\id 1CO \h 1 Koríndshucheema \toc1 1 Koríndshucheema \toc2 1 Koríndshucheema \toc3 1Co \mt1 1 Koríndshucheema \imt1 Wasina pakich kamanchinllpa yuwaa Papororini Koríndshucheem ichtaru yandarangu anootsi \im (Tayaspatampanirinee 18.1-18: natstangimasi.) \ip Koríndo yakat kapungumuncha. Kiríkshuch tputs watsapunush taarangiya. Kiríkshuch tputs apanllputsee zapan chinarangana. Mishat, tputsee kuk kis mazinarangana yuwaa tputs apanllputsee tayaspatarangana anootsi. Apanllputstam pang' zapan taarangana. Anush tputs shaneerangusin, apanllputsee ungirtarangana. Ungirtayarusin, katungarangana; waarangana; karusarangana; mishat kizaatstam yutarittam patatarangana apanllputsish pangu. \ip Tputseetstam kuk mazinarangusin, In tputs yasampanparee, atusin, mangooz chinarangusin, kis mazinaranganaya. \ip Papororini yaktash Koríndo kapung tayaspatarangu, tputssha zapan mangoonarangana Isusootsi. Itaru, Papor naatarangu, tputssha nda wanasir taaranganaya. Ashpatam tputs Isusoo mangoonarangtaa, itaru wand wamkurpatatin kis apanllputsish pang' shaniyarangana. Isuschichsha, Watsta. Anush pshturintspa, tárangitaatssin, mazinamaam nda zandarangana. Ngutariti pshtukani, tárangana. \ip Mishat, Paporomun ush Apolos, tputs suru, tayaspatarangitamta. Apolos kizpur apanllpantamta tputsi. Ashirucha, tputs ashpatam, Nuw Paporoo tachitchima, tárangana. Itaru, minootssha tputs, Nduni, nuw Apolsush tachitchima, tárangana. Tát ashirangusin, nda kis waanpata shaniyaranganaya. (1.10--4.21) \ip Mishat, ashpatam tputs yutarit kizaptaa taarangiya. (7.1-40) Mishat, urkirpan tputs Isuschichimunataa, ashiritaa pukiree tputs nda chinarangana. Niyrarangana. (11.17-34) Mishat, Apanllimun shaniyarangusin, kanizpaz ashiru tsiyatamaam kis chinarangana. Shamangarangana. Kaapa nda Apanllee ungirtamaam chinarangana. \ip Ashiriya, zapan yutarit ashirangusin, Isuschich ksutamapan tputsee Paporop zanganirangiya. Paporoo kamanishinints. ¿Tamaycheezini? tángcha Paporootsi, tárangiya. Ashiriy tputssha Papororinish kusarangsin kamanirangsin, Paporsha mang' mantsarangu, kirakaa yandarangiya Koríndshucheema tputsi. \mt1 Papororini Koríndshucheem ichtaru yandarangiya \c 1 \s1 Nuw Papori siyaam Koríndshucheemis yandakina \p \v 1 ¿Tamarimsa, Isuschichis? ¿Taaris? \p Nuw Paportana suri. Zuwanlleetsish Sóstinaa tuyandakina. Siyaam tuyandayaruri, zanganchintspa. Apanll nuwaa ipuseeru, Isusoo kuk kamanishini, táyaru, nuwaa Isusoo kuk tayaspatampaneem ínarangiya. \v 2 Siyaam Koríndshucheemis yandakina. Apanll siyaa ipuseeru, wanasir taapana átu, Isuschicheemis ínarangiya. Nda siyaatsim Isuschicheem ínarangu; iyaamtam ichinguroomani ínarangiya, yuwini Isusoo chinakini anootsini. \v 3 Aparich siyaam wanasiri istakchu, mangeemis mapiym panachiya atina. Iy kurakarini, Isusu, siyaam ashchitampa atina. \p \v 4 Nuw siyaa kizpur chinakina. Nuw siyaam Apanllee, Wappari atina, watam Isusumun Apanll siyaa kizpur istaranguwa. \v 5-6 Isusoo kuk mazinayarus, izuuru mangoonarangsa. Natsha Isusootsimari chinaksa. Ashirucha, Isus siyaam kizpur istarangu, mangis nda minamtiyam siyaam pshatakiya. Apanllee kuk izuureerus yasayarus, kamaniktishcha. \v 7 Isus yusur kusachparee átus kutakchus, Isussha kizpur istachintsa siyaatsiya. \p \v 8 Ndatuma kuschu, Apanll siyaa izuuru ksutkiya. Ashiriya, Isus yusur kuskachu, siyaa natstayaru, wanicheeja, ndambaree; watam Apanll waana wizpurpa tapachindakuwa. \v 9 Apanll Isusumun siyaa waama tiptsir ipuskiya. Ashirucha, iysha Isuspata ipunkiniya Apanllpa Wipa. Isus iycha kurakarini. Apanll waanaatsi kukoo nda kapeetkiya. Ashiri Apanllimun mangini izuuru tatumaam waritakaniya. Ashiri anumun siyaa kizpur chinakina. Zuwanllee, na mazinangtsa nuw kuki. Saanpata minamari mangooz chinangtsa siyaa atashina. \p \v 10 Isus siyaa kapung istarangu, ashiri siysa izuuru Isusoo mangoonangtsa. Minamarisha mangooz chinangtsa; ashkachus, nda piyari mangooz china china ashishirus taamaama. Minamaritanaari mangooz chinakus kisshaparee washunand taatssa. \v 11 Itaru, na siy wand saanpata yutarit tsiyataktischa. Tsiyatssis wanipa nuw mazinarangee; Kloy maachirita nuwaa itsinsaru kamanirangiya. \v 12 Ichinguru tputs k'kuzee nllitarit payukana, siyaa átssincha. Mang siy ashpatamtis: Nuw Paporosh tachitkina, átis. Mishat,: Nuw Apolsush tachitkina, átis. Mishat,: Nuw Pitorush tachitaktana, átis. Mishat, ngutaritis iwaziri: Nuw Isusshumari tachitkina, mang átis. Ashiriya, ¿mayaamsha ashiru mangooz chinaksa? Nda Isusshumari itsinsaru mangiptis tachitaksa. ¿Mayaamsha nda Isusootsimarisha chinaksa? \v 13 ¿Isus wanipanaaree? Isus minamaritcha Apanll Wipaya. Isusoomarit minamari iyaa tapachindakiya. Antaati nuw siyaam yasinamun tsiparangeezi, nda. Isus tsiparangiya. ¿Antaati nuw: Nuwash tchitangandama, tárangeezi? nduni. ¿Chakamunaja siyaa ichumarangi? Nitaati nuwaanamuntaja ichumarangi. Nuw siyaa Isusumun ichumakina. ¿Ashiri mayaamsha Paporosh tachitkina átssa? \v 14 Apanll nuwaa istarangparee; watam siy nuwaa nda yutaritam ínarangsawa. Antaati nuw zapaneeja tputs ichumarangi. Machincha tputsee ichumarangina. Min Kríspaa ichumarangina. Mishat, Gayoa ichumarangitamti. \v 15 Nitaati nuw tputsee ipunsheemi ichumarangeezi. Ashiri ¿siy mayaamshtaja: Paportana wipunashi, nuwaa táchis? \v 16 Maá. Minam tputsee mbizarangina. Istiwaa maachirita ichumarangitamana. Ashpamaritcha chinaki. Ashiriya, zapaneeja tputsee ichumarangi, dancha. \v 17 Nitaati Isus: Tputsee msangeeru ichumashini, nuwaa, tárangeeja, nduni. Nuw kuki kamanishini, tárangiya nuwaatsi. Ashiriya, nuwsha kamankaturi, antaati nuwaanaatstaja kuki kamanki, nduni. Nuw Isusootsimaritcha kuk kamanirangi. ¿Mayaama tputsich chinakich anoo kamankich? Isus yasinamun iyaam tapachindamaam tsiparangiya, táta táta ashirangina. Tputs nuwaa chinarusinapa aturi, Isusootsim kuk kamanirangina. Ashirucha, Isusootsimari chinangtsa; tputseewa kuk chinarintspa siyaa atashina. \s1 Mazinangtsa; misha siyaa atashina; Isus kuk kizpurcha. Isusootsimari kuk chinangtsa; nuw siyaa atashina \p \v 18 Isusoo kuk kamankuni, Isus iyaam yasinamun tsiparangu atuni, itaru tputstisin staksin, waani ántapana atanaya. Itaru, yuwin tputs tána an kizpur yasamtaatssin kamiran tsipatsip naakana Yashingpiya. Itaru, iyashat Isusoo mangoonkuni, Apanlli wizpurpa iyaa tapachindachiya, atiniya. Iyaatssha Apanll tapachindakiya Yashingup nda kanatsipamaama. Ashiri Isusshumari kamungchiniya iya. \v 19 Itaru, tputsimuna wizpuririni kamungamaam pinasakaniya, watam Apanll kuk atuwa: \pi1 Tputs waanamuntari mang' tatku nuw istamaam pinasakina; atuwa. Yasamawtaatin, waritarazinllinaja. Ngatkachuri, ¿tamaree waanamun wizpuririni kamungchinllina? \m tárangiya Apanlli. \v 20 Tputs mang' kapunguwtaatssin Isuspata kuk waritakazinllinaja. Kirakaa yasamawtaatssin Isuspat kuk waritartamtazinllinaja. Putiteewtaatssin tputs Isuspat kuk waritartamtazinllinaja. Tsapurunasshuch ichinguru piyari mangoonkana; átcha Apanlli. ¿Tamari Apanll anoo kis chinach? Ashiri Isusumunari kuk kamungamaam taariya. Anuri chinangtsa tina. \p \v 21 Apanll waantari mangush chinayaru, Tputs waanamuna wizpuri chinayarusin, nuwaa mangoonusinapa, tárangiya. Itaru, tputs Iparimuni mang' tatkusin, Ipareetsi kuk payuksin, nuwsha anumun izuuru tapachindachima, tárangiya Apanlli. Ashiri iysha anuri kamankini. Isusumunari mangis tatungtsa ántangat ashkiniya. Atuni, Isusoo kuk itsinsarta kamankuni, tputssha statangat ashkanaya; mazinamaam nda zandkana. Uwnaarsin stakitaatssin, itaru Apanllsha iyaa tapachindakiya. \v 22 Utaáshuch tputs Isusoo kuk ngatkana, watam uru: Apanll wizpuririnee yámandapanda; atusin, napuxtasheemamari kutakana. Mishat, Kiríkshuch yasampan tputs ngatkitamsina, watam Isusu kuk uwaam muxarpaz ashkuwa; ¿chak anoo kis mazinantappu? atusin ichingurusin ngatkanawa. \v 23 Itaru, iysha; Isus yasinamun tsiparangu iyaam tapachindamaama atiniya. Iyaatssha izuuru istaku anumand kis mazinakaniya. Itaru, Utaáshuchsha tputs anoo tsiyatssis mazinayarusin, Antaati Apanll Wip tsipatareeja, atusin, tsiyantaksin, kapung ngataranganaya. Nxakamutshuchsha tsapurunas tputs anoo mazinayarusin, ¿Chak anoo mazinach? tárangitamanaya. \v 24 Itaru, iysha anoo mazinaranguni, mangoonkini. Ashpatamanicha Utaáshuchtaatani; ashpatamanicha nxakamutshuchtaatani; itaru Apanll iyaa ipusarangu, mangoonarangani. Ashiri iysha: Isus iyaa tapachindarangu; Apanll kizpurcha. Ichinguru yasakiya; wamari kasiriya, atiniya iya. \v 25 Mazinancha: Chiy tputsich: Isusoo kuku wasambparee, atitaatich, itaru Isus wamari tputseetsich chinashich kasiriya. Mishat, chiy tputsich: Apanll wizpuririni nduneeruparee Wipaa kanatsparangiya, atitaatich, itaru ancha iyaa tapachindakiya; watam Isus tputseetsich mangich wamari kasiruwa. Ashiruch Isusoomari kuk wanasircha; anootsimari chinangtsa siyaa atashina. \s1 Mishat, siyaa Isuschicheetsis táchintspa. Apanll tputsee wach nda napkiya. Mangootsim yasayaru chinakiya \p \v 26 Nitaati kurakaa wach napku, nind wanasir át, nda. ¿Siy Isuschichis wanip kizpur taakis? Yuwapur Apanll siyaa chtaru tatutsirangu anpur ¿antaati zapaneezis putit taarangis? ¿Antaati zapaneezis kurkiyis taarangis? ¿Antaati zapaneezis kurak taarangis? dancha. Nduntaa siy waritarangus, nduntaa kizpur taarangus, ashiritaa Apanll siyaa ipusarangiya tiptsireema. \v 27-28 Waana mangush chinayaru, Tputs: Nuwnacha kizpurtana; putittana, nuwaa tátpa, táyaru, siyaa yutamaatstaatis tapachindarangiya Apanlli. Ashirucha, yutamaatstaatis tapachindarangu, itaru putiteewaatstaa niyrarangu ipazarangiya. Apanll: Tputs: Nuwnacha kizpur kuraktana, nuwaa tátpa, táyaru, siyaa pukireetstaatis tapachindarangitamta.\f * \fr 1:27-28 \ft Josueya 24.15 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, siyaa pukireetstaatis tapachindarangu, itaru kizpureewaa tputsi niyrarangu ipazarangiya. Chiy tputsich: An tputs kizpurcha kurakaa, atitaatich, Apanllsha: Anoo kaapa waritareeja, tárangiya. \v 29 Ashiri ¿chakaja Apanllee: Nuw waritartana, tách? watam Apanll waana chiyaa yasakuwa. \v 30-31 Watam Apanll kuk atuwa; \pi1 Nuw Apanllpa taárash tatsamootana, tárinllpa. Itaru, Apanll kizpureeru iyaa tapachindarangiya, tángtsa, \m tárangiya Apanlli. Apanll waanitarit mangush chinayaru, iyaa Isuschicheemani tinarangiya. Ashiri Isusumunarit Apanllee chínash natstakani; watam iyaa tapachindaranguwa. Yutaritshishireetsini tachingeeru, mangeetsini yararangiya. Iyaa waama tiptsireem tinarangitamta. Yashingoo tatutseeru, taarasheemani urutamari taamaam panarangitamta. Apanlliritcha iyaa tapachindarangasha. Ashirucha, ashirangu, Isusootsimari chinangtsa; minamarisha mangooz chinangtsa; siyaa atashina. \c 2 \p \v 1-2 Ashiri ashikcha, zuwanllee. Isusoomari kuk iyaa istakiya. Napa nuw siyash kuseeramchuriti, Apanllee kuk kamanirangina. Tputsee chínash yasarangitaati, itaru ashiritaa Isusootsimarit kuk tayaspatarangina. Ashirucha, kamankuri, Isus iyaa tapachindapi átu yasinamun tsiparangiya, tárangina siyaatsi. Zurampatarta kamanirangina. \v 3 Ashiri siyash kusaranguri, Apanllee kuk kizpur kamanpi aturi, itaru nda matambish taaranguri, Apanllee kuk xaptareema aturi, punirpati kamanirangtana. \v 4 Kamaniranguri, putittana putitat tsiyataranguri, itaru nda siyaa mangis tamamarparangina. Ashirucha, kamaniranguri, Apanll waanpata wizpuririni nuwaa istarangiya. Apanll Wani nuwaa istarangu, Apanllsha siyaa mangis p'tseeru, siyaa tapachindarangiya kizpuri. \v 5 Ashiri mangooneerus, nda tputsimun kuk mangis taturangsa; kaapa Apanllimunari kuk mangis taturangsa. \p \v 6 Itaru, siy Isusoo kuk mangooneerus, siyaa tayaspataranguni, ashiri Apanlleetsimari chínash tsiyatkiniya, watam Apanllimari kuk wamari kasiruwa. Chiy tputsich nllitarit chinatarich. Chiy kurakarich waanaatsi yasashini chinaktamsinaya. Itaru, an kurak natumpa taakanaya. Itaru, kurak chínashpatari pastachparee, watam waana Apanll kapeetkachuwa. Itaru, Apanllshaparee kuk nda pastachiya; urutamari taachiya. \v 7 Apanll chiyaa nduma tinachu, urutari Apanll taarangiya. Apanll waana mangush chinayaru, Tputsiri nuwaanshu taapana átu, Wipaa zanganimaam mangush chinarangiya. Chinarangitaa, ashiritaa tputseetsini kamapshirangiya; iy tputsini yasamaam pinasarangini. \v 8 Ashirucha, kurak ichingurusin misisana nda yasarangusin, Isusoo yasinamun tstsayarusin, pacharangana. Yasaranginaareesinaya, ashireeja pacharangana. Yuwaatstaa Isus tsapurunasee tinarangitaa, iyaatstam tinarangitaa, kizpur kurakamuntaa, anootstaa tsapurunasshuchsha urkar pacharangana. Ashiri Apanll waanaatsi chínash tputsee kamapshirangiya. \p \v 9-10 Itaru, iysha Apanllee mangoonkuni, iyaam kukoo na nda kamapshikiya. Waanaatsi Wani iyash pshtayaru, iyaa kamanirangiya; mangeetsini p'tseerangiya. Apanll Wirkari anootstam kamankiya. Apanll kuk ateeja; \pi1 Yuwaa kamapshirangi anoo ¿chakaja yasach? ¿Chakaja anoo mazinach? ¿Chakaja anoo pangach? Itaru, nuw nuwaana zandkuri, tputsireemi kamanchima, watam nuwaa mangoonkanawa; \m tárangiya Apanlli. Ashiri Apanll Wani waanaatsi Apanllee chinamarini yasaku, iyaatssha mangini p'tseekiya. Mangeetsini p'tseeku, Tputsireemi tapachindapi átu, Apanll Wipaa watsipun nda pachindarangiya; iysha atiniya, watam mangeetsini p'tseeranguwa. \v 11 ¿Tamareeja Apanll Wani nda yasach? Apanllimarit Wani waritakiya Apanllee yasamaama. Chiy tputsich tamatarpachi ashkitamta mangishich chinayaruch, nllitarit tputs yasamaam pinasakiya. Chaana mangishich yasakchi. Apanll Wani ashkitamcha waanaatsi chínash yasaktamta. \v 12 Apanll: Tputsiri tputsee chínash chinarusinapa, átu; Nuwaatsimari chinashi yasapana, tárangiya. Ashirucha, iyash Waanaatsi Wani yasamaam pshtarangiya. Iyash pshtayaru, Isusoo kuk mangoonaranganiya. Na tayaspatakaniya. \p \v 13 Ashiriya, tputseetseezich chinashich tsiyatkini, nduni. Apanll Wani iyaa mangeetsini p'tseeku, Isusootsimari kuk kamankini. Ashiri Apanll Wani siyash taaru, tayaspatakuni, mangoonaksa. \v 14 Nda ashiru, tputsush Apanll Wani nda taaru, mangoonamaam izuuru pinasakiya; watam Apanll Wani Isusoo kuku tayaspatakuwa. Mazinamana mazinakitaa, ¿Chak anoo mazinach? táyaru, ngatkiya. Ashirucha, Apanllimunari Wani Isusoo kuk mangoontarich. \v 15 Tputsush Apanll Wani taaru, Apanllee kuk ichinguru mangoonamaam waritakiya. Nllitaritsha tputs iyaa pakeersin, ¿Tamayashta ashkana? atana. Yasayani, atitaatssin, pinasakanaya. \v 16 Apanll yandamarini átcha; \q1 ¿Nitaati tputs Apanllpat mangu tatsamook? nduni. \q1 Ashiri ¿chakaja Apanllee, Mangish pishtakcha; piy shingcha, táyach?\f * \fr 2:16 \ft Nishuri yuwartatam Isáysa 40.13 átu atitamta.\f* \m átcha Apanlli kuku. Ashiri iysha Isusoo chínash mangoonkuni, ¿chakaja iyaa tayaspatach? Apanllimaritcha Wani Isusoo kuk iyaa tayaspatakiya. Tayaspatakchu, mangeetsini p'tseekchu, tputsee kuk payumaam pinasaktanicha. Ashirucha, Apanllee Wani izuuru mangoonangtsa minamari mangooz chinamaama; siyaa atashina. \c 3 \s1 Itaru, zuwanllee, kaapa mazinangantsa. Siy wandaritam Apanllee Wani nda izuuru mangoonaksa, watam iyaa tayaspatampani ipus ipus ashiksawa \p \v 1 Napa: siyash sirú tayaspataranguri, siy nda kaapa Apanllee Wani mangoonarangus, ashirucha Apanllee kuk izuuru kamanimaam pinasarangina. Piyartach tputs tamatarpari ashirus mbam mazinarangsa. Nllurpaz ashirus Isusoo iwaziri mangoonarangsa. Ashiriya, yuwaatsim kamirana anootsim tayaspatarangina. \v 2 Tayaspataranguri, nlluraampaz pakcheemis ashiruri siyaa kamiran kamanirangina. Apanllee kuk nda izuuru kamanirangina, watam siy mangoonamaam pinasarangsawa. Itaru, wandaritam siy pinasaksa. \v 3 Watam nllitarit tputs tamatarpari ashirus taaksawa. Napa na wand natsakus, saanpata yutarit tsiyataksa. Nllitarit tputs tamapari ashirus mangishis yutarit chinayarus, natsaksa. ¿Mayaamsha ashiru chinaksa? \v 4 Nuw Paportana wipunashi, átush, nllitaritsha tputs; Nuw Apolostana wipunashi, mang átssa. Pa: na wandaritamsha piyari chinarus taakis. \p \v 5 ¿Mayaama anoo chinaksa? Watsta atina. ¿Apolos tamaamaja? ¿Nuw tamamazee? Iy Apanlltanicha kamachtashini. Siyaam Apanllee kuk kamaniranguni, siysta Apanllee kuk mangoonarangsa. Apanll iyaa kamachtarangu, nuwsha Isusoo kuk kamanimapaniri taarangina. Itaru, uwsha Apolosa, tayaspatampaniri taarangiya. \v 6 Nuwma ichtaru Isusoo kuk kamanirangina. Uwsha Apolos nuwamun kushi kapung tayaspatarangiya. Itaru, Apanllsha siyaa mangeetsis p'tseerangiya. Nuw Apanllee kuk wchootspaz ashiruri tatsumtarangina. Itaru, uwsha Apolos mzatsee tamatarpachi ashiru ksutarangiya. Itaru, Apanllsha yanungakpaz ashirangiya; siyaa mangeetsis p'tseerangiya. Apanllee kuk ashikpaz ashiranganiya. \v 7 Nuwsha kamanirangitaati, uwsha tayaspatarangitaa, iyaa chinamaam nda waritakiya. Itaru, Apanlleetsimari chinamaam waritakiya. Apanll iyaatsimari kasikiya, watam mangeetsis p'tseeru, mangoonarangsawa. \v 8 Ashiri iysha: Tputs Isusoo mangoonpana, atuni anuri minamari chinayaruni, kamanirangina. \p Itaru, Apanll waana iyaa natstachiya. Wandaya wanasiri kamaniranguni, waana mangush chinayaru, tuwapakpaz ashchiya. \v 9 Ashiri Apanll waana zandarangu, iyaa kamachtarangu, iysha ipuneeruni Apanlleem tayaspataktanicha. Itaru, siy Apanllishpaz mazari ashiru taakus, iysha siyash tayaspatakuni, Apanllsha siyaa mangeetsis p'tseekiya. \p Minu, iy Apanllee kuk kamankuni, pangukpazini ashkiniya. Apanll waana kamachtayaru, ashkiniya. Itaru, Apanllee kuk tayaspatamaam atina. \v 10 Nuwaa mangi p'tseeyaru, istayaru, nuwma chtaru Isusoo kuk siyash kamanirangina. Kamaneeruri, siysa mangoonarangtischa. Ashiri nuw chtaru patuzinazpaneempaz ashiru taarangi. Itaru, kushimuni nllitari tputs Apanllee kuk arangeem tayaspatarangana. Uwshtisin pangumpaneempaz ashiru taarangana Apanllee kuku. Itaru, siyash tayaspataksin, Apanllee kuk wanasiri tayaspatachinllinpa atina anootsi. \v 11 Nuw tayaspataranguri, Isusootsimari kuk itsinsaru kamanirangina; nllitaritaa k'kuz watsta, tárangina, watam Isusoomari kuk iyaa tapachindakuwa. Ashiri uwsha tputs Isusootsimari kuk tayaspatachinllinpa atina. \v 12 Ashpatam tputs wanasir tayaspataksin, siysa aranginasha mangoonachpasa. Ancha kizpur wanasiri. Apanll kuk, ur, ngusamb tamapari ashiru nda muchchiya; urutamari taachiya. Itaru, ashpatam tputs yuttam tayaspataksin, siyaa nda itsinsaru mangpa istaku, anumash yutaritcha. An zanllipur, mashar tamapari ashiru mikeeru machingchiya; izuuru pastachshaparee. \v 13 Ashiriya, Isus yusur kuskachu, tayaspatatarini anoo yachakchu, waana Apanll yasachiya. Tayaspatatarini anoo sumaspatpaz ashiru yachachiya. Wandaya wanasiri tayaspataranguni, urutamari taachiya. Wandaya mantsiri tayaspataranguni, izuuru tsipchiya.\f * \fr 3:13 \ft Malakiyasa 3.2 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \v 14 Apanll iyaa yachaku, wanasircha atinaari, wanasiritampa tuwapchiya; pazicheezini ndambaree. \v 15 Itaru, yutaritcha atinaari, Apanll anootstam tputsee tpazachparee. Itaru, tputsee kapeetcheeja ndambaree; uru Apanllee taárash payuchiya. Apanll iyaa taarashini yachayaru, waana yasachtampari chiyaatsi. \p \v 16 ¿Ndusha yasaris siya? Apanll siyaa tiptsireem tinarangunts, Waana Wani siyash taakiya. Siy Apanll pang' tamapari ashirus taaksa, watam Apanll Wani siyash taakuwa. \v 17 Siyash kis taapi átu pachindkiya tayutaritamaama. Siyaatsi wanasir taapana átu napkiya. Ashirucha, tputs siyash yuttam tayaspatakinaari, siyash tayutaritku, Apanllsha anoo tputsee kizpur wanichiya. \p \v 18-19 Tputs yuttam tayaspataku, paptsa. Anoo chinarintspa. Piyari mangoonintspa. Isusoo kuk mbiziyaspa átana siyaatsi. Siyash tputs: Nuw tputseetsich chinashich kizpur yasaktana: tákchu, an mantsir tayaspatakiya. Itaru, chiy tputsich: An chinashish kizpur wanasircha, atitaatich, itaru Apanllsha muxareempaz ashiru ínakiya, anootsi. Itaru, tputseetsich chinashich kapeetkinaari, muxareempaz ashiru kinayaru, itaru Apanlleemshat mang' kapungoom kinachiya. Kaapanaari Apanllee kuk mangoonkinaari, wanasirsha tayaspatachiya. Watam Apanll kuk kirakamun atuwa; \pi1 Tputs mang' kapungtaa, putittaa chinaksin, nuwsha wanichima, \m átcha Apanlli. \v 20 Mishat, atitamta; \pi1 Tputsee mangu natstayaruri, mang' kapung taaritaa, itaru an nuwapa waritareeja, \m atitamta Apanlli. \v 21 Ashirucha, zuwanllee, tputsee chínash chinarintspa. Tputs anumashee k'kuz tayaspataku ¿mayaamshtaja anoo kis mazinachis? Anoo kis mazinarintspa. Itaru, iyshacha itsinsaru tayaspatakaniya. Napa: Apanll ichinguru wayarangiya siyaam istamaama. Iysha tayaspatampani ngutini taakeezini. \v 22 Apanll iyaa wayarangiya siyaam istamaama. Tsapurunas maachi ichinguru istamaam wayarangitamta. Waanaatsi taárash iyaam istamaam panarangiya. Natuma taakuni, iyaa istakiya. Zapish tsipakchitaatani, waanshu taamaam istakiya. Ashiri siyaam ichinguru istamaam wayarangiya. \v 23 ¿Ashiri mayaamsha mantsir tayaspataku anoo mazinaksa; watam siy Isuschichsawa? Itaru, Isus Apanllcha Wipaya. Ashiriya, iy tayaspatampani minamari mangooz chinakuni, Koríndshuch Apanllee mangoonpana atuni, siyaa tayaspatakaniya. \c 4 \p \v 1 Ashiri itsinsaru chinangtsa. ¿Mayaamsha iyash tputsini tachitamaam zandaksa? Iy Isustanicha wámachtashini. Isus iyaa kamachtarangu, waana iyaa yasachiya. ¿Tamaree siy iyaa yasachis? Isus iyaa kamachtayaru, Apapaa kuku wanasir tayaspatashini, tárangiya; Isusoo kuk sirú kamapshirangu anootsi tayaspatashini; tárangiya. \v 2 Ashirucha, Isusumari iyaa yasachparee, watam waana iyaa kamachtaranguwa. Itaru, iyaam minamari waritakiya, Isusootsimari kuk payumaama. \v 3 Ashiri Apanllee kuk tayaspatakuni, nllitari tputs iyaa nda yasachiya. Siy iyaa natstamaam zandkus, anoo chinakeezi nda; watam Isus iyaa yasakuwa. ¿Tamaree siy iyaa natstachis taarasheetsini? Nuwaanaatstaa yasakeezi. ¿Tamarimasaja tayaspataki? \v 4 Apaz mangishi chinakinaareena, Wanasirinand tayaspatarangina, atinaareena, ¿an kaapa itsinsareezi áti? Yaana Kurakarini, Isus yasachiya. \v 5 Ashiri nuw siyaa atina; ¿Siy tamaree tayaspatampanee yasachis? Naturitana yasamaam pinasaksa. Isus yusur kuskachu anush, waana natstachiya. Tputs kizpur kamapshirangitaa, mangshuri chinarangitaa, Isussha anoo ichinguru yasachiya. Yasayaru, chiyaa tsiyatchiya. Wandaya wanasir tsiyatamaam waritakchu, waana wanasiri tsiyatchiya Apanlli. \p \v 6 Zuwanllee mazinangtsa, Isuschichis. Siyaa mangoonpana aturi yandakina. Nuwaanaatsi, misha Apolsootstam nguti kamankina. Itaru, Apanll waana yasakiya yuwaa kasik anootsi. Itaru, siysa: In tputs kizpurcha; ancha yuttama, mang átssa. Atinaareesa, ashiru Apanllee kuk nda kaapa payuksa. \v 7 Nitaati siy iyaa yasamaam waritareezis. ¿Chak siyaa tayaspataru mangoonarangsa Apanlleetsi? ¿Ndusha iy tayaspatampani siyaa tayaspatarangini? Ashiri ¿mayaamsha iyash yasarangus ipus ipus ashiksa? ¿Mayaamsha Apanlleetspazis ashiru iyaa yasamaam zandaksa? Ancha yutarita. Watsta átana. \p \v 8 ¿May mangishis chinaksa? ¿Amakpasa siya iyaatsi? Na Apanllee kuk ichinguru yasayanicha. ¿Mayaamaja tayaspatampanee kuk mazinachini? ndusha átis. Iy kurak tamapari ashiru putit taakani Apanllimun kuku: ¿ndush átis? Zurkinaareesa átus, nuwsha: Yungpaktischa ashiriya; taachparina. Mapiychshaparina. Shiyapa kisshapa ipunachchi. Itaru, watam ngutis átshawa. Yuwamand átis anumand mangi mantsakina. \v 9 Apanllimand wamin iy tayaspatampanini kapung kiyung kachiykiniya. ¿Nitaati Apanll iyaa natsak? Nduni. Itaru, kiyung kachiykuni ¿Ndush Apanll iyaa tupchamaam zandak? mangishini chinakuni atiniya. Tputstam iyaa yasaksin atitamsina; Apanll waana tayapstampaneetsi tupchamaam zandachparee; atanaya. Apanlltaata wasundurur atitampasinaya, mangishi átana. \v 10 Mishat, Isusumun wamin tputs iyaa stakana. Mangsharitssincha tputsi; atana. Itaru, siysa: Iy Apanllimun kuk kurak tamapari ashiruri putit taakaniya; saanaatsi átssa. Tputs iyaa: Muxar tputs uwa; átssincha. Itaru, siysa: Iy Apanllimun kizpur taakaniya; átssa. Tputs iyaa yutarit tsiyatkana, itaru siyaa wanasireem ínakana. \v 11 Iysha wandari kiyung kachiykiniya. Mariz kayataktanicha. Zapeektanicha. Iy pzkooshish taakani. Xiympaniritani taakaniya; pangini nduncha. \v 12 Iyaani kuwiptini taarasheemani tarawaztakani. Iyaa mantsiritaa tsiyatkusin, iy nda yámkuni, Isusootsimari kuk kamankini. Iyaa yutaritam ínaktaatssin, ashiritaa itamsaruni taakaniya. \v 13 Iyaa yutarit tsiyatkusin, nda anoo yámkuni, Tatsuyayani, táta ashkini. Ashirucha, wandarit tputs: ¿Chakaja Isusoo tayaspatampanee chinaku chinach? átssincha. An tputs yutaritcha; waani ántapana, iyaa atanaya. \p \v 14 Itaru, zuwanllee, anoo nguti waneekuri atina. Anoo yandakuri, nda siyaa natsakuri atina. Tayaspatakuri, mangoonpana aturi, tárangina siyaatsi. Siyaa kizpur chinakuri, ipareetsi tamapari ashiru siyaa chinakuri waneektana. \v 15 Isusumun siyaa ipartana. Nuwma Isusoo kuk kamaniranguri, siysa mangoonarangsa. Nuwamun kushi nllitarit tputs siyaa tayaspatarangana. Tputs zapantaa siyaa tayaspataranginaari, nuwma chtarangina. Nuw minamariti ichtaru siyaa tayaspatarangina. Ashiri nuwaa aparis tamapari ashiru taakina; minu arangeem wanindaja. \v 16 Ashirucha, nuw siyaa: Nuwaana tamakparina ashiritam wanasir taangtsa, atina. Ashiriya, nuwaa kuki mazinangtsa. Minamari mangooz chinangtsa washunand kis taamaama; siyaa atashina. \p \v 17 Tímoteyoo siyap zanganchima; nuwaa kuki kamanishini táchima. Kuskachu, Tímoteyoo kuk mazinangtsa. Tímoteyoo nuwatamcha ipari. Isusoo kuk kamaniranguri, uwsha izuuru mangoonarangiya; ichinguru yasakiya. Uwsha wanasir tayaspatakitamta. Yapta xiyki ambtaa Isusoo kuk payukuri, tayaspatakina. Uwsha ashiritam tayaspatachintsa. Mangeetsis p'tsimaam zanganchima. Na Isusoo mangoonkus, Isusush tachitkus, wanasirinand taangtsa. Piy shingtsa taakus; táshini, aturi, zanganchima Tímoteyootsi. \p \v 18 Tímoteyoo wasina zangankuri, kuzizimun nuwsha kuschima. Itaru, ¿chakamasazis siya? Sureetsis yasareezi nuwa. Mang siy nuwaa: Papor iyaa pazikuparee, nda iyash napkiya, mang átischa. Átus, yutarit tsiyataksa. \v 19 Apanll waana zandku, musá pangchima siyashu. Nuwaana kuskachuri, siyaa kcheetsis pakeeruri, yasachintspa. K'keetsinaaris mazinakeezi kizpuritaa tsiyatkis anootsi. Itaru, siyaa taarasheetsis pakeeruri, nuwaana siyaa yasachima. \v 20 ¿Tamaree Apanllee kuk iwaziri k'kiptich payuchich? Pinasakiya. Watam Apanll iyaa waama tiptsireem tinayaru, Apanllimuntam wizpurini taakaniwa. Ashiri taarasheetsis yasachima. \v 21 Siyash pakaturi, wandaya yutarit taakus, paptsa; wanichapantsa. Itaru, nuwapa chinapani ateesa ashiru, wasina yasaptsa; apinll tayaspatachintspa, atina siyaatsi. Watamcha tsiyatssi. \c 5 \p \v 1 Mishat, tsiyatssis mazinarangina; anoo na kamanchintspa. Mang siyashchi tputs kizpur yutarit taakiya. \p Tputs waparee wizanll yutarit patatkiya, mang átssincha siyashcheetsi. Na mang wand yutarit patatkiya átssincha. Anumash tputs kizpur yutaritcha. ¿Tamaysha piyartach tputs nda waparee wizanll yutarit patatkana? \v 2 ¿Tamaysha siy ashiksa? ¿Ndusha pazikis? Ndambaree, watam ngutis napaksawa. Anoo tputs nda tpazarangsa. Apanlleem ipunkus, nda pazikus, uwsha kamiran pshtukitamta. ¿Mangishis maya chinaksa? Apanllee kuk kizpur yasayanicha átus, itaru ngutis átssa. \v 3 Nuwartanaari sirútaritanaapari nambarangparina, nda Isusoo kuk tayutaritamaama. Itaru, na arap taakuri ¿tamachimasazi? Siyash taarinaareena, \v 4 tputsee ichinguru kuruzuchparina. Shaniykuni, yuwaa tputs yutarit patatarangu anoo tsiyatachparina. Ashkachu, iyaa Isus mangeetsini p'tsichparee. Sheeru, nuwsha Isusumun wizpuririni \v 5 anoo tputsi tashitungayaruri, niyrachshapariniya. Yashing kiyung yachamaam kasachparina. Yutaritshishee kis chinayaru, waana kiyung kachiyaru, tayuchshaparee. Sheeru yusursha Isusoo mangoonachparee. Ashiriya, Isus waana kuskachu, wanasir yamachiya; ndusha Yashingup izuuru naachiya. Ashiriya, nee kirakaa natstayarus, yapiritam nuw kuki áti ambiritam shingtsa, nuw siyash nduntaati taakuri. Saanpatasha tputsee waneengtsa siyaa atashina. \p \v 6-7 Mang siy: Wanasirinandanicha taakani, átssa. Itaru, siyash minamtaata tputs yutarit taarangu, siy ngutis napaksa; nda nambarangis. Ashiri yuwamand siy nda nambarangis anumand saanaatsi yutaritam ínaksa. Ashirucha, yutaritshishpanee tashitungangtsa, atina. Ashkinaareesa, wanasirparee taatssa; tsasari taatssa. Siy Apanlltischa tiptsiris. Ashir wanasirsha taangtsa. Napa, washinll pakchitaa kandankachu, wanutsish ichingasha tayutaritkiya. Ashirucha, tputsini ashikpaz ashkitamaniya. Minamta yutarit taakchuch, ashiri tputsee ichingasha tayutaritkiya. Ashirucha, tputsee minamta yutarit taakchu anoo tashitungangtsa, atina. Isus iyaa yutaritshishirineetsini izuuru tachingpi átu tsiparangiya. ¿Tamareeja yusur yutarit taachich? Pinasakiya. Sirútama zar kanussish tatsamkachu, anush yuwaa Ijiptoo tsap shitungarangana anush chinaksin, opeejaa pachataranaya. Apanllee kuk payupani atusin, yutaritshishee kasayarusin, opeejaa pacharangana. Natsha ashiritam Isusoo chinakuni, yutaritshishee izuuru kasakitamaniya, watam Isus iyaam tsiparanguwa. \v 8 Ashiri, Isusoo kuk mangoonkuni ¿tamaree yutarit taachich? ¿Tamaree yutaritshishee napchich? Watsta anu atina. Itaru, izuuru yutaritshishee watstamari kasayaruni, wanasirsha taapani, atina. \p \v 9 Sirú kirakaa nllitari siyaam yandayaruri, zanganirangina. Yandaranguri, kirakamun, Tputs yutarit taakana anpata ipunintspa, tárangina. \v 10 Anoo, táranguri, Tputs Apanllee nda mangoonku, anush napintspa; tárangeezi, nda. Itaru, Isuschich uru yutarit taaku anoo, tárangina. Uwash napintspa; yambirintspa. Niyrangtsa; tárangina. Itaru, tputs Apanllee nda mangoonku ¿mayaamshta wash nda napchich? Tputs yutarit taaktaa, washchirtaa, maachingaz támaraktaa, Yashingush tachitkitaa, ¿mayaamshta nda anush napchich? Anush izuuru watsta napamaam atinaareechi, ¿ashiri yapeeja napchich? ¿Yapeeja chiy taachich? Nishsha tsapurunasush pinasachparee ashimaama. \v 11 Itaru, nuwsha taarana; Isuschich uru yutarit taaku, anoo niyrangtsa; tárangina. Mishat, kizaa yutarit patatku, mishat yashingoo chinaku, mishat tputsee mantsir tsiyatku, mishat natsampani, mishat washchiri, mishat karusamapani, aship anoo tputsee niyrangtsa taarana. \v 12-13 Apanll tputsee nllitaritawa waneengtsa nda atiya. Apanll anoo waana wanichiya. Itaru, saanpata Isuschichpatatis waneengtsa átcha. Ashirucha, tputsee yutarit anoo izuuru tashitungangtsa wanimaama átana.\f * \fr 5:12-13 \ft Tayusima 13.5; 24.7 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, nuwaa kuki payungtsa atina. \c 6 \s1 Mishat, ¿mayaamsha saanpata k'kuz yaramaam nda zandaksa? \p \v 1 Siy Isusoo mangoonkitaateesa saanpata tsiyantakus, waratamaam zandkus, kurakaa istanda tsiyatssis yaramaama mang átus kurakap napaksa. Itaru, kuraksha nda Isusoo yasaruwa. ¿Ndusha anoo pazikis? ¿Mayaamsha saanshuchtaatari yaramaam nda kuruzuksa? \v 2-3 Niri mangoonangtsa. Iy Apanll mangoonkuni, yuwari Isus kuskachu anush mangoozee ichinguroo natstachiniya. Yashingootstaa muchchur natstachiniya. Mbamaatstaa natstachiniya. Ashiri ¿tamayashtaja natstachtaatani, natsha nda kamiran natstakani? Nattaati nish taakuni, iyaanpatatani yaramaam waritakcha. \p \v 4 Ashiri tputs tsiyatssis natstamaam zandku, ¿mayaamshtaja siy tputs nllitaritap naatarus, Nuwaa natstangasinda, ántangat ashiksa? ¿Mayaamsha saanshuchtaatari nda kuruzuksa? Watam Isuschich muxaritaa maacheetsi natstamaam waritakitamtawa. ¿Mayaamshta nda muxaripta naayarus, Nuwaa natstangasinda, nda átssa? \v 5 Nguti siyaa waneekuri atina. ¿Washa tputs mang' kapung ndun? ¿Washa tputs natstamapaneem siyash ndun? Ashiri nachungayarus, natstampaneem ipuseerus, wayangtsa. \v 6 Itaru, siysa yap tputs Apanllee nda yasarana amb naaktischa. An yutaritcha, zuwanllee; ambi naarintspa. \p \v 7-8 Itaru, ¿mayamandaja natstanda átssa? ¿Ndusha siy yutarit taakis anumand átssa? Anoomparee átssa. Tputseewa purshari shuchiksa. Isuschichpatatis ashiksa. Ashkutischa saanaatsi kapung tayutaritaksa. ¿Mayaamshita ashkitaateesa nda mapiyrus taaksa; nda itsinsaru taaksa? Watam Isusoo siy mangoonaksawa. \v 9 Itaru, yuw ashkana an Apanllee watsapun pangcheeja, ndambaree. Yashingpiri naachinllinaya. ¿Ndusha siy anoo yasaris? yasarimandsa. Ashiri ¿mayaamsha saanpata tayutaritaksa? Piyari chinakpasa. Ashiri piyari chinarintspa; watsta. Yutaritshishee anoo pakich kamanchintspa. Imbangartaku yutaritcha. Minu, Yashingush tachitku, minu tumuxkana, \v 10 minu shuchiku, minu maachtangaz támaraku, minu karusampani taaku, minu tputsee mantsiri tsiyatku, aship in ichinguru yutaritshishcha. Anumash tputs Apanllee watsapun pangchazinllinaja, ndambaree atina. \v 11 Sirú siy anumashee chinarangus, kis yutaritshishee payurangsa. Itaru, natsha Apanll siyaa wanasirimasheem tinaranguwa. Apanll Wipaa watsipun iyamand tumashirini nda pachindarangiya. Sheeru, Apanllsha Wani iyaa kizpur istarangiya. Yutaritshishirineetsini tachingeeru, mangeetsini yareeru, waama tiptsireem tinarangiya iyaatsi. Ashiriya, wanasirinand taangtsa átana. \s1 Mishat, ngichzee mazinarintspa, nuw siyaa Isuschicheetsis atashina \p \v 12 Apanll ichinguru wayarangu, ashiri ichinguru nuwaam waritakiya, átus, zuramana zuraktischa. Itaru, ichinguru iyaa nda istakiya. Ashpatam iyaa istaku; ashpatam iyaa kasikchu tayutaritkiya. Nuwaanaatsi tayutaritareema aturi mapiykina; chinakeezi. Ashirucha, siyaa: Paptsa; piyari chinarintspa, atina. \v 13 Siysa: Itaru, Apanll kchitamaam katungats wayarangu, ashiri kis katungtarich, átus, zurakpasa. Itaru, Apanll waana tinarangitaa, an ichinguru pastachparee. Itaru, mazinangtsa; Siy ngutis: Kizaatstam yangamaam wayarangiya, mang átssa. Nitaati Apanll iyaa imbangarzipaneem tinarangu, nduni. Tputsini nuwaanaatstamari chinapanda, átu iyaa tinarangiya. Uwsha, Apanll iyaa istakitamta wanasiri taamaama. \v 14 Nutseetsini mangu tinarangeeja; urutamari taamaam tinarangiya. Tsipakchitaateeni, yusur iyaa ituyamachiya. Isus tsiparangitaa, wizpurirpa ituyamarangu, sheertampa iyaa ituyamachiya. Ashirucha, nuw siyaa: Piyari chinarintspa, atina. \p \v 15 Apanll Wani iyaa tiptsireem tinarangu, Isusoom wanutsi iyaa ínarangiya. Isus wanutsi tamapari ashiru taakani; watam uru Isus iyash taaruwa. Ashirucha, ¿tamaree Isusoo wanuts yáyaruni, kizash itsachtachini? ¿Tamaree Isusoo imbangarzeem ínachini? Watam iyash Isus taaruwa. Ancha kizpur yutaritcha. \v 16 Kizaats imbangartakuni, izanlleetspazini ashikshtiniya. Minamari nutsas ashiru kinakani. An wanasireeja; ashiri shirintspa. Kaapa anoo yasakimandsa, watam Apanll kuk yandamarinimun atuwa; Tputsee yamakchu, wizanllpatamarisha minumaripaz nutsas ashirusin taachinllinaya, atiya.\f * \fr 6:16 \ft Nishuri yuwartatam Apanll chtarangu 2.24 átu atitamta.\f* Ashiri, imbangartamaam izuuru watsisshaparee átana. \v 17 Itaru, Isusootsimari chinakuni, minamarisha mangooz chinakaniya tsas taamaama. \p \v 18 Ashiriya, yutaritshishee suwangints; imbangarzee ngatangints, atina, Itaru, chiy yutaritamash mantsakuch, iwaziri nutseetsich tayutaritkiya. Itaru, minamari chiy yutarit yangakuch, izuuru yutaritkiya; izuuru nutseetsini itsachtayaniya. \v 19-20 Itaru, Apanll Waanaatsi Wani iyash pshtayaru, nutsishini taakiya. Apanll nutseetsini waama panguseem tamapari ashiru tinarangiya, watam iyash taakuwa. Ashiri Apanlleem pang' ashiru taakuni, ¿tamareeja itsachtachini? ¿Ndusha mangoonkis? Isus kapung kiyung kachiyeeru, iyaam tsipayaru, tumashirineemani tuwaparangiya, yuwamand yutaritshishee tumashtarangini anumanda. Ashiri ¿mayaamshta yutaritshishee yusur zandchich? Isusootsimari chinamaam waritakiya. Ashirucha,: Yutaritshishee ngateerus suwangtsa. Apanlleetsimari kuk payungtsa, atina siyaatsi. \c 7 \p \v 1 Na minootssha kamanchintspa. Siy kirakaa nuwaam yandayarus, zanganirangsa. Natstaranguri, anush nuwaa mashaksa. Ashiri átis anoo kamanchintspa, kizaa yamamaam kamanchintspa. \p Tputs mizanllshi taaku, wanasirinaari taaku, waritakiya. Waani taachiya. \v 2 Itaru, siyash zapan yutarit taaksin, kamiran Yashing siyaa kasichiya. Ashirucha, nda yutarit taamaam, kizaa yamangtsa, atina. Tputs waani wizanllpatari wanasiri taaku, mapiykiya. Kiz waani wazaranllpatari wanasiri taaku, mapiyktamta. Ancha wanasiriya atina. \v 3-4 Kamuz wizanlleetsimari napachpa. Kiz ashiritam wazaranlleetsimari napachpa átana. Kiz wazaranllee sheeni átu, wazaranllsha ayu táchiya, watam kamuz wizanlleem taaruwa. Waani ipunchinllinpa. Kamuz wizanllee sheeni átu, wizanllsha ayu táchiya, watam kiz wazaranlleem taaruwa. Waani ipunchinllinpa. Yangamatanda áti. \v 5 Ngutaritis saanpata pchindintspa, atina. Itaru, kanamamaam zandkus, ichtaru izanllpatis tsiyatantsa. Wandaya; Apanllee arangeem mangooneeni; Apanllpa tsiyateeni, átus, wanipamasa zari kanamamaam zandkus, ashiri ashpari kanamakus waritariya. Natumasana kanamayarus, yuwash saana zandkis anush ipunangtsa. Ndunnaa ashkus, Yashingsha kamiran siyaa kasichiya; watam uru izanllingazich támarakchiwa. Kiz uru wazaranllingaz támarakitamtawa. Ashiri, izanlleetsish wanasir ksutangcha, atina. Kizis, zaranlleetsimaritamtis wanasiri ksutangtsa, atitamana. \p \v 6 Itaru,: Ichingurus izanlleemis yamangints; teezi. Saana zandkus, yamangints; átana siyaatsi. Kamachtakeezi. \v 7 ¿Itaru, nuwaatsima nda yasakis? Nuw mizanllshi taakina. Tputs ichinguru mizanllish taakinaari, nuwaam wanasiri. Itaru, Apanll waana yasakiya mangeetsini. Apanll ashpatam tputsee istakiya, wizanllee wanasir ksutamaama, misha wazaranllee wanasir ksutamaama. Apanll ashpatam tputsee istakiya, mizanllshi wanasir taamaama, misha mázaranllshi wanasir taamaama. \p \v 8 Tputs mizanllshi taaku, misha mázaranllshi taaku anoo na kamanchintspa. Nuw tamapari ashiru mizanllshi taaku, wanasir taakchu, waritariya. ¿Mayaama kizaa yamaku yamach? \v 9 Itaru, kizangaz kizpur zandku, támaraku, ashiri izuuru yamangcha atina mizanllsheetsi. ¿Mayaamaja ngutich támarachich? Kiz ashiritam zaranllimaam zandku, zaranllitampa atina. \p \v 10 Na nda kasamaam kamanchintspa. Nuwaana kuki kamankeezi; Isusoo kamachtamarini kamankina. Zaranlleetsish ksarinllpa, atiya kizaatsi. \v 11 Izanlleetsish ksarinllpa, atitamta kamuzaatsi. Tputs Isusoo mangoonkana anoo atiya. Itaru, kasakinaari, yusur zaranllimaam watsta. Waanitari taachiya. Itaru, kiz waana wazaranllimunatam zaranllimaam zandku, waani zaranlliya. \p \v 12 Itaru, nduntaa nee Isus tayaspatarangu, na Isus mangeetsi p'tseerangu anoo kamanchintspa. Wapaz kamuzamari Isusoo mangoonku, itaru wizanll nda mangoonku, ashiri ¿tamaycheezich? Kiz wazaranllee chinakinaari ashiru ¿mayaama kasach? Watsta atina. \v 13 Wapaz kizamari Isusoo mangoonku, itaru wazaranll nda mangoonku, wandaya kamuz wizanllee chinakinaari, ashiri kasamaam watsta atina. \v 14 An yutaritaja; wanasircha. Kamuz nduntaa mangoonku, wizanllimun wanasireekiya. Kizatam nduntaa mangoonku, wazaranllimun wanasireekiya. Apanll napkiya, yuwamun minamari mangoonku anumuna. Wipaa ashiritam yutaritaja tinakana; minamunari wanasircha. \v 15 Itarshacha, tputs Isusoo nda mangoonku, Isuschichee izuuru kasapi atinaari, waani kasachiya atina. Isuschichsha waana zandku, nllitaritaa kiz izuuru yamachiya. Kizaya nllitaritamun kamuz izuuru zaranllchitamtaya. Itaru, Apanll iyaa: Tputspa mapiyrus taangtsa; tárangiya. Ashiri mapiyruni taamaam waritakaniya tputspata. \v 16 Kizaatsis siyaa atina; Siy ndunnaa zaranlleetsis kasakus, Isusootsimari mangoonkus, ashiri zaranllis siyamun yasayaru, ¿kamaparee Isusoo mangoonach? atina. Kamuzaatstamtis atitamana; Izanllis siyamun yasayaru, ¿kamapari mangoonach? atitamana. Ashiri nuwaa kuki mazinangtsa. \p \v 17 Ashirucha, zuwanllee, nda xaramaam siyaa atashina; sirútamasa tamayrimasis taarangsa, na ashiritam taangtsa. Itaru, Apanllimun wizpuri wanasir taangtsa; watam Isusoo mangoonaksawa. Anoo uru kamachtakina Isuschicheetsi. \v 18 Ashiritampaz ashiru kamanchintspa. Utaáshuch tputs zitaminaa kuk payurangusin, wayumshiree tas ktsuptaranaya. Sheeru, uwshtisin zapish Isusoo mangoonkusin, ¿mayaamshta yuwaa ktsuparangana anoo pazichinllina? Mishat, siyashuch tputs nduntaa wayumshiree tas ktsupkusin, Isusoo mangoonarangana. Mangooneersin, ¿mayaamshta na ktsupamaam zandach? \v 19 Na mazinangtsa. Anumun mangis tatintspa. Ktsupamamand nda chiyaa istakiya. Nduntaatiya ktsupkuch, istaktamtaja. Anumun Apanll chiyaa nda tapachindakiya. Itaru, Apanlleetsimari kuk payukich anumandcha Apanll iyaa istakiya. \v 20 Ashirucha, sirútamasa tamayrimasis taarangsa na ashiritam taangtsa, atina. \v 21 Siyaa tputs kurikpat muchchureem izuuru yamarangitaa, itaru siysa mangis mantsarintspa. Apanllee kuk ksarintspa. Wandaya tashitungamaam zandku: Ashiri shtungangi; átu, shiysha shtungangi. \v 22 Siyaa m'chachurtaktaatiya ashiru, punirintspa. Isusoo kuk mangoonkus, ksarintspa. Isusoomari siyaa napku ¿chakaja siyaa kasich? Mishat, siysa tputs nduntaa muchchur taakis, Isusoo mangoonkus, Isusoom muchchur tamapari ashirus taangtsa, watam Isus siyaa kasikuwa. \v 23 Isus kapung kiyung kachiyeeru, siyaam tsipayaru, waama tiptsireem tinarangiya. Ashiri, paturunarishish ksutintspa, watam nuwaanaatstamari ksutangandama atuwa. \v 24 Ashirucha, zuwanllee, tamayrimasis taarangsa, na ashiritamtis taangtsa. Apanll waana taarasheemis panayaru, anuri chinarus taangtsa, atina siyaatsi. \p \v 25 Mishat, kamanchintspa. Siy yuwaa kiz mangu wachinaku anoo masharangus, na kamanchintspa. Isus nee nda tayaspatarangitaa, yuw chinaki anoo kamanchintspa. Itaru, Isus nuwaa tayaspatampaneem ínayaru, nuwaa istayaru, nuwsha Apanllee kuk payukina. Ashiri itsinsaru tayaspatakina. Ashiri kizaa mangu wachinaku anoo kamankuri, mazinangtsa. \p \v 26 Natumasa kizpur kiyung kachiykus, ashiri sirú tamarupa taarangsa ashiritam taangtsa. \v 27 Izanllis taarinaari, ksarintspa. Mizanllish taakinaareesa, mizanllshiritamtis taangtsa. \v 28 Itaru, kizaa yamakinaareesa, waritaktamcha. Kiz zaranllkachtaminaari, waritaktamcha. Ashkachuch, yutarit nda taakchi. Itaru, nuw siyaa wipapat mapiytpa aturi natuma yamarintspa, tárangtana. \p \v 29 Ashirucha, zuwanllee nda xaramaam nuwaa kuki mazinangtsa. Chiy taarashich nish tsapurunasshu musá pastachparee. Isus yusur kuskachu, taarashish ichinguru pastachiya. Ashiri tsapurunasee taárash chinarintspa. Izanllish taaritaa, Isusoo kuk mapiyrintspa. \v 30 Tanukitaateesha, mangish kis taakitaateesha, maachee zapan payukitaateesha, \v 31 zapan paxanxkitaateesha, anoo chinarinllpa átana. An ichinguru musásiri pastakachiya. Apanlleetsimari taárash chinangtsa, zuwanllee. \p \v 32 Taarasheetsis kapung chinarintspa. Apanlleetsimari kuk mapeekus taangtsa. Mizanllish tputs taarasheem nda mapeeku, Apanlleetsimari chinaku, anoomari mapeekiya. \v 33 Itaru, tputs wizanllee wanasiri ksutpi átu mapeekiya. \v 34 Ashiri taarshimun xarayaru, nda Apanlleetsimari mapeekanaya. Kiz ashiritam zaranlleeyaru, taarshimun mapeekitamta kizpuri. Itaru, mázaranllish taaru, Apanlleetsim kuk mapeekiya; anuri chinakiya. \p \v 35 Ashirucha, wanasirinand taangtsa. Taarashimunis xararintspa. Apanlleetsim mapeekus taangtsa, atina. Itaru, anumun siyaa nda xaramaam nguti áti; siyaa istapi aturi atina. \p \v 36 Itaru, siy: Ipareemi wazaranll nachungayaruri, panachima, átus, panangints; ashkachus, ancha nda yutarita. Ipari na izuuru kamasinayanlliya. Zaranllimaam waritayanllshita. Tputs yutarit patatusinapa áti. ¿Mayaamaja pachindchich? Ashiri izuuru panachima, atinaareesa, panangints atina. Pachindkinaareesa, paptsa; iparis yutarit taarusinapa. \v 37 Itaru, siy: Ipari apanllpaneemari taachiya. Panacheezi, ndambaree, atinaareesa, ancha wanasiritamta. Ipareetsis ngutis msangeerus apanllpaneem wayarintspa. Kaapa ipareetsis taárash yasayarus, ¿Nind ipari wanasir taach? ¿Apanlleetsimari chinach? átus, anoo wayangtsa apanllpaneema. Wandaya tputsee: Izanlleemish panachinllpa, tárangus, Apanlleem wayarintspa. Wandaya iparis mázaranllish nda mapiyru taachu, wayarintspa. Wandaya wits nda mazinaku, wayarintspa apanllpaneema. Wandaya saantatam yusur zapish: Apanlleem watsta. Tputseem panachima, táchus, wayarintspa atina siyaatsi. \v 38 Ashiriya, tputs wipaa panakchu, ancha wanasiri. Itaru, nda panakchu, ancha kizpur wanasiri apanllpaneema. \p \v 39 Minoo kamanchintspa. Kiz zaranllkachu, anootsimari wazaranllee ksutchiya. Itaru, wazaranll tsipakchinaariya ashiru, Apanll waana zandku, yusur zaranlliya Isuschichimunatamta. \v 40 Itaru, urutari mázaranllish taakinaari, kisshapa apanllpaneemarisha taachiya; mang' kis taachiya aranginashta. Ancha ichinguru nuw chinakuri, atina siyaatsi. Itaru, Apanll Wani mangeetsi p'tseerangu, siyaa kamankina. Ashiri siy kizaa yamamaam masharangis anoo kamaneena. \c 8 \p \v 1 Na minootssha kamanchintspa. Kirakarishis masharangus; ¿Wanutsee apanllputseem wayarangana anoo katungamaam tamaycheezini? tárangus, anoo kamanchintspa. \p Anoo kamankuri, niri chinangtsa. Isuschichpatatini chinakuni, yaspatatareema atuni katungamaam xaraktanicha. \p Itaru, siy: Yaana yasayaruni, katungchinipa, átssa. Zuramana zuraktischa, zuwanllee. Itaru, saantari yasayarus, mapiyru katungkachus, ¿ndusha Isuschichee yaspatakis? Yuw saana chinakis anoo ashkus, ¿antaati wanasireeja Apanlleema? Nuw nee kizpur yasaktana, tát ashkitaateesa, an chiyaa istakeeja Apanllee mangoonamaama. Itaru, yaanpatatini Isuschichpatatini chinakuni, ancha istakiya. \v 2 Kapung yasakitaateesa, Isuschichee mapiykus, kapung siyaam pishtakiya Apanlli kuku. \v 3 Itaru, Apanllee chinakuch, Isuschichpatartamtich chinatarchi. Ashkus, Apanllsha siyaa kis napchintsa. \p \v 4 Ashiri wanuts apanllputseem wayakana anoo kamanchintspa. Siy átpasa: Apanllputs mangutari taakiya. Ashiri apanllputs wayamarinee mangutaritam taakiya. Ashiri anoo katungkuch, chaanaatsi tayutaritcheezich, ndambaree, átus, nuw anootstam atitamana. Itaru, Isuschich ashpatam anoo nda izuuru mangoonkana; wand apanllputsimun mang' tatkana. Itaru, Apanll minamaritcha. Ashirucha, apanllputs mangutari taakanawa atiniya. \v 5 Tsapurunasush, min kanindap apanllputs zapanin tatsitkitaa, pasun, misha arutam wazapan taaritaa, \v 6 iyaam minamari taariya Apanllimarita, Aparini ichinguru tinarangiya. Iyaatstam tinayaru, iysha Apanlleetsimari chinamaam waritakani. Iyaam kurakareemani minamari taariya Isusoomarita. Isus iyaa tapachindarangu, taarasheemani urutamari taamaam panarangiya iyaama. Ashirucha, apanllputsee waritakazinllinaja atiniya. \p \v 7 Itaru, ichinguru Isuschich anoo nda izuuru mangoonkana; wand apanllputsee mangoonkana. Sirú ndatuma Isusoo mangoonchusin, apanllputsee, minoo yashingootstam, minoo wishunootstam, minoo pasunaatstam, kapung chinarangana. Anootsimari chinarangana. Wand chinamana chinakana. Mangukana; misha punikana. Ashirucha, wanutsee apanllputsush wayakana anoo katungkuch, istachparee atusin katungkanaya. Sheersin, mang' mantsaku, ¿Tamaycheezich? Watam sheerinawa. Wanutsee katungeeri; Yashing' kasiyanda; atanaya. \v 8 Itaru, wanuts iyaa istakeeja Apanllee mangoonamaama. Manguktaatani iyaa nda istakiya. Katungkitaatani nda chiyaa tayutaritkiya. Ashiri ¿tamanda ateeja? zuwanllee. \p \v 9 Ashirucha, Isuschichee Isusoo ksarusinapa aturi atina. Shiy wanutsee mapiyrush katungkitaateesha, uwsha wand punikiya; Apanllee nda izuuru mangoonkiya. \v 10 Shiy kapung yasayarush, apanllputsish pshtuyarush, mapiyrush katungaksha. Uwsha shiyaa pakeeru, apanllputsee chinakparee. Ashiri nuwsha katungchitama, átu pshtuchiya. Ashkinaareesha, ¿ndusha shiy tputsee yutarit yaspatakish? \v 11 Ashirucha, shiy Isuschichee mapiyrangush, nda chinarangush, tayutaritarangsha. Isus anoom tsiparangitaa, shiysha yutarit yaspatakush, uwsha shiyamun Isusoo kasamaam zandkanaya. Shiyamand yutaritchiya. \v 12 Ancha kizpuri yutaritaya. Ashkachush, Isusoo kuk kapeetaksha, watam Isuschichee nda chinakshawa. Uwsha ashiritam Isusoo kasamaam zandkiya. Ashiri iyaa nduntaa tayutaritku, itaru Isuschichpatatini chinakuni, tayutaritareema atuni xaraktanicha katungamaama. \v 13 Nuwataati yusur wanutsee apanllputsush wayarangana anoo katungcheezi, ndambaree, watam Isuschichee tayutaritareema atinawa. Ashirucha, siysa shingtamtsa atina. \c 9 \s1 Mazinangtsa; Isuschicheewaa tuxaratareema Apanlleema átus, uru chinangtsa; xarashish wayarintspa siyaa atashina \p \v 1 Napa: ¿nuw tamakimana? Isusoo mangoonkuri, nuwaam xaramaam nduncha. Maachi ichinguru nuwaam wanasircha. Mishat, nuw Isusoo kuk tayaspatampantana kizpurina, watam Isusoo kchipti paranginawa. Ashiri nuw siyaa aranginasha kasikuri, ¿mayamunaja xarachi nuwa? Ashiritaati, yuwaa nuwaani zandki anoo watsta atina. Siyaa mangoonpana aturi, tayutaritareema aturi, mangipti taakina; nuwaana chinaki anoo itamsakina. \p Mishat, nuw kapung Isusoo kuk kamaniranguri, siysa mangoonarangsa. \v 2 Tputs ashpatam nuwaa: Isusoo tayaspatampaneezish, atitaatssin, itaru siy nuwaa yasaksa. ¿Ndusha siy nuwaa chinaksa? Chinakpasa. Siy nuwamun Isusoo mangoonarangsa. Ashiri zurkuri áti; nuw Isusoo kuk tayaspatampantana. Anumand nuwaam xaramaam nduncha. Yuwaa nuwaana zandki anoo nuwaam waritariya. \p \v 3 Itaru, tputs nuwaa: ¿Mayaamsha ashiru itamsaksha yuwaa chinakish anootsi? ¿Mayaamsha tputsish nda ngutaritish katungaksha? átu, nuwsha yámkuri atina; Apanllee kuk tayaspatakuri, tputs nuwaa: Kurikee putapi átu tayaspatakiya; tárundama aturi, tputsish ngutariti katungumaam watsta, tárangina. \v 4 Isus tayaspatampanirini ichinguru xiykusin, Isuschichish uru katungkana. Nitaati nuwaam nda waritak; waritaktamta nuwaama. Ashiritaati, siyaa tuxaratareema aturi, watsta atina. \v 5 Uwshtisin wizanllpa xiykana. Pitortamta, Isustam zoonlli Sandeeku wizanllpa xiykana. Nuw nuwaana zandkuri, izanllpati waritaktaati, ashiritaati xarakina; nuw mizanllishtana. Siyaa nda tuxaramaam izanlleemi yamarangeezi. \v 6 Bernabpa nuwapta xiykuni, yaani kuwiptini tarawaztaranguni, kchitarangini. ¿Nitaati iy ngutini katungamaam nda waritakani? Waritaktamaniya. Watam siyaa tayaspatakuni, siysa ngutamtis iyaa maritamaam waritaksawa. Ashiritaati, siy kaminis nuwaanamunari wizpuriri katungarangina. \v 7 ¿Nitaati sundar waana tuwapayaru katungak? nda. ¿Antaati chiy mzareetsich tatsumeeruch, nda katungtarich? uru katungtarchi. ¿Antaati chinuzee chinuyaruch, nda kurikee putakich? uru putatarchi. Nuwsha ashiritamti, siyaa Apanllee kuk kamankuri, siyash nguti katungamaam waritaktaati, Watsta, tárangina, watam xarashish wayamaam nda zandaranginawa. \p \v 8 ¿Antaati nuwaamtaja áti? watam Apanll kuk neetstam kamankuwa. \v 9 Móysisarini wirkari ateeja; \pi1 Wakar tarawzupan tirikoo tuchuwtaku, nayintaru anoo wakaraa ship kukpatari kamuririntspa. Waani yuwash tarawaztaku anush katungachpa; pchindintspa,\f * \fr 9:9 \ft Nishuri yuwartatam Tayusima 25.4 átu atitamta.\f* \m átcha Apanll kuku. ¿Nitaati Apanll wakaraa táranll? nduni. \v 10 Iyaatscha, tayaspatampaneetsini, átu, tárangasha. Ashiriya, Isusoo kuk tayaspatakuni, tputssha iyaa mangutaritam maritamaam waritakiya. Patatkich anumun katungtarich; watam chiy mzatsee mzayaruch, uru katungtarchiwa. \v 11 Ashiri iy Apanllee kuk tayaspatakuni, mapeekuni, siysa iyaa istamaam waritaksa. Nuwaana zandaranginaareena, Istangandama; tárangparina. \v 12 Tayaspatampani nllitari siyash kuseeramchusin, Istangandama; tárangusin, siysa istarangsa; ngatarangeezis. ¿Nitaati nuw ashimaam nda waritaki? Aranginasha waritaktana, watam nuwma siyaa tayaspataranginawa. Ashiritaati watsta, tárangina. Istangandama nda átti, watam siyaa tuxaramaam nda zandkinawa. Watsta, táranguri kiyung kachiyaranguri, ashiritaa itamsarangina. Kuwipti patataranguri kchitarangina. Isusoo kuk tayaspataranguri, ichinguru tputs mangoonpana aturi, tputsish nguti katungamaam watsta, tárangina. Tputs nuwaa: Kurikingaz putapi átu tayaspatakiya, tárundama aturi wand ashkina. \p \v 13 Mazinantsa; mangeetsis p'tsichintspa. Irusarinush Apanll pang' taariya. Anush Apanllee kuk payuksin, apanllpan Apanllish patatamaam pshtuksin, anumun kchitakana; yuwamun tputs katungats Apanlleem wayakana anumuna. \v 14 Ashiritam, iy kurakarini, Isusu, iyaam kamachtarangitamta. Nuwaa kuki kamankus, tputssha mangoonku, uwsha istachapantsa kchitamaama; tárangiya Isusu. \v 15 Isus tárangitaa, nuwaanaatssha watsta, tárangina. Wand ashimaam zandkeezi, watam siyaam xarashish wayamaam zandkeezi. Naturi tayaspatamaam yandakina ngutariti. Istangandama ateezi, nda. Atinaari, kizpur pazichparina. Istanda atinaari, siysa nuwaa istakinaareesa, ¿tamareeja, Ngutariti tayaspatarangina, yusur táchi? Pazichparina kizpuri. \v 16 Isus nuwaa tayaspatashini táyaru, Apanll waneerundama aturi ngatamaam pinasaktana; tuminarangtana. Tayaspataranguri, Nuwaanaatsi ungirtapi, atitaati, itaru pinasaktana; watam waana nuwaa kamachtaranguwa. \v 17 Nuwaani tayaspatamaam zandaranginaari, Isus ndunnaari kamachtarangu, ashiri nuw nuwaanaatsi ungirtamaam waritaktana. Waana Isus yasayaru, nuwaa tuwapachparee. Itaru, Isus: Tayaspatashini; tputsimun kchitangsi, táyaru, tputssha tuwapchiya. ¿Tamaree tayaspatamaam ngatchi? \v 18 Itaru, nuwsha: Apanll waana nuwaa tuwapachpa, aturi, tputsimun kchitamaam ngatarangtana. Isusoo kuk ngutariti tayaspatakina. Mangi kissha tayaspatakina. \p \v 19 Ashirucha, nuw ngutariti siyaa tayaspataranguri, nuwaa nda kasiksa. Siyaa tumashtakeezi; mapiyktana. Ichinguru nuwaam waritaktaa, itaru siyaa chinakuri, tuxaratareema aturi, nuwaana chinaki anoo itamsakina. Apanllee kuk kamankuri, tputs zapan mangoonpana; aturi itamsakina. Tputsee chinakuri, Apanllee mangoonpana aturi ashkina. \v 20 Utaáshuchish kamankuri, Utaáshuch tamapari ashiru taaktana. Móysisarinimun kuk nduntaa mangi tatkuri, anoo payukina. Utaáshuch nuwaa natsarundama aturi apinll imapingarangina; mangoonpana aturi; ashkuri taaktana. \v 21 Arapchiptaa tunarpitaa kamankaturi, nuw anshuch tamapari ashiru taakina. Anshuch Móysisarinee kuk nduntaa payuksin, nuwsha Apanllee kuk nda kapeetkuri, nuw anshuch tuminkuri taakina. Arapich tamapari ashiruri taaktaati, itaru yutaritshishee nda chinakina, watam Isusootsimari kuk payupi atinawa. \v 22 Isuschichish tayaspatakuri, tputs Apanllee nda izuuru mangoonku, nuwsha istakina. Uwsha zapan xaraktaa, itaru chinakuri, nda tuxarakina tputseetsi. Ashirucha, tputsee ichinguru chinaranguri, Apanllee kuk kamanirangina. Zuwanlleempazi ashiruri istaranguri, Apanll ashpatam tputsee izuuru tapachindap aturi, ashirangtana. \p \v 23 Ashirucha, zapan tputs mangoonpana aturi, uru tputsee chinakina; tputsee nda tayutaritamaam mangipti taakina; nuwaana chinaki anoo itamsakina. Ashkachuri, ichinguruni washunand shambatchinipa Isusumunu. \v 24-25 Ashirucha, nuw siyaa atashina; Shingtamtsa, átana. Apanll nuwaa kis napachpa átus, Apanllee kuk kizpur payungtsa. Saanaatsi chinashis tamsangtsa. Apanll kis chiyaa napkinaari, urutamari mangich kis taachich. Ashiri piyari chinarintspa; mangiptis taangtsa. Napa: Tputs michitkusin, ¿iripumaam tamakazinllinaja? Manguksin, zapan yachakana; putam yachak, putam yachak ashkusin, itamsaksin, xapshingamaam ashkana. Sheersin, zapish yasayarusin, izuurisha iripkana. Minamtaata wamari kasiku, ichingurusin kizpur iripkana. Minam kasiku tútiyacheem yáyaru, natumasamamta mang' kis ashikcha. Ashiri siysa shingtamtsa tina. Itaru, iy Apanllee mangoonkuni, urutamari ashkiniya. Ashirucha, Apanllee kuk payurus, piyari nda chinakus, mangiptis taangtsa; kizpur taangtsa, átana. \v 26-27 Nuw uru ashkina. Isusoomari nuwaa kasichpa aturi itamsakuri, mangeetsi kizpur waneektana. Apanll waneerundama aturi nuwaanaatsi waneekina. Tputsee zapan: Apanlleetsimari kuk payungtsa, táranguri, sheeruri nuwaanaatsi yutaritkinaareena, Apanll nuwaa waneekchu, pazichparina kizpuriya. Ashirucha, mangeetsi kizpur waneekina. Napa: Tputs iripkusin, ¿nitaati piyamsha iriptara, piyamsha iriptara ashik? dancha. Itsinsaru iripkiya. Tputs tuzimmaam michitkusin, ¿nitaati manguta piyamsha pzita piyamsha pzita ashik? dancha. Tputsimunari kizpur tuzimta ashkiya. ¿Nitaati ndatuma xapshingaksin michitkana? nda. Uru yasamaw michitkana. Maacheetstanaariya nuw sheertamti yasayaritamti siyaa tayaspatarangina. Nuwaanaatsi waneekuri, mangipti taakina. Apanll waneerundama aturi Isusootsimari kuk payukina. Siysa shingtamtsa atina. \c 10 \p \v 1 Zuwanllee, zitaminarineetsini mbizarintspa yuwaa Apanllee kuk kapeetarangana anootsi. Anoo nda mbizamaam mangeetsis p'tsichintspa. Utaáshuchin Móysisarinshini tachitarangitaatssin, Ijiptoo tsap kasarangitaatssin, Apanll istarangitaa, zitaminarini nda Apanllee mangoonarangana, watam yutaritaranganawa. Zitaminarini Ijiptash tsap taarangsin, Apanllsha waptam yanpurangiya; kizpur tapachindarangiya. Musaatstaa urupungoom ínayaru, tputs kítarangana. Msaspa zaree kamanirangiya nda tputs zarimun kiyung kachiymaama. \v 2 Sheerandsin, izuuru Móysisarinshini tachitarangana; waa kuk payurangana. \v 3 Katungats upusap nduntaa taarangu, Apanll watungasheem uru wayaru, ichingurusin katungarangana. \v 4 Upusap waamaam nduntaa taarangu, Apanllsha patumbchish kungoo wayaru, ichingurusin waarangana. Yapta xiykana amb Apanll Wip istarangiya. \v 5 Apanll kizpur tapachindarangitaa, Apanllimun wizpuririni kchitarangitaatssin, ashiritaa yutaritarangana. Apanllputsingaz chinarangana; yutarit mantsangaranganaya. Ashirucha, Apanllsha zitaminarineetsini ngatarangana anumand waneerangiya. Tsipar wanipaja michón piy tamoo, piy tamoo ashishiru, apuspiri pchingarangiya. Wipaamsha taarangana. Wachinaa tsimbunandari nda waneerangiya; watam Apanllee kuk mangoonaranguwa. Ashirucha, Apanll siyaatssha sheenllpa aturi, Isusoo kuk kizpur payungtsa, tárangina siyaatsi. \p \v 6 ¿Mayaamshta Apanll kuk zitaminaa kamanik? Chiyaa mangoozee p'tsimaam kamankiya mangoonamaama. Watam zitamin yutaritshishingaz támararanganawa. \v 7 Zitamin ashpatam apanllputsingaz chinarangitamsinaya. Ashiri apanllputsee chinarintspa; Apanll waneeyantspa atina. Apanll kuk ateeja; \pi1 Apanllputsish Israelchichsha tputs kuxineersin, katungaranganaya; waarangitamanaya; yutarit michitaranganaya; starangitamsinaya. Kizpur yutarit ashiranganaya.\f * \fr 10:7 \ft Tashitungarangu 32.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, tputsireetsi kizpur waneerangi, \m Apanll tárangiya. \v 8 Ashirucha, siysa shirintspa atashina; paptsa. Yusur zitamin ashpatam yutarit taarangsin, natunandari 23,000 tsiparangana. Ashirucha, siysa shirintspa atashina. \p \v 9 Mishat, zitamin ashpatam Apanllee yutarit ínarangusin, mang: Apanll iyaa wanasireeja istak; nda kis taakini. Yutarit taakuni, ¿kamapa iyaa wanichiya? Wanicheeja, ndambaree. Mangu napkiya, tárangana zitamina. Tárangusin, Apanllsha mkaa zapan zanganeeru, tputs zapan tsiparangana, manga. Ashiri siy yutaritshishingaz támarakus, ¿Kamapa Apanll wanichiya? tárintspa; Apanllee mchitintspa. \v 10 Mishat, zitamin ashpatam Apanllee kamanimapanee yutarit tsiyatarangana, manga. Yutarit taarangitaatssin; Móysis tputsee tupcharangu, iyaa kiyung yachakiya. Móysisaa zandkeezini, tárangusin, Apanllsha wasundurur tsipashish wayayaru, zapan mang tsiparanganaya. Ashiri siysta Apanllee tayaspatampanee yutarit tsiyatintspa atina. \p \v 11 Ashiriya, ¿mayaamaja Apanll kuk zitaminarineetsini kamanik? Iyaa mangoozee p'tsimaam kamankiya mangoonamaama. Zitamin an ichinguru ashirangsin, Apanllsha kirakamun tuyandarangiya. Itaru, iysha nlluranuri zitaminamun ush taakuni, kukoo mazinayaruni, mangoonaktanicha. Ashiri mangoonangtsa átana. \v 12 Siy: Nuw kizpur Apanllee kuk yasakina. Ichinguru nuwaam waritakiya; ¿mayamunaja nuw xarachi? atitaateesa, itaru mangiptis taangtsa siyaa atina. Yap nda chinarus amb yutarit taakus, Apanll siyaa wanichapantsa, atina siyaatsi. \v 13 ¿Nitaati shiyaatsimari Yashing' tamundak? nda. Yashing' ichinguru chiyaa tamundakiya. Tamundakchu, Apanllsha Yashingoo tuxarakiya nda chiyaa kasimaama. Apanll waanaa wizpuririnee chiyaam panakiya itamsamaama. Apanll waanaatsi kuk nda kapeetku, watam istachintspa atuwa. Ashkachu, chiysha Yashingoo kuk nda payukchi. \p \v 14 Ashiriya, kaapa mazinangantsa: apanllputsee chinarintspa; apanllputsish ktungintspa, nuw siyaa Isuschicheetsis tina. \v 15 Siy mangis taaritamta. Ashiri saana sangtsa. Mazinangtsa; Isus ashirangu anoo nda mbizamaam anuritam payukaniya. \v 16 Ashiriya, katungkuni, vinoo pakich yáyaruni, Apanllpa tsiyataktanicha. Apaa, Ipareetsish zanganirangush, iyaam tsiparangiya; ursir kushindarangiya. Iparimunish iyaa tapachindarangish. Ashiri wapparee anumanda atiniya; táyaruni, vinoo waakani. Waakuni ¿Ndusha Isusoo ursir chinakuni ashkini? Mishat, pangaa yáyaruni, tupta tupta sheeruni tsiyatkitamaniya. Apaa, Iparish tputseem kinayaru, iyaam kiyung kachiyaru tsiparangiya. Sheeru yusur támarangiya. Anumand wapparee atiniya, táyaruni, katungaktanicha. Katungkurini ¿Ndusha Isusootsimari wanuts chinakuni ashkini? \v 17 Iy tputsini zapantaatini, minamari chinaktanicha. Pangaa minam yáyaruni, tup tup ashkitaatini, katungkuni, minamari Isusootsimari chinakani. Ashirucha, Isusumun katungkachuni, Isusoo chinakuni, ¿mayaamshtaja minush apanllputsish katungchiniya? Pinasakiya tsimbun payumaama. \p \v 18 Mishat, ¿Utaáshuch tamakanaya? Tputs Apanllish pang' kuseersin, katungtsee Apanlleem wayakana. Sheersin, Apanllee chinapani atusin, anootstam katungkana. Apanllputs watungash ashiritamcha. \v 19 Ashiri mazinangtsa nuwaa kuki. Tputs uwpat apanllputsee tinayarusin, ¿nitaati apanllputs kizpur taak? nda. Mangutari taakiya. Wanuts apanllputsish wayakuch, ¿nitaati an chiyaa istak? nda. Mangutaritam taakiya. \v 20 Itaru, nuw siyaa atina; Wanuts apanllputseem nda wayakana; Yashingoo chinapani atusin wayakana. ¿Nitaati Apanlleem wayakana? nda. Yashingungaz zandkusin, wayakana.\f * \fr 10:20 \ft Tayusima 32.17 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashirucha, apanllputsish katungeeruch, Yashingootssha chinatarchi; Yashingoo kuk payukchi. Anoomcha watsta áti. \v 21 Itaru, Isusootsimari chinayaruni, waakuni, katungkuni, sheeruni, ¿tamareeja yusur Yashingoo chinachinee? Ancha kizpur yutarita; pinasakiya. \v 22 Ashkinaareeni, ¿nitaati Isus anoo kis napach? nda; kizpur tsiyantachiya.\f * \fr 10:22 \ft Tayusima 32.21 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Siyaa pachindku, wanichapantsa. Ashkachu ¿yapee siy kamungchis? \p \v 23 Ashiruch apanllputsee chinarintspa tina. Ashiritaatiya, ichinguru nuwaam waritakiya, wand atitaateesha, itaru ichinguru chiyaa nda istakiya; Isuschicheem istakitamtaja Apanllee mangoonamaama. \v 24 Ashiri saanaatsi napantsa; yutaritiyaspa. Isuschichpatatis chinakus, yaspatatareema átus, mangiptis taangtsa; apanllputsee wanuts ktungintspa tina. \p \v 25 Mazinangtsa. Wanutsee paxanxpi átush, ¿Apanllputsish wayamaja? tárinllpa. Nda mashkush, mapiyrush ktungangcha. Mapiyrush ichinguroo pxanxangcha yuwaa zandkish anootsi, atina. \v 26 Watam Apanll kuk atuwa; \q1 Apanll ichingaru tsapurunasee ztaru kasiru taakiya. \q1 Tputseetstam, maacheetstam kasiru taakiya,\f * \fr 10:26 \ft Nishuri yuwartatam Salmo 24.1 átu atitamta. Mishat, Salmo 89.11 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* \m tárangiya Apanlli. Ashirucha, ichinguru iyaam wanasir wayayaru, mapiyrus ktungangtsa atina. \p \v 27 Tputs Apanllee nduntaa mangoonku, shiyaa yamaku, mapiyrush ktungangcha. ¿Apanllputsish wayamaja? tárinllpa. Nda átush, mapiyrushsha katungkachpasha. Ashiri mapiyrush ktungangcha atina. \v 28 Nduntaati ashiru, nduntaa mashkush, uwsha shiyaa kamankachu, apanllputsish wayama; ktungangcha; átu, anoo ktunginllpa. Katungkinaareesha, yaspatakush, uwsha: Paja. Apanllputsee chinakiya, átu, aranginasha yashingush tachitchiya; yutarit taachparee. Mishat, Isuschichpatatis tayutaritachpasha. \v 29 Saanaatsi ateezi, nda; Isuschicheem xarangtsa atina. \p Itaru, shiysha: Nuwaam ichinguru waritaku, ashiri ¿mayaamshta tputsimun xarachee? átish. \v 30 Apanllpa na tsiyateeruri, katungtsimand wapparee, táranguri, kis katungeeruri, ¿mayaamshta tputs nuwaa yutarit tsiyatach? átpasha shiya. \v 31 Nuwsha: Zuraktishcha, atina. Itaru, niri chinangtsa. Mayamasaja chinakush, ashpi átush, Apanll nuwaa kis napchinda átush, anoo shingcha. Katungpi atinaareesha ashiru, Apanllee zurampatari chinayarush, ktungangcha. Tputs shiyaa pakchusin, uwshtisin Apanllee chinachpasinaya, atina. \v 32 Ndunnaa shiy ashkush, tputssha shiyamun xarakusin, Apanllee ndusha mangoonchinllinaya; ashkinaareesha yutaritcha. Utaáshuchta xaraksin, arapichtaa tunar xaraksin, Isuschichta xaraksin, yutaritcha. Ashiri tputsee mangoo ktatarintspa; atina. \v 33 Nuw tputsee tuxarakeezi, nda. Ichinguru tputs Apanllee mangoonpana aturi, nuwaanaatsi nda chinakina. Tputsee istamaam uru chinakina. Ashiri siy nuw tamakparina shingtamtsa. \c 11 \p \v 1 Napa, nuw Apanllish Wip tuminkuri, siy ashiritam nuwash tuminungtsa tputsee istamaama; nda tuxaramaama. Ashiriya, wanutsee apanllputseem wayarangana anoo wapparee kamaneena. \b \p \v 2 Mishat, kamanchintspa yuwaa min masharangis anootsi. \p Siy nuwaa chinakpasa. Yasamaam zandkus, uru nuwaa mashaksa. Siyaa tayaspataranguri, mbizakeezis, ndambaree. Yungpaktischa; nuwaa kuki payuksa. ¿Nitaati nuwaantaja kuki tayaspatarangi? Isusootscha kuk tayaspatarangi. Ashiri mangi kischa. \p \v 3 Ashiri na misha kamanchintspa kiz nda kamuzaa kasimaam anootsi. Apanll wipaa kasiku, Wipsha kamuzaa ichinguru kasiku, kamuzsha wizanllee kasikiya. \v 4 Napa: Siyashuch Koríndshuchis kiz uru kamis muchumun tutaykanaya. Ashku anu antaati kamuzpata tatsamooreeja. Itaru, kamuz kamis nda tutaytariya; watam Isusoomari kamuzaa kasikuwa. Ashiri, kamuz Apanllpat tsiyatku, Apanllee kuk kamanku, kamis nda tutaytariya. \v 5 Itaru, kiz Apanllpa tsiyatku, Apanllee kuk kamanku, uru kamis muchimun tutaytariya. Ndunnaa tutayku, kamuz tamapari ashiru taaku, ashiri wazaranllee ipazakiya. \v 6 Ashiri yuw kiz nda kamis tutayku an wazaranllee kasipi atuparee ashkiya. Itaru, ashkinaariya anoo muchoo kumanda átparee. Kumakinaarich, waantatam pazichiya. Ashiri kamis tutayeeru, wazaranllee kuk payuchshaparee átana. \v 7 Itaru, kamuz kamisaa tutayusinapa atina. Apanll kamuzaatsima tinarangiya. Nuwaana tamaparina ashiru ichinguru kasichpa átu tinarangiya. Ashirucha, kamuz Apanllimun taakiya kizpuri. Itaru, kiz kamuzamun taakiya tsipasa. \v 8-9 Apanll kizaa tinapi átu kamuzaa watandaram yáyaru, kizaam tinarangiya kamuzaam wipunashi. ¿Antaati kizaatsima tinarangeeja? nda; kamuzaatsima ichtaru tinarangiya. Ashiri kamuz kizamun nda taaru; kizsha kamuzamun taariya tsipasa. \v 10 Ashirucha, kiz wazaranllee kuk payupi átu, kamis muchimun tutayaru, Apanllpa tsiyatamaam waritakiya. Ashkachinaari, Apanllsha wasundurur kispa chinachiya. \v 11 Apanll kamuzaatsini kizapta tatsamooru taarasheemani tinarangiya, watam Isusumunari taarashee payukaniwa. Kamuzpata kizapta tatsamooriniya; yaanpatatini istakaniya. \v 12 Apanll ichtaru kamuzamun kizaa tinarangitaa, itaru kiz iyaatssha kamuzaamani tatsipurangana. Itaru, Apanll chiyaa ichinguru tinarangiya; maacheetsi ichinguru tinarangitamta. Uwsha wamari kasiriya. \p \v 13 Ashiri chinayarus, saana sangtsa. Kiz Apanllpa tsiyatku, kamis muchumun nda tutayaru, ¿siyaam tamareeja? Siyaam yutaritcha. Tútayachtanda átcha, átssa siya. \v 14 Siy Koríndshuchis kamuzis kiz tamapari ashiru mucheetsis wazuran yanungakchus, kapung pazichpasa, watam siyashuch nda ashtarsawa. \v 15 Itaru, kiz uru kis yanungakana. Muchpa kis taakanaya. Kiz wayarangash waanitam taariya; kamuz wayarangash waanitam taariya. Ashiri anuri chinangtsa; kiz wazaranllee kasirusinapa átana. \v 16 Na ichinguru yarangashee kamaniranguri, ashiri ¿mayaamshta yusur anootstam siy tsiyatchis? Ashiri natunaa zamangtsa. Iy tayaspatampanni anoo arangeem tsiyatkeezini. Isuschich ashiritam nda anoo tsiyatkanaya. Ashiri yuw kasiru taaku anoo kamaneena. \b \p \v 17 Na minoo kamanchintspa, Apanlleem shaniykis anootsi. Siy Apanlleem shaniykus, wanasireeja ipunkis; mantsiri ipunaksa. Nuwaa kuki nda payuksa. Shaniykitaateesa, itaru nda kaapa Apanllee kuk mangoonaksa. \v 18 Mazinangtsa; siyashchee kamanku átcha. Mang: Tputsee niyrkana; pachindkana. Waanpata natsakana, átcha siyashcheetsi. ¿Kap zurku át? Itaru, saana yasaksa. Isusoo mbiztarineepa átus mang katungaksa. Itaru, wirak'cheetssha piyam tushaneet, pukireetssha piyam tushaneet, minootssha tputs piyam tushaneet, wand ashiksa mang átssincha siyashcheetsi. Itaru, nuwna siyaa yasareezi, watam nda pakinawa. \v 19 Ashiri zurkupsinaya siyaa atanaya, watam chiy uru tputsich ashtarchiwa. Itaru, ashpatamtis tputs Apanllee kizpur chinaksin, wanasiri shaniykusin, anoo nllitaritsha tputs pakchusin, Pa. An tputs kaapa Apanllee mangoonkana, táchpasinaya. \v 20 Itaru, siy Isusoo mbiztarineepa átus, shaniyeerus, nda washunand katungaksa. Nda kaapa Isusootsim chinayarus, katungaksa; ngutaritis msangayarus katungis. \v 21 Tputs piyam waanitam katungak, piyam katungku piyam katungku ashiksa. Ashkus an kuch tamapari ashirus katungaksa. Ashpatam tputs tazazakchu, karusakanaya. Itaru, pukireetssha niyraranganaya; mariz kayataranganaya. ¿Mayaamsha ashiksa? ¿Mayaamsha nda washunand shaniyeerus katungaksa? Isusoo chinapani ateesa ashiru. \v 22 ¿Mayaamsha msangayarus katungamaam zandkus, nda pangishiritis katungaksa? ¿Mayaamsha pukiree niyraksa? ¿Ndusha pukiree natsakus pachindkis? ¿Ndusha Isuschichpatatis natsakis? ¿Antaati ashkis anoo Apanll ksaja napach? nda. ¿Antaati yuwaa ashkis anoo nuw ksatamtaja napchi? nda. Yutarittischa siya. Ashiri Isusoo kuk mbizakpasa. \p \v 23 Ashiri Isusoo kuk yusur tayaspatachintspa. Sirú Isus nuwaa tayaspatarangu, nuwsha siyaa tayaspatarangtana. Ashtaa yusur mangeetsis p'tsimaam kamanchintspa Isusoo kuku. Ashiri mazinangtsa; Sirútamasa iyaa kurakarineetsi, Isusoo pachamaam pakchimsha pshataru, Isus wipunashpa psaan katungarangiya. Pangaa yáyaru. \v 24 Waparee: Wappari, táyaru, tupta tupta sheeru, wipunasheetssha: In nuwcha nutsi. Tputsee ichinguru tapachindapi aturi musásiri tsipachima. Ashiri katungkachus, nuwaatsimari chinangtsa mangeetsis p'tsimaama. \v 25 Katungtsee kawapayarusin, Isus mangawaa yáyaru, yusur Waparpat tsiyateeru, yásirangiya. Yusur wipunasheetsshat: Sirú opeejamun ursir yutaritshishireetsis Apari mapiytariya. Itaru, natshacha nuwamunari kurasiri yutaritshishireetsis tachingchiya izuuru mbizamaama.\f * \fr 11:25 \ft Jeremiyasa 31.31; Márkosa 14.24; 2 Koríndshucheema 3.6 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Ashiri waakchus, nuwaatsimari chinangtsa. Uru piy shingtsa mangeetsis p'tsimaama; tárangiya Isusu. Táyaru, yásirangiya. \v 26 Ashirucha, Isus wipunasheem martarangu, iysha ambtam sheeni atiniya. Martayanitamani Isusoo kuk tuminamaama atini. Ndatuma Isus yusur kuschu, yaanpata martayani atiniya. Isus iyaam tsiparangu, taarasheemani panarangiya, tát ashkiniya; Isusoo nda mbizakani. \p \v 27 Ashirucha, zuwanllee, Isusoo nda mbizamaam shaniykuch, ¿tamaree anush mantsir katungchich? Mantsir katungkinaareesa ashiru, Isusoo itsachtaksa; nda kaapa chinakus ashiksa. \v 28 Itaru, chiy mangishich chinayaruch, ¿Tamarangeezi? ¿Mantsarangeezinawa? ¿Yutaritshishee chinarangeezinawa? chaanaatsi átuch, yareeruch, katungumaam waritakiya. Ashiri yareerus, ktungangtsa átana. \v 29 Ndunari mangeetsis yarkus, wand saanpata natsakus, mantsir katungkachus, Isusoots yutarittakchi. Ashkachus, Apanllsha wanichapantsa siyaatsi. Apanll waneerundama, átus, Isusootsimari chinayarus, ktungangtsa. \v 30 Napancha: ¿Wanipaja siyashchi nda chinayarusin, katungarangusin, na kas yutakanaya? ashpatam tsiparangana. ¿Nitaati mangutari ashkazinllinaja? nda. Isus waneeku ashkiya. \v 31-32 Apanll natuma iyaa wanichiya. Tputs nuwaa nda mangoonku an izuuru Yashingush wanichima. Itaru, yuw nuwaa mangoonku anoo ashimaam an kaapa wanimaam zandkeezi átu, pakchim wanichiya. Itaru, yaanaatsi yarkinaareeni ashiru, Apanll ndusha wanichiya iyaatsiya. \p \v 33 Ashirucha, zuwanllee, shaniykus, Isusumun katungkus, wanasir washunand ktungangtsa. Saanpata chinayarus, shaniyeerus, kis katungkachpasa. \v 34 Itaru, kapung mariz kayatkinaareesa ashiru, ndatuma Apanlleem shaniychus, ichtaru pangishimasis ktungangtsa. Ashkachus, mangiptis katungkachus, Apanllsha siyaa nda wanichiya. Itaru, tsiyatssis nimun pishtakiya; itaru yandacheezi, ndambaree. Siyash napkaturi, tayaspatachintspa ichinguru. \p Ashiri Apanlleem shaniymaam kamaneena. \c 12 \s1 Itaru, na minoo masharangis anoo kamanchintspa. Apanll Wani wizpurireemani istaku anoo kamanchintspa \p \v 1 Ashiri, Apanllee wizpuririni kamankuri, Isuschichis izuuru mangoonangtsa. \v 2 Sirú Yashingush tachitarangus, Yashing' siyaa kapung kasirangiya; Apanllee ngatamaam tayaspatarangiya. \v 3 Chiy Yashingoo chinakuch, Isusoo yutarit tsiyatkich; yutarit tayaspatakchi. Itaru, Apanll Wani chiyash taaru, ¿tamaree Isusoo yutaritcha táchich? ¿Tamareeja Isusoo: Apanlleeja Wipa, táchich? Támaam pinasakiya. Itaru, Apanll Wani iyash taaru; Isus nuwaa izuuru kasikiya; Apanllcha Wipaya, atiniya. Ashiri Apanll Wani chiyash taaru, Isusoo wanasir tsiyatakchi. Ashirucha, anumun Yashingoo arutama natstakich; minu, Apanllee wizpuririnee natstakitamtich. \p \v 4 Apanll wizpuririni zapancha. Waanpatatin istapana átu Apanll iyaa wizpurireemani wayakiya. Minush tputs wizpuree wayat, minush tputs wizpuree wayat wayat ashkiya Apanlli. Itaru, minamari Apanlliri Wani ichinguroom wayakiya. \v 5 Min, tayaspatamaam wizpuree wayaku; min, mangoonamaam wizpuree wayaku; minoom wayak, minoom wayak ashkiya. Itaru, yaanpatatini istamaam ashirangiya Apanlli. Mishat, Isusootsimari chinamaam ashirangiya. \v 6 Iy Isuschich zapan taakuni, Apanll Wizpuree tuzataru panarangiya. Tuzataru panarangitaa, itaru minamari Aparini iyaa istakiya wizpurireemani. \v 7 Iyaa ichinguroom istaku, ngutani nda taakini; yaanpatatini Apanllimun kizpurtamaam istakaniya. Wizpurireemani zapanee istakiya. \v 8 Apanll Wani iyash taaru, yaanpatatini mangoozee p'tsimaama wayakiya. Min, yaramapaneem tputs wayaku; min tayaspatampaneem tputs wayakitamta. Aship mangoozee p'tsimaama wayarangiya. \v 9 Apanlltam Wanee tputsush pshtarangiya waanamun Apanllimun kizpurtamaama. Min, Apanllee chínash natstamaam wayaku; min, wanguyaa yaramapaneem wayaku; \v 10 min, tpuxtamapaneem wayaku; min, Apanllee kuk kamanimapaneem wayaku; min, Yashingoo natstamapaneem wayakitamta. Aship kizpurtamaam ashirangiya. Apanlltam Wani wizpuree wayakiya kanizpaz kuk ashiru tsiyatamaama. Min tputs kanizi ashiru tsiyatku, misha tputs anoo mazinaku kamankiya. \v 11 Apanll Wani waana zandku, wizpurireemani wayat wayat ashkiya. Zapan wayaku, iyaam ichinguroomani wayakiya. Itaru, minamari Apanllimari Wani ashkiya. Ashiri Apanll Wani wizpurireemani wayaku anoo kamanirangina. \s1 Mishat, táchintspa; Apanll wizpuririni zapantaa payukuni, itaru yaanpata istamaam ashkini \p \v 12 Iy Isuschich zapantaatani taakuni, minampaz ashiruni taakani, watam Isusoomari iyaa tapachindakuwa. Chiy tputsich tamapchi ashiru k'tsitamtich taaru, kuwitamtich taaru, kitsitamtich taaru, kchitamtich taaru, shipitamtich taaru, muchitamtich taaru, aship taaru taakich. Zapantaa taaritaa, itaru washunand minamari nutsich taaku. Iy Isuschichini ashiritamanicha. Isuschich zapantaatani, itaru Isusoomsha minampazini ashiruni taakaniya. \v 13 Isusoo mangoonaranguni, Apanllsha Waanaatsi Wani iyash pshtayaru, Apanllee taárash yarangtanicha. Shuneeruni yarangitaatani, itaru minamari tamapari ashiru taakani. Utaáshuchtaatani, arapchitaatani, tunartaatani, m'chachtaatani, wirak'chitaatani, ichinguruni minam nutsas tamapari ashiru taakani Isusooma. \p \v 14 Itaru, Isusumun minamaritpaz ashiru taakitaatani, Apanll Wizpuririni zapancha. Wizpuree minush tputs wayaku, minush tputs nllitaritamasheem wayakiya. Ashiri shiy Isuschichee pakeerush, ¿Tamara uwa? ¿Tamayashtaja nuwsha wizpuririnee anumashee nda payukee? atinaareesha, ngutish támarakush, yutarit chinakush átsha. Itaru, anoo mapiyngcha. Watam washunand yaanpatatani Apanllimun kizpurtamaam istakaniwa. Apanll waana zandarangu, wizpuririnee tputseem panarangiya. Ashiri tputseem siysa: Anoo yángsani atinaareesa, Apanlleetssha yutaritam ínaksa. ¿Mayaamsha nllitaritangazsha zandaksa? Itaru, wizpurireemish shiyaam panarangu anpatari kis tputsee istangcha, átana. \p Napa ¿chiy tputsich tamakimchi? ¿Nitaati kutsinandaritich taatareezich? nda. Maachiritich zapan taariya kchitamaama. \v 15 Apaz chiy kutsich: Kuwich ashiru putamaam pinasaki; ashiri waritakeezi. Pazikinawa; átpaz ashiru, ¿nitaati turunda át? nduni; watam naampaniri taakuwa. \v 16 Apaz chiy kitsich: Kachich ashiru pamaam pinasakinawa; átpaz ashiru, ¿nitaati turunda át? nduni; watam mazinampaniri taakuwa. \v 17 Kitsich ndunari, ¿tamayareeja mazinachich? Shipich ndunari, ¿tamayareeja ishingchich? ¿Nitaati chiy kchinandaritich taakich? ¿Nitaati chiy kitsinandaritich taakich? nduni. Ichinguru washunand istakiya kchitamaama. \v 18 Apanll chiyaa tinayaru, ichinguroom kchitamaam wayarangiya. \v 19 Itaru, kitseetsimanaareechi tinarangu, nitaati tputseezich, ndambaree. Ashiranginaariya, kchitcheezich, ndambaree. \v 20 Itaru, maachiritam zapan wayayaru, chiyaa nutseetsich minam tinarangiya. Ashirucha, iy Isusumun an tamapari ashiru taakani. Apanll wizpurireemani zapantaa panarangu, washunand yaanpatatani istakani Apanllimun kizpurtamaama. \p \v 21 Itaru, shiy nllitaritaa min chinakpasha. Isuschichee pakeerush, ¿Mayaamaja uw wizpuririni wanasir? Waritareeja uwa, atinaareesha, shaantari ngutish átsha. Ngutis: Waritareeja uwa, átssa, watam washunand istakaniwa. Istakeeja atitaateesa, itaru iyaa istakiya. ¿Tamareeja natsachinee; watam Apanll waana wayaranguwa? ¿Tamaree nda istachinee? Ashirucha, zuwanllee, tputsee nllitarita yutaritam ínarintspa. Mishat, nllitaritangaz tputs wizpurini mangis mantsarintspa atashina. \p Nutseetsich yusur chinangtsa. Apaz chiy kachich; Kuwi nuwaa istakeeja, átpaz ashiru mangu atiya, watam tamaree kchiptich putachich. Apaz chiy muchich: Kutsich yutarita; ¿mayaamaja wanasir? átpaz ashiru, mangu atitamta; watam tamaree muchiptich naatarchich. \v 22 Maachiritaa pshatakinaari, chiy nda taachich. Itaru, ichinguru taariya; yuttamata taariya. Nutseetsich ichinguru chinaktichcha. Yuttamaatstaa chinakuch, \v 23 wanasir kamartakich. Nda ksimunamaam maxatarchi. \v 24 Itaru, wanasiri anoo mapiyktichcha. Apanll waana chiyaa ashiru tinarangiya. Ashiri wanasiri anoo mapiyktanicha; itaru yuttama anoo chinaktanicha. \v 25 Ashirucha, nutsich maachirit waanpata nda natsakana. Itaru, washunand istaksin, kis taatarich. Ashirucha, zuwanllee, nllitaritangaz tputs wizpur mangis mantsarintspa. Mishat, tputsee nllitaritaa yutaritam ínarintspa átana. \v 26 Yaanpataatani taachchi. Apaz kachich ksukinaari, nutsich ichinguru kiyung kachiyakcha. Itaru, wanasir napkuch, nutsich ichinguru ksatam taachiya. Isuschich ashkitamanicha. Yaanpataatani chinakuni, istakuni, kisshapa taachiniya. Itaru, tputsee yutaritam ínakuni, ichinguruni kiyung kachiychiniya. Mangu mang' mantsakinaari, kiyung kachiychitampariniya. Ashiri saanpata chinangtsa atashina. \p \v 27 Iy Isuschichini ichinguruni Isusoo maachiritanicha. Itaru, Isusumun minamaritam kinaktanicha. \v 28 Washunandari Isuschichini minamaritpaz ashiruni taakani. Itaru, Apanll wizpuree zapan panarangiya. Ichtaru, Isus tayaspatampanirineem ashpatam wayarangu, anumun Apanll kamanimapanirineem ashpatam wayarangitamta; anumun ksutamapaneem ashpatam wayarangitamta. Sheeru, Apanllpa Wizpuririni tpuxtamaam wayarangitamta. Sheeru, tputsee ituyamapaneem wayarangitamta. Sheeru, tputs kiyung kachiyku anoo istamaam wayarangitamta. Sheeru, Isuschichee kamachtamaam wayarangitamta. Sheeru, kanizpaz ashiru kuk tsiyatamaam wayarangitamta. \v 29 Nitaati ichinguru tputs tayaspatampaneemaritam taak, nda. Nitaati ichinguru kamanimapaneemaritam taak, nda. Nitaati tputs ichinguru ksutamapaneem taak, nda. Tpuxtamaamtam, \v 30 yaramaamtam, istamaamtam, kamachtamaamtam, kanizpaz kuk ashiru tsiyatamaamtam, kanizee natstamaamtam, ¿nitaati anoom ichinguru tputs waritak? ndambaree. Min tputs anpaniritam taak, minsha tputs anpaniritam taak ashkanaya. Itaru, ashiritaa, ichinguruni washunand istakaniya. \v 31 Itaru, Apanllingaz wizpuririni yuwangaz tputsee kizpur istaku anungaz chinangtsa; ksarintspa atina. \p Ashiri yuw yaanpatatini istakani anoo kamanirangina. \c 13 \s1 Kizpur istaku anoo yachapi atinaareesa, itaru kizpur wanasiri anoo kamanchintspa. In ichinguroo kasiriya wizpuririneetsini \p \v 1 Tputspatatich chinakich ancha kizpuri wanasiriya. Mazinancha: wapaz tsiyatamaam Apanllee wizpuririni payukinaapzi, kanizpaz kuk ashiru ichinguru tsiyatachparina. Apanlleetstaa wasundurur kuk tsiyatkinaapzi, itaru tputsee nda chinakuri, ngutariti tsiyatkina. Wand nuwaam pishtakiya. Ashkinaari, tambur mangu yusaku tamapari ashiru tsiyatkina. Nda mazinamaam waritakiya; anu nda istakiya. \v 2 Mishat, wapaz kamanimaam Apanlli wizpuririni payukinaapzi, kizpur Apanllee kuk kamanichparina. Apanllee kuk ichinguru yasakinaapzi, tsiyatssis kamapshimawa mangoonachparina. Ashkitaateena, kizpur kamankitaati, itaru tputsee nda chinakuri, wand nuwaam pishtakiya; ngutariti taakina, watam nda chinakinawa. Mishat, wapaz Apanllee wizpuririni napuxtamashi payukinaapzi, yasinaatstaa tunupkitaati, itaru tputsee nda chinakuri, wand nuwaam pishtakiya; nguti taakina. \v 3 Mishat, wapaz istamaam Apanllee wizpuririni payukinaapzi, maachiritaatsi ichingeeruri, tputseem panachparina. Istakuri, tputseem tsipaktaateena, itaru nuwaa wanasir tápanda aturi, tputsee nda chinakuri, an nuwaa istakeeja. Wand nuwaam pishtakiya; ngutariti taakina, watam tputsee nda chinakinawa. Ashirucha, Apanllee wizpuririnee payuktaati, itaru tputsee nda chinakuri, wandariti nguti taakina. \p \v 4 Ashiri tputsee chinamaam kamanchintspa. \q1 Tputsee chinakuch, yutaritawaatstaa tputs mapiytarchi; ngutaritich wanitarchi. \q1 Chinakuch ngutaritich istatarchi. Nayanitarchi. Tputsee nda yutaritam ínatarchi. \q1 Tputsee chinakuch, chiyamarisha tputsee nda kasimaam zandtarchi. \q1 \v 5 Nda mantsiri taatarchi. Nda pachindtarchi. \q1 Tputsee chinakuch, nda maachtangaz nazandtarchi. \q1 Nda natsatarchi; chiysha tístatareezich. \q1 Musásiri nda tsiyantatarchi; mantsangtareezich. \q1 \v 6 Tputsimun yutaritshishirini mangich mantstarchi. Itaru, tputs wanasiri taakana anumun mangich ksatarchi. \q1 \v 7 Tputsee chinakuch, chiyaa tayutaritkitaa, itaru ashtaa mapiytarchi. \q1 Ngichzee nda mazintarchi. \q1 Nda tamapingtarchi; chinatarchi. \q1 Chinakuch yutaritshishee itamsatarchee. \q1 Ashiri tputsee itsinsaru chinakuch, uru ashtarchi. \p \v 8 Apanll wizpuree iyaam panarangu an zapshina pastachparee. Itaru, Apanllsha chiyaa: Urutari tputspatatich chinangtsa; tárangu annaa pastacheeja, ndambaree. Urutari tputspatatich chinachich; chinashishsha Apanllee wizpuririni kasikiya. Natumasamta wizpuririni Apanllee kuk kamanimapani taariya. Wizpuririni kanizpaz kuk ashiru tsiyatamapani taakitaa, waani pastachpa atiya Apanlli. Ashiritam, natumasamta yasashish taaritamta. Isus kuskachu, ichinguru pastachparee. \v 9 Natuma wizpuree payukitaatani, itaru izuurasha yasamaam pinasakaniya; izuuru kamanimaam pinasakitamaniya. \v 10 Itaru, Isus kuskachu, nllitaritam kinakchuni, izuurasha pangachshapariniya. Pinasamaam ndunshitaya. Ashirucha, izuuruni taakuni, Apanll wizpur payukani an pastachtamparee. Itaru, tputsee chinamaam urutamari chinachiniya. \p \v 11 Napa: nllurtamasi nllur tamapari ashiru tsiyatarangtana. Nllur tamapari ashiru chinarangitamana. Nllur tamapari ashiru mangoonarangitamana. Itaru, na wachinayanllshiti, nlluraa chínash kasaranguri, wachin tamapari ashiru taakina. Ashiri natuma nllur tamapari ashiru taakaniya. Itaru, Isus kuskachu, izuuru wachin tamapari ashiru mangoonachshapariniya. \v 12 Minu, ispingush kucharishpaz ashiru yuttam napeeruch, ashiritam iy natuma achimari mangoonkini. Itaru, Isusoo pakeeruni, wazareetsiri mangoonachshapariniya. Isus iyaa izuuru natstaku, iyshat ashiritam izuuru mangoonachshapariniya. Ashirucha, Apanll Wizpuririni iyaam panarangu an pastachparee. Itaru, urutari tputspatatanaarich chinachiniya, atiniya. \p \v 13 Ashirucha, Isus yusur kuskachu, tuchpanand uru taachpasinaya. Min, uru Apanllee mangoonachpariniya. Min, uru Apanllee ksutachpariniya. Min, uru Apanllee chinachpariniya; tputseetstamta chinachini. Itaru, tputspatatich chinakich ancha kizpur wanasiriya. \p Ashiri chaanpatatini urutamari chinamaam kamanirangina. \c 14 \s1 Ashirucha, tputsee chinampatari chinangtsa. Itaru, Apanllee wizpuririni aranginasha kamanchintspa \p \v 1 Siy Apanllingaz wizpuririni támarakus, kanizpaz ashiru kuk tsiyatamaam zandamana zandkus, waritariya. Itaru, Apanllee kuk kamanimaam ksarintspa; ancha kizpur wanasiri; anuri chinangtsa. \v 2 Tputs kanizpaz ashiru wizpuririnee payuku, an tsiyatku, tputsee nda istakiya; waanaatstamari istakiya. Tputssha nllitarit mazinamaam pinasaksin, nduntam mangoonkana; Apanlleem nda istakiya. Ashiriya, Apanll wizpurini waana tutsiyachtaku, uwsha kanizpaz ashiru tsiyatku, Apanllpatari tsiyatkiya; k'kuz kamapshimaw tsiyatkiya. Tputs mazinamana mazinaktaa, itaru nda mangoonkana. Kanizpaz ashiru kuk tsiyatku, waanaatstamari istakiya; ichinguroo istakeeja, nda. \v 3-4 Itarshat, tputs Apanllee kuk kamanimaam wizpuririnee payuku, kukoo murimash tsiyatku, kis mazinachchi Apanllee kuku. Chiyaa mangoonamaam istakiya. Tayaspatakiya. Waneekiya. Mangeetsich yarkiya. Ancha Isuschichee ichinguroo istakiya. \p \v 5 Siy ichingurus kanizpaz kuk ashiru tsiyatkinaareesa, waritariya. Itaru, kamanimapanee wizpuririni payukinaareesa, Apanllee kuk kamankus, ancha kizpur wanasiriya. Apanllee kuk kamankinaareesa, kanizpaz ashiru tsiyatku anoo kasiksa, watam ichingurusin mazinakanawa; istaksawa. Itaru, uwsha wazareetstamanaari kamanku, ichinguroo tputsee istachtamparee; tatsamooru Apanllee kuk kamankiya. \v 6 Itaru, zuwanlli, apaz nuw siyash napkaturi, kanizpaz kukoo ashiru tsiyatkuri, ¿siyaa istacheeja? nduni. Itaru, wazareetsiritanaariya kamankuri, siyaa kapung istachiya. Apanllimun wizpuriri nuskuri, kamanichparina. Wizpuririmunatam yasakuri, tayaspatachparina. Ashkachinaareena, siyaa kapung istachparina. Ashirucha, wazareetsiri kamaningtsa atina. \p \v 7 Napancha: nllur tirutzee yachaku, mangu tamasingayaru tiruchku, ¿nitaati watirchee markich? nda. Nllur mangutam kambantaku, ¿nitaati markitamtich? nda. Itaru, wachin wanasir tiruchku, ichinguru mazinakich yuwaa tiruchku anootsi. \v 8 Mishacha, sundar nda wanasir puu puu átu, ¿nitaati wamkur mangoonach? nda. Waratamaam waritaktaa, Manguparee atiya. ¿Mayaamaja puu át? táchpasinaya. \v 9 An tamapari ashiru taaritamaniya Apanllee kuk kamanimaama. Kuk murimash nda tsiyatkuch, ngutaritich zamangakchi; maramaam nda waritakiya. Ashkitamta yuw kanizpaz ashiru kuk tsiyatku anu. \v 10 ¿Nllitaritamashee k'kuz wanipamasaja taar? yasareezi nuwa. Zapanin taaritaa, ichinguru tsiyatamaamari taariya; mazinamaam taariya. \v 11 Itaru, arapich tputs waanaatsi kuk tsiyatkinaari, chiysha nda mazinakuch, kanizparee táchpachi anootsi tputsi. Uwsha chiyaa kuk mazinamana mazinaku, itaru nda mangoonku, mangu wach punirustachparee. \v 12 Ashirucha, kanizpaz ashiru wizpuririnee payukinaareesa, anootstam tsiyatkinaareesa, ngutpasa tsiyatatssa. Ashiri, ¿mayaamsha napuxtamashingaz k'kuz zandaksa? Itaru, wizpuririnee yuw kapung istaku anu ksarintspa atina; murimash kuk tsiyatangtsa Apanllee kuku. \v 13 Tputsush Apanll wizpuririni tutsiyachtakinaari tsiyatkitaa, itaru tputs ndusha mazinakana. Ashiri tputs mazinamaam uwsha Apanllee mashachpa waanaatstam kuk wazareetsirisha kamanimaama. \v 14 Kanizpaz kuk ashiru tsiyatkuch, uru Apanll wizpuririni tutsiyachtakiya. Tutsiyachtakitaa, itaru chiy chaanaatstaata yuwaa tsiyatkich anoo nda mangoonkich. Kaap Apanllpatamari tsiyatkich. Itaru, átich anoo chaanaatstam nda yasakich; tputsee nda istakiya. \v 15 Ashiri Apanlleem shaniykus ¿tamaycheezich? ¿Tamanda ateeja? Nuwnaari ashichparina, zuwanllee. Uru mangipti tsiyatachparina. Apanll wizpuririni nuwaa tutsiyachtakchu, uru mangipti tsiyatachparina. Wizpuririnimun Apanllee yaseekchuri, uru mangipti yasichparina. \v 16 Ashkinaareena, nllitari tputs nuwaa kuki mazinaku: Aa, zuraktishcha. Apanll ashikcha; táchparee. Itaru, wizpuririmunari Apanllpa tsiyatkuch, kanizpaz kuk ashiru tsiyatkuch, ¿tamayaree tputs zuraktishcha tách? Apanllee: Shiy kizpurtishcha, atitaatich, itaru tputssha zuraktishcha tácheeja, ndambaree, watam nda mazinakuwa. \v 17 Kizpurtaa wanasir tsiyatkuch, Apanll anoo kistaa mazinaku, itaru tputseetssha nda istakiya. Ashiriya, kanizpaz kukoo ashiritaati tsiyatkus, itaru k'kuz murimash tsiyatangtamtsa. \p \v 18 Napa: Apanll waana nuwaa istarangparee. Nuw siyaa kapung kasiktana. Nuwaani Apanllpa tsiyatkuri, kanizpaz kuk ashiruri wanipaja tsiyatkina. \v 19 Ashtaa, Apanlleem ipunkuni, ¿mayaamaja minam ur wazurani kanizpaz kuk ashiru tsiyatchee; watam tputs nda markuwa, waa nda istakuwa? Itaru, pakchimta wazari tsiyatkuri, tputssha mangoonku, istakiya. Ashiri siysa shingtamtsa. \p \v 20 Mazinangandama Isuschichis, siy nllur tamapari ashirus chinakus, kanizingaz kuk ngutis zandaksa siya. Itaru, nuw siyaa atina; nllur tamapari ashiritaateesa ashiru yutaritshishee mapiyrus taangtsa atina. Itaru, wachin tamapari ashirus mangiptis taangtsa; Apanllee wizpuririnee istaku anoo ksarintspa. \v 21 Apanll yandamarini ateeja; \pi1 Tputsireetsi Utaáshuchee wanasir kamanirangitaati, nuwaa kuki mazinarangazinllinaja, tárangu Apanlli. Anumun mangoonpana aturi, nllitaritshuchee tputs zanganchima nuwaa kuki kamanimaama; ¿Kamapa nllitaritshuchee k'kuz tayaspatakana anootsinashtaja mangoonchinllina? tárangi. Itaru, tputsiri kizpur yutaritcha. Anootstaa nda mazinakusin, uru nuwaa ngatachpasinaya; nuwaa nda mangoonachpasinaya, \m tárangiya Apanlli. \v 22 Siyashuch ashtachtamparee; tputs Apanllee nda mangoonku, Apanllsha ashtapa átu, uru siyaa tutsiyachtakiya. Uwsha kanizpaz kuk ashiru mazinamana mazinaksin, itaru ashtaa ngatkinaareesinaya, waana yachachpasinaya. Ashiri Apanll kanizpaz kuk ashiru wanimaam wayarangiya. Itaru, Isuschichee wanimaam nda wayarangiya. Itaru, kamanimapanee wizpuririnee istamaam wayarangiya. Isuschichee kapung istakiya, Apanllimun kizpurtamaama. Itaru, piyartachee tputs kapung nda istakiya, watam nda mangoonkanawa. \p \v 23 Itaru, siy apaz ichingurus Apanlleem shaniykus, kanizpaz kuk ashiru tsiyatkus, ¿tputseem tamareeja? Ashiri nllitarit tputs siyaa miroosinllcha táchparee, watam Apanllee nda mangoonkuwa. \v 24 Itaru, Apanlleetsimari kuk kaman kaman ashkus, uwsha mazinaku, mangshuri chinaku, ¿Nuw mangi tamakinaarina? Mangi yutarittana nuwa, watam atanawa; táchparee. \v 25 Ashkachu, mangoo p'tseekchu, waanaatsi waneekiya. Apanllpa tsiyatku, yutaritshishirineetsi kamanku, Apanllee mangoonachparee. Apanll siyash kizpur taakiya, táchparee siyaatsi. Ashirucha, wazareetsiri k'kuz tsiyatangtsa; siyaa atashina. \p Ashiri Apanllee wizpuririni wappari kamanirangina. \s1 Mishat, ¿Apanlleem shaniykuch tamaycheezich? átpasa. Ashiri anoo kamanchintspa \p \v 26 Mazinangtsa. Wanasir ipunangtsa. Apanllee mangoonpana átus kizpurtamaam istangtsa. Piy shingtsa. Mishat, tputs yaseeku, misha tputs tayaspataku, misha tputs Apanllee nusku kamanku, misha tputs kanizpaz kuk ashiru tsiyatku, misha tputs anoo kuk kamanku shingtsa. Ashiriya, ngutis Apanllee wizpur payurintspa; uru saanpata istamaam shingtsa kizpurtamaama atina. \v 27 Siy kanizpaz kuk ashiru tsiyatamaam zandkinaareesa ashirus, piy shingtsa. Minumma tputs kanizpaz kuk ashiru tsiyateeru zamata, kamanimapansha yasayaru kamanta ashchiya. Min tputs kanizpaz kuk ashiru tsiyateeru zamata, yasayaru kamanta ashchiya. Tuchip tputs kanizpaz ashiru tsiyatkachu, wapparitcha. Ipunpunaru watstaya. Kanizpaz kuk ashiru tsiyatku amb shingtsa atina. \v 28 Kamanimapan ndunnaariya ashiru, tputs kanizpaz kuk ashiru musá tsiyatusinapa tina. Waanshu pang' waani tsiyatachpa Apanllpata. \v 29 Mishat, siy wizpuririmun Apanllee kuk kamanimaam zandkinaareesa ashirus, tsimbun tsiyatkus waritariya. Tuchpatam waritaktamta. Itaru, minam tputs kamanku, ichingurus mazinangtsa kamankachu anootsi. ¿Kamapari Apanllee kuk itsinsaru kamankiya? átus, kaapa mazinangtsa. Mangooneerus, itsinsaru tsiyatangtsa; piyari tsiyatintspa. \v 30 Itaru, tputsee mangoo p'tseekchinaari ashiru, uwsha tsiyatpi átu chiyzakchu, tputs musá zamachpa; waani tsiyatachpa. \v 31 Mishat, tsiyat, misha tsiyat ashishtar ashkus wanasircha. Apanllee kuk kaman kaman ashishtar ashkus, ichingurushaparee istachshaparee. Mangoo p'tsichiya; mangoo yarachparee. \v 32 Apanll wizpuririni kamanimapanee mangu p'tseekchu, uwsha tsiyatssee mangoonkiya; mbizakeeja. Yuwash waritaku anush kamanichpa atina. \v 33 Apanll iyaa nda mantsiri taapana atiya. Itaru, iyaa: Wanasir taangtsa; átcha. Ashirucha, Isuschichpatatis wanasir ipunangtsa, siyaa atashina, watam Isuschich ichinguru ashkanawa. Saanpata piyam tsiyat, piyam tsiyat shirintspa tina. \p \v 34 Itaru, kizsha zamayarusin, mazinachinllinpa; yámusinapa. Kamuzaa kuk tuminchinllinpa, watam Apanll kuk waani kamuz kasikastachinllinpa atuwa. \v 35 Kamanimapani Apanllee kuk kamanku, uwsha kiz yámtapa; an mantsircha. Ashkinaari, pazichpasinaya. Itaru, mashimaam zandku, pangshuri mashachpa kamuzaatsi, átana. \p \v 36 Itaru, nllitaritshuch Isuschich nda mantsir shaniykanaya. Nuwaa kuki mazinakana. ¿Itaru, siysa mayaamsha ngataksa? ¿Nitaati siyma Isusoo kuk mazinarangis? ¿Nitaati Apanll siyaatsimari mangis p'tseerangants? dancha. Nuwma Isusoo kuk yasaranguri, siyaatssha tayaspatarangina. \v 37-38 Apanll nuwaa mangeetsi p'tseerangu, Apanllee kamachtamarinee na yandayana. Ashiriya, anuri payungtsa. Siyashchi tputs: Apanlltana kamanimapanirini, atitaa, min: Apanllee Wizpuririni payuktana, atitaa, itaru nuwaa kuki nda mazinaku, mangu ngichku atiya; waa kuk mazinarintspa. Itaru, zurkinaari Apanllee wizpuririni payukinaari ashiru nuwaatstam kuki payuchtampa. \p \v 39 Ashirucha, zuwanllee, Apanllingaz kuk kamanimaam zandkus, ksarintspa. Itaru, kanizpaz kuk ashiru tsiyatku anoo, Watsta, tárintspa; waani tsiyatchiya. \v 40 Itaru, Apanlleem shaniykus, urutari shingtsa. Mantsiri shirintspa; wanasir ipunangtsa atina. K'kuz waanandari tsiyatangints átana. \p Ashiri Apanlleem shaniymaam kamaneena. \c 15 \s1 Mishacha, kamanchintspa yuwaa Apanll iyaa Isuschicheetsini ituyamachu anootsi \p \v 1 Nee kamankuri, yuw yandarangi anoo kapunguri kasikiya. Ashiri mazinangtsa; izuuru mangoonangtsa. Mangeetsis p'tsichintspa. Ashiri mbizarintspa; niri izuuru mangoonangtsa. \p Mazinangtsa; Isus izuuru tsiparangitaa, Apanllsha yusur ituyamarangiya, átana siyaatsi. Sirú Isusoo kuk siyash kamaniranguri, mazinarangus, mangoonarangsa. Wandari Isusootsim kuk chinaksa. \v 2 Ndusha mbizakus, wand chinakus, Apanll siyaa izuuru tapachindakiya. Itaru, Isusoo kuk mangutaritanaari mangoonkus, iwaziritanaari k'kiptis, Mangoonaktana átus, Apanllsha tapachindacheeja, ndambaree. Itaru, izuuru mangoonarangpasa, siya. \p \v 3 Isusoo kuk mazinaranguri, mangoonaranguri, nuwsha siyaa tayaspatarangina. Isus yutaritshishireemani tachingamaam tsiparangiya. Watam wasina Apanll kuk yandamarini atuwa; \v 4 tárangi. Tsipayaru, wachush kawiniyeerusin, zari tuchpashu Apanllsha ituyamarangiya. Apanll kuk anoo atitamta. \v 5 Támeeru, Pitorush yakarangu, Pitorsha parangiya. Sheeru, Isus wipunash ichinguru parangitamsina, tárangtana siyaatsi. \v 6 Pakeersin, wamkurshat 500 washunand shaniyarangusin, ashparitin parangitamsina. Wamkur ashpatam na tsiparangana. Itaru, zapanin wand kchit taarana. \v 7 Wamkur pakeersin, Sandeeksha parangitamta. Sheeru, tayaspatampanirini ichingurusin parangitamsina. Sheeru, zapish nuwsha parangitamana. Ashirucha, Isus támarangu atiniya. \p \v 8 Isusoo kchitama nuw nda parangina. Itaru, zapishsha támeeru parangina. Isusoo kundararimuntaati nuwash yakarangiya. Anush mangoonarangtana. \v 9 Sirú, nuw Isusoo kundartaranguri, wipunashee kizpur kiyung yacharangina. Ashtaa, anpur Isusoo parangina. Kiyung yacharangi anumand kizpur paziktana. Ashirucha, na nuw tayaspatampantaati taakuri, Isus tayaspatampani nuwaa kasikana, watam sirú kundartaranginawa. \v 10 Itaru, yutaritamuntaati, Apanll waana zandeeru, nuwaa Isusoom tayaspatampaneem ínarangiya. ¿Nitaati Apanll nuwaam mangutaja taárashee panarang? nduni. Kizpur istayaru, nuwsha Isusoo kuk kapung kamanirangtana. Ashirucha, kuzizimuntaa tayaspatamaam chtaranguri, tayaspatampanee ichinguru kasirangtana. Itaru, Apanllimun ashirangina. \v 11 Ashiritaata zuwanllee, niri chinangtsa; Apanll Isusoo ituyamayaru, iysha tayaspatampanni kchiptini parangtanicha. Ichingurutanicha anootsimari kamankiniya. Siy anoo mazinarangus, anuritam mangoonarangsa. Ashiri anoo k'kuz ksarintspa. \p \v 12 Ashiri ashikcha, Isus izuuru tsiparangitaa, Apanllsha yusur ituyamarangiya, átanicha. Atitaatani, itaru siysa: ¿Tamaree tsipayaruch, yusur támchich? mang átssa. Itaru, ngutis átis siya. \v 13 Na átis anooma na kamanchintspa. Ndunnaariya chiy tputsich támkuch, ashiri Apanll chiyaa nduntam ituyamachiya. Ndunnaariya Apanll chiyaa ituyamachu, ashiri Isusoo nduntamanapa ituyamarangiya; ashiri izuurupa tsiparangiya táchpachi. \v 14 Ndunnaariya Isus támarangu, iysha ngutaritani tayaspatakpariniya. Ngutaritamtis Isusoo kuk mangoonarangpasa. \v 15 Itaru, iyshat: Apanll Isusoo ituyamarangiya, táranginiwa. Ndunnaariya Apanll Isusoo ituyamarangu, ashiri kapunguripa ngichirangpariniya. \v 16 Ashirucha, chiy ndunnaa támkuch, Apanll Isusoo ashiritam ituyamarangeeja, ndambaree atina. \v 17 Ashiri Isus ndunnaari támarangu, wandaritanaapa yutaritshishiris taarparee; kamungshishis nduntamanaaparee; misha taarashish urutamashi nduntamanaaparee. Ngutaritpasa mangoonarangsa. \v 18 Isuschich tsiparangusin, Isus ndunnaari támarangu, na Yashingush taarpasinaya; masatamawparee. \v 19 Ashkinaariya, iysha na taakuni, Isusumun mangini taturanguni, natumasamari iyaa istakinaari, ¿mayaamaja an wanasir? Ashkinaari ashiru, iyaa kapunguri nayanimaam waritachparee. \p \v 20 Itaru, mazinangtsa, Isus izuuru tsiparangitaa, Apanllsha kaapa ituyamarangiya. Zurkuni atiniya, watam kchitari paranginiwa. Ashirucha, Isusoo mangoonkuni, Isus tamapari ashiritam izuuru tsipamari tsipakchuni, Apanllsha iyaa yusur ituyamachtamtaya. \v 21-22 Napa: Zitaminarini Atagarini Apanllee kuk kapeeteeru, tsipayaru, tsipatssha chiyaa tupatstarangiya uru tsipatsiptamaama. Tputsimun Atagarinimun tsipats tupatstarangiya. Itaru, Isussha tputsimuntaa, taarasheetssha tupatstarangiya. Isus tsipayaru, yusur támeeru, taarasheetssha wayarangiya. Ashirucha, iysha Isusoo mangoonkuni, Atagarinimun tsipakitaateeni, Isusumun yusur támchiniya. \v 23 Yuwash zari waritakchu anush Apanll tputsee ituyamachiya. Isusooma támarangiya sirúta. Sheeru, iysha támchitamani Isus yusur kuskachu anshu. \v 24-26 Sheeru, Isussha tsapurunasee urkaree wamari kasiyaru, tsapurunassha tsipchiya. ¿Kurak wanipamasaja Isusoo ngatkana? Zapanparee undararcha. Undararee wamari kasichiya tputseetstamta, yashingootstamta. Minootssha kasit, minootssha kasit kasit ashkachu, zapish wamari kasiramchu, iyaa ituyamaramchu, tsipats ndunshaparee. Chiy tsipachtazich, ndambaree.\f * \fr 15:24-26 \ft Isáysa 25.8 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* Kasiramchu, Wapareetsshita; Shiyaa kukish izuuru payuranguri, nuwamari kasiyana. Itaru, shiyamari kasiksha, watam nuwaatstam kasikshawa;\f * \fr 15:24-26 \ft Salmo 110.1 tsiyatsis nipta tatsamooru taaritamta.\f* táchparee Isusu Wapareetsi. \v 27 Aparich waana zandeeru, wirkarish yandayaru, Natumasa, shiyamari ksingcha; tárangiya Isusootsi. Itaru, Waparee nda kasiku, watam waana kamachtaranguwa. \v 28 Ashiri Apanll Wip wamari kasiramchu, uwsha uru Waparee kuk payuchiya, watam kamachtaranguwa. Ashkachu, Apanllimari wamarit kasichiya minamaritaya. Ashirucha, Apanll wamari kasipi átu, iyaa yusur ituyamachiya atina. \p \v 29 Itaru, siy wandari: ¿Tamaree támchich? átssa. ¿Maya chinakus átssa? Mazinangtsa: Siy ashpatamtis zuwanllinis tsiparangu anoom: Zuwanllineemani Isusumun ichumanda; átssa. Itaru, ndunnaariya tsipari támku, ¿mayaamaja tsiparimun chumaksa? \v 30 Mishat, iyaatssha tayaspatampanee napancha. Ndunnaariya támchuni, ¿mayaama ngutini kiyung kachiykini? \v 31 Itsinsaru kamanchintspa siyaa Isuschicheetsis. Siy Isusoo mangoonarangus, nuwsha siyaa kizpur chinaktana zuwanlleetsich ashirina. Anumun izuuru kamanchintspa. Isusoo kuk kamankuri xiykuri, kapung kiyung kachiyaktana. Uru tsipats nuwaa watsiri tachitkiya; nuw tsipamaam kamirancha. \v 32 Nish Ipísush yakat Isusoo kuk kamankuri, wanip tputs nuwaa natsaksin, nuwaa pachamaam zandkana. ¿Nitaati nguti itamsakeezi? nda. Tsipamaam punikeezi, watam yusur támchinawa. Itaru, apaz chiy ndunnaari támchuch, ashtaa tsipatsee nda punikuri ¿mayaama an istach? Ndunnaari támchuch ¿tamachimasazich? Taringsi. Waayaruni michiteeni. Jay táyani, táchparina, watam pu tsipakchuni, yusur nda támachchiwa; táchpachi. \v 33 Nduni zuwanllee, ¿Tamaree táchich? Yutaritcha anu. Watam Apanll chiyaa ituyamachuwa. Tputs yuwaa: Chiy támcheezich átu, anoo mazinarintspa. Kapung ngichkusin atanaya. Yutarit tayaspatakana. Paptsa; an tputs yutaritcha. Anpa ipunintspa. Siyaa tayutaritusinapa aturi waneekina siyaatsi. \v 34 Paptsa; mangiptis tángtsa. Yutaritshishee ksangtsa. Támcheezich átis anis kaapa Apanllee nda yasaksa; mamarpaksa. Miroosinll tamapari ashiktischa siya. ¿Tamasha nda paziksa? Itsinsaru mangoonangtsa. \p \v 35 Itaru, siysa: ¿Tamayaree iyaa ituyamach? tárangsa. Iy Isusoo mangoonkuni, tsiparamchuni támkachuch ¿tamareeja nutsich kinach? tárangsa siya. \v 36 Nuwsha: Mangshartischa siya, atina. Wach tsitungeerush, ¿tamakeeja? Wanuts kanuchayaru, yusur kxoonkiya. Iysha wach tamatarpari ashiru kuchayaruni, yusur támchiniya. \v 37 Mishat, wchutaa tatsumeerus, itaru waroomsha kinayaru kxoonkiya. ¿Nitaati arus mashar tatsumkich? nda. Wchunandari tatsumkich. Itaru, masharoomsha kinayaru, kxoonkiya. \v 38 Apanll waana zandeeru, yanungayaru, arusaam waanitam waroo wayat, yuwatoomsha waanitam waroo wayat, nllitaritamsha waroo waanitam wayat wayat ashirangiya. Ichinguroom wanasireew wayarangiya. Iyaa ashirangitamta. Támkachuni, nutseemani kaneesich tinachiya wanasirimshi. \p \v 39 Apanll nutseemani kaneesich tinakchu, Apanllushsha kis taachini. Itaru, nutsini sirapuch an Apanllish taamaam pinasakiya. ¿Nitaati nutseemani nllitaritamashee panamaam pinasak? nda. ¿Wanipamasaja nutsaseem tinaranga Apanlli? Naturi tsapurunasush tputsich waanitam taaru, maachi waanitam urupungush taaritam, kpurangamashi waanitam íwar taaritam, kayupich waanitam kungush taaritamta. \v 40 An ichinguru nish tsapush taamaam waritakiya. Tsapurunasush wanuts wayat ashirangiya. Ashiritam kanindshucheem wanuts nllitaritamash wayarangiya. Taarasheem uwaya waanitam taaru, uwaya waanitam taar ashkiya. Kanindush waanitam wanasirimshirini taariya. Tsapurunasish waanitam wanasirimshirini taaritamta. \v 41 Zar waanitam wanasirimshirini taaritamta. Tsup waanitam wanasirimshirini taaritamta. Tsangach wanasirimshirini min waanitam taar, min waanitam taar ashishiriya. Ashiri Apanll nutseemani wanasirimash wayachiya waanshu taamaama. \p \v 42 Iyaa yusur ituyamakchu, ¿tamatareeja? átpasa siyaya. Ashiri mazinangtsa. Natumasa tsipakuni, nutseetsini musásimashi maptarchi. Itaru, yuwash Apanll iyaa ituyamakchu anush nutseemani mbammashee nda kuchataru anumashee wayachiya. \v 43 Tsipakuni, izuuru tsípakani; nutsini kanuchakani. Itaru, támkachuni, kizpur wanasirimsheemsha iyaam wayachiya. Tsipakuni, wizpuririni nduncha; mangu tamu ashkini. Itaru, támkachuni, wizpuririneemani urutamashee panachiya; xapoomaam ndunshaparee. \v 44 Tsipakuni, tsapurunasshucheem taamaam nutsini kanuchakiya. Itaru, támkachuni, Apanllshucheem taamaam támkiniya. Uru tsapurunasshucheemich nutsich taariya; anoo yasaktanicha. Ashiritam, Apanllshucheem kinamaam nutsini taaritamta. \v 45 ¿Apanll kuk amarangeeja? Nuw Atagarineetsi tputseem tinarangtana, tárangiya Apanlli wirkarimuna. Itaru, Apanll Wipaa Isusu tputseem ínayaru, Isusoo taarashipaneem tinarangiya. \v 46 Ashirucha, chiy ichtaru nllurtakuch, Atagarinchicheem kinakich tputseema. Sheeru, Isusumun mang' tatkuni, Apanllee taárash iyaam panakiya; iyaa ituyamaru, Isuschicheem kinakani nutseemani. Apanlleetsima taárash yakeezini, nda. Tputseemma kinayaruni, anumunsha Apanllee taárash yakaniya. \v 47-48 Napa: Apanll Atagarineetsi tsapupat tinarangiya. Iysha ashiritamani tsapurunasshucheem nutsini kinarangini. Sheeruni, tsipakchuni, tsapoom yusur kinakaniya. Itaru, Apanll Wipaa ituyamayaru, waanshuchtam wanutseem panarangiya. Iysha Wipaa mangoonkuni, iyaatssha ituyamayaru, Apanllshucheemani nutsini panachtamparee. \v 49 Nish tsapush taakuni, Atagarini tamarangpari ashiritamani taakani. Itaru, Apanll iyaa ituyamakchu, Isus tamapari ashiruni taachiniya. \p \v 50 Ashirucha, zuwanllee anoo chinangtsa atashina. Nutsini kucharimash Apanllish taamaam pinasakiya. ¿Tamayaree kucharimash urutamari taach? Pinasakiya; waritareeja. Ashiri Apanllshucheem kinakchuni, urutamari Apanllish taachiniya. \p \v 51 Itaru, mazinangandama, na tsiyatssis kamanchintspa; yuwaa Apanll nda sirú kamanirangu anootsi. Isuschichini ichinguruni tsipacheezini, ndambaree. Nduntaa iy tsiparuni, nduntaa iyaa ituyamaru, ashtaa Apanll iyaa waanshuchtam ínchiya. ¿Tamarimasaja ashik? Yasareezi nuwa. Itaru, ndaturi iy tsiparuni, kchitaatani taakuni, Isus kuskachu, iyaa ichinguruni waanshuchtam ínachiya. \v 52 Tsapurunas tspakatu, Isus kuskachu, Apanll wakararini puu puu tákchu, waanshuchtam kinachinipa ichinguruni. Tsachich tamapari ashiru mikeeru mtsah ashkachu, mikeertam kinachiniya. Puu tákchu, tsiparsha támeeru kinata, iysha kchitaatani kinata ashchiniya múchashimasheema. \v 53 Apanllsha: Kucharimash múchashimasheem kinachpa, átu wayarangiya nutseemani. Yusur tsipacheezini, ndambaree; kuchamaam ndunshaparee. \v 54 Ashkachu, Apanll waanaatsi kuk izuuru tuminchiya. Apanll yandamarini ateeja; \pi1 Tsipatsee izuuru kasiyana. Tputs ndusha tsipachinllinaya, \m tárangiya Apanlli. Ashirucha, nutsiptini múchashimashpat taachiniya urutamaritaya. \v 55 Ashirucha, tsipats tputsee yusur pachacheeja, ndambaree. Tsipats yusur nda iyaa kiyung yachachiya. ¿Mayaamaja yusur punichich tsipatseetsi? tárangiya Apanlli. \v 56 Ashiri ¿mayamunaja tsipats iyaa kasiranga? Yutaritshishirimandini tsipats iyaa kasirangiya. Yutaritshishirimandini tsipakitaatani, itaru Isus yutaritshishee tachingaranguwa. Apanllee kamachtamarini nda payukuni, uru pinasakuni, iyaa wanimaam waritakiya tsipatspatarta. Wanimaam waritaktaa, Apanll iyamun Isusoo waneeyaru, iyaa wanicheeja, ndambaree. \v 57 Ashirucha, iy kurakarini, Isusu wamaree kasiyaru, iyaam kizpur istakiya. Apanll kizpurcha. Watam iyaa chinaranguwa; taarash iyaam panaranguwa. Apanlleetssha: Wapparee, atini. \p \v 58 Ashirucha, zuwanllee, sambaytarintspa. Apanllee kuk izuuru payungtsa; kizpur patsisangtsa. Na izuuru yasaktischa yusur támchini anootsi. Iy kurakareemani, Isusoom mapeekuni, ngutazini mapeekani. Ashirucha, Isusoom kapung mapeengtsa; anuri chinangtsa; siyaa atashina. \p Ashiri Apanll iyaa ituyamachu anoo kamaneena. \c 16 \s1 Mishacha, nllitaritaa masharangis anoo na kamanchintspa. Apanlleem kurikee wayachich anoo kamanchintspa \p \v 1-2 Utaáshuchee Isuschichi istapani átus uru wayangtsa. Ichinguru Doming wayat wayat shingtsa. Kurikee putayarus, ashpatam ipuseerus, pangishiritis Apanlleem wayat wayat shingtsa. Ashpatam saamata payungtsa. Gálataschee Isuschichi anuritam kamachtaktana. Ashiri siyaa: Shingtamtsa, atashina. Ashkachinaareesa, nuwsha kuskachuri, siysa: ¿Yapeeja kurikee pangchich Paporosh zanganimaama? ¿Maypataja istachich? tácheezis, ndambaree; watam wasina wayasawa. \v 3 Kuskachuri, kurikireetsis washunand Apanlleem xanatchiniya. Sheerus, tputsee wayampaneem ipusangtsa. Nuwsha kirakaa yandayaruri, wayampaneem panayaruri, uwshtisin Irusarinap kurikee wayachpasinaya. \v 4 Itaru, nuw Irusarinap naamaam waritakinaareena ashiru, wayampan nuwapa ipuneeruni, wayachpariniya. Ashkachinaareesa, kamiran tputsee istachpasa. Ashirucha, piy shingtsa kurikee wayamaama siyaa atashina. \s1 Mishat, tsiyatssee kamanchintspa yuwaa nuw siyash napchi anootsi \p \v 5 Siyash kapung taapi aturi nda musá kuschina. Masedonshuma watsapun naztachimasima. Isuschichee Masedonshuchee ichinguru napeeruri, siyashsha kuschima. \v 6-7 Apanll waana zandku, siyash kapungparee taachina. ¿Wanipamasaja tsupi taachee? Yasareezi. Apanll waana yasariya. Itaru, minurtakachina tuchippa tsup taachina. Musá siyash kanapumaam zandkeezi; kizpur siyaa chinakuri, siyash kapung taapi atina. Kapung taayaruri, yusur naakchuri, siy nuwaa istakus, nuwaa zanganichpasa. Anoomcha ashkina, zuwanllee. \p \v 8-9 Itaru, natumasa nishuri Ipísush taachima. Nguteezi taaki. Tputs zapan nuwaa tuxaraktaatssin, kischa Isusoo kuk kamankina. Wazapan tputs mangoonpana aturi kizpur mapeekina. Péntekóste, zari tputspa shaniymaam kutachimasima nishurta. Sheeri, naachparina Masedonpiya. \p \v 10 Itaru, Tímoteyoo siyap zanganirangina. Siyash kuskachu, wanasiri napangtsa. Nuw tamatarparina ashiritam Isusumun kuk mapeekiya. \v 11 Ashiri, Tímotey nduntaatiya wachin, Tímoteyoo yutaritam ínarintspa. Nlluraatstaa kuk payungtsa. Ashkachus, uwsha nda paziku, wanasir tayaspatachu, siysa Tímoteyoo kuk mazinangtsa. Wanasir napkus, istayarus, zuwanlleetsini musásiritam zanganingtsa, watam kutakaniwa. \p \v 12 Itaru, zuwanlleetsini Apolsoo kuruzurangis anoo kamanchintspa. Anpa kapung tsiyataranguri, Koríndop musá napashini. Zuwanllini nee kirakaa wayakatssin, anpashta naancha, aturi, uwsha: Natumasa pinasaktana, zuwaa, tárangu. Itaru, waritakchu anush napchima, áttanda tángcha; tárangiya. Ashiri Apolos waana zandku, siyash napachparee, taangcha. \p \v 13 Ashiriya, Isuschichis nuwaa kuki mazinangantsa. Mangiptis taangtsa; mapiyrintspa. Izuuru mangoonangtsa; piyari chinarintspa. Kizpurtangtsa; sambaytarintspa. Isusumun yutaritshishee ksangtsa; Yashing siyaa kasiyantspa. \v 14 Anuri shingtsa. Itaru, ashkus, uru tputsee chinangtsa. Chinampatari chinangtsa; átana siyaatsi. \p \v 15-16 Mishat, zuwanllee, Istiwaa chinangtsa. Istiwaa maachiritaa chinangtamtsa. Siyaa tayaspataku, uru mangoonangtsa; waa kuk payungtsa. Ichtakachuri siyash Isusoo kuk kamaniranguri, Istiwama mangoonarangiya. Mangooneersin, Apanlleetsimari nimun mapiychima, táyaru, wand anuri chinakiya; siyamun kiyung kachiykanaya. Ashirucha, anumashee tputs chinangtsa atina. \p \v 17 Nuw siyaa kizpur chinakuri, siyangaz zandkina. Natuma napamaam pinasaranguri, mangi mantsaktana. Itaru, Istiwpata, Pórtonipta, Akáykópta nuwash napeeshinusin, na mangi kischa; mangi ksarangina. \v 18 Uwsha sirú siyaa istarangusin, na nuwaa ashiritam istarangana. Ashirucha, nuw mangi kisa. An tputs wanasircha; anoo chinangtsa. \p \v 19 Nish Ásiyashchi Isuschich tputs siyashcheetsi kizpur chinakana. Zuwanll Akil wizanllpat Pirísakpa nishuri taakana. Akilash pang' tputs shaniykana. An ichinguru siyaa chinakitamsina Isusumuna. \v 20 Isuschich nuwash taakitamsin, siyaa chinaktanicha ichinguruni. \p Saanpata Apanllimun chinakus pchipungtsa, watam chinakus siy uru ashtarsawa. \p \v 21 Nimunuri nuwaana kuwipti yandakina. In kirak ichinguru tuyandarangitaati, itaru nuwcha kuki; ashiri payungtsa. Nuw siyaa kizpur chinaktana. Paportana nuwaya. \p \v 22 Tputs Isusoo nda chinaku, Apanll waana waneekchu, sumasish kapeetachparee. Isus mikeeru kusachpa átana. \p \v 23 Iy kurakarini, Isusu iyaa kizpur nayanirangu, wand chinakcha iyaatsi. Ashiriya, saanpatatam chinangtsa. \p \v 24 Isusumun siyaa zuwanlltana. Siyaa ichingurootsis kizpur chinaktana. \p [Wapparee.]