak Isusoo tamapingamaam zandeersin, Isusoo zapan mashirangana anoo kamanchinllpa \p \v 19 Utaáshuch apanllpan urkari, misha Móysisarini tayaspatampani yuwamand Isus tárangu anumand mang kizpur tsiyantarangana. Isus iyapa atiya; tárangana. Ashirucha, Isusoo naturi tupchayani atitaatssin, mang tputsimun kapung xararangana. \r (Matiwa 22.15-33; Márkosa 12.13-27) \p \v 20 Ashirucha, tputsee kamachtarangana Isusoo tamapingamaama; Siysa Isuspat apinlliri tsiyatangtsa, tárangana. ¿Kamapa tamantschiya? Isus yutarit gobernoo tsiyatkinaari, iysha putayaruni, goberon waana wanichiya kizpuri, mang, tárangana tputseetsi Isusoo tamapingamaama. Tputssha ayu táyarusin, Isusup mang naatarangana. \p \v 21 Kuseersin, Ichee shiy uru itsinsaru kamaniksha; mang tamapingakchu, tárangana. ¿Nitaati shiy tputsee punirustakush mamarparush kamankish? nda. Shaana itsinsaru Apanllee kuk kamaniksha. \v 22 ¿Romshucheem urkari uru kurikee tuwapat tuwapat ashkachurini? ¿Apanlleem wanasireeja? ¿Shiy amaksha? mang, tárangana Isusootsi. \p \v 23 Itaru, Isus mangush: In tputs mang' kapungti; napa nuwaa tamapingapi átu aship tsiyatku; tárangiya Isusu. Ashiriya, tamapingampaneetssha: \v 24 Romshuchee urkiri yámandanda; mang, tárangu, yáyarusin, yámandayarusin, Isussha: ¿Chak wani? ¿Chak yandamarini ini? tárangiya. Tamapingampansha: Presidenttanda, táyarusin, \v 25 Isussha: Ashiri gobernoo tinamarini waamatam panangcha. Apanllee tinamarini Apanlleemaritam panangcha; táyaru, kasarangiya. \v 26 Ashirucha, Isus wanasirinandari tsiyateeru, tamapingamaam xapooyarusin, mang zamaranganaya, paziksina. \p \v 27 Satúsiypanshuchsha táyaspatashi Isusoo tamapingayani iyshta atusin, Isusush mang kusarangana. Satúsiypanshuch tputs nllitaritaa chinakanaya; Tputs tsipakchu, watstamamari tsipachiya; yusur támcheeja, ndambaree; mang átaranaya. \p \v 28 Ashiriya, Isusush kuseersin, Mayistoroo, mang tárangana Satúsiypanshuchi. Móysisarini yandamarini ateeja; \pi1 Tputs wipshartanaari tsipakchu, zoonllsha mashindoo máshinllee yamachpa zoonlleem wip tinamaama,\f * \fr 20:28 \ft Tayusima 25.5-10; tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta. Matiwa 22.24 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m átcha Apanlli kuku. \p \v 29 Ashirucha, sirútamasa zoonllin tsimbun matayaru taarangana, manga. Wachinsha kizaa yamayaru, wipashari mang tsiparangiya. \v 30 Zoonllsha mashindoo máshinllee yamayaru, mipsharitam mangu tsiparangiya. \v 31 Zoonllin ichingurusin ashirangana, manga. Tsimbun matayaru yúseersin, ashparit wipshartanand mang tsiparangana. \v 32-33 Sheeru, kizsha mangutaritam tsiparangiya mipsharitamta. Ashiriya, Apanll tputsee yusur ituyamachu, ¿chakaamaja wizanlleem panach? watam wazaranllin tsimbun matayaru taaranguwa, mang, tárangana Satúsiypanshuchi tputsi. \p \v 34 Isussha yámeeru, tárangiya; Natumasamamta tputs kizaa yamatariya. \v 35 Itaru, Apanll chiyaa ituyamakchu, kizaa yamacheezini, ndambaree. Yuwaa tputs waritaku anoo Apanll ituyamachiya. \v 36 Ndusha yusur tsipachini; nutsini matspashimash taachiya. Apanll wasundurur tamapari ashtachtampachi. Izuuru Apanlleem tiptsireem kinachiniya. \p \v 37 Mishat, Móysisarini itsinsaru kamanirangiya yuwaa Apanll tsiparee ituyamachu anootsi. Mang Apanll Móysisarinpat sumasush tsiyatarangiya yasin kurakurtaru anshu. \pi1 Nuwamaricha Apanllina mang, tárangu. Sirútama shiy zitaminarish nuwaa chinaranganaya: Aprahamarini, misha Isaakarini, misha Akoparini aship nuwaa kizpur chinaranganaya.\f * \fr 20:37 \ft Nishuri yuwartatam Tashitungarangu 3.6 átu atitamta.\f* Wandaritam nuwaa chinakanaya, \m mang, Apanlli tárangiya. \v 38 Nuwsha, ¿Tamaree tsiparinaa Apanllee chinach? atina. Itaru, an tputs tsipartaa Apanllee chinaranaya, watam wand kchitpaz ashiranawa. Ashirucha, Apanllee wand chinakanaya. Ashiri Apanll chiyaa ituyamachiya átana, mang, Isus tárangiya. \p \v 39 Táyaru, Móysispaniri wirkar kamanimapansha: Mayistoroo, shiy itsinsaru kamaniksha; mang, tárangana. \v 40 Sheersin, Satúsiypanshuch Isusoo nda yusur tsiyatarangana. \r (Matiwa 22.41-46; Márkosa 12.35-37) \p \v 41 Sheeru, Isussha Móysisarineetsi wirkar kamanimapanpa, tárangiya; Siy uru átssa; Iyashuch Utaáshuch kizpur tapachindampan tputs kuschiya. Dapiyarinchichish nllurtachiya; átischa siyaya. Itaru, Dapiyarini waantatam tapachindampanee: Nuwcha kurakari, táranguwa. \v 42 Mazinangtsa; Dapiyarini kirakush yandayaru tárangiya; \q1 Apanll Taarashipan nuwaa kurakari, waanaatsi ipusamarini, tárangiya; \q1 Shiy ningich mbutsunungich k'xinangcha. \q1 \v 43 Nuwsha kundarareetsish kasiyeeruri, tpachingachima;\f * \fr 20:43 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 110.1 átu atitamta.\f* Apanll atiya, \m tárangiya Dapiyarini, manga. \v 44 Ashiriya, Dapiyarini tapachindampanee: Nuwcha kurakari, tárangiya. ¿Nitaati tputs waanaatsi tiptsiri nuwcha kurakari átar? nduni. Ashiri nuw siyaa: ¿an tapachindampani kaapana chakchichtaja? atina, tárangiya Isusu. Apanllparee Wipaya átana; tárangiya Isusu. \r (Matiwa 23.1-36; Márkosa 12.38-40; Lukasa 11.37-54) \p \v 45 Tputs ichingurusin mazinarsin, Isus wipunasheetssha mang \v 46 waneeku: Paptsa; Móysispan táyaspatash tamakpari ashiru shirintspa; tárangu. An tputs yutaritcha. Wamaree kizpur wanasir kurak tamapari ashiru kis kamartakana. Tputs nuwaa tamara tápanda atusin ashkana. Shaniyshiship uru tputsee tasaseeru, wanasirimshish kuxinkana. Tputs uwaatssin yambiku, uru kurakanungiri kuxinamaam zandkana. \v 47 Mishat, mashindoo kiyung yachakana. Maacheetsi itutsta, katungtsee kachingta ashkana. Sheersin, Apanllpat kapung tsiyatkana. Ashiri nuw siyaa shirintspa atashina; Apanll anumand kizpur waniyantspa tina, mang, tárangiya wipunasheetsi. \p Watamcha tsiyatssis yuw Isusoo zapan mashirangana anu. \c 21 \s1 Mishat, yuwaa Isus Apanlleem kurikee wayamaam tayaspatarangu anoo kamanchinllpa \r (Márkosa 12.41-44) \p \v 1 Mashimaam iwapayaru, Isus tputsee parangiya yuw Apanlleem urkir wayarangana anootsi. Kurkiya tputs kuseersin, Apanlleem urkir parat sheersin mang kasarangana. \v 2 Sheeru, mashindsha kuseeramchu, uwsha kurikee pakchimashi tsimbunandari Apanlleem mang pshtarangiya. \v 3 Isussha pakeeru, wipunasheetssha: Mazinangtsa; mashindsha pukiritaa wamari kasiru pshtarangiya. \v 4 Tputs ichingurusin urkiree katuchimawa pshtaranganaya. Itaru, mashind urkiree ichingkeeru, ashparit pshtarangiya Apanlleema; mang tárangiya Isusu. \p Yuwaa Isus Apanlleem kurikee wayamaam tayaspatarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus wasina uru yasaru kamanirangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 24.1-14; Márkosa 13.1-13) \p \v 5 Apanllish pang' shitungeeru, Isussha wipunash: Ichee, ¿Apanll pang' tamara? tárangu. Patumbichpa wanasireewanandari panguma. ¿Kurik wanip nimand kapeetarangana? mang, tárangiya Isusootsi. \v 6 Isussha: Mazinangtsa; natumasamamta kis nashimangaksa. Itaru, nllitarit tputs Irusarinush kuskachusin, Apanllee pang' izuuru kapeetchinllinaya. Patumbich nda tsimbunandayam katuchchiya; ichinguru psinangachiya; mang, tárangiya. \p \v 7 Wipunashsha: Ichee, ¿ashinooja ashich? ¿tamayreezini wasina yasachini iya? tárangana, manga. \p \v 8 Isussha: Yuwash zari waritakchu anush yasatssa. Ndatuma ashkachu, tputs zapan wayangichirir kuschinllinaya, tárangiya. Ashiri paptsa; mangiptis taangtsa; tamapingayantspa. Tputs tamapingampani zapan kuskatssin, tayaspataksin, Nuwcha Apanlltana Wipi, táchinllinaya. Minshat tputs: Nat in Apanll kuschiya, táchiya. Atitaateesinaya ashiru, anoo k'kuz mazinarintspa. \p \v 9-10 Mishat, tputs waanpatatin zapan pachakaktangat ashchinllinaya. President wasundururee pseertayaru, arap xiykchusin, pachakaktachinllinaya. Ashkitaateesinaya, punirintspa. Wand pishtachiya; Apanll nda musá kuschiya. \v 11 Mundaz kizpur mundaztachiya; mundaztatar ashchiya. Mariz kizpur maringachiya. Wanguysha ichinguru tsutachiya. Yuwaa sirú nda pataris anoo kanindap pangachpasa. Kapung punimaam waritachiya. Itaru, wand pishtakiya tina. \p \v 12 Ndatuma ashchu, siyaa kiyung yachachinllinaya. Yuwamand siy nuwaa chinakis anumand siyaa putachiya. Putayaru, Utaáshuchish shaniyshini siyaa yutarit tsiyateeru, tumanchiya. Gobernadorshutam siyaa yutarit tsiyatchiya. Presidentshutam siyaa yutarit tsiyatchiya. \v 13 Anush siysa itsinsarus nuwaa kuki kamaningtsa. \v 14 Mangis mantsarintspa. ¿Amcheezi? tárintspa. \v 15 Mangeetsis p'tseekchuri, siyamarishapa kasitssa; siyaa k'kuzpat kasimaam xapoochinllinaya. \p \v 16 Amikuris siyaa tamapingachiya. Maachiritaatis siyaa natsayarusin tamapingachiya. Apartaatis, aneertaatis, zuwanlltaatis siyaa tamapingachiya. Siyaa ashpatam pachachintsa. \v 17 Nuwamand kamini siyaa kiyung yachachinllinaya. \v 18 Siyaa kiyung yachakitaatssin, siyaa musá pachachazinllinaja, ndambaree. \p \v 19 Ndunnaa sambaytakus, Apanllee taárash kanachacheezis, ndambaree; Isus tárangiya. \s1 Itaru, Irusarinaa na kamanchintspa \r (Matiwa 24.15-21; Márkosa 13.14-19) \p \v 20 Sundar Irusarinaa zapan turipingayaru, anumun musásiritam pachayarusin, tputsee kachingchinllinaya. \v 21-22 Anush Apanll yandamarini tatsameenllcha. Ashiriya, tputs Irusarinush taakinaari, mikeersin arap suwachinllinpa. Tputs Irusarinanung taakinaari, Irusarinap naatpa. Utaáshuch ichinguru upusap, machip suwachinllinpa. \v 23 Apanll Utaáshuchee ichinguru kizpur wanichiya; kizpur kiyung kachiychinllinaya. Mishat, kiz kanxupa mapeekina, misha kiz mireerina, ¿an tamaree suwach? Misisina kiyung kachiychinllinaya. \p \v 24 Tputsee wazapan mchitpa pachayarusin, ashpatam kachingchinllinaya. Ashpatam tputsee putayarusin, arap paxanxchinllinaya muchchureema. Arapich tunar tputs Irusarinshuchee izuuru kasichinllinpa. Ayamtaati zapish Apanll waana zandeeru, wanimaam iwatspayaru, wappa táyaru, arapich tputs Irusarinshuchee ndusha kasichiya. Ashiri anumun Irusarinshuchee yasayanllpasa; tárangiya Isusu. \s1 Itaru, na kamanchintspa yuw nuw Apanlli Ipusamarini kuschi anootsi, tárangiya Isusu \r (Matiwa 24.29-35; Márkosa 13.24-31) \p \v 25 Mazinantsa; kanindap napuxtashimash pangatssa. Zari, misha tsupi, misha tsangachi kizpur zpoozachiya. Nish tsapurunasush tputs kizpur punichpasinaya. Mussha kapung kizpur zaw sheeru, warastakachu, tputs sitatsti táchpasinaya. \v 26 Tsangach piyari naachinllinaya zapani. Tputs mang' tsípatara ashchiya, watam waneeshshee pakchinllinawa. \v 27 Ashkachu anush nuwsha yusur kuschima. Chtaru nuw Apanlltaati tputseem kinaranguri, nish tsapurunasush kusarangina. Itaru, nimun yusur kuskachuri, Apanlleeruri msasush kuschima.\f * \fr 21:27 \ft Daniela 7.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Sundaruripti kurak tamapari ashiruri 'sinish kuschina. \p \v 28 Ashiriya, na anoo ichinguru siyaam kamaniranguri, punirintspa; kizpurtantsa. Anoo pakchus, shambatangtsa. Anush siyaa izuuru tapachindachintspa. \p \v 29-30 Tsiyatssis misha kamanchintspa, tárangiya Isusu. ¿K'payunlli tamatareeja? Masharu kaneesich kxooneeru, musá yusikiya. Yasina ichinguru ashkiya; wanuspasaa anumun yasakchi. \v 31 Apanlleem shingtamtsa; yasamaam kamiranatamta. Yuwaa ashishtarachu anoo pakchus, Apanll Ipusamarini musápa kuschiya; tángtsa. \p \v 32 Mazinangtsa; nuwaa kuki mangoonangtsa. Yuw tputs waneeshee pakchusin, ndatuma pchingurusin, nuw kuki ichinguru tatsamchina. \v 33 Kanindtam, tsapurunastam zapshina pastachparee, itaru nuw kuki pastacheeja, ndambaree. Urutamari taachiya. \p \v 34 Paptsa; mapiyrus taarintspa. Taarashimunis xararintspa. Karusamamari taakus, tamoo shirintspa. Taarasheetsimaritis chinarintspa. Ndunnaa ashkus, nuwsha tsangakpaz ashiruri kuschima wanimaama. \v 35 Yap tputs nda chinarana amb kuschina. Tsapurunasshuchee tputs ztaru wanichima. \p \v 36 Ashirucha, uru Apanllpa tsiyatangtsa nda sambaytamaama. Apanllpa tsiyatkus, kiyungutaa kachiykus, itaru Apanll siyaa istakchu, ¿tamaree sambaytachis? Ashkachus, nuwsha tputseem kinarangitaati, ashiritaati siyaa nda pazichina, mang, tárangiya Isusu. Wipunashee tayaspataku kamanirangiya. \p \v 37 Apanllush pangu ichinguru zari tayaspatayaru, pukamchu shitungarangiya. Uru machip Olivap maarangiya. \v 38 Itaru, putamsha zari puturita yusur Apanllip pang' tayaspatakatu naatarangiya. \p Watamcha tsiyatssis yuwaa Isus kuschu anu. \c 22 \s1 Mishat, yuwaa Isusoo tamapingamaam waneerangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 26.1-5, 14-16; Márkosa 14.1-2, 10-11; Wanga 11.45-53) \p \v 1 Na Utaáshuch shambatshish yuw Ijiptoo tsap shitungarangana an zar waritarangiya. Uru anpur pangaa nda tputaru anoo katungaranganaya.\f * \fr 22:1 \ft Utaáshuch tputs uru waanaatsi mang' p'tsimaam Irusarinap naatarangana. Irusarinush shaniyarngusin, yambiyrusin, manguzee p'tseerangana, yuwaa Apanll Ijiptosh tapachindarangu anootsi. Sirútama Ijiptosh Utaáshuchee itutseeru, opeejaa pachayarusin, Apanllsha Utaáshuchee wip pachamaam watsta, tárangiya. Ashirucha, natsha Utaáshuch waanaatsi mang' p'tsimaam uru minush masach shaniy, yusur minush masach shaniy ashkana. An watacha Utaáshuch Páskuwarini atiniya.\f* \p \v 2 Anpuru Utaáshuch urkari Isusoo pachamaam kizpur mang zandarangana. Utaáshuch apanllpanpa urkari misha, Móysispaniri wirkar kamanimapan ashiru an Isusoo pachamaam zandarangitaatssin, tputsimun xararangana. ¿Pachamaam tamaycheezini? tárangana, manga. \p \v 3 Itaru, Yashing Utaásarinshini mang' pshturangiya. Utaásarini Iskáriyotaa mang surunarangiya. \p Ashirucha, Yashing Utaásarinshini pshtuyaru, \v 4 Utaásarinsha Apanllip pang' naateeru, anush ksutamapanpat tsiyatarangiya, manga. Utaáshuchpat apanllpan urkar tsiyatarangitamta. Nuw siyaa istachintspa Isusoo putamaama, mang tárangiya. \v 5 Yungparutishcha atatasha, zuwaa. Aship in tuwapchinllpa, mang táyarusin, \v 6 Utaásarinsha: Waritachparee. Ashiriya, nuw ipishungayaruri, Isusoo tamapingachima. Yuwash tputs mapiyrana anush siysa putatssa, mang tárangiya. Utaássha shitungeeru, mangush Isusoo tamapingamaam chinarangiya. \p Yuwaa Utaásarini Isusoo tamapingachima, tárangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, Isus táyaspatashpat shambatshish yuw Ijiptoo tsap shitungarangana anush zari katungarangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 26.17-25; Márkosa 14.12-21; Wanga 13.21-30) \p \v 7 Na zari opeejaa pachamaam tatsameenlliya. Opeejaa pangapat nda tputaru anpat katungumaam waritarangiya. \v 8 Ashiriya, Isus Pitoroo mang kamachtarangiya katungtseem yaramaama. Pitoroo, shiysha Wangpa ipuneerush, shambatshishish yuw Ijiptoo tsap shitungarangana anush zar katungumaam wasina tsiyatamatcha; wasina yaramatssa áttanda táshini; táyaru, \v 9-10 Pitorsha: ¿Yapeeja? mang, tárangiya. Isussha: Mazinangcha: Irusarinush pshtuyarush, kamuzaa tipayashinu, suwee kukukchu pakchus, anshuri tchitangcha; tárangu. Pangush pshtukchu, shiysha pshtungtamcha. \v 11 Upaturunareetsi pakchush, mashangcha; ¿Yapeeja shambatshishish yuw Ijiptoo tsap shitungarangana anush zar katungchinee? ¿Tandapunuz nuwaam yararangish an yapeeja? átcha iy mayistorurini áttanda; tángcha. \v 12 Masheerush, uwsha tandapunuzee kapung yámandachiya. Pangusish iwaz wach taariya. Anshuri katungtseem yarapcha; mang tárangiya Isusu. \v 13 Naateersin, ichinguru mang paranganaya. Yuwaatstam Isus tsiyatarangu anoo ashparitam paranganaya. Pakeersin, mang yararanganaya Isusooma. \r (Matiwa 26.26-30; Márkosa 14.22-26; 1 Koríndo 11.23-25) \p \v 14 Yaram iwapayarusin, shambatshish yuw Ijiptoo tsap shitungarangana anush zari katungumaam waritarangiya. Zari tapitanu, Isus táyaspatashpat katungeeni átu, mang maamaw ashirangana. \v 15 Sheersin, Isussha: Siyangaz kizpur chinakuri, shambatshishush yuwash zar Ijiptoo tsap shitungarangana anush siyapta katungumaam zandarangina. Na musá kizpur kiyung kachiychina. \v 16 Natumari zari katungkachuni, siyapta yusur shambatshish yuwash Ijiptoo tsap shitungarangana anush zari katungcheezini, ndambaree. Itaru, ayampari Apapush watsapun tputsiripti ichinguru shaniyeeruni, kisshaparee anush zari katungchiniya izuurumamarita, mang, tárangiya Isusu. \p \v 17 Ántarangu, mangawaatssha yáyaru, Waparpat tsiyateeru, Wapparee Apaa táyaru, Neewa, waangtsa. Saanpata panata panata shitanus shuneengtsa, tárangu. \v 18 Mazinantsa: nimun yusur kizarun chinuz wayari waacheezi, ndambaree. Itaru, yusur kuskachuri, siyaa yamayaruri, Apapushshapari watsapun yusur washunandshapari waachchi nuwaptaya; mang, tárangiya. \p \v 19 Sheeru, pangaa yáyaru, Wapparee táyaru, tupta tupta sheeru wipunasheem martarangiya. Wipunasheetssha: Neewa: panga nuwaanapaz nutsi ashipaz ashitanda. Nuw tputseem kinaranguri, tputsee ichinguru tapachindapi aturi Apanll nuwaa zanganirangiya. Ashiri katungkachus, nuwaatsi chinangtsa mangeetsis p'tsimaama, watam siyaam tsipachinawa, tárangiya Isusu. \p \v 20 Katungtsee kawapayarusin, Isus mangawaatssha yusur yáyaru, yásirangiya. Yusur wipunasheetssha: Sirú opeejamun ursir yutaritshishireetsis Apari mapiytariya. Itaru, natsha nuw tsipakchuri, nuw kurasiri parungakchu, Aparshiti nuwamunari kurasiri yutaritshishireetsis tachingchiya izuuru mbizamaama. Ashiri waakchus, nuwaatsiri chinangtsa, mang, tárangiya. \p \v 21 Itaru, mazinangtsa; tárangu. Yuw tamapingachu an nish nuwapta katungkiya.\f * \fr 22:21 \ft Salmo 23.5 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 22 Apari kuk sirú nuwaa kamanirangu, Tputs shiyaa tamapingachiya, tárangiya. Ashiri tputs nish tamapingampan taartanda. Itaru, tamapingampaneetssha Aparshiti kizpur wanichiya; mang, tárangiya Isusu. \p \v 23 Táyaru, wipunashsha waanpatatin: ¿Chakshta tamapingayach? mishat: ¿Tamammasaja? tárangusin, mang yasamaam xapoorangana. \p \v 24 Anush psaanaritam katungkusin, Isus wipunash waanpatatin mang nambaptangat ashirangana. ¿Nitaati shiy Isuspatari kizpur kurakaam kinamaam waritareezish? nda; mang ákaktangat ashirangana. \v 25 Isussha: Mazinangandama, tárangu. Kurak wamari tputsee kasiru ishinkiya. Kizpurcha kurakaam kinakiya. Waanaatsi: ¿Tamaru tputsee na istakina? mangu átssincha. \v 26 Itaru, siysa ashkus wanasireeja, dancha. Kizpur taamaam zandkinaareesa, ashiri nllur tamapari ashirus taangtsa. M'chachu tamapari shingtsa. Saanpata istangtsa. \p \v 27 ¿Tamama tputs yanura? ¿Nduni mbasku anuzuwa? ¿Nduni kuxinaru katungku anuzuwa? Kuxinaru an yanuriya. Itaru, nuw siyaa kapung kasirtaati, siyaam nuw mbasamapan tamapari ashiruri taakina. Ashiri siysa saanpata shingtamtsa; kasimaam chinarintspa; tárangiya Isusu. \p \v 28 Itaru, nuw kiyung kachiyarangitaati, ashiritaa siysa nuwaa nda kasarangsa. \v 29 Ashiriya, nuwsha siyaa mbizacheezi, ndambaree. Apari nuwaa kizpur kurakaam ínayaru, nuwsha siyaatstam kurakaam ínchintspa. \v 30 Nuwaptatam kayunutam ishinchiniya; kayunutam washunand katungchiniya. Kurakaa watsirar 12 wayayaruri, siysa anumun kuxineerus, Utaáshuchee ichingasha ishinatssa; mang, tárangiya Isusu. \r (Matiwa 26.31-35; Márkosa 14.27-31; Wanga 13.36-38) \p \v 31 Itaru, siyaa ichingurus paptsa; mangiptis taangtsa tina. Yashing' siyaa Isusoo kasapana átu, siyaa kapung yachachapantsa. Ashiri Pitoroo, Yashing' shiyaatssha misisina yachachiya. \v 32 Itaru, nda watstamari nuwaa kasachsha, watam shiyaam Aparpati tsiyataranginawa. Sheertaatish, nuwaa yusur chinayarush, zuwanlleetsish nuwaa chinamaam istachsha; mang tárangiya Isusu. \v 33 Pitorsha: Ichee ¿tamaree nuw shiyaa kasachee? Shiyaa kiyungutaa yachaksin, nuwaatstam tumankitaatssin, nuwaatstam pachakchitaateesinaya, ashiritaata ayamtaati shiyaa kasacheezi, ndambaree; mang, tárangiya. \v 34 Isussha: Pitoroo, mazinangcha; itsinsaru kamanchinllpa. Nat in ndatuma ktash yusaru, shiysha tputsee: Isusoo yasareezi táchsha. Tuchip tayusichsha; mang, tárangiya Isusu. \p \v 35 Pitoroo táyaru, wipunasheetssha ichinguru: Mazinantsa; yuwapur Apanllee kuk kamanimaam naatarangsa anpuru mapiyrus xunarus naatarangis; tárangu. Kamachtaranguri, kurikireetsis nda payurus, nllamaris nda payurus, spaturis tsimbun nda payurus naatarangsa. ¿Nitaati maachi siyaam pishtarang? mang tárangiya. Wipunashsha: Dancha; iyaam pishtarangeeja; mang, tárangana. \v 36 Isussha: Sirú mapiyrus xiyrangsa. Itaru, natsha in mapiymaam pinasayanllis. Naakchus maachi ichinguru payungshatssa. Tsingasheetsis, misha tsumbureetstamtis natunaa payungshatssa. Mchitaa ndunnaa payukush, k'tunariptish istayarush pxanxangcha. \v 37 Mazinantsa: Nuwaa yutaritshishpaneetspaz ashirusin wayachinllinaya,\f * \fr 22:37 \ft Isáysa 53.12 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* watam Apari kuk atuwa. Nat in Apari yandamarini tatsameenllcha nuwaama; mang, tárangiya Isusu. \v 38 Wipunashsha: Ichee, napangcha, neewa; mchit tsimbun payuriniya; mang táyarusin, Isussha: Waritamana waritachparee; tárangiya, manga. \p Ashiri yuwaa Isus táyaspatashpat shambatshish zari katungarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isusoo psaanari putarangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 26.36-46; Márkosa 14.32-42) \p \v 39 Katungumaam iwapayarusin, shitungeersin, Isussha machip Olivap mang naatarangiya, watam uru psaan Olivap maaranguwa. Wipunash Isusush tachitarangana. \v 40 Kuseeru, Isussha: Apanllpat tsiyatangtsa; Yashing' siyaa kasiyantspa; tárangu. \v 41 Xamachi; arapinlltama tsiyatatama Aparpati; táyaru, pakchim naanata ashirangiya, manga. \p Tutunlltayaru, Waparpat tsiyatarangiya. \v 42 Apaa, nuw kiyung kachiyeeri tsipamaam zandkeezi, tárangu. Itaru, yuwaa nuw áti anoo watsitparee. Yuw shaana zandkish anoo shingandama, Apaa; mang tárangiya Isusu. \v 43 Sheeru, Apanll wasundurur kuseeru, mang Isusoo istarangiya. \v 44 Ashkitaa, Isus aranginasha mang' mantsarangiya; yusursha kizpur Waparpat tsiyatarangiya. Kapung msastarangiya. Masir yapipiri kuras tamapari ashiru msastayaru, tsapumun xuwat xuwat mang ashirangiya. \p \v 45 Waparpat tsiyateeru, wipunaship kanapurangiya, manga. Wipunashsha maakururtar ashirangana, watam Isusungaz mang' kizpur mantsaranganawa. \v 46 Isussha: ¿Mayaamsha maaksa? tárangu. Paptsa; yashing' siyaa kasiyantspa. Ashiri támeerus Apanllpa tsiyatangtsa; mang, tárangiya. \r (Matiwa 26.47-56; Márkosa 14.43-50; Wanga 18.3-11) \p \v 47 Isus wipunashee waneeyaru, tputssha zapan kusarangana Isusoo putamaama. Utaáshuch apanllpan urkar kusarangana; misha Apanllee pang' ksutamapanitam, misha Utaáshuch wachinatam kusarangana. Mishat, Utaásarin kusarangitamta. \p Uwshacha Utaásarin Isus wipunashimuntaata, yámandamaam tachitarangiya; mang yamazarangiya. Isusush kuseeru, Isusoo mang ishambarangiya. \v 48 Isussha: Utaása, ¿mayaamsha nuwaa tamapingaksha? Itaru, ¿tamaree nuw tputseem kinaranguri, shiy nuwaa ngutish tamapingamaam ishambaksha? mang, tárangiya. \p \v 49 Isus wipunash anoo pakeersin, Isusootssha: Ichee, ¿Mchitpa shiyaa tapachindacheezini? mang, tárangu, \v 50 musásiri mchit yáyaru, tputsee mang tpimbarangiya. Apanllpanee urkari muchchuree wits t'sharangiya; wits mbutsutsinungich t'sharangiya. \v 51 Itaru, Isussha: Watsta; wappa; táyaru, tputsee wits yáyaru, tapatstarangiya, manga. \p \v 52 Sheeru, tputseetssha, apanllpaneetsi tsiyatarangiya. ¿Mayangazsha psaan yasin payurutarus kusaksa? ¿Nitaati nuw washchirshiti? tárangu. \v 53 ¿Nuw siyaa wanip Apanllish pang' pshtuyaruri tayaspatarangina? ¿Anush kaschiriri nuwaa nda putarangsa? ¿Mayaamsha ipishungayarus psaan putaksa? Itaru, waritachparee, watam Apanll nuwaa nda pachindkuwa. Yashingoo kuk kis payuksawa; Isus támpu, Isusoo putaranganaya, manga. \p Yuwaa Isusoo putarangana anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa psaanaritam apanllpan tputs Isusoo izuureeru pachayani tárangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 26.57-58, 69-75; Márkosa 14.53-54, 66-72; Wanga 18.12-18, 25-27) \p \v 54 Ashirucha, Isusoo putayarusin, machtayarusin, apanllpanish urkar pang' tapshturangana. Itaru, Pitor arapirit mang tachitarangiya. Apanllpanish pang' pshturangitamta. \p \v 55 Pshtuyarusin, apanllpansha muchchur sumasee tazurangiya chuchumaama. Tipuranllizee tazurangiya. Ichingurusin chuchkusin, Pitor anshutam chuchirangiya, manga. \p \v 56 Apanllpan urkar muchchuri, kiz Pitoroo pakeeru, sumas 'sineeru anush nap ashirangiya. Kizsha mang: Napantsa; in tputs Isuspat ipunarangu antanda; Isuspari wipunashiya; táyaru, \v 57 Pitorsha: ¿Nitaati nuw Isusoo wipunasheezi? Isusoo yasareezi, mang, tárangiya. \p \v 58 Nllitarit tputs musá tsiyatarangitamta; Shiy Isustishcha wipunashish; mang táyaru, Pitorsha: ¿Nitaati nuw Isusoozi wipunashi? dancha, tárangiya, manga. \p \v 59 Sheeru, minam ur tushiyaru, mishat tputs: In tputs kapung ngichkiya, tárangu. Isuscha wipunashi, watam Galileyshuchtamtawa; mang táyaru, \v 60 Pitorsha mang: Yuwaa átish anoo yasareezi. Antaati nuw anoozi, tárangiya Pitoru. \p Támpuri musásiri ktash tandaneeka, tárangiya. \v 61 Sheeru, Isus natpunuyaru, Pitorup nap ashirangiya. Pitoroo mang' p'tseerangiya. Isus nuwaa: Nat in ndatuma ktash yusaru, shiysha tputsee: Nuw Isusoo yasareezi táchsha. Tuchip tayusichsha; Isusu, tárangiya nuwaatsi, tárangiya. \v 62 Mangush chinayaru, kizpur mang' mantsayaru, pangusee arangeem shitungeeru, kapunguri tanurangiya, manga. \r (Matiwa 26.67-68; Márkosa 14.65) \p \v 63 Itaru, tputs Isusoo ksutaru kiyung yacharangana; mang michitarangana. Isusoo tuzimta tuzimta shitar ashirangana. \v 64 Chirik'pat mangu wachoo imaneersin, tuzim sheersin, ¿Chak tuzimkanlla? Natu kamaninda; átangat ashirangana. \v 65 ¿Wanipaja yutarit zarungcharangana? Mantsiri tsiyatarangana Isusootsi, manga. \r (Matiwa 26.59-66; Márkosa 14.55-64; Wanga 18.19-24) \p \v 66 Puturita, zari yak ashiratu, Utaáshuch urkari ichinguru mang shaniyarangana. Wachinanand shaniy, apanllpan urkar shaniy, Móysispaniri wirkar kamanimapan shaniy, ashpin tputs shaniyarangana. Shaniyeersin, Isusoo mang tuxiykeerangana. \p \v 67 Kuraksha Isusoo: ¿Chaksha shiya? ¿Kaapa shiy tapachindampanish yuw Apanll zanganchima, tárangu anoozish? mang, tárangu, Isusoo mashirangiya. Isussha yámeeru; Siyaa itsinsartaati kamankachuri, ashiritaa siysa nuwaa mangooncheezis; tárangu. \v 68 Nuw siyaa mashkinaareena, siysa nuwaa nda itsinsaru yámatssa, watam nuwaa ngutis msangeerus pachamaam zandaksa. \v 69 Nuw tputseem kinaranguri, siysa nuwaa pachakchitaateesa, ashiritaa Apanllpata tatsamooruri taachina. Apanlleerutana Ipusamarini nuwamari kasichina, mang, tárangu, \v 70 kuraksha: Ashiri ¿shiy Apanlltishcha Wipish? tárangana. Isussha: Aa, nuw antana yuwaa átis anu, tárangiya. \p \v 71 Kuraksha: ¿Mayaama arangeem tsiyatchich? ¿Watam waana atuwa? mang, tárangiya Utaáshuch urkari. \p Yuwaa apanllpan tputs Isusoo izuureeru pachayani, tárangana anoo kamaneena. \c 23 \s1 Mishat, yuwaa gobernador Isusoo izuuru pchangints, tárangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 27.1-2, 11-14; Márkosa 15.1-5; Wanga 18.28-38) \p \v 1 Utaáshuch urkari Isusoo tsiyatamaam iwapayarusin, gobernadorap mang Isusoo machtarangana. Gobernador Pilaturincha sura. \p \v 2 Pilaturinshini kuseersin, Isusoo yusur tsiyatarangana. In tputs yutaritcha mang, tárangana Pilaturineetsi. Tamundakiya; yutarit tayaspatakiya. Tayaspataku, Gobernoom kurikireetsis panarintspa; mang atiya; Isus siyaam kurikee panamaam pachindkiya. Mishat, mang: Nuw kizpur kuraktana; Apanlltana Ipusamarini; atitamta, mang tárangana Utaáshuch urkari. \v 3 Pilaturinsha Isusoo mashirangiya; ¿Shiy Utaáshuchpasha urkarsha? táyaru, Isussha: Aa, nuw Utaáshuchtana nuw kuraki, tárangiya. \p \v 4 Pilaturinsha kurakpat tsiyateeru. Isusoo zapan yasarangtana, tárangu. Itaru, yutaritaja tputsi; wanasircha. ¿Mayaamshta ashimaa nuw tupchachee? tárangiya kurakaatsi. \v 5 Itaru, Utaáshuchsha, Nish Utaásh tsap kapung xiyrangiya. Yutarit tayaspatakiya. Ichtaru Galileyash tsap tayaspatarangu, singsha nish kusarangiya; tárangana Pilaturineetsi. \v 6 Pilaturinsha anoo mazinayaru, Ashiri ¿Isus Galileyshuch tputsi? átu, Aa; Galileyshuchcha, mang, tárangana. \v 7 Pilaturinsha Herodesarinip Isusoo zanganirangiya. Herodesarinsha natumasamaam Irusarinush napkatu taarangiya. Ashiri Herodesarinap Isusoo mang machtarangana. \p \v 8 Isus Herodesash kuseeru, Herodesarinsha mang' kis ashirangiya, manga. Isusumun tsiyatssee zapan mazinarangiya. Ashiri Isusoo pamaam sirútari mang zandarangiya. Isus tputsee yarkachu anoo pangasani mang, tárangiya. \p \v 9 Ashirucha, Herodesarin Isusoo zapan mashirangiya. Itaru, Isus nda yámku mazinazinaw ashirangiya. \v 10 Utaáshuch apanllpan urkari, misha Móysispanirini táyaspatashi anush zapan kaxayeersin, Isusoo yutarit tsiyatarangana. Ashiritaa nda yámarangiya. \p \v 11 Ashiriya, Herodesarinsha tsiyantayaru, Isusoo natsarangiya. Sheeru, wasundurursha Isusoo kiyung tácharangana, manga. Wamareemsha kizpur wanasir túmartarangana. Sheersin, Pilaturinipsha waptam machtarangana, manga. \p \v 12 Sirú Pilaturinpa Herodesarinpat waanpata natsarangana; undararimuncha. Itaru, yuwash Isusoo yacharangana anush mang amikurtarangana. \r (Matiwa 27.15-26; Márkosa 15.6-15; Wanga 18.39—19.16) \p \v 13 Ashirucha, Pilaturinshini yusur kusarangu, Pilaturinsha Utaáshuchee urkar ichinguru yusur mang tushaneerangiya. \v 14 Pilaturinsha: Siy Isusoo yutaritam ínarangusa; tárangu. Isus gobernoo kapeetamaam zandku táranllis. Itaru, tsiyatarangis anoo nda minamtiyam zurarangsa. Isusoo zapan mashiranguri, xapoorangina. Ashiri tsiyatssis nda minamtiyam mantsir taariya. \v 15 Napa; Herodes xapoorangitamta; watam mangutari tuwanpuranguwa. ¿Mayamandaja ngutich pachachich? \v 16 Ashiriya, nuwna pzkoomaam pzkooyaruri, ngutariti tashitungachima, mang, tárangiya Pilaturini. \p \v 17-19 Táyaru, tputssha ichinguru kuraktam ichinguru washunandari zamangarangana. Watsta. Isusoo tashitungarinllpa. Pachayarush ksangcha. Parápsaatssha tshitungangcha; mang, tárangana tputsi. \p Parápas kizpur yutaritamuna tputsi. Uwsha mang gobernoo kapeetamaam zandeeru, tputsee yutarit waneerangiya. Tputsee pacharangitamta. Ashirucha, putayarusin, tumanarangana. \p \v 20 Itaru, Pilaturin Isusoo tashitungamaam zandarangiya. Ashiri yusur tsiyatarangiya. Pilaturinsha: Nuwsha Isusoo tashitungachima; tárangiya. \v 21 Itaru, tputssha kizpur zamangarangusin, Nduni. Pachayarush ksangi. Yasinamun tstsambeerush ksangi, átangat ashirangana, manga. \p \v 22 Itaru, Pilaturinsha tuchip tayuseeru tsiyatarangiya. Nduni. ¿Mayamandshita pachachee, watam nda yutarit taaranguwa? tárangu. Yacharanguri, nda minamtiyam tsipatseem waritaranguwa. Ashiriya, ngutariti pzkoombeeruri, tashitungachima; tárangiya Pilaturini. \p \v 23 Tputssha anoo mazinayarusin, aranganashsha zamangarangana. Yasinamun tstsambeerush ksangi; átangat ashirangana. Wanikatangat ashirangana. Mang Pilaturineetsini kasirangana. \p \v 24 Ashirucha, Pilaturinsha: Ashiriya, saana Isusoo pachamaam zandkus, pchangsints; tárangiya. \v 25 Parápsaa tashitungayaru, Isusoo panarangiya kurakaama. Kuraksha Isusoo pachamaam machtarangana, manga. \p Ashiriya, yuwaa gobernador Isusoo izuuru pchangints tárangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isusoo pacharangana anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 27.32-44; Márkosa 15.21-32; Wanga 19.17-27) \p \v 26 Ashirucha, Isusoo chapungup pachani atusin machtarangana. Sundarsha Simoo, Sirínshuchee tputs chamayangarangusin, mang putarangana. Sim mangu puyayashinu, naantachu, putarangana. Natu shiysha yasinaa Isusoom kungi; atusin, kamachtarangana. Ashirucha, Simsha Isusush tachitaru, kuktaranll ashirangiya. \p \v 27 Tputs zapan Isusush tachitarangana, manga. Kizatam tachitarangana. Kizpur tanurangana Isusungazi. \v 28 Isussha natpunuyaru, Kizis, ¿mayaamsha nuwangaz tanuksa? tárangiya. Itaru, iparingazis tanungtsa; saanangaztamari tanungtamtsa. \v 29 Mazinangtsa: siyaam kizpur yutarita tushiychiya. Anush siysa: Yuw kiz mipshiri taaku an mang' ksachiya, táchpasa. ¿Tamaree kanxoo tumimtatarinaariya ksaja suwach? táchpasa. \v 30 Kamungshishingaz zandkus, Machi nuwamun warangtayaru, pchachindama, táchpasa. \v 31 Napancha: nuw wanasir taarangtaati, ¿nuwaa tamakimsinaya? Siyaa Irusarinshucheetsis misisinashaparee kiyung yachatssintsa, tárangiya Isusu tputseetsi. \p \v 32 Pachampaneetstam tsimbuna tputs machtarangana. Pachamaam naanata ashirangana, manga. \v 33 Machip kusarangana. Machi muchuzi sura. \p Anush kuseersin, Isusoo yasinamun pusandayarusin tstsarangana. Pachampaneetssha min mbutsunungich ningich tstsarangana. Minootssha mbazinungich arangich mang tstsarangana. \v 34 Tstsaksin, Isussha: Apaa, tputsee waneerinllpa. Yasarazinllinaja; tárangiya Wapareetsi. Itaru, sundarsha Isusoo wamar ichinguru tusheersin, ¿chakaja Isusoo wamar yach? atusin, wichipat mang michitarangana.\f * \fr 23:34 \ft Salmo 22.18 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 35 Tputssha napataranll ashirangana. \p Utaáshuchsha urkar Isusoo wintsarpata michitarangana.\f * \fr 23:35 \ft Salmo 22.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ¿Tamasha nda shaantanasha kamungaksha? ¿Wanipaja tputsee istarangish, itaru shaanaatsisha xapookshawa? ¿Natu, kaapaniri Apanlleesha Ipusamarini nda kamungaksha? mang, tárangana Utaáshuch urkari. \p \v 36 Sundarsha Isusoo michitarangitamsina. Kshaa waaksin, Naani, kayunu wayani;\f * \fr 23:36 \ft Salmo 69.21 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* tárangana. \v 37 ¿Kaapaneesha Utaáshucheesha urkarish nda shaanaatstanasha tapachindaksha? mang tárangitamsina. \v 38 Yasinamun, Isusumun iwazi yandamarini tstsarangana. Yandamarini kamanirangiya; Isus Utaáshuchcha urkari; átu kamanirangiya. \p \v 39 Sheeru, yutaritshishpan tputs, yuw Isusunung tstsarangana an, uwsha minamta yutarittam michitarangiya. Mang: ¿Kaapaniri shiy Apanlleezish Ipusamarini? Natu, shaanaatsi tapachindayarush, nuwaatstam istangandama. ¿Tamasha xapooksha? tárangiya Isusootsi. \v 40 Itaru, minshat yutaritshishpan: Watsta; tárinllpa. Zamangi; tárangu. Waana Apanll iyaa yasachiya. Tsipakchitaatish, ¿tamasha shiy Apanlleetstaa nda puniksha? \v 41 ¿Nitaati iyaa mangutaja tstsarangana? nda. Yaana yutarit taaranguni, iyaa anumand pachakanaya. Itaru, Isus wanasiriri taaranguwa. Ashiri shiysha zamangi; mang táyaru, \v 42 Isuspasha tsiyatarangiya; Isusoo, yusur kuskachush, shiyamari kasiyarush, nuwaa mbizarinllpa; mang, tárangiya. \v 43 Isussha: Mazinangcha nuwaa kuki, tárangu. Nat in shiy nuwapta kayunutam Apanllish taachiniya; tárangiya yutaritshishpaneetsi. \r (Matiwa 27.45-56; Márkosa 15.33-41; Wanga 19.28-30) \p \v 44 Zar wachamureetsi kizpur taapi ashirangiya. Zar kzata mang ashirangiya. Tsapsha tunee ashirangiya. Zapishsha, zar pukamchu, yusursha zar yakatan ashirangiya. \v 45 Zar tapeeranllu, Apanllush pang' kamis ipusanand izichirangiya. \v 46 Isussha kizpur mang tsiyatarangu, Apaa, kaneetsi ksariyshpa; yamangandama; táyaru, tsiparangiya. \p \v 47 Kapitansha anoo pakeeru, Apanlleerupa ashkiya. Isus wanasirimuncha tputsi; mang, tárangiya. \p \v 48 Tputs anush zapan mangu nashimangamaam shaniyaranganaya. Itaru, tputs Isusoo pacharangana anoo pakeersin, mang' punirustayarusin, titkuree tiyam tiyam shitarangsin, waptam kanapuranganaya, manga. \v 49 Itaru, Isussha wamkur, kizaptatam, arapeetari naparangana. Wamkur watam sirú Isuspat ipunarusin, Galileyash tsap káyarusin, Irusarinash kusarangana. Uwshtisin Isusoo pacharangana anoo ichinguru mang parangana. \r (Matiwa 27.57-61; Márkosa 15.42-47; Wanga 19.38-42) \p \v 50 Isus tsipayaru, Ussha mappi átu, Pilaturinpat tsiyatarangiya. Us Utaáshuchee urkarimuntamcha; itaru Isusoo chinarangiya. Kizpur wanasirimuncha tputsi. \v 51 Ndatuma Isus kuschu, uru Apanlleem Ipusamarini kutarangiya. Us Arímatíyshuchimuna\f * \fr 23:51 \ft 1 Samuela 1.1 Rama, átu, watatamcha yakta.\f* yaktashchi tputsi. Kurak ichinguru Isusoo pachayani atitaatssin, Us anoo nda zandarangiya; Watsta mang tárangparee. \p \v 52 Ashiriya, Us Pilaturinpat tsiyatku, mashirangu; Isusurini yáyaruri mapchima; mang, tárangiya. Pilaturinsha ayu táyaru, \v 53 Ussha Isusoo yaruwayaru, kamis mburshimashpat kuripeeru, patumbchish wachush wayarangiya. Mapshishush tsasush wayarangiya; tsipar nllitarit anush ndunimuna. \v 54 Ashirucha, Us Isusoo anush mang wayarangiya. Viernesash zari tapeechu kanusamaam waritariya. Ashiri ndatuma zar tapeeru, zar pukamchu Isusoo mapuranganaya. \p \v 55 Kizatam Galileyshuchi Osiyash tachiteersin, parangana yuwash Isusoo wayarangu anootsi. \v 56 Pakeersin, waptam kanapurangana. Kzammashee tsiparimun taparpani atusin, pangush mang yararangana. Yaram iwapayarusin, putamsha sápatush zari mang kanusarangana, watam Móysisarini kamachtamarini atuwa. \p Yuwaa Isusoo pacharangana anoo tsiyatssis iwatspayana. \c 24 \s1 Mishat, yuwaa Isus támarangu anoo kamanchinllpa \r (Matiwa 28.1-10; Márkosa 16.1-8; Wanga 20.1-10) \p \v 1 Zar tumingush; zari sittataranllu, kizsha mapshiship kzammash tsiparimun taparpani atusin mang naatarangana. \v 2 Kuskamchusin, mapshish patumbich kapeetamsha, tawatamsha parangana. \v 3 Ashirucha, wachush wantsush pshtuyarusin, kureeramach ashirangiya; Isus wanuts nduniwa. \v 4 ¿Natuwa? támpu tputs tsimbun yakatara mang ashirangiya. Wamarsha kurakurtar ashirangiya. \v 5 Kizsha kizpur puniranllusin, tsapush kizpur timuchta mang ashirangiya. Itaru, tputssha: Mazinangtsa, tárangu. ¿Nitaati mapshishush Isusoo pangcheezis? ndambaree. Kchittanda. \v 6 Nishooja. Támeenlltanda. Sirú Galileyash tsap xiyrangus, siyaa itsinsaru kamanirangiya. Apanlltaati tputseem kinaranguri, kiyung kachiychina; Isus tárangu. Yutaritshishpan tputs nuwaa putachinllinaya. \v 7 Nuwaa pachachinllinaya. Itaru, zari tuchpashu yusur támchina; tárangiya siyaatsi, tárangiya kizaatsi. \v 8 Táyaru, kizaatssha mang' p'tseerangiya, manga. \p \v 9 Sheersin, waptam kanapurangana. Kuseersin, ichinguru kamanirangana yuwaa parangana anootsi. Isusoo táyaspatashee kamanirangu, wipunasheetstam ichinguru mang kamanirangiya. \v 10 Mariya Matárinshuchi, misha Wanatamta, misha Mariya Sandeek waniri, misha kiz taarangitamta. Ashpin kiz kamanirangana, manga. \p \v 11 Itaru, Isussha táyaspatash: Kiz mangupa ngichkanaya; mang, tárangana. \v 12 Itaru, Pitorsha mapshiship tit ashirangiya. Kuseeru, timucheeru napta ashku, chirik'nandari mangu xana ashirangiya. Pakeeranllu, mangush chinachintar ashku, napuxtarangiya. Pangup waptam kanapurangiya, manga. \p Yuwaa Isus támarangu anoo kamaneena. \s1 Mishat, yuwaa Isus wipunash Isusoo parangana anoo kamanchinllpa \r (Márkosa 16.12-13) \p \v 13 Natamta tumingush zari, Isus wipunash tsimbun Imáwup mang naatarangana. Yakat Imáw Irusarinamand naanata sheeruch, yoo átuch, zari manginaa kachingarattu waritarangiya. \p \v 14 Naantach ashkusin, waanpata tsiyatatangatanll ashirangana. Isus tsiparangu anoo ichinguru tsiyatstangat ashirangana. \v 15 Yap nda chinaru, Isus wipunasheetsi mang kamatarangiya. Kamateeru, wipunashpasha naatarangiya. \v 16 Itaru, wipunashsha Isusoo nda natstaranganaya. Apanll wchoo mang kámanarangparee. \v 17 Isussha: ¿Mayaama zamamtar ashiksa? tárangiya. Wipunashsha ksumish mang' mantsaksin, xiyaranganaya. \p \v 18 Sheeru, Kleyofa Isusoo yámarangiya. Kleyofsha: ¿Tamaysha shiy tsiyatssis nda mazinarangish? mang tárangu. ¿Tamasha shiyamari minamaritish nda yasasha? mang táyaru, \v 19 Isussha: ¿Mayaatsi tsiyataksha? mang, tárangiya. Kleyofsha: Isusoo, Násaretshuchee, pacharangana anoo tsiyatkiniya; mang, tárangiya. \p Isus kizpur apanllpanimuna tputsi. ¿Tputsee wanipaja istarang? ¿Tamaru tayaspataranga? Tputs ichinguru chinarangana; Apanll chinarangitamta Isusootsi. \v 20 Iy Utaáshuchini kurakarini Isusoo putayarusin, tupcharangana. Iyashuch apanllpan urkari tupcharangitamsincha. Arapich tputs Isusoo yasinamun tstsarangana. \v 21 Itaru, iysha sirú mangishini chinaranguni, Isus iyaa Utaáshuchee ichinguru tapachindachparee; tárangitaataniya. Itaru, natsha nda ashkuwa. Tuchip zar na mangu tushiyruwa tsiparangu anumunu. \v 22 Itaru, Nat in tsiyatssis kaneesich taaritamta. Kiz iyaa kamanirangusin, mapshiship mang naatarangusin, \v 23 mang Isus wanuts nduniya. Itaru, mang Apanll wasundurur pakeersin, uwsha tsiyateeru, Isus kchitanda, mang, tárangiya. \v 24 Iysha mazinaranguni, nuw amikuri mapshiship iripurangana. Anush kuseersin, napeeshinusin, Kiz zuruku atanaya; táranganaya. Itaru, Isusoo nda parangana; Kleyofas, tárangana Isusootsi. \p \v 25 Itaru, Isussha, Shiy mangish pakichparee, zuwaa. ¿Mayaamsha Apanllee kuk nda izuuru mangoonaksha? mang, tárangu. ¿Wanip apanllpan tputs Apanllee Ipusamarini kamanirangana? \v 26 Watam Nuw Ipari tsipachiya waana, táranguwa. Kiyung kachiyeeru, támeeru, wamari kasichiya Apanll kuk atitamtawa, Isus tárangiya wipunasheetsi. \p \v 27 Apanlleetssha kuk kapung mang tayaspatarangiya. Móysisarinee yandamarini kamanta, Apanllee kamanimapanee kuk kamanta, Apanllee yandamarin ichinguru kamanirangiya. Waanaatsi kamanirangiya. Apanll kuk átcha ántar ashirangiya. \p \v 28 Imáwush watsiritanasha, Isussha: Arangiri naanamachima táyaru, \v 29 wipunashsha: Watsta; zari tapeekachpa; nuwash maangsi; mang, tárangiya. \v 30 Isussha: Ayu táyaru, wipunashish naparangiya. \p Katungkusin, Isus pangaa yáyaru, Waparpat tsiyatarangiya. Apaa, wapparee; táyaru, tup tup sheeru, wipunasheemshita mang panarangiya. \v 31 Panata ashku, Apanll istayaru, wipunashsha Isusoo natstarangana. Natstampu, Isus tsípta ashirangu, mang ndusha parangana. \p \v 32 Wipunashsha, Isustanda; tárangana. Naantachuni, ¿mangini tamaranga? Maya, kizpur ksaya, titititit ashiranguwa. Apanllee kuk kamanimantaru, ¿mangeetsini tamaru p'tseeranga? Punirustarangini; mang, tárangana. \p \v 33 Táyaranllu, Irusarinap waptam tit ashirangana. Kuseersin, Isusoo táyaspatash mang parangana. Táyaspatashpat wipunashpat zapan shaniy ashirangana. \v 34 Zamamtarusin, Isus támeenlltanda; Pitor Isusoo parangiya, ántangat ashirangana. \v 35 Kleyofsha: Isusoo pakeenlltamanicha; tárangana. Sheeru, izuuru kamanirangana. Isus iyapta naantachu, pangishi kuseeramchuni, Isus pangaa yakchu, iysha anush zapish natstarangini, ántar mang ashirangana. \r (Matiwa 28.16-20; Márkosa 16.14-18; Wanga 20.19-23; Tayaspatampani 1.6-8) \p \v 36 Kleyofas kamanimantarusin, Isussha anshuritam yusur yakatara ashirangiya. Isussha: Nuwtanda; punirintspa; mangis mapiyngtsa; tárangiya. \p \v 37 Itaru, wipunash nda achim punirangana. Chuwi; kanizpa; tándsin, kizpur mang punirangana. \v 38 Itaru, Isussha: Nuwtanda támeeshini. ¿Mayaamsha puniksa? ¿Washa nda mangoonkis? tárangu. \v 39 Kuweetsi napangtsa; k'tseetstamti napangtsa; na ptatancha. ¿Nitaati kaniz wanuts taar? Nuw nutsi taariya, mang, tárangiya wipunasheetsi. \p \v 40 Táyaru, waanaatsi yámandarangiya. \v 41 Ashtaa wandari punirangana; nda izuuru mangoonarangana. \p Ashiri Isussha: ¿Katungats taareeja? Yátani, tárangiya. \v 42-43 Wipunashsha kayupchee yáyaru, Neewa, táyaru, Isussha yáyaru, mang katungarangiya. Ichinguru parangana anootsi. \p \v 44 Sirú siyapta kapung xiyranguri, Apapaa kuk ichinguru payuchima nuwa; tárangina. Móysisarini yandarangu anoo, Apanllee kuk kamanimapani yandarangana anootstam, iy Utaáshuchini yaseesshinee yandarangana anootstam payuchima, tárangina, tárangiya Isusu. \p \v 45 Sheeru, wipunashee mang' p'tseeyaru, kapung tayaspatarangiya Apanlleetsi kuku. \v 46 Apari kuk nuwaa kamankiya, tárangu. Nuw kiyung kachiyaranguri, tsiparangtana. Sheeri, zar tuchpashu támarangtana. \v 47 Natsha nuwamuni tsipani tputsee tapachindachima. Tputs yutaritshishee kasakchusin, nuwaa mangoonkusin, nuwsha yutaritshishee izuuru tachingchima. Tputseem izataru tsapurunaseem tsiparangina. \p Itaru, siysa tputsee ichinguru kamanishinints. Irusarinush chtayarus, shuneerus kamanishintsa. \v 48 Siysa kamanimapaneem taangtsa, watam nuwaa ichinguru pakeentsawa. \p \v 49 Itaru, mazinangtsa; nishuri Irusarinush Apareemi Wani k'tamatssa. Apap wizpuririneetsi siyaam panachiya. Musá Apareetsi Wani zanganchinllpa yuwaa Apap siyash tapshtuchintspa tárangu anootsi, tayaspataku mang ántar ashirangiya. \r (Márkosa 16.19-20; Tayaspatampani 1.9-11) \p \v 50 Ashirucha, Isus wipunashee Betaniyap machtarangiya. Anush wipunashimun iwazi uw paxayaru, Naanamachima; Apap siyaa istachintsa; tárangiya. \v 51 Támbeeranllu, mang káriritara ashirangiya; kazurarangiya; Waparip waptam kárirangiya. \p \v 52 Anush wipunashsha Isusoo: Wapparee; watam iyaa tapachindamaam tputseem kinarangshawa; táyarusin, waptam Irusarinap kanapurangana. \v 53 Apanllish pang' pshtuyarusin, Apanllpat tsiyatstangat ashirangana. Apaa, shiy kizpurtishcha; ántar mang ashirangana. \p Ashiri yuwaa Isus wipunash Isusoo parangana anoo kamaneena. \p [Ashiriya, zuwaa Teyófiloo, Isusoo kuk watamaritcha. Nuw Lukasi kirakaa shiyaam yandayana. Wapparee.]