\id LUK - Chayahuita (Shahui) NT with OT portions -Peru 2011 (DBL -2013) \h Lucas \toc1 Nocasë ninshitërinpoa' Quisocristo naporinso' nitotacaso marë' \toc2 Lucas \toc3 Lc \mt1 Nocasë ninshitërinpoa' Quisocristo naporinso' nitotacaso marë' \c 1 \s1 Ma'marësona ninshitërinso' \p \v 1 Quisocristo isoro'paquë o'maton, nóya ninin. Na'a piyapi'sari ina naporinso' nani ninshitopi. \v 2 Ca'tano'sanënpitaso' iráca quëran huarë' imatona', naporinso' ni'pi. Nani ya'ipi no'tëquën sha'huitërinacoi. \v 3 Canta' ya'ipi nanamën nitotërahuë. Hua'qui' natanato, nani noyá nitotërahuë. Napoaton, iya Tiohuiro ninshichinquën, tënahuë. Quëmaso' pa'pi noya piyapinquën ni'ton, ninshitaranquën. Ya'nan nininso quëran huarë' ya'ipiya ninshitaranquën. \v 4 Na'a piyapi'sa' nani sha'huitopirinënquënhuë', iporaso' carionta' ninshitaranquën no'tëquën nitotamaso marë'. \s1 Coansha Paotista nasitacaso' ninorinso' \p \v 5 Iráca Irotisë Cotia parti hua'anëntaso', a'na corto hua'an ya'huërin, Sacariasë itopiso'. Ina huëntoa'huanënso', Apiasë huëntoa'hua, itopi. Sa'inso' Isapira itopi. Inanta' Aaron shiin, iráca corto hua'an ya'coninso'. \v 6 Cato chachin noya Yosë imapi. Ya'ipi pënëntërinso' no'tëquën natëpi. \v 7 Sa'inso nipirinhuë' co hua'huana'pihuë'. Co a'naya tëranta' hua'huin ya'huëtërinhuë'. Nani paiya. So'ionta' nani mashoya. \p \v 8 A'na tahuëri Sacariasë huëntoa'huanën Yosë chinotopiso pëiquë pa'pi sirihuitacaiso marë'. Naporo' tahuëri sirihuitacaiso' ya'huërin. \v 9 Cotioro'sa' inachintopiso' imatona', Sacariasë huayonpi yonarin pochin nininso' a'pëcaso marë'. Acohuana ya'conahuaton, pimóton nininso' a'përin Yosë yonquicaiso marë'. \v 10 A'pëso', na'a piyapi'sa' aipiran huanirahuatona', Yosë nontapi. \v 11 Naporo' acohuana Sinioro anquëninëni ya'notimarin. Misa'huaya inchinan quëran huanitimarin. \v 12 Anquëni quënanahuaton, pa'yanin. Pa'pi të'huarin. \v 13 Anquëniriso nipirinhuë' noya nontërin. \p —Ama pa'yanquësohuë'. Quëmaso' Sacariasënquën, nohuitëranquën. Hua'qui' hui'nahuanacaso' nohuantopiranhuë'. Ina marë' Yosë nontëranso' nataninquën. Sa'an hua'huanarin. Huaihuachin, nininën cari sha'huitaranquënso' acotëquë'. Coansha itëquë'. \v 14 Nasitohuachin, noya cancantaran. Na'a piyapi'sari pa'yatapi. \v 15 Inaso' nóya quëmapi nipon. Yosëri catahuaarin ni'ton, noya noya nisarin. Naporahuaton, co pi'pian tëranta' main o'oponhuë'. Co'huara nasichátëraponhuë', Ispirito Santori ya'coancantarin. Inasáchin natëarin. \v 16 Mashotohuachin, pënëntapon. Pënëntohuachin, na'a israiro'sa' Yosë yonquiantapi. \v 17 Iráca Iniasë pënëntërinso pochin nóya pënëntarin. Ina pochin chiníquën nanantarin inanta'. Sinioro yao'mahuachin, pënëntapon. Pënëntohuachin, quëmapi'sa' hui'ninpitarë' noya ninontantapona'. Iporaso' a'naquën co Yosë natëpirinahuë'. Ina natanahuatona', no'tëquën yonquiapona'. Inari a'chintohuachin, Sinioro nohuantapona huachi, itërin anquëniri. \p \v 18 —Caso' mashoyaco. Sa'ahuënta' nani paiya. ¿Inaporo'pocoita'ma nica? ¿Onporahuatota' no'tëquën nitochi? tënin Sacariasë. \p \v 19 —Caso' Capirico. Yosë ya'huërin quëran o'marahuë. Ina a'paimarinco nonta'huanquënso marë'. Noya nanan sha'huitopiranquënhuë'. \v 20 Co natërancohuë' ni'quëhuarë', hua'qui' co nonsaranhuë'. Hui'nan nasitaquë huarë' co nonacamaso' nanitaranhuë'. Napoaponahuë', no'tëquën nontëranquën. Hui'nahuanaran. Tahuërinën nanihuachin, sa'an huaiarin, itërin anquëniri. \p \v 21 Piyapi'saso nipirinhuë' Sacariasë ninatona': “¿Onpoatonta' hua'quiarin?” topi. \v 22 Ina quëran acohuana quëran pipipirinhuë', co huachi nanitërinhuë' nonacaso'. Imirin quëran anquitaponahuë', co nanitërinhuë' piyapi'sa' nontacaso'. “Acohuana ya'conin quëran, Yosë nohuanton, hua'narëso pochin quënamara,” topi. \p \v 23 Nani Yosë chinotopiso pëiquë sirihuitohuachina, Sacariasëso' ya'huërin'pa' paantarin. \v 24 Ina quëran co hua'quiya quëranhuë' sa'in cayorin huachi. A'natërápo yoqui pochin co intoaso' pa'ninhuë'. Pëinënquë ya'huárin. \v 25 “Ma noyacha Yosë catahuarinco ni'ton, hua'huanarahuë paya. Ina nohuanton, co huachi tapan ya'huëtarincohuë',” tënin yonquiaton. \s1 Anquëniri Maria nontërinso' \p \v 26 Nani saota yoquitohuachina, naquëranchin anquëni isoro'paquë o'mantarin, Capiri itopiso'. Nasaritoquë Yosëri a'paimarin, Cariria parti ya'huërinso'. \v 27 Inaquë a'nara nanon ya'huërin, Maria itopiso'. Cosiri nani nontërin macacaso marë'. Tata masho Tapi shiin inaso'. \v 28 Anquëni o'marahuaton, Maria itapon: \p —I'huata Maria. Sinioro noya ni'ninquën. Ina chachin catahuarinquën, itërin. \p \v 29 Ina natanahuaton, Maria pa'yanin: “¿Ma'marëta' napotërincoso'?” tënin yonquinënquë. \p \v 30 —Ama Maria, pa'yanquësohuë'. Yosë noya ni'ninquën. \v 31 Natanco sha'huichinquën. Quëmaso' hua'huanaran. Quëmapia'huaya huaihuatan, Quisoso itëquë'. \v 32-33 Mashotohuachin, chiníquën nanantarin. Inaso' Yosë hui'nin. Yosë nohuanton, copirno ya'conarin. Iráca Tata masho Tapi israiro'sa' noya hua'anëntopirinhuë'. Ina quëran chiminin. Iporaso nipirinhuë' hua'huani hua'anëntomiatarin. Co onporonta' pipirarinhuë', itërin anquëniri. \p \v 34 —¿Onporahuatota' hua'huanapo? Co caso' quëmapi së'huayátërarincohuë', itërin Mariari. \p \v 35 —Ispirito Santo nohuanton, quëmaora hua'huanaran. Yosë topinan yonquiarapirinquënhuë', cayoaran. Napoaton hua'huan, Yosë hui'nin chachin nisarin. Co pi'pisha tëranta' oshahuanaponhuë'. \v 36 Ni'quë'. Quëmopinën Isapira itopiso' paiya niponahuë', Yosë nohuanton nani cayorin. Co hua'huana'pihuë' niponahuë', nani saota yoquitarin. Quëmapia'huaya huaipon. \v 37 Yosë ya'ipi nanitaparin, itërin anquëniri. \p \v 38 —Inta nipachin. Yosëíchin caso' natëarahuë. Ina nohuanton, hua'huahuë ya'huë'in nipachin, tënin Maria. \p Napotohuachina, anquëni pa'nin. \s1 Isapira nicapon pa'ninso' \p \v 39 Ina quëran manorahuaton, Mariaso' Cotia motopiro'sa parti pa'nin quëmopinën nicapon. Inaquë canconahuaton, \v 40 Sacariasë pëinënquë ya'conconin. Isapira quënanconahuaton, —I'huata a'shacha, itërin. \v 41 Ina natanahuaton, hua'huin yo'namënquë to'mo to'mótarin. Isapiranta' nóya cancantërin. Ispirito Santori noyá ya'coancantërin ni'ton, \v 42 pa'yataton, chiníquën itapon: \p —I'huata hua'huata'hua. ¡Ma noya Yosë catahuarinquën! A'napita sanapi'sa quëran noya noya ni'ninquën. Hua'huaonta' noya noya ni'sarin. \v 43 Inaso' ya'ipiya hua'anëntarinpoa'. Co caso' chiníquën nanantopirahuë', ¡ma noyacha ina a'shinquën nipiranhuë', nicaponco huë'nan paya! \v 44 Quëma nontohuatancora, a'naroáchin hua'huahuënta' yo'namëhuëquë to'mo to'mótarin. Noya cancantaton, naporin. \v 45 “Yosë no'tëquën nontërinco,” tënanso marë' inaso' noya ni'ninquën. Sha'huitërinquënso chachin acotarinquën, itërin Isapirari. \p \v 46 Ina quëran Maria tapon: \q1 “Ma noyacha Tata Yosëso paya, tënahuë canta'. \q1 \v 47 Anoyacancantërinco ni'ton, nóya cancantërahuë. \q1 \v 48 Topinan piyapico nipirahuë', yonquirinco. \q1 Ipora quëran huarë' na'a piyapi'sa' nohuitarinaco. ‘Ma noyacha Yosëri catahuarin paya,’ tosapi. \q1 \v 49 Yosëso' ya'ipi nanitaparin. Inaso' nóya catahuarinco. \q1 Noya noya ninin. \q1 \v 50 Iráca chinotopisopitanta' nosororin. \q1 Ipora huanta' ina chinotohuatëhua', nosoroarinpoa'. \q1 \v 51 Chiníquën nanantaton, nani ma'sha ninin. \q1 Nocantopisopita atapanin. \q1 \v 52 Copirnoro'santa' co noyahuë' nipachinara, ocoirin. \q1 Topinan piyapi'sa' ya'huërë' noya acorin. \q1 \v 53 Pahuantërinsopita catahuarin nóya ya'huëcaiso marë'. \q1 Ma'huano'saso nipirinhuë', topinan a'parin. \q1 \v 54 Israiro'sa' na'con catahuarin. \q1 Piyapinënpita ni'ton, nosororin. \q1 \v 55 Iráca Apraan nontaton, ‘Nosororanquën. Quëma shiparinpitanta' nosoroato, catahuaarahuë,’ itërin Yosëri. \q1 Ina yonquiaton, ipora catahuarinpoa huachi,” tënin Maria. \p \v 56 Cara yoqui pochin inaquë yacapatërin. Ina quëran ya'huërin'pa' paantarin. \s1 Coansha Paotista nasitërinso' \p \v 57 Isapira nani tahuërinën nanihuachina, huairin. Quëmapia'huaya huairin. \v 58 Quëmopinënpita, ya'cariya ya'huëpisopita, inapita natantopi. “¡Ma noya Yosëri catahuarin ni'ton, noya huairin! ta'tona',” nóya cancantopi. \v 59 Hua'huasha posa tahuëritohuachina, marca yaacotopi. \p “Niapoquë'. Sacariasë itëquë',” itopi a'naquëni. \v 60 A'shinso nipirinhuë', co nohuantërinhuë'. \p —Coansha itarai, tënin. \p \v 61 —Ama nisha nininën acotëquësohuë'. Quëmopinënáchin apoquë'. Ina noya, itopi. \p \v 62 Ina quëran pa'pin ipora huanta' në'huë ni'ton, imirin quëran tasatopi nininën nitotacaiso marë'. \v 63 Pa'pinso' quirica ma'patahuaton, ninshitërin. “Coansha itarahuë,” tënin ninshitaton. Ina nicatona': “¡Ma'pitacha yonquirin paya!” topi. \v 64 Naporo' në'huërinso' inquirahuaton, a'naroáchin noantarin huachi. “¡Ma noyacha Tata Yosëso' ni'ton, catahuarinco paya!” tënin. \v 65 Ina ni'sahuatona', piyapi'sa' pa'yanpi. Ya'ipi Cotia parti nanan nahuinin. \v 66 Ina natanatona', yonquiapi. “¿Ma'ta' onpoapon iso hua'huasha ni'ton, ipora quëranchin Yosëri na'con na'con catahuararin?” topi. \s1 Sacariasë ninorinso' \p \v 67 Ina quëran Ispirito Santori noyá ya'coancantohuachina, Sacariasënta' tapon: \q1 \v 68 “¡Ma noyacha Tata Yosëso' hua'anëntërinpoa paya! \q1 Piyapinënpitanpoa' yonquiatonpoa', nicha'ësarinpoa'. \q1 \v 69 Ina nohuanton, Tata masho Tapi shiin chachin nicha'ësarinpoa'. \q1 Inaso' chini chiníquën nanantapon. \q1 \v 70 Iráca quëran huarë' pënëntona'piro'sa' ninopi. \q1 Yosë nohuanton, sha'huitërinënpoa': \q1 \v 71 ‘A'na tahuëri nicha'ësaranquëma'. Co huachi inimicoro'sa' minsëarinënquëmahuë'. \q1 No'huipirinënquëmahuë', nicha'ësaranquëma',’ tënin Yosë, topi. \q1 \v 72 Iráca shimashonënpoapita nosoroaton, naporin. Ipora huanta' nosororinpoa'. \q1 Sha'huitërinso' co Yosëri naniantërinhuë'. \q1 \v 73 Tata masho Apraan sha'huitërinso' yonquirárin. \q1 \v 74 Napoaton nicha'ësarinpoa'. Co huachi inimiconënpoapita' minsëarinënpoahuë'. \q1 Ina quëran co të'huatatëhuahuë', Yosë chinotarihua'. \q1 \v 75 Ina pochin cancantatëhua', inasáchin chinotarihua'. \q1 Chiminaquë huarë' nóya nisarihua'. \q1 \v 76 Quëmanta', conpa, Yosë a'paarinquën piyapinënpita pënënacaso marë'. \q1 Sinioro isoro'paquë yao'marin ni'ton, pënëntaran piyapi'sari natëcaiso marë'. \q1 \v 77 Yosë piyapinënpita itapon: \q1 ‘Oshanëma' inquitatënquëma', \q1 Sinioro anoyacancantarinquëma',’ itaran. \q1 \v 78 Yosë nosoroatonpoa', inápa quëran a'pintimarinpoa'. \q1 Pi'i a'pintërinpoaso pochin no'tëquën anitotërinpoa'. \q1 \v 79 Tashinan pochin cancantopirëhuahuë', \q1 a'pintatë pochin nitarinpoa' noya nanpicaso marë'. \q1 Anoyacancantohuachinpoa', sano cancantarihua',” tënin Sacariasë. \p \v 80 Ina quëran hui'ninso' so'sorahuaton, hui'napitarin huachi. Yosë yonquiarin ni'ton, chiníquën cancantarin. Inotëro parti ya'huëárin. Ina quëran oshaquëran Yosëri sha'huitërin israiro'sa' pënënacaso marë'. \c 2 \s1 Quisoso nasitërinso' \r (Mateo 1.18-25) \p \v 1 Naporo' tahuëri'sa' Noma copirno nanan a'parin, Aocosto itopiso'. Ya'ipi parti a'parin. “Ya'ipinquëma' paco'. Quiricaquë nininëma' niacotoco',” tënin. \v 2 Naporo huarë' ya'ipi piyapi'sa' pichirapi. Sirinioso' Siria parti hua'anëntohuachina, naporin. \v 3 Natanahuatona', ya'ipi piyapi'sa' pa'pi nininëna' niacotacaiso marë'. Hua'huatopiso' ninanonënaquë pa'pi. Nisha nisha pa'pi. \p \v 4 Cosiso' Cariria parti ya'huërin. Nasaritoquë ya'huëpirinhuë', ina quëran pipirahuaton, Cotia parti pa'nin. Inaquë canconahuaton, Pirin'pa' pa'nin. Iráca Tata masho Tapi inaquë hua'huatërin. Ina shiin ni'ton, inaquë pa'nin nininën niacotacaso marë'. \v 5 Mariarë chachin pa'nin. Nani ina macacaso marë' nontaponahuë', Yosë nohuanton, inaora cayorin. \v 6 Nani naniarin huaicaso' ni'ton, inatohua' ni'so', huairin. \v 7 Paninan huairin, quëmapia'huaya. Në'mëtërinquë so'quëëtahuaton, nona'huayaquë acorin, ohuaca coshatërinquë. Huë'ëcaiso' pëi' nani ya'sotopi ni'ton, co inaquë huë'ëpatërinhuë'. Napoaton nona'huayaquë hua'huin acorin. \s1 Ohuica pë'tahuana'piro'sa' quënanpiso' \p \v 8 Naporo' tashi' ohuica pë'tahuana'piro'sa' pastoquë ya'huërapi. Pirin ya'cariya ya'huërapi. Tashirë chachin ohuicanënapita a'pairapi. \v 9 Inaquë ni'soi', a'nanaya Sinioro anquëninëni ya'notimarin. Huënaráchin huënaráchin a'pintimarin. Yosë pochin a'pinin. Anquëni quënanahuatona', quëmapi'sa' pa'yanpi. \v 10 Anquëniriso' itapon: “¡Ama pa'yancosohuë'! Noya nanan sha'huichinquëma' ya'ipi piyapi'sa' noya cancantacaiso marë'. \v 11 Ipora tashi' a'nara quëmapia'huaya Pirinquë nasitërin. Inaso' Cristo, Yosëri a'paimarinso'. Sinioro ni'ton, chinotacaso' ya'huërin. Nani o'marin piyapi'sa' cancanëna' anoyatacaso marë'. \v 12 Inaquë pa'patama', hua'huishin quënanconarama'. Në'mëtërinquë so'quëëtahuatona', ohuaca coshatërinquë acopi. Ina quëran nohuitarama',” itërin. \p \v 13 Ina quëran a'naroáchin na'a anquëniro'sari ya'notantapi. Yosë chinotatona', itapona': \q1 \v 14 “¡Ma noyacha Yosëso paya! Inápaquë ya'huaponahuë', piyapinquëma' yonquirinquëma'. \q1 Cancantatoma ina yanatëramasopitaso' sano cancantarama',” itopi anquëniro'sari. \p \v 15 Nani inápaquë panantahuachinara, pë'tahuatona'piro'sa' ninontopi. \p —Pirin'pa' pa'ahua' nipachin. Sinioro anitotërinpoaso' nia'ahua', nitopi. \p \v 16 Manorahuatona', pa'pi. Canconahuatona', hua'huasha, Maria, Cosi, inapita quënanconpi. Hua'huasha ohuaca coshatërinquë quëhuëánin. \v 17 Nani ni'sahuatona', na'a piyapi'sa' sha'huitëra'piapi. “Quëmapia'huaya nani nasitërin. Inaso' Cristo, Yosëri a'paimarinso'. Anquëni sha'huitiimarincoi,” itëra'piapi. \v 18 Natanahuatona', “Ma'pítacha itërinpoa' paya,” topi ya'ipi piyapi. \v 19 Mariaso nipirinhuë' naporinso' na'con yonquirárin. \v 20 Ina quëran pë'tahuatona'piro'sa' paantapi. “Ma'pítacha natanëhua paya. Ma'pítacha ni'nëhua paya. Anquëniro'sa' itërinpoaso chachin quënanëhua'. ¡Ma noyacha Tata Yosëso paya!” topi.\fig |src="CN01625b.tif" size="span" loc="Luke 2.15-20" ref="Lucas 2:20" \fig* \s1 Yosë chinotopiso pëiquë quëpapiso' \p \v 21 Hua'huasha posa tahuëritohuachina, marca acotopi. Naporo' nininën acotopi huachi. Quisoso itopi. Co'huara Maria hua'huayantërasohuë', anquëniri sha'huitërin ina nininën acocaso' ni'ton, napotopi. \p \v 22 Moisësë iráca pënëntërin: “Sanapi huaihuachin, a'na yoqui pochin nina'in. Ina quëran Yosë chinotopiso pëiquë ya'coanta'in,” tënin. Cotioro'sa' napopiso chachin a'na yoqui pochin nanihuachina, Maria, Cosi inapitaso Quirosarin'pa' paantapi pënëntërinso' natëcaso marë'. Naporo' hua'huin Yosë chinotopiso pëiquë quëpapi inaquë Yosë nontacaiso marë'. “Iso hua'huasha, Sinioro, noya a'paiquë' quëma piyapinën niin,” itopi. \v 23 “Paninanso' quëmapi nipachin, Yosë piyapinën ninin,” tënin Moisësë iráca pënëntaton. Napoaton ina pochin nontërin. \v 24 Naporo' cato' nëpëhuë nipon, cato' pë'tahua nëpëa'huahuë nipon atëpatopi Yosë chinotacaiso marë'. Inanta' Moisësë pënëntërin ni'ton, inapopi. \p \v 25 Quirosarinquë chachin a'na quëmapi ya'huërin, Simion itopiso'. Nóya quëmapi inaso'. Nani tahuëri Yosë chinotërin. “A'na tahuëri Yosë nicha'ësarinpoa',” ta'ton, Cristo a'paimacaso' ninarárin. Ispirito Santori noyá ya'coancantërin. \v 26 Ina nohuanton, Simion nani ninorin. “Siniorori a'paimarinso' nohuitapo. Co'huara chimiyantërapohuë', Cristo o'mararin, ni'sarahuë,” tënin yonquiaton. \v 27 Naporo' tahuëri Ispirito Santo nohuanton, Yosë chinotopiso pëiquë pa'nin anta'. Cosinta' sa'inë chachin inaquë nisapi. Pënëntopiso' natëtona', inaquë Quisosoa'huaya quëpapi ni'ton, Simioni quënanconin. \v 28 Hua'huasha quënanahuaton, Simion nóya cancantërin. Iporahuaton, Yosë nontërin. \q1 \v 29 “¡Ma noyanquëncha quëmaso', Sinioro, ni'ton, a'paimaranso' nani anohuitëranco paya! \q1 Napoaton noya ipora caso' chimiin, tënahuë. Sha'huitërancoso chachin nanirin huachi. \q1 \v 30 Iso hua'huasha nani ni'nahuë. Nicha'ëincoiso marë' a'paimaran. \q1 \v 31 Ya'ipi piyapi'sa' yonquiaton, a'paimaran. \q1 \v 32 Nisha nisha nananquë nonpisopita a'pintarin no'tëquën yonquicaiso marë'. \q1 Israiro'santa' catahuaarin. Piyapinënpita ni'ton, noya noya acorarin,” itërin. \p \v 33 Ina natanahuaton, “¡Ma'pítacha naporin paya!” tënin Cosi. Marianta' inachachin yonquirin. \p \v 34 —Yosë noya a'painquëma', itërin Simioni. Ina quëran a'shin itantapon: \p —Hua'huan mashotohuachin, ya'ipi israiro'sa' pënënarin. Natanahuatona', a'naquën natëtona', noya cancantapi. A'naquënso nipirinhuë' co nohuantapihuë' ni'ton, anotërëso pochin nisapi. Yosë nohuitacaiso marë' no'tëquën pënëntapirinhuë', chiníquën no'huiapi. \v 35 Inahuara cancanëna quëran nisha nisha yonquiapirinahuë', inari a'ninquëchin anitotarin. Hua'huan no'huihuachina', quëmaso' chiníquën sëtaran. Sahuëniquë ohuaninënposo pochin sëto ya'coancantarinquën huachi, itërin. \p \v 36 A'na sanapinta' inaquë ya'huërin, Ana itopiso'. Inaso' Panino hui'nin, Asirë huëntonquë ya'huërinso'. Yosë nohuanton, nitoninorin. Nani paiya. Nanon nipon, a'na quëmapiri manin. Canchisë pi'ipiachin niquëpasoi', \v 37 so'ini ayananpirin ni'ton, nani hua'qui' quëyoronin. Nani posa shonca catapini pi'ipitërin. Yosë chinotopiso pëiquë ya'huëmiatërin. Tahuërirë chachin, tashirë chachin Yosë chinotërin. Apira apira Yosë yonquirin. Co cosharo' yonquiatonhuë', Yosë nontárin. \v 38 Naporo' inanta' huëcaton, Quisosoa'huaya ni'nin. Noya cancantaton, Yosë nontërin. \p —Iso hua'huasha nasitërinso marë': “Yosparinquën Sinioro,” itëranquën, tënin. Ina quëran Yosë imapisopita sha'huitërin. \p —Yosë nohuanton, a'paimarinso' nani nasitërin. Inaso' nicha'ësarinpoa', itërin. Na'a Quirosarinquë ya'huëpisopita ina ninarapi ni'ton, napotërin. \s1 Nasaritoquë pantapiso' \p \v 39 Ya'ipi iráca pënëntërinso' nani natëhuachinara, Cosiso sa'inë chachin Cariria parti paantarin. Nasaritoquë ya'huantarin. \v 40 Quisoso so'sorahuaton, chinirarin. Nóya yonquirin. Yosëri na'con catahuarin. \s1 Hui'napitahuaton, Yosë chinotopiso pëiquë pa'ninso' \p \v 41 Nani Pascoa tahuëri a'shin, pa'pin, inapita Quirosarinquë pantapi. \v 42 Quisoso shonca cato' pi'ipitohuachina, naquëranchin pantapi cotio niyontonpiso tahuëri na'huëcaiso marë'. \v 43 Nani na'huëhuachinara, ya'huëpi'pa' pa'mantapirinahuë', Quisososo' co pa'marinhuë'. Hui'napi niponahuë', inaquë inaora quëparitërin. A'shinso' co nitotërinhuë'. Cosinta' co nitotërinhuë'. \v 44 Na'a piyapi'sa' pa'sapi ni'ton, “Nisha huë'sarin,” ta'tona', a'na tahuërira' iratopirinahuë'. I'huanahuanquë Quisoso yonisápirinahuë', co quënanpihuë'. Quëmopinënpita, nohuitopisopita, inapita natanpirinahuë', \v 45 co quënanpachinarahuë', yonicaiso marë' inatohua chachin paantapi. \p \v 46 Cara tahuëri quëran Yosë chinotopiso pëiquë quënanpi huachi. Maistro'sa' a'chinpiquë huënsërahuaton, a'chinpiso' natanarin. Natanahuaton, natantaantarin anta'. \v 47 Na'a piyapi'sa' natanpi. “Ma noyacha yonquirin paya. Nóya a'panitërin,” topi. \v 48 Inaquë quënanahuatona', a'shinso' pa'yanin. \p —¿Onpoatonta' hua'hua napotërancoi? Ni'quë'. Pa'yanatoi, cara tahuëri yonisápirainquënhuë', ipora huarë' quënanainquën huachi, itërin. \p \v 49 —¿Onpoatonta' yonisápiramacohuë'? Tatahuë pëinënquë ya'huëca'huaso' ¿co nitotëramahuë' ti? itërin. \p \v 50 Natanaponahuë', ma'sona tapon naporinso' co nitotopihuë'. \p \v 51 Ina quëran pipihuachina, a'shin, pa'pin inapitarë' Nasaritoquë paantarin. Inaquë paaton, a'shin, pa'pin, inapita noya natërin huachi. Naporinso' a'shini cancanën quëran yonquirárin.\fig |src="CN01647b.tif" size="span" loc="Luke 2.41-51" ref="Lucas 2:51" \fig* \v 52 Naporahuaton, Quisoso hui'napitarin huachi. Noya noya yonquirin. Yosëri noya ni'nin. Piyapi'sarinta' noya ni'pi. \c 3 \s1 Coansha Paotista pënëntërinso' \r (Mateo 3.1-12; Marcos 1.1-8; Juan 1.19-28) \p \v 1 Naporo tahuëri'sa' Tipirio itopiso', Noma copirno ya'conin. Nani shonca a'natërápo pi'ipi hua'anëntarin. Ponsio Piratonta' Cotia parti hua'anëntarin. Irotisëso', Cariria parti hua'anëntarin. Iin Pinipi itopisonta', Itoria parti, Traconiti parti, inapita parti hua'anëntarin. Nisaniasëso' nipirinhuë', Apirinia parti hua'anëntarin. \v 2 Anasë, Caihuasë, inapita corto hua'an chini chiníquën nanantërinso' ya'conpi. Naporo' Coansha pënëntarin. Sacariasë hui'nin inaso'. Inotëro' parti ya'huaso', Yosëri sha'huitërin paaton pënëntacaso marë'. \v 3 Napoaton ya'ipi Cortanii' parti pa'taton, pënëntárin. \p —Co noyahuë' yonquiramasopita naniantatoma', Yosë tahuërëtantaco' oshanëma' inquichinquëma'. Ina quëran aporintaranquëma', itëra'piarin. \v 4 Iráca Isaiasë ninorin. Ninshitaton, naporin: \q1 “Inotëro parti a'na quëmapi pënëntápon. \q1 ‘Sinioro o'macaso' tahuëri yonquico'. Ni'co'. Hua'an chiníquën nanantona'pi ni'ton, a'na parti yapa'pachina, comisionën a'parin ira tapatacaso marë'. \q1 Ira otëërin noya pa'tacaso marë'. \q1 \v 5 Iconantëro'sa' amëntarotarin. Panëno'sa' taparoarin. Co'shoninsopita otëarin. \q1 Tomashin acoarin. Ira noya tapahuachina, hua'an pa'nin huachi. \q1 Inapochachin iporaso' co noyahuë' yonquiramasopita naniantatoma', cancanëma' anoyatoco' Sinioro o'main. \q1 \v 6 Ya'ipi piyapinpoa' nicha'ëinpoaso marë' o'mararin,’ tapon ina quëmapi pënëntohuachin,” tënin Isaiasë iráca ninoton. \m Naporinso chachin Coansha pënëntarin. \p \v 7 A'naquën aporihuanacaiso marë' huë'pirinahuë', Coanshariso', co yaaporintërinhuë': \p —Canpitaso' ya'huan pochin cancantatoma', yanonpinama'. “Yosë isoro'pa' ana'intohuachin, cha'ëpoi quiyanta',” ¿topiramahuë ti? Topinan aporihuanpatama', co cha'ësaramahuë'. \v 8 Co noyahuë' yonquiramasopita naniantatoma', noya nico'. Ama ninonpintocosohuë'. “Quiyaso' Apraan shinpitacoi ni'toi, Yosë piyapinënpitacoi,” ama tocosohuë'. Yosë nohuantërin naporini, iso na'piro'santa' Apraan shinpita atarantacaso' nanichitonhuë'. \v 9 Nani Yosë yonquirin oshahuano'sa' ana'intacaso'. Ni'co'. Nararo'sa' co noya nitohuachinahuë', nicosotërë'. Nicosotahuatë', pënquë të'yatërë' huiquitacaso marë'. Inapochachin canpitanta' co noyahuë' nipatama', chiníquën ana'intarinquëma', tënin. \p \v 10 —¿Ma'ta' onpo'ii nipachin? itopi. \p \v 11 —Piyapi'sa ma'shari pahuantohuachina, ama apiratocosohuë'. Cato' a'mocamaso ya'huëtohuachinquëma', a'nara' quëtoco' a'mo'in. Tanahuachina', a'caco' ca'in, itërin Coanshari. \v 12 A'napitanta' aporihuanacaiso marë' huë'pi. Inapitaso' coriqui copirno marë' ma'patona'piro'sa'. \p —¿Ma'ta' maistro quiyaso' onpo'ii? itiipi. \p \v 13 —No'tëquën coriqui ma'patoco'. Ama nonpinatoma', na'con na'con ma'patocosohuë', itërin. \p \v 14 Sontaro'santa' huë'pi. \p —¿Ma'ta' quiyanta' onpo'ii? itiipi. \p —Ama piyapi ahuëatoma', coriqui matocosohuë'. Ama canacaso marë' nonpinapicosohuë'. Nani pahuërëhuachinquëma', ama na'con na'con nohuantocosohuë', itërin. \p \v 15 Piyapi'saso' yonquirapirinahuë'. “¡Ma noyacha Coanshaso' pënëntërin paya! Inaso' Cristo nimara. Nicha'ëinpoaso marë' ¿Yosëri a'paimamara ti?” topi. \v 16 Ina natanahuaton, Coanshari itërin: \p —Aporintëranquëma mini nipirinhuë', co caso' Cristocohuë'. Ca piquëran inaso' huë'sarin. Inaso chini chiníquën nanantërin. Caso' co pi'pisha tëranta' ina pochin chiníquën nanantërahuë'. Co maquëyancohuë' ni'ton, co sapatën i'quirita'huaso tëranta' nanitarahuë'. Inaso' huë'pachin, a'naquëma' Ispirito Santo aya'coancantarinquëma'. A'naquëmaso nipirinhuë', pënquë chiníquën ana'intarinquëma'. \v 17 Cayarinso' manëso pochin nisarin. Arosë mapatëra, to'norarë'. Ina quëran pintiarahuatë', pëiquë acorë'. Sha'huëtënso nipirinhuë' pënquë ahuiquitërë'. Inapochachin ana'intohuachinquëma', co onporonta' pën tacopiarinhuë', tënin Coansha. \v 18 Nani tahuëri ina pochin piyapi'sa' pënënárin. Yosë nanamën a'chintárin. \p \v 19 Irotisënta' hua'an nipirinhuë' pënënin. “Quëmaso' pa'pi co noyahuë' ninan. Naporahuaton, iyaparin sa'in osërëtaton, manan. Pinipi sa'in chachin manan. Irotiasa itopiso'. Ina marë' oshahuanan,” itërin. \v 20 Napotohuachina, Irotisëso' aquë aquëtë' co noyahuë' yonquiaton, Coansha tashinan pëiquë apo'motërin. \s1 Quisoso aporihuaninso' \r (Mateo 3.13-17; Marcos 1.9-11) \p \v 21 Co'huara apo'mochatërasohuë', Coanshari piyapi'sa' aporintahuachina, Quisosonta' huë'nin aporihuanacaso marë'. Nani aporihuanahuaton, Yosë nontërin. Nontaso', pi'iro'të' ni'soatërin. \v 22 Ispirito Santo nëpë pochin nohuaraimarahuaton, Quisoso ya'coancantomiatërin. Naporo' inápa quëran Yosëri itërin: \p —Quëmaso' hui'nahuënquën chachin ninan. Na'con nosoroatënquën, nóya ni'nanquën, itërin. \s1 Quisoso shimashonënpita ya'huërinso' \r (Mateo 1.1-17) \p \v 23 Ya'nan pënëntapon, Quisoso cara shonca pi'ipitërin. Cosi hui'nin, topirinahuë'. Cosi pa'pinso' Iri itopi. \v 24 Iri pa'pinta' Matato itopi. Ina pa'pinso' Nihui itopi. Nihui pa'pinta' Miriqui itopi. Ina pa'pinso' Cana itopi. Cana pa'pinta' Cosi itopi. \v 25 Cosi pa'pinso' Matatiasë itopi. Ina pa'pinta' Amosë itopi. Amosë pa'pinso' Naomo itopi. Ina pa'pinta' Isiri itopi. Isiri pa'pinso' Nacai itopi. \v 26 Ina pa'pinta' Maato itopi. Maato pa'pinso' Matatiasë itopi. Ina pa'pinta' Simi itopi. Simi pa'pinso' Cosico itopi. Ina pa'pinta' Cota itopi. \v 27 Cota pa'pinso' Coanan itopi. Ina pa'pinta' Nisa itopi. Nisa pa'pinso' Soropapiro itopi. Ina pa'pinta' Saratiro itopi. Ina pa'pinso' Niri itopi. \v 28 Niri pa'pinta' Miriqui itopi. Miriqui pa'pinso' Ati itopi. Ina pa'pinta' Cosamo itopi. Cosamo pa'pinso' Irmatamo itopi. Ina pa'pinta' Iri itopi. \v 29 Iri pa'pinso' Cosoi itopi. Ina pa'pinta' Irisiro itopi. Ina pa'pinso' Corimo itopi. Ina pa'pinta' Matato itopi. Ina pa'pinso' Nihui itopi. \v 30 Nihui pa'pinta' Simion itopi. Ina pa'pinso' Cota itopi. Ina pa'pinta' Cosi itopi. Cosi pa'pinso' Conamo itopi. Ina pa'pinta' Iriaquimo itopi. \v 31 Ina pa'pinso' Miria itopi. Ina pa'pinta' Mina itopi. Ina pa'pinso' Matata itopi. Ina pa'pinta' Natano itopi. Ina pa'pinso' Tapi itopi. \v 32 Tapi pa'pinta' Quisi itopi. Ina pa'pinso' Opito itopi. Ina pa'pinta' Pooso itopi. Ina pa'pinso' Sara itopi. Sara pa'pinta' Nasono itopi. \v 33 Nasono pa'pinso' Aminatapo itopi. Ina pa'pinta' Atamino itopi. Ina pa'pinso Arni itopi. Arni pa'pinta' Isromo itopi. Isromo pa'pinso' Parisë itopi. Ina pa'pinta' Cota itopi. \v 34 Ina pa'pinso' Cacopo itopi. Cacopo pa'pinta' Isaco itopi. Isaco pa'pinso' Apraan itopi. Apraan pa'pinta' Tari itopi. Ina pa'pinso' Nacoro itopi. \v 35 Nacoro pa'pinso' Siroco itopi. Ina pa'pinta' Nacao itopi. Nacao pa'pinso' Parico itopi. Ina pa'pinta' Ipiri itopi. Ipiri pa'pinso' Sara itopi. \v 36 Ina pa'pinta' Cainano itopi. Cainano pa'pinso' Arapasato itopi. Ina pa'pinta' Simo itopi. Simo pa'pinso' Noi itopi. Noi pa'pinta' Namico itopi. \v 37 Namico pa'pinso' Matosarino itopi. Ina pa'pinta' Inoco itopi. Inoco pa'pinso' Carito itopi. Ina pa'pinta' Marariro itopi. Ina pa'pinso' Cainano itopi. \v 38 Ina pa'pinta' Inosë itopi. Inosë pa'pinso' Sito itopi. Ina pa'pinta' Atan itopi. Atanso' Yosëri ninin. \c 4 \s1 Sopairi tënirinso' \r (Mateo 4.1-11; Marcos 1.12-13) \p \v 1 Quisoso Cortani quëran pipirahuaton, huëantarin. Ispirito Santori noyá ya'coancantërin. Inasáchin natërin. Naporo' ina nohuanton, inotëro parti pa'nin. \v 2 Inaquë catapini shonca tahuëri ya'huërarin. Naporo' sopairi huëcapairahuaton, sha'huitopirinhuë' ama Yosë natëcaso marëhuë'. Catapini shonca tahuëri ya'huaponahuë', co manta' ca'ninhuë'. Ina piquëran tanarin. \v 3 Tanahuachina, sopairi itërin: \p —Tëhuënchachin Yosë hui'ninquën nipatan, iso na'pi cosharo' atarantëquë', itopirinhuë'. \p \v 4 —Inca co nohuantërahuë'. Yosë quiricanënquë pënëninpoa': “Co cosharoriáchin piyapi ananpirinhuë'. Ya'ipi Yosë nanamën natëhuachin tëhuënchinso' nanpiarin,” tënin, itërin. \p \v 5 Ina quëran a'na motopi'pa' sopairi quëparin. Ya'ipi ninanoro'sa', ma'shanënpita, inapita a'notërin. A'naroáchin noyápiachin nininsopita, ya'ipi quënanin. \p \v 6 —Ya'ipi isopita hua'anëntato, carinquën quëchinquën inapita hua'anëntamaso marë'. Chiníquën nanan quëchinquën. Insosona nohuantërahuëso' nanitërahuë quëta'huaso'. \v 7 Isonahuaton, chinotohuatanco, catahuaaranquën ya'ipiya hua'anëntamaso', itërin. \p \v 8 —Inca co nohuantërahuë'. Yosë quiricanënquë sha'huitërinpoa'. “Sinioroíchin chinotëquë'. Inasáchin natëcaso' ya'huërin. Inaso' hua'anëntërinpoa',” tënin, itërin Quisosori. \p \v 9 Ina quëran Quirosarin'pa' quëpaantarin. Yosë chinotopiso pëi a'canpiquë huarë' quëparahuaton: \p —Tëhuënchachin Yosë hui'ninquën nipatan, no'paquë niiquë'. \v 10 Quiricanënquë nani sha'huitërinquën: \q1 “Yosë, anquëninënpita a'patimarinquën, \q1 co ma'sha onpoaranhuë'. \q1 \v 11 Imirina quëran masarinënquën \q1 ama na'piquë tëranta' ya'quiamaso marëhuë',” \m tënin ni'ton, no'paquë niiquë' a'painënquën, itërin sopairi. \p \v 12 —Inca co nohuantërahuë'. Yosë quiricanënquë pënëninpoa'. “Ama Yosë tëniquësohuë'. Ama camaiquësohuë'. Ina nohuantërinsoáchin yonquicaso' ya'huërin,” tënin, itërin Quisosori. \p \v 13 Nani hua'qui' sopairi sha'huitopirinhuë', co yanatërinhuë'. Napoaton patërin. “A'na tahuëri minsëapo nimara,” ta'ton, pa'nin huachi. \s1 Quisoso pënëntacaso caniaritërinso' \r (Mateo 4.12-17; Marcos 1.14-15) \p \v 14 Ina quëran Cariria parti Quisoso paantarin. Ispirito Santori noyá ya'coancantërin ni'ton, catahuarin nóya nicacaso'. Ya'ipi naporinso' nahuinin. \v 15 Nisha nisha niyontonpiso pëiquë a'china'piarin. A'chinpachina: “Ma noyacha yonquirin paya,” topi. \s1 Nasaritoquë paantarinso' \r (Mateo 13.53-58; Marcos 6.1-6) \p \v 16 Ina quëran Nasaritoquë paantarin. Inaquë so'sorin. Chinoto tahuëri nanihuachina, niyontonpiso pëiquë pa'nin. Nani simana inaquë pa'nin ni'ton, naporo' paantarin. Inaquë ya'conahuaton, Yosë quiricanën nontacaso marë' huanirin. \v 17 Isaiasë pënëntërinso' quirica quëtohuachina, manin. Oporinahuaton, nontërin natanacaiso marë'. \q1 \v 18 “Sinioro ispiritonën ya'coancantërinco ni'ton, noya catahuarinco. \q1 Na'a piyapi'sa' co Yosë nohuitatonahuë', nosorotopi. \q1 Napoaton Yosë acorinco noya nanan a'chinta'huaso marë'. \q1 Sopairi minsëpirinhuë', ocoiarahuë noya yonquicaiso marë'. \q1 Somaraya nininsopita anoyatarahuë. \q1 Parisitapisopita nicha'ësarahuë. \q1 \v 19 Ipora tahuëri'sa' Yosë nosoroatënquëma', nicha'ësarinquëma huachi, tënahuë. Ina sha'huica'huaso marë' acorinco,” tënin Isaiasë, itërin quirica nontaton. \p \v 20 Quirica so'nanahuaton, niyontonpiso' pëiquë catahuatona'pi quëtaantarin. Ina quëran huënsëhuachina, ya'ipi inaquë ya'huëpisopitari ni'sápi. \v 21 —Tëhuënchachin iyaro'sa' iráca Isaiasë ninorincoso chachin, Yosë a'paimarinco nicha'ëca'huanquëmaso marë', itërin Quisosori. \p \v 22 Ya'ipiya natantapi. “Ma'pítacha nitotaton, naporin paya. Nóya a'chintërinpoa',” ta'tona': \p —¿Co'na iso' Cosi hui'ninhuë'? topi. \p \v 23 Ina quëran Quisosori itaantarin: \p —Iráca quëran huarë' napopi: “Nitoanoyatohuatan, quëma'ton nianoyatëquë' ni'ii,” topi. Ina pochin canpitanta' yonquirama' tënahuë. “Capinaomoquë na'a cania'piro'sa' a'naroáchin anoyatëran ni'quëhuarë', isëquënta' anoyatëquë' ni'ii,” itaramaco, tënin. \v 24 Ina quëran itaantarin: \p —Co yanatëtomacohuë', napotëramaco. Ni'co'. Pënëntona'pi pënëntohuachina, nisha nisha parti noya natanpi. Ninanonënquë ya'huëpisopitariso nipirinhuë', co noya natanpihuë'. \v 25 Tëhuënchachin iráca Iniasë pënëntona'pi nanpipon, cara pi'ipi miria co pi'pian tëranta' o'naninhuë'. Ya'ipi parti tanarotopi. Naporo' na'a quëyorono'sa' Israiroquë ya'huëpirinahuë', \v 26 co Yosëri catahuarinhuë'. A'na quëyoronso nipirinhuë' Saripitaquë ya'huërin, Siton parti ya'huërinso'. Nisha sanapi niponahuë', Yosëri catahuarin. Inaquë Iniasë a'parin cosharonën ana'atacaso marë'. \v 27 Irisio pënëntona'pinta' nanpiso', na'a chana caniori maninsopita Israiro no'paquë ya'huëpirinahuë', co a'naya tëranta' anoyatërinhuë'. Namanoso' Siria piyapi niponahuë', Yosë nohuanton, anoyatërin. A'naroáchin canio inquirin, tënin Quisoso. \p \v 28 Ina natanahuatona', ya'ipi piyapi'sa' chiníquën no'huitopi. \v 29 Manorahuatona', ninano quëran quëpapi. Ina yonsanquë tahuan ya'huërin. Inatohua' quëpapi të'yatacaiso marë'. \v 30 Yatë'yatopirinahuë', Quisososo' huancánachin paaton, noya cha'ërin. \s1 Sopai a'parinso' \r (Marcos 1.21-28) \p \v 31 Ina quëran Cariria parti paantarin. Capinaomoquë paaton, chinoto tahuëri a'chiantarin. \v 32 Chiníquën nanantona'pi pochin a'chinarin ni'ton, natanahuatona', pa'yanpi. “Ma noyacha a'chintërinpoa paya,” topi. \p \v 33 Niyontonpiso pëiquë chachin a'na quëmapi ya'huërin. Sopairi ya'coancantërin ni'ton, pa'pi co noyahuë' yonquirin. Quisoso quënanahuaton, chiníquën nontërin. Sopairi chachin ichinonin. \p \v 34 —¡Tananpitocoi! ¿Ma'ta' onpotaponcoi? ¿Ata'huantaponcoi ti? Nohuitërainquën. Quëmaso' Quisosonquën, Nasaritoquë ya'huëran. Yosë quëran o'maton, noya noya ninan, itërin. \p \v 35 Itohuachina, Quisosori itërin: \p —¡Ta'tëquë'! Iso quëmapi quëran pipimiatëquë', itërin. \p Sopaiso' quëmapi no'paquë të'yatahuaton, pipirin. Co manta' onpotërinhuë'. \v 36 Ya'ipi piyapi'sa' nicatona', pa'yanpi. \p —¡Ma'pítacha Quisoso nitotërin paya! Chiníquën nanantaton, sopairo'sa' ocoirin. Camaihuachina pipipi, nitopi. \p \v 37 Quisoso naporinso', ya'ipi parti nahuinin. \s1 Simon Pitro a'shatën a'naroáchin anoyatërinso' \r (Mateo 8.14-15; Marcos 1.29-31) \p \v 38 Ina quëran niyontonpiso pëi quëran pipirahuaton, Simon pëinënquë pa'nin. Simon a'shatën chiníquën saporin ni'ton, Quisoso sha'huitopi. “A'shacha chiníquën saporin ta'a. Quëmari anoyatëquë' topiraihuë',” itopi. \v 39 Inaquë paaparahuaton, sapo a'naroáchin inquitërin. Noyatërin huachi. Nani noyatahuaton, inari chachin a'carin, o'shitërin, napotërin. \s1 Na'a cania'piro'sa' anoyatërinso' \r (Mateo 8.16-17; Marcos 1.32-34) \p \v 40 I'huanahuanquë pi'i yaya'conahuaso', na'a cania'piro'sa' nisha nisha caniori maninsopita Quisoso quëshipi. Napohuachinara, a'naya a'naya së'huarahuaton, ya'ipiya anoyatërin. \v 41 Sopairi ya'coancantërinsopitanta' quëntapi. Quisosori nontohuachina, sopairo'sa' pipipi. Yapipihuachina', chiníquën nontapi. \p —Quëmaso' Yosë hui'ninquën, itopi. Yosëri a'paimarinso' nitotatona', napotopi. Napoaton Quisosori itapon: “Ta'tëquë'. Ama insonta' sha'huitëquësohuë',” itohuachina, ta'topi huachi. \s1 Nisha nisha parti a'chininso' \r (Marcos 1.35-39) \p \v 42 Tahuëririnquë tashiramiachin Quisoso huënsërahuaton, pa'nin. Ninano quëran pipirahuaton, co piyapi ya'huërinquëhuë' pa'pirinhuë'. Na'a piyapi'sa' ina yonípona' pa'pi. Quënanahuatona', “Ama paquësohuë'. Isëquë ya'huaton, a'chintocoi,” itopirinahuë', co nohuantërinhuë'. \p \v 43 —Nisha nisha ninanoro'saquë paca'huaso' ya'huërin. Inaquënta' Yosë nanamën a'chinchi hua'anëntërinquë ya'coina'. Ina marë' Yosë a'paimarinco, itërin. \p \v 44 Ina quëran ya'ipi cotioro'sa' ya'huërin parti pa'sahuaton, niyontonpiso pëiro'saquë a'chinarin. \c 5 \s1 Sami macacaiso marë' Quisosori catahuarinso' \r (Mateo 4.18-22; Marcos 1.16-20) \p \v 1 Ina quëran Quisoso Quinisariti sono' yonsanquë a'chinarin. Na'a piyapi'sa' yamorapi. Yosë nanamën natanacaiso marë' huë'pi. Chiníquën ya'quëëtopi. \v 2 Napotohuachinara, cato' poti ni'nin, yonsanquë oshipiso'. Hua'anënpitaso' nonshirahuatona', ritinëna pa'moapi. \v 3 A'na potiso' Simonquën. Inaquë ya'conahuaton, “Amasha paquë',” itërin. Itohuachina, amasha pa'nin. Inaquë huënsërahuaton, piyapi'sa' a'chintaantarin. \v 4 Nani a'chinpachina, Simon itapon: \p —Huëquë' iyasha, amasha anpoquë pa'ahua'. Inaquë ritinëma të'yatoco' sami macamaquëma', itërin. \p \v 5 —Capa sami Maistro. Ya'ipi tashi' të'yatopiraihuë', co manta' manaihuë'. Nipirinhuë', quëma sha'huitëranco ni'quëhuarë', naquëranchin të'yatanta'i, itërin Simoni. \p \v 6 Ina quëran të'yatohuachinara, notohuaro' sami mapi. Hua'huayatërahuë' ni'ton, riti yaoquirin. \v 7 Amiconënpita a'na potiquë ya'huërinso' imirin quëran anquitërin huëcatona' catahuacaiso marë'. Napotohuachinara, huë'pi. Cato' potiquë chachin sami amëntatopi. Napohuachinara, yayancominapipi. \v 8-9 Ina nápo' sami ma'ton, Simon Pitro pa'yanin. Quisoso nantën pirayan isonahuaton, itërin: \p —¡Ma'pítacha Sinioro nanitaparan paya! Caso' oshahuanco ni'to, co ya'cariancoso' ya'huërinhuë', itërin. \p \v 10 Amiconënpitanta' pa'yanpi, Santiaco, Coansha inapita itopiso'. Sipitio hui'ninpita inahuaso'. Ina quëran Simon nontaton, Quisosori itapon: \p —Ama iyasha pa'yanquësohuë'. Nani catahuaranquën sami macamaso'. Ipora quëran huarëso nipirinhuë', catahuaranquën piyapi'sa' macamaso marë'. Inapitanta' imainacoso marë' masaran, itërin. \p \v 11 Ina quëran nonshirahuatona', ma'shanënapita patahuatona', Quisoso imapi huachi. \s1 Chana caniori maninso' \r (Mateo 8.1-4; Marcos 1.40-45) \p \v 12 Ina quëran a'na ninanoquë paantapi. Inaquë a'na quëmapi ya'huërin, chana caniori maninso'. Noshinën noyá pë'yatërin. Quisoso nantën pirayan isonahuaton, itapon: \p —Nohuantohuatan Sinioro, nanitëran anoyatancoso'. Anoyatoco topirahuë', itërin. \p \v 13 Quisosori së'huarahuaton, itapon: \p —Nohuantërahuë mini. Apiramiáchin anoyataranquën, itërin. \p Itohuachina, a'naroáchin canio inquirin. \p \v 14 —Ama iyasha piyapi'sa' sha'huitëquësohuë'. Corto hua'ainchin sacatërinquë paaton, noyatëranso' a'notonquë' ni'inquën. Naporahuaton, ofrenda Moisësë camaitërinso' quëpaquë' noyatëranso' nitotacaiso marë', itërin. \p \v 15 Napotopirinhuë', ya'ipi parti nahuinin. Ina quëran hua'huayátërahuë' piyapi'sa' huë'pi Quisoso natanacaiso marë'. Cania'piro'santa' huë'pi anoyatacaso marë'. \v 16 Quisososo nipirinhuë', apira apira piyapi'sa' patërin. Co piyapi ya'huërinquëhuë' pa'nin Yosë nontacaso marë'. \s1 Apia anoyatërinso' \r (Mateo 9.1-8; Marcos 2.1-12) \p \v 17 A'na tahuëri Quisoso a'chinaso', parisioro'sa', cotio maistro'sa', inapitanta' inaquë chachin huënsëapi. Inapitaso nisha nisha ninano quëran huë'pi. Cariria parti quëran, Cotia parti quëran, Quirosarin quëran, ina quëranpita huë'pi. Nani a'chintohuachina, cania'piro'sa' anoyatërin. Yosëri catahuarin ni'ton, na'a cania'piro'sa' a'naroáchin anoyatërin. \v 18 Ina quëran catapini quëmapi'sa huëcatona', apia pë'sara'huaya pochin nininquë quëpi. Hua'qui' co nanitërinhuë' huanicaso', quëhuëánin. Quisoso ya'huëarinquë yapo'mopirinahuë'. \v 19 Hua'huayatërahuë' piyapi'sa' ya'sopi ni'ton, co nanitopihuë' ya'conacaiso'. Napoaton pëi' nanpëtahuatona', a'canpiso' pi'pian o'quirahuatona', pë'sara'huayarë chachin anohuaramapi. Huancanachin Quisoso pirayan acomapi. \v 20 “Ma noya isopita natërinaco,” ta'ton, Quisosori apia itapon: \p —Oshanën apia'hua inquitaranquën, itërin. \p \v 21 Ina natanahuatona', cotio maistro'sa', parisioro'sa', inapita yonquipi. “¿Ma quëmapita' isoso'? Yosë yaya'huërëtërin. Co insonta' nanitërinhuë' oshanënpoa' inquitinpoaso'. Yosëíchin nanitërinso',” topi yonquiatona'. \p \v 22 Topinan yonquiarapirinahuë', inaora yonquinën quëran Quisoso nitotërin. \p —¿Onpoatomata' co noyahuë' yonquirapiramaco? \v 23 Canpitaso naporama': “Piyapinpoa a'napita oshanën inquitacaso', co nanitërëhuahuë'. Apia camaiatë': ‘Huanirahuaton, noya paquë',’ itacasonta' co nanitaparëhuahuë',” tënama'. \v 24 Caso nipirinhuë', Yosë quëran quëmapico ni'to, nanan quëtërinco piyapi'sa' oshanëna' inquita'huaso marë'. Canpitanta' ina nitotacamaso marë' iso apia anoyatarahuë, tënin. \p Ina quëran apia itantapon: \p —Huaniquë', apia'hua. Pë'sara'huaya masahuaton, ya'huëranquë paquë', itërin. \p \v 25 Itohuachina, a'naroáchin huanirin. Ya'ipi piyapi'sari ni'pi. “¡Ma noyacha Yosëso' ni'ton, anoyatërinco paya!” tënin. Pë'sara'huayanën masahuaton, ya'huërinquë pa'nin. \v 26 Ina nicatona' piyapi'saso' pa'yanpi. \p —Ma noyacha Yosëri catahuarin ni'ton, a'naroáchin anoyatërin paya. Ma'pítacha ipora ni'nëhua paya, nitopi. \s1 Nihuiri Quisoso imarinso' \r (Mateo 9.9-13; Marcos 2.13-17) \p \v 27 Ina quëran Quisoso paantarahuaton, a'na quëmapi quënanconin, Nihui itopiso'. (Inachachin Matio itopi anta'.) Coriqui Noma copirno marë' ma'patona'pi inaso'. Coriqui ma'patërinquë huënsëarin. \p —Huëquë' iyasha imaco, itërin. \p \v 28 Napotohuachina, a'naroáchin huanirin. Ma'shanënpita patahuaton, Quisoso imarin. \p \v 29 Ina quëran na'a amiconënpita amatërin pëinënquë coshatacaiso marë'. Quisoso nohuitacaiso marë' amatërin. Na'a copirno marë' coriqui ma'patona'piro'santa' huë'pi. \v 30 Ca'tano'sa' inaquë ni'sahuatona', cotio maistro'sa', parisioro'sa', inapitari no'huipi. No'huitona' itapona': \p —¿Onpoatomata' oshahuano'sarë'quëma' coshatarama', o'opatarama', naporama'? Coriqui ma'patona'piro'santa' co noyahuë' nipirinahuë', inapitarë'quëma' coshatarama', itopi. \p \v 31 Natanahuaton, Quisosori itërin: \p —Isopitaso' tëhuënchachin nohuantërinaco imainacoso'. Ni'co'. Cania'piro'sa' notoro nohuantopi. “Co caniorahuë',” topatëra, co notoro nohuantërëhuë'. \v 32 Oshahuano'sa' pënëna'huaso marë' o'marahuë. “Co noyahuë' yonquiramasopita naniantatoma', Yosë tahuërëtantaco',” itërahuë. A'napitaso': “Quiyaso' noyacoi,” topiso marë' co na'con a'chintërahuë', itërin. \s1 Nasha nanan a'chininso' \r (Mateo 9.14-17; Marcos 2.18-22) \p \v 33 Ina quëran piyapi'sari itaantapi: \p —Coansha imarinsopitaso', co coshatatonaraihuë' Yosë nontapi. Parisio imarinsopitanta', inapochachin nipi. Quëma imarinënsopitaso nipirinhuë', noya coshatapi, o'osapi, naporapi, itopi. \p \v 34 —Ca ya'huarahuë ni'ton, co sëtopihuë'. Ni'co'. Quëmapi sa'acaso marë' piyapi'sa' amatohuachina, capa cancantopi. Nipayarinsopita huë'pachina', noya coshatopi. \v 35 A'na tahuëriso nipirinhuë' inimiconënpitari huëcatona', sa'ana'pi masapi. Quëpatohuachina', co huachi coshatacaiso' yonquiatonahuë' sëtapi. Inapochachin canta' mapachinaco, imarinacosopita sëtapona'. Sëtatona' co huachi coshatacaiso' yonquiatonahuë', Yosë nontápona', tënin. \p \v 36 Ina quëran pënënto nanan a'chintaantarin. \p —Ni'co'. A'moramaso irácaya nininso' noshatohuachina, co nasha a'morëso yanorëhuë' pa'pitacaso marë'. Nasha a'morëso yanohuatëra, tapirë'. Naporahuaton, nasha në'mëtëquë pa'pitohuatëra, co inashitërinhuë'. \v 37 Huino sha'moronta' yonquico'. Sha'moro' nipachina, co sha'huëtë' morsa mocaro' nininquë ta'panëhuë'. Sa'potohuachina, a'naroáchin nopoitërin. Nopoitohuachina, huino chiniarë'. Morsanta' tapirë'. \v 38 Sha'moro' huinoso' nasha morsaquë ta'panë'. Huino, morsanta' noya nisarin. \v 39 Huino hua'qui' acopiso' o'opachinara, co nasha nipiso' nayapihuë'. “Hua'qui' acopiso' noya noya,” topi, itërin Quisosori.\fig |src="LB00145b.tif" size="col" loc="Luke 5.37-39" ref="Lucas 5:39" \fig* \c 6 \s1 Chinoto tahuëri naporinso' \r (Mateo 12.1-8; Marcos 2.23-28) \p \v 1 A'na chinoto tahuëri nanihuachina, Quisoso ca'tano'sanënpitarë' pa'sarin. Tricoro' pëntontapona pochin, ca'tano'sanënpita a'naya a'naya trico moto maraapi. I'shorayarahuatona', caraapi. \v 2 Parisioro'sari ni'sahuatona', itopi: \p —¿Onpoatomata' chinoto tahuëri nipirinhuë' tricoraya i'shorayarama'? Co ipora tahuëri sacatacasohuë' nipirinhuë'. ¿Onpoatomata' Moisësë pënëntërinso' co natëramahuë'? itopi. \p \v 3-4 Itohuachinara, Quisosori itërin: \p —Yosë quiricanën ¿co nontëramahuë' ti? Iráca Tapi tanahuachina, Yosë pëinënquë ya'conahuaton, pan Yosë marë' acopiso' ca'nin. Ca'taninsopitanta' tanapi ni'ton, quëtërin, ca'pi anta'. Corto hua'ano'saráchin ina pan capacaiso nipirinhuë', Tapiso' ca'nin, itërin. \p \v 5 Ina quëran itantarin: \p —Yosë quëran quëmapico ni'to, chiníquën nanantërahuë. Ma'sona chinoto tahuëri noya nicacaso' sha'huichinquëma', itërin. \s1 Imirin tachitërinso' \r (Mateo 12.9-14; Marcos 3.1-6) \p \v 6 Ina quëran chinoto tahuëri naniantahuachina, niyontonpiso pëiquë paantahuaton, Yosë nanamën a'chiantarin. Inaquë a'na quëmapi ya'huërin. Inchinan imirin tachitërin ni'ton, co nanitërinhuë' së'quëtacaso'. \v 7 “Chinoto tahuëri nipirinhuë', Quisosori anoyatapon nimara,” ta'tona', cotio maistro'sa', parisioro'sa', inapitari ni'sápi sha'huirapicaiso marë'. \v 8 Topinan yonquiarapirinahuë', Quisosori ninorin. Napoaton apia itërin: \p —Huë'sahuaton huancánachin huaniquë', itërin. \p Napotohuachina, huanirahuaton, inaquë pa'nin. \v 9 Inaquë huanihuachina, Quisosori cotio maistro'sa', parisioro'sa', inapita itërin: \p —Chinoto tahuëri noya nicacaso' ya'huërin. Ahuëtacaso', tëpatacaso', co inapita nicacaso' ya'huërinhuë'. Cania'pi tananpitohuatoso', co nosoroarahuë'. Napoaton anoyatacaso' ya'huërin, tënahuë caso'. ¿Ma'ta' canpitaso' tënama'? itërin Quisosori. \p \v 10 Napotopirinhuë', co manta' topihuë'. Co a'panitohuachinarahuë', a'naya a'naya ni'sarin quëran apia itërin: \p —Imiran iyasha ihuëquë', itërin. Natëton, ihuëhuachina, a'naroáchin noyatërin. \v 11 Ina marë' ni'sapisopitari chiníquën no'huitona', inahuara capini ninontopi onporahuatonsona Quisoso ma'sha onpotacaiso'. \s1 Shonca cato' ca'tano'sanënpita acorinso' \r (Mateo 10.1-4; Marcos 3.13-19) \p \v 12 Ina quëran Quisoso a'na motopia'huaquë paantarin Yosë nontacaso marë'. Ya'ipi tashi' Yosë nontárin. \v 13 Tahuërihuachina, imarinsopita përarin. Huë'pachinara, shonca cato' acorin na'con na'con a'chintacaso marë'. “A'chinacaso marë' a'parahuësopita itaranquëma',” itërin. \v 14 A'naso' Simon. Nisha nininën acotërin. Pitro itërin. Iionta' acorin, Antërisë itopiso'. Santiaco, Coansha, Pinipi, Partoromi, \v 15 Matio, Tomasë, inapitanta' acorin. A'na Santiaconta' acorin. Arpio hui'nin inaso'. A'nanta' Simon itopi. Inaso' copirno no'huina'piro'sa' imapirinhuë', iporaso' Quisoso imasarin huachi. \v 16 Ina quëran cato' Cotasë acorin. A'naso' Santiaco hui'nin. A'nanta' Cotasë Iscarioti. Inanta' Quisosori acopirinhuë', a'na tahuëri sha'huirapiapon. Inapita Quisosori acorin ca'tanacaiso marë'. \s1 Na'a piyapi'sa' a'chintërinso' \r (Mateo 4.23-25) \p \v 17 Inapitarë' nohuaraimarahuaton, pastoquë huanirin. Na'a imarinsopita inaquë ya'huapi. Notohuaro' piyapi'santa' huë'pi Quisoso natanacaiso marë'. Quirosarin quëran huë'pi. Ya'ipi Cotia parti quëran huë'pi. Marë yonsan quëraonta' huë'pi. Tiro, Siton, inapita ya'cariya ya'huëpisopitanta' huëcatona', noya natanpi. Cania'piro'santa' quëpi anoyatacaso marë'. \v 18 A'naquëonta' sopairi ya'coancantërin ni'ton, parisitápirinahuë', inapitanta' anoyatërin. \v 19 Ya'ipiya Quisoso së'huacaiso' nohuantopi. Së'huahuachinara, ina nohuanton, a'naroáchin noyatopi. \s1 Noya cancantopisopita \r (Mateo 5.1-12) \p \v 20 Ina quëran ca'tano'sanënpita notëërahuaton, a'chintërin: \p “Canpitaso' co na'a ma'sha ya'huëtopirinquëmahuë', Yosë noya ni'sarinquëma'. Catahuarinquëma' noya cancantacamaso'. Hua'anëntërinquë chachin aya'conarinquëma'. \p \v 21 Iporaso' tanapomarahuë', Yosë'pa' co onporonta' tanararamahuë'. Sano cancantarama'. \p Isoro'paquë na'nëpiramahuë', inapaquëso' capa cancantarama'. \p \v 22 Yosë quëran quëmapico ni'to, imaramaco. Imaramacoso marë' a'naquën no'huiarinënquëma'. Co huachi quë'yarinënquëmahuë'. Pinosarinënquëma'. Nonpinapiarinënquëma'. Napotopirinënquëmahuë', ama sëtocosohuë'. Ina marë' Yosë noya ni'sarinquëma ni'ton, nóya cancantoco'. \v 23 Iráca Yosë piyapinënpita pënëntohuachinara, shimashonëmapitari inapochachin no'huipi. Napoaton a'napita no'huihuachinënquëma', noya cancantoco'. Parisitëramaso marë' Yosë'pa' na'con canaarama'. Ina yonquiatoma', capa cancantoco'. \p \v 24 A'naquëmaso' nani ma'sha ya'huëtopirinquëmahuë', ¡ma'huantacha nisarama paya! ‘Noya cancantarëhua',’ topiramahuë', Yosëso' co noya ni'sarinquëmahuë'. \p \v 25 Iporaso' noya coshatapiramahuë', ¡ma'huantacha nisarama paya! A'na tahuëriso' co manta' ya'huëtarinquëmahuë'. \p Iporaso' capa cancantapiramahuë', ¡ma'huantacha nisarama paya! A'na tahuëriso' sëtatoma', na'nëarama'. \p \v 26 Noyasáchin nontinënquëmaso' pa'yatohuatama', ¡ma'huantacha nisarama paya! Iráca nonpin nanan pënëntona'piro'sa pënëntohuachinara, shimashonëmapitari pa'yatopi. Inapochachin iporanta' a'naquëma' niantarama'. Yosëso nipirinhuë' ana'intarinquëma',” itërin. \s1 Inimicoro'santa' nosorocaso' ya'huërin \r (Mateo 5.38-48; 7.12) \p \v 27 Ina quëran itaantarin: \p “Carinquëma' iyaro'sa', pënëinquëma' natanco. Ya'ipi piyapi'sa' nosorocaso' ya'huërin, tënahuë. Inimiconëmapitanta' nosoroco'. No'huipirinënquëmaonta', ama i'huërëtocosohuë'. Catahuaco'. \v 28 Pinopirinënquëmaonta', noya nontoco'. Co quë'yapirinënquëmaonta', ama no'huicosohuë'. Yosë nontoco' inahuanta' catahuain. \v 29 Panpirayahuachinquën, ama manta' i'huërëtëquësohuë'. Naquëranchin panpiantahuachinquën, co naporo tëranta' no'huicaso' ya'huërinhuë'. A'moranso' matohuachinquën, tananpitëquë' quëpa'in. Aipi a'moransonta quëpatohuachinquën, ama no'huiquësohuë'. \v 30 ‘Ma'sha quëtoco,’ itohuachinquën, ama apiraquësohuë'. Quëpatohuachinquën, ama ma'pataantaquësohuë'. \v 31 Noya ninosorocaso' ya'huërin. Canpita nohuantërama' a'napita nosoro'inquëmaso'. Napoaton canpita nohuantëramaso chachin a'napitanta' nosoroco'. Ninosoroatoma', nicatahuaco'. \p \v 32 Amiconëmapitaráchin nosorohuatama', co noya noya nisaramahuë'. Oshahuano'sa tëranta' inahua capini ninosoropi. \v 33 Noya nontërinquëmasopitaráchin catahuahuatama', co noya noya nisaramahuë'. Oshahuano'sa tëranta' inahua capini nicatahuapi. \v 34 No'tëquën pahuërëtopisopitarachin coriqui a'nanpatama', co noya noya nisaramahuë'. Oshahuano'sa tëranta' inahua capini nia'nanpi. ‘Oshaquëran niquëtanta'a,’ ta'tona', nia'nanpi. \v 35 Canpitaso nipirinhuë' inimiconëmanta' nosoroco'. Inapitanta' catahuaco'. Piyapi'sa' pahuantohuachina', coriqui a'nanco'. ‘Co i'huërëtaponcohuë' nimara,’ tapomarahuënta', a'nanco'. Ina pochin nipatama', Yosë'pa' na'con canaarama'. Yosë pochachin cancantarama'. Inaso' ya'ipi piyapi'sa' nosoroaton, catahuarin. Oshahuano'santa' nosororin. Co ‘Yosparinquën,’ itopirinahuë', catahuarin. \v 36 Tata Yosëri ya'ipi piyapi'sa' nosororin. Inapochachin canpitanta' a'napita nosoroco',” itërin. \s1 Nocantopisopita pënëninso' \r (Mateo 7.1-5) \p \v 37 Ina quëran itaantarin: \p “Ama iyaro'sa' a'napita nocancosohuë'. ‘Caso' noya piyapico. Paso' piyapi co noyahuë' ni'ton, ana'intacaso' ya'huërin,’ topi a'naquën. Ama ina pochin noncosohuë', Yosë ana'intochinquëma'. A'napita pinotoma' sha'huirapihuatama', Yosënta' inapochachin sha'huirapitënquëma', ana'intarinquëma'. A'napita ma'sha onpotohuachinquëma', nanan anoyatoco'. Canpitanta' oshanëma' Yosë inquichinquëma'. \v 38 Ama a'napita apiratocosohuë'. Ma'sha quëtoco'. Ina marë' canpitanta' Yosë acanaarinquëma'. Co manta' nonpintarinquëmahuë'. Piyapi'sa' nosoroatoma' catahuahuatama', Yosënta' na'con na'con catahuarinquëma'. Apirahuatama', canpitanta' co Yosë catahuarinquëmahuë',” tënin. \p \v 39 Ina quëran pënënto nanan sha'huitërin yonquicaiso marë': “Somaraya nipachina, co nanitërinhuë a'na somaraya nininso' quëpacaso'. Quëparin naporini, cato chachin panca naninquë anochitonahuë'. \v 40 Maistroso' noya noya nitotaton, a'napita a'chintërin. Natanpisopitaso' co na'con na'con nitotopihuë'. Nani ya'ipi a'chintohuachina, maistronëna pochin nisapi. \p \v 41-42 Co iyaparin nocanacaso ya'huërinhuë'. Inaso pi'pian co noyahuë' nipachin, mo'shiri ya'conayatërinso pochin ninin ni'ton, nocanan. Quëmanta' co noyahuë' ninan ni'ton, narasëratë' nani noyá ya'copirayarinquënso pochin nipiranhuë', naporan. Napoaton ‘carinquën noya nicatënquën mo'shi ocoichinquën,’ co itamaso ya'huërinhuë'. Napotohuatan, nonpinan. Narasëratë' niocoitëquë'. Ina quëran noya quënantaran. Naporo huarë' nanitaran iyaparin mo'shi ocoitacaso',” itërin. \s1 Nara pochin nininso' \r (Mateo 7.17-20; 12.34-35) \p \v 43 Ina quëran itantarin: \p “Nara co noyahuë' nipachina, napoonin nitërin. Noya naraso nipirinhuë' noya nitërin. \v 44 Nitërin quëran nara nohuitërë'. So'huanpiso' co misëra nitërinhuë'. Shihuarionta' co quëpa nitërinhuë'. \v 45 Inapochachin piyapi'sa' nipi. Noya yonquihuachinara, noya nipi. Co noyahuë' yonquihuachinara, co noyahuë' nipi. Ma'sona yonquihuachinara, ina chachin nonpi,” itërin. \s1 Cato' pëirinso' \r (Mateo 7.24-27) \p \v 46 Ina quëran itantarin: \p “A'naquëma' ‘Sinioro, Sinioro,’ itapomaracohuë', ¿onpoatonta' co natëramacohuë'? \v 47 Na'aquëma' natanamacoso marë' huë'nama'. Natëhuatamaco, a'na quëmapi pochin nisarama'. \v 48 Inaso', natëricho quëran yapëirin. Yapëihuachina, noya yonquiaton, noya pëiaquë yonirin. Na'pitë' quënanahuaton, na'pitëquë chachin natëricho quëran pëirin. Pamatohuachina, opotopirinhuë', co anotërinhuë'. Chinii' niponahuë', co yatë'yatërinhuë'. \v 49 A'naquënso nipirinhuë' yapëihuachina, co noya yonquirinhuë'. ‘Inotëquë tëranta' pëi'i,’ ta'ton, inaquë pëirin. Ina quëran pamatohuachina, chiniiri a'naroáchin të'yatërin. Ya'ipi noyá quiquirin. Inapochachin topinan natanpatamaco, co natëhuatamacohuë', co cha'ësaramahuë',” itërin. \c 7 \s1 Capitan piyapinën anoyatërinso' \r (Mateo 8.5-13) \p \v 1 Piyapi'sa' a'chintahuaton, Quisoso Capinaomoquë pa'nin. \v 2 Inaquë a'na Noma capitan ya'huërin. A'na piyapinën chiníquën canioton, yachiminin. Hua'anëni noya nosororin. \v 3 Quisoso canquirinso' natantahuaton, cotio ansiano'sa' amatërin. “Paatoma', Quisoso sha'huitonco' huë'in piyapinëhuë anoyachinco,” itahuaton, a'parin. \v 4-5 Inapitaso Quisosoquë canconahuatona', itapona': \p —Paso' capitan amatërinquën. Inaso' nisha piyapi niponahuë', nóya quëmapi. Nosororinpoa'. Inaora coriquinën quëran niyontona'huaiso pëi' ninin Yosë yonquica'huaiso marë'. Napoaton huëquë' piyapinën anoyatëquë', chiminpachin, itopi. \p \v 6-7 Ina natanahuaton, inapitarë' pa'nin. Capitan pëinënquë ya'caritërahuaso', amiconënpitari nacapipi. Capitani a'parin Quisoso nontacaiso marë'. “Capitan nanan a'patërinquënso' sha'huichinquën. Naporin: ‘Caso' Sinioro nontaponquën yapa'pirahuë'. Tapanato, co pa'nahuë'. Co caso' quëma pochin noyacohuë'. Co pëinëhuëquë tëranta' ya'conamaso' ya'huërinhuë'. Topinan camaiquë' piyapinëhuë noyachin. \v 8 Canta' hua'anëhuë natërahuë. Capitanco ni'to, sontaro'sa' camaihuatëra, natërinaco. “Paco',” itohuatëra, pa'pi. “Huëco',” itohuatëra, huë'pi. Piyapinëhuëpitanta' camairahuë. “Sacatoco',” itohuatëra, sacatopi. Napoaton natëranquën,’ tënin capitan,” itiipi. \p \v 9 Quisoso natanahuaton, pa'yatërin. Ina quëran tahuërëtahuaton, piyapi'sa' itapon: \p —¡Ma noya ina quëmapi natërinco paya! Nisha piyapi niponahuë', israiro'sa quëran noya noya natërinco. Napoaton ca nohuanto, apiramiachin piyapinën noyatarin, tënin. \p \v 10 Napotohuachina, capitan amiconënpita ayancoantapi. Cania'pi nani noyatërin quënanconpi huachi. \s1 Hui'napi ananpitaantarinso' \p \v 11 Ina quëran Quisoso Nainquë ca'tano'sanënpitarë' pa'nin. Na'a piyapi'sari imasapi. \v 12 Ninano ya'coanaquë ya'caritërahuaso', na'a ya'huëhuano'sa nacapipi. Chimipi pa'pitacaiso marë' quësapi. Hui'napi niponahuë', a'shin ayananpirin. A'shini imasarin. Inaíchin hua'huin nipirinhuë', chiminin. So'ionta' iráca ayarin ni'ton, sa'ahua paiya inaso'. \v 13 Ina quënanahuaton, Quisosori nosororin. \p —Ama imoya na'nëquësohuë', itërin. \p \v 14 Napotahuaton, chimipi acopiquë së'huaconin. Së'huarahuachina, quëparapisopita huanipi. Napohuachina, chimipi itapon: \p —Huënsëquë' apia'hua, itërin. \p \v 15 Napotohuachina, nanpiantarahuaton huënsërin. Ina quëran nonsarin. Quisosori a'shin itapon: “Ya'huëranquë imoya quëpaantaquë,” itërin. \v 16 Ina nicatona', ya'ipi piyapi'sa' pa'yanpi. \p —¡Ma noyacha Tata Yosëso paya! Ma noya quëmapi a'patimarinpoa' pënëinpoaso marë'. Nani ma'sha nanitaparin, topi. \p Ina quëran taantapi: \p —Yosë co naniantërinpoahuë'. Catahuarinpoa huachi, topi. \p \v 17 Ananpitaantarinso' ya'ipi Cotia parti nahuinin. Ya'ipiya natantopi. \s1 Coansha Paotistari a'parinsopita \r (Mateo 11.2-19) \p \v 18-19 Coansha imarinsopitaso', Quisoso naporinso' sha'huitonpi. Inaso' natanahuaton, yonquiárin. “Quisososo' Yosëri a'paimarinso' nimara. ¿Pahuanarin o'macaso' nica?” ta'ton, cato' imarinsopita a'parin Quisoso natanacaiso marë'. \v 20 Paatona quënanconpachinara, itapona': \p —Coansha Paotista a'pairincoi natana'huainquënso marë'. ¿Quëmaso' Cristonquën? ¿Pahuanarin inaso' o'macaso' nica? Co nitotëraihuë'. Sha'huitocoi quiyanta' nitochii, itiipi. \p \v 21 Naporo chachin na'a cania'piro'sa' ya'huapi, nisha nisha caniori maninsopita. Quisosori a'naroáchin anoyatërin. Sopairo'sari ahua'yantërinsopitanta' huë'pachinara, sopairo'sa' a'patërin. Naporahuaton, ina nohuanton, somaraya nininsopitanta' ni'topi. \p \v 22 —Ni'co' iyaro'sa'. Ca nohuanto, somaraya nininsopita ni'topi. Apiaro'santa' a'naroáchin anoyatërahuë. Noya iratopi. Chana caniori maninsopitanta' anoyatërahuë. Në'huëro'santa' në'huëpiso' inquitërahuë. Chiminpisopita ananpitaantarahuë. Notohuaro' piyapi'sa' co Yosë nohuitatonaraihuë' nosorotápirinahuë', noya nanan a'chintarahuë. Ya'ipi nani ni'nama', nani natanama'. Paatoma', Coansha sha'huitonco' no'tëquën nitochin. \v 23 Ya'ipi cancanëma quëran natëhuatamaco, noya cancantarama'. Co nisha nisha yonquiamacoso' ya'huërinhuë', itërin Quisosori. \p \v 24 Ina natanahuatona', Coansha sha'huitapona' pa'pi. Nani paantahuachinara, Quisoso a'chiantarin. “Coansha yonquiato a'chinchinquëma'. I'hua inotëro parti ina nicapoma' pa'patamara, inaso Yosë marë chiníquën huanirin quënanconama'. Co piquira ihuani onororinso pochin niconinhuë'. \v 25 Co inaso ma'huano'sa pochin noyápiachin a'morinhuë'. Noyápiachin a'mopisopita, capa cancantacaisoráchin cancantopisopita, inapitaso' copirno pëiro'saquë ya'huëpi. Coanshaso nipirinhuë' co ina pochin nininhuë'. \v 26 Pënëntërinso' natanacaso marë' pa'nama'. Coansha tëhuënchachin nóya pënëntërin. Co topinan quëran pënëntërinhuë'. Yosëri chachin a'parin pënëntacaso marë'. \v 27 Iráca quiricanënquë ninorin: \q1 ‘Co'huara a'pamayátërasënquënhuë', comisionëhuë a'pararahuë. \q1 Paaton, pënëntapon noya natanainënquënso marë',’ itërin Yosëri hui'nin nontaton. \m Coansha ninoton, naporin. \v 28 Iráca quëran huarë' na'a piyapi'sa' pënëntopirinahuë', Coanshaso' noya noya pënëntërin. Inaso noya pënëntopirinhuë', inso tëranta' imapachinaco, ina quëran noya noya nisarin. Yosë hua'anëntërinquë chachin ya'conarin, tënahuë,” itërin. \p \v 29 Nani na'a piyapi'sari Coansha noya natanpi. Copirno marë' coriqui ma'patona'piro'santa' “Yosë noninso' no'tëquën pënëninpoa',” ta'tona', aporihuanpi. \v 30 Parisioro'saso nipirinhuë', co nohuantopihuë' Yosë nanamën natëcaiso'. Coansha no'tëquën pënëntopirinhuë', topinan quëran natanpi. Napoaton co aporihuanpihuë'. Cotio maistro'sarinta' co yanatëpihuë'. \p \v 31 Naquëranchin Quisoso taantarin: “Iporaso' piyapi'sa' nisha nisha yonquipi. ¿Ma pochinta' niconpi? \v 32 Hua'huaro'sa pochin cancantopi, tënahuë. Hua'huaro'sa' cachiquë ya'nipihuachinara', a'naquën tapona': ‘Huëco' pita pochin nicatëhua' ya'nipiahua',’ ta'tona', quinatopirinahuë', co a'napitaso' nohuantopihuë' nansacaiso'. Ina quëran tantapona': ‘Inta nipachin, huëco', chimipi pa'pitopiso pochin nicatëhua' ya'nipiahua',’ nitantapi. A'naquën sëtatona' na'nërápirinahuë', co a'napitaso' nohuantopihuë' na'nëcaiso'. \v 33 Inapochachin ipora nisha nisha yonquirama'. Coansha Paotistaso' huëcapon, co aquëtë' cosharo' yonquirinhuë'. Co pi'pian tëranta' huino o'orinhuë'. Napopirinhuë', ‘Sopai nohuanton, naporin,’ toconama'. \v 34 Ina quëran caso' Yosë quëran quëmapico ni'to, coshatërahuë, o'orahuë. Ina marë' pinoramaco. ‘Quisoso coshatárin. O'opatárin. Oshahuano'sarë' nipayarin,’ toconama'. Nisha nisha yonquiconama'. \v 35 A'naquënso nipirinhuë', noya yonquiatona', Yosë natëapi. Pënëntërahuëso' natanahuatona', no'tëquën yonquiapi huachi,” tënin Quisoso. \s1 Sanapi co noyahuë' yonquirinsopita naniantërinso' \p \v 36 Ina quëran a'na parisio quëmapiri Quisoso amatërin. “Pëinëhuëquë huëquë' coshatahua',” itërin. Itohuachina, pa'nin. Pëinënquë ya'conconahuaton, misaquë huënsëconin. \v 37 A'na sanapi natantahuaton, inaquë huë'nin. Inaso' oshahuana'pi itopiso'. Pimo hua'sai' potiria'huaquë quënin. \v 38 Quisoso ya'yoranconahuaton, oshanën marë' sëtaton na'nërin. Na'nëhuachina, na'nëinën quëran Quisoso nantëquën shipitërin. Ainën quëran amirantërahuaton, apinorantërin. Ina quëran pimo hua'saiquë pashirantëtërin. \v 39 Ina ni'sahuaton, pëi' hua'anëni co noyahuë' ni'nin. Inaora yonquinën quëran yonquirarin. “Quisoso pënëntona'pi naporini, iso sanapi nohuichitonhuë'. Oshahuan ni'ton, co së'huacaso' nohuanchitonhuë',” tënin yonquiaton. \v 40 Yonquirinso' nitotaton, Quisosori itërin: \p —Iya Simon, pi'pian yasha'huitëranquën, itërin. \p —Inta Maistro sha'huitoco, itërin inarinta. \p \v 41 —Cato' quëmapi ya'huëpirinhuë'. Cato chachin patron nihuipi. A'naso' a'natërápo pasa tahuëri canarëso' nihuitërin. A'nanta' a'natërápo shonca tahuëri canarësoíchin nihuitërin. \v 42 Capa coriqui pahuërëtacaso' ni'ton, cato chachin nihuitopiso' ayatërin. Topinan ayatërin. ¿Insoarita' patronën na'con na'con nosoroarin? ¿Ma'ta' quëma yonquiran? itërin Quisosori.\fig |src="CN01778b.tif" size="span" loc="Luke 7.37-42" ref="Lucas 7:42" \fig* \p \v 43 —Na'con na'con ayatërinsoari na'con na'con nosoroarin, topirahuë', tënin. \p —Ina mini. No'tëquën yonquiran, tënin. \p \v 44 Ina tosahuaton, sanapi tahuërëtahuaton, Simon itërin: \p —Iso sanapi ni'quë'. Quëma pëinënquë ya'conpirahuë', co inachintërëhuaso' ninanhuë'. Co i'sha tëranta' quëtërancohuë' nipa'morantëcaso marë'. Iso sanapiso nipirinhuë' na'nëinën quëran pa'morantërinco. Ainën quëran amirantërinco. \v 45 Canquipirahuë', co apinorancohuë'. Iso sanapiso nipirinhuë' apinorantërinco. \v 46 Ni'toro'sa' huë'pachina, noya hua'saiquë pashimototacaso' ya'huëpirinhuë', quëmaso' co pashimototërancohuë'. Iso sanapiso nipirinhuë' nóya nicatonco, pimo hua'saiquë pashirantëtërinco. \v 47 Tëhuënchachin na'con oshahuanpirinhuë', oshanën inquitarahuë. Napoaton na'con na'con nosororinco, tënahuë. A'naquënso nipirinhuë', “Co aquëtë' oshahuanahuë',” ta'tona', co onpopinchin nosororinacohuë', tënin. \p \v 48 Ina quëran sanapi itapon: \p —Oshanën imoya inquitëranquën huachi, itërin. \p \v 49 A'napitaso' natanahuatona', ninontopi. \p —¿Ma quëmapita' isoso'? ¿Oshanëna quëran huarë' inquitacaso' nanitërin ti? nitopi. \p \v 50 Quisososo nipirinhuë' sanapi itantapon: \p —Natëranco ni'ton, Yosë nicha'ërinquën. Noya paquë huachi, itërin. \c 8 \s1 Sanapi'sa' Quisoso catahuapiso' \p \v 1 Ina quëran nisha nisha ninanoquë Quisoso pa'nin a'chinapon. A'naquën pancana, a'naquën co pancanayahuë' niponahuë', inaquënta' paaton, noya nanan a'chinarin. “Yosë yahua'anëntërinquëma',” itëra'piarin. Shonca cato' ca'tano'sanënpitari imasapi. \v 2 A'naquën sanapi'santa' imasapi, canio quëran anoyatërinsopita. A'napitanta' sopairo'sari ya'coancantohuachinara hua'yantopirinahuë', nani anoyatërin. A'naso' Maria Mactarina itopi. Canchisë sopairo'sari ya'coancantopirinahuë', Quisosori inquitërin. \v 3 Coananta' imarin. Cosa sa'in inaso'. So'inso' ya'ipi Irotisë ma'shanënpita a'pairin. Sosananta' imarin. Inapita imatona', inahuara coriquinëna quëran cosharo' pa'anpi Quisoso, ca'tano'sanënpita, inapita coshatacaiso marë'. \s1 Sha'tona'pi pochin nininso' \r (Mateo 13.1-9; Marcos 4.1-9) \p \v 4 Nisha nisha ninano quëran huë'pi Quisoso natanacaiso marë'. Notohuaro' niyontonpachinara, pënënto nanan sha'huitërin. \p \v 5 —A'na quëmapi sha'tapon pa'nin. Tricoraya iminquë pa'sarayarin papotacaso marë'. Pa'sarayahuachina, a'naquën iraquë huarë' anotërin. Inaquë piyapi'sa' iratatona', i'natopi. Inairaro'santa' huë'sahuatona', pë'yaquipi. \v 6 A'naquën ya'pirinso' na'piroquë anotërin. Inaquë papotopirinhuë', shimënshin no'pa' ni'ton, ahuirin. \v 7 A'naquëonta' nahuanoquë anotërin. Inaquë papotopirinhuë', nahuano'santa' papotërin. A'shinahuatona, imotërin. Napoaton co nitërinhuë'. \v 8 A'naquënso nipirinhuë' noyaro'paquë anotërin. Inaquë noya papotërin. A'shinpachina, sha'nin quëran na'con na'con nitaton, pasa, pasa nitërin, itërin. \p Ina quëran taantarin: —Huëratëhuanpatama', noya natanatomaco, yonquico', itërin Quisosori. \s1 Pënënto nananquë a'chininso' \r (Mateo 13.10-17; Marcos 4.10-12) \p \v 9 Napotohuachina, ca'tano'sanënpitari itapona': “Achin Maistro naporanso', co nitotëraihuë'. ¿Ma'ta' tapon naporan?” itopi. \v 10 “Yosë hua'anëntërinso' co a'napita nitotopihuë'. Canpitaso nipirinhuë' ya'ipiya a'chinchinquëma' Yosë nanamën no'tëquën nitotacamaso marë'. A'napitaso nipirinhuë' co ya'ipiya a'chintarahuë'. Pënënto nananquësáchin a'chintarahuë ni'ton, natanaponaraihuë', co nitotapihuë'. Ma'sona ninahuësonta' nicaponaraihuë', co yonquiapihuë',” itërin. \s1 Tricoraya tapon naporinso' \r (Mateo 13.18-23; Marcos 4.13-20) \p \v 11 Ina quëran itaantarin: “Achin naporahuëso' iyaro'sa', a'chintanta'inquëma' nitotoco'. Yosë nanamën a'chinpatëhua', tricoraya pa'sarayapiso pochin ninëhua'. \v 12 A'naquën piyapi'sa' ira pochin nipi. Yosë nanamën natanpirinahuë'. Inairaro'sari huëcapairinso pochin a'naroáchin sopai huë'nin. Yosë nanamën natanpiso' osërëtiirin. Ama natëcaiso marëhuë' ananiantërin. Natëpi naporini, Yosëri cancanëna' anoyachitonhuë'. \v 13 A'naquëonta' na'piro pochin nipi. Yosë nanamën natanahuatona', a'naroáchin pa'yatatona', natëpirinahuë'. Co chiníquën cancantatonahuë', co natëmiatopihuë'. Ma'sha onpohuachinara, Yosë a'popi. \v 14 A'naquëonta' nahuano'sa' ya'huërinquë pochin nipi. Yosë nanamën natanpirinahuë'. Isoro'paráchin yonquiatona', co nanamën yonquipihuë'. Coriquiráchin cancantopi. Nipa'yatacasoáchin yonquirapi. Nahuano'sari imotërinso pochin ma'sharáchin yonquiatona', Yosë nanamën naniantopi. Co huachi natëpihuë'. \v 15 A'naquën piyapi'saso nipirinhuë' noyaro'pa pochin nipi. Yosë nanamën noya natanpi. Natanahuatona', noya cancantatona', natëtopi. No'tëquën yonquiatona', natëmiatopi. Ma'sha onpoaponaraihuë', co a'popihuë'. Ya'ipi cancanëna quëran imatona' noya noya nisapi,” tënin. \s1 Nanparin pochin nininso' \r (Marcos 4.21-25) \p \v 16 Ina quëran a'chintaantarin: \p “Nanparin i'chinpihuatëra, co i'mëanaquë po'morëhuë'. Co pë'saraanaquë acorëhuë'. Nanparin aconanquë acorë' noya a'pinacaso marë'. Piyapi'sa' huë'pachinara, noya quënantopi. Inapochachin Yosë nanamën sha'huitahua' a'napitanta' nitochina'. \v 17 Iporaso' ma'sha noyá po'opinan pochin ni'ton, co insonta' nitotërinhuë'. A'na tahuëriso nipirinhuë' ya'ipiya nitotapi. \p \v 18 Napoaton noya natanco'. Noya natëhuatama', na'con na'con nitotarama. A'naquënso nipirinhuë', ‘Nani nitotërahuë,’ topirinahuë', co yanatëpihuë' ni'ton, pi'pian tëranta' nitotopiso' Yosëri ananiantarin,” itërin. \s1 Quisoso quëmopinënpita \r (Mateo 12.46-50; Marcos 3.31-35) \p \v 19 Ina quëran Quisoso a'shin, iinpita, inapita huë'pi. Quisoso yanontopirinahuë', na'a piyapi'sa' yamopi ni'ton, co nanitopihuë' ya'conacaiso'. \v 20 Napoaton a'naquëni sha'huitërin. \p —Ni'quë' Maistro. Mamaparin, iyaparinpita, inapita huëcatona', aipiran huaniapi. Yanontërinënquën, itopirinahuë', Quisososo' tapon: \p \v 21 —Yosë natëpisopita iyahuëpita pochin ni'nahuë. Sanapi'santa' Yosë nanamën natëhuachina', mamahuë pochin ni'nahuë, itërin. \s1 Ihuan a'parinso' \r (Mateo 8.23-27; Marcos 4.35-41) \p \v 22 Ina quëran a'na tahuëri ca'tano'sanënpita itapon: \p —Aquëtëran pa'ahua', itërin. \p Potiquë ya'conahuatona', pëntonapi. \v 23-24 Quisososo' nipirinhuë', huanconënquë huë'ë́rarin. Paaquëya', panca ihuani manin. Co'sacairi potinën opoto opototahuaton nani yamëntaitapirinhuë', ca'tano'sanënpitari pa'yanatona', ochinanpi. \p —¡Maistro, Maistro, chimiitarihua'! Catahuacoi, itopi. \p Quisososo' huënsërahuaton, ihuan a'parin. Sononta' panca co'sacaitapirinhuë', asanoirin. A'naroáchin copitënin. \p \v 25 —¿Onpoatomata' co natëramacohuë? itërin. Inapitaso nipirinhuë' pa'yanatona', ninontapi. \p —¿Ma quëmapicha isoso' ni'ton, ihuan a'parin nicaya? Sononta' a'naroáchin asanoirin, nitopi. \s1 Sopairo'sari ya'coancantërinso' \r (Mateo 8.28-34; Marcos 5.1-20) \p \v 26 Ina quëran Cariria sono' aquëtëran canconpi, Quirasa parti itopiquë. \v 27 Quisoso nonshiconpachina, a'na quëmapiri nacapirin, na'a sopairo'sari ya'coancantërinso'. Ya'coancantopi ni'ton, co huachi yonquirinhuë'. Hua'qui' co manta' a'morinhuë'. Co huachi pëiquë ya'huërinhuë'. Na'pi naninquë chimipiro'sa' po'mopiquë ya'huárin. \v 28-29 Na'pochuachina catinaquë tanpaquën tonporahuatona', pa'onta' tonpotopirinahuë', oshitërachinin. Sopai nohuanton, co piyapi ya'huërinquëhuë' ta'antarin. Quisoso quënanahuaton, nantëntaquë isonquirahuaton, monshorarin. Napohuachina, Quisosori nosoroaton, a'naroáchin sopai itërin: \p —Iso quëmapi quëran pipico huachi, itërin. Ina natanahuaton, chiníquën nonin. \p —¿Ma'ta' yaonpotarancoi? Quëmaso' Quisosonquën. Yosë hui'ninquën. Yosë marë' ama aparisitocoisohuë', itërin. \p \v 30 —¿Ma'ninquënta' quëmaso'? itërin. \p —Na'a huaranca itërinacoi, topi. \p Hua'huayatërahuë' sopairo'sari ya'coancantopi ni'ton, ina pochin ninihuanin. \p \v 31 “Ama parisitopiquë a'pacoisohuë',” itantapi. \v 32 Ina ya'cariya na'a coshiro'sa' ya'huërin. Panënquë coshatapi. “Coshiro'saquë tëranta' a'pacoi ya'coanta'ii,” itantapi. “Inta nipachin, inaquë ya'conco',” itërin. \v 33 Itohuachina, quëmapi quëran pipirahuatona', coshiro'saquë ya'conconpi. Inaquë ya'conpachinara, coshiro'santa' hua'yantatona', a'naroáchin tahuan pa'topi. Panca sonoquë niitatona', inaquë chimiitopi. \p \v 34 Ina ni'sahuatona', coshi a'paina'piro'saso' ta'api. Ninanoquë canconahuatona', sha'huiconpi. Ninano pirayan ya'huëpisopitanta' a'naya a'naya sha'huitëra'piapi. \v 35 Natanahuatona', “¿ma'ta' onpocaiso'?” ta'tona', pa'pi nicapona'. Canquirahuatona', quëmapi hua'qui' hua'yantërinso' quënanquipi. Iporaso' Quisoso ya'cariya huënsëarin. Nani a'moanahuaton, noya yonquirin huachi. Co huachi hua'yantërinhuë'. Ina nicatona', pa'yanpi. \v 36 “Quisosori anoyatërin. Sopairo'sa' a'patahuaton, anoyatërin huachi. Co huachi hua'yantërinhuë',” topi ni'pisopitari. \v 37 Natanahuatona', ya'huëhuano'saso' pa'pi të'huatopi. Të'huatatona', Quisoso itopi: “A'na parti paquë,” itopi. Itohuachinara, potiquë ya'coantarin. \v 38 Yapa'pachina, quëmapi achin hua'yantërinsori itërin: “Canta' imainquën, topirahuë',” itërin. \p —Ama huëquësohuë'. \v 39 Ya'huëranquë paantaton, piyapi'sa' sha'huitonquë': “Yosë noyá anoyatërinco,” itëquë', itërin Quisosori. \p Napotohuachina, pa'nin. Ya'ipi ninanonënquë sha'huitëra'piarin. “Quisoso noyá anoyatërinco,” itëra'piarin. \s1 Sanapi anoyatahuaton, Cairo hui'nin ananpitaantarinso' \r (Mateo 9.18-26; Marcos 5.21-43) \p \v 40 Quisoso aquëtëran pëntoantarahuaton, na'a piyapi'sa' quënanconin. Inaquë ninarapi ni'ton, canconpachina nóya nontopi. \v 41 Naporo' a'na cotio hua'an cairo itopiso huë'nin. Inaso' niyontonpiso pëi' hua'an ya'conin. Quisoso quënanquirahuaton, nantën pirayan isonquirin. “A'naroáchin Sinioro pëinëhuëquë huëquë'. \v 42 Hui'nahuë yachiminarin,” itiirin. A'naíchin hui'nin ya'huëtërinso' chiníquën caniorin. Shonca cato' pi'ipitërin. Napotohuachina, inarë' pa'nin. Na'a piyapi'sari imasapi ni'ton, Quisoso ya'quëëtërapi. \p \v 43 Paaquëya', a'na sanapiri imaquiarin. Hua'qui' panca huënai' a'parárin. Nani shonca cato' pi'ipi co sanorinhuë'. Na'a notoro'sari nonënpirinahuë'. Ya'ipi coriqui i'quiaponahuë', co manta' noyatërinhuë'. \v 44 Quisoso pinën quëran huëcaton, a'morinso' huirotëínchin së'huaquirin. Së'huahuachina, a'naroáchin huënai' no'narin. \p \v 45 —¿Inta' së'huarinco? tënin Quisoso. “Co carinquënso' së'huaranquënhuë',” topi ya'ipiya. \p —Ni'quëchi Maistro, notohuaro' piyapi'sa' ya'quëëtapirinënquënhuë': “¿Inta' së'huarincoso'?” ¿tënan ti? itërin Pitrori. \p \v 46 —A'naso' natëtonco, së'huarinco. Së'huahuachincora, nitotërahuë. Ca nohuanto, noyatërin, tënin. \p \v 47 “Nani nitotërin,” ta'ton, sanapi huë'nin. Pa'yanaton, ropa ropátëriarin. Isonquirahuaton, Quisoso itapon: “Hua'qui' caniorahuë ni'ton, së'huaranquën Sinioro. Së'huahuatënquëra, a'naroáchin noyatërahuë,” tënin. Ya'ipi piyapi'sa' natanpi. \p \v 48 —Natëranco ni'ton, nani imoya anoyatëranquën. Noya paquë huachi, itërin. \p \v 49 Quisoso nonaquëya', a'na quëmapi Cairo pëinën quëran huë'nin. \p —Hui'nan nani chiminin. Ama huachi Maistro apiquësohuë', itërin. \p \v 50 Quisososo' natanaponahuë', itapon: \p —Ama iyasha pa'yanquësohuë'. Natëco, hui'nan noyachin, itërin. \p \v 51 Pëinënquë canconahuaton, ya'conconin. Pa'pin, a'shin, Pitro, Coansha, Santiaco, inapitaíchin quëparin. “Ama a'napitaso' huë'inasohuë',” tënin. \v 52 Na'a piyapi'sa' na'nëtona', ayanápi. \p —Ama na'nëcosohuë'. Co sanapia'hua chimininhuë'. Huë'ësárin, itërin Quisosori. \p \v 53 —Co huë'ërinhuë'. Nani chiminin huachi, itatona', tëhuapi. \v 54 Quisososo nipirinhuë' sanapia'hua maimirarahuaton: \p —Huënsëquë', apia'hua, itërin. \p \v 55 A'naroáchin nanpiantarahuaton, huanirin. “Nanon a'caco',” tënin Quisoso. \v 56 A'shin, pa'pin, inapita pa'yanpi. “Ma'pitacha nitotaton, ananpitaantaran paya,” itopirinahuë', “Ama a'napita sha'huitocosohuë',” itërin Quisosori. \c 9 \s1 A'chinacaso marë' a'parinso' \r (Mateo 10.5-15; Marcos 6.7-13) \p \v 1 Shonca cato' quëmapi'sa' Quisosori nani huayonin na'con na'con a'chintacaso marë'. Ca'tano'sanënpita itopi. Ayontonahuaton, chiníquën nanan quëtërin sopairo'sa' a'pacaiso marë'. Ina nohuanton, nisha nisha caniori maninsopitanta' anoyatapi. \v 2 “Paatoma' iyaro'sa', piyapi'sa' a'chintonco'. ‘Yosë yahua'anëntarinquëma'. Huëntonënquë ya'conpatama', noya catahuarinquëma',’ itoco'. Cania'piro'santa' anoyatoco'. Carinquëma catahuaranquëma' anoyatacamaso marë',” itërin. \v 3 —Pa'patama', ama manta' quëpacosohuë'. Pitana, pë'pëto, pan, coriqui, inapita ama quëpacosohuë'. Ama a'moramaso tëranta' cato' quëpacosohuë'. \v 4 Inso pëiquësona yacapatohuatama', ina pëiquëráchin ya'huëco'. Ina ninano quëran pipiamaquë huarë' inaquë ya'huëco'. \v 5 A'na ninanoquë pa'patama', “Ama isëquë huëcosohuë'. Co yanatanainquëmahuë',” itohuachinënquëma', patoco'. Yapa'patama', pënënco'. “Nani sha'huitopirainquëmahuë'. Co nohuantëramahuë' ni'ton, canpitaora tëhuënëmaquë nina'intarama',” itoco'. Ina quëran a'na parti paco', itërin Quisosori. \p \v 6 Ina quëran ca'tano'sanënpitari pa'sahuatona', noya nanan a'china'piapi. Nisha nisha ninanoquë pënëna'piapi. Na'a cania'piro'sa' anoyatopi. \s1 Coansha Paotista tëpapiso' \r (Mateo 14.1-12; Marcos 6.14-29) \p \v 7 Napopiso' ya'ipi parti nahuinin. Cariria hua'an Irotisë itopisonta' natantërin. Natantahuaton, nisha nisha yonquirin. “¿Inta' Quisososo'?” itohuachinara, “Coansha Paotista nanpiantarinso' nimara,” topi a'naquën. \v 8 “Co inahuë'. Iniasë ya'noantarinso' nimara,” topi a'naquëonta'. “Co inahuë'. A'na pënëntona'pi iráca chiminpirinhuë', nanpiantarinso' ipora,” topi a'napitanta'. \p \v 9 Ina natanaton, hua'ani itërin: \p —Cari Coanshaso' atëpatërahuë, nishitëconotopi. Ina quëmapiso nipirinhuë', nani ma'sha nanitaparin, natantërahuë. ¿Inta' inaso' nimara? Canta' nohuichi, ta'ton ya'nipishahuë yani'nin. \s1 Cosharo' ana'atërinso' \r (Mateo 14.13-21; Marcos 6.30-44; Juan 6.1-14) \p \v 10 Ca'tano'sanënpita huëantarahuatona', Quisoso sha'huitiipi. “Nani a'chinai. Cania'piro'santa' anoyatërai,” itiipi. Napotohuachinara: “Huëco' iyaro'sa' canpoara pa'ahua',” itërin Quisosori. Itohuachina, Pitsaitaquë pa'pi. \v 11 Na'a piyapi'sari natanahuatona', imapi. Canquihuachinara, Quisosori noya nontërin. Yosë hua'anëntërinquë ya'conacaiso' a'chintarin. Nani a'chintahuaton, cania'piro'sa' a'naroáchin anoyatërin. \p \v 12 Nani i'huararahuaso', ca'tano'sanënpitari itiipi: \p —Nani i'huarin. Co manta' isëquë ya'huërinhuë'. Piyapi'sa' a'paquë' pa'ina'. Isoshara'huaya ninanoro'sa', pëiro'sa', inapita ya'huërin. Inaquë cosharo' pa'anatona', ca'ina'. Naporahuatona', inaquë huë'ëpachina', itopi. \p \v 13 —Canpitari a'caco', itërin Quisosori. \p —Capa isëquë capacaso'. A'natërapoya pan, catoya sami, inaíchin ya'huëtërincoi. Notohuaro piyapi'sa' ya'huërin. Quiya pa'anahuatoi, ¿ina nápo' ya'pi a'ca'ii ti? itopi. \p \v 14 A'natërápo huaranca pochin quëmapi'sa' ya'huëpi ni'ton, napopi. Ina quëran ca'tano'sanënpita itërin: \p —Piyapi'sa' sha'huitoco' huënsë'ina'. A'natërápo shonca, a'natërápo shonca pochin huënsë'ina', itërin. \p \v 15 Sha'huitohuachinara, ya'ipiya huënsëpi. \v 16 Nani huënsëhuachinara, Quisosori a'natërapoya pan, catoya sami, inapita ma'patërin. Inápaquë në'pëtahuaton, Yosë nontërin: “Yosparinquën, Tata,” itahuaton, pan, sami, inapita së'panahuaton, ca'tano'sanënpita quëtërin. “Piyapi'sa' quëtonco' ca'ina',” itërin. \v 17 Quëtohuachinara, ya'ipi piyapi'sa' coshatopi. Natëaquëhuarë' coshatopi. Ina quëran ca'tano'sanënpitari pë'sotopiso' masahuatona', shonca cato' i'më' amëntatopi. \s1 Pitro natëtërinso' \r (Mateo 16.13-19; Marcos 8.27-29) \p \v 18 A'na tahuëri Quisoso inaora pa'nin Yosë nontacaso marë'. Ca'tano'sanënpitaráchin inaquë ya'huëpi. Nani Yosë nontohuachina, Quisosori itërin: \p —Nani ma'sha nanitaparahuë ni'to, ¿in pochinta' piyapi'sa' cancantiarinaco? itërin. \p \v 19 —“Coansha Paotistaco' nanpiantarinso',” topi a'naquën. “Co inahuë'. Tata Iniasëco' nanpiantarinso',” topi a'naquëonta'. “Co inahuë'. A'na pënëntona'pi iráca chiminpirinhuë', nanpiantarinso' nimara,” topi a'napitanta', itopi. \p \v 20 —Canpitaso nipirinhuë' ¿ma'ta' yonquirama'? itërin Quisosori. \p —Quëmaso' Cristo, Yosë a'paimarinquënso', itërin Pitrori. \s1 Chiminacaso' ninorinso' \r (Mateo 16.20-28; Marcos 8.30–9.1) \p \v 21 Pitrori napotopirinhuë': “Ama inaso' ipora a'napita sha'huitocosohuë',” itahuaton, sha'huitërin: \v 22 —Yosë quëran quëmapico niporahuë', na'con parisita'huaso' ya'huërin. Cotio ansiano'sa', corto hua'ano'sa', cotio maistro'sa', inapita co huachi quë'yaponacohuë'. Tëpararinaco. Napoaponahuë', cara tahuëri quëran Yosë ananpitaantarinco, itërin. \p \v 23 Ina quëran piyapi'sa' pënëantarin. \p —Yaimapatamaco, canpitaora nohuantëramaso' naniantoco'. Yosë nohuantërinsoráchin imaco huachi. Corosëquë chiníquën parisitërë'. Canpitanta' parisitapomarahuë', nani tahuëri imamiatoco. \v 24 Noya nanpicamasoáchin yonquihuatama', topinan quëran nanpiarama'. A'na tahuëri chiminatoma', parisitomiatarama'. Nipirinhuë', casáchin yonquihuatamaco, parisitapomarahuë', co topinan quëran nanpiaramahuë'. Yosë'pa' nanpimiatarama'. \v 25 Ya'ipi ma'sha isoro'paquë canapiramahuë', co hua'yanëma' cha'ëpachinhuë', co canamiataramahuë'. ¡Onponta' pahuërëtapiramahuë', co huachi hua'yanëma' nanitarinhuë' cha'ëcaso'! \v 26 Imapatamaco, tëhuaponënquëma'. Tapayatomaco a'pohuatamaco, a'na tahuëri carinquëmanta' a'poaranquëma'. Nanamëhuë a'pohuatama', carinquëmanta' o'mantahuato, a'poaranquëma'. Yosë quëran quëmapico ni'to, o'mantararahuë. Tata huënaratërinso pochin canta' huënaratarahuë. Noya anquëniro'sapitaro'co o'mantararahuë. \v 27 No'tëquën itaranquëma'. Yosë isoro'pa' hua'anëntapon. A'naquëma' co'huara chimiantërasënquëmahuë', hua'anëntërinso' ni'sarama', itërin. \s1 Nisha pochin ya'norinso' \r (Mateo 17.1-8; Marcos 9.2-8) \p \v 28 Posa tahuëri quëran Quisoso motopiquë pa'nin. Pitro, Coansha, Santiaco, inapitaráchin quëparahuaton, Yosë nontacaso marë' pa'nin. \v 29 Yosë nontaso', nisha pochin ya'norin. A'morinsonta' huënaráchin huënaráchin ninin. Huiri huiríchin. \v 30-31 A'nanaya Moisësë, Iniasë, inapita ya'nopi. Inahuanta' huënaráchin huënaráchin nipi. Quisosorë' ninontapi. “Quirosarinquë pa'pato, tëpararinaco,” itërin Quisosori. \v 32 Ca'tano'sanënpitaso nipirinhuë' huë'ëi' iquitatona', yahuë'ëpirinahuë'. Capayatantahuachinara, Quisoso huënaráchin nininso' quënanpi. Moisësë, Iniasë, inapitanta' quënanpi. \v 33 Inapitaso' yapanantahuachinara, Pitrori itapon: \p —¡Ma noyacha Maistro isëquë huë'nëhua paya! Cara imënamëa'huaya nii, a'nara' quëma marë', a'nanta' Moisësë marë', a'nanta' Iniasë marë', topirahuë', itërin. \p Co yonquiatonhuë', napotërin. \v 34 Napotaquëya', chitorori imotërin. Ya'ipiya imotërin ni'ton, pa'yanpi. \v 35 Chitoro' huancana quëran Yosëri nontërinso' natanpi. “Isoso' hui'nahuë huayonahuëso'. Ina natanco',” itërin. \p \v 36 Nani nontohuachina, ni'sápirinahuë', co a'napita quënanpihuë'. Quisosoráchin quënanpi. Ina yonquiatona', co manta' topihuë'. Nani ni'pirinahuë', naporo tahuëri'sa' co insonta' sha'huitopihuë'. \s1 Hua'huasha hua'yantërinso' \r (Mateo 17.14-21; Marcos 9.14-29) \p \v 37 Tahuëririnquë motopi quëran nohuaraimantarahuatona', na'a piyapi'sa' quënanquimapi. Quisoso yonípona' huë'pi. \v 38 A'nariso' nontiirin. \p —Huëquë' Maistro, hui'nahuë nitiico. Inaíchin hui'nahuë nipirinhuë', \v 39 a'nanaya sopairi ya'coancantohuachina, “yai” tosahuaton no'paquë nitë'yatërin. Sa'po sa'po niconin. Pacororárin. Napoin quëran sopairi patohuachina, pa'pi iquirorin. \v 40 Ca'tano'sanënpita nontato: “Sopai inquitoco',” itopirahuë', co nanitopihuë', itërin. \p \v 41 —¡Ma'huantacha ninama paya! Canpitaso' co Yosë natëramahuë'. Co natantochináchinhuë' cancantërama'. Nani hua'qui' a'chintopiranquëmahuë', ¿onporo huarëta' yanatëramaco? tënahuë. Hui'nan quëshico, itërin Quisosori. \p \v 42 Inaquë quëntapirinhuë', no'paquë sopairi ataatantarin. Apacoroantarin. Quisosori ni'sahuaton, sopai itërin: “Hua'huasha tananpitëquë'. Pipimiatëquë huachi,” itërin. A'naroáchin sopai pipirin. Hua'huasha noyatërin huachi. “Pëinënquë iyasha quëpantaquë',” itërin. \v 43 Ya'ipi piyapi'sari nicatona', pa'yanpi. “¡Ma noyacha Yosëri catahuarin ni'ton, sopai a'parin paya!” topi. \s1 Chiminacaso' ninoantarinso' \r (Mateo 17.22-23; Marcos 9.30-32) \p Ya'ipi piyapi'sari pa'yanatona', anoyatërinso' yonquirápirinahuë', ca'tano'sanënpita itantarin: \p \v 44 —Noya natanco iyaro'sa'. Yosë quëran quëmapico niporahuë', a'na tahuëri sha'huirapihuachinco, piyapi'sa' masarinaco. Ina yonquiráco', itërin. \p \v 45 Natanaponaraihuë', co nanitopihuë' natëtacaiso'. “¿Onpoatonta' ina pochin nontërinpoa'?” topi yonquinëna quëran. Naporahuaton, të'huatatona' co nohuantopihuë' natanacaiso'. \s1 Chini chiníquën nanantërinso' \r (Mateo 18.1-5; Marcos 9.33-37) \p \v 46 Ina quëran ca'tano'sanënpita capini ninontatona', “¿Inquënpoacha chini chiníquën nanantërë'pëhuaya?” nitopi. \v 47 Co natanaponahuë', inaora yonquinën quëran Quisoso nitotërin. Napoaton hua'huasha maimirarahuaton, ya'cariya ahuanirin. \p \v 48 —Ama chiníquën nanantacamaso' yonquicosohuë'. Imaramaco ni'ton, hua'huasha nosorohuatama', nosoroaramaco canta'. Nosorohuatamaco, co casáchin nosoroaramacohuë'. Yosënta' nosoroarama'. Inaso' isoro'paquë a'paimarinco. Hua'huaro'sa pochin cancantopisopita Yosëri noya noya ni'nin, itërin Quisosori. \s1 Pi'pian nisha imarinso' \r (Marcos 9.38-40) \p \v 49 A'na tahuëri Coanshari itapon: \p —A'na quëmapi Maistro ni'nai. “Quisoso nanan quëtërinco,” ta'ton sopairo'sa' a'pararin. Inaso nipirinhuë', co quiya pochin imarinquënhuë' ni'ton, co nohuantëraihuë'. “Ama inapoquësohuë',” itërai, itërin. \p \v 50 —Tananpitoco' sopai a'pa'in. Insosona co inimicotohuachinpoahuë', catahuarinpoa', itërin Quisosori. \s1 Santiaco, Coansha inapita pënëninso' \p \v 51 Nani ya'caritëriarin Quisoso inápaquë panantacaso'. Napoaton “Onpopionta' Quirosarinquë pa'sarahuë huachi,” tënin. \v 52 Yapaaton, catoya'pi a'parin. “Paso' ninanoquë pa'i, topirahuë'. Paatoma', natantonco' huë'ëpataquëhua',” itërin Quisosori. Inaquë Samaria piyapi'sa' ya'huëpi. \v 53 Natanahuatona', co Quisoso huëcacaso' nohuantopihuë'. Quirosarinquë pa'sarin ni'ton, co nohuantopihuë'. \v 54 Ina marë' Santiaco, Coansha, inapita no'huitopi. \p —¿Ma'ta' Sinioro onpochii? Yosë nonchii inápa quëran pën a'paimaton isopita ahuiquichin topiraihuë', itopi. \p \v 55 Tahuërëtahuaton: —Ama iyaro'sa' napocosohuë'. Tananpitoco', itërin. \v 56 Ina quëran a'na ninanoquë paantarin. \s1 Ya'ipi cancanën quëran imacaso' ya'huërinso' \r (Mateo 8.19-22) \p \v 57 Papona pochin a'na quëmapiri nontiirin: \p —Canta' Sinioro imainquën. Insëquësona pa'patan, canta' pa'i, topirahuë', itërin. \p \v 58 —Sacai' imancoso', tënahuë. Ma'sha tananquë ya'huërinsopita huë'ëshinantëna ya'huëtopi huë'ëcaiso marë'. Inairanta' pë'pëtën ya'huëtërin. Caso nipirinhuë' Yosë quëran quëmapico niporahuë', co pëi' ya'huëtërincohuë'. Pa'sápato, co ya'huëmiatërahuë', itërin. \p \v 59 A'nanta' huë'pachina: —Imaquico, itopirinhuë'. \p —Oshaquëran Sinioro imainquën. Tatahuë nani noyá mashotërin. Chiminpachin, cari pa'pitarahuë. Ina quëran imainquën, topirahuë', itërin. \p \v 60 —A'naquën co nohuantopihuë' imainacoso'. Chimipi pochin cancantopi. Inapitari pa'pichina', tënahuë. Quëmaso nipirinhuë', ca na'con na'con yonquiatonco Yosë yahua'anëntërinpoaso' sha'huiquë', itërin Quisosori. \p \v 61 A'na quëmapinta' huëcaton: \p —A'na tahuëri Sinioro imasaranquën, topirahuë'. Ipora quëmopinëhuëpita nontëri'i. Nani nontohuato imainquën, itopirinhuë', \v 62 Quisosori itërin: \p —Ama iyasha, nisha nisha yonquiquësohuë'. Ni'quë'. A'nëtohuatëra, noya nicatë' ahuëhuatëra, no'tëquën ahuërë'. Niquë notëtahuatë' ahuëhuatëraso', co noya ahuërëhuë'. Inapochachin nisha nisha yonquihuatama', co nanitaramahuë' Yosë hua'anëntërinso' no'tëquën imacamaso', itërin. \c 10 \s1 Canchisë shonca catoya'pi a'parinso' \p \v 1 Ina quëran a'napitanta' sha'huitërin pënëntacaiso'. Canchisë shonca cato' quëmapi'sa' huayonahuaton, catoya catoya a'parin. Nisha nisha ninanoquë a'parin. Oshaquëran ina ninanoro'saquë chachin pa'sarin ni'ton, inapita'ton a'parin pënëntacaiso marë'. Yapa'pachinara itapon: \p \v 2 “Tëhuënchachin iyaro'sa', isoro'pa' panca imin pochin ninin. Cayarinso' manëso pochachin piyapi'sa' manë' Yosë imacaiso marë'. Na'a piyapi'sa' ya'huëpirinahuë', caraíchin pënëntarin. Napoaton Yosë nontoco' a'napitanta' a'pa'in pënënchina'. Inaso' ya'ipiya hua'anëntarin. \v 3 Iporaso' a'paranquëma'. Ni'co'. Carniroa'huaro'sa' co nanitopihuë' nia'paicaiso'. A'naroáchin tanan ni'niro'sari manin. A'naquën piyapi'sa' ni'niro'sa pochin cancantatona', no'huiponënquëma'. \v 4 Pa'patama', ama manta' quëpacosohuë'. Pë'pëto, coriqui, sapatë co inapita tëranta' quëpacaso' ya'huërinhuë'. Piyapi'sa' nacapihuatama', ama hua'qui' nontocosohuë'. Manóton paco'. \v 5 A'na pëiquë canconpatama', hua'anën nontoco': ‘I'huata iya. Yosë catahuainquëma',’ itoco'. \v 6 Noya nontohuachinënquëma', Yosëri catahuaarin mini. Co'so' noya nontohuachinënquëmahuë', co Yosëri catahuaarinhuë'. \v 7 Nohuantohuachinënquëma', ina pëinënquë yacahuaco'. A'cahuachinënquëma', ca'co'. O'shitohuachinënquëma', o'oco'. A'chintarama' ni'ton, topinan ca'co'. Ama nisha nisha pëiquë yaca yacapatë́rantacosohuë'. \v 8 A'na ninanoquë pa'patama', noya nontohuachinënquëma', inaquë a'chintoco'. Ma'sona a'cahuachinënquëma', ca'co'. \v 9 Cania'piro'sa' inaquë ya'huëhuachina', anoyatoco'. ‘Iso tahuëri'sa' Yosë yahua'anëntarinquëma',’ itoco'. \v 10 A'naquën piyapi'saso nipirinhuë' co nohuantarinënquëmahuë'. Ina ninanoquë canconpatama', cachiquë paatoma', pënëntoco'. \v 11 ‘Nani sha'huitopirainquëmahuë'. Co nohuantëramahuë' ni'ton, canpitaora tëhuënëmaquë nina'intarama'. Co natëpiramahuë', Yosëso' yahua'anëntarinquëma',’ itoco'. \v 12 Ayaro' tahuëri nanihuachin, inapitaso' chiníquën parisitapi, tënahuë. Iráca Sotomaro'saso' pa'pi co noyahuë' nipi ni'ton, Yosëri chiníquën ana'intërin. Co natërinacosopitaso nipirinhuë', chini chiníquën ana'intarin huachi,” itërin. \s1 Nisha nisha ninanoquë ya'huëpisopita pënëninso' \r (Mateo 11.20-24) \p \v 13 Ina quëran Quisoso taantarin: “Corasinoquë, Pitsaitaquë inaquëpita ya'huëramaso', ¡ma'huantacha nisarama paya! Na'con pënënpiranquëmahuë', co natëramacohuë'. Ina marë' parisitarama'. Tiroquë, Sitonquë, inaquëpitaso nipirinhuë' co pënëntërahuë'. Co inaquë cania'piro'sa' a'naroáchin anoyatërahuë'. Inaquë naporahuë naporini, oshanëna marë' sëtatona', sa'catën nininso' a'moitonahuë'. Huarianoquënta nipa'samototatona' co noyahuë' yonquipisopita nanianchitonahuë'. \v 14 Napoaton iyaro'sa' ayaro' tahuëri nanihuachin, Yosë chini chiníquën ana'intarinquëma'. Tiroquëso', Sitonquëso', co onpopinchin ana'intarinhuë'. \v 15 Capinaomoquë ya'huëramasopitanta' co no'tëquën yonquiramahuë'. ‘Noyacoi ni'toi, Yosë'pa' pa'sarai, ¿topiramahuë' ti? Co inatohua' pa'saramahuë'. Parisitopiquë tëhuënchinso' pa'miatarama huachi,’ tënahuë,” itërin. \p \v 16 Ina quëran yaa'parinsopita itaantarin: \p “Iporaso' pënëntacamaso marë' a'pararanquëma'. Ca ya'huërënamëhuë pënëntarama'. Noya natanpachinquëma', natanarinaco canta'. Co'so' nohuantohuachinënquëmahuë', co canta' nohuantarinacohuë'. Co nohuantohuachinacohuë', co Yosënta' nohuantapihuë',” itërin Quisosori. Itohuachina, pa'pi huachi. Nisha nisha ninanoquë pënëntëra'piapi. \s1 A'parinsopita huëantapiso' \p \v 17 Nani pënëntohuachinara, canchisë shonca catoya'pi chachin nóya cancantatona', Quisosoquë huëantapi. \p —Sopairo'santa' Sinioro nontërai. “Quisoso nanan quëtërincoi ni'ton, a'parainquën,” itohuatëira, pipipi, itopi. \p \v 18 Napotohuachinara, Quisosori itërin; \p —Sopai hua'an chachin iráca inápaquë ya'huëpirinhuë', Yosëri të'yatërin. O'cori pochin a'naroáchin anotërinso' ni'nahuë. \v 19 Nani nanan quëtëranquëma' canpitanta' sopai minsëcamaso marë'. Ca yonquiatomaco, sopairo'sa' nontohuatama', patarinquëma'. Ya'huan, yonpinca inapita i'natohuatama', co manta' onpotarinquëmahuë'. Ya'huan yaquëtërinposo pochin sopainta' yaacorinquëma'. Canpitariso nipirinhuë' minsëarama'. Co manta' nanitarinhuë' minsëinquëmaso'. \v 20 Sopairo'sa' a'papiramahuë', ama ina marëáchin noya cancantocosohuë'. Imaramaco ni'ton, Yosë'pa' pa'sarama'. Inatohua' nininëma' nani ninshitërinquëma'. Ina marë' tëhuënchinso' nóya cancantoco', itërin. \s1 Tata Yosë anitotërinpoaso' \r (Mateo 11.25-27; 13.16-17) \p \v 21 Naporo' Ispirito Santo nohuanton, Quisoso nóya cancantërin. Noya cancantaton, Yosë nontarin. “Ma noyacha, Tata, yonquiran paya. Quëmaso' chini chiníquën nanantëran. Inápaquë, isoro'paquë, ya'ipi parti hua'anëntaran. Quëma nohuanton, a'naquën nani ma'sha nitotaponaraihuë', co nanamën nitotopihuë'. ‘Quiyaora noya noya nitotarai,’ topiso marë', co nanamën anitotëranhuë'. Imarinacosopitaso nipirinhuë' catahuaran. ‘Catahuaco Sinioro co caora nanitërahuë',’ itohuachinën, quëma nanamën chachin anitotëran. Ina marë' Tata, ‘Yosparinquën,’ itëranquën,” tënin, Yosë nontaton. \p \v 22 Ina quëran a'parinsopita itantarin. “Tata Yosë nohuanton, chiníquën nanantërahuë. Ya'ipi nanamën anitotërinco piyapi'sa' a'chinta'huaso marë'. Hui'ninco ni'to, tatahuësáchin noyá nohuitërinco. Inapochachin canta' Tata Yosë nohuitërahuë. Casáchin noyá nohuitërahuë. A'naquën piyapi'santa' caora nohuanto, anohuitërahuë. Inapitanta' Yosë nohuitapi huachi,” itërin. \p \v 23 Nani a'chintohuachina, ca'tano'sanënpita amasha quëparahuaton, sha'huitërin: “Isoro'paquë o'mato, nani ma'sha ninahuë. Ma noya Yosë nosororinquëma' ni'ton, ni'nama'. \v 24 Iráca quëran huarë' na'a copirnoro'sa', pënëntona'piro'sa', inapita ni'namasopita yani'pirinahuë', co ni'pihuë'. A'chintëranquëmasopitanta' yanatanpirinahuë', co natanpihuë',” itërin. \s1 Nosorotona'pi naporinso' \p \v 25 Ina quëran a'na maistro iráca nanan noya nitotërinso' huanirahuaton, Quisoso tënicaso marë' itapon: \p —¿Ma'ta' Maistro onpo'i nanpimiata'huaso marë'? itërin. \p \v 26 —Iráca Yosë quiricanën quëran ninshitaton, pënëninpoa'. ¿Ma'ta' tënin? itërin. \p \v 27 —“Tata Yosë hua'anëntërinpoa'. Ina nosoroco'. Ya'ipi cancanëma quëran, ya'ipi hua'yanëma quëran, ya'ipi chinirama quëran, ya'ipi yonquinëma quëran, ya'ipi inaquëranpita nosoromiatoco'. Isonta' Yosë nohuantërin: Quëmaora ninosororanso pochachin a'napitanta' nosoroco',” tënin, itërin. \p \v 28 —No'tëquën naporan. Ina pochin nipatan, Yosë pochin cancantaton, nanpimiataran huachi, itërin Quisosori. \p \v 29 —Ina nitotaporahuë', ¿ma'ta' onpo'i? ¿Inpitaquë huarëta' nosoro'i? itaantarin. \p \v 30 —Inta nipachin a'chinchinquën. A'na cotio quëmapi Quirosarinquë ya'huërin. A'na tahuëri Quiricoquë pa'sapirinhuë'. Paaso', tëpatoro'sari mapi. Ahuëatona', ihuapi. Ai'nanpiratopi. Yachimiánin patopi. \v 31 Ina quëran cotio corto hua'an ina ira chachin pa'tapirinhuë'. Quëmapi quënanconaponahuë', pëshonanpirahuaton na'huëtërin. \v 32 Ina piquëran a'na quëmapinta' pa'sarin. Inaso' Nihui huënton quëmapi ni'ton, corto hua'an catahuarinso'. Inarinta' quënanconaponahuë', inapotaantarin. \v 33 Ina quëran Samaria quëmapirinta' quënancoantarin. Inaso' nisha quëmapi niponahuë', nosororin. \v 34 Ya'cariconahuaton, catahuarin. Pë'shapiso' tomaquë, huinoquë, inaquëpita pashitërin. Inapotahuaton tonpotërin. Ina quëran inaora moranënquë acorahuaton, huë'ëpatacaso pëiquë quëparin. Inaquë a'pairin. \v 35 Tahuëririnquë catotë' coriqui prata quëran nininso' pëi' hua'anën quëtërin. “Paso' ninanoquë pa'sarahuë. Quëmari a'paiquë'. Coriqui pahuanpachin, quëmaora coriquinën castaquë'. Huënantahuato, i'huërëchinquën,” itërin.\fig |src="CN01749b.tif" size="span" loc="Luke 10.33-35" ref="Lucas 10:35" \fig* \v 36 Ni'quë' iyasha. Caraya'piri ahuëpiso' quënanconpi. ¿Insoarita' iin pochin nosororin? itërin Quisosori. \p \v 37 —Nisha piyapiri nosororinso', tënin. \p —Ina mini. Paaton, quëmarinta' inapochachin nosoroquë', itërin. \s1 Marta, Maria, inapita napopiso' \p \v 38 Ina quëran paantahuaton, a'na ninanoquë canconin. Inaquë Marta ya'huërin: \p —Huëquë' Sinioro ni'quicoi, itohuachina, ya'conapatërin. \v 39 Martaso' cain ya'huëtërin, Maria itopiso'. Quisoso huë'pachina, ya'cariya huënsëquirin. A'chininso' noya natanarin. \v 40 Martaso nipirinhuë' cosharo nicaton sacatárin. Nisha nisha yonquiaton, Quisoso huëcapairin: \p —Caihuë Sinioro topinan huënsëárin. Caora cosharo' nisarahuë. Sha'huitëquë' catahuainco, itërin. \p \v 41 —Imoya. Nisha nisha ma'sha yonquiaton, co noya cancantëranhuë'. \v 42 Casáchin natancoso' na'con na'con nohuantërahuë. Mariaso' natanatonco, noya noya nisarin. Na'con yonquirinco ni'ton, noya cancantomiatarin tënahuë, itërin Quisosori. \c 11 \s1 Yosë nontacaso' a'chininso' \r (Mateo 6.9-15; 7.7-11) \p \v 1 A'na tahuëri Quisoso Yosë nontárin. Nani nontohuachina, ca'tano'sanëni itërin: \p —A'chintocoi Sinioro Yosë nonta'huaiso'. Coanshaso' imarinsopita a'chintërin. Quiyanta' a'chintocoi nitochii, itërin. \p \v 2 —Inta nipachin a'chinchinquëma'. Yosë yanontohuatama', iso pochin nontoco': \q1 “Tata Yosë, quëmasáchin noya noyanquën ni'ton, ya'ipi piyapi'sa' chinochinënquën. \q1 Chini chiníquën nanantëran ni'ton, ya'ipicoi natëiinquën. \q1 \v 3 Nani tahuëri catahuacoi cosharo' ya'huëchincoi. \q1 \v 4 Co noyahuë' nicatoi, oshahuanai. Nosoroatoncoi, oshanëhuëi inquitocoi. \q1 A'napita ma'sha onpotohuachincoi, nanan anoyatëraiso pochachin oshanëhuëi inquitatoncoi anoyacancantocoi. \q1 Co noyahuë' yonquihuatoi, catahuacoi a'naroáchin nanianchii,” itoco', Yosë nontohuatama', tënin. \p \v 5 Ina quëran a'chintantarin. \p —Ni'co' iyaro'sa'. Ni'toro'sa' huë'pachinara, capa a'cacaso' nipachina, a'na piyapi pëinënquë pa'në'. Yono tashi' nipirinhuë', ma'sha nitonë'. “Cara pan quëtoco iyasha. \v 6 Nipayaraiso' huë'pirinhuë', co manta' a'ca'huaso' ya'huëtërincohuë',” tënë'. \v 7 Yono tashi' ni'ton, co nohuantaponhuë' nimara. “Paquë' iyasha. Nani ya'coana oncotërahuë. Hui'nahuëpitanta' huë'ësápi. Co nanitërahuë' quëta'huanquënso',” tapon nimara. \v 8 Nipayarinso' niponahuë', co nohuantopirionta', naquëranchin naquëranchin nitantahuachina, huënsëintarahuaton, quëtapon. \v 9 Napoaton Yosë na'con nontoco'. Pahuantërinquëmaso' nipatama', quëtarinquëma'. Ma'sha yonirëso pochin cancantatoma', nontáco' catahuainquëma'. Ya'coana pi'nirëso pochin cancantatoma', nontoco' aya'coinquëma' \v 10 Tëhuënchachin ma'sha nitohuatama', quëtarinquëma'. Hua'qui' ma'sha yonípatama', quënanarama'. Ya'coana pi'nirëso pochin nipatama', i'soatarinquëma'. \p \v 11 “Hui'nama' tanaton, ‘Sami nayarahuë,’ itohuachinquëma', co ya'huan quëtaramahuë'. Co insonta' nohuantërinhuë' hui'nin inapotacaso'. \v 12 Ataricayonta' natanpachinquëma', co yonpinca quëtaramahuë'. Noya cosharo' quëtarama'. \v 13 Canpitaso' co noyahuë' yonquiapomarahuë', hui'nama' nosororama'. Noya ma'sha quëtërama'. Yosëso' noya noya ni'ton, na'con na'con nosororinquëma'. Inápaquë ya'huaponahuë', hui'ninpita pochin ni'ninquëma'. Nontohuatama', ‘Ispirito Santo aya'coancantoco,’ itohuatama', aya'coancantarinquëma',” itërin. \s1 Sopai hua'an minsërinso' \r (Mateo 12.22-30; Marcos 3.19-27) \p \v 14 Ina quëran a'na quëmapi huë'nin. Sopairi ya'coancantërin ni'ton, co nanitërinhuë' nonacaso'. Quisosori quënanahuaton, sopai a'patërin. Nani a'patohuachina, noya nonin huachi. Piyapi'sari nicatona', pa'yanpi. “¡Ma noyacha ni'ton, a'naroáchin sopai a'parin paya!” topi. \v 15 A'naquënso nipirinhuë' nisha yonquipi. “Sopairo'sa' hua'anën Piirsipo itopisoari catahuarin ni'ton, nanitaparin sopai a'pacaso',” toconpi. \p \v 16 A'napitarinta' Quisoso itapona': “Yosë pochin niquë' ni'iinquën,” itonpi. Tënicaiso marë' napotopi. \v 17-18 Quisososo nipirinhuë' yonquipiso' nitotaton, itërin: \p “Co Satanasë catahuarincohuë' sopairo'sa' a'paca'huaso'. Inaso' sopairo'sa' hua'anën ni'ton, co sopairo'sa' no'huirinhuë'. Nino'huipi naporini, co huachi hua'anëna nicacaso nanichitonhuë'. Ni'co'. Ninanoquë ya'huëpisopita nino'huipi naporini, yanquë'itonahuë'. Quëmopinëna capininta' nino'huipi naporini, yanquë'itonahuë'. \v 19 A'naquën a'chintëramasoarinta' sopairo'sa' yaa'papi. Piirsipo catahuarinco tënama' ni'quëhuarë', inapitanta' inari catahuarin. Napoaton inapita natanpatama', co no'tëquën yonquiatomahuë' naporamaso sha'huitarinquëma'. \v 20 Caso nipirinhuë', Yosë catahuarinco sopairo'sa' a'paca'huaso'. Ina nohuanton, a'parahuë. Napoaton Yosë chachin a'paimarinco hua'anënta'huanquëmaso marë', tënahuë. \p \v 21 Quëmapi chiníquën nipachina, pëinën noya a'pairin. Sahuëni, shonqui, inapita ya'huëtërin ni'ton, co insonta' nanitërinhuë' ma'shanënpita ihuacaso'. \v 22 A'naso nipirinhuë' ina quëran chini chiníquën ni'ton, huëcapairahuaton minsërin. Sahuëni, shonqui, inapita matahuaton, ma'shanënpitanta' quiquitërin. \p \v 23 Insosona co imapachincohuë', inimicotarinco. Co catahuahuachincohuë', piyapi'sa' anishacancantarin ama Yosë imacaiso marëhuë',” itërin. \s1 Sopairi ya'coancantaantarinso' \r (Mateo 12.43-45) \p \v 24 Naquëranchin a'chiantaton, itaantapon: \p “A'na quëmapi ya'huërin. Sopairi ya'coancantopirinhuë', ina quëran pipirin. Pipihuachina, inotëro parti pa'sárin. Insëquësona ya'huëcaso marë' yonisapirinhuë', co quënaninhuë'. Napoaton ina quëmapiquë chachin huëantarin. \v 25 Inaso' co Yosë yonquiatonhuë', topinan ya'huárin quënanquiantarin. Noya ya'huëantachinachin ni'ton, yaya'coancantantarin. \v 26 Napoaton paantarahuaton, canchisë sopairo'sa' aquë aquëtë' co noyahuë' nipisopita maantarin. Posa sopairo'sari chachin quëmapi ya'coancantantapi. Inaquë ya'huápi. Quëmapi aquë aquëtë' co noyahuë' yonquirin huachi,” itërin. \s1 Noya cancantopisopita \p \v 27 Na'a piyapi'sa' natanapi. A'na sanapiso' natanahuaton, itërin: \p —Ma noya a'chintërancoi. Mamaparinquën hua'huarinquën ni'ton, ma noya Yosëri ni'nin. ¡Aso'sorinquën ni'ton, nóya cancanchin! tënahuë, tënin chiníquën nonaton. \p \v 28 Inaso napopirinhuë', Quisosori itapon: \p —Yosë nanamën natanahuatona natëpisopita tëhuënchinso', noya noya cancantapona' tënahuë, itërin. \s1 Yosë pochin nicacaso' nohuantopiso' \r (Mateo 12.38-42; Marcos 8.12) \p \v 29 Na'con na'con piyapi'sa' huë'pachinara, itantarin: “Iporaso' na'a piyapi'sa' co noyahuë' yonquipi. ‘Yosë pochin niquë' ni'iinquën. Ina ni'patoi natëarainquën,’ itopirinacohuë', co Yosë nohuantërinhuë' ina pochin nica'huaso'. Isoíchin anitotaranquëma'. A'na tahuëri Conasë naporinso pochin nisarahuë. \v 30 Ninihuiquë ya'huëpisopita co noyahuë' nipachinara, Yosëri a'parin pënënacaso marë'. Canta' Yosë quëran quëmapico ni'to, pënënaranquëma' Yosë ayonquianta'huanquëmaso marë'. \v 31-32 Ayaro' tahuëri nanihuachin, Ninihuiquë ya'huëpisopita sha'huirapiarinënquëma'. ‘Conasë pënënpachincoi, oshanëhuëi marë' sëtërai. Ina naniantatoi, Yosë yonquirai. Canpitaso nipirinhuë' noya noya nininso' natanpiramahuë', co natëtëramahuë'. Napoaton na'con na'con oshahuanama',’ itarinënquëma'. Inapochachin Saromon hua'anëntohuachina, Sor parti quëran sanapi copirno huë'nin ina natanacaso marë'. ‘Ya'ipi nitotërin,’ ta'ton, natanapon huë'nin. Napoaton ayaro' tahuëri inanta' atapanarinquëma'. Saromon quëran caso' na'con na'con nitotopirahuë', co yanatëramacohuë'. ‘Ina marë' na'con na'con oshahuanama',’ itarinënquëma',” itërin. \s1 A'pininso pochin nininso' \r (Mateo 5.15; 6.22-23) \p \v 33 “Nanparin i'chinpihuatëra, co ma'sha acohuana po'orëhuë'. Co i'mëanaquë po'morëhuë'. Nanparin aconanquë acorë'. Ina quëran piyapi'sa' huë'pachina', noya quënantopi. \v 34 Ya'piranpo' nanparin pochin ninin. Ina quëran ma'sha quënanë'. Noya ya'piranpo' nipachina, noya quënantërë'. Ya'piranpo' co noyahuë' nipachina, co noya quënantërëhuë'. Inapochachin noya yonquihuatëra, noya cancantërë'. Co noyahuë' yonquihuatëra, tashi pochin cancantërë'. \v 35 Napoaton, ni'cona tashi pochin cancantotama'. No'tëquën a'chintopiranquëmahuë', co noya natanpatamahuë', tashi pochin cancantarama'. \v 36 Noyasáchin yonquihuatama', co tashi pochin cancantaramahuë'. Nanparin noya orotërinso pochin nisarama'. Noyápiachin cancantarama',” itërin. \s1 Parisioro'sa', cotio maistro'sa', inapita pënëninso' \r (Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40; Lucas 20.45-47) \p \v 37 Nani a'chintohuachina, a'na Parisiori amatërin coshatacaso marë'. Ina pëinënquë pa'sahuaton, coshatacaso marë' huënsërin. \v 38 Parisioro'saso' yacoshatohuachinara, i'shaquë pi'pian niopoimiratopi. “Inapohuatëhua', oshanënpoa' inquiarëhua',” topi. Quisososo nipirinhuë' yacoshatohuachina, co ina pochin nininhuë'. Ina marë' pëi' hua'anën pa'yanin. “¿Onpoatonta' topinan coshatarin?” ta'ton, yonquirarin. \v 39 Yonquirinso' Quisosori ninoton, itërin: \p —Canpitaso' aipi quënanamasoráchin yonquipiramahuë', Yosëso' acopo' cancanëma quëran yonquiramasopita ni'nin. Ni'co'. A'naquën minë', sënan, inapita pa'mohuachinara, pinënáchin pa'mopipi. Acoposo nipirinhuë' në'huënantëtërin. Inapochachin canpitaso' cancanëma quëran co noyahuë' yonquirama'. Piyapi'sa' nonpintatoma', yaihuarama'. Pa'pi co noyahuë' cancantërama'. \v 40 Co no'tëquën yonquiramahuë'. Co nonënpoáchin Yosë acotërinpoahuë'. Cancanënpoanta' acotërinpoa'. \v 41 Cancanëma quëran huarë' sa'ahuaro'sa' catahuaco'. Nosorohuatama', noyápiachin cancantarama'. \p \v 42 “Parisioro'sanquëma', ¡ma'huantacha canpitaso' nisarama paya! ‘Nani ma'sha canarëhua quëran, diesmo Yosë quëtacaso' ya'huërin,’ itërinpoa' Moisësë. Ina natëpiramahuë', co noya ninamahuë'. Nani ma'sha sha'nama quëran, diesmo quëtërama'. Ya'ipi cosharo' apimotacaso marë' sha'namaso manama quëran huarë', diesmo quëtërama'. Napoaponahuë', co Yosë nosororamahuë'. Piyapi'santa' yanonpintërama'. Ina marë' Yosë ana'intarinquëma'. Diesmo Yosë quëtacaso' noya nipirinhuë', nosorocaso' na'con na'con nohuantërin. \p \v 43 Parisioro'sanquëma', ¡ma'huantacha canpitaso' nisarama paya! Niyontonpiso pëiquënta' piyapi'sa' nocanama'. Hua'ano'sapitarë'quëma' yahuënsëconama'. ‘Ma noyacha canpitaso' nitotërama',’ itohuachinënquëmara, pa'yatërama'. Cachiquë pa'patamara: ‘Huë'cama maistro,’ itohuachinënquëmara, pa'yatërama'. \p \v 44 ¡Ma'huantacha canpitaso' nisarama paya! Chimipi pa'pitopiso pochin niconama'. Co corosë acotohuachinarahuë', acopo' co nishinahuën' nisarinso co nitotatonaraihuë', piyapi'sari i'natopi,” itërin Quisosori parisioro'sa' nontaton. \p \v 45 A'na cotio maistrori natanahuaton, no'huirin. \p —Ina pochin pënëntaton Maistro, quiyanta' anatantarancoi, itërin. \p \v 46 Napotohuachina, cotio maistro'santa' pënënaton, itapon: \p —¡Ma'huantacha canpitanta' nisarama paya! Na'con piyapi'sa' pënënpiramahuë', nani ma'sha natëcaiso' sha'huitërama' ni'ton, panca pë'pëtërëso pochin ninatanpi. A'chintopiramahuë', co pi'pisha tëranta' catahuaramahuë' natëcaiso'. \p \v 47 “Iráca pënëntona'piro'sa' pënëntopirinahuë', canpita shimashonëmapitari co natëtonaraihuë', tëpapi. Canpitanta' pa'pitopiso' pëirapipiramahuë', co natëramahuë'. Ina marë' canpitanta' Yosë ana'intarinquëma' ni'ton, ¡ma'huantacha nisarama paya! \v 48 Shimashonëma pochin cancantatoma', inapitari tëpatona pa'pitopiso', canpitari topinan quëran pëirapirama'. Co natëramahuë'. \p \v 49 Yosë no'tëquën ninorinquëma'. Iráca chachin naporin: ‘Na'a quëmapi'sa' a'pararahuë pënëinënquëmaso marë'. A'chintapirinënquëmahuë', no'huitoma', ahuëarama'. A'naquën tëpaarama',’ itërinquëma'. \v 50-51 Isoro'pa' ninin quëran huarë' noya quëmapi'sa' pënëntopirinahuë', na'a tëpapi. Apiri'ton noya quëmapi nipirinhuë', iini tëparin. Ina piquëran a'naya a'naya noya pënëntopirinahuë', tëpara'piapi. Na'a pi'ipi napopi. Napoin quëran Sacariasë tëpapi anta'. Yosë chinotopiso pëiquë chachin tëpapi. Canpitaso nipirinhuë' ina nitotapomarahuë', co natantochináchinhuë' cancantërama'. Napoaton Yosë na'con na'con ana'intarinquëma'. \p \v 52 ¡Ma'huantacha cotio maistro'sanquëma' nisarama paya! Niahui osërëtërëso pochin co Yosë nanamën no'tëquën a'chintëramahuë' ni'ton, piyapi'sa' co Yosë nohuitopihuë'. Co canpita tëranta' Yosë huëntonënquë ya'conamahuë'. A'napitanta' yaya'conpirinahuë', co nohuantëramahuë'. Ina marë' Yosë ana'intarinquëma',” itërin Quisosori. \p \v 53 Nani tonitohuachina, parisioro'sa', cotio maistro'sa', inapitaso' chiníquën no'huitopi. No'huitatona', nisha nisha Quisoso natanpi atëhuëcaiso marë'. \v 54 “Co no'tëquën nonpachinhuë', sha'huirapiahua',” nitopi. \c 12 \s1 Parisioro'sa' yanonpinpiso' \p \v 1 Hua'huayatërahuë' piyapi'sa' niyontonpi Quisoso natanacaiso marë'. Na'a huaranca yamorapi ni'ton, niya'quëtapi. Ca'tano'sanënpita a'chintaton, itapon: “Tëhuënchachin iyaro'sa', parisioro'sa' yanonpinpi. Napoaton a'chinpiso', pan ahuëpocatërinso pochin niconaton a'naroáchin piyapi'sa' yanonpintopi. Ni'cona nonpintochinënquëma'. \v 2 A'naquën po'oana quëran ma'sha nipi. Ma'sha po'orëso pochin nipirinahuënta', a'na tahuëriso' ya'ipi piyapi'sari nitotapi. \v 3 Tashi' napopiramahuë', naporamaso' tahuëri anitotapi. Pëi' acoana nisacarotopiramahuë', a'na tahuëriso', naporamaso' a'ninquëchin sha'huitapi. Ya'ipi piyapi'sa' nitotapi huachi,” tënin. \s1 Yosë të'huatacaso' ya'huërinso' \r (Mateo 10.28-31) \p \v 4 Ina quëran itaantarin: “Ama iyaro'sa', piyapi'sa' të'huatocosohuë'. Tëpapirinënquëmaonta', co hua'yanëma' matarinënquëmahuë'. \v 5 Yosë tëhuënchinso' të'huatacaso' ya'huërin, tënahuë. Co noyahuë' nipatama', Yosë hua'yanëma' matahuatënquëma', parisitopiquë a'pamiatarinquëma'. Napoaton ina na'con na'con të'huatoco'. Co piyapi'sa' të'huatacaso' ya'huërinhuë'. \p \v 6-7 Yosëso' a'pairinquëma'. Ni'co'. Inairaro'sa' co pa'tonhuë'. A'natërápo nipirinhuë', catotë' coriquia'huaíchin pa'tërin. Napoaponahuë', co a'naya tëranta' Yosëri naniantërinhuë'. Canpitaso' na'con na'con yonquirinquëma'. Noya noya a'pairinquëma'. Noyá nohuitërinquëma'. Ainëma' hua'huayátërahuë nipirinhuë', ya'ipi pichirin. Napoaton ama të'huacosohuë'. Ni'sárinquëma',” itërin. \s1 Quisocristo imarëhuaso' sha'huicaso' ya'huërinso' \r (Mateo 10.32-33; 12.32; 10.19-20) \p \v 8 Ina quëran taantarin: “Tëhuënchachin iyaro'sa', ‘Quisoso imarahuë,’ topatama', ayaro' tahuëri canta' nohuantaranquëma'. ‘Imarinco mini,’ itarahuë Yosë'pa'. Anquëniro'santa' natanapi. \v 9 Nipirinhuë', Yosë quëran quëmapico nipirahuë' a'pohuatamaco, carinquëmanta' a'poaranquëma'. ‘Co nohuitërinacohuë',’ itarahuë. Anquëniro'santa' natanapi. \p \v 10 A'naquën no'huitonaco, pinorinaco. Ina quëran oshanëna marë' sëtohuachina', Yosëri oshanëna' inquitarin. Nipirinhuë' Ispirito Santo pinotona' oshahuanpiso', co onporonta' inquitarinhuë'. \p \v 11 A'na tahuëri mapachinënquëma', cotio niyontonpiso pëiquë quëpaarinënquëma'. Hua'ano'sa', coisëro'sa', inapitaquë sha'huirapihuachinënquëma', ‘¿Ma'cha tono'pocoya?’ ama tocosohuë'. \v 12 Naporo' Ispirito Santo catahuaarinquëma' noya a'panitacamaso',” itërin Quisosori. \s1 Nani ma'sha nohuantopiso' \p \v 13 Na'a piyapi'sa' natanasoi', a'nari huëcapairin. \p —Maistro, tatahuë nani chiminin. Nani ma'sha ya'huëtopirinhuë', patërin. Iyahuëso' nipirinhuë' apiratërinco. Co nohuantërinhuë' patomatiincoso'. Sha'huitëquë' patomachinco, itërin. \p \v 14 —Co coisë pochin nica'huaso' ya'huërinhuë', itërin Quisosori. \p \v 15 Napotahuaton, ya'ipiya pënënin. \p —Ama iyaro'sa' ma'sha canacamasoáchin yonquicosohuë'. Co nani ma'sha ya'huëtinquëma' huarë' noya nanpiaramahuë', itërin. \p \v 16 Itahuaton, a'na pënënto nanan sha'huitërin. “Ni'co'. A'na ma'huan ya'huërin. Iminënquë sha'pachina, hua'huayátërahuë nitërin. \v 17 Napoaton ya'ipi pëinënpita ya'sotërin huachi. ‘¿Insëquëcha ma'sha aco'iya?’ ta'ton, yonquiárin. \v 18 Yonquihuachina, tapon: ‘Pëiro'sa' i'quitahuato, a'na pëiro'sa' niantarahuë. Panca panca nisarahuë. Inaquë ya'ipi ma'shanëhuëpita acoarahuë. \v 19 Na'a ma'sha ya'huëtërinco. Co apípora nohuantarahuë'. Co huachi sacatarahuë'. Noya coshatápo. Noya o'opo. Capa cancantato, nóya ya'huápo,’ tënin yonquinën quëran. \v 20 Napopirinhuë', Yosëri itërin: ‘Quëmaso' co manta' yonquiranhuë'. Ipora tashi chachin ca nohuanto, chiminaran. Nani ma'sha canapiranhuë', ya'ipiya pataran ni'ton, a'napitari mapon,’ itërin. \v 21 Canpitanta' nani ma'sha canapomarahuë', co Yosë yonquihuatamahuë', ina ma'huan pochin nisarama'. Co manta' ya'huëtomiatarinquëmahuë'. Co Yosë'pa' canamiataramahuë',” tënin Quisoso. \s1 Yosë noya a'pairinpoaso' \r (Mateo 6.25-34) \p \v 22 Ina quëran ca'tano'sanënpita itapon: “A'naquën ma'sharáchin yonquipi. Capacaiso', o'ocaiso', a'mocaiso', inasáchin yonquipi. ‘Nani ma'sha ya'huëtohuachinco, nóya ya'huarahuë,’ topirinahuë' yonquinëna quëran. Ama iyaro'sa' ina pochin cancantocosohuë'. \v 23 Yosë chachin ananpirinpoa'. Nonënpoa' quëtërinpoa'. Co capacaso marëáchin isoro'paquë acorinpoahuë'. Noyápiachin a'mocasonta' co onpopinchin yonquicaso' ya'huërinhuë'. Yosë na'con na'con yonquihuatëhua', catahuarinpoa' noya ya'huëcaso'. \v 24 Ni'co'. Inairaro'sa' co sha'topihuë'. Co cayarinso' sënapihuë'. Cosharo' tapacaso marë' co pëi' ya'huëtopirinahuë', Yosëri catahuarin. Ina nohuanton, cosharo' ya'huëtopi. Canpitaso' inapita quëran na'con na'con nosororinquëma'. \v 25 Ama nisha nisha yonquiatoma', napion cancantocosohuë'. Chiminacaso' nanihuachin, co huachi a'na ora tëranta' nanpicaso' ya'huërinhuë'. \v 26 Canpitaora co manta' nanitapapiramahuë'. Yosë nohuanton, noya ya'huërama'. Napoaton sano yonquiatoma', ya'huëco'. \p \v 27 Ni'co'. Yancoro'sa' co sacatopihuë'. Co manta' a'mocaso nipihuë'. Nipirinhuë', noyápiachin yancotopi. Iráca copirno Saromon nani ma'sha ya'huëtërin. ‘Ma noyápiachincha a'morin paya,’ topi. Yancoro'saso' napoaponahuë', ina quëran noya noya ya'nopi. \v 28 Pacatoro quëran huarë' Yosëri yonquirin. A'na tahuëriíchin ya'huëpirinhuë', ahuihuachina, ahuiquitërë'. Co hua'qui' ya'huëpirinhuë', Yosëri yonquirin. Ina nohuanton, noya papotërin. Canpitaso' ina quëran na'con na'con yonquirinquëma'. Ina nohuanton, a'mocamasonta' ya'huëtarinquëma'. ¿Onpoatomata' nipachin co natëramahuë'? ‘Yosë catahuarinco mini,’ ta'caso nipirinhuë'. \v 29 Ama ma'sha yonquiatoma', pa'yancosohuë'. ‘¿Ma'cha ca'në'poya? ¿Ma'cha o'orë'poya?’ ama tocosohuë'. \v 30 Co Yosë imapisopitahuë' ina pochin yonquipi. Ma'sharáchin yonquipi. Canpitaso nipirinhuë', tatanëma' inápaquë ya'huërinso' yonquirinquëma'. Ya'ipi pahuantërinquëmasopita nitotërin. \v 31 Napoaton Yosë na'con na'con yonquico'. A'napitanta' catahuaco' hua'anëntërinquë ya'conacaiso marë'. Ina pochin cancantohuatama', Yosë catahuarinquëma'. Ina nohuanton, ma'sha pahuantërinquëmasopita ya'huëtarinquëma',” itërin. \s1 Canamiatërëhuaso' \r (Mateo 6.19-21) \p \v 32 Naquëranchin itaantarin: \p —Ama iyaro'sa' pa'yancosohuë'. Ohuica pë'tahuana'pi pochin nicato a'paiaranquëma'. Caraichinquëma' nipomarahuë', Yosë noya ni'ninquëma'. Hua'anëntërinquë chachin aya'coninquëma'. \v 33 Ama na'con ma'sha yontoncosohuë'. Ma'sha ya'huëtohuachinquëma', pa'anahuatoma', sa'ahuaro'sa' quëtoco'. Inapotohuatama', Yosë acanaarinquëma'. Isoro'paquë ma'sha a'naroáchin mocarin. Ihuarinënpoa'. Ma'shari a'quirin. Inapaquëso nipirinhuë' Yosë acanahuachinpoa', ya'huëtomiatarinpoa'. \v 34 Ma'sharáchin nohuantohuatama', co Yosë yonquiaramahuë'. Nipirinhuë', Yosë na'con nohuantohuatama', ina na'con na'con yonquiarama', itërin. \s1 Noya ninacaso' ya'huërinso' \p \v 35-36 Ina quëran taantarin: “Noya yonquiatoma', capayatërëso pochin cancantoco'. Ni'co'. A'na patron sa'acaso marë' pa'nin. Onporosona huënantacaso' co piyapinënpita nitotopihuë'. Napoaton noya nitaparahuatona', nanparin i'chinpirahuatona', ninarapi. Canquiton, onconan pi'nihuachina, a'naroáchin i'soatacaiso' ya'huërin. \v 37 Piyapinënpita ninarapi quënanquintahuachina, hua'anëni nóya ni'sarin. Inari chachin nitaparahuaton, cosharo' acotarin piyapinënpita capacaiso marë'. \v 38 Yono tashihuë nipon, tahuëri ya'carihuë nipon, huënantarin. Co huë'ëponaraihuë' ninarapi quënanquintahuachina, noya ni'sarin. \v 39 Isonta' yonquico': Ihuatë' a'nanaya huëcaton, pëiquë ya'conin. Hua'anën co nicasohuë', ma'sha ihuarin. Onporosona huëcacaso' nitotërin naporini, hua'anëni ninaitonhuë', co ma'shanënpita ihuaitonhuë'. \v 40 Yosë quëran quëmapico ni'to, canpitanta' ninatomaco, ya'huëco'. Hua'quihuato: ‘Co a'naroáchin o'mantararinhuë',’ tosapi a'naquën. Co nitotasënquëmahuë', a'nanaya o'mantararahuë,” itërin Quisosori. \s1 Inpriato pochin nininso' \r (Mateo 24.45-51) \p \v 41 Napohuachina, Pitrori natanin: \p —¿Ya'ipi piyapi'sa' Sinioro pënënaran? ¿Quiyasáchin nica? itërin. \p \v 42 Napotohuachina: \p “Ni'co' iyaro'sa'. O'maca'huaso tahuëri a'na patron pochin nisarahuë. Inaso' aquë yapa'pachina, inpriatonën noya natërinso' sha'huitërin. ‘Piyapinëhuëpita noya ni'quë'. Cosharo', ma'sha, inapita pahuantohuachina', quëtëra'piraquë',’ itahuaton pa'nin. \v 43 Inpriatoso' noya yonquihuachin, no'tëquën natërin. Patronëni huëcapaintahuachina, noya ni'sarin. \v 44 Noya natërin ni'ton, acoarin ya'ipi ma'shanënpita a'paicaso marë'. \v 45 Nipirinhuë', inpriatonën nisha cancantohuachin, tapon: ‘Patron hua'quirarin. Co a'naroáchin huëntaponhuë',’ ta'ton, piyapinënpita ahuëapon. Cosonanënpitanta' ahuëapon. Pita nicacasoáchin cancantapon. No'pirápon. \v 46 Napoaso', a'nanaya patronëni quënanquiantapon. Co nitotasohuë', a'nanaya canquipon. Co natërinhuë' ni'ton, ocoirahuaton, chiníquën ana'intarin. Co natëtono'sahuëpitarë chachin ana'intarin. \p \v 47 A'na piyapinënso' patronëni sha'huitopirinhuë', co yonquirinhuë'. Noya nitotaponahuë', co natërinhuë'. Co ma'shanënpita noya tapatërinhuë' ni'ton, chini chiníquën ahuihuitarin. \v 48 A'naso nipirinhuë' co nitotërinhuë'. Co noyahuë' nipachina, co onpopinchin ahuihuitarinhuë'. Inapochachin canpitanta' na'con a'chintëranquëma' ni'ton, noya natëco'. Na'con nitotohuatama', noya noya natëcaso' ya'huërin,” itërin. \s1 Nisha nisha Quisoso yonquirapipiso' \r (Mateo 10.34-36) \p \v 49-50 “Tëhuënchachin, iyaro'sa', pën matohuachina, a'naroáchin huiquitërin. Inapochachin piyapi'sa' a'chintohuato, nisha nisha yonquiapi. Na'a piyapi'sa' no'huiarinaco. Caso' chiníquën parisita'huaso' ya'huërin. Ina yonquiato, sëtërahuë. A'naroáchin nipachin napochinaco. \v 51 ‘Cristo o'mahuachin, ya'ipiya nohuantatona', noya ya'huapona',’ ¿topiramahuë' ti? Co ya'ipiya nohuantarinacohuë'. Pënënpato, nisha nisha yonquiapi. A'naquën nohuantarinaco. A'naquënso nipirinhuë', co nohuantarinacohuë'. \v 52 Ipora quëran huarë' a'na pëiquë ya'huëpisopita nisha nisha yonquiapi. Catoya'pi nohuantarinaco, caraya'piso nipirinhuë' co nohuantarinacohuë' ni'ton, nino'huiapi. \v 53 A'na pëiquë pa'pin nohuantarinco. Hui'ninso nipirinhuë' co nohuantarincohuë'. A'na pëiquënta' hui'nin nohuantarinco. Pa'pinso nipirinhuë' co nohuantarincohuë'. Sanapi'santa' nisha nisha yonquiapi. A'shin nimara co nohuantarincohuë'. Hua'huinso nipirinhuë' nohuantarinco. A'shatën nohuantarinco. Notainso nipirinhuë' co nohuantarincohuë',” tënin. \s1 Ipora ma'sha onporëhuaso' yonquicaso' ya'huërin \r (Mateo 16.1-4; Marcos 8.11-13) \p \v 54 Ina quëran ya'ipi piyapi'sa' a'chintantaton, itapon: \p “No'tëquën, iyaro'sa', yonquico'. Pi'i ya'coninso parti tashirotohuachina: ‘O'nanapon,’ tënama'. Ina quëran o'nanin. \v 55 Sor parti quëran chiníquën ihuantohuachina, ‘Huënoca ya'huëapon,’ tënama'. Naporo' huënocatërin. \v 56 Canpitaso' nonpintënquëma'. O'nan, sëhuën, inapita noya ninopiramahuë', ¿onpoatonta' ipora chachin naporahuësopita co yonquiramahuë'?” itërin. \s1 Nanan anoyatacaso' ya'huërinso' \r (Mateo 5.25-26) \p \v 57 “¿Onpoatomata' canpitaora cancanëma quëran co no'tëquën yonquiramahuë'? \v 58 Ni'co'. Nihuitëranso marë' yaquëpahuachinënquën, a'naroáchin nanan anoyatëquë'. Co anoyatohuatanhuë', coisëquë quëpaarinënquën. Coisëquë quëpahuachinënquën, sontaroquë yo'coaninënquën ni'ton, tashinan pëiquë po'moarinënquën. \v 59 Inaquë po'mohuachinënquën, ya'ipiya pahuërëtaquë huarë' pipiaran,” tënin Quisoso. (Inapochachin canpitanta' co noyahuë' nipatama', a'naroáchin nanan anoyatoco', Yosë ana'intochinquëma'.) \c 13 \s1 Co noyahuë' yonquipisopita naniantacaso' ya'huërinso' \p \v 1 Naporo' a'naquën huë'sahuatona', Quisoso sha'huitiipi: “Caririaro'sa' Yosë pëinënquë chinotatona', ma'sha tëparapirinahuë', Piratori sontaro'sa' a'parin tëpacaiso marë'. Inaquë chachin tëpapi,” itiipi. \p \v 2 “A'napita caririaro'sa quëran na'con na'con oshahuanpi ni'ton, Yosë nohuanton, ¿tëpapi, topiramahuë' ti? \v 3 Co inapita na'con na'con oshahuanpihuë'. Canpitanta' co noyahuë' yonquirama'. Co ina naniantohuatamahuë', ana'intarinquëma'. Chiminatoma', parisitomiatarama'. \v 4-5 Siroiquënta' a'na tori anotaton, shonca posa ya'pi tëparin: ‘Inapitanta' na'con na'con oshahuanpi,’ ¿topiramahuë' ti? Co naporinhuë', tënahuë caso'. Na'a piyapi'sa' Quirosarinquë inachachin oshahuanpi. Canpitanta' co noyahuë' yonquirama'. Co ina naniantohuatamahuë', chiminatoma', parisitomiatarama',” itërin Quisosori. \s1 Nara co nitërinsohuë' \p \v 6 Ina quëran iso pënënto nanan sha'huitërin: “A'na quëmapi iminënquë iquira naranta' sha'nin. Papotahuaton a'shinaponahuë', hua'qui' co nitërinhuë'. \v 7 Ina quëran inpriatonën itërin: ‘Iso huayo napoonin. Nani a'shinaponahuë', cara pi'ipi co manta' nitërinhuë'. A'nëquë'. ¿Ma'marëta' topinan huanirin?’ itopirinhuë', \v 8 ‘Ama sinioro ipora a'nëquësohuë'. A'na pi'ipira' tananpitëquë'. Iso pi'ipi noya pacarapiarahuë. Apono acotarahuë noya nitacaso marë'. \v 9 Iso pi'ipi nitapon nimara. Co nitohuachinhuë', sha'huitoco a'nëchinquën,’ itërin inpriatonëni,” tënin Quisoso. \s1 Chinoto tahuëri apia anoyatërinso' \p \v 10 Chinoto tahuëri nanihuachina, niyontonpiso pëiquë pa'sahuaton, piyapi'sa' a'chintarin. \v 11 Inaquë a'na sanapi quënanconin, apia nininso'. Sopai nohuanton, nani shonca posa pi'ipi monconpirin. Co nanitërinhuë' no'tëpicaso'. \v 12 Quisosori quënanahuaton, përarin. Huëcapaihuachina: \p —Nani imoya noyatëran, itërin. \p \v 13 Së'huapihuachina, a'naroáchin no'tëquën huanirin. “¡Ma noyacha Yosëso' ni'ton, anoyatërinco paya!” tënin. \v 14 Niyontonpiso pëi' hua'anso nipirinhuë', no'huitërin. Chinoto tahuëri anoyatërin ni'ton, naporin. Napoaton piyapi'sa' itapon: \p —Saota tahuëri sacatacaso' ya'huërin. Naporo' huëco' anoyatinquëmaso marë'. Chinoto tahuëriso' co noyahuë' anoyatacaso', itërin. \p \v 15 Quisosori natanahuaton, itapon: \p —Canpitaso' nonpintënquëma'. Co no'tëquën yonquiramahuë'. Ohuaca', mora, inapita pë'tahuahuatama', chinoto tahuërinta' i'quiritërama'. I'sha ya'huërinquë quëparahuatoma', o'shitërama'. \v 16 Iso sanapiso nipirinhuë' Yosë piyapinën niponahuë', hua'qui' parisitërin. Nani shonca posa pi'ipi Satanasëri aparisitopirinhuë', ipora huarë' nicha'ërahuë. Chinoto tahuërinta' anoyatacaso' ya'huërin tënahuë. ¿Ma'ta' canpitaso' yonquirama'? itërin. \p \v 17 Natanahuatona', inimiconënpitaso' tapanpi. A'napitariso nipirinhuë', pa'yatopi: “¡Ma noyacha Quisoso nanitaparin paya!” topi. \s1 Mostasaraya pochin nininso' \r (Mateo 13.31-32; Marcos 4.30-32) \p \v 18 “¿Ma pochinta' Yosë hua'anëntërinso'? topiramahuë'. A'na pënënto nanan sha'huitanta'inquëma' canpitanta' nitotacamaso marë'. \v 19 Mostasaraya pochin ninin. Ya'pirin hua'huishin niponahuë', iminquë sha'patëra, panca ta'an ninin. Nani a'shinpachina, inairaro'sa' huëcatona', inaquë pëirin,” tënin. (Inapochachin ya'nan nipon, caraíchin piyapi Yosë imapirinahuë', a'na tahuëri hua'huayátërahuë imasapi huachi.) \s1 Pan ahuëpocatërinso pochin nininso' \r (Mateo 13.33) \p \v 20 Ina quëran itantarin: “¿Ma pochinta' Yosë hua'anëntërinso'? \v 21 Pan ahuëpocatërinso pochin ninin anta'. A'na sanapi pan nipachina, cato shonca quiro pochin trico no'mo' manin. Masahuaton, pi'pian tëranta' pan ahuëpocatërinso' ayontohuachina, ya'ipiya së'cotërin, pan huëpocatërin huachi,” tënin Quisoso. \s1 Ya'coana pochin nininso' \r (Mateo 7.13-14, 21-23) \p \v 22 Ina quëran nisha nisha ninanoquë pa'sahuaton, a'chintëra'piarin. Quirosarinquë huarë' pa'sarin. \v 23 A'chintohuachina, a'na quëmapiri itapon: \p —¿Onpo piyapita' cha'ëpona'? ¿Caraíchin nimara ti? itërin. \p \v 24 —Yosë huëntonën pëi pochin ninin. Ya'coananënso' yamianasha. Na'a piyapi'saso' yaya'conpirinahuë', co noyahuë' cancantatona', co nanitopihuë' ya'conacaiso'. Canpitaso nipirinhuë' ipora chachin ya'conacamaso' nohuantoco'. Ama hua'quicosohuë'. \v 25 A'na tahuëri hua'anëni ya'coananën oncotarin huachi. Naporo huarë' aipiran huanirahuatoma', yaya'conpiramahuë'. “I'soatocoi Sinioro,” tosapiramahuë', co nohuantarinhuë'. “Co nohuitëranquëmahuë'. Co canpitaso' piyapinëhuëpitanquëmahuë',” itarinquëma'. \v 26 “Co'ta nohuitërancoi. Quëmaro'coi coshatërai, o'orai. Quiyataquë a'chinan,” tosapiramahuë'. \v 27 “Co' mini nohuitëranquëmahuë'. Co noyahuë' ninama' ni'ton, co piyapinëhuëpitanquëmahuë'. Paco huachi,” itahuatënquëma', a'paarinquëma'. \v 28 Parisitopiquë pa'sahuatoma', na'nëarama', chiníquën parisitarama'. Apraan, Isaco, Cacopo, pënëntona'piro'sa', inapita Yosë hua'anëntërinquë ya'huërapi, ni'sarama'. Canpitaso nipirinhuë' co ya'conamahuë' ni'ton, sëtarama'. \v 29 Nisha nisha parti quëran huëcatona', Yosë ya'huërinquë ya'conapi. Inaquë noya coshatërëso pochin nóya ya'huërapi. \v 30 A'naquënso' ipora co piyapi'sari noya ni'pirinahuë', a'na tahuëri Yosëri nóya ni'sarin. A'naquënso nipirinhuë' ipora piyapi'sari noya ni'pirinahuë', a'na tahuëri co Yosëri noya ni'sarinhuë', itërin Quisosori. \s1 Quirosarinquë ya'huëpisopita yonquiaton, sëtërinso' \r (Mateo 23.37-39) \p \v 31 Naporo' a'naquën parisioro'sa' Quisosoquë huë'pi. \p —A'naroáchin ta'aquë'. Irotisë yatëparinquën, itiipi. \p \v 32 —Inca. Co yapa'nahuë'. Irotisëso' pa'pi nonpintë'. Paaton, sha'huitonquë'. Nani Yosë sha'huitërinco ma'sha nica'huaso'. Iporaso' ina natëto, sopairo'sa' a'parahuë. Na'a cania'piro'sa' anoyatarahuë. Cara tahuëríchin pochin pahuanarin tiquia'huaso'. Ina sha'huitonquë' nitochin. \v 33 Inaso napotopirahuë', ipora tahuëri chachin pipito tashira aquëtëran Quirosarinquë nincana'huaso' ya'huërin. Iráca quëran huarë' na'a piyapi'sa' inaquë pënëntopirinahuë', tëpapi. Inaquë canta', tëpainacoso ya'huërin, tënin. \p \v 34 Ina quëran itantarin: “¡Ya'ipi Quirosarinquë ya'huëramasopita yonquiatënquëma', chiníquën sëtërahuë! Na'a pënëntona'piro'sa' Yosë a'patërinquëma' pënëinënquëmaso marë'. A'papirinhuë', tëparama'. A'naquën na'piquë të'yaratoma', tëparama'. Ya'ipinquëma' nosoroatënquëma', na'aro' yacatahuapiranquëmahuë', co ca tëranta' nohuantëramacohuë'. Atari hua'huin to'cohuëtërinso pochin yapa'poyapiranquëmahuë', co nohuantëramacohuë'. \v 35 Napoaton Tata Yosë patarinquëma'. Co huachi catahuararinquëmahuë'. Co huachi quënanaramacohuë'. O'manta'huaso' tahuëri huarë' quënantaramaco. Naporo': ‘¡Ma noyanquëncha quëmaso paya! Sinioro chachin a'paimarinquën,’ itaramaco,” itërin Quisosori. \c 14 \s1 Chinoto tahuëri anoyatantarinso' \p \v 1 A'na hua'ani Quisoso amatërin coshatapacaso marë'. Parisio quëmapi inaso'. Amatohuachina, inaquë pa'nin. Chinoto tahuëri ni'ton, a'napitarinta' ni'sapi sha'huirapicaiso marë'. \v 2 Naporo' a'na cania'pi Quisosoquë huë'nin, panca pomatërinso'. \v 3 Cotio maistro'sa', parisioro'sa', inapita notëërahuaton, Quisosori itërin: \p —¿Noya chinoto tahuëri cania'pi anoyatacaso' ti? ¿Ma'ta' tënama' canpita? itërin. \p \v 4 Natanahuatona', ta'tápi. Co manta' topihuë'. Co a'panitohuachinaraihuë', cania'pi së'huarahuaton, a'naroáchin anoyatërin. —Noya paquë huachi, itërin. \v 5 Ina quëran piyapi'sa' pënëantarin. \p —¡Hui'nama' posoquë pa'itohuachina, chinoto tahuëri nipirinhuë', a'naroáchin ocoirama'! Mora tëranta' pa'itohuachina, ocoirama'. ¿Co ocoiramahuë' nica? itërin. \p \v 6 Parisioro'saso nipirinhuë' tapanatona', co nanitopihuë' a'panitacaiso'. \s1 Pita pochin nininso' \p \v 7 Yacoshatohuachinara, na'a piyapi'sa' hua'an pirayan yahuënsëpi. “Hua'an pirayan huënsëhuato, chiníquën nanantona'pi pochin ni'sarinaco,” ta'tona', inaquë huënsëconpi. Ina ni'sahuaton, Quisosori itërin: \p \v 8 —Natanco iyaro'sa' pi'pian pënëinquëma'. Quëmapi yasa'apachina, nipayarinsopita amatërin coshatapacaiso marë'. Inaquë amatohuachinquën, ama hua'ano'sa pirayan huënsëquësohuë'. Tapona' a'na quëmapi chini chiníquën nanantërinso' huë'sarin. \v 9 Huë'pachin, hua'an itarinquën: “Po'shaquë', iso quëmapi huënsë'in. Pasëquë tëranta' huënsëconquë',” itohuachinquën, tapanaran. \v 10 Napoaton amatohuachinquën, co'inquë huënsëquë'. Hua'an huë'pachin, noya nontarinquën. “Huëquë' iyasha, isëquë noya huënsëiquë',” itohuachinquën, ya'ipi piyapi'sa' noya ni'sarinquën. \v 11 Inapochachin “Caso' noya noyaco,” topatama', Yosë atapanarinquëma'. Nipirinhuë', sano piyapi nipatama', Yosë noya noya acoarinquëma', itërin. \p \v 12 Ina quëran pëi' hua'anën pënënaton, itantarin: \p —Ca'painënquënso marë' piyapi amatohuatan, ama quëmopinënpita, amiconënpita, inapitaráchin amatëquësohuë'. Ma'huano'sa' amatohuatan, inapitanta' amataantahuachinënquën, i'huërëtarinënquën. \v 13 Sa'ahuaro'sa', apiaro'sa', sonpacharo'sa', somaraya nininsopita, inapitanta' nosoroaton, amatëquë'. \v 14 Ina quëran noya cancantaran. Inapitaso' co nanitopihuë' amatanta'inënquënso'. Co i'huërëtopirinënquënhuë', Yosëso' i'huërëtarinquën. Noya ninan ni'ton, ayaro' tahuëri ananpitaantahuachinquën, acanaarinquën huachi, itërin. \s1 Yosëri amatërinsopita \r (Mateo 22.1-10) \p \v 15 Inaquë coshatasoi', a'naso' natanahuaton, Quisoso itapon: \p —Yosë chachin hua'anëntohuachinpoa', nóya coshatarihua'. Noya noya cancantarihua', itërin. \p \v 16 Napotohuachina, pënënto nanan sha'huitërin. \p —A'na quëmapiri na'a piyapi'sa' amatërin ca'pacaiso marë'. \v 17 Tahuëri nanihuachina, inpriatonën a'parin sha'huitantacaso marë'. “Huëco huachi. Nani cosharo' taparin,” itërin. \v 18 Nani amatopirinhuë', co huachi nohuantopihuë'. “Co'chi nanitëraihuë paya,” toconpi a'naya a'naya. “No'pa' pa'anahuëso' nicapo pa'sarahuë. Napoaton co nanitërahuë',” tënin a'na'. \v 19 “Shonca toro pa'anahuë asacata'huaso marë'. Inapita tënipo pa'sarahuë. Napoaton co ipora nanitërahuë',” tënin a'nanta'. \v 20 “I'huara sa'arahuë. Napoaton co canta' nanitërahuë',” tënin a'nanta'. \v 21 Napotohuachinara, inpriatoso ayanahuaton hua'anën sha'huitiirin. “Co huachi nohuantopihuë',” itërin. Natanahuaton, no'huitërin. “Manóton paantaquë'. Cachiquë tëranta' paaton, piyapi maconquë'. Sa'ahuaro'sa', apiaro'sa', somaraya nininsopita, sonpacharo'sa' inapita maconquë',” itërin. Itohuachina, pa'sahuaton, macontarin. \v 22 Huënantarahuaton, sha'huitiantarin. “Nani maconpirahuë'. Ipora huanta' pahuanarin piyapi'sa' nanicaso',” tënin inpriatonën. \v 23 “Ninano quëran pipirahuaton, macoantaquë'. Nisha nisha ira pa'taton, sha'huitonquë' huë'ina'. Imino'saquë huarë' paaton, maconquë'. Na'a piyapi'sa' nohuantërahuë. \v 24 Ya'nan amatërahuësopitaso', co huachi ca'painacoso' nohuantërahuë' ni'ton, inapoco',” itërin hua'ani, tënin Quisoso. \s1 Sacai' imacaso' \r (Mateo 10.37-38) \p \v 25 Ina quëran Quisoso paantarin. Na'a piyapi'sari imasapirinahuë', tahuërëtahuaton, itapon: \v 26 “Yaimapatamaco, ca na'con na'con nosoroco. Tatama', mamama', inapita co onpopinchin nosorocaso' ya'huërinhuë'. Sa'ama', hui'nama', iyaparima', oshiparima', inapitanta' co onpopinchin nosorocaso' ya'huërinhuë'. Canpitaora nohuantëramasonta' naniantatoma', casáchin imaco huachi. Co na'con na'con nosorohuatamacohuë', co tëhuënchachin imaramacohuë'. \v 27 Imapatamaco, a'napita aparisitarinënquëma'. Yatëpapirinënquëmaonta', imamiatoco. Corosëquë chiníquën parisitërë'. Inapochachin canpitanta' imapatamaco, aparisitarinënquëma'. Co ahuantohuatamahuë', co tëhuënchachin imaramacohuë'. \v 28 Ni'co' iyaro'sa'. A'na quëmapi panca tori yanipachin, co a'naroáchin nininhuë'. Ya'ipi pa'tërinso'ton yonquirin. \v 29 Ina quëran coriquinën nanihuachina, pëiarin huachi. Co coriquinën nanihuachinhuë', co pëirinhuë'. Patomaíchin a'canin naporini, a'napitari tëhuaitonahuë'. \v 30 ‘Ni'co'. Panca yapëipirinhuë', co nanitërinhuë' a'canacaso',’ ichitonahuë'. \v 31 Isonta' yonquico'. A'na copirno ya'huërin, shonca huaranca sontaro'sa' camairinso'. Inimiconënso nipirinhuë', cato shonca huaranca sontaro'sa' camairin. Ina napo' huë'pachinara, co a'naroáchin ahuëapon pa'sarinhuë': ‘Sacai' minsëcaso',’ ta'ton, yonquirárin. \v 32 Co nanitochináchinhuë' nipachina, comisionën a'parin nanan anoyatacaso marë'. \v 33 Inapochachin pënënanquëma'. Sacai' imamancoso', tënahuë. Napoaton noya yonquiatoma', imaco. Casáchin yonquihuatamaco, tëhuënchachin noya imasaramaco,” tënin Quisoso. \s1 Yamora pochin nininso' \r (Mateo 5.13; Marcos 9.50) \p \v 34-35 Ina quëran taantarin: “Yamora noya acashicaso' niponahuë', chiminpachinaso co huachi cashirinhuë' ni'ton, co huachi ma'marë tëranta noyatërinhuë'. Topinan të'yatërë'. Huëratëhuanpatama', noya natanatomaco, yonquico',” itërin Quisosori. (Canpitanta' co noya cancantohuatamahuë', co Yosë nohuantarinquëmahuë' tapon naporin.) \c 15 \s1 Ohuica chihuërinso pochin nininso' \r (Mateo 18.10-14) \p \v 1 Nisha nisha piyapi'sa' huë'pi Quisoso natanacaiso marë'. Copirno marë' coriqui ma'patona'piro'sa', oshahuano'sa' itopiso', inapitanta' huë'pi. \v 2 Ina ni'sahuatona', parisioro'sa', cotio maistro'sa', inapitari no'huipi. \p —¿Onpoatonta' Quisoso oshahuano'sa' pa'yatërin? Inapitarë' coshatarin, co napocasohuë' nipirinhuë', toconpi. \p \v 3 Ina natanahuaton, Quisosori iso pënënto nanan sha'huitërin ayonquicaiso marë': \v 4 “A'na quëmapi pasa ohuicaro'sa' pë'tahuaton, ya'ipiya nosororin. A'naya tëranta' chihuëhuachina, yonípon pa'sarin. A'napitaso' pastoquëranchin patahuaton, hua'qui' yonisarin. Quënanaquë huarë' yonisárin. \v 5 Quënanahuaton, pa'yatërin. Pitënahuaton, quëmantarin. \v 6 Pëinënquë canquiantahuachina, nipayarinsopita, ya'cariya ya'huëpisopita, inapita sha'huitërin. ‘Ohuicanëhuë chihuëpirinhuë', quënanahuë. Ina marë' nóya cancantahua',’ itërin. \v 7 Inapochachin Yosë ni'ninpoa'. Noya piyapi ya'huëhuachin, Yosëri noya ni'sarin. Nipirinhuë', oshahuano'santa' nosororin. A'naya tëranta' co noyahuë' yonquirinso' naniantohuachin, Yosë ya'huërinquënta' capa cancantomiatapi,” itërin Quisosori. \s1 Coriqui ayatërinso' \p \v 8 Ina quëran iso pënënto nanan sha'huitantarin: “A'na sanapi shonca coriqui prata quëran nininso' ya'huëtopirinhuë', a'nara' ayatërin. Nanparin i'chinpitahuaton, noyá huitëtërin. Quënanaquë huarë' yonisárin. \v 9 Quënanahuaton, nipayarinsopita, ya'cariya ya'huëpisopita, inapita sha'huitërin. ‘Coriquinëhuë ayatopirahuë', quënanahuë. Ina marë' noya cancantahua',’ itërin. \v 10 Inapochachin a'na piyapi tëranta' co noyahuë' yonquirinsopita naniantohuachin, anquëniro'santa' noya cancantapi,” itërin. \s1 Oshahuana'pi huëantarinso' \p \v 11 Ina quëran Quisosori itaantarin: “A'na quëmapi cato' hui'ninpita ya'huëtopirinhuë', \v 12 hua'hua nininsoari pa'pin itërin: ‘A'na tahuëri ya'ipi ma'shanënpita iyahuëro'co patomatarancoi. Caso nipirinhuë' apira nohuantërahuë. Ipora tata quëtochanco, topirahuë',’ itërin. Itohuachina, patoma ma'shanënpita quëtërin. \v 13 Cara tahuëri quëran pochin hua'hua nininso' yapipirin. Ya'ipi ma'shanënpita pa'anahuaton, coriqui canarinso' masahuaton, aquë pa'nin. Inaquë no'pirárin, nansarárin, monshihuanárin. Na'a coriqui quëparinso' i'quirin. \v 14 Nani ya'ipi i'quihuachina, inaquëso' tanarotopi ni'ton, co manta' capacaso' ya'huërinhuë'. Inanta' tanarin. \v 15 Napoaton a'na patronquë pa'nin. ‘Canta' sacachi, topirahuë',’ itërin. ‘Noyahua'. Sacatëquë' nipachin,’ itahuaton, pastoquë a'parin coshinënpita a'paicaso marë'. \v 16 Inaquë paaton, coshiro'sa' a'cararin. Tanaton, coshi ca'ninso' tëranta' nayapirinhuë', co incari quëtërinhuë'. \v 17 Ina quëran yonquirin. ‘¡Ma'huántacha ninahuë paya! Tata piyapinënpitaso' noya coshatapi. Caso nipirinhuë' tana yatëparinco ta'a. \v 18 Paato, tatahuë nonchi: “Co noyahuë' tata ninahuë. Nonpintëranquën. Co Yosë natëtohuë', oshahuanahuë. \v 19 Co noyahuë' ninahuëso marë' co huachi hui'nan pochin cancantancoso' ya'huërinhuë'. Piyapinën pochin tëranta' ni'co,” ichi,’ tënin yonquinënquë. \v 20 Ina quëran pa'pin ya'huërin'pa' paantarin. \p Ya'caritëriahuaso', aquë quëran pa'pini quënanin. Quënanahuaton, na'con nosoroaton, ta'aparin. Iporahuaton, apinorin. \v 21 ‘Co noyahuë' ninahuë, tata. Nonpintëranquën. Co Yosë natëtohuë', oshahuanahuë. Co noyahuë' ninahuëso marë' co huachi hui'nan pochin cancantancoso' ya'huërinhuë',’ itërin pa'pin.\fig |src="CN01761b.tif" size="span" loc="Luke 15.21" ref="Lucas 15:21" \fig* \v 22 Napotopirinhuë', pa'piniso' na'con nosororin. Piyapinënpita camairin. ‘Manóton paatoma', noyápiachin nininso' maconahuatoma', a'motoco'. Po'moitëranta' noyápiachin nininso' po'motoco'. Sapatënta' matonquë' po'moin. \v 23 Ina quëran toroa'hua amoshin nininso' ma'toma', tëpaco' ca'ahua'. Capa cancantatëhua', pita niahua'. \v 24 Iso hui'nahuë chiminin pochin niponahuë', iporaso' ya'noantarin. Ayatë pochin nipirinhuë', iporaso' niantarahuë,’ itërin. Ina quëran pita nisapi. \p \v 25 Paninanso nipirinhuë', iminquë sacatërin quëran huëntararin. Pëiquë ya'caritëriahuaso', mosica pi'nirapiso natanin. Nansatona', capa cancantapi. \v 26 Natanahuaton, piyapinën përarin: ‘¿Onpoatonta' pita nisapi?’ itërin. \v 27 ‘Co'ta iya'hua huënantarin. Noya canquintarin ni'ton, tatari pa'yatërin. Toroa'hua amoshin nininso' atëpatërin capacaso marë',’ itërin. \v 28 Ina natanahuaton, no'huitërin. No'huitaton, co yaya'coninhuë'. Pa'pini pipirahuaton, itërin: ‘Huëquë' conpa capa cancantahua',’ itopirinhuë'. \v 29 ‘Inca tata. Na'a pi'ipi quëma marë' chiníquën sacatërahuë. Sha'huitohuatancora, ya'ipiya natëranquën. Napoaponahuë', co caso' chipo tëranta' quëtërancohuë' amiconëhuëpita amatahuato capa cancanta'huaiso marë'. \v 30 Iso hui'nanso nipirinhuë', aquë paaton no'piárin. Monshihuanárin. Coriquinën quëtopiranhuë', ya'ipi i'quirin. Ina quëran huënantahuachina, quëmari nosoroaton, pa'yatëran. Toroa'hua amoshin nininso' atëpatëran coshatacaiso marë',’ itërin. \p \v 31 Napotohuachina, pa'pini itërin: ‘Nosororanquën mini conpa. Quëmaso' co ya'huincaranhuë'. Ya'ipi ma'shanëhuëpita quëchinquën. Ya'ipiya quëmaquën nisarin. \v 32 Iya'huaso nipirinhuë', nani huënantarin. Chimininso pochin niponahuë', ya'noantarin. Ayatërëso pochin nitopirëhuahuë', niantarëhua'. Ina marë' noya cancantacaso' ya'huërin,’ itërin pa'pini,” tënin Quisoso. \c 16 \s1 Inpriatori nonpintërinso' \p \v 1 Ina quëran ca'tano'sanënpita a'chintantaton, itapon: “A'na ma'huan ya'huërin. Inpriatonën chiníquën nanan quëtërin piyapinënpita camaicaso marë'. Inari asacatërin. Chiníquën nanantaton, nihuipiso' ninshitërin. Inaso nipirinhuë', nonpintaton, inaora marë' coriqui masarin ni'ton, sha'huirapipi. \v 2 Ma'huanso' natantahuaton, amatërin. ‘Quëmaso' nonpintaranco natantërahuë. Coriqui quëtëranquënso' quëmaora marë' manan ni'quëhuarë', ocoiaranquën. Ya'ipi nihuirinacoso' ninshitoco nitochi,’ itërin. \v 3 Inpriatonënso' pipirahuaton, yonquirarin. ‘¿Ma'cha onpo'i nicaya? Hua'anëhuë ocoiarinco. Co nanitërahuë' chiníquën sacata'huaso'. Naporahuaton, tapanato, co nohuantërahuë' coriqui topinan ma'pata'huaso'. \v 4 Na'a quëmapi'sa' hua'anëhuë nihuipi. Iporaso' inapita catahuarahuë. Ina quëran hua'anëhuë ocoihuachinco, inahuanta' catahuarinaco nanpica'huaso marë',’ tënin yonquiaton. \v 5 Naporahuaton, co'huara hua'ani ocoiyatërasohuë', nihuitopisopita amatërin. A'naya a'naya huë'pi. A'naso' huë'pachina, natanin. ‘¿Onpota' hua'an nihuiran?’ itërin. \v 6 ‘Pasa rata toma' ma'parahuë ni'ton, ina nápo' nihuirahuë,’ itohuachina, ‘Inta nipachin, nihuitëranso quirica masahuaton, a'natërápo shoncaíchin ninshitantaquë',’ itërin. \v 7 Ina quëran a'nanta' huë'nin. Huë'pachina, ‘¿Onpota' quëmanta' nihuitëran?’ itërin. ‘Trico ma'parahuë ni'ton, pasa costaro marë' nihuirahuë,’ tënin. ‘Inta nipachin, Posa shoncaíchin ninshitantaquë',’ itërin. Inapotëra'piaton, na'a amiconënpita catahuarin ama na'con pahuërëtacaiso marëhuë'. \v 8 Hua'ani natantahuaton, amataantarin. ‘Naquëranchin nonpintantaranco. Nipirinhuë', “ma noyacha yonquiran paya,” tënahuë,’ itërin hua'anëni. Ni'co' iyaro'sa'. Na'a piyapi'sa' co noyahuë' nipisopita noya yonquipi inaora canacaiso marë'. A'naquëmaso nipirinhuë', imapiramacohuë', co onpopinchin yonquiramahuë' noya nicacamaso marë'. \p \v 9 Coriqui ya'huëtohuachinquëma', ama canpitaoráchin i'quicosohuë'. A'napita pahuantohuachina', quëtoco'. Inapohuatama', Yosë'pa' noya ni'sarinquëma'. Chiminpatama', Yosë inápaquë quëpantarinquëma'. Coriquinëma' patopiramahuë', inatohua' noya noya ya'huëcontarama'. \p \v 10 Ni'co' iyaro'sa'. Hua'anëma' sha'huitohuachinquëma', natëcamaso' ya'huërin. Pi'pian tëranta' sha'huitopirinquëmahuë', natëhuatama', noya ni'sarinquëma'. Chini chiníquën nanan quëtarinquëma'. Co'so' natëhuatamahuë', co chiníquën nanan quëtarinquëmahuë'. ‘Nonpintarinco,’ ta'ton, co huachi natëarinquëmahuë'. \v 11 Ya'ipi coriquinëma' canpitaora marë' i'quihuatama', co insonta' inápaquë acanarinquëmahuë'. \v 12 Iporaso' Yosë nohuanton, ma'sha, coriqui, inapita ya'huëtarinquëma'. A'naninquëmaso pochin quëtërinquëma'. Topinan quëran i'quihuatama', co manta' Yosë'pa' canamiataramahuë'. \p \v 13 Cato' patron camaihuachinquëma', co nanitëramahuë' cato chachin natëcamaso'. A'naso' nohuantatoma', noya natëarama'. A'naso nipirinhuë' co onpopinchin nohuantatomahuë' co natëaramahuë'. Inapochachin canacamasoáchin yonquihuatama', co nanitaramahuë' Yosë natëcamaso'. Coriquiráchin cancantohuatama', co Yosë natëaramahuë',” itërin Quisosori. \p \v 14 Parisioro'sa' coriquiráchin cancantopi. Napoaton Quisoso a'chininso' natanahuatona', tëhuapi. \v 15 Tëhuapirinahuë', Quisosori itërin: “Canpitaso' Yosë imaramaso pochin nipomarahuë', co tëhuënchachin imaramahuë'. Nonpinama'. Yonquiramaso chachin Yosë nitotërin. Piyapi'sa' noya ni'pirinënquëmahuë'. Cancanëma quëranso yanonpinama' ni'ton, Yosë co pi'pian tëranta' noya ni'sarinquëmahuë',” itërin. \s1 Yosë quiricanën quëran pënëninpoaso' \p \v 16 Ina quëran tantarin: “Iráca Moisësë, pënëntona'piro'sa', inapita pënëntopi nani ma'sha natëcaso'. Ina quëran Coansha Paotista huë'pachina, noya nanan sha'huirin Yosë hua'anëntërinquë ya'conacaiso marë'. Yaya'conpisopitaso' chiníquën cancantatona', ya'conapi. \v 17 Quiricanën quëran Yosë no'tëquën pënëninpoa'. Isoro'pa', pi'iro'të', inapita ta'huantapirinahuë', ya'ipi Yosë nanamënso' ya'huëmiatápon. Co a'na hui'sharinso tëranta' topinan quëran ninshitopihuë' ni'ton, ya'ipi naniarin,” tënin. \s1 Sa'ahuano'sa' pënëninso' \r (Mateo 19.1-12; Marcos 10.1-12) \p \v 18 Ina quëran Quisosori pënëantarin: “Co sa'ama' të'yatamaso' ya'huërinhuë'. Noya nichinpitacaso' ya'huërin. Napoaton sa'ama' të'yatatoma', a'na sanapi maantahuatama', oshahuanarama'. Monshihuaninso pochin Yosë ni'sarinquëma'. Insosona ina sanapi so'ini të'yatërinso chachin maantahuachina, inanta' monshihuaninso pochin Yosëri ni'sarin,” itërin. \s1 Ma'huan parisitërinso' \p \v 19 Ina quëran itaantapon: “A'na ma'huan ya'huërin. Nani ma'sha ya'huëtërin. Morin pa'ton nininso' a'morin. Noyápiachin a'moton, nani tahuëri pita pochin nicaton, nóya coshatërin. Co manta' pahuantërinhuë'. \v 20-21 A'na quëmapinta' inaquë ya'huërin, sa'ahua nininso'. Nasaro itopi. Apia ni'ton, co nanitërinhuë' sacatacaso'. Ma'sha topinan ma'pataton, nanpirin. Ma'huan pëinën aipiran acopi. Ya'coanaquë huënsëarin. Tanaton, ma'huan pë'sotërinso tëranta' nayapirinhuë', co manta' quëtopihuë'. Ta'taráchin niconin ni'ton, ni'niraro'sari huëcatona', irotiipi. \v 22 Napoin quëran Nasaro chiminin huachi. Chiminpachina, Yosë'pa' anquëniro'sari quëparin. Apraan pantarinquë chachin pantarin. Ina quëran ma'huaonta' chimininpachina, pa'pitopi. \p \v 23 Parisitopiquë paaton, parisitárin. Në'përahuaton, aquë quëran Nasaro quënanin. Tata Apraanë' ya'huëarin. \v 24 Napoaton chiníquën përarin: ‘¡Tata Apraan, nosoroco canta'! Pënquë parisitárahuë. Nasaro a'patimaco i'sha pi'pian tëranta' api'nichinco,’ itopirinhuë'. \v 25 ‘Co'chi nanitërahuë paya. Ni'quë'. Quëmaso' nanpipon, nani ma'sha ya'huëtopirinquënhuë', inasáchin yonquiran ni'ton, iporaso' parisitáran. Nasaroso nipirinhuë' nanpipon, parisitápirinhuë', iporaso' noya ya'huarin huachi. \v 26 Naporahuaton, Yosë'pa' pa'patëra, co onporonta' pipirëhuë'. Inapochachin parisitopiquënta' pa'patëra, co onporonta' Yosë'pa' pa'nëhuë'. Panca tahuan ya'copitërinso pochin ni'ton, co nanitërëhuë' pëntonacaso',’ itërin. \p \v 27-28 Napotopirinhuë', itantarin: ‘A'natërápo iyahuëpita ipora ya'huërapi. Nasaro a'paquë' tatahuë pëinënquë iyahuëpita pënënacaso marë'. Caso' parisitápato, co nohuantërahuë' isëquë huëcacaiso',’ itërin. \v 29 Napotohuachina, Apraani itërin: ‘Co'ta Yosë quiricanën ya'huëtopi. Inaquë Moisësë, pënëntona'piro'sa', inapita ninshitopi nontatona' nitotacaiso marë'. Inapita natëina',’ itërin Apraani. \v 30 ‘Nani nontaponaraihuë', co natëpihuë'. Nipirinhuë', chimininso' nanpiantahuaton, pënënconpachin, natëpona' nimara. Co noyahuë' yonquipisopita naniantatona', Yosë tahuërëtantapona' nimara, topirahuë',’ tënin. \v 31 ‘Co Yosë quiricanën natëhuachinahuë', chimininsonta' nanpiantapirinhuë', co onporonta' natëapihuë',’ itërin Apraani,” tënin Quisoso. \c 17 \s1 Anishacancantopisopita \r (Mateo 18.6-7, 21-22; Marcos 9.42) \p \v 1 Ina quëran ca'tano'sanënpita pënëantarin. “Nisha nisha ma'sha ya'huërin anishacancantiinpoaso'. Nipirinhuë', anishacancantona'piso' pa'pi co noyahuë' ni'ton, ¡ma'huantacha nisarin paya! Ina marë' Yosëri chiníquën ana'intarin. \v 2 Co'huara hua'huaro'sa tëranta' anishacancanchátërasohuë', marëquë chimiitërin naporini, noya noya niitonhuë'. Pancara'piquë a'sonconotahuatona', të'yaitopi naporini, co aquëtë' oshahuaintonhuë'. A'naquënta' imasapirinacohuë', co chiníquën cancanchatërapihuë'. Hua'huaro'sa' pochin cancantopi. Inapita anishacancantohuachina', Yosëri ana'intarin. \v 3 Napoaton, ni'cona a'napita anishacancantotama'. \p A'na piyapi ma'sha onpotohuachinquëma', pënënco'. Naporinso marë' sëtohuachina, nanan anoyatoco'. \v 4 A'na tahuërimarëáchin canchisëro' napotopirinquëmahuë', canchisëro chachin: ‘Co noyahuë' ninahuë ni'ton, sëtërahuë,’ itohuachinquëma', nanan anoyataantaco'. Co onporonta' no'huicaso' ya'huërinhuë',” tënin. \s1 Ya'ipi cancanënpoa quëran natëcaso' ya'huërin \p \v 5 Ina quëran ca'tano'sanënpitari itopi: \p —Catahuacoi Sinioro, Yosë noya noya natë'i, itopi. \p \v 6 —Mostasa ya'pirin hua'huishin ninin. Ina pochin pi'pian tëranta' Yosë natëtoma', nontohuatama', noya catahuarinquëma'. “Yosë nohuanton, iso nara no'pa quëran pipirahuaton, marëquë pa'in,” tënama' naporini, pa'itonhuë'. “Yosë no'tëquën nontërinco,” topatama', sacai' nininso' nanitaparama', itërin. \s1 Yosë marë' sacatacaso' ya'huërinso' \p \v 7 Ina quëran itantarin: “Patron ya'huëhuachina, piyapinën camairin. Camaihuachina, iminënquë sacatërin. Pë'tahuanënpitanta' a'pairin. Nani sacatohuachina, imin quëran huënantahuachina, patroni a'naroáchin a'carin, ¿topiramahuë' ti? \v 8 Co naporinhuë'. Patron'ton yacoshatërin. Napoaton piyapinën sha'huitërin. ‘Cosharo' niquë'. Ina quëran nitaparahuaton, o'huintoco ca'i. Nani coshatohuato, o'shitoco,’ itërin. Nani coshatohuachina, naporo huarë' piyapinënso' coshatërin. \v 9 Piyapinën camairin ni'ton, natërin. ‘Ma noyanquën ni'ton, natëranco. Ina marë' “Yosparinquën,” ’ co itërinhuë'. \v 10 Canpitanta' iyaro'sa', Yosë sha'huitohuachinquëma', natëco'. Nani natëhuatama': ‘Topinan piyapinënpoa' ni'tëhua', natërëhua',’ nitoco'. Ya'ipiya natëcamaso' ya'huërin,” itërin Quisosori. \s1 Chana caniori maninsopita anoyatërinso' \p \v 11 Ina quëran Cariria parti na'huëtahuaton, Quirosarinquë pa'sarin. Samaria yonsan ya'cariya pa'nin. \v 12 Inaquë paaton, a'na ninanoquë canconin. Canconpachina, shonca quëmapi'sa' chana caniori maninsopita quënanconin. Inapitaso' aquëmiáchin huanirahuatona', \v 13 chiníquën nontopi: \p —¡Quiyanta' Maistro nosoroatoncoi anoyatocoi topiraihuë'! itopi. \p \v 14 Napotohuachinara, ni'sahuaton, itapon: \p —Paatoma' corto hua'an noyatëramaso a'notonco', itërin. Napotohuachina, pa'pi. \p Paasoi', a'nanaya canio inquipi. Noyatopi. \v 15 A'nara': “Nani noyatërahuë,” ta'ton, ayanquintarin. Iratapon pochin “¡Ma noyacha Yosëso' ni'ton, anoyatërinco paya!” tosarin. \v 16 Quisosoquë huënantahuaton, nantëntaquëchin isonquirin. Isonquirahuaton, “Yosparinquën, Sinioro,” itërin. Samaria piyapi inaso'. \p \v 17-18 —Shonca ya'pi anoyatopirahuë', a'naíchin huënantahuaton, “Yosparinquën,” itërinco. Inaso' nisha piyapi niponahuë', Yosë yonquirin. A'napitaso nipirinhuë' co “Yosparinquën,” itërinacohuë', tënin. \p \v 19 Ina quëran itantarin: \p —Huanirahuaton iyasha, noya paquë. Yosë natëran ni'ton, noyatomiatëran huachi, itërin. \s1 Yosë hua'anëntarinso' \r (Mateo 24.23-28, 36-41) \p \v 20 Ina quëran Parisioro'sari huëcapairahuatona', itapona': \p —¿Onporota' Yosë isoro'paquë hua'anëntarin? itopi. \p —Yosë hua'anëntohuachin iyaro'sa', co a'ninquëchin ya'noarinhuë'. \v 21 “Isëquë ya'huarin,” co taponahuë'. “Pasëquë ya'huarin,” co taponahuë'. Yosë hua'anëntohuachinquëma', ya'coancantarinquëma', itërin. \p \v 22 Ina quëran ca'tano'sanënpita itantarin: \p —A'na tahuëri iyaro'sa', panantarahuë. Naporo' nohuantaramaco. Yosë quëran quëmapico ni'to, o'mantararahuë. “Manóton o'manta'in,” tosapiramahuë', co naporo' quënanaramacohuë'. \v 23 A'naquën yanonpintarinënquëma'. “Nani o'mantarin. Pasëquë ya'huarin,” itarinënquëma' a'naquën. “Patoro'pa' ya'huarin, quiyaso' nitotërai,” itarinënquëma' a'naquëonta'. Ina pochin nontohuachinënquëma', ama natëcosohuë'. Ama inapita imacosohuë'. \v 24 A'nanaya o'mantararahuë. O'cori' huënsha' topachina, ya'ipi parti a'pintërin. Inapochachin a'na tahuëri ya'ipi piyapi'sa' ni'sarinaco. \v 25 Iporaso nipirinhuë' chiníquën parisita'huaso' ya'huërin. Na'a piyapi'sa' co nohuantarinacohuë'. No'huiarinaco. \v 26-27 Iráca Noi pënëntopirinhuë', co natëpihuë'. Co natëtonahuë', topinan ya'huëcaisoráchin cancantopi. Coshatapi, o'osapi, sa'asapi, hui'ninpitanta' aso'yapi. Napoatona', co manta' Yosë yonquipihuë'. Noiso nipirinhuë', Yosë natëton panca nancha ninin. Nani tinihuachina, inaquë ya'conin. A'napitaso' co yonquipirinahuë', a'nanaya panca pacon pa'sarin huachi. Naporo' ya'ipiya chimiitopi. Inapochachin piyapi'sa' topinan ya'huasoi', a'nanaya o'mantararahuë. \v 28 Notonta' iráca Sotomaquë ya'huëpirinhuë'. Inaquë a'napitaso' topinan ya'huatona', coshatápi, o'osápi, nipa'antápi, ma'sha sha'sapi, pëiapi. \v 29 Napoápirinahuë', Noto pipihuachina, naporo tahuëri chachin Yosë nohuanton, inápa quëran pën a'paimarin. A'nanaya ta'huantopi. \v 30 Inapochachin canta' a'na tahuëri Yosë quëran quëmapico ni'to, ya'noantarahuë. \p \v 31 “Ina tahuëri nanihuachin, co ma'shanëmapita yonquicaso' ya'huaponhuë'. Pëinëma aipi ya'huëhuatama', ama ma'sha macacaso marë tëranta' ya'concosohuë'. A'naroáchin ta'aco'. Iminquë ya'huëhuatama', ama pëinëmaquë paantacosohuë'. Topinan paco'. \v 32 Iráca Noto sa'in ma'shanënpita yonquiaton, co a'naroáchin ta'arinhuë'. Napoaton co cha'ërinhuë'. Ina yonquico'. \v 33 Noya nanpicamasoáchin yonquihuatama', topinan quëran nanpiarama'. Chiminpatama', parisitomiatarama'. Nipirinhuë', casáchin yonquihuatamaco, tëpapirinënquëmaonta', noya noya nanpimiatontarama'. \p \v 34 O'mantahuato, naporo' tashi' cato' piyapi ina pë'saraquëáchin huë'ësapirinahuë', a'nara' imarinco ni'ton, anquëniri inápaquë quëpantararin. A'naso nipirinhuë' patarin. \v 35 Cato sanapi shi'shi' pë'sanapirinhuë', a'nara' quëpantararin. A'naso nipirinhuë' patarin. [ \v 36 Cato quëmapi ina iminquëáchin sacatapirinahuë', a'nara' quëpantararin, a'nara' patarin,”] tënin Quisoso. \p \v 37 —¿Insëquëta' Sinioro napoapi? itopi. \p —Ma'sharo'sa' chiminpachina, tamëro'sari huëcapaipi, itërin. (O'mantahuachin, ya'ipiya nitotapi, tapon naporin.) \c 18 \s1 Coisë naporinso' \p \v 1 “Chiníquën cancantatë', apira apira Yosë nontacaso' ya'huërin,” ta'ton, pënënto nanan sha'huitantarin ama amitona' a'pocaiso marëhuë'. A'chintaton, itapon: \v 2 “A'na ninanoquë a'na coisë ya'huërin. Co manta' Yosë të'huatërinhuë'. Piyapi'santa' co nosororinhuë'. \v 3 Ina ninanoquë chachin a'na quëyoron ya'huëpirinhuë', inimiconëni na'con ihuarin. Napoaton coisëquë pa'nin. ‘Paso' quëmapi ihuarinco. Sha'huitëquë' quëtanta'inco. Ana'intëquë',’ itopirinhuë', co nohuantërinhuë' catahuacaso'. Nani tahuëri paantahuaton, inachachin inachachin itantarin. \v 4 Hua'qui' coisëri co natëpirinhuë', napoin quëran ami ami natanin. ‘Co' mini Yosë të'huatërahuë'. Piyapi'santa' co nosororahuë. \v 5 Iso quëyoronso nipirinhuë' apininco. Apira apira huëcapaihuachincora, pinatanahuë. Co huachi ahuantërahuë'. Napoaton inimiconën ana'intarahuë,’ tënin. \p \v 6 Ni'co'. Coisë co noyahuë' niponahuë', napoin quëran quëyoron catahuarin. \v 7 ¡Yosëso nipirinhuë' nóya ni'ton, huayoninsopita na'con catahuarin! A'napitari aparisitohuachina', Yosëri no'tëquën ana'intarin. Tahuërirë chachin, tashirë chachin ina nontopi ni'ton, catahuaarin. Co naniantarinhuë'. \v 8 Tahuëri nanihuachin, a'naroáchin ana'intarin. Napoaponahuë' o'mantahuato, ¿na'a ya'pita'ma' natëarinaco quënaimapo to?” itërin Quisosori. \s1 Cato' piyapi Yosë nontopiso' \p \v 9 A'naquën piyapi'sa' ya'huëpirinahuë'. “Quiyasáchin no'tëquën Yosë natërai. A'napitaso' co quiya pochin natëpihuë',” toconpi. Napopirinahuë', inapita pënënacaso marë' Quisosori itërin: \v 10 “Cato' quëmapi Yosë chinotopiso pëiquë Yosë nontacaso marë' pa'pi. A'naso' parisio. A'nanta' coriqui copirno marë' ma'patërinso'. \v 11 Parisioso' huanirahuaton, sacaronquë Yosë nontërin: ‘Tata Yosë, yanontëranquën. Caso' noyaco. Ina marë' noya ni'nanco ni'ton: “Yosparinquën,” itëranquën. Co a'napita pochincohuë'. Co ihuatërahuë'. Co nonpinahuë'. Co monshihuanahuë'. Paso' quëmapi co noyahuë'. Caso nipirinhuë' co ina pochincohuë'. \v 12 Nani simana catoro' ayonarahuë. Ya'ipi canarahuë quëran, diesmo quëma marë' acorahuë,’ itërin Yosë nontaton. \v 13 A'naso nipirinhuë' co ya'caritërinhuë'. Tapanaton, monshoárin. Oshanën marë' sëtërin. ‘Tata Yosë, caso' oshahuanco. Nosoroatonco, oshanëhuë inquitoco,’ itërin. \v 14 Ina oshanën inquitaton, Yosëri noya ni'nin. Parisioso nipirinhuë', co noyahuë' ni'nin. A'napita nocanpatama', a'na tahuëri Yosë atapanarinquëma'. Nipirinhuë': ‘Caora co nanitërahuë' noya nica'huaso'. Catahuaco Sinioro,’ topatama', noya acoarinquëma',” tënin Quisoso. \s1 Hua'huaro'sa' nosororinso' \r (Mateo 19.13-15; Marcos 10.13-16) \p \v 15 Ina quëran hua'huaro'sa' quëpi Quisosori së'huamotocaso marë'. Së'huamotorahuaton, inapita marë' Yosë nontërin. Hua'huaro'sa' quëpisopita ca'tano'sanënpitari yaa'papirinahuë'. \p —Ama napotocosohuë'. Quisoso apinama', itopi. \v 16 Quisosoriso nipirinhuë' itërin: \p —Tananpitoco' hua'huaro'santa' huë'ina'. Ama a'pacosohuë'. Hua'huaro'sa pochin cancantohuatama', Yosë hua'anëntërinquë ya'conarama'. \v 17 Tëhuënchachin itëranquëma'. Hua'huaro'sa' a'naroáchin yaimarinaco. Co'so' inapita pochin cancantohuatamahuë', co Yosë hua'anëntërinquë ya'conaramahuë', itërin. \s1 Ma'huan yaimarinso' \r (Mateo 19.16-26; Marcos 10.17-27) \p \v 18 Ina quëran a'na hua'ani Quisoso huëcapairin. \p —Quëmaso' Maistro noyanquën, tënahuë. ¿Ma'ta' caso' nii nanpimiata'huaso marë'? Sha'huitoco canta' noya nii, itiirin. \p \v 19 —¿Ma'marëta' “Quëmaso' noyanquën” itëranco? Yosëíchin noyaso'. \v 20 Iráca pënëntërinso' nitotëran. “Ama sa'an tëhuananpitëquësohuë'. Ama piyapi tëpaquësohuë'. Ama ihuatëquësohuë'. Ama nonpinapiquësohuë'. Tata natëquë'. Mamanta' natëquë',” tënin Yosë iráca pënëntaton, itërin. \p \v 21 —Hua'huatapo quëran huarë' ya'ipi inapita natërahuë, itërin. \p \v 22 Ina natanahuaton, Quisosori itantarin: \p —Isonta' Yosë nohuantërin. Paaton, ya'ipi ma'shanënpita pa'anconquë'. Coriqui canaranso' sa'ahuaro'sa' quëtonquë'. Ina quëran imaquico. Inapotohuatan, Yosë'pa' na'con canamiataran, itërin. \p \v 23 Ina natanahuaton, co huachi noya cancantërinhuë'. “Hua'huayátërahuë ma'sha ya'huëtërinco,” ta'ton, sëtërin. Sëtaton, pa'nin. \v 24 Napohuachina, Quisosori itërin: \p —Sacai quëran ma'huano'sa' Yosë hua'anëntërinquë ya'conapi. \v 25 Ni'co' iyaro'sa'. Nahuan huëratën pi'pira'huaya naninën ya'huëtërin. Camiyo panca masho ni'ton, sacai' inaquë ya'conacaso'. Ina quëran saca sacai' ma'huano'sa' Yosë hua'anëntërinquë ya'conacaiso', itërin. \p \v 26 Ina natanahuatona', pa'yanpi. \p —¿Incha nica cha'ërë'poya? itopi. \p \v 27 —Co insonta' inaora nanitërinhuë' cha'ëcaso'. Yosëíchin nanitërin anoyacancantinquëmaso'. Ya'ipi nanitaparin, itërin Quisosori. \p \v 28 —Ni'quë' Sinioro, quiyaso' ya'ipi ma'shanëhuëi patahuatoi, imasarainquën, itërin Pitrori. \p \v 29 —Tëhuënchachin iyaro'sa', nani ma'sha patohuatama', na'con na'con Yosë catahuarinquëma', tënahuë. A'naquëma' Yosë hua'anëntërinso' a'chinacamaso marë' pëinëma', sa'ama', iyaparima', tatama', mamama', hui'nama', inapita patarama'. \v 30 Ca marë' patohuatama', ipora chachin Yosë na'con na'con quëtantarinquëma'. Ina quëran a'na tahuëri Yosë'pa' nanpimiatarama huachi, itërin Quisosori. \s1 Chiminacaso' sha'huitantarinso' \r (Mateo 20.17-19; Marcos 10.32-34) \p \v 31 Ina quëran ca'tano'sanënpita amashamiachin quëparahuaton, itantarin: “Iporaso', Quirosarinquë paantarëhua'. Inatohua' ya'huasëhua', Yosë quëran quëmapico nipirahuë', nani ma'sha onpotarinaco. Pënëntona'piro'sa' iráca ninshitopiso chachin napotarinaco. \v 32 Hua'ano'sa' masahuatonaco, nisha piyapi'saquë yo'coaninaco. Tëhuaarinaco, no'huiarinaco, ipitarinaco. \v 33 Chiníquën huihuirahuatonaco, tëpararinaco. Napoaponahuë', cara tahuëriya quëran nanpiantarahuë,” itërin. \p \v 34 Natanaponaraihuë', co nitotopihuë'. Ma'sona tapon naporinso' co yonquipihuë'. \s1 Somaraya anoyatërinso' \r (Mateo 20.29-34; Marcos 10.46-52) \p \v 35 Ina quëran Quiricoquë ya'caritohuachina, a'na quëmapi quënanconin. Ira yonsanquë huënsëarin. Somaraya ni'ton, nani tahuëri inaquë huënsëaton, coriqui topinan ma'patárin. \v 36 Na'a piyapi'sa' iratapi, natanaton: “¿Inta' huë'sarin?” topachina, \v 37 “Quisoso Nasaritoquë ya'huërinso' huë'sarin,” itopi. \v 38 Ina natanahuaton, chiníquën nontërin: \p —¡Nosoroco Sinioro! Quëmaso' Tapico' shinquën. Yosë a'paimarinquën ni'ton, nosoroco canta', itërin. \p \v 39 A'naquën quëchitopisopitari natanahuatona', no'huipi. “Ta'tëquë',” itopirinahuë', aquëtë chachin chiníquën nontërin. \p —Nosoroco Sinioro. Quëmaso' Tapico' shinquën. Onpopionta' catahuaco, itantarin. \p \v 40 Quisososo' chiniconahuaton, camaitërin quëcacaiso'. Quëshihuachinara: \p \v 41 —¿Ma'ta' iyasha onpochinquën? itërin. \p —Anoyarayatoco Sinioro canta' ni'chi, itërin. \p \v 42 —Noyapa'. Natëranco ni'ton, anoyarayataranquën, itërin. \p \v 43 Itohuachina, a'naroáchin noya ni'tërin. “¡Ma noyacha Yosëso' ni'ton, anoyarayatërinco paya!” ta'ton, Quisoso imarin. Piyapi'santa' pa'yatatona', “Ma noyacha Yosëso' ni'ton, anoyarayatërin paya,” topi. \c 19 \s1 Saquio anoyacancantërinso' \p \v 1 Quiricoquë canconahuaton, ninano huáncana pa'sarin. \v 2 Inaquë a'na ma'huan ya'huërin. Saquio itopiso'. Inaso', coriqui copirno marë' ma'patona'piro'sa' hua'anën ni'ton, chiníquën nanantërin. \v 3 Quisoso inaquë huë'pachina, na'a piyapi'sari yamotërapi. Saquionta': “Canta' Quisoso nohuichi,” ta'ton, huë'pirinhuë'. Mo'copiya ni'ton, co nanitërinhuë' quënanacaso'. \v 4 Napoaton ta'arë'nachin piyapi'sa' na'huëtërahuaton, naraquë nanpëconin. “Isëquëchin Quisoso huë'sarin,” ta'ton, inaquë huënsëarin Quisoso nococaso marë'. \v 5 Quisososo' inaquë canconahuaton, në'pëconin. \p —Iya Saquio, manóton nohuaraquë'. Ipora tahuëri quëma pëinënquë yacahuaranquën, itërin. \p \v 6 Napotohuachina, manorahuaton, nohuaraimarin. Pa'yataton, “Noya Maistro. Huëquë' ni'quico,” itërin. Ina quëran pëinënquë quëparin. \v 7 Piyapi'sari quënanahuatona', ninontapi. “¿Onpoatonta' oshahuan pëinënquë yacahuatonin?” nitopi. \v 8 Saquioso nipirinhuë' Quisoso a'chininso' natanahuaton, noya natërin. Napoaton itapon: \p —Nani ma'sha Sinioro ya'huëtërinco. Ipora patoma sa'ahuaro'sa' quëtarahuë. Iráca a'naya a'naya nonpintato, ihuarahuëso' na'con na'con quëtantarahuë. A'na marëíchin nipirinhuë', catapini quëtantarahuë, itërin. \p \v 9 Itohuachina, Quisosori itërin: \p —Ipora tahuëri Yosë nicha'ërinquën. Sa'an, hui'nanpita, inapitanta' nicha'ërin. Apraan shinquën ni'ton, nicha'ërinquën. \v 10 Na'a piyapi'sa' co Yosë natëtonahuë', chihuëpi pochin nipi. Inapita yonica'huaso marë' o'marahuë. Cancanëna' anoyacancanta'huaso marë' o'marahuë, tënin Quisoso. \s1 Canacaso marë' coriqui quëtërinso' \p \v 11 Na'a piyapi'sa' natanapi. Paatona', Quirosarinquë ya'caritërapi. “Ipora tahuëri'sa' Yosë hua'anëntarinpoa huachi,” topi. Napoaton Quisosori a'na pënënto nanan sha'huitërin: \p \v 12 “A'na quëmapi aquë pa'sarin hua'an ya'conacaso marë'. Yapa'pachina, piyapinënpita nontërin: ‘Inatohua' pa'pato, copirno chiníquën nanan quëtarinco naro'pa' hua'anënta'huaso marë'. Oshaquëran chiníquën nanan quëtohuachinco, huënantarahuë,’ tosahuaton, \v 13 shonca inpriatonën amatërin. Huë'pachinara, a'naya a'naya coriqui quëtërin. Napopináchin quëtëra'piarin. ‘Iporaso' aquë pa'sarahuë. Iso coriqui quëchinquëma' ma'sha pa'anatoma', na'con na'con canacamaso marë',’ itërin. Itahuaton, pa'nin. \v 14 Piyapinënpitaso nipirinhuë' co nohuantopihuë'. No'huipi. Napoaton comisionënpita a'papi copirno sha'huitacaiso marë'. ‘Ina quëmapi co nohuantëraihuë' hua'anëntiincoiso'. Ama acoquësohuë',’ itoonpi. \p \v 15 Copirnoso nipirinhuë' co comisionënpita natëtonhuë', chiníquën nanan quëtërin. Napotohuachina, ya'huërinquë huëantarin. Canquirahuaton, inpriatonënpita amataantarin. Huë'pachinara, ‘¿Onpota' canarama'?’ itëra'piarin. \v 16 A'naso' huë'sahuaton, itërin: ‘Ina nápo' coriqui sinioro quëtëranco. Ma'sha pa'anato, nani shoncaro' aquëtë canarahuë,’ itërin. \v 17 ‘Ma noya sacatëran. Natëranco ni'quëhuarë', hua'an aco'inquën. Shonca ninanoro'sa' hua'anëntaran,’ itërin. \v 18 Ina quëran a'na inpriatonën huë'pachina, itërin: ‘Ina nápo' coriqui, sinioro, quëtëranco canta'. Ma'sha pa'anato, a'natëraporo' aquëtë canarahuë,’ itërin. \v 19 ‘Natëranco ni'quëhuarë', quëmanta' hua'an aco'inquën. A'natërápo ninanoro'sa' hua'anëntaran,’ itërin. \p \v 20-21 A'nanta' nipirinhuë' huë'sahuaton, itërin: ‘Quëmaso' sinioro, co nosororancoihuë' ni'ton, të'huatëranquën. Co sacataponahuë', canaran. Co sha'topiranhuë', nitërinso' manan. Canahuato, topinan osërëtarinco, ta'to, co sacatërahuë'. Ina nápo' coriqui quëtërancoso' panioquë so'pinahuato, taparahuë. Ma'tana ya'huarin,’ toconin. \v 22 ‘Quëmaso' co noyanquënhuë', chiroran. Co pi'pisha tëranta' natërancohuë'. Quëmaora nanamën quëran napotaranquën. Co sacataponahuë', canaran, ¿itëranco ti? \v 23 ¿Onpoatonta' nipachin co bancoquë acoranhuë'? Inaquë acoran naporini, pi'pian tëranta' canaitohuë',’ itërin. \v 24 Ina quëran piyapinënpita sha'huitërin. ‘Iso quëmapi topinan quëran coriqui quëtërahuë. Coriqui osërëtahuaton, paso' quëmapi quëtëquë', na'con na'con canarinso',’ itërin. \v 25 ‘Co'ta, inaso' nani hua'huayátërahuë coriqui ya'huëtërin. ¿Naquëranchin quëtanta'i ti?’ itërin piyapinëni. \v 26 ‘Ina mini quëtëquë'. Noya natërinco ni'ton, na'con ya'huëtarin. Na'con na'con quëtantarahuë. A'naso nipirinhuë' co natërincohuë' ni'quëhuarë', pi'pian ya'huëtërinso tëranta' osërëtarahuë. \v 27 Co nohuantërinacosopitaso nipirinhuë' maconco'. Isëquë chachin tëpaco',’ tënin,” itërin Quisosori. \s1 Quirosarinquë canconinso' \r (Mateo 21.1-11; Marcos 11.1-11; Juan 12.12-19) \p \v 28 Ina tosahuaton, paantarin. Quirosarinquë ya'caritëriarin. \v 29 Ya'caritahuaton, Oriposë panënquë canconin. Ina ya'cariya cato' ninano' ya'huërin. A'naso' Pitipaqui itopi. A'nanta' Pitania itopiso'. Inaquë canconahuaton, cato' ca'tano'sanën sha'huitërin. \p \v 30 —Paso' ninanoquë paco'. Pëi' ya'natirinquë canconpatama', mora hui'napishin a'sonpinan quënanconarama'. Co incari tëranta' huënsëchátërarinhuë'. I'quiritahuatoma', quëshico. \v 31 “¿Onpotaomata' i'quiritarama'?” itohuachinquëma', “Sinioro nohuantërin,” itoco', itërin. \p \v 32 Itohuachina, pa'pi. Pa'sahuatona', mora a'sonpinan quënanconpi. Quisosori sha'huitërinso chachin quënanconpi. \v 33 I'quiritaquëya': \p —¿Onpotaomata' moraso' i'quiritarama'? itërin hua'anëni. \p \v 34 —Siniorori nohuantërin, itohuachina: \p —Inta nipachin, quëpaquë', itërin. \p \v 35 Napotohuachina quëpatopi. Mora aipi a'mopiso' huëtohuachinara, ina aipi Quisoso huënsërahuaton, pa'sarin. \v 36 Na'a piyapi'sa' quëchitahuatona', a'mopiso' iraquë huëtopi. Chiníquën hua'an pochin nicatona', napotapi. Inaquë Quisoso pa'sarin. \v 37-38 Oriposë panën quëran nohuarapona pochin, imarinsopita chiníquën nonsapi. \p —¡Ma noyacha Quisososo paya! Nani ma'sha nitotërin. Yosë nohuanton, na'a cania'piro'sa' a'naroáchin anoyatërin, ni'nai. Yosëri a'paimarin hua'anëntinpoaso marë'. Siniorori chachin chiníquën nanan quëtërin. ¡Ma noyacha Yosëso paya! Nanan anoyatërinpoa' ni'ton, noya yonquirinpoa', topi. Noya cancantatona', napopi. \v 39 Parisioro'sari natanahuatona', no'huipi. \p —Imarinënsopita Maistro, sha'huitëquë' ta'china', itopi. \p \v 40 —Ta'topi naporini, na'piro'sa tëranta' chiníquën nointonahuë', tënin Quisoso. \p \v 41 Ina quëran Quirosarin notënanquë canconpi. Canconpachina, piyapi'sa' yonquiaton, Quisoso sëtërin. Sëtaton, na'nërin. \v 42 “Hua'qui' pënënpiranquëmahuë', co yanatanamacohuë'. Ipora tëranta' no'tëquën yonquirama' naporini, noya cancanchitomahuë'. Iporaso nipirinhuë' co huachi nanitaramahuë'. Co natantochináchinhuë' cancantërama'. \v 43 Napoaton a'na tahuëri parisitarama'. Inimiconëmapita huëcapairahuatënënquëma', tancapitarinënquëma'. Ya'ipi parti quëran ahuëarinënquëma'. Ninano pairapiramaso' inápa niponahuë', ma'sha a'mitë a'mitëtapi ya'conacaiso marë'. \v 44 Ya'conahuatona', pëinëmapita ohuatapi. Co a'na na'pi tëranta' niya'huiritarinhuë'. Ya'ipinquëma' ta'huantarama'. Nicha'ëca'huanquëmaso marë' o'mapirahuë'. Co nohuantëramacohuë' ni'ton, Yosë ana'intarinquëma huachi,” tënin Quisoso. \s1 Nipa'antopisopita Yosë chinotopiso pëi quëran a'parinso' \r (Mateo 21.12-17; Marcos 11.15-19; Juan 2.13-22) \p \v 45 Ina quëran Yosë chinotopiso pëiquë ya'conahuaton, nipa'antopisopita a'parin. \p \v 46 —Yosë quiricanën quëran tapon: “Ca nohuanto, pëinëhuë ya'huë'in piyapi'sa' nontiinacoso marë',” tënin Yosë. Canpitaso nipirinhuë', ihuatëro'sa' ya'huëpiquë pochin nitërama', itërin Quisosori. Itahuaton, a'parin. \p \v 47 Ina quëran nani tahuëri inaquë a'chinin. Corto hua'ano'sa', cotio maistro'sa, ninano' hua'ano'sa', inapitaso' no'huitona', Quisoso yatëpapirinahuë'. \v 48 Na'a piyapi'sari nóya natanatona' yamotopi ni'ton, co nanitopihuë' macacaiso'. \c 20 \s1 Chiníquën nanantërinso' \r (Mateo 21.23-27; Marcos 11.27-33) \p \v 1 Ina quëran Yosë chinotopiso pëiquë paantarahuaton, piyapi'sa' a'chintantarin. Noya nanan pënëntaquëya', cotio ansiano'sa', cotio maistro'sa', corto hua'ano'sa', inapita huë'pi. \p \v 2 —¿Onporahuatonta' chiníquën nanantaton, nipa'antopisopita a'paran? ¿Inta' nanan quëtërinquën ina pochin nicacaso'? Sha'huitocoi, itopi. \p \v 3 —Noyapa', carinquëmanta' natainquëma'. Ina sha'huitohuatamaco, canta' insosona nanan quëtërincoso' sha'huitaranquëma'. \v 4 ¿Incarita' Coansha nanan quëtërin piyapi'sa' aporintacaso marë'? ¿Yosëri nanan quëtërin, piyapiri nica? ¿Ma'ta' tënama' canpita yonquiatoma'? Sha'huitoco carinquëmanta' nanan quëtërincoso' sha'huichinquëma', itërin Quisosori. \p \v 5 Natanahuatona', inahua capini ninontopi. “¿Ma'ta' itahua'? ‘Yosëri nanan quëtërin aporintacaso',’ itohuatëhua': ‘¿Onpoatomata' nipachin co natëramahuë'?’ itarinpoa'. \v 6 Nipirinhuë': ‘Co Yosëri nanan quëtërinhuë'. Piyapiri quëtërin,’ itohuatëhua', na'a piyapi'sa' chiníquën no'huiarinënpoa'. Na'piquë të'yaratënënpoa', tëpamarinënpoa'. ‘Yosëri a'parin pënëinpoaso marë',’ topi ya'ipiya,” nitopi. \v 7 Nani ninontohuachinara, Quisoso itapona': “Ahuën. Co quiyaso' nitotëraihuë'. ¿Incariso' Coansha nanan quëtomara? Co nitotëraihuë',” toconpi. \p \v 8 —Napoahuarë', co carinquëmanta' insosona nanan quëtërincoso' sha'huitaranquëmahuë', itërin Quisosori. \s1 Inpriatoro'sa' co noyahuë' yonquipiso' \r (Mateo 21.33-44; Marcos 12.1-11) \p \v 9 Ina quëran piyapi'sa' a'chintacaso marë', iso pënënto nanan sha'huitaantarin: “A'na quëmapi pancana iminin. Inaquë opasáchin sha'nin. Nani tiquihuachina, inpriatoro'sa' acorin a'paicaiso marë'. ‘Sacatëramaso marë', nitërinso' patomachin maco'. Patomachin canta' acotoco,’ itërin. Itahuaton, a'na parti pa'nin. Hua'qui' inaquë ya'huërin. \v 10 Nitërinso' nani cayahuachina, piyapinën ya'huërin'pa' a'parin. Patoma nitërinso' ma'caso marë' pa'pirinhuë', inpriatonënpitari masahuatona', ahuëpi. Ahuërahuatona', topinan a'papi. \v 11 Naquëranchin hua'anëni a'na piyapinën a'pantapirinhuë'. Inanta' chiníquën no'huitona', ahuëantapi. Ahuëatona', topinan a'paantapi. \v 12 A'nanta' a'pantapirinhuë'. Pë'sharahuatona', a'papi inanta'. \p \v 13 Napoin quëran hua'anëni yonquirin. ‘¿Ma'cha onpochiya? Na'aya'pi a'papirahuë'. Ahuërahuatona', topinan a'pairachinpi. Hui'nahuë nosoropirahuë', ina huachi a'paarahuë. Ina natëapona' nimara,’ ta'ton, hui'nin chachin a'papirinhuë'. \v 14 Inpriatonënpitaso' hui'nin quënanahuatona', ninontopi. ‘Paso' hui'napi a'na tahuëri pa'pin chiminpachin, iso no'pa chachin hua'anëntapon. Huëco' tëpa'ahua'. Ya'ipi ma'shanënpita canpoari matahua huachi,’ nitopi. \v 15 Naporahuatona', hui'nin masahuatona', aipiran të'yatahuatona', tëpapi. \p Pa'pin natantohuachin, ¿ma'ta' onpotintapon, hui'nin chachin tëpatopi ni'quëhuarë'? \v 16 A'naroáchin huëntarahuaton, inpriatonënpita tëpapon. Ina quëran nasha inpriatoro'sa' acoantapon, tënahuë,” itërin Quisosori. \p Ina natanahuatona': \p —¡Ama onporonta' napoinsohuë'! topi. \p \v 17 Napohuachinara, nirayarahuaton, itantarin: \p —Napopiramahuë', ¿ma'ta' tapon nipachin pënëntona'pi iráca ninorinso'? Ninshitaton, tapon: \q1 “Na'pi quëran yapëihuachina, a'na na'pi ya'huëpirinhuë', pëina'piro'sa' co nohuantopihuë'. ‘Napoonin,’ ta'tona', të'yatopirinahuë', \q1 hua'anëni maantarahuaton, ‘Iso na'pi mini na'con na'con nohuantërahuë pëica'huaso marë',’ ta'ton, noya acoantarin. \m \v 18 Ina na'pi i'patohuatëra, anotatë' ya'panë'. A'na tahuëriso nipirinhuë' ina na'pi chachin insosona anoantohuachin, ni'shariarin,” itërin Quisosori. \p \v 19 Ina natanatona', corto hua'ano'sa', cotio maistro'sa', inapitaso' no'huitopi: “Chinotatonpoa', pënënarinpoa',” ta'tona', yamapirinahuë' tashinan pëiquë po'mocaiso marë'. Piyapi'sa' të'huatatona', co mapihuë'. \s1 Copirno marë' coriqui ma'patërinso' \r (Mateo 22.15-22; Marcos 12.13-17) \p \v 20 Napoaton a'naquën quëmapi'sa' amatahuatona', itapona': “Nonpintatoma', Quisosoquë paco'. Yaimaramaso pochin nicatoma', ina nontoco' atëhuëcaso marë'. Ina quëran sha'huirapihuatama', hua'ani sontaro'sa' a'paarin ina macacaso marë',” itopi. \v 21 Itohuachinara, pa'pi Quisoso nontapona': \p —Ma noya Maistro nontërancoi. No'tëquën a'chinan. Yosë nanamën no'tëquën a'chintatoncoi, co hua'an tëranta' të'huatëranhuë'. \v 22 Napoaton yanatanainquën. Noma copirnoso' nisha piyapi niponahuë', ya'ipinpoa' hua'anëntërinpoa'. Coriqui ma'painpoaso marë' comisionën a'parin. Huë'pachina', ¿noya ipora quëtacaso' ti? ¿Ma'ta' Yosë nohuantërin nica'huaiso'? Sha'huitocoi nitochii, itopi. \p \v 23 Quisososo nipirinhuë' yonquipisopita nitotërin. \p —¿Onpoatomata' yaatëhuëramaco? \v 24 Noma coriqui quëshico ni'i, itërin. Napohuachina, quëtopi. \p —¿Inta' isoso' nonanpiso'? itohuachina, —Noma copirno, itopi. \p —¿Inta' nininëonta' isëquë ninshitopi? itaantahuachina, —Noma copirno chachin, itaantapi. \p \v 25 —Copirno ma'shanën ni'quëhuarë' inachachin quëtaantaco'. Naporahuaton, Yosëso' nininpoa' ni'ton, hua'anëntërinpoa'. Ya'ipi cancanëma quëran ina natëcaso' ya'huërin, itërin. \p \v 26 Na'a piyapi'sari Quisoso yaatëhuëpirinahuë', co nanitopihuë': \p —Ma noyacha a'panitërin paya, ta'tona', co huachi natanpihuë'. \s1 Piyapi'sa' nanpiantarapiso' \r (Mateo 22.23-33; Marcos 12.18-27) \p \v 27 Ina quëran a'napita cotio hua'ano'sa' huë'pi. Satosioro'sa' itopiso'. Inapitaso' nisha a'chinpi. “Piyapinpoa' chiminpatëhua', co onporonta' nanpiantarihuahuë',” toconpi. Inapitanta' Quisoso yanonpintatona', huëcapaipi. \p \v 28 —Iráca Maistro Moisësë pënëninpoa': “Quëmapi sa'aponahuë co hui'nin ya'huëyátërasohuë' sa'in ayananpihuachin, ina iini chachin imoroën maantacaso' ya'huërin. Hui'nahuanpachin, iinco' apoin inari ya'huërëtacaso marë'. Ina quëran mashotohuachin, ma'shanën, no'panën, inapita masarin,” tënin Moisësë ninshitaton. \v 29 Canchisë iyaro'sa' ya'huërin. Paninanso' sa'apirinhuë'. Co hui'nin ya'huëyátërasohuë', sa'in ayananpirin. \v 30 Ina iini chachin imoroën maantarin. Moisësë tëninso chachin manin. Inanta' co hui'nin ya'huëyátërasohuë', chimiantarin. \v 31 A'na iionta' inapoantarin. Canchisë iinpita chachin inapoantapi. Co a'naya tëranta' hui'nin ya'huëyátërasohuë', ya'ipi taquipi. \v 32 Ina quëran sanapinta' chiminin huachi. \v 33 Canchisë iinpitari chachin mapirinahuë', nanpiantacaso' tahuëri nanihuachin, ¿inquën chachincha sa'in ninë'poya? itopi. \p \v 34 —Co no'tëquën, iyaro'sa', yonquiramahuë'. Isoro'paquë piyapi'sa' sa'api, so'yapi, inapopi. Ina quëran chiminpi. \v 35 A'naquën Yosëri noya ni'ninsopita inápaquë pantarapi. Nanpiantahuachina', co huachi sa'aponahuë'. Sanapi'santa' co so'yaponahuë'. \v 36 Co huachi chiminaponahuë'. Anquëniro'sa pochin nisapi. Nanpiantarapi ni'ton, Yosë hui'ninpita chachin nisapi. \v 37 Chiminpisopita tëhuënchachin nanpiantarapi. Ina a'chinchinquëma'. Moisësë chachin ninshitërinso'. Nara'huaya orotarinso' nicaso', Yosëri nontërin: “Caso' Yosëco. Apraan chinotarinco. Isaco, Cacopo, inapitanta' chinotarinaco,” tënin Yosë. \v 38 Nanpirëhuasopitaráchin Yosë chinotarëhua'. Napoaton inapitanta' nani chiminpirinahuë', nanpimiataantapi, itërin Quisosori. \p \v 39 Cotio maistro'sa' natanahuatona', pa'yanpi. \p —¡Ma noyacha, Maistro, yonquiran paya! tënin a'na'. \p \v 40 Ina quëran të'huatatona', co huachi nohuantopihuë' nataantacaiso'. \s1 Yosëri a'paimarinso' \r (Mateo 22.41-46; Marcos 12.35-37) \p \v 41 Ina quëran Quisosori itantapon: \p —Iráca Yosë quiricanënquë sha'huitërinpoa'. “A'na tahuëri a'na quëmapi acoarahuë piyapi'sa' nicha'ëcaso marë'. Inaso' Cristo,” tënin iráca. Cotio maistro'saso' a'chinpachinara: “Cristoso' Tapico' shiin,” topi. Napopirinahuë', \v 42 iráca Ispirito Santo nohuanton, Tapiri chachin Cristo ninorin. Sarmoquë ninshitaton, naporin: \q1 Yosëri Sinioronëhuë sha'huitërin: “Inchinanëhuë quëran huënsëquë' \q1 \v 43 inimiconënpita cari minsëchinquën,” itërin Yosëri, tënin Tapi. \p \v 44 Shia'huain niponahuë', Cristo yonquiaton, “Sinioronëhuë,” tënin Tapi. Piyapi chachin nipirinhuë', Tapiri chinotërin. ¿Onpoatonta' naporin? itërin Quisosori. \s1 Cotio maistro'sa' yanonpipiso' \r (Mateo 23.1-36; Marcos 12.38-40; Lucas 11.37-54) \p \v 45 Ya'ipi piyapi'sa' natantapaquë, ca'tano'sanënpita pënënaton, itapon: \v 46 “Ni'cona cotio maistro'sa' nonpintochinënquëma'. ‘Noya noyacoi,’ ta'tona', naporopi a'mopi piyapi'sari nicacaiso marë'. Cachiquë pa'pachinara, na'a piyapi'sari nontopi. ‘Huë'cama maistro,’ itohuachinara, pa'yatopi. Niyontonpiso pëiquë ya'conahuatona', hua'ano'sapitarë' yahuënsëconpi. Pita nipachinara, huancánachin yahuënsëconpi. \v 47 Noya nonaponaraihuë', a'naya a'naya quëyorono'sa' nonpintatona', ma'shanënpita matopi. Ama noninacaiso marëhuë' hua'qui' Yosë nontopirinahuë', co cancanëna quëran natëpihuë'. Ina marë' aquë aquëtë' Yosëri ana'intarin,” itërin. \c 21 \s1 Quëyoron Yosë marë' coriqui acorinso' \r (Marcos 12.41-44) \p \v 1 Yosë chinotopiso pëiquë a'na cacon ya'huërin. Inaquë coriqui Yosë marë' po'mopi. Quisosori notëërahuaton, na'a ma'huano'sa' ni'nin. Na'con coriqui inaquë po'morapirinahuë'. \v 2 Ina quëran a'nara quëyoron huë'nin, sa'ahua nininso'. Catotëra'huayaíchin coriqui po'moquirin. \v 3 Ina ni'sahuaton, Quisosori itërin: \p —No'tëquën itëranquëma', na'a piyapi'sa' na'con coriqui po'morapirinahuë', iso quëyoronso nipirinhuë' na'con na'con po'moquirin. \v 4 Ma'huano'saso' na'a coriquihuanatona', ya'sotopisoíchin po'mopi. Iso sanapiso nipirinhuë', pi'pian ya'huëcharinso', ya'ipi po'moton, tiquirin. Napoaton na'con na'con Yosë quëtërin, tënahuë, tënin Quisoso. \s1 Yosë pëinën ohuatapiso' \r (Mateo 24.1-2; Marcos 13.1-2) \p \v 5 Yosë chinotopiso pëi' nicatona', a'naquën nitapona': —Ma noyápiachin na'pi quëran nipi. A'naquën ninshiyaráchin Yosë marë' acopiso', nitopi. \v 6 Napohuachinara, Quisosori itërin: \p —Iporaso' ya'ipiya noyápiachin ni'piramahuë', a'na tahuëri ya'ipi ohuatapi. Co a'na na'piya tëranta' niya'huiritarinhuë', itërin. \s1 Ayaro' tahuëri ya'caritërinso' \r (Mateo 24.3-28; Marcos 13.3-23) \p \v 7 Napohuachina, natanpi: \p —¿Onporota' Maistro ohuatapi? Ina tahuëri'sa' naniriahuachin, ¿ma'ta' onporahuachina', nitotapoi? Sha'huitocoi quiyanta' nitochii, itopi. \p \v 8 Napotohuachinara: “Ni'cona iyaro'sa' nonpintochinënquëma'. A'naquën huëcatona': ‘Caso' Cristoco. Yosë chachin a'pairinco,’ tosapi. A'napitanta' nonpin nanan sha'huirapi. ‘Nani tahuëri naniriarin, nitotërai,’ tosapi. Ama inapita imacosohuë'. \v 9 Nisha nisha parti piyapi'sa' nino'huiapi. Niahuërahuatona', quira nisapi. Ina natanpatama', ama pa'yancosohuë'. Piyapi'sa' co noyahuë' nicatona', na'a quira nisapi. Napoaponahuë', co isoro'pa' ta'huanchátëraponhuë'. \p \v 10 Nisha nisha piyapi'sa capini quira nisapi. Copirnoro'sa capini nino'huitona', piyapinënpita camairapi quira nicacaiso marë'. \v 11 A'na parti a'na parti panca ocohua pa'sarin. Cosharori pahuantohuachina', piyapi'sa' tanari tiquirarin. Nisha nisha parti chiníquën canio matarin. Na'a taquirapi. Yosë nohuanton, nisha nisha ma'sha inápaquë ya'noarin. Quënanahuatona', piyapi'sa' pa'yanapi. Ya'ipiya të'huatapi. Ayaro' tahuëri ya'caritohuachin, ayonquicaiso marë' napoarin. \p \v 12 Co'huara ma'sha onpoyatërasohuë', co noya piyapi'sahuë' masarinënquëma'. Imaramacoso marë' aparisitarinënquëma'. Cotio niyontonpiso pëiquë sha'huirapiarinënquëma'. Tashinan pëiquë po'morarinënquëma'. Imaramacoso marë' copirno ya'huërinquënta' quëpararinënquëma'. \v 13 Naporo' inapitanta' Yosë nanamën sha'huitohuatama', natanapi. \v 14 Mapachinënquëma', ‘¿Ma'cha tono'pocoya?’ ama tocosohuë'. \v 15 Catahuaranquëma' noya nonacamaso'. Ca nohuanto, noya yonquiarama'. Inimiconënpita co nanitapihuë' a'paniinquëmaso'. \v 16 Tataparima' co imatonahuë', sha'huirapiarinënquëma'. Iyaparima', quëmopinëmapita, amiconëmapita, inapita sha'huirapiarinënquëma'. A'naquëma' tëpararinënquëma'. \v 17 Imaramacoso marë' na'a piyapi'sa' no'huiarinënquëma'. \v 18 Napoaponahuë', Yosë ni'sarinquëma' Co inquëma tëranta' chimimiataramahuë'. \v 19 Noya imamiatohuatamaco, cha'ësarama'. \p \v 20 Notohuaro' sontaro'sa' nisha parti quëran huëcatona', Quirosarin tancapitapi. Ina ni'patama', nani tahuëri nanirinso' nitotarama'. ‘Quirosarin ata'huantapi,’ tosarama'. \v 21 Naporo' ta'acaso' ya'huërin. Cotia parti ya'huëhuatama', motopi'pa' ta'aco'. Ninanoquë ya'huëhuatama', a'naroáchin pipico'. Iminëmaquë ya'huëhuatama', ama ninanoquë ayancontacosohuë'. \v 22 Ina tahuëri'sa' nanihuachin, na'con parisitapi. Iráca Yosë quiricanënquë ninorinso chachin naporo huarë' Yosëri chiníquën ana'intarin. \v 23 Cayorono'sa', hua'huahuano'sa', inapitaso' sacai quëran ta'arapi. ¡Ma'huantacha nisapi paya! Yosëri no'huiton, cotioro'sa' ana'intarin. \v 24 Inimicoro'sa' huëcatona', na'a piyapi'sa' sahuëniquë tëparapi. Nisha nisha sontaro'sari ya'huëpiquë quëparapi asacatacaiso marë'. Nisha piyapi'sa' Quirosarinquë ya'conahuatona', camaitapi. Hua'qui' inaquë ya'huapona'. Tahuërinën nanihuachina, Yosë nohuanton, pipiapi. \s1 Quisoso o'mantacaso' tahuëri \r (Mateo 24.29-35, 42-44; Marcos 13.24-37) \p \v 25 Ina quëran Yosë nohuanton, pi'i tashiarin. Co huachi yoqui a'pianinhuë'. Tayoraro'sa' inápa quëran anotarin. Marënta' panca co'sacaitapon ni'ton, tënëntapon. Ya'ipi piyapi'sa' pa'yanapona'. \v 26 Inápaquë ya'huërinsopitanta' nacon nacontapon. Piyapi'sa' nisha nisha yonquiatona', të'huatapona'. ‘¿Ma'cha onporo'poya?’ ta'tona', pa'yani yatëpapon. \v 27 Ina quëran ni'sarinaco. Yosë quëran quëmapico ni'to, chitoro' huancana o'mantararahuë. Chiníquën nanantato, o'mantararahuë. Huënaráchin huënaráchin ya'noarahuë. \v 28 Napoaton nisha nisha quira nisahuachina', nisha nisha ma'sha onporahuachina', ama pa'yancosohuë'. O'manta'huaso' tahuëri naniriarin ni'ton, nóya cancantatoma', ninaco. O'mantahuato, noya nicha'ësaranquëma'. Yosë'pa' quëpantaranquëma',” itërin Quisosori. \p \v 29 Ina quëran iso pënënto nanan sha'huitërin: “Iquira nara papotërin quëran nitotoco'. A'napita nararo'santa' yonquico'. \v 30 Nara ta'amënquë monoantahuachina: ‘Nani o'napi naniriarin,’ topi. \v 31 Inapochachin nani ma'sha onporahuachina', nitotarama'. ‘O'mantacaso' tahuëri naniriarin. Yosë hua'anëntarinpoa',’ tosarama'. \p \v 32 No'tëquën itëranquëma'. Co'huara cotioro'sa' huënton ta'huanchatërasohuë', nani ma'sha onporapi. \v 33 Isoro'pa' ta'huantarin. Pi'iro'tënta' ta'huantarin. Ca nanamëhuëso nipirinhuë' co onporonta' ta'huantarinhuë'. No'tëquën nonahuë ni'ton, ya'ipiya sha'huitëranquëmaso chachin naniarin. \p \v 34 Ni'cona naniantotamaco. Ama pita pa'yatacasoachin cancantocosohuë'. Ama no'picosohuë'. Ama ma'sharáchin yonquicosohuë'. Ina pochin cancantohuatama', co aquëtë' yonquiaramacohuë'. Co noya ninahuatamacohuë', \v 35 huënson a'naroáchin ma'sha maninso pochin, a'nanaya o'mantararahuë. Ya'ipi piyapi'sa' a'ninquëchin ni'sarinaco. \v 36 Napoaton noya cancantatoma', Yosë nontoco' achinicancainquëma' cha'ëcamaso marë'. Yosë quëran caso quëmapico ni'to, co imapisopitahuë' ana'intarahuë. Apira apira Yosë nontohuatama', naporo' tahuëri co tapanatomahuë', noya huaniparamaco,” tënin Quisoso. \p \v 37 Nani tahuëri Yosë chinotopiso pëiquë a'chinin. Tashi' nipachina, Oriposë panënquë huë'ëcaso marë' pa'nin. \v 38 Tashiramiachin na'a piyapi'sa' chinotopiso pëiquë pa'pi Quisoso natanacaiso marë'. \c 22 \s1 Quisoso macacaiso marë' chinotopiso' \r (Mateo 26.1-5, 14-16; Marcos 14.1-2, 10-11; Juan 11.45-53) \p \v 1 Cato' tahuëri pahuanarin Pascoa nanicaso'. Naporo' cotioro'sa' niyontonpi Yosëri iráca nicha'ërinso' yonquicaiso marë'. Ina tahuëri nanihuachina, nisha pan ca'pi, co ahuëpocatopisohuë'. \v 2 Corto hua'ano'sa', cotio maistro'sa', inapitari chinotopi Quisoso tëpacaiso'. Piyapi'sa' të'huatatona', co nanitopihuë' a'ninquëchin macacaiso'. \p \v 3 Shonca catoya'piri Quisoso ca'tanpirinahuë', a'nara' sopairi ya'coancantërin, Cotasë Iscarioti itopiso'. Sopairi ya'coancantohuachina, \v 4 corto hua'ano'saquë pa'nin. Cotio sontaro'santa' nontërin Quisoso sha'huirapicaso marë'. \v 5 Natanahuatona', pa'yatopi. Ina marë' coriqui quëtacaiso sha'huitopi. \p \v 6 —Noyapa', ta'ton, Cotasë yonquirarin po'oana quëran a'nocaso marë'. \s1 Pascoa tahuëri coshatopiso' \r (Mateo 26.17-29; Marcos 14.12-25; Juan 13.21-30; 1 Corintios 11.23-26) \p \v 7 Pascoa tahuëri'sa' nipachina, nisha pan ca'pi, co ahuëpocatopisohuë'. Naporo tahuëri chachin carniroa'hua iráca tëpapiso pochin tëpaantapi yonquicaiso marë'. Nani pi'ipiquë cotioro'sa' naporápi. \v 8 Quisosonta' yonquirin ina pochin capacaso' ni'ton, Pitro, Coansha, inapita sha'huitërin: \p —Paatoma', Pascoa cosharo' tapaco' capaquëhuaquë, itërin. \p \v 9 —¿Intohuata' paatoi tapaii? itopi. \p \v 10 —Ninanoquë paco'. Inaquë a'na quëmapi nacapiarama'. Yonquë i'sha chi'yatarin. Ina imaco'. Pëiquë ya'conconpachin, canpitanta' ya'conco'. \v 11 Pëi' hua'anën quënanconpatama', natanconco'. “ ‘¿Insëquëta' patoana ya'huërin Pascoa cosharo' capaca'huaiso'?’ tënin Maistro,” itonco'. \v 12 Napotohuatama', panca patoana a'notarinquëma', inápaquë nininso'. Misa, huënsënan, inapita nani ya'huërarin. Inaquë cosharo' tapaco' canpoa' capaquëhuaquë, itërin Quisosori.\fig |src="CN01798b.tif" size="span" loc="Luke 22.10-12" ref="Lucas 22:12" \fig* \p \v 13 Itohuachina, paatona', ninanoquë canconpi. Quisosori sha'huitërinso chachin quënanconpi. Inaquë Pascoa cosharo' acopi capacaiso marë'. \p \v 14 Ora nanihuachina, Quisoso ca'tano'sanënpitarë' huë'pi. Huëcatona', misaquë huënsëquipi. \p \v 15 —Apira Pascoa cosharo' ca'sarëhua'. Pa'pi nohuantërahuë canpitaro'co ina capa'huaso'. Ipora tëranta' ca'ahua' co'huara chimianahuë. \v 16 Yosë natëto, chiminarahuë. Iporáchin Pascoa cosharo' ca'sarahuë. Ina quëran Yosë hua'anëntërinso' naniquë huarë' ca'sarahuë. Naporo' noya noya ya'huarihua', itërin. \p \v 17 Minëa'hua masahuaton, Yosë nontërin. “Yosparinquën, Tata,” itahuaton, ca'tano'sanënpita quëtërin. \p —Canpitanta' pi'pian pi'pian o'oco'. \v 18 Ipora quëran huarë' co huachi huino o'osarahuë'. Yosë isoro'pa' hua'anëntaquë huarë' o'oantarahuë, itërin. \p \v 19 Ina quëran cosharo' masahuaton, “Yosparinquën, Tata,” itahuaton, së'panin. Inapotahuaton, a'naya a'naya quëtërin. \p —Ca nonëhuë pochin iso'. Canpita marë' chiminarahuë. Ca chinotatomaco, ca'co', itërin. \p \v 20 Nani coshatohuachinara, ninëa'hua maantarin. \p —Huënainëhuë pochin iso'. Huënainëhuë pa'sarin ni'ton, nasha quëran canpitarë' Yosë anoyatërinso' sha'huichinquëma' imacamaso marë'. Huënainëhuë quëran nicha'ësaranquëma'. \v 21 Napoaponahuë', a'naquëma' carë'quëma chachin coshatapomarahuë', sha'huirapiaramaco. \v 22 Yosë quëran quëmapico niporahuë', ina nohuanton, chiminarahuë. Napoaponahuë', sha'huirapirincoso', chiníquën parisitapon. Yosëri ana'intarin, tënin Quisoso. \p \v 23 “¿Inquënpoacha yasha'huirapirëhua' nicaya?” nitopi. \s1 Chini chiníquën nanantacaso' nohuantopiso' \p \v 24 Ina quëran inahua capini ninontapi. “¿Inquënpoata' chini chiníquën nanantërë'pëhuaya?” nitopi. Ya'ipiya chiníquën nanan nohuantopi. \v 25 Napoaton Quisosori itërin: “Nisha piyapi'sa' co Yosë nohuitopihuë'. Hua'anënapita chiníquën nanantatona', piyapinënpita camaipi. ‘Caso' noyaco ni'ton, “a'paitona'pi,” itoco,’ toconpi a'naya a'naya. \v 26 Canpitaso nipirinhuë' ama ina pochin yonquicosohuë'. Insosona chiníquën nanantacaso nohuantohuachin, a'napita na'con na'con catahuacaso' ya'huërin. Hua'an yanipatama', piyapimia pochin cancantoco'. \v 27 Ni'co'. Hua'anso' huënsërahuaton, coshatarin. Piyapinënpitaso nipirinhuë' sacatapi. Co hua'anën pochin chiníquën nanantopihuë'. Caso nipirinhuë' piyapimia pochin cancantërahuë. Apira apira a'napita catahuarahuë. \p \v 28 Canpitaso' noya imaramaco. Aparisitopirinacohuë', co a'poramacohuë'. \v 29 Ina marë' Yosë'pa' canaarama'. A'na tahuëri Yosë nohuanton, hua'anëntarahuë. Naporo' canpitanta' acoaranquëma' hua'an pochin nicamaso'. \v 30 Hua'anëntohuato, carë'quëma' noya coshatërëhuaso pochin nóya cancantarama'. Inaquë catahuaramaco ya'ipi israiro'sa' hua'anënta'huaso',” itërin. \s1 Pitrori nonpinapicaso' ninorinso' \r (Mateo 26.31-35; Marcos 14.27-31; Juan 13.36-38) \p \v 31 Ina quëran Simon Pitro pënënin chiníquën cancantacaso marë'. \p —Tëhuënchachin iya Simon sopai yaminsërinquëma'. Inari nani Yosë nontërin: “Arosë pintiapiso pochin tëni'i, topirahuë',” itërin. “Inta nipachin tëniriquë',” itërin Yosëri. Napoaton sopai chiníquën sha'huitarinquëma' naniantamacoso marë'. \v 32 Caso nipirinhuë' iyasha, nani Yosë nontërahuë ama a'poancoso marëhuë'. Napoaton co naniantomiatarancohuë'. Noya imaantahuatanco, iyanpita achinicancanquë', itërin. \p \v 33 —Sinioro, co caso' a'poaranquënhuë'. Tashinan pëiquë po'mohuachinënquën, canta' ya'co'in. Yatëpapirinacohuënta', co të'huatarahuë', tënin Pitro. \p \v 34 —No'tëquën iyasha itaranquën. Ipora tashi chachin, co'huara atari përashatërasohuë', cararo' nonpinapiaranco. “Co caso' Quisoso nohuitërahuë',” toconapon, itërin Quisosori. \s1 Tëniarinso' \p \v 35 Ina quëran ya'ipi ca'tano'sanënpita itapon: \p —Iráca a'chinacamaso marë' a'paranquëma'. Pa'patamara, coriqui, pë'pëto, sapatë', co inapita tëranta' quëparamahuë'. Topinan pa'patamara, ¿co manta' pahuantërinquëmahuë' ti? itërin. \p —Co manta' pahuantërincoihuë'. Noya pa'nai, itopi. \p \v 36 —Iporaso nipirinhuë' sacai' nipon. Napoaton ama topinan pacosohuë'. Coriqui, pë'pëto, inapita ya'huëtohuachinquëma', quëpaco'. Co sahuëni ya'huëtohuachinquëmahuë', a'moramaso' pa'anatoma', sahuëni pa'anco'. \v 37 Iráca Yosë quiricanën quëran ninorinaco. “Apiro'sarë' acorapi,” tënin. Napopiso chachin apiro'sa pochin cancantatonaco, masarinaco. Ya'ipi ninorinacoso' nanicaso ya'huërin, tënin. \p \v 38 —Ni'quë' Maistro. Cato' sahuëni ya'huëtërincoi, itohuachina: \p —Tatoco huachi pa'ahua', itërin Quisosori. \s1 Quisoso sëtaton, Yosë nontërinso' \r (Mateo 26.36-46; Marcos 14.32-42) \p \v 39 Ina quëran pipirahuaton, Oriposë panënquë pa'nin. Nani tashi' inaquë pa'nin. Ca'tano'sanënpitarinta' imapi. \v 40 Inaquë canconpachinara: \p —Yosë nontoco' iyaro'sa', ama sopai minsëinquëmaso marëhuë', itërin. \p \v 41 Ina quëran amashamiachin pa'sahuaton, isonin quëran, inaora Yosë nontërin: \v 42 “Quëma nohuantohuatan Tata, nicha'ëco, ama ma'sha onpo'isohuë'. Main o'orëso pochin parisita'huaso' ya'huërin. Co parisita'huaso' nohuantaporahuë', quëma nohuantohuatan, ma'sona yaonpotohuatanconta' noya, tënahuë. No'tëquën yanatëranquën,” itërin. \p [ \v 43 Nani nontohuachina, anquëni inápa quëran o'marahuaton, achinirin. \v 44 Ina quëran pa'pi sëtaton, chiníquën Yosë nontaantarin. Oncainën huënai pochin no'paquë hui'shirin.]\fig |src="CN01810b.tif" size="span" loc="Luke 22.41-44" ref="Lucas 22:44" \fig* \p \v 45 Nani Yosë nontohuachina, ca'tano'sanënpita paahuantapirinhuë'. Huë'ësápi quënanconin. Sëtatona', huë'ësápirinahuë'. \p \v 46 —¿Onpoatomata' iyaro'sa' huë'ësárama'? Huënsëatoma' Yosë nontoco' ama sopai minsëinquëmaso marëhuë', itërin. \s1 Quisoso mapiso' \r (Mateo 26.47-56; Marcos 14.43-50; Juan 18.2-11) \p \v 47 Nontaso chachin, na'a piyapi'sa' canquipi. Cotasë quëchitëriarin. Inanta' ca'tanaponahuë', a'notiarin. Quisoso ya'yoranquirahuaton, apinorin. \p \v 48 —Iya Cotasë, Yosë quëran quëmapico nipirahuë', ¿sha'huirapitonco, apinoranco ti? itërin. \p \v 49 Ca'tano'sanënpitari quënanahuatona', “Quisoso yamasapi,” ta'tona', yaahuëtopi. \p —¿Sahuëniquë Sinioro ahuëchi? itopirinahuë'. \p \v 50 Co'huara a'panichatërasohuë', a'naso' corto hua'an piyapinën ahuëaton, inchinan huëratën nishitëtërin. \p \v 51 —Tananpitëquë' iyasha. Ama ahuëquësohuë', itërin Quisosori. \p Ina quëran së'huahuëratërahuaton, a'naroáchin anoyatërin. \v 52 Naporahuaton, corto hua'ano'sa', capitano'sa', ansiano'sa', inapita itapon: \p —Sahuëni, shonqui, inapita së'quëërahuatoma', huëcapairamaco. Tëpatona'pi pochin cancantatomaco, ¿yamanamaco ti? \v 53 Co'tana nani tahuëri Yosë chinotopiso pëiquë pa'nahuë. Nicapomaracohuë', co manamacohuë'. Napoaponahuë', Yosë nohuanton, iporaso' masaramaco. Tashi pochin cancantërama' ni'ton, sopai camairinquëma' co noyahuë' nicacaso marë', itërin. \s1 Pitrori nonpinapirinso' \r (Mateo 26.57-58, 69-75; Marcos 14.53-54, 66-72; Juan 18.12-18, 25-27) \p \v 54 Quisoso masahuatona', corto hua'an chini chiníquën nanantërinso' pëinënquë quëpapi. Pitrori aquë quëran imaquiarin. \v 55 I'iratëquë huarë' imaquirahuaton, pairaanaquë ya'conin. Inaquë ponisiaro'sa' nani a'pëtopi napëntacaiso marë'. Pana yonsanquë huënsërahuaton, inanta' napëntarin. \v 56 Napëntaquëya', a'na cosonari quënanin. Noya ni'sahuaton: \p —Iso quëmapinta' Quisoso imarin, tënin. \p \v 57 —¡Co imoya caso' ina nohuitërahuë'! itërin Pitrori. \p \v 58 Co hua'quiya quëranhuë' a'na quëmapiri niantarin. \p —Quëmanta' Quisoso imaran topirahuë', itërin. \p —Co'chi iyasha imarahuë' paya, itaantarin. \p \v 59 A'na ora pochin nisahuaso', a'nanta' taantapon: \p —Cariria piyapi pochin nonin ni'ton, iso quëmapinta' Quisoso ca'tanin tënahuë, tënin. \p \v 60 —¡Co'chi iyasha paya! Co cariso' nohuitërahuë', itaantarin. \p Nonaso', atari përarin. \v 61 Naporo chachin Quisosori tahuërëtahuaton, Pitro notëërin. Ni'sarin ni'ton, ninorinso' Pitrori yonquirin. “Ipora tashi chachin, co'huara atari përashatërasohuë', cararo' nonpinapiaranco,” ¿itërinco pora? ta'ton, \v 62 aipiran pipirahuaton, na'nërin. Chiníquën sëtaton, na'nërin. \s1 Quisoso tëhuapiso' \r (Mateo 26.67-68; Marcos 14.65) \p \v 63 Ina quëran ponisiaro'sari Quisoso tëhuapi. Tëhuarahuatona', ahuëpi. \v 64 Tonporayatahuatona', panpirayapi. \p —¿Inta' ahuërinquën? Ninoquë', itopi. \p \v 65 “¿Quëmaso' hua'anquën ti?” itatona', tëhuapi. Nisha nisha itatona', no'huipi. \s1 Cotio hua'ano'saquë quëpapiso' \r (Mateo 26.59-66; Marcos 14.55-64; Juan 18.19-24) \p \v 66 Tahuërihuachina, cotio ansiano'sa', corto hua'ano'sa', cotio maistro'sa', inapita niyontonpi. Nani niyontonpachina', inaquë Quisoso quëpapi natanacaiso marë'. \p \v 67 —Quëmaso' Cristo Yosë a'paimarinquënso' nipatan, no'tëquën sha'huitocoi nitochii, itopi. \p —Sha'huitohuatënquëma', co natëaramacohuë'. \v 68 Ma'sona tëranta' natanpatënquëma', co a'paniantaramacohuë'. \v 69 Nipirinhuë', ipora quëran huarë' caso' Yosë quëran quëmapico ni'to, Yosë inchinanën quëran huënsëapo. Inaquë chiníquën nanantarahuë, itërin. \p \v 70 —Napoahuarë' ¿quëmaso' Yosë hui'ninquën ti? itopi. \p —Ca mini inaco, itërin. \p \v 71 —Co huachi aquëtë' sha'huirapicaiso' nohuantarihuahuë'. “Ca Yosë hui'ninco,” toconin, nani natanëhua', nitopi. \c 23 \s1 Piratoquë quëpapiso' \r (Mateo 27.1-2, 11-14; Marcos 15.1-5; Juan 18.28-38) \p \v 1 Ina quëran pipirahuatona', Piratoquë Quisoso quëpapi. \v 2 Inaquë sha'huirapipi. \p —Iso quëmapi piyapi'sa' nonpintarin. “Noma copirno coriqui yama'pahuachinquëma', ama quëtocosohuë',” tosahuaton: “Caso' Cristoco. Yosë a'paimarinco hua'anënta'huaso marë',” toconin, itopi. \p \v 3 —¿Quëmaso' cotioro'sa' copirnonquën ti? itërin Piratori. \p —Ca mini inaco, itërin. \p \v 4 Nonapipiso' natanahuaton, ya'ipi cotio ansiano'sa', corto hua'ano'sa' inapita itapon: \p —Iso quëmapiso' noya, tënahuë. Co manta' onporinhuë'. Co ana'intacaso' ya'huërinhuë', itopirinhuë', \v 5 aquë aquëtë' no'huitatona', itaantapi: \p —A'chintohuachina, piyapi'sa' nisha nisha yonquipi. Naporahuaton, copirno yano'huipi. Ya'ipi parti a'chinárin. Cariria parti quëran huëcaton, ya'ipi Cotia parti pa'tërin. Isëquënta' a'chinarin, itopi. \s1 Irotisëquë a'parinso' \p \v 6 Ina natanahuaton, “¿Cariria parti quëran huë'nin ti?” itërin Piratori. \v 7 “Ina quëran mini,” itopi. I'huamiáchin Cariria hua'an Quirosarinquë huë'nin ni'tapon, Irotisë itopiso'. Inaquë ya'huarin ni'ton, Quisoso yaa'parin Irotisë nontacaso marë'. “Ina piyapinën ni'ton, inari ana'inchin,” ta'ton, a'parin. \v 8 Inaquë canconpachina, Irotisëri pa'yatërin. Hua'qui' Quisoso yani'pirinhuë', co nohuichátërarinhuë'. Nani ma'sha naporinso' nani natantërin. “Yosë pochin ninin. Piyapi a'naroáchin anoyatërin,” topi natantërin. “Anoyatohuachin, canta' ni'i,” tënin. \v 9 Napoaton Quisoso canquihuachina, hua'qui' nontopirinhuë', co a'panitërinhuë'. Na'con natanpirinhuë', ta'tárin. \v 10 Corto hua'ano'sa', cotio maistro'sa', inapita huëcatona', Quisoso sha'huirapiapirinahuë', co manta' tëninhuë'. \v 11 Napohuachina, Irotisëri tëhuarin. Sontaronënpitarinta' tëcaripi. Noyápiachin hua'an a'morinso pochin a'motahuaton, Piratoquë a'paantarin. \v 12 Nani hua'qui' Pirato Irotisërë' nino'huipirinahuë', naporo quëran huarë' co huachi niinimicotopihuë', noya ninontantapi. \s1 Tëpacaso' sha'huirinso' \r (Mateo 27.15-26; Marcos 15.6-15; Juan 18.39–19.16) \p \v 13 Ina quëran Piratori piyapi'sa' amatërin. Corto hua'ano'sa', cotio hua'ano'sa', inapitanta' ayontonahuaton, itërin: \p \v 14 —Canpitaso' na'con Quisoso sha'huirapirama'. “Piyapi'sa' sha'huitarin niahuëcaiso marë',” itopiramacohuë'. Nani hua'qui' nontërahuë, canpitanta' natanama'. Iso quëmapiso' noya. Sha'huirapipiramahuë', co manta' onporinhuë', tënahuë. \v 15 Irotisënta' inachachin tënin. Napoaton a'patiantarinco. Co tëpacaso' ya'huërinhuë'. \v 16 Topinan ahuihuitahuato ocoi'i, topirahuë', itërin. \p [ \v 17 Nani Pascoa tahuëri a'nara' apina'pi tashinan pëi quëran ocoirin pipicaso marë'. Iso pi'ipinta' a'nara' ocoicaso' ya'huërin.] \v 18 Piyapi'sariso nipirinhuë' chiníquën nontopi. \p —¡Quisososo' tëpaquë'! ¡Parapasë ocoitocoi! itopi. \p \v 19 Parapasëso' co noya quëmapihuë'. Tëpatona'pi inaso'. Ninanoquë piyapi'sa' sha'huitërin niahuëcaiso' ni'ton, tashinan pëiquë nani po'mopi. \v 20 Pirato co nohuantërinhuë' Quisoso tëpacaso'. Napoaton: “Ocoi'i,” tantarin. \p \v 21 Naquëranchin chiníquën nontaantapi. \p —¡Corosëquë patanantëquë' chimi'in! ¡Inaquë patanantëquë' chimi'in! itaantapi. \p \v 22 —¿Ma'marëta' atëpachi? Nani natanpirahuë'. Co manta' onporinhuë'. Co tëpacaso' ya'huërinhuë', tënahuë. Topinan ahuihuitahuato, ocoi'i, tënin. Nani cararo' inachachin itaantarin. \p \v 23 “¡Corosëquë patanantëquë' chimi'in!” itaantapi. Chiníquën nontápi ni'ton, “Inta nipachin,” itërin. \v 24 Napotahuaton, sontaro'sa' sha'huitërin corosëquë patanantacaiso marë'. \v 25 Parapasëso' tëpatona'pi nipirinhuë', tashinan pëi quëran ocoirin. Piyapi'sari huayonpi ni'ton, ocoirin. Quisososo nipirinhuë' co ocoirinhuë'. Tëpacaiso marë' sha'huitërin. Cotioro'sa' nohuantopiso chachin ninin. \s1 Corosëquë patanantopiso' \r (Mateo 27.32-44; Marcos 15.21-32; Juan 19.17-27) \p \v 26 Ninano quëran quëpasoi', a'na quëmapi Simon itopiso' nacapipi. Imin quëran huëntararin. Inaso' Siriniquë ya'huërin. Sontaro'sari masahuatona', corosë apitëntopi. Quisoso pinën quëran quëpatërin. \p \v 27 Na'a quëmapi'sari imasapi. Sanapi'sarinta' imasapi. Quisoso yatëpapiso marë' chiníquën sëtatona', na'nërapi. \p \v 28 Tahuërëtahuaton, Quisosori itapon: \p —Ama imoyaro'sa' ca marë' na'nëcosohuë'. A'na tahuëri Quirosarinquë ya'huëramasopita na'con parisitarama'. Hua'huamapitanta' parisitapi. Ina yonquiatoma' tëhuënchinso', sëtoco'. \v 29 Naporo' tahuëri'sa' hua'huahuaninsopita na'con na'con parisitapi. Hua'huinpita yonquiatona', sëtapi. Co hua'huanpihuë' naporini, noya noya niitonahuë'. \v 30 Piyapi'sa' chiníquën parisitapi ni'ton, “Motopi quëran na'piro'sa' notarintahuatona' imotërinpoa' naporini, noya niitonhuë',” tosapi. \v 31 Ni'co'. “Nanpimë' co huëyarinhuë', yanimëso nipirinhuë' a'naroáchin huëyarin,” topi. Caso' nanpimë pochin nipirahuë', aparisitarinaco. Canpitaso' yanimë pochin ninama' ni'ton, chini chiníquën aparisitarinënquëma' tënahuë, itërin Quisosori. \p \v 32 Cato' apiro'santa' quëpapi inapitanta' tëpacaiso marë'. \v 33 Pa'sahuatona', a'na panëa'huayaquë canconpi, “Nansë Moto',” itopiquë. Inaquë canconahuatona', corosëquë patanantopi. Cato' apiro'santa' nisha patanantopi. A'na ahuënan quëran, a'na inchinan quëran. Quisososo' ahuancanapipi. [ \v 34 Patanantopirinahuë', Yosë nontërin. \p —Tëparinacoso marë' Tata, ama ana'intëquësohuë'. Co nohuitatonacohuë', napotarinaco, itërin.] \p Ina quëran sontaro'sa capini ninontopi. “Huëco' nicanatëhua' Quisoso a'morinso' maahua',” nitatona', ya'nipirapi. Naporahuatona', a'naya a'naya mapi. \v 35 Na'a piyapi'sa' inaquë ni'sapi. Cotio hua'ano'sariso' tëhuapi. \p —A'napita nicha'ëponahuë', inaora cha'ëcasoso' co nanitërinhuë'. Inaso' Cristo, Yosëri chachin huayoninso' nipachin, inaora cha'ë'in, nitopi tëhuatona'. \p \v 36 Sontaro'sarinta' tëhuapi. Ya'cariconahuatona', huino main nininso' ihuëtopi. \p —O'oquë' Maistro. \v 37 Quëmaso' cotioro'sa' copirnonquën nipatan, corosë quëran nohuararahuaton, cha'ëquë', itoonpi. \p \v 38 Onporinso marësona tëparapiso' ninshitopi. \qc \sc isoso' cotioro'sa' copirno\sc* \m ta'caso ninshitopi. Nani ninshitohuachina, corosëquë chachin motën pëtëcha achinpitopi. \p \v 39 Cato' apiro'santa' corosëquë parisitapi. A'nari Quisoso no'huirin. \p —Quëmaso' Cristonquën nipatan, corosë quëran nohuararahuaton, cha'ëquë'. Ina quëran quiyanta' nicha'ëcoi, itërin. \p \v 40 A'nariso nipirinhuë' pënënin: \p —Ta'tëquë'. ¿Co pi'pisha tëranta' Yosë të'huatëranhuë' ti? Tëpararinën quëmanta'. \v 41 Canposo' co noyahuë' ninë'. Napoaton no'tëquën coisë ana'intarinpo'. Iso quëmapiso nipirinhuë' nóya. Co manta' onporinhuë', itërin. \p \v 42 Ina quëran Quisoso itapon: \p —Hua'anëntacaso' caniaritohuatan, yonquico Sinioro canta', itërin. \p \v 43 —Tëhuënchachin iyasha ipora tahuëri chachin carë'quën Yosë'pa' ya'huëcontaran, itërin. \s1 Quisoso chimininso' \r (Mateo 27.45-56; Marcos 15.33-41; Juan 19.28-30) \p \v 44 Camotëchin nisahuaso', ya'ipi parti tashiarin. I'huaraya huarë' yono tashi pochin ninin. \v 45 Co huachi pi'i a'pininhuë'. Naporo' Yosë chinotopiso pëi' tanontën në'mëtëquë patonpiso' inaora noshatërin.\fig |src="CN01843b.tif" size="span" loc="Luke 23.45" ref="Lucas 23:45" \fig* \v 46 Napohuachina, Quisoso chiníquën nonin. \p —Apira Tata chiminarahuë. Hua'yanëhuë quëpaquë', itahuaton, chiminin. \v 47 Capitanso' ina ni'sahuaton, Yosë chinotërin: \p —Tëhuënchachin iso quëmapi co manta' onporinhuë', tënin. \p \v 48 Na'a piyapi'sa' Quisoso chimininso' ni'sapi. Nani chiminpachina, pa'yanpi. Chiníquën sëtatona', yanquëëpi. \v 49 Imarinsopitaso' nipirinhuë', aquë quëran notëërapi. Sanapi'santa' Cariria parti quëran imaquitona', inaquë ni'sápi. \s1 Quisoso pa'pitopiso' \r (Mateo 27.57-61; Marcos 15.42-47; Juan 19.38-42) \p \v 50-51 A'na cotio hua'an ya'huërin, Arimatiaquë ya'huërinso'. Cosi itopi. Cotio hua'an niponahuë', noya quëmapi. Yosë no'tëquën chinotërin. “A'na tahuëri Yosë acorinso' isoro'paquë hua'anëntapon,” ta'ton, Yosë chinotërin. A'napitari Quisoso yatëpahuachinara, “Ama tëpacosohuë',” itopirinhuë', co yanatëpihuë'. \v 52 Quisoso chiminpachina, Piratoquë pa'nin. “Quisoso nonën quëtoco quëpa'i,” itohuachina, “Noyahua', quëpaquë',” itërin. \v 53 Ina natanahuaton, pa'nin. Corosë quëran nonën anohuararahuatona', morinquë so'quëëtopi. So'quëëtahuatona', na'pi naninquë po'mopi. Inaquë co insonta' chimipi po'moyatërarinhuë'. Inaquë nonën po'mopi. \v 54 Ina tashiraya chinoto tahuëri ni'ton, cotioro'sa' tapatapi chinotacaiso marë'. Napoaton pi'i yaya'conahuaso', manorahuatona po'mopi. \p \v 55 Sanapi'santa' Cariria quëran imaquipiso' pa'sahuatona', na'pi nanin quënanconpi. Po'mopiso' ni'pi. \v 56 Nani ni'pachinara, ya'huëpi'pa' paantapi. Inaquë no'morain pimóton nininso' tapapi. Pimo hua'sainta' tapapi Quisoso nonën pashitacaiso marë'. Chinoto tahuëri nanihuachina, chinotopi. Moisësë sha'huirinso chachin chinotopi. \c 24 \s1 Quisoso nanpiantarinso' \r (Mateo 28.1-10; Marcos 16.1-8; Juan 20.1-10) \p \v 1 Tomio tahuëri nanihuachina, tashíramiachin sanapi'sa' pa'pi. Pimo hua'sai', no'morain pimóton nininso' inapita quëpatona', na'pi naninquë pa'pi. \v 2 Canconpachinara, pancara'pi pa'copitopiso' nani chi'huincapi ni'conpi. \v 3 Na'pi naninquë ya'conpirinahuë', Sinioro Quisoso nonën co quënanpihuë'. \v 4 “¿Onporincha nicaya?” ta'tona', huaniápirinahuë', a'nanaya catoya'piri ya'notimarin. Piyapi pochin niponahuë', a'mopiso' huënaráchin huënaráchin ya'nopi. \v 5 Sanapi'sa' pa'yanpi. Të'huatatona', monshoapirinahuë', catoya'piri itapona': \p —¿Onpoatomata' chimipi po'mopiquë Quisoso yonirama'? Inaso' nanpiárin. \v 6 Co huachi isëquë ya'huërinhuë'. Nani nanpiantarin. Caririaquë sha'huitërinquëmaso', ¿co yonquiramahuë' ti? \v 7 “Yosë quëran quëmapico niporahuë', ina nohuanton, oshahuano'sa' masarinaco. Corosëquë patanantarinaco. Tëpapirinacohuë', cara tahuëri quëran nanpiantarahuë,” itërinquëma', itopi. \p \v 8 Itohuachina, yonquipi. \v 9 Na'pi nanin quëran pipirahuatona', shonca a'na ca'tano'sanënpita, a'napita imapisopita, inapita sha'huitonpi. “Quisoso nonën capa. ‘Nanpiantarin,’ itërinacoi,” itoonpi. \v 10 Maria Mactarina, Coana, Maria, Santiaco a'shin nininso', a'napita sanapi'santa' napopi. Quisoso ca'tano'sanënpita sha'huitonpirinahuë', co natëpihuë'. \v 11 “Inahuara yonquinëna quëran napoapi,” toconpi. \p \v 12 Pitroso nipirinhuë', a'naroáchin na'pi nanin'pa' ta'arin. Monshorahuaton, nëhuëconpirinhuë'. Morin so'pinpisoráchin quënanconin. “Capa mini. ¿Ma'ta' onporinso'?” ta'ton, ya'huërin'pa' paantarin. \s1 Catoya'pi iratapona pochin quënanpiso' \r (Marcos 16.12-13) \p \v 13 Naporo tahuëri chachin cato' imarinsopita Quirosarin quëran pipirahuatona', ninanonënquë paantapi. Imaosë itopiquë paantapi. Shonca a'na quiromitro pochin aquërinso'. \v 14 Papona pochin ninontapi. \p “Quisoso tëpapi mini. Na'pi naninquë nani po'mopi. Napoaponahuë': ‘Nani nanpiantarin,’ tënin Maria. ¿Ma'ta' onpocaso'?” nitopi. \v 15 Ninontasoi', Quisosori chachin ya'cariquirin. Inapitarë' pa'sapirinhuë', \v 16 Yosë nohuanton co nohuitopihuë'. \p \v 17 —¿Ma'ta' papoma pochin ninontë́riarama'? Naporahuaton, ¿onpoatonta sëtëramaso pochin ya'norama'? itërin Quisosori. \p \v 18 —Ya'ipi Quirosarinquë ya'huëpisopita nani nitotopirinahuë', quëmasáchin iso tahuëri'sa' napopiso' ¿co nitotomaranquënhuë' ti? itërin Criopasëri. \p \v 19 —¿Ma'ta' onpopiso'? itaantarin Quisosori. \p Napotohuachina: \p —Co'ta Quisoso Nasaritoquë ya'huërinso' tëpapi. Nóya quëmapi nipirinhuë', tëpapi. Ma noya Yosë nanamën a'chintërincoi. Cania'piro'sa' nosoroaton, a'naroáchin anoyatërin. Yosëri nóya ni'nin. Piyapi'sarinta' noya ni'pirinahuë'. \v 20 Corto hua'ano'sa', ansiano'sa', inapitari mapi. Masahuatona', Piratoquë quëpapi tëpacaiso marë'. Sha'huirapihuachinara, corosëquë apatanantërin. Nani chiminin. \v 21 Ina ta'ma' israiro'sacoi nicha'ësarincoi, topiraihuë'. Nani chiminin. Nani cara tahuëritërin. \v 22 Napoaponahuë', a'naquën sanapi'sa' quiya pochachin imapiso' nanan sha'huitatonacoi, a'payaninacoi. Tashíramiachin na'pi naninquë po'mopiquë pa'pirinahuë', \v 23 co nonën quënanpihuë'. Huëantarahuatona', sha'huitiirinacoi. “Anquëniro'sa' quënanai. ‘Quisoso nani nanpiantarin,’ itërinacoi,” topi. \v 24 A'napitanta' natantahuatona', na'pi naninquë pa'pi. Sanapi'sa' sha'huitërinacoiso chachin quënanconpirinahuë', co Quisoso quënanpihuë', itopi.\fig |src="CN01859b.tif" size="span" loc="Luke 24.15-24" ref="Lucas 24:24" \fig* \p \v 25 —Canpitaso' co yonquiramahuë'. Iráca quëran huarë' pënëntona'piro'sa' ninopirinahuë', co yanatëramahuë'. \v 26 Cristo parisitacaso' ya'huërin. Nani parisitohuachina, naporo huarë' Yosë'pa' noya noya acoarin huachi, itërin Quisosori. \p \v 27 Ina quëran Yosë quiricanënquë ninotona ninshitopiso', a'chintarin. Moisësë'ton ninoton, Yosë quiricanënquë ninshitërin. Ina piquëran na'a pënëntona'piro'sa' ninoantapi. Ya'ipi Cristo ninopiso' no'tëquën a'chintarin. \p \v 28 Ninanonënaquë canconpachinara, Quisoso yana'huëpirinhuë': \p \v 29 —Nani i'huarin. Huëquë' iyasha quiyataquë huë'ëquiquë', itopi. “Noyahua',” tosahuaton, ya'conconin. \v 30 Yacoshatohuachina', Quisosori pan manin. “Yosparinquën,” Yosë itahuaton, së'panin. Së'panahuaton, quëtërin. \v 31 Pan së'panaso chachin Yosë nohuanton, Quisoso nohuitopi huachi. Ni'sapirinahuë', ina quëran chachin ayarin. \v 32 Napohuachina, ninontopi. \p —Huëcapon pochin Quisoso chachin nontërinpo'. Ma noya Yosë quiricanën a'chintërinpo'. ¡Ma noyásha natanë paya! nitopi. \p \v 33 A'naroáchin Quirosarinquë paantapi. Ca'tano'sanënpita ya'huërinquë pa'pi. Inaquë a'napita imarinsopitanta' nani huë'pi anta'. Inapitari itapona': \p \v 34 —Tëhuënchachin Sinioro nanpiantarin. Iya Simon nani ya'notërin, itopi. \p \v 35 Ina quëran catoya'pi canquipisopitarinta' itapona': “Quiyanta' ni'nai. Paasocoi, ya'notërincoi. Hua'qui' a'chintopirincoihuë', co nohuitëraihuë'. Ina quëran yacoshatohuatoira, pan së'panin. Së'panpachina, a'naroáchin nohuitërai,” itopi. \s1 Ca'tano'sanënpita ya'notërinso' \r (Mateo 28.16-20; Marcos 16.14-18; Juan 20.19-23) \p \v 36 Ninontasoi', a'nanaya Quisosori ya'notërin. Huancanachin huanirahuaton: \p —Tashita iyaro'sa'. Sano cancantoco', itërin. \p \v 37 Ina quënanahuatona', pa'yanpi. “Hua'yan,” ta'tona', pa'pi të'huatopi. \p \v 38 —¿Ma'marëta' pa'yanama'? ¿Onpoatomata' nisha nisha yonquirama'? \v 39 Ca mini. Imirahuë ni'co'. Nantëhuënta' ni'co'. Ohuaninacoso' nicatoma', nohuitoco huachi. Co hua'yancohuë'. Së'huaco. Hua'yanso' co nonën ya'huëtërinhuë'. Caso' ya'huëtërinco, itërin. \p \v 40 Ina tosahuaton, imirin, nantën, inapita a'notërin. \v 41 Ina ni'sahuatona' pa'pi pa'yataponaraihuë', co ya'ipi cancanëna quëran natëyátërapihuë'. “¿Tëhuënchachin nanpiantarin ti?” topi yonquiatona'. \p —¿Ya'huarin capacaso'? itërin Quisosori. \p \v 42 “Ya'huarin,” tosahuatona', sami chinpi së'panpiso' quëtopi. \v 43 Masahuaton, inapitari nicasoi', ca'nin. \p \v 44 —Nani i'hua chachin iyaro'sa' sha'huitëranquëma'. Yosë quiricanënquë na'con ninorinaco. Moisësë, pënëntona'piro'sa', inapita ninorinaco. Sarmoquënta' ninshitopi. Ya'ipi iráca ninorinacosopita nanicaso' ya'huërin ni'ton, iso tahuëri'sa' ina pochin ninahuë, itërin. \p \v 45 Yosë quiricaquë naporinsopita a'chintaantarin. A'chintaton, catahuarin no'tëquën yonquicaiso marë'. \p \v 46 —Iráca ya'ipi ninotonaco, ninshitopi: “Cristo parisitaton, chiminapon. Chiminaponahuë', cara tahuëri quëran nanpiantarin,” tënin. \v 47 Ina nanan chachin sha'huicaso' ya'huërin. “Co noyahuë' yonquiramasopita naniantohuatama', oshanëma' inquitarinquëma',” itoco'. Quirosarinquë'ton sha'huicaso' ya'huërin. Ina quëran nisha nisha nananquë nonpisopita sha'huitacaso' ya'huërin. \v 48 Canpitaso' ni'namaco. Natanamaco. Ya'ipiya sha'huitonco'. \v 49 Ispirito Santo a'patimaranquëma' ya'coancantiinquëmaso marë'. Quiricanën quëran tatahuë sha'huitërinquëmaso chachin a'patimaranquëma'. Napoaton isëquë ninaco'. Ispirito Santo ya'coancantohuachinquëma', naporo huarë' nanitaparama' noya noya nicacamaso'. Nani ya'coancantohuachinquëma', noya nanan sha'huitonco huachi, itërin Quisosori. \s1 Inápaquë panantarinso' \r (Marcos 16.19-20) \p \v 50 Ina quëran a'na tahuëri ninano quëran quëparin. Pitaniaquë huarë' canconpachinara, anquirahuaton, Yosë nontërin. “Isopita Tata noya a'paiton, catahuaquë',” itërin. \v 51 Nonin quëran chachin inápaquë panantarin. \v 52 Ina ni'sahuatona', Quisoso chinotopi. Noya cancantatona', Quirosarinquë ayamantapi. \v 53 Nani tahuëri Yosë chinotopiso pëiquë pa'pi. “Ma noyacha Yosëso paya,” tosápi. Nani huachi.\fig |src="CN01883b.tif" size="span" loc="Luke 24.50-53" ref="Lucas 24:53" \fig*