\id HEB \h Utaáshucheema \toc1 Utaáshucheema \toc2 Utaáshucheema \toc3 Heb \mt1 Utaáshucheema \imt1 Wasina pakich kamanchinllpa yuwaa Utaáshucheem yandarangu anootsi \ip Utaáshuch tputs waanshucheem kirakaa yandarangiya. Sura yasareezini. Waanaatsi nda kamankiya. Itaru, waanshuchingaz mang' mantsarangu yandarangiya. Utaáshuch zapan Isusumun mang' taturangana. Itaru, Isusumun wamin kiyung kachiyranganaya. Ashirucha, ashpatam, Ashiriy zitaminaa kuk yuw Móysisarini tayapstarangu anoo yusur chinachinipa, tárangana. Isusoo kuk kasakinaareeniya, ndusha tputs iyaa kiyung yachachiya, tárangana. Ashiriy tputssha nee kirakaa yandayaru, Móysisarini kuk, sírapuch k'kuz, na pastayanllu, watam Isus Móysisarinee kuk ichinguru tatsamooranguwa, tárangiya. Iyaam tsiparangu, na Waparish iyaam yaramapaneem taakiya, tárangiya. Apanll na Isusootsimari kuk chinakiya. Isus Apanlltanda wipa. Na wamari kasiru waparish taakiya. Ashiriy Isusoo kuk kapeetkinaareesa, nllitaritush kamungamaam wanindaja. Ashiriy paptsa, tárangiya waanshucheetsi. \ip Ashiriya, na yuwaa kamanirangu anoo kamanchinllpa: \ib \io1 A. 1.1-4: Apanll wip waparpat tatsamooriya. Nish tsapurunasish taarangu, waparee kuk izuuru iyaam kamanirangiya. Sheeru, iyaam tsiparangiya. \io1 B. 1.5--7.28: Ashiriya Apanll Wip, Isusu, wamari kasiru taakiya. Waparee wasundurur wamari kasiru taakiya. Móysisarineetstam wamari kasiru taakiya. Isus iyashchee apanllpan yaramapani wamari kasiru taakitamta. Iyashuch apanllpan urkari tputsimuntamta; iy tamapari ashiru nda itsinsaru taakanaya. Itaru, Isussha uru waparee kuk tuminurangiya. Ashiriy na iyaam urutamari tapachindampani taakiya waparishu. Ashiriy siysa Isusoo kuk kpitintspa. Kapeetkinaareesa ashirus, nllitaritush kamungamaam wanindaja. \io1 C. 8.1--10.39: Sirapuch k'kuz na Isusumun pastayanlliya. Apanll sirútama iyashchee kamachtarangiya. Apanllpansha urkari maachtawa ursirpat pshturangiya yutaritshishee yaramaama. Itaru anoo tputsee istarangeeja wanasiriri taamaama. Itaru, natsha Apanllimun Wip ursiri tputsee yarkiya izurumaamarita. \io1 D. 11.1--12.29: Yuwaa zitaminarini Apanllee itsinsaru chinarangu anoo chinangtsa. Zitaminarini kiyung kachiyrangitaatssin, ashiritaa Apanllee kasamaam ngatarangana. Apanllsha uwaa, Nuwtanda tputsiri, tárangiya. Iy ashiritam Apanlltanicha wipini. Apanll iyaa ksumish chinaku, iyaatssha wanitariya. Ashiriya sambaytarintspa, atashina. \io1 E. 13.1-25: Ashiriy saanpata chinakus istangtsa. \ib \im Tárangiya tputsi Utaáshucheetsi. \mt1 Tputs kirakaa Utaáshucheem yandarangiya \c 1 \s1 Nuw siyaa Isuschicheetsis kamanchintspa; yuwaa Apanll waanaatsi kuk iyaam izuuru kamanirangu anootsi \p \v 1 Sirútamasa Apanll iyashchee zitaminarini tsiyatarangiya. Tputsee kamachtayaru tsiyatssis wayarangiya. Waanaatsi kamanimapanirini kamachtaku; Siysa tputsee kamanishinints; tárangiya. Táyaru, Apanll waanaatsi kuk pzapaneerangiya. Mishat, tputs pakich kamanta, yusur misha tputs pakich kamanta, kamanta ashirangana. Pamaskachu anush kamanta, Apanll wasundurur waneeru kamanta kamanta ashirangana. Itaru, zitaminarineetsini nda izuuru kapung kamanirangiya. \v 2 Itaru, natsha Apanll Waanaatsi Wip zanganirangiya. Zanganeeru, Wipsha iyaa izuureesha Waparee kuku kamanirangiya, watam Wip uru Waparpat taaranguwa. Napa Apanlli Wip Waparpat ipunuru ichinguroom tinarangana. Sirútamasa Apanllsha Wipaa: Kanindam tinayani, mishat tsapurunaseemtam tinayani, táyaru, tinarangiya. Tinayaru, Apanllsha: Na shiyaam ichinguroo panachinllpa, Wipaa, tárangiya. Shiyamari kasiyarush taachsha, tárangiya Wipaatsi. \v 3 Ashiri na Wipsha ichinguru wanasiri ishinkiya. Kuk kizpurcha. Apanll 'sinish taakiya. Tunim nduneekiya. Itsinsaru wanasiriri chinakiya. Yutaritshishee nduneekiya. Wipsha ashiritamta. 'Sinshutam taakiya. Wanasiriri chinaktamta. Tatsamoorusin minamari mangooz chinakanaya. Apanll Wip nish tsapurunasush kuseeru, iyaam yutaritshishirini tachingamaam tsiparangiya. Izuureesha tachingeeru, támarangiya. Támeeru waptam Wapariptam kanapurangiya. Anush Apanll Wipaa kizpur kurakaam ínarangiya. Na wamarisha kasiru taakiya. Ashirucha, Apanll Wip Waparee kuk iyaam izuuru kamanirangiya atina. \p \v 4 Mishat, Apanll Wip Isus, Apanllee wasundurur kasiriya. Kizpur aranginasha kasiriya, watam Apanll Wipawa. Wasundurursha Apanlleem wámachtash taakanaya. \v 5 Apanll Wipaa atuwa: \q1 Nuw shiyaa ipartana. \q1 Nat in shiyaam taarashish kaneesich panayana;\f * \fr 1:5 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 2.7 átu atitamta. Nee átu, shiyaa tsapurunasip zangankachuri, tputsush nllurtachsha, atiya.\f* \m tárangiya Apanlli. Mishat, Apanll atitamta; \pi1 Ipari zangankachuri, nuwsha uwaa ipartana táchima; uwsha nuwaa apartana táchiya, \m tárangiya Apanlli. ¿Nitaati Apanll wasundururee át? nda. Itaru, Wipaa tárangiya. \v 6 Sheeru Waana Wipaa tsapurunasip zanganeeru, wasundururee, tárangiya; \pi1 Siynaa ichingarus Apanllchichis washunand nuwaa ipari ungirtangtsa; \m tárangiya wasundurureetsi. \v 7 Ashiri Apanll wasundurur, \q1 Kambusur watacha shiy tsiyatsipaneem k'kuz zanganikpaz ashiksha. \q1 Shiy mamarootssha zangankush wizpureetsish tuyamandakiya,\f * \fr 1:7 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 104.4 átu atitamta.\f* \m yaseeksin Apanlleem tárangana. Ashiri Apanllsha wasundurur Apanllcha wámachtashiya. Itaru, Isus Apanllcha Wipaya. \v 8 Apanll Wipaa, tárangiya; \pi1 Ipari, uru shiyamari kasirish. Wanasir tputsireetsish ksutaksha. Nllitarit ashimaam wanindaja. \pi1 \v 9 Wanasirimsheetsiri chinaksha. Yutaritshishee ngataksha. Shiy ashkish anumun nuw mangi kischa. Shiyamaricha tputsireetsish ishinamaam wanasirish. Kis ishinaksha. Shiy ashkush, nuwsha shiyaa ksumish chinakina, \m Apanll tárangiya Wipaatsi. \v 10 Mishat, Wipaatssha, tárangitamta; \pi1 Shiy kizpur kuraktishcha. Shiyamaricha kasirish. Sirútamasa tsapurunaseem tinarangsha. Kanindam tinarangitamsha. \pi1 \v 11 Itaru, tsapurunas kanindtam ichinguru zapshina pastachshaparee. Kamis tamapari ashiru kuchachiya; pastachiya. \pi1 \v 12 Pastaramchu, kaneescheemsha tinachsha. Itaru, shiysha múchashimash tamapari ashirush urutamari taachsha, \m Apanll, tárangiya Wipaatsi. \v 13 Apanll Taarashipan waanaatsi ipusamarini tárangiya; \q1 Shiy ningich mbutsunungich k'xinangcha. \q1 Nuwsha kundarareetsish kasiyeeruri, tpachingachima,\f * \fr 1:13 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 110.1 átu atitamta.\f* \m Apanll tárangiya Wipaatsi. ¿Nitaati wasundurureetseeja, tárang? nduni. Wipaa atiya. \v 14 Itaru, wasundurursha anu wámachtashcha. Wasundurureetsi kamachtaku; Nuwaa tputsiri istashinints; atiya. Ashirucha, wámachtashsha iyaam istampaneem taakana. Iyaa Apanlleetsi tiptsirini istakana, watam Apanll iyaa tapachindakuwa. Itaru, Isus Apanllcha Wipaya. \c 2 \p \v 1 Ashiri zuwanllee, natsha iwaz Isusoo kuk mazinaranguni, ¿tamaree niyrchini? watam wamari kasiruwa, nuw siyaa táshina. Niyrkachuni izuureesha kasachpariniya. Ashiri paptsa, Apanllee kuk ksarintspa. \v 2 Mazinangtsa; sirútamasa Apanll wasundurur Apanllee kuk kamanirangana tputseetsi. Kamaneersin, Na siysa payungtamtsa. Ksarintspa; tárangana. Tputssha mazinayarusin, pakchitaa Apanllee kuk kapeetarangsin, ngatarangsin, Apanllsha waneerangiya. Apanll sirútamasa wasundururish tsiyatssis zanganeeru ashirangiya. Tputs nda mazinarangusin, waneerangiya. \v 3 Itaru, natsha Apanll Isusush izuuru tsiyatssis zanganirangiya. Iysha Isusoo kuk niyrkuni, kasakuni, ¿yapeeja kamungchini? Kamungumaam wanindaja. Aranginashaparee wanichiya. Watam Isusoomari iyaam yutaritshishirini tsiparanguwa. Isus nish tsapurunasish taarangu, táyaspatashee kamachtarangiya. Nuwaa kuki tputsee kamanishinints; tárangiya táyaspatasheetsi. Isus támeeru, Apanllipsha kanapuramchu, uwshtisin táyaspatampansha iyaam kamanta kamanta ashirangana Apanlleetsi kuku. \v 4 Apanllsha wizpuririnee tputseem panarangiya. Tayaspatampansha Apanllpat wizpuririni tayaspatarangusin, tputs zapan mangoonarangana. Mishat, Apanll Wani tputsee istarangu, misha tputs tsiparee ituyamarangana. Mishat, tputs kas yutama yararangana. Mishat, tputs yashingoo tpuxtayaru tashitungarangana. Tputssha anootsi pakeersin kapung punirustarangana. Apanll kizpurcha, tárangana. Ashirucha, Isusoo kuk izuuru mangoonangtsa nuw siyaa atashina. \s1 Yuwaa iyaam istamaam Isus tputseem kinarangu anoo kamanchintspa \p \v 5 Ashirangucha, Apanllsha na tputsee chinakiya waanaatsi kuk kamanimaama. ¿Wasundurureetseeja kamaningcha át? nda. Tputseetsiri chinakiya. Mazinangtsa; Isus kizpuritaa taarangu, itaru Isus tputseem kinarangu, uwshacha Waparee kuk izuureesha kamanirangiya. \p \v 6 Sirútamasa zitaminarini Apanllpat tsiyatku yuwaa Apanll chiyaa tputseetsini chinaku anootstam kamanirangiya. Tárangiya; \q1 ¿Mayaama iy tputsini taakanee? atina. \q1 ¿Mayaamsha shiy iyaa tputseetsini chinaksha? \q1 ¿Mayaamsha iyapa mapeerush taaksha? \q1 \v 7 Natumasam sundarurish iyaa arangeem kasiru taakana. \q1 Iysha nutsini kucharimash tsipas taakaniya. \q1 Ashiritaa, iyaatssha tsapurunasshucheetsini aranginasha chinaksha. \q1 \v 8 Tínamareetsish ichingaru kasiru iyaatsimari wayarangsha. \q1 Ksutamapaneemtam iyaatssha wayarangsha;\f * \fr 2:8 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 8.4-6 átu atitamta.\f* \m Dapiyarini Apanllee tsiyatku, tárangiya. Itaru, nuwsha atashina; Apanll iyaa: Ichinguru ksutangints; táyaru, ichingasha kamachtarangiya. Nda minamtiyam niyrarangiya ksutamaama. Itaru, tputssha yutarit taarangu, anumunsha natsha in ichinguru kasimaam pinasakaniya. \v 9 Anumandsha natpur Isus waanaatsi wizpuririneetsi kanasarangu, tputseem kinarangiya. Tputseem kinayaru, Isussha Apanllimand wasundururi natumasam tsipastam taarangiya. Chiy tputsich tamapari ashiru wanuts kucharimash tsipastam taarangiya. Chiy tputsich tamatarpari ashiru kiyung kachiyeeru, tsiparangiya. Tputseem ichinguroom tapachindamaam tsiparangiya. Watam Apanll ichinguru tputsee chinakuwa. Itaru, natunaa Isussha támarangu, Wapariptam kanapeeru, ichingasha kasiru taakiya. Waana Wapar tamapari ashiritam taakiya. \p Ashirucha, Isusoo kuk mangoonangtsa atashina. \p \v 10 Apanll sirútamasa waantari zandarangu, maacheetsi ichinguru tinarangiya. Tputseetstam Waanpata ipunamaam tinarangitamta. Itaru, iysha tputsini ichinguruni yutarit taaranguni, anumandsha Apanllsha Wipaa zanganirangiya iyaa istamaama. Ipari zangankachuri, tputsireetsi nuwaanshu yushindamaam kiyungparee kachiychiya. Ashiritaa zanganchima; tárangiya. Ipari ndunnaa tputs tamaparee ashiru kiyung kachiyaru, ¿tamaree tputsee istach? ¿Tamaree tputsee nayanich? tárangparee Apanlli. Ashirucha, ashirangu zuwanllee, Isus iyaa mangeetsini yaramaam waritakiya, watam tputs tamaparee ashiru kiyung kachiyranguwa. Yasakiya. \v 11 Isussha iyaa: Nuw tputstamana. Nuw kiyungutam kachiyrangina. Nuw yasaktamana. Nuw siyaa istachintsa. Mangeetsis yarchintspa, Isusu iyaa átcha. Iyaa chinaku ¿tamaree iyaa pazich? Nuw siyaa zuwanlltamana atiya, watam iyaa kizpur chinakuwa. \v 12 Waparee atiya; \q1 Ashiri shiyachich tputs shaniykatssin anush, nuwsha, \q1 Zuwanllchee, wanip Apanll nuwaa istaranga, Apanll kizpurcha,\f * \fr 2:12 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 22.22 átu atitamta.\f* \m Isus tárangiya Wapareetsi. \v 13 Mishat, Isus Waparpat tsiyatku; \q1 Nuw urutamari Apanllimun mangi tatkina,\f * \fr 2:13 \ft Nishuri yuwartatam Isáysa 8.18 átu atitamta.\f* \m tárangiya. Mishat, tárangitamta; \q1 Zuwanlleetsi kizpur chinaktana. \q1 Apari waana zandeeru, nuwaam ipunamaam panarangiya, \m Isus tárangiya. Ashiri Isus iyaa kizpur chinakiya, watam tputseem kinarangu, iyaam kamini kiyung kachiyranguwa. \p \v 14 Yashing' sirútamasa iyaa kasirangiya. Yuwari Yashing' ashirangu anuri tsipakaniya. Iy nutsini kucharimashcha. Itaru, Isussha: Tputsee tapachindachima; Yashingoo kasichima, táyaru, tputseem kinarangiya; wanuts kucharimasheem kinarangiya. Kucharimasheem kinayaru, tsiparangiya. Itaru, Apanllsha yusur Wipaa ituyamarangiya. Isussha támeeru, yashingoo izuuru kasirangiya. Tsipatseetstam izuuru kasirangiya, watam támaranguwa. \v 15 Uru tputs tsipatareema atusin punikanaya. Yuwamand yashing' iyaa kasirangu anumand tsipatsee punikiniya. Itaru, Isussha tsipayaru, yashingoo kasiyaru, iyaatssha tatutsirangiya. Tsipamaam na ndusha punichchi, watam Isus Yashingoo tatutsiranguwa. \v 16 Itaru, ¿nitaati Apanlleem wasundururee istamaam tsiparang? nda. Iyaam tputseemani tsiparangiya. Apramarinchicheemani istamaam tsiparangitamta. \v 17 Ashirucha, tputseem kinarangiya. Nishsha tsapush nllurtarangiya. Nllurtayaru, kanungarangiya. Tputs tamapari ashiru kiyung kachiyrangiya. Yashing' Isusootstam tamundarangiya; kiyung yacharangiya. Isussha tsiparangitamta. Tputseeru iyaa istarangiya. Ashirucha, iyaa yasakiya. Iyaa nayanikiya. Iyaa istakiya, watam waana yacharangitamtawa. Ashirucha, tsipatsee kasirangu, Waparee, tárangiya: Yutaritshishee na ichinguru kapeeteena, tárangiya. Ashiri Apaa, shiysha tputsee chinangcha. Yutaritshishee mbizangcha. Mapiyshtish taangcha; Isus tárangiya Wapareetsi. Anurisha Isus Apanlleem yaramapaneem taakiya. Uru Waparpat iyaam tsiyatkiya. Sheeru, iyaatstam yutaritshishee kasimaam istakiya. \v 18 Nda pakich yashing' Isusoo tamundarangiya. Kizpur tamundarangiya. Nda pakich kiyung yacharangiya. Kizpur kiyung yacharangiya. Ashirucha, ashirangu, Isus iyaa kapung nayanikiya. Yasakiya. Na yashing' iyaa tamundakchu, Isussha iyaa istamaam waritakiya; Sambaytarinllpa. Nuwsha istachinllpa, atiya iyaatsi; watam yasakuwa. \p Ashiri kamaneena yuwaa Isus iyaam istamaam tputseem kinarangu anootsi. \c 3 \s1 Mishat, yuwaa Isus Móysisarineetstaa wamari kasiru iyaamsha mangeemani mapiyshish panaku anoo kamanchintspa \p \v 1 Ashiri Isuschicheetsis mangeetsis p'tsichintspa. Apanll iyaa kizpur chinakiya. Apanll tputsiri wanasirinandari taapana átu Isusoo zanganirangiya. Iyaa waamata tiptsiri ínarangiya. Ashiri zuwanllee, ¿Isus tamaranga? Apanll Isusoo zangankachu, tputs nuwaanaatsi chinamaam ttsuyashini átu, yaramapaneem taakiya. Isusoomari wamari kasiru yaramapaneem taakiya. \v 2 Waparee kuk ichingarisha kamanirangiya. Nda sambaytarangiya. Sirútamasa Apanll zitaminarinee Móysisarini kamachtarangu; Nuwaa kuki kamanishini, tárangu, Móysisarinsha tputsee kamanta kamanta ashtarangitamta. Anuritam payurangiya. Sambaytarangeeja.\f * \fr 3:2 \ft Masatarangana 12.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 3-4 Itaru, Isus Móysisarineetsi kasiriya, watam Isus Apanll Wipawa. ¿Tamaree Móysisarinpatini waritach? Isus kizpurcha wamari kasiriya, watam Waparpat ipuneeru tputseem ichinguru tinaranguwa. Ashiri Móysisarineetsi tinarangitamta. \v 5 Móysisarini Apanll wámachtash taarangiya; itaru Isus Apanllcha Wipaya. Apanll Móysisarinee kamachtata, kamachtata ashirangiya. Sheeru Móysisarinsha tputsee kamanta kamanta ashirangiya Apanllee kuku. \v 6 Móysisarin kamanirangiya tsipasi. Itaru, Isussha Waparpat mangush chinarangana anoo izuurisha kamanirangiya. Ashirucha, iysha Isusoo kuk mazinakuni, nda pazikuni, nda kasakuni, uru Apanlleem tiptsiri taakaniya. Ashirucha, Isusoo kuk mangis kis chinangtsa; ksarintspa, nuw siyaa Isuschicheetsis atashina. \p \v 7 Mazinantsa; Apanll Wani iyaa mangeetsini p'tseekiya. Apanll sirútama iyashchee zitamina tsiyatku, tárangiya. \b \q1 Siysa Apanllee kuk kitsis mazinangtsa. \q1 Watam Apanll siyaa atuwa: \b \q1 \v 8 Sirútama zitaminaris tsap apusash \q1 Meribash taarangsin, \q1 nuwamun mang' tatumaam ngataranganaya. \q1 Nuwaatssha michitaranganaya. \q1 \v 9 Nuw wizpurirpati tapachindarangitaati, \q1 nuwaa wizpurireetsi parangitaatssin, \q1 itaru nuwamun mang' tatumaam ngataranganaya. \q1 \v 10 Ashiri nuwsha kapung tsiyantaranguri, \q1 40 masach apusap masatarusin naamaam wayarangina. \q1 In tputs nda mangpa chinakanaya; kizpur yutarit ashkanaya. \q1 Nuwaa kamachtamari nda wits mazinakana. \q1 \v 11 Ashirucha, nee zurampatari wanichima. \q1 Yuwash tsap taamaam wayarangi anush pshtuchazinllinaja, ndambaree. \q1 Anush kanuschazinllinaja, ndambaree, atina, \b \m Apanll tárangiya.\f * \fr 3:11 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 95.7-11 átu atitamta. Itaru, Mikiyasa 2.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p \v 12 Ashiriya, Isuschichis, paptsa. Siysa zitaminarini tamarangparee shirintspa. Apanllee kuk ngatintspa. Yutarit chinarintspa. Ngatkinaareesa, Apanllee kuk nda chinakus, izuuru kasachpasa. Itaru, Apanllsha urutamari taachiya. Ashiri paptsa, waneeyantspa. \v 13 Apanlleetsimari chinayarus, kamanimantar shingtsa. Saanpata kamankus, putam kamanta putam kamanta shingtsa. Ngatintspa. Niyrintspa. Paptsa, Yashing' siyaa kasiyantspa, watam yashing' uru tamapingaktar ashkuwa. \v 14 Uru Isusootsimari chinangtsa. Isus iyaa yutaritshishirineetsini tachingeeru, kapeeteeru, mangeetsini yararangiya. Apanllsha waama tiptsiri iyaa ínarangiya. Ashiri zuwanllee, uru anoo chinangtsa; mbizarintspa. Isusoo kuk ksarintspa. Sambaytarintspa. Ngatkinaareesa, kasakinaareesa ¿tamaree Isussha mangeetsis yarach? \v 15 Apanll iyaatstam atiya; \pi1 Nuwaa kuki mazinayarus, nat in zari mazinayarus, ngatintspa. Zitaminarini tamapari ashirus ngatintspa, \m atiya Apanlli. \v 16 Zuwanllee, ¿wanipaja Apanll zitaminarineetsini istarang? Apanll kamachtayaru, Móysisarinsha tputsee machtarangiya. Apanllsha Ijiptoshchee kasiyaru, Ijiptoshchee wasundurur kachingarangiya. Sheeru, zitaminarineetsini tapachindarangiya. Nda minumtiyam tsiparangana. Apanll kizpur istayaritaa, iyashuchsha uru Apanllee kuk ngatarangana.\f * \fr 3:16 \ft Tayusima 9.23 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 17-18 Tsap puzap naatarangsin, Apanllee kuk uru kapeeta kapeeta ashirangana. Yutarit taarangana. Ashiri Apanllsha tsiyantayaru; Watam nuwaa kuki kapung ngatkanawa; ashiri nuwsha wanichima, tárangiya. Kanaanush tsap taacheezis, ndambari.\f * \fr 3:17-18 \ft Mikiyasa 2.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Mangis ksaja taachis, watam nuwaa kapung ngataksawa; tárangiya. Ashirucha, tsap puzap 40 masachirini xiytangat ashirangana; masarsin taarangana. Anshuri tsipambarangana.\f * \fr 3:17-18 \ft Masatarangana 14.1-35 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 19 Apanllimun mang' nda taturangsin, watsapunoom itutsimaam punirangusin, ashiri Apanllsha nda istarangiya. Istachintspa. Kanaanshuchee kasimaam istachintspa; Apanll, tárangitaa, tputssha ngatarangana. Suwarangana. Ashiri Apanll istamaam pinasarangiya; xararangiya. \p Ashirucha, zitamin tamarangpari shirintspa siyaa atashina. \c 4 \p \v 1 Natsha ini Isuschicheemani Apanll: Mangeemis mapiym panachintspa, atitamta. Ashiri paptsa; ksarintspa. Mangishis uru chinayarus, mangiptis taangtsa. Apanllee kuk kasakinaareesa, ¿tamaree siyaam mapiyshish pánach? \v 2 Zitaminarini mang ashirangana. Apanllee kuk mazinayaritaa, nda payurangana. Mangeemis mapiym panachintspa, Apanll, tárangitaa ngatarangana. Apanllimun mang' nda taturangana. Ashiri nda mapiyrangana. Iyaatssha Apanll na atitamcha. Mangeemis mapiym panachintspa, atiya. \v 3-4 Iysha Apanllee kuk sirú mazinaranguni, Apanllimun mangini taturanganiya. Ashiri na iy mangoonakshitini. Watam Apanll uru tputsush mang' mapiyshish pshtamaam chinaranguwa. Itaru, tputs ngatku, Apanllsha uru wandarisha: \pi1 Yuwash tsap taamaam wayarangi anush pshtuchazinllinaja, ndambaree. \pi1 Anush kanuschazinllinaja, ndambaree.\f * \fr 4:3-4 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 95.11 átu atitamta.\f* \pi1 Mangooz mapiyshish panacheezi, ndambaree, \m táchiya. Sirútamasa Apanll tputseem tinarangu, ipunpi átu tinarangiya. Tputs nuwaa kuki payuku chinamarisha chinachiya. Mapiysha taachiya, Apanll átu, chinayaru, tputseem tinarangiya. Watam Móysisarini kuk atuwa; \pi1 Apanll ichinguru tinam iwatsparamchu, arangich tsimbun matayaru zar tatsamooramchu anush Apanll kanusarangiya,\f * \fr 4:3-4 \ft Nishuri yuwartatam Apanll chtarangu 2.2 átu atitamta.\f* \m átcha Móysisarini kuku. Apanll Móysisarineetsi tuyandarangu, zurku, tárangiya. \v 5 Apanll uru tputsush mang' mapiyshish pshtamaam chinarangiya; itaru zitaminarini kapung ngatarangana. Ashiri Apanllsha: \pi1 Watsta. Mangooz mapiyshish panacheezi, ndambaree, \m tárangiya. \v 6 Apanll nda mangutari pachindarangiya. Uru tputsush mang' mapiyshish pshtamaam chinarangiya. Itaru, zitamin Apanllee kuk ngatarangsin, Apanllsha: Watsta; mapiyshish panacheezi, tárangiya. Itaru, Apanll uru wandari tputseem mapiyshish panamaam chinarangiya. \v 7-8 Ashiriya, zapishsha, Apanll Josueyarinee kamachtarangiya; Shiysha Kanaanush tsap tputsee machtachcha, tárangiya. Ayam tputssha amb naatarangsin, anush taarangana. Itaru, nda kis taarangana. Ashirucha, Apanll wandari tputsush mang' mapiyshish panapi tiya. Watam, zapishsha, Josueyarinimun ush Apanll Dapiyarineetsi kamachtarangiya; Shiysha tputsee kamaningcha; Na in zari Apanllee kuk mazinayanllus, ngatintspa, áttanda tángcha; tárangiya. Ashiriya, Apanll wandaritam anoo chinakiya iyaama. \p \v 9-10 Natsha ini Apanll iyaatssha Isuschicheetsini wand atitamta. Iyshacha Apanllee kuk mazinaranguni, mangoonaktanicha. Iy Apanlltanicha tiptsirini. Ashirucha, Apanll iyaa atitamta; Nuwamun mangis tatkinaareesa, siyaam izuuru mangooz mapiyshish panachintspa, átcha. Nda ngutaritis piyari chinat piyari chinat ndusha ashtatssa. Mapiyshtis taatssa. Kanusakpaz ashtachiya mangishis.\f * \fr 4:9-10 \ft Josueya 1.13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Nuw tamapari ashirus kanusatssa, Apanll atiya iyaatsi. \p \v 11 Ashiri Isuschichis Apanllimun mangis tatungtsa. Mangiptis taangtsa. Paptsa, zitaminarini tamarangparee shirintspa. Apanllee kuk kpitintspa. Izuuru tuminungtsa.\f * \fr 4:11 \ft Salmo 95.17-11; Mikiyasa 2.10 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 12-13 Apanll kuk kizpurcha. Tputsush mang' izuuru pshtukiya. K'chirpung' tamatarparee ashiru wanutsee tushiyaru, wanapoo tushiyaru uru mangoozushsha pshtakiya. Ashkitamta Apanll kuk chiyashu.\f * \fr 4:12-13 \ft Isáysa 49.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Apanll iyaa natstakiya. Yuwaa mangini chinakini anootstam Apanll yasakiya. Apanllee kamapshimaam wanindaja. Ichinguru yasaruwa. Ashiri Apanllee kuk mangishini pshtuku, waneekpaz ashkiya; mishat yarta ashkiya; mishat uru mangeetsini p'tseekiya. Apanll tputsee ichinguru natstakiya. Tputsich mangishich chinakich anootstam izuuru yasakiya. Ashiri ndunari mangeetsich yarkuch, ¿yapeeja kamungchich? watam Apanll yasakuwa. Ashirucha, naturit in Isusoo kuk mangoonangtsa, siyaa atashina. Uru chinakinaareeniya, mangishini mapiyruni taachiniya. \p Ashiriya, yuwaa Isus mangeemani mapiym panaku anoo kamaneena. \s1 Mishat, táchintspa Isuschicheetsis. Isus Waparish k'kuzee yaramapaniri taakiya iyaama \p \v 14 Ashiri Apanllimun mangini tatkuni, punimaam wanindaja. Isus iyaa kapung chinakiya. Na Waparishu kanapurangu, Waparpata iyaam tsiyatkiya k'kuzee yaramaama. Isus uru iyaam yaramapancha Waparish taakiya. Waparee izamzakiya. Ashiri zuwanllee, Isusootsi izuuru chinangtsa. Ksarintspa. \v 15 Yashing' Isusoo yacharangitaa, Isus nda tuminurangiya. Ashirangu, Isussha iyaa yasakiya. Yashing' iyaatstam tamundaku, Isussha yasakiya. Iyaa kapung chinaku, Yashingoo kasimaam istakiya. \v 16 Ashiri Isuschichis, Apanllpat tsiyatamaam pzirintspa. Tsiyatkus, ichinguru yuwaa mangishis chinakis anoo izuuru kamaningtsa; kamapshirintspa. Ashkinaareeniya, Apanllsha iyaa kapung nayaniku istachiya. Yashing' iyaa tamundakchu, Apanllsha iyaa istachiya. Yashingoo kasimaam istachiya. Mangeetsini yarta yarta ashkiya. Ashiri anuri chinangtsa. \c 5 \p \v 1 Ndatuma Isus tsipachu, Apanll uru iyashchee, Utaáshucheetsini tputs minam ipusarangiya yaramapaneema urkari. Ipuseeru, kamachtarangiya; \pi1 Shiysha tputsee yutaritshishee yaramaam istangcha; tárangiya. Tputs yutarit taakchu, shiysha yutaritshishee yaramaam chinuzee pchangcha; \m Apanll kamachtaku, tárangiya. \v 2 Yaramapan urkari tputsimuntamcha. Ashiri tputsee wanasiri istamaam waritarangiya. Yashing' tputsee yacharangu, tamundarangu, yaramapansha urkari tputsee istarangiya nda sambaytamaama, watam yasaranguwa. Tputs Apanllee kuk nda kapung yasarangu, yaramapansha urkari istarangitamta, watam waana yasarangitamtawa. \v 3 Tputseeru ashku, ichtaru waanaatsi yutaritshishirini yareeru, ashiri tputseetsi istamaam waritarangiya. \v 4 Itaru, ¿chakaja chaanaatsi; Nuw anpan yaramapaneem urkari nuw kinachima, chakaja tách? nduni. ¿Tamaree chaanaats ínachich? Apanllimari uru ínamaam waritarangiya. Ichtaru Apanll Móysisarineetsini zoonll, Aarona sura, ipusarangiya yaramapaneema urkari. Anumunsha yuwaa waana Apanll zandku anoo ipusta ipusta ashirangiya. \p \v 5 Itaru, Waanaatsi Wip tputsee istamaam Apanll urutari chinarangiya. Ipari tputseem yutaritshishirinee yaramaam istachiya, mangush átu chinarangiya. Waanaatsi Wip, Isusu yaramapaneem chinarangiya. Isus waanaatsi ipusarangeeja, nduni, watam Waparsha, táranguwa; \q1 Nuw shiyaa ipartana. \q1 Nat in shiyaam taarashish kaneesich panayana,\f * \fr 5:5 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 2.7 átu atitamta. Nee átu, Tsapurunasip shiyaa zangankachuri nllurtachsha. Tputsee istachsha, atiya.\f* \m tárangiya. \v 6 Mishat, Wipaatsi, tárangitamta; \q1 Shiysha Melkisarin tamapari ashirush urutamari apanllpan urkar taachsha, \q1 ayamamtiyam nda pastamaama,\f * \fr 5:6 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 110.4 átu atitamta.\f* \m tárangiya. \v 7 Ashirucha, Apanll waana Isusoo ipusarangiya yaramapaneema. Itaru, anumand Isussha nish tsapurunasish taarangu, kizpur kiyung kachiyrangiya. Apanll Wipaa watsipun pachindamaam waritarangiya. Itaru, Isus Waparee kuk izuuru tuminpi átu, Istanda, tárangiya. Watsipunumun kapung mang' mantsarangitaa, tanurangu, Waparpat tsiyatarangiya istamaama; nda sambaytamaama. Waparsha wipaa kuk mazinayaru, kizpur istarangiya. \v 8 Ashirangu, Isus Apanlltaa Wipa, ashiritaa kiyung kachiyarangiya. Ashirangtaa, tuminumaam ngatarangeeja. Nda ngatarangu, Apaa, k'keetsish na ichinguru tumineena, táyaru, tsiparangiya. Tsipayaru, itaru Apanllsha Wipaa ituyamarangiya. \v 9 Ituyamayaru; Watam nuwaa kuki ichinguru payurangshawa, ashiri shiysha urutamari tputsee tapachindampani taachsha; Apanll, tárangiya Wipaatsi. Ashiriya, natsha iysha Isusumun mangini tatkuni, Apanllee kuk payukuni, Isussha iyaam urutamari yaramapaneem taakiya. \v 10 Apanll Wipaa, tárangiya; \pi1 Shiysha urutamari yaramapaneem taachsha. Melkisaa yaramapani tamapari ashirush shiyamari uru yaramapan taachsha, \m Apanll, tárangiya Isusootsi. \p Ashiri yuwaa Isus Waparish k'kuzee yaramapaniri taaku anoo kamaneena. \s1 Na misha táchintspa; uru Isusoo kuk payungtsa; ayamtaati ksarintspa. Aranginasha aranginasha shingtsa; nuw siyaa atashina \p \v 11 Yuwamun Apanll Isusoo: Shiy Melkisaa yaramapani tamapari ashirush taachsha, tárangu anumun tsiyatssis zapan aranginash kamanimaam taarcha. Itaru, siysa anoo mangoonamaam pinasakpasa; watam Apanllee kuk na nda izuuru mangoonaksawa. \v 12 Siysa wanipaja Apanllee kuk mazinayanllis. Kapungtaa mazinarangitaatis, wand tayaspatamaam pinasaktischa. Siyaa yusur kamirana anoo tayaspatanda átcha. Ichtaru tayapstarangi anoo yusur tayus tayus ashichparina, watam mangoonamaam pishtaksawa. Siy nllur tamapari ashirutischa; iwaziri mangoonaksa. \v 13 ¿Mayaamsha kanx tamapari ashirus mimimunari kchitarus taaksa? ¿Mayaamsha nda wachinaksa? ¿Mayaamsha nda wanutsee katungamaam chinaksa? ¿Mayaamsha nda Apanllee mangoonamaam kanungaksa? \v 14 Mbamtaa itaru mazinakchuni, Apanll iyaa mangeetsini p'tsichiya mangoonamaama. Sheeru, Apanllimun kuk wachinakchuni, uru payukchuni, iyaam Apanllsha k'kuzee yutaritaa natstamaam istachiya. Itsinsaru taamaam istachiya. \c 6 \p \v 1 Ashiri Isuschicheemis, yuwari sirú siyaa tayapstarangi anoo yusur kapung tayusimaam watsta. ¿Mayaamaja yusur nguti tayuschi? Ashirucha, aranginasha tayapstachintsa. ¿Wanipaa na mazinayanllis? ¿Wanip tputs siyaa tayapstarangana Apanllee kuku? Yutaritshishee kasamaam tayapstarangana. Mishat, Isusumun mangis tatumaam tayapstarangana. \v 2 Mishat, Isusumuntam ichumamaama, mishat tputsee uwpat patateeru Apanllimuntam istamaam siyaa tayapstarangana. Mishat, Apanll iyaa ituyamachu anootstam tayapstarangana. Mishat, tputs Apanllee kuk kapung ngatku, Apanllsha urutamari wanichu anootstam tayapstarangana. Sirú ichtaru mazinarangus mangoonarangsa. Kapung mangooneerus, Isusush itsinsaru tachitarangsa. \v 3 Itaru, ¿wanipaja na aranginash mangoonamaam taar? Na Apanll nuwaa istakchu, aranginasha tayapstachintspa. Ashiri siysa ngatintspa; mazinangtsa nuwaa kuki. \p \v 4-6 Paptsa zuwanllee; Apanllee kuk kapeeta kapeeta ashkinaareesa, kapeetamamari chinakus, ¿tamaree Apanll siyaa yarach? Pinasakiya. Ashiri paptsa tina. Apanllee kuk mazinayaruni, mangoonkachurini, Apanllsha wizpuririneetsi iyash mangishini tapshtukiya. Apanll Wani mangeetsini p'tseeku, Isusoo kuk kis mazinakaniya. Shiy kizpurtishcha, Isusu. Shiyamari kasiktishcha, atuni, Isusoo chinakuni atiniya. Itaru, tputs natumasam mangooneeru, yusur Apanllee izuuru watsta tákchu, Apanllsha anoo istamaam izuuru nda zandkiya. Yusur tapachindamaam pinasakiya. Isusoo mantsir tsiyatku tpazamaam zarungchaku, wand ashiru taaku, yaramaam pinasakiya. Tputs ashkachu, Isusoo tunarikchu, yusur Isusoo yasinamun pachakpaz ashkiya. Ashku anoo yaramaam wanindaja tina. Ashiri paptsa, Isusoo natsarintspa. \v 7-8 Napaz tsapoo kapeeteeruch, tatsumeeruch, itaru nda wanasiri yusikchu, ¿chakaja anoo kis napach? Mzatsush sin sinat sinat ashkitaa, zarsha putam zata putam zata ashkitaa, itaru tsapsha katungats nda wanasir yusikchu, karutanandari karutakchu, ¿chakaja kis anoo napach? Itaru, katungats wanasiri yusiku, kis napakchi. Ashiri Apanllsha chiyaa ashkitamta. Waanpata kuk iyaa mangeetsini yarta yarta ashku, iyaa istat istat ashku, iysha Apanllee kuk kis mazinakuni, tuminkuni, Apanll anoo mang' kis napkiya. Itaru, ngatkinaareechi, anoo nda tuminkuch, ¿tamaree anoo kis napach? Izuuru anumand wanichiya. Ashiri paptsa. \v 9 Itaru, siyaa Isuschicheetsis nguti waneekuri tina. Watam siy Apanllee kuk nda kasarangsawa. Apanllee chinaksa. Ashishtar ashkus, ¿tamaree Apanll nda siyaa tapachindach? \v 10 ¿Wanip na saanpatatis Apanllchichee istarangsa? Apanllee chinayarus istarangsa. Na wand istaksa. Ashiri Apanllsha siyaa natstaku, yuwaa istarangis anoo mbizacheeja, ndambaree. \v 11 Kapung Apanllee sirú chinarangis. Ashiri uru wandaritam chinangtsa; ksarintspa. Uru Apanlleetsi kuk aranginasha mangoonamaam chinangtsa; uru Apanllush kusamaam mangishis chinangtsa. Ashkachus mangis kissha taatssa. \v 12 Ashirucha, Apanllee kuk niyrta niyrta shirintspa. Itaru, uru Apanlleetsimari chinayarus taangtsa. Iy zitaminarini ashpatam ashirangana. Apanllimun mang' taturangsin, nda kasarangana. Nda kasaksin, Apanllee kuk payuk'sin, ashiri Apanllsha waanpeetap naringarangiya. Nuwsha izuuru istachintspa, tárangu, istarangiya. Ashiri siysa zitaminarini tamarangpari ashiritamtis siysa Apanllee kuk payungtamtsa; tina. \p \v 13 Zitaminarini Apramarini izuuru Apanllee kuk payurangiya. Apanllimun mang' kapung taturangu, Apanllsha Apramarineetsi istarangiya. \v 14 Apanll, tárangiya; \pi1 Nuw Apanlltana. Nuw minamari k'kuz payuktana; ashiri shiyaa aranginasha istachinllpa. Shiyachich tputs pzapanichinllinaya,\f * \fr 6:14 \ft Nishuri yuwartatam Apanll chtarangu 22.17 átu atitamta.\f* \m tárangiya. \v 15 Sheeru Apramarinsha Apanllimun mang' taturangu, nda kasarangu, zapishsha Apanllsha waanaatsi kuk yuwaa, tárangu anoo tuminurangiya. \v 16 Napa chiy tputsich ashkitamani. Kurak tsiyatku, Nuw kizpur kuraktana. Nuw minamari k'kuz payuktana, táyaru, ¿tamareeja waanaatsi kuk kapeetach? nduni. Kapeetamaam pinasakiya. \v 17-18 Itaru, Apanll aranginasha ashkiya; izuuru waanaatsi kuk payukiya. Ashirucha, Apanllsha: Tputsee tapachindachima, tárangu, ¿tamaree xapooch? ¿Tamaree waanaatsi kuk kapeetach? Watam: Nuw minamari k'kuz payuktana, táranguwa; mishat Apanll ngichimaam pinasakuwa. Apanllsha iyaa izuuru tapachindakiya; Apanllshumari kamungamaam waritakaniya. Ashiriya, Apanllimun mangini tatkuni, punimaam wanindaja; pazimaam wanindtamtaja, watam waanaatsi kuk nda kapeetkuwa. \v 19-20 Ashirucha, anootsimari chinangtsa. Apanll kuk watsinascha; Apanll ngichimaam pinasakiya. Apanll waanaatsi Wip iyaam tapachindampaneem ínarangiya. Waparip kanapurangu, iyaam Waparpat tsiyatkiya; iyaa kapung istakiya. Iyaa izuuru patsisayaru kasacheeja, ndambaree. Yashing' iyaa kapung kiyung yachaktaa, ashiritaa Isus iyaa nda kasachiya. Ashku mangini mapiykaniya. Waparish taaku iyaa izuuru istakiya. Wasina Waparish kanapurangu, iyaam uru yaramapaneem taakiya; Melkisa yaramapani tamapari ashiriya. \p Ashirucha, Isusoo kuk uru payungtsa; ayamtaati ksarintspa, nuw siyaa atashina. \c 7 \s1 Mishat, yuwaa Apanll Isusoo Melkisaa tamapari ashiru yaramapaneem ínarangu anoo kamanchintspa \p \v 1 Melkisa sirútamasa mang yakat Sarenshuch urkari taarangiya. Mishat, Apanlleem yaramapantam taarangiya. Sirútamasa zitaminarini Apramarini kurakaa zameetpat mang waratarangu, Apramarini kasiyaru, zoonllee yanpurangiya. \v 2 Kanapeeshinusin, naantachu, Melkisaa chamayangarangiya. Melkissha Apramarineetsi: Apanll shiyaa kizpur chinaktanda. Shiyaa urutari istachinlla, mang, tárangiya Apramarineetsi. Táyaru, Apramsha yuwaa yáyashinu anpa kurikee 10 taaru minamari ipuseeru mang panata, maacheetstam 10 taaru minamari ipuseeru panata ashirangiya Melkisaama. Ashiriya, ¿Melkisa tamaamaja? Melkisa sura, iyashuch k'kini, Kizpur apanllpan wamari kasiru, atuni atiniya. Mishat, yakat Sarena sura, iyashuchtam k'kini, Mang' mapiyrsin taakana, atuni atiniya. \v 3 Mishat, mang Melkisa wapari ndunarimun, wanirsha ndunarimunatamta. Ashiri ¿chakshuchimasaja tputsi? Yasareezini. Itaru, mang Melkisa nllurtarangeeja, mishat tsiparangeeja. Ashirucha, urutamari Apanlleem yaramapaneem taakiya. Apanll Wip tamapari ashiritam urutamari yaramapaneem taakiya. \p \v 4 ¿Tamashta Melkis apanllpaneem kizpur taarang? Mangooz yaramapanee wamari kasirangiya. Apramarinsha pakeeru, anoo natstayaru, Kizpur apanllpani; átu mangush chinayaru, Apanllee urkiri panarangiya Melkisaama. Apaya, Apanlleem wayarangi anoo shiysha yángcha, táyaru panarangiya. \v 5 Sirútamasa Móysisarini Leviyarinchich tputs yaramapaneem ipusarangu, Siysa tputs kurikee Apanlleem wayakana anoo yáta yáta shingtsa. Maachi Apanlleem wayakana anoo yáta yáta shingtamtsa, tárangiya. Watam Apanlleem yaramapaneem taaksawa, tárangiya. Iyashuch tputs ichinguruni Apramarinchichtanicha. Minumari anchichinand iy kurasirini. Leviyarinchichi iyaptatam kurasirini washunand taarangitaata, Apanllsha kurikee yamaam kamachtarangiya Leviyarinchicheetsi. \v 6 Itaru, Melkissha Leviyarinchicheeja. Nllitarita tputsi. Leviyarini ndatuma nllurtachu, Melkisa uru taarangiya. Itaru, Apramarinsha Melkisaa natstayaru, Kizpur apanllpancha átu, kurikeetstam maacheetstam Apanlleem wintsiri panarangiya. Panayaru, Melkissha yarangiya. Sheeru, Apramarineetsi Apanll tamapari ashiru wanasiri tsiyatarangiya. Apramaa, Apanll shiyaa kizpur chinakiya; tárangiya. Shiyaa kizpur istachiya, tárangiya. \v 7-8 Melkisa Apramarineetsi kizpur kasirangiya. Ksumishpa Apanllee yasarangiya. Anumandsha Apramarinsha anoo natstayaru, Kizpur apanllpani uwa; táyaru, Apanlleem urkir wayakana anoo panarangiya. Mishat, iyashuchsha mang, Melkisa urutamari taakiya; atanaya. Ashirucha, Melkissha urutamari taaku, iyashuch yaramapanirineetsini kasiktamcha, watam iyashuch tsipakanawa. Ashiriya, Melkissha zitaminarinee Apramarini kasirangiya. Mishat, iyashuch yaramapanee kasiktamcha. \v 9-10 Iy uru Leviyarinchicheem kurikee panakaniya. Itaru, Leviy upachiri, Apramarini Melkisaam kurikee panarangiya. Leviy ndatuma nllurtachu, upachirsha Melkisaa chamayangayaru, Kizpur apanllpancha; táyaru, kurikee panarangiya. Leviyarinchichi apanllpantam taakana. Itaru, Melkisa kizpur aranginasha apanllpan taarangiya. \p \v 11 Apanll ichtaru Leviyarinchichee yaramapaneem ipuseeru, Siysa tputsee yutaritshishee yaramaam uru istangtsa, tárangiya. Kamachtarangitaa, tputs itsinsaru taamaam pinasarangana. Leviyarinchichtam izuuru tputsush mang' tachingamaam pinasarangana. Ashirucha, urutari Apanll Wipaa zanganimaam chinarangiya. Melkisaam tamapari ashiru urutamari yaramapaneem taamaam chinarangiya. Ashiriya, Wipsha nish tsapurunasush kuseeru, nda Leviyarinchichush tputs nllurtarangiya, nduni. Nllitaritash tputs nllurtarangiya. Utaásarinchichush nllurtarangiya, watam Apanll mangush nllitarita chinaranguwa. \v 12 Nllitaritaa yaramapaneem chinarangiya. Mishat, nllitaritaatstam k'kuz chinarangitamta tputsee tapachindamaama. \v 13-14 ¿Antaati iyash Utaásarinchich yaramapan taar? Wanindaja. Mishat, Utaásarinchich Apanllush pang' pshturangazinllinaja. Opeejaa muchirangazinllinaja. \v 15 Itaru, Apanll kaneeschee k'kuz chinayaru, Waanaatsi Wip Melkisarini yaramapan tamapari ashiru zanganirangiya urutari yaramapaneem taamaama. \v 16 Wipaa zanganeeru, nda Leviyarinchicheem ínarangiya, watam uwsha, Leviyarinchich tputs uru tsipakanawa. Itaru, Melkisa yaramapan matspash taaku an tamapari ashimamtam urutamari taamaam zanganirangiya. \v 17 Apanll waana, táranguwa Wipaatsi; \q1 Shiy Melkisarin tamapari ashirush urutamari apanllpan urkar taachsha, \q1 ayamamtiyam nda pastamaama,\f * \fr 7:17 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 110.4 átu atitamta.\f* \m tárangiya. \v 18 Ashiriya, na Apanll Wipaa zanganirangu, sirapuch k'kuz na watsta tiya. Leviyarinchicheetstam na yaramapaneem watsta atitamta. Sirapchee k'kuz tputsush mang' izuuru tachingtareeja. Tputs itsinsaru taamaam istatareeja. Xapoorangana. \v 19 Ashiri waanaatsi Wip tputsee izuurumamarisha istamamari zanganirangiya. Ashiri iysha Isusumun mangini tatkuni, Apanllsha mangeetsini izuuru yarkiya. Mangini kis Apanllpat ipunkiniya, watam Isus Melkis tamapari ashiritamtawa. \p \v 20-21 Sirútamasa Apanll Leviyarinchichee tputs ipusarangu, Siysa yaramapaneem urutamari taatssa, tárangeeja, nduni. Itaru, Wipaa zanganeeru, Nuw minamari k'kuz payukina. Tsimbun payukeezi. Shiysha urutamari apanllpan urkar taachsha; Wipaa tárangiya. \v 22 Apanll na Isusootsimarisha chinakiya, watam wamarisha kasiruwa. Ashiri anootsimarisha, Isusootsimarisha chinachinipa. \p \v 23 Iyashuch yaramapan urkari tsipakchu, minootssha ipuskana. Minum tsipakchu, minootssha ipusta ashkana. Uru ashishtar ashtaranaya. Ashimapaneem zapan taarangana. \v 24 Itaru, Isussha na nda ashkiya; minumarisha anumarisha yaramapaneem na taakiya. Tsipacheeja ndambaree. Ashiri urutamari tapachindampan taachiya. Urutamari istamapaneem taachiya. \v 25 Ashiri na tputssha: Apanllee mangoonpi; átu, Isusumun mang' tatku, Isussha tapachindachiya. Urutamari Waparip taamaam tapachindakiya, watam iyaam uru Waparpat tsiyatkuwa. \p \v 26 Isus yutarit taaranginaariya, ¿tamari iyaa istach? Itaru, ksumish wanasirimish taarangu, iyaa istakiya. Yutarit chinarangeeja. ¿Yapshtaja yáyaruch Isusootsi yutarit tsiyatchich? Wanindaja. Uru wanasirimish taarangiya. Iy tputsini ashtareezini. Yutarit iy taakaniya. Itaru, Isus nda ashirangiya. Waparee kuk uru izuuru payurangiya. Nda minumtiyam k'kuz kapeetarangiya. Ashiri Apanllsha Wipaa yusur ituyamayaru, kis waanpeetam yamarangiya. \v 27 Itaru, iyashuch yaramapani tputssincha. Yutarittam chinakana. Ashiri ndatumasa tputsee yaramaam istakchu, uru waanaatsi yutaritshishirineetsi yareersin, tputsee istamaam waritarangiya. Opeejaa pachayarusin, yartarana. Ashiri waamatam putam yarta putam yarta ashirangana. Itaru, ashkeeja Isusu. Isus tsiparangu, támeeru, yutaritshishee ichinguru tachingarangiya. Minumta Isus tsiparangu, ichingasha tputsee yutaritshishirinee tachingarangiya. \v 28 Apanll sirapuch k'kuz tsiyatarangu, Leviyarinchichee tputs yaramapaneem ísamangandama, tárangiya. Tputstaa waana yutaritshishee ichtaru yarkachu, nuwaam yaramapaneem taamaam waritakcha natumasamta, tárangiya Apanlli sirútamasa. Itaru, natsha kaneesich k'kuz tsiyatku, waana wipaa yaramapaneem ísamarangiya. Nuw minamari k'kuz na chinakina; tsimbun chinakeezi. Shiy ipari, urutamari yaramapaneem taachsha, tárangiya. Ashiri urutamari iyaam yaramapaneem taachiya.\f * \fr 7:28 \ft Salmo 110.4 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \c 8 \p \v 1 Ashiri Isuschichis kaapa mazinangtsa; iy yaramapanirini Isus iyaa izuuru istakiya. Waparip kanapurangu, uru Waparpat kis ipunkiya. Waparpat washunand tiptsireetsi napkiya. Leviyarinchich tputs yaramapan taarangu anoo Isusumarisha wamari kasiriya. Isus yaramapaneetstam urkar wamari kasiriya.\f * \fr 8:1 \ft Salmo 110.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Isussha \v 2 Apanllish pang' tsapurunasish pshturangeeja; yuwash tputs tinarangu anush pshturangeeja, nda. Itaru, waptam káreeru, Waparishuri pang' kanindush pshturangiya. Anshurisha na taakiya. Uru iyaam yaramapaneem taakiya Waparishu. \v 3 Zitaminarini sirú Apanlleem pang' pangurangusin, yaramapan urkari nda mangu pshturangiya. Yutaritshishee yaramaam pshtutaranaya. Opeejaa pachayaru, ursirsha yáyaru, Apanllush pang' pshtutaranaya. Isussha ashiritam Waparish pang' kanindap pshtuyaru, nda mangutari pshturangiya. Tsipayaru, waanaatsi ursiri kushindarangu, yutaritshishee izuuru tachingamaam pshturangiya Waparishu. Arangiri Isus Waparish pshtuyaru, yaramapaneem urutari taakiya. \v 4 Itaru, Isus wand nish tsapurunasush taarinaariya ashiru, ¿tamareeja yaramapaneem taach? Pinasakiya, watam iyashuch yaramapan wandaritam k'kuzee sirapuch payumaam taaruwa. \v 5 Apanll sirútamasa iyashuch yaramapanee kamachtayaru, Natumasamaam shingtsa, tárangiya. Móysisarin machip káreeru, Apanllsha ichinguroo kamachtarangiya. Sheeru, pangusee pangumaam kamachtarangiya. Piy shingi; tárangiya. Nllitaritaa chinarinllpa. Yuw nuw siyaa yámandarangi an tamapari ashiru tinangcha; tárangiya. Mishat, yaramapaneetstam kamachtarangiya yutaritshishee yaramaama. Natumasamaam Apanll kamachtarangiya. \v 6 Itaru, Isus iyashchee yaramapanee ichinguru kasiriya. Isusumari kuk zitaminarineetsi kuk na kasiktamta. Apanll Wipamunari yaramapaneem mang' chinakiya. Shiysha urutamari tputsee tapachindampaneem taachsha, tárangiya Wipaatsi. \p \v 7 Apanll sirútamasa zitaminarineetsi kamachtarangitaa, izuuru tputsish mang' tachingamaam pinasarangana. Ashiri anoomsha Apanll Wipaa zanganirangu, misha kaneesich chinarangiya. Wip izuuru tputsush mang' tachingchu anoo chinarangiya. \p \v 8 Ashiri yuwamand zitamin nda itsinsaru mangoonarangana anumand k'kuzee kaneesich wayarangiya. Tárangiya; \pi1 Apanll zurampatari siyaa átcha. Nuw uru Utaáchichpa, yusur tatsuyakchuri, kaneesichsha wanasir chinachi. An zar uru tatsamchiya. \v 9 Na tatsuyashish kaneesich wayakchuri, yuwaa sirútama zitaminarpatis tsiyatarangani anoo kasiriya. Anpur zitaminarineetsis uw patsisayaruri, Ijiptosh tsap tashitungayaruri, nuw wanasiritaa tsiyataranguri, itaru uwshtisin nuwaa tayutaritarangsin, nuwaa kuki kapeetaranganaya. Nuw wanasiritaa ksutaranguri, ashiritaa nuwaa ngataranganaya. \v 10 Ndusha ashimaam na in yusur wanasir chinamaam tatsuyakchuri, nuwaanaatsi kamachtamari mangshuwarisha pshtachima. Mishat, nuwaa urutamari chinamaam chínashshutam nuwaanaatsi kuki yandakpaz ashtachima. Ashkachuri, nuwaa Apanllirineemi ínakchusin, nuwsha tputsireemi ínchima. Nuw Taarashipaneeruri zurampatari atina. \v 11 Ashkachuri, ndusha tayaspatampaningaz nuwaa kuki yasapani atusin zandchinllinaya. Watam ashparitaa nllur, wachinaatstam nuwaa izuuru mangoonamaam yutaritshishirineetsi tachingachuri, nda yusur anootstam chinachinllinawa. \v 12 Nuwamun mang' tatkusin, nuwsha kizpur istachima. Yutaritshishireetsis izuuru tachingeeruri, kapeetchima. Sheeruri, kapeetkachuri, yutaritshishee yusur ndusha chinachinllinaya, nuw Taarashipani zurampatari atina; \m Apanll sirútama, iyashchee tárangiya.\f * \fr 8:12 \ft Nishuri yuwartatam Jeremiyasa 31.31-24 átu atitamta.\f* \p \v 13 Ashiri Apanllsha: Nuw kaneesich k'kuz chinakina, táyaru, sirapuch k'kuz zitaminarini kuk, na watsishapari, tárangiya. Ashiri na musásiri sirapuch k'kuz waani pastachparee. Watam Apanlli Wip, Isusu urutamari yaramapaneem taakuwa. \p Ashiri yuwaa Apanll mangoozee yaramapaneem Isusoo ínarangu anoo kamaneena. \c 9 \s1 Mishat, yuwaa Apanll ursirpat yutaritshishee yaramaam kamachtarangu anoo kamanchintspa \p \v 1 Sirútamasa Apanll Móysisarineetsi kamachtarangiya. Anumunsha tputssha Apanlleem pang' pangurangana. Leviyarinchichee kamachtarangitamta Apanllee pang' ksutamaama; misha Apanllee ungirtamaama. \v 2-3 Ashiri Apanlleem pang' zitaminarini pangurangana. Taspat, kamispat pangurangana. Panguyarusin, kamissha wazuran ipusanand tupucharangana. Ashiri washitungashinungi, tandapunuz ningtachush, anush iyashuch tputs, “Apanllush pangu wanasirimshi”, ísamarangana. Sheeru wantsush tandapunuz arangchish, tputssha: “Apanllush pangu kizpurinasha wanasirimshi”, ísamarangana. Ningtachush nambarinaa tinayarusin, wayarangana 'sineemaama. Mishat, misaatstam anshutam wayarangana. Sheeru, pangaa k'tsas tsimbun matayaru misamun wayarangana. Pangaa wayayarusin, Apanll iyash taakiya. Iyaa napkiya, táyarusin, wayarangana. \v 4 Sheeru, Apanllush pang' wantsshu, tandapunuz arangtachush, kajonaatsi orpat taparayarusin, wayarangana. Anush kzammashee tazuyaru, kzam pchazarangiya. Minusha kajon orpat tapararangana. Sheeru, shatangashimun ush Apanll wipunash tamapari ashtamaru orpatatam ínayarusin wayarangana. Sheeru kajonsha wantsush Apanllush pang' wayarangana kizpur wanasiri anshu. Kajonushshacha Apanllee wayandamari, patumbchimun yandarangu anoo pshtayarusin wayarangana. Mishat, muritssha orpatatam tinayarusin, zitaminarinee watungashi, mana sura pakich pshtayaru, kajonshutam pshtarangana. Mishat, Aaronarini tushuwshini yuw chaptarangu anootstam kajonshutam pshtarangana. Tputssha an kajon: Apanll kajonarini, ísamarangana. \v 5 Tputssha Apanllee pang' ichinguru yareersin, yaramapansha urkar toroo pachayaru, ursireetsi yáyaru, wantsush Apanllush pang' pshturangiya kizpur wanasirishu. Apanllimun kajonarini iwaz yaramapansha kurassee izuwtarangiya. Apanll wipunash arang arang ashiru upusunanda ixuwtarangiya. Ashirangu, Apanllsha tputsee nayaniyaru yutaritshishimand nda pacharangiya. Itaru, ¿mayaamshtaja yusur anoo yandachi? watam siy ichingurus yasaksawa. Nguti siyaa mangis p'tsimaam yandarangina. \p \v 6 Zitaminarini ichinguru wanasiri yareersin, Leviyarinchichsha yaramapan uru putam putam tandapunuz ningtachish pshturangana. Maacheetsi yaramaam pshturangana. Mishat, Apanllpat tsiyatamaam pshturangana. \v 7 Itaru, wantsush, arangtachush tandapunuz yaramapansha urkari pshturangiya wamarishta. Machin pshturangiya. Minam masachi tushiyramchu, zaree tatsamooramchu pshtutariya. Toroo karupan pachayaru, chipootstam karupan pachayaru, ursiree yáyaru, pshturangiya. Waanaatsee yutaritshishirini yaramaam pshturangiya. Mishat, tputseemtam yutaritshishirini yaramaam pshturangitamta. \v 8-9 Yuwapur Apanll pang' taarangu anpur mangoo izuuru yaramaam nda waritarangana. Izuuru Apanllpat tsiyatamaam pinasarangana. Mbamamuncha, watam kamis kámanaranguwa. Itaru, na Apanll Wani iyaa mangeetsini p'tseekiya anoo mangoonamaama. Tputs wantsush Apanllush pang' pshtumaam pinasarangana. Yaramapan opeejaa pachat pachat ashkitaatssin, itaru tputssha nda mapiyrsin taarangana. Apanll nuwaa mangi izuuru tachingarangiya, taamaam pinasarangana. \v 10 Wanutsee chumarangusin, mishat katungtsee mangurangusin, Apanllee kamachtamarini payuktanicha, tárangana. Anoo istamana istarangitamta; itaru izuuru tputsee mang' nda tachingarangiya. Ashiri anumandsha Apanll, Natumasam ashtachima, tárangiya. Itaru, Iparee zangankachuri, izuureeshti istachima, tárangiya. \p \v 11 Ashiri Apanllsha Wip nish tsapurunasish kuseeru, ichinguru izuureesha yararangiya. Tsipayaru, támeeru, iyaa mangini izuuru tachingarangiya. Iyaam yaramapaneem wamarisha kasiru taakiya. Ichingeesha tachingeeru, iwapayaranllu, wantsush Waparipiricha izuuru pshturangiya. Apanllush pang' nish tsapurunasush taaru anush nda pshturangiya. Yuwash tputs tinarangu anush pshturangeeja. \v 12 Itaru, wantsush Waparishuri pang' kanindap pshturangiya. Mishat, pshtuku, toroo ursir yarangeeja. Chipootstam ursir yarangitamtaja, nda. Itaru, pshtuyaru, Apaa, nuwaanpatatari kurasiri tputsee tapachindayana, tárangiya. Nda putam putam iyaa tapachindamaam pshtukiya. Itaru, minamari pshtuyaru, izuureesha tachingarangiya. Urutamari Waparish taachiya. Urutamari iyaa tapachindakiya Isusu. \p \v 13 Zitaminarini Apanllee kamachtamarini zapan payurangana. Yuw tputs tsasiri taakana anuri shaniymaam waritarangiya. Yuw maacheetsi yutaritamashee patatarangu anoo pshturintspa, tárangana. Yarampansha chipootstam misha torootstam ursir yáyaru, puzachpat kungupat íseeru, tputsimun ixuwat ixuwat ashirangiya. Ashirangu, Na yareenlltishcha, tárangiya. Yusur shaniymaam, Apanllee ungirtamaam waritaktishcha; tárangiya. \v 14 Itaru, Isussha ursir kasirinasha iyaa izuuru tachingkiya. Isus: Tputsee izuuru istachima; Waparee, tárangiya. Waana yutaritshishirini ndunimuntaa, tsastaa taarangu, iyamand yutaritshishee tachingamaam tsiparangiya. Nuwamun kurasiri, Apaa, tputsee yarangcha; Waparee táyaru, na Apanll urutamari wipamun ursir tputsee mang' izuuru tachingkiya.\f * \fr 9:14 \ft Salmo 51.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, na mapiyshtini taakaniya; yuwaa zitamin chinarangana anoo ndusha chinachini. Apanlleetsimarisha kuk payumaam taakaniya. \p \v 15 Ashiri na Apanll Isusootsimari chinakiya tputsee tapachindamaama. Zitaminarini ashpatam Apanllee kuk tuminpi atusin, opeejaa pacharangana; Ashiriya, Isussha tsipayaru, zitaminarineetsitam yutaritshishirini izuurisha tachingarangiya; tapachindarangitamta. Ashiri zitaminarini yuw itsinsaru Apanlli chinarangu an na kis Apanllpat ipunkitamanaya. \v 16-17 Apanll sirútamasa anoo chinarangiya. Tputs nuwaa kuki payukinaareesinaya, Nuw ipari tsipakchu, nuwsha izuureershti yarchima. Nuwaanshu pangi yapshtuchima, Apanll, tárangiya waana mangush chinaku. Anoomsha Isus Waparee kuk payumaam tsiparangiya. Iyashuch anoo nda kapung mangoonarangana. Itaru, yuwash Isus tsiparangu anush Apanllsha waanaatsi kuk izuuru tatsamoorangiya. Yutaritshishee izuureesha tachingarangiya. Mishat, tputsee waanshu pang' yapshturangiya. \v 18 Ashiri anumandsha Apanll sirúta zitaminarinee kamachtayaru, Natumasamaam maachitpat ursir yarangtsa, tárangiya. Itaru, Wip tsipachu anoo uru mangush chinarangiya. \p \v 19 Apanll Móysisarinee kamachtayaru, Móysisarinsha Apanllee kuk ichinguru kirakamun yandarangiya. Yandayaru, tputsee: Na siysa Apanllee kuk payungtamtsa, tárangiya. Táyaru, torootssha mishat chipootstam ursiri kungupat ísarangiya. Sheeru, purootssha chumbeepee yáyaru, yasinamun kássiyaru, kurasushsha chkah sheeru, tputsimun ixuwtat ixuwtat ashirangiya. Mishat, kirakamunatam yuwamun Apanllee kamachtamarini yandarangu anumuntam ixuwtarangitamta.\f * \fr 9:19 \ft Salmo 51.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 20 Sheeru, Apanll: \pi1 Watam siysa; Izuuru Taarashipanee kuk payuchinipa, tárangsawa. Ashiri nipat, toroopat ursiri Taarashipaneem tiptsir kinatssa,\f * \fr 9:20 \ft Nishuri yuwartatam Tashitungarangu 24.8 átu atitamta. Itaru, Sakáriyasa 9.11 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya Móysisarini tputseetsi. \v 21 Mishat, Apanllee pang' pangurangusin, kuraspata ixuwtarangiya. Mishat, misamuntam, nambarinamuntam, kajonamuntam, maacheetsi ichinguru kuraspat ixuwtarangiya. Iwapayaru, Na ichinguroo yaramcha Apanlleema, tárangiya. \v 22 Sirú Apanll iyashchee anoo kamachtarangiya. Ichinguru kuraspata yaramaam kamachtarangiya. Ashiri anumunsha iysha Utaáshuchini: Ndunnaari chinuzee pachakuch, ndunnaa kuras kushindakchu, yutaritshishee yaramaam wanindaja; atiniya. \p \v 23-24 Ashiri tputs Apanlleem pang' tinarangusin, ichinguru toropat ursir yararangana. Itaru, Apanll tputsee waanshu pang' kanindap yapshtumaam aranginasha chinarangiya. Ashirucha, Isussha tsipayaru, támeeru, Apanllush pang' yuwaa tputs tinarangana anush nda pshturangiya; watam anoo pastamaam waritarangiya. Itaru, támeeru, Waparip kanindap kárirangiya. Káreeru, Waparish pshturangiya. Ashirangu anush urutamari iyaam yaramapaneem taakiya. \v 25 Mishat, iyashuchsha yaramapan urkari toroo pachayaru pshtuta, toroo pachayaru pshtuta ashirangiya. Itaru, Isus nda ashirangiya. Isussha tsipayaru, Waparish izuurumamari pshturangiya. ¿Tamaree Isus kiyung kachiyaru tsipat, kiyung kachiyaru tsipat tsipat ashtach? \v 26 ¿Tamaree minumtam tputsee yaramaam tsipat minumtam tputsee yaramaam tsipat tsipat ashtach? ¿Tamaree Isus ashich? Ashimaam pinasakiya. Itaru, Apanllsha: Na zaree tatsameenlliya, táyaru, Toroo pachamaam watsishta, táyaru, Isus nish tsapurunasush kusarangiya. Kiyung kachiyaru, tsiparangiya. Itaru, tsipayaru, yutaritshishee izuureesha tachingarangiya. \v 27 Iy tputsini tsipakchuni, yuwaa tputs Apanllee nda chinaku anoo Apanllsha wanichiya. \v 28 Isussha ashikpaz ashiritamta iyamand yutaritshishirini waneekpaz ashiru tsiparangiya. Waana zandeeru tsipayaru, tputseetssha zapan tapachindarangiya. Yutaritshishee zapan tachingarangiya. Waparish pshturangitaa, yusur nish tsapurunasush kuschiya. Yusur kuskachu, nda yutaritshishee tachingamaam kuschiya. Itaru, iyaa Waparip machimaam yamakatu kuschiya. Ashiri iysha izuureesha Isusoomarisha kutakaniya. \c 10 \p \v 1 Móysisarini kuk tputsee istamana istarangitaa, iwaziri Apanllee mangoonarangana. Itaru, Isussha na nda ashkiya. Itsinsaru aranginasha Apanllee kuk kamankiya. Mangeetsini izuuru tachingkiya. Zitaminarini uru yutaritshishimun mang' mantsarangana. Ashiriya, anumunsha uru zaree tatsamoochu, yaramapansha urkar Apanllush pang' wantsush pshtuta, zaree tatsamoochu pshtuta pshtuta ashirangiya yutaritshishee yaramaama. Itaru, tputsee mang' nda izuuru tachingarangiya. \v 2 Izuuru tachingkinaariya ashiru, ¿mayaamaja uru toroo pachat pachat ashirangana? Wandari, ¿Ashinu yarchini? atusin, mang' mantsaranganaya. Nda mapiyrangana. \v 3 Ashiri anumunsha minush masach tushiyaru, yaramapansha urkari toroo pachayaru, wantsush Apanllush pang' pshturangiya. \v 4 Itaru, torpat ursiri misha chippatatam ursiri yutaritshishee izuuru tachingamaam pinasakana. \v 5 Ashiri Isussha ndatuma tsapurunasip naachu, Waparpat tsiyatku, tárangiya; \q1 Tputs chinuzee pachayarusin, muchkusin, \q1 anumun shiy nda mangish ksaksha. \q1 Shiy anumun yutaritshishee yaramaam nda kapung chinaksha. \q1 Itaru, nuwaa tputseem ínachsha.\f * \fr 10:5 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 40.6 átu atitamta.\f* \q1 Tputseem kinakchuri, tputsee mangu izuuru tachingamaam tsipachima. \q1 \v 6 Mishat, tirikoo pangishish yushindakuni, \q1 anumuntam nda mangish ksaksha. \q1 Itaru, Apaa, shiy nuwaa tsiyatkush, \q1 K'keetsi zurampatari tuminungcha, tárangsha. \q1 \v 7 Ashirucha, nuwsha shiyaa, Tputsip nuwaa zanganingandama. \q1 Shiy nuwaa kirakarishish kamanirangsha. \q1 Ashiri nuwsha, shiyaa kukish tuminumaam mangi kizpur ksakina;\f * \fr 10:7 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 40.6-8 átu atitamta.\f* \m Isus tárangiya Wapareetsi. Ashiri Isus tputseem kinarangu, anuritam Waparee kuk payurangiya. \v 8 Apanll Móysisarinee chinoozee pachamaam kamachtarangitaa, Apanllsha waantatam zandkeezi; tsachiktana; tárangiya, watam nda izuuru tachingaranguwa. \v 9 Itaru, yuwari Isus izuuru tachingamaam tsipaneetstaati pachindkeezi, tárangu anuri Apanll chinarangiya. Anumandsha sirapchee k'kuz na watsisshaparee, átcha Apanlli. \v 10 Ashiri Isussha Waparee kuk ichinguru payurangiya. Kizpur kiyung kachiyrangtaa, iyaam tapachindamaam tsiparangiya. Tsipayaru, támeeru, iyaa mangeetsini izuureesha tachingarangiya. \p \v 11 Leviyarinchich yaramapani opeejaa putam pachat putam pachat ashtaranaya. Itaru, mangutari ashtaranaya. An yutaritshishee tachingtareeja. \v 12 Isus waana tsipayaru, yutaritshishee izuuru tachingarangiya. Na nllitaritamash tachingamaam wanindaja. Isusumaritcha waritakiya. Ashiri na Isussha Waparish pshtuyaru, Waparpat urutamari ipunkiya. Waparpat urutamari wamari kasiru taakiya. \v 13 Anush Waparish taaku, undararee izuuru tpachingamaam kutakiya.\f * \fr 10:13 \ft Salmo 110.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 14 Ashiri Isus waanaatsi watsipun nda pachindarangu, tsiparangiya. Tsipayaru, yutaritshishee izuuru kasirangiya. Ashiri yusur yutaritshishimand tsipamaam wanindaja. Tputssha Apanllimun mang' tatkusin, Isussha yutaritshishee urutamari tachingkiya. \v 15 Mishat, Apanll Wani iyaa mangini p'tseeku, iysha waanaatsi kuk mangoonkiniya. Sirú Apanll zitaminarineetsini anootstam kamanirangiya; \pi1 \v 16 Zar tatsamkachu, wanasir chinamaam tatsuyakchuri, nuwaanaatsi kamachtamari mangshuwarisha pshtachima. Mishat, nuwaa urutamari chinamaam chínashshutam nuwaanaatsi kuki yandakpaz ashtachima.\f * \fr 10:16 \ft Nishuri yuwartatam Jeremiyasa 31.33 átu atitamta.\f* \v 17 Sheeruri, yutaritshishee tachingkachuri, anoo yusur chinachtazi,\f * \fr 10:17 \ft Jeremiyasa 31.31-34 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya Apanlli. \v 18 Ashiri Apanll yutaritshishee ichinguru yararangiya. Yusur yutaritshishimun chinuzee pachamaam wanindaja. Apanll na waana ichinguroo tachingarangiya. Mbizamamarisha tachingarangiya. \v 19 Ashiriya, siy Isuschichis Apanllpat tsiyatpi átus tsiyatangtsa. Pzirintspa. Apanll iyaa mangeetsini izuuru tachingarangu, iysha na Apanllpat tsiyatamaam waritakaniya; pazimaam nduncha. Apanllush pang' kanindap wantsushpaz ashiru pshtumaam waritakaniya, watam Isus waanpata ursiri iyaa mangeetsini izuuru tachingaranguwa. \v 20 Sirú Apanllpat tsiyatamaam kamis kapung kámanirangiya; xararangtanicha. Itaru, Isus tsiparamchu, kámanashish izuuru izicheerangsha, na iysha kamiran Apanllish pshtumaam waritakaniya. In tsiyatsis taarashishpancha, zuwaa; kaneesichcha. \v 21 Mishat, Isus támarangiya ayamtaatiya yusur nda tsipamaama. Ashiri na urutamari Waparish iyaam yaramapan taakiya. \v 22 Ashiri Apanllpat tsiyatamaam pzirintspa; atashina. ¿Mayamandaja pazichich? Isusumand ursir iyaa izuuru tachingeenlliya. Apanll waana izuuru mapiyanlliya. Ndusha mangini anpat mapchiniya. Yutaritshish chiyaa nutsich ndusha itsachtakiya. Isusumari iyaa istarangu ashkiniya. Pazimaam minamtiyam wanindaja. \v 23 Ashiri: Isusootsimari kuk payungtsa; sambaytarintspa, watam Isus waanaatsi kuk kapeetamaam pinasakuwa. Iyaa izuuru istachinllpa, tárangu ¿tamareeja iyaatstam nda ituyamach? \v 24 Mishat, washunand shaniykachus, Apanllee kuk mangoonamaam saanpata waneengtsa. Saanpata chinamaam istangtsa. Saanpata wanasiri taamaam waneengtsa. \v 25 Mishat, Apanlleem shaniymaam niyrintspa. Siyashuch ashpatam nda pshtukanaya. Itaru, paptsa; anoo shirintspa. Shaniykachus, Apanllee kuk natstayarus, chinayarus saanpata wanasiri tsiyatangtsa; nda sambaytamaam istangtsa, watam Isus musásasiri yusur kuschuwa. \p \v 26 Ashiri Apanllee kuk ksarintspa, siyaa Isuschicheetsis atina. Paptsa; tputs Apanllee kuk mangoonku, sheeru kasakchu, Isusoo kuk kapeetkachus, ¿chaka siyaa istach? Nllitarit istamaam wanindaja. \v 27 Apanllsha sumaspat wanichiya. Washunand yashingpatari wanichiya. ¿Tamaree anoo nda punichich? \v 28 Zitaminarini Móysisarinee kuk ngatarangu, anumand iyashuchsha pachatarana. Tuchip tputs mazinakchusin, nduntaati ashiru tsimbunanda tputs mazinakchusin, pachataranaya. Nayanirangeeja. \v 29 Apanllsha waantanasha nda nayanichiya. ¿Tamareeja Apanll waantanasha aranginasha nda wánich? Tputssha Apanllee kuk mangooneertaa, yusursha kasakchu, Isusoo yutarit tsiyatku, ¿Tamari Isus ursiri tputsush mang' tachingach? tákchu, Apanllee Wani natsakchu, yutaritam tsiyatku, Apanllsha anoo kizpur wanichiya. \v 30 Apanll waanaatsi kuk izuuru payuchiya. Nuwsha siyaa wanichima; tputsireetsi kizpur wanichima,\f * \fr 10:30 \ft Tayusima 32.35-36; Romshucheema 12.19 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* tárangiya. \v 31 Ashiri paptsa; tputs ashkinaariya, Apanllee kizpur punimaam taarcha. Apanll urutamari wanichiya.\f * \fr 10:31 \ft Josueya 3.10; Matiwa 26.63 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p \v 32 Itaru, siy Isusoo kuk sirú mazinarangus, Isusumun mangis taturangsa. Kapung kiyungutaa yacharangitaatssin, itaru siysa Isusoo kuk nda kapeetarangsa. Ashiri anuritam shingtsa. \v 33 Sirú tputs siyaa kapungtaa kiyung yacharangusin, ashiritaa Isusoo nda kasarangis. Siyaa statangat ashirangana. Siyaa putayarusin pzkoorangana. Tunareetstam, Isuschicheetstam kiyung yacharangusin, tunareetstaa siysa nayanirangus istarangsa. \v 34 Isuschichee putayarusin, tumanarangana. Siysa nayanirangus, istarangsa. Maachireetsis zapan itutsimbarangana. Itaru, siysa anumanda mangis nda mantsarangsa. Urutamari Isuspat taachiniya, tárangus, maachiritangazis nda mangis kapung mantsarangsa. Isusootsimarisha chinarangsa. \v 35 Ashiri Isusumunarisha mangis tatungtsa. Apanllee kuk tuminkachus, Isussha izuuru siyaa istachiya. Waparish pang' yapshtuchintsa. \v 36 Kiyung kachiymaam niziktana; atitaateesa, Apanllee kuk ksarintspa. Tuminungints. Ashkinaareesa, Isus yusur kuskachu, siyaa Waparip machchiya. \v 37 Na pakich pishtakiya, watam Apanll kuk yandam atuwa; \pi1 Nuw Ipari na musásiritparee kuschiya. \v 38 Ashiri tputssha nuwamun mang' tatku, urutamari taachiya. Itaru, kasakchu, ¿anoo nuw tamareeja chinachi? \m átcha Apanlli. \v 39 Itaru, iysha nda ashkiniya. ¿Ashiri mayamandaja Apanll iyaa wánich? Ashiri Apanllsha iyaa izuuru tapachindachiya. \p Ashiri yuwaa Apanll Isuspat ursir iyaa mangeetsini izuuru tachingarangu anoo kamaneena. \c 11 \s1 Mishat, nuw siyaa Isuschicheetsis táchintspa; uru Apanllimun mangis tatungtsa; siyaa táshina \p \v 1 Mazinangtsa, Apanllimun mangini tatkuni, Apanll nuwaa izuuru istachiya; izuuru tapachindachiya, atiniya. Apanllee pakeezini. Yuwaa Apanll istachintspa, tárangu anoo nduntam pakini. Ashiritaatini, Apanllimun mangini tatkuni, mangoonkiniya. \v 2 Zitaminarini zapan Apanllimun mang' taturangana. Ashiri Apanllsha: Watam nuwamun mangish taturangush, shiy kizpur wanasirtishcha; tárangiya. \p \v 3 Mazinangtsa; Apanll ichinguru tinarangu. Maachi ndunarimuntaa, Apanllsha tsiyatarangu, tsapoomsha tinarangiya. Apanllee mangoonkuni, Apanllcha ichinguru tinarangu, atiniya. \p \v 4 Zitaminarini zapan Apanllimun mang' taturangana. Atagarini wip, Abela sura, Apanllimun mang' taturangiya. Apanllee ungirtapi átu opeejaa pachayaru, sumasush muchirangiya. Itaru, zoonllsha, Kayína sura, maachee yutaritamashee muchirangiya. Ashiri Apanllsha nda anoo kapung chinarangiya. Itaru, Apanll Abelarineetsi wanasiri tsiyatarangiya. Shiyaa kis chinakina, tárangiya. Abelarini sirútamasari tsiparangiya. Itaru, iysha Abelarinee nda mbizakaniya, watam Apanllimun mang' taturanguwa. \p \v 5 Mishat, Enokarintam Apanllimun mang' taturangiya. Kis Apanlleetsimari chinarangiya. Ashiri Apanllsha: Enokaa kizpur chinakina. Tsipacheeja, ndambaree, tárangiya Apanlli. Táyaru, waanpee watsapun kanindap naringarangiya Enokaatsi. Tputssha Enokaa nachungarangusin, naxpoorangana; watam Apanll naringaranguwa. \p \v 6 Ashiri iysha ndunnaa Apanllee chinakuni, ndunnaa Apanllimun mangini tatkuni, ¿tamaree Apanll iyaa kis napach? Itaru, tputssha Apanllee chinaku, Apanll taartanda, zurampatari atinaari ashiru, uwsha Apanllee mangoonkiya. Mishat,: Nuw Apanllee kuk payukinaareena, Apanllsha nuwaa kizpur istachiya, atinaari, Apanllee mangoonku atiya. \p \v 7 Mishat, Nowerini Apanllimun mang' tatku, Apanllsha: Nowee, shiysha botee kapung tinangcha anush kamungamaama; Apanll, tárangiya. Nowerinsha Apanllee kuk chinayaru, punirangu, botee kapung tinarangiya. Apanllee kuk payurangu, waanaatsi tapachindarangiya; wipapat ichinguru, wizanllpata anush kamungarangiya. Tputsee waneerangitaa, itaru nda mazinarangana. Uwshtisin waanashtisin waneeshishee yacharangana. Ashiri Apanllsha: Watam nuwaa kuki payukshawa, ashiri nuwsha shiyaa uru kis napchinllpa, tárangiya. \p \v 8 Mishat, Apramarintam Apanllimun mang' taturangiya. Apanllsha: Apramaa, mazinangcha. Shaanaatsi tsapunish ksangcha. Nllitaritap tsap naangcha. Anush kuskachush, tsapuneemish yámandachinllpa. Shiyachcheem tsapuneemish panachinllpa, tárangiya Apanlli. Apramarinsha Apanllee kuk tuminpi átu naatarangiya. ¿Yapeeja naachi? táyaru, nda yasarangiya. Apanll nuwaa izuuru machichparee, táyaru, naatarangiya. \v 9 Kanaanush tsapu kusarangu, Apanllsha: In watacha tsapu shiyaama; panachinllpa; tárangiya. Ashiri Apramarinsha anshuri Kanaanush tsap taarangiya. Itaru, tsapoo waamatam paxanxamaam xapoorangiya. Wip Isaakarintam, wachinllinu Akoparintamta, tsapoo paxanxamaam xapoorangitamsina. Tamb taspata kamispat tambtarangusin, masaru taarangana. Itaru, uru Apanllimun mang' taturangana. Sheeru, Apramarini pangusee pangurangeeja. \v 10 Nda panguseem chinarangiya, watam uru Apanllip watsapun kanindap naamaam chinarangiya. Apanll anush nuwaam pangurangiya múchashimashi pangusi, watam Apanll waana tinaranguwa. Anush urutamari mapiyruri taachima, mangush chinaku, tárangiya Apramarini. \p \v 11 Mishat, Apramarin wizanll, Sararini mipshimunta, Apanllimun mang' taturangiya. Apanll nuwaa: Iparinachsha; tárangu, ¿tamaree waanaatsi kuk kapeetach? tárangiya. Kizpur wachinataa, Apanllimun mang' kapung tatku, wipaam iparinarangiya. \v 12 Sheeru, Apanllsha waanaatsi kuk payurangiya. Apramarinchichini nutsas izapaneerangiya. Na zapansha taakiya. Tputs táchimaam pinasshita. Tsangach tamapari ashiru, mazachi tamapari ashiru, zapaneerangshita. Tputs táchimaam pinasa. \p \v 13 Ashiri zitaminarini Apramarini Apanllimun mang' taturangu kasarangeeja. Ndaturi Apanllee, tárangu anoo paru, tsiparangiya. Itaru, ndatuma tsiparsin, tárangana; Apanll izuuru waanaatsi kuk tatsamoochparee. Nda minamtiyam k'kuzee kapeetchiya; tárangiya. Itaru, iysha nish mangooz mapiyruni taamaam wanindaja. Ashiri anoomcha masaruni taakaniya, tárangana Apramarini. \v 14 Ashiriya, chiy Apramarini amarangparee ashkitamtich, ndusha nish tsapurunasush taamaam chinachich; taarashshipa nda mapeechchi. Yuwash urutamari mapiyruch taachich anootsimari chinachchi. \v 15 Mishat, Apramarin waanpeetam watsapun kanapumaam chinaranginaariya, kanapurangparee. \v 16 Itaru, uwsha aranginasha chinarangiya. Apanllip watsapun naamaam chinarangiya. Ashiri Apanllsha uwaatssha kizpur chinarangiya. In nuwcha tputsiri. Nuwash tsapuni urutamari mangooz mapiyrsin táchapsinaya; yuwash nuw pangurangina anshuya; tárangiya Apanlli. \p \v 17 Mishat, Apramarini kizpur wachinayaru, Apanllsha Apramarineetsi: Iparish pchangi, yachamaam táyaru, Apramarinsha ngatarangeeja. \v 18 Uru Apanll sirú, tárangu anoo chinarangiya. Iparish Isaakaa kizpur istachima. Chinllineemish izapanichima, Apanll sirú, tárangiya. \v 19 Ashiri Apramarinsha anoo chinayaru, Tsipaktaatiya ipari, Apanll yusur ituyamachparee, ¿watam iparshish nuw izapanichima, Apanll, táranguwa? mangush chinaku, tárangiya. Táyaru, Apramarinsha wipaa nda pachindarangiya. Itaru, Apanllsha waantatam Watsta, tárangu, Isaakarineetsi tapachindarangiya; ituyamakpaz ashirangiya. \p \v 20 Mishat, Isaakarinsha wachinayaru, Apanllimun mang' taturangtamta. Wachinayaru, tsipamaam waritarangu, wipaa Akoparineemtam, mishat Esawarineemtam Apanllpat tsiyatarangiya istamaama. Apanllpat tsiyatarangu, tsiparangiya. \p \v 21 Mishat, Akoparinsha, Apanllimun mang' taturangtamta. Kizpur wachinayaru, tsipamaam zandkachu, wachinllinoom, Osiyarineem wip, Apanllpat tsiyatarangiya istamaama. Tsiyateeru, tsiparangiya. \p \v 22 Mishat, Osiyarintam Apanllimun mang' taturangiya. Ijiptosh tsap wachinayaru, tsipamaamtam waritakchu, zoonllee: Zapish Apanll iyashchee Kanaanap tsap waptam zanganichparee. Ashiri naakchus, nuwaa napi yángtsa. Nishuri Ijiptosh tsap ksarintspa napeetsi, tárangiya. \p \v 23 Mishat, zapishsha Móysisarini nllurtarangu, waparitam, waanaritam Apanllimun mang' taturanganaya. Ijiptoshuch kuraksha tputsee kamachtarangu, Siy Utaáshuchis ipareetsis kamuz tatsipkachus, pchangtsa; tárangitaa, Móysissha wapar kurakaatsi kuk nda punirangiya. Wipaa nda pacharangiya. Ipari kizpur wanasircha. Apanll istachparee, táyaru, wipaa waanshu pang' tuchip tsup ishinarangana. \v 24 Mishat, Apanllsha istarangu, Parawarinsha wip Móysisarinee waanaatsi wipaam tamapari ashiru yamarangiya. Móysisarini Parawash pang' kanungarangiya. Kizpuritaa kurak taarangu, itaru anoo nda kapung chinarangiya. \v 25-26 Waanshuchee tputs aranginasha istamaam chinarangiya. Kurikingaz kapung támararangeeja. Yutarittam taamaam támararangeeja. Nuwaanshuchpata taakchuri, kiyung kachiykachparina, watam iyashchee natsakanawa. Itaru, ashiritaa naachima, tárangiya. Móysisarini iy tamakpari ashiru Apanllimand Wip kiyung kachiyrangiya. Apanll iyaa izuuru tapachindachiya; watam sirú, táranguwa; táyaru, nda sambaytarangiya Móysisarini. \p \v 27 Ashiriya, Apanllimun mang' taturangu, Apanllsha Móysisarineetsi istarangiya tputsee machchimaama. Ijiptoo tsap kamingarang'sin, Parawarinsha kapung tsiyantarangiya. Uwsha Móysisarin punirangeeja, watam Apanllpat uru ipunaranguwa. Nduntaa Apanllee paku, itaru Apanllimun mang' taturangiya; sambaytarangeeja. \p \v 28 Ashiri Apanllimun mang' tatku, iyashchee tputs opeejaa pachamaam kamachtarangiya. Opeejareetsis pachakchus, ursirsha pangimunis tparangints; tárangiya. Tputssha anuritam ashiranganaya. Ashiriya, Apanllsha wasundurureetsi zanganarangu, iyashchee wip iwachiztama pacharangeeja. Ijiptoshchee wip pacharangiya iwachiztamaatsi. \p \v 29 Mishat, zitamin Apanllimun mang' taturangitamsina. Ijiptoshchee tsap shitungarangsin, mussha sura Chumbeepimashi anush kusarangsin, Apanllsha kungoo puzarangu, tputssha tsapunandarishta arachich kítarangana. Apanllimun mang' taturangsin, naatarangana. Ijiptoshsha tputs: Pza, tachiteeni; kiteeni, tárangusin, ipusanandatssin, kung yusur zaw ashirangiya. Apanllsha Parawaa wasundururee tpachingarangiya. \p \v 30 Mishat, Utaáshuchsha Apanllimun mang' taturangitamsina. Tsimbun matayaroom zari, putam putam maracharangusin, yaktaa Jericoo iturpirangana. Tsimbun matayaru zari iturpirusin, yaktash tandapunuzi, kámanarangu an warangtaranllu, parat ashirangiya.\f * \fr 11:30 \ft Josueya 6.20 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Zitaminarinsha yaktash pshtuyarusin, tputsee yutaritshishpanee ichinguru pacharangana. \v 31 Itaru, Rahabarineetsi mshipanimuntaa tapachindarangana, watam Apanllimun mang' taturangu iyashchee tsangampani istaranguwa.\f * \fr 11:31 \ft Masatarangana 13; Josueya 2.2; Josueya 6.25 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p \v 32 Zitaminarini zapan Apanllimun mang' taturangana. Kiyung kachiyrangtaatssin, sambaytarangazinllinaja. Ichinguroo kamanimaam pinasakina, watam zapan Apanllimun mang' taturanganawa. Jedeyonarini\f * \fr 11:32 \ft Kurak Tsipasa 6.11 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ashirangiya. Mishat, Balakarini\f * \fr 11:32 \ft Kurak Tsipasa 4.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* ashirangtamta; mishat Sansonarintamta;\f * \fr 11:32 \ft Kurak Tsipasa 13.24 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* mishat Jeftérintamta; mishat kurak Dapiyarintamta; mishat Samuelarini ashirangtamta; mishat Apanllee kuk kamanimapani ichingurusin ashirangana; Apanllimun mang' taturangana. \v 33 Apanllimun mang' tateersin, Apanllee kuk payurangana. Apanllee kuk payurangusin, undararee wamari kasiranganaya. Tiptsiree wanasiri ishinarangana. Apanllsha tputsee kapung istarangiya. Istachintspa, táyaru, istarangiya. Minootssha tputs yuwash tumuz zapan shaneeru anush kapeetarangtaatssin, Apanllsha tumuzee kuk mbamatarangiya; nda kapuxarangiya.\f * \fr 11:33 \ft Daniela 6.22 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 34 Minootssha tputs sumasush kapeetarangusin nduntam muchirangana. Minootssha tputs Apanllee kuk kapeetamaam ngatarangsin, kuraksha: Pachayani, tárangusin, itaru Apanllsha waanaatsi tiptsiree tapachindarangiya. Nduntaa zapanimuntaatssin, tputsee zapaneetstaa kasirangana. Apanll wizpuririnee panarangiya kasimaama. Tputssha Apanllee nda mangoonkusin, suwarangana. \v 35 Mishat, tputs Apanllimun mang' taturangsin, tputsee wip tsipareetstaa ituyamataranaya. Sheeru, ituyamayaru, wanireetssha: Neewa iparish. Apanll ituyamayanlliya, táta ashtaranaya. Tputs Apanllee kuk kasamaam kapung ngatarangusin, zapan tsiparangana. Kizpuritaa kiyung yacharangusin, kasamaam ngatarangana. Mangooz mapiyruni kis Apanllush taachinipa, táyarusin, tsiparangana. \v 36 Zitaminarinee ashpatam kiyung yacharangana. Zarungchayarusin, statangat ashirangana kukootsi. Minootssha putayarusin pzkoorangana. Minootssha kamurirangusin, tumanshishush tumanarangana. \v 37 Minootssha patumbichpat pacharangana. Minootssha sirúchpat ktsupeersin pacharangana. Natsaksin zapan pacharangana. Maacheetstam ichinguru itutsirangana. Watunir kucharangu tassha kamartaranganaya. Watungash ndunari marizpat taarangana. \v 38 Tsap puzap xiytat ashiranganaya. Machpitam xiytat ashiranganaya. Pangus ndunari wachush pshtuyarusin, anush maarangana. Kas yutarangitaa, itaru Apanllee kasamaam ngatarangana. Yutaritshishpan tputs yuwaa apanllpan ashkana anoo nda mangoonaranganaya. Itaru, Apanllsha waanaatsi tiptsiri kizpur chinarangiya. \v 39 Apanllee kuk uru chinayarusin, nda kapeetkusin, Apanllsha: Siyaa ksumish chinaktana, tárangiya, watam Apanllimun mang' taturanganawa. Iy zitaminarini zapan Apanllee chinarangu an Apanllee Wip pamaam kizpur zandarangana. Mikeeru kusangi, tárangana. Zandarangitaatssin, nda paranganaya. \v 40 Apanllsha: Xamachi; Ipari zangankachuri, zapan tputs siyapat washunandsha tapachindachintspa, tárangiya. Nduma Apanll Wip iyash kuschu, Apanll uru iyaatstam chinarangiya tapachindamaama. Ashiri anumunsha, Washunandsha siyaa tapachindachintspa; yutaritshishireetsi izuuru tachingchima; tárangiya zitaminarineetsi. Ashiri washunand Apanllush shaniychinipa. Ashirucha, zitamin tamarangparee shingtamtsa; uru Apanllimun mangis tatungtsa; nuw siyaa táshina. \c 12 \p \v 1 Ashiri iysha Isuschichini zitaminarini tamarangpari ashiritam Apanllish tachiteeni. ¿Iyashuch tputs wanip itsinsaru tachitarangana? Zapancha tachitarangana. Ashiri tachiteeni tina. Yutaritshishireetsis watsta táyarus, Apanllshumarisha tchitangtsa. Napaz tputs kiyak chiparu ¿wandaja arap iripuch? Itaru, xunaruch iripumaam waritariya. Ashiri siysa ashikpaz ashiritam shingtsa. Apanlleetsimari tachitpi átus, ashiri yutaritshishee kapeeteerus, xunayarus tchitangints. Sambaytarintspa. Paptsa; yutaritshishimun xararintspa. \v 2 Tachitkus, uru Isusoo chinangtsa atina. Isus yasinamun kizpur kiyung kachiyrangiya. Tputssha tpazaksin zarungcharangana. Itaru, anumand Isus tsiyantarangeeja. Pazirangeeja. Uru Waparee kuk chinayaru, Yashingoo kasiyaruri, tputsee tapachindachima, táyaru, kis Aparshi tputsiripti taachinipa, mangush chinaku táyaru, nda sambaytarangiya. Sheeru, ichinguru wamari kasiyaru, tsipatsee kamungeesha, na kissha Waparish taakiya. Kizpur kurak wamari kasiru taakiya. \p \v 3 Ashiri Isusoo uru chinangtsa. Yutaritshishpan tputs Isusoo kizpuritaa kiyung yacharangusin, ashiritaa nda sambaytarangiya; Waparee kuk watsta nda, tárangiya. Ashiri siysa shingtamtsa. \v 4 Yashing siyaa kasimaam zandarangtaa, siy ndaj, tárangus, kizpurtarangsa. Apanllee kuk izuuru payuchima; átus, tsipaneetstaatis chinarintspa; sambaytarintspa; atashina. \p \v 5-6 ¿Apanll kuk siyaa amka? Shiy nuwaa ipartana; átcha. Mazinangtsa, yusur mangeetsis p'tseechintspa. \pi1 Ipari shiyaa chinakina, atiya. Kiyung kachiykinaareesha, Apanll manguparee nuwaa kiyung yachakiya, tárinllpa. Ashiri nuwaa aranginasha chinapanda aturi shiyaa yachakina. Mishat, shiyaa waneekchuri, mangish kapung mantsarinllpa. Nuw shiyaa ipartana atina. Shiyaa ksumish chinakina. Nuw ipareetsi ichinguru waneektana; \m átcha Apanlli iyaatsi. \v 7 Ashiri siysa Isuschichis kiyung kachiykinaareesa, Apanll nuwaa aparpazi ashiru waneekanda; tángtsa. Táyarus, sambaytarintspa; siyaa táshina. Iy tputsini ashkitamaniya. Ipareetsini tayapstakaniya; mishat waneekaniya aranginasha mangoonamaama. Ashikpaz ashkitamta Apanll iyaatsi.\f * \fr 12:7 \ft 2 Samuela 7.14 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 8 Itaru, iyaa ndunnaa waneekchu, yashingchich tamapari ashiru taachpariniya. ¿Nllur wapar ndunari, tamareeja? Wapar nduni, waani kanungkiya. Itaru, wapar taaru, waparsha wipaa chinaku, yutarit kanungtapa átu waneekiya. Ashiri Apanllsha iyaa ashkitamta. Apanll wipaa ichinguru waneekiya. Apanll ndunnaa shiyaa waneeku, Apanllcheezish wipish; tunartishcha. \v 9 Nllurtamasini aparini iyaa waneerangu, iysha mazinaranginiya. Apareetsini kuk payuranginiya. Ashiri ¿ndusha aranginasha Apanlleetsinasha kuk mazinamaam waritak? Mazinakchuni, urutamari kis taachinipa. \v 10 Mishat, aparini iyaa waneerangu, natumasam wanasiri taamaam waneerangiya. Itaru, Apanllsha iyaa waneeku, urutamari wanasiri taamaam waneekiya. Waanaatstamari mangooz itsinsaru chinamaam waneekiya. \v 11 Waneekchu, kiyung kachiykuni, mangini mantsakaniya. ¿Chakaja kiyung kachiyku kis taach? Itaru, waneeshish pastakachu, aranginasha Apanllee mangoonkiniya. Yutaritshishee kasakuni,\f * \fr 12:11 \ft Tayusima 8.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* mangooz mapiymaam taakaniya.\f * \fr 12:11 \ft Tayusima 8.5, misha Salmo 89.32 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 12-13 Ashiri zuwanllee, itsinsaru tachitamaam ksarintspa. Kiyung kachiykitaatis, nizkitaatis, tchitangtsa; sambaytarintspa. Ashkachinaareesa itsinsaru tachitkachinaareesa, tputs; Watsiparee, pinasachparina; atitaa, itaru siyamand pakeeru tachitchitamparee. Saanpatatis mangeetsis tuwizpurtangtsa; nuw siyaa Isuschicheetsis táshina. \p \v 14 Tputspat mapiyrus taangtsa. Tputs siyaa natsakitaa, muntakitaa, siysa tsiyantarintspa. Yutaritshishee izuuru kpitangtsa. ¿Ndunnaa ashkus tamari Apanllush pshtuchis? \v 15 Ashiri paptsa; Apanllee mapiyrintspa. Apanll shiyaa istachintspa atiya. Itaru, siysa ngateerus, Apanll nuwaa istacheeja, ndambaree, tákchus, ¿tamareeja siyaa istach? Minumari tputs Apanllee tsiyantayaru, kasayaru, ¿wanipaja tputsee tupatstachtamparee? \v 16 Mishat, izanllpatartis wanasiri taangtsa. Mishat, uru Apanllee chinangtsa; Apanllee mapiyrintspa. Napa zitaminarini Esawarini, Isaakarini wipa, Apanllee mapiyrangiya. Wip iwachiztamataa, wapar ndatuma tsipachu uwaam Apanllpat tsiyatamaam waritarangitaa, kurakaam ínamaam waritarangitaa, ashiritaa Apanllee mapiyrangiya. Mariz kayatarangu, Marizimun tsipakinaareena, ¿tamari Apanll nuwaa istach? táyaru, katungats wamin Apanllee kasarangiya. \v 17 Sheeru, zapishsha waparsha tsipamaam waritarangu, Apaa nuwaam Apanllpat tsiyatangandama. Nuwaam istangandama; tárangitaa, tanurangitaa, waparsha pinasarangiya, watam wip sirú Apanllee mapiyranguwa. Ashiri siysa Isuschichis shirintspa; mangiptis taangtsa; atashina. \p \v 18 Sirútamasa zitaminarini Apanllee kuk mazinayarusin, kizpur punirustarangana. Itaru, iysha Isuschichini ashkeezini; Apanllee kuk kis mazinakaniya. Sirúta Apanll Móysisarinee: Tputspat nuwaana tsiyatchima, táyaru, machip Sinayash sumas tamapari ashiru kurakurtar ashirangiya.\f * \fr 12:18 \ft Tayusima 4.11-12 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Msassha kantseerap machimun pantsarangiya. Kizpur kariytarangiya. Mishat, mamaru kurakurtar ashirangiya. \v 19 Sheeru, Apanll wasundurur wakarash wits puu táyaru, Apanllsha tsiyatarangiya. Tputssha mazinarangusin, kizpur punirustarangusin, Móysisarineetssha: Nimun Apanllee mazinamaam watsisshaparee. Anoo mazinakchuni, tsipachpariniya, tárangana. \v 20 Mishat, Móysisarintam tputsee waneerangiya, \pi1 Paptsa, machip pakchiyam naarintspa. Tputs amb naayaru, maachee patatkachu, siysa anoo tputsee patumbichpatari pchangtsa, nduntaati ashiru toroopat pchangtsa. Maachi chinuz kandankachu anu pchangtamtsa;\f * \fr 12:20 \ft Tashitungarangu 19.12-13 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya. \v 21 Móysisarinsha waana; Nuw kizpuri puniktamana, tárangiya. \p \v 22 Itaru, iysha anoo na nda chinakaniya. Iysha Isuschichini nllitarita chinakaniya. Apanllip watsapunu amb kanindap kusamaam chinakaniya. Apanll watsapun Irusarintam sura; yuwash tputs mangooz mapiyrsin taakana amb chinakaniya. Anush Apanll wasundurur zapan na kis Apanllee ungirtakanaya. \v 23 Iysha anush kis shaniymaam chinakaniya. Iy Apanlltanicha wipini. Apanll iyaa surini wirkarimun yandam taariya. Apanll tputsee mang' ichinguru natstakiya. Ashiri yuw tputs yutarit taaku anoo Apanll waana wanichiya. Itaru, Apanll iyaa mangeetsini izuuru tachingarangiya. Ashiri iysha tsipakchuni, iy kanini Apanllush pang' kis shaniychiniya. Apanllpat tiptsiri ichinguruni shaniychiniya. \p \v 24 Iy Isuschichini Isusumun mangini tatkiniya. Isuscha iyaa tapachindarangiya. Kaneesich k'kuz iyaam yushindarangiya. Waanpata ursiri iyaa mangeetsini tachingarangiya. Sirútamasa Apanll Abelarinee ursir parangu, Na tputsee izuuru wanichima, tárangiya. Itaru, na Isusootssha ursir paku, Tputsee mang' na izuuru tachingchima. Ichinguru yarchima, tárangiya. \p \v 25 Ashiri Apanllee kuk ngatintspa. Zitaminarini Apanllee kuk mazinarangitaatssin, ngateersin, Apanllsha kizpur waneerangiya. Ashiri paptsa, siysa Isuschichis shirintspa. Apanll waanaatsi wip zanganeeru, iyaa itsinsaru Waparee kuk kamanirangiya. Ashiri na in Apanllee kuk kapeetkinaareechi, ¿yapeeja kamungchich? Wanindaja kamungumaama. \p \v 26 Apanll sirútamasa tsiyatarangu, tsapsha kizpur mundaztarangiya. Itaru, Apanllsha natu, Paptsa, kuskachuri, kamachtakchuri, tsap mishat kanindtam, zartam, tsuptam, tsangachtam, ichinguru zpuzachiya; tárangiya. \v 27 Iyaa Paptsa, yusur maachi ichinguru zpuzachiya, táyaru, Ichingasha maachi musásimashee tsipchiya, atiya. Sheeruri, múchashimashee wayachima, atiya. \v 28 Ashiri Apanllush urutamari taamaam chinangtsa, watam anoomari múchashimash tinchuwa. Apanll iyaa tapachindarangu, urutamari kis taachinipa. Ashiri Apanllpat tsiyatkus, Wapparee, Apaa tángtsa. Mangiptartis Apanllee ungirtangtsa. \v 29 Paptsa; Apanll, sumas tamapari ashiru yutaritshishee ichinguru muchchiya.\f * \fr 12:29 \ft Tayusima 4.24 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \p Ashirucha, Isusootsimari chinangtsa, siyaa Isuschicheetsis atashina. \c 13 \p \v 1 Ashiri zuwanllee, saanpata Isusumun zuwanlltischa. Ashiri saanpatatis chinangtsa; mapiyrus taangtsa. \v 2 Mishat, tputs siyash kuskachu, tunareetstaa nduntaa patarus, uru anoo istangtsa. Zitaminarini tputsee sirú istarangiya; tunareetstaa martarangiya. Nda natstarangu, Apanlleem wasundururee martarangiya. \p \v 3 Mishat, yuwaa tputs Isusumand kuk tumanarangu anoo nayanikus, yuw kiyung kachiyku an nayanikus, istangtsa. Nuwaa ashkinaareesinaya ashiru, kiyung kachiyachtamparina; táyarus, mangishis chinayarus, istangtsa. \p \v 4 Minootsshat zuwanllee, táchintspa. Uru wanasiri izanllpatartis taangtsa. Kizsha wazaranlliptartam wanasiri taachpa. Tputsee nllitarit yutarit patatkinaareesa, Apanll siyaa izuuru wanichiya. \p \v 5 Mishat, kurikingaz támararintspa. Yuwari maachi payukis anoomari payungtsa. Watam iyaa Apanll atuwa; \q1 Siyaa uru istachintspa. ¿Antaati pakchiyam siyaa kasacheezi?\f * \fr 13:5 \ft Nishuri yuwartatam Tayusima 31.6 átu atitamta; itaru, Josueya 1.5 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m táranguwa. \v 6 Ashiri, iysha: \q1 Apanll uru nuwash taakiya. \q1 Ashirucha, nuwsha tputsee nda puniki. \q1 ¿Chakaja nuwaa kasiku kasich? Pinasakanaya,\f * \fr 13:6 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 118.6 átu atitamta.\f* \m atiniya. Apanll kuk átu, ¿ashiri mayaama támarachich? atina. \p \v 7 Sirú tayapstampan siyaa Apanllee kuk tayapstarangana. Tayapstarangusin wanasiri taarangana. Ashiri siysa anoo mbizarintspa. An tamarangpasinaya siysa shingtamtsa. Apanllimun mangis tatkus, ksarintspa. \p \v 8 Isus urutamari minamari k'kuz chinakiya. Nllitaritaa chinakeeja. Yuwartatam sirúta chinarangu anuritam na ini chinakiya.\f * \fr 13:8 \ft Malakiyasa 3, tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 9 Ashirucha, tputssha siyaa nllitaritaa k'kuz tayapstaku, nllitaritaa tapachindamaam taarcha átu, siysa anoo mazinarintspa. Isusootsimari kuk chinangtsa. Tputs siyaa: Zitaminarineetsi kamachtamarini tumineeni tákchu, siysa mazinarintspa. ¿Tamareeja katungtsimun mangeetsini yarchini? Zitaminarini mangoo katungtsimun yararangeeja, ndambaree. \p \v 10 Isus iyaam yasinamun tsiparangiya. Itaru, iyashuch Utaáshuchini uru wandari wakaraa pachakanaya. Wand ashkusin, Isusumun ursiri mang' tatumaam pinasakana. Isusoo mangoonamaam pinasakanaya. \v 11 Yaramapan urkar wakaraa pachayaru, ursirsha Apanllush pang' yutaritshishee yaramaam wayakiya. Ursiree wayayaru, wakaraatssha wanuts yáyarandsin, yaktash tandapunuzi shitungeerandsin, chapungup sumaspat muchkana. \v 12 Isussha ashirangtamta. Waparee kuk tuminumaam, chapunguptam kiyung kachiyrangiya. Ursir kushindeeru, tsiparangiya. Iyaa yutaritshishirini tachingamaam tsiparangiya. \v 13 Iyaam istamaam chapungup yutaritshishpaneetspaz ashiru pacharangana Isusootsi. Ashiri iyaatssha Isusumun wamin kiyung yachakitaatssin iyaam pazimaam wanindaja. \v 14 Nish tsapurunasush mapiyruch taamaam wanindaja. Nish urutamari tsapurunasush taacheezich, ndambaree. Ashiriya, Uru Apanllush pang' mapiyru taamaam chinangtsa. Anush urutamari kis taachinipa; átus, anootsimari chinangtsa; tina. \v 15 Ashiriya, Isusumunsha mangini tatkuni, Apanlleetsimari itsinsaru chinayani. Iy Apanlltanicha wipini. Apanll tiptsirtanicha. Ashiriya, urutamari tputsee kamanimantarus taangtsa. \p \v 16 Saanpatatis istangtsa. Tputs maachiri pshataku, siysa istangtsa. Ngutaritis panangtsa; pchindintspa. Apanll anoo kis napkiya. \v 17 Wachinaa ksutamapanee kuk kpitintspa; tuminungtsa. Apanll uwaa ipusarangu, Nuwaa tputsiri ksutangcha. Wanasiri taamaam tayapstangcha, tárangiya. Ksutamapansha wachin siyaa nda istak, siyaa nda tayapstak, Apanllsha wanichiya. Ashiri siysa wachinaa kuk payungtsa. Kiyung yacharintspa. Anoo kuk payukchus, ksutamapansha mang' kis siyaa istachiya. \p \v 18 Ashiri iyaam, zuwanllee, Apanllpat tsiyatangtsa. Iy Apanllimun mangini mapiyruni taakaniya. Uru Isusootsimari kuk tuminamaam chinakaniya. Nllitaritaa k'kuz chinacheezini. \v 19 Nuwaamtam aranginasha Apanllpat tsiyatangandama. Sheerus, Apanll waana zandku, nuwaa siyap musá zanganichparee. \p \v 20 Ashiriya, na wappari kamaneena. Zuwanllee, Apanll siyaa kapung chinakiya. Iparimuni ursir urutamari tputsee tapachindachima átu, wip tsiparangitaa ituyamarangiya. Na urutamari taachiya. Iyaam yaramapanee taakiya; misha iyaamtam ksutamapani taachiya.\f * \fr 13:20 \ft Salmo 23.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 21 Ashiri zuwanllee, Apanllee kuk payupi átus, Apanll siyaa izuuru istachiya waanaatsi kuk payumaama. Sheeru, iyaa waanaatstamari mangooz chinamaam istachiya, watam waana wip iyaam tsiparanguwa. Ashiri zuwanllee, Apanlleetsi wip uru, Wappari, tángcha. Yuwamand iyaa istarangu, urutamari ungirtayarus, Wappari tángtsa. Ashiri shingtsa. \p \v 22 Na siyaam mangeetsis p'tsimaam yandarangina. Ashiri siysa mazinangtsa. Nuwaa kuki mbizarintspa. Zapan aranginasha yandamaam taarcha. Itaru, natumari pakchimari yandarangina. \p \v 23 Zuwanllee Tímoteyu putayarusin, tumanarangana. Itaru, na tashitungarangana. Ashiri Tímoteyu nuwash kuskinaariya, nuwapat ipuneeruni, siyap napchinipa. \p \v 24 Ashiri zuwanllee, na wapparee. Siyaa ichinguru chinakina. Ksutamapanee wachinaa chinakina. Siyashchee ichinguru chinakina. Ashiri siysa tputsee kamaningtsa. Isuschichtam tputs, nishuch tputs Italiyashchi nuwash shaniyarangsin, Utaáshuchee chinaktamanicha, táranganaya. \v 25 Apanll urutamari siyaa istachiya. Ashiri zuwanllee, na wapparee. \p [Watamcha tsiyatssi.]