\id REV - Carapana NT -Colombia 2009 (DBL -2013) \h EL APOCALIPSIS \toc1 El Apocalipsis \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt1 EL APOCALIPSIS \c 1 \s1 La revelación de Jesucristo \p \v 1 Yʉ yarã, atie yʉ cawoatupee, Dios cʉ̃ macʉ̃ Jesucristore catʉsari rʉ̃mʉ caãno cabaipeere cʉ̃ caátibuio ĩñojʉ̃goyetirique majũ niña. Cʉ̃, Jesucristo pʉame cʉ̃ yarã, cʉ̃ caquetibʉjʉrotijori majãrẽ tie yoaro mee cabaipeere cʉ̃ quetibʉjʉnetõrotio joroque ĩ, tiere cʉ̃ átibuio ĩñojʉ̃goyetiwĩ. Bairi Jesucristo pʉame yʉ, Juan cawãmecʉcʉ, cʉ̃ yaʉ cʉ̃ carotimajũʉ̃rẽ tie nipetirije cabaipeere yʉ quetibʉjʉ rotijoyupi cʉ̃ yaʉ ángel mena jʉ̃gori yua. \v 2 Tie nipetirije yʉ caĩñarĩqũẽ caãnorẽ bairo cariape majũ quetibʉjʉrique niña. Atie quetibʉjʉrique Dios yaye caroa queti Jesucristo cʉ̃ã yʉ cʉ̃ caquetibʉjʉmasĩõrĩqũẽ queti majũ niña. \p \v 3 Bairi ñiña yua: Ʉseanirĩ cʉ̃ ãmarõ ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ atie cabaipee yʉ cawoaturijere cabuenucũʉ̃. Tunu bairoa ʉseanirĩ na ãmarõ atie Dios yʉre cʉ̃ caquetibʉjʉrije yʉ cawoaturijere caroaro catʉ̃goʉsanucũrã yua. Tunu bairoa atie cabaipee yʉ cawoaturije caĩquetibʉjʉrore bairo jĩcãrõ tʉ̃ni caátipeyorã ʉseanirĩ na ãmarõ. Merẽ ati ʉmʉrecóo capetipa rʉ̃mʉ cõñarõ majũ baiya. Bairi tie quetire caroaro na tʉ̃goʉsaáto. \s1 Juan escribe a las siete iglesias \p \v 4 Yʉ, Juan cawãmecʉcʉ, mʉjãã Asia yepapʉ caãna, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã macãã macããna ñubueri majãrẽ mʉjãã woajoʉ yʉ átiya. Marĩ Quetiupaʉ caãnijʉ̃goricʉ, ãme cʉ̃ãrẽ caãcʉ̃, tunu ati yepapʉ caatípaʉ pʉame cʉ̃ yaye caroa macããjẽrẽ mʉjãã cʉ̃ jonemoáto. Caroaro yeri jõrõ ãnimasĩrĩqũẽ cʉ̃ãrẽ mʉjãã cʉ̃ jonemoáto. Torea bairo jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃, Dios carotimasĩ cʉ̃ caruiro riapepʉ caãna Espíritu Santo cʉ̃ã caroare mʉjãã na jonemoáto. \v 5 Tunu bairoa marĩ Quetiupaʉ Jesucristo cariapea Dios yaye quetire caquetibʉjʉnetõʉ̃ cʉ̃ã caroare mʉjãã cʉ̃ jonemoáto. Cʉ̃ pʉame cariacoatacʉ nimicʉ̃ã cacatitunu jʉ̃goricʉ majũ niñami. Ati yepa macããna quetiuparã reyes majã nipetiro cʉ̃ãrẽ carotimasĩ majũ niñami. Bairi tunu nipetiro ati yepa macããnarẽ camai majũ niñami. Bairo marĩrẽ camai majũ ãnirĩ marĩ carorije wapare netõgʉ, cʉ̃ majũã roro pajĩãecori marĩ riabojayupi. \v 6 Tore bairo marĩ cʉ̃ cariabojarije jʉ̃gori cʉ̃ mena carotimasĩparã marĩ ãnio joroque marĩ ámi. Dios cʉ̃ pacʉ yarã, cʉ̃ yaye macããjẽrẽ caquetibʉjʉrã sacerdote majã marĩ ãnio joroque marĩ ámi. ¡Bairi cʉ̃ jetorea cʉ̃ caasiyabatorije nocãrõ cʉ̃ catutuarije to ãnicõã ninucũãmarõ tocãnacã rʉ̃mʉa! Bairoa to baiáto. \q1 \v 7 ¡Jã, ĩñamʉgõjoñijate mʉjãã ʉmʉrecóopʉre! \q1 Merẽ atíyami Cristo oco buseri watoapʉ. \q1 Bairo cʉ̃ caató nipetiro ati ʉmʉrecóo macããna camasã qũĩñagarãma. \q1 Cʉ̃rẽ ãpõã besuro mena cʉ̃ warure cajareoricarãpʉ cʉ̃ã qũĩña acʉamajũcõãgarãma. \q1 Tunu bairoa nipetiro camasã poari ati ʉmʉrecóo macããna tutuaro mena cʉ̃ caató ĩña acʉari, bʉtioro otigarãma. \q1 ¡Tame, roro majũ tãmʉogarãma! Bairopʉa, bairoa to baiáto. \p \v 8 Tirʉ̃mʉpʉa caãnijʉ̃goricʉ, ãme cʉ̃ãrẽ caãnicõãninucũʉ̃, tunu nemo ati yepapʉre caatípaʉ marĩ Quetiupaʉ Dios pʉame atore bairo ĩñami: “Yʉa, Alfa, bairi Omegare bairo caãcʉ̃ yʉ ãniña. Caãnijʉ̃goripaʉpʉa caãnijʉ̃goatácʉ carotimasĩ yʉ ãniña. Tunu bairoa yʉa yʉ ãniña nipetiro ati ʉmʉrecóo macããjẽ to petio joroque caátipaʉ,” ĩñami marĩ Quetiupaʉ catutuaʉ, nipetiro ati ʉmʉrecóo macããjẽrẽ caqũẽnorĩcʉ̃ majũ yua. \s1 Una visión del Cristo glorioso \p \v 9 Yʉ, Juan, mʉjãã yaʉ, mʉjããrẽã bairo caãcʉ̃ yʉ ãniña. Bairi yʉ cʉ̃ã mʉjããrẽã bairo Jesucristo mena caãcʉ̃ ãnirĩ Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉpʉ caãnipaʉ majũ yʉ ãniña. Yʉ cʉ̃ã mʉjããrẽã bairo Jesucristo jʉ̃gori popiye yʉ tãmʉonucũña. Bairo popiye tãmʉomicʉ̃ã, Dios yʉre tʉ̃goñatutuarique cʉ̃ cajoro jʉ̃gori popiye yʉ catãmʉonucũrĩjẽrẽ yʉ nʉcãnetõmasĩcõãnucũña. Dios yaye queti cariapea Jesucristo cʉ̃ã yʉre cʉ̃ caquetibʉjʉnetõrĩqũẽ quetire yʉ caquetibʉjʉnucũrĩjẽ jʉ̃gori, Patmos yucʉpoapʉ yʉ cũrocawã, yʉre caboena. Bairi ti yucʉpoapʉ yʉ ãmʉ ti watoare yua. \v 10 Topʉ yʉ caãno yua, atore bairo baiwʉ: Jĩcã rʉ̃mʉ marĩ Quetiupaʉre marĩ cabasapeonucũrĩ rʉ̃mʉ caãno yʉ cañubueãno, Dios Yeri Espíritu Santo cʉ̃ catutuarije mena jʉ̃gori cabʉsʉocajorije bʉsʉriquere yʉ tʉ̃gowʉ. Yʉ ʉsaro pʉame tutuaro bʉsʉrique cabʉsʉocajorijere yʉ tʉ̃gowʉ. Bʉtioro trompeta mena putiricaro cãrõ majũ tutuaro bʉsʉrique bʉsʉocajowʉ tame. \v 11 Atore bairo yʉre ĩ quetibʉjʉocajowʉ: “Juan, ãme mʉ caĩñarĩjẽ nipetirijere jĩcã tuti papera tutipʉ woajeya. Bairo tiere woajeri, Asia yepa macããna ñubueri majã jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã macãã macããnarẽ na mʉ woajowa. Ati macãã macããnarẽ na mʉ woajowa: Efeso macããna, Esmirna macããna, Pérgamo macããna, Tiatira macããna, Sardis macããna, Filadelfia macããna, bairi Laodicea macããna cʉ̃ãrẽ na mʉ woajowa atie mʉ caĩñarĩjẽ quetire,” ñi quetibʉjʉwʉ bʉsʉrique pʉame yua. \p \v 12 Bairo yʉre caĩbʉsʉocajoro tʉ̃gori yua, yʉ ãmejore ĩñajowʉ, yʉre cabʉsʉʉre qũĩñagʉ. Bairo ãmejore ĩñajoʉ yua, tame, jĩñaworica tutuu jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã tutuu majũrẽ ñiñabócawʉ. Ti tutuu pʉame oro mena qũẽnorĩcã tutuu majũ ãmʉ. \v 13 Tunu bairoa jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã tutuu jĩñaworica tutuu watoapʉ caãcʉ̃ jĩcãʉ̃ camasocʉ bauriquere bairo cabauriquecʉcʉre cʉ̃ ñiñabócawʉ. Cʉ̃ pʉame jutiro cayoaro, cʉ̃ rʉporipʉ caetarore jãñawĩ. Rupawʉ ãmʉ cʉ̃ jʉtiro. Tunu apeyera orowẽ mena cʉ̃ cotia caʉ̃mʉarõ cãrõ esaro wẽñawĩ. \v 14 Cʉ̃ poa cʉ̃ã lana oveja poa, o cayʉsʉaro jʉ̃gori oco buseri cañarĩjẽ nieve cãrõ majũ botirije ãmʉ. Tunu cʉ̃ caapee cʉ̃ã peero caʉ̃rõrẽ bairo majũ tutuaro asiyawʉ. \v 15 Tunu bairoa cʉ̃ rʉpori cʉ̃ã ãpõã bronce peeropʉ joeri caroaro na capaaqũẽnorĩqũẽ caroa caasiyarore bairo majũ bʉtioro asiyawʉ. Cʉ̃ cabʉsʉata cʉ̃ãrẽ, nocãrõ poero pairo cabʉsʉrore bairo tutuaro bʉsʉwĩ. \v 16 Bairi cʉ̃ wãmo cariape nʉgõãrẽ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ ñocõãrẽ na cʉ̃gowĩ. Bairo tunu cʉ̃ riseropʉ ñosẽrĩcãpãĩ pʉga nʉgõãtʉ caoro cacʉ̃goripãĩ, caoripãĩ majũ witiwʉ. Cʉ̃ riape cʉ̃ã nocãrõ tutuaro majũ asiyacãnamuwʉ̃. Muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃ cʉ̃ caasiyarije nipetiro cãrõ majũ asiyawʉ. \p \v 17 Tie cabairijere ĩña acʉari yua, cariácʉ́re bairo cʉ̃ rʉpori tʉpʉ yʉ ñaroca cũmucoápʉ. Bairo yʉ cañaroca cũmurõ cʉ̃ wãmo cariape nʉgõã mena yʉ pããñarĩ atore bairo ñiwĩ: “Juan yʉ uwieticõãña. Yʉa, caãnicõã jʉ̃goatácʉ majũ yʉ ãniña. Tunu ati ʉmʉrecóo macããjẽ nipetirijere to petio joroque caátipaʉ majũ yʉ ãniña. \v 18 Tunu bairoa caãnicõãninucũʉ̃ majũ yʉ ãniña. Yʉre na capajĩãrocamiatacʉ̃ãrẽ, cacatitunu jʉ̃goricʉ majũ yʉ ãniña. Bairi tocãnacã rʉ̃mʉ yʉ ãnicõã ninucũgʉ yua. Yʉa, yʉ ãniña camasã na cayasibujiopeere canetõʉ̃ majũ. Bairi yʉre catʉ̃goʉsarã peeropʉ yasietigarãma. \p \v 19 “Bairi Juan, tie mʉ caĩñaataje, atie cabaiatajere woajeya. Ãme ato cabairije, apeye ato jʉ̃goye cabaipee, mʉ caĩñapee cʉ̃ãrẽ mʉ woatujewa,” ñi quetibʉjʉwĩ. \v 20 Bairo ñi quetibʉjʉ yaparori, atore bairo ñinemowĩ tunu: “Ñocõã, bairi jĩñaworica tutuu mʉ caĩñarĩjẽ cabairijere, camasã na camasĩẽtĩẽrẽ mʉ yʉ quetibʉjʉgʉ. Atore bairo baiya: Yʉ wãmo cariape nʉgõãpʉ yʉ cacʉ̃gorã ñocõã jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna mʉ caĩñaatanarẽ bairo niñama yʉ yarã yʉ caquetibʉjʉroticũrĩcãrã. Ñubueri majã jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã poa macããnarẽ caquetibʉjʉrã ángelea majãrẽ bairo caãna niñama ñocõã yua. Torea bairo tunu jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã tutuu jĩñaworica tutuu cʉ̃ã yʉ ya poari jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã poa caãna ñubueri majã poarire cõñarõ baiya. Tore bairo cabairijere merẽ mʉ masĩña yua,” ñi quetibʉjʉwĩ. \c 2 \s1 Mensajes a las siete iglesias. El mensaje a Efeso \p \v 1 Bairo ĩ quetibʉjʉ yaparo yua, ñiwĩ: “Yʉ yarã, ñubueri majã Efeso macããnarẽ cajʉ̃gobueãcʉ̃rẽ atore bairo cʉ̃ mi quetibʉjʉ woajowa: \pi1 ‘Bairo ĩñami cʉ̃, ñocõã jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ cʉ̃ wãmo cariape nʉgõãpʉ cacʉ̃goʉ. Tunu bairoa jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã tutuu jĩñaworique oro mena qũẽnorĩcã tutuu watoapʉ caáñesẽãʉ̃ majũ atore bairo ĩñami: \v 2 Mʉjãã, Efeso macããna, mʉjãã caátiãnie nipetirijere yʉ masĩcõãña. Tutuaro popiye yʉ yaye macããjẽrẽ mʉjãã paãninucũña. Caroaro yerijõrõã popiye tãmʉomirãcʉ̃ã, aperãrẽ na mʉjãã quetibʉjʉcõã ninucũña tocãnacã rʉ̃mʉa. Carorije caátiãnipairã mʉjãã watoa caãna cʉ̃ãrẽ tocãnacãnia na mʉjãã boetinucũña. Tie cʉ̃ãrẽ yʉ masĩña merẽ. Aperã apóstolea majã mee nimirãcʉ̃ã, “Jãã, apóstolea majã majũ jãã ãniña,” caĩrã cʉ̃ãrẽ merẽ caroaro na mʉjãã ĩñacõña besemasĩcõãnucũña. Bairo na cabuerijere ĩñabese masĩrĩ, cariapea caĩtopairã na caãnierẽ mʉjãã masĩcõãnucũña yua. \v 3 Yʉre tʉ̃goʉsajãnaena, tocãnacã rʉ̃mʉa yʉ mena mʉjãã tʉ̃goñatutuacõã ninucũña. Tocãnacã rʉ̃mʉa yʉ yaye queti jʉ̃gori bʉtioro popiye tãmʉomirãcʉ̃ã, mʉjãã jʉtietiya. \pi1 \v 4 ‘Bairo mʉjãã cabaimiatacʉ̃ãrẽ, jĩcã wãme mʉjãã yʉ caĩpee niña. Caãnijʉ̃goripaʉ yʉre mʉjãã camairĩcãrõrẽ bairo ãmerẽ yʉ mʉjãã maiẽtĩña. \v 5 Bairo mʉjããrẽ ñiña: Tʉ̃goñanemoña caãnijʉ̃goro yʉre mʉjãã camairĩqũẽrẽ. Roro mʉjãã cabairijere Dios mena tʉ̃goñaqũẽnorĩ caãnijʉ̃goro mʉjãã caátiãni jʉ̃goricarore bairo átijʉ̃goya tunu. Bairo mʉjãã caápericõãta, yoaro mee yʉ ágʉ mʉjãã tʉpʉ. Popiye mʉjãã tãmʉo joroque mʉjãã yʉ átigʉ. Roro mʉjãã caátiere Dios mena mʉjãã cabʉsʉ qũẽnoeticõãta, mʉjãã quetiupaʉ jĩñaworica tutu, oro tuture bairo caãcʉ̃rẽ cʉ̃ yʉ neweyocõãgʉ. \v 6 Bairo mʉjãã cabaimiatacʉ̃ãrẽ, bairopʉa jĩcã wãme niña caroaro mʉjãã caátiãnie. Yʉrea bairo nicolaítas majã na caátiãnajẽ cʉtiere mʉjãã boetinucũña. \pi1 \v 7 ‘Bairi mʉjããrẽ ñiña: Mʉjãã, Efeso macããna, caãmoocʉna mʉjãã ãniña. ¡Bairi Espíritu Santo Dios Yeri majũ mʉjãã ñubueri majã poarire cʉ̃ caquetibʉjʉrijere caroaro tʉ̃gopeoya! Bairi caroaro catʉ̃goʉsarãrẽ bairo ĩñami Dios: Noa ũna carorije macããjẽrẽ canetõnʉcãrãrẽ caroa catiñurĩqũẽ majũrẽ na yʉ jogʉ. Caticõãnajẽrẽ cajoricʉ yucʉ ʉmʉrecóo Dios tʉpʉ caãni rícare na yʉ ʉgarotigʉ, ĩñami,’ na mi woajowa to Efeso macããnarẽ,” ñirotiwĩ. \s1 El mensaje a Esmirna \p \v 8 Ĩ yaparo, bairo ñinemowĩ tunu: “Atore bairo na mi woajowa ñubueri majã bairi na quetiuparã Esmirna macããna cʉ̃ãrẽ: \pi1 ‘Bairo ĩñami mʉjãã, Esmirna macããnarẽ caãnijʉ̃goricʉ, ape rʉ̃mʉpʉ cʉ̃ãrẽ caãnicõãniyaparopaʉ pʉame. Cariacoatacʉ nimicʉ̃ã tunu cacatitunurĩcʉ̃ majũ mʉjããrẽ bairo ĩ quetibʉjʉyami: \v 9 Nipetiro roro popiye bopacooro mʉjãã cabainucũrĩjẽrẽ yʉ masĩña. Ñe ũnie cacʉ̃goena cabopacarã mʉjãã caãnie cʉ̃ãrẽ yʉ masĩña. Bairãpʉa cariape majũrã Dios jʉ̃gori ñe ũnie carʉsaena pairo apeye ũnie cacʉ̃gorãrẽ bairo caãna majũ mʉjãã ãniña. Apeyera judío majã mee caãna caĩtopairã roro majũ mʉjãã na cabʉsʉpainucũrĩjẽ cʉ̃ãrẽ yʉ masĩña. Na pʉame, “Judío majã majũ jãã ãniña,” mʉnana ĩtonucũñama, wãtĩ ya poa macããna cʉ̃ yarãrẽ bairo caãna nimirãcʉ̃ã yua. \v 10 Bairi roro popiye bopacooro mʉjãã cabaipeere tʉ̃goña uwieticõãña. Baipʉa, wãtĩ preso jorica wiipʉ mʉjãã mena macããna jĩcããrãrẽ na cũreo joroque na átigʉmi. Dope bairo nipetiro mʉjãã caátiãnierẽ masĩgʉ, wãtĩ tore bairo átigʉmi. Bairãpʉa, pʉga wãmo cãnacã rʉ̃mʉa popiye bopacooro mʉjãã tãmʉogarã. Bairi tocãnacã rʉ̃mʉa caroaro jĩcãrõ tʉ̃ni jeto Dios mena áticõã ninucũña mʉjãã cariari rʉ̃mʉpʉ yua. Bairo mʉjãã caátimasĩrõ, yʉ pʉame tie wapa caticõãnajẽ yeri caroa majũrẽ mʉjãã yʉ jogʉ. \pi1 \v 11 ‘Mʉjãã, Esmirna macããna, caãmoocʉna mʉjãã ãniña. ¡Bairi Espíritu Santo Dios Yeri majũ mʉjãã ñubueri majã poarire cʉ̃ caquetibʉjʉrijere caroaro tʉ̃gopeoya! Bairo noa ũna tiere tʉ̃goʉsari yua, carorije macããjẽrẽ canetõnʉcãrã pʉame di rʉ̃mʉ ũno popiye tãmʉoetigarãma ʉmʉrecóopʉre yua. Pʉgani cãrõ rianemoetigarãma Diotʉ ʉmʉrecóopʉre, ĩñami,’ na mi woajowa to Esmirna macããnarẽ,” ñirotiwĩ. \s1 El mensaje a Pérgamo \p \v 12 Bairo ĩ quetibʉjʉ yaparori bero, bairo ñinemowĩ tunu: “Juan, aperã ñubueri majã Pérgamo macããna cʉ̃ãrẽ na mʉ quetibʉjʉ woajowa. Bairo na miwã: \pi1 ‘Atore bairo ĩ quetibʉjʉjoyami mʉjãã Pérgamo macããna ñubueri majãrẽ, ñosẽrĩcãpãĩ caoripãĩ pʉga nʉgõãtʉ caoripãĩrẽ cacʉ̃goʉ pʉame: \v 13 Yʉ masĩña mʉjãã cabairijere: Mʉjãã pʉame wãtĩ cʉ̃ carotimasĩrĩ macã, cʉ̃ caãninucũrĩ macã tʉpʉ mʉjãã ãninucũña. Tiere yʉ masĩña. Bairo ti macãtʉ caãna nimirãcʉ̃ã, caroaro yʉ caborore bairo jeto mʉjãã átiãninucũña. Bairãpʉa, yʉ yaye quetire catʉ̃goʉsarã ãnirĩ yua, yʉ yaye quetire cariapea mʉjãã tʉ̃goʉsacõã ninucũña. Mʉjãã pitietiya tie quetire. Yʉ yaʉ, yʉ bapa cañuʉ, yʉ yaye quetire caquetibʉjʉbojaʉ Antipas cawãmecʉcʉre cʉ̃ pajĩãrocawã ti macã wãtĩ cʉ̃ caãnimacã macããna. Bairo cʉ̃ na caátimajũcõãmiatacʉ̃ãrẽ, tiwatoa caãno cʉ̃ãrẽ yʉre mʉjãã tʉ̃goʉsajãnaepʉ̃. \pi1 \v 14 ‘Bairo caroaro mʉjãã caátiãnimiatacʉ̃ãrẽ, bairopʉa, peeto ũnoa niña roro mʉjãã caátiãnierẽ yʉ caquetibʉjʉpee. Ati wãmerẽ roro mʉjãã átinucũña: Mʉjãã mena macããna jĩcããrã wãtĩ Balaam cawãmecʉcʉ cʉ̃ caátirotirore bairo roro majũ carorije macããjẽrẽ átiãninucũñama. Na, Balaam yaye bueriquere capitigaenarẽ na mʉjãã qũẽnocũnucũña. Cʉ̃, Balaam pʉame apei Balac cawãmecʉcʉre roro israelita majãrẽ na ĩto rotiyawĩ tirʉ̃mʉpʉre. Atore bairo qũĩtorotiwĩ israelita majãrẽ: “Diore netõnʉcãgʉ, camasã na cawericarã na jʉ̃gũẽãrẽ na canuniataje waibʉtoa riire na majũrẽã na ʉgarotiya. Tunu bairoa na rupaʉ caborore bairo na majũ rupaʉ mena na átiepeáto,” qũĩ bʉsʉjãwĩ Balaam, Balare. \v 15 Tunu bairoa apeyera mʉjãã mena macããna jĩcããrã nicolaítas majã na cabuerije carorije macããjẽrẽ capitigaenarẽ na mʉjãã qũẽnocũnucũña. \v 16 Bairi mʉjããrẽ ñiña: Dios pʉamerẽ cʉ̃ tʉ̃goʉsari, roro mʉjãã caátiãnierẽ tãmurĩã cʉ̃ bʉsʉqũẽnoña. Bairo mʉjãã caápericõãta, yʉ pʉame jicoquei átí, yʉ ñosẽrĩcãpãĩ yʉ riseropʉ cawitiripãĩ mena na nipetiro carorãrẽ na yʉ reiágʉ yua. \pi1 \v 17 ‘Mʉjãã, Pérgamo macããna, caãmoocʉna mʉjãã ãniña. ¡Bairi Espíritu Santo Dios Yeri majũ mʉjãã ñubueri majã poarire cʉ̃ caquetibʉjʉrijere caroaro tʉ̃gopeoya! Bairo noa ũna tiere tʉ̃goʉsari yua, carorije macããjẽrẽ canetõnʉcãrãrẽ ʉgarique maná yasioropʉ caãnie caroa majũrẽ na yʉ ʉgarotigʉ. Tunu bairoa ʉ̃tãpãĩ cabotiripãĩ, cawãma wãme woaturicapãĩ majũrẽ na yʉ jogʉ. Ni ũcʉ̃ tipãĩ woaturique catusarijere masĩẽcʉ̃mi. Tipãĩrẽ yʉ cajoʉ jeto masĩgʉmi, ĩñami,’ na mi woajowa to Pérgamo macããnarẽ,” ñirotiwĩ. \s1 El mensaje a Tiatira \p \v 18 To Pérgamo macããnarẽ yʉ quetibʉjʉyaparori bero, bairo ñinemowĩ tunu: “Juan, aperã ñubueri majã Tiatira macããna cʉ̃ãrẽ na mʉ quetibʉjʉ woajowa. Bairo na miwã: \pi1 ‘Atore bairo ĩ quetibʉjʉjoyami Dios macʉ̃ mʉjãã, Tiatira macããna ñubueri majãrẽ. Peero caʉ̃rĩjẽrẽ bairo cacaapee asiyaʉ majũ mʉjããrẽ ĩ joyami. Tunu apeyera cʉ̃ rʉpori ãpõã bronce joerique caroa caasiyarijere bairo carʉpooricʉcʉ pʉame mʉjããrẽ atore bairo ĩ quetibʉjʉjoyami: \v 19 Mʉjãã caátiãnie nipetirije yʉ masĩña. Camasãrẽ caroaro na mʉjãã ĩñamaiña. Yʉ mena mʉjãã tʉ̃goñatutuaya. Camasã cabopacarã cʉ̃ãrẽ caroaro na mʉjãã jʉátinemonucũña. Tunu bairoa popiye tãmʉonucũmirãcʉ̃ã, yeri jõrõã yʉ yaye quetire tocãnacã rʉ̃mʉa na mʉjãã quetibʉjʉcõã ninucũña. Tunu bairoa yʉ masĩña, yʉre mʉjãã camasĩjʉ̃goripaʉ caãno caroaro mʉjãã caátato netõjãñurõ ãmerẽ caroaro átiãna mʉjãã átiya. \pi1 \v 20 ‘Bairo caroaro mʉjãã caátiãnie caãnimiatacʉ̃ãrẽ, jĩcã wãme nicõãña mʉjããrẽ yʉ caĩpee. To caãcõ Jezabel cawãmecʉcore cõ mʉjãã qũẽnocũña. Aperopʉ cõ mʉjãã árotietiya. Cõ pʉame, “Dios cʉ̃ caquetibʉjʉrotijorico yʉ ãniña,” ĩmiocʉ̃ã, cõ cabuerije mena, yʉ yarã, yʉ yaye quetire caquetibʉjʉrãrẽ na ĩtonucũñamo. Na rupaʉ caborore bairo roro na rupaʉ mena na átiepeo joroque na ĩtonucũñamo yʉ yarãrẽ. Tunu bairo wericarã na jʉ̃gũẽãrẽ na cajorije waibʉtoa riire, “Mʉjãã majũ cʉ̃ã ʉgaya tiere. Tie ʉgaata, ñujãñuña,” na ĩtoquetibʉjʉnucũñamo. Tie, bairo cõ caĩto quetibʉjʉrijere yʉ boetiya. \v 21 Yʉ pʉame merẽ cõrẽ yoaro ñiñacote ãnimiña, roro cõ caátiere yapapuari Dios mena cõ cabʉsʉqũẽnopeere bori yua. Cõ pʉame tore bairo átigaetiri, cõ caátiãnierẽ jãnagaetiyamo. Roro cõ rupaʉ caborore bairo caʉ̃mʉa mena cõ caátiepenucũrĩjẽ cʉ̃ãrẽ jãnagaetiyamo. \v 22 Bairi popiye cõ tãmʉo joroque yʉ átigʉ cõ yaye wapa yua. Yoaro riaye jeto cõ ria rʉ̃mʉ cʉtio jorique cõ yʉ átigʉ. Torea bairo cõ mena roro na rupaʉ caborore bairo caátinucũrã cʉ̃ã popiye na tãmʉo joroque yʉ átigʉ. Cõ, cõ caátiãnierẽ bairo roro na caátiãnierẽ Dios mena tʉ̃goña yapapuari na cajãnaeticõãto, yoaro popiye na baiãnio joroque na yʉ átigʉ na cʉ̃ãrẽ. \v 23 Cõ pũnaa cʉ̃ãrẽ na yʉ pajĩãre peyocõãgʉ. Tore bairo yʉ caáto ĩña yua, nipetiro ñubueri majã poari pʉame atore bairo ĩ masĩgarãma: “Dios, pupea marĩ yeripʉ, marĩ catʉ̃goñarĩjẽpʉ cʉ̃ãrẽ camasĩ majũ niñami,” ĩ masĩgarãma camasã. Bairi mʉjãã tocãnacãʉ̃pʉrea di wãme ũno mʉjãã caátiãnimasĩrĩcã wãme cãrõ mʉjãã yaye wapare yʉ jogʉ. \v 24 Mʉjãã, Tiatira macããna, cõ cabuerije macããjẽrẽ caboena, bairi wãtĩ cʉ̃ catutuarije macããjẽ camasã na camasĩẽtãjẽ niña, na caĩrĩjẽ cʉ̃ãrẽ caboenarẽ atore bairo mʉjãã ñiña: Ape wãme átajere mʉjãã yʉ átirotinemo peoetiya. \v 25 Ãme mʉjãã caátiãnimasĩrõrẽã bairo caroaro áticõã ninucũña caroa wãmerẽ. Nemo ati yepapʉ yʉ tunuatópʉ cʉ̃ãrẽ bairoa mʉjãã áticõã ninucũwã. \pi1 \v 26 ‘Bairo carorije macããjẽrẽ canetõnʉcãpetirã, yʉ caborore bairo caátijĩãti yaparoetarãrẽ camasã poarire na rotimasĩõ joroque na yʉ átigʉ. \v 27 Yʉ Pacʉ rotimasĩrĩqũẽrẽ yʉ cʉ̃ cajoricarorea bairo yua narẽ na yʉ jogʉ rotimasĩrĩqũẽrẽ. Bairo yʉ cajoro jʉ̃gori yua, camasã poari nipetirore caroaro majũ na rotimasĩgarãma. Tutuaro mena na rotimasĩgarãma. Carorã cañuena cʉ̃ãrẽ jotʉ riírʉre pawabatorericarore bairo na regarãma na, na cañuetie wapa. \v 28 Tunu bairoa cañuʉ busuri ñocõ majũ cʉ̃ãrẽ na yʉ jomajũcõãgʉ carorijere caboeti majãrẽ yua. \pi1 \v 29 ‘Mʉjãã, Tiatira macããna, caãmoocʉna mʉjãã ãniña. ¡Bairi Espíritu Santo Dios Yeri majũ mʉjãã ñubueri majã poarire cʉ̃ caquetibʉjʉrijere caroaro tʉ̃gopeoya!’ na mi woajowa to Tiatira macããnarẽ,” ñirotiwĩ. \c 3 \s1 El mensaje a Sardis \p \v 1 Bairo ĩ quetibʉjʉ yaparori bero, bairo ñinemowĩ tunu: “Juan, aperã ñubueri majã Sardis macããna cʉ̃ãrẽ na mʉ quetibʉjʉ woajowa. Bairo na miwã: \pi1 ‘Atore bairo ĩ quetibʉjʉjoyami Dios Yeri jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ Espíritu majũrẽ cacʉ̃goʉ. Cʉ̃ wãmopʉ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ ñocõãrẽ cacʉ̃goʉ atore bairo mʉjãã ĩ joyami: Mʉjãã caátiãnie nipetiri wãmerẽ yʉ masĩña. Cacatirã majũ caãniparã nimirãcʉ̃ã, ãmerẽ cariaricarãrẽ bairo majũ mʉjãã ãniña. Tiere yʉ masĩcõãña. \v 2 Yʉ yarã, masacatiya. Ãme caroaro mʉjãã caátiãnierẽ nemojãñurõ átinemo jʉ̃goyecʉsa. Tiere átijãnaeticõãña. Mʉjãã pʉame caroa macããjẽrẽ átijãnarã mʉjãã baiya. Bairi jĩcã wãme roro mʉjãã caátiãnierẽ ñiñanucũña. Tie bairo mʉjãã caátinucũrĩjẽ cariape átaje mee niña Dios cʉ̃ caĩñajoro. \v 3 Masacatiri tʉ̃goña nemoña tunu Dios yaye quetire mʉjãã na caquetibʉjʉ jʉ̃goriquere. Tie queti jetore tʉ̃goʉsacõã ninucũña. Mʉjãã carorije wapare tʉ̃goña yapapuari Dios pʉamerẽ cʉ̃ tʉ̃goʉsaya tunu. Tore bairo caroaro masacatirique mena Diore tʉ̃goʉsari mʉjãã caãmerĩcõãta, tãmurĩã mʉjãã tʉpʉ yʉ atígʉ yajari majõcʉre bairo yua. “Cʉ̃ acʉ́mi,” yʉre mʉjãã caĩyueti rʉ̃mʉ caãno mʉjãã yʉ popiye peyoʉ atígʉ. \pi1 \v 4 ‘Bairo roro jĩcããrã to Sardis macããna mʉjãã caátiãnimiatacʉ̃ãrẽ, nocãnacãʉ̃ ũna niñama roro di rʉ̃mʉ caátiãmerĩnucũrã. Jutiro cabotirore caʉgueri tuenarẽ bairo niñama. Na roque yʉ mena nigarãma. Yʉ mena jutii cabotirijere jãnarĩ, yʉ mena ñesẽãgarãma, tore bairo caátiecoparã majũ caãna ãnirĩ yua. \v 5 Bairi na ũna canetõnʉcãpetirã, caroaro caátijĩãti yaparoetarã tore bairo nocãrõ caroa cabotirijere jutii jãñagarãma. Na wãmerĩ cʉ̃ã coseetigaro cacatirã majũ wãmerẽ woaturica tutipʉ cʉ̃ãrẽ. Yʉ Pacʉ Dios cʉ̃ caĩñajoro pʉame roque caroaro majũ na ĩñajesori, “Yʉ yarã niñama,” cʉ̃ ñinemogʉ. Cʉ̃ yarã ángelea majã na caĩñajoropʉ na yʉ jʉátinemogʉ. \pi1 \v 6 ‘Mʉjãã, Sardis macããna, caãmoocʉna mʉjãã ãniña. ¡Bairi Espíritu Santo Dios Yeri majũ mʉjãã ñubueri majã poarire cʉ̃ caquetibʉjʉrijere caroaro tʉ̃goʉsaya!’ na mi woajowa to Sardis macããnarẽ,” ñirotiwĩ. \s1 El mensaje a Filadelfia \p \v 7 Bairo ñi quetibʉjʉri bero, bairo ñiwĩ tunu: “Juan, aperã ñubueri majã Filadelfia macããna cʉ̃ãrẽ na mʉ quetibʉjʉ woajowa. Bairo na miwã: \pi1 ‘Atore bairo ĩ quetibʉjʉjoyami cañuʉ, cariape caãcʉ̃, mʉjãã Filadelfia macããnarẽ. Quetiupaʉ Rey David ãnacʉ̃ yaro llave jope pããrĩcãrõrẽ cacʉ̃goʉ carotimasĩ majũ mʉjããrẽ quetibʉjʉjoyami. To llave mena jopere cʉ̃ capããrõ, noa ũna biamasĩẽtĩñama. Tunu bairoa to llave mena cʉ̃ cabiata, noa ũna ti jopere pããmasĩẽtĩñama. Cʉ̃, tore cacʉ̃goʉ pʉame mʉjããrẽ ĩñami: \v 8 Mʉjãã caátiãnie nipetirijere yʉ masĩña. Tʉ̃goya mai yʉ yarã: Mʉjãã riapepʉ jopere yʉ pããnʉcõña, mʉjãã cajããmasĩparore bairo ĩ. Ti jopere noa ũna biamasĩẽtĩgarãma. Mʉjãã pʉame netõnʉcãrõ majũ mʉjãã yeri tʉ̃goñatutuaetiya. Baimirãcʉ̃ã, yʉ yaye quetire caroaro mʉjãã tʉ̃goʉsaya. Yʉre mʉjãã teetiya. \v 9 Wãtĩ ya poa macããna, judío majã ãmerĩmirãcʉ̃ã, “Judío majã jãã ãniña,” caĩtopairãrẽ mʉjãã na ĩroao joroque na yʉ átigʉ. Na rʉpopatuuri mena etanumurĩ mʉjãã na ĩroao joroque tutuaro na yʉ átirotigʉ. Bairo mʉjãã yʉ caátirotirore ĩñarĩ yua, cariapea masĩgarãma mʉjãã yʉ camairĩjẽrẽ. “Dios yarã majũ niñama na roque,” ĩrĩ mʉjãã ĩñagarãma. \v 10 Mʉjãã pʉame yʉ carotirore bairo cariape mʉjãã áticõã ninucũña tocãnacã rʉ̃mʉa. Bairo mʉjãã cabairo jʉ̃gori mʉjãã yʉ jʉátinemogʉ. Ati ʉmʉrecóo capetiro, nipetiro ati yepa macããnarẽ tutuaro cʉ̃ caĩñabeseri rʉ̃mʉ caetaro, mʉjãã yʉ jʉátinemogʉ. \pi1 \v 11 ‘Tãmurĩã mʉjãã tʉpʉ yʉ atígʉ. Bairi ãme caroaro mʉjãã caátiãnierẽ átiãnijãnaeticõãña. Bairo jeto mʉjãã caátiãmata, noa ũna mʉjãã yaye caãnipeere yasiobojaetigarãma. \v 12 Bairo noa ũna carorije macããjẽrẽ canetõnʉcãpetirãrẽ Dios ya wii templo wii macãã bota caãnimajũrĩ botare bairo na yʉ cũgʉ. Bairo caãna ãnirĩ di rʉ̃mʉ ũno Diore cʉ̃ aweyoetigarãma. Napʉre Dios ya wãme majũ na yʉ woatugʉ. Tunu bairoa yʉ Pacʉ ya macã wãme cʉ̃ãrẽ napʉre yʉ woatugʉ. Cawãma macã Jerusalén ʉmʉrecóopʉ caatíata macã wãmerẽ napʉre yʉ woatugʉ. Yʉ ya wãme cawãma wãme cʉ̃ãrẽ napʉre yʉ woatugʉ. \pi1 \v 13 ‘Mʉjãã, Filadelfia macããna, caãmoocʉna mʉjãã ãniña. ¡Bairi Espíritu Santo Dios Yeri majũ mʉjãã ñubueri majã poarire cʉ̃ caquetibʉjʉrijere caroaro tʉ̃goʉsaya!’ na mi woajowa to Filadelfia macããnarẽ,” ñirotiwĩ. \s1 El mensaje a Laodicea \p \v 14 Bairo ñi quetibʉjʉ rotiyaparori bero, bairo ñiwĩ tunu: “Juan, aperã ñubueri majã Laodicea macããna cʉ̃ãrẽ na mʉ quetibʉjʉ woajowa. Bairo na miwã: \pi1 ‘Atore bairo ĩ quetibʉjʉjoyami Dios macʉ̃ mʉjãã Laodicea macããna ñubueri majãrẽ. Cariape caãcʉ̃, cariape caĩquetibʉjʉ majũ mʉjããrẽ quetibʉjʉjoyami. Nipetiro Dios cʉ̃ caqũẽnorĩqũẽ ati ʉmʉrecóo macããjẽ upaʉ majũ mʉjããrẽ ĩ quetibʉjʉjoyami: \v 15 Mʉjãã caátiãnie nipetirijere yʉ masĩña. Oco caasietie, cayʉsʉaetiere bairo mʉjãã ãniña. Tiere yʉ masĩña. Bairi oco cayʉsʉarije, o caasirijere bairo jicoqueia mʉjãã caãmata roque, ñubujioro. ¡Mʉjãã pʉame tore bairo cabaiparã nimirãcʉ̃ã, tore bairo mʉjãã baietiya! \v 16 Oco cayʉsʉa, asipotietiere bairo mʉjãã ãniña yʉ caĩñajoropʉre. Bairo mʉjãã cabairoi, ti ocore mʉñoreire bairo mʉjãã yʉ recoagʉ cayoaropʉ. \v 17 Mʉjãã pʉame, “Cadinero cʉ̃gorã majũ marĩ ãniña. Ñe ũnie marĩrẽ rʉsaetiya. Jĩcãrõ tʉ̃ni caroaro marĩ átiãniña,” mʉjãã ĩ tʉ̃goñanucũña. Bairo ĩmirãcʉ̃ã, camasã catiena majũ mʉjãã ãniña. Cabʉgoro macããna caĩtopairã mʉjãã ãniña. Dios yaye macããjẽrẽ cacʉ̃goena, cacaapee mána, cajutii jãñaenarẽ bairo roro mʉjãã baiya Dios cʉ̃ caĩñajoro. ¿Dise pʉamerẽ mʉjãã cʉ̃gorãati? Ãme mʉjãã cacʉ̃gorije cawapa manie majũ tuacõãña. \v 18 Bairi mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉya: Yʉ yaye nocãrõ caroa majũrẽ tʉ̃goʉsaya. Oro peeropʉ joe qũẽnorĩqũẽrẽ bairo caãnie majũrẽ yʉ jogʉ, yʉre mʉjãã cajẽniata. Tiere mʉjãã yʉ cajoro, cariapea ñe ũnie carʉsaena majũ mʉjãã ãnigarã ʉmʉrecóopʉre. Tunu bairoa yʉ roque jutii caroa cabotirije majũrẽ yʉ jogʉ mʉjãã cajãñapeere. Tie jutiire jãñarã, cabobotʉ̃goñaenarẽ bairo mʉjãã ãnigarã, ãmerẽ cajutii mánarẽ bairo nimirãcʉ̃ã. Apeye cʉ̃ãrẽ carorije mʉjãã caátie jʉ̃gori cacaapee ĩñaenarẽ bairo mʉjãã caãnierẽ mʉjãã caʉcotipee ʉco majũrẽ mʉjãã yʉ jogʉ. Tiere yʉ cajoro yua caĩñamasĩrã ãnirĩ caroaro yʉ yaye quetire jĩcãrõ tʉ̃ni mʉjãã tʉ̃goʉsagarã. \pi1 \v 19 ‘Yʉ pʉame yʉ yarã yʉ camairãrẽ tutuaro mena na quetibʉjʉri na yʉ beyomasĩña. Bairi tutuaro mena na yʉ beyogʉ. Popiye na baio joroque yʉ átigʉ, Diore ĩroari cʉ̃rẽ na catʉ̃goʉsaeticõãta yua. \v 20 Tʉ̃gopeoya mai yʉ caĩrĩjẽrẽ: Yʉ pʉame jopepʉ etari capiinucũʉ̃rẽ bairo yʉ ãniña. Bairo yʉ capiiro, ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ yʉ capiirijere tʉ̃gori yʉre cʉ̃ capããjõata, cʉ̃ ya wiipʉ catuaʉre bairo cʉ̃ yeripʉ yʉ ãnicõãgʉ. Cʉ̃rẽ cabapacʉcʉ majũ yʉ tuagʉ yua, yʉre bori cʉ̃ yeripʉ yʉ cʉ̃ cabocáñeata. \v 21 Bairo carorije macããjẽrẽ canetõnʉcãpetirãrẽ yʉ carotimasĩrĩpaʉpʉ, na caãnipapaʉre na yʉ jogʉ. Yʉ cʉ̃ã carorije macããjẽrẽ yʉ canetõnʉcãrõ jʉ̃gori cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉpʉ yʉ Pacʉ yʉ cʉ̃ cacũrĩcãrõrẽã bairo yʉ cʉ̃ã na yʉ ruirotigʉ yʉ Pacʉ tʉpʉ. \pi1 \v 22 ‘Mʉjãã, Laodicea macããna, caãmoocʉna mʉjãã ãniña. ¡Bairi Espíritu Santo Dios Yeri majũ mʉjãã ñubueri majã poarire cʉ̃ caquetibʉjʉrijere caroaro tʉ̃goʉsaya,’ na mi woajowa to Laodicea macããna cʉ̃ãrẽ!” ñi quetibʉjʉ rotiwĩ yua nipetiro ñubueri majã poari macããnarẽ. \c 4 \s1 La adoración en el cielo \p \v 1 Bairo yʉ cʉ̃ caĩquetibʉjʉro bero, ñiñamʉgõjowʉ ʉmʉrecóopʉre. Bairo ĩñamʉgõjoʉ, ʉmʉrecóo pããnʉcãrõ caãnorẽ ñiñajowʉ. Bairo yʉ caĩñarõ yua, bʉsʉrique nocãrõ pairo trompeta putiricaro cãrõ majũ cabʉsʉátaje yʉ catʉ̃gojʉ̃goataje pʉame bairo ñiwʉ̃ tunu: “Wãmʉcoasá ato yʉ tʉpʉ. Atie bero cabaipee nipetirijere mʉ ñiñopa. Nipetirije mʉ yʉ caĩñopee yʉ caĩrõrẽã bairo tãmurĩã baimajũcõãgaro,” ñiroyawʉ bʉsʉrique pʉame. \p \v 2 Bairo caĩrõ, jicoquei Espíritu Santo cʉ̃ catutuarije jʉ̃gori ʉmʉrecóopʉ yʉ acoápʉ́. Topʉ etari yua, ñiñaroyawʉ ʉmʉrecóopʉ carotimasĩ majũ ruiricaro tronorẽ. To ruiricarore jĩcãʉ̃ carui cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ñiñaroyawʉ. \v 3 Cʉ̃, to ruiricarore carui pʉame bʉtioro majũ asiyawĩ. Ʉ̃tã jaspe, o cornalina na caĩrĩjẽ nocãrõ caasiyaro cãrõ majũ cʉ̃ rupaʉ asiyawĩ. Tunu bairoa cʉ̃ caruiro buire bue beto niãmejorewʉ. Ʉ̃tã, esmeralda na caĩrĩjẽrẽ bairo majũ tutuaro asiyawʉ ti bue beto. \v 4 To ruiricaro trono riapere ñiñawʉ̃ apeye ruirique veinticuatro majũ caãnie cʉ̃ãrẽ. Tiere caruirã cʉ̃ãrẽ ñiñaroyawʉ. Tie ruirique caãno cãrõ veinticuatro majũ cabʉtoa carotimasĩrã caruiãmejorerãrẽ na ñiñaroyawʉ. Naa, cabʉtoa pʉame cabotirije jeto jutii jãñawã. Na rʉpoapʉ quetiuparã na carʉpoapeoro ũno coronarẽ pesawã. Oro mena qũẽnorĩqũẽrẽ pesawã. \v 5 Carotimasĩ ruiricaro tronopʉ bʉpo cʉ̃ cayaberije, bairi nocãrõ pairo bʉsʉrique, apeye cabʉpoparije cʉ̃ã witiwʉ. Tunu apeyera carotimasĩruiricaro riapepʉre jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãrõ majũ jĩñaworique caʉ̃rĩjẽ ʉ̃nucũwʉ̃. Tie jĩñaworique pʉame Dios Yeri jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã yeri pũna majũ ãno baiwʉ. \v 6 Tunu bairoa carotimasĩruiricaro riapepʉ ria capairiyare bairo witiwʉ. Tiya oco pʉame caroaro majũ ĩña ãmewiyorique ãmʉ. Ẽñoorõ ĩña ãmewiyoricarore bairo caroaro majũ oco tusuriya ãmʉ tiya ria. \p To carotimasĩruiricaro recomacãpʉre bairi to tʉri cʉ̃ãrẽ marĩ caĩñañaena ũna seres majã cacatirã majũ ãni ãmejorewã. Na pʉame na rupaʉri petiropʉa caapee cʉtiãmejore peticõãwã. \v 7 Bairi sere caãnijʉ̃goʉ pʉame, macãnʉcʉ̃ yai cajũãʉ̃ riapére bairo cacʉ̃goʉ ãmi. Cʉ̃ bero macããcʉ̃ nurĩcʉ̃ wecʉ riapére bairo cacʉ̃goʉ ãmi. Apei cʉ̃ bero caãcʉ̃ camasocʉ riapére bairo cacʉ̃goʉ bauwĩ. Catʉsaʉ pʉame aa bauriquere bairo cabauʉ majũ wʉnucũwĩ. \v 8 Na, seres majã cacatirã majũ pʉame tocãnacãʉ̃pʉa jĩcã pẽnirõ cãnacã querʉpʉʉri jeto cʉ̃gowã. Na rupaʉ bui, bairi na pupeapʉ cʉ̃ãrẽ caapee cʉtipeticõãwã. Bairo ãna, na pʉame ʉmʉrecóo, bairi ñami cʉ̃ãrẽ atore bairo ĩ jãnaema: \q1 “¡Caroʉ́, caroʉ́, nocãrõ caroʉ́ majũ niñami marĩ Quetiupaʉ Dios! \q1 Nipetiro carotimasĩ majũ niñami. \q1 Tirʉ̃mʉpʉa merẽ caãnijʉ̃goatacʉ niñami. \q1 Ãme cʉ̃ãrẽ bairoa ãnicõãñami. \q1 Ape rʉ̃mʉ caãno, ti yepapʉ caápaʉ majũ niñami,” ĩ basapeowã jãnarĩcãrõ mano yua. \p \v 9-10 Na, seres majã pʉame nairõ majũ cʉ̃ basapeowã: “Cañuʉ majũ mʉ ãniña. Mʉrẽ nipetiro na ĩroáto. Jãã mena mʉ ñumajũcõãña.” Carotimasĩ cʉ̃ caruiropʉ carui tocãnacã rʉ̃mʉa caãnicõãcʉ̃rẽ seres majã cʉ̃ na cabasapeoro cãrõ, cabʉtoa camasĩrã cʉ̃ã qũĩroawã Diore. Na rʉpopatuuri mena cʉ̃ riapepʉ etanumurĩ qũĩroawã. Cʉ̃ basapeorã yua, na capesarije coronarẽ cʉ̃ caruiro riapepʉ wejonucũrĩ atore bairo ĩ basawã: \q1 \v 11 “Jãã Quetiupaʉ Dios, nipetiro na caĩroapaʉ majũ mʉ ãniña. \q1 Nocãrõ catutuaʉ majũ mʉ caãnoi, mʉrẽ ĩroari na basapeoáto. \q1 Mʉ roque nipetirije caãnierẽ caqũẽñorĩcʉ̃ majũ mʉ ãniña. \q1 Bairi atie nipetirije mʉ caborore bairo jeto caãnipeere ĩ, mʉ qũẽnojʉ̃goyupa,” \q1 ĩ basawã Diore nipetiro cabʉtoa camasĩrã yua. \c 5 \s1 El rollo escrito y el Cordero \p \v 1 To bero ñiñaroyawʉ tunu carotimasĩ cʉ̃ caruirore. To carui pʉame cʉ̃goruiwĩ jĩcã pũrõ, tunuarica pũrõrẽ. Capupea cabui cʉ̃ãrẽ woarica tunua ãmʉ. Ti tunua pʉame jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãpaʉ majũ momia cõsĩ ũnie mena jʉgoo biaricaro ãmʉ. \v 2 Tipaʉa ñiñaroyawʉ tunu ángel catutuaʉ majũrẽ. Nocãrõ tutuaro bʉsʉrique mena atore bairo ĩ jẽniñawĩ: “¿Ni ũcʉ̃ cayeri tʉ̃goñawẽpʉ̃ caãcʉ̃ ati tunua jʉgoorica tunuarẽ cʉ̃ pããmasĩñati?” \v 3 Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mami ti tunuarẽ capããmasĩ. Ʉmʉrecóo cʉ̃ãrẽ, ati yepa cʉ̃ãrẽ, ati yepa roca cʉ̃ãrẽ ti tunuarẽ capããmasĩpaʉ ũcʉ̃ mami. Nerĩ, cabuemasĩ ũcʉ̃ cʉ̃ã mami. \v 4 Yʉ pʉame ni ũcʉ̃ jĩcãʉ̃ ti tunuarẽ capããmasĩ, o ti tunuarẽ caneĩñaʉ ũcʉ̃ cʉ̃ã, cʉ̃ camanoi, bʉtioro yʉ yapapuawʉ. \v 5 Bairo yapapuari yʉ caotiro ĩñarĩ, jĩcãʉ̃ cabʉcʉ camasĩ cabʉtoa mena macããcʉ̃ pʉame bairo ñiwĩ: “Tocãrõã otiya. Otiecʉa. Merẽ niñami wãtĩrẽ canetõnʉcã petiricʉ jĩcãʉ̃. Cʉ̃ pʉame roque pããmasĩgʉmi. Yaijũãrẽ bairo caãcʉ̃ catutuaʉ Judá ya poa macããcʉ̃ David ãnacʉ̃ pãrãmi niñami. Cʉ̃ roque ti tunua jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãpaʉ jʉgooriquere tʉ̃gãwori pããmasĩgʉmi. Marĩ quetibʉjʉgʉmi ti tunua woariquere,” ñiwĩ cabʉcʉ camasĩ yua. \p \v 6 Bairo cabairipaʉa ñiñaroyawʉ tunu waibʉcʉ nurĩcʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ Corderore. Cʉ̃, Cordero pʉame carotimasĩ cʉ̃ caruiro riape, cacatirã seres majã, bairi cabʉtoa camasĩrĩ majã watoapʉ bauwĩ. Na capajĩãrocacõãrĩcʉ̃ nimicʉ̃ã, cacati majũ nucũʉ̃rẽ bairo baunucũwĩ. Cʉ̃ rʉpoapʉ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãrõ majũ jawiicʉmi. Tunu bairoa jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã majũ caapee cʉ̃ãrẽ cʉ̃gowĩ. Cʉ̃ jawii, bairi cʉ̃ caapee cʉ̃ã Dios Yeri Espíritu Santo ati yepa nipetiropʉ cʉ̃ cajoatana jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã majũrẽ na cõñarõ baiwʉ. \v 7 Bairi yua, Cordero pʉame carotimasĩ cʉ̃ caruiro tʉpʉ ámí. Cʉ̃tʉ eta, cariape nʉgõã cʉ̃ cacʉ̃goruiri tunuarẽ cʉ̃ jiyanewĩ. \v 8 Bairo cʉ̃ canerĩpaʉa yua, baparicãnacãʉ̃ caãna seres majã bairi cabʉtoa masĩrĩ majã veinticuatro majũ caãna cʉ̃ã na rʉpopatuuri mena ñigãtuwã, Cordero riapepʉ qũĩroarã. Na pʉame nipetiro basaʉ, paaricaro arpare cʉ̃gowã. Tunu bairo jotʉ bapa oro mena qũẽnorĩcãrʉre cʉ̃gowã. Incienso cajʉtiñurĩjẽ tirʉpʉre jãñawʉ̃. Ti coparʉre cajãñarĩjẽ incienso pʉame Dios yarã, cʉ̃ ya poa macããna na cañubuepeorije macããjẽrẽ bairo caãnie caroa majũ ãmʉ. \v 9 Na yua, atore bairo ĩ basawã cawãma wãme basariquere: \q1 “Mʉ roque ti tunua woarica tunuarẽ nerĩ, jʉgoobiariquere catʉ̃gãwomasĩpaʉ majũã mʉ ãniña. \q1 Torecʉna, camasãrẽ na netõõgʉ, pajĩãecori mʉ rií reyupa. \q1 Nipetiro camasã poari, nipetiro apeye bʉsʉri majã ati ʉmʉrecóo macããna camasãrẽ na netõõgʉ, mʉ rií reyupa. \q1 Tocãnacã yepaa macããna Dios yarã na caãniparore bairo ĩ, mʉ riayupa. \q1 \v 10 Bairo na netõõrĩ yua, quetiuparãrẽ bairo na jããõ joroque na mʉ ásupa. \q1 Dios yarã sacerdote majãrẽ bairo na jããõ joroque na mʉ netõñupã. \q1 Na, nipetiro ti yepapʉre rotimasĩgarãma,” ĩ basawã cabʉtoa camasĩrã. \p \v 11 To bero ñiñajoroyawʉ tunu. Bairo ĩñajoʉ, yʉ tʉ̃gowʉ capããrã ángelea majã na cabʉsʉ ocajorijere. Carotimasĩ cʉ̃ caruiro, aperã cacatirã majũ seres majã, bairi cabʉtoa camasĩrã tʉre bʉsʉ ãmejorewã. Nocãrõ capããrã millones majũ na mena macããna ángelea majã cʉ̃ã ãma. \v 12 Na pʉame bʉsʉrique tutuaro mena bairo ĩwã: \q1 “Waibʉcʉ macʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ Cordero capajĩãecoricʉ roque catutuaʉ majũ niñami. \q1 Cañuʉ nipetiro upaʉ majũ niñami. \q1 Ñe ũnie cʉ̃ camasĩẽtĩẽ manimajũcõãña. Ñe cʉ̃ rʉsaetiya. \q1 ¡Bairi cʉ̃ jetorea nipetiro cʉ̃ na ĩroáto! Cʉ̃rẽ na basapeoáto. \q1 ‘Cañuʉ, cañuʉ majũ mʉ ãniña mʉ roque,’ cʉ̃ na ĩroáto,” ĩ basawã. \p \v 13 Tunu bairoa yʉ tʉ̃gowʉ nipetiro ʉmʉrecóo macããjẽ Dios cʉ̃ caqũẽnorĩqũẽ ati yepa macããjẽ cʉ̃ã caĩrĩjẽrẽ. Ati yepa roca, bairi ria capairiya cʉ̃ã bairo caĩbasapeorijere yʉ tʉ̃gowʉ: \q1 “¡Carotimasĩruiricaro tronopʉ carui, bairi Cordero cʉ̃ãrẽ basapeorique to ãmarõ! \q1 Nocãrõ cañuʉ cʉ̃ caãnoi, cʉ̃ jetorea ĩroarique to ãmarõ. \q1 Nocãrõ cʉ̃ catutuarije cʉ̃ã tocãnacã rʉ̃mʉa to ãnicõã ninucũáto. \q1 ¡To petieticõãto!” ĩ basawã capããrã ángelea majã. \p \v 14 Bairo na caĩrõ tʉ̃gori, seres majã cacatirã baparicãnacãʉ̃ caãna pʉame atore bairo ĩ yʉãma: “¡Bairoa to baiáto!” ĩwã. Bairo caĩrĩpaʉre veinticuatro majũ caãna cabʉtoa pʉame rʉpopatuuri mena etanumurĩ na ĩroawã, Cordero, apei tronopʉ carui menarẽ yua. \c 6 \s1 Los siete sellos \p \v 1 Tie bero ñiñajonemowʉ̃ tunu Cordero cawãmecʉcʉ ti tunuarẽ caneátacʉre. Cʉ̃ pʉame ti tunua jʉgooricaro jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãrõ jʉgooturicarore tʉ̃gãwojʉ̃gowĩ. Beroa cõsĩ ũnie mena jʉgooricaro caãnijʉ̃gorore tʉ̃gãwotajʉ̃gowĩ. Bairo cʉ̃ catʉ̃gãwonerĩpaʉa, yʉ tʉ̃gowʉ seres majã mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ cʉ̃ cabʉsʉocajorijere. Baparicãnacãʉ̃ mena macããcʉ̃ bʉpo cãrõ cʉ̃ cabʉsʉrijere yʉ tʉ̃gowʉ: “Tiaya. ¡Ĩñaʉ asá!” ñiroyawĩ. \v 2 Bairo cʉ̃ caĩrõ ĩñajoʉ, ñiñabócawʉ yua caballo caboti majũrẽ. Cʉ̃ bui capesaʉ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ñiñawʉ̃. Caballo bui capesaʉ pʉame yerubetore wãmopʉ nerĩ ámí. Quetiupaʉ rey cʉ̃ capesaro ũno coronarẽ cʉ̃ peowĩ jĩcãʉ̃. Tore pesari cʉ̃ pʉame cʉ̃ wapanarẽ na netõnʉcãʉ̃ ácʉ́ majũ baiwĩ. Bairo na netõnʉcãʉ̃ ácʉ́ yua, cʉ̃ wapanarẽ na netõnʉcãcõãwĩ. \p \v 3 Ti tunua jʉgooturicaro cabero macããtõrẽ tʉ̃gãwonewĩ tunu Cordero. Bairo cʉ̃ catʉ̃gãwonerĩpaʉa yʉ tʉ̃gowʉ seres majã jĩcãʉ̃ bero macããcʉ̃ cʉ̃ cabʉsʉrijere. Bairo ñiwĩ: “Tiaya. ¡Ĩñaʉ asá!” \v 4 Bairo cʉ̃ caĩrõ ĩñajoʉ, ñiñabócawʉ apei caballo cajũãʉ̃ majũrẽ. Cʉ̃ bui capesaʉ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ñiñawʉ̃. Caballo bui capesaʉ pʉame ati ʉmʉrecóo macããna yerijõrõ na caãnierẽ ẽmamasĩrĩqũẽ catutuarijere cʉ̃ jowĩ. Camasã tocãnacãʉ̃pʉa na majũã ãmeo pajĩãõ joroque átajere masĩwĩ. Yise capairipãĩ majũrẽ cʉ̃ jowĩ. \p \v 5 Ti tunua jʉgooturicaro pʉgaro bero macããtõrẽ tʉ̃gãwonewĩ tunu Cordero. Bairo cʉ̃ catʉ̃gãwonerĩpaʉa, yʉ tʉ̃gowʉ seres majã pʉgarã bero macããcʉ̃ cʉ̃ cabʉsʉrijere. Bairo ñiwĩ: “Tiaya. ¡Ĩñaʉ asá!” Bairo cʉ̃ caĩrõ ĩñajoʉ, ñiñabócawʉ apei caballo cañii majũrẽ. Cʉ̃ bui capesaʉ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ĩñawʉ̃. Caballo bui capesaʉ pʉame nʉcʉ̃õ cõñarĩcãrõrẽ cʉ̃ wãmopʉ nerĩ ámí. \v 6 Baparicãnacãʉ̃ caãna cacatirã seres majã watoapʉ atore bairo caĩrĩjẽ bʉsʉriquere yʉ tʉ̃gowʉ: “Camasã jĩcã rʉ̃mʉ na cawapataro cãrõ wapacʉtiya jĩcã kilo trigo poca. O itia kilo cãrõ wapacʉtiya jĩcã rʉ̃mʉ paarique wapa. Cabaimiatacʉ̃ãrẽ, ʉse oco bairi roarique ʉse cʉ̃ã nicõãgaro. Yasietigaro,” bairo bʉsʉriquere yʉ tʉ̃gowʉ. \p \v 7 Ti tunua jʉgooturicaro itiaro bero macããtõrẽ tʉ̃gãwonewĩ tunu Cordero. Bairo cʉ̃ catʉ̃gãwonerĩpaʉa, yʉ tʉ̃gowʉ seres majã itiarã bero macããcʉ̃ cʉ̃ cabʉsʉrijere. Bairo ñiwĩ: “Tiaya. ¡Ĩñaʉ asá!” \v 8 Bairo cʉ̃ caĩrõ ĩñajoʉ, ñiñabócawʉ apei caballo cajʉripuaʉ majũrẽ. Cʉ̃ bui capesaʉ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ñiñawʉ̃. Caballo bui capesaʉ pʉame, Camasãrẽ Riarique Caácʉ, wãmecʉmi. Cʉ̃ bero amí apei, Cariaricarã Na Caãnopʉ Macããcʉ̃, cawãmecʉcʉ. Cʉ̃ pʉame ati ʉmʉrecóo macããna baparicãnacã poa caãnarẽ jĩcã poa majũrẽ pajĩãmasĩwĩ. Besu átaje, aʉa riarique, riaye mena, o waibʉtoa camasã ʉgarã mena na yasiorique caácʉ ãmi. Tie ati masĩrĩqũẽrẽ cʉ̃ jowĩ jĩcãʉ̃. \p \v 9 Ti tunua jʉgooturicaro baparicãnacãrõ bero macããtõrẽ tʉ̃gãwonewĩ tunu Cordero. Bairo cʉ̃ catʉ̃gãwonerĩpaʉa, ñiñabócawʉ Dios yaye quetire na caquetibʉjʉnetõrĩqũẽ jʉ̃gori na capajĩãrericarãrẽ. Waibʉtoa riire na cajoemʉgõjori mesa altar rocapʉ nucũwã na ãnana. \v 10 Na, Dios cʉ̃ cacatioricarã pʉame bʉsʉrique tutuaro mena atore bairo ĩwã: “Jãã Quetiupaʉ cañuʉ majũ mʉ ãniña. Nocãrõ caroaro cariape majũ caquetibʉjʉ mʉ ãniña. Bairi, ¿nocãrõpʉ ati yepa macããnarẽ na miñabeseiati? ¿Nocãrõpʉ jããrẽ na capajĩãrĩqũẽ wapa jãã mʉ ãmebojaʉati? Tãmurĩ jãã mʉ ãmebojawa,” qũĩwã Diore. \v 11 Bairo na caĩrõ bero, Dios pʉame jutii cabotirije cayowerijere na jowĩ. Na jori bero, bairo na ĩwĩ: “Rʉsaya mai. Paajʉtieticõãña. Yerijãña peeti yʉtea cãrõ, ti yʉtea caetaparo jʉ̃goye mai. Mʉjããrẽ bairo yʉ yaye quetire caquetibʉjʉrã nicõãñama mai ti yepapʉre. Cristo yaye queti jʉ̃gori cariaparã nicõãñama. Naa, nipetiro na caneñapetietaro bero roque, na ñiñabesegʉ tãmurĩã yua,” na ĩwĩ. \p \v 12 Ti tunua jʉgooturicaro jĩcã wãmo cãnacãrõ bero macããtõrẽ tʉ̃gãwonewĩ tunu Cordero. Bairo cʉ̃ caáto, yʉ caĩñajoro yua, nocãrõ tutuaro majũ ati yepa yuguiwʉ. Muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃ cʉ̃ã yaticoámí. Bairi yua ati yepa pʉame naitĩãpeticoápʉ́. Boori jutiro cañiirõ netõrõ majũ ati yepa naitĩãcoápʉ́. Muipʉ ñami macããcʉ̃ cʉ̃ã jũãʉ̃, rií cuire bairo jẽñacoámí. \v 13 Tunu bairoa ʉmʉrecóo macããna ñocõã cʉ̃ã ati yepapʉ wẽẽcoama. Wĩno tutuaro capapuro jʉ̃gori yucʉ higueraʉ ríca cacãme cawerore bairo majũ wẽẽpeticoama. \v 14 Jõbui ʉmʉrecóo cʉ̃ã yasicoapʉ. Baunemoepʉ̃. Jĩcã pũrõ papera pũrõãcãrẽ tunua yasioricarore bairo jicoquei yasicoápʉ́. Bairi ʉ̃tã yucʉ ati yepa caãnie, ria capairiyapʉ caãnie yucʉ poari cʉ̃ã yugui wʉpeticoápʉ́. Aperopʉ jeto tie nipetiro wʉʉetanʉcãpeticoápʉ́. \p \v 15 Nipetiro ati yepa macããna carotimasĩrã quetiuparã reyes cʉ̃ã acʉapeticoámá, tiere ĩñarĩ yua. Ʉ̃tã yucʉ, ʉ̃tã wiiripʉ ruticoámá. Aperã camasã quetiuparã catutuarã, soldaua quetiuparã catutuarã, cadinero cʉ̃gonetõrĩ majã cʉ̃ã acʉacoama. Torea bairo tunu carotitutuarã majũ camasã caroaro ñe rʉsaeto caãna, aperã paacoteri majã ʉ̃mʉarẽ bairo caãna cʉ̃ã uwijãñuwã. Nipetiro ʉ̃tã yucʉpʉ rutipeticoámá. \v 16 Bairo ti yucʉ ʉ̃tã yucʉpʉ áná yua, atore bairo ĩ otiwã: “¡Ʉ̃tã yucʉ, ʉ̃tã rupaa marĩrẽ to sĩtõõ yasioáto!” ĩwã. “Carotimasĩ cʉ̃ caruiropʉ carui marĩ cʉ̃ caĩñaetiparore bairo marĩrẽ to sĩtõõ yasioáto ʉ̃tã yucʉ. Roro popiye marĩ tãmʉo joroque marĩ átiremi tronopʉ caruiãcʉ̃. ¡Bairi ʉ̃tã yucʉ marĩ to ñapea yasioáto! \v 17 Ãmerẽ etacoaya merẽ yua roro popiye marĩ tãmʉo joroque marĩ cʉ̃ caátipa rʉ̃mʉ. Caãnitʉsari rʉ̃mʉ camasãrẽ cʉ̃ caĩñabeseri rʉ̃mʉ majũ etacoaya yua. Bairi ti rʉ̃mʉrẽ, ¿noa na netõmasĩrãati?” ĩ yapapuawã nipetiro ati yepa macããna caãnimiatana, tie cabairijere uwirã yua. \c 7 \s1 Los señalados de las tribus de Israel \p \v 1 Tiere ĩñarĩ bero, tunu ñiñajoroyawʉ ángelea majã baparicãnacãʉ̃ majũrẽ. Na pʉame baparicãnacã jopee ʉmʉrecóo jopeerire nucũwã. Bairo nucũrã, na pʉame wĩnorẽ carotimasĩrã ãma. Wĩnorẽ ati yepa nipetiropʉre papurotiema. Ria capairiyapʉ cʉ̃ãrẽ papurotiema. Yucʉ ati yepa caãnie cʉ̃ãrẽ papueta rotiema. Wĩno capapubujiopeere tunuo nʉcõpeyocõãwã yua. \v 2 Bairi apei ángel cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ñiñajowʉ. Muipʉ cʉ̃ cawãmʉató pʉamerẽ amí. Cʉ̃ pʉame Dios cacatii ya wãme camasãrẽ cʉ̃ cawoatuparore cʉ̃gowĩ. Tore caneacʉ́ ángel pʉame yua ʉmʉrecóo jopeerire baparicãnacãʉ̃ caãna ángeleare awajarique mena tutuaro na bʉsʉjowĩ. Ati yepare, bairi ria capairiya cʉ̃ãrẽ royetumasĩrĩqũẽrẽ camasĩrãrẽ bairo na ĩwĩ: \v 3 “¡Ti yepare, bairi riapʉto capairiya cʉ̃ãrẽ royetueticõãña! Yucʉ ti yepa caãnie cʉ̃ãrẽ royetueticõãña mai. Dios ya wãmerẽ marĩ tugarã mai marĩ Quetiupaʉ yarã caãnarẽ. Na riapoare cʉ̃ wãmerẽ turotiya mai,” na ĩwĩ. \p \v 4 Bairo cʉ̃ caĩrõ bero, yʉ tʉ̃gojoroyawʉ tocãnacãʉ̃ majũ Dios ya wãmerẽ catuecoatanarẽ. Ato cãnacãʉ̃ majũ ãniroyawã nipetiro, israelita ya poari macããna caãna yua: ciento cuarenta y cuatro mil majũ niroyawã. Tocãnacãʉ̃ majũ na cõñaroyawã: \q1 \v 5 Judá ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 Rubén ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 Gad ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 \v 6 Aser ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 Neftalí ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 Manasés ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 \v 7 Simeón ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 Leví ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 Isacar ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 \v 8 Zebulón ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 José ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ. \q1 Benjamín ya poa macããna pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ niroyawã. \p Tore bairo na cõñaroyawã israelita majã ya poarire yua. Naa, nipetiro ciento cuarenta y cuatro mil majũ ãniroyawã. \s1 La multitud vestida de blanco \p \v 9 Tiere ĩñarĩ bero, ñiñajoroyawʉ tunu camasã capããrã majũrẽ. Nipetiro yepaa macããna, apeye bʉsʉri majã caãno cãrõ, bairi tocãnacã macãã macããna caãna camasãrẽ ñiñajowʉ. Dios carotimasĩ cʉ̃ caruiro riapepʉ nucũwã. Cʉ̃ macʉ̃ corderore bairo caãcʉ̃ riapepʉ nucũwã camasã capããrã majũ yua. Nocãrõ majũ capããrã na caãnoi, noa ũna cõñajĩãtia mano majũ ãma. Jutii cayowerije cabotirije majũrẽ jãñawã. Carupaño queeri, bopũũ ũnierẽ cʉ̃gori ãma nipetiro, na, camasã. \v 10 Bairo ãna, na pʉame bʉsʉrique tutuaro mena atore bairo ĩ awajawã: \q1 “¡Marĩ Pacʉ Dios tronopʉ carui, bairi Cordero mena na camasĩrĩjẽ jʉ̃gori marĩ netõñama!” ĩ bʉsʉwã. \m \v 11 Bairi carotimasĩ cʉ̃ caruiro, trono tʉre cabʉtoa camasĩrã, bairi aperã baparicãnacãʉ̃ cacatirã seres majã na caãnorẽ nipetiro ángelea majã nucũ ãmejorewã. Na pʉame na riapé yepa cʉ̃gõrõpʉ mucũmuátí, Diore qũĩroawã cʉ̃ caruiro trono riapepʉ yua. \v 12 Bairo ĩ basapeowã Diore: \q1 “¡Bairoa to baiáto! \q1 Marĩ Pacʉ Dios ñumajũcõãñami. \q1 Bairi camasã nipetiro cʉ̃ na basapeoáto. \q1 Ñe ũnie cʉ̃ camasĩẽtĩẽ carʉsaecʉ niñami. \q1 Cʉ̃rẽ ĩroari, ‘Jãã mena mʉ ñujãñuña,’ cʉ̃ na ĩáto. \q1 Nipetiro camasã cʉ̃ na ĩroáto. \q1 Dios, nipetiro camasã netõrõ carotimasĩ, catutuaʉ majũ niñami. \q1 Bairi cʉ̃ jetorea ĩroarique to ãmarõ. \q1 To ãnicõã ninucũãmarõ tocãnacã rʉ̃mʉa. \q1 To petieticoato. ¡Bairoa to baiáto!” ĩ basapeowã ángelea majã cʉ̃ tʉre caãniãmejorerã yua. \p \v 13 Tocãrõã bairo na caĩrĩpaʉa, jĩcãʉ̃ cabʉtoa camasĩrĩ majã mena macããcʉ̃ atore bairo ñi jẽniñawĩ: “¿Noa na ãniñati jõã jutii cabotirijere cajãñarã? ¿Noopʉ na atíupari?” ñi jẽniñawĩ cabʉcʉ. \p \v 14 Bairo cʉ̃ caĩrõ: “Yʉ yaʉ, yʉ masĩẽtĩña. Yʉ quetibʉjʉya. Mʉ roque mʉ masĩña,” cʉ̃ ñiwʉ̃. \p Bairo yʉ caĩrõ, atore bairo yʉ quetibʉjʉwĩ cabʉcʉ: “Ãnoa camasã mʉ caĩñarã niñama ti yepapʉre roro popiye catãmʉorĩcãrã. Camasã roro na canetõrĩ yʉteare na cʉ̃ã roro popiye tãmʉoñupã. Cariacoatana nimirãcʉ̃ã, Cordero cʉ̃ cariírerique jʉ̃gori cacatiricarã majũ ñiñama. Corderore catʉ̃goʉsapitietana ãnirĩ ãmerẽ ato ʉmʉrecóopʉ jutii cabotirijere jãñañama yua,” ñi quetibʉjʉwĩ na cabairijere yua. \v 15 Bairo yʉ quetibʉjʉ yaparo, bairo ñi quetibʉjʉnemowĩ tunu cabʉcʉ: \q1 “Bairi Dios cʉ̃ caruiro cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ riapepʉ niñama ãmerẽ. \q1 Ñamii, ʉmʉrecóo tocãnacãnia cʉ̃ ya wii templo wiipʉ qũĩroanucũñama. \q1 Na caĩroaʉ Dios carotimasĩ cʉ̃ caruiropʉ carui pʉame tocãnacã rʉ̃mʉ na qũẽnogʉmi. \q1 Na ĩñaricanʉgõgʉmi cʉ̃ catutuarije mena yua. \q1 \v 16 Na pʉame di rʉ̃mʉ ũno bopacooro aʉa riaetigarãma. \q1 Ñeme jipirique cʉ̃ãrẽ ñeme jipietigarãma. \q1 Muipʉ ʉmʉrecóo macããcʉ̃ cʉ̃ã di rʉ̃mʉ ũno pũnirõ na asietigʉmi. \q1 Caasipajʉ̃gorije ũnie mena yapapuaetigarãma yua. \q1 \v 17 Carotimasĩ cʉ̃ caruiro ruiricaro recomacãpʉ caãcʉ̃ roque na ĩñaricanʉgõgʉmi. \q1 Nurĩcãrã ovejare, jĩcãʉ̃ cʉ̃ caqũẽnorõrẽ bairo caroaro majũ na ĩñaricanʉgõgʉmi. \q1 Oveja na caocoetigaro oco opepʉ na cʉ̃ cajeátórea bairo Cordero cʉ̃ã caroa catirique majũ ocore na jogʉmi. \q1 Tunu bairoa Dios cʉ̃ã nipetiro na cayapapuarije macããjẽrẽ na jʉátigʉmi. \q1 Cawĩmarãrẽ, ‘Otiena,’ caĩrẽ bairo na caapee ocore paareri caroaro na ʉseanio joroque na átigʉmi,” \q1 ñi quetibʉjʉwĩ cabʉcʉ. \c 8 \s1 El séptimo sello y el incensario de oro \p \v 1 Ti tunua jʉgooturicaro jĩcã pẽnirõ cãnacãrõ bero macããtõ, catʉsarore tʉ̃gãwonewĩ yua Cordero. Bairo cʉ̃ caáto, ʉmʉrecóo ñejãã mamʉ yua. Jĩcã wãme ũno ʉmʉrecóopʉ cabʉsʉmiataje bʉsʉepʉ. Yʉsʉjãpeticoapʉ ʉmʉrecóo yua. Jĩcã hora recomacã cãrõ yoaro jãnapeticoapʉ. \p \v 2 Tipaʉ beropʉ yua, ñiñajoroyawʉ tunu jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna ángelea majãrẽ. Na pʉame Dios cʉ̃ caãno riapepʉ nucũwã. Narẽ yua, na caãno cãrõ putiricaro trompetare na jowĩ. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãrõ majũ tie putiriquere na jowĩ. \p \v 3 Caberore amí apei ángel. Werea busericarʉ ũno, oro mena na caqũẽnorĩcãrʉre cʉ̃gori amí. Bairo atíri yua, waibʉcʉ rii joemʉgõrĩcã mesa altar tʉpʉ nucũʉ̃ etawĩ. Bairo to riapepʉ cʉ̃ caetaro yua, pairo werea ũnie cajʉtiñurĩjẽrẽ cʉ̃ jowã. Ti altar oro mena na caqũẽnorĩcãrõpʉ cʉ̃ cajoemʉgõjoparore bairo ĩrã, tiere cʉ̃ jowã. Ti altar pʉame carotimasĩ cʉ̃ caruiro riapere ãmʉ. Bairi yua cʉ̃ pʉame ti jotʉpʉ tie cajʉtiñurĩjẽ inciensore jããrĩ joebusejʉ̃gowĩ. Dios yarã cʉ̃ ya poa macããna nipetiro caãna cʉ̃ na cajẽnipeorije jĩcãrõ mena joejogʉ ámi. \v 4 Bairo altar buipʉ cʉ̃ cajoemʉgõrõ, Dios tʉpʉ tie bʉsewãmʉ etawʉ caroa cajʉtiñurĩjẽ majũ yua. Dios ya poa macããna cʉ̃ na cajẽnipeorije cʉ̃ã cʉ̃ tʉpʉa etawʉ. \v 5 Bairo átiri bero yua, ángel pʉame ti altar macããjẽ caʉ̃rĩjẽ nitĩrẽ pairo cʉ̃ jotʉpʉ jejããrĩ ati yepapʉ wẽẽrocaño jocõãwĩ. Bairo cʉ̃ cawẽẽñojoro, tame, pairo bʉpo bʉsʉwʉ. Pairo bʉsʉrique ocajowʉ. Tutuaro bʉpo yabewʉ. Tunu bairo yepa cʉ̃ã tutuaro majũ yepa yugui rocacõãwʉ̃. \s1 Las trompetas \p \v 6 Bairo cabairipaʉre jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ majũ ángelea majã pʉame na putirique jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ caãnierẽ jĩcãʉ̃ jeto putigarã coterã baiwã. \p \v 7 Bairi caãnijʉ̃goʉ ángel putiwĩ cʉ̃ yaro putiricaro trompetare yua. Bairo cʉ̃ caputiripaʉa, tocãrõã ati yepapʉre cayʉsʉari rupaaca ocorore bairo pairo wẽẽwʉ̃. Peero cʉ̃ã nocãrõ pairo rií asuyaro ati yepapʉre ñawʉ̃. Ati yepa ʉ̃yasicoapʉ. Itia sero caãnorẽ jĩcã sero joerocaricarore bairo ati yepa ʉ̃yasicoapʉ. Ati yepa macããjẽ yucʉ majũ caãnie cʉ̃ã itia sero cãrõ ʉ̃peticoapʉ. Taa ati yepa caãnie nipetiro ʉ̃peticoapʉ. \p \v 8 Caputijʉ̃goatacʉ bero macããcʉ̃ ángel putiwĩ tunu cʉ̃ yaro putiricaro trompetare. Tocãrõã yua, jĩcã macãnʉcʉ̃rõ cãrõ majũ pairo caʉ̃rĩ bʉrʉaro ria capairiyapʉ ñarocapaetawʉ. Bairo ti peero cañarocapaetaro yua, itia sero caãniatato jĩcã sero cãrõ tiya ria riíre bairo jẽñacoapʉ. \v 9 Tunu bairo ria capairiya macããna caãna cacatirã itia sero caãniatana jĩcã sero cãrõ majũ riapeticoama. Tunu bairoa cũmuu capaca cũmuu tiyare cañesẽãmiataje cʉ̃ã itia serore jĩcã sero cãrõ yasipeticoapʉ. \p \v 10 Pʉgarã bero macããcʉ̃ ángel putiwĩ cʉ̃ cʉ̃ã cʉ̃ yaro putiricaro trompetare. Tocãrõã yua, ñocõ nocãrõ capai majũ ñacoamí ati yepapʉ. Jĩña woricaro caʉ̃rĩ peerore bairo caãcʉ̃ pairo ñacoamí ʉmʉrecóopʉi yua. Cʉ̃ pʉame itia serore jĩcã sero cãrõ riyaare yasiowĩ. Itia serore jĩcã sero cãrõ yasiowĩ oco opee cʉ̃ãrẽ. \v 11 Cʉ̃, ñocõ cañaatacʉ pʉame Amargura wãmecʉmi. Amargura, ĩgaro, “Cajʉ̃gũẽĩ,” ĩgaro ĩña. Bairi itia serore jĩcã sero cãrõ riyaa jʉ̃gũẽpeticoapʉ. Tie carorije cajʉ̃gũẽrĩjẽrẽ etirã, camasã cʉ̃ã capããrã riapeticoama. \p \v 12 Itiarã bero macããcʉ̃ ángel putiwĩ cʉ̃ cʉ̃ã cʉ̃ yaro putiricaro trompetare. Tocãrõã yua, muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃ cʉ̃ã jĩcã sero cãrõ yaticoami. Tunu bairoa jĩcã sero cãrõ ñami macããcʉ̃ muipʉ cʉ̃ã yaticoami. Torea bairo ñocõã cʉ̃ã jĩcã sero cãrõ yaticoama. Bairi na, na cabusuãnimiataje itia sero caãniataje jĩcã sero cãrõ mamʉ. Naitĩãrõ tuacõãwʉ̃. Bairi yua ñami, ʉmʉrecóo cʉ̃ãrẽ caroaro jĩcãrõ tʉ̃ni jĩñawoema. Ati yepare jĩcãrõ tʉ̃ni busuwoema yua. \p \v 13 Cabero ñiñajowʉ aa ʉmʉrecóopʉ cawʉtẽñotaʉre. Cʉ̃ pʉame bairo bʉsʉocajowĩ bʉsʉrique tutuaro mena: “¡Ade tame, ade tame, ade tame! Bopacooro majũ tãmʉogarãma ti yepa macããna. Ato jʉ̃goye itiarã caputiparã na caputiro, roro bopacooro tãmʉogarãma camasã. Petoaca rʉsaya merẽ catʉsarã itiarã ángelea majã na caputiparo,” ĩ bʉsʉwĩ aa pʉame. \c 9 \p \v 1 Tunu baparicãnacãʉ̃ bero macããcʉ̃ ángel apei putiwĩ cʉ̃ cʉ̃ã cʉ̃ yaro putiricaro trompetare. Tocãrõã yua, ñiñawʉ̃ ʉmʉrecóo macããcʉ̃ ñocõ ati yepapʉ cʉ̃ cañacũmuetarore. Bairo cʉ̃ cañacũmuetaro, llave, ope caʉ̃cʉ̃ãrĩ opere pããrĩcãrõrẽ cʉ̃ nuniwĩ. \v 2 Cʉ̃ pʉame tocãrõã ti ope caʉ̃cʉ̃ãrĩ opere pããcõãwĩ to llave mena yua. Ti ope pʉame bairo cʉ̃ capããrõ, pairo busewitiwʉ. Peero wese joerica peero nocãrõ pairo caʉ̃rĩ peero cãrõ majũ busewitiwʉ. Nocãrõ pairo ti ope macããjẽ cabuseroi yua, muipʉre cʉ̃ buse biatocoapʉ. Dope bairo átia mano wĩnorẽ buse bijapeticoapʉ. \v 3 Tie buseri mena witiwã yeseroare bairã caãna catoarã majũ yua. Na pʉame ati yepa nipetiropʉ wʉbatapeticoámá. Camasãrẽ na catoajĩãpeere na jowĩ. Cotapa cʉ̃ catoaricare bairo catoarica cʉ̃gorã majũ ãma. \v 4 Bairo narẽ caroti pʉame atore bairo na ĩwĩ: “Ti yepa macããjẽ yucʉ nipetirore mʉjãã ʉgaepa. Ti yepa cajʉ̃merĩjẽ taa cʉ̃ãrẽ mʉjãã ʉgaepa. Dios ya wãmerẽ na riapepʉ catuena camasã roquere na mʉjãã toawa. \v 5 Bairãpʉa, na mʉjãã toajĩãreepa. Jĩcã wãmo cãnacãʉ̃ muipʉa cãrõã na wisio ãnio joroque jeto na mʉjãã ápa,” na ĩwĩ narẽ caroti pʉame. Bairi na catoarije pũnimajũcõãwʉ̃. Jĩcãʉ̃ cotapa cʉ̃ catoarije cãrõ pũnirĩjẽ toari majã ãma. \p \v 6 ¡Tame, ti rʉ̃mʉ caetaro, camasã riayasicoátájere bomigarãma, bʉtioro capũnirõ jʉ̃gori yua! Bairo bomirãcʉ̃ã, riamasĩẽtĩgarãma. Cariacoagarã na caãnimiatacʉ̃ãrẽ, na cariápeepʉa manigaro mai. \p \v 7 Na, yeseroa pʉame caballoare bairo bauwã. Caballoa mena na caãmeoqũẽparo jʉ̃goye caãnarẽ bairo tutuarã majũ ãma yeseroa. Bairi tunu na rʉpoari buire pesaricaro corona oro beto ũnorẽ pesawã. Na riapé cʉ̃ã camasã bauriquere bairo bauwã. \v 8 Tunu bairoa carõmio poa ñapõrẽ bairo poa ñapõcʉma. Na opi cʉ̃ãrẽ yai jũãʉ̃ opire bairo cʉ̃gowã. \v 9 Na rupaʉ cʉ̃ãrẽ ãpõã coro ũno mena jãñatowã. Na pʉame tutuaro majũ wʉwã. Caballoa capããrã na caũmarĩ coro mena pajĩãráná, na catʉ̃gã atʉro cãrõ majũ bʉsʉwʉ yeseroa na cawʉrije. \v 10 Tunu bairoa na pĩcõõ cʉ̃ã cotapa pĩcõrõrẽ bairo ãnirĩ, cʉ̃ toaricarea bairo toaricacʉma. Tia na toarica jʉ̃gori jĩcã wãmo cãnacãʉ̃ muipʉa majũ popiye na wisio ãnio joroque átajere cʉ̃gowã. \v 11 Na, yeseroa quetiupaʉ, caʉ̃cʉ̃ãrĩ ope macããcʉ̃ ángel ũcʉ̃ pʉame bairo wãmecʉmi: Abadón, wãmecʉmi hebreo majã yaye menarẽ. Aperã griego majã yaye pʉamerẽ: Apolión wãmecʉmi narẽ caroti majũ yua. Apolión ĩgaro, “Rorije Caácʉ, Reri Majõcʉ,” ĩgaro ĩña. \p \v 12 Merẽ jĩcã wãme netõwʉ̃ camasã ati yepapʉre roro na catãmʉorĩjẽ. Yeseroa jʉ̃gori roro na catãmʉorĩjẽ merẽ netõwʉ̃. Bairo na canetõmiatacʉ̃ãrẽ, mai pʉga wãme rʉsacõãwʉ̃ camasã roro na catãmʉopee. \p \v 13 Bairi apei ángel jĩcã wãmo cãnacãʉ̃ bero macããcʉ̃ putiwĩ cʉ̃ yaro putiricaro trompetare. Tocãrõã yʉ tʉ̃gowʉ bʉsʉriquere. Oro mena qũẽnorĩcã mesa altar macãã jawii baparicãnacã jawii caãniepʉ bʉsʉrique bʉsʉwitiwʉ. Ti altar pʉame Dios cʉ̃ caruiro riapepʉ ãmʉ. \v 14 Topʉ cabʉsʉwitirije pʉame atore bairo qũĩ jowʉ jĩcãã pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ caácʉ́ macããcʉ̃ trompetare cacʉ̃goʉre: “Ángelea majã baparicãnacãʉ̃ caãnarẽ tãmurĩ na popioʉja. Ria capairiya Éufrates cawãmecʉtiya tʉ̃nipʉ jiyaturicarãrẽ na popioʉja,” ĩ ocajowʉ bʉsʉrique. \v 15 Bairo cʉ̃ caĩrõ, apei ángel pʉame na popiowĩ ria capairiya Éufrates tʉ̃nipʉ jiyatucũrĩcãrã baparicãnacãʉ̃ caãnarẽ yua. Camasã ati yepa macããna itia sero caãnimiatanarẽ jĩcã sero cãrõ majũrẽ na capajĩãmasĩparore bairo ĩ, na popiowĩ. Na pʉame, “Ti hora, ti rʉ̃mʉ, ti muipʉ, bairi ti cʉ̃ma majũ capajĩãparã nigarãma,” cʉ̃ caĩcũrĩcãrã ãma. \v 16 Capããrã majũ capajĩãrĩ majã soldaua niroyawã. Baipʉa, yʉ tʉ̃gobocawʉ na cacõñarãrẽ. Ato cãnacãʉ̃ majũ niroyawã: Doscientos millones majũ niroyawã soldaua caballo bui jeto pesari capajĩãráná yua. \p \v 17 Bairo qũẽgueire bairo yʉ caĩñarõpʉ yʉ caĩñajoata, caballoa capããrã majũ ãma yʉ riapepʉ. Na bui capesarã cʉ̃ã ãpõã coro nocãrõ peerore bairo majũ cajũãrĩ corore jãñawã na cotiapʉ. Aperã nocãrõ ʉmʉrecóore bairo cajʉ̃merĩjẽrẽ jãñawã. Aperã nocãrõ cajuririje eware bairo caãnicoorire na cotiapʉ jãñatowã. Na capesarã caballoa pʉame yaijũãʉ̃ capai rʉpoare bairo rʉpoocʉma. Bairi yua, na riseepʉre peero, buseri, apeye moetie azufre cawãmecʉtie asuyaro witiwʉ. \v 18 Tie carorije itia wãme caballoa riseepʉ cawitirije mena jʉ̃gori camasã ati yepa macããna itia sero cãrõ yasipeticoámá. Peero, buseri, bairi apeye azufre mena jʉ̃gori yasipeticoámá camasã yua. \v 19 Na, caballoa pʉame na risero cawitirije mena jʉ̃gori cauwiorã majũ ãma. Na pĩcõõ cʉ̃ã ãña cʉ̃ rʉpoa mena cʉ̃ cabacajĩãrõrẽ bairo uwioro caátie ãmʉ. \p \v 20 Bairo camasã tie carorije mena roro na cayasicoamiatacʉ̃ãrẽ, aperã cacatirʉsarã pʉamea tʉ̃goñamasacatiema. Mai, bairoa carorije macããjẽrẽ áticõãma. Wãtĩã cʉ̃ãrẽ mai bairoa na ĩroacõãma. Oro mena na cawericarã cacatienarẽ na ĩroacõãma. Camasã na jʉ̃gũẽã caãniparã ĩrã, ʉ̃tã bronce, ʉ̃tã majũ, o yucʉ mena na caqũẽnorĩcãrãrẽ na ĩroacõãnirecoawã camasã carʉsarã cacatirã pʉame mai. Na majũã na caqũẽnorĩcãrã caĩñaena, catʉ̃goena, peeto ũno cʉ̃ãrẽ cajee peámasĩẽnarẽ, mai na ĩroacõãnirecoawã, uwioro ati ʉmʉrecóo cabaimiatacʉ̃ãrẽ. \v 21 Tunu bairoa ãmeo pajĩãrĩqũẽ cʉ̃ãrẽ pitiema. Wãtĩ yeri pũna jʉ̃gori camasãrẽ na cayasorije cʉ̃ãrẽ átijãnaema. Carõmia mena roro na caátiepenucũrĩjẽ cʉ̃ãrẽ jãnaema. Roro aperã yaye na cayajanucũrĩjẽ cʉ̃ãrẽ jãnaetimajũcõãwã. \c 10 \s1 El ángel con el rollito escrito \p \v 1 Cabero ñiñajo royawʉ tunu apei ángel catutuaʉ majũrẽ. Ʉmʉrecóopʉ oco buseri watoapʉ caruiacʉ́re cʉ̃ ñiñajowʉ. Cʉ̃ rʉpoa buire buewẽrẽ bairo bauwʉ. Cʉ̃ riapé pʉame muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃rẽ bairo bʉtioro asiyawʉ. Cʉ̃ ñicããrĩ cʉ̃ã peero caʉ̃nucũrĩjẽrẽ bairo bʉtioro asiyawʉ. \v 2 Cʉ̃ wãmopʉ jĩcã pũrõ papera pũrõ ũno woarica pũrõãcãrẽ cʉ̃gowĩ. Tunuarica pũrõrẽ cʉ̃ capããtãpũrõ majũrẽ cʉ̃gowĩ. Bairi yua ti pũrõ rupatunua ãmʉ, jĩcã pũrõã nimirõcʉ̃ã. Cʉ̃ pʉame yua ati yepapʉ ruieta nʉcãetawĩ. Bairo ruietaʉ, cariape nʉgõã cʉ̃ rʉpore ria capairiyapʉ peanucũʉ̃ etawĩ. Ape nʉgõã caãcõ nʉgõã pʉamerẽ yepa caoco manopʉ peanucũʉ̃ etawĩ. \v 3 Bairo ruieta nʉcãetari bʉsʉrique tutuaro mena awajawĩ. Yai jũãʉ̃ cãrõ majũ tutuaro ĩwĩ. Bairo tutuaro cʉ̃ caawajaro yua, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna bʉpoa cʉ̃ yʉwã. \v 4 Bairo jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ bʉpoa na cabʉsʉro bero, yʉ pʉame na cabʉsʉatajere woagʉ yʉ ápʉ. Bairo woagʉ yʉ caátipaʉa, bʉsʉrique ʉmʉrecóopʉ caatíe yʉre caĩocajorijere yʉ tʉ̃gowʉ. Bairo ñiroyawʉ: “¡Tame, mʉ woatuepa jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ bʉpoa na cabʉsʉatajere! Tie na camasĩpee mee niña mai. Mʉ woatuepa tiere,” caĩrocajorijere yʉ tʉ̃gowʉ. Bairi yʉ woatuepʉ bʉpoa na caĩatajere. \p \v 5 Tocãrõã yua, ángel ria capairiyapʉ, bairi ati yepapʉ capearuietanʉcãʉ̃rẽ yʉ caĩñajoatacʉ pʉame cʉ̃ wãmo cariape nʉgõãrẽ ʉmʉrecóopʉ ñumʉgõjowĩ. \v 6 Bairo átiri yua, tocãnacã rʉ̃mʉa caãcʉ̃, ʉmʉrecóore caátacʉ, ati yepa, bairi ria capairiya cʉ̃ãrẽ caqũẽnorĩcʉ̃, bairi nipetiro caãniepʉ cãrõ caqũẽnorĩcʉ̃ ya wãme mena ĩrĩ quetibʉjʉwĩ. Bairo ĩwĩ: “Merẽ etacoaya yua ati ʉmʉrecóo capetiparo. Ãmea nitʉsaro baiya. \v 7 Caputitʉsaʉ, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ macããcʉ̃ ángel cʉ̃ trompetare cʉ̃ caputijʉ̃goripaʉre merẽ yaparo etagaro. Ati ʉmʉrecóo merẽ manigaro yua. Dios cʉ̃ caátiga jʉ̃goyetiricarorea bairo baiyaparo etagaro. Cʉ̃ yarã profeta majãrẽ na cʉ̃ caquetibʉjʉnetõrotiricarorea bairo baiyaparo etagaro yua,” ĩ bʉsʉjowĩ ángel. \p \v 8 Mai, bʉsʉrique ʉmʉrecóopʉ caatíe yʉ catʉ̃gojʉ̃goataje pʉame yʉ bʉsʉnemowʉ̃ tunu. Bairi ñiwʉ̃ tunu: “Juan, ácʉ́ja jĩ ángel tʉpʉ. Ria capairiyapʉ bairi ti yepapʉ capeanucũʉ̃ tʉpʉ ácʉ́ja. Bairo átí, pããrĩcã tunua cʉ̃ wãmopʉ cʉ̃ cacʉ̃gori tunuarẽ cʉ̃ jiya neija,” ñiroyawʉ bʉsʉrique. \v 9 Bairo yʉre caĩrẽ tʉ̃gori, ángel tʉpʉ yʉ ápʉ́. Cʉ̃ tʉpʉ etari, cʉ̃ yʉ jẽniwʉ̃ ti papera tunua cʉ̃ wãmopʉ cʉ̃ cacʉ̃gori tunuarẽ. Bairo cʉ̃ yʉ cajẽnirõ, bairo yʉ yʉwĩ: “Jaʉ, mʉ yʉ jogʉ. Ʉ̃jʉ̃, neña. Nerĩ bero, ʉgayucõãña ti pũrõrẽ. Bairo ti tunuarẽ mʉ caʉgajʉ̃goripaʉ jetore mʉ risero beroa ocore bairo ipitigaro. Bairopʉa, mʉ caʉgayuro bero mʉ paaropʉ ãno pʉame, bʉtioro jʉ̃gũẽgaro yua,” ĩrĩ yʉ nuniwĩ ángel ti tunuarẽ. \p \v 10 Bairo yʉ cʉ̃ caĩrõ, yʉ pʉame cʉ̃ wãmopʉ cʉ̃ cacʉ̃gori tunuarẽ yʉ newʉ̃ yua. Bairo nerĩ, yʉ neʉgacõãwʉ̃ ti pũrõrẽ yua. Bairo yʉ caʉgaro, cʉ̃ caĩatatorea bairo yʉ riserore mai beroa ocore bairo caroa majũ ipiticoapʉ. Bairopʉa, yʉ paaropʉ yʉ caʉgajãjoro pʉame roquere, yʉ paaro roro majũ jʉ̃gũẽcoápʉ. Carorije capiyarijere marĩ caetijãrõ, capũnirõrẽ bairo yʉ paaro pũniwʉ̃. \v 11 Bairo cabairipaʉa, bairo ñiwã: “Mai, mʉrẽ rʉsacõãña Dios cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ camasãrẽ na mʉ caquetibʉjʉ ãnipee. Bairi tocãnacã macãã macããnarẽ na mʉ quetibʉjʉgʉ. Nipetiro tocãnacã yepaa macããna cʉ̃ãrẽ na mʉ quetibʉjʉgʉ. Tocãnacã poa macããna apeye bʉsʉri majã, bairi nipetiro quetiuparã reyes cʉ̃ãrẽ na mʉ quetibʉjʉnemogʉ tunu,” ñiroyawã yua. \c 11 \s1 Los dos testigos \p \v 1 Bairo ñi quetibʉjʉ yaparori yua, yʉ nuniwã cõñarĩcãpãĩrẽ. Tuericʉre bairo caãnipãĩrẽ yʉ nuniwã. Tipãĩrẽ yʉ nunirĩ, bairo ñiwã: “Atipãĩ cõñarĩcãpãĩrẽ nerĩ ácʉ́ja Dios ya wii templo wiipʉ. Ti wii caesarore cõñaʉja. Ti wii macãã altar mesa cʉ̃ãrẽ mʉ cõñawã. Ti wii templo wiipʉ Diore cañubuepeonucũrĩ majã camasã cʉ̃ãrẽ na mʉ cõñawã. ‘Tocãnacãʉ̃ majũ niñama,’ miwã. \v 2 Ti wii templo macã yepa roquere mʉ cõñaepa. Ti yepa, merẽ cʉ̃rẽ caboenarẽ Dios cʉ̃ cajorica yepa niña. Na pʉame Dios ya macã cañurĩ macã macããnarẽ capajĩãreparã nigarãma. Yoaro cuarenta y dos muipʉa majũ topʉ ãnirĩ pajĩã ãnigarãma. Bairi tore mʉ cõñaepa. \v 3 Bairo na caátiãno, yʉ pʉame yʉ yarã quetibʉjʉri majãrẽ na tʉpʉ na yʉ jogʉ. Pʉgarã na yʉ jogʉ. Yʉ yaye macããjẽ yʉ caquetibʉjʉrotijorijere narẽ caquetibʉjʉnetõõparã majũrẽ na yʉ jogʉ. Yoaro, mil doscientos sesenta rʉ̃mʉrĩ cãrõ na quetibʉjʉ ãnigarãma. Na pʉame cawirurije, boori jutii ũnierẽ jutii jãñarĩ ágarãma,” ñi quetibʉjʉwã. \p \v 4 Na, pʉgarã quetibʉjʉri majã pʉame olivo yucʉ, bairi pʉga tutuu jĩñaworique ati yepapʉ caãnierẽ ãnicõñarã baiwã. Dios cʉ̃ caĩñajoro ati yepapʉre caãnierẽ bairo ãnicõñarã baiwã. \v 5 Narẽ, noa ũna roro na capajĩãgaata, na risero cawitiri peero, peero mena na joerecõãgarãma. Ti peero na riseropʉ cawitiri peero uwiomajũcõãwʉ̃. Na wapana ũnarẽ cajoeremajũcõãrĩ peero ãmʉ. Bairi ti peero mena riagarãma noa ũna na pʉgarãrẽ roro capajĩãgarã pʉame yua. \v 6 Na, quetibʉjʉri majã pʉgarã caãna, ʉmʉrecóo jopeere biamasĩrĩqũẽrẽ masĩwã. “To ocaeticõãto ti yepare,” ĩrã, tore bairo átajere masĩwã. Dios yaye quetire na caquetibʉjʉ ãniyʉtea cãrõ, “To ocaeticõãto,” ĩrã, tore bairo átimasĩrĩqũẽrẽ masĩwã. Tunu bairoa oco cʉ̃ãrẽ rií to jẽñao joroque átimasĩrĩqũẽrẽ masĩwã. Capee wãmerẽ ati yepa macããnarẽ roro átajere masĩwã. Caãno cãrõ roro popiye tãmʉorĩqũẽrẽ masĩwã. Nocãnacãni na caboro cãrõ camasãrẽ roro átiãnimasĩrĩqũẽrẽ masĩwã, naa, quetibʉjʉri majã yua. \p \v 7 Bairo na caátimasĩmiatacʉ̃ãrẽ, tie quetire na caquetibʉjʉyaparo petietaripaʉre, caʉ̃cʉ̃ãrĩ opepʉ cawãmʉatíatacʉ moecʉ̃ monstruo pʉame na ãmeo qũẽgʉmi. Bairo na ãmeo qũẽrĩ yua, na netõnʉcãcõãgʉmi. Na pajĩãre peyocõãgʉmi pʉgarãpʉrea yua. \v 8 Na rupaʉri ãnajẽ átáwã maapʉ cũñareagaro. Capairi macã, marĩ Quetiupaʉre na capapuarocarica macã maapʉ cũñareagaro. Na majũ ĩrã, Sodoma, o Egipto na caĩwãmetinucũrĩ macãpʉ cũñagaro na rupaʉri ãnajẽ yua. \v 9 Itia rʉ̃mʉ ape rʉ̃mʉ recomacã majũ yoaro na rupaʉri ãnajẽrẽ ĩña ãnigarãma camasã. Capee macãã macããna, camasã poari caãno cãrõ, apeye bʉsʉri majã caãno cãrõ, tocãnacã yepaa macããna caãno cãrõ ĩñagarãma na rupaʉri ãnajẽrẽ. Bairo ĩñarĩ na rupaʉrire yaarotietigarãma, asiarã yua. \v 10 Na caquetibʉjʉrijere caboetana ãnirĩ, ati yepa macããna bʉtioro ʉseanigarãma, merẽ na cariarijere ĩñarĩ. Nocãrõ caʉseanirã ãnirĩ yua, tocãnacãʉ̃pʉa apeye na cacʉ̃gorijere wapa manoa ãmeo jogarãma. Mai, na, pʉgarã profetare bairo caãnana pʉame na caboena, narẽ capatowãcõrãrẽ bairo majũ narẽ caãnana ãñupã. Bairi na cariaro bero, caʉseanirãrẽ bairo baigarãma. \p \v 11 Bairo na cariaremiatacʉ̃ãrẽ, tame, itia rʉ̃mʉ ape rʉ̃mʉ recomacã caátó majũ, Dios pʉame na cationemowĩ tunu. Bairo cʉ̃ cacatioro, catirã majũ wãmʉnʉcãcoáma tunu. Bairo na cacatitunurõ ĩñarĩ yua, nipetiro narẽ caĩñarã bʉtioro na uwiwã. \v 12 Tocãrõã yua quetibʉjʉri majã caãnana pʉgarã pʉame bʉsʉrique tutuaro caĩocajorijere tʉ̃gowã. Ʉmʉrecóopʉ caatíe atore bairo na ĩ ocajowʉ: “Tiaya. Wãmʉasá ato yʉtʉ ʉmʉrecóopʉ.” Tocãrõã oco poa watoapʉ wãmʉcoámá, ʉmʉrecóopʉ áná yua. Bairo na caátó, narẽ caboetana na pesua cʉ̃ã na ĩñawã. \p \v 13 Bairo na cawãmʉátípaʉa, ati yepa bʉtioro majũ yuguiwʉ. Ti macã macããjẽ wiiri jĩcã wiiri ñapeticoapʉ. Pʉga wãmo cãrõ caãniataje jĩcã wii cañaweyorore bairo ñapeticoapʉ, yepa cayuguiro jʉ̃gori yua. Camasã cʉ̃ã tie jʉ̃gori jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã mil majũ yasipeticoáma. Bairo cabairijere caĩñarã cacatirʉsarã pʉame yua bʉtioro uwiri Diore cʉ̃ basapeojʉ̃gowã. Ʉmʉrecóo macããcʉ̃rẽ cʉ̃ basapeojʉ̃gowã yua. \p \v 14 Merẽ jĩcãrõ bero macãã yʉtea roro cabairi yʉtea cʉ̃ã netõwʉ̃. Merẽ pʉga yʉtea carorije cabairije netõwʉ̃. Bairo canetõmiatacʉ̃ãrẽ, mai jĩcã yʉtea rʉsacõãña camasã roro na cabaipa yʉtea. Catʉsari yʉtea nigaro. ¡Ayu tame! Ti yʉtea macããjẽ carorije merẽ baijʉ̃gogaro majũ baiya. \s1 La séptima trompeta \p \v 15 Bairi yua, ángel catʉsaʉ putiwĩ. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ caãnacãʉ̃ macããcʉ̃ catʉsaʉ majũ putiwĩ cʉ̃ yaro putiricaro trompetare. Tocãrõã yua, tutuaro bʉsʉrique ʉmʉrecóopʉ ocajowʉ. Atore bairo ĩwʉ̃: \q1 “Ãmerẽ yua ti yepa macããna na carotimasĩrĩjẽ peticoaya. \q1 Marĩ Quetiupaʉ Dios jeto cʉ̃ macʉ̃ Mesías mena rotimasĩñami. \q1 Ãmerẽ yua, na jeto tocãnacã rʉ̃mʉa rotimasĩ ãnigarãma,” ĩ ocajowʉ ʉmʉrecóopʉ. \m \v 16 Cabʉtoa camasĩrĩ majã veinticuatro majũ caãna, Dios riapepʉ na caruirije mena caruiãmejorerã pʉame yepapʉ mucũmuáti bʉtioro cʉ̃ basapeowã. \v 17 Bairo qũĩ basapeowã Diore: \q1 “Jãã Quetiupaʉ Dios nipetiro carotimasĩ, jãã mena mʉ ñumajũcõãña. \q1 Mʉa, tirʉ̃mʉpʉa caãnijʉ̃goatácʉ mʉ ãniña. Ãme cʉ̃ãrẽ bairoa mʉ ãnicõã ninucũña. \q1 Ãmerẽ nocãrõ mʉ catutuarije mena camasã nipetirore mʉ jetoa na mʉ roti ãnimasĩjʉ̃goya yua. \q1 \v 18 Tocãnacã yepaa macããna camasã mʉ asiari mʉrẽ teejãñuwã. \q1 Bairo mʉrẽ na cateemiatacʉ̃ãrẽ, ãmerẽ etaya naa asiari roro na mʉ caátipa rʉ̃mʉ majũ yua. \q1 Cariaricarã nipetirore na mʉ caĩñabesepa rʉ̃mʉ majũ etaya. \q1 Bairo na ĩñabeseri yua, na yarã profeta majãrẽ na yaye wapa macããjẽrẽ na mʉ jogʉ. \q1 Na cawapatapee caroa majũrẽ na mʉ jogʉ. Bairo mʉrẽ caboetana roque popiye tãmʉogarãma. \q1 Nipetiro mʉ ya poa macããnarẽ caroa majũrẽ na mʉ jogʉ. \q1 Capacarã, o penaaca caãna mʉ ya wãmerẽ caĩroari majã nipetirore caroa majũrẽ na mʉ jogʉ. \q1 Nipetiro na pʉame mʉ mena ʉseanigarãma yua. \q1 Ati yepapʉre carotimasĩrã camasãrẽ roro caána roquere na mʉ repeyocoagʉ yua,” qũĩ basapeowã Diore cabʉtoa camasĩrĩ majã pʉame. \p \v 19 Tocãrõã yua, Dios ya wii templo wii majũ ʉmʉrecóopʉ macãã wii jope pããnʉcãcoapʉ. Ti wiire ñiñajowʉ ʉmʉrecóopʉ. Bairo yʉ caĩñajoro, bauwʉ ti wii pupeapʉre Dios ya pata rocapata pʉame. Bairo cabauripaʉre, tame, bʉtioro bʉpo yabewʉ. Bʉtioro bʉsʉrique ocajowʉ. Tame, bʉpoa cʉ̃ã tutuaro majũ paawã. Yepa cʉ̃ã bʉtioro yuguiwʉ. Tunu bairoa ocaro cãrõ majũ cayʉsʉari rupaaca ati yepapʉre ñacũmuwʉ̃. \c 12 \s1 La mujer y el dragón \p \v 1 Ato jʉ̃goye ati yepa roro cabaipeere ʉmʉrecóopʉ ĩñojʉ̃goyetiwʉ. Bairi cabero ñiñajowʉ ʉmʉrecóopʉ cabairijere tunu. ¡Tame, carõmio muipʉ watoapʉ jãñarĩ buiaeta nʉcãwõ! Muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃pʉre jãñaorẽ bairo bauwõ. Apei muipʉ ñami macããcʉ̃ buire peanucũwõ. Tunu bairoa cõ rʉpoa buire pesawõ pesarica beto coronarẽ. Ti beto pʉame pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ ñocõãcʉpʉ. \v 2 Cõ, carõmio, bairirupaʉ caãcõ majũ bauwõ. Bairi bʉtioro awajarique mena cõ macʉ̃ cʉ̃ cabuiaparo jʉ̃goye wisiowõ. Bopacooro wisiowõ, cõ macʉ̃rẽ cʉ̃gogo jʉ̃goye. \v 3 Cõ berore apeye tunu ʉmʉrecóopʉ bauĩñonemowʉ̃ tunu. ¡Tame, moecʉ̃ marĩ caĩñañaecʉ̃ ũcʉ̃ dragón cawãmecʉcʉ cajũãʉ̃ majũ buiaetanʉcãwĩ! Cʉ̃ pʉame jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã majũ rʉpoocʉmi. Ti rʉpoo pʉame petiro pʉga wãmo cãrõ majũ jawiicʉpʉ. Bairi tunu tocãnacããpʉa ãpõã beto corona quetiupaʉ yaro ũnorẽ cʉ̃gowĩ dragón. \v 4 Bairi yua, cʉ̃ pʉame ñocõã itia sero caãnarẽ jĩcã sero cãrõ majũ cʉ̃ pĩcõrõ mena na paabato wẽẽcõãjowĩ. Bairo cʉ̃ caáto, ati yepapʉ ñawã ñocõã yua. Bairo átiyaparori, carõmio camacʉ̃ cʉtigo riapepʉ etanʉcãrĩ cõ cotewĩ. Cõ macʉ̃ cʉ̃ cabuiaripaʉa jicoquei cʉ̃ãcãrẽ cõ jiya ʉgarocaweyocõãgʉ cotei baiwĩ. \v 5 Tocãrõã yua, carõmio macʉ̃, caʉ̃mʉ majũ buiawĩ. Cʉ̃ pʉame nipetiro ati yepaa macããnarẽ quetiupaʉ caãnipaʉ majũ ãmi. Nipetiro tocãnacã macãã macããnarẽ tutuaro majũ carotimasĩpaʉ ãmi cõ macʉ̃. Bairo cʉ̃ cabuiaripaʉa yua, Dios pʉame cʉ̃ caruirotʉ ʉmʉrecóopʉ cʉ̃ nejocõãwĩ, dragón cʉ̃ ʉgaremi, ĩ. \v 6 Bairo Dios cʉ̃ caáto, cʉ̃ãcã paco pʉame desierto cayucʉmano camasã manopʉ ruticoámó. Dios cõrẽ cʉ̃ cacũgaricaro, cõ cʉ̃ caqũẽno jʉ̃goyeti bojaricaropʉ acoámó. Bairi Dios cõrẽ topʉ ʉgarique mena cõ jʉátinemo ãninucũgʉmi. Yoaro mil doscientos sesenta rʉ̃mʉrĩ cãrõ majũ ʉgarique mena cõ jʉátiãninucũgʉmi Dios. Bairi cõ pʉame topʉ acoámó. \p \v 7 Tie cabairo bero, ñiñajowʉ tunu ʉmʉrecóopʉ ãmeo qũẽrĩqũẽrẽ. Pʉgatua ãmeo qũẽwã: Miguel cawãmecʉcʉ cʉ̃ yarã aperã ángelea majã cañurã mena cʉ̃ ãmeo qũẽwĩ dragõrẽ. Dragón cʉ̃ã cʉ̃ yarã ángelea majã cañuena mena ãmeo qũẽcãnamuwĩ Miguere. \v 8 Dragõjãã pʉame tutuaro na ãmeo qũẽmiwã Miguejããrẽ. Bairãpʉa na pʉame na ãmeo qũẽjĩãtiema Miguejããrẽ. Miguejãã pʉame na netõnʉcãcõãwã. Bairi yua, ʉmʉrecóore na ãnirotiema. Na caãniparo mamʉ ʉmʉrecóopʉre merẽ. \v 9 Bairi dragón cabʉcʉ, moecʉ̃ ãña, wãtĩ, o Satanás cawãmecʉcʉ tirʉ̃mʉpʉa caãnijʉ̃goatacʉre cʉ̃ wẽẽne rocacõãjowã yua ati yepapʉ. Nipetiro ati yepa macããnarẽ caĩtopairicʉre cʉ̃ rocacõãwã. Dragón, bairi cʉ̃ yarã cañuena mena ati yepapʉ cʉ̃ wẽẽne rocañojocõãwã. \p \v 10 Tocãrõã yua, bʉsʉrique tutuaro ʉmʉrecóopʉ caocajorijere yʉ tʉ̃gowʉ. Bairo ĩ ocajowʉ: \q1 “Ãme majũ Dios marĩ cʉ̃ canetõrĩ rʉ̃mʉ etaya. Dios catutuaʉ carotimasĩ ãnirĩ marĩ netõñami. \q1 Cʉ̃ macʉ̃ Mesías cʉ̃ã cʉ̃ carotimasĩrĩjẽ mena dragõrẽ cʉ̃ netõnʉcãcõãwĩ. Bairi merẽ Dios, cʉ̃ macʉ̃ mena cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ etaya. \q1 Dios pʉame cʉ̃ catutuarije jʉ̃gori marĩ yarã ti yepa macããnarẽ roro cabʉsʉjãnucũʉ̃ wãtĩã quetiupaʉre cʉ̃ rocacõãñami. \q1 Cʉ̃ caĩñajoropʉ ʉmʉrecóo, ñamii, ‘Roro átiyama mʉ yarã,’ roro narẽ caĩbʉsʉjãnucũʉ̃rẽ merẽ cʉ̃ rocacõãñami yua. \q1 Bairi ãmea Dios marĩ netõpeti etamajũcõãñami. \q1 \v 11 Marĩ yarã ti yepa macããna wãtĩrẽ cʉ̃ netõnʉcãcõãñama. \q1 Wecʉ nurĩcʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ Cordero ti yepapʉ na yaye wapa cʉ̃ cariírebojariquere carii na catʉ̃gorique jʉ̃gori cʉ̃ netõnʉcãcõãñama wãtĩrẽ. \q1 Aperã Dios yayere caquetibʉjʉri majã na caĩrĩqũẽrẽ cariapea catʉ̃goricarã ãnirĩ wãtĩrẽ cʉ̃ netõnʉcãcõãñama yua. \q1 Popiye baimirãcʉ̃ã, uwiricaro mano tʉ̃goñaenarẽ bairo tʉ̃goñanetõõcõãwã. \q1 Dios yayere na caquetibʉjʉrije jʉ̃gori narẽ na capajĩãregamiatacʉ̃ãrẽ, uwiricaro mano camasãrẽ quetibʉjʉcõã ninucũwã. \q1 Tie jʉ̃gori ãmerẽ wãtĩrẽ cʉ̃ netõñama yua. \q1 \v 12 ¡Tame, bairi ãmerẽ ato ʉmʉrecóo macããna nipetiro marĩ ʉseanito! \q1 Ati ʉmʉrecóo mena nipetiro marĩ ʉseanito yua. \q1 ¡Ade tame! Bairo caroaro marĩ caãnipaʉre ti yepa macããna catuarã roque bopacooro baigarãma. \q1 Ria capairiya macããna cʉ̃ã bairo roro bopacooro baigarãma. \q1 Wãtĩã quetiupaʉ ʉmʉrecóopʉi cawerocañojoecoatacʉ pʉame bairo roro na átigʉmi. \q1 Petoaca peeropʉ cʉ̃ caápa yʉtea cacõñarõrẽ masĩmicʉ̃ã, tutuaro asiarique mena ti yepa macããnarẽ roro na átigʉmi baipʉa. \q1 Ãmeacã jeto roro narẽ áti áyami baipʉa ti yepapʉre,” ĩ ocajowʉ bʉsʉrique ʉmʉrecóopʉ. \p \v 13 Bairo wãtĩ dragón pʉame ati yepapʉ rocañojoecori yua, carõmio camacʉ̃ cʉtiatacore tutuaro mena cõ ʉsawĩ. \v 14 Bairo cõ cʉ̃ caʉsaro ĩñarĩ, Dios pʉame aa yaye querʉpʉʉrire cõ jowĩ. Apero cayoaropʉ wãtĩrẽ cõ cawʉrutiparore bairo ĩ, cõ jowĩ. Desierto cayucʉmano cayoaropʉ cõ cawʉrutiparore bairo ĩ, cõ jowĩ aa querʉpʉʉrire. To cayoaropʉ Dios pʉame cõ cũrĩ itia cʉ̃ma ape cʉ̃ma recomacã majũ ʉgarique mena cõ cʉ̃ cajʉátinemo ãniparopʉ cõ carutiápeere cõ querʉpʉʉri jowĩ. \v 15 Bairi yua, pĩno caroagoʉ pʉame cʉ̃ riseropʉ oco pairo jẽñowĩ. Cʉ̃ risero mena oco jẽñorĩ ria pairiya qũẽnowĩ, cõ, carõmiorẽ tie oco mena cõ rurocacõãgʉ. Tiya ria cʉ̃ risero mena cʉ̃ cajẽñoataya cõ to ũmayurocacõãto ĩ, qũẽnomiwĩ pĩno tiya riare. \v 16 Bairo cʉ̃ cajẽñomiatacʉ̃ãrẽ, Dios pʉame cõ jʉámi. Yepapʉ pairi ope, ope jẽñowĩ. Ti opepʉ ria pĩno cʉ̃ risero mena cʉ̃ cajẽñomiataya pʉame ũmayujõ rocacõãwʉ̃. \v 17 Bairo Dios carõmiorẽ cʉ̃ caátibojaro ĩñarĩ bʉtioro majũ asiacoami carõmio mena. Bairo cõrẽ pajĩãmasĩẽtĩñamirĩ yua, cõ yarã, cõ pãrãmerã carʉsarã mena ãmeo qũẽĩ ámí. Dios cʉ̃ carotirore bairo caátiãna, tunu bairoa Jesús cʉ̃ caquetibʉjʉrique cʉ̃ãrẽ caroaro catʉ̃goʉsarã mena ãmeo qũẽĩ ámí. \v 18 Bairo ácʉ́ yua, ria capairiya tʉ̃nipʉa tuacõãwĩ pĩno moecʉ̃ caroagoʉ pʉame yua. \c 13 \s1 Los dos monstruos \p \v 1 Bairo cabairo bero, ñiñajoroyawʉ tunu ria capairiyapʉre. Bairo yʉ caĩñajoro, pĩno caroagoʉ monstruo riapʉ pãmʉetawĩ. Cʉ̃ pʉame jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã majũ rʉpoocʉmi. Tunu bairoa pʉga wãmo petiro cãnacãã majũ jawiicʉmi cʉ̃ rʉpore. Tunu apeyera tocãnacãpʉa pesarica beto coronarẽ pesawĩ cʉ̃ rʉpore. Tie cʉ̃ rʉpoo riapoa buire rorije Dios cʉ̃ caboetie cʉ̃ caĩñajorore woaturique tusawʉ. \v 2 Cʉ̃, monstruo, yʉ caĩñaʉ pʉame yaijũãʉ̃rẽ bairo bauriquecʉmi. Cʉ̃ rʉpori cʉ̃ã macãnʉcʉ̃ macããcʉ̃ bʉco rʉporire bairo ãmʉ. Tunu bairoa macãnʉcʉ̃ yai riserore bairo riserocʉmi. Bairi yua, dragón pʉame tutuariquere cʉ̃ jowĩ monstruore. Cʉ̃ caruiro trono cʉ̃ãrẽ cʉ̃ jowĩ. Tutuaro rotimasĩrĩqũẽ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ jomajũcõãwĩ dragón monstruore. \v 3 Mai, cʉ̃, monstruo pʉame jĩcã cʉ̃ rʉpoare roro majũ pairo cãmirõcʉmi. Bairopʉa, ti cãmirõ yaticoasupa. Bairo pairi cãmirõ cʉ̃gori cʉ̃ cariacatiriquere ĩñarĩ nipetiro ati ʉmʉrecóo macããna bʉtioro qũĩña acʉacoama. Bairo qũĩña acʉari yua, cʉ̃ caquetibʉjʉrique macããjẽrẽ cʉ̃ tʉ̃goʉsawã capããrã camasã cañuena. \v 4 Tunu bairoa apei dragõrẽ qũĩroawã. Rotimasĩrĩqũẽ tutuariquere monstruore cʉ̃ cajoataje jʉ̃gori bʉtioro qũĩroawã. Bairi monstruo cʉ̃ãrẽ atore bairo qũĩ basapeowã: “¡Ni ũcʉ̃ monstruore bairo catutuaʉ majũ mácʉ̃mi! ¡Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ mena ãmeoqũẽ netõnʉcãmasĩẽcʉ̃mi!” \p \v 5 Tunu apeyera monstruo rorije cʉ̃ bʉsʉo joroque cʉ̃ ámi dragón. Dios cʉ̃ catʉ̃gojesoetie ũnie majũrẽ cʉ̃ bʉsʉbotio joroque cʉ̃ ámi. Tunu bairoa yoaro mee jãñurĩã cuarenta y dos muipʉa cãrõ majũ camasãrẽ cʉ̃ carotimasĩpeere cʉ̃ jowĩ. Baipʉa, Dios pʉame roro cʉ̃ caátiãnierẽ jãnaoemi mai. \v 6 Bairi monstruo pʉame cʉ̃ caátirotirore bairo ámi: Diore rorije majũ qũĩ bʉsʉepewĩ. Dios cʉ̃ catʉ̃gojesoetiere cʉ̃ bʉsʉwĩ. Cʉ̃ ya arʉa templo wii macãã arʉa santuario cʉ̃ãrẽ roro ĩ bʉsʉwĩ. Dios yarã ʉmʉrecóo macããna cʉ̃ãrẽ roro na ĩ botioepewĩ. \v 7 Tunu bairoa Dios ya poa macããna caãna mena cʉ̃ ãmeoqũẽ rotiwĩ monstruore. Narẽ ãmeoqũẽ jĩãtiri tʉ̃nipʉ cʉ̃ rotiwĩ. Tunu bairoa nipetiro camasã poari apeye bʉsʉri majã tocãnacã macãã macããna tocãnacã yepaa macããnarẽ cʉ̃ carotimasĩpeere cʉ̃ jowĩ. \v 8 Cʉ̃, monstruore nipetiro ati ʉmʉrecóo macããna Dios ya wãmerẽ cawoatua mána qũĩroagarãma. Dios ati yepare cʉ̃ caqũẽnorĩpaʉpʉa Cordero capajĩãecoricʉ ya tuti Dios mena cacatiãniparã majũ wãme woaturica tutire cawoatuecoetana nipetiro qũĩroagarãma. \q1 \v 9 Bairi mʉjãã caãmoocʉna ãnirĩ atie quetire caroaro tʉ̃gopeoya: \q1 \v 10 “Bairi preso jorica wiipʉ caápárã na caãmata, preso jorica wiipʉa ámajũcõãgarãma. \q1 Aperã ñosẽrĩcãpãĩ mena na capajĩãreparã na caãmata, ñosẽrĩcãpãĩ menapʉa na pajĩãregarãma.” \m Bairo cabairi yʉtea caetaro, mʉjãã, Dios ya poa macããna ãnirĩ cʉ̃ mena jeto tʉ̃goñatutuaya. Cʉ̃ mena tʉ̃goñawẽpʉ̃ña. \p \v 11 To bero ñiñaroyawʉ tunu monstruo ati yepa rocai cabuiaetanʉcãʉ̃rẽ. Cʉ̃ pʉame pʉgaro jawiicʉmi nʉrĩcʉ̃ corderore bairo yua. Baimicʉ̃ã, moecʉ̃ dragõrẽ bairo rorije bʉsʉrique cʉmi. \v 12 Tunu bairoa caãnijʉ̃goatacʉ monstruo cʉ̃ camasĩrĩjẽ nipetirijere cʉ̃ masĩbojapeticõãwĩ yepai cawitietaatacʉ cʉ̃ã. Bairo masĩrĩ yua, monstruo caãnijʉ̃goatacʉ cʉ̃ caĩñajoropʉ ati ʉmʉrecóo macããna camasã nipetirore cʉ̃rẽ na ĩroarotiwĩ. Pairo cacãmirõ cʉtacʉ nimicʉ̃ã, cacatiricʉ monstruore na ĩroarotiwĩ monstruo yepai cabuiaetaatacʉ pʉame yua. \v 13 Tunu apeye caĩñañamanie ũnierẽ paca áti ĩñowĩ camasãrẽ. Acʉorijere áti ĩñowĩ. Ʉmʉrecóopʉi peero ati yepapʉ to ñaatínucũõ joroque áti ĩñowĩ nipetiro camasã na caĩñajoropʉ. \v 14 Tie, apei monstruo caãnijʉ̃goatacʉ jʉ̃gori cʉ̃ caĩñajoropʉ cʉ̃ caáti ĩñomasĩrĩjẽ mena camasã ati yepa macããnarẽ na ĩtowĩ. Tunu bairo cʉ̃ monstruo na caĩroaʉ bauriquere bairo cabauʉre na qũẽnorotiwĩ. Pairi cãmirõ yise mena capataecoricʉ nimicʉ̃ã, cacaticoacʉre bairo cabauʉre na qũẽnorotiwĩ. \v 15 Bairo cʉ̃rẽ na caweqũẽno yaparoro bero yua, apei cabero macããcʉ̃ monstruo pʉame wericʉre cʉ̃ catio joroque cʉ̃ átimasĩwĩ. Cʉ̃, na caweatacʉ pʉame caãnijʉ̃goata monstruore ĩñacõrĩ na caweatacʉ ãmi. Bairi yua, apei monstruo pʉame wericʉre cʉ̃ bʉsʉmasĩõ joroque cʉ̃ ámi. Bairo cʉ̃ bʉsʉrotiri yua, noa ũna cʉ̃rẽ cabasapeoenarẽ na pajĩãrerotiwĩ. \v 16 Tunu bairoa apeyera tocãnacãʉ̃pʉrea cʉ̃ ya wãmerẽ na wãmo cariape nʉgõã, o na riapoare na woaturotio joroque ámi. Cawĩmarã, cabʉtoa cʉ̃ãrẽ, pairo cadinerocʉna cʉ̃ãrẽ, cabopacarã cʉ̃ãrẽ, paacoteri majã, bairi na quetiuparã nipetirore bairo na woatu rotiwĩ. \v 17 Bairi yua, noa ũna cʉ̃ ya wãmerẽ na riapoapʉ, o na wãmopʉ na cacʉ̃goeticõãta, apeye ũnierẽ nuni, o wapati átimasĩẽma. Cʉ̃, monstruo ya wãme, o cʉ̃ númerore na cacʉ̃goepata, tore bairo noa ũna átimasĩẽma. \p \v 18 Bairi atiere caroaro catʉ̃gomasĩrã majũ tʉ̃gomasĩrotiya. Bairi ni ũcʉ̃ caroaro cʉ̃ númerore catʉ̃gobócamasĩ cʉ̃ caãmata, cʉ̃ ya númerore quetibʉjʉya. Ti número pʉame jĩcãʉ̃ caʉ̃mʉ yaro número majũ niña. Yʉ roque ti númerore yʉ masĩña. Atore bairo niña: seiscientos sesenta y seis, niña. \c 14 \s1 El canto de los 144,000 \p \v 1 Cabero tunu ñiñajoroyawʉ oveja nurĩcʉ̃ macʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ Cordero cawãmecʉcʉ Sión ʉ̃tã buropʉ canucũʉ̃rẽ. Cʉ̃ mena cʉ̃ tʉpʉre capããrã camasã ciento cuarenta y cuatro mil majũ bauwã. Na pʉame Cordero, bairi cʉ̃ Pacʉ ya wãme mena na riapoapʉ cawoatuecoricarã jeto ãma. \v 2 Bairo narẽ ĩñarĩ bero yua, yʉ tʉ̃gowʉ bʉsʉrique ʉmʉrecóopʉ caatíere. Nocãrõ pairo poero cabʉsʉrore bairo bʉsʉwʉ. Bʉpo tutuaro cʉ̃ capanucũrõ cãrõ majũ bʉsʉwʉ. Paricaro arpare tocãnacãʉ̃pʉa tore pari majã capããrã na capaãnierẽ yʉ tʉ̃gowʉ. \v 3 Bairi na, basari majã pʉame caroa cawãma wãme basariquere basapeo ãma quetiupaʉ cʉ̃ caruiro trono riapepʉ. Baparicãnacãʉ̃ caãna seres majã cacatirã bairi cabʉtoa camasĩrĩ majã riapepʉ basapeoãma. Bairo na cabasarijere ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ basajĩãtimasĩẽmi. To caãna ciento cuarenta y cuatro mil jeto basamasĩwã. Na pʉame ati yepa macããna mena macããna Dios cʉ̃ canetõrĩcãrã ãma. \v 4 Aperã carõmia mena na rupaʉre roro caátiepeetana ãma. Carõmio ũcõ mena roro átiepesupa. Dios macʉ̃ Corderore bairo caãcʉ̃ jetore tocãnacã rʉ̃mʉa cʉ̃ tʉ̃goʉsayupa. Di rʉ̃mʉ ũno cʉ̃ aweyoesupa. Camasã ati ʉmʉrecóo macããna mena macããna, Dios yarã caãnijʉ̃gorã majũ ãma. Tunu bairo cʉ̃ macʉ̃ Cordero yarã caãnijʉ̃gorã majũ ãma. \v 5 Tunu bairoa di rʉ̃mʉ ũno cabʉgoroa ĩtoesupa. Ñe ũnie jĩcã wãme carorije caáperatana majũ ãma Dios cʉ̃ caĩñajorore. \s1 Los mensajes de los tres ángeles \p \v 6 To bero ñiñajoroyawʉ tunu jĩcãʉ̃ ángel ʉmʉrecóopʉ cawʉtẽñota ácʉ́re. Bairi cʉ̃ pʉame yua caroa queti capetietie majũrẽ ati yepa macããnarẽ na quetibʉjʉácʉ́ baiwĩ. Tocãnacã yepaa macããna, tocãnacã masa poari macããna, bairi tocãnacã wãme apeye bʉsʉri majã, tocãnacã macãã macããna cʉ̃ãrẽ na quetibʉjʉ ácʉ́ baiwĩ. \v 7 Bairi yua cʉ̃, ángel pʉame bʉsʉrique tutuaro mena ĩwĩ: “Dios tutuaro cʉ̃ caĩñabesepa rʉ̃mʉ merẽ etacoaya. Bairi Dios roquere cʉ̃ nʉcʉ̃bʉgoya. Dios jetore cʉ̃ basapeoya, ‘Mʉ, jĩcãʉ̃ã mʉ ãniña cañuʉ majũ,’ qũĩ basapeoya. Bairi ʉmʉrecóo, ati yepa, ria capairiya, oco opee cʉ̃ãrẽ caqũẽnorĩcʉ̃ Diore cʉ̃ basapeoya,” ĩ bʉsʉjowĩ. \p \v 8 Bairo cʉ̃ caĩbʉsʉro bero, apei ángel cabero macããcʉ̃ cʉ̃ã bairo ĩ bʉsʉwĩ: “¡Merẽ yua, merẽ yua, capairi macã Babilonia macããrẽ rocacõãñami Dios! Ti macã macããna roro ati yepa macããna camasã poarire na jʉ̃goáma. ‘Jããrẽ bairo mʉjãã cʉ̃ã mʉjãã rupaʉ mena capee wãme átiepeya,’ na ĩtoepewã ti macã macããna ati yepa macããna camasãrẽ. Bairi ãmerẽ yua, Dios na rei átiyami ti macãã macããnarẽ,” ĩ bʉsʉwĩ. \p \v 9 Cʉ̃ berore apei pʉgarã bero macããcʉ̃ ángel bʉsʉwĩ. Bairo ĩwĩ: “Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ moecʉ̃ monstruore, o cʉ̃ bauriquere bairo cabauʉ na cawericʉre caĩroaʉre roro cʉ̃ tãmʉo joroque cʉ̃ átigʉmi Dios. Ni ũcʉ̃ monstruo ya wãmerẽ cʉ̃ riapoapʉ, o cʉ̃ wãmopʉ cawoaturotire roro cʉ̃ átigʉmi Dios. \v 10 Roro majũ na átigʉmi Dios. Aperãrẽ ʉse oco carorije nimarẽ bairo caãnierẽ na etio joroque caácʉre bairo roro na átipacogʉmi. Nocãrõ caasianetõʉ̃ ãnirĩ carorãrẽ carorije cʉ̃ caqũẽnoyurique mena roro majũ bopacooro na átigʉmi. Tunu bairoa peero, asufre mena asuyaro na joeregʉmi. Cʉ̃ yarã cañurã ángelea majã bairi cʉ̃ macʉ̃ Corderojããrĩ na caĩñajoropʉ na joeregʉmi Dios. \v 11 Tie caʉ̃rĩjẽ buseri pʉame tocãnacã rʉ̃mʉa cʉ̃marĩ caãno cãrõ nicõã ninucũgaro. Di rʉ̃mʉ ũno, di ñami ũno yerijãrĩqũẽ manigaro monstruore caĩroarãrẽ. Cʉ̃, monstruo, bairi cʉ̃ bauriquere bairo cabauʉ na cawericʉre caĩroarã, o cʉ̃ ya wãmerẽ cawoaturotiricarã nipetiro tocãnacã rʉ̃mʉa popiye baigarãma. Di rʉ̃mʉ ũno yerijãetigarãma yua,” ĩ bʉsʉwĩ ángel pʉgarã bero macããcʉ̃ pʉame. \p \v 12 Bairi mʉjãã Dios yarã caãna, ¡netõjãñurõ tʉ̃goñatutuaya Dios mena! Cʉ̃ mena jeto tʉ̃goñawẽpʉ̃ña. Cʉ̃ caroticũrĩcãrõrẽ bairo jeto áticõã ninucũña. Jesús cʉ̃ãrẽ tocãnacã rʉ̃mʉa cʉ̃ quetire tʉ̃goʉsacõã ninucũña. Atore bairo jĩcãrõ tʉ̃ni cabairã roque cariapea Dios yarã majũ nigarãma. \p \v 13 Tocãrõã yʉ tʉ̃gonemowʉ̃ tunu bʉsʉrique ʉmʉrecóopʉ caatíere. Bairo ĩroyawʉ bʉsʉrique: “Atie yʉ caĩrĩjẽrẽ woatuya: ‘Ʉseanirĩ na ãmarõ ato jʉ̃goyere di rʉ̃mʉ marĩ Quetiupaʉre tʉ̃goʉsajãnaetiri cariaparã. Bairina, na cariaro beropʉ cʉ̃ mena ʉseanigarãma,’ ĩ ocajowʉ.” \p “Bairo majũã baigarãma. Dios yaye jʉ̃gori popiye capaaricarã ãnirĩ tocãrõã yerijãgarãma. Bairo popiye na capaariquere masĩrĩ na jʉátigʉmi yua,” ĩ bʉsʉnemowĩ Espíritu Santo cʉ̃ã. \s1 La cosecha de la tierra \p \v 14 Tocãrõã ñiñamʉgõ jowʉ ʉmʉrecóopʉ. Bairo ĩñajoʉ, ñiñaroyawʉ oco buseri poa cabotiri poa majũrẽ. Ti poa buire carui camasocʉ bauriquere bairo cabauʉ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ñiñajoroyawʉ. Cʉ̃ rʉpoapʉ corona oro mena qũẽnorĩcã beto oro betore pesawĩ. Tunu bairoa yisericapãĩ yawia caoripãĩ ote jericapãĩrẽ cʉ̃ wãmopʉ cʉ̃gowĩ. \v 15 Tocãrõã apei ángel templo wiipʉ witiamí. Bairo witietari yua, bʉsʉrique tutuaro mena atore bairo qũĩ awajajowĩ oco buseri poapʉ caruire: “¡Tãmurĩ, mʉ yisericapãĩ mena pajure jeya otere! Merẽ tiere jerica yʉtea etacoaya. Ti yepa macããjẽ ote merẽ bʉtinetõcoaya,” qũĩ jowĩ ángel. \v 16 Bairo cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ tʉ̃gori, oco buseri poa buipʉ carui pʉame cʉ̃ yise mena ati yepapʉre pajure jecõãwĩ ati yepa macããjẽ otere yua. \p \v 17 Cʉ̃ cabʉsʉro berore, tunu apei ángel witiamí templo wii ʉmʉrecóo macãã wiipʉre. Cʉ̃ cʉ̃ã yise ote jericapãĩ caoripãĩrẽ neamí. \v 18 Bairi tunu apei ángel altar mesapʉ caãniatacʉ witietawĩ. Cʉ̃ pʉame peerore carotimasĩ, ti altar macãã peerore cacoteatacʉ ãmi. Bairi bʉsʉrique tutuaro mena, apei ángel yisericapãĩ caoripãĩrẽ caneácʉ́re atore bairo qũĩ jowĩ: “¡Mʉ yise caoripãĩ mena pajure jeija oterique ʉsere! Tipãĩ mena ti yepapʉ caãnie ʉse weseeri macããjẽrẽ pajure jeija ʉsere. Merẽ ti yepa macããjẽ ʉse ñimajũcoaya,” qũĩ bʉsʉjowĩ. \v 19 Bairo cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ tʉ̃gori yua, yisericapãĩ caoripãĩrẽ cacʉ̃goʉ ángel pʉame ati yepapʉ pajurejowĩ. Ati yepa macããjẽ ʉse weseripʉ pajure jewĩ ʉse oteriquere. Bairo pajurejeri bero nocãrõ pairo ʉsere ripegarã na cacũrõ ũnopʉ jeneñoetowĩ, tie ʉse to ripe ecoo joroque ĩ. Tore bairo ángel cʉ̃ caátie pʉame bairo ĩgaro baiya: Roro popiye camasã na baio joroque Dios cʉ̃ caátipeere ĩñorõ baiya. \v 20 Bairi yua, ʉse pʉame ti macã ẽñotaricaro jʉ̃goyepʉ ripe ecowʉ. Bairo riperique yua, ʉse oco jericapaʉre pairo rií jeto witiwʉ. Pairo ʉ̃cʉ̃ãrõ nurĩcʉ̃ caballo riseropʉ caetaparo cãrõ majũ etawʉ. Tunu bairo trescientos kilómetros cãrõ majũ esaro nibatawʉ tie rií. \c 15 \s1 Los ángeles con las siete últimas calamidades \p \v 1 To bero apeye ʉmʉrecóopʉ acʉorije cabaicõña nʉcãetarijere ñiñajowʉ. Tame, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ ángelea majã baujaetanʉcãwã. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã wãme roro na caátipee Dios na cʉ̃ carotirije mena baujaetanʉcãwã. Tie roro na caátipee mena merẽ Dios cʉ̃ caasiarijere átirotitʉsagʉ baiwĩ. \p \v 2 Tunu bairoa ñiñaroyawʉ ria capairiya oco tusurije ĩña ãmewiyoricaya peero asuyaro caãniyare. Tiya tʉ̃nipʉre nucũroyawã camasã Dios cʉ̃ cajoatato arpare cacʉ̃gorã. Mai, na pʉame moecʉ̃ monstruore, o cʉ̃ cabauriquere bairo cabauʉre catʉ̃gogaetibotioricarã ãma. Dios jetore bori cʉ̃, moecʉ̃ wãme macããtõ número cʉ̃ãrẽ catuecoetana canetõrĩcãrã majũ ãma. \v 3 Bairi na pʉame Moisés ãnacʉ̃ Dios yaʉ cʉ̃ paabojari majõcʉ yaye basariquere basawã. Dios macʉ̃ Cordero yaye basarique mena atore bairo ĩ basawã: \q1 “Nocãrõ carotimasĩ majũ mʉ ãniña. Nipetirije mʉ caátie ñumajũcõãña. \q1 Mʉ roque Quetiupaʉ nipetirore carotimasĩ majũ mʉ ãniña. Dise mʉ carotimasĩẽtĩẽ maniña. \q1 Caria, cariape majũ niña nipetirije mʉ caátiãnie. \q1 Nipetiro camasã poari Quetiupaʉ Rey majũ mʉ ãniña mʉ roque. \q1 \v 4 Bairi, ¿noa ũna mʉrẽ na uwietibujiocʉti? ¿Noa ũna mʉrẽ ĩroari na basapeoetibujiocʉti? \q1 Bairi mʉ jetorea na basapeoáto. Mʉ jetoa mʉ ãniña cañuʉ majũ. \q1 Bairi nipetiro camasã poari macããna atíri, mʉ jetorea mʉ basapeogarãma. \q1 Bairi merẽ na mʉ áti ĩñoñupã nocãrõ tutuaro camasãrẽ mʉ caátimasĩrĩjẽrẽ,” ĩ basawã na pʉame yua, tiya tʉ̃nipʉ nucũrĩ. \p \v 5 Bairo na caĩbasaro bero, ñiñajoroyawʉ tunu. Tame, ʉmʉrecóopʉ Dios ya arʉa santuario pããnʉcãcoapʉ. Dios camasãrẽ cʉ̃ caroticũrĩqũẽ caãni arʉa majũ pããnʉcãcoapʉ yua. \v 6 Ti arʉa, Dios ya arʉapʉ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãniatana ángelea majã witiamá. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã wãme carorijere caátitʉsaparã majũ witiamá. Jutii, lino mena qũẽnorĩqũẽ caʉgueri manie, caasiyarije majũrẽ jãñawã. Tunu bairoa wẽñarĩcãwẽ, oro mena qũẽnorĩcãwẽrẽ na cotiapʉ esaro wẽñarĩ witiamá. \v 7 Narẽ yua, baparicãnacãʉ̃ seres majã cacatirã mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ pʉame jotʉ bapaari oro mena qũẽnorĩqũẽrẽ na jowĩ tocãnacãpʉrea. Ti bapaaripʉre carorije, roro camasãrẽ Dios cʉ̃ caátirotijorije capũnirĩjẽ majũ jãñaroyawʉ. Dios, tocãnacã rʉ̃mʉa caãnicõãninucũʉ̃ majũ roro cʉ̃ caátirotijorije ãmʉ ti bapaaripʉre. \v 8 Tocãrõã yua, Dios ya arʉa santuario pʉame busejiracoápʉ. Dios cʉ̃ catutuarije cʉ̃ carotimasĩrĩjẽ cʉ̃tʉi caatíe majũ ãmʉ tie buseri. Bairi ti arʉa Dios ya arʉare noa ũna jããmasĩẽma. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna ángelea majã jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã wãme rorije na caátipee cabaipetiparo jʉ̃goye ti arʉare noa ũna jããmasĩẽma. \c 16 \s1 Las copas del castigo \p \v 1 Bairi yua, to bero yʉ tʉ̃gojowʉ bʉsʉrique tutuaro Dios ya arʉapʉ caocajo witirijere. Tie bʉsʉrique atore bairo na ĩjoroyawʉ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna ángelea majãrẽ: “Maa yua, ti yepapʉ ánája. Dios nocãrõ roro majũ cʉ̃rẽ caboenarẽ cʉ̃ caátirotijorije ti jotʉʉ macããjẽrẽ pobatowẽrájá ti yepapʉ,” ĩ wiyojowʉ Dios ya arʉapʉ bʉsʉrique. \p \v 2 Bairo caĩocajorijere tʉ̃gori yua, caãnijʉ̃goʉ ángel átí, cʉ̃ yarʉ macããjẽ capũnirĩjẽrẽ ati yepapʉ pobatowẽcõãjowĩ. Bairo cʉ̃ capobatowẽrõ bero, moecʉ̃ monstruo ya wãmerẽ, bairi cʉ̃rẽ bairo cabauʉ wericʉ ya wãme cʉ̃ãrẽ cawoatuecoricarã nipetirore camii boarique na etawʉ. Cañuetie, capũnirĩjẽ majũ cãmii boarique na etawʉ. \p \v 3 Cʉ̃ berore apei cabero macããcʉ̃ ángel átí, cʉ̃ yarʉ macããjẽ capũnirĩjẽrẽ ria capairiya jesaropʉ pobatowẽjowĩ. Bairo cʉ̃ caáto, tiya ria oco pʉame rií jẽñacoapʉ. Camasocʉ pajĩãrocaricʉ riíre bairo jẽñacoapʉ tiya oco. Tocãrõã yua, tiya macããna cacatiãnimiatana rʉsaricaro mano riapeticoámá. \p \v 4 Cʉ̃ berore apei pʉgarã bero caãcʉ̃ ángel átí, cʉ̃ cʉ̃ã cʉ̃ yarʉ macããjẽ capũnirĩjẽrẽ riyaa, bairi oco opeepʉ cʉ̃ãrẽ pobatowẽjowĩ. Bairo cʉ̃ caáto yua, ti riyaa macããjẽ oco rií jẽñapeticoápʉ́. \v 5 Tocãrõã yua, oco quetiupaʉ ángel atore bairo cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ yʉ tʉ̃gowʉ: \q1 “Dios, mʉa, cañuʉ majũ mʉ ãniña. Tirʉ̃mʉpʉ cʉ̃ãrẽ, ãme cʉ̃ãrẽ caãnicõãninucũʉ̃ mʉ ãniña. \q1 Bairi camasãrẽ na carorije wapa tore bairo átiri na mʉ caĩñabeserije ñujãñuña. \q1 Cariapea tore bairo mʉ caátimasĩpee niña. \q1 \v 6 Na majũ, mʉ yarã, mʉ ya poa macããnarẽ roro na pajĩãrewã. \q1 Mʉ yarã profeta majãrẽ roro na pajĩãrewã. \q1 Bairi ãmerẽ mʉ pʉame oco rií cajẽñarĩjẽrẽ na etio joroque na mʉ átiya na yaye wapa yua. \q1 ¡Na majũ na yaye wapa ãmerẽ roro tãmuoñama!” ĩ bʉsʉjowĩ oco quetiupaʉ ángel. \p \v 7 Bairo cʉ̃ caĩbʉsʉro bero, bʉsʉrique altar mesapʉ cabʉsʉwitirije cʉ̃ãrẽ yʉ tʉ̃gowʉ. Atore bairo ĩwʉ̃: “Dios jãã Quetiupaʉ, catutuaʉ majũ, bairoa mʉ baiya. Caãnorẽ bairo cariapea jĩcãrõ tʉ̃ni camasãrẽ na miñabeseya ãmerẽ,” ĩ ocajowʉ. \p \v 8 Tunu cʉ̃ berore apei itiarã bero caãcʉ̃ ángel átí, cʉ̃ cʉ̃ã cʉ̃ yarʉ macããjẽ capũnirĩjẽrẽ muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃ buire pobatojowĩ. Bairo cʉ̃ caáto yua, muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃ pʉame tutuaro peero cãrõ majũ asiwĩ. Tutuaro mena muipʉ cʉ̃ caasijoereparore bairo ĩ, tore bairo ámi ángel. \v 9 Bairo cʉ̃ caáto yua, muipʉ peero mena camasã roro majũ joe ecowã. Bairo roro majũ tãmʉomirãcʉ̃ã, roro na caátajere tʉ̃goña yapapuari Dios pʉamerẽ cʉ̃ tʉ̃goʉsajʉ̃goema. Diore qũĩroari cʉ̃ basapeoema. Bairo qũĩroapeere, Dios cʉ̃ catʉ̃gojesoetie ũnie pʉamerẽ roro ĩbʉsʉwã. Dios roro na caátaje wapa roro na cʉ̃ caátiere carotimasĩ cʉ̃ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, tore bairo roro cʉ̃ bʉsʉpaiwã. \p \v 10 Tunu cʉ̃ berore apei, baparicãnacãʉ̃ bero caãcʉ̃ ángel átí, cʉ̃ cʉ̃ã cʉ̃ yarʉ macããjẽ capũnirĩjẽrẽ moecʉ̃ monstruo cʉ̃ caruiropʉ pobatowẽjowĩ. Tocãrõã nipetiro cʉ̃ caroti ãnimasĩrĩpaʉ naitĩãpeticoapʉ. Baunemoepʉ̃ yua. Bairo cabairo yua, camasã pʉame bʉtioro roro majũ tãmʉorĩ na ñemerõ bacarʉpoturi tʉ̃ni majũ wisiowã. \v 11 ¡Tame, tocãrõ roro majũ mai tãmʉomirãcʉ̃ã, roro na caátiere átijãnagaema! Bairo pʉame baiwã: Dios cʉ̃ caátie, roro na cãmii capũnirõ jʉ̃gori nemojãñurõ ʉmʉrecóo macããcʉ̃ Diore roro majũ cʉ̃ tutimacãwã. Dios cʉ̃ caboetiere bʉsʉpaiwã. \p \v 12 Tunu cʉ̃ berore apei, jĩcã wãmo cãrõ petiro bero caãcʉ̃ ángel átí, cʉ̃ cʉ̃ã cʉ̃ yarʉ macããjẽ capũnirĩjẽrẽ ria capairiya Éufrates cawãmecʉtiyapʉ pobatowẽjowĩ. Tocãrõã yua, tiya ria bopocũmu peticoapʉ. Muipʉ cʉ̃ cawãmʉatói caaná quetiuparã reyes tiyare na capẽñanetõ masĩparore bairo ĩ yua, tore bairo ámi. \p \v 13 Bairo cabairo ñiñajoroyawʉ tunu. ¡Tame, monstruo riseropʉ, dragón riseropʉ, bairi na yaʉ profeta caĩtopai riseropʉ, itiarã majũ wãtĩ yeri pũna witiwã na riseepʉre yua! Itiarã wãtĩã cañuena majũ ũmamʉrẽ bairo cabaurã witiwã na riseepʉre. \v 14 Na pʉame wãtĩ yeri pũna cañuena majũ ãma. Átijẽño ĩñorĩqũẽrẽ caáti ĩñomasĩrã ãma. Bairi tunu ati ʉmʉrecóo macããna quetiuparã reyes nipetirore na neñojoráná baiwã. Dios nocãrõ carotimasĩ ya rʉ̃mʉ caetaro, na, quetiuparã mena jĩcãrõ Diore cʉ̃ ãmeo qũẽgarã na neñoráná baiwã. \p \v 15 Bairi mai, tʉ̃goñanemoñijate Jesucristo ati yepapʉ ãcʉ̃ marĩ cʉ̃ caĩcũrĩqũẽrẽ: “¡Tame, ati yepapʉ nemo yʉ caatí rʉ̃mʉrẽ, ‘Cʉ̃jãã,’ caĩã mano yajari majõcʉ cʉ̃ caetarore bairo yʉ etagʉ! Bairi ni ũcʉ̃ masacatiri yʉ caetari rʉ̃mʉrẽ caãnicotei ʉseanirĩ cʉ̃ ãmarõ. Carorije caápei ãnirĩ jutii jãñapetire bairo yʉ caetari rʉ̃mʉrẽ caroaro caãnicotei ʉseanirĩ cʉ̃ ãmarõ. Bairo caroaro caãnicotei roro tãmʉoetigʉmi. Cajutii mácʉ̃rẽ bairo roro bobooro cʉ̃ yʉ etatãmʉoetigʉ,” marĩ ĩ quetibʉjʉcũwĩ Jesús. \p \v 16 Bairo yua, itiarã caãna ũmamʉrẽ bairo cabaurã wãtĩ yeri pũna pʉame hebreo yaye mena Armagedón cawãmecʉtipaʉpʉ na neñowã reyes quetiuparãrẽ. \p \v 17 Tocãrõã yua, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ mena caãcʉ̃ catʉsaʉ ángel átí, catʉsarije capũnirĩjẽ cʉ̃ yarʉ macããjẽrẽ pobatowẽ jowĩ. Wĩno, atie marĩ cayerijorije nipetiropʉre pobatojowĩ. Bairo cʉ̃ caátoa, ʉmʉrecóo macã arʉa Dios ya arʉa santuariopʉ bʉsʉrique witiwʉ. Tutuaro majũ quetiupaʉ cʉ̃ caruiropʉi caĩjorije ocajowʉ. Atore bairo ĩ ocajowʉ Dios cʉ̃ cabʉsʉjorije: “¡Tocãrõã to ãmarõ! Merẽ yʉ átipeyo yaparoya yua,” ĩ ocajoroyawʉ bʉsʉrique. \v 18 Bairo cabʉsʉro bero, tocãrõã bʉtioro cabʉpo yaberije yabewʉ. Capee bʉsʉrique ocajowʉ. Bʉtioro bʉpo cʉ̃ã pawĩ. ¡Tame, ati yepa cʉ̃ã netõnʉcãrõ majũ yuguiwʉ yua! Diwatoa ũno ati yepare camasã na caãnijʉ̃goro berore, tocãrõ tutuaro yepa yuguiñaesupa. \v 19 Bairo cayuguiro yua, capairi macã Babilonia ãnatõ itia sero majũ yuguiwẽcoapʉ. Tunu bairo ati ʉmʉrecóopʉ caãnie macãã cʉ̃ã pewẽpeticoapʉ. Dios, Babilonia macããna roro majũ na caátiãnirẽ tʉ̃goñabocári popiye na baio joroque na átigʉ baiwĩ. Roro na mena asianetõrĩ ti macã capairi macã macããnarẽ vino carorije capũnirĩjẽ majũrẽ na etio joroque caácʉre bairo roro na átibuitipacogʉ baiwĩ. \v 20 Tunu bairoa apeyera, riapʉ caãnie yucʉpoari, bairi ati macãnʉcʉ̃rõ cʉ̃ã yasipeticoapʉ. \v 21 Tunu bairoa ʉmʉrecóopʉi caatíe oco weta cuiri cayʉsʉarije ati yepa nipetiropʉ wẽwʉ̃. Tie pʉame cuarenta kilos cãrõ netõrõ canʉcʉ̃rĩ cuiri majũ wẽwʉ̃ camasã buire. Bairo roro majũ tie narẽ cawẽpearo ĩñarĩ yua, camasã pʉame Diore rorije majũ cʉ̃ tutimacãwã. Roro majũ na átibuitipacowĩ Dios ti macã capairi macã ãnatõ macããnarẽ yua. \c 17 \s1 Condenación de la gran prostituta \p \v 1 Tie cabairo bero, atore bairo baiwʉ tunu. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ caãnacãʉ̃ caãna, capũnirĩjẽ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã bapaarire capobatowẽátana mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ ángel yʉtʉ etawĩ. Bairo yʉtʉ etari, ñiwĩ: “Tiaya mai yʉ mena. Mʉ ñiñopa carõmio, caʉ̃mʉa mena roro caátiepenucũõrẽ Dios roro bopacooro cõ cʉ̃ caátipeere. Oco bui, riapʉ caruiore roro cʉ̃ caátipacopeere mʉ ñiñopa,” ñiwĩ. \v 2 “Cõ, caróo mena, quetiuparã ati ʉmʉrecóo macããna reyes na rupaʉ caborore bairo roro átiepenucũwã. Roro majũ cõ rupaʉ cõ caátieperije mena na átimecʉ̃õ epenucũwõ ati yepa macããna camasãrẽ. Roro áco cõ caeticũmurĩjẽ ʉse oco mena na átimecʉ̃õ epenucũwõ camasãrẽ,” ñi quetibʉjʉwĩ ángel, caʉ̃mʉarẽ caepeo cõ cabairijere. \p \v 3 To bero Espíritu Santo cʉ̃ camasĩõrĩjẽ jʉ̃gori qũẽguericarore bairo yʉ caĩñarõpʉ yʉ caĩñaata yua, desierto camasã manopʉ yʉ necoámí ángel. Topʉ ñiñaroyawʉ jĩcãõ carõmio moecʉ̃ monstruo cajũãʉ̃ bui caruiorore. Cʉ̃, monstruo pʉame Dios cʉ̃ caĩñajesoetie patore cʉ̃ rupaʉre woaturique cacʉ̃goʉ ãmi. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãã majũ rʉpoocʉmi. Tunu bairoa ti rʉpoo nipetiro pʉga wãmo petiro cãnacã majũ jawiicʉpʉ. \v 4 Cõ, carõmio, monstruo bui caruio pʉame jutii cajũãpuarije apeye cajũãrĩjẽ mena asuyaro jãñarĩqũẽcʉmo. Tunu bairoa cõ rupaʉre capee wãmagariquecʉmo: Oro mena, ʉ̃tã rupaaca caroa caasiyarije mena, ʉ̃tããcã caroa cabotirije mena wãmagawõ. Pairo tie ũnierẽ cõ rupaʉpʉ bʉsawõ. Apeyera cõ wãmopʉ copa jotʉ oro mena qũẽnorĩcãrʉre cʉ̃goruiwõ. Ti rʉpʉre tocãnacã wãme carorije Dios cʉ̃ cateerije majũ jãñawʉ̃. Carorije cõ rupaʉ jʉ̃gori caʉ̃mʉa mena roro cõ caátinucũrĩjẽ cʉ̃ã ti rʉpʉ ãnicõñarõrẽ bairo jãñawʉ̃. \v 5 Tunu bairoa cõ riapoa buire itia wãme ãmʉ woaturique caĩñaña manie majũ. Atore bairo ĩ tusawʉ: \sc CAPAIRI MACÃ BABILONIA, CAɄ̃MɄARẼ CAÁTIROTIEPERÃ RÕMIRĨ PACO, BAIRI NIPETIRO CAROARÃRẼ CATEERIJE PACO\sc*, ĩ woaturique tusawʉ cõ riapoapʉre. \v 6 Tiere ĩñarĩ bero yua, yʉ tʉ̃goñamasacati rocajowʉ. ¡Tame, cõ pʉame Dios ya poa macããna cõ capajĩãrericarã rií mena cũmumecʉ̃õ baiwõ! Jesús yaye quetire na caquetibʉjʉrije jʉ̃gori cõ capajĩãrericarã yaye rií mena cũmumecʉ̃õ baiwõ. \p Bairo cõ cabairijere ĩñarĩ yʉ pʉame yʉ acʉanetõcoapʉ. \v 7 Bairo yʉ cabairo ĩñarĩ yua, ángel pʉame ñiwĩ: “¿Nopẽĩ miñaacʉayati, tame?” ñiwĩ. “Mai, mʉ yʉ quetibʉjʉ masĩõgʉ cõ, carõmio, cõ cabaiãnierẽ. Tunu bairoa cõ carui monstruo, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã majũ, pʉga wãmo petiro cãrõ majũ cajawiicʉcʉ cʉ̃ cabaiãnie cʉ̃ãrẽ mʉ yʉ quetibʉjʉ masĩõgʉ,” ñiwĩ. \v 8 Bairi yua, bairo ñiwĩ: “Cʉ̃, monstruo caroagoʉ, mʉ caĩñaʉ pʉame tirʉ̃mʉpʉ atore caãnimirĩcʉ̃ niñami. Ãmerẽ baipʉa maami mai. Ãmerẽ manimicʉ̃ã, cabero caʉ̃cʉ̃ãrĩ opepʉ caãniatacʉ wãmʉetagʉmi, peero caʉ̃petietopʉ cʉ̃ cayasimajũʉ̃ ápáro jʉ̃goye yua. Cʉ̃, monstruore ĩñarã, ati yepa macããna camasã qũĩña acʉacoagarãma. Ati ʉmʉrecóo Dios cʉ̃ caqũẽnojʉ̃gori rʉ̃mʉpʉina Dios ya tutipʉ na wãme catusaena cʉ̃rẽ ĩñarã, qũĩña acʉacoagarãma. Cʉ̃, monstruo tirʉ̃mʉpʉre caãnacʉ̃, cabero tunu caátipaʉre qũĩñarã, qũĩña acʉacoagarãma,” ñi quetibʉjʉwĩ ángel. \p \v 9 Bairi ñinemowĩ tunu ángel: “Atie yʉ caquetibʉjʉrije cabʉgoro macããjẽ mee niña. Ni ũcʉ̃ cariape catʉ̃goñarĩqũẽcʉcʉ, catʉ̃gojĩãti majũ tʉ̃gopeyorique niña: Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã rʉpoo pʉame jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã ʉ̃tã buri carõmio cõ caruirijere cõñarõ baiya. Tunu bairoa ti rʉpoo, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna reyes quetiuparãrẽ na ãnicõñarõ baiya. \v 10 Bairi na, quetiuparã reyes, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãna mena macããna jĩcã wãmo petiro cãrõ merẽ yasipeticoama. Pʉgarã yua rʉsayama. Jĩcãʉ̃ ãme ati yʉteare quetiupaʉ reyre bairo niñami. Apei quetiupaʉ pʉame mai etaetiyami. Cʉ̃, quetiupaʉ, na tʉsaʉ etaʉ, yoari yʉtea quetiupaʉ ãniãmerĩgʉmi. Yoaro mee yasicoagʉmi. \v 11 Moecʉ̃ monstruo cajʉ̃goyepʉre caãnimirĩcʉ̃ ãmerẽ camácʉ̃ cʉ̃ã quetiupaʉ rey niñami. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ quetiuparã caãna bero macããcʉ̃ quetiupaʉ rey niñami cʉ̃ cʉ̃ã. Cʉ̃ mena jĩcã wãmo peti itia pẽnirõ majũ niñama yua quetiuparã reyes. Tunu bairoa cʉ̃, monstruo pʉame aperã quetiuparã jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ mena macããcʉ̃ niñami. Cʉ̃ pʉame yua, yasi majũʉ̃ ácʉ́ baiyami. Cʉ̃ tʉsaye niña yua. \p \v 12 “Apeyera tunu pʉga wãmo petiro cãnacã jawii mʉ caĩñaataje pʉame aperã quetiuparã pʉga wãmo petiro cãnacãʉ̃ caãnarẽ cõñarõ baiya. Na pʉame mai quetiuparã reyre bairo jããẽtĩñama. Bairãpʉa quetiuparã reyre bairo na cajããrĩ rʉ̃mʉrẽ jĩcã hora cãrõã rotimasĩgarãma. Torea bairo monstruo cʉ̃ã na mena jĩcãrõ yoaro mea rotimasĩgʉmi. \v 13 Bairi yua, pʉga wãmo petiro cãnacãʉ̃ caãna quetiuparã na majũ jĩcãrõrẽ bairo tʉ̃goñaqũẽnorĩ monstruo cʉ̃ carotijʉ̃goro bogarãma. Cʉ̃ catutuarije, cʉ̃ carotimasĩrĩjẽrẽ cʉ̃ átirotigarãma. Na pʉame cʉ̃ rocare rotimasĩgarãma. \v 14 Bairo na, quetiuparã, monstruo mena neñarĩ Dios macʉ̃ Cordero mena ãmeo qũẽgarãma. Bairo cʉ̃rẽ na caãmeoqũẽmiatacʉ̃ãrẽ, Cordero pʉame na netõ nʉcãcõãgʉmi. Dios yarã caãniparã cʉ̃ cabesericarã cʉ̃rẽ caĩroarã mena na netõ nʉcãcõãgʉmi Cordero, na, quetiuparãrẽ yua. Torecʉna cʉ̃, Cordero, cabʉgoro macããcʉ̃ mee niñami. Cʉ̃ roque quetiuparã quetiupaʉ majũ niñami. Quetiuparã reyes quetiupaʉ rey majũ niñami,” ñi quetibʉjʉwĩ ángel. \p \v 15 Bairo ñi quetibʉjʉri bero, ñinemowĩ tunu ángel: “Carõmio caʉ̃mʉarẽ caepepaio cõ caruiataje oco mʉ caĩñaataje pʉame camasãrẽ ĩcõñarõ baiya. Camasã na caãni macãã, apeye bʉsʉri majã, tocãnacã yepaa macããnarẽ ĩcõñarõ baiya. \v 16 Bairi apeyera monstruo ya jawiire bairo pʉga wãmo petiro cãrõ caãniatana quetiuparã reyes cõ, carõmio, caróore cõ teejãñugarãma yua. Cõ rocacõãgarãma. Capee cawapacʉtiere cacʉ̃gomirĩcõrẽ yua jutii mácõ cõ átirocacõãgarãma. Bairo átiyaparori, cõ riire ʉgarecõãgarãma. Bairo átiri cõ ãnacõ rii carʉsaata, peeropʉ joere peyocõãgarãma yua. \v 17 Dios pʉame cʉ̃ caborore bairo na átio joroque ĩ, na yeripʉ tore bairo na átirotigʉmi. Bairo cʉ̃ caátirotiroi yua, jĩcãrõrẽ bairo tʉ̃goñarĩqũẽ cʉtiri, reyre bairo na caãnierẽ jãnacõãgarãma. Monstruo jetore yua, na carotimasĩmiatajere cʉ̃ átirotigarãma. Dios tore bairo na caáto, cʉ̃ cabori yʉtea capetietaropʉ tore bairo átijãnagarãma. \v 18 Bairi cõ, carõmio, mʉ caĩñaataco pʉame capairi macãrẽ nicõñao baiyamo. Cõã niñamo Babilonia capairi macã. Ti macã pʉame ati yepa macããna reyes quetiuparãrẽ roro na átio joroque ápʉ carorije ti macã macããjẽ mena yua,” ñi quetibʉjʉwĩ ángel caróo carõmio yʉ caĩñaataco cõ cabairijere. \c 18 \s1 La caída de Babilonia \p \v 1 Atiere yʉ cʉ̃ caquetibʉjʉro bero, ñiñajoroyawʉ apei ángel ʉmʉrecóopʉi caruiacʉ́re. Tutuaro carotimasĩ majũ ãmi. Bairo cʉ̃ catutuarije, cʉ̃ caasiyabatorije pʉame ati yepare busuta cũmuetawʉ yua. \v 2 Cʉ̃ yua, bʉsʉrique tutuaro mena atore bairo ĩ awajajowĩ: \q1 “¡Merẽ yasicoaya, merẽ yasicoaya capairi macã Babilonia ãnatõ! \q1 ¡Carorã, wãtĩ yeri pũna na caãni macã jẽñacoaya! \q1 Capããrã carorã caãno cãrõ na caãni macã majũ jẽñacoaya. \q1 Carorã waibʉtoa moena, masateeri majã na caãni macã jẽñacoaya. \q1 \v 3 ¡Tame, roro majũ baiwã ti macã macããna! \q1 Roro ti macã macããna na rupaʉ caborore bairo na caátie mena ati ʉmʉrecóo macããna camasã poarire na átimecʉ̃õwã. \q1 Na caátiere na ʉgaripeao joroque roro na átijʉ̃goyecʉma ti macã macããna. \q1 Carõmia caʉ̃mʉarẽ na caátiepemecʉ̃õrõrẽ bairo ti macã macããna cʉ̃ã ati ʉmʉrecóo macããna reyes quetiuparãrẽ roro na átijʉ̃goyecʉma. \q1 Tunu bairoa nuniwapatari majã cʉ̃ã Babilonia macããna roro na caáti wapatirerije mena jʉ̃gori pairo cadinerocʉna majũ jẽñawã,” ĩ bʉsʉwĩ ángel. \p \v 4 Tunu apei ʉmʉrecóopʉ cʉ̃ cabʉsʉjorijere yʉ tʉ̃gowʉ. Bairo ĩ ocajowʉ: \q1 “Mʉjãã, yʉ yarã, yʉ ya poa macããna caãna tãmurĩ witiya ti macããrẽ. \q1 Ti macãrẽ ãmerĩcõãña tocãrõã. Mʉjãã cʉ̃ã ti macã macããna na caátiere mʉjãã ĩñacõrẽ. \q1 Bairo narẽ ĩñacõrĩ roro mʉjãã caápata, mʉjãã cʉ̃ã roro tie wapa mʉjãã tãmʉogarã. \q1 Roro ti macã macããna na caátie wapa na catãmʉorĩjẽ mʉjãã etare. \q1 \v 5 ¡Tame, pairo majũ ñiña roro na caátiãnajẽ cʉtie ti macãrẽ! \q1 Bairo roro na caátie pʉame jĩcã puti jeneñoata, ʉmʉrecóopʉ tujuaetaro cãrõ majũ etabujioro. \q1 Bairo roro majũ na caátiere ĩñarĩ na yaye wapa na rei átiyami Dios yua. \q1 \v 6 Bairi ti macã macããna aperãrẽ roro na caátatore bairo roro na tãmʉoáto na cʉ̃ã ãmerẽ. \q1 Narẽ roro na caátibuitiricaro netõjãñurõ buipearo roro na tãmʉoáto ti macã macããna. \q1 Aperãrẽ pũnietirã na caqũẽnorĩqũẽ ocore pʉgani cãrõ nemojãñurõ pũnirĩjẽ átiri na tĩãrãrẽ bairo roro na ása na cʉ̃ãrẽ na yaye wapa. \q1 \v 7 Ti macã macããna roro tʉ̃goñarĩqũẽ cʉtiri tʉ̃goña botiowã. \q1 Camecʉ̃rãrẽ bairo tʉ̃goñarĩqũẽ cʉtiri yua, na caborije netõjãñurõ apeye ũnierẽ wapatirewã. \q1 Tore bairo na caátieperica tʉ̃nia na cʉ̃ã roro popiye tãmʉorĩ na yapapuáto ãmerẽ yua. \q1 Bairãpʉa, atore bairo ĩ tʉ̃goñamigarãma na yeripʉ: ‘Atoa caroaro majũ jãã ãnicõãña. \q1 Jĩcãõ quetiupao reina cõ caruirore bairo caroaro majũ jãã ãniña. \q1 Carõmio cawapeaore bairo mee jãã ãniña. \q1 Bairi di rʉ̃mʉ ũno roro jãã tãmʉoetigarã,’ ĩ tʉ̃goñamigarãma. \q1 \v 8 Bairo na catʉ̃goñabotiorije jʉ̃gori yua, jĩcã rʉ̃mʉa capee roro na catãmʉopee na etagaro: \q1 Riarique, bopacooro tãmʉorĩqũẽ, aʉa riarique na etagaro. \q1 Peero mena joe ecogarãma. Dios roque na netõrõ catutuaʉ majũ niñami. \q1 Cʉ̃, Dios, Quetiupaʉ majũ caãcʉ̃ ãnirĩ roro na tãmʉo joroque ãmerẽ na átiyami yua,” caĩquetibʉjʉjorije bʉsʉriquere yʉ tʉ̃gowʉ ʉmʉrecóopʉ. \p \v 9 Bairi Babilonia macã macããna mena roro na rupaʉ caborore bairo caátiepericarã quetiuparã ati yepa macããna reyes ti macã cayasiro ĩñarĩ otimacãgarãma. Na caborije netõjãñurõ cabʉgoroa apeye ti macã macããjẽrẽ cawapati eperericarã nipetiro ti macã yasiro caʉ̃busewãmʉátíere ĩñarĩ bopacooro otimacãgarãma. \v 10 Bairo ti macã roro caʉ̃yasirijere ĩña uwiri yua, jõpʉ̃ã tuacõãgarãma. Topʉa tuari atore bairo ĩgarãma: \q1 “¡Ade tame, roro bopacooro majũ Babilonia capairi macã ãnatõ tãmʉoña yua! \q1 Catutuari macã caãnimiata macã roro majũ ãmerẽ tãmʉoña yua. \q1 ‘Roro majũ baigaro ti macã,’ marĩ caĩẽtĩpaʉre ti macã cayasipee etaya yua,” ĩ otiʉsagarãma. \p \v 11 Aperã nuniwapatari majã ati yepa macããna cʉ̃ã torea bairo ĩ yapapuagarãma. Bopacooro cabairijere ĩñarĩ ti macãrẽ otimacãgarãma: “Marĩ canuniñesẽãrĩjẽrẽ noa ũna wapatienama yua,” ĩrã, bʉtioro ti macã ãnatõrẽ otiʉsagarãma. \v 12 Na pʉame atiere ti macãrẽ nunirĩ wapatanucũñupã: Orore, ãpõã platare, ʉ̃tã rupaaca caroa cabaurijeacarẽ, ʉ̃tã caroa cabotirije perlare, jutiipãĩrĩ caroa majũ lino mena qũẽnorĩqũẽrẽ, jutii cajũãpuarijere, jutii caroa esemenirĩjẽ, cajũãrĩjẽ cʉ̃ãrẽ caãno cãrõrẽ nuninucũñupã. Tunu bairoa yucʉ caroa cajʉtiñurĩjẽ cʉ̃ãrẽ caãno cãrõ nuninucũñupã. Tunu bairoa apeyera marfil mena caroa majũ paaqũẽnorĩqũẽrẽ, yucʉ caroa mena qũẽnorĩqũẽrẽ, ʉ̃tã bronce mena qũẽnorĩqũẽrẽ, ãpõã hierro mena qũẽnorĩqũẽrẽ, apeye ʉ̃tã mármol na caĩrĩjẽ mena na capaaqũẽnorĩqũẽ ũnie caãno cãrõrẽ nuninucũñupã ti macãpʉre. \v 13 Tunu torea bairo nuni ñesẽãnucũñupã ʉgarique cʉ̃ãrẽ: Ʉgarique canela cawãmecʉtiere, ʉgarique jãasurique cajʉtiñurĩjẽrẽ, apeye cajʉtiñurĩjẽ werea ũnie cʉ̃ãrẽ, o apeye caroa cajʉtiñurĩjẽ ũnie mirra cʉ̃ãrẽ, tunu bairoa wãmagarã rupaʉ turique cajʉtiñurĩjẽ cʉ̃ãrẽ nuni ñesẽãnucũñupã. Bairi tunu etirique ʉse ocore, ʉgarique roarique ʉsere, trigo wetare, bairi trigo carupa rupaa cʉ̃ãrẽ nuni ñesẽãnucũñupã. Torea bairo nuni ñesẽãnucũñupã: Waibʉtoa caapeye ũmarã cʉ̃ãrẽ, wecʉa oveja nurĩcãrã cʉ̃ãrẽ, caballoa cʉ̃ãrẽ, caatʉri rupaa caballoa na caũmarĩ rupaa cʉ̃ãrẽ nuni ñesẽãnucũñupã. Bairi, tame, camasã paacoteri majã ũna cʉ̃ãrẽ moenarẽ bairo na wapatiepe ñesẽãnucũñupã. Tore bairo na canuniñesẽã nucũmirĩqũẽrẽ ti macãrẽ dope bairo nunimasĩẽtĩgarãma yua. \p \v 14 Bairo na, canunimasĩẽtĩparã ãnirĩ ti macãpʉ canuni wapatamirĩcãrã yua, atore bairo ĩ otiʉsagarãma ti macãã ãnatõrẽ: \q1 “¡Ade tame, mʉjãã Babilonia macããna mʉjãã yasimajũcoaya ãmerẽ yua! \q1 Yucʉ ríca caroa majũ mʉjãã caʉgajesorijere bairo caroa mʉjãã cacʉ̃gomiataje cʉ̃ã yasipeticoaya ãmerẽ yua. \q1 Nipetiro pairo cawapacʉtie mʉjãã cawapatamiataje, bairi caroaro jesoroa mʉjãã cacʉ̃goãnimiataje cʉ̃ã yasipetimajũcoaya. \q1 Tame, tie pʉgani baunemoetigaro,” ĩ ʉsagarãma, ti macã ãnatõ cayasiro ĩñarĩ yua. \p \v 15 Bairi tore bairo na cacʉ̃gorijere canuniwapataricarã, o aperã ti macã jʉ̃gori pairo cadinerocʉna majũ cajẽñarĩcãrã cʉ̃ã, jõpʉ̃ã ti macã cayasiro ĩñarĩ oti ʉsagarãma. Roro majũ ti macã ãnatõrẽ Dios cʉ̃ caátiyasiorijere ĩñauwiri jõpʉ̃ã bopacooro ti macã ãnatõrẽ oti ʉsagarãma. \v 16 Bairo ĩgarãma: \q1 “¡Ade tame, roro bopacooro majũ capairi macã ãnatõ tãmʉoña yua! \q1 Ti macã caroa macã majũ nimiapʉ. \q1 Carõmio, caroa jutii lino mena qũẽñorĩqũẽrẽ cajãñaruiore bairo caroa macã nimiapʉ. \q1 Jutii cajũãpuarije, caroa cajũãrĩjẽ cajãñaorẽ bairo nimiapʉ. \q1 Carõmio, caroa oro mena, perla mena, bairi ʉ̃tã cabotiri rupaaca mena cawãmagaatacore bairo caroa macã nimiapʉ ti macã. \q1 \v 17 Bairo caroa macã majũ nimirõcʉ̃ã, ¡ãmerẽ yua, caãno tʉsaroa ti macã caãnimiataje capee cawapacʉtie mena jĩcãrõã yasicoaya!” ĩ ʉsagarãma, ti macã cayasiro ĩñarĩ yua. \p Tunu bairoa nipetiro ria capairiya macãã cũmuu capaca cũmuu quetiuparã, aperã ria capairiya tʉ̃nirẽ riapʉ caáñesẽãrĩ majã, aperã ti cũmurẽ paacoteri majã cʉ̃ã jõpʉ̃ã tuari ĩña ãnigarãma. Nipetiro riapʉa tocãnacã rʉ̃mʉa tuari capaacõã ninucũrã roro cabairijere ĩñarĩ jõpʉ̃ã ĩñajocõã nigarãma. \v 18 Bairo ti macã ãnatõ caʉ̃rĩjẽ buserire ĩñarĩ, atore bairo ĩ awajagarãma: “¿Di macã, ape macã, caroa macã capairi macã majũ to ãñuparĩ? ¡Di macãrẽ ĩ cõñamasĩã mano!” \v 19 Bairo ĩ yapapuari yua, na rʉpoa buirire õwãrẽ maapeogarãma. Bʉtioro bopacooro ti macã ãnatõrẽ oti macãgarãma. Bairo ĩ otiawajagarãma: \q1 “¡Ade tame, roro bopacooro majũ capairi macã ãnatõ tãmʉoña yua! \q1 Ti macã jʉ̃gori nipetiro marĩã riare cũmuu mena cañesẽãrã pairo marĩ wapatanucũwʉ̃. \q1 Ti macã caãnie cawapa pacarije mena pairo marĩ wapatanucũwʉ̃. \q1 ¡Ãmerẽ yua, caãno tʉsaroa, ‘Roro majũ baigaro ti macã,’ marĩ caĩẽtĩpaʉre ti macã yasicoaya!” ĩ otiʉsagarãma, ti macã cayasiro ĩñarĩ yua, ñi quetibʉjʉwĩ ángel. \p \v 20 Bairo ñi quetibʉjʉ yaparori bero, bairo ĩnemowĩ: \q1 “Bairi mʉjãã, ʉmʉrecóo macããna, ti macã cayasiro jʉ̃gori ãmerẽ ʉseanirĩ ãña. \q1 Mʉjãã nipetiro Dios ya poa macããna ʉseanirĩ ãña ãmerẽ. \q1 Mʉjãã, apóstolea majã, bairi profeta majã cʉ̃ã ʉseanirĩ ãña. \q1 Ti macã macããna mʉjããrẽ roro na caátaje wapare ãmerẽ Dios caroaro mʉjãã ãmebojayami. \q1 Bairi caroaro ʉseanirĩ ãña mʉjãã nipetiro yua, ti macãrẽ cʉ̃ cayasioro jʉ̃gori,” ĩwĩ ángel. \p \v 21 Tocãrõã yua, jĩcãʉ̃ ángel catutuaʉ majũ buiaetari jĩcã ʉ̃tãrẽ newãmʉojowĩ. Ʉ̃tã oricare wãĩãrĩcãrẽ bairi tii caãniarẽ newãmʉojowĩ. Tiare yua ria capairiyapʉ werocañua jori, atore bairo ĩwĩ: \q1 “Tia ʉ̃tãrẽ bairo ti macã capairi macã Babilonia ãnatõ riapʉ rocañua rujoecogaro. \q1 Pʉgani baunemoetigaro yua. \q1 \v 22 Bairi yua ti macã átáwããrĩpʉ di rʉ̃mʉ ũno arpare parique ũnie, tõrõã putirique ũnie o trompeta mena putirique ũnie basa ocaro ocajoetigaro. \q1 Tunu bairoa tocãnacã wãme caroa ũnierẽ capaaqũẽno ãnimirĩcãrã cʉ̃ã jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ manigarãma. \q1 Tunu bairoa ti macã macããna ʉ̃tã tii na caorica wãĩã ocajonucũrĩqũẽ ũnie cʉ̃ã tʉ̃gonemoa mano yua. \q1 \v 23 Tunu bairoa jĩcã ũno jĩñaworica caʉ̃busuworije ũnie cʉ̃ã bauetigaro ti macãrẽ. \q1 Tunu bairoa na cawãmojiyari rʉ̃mʉ caãno na caboserʉ̃mʉ qũẽnoawaja ãninucũataje ũnie cʉ̃ã ocajonemoetigaro. \q1 Nipetiro ti macã macããna na caʉseanimiataje manigaro yua. \q1 Ti macã macããna nuniwapatari majã ati yepa macããna catutuarã majũ caãnimirĩcãrã na caãnimiatacʉ̃ãrẽ, ti macã yasicoagaro. \q1 Na pʉame roro majũ camasãrẽ na ĩtoepewã. \q1 Ati yepa macãã poari nipetiro camasã poarire carorije na camasĩrĩjẽ mena na ĩtoepewã. \q1 Bairi ti macã macããnarẽ na reyami Dios yua,” ĩ bʉsʉwĩ ángel. \p \v 24 Ti macã Babilonia macããna roro majũ Dios yarã profeta majãrẽ, bairi Dios ya poa macããna caãna cʉ̃ãrẽ na pajĩãre ãninucũñupã. Nipetiro ati yepapʉre capajĩãecoricarã cʉ̃ãrẽ Babilonia macããna jetoa tore bairo roro na ásupa. \c 19 \p \v 1 Cabero yʉ tʉ̃goroyawʉ capããrã ʉmʉrecóopʉ bʉsʉrique tutuaro mena na caĩocajorijere. Atore bairo ĩ ocajowã: \q1 “¡Marĩ Quetiupaʉre cʉ̃ marĩ basapeoto! Marĩ Quetiupaʉ marĩrẽ canetõʉ̃ majũ niñami. \q1 Marĩ Quetiupaʉ Dios, nocãrõ cañuʉ nipetiro netõrõ catutuaʉ majũ niñami. \q1 \v 2 Cʉ̃, Dios roque caãnorẽ bairo cariapea jĩcãrõ tʉ̃ni camasãrẽ caĩñabesei niñami. \q1 Bairi cariapea Babilonia macãrẽ rocayami yua ãmerẽ. \q1 Ti macã macããna roro majũ na caátiãnie mena ati yepa macããna camasãrẽ na royetuwã. \q1 Dios yarã paacoteri majãrẽ ti macã macããna na capajĩãrerique wapa ãmerẽ na ãmebojayami Dios.” \p \v 3 To bero ĩnemowã tunu: \q1 “¡Marĩ Quetiupaʉre cʉ̃ marĩ basapeoto! \q1 Ti macã Babilonia macã caʉ̃rĩjẽ buseri tocãnacã rʉ̃mʉa busewãmʉcõã ninucũgaro,” ĩ bʉsʉocajowã ʉmʉrecóopʉ. \p \v 4 Bairi yua, cabʉtoa camasĩrĩ majã veinticuatro majũ caãna, bairi aperã cacatirã seres majã baparicãnacãʉ̃ caãna cʉ̃ã Diore bʉtioro qũĩroawã. Yepapʉ ñigãtu cũmuáti, cʉ̃ caruiro tronopʉ carui Diore bʉtioro qũĩroawã. Bairo qũĩroarã atore bairo ĩwã: “¡Bairoa to baiáto! ¡Marĩ Quetiupaʉre cʉ̃ marĩ basapeoto!” ĩwã. \v 5 Bairo na caĩrĩpaʉre yua bʉsʉrique Dios cʉ̃ caruiro tronopʉi caatíe atore bairo ĩ ocajowʉ: \q1 “¡Nipetiro mʉjãã, cawĩmarã, bairi cabʉtoa cʉ̃ã marĩ Pacʉ Diore cʉ̃ basapeoya! \q1 Nipetiro mʉjãã cʉ̃rẽ caĩroarã, cʉ̃rẽ canʉcʉ̃bʉgori majã cʉ̃ basapeoya,” ĩ ocajowʉ bʉsʉrique. \s1 La fiesta de las bodas del Cordero \p \v 6 To bero yʉ tʉ̃gonemowʉ̃ tunu capããrã camasã bʉsʉrique pairo mena na cabʉsʉocajorore bairo caĩrĩjẽrẽ. Poero pairo cabʉsʉocajorore bairo bʉsʉwʉ. Bʉpo parique pairo tutuaro mena cabʉsʉrijere bairo tutuaro caocajorãrẽ yʉ tʉ̃gowʉ. Bairo ĩ ocajowã: \q1 “¡Marĩ Quetiupaʉre cʉ̃ marĩ basapeoto! \q1 Ãmerẽ marĩ Quetiupaʉ Dios ñe ũnie carʉsaecʉ catutuaʉ majũ cʉ̃ carotimasĩjʉ̃goroi cʉ̃ marĩ basapeoto. \q1 \v 7 Cordero ya bose rʉ̃mʉ merẽ etacoaya. \q1 Cʉ̃ yarã cʉ̃ ya poa macããna mena cʉ̃ caãnipa rʉ̃mʉ etacoaya. \q1 Jĩcãʉ̃ caʉ̃mʉ cʉ̃ cawãmojiyari rʉ̃mʉrẽ bairo bose rʉ̃mʉ etacoaya yua. \q1 Cʉ̃ nʉmo caãnipaore bairo Cordero yarã caroaro qũẽnoyurã átiyama. \q1 Bairi ãmerẽ marĩ ʉseanito. \q1 Marĩ yeripʉ tʉ̃goña ʉseanirĩ cʉ̃ marĩ ĩroáto. \q1 \v 8 Jĩcãʉ̃ nʉmorẽ bairo caãna Cordero yarã pʉame caroa jutii lino mena qũẽnorĩqũẽ, caʉgueri manie, caasiyarijere jãñarã átiyama. \q1 Bairina, tie jutii caroa majũ lino mena qũẽnorĩqũẽ pʉame Dios yarã caroarã caãna roro caáperã na caãnajẽ cʉtiere ĩcõñarõ baiya,” ĩ bʉsʉocajowã ʉmʉrecóopʉ. \p \v 9 To bero ñiwĩ tunu ángel: “Atie Dios cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ woatuya: ‘Ʉseanirĩ na ãmarõ noa ũna Cordero cʉ̃ cawãmojiyari bose rʉ̃mʉ caãno na capiijoricarã pʉame,’” ñiwĩ. Tunu ñinemowĩ ángel: “Atie mʉ cawoatujeataje cariapea Dios cʉ̃ cabʉsʉrije majũ niña,” ñiwĩ. \p \v 10 Bairo cʉ̃ caĩrõ, yʉ pʉame yʉ rʉpo patuuri mena yʉ etanumuwʉ̃ ángel rʉpori tʉpʉ, qũĩroagʉ yua. Bairo yʉ caáto ĩñarĩ, bairo ñiwĩ: “Tame, yʉre tore bairo ápericõãña. Yʉ cʉ̃ã mʉrẽã bairo caãcʉ̃ Dios yaʉ cʉ̃ paabojari majõcʉ yʉ ãniña. Mʉ yarã aperã Jesús yaye queti cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ cajãnaenarẽ bairo yʉ cʉ̃ã Dios paabojari majõcʉ yʉ ãniña. Bairi yʉre ĩroaeticõãña. Dios roquere tore bairo qũĩroaya,” ñi quetibʉjʉwĩ ángel. \p Tie Jesús cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩqũẽ pʉame caroaro jĩcãrõ tʉ̃ni profeta majã Dios yarã na quetibʉjʉ masĩõ joroque caátie niña. \s1 El jinete del caballo blanco \p \v 11 Cabero ʉmʉrecóo capãnʉcãetarore ñiñajowʉ. Bairo ʉmʉrecóopʉ capãnʉcãetaro yua, jĩcãʉ̃ caballo caboti majũ, cʉ̃ bui capesaʉ camasocʉ mena baujaetanʉcãwĩ. Cʉ̃, caballo caboti bui capesaʉ pʉame atore bairo wãmecʉmi: “Cʉ̃ Caĩrõrẽã Bairo Jĩcãrõ Tʉ̃ni Caácʉ, Caãnorẽ Bairo Cariape Caácʉ,” wãmecʉmi, pʉga wãme. Caroaro cariape carotimasĩ cariapea cʉ̃ wapana cʉ̃ãrẽ caãmeoqũẽmasĩ ãnirĩ tore bairo wãmecʉmi. \v 12 Cʉ̃, caballo bui capesaʉ caapee pʉame peero caʉ̃witirije cãrõ pairo asiyawʉ. Cʉ̃ rʉpoa buipʉre capee quetiupaʉ cʉ̃ capesarije ũnie coronarẽ pesawĩ. Tunu bairoa jĩcã wãme woaturique camasĩã manierẽ cʉ̃gowĩ. Cʉ̃ jeto tie woaturiquere masĩwĩ. \v 13 Tunu bairoa jutiiro riípʉ catuatatore jãñawĩ. Cʉ̃ wãme yua atore bairo woaturique ãmʉ: “Dios Yaye Quetire Caquetibʉjʉri Majõcʉ” wãmecʉmi. \v 14 Cʉ̃ berore cʉ̃ ʉsawã pajĩãrĩ majã ʉmʉrecóo macããna. Jutii caroa caʉgueri manie lino mena qũẽnorĩqũẽ cabotirije majũrẽ jãñawã. Na cʉ̃ã caballoa cabotirã bui pesari cʉ̃ ʉsawã. \v 15 Cʉ̃ riseropʉ ñosẽrĩcãpãĩ caoripãĩ majũrẽ cʉ̃gowĩ. Tipãĩ mena ati yepa macããna camasã poarire cʉ̃ cacãmitupapãĩ ãmʉ. Tipãĩ cacʉ̃goʉ ãnirĩ tutuaro jĩcãrõ tʉ̃ni rotimasĩ ãnigʉmi. Ʉse ocore ripe jei, cʉ̃ rʉpori mena tutuaro pea abori caácʉre bairo tutuaro na átiri na ĩñabesegʉmi camasãrẽ. Roro majũ na átigʉmi. Aperãrẽ ʉse oco carorije nimarẽ bairo caãnierẽ na etio joroque caácʉre bairo roro na átipacogʉmi. Dios nipetiro carotimasĩ ñe ũnie carʉsaecʉ asiari tore bairo cʉ̃ caátirotirijere na etio joroque átigʉmi. \v 16 Cʉ̃, caballo caboti bui capesaʉ pʉame jutiiro cayoaro cʉ̃ cajãñarõ, cʉ̃ isepʉto buire atore bairo woaturique cʉ̃gowĩ: \sc QUETIUPARÃ CAÃNA QUETIUPAɄ MAJŨ NIÑAMI, QUETIUPARÃ REYES QUETIUPAɄ REY MAJŨ NIÑAMI\sc*, ĩ woarique tusawʉ cʉ̃ isepʉto buire. \p \v 17 Tie bero ñiñaroyawʉ tunu jĩcãʉ̃ ángel muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃ tʉpʉ canucũʉ̃rẽ. Cʉ̃ pʉame bʉsʉrique tutuaro mena nipetiro aa majã ũna carii caʉgarã cawʉrãrẽ na awaja piineñojowĩ. Bairo na ĩwĩ: “¡Tiaya, neñarasá mʉjãã cʉ̃ã! Dios pairo cʉ̃ caʉgarique pajĩãrĩjẽrẽ ʉgarasá. \v 18 Quetiuparã reyes, bairi pajĩãrĩ majã quetiuparã riire ʉgarasá. Tunu bairoa caʉ̃mʉa catutuarã rii, caballoa rii, bairi caballoa bui capesamiatana rii cʉ̃ãrẽ ʉgarasá. Nipetiro Dios cʉ̃ careparã riire ʉgarasá. Paacoteri majã, bairi na quetiuparã, cawĩmarã cabʉtoa cʉ̃ã nipetiro riire ʉgarasá,” na ĩ piineñojowĩ ángel cawʉrã ʉgari majãrẽ. \p \v 19 Bairo cʉ̃ caĩrõ bero yua, ñiñajowʉ. Tame, moecʉ̃ monstruo, bairi quetiuparã reyes ati yepa macããna cʉ̃ã na ʉ̃mʉa pajĩãrĩ majã mena neñarã baiwã, pajĩãgarã. Caballo caboti bui capesaʉ, cʉ̃ ʉ̃mʉa pajĩãrĩ majã mena caãcʉ̃rẽ cʉ̃ ãmeo qũẽgarã, neñarã baiwã. \v 20 Bairo na caneñarõ yua, caballo caboti bui capesaʉ pʉame moena pʉgarãrẽ na ñewĩ. Monstruo, bairi apei cʉ̃ yaʉ profeta mee caãcʉ̃ caĩtopai mena na ñewĩ. Mai, cʉ̃, profeta caĩtopai pʉame caĩñaña manie caacʉorije ũnierẽ monstruo cʉ̃ caĩñajoropʉ camasãrẽ caáti ĩñorĩcʉ̃ ãmi. Tie cʉ̃ caáti ĩñomasĩrĩjẽ mena, cʉ̃, caĩtopai pʉame camasãrẽ caĩtoepericʉ ãmi. Bairo na ĩtori yua, monstruo ya wãmerẽ na riapoa, o na wãmopʉ na cawoaturotiricʉ ãmi. Tunu bairoa cʉ̃ caátijẽño ĩñomasĩrĩjẽ jʉ̃gori cʉ̃ monstruore bairo cabauʉ na cawericʉ cʉ̃ãrẽ na ĩroao joroque caátacʉ ãmi. Bairi yua, monstruo cʉ̃ caĩtopai mena pʉgarãpʉrea na ñerĩ peero capairira caʉ̃rõpʉ na weenerocañuacõã jowĩ caballo caboti bui capesaʉ pʉame yua. Cacatirãrẽã ʉtabʉcʉrare bairo azufre mena asuyaro caʉ̃rĩrapʉ na recõãwĩ yua. \v 21 Bairo narẽ na reyaparori bero yua, aperã, na ãnana mena caneñamiatana pʉamerã caballo caboti bui capesaʉ cʉ̃ riseropʉ cawitiripãĩ yise mena na pajĩãrepeyocõãwĩ. Bairo cʉ̃ capajĩãrerã camasã rii ãnajẽrẽ yua nipetiro ʉgari majã cawʉrã ʉgarepeyocõãwã. Aa ũna, yucaa ũna na rii ãnajẽrẽ ʉgarepeyocõãwã yua. \c 20 \s1 Los mil años \p \v 1 Bairo cabairijere yʉ caĩñarõ bero, ñiñajowʉ tunu apei ángel ʉmʉrecóopʉ caruiacʉ́re. Ope caʉ̃cʉ̃ãrĩ opere pããrĩcãrõ llavere cʉ̃gori ruiamí. Ãpõãwẽ jiyaricawẽ cadena cʉ̃ãrẽ cʉ̃ wãmopʉ nerĩ ruiamí. \v 2 Tiwẽ cʉ̃ cacʉ̃goriwẽ cadenawẽ mena dragõrẽ cʉ̃ jiyawĩ. Moecʉ̃ ãña caroagoʉ cabʉcʉ caãnijʉ̃goatácʉ wãtĩ, o Satanás cawãmecʉcʉre cʉ̃ jiyawĩ yua ángel. Yoaro mil cʉ̃maarĩ cãrõ majũ cʉ̃ jiyacũrocaʉ ámi, camasãrẽ tocãnacã yʉtea cʉ̃ caĩtoetiparore bairo ĩ. \v 3 Bairo cʉ̃ jiyari bero yua, ope caʉ̃cʉ̃ãrĩ opepʉ cʉ̃ rocajãjocõãwĩ. Bairo cʉ̃ rocajãjori ti ope jopere nebiatucõãwĩ. Nebiaturi bero, ti jopere apeye ũnie mena jʉgoo biatucõãwĩ ʉsʉro majũ yua. Mil cʉ̃maarĩ cãrõ majũ mai yoari yʉtea ati yepa macããna camasã poarire cʉ̃ caĩtoetiparore bairo ĩ, tore bairo cʉ̃ ámi. Bairo mil cʉ̃maarĩ canetõrõ bero majũ yua, cʉ̃ pããwiyogʉmi tunu. Bairo cʉ̃ pããwiyomicʉ̃ã, yoari yʉtea cʉ̃ ãnirotietigʉmi. Yoaro mee cʉ̃ rocamajũcõãgʉmi. \p \v 4 Ñiñanemoroyawʉ tunu trono ruirique capee caãnierẽ. Tie ruiriquepʉ caruirã cʉ̃ãrẽ na ñiñaroyawʉ. Na pʉame camasĩrĩ majã, camasãrẽ ĩñabese masĩrĩqũẽrẽ caupaátana carotimasĩrã ãma. Tunu bairoa ñiñaroyawʉ Jesús yaye queti jʉ̃gori aperã na carʉpoa patarericarã yeri ãnajẽrẽ. Jesús yaye queti bairi Dios yaye caroa quetire caroaro na catʉ̃goʉsarije jʉ̃gori na capajĩãrericarã ãnana yerire ñiñawʉ̃. Na ãnana pʉame monstruo, bairi cʉ̃rẽ bai cabauʉ na cawericʉ cʉ̃ãrẽ caĩroaetana ãma. Tunu bairoa cʉ̃ monstruo wãmerẽ na riapoapʉ o na wãmopʉ cʉ̃ãrẽ cawoatuecoetana ãma. Na pʉame na capajĩãrĩcãrã nimirãcʉ̃ã, Dios cʉ̃ cacatioricarã majũ ãma. Na cʉ̃ã Jesucristo mena mil cʉ̃maarĩ majũ camasãrẽ carotiãni masĩparã ãma. \v 5 Mai, aperã Cristo yarã cariaricarã caãnarẽ na catioemi Dios. Mil cʉ̃maarĩ canetõrõ bero roquere nipetiro na cationemogʉmi yua Dios. Mai, na pʉame Cristo yarã, Dios cʉ̃ cacatiojʉ̃gorã majũ ãna baiwã. \v 6 ¡Bairi ʉseanirĩ na ãmarõ noa ũna Dios cʉ̃ cacatio jʉ̃goripaʉre cacatioecoricarã yua! Bairina merẽ Dios ya poa macããna mena macããna caãniparã majũ tuagarãma. Bairi ʉseanirĩ na ãmarõ. Merẽ yua na pʉame pʉgani cãrõ carianemoetiparã tuacõãgarãma. Pʉgani caria nemorãrẽ bairo baietigarãma. Dios yarã sacerdotea majũ roque tuagarãma. Cristo yarã sacerdoteare bairo caãna majũ tuagarãma yua. Bairo catuarã ãnirĩ Cristo mena jĩcãrõ, mil cʉ̃maarĩ majũ camasãrẽ na quetiuparãrẽ bairo na rotimasĩ ãnigarãma. \s1 Derrota del diablo \p \v 7 Bairo mil cʉ̃maarĩ canetõatato bero, Satanás wãtĩ pʉame preso joricʉ caãniatacʉ preso wiyoecogʉmi. Ti ope caʉ̃cʉ̃ãrĩ opepʉ caãniatacʉ pããwiyoecogʉmi tunu. \v 8 Bairo ti opepʉ caãniatacʉ witietari, ati yepa macããna nipetiropʉ caãna camasã poarire na ĩtoñesẽãʉ̃ágʉmi. Gog apei Magog cawãmecʉna cʉ̃ãrẽ na ĩtoʉágʉmi. Na yarã pajĩãrĩ majã mena neñarĩ pajĩãgarã na coteáto ĩ, tore bairo na ĩtoʉágʉmi. Gog apei Magog yarã pajĩãrĩ majã pʉame capããrã majũ nigarãma. Ria capairiya paputiro macããjẽ paa tʉ̃ni majũ capããrã nigarãma. \p \v 9 Bairi na, nipetiro yua, ati yepa jesanʉcã petiropʉ ẽñota ãmejoregarãma. Dios ya poa macããna na caãnipaʉrire ẽñotagarãma. Dios ya macã cʉ̃ camairĩ macãrẽ ẽñotamigarãma. Bairo na caẽñota ãmejoremiatacʉ̃ãrẽ, Dios pʉame ʉmʉrecóo macãã peero mena na ñojoere peyocõãgʉmi. Jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ rʉsaricaro mano na joerepeyocõãgʉmi wãtĩ Satanás cʉ̃ caĩtoatanarẽ yua. \v 10 Bairo narẽ caĩtomiatacʉ wãtĩ pʉame yua ʉtabʉcʉra azufre mena caʉ̃rĩrapʉ rocañuaecogʉmi. Monstruo apei caĩtopai profeta mena na cʉ̃ caweneroca ñuajoricaropʉa cʉ̃ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ rocagʉmi Dios. Tira caʉ̃rĩrapʉa yua tocãnacã rʉ̃mʉa, ñamii caãno cãrõ bopacooro tãmʉocõã ninucũgarãma. Di rʉ̃mʉ ũno yerijãetigarãma. \s1 El juicio ante el gran trono blanco \p \v 11 Cabero ñiñajowʉ tunu ruiricaro trono capairore. Quetiupaʉ cʉ̃ caruiro cabotirore ñiñajowʉ. To ruiricarore carui cʉ̃ãrẽ cʉ̃ ñiñajowʉ. Bairo topʉ carui riape cʉ̃ caĩñarõã yua, ati yepa bairi ʉmʉrecóo cʉ̃ã peticoapʉ. Caãno tʉsaroa yua yasimajũcoapʉ. Pʉgani noo ũnopʉ baunemoepʉ̃. \v 12 Bairo cabairo yua, tocãrõã ñiñaroyawʉ cariaricarã ãnanarẽ. Quetiuparã rotiri majã caãnimajũrã, aperã paacoteri majã ʉ̃mʉarẽ bairo caãna cʉ̃ãrẽ na ñiñaroyawʉ. Quetiupaʉ cʉ̃ caruiro trono riapere nucũwã. Bairo na canucũrõ papera tutiirire pããwĩ Quetiupaʉ pʉame yua. Ape tuti cacaticõãniparã Dios yarã na caãno cãrõ na wãmerĩrẽ cʉ̃ cawoaturica tuti cʉ̃ãrẽ pããwĩ. Bairo ti tutiirire pããrĩ bero yua, ti tutiiripʉ na caátaje woaturique nipetirijere ĩñacõñarĩ na ĩñabesewĩ. Dope bairo caroaro na caátajere, o roro na caátaje cʉ̃ãrẽ jĩcãrõ tʉ̃nia na ĩñabesewĩ nipetiro cariaricarã ãnanarẽ yua. \v 13 Bairi ria capairiyapʉ oco mena jʉ̃gori cariaricarã cʉ̃ã catiri topʉ ãma. Ati yepa jesaropʉ caãnimirĩcãrã cʉ̃ã merẽ catiri topʉ ãma. Bairi ria cariaricarã, aperã ati yepapʉ cariaricarã cʉ̃ã nipetiro topʉ jeto nicõñapeticõãwã. Na, nipetirore Quetiupaʉ pʉame dope bairo caroaro na caátajere, o roro na caátaje cʉ̃ãrẽ jĩcãrõ tʉ̃nia na ĩñacõñarĩ na ĩñabesewĩ. \v 14 Cabero riaricaro cawãmecʉtore, bairi cariaricarã na caãno cʉ̃ãrẽ azufre mena caʉ̃rĩrapʉ recõãwĩ Dios. Pʉgani cãrõ marĩ cariaetiparore bairo ĩ, peeropʉ recõãwĩ yua. Bairi ti peeropʉ caáná pʉame cacatitunurĩcãrã nimirãcʉ̃ã, pʉgani carianemorãrẽ bairo baiwã. Jĩcãni riari bero, tunu roro popiye rianemorĩcãrõ ãmʉ ti peero. \v 15 To azufre mena caʉ̃rĩrapʉ cacatiãniparã wãmerẽ woaturica tutipʉ cawãmetusaena pʉamerẽ na reñuajocõãwĩ Dios. Topʉ tocãnacã rʉ̃mʉa popiye bopacooro tãmʉocõã ninucũgarãma. \c 21 \s1 El cielo nuevo y la tierra nueva \p \v 1 Bairo tie cabaipetietaro bero, ñiñawʉ̃ yua cawãma ʉmʉrecóore. Tunu bairoa yepa cʉ̃ãrẽ cawãma yepa majũrẽ ñiñawʉ̃. Caãnijʉ̃gorica ʉmʉrecóo, bairi caãnijʉ̃gomirĩcã yepa cʉ̃ã cayasipetiátato bero ãmʉ. Ria capairiya, ria pʉto cʉ̃ã yasicoapʉ. Bairi tie caãnijʉ̃gomirĩqũẽ cabʉcʉ ʉmʉrecóo cabʉcʉ yepa cʉ̃ã tocãrõã mamʉ yua. \v 2 Tunu bairoa ñiñaroyawʉ macã caroa macã majũrẽ. Ti macã pʉame cawãma macã Jerusalén ãmʉ. Dios cʉ̃ caĩñajoro ʉmʉrecóopʉi caruiatíata macã majũ ãmʉ. Caroaro qũẽnoyu peyocõãrĩcã macã ãmʉ. Jĩcãõ carõmio cõ manapʉ caãnipaʉre caroa jutii jãñarĩ cõ cacoterore bairo caroa macã majũ ãmʉ. \v 3 Tocãrõã yʉ tʉ̃gowʉ tutuaro bʉsʉrique quetiupaʉ cʉ̃ caruiro tronopʉi caatíere. Atore bairo ĩjoroyawʉ bʉsʉrique: “Ãmerẽ Dios camasã mena niñami. Na mena tocãnacã rʉ̃mʉa nicõã ninucũgʉmi. Na, camasã, cʉ̃ yarã cʉ̃ ya poa macããna nigarãma. Cʉ̃, Dios, cʉ̃ majũã na Quetiupaʉ Dios nigʉmi. \v 4 Cʉ̃, Dios pʉame nipetiro na caapee ocore paaregʉmi. Bairi yua, narẽ di rʉ̃mʉ riarique manigaro. Bopacooro bairique, otirique cʉ̃ã manigaro. Roro pũnirõ tʉ̃goñarĩqũẽ ũnie cʉ̃ã manigaro yua. Cajʉ̃goyepʉ nipetiro wãme roro bairique caãnimirĩqũẽ peticoapʉ. Bairi roro tãmʉorĩqũẽ manigaro yua,” ĩ ocajowʉ bʉsʉrique. \p \v 5 Bairo caĩocajoro bero, tronopʉ carui pʉame atore bairo ĩwĩ: “Yʉa, nipetiro caãnimirĩqũẽrẽ cawãma jeto yʉ átiwasoaya,” ĩwĩ. Bairo ĩ yaparori, ĩnemowĩ tunu: “Yʉ caĩrĩjẽ cariapea cabairije majũ niña. Yʉ caĩroarea bairo cabaipee majũ niña. Bairi yʉ caĩrĩjẽrẽ woatuya,” ĩwĩ. \p \v 6 Bairo ĩrĩ bero, yʉ pʉamerẽ ñiwĩ: “Merẽ nipetiro yʉ átipeyo yaparoetaya. Yʉa, Alfa bairi Omegare bairo caãcʉ̃ yʉ ãniña. Caãnijʉ̃goripaʉpʉa caãnijʉ̃goatácʉ carotimasĩ yʉ ãniña. Tunu bairoa yʉa yʉ ãniña nipetiro ati ʉmʉrecóo macããjẽ to petio joroque caátipaʉ. Bairi ñeme jipiricarore bairo yʉre cabonetõrãrẽ oco caroa caticõãnajẽ majũrẽ na yʉ jogʉ. Wapa jẽnirĩcãrõ mano na yʉ jogʉ. \v 7 Bairi ni ũcʉ̃ carorije átajere canetõnʉcãʉ̃rẽ tie caroa cʉ̃ cacaticõã ninucũpeere cʉ̃ yʉ jogʉ. Bairo cʉ̃ jori yua, cʉ̃ Quetiupaʉ Dios yʉ ãnigʉ. Cʉ̃ pʉame yʉ macʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ nigʉmi. \v 8 Aperã cañuena roquere azufre mena caʉ̃rĩrapʉ na yʉ recõãgʉ: Aperãrẽ uwirã yʉre caĩroajãnapairã, yʉ yaye quetire carii catʉ̃goena roque peeropʉ ágarãma. Tunu bairoa caasiapairã, camasãrẽ pajĩãrĩ majã, roro aperã na rupaʉ mena caátiepepairã, carorije cũmuañe ũnierẽ caátiãnipairã, bairi wericarãrẽ caĩroapairã, caĩtopairã cʉ̃ã nipetiro azufre mena caʉ̃rĩrapʉ ágarãma. Topʉ na ũna carorãrẽ na yʉ recõãgʉ. Topʉre áná yua, pʉgani cãrõ carianemorõrẽ bairo roro tãmʉo ãninucũgarãma,” ñi quetibʉjʉwĩ Dios. \s1 La nueva Jerusalén \p \v 9 Bairo Dios yʉ cʉ̃ caĩquetibʉjʉro bero, ángel jĩcãʉ̃ yʉ tʉpʉ etawĩ. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã wãme riariquere caátitʉsaátana ángelea mena macããcʉ̃ ãmi. Cʉ̃ pʉame yʉtʉ etari yua, bairo ñiwĩ: “Tiaya yʉ mena mai. Cordero nʉmo caãnipaore mʉ ñiñopa,” ñiwĩ. \v 10 Bairo cʉ̃ caĩrõ, Espíritu Santo yʉ cʉ̃ camasĩõrĩjẽ jʉ̃gori qũẽguericarore bairo yʉ caĩñarõpʉ yʉ caĩñaata yua, capairi bʉro ʉ̃tã buro, caʉ̃mʉarĩ buropʉ yʉ necoámí ángel. Topʉ capairi macã Jerusalén macã caroa macã majũrẽ ñiñowĩ. Dios cʉ̃ caĩñajoro, ʉmʉrecóopʉi caruiatíata macã caroa macã majũ ãmʉ. \v 11 Ti macã pʉame Dios cʉ̃ caasiyarije mena bʉtioro majũ asiyabatowʉ. Caroa ʉ̃tããcã caasiyarica cawapapacaricare bairo asiyawʉ. Ʉ̃tã jaspe cawãmecʉtia caasiyarore bairo asiyawʉ. Tunu bairoa ẽñoorõ ĩña ãmewiyoricarore bairo caroaro tusuri macã majũ ãmʉ. \v 12 Tunu bairoa ti macãrẽ ẽñotarica tʉriro cʉ̃ã pairo ʉ̃mʉarĩ tʉriro ãmʉ. Ti macã rupa macãrẽã ẽñota ãmejorericaro ãmʉ. To ẽñotaricaro pʉame pʉga wãmo petiro rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã jopee majũ jopeericʉpʉ. Ti jopeerire tocãnacã jopepʉrea jĩcãʉ̃ jeto ángelea majã cotewã. Tunu bairoa tocãnacã jopepʉrea Israel yepa macããna pʉga wãmo petiro rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã poa caãna caãnijʉ̃goricarã wãmerĩ tusawʉ. Jĩcãʉ̃ wãme jeto jĩcã jopere woaturique tusawʉ. \v 13 Bairi yua, atore bairo jopeeri weerique ãmʉ: Muipʉ cʉ̃ cawãmʉatóre itia jope ãmʉ. Muipʉ cʉ̃ carocajãrĩ tua cʉ̃ãrẽ itia jope ãmʉ. Cawarua jope cʉ̃ãrẽ itia jope ãmʉ. Bairi ape nʉgõã warua jope cʉ̃ãrẽ itia jopea ãmʉ. \v 14 Tunu bairoa ti macã ẽñotarica tʉrirore cajʉ̃go tutuaripaʉrire pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã jeto ʉ̃tãpãĩrĩ cũjʉ̃gorique ãmʉ. Tipãĩrĩpʉre pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ jãã, Cordero yarã, cʉ̃ cabesericarã apóstolea majã wãme tusawʉ. \p \v 15 Mai, yʉre caquetibʉjʉ ángel pʉame jĩcãʉ̃ cõñarĩcʉ̃ oro mena qũẽñorĩcʉ̃rẽ cʉ̃gowĩ. Tii cõñarĩcʉ̃ mena ti macãrẽ cõñagʉ ámi. Ti macã jopeeri, ti macã ẽñotarica tʉriro cʉ̃ãrẽ cõñagʉ ámi. \v 16 Ti macã baparicãnacã nʉgõãpʉa jĩcãrõ tʉ̃ni esari macã ãmʉ. Bairi cayoaro cʉ̃ã, caesaro cʉ̃ã jĩcãrõ tʉ̃nia yoawʉ̃. Bairi yua, ángel pʉame tii cõñarĩcʉ̃ mena cõñawĩ ti macãrẽ. Bairi dos mil doscientos kilómetros cãrõ yoaro majũ cõñawĩ. Bairi ti macã cayoaro ti macã caʉ̃mʉarõ, ti macã caesaro cʉ̃ã jĩcãrõ tʉ̃ni jeto yoaro cõñawĩ ángel. \v 17 Ti macãrẽ cõñarĩ bero, ti macãrẽ ẽñota ãmejorerica tʉriro cʉ̃ãrẽ cõñañawĩ. Camasã ati yepa macããna cõñarĩcã wãmei cõñawĩ. Bairi tore bairo cʉ̃ cacõñata yua, sesenta y cinco metros cãrõ majũ ʉ̃mʉarõ ãmʉ ti macã ẽñotaricaro. \p \v 18 Bairi tunu ti macã ẽñota ãmejorericaro pʉame ʉ̃tã caroa jaspe cawãmecʉtie mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. Ti macã pʉame caroa majũ oro mena qũẽñorĩcã macã ãmʉ. Caroaro majũ ʉgueri mano ẽñoorõrẽ bairo ĩña ãmewiyorica macã ãmʉ. Caroa macã majũ ãmʉ. \v 19-20 Bairi tunu ti macã ẽñotarica tʉrirore cajʉgotutuarije ʉ̃tã caroa majũ mena na cacũjʉ̃gorique ãmʉ. Tocãnacã wãmepʉa ʉ̃tã rupaa cawapacʉtie mena wãmagorique ãmʉ tipaʉrire. Atie ũnie caroa ʉ̃tã cawapacʉtie mena wãmagorique ãmʉ: \qm1 Caãnijʉ̃goro ti macã ẽñotaricarore cajʉgotutuaro jaspe mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Cabero macããtõ cajʉgotutuaro zafiro mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Pʉgaro bero macããtõ ágata cawãmecʉtie mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Itiaro bero macããtõ esmeralda cawãmecʉtie mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Baparicãnacãrõ bero macããtõ ónice cawãmecʉtie mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Jĩcã wãmo peti bero macããtõ cornalina cawãmecʉtie mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Jĩcã wãmo peti jĩcã pẽnirõ bero macããtõ crisólito mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ bero macããtõ berilo cawãmecʉtie mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Jĩcã wãmo peti tia pẽnirõ bero macããtõ topacio cawãmecʉtie mena qũẽñorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Jĩcã wãmo peti baparicãnacã pẽnirõ bero macããtõ crisoprasa mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Pʉga wãmo cãrõ peti bero macããtõ jacinto mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \qm1 Bairi yua, catʉsaro cʉ̃ã amatista cawãmecʉtie ʉ̃tã mena qũẽnorĩcãrõ ãmʉ. \p Tore bairo tie wãme ʉ̃tã mena ti macã ẽñotaricaro catutuapee pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacãpaʉ caãnierẽ qũẽnojʉ̃goricaro ãmʉ. \v 21 Tunu bairoa pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã jopeeri majũ caãnie cʉ̃ã ʉ̃tã cawapapacarije perla cawãmecʉtie mena qũẽnorĩcã jopeeri ãmʉ. Tocãnacã jopepʉrea tie ʉ̃tã perla jĩcã mena qũẽnorĩcã jopeeri ãmʉ. Bairi tunu ti macã átáwã caãnimajũrĩwã cʉ̃ã caroa majũ caasiyarije oro majũ mena qũẽnorĩcãwã ãmʉ. Caroaro majũ ʉgueri mano ẽñoorõrẽ bairo ĩña ãmewiyoricawã ãmʉ. \p \v 22 Apeyera tunu ti macãpʉre Dios yapaʉ ũno santuario mamʉ yua. Merẽ Quetiupaʉ Dios ñe ũnie carʉsaecʉ catutuaʉ cʉ̃ caãno ãmʉ. Bairi topʉre santuario mamʉ. Dios catutuaʉ ñe ũnie carʉsaecʉ, cʉ̃ macʉ̃ Cordero mena santuariore bairo caãna merẽ ãnicõãwã topʉre. \v 23 Bairi tunu ti macã ñe ũnie rʉsaepʉ. Muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃, o ñami macããcʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ã ti macãrẽ cʉ̃ cajĩñabusuwopee mamʉ. Merẽ Dios cʉ̃ caasiyabatorije mena jʉ̃gori ti macã caroaro jĩcãrõ tʉ̃ni busuwopeticõãwʉ̃. Tunu bairoa cʉ̃ macʉ̃ Cordero cʉ̃ã jĩñaworicare bairo caãcʉ̃ ti macãrẽ cajĩñawonemoʉ majũ ãmi. \v 24 Bairi nipetiro camasã poari caãno cãrõ ti ʉmʉrecóo macããna camasã Dios yarã cʉ̃ caasiyabatorije mena jʉ̃gori ãnimasĩgarãma. Tunu bairoa nipetiro ti yepa macããna quetiuparã reyes ti macãpʉ cawapacʉtie na cacʉ̃gorije nipetirijere cʉ̃ nunigarãma Diore. \v 25 Tunu bairoa ti macã jopeeri cʉ̃ã di rʉ̃mʉ ũno bia manigaro. Pããrĩqũẽ jeto nicõã ninucũgaro tocãnacã rʉ̃mʉpʉa. Ñami roque manigaro ti macãrẽ yua. \v 26 Bairi ati yepa macããna cʉ̃ã nipetiro caroa majũ na cacʉ̃gomirĩqũẽ cawapacʉtiere ti macãpʉ nunirágarãma. Diore cʉ̃ jogarãma. \v 27 Dise ũnie carorije macããjẽ roque peeto ũno ti macãpʉre jããmasĩẽtĩgaro. Tunu bairoa ni ũcʉ̃ ãmerẽ Dios cʉ̃ cateerije ũnierẽ caácʉ cʉ̃ã jããmasĩẽtĩgʉmi. Caĩtopai, ĩtoriquere caátipai cʉ̃ã jããmasĩẽtĩgʉmi. Dios yarã caãna cacatiãniparã wãmerẽ woaturica tutipʉ cawoatuecoricarã jeto ti macãrẽ jããmasĩgarãma. Ti tuti Cordero ya tutipʉ cawoatuecoricarã jeto jããmasĩgarãma yua ti macãrẽ. \c 22 \p \v 1 Bairo tiere yʉ caĩñapetiro bero yua, jĩcãʉ̃ ángel ñiñowĩ ria caʉgueri maniya majũrẽ. Tiya oco pʉame catiãnajẽ majũrẽ cajoriya ãmʉ. Ẽñoorõrẽ bairo caroaro majũ ĩña ãmewiyoricaya caroa oco tusuriya ãmʉ. Bairi tiya, Quetiupaʉ Dios bairi Cordero mena na caruiro trono rocare niwitiwʉ. \v 2 Tunu bairoa ti macã átáwã caãnimajũrĩwã recomacãrẽ tiya ãmʉ. Bairi tiwã recomacãrẽ, ria tʉ̃ni pʉga nʉgõã tʉpʉ cʉ̃ãrẽ yucʉ putinucũwʉ̃. Tii pʉame catiãnajẽ majũrẽ cajoricʉ ãmʉ. Jĩcãʉ̃ muipʉ bero jeto caríca cʉtinucũrĩcʉ̃ ãmʉ. Bairo ĩgʉ ñiña: Jĩcã cʉ̃marẽ pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacãni jeto carícacʉtii ãmʉ. Bairi tii pũũ cʉ̃ã ati yepa macããna camasã poarire na catiomasĩrĩqũẽ ãmʉ. \v 3 Bairi tunu ti macãpʉre carorije áticũrĩcãrõrẽ bairo caãnie manigaro. Ti macãpʉ Dios, bairi cʉ̃ macʉ̃ Cordero mena na caruiro cʉ̃ã topʉa nigaro. Bairi cʉ̃ yarã cʉ̃ canetõrĩcãrã cʉ̃tʉ macããnarẽ bairo caãna jeto qũĩroagarãma. \v 4 Na pʉame cariapea Diore qũĩñamajũcõãgarãma. Tunu bairoa na riape buire tocãnacãʉ̃pʉa Dios ya wãmerẽ na riapoapʉ woaturicarã nigarãma. \v 5 Ti macãpʉre ñami manigaro yua. Bairi ti macãrẽ caãna jĩñaworique ũnie, o muipʉ ʉmʉreco macããcʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ cajĩñaworije ũnie cʉ̃ãrẽ boetigarãma. Quetiupaʉ majũ caãcʉ̃ Dios pʉame roque narẽ jĩñawogʉmi. Cʉ̃ caasiyabatorije mena na jĩñawogʉmi yua. Bairo topʉ ãna yua, na pʉame Dios mena tocãnacã rʉ̃mʉa nicõã ninucũgarãma. Na cʉ̃ã rotimasĩcõã ninucũgarãma tocãnacã rʉ̃mʉa yua. \s1 La venida de Jesucristo está cerca \p \v 6 Cabero ángel ñiwĩ: “Atie yʉ caĩrĩjẽ cariapea cabairije majũ niña. Yʉ caĩrõrẽã bairo cariapea cabaipee majũ niña. Quetiupaʉ Dios, cʉ̃ yarã profeta majãrẽ caroaro jĩcãrõ tʉ̃ni cʉ̃ yaye quetire na quetibʉjʉ masĩõ joroque na caátinucũʉ̃na mʉ tʉpʉ yʉ joami. Cʉ̃ yarã caãna, cʉ̃ yaye quetire caquetibʉjʉ ãninucũrã tãmurĩã cabaipee, cʉ̃ caátipeere na camasĩparore bairo ĩ, yʉ quetibʉjʉ rotijoami,” ñiwĩ ángel. \p \v 7 Tocãrõã Jesús pʉame atore bairo ĩ ocajowĩ: “Tʉ̃gopeoya mʉjãã. ¡Petoaca rʉsaya mʉjãã tʉpʉ yʉ caatíparo! Yoaro mee yʉ atígʉ mʉjãã tʉpʉ. Bairi ʉseanirĩ cʉ̃ ãmarõ ni ũcʉ̃ caroa queti yʉ caquetibʉjʉ jʉ̃goyeticũrĩjẽrẽ carii catʉ̃goʉ. ¡Cariapea cabaipeere yʉ caquetibʉjʉcũrĩjẽ ati tutipʉ woaturiquere carii catʉ̃goʉ ʉseanirĩ cʉ̃ ãmarõ!” ĩ ocajowĩ Jesús. \p \v 8 Bairi yʉa, Juan, atie cabaipeere yʉ majũpʉa ñiñawʉ̃. Nipetirije atie cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ yʉ majũpʉa yʉ tʉ̃gowʉ. Bairo atiere tʉ̃go, ĩña, átiri bero tiere yʉre caĩñoatacʉ ángel rʉpori tʉpʉ yua yʉ etanumuwʉ̃, qũĩroagʉ. \v 9 Bairo yʉ caáto ĩñarĩ, bairo ñiwĩ ángel: “Tame, tore bairo yʉre ápericõãña. Yʉ cʉ̃ã mʉrẽã bairo caãcʉ̃ Dios yaʉ cʉ̃ paabojari majõcʉ yʉ ãniña. Tunu bairoa mʉ yarã aperã profeta majã Jesús yaye queti cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ cajãnaenarẽ bairo yʉ cʉ̃ã Dios paabojari majõcʉ yʉ ãniña. Nipetiro ati tuti woaturique caãnierẽ carii catʉ̃goʉsarãrẽã bairo caãcʉ̃ yʉ ãniña yʉ cʉ̃ã. Bairi yʉre ĩroaeticõãña. Dios roquere tore bairo qũĩroaya,” ĩ quetibʉjʉwĩ ángel. \p \v 10 Bairo ñi quetibʉjʉ yaparori bero, ñinemowĩ tunu: “Atie caroa queti cabaipeere yasioropʉ mʉ cũẽpã. Tie ati tutipʉ mʉ cawoaturijere yasioropʉ mʉ cũẽpã. Nipetiro camasãrẽ na mʉ quetibʉjʉnetõwã tie queti yoaro mee cabaipeere. Merẽ cõñamajũcõãña ti tutipʉ caĩquetibʉjʉrore bairo cabaipetietapa rʉ̃mʉ yua. \v 11 ¡Tame, merẽ cõñamajũcõãña! Bairi caróʉ carorije caácʉ, carorijerea cʉ̃ átiacʉáto. Caróʉ cañuetie majũrẽ caácʉ cʉ̃ã bairoa cʉ̃ átiacʉáto. Apei caroa macããjẽrẽ caátiãninucũʉ̃ roque nemojãñurõ caroare cʉ̃ átinemoáto. Tunu bairoa, ‘Dios yaʉ majũ yʉ ãnigʉ,’ caĩrĩcʉ̃ cʉ̃ã tocãnacã rʉ̃mʉa nemojãñurõ Dios cʉ̃ caborore bairo cʉ̃ áticõã ninucũãmarõ,” ñiwĩ ángel. \p \v 12 Bairo ángel yʉ cʉ̃ caĩquetibʉjʉro, Jesús pʉame bairo ĩroyawĩ: “¡Tʉ̃gopeoya mʉjãã! Yoaro mee yʉ atígʉ mʉjãã tʉpʉ. Caroaro mʉjãã caátiãnajẽ wapa caroa mʉjãã yʉ cajopeere yʉ jeatímajũcõãgʉ. Tocãnacãʉ̃pʉrea caroa wãme o rori wãme mʉjãã caátajere ĩñacõñarĩ bero, yʉ cajopee wapare yʉ jeatímajũcõãgʉ. \v 13 Yʉa, Alfa, bairi Omegare bairo caãcʉ̃ yʉ ãniña. Caãnijʉ̃goripaʉpʉa caãnijʉ̃goatácʉ carotimasĩ yʉ ãniña. Tunu bairoa yʉa, yʉ ãniña nipetiro ati ʉmʉrecóo macããjẽ to petio joroque caátipaʉ,” ĩ ocajowĩ Jesús ʉmʉrecóopʉ. \p \v 14 Bairi ʉseanirĩ na ãmarõ noa ũna carorijere áperã caãna. Na jutiire coseweri ʉgueri mánarẽ bairo caãna carorije cawapa cʉ̃goena ʉseanirĩ na ãmarõ. Na ũna roque yucʉ, Dios yaʉ catiricʉ macããjẽrẽ cabócamasĩparã nigarãma. Tunu bairoa Dios ya macã cawãma macãrẽ jããmasĩgarãma. \v 15 Aperã carorã catʉ̃goñamasĩẽna roque ti macãrẽ jããmasĩẽtĩgarãma. Ti macã jʉ̃goyepʉa tucõãgarãma. Carorije cũmuañe ũnierẽ, na rupaʉ caborore bairo caátiepepairã, camasãrẽ capajĩãpairã, wericarãrẽ caĩroapairã, ĩtopairiquere caborã ãnirĩ tie jetore caátiãninucũpairã cʉ̃ã ti macãrẽ jããmasĩẽtĩgarãma. \p \v 16 Bairo tunu yʉ tʉ̃gonemowʉ̃: “Yʉ, Jesús, mʉ tʉpʉ cʉ̃ yʉ joapʉ ángel yʉ yaʉre. Nipetirijere yʉ caquetibʉjʉ rotijorijere ñubueri majã poarire na mʉ caquetibʉjʉnetõõparore bairo ĩ, cʉ̃ yʉ joapʉ mʉ tʉpʉ ángel yʉ yaʉre. Yʉa, David ãnacʉ̃ pãrãmi caãnitʉsaʉ yʉ ãniña. Yʉa, cabusuatípaʉ caãno bʉtioro caasiyaʉ, busuri ñocõrẽ bairo caãcʉ̃ yʉ ãniña,” ĩwĩ Jesús. \p \v 17 Bairo cʉ̃ caĩrõ bero, Espíritu Santo, bairi Corderore catʉ̃goʉsarã Dios yarã cʉ̃ã bairo ĩwã: “¡Tãmurĩ tiaya jãã tʉpʉ!” ĩwã. Bairi aperã noa ũna atie cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ cariape catʉ̃gorã, “¡Tãmurĩ tiaya jãã tʉpʉ!” qũĩña mʉjãã cʉ̃ã. Ñeme jipiricarore bairo noa ũna bʉtioro Diore caborãrẽ caroa caticõãnajẽ majũrẽ na jogʉmi. Na carorije wapare na netõõgʉmi. peeto ũno wapa jẽnirĩcãrõ mano na jogʉmi catirique majũrẽ. \p \v 18 Bairi mʉjãã, atie caroa queti cabaipee ati tuti yʉ cawoaturijere caroaro majũ tʉ̃goʉsaya. Caroaro jĩcãrõ tʉ̃ni majũ ása. Bairi mʉjããrẽ ñiña: Ni ũcʉ̃ ricaati ati tuti caĩrõ netõjãñurõ buipearo cʉ̃ caquetibʉjʉnetõata, Dios roro netõrõ cʉ̃ átigʉmi. Ati tutipʉ roro camasãrẽ cʉ̃ caátipeere caquetibʉjʉro netõjãñurõ nemorõ roro cʉ̃ átipacogʉmi. \v 19 Tunu bairoa ni ũcʉ̃ ati tuti caquetibʉjʉrije caroa queti cabaipeere peeto ũnorẽ boetiri cʉ̃ cayasioata, yucʉ catirique macããjẽrẽ cajoricʉ rícare cʉ̃ ʉgarotietigʉmi. Tunu bairoa ati tutipʉ yʉ caquetibʉjʉri macã Dios ya macã majũ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ jããrotietigʉmi. \p \v 20 Bairi atie yʉ cawoaturijere cariapea yʉre caquetibʉjʉ pʉame bairo ĩnemoñami: “Bairoa yʉ baigʉ. Yoaro mee yʉ atígʉ mʉjãã tʉpʉ,” ĩñami. \p Bairi yʉ pʉame cʉ̃ ñiña Jesure: “Mʉ caĩrõrẽ bairoa to baiáto. Yʉ Quetiupaʉ tãmurĩã tiaya jãã tʉpʉ,” cʉ̃ ñiña. \p \v 21 Marĩ Quetiupaʉ Jesús caroa majũrẽ mʉjãã cʉ̃ jonemoáto mʉjãã nipetirore. Bairoa to baiáto.