\id REV - Chachi NT -Ecudaor 2012 (DBL -2013) \h APOCALIPSIS \toc1 Tyee inuuñuba keewara kiika Apocalipsis \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 Tyee inuuñuba keewara kiika \mt2 Apocalipsis \c 1 \s1 Wajtun titi i' puinuuñuba, Jesucristo Juannu keewaañu \p \v 1 Wajtun titi i' puinuu juñuba Dios yachi taawasha kemulanu mijakaanu tyatu, Jesucristonu juntsa demijakaami. Tsenñu yaa ya' anjeenu ere', wajtun titi i' puinuu juñu bain ya' chachi Juannu dekatakaami. \v 2 Tsenmala Juanya naake kata' puimu'ba uwain tsana keenamu ju' mitya, entsa kuinda Diosnu keranguemulanu dewaintu, Jesucristoren uwain entsaa Diosa' kuindave tiñu manbantsuve. \p \v 3 Mun entsa tsaa i' puinu juve ti' pilla kiikanu lenmula bain, naa wa'na' meenamula bain enu naatiñuba tsanguemulaya Dioschi ura' imu deeve, entsa wajtun tsa i' puinu juñu' mitya. \s1 Mandishpai pela keranguemulanuJuan piikemi. \p \v 4 Iya, Juan, Asia pruvinsiasha kerangue' mandishpai pela waku wakudimulanu piikentsuyu. \p Kumuinchi ñullanu, estya' keewara', tiba bulla jutyu ura' dechusa tindetsuve, naa tinbunu bain chumu, naa chai bain chumu, naa bene bain majainu juushu juntsa ruku bain, naa ya' uudenguen chunu ajuusha pumu mandishpai espiritu jumula bain, \v 5 tsenmin Dios tyee kesa tyañuba tsa tsangue dekemu Jesucristo bain tsandindetsuve. \q1 Yaa kumuinchi pemuutala ajke' mangujmu juve, \q1 naa tusha chumu reilachi bain yaa kayu bale ruku juve. \q1 Cristoya lalanu estyatu, ya' asa shajaakare', \q1 lala' ujcha pitsale' livee kive. \q1 \v 6 Tsangue' lalanu ma bulu ya' chachi detire', \q1 chachilla' mitya Diosnu kalen jimula detirekive, \q1 ya' Apa Dioschi manda-i' taawasha kemu detirenu. \q1 ¡Naa-uwanuba tichi bain Cristoya tsamantsaa keewarasa, \q1 tsenmin ya tene tiba kiikenuu juusa! Tsaasa. \fig |src="CN02103b.tif" size="Col" loc="Revelation1.4-6" copy="por cortesía de Cook Communications Ministries International © 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Apocalipsis 1.6" \fig* \b \q1 \v 7 ¡Cristo ñivish bulunu maanu tsuve! \q1 Kumuinchi katanu detsuve, \q1 naa yanu tsutachi tsu'mula bain katanu detsuve; \q1 tsenmala naa entsa tusha vee vee sera' jimu paandela bain llakingue' waanu detsuve. \q1 Tsaave, tsaasa. \b \q1 \v 8 Naa peepuinsha bain iyaa jumu, \q1 naa de-insha bain iren jumu, \q1 tive tiba kekaamu Dios, \q1 matyu tinbunu bain chumu, \q1 naa chai bain chumu, \q1 naa bene bain majainu juushu juntsa ruku. \s1 Juan kipiiñu i' katañu \p \v 9 Iya ñuiba bulu, lala' rei Diosnu keranguemu, Jesucristo' mityan ñuiba naa-uwanuba taaju ken chumu, tsenmin ya' mitya tituba induba tsaa chumu, Juanyu. Kaspele Jesucristo inu Diosa' palaa mijakaañu wandis nendu peesu kayatu, Patmos ishlasha puwayu. \v 10 Tsanaturen Bale Ruku' malunu, tsandityu' bain ma duminguma, Diosa' Espíritu inu naakenu tyañuba tsaa tiya' punatu, in benesha tyujtyu juuñuuchi daran pan tsandiñu meewayu. \v 11 Tsejtu tsandiwa: Ñu kataakenu juushu juntsa, ma kiikanu piikide, tsangue' Asia pruvinsiasha kerangue' mandishpai pela waku wakudimulanu eede: Éfesonu bain, Esmirnanu bain, Pérgamonu bain, Tiatiranu bain, Sardesnu bain, Filadelfianu bain, tsenmin Laodiceanu bain, tiwa. \p \v 12 Tsenñu mundiñanga tenñu benesha mangue-eetu, lanpaa chujtintsumi uru tene juu mandishpallu katawayu. \v 13 Tsenñu lanpaa chujtintsumi uru tene juu chumula' kejtala ma ruku Chachi Tiya' Nakayamu keraa jali neepabi juya bare pana', ajpele katyutala uru ajpeendee chuwachi telaa uina katawayu. \v 14 Ya' mishu fibabanchi juju', uveja ya' junu keekiñuu, tsandityu' bain, isha pukanu keekiñuuwa, tsenmala ya' kapukaya ñillu juuñu llu'warawa. \v 15 Tsenmala ya' neepaya pi'kelaju' brunsenu daran lulaware' keekiñuuwa. Tsenmala ya' palaaya aa pipayu waratitu naatimuñuba, juntsaawa. \v 16 Ya' urandyaapasha mandishpai makara tanawa, tsenmala ya' fi'pa' juushaa peeniya kelush kelush ishda tyaya falekiwa, tsenmala ya' kajuuya pajta daran lukentsu ke'laakeñuuwa. \p \v 17 Tsana katamin ya' ajuusha peya' tya'pun tsanguiwayu, tsenmalan ya' urandyaapachi inu ta'kakitu entsandiwa: Jeetyatyude, tichiba iyaa ajke' jumuyu, tsenmin tichiba iren de-insha jumuyu. \v 18 Tsenmin iyaa naa-uwanuba chumuyu. Kaspele pemuwaayu, tsaaren challaya naa-uwanuba manbeyan jutyuu tiyayu. Tsenmin iyaa peyawaakenu ju' bain, naa peyawaan jutyu ju' bain tsanguenuu juyu, naa pemula' pupunanu tenachi juukenu llavi bain tanamu rukuyu. \v 19 Tsa' mitya ñu' kataakishu juntsa piikide: naa challa i' pullaintsushu juntsa bain, naa bene i' pullainu juushu juntsa bain. \v 20 Ti ju'ba munuba keewarajtu jumula, ura pañuya mandishpai makara in urandyaapasha kataakishu juntsa bain, naa lanpaa chujtintsumi uru tene juu mandishpallu kataakishu juntsa bain entsandi' keewara deeve: mandishpai makara judeeshu juntsalaya, kerangue' mandishpai pela waku wakudimulachi ma anjeejee jumula deeve, tsenmala lanpaa chujtintsumi uru tene juu mandishpallu jumulaya mandishpai pela keranguen chumula deeve. \c 2 \s1 Éfesobi keranguemulanuwainnu era kiika \p \v 1 Éfeso pebulubi kerangue' waku wakudimula' anjeenu piiketu entsandide: \pi1 Ya' urandyaapasha mandishpai makara tanamu, tsenmin lanpaa chujtintsumi uru tene juu mandishpallu jumu chundala nemu ruku keranguemulanu entsandive tide: \v 2 Ñulla titi kemu deeñu bain iya kerayu, naa ñulla keenguen chutu tsamantsa taaju' dechuñu bain miyu; naa tsaañu bain ñullaa bensa ityumujchi ajkesha jintsumu deeñuve, tsenmin naa firu' kemu chachillanu bain kerandyatyu deeñu bain miyu. Tsenmin tsa jutyularen in mitya kuinda kenu lara' eramu deeyu timulanu bain uwain tsa deeñuba mijanu ke' keetu anbumu deeñu bain mijamu deeñuba miyu. \v 3 Ñullaa bensa ityumujchi ajkesha jintsumu deeñuve; naa in mitya taaju ke' llakingue'ba tyubatyu deeñuve. \pi1 \v 4 Tsaaren ñulla, uma ajke' keengue' jindu naa-i estyamuwa deju'ba tsaren dejutyuñu, juntsaa urajtu katayu. \v 5 Tsa' mitya veta' pensa mangue' Diosnu meengue', kaspele naajuwa deju'ba juntsai mandidei; tsa deityushu juntsaa, lanpaa chujtintsumi ya' chununu manga' miinu janu tsuyu. \v 6 Tsaaren manbaate urave, Nicolásba buuna' bulu nemu chachilla naakemuwa deeñu bain inchi ura' kerajtuñu, ñui bain tsaren ura' tyaindetyuñu. \pi1 \v 7 Muba ura' meedidei, Espíritu mandenana kerangue' waku wakudimulanu naatiñu bain. Mun firu' jumunu delandyuli keñungue' puimulanuya selusha naranainsha Diosa' vijpalanu chumu chinu, matyu chuwaamu chinu namu puka ka' fikaanu tsuyu, tive. \s1 Esmirnabi keranguemulanuwainnu era kiika \p \v 8 Esmirna pebulunu kerangue' waku wakudimula' anjeenu piiketu entsandide: \pi1 Tichiba iya ajke' jumu, tsenmin tichiba iyaa de-insha jumu, matyu peyaturen mangujmu ruku keranguemulanu entsandive tide: \v 9 Iya ñulla taaju' dechuñu bain, tsenmin naa pure chachi deeñu bain kerayu. Tsaaren ura patiñuya ñulla taruku juuñu deeve. Tsenmin Satanáschi waku wakudimu chachillaren anbuti' Dioschi mi'ke' kaya judío chachi deeyu timula, ñullanu firu' papatimu deeñu bain miyu. \v 10 Naa taaju ke' puinuu deju'ba, jaiba jeetyatyudei, matyu Dyabulu ñullanu mallee peesu ka' punu tsuve, uwain Diosnu buuna' bendaa nendetsuñuba mijanu ketu. Tsenmala ñulla paitya malu taaju puinu detsuve. Naa tsainduba Diosnu kerajuren jindetsu', peyainuu juñuba tsaaren jintsudei, tsenmala iya ñullanu naa-uwanuba chunu tirenu tsuyu. \pi1 \v 11 Muba ura' meedidei, Espíritu mandenana kerangue' waku wakudimulanu naatiñu bain. Mun firu' jumunu delandyuli keñungue' puimulaa, naa veela bene manen peyanuu dejuñuba, yalaa tiba in dejutyuve. \s1 Pérgamobi keranguemulanuwainnu era kiika \p \v 12 Pérgamo pebulubi kerangue' waku wakudimula' anjeenu piiketu entsandide: \pi1 Ma peeniya kelush kelush ishda tyaya tene tanamu ruku keranguemulanu tsandive tide: \v 13 Iya miyu ñulla nukaa dechuñu bain, ñullaya Satanás' uudenguen chuinshaa dechuve. Tsejturen chaiba inuren keengues jindetsu', naa kaspele naa-uwanuba inu laapu' pa' kuinda kiikemu ruku Antipasnu, Satanás' chunu pebulubi in mityan ñulla' ajuusha tu'muwa deeñu bain inu manbashindetyuve. \pi1 \v 14 Tsaaren ñullanu mantsa urajtu katayu: mantsa Balaam\f + \fr 2.14 \ft Números kapitulu 22–24 lende.\f* naake mijakaamuñu bain tsanguen chumulanun ñulla bulu miya' dechuñu juntsaa urajtuve. Balaamya kaspele Balacnu uudenguiñu Israel chachillanu firu' kikaatu, finutsumi juulanu bain chi dyusnu ajke' keewaataa fikaamuwaave, tsenmin na'baasa bain tsa tsaikaamuwaave. \v 15 Tsenmin Nicolásba buuna' bulu nemu chachilla naake mijakaamu deeñu bain mantsa ñulla meepungui kemu deeñu, juntsaa urajtuve. \v 16 Tsa' mitya veta' pensa demangue' Diosnu meenguidei; tsaityushu juntsaa wajturen iren maja', in fi'pakisha faamu peeniyachi yaiba vinguenu tsuyu. \pi1 \v 17 Muba ura' meedidei, Espíritu mandenana kerangue' waku wakudimulanu naatiñu bain. Mun firu' jumulanu delandyuli keñungue' puimulanuya pantsura \it maná\it* puka fikaanu tsuyu, tsenmin fiba shupukanu kasa mumu pillaa bain kuwanu tsuyu, tsenmala mun juntsa shupuka ka'ba yaren juntsa mumu miinu tsuve. \s1 Tiatirabi keranguemulanuwainnu era kiika \p \v 18 Tiatira pebulubi kerangue' waku wakudimula' anjeenu piiketu entsandide: \pi1 Llu'wara ñillu juuñuu kapuka pumin, naa ya' neepa bain pi'kelaa brunsenu daran lulaware' keekiñuu Diosa' Na, entsandive keranguemulanu: \v 19 Ñulla titi kemu deeñu bain iya kerayu, tsenmin ñulla naa-i estyamu deeñu bain, Diosnu naake keengue' meenguemu deeñu bain, naake veela' mitya ura' kemishtin chumu deeñu bain, tsenmin tyee firu' induba tsaaren jintsumu deeñu bain kerayu. Tsenmin ñulla kaspele ajke' ketu naake kemuwa deju'ba, challaa kayu juntsanu pullake ura' kendetsuñuba miyu. \pi1 \v 20 Tsaaren ñuichi mantsa urajtu katayu: ma shinbu Jezabel mumu, yaa anbutitun Diosa' mitya pamuyu ti', inchi taawasha kemu chachillanu firu' kenu mijakare', na'baasa tsa tsa-ikarentsu bain, tsenmin finutsuminu chi dyusnu ajke' keewaakaataa fikaakaakentsu bain, ñulla paviya dejutyuñu juntsaa urajtuve. \v 21 Entsa shinbu veta' pensa mansa tenñu pure' keediyu, tsaanuren na'baasa tsa tsa-inu manbiretyuve. \v 22-23 Tsenñu' mitya umaa yanu diikaapu' tsuunu tsuyu, tsenmin yaba buuna' bulu nemulanuya detutekenu tsuyu. Tsenmin yaba firu' puimula bain tsanguenu demanbashtyu', veta' pensa demantyushu juntsaa, tsamantsangue taaju dekikaanu tsuyu. Tsenmalaa kerangue' vee vee mujtu waku wakudimula bain mijanu detsuve, naa iya main main ñulla' tenbukasha titi pensa deeñuba uwain kerañu bain. Tsenmin iyaa ñullanu main main naa naake dekiñu bain, juntsan mitya tsa tsangue kuwanuu juyu. \v 24 Tsaaren mantsa ñulla Tiatiranu chumula juntsaa urajtu kive'tyu deju', veela Satanáschi tyeeba tsamantsaa mijakarave tya' bendaa kemulanu ñulla juntsaatala tsanguive'tyu jumulanuya, tiba dekesa tya' panu jutyuyu. \v 25 Tsaaren challa naake keenguen chu'ba pashi'mujchi iya maanbera tsaa jintsudei. \pi1 \v 26 Mun firu' jumunu delandyuli keñungue' pulla' de-inbera in kentsusa tyañu taawashanun kentsushu juntsaa, tu kuraa vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillanu mandanguen chunu bale tirenu tsuyu, \v 27-28 in Apa inu bain naake washkide ti' uuden kumuñuba tsanguenutsu. \q2 Tsenmalaa, jeru tyuipuu tsutachi uuden kendu \q2 yalanu tupiyamaaba dejuñu leevilin tsa tsanguenu tsuve, \f + \fr 2.27-28 \ft Salmo 2.8-9\f* \mi tsenmin juntsa chachinu dechañun chumu makara bain kuwanu tsuyu, yaa bensa ityuve ti' keewaanu. \pi1 \v 29 Muba ura' meedidei, Espíritu mandenana kerangue' waku wakudimulanu naatiñu bain. \c 3 \s1 Sardesbi keranguemulanuwainnu era kiika \p \v 1 Sardes pebulubi kerangue' waku wakudimula' anjeenu piiketu entsandide: \pi1 Dioschi mandishpai espiritu tanamin, naa mandishpai makara bain tanamu ruku, keranguemulanu entsandive: Ñulla titi kemu deeñu bain iya kerayu, tsenmin veelachiya ñulla chuve detyañu bain, yumaa peyaañuuren tsa denañuba iya miyu. \v 2 Tsa' mitya naa ñulla Dioschiya peyanun jutyuu deju' bain, mandenga', ura' mandeeladei, ñulla naaken chumu deju'ba Diosa' ajuunuya kuipa deju' mitya. \v 3 Tsa' mitya titi mere' mijamuwa deju'ba mandengadei, tsejtu veta' pensa mantu kaspele tsangue meenguemu mandiyadei. Tsa deityushu juntsaa, ñulla maanu juve tya' pensa jutyunu uranu ñulla' junbi taamu majan tsainu tsuyu. \pi1 \v 4 Tsaaren Sardesbi urajtu ken chutyu ju', yala' jali tu mayiiñuu jutyu chachillaya jayun juu dechuve; entsalaa iba bene fiba jali pana nenu detsuve, Dioschi tsaikutyanuu deju' mitya. \v 5 Mun firu' jumunu delandyuli keñungue' puimulaa fiba jali pandanu dejuve, tsenmin chunuu jumula' mumu pilla kiikasha bain yala' mumu mamushken jutyuyu, tsenmin in Apa Dios ya' anjeelaba chuinsha iya yala' mitya uraa panu tsuyu. \pi1 \v 6 Muba ura' meedidei, Espíritu mandenana kerangue' waku wakudimulanu naatiñu bain. \s1 Filadelfiabi keranguemulanuwainnu era kiika \p \v 7 Filadelfia pebulubi kerangue' waku wakudimula' anjeenu piiketu entsandide: \pi1 Dioschin juu ruku, naakenu pa'ba tsangue ura' kemu, rei David' llavi tanamu ruku, matyu yaren juukishu juntsaa muba mallu'nu jutyu, tsenmin yaren mallu'shu juntsaa muba majuukenu' jutyu jumu, keranguemulanu entsandive: \v 8 Ñulla titi kemu deeñu bain iya kerayu. Enu ñulla' ajuusha ñuichi ma juukapa juukiyu muba malluken jutyuu, tsenmin naa ñulla jayun deraañuu deju' bain, in palaanu meengue' ibaren jindetsuve. \v 9 Tsenmin Satanáschi waku wakudimu chachillaren, anbuti' Dioschi mi'ke' kaya judío chachi deeyu timulanu, ñulla' ajuusha deteedikaanu tsuyu, tsenmalaa juntsa chachilla iya ñullanu estyamuñuba mijanudetsu. \v 10 Tsenmin naa taajuñu bain in palaanu ñulla kerangue' meengues jindetsuñu' mitya, bene kumuinchi tusha chumu chachillanu uwain Diosnu keranguemu deeñuba mijanu ke' keenu tinbu janmala iya ñullanu washkenu tsuyu. \pi1 \v 11 Wajturen maanu tsuyu. Tsa' mitya naake keenguen chu'ba, tsaa jintsudei, tsenmalaa ñuichi depulla' kave ti' keewara mishmunderu veelaa kai'nudetsu. \v 12 Mun firu' jumunu delandyuli keñungue' puimulanuya, in Diosa' pupunanu yanu tyuilaatanamu yatyutya juuñungue tirenu tsuyu, tsenmala naa-uwanuba vee mujtu malu' miinu dejutyuve. Tsenmin yalanu in Diosa' mumu bain piikenu tsuyu, naa kai'sha selusha pajamu in Diosa' keñu pebulu Kasa Jerusalén mumu bain, naa in kasa mumu bain piikenu tsuyu. \pi1 \v 13 Muba ura' meedidei, Espíritu mandenana kerangue' waku wakudimulanu naatiñu bain. \s1 Laodiceabi keranguemulanuwainnu era kiika \p \v 14 Laodicea pebulubi kerangue' waku wakudimula' anjeenu piiketu entsandide: \pi1 Naati Ura' Pa'ba Tsanguemu, Deechu' jumu ruku titalaba uwain tsana keenamu ruku, tsenmin Dios peepundu tu dekenu uwanu yanaa ti bain kikaañu kemu ruku, keranguemulanu tsandive: \v 15 Ñulla titi kemu deeñu bain iya kerayu, naa ne ishaañuu bain, naa ne luuñuu bain dejutyuve. Tsaju' inu ne estya deiñu, tsa jutyu'ba, inu ne ajaatya deiñaa kayu urachuve. \v 16 Tsaaren inu naa ajaa pensa bain dejutyu, naa estyaa bain dejutyu', ñuichiya iya ne juuñu' mitya, ñullanu menesten jutyu', umaa manguelarenchin kenu tsuyu tenve. \v 17 Ñullaya taruku deeyu tya', tiba pure' tadeju', tichiba yamuj jutyuyu detyave; tsaaren ñullaya mijdetuve, naa tichiba balejtu, lastemaa, pure, naa kapuka bain putyu, naa jali bain tajtu ti panan tsaa deju' bain. \v 18 Tsa' mitya uwain taruku tiyanu tenmalaya, ñichi nara tiwara uru inu ati'kadei. Tsenmin jali panajtu de' mitya, fiba jali bain inu ati'kadei ñulla' bulunu dishkaanu, tsejtaa ma yujpeyaa nen jutyu. Naa ñulla' kapukanu pu' ura' mandinu pi bain inu ati'kadei. \pi1 \v 19 In estyanu chachilla ura' dekityushu juntsaa, yalanu nepa' ule' ura' mandiremuyu. Tsa' mitya dajka tya' veta' pensa mangue' inu meenguidei. \v 20 Iya ya juukapanu uina' de-eepusa tenñu palitintsuyu. Mun in palaa mere' juukiñu bain yaba vi', bulu chudi' panda finu tsuyu. \pi1 \v 21 Mun firu' jumunu delandyuli keñungue' puimulanaa kai'sha in chunu kelunu chujtikaanu tsuyu. Kaspele i bain, in Apa naa-isa tyañu bain tsai' puitu challa ya' kelunu bulu chunaashu, tsai' puimu bain tsainu tsuve. \pi1 \v 22 Muba ura' meedidei, Espíritu mandenana kerangue' waku wakudimulanu naatiñu bain. \c 4 \s1 Diosa' chuinsha \p \v 1 Entsai' depuiñu, vee mujtu mangue-eenmalan tsaa selusha manbela ma juukapa juruna katawayu, tsenmalan inu ajke' pandu tyujtyu depakaañu jelekendin tsandimu ruku inu manbatu tsandiwa: Engu lade, ñunu keewaanu tenve, kumuinchi entsai' depulla' dyañu, wajtun kayu titi inuuñuba keewaanu tenve, tiwa. \p \v 2 Tsenmalan Diosa' Espíritu inu naakenu tyañuba tsaa tiyaitu, kumuinchi entsangue katawayu: selusha reila' chunu chunjuu main chuñu, junu ma ruku chunawa. \v 3 Juntsa ruku pi'kelaa jaspe bale shupuka keraawa. Tsenmin pi'kelaa kurnalina bale shupuka bain keraawa. Tsenmala ya' chunjuu keetalaya tera naraa, esmeralda bale shupuka pi'keñu keekiñuu yatanawa. \v 4 Tsenmin kama 24 chunjuu, matyu reila' chuchudinu chunjuu, juntsa rei' chuchudinu chunjuunu yatana dechuwa. Juntsa chunjuulanu Diosa' chachilla' 24 bale rukula fiba jali panaa tene, tsenmin mishusha bain uru mishmunderu pukaandene dechuwa. \v 5 Tsenmala rei' chuchudinu chunjuunuya pidya pidyake' kuidya daran pandu naatimunga juntsandi', jelekendintsuwa. Tsenmala juntsa chunjuu ajuushaa mandishpai tu ñillu bain llukendetsuwa. Juntsa mandishpai tu ñillu, Dioschi mandishpai espiritu jumula deewa. \v 6 Tsenmin reila' chuchudinu chunjuu ajuusha lamaa keraaren tsamantsa ishdangatataawa. \p Tsenmin rei' chunjuu kejtala bain, naa ya' keetala bain taapai bibu chumula naa ajuusha bain, naa benesha bain, kapuka tene puu de-uinawa. \v 7 Mainya leun keraawa, kamainya llupu wagara keraawa, kamainya cha' kajuu keraawa, tsenmala kamainya jullayu jekentsu keekiñuuwa. \v 8 Entsala main main mandishmain ja'chi depuwa, tsenmin naa avindala bain, naa juusha bain kapuka pure' puundene judeewa. Tsenmin entsalaa naa-uwanuba dyai'mujchi kepe bain, mandala bain entsandiitila: \q1 Yaren juu jumu, \q1 yaren juu jumu, \q1 yaren main juu jumu Diosya, \q1 tiba kekaamu Dios, \q1 tinbunu bain chumu, \q1 naa chai bain chumu, \q1 naa bene bain maanu juushu juntsa rukuve, tiidetiwa. \p \v 9 Tsenmala rei' chuchudinu chunjuunu chumu rukunu, matyu naa-uwanuba chunuu jumu rukunu entsa chumula tsamantsaa keeware' balengure' sunden keewaawaa deke', \v 10 naa-uwanu entsala tsa dekiñuba Diosa' chachilla' 24 bale rukula ya' ajuusha teedi' yala' uru mishmunderu kalare' tsure' naa-uwanuba chunuu jumu rukunu aawa kure' keewaatu entsa entsa detiwa: \q1 \v 11 Bale Ruku, lala' Dios, uwain ñuya laachi tsandikayañu urave. \q1 Tsa' mitya laachi tsamantsaa keewarade, \q1 naa mu bain ñunu bale dekuresa, \q1 naa ti pudee bain ñuchi tene juusa, \q1 tiba jutyuwaanun ñaa challa judeeshu juntsa kumuinchi dekemu' mitya, \q1 tsenmin ñuren tsanguendya' keñuya entsa tusha tiba dejuñu' mitya. \c 5 \s1 Llupu Kaa Uvejarenja'lekenuu kiika \p \v 1 Tsenmin kai'sha rei' chuchudinu chunjuunu chumu ruku ya' uran dyaapasha ma kiika tanawa. Entsa kiika, ajuusha bain, benesha bain pillaawa, tsenmin ja'len jutyu mandishpai muutechi nara mai'kara katawayu. \v 2 Tsenmin ma pude anjee bain katawayu. Tsenñu juntsa anjee jelekenu daran palaachi entsandi pake'meewa: ¿Maa tsanguenuu jutu juntsa ja'len jutyu mai'kara muute demushke' entsa kiikanu ja'lechunga? ti' pake'meemeekiwa. \v 3 Tsenñu naa kai'sha chulla bain, naa tusha chulla bain, naa yumaa peya' mennamula bain, muba tsanguenuu dejutyu' juntsa kiikanu ja'lenu dejutyu', naa keekenu bain dejutyuwa. \v 4 Tsenñu iya pure' warendintsuwayu, muba tsanguenuu jutyu' juntsa kiikanu ja'lekenu bain, naa keekenu bain dejutyuñu' mitya. \v 5 Tsenñu Diosa' chachilla' ma bale ruku inu entsandiwa: Waatyude, enu main Judánu sera' jamu paande Leun mumu ruku, matyu rei David millanu shu'ke' sera' jamu, yaa tinuba depulla' mitya, entsa kiikanu mandishpai mai'namu muute mushke' ja'lenuu juve, tiwa. \p \v 6 Tsenñu ke-eetu, naa taapai bibu chumula' kejtsapala bain, naa Diosa' chachilla' 24 bale rukula bain uinanu kejtsapala, rei' chuchudinu chunjuu keesha main llupu kaa uveja tuta' Diosnu keewara' dyaiñuu uina katañu, mandishpai kachu ma puu, naa kapuka bain mandishpallu ma puuwa. Juntsa mandishpai kapukalaya, Dioschi tu kuraa eramu mandishpai espiritu jumulaa tsa deewa. \v 7 Tsejtu juntsa Llupu Kaa Uveja junga jitu, rei' chuchudinu chunjuunu chumu ruku' uran dyaapasha tananu kiikanu kakiwa. \v 8 Tsejtu juntsa kiika kanmalan, taapai bibu chumula, naa Diosa' chachilla' 24 bale rukula bain Llupu Kaa Uveja' ajuusha teledediwa. Tsejtu chaita rukula main main arpa tamin, naa uru shulla bain ju'ke' aindyunguikaantsumi yalluu taandene dejuwa. Tsaaren entsa uru shullanu ju'ke' aindyunguikaantsumiya ya' chachilla Diosnu paka pakakiñu palaa deeve. \v 9 Tsejtu kasa beesa mantu entsa entsandila: \q1 Uwain ñuya tsanguenuu ju' mitya, juntsa kiika kanu tsuve, \q1 naa mai'namu muute bain demushke' ja'lenu tsuve, \q1 matyu ñaa chachilla' mitya peya', ñu' asa deshajaa-ere', \q1 naa vee vee sera' jimu paandelanu bain, \q1 naa vee vee palaachi pamu chachillanu bain, \q1 naa yai tene ma bululu i' chumu chachillanu bain, \q1 naa vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillanu bain \q1 livee inuu keñu Dioschi tene tiyanuu deju' mitya. \q1 \v 10 Tsenmin tsangue' juntsalanu ma bulu ya' chachi detire', \q1 chachilla' mitya Diosnu kalen jimula tene tirekive, lala' Dioschi manda-i' taawasha kenu. \q1 Tsenmala yala entsa tusha mandangue' washkenu detsuve, tiidetiwa. \p \v 11 Iya keenaren bene rei' chuchudinu chunjuu keesha, matyu bibu chumula, Diosa' chachilla' 24 bale rukulaba uinanu keetala anjee pure' yatana de-uinawa, matyu pureenchiren mikan jutyuu uina' pa' jelekendindetsu meewayu. \v 12 Tsejtu daran palaachi entsa entsa detiwa: \q1 Llupu Kaa Uveja tuta' Diosnu keewaramuya, \q1 matyu tsanguekutyanuu ju' mitya, \q1 ti kenu tya' bain kemu keewarasa, \q1 naa ne bale juu bain, \q1 naa aseetanguikaamu juu bain, \q1 naa deelawaakenuu juu bain, \q1 naa bale kuranu juu bain keewarasa. \q1 Tsenmin tsamantsaa keewarasa, \q1 tsenmin tsamantsa ura rukuve tikayasa Llupu Kaa Uvejaya, tiidetiwa. \p \v 13 Tsenmala kumuinchi Dioschi imulaya, naa kai'sha chulla bain, naa tusha chulla bain, naa lamaasha pumula bain, naa yumaa peya' mennamula bain, matyu kumuinchi entsa detiñu meewayu: \q1 Rei' chuchudinu chunjuunu chumu bain, \q1 naa Llupu Kaa Uveja bain, \q1 tsamantsa ura ruku deeve tikayanuu deju', \q1 naa bale kuranu bain dejuve. \q1 Naa tsamantsaa keewara bain, \q1 naa ti kenu tya' bain kemu deju', \q1 naa-uwanuba tsanguemu keewarasa, tiidetiwa. \p \v 14 Tsenmala taapai bibu chumulaa: Uwain tsaasa tenve, tiidetiwa, tsenmala Diosa' chachilla' 24 bale rukulaya teledi' Diosnu aawa dekure' keewaawa. \c 6 \s1 Mandishpai muuteja'len jutyu mai'kara jumula \p \v 1 Llupu Kaa Uveja juntsa kiikanu ja'len jutyu ajke' mai'namu muute mushkentsu keenawayu, tsenmalan juntsa uwanu bibu chumula main daran palaachi kuidya daran pan tsandi' entsandiwa: ¡Jade! tiwa. \v 2 Tsenñu ke-eetu main fiba kawallu katawayu, main ya' tyaapasha chiti' tsuta tya'kentsumi taa chuu. Tsenñu juntsanu ma mishmunderu dekuwa, tsenmalan yumalaren vingue' pulla pullaimu' mitya, mavingue' puinu fale' jiwa. \p \v 3 Manen Llupu Kaa Uveja kama mai'namu muute mamushkentsu keenawayu, tsenmalan kamain chumu bain entsandiñu meewayu: ¡Jade! tiwa. \v 4 Tsenmala kama kawallu ungalalaa faleñu katawayu. Juntsa kawallunu chumunu: Engu chumu chachillanu kundaa detire', yai tene detu'kaakenuke kide, ti' tsanguikaawa, tsejtu tsanguenu ma aa peeniya bain kuwa. \p \v 5 Manen Llupu Kaa Uveja kama mai'namu muute mamushkenmalan, kamain chumu bain: ¡Jade! ti' pañu meewayu. Tsejtu mangue-eeñu, umaya pababaa kawallunaa katawayu, tsenmin juntsa kawallunu chumuya ya' tyaapanu yangaashulla taaya chuwa. \v 6 Tsenmalan taapallu chumula' kejtsapala, main patiñundiñu entsangue meewayu: Pai livee trigu ma malunu ma ruku naake taawasha ke' kamuñuba tsaanchi jusa, tsenmala sebada bain mandishmain livee ma malunu ma ruku naake kamuñuba tsaanchi jusa; tsaaren ulibu mulinuya, naa binunu bain de-iinuuya tiwaanu kityude, tiwa. \p \v 7 Manen Llupu Kaa Uveja kama mai'namu muute mamushkenmalan umaa entsaba taapallu chumu bain: ¡Jade! tiwa. \v 8 Tsenñu ke-eetu lajkililimusaa kawallunu katawayu. Juntsa kawallunu chumuya Tu'mu mumu puuwa, tsenmin pemula' pupunanu tena bain ya' benesha suraawa. Tsenñu juntsanaa tu kuraa chumu chachillanu taapai pela velekiñungue', manbaate chachillanuya detutekenuu tire' peeniyachi bain, naa panda yamujkarachi bain, naa diipeyachi bain, naa tusha chumu firu animaalachi bain detu'nutsu. \p \v 9 Manen Llupu Kaa Uveja entsaba manda mai'namu muute mamushkenmalan, Diosa' mitya ya' kuinda mijakaandu tutamulanu ufeenda tsure' keewaanu panbeesha katawayu. \v 10 Tsenñu juntsala uti' patu: Aa Bale Ruku Dios, main juu jumu, deechu' kemu, ¿naa-uwanaa tusha chumu chachillanu kavitu ke', naa lalanu detuten mitya bain kavitu kenujtuuyu? tiidetiwa. \v 11 Tsenñu entsalanu juyayaa fiba jali main main kuwatu: Jayu keenadei, chaiba ñuiba bulu keenguemula, matyu Cristo' mitya taawasha kemula, ñulla naa-i' depeñuba tsainuuren millai peyaindetyuve, tiwa. \p \v 12 Manen Llupu Kaa Uveja entsaba mandishmain mai'namu muute mamushkiñu katawayu, tsenñu kala jelekenuke kiwa. Tsenmalan pajta, llakindya' pannu paba jalinu keekiñu-i' jelekenu yapijurui tiyawa, naa kepe pajta bain ungalala tene tiyai' asanu keekiñuiwa, \v 13 naa makarala bain, igu chinu ish tinbunu laramu igu pukaaba ju' ishuwa daran kiñu tusha depajtyan juyan tsa deiwa. \v 14 Naa selu bain tituba i', kiikaaba ju' demanbijtekare' manbantsuuñu piyan tsaiwa, naa kuyi juula bain, naa ishla juula bain tituba i' tsaa vee mujtu demachujtya deiwa. \v 15 Tsenmala kumuinchi chachilla, matyu tu kuraa chumu reila bain, naa kayu bale chachilla bain, naa suutadu amala bain, naa tarukula bain, naa tsamantsa pude chachilla bain, tsenmin kumuinchi manda-i' taawasha kemu chachilla bain, naa yai tene nejuu chumu chachilla bain depantsu' tujuusha tene videiwa, aa lanba' kuyi dijkitala. \v 16 Tsejtu aa lanba' kuyilanu bain, naa aa shupukalanu bain, entsa entsa detiwa: ¡Dewaka' ja' lalanu dishkikai, rei' chuchudinu chunjuunu chunashu juntsa rukuchi katawan jutyu, tsenmin naa Llupu Kaa Uveja bain lalanu ajaatyañu, yachi bain katawan jutyu! \v 17 Matyu yumaa ajaatya' chachillanu taaju iware' dekenu malu jañuve. Tsenñu' mitya ¿maa tiba i'mujchi uinañunachunga? tiidetiwa. \c 7 \s1 144.000 chachillamuutechi tsutala \p \v 1 Tsai' puiñu kayu bene katawayu, entsa tunu taapai anjeela main main kapash kapash uidena, taapai ishuwa jumulanu nukaba jui-eekaan jutyu washnatu, matyu naa tusha bain, naa lamaasha bain, naa chisha bain juikaakaren jutyu. \v 2 Tsenmala kama anjee pajlanu pasha faaja' uwain chumu Dioschi muute chujtintsumi tana katawayu; tsejtu naa tusha bain, naa lamaasha bain, mushkenu uuden imu juntsa taapai anjeelanu daran patu entsandiwa: \v 3 Diosa' chachillanu yala' llashkapanu Diosa' muutechi kayu tsu'kaindetyuya, tiba firu' kityudei, naa tunu bain, naa lamaanu bain, naa chi juulanu bain, tiwa. \p \v 4 Tsenmin kumuinchibi Dioschi muute puu jumula nan dejuñuba tsa deeve ti' pañu meewayu. Tsejtu Israelnu sera' jimu paandelanu tene te'kalaraju kumuinchibi 144.000 chachi Dioschi muute jula. \li1 \v 5 Judánu sera' jimu paandela 12.000 chachilla muute de-iwa, \li1 naa Rubénnu sera' jimu paandela bain, \li1 naa Gadnu sera' jimu paandela bain, \li1 \v 6 naa Asernu sera' jimu paandela bain, \li1 naa Neftalínu sera' jimu paandela bain, \li1 naa Manasésnu sera' jimu paandela bain, \li1 \v 7 naa Simeónnu sera' jimu paandela bain, \li1 naa Levínu sera' jimu paandela bain, \li1 naa Isacarnu sera' jimu paandela bain, \li1 \v 8 naa Zabulónnu sera' jimu paandela bain, \li1 naa Josénu sera' jimu paandela bain, \li1 tsenmin Benjamínnu sera' jimu paandela bain 12.000 chachilla Dioschi muute jula. \s1 Kai'sha chachilla fiba jalipanaa tene pure' uinamula. \p \v 9 Entsaa puiñu kayu bene chachi pure' kataakiwayu, muba mi'nu jutyuu; juntsala vee vee ma uñichi uuden juu chumula bain, naa vee vee sera' jimu paandela bain, naa yai tene ma bululu i' chumula bain, naa vee vee palaachi pamu chachilla bain mantsa mantsa jumulaa tsa deewa. Kumuinchi juntsala rei' chuchudinu chunjuu ajuusha, tsenmin Llupu Kaa Uveja' ajuusha bain de-uinawa juyayaa fiba jali panaandene, tsenmin main main tinchi jaki taandene de-uinawa. \v 10 Tsejtu kumuinchi daran palaachi patu entsa entsa detiwa: \q1 Reila' chuchudinu chunjuusha chumu lala' Dios, \q1 Llupu Kaa Uvejabaa livee inuu kikaamu deeve, tiidetiwa. \p \v 11 Tsenñu reila' chuchudinu chunjuu keesha bain, naa Diosa' chachilla' 24 bale rukula' keesha bain, naa taapai bibu chumula' keesha bain yatana uinamu anjeela, reila' chuchudinu chunjuu ajuusha deteedi', yala' llashkapa tusha tyuikangue dewaike' Diosnu aawa kure' keewaatu, \v 12 entsa detiwa: \q1 ¡Uwain tsaasa! \q1 Naa ne tsamantsa ura rukuve tikayainuu juu bain, \q1 naa tsamantsaa keewara juu bain, \q1 naa aseeta juve tya' keewaanu juu bain, \q1 naa yuj urave ti' panu juu bain, \q1 naa balenguranuu juu bain, \q1 naa ti kikenuu juu bain, \q1 naa ti dera juula bain \q1 naa-uwanuba lala' Dioschi tene jusa. \q1 ¡Tsaasa! detiwa. \p \v 13 Tsenñu juntsa uwanu Diosa' chachilla' ma bale ruku inu pake'meetu tsandiwa: ¿Juntsa juyayaa fiba jali pana deeshu juntsala muden, tsenmin nukaa chumu jatu de-in? tiwa. \v 14 Tsenñu iya: Rukui, ñuya mive, tiwayu. Tsenñu entsandiwa: Entsalaa Diosa' mitya tsamantsa taaju i' puinu tinbuchi ika' puimula deju', Llupu Kaa Uveja' asachi yala' jali fibabaañuke manbitsaamula deeve. \q1 \v 15 Tsa' mityaa Diosa' chuchudinu chunjuu ajuusha depuve, \q1 tsejtu naa-uwanuba mandala bain, kepe bain ya' pupunanu yasha depu' \q1 yanu aawa kure' keewaandetsuve. \q1 Tsenmala, reila' chuchudinu chunjuunu chumu rukuya \q1 yaiba chu' yalanu washkenu tsuve. \q1 \v 16 Umaya panda bain yapen dejutyuve, \q1 naa pi bain yamuj jun dejutyuve, \q1 naa pajta bain yalanu maju'ken jutyuve, \q1 naa ne lujaa tya' bulla tyanu bain dejutyuve, \q1 \v 17 matyu reila' chuchudinu chunjuu chunu ajuusha uinamu Llupu Kaa Uvejaa \q1 yalanu uvejabillaaba washken tsanguenu juñu' mitya. \q1 Tsenmin naa-uwanuba chuwaamu, \q1 tujuusha faamu nara ishpi pijulasha bain miya' jijiinu tsuve. \q1 Tsenmala Diosya yala' kapukanu kapi demanguijmu junu tsuve, tiwa. \c 8 \s1 De-insha jumumandishpai muute \p \v 1 Llupu Kaa Uveja entsaba mandishpai mai'namu muute de-insha jumu mushke' ja'lenmalan selusha tsaa mika medya uraa ma dijtsaa pajtyai' dijtsalei tiyawa. \v 2 Tsenñu Diosa' ajuusha mandishpai anjee uinamulanu juipunu tyujtyu main main dekuñu katawayu. \v 3 Tsenmala kama anjee bain, aindyunguikaantsumi ju'kenu keesha aindyunguikaantsumi pu' ju'kentsumi uru shulla taa ji' uidiwa. Tsenñu ju'ke' aindyunguikaantsumi pure' kuwadekiwa, aindyunguikaantsumi ju'kentsumi uruchi jumunu reila' chuchudinu chunjuu ajuusha chumunu tsure' keewaanutsu, matyu Diosa' chachilla, Diosnu paka' kuinda kendetsu, juntsa kuindaba bulu ikakaakeñunguenu. \v 4 Tsenñu anjee ya' tyaapachin aindyunguikaantsumi pu' ju'kentsumi tana' junu pu' ju'kiñu entsa aindyu ñivijcha, Diosa' chachilla' keñu kuindaba bulu luwa Diosa' ajuusha. \v 5 Tsenñu anjee juntsa ju'ke' aindyunguikaantsumi punu uru shulla manga', Dioschi ju'kenunu tsumu ñinbuka deka' pu' tsaa tusha kepukiwa, tsenmalan warati' kuidya bain jelekendi', pidya pidya ke', naa kala bain kiwa. \s1 Ajke' taapai juipunutyujtyu jumula \p \v 6 Mandishpai anjeela juipunu tyujtyu main main tanamula, umaa pakaanu detiyawa. \p \v 7 Ajke' anjee ya' juipunu tyujtyu pakaawa, tsenmalan kai'sha isha puka ñiyuyu keraa bain, naa ñi bain asaba yandaa tene tusha dekepuñu pajtyawa, tsejtu tusha dekepunmalan, tunu pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaateya tsaa dejupeiwa, naa chi bain jundala chumulaya tsaa dejupedeiwa. Tsenmin kumuinchi lushkatata tapela bain tsaa dejupedeiwa. \p \v 8 Entsaba pallu jumu anjee ya' juipunu tyujtyu pakaanmalan, ñiren ma aa kuyi kera llu'wara tsaa lamaasha kepudekiwa, tsenmala pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaate lamaaya tsaa asa tene tiyaiwa. \v 9 Tsenñu lamaasha pumulanu pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaateya tsaa depeya deiwa, naa baaku lamaasha nentsumulanu bain pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaateya tsaa millai demushawa. \p \v 10 Entsaba pema jumu anjee ya' juipunu tyujtyu pakaanmalan, tsamantsa aa makara tu ñillu llukan tsaju', unsururuu entsa tusha pajtya', pijula jumulanu, naa tusha faamu pi jumulanu bain tsaa pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaateya jandala pajtyawa. \v 11 Juntsa tsaimu makara Saa mumuwa. Tsenñu pinu pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaate pijulaya tsaa pi saa tene tiya deiwa; tsenñu entsa pi sañu' mitya, muba kushnu jui'tu, pure' chachi peya deiwa. \p \v 12 Entsaba taapallu jumu anjee ya' juipunu tyujtyu pakaanmalan, pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaate pajta bain, naa manbaate kepe pajta bain, naa manbaate makarala bain tsaa danguityu tiya deiwa. Tsai' pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaate kepe bain, manbaate mandala bain dandajtu tiya deiwa. \p \v 13 Tsaiñu ke-eena, kai'sha selu kejtala main jullayu jekachi nendu entsandi daran pañu meewayu: ¡Mika taaju i' puinu dejuve! ¡Mika taaju i' puinu dejuve! ¡Mika taaju i' puinu dejuve! ¡Tusha chumu chachillachi umaa kayu naajuchunga kama pen anjeela yala' juipunu tyujtyu pakaanu jumula depakaanmalaya! ti' daran pawa. \c 9 \s1 Entsaba manda juipunutyujtyu jumu \p \v 1 Entsaba manda jumu anjee, ya' juipunu tyujtyu pakaanmalan, ma makara kai'sha chumuren tusha pajtya' tsuna katawayu, tsenñu juntsanu jelekenuu juwan juru jumu juukapa juukenu llavi dekuwa. \v 2 Tsenñu jelekenuu juwan juru juukapa juukenmalan, aa urnunu ñivijcha lun tsa-i' pureitu pajtanu dishkemin, naa ishuwanu bain juntsa tene tiyai' tsaa kepewaakiwa. \v 3 Tsenñu juntsa ñivijchanu dendu-ishu tene pure' faleke', tusha na'baasa deshaja' jideiwa. Tsenñu juntsa ishulanu, entsa tusha alagaa fi' naake kityawaamuñuba juntsanguenuu detirewa. \v 4 Tsejtu naa ti tape juulanu bain, naa chi juulanu bain mushki'mujchi, matyu llashkapanu Dioschi muute tsutajtu chachillanu tene firu' kikidei, tiwa juntsa dendu-ishulanu. \v 5 Tsejtu tsangue' bain tu'tyumujchi kityawaanchin ne kike' man chu'chaya tsanguentsudei ti' uuden dekiwa. Juntsa dendu-ishula alagaa fi' kityawaren tsanguemu jula. \p \v 6 Tsaanu malutala chachilla peyanu tyanu detsuve; tsaaren naa peyanu tya' bain, peyan dejutyuve, naa-i' peyan tsaanu tsuve. \p \v 7 Entsa dendu-ishula, vinguenu jinundiyandu kawallunu sekuwanguikeñu deewa; dendu-ishula' mishusha uru mishmunderu keraa puka deewa, tsenmin yala' kajuuya cha' kajuru kera deewa. \v 8 Supuu achuwa kera deewa, tsenmin tejkuya leun tejku kera deewa, \v 9 tsenmin yala' tenbapuya, vinguendu pana panakenu jeru jali keraachi dishu deewa, tsenmala jekenmala yala' ja'chiya, vinguendu jinu karu kawalluchi juyaa pure' jiindu waratin tsa tsa detiwa. \v 10 Tsenmala yala' nepeleya alagaa nepele kera deju' ityu pudeewa. Juntsachi chachillanu man chu'chaya' mitya taaju puiwaantsunu jula. \v 11 Tsenmala yaichi rei ju' uudenguemuya jelekenuu juwan jurunu washnamu anjeeya juwa, matyu hebreo palaachiya Abadón, griego palaachiya Apolión, tsandishu juntsaa “na'baasa defiru' ke' dekikemu” ti' mumu putu. \p \v 12 Ajke' taaju i' puiwara yumaa puive, tsaaren taaju i' puinu kayu pallu juve. \s1 Entsaba mandishmainjuipunu tyujtyu jumu \p \v 13 Entsaba mandishmain jumu anjee, ya' juipunu tyujtyu pakaanmalan, Diosa' ajuusha uruchi jumu ufeenda tsure' keewaanunu taapai mutu kachu keraa usnanutala pañu meejawa. \v 14 Tsejtu juipuntsumi tyujtyu tanamu anjeenu tsandiwa: Éufrates aa pi keesha taapai anjee teetsudenashu juntsalanu delanbude, tiwa. \v 15 Tsenñu juntsa taapai anjeelanu delanbuwa, matyu juntsa uranu, juntsa malunu, juntsa chu'chayanu, tsenmin juntsa añunu, tsanguenu tirawa de' mitya, tu kuraa chumu chachillanu pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaate chachillanuya tu'nudetsu. \v 16 Tsenñu kawallunu chuu vinguenu jimula 200'000.000 juve detiñu meewayu. \p \v 17 Tsejtu iya kipin tsa-i' juntsa katandu, kawallunu bain, naa kawallunu chumulanu bain entsangue katawayu: vinguenu jindu tenbapunu dishkaantsumi jeru pana deewa. Juntsala ñillu keraa ungalala deewa, tsenmin lushkatataa jasintu keraa, naa lajkililii ju'kemu asufee keraa bain ma judeewa. Tsenmin kawai mishpukaya leun mishu kera deewa, tsenmin yala' fi'pakishaya ñi bain, ñivijcha bain, ju'kemu asufee bain fala falake jadya jadya dekiwa. \v 18 Tsenñu juntsa kawallu fi'pakisha ñi bain, ñivijcha bain, ju'kemu asufee bain fale falekemulachi, tu kuraa chumu chachilla pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaate chachillaya tsaa depeya deiwa. \v 19 Matyu kawallu yala' fi'pakichee firu' ikaakenuu dejuwa naa yala' nepelechi bain. Yala' nepeleya aa piñi keraa mishu pudeewa; juntsachee chachillanu firu' ke' ta'kemu deewa. \p \v 20 Entsa tsaa depuiñu peyatyu' laramu chachilla, ne tsaive tya' yala firu' kiikemu deju'ba veta' pensa demantyuwa; tsaju' naa dyabululanu bain, tsenmin naa katabanguityu, naa merebanguityu, naa neba ityu uru dyusnu bain, naa lushi kenu jeru dyusnu bain, naa brunse dyusnu bain, naa shupu' dyusnu bain, naa chi dyusnu bain, yalanaa teedi' aawa kure' keewaawaa kentsula. \v 21 Tsenmin naa cha' tu'mula bain, naa mirukula bain, naa vee matsaimula bain, naa taamula bain jayuuba yala naakentsumuwa deju'ba manbashi' veta' pensa mangui'la. \c 10 \s1 Anjee ma kaa kiika pijtaaba \p \v 1 Bene selusha, ma pude anjee ñivijchaba buluu pajaintsu katawayu; ya' mish katyusha arku iris chityanawa, tsenmin ya' kajuuya pajta kera pidyawa, tsenmala ya' neepaya ñi lura usaanu keekiñuuwa. \v 2 Tsenmin ya' tyaapanuya pijtekara ma kaa kiika ja'laa taawa; juntsaa pajatu, ura neepaya lamaasha teeta', jala neepaya tusha teetadi' uidiwa. \v 3 Tsejtu tsamantsa daran patu leun murundin tsandiwa. Tsandi' nei'ba murundinmalan, mandishpai kuidya jumula bain de-ui'kawa. \v 4 Tsenñu juntsa mandishpai kuidya depa' dyañu iya naadetiñu mere'ba juntsa piikenu kentsuwayu, tsenñu selusha main entsandiñu meejawa: Piikityude, mandishpai kuidya naadetiñu mere'ba maali dus mijaide, tiwa. \p \v 5 Tsenmalan in katañu anjee, ma neepa lamaasha teeta', kama neepa tusha teetadimu anjee kai'sha ya' urandyaapa usake', \v 6 naa-uwanuba chumu ruku' mitya, naa selu bain kemu, naa tu bain kemu, naa lamaa bain kemu, tsenmin kumuinchi juntsalanu katawamu judeeshu juntsala bain dekemu ruku' mitya, uwain tsanguenbera kentsuyu ti' patu entsandiwa: Yumaa keekeenanu jutyuve; keenanu tinbu de-iive. \v 7 Tsa' mitya Dios titi kenuu ju'ba juntsa munuba mijakarajtu jumu, matyu yachi taawasha kemu ya' mitya pamulanu tsandimuwaañu, juntsa tsaa i' puinu tsuve, entsaba mandishpai anjee ya' tyujtyu pakaanundiyantsuren, tiwa. \p \v 8 Kai'sha inu pañu meenu palaa mameewayu, tsenñu inu manbaputu entsandiwa: Ma neepa tusha teeta', kama neepa lamaasha teetanashu juntsa anjeenu kalen ji', ya' tyaapachi ja'laa tanashu juntsa pijta kiika kaide, tiwa. \p \v 9 Tsandiñu juntsa anjee' keesha jitu, inu aantsa kiika kuwaka tiwayu, tsenñu tsandiwa: Ka' tsaa fikide. Matyu ñu' peshushaa saanu tsuve, tsaaren fi'pakishaa mishki juuñu pingalanu tsuve, tiwa. \p \v 10 Tsenñu anjee' tyaapanu juntsa kaa kiika katu tsaa fikiwayu, tsenñu uwain fi'pakinuya mishki pingalan tsaaturen, fiñuya peshushaa samingala tenwa. \v 11 Tsenñu inu entsa detiwa: Ñu manen pure' chachilla, yai tene ma bululu i' chumu chachillanu bain, naa vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillanu bain, naa vee vee palaachi pamu chachillanu bain, naa vee vee uñilanu bain, matyu kumuinchi yalanu Dios naatinuuñuba juntsa mawainnu juve, detiwa. \c 11 \s1 Tyee iñuba tsana keenamupai rukula \p \v 1 Bene, midinguinutsumi cha'li, ñañi keraa inu dekuwa, tsejtu entsa detiwa: Junga ji' Diosa' pupunanu yanu bain, ufeenda tsure' keewaanunu bain midinguide, tsenmin juntsanu junga teedi' Diosnu aawa kure' keewaamulanu bain mi'de. \v 2 Tsaaren Diosa' pupunanu ya avindala cha' neinshaya midinguityude, Diosnu keranguityu chachillanu kuwaañu' mitya. Yalaa Dioschin juu pebulunu, 42 chu'chaya' mitya balejtu kure' delanteekiñunguenu detsuve. \v 3 Tsenmala iyaa inchi tyee iñuba tsana keenamu pai rukulanu 1.260 malu inbera in mitya pakaanu eenu tsuyu, tsaaren llakindya' pannu paba jali panakiñuundene juuya eenu tsuyu. \p \v 4 Tyee iñuba tsana keenamu entsa pai rukula, matyu Bale Ruku tusha keenamu ruku' ajuusha pai ulibu chi chumulan tsa deju', lanpaa chujtintsumi pallu jumulan tsa deeve.\f + \fr 11.4 \ft Zacarías 4.1-14\f* \v 5 Mun yalanu firu' kenu dekiñuba, yala' fi'pakisha ñi faaware' tsaa millangue ju'kenu detsuve. Tsaju' mun yalanu firu' kenu ke' bain dejupe' peyainu detsuve. \v 6 Tsenmin entsala, engu Diosa' mitya ya' palaa mijakaren pungama, tsaa selu llukike' shuwa jan jutyungaandyashu juntsaa tsanguenuu dejuve; naa pinu asa tirenu tya' bain, tsanguenuu dejuve; tsenmin chachillanu tichi tichi taaju puiwaanu tya' bain, tsanguenuu dejuve, naa-uwanu tsa tsanguenu tya' bain. \p \v 7 Entsa tyee iñuba tsana keenamu pai rukula' kuinda kenu tinbu de-inmalan, jelekenuu juwan jurusha faamu firuu animaa jitu, yaiba vingue' pulla' juntsa pai rukulanu detu'nu tsuve. \v 8 Tsenmala yala' ujkun buluya aa pebulunu cha' den neneinu kejtala, matyu yala' Bale Ruku bain kuusanu tu'vi' peyanu pebulunu tsunanu dejuve, laapu' pañuya, Sodoma bain tinu firu' pebulunu, tsandityu'ba, Egipto bain tinu pebulunu. \v 9 Tsenmala naa vee vee yai tene ma bululu i' chumu chachilla bain, naa vee vee sera' jimu paandela bain, naa vee vee palaachi pamu chachilla bain, naa vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachilla bain, mengaanuba dekityu', pemu tsumulanu pen malu medya keenchin ne tsananu detsuve. \v 10 Tsejtu tu' chumu chachilla juntsa pai rukula depeñu yuj desundyatu, yai tene fandangu deke', sundyanchin tiiñuba veta' veta' meke mekekenu detsuve, matyu juntsa pai ruku Diosa' mitya pamula yalanu tsamantsa taaju puiwaamularen umaa depeyave tyatu. \p \v 11 Tsenñuren pen malu medya insha, Dios juntsa pai rukulanu aama manguwa' mangujtenu tsuve, tsenñu tsaindetsu mun keenamulaya mika wapannu detsuve. \v 12 Tsenñu iya kipiiñu-intsu selusha main entsandiñu meejawa: Engu ladei, tiñu demeewa. Tsenñu yala' kundaala dekeenaren, ma ñivish bulunu kai'sha deluwa. \v 13 Tsenmalan yala' lunu uranu, kala tsamantsangue daran kiwa, tsenñu pebulu paitya pela vele' keekiñunguiñuya, manbaateya tsaa millaiwa, tsenmin 7.000 chachilla depeyawa, tsenñu mantsa laramulaya jelanchin kai'sha chumu Diosnu uwain yaa tsanguentsuve tya', aawa kure' dekeewaawa. \p \v 14 Entsaba pai taaju i' puiwara yumaa puive, tsaaren chaiba main kenuu juve; wajtunun janu tsuve juntsa bain. \s1 Entsaba mandishpaijuipunu tyujtyu pakara \p \v 15 Entsaba mandishpai anjee ya' juipunu tyujtyu pakaanmalan, kai'sha jelekenu velan jurundi' daran papatitu entsa entsa detiwa: \q1 Lala' Bale Ruku Dios bain, \q1 yachi Mi'ke' Kayamu bain rei dejuñu, \q1 entsa tunu naake uudenguen dechuñuba yaichi mandiyave, \q1 tsenmin Diosya naa-uwanu' mityaba rei juu tsananu tsuve, tiidetiwa. \p \v 16 Tsenmala Diosa' chachilla' 24 bale rukulaya, Diosa' ajuusha reila' chuchudinu chunjuutala chumula, tsaa teledi' waike' Diosnu aawa dekure' keewaatu \v 17 entsandila: \q1 Ñunu yuj urave tindetsuyu, \q1 Bale Ruku, tiba kekaamu Dios, \q1 matyu ñuya tinbunun chumuwaaren, \q1 naa chai bain chumuve. \q1 Matyu ñu umaa tyee tsamantsaa kenu ju'ba \q1 yumaa washke' mandanguenu peepuñu' mitya, \q1 yuj urave tindetsuyu. \q1 \v 18 Ñunu kerandyatyu chachilla de-ajaavi deive, \q1 tsaaren naa tsa deiñu bain, \q1 yumaa ñu ajaatya' taaju i' puiwaanu malu jave, \q1 naa pemulanu bain kavitu kenu tinbu. \q1 Tsenmin ñuchi taawasha kemu, ñu' mitya pamu rukulanu bain, \q1 naa ñuchin juu chachillanu bain, \q1 tsandityu'ba, ñunu ura' keengue' meenguemulanu bain, \q1 yala' tsangues nen mitya ñu tyee kunuu juñuba, \q1 juntsa malu jave, \q1 matyu kumuinchi juntsa chachillanu, \q1 naa ne chachillanu bain, \q1 naa bale rukulanu bain, \q1 ñuchi tsanguenu tinbu jave. \q1 Tsenmin entsa tusha firu' kemu chachillanu bain, \q1 ñu dekikenuu juñu malu bain yumaa jave, detiwa. \p \v 19 Tsenmalan juntsa uranu, Diosa' pupunanu yasha, kai'sha chumu jurudiwa, tsenñu Dios chachillaba veta' veta' tsanguedaa ti' pañu keewara babuu juntsa elesha juusha tsuna kataviwa. Tsenmalan pidya pidyake', warati', kuidya jelekendi', naa kala bain ke', naa kaa isha puka bain tsamantsangue pajtekaawa. \c 12 \s1 Ma shinbu paa piñiba \p \v 1 Kai'sha selusha Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu jumu ke' keewaañu katawawa: ma shinbu pajtanuren ne jali panan tsaju, tsenmin ya' neepachiya kepe pajtanu teetaju', ya' mishushaa ma mishmunderu 12 makara chuu pukaawa. \v 2 Juntsa shinbu na puuwa. Tsaju' yachi nakanu ura jañu kityatu jelekendintsuwa. \v 3 Tsenmala bene kai'sha Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu jumu ke' keewara kamain mafaawa: tsenñu aa paa piñi ungalalaa, mandishpai mishu puu, naa kachu bain paitya ma puuya faawa. Tsenmin mishumee kaa mishmunderu main main pukaawa. \v 4 Tsejtu ya' nepelechi kai'sha chumu makaralanu pen pela vele' keekiñunguiñuya, manbaate makaraya tsaa dekasha' ere' tusha dekepukiwa. \p Tsangue' dyatu juntsa paa piñi, nakanundiyantsumu shinbu' ajuubi ji' uidiwa, na pajtenmalan juntsa nanu ka' finu. \v 5 Juntsa shinbu unbeena kawa. Tsenñu juntsa kaana, bene kumuinchi chachillachi bale ruku tiya' tsuta kapasha jeru puu cha'li taa washna' mandanguiikenu tsuve. Tsaaren juntsa shinbu' kaananu kaketu, Diosa' chuchudinu ajuusha deta'wa. \v 6 Tsenñu juntsa shinbu nepiya' ji' tsaa tiba den chutyuin tenasha jiiwa, matyu yachi, Dios yumaa mi'ke' tananu tenasha. Tsenñu junu 1.260 malu inbera panda kuntsunu dejuwa juntsa shinbunu. \p \v 7 Tsenñu aa bale jumu anjee Miguel ya' anjeelaba paa piñinu selusha devinguiwa. Tsenñu paa piñi bain ya' anjeelaba bulu devingueturen \v 8 pullai'tu, kai'sha chunanuu jutyu tiyaiwa. \v 9 Juntsaitaa paa piñi, yumaa tinbu chumu piñi, matyu Dyabulu mumu puu, tsandityu' bain Satanás tiitinu jumu, matyu kumuinchi chachillanu anbukuinda keranguekaamu paa piñi, selusha chumuren tsaa kelarai', ya' anjeelaba bulu tusha keviiwa. \p \v 10 Tsenñu selusha main daran palaachi entsandi pañu meewayu: \q1 Livee inu jumu yumaa jave; \q1 Dios tyee kiikenu tya'ba juntsanguenu keewaave. \q1 Tsenmin Dios rei ju' naajunuuñuba juntsa bain keewaave, \q1 tsenmin yachi Mi'ke' Kayamu' mandanguenu malu bain yumaa jave, \q1 matyu laaba bulu keranguemu naatalalanu firu' pa', \q1 tsa deeve ti' Diosa' ajuusha malumere, \q1 naa kepe bain, naa mandala bain tsa tsandintsumu ruku, \q1 junga kelara' vee mujtu keviiñu' mitya. \q1 \v 11 Diosnu keenguemu lala' naatalala Dyabulunu depuive; \q1 matyu Llupu Kaa Uveja tuta', \q1 ya' asa shajaakaañu' mityaa depuive. \q1 Tsenmin naa jela pubaatyu Diosa' mitya pas nendu', naa depeyaba i': \q1 Uwain ura palaave, \q1 ti' mijakaamuwa de' mitya bain, juntsan mityaa depuive. \q1 \v 12 Tsa' mitya kumuinchi selusha chumula sundyadei, \q1 tsaaren ñulla tusha chumula bain, \q1 naa lamaasha pumula bain taaju puinu detsuve, \q1 matyu Dyabulu yachi yumaa aa malu tsutyuñuba mija' mitya, \q1 ñulla' junga tsamantsa ajara vijave, tiwa. \p \v 13 Paa piñi, nei'ba tusha kevi'ba mijamin, unbeena kamu shinbunu ajaatya' surekiwa. \v 14 Tsenñu juntsa shinbunu pai aa jullayu ja'chi juu dekuwa, juntsa paa piñi kalen putyuinsha, tiba den chutyuinsha, yanu pen añu medya' mitya panda kuwa kentsunu dejuñu junga, ya' chuinsha jekachi jisa detyatu. \v 15 Tsenmalan juntsa paa piñi ya' fi'pakisha, kacha ken tsangue' pi pure' kelaake' pijula tirekiwa, juntsa shinbunu pi bu'ware' llutenu. \v 16 Tsenñuren juntsa shinbunu la'katu tu leechinguike', paa piñi bu'waañu pinu dekushkakaakiwa. \v 17 Tsenñu paa piñi tsamantsai ajaaviwa juntsa shinbunu. Tsejtu juntsa shinbunu kayu vera sera' jimu chachillanu, matyu Dios naakidei tiñuba tsanguemulanu, tsandityu'ba Jesús naake mijakare' puiñu bain, tsanguen chumulanu vinguinu jiwa. \v 18 Tsejtu paa piñi lamaa pi keesha ji' uidiwa. \c 13 \s1 Lamaasha faamu firuu animaa \p \v 1 Tsenñu main firuu animaa mandishpai mishu puu, kachu bain paitya ma puu, tsenmin kachumeemee ma kaa mishmunderu pukaaya lamaasha faañu katawayu. Tsenmin ya' mishutala, Diosnu kentsura' firu' mumu juu tene pillaawa. \v 2 Tsejtu in katañu firuu animaa kela keraawa, tsaaren neepaya usu neepa keraawa, tsenmin ya' fi'pakiya leun fi'paki keraawa. Tsenñu paa piñi juntsa firuu animaanu rei ju', tsamantsangue mandanguenuu tirekiwa. \v 3 Ma mishpuka juntsa firuu animaachi yumaa penun jutyuu, malastema wana katañun, tsaa ura' ne mandiyaiwa. Tsenñu kumuinchi chachilla keenbashi' entsa firuu animaanu desuudiwa. \v 4 Tsejtu paa piñinu Dios juuñungue aawa kure' dekeewaawa, juntsa firuu animaanu tsamantsangue firu' kekaanuu tireñu' mitya, tsenmin firuu animaanu bain tsaren dekiwa, entsandindu: ¿Maa firuu animaa tsaa juchunga? ¿Tsenmin naaju daj rukaa yanu vingue' puinu juchunga? tiidetiwa. \p \v 5 Tsenmin ya maalin dajtya' kikenuu bain, naa Diosnu kentsure' firu' patinu tyañu bain tsanguikaawa, tsenmin 42 chu'chaya' mitya uudenguen chunuu bain tirewa. \v 6 Tsenñu Diosnu bain, naa ya' chuinsha bain defiru' patiwa, tsandityu'ba, yaba bulu kai'sha chumulanu. \v 7 Tsenmin juntsa firuu animaanu Dioschin juu chachillanu vingue' pullainu kikaawa. Tsenmin kumuinchi vee vee sera' jimu paandelanu bain, naa vee vee yai tene ma bululu i' chumu chachillanu bain, naa vee vee palaachi pamu chachillanu bain, naa vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillanu bain demandanguenu uuden kuwa. \v 8 Kumuinchi tusha chumu chachilla juntsa firuu animaanu Dios juuñungue aawa kure' keewaanu dejuve. Tsaaren mun entsa tu dekenu tinbunuren chunuu jumula' mumu pilla kiikasha, matyu Llupu Kaa Uveja tuta' Diosnu kuwaishu juntsa ruku' kiikanu yala' mumu yumaa pilla tanamulaya tsanguen dejutyuve. \v 9 Mu bain ura' meedidei: \q1 \v 10 Mun veelachi kaya' ji' manda-inuu jumulaya, \q1 veelachi kaya' ji' manda-inu detsuve; \q1 tsenmala mun peeniyachi peyanuu jumulaya, \q1 peeniyachi peyanu detsuve. \p Tsa' mitya, Dioschin juu jumu chachillaya kayu challaa Diosnu daran keengue' tsaa jintsunu meneste deeve. \s1 Tusha faamu firuu animaa \p \v 11 Bene kama firuu animaa tusha falentsu katawañu, llupu kaa uveja kachu keraa tene pallu puwa, tsaaren paa piñi pan tsa tsandiwa. \v 12 Tsenmin ajke' firuu animaa naaju pudewaañuba ya bain juntsaawa. Tsaaren entsa firuu animaaya ajke' jumu firuu animaachee taawasha kemuwa. Tsejtu kumuinchi chachillanu detelengaatu, ma mishpuka lastemaa wana jumuren, ura' mandimu ajke' firuu animaanu Dios juuñungue aawa kure' keewaakaawa challa faamu firuu animaa. \v 13 Tsenmin Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu bain ke' keewaawaa kiwa. Tsangue' chachilla dekeena, selusharen, tusha ñi pajte pajtekikaawa. \v 14 Tsangue' ajke' firuu animaa jumuchi tiba kiikendu, Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu jumu ketu, kumuinchi tusha chumu chachillanu anbuda dekeranguikaawa. Tsejtu peeniyachi lastema wana jumuren ura' mandiya' chumu firuu animaachi main chi nawawa juntsa firuu animaa keraa kidei ti' mandanguiwa entsaba pallu faamu firuu animaa jumu. \v 15 Entsa bene mafaamu firuu animaa jumu, ajke' firuu animaa keraa jumu chi nawawanu chachi juuñuu ishmu tirenuu kikaawa, tsenmin entsa chi nawawa pamu tiyatu, yanu teedi' Dios juuñungue aawa kure' keewaatyulanuya detu'nu kikaawa. \v 16 Tsenmin bene mafaamu firuu animaa kumuinchi chachillanu, naa ne chachillanu bain, naa bale chachillanu bain, naa tarukulanu bain, naa purelanu bain, naa yai tene nejuu chumu chachillanu bain, naa manda-i' taawasha kemu chachillanu bain, yala' urandyaapanu, tsanguityumee llashkapanu muute depukaakiwa. \v 17 Tsenñu mun juntsa firuu animaa' mumu juu muute putyulaya, naa ne ya' mumu numeru juu bain, muute jutyushu juntsaa, naa ati'kanu bain, naa ai'nu bain dejutyuwa. \p \v 18 Enaa mun aseeta ju'ba demijasa tenve. Mun tsanguenuu jutuya firuu animaa' mumu numerunu pensangue' aseetangue' mijadei. Matyu juntsa numeru ma cha' ruku' mumuren tsaave. Juntsa numeru entsaave: 666. \c 14 \s1 144.000 chachi, Sión kuyisha \p \v 1 Bene mangue-eetu Llupu Kaa Uvejanu, Sión kuyisha uyuna katawayu. Tsenñu yaba, 144.000 chachilla, matyu yala' llashkapanu Llupu Kaa Uveja' mumu pumin, naa ya' Apa' mumu bain pumin jumu chachilla bulu de-uinawa. \v 2 Bene kai'sha fidya tiñu meewayu, matyu aa pipayu waratitu naatimunga, naa kuidya daran pati' bain naatimunga juntsandiwa; matyu arpa kemula pure' wakudena' depakaañu meejan tsa tsaiwa. \v 3 Tsejtu kasa beesanguiidekiwa, reila' chuchudinu chunjuu ajuusha, naa taapallu chumula' ajuusha bain, naa Diosa' chachilla' 24 bale rukula' ajuusha bain. Tsenñu, muba juntsa beesanu mijanu dejutyuwa, matyu Dioschi tusha livee inu kayamu 144.000 chachillan mijanu judeewa, veelaya muba mijanu dejutyuwa. \v 4 Matyu entsalaa Diosnu naake kerangue' jintsumu deju'ba tsaa jintsu' Dioschin juu tiyamula deeve. Entsalaa Llupu Kaa Uveja nuka jiñuba bulu neneimula. Matyu tusha chumuutala livee imula deeve, naa Dioschi bain, naa Llupu Kaa Uvejachi bain, ajke' ufeenda kuwan tsaimu chachilla. \v 5 Yala' fi'pakinuya naa-uwanuba anbukuinda faatyuve; uwain, Diosa' ajuusha ujcha tajtu chachilla deeve. \s1 Pen anjeela' kuinda \p \v 6 Kama anjee selu kejtala, jekachi nentsu katawayu, kumuinchi tusha chullanu, matyu vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillanu bain, naa vee vee sera' jimu paandelanu bain, naa vee vee palaachi pamu chachillanu bain, naa vee vee yai tene ma bululu i' chumu chachillanu bain, naa-uwanuba tsanamu bale ura kuinda mijakaanu. \v 7 Tsejtu daran palaachi entsandiwa: Diosnu jeetya' balenguudei, matyu ya' kavitu kenu malu yumaa jave. Naa selu bain, naa tu bain kemu, naa lamaa bain kemu, naa tu tainsha faamu pijula bain kemu rukunu teedi' aawa kure' keewaadei, tiwa. \p \v 8 Tsandipa' puinmalan kama anjee entsandisai jawa: Naaju chachillanu bain na'baasa tsa iwaakare' deviñakaakeñungue' Diosnu ajaatyakaamu pebulu, matyu Babilonia aa pebulu jumu umaya millaive. \p \v 9 Tsenmalan kama anjee, entsaba pema jumu, daran uti' patu entsandiwa: Mun firuu animaanu bain, naa ya kerake' de-uikaañu chi nawawanu bain teedi' aawa dekure' keewaashu juntsaa, tsenmin yaichi naa llashkapanu bain, tsa jutyu'ba, naa tyaapanu bain ya' muute vimulaya, \v 10 taaju puiwarentsumi keewara Diosa' keñu binu kushnu dejuve, ya' ajaatya' keewara shullanu veraba yandajtu jumu binu. Tsenmin ñichi bain, naa ju'kemu asufeechi bain, taaju puinu dejuve, Llupu Kaa Uveja Dioschin juu anjeelaba chunu ajuusha. \v 11 Tsa' mitya, firuu animaanu aawa kure' keewaamulachi bain, naa ya keraa chi nawawanu aawa kure' keewaamulachi bain, naa ya' mumu muute vimulachi bain, naa mandala bain, naa kepe bain jaiba lekayajtu junu tsuve; tsenmin yalanu taaju ke' kityawaanu puinsha lumu ñivijchaya naa-uwanuba lutintsunu tsuve, tiwa. \p \v 12 Tsa' mitya Dioschin juu chachillaya, ya naakidei tiñuba tsa tsa deke' Jesúsnu keengue' jimulaya, tsaaren jintsu' kayu dera' junu meneste deeve. \p \v 13 Tsenñu selusha main entsandiñu meejawa: Entsa piikide: Entsa ajkeshaa mun Bale Rukunu keenguemu juu peya' bain, Dioschi ura' imu dejuve. Espíritu bain: Uwain tsaave, tiwa, tsenmin yala' taawasha' mitya bain lekanu dejuve, yala titi dekiñuba keengaya junuuñu' mitya, tiwa. \s1 Wajkiñu ya' tinbu iñu jumu \p \v 14 Iya ke-eetu, fibaba ñivijcha katawayu, tsenñu juntsa ñivish jandala main Chachi Tiya' Nakayamu keraa, ya' mishpukasha uru mishmunderu pukaa chuwa, tsenmin ya' tyaapashaya nara tyaya kuchillu chu'papaa beruruu taawa juntsachi buikiya kanu. \v 15 Tsenñu kama anjee kai'sha chumu Diosa' pupunanu ya juusha pu' faatu, ñivish bulunu chumunu, daran uti' patu entsandiwa: Ñu' chu'papaa beruruu kuchilluchi tusha jumu vijpaasha puka te'kade; yumaa te'kanu ura tiyave, tsenmin yumaa dellu deeve, tiwa. \v 16 Tsenmalan ñivish bulunu chumu ruku ya' chu'papaa beruruu kuchilluchi entsa tu vijpalanu puka dete'kakiwa. \p \v 17 Bene kama anjee kai'sha chumu Diosa' pupunanu yasha pu' faawa, ya bain kuchillu chu'papaa beruruu tyayaa taju. \v 18 Tsenmala kama anjee, ufeenda tsure' keewaanu keesha ñitala mandanguemu anjee pu' faawa, tsejtu nara tyaya chu'papaa beruruu kuchillu tanamu anjeenu laapu' patu entsandiwa: Entsa tusha uva vijpala jumulanu ñu' kuchillu puite', uva tyundyu dekakide, matyu yumaa delluñu kanu ura tiyave, tiwa. \v 19 Tsenmalan juntsa anjee ya' chu'papaa beruruu kuchilluchi, uva tyundyu dekatu, tsure' tere tere kenusha tya'kepuwa, matyu Dios ajaatya' chachillanu daran taaju puiwaanu juñu juntsaanu juve, ti' keewaatu. \v 20 Tsejtu juntsa uva, pebulu kapashaa de-ijchaa terawa. Tsenñu uva tsure' tere terekenu tenasha asa tene lai' tsaa 1.600 estadiu, tsandityu' bain, 300 kilumetru bungu' shaja' jiwa, tsenmin butyu' wa'dinchiya kawallunu fi'papanu chuwa pupukenutala tsai' aa katyu' luwa. \c 15 \s1 Mandishpai anjee mandishpaitaaju puiwara tanamula \p \v 1 Entsai' dyañu, bene kai'sha Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu jumu kamain ke' keewara tsamantsa keenbashiinuu jumu faañu katawayu: mandishpai anjeela de-insha mandishpai bijee taaju puiwaanutsumu tadeenu katawayu. Juntsa mandishpai bijee taaju i' puiwaanutsumuchi deke' dyataa, ya' ajara dyawaanu juwa. \p \v 2 Tsenmin lamaaren tsamantsa ishdangatataa ju' ñilluba yandaa katawayu. Tsenñu juntsa lamaa pi kelunu, naa firuu animaanu bain, naa ya keraa jumu chi nawawanu bain aawa kure' keewaatyula, naa ne ya' mumu numeru juu bain vityula de-uinawa, Dios kuñu arpa taandene. \v 3 Tsejtu Diosa' chachi, Moisés' beesa bain, naa Llupu Kaa Uveja' beesa bain ke' entsandii detiwa: \q1 Kumuinchi ñu' keñu jumulaya, \q1 tsamantsaa, jelekenuu, \q1 keenbashiinuu tene judeeve, \q1 Bale Ruku, tiba kekaamu Dios. \q1 Tsenmin naake ura' kemu ju'ba juntsaave \q1 ñu' kenutsumiya, kumuinchi chachilla' Rei. \q1 \v 4 ¿Maa ñunu jeetyatyuba juchudeenga, Bale Ruku? \q1 ¿Maa ñunu tsamantsa ura rukuve ti'chu deenga? \q1 Matyu ñuren main Dios juuve; \q1 naaju chachillaba ñu' ajuusha deja' \q1 aawa kure' keewaanu dejuve, \q1 naake kavitu kenu ju' bain \q1 ñu yumaa ke' keewaañu' mitya, tiidetiwa. \p \v 5 Bene mangue-eewayu, tsenñu kai'sha chumu Diosa' pupunanu yasha Dioschin juu jumu suku jurudiwa, Diosa' tsandipañu keewara babuu pumu. \v 6 Tsenñu Diosa' pupunanu yanu mandishpai anjee main main ma taaju puiwara tanamula, tiba mayijtu naraa linu jali, pi'kelaa tene panaa, tsenmin yala' ajpele kai'tala uru ajpeendee chuwachi tene telaa defaawa. \v 7 Tsenmala main juntsa taapai bibu chumula, naa-uwanuba chumu Dioschi, chachillanu ajaatya' keewara uru shullanu tyuwaañuu jumu, main main juntsa mandishpai anjeelanu kuwa. \v 8 Tsenñu, Diosa' pupunanu yanu ñivijcha tene yalluiwa, tsamantsaa jumu Dios tsanguikaañu' mitya. Tsenñu Diosa' pupunanu yapayanu muba vinu dejutyuwa, anjeela juntsa mandishpai taaju puiwara kayu deke' dyaindetyuya. \c 16 \s1 Dioschi ajaatya' keewaramandishpai shulla jumula \p \v 1 Diosa' pupunanu yasha main daran uti' patu, mandishpai anjeelanu entsandi palaañu, meewayu: Deji', Dioschi chachillanu ajaatya' keewara mandishpai shullanu punañuu jumu, tusha yuutya'kiidei, tiwa. \p \v 2 Tsenñu ajke' anjee ji' ya' shullanu pumu tusha yuutsungaajiwa, tsenmalan naaju chachillaba, firuu animaachi muute vimula bain, naa ya keraa chi nawawanu teedi' aawa kure' keewaamula bain uu daran kityanuu urajtu bishpee tene faawaadekiwa. \p \v 3 Entsaba pallu jumu anjee, ya' shullanu pumu lamaasha yuutsungaajiwa, tsenmalan kumuinchi lamaa, pemula' asa keraa tene tiyaiwa, tsenñu lamaasha pumulaya millai depeyawa. \p \v 4 Entsaba pema jumu anjee ya' shullanu pumu, naa pijulatala bain, naa tu tainsha faamu pitala bain yuutsungaajiwa, tsenmalan asa tene tiya deiwa. \v 5 Tsenñu pijulatala keenamu anjee entsandiñu meewayu: \q1 Maali jumu Dios, \q1 chai bain chumu, \q1 naa tinbunu bain chumu Dios, \q1 ñuya naake ura' kemu ju'ba tsanguemu rukuve, \q1 entsangue' kavitu ken mitya. \q1 \v 6 Matyu yalaa ñuchin juu chachillanu bain, \q1 naa ñu' mitya pamulanu bain tute' asa shajaakaamuwa deeñu' mitya, \q1 umaa ñu bain pinu asa mandire' \q1 yalanu juntsa asa demangushkaave. \q1 ¡Matyu yala' kuipave! tiwa. \p \v 7 Naa ufeenda tsure' keewarensha bain entsandiñu meewayu: \q1 Uwain, tsaave, Bale Ruku, tiba kekaamu Dios, \q1 ñuya naake ura' kavitu kemu ju'ba tsanguive, tiwa. \p \v 8 Entsaba taapai anjee jumu, ya' shullanu pumu pajtanu yuutsungaajiwa, tsejtu pajtanu tsamantsangue daran lu'kaakare' chachillanu ñichi jupekiñungue kikaawa. \v 9 Tsenñu kumuinchi uu jeetyanui dejupewa, tsejturen ne Diosnu tsamantsaave detya' bain, veta' pensa ne manguikiba dekityuwa. Tsaju' kayu na'baasa kentsure' ne padetiwa, naa ti taaju puiwarachiba tsamantsanguemu Diosnuren. \p \v 10 Entsaba manda jumu anjee, ya' shullanu pumu firuu animaa' mandanguen chuinsha yuutsungaajiwa, tsenmalan kumuinchi yachi manda-imula' chuinsha tsaa yapijurui paijwa. Tsenñu chachilla kityanchiren naa ñijkaba daajali jalidekiwa. \v 11 Tsejtu tsai' taaju puinduren, firu' kiikemu deju'ba veta' pensa demantyuwa. Tsaju' juntsa yala' bishpeenu dekitya', selusha kai'sha chumu Dioschiya urajtuu palaa tene papadetiwa. \p \v 12 Entsaba mandishmain jumu anjee, ya' shullanu pumu, Éufrates aa pinu yuutsungaajiwa, tsenmalan pi tsaa de-ejkeiwa pajlainsha chu' jamu reila puinudetsu. \p \v 13 Paa piñi' fi'pakisha bain, naa firuu animaa' fi'pakisha bain, naa anbutitun Diosa' mitya pamuyu timu' fi'pakisha bain, Dioschi urajtu kuraa tiremu pen bu'chullala sapu keraa tene faandetsu katawayu. \v 14 Uwain juntsa firu' bu'chullala dyabulu deeve, Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu jumu ke' keeware', naaju reila' junga bain deji' yala' chachi detire dekiwa, tiba kekaamu Diosba vinguenu malu janmala, manbelaa dewa'kare' bulu vinguemishtinu. \p \v 15 Bale Ruku tsandintsuve: ¡Jundaa dekasudaa! Iya kepe taamu ruku majan tsainu tsuyu. Dioschi ura' imu deeve kastyu' jali panaa keenamu suutadu juuñuula, tsa jutyu' dekasu'tsuñu kata', jali dechi'kenmala mayujpeyaa nen jutyu. \p \v 16 Tsejtu juntsa firu' bu'chullala reilanu manbelaa wakudekaawa, hebreo palaachiya Harmagedón tinu tenanu. \p \v 17 Entsaba mandishpallu, tsenmin de-insha jumu anjee, ya' shullanu pumu, ishuwanu yuutsungaajiwa, tsenmalan Diosa' pupunanu kai'sha chumu yanu reila' chuchudinu chunjuusha main daran patu entsandiwa: ¡Yumaa de-i' puive! tiwa. \v 18 Tsenmalan pidya pidyake', jelekendi', kuidya pa', naa kala bain jelekenguiwa. Tsenñu naa-uwanuba entsa tusha chumu chachilla tsangue daran kentsu kerajtunu kalaa kiwa. \v 19 Tsenmalan tsamantsa aa pebulu jumu tsaa desenaaji' pen pela ma velaiwa. Tsenmala naa tu kuraa pebulu jumula bain tsaa millai desenaajiwa. Tsenñu Dios Babilonia aa pebulunu mandengawa, tsejtu Dioschi ajaatya' keewara jumu shullanu pumu binu kushkaawa. \v 20 Tsenñu kumuinchi ishla jumula bain, naa kuyi jumula bain tsaa chutyui depiyawa. \v 21 Naa selu kai'sha bain, aa isha puka ma kindaa juuñu adyu tene chachillanu depajtya deiwa. Tsenñu Diosya tsanguikare' tsamantsa isha puka depajtekaantsuñu, chachilla Diosnu defiru' padetiwa, matyu tsamantsangue taaju' kikare' puiteñu' mitya. \c 17 \s1 Tsa tsaimu shinbunutaaju puiwara \p \v 1 Mandishpai anjee jumulanu ma anjee jumu, Dioschi chachillanu ajaatya' keewara shulla tanamu in junga jatu entsandiwa: Engu jade, mu'baasa tsa tsaimu shinbu pure' pijula jandala chunashu juntsa, naa-i taaju puiwaranuu juñuba juntsa keewaanu tenve. \v 2 Juntsa shinbubaa, entsa tusha chumu reila tsa de-i' ujcha delave, naa ne chachilla bain juntsa ya' firu' i-iinu binu dekujchi' tsaanchi viñaañuu judeeve, tiwa. \p \v 3 Tsejtu, anjee inu kipin tsanguikare' tiba den chutyunu tenasha miya' jiwa. Tsenñu junga ma shinbu firuu ungalalaa animaa jandala chuna katawayu. Juntsa firuu animaa bulu kuraa Diosnu kentsure' firu' mumu tene pillaawa. Tsenmin juntsa firuu animaa mandishpai mishpuka puwa, naa kachu bain paitya ma puuwa. \v 4 Juntsa shinbu, yamurara jali bain, ungalala jali bain juuya panawa, tsenmin uruchi bain, bale shupukachi bain, naa perlachi bain panna juuwa, tsenmin ya' tyaapanu ma uru shulla, mu'baasa tsa tsa-i' ujcha laalaakiñu Dioschi firu' kuraa jumu yalluuñuu taawa. \v 5 Tsenmin ya' llashkapanu lengue'ba naati' tsandiñuba aseetanguenu' jutyu mumu pilla katawayu: “Aa pebulu Babilonia, mu'baasa tsa tsaimu supula' ya' ama, tsenmin tusha kumuinchi uu tyutyanuu katawamu ya' ama”, ti' pillawa. \v 6 Tsenmin juntsa shinbu, Dioschin juu chachilla' asa, matyu naajulaa Jesús' mitya kuinda kendu tutamu deeñuba, juntsala' asa kujchi' viñaa chunañu katawayu. Tsana katatu, yuj keenbashwayu. \p \v 7 Tsenñu anjee inu entsandiwa: ¿Nenñu iyu keenbaishmi? Juntsa shinbu ti ke' keewarañu bain, tsenmin ya' chunashu juntsa firuu animaa jumu bain, naa mandishpai mishu bain, tsenmin paitya kachu puushu juntsa bain, ti ke' keewarañuba iya wainnu tsuyu. \v 8 Kataakishu juntsa firuu animaa kaspele jumuwaave, tsaaren challaa chutyuve, tsejturen wajtun jelekenuu juwan jurusha pu' malanu tsuve, kayu de-i' piyainsha ji'mujchiren. Tsenmala tusha chumu chachilla tu dekenu tinbunuren chunuu jumula' mumu pilla kiikasha yala' mumu pillajtulaya, entsa firuu animaa kaspele jumuwaaren, challa chutyushu juntsa, tsaaren wajtun mafaanu juushu juntsanu katatu, nejtu in tya' keenbashiinu detsuve. \p \v 9 Mun enu aseetanguenuulaa aseetanguidei: mandishpai mishuya juntsa shinbu' chununu mandishpai kuyi jumula deeve, tsenmin mandishpai rei jumula deeve ti' keewara bain juve. \v 10 Juntsa mandishpai rei jumulanu yumaa man reiya milladeive, tsenmin challa mainya mandanguentsuve, tsenmala kamainya kayu jaindyuve. Tsaaren juntsa janu juushu juntsa rei jayu' mityan mandanguikenu janu tsuve, matyu aa tsanan jutyuve. \v 11 Tsenmala kaspele jumuren, challaa jutyuushu juntsa firuu animaa jumubaya entsaba mandishpen rei jumuve. Tsaaren ya bain vejan mandishpai rei jumulaba bulu mandishpai rei jumun tsaave. Tsenmin de-i' piyainsha jinu tsuve. \p \v 12 Tsenmala paitya kachu judeeshu juntsaya, kayu uuden tajtu paitya rei jumula deeve; tsejturen entsala bene firuu animaaba bulu jayu' mitya uudenguenu rei juu tiyanu detsuve. \v 13 Juntsa paitya rei jumula naajulaba tsaandene kenuu dejuve yala' pudengama, tsejtu yalaya firuu animaa tyee kesa tyañuba juntsaa tene kiikenu dejuve. \v 14 Tsejtu bene Llupu Kaa Uvejaba vinguenu dejuve; tsenñuren Llupu Kaa Uveja Dioschi mi'ke' kayamu chachillaba, tsandityu' bain, Diosnu bendaa ke' ura' keenguemulaba buudi' vinguetu puinu juve, matyu Llupu Kaa Uvejaya, yaa baleetala kayu Bale' mitya, naa reitala bain kayu Rei' mitya. \p \v 15 Juntsa anjee inu entsandiwa: Tsa tsaimu shinbu' chununu kataakishu juntsa piya, vee vee yai tene ma bululu i' chumu chachilla bain, naa pure' chachilla bain, naa vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachilla bain, tsenmin vee vee palaachi pamu chachilla bain juntsala deeve. \v 16 Tsenmala paitya kachu keewara jumula kataakishu juntsa, matyu paitya rei judeeshu juntsala, firuu animaaba bulu ajaatyanu dejuve juntsa tsa tsaimu shinbunu. Tsejtu na'baasa deke' cha' tene maali shuikikenu detsuve, tsenmin ya' alla bain defi', tsaa ñichi jupekenu detsuve. \v 17 Matyu Diosyaa, naadekesa tya'ba yala' tenbukasha kumuinchi ma pensaa dekikaake', firuu animaanaa ya naa naakenu tyañu bain tsaa kenu tirenu detsuve, matyu Diosa' palaa naatiñuba tsaa depuinbera. \v 18 Tsenmala juntsa supu shinbu kataakishu juntsaya, naaju tusha chumu reilanuba uuden ken chumu aa pebulu jumuve, tiwa anjee. \c 18 \s1 Babilonia millainu malu \p \v 1 Entsaa depuiñu, bene vee anjee kai'sha pajantsu katawayu, juntsa tiba pure' kiikenu tirawa. Tsenmin ya' pi'kelaren tusha tsaa danjurudiwa. \v 2 Tsejtu daran palaachi patu, entsandiwa: \q1 ¡Umaa aa pebulu Babilonia millaive, tsaa millaive! \q1 Matyu dyabulula' chunu tena tiyaive, \q1 naa Dioschi urajtu kuraa tiremu kumuinchi bu'chulla pantsunu ya bain tiyaive, \q1 tsenmin Dioschi urajtu kuraa tiremu pishku yatape bain, \q1 naa na'baasa Dioschi urajtu kuramu animaala' chuchunanu ya bain tiyaive. \q1 \v 3 Matyu yaa kumuinchi chachillanu firu' kemishti' tsaanchi deviñawaakeñungue', \q1 naa nuka chumu reilanu bain, yaba detsaimishtive; \q1 naa tu kuraa buli atis nemulanu bain, \q1 firu' imishtindu taruku detireke' sunden dechujtikaañuve, tiwa. \p \v 4 Bene selusha kamain entsandiñu meejawa: \q1 In chachillaya, aantsa pebulunu malu' miidei, \q1 yaiba pareju ujcha dela', bulu taaju pullan jutyu. \q1 \v 5 Matyu yala' keñu ujcha, \q1 Diosa' ajuubiren tapa'kajive, \q1 tsenñu Dios yala' ujcha keetaditu taaju puiwaanu juve. \q1 \v 6 Juntsa shinbu chachillanu naakemuñuba ñui bain yanu tsa mandei, \q1 matyu naake taaju puiwaakaamuñu bain \q1 yanuya juntsaa tenen pai bijee mandei, \q1 tsenmin veelanu naake kushkaamuñuba, \q1 yanuya tsaandene kayu feete pai bijee mangushkaadei. \q1 \v 7 Yaa naa-i dajtyataa naa tinuba pensajtu firu firu kemuwaañu bain, \q1 yanu bain taaju ke' kityawaranchi juntsangue taaju ma-iware' llakindyakaadei, \q1 matyu yaa, ya' tenbukashaya: “Ma reina ju' mityaa mandanguen chuyu”, tyave. \q1 Tsenmin: “Biyuda jutyuyu, tsenmin naa-uwanuba llakinguen chun jutyuyu”, pensaa juve. \q1 \v 8 Tsa' mitya juntsa shinbunu ma malunun entsai taaju depuinu tsuve: \q1 peyanu malu jamin, \q1 llakinguenu malu jamin, \q1 panda yamuj malu bain jamin inu tsuve, \q1 tsenmin tsai' ñichi jupeinu tsuve, \q1 matyu tichiba dera Dios, \q1 Bale Rukuren tsangue kuipa pu' kavitu keñu' mitya. \p \v 9 Tsenmala kumuinchi tusha chumu reila, matyu yaba tsa tsaimula, naa ti kendu'ba pensangui'mujchi ke' yaba sunden pulla pullaimu reila, juntsa shinbu ñichi jupentsuñu ya' ñivijcha luntsu dekata' ware' ya' mitya llakinguenu detsuve. \v 10 Tsejtu tsaa taaju puindu' kityantsu jeetya' baasha uina' kata-eetu, entsa entsandinu dejuve: \q1 ¡Mika taaju i' puintsuve! \q1 ¡Mika taaju i' puintsuve! \q1 ¡Tsamantsa aa pebulu Babilonia, \q1 ti kendya'ba kiikemu pebulu! \q1 Matyu: Ñunu taaju puiwarenuya jayun mikañuve, tiitinu detsuve, tiwa. \p \v 11 Tu kuraa buli atis nemula bain ya' mitya ware' llakinguenu detsuve, matyu muba yala' buli ma-ati' kanu dejui'ñu: \v 12 naa uru bain, lushi kenu jeru bain, bale shupuka bain, perla bain, naa ura linu jali juu bain, naa seda jali juu bain, juntsa jali naa yamurara juu bain, naa ungalala bain; kumuinchi vee vee aindyu chi juu bain, elefante aa tejku usnamuchi keñu juu bain, chi balenchi jumuchi tiba keñu juu bain, brunsechi keñu juu bain, jeruchi keñu juu bain, marmul shupukachi keñu juu bain; \v 13 kanela juu bain, ti pindyupi juula bain, ju'ke' aindyunguikaantsumi juula bain, mira bain, aindyu chi pillu bain, binu bain, ulibu muli bain, pan kenu llujpe kayu ura bain, trigu bain; buli tanemu animaa juula bain, uveja juula bain, kawallu juula bain, kawalluchi juyamu karuu juula bain, naa veelachi manda-i' taawasha kemu chachilla bain, tsenmin vingue' bensa-i' kayamu chachillanu bain ma-ati' kanu dejui'ñu ware' llakinguenu detsuve. \v 14 Tsejtu Babilonia pebulunu tsandinu dejuve: \q1 ¡Tsamantsa anbu puka, \q1 ñu' tsamantsa anbu' tya' fifikenu puka, \q1 ñu umaa tanatyuve; \q1 tsenmin kumuinchi ñu' tsamantsa nara nara kenu jumu bain, \q1 naa balen juula bain mangatan jutyuve! tiitinu detsuve. \p \v 15 Buli atis nemula ya' mitya taruku tiyamula, ya taaju puindu' kityantsu keenatu, yai bain juntsai keemee tya' jeetya' baasha ke-eeditaa, ya' mitya ware' llakinguiikenu detsuve. \v 16 Tsejtu entsandinu detsuve: \q1 ¡Mika taaju i' puintsuve! \q1 ¡Mika taaju i' puintsuve juntsa tsamantsa aa pebulu! \q1 Matyu ma shinbu, yamurara ungalalaba puja'tee \q1 ura linu jali panakeñuuwaave, \q1 tsenmin uruchi bain, perlachi bain, bale shupukachi bain \q1 pannanguikeñuuwaave tennaren, \q1 \v 17 wajtunuren ya' tsamantsa balen jumula, \q1 matyu tyeeba ju' de-in tsa deive, tiitinu detsuve. \p Tsenñu kumuinchi baaku deechu kes nemula bain, naa baakutala vi' nemula bain, lamaasha baakunu taawasha kes nemula bain, tsenmin kumuinchi lamaasha ne' bui atis nemula bain baasha udi' ke-eenataa; \v 18 juntsa aa pebulu jupe' ñivijcha laakentsu katatu: ¿Nukaa vee pebulu juntsa keraa chumuwaañanga? tiidetiwa. \v 19 Tsejtu ware' llakinbeyaju', yala' mishbui'sha tu llujpe ka' tsutsudekaatu, entsa detiwa: \q1 ¡Mika taaju i' puintsuve! \q1 ¡Mika taaju i' puintsuve juntsa tsamantsa aa pebulu! \q1 Juntsa pebuluya kumuinchi baaku ta chachillanu, \q1 tsamantsa taruku tiwaamuwaave \q1 ¡tsaaren ura wajtunuren tsaa millaive! tiidetiwa. \q1 \v 20 Tsa' mitya, selusha chumula, \q1 entsa aa pebulu millaiñu' mitya sundyadei. \q1 Tsenmin ñulla Diosa' chachi jumula bain, \q1 naa Jesús' mitya kuinda kenu lara' eramula bain, \q1 tsenmin Diosa' mitya pamula bain sundyadei, \q1 matyu ñullanu firu kemuwa deeñu' mityaa, \q1 Dios juntsaikaave juntsa pebulunu, \q1 ñulla' mitya kavitu ketu. \p \v 21 Tsenñu pude ma anjee, ilintsumi mulinu keraa aa shupuka ka' lamaasha keputu, entsandiwa: \q1 Babilonia, tsamantsa aa pebulu, \q1 ñu bain entsai' jei kevinu tsuve, \q1 tsenmala naa-uwanuba ñunu mangatan dejutyuve. \q1 \v 22 Tsenmin umaa naa-uwanuba pakare' beesanguemula ñu' miñutala, \q1 naa ne arpa juu bain, \q1 naa pujkuna juu bain, \q1 tyujtyu juu bain mameejan jutyuve; \q1 naa ti taawasha kemu juula bain \q1 umaa ñunu taawasha manguikentsu katawan dejutyuve, \q1 naa mulinuchi ne ilikendetsu fidya bain mameejan jutyuve. \q1 \v 23 Naa ñillu juu bain umaa ñunu malluken jutyuve, \q1 naa matsunu fandangu ke' waratindetsu bain mameejan jutyuve, \q1 matyu ñunu buli atis neneimula \q1 entsa tusha chumuutala tsamantsa taruku detiyave, \q1 tsenmin miruku ken tsangue' \q1 ñu bain tu kuraa chumu chachillanu anbukuinda keranguikaave. \q1 Tsa' mityaa tsa-i' puinu juve, tiwa. \p \v 24 Uwain juntsa pebulunaa Dioschin juu jumu chachilla' asa shajaanave, matyu Diosa' mitya pamula' asa bain, naa kumuinchi entsa tusha tutanchi pemula' asa bain deshajaanave. \c 19 \s1 Babilonia millaiñukai'sha sundyala. \p \v 1 Entsaa de-i' puiñu, bene kai'sha chachilla pure' wakuna' beesangue' waratin tsandindetsu meewayu. Tsejtu entsa entsa detiwa: \q1 ¡Dios mika aawa kurasa! \q1 Naa livee kenu juu bain, \q1 naa balenguranu juu bain, \q1 naa ti kendya'ba tsanguenu juu bain lala' Dioschive, \q1 \v 2 tsenmin ñuya naake ura' kavitu kemu ju'ba tsanguemuve. \q1 Tsa' mityaa mu'baasa tsa tsaimu shinbunu naake kavitu ke' taaju puiwaanuu juñuba tsanguive, \q1 matyu yaa tsangue' firu' ke' \q1 kumuinchi chachillanu tituba imishti', \q1 naa Dioschi taawasha kemu chachillanu bain tu'muwaañu' mitya. \q1 Tsanguetaa Dios bain juntsa shinbunu vejmi' mangue' taaju puiwaave, detiwa. \p \v 3 Bene entsa demandiwa: \q1 ¡Dios mika aawa kurasa! \q1 Matyu juntsa shinbu ikandu' ñivijcha laañu \q1 naa-uwanuba ludyan jutyuve, detiwa. \p \v 4 Tsenñu Diosa' chachilla' 24 bale rukula, taapai bibu chumulaba teedi' tusha wayuke' reila' chuchudinu chunjuusha chumu Diosnu aawa kure' keewaatu entsa detiwa: \q1 ¡Uwain tsaave! \q1 ¡Matyu Dios mika aawa kurasa! detiwa. \p \v 5 Tsenñu reila' chuchudinu chunjuusha main entsandiwa: \q1 Naa ne chachilla bain, \q1 bale chachilla bain, \q1 matyu kumuinchi ñulla Diosa' chachi deju' \q1 yachi taawasha ke' \q1 yanu balengure' jeetyamulaya, \q1 lala' Diosnu tsamantsa ura rukuve tidei, tiwa. \s1 Llupu Kaa Uveja'matsunu fandangu \p \v 6 Tsenñu kai'sha chachilla pure' puna' velanjuru tin tsa deti' aa pipayu waratin tsa detiwa, tsenmin kuidyaaba daran pan tsa detiñu meewayu. Tsejtu entsa detiwa: \q1 ¡Dios mika aawa kurasa! \q1 matyu Bale Ruku, \q1 tiba kekaamu Dios \q1 lalanu yumaa washke' mandanguentsuñu' mitya. \q1 \v 7 Kumuinchi desundya' sunden puisai, \q1 Diosnu tsamantsa balenguusai, \q1 umaya Llupu Kaa Uvejachi matsunu malu jañu' mitya. \q1 Matyu ya' shinbu tinutsumiya yumaa yaba chunun jutyuu, \q1 \v 8 fibaba naraa ura linu jali tiba mayijtu pi'kelaa panaa chunave, tiidetiwa. \m (Matyu ura linu jaliya Diosa' chachilla' ura' kiidekiñu jumu ke' keewarave.) \p \v 9 Bene anjee inu entsandiwa: Entsa piikide: Mun Llupu Kaa Uveja' matsunu fandangusha jasa tya' mijakara'ba, Dioschi ura' imu deeve, ti' piikikaawa. Tsejtu entsa bain tsandiwa: Entsala uwain Diosa' palaa deeve, tiwa. \p \v 10 Tsenñu iya ya' neepasha teledi' aawa kure' keewaanu keñu, inu entsandiwa: ¡Tsanguityude! I bain Dioschi taawasha kemuyu, matyu ñu bain keranguemu naatalalaba naadeju' Jesús naatimuñuba pashtyumujchi yanun bendaa jindetsushu, i bain juntsaayu. Tsa' mitya Diosnaa aawa kure' keewaade, tiwa. \p Matyu mu bain Jesúsnu laapu' kuinda kemulaya, Diosa' mitya pamula Espíritu Santo tsandikaañu naati pamuwa deeñuba yai bain juntsandi pamu deeve. \s1 Fibabaa kawallunu chuu ruku \p \v 11 Selu kai'sha manbela juruna katalaatu, main fiba kawallu katawayu, tsenñu juntsanu chumu ruku, Naati Pa'ba Tsanguemu, Uwain Tsaave mumu puuwa, matyu yaa ura' kavitu ke', naa vinguikenuu juñu bain tsa tsanguemu ruku' mitya. \v 12 Ya' kapukaya ñillu juuñu llu'warawa, tsenmin mishmunderu ya' mishpukasha pure' pukaawa, tsejtu muba aseetangui'nu, yaren miinu mumu main pillawa. \v 13 Tsenmin asachi tene dekushkakaraa jali juuya panawa, tsenmin entsa bain ya' mumuve: Diosa' Palaa. \v 14 Tsenmala kai'sha chumu suutadula, fibabaa naraa jali, kayu ura linu jali tiba mayijtu panaaya ya' bendala fibaba kawallunu chuu deju' bendaa kendetsuwa. \v 15 Juntsa ruku' fi'pakisha ma peeniya ishda tyaya fale falekiwa, tu kuraa chumu chachillanu juntsachi deta'ke' lastema kenu. Tsenmin yaa ma tsuta kapasha jeru puu cha'lichi uuden kentsunu tsuve; tsangue' kavitu ke', uvaaba dejuñu ya' pi kalaanu ijchaa teren tsa tsanguenu tsuve. Tsenmin tiba kekaamu Dios taaju puiwaanu ajaatya' keewara binu bain dekushkaanu tsuve. \v 16 Tsenmin ya' jalinu enbu deechutala entsa mumu pillawa: \qc \sc Reitalan kayu Rei, \sc* \qc \sc bale rukuutalan kayu Bale Ruku, \sc* \m ti' pillawa. \p \v 17 Kama anjee pajtanu uinatu daran palaachi pa', kumuinchi aa kai'sha nemu pishkulanu, matyu animaatalan mafimu pishkulanu, entsandiwa: Engu jadei, tsai' buudija', Dios kuwañu pure' alla ka' fijadei, \v 18 naa reila' alla juu bain, naa suutadu amala' alla bain, naa daj rukula' alla bain, naa kawai alla bain, naa vinguenu kawallunu chuu nemula' alla bain, naa manda-i' taawasha kemu chachilla' alla bain, naa yai tene nejuu chumu chachilla' alla bain, naa ne chachilla' alla bain, naa bale chachilla' alla bain ka' fijadei, tiwa. \p \v 19 Tsenñu firuu animaanu bain, naa entsa tusha chumu reilanu bain yala' suutadulaba dewa'diñu katawayu, tsejtaa fiba kawallunu chumu rukunu bain, naa ya' suutadulanu bain vinguenu. \v 20 Tsejtu firuu animaa bain, naa anbutitun Diosa' mitya pamuyu timu ruku bain bulu peesu kaya deiwa. Matyu entsa anbutimu rukaa juntsa firuu animaa' ajuubi, Diosyaa tsanguekaantsuve tyainuu ke' keeware', naa firuu animaachi muute vimulanu bain, naa firuu animaa keraa jumu chi nawawanu aawa kure' keewaamulanu bain, tsangue' anbuda keranguikaamuwaave. Tsa' mitya juntsa pallula tsaa biburen ju'kemu asufee lluki llukikenu ñinbususha kevi deiwa. \v 21 Tsenmala vejanlaya kawallunu chumu ruku' fi'pakisha fale falekemu peeniyachi depeya deiwa, tsenñu kumuinchi pishkula juntsa pemula' alla tyubanbera defiwa. \c 20 \s1 Mii añu inbera uudenju \p \v 1 Kai'sha ma anjee, jelekenuu juwan juru juukenu llavi tamin, ma aa jeru chuwa bain ya' tyaapachi taaya pajantsu katawayu. \v 2 Tsai' pajatu juntsa anjee, yumaa tinbu chumu paa piñinu, matyu Dyabuluren ne tsaa mumunu, tsenmin Satanásren ne tsaa jumu paa piñinu tsaa ka' telekiwa 1.000 añu inbera tsaa telaa tananu. \v 3 Tsejtu jelekenuu juwan jurusha kepu' llukike', vinu juukapanu muute bain mai'tekiwa, 1.000 añu pullaindyuya tu kuraa chumulanu anbukuinda mangueenguikaanu kes nen jutyu, naamika bene jayu' mitya malanvi' malu' nenu juñu bain. \p \v 4 Reila' chuchudinu chunjuu bain katawayu, tsenñu junu Dioschiren kavitu kiikenu tireñu rukulaa dechuwa; tsenmin Jesús' mitya bain, naa Diosa' palaa' mitya bain ura' kuinda kes neneimula tutamulanu katawayu. Juntsalaa naa firuu animaanu bain, naa ya kerake' dechujtiñu chi nawawanu bain teedi' aawa kure' keewaatyula deewa, tsenmin firuu animaa' muute bain, naa llashkapanu muute bain, tsa jutyu'ba, tyaapanu muute bain vityula deewa. Juntsala chumu demandiyatu Dioschi Mi'ke' Kayamuba 1.000 añu mandanguen chula. \v 5 Matyu entsala chumu mandiyamulaa ajke' bijeenu mangujmula deeve. Tsaaren vejan peyamulaya demangujtyuwa 1.000 añu pullaindyuya. \v 6 ¡Mun ajke' mangujpanu uwanu mangujmulaya Dioschi ura' imu deeve, matyu juntsalaya Dioschin juu chachi deju' mitya! Entsalaa manbeyan dejutyuve, yalaa naa Dioschi bain, naa Dioschi Mi'ke' Kayamuchi bain chachilla' mitya Diosnu kalen jimula junu detsuve. Tsenmin Jesucristoba bulu 1.000 añu mandanguenu detsuve. \p \v 7 Mii añu tiyanmala Satanás malanvi' peesusha putun me-e'lara' \v 8 manen tu kuraa vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillanu, tsandityu'ba yala' mumu Gog bain, naa Magog bain, juntsa tu tenatala anbukuinda keranguikares manenu tsuve. Tsangue' chachillanu pure' wa'kaake' ñiipe wa'namunu keekiñungue wa'kaanu tsuve yachi vinguemishtinu. \p \v 9 Tsai' deseetse'ke' ji' tsaa entsa tusha ne mulleeba pinu shilla' jin tsa-i' Diosa' chachillanu, matyu Dios estya' washkenu pebulu keetala washidedi', tsaa yatai de-uidiwa. Tsenñuren kai'sha ñi paja' tsaa dejupekiwa. \v 10 Tsenmala anbukuinda keranguekaamu Dyabuluya ju'kemu asufee lluki llukikenu ñinbususha keviiwa; matyu firuu animaa bain, tsenmin anbutitun Diosa' mitya pamuyu timu ruku bain kevinu ñinbususha. Matyu jungaa naa-uwanuba taaju ken chunu detsuve, mandala bain, kepe bain dyai'mujchi. \s1 Bale ruku' ajuushakavitu imula \p \v 11 Reila' chuchudinu chunjuu, jelekenu aawa fibabaa main katawayu, naa juntsa chunbullanu chumunu bain. Tsenñu ya' ajuushaya, challa tu juushu juntsa bain, naa selu juushu juntsa bain tsaa depiya deiwa; tsejtu naa nukaba demangataatyuwa. \v 12 Tsenmin naa peyamula bale chachilla bain, naa ne chachilla bain reila' chuchudinu chunjuu ajuusha uidena katawayu; tsenñu mantsa kiika pijtaa ja'lewa, tsejtu kama kiika bain juukitu ja'lewa, matyu chunuu jumula' mumu pilla kiika jumu. Kumuinchi peyamula, tusha naaken chumuwa deeñu bain juntsa kiikanu tsa pillañu' mitya, juntsanu kera' kavitu keñu main main naaken chumuwa deju'ba tsa tsai kavitu de-iwa. \v 13 Tsenmin naa lamaa bain lamaasha peyamulanuya demanguwakiwa, tsenmin pemula' pupunanu tena bain tsaren demanguwakiwa. Tsenñu juntsalanu bain, tusha naa naaken chumuwa deeñuba, tsa tsangue kavitu dekiwa. \v 14 Tsejtu bene, naa peyakaamunu bain, naa pemula' pupunanu tenanu bain tsaa ñinbususha kepukiwa. Matyu entsa pususha kevimulaya pai bijee peñu keewarave. \v 15 Tsenmin mun chunuu jumula' mumu pilla kiikanu yala' mumu pillajtu katawamulaya ñinbususha kevi deiwa. \c 21 \s1 Selu bain, tu bain kasa \p \v 1 Dios chachillanu kavitu deke' puiñu, kasa selu bain, kasa tu bain katawayu, matyu ajke' selu bain, naa ajke' tu bain tsaa de-i' mangataatyu tiya deiñu' mitya. Tsaaren lamaaya umaa jutyuwa. \p \v 2 Bene Dioschin juu jumu pebulu, Kasa Jerusalén, kai'sha Diosa' ajuusha pu' pajantsu katawayu, ma shinbu ya' ruku tiyanuu jumuba chunundiyandu panna jun tsaju. \v 3 Tsenñu reila' chuchudinu chunjuu chuinsha main daran palaachi entsandiwa: Dios challa chachillaba bulu yala' kejtsapala chuve. Dios yaiba bulu chunu tsuve, tsenmala vee vee ma bululu i' chumu chachilla ya' chachi junu detsuve, tsenmala Dios bain yala' Dios juu yaiba chunu tsuve. \v 4 Tsejtu Dios munu bain yala' kapi kijti kijtikemu junu tsuve. Umaa manbeyan dejutyuve, waren dejutyuve, llakinguen dejutyuve, naa ne kityai bain in dejutyuve, matyu tiba kaspele jumuya depulla' yumaa jutyu tiya deiñu' mitya, tiwa. \p \v 5 Reila' chuchudinu chunjuunu chumu ruku inu entsandiwa: Iyaa kasa tene manguikemuyu, tiwa. Tsejtu entsa bain tsandiwa: Piikide, entsa kuindaya uwain ura kuindave, meenguenuu kuindave, tiwa. \v 6 Tsejtu bene inu entsandiwa: Yumaa tsaive. Naa peepuinsha bain iyaa jumu, naa de-insha bain iren jumuyu. Maa pi mutyañuba tu tainsha faamu naa-uwanuba chuwaamu pi ne kushkaanu tsuyu. \v 7 Mun taaju kentsu' livee i' puiñu bain, enu patyeeshu juntsa yaichi junu tsuve, tsenmala iya ya' Dios junmala, yalaa in na junu detsuve. \v 8 Tsaaren masmi' ne mijiimula bain, Diosnu keenguityula bain, naa firu' i-iimula bain, cha' tu'mula bain, mu'baasa tsa tsaimula bain, mirukula bain, naa chi dyusnu aawa kure' keewaamula bain, tsenmin mu bain anbutimulaya ñinbususha vinu detsuve, matyu ju'kemu asufee lluki llukikenu ñinbususha, ura patiñuya pai bijee peyanu ñinbususha. \s1 Kasa Jerusalén \p \v 9 Mandishpai anjeela, Dios chachillanu ajaatya' keñu de-insha taaju puiwarentsumi tanamula, main in keesha jatu entsandiwa: Jade, Llupu Kaa Uvejachi ya' shinbu tiyanuu jumunu keewaanu tenve, tiwa. \v 10 Tsenñu Espíritu inu kipin tsanguikaatu aa kuyisha keewaanu miya' jiwa, tsejtu Dioschin juu aa pebulu Jerusalén, kai'sha Diosa' chuinsha chumu pebulu pajantsu keewaawa. \v 11 Juntsa pebulu, Dios pi'keñu ya' pidyachin nara pidya, tsaa bale shupuka jaspeeba pidyan tsaa ishdangatataawa. \v 12 Juntsa pebulu, aa katyu veetachi tsaa yatekaraawa, tsenmin 12 juukapa puwa, tsenmala ma juukapamee ma anjee uyundene judeewa, tsenmin Israelnu 12 sera' jimu paandela' mumu ma juukapamee ma mumu puwa. \v 13 Pebulu veetanu 12 juukapa jumula entsana depuwa: pajta lanu pasha pen juukapa, nurte pasha pen juukapa, sur pasha pen juukapa, tsenmin pajta vinu pasha bain pen juukapa. \v 14 Juntsa pebulu veetanu tainsha deendanamu shupukala, 12 shupuka dejuwa. Tsenñu juntsa shupukamee, Llupu Kaa Uveja' mitya kuinda kenu lara' eramu 12 rukula' mumu ma shupukamee ma mumu pillandene juwa. \p \v 15 Iba kuinda ken uinamu anjee midinguenu uru cha'li main tanawa juntsa pebulunu bain, naa juukapalanu bain, naa ya' veeta jumunu bain midinguenu. \v 16 Juntsa pebulu taapai kelu pareju juu yatekaraawa; matyu barenchi, bungunchiba paree judeewa. Anjee ya' midinguenu cha'lichi pebulunu midinguewa, tsenñu 12.000 estadiu, tsandityu'ba 2.400 kilumetru juwa; naa barenchi bain, naa bungunchi bain, tsenmin katyunchi bain manbarejuu judeewa. \v 17 Bene naa ya' veeta bain midinguiwa, tsenñu 144 tyabulu juwa; \f + \fr 21.17 \ft Katyunchee 144 tyabulu jumeete, naamika mantsalaya veeta bungu jumaa juntsaameete detyañu bain.\f* juntsa tsai lumiya chachilla naake midinguemu deeñuba anjee juntsangue keñaa tsai luwa. \p \v 18 Veetaya jaspe bale shupukachee juwa, tsenmala pebuluya uruchi tene juju' pi'kelaatu, ishdangatataañuuwa. \v 19 Veeta kendu pandainsha ajke' tsuramu shupukalanu nara kenu vee vee bale shupuka mai'tandene judeewa: ajke' jumuya jaspee mai'tawa, kamainya safiru, kamainya agata, kamainya esmeralda, \v 20 kamainya unise, kamainya kurnalina, kamainya krisulitu, kamainya berilu, kamainya tupasiu, kamainya krisuprasa, kamainya jasintu, tsenmala de-insha jumu shupukaya amatistaa mai'tawa. \v 21 Paitya pai juukapa jumulaya, vee vee 12 perla jumula deewa. Ma juukapamee ma perla judeewa. Tsenmala cha' neneinu pebulu miñuya uruchi tene juju' pi'kelaatu, ishdangatataañuuwa. \p \v 22 Tsaaren juntsa pebulunu naa Diosa' pupunanu yaba kataatyuwa, matyu Bale Ruku, tiba kekaamu Dios, Llupu Kaa Uvejabaa juntsa pebuluchi Diosa' pupunanu ya juuñu deeñu' mitya. \v 23 Tsenmin juntsa pebulunu dangaanuya naa mandaa pajta bain, naa kepe pajta bain menestenguenuu jutyuwa, Diosa' tsamantsaa keewara jumuren dangaantsuñu' mitya, tsenmin Llupu Kaa Uvejaa juntsa pebuluchi lanpaa juuñuu cha'nañu' mitya. \v 24 Tsenmala vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillaya juntsa pebulu dandachi neneinu detsuve, naa tusha chumu reila bain yala' tanañu tsamantsa balee jumula taja' kuwanu detsuve juntsa pebulunu. \v 25 Juntsa pebulunuya naa-uwanuba ya' juukapa llu'nu menesten jutyuve, junuya kepe jun jutyuñu' mitya. \v 26 Tsenmala vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillaya tsamantsa balee jumula taji' kuwanu detsuve. \v 27 Tsaaren Dioschi urajtu kuramu juulaya naa-uwanuba juntsa pebulunu vin dejutyuve, naa firu' kiikemula bain, naa anbuda juu kiikemula bain vin dejutyuve. Tsaaren naajulaa Llupu Kaa Uveja' tananu kiikanu, matyu chunuu jumula' mumu pilla kiikanu, yala' mumu pilla deju'ba juntsalan viinu detsuve. \c 22 \p \v 1 Bene anjee naa-uwanuba chuwaamu naraa ishdangatataa pijula inu keewaawa, Dios bain, Llupu Kaa Uveja bain chuchudinu chunjuusha faamu pijula. \v 2 Juntsa pijula cha' den neneinu miñu kejtala pullaawa, tsenmala pijula bejku bejkuya chuwaamu chi main main chuwa, matyu ma chu'chayamee vee vee puka iimu chi. Tsa' mitya ma añunu 12 bijee pu' tinbu imu chi juwa. Tsenmin ya' jakiya vee vee ma uñichi uuden juu chumu chachillachi yala' dilu ura' mandirentsumi jumuve. \v 3 Junuya Diosa' taaju ikara jumuchi ma ikan chun dejutyuve, matyu Dioschi bain, Llupu Kaa Uvejachi bain chuchudinu chunjuu yala' kejtsapala chunuu juñu' mitya, tsenmala yachi taawasha kemu chachillaya aawa kure' keewaanu detsuve. \v 4 Tsejtu Diosba kaju'tala entsangue kataataakenu detsuve, tsenmin main main yala' llashkapanu Diosa' mumu puunu detsuve. \v 5 Tsenmin junuya kepe jun jutyu', naa dangaanu ñillu juu bain, naa ne pajta dangara ñillu juu bain meneste jun jutyuve, Bale Ruku Diosren yalanu dangaantsunu juñu' mitya. Tsenmin yalaa juntsa pebulunu naa-uwanuba tsana' uudenguen chumu junu detsuve. \s1 Cristo wajtun maanu juve. \p \v 6 Bene anjee inu entsandiwa: Entsa palaa uwain ura palaa deeve, matyu keenguenuu palaa deeve. Bale Ruku, ya' mitya pamulanu aseetanguikaamu Dios, ya' anjeenu eeve, yachi taawasha kemulanu wajtun titi i' puinuu juñu bain mijakaanu tyatu, tiwa. \q1 \v 7 ¡Wajturen maanu tsuyu! \q1 ¡Mun entsa tsaa i' puinu juve \q1 ti' pilla kiika naatiñuba meedishu juntsaa \q1 Dioschi ura' imu deeve! \q1 timi Jesús. \p \v 8 Iya, Juan, kumuinchi entsaa jumula meemu ju', katamu juyu. Tsejtu mere', katamingue' puitu, entsaa dekeewaamu anjee' neepa keesha telediwayu, yanu aawa kure' keewaanu. \p \v 9 Tsenñun inu entsandiwa: ¡Tsanguityude! i bain Dioschi taawasha kemu ju' ñu tsaayu, naa Diosa' mitya pamu keranguemu naatalala bain, tsenmin Diosa' palaanu meenguen chumula bain naadejuñuba juntsaayu. Tsa' mitya, ¡Diosnaa aawa kure' keewaade! tiwa. \p \v 10 Tsejtu entsa bain tsandiwa: Entsa tsaa i' puinu juve ti' pilla kuinda wajtun tsaa puinu juñu' mitya dus mii jutyude. \v 11 Mun firu' ken dechuñuba bulla kityude, yala tinu firu' kendu bain juntsanun tsangues jintsunudetsu, tsenmin tituba imulanu bain bulla kityude; matyu yai bain tituba kenduren tsangues jintsunudetsu, tsenmala mu bain Dios naakesa tyañuba tsanguentsumuya tsangues jintsusa, tsenmin Dioschin juu chachi bain pashtyumujchi Dioschin juu tiya' jijiintsusa, tiwa. \p \v 12 Uwain tsaave, wajturen maanu tsuyu, tsejtu ñullanu tyeeba me'nutsumi taanu tsuyu, main main naaken chumuwa deeñuba juntsan mitya tsa tsangue kuwanu. Firu' ken chumulanuya taaju puiwaanu tsuyu, tsaaren ura' ken chumulanuya ura' juu me'nu tsuyu. \v 13 Naa peepuinsha bain iyaa jumu, naa de-insha bain iren jumuyu, tsenmin naa-uwanuba iren jumuyu. \p \v 14 Dioschi ura' imu deeve, mun yala' jali manbipu' naraa chumulaya, tsa-i' chuwaamu chinu namu puka ka' finuu jumula junu detsuve, tsenmin pebulu juukapasha bain vinuu jumula junu detsuve. \v 15 Tsaaren animaa juuñuu firu' kiikemula bain, mirukula bain, naa vee matsaimula bain, cha' tu'mula bain, naa chi dyusnu aawa kure' keewaamula bain, tsenmin anbutinu ajchundyamula bain juntsa pebulusha vinu dejutyu', avindaa shuwanu detsuve. \p \v 16 Iya, Jesús, inchi ma anjee eeyu, kerangue' nukaba waku wakudimulanu kumuinchi entsandi wainnu. Iya rei Davidnu shu'ke' sera' jamuyu, tsenmin dechañun chumu makara pi'kelaa jumuyu. \p \v 17 Espíritu Santo, Llupu Kaa Uveja' shinbuba entsandindetsuve: ¡Jade! tindetsuve. Tsenmala mun mere'ba ñui bain entsandidei: ¡Jade! tidei. Matyu mun pi mutya'ba jadei, tsejtu, mun juntsa pi kujchindya'ba naa-uwanuba chuwaamu pi ne kushdei. \p \v 18 Entsa tsaa i' puinu tsuve ti' pilla kuindanu, naajulaba meemulanuya entsandinu tenve: Mun entsa kiikanu, tsandenna vee kuinda mallatikaashu juntsaya, entsa kiikanu wandya deeshu juntsa taaju puikaanutsumi jumula, Dios taaju depuiwaanu tsuve. \v 19 Tsenmin mun tsaa puinu tsuve ti' entsa kiikanu pilla deeshu juntsanu tiiñuba dechi'kishu juntsaya, entsa kiikanu papadetishu juntsa, matyu juntsa chuwaamu chinu namu puka ka' fikenuu jun jutyu tirenu tsuve Dios. Naa entsa kiikanu padetishu juntsa Dioschin juu pebulusha bain viinuu jun jutyu tirenu tsuve. \p \v 20 Entsa dekeewaamu, Uwain tsaave, timu ruku tsandive: Uwain, wajturen maanu tsuyu, tive. \p ¡Tsaasa! ¡Te' maade, Bale Ruku Jesús! \fig |src="CN01886b.tif" size="Col" loc="Revelation 22.20" copy="por cortesía de Cook Communications Ministries International © 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Apocalipsis 22.20" \fig* \p \v 21 Uwain lala' Bale Ruku Jesús, kumuinchi ñullanu estya' keewaasa tenve.