\id ACT - Kashinawa NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h Hechos \toc1 Jesúsun kushipayabun jaska wakubainibukiaki \toc2 Hechos \toc3 Hch \mt2 JESÚSUN KUSHIPAYABUN JASKA WAKUBAINIBUKIAKI \mt1 HECHOS \c 1 \s1 Diosun Yushin Pepa Jesúsun jawen tsumabu jatu yubabainikiaki, na janchadan \p \v 1 En jaibu pepa Teófiloon, ja dukun una en mia kenexun bumaimadan, ja dukun Jesúsun jatu yusinkin axunkin taewabidanimadan, jaska dasibi jakidi en mia kenexun bumaimaki. \v 2 Nai anu kadiama Yushin Pepaki dasia nixun jawen tsumabu kushipayabu yusinkin jau jaska katuxun chanima akubainxanunbun jatu yunuyabis xaba betsatian nai anu inakainikiaki. \v 3 Janua ma mawabiashina besteinmaxun jawen yuda kayabi ana xabakabi jatu kayatiwamakin jau unantijaidawanunbun xaba 40 día jatu uinmakin jaskai Dios nuku xanen ibuxunxanaikidi jatu jancha wakubainikiaki. \p \v 4 Janua Jesús jawen kushipayabube niyuxun jau Jerusalén anua kainbainyamayuxanunbun jatu nemakin yuikin: \p —Jaska Epa Diosun matu yubani en matu yuishinadan, jau matu inankin yunuxanun nenua kaianma jabianuxuns manayuxankanwen. \v 5 Chanima Juanen jenewen dukun jatu nashimakubainyamaki. Jakia eanan, jabiaskadi wakin samama duakabi Diosun Yushin Pepawen en matu nashimaxanaii, matu unanti wamakinan— jatu waya \s1 Diosun nai anu Jesús aniai jawen tsumabun uinibukiaki, na janchadan \p \v 6 januxun jatube ichabu betsan Jesús yukakin: \p —Xanen Ibuun, ¿na jabiatianan, nawabu nichintan nukunabu Israelbu ana jatu pewakin kushipa wai min jatun xanen ibui taei kai?— akabu \p \v 7 Jesúsun jatu kemakin: \p —Jatianda ibubis jawen kushipawen Epa Diosun jaska waxanaidan, matunamaki, man unantidubumadan. Jatun besti unainkiki. \v 8 Jaska man jawen unantidudan, jawen Yushin Pepa matu anu juaya jawen kushipa bitan Jerusalén anuxun inun Judea mai pakea inun Samaria mai pakea ja dabe jidabi anuxun inun chaijaida mai kesua anu jiwebaunabu anu bukubaunkin ekidi man jatuki chanikunkainyuxanaii— jatu wai \v 9 ninkakin uiainbun Jesús jaskabiama nai anu Diosun ainikin duntanbainai nai kuin bekin bepukin juneaya ana uianbumaken \v 10 Jesús jaska kainkin jatu jenebainai uin naiudi teskanxun uinkin jenediabumaken juni dabe sanpu juxupa sawea damia jatu bebun nitushitan \v 11 jatu yuikin: \p —Galilea anuabuun, ¿jaskakin man naiudi uiain? Na jabias Jesús matu anua nai anu Diosun ainiaidan, jaskakainai man dama uinxu keskadiai ana jabiaskadiakidanxanikiki, jaudiadidan— jatu wabu \s1 Jesúsun tsuma kushipaya betsa wakin Matías katunibukiaki, na janchadan \p \v 12 janua Olivos Mati anua Jesúsun tsuma kushipayabu Jerusalén anu ana chintunbidani kilómetro bestichai jatixun yununi besti anu juindukuntitian katani \v 13 jaskabidani ja mae anu jikitan janu ikabu jiwe keyatapa dintu medan mapekenibukiaki, Pedrodan, Juanan, Santiagodan, Andrésdan, Felipedan, Tomásdan, Bartolomédan, Mateodan, Alfeon bake Santiagodan, Simón Celote jatun nawabu nichinkatsis imisdan, Santiagon bake Judasdan. \v 14 Jabu jaskabidanima ja dintu anu ichai Jesúsun betsabu inun, jawen ewa María inun, ainbuaibu jabun ikunwainbu jatube ichaxun xaba tibi jau Diosun jatu medabewanun yukakubainibukiaki. \p \v 15 Ja xaba tibi jaskakubainkin xaba betsatian 120 ikunwainbu jatube icha maniabu Pedron jatu yuinun ika benitan jatu yuikin: \p \v 16 —En betsabu inun en puibuun, jaska bebunkidi Judaskidi Diosun Yushin Pepatun David yuia kenenidan, jabias Judasin akin meneimaki. Jaska wanikidi akin chanima jatun jatu iyuxun Jesús jatu achimaimaki. \v 17 Jamen Judasdan, ja dukun Jesúsun nukube katuxun nukube daya inandiayamaki— ikimaki. \v 18 Jaska Judasin chakabu shinankin jawen Xanen Ibu jatu achimashina ja pei pakabu jawen chakabuwen taexun bishianwen taexun juni betsan bai tude bitan janua Judas ibubis ikidan, manaundia maikidi besukidan tin iki pupexekei puku jadas iki keyutan mawanikiaki. \v 19 Jerusalén anu jiweabun ninkatan ja bai kenakin: “Hacéldamaki”, akin kenakinan, jatun janchawen yuiadan: “Jimi baiki”, anibu kenamisbuki. \v 20 Chanima Salmos una medan Judaskidi Davidin bebunkidi yuikin: \q1 ‘Jawen mae jenebainaya ana tsua janu jiweama ixanikiki’, \m ani inun: \q1 ‘Jawen daya jenebaina juni betsan jau ibu waxanunwen’, \m aniki. \p \v 21 —Jaska Davidin kenenikidi shinanankanwen. Nukubetan Jesús chibanmisbun na junibu nun jatube paxkaisma Xanen Ibu Jesús nun chibaintian nukube ikubidanshinabu nun jayaki. \v 22 Juanen Jesús nashimai uintan ikunwanbidanibu inun nai anu Jesús inai jabun uinshinabu jau jabu betsa nukuki dasitan jadi jau jaska Jesús mawa bestenkainima jau nukube jakidi chanikunkainxanun betsa katunankanwen— Pedron jatu watan \p \v 23 januxun juni dabe José Barsabás jawen kena betsa Justo inun Matías katutan \v 24 jabun eska Dios jatu yukaxunkin: \p —Xanen Ibu Diosuun, dasibibun shinan min unainwen taexun na juni dabe pepa jadatuda min katuai nuku uinmawen, \v 25 jau Judasin jawen chakabuwen taexun jawen kushipa daya benutan janu nuitapai kaken jau jawen daya kushipa betsan binunan— atan \v 26 unankatsis ikin jawen unantiwen katukatsi unanti watan putabu Matías unanti wabu kaianyan ja katuabu Jesúsun 11 tsuma kushipayabuki Matías dasitan jatube ikunkainikiaki. \c 2 \s1 Diosun Yushin Pepa jatu anu junikiaki, na janchadan \p \v 1 Janua ana betsatian judiobu Pentecostés nawai besiaibun Jesús ikunwainbu dasibi janus ichabun \v 2 jawaida nai anua jawen bana niwe kushipa bei danka imis keska xunku ibidani janu maniabu anu kedun kedun ikin \v 3 jaskakin Jesús ikunwainbu tibi chi jede keska xawa akeakei jatu mamaki madatamea ji ibauni jatuki jikia akeakeaya \v 4 jaskakin dasibi jatu achimakin keyuaya jaska janchatidubumabiaken nawa betsa betsapabun jancha tibiwen Diosun Yushin Pepatun yuimakin jatu janchamakin taewaya \p \v 5 mai pakea betsa betsapa anua judiobu Jerusalén anu jiwei benibu jiweabun jabu pepakin Diosun jancha chibankin menekin jeneisbuma \v 6 jawen bana ninkabidani janu midima ichaxun ikunwainbu anu jancha betsa betsapawen janchabaunaibun jadakidi shinantima jatu wa akeakeabu juni tibitun mai kesua anua jabun janchawen janchaibu ninkai jaskawen janchaisbuma ninkai \v 7 jaskakainmaibu ninkai e iki teku iake iakei janchanamebaunkin yuikin: \p —Nadan, ¿Galilea anuabumamen, na jaska dasibi janchabaunkanaidan? \v 8 Nukun jancha tibiwen janchabaunaibubin! ¿Nun ninkai? ¿Jaskai ja junibu jaska janchakanimenkain? \v 9 Na nun nukubudan, Partia anuabu inun, Media anubu inun, Elam anuabu inun, Mesopotamia anuabu inun, Judea anuabu inun, Capadocia anuabu inun, Ponto anuabu inun, mai pakea Asia anuabu inun, \v 10 Frigia anuabu inun, Panfilia anubu inun, Egipto anuabu inun, Libia mai pakea Cirene dapi anuabu inun, Roma anuabu inun, \v 11 betsa judio kainibu inun, betsabun judiobun beya chibanmisbu inun, Creta anuabu inun, Arabia anuabu beimabu nukun jancha tibiwen Diosun kushipawen e imatikidi yuiaibu nun jatu ninkaii— iake iakeaibun \p \v 12 jaskaibu jatu ninkatan dasibi jadakidi shinantima e iki keyutan yuka iki: \p —Na eska chanii janchaibudan, ¿jawamen?— ikaibun \p \v 13 jakia juni betsabun jawa shinanmadi jatu kaxe wakin ikaibukidi jatu yuikin: \p —Paean daki janchai ikanikika!— ikaibun \s1 Pedron jatu tapinmai janchanikiaki, na janchadan \p \v 14 janua Jesúsun 11 tsuma kushipaya betsabube Pedron jatun jancha ninkai benia nixun jui kushipawen jatu yuikin: \p —Judiobu inun dasibi Jerusalén anu jiweabuun, eska en matu yuiai ninka peidawakanwen, jaska man ninkai janchaidan. \v 15 Na yudabudan, paeanbumaki, jaska man shinankin ikunwain keskamadan. Jaskai e iskaun badi keyadiamabiaken 9:00 badi paentidubumaki. \v 16 Jakia natian jaska taxniai ninkakin man uiainan, jaska bebunkidi Dios yubakanixun akikiki. Jawen jancha yuixunika Joel Diosun jatu yuimakin: \q1 \v 17 Dios chanii: \q1 ‘Ma badi jawen jenei kaya en Yushin Pepa yudabu anu en jatu yunua \q1 jatuki dasiken matun juni bakebu inun matun ainbu bakebun ekidi yusiainbun \q1 bedunanbu uxa keskaxun \q1 dami betsa betsapa uiainbun \q1 anibubu uxa ekidi namadiaxankanikiki. \q1 \v 18 Jabiatiandi en tsumabu junibu inun ainbu en Yushin en jatu inan \q1 ekidi yusinbaunxankanikiki. \q1 \v 19 Jaska inun, nai anua jawen e imai kushipa wakin \q1 mai anuadi dami betsa betsapadi en waxanaii. \q1 Jimi jabamakinan, chi wakinan, basnun bai kua jawen kuin keska wakin \q1 en jatu uinmaxanaii. \q1 \v 20 En bake kushipajaidai chaxakapai xanen ibui jua kemadiamaken \q1 xaba betsa betsapaxanikiki. \q1 Ja jaskaitian badi ana chaxama meshu wakin inun uxe ana chaxamadi jimi keska ixanikiki. \q1 \v 21 Januxun tsuabunda: En Xanen Ibu Yavé Dios kushipaki, ikin \q1 ea yuiaibu jabu besti paxakin jatun jiwea ikibi ika bixankanikiki’, \m aka Joelin yusintan nuku kenexuniki, iwanan, Pedron ana jatu yuikin: \p \v 22 —Israelbuun, en matu yuiai ea ninkakanwen. Matunan, man unanjaidaii. Jesús Nazaret anua jua Diosun kushipa watan jawen e imati inun jawen unanti wamakin dami itimaska tsuan atiduma wamakin jawen kushipa matu uinmakin Diosun ama akeakekin xabakabi matu uinmakubainimaki. \v 23 Jaska yubakani Diosun ja juniwen abainai shinanma jaska wai bextenun, iwanan, matun jawen bake danankin jaki yubakatan jatu achimatan tenanmanun, iwanan, juni chakabu man jatu mastamaimaki. \v 24 Jakia mawabiaken Jesús Diosun ana bestenwainmaki, mawamamistun isin tenemakin bashitidubia jawen jiwea yabutiduma binumakinan. \v 25 Jamen xanen ibujaida Davidin Jesús iki kaikidi yuikin: \q1 ‘En xanen ibun ea mekekin \q1 en yusiudi jawen kushipawen ea medabewai en uinkubainaya \q1 jawa tsuan ea maematan binuntidumaki. \q1 \v 26 Jaskawen taea juinti shinan chankain benimai nawakin kenwankin jeneama \q1 en jiwea dasibiwen ikunwain jawa dateama en ikunkainxanaii. \q1 \v 27 Mawabu janu dasibi bumisbu anu ka \q1 min medibi min tsumapan yuda maiwati tanpe anu \q1 jau dakai chapuyamaxanun min nemaxanaii. \q1 \v 28 Jaska watan janu jiwekuin kati bai ea unanmatan \q1 mia anu jiwemakin min ea benimawakubainxanaii’, \m akin nuku kenexuniki— iwanan, ana Pedron jatu yuikin: \p \v 29 —En betsabu inun en puibuun, nukun xenipabu kayabi Davidkidi chanima xabakabi matu yuinun ea ninkakanwen. David mawa janu maiwakin jawen yuda jananibu nun uinmiski. \v 30 Jabias David Diosun jancha yuixunika jawen yudakidi jamebi janchama jakia jawen baba betsa kaindiamakidi Diosun yubakin xanen ibujaida ixanai unanmakin yuimaniki. \v 31 Diosun jancha yuixunika David bebunkidi Diosun shinanmakin Mesíaskidi janchamakin jatu yuimakin: “Mesías Cristo mawa jawen yuda chapuama inun mawabu anu jawen yuda bashiama ana bestenwanxanikiki”, ika jakidi janchaniki. \v 32 Jamen Diosun jaskakidi janchamanidan, ja Jesús mawa bestenwanshina chanima ibubis dasibibun nun uinkubainshina nun unankanaii. \v 33 Januxun ana bestenwantan Dios jau jabe xanen ibunun, iwanan, jawen yusiudi tsauntan jaska yubakani jawen Yushin Pepa jawen Epan Jesús inan jatun nuku inan akeakekin nuku kushipa waikiki, na jabia ninkakin man uiainan. \v 34 Jaska inun, Davidkidima tsuada nai anu kaxanaikidi jabias Davidin jamebi yuikin: \q1 ‘Diosun en xanen ibu yuikin: En yusiudi tsauyuwe. \q1 \v 35 Janu miki sinataibu en mia yamawaxundiama \q1 ebe xanen ibukin manayuwe’, \m aka jatu yusintan nuku kenexuniki— iwanan, \p \v 36 —Israelbu dasibibuun, chanima matu xabakabi shinanmanun ea ninkakanwen. Ja jabias Jesús cruz anu man jatu mastamaimadan, Diosun bestenwantan nukun Xanen Ibu kayabi nuku waxuinmaki, jawen Mesías Cristodan— jatu wa \p \v 37 janu jatube ichabun ninkai ¿jaskatimen? ika jatun juinti nishmajaidai bika tenekin shinankin Pedro inun Jesúsun tsuma kushipaya betsabu jatu yukakin: \p —Betsabuun, ¿jaskatan nun jaskatidumen?— jatu wabu \p \v 38 Pedron jatu kemakin: \p —Dios man chibankatsis ikaidan, matun chakabu jenetan matun shinan betsa watan Dios anu bedikanwen. Jaska watan man Jesucristo ikunwainwen taexun jawen kenawen matu tibi nun matu nashimaya matun chakabu buatan jawen Yushin Pepa Diosun matu inan man bixanaidan. \v 39 Nukuna bestimaki. Jaska Dios yubakani ma akikiki. Matu dasibibu inun matun bakebu inun chaijaida manibaunabu nukun Xanen Ibu Dios jaska matukidi yubakaidan, dasibi matukidi iniki. Jaskawen taexun jatida jawenabu wakin katukin kenakatsis ikikiki— iwanan, \p \v 40 ana jancha ichapawen Jesús mekenankidi xabakabi yusin pewatan Pedron jatu yusinkin yuikin: \p —Ja yudabu jiwe chakabu anua paxadikanwen— jatu wa \p \v 41 januxun ja xabatian jawen jancha ninkakin ikunwankin shinan betsa waibu 3,000 yudabu nashimabu jati ana jatubetan ikunwain jatuki dasinibukiaki. \v 42 Januxun Jesúsun kushipayabun jatu yusiainbu jabun jatun yusian tapinkin chintuanma jawada jatun jamapai paxkai medabenain inun, ichaxun jatubetan Jesús jatu mawaxunima shinankin misi pikin inun, jabubetan Dios kushipa yukakubainibukiaki. \s1 Jabun dukun ikunwantan eskai jiwekubainibukiaki, na janchadan \p \v 43 Jabiatiandi Jesúsun tsuma kushipayabun Diosun jatuwen dami atimaska ichapa akin jawen unanmati betsa betsapa akaibun dasibi Jerusalén anu jiweabu e iki jabaa ikubainaibun \v 44 ikunwainbu dasibi paxkama medabenain jatun jamapai yaushiama inananankin \v 45 betsabu mabuyabu inun baiyabun jawen pei bikatsi juni betsabu inantan jawen pei bitan ikunwainbu nuitapaibu jawa jayama pei jatu paxkaxunkin medabewakubainibukiaki. \v 46 Janua xaba tibi Templo jemaintin anuxun kushipa yukakin jiwe anuxundi ichaxun jawa chintuanma shinan chankanbetanan jatubetan pikin Jesús jatu mawaxunima shinanmati misi pikin \v 47 Dios kenwainbun dasibibun jatukidi pe shinankubainaibun xaba tibi betsabun Jesús ikunwain yuda kaian ichai jatuki dasiaibu Diosun jawenabu jatu wakin kenakubainikiaki, jabu jiwei mekekatsi ikaibudan. \c 3 \s1 Juni chantu jabiaska kaini Pedron beninikiaki, na janchadan \p \v 1 Janua xaba betsatian ma 3:00 badiken judiobun Dios yukamisbutian Pedro inun Juan Templo anu buaibun \v 2 jabianudi juni betsa chantu kainitun jau jatu pei ea anun, iwanan, xaba tibi Templo jemaintin mishki kene jikiti xui jawen kena Hermosa, nukun janchawen yuia Jawendua anu jawenabun iyuxun tsauntantanmisbu \v 3 Pedro inun Juan jikinun ika buaibun juni chantun jatu uinkin yukakin: \p —Ewen nuikin ea pei inankanwen— jatu wa \v 4 jabun uinkin dais keyutan Pedron yuikin: \p —Nedi nuku uinwen— aka \p \v 5 “Ea pei inankanikiki”, ixun bedi ikama jatu uianyan \v 6 januxun Pedron ana yuikin: \p —En peiumaki. Jakia en ja jayadan, en mia inaiin. Diosun kushipa en jayawen taexun en mia xuxawatiduki. Jesucristo Nazaret anuatun kena kushipawen taea benitan nidiwe— atan \p \v 7 Pedron jawen meken yusiudiawen metsunxun benia jawen tae inun jawen jupuxku jawaida mestein jukushitan \v 8 janua ja juni chantuni beni ishchui ti itan ni taekaini Pedro inun Juanbe Templo jemaintin anu jikikaini ishchui ti ti ikainkin Dios kenwankin taewabainaya \v 9 dasibibun uiainbun nikainkin Dios kenwanbainai \v 10 jabun uin e iki datekin ¿jaskai jaskaxumen? ikin: —Ja junin jatun Templo jemaintin jikiti xui jawen kena Jawendua anu tsauxun pei jatu ea amis ma xuxa unain jabia ikikiki— ikaibun \s1 Badi utati jawen kena Salomón anuxun Jesúskidi Pedron xabakabi jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 11 ja juni chantu kaini ma xuxawabu Pedro inun Juan jatu dapaxkama jatube niken dasibi yudabu kushibidan uin e ibidan ibidani Templo jemaintin kexa janu badi utati jawen kena Salomón anu jatuki dasi ichabidanbidanaibu \v 12 jaskaibun Pedron jatu uinkin yuikin: \p —Israelbuun, ¿jaskai nuku uin man e ikanai? ¿Na juni nun xuxawaxu benitan nia uinkin nukun kushipawen nun axu man shinainmenkain? ¿Dios keskakin nun juni pepajaidawen taexun nun xuxawaxu man daka shinain? \v 13 Nun jaskamaki. Matu yuinun ninkakanwen. Jabias nukun xenipabu Abraham inun, Isaac inun, Jacobun Dios kenwanpaunibun na juni ma xuxawaxuki. Ja inun, jawen bake bechipaijaidakin Diosun nukuwen taexun kenjaidawabiamisken danankin matubu jaki sinatakin achixun nawa xanen ibujaida anu man iyua januxun Pilaton shinan pewatan tenankatsi ikama nichinpanan man nemaimaki. \v 14 Januxun matundi Pilato yukakin Jesús juni pepatun jawa chakabuwaisma jau taxnimanun Pilato yunuama ja juni chakabu besti medabewakin man yuka matu jawa waxuanma nichinxunimaki. \v 15 Jaska wakin jatun nuku jiwekuinmaxanai man jatu tenanmabia mawa Diosun ana nuku bestenwanxuinma nukubun uinkubainimaxun nun unaiin. \v 16 Jaskawen taexun Jesús ikunwankin jawen kushipawen na juni man uinmis jawen yuda jidabi kushipa wakin nun ma xuxawaxuki, jaska dasibitun man uiainan— iwanan, ana jatu yuikin: \p \v 17 —Enabuun, Jesús ikunwankatsi ikama jawen kushipa unankin kayati wakin tapindiamabia matun xanen ibububetan ja juni unanma man tenainma chanima en unaiin. \v 18 Ja man jaska waimakididan, bebunkidi Diosun jawen jancha yuixunika dasibibu jakidi chanikin nukunabu yuikin: “Jawen Mesíasdan, nuitapatan mawaxanikiki”, anidan, jaska yuini keska wakin Diosun ma jatu menemaimaki. \p \v 19 Jaska shinanma Dios man chibankatsis ikaidan, matun chakabu jenetan matun shinan betsa watan Dios anu bedikanwen, jau matun chakabu matu buaxununan. \v 20 Diosun matu jawen daewakin pepawakin benimawakatsis ikin jawen bake Mesías Cristo bebunkidi katutan matu yubaniki, jau man jaki dasixanunbunan. \v 21 Janua natianan, Jesúsdan, naiudi kayuimaki. Jaudixun Diosun mai anuabu jawen jatu pewamakin keyumakin manakamayuikiki, jaska jawen jancha yuixunika medibibu jiwexun nuku kenexunpaunibu keska wamayukinan. \v 22 Janua Moisésdi jakidi nukun xenipabu jatu yuidiakin: “Jawen jancha yuixunika ea keska matu anua matun Yavé Diosun kainmaxanikiki. Jaska matu yunuai ninkatan chibankubainxankanwen. \v 23 Jakia jawenabu bababun tsuabunda Diosun jancha yuixunika Mesías ninkakatsi ikabuma Diosun kupikin jatu yamawaxanikiki, ana jawenabuma wakinan”, aniki. \p \v 24 Moisés besti jaska jakidi chaniama jakia jawen jancha yuixunika tibi Diosun jatu yuimakin Samuelwen taewakin jaska Diosun jawen bake yunuxanaikidi yusiin jabudi chanikubainibuki. \v 25 Jaska inun, matu jenekatsi ikama Diosun jawen jancha yuixunikabu janchamai jabuwen Dios matuki yubakaniki. Jaskawen taexun matun xenipabu Diosun yubai nukun xenipabu Abrahambe Dios janchakin matu jeneama inunbadiaikidi yuikin: “Min baba betsawen taexun min bababu inun dasibi nawa betsa betsapabu xukua tibibu en jatu pepawadiaxanaii”, aniki. \v 26 Jaskawen taexun Diosun jawen bake bestenwainmaxun man jawenabu dukun matukidi pe shinankin matu duawakin taewaikiki, matun chakabu jenetan man shinan betsa wanunbunan— jatu wai \c 4 \s1 Judio xanen ibubun Pedro inun Juan yukanibukiaki, na janchadan \p \v 1 Pedro inun Juanen yuda ichapabu jatu yusinkin menediabumaken Diosbe jawenabu janchaxunikabu inun, Templo mekemisbu xanen ibu inun, saduceobu bexun \v 2 Pedro inun Juanen yudabu yusinkin Jesús mawa ana bestenkainima jatu unanmai ninkatan jatuki sinatabain \v 3 jatu achixun ma badi kaya bichiti jiwe anu jatu bichitan: “Meshukidi besti jatu yukatiki”, ibainaibun \v 4 ja jaskaibutian ichapabun jabun Pedron jancha ninkakin kakapewen taexun Jesús ikunwankin taewaibu jatu tanakin ainbu tanama junibu besti 5,000 tananibukiaki. \p \v 5 Janua uxashini Jerusalén anu judio xanen ibubu inun, mae xanen ibubu inun, Diosun jancha kenenibu yusinananmisbu Jerusalén anu ichabun \v 6 jabianudi judio xanen ibujaida binua Anás inun, Caifás inun, Juan inun, Alejandro inun, Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibubun enabu dasibi jatibu ichaxun \v 7 Pedro inun Juan jau iwenunbun jatu yunua iweabu jatu namakis nichintan yukakin: \p —¿Tsuan kushipawen inun tsuan kenawen na juni man xuxawashinamen?— jatu wabu \p \v 8 Diosun Yushin Pepatun Pedro kushipa wa jatu kemakin: \p —En xanen ibubuun, \v 9 juni nuitapai isin teneai pewakin nun xuxawashinakidi tapinkatsi ikin man nuku yukai ikaii. \v 10 Jaskakenan, matu inun dasibi Israelbun man ninkaya matu shinanmanun ninkakanwen. Jabias Jesucristo Nazaret anua jaki sinatakin jiki man jatu mastama mawa Diosun ana bestenwainma ikunwankin jawen kushipa bestiwen na juni dasibibun man uiain nun xuxawashinaki. \v 11 Jesús Diosun jaska keska waimakidi matu xabakabi wanun ea ninkakanwen. Man jiwe wanikabun mishki dananbiaibun jabias mishki keska Diosun bixun dexun makedex wakin kene jawen mestenwankin akawaimaki, ja jabias Jesúsdan. \v 12 Ja inun, jawa tsua betsawen nun meketi jayamakiaki. Mai jidabi anuxun jawa juni betsawen Diosun jawen nuku mekekin paxawati jayamadikiaki— jatu wa \p \v 13 janua Pedro inun Juan jawa dateama kushipai xanen ibubun uianbun bedubi Jesúskidi xabakabi jatu yusiainbu xanen ibubun ninkatan ja junibu unanepabuma inun escuela anuxun jawa tapinsbumabia pewen jatu jancha waibuwen taea unain e itan jakia Jesús jatube nixun jatu yusinkubainima shinantan \v 14 ja juni xuxawashinabu jatube niawen taea jaska waxun jatu jaska watima naxukukin \v 15 januxun janu ichabu anua jatun mekenikabu jatu nichinmatan jabu besti yubakai yuinamea akeakekin \v 16 yuikin: \p —Na Jerusalén anu jiweabun dami atimaska wakin xuxawashinabu dasibibun unankanikiki. ¿Nun jatu jaska wai, na juni dabedan? “Jabun akamaki”, ikin nun jatu padanmatidumaki. \v 17 Jakia na jaska Jesúskidi chanikubainaibudan, dasibibu jau ana jatu ninkamakin ikunwanmayamanunbun jatu bextekin nesewanankanwen, jau unudi ana Jesúskidi tsua yusintaskayamaxanunbunan— itan \p \v 18 januxun ana jatu kenaxun jatu yunukin: \p —Jesúskidi ana janchakin jawen kenawen jatu yusinyamaxankanwen— jatu wabu \v 19 Pedro inun Juanen jatu ninkasama jatu kemakin: \p —Dasibi nun amis Diosun unainwen taea ¿jadatu chibain pemen? ¿Matun jancha ninkaimenkain? ¿Diosun jancha ninkaidaka? Jaskaken matumebi unanti wakanwen. \v 20 Eskawen taea nun ikai matu yuinun ninkakanwen. Jawada uinkin nun ninkakubidanima jakimama jatu yusinkin nun jenetidumaki— jatu wabu \v 21 jaska xuxawashinabuwen taexun yudan kaianen Dios kenwainbu xanen ibubun uinkin jabuwen datekin jawa chakabuwama ishianbu jaska waxun jatu kupitima jancha kushipa bestiwen ana jatu nematan nichinibukiaki. \v 22 Ja juni chantu kaini ma 40 badi binubiaken kaya wakin damiwakin akawanibukiaki. \s1 Jesús ikunwainbu jatu mesewaibu datetima kushipa yukanibukiaki, na janchadan \p \v 23 Janua Pedro inun Juan jatu jawa wama jatu kainmabu kainbain jatun jaibuaibuki nukutushitan jatube ichatan dasibi Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibubu inun mae xanen ibubun jatu jaska wakanxu jatuki chaniaibu \v 24 jaska jatu wakanxukidi ninkatan dasibibun Dios kenwankin yukakin: \p —Nukun Epa Diosuun, nai inun, mai inun ianenwan, inun dasibi janu jiweabu min damiwani nun unaiin. \v 25 Jaska inun, min Yushin Pepawen min tsuma nukun xenipabu xanen ibujaida David yuimakin: \q1 ‘¿Jaskai jamenmens jawa shinanma ja yudabu yubaka besumai \q1 jaskai jamen ja iki janchanwankanimenkain, jawa shinanmadan? \q1 \v 26 Mai kesua anua inun mae tibi anua xanen ibubu kushipabu icha yubakai \q1 Xanen Ibu Dios inun jawen Katua Mesías danain jaki sinataxankanikiki’, \m iki janchanidan, \p \v 27 —Chanima na jabiatian xanen ibu Herodes Antipas inun Poncio Pilato na mae anu nawa betsabube inun Israelbube icha min tsuma Jesús medibi min katuni Mesías min yununi min kenwanmis jaki sinatakanikiki. \v 28 Jaska dasibi bebunkidi min jakidi yubakani jau jaska wai bununbun min yuinidan, chanima jaska keskadan, jabunan, ma akimabuki. \v 29 Nukun Xanen Ibuun, natianan, jabun nuku mese mesewaibu min uiaiin. Jaskawen taexun nun min tsumabu jawa datea min baken kakape nun xabakabi chanikunkaunun nuku yunuwe. \v 30 Min kushipa paewen isin teneaibu xuxawakin dami atimaska tsuan atiduma min tsuma medibi Jesús min waniwen jawen kushipawen nuku amakin nuku jatu uinmakubainwen— akin \p \v 31 Diosbe janchai meneaibun jabiatiandi janu ichabu anu pacha sakuaya Diosun Yushin Pepatun jatu dasibi achikin kushipa wakin keyua januxun ana dateama Diosun kakape jawenabu jatu yuikubainibukiaki. \s1 Ikunwainbun jatun mabu paxkatan jawen jiwenibukiaki, na janchadan \p \v 32 Jabun Jesús ikunwainbu midimabun jatun shinan jabiaskas shinanwen shinain jabun mabu tibi yui: “Ena bestiki”, ikama jakia dasibibun mekubainibukiaki. \v 33 Januxun Jesúsun kushipayabun jaska Xanen Ibu Jesús bestenkainima jawen kushipa unankin jatuki chanikubainaibu ikunwainbu dasibi Diosun jatu duajaidawakubainaya \v 34 jabu baiyabu inun jiweyabun jabu jawa nuitapabuman juni betsa inantan jawen taexun pei bitan ja pei \v 35 jau jatu inanunbun Jesúsun kushipayabu jatu inankubainaibu ja betsabu jawa jayama jau jawen binunbun bestibu tibi jatu paxkaxunkubainibukiaki. \v 36 Jaskanibu betsakidi mia yuinun ninkawe. Janua Levín baba betsa natukan Chipre anua kaini jawen kena Josén jatubetan ikunwanyan Jesúsun kushipayabun kena betsa wakin Bernabé wanibukiaki, nukun janchawen kenadan: “Shinan chankanwanika bakeki”, akinan. \v 37 Ja junin jawen bai jaya juni betsa inantan jawen taexun pei bitan bexun Jesúsun kushipayabu jatu inanikiaki, jawen jau ikunwainbu betsabu jatu medabewanunbunan. \c 5 \s1 Ananías inun jawen ain Safiran Diosun Yushin Pepa padanpai inibukiaki, na janchadan \p \v 1 Ja jaskaibutian juni betsa jawen kena Ananías inun jawen ain Safiran jatun bai juni betsa inantan jawen taexun pei bitan \v 2 jawen ainbe yubakatan paxkaxun dabukun jawena wakin adutan jatidi Jesúsun kushipayabu anu buxun inanyan \v 3 januxun Pedron yuikin: \p —Ananíasiin, min bai inantan pei bitan paxkaxun dabukun adutan ¿jaskakin Satanásan mia chakabuwamaya nuku yui Diosun Yushin Pepaki min chani chakai? \v 4 Min bai min jatu inandiama minayuxuki. Ja inun, pei mia inanbu minadiayuxuki. Jakia min pei min paxkaxun nuku inankin min nuku padainan, min nuku akamaki. Min Dios padanun ika ikaii. ¿Jawai eiskidan min jaskatushiai?— aka \p \v 5 Ananías jaska yuiai ninkatan tin itan mawaya jaskai ninkatan dasibibu dateaibun \v 6 janua bedunan dabe juxun jawen yuda yabutan buxun maiwai buabun \p \v 7 jakimamadi 3 hora binuaya Ananíasin ainin jaskaxu ninkadiama jatun jiwe anu jikiaya \v 8 Pedron yukakin: \p —Matun bai inantan ¿jati pei besti man bixu min benen ea inanxumen?— aka \p Safiran kemakin: \p —Jeen, jabiati besti jawen kaduki— akaya \p \v 9 Pedron yuikin: \p —¿Jaskai Diosun Yushin Pepa padankatsis iki man yubakadabekanxumen? Min bene padananainwen taea ma mawa maiwatani bekanikiki. Min miadi mawaya mia maiwadiai bukanikiki— akaya \p \v 10 jabiatiandi jawaida jadi mawai Pedron tae naman di ikaya janua ja jawen bene maiwatani bedunan dabe jikitan jawen ain ma mawadia bechitan jawen yuda jadi buxun jawen bene dapi maiwadianibukiaki. \v 11 Janua ikunwainbu ichapabu inun dasibibun jaskaxu kakaibu ninkatan date paepanibukiaki. \s1 Tsuan jaska watiduma wakin Jesúsun kushipayabun jaikaimas isin teneaibu jatu xuxawanibukiaki, na janchadan \p \v 12 Diosun jawen kushipa jatu yunua Jesúsun kushipayabun yudan kaian medabewakin dami atimaska jaikaimas betsa betsapa akaibun jatu bana ninkatan jatube ichai bebidan bebidanaibun janu Templo jemaintin anu janu badi kuaya utamisbu jawen kena Salomón anu ikunwainbu betsabu jatuki dasi ichakubainibukiaki. \v 13 Janua jatiditun jatun yusian ninkai ichakatsi ikabumabia jakia dasibibun ikunwainbukidi pe shinan bestikubainibukiaki. \v 14 Jaskabiaibun ana midimabun jatubetan jatun Xanen Ibu ikunwain juni ichapa inun ainbu ichapa jatuki dasikubainaibun \v 15 janua betsadan, tsuabunda jatunabu isin teneaibu jawen dakatiki iwexun bai kexa janu Pedro juai anu shinankin jau ja kauankin jawen yuda baka utawen jau xuxawaxunun isin teneaibu janakubainabu Pedro janu kakin ja isin teneaibu bestibu jatu xuxawakubainaya \v 16 janua ja dikabi janu Jerusalén dapi jiwebaunabun jatun yudabu isin teneaibu inun yushin chakabun betsa betsapawen jatu nuitapawamis jabu Jesúsun kushipayabu anu jatu iwediabidanbidanaibu dasibibun ea akaibu jabudi jatu xuxawakin keyudianibukiaki. \s1 Jesúsun kushipayabun jau ana yusinyamanunbun xanen ibubun ana jatu nemapai inibukiaki, na janchadan \p \v 17 Ja jatu jaska waibutian Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibujaida inun saduceo jabun chibanmisbu jabianuxundi Jesúsun kushipayabu jatu uin jatun kushipawen kemubiai jatuki sinatakin \v 18 Templo mekenikabu jatu yunua achitan jatun mae meketi jiwe medan jatu bichiabun \v 19 januxun meshu medan Diosun nai tsuma juxun jabun mekeabu jatu unanmamatan bichiti jiwe beputi bepentan jatu kainmatan yuikin: \p \v 20 —Nenua en matu kainma buxunan, ja Templo jemaintin anu jikitan januxun Diosun kakape jiwekuinmati jancha dasibi jatu yusinditankanwen— jatu wa \p \v 21 jaska jatu yuia ninkabain penaya Templo jemaintin anu buxun jatu yusinkin taewaibun \p jabiatiandi ma kainbainabu unanmabia Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibujaida jawenabube ichatan Israelbu xanen ibu betsa betsapabu Junta Suprema dasibi jatu ichawaxun jatun meketi jiwe anua Jesúsun kushipayabu jatu bichishinabu jau itanunbun jatun mekenikabu yunuabu \v 22 buxun meketi jiwe anu jikixun ma kainbainabu jawa jatuki nukuama benatan chintunbain ja kaka jatu \v 23 yuikin: \p —Janu meketi jiwe anu nun jikia beputi tibi bepui pea policiabun pe mekeabu uintan jatu iwenun, ixun jawen jikiti beputi bepentan ana tsua ja medan jayama nun uintanaii— jatu wabu \p \v 24 jatu jaska yuiabu ninkatan Templo mekenikabu xanen ibu inun Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibubu yuka iki: “¿Jaskashinabumen?” iki jawa shinantima yuinameaibun \v 25 ja jaskaibutian jaskadapananbun juni betsan jatu uinbidan jikixun jatu yuikin: \p —Ja junibu man jatu bichishinadan, un unu Templo jemaintin anuxun ma jatu yusinkanikiki— jatu wa \p \v 26 janua mekenika xanen ibu jawen tsumabube buxun ana jatu itanun ika kaxun yudan kaianki datei: “Nuku mankanwen tsaka tsaka akana”, ika jawa jatu meama \v 27 Junta Suprema anu jatu iwexun jatu bebun nichintushiabu Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibujaidatun jatu yuikin: \p \v 28 —Ja juni akimabukidi man jatu yusiainbu nun matu nemajaidabiashina nukun jancha jawa ninkama ¿jaskakin Jerusalén anuabu jatu ichawakin man ja junikidi yusinkin jeneamamen? Jaska wakin ja juni nukukidi yuikin: “Man jatu tenanmaimaki”, akin man nuku jawen taexun yuankin man nuku jatu dake wamakubainaii— ikaibun \p \v 29 jaskaibun Pedro inun Jesúsun kushipaya betsabun jatu kemakin: \p —Jaska Diosun shinain nun chibanun nuku yunumis nun akatsis ikaii. Junibun yunuawen taea nun bexteketidubumaki— iki \v 30 ana jancha chichibainkin yuikin: —Jesús cruzki man jatu mastamaxun jatu tenanmabia ja jabias Dios nukun xenipabun kenwanpaunibu jabiatundi tenanbu nuku bestenwanxuinmaki. \v 31 Diosun jaska watan nai anu ainitan jawen yusiudi nuku tsaunxunimaken ja nukun mekenan inun nukun yusinan nun ma jayaki. Jaskawen taea nun Israelbu xukua tibi tsuabunda nukun chakabu jenetan Dios anu chintuin nun shinan betsaibu nuku jawenabu wakin Diosun nukun chakabu buatan ana shinanmaki. \v 32 Na jaskadan, Diosun jaska waima nukun besti nun unaiin. Ja dikabi Diosun Yushin Pepatun unandiaikiki, jaska jabun nun chibainbu Diosun nuku inainmadan— jatu wabu \p \v 33 jatu jaska waibu ninkatan jatu bechipaiama jatuki sinatajaidakin jatu detekatsis ikaibun \v 34 janua jabianudi Diosun jancha kenenibu yusinananmis juni betsa fariseo dasibibun ninkakin jakidi pe shinanmisbu jawen kena Gamaliel jatube xanen ibubu janu ichabu anudi jatube tsaua benikaun policiabun jau Jesúsun kushipayabu jatu kainmayununbun jatu yunua iyuaibun \v 35 januxun Gamalielin jabube xanen ibubu jatu yuikin: \p —Israelbuun, na junibu kupikatsis ikin man jaska waidan, shinankin uindakanwen. \v 36 Eskaki, matu yuinun ninkakanwen. Juni betsa Teudas xanen ibunun, ixun jatu binunun ikin nukunabu padanyan 400 junibun jawen jancha ninkakin chibain jaki xukuabu soldadobun achixun ja juni deteabun jabun chibainbu datei dasibi paxai sa iki keyunibukiaki, janu bextekei keyuidan. \v 37 Janua chipu César Auguston jawenabu jau jatu tananunbun yunua tanaibutian juni betsa Galilea anua Judas xanen ibudianun, ika Romanobu nemanun ika mentsisipakaunkin jatu yusianyan ichapabun jawen jancha ninkakin chibainbun ja Judasdi soldadobun achixun tenandiaibun dasibi jabun chibainbu paxai sa iki keyudianibukiaki. \v 38 Jaskawen taexun matu shinanmakin yuinun ninkakanwen. Ja junibudan, jatu meyamayukanwen. Jabun jatun yusian ibubis ikaibudan, jamen jawama binuxanikiki. \v 39 Jakia Diosun jatu yunua ikaibudan, man jawa jatu nematidumaki. Chanima jabun Diosun jancha kayabi yusiainbu jatu nemakin man binutidumaki. Dios nemanun ika man jaskatidumaki. Jaskaken shinankin uindakanwen— jatu wa jawen yusian chibankin pe ninkatan: \p \v 40 —Peki— iakeaketan Jesúsun kushipayabu jatu ana kenaxun ichakawakin ji sidiwen jatu kusha kusha ama bestitan ana jau Jesúskidi jatu yusinyamaxanunbun ja akin jatu nemajaida bestitan jatu nichinkin jeneabu \v 41 xanen ibubun besuudia Jesúsun kushipayabu kainbaini yuinamei: “Jawen bake Jesucriston kakapekidi nun yusianyan Diosun jawen nuku unanti watan nuku duawakatsi jatu yunua jabuwen datei nun bextekenun nuku akanikiki”, iki benimabaini bushinxun \v 42 jatu yusinkin jawa jeneama Templo jemaintin anuxun inun jiwe betsa betsapa anuxun xaba betsa tukuma Mesías Jesucristokidi kaka pepakidi jatu tapinmakubainibukiaki. \c 6 \s1 Siete medabewanikabu katunibukiaki, na janchadan \p \v 1 Ja badi jaskaibutiandi midimabun ana ikunwain jatuki dasii ichakubainaibun jabianudi judiobubia jatun jancha griego janchawen besti janchamisbun ja jatubetandi ikunwain judiobuns jancha hebreowen besti jabu janchamisbu jatube ja ikin yuikin: \p —Dasibibun nun Jesús matubetan ikunwanbiaibun xaba tibi nuku pimakin nukun ainbu beneuma enaumabu piti nexexunkinan, man jatu paxka pewaxunabumaki. Matunabu hebreobu besti piti ichapa jatu nexexun inankin nukunabu griego janchawen nun janchamis ja nukun ainbu beneumabu piti eskadabes nexexun jatu inankin man jatu nuitapawakubainaii. Jaskadan, chakabuki— ikaibun \v 2 jaskaibu jatu yuiabu ninkatan ja 12 Jesúsun kushipayabun dasibi ikunwainbu jatu ichawaxun jatu yuikin: \p —Nukun nun matu piti paxkaxunkin mekexuna bestidan, nukunadan, pemaki. Ja dikabi matu jaska besti wakin Diosun jancha yusinkin nun jenea pemadiki. \v 3 Jaskakenan, en betsabu inun en puibuun, jau juni betsabun piti matu paxkaxunkin inankin pewakubainunbun 7 juni shinanyan inun unanepabu Diosun Yushin Pepatun kushipayabu jau jabun matu paxka pewaxununbun benakin katuxun ja daya jatu yunukanwen. \v 4 Jakia nukubunan, Diosbe janchakin jeneama januxun jawen jancha pepa matu inun betsabu yusinkin nun jenetidumaki— jatu wabu \p \v 5 jaska jatu yuiabu ninkatan dasibitun jabias shinanwantan januxun jatu katukin juni shinanyan inun unanepabu Diosun Yushin Pepatun kushipayabu katukin jati anibukiaki. Esteban inun, Felipe inun, Prócoro inun, Nicanor inun, Timón inun, Pármenas inun, nawa betsa Antioquía maewan anu jiwexun judiobun beya tapini Nicolás jati jatu katubain \v 6 Jesúsun kushipayabu anu jatu iyuabu januxun jatu unanti wakin mamepixun Dios jatu yukaxunkin jatun medabewanikabu jatu wanibukiaki. \p \v 7 Januxun Diosun jancha Jesúskidi kakape jatu yusinpakekubainaibun jatun jancha ninkakin Jerusalén anuxun ikunwain ichai pakubainaibun ja jaskaibun jabiatiandi Diosbe jawenabu janchaxunika ichapabundi Jesús ikunwandianibukiaki. \s1 Esteban jawamajaidabiaken achixun xanen ibubu anu iyunibukiaki, na janchadan \p \v 8 Esteban Diosun duawakin kushipa paeya wakin pepawanikidi mia yuinun ninkawe. Jawenabun bedubi Estebanen dami tsuan atiduma atimaska wakin jatu uinmakubainaya \v 9 janua ichati jiwe jawen kena “Esclavo Tsumawanibu Ana Tsumauma” janu betsabu ichamisbu inun, juni betsadi mae Cirene anuabu inun, maewan Alejandría anuabu inun, Cilicia mai pakea anuabu inun, mai pakea Asia anuabu jabu Estebanbe ja iki yuinameaya \v 10 Diosun Yushin Pepatun Esteban unanepa wakubainaiwen taexun tsuan Esteban maemakin janchawen binuntidubumaken \v 11 jawawen jaska watima jaki yubakatan jabu betsan juni betsabu pakakin yuikin: \p —Nukun xanen ibubu padankin eska jatu yuitankanwen: “Ja Jesúskidi yusinmis Estebanen jancha chakabu yuikin Moisés inun Dios dayuikin yuainkiki”, atankanwen— jatu wa \v 12 jatu jaska wabu buxun juni ichapabu yuikin mae xanen ibubu inun Diosun jancha kenenibu yusinananmisbuki chani chakakin jabu jatu sinatamabun yudan kaian ja iki bedukui itimaskabainkin januxun Esteban achitanxun xanen ibubu dasibi Junta Suprema anu iyuxun \v 13 januxun jau Estebankidi chani chakatanunbun padan jancha katutan juni betsabu jatu padanmakin yuimakin: \p —Na juninan, nukun Templokidi inun Moisin nuku yusini janchakidi yuain janchai jeneama nun ninkaii. \v 14 “Jesús Nazaret anuatun Templo yamawatan nukun beya betsa betsapa Moisin nuku yusini betsa waxanikiki”, ikai nun ninkadiakubainaii— jatu wabu \p \v 15 janua xanen ibubuns Junta Suprema anu tsauxun Esteban nia uinkin jawan ikama jawen besu xabakabijaida Diosun nai tsuman besu keska beisnibukiaki. \c 7 \s1 Jatun xenipabukidi Estebanen xanen ibubu jatu ana shinanmanikiaki, na janchadan \p \v 1 Jaska uintan januxun Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibu binuatun Esteban yukakin: \p —Na jaska mikidi yuiaibudan, ¿chanimamen?— aka \p \v 2 ninkaibun Estebanen jatun yukai kemakin: \p —En xanen ibubu inun enabuun, matu yuinun ninkakanwen. Mesopotamia mai pakea anu nukun xenipabu Abraham Harán maewan anu kadiama bebunkidi nukun Epa Dios kushipa pepatun yubakin unanmakin janu jiwexanai anu \v 3 yunukin yuikin: “Min mai inun minabu jenebaini mai bena en mia uinmaxanai anu jadi kaxanwen”, aka \v 4 janua Abraham kainkainkin Caldea jenebaini Harán anu kainma dakayuken janua jawen epa ma mawaimaken januxun na jabia mai man janu jiwea anu Diosun Abraham iwexun \v 5 janu jawen mae ibubis bitan janu jiwepaketidumabiaken Abraham bebunkidi yubakin bakeyadiamabiaken jau janu jawen bababu janu jiwexanunbun jatu inanti jatuki tanamanikiaki, Abraham mawaken jawen bababu patan ibu wakin jau bixanunbun yubakinan. \v 6-7 Januxun ana yubakin: “Mai kesua betsa anu min bababu jatube jiwei buimabu jadixun nawabun jabun esclavo dayadu jatu waxun 400 año jatu dayamakin jatu ichakawakubainaibu atimas en jatu kupiaya min bababu jadia kainbidani bexun na mai en mia yubai anu jiwexun ea kenwankubainxankanikiki”, ayamaxun januxun Abraham jawen yubaka shinanmati wakin Diosun yunukin: “Dasibi minabun juni bake tibi kaian jawen jina kubichi mextekin bikubainxanwen”, aka \v 8 jabe janchakin ninkayamaxun jawen juni bake Isaac kaian 8 día xabatian jawen jina kubichi binikiaki, jaska yubani taewakinan. Janua jawen bake Isaac bakeyatandi jawen bake Jacob bidianikiaki. Janua Jacob, jawen kena betsa Israel, jawen 12 juni bakebu kaian jabiaskadi wakin jatu bidiakubainikiaki. Ja 12 juni bakebu jabu tibi anua nun jabia jawen bababuki. \p \v 9 Janua ja nukun xenipabu Israelin juni bake betsa José jawen betsabun danain jaki sinatakin jau tsuma wabain Egipto mai pakea anu iyutanunbun jawen taexun pei bikin nawa betsabu inanbu iyuyamabu jadixun Diosun duawakin José medabewaya \v 10 jabu anuxun bika tenebiaya Diosun nemakin unanepa wakin Egipto xanen ibujaida Faraón bechipaimaya jawen xanen ibu betsa wamakin José xanen ibu wakin jawen mai jidabi inun jawen jiwe jawendua ewapa mekei jau dasibi xanen ibuxunun yununiki. \p \v 11 Janua Egipto anua José xanen ibuaya Egipto mai pakea anu inun Canaán mai pakea anu dasibi ana yunu beneamaken Israelin bakebu nukun xenipabu nuitapai jawa pitibumaken \v 12 janua Egipto anu xekiwan jaya chaniaibu Israelin ninkatan jau jawen bakebun nukun xenipabun jadi buxun jau piti bikin taewatanunbun jatu yunua butanibukiaki. \v 13 Ana ja kachu betsatian buni chakayamakin ana piti bitanun ika buabun januxun Josén jatu unanmakin jancha wakin yuikin: “En matun betsa Joséki”, akin jatu unanmaya Egipto xanen ibu Faraónen ninkatan: “¿José jawa nawamen?” itan shinanshinken \v 14 chipu betsatian José xanen ibuwen taexun jau jawen epa inun dasibi jawenabu jau ixuntanunbun jatu yunua jawenabu 75 ixuntankin Egipto anu iwenibukiaki. \v 15-16 Jaskawen taea Jacob, jawen kena betsa Israel, Egipto anu kaima jiwea janua mawa janu maiwati tanpe Hamorin bakebun jawen juchi Abraham peiwen inanibu Siquem anu jawen yuda buxun maiwanibukiaki. Israelin bakebu inun jawen baba ichapabudi Egipto anuadi mawakubainibukiaki— iwanan, \p \v 17 Estebanen judio xanen ibubu jatu yuikubainkin ana yuikin: \p —Abrahamnen bababu, Israelbudan, Canaán anu ana jatu chintunmakatsi Diosun yubani ja baditian ma jatu taxnimabainkatsi iki kemaya Israelbu Egipto anu jiwea pai ichai midimakubainaibun \v 18 janua Egiptonawa xanen ibu bena Faraón ikimaxun jaska wakin Josén Faraónen enabu jatu medabewakubaini unanma \v 19 ja xanen ibu Faraón benatun nukun xenipabu padankin jatu ichakawakin jatun juni bake dama kaiainbu jau tenanunbun jatu yunukin jatu putamakubainaya \v 20 ja jatu jaska waibutian Moisés kaian jawenduajaida pishtaken bechipaijaidakin jawen ibubun jiwe anuxun june ewa wakin uxe dabe inun besti junexun yumewai \v 21 ana jaska waxun junetima datekin jau mawanun jene kexa basi anu chichanki jene jikitima wakin buiwen pepuxtan nanetan nuntantan xununbidana Egipto xanen ibun ainbu baken bechixun nexewanimaxun jawen bake keska wakin yumewakin \v 22 jaska wabainimaxun Egiptonawa unanepatun Moisés yusinkin unanepawakin tapinmakubainabu janchapai juni kushipakin jaska yunuabu jatu axunkubainikiaki. \p \v 23 Ma janu Moisés 40 badiyatun jawenabu Israelbu shinankin uinbaunun ika baii kaxun \v 24 januxun Egiptonawan Israelbu betsa ichakawakin kushai uinkin jawenabu medabewanun ika kaxun nemakin jatun ichakawai tenanxunikiaki. \v 25 Januxun Moisin shinankin: “En kushipaiwen Diosun ea medabewaya enabu Israelbu jatu medabewakin Egipto anua jatu paxawatan unanuma en jatu jiwemaxanaii”, ibiaya jakidi jaska jawenabun shinanma inibukiaki. \v 26 Janua meshukidi betsatian Moisés ana kaxun jawenabu Israelbu dabe ana detenameaibuki nukutan daewakin jatu nemanun ikain jatu yuikin: “Matu dabe man yuda betsamaki. ¿Jaskai man detenamei ikanai?” jatu wa \v 27 ja jatun jawenabu deteaitun Moisés tu akin xututan yuikin: “Min nuku uinun ¿tsuan mia xanen ibu wakin nukun pewanika mia washinamen, nuku anudan? \v 28 ¿Egiptonawa deteshinxun min eadi jabiaskadi wanun ika ikai, tenankinan?” aka \v 29 jaska wa ninkatan datei chai kai Moisés paxai mae betsa Madián nawabu anu jadi kani jadia nawa keskai jiwexun ainbu bitan juni bake dabe wanikiaki. \p \v 30 Jadi madianawabu anu 40 año Moisés ma jatube jiwea binukainaya Mati Sinaí janu tsua jiweabumanu Moisés kaxun uianyan ji maxu kui menui keskai jede ji ji ikai anu Diosun nai tsuma nia \v 31 uin e itan namai keskakin xabakabi ana uin pewanun ika kemai ja dapi kaya Diosun yuikin: \v 32 “Eadan, en matun xenipabun mekenika Dioski, Abraham inun, Isaac inun, Jacobun mekenika Diosdan”, akai ninkai Moisés datei saki saki ikin jadi uinkatsi ikamaken \v 33 januxun Yavé Diosun ana yuikin: “Na min nia anu en nidiaki. Jaskawen taea na mae medibi meseki. Min bichi tae pekayuwe”, aka jutsekexunaya \v 34 ana yuikin: “Enabu Egipto anuxun bika tene chakayamai sain iki kaxai jawawen jaskatima ikaibu chanima xabakabi en uinmis jatu medabewanun ika en butuxuki. Uinwen. Jaskawen taexun Egipto anu jadi en mia yunukatsis ikaii”, akin Diosun Moisés yuinikiaki. \p \v 35 Uatian ja jabias Moisés danankin jawenabun yuikin: “Min nuku uinun ¿tsuan mia xanen ibu wakin nukun pewanika mia washinamen, nuku anudan?” abianibu jabias Moisés xanen ibu wakin jatun medabenan wakin jawenabu medabewamakatsi ja nai tsuma ji maxu kui menui keska jede ji ji ikai anua janchamakin Diosun Moisés yununikiaki. \v 36 Diosun Moisés jaska waimaken Moisin nukun xenipabu Egipto anua jatu kainmabainkatsi ikin egiptonawabu anuxun jatu dami betsa betsapa waxuntan janua jatu iyukin ja Ianenwan Tashipa jau pukebainunbun damiwakin jene bai wakin jatu paxkaxuntan janu tsua jiweabuma anu nukun xenipabu Egipto anua jatu iyuimaxun 40 año dami betsa betsapa jatu unanti wamakeatanikiaki, Moisin jatu taxnimabainixunan. \v 37 Januxun jabias Moisin Israelbu jatu yuikin: “Jawen jancha en matu yusinun Diosun ea katuni keska wakin jabia matunabu anuadi Dios yuixunika betsa kushipa ea keska matu anu yunuxanikiki”, anikiaki. \v 38 Jaska inun, janu tsua jiweabuma anu ja jabias Moisin nukun xenipabu jatu ichawabainimaxun janua ka Mati Sinaí anua Diosun nai tsumabe janchakin jaska jiwea kayabi nun bixanai Diosun jancha ninkatani nukun xenipabukidi chanikidankidanikiaki, Moisésdan. \p \v 39 Jaska jatu yusinkin unanmabiakubaina nukun xenipabun chibankatsi ikama Egipto anu ana chintunkatsis ikin Moisés danankin \v 40 jawen betsa Aarón yuikin: “Egipto anua nuku iwebiaima Moisés Mati Sinaí anu kaima ana juamaki. Jaskaima nun unanmaki. Jaskakenan, yushin betsa dami wakin ja kenwanti nuku axunwen, jau jatun nuku yunukin iyukubainxanunan”, akabu \v 41 januxun mane damiwakin ina awa bake itsa jatu waxunshina kenwankin chaxuwan bake detexun kua keyui jatunmebi jatun mekenen ashianwen taea jaki besikin duawai benimajaidanibuki. \v 42 Jaskaibuwen taea Dios Israelbuki sinatakin nai anua bishi besti jau kenwanunbun ja jatuwen nuiai bextenibukiaki. Jaskakubidanibukidi jawen jancha yuixunika Amós Diosun janchamakin yuima: \q1 ‘Israelbuun, \q1 janu tsua jiweabuma anu 40 año jiwexun \q1 ina awa inun chaxuwan bake detexun kua keyubiakin eadan, \q1 ea kenwankin man jawa ea inankin ea kenwanma ikubidanibuki. \q1 \v 43 Eunbia jaskatimabiaken \q1 yushin betsa jawen kena Moloc man damiwaima kenwankin \q1 jawen kenwanti tadi jiwe putakatsi ikama \q1 iaxun bekubidankin yushin betsa jawen kena Refán kenwankin \q1 jawen bishi kenwanti ibubis damiwaimaxundi \q1 jadi man kenwankubainibuki. \q1 Jaska wakin man chakabuwakubainibuwen taexun matu kupinun, iwanan, \q1 matun mai anua chaijaida matu nichinkin \q1 nawabun mai kesua betsa Babilonia anu en matu yunuxanaii’, \m aka kenexuniki. \p \v 44 Jakia janu tsua jiweabuma anu nukun xenipabu buaketankinan, Diosun jawen jatu yubakin shinanmati tadi inun bichi jiwe jatu amaima jayanibuki, jaska Moisés Diosun uinmakin yunuima keska jatu amaimadan. \v 45 Januxun nukun xenipabun ja tadi inun bichi jiwe mekekubainaibun Josué jatun xanen ibutan nawa betsa betsapabu jatube detenamemaya Diosun jatu medabewakin jatun mae tibi mebinkin jatu nichinmatan jatu ibu wamaya ja tadi inun bichi jiwe Diosun jatu amani pekaxun iatan bekubidanibukiaki. Jaskaibutian ja jiwe bebunxun Dios kenwankubainibukiaki. Jabias jiwe jayayuken David jatun xanen ibu idiakunkainikiaki. \v 46 Janua David xanen ibukin Dios benimawakubainaiwen taexun ana duawanun, iwanan, Jacob jawen kena betsa Israel jawenabun Dioski nukuti kayabi mishki jiwe jawendua waxunxanun, iwanan, Davidin yukabia Diosun nemayunikiaki. \v 47 Jakia Davidin bake Salomón xanen ibudiatan jatun Templo mishki jiwe Dios jatu amaxuniki, \v 48 janu junibun jiwe wabu anu ja Dios dasibi binu keyua jiwetidumabiakenan. Jabiaskadi Yavé Diosun jawen jancha yuixunika janchamakin: \q1 \v 49-50 ‘Nai anudan, en xanen ibui janu tsaua \q1 inun en tae janu maiki en tapakea maiki paiaki. \q1 Eanan, dasibi en damiwaniwen taexun ea juindukunmanun, iwanan, \q1 ¿jaska waxun tsuan ea jawa jiwe waxuntidubumen? \q1 Tsuan ea jawa jiwe waxuntidumaki’, \m aka kenexuniki— iwanan, \p \v 51 Estebanen Junta Suprema ana jatu yuikubainkin: \p —Dasibi kushipa Dios jaya mesebiaken matun xenipabu ipaunibu keskai matubudan, matun besu inun, matun juinti inun, matun pabinki kushiken Diosun Yushin Pepatun matu yusinbiakubainaya man ninkaisbumaki, nawabun Dios unanbuma keskadan. \v 52 Jaska inun, Diosun Katua pepa juxanai Diosun jancha yuixunikabun bebunkidi jakidi chanibiakubainaibun jawa ninkakatsi ikama matun xenipabun jatu dasibi danankin jatu ichakawakin detekubainibuki, jatu tenankinan. Janua natian Diosun Katua juni jawa kaneisma jakidi matu yuinibu ma nuku anu juni shinanma nawabu achimatan man ja juni pepa Jesús jatu tenanmadiaimaki. \v 53 Diosun jancha jawen nai tsumabun nukun xenipabu yusini jaya tapinbiakin man chibainsbumaki— jatu wa \s1 Esteban tenanbukiaki, na janchadan \p \v 54 jaska shadabu jatukidi xanen ibubu chiteai ninkatan Estebanki sinata chakayamai bene bene iki xeta yenx yenx akaibun \v 55 jakia Diosun Yushin Pepatun Esteban medabewakin kushipa waya naiudi teskanxun uinkin Dios chaxa kushipajaida anu jawen yusiudi Jesús nia uintan \v 56 dateama jatu ana yuikin: \p —Uinkanwen. Teskantan nai bepemana anua Diosun yusiudi nukun Juchi Kayabi Iyua Jesús nia en uiaiin— jatu waya \p \v 57 jabun jawen jancha ana ninkakatsi ikama pabepukui keyubain jakidi kushi biski ibain achitan \v 58-59 mae anua taxnimakin xadabain jabu Estebanki chani chakaibun ja dukuntun tsakanun itan jatun tadi chaipa pekatan juni betsa jawen kena Saulo mekematan ichapabubetan mankanwen tsaka tsaka akaibun Estebanen Jesús yuikin: \p —Xanen ibu Jesúsuun, menan en yushin ea jadi bidiwe!— atan \p \v 60 janua danti ika dakaxun bis ikin jui kushipawen ana yuikin: \p —Xanen Ibuun, na ea chakabuwaibuwen taexun jatu kupiyamaxanwen— atan di iki mawanikiaki. \c 8 \p \v 1 Januxun Esteban jau tenanunbun Saulon jabiaskadi shinanyan anibukiaki. \s1 Jesús ikunwainbu Saulon jatu ichakawakubainikiaki, na janchadan \p Jabias xabatian Jerusalén anuxun Jesús ikunwainbu jabun ikunwanbuman jatuki sinatakin ichakawa chakayamakin taewaibun Judea mai pakea anu inun Samaria mai pakea anudi Jesús ikunwainbu dasibi paxai sa ibainaibun jabu Jesúsun kushipayabu besti kaianma inibukiaki. \v 2 Janua tsuabuda juni duapabu Estebanwen nui jaya kaxabetanan maiwanibukiaki. \v 3 Ja jatu jaska waibutian Saulo jawen jaibuaibubetan Jesús ikunwainbu ichakawakin jatun jiwe tibi anu jikixun juni inun ainbu ichapa paxadiabuma jatu achixun kainmakin jatu xadabainbainkin bichiti jiwe medan jatu bichimakin jabun Jesús ikunwainbu jakimawanun, iwanan, Saulon Jesús ikunwainbu yamawakin keyupai inikiaki. \s1 Samaria anuxun kakape jatu yusinibukiaki, na janchadan \p \v 4 Janua jabu Jerusalén anua paxai kainbainimaxun janida mae tibi anu jikixun Diosun Mesías Cristo mekenan jawen kakapekidi jatu yuikubainaibun \v 5 medabenan betsa Felipe mae ewapa betsa Samaria anu kaxun Mesías Cristokidi jatuki chanikin taewakin \v 6 januxun jaska tsuan atiduma dami atimaska betsa betsapa jatu axuain uinkin ja yudabu ichaxun Felipen jancha dasibibun ninkajaidaibun \v 7 yushin chakabun yuda betsa betsapabu jatu nuitapawamis Felipen jatu xuxawakin kainma ja yushin chakabu bis iki taxnibainaibun jatu kaya wakin yuda betsabudi babunibu inun biyuxkinibu jatu kaya waya \v 8 ja mae anuxun Felipen jatu jaska waxunai uin jawen shinan chankain benimajaidanibukiaki. \p \v 9 Jamen betsadan, Felipen jatu yusin kadiamaken juni betsa Simón ja mae Samaria anuxun jawen mukawen unankin jawen jatu xuun akin yudabu padain kein xanen ibukin jatu mesewamistun \v 10-11 badi ichapa jawen mukawen jatu padankubainaiwen taexun jakidi yuda dasibi xanen ibubu inun jatube jiweabu dasibibun chibankin kenwain jakidi yuinamekin: \p —Simónan, Diosun kushipa ichapa jayaki— ikin jawen jancha ninkakin axunpakemisbun \p \v 12 jakia Dios xanen ibuaikidi inun Jesucriston kakapekidi Felipen jatu yuiai ninkatan ana Simón ninkama juni ichapabu inun ainbu ichapabundi Jesús ikunwainbu Felipen jatu nashimaya \v 13 januxun Simónen dikabi ikunwanyan nashima Felipebe kakunkaunkin jaska tsuan atiduma dami atimaska betsa betsapa akai uin Simón e ikunkainaya \p \v 14 januxun jaska jabun Samaria anuxun Diosun kakape Jesúskidi jancha ikunwankin ma chibainbun jaska kakaibu Jerusalén anuxun ninkatan Jesúsun kushipayabun jau Pedro inun Juanen jatu medabewatanunbun jatu jadi nichianbu buabun \v 15-16 tsuabunda Jesús ikunwainbu Felipen bebunkidi jawenabu unanti wamakin Xanen Ibu Jesúsun kenawen jatu nashimashina jabu betsa Diosun Yushin Pepatun jatu achidiamaken jaska jatu wabu bushinxun ja Samaria anuxun ikunwanshinabu jatukidi Pedro inun Juanen Dios jau jawen Yushin Pepa binunbun jatu yukaxuntan \v 17 januxun jawen Yushin Pepa achimakin jatu mamepixun jatu yukaxunaya ja Yushin Pepatun jatu medabewai jatuki jikia akeakenikiaki. \p \v 18 Januxun Jesúsun kushipayabun ikunwainbu jatu mamepiaya Diosun Yushin Pepa jatuki jikiai Simónen uin: “Eandi ja kushipa peiwen binun”, iwanan, Pedro inun Juan \v 19 yuikin: \p —Na jaska kushipa eadi en jayanun ea inankanwen, man jatu akai keska wakin yuda betsabudi mamepixun Diosun Yushin Pepa en jatu jikimaxununan, na pei ichapa en matu inainan— jatu waya \p \v 20 januxun Pedron kemakin: \p —Diosun kushipa inankuinki. Peiwen taexun min bikatsis ikaiwen taea min peiya janu chiwen ikunwanbuma Diosun jatu kupixanai anu min katiduki. \v 21 Jaska inun, mianan, min shinan chakai Diosun unainwen taexun jawen kushipa min bitidumajaidaki. \v 22-23 Ean jaska en mia unaiin. Jaska yushin chakabun muka min bini min jenediamaken mia medanxun ja min chakabun mia nexayuaki. Jakia shinan betsa watan min chakabu min putaya jau Diosun mia buaxunun min yuka min chakabu mia buaxuntidumenkain— aka \p \v 24 Simónen kemakin: \p —Chanima en kanejaidaxuki. Ea Dios yukaxunkanwen, jau jaska min ea yuiai keska wakin ea kupiyamaxanunan— iki jaska chaniaya jau Diosun jawen chakabu buaxunun yukaxuntan \p \v 25 jabianuxundi Diosun jancha yusinkin kakape Jesúskidi jatu yusin menetan Jerusalénkidi ana chintunbidankin mae betsa betsapa Samaria mai pakea anuxun Jesúskidi jatu yusinkubidani Jerusalénkidi chintunbaini bui jikinibukiaki. \s1 Etiopianawa xanen ibu betsaki Felipe nukuxun yusinikiaki, na janchadan \p \v 26-28 Ja jaska wawanshinabutian Diosun nai tsuma betsan Felipe yunukin yuikin: \p —Benitan Jerusalén anua kai surkidi ja bai tanabaini Gazakidi kawen katanwen— aka \p Felipe benitan kai janu tsua jiweabuma anu bai tanabainaya bai namaki Etiopianawa ainbu xanen ibujaidatun tsuma juni jawen pei mekexunikatun Jerusalén anuxun Dios kenwantani jawen mae anu ana chintunkaini caballo dabetan tadanbainaiki nawa ina tsauxun Diosun jancha Isaíasin keneni yuikubidanai bechitan uianyan \fig |src="LB00331b.tif" size="col" loc="Acts 8.26-40" copy="Louise Bass; British & Foreign Bible Society" ref="(8.26-40)" \fig* \v 29 Diosun Yushin Pepatun Felipe yuikin: \p —Kakain jaki kemai nukutanwen— aka \p \v 30 jaska ninkatan jawaida kain jaki nukuaya Diosun jancha yuixunika Isaíasin keneni yuiai ninkakin Felipen yukakin: \p —Ja kene min yuikubidanaidan, ¿min ninkai?— aka \v 31 Etiopianawan ninkatan kemakin: \p —Jaskatan tsuan ea jakidi yusin pewai en ninkatidumaki. ¿Mian min unainmenkain? Ebe inatan kakin ea tapinmabainwen— aka \p —Peki— itan inatan jabe tsaukainaya \p \v 32 jabias kene yuixu Etiopianawan ana Felipe yuixunkin yuikin: \q1 ‘Chaxuwan detenikatun detenun, iwanan, \q1 iyumis keska wakin tsuan nemama iniki. \q1 Ja inun, chaxuwan bake dani damexteabu \q1 chaxuwan jawan ikama pesmis keskai jawa yuiama iniki. \q1 \v 33 Januxun ichakawakin nuitapawabu jawa yuiamaken \q1 tsua jawen nuikin medabewamadi iniki. \q1 Jaska wakin bakeuma tenanbu \q1 tsuan janixun jawen bababukidi jakidi janchatidubumaki, \q1 jaska wakin jawen jiwea mebinkin mai anua mexa keska wakinan’, \m akin yuixuntan \v 34 Felipe yukakin: \p —¿Tsukidi ja Diosun jancha yuixunikatun kenenimen? ¿Ibubiskidimenkain? ¿Juni betsakididaka? Menan ea yuidiwe— aka \p \v 35 Felipen unanmakin Diosun jancha dama yuixudan, jawen yusin taewakin kakape Jesúskidi Etiopianawa tapinmakin ninkamakubaina \v 36-37 ma jatixunda ka ianki kemakin jaska Felipen dama yusinxu Etiopianawan yuikin: \p —Uian. Ma min ea yuikubidanai en ikunwainwen taexun ¿ana en jawamamen, na jene anu min ea nashimatidudan?— atan \p \v 38 jatun caballo tadanmabainai jau niti anun jawen tsuma yunua niti amaya butudabekain jenen pukutan Felipen xanen ibu nashimakin menetan \v 39 jene anua nexekedabebidanaibun januxun Diosun Yushin Pepatun Felipe dami wabainkin yamawabainaya ja xanen ibun Felipe ana uianma jawen tadanbaintiki inatan ja kaikidi kai benimajaidakainaya \v 40 janua Felipe Yushin Pepatun iyuxun mae betsa Azoto anu butea janua mae tibi anu jikiakeakekainkin Diosun Katua Jesús mekenankidi kakape jatu yuikubaini atimas maewan betsa Cesarea anu jikinikiaki. \c 9 \s1 Jesúsun Saulo shinan betsa wamanikiaki, na janchadan \r (Hch 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Janua jabiatiandi Xanen Ibu Jesús ikunwainbuki pubenkin Saulon jatu ichakawakin tenankin jenediama jaskawen taea Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibujaida jatu binua anu Saulo kaxun \v 2 jaska shinain yuikin: “Damasco anu kaxun ja Bai Bena Jesúskidi jatu tapinmaibu juni inun ainbu achitan Jerusalén anu en jatu iwekatsis ikaii, nenu jatu bichinun, iwananan. Jaskaken min kushipaya kanun, iwanan, en mia yukai juaii. Ea kushipa wakin Damasco maewan anua janu nukunabu ichamisbu jiwe anu en kaken jau xanen ibubun ea medabewaxanunbun min kushipa jatu yunuwe, en buaidan”, aka: “Peki”, ixun kenexuntan jaya yunua \v 3 janua Saulo jaska wa kai Damasco bai tanabaini ma kemaya nai anua bin kushipajaida pexekidan Saulo dachaxaya \v 4 janua Saulo main di ikaya jui taxnikin yuikin: \p —Sauloon, Sauloon, ¿jaskakin min ea jatu ichakanwain?— aka \p \v 5 Saulon dateyabi yukakin: \p —Xanen ibuun, ¿min tsua ikai?— aka \p januxun ja jui taxniaitun Saulo ana yuikin: \p —Jabia ea ikunwainbu min ea jatu ichakanwainan, en eaki, Jesúsdan. \v 6 Benikaini kai Damasco anu kaditanwen, jadixun min jaskakunkainxanai tsuanda mia yuixanikikidan— akaya \p \v 7 ja junibu Saulobe buaibun jawen jui ninkabiai tsua uianma datejaidaibun \v 8 janua Saulo main daka benikauan ma bepexebia jawa uintidumaken ja jabe buaibun metsunxun Damasco anu Saulo iyuabu \v 9 jaskakainshina jadia ma xaba dabe inun besti kaya jawa uianma datekin Saulon jawa piama jawa nuxuamaken \p \v 10 ja Damasco mae anu jiwexun Jesús ikunwain betsa jawen kena Ananías nama keskaiwen uianyan Xanen Ibu Jesús juxun ja bebunxun kenakin yuikin: \p —Ananíasiin— aka \p kemakin: \p —Xanen Ibuun, en nenuki. ¿Min jawa ea yuiai?— aka \p \v 11 Xanen Ibu Jesúsun yuikin: \p —Benikaini kakin ja bai jawen kena Kayatapia anu kaxun Judasin jiwe anu jikitan janua juni betsa Tarso anua kaini jushian jawen kena Saulo yuka itanwen, Diosbe janchaikikidan. \v 12 Namai keskawen juni jawen kena Ananías jikitan mamepixun jau ana uin benawanun, medabewai ma uinxuki— aka \p \v 13 Ananíasin ninkatan Jesús yuikin: \p —Xanen Ibuun, Jerusalén anuxun minabu medibi min jatu wai ja junin mia jatu ichakanwanmiskidi ichapabun jakidi janchakin chakabu ea yuimisbuki. \v 14 Jatu jaska wakubaini Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibubun kushipaya beshianbukiaki. Nun jabun min kenawen taexun Dios yukaibu dasibi nukudi nenua achitan Jerusalén anu nuku iyuxun bichinun ika jushiankiaki— aka \p \v 15 jaska yuibiaya Xanen Ibu Jesúsun ana yuikin: \p —Jen iyamai dateama katanwen. Ja juni kaindiama en katunitun ekidi chanikin nawa xukua betsa betsapabu jatu yusinkin inun, jatun xanen ibubu yusindiakin inun, Israelbudi ea jatu yusindiaxunkubainxanikiki, \v 16 ea chibainwen taea jaskai nuitapakunkainxanai en unanmaxanaidan— aka \p \v 17 ninkabaini Ananías kai janu Saulo ika anu jikikain mamepitan yuikin: \p —Sauloon, Jesús ikunwain ma min nukun betsaki. Min bai tanabidanai jabias Xanen Ibu Jesús miki nukushinatun jau min bedu min ana uin pewanun inun jawen Yushin Pepatun jau mia achitan kushipa wanun mia anu Jesúsun ea yunuxuki— akaya \p \v 18-19 jakimamadi jawaida Saulon bedu anua baka xaka keska nidi ikaya ana uin pewatan benikain ma jatubetan Jesús ikunwanyan nashimatan iyuxun pimabu ana kushipatan uxa eskadabes Damasco anua ikunwainbube jiweyunikiaki. \s1 Damasco anuxun Saulon Jesúskidi yusin taenikiaki, na janchadan \p \v 20 Janu jatube jiweyuxun janu judiobu ichamisbu betsa betsapa anuxun Saulon jatu yusin taewakubaunkin: \p —Jesúsdan, Diosun bake kayabiki— akin jatu yuikubainaya \v 21 dasibibun ninkai e iki yuinamei: \p —Na juninan, Jerusalén anuxun ikunwainbu jatu ichakawamisxun nenudi juxun nun jabun Jesúsun kenawen taexun nun Dios yukaibu nukudi jabiaskadi wakin nuku achixun Jerusalén anu Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibubu anu nuku iyunun ika jushianan, ¿ja junidan, jamamen?— ikaibun \p \v 22 janua Saulo ana jawa dateama Diosun kushipawen xabakabi judiobu Damasco anu jiweabu jatu yusinkubainkin: “Jesús Diosun Katua Mesíaski”, akin Diosun jancha kenenibuwen jatu unanmakubainaya janua judiobun uin e iki jakidi jadakidi shinantima ikaibun \s1 Judio xanen ibubun Saulo detepananbun paxanikiaki, na janchadan \p \v 23 uxa ichapa jatu yusinkubainaya judio xanen ibubu Sauloki sinatakin detekatsis iki jakidi janchai yubakashinabun \v 24 Saulon ninkatan unanyan janu kainkainai achinun ika yubakashinabu badidi inun meshu medan ja maewan mishki kenebaunibu jikiti xui anu manakakin kexeabun \v 25 janua jatun mae anu mishkiwen kenekin keyatapa wanibu janu uinti xui anu Saulon jabu jatu yusian Jesús ikunwain jaki chiti ikaibu betsabun meshu medan Saulo kuki ewapaki nanetan buteabu ja mae anua kainkaini paxanikiaki. \fig |src="HK00332b.tif" size="col" loc="Acts 9.25" copy="Horace Knowles; British & Foreign Bible Society" ref="(9.25)" \fig* \s1 Saulo ana Jerusalén anu chintunkainikiaki, na janchadan \p \v 26 Janua paxai kai Jerusalén anu ana jikishina janixunda Jesús ikunwain betsabube ichanun ika dasipanan jaska jatu ichakawa chakayamakubainshinawen taea dasibibu jaki mesei ikunwanma ikai dabanen shinain: “Jesús ikunwanmabia Saulon nuku bepadantan anun ika ikimenkaintsa”, ika jaki dateaibun \v 27 jakidi mesebiaibun Bernabén Saulo Jesúsun kushipayabu anu iyuxun jatu unanti wamakin yuixunkin: \p —Ana jaki meseyamakanwen. Damascokidi kakin nukun jaibu Saulon Xanen Ibu Jesús uin jabe janchaimaki. Januxun Jesús ikunwantan jawen kushipawen Damasco anuxun jawa dateama Jesúskidi jatu dasibi yusinbaunshinaki— jatu wakin jatu beya wamakin tapinmashinawen taea \v 28 janu jatu anu niti iyushina jaskai jiweyuxun Jerusalén anu Jesúsun kushipayabube jiwea jawa dateama nukun Xanen Ibukidi yusiin Saulo jatube janchakunkainkin \v 29 judiobu griego janchawen janchamisbube jatube janchai yuinamekin jatu yusianyan jawen yusian danain jaki sinatakin tenanun ika yubakaibun \v 30 jakidi jaska shinainbun ikunwainbu betsabun june ninkaxun Saulo medabewanun, iwanan, ianenwan kexa Cesarea anu iyushinxun jadixun jawen mae Tarso anu niwe xaxu ewapawen nichinkin yununibukiaki. \p \v 31 Ja jaskaibutian ikunwainbu Judea mai pakea anuabu inun, Galilea mai pakea anuabu inun, Samaria mai pakea anuabu ichakawakin ana tsuan jatu meabuma unanuma jawama jiwei janua ikunwainbu kushipai Dios kushipaki meseaibun jawen Yushin Pepatun jatu medabewaya ana ichapabun ikunwain midimabu jatuki dasikubaini jiwenibukiaki. \s1 Pedron Eneas kaya wanikiaki, na janchadan \p \v 32 Januxun Pedron ikunwainbu jatuki bakin jatu yusin kakunkaunkin mae betsa Lida anu jiweabu anudi Diosun enabu medibi anu jatuki bai jikixun \v 33 janua juni betsa jawen kena Eneas jawen yuda babuniwen taea ma 8 año kabia benisma dakasa Pedron bechitan \v 34 yuikin: \p —Eneasiin, Jesucriston mia kaya waikiki. Benitan ja min jaki dakamis pewadiwe— aka \p jawaida Eneas benitan jawen yuda damestentan nikaunaya \v 35 ja mae dabe Lida inun Sarón anu jiweabun ja juni Pedron kaya washina uinkin Xanen Ibu Jesúskidi ninkakin dasibibun shinan betsa wanibukiaki. \s1 Dorcas mawa Pedron bestenwanikiaki, na janchadan \p \v 36 Ja badi jaskaitian mae betsa chaima Jope anuxun ainbu betsan Jesús ikunwain jawen kena Tabitá, griego janchawen jawen kena Dorcasdan, ainbu duapatun jawauma nuitapaibu jatuwen dabanan ikin jatu medabewakubainmis \v 37 e iskaun jawaida isin bitan mawaken jawen yuda dachuxun manaundi jiwe keyatapa dintu anu iabain mapemaxun datantanabun \v 38 ja mae udama Lida anuxun Pedron jatu yusiain Jope anuabun ikunwainbun ninkatan jau jabun ja yuixuntanunbun juni dabe nichinkin jatun jancha jatu yuikin: \p —Pedro yuikinan, eska watankanwen: “Menaan, jawaidakiaki. Jope anu judiwe”, atankanwen— jatu wa buxun yuiabu \p \v 39 janua Pedro iyuabu jatube kai jikitanaya janua Pedro ana uke medan iyukin janu yuda mawa datanbu anu jikimaibun ja ainbu beneuma nuitapaibun kexebauna kaxakin Dorcas jiwexun jatu tadi waxunmis Pedro uinmai ana kaxa chakayamaibun \v 40 jatuwen nuikin dasibi jatu kainmatan danti ixun Dios yukaxuntan ainbu mawa beiskin yuikin: \p —Tabitáan, benidikidanwen— aka bepexetan Pedro uintan tsauaya \v 41 Pedron metsunxun benitan januxun ainbu beneuma nuitapaibu inun ikunwainbu betsabu jatu kena bexun ma ainbu ana jiwema uiainbun \v 42 dasibi Jope maewan anu jiweabun Pedron jaska washina ninkashinxun ichapabun Xanen Ibu Jesús ikunwanibukiaki. \v 43 Jatu jaska waxunshina janu jatun ina awa bichi payukin pewamis jawen kena Simónen jiwe anu jiweyuxun Pedron jatu yusinyukubainikiaki. \c 10 \s1 Cornelion Pedro kena jawen jiwe anu kanikiaki, na janchadan \p \v 1 Cesarea maewan anuxun Romano capitán jawen kena Cornelio inikidi mia yuinun ninkawe. Jawen 100 soldadobu xukuaya jatu kenamisbudan, Italiano wamisbu \v 2 ja juni pepa enayamistun jawen jiwe anu jatube jiweabubetans Dios kenwankubainikiaki, januxun judiobu nuitapaibuwen nuikin medabewanun, iwanan, jatu pei inanxuni inun Diosbe janchai jeneismadan. \v 3 Janua xaba betsatian ma badi kai 3:00 badi dakaken nama keska uianyan Diosun nai tsuma betsa jawen dintu medan jikikainkin xabakabi Cornelio uinmabain yuikin: \p —Cornelioon— aka \p \v 4 jakidi besuxun uin datejaidakin yukakin: \p —Xanen ibuun, ¿jawamen?— aka \p januxun nai tsuman yuikin: \p —Dios kenwankin min dayuimis inun jaska dasibi nuitapai jawa jayabuma min jatu medabewamis Diosun ninkatan ma miwen benimaikiki. Jaskawen taexun mia yuinun ninkawe. \v 5 Ja mae Jope anu tsuada yunudiwe, jau Simón Pedro mia ixuntanunbunan. \v 6 Ja Simón betsan jatun bichi pewakin pukumistun jiwe anu ianenwan kexa dapi Simón Pedro jabe jiwea jaki nukui bukanikiki— abaini \p \v 7 ja nai tsuma jabe janchatan kaken jawen tsuma dabe inun soldado betsan Dios kenjaidawadiakin Cornelion jancha ninkaxunmis jatu kenaxun \v 8 dasibi jaska nai tsuman yuixu jatuki chanitan jatu nichian badi kabiaya Jopekidi bui \p \v 9 janua bai puchinin uxashini ana bui ma Jope kemai ma badi manananbi jikidiama bui bai tanayubainaibun jabiatiandi Pedro Diosbe janchanun ika mai bawa jiwe sapa xeni anu mapeketan \v 10 bunikin pinun ika ibiaya jatun bawamistun dama pewaxunaya uxa nama keskakin Pedron uinkin \v 11 nai bepenmanakainai uianyan tadi ewapa kexema ja dabe inun dabe dexun tibi dispiwen nexabauna mai anu Pedro bebun buteaya \v 12 ja tadiki uke medan yuinaka tae dabe inun dabeya inun, main xadamisbu, inun peiyabu mata judiobun pisbuma Pedron uianyan \v 13 januxun nai anua jui taxnikin Pedro yuikin: \p —Pedroon, benitan jadatuda ja yuinaka min uiain betsa detexun piwe— aka ninkatan \p \v 14 Pedron nemakin yuikin: \p —Xanen ibuun, ea jaska wayamawe. Nukun xenipabun beya chibankin yuinaka betsa betsapa atimapa jaska nun pitidumajaida Moisin nuku nemani en pismajaidaki— aka \p \v 15 ana jawen jui taxnimakin yuikin: \p —Diosun jawada dasibi na mia pewaxunxuwen taexun ana: “Diosun mia nemamis”, yuikin ana dananyamawe— atan \v 16 ana dabeki jabiaskadi Pedro yuikin nemaya jawaida ja tadi ewapa nai anu ana jawendi ainibainaya \v 17 Pedron dama jaska uinxuwen taea “¿Jaskada ea yui ixumen?” ika shinain jawen dabanan nuijaidaya janua Cornelio anua bea Simónen jiwe yuka ikubidani jawen jiwe anu kematan \v 18 unanxubima yuka ikin: \p —Na jiwe anudan, ¿Simón Pedro jiweamen?— ikaibun \v 19 ja kenaibu ninkama Pedron jaska uinxu unanun ika shinan jenediamaken Diosun Yushin Pepatun yuikin: \p —Uinwen. Juni dabe inun bestitun mia benakanikiki. \v 20 En jatu yunushinawen taea benikain bututan jawawen nuiama jatube katanwen— aka \p \v 21 Pedro bututan Cornelion jatu yunushina Pedron jatu yuikin: \p —Ja man benaidan, en eaki. ¿Jawa wanun ixun man ea benai?— jatu wa \p \v 22 jabun Pedro yuikin: \p —Nukun xanen ibu capitán jawen kena Cornelion nuku yunushina mia anu nun juxuki. Juni duapa pepatun Dios kenwandiamiski. Jaskawen taexun judiobu dasibibun bechipaikin jakidi pe shinanmisbuki. Januxun jau min jancha ninkaxanun Diosun nai tsuma betsan yunua ninkashinxun jawen jiwe anu min kanun mia kenaikiki— akabu \p \v 23 jabianu Simónen jiwe anu Pedron jatu bashia janu jatube uxashini penaya Pedro jatube kaya ikunwainbu betsabu ja Jope anu jiweabun Pedro banawabainaibun \p \v 24 jatube kai ana bai puchinin uxashini bui ma Cesarea anu jikitan buaibun Cornelion jawenabus inun jawen jaibu jabe duanamemisbu jatu ixun jawen jiwe anu jatu ichawaxun jatubetan Pedro manaya \v 25 jawen jiwe anu Pedro jikinun ika kaya Cornelion itanun ika kainkain kenwain Cornelio ja bebun danti itan mepia dakaken \v 26 januxun Pedron nemakin metsuntan benikin yuikin: \p —Eki jaskama benidiwe. En jawamaki, mia keskadi junidan— atan \v 27 janua jabe nia janchadabetan janua jawen jiwetan bichibaina jawen dintu ewapa medan yuda ichapa janu ichabu anu jatuki nukutushitan \v 28 Pedron jatu yuikin: \p —Nun judiobu nukun xenipabun beya chibain judiobumabe nun ichatidumajaida inun matun jiwe anu nun jikitidumajaidadi man unaiin. Nun jaskabiamisken en ana matu dananyamanun Diosun ea unanmakin yusinshinawen taexun \v 29 min ea kenashinken jawa matu ana danain mesei teai niti ikama mia anu en juxuki. Jaskanun ixun min ea kenashinamenkain ea yuidiwe— aka \p \v 30 Cornelion kemakin: \p —Ma xaba dabe inun dabetian ka na jabia baditiandi 3:00 badiken en jiwe anua samakekin en Dios kushipa ea akaya en besuudia Diosun nai tsuma betsa tadi juxupa chaxajaida sawea nixun \v 31 ea yuikin: “Cornelioon, min Diosbe janchakin dayuimis inun jaska dasibi nuitapaibu min medabewamis Diosun uinkin shinankubainmisxun ma miwen benimaikiki. Jaskawen taexun mia yuinun ninkawe. \v 32 Ja mae Jope anu tsuada yunuwe, jau Simón Pedro mia ixuntanunan. Ja Simón betsan jatun bichi pukukin pewamistun jiwe anu ianenwan kexa dapi Simón Pedro jabe jiwea jaki nukui bukanikiki”, ea wa \v 33 jau mia itanunbun jawaida en jatu yunua bushinxun mia iweabu chanima nukuwen nuikin min nuku pewabidanxuki. Jaskawen taea natian Diosun nuku uianyan jawen jancha ninkanun ika nun ma ichaki. Jawada min Diosun mia yunua min jatu yusinmis nukundi nun ninkakatsis ikai nuku yusindiwe— aka \s1 Cornelio inun jawenabu Pedron jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 34 januxun Cornelion jiwe anu ichabu Pedron jatu yusinkin taewakin yuikin: \p —Natianan, chanima mai jidabi anu xukuabu tibi nuku damiwanidan, nun jabiaskas xabakabi ea ma uinmashinaki. \v 35 Na mai anu jiwebaunabu tsuabunda Dios ninkai jaki mesekin chiban pewaibu Diosun jawa jatu danainsma ea yusinshina na jabiatian en ma tapiaiin. \v 36 Jamen dasibibun Xanen Ibu Jesucristonan, Israelbu anu dukun jau jabu yusinun Diosun yununiki. Januxun tsuabunda jawen janchawen unanuma jiwetidubukidi Jesús juxun jatu yusinkubainyamaki. \v 37 Januxun ja dukunan, Nashimanika Juanen Diosun jancha jatu yusianyan ninkatan jatun chakabu jenetan jawenabu unanti wamaibu Juanen jatu nashimakubainaya Jesúsun Galilea anuxundi yusin taewakin Judea mai pakea anu yusinkubaunaikidi kakaibu chanima man ninkayamaki. \v 38 Januxun Jesús Nazaret anua jawen Yushin Pepatun kushipawen Diosun Jesús kushipajaidawa ja medanua medabenankunkainaya jabu diablo Satanásan ichakawakin isin betsa betsapa jatu tenemamis nuitapaibu Jesúsun jatu xuxawakin pewakin jatu medabewakubainyama man unandiaii. \v 39 Jaskadan, nukunan, ibubis nun uinkubidanyamaki. Janua Jerusalén anuxun inun mae betsa betsapa Judea mai pakea anuxun Jesúsun jaska wakubainai achixun cruzki mastaxun tenanyamabuki. \v 40 Janua xaba dabe inun bestitian Diosun ana bestenwanshina janua Jesús nuku ana uinmakin \v 41 ana yuda ichapabu jatu uinmama jatibu Diosun bebunkidi ma nuku katuni besti ana nukuki nukutan nuku uinmayamaki, mawa ana bestenshinakidi nun jatukidi chanikubainxanunbunan. Ja Jesús mawa ana bestenkainshina jiweadan, ana jabetan pikin nun jabetan nuxukubainyamaki. \v 42 Janua badi jawen jeneaitian jaska yuda dasibi mawabu tibi inun jiweabu tibi Jesús xanen ibukin jatu unanti waxanai nun jatu yusinkubainxanunbun Jesús jabitun nuku yunubainyamaki. \v 43 Jaska inun, uatian jabias Jesúskidi Diosun jancha yuixunika dasibibun bebunkidi jatu yusinkin: “Diosun Mesías tsuabunda ikunwainbu jawen taexun jabun chakabu Diosun jatu buaxununbadikiki”— akin \s1 Judiobumabiabun jawen Yushin Pepa Diosun jatu inandianikiaki, na janchadan \p \v 44 Pedron jatu yusin janchai jenediamaken janua ja jabun jawen jancha ninkaibu anu Diosun Yushin Pepa jatuki jikiaya \v 45-46 nawan jancha betsa betsapa tsuan jatu yusindiamawen janchai taekin Dios kenwainbu ja ikunwainbu Jope anua Pedrobe bekanxu jatu ninkai: “Jabaa! Jabu judiobumabiaken Diosun jatu jaska janchamakin jawen Yushin Pepa jabudi ma jatu inanxuki”, ikaibun \v 47 judiobu jabe bekanxu Pedron jatu yuikin: \p —Na judiobuma jaskaibudan, “Na yudabu jatu nashimayamananwen”, iki nemai nun itidumaki. Nuku keskadi wakin Diosun jawen Yushin Pepa ma jatu inanxuki— itan, \p \v 48 dasibi Jesucristo jabun ikunwankanxu jau jawen kenawen taexun jatu nashimanunbun Pedron jatu yunua jatu nashimanibukiaki. Januxun Pedro ea akin jau uxa eskadabes jatube jiweyunun bashiyunibukiaki. \c 11 \s1 Judiobuman ikunwanshinabukidi Jerusalén anuxun Pedron jatu yuinikiaki, na janchadan \p \v 1 Janua nawan mae anuxun judiobumabiabun Jesúskidi Diosun jancha ninkatan ikunwanshinabun kakaibu Judea anuxun Jesúsun kushipayabu inun ikunwain betsabun ninkashinabun \v 2 janua Pedro Jerusalén anu chintunkidani jikishinken ikunwainbu betsa betsapabun judiobun beya bechipaijaidamisbu jaki ja ikin chitekin \v 3 yukakin: \p —¿Jaskai judiobuma anu jatu uin kaxun min jatubetan pishianmen, nukun beya ana chibanma kanekinan?— akabu \p \v 4 januxun Pedron jatu kemakin jaska iki taekainshina dasibi jatu yuikin: \p \v 5 —Ja mae Jope anua Diosbe janchai uxa namai keskakin en uianyan nai bepenmanaya tadi kexema ewapa dabe inun dabe dexun tibi dispiwen nexabauna ea anu buteaya \v 6 jabia tadiki uke medan yuinaka tae dabe inun dabeya betsa piananbu inun, main xadamisbu inun, peiyabu mata judiobun pisbuma en uianyan \v 7 januxun nai anua jui taxnikin ea yuikin: “Pedroon, benitan jadatuda ja yuinaka min uiain betsa detexun piwe”, ea waya \v 8 ean kemakin: “Xanen ibuun, ea jaska wayamawe. Nukun xenipabun beya chibankin yuinaka betsa betsapa atimapa jaska nun pitidumajaida Moisin nuku nemani en pismajaidaki”, en aka \v 9 januxun nai anua jawen jui taxnikin ana ea jancha wakin shinan tapinmakin ea yuikin: “Diosun jawada dasibi na mia pewaxunxuwen taexun ana: ‘Diosun mia nemamis’ yuikin ana dananyamawe”, ea watan \v 10 ana dabeki jabiaskadi ea yuikin nemaya ana jawendi naiudi ana ainikin buaya \v 11 en jaska uianyan juni dabe inun bestitun Cesarea anuxun jatu yunua beshinxun en janu ikanu ea benaibun \v 12 januxun Diosun Yushin Pepatun ea yunua jawa teama en jatube kaya na 6 nukubetan Jesús ikunwainbu ebe mapuabu ebe budiatanshinabuki. Jatube kai nawan jiwe anu nun jikiaya \v 13 januxun nawan nuku yuikin: “En jiwe anu en jiweken Diosun nai tsuma betsa juxun ea yuikin: ‘Ja mae Jope anu tsuada yunuwe, jau Simón Pedro mia ixuntanunan. \v 14 Ja juni juxun kakape min jawen paxaxanai mia inun minabuya mia yusinxanikiki’, ea wa en mia kenashinaki”, ea waya \v 15 januxun Jesúskidi kakape en jatu yusin taewaya Diosun Yushin Pepa ja dukun nuku anu juyama keskai jabu anudi juxun jatuki dasikin jatu achishinaki. \v 16 Januxun jatu jaska waya jaska bebunkidi nukun Xanen Ibun nuku yuibaini en shinanshinaki: “Chanima Nashimanika Juanen jenewen jatu nashimakubainshinaki. Jakia Diosun Yushin Pepatun matu nashima keska wakin matu kushipa waxanikiki”, akin Jesúsun nuku yuibaini ikai en uinshinaki. \v 17 Januxun nukun Xanen Ibu Jesucristo nun ikunwanyan jawen kushipa nuku inanyama keska wakin ja nawabundi ikunwainbu Diosun jabiaskadi waya ean jaska waxun Dios en nematiduma ishianki— jatu wa \p \v 18 Diosun jatu jaska washina Jerusalén anua ikunwainbun ninkatan ana Pedro ja akama nesetan Dios kenwankin yuikin: \p —Judiobuma dikabiwen nuikin jatu shinan betsa wamakin chanima Diosun jatu jiwekuian inandiaikiki, ikibi imakinan. Pejaidaki— anibukiaki. \s1 Antioquía anuxun kaka pepa ninkakin ikunwanibukiaki, na janchadan \p \v 19 Ja xabatian Esteban tenantan jabiatiandi dasibi Jesús ikunwainbudi jatu ichakawai bedukubaunaibuwen taea datei Fenicia mai pakea anu inun, Chipre natukan anu inun, Antioquía maewan anu paxai buimaxun judiobuma yusianma jatunabu judiobu besti Jesúskidi kakape jatu yusiainbun \v 20 jakia ja jaskaibun ikunwain betsabu Chipre anuabu inun Cirene mai pakea anuabu Antioquía anu buxun griegobudi Diosun kakape Xanen Ibu Jesúskidi jatu yusindianibukiaki. \v 21 Janua jabu Diosun Yushin Pepatun jatu kushipa waya jatun yusianwen taexun griegobu ichapabun jatun shinan xeni jenetan jiwea bena nukun Xanen Ibu Jesúskidi ikunwanibukiaki. \p \v 22 Janua Antioquía anuxun judiobuman ikunwainbukidi Jerusalén anuxun ikunwainbun jatu ninkatan Bernabén jau jatu medabewatanun yunuabu \v 23 Bernabé kai jikishinxun jabu Diosun jatu duawakin jatu kushipa wakin pepawai uin benimajaidakin jatu ana yusin pewakin jau dasibi jawa chakabuyabi jusiama nukun Xanen Ibu Jesús ikunwain chintuanma chibankubainkin apakenunbun jatu yusiain \v 24 Bernabé juni pepa duapa Jesús ikunjaidawamis Diosun Yushin Pepatun kushipa jayaken jawen yusian ninkai ichapabu nukun Xanen Ibuki dasikubainibukiaki. \p \v 25 Jatu jaska watan tsube medabetima: “Jau Saulon ea medabewayunun”, ika Bernabé Tarso anu benai kashian \v 26 Sauloki nukutan Antioquía anu iyui jabe jadi kaimaxun jatu yusinkin año bestichai nichinkin yuda ichapabu kaka pepa Jesucristokidi jatu yusinkubainaibun ja mae anuxun nawabun Jesús ikunwainbu jatukidi shinankin kenakin: “Nabudan, jabun Cristo chibainbuki”, iwanan, jatu kena taewanibukiaki, nawan janchawen kenakinan, “Cristiano”, jatu wakinan. \p \v 27 Ja jaskaibutian Diosun jancha yuixunika betsabu Jerusalénkidia Antioquía anu buxun \v 28 betsa jawen kena Agabo ikunwainbu ichabu anu jatu yuinun ika benixun Diosun Yushin Pepatun medabewakin janchamaya bebunkidi jaskaxanai jatu yuikin: “Mai jidabi anu piti jayama dasibibu bunijaidaxankanikiki”, jatu wayama Roma maiwan anua Claudio xanen ibujaidaya jaska Agabon jatu bebunkidi yuiyama jaskanibukiaki. \v 29 Jaskaibun Judea anuxun ikunwain nuitapaibu jatu medabewanun, ixun, yuinametan jatu pei ichawaxunkin pei ichapayabun ichapa inankin eskadabes jayabun eskadabes inankin jatu ichawaxuntan janua \v 30 Judea anuxun ikunwainbu mekenikabu jau pei jatu jabun inantanunbun Antioquía anuxun ikunwainbun Bernabé inun Saulo katutan yununibukiaki. \c 12 \s1 Santiago tenantan Pedro Herodesin jatu bichimanikiaki, na janchadan \p \v 1 Ja jaskaibu jabiatiandi xanen ibu Herodesin ikunwainbu betsabu jatu ichakawakin taewakin \v 2 soldadobu jatu yunua Juanen betsa Santiago nupe chaipawen detekin tenanshinabun \v 3 jaska waibu judio xanen ibubun uinkin bechipaishinabun Herodesin unantan judiobun misi xaxama besikin pimisbutian Pedrodi jatu achimaxun \v 4 bichiti jiwe medan Jerusalén anu jatu bichimatan jabu tibibun jau mekekin kexebainunbun soldadobu 4 xuku tibi jabu 4 soldadobun jabuan jau mekenunbun jatu yunutan shinankin: “Judiobu Pascua nawai besi keyuaibun Pedro unanti waxun en jatu tenanxundiaxanaii, judio xanen ibubu benimawakinan”, ishinken \v 5 Pedro kene medan bichishinabu jatu kexe pejaidawamabun janua ikunwainbu jawen nuikin jau taxnimanun jakidi Diosbe janchakin yuka chakayamaxunkin jeneabumaken \s1 Pedro bichiti jiwe anua jaskabiamawatan nai tsuman taxnimanikiaki, na janchadan \p \v 6 janua Pedro bichixun uxanshinkin penaya yudan kaianen bedubi uiainbun Herodesin Pedro unanti watan tenankatsi ikin manaya janua Pedro soldado dabebe mane dispi chiwetameyawen jabe menexekea mekea jabe uxabun, janua dabedi kini jawen beputi kexexun uinjaidaibun \v 7 janua bichiti jiwe medan Diosun nai tsuma damii jikii chaxai xabakain bichiti dintu medan xaba wa nitan nai tsuman Pedro uxa bestenwankin tima tima aka bestein tekuitanai yuikin: \p —Menaan, jawaida benidiwe— akaya ja Pedro mane dispi soldadobube menexekea jawaida jamebi chudekei nidi ikaya \v 8 nai tsuman ana yuikin: \p —Min nanexeketi sawetan min bichi tae sawediwe— aka \p Pedron jaska waya nai tsuman ana yuikin: \p —Min tadi bemakia peyabukutan ea chibanbidanwen— aka \p \v 9 jachun kakin chibanbainkin shinain: “¿En jaskai? ¿En chanima ma bestean daka kai ikai? ¿Na ea nai tsuman eska waidan, en daka uxa namai ikai?”, ixun shinanbaini \v 10 ja dukun soldado betsa dainbaini ana betsandi kexea ja kachu daindiabaini kai bichiti jiwe jawen jenea beputi anu mane beputi kushipawen bepuabuki kemaya jamebi bepenmanaya janua kainkaini taxnidabetan bai tanabainkin nai tsuman ja besti jenebaina \v 11 januxun Pedron shinan kayatiwakin unantan: \p —Herodes inun judio xanen ibubun dasibi ea jaska wakatsi ikaibu nemanun, iwanan, chanima en Xanen Ibun jawen nai tsuma yunua juxun ea taxnimaxu shinankin en unaiin— itan, \p \v 12 jaska shinanbaini Juan Marcosin ewa Marían jiwe anu ikunwain midimabu ichaxun Dios jakidi yukaxunaibu anu Pedro kaxun \v 13 jiwe jemaintin kenenibu janu jikiti xui beputi tsan tsan akaya Marían tsuma ainbu jawen kena Rode: \p —¿Tsua ikimenkain?— ika kainkain uin kaxun \v 14 Pedron jui ninkatan benimajaidai bepenxunyuama kushikain uke medan jiwetan jikixun jatu yuikin: \p —Pedrodan, ua ma beputi kexa nia en ninkatanaii— jatu wa \p \v 15 jawen jancha ikunwanma jabundi yuikin: \p —Jamabiaken min jumei ikaii— akabu \p —En chaninwain ikai dabanen man ikaii. Jaskamaki— ikaya \p jabun ana yuikin: \p —Jamaki. ¿Jatun mekea jawen nai tsuma min ninkatanamen ikai?— ikaibun \p \v 16 Pedron jatu kenakin tsan tsan akin jeneamaken janua bepenxun bechitan uin e iki teku iki keyuaibun \v 17 januxun jikitan jawen mekenen jatu nemakin jatu jancha nesematan jaska jawen Xanen Ibuan bichiti jiwe anua taxnimakin paxawaxu jatu yuitan ana yuikin: \p —Jaskatan en kainxu Santiago inun ikunwainbu betsabu ea jatu yuixunxankanwen— jatu watan janua june kainkaini mae betsa anu iduyui kaken \p \v 18 janua ma penai xabaya Pedro jaskatan kainkaina unanma bepuxui bichiti jiwe anua soldado uinikabu jaskatima datejaidaibun \v 19 januxun jawen soldadobu betsa Herodesin yunua benabaunkin Pedro bechiabumaken ja soldadobun Pedro mekeshinaibun Herodesin jatu yuka jawa yuitidubumaken jatun jancha bechipaiamajaida ja jabun meke chakashina soldadobu kupikin jau tenanunbun soldado betsabudi yunutan janua Judea jenebaini kai Cesarea anu Herodes jiwei kanikiaki. \s1 Jaskatan Herodes mawanikiaki, na janchadan \p \v 20 Janua Tiro anuabu inun Sidón anuabuki Herodes jatuki sinataya Tiro inun Sidón yudabun piti Herodesin maiwan anua bimisbuwen taexun xanen ibu Herodes daewakatsis iki jabe xanen ibu bexmas Herodes medabewamis Blasto anu bexun jau jatu medabewakin daewamaxanun jaibu watan yukashinabu \v 21 janua xaba betsatian Herodesin jatu jancha wakatsi jatu kenashina bea xanen ibu betsabudi bedia icha maniabun jatun besuudi Herodesin ichati tadi jawenduajaida sawea januxun yunumis anu tsauxun jawen jancha jatu yuikin taewaya \v 22 januxun junibun jabun jawen jancha ninkakin bechipaikin unanxubima yuikin kenwankin: \p —Na Herodes janchaidan, juni keskamaki. Dios betsa keskai janchaikiki— akaibun \p \v 23 Herodesin jaska waibu unankin ninkabiakin jatu jawa nemama jatundi Dios kenwankatsi ikamawen taexun jawaida Diosun nai tsuman Herodes kupikin isin tenemaya nami xenan kaianen pia mawanikiaki. \p \v 24 Jaskashinken Diosun Mesías Cristo mekenankidi mae betsa betsapa tibi jiweabu anu jatu yuikubainaibun ninkakin ana ichapabun Jesús ikunwankubainaibun \p \v 25 janua Antioquía anua ja pei jatu ichawaxuntan buxun Jerusalén anu Jesús ikunwainbu mekenikabu jatu inantan jadixundi jatubetan Jesúskidi jatu yusinkubainkin keyutan chintunkidankin Juan Marcos Antioquía anu iwei Bernabé inun Saulo bunibukiaki. \c 13 \s1 Bernabé inun Saulo Diosun jatu yunua chai yusinkin taewai buaibu jatu nichinibukiaki, na janchadan \p \v 1 Antioquía anuxun ikunwain ichaibu jabun jatu yusiainan, eska jayanibukiaki, Diosun jancha mextanmanikabu inun jabun kakape Jesúskidi jancha yusinananmisbu betsa betsapabudan. Jatun kenadan, Bernabé inun, Simón jawen kena betsa Meshupa inun, Cirene anua juni betsa Lucio inun, Galilea xanen ibu Herodesbe ewani Menahem inun, Saulo inibukiaki. \v 2 Janua ana xaba betsatian jabu ichatan samakekin Dios kenwainbun Diosun Yushin Pepatun jatu yuikin: \p —Bernabé inun Saulo daya betsa ma en jatu kenani en jatu yunukatsis ikaya jau dayatanunbun medibi jatu nichinkanwen— jatu wa \p \v 3 januxun samakeyabi jau Diosun jatu mekekubainxanun jabun jatu yunuaibun yukaxuntan jau dayatanunbun medibi wakin mamepixun jatu nichianbu \s1 Natukan Chipre anuxun Bernabé inun Saulon jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 4 januxun Diosun Yushin Pepatun Bernabé inun Saulo Antioquía anua nichinkin yunua jatun medabewanika Juan Marcos iyui ianenwan maikidi kexa anu mae betsa Seleucia anu jikitan natukan ewapa jawen kena Chipre anu kakatsi pakatan niwe xaxu ewapawen inatan besusi pukei kai \v 5 mae betsa Salamina bai butuatun keti itan janu jikishinxun janu judiobu ichamisbu tibi anuxun Diosun Mesías Cristo mekenankidi jatu yusin taewatan jatu yusinkubauni \v 6 janua natukan mae tibi anu Bernabé inun Saulo uin bukubaini atimas ja natukan xanen ibun mae jawen kena Pafos anu jikiabu janu judio betsa jawen kena Barjesús, jawen griego kenadan, Elimas, juni mukayai chani chakai: “Diosun jancha yuixunika nikapai en jawen kushipayaki”, ikin jatu padanmis \v 7 janu romano xanen ibu Sergio Paulobe ja juni mukaya ja dayaxunmis jiweken ja xanen ibu unanepa shinan pepayatun Bernabé inun Saulokidi kakaibu ninkatan Diosun kakape Jesúskidi jancha ninkakatsis ikin jau jatu ixuntanunbun yunua jatu iweabu bexun \v 8 januxun jatu yuikin taewaibun romano xanen ibun Jesús ikunwain nemanun ika juni mukayatun Bernabé inun Saulokidi janchai daketapakin jatu ja akaya \v 9 jakia Saulo, jawen kena betsa Pablo, Diosun Yushin Pepatun kushipayatun bedi ikama beisjaidakin \v 10 juni mukaya yuikin: \p —Diablo Satanásan bakeen, padananain chani chakai dasibi pepaki min sinatamiski. ¿Jaskai Yavé Dioskidi chani chakai Dioskidi bai min nuku yuxtu wamakatsis ikai? \v 11 Min jaskaiwen taexun natian Yavé Diosun mia kupikin badi chaxa min uinyamanun mia bekunwanyuikiki— akaya \p jawaida meshun bepua jawa uianma janua: “¿Tsuan ea metsunbainimenkain?” iki meshan atanikiaki, ma bekunwanan. \v 12 Jaskai uintan inun Jesúskidi yusiain pepa ma jatu ninkatan: “Jabaa!”, ikin romano xanen ibu Sergio Paulon Xanen Ibu Jesús ikunwanikiaki. \s1 Pablo inun Bernabé Antioquía maewan Pisidia mai pakea anuxun jatu yusinibukiaki, na janchadan \p \v 13 Janua Pablo jawen jaibuaibube Pafos anua niwe xaxu ewapaki inabaini ianenwan besusi pukei mai pakea betsa Panfilia anu kai mae Perge anu keti iki kai buaibun januxun Juan Marcosin jatu jenebaini Jerusalén anu ana chintunkidanaya \v 14 janua Perge mae anu niti ikama bui mai pakea betsa Pisidia kapukebaini maewan betsa Antioquía anu jikishinabun janua juindukunti sábadotian janu judiobu ichamisbu anu jikia jatube tsauabun \v 15 januxun Moisin keneni inun Diosun jancha yuixunikabun kenenibu una anua yusinkin jatu yui menetan jabun yusinmisbu xanen ibubun Pablo inun Bernabé yuikin: \p —En betsabuun, ¿man jawa nuku yusintanun ika jushianmenkain? Yudabu benimawakin ikis nuku yuidikanwen— jatu wa \p \v 16 janua Pablo benitan jau pesnunbun jawen meken sanantan jatu yuikin: \p —Israelbu inun dasibi nawabu jabu man Diosun kushipaki mesemisbuun, matu yuinun ninkakanwen. \v 17 Jabias Yavé Diosun nukun xenipabu katunixun jabiatundi Egipto anu jatu iwenixun nawabu keska jiwemakin jadixun jatu pajaidawa janu jiwekubainaibun januxun jawen kushipawendi nawabu nematan ja mai anua jatu tsekabidankin \v 18 janu tsua jiweabuma anu jatu iweimaxun iake iakemakin 40 año nichinkin Dios bikawabiabu jawa jatu dananma jatu mekekubainikiaki. \v 19 Januxun mai pakea betsa Canaán anu 7 nawa xukua tibi jatu mebinmakin jatu yamawamatan ja mai nukun xenipabu ibuwani \v 20 ja jabu jaska wakubidankin 450 año nichiin bikanibukiaki. \p Jau jatu medabewayunun mekenikabu besti wakin Diosun jabu yunukubainmis jawen jenea Dios janchaxunika Samuelin jatu mekediaya \v 21 januxun jabuan jau jatun mai jidabi mekenun juni jatun xanen ibujaidawanun ika Dios ea akaibun Benjamínen baba Quisin bake Saúl Diosun katuxun yunua xanen ibukin 40 año nichianyan \v 22 januxun Saúlon Dios ana pe chibanmawen taexun ana Diosun medabewama jawen kushipa mebintan januxun Jesén bake David jau ja mai jidabi xanen ibunun, iwanan, kenwankin Diosun yuikin: “Davidin jaska en akatsi ikai akin ea benimawamistun en jancha chibankin jatun Israelbu pe mekekubainxanikiki”, jatu waniki. \v 23 Jaska yubakanixun Davidin bababu anua betsan Israelbu dasibi jau jatu medabewakin jatun chakabu buaxuntan mekexanun— iwanan —yuini natian Diosun Jesús yunuyamaki. \v 24 Janua Jesúsun jatu yusindiamaken Nashimanika Juanen ja dukuntun jawen kaka pepakidi Israelbu jatu yusinkin yuikin: “Matun shinan betsa watan Dioskidi man chakabumis jenedikanwen. Man jaskaya en matu nashimaxanaii”, jatu wakubaini \v 25 ma jawen daya menei kauankin Juanen ana jatu yuikin: “Ja matun medabenan Diosun yunuxanai yuinibudan, ¿en, eamen man ea shinain? En jamaki. Jakia xanen ibu kushipajaidatun ea binuan chipu juxanikiki. Jaskawen taea eadan, jawen tsumapan jawen daya axunmis keska wakin en jawen jawaumajaidatun ean medabewakin en duawatidumaki, jawen bichi tae mexpun tsitauxun en pekaxuntidumadan”, jatu waniki. \p \v 26 Abrahamnen bababu enabu inun dasibi nawabu man Diosun kushipaki datemisbuun, nukun chakabuwen taexun jau Diosun nuku kupiyamaxanun jawen bakekidi kakape nukunaki. Matu yuinun ninkakanwen. \v 27 Juindukunti sábado tibitian janu ichamisbu anuxun Diosun jancha yuixunikabun kenenibu jatu yuimisbu inun jabuan jatu yuibiamisbun jawa tapianma Jerusalén anuabu inun jatun xanen ibubun shinankin jawa unanma Jesús jau tenanunbun, iwanan, dananibuki, jaska jawen jancha yuixunikabun bebunkidi yuini keska wakin menekinan. \v 28 Januxun jawawen taexun tenantidubumabia jaska watima jau tenanunbun romano xanen ibu Pilato yunuabu \v 29 Pilaton jawen soldadobu yunua jaska bebunkidi jakidi kenenibu keska wakin cruzki mastaxun tenanbu januxun jawen yuda butetan buxun maiwanibuki. \v 30 Jakia Jesús tenanshinabu Diosun ana jiwemakin bestenwanken \v 31 Jesús Galilea anua kaya Jerusalén anu jabe buimabu jatu uinmai xaba ichapa jawenchains Jesús jatuki nukukidankidanaiwen taea ma jiwea unantan jabuan natian Jesúskidi yudabu jatu yusinkubainkanikiki. \p \v 32 Na jabias kaka pepa beshinxun nun matu yuiaidan, Diosun nukun xenipabu yubanidan, \v 33 nuku ma axuinmaki, nun jawen bababu anudan. Jaska bebunkidi jawen shinanmati wakin xanen ibujaida bena Diosun katua tibi jau xanen ibui taenun jawenabun yunua jawen tsauti anu ainikubainibuki. Jaska keskadi wakin Diosun jawen bake kayabi katua juni Salmos 2 anua yuiai keska wakin yuikin: “Min en bakedan, natian en jiwea mia inankin en mia yunuaii”, anidan, nuku ma axuinmaki. \v 34 Diosun ma bebunkidi yui chaniniwen taexun jawen yuda chaputimawakin ana bestenwaniki. Jaska bebunkidi jawen janchawen pewakin yuikin: “Jawa kaneama David en yubani keska chanima en matu waxanaii”. \v 35 Jaska inun, Davidin Salmos kene betsa anudi man jaya yuikin: “Mai anua jau jawen yuda chapuyamanun min tsuma pepa bechipaijaidakin min jeneama ixanaii”, abiani \v 36 chanima Diosun David yunua xanen ibukin jawenabu medabewakubaini atimas mawa maiwabu jawen xenipabuki nukutan jawen yuda beniama chapuni natian man unaiin. \v 37 Jakia Jesús mawa Diosun bestenwantan jawen yuda ana jawa chaputimawaniki— iwanan, \v 38-39 —Enabuun, Moisin nuku kenexuniwen nukun chakabu buakin nukun shinan shadabu pewatidumaki. Jakia Jesúswen taexun Diosun jau matun chakabu matu buaxunxanun unankin ja chibankanwen. Januxun tsuabunda Jesús jabun ikunwainbu Diosun jatun chakabu buaxunkin jatu pepawakin keyuxanikiki. \v 40 Jaska Diosun jancha yuixunikabun kenenibu keskai ibubis matun chakabuwen man Dios kupimatiduki. Uindakanwen, jaska kenenibu keska wakin: \q1 \v 41 ‘Matunan, uindakanwen. \q1 Diosun atimaska betsa betsapa akubainikidi matuki chanibiaibun ninkabiakin \q1 danain Dioski kaxei xechakakin man ikunwankatsi ikamaki’, \m atan nuku kenexunibuki— jatu watan \p \v 42 janua janu judiobu ichamisbu jiwe anuxun jatu jancha menetan Pablo inun Bernabé jatube kainbainaibun Pablon jancha ana ninkakatsis ikin yudabun yukakin: “Juindukunti sábado betsatian janu nun ichamis anuxun jabiaskadi nuku ana yusinxanwen”, akaibun \v 43 januxun judiobu ichapabu inun nawabun judiobun beya chibanmis ichapabundi Jesúskidi kakape jancha ikunwankin Pablo inun Bernabé ninkakubainaibu chintuanma jau pepawen Dios benimawakubainxanunbun jatu yusinibukiaki. \p \v 44 Janua ana sábado betsatian Jesúskidi kaka pepa jancha ninkanun ika ja maewan anua keyu bebiai jatidi niti ikabun jabu beabun kakape nukun Xanen Ibukidi ninkaibun \v 45 janua judio xanen ibubun jaskaibu uinkatsi ikama Pablon jatu jaska wai bechipaiama jaki sinatakin ja ichabu xabakabi jatu ja akin: “Chani chakakin matu padainkiki”, ikaibun \v 46 janua Pablo inun Bernabé jawa dateama dasibibun ninkaibun judio xanen ibubu jaskaibu jatu kemakin: \p —Diosun kakape jawen bakekidi man judiobu dukun nun matu yusin taewanun Diosun nuku yunukin nichinbiaimaken nun matu yusiain nukun yusian danankin jawen pepai jiweibi jiweti man bikakatsi ikabumaki. Man jaskaya matu jenebain nawabu judiobuma anu nun jatu yusin kaii. \v 47 Jamen bebunkidi nukukidi Yavé Diosun Isaías janchamakin yuini ninkakanwen: \q1 ‘Nawa betsa betsapa chaijaida jiweakeakeabu jaskai jiwekuintidubu min jatu yusinkubaunxanun mia yunukin en mia bin keska waii, jau min jancha xabakabi mai jidabi anuxun ninkaxanunbunan’, \m akaya Isaíasin ninkatan nuku kenexuniki— jatu wa \p \v 48 januxun jatu jaska wai ninkatan judiobuman ninkai shinan chankain benimakin yuikin: \p —Diosun kakape pejaidaki— ikaibu dasibi jabu Diosun katuxun jiwekuian jatu inanxanai jabuan Jesús ikunwanibukiaki. \v 49 Jaskabiaibun Diosun jancha nukun Xanen Ibukidi ja mai pakea anu nati ikin jatu yusinkubainaibun \v 50 Pablo inun Bernabén jancha judio xanen ibubun danankin jau jatu nichinunbun, iwanan, ainbuaibu pepa inun juni xanen ibubu jatunabubetan chani chakakin jatu sinatamatan januxun Pablo inun Bernabé jatun mai pakea anua jatu putamaibun \v 51 jatu jaska wabu Pablo inun Bernabén jau jawa unanma jabiaskasi jiwekubainxanunbun jatu unanti wakin Antioquía anuabuki jatun bichi tae pekatan jatuki mai mishpu tabaini mae betsa jawen kena Iconio anu bunibukiaki. \v 52 Jakia jabun Jesús ikunwainbu Antioquía anuabu Diosun Yushin Pepatun jatu medabewaya benimajaidakubainibukiaki. \c 14 \s1 Pablo inun Bernabé Iconio anuxun jatu yusinibukiaki, na janchadan \p \v 1 Iconio anu Pablo inun Bernabé bushian janu judiobu ichamisbu anu jatube jikitan Jesús mekenan bestikidi xabakabi jaska ninkaisbuma jatu pe yusinkin mextanmaibun judiobu ichapabu inun judiobuma ichapabundi ninkakin ikunwainbun \v 2 januxun ja judio betsabun jatun jancha danankin nawabuki chani chakakin Jesús ikunwainbuki shinan chakakin jatukidi chakabu yuibaunaibun \v 3 jatu jaska wabiabu Jesúsun kushipayabu Pablo inun Bernabé jabube xaba ichapa jiweyuxun nukun Xanen Ibuki chiti itan jawa dateama Jesúskidi chani chakama jawen janchawen jatu axunkin jaska Dios nuikipakidi chanikin jatu unanmaya, januxun Diosun jatu medabewakin kushipa wakin dami atimaska betsa betsapa jatu axunkin uinmaya \v 4 Iconio anu jiweabu yudabu paxkatan jatiditun judiobun jancha ninkakin Jesúsun kushipayabu Pablo inun Bernabé danainbun betsabu jatiditundi jabun jatu ninkakin ikunwainbun \v 5 janua nawabu inun judiobu mae xanen ibubube jatube yubakatan nuitapawakin ichakawakin mankanwen jatu tsakanun ikaibu \v 6 januxun Pablo inun Bernabén banabitan paxai mae Listra inun Derbe inun mae betsa betsapa Licaonia mai pakea anu buxun \v 7 jadixundi Diosun jancha kakape jawen bake Jesúskidi jatu yusindiaibun \s1 Listra anuxun mankanwen Pablo tsakanibukiaki, na janchadan \p \v 8 ja mae Listra anu juni betsa tae dabe chakabu jabiaska kaini jawa jaska nisma tsauxun \v 9 Pablon yusiain ninkajaidaya: “Ja junin ikunwanyan en kaya watiduki”, ikin jawen shinan uinjaidatan \v 10 Pablon jui kushipawen yuikin: \p —Ja min tae min jabiaska kainidan, benidiwe— aka \p ja juni daxka iki ishchutan ti itan nikaunaya \v 11 yudan kaianen Pablon jaska wai uinkin kenwain jatun Licaonia jancha kushipawen yuinamei: \p —Nai anua na yushin dabe junikidan nuku anu damitan butushinabuki. Pejaidaki— ikin \p \v 12 Bernabé metukin yuikin: \p —Jadan, nukun mekenika yushin Zeuski— akin Pablo metudiakin: —Ja jatun nuku jancha waidan, nukun mekenika yushin Hermeski— akaibun \v 13 ja Zeusbe jawenabu janchaxunikatun jawen kenwanti jiwe mae jikiti anua ina awa bene dabe juawen dauwabu bexun jawenabubetan Pablo inun Bernabé ja yushin dabe kenwankin benimawanun, iwanan, detetan kuakin jawen kenwanun ikaibun \v 14 jaska waxunaibu uinkin tapintan ja Jesúsun kushipaya dabetan yudabu jatu kenwanmakatsi ikama jatun tadi ushnitan yudabu nashui ikain nemakin jui kushipawen griegon janchawen jatu yuikin: \p \v 15 —Junibuun, ¿jawakin man nuku jaska wai? Nuku jaska wayamakanwen. Nukudan, matu keskadi nun jabias juniki. Ja yushin dabe man kenwanmistun matu jawa waxuntidumaki. Jaskawen taexun man kenwanmis jenetan Dios jiweatun nai inun, mai jidabi inun, ianenwan dasibi inun, janu jiweabu dasibi damiwani matun shinan betsa watan man kenwankubainxanunbun jakidi jawen bakekidi kakape matu yusintanun ika nun jushianki. \v 16 U unu badi betsatian mai jidabi anu yuda betsa betsapabun jatun shinanens jawada chibankubainaibu Diosun jatu beduwens uinyukubainbiakin \v 17 jawa matu jeneama jaska pepawamiswen xabakabi naiudia ui matu imaxunkin miban man banaima matu pe benemaxunkin man piaibu matu yaniwamakin betsa betsapawen matu benimawakubainmiski. Jaskawen taexun Dios jiwea besti kenwankubainkanwen— iwanan, \v 18 jatu jaska wabia ninkamas ina awa bene detexun yushin dabe benimawati kuaxunyupananbun betsa betsa wakin jatu bexteaibun \p \v 19 ja jatu jaska waibun judiobu Antioquía anua inun Iconio anuabu bexun Pablo inun Bernabékidi chani chakakin yudabu padankin jatu shinan betsa wamatan jatu itimaska wamabaunkin Pablo besti bechixun mankanwen tsaka tsaka akabu Pablo di ikaya: “Ma mawaki”, ixun chaka udenmisbu anu xadabain udentanabu dakaken \v 20 janua ikunwainbu ichaxun Pablo kebaunxun uiainbun Pablo bestein benitan june ja mae anu jikia jabianu uxashini janua bestentan Bernabébe mae betsa Derbe anu kaxun \p \v 21 jadixundi Diosun jancha jawen bakekidi kakape jatu yusian januxun Derbe anuxun jatun jancha bechipaikin ichapabun ninkakin ikunwainbun jadia chintunkidani Listra inun, Iconio inun, Antioquía anu bekubidankin \v 22 mae tibi anuxun jau jabun jatu yusinxanunbun ikunwainbu yusinkin jatu mestenwankin yuikin: \p —Eskaki, ninkakanwen. Dios xanen ibuaiki nun dasixanaibu nuku ichakawakubainxankanikiki. Jabiaskaki. Jabiaskabiaken jawa datei chintuanma Jesús ikunwanpakexankanwen— akin menetan \v 23 janu ikunwainbu ichamisbu tibi anua mekenikabu jatu katutan jatube samakekin Dios dayuikin jabun Jesús ikunwainbu jau nukun Xanen Ibu Jesúsun jatu medabewakubainxanun Pablo inun Bernabén kushipa jatu yukaxunkubidanibukiaki. \s1 Pablo inun Bernabé maewan Antioquía mai pakea Siria anu ana chintunbidanibukiaki, na janchadan \p \v 24 Janua bei mai pakea betsa Pisidia kapukebidani mai pakea betsa Panfilia anu jikishinxun \v 25 januxun mae betsa Perge anuxun Jesúskidi kakape jatu yusintan janua mae betsa Atalía anu jikishina \v 26 janua Antioquía anuxun jau yusintanunbun Dios jatuwen nuiai anu jadi jatu yunuimabu anu bukubaunkin Jesúskidi jatu yusinkubauntani menebidani janua niwe xaxuki nanetan Antioquía anu chintunbidani \v 27 keti itan mapekeshinabun januxundi Jesús ikunwainbube ichaxun bukubauni jaskatanshinabu inun jabu judiobuman jau jabundi Jesús ikunwanunbun natian Diosun jatu kenaya xabakabi jaska jatu yusinkubauntanshinabu dasibi jatuki chanitan \v 28 jabianu jatube bashikuyuima Pablo inun Bernabé uxe ichapa ikunwainbu jatu yusiin jiweyuaibun \c 15 \s1 Yusian betsa betsapa jusiaibu pewai Jerusalén anu Jesúsun kushipayabu ichanibukiaki, na janchadan \p \v 1 jabiatiandi jabun Jesús ikunwain judiobu betsa Moisin yusian chibankin bechipaijaidamisbu Judea anua Antioquía anu bushinxun Jesús ikunwainbu jabundi jatu yusinkin: “Judiobuman tsuabunda man nukubetan Jesús ikunwainbudan, Moisin nuku yununi beya jabun jina kubichi biabumadan, Diosun jatu meketidumaki”, iki jatukidi janchaibun \v 2 januxun Pablo inun Bernabén jaska jatu yusiainbu danain jatube yuinamei ja ichakayamai itimaskaibun jaska bechipaiama atimas ikunwainbu ichatan Pablo inun Bernabé inun ikunwain betsabu katuxun jau jaska yusian jusiaibu pewakin Jesúsun kushipaya betsabu inun mekenikabu Jerusalén anuabubetan pewai jau jatube janchatanunbun jatu yunukin \v 3 nichianbu bui Fenicia mai pakea inun Samaria mai pakeakidi bukin judiobuman jaska jatun shinan chakabu jenetan Jesús chibanshinabukidi jatuki chanikubainaibun mae tibi anuxun ikunwainbun jaska washinabukidi jabun kaka ninkai benima chakayamakubainaibun \p \v 4 janua Pablo inun Bernabé inun jatube buaibu Jerusalén anu jikiabu Jesúsun kushipayabu inun, mekenikabu inun, dasibi Jesús ikunwainbu betsabun jatu i pewatan jatube ichabu Diosun jatu medabewaya judiobuma Jesúskidi jatu yusianyan jabundi ikunwankubainshinabukidi Pablo inun Bernabébe jatuki chaniaibun \v 5 jatu jaska yuiaibun judio xuku betsa fariseobun Moisin jancha chibanjaidabiamisbun ma jatidibun Jesús ikunwankin chibainbu betsa benikauan jatu yuikin: \p —Man jaskakidi jatu yuiaidan, nawabu Jesús man jatu ikunwanmaibudan, jaska Diosun Abraham yununi keska jau jatun jina kubichi binunbun jatu yunukanwen. Ja inun, Moisin nukun xenipabu yununi beya jau chibandianunbun jatu yunudiakubainkanwen— jatu wa \p \v 6 jaskai ninkatan ja beyakidi jatu jusimapaiabu ja unanepabu Jesúsun kushipayabu inun mekenikabu besti pewanun ika ana ichatan \v 7 jaikaimas shinan betsa betsapaibu Simón Pedron jatu ninka keyutan atimas jadi benitan jatu yuikin: \p —En betsabu inun en puibuun, Diosun kakape jawen bake Jesúskidi judiobumandi jau ikunwanunbun matu anua Diosun ea katuxun ea yunuxun ea jatu yusinmayama man unaiin. \v 8 Ja romano xanen ibu Cornelion jiwe anuxun en jatu yusianyan jabun Jesús ikunwainbu Diosun dasibi nukun shinan unanmistun ja judiobumadi jawenabu wakin ikunwanmakin nuku keskadi wakin kushipa wakin jawen Yushin Pepa jatu inankin jatu achimayamaki. \v 9 Nukunan, nun Jesús ikunwainbu Diosun nukun juinti pepawamis keska wakin jabundi Jesús ikunwainbu Diosun jawa jatu dananma jawa nuku paxkakin betsa wama jabiaskas shinan jatube nuku waikiki. \v 10 Jaskawen taexun ja Moisin nukun xenipabu yusini beya jabun chibantiduma ipaunibuki. Jabiaskadi nun Israelbun nun chibantidubumadiki. ¿Jaskakin Diosun jatu jaska wamabiaken matu Dios keskakin judiobuman Jesús ikunwainbu man jatu yunuai? Jatu jaska wayamakanwen. \v 11 Natian nuku inun jabukidi shinananankanwen. Nukubun nun ikunwain mekea jayadan, jawama jamenjaida nun ikanaii. Jaska keskadi wakin jabu judiobumadi jabias nun ikai keskadi wakin nukun Xanen Ibu Jesúsun jabu duawaikiki, jawen pepawenan— jatu wa \p \v 12 janua dasibibun jaska ninkai pes nesei keyutan ana jawa yui janchabumaken januxun Bernabé inun Pablo Diosun jatu medabewaya judiobuma anuxun dami atimaska betsa betsapa jatu uinmakubainimakidi jatu yuikin \v 13 meneaya Jesúsun betsa Santiagon ichabu jantsidi jatu yuikin: \p —En betsabu inun en puibuun, eandi matu yuinun ninkakanwen. \v 14 Jesús ikunwainbu Diosun jawenabu jatu wadiakin medabewani jau nukube ikubainxanunbun jaska bebunkidi tatesmakin Diosun judiobumadi katuyama Simónen ma nuku yuixuki. \v 15 Eanan, jabiaskadi bebunkidi Diosun jancha yuixunikabun kenenibu en jaska shinaiin, Diosun jancha jaska yuiaidan: \q1 \v 16 ‘Israelbu kupitan ana juxun \q1 David xanen ibu ini keska wakin \q1 jawen baba betsa medabewakin kushipa wakin \q1 ja jiwe di ini keskabu en ana jatu benixanaii. \q1 \v 17 En jatu jaska waya nawa xukuabu tibibu inun \q1 tsuabunda en Yavé Diosun kenayabun ea yukai jabun ea benatidubuki. \q1 \v 18 Jaska bebunkidijaida en Yavé Dios janchakin jatu yubaidan, \q1 chanima en jatu axununbadiaii’, \m ikai ninkatan nuku kenexuniki— iwanan \p \v 19 —Jaskawen taexun nun shinanunbun matu yuinun ninkakanwen. Judiobuman jatun shinan chakabu jenetan Jesús ikunwankin Dios chibainbu jaska nun judiobu nukun beya chibain nun jiwemis yunukin jatu bikawayamanankanwen. \v 20-21 Jakia badi ichapa ma jadi judiobu judiobuman mae tibi anuxun juindukunti tibitian jaska Moisin jatu kenexuni jatu yusin jatube beyamisbuwen taexun jau judiobuman judiobu jawaida jau bedabin dabeyamanunbun na besti nemakin jatu kenexunankanwen, eska besti jatu bextekinan. Yushin dami betsa kenwankin nami inanmisbu jau piyamanunbun inun, jabu ainyankinan, jaska Moisin jatu nemani jau chibanunbun inun, yuinaka tenexabu mawa jau piyamanun inun, yuinaka jimi jau ayamanunbun jaska besti jatu nemakin kenexun judiobuma dasibi anu bumanankanwen— jatu wa \s1 Judiobuma yusinkin jatu bikawaibukidi jatu kene bumanibukiaki, na janchadan \p \v 22 januxun Jesúsun kushipayabu inun mekenikabu inun ikunwain dasibibun Santiagon jancha ninkakin bechipaitan Antioquía anu Pablo inun Bernabébe jau butanunbun jabubetan ikunwainbu anua juni dabe unanepa Judas jawen kena betsa Barsabás inun Silas katutan \p \v 23 jatu bumakatsi jatu kenexunkin: \q1 “Nun Jesúsun kushipayabu inun mekenikabu nun matubetan ikunwainbunan, nun matu kene bumai uinkin ninkaxankanwen. Judiobuma man Antioquía maewan anu jiweabu inun, Siria inun, Cilicia mai pakea anu jiweabun nukubetan Jesús man ikunwainbu nun matu shinaiin. \v 24 Jaskaken nenuadi nukunabu nun jatu yunuamabia buimaxun jatun beyakidi matu yusinkin matu itimaska waibu nun ninkashinaki. \v 25 Jaskawen taexun nukun nun matu medabewanun ixun jabias shinan ichawatan nukubun nun shinan peken jau jabundi jaskakidi matu medabewaxanunbun ixun nuku anuadi juni dabe katutan nukun jaibu Bernabé inun Pablobe nun jabube nichiaiin. \v 26 Nukun jaibu Bernabé inun Pablon jatun jiwea yaushiama bikajaida mesebiaken nukun Xanen Ibu Jesucristo dayaxunkin yusinkubainmis man unaiin. \v 27 Jabu nun matu anu yunuai jaska nun matukidi shinain Judas inun Silas jikitan matu xabakabi yusin pewaxankanikiki. \v 28 Jakia jaska man judiobumandi Jesús ikunwain unanuma man jiwenunbun Diosun Yushin Pepatun nuku shinanmaya ana nukun beyakidi jawa betsa matu yunuama na besti nun matu nemai ninkakanwen, man judiobube bedabinandabeyamanunbunan. \v 29 Yushin dami betsa kenwankin nami inanmisbu ana piyamakubainxankanwen. Ja inun, yuinaka tenexabu piyamadiaxankanwen. Ja inun, yuinaka jimi ayamadiaxankanwen. Ja inun, ainyankinan, jaska Moisin nuku nemani ja chibandiakubainxankanwen. Jaska besti man mekeadan, jawa chakabuma man pe besti jiwexankanaii. Jau Diosun matu pe mekekubainunwen”, \m jatu waxuntan \p \v 30 jabu butanunbun keneya jatu nichinkin yunu pewabu Antioquía anu jikishinxun ikunwainbu ichawaxun kene jatu inanbu \p \v 31 januxun ikunwainbun ja kene bitan yuii jatuwen nuikin jatu daewaibu ninkai benimaibun \p \v 32 Jesúsun kushipayakin Judas inun Silasin Diosun jancha pe jatu mextamamiswen taexun ikunwainbu jatu medabewakin jatu benimawaya ikunwainbun jabun jancha bechipaijaidaibun \v 33 januxun jau jatu yusinyununbun uxe ichapama bashimaxun ma buaibun ja jabun jatu yunuimabu anu jabu jiwei peabu jau jatu yuitanunbun, iwanan, unanuma jau butanunbun jatu nichian buaibun \p \v 34-35 janua Pablo inun Bernabé Antioquía anua ana kama niti iki bashikuyuimaxun ikunwainbu betsabubetan kakape Jesúskidi yudan kaian jatu yusinpakekubainibukiaki. \s1 Pablo Bernabébe kunyan idabetan paxkabainibukiaki, na janchadan \p \v 36 Janua Antioquía anu uxa ichapa Pablo jiweyukin Bernabéki chanikin: \p —Janu Jesúskidi nun yusinkubauntanima anu ikunwainbu jaskadamenkain ana jatu uinkubainanwen— aka \p \v 37 Bernabén kemakin: \p —Kakinan, ¿Juan Marcos nun ana iyutidumen?— aka \p \v 38 bebunkidi jatubetan yusin ka Panfilia anuxun jatu xunubidankin jenebidanimawen taexun Pablon ana iyukatsi ikamaken \p \v 39 janua jawen taea iyunun ika jabe kunyan idabetan paxkai jenenamedabetan Bernabén Marcos iyui Chipre anu niwe xaxuwen inatan kaya \p \v 40 jaska wabainaya Pablon jawena medibis shinantan Silas iyukatsis ikin katutan ikunwainbuki chaniaya jabun yuikin: \p —Man jaska kainaidan, peki. Man jatu yusin kaya nukun Xanen Ibu matuwen nuikin jau matu medabewakubainunwen— akin jatu nichinkin yunuabu janua kainbaini main bui \v 41 Siria inun Cilicia mai pakea kapukekubainkin Jesús ikunwainbu ichati jiwe tibi anuxun jatu yusinkin jatu benimawakubauni kai \c 16 \s1 Pablo inun Silas buaibube Timoteo jatube kanikiaki, na janchadan \p \v 1 janua Pablo inun Silas kakunkainkin Derbe inun Listra ja mae dabe anu yusin Listra anua Jesús ikunwain betsa jawen kena Timoteoki nukunibukiaki. Jawen ewa judio ainbun Jesús ikunwanyan jawen epa griegonawan Jesús ikunwanmaken \v 2 janua ikunwainbu Listra inun Iconio anuxun Timoteon Jesús ikunwain pe jiwekunkainmiskidi chaniaibun \v 3 Pablon ninkatan jau ea medabewai ebe kanun, ixun jawen epa judiomabiaken jawen ewa judiowen taexun jau judiobun Timoteo dananyamaxanunbun jawen bedabintidubuken jatun beya chibankin jawen jina kubichi Pablon jatu mextemanikiaki. \v 4 Janua bukubainkin judiobu inun judiobuman Jesús ikunwainbu mae tibi anua jau jatun beyakidi yusiin bikanameyamakubainunbun Jesúsun kushipayabu inun mekenikabu Jerusalén anuxun jatu nemakin kenexunimabu jatu yusiin chanikubainaibun \v 5 janua ikunwainbun jaska ninkatan jatun shinan pewakin mestenwankubainaibun yuda betsabundi Jesús ikunwain xaba tibi ana ichapabu jatuki dasikubainaibun \s1 Pablo uxa namaya Macedonia anu jau kanun juni betsan kenanikiaki, na janchadan \p \v 6 mai pakea betsa Asia anu Pablo inun, Silas inun, Timoteo Jesúskidi jatu yusin jadi bunun ikaibun Diosun Yushin Pepatun jatu nemaya mai pakea dabe Frigia inun Galacia anuabu jatu yusiin kapukebauni \v 7 mai pakea betsa Misia kemai Bitinia mai pakea betsa anu jikinun ixun shinanyan Jesúsun Yushinin jatu ana nemaken \v 8 janua Misia kapukei bai chai tanabaini mae betsa ianenwan kexa anu bei butubidani Tróade anu jikiabun \v 9 jabianudi en Lucas en jatuki nukuken meshu medan Pablo uxa namaya juni betsa Macedonia anua damia nixun Pablo yuikin: “Macedonia anudi juxun nuku medabewayuwe”, ikai \v 10 ninkatan bestenxun ja namapan uinxu nuku yuiaya Macedonia anuxun Jesúskidi kakape nun jatu yusin kanun Diosun nuku yunuai unantan nukun mabu pewashintan \s1 Filipos mae anuxun Pablo inun Silasin jatu yusinibukiaki, na janchadan \p \v 11 janua Tróade anua penaya niwe xaxu ibu peiwen pakatan nanekaini natukan jawen kena Samotracia anu kayanbis kai pukei janu keti itan janu uxashini ana bestenkaini meshukidi jabias xaxuwendi pukei mai pakea betsa Macedonia anu mae betsa Neápolis anu jiki keti itan \v 12 janua mananan mapekekaini romano mae ewapa mae tibi binua chaima Filipos anu nun jikishina jawa wadiama janu uxa eskadabestan \v 13 janu judiobu ichamisbu jiwe jayamaken sábado juindukuntitian mae anua kainkaini jene kexaxun Dios kenwankin januxun Dios kushipa yukamisbu anu kai ainbus ichamisbuki nukutushitan jatube tsauxun Diosun Katua Jesús mekenankidi nun jatu yusinkin taewaibun \v 14 ja ainbuaibu icha betsan Dios kenwanmis jawen kena Lidia mae betsa Tiatira anua junixun tadi pepa bixun tashi jushinipa wamis nukun Xanen Ibun medabewakin ninka pewamakin jawen shinan betsa wamaya Pablon janchawen Jesús Lidian ikunwanyan \v 15 januxun jabubetan jawen jiwetanxun ikunwainbuwen taexun unantan nun jatu nashimakin keyua Lidian nuku yuikin: \p —Chanima nukun Xanen Ibu Jesús en ikunwain man ea shinainan, en jiwe anu iyui bekanwen— akin nuku ea akin ana nuku ena wanun ikaya \p —Peki— itan jadi ka nun jabe jiweyuniki. \p \v 16 Janua xaba betsatian janu Diosbe janchamisbu anu ana Diosbe janchanun ika nun kaya chipash yushinin bebunkidi unanmamisken ja chipash juni betsabun tsumapan jatu unanxunkin jawen tsumabu pei midima jatu bixunmisken chaima jaki nukutan nun dainbainaya \v 17 nuku chibanbainkin metubainkin mapuabu dasibi unanxubima jui kushipawen jatu yuikin: \p —Ja junibudan, Dios kushipa dasibi binua jawen tsumabun ja dayaxunkanikiki. Janu kupiaitian tsuanda matu nemaxuntidu jawen chanima paxati bai matu unanmakanikiki— akin \v 18 xaba tibi jawenchains bestikima nukukidi yui janchakunkainaya Pablon jaska ninkai ma bika tenexun dabeketan ja chipashki yushin jikini yuikin: \p —Jesucriston kushipawen en mia yunuai ja chipash anua kaindiwe— aka jaska was ja yushinin jawaida jenebainaya \p \v 19 ana ja chipash yushinyankin pei ana jatu bixuntiduma jawen tsumabun ana jawawen jaskatima unantan Pablo inun Silaski sinatakin achibainkin jatun mae namakis jemaintin anu jatun xanen ibubu bebun iyukin xadabain \v 20 januxun xanen ibu yununikabun besuudi jatu nichintan yuikin: \p —Na judiobunan, nukun mae anuxun yusinkin jadakidi shinantimawakin dasibibu nuku itimaska wakanikiki. \v 21 Jatun beya jaska jiwemisbu nuku yusiainbu nun romanobun nun chibanbaintidubumaki, jaska nuku yusinun ika ikaibudan— jatu waya \p \v 22 januxun yudan kaian mapubaunabundi jaska ninkai sinatai jabundi jatu chiteaibun jatukidi jaskaibuwen taexun jatun xanen ibu yununikabun jau jatun tadi pekatan ji sidiwen jau jatu kusha kusha anunbun jatu yunuabu \v 23 jabun jatu kusha kusha achakayamatan bichiti jiwe anu jatu bichimatan mekenikatun uin pewakin jau mekejaidanun yunubidanabu \v 24 ninkatan ana dintu uke medanjaida Pablo inun Silas mistuxun jau jaska paxayamanunbun ji xui dabeyawen jatun tae bitaux adabetan mekeken \fig |src="LB00337b.tif" size="col" loc="Acts 16.24" copy="Louise Bass; British & Foreign Bible Society" ref="(16.24)" \fig* \p \v 25 ja jaska wabu jabias meshu yamenapun Dios dayuikin Pablo inun Silasin jawen kenwanti Dioskidi nawaibun ja jabu dukun jatu bichimabun jatu ninkaibun \v 26 jaskabiama e iskaun jawaida pacha sakui mishki bichiti jiwe wanibu takax takax akaya ja jaska waya beputi tibi jamebi bepenmanai keyuaya juni tibi mane dispiwen menexekeabu jamebi chudekei nidi iki keyuaya \v 27 janua mekenika bestenkauan beputi tibi ma bepenmana uintan shinain: “E jee! Min jaskati kemain. Dasibi ma kainbaini paxabubin! Ibubisbin en mawai!”, itan jawen nupe chaipa sitan ibubis tenukuyupanan \v 28 jawaida Pablon jui kushipawen yuikin: \p —Mimebi ibubis chakabuyamawe. Nuku dasibi nun jani kamaki— ikaya \p \v 29 januxun jawen tsumabu bin yukatan Pablo inun Silaski datei saki saki iki kushikain kenwain jatu naman danti itan \v 30 januxun kainmatan jatu yukakin: \p —Xanen ibubuun, janu kupiaitian en Dios daewakatsis ikaii. ¿Jaskapa, jau ea mekexanunan?— jatu wa \p \v 31 januxun jabun kemakin: \p —Xanen Ibu Jesús ikunwanwen. Mia inun min jiwe anu mibe jiweabubetans man jaska waya Diosun matu mekekubainxanikiki, kupiamadan— jatu waya \p \v 32 jawaida bichiti jiwe mekenika inun dasibi jabe jiweabu nukun Xanen Ibu mekenankidi jatu yusiain \v 33 ninkatan meshubiaken jatu kushshinabu su ika jene jabaibu jawaida unpaxwen jatu chukatan januxun jabe jiweabubetans Jesús mekenan ikunwankanxuwen taexun Pablo inun Silasin jatu nashimabu \v 34 janua jabe jiweabubetan Dios ikunwanbaini benimajaidabainkin jatun jiwe anu jatu iyuxun jatu pimashinaibun \p \v 35 janua penaya xanen ibu yununikabun jatun tsumabu jatu jancha bumakin yuikin: \p —Ja juni dabe achiabu man jatu bichishinabudan, ana jatu jawa wama jau kainunbun yuitankanwen— akabu buxun bichiti jiwe mekenika yuiabu \v 36 januxun Pablo yuikin: \p —En matu jawa wama kainmanun xanen ibubun ea yunukanxukiaki. Jaskaken unanuma budikanwen— jatu waya \p \v 37 jakia Pablo kaintan xanen ibun tsumabu yuikin: \p —Nuku dabe romano documento nun jayabiaken chanima nuku jawa yuka pewama e iskaun juni dasibibun bedubi nuku kusha kusha matu amatan nuku bichishinabuki. ¿Ikis natiandi junedi nuku kainmakatsis ikanimenkain? Jaskamaki, jau jabun ibubis nuku kainmai benunbun jatu yuitankanwen— jatu wa \p \v 38 janua jatun tsumabu buxun jaska Pablon jatu yuia ninkabain jatun xanen ibubu yuiabu ninkatan: \p —Romano documentoyabudaka— iki datei \v 39 jaska jatukidi ninkabidani bexun daewakin jawen bichiti jiwe anua kainmatan nichinkin Pablo inun Silas yuikin: \p —Matu jaska wakin nun kaneshinaki. Nukun chakabu shinanma unanuma budikanwen, nukun mae jenebainidan— jatu wa \v 40 bichiti jiwe anua taxnibaini bui Lidian jiwetan jikia bayukin januxun ikunwainbu jatu shinan chankanwantan Pablo inun Silas buaibun Timoteo jatube kaya jakia ea Lucas jabianu en bashikuyuniki. \c 17 \s1 Pablo inun Silas Tesalónica anuxun jatu yusianyan janua itimaskanibukiaki, na janchadan \p \v 1 Filipos anua Timoteo iyui Pablo inun Silas chipekebaini bui mae Anfípolis anu uxashini ana bui mae Apolonia anu ana uxadiakaini janua bui mae betsa Tesalónica anu jikishina janu judiobu ichamisbu jiwe jayawen taea \v 2 Pablo ma jaskamis beyawen taea janu sábadotian semana dabe inun besti Pablo judiobube ichaxun Mesíaskidi Diosun jancha yuixunikabun kenenibu betsa betsapa yuiaibube jatube yuinamekin: \p \v 3 —Diosunan, jawen Mesíasdan, jau mawayuxanun yununiki. Mawatan ana bestenxanikiki, akin jakidi kenenibudan— akin Pablon jatu yusin pewatan ana jatu yuikin: \p —Ja Jesúskidi matu yui en chanikunkainaidan, Diosun Katua Mesías Cristoki— jatu wa \p \v 4 januxun judiobu jatiditun inun griegonawabun Dios kenwanmisbu ichapabu inun ainbuaibu pepa jakidi pe shinanmisbu midimabundi Jesús ikunwankin Pablo inun Silaski dasiaibun \v 5 jakia judio xanen ibu betsabu jabun ikunwankatsi ikama Pablo inun Silasin jatu binuaiwen taexun jatuki sinatakin juni chakabu chikishbu jatu ichawatan jatu pei inantan yuda dasibibubetan jau jatu itimaska wabain Pablo inun Silas achixun mae xanen ibubu jau inanunbun jatu yunuabu jaskai bedukubainkin jatu mesewakin datebainkin dasibi itimaskakain Jasónen jiwe anu ja junibun Pablo inun Silas bena akeakebaini ja jiwe anu jikitan \v 6 jatu bechiama Jasón inun ikunwain betsabu besti achibain mae xanen ibubu anu xadabainkin jatu iyuxun jancha kushipawen ja akin chitekin: \p Ja juni Pablo inun Silasinan, romano mai jidabi anu buaketankin jatun yusianwen jatu itimaska wakubaunkin nenudi beshinxun jabiaskadi wai \v 7 Jasónen jiwe anu jatu ishiankiaki. Jabun nukunabu yusinkin Jesús jatun xanen ibu benakidi yusinkin nukun xanen ibu romano Césarn nemati jancha dananti wakin binumakanikiki. Chakabujaidaki— jatu wakin \v 8 yudan kaian inun mae xanen ibubu jaska jatu yuiaibu ninkatan jamenmens daketapakin Jesús ikunwainbuki jatu sinatajaidamaibun \v 9 ninkatan jau june kainbainyamaxanunbun jawen yubakati pei ichapa Jasón inun ikunwainbu betsabuna bianyuxun chipu ana jatu ninkakatsi jatu jawa wama jeneyuabu \s1 Berea anuxun Pablo inun Silasin jatu yusiain ninkanibukiaki, na janchadan \p \v 10 jaskaibun jawaida meshu medan jau junebaintanunbun ikunwainbun Pablo inun Silas inun Timoteo mae betsa Berea anu jau paxanunbun jatu nichianbu bui Berea anu jikishina janua janu judio ichamisbu jiwe anu jikitan \v 11 Diosun Mesías Jesús mekenankidi jatu yusianbu Tesalónica anua judiobu keskama Berea anu judiobu pepabun ninkakatsis ikin: “¿Pablon jancha chanimenkain? ¿Chanimamenkain?” ikin Diosun jancha kenenibu xaba betsa tukama tibi ichaxun tapinkatsis ikin bechipaikin uinkubainaibun \v 12 jaska wakin judio ichapabu inun griegonawabu junibu inun ainbuaibu pepabu jatukidi pe shinanmisbundi jabun Jesús ikunwainbun \v 13 jatu jaska wamaya Berea anuxun Diosun Mesías kakapekidi Pablon jatu yusiain judiobu Tesalónica anuabun ninkakin unantan jawaidabidani bexun Pablokidi chani chakabaunkin Berea anu jiweabu jatu shinan betsa wamakin yudabu jatu itimaska wai bedukubaunaibun \v 14 jaska ninkatan ikunwainbun medabewakin jawaida jau Pablo paxanun ianenwan kexa anu iyuaibun jakia jatu anu Silas inun Timoteo bashikuaibun \v 15 janua ikunwain betsabudi Pablobe niwe xaxuwen bui maewan betsa Atenas anu chaijaida iyuxun nichintanabu Pablon jatu yuikin: \p —Silas inun Timoteo jau jawaidabidan jau eki nukudi benunbun ea jatu yuixuntankanwen— jatu wa chintunbainaibun \s1 Atenas maewan anuxun Pablon jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 16 janua Pablo Atenas anuxun Silas inun Timoteo manakin ja maewan anu dami yushin wanibu ichapa kenwanmisbu uinkubauni jatuwen nui bika tenejaidai \v 17 jaskawen taea judiobu inun griegonawa bestibu jabun Dios kenwanmisbu jatun ichati jiwe anua xaba tibi jikitan Diosun Mesías Jesúskidi jatube yuinamei janchakunkaini inun mae jemaintin ewapa anuxundi dasibi maniabu jabiaskasdi Jesúskidi jatu yui jatube janchanamediakunkainaya \v 18 janua juni betsa unanepabu epicúreobun yuikin: “Tsuawen nuiama jawada min bechipaiai besti aki pe jiwekunkaintiki”, ikin shinanmisbu inun juni betsa unanepabudi estoicobun yuikin: “Jawawen benimama, jawen yudawen nuiama pe jiwekunkaintiki”, ikin shinanmisbu Pablobe yuinamei kemanamediaibun jabu betsan chitekin yuikin: \p —Na chikish janchanwainan, ¿jadakidi janchai ikimenkain?— ikaya \p betsan yuikin: \p —Pablonan, eska yui ikikiaki. Diosun Mesías Jesúskidi inun yudabu dasibi mawa ana bestenxanaibukidi chanidan— ikaya jaskakenan \p —¿Mekenika yushin betsa betsapa nun jawa unandiabumakidi jawen nuku benimawanun ika ikidaka?— ikaibun \fig |src="HK003551b.tif" size="span" loc="Acts 17.15-22" copy="Horace Knowles; British & Foreign Bible Society" ref="(17.15-22)" \fig* \p \v 19 jaska wabainkin Mati Areópago anu janu unanepabu ichamisbu anu Pablo iyuxun yukakin: \p —Nun tapinun ja yusian bena min beshianan, nuku unanmadiwe. \v 20 Jaskakidi chanikin min nuku bepuxuma kayaidan, nun tapinkatsis ikai nuku yuidiwe, ¿jaskada kayakidi yuia min yui ikimenkainan? \p \v 21 Jaska jabu yuka ikidan, Atenas anu jiweabu inun nawa betsa janu jatube jiweyuabu tsuanda yusian bena beabu yuiaibu ninkakatsis imisbuken \p \v 22 yusinan unanepabu ichaxun kebaunabu namakis Pablo benia nixun jatu yuikin: \p —Atenas anua junibuun, chanima jancha matu yuinun ninkakanwen. Yushin betsa betsapaki mesekin man kenwankubainmis en matu uiaiin. \v 23 Januxun man yushin dami betsa betsapa tibi duawakin kenwanmis anu ja chi tapu betsakia uinbaunkin betsa jawen kene nea: “Yushin tsuan ja unanmaki”, ika netani en uinshinaki. Jaska jawen kena unandiamabia man kenwanmisdan, jawen kenadan, Yavé Dioski. Jaskakidi matuki chanitanun ika en jushianki. Ea ninkakanwen. \p \v 24 Yavé Diosunan, mai jidabi inun dasibi nun janu jiweabu Diosun damiwanidan, dasibi jawenaski. Ja nai anua inun mai anua dasibi mekei xanen ibuaya junibun jaska wakin duawanun, iwanan, jatun shinanen templo jawen kenwanti jiwe waxunabu anu besti jiweamakiaki. \v 25 Ja inun, dasibibu Diosun nuku jiwemaxun juinsinamamis inun jamapai tibi nuku inankin medabewakubainmiswen taexun jawada yudabun Dios axuntidubumajaidakiaki. \p \v 26 Shinankanwen, eskakidan. Na mai jidabi anu nun janu jiwebaunxanunbun Diosun juni bestichai dukun Adán dami watan jawen taexun dasibi nawa betsa betsapa pawanikiaki. Na nenu mai anu jatianda inun janida nun jiwexanunbun ma janu tibi nuku mae pewaxuni anu nun jatianda inun janida nun jiwexanunbun ma janu tibi nuku mae pewaxuni anu nun ikabuki, na jabia mae anu nun jiweabudan, \v 27-28 Dios benai yudabun jaki nukutidubudan. Chanima Dios nuku tibi anu benantamabiaken Dioskidi tapinun ika jawa chai kama nun janubi jaki nukutidubuki. Matunabu unanepa miyui jawendua unainbun yuikin: “Nukudan, nun diosun bakebuki”, anikiaki. Chanima jaska yuini keska nun jabia Diosunabuki. Jaskawen taea Dioswen nun jiweabu inun nun jawen jamapaiyaibu inun nun jayabuki. \v 29 Nun jaskai Diosunabukin nun jaska shinantidubumabiaken junibun shinan chakakin Dios jaska keska dabanen jatun shinanwen jabun dios wakin oro inun plata inun mishki dami wamisbuki. \v 30 U unu badi betsatian yuda betsa betsapabun jawa unanbumaken Diosun jatu beduwens uinyukubainiki. Jakia natian ana jaska wama mai jidabi anu jiwebaunabun jau jatun shinan betsa watan jakidi jau shinanunbun Diosun jatu yunuikiki. \v 31 Juni betsa katuxun yudabu anu yununi mawa bestenwankin yudabu dasibi jawen kushipa jatu uinmaniki. Jaskawen taexun ja xaba ma Diosun katuni anu ja juni katuniwen taexun yuda dasibi mai jidabi anu jiwebaunabu jatu unanti waakeakekin keyutan Diosun jawa kaneama jatu kupixanikikiki— jatu wa \p \v 32 mawa ana bestentidubukidi ninkatan betsabun kaxe waibun januxun betsabun kaxe wama yuikin: \p —Nun ma jaska ninkaxuki. Betsatian nun ana mia ninkatiduki— akaibun \p \v 33 januxun Pablon jatu jenebaini kaya \v 34 janua yuda eskadabesbun chibanbaini jaki dasixun ana ninka pewatan Jesús ikunwanibukiaki, Areópago anua unanepa yununika betsa jawen kena Dionisio inun, ainbu betsa jawen kena Dámarisdan, ja inun, ana jatidabunan. \c 18 \s1 Corinto maewan anuxun Pablon jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 1 Janua chipu Pablo Atenas anua kainkaini kai maewan betsa Corinto anu jikitan \v 2 judio betsa Ponto anua kaini jawen kena Áquila inun jawen ain Priscila dama duakabi Roma anua jau judiobu kainbainunbun romano xanen ibujaida Claudion jatu kainma beimabu janu Pablo jatuki bai ka jadi ka jatuki nukunikiaki. \v 3 Ja Áquila jawen ainbetanan, jabias daya Pablon amisdi akin tadi jiwe wamisbuken jaskawen taea jatube dayanun ika jatu anu bashikuima Pablo jiwea \v 4 janua sábado juindukunti tibitian janu judio ichamisbu jiwe anuxun Jesúskidi jatu yusinkin jatu tapinmakin ikunwanmai judiobu inun griegonawabube Pablo janchanamekunkainaya \v 5 janua mai pakea betsa Macedonia anua Silas inun Timoteo jaki nukui ma beshianbun januxun jawen daya jenei datan Pablon Jesúskidi besti judiobu jatu yusinjaida bestiyunun ixun ana daya kayabi akama jatu yuikin: \p —Chanima Diosun Mesías nukun Xanen Ibu nun manakubainmisbudan, Jesúski— akin jatu unanmai \v 6 ninkatan judio ichapabun ikunwankatsi ikama danain jabi aki jaki xechakai ja ibaunaibun Pablon jatu jenebainkatsis ikin Diosun jancha danain jau jabiaskasi jiwenunbun jabu unanti wakin jawen tadi anua mai kudu datakakin jatu yuikin: \p —Diosun Mesíaskidi en matu yusian ninkama matumebi ibubis matun chakabuwen man benu kayabiaii. Jaskawen taexun ea akama matu besti Diosun kupixanikiki. Jaskaken judiobu ana yusianma natian unudi judiobuma besti en yusinkubainaii— jatu watan \p \v 7 janua judiobun ichati jiwe anua kainkaini janu judio ichamisbu jiwe dapi juni betsan Dios kenwanmis jawen kena Ticio Juston jiwe anu jikishinxun Pablon jatu yusinkubainaya \v 8 janu judio ichamisbu jiwe jatun mekea xanen ibu jawen kena Crispon jabube jiweabubetans nukun Xanen Ibu ikunwanibuki. Ja dikabi Corinto anuxun ichapabundi Pablon jancha kakape yuiai ninkatan Jesús ikunwandiaibun jau jatu nashimanunbun ikunwain betsabu Pablon yunua jatu nashimanibuki. \v 9 Janua meshu betsatian Pablo uxa namaya Jesúsun yuikin: \p —Datei jancha neseama ekidi en kakape yusinkin jeneyamawe. \v 10 Na jabia maewan anuxun yuda ichapabu en katuaiwen taexun jawa miki sinatakin tsuan mia chakabu watidumaki, en mia putamakidan— akima \v 11 janu Corinto anu niti ikimaxun januxun año bestichai ana betsa namakis nichiin Pablon Diosun Mesías Jesúskidi jatu yusinkubainaya \p \v 12 janua ja mai pakea Acaya anu jatun romano xanen ibu Galión jatu xanen ibuxunaya judio xanen ibubun Pablo ja akin chitenun ixun achixun januxun Galión tsauxun jatu unanti wamis anu Pablo iyuxun \v 13 judiobun ichati jiwe mekenika xanen ibu Sóstenesin chitekin romano xanen ibu yuikin: \p —Na juninan, Moisin jancha nukun xenipabu yusini ana jatu chibanmama jaska wakin jau Dios kenwanunbun yusian benawen na juni kauankin nukunabu yusin chakaikiki— akaya \p \v 14 judio xanen ibubu nemanun ika Pablo janchayupanan xanen ibu Galiónen jatu kemakin: \p —Judiobuun, na jaska man ea jakidi yuiaidan, na junin jawada chakabu washina kasmai juni deteshinken en matu ninkakeanaii. \v 15 Jakia kena betsa betsapa inun, matun xenipabun yusini jancha inun, jancha bena matu yusiainwen nuikin en pewakatsi ikamaki. Matunmebi man jaska akatsis ikai pewadikanwen— jatu watan \p \v 16 jawen soldadobu jatu nichinmaya \v 17 janua yudabu ichaxun judiobun ichati jiwe mekenika xanen ibu Sóstenes achixun romano xanen ibun bedubi mekenen deteaibun Galiónen uinbiakin jau shinanxun anunbun jatu jawa nemamaken \s1 Antioquía anu chintunkidanima ana jatu yusiin Pablo kakunkainikiaki, na janchadan \p \v 18 janua ana uxa ichapa jatu yusiin bashikuima Corinto anua Pablo kakatsi Diosun jau jatu mekekubainxanun ikunwainbu Dios kushipa jatu yukaxuntan Priscila inun Áquilabe main kai mae betsa Cencreas ianenwan kexa anu jikitan Corinto anua kai Pablon Diosun jau ea mekekubainun, iwanan, jaska jabe yubakaima ma meneshina Pablon Dios benimawakin kenwain jawen bu chai washina maxtekei mankutan janua niwe xaxu ewapawen inatan Siria mai pakeakidi jadidi bui ianenwan pukebaini \v 19 Éfeso maewan anu keti itan jabianu Áquila inun Priscila bashibaini janu judiobu ichamisbu jiwe anu Pablo ja mesti kaxun Jesúskidi yusiin jatube janchanameaya \v 20 jabun ea akin: \p —Jabianu bashikuxun nuku yusinyuwe— akin yukabu ninkatan janu niti ikatsi ikama jatu nematan \v 21 Pablon jatu yuikin: \p —Jerusalén anu jatube besiyutanun ika en kayuaii. Jakia Diosun ea ana yunua matuki en ana bayutiduki— iwanan, jatu yuibaini niwe xaxu ewapawen Éfeso anua Pablo inakaini \v 22 Cesarea anu keti itan janua butukaini main kai mananan mapeketan Jerusalén anuabu ikunwainbuki nukukunantan jatu banabimatan janua ana chintuin Antioquía anu main kai jikishina \v 23 jatuki dasishina semana eskadabes ikunwainbube jiwetan ana jawendi taxnikaini kakunkaunkin ikunwainbu mai pakea dabe Galacia inun Frigia mae tibi anuabu jatu shinan chankanwankubainkin jatu yusian akeakeaya \s1 Éfeso inun Corinto anuxun Apolosin jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 24 ja jaskaitian judio betsa maewan Alejandría Egipto mai pakea anua kaini jawen kena Apolos Éfeso anu jushinxun Diosun jancha kenenibu unanjaidakin xabakabi jancha pepa jawenduawen jatu yusin pewakin \v 25 Jesús mekenankidi unanmaimabu ikunwankin jaska Juanen besti jatu nashimani ja besti unankin jawa dateama benima paenwen yusinkin jaska Jesús jiwekunkaini mawa ana besteni xabakabi jatu yusianyan \v 26 janu judiobu ichamisbu jiwe anuxun Priscila inun Áquilan Apolosin jatu yusiain ninkaxun tadi ja besti paxkabain iyuxun jaska Jesúsun kenawen taexun Jesús ikunwainbu jatu nashimamisbu inun jaska chibainbu Diosun jatu jiwekuinmamiskidi ana xabakabi Apolos yusianbu ninkatan \v 27 janua mai pakea betsa Acaya anu jawen mae ewapa Corinto anu Apolos kanun ika pukekatsis ikaya jabianuxundi ikunwainbun jau Apolos jatu anu jikiai i pewatan jau Apolos medabewaxanunbun Efeso anuxun ikunwainbun kenexun jaya yunuabu niwe xaxu ewapawen pukekaini Corinto anu jikishina januxun jabun Jesús ikunwainbu jatu medabejaidawanikiaki, Diosun jatu duawaiwen taexunan. \v 28 Jabu judiobun Jesús ikunwanbuma jamakidi yuiaibu Diosun jancha kenenibuwen jatu yusinkin: “Diosun Mesías Xanen Ibu man manajaidamisdan, Jesúski”, akin dasibi ichabu besuubixun judio xanen ibubun jatu yusinmis ana nemakin danantidubuma jatu wanikiaki, jatu xabakabi unanmakinan. \c 19 \s1 Éfeso anuxun Pablon jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 1 Apolosin Corinto anuxun jatu yusianyan janua Pablodi mati matipa anu kapukei Asia mai pakea anu kakunkaini Éfeso anu jikitan ikunwainbuki nukuxun \v 2 jatu yukakin: \p —Janu man Jesús ikunwankin taewaidan, ¿jawen Yushin Pepatunan, ma matu achitan matuki jikimamen?— jatu wa \p jabun yuikin: \p —Diosun Yushin Pepakidi tsuan jakidi jawa yusinkin nuku ninkamadiamaki— akabu \p \v 3 januxun Pablon ana jatu yukakin: \p —Jaskatan ¿tsuan yununi kushipawen matu nashimabu man ikimamen?— jatu wa jabun kemakin: \p —Jaska Nashimanika Juanen jatu nashimakin yusiniwen taexunan— akabu \p \v 4 Pablon ana jatu yuikin: \p —Juanen jatu nashimakin jau jatun chakabu jenekin jatun shinan betsa watan jau Dios anu benunbun aniki. Januxun jatu ana yuikin: “Kushipajaida ea kachu chipu juikiki. Ikunwanxankanwen”, jatu wakubainikiaki. Ja kushipadan, Jesúski— jatu wa \v 5 jatu jaska wa ninkatan: \p —Jaskakenan, Xanen Ibu Jesúsun kena kushipawen ea nashimawe— akabu jawenabu dasibi jatu unanti wamakin Xanen Ibu Jesúsun kenawen taexun Pablon jatu nashimatan \v 6-7 jatu jaska watan ja 12 junibuki jatuki mamepikunkaunaya Diosun Yushin Pepa jatuki butuakeakeaya janua jabu tibiki nawan jancha betsa betsapawen janchaisbumabiaken jatun janchawen Diosun jancha jatu yuimakin mextanmanikiaki. \p \v 8 Januxun uxe dabe inun besti nichiin janu judiobu ichamisbu jiwe anu jikitantani dateama xabakabi jatube janchanamekin jawen Mesías Jesús nukun mekenanwen taea Dios xanen ibuxanaikidi Pablon jatu ikunwanmakatsis ikunkainaya \v 9 janua judiobu jatidi juinti kushikin Jesús mekenan Bai Bena ikunwankatsi ikama dasibibun ninkaibun jancha chakabukin chakabu yuiaibuwen taea janua Pablo ana jatube ichama jatu jenebainkin ikunwainbu tadi jatu iyuxun Tiranon escuela anuxun jatu ichawaxun Jesúskidi yusiin xaba tibi jatube janchanamekunkainkin \v 10 año dabe nichianyan ja mai pakea Asia anu jiweabu dasibi judiobu inun judiobuman Xanen Ibu Jesús mekenankidi yusiain ninkakubainaibun \v 11 januxun Diosun Pablo medabewaya dami tsuan atiduma betsa betsapa waya \v 12 Pablo Diosun kushipa jaya unankin jawen tadi tuaxwen bunexekeshina inun jawen dayati tadi sawexun pekashina buxun isin teneaibu jawen jatu dakukin jawen tadiwen betsabu xuxawakin betsabu anuadi yushin chakabubu kainmakin kaya wapakeaibun \p \v 13 januxun judiobu betsabun pei binun ixun bai namakixun Diosun jancha kenenibuwen yushin chakabu kainmakubainmisbu Pablon akai keskadi wanun, iwanan, Xanen Ibu Jesúsun kena kushipawen yushin chakabu yunukin: “Jesúsun kena kushipawen Pablon amis keskadi wakin en matu yunuai kaindikanwen!” jatu wakubainaibun \p \v 14 jatidi xukuabu betsabu Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibu Escevan 7 juni bake mukayabun jaska wakin yuda betsabu anua yushin chakabu kainmabiamisbuwen taea ana kushipanun, iwanan, Xanen Ibu Jesúsun kenawen kainmakin yunukin: \p —Jaska Pablon amis keska wakin en mia yuiai Jesúsun kushipawen taea kainwen— akin \v 15 abiamisbu betsatian yushin betsa kainmapananbun yushin chakabun jatu kemakin: \p —Diosun Katua Jesúsun kushipawen en dateaii. Pablokidi en unandiaii. Jamen matudan, ¿man tsuabu iki ikai? ¿Tsuan kushipa man jayamen?— jatu wa \p \v 16 ja jatu jaska watan juni yushin chakabuyatun jatu detekin yushin chakabun kushipawen jatu ichakajaidawakin jatu nuitapawaya tadiuma jimi jabai jiwe anua chintu kushibainabu \v 17 Éfeso anuabu dasibi judiobu inun judiobuman ninkatan datejaidakin Xanen Ibu Jesúsun kena kushipa unain itsakin: “Nun jamen datan akeaketidumaki”, ikin Jesúsun kena pawanibukiaki. \p \v 18 Janu ikunwainbu ichabu anua betsabu benixun jaska wakin chakabuwakubainima jatuki xabakabi chanikubainaibun \v 19 betsabu jabu mukayakin unanmisbun Jesús chibanun, iwanan, jawen mukayakin unanti una bexun dasibibun besuudi manchinxun tanakin jawen pei kadu 50,000 plata pei jexe tanaxun jawen nuiama kuakin keyunibukiaki. \v 20 Jaska waibun Xanen Ibu Jesúsun kaka pepa inun jawen kushipakidi betsabun jatu unanmakin dasibibu jatu ninkamakin keyukin nati anibuki. \p \v 21 Januxun Pablon shinankin yuikin: \p —Macedonia inun Acaya mai pakea anu kaxun ikunwainbu ana uinkubauntani Jerusalén anu ana en kaxanaii. Jadi kaxun jatu uintani Roma anuabudi Diosun ea yunuaiwen taea en jatu uin kakatsis idiaii— itan \v 22 janua jau bebunkidi Macedonia anu bununbun jawen medabewanika dabe Timoteo inun Erasto yunutan ana uxa eskadabesi Pablo Asia mai pakea anu bashikuyuaya \s1 Éfeso anuabu itimaskanibukiaki, na janchadan \p \v 23-24 ja jatu jaska wakin Jesúsun Bai Benakidi jatu unanmaibun janua plata mane juxupa dami wanika jawen kena Demetrion yushin jawen kena Artemisa jawen kenwanti jiwe dami mishtin wamistun jabe dayaibun pei ichapa bimisbuwen taexun Demetrion Pablon yusian bena bechipaiama yudabu Éfeso anuabu jatu itimaska wakin \v 25 jabu jabias keskadi dayamisbu jatu ichawaxun yuikin: \p —Ebe dayamisbuun, jaska nukukidi chakabu yuiaibu matu yuinun ea ninkaidakanwen. Nukun dayawen pepai nun jiwemisbu man unaiin. \v 26 Ja yusinan Pablon jatu yuikin: “Mekenen junin damiwadan, yushin kushipa diosmaki”, akin yudabu jabun bimisbu nuku putamakanikiki. Nenu nukun maewan Éfeso anu bestima jakia Asia jidabi anuxun jatu yusinkubaunai ninkakin jatu jaska wai man unaiin. \v 27 Jaskadan, meseki. Nun damiwai dayakin nun jawen pei bimisbu nuku mexteabu nun ana jawa jayatidumaki, danainbuwen taeadan. Jaska bestimadan, nuku medabewamis yushin dami ainbu nai anua kauani Artemisa inun jawen kenwanti templodan, jabu Asia anu jiweabu inun mai jidabi anudi jiweabundi ikis bechipaikin kenwanmisbuki. Jakia Pablon jancha ninkakin Artemisa ana kenwanma jawen kenwanti jiwe benukin dananxankanikiki, Pablon yusian besti ninkakinan— jatu wa \p \v 28 jatu jaska wa ninkatan Pabloki sinatakin bis iki sai ikin jui kushipawen yuikin: \p —Éfeso anu nukun yushin Artemisa pepajaidaki!— ikin yui jeneabumaken \p \v 29 jaskaibu yudan kaianen ninkatan Efeso maewan jidabi anua dasibi itimaskai bedukua akeakebaunkin Macedonia anua Pablobe beimabu Gayo inun Aristarco achibainkin janu dasibi icha tsaumisbu anu jatu xadabainkin iyuabu \v 30 janua dasibi ma ichabu anu Pablo nashui ikain jatu jancha wai kapanan ikunwainbun jadi nichianma nemabu \v 31 ja dikabi Asia mai pakea xanen ibubu Pablon jaibuaibun jatun jancha bumakin: —Mesekanikiki. Jau juyamanunwen— akin Pablo jabuan nemadiabu \v 32 janua ma ichabu itimaskajaidakin jancha kushipa betsa betsapa yui bis iki shan shanki iki itimaskaibun ichapabu jawa unanma bea ichabu yuka ikin: \p —¿Jaskai nun icha ikanai?— ikaibun \v 33 jakia jadatutunda ichabu jau judiobukidi jawa chakabu jayama jau jatu unanmakin daewanun judio xanen ibu betsa Alejandro ichabu anua yunukin xutubain jatu bebun nichianbu jau pesnunbun jawen meken jatu sananxuna \v 34 jakia Alejandro judio uinkin jatunabuma unantan danankin jawen jancha ninkakatsi ikama jancha kushipawen bis ikin yuikin: \p —Éfeso anu nukun yushin Artemisa pepajaidaki!— ikin yui yane jeneama 2 hora jabias jancha kushipawen yuiaibun \v 35 atimas jatun mae xanen ibu betsa jatun jatu kenexunmistun jatu nesewaxun yuikin: \p —Éfeso anua enabuun, matu yuinun ea ninkakanwen. Nukun yushin Artemisa jawen dami nai anua kauani inun jawen kenwanti templo jawendua nun mekejaidamis mai jidabi anuabun unan keyukanikiki. \v 36 Jaska chanimawen taea pestan shinan pewama man jaskatidumaki. Uindakanwen. \v 37 Na juni dabe man iweatunan, nukun yushin Artemisa kenwanti templokidi jawa atimapa wai inun jawa jakidi chakabu yuiabumaki. \v 38 Jakia Demetrion jabe dayamisbubetan chitekin jatu ja akatsi ikinan, na jatu jaska waibu nukun xanen ibu yununikabu ichaxun jatun jancha ninkaxun jabubetan unanti watidubuki, jaska jabuan amiskididan. \v 39 Jakia matun jawada betsa man pewakatsis ikaidan, nukun maewan xanen ibu yununikabube ichaxun jawada man bechipaiama man yuka jatubetan man pewadiatidubuki, jatube ichaxunan. \v 40 Jamen jaskawen taeama icha man itimaskajaidaibu natian jaskakidi man pewama romano xanen ibubun matu ja atidubuki. Matu jaska waibun nemakin nun jawa matukidi yuitidumaki. Ana jaska janchayamakanwen— \v 41 jatu watan jatu nichinikiaki. \c 20 \s1 Macedonia inun Grecia mai pakea anuxun Pablon yusinkin jatu shinan chankanwanikiaki, na janchadan \p \v 1 Éfeso anua itimaskabai ma jeneabun januxun Pablon ikunwainbu jatu yusin pewanun ixun jatu ichawaxun jatun shinan mestenwamatan Dios jatu yukaxuntan Éfeso anua kainkaini Macedonia mai pakea anu kashian \v 2 januxun jatu uinkubaunkin ikunwainbu yusiin jatube janchakin jatu benimawakin shinan chankanwankin keyutan, janua juni betsa betsapa jatu iyui atimas Grecia mai pakea anu Corinto dapi jikitan \v 3 janu jatuki nukutan jiweyukin uxe dabe inun besti nichintan jadidi Siria mai pakea anu kanun ika yubakatan niwe xaxu ewapaki inai kapanan januxun judiobun Pablo detekatsi yubakashinabu Pablon bana ninkatan shinan betsa watan ana Macedoniakidi mananan jawendi ana chintunkaini main kaya \v 4 jaska kainai jabun chibanbainai Berea anua Pirron bake Sópatro inun, Tesalónica anua Aristarco inun Segundo inun, Derbe anua Gayo inun, Timoteo inun, Asia mai pakea anua Tíquico inun Trófimo jabe bui \v 5 jatidi bebunkidi pukexun mae betsa Tróade anuxun nuku manaibun \v 6 januxun judiobun misi xaxama pi besi nawai nun jatube iyuaya janua Filipos anua Pablobe en kai niwe xaxu ewapawen pukei xaba 5 día binutan keti itan Tróade anu jatuki ana nukutan 7 día ikunwainbuki bai nun janu iyuniki. \s1 Tróade anuxun Pablon jatu yusinikiaki, na janchadan \p \v 7 Jabianuadi domingo meshu medan jaska nuku yunubaini Jesús nuku mawaxuni shinanmati misi tunkexun pikatsi ikunwainbubes nun icha meshukidi kanun ixun Pablon nuku yusin yamenapun jancha jenediamaken \v 8 jadi dintu ewapa jiwe keyatapa manaundi anu bin ichapa jadi jaya, jadixun dekuabu anu nuku ichawaken \v 9 jiwe kene kexa tapa dabe inun besti uinti xui anu bedunan jawen kena Eutico tsauxun Pablon yusin chaipawai ninkai uxa tenei janua uxachakayama manaundia kauani tin ikaya beninun ika jawaida butukidan ma mawa bechiabu \v 10 jakia Pablo butudiakidan jaki beukain teikutan ikunwainbu jatu yuikin: \p —Jawen dateyamakanwen, jiweakidan— jatu wa ana jiwea uiainbun \p \v 11 Pablo ana nukube inakain Jesús nuku mawaxuni shinanmati misi tunkexun nuku pimatan ana nuku yusin nukube janchashini ma xabaya jancha menetan nun kaya \v 12 bedunan kauana ana jiwea iyui dasibi benimajaidai inun buaibun \s1 Tróade anua Mileto anu Pablo kanikiaki, na janchadan \p \v 13 janua Pablon nuku dukun nuku nichian niwe xaxuwen kai Aso mae anu bebunkidi nun kanun Pablon nuku yunutan janua nuku yuikin: \p —Xaxun buantankanwen, en kapakeaidan, jadia ea ibainkaxunan— nuku wa niwe xaxu ewapawen kai \v 14 ma Aso anu Pablo kapakea jadia nukuki xaxun inakaini Mitilene anu keti ika janu uxashini \v 15 ana kai natukan jawen kena Quío kema xaxun uxadiashini ana kai natukan betsa jawen kena Samos anu keti ika uxashini janua bestenkaini Mileto chaimaken janu jikitan \v 16 Jerusalén anu Pentecostés xekiwan bimi betsa ja dukun kanimistian judiobu besi nawamisbutian jatube besinun ika jin jin ikin Asia anu uxa ichapai ana bashikukatsi ikamawen taea Éfeso anu Pablo kama Mileto anu niti ixun manakin \s1 Éfeso anuabu mekenikabuki Pablo jawen jenei jatuki chaninikiaki, na janchadan \p \v 17 Éfeso anua ikunwainbu mekenikabu jau Mileto anu bea jau jabe janchai benunbun Pablon jawen jancha jatu kenexun bumaken \v 18 uinbidani Mileto anu mekenikabu beabu Pablon jatu yuikin: \p —Matun mae pakea Asia anu en matu anu jiki taeyama jaska en jiwekunkainmis man unaiin. \v 19 Eadan, matu anuxun en shinanen shinain chikishi jawa keanma en Xanen Ibu Jesúsun ea yununi duawai ninkabumabiaken matuya kaxai beun jene jabakin judiobun ea ichakawabiabu matu anuxun bikajaida tenei en Jesús dayaxunkunkainyamaki. \v 20 Ea jaska wabiabu dasibibun besuudia inun matun jiwe betsa betsapa anuxun matu yusinkin matu medabewanun, iwanan, jawa meseki dakeama en matu yusin jeneama iniki. \v 21 Jaska inun, Dioskidi chakabumisbun jau shinan betsa watan nukun Xanen Ibu Jesús inun Dioskidi shinan betsa watan man ikunwanunbun judiobu inun judiobuma en matu yusinjaidaniki. \v 22 Jakia eskatian Diosun Yushin Pepatun Jerusalén anu ea yunu chakayamaiwen taea jadi en uin kaii. En jadi jikia dasibibu jaskadada eki tanabu en unanmaki. \v 23 Jakia mae tibi anu en ka Diosun Yushin Pepatun bebunkidi ea jatu unanmakin bichiti jiwe anu ea bichixanaibu inun betsa betsapawen ea bika tenemaxanaibu ea yuimisbuki. Ja besti en unaiin. \v 24 Jabiaskabiaken eadan, en jiweawen nui yaushiama en daya Jesúsun ea yununiwen taexun Dios yudabuwen nuikin jaska wakin jawenabu jatu wakatsis ikaikidi punu nukama benimai jeneama en jatu yusinkin keyukatsis ikunkainaii. \p \v 25 —Jaska inun, Dios xanen ibuaikidi en matu yusinkubaunyama tsuan man ea ana uianma ixanai en matu yuiaii. \v 26-27 Jaskaken ikis matu yuinun ninkakanwen. Dasibi Diosun yudabu yubani jawa juneama xabakabi en matuki chanimiswen taexun tsuanda jabun danankin Jesús ikunwanmabumawen taexun Diosun ea kupiama ixanikiki. \v 28 Jaskaken ibubis mekekin Diosun Yushin Pepatun matu katua medabewakin ikunwainbu mekekubainxankanwen. Diosunabu jatu wakatsi ikin jawen bake yunua mawaxunkin jawen jimiwen jawenawakin medibi jatu wani jatu putama jatu uindaxunxankanwen. \p \v 29 —Jamen betsadan, en ma kainkainiken kaman inu puben keskabu bexun chaxuwan xukua yamawamis keska wakin ikunwainbu chaxuwan keska achixun tenankin yamawanun ika imisbu keska bexankanikiki. \v 30 Matu ibubis matu anua janubi benitan xanen ibutan: “Ea chibankanwen”, ixun matu padankin matu chani yusinxankanikiki. \v 31 Jaskawen taexun badi dabe inun besti matube jiweyuxun man kaneai tibi en matu mextamakubainkin matu yusinkubainkin badidi inun meshu medan matuya kaxabetanan en matu jaska wani jakimayamakanwen. Eskatianan, janun ibubis bedu mestenwandikanwen. \p \v 32 —En betsabu inun en puibuun, en matu jancha wai ma jatixun en matu keyuai ninkakanwen. Natian Dios en matu yukaxunaii. Jawen jancha pepa nuimis man unanyan jaska dasibi yubakani Dios matuwen dayakin jawen kushipawen matu amaxanikiki, man jawenabu medibi ewai unanepanunbunan— itan \p \v 33 —Daketapakin ibubis matun pei inun matun mabu matu bianun ika kemuama \v 34 jakia jaskama ea en jatube dayai jawa jatu bika tenemama jaska ea inun jabun jamapai jayama bikatsis ikin mekenen dayakin en bikubainima man nuku unaiin. \v 35 Jaska inun, nukun Xanen Ibu Jesúsun nuku yusinkin yuikin: “Tsuada nuitapakin jawada bi benimamisbuki. Jakia tsuanda nuitapaibu medabewakin inain benimachakayamamisbuki”, jatu wani shinain: “Chikishama dayakin nuitapaibu medabewakubainxankanwen”, akin en matu yusinkubainmiski— iwanan, \p \v 36 jatu yusin menetan Pablo danti ikaya jabe danti iki keyuabu jau Diosun jatu mekekubainxanun Pablon jatu yukaxuntan meneaya \v 37 janua dasibitun teikutan jaya kaxabetanan Pablo tantsu atan: \v 38 “Ana man ea uianma ixanaii”, ikin jatu yuixuwen taea jawen nuichakayamai ana benimama punu nukatan jabiaskabia nichinun ika ianenwan kexa anu xaxu anu Pablo iyuabun \c 21 \s1 Jerusalénkidi Pablo kanikiaki, na janchadan \p \v 1 januxun Jesús ikunwainbu jatu jenebaini niwe xaxu ewapaki nun ana nanekaini natukan betsa jawen kena Cos anu kayanbis besusi nun pukea janu uxashini ana kai natukan betsa jawen kena Rodas anu uxadiakaini janua ana kai mae betsa Pátara anu jikixun \v 2 niwe xaxu ewapa betsa Feniciakidi kanun ika nexea bechitan jawendi kanun, ika jaki maekin jawen ibu pakatan jatube nun ana kai \v 3 ana patanbainkatsi ikama besusi pukei natukan ewapa jawen kena Chipre yusiudi dainbaini mai kesua Siria anu patankubauni Tiro anu jatun mabu apakatsis iki janu jikikaun keti iken \v 4 janua ikunwainbuki nukutan janu mapekeyushina semana bestichai jatuki nun bayuaya Diosun Yushin Pepatun bebunkidi ikunwainbu yuia jabuan Pablo yuikin: “Jerusalén anu kayamayuwe”, akin keyuabu \v 5 janua 7 día ma keyuaya: “En ma kaii”, nun jatu wa nuku nichinun ika jatun mae anua jabun ikunwain junibu inun jatun ainbuaibu inun jatun bakebuya dasibibun nuku chibanbidan ianenwan kexa anu bea mashin nukube danti itan nukubetan Dios kushipa yukatan \v 6 nuku jaska waxuntan nun kai penun nuku nichinkin nuku xaxun ainitan janua jabu jatun jiwekidi chintunbainaibun \p \v 7 janua Tiro anua kai mae betsa Tolemaida anu keti itan ja xaxuwen nun juai jenetan ikunwainbu nun jatu bechima benimakin nuku yukabu jatuki bayui janu uxashini \v 8 janua meshukidi Pablobe bestenkaini ana kai Cesarea anu jikitan Jerusalén anuxun ja 7 medabewanikabu wakin jatu katunibu betsa jawen kena Felipen Diosun jancha jatu yuikubaunmistun jiwe anu jikitan jaki bai nun janu iyuken \v 9 jawen ainbu bake dabe inun dabe beneyadiabuman Diosun jancha jatu yuidiakubainaibun \v 10 janua xaba eskadabes kaya Judea mai pakea anua taxnikidani Diosun jancha jatu yuidiakubainmis jawen kena Agabo jua jikia \v 11 nuku uintanun ika juxun Pablon nanexeketi bitan jawen tae inun jawen meken ibubis menextan yuikin: \p —Diosun Yushin Pepatun ea yuishina matu yuinun ninkakanwen. Na en akai keska wakin Jerusalén anuxun na nanexeketi ibu judiobun achixun neatan romanonawabu anu inanxankanikiki— nuku wa \p \v 12 ninkatan Jerusalén anu jau ana jadi kayamanun nuku inun Cesarea anuabun nun nemakin bashibiakubaina \v 13 Pablon nuku kemakin: \p —¿Jaskai ewen taea kaxakin man ea juinti nishmawakanai? Jesús ikunwankin en chibanmiswen taea Jerusalén anuxun ea achixun neaxanaibuwen en dateamaki. Jakia en Jesús dayaxunkunkainmiswen taea en jadia mawadiaxuntiduki— nuku wa \p \v 14 jaska waxun jawen shinan betsa wamatima jau jaskadatanun nema jenetan yuikin: \p —Nukun Xanen Ibun shinanen iwe— nun wa \p \v 15 jabe kanun ixun nukun mabu pewatan Jerusalénkidi kakunkaini nun mapekeaya \v 16 Cesarea anua ikunwainbu jatidi nukube bushinxun juni betsa Chipre anua kaini jawen kena Mnasón ma badi ichapa Jesús ikunwanpakemistun jiwe Jerusalén anu nun jabe iyunun nuku jadi iyukin \s1 Pablo Santiagoki banikiaki, na janchadan \p \v 17 janua Jerusalén anu jikitan Mnasónen jiwe anu nuku iyuabu ikunwainbu nukuwen benimabidan nuku iabu \v 18 janu uxashini Jesúsun betsa Santiago nun jaki bai ka jabianudi dasibi mekenikabu nun jatuki nukua \v 19 jatube yuka itan janubi Pablon jatu jancha wakin jaska Diosun medabewakin dayamakin jamapai betsa tibi judiobuma anuxun Jesús jatu ikunwanmakubainai binumakubainshina jatuki chaniai \v 20 ninkabaikin januxun Dios kenwantan jabu betsan Pablo yuikin: \p —Nukun betsaan, mia yuinun ninkawe. Nukunabu judiobu midimabun Jesús ma ikunwanbiakin jawen nemati inun jawen yunuti Moisin nukun xenipabu yusini meke pewaxun jenekatsi ikama chibanpakemisbun \v 21 min akaikidi mia yuankin yuikin: “Nukunabu nawabube jiwea Pablon jatu yusinkin Moisin yusini jau ana chibanyamanunbun inun jatun bakebu jau jatun jina kubichi ana mexteyamanunbun jatu yusinkin yunumiskiaki”, ibidan ibidanmisbuki, mikidi chani bexun yuikinan. \v 22 Natian min ma jua ninkatan yudabu miki sinatakin mia danantidubuki. Jaska mia uiainbun jawawen nun mia jaska watidumaki. \v 23 Min jaska wakin jatu daewanun mia yuinun ninkawe. Nukun betsabu 4 juni Diosbe yubakaima ma keyui kemai na jabia tsauabuki. \v 24 Jaskaken mia jatube kaxun Templo anu jatube pepakin Diosbe nukunabu janchaxunikabun nukun beya chibankin jau Dios ana matuki sinatayamanun Dios yubaimabu jatu pakaxuntan jabun bu jatu maxtemakin mankuamaxanwen. Min jatu jaska waxunken judiobun Jesús ikunwankin dasibibun uinkin Diosun jancha Moisin yusini kaneama min chibanmis inun jamenmens mikidi chani chakamisbu unanxankanikiki. \v 25 Jaska inun, judiobuman Jesús ikunwainbukidi jau nukun beya chibanyamanunbun nun ma jatu bebunkidi kenexunimaki, shinan besti watan eska wakinan: “Yushin dami betsa kenwankin nami inanmisbu piyamaxankanwen. Ja inun, jimi ayamaxankanwen. Ja inun, yuinaka tenexabu piyamaxankanwen. Ja inun, ainyankin jaska Moisin nuku nemakin kenexuni chibanxankanwen, jau nukunabu bedabindabeyamanunbunan”, nun jatu waniki— aki Santiago jancha meneaya jawen jiwe anua kainkaini Mnasón jiwe anu nun ka \s1 Templo jemaintin anuxun Pablo tenanun, iwanan, achinibukiaki, na janchadan \p \v 26 janua uxashini bestenkain Pablon ja 4 junibu iyui jatube pepanun, iwanan, Templo jemaintin anu kaxun jaska Diosbe jawenabu janchaxunikabube janchanamei pepatikidi jatube yubakaxu taewaibun janua ja 4 yubakaimabu jabu meneaitian ja 4 juni tibitun jawen inankuin betsa betsapa bui Diosbe jawenabu janchaxunikabu anu bestibu buxuanbu Pablon jatu banabima \p \v 27 ma 7 xaba keyui kaya Templo jemaintin anu Pablo nikaunai Asia mai pakea anua judiobu beshinxun bechitan yudabu jatu itimaska wanun ixun pubenkain Pablo achitan \v 28 jancha kushipawen jatu yuikin: \p —Israelbuun, nuku medabewai bekanwen. Na juninan, mae tibi anuxun yudabu jatu yusin chakakin nukukidi inun, Moisin yusinikidi inun, na nukun Templokidi jau shinan betsa wanunbun jatu yuikubaunmiski. Ja dikabi nukun Templo anu griegobu jatu iwexun nukun Templo medibi ma jatu atimapa wamaikiki— ikinan, \v 29 jaska yuidan, ja dukun Éfeso anua judiobuma griegonawa jawen kena Trófimobe Pablo Jerusalén bai tanabidanai uinshinxun ja juni Templo anu iyua dabanen madias shinankin kaneidan. \p \v 30 Januxun yudan kaian itimaskai kushibidan Templo jemaintin kene medibi anua Pablo achitan xabakan kainmakin xadabainaibun Templo xui beputi mekenikabun jawaida bepuaibun \v 31 jaska Jerusalén anuxun Pablo tenanun, iwanan, kusha kusha akin ma tenain buanaibu maewan jidabi itimaskaibun romano soldadobu xanen ibun jaskaibu banabimabu ninkatan \v 32 jawaida jawen soldadobu inun soldado xanen ibu bexmasbu jatu ichawatan jatube kushikain ja yudan kaian icha itimaskaibu anu maputushitan jatu uianbun Pablo kusha kusha akaibu jatu mepanmatushitan \v 33 januxun soldado xanen ibu Pabloki kematan jawen soldadobu yunua jaki nidi iki keyutan mane dispi chiwetameya dabewen menexkin junexaibun xanen ibun jatu yukakin: \p —Nadan, ¿tsuamen? ¿Jawa matu chakabuwaimenkain?— jatu wa \v 34 jabun jawa unanmabia unanumas jancha betsa betsapa yuia akeakekin jawa tapinmakin pewabuma jawen soldadobu jatu yunukin: \p —Janu nukun mishki jiwe kushipa anu iyukanwen— jatu wa iyuaibun \v 35 yudabu mesebainaibun Pablo soldadobun iaxun tapaitiwen mapemabainaibun \v 36 yudan kaian jaki sinatai jachun bukin jui kushipawen yuikubainkin: \p —Tenankanwen! Tenankanwen!— ikubainaibun \s1 Jawa chakabumakidi Pablon jatu yuinikiaki, na janchadan \p \v 37 januxun soldadobu janu mekei jiwemisbu mishki jiwe anu Pablo bichi buaibun griego janchawen Pablon romano xanen ibu yukakin: \p —¿Eska en mibe janchatidumen?— aka \p xanen ibun kemakin yuikin: \p —¿Aa, min griegon janchayadaka? \v 38 Jaskakenan, miadan, egiptonawa betsa xanen ibukin nukun mae nuku mebinun ika jawen 4,000 junibu puben chachinanbu janu tsua jiweabumanu jatu iyutanimadan, min ja dabanenbin en ikai— aka \p \v 39 Pablon kemakin: \p —En jamaki. Eadan, en judiobin. Mai pakea betsa Cilicia anu mae kushipa Tarso anua en kainiki. Ea jaska wama ja yudabu en jancha wayuai ea jeneyuwe— aka \p \v 40 xanen ibun janii: \p —Iwe— akin jeneyua \p mishki tapaiti kexa nixun jawen meken menexekedabea sanantan jatu nemakin pes wakin keyua mapuabun judion jancha hebreowen Pablon xabakabi jatu yuikin: \c 22 \p \v 1 —En betsabu inun en epabuun, jaska en chakabuma ekidi matu yuinun ea ninkakanwen— jatu wa \v 2 jabun jancha hebreowen jatu yuia ninkai ana jawa banama ninkaibun Pablon jatu yuikin: \p \v 3 —Eadan, en judiodiki. Mai pakea betsa Cilicia anu mae ewapa Tarso anua en kainbiani na Jerusalén anu ea iwenixun na jabianuxun ea yumewanibuki. Jaska Diosun jancha Moisin nukun xenipabu yusini Gamalielin ea yusin pejaidawakubainai tapinixun en Dios dayaxunkatsis ikunkainaii, na jabiatian man Dios dayaxunai keskadiaidan. \v 4 Uatianan, Dios dayaxunun, iwanan, tsuabunda Bai Bena Jesúskidi ikunwainbu jatu tenanun, iwanan, junibu inun ainbuaibu achixun bichiti jiwe anu jatu yunukin en jatu ichakajaida wakin en jatu nuitapa waniki. \v 5 En jatu jaska waya Damascokidiadi Jesús ikunwainbu benabaunkin achitan nenu iwetan en jatu kupixanun ea kushipa wakin Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibujaida inun nukun mekenikabun Damasco anu xanen ibubukidi ea kenexun ea inantan jadi ea nichinibuki. Na jabiabu Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibujaida inun nukun mekenikabun ea yununibun en jaska akubaini unankin matu yuitidubuki. \p \v 6 Janua ea kushipa wakin kene ea inanbu bui jaya kai Damasco bai tanabaini ma en kemaya badi manananbi nai anua bin chaxa kushipajaida pexekidan ea dachaxaya \v 7 en main di ika dakaxun ninkaya jui taxnikin ea yuikin: “Sauloon, Sauloon, ¿jaskakin min ea ichakawakubainai?” ea wa \v 8 eandi yukakin: “Xanen ibuun, ¿min tsua iki ikai?” en wa januxun ea ana yuikin: “Jabia ea ikunwainbu min jatu ichakawakubainaidan, en Jesús Nazaret anuaki”, ea waya \v 9 ja junibu ebe bukin bin chaxai uinbiai jawen jancha ninkabumaken \v 10 eandi yukakin: “Xanen Ibuun, ¿jaskapa?” en aka en Xanen Ibun ea yuikin: “Benikaini kai Damasco anu kaditanwen, jadixun min jaskakunkainxanai tsuanda mia yuixanikikidan”, ea akaya \v 11 ja bin chaxapan ea bedu nuka wakin ea meshu bepua en ma bepexebia en uianmaken en jaibuaibun metsunxun Damasco anu ea iyunibuki. \p \v 12 Janu en jikishinken juni betsa jawen kena Ananíasin Moisin jancha pe chibanmis judio betsabun janu jiwexun kenwanmisbu \v 13 Ananíasin ea medabewatanun ika jua ea dapi nixun yuikin: “Sauloon, Jesús ikunwain ma min nukun betsaki. Ana min beduwen uin bena wadiwe”, ea waya samama en bedu kayatiwatan en ja uianyan \v 14 ana ea yuikin: “Ja nukun Dios nukun xenipabun kenwanpaunibu jabiatundi mia katunixun mia unankin jau jawen shinanwen jawen bake pepa Jesús min uinun jawen juiwen mia jancha washinaki. \v 15 Jaskawen taexun mianan, jawada uinkin min ninkashina yudabu mai jidabi anu jiweabu min jatuki chanikunkainxanaii”, iwanan, \v 16 “Jaskakenan, ana jatixuinda manama min Dioskidi chakabukunkainmis jau mia buaxunun Jesúsun kenawen taexun en mia nashimai kanun benidiwe”, ea waniki. \p \v 17 Janua Jerusalén anu en ana chintunkidanshina Diosbe janchanun ika Templo jemaintin anu ka en jabe janchai nia namai keskakin \v 18 Jesús en uianyan ea yuikin: “Nenuxun min ekidi jatu yusianyan mia ninkama ixankanikiki. Jaskaken menan jawaida Jerusalén anua taxnidikaintanwen”, ea wa \v 19 ean yuikin: “Xanen Ibuun, janu ichamisbu jiwe tibi anuxun mia ikunwainbu achixun bichiti jiwe anu jatu bichimaxun jatu kupikin en jatu kusha kusha amakubainshina dasibitun ea unankanikiki. \v 20 Ja inun, min jancha yuixunika Esteban mankanwen tsaka tsaka akaibu uinkin jabun akai keska shinankin jatun tadi en jatu mekexunshinaki”, en wa \v 21 en Xanen Ibun ea nemakin: “Chaijaida yudabu betsa betsapa judiobuma anu en mia yunuaii. Jadi kaditanxanwen!” ea waniki— jatu wai \s1 Pablo romano documentoya jatu unanmanikiaki, na janchadan \p \v 22 ja judiobu ichabun jatixun besti Pablon jancha ninkaxuntan ana judiobumakidi ninkakatsi ikama jakidi sinatakin unanxubima yuikin: \p —Ja junidan, nun ana jiwea uinkatsi ikamaki! Tenankin yamawadikanwen!— iki \p \v 23 jeneama keketikubainkin jaki sinatai naxuku paepakin jatun peyabukumisbu tadi pekatan mai bekush bekush akin kudu sa sa akaibun \v 24 jaskadawen taea dasibibu jaki sinataibu unankatsis ikin romano xanen ibu comandanten soldadobu yunukin: \p —Nukun meketi jiwe uke medan mistuyukanwen. Jadixun jaskai jaki sinatai biski ikanimenkain jau nuku yuinun bichi kushatiwen kusha kusha akin chanimakanwen— jatu wa \v 25 bichixun jawen nea pekatan januxun kushakatsi pewaibun janua xanen ibu bexmas capitán ja dapi nia Pablon yukakin: \p —Romano juni documentoyabiakenan, ¿unanti wadiama man kusha kusha atidumen? ¿Ja dikabi jawa chakabu washina unanmadi man adiatidumen? ¿Jaska man yunuai? Eadan, en matun documentoyakidan— aka \p \v 26 jaska wa capitánen ninkabain jawen xanen ibu comandante anu ka jaki chanikin yuikin: \p —Ja junidan, romano documentoyakiaki. Chanimamenkain, yukatanwen— aka \p \v 27 xanen ibu comandante kaxun Pablo yukakin: \p —¿Chanima min romano documento jayamen? Ea yuidiwe— aka \p Pablon kemakin: \p —Jawaikika! En jayabin!— aka \p \v 28 januxun xanen ibu comandanten Pablo yuikin: \p —Ena bikinan, pei ichapawen pakatan en biniki— aka \p Pablon ana yuikin: \p —Enadan, jaskamaki. Romano en kaian jawa pakama en documento ea inanibuki— ikai \p \v 29 ninkatan datei kushatiyabun jenebainaibun jatu neamaxunwen taea romano xanen ibu comandante datebetanan Pablo jawa wama duawakin jau pe mekenunbun jawen soldadobu yunubaina \s1 Junta Suprema judio xanen ibubuki Pablo chaninikiaki, na janchadan \p \v 30 janua xanen ibu comandanten uxashini penaya jaskaya Pablo chiteshinabumenkain, iwanan, tapinjaidakatsis ikin mane dispi chiwetameyawen nexashinabu comandanten jawen soldado jatu pekamatan Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibubu inun Junta Suprema dasibi jatu ichawatan Pablo kainmabain jatu anu iyuxun jatun besuudi nichian \c 23 \p \v 1 Junta Suprema ichabu dasibi xabakabi beiskin Pablon jatu yuikin: \p —En betsabuun, matu yuinun ninkakanwen. En jawa Dioski chakabu nima natian Dioski dateama unanuma en jiweaki, Diosun ea unanyanan— jatu waya \p \v 2 ja dapi niabun jau betsan kepais atanun Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibujaida Ananíasin jatu yunua betsan kepais aka \v 3 sinatakin Pablon kemakin: \p —Bemakis min bepadamebiaya min juinti chakabu unantan Diosun mia kupikin mia kepais adiaxanikiki. Min jadi tsauxun Diosun jancha kenenibuwen ea unanti wabiakin jau ea kepais anunbun jatu yunui na jabia Diosun jancha min kaneaii— aka \p \v 4 ja dapi mapuabun jawaida nemakin yuikin: \p —Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibujaidaki dateama min jaki sinataii— akabu \p \v 5 Pablon yuikin: \p —En betsabuun, Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibujaidama dabanen en unanma ikaii. “Matunabu xanen ibukidi jancha chakabutimaki”, ibianiken en kanexuki— itan \p \v 6 xanen ibubu ichabu Junta Suprema anu jatidi saduceobu inun jatidi fariseobu Pablon unankin jui kushipawen jatu yuikin: \p —En betsabuun, eadan, en fariseoki. En epa inun en xenipabu fariseobu idianibuki. Mawa ana jiwexanaibu ikunwankin en manaya ea unanti wakin man daka ea danain ikai— jatu wa \p \v 7-8 “Mawa ana besteanbuma ixanai inun Diosun nai tsuma inun yushin jayamaki”, ikin saduceobun yuimisbun janua fariseobu jaskama: “Mawabu ana bestenxanai inun Diosun nai tsuma inun yushin jayaki”, akin yuimisbuken Pablon ja jamebi jaskakidi jatu jancha wai ninkatan fariseobu inun saduceobu ja iki janubi kemanamei ja ichabu anua paxkaibun \v 9 jaskaibun unanxubima dasibibun yui kemanamei keketikubaunaibun janua Diosun jancha kenenibu yusinananmisbu fariseobu betsa benitan fariseobu janchaxunun, iwanan, jatu yuikin: \p —Na juninan, jawa chakabuwamaki. Yushin kasmai nai tsuma jabe janchai daki ishianki— jatu waibun \p \v 10 pubenjaidai kemanamei jancha bedukuaibuwen taexun Pablo yaushikin ninia akeakekin paxka paxka akana ika datekin romano soldado comandanten jau i benunbun jawen soldadobu yunua ichabu anua Pablo iyuxun jawen meketi jiwe kushipa anu soldadobun ana bichiabun \p \v 11 uxashini ana meshu betsatian Pablo anu nukun Xanen Ibu juxun yuikin: \p —Pabloon, dateama benimawe. Na Jerusalén anuxun ekidi ikunwankin min jatu yuishina keskadi wakin Roma anuxun jabiaskadi ekidi jatu yuiditanxanwen— awani kaken \s1 Pablo tenankatsi yubakanibukiaki, na janchadan \p \v 12-13 janua penaya judiobu ichapajaida 40 binua icha Pablo tenankatsi yubakai yuinamei: \p —Pablo tenanun ika tenandiama ana nun jawa piama inun nun jawa nuxuama ixanaii. Jakia adiama jawada nun piken Diosun jau nuku kupixanunwen— iki jaskakidi shinain janchabaini \v 14 buxun Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibubu inun xanen ibu bexmasbu anu buxun betsan jatu yuikin: \p —Nukubunan, Pablo tenanun ika nun jakidi yubakaxuki. Adiama ana nun jawa pitiduma inun nun jawa nuxutiduma nun yubakaxuki. Jakia tenandiama jawada nun piken Diosun jau nuku kupixanunwen, iki 40 junibu binua jaskakidi shinain nun janchakanxuki. \v 15 Jaskaken dasibibun man ana unanti pejaida wakin Pablo jau ana iwenunbun bepadantan romano soldado xanen ibu comandante yukakanwen. Januxun iweaibun janu man ichamisbu anu jikidiama nun tenanxanaii— iwanan —Nun yubakakanxu nun ma peki— ikaibu \v 16 Pablon puin juni baken jaskaibu ninkabaini jawaida kain soldadobun meketi jiwe anu kaxun jaska yubakakanxu Pablo yuia \v 17 romano soldado xanen ibu bexmas capitán betsa kenaxun Pablon yuikin: \p —Min xanen ibu comandante jau jawada ninkaxukidi banabimanun na bedunan iyutanwen— aka \p \v 18 janua jawen xanen ibu comandante anu capitánen bedunan iyuxun yuikin: \p —Jawa daki jau mia yuinun na bedunan mianu en iwenun ja Pablo nun bichishinatun ea yunuxuki— aka \p \v 19 romano comandanten metsunxun tadi bedunan ja besti iyuxun yukakin: \p —¿Jawa min ea yuinun ika ikai?— aka \p \v 20 bedunantun yuikin: \p —Pablo ana yukanun, iwanan, mia bepadantan meshukidi jabu Junta Suprema anu min Pablo jatu iyuxunxanun mia yukai bekatsi ma xanen ibubu yubakakanxuki. \v 21 Jakia 40 junibu binuatun Pablo tenankatsi yubakakanxun junexun manakanikiaki. Tenandiama ana jawa piama inun jawa nuxuama iyukanikiaki. Tenandiama jawada piaibun Diosun jatu kupixanikiaki. Jaskakanxu mian besti: “Peki”, min jatu wanun mia yukai bekanikiaki. Jatun jancha ikunwanyamaxanwen— aka \p \v 22 comandanten ninkatan bedunan yuikin: \p —Jaska min ea yuixu tsua kakawayamatanwen— axun nichian bedunan kaya \s1 Jatun xanen ibu Félix anu Pablo yununikiaki, na janchadan \p \v 23 januxun romano comandanten jawen capitán dabe jatu kena beabu yunukin: \p —200 soldadobu main buaibu inun, 70 caballoki katsaumea buaibu inun, janua 200di jatun jashia buaibu ichawakin jatu pewakanwen. Meshu medan 9:00 badiken Cesarea anu nichintankanwen, \v 24 nukun xanen ibu Félix anu iyukinan. Medibi caballo betsaki katsaunxun Pablo jawama meke pewaxun piskumatankanwen— jatu wa kakatsi soldadobun pewaibun \v 25 jau keneyabi butanunbun comandanten kenexunkin: \q1 \v 26 “En ea comandante Claudio Lisiasin min en xanen ibu pepajaida Félixiin, en mia jancha bumai uindaxanwen. \v 27 Ja juni jawen kena Pablo jaki sinatakin judiobun achipakebaun tenanpananbun romano documento jayaken tapintan jatu nemanun ika en soldadobube kaxun en jatu mepanmashinaki. \v 28 Januxun jaskai jaki sinatakin ja akanimenkain tapinun ixun dasibi judio xanen ibubu Junta Suprema ichabu anu iyuxun \v 29 jatun xenipabun yusini Pablon betsa wamis jaki sinatakin chitekin kunyan akaibu en ninkashinaki. Jakia jawa chakabu jayamawen taexun jaska ja juni tenantima inun jaska bichiti jiwe medan bichitimaken en jatu nemashinaki. \v 30 Jakia tenanun ika jaki yubakaibu ninkatan ja juni jawaida mia anu en yunua iyukanikiki. Mian mekeyuwe. Jabu jaki sinataibu judiobu buxun jau jadixun chitenunbun mia anu en jatu yunudiaxanaii, jau jabun chiteai miandi min ninkaxanunan. En xanen ibu pepajaida Félixiin, jatiski, en janchadan”, \m axun jatu bumaya \p \v 31 jaska wakin soldadobu yunua meshu medan Pablo iyushinkin mae betsa jawen kena Antípatris anu bichiabun \v 32 jadia jatuki pena soldadobu meshukidi main beshianbu ana Jerusalén anu chintunbidanaibun jatidi soldadobu caballowen bushianbun Pablo jabun iyukubaini \v 33 Cesarea anu jikitan Félix anu iyuxun kene inankin Pablo yunuabu \v 34 kene uinxun Félixin Pablo yukakin: \p —¿Min janiamen?— aka \p Pablon yuikin: \p —Cilicia anua en kainiki— ikai \v 35 ninkatan Félixin yuikin: \p —Min jaskaya jabun mia chiteshina beaibutian jatubetan en mia ninkaxanaii— atan jawa wama Herodesin jiwe itamama anuxun jau Pablo mekeyununbun jatu yunushinken \c 24 \s1 Jawa chakabuwama ishiankidi Pablon Félix yuinikiaki, na janchadan \p \v 1 janua ma 5 día binukainaya Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibujaida jawen kena Ananías maewan Cesarea anu kakin judio mekenika betsabu inun juni unanepa pe jatu janchaxunika jawen kena Tértulo Jerusalén anua jatube kai jikitan Pablo chitenun ika xanen ibu Félixin besuudi ichabun \v 2 Pablo iweabu Tértulon jakidi chitekin taewakin xanen ibu Félix yuikin: \p —Nukun xanen ibuun, min pejaidaki. Dasibi pewai duapai unanepai min xanen ibuaya miwen taea unanuma nukun mai pakea anu nun pe jiwekunkainmiski. \v 3 Min nuku jaska waiwen taea shinan chankankin enabun mia kenwankubaunmisbuki, min nukun xanen ibu duapajaidadan. Ean en mia jabiaskadi waii, Felixiin. \v 4 Jatixuinda jancha chakayamakin mia bikawama eskadabes en mia yuiai ea ninkayuwe. \v 5 Na juni Pablodan, chanimajaida jakidi pemajaida nun uiaiin. Jesús Nazaret anuatun yusian chibainbu jatu bebunxunkin mai jidabi anua judiobu manibaunabu bikawakin jatu yusin chakakin paxkakin jatu itimaska wakubainmiskiaki. \v 6 Jaska besti wama nukun Temploki meseama nuku chakabuwanshinaki. Jaska waya nukunabun achiabu nukun xenipabun beya chibankin unanti watan nun kupipanan \v 7 soldado comandante Lisias jawen soldadobube kaxun jawen kushipawen taexun nuku mebinshinxun \v 8 nenu mia anuxun nun chitenun nuku yunushinaki. Januxun min mian Pablo yukaxun jaska en mia yuixu chanimamenkain min unantiduki— akaya \p \v 9 ninkatan ja judio xanen ibubu jatube ichabun Tértulon jancha bechipaikin Félix yuikin: \p —Chanima jabiaskaki— akaibun \v 10 januxun jau Pablondi jatu jancha wanun xanen ibu Félixin yunukin tewexuna januxun Pablon xanen ibu Félix yuikin: \p —Badi ichapa xanen ibukin enabu min pe jatu mekekubainmis unain benimakin jaska en jawa chakabuwaisma jamen ea chiteaibu jatun jancha nemakin en mia tapinmai ninkawe. \v 11 Dios kenwantanun ika ma 12 día Jerusalén anu en jikishinaki, jaska chanima mia yuka ikin min unantiduki. \v 12 Januxun Templo anua inun janu ichati jiwe anua inun janida janchai nixun yudabu en jatu itimakawai tsua en jaska wai ea jawa ninkabuma ishianbuki. \v 13 Jaskawen taexun ja junibun mia jaskakidi yuiaibuwen taexun jatun jancha kayabi jawa jayamaki. \v 14 Jakia jaskakidi ekidi mia yuiaibudan, xabakabi mia yuinun ninkawe. Jesúsun Bai Bena nun chibanyan: “Dioskidi kanekanikiki”, iwanan, nuku aki ikanikiki, jaskamabiakenan. Jesús ikunwankin nukun xenipabun Dios kenwanpauni en duawapakemiski, Moisin yusini inun Diosun jancha yuixunika betsabundi kenenibu dasibidi ikunwankinan. \v 15 Jaska wakin yuda pepabu inun chakabubu kupikatsi Diosun jatu ana bestenwanxanai ikunwankin en manaii. Jabiasdi na judiobu nukube ichabun jabiaskadi manadiakanikiki. \v 16 Jaskawen taexun Dioski inun junibuki en shinan chakaismaki, jaskai jiwei pepanun ixunan. \p \v 17 Jaska inun, betsadan, badi ichapa mai jidabi mae tibi kakunkauntani enabu inankuin jatu bexuin inun Dios kenwankin chaxuwan jatu kuamatanun ika en ana chintunkidanshinaki. \v 18 Januxun nukukidi Dios pepa shinanmatan Templo jemaintin anuxun chaxuwan en inankuianyan eki jawa juni ichabuma inun tsua itimaskabumaken Asia anua judio betsabu eki nukuxun ea jabun itimaska wakin taewashinabuki. \v 19 Ea jabun jaska washinabu ja Asia anuabu jabu betidubuki, mia bebun xabakabi nixun ea chiteidan, en jaskashinken eki sinatai ishianbumenkainan. \v 20 Beabumaken nukun xanen ibubu Junta Suprema ichaxun ea unanti wakin jawada en chakabuwamis ea tapinshinxun na xanen ibubun mia jaska yuikeankanaii. \v 21 Jakia Junta Suprema xanen ibun jatun besuudi nixun jancha kushipawen jatu yuikin: “Mawabu ana bestenxanaibu en ikunwainwen taexun natian man ea unanti waii”, akin Jerusalén anuxun en jatu yuishinawen taea eki sinatai ikanimenkain. Jatu yukawe— aka \p \v 22 Jesúsun Bai Benakidi unanjaidakin Pablon yuiai ninkatan judiobu manamakin Félixin jatu yuikin: \p —Jatiada comandante Lisias Jerusalén anua juaya en ana matu unantijaidawaxunxanai, matunaki. Manayukanwen— jatu waya \p \v 23 janua jawen jaibuaibun Pablo duawakin jau pimayuxanunbun jawa jatu nemama jau Pablo jawa wama mekeyununbun romano capitán jatu yunushinxun \p \v 24 januxun xaba betsaki chipu jawen ain judio ainbu jawen kena Drusila iyui Félixin ana Pablo ninkakatsi jatu kenama Pablo iweabu Jesucristo ikunwainkidi jatu yuikin \v 25 jiwea pepatikidi inun ibubis pe meketikidi inun dasibi chakabu Diosun kupixanaikidi Pablon jatu jancha wakin yusiain ninkai datekin Félixin nichinkin yuikin: \p —Kayuwe, shinanxun ana en daya jayamatian ana mia ninkakatsis ikin en mia ana kenaxanaidan— atan \v 26 Felixin Pablokidi shinan betsa waidan: “En jawa wama nichinxanun pei ichapa jau ea inanxanunwen”, ikin Félixin Pablo jawenchains kenai jabe janchabiakunkainkin \v 27 jawen jancha ninkabiakin judio xanen ibubu daewakatsis ikin Pablo jawa nichianma ma badi dabe ka janua Félix jawen daya menetan kainkainaya Roma anua xanen ibu betsa jawen kena Porcio Festo Cesarea anu xanen ibui taeniki. \c 25 \s1 Jawa chakabuwama iyamakidi Pablon Festo yuinikiaki, na janchadan \p \v 1 Janua xanen ibui Cesarea anu Festo jikishinxun xaba dabe inun besti ma binuaya Jerusalénkidi baii kayushinken \v 2 jadixun Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibubu inun judio xanen ibu betsabu yubakabain Festo anu buxun Pablo chakabuwakatsi padankin: \p \v 3 —Jaskai min ma nenuki. Nuku pewaxunkin Pablo miandi min nuku unanti waxunkatsi ¿nenu Jerusalén anu jau itanunbun min jatu yunutidumen?— akabu, jaskadan, eska Pablokidi yubakabain bai tanabidanai nun tenanunbun ika inibukiaki. \v 4 Jakia Feston jatu nemakin yuikin: \p —Cesarea anuxun Pablo ma pe mekexun uinkanikiki. Jaskaken uxa eskadabestan en ana chintunkainaya \v 5 man jaska ea yuiaidan, matun xanen ibubu Cesarea anu ebe buxun ja junin jawada chakabuwayama chitekin unantidubuki— jatu washina \p \v 6 Jerusalén anuxun 8 día kasmai 10 día daki nichintan Cesarea anu ana chintunkaini jikishina janua meshukidi januxun xanen ibui tsauxun unanti wamisbu anu jadi Festo tsautan jau Pablo itanunbun jatu yunua \v 7 iweabu Jerusalén anua beshian judio xanen ibubun kebaunxun jawen yusian betsa betsapakidi Pablo chitebiakin jawen jaska watima kayakidi Festo yuiaibun \v 8 januxun jantsedi Pablon jawa chakabuwama ikimakidi unanmakin Festo yuikin: \p —En jawa chakabu jayamakidi ena mia yuinun ninkawe. Diosun nukun xenipabu yusini chibankin en kaneama inun Jerusalén anuxun Templo en jawa chakabuwama inun romano xanen ibujaida Césarki en jawa jakidi chakabu yuismadiki— ikaya \p \v 9 janua judio xanen ibubun jau Festokidi pe shinanunbun, iwanan, Pablo yukakin: \p —¿Jerusalén anudan, min kakatsis ikai, jadixun min jaskayama jau en mia unanti waxanunan?— aka \p \v 10 Pablon kemakin: \p —Jaskamaki. Juni betsa tibi mian min unanti wanun romano xanen ibujaida Césarn min jabiaska watanun mia yunuimaki. Jaskaken na jabiatian min ea unanti watiduki. Jaskaken enabu judiobu en jawa chakabuwama iyama en mia tapinmaxuki. \v 11 En jawada chakabuwayamawen taexun jau ea tenanunbun en jatu jawa nemama ikeanaii. Jakia mia padainbun jau ea tenanunbun min xanen ibun jancha kanekin min ea jatu yunutidumaki. Jaskawen taexun maiwan kesua xanen ibujaida Césarn jau ea unanti waxanun Roma anu ea yunuxanwen— aka \p \v 12 januxun unanepa medabenanbube Festo janchatan Pablo yuikin: \p —Peki. Césarn jau mia unanti waxanun min ea yukaxuki. Jadi en mia yunuxanaii— ashian jiweyuken \s1 Pablokidi Feston Agripa yuinikiaki, na janchadan \p \v 13 chipu xaba eskadabes kaken romanobube xanen ibumis judion xanen ibu Agripa jawen pui Berenicebe Cesarea anu xanen ibu bena Festo uinkin jancha wakin benimawanun ika jaki bai bushian \v 14 jabe jiweyuabun Feston Pablokidi Agripa jadi banabimakin: \p —Nenu juni betsa mekexun Félixin eki jenebainshinaki. Mia yuinun ninkawe. \v 15 Nenua Jerusalén anu en ka Diosbe jawenabu janchaxunika xanen ibubu inun jabun mekenikabun chakabu jakidi yuitan ja en kupinun jaki sinatakin ea yunuabu \v 16 jakia ean jatu kemakin: “Nun romanobunan, nukun yunua kushipawenan, e iskaun detenunbun nun jaska beyamaki. Jakia jau detenunbun yunukinan, ja jaki kayai jadatuda chakabu ja dabe unanti wadabetan nun jatu nematiduki, ja ikaibudan”, akin en jatu washina \v 17 en jatu jaska wabidana ea chibanbidanshinabu manakatsi ikama meshukidi januxun nun jatu unanti wamis anu tsauxun ja juni en jatu yunua iweabu \v 18 jabu beshianbu benixun jaska jakidi kayakin jawa jatun chakabu tibi waima jaskakidi chiteaibu dabanen jaska en shinainkidi jawa yuiabuma \v 19 jakia jaska judiobun jiwea beya kenwanmisbu jatu maewamai inun juni betsa Jesús mawabiani ana jiweaki, akin Pablon jatu yuimis besti jakidi chiteaibu en ninkaimaki. \v 20 Jaska jakidi yuiaibun jawawen en jaska watima ea unantimaska kaya wabu shinantan Pablo yukakin: “Jerusalén anuxun ana jadixun jatubetan en mia unanti wai kaxanun ¿jadi min kakatsis ikai?” en wa \v 21 januxun jatun ea akin: “Jamaki. Xanen ibujaida Césarn jau ea unanti waxanun Roma anu ea yunuxanwen”, ishinken jadi ea yukashinanu yunukatsi jau bichixun meke bestiyununbun en jatu yunushinaki— aka \p \v 22 januxun Agripan Festo yuikin: \p —Ja junidan, eandi en ninkakatsis ikaii— aka \p Feston kemakin: \p —Peki. Meshukidi mintsidi min ninkatiduki— aka \p \v 23 janua uxashini meshukidi jatun tadi pepa sawea jawenduabidanaibu jatu kenwanbidankin tepe dewe mawabainaibun xanen ibu Agripa jawen pui Berenicebe inun romano soldado xanen ibubu inun Cesarea anua xanen ibu bexmasbu januxun unanti wamis dintu anu jikibaina maniabun Feston jatu yunua Pablo iweabun \v 24 januxun Feston jatu yuikin: \p —Xanen ibu Agripa inun nukube ichabuun, na junikidi matu yuinun ninkakanwen. Jerusalén anuxun inun nenuxundi judio ichapabun jakidi chakabu kayakin ea tenanmanun ika biski ikubainshinabuki. \v 25 Jakia jaska jakidi yuibiaibun ean en ninkashinadan, jaskawen dabanan en tenantiduma shinantan en jaskada wayupanan jamebi ea yukakin: “Jau matun xanen ibu kaya Césarn Roma anuxun jau ea unanti waxanun ea jadi yunuwe”, ea washina jadi yunukatsi en shinanshina en yunuxanaii. \v 26 Jakia jawada chakabuwayamakidi tapin pewamabia xanen ibujaida César anu ja junikidi en jawa kenexun bumatima en shinaiin. Jaskawen taexun jawa chakabuwayamamenkain, Agripaan, natian min besuudi en nichianki, jau miandi min ea unanti waxununan, jaskakidi kenetan en bumakatsis ikaidan. \v 27 Jamen jawa jawen chakabukidi unanma en yunua: “Jabitiduma benibin!” ixun ekidi shinantiduki— akaya \c 26 \s1 Pablon ikunwainbu ichakawabiaya Jesúsun katunikidi Agripa yui chaninikiaki, na janchadan \p \v 1 januxun Agripan Pablo yuikin: \p —Jani min jawa chakabuismakidi nuku yuiwe— aka \p —Peki— iwanan, jatu meken sananxuntan Pablon jatu yuikin: \p \v 2 —Xanen ibujaida Agripaan, jaska ekidi kayaibukidi mia bebun nixun en jaskakunkainmis en mia jancha wainwen taea en benimaii, na jaska judio xanen ibubu ekidi chakabu chani chakakin eki kayaibudan. En jaska jayamaki. \v 3 Mianan, dasibi judiobun beya unankin jaska betsa betsapa shinain nun ja idabemis min unanjaidaiwen taexun chanima en jancha min ninkatiduki. En jancha tenexun ea ninkayuwe. \p \v 4 Dasibi judiobun ea unan keyukanikiki, en jatube jiwekunkaunidan, en mae anuabu inun janua en yumeni Jerusalén anuabunan. \v 5 Ja dikabi en bedunantun Moisin nukun xenipabu yusini jabuns shinan paxkama chibanjaidakin nun mekejaidamis en fariseo ikunkaini ea uinkubainixun mia yuitidubumenkain. Jakia ekidi shinain janchatidubumamenkain. \v 6 Jaskawen taexun en jaskadaken daki ea unanti watan kupikatsi jaska nukun xenipabu Diosun yubani ikunwankin en manai ea aki ikanikiki. Januxun mawabu ana jatu bestenwain kai Diosun nukun xenipabu yubani en ikunwainwen taexun ea kupikatsis ikanikiki. \v 7 Israelin bakebu 12 xukuabu tibitun jaska uinkatsi manakin badidi inun meshu medan Dios kenwankin duawakubainmisbu keska wakin jaska manakabu keskadi eandi en ikunwainwen taexun jaska bestiwen taexun jabun ea chitei kayanamei ikanikiki— iwanan, ichabudi uinbaunkin ana jatu yuikin: \p \v 8 —¿Jaskakin man ikunwanbumamen, matubunan, mawabu Diosun ana jatu bestenwanxanaidan?— iwanan \v 9 —Eanan, chanima jaskakidi shinan pewadiamadan, en jatu ayuniki, jatu yamawakatsis ikinan, Jesús Nazaret anua ikunwainbuki sinataidan. \v 10 Na jaska akinan, Jerusalén anuxun en aniki, Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibubun jatu kushipawen ea yunuabudan. Jesús ikunwainbu ichapa achixun bichiti jiwe medan en jatu mistukubainiki. Januxun jatu tenainbun ean jatu nemama jabiaskadi shinankin pesxun en jatu uins bestikubainiki. \v 11 Jatu jaska wakinan, jawa betsa tukama janu ichamisbu jiwe tibi anuxun Jesús ikunwainbu jau jenenunbun jatu ichakawa chakayamakin bextejaidakatsis iki en jatuki bene bene ikin jawa jatu jenekatsi ikama judiobuman mae anudi paxaibu jabiadia jatuki sinatajaidakin jatu achinun, iwanan, en jatu kachibankubainiki. \p \v 12 Diosbe nukunabu janchaxunika xanen ibubun jaska nun akai keska nun anun ea jatun kushipaya wakin yunuabu Damasco bai tanabaini ma en kemaya \v 13 bai puchinin ma badi manananbibiaken kakin en uianyan naiudia bin kushipajaida badi binuatun ea inun en jaibuaibu nuku dachaxaya \v 14 janua dasibi main nun di ikaya nukunabun jancha hebreowen tsuanda ea yuikin: “Sauloon, Sauloon, ¿jaskakin min ea ichakawakubainai? Mimebi min chakabuaii, tsuki ikama ibubis muxaki iki ikasidan”, ea wa \v 15 eandi yukakin: “Xanen ibuun, ¿min tsua iki ikai?” en wa januxun ea yuikin: “Jabia ea ikunwainbu min jatu ichakawakubainaidan, en Jesúski. \v 16 Benidiwe, en mia anu juxukidan. Mia katutan jaska min ekidi dayakunkaini chanikunkainxanun en mia uinmaxu inun chipu betsa en mia uinmaxanaidan. \v 17 Ena mia watan judiobu anu inun judiobuma anu janu en mia yunuai anu min ka en mia mekepakexanaii, mia chakabuwatidubumadan. \v 18 Jabu anu en mia yunua kaxun jatu shinan betsa wamakin jau unainsmapakin Satanás ana chibanyamanunbun en Epa Diosun jancha min jatu yusinkubaunun judiobuma betsa betsapabu anu en mia yunuaii. Jadixun jatu bedu bepexa keska watan ana meshu medan kama keska jakia binwen kai keskaibu min jatu waya jatiditun ea ikunwainbun jatun chakabu en jatu buaxunaya Diosun jatu jiwekuinmaxanikiki, jawa jatu kupiamadan, jawenabu medibi wakinan”, ea waniki. \p \v 19 Xanen ibujaida Agripaan, jaska nun uinsma nai anua namai keska en uinshina chibanixun en chibankubainmiski, shinan betsa wamadan. \v 20 Jadixun Damasco anuxun dukun kakape jatu yusin taewatan chipu Jerusalén anuxun yusindiatan Judea mai pakea jidabi anuabu judiobu inun judiobuma en jatu yusinkin: “Shinan betsa wakanwen”, en jatu wa tsuanda shinan betsa watan Diosun bake ikunwankin jatunmebi jatun jiwea bena jayakin uinkubainimabuki, en jatu unanmakubainadan. \v 21 En jatu jaska wamiswen taexun Templo anuxun judiobun ea achixun ea tenanun ika iyamabuki. \v 22 Jaskaken Diosun ea medabewaya jawa shinan betsa wama xanen ibubu inun xanen ibuma jatuki chani Moisés inun Diosun jancha yuixunika betsabun jaska bebunkidi kenenibu ixanai \v 23 yuikin: “Mesíasdan, nuitapatan mawai kaikiki. Janua ja dukun mawa bestenkaina ja dukun nuku bebunxuni kaikiki. Jaskashinxun nun judiobu inun judiobuma jawen paxati bai xaba kayabi ibubis Mesías chani kaikiki”, inibu jabiaskadi jaskakidi en jatu yusinkubainmiski— akaya \s1 Xanen ibujaida Agripa Pablon Jesús ikunwanmakeanikiaki, na janchadan \p \v 24 Pablon jaska jawen jiweakidi yuiai ninkai romano xanen ibu Festo e itan unanxubima yuikin: \p —Pabloon, min patapaki. Kene ichapa unain min unainsmapakunkainaii— aka \p \v 25 Pablon kemakin: \p —Xanen ibu pepajaida Festoon, en unainsmapakidi janchamaki. Chanima xabakabi jancha kayabi besti en matu yuiaii. \v 26 Jaskadan, ja xanen ibu Agripan Diosun jancha unainwen taexun dateama jaskakidi janchakin en yui ikaii. Jaska ean en jakidi shinanan, unan keyudiaikiki. Chanima Jesús jawa juneama jabiaskadiai jiwekunkainiki— iwanan, \v 27 Agripakidi besuxun yuikin: —Xanen ibu Agripaan, ¿Diosun jancha yuixunikabun keneni jaskakidi en mia yuiaidan, min ikunwain? En shinanan, min ikunwaiin— aka \p \v 28 Agripan kemakin: \p —Min shinanen, ¿min jawaida ea Cristo chibanmakatsis ikai?— aka \p \v 29 Pablon ana yuikin: \p —Jawaida kasmai chipu kasmai mia inun dasibibun natian jabun ea ninkaibu en ikunwain keskakin man Jesús jaibu wadianun Diosun jau matu kenadianunwen, jakia na en ika keskai mane dispiwen matu tsuan menexamadan— jatu wa \p \v 30 januxun jatu jaska wai ninkatan judio xanen ibu Agripa inun romano xanen ibu Festo inun Berenice inun xanen ibu betsabu jatube tsaua \v 31 tadi medibi benibain jamaudia Pablokidi jabu janchanamekin yuikin: \p —Ja juninan, jawa chakabuwaismawen taexun tenantima inun bichiti medan bichitimaki— ikaibun \p \v 32 januxun Agripan Festo yuikin: \p —Ja juni jawawama min nichintidubia jamebi: “Jau Césarn ea unanti waxanun”, ikin mia yukashinadan, jadi nichinyuxanwen— akabu \c 27 \s1 Roma anu Feston Pablo yununikiaki, na janchadan \p \v 1 januxun romano maiwan kesua Italia maewan Roma anu xanen ibu dasibi binuatun jau Pablo unanti wanun jadi nuku nichinkatsi shinanshinxun jau nuku iyunun capitán Julio soldado jawen xukua ewapa kena César Augustonadan, Pablo inun jabu bichimisbu betsabu jatu Feston inankin yunukin: \p —Roma anu iyukin jatu mekejaidakubaintankanwen— aka \v 2 mae Adramitio anua niwe xaxu ewapa Asia anu kaiwen jaki nuku naneabu mai pakea Macedonia mae betsa Tesalónica anua nukun jaibu Aristarco nukube kaya ianenwan kexa patankubaini \v 3 janu uxashini kai mae betsa Sidón anu nun keti ikaya capitán Julion Pablo duawakin jeneyua januxun Jesús ikunwainbu jawen jaibuaibuki jau jatuki bayutanunbun, iwanan, nemama kaken bechitan pimakin duawashianbu \v 4 janua Sidón anua bestenkaini kai natukan ewapa jawen kena Chipre nun kapanan niwe beaiwen taea dunkebaini \v 5 mai pakea dabe Cilicia inun Panfilia besuudi ianenwan dunkebaini kai atimas mai pakea betsa Licia anu jawen mae betsa Mira anu nun jikia ja xaxu nun jawen kai jenetan \p \v 6 janua maei niwe xaxu ewapa Italiakidi kai romano soldadobu capitán Julion benabaunkin betsa Alejandría anua kai bechitan ana jawen kakatsi jaki inatan nun kai \v 7 unanxubidajaida kakunkaini uxakunkaini ianenwan patankubaini daya chakayamakubaini mae betsa Cnido besusi niwen nuku niti aka nuku jaska wa yusmaudi natukan betsa Creta dunkebauni mae betsa Salmona natukan kesua binubaini \v 8 niwen nuku kamama texkitan unanxubida kai bikajaidakunkainkin natukan Creta kexa patankubaini atimas mae betsa Lasea dapi jawen kena Buenos Puertos anu nuku keti akabu nun jikiken \p \v 9 niwe pepa manakubaini uxa ichapakunkaini jawaida kainama judiobu samakemisbutian ma binuken ui pakei taei niwewan bei meseaya jaskawen taexun bebunkidi jatu nemakin Pablon yuikin: \p \v 10 —Junibuun, jaska en shinain matu yuinun ninkakanwen. Ean en uiainan, ninkamas nun kaya niwe mesejaida bekin nuku xaxu bichia matun xekiwan inun nukun mabu dasibi xaxuyabi benui keyutiduki. Nukudi jasai nukun jiwea nun benudiatiduki. Buyamayunankanwen— jatu wa \p \v 11 januxun jatun xaxu bumis inun xaxu ibu niti ikatsi ikama capitán Julion jabu besti ninkaniki, Pablon jancha ninkamadan. \v 12 —Nenu Buenos Puertos bai butua chakabuki. Jaskanuxun nun matsi binutidumaki— ikaya dasibibun jabiaskasdi shinain: —Jaskakenan, nenua buidan, Creta natukanu Fenice mae anu bunankanwen, janu bai butua peki, noroestekidi inun sudoestekidi uiankidi janu bashikutan nun ui binuyununbunan— ikaibun \s1 Niwewanen jamakidi jatu iyunikiaki, na janchadan \p \v 13 janua ana bunun ixun shinantan buaibun niwe kushipama duakabi surkidia pe xunku ikaya: \p —Peki. Eskawen nun katiduki, jawa bikamadan— ika ana kai taei natukan Creta jawen kexa jawama nun patankubainaya \v 14 janua jawaida natukankidia niwe meshupa kushipa bekin ian namakis nukun xaxu nuku tu akubainaya \v 15 jaska waxun ana tsitsunwantun ana ja kaikidi butima niwewanen chishtekidi buaiwen taexun xaxu jawen tuenbainti jeneabu niwen besti xaxu bini bini abainaya \v 16 janua natukan jatiuma jawen kena Cauda junea jaudi niwe xunku ikamaudi dunkebainkin jawen jasai paxati xaxu pishta danexekea kai nuitapatan dayajaidatan mapemakin nun nanea: \v 17 “Nukun xaxu ewapa mushitiduki”, iwanan, xaxu ibu dayaxunmisbun dispi kushipawen xaxu dawexekubainkin keyutan nespa jawen kena Sirte anu texke itiduki ika datekin ja xaxu dakedexkain bichai jau jaki teanun, iwanan, ji keku pukuabu jatun mestenwanken niwen tu abainmis tadi ewapadi jawen ji maxkenanyanbi pekaxun butekin nun peka niwewanen xaxu tu akubainaya \v 18 janua ana penaya niwewan ana kushipa bekin xaxu dabe dabe achakayamaya xaxu nadabeketiduken datekin xaxu xanka duakabi wanun ixun ja mabu buaibu jatidi ian medan datekin pukukin taewaibun \v 19 janua uxa dabeshina ana penaya niwewan maindiamaken ja niwen jawen tu abainmis tadi ewapa inun jawen chibu inun jawen nabe inun maxkenan dasibi dispiyabi xaxu anua jatubetan mekenen dasibitun xutukin ian medan nun pukuabu \v 20 januxun niwen nuku ichakawakubainaya meshu tibi bishi uianma inun xaba tibi badi uianmadi: “Nun peamaki, janiada jasakin nukun jiwea nun benui kaii”, ikaibun \p \v 21 natian datekin jawa piabuma ikubainaibun janua Pablo jatu nashui ika benikaun jatu yuikin: \p —Junibuun, en jancha ninkatan Creta anu man bashikushianan, bika chakabu man meama ikeanaii. \v 22 Jaskabiaya punu nukayamakanwen. Natianan, xaxu besti benuaya nuku dasibi nun mawama ixanaii. Matu yuinun ninkakanwen. \v 23 Meshu medan en Dios ja en dayaxunmis ea mekemistun jawen nai tsuma yunua juxun \v 24 ea yuikin: —Pabloon, dateyamawe. Romano xanen ibujaida min uin kanun Diosun mia medabewakin ja dasibi xaxun mibe buaibu miwen taexun jatu tenanma en jatu paxa waxanaii— akin ea yuixuki. \v 25 Junibuun, ana punu nukama benimakanwen. Eanan, en Dios ikunwanyan jaska ea yubaxu axanai en ja shinaiin, nun jaskai kai jawen nai tsuman ea yuixudan. \v 26 Jakia natukan betsa anu nuku teawai kaikiaki— jatu wa \p \v 27 janua Creta anua buimabu ma 2 semana kaya meshu betsatian ianenwan dexun betsa jawen kena Adriático anu niwen nuku xutukubaunaya ianenwan buspu tsaubainkin nuku dabe dabe akubainaya xaxu ibu dayaxunmistun unanxubida bana ninkatan shinain: “Nun ma mai kemaii”, ixun \v 28 jawen nua meti dispiwen mea 36 metro tanatan ana ja kachu xekekainaya ana mekin 27 metro tanadiatan \v 29 mishkiki keti ikin tsakai kaya datekin jawen xaxu tsumakin mai betanti xankama dabe inun dabe xaxu chixukidi pukuabu niti iken jau Diosun penaya uinmakin jatu medabewanun manai manishinaibun \v 30 xaxu pishta butetan paxanun, iwanan, xaxun dayamisbun jatu padain xaxu debukidia jawen mai betanti betsadi pukui itsai padananantan paxai bupananbun \v 31 jakia jaskaibukidi unankin capitán Julio inun soldadobu Pablon jatu yuikin: \p —Jabun xaxu ibu dayaxunmisbu jabu besti paxaibunan, matudan, man jaskatan paxatidubumaki. Jatu nemakanwen— jatu wa \p \v 32 jawen bupananbun capitán datekin jawen soldadobu yunua ja dispiwen xaxu pishta nexabu mexteabu ianen pukukainaya \p \v 33 ma pena kemaya jau pinunbun Pablon shinankin jatu yunukin: \p —Menan dasibitun jawada pidikanwen, man jaskai ikai ma semana dabe kabia uxa tenekin uinkubainkin man jawa piama en matu uiainan. \v 34 Jaskaken en matu yunuaii. Punu nukama man paxakatsis ikaidan, pidikanwen. Man nuitapabiai man jawa chakabui benuama ixankanaii. En jancha en matu yuiai jakimayamakanwen— jatu waxun \p \v 35 jaska jatu yuitan Pablon misi bixun dasibibun besuudia dakeama Dios kenwantan misi tunkexun pikin taewaya \v 36 januxun unanxubida benimabaun jabundi piaibun \v 37 ja xaxuwen nun jawen kaidan, nukubudan, 276 yuda nun iniki. \v 38 Januxun yaniwatan xaxu ana xankawakin xekiwan putakin texe washinabu ana jawen jenekin pukukin keyuabun \s1 Xaxu ewapa jawen buaibu dabekea jaxka jaxka inikiaki, na janchadan \p \v 39 janua penaya uinbaunkin xaxu ibu jabu dayaxunmisbubetan janida kexa betsaudi janu unanbuma anu buabu jawa unanma jakia jawen dexun anu mashi uintan: \p —Mashiudi nun teai katidumenkain. Jaudi bunankanwen— jatu wa \v 40 jabun jabiaskadi shinankin jawen tsitsunti jaiman nea pekaxun xaxu debu anu ja niwen tu abainmis tadi pishta ana puntetan ian anu jenekin jawen mai betanti dispi jaki nexea mexteabu mashikidi tu iki nunukaini kemai taeaya \v 41 jakia jene janus kushibidanai anu uke medan mashi tsakai janu uianma texke ika ana jadakidi katima jene kushipai buspu tsaubidankin xaxu chixu tsaka tsaka akin jaxka jaxka akin taewaya \v 42 juni bichiyamabu nunai jau paxai junebainyamanunbun yubakatan soldadobun jatu detekatsis ikaibun \v 43 jakia Pablo jatu mekemakatsis ikin soldado capitán Julion jatu nematan nunanikabu jabu dukun jau pukubain mashin mapekenunbun jatu yunua \v 44 nuna unanbumadi ja kachu xaxu nabe inun xaxu tuax ikaiwen jau bununbun dasibi nuku yunua jaskai dasibi nun nunubaini mashi metsatan nun mapekebidanbidani keyuniki, paxai tsua jasamadan. \c 28 \s1 Natukan Malta anu Pablo niti iyunikiaki, na janchadan \p \v 1 Janu dasibi jasama mashin nun mapekei keyuken natukan jawen kena “Maltaki”, ikin nuku yuiabu nun ninkaya \v 2 ja uian nuku aka xunska nun matsi teneaya janu yuda betsa jiweabu dasibi nukuwen nuikin nuku duawakin kadu ichapa kuaxun nun yui bununbun nuku kenabu \v 3 jadi kaxun Pablon metax ichawaxun chi anu manchinkin kuaya metax anua chi kuai anu xana mebidani dunu pianan taxnikidan ishchukidan jawen mekenki pikin mukua dunuken \v 4 ja janua yudabun jawen meken anu dunu dunua uin jawen datei yuinamekin: \p —Na junidan, pubenkin yuda betsa tenainmamenkain. Ianenwan anua paxabiaxuken dunu yunukin nukun mekenika yushin pepatun jiwea inanma kupikikidan— ikaibun \p \v 5 jakia jawaida Pablon jawen meken meishkukin chi anu dunu putatan jawa meama kayaken \v 6 januxun dasibibun shinankin: “Mexaxatan jawaida mawaimenkain”, ixun manajaidabiaibun jawama kayaken jaskaya shinan betsa watan jabun yuikin: \p —Ja junidan, yushin kushipamenkain, dunun pibia isin teneama kayabin!— akaibun \p \v 7 janua jabia ianenwan kexa chaima natukan xanen ibu jawen kena Publio jawen mae ewapa kesuakea anua juxun nuku iwankin mapemashinxun 3 xaba jawen jiwetanxun nuku pimakin pewakin nuku duajaidawaya \v 8 jatu jaska waitian Publion epa yuna inun chixu tenei dakaken Pablo yuiabu uin kaxun jau medabewanun Diosun kushipa yukaxuntan jau xuxanun jaki mepitan mea jawaida maianyan \v 9 natukan Malta anuxun ninkakin keyubauni jau eadi xuxawanun ika isin teneaibu bebidan bebidanaibu jatu xuxawai uxe dabe inun besti Malta anu nun jiweyuniki. \s1 Roma anu Pablo jikinikiaki, na janchadan \p \v 10-11 Malta anuxun nuku duajaidawaibun ui inun niwe chakabu mainkunkainaya niwe xaxu ewapa betsa Alejandría anuadi romano yushin ji dami dabe jatun kena Cástor inun Pólux xaxu jawen debukidi netanibu ma niwe pepa taeaya ja xaxuwen ana nun inai taekainaya nun jaya katanun tadi inun piti nuku inankuintan nuku jaya nichianbu \p \v 12 janua jawen pukei kainkaini natukan ewapa Sicilia anu mae betsa Siracusa anu jikitan janua 3 día xaba nun manayuaya \v 13 janua ana kakin ianenwan patankubaini Italia mai pakea anu mae betsa Regio anu jikidiatan uxashini surkidia niwe pepa ana bei taeaya ana kai uxa dabetan janida jawen mabu mapemakatsi mae betsa Pozzuoli anu jikixun xaxu anua bututan \v 14 janua Jesús ikunwainbuki nun nukua nuku pimayuaibun semana bestichai jatuki nun bayua januxun Romakidi main soldadobun nuku iyukin taewaibun \v 15 Roma anuxun ikunwainbun nun juai bana ninkatan bai puchinin nukuki nukukatsi beaibun janua inanananmisbu jawen kena Apio anu nun jatuki nukua nukube ana bui chintunbainaibun mae betsa jawen kena Tres Tabernas anu ikunwainbu betsa beaibukidi nun jatuki nukudia jaibu ichapabu uin Pablo benimai shinan chankankin Dios kenjaidawaya \v 16 ana kai maewan Roma anu nun jikia juni bichinibu betsabu romano xanen ibubun jau jatu ana bichinunbun jatun soldadobu yunutan jakia Pablo jaska wama jau tadi medibi jiwe betsa anu soldado bestichai jabe menexekedabetan jau mekekubainxanun yunuabu \s1 Pablon Roma anuxun jatu yusinkubainikiaki, na janchadan \p \v 17 jikishina uxa dabe inun besti binukainaya Roma anu judio xanen ibubu jiweabu jau jabe ichai benunbun Pablon jatu kena bea ma ichabu jatu yuikin: \p —Enabuun, ekidi matu yuinun ninkakanwen. Nukunabuki inun nukun xenipabun beya en jawa wama kayabiaken Jerusalén anuxun ea achixun romanobun jau ea bichinunbun ea jatu meshui akimabu \v 18 ea unanti watan jabun ea ninka jaska tenantimaken ea nichinpananbun \v 19 nukunabu xanen ibubun ea betsa betsapawaibun enabube yuananain kayanamekatsi ikama jau nenuxun romano xanen ibujaida Césarn ea unanti waxanun Festo en yukayamaki. \v 20 Jaskawen taexun man ea uin ebe janchai benunbun en matu kenashinaki. Nun Israelitabun ja Diosun nuku yubani nun manakaibuwen taexun jaskadawen dabanan ea mane dispi chiwetameyawen soldadobe ea menexshinabumenkain, man eki nukuyununan— jatu wa \p \v 21 ja ichabu betsan Pablo yuikin: \p —Judea anuxun mikidi kene nuku bemabumaki. Ja inun, nukunabu jukin mikidi jawa chakabu nuku yuiabumadiki. \v 22 Na jaska yusian bena min ikunwain mae tibi anuxun bechipaiama dananmisbu nun ninkabiamis jaskada min shinain nun ninkakatsi ikaii— aka \p \v 23 jawatianda ana ichaxanaibu xaba katutan: —Janu nuku axanwen— abainshinabu judio ichapabu janu Pablo jiwe anu ichai beabu Dios xanen ibuaikidi yusinkubainkin Moisés inun Diosun jancha yuixunika betsabundi kenenibuwen Diosun Mesías Jesúskidi Pablon jatu ikunwanmakatsis ikin badi chai jatu tanamakin jatu yusinbaiaya \v 24 jaska Pablon jatu yusian jatiditun ikunwainbun jatidi betsabundi danankin ikunwanbumaken \v 25 jaskakidi shinanma jatunmebi itimaskatan inun bui beni taebainaibun Pablon eskakidi jatu yuikin: \p —Xabakabi matun xenipabukidi Diosun Yushin Pepatun janchamakin Isaías yuimakin: \q1 \v 26 ‘Kakain ja yudabu yuiditanwen. \q1 Jabun jancha ichapa ninkabiakubainmisbu jawa unanma ixankanikiki. \q1 Ichapa uinbiakubainmisbu jawa uianma ixankanikiki. \q1 \v 27 Jau uinyamanunbun jatun bedu bekua keskabuki. \q1 Jau ninkayamanunbun jatun pabinki pabepukua keskabuki. \q1 Na yudabu buxka kushibun jawa tapinkatsis ikabumaki. \q1 Jau en jatu medabewakin xuxawapanan ea danain \q1 ea anu bekatsis ikabumaki’, \m aka matun xenipabu yusintan Isaíasin nuku kenexuniki. \v 28 Jaskaken nukunabu ninkabumaken natian unudi Diosun judiobuma jatu mekekatsis ikai jau jabun ninkanunbun janudi buxun jatu yusinxankanikiki, jawa niti ikamadan. Jaskanikidi matundi shinankanwen— jatu wa \v 29 Pablon jaska jatu yusian ninkabiatan jabe kemanamebaini inun buaibun \p \v 30 jiwe inanyuimabu pakakubainkin januxun badi dabe nichiin janu jaki bai buaibu dasibi jaska jabe janchakatsis iki buaibu jatu i pewakubainiki. \v 31 Tsuan jawa nemama Dios xanen ibuxanaikidi xabakabi jatu yusinkin Diosun Mesías Jesucristo mekenankidi Pablon jatu yusinpakekubainiki, tsuan jawa bika tenemamadan. \p Teófiloon, jatiski, Jesúskidi jawen tsuma kushipayabu dayakubainibukidi janchadan. \p Lucas