\id PHP - Carapana NT -Colombia 2009 (DBL -2013) \h FILIPENSES \toc1 Carta de San Pablo a los Filipenses \toc2 Filipenses \toc3 flp \mt2 Carta de San Pablo a los \mt1 FILIPENSES \c 1 \s1 Saludo \p \v 1 Yʉ, Pablo cawãmecʉcʉ, bairi Timoteo menarẽ, Jesucristore capaabojari majã ãnirĩ mʉjãã Filipo cawãmecʉti macã macããnarẽ ati carta mena mʉjããrẽ quetibʉjʉ woajorã jãã átiya. Mʉjãã nipetiro, Dios yarã, Jesucristo yaye quetire catʉ̃goʉsarã, mʉjããrẽ cajʉ̃goñubueri majã obispoa, bairi mʉjãã diáconoa cʉ̃ãrẽ quetibʉjʉ woajorã jãã átiya ati carta mena. \v 2 Bairi mʉjããrẽ jãã ĩña: Marĩ Pacʉ Dios, bairi marĩ Quetiupaʉ Jesucristo mena mʉjããrẽ caroare na jonemoáto. Tunu bairoa caroa yericʉtaje cʉ̃ãrẽ na jonemoáto. \s1 Oración de Pablo por los creyentes \p \v 3 Mʉjãã, Filipo macããna, mʉjããrẽ yʉ catʉ̃goñarõ cãnacãnia, “Dios, yʉ mena mʉ ñujãñuña,” ñinucũña. \v 4 Bairo mʉjãã caãnierẽ Diore cʉ̃ jẽninucũʉ̃, tocãnacãnia ʉseanirĩqũẽ mena jeto cʉ̃ yʉ jẽninucũña. \v 5 Mʉjãã pʉame Jesucristo mena mʉjãã catʉ̃goʉsajʉ̃goripaʉpʉa cʉ̃ yaye caroa quetire yʉ caquetibʉjʉro yʉ mʉjãã jʉátinemowʉ̃. Bairi ãme cʉ̃ãrẽ bairoa mʉjãã jʉáticõã ninucũña yʉ capaarijere. \v 6 Bairi atore bairo mʉjããrẽ ñi tʉ̃goñaña: Dios pʉame mʉjãã yeri tʉ̃goñawasoariquere mʉjãã joyupi, carorije mʉjãã caátaje jãnarĩ, caroa cʉ̃ cacũrĩqũẽ pʉamerẽ mʉjãã caátimasĩparore bairo ĩ. Tore bairo jeto caroa wãmerẽ mʉjãã átiãninemonutuao joroque mʉjãã átigʉmi, Jesucristo nemo cʉ̃ catunuetari rʉ̃mʉpʉ. \p \v 7 Mʉjããrẽ yʉ mainucũña. Tunu bairo caroaro mena yʉ mʉjãã jʉátinucũña. Bairo yʉ mʉjãã cajʉátinemorĩjẽ jʉ̃gori yʉ pʉame, noo, ato preso jorica wiipʉ ãcʉ̃, o quetiuparã watoapʉ ãcʉ̃, “Atie Jesucristo camasãrẽ cʉ̃ canetõõrĩqũẽ queti caĩtorique mee niña,” na ñi quetibʉjʉ masĩõnucũña nipetiro camasãrẽ. Bairi mʉjãã nipetiro mena caroaro yʉ catʉ̃goñarĩjẽ ñuña. \v 8 Jesucristo mʉjããrẽ cʉ̃ camairõrẽ bairoa yʉ cʉ̃ã mʉjããrẽ yʉ maijãñuña. Bʉtioro mʉjããrẽ yʉ caĩñagarijere masĩñami Dios cʉ̃ã. \p \v 9-10 Bairi tunu atore bairo Diore cʉ̃ ñi jẽninucũña mʉjãã caãnierẽ: “Filipo macããnarẽ nemojãñurõ na caãmeomaitʉ̃goñapeere na joya. Tunu bairoa caroa wãme na caátipee majũrẽ na cabesemasĩparore bairo ĩ, capee caroaro cariape tʉ̃goñarĩqũẽrẽ, bairi tunu caroaro ãnimasĩrĩqũẽ cʉ̃ãrẽ na joya,” ñi jẽninucũña Diopʉre. Bairo baiãna, carorije áperã, caroaro majũ mʉjãã ãnimasĩgarã. Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ Jesucristo nemo cʉ̃ catunuetari rʉ̃mʉ caãno mʉjãã caátajere bʉsʉpaietigʉmi yua. \v 11 Mʉjãã, Jesucristo cʉ̃ camasĩõjorije jʉ̃gori, tocãnacã wãme caroa cʉ̃ caátirotirijere caánarẽ bairo mʉjãã nigarã. Bairo caroaro mʉjãã caátajere tʉ̃goñarĩ, nipetiro camasã pʉame Diore cʉ̃ basapeogarãma. \s1 Para mí la vida es Cristo \p \v 12 Apeyera tunu, yʉ yarã, yʉ bairãrẽ bairo caãna, atiere mʉjãã camasĩrõ yʉ boya: Ato preso jorica wiipʉ roro yʉ cabaimiatacʉ̃ãrẽ, Jesucristo camasãrẽ cʉ̃ canetõõrĩqũẽ caroa quetire caroaro tʉ̃gorã átiyama. \v 13 Bairi ato nipetiro quetiupaʉ ya wii macããna, bairi aperã cʉ̃ã yʉ cabairijere masĩñama. Bairo masĩrĩ, “Jesús yaye quetire cʉ̃ catʉ̃goʉsarije jʉ̃gori ato preso jorica wiipʉ na cacũrocaricʉ niñami Pablo,” ĩnucũñama. \v 14 Tunu bairoa marĩ yarã nipetiro jãñurĩpʉa preso jorica wiipʉ yʉ caãnierẽ tʉ̃gorã, netõjãñurõ Jesucristo mena tʉ̃goñatutuayama. Bairi uwiricaro mano quetibʉjʉrã átiyama Dios yaye quetire. \p \v 15 Bairo quetibʉjʉmirãcʉ̃ã, jĩcããrã na mena macããna yʉ meerẽ, na pʉame roquere camasã na catʉ̃goʉsaro borã, Jesucristo yaye quetire quetibʉjʉnucũñama. Aperã yʉre na canetõga tʉ̃goñarĩjẽ majũ jʉ̃gori, Jesucristo yaye quetire quetibʉjʉnucũñama. Aperã roque caroa pʉamerẽ tʉ̃goñarĩ quetibʉjʉnucũñama camasãrẽ. \v 16 Naa, yʉre na camairĩjẽ jʉ̃gori Jesucristo yaye quetire quetibʉjʉnucũñama. Atore bairo ĩ masĩñama: “Caroa queti Jesucristo camasãrẽ cʉ̃ canetõõpeere Pablo na cʉ̃ caquetibʉjʉmasĩõparore bairo ĩ, to preso jorica wiipʉ cʉ̃ caãnie boʉmi Dios,” ĩnucũñama caroa pʉamerẽ catʉ̃goñarĩ majã. \v 17 Yʉre canetõgatʉ̃goñarĩ majã roque na majũ na caátipee jetore borã, caroaro cariape quetibʉjʉetiyama. Bairo cabairã ãnirĩ, “Netõjãñurõ popiye cʉ̃ tãmʉáto,” ĩrãrẽ bairo yʉ átiyama ato preso jorica wiipʉ yʉ caãno. \v 18 Bairopʉa, yʉre ñe wapa maa yʉre na caĩtʉ̃goñarĩjẽ. Yʉre borã, o yʉre boena, Jesucristo yaye quetire quetibʉjʉnetõrã átiyama bairãpʉa. Bairo na caáto, yʉ tʉ̃goña ʉseanijãñuña. \p Tunu bairoa bʉtioro jãñurĩ yʉ ʉseaninemogʉ. \v 19 Mʉjãã pʉame yʉre Diopʉre mʉjãã cajẽnibojarijere yʉ masĩña. Tunu bairoa Jesucristo Yeri pʉame yʉ jʉátiyami. “Bairi atie nipetirije roro yʉ cabairijere yʉ netõcõãgʉ,” ñi tʉ̃goñamasĩña. \v 20 Dios yʉre cʉ̃ cajʉátinemopeere bʉtioro yʉ boya, di rʉ̃mʉ ũno yʉ capaarije mena yʉ cayapapuaetiparore bairo ĩ. Nipetiro camasãrẽ tʉ̃goñatutuarique mena na yʉ caquetibʉjʉãnipee roque boya. Bairi yʉre na cawiyorotiata, o yʉre na capajĩãrocarotiata cʉ̃ãrẽ, ñe wapa maa. Jesucristo mena yʉ catʉ̃goñatutuacõãninucũrĩjẽrẽ camasã nemojãñurõ na caĩñacõrĩjẽ roque bʉtioro wapacʉtiya. \v 21 Atore bairo ñi tʉ̃goñaña: Yʉ cacatiri rʉ̃mʉ cãrõ Jesucristo cʉ̃ carotirore bairo yʉ áticõã ninucũgʉ. Bairopʉa, yʉre na capajĩãrocarotiata roque, netõjãñurõ ñubujioro. Tocãrõã yua, Jesucristo mena yʉ ãnicõãni ágʉ. \v 22 Baipʉa, mai ati yepapʉre yʉ caãnicõã ãmata, yʉ capaarije Jesucristo yʉre cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ netõjãñurõ yʉ átimasĩbujioʉ. Bairi, “¿Dope bairo rita yʉ caátiãnipee to ñunetõrõati?” ñi masĩẽtĩña. \v 23 Pʉga wãme tʉ̃goñarĩ ñi masĩẽtĩña, “¿Dise ũnie yʉ cabaipee to ñunetõrõati?” Ape wãmerã yʉ riacoagacʉpʉ, jicoquei Jesucristo mena yʉ caãniparore bairo ĩ. Bairo yʉ cabairo roque ñunetõbujioro. \v 24 Baipʉa, ape wãmerã yʉ caticõãnigacʉpʉ, mʉjããrẽ yʉ cajʉátinemoparore bairo ĩ. \v 25 Tore bairo yʉ cabairijere boyami Dios. Bairi atore bairo cariape ñi tʉ̃goñaña: Mʉjããrẽ yʉ cajʉáticõãnipea niña mai. Bairo mʉjãã mena yʉ caãnoi yua, mʉjãã pʉame netõjãñurõ Jesucristo cʉ̃ carotirijere mʉjãã áticõã ninucũgarã. Tunu bairoa cʉ̃ mena tʉ̃goñatutuari netõjãñurõ mʉjãã ʉseanigarã. \v 26 Bairi cabero yʉre na cawiyoro, mʉjãã watoa yʉ caãno, Jesucristo caroaro yʉre cʉ̃ canetõõrĩjẽrẽ ĩñarã, mʉjãã ʉseanigarã. \p \v 27 Atore bairo mʉjããrẽ yʉ caĩrĩjẽ caãnimajũrĩjẽ niña: Caroaro ãnajẽcʉsa, Jesucristo yaye caroaro cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩcã wãmerẽ bairoa. Bairi mʉjãã tʉpʉ yʉ caetaata, o yʉ caápéricõãta cʉ̃ãrẽ, atore bairi wãme mʉjãã caãnierẽ yʉ queti tʉ̃gogaya: “Filipo macããna pʉame Jesucristo yaye queti camasãrẽ cʉ̃ canetõõrĩjẽrẽ jãnaena, jĩcã yericʉnarẽ bairo caroaro cariape cʉ̃ carotirore bairo áticõã ninucũũparã tocãnacã rʉ̃mʉa. \v 28 Tunu bairoa na pesua narẽ roro na caátigamirĩjẽrẽ uwietiuparã,” tore bairo mʉjãã na caĩrĩjẽrẽ yʉ queti tʉ̃gogaya. Mʉjãã pesua pʉame bairo mʉjãã cauwietiere ĩñarĩ, “Marĩ yasicoagarã,” ĩ tʉ̃goñagarãma. Bairo na caĩtʉ̃goñamiatacʉ̃ãrẽ, mʉjãã pʉame, “Dios marĩ netõõgʉmi,” mʉjãã ĩ tʉ̃goñamasĩgarã, mʉjãã cauwietitʉ̃goñarĩjẽ jʉ̃gori. \v 29 Mʉjãã caãnajẽ cʉtipeere cũñupĩ Dios, cʉ̃ macʉ̃ mena mʉjãã catʉ̃goñatutuaparore bairo ĩ. Baipʉa, tie jeto mee mʉjãã cũñupĩ. Cʉ̃ yarã mʉjãã caãnoi, Jesucristore bairo popiye mʉjãã cabaipee cʉ̃ãrẽ cũñupĩ. Tie roque caãnimajũrĩjẽ niña. \v 30 Yʉ, bairi mʉjãã cʉ̃ã, popiye baimirãcʉ̃ã, camasãrẽ marĩ caquetibʉjʉnetõõrĩjẽrẽ marĩ jãnaẽtĩña. Tirʉ̃mʉpʉre tutuaro mena yʉ caátore mʉjãã ĩñawʉ̃. Ãme cʉ̃ãrẽ torea bairo yʉ caáticõãninucũrĩjẽrẽ mʉjãã queti tʉ̃gorã. \c 2 \s1 La humillación y la grandeza de Cristo \p \v 1 Jesucristo pʉame caroaro mʉjãã jʉátinemoñami, mʉjãã yeri caroaro to cañajããparore bairo ĩ. Tunu mʉjããrẽ tʉ̃goñamaiñami, caroa yericʉtajere mʉjãã cacʉ̃goparore bairo ĩ. Tunu Espíritu Santo mʉjãã mena nicõãñami. Bairi mʉjãã majũ mʉjãã ãmeo maimasĩña. Cabopacarã cʉ̃ãrẽ mʉjãã ĩñamaimasĩña. \v 2 Bairo mʉjãã cabairoi, atore bairo mʉjãã caãnierẽ yʉ boya: Caroaro ãmeo maicõãninucũña. Tunu jĩcã yericʉnarẽ bairo jĩcãrõrẽ bairo mairĩ, bairi jĩcãrõrẽ bairo tʉ̃goñarĩ, jĩcãrõrẽ bairo ãnajẽcʉsa. \v 3 Tunu bairoa aperã na caátiere na netõga tʉ̃goñaeticõãña. Tunu na ĩñatuti tʉ̃goñaeticõãña. “Marĩ jeto marĩ masĩbotioya,” ĩẽna, paaya Jesucristo mʉjããrẽ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ. Mʉjãã tocãnacãʉ̃pʉa, nipetiro camasãrẽ na ĩroaya. Bairo na ĩroari, di rʉ̃mʉ ũno, “Marĩ majũ aperã netõrõ caãnimajũrã marĩ ãniña,” ĩ tʉ̃goñaeticõãña. \v 4 Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mʉjãã mena macããcʉ̃ cʉ̃ yaye caroaro cʉ̃ caãnipee jetore cʉ̃ bootʉ̃goñaeticõãto. Aperã yaye caãnipee ũnie cʉ̃ãrẽ cʉ̃ tʉ̃goñato. \p \v 5 Jesucristo caroaro cʉ̃ catʉ̃goñarĩcãrõrẽã bairo mʉjãã cʉ̃ã tʉ̃goñaña. \v 6 Bairo pʉame tʉ̃goñañupĩ Jesús: \q1 Dios macʉ̃ majũ nimicʉ̃ã, ʉmʉrecóopʉ cʉ̃ carotimasĩrĩjẽrẽ bairo ápeyupi. \q1 \v 7 Bairo Dios cʉ̃ caãnierẽ jãnacõãrĩ yua, ati yepapʉre marĩrẽ bairo rupaʉcʉtiri buiaetayupi. \q1 Cabero bʉtiácʉ́, paabojari majõcʉre bairo átiãninucũñupĩ. \q1 \v 8 Marĩrẽ bairo rupaʉcʉtiri, cʉ̃ majũã cabʉgoro macããcʉ̃rẽ bairo baiyupi. \q1 Bairo cʉ̃ pacʉ Dios cʉ̃ carotirore bairo cabai ãnirĩ pajĩãecori riayupi. \q1 Camasã na caĩñajoro bobooro roro majũ yucʉpãĩpʉ papuatuecori riayupi. \q1 \v 9 Bairo cʉ̃ cabairique jʉ̃gori tocãnacãʉ̃ buipʉ netõrõ caãnimajũʉ̃ cʉ̃ cũñupĩ Dios. \q1 Camasã tocãnacã wãme na caãmeoĩroarique netõjãñurõ caroa cʉ̃ wãmetiyupi Dios. \q1 \v 10 Bairi cʉ̃ wãmerẽ tʉ̃gorã, nipetiro caãna, Diotʉ macããna, bairi ati tuti macããna cʉ̃ã, \q1 bairi ati yepa roca macããna cʉ̃ã nipetiro rʉpopatuuri mena etanumurĩ Jesure qũĩroagarãma. \q1 \v 11 Bairi tunu ati ʉmʉrecóo nipetiro caãna, “¡Jesucristo, Quetiupaʉ, caãnimajũʉ̃ niñami!” ĩrĩ qũĩroagarãma. \q1 Bairo qũĩroari, cʉ̃ pacʉ Dios cʉ̃ãrẽ qũĩroagarãma. \s1 Los cristianos son como luces en el mundo \p \v 12 Apeyera tunu yʉ bairãrẽ bairo caãna, yʉ camairã mʉjããrẽ ñiña: Mʉjãã tʉpʉ yʉ caãno, yʉ yaye quetibʉjʉriquere caroaro mʉjãã tʉ̃goʉsawʉ. Bairi ãmerẽ cayoaropʉ mʉjããrẽ yʉ caãniweyomiatacʉ̃ãrẽ, yʉ caĩjorijere mʉjãã tʉ̃goʉsagarã. Netõjãñurõ mʉjãã catʉ̃goʉsaro yʉ boya. Mʉjãã, Dios cʉ̃ canetõõrĩcãrã ãnirĩ, mʉjããrẽ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ nʉcʉ̃bʉgorique mena tʉ̃goña jãnaeticõãña. \v 13 Dios pʉame mʉjãã yeripʉ caroaro mʉjãã catʉ̃goñapeere mʉjãã joyami. Bairo jori yua, mʉjãã jʉátinemogʉmi, nipetiro caroaro mʉjãã caátipeere mʉjãã caátipeyoparore bairo ĩ. \p \v 14 Bairi nipetirije mʉjãã capaarique cʉtiere ʉseanirĩqũẽ mena ása. Ãmeo bʉsʉpairicaro mano, jĩcãʉ̃ yericʉnarẽ bairo paaya. \v 15 Tore bairo mʉjãã capaarique cʉtiere yʉ boya, noa ũna aperã jĩcã wãme ũno mʉjãã capaarijere na cabʉsʉpaietiparore bairo ĩrã. Dios pũnaa carorije caáperãrẽ bairo ãnajẽcʉsa. Bairi ati yepa macããna carorã watoapʉ nimirãcʉ̃ã, mʉjãã roque caroaro ãnajẽcʉsa. Torecʉ, ati yepa macããna canaitĩãrõpʉ caãnarẽ bairo caãna watoa nimirãcʉ̃ã, mʉjãã pʉame ñocõã na cabusuworore bairo mʉjãã caãno ñuña. \v 16 Bairo ãna, Dios yaye quetire mʉjãã caáticõãnajẽrẽ na quetibʉjʉ masĩõña camasĩẽnarẽ. Bairo mʉjãã caquetibʉjʉmasĩõata, Jesucristo ati yepapʉ nemo cʉ̃ catunuetari rʉ̃mʉ caetaro, caroaro yʉ tʉ̃goña yerijãñagʉ, “Mʉna mee Filipo macããnarẽ na yʉ quetibʉjʉñesẽãñupã,” ñi tʉ̃goñagʉ. \v 17 Tunu Jesucristo yaye yʉ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori yʉre na capajĩãpa rʉ̃mʉ etaro baiya. Bairo cabaimiatacʉ̃ãrẽ, Dios yaye queti mʉjããrẽ yʉ caquetibʉjʉriquere tʉ̃goñarĩ, yʉ ʉseaniña. Mʉjãã pʉame tiere tʉ̃goʉsari, Jesucristo mena mʉjãã tʉ̃goñatutuaya. Bairo mʉjãã cabairijere ĩñarĩ, Dios pʉame mʉjããrẽ ĩñajesoyami. Bairi marĩ nipetiro marĩ ʉseaniña, tiere tʉ̃goñarĩ. \v 18 Bairi yʉre bairo mʉjãã cʉ̃ã ʉseanicõãña. \s1 Timoteo y Epafrodito \p \v 19 Apeyera tunu marĩ Quetiupaʉ Jesucristo cʉ̃ caborore bairo yoaro mee mʉjãã tʉpʉ cʉ̃ yʉ jogʉ Timoteore, mʉjãã caátiãnie quetire tʉ̃goʉseanigʉ. \v 20 Timoteo pʉame yʉre bairo tʉ̃goñanucũñami. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ mʉjããrẽ camaitʉ̃goñanucũʉ̃ maami. \v 21 Aperã nipetiro na yaye caãnipee jetore bonucũñama. Marĩ caátiere Jesucristo cʉ̃ carotirijere borã mee baiyama. \v 22 Merẽ Timoteore cʉ̃ mʉjãã masĩjãñuña caroaro cʉ̃ caátiãnierẽ. Dios yaye quetire caroaro yʉre cʉ̃ cajʉquetibʉjʉnemorĩjẽ cʉ̃ãrẽ mʉjãã masĩjãñuña. Yʉ macʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ ãnirĩ yʉ jʉátinemoñami Timoteo. \v 23 Bairi ato presopʉ caãcʉ̃ yʉre na caátipeere masĩpʉ, mʉjããtʉ cʉ̃ yʉ jogʉ. \v 24 Bairo ãmeacã cʉ̃ jogamicʉ̃ã, Dios cʉ̃ caborore bairo yʉ cʉ̃ã jicoquei mʉjãã tʉpʉ yʉ atíga ñitʉ̃goñaña. \p \v 25 Torea bairo marĩ yaʉ Epafrodito cʉ̃ãrẽ mʉjãã tʉpʉ cʉ̃ yʉ catunuojoro ñuña. Cʉ̃ pʉame camasãrẽ yʉ jʉquetibʉjʉnemonucũñami. Tunu yʉre bairo popiye baiyami. Bairi yʉ mʉjãã cabapacʉtirotijoricʉre ãmerẽ mʉjãã tʉpʉ cʉ̃ tunuojogʉ yʉ átiya. \v 26 Epafrodito pʉame bʉtioro mʉjãã nipetirore ĩñagayami. Tʉ̃goñarĩqũẽ paijãñuñami, cʉ̃ cariariquere mʉjãã caqueti tʉ̃goroi. \v 27 Cariapea mʉjãã tʉ̃goricarã. Riajãñuwĩ Epafrodito. Bairo riari, riayasicoabujiowĩ. Bairo cʉ̃ cabaimiatacʉ̃ãrẽ, marĩ Pacʉ Dios pʉame qũĩñamairĩ cʉ̃ catiowĩ. Yʉ cʉ̃ãrẽ ñiñamairĩ, roro cʉ̃ cabairijere ĩñarĩ nemojãñurõ cʉ̃ tʉ̃goña yapapuaeticõãto ĩ, cʉ̃ catiowĩ Dios Epafroditore. \v 28 Bairi yoaro mee patowãcãrõ mena cʉ̃ yʉ tunuojogʉ, cʉ̃ mʉjãã caĩñaʉseani tʉ̃goñatutuaparore bairo ĩ. Bairo yʉ caápata, yʉ cʉ̃ã yʉ tʉ̃goñarĩqũẽ paietigʉ. \v 29-30 Yʉ mʉjãã jʉquetibʉjʉmasĩẽtĩña, cayoaropʉ caãna ãnirĩ. Baipʉa, yʉre mʉjãã cajʉátinemorotijoricʉ pʉame caroaro yʉ jʉátinemoñami. Cʉ̃ cʉ̃ã Jesucristo yaye quetire camasãrẽ yʉ jʉquetibʉjʉnucũñami. Bairo yʉ jʉquetibʉjʉri yua, cauwiorije watoa ãnirĩ riacoabujiowĩ. Torena, mʉjãã tʉpʉ cʉ̃ caetaro, ʉseanirĩqũẽ mena cʉ̃ mʉjãã jẽnibocágarã, marĩrẽ bairo marĩ Quetiupaʉ yaʉ cʉ̃ caãnoi. Tunu bairoa nipetiro cʉ̃, Epafroditore bairo caãnarẽ na ĩroaya. \c 3 \s1 Lo verdaderamente valioso \p \v 1 Yʉ yarã, yʉ bairãrẽ bairo caãna, ãmerẽ mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉtʉsagʉ: ¡Jesucristo mena ʉseanirĩ ãnicõãña! Bairo mʉjããrẽ yʉ caĩwoaátajere tunu ãmerẽ yʉ caĩwoatunemorõ yʉre ricaati baipatowãcõẽtĩña. Tunu tore bairo yʉ caáto mʉjããrẽ ñumajũcõãña. \v 2 Bairi ricaati caquetibʉjʉrãrẽ na tʉ̃goñamasĩrĩ ãña. Na ũna, roro caána ãnirĩ, camasã na rupaʉ macããjẽrẽ na yisetarotinucũñama, “Dios yarã marĩ ãnirõã,” ĩ tʉ̃goñamirã. \v 3 Na pʉame na rupaʉ macããjẽrẽ cayisetaricarã na caãnimiatacʉ̃ãrẽ, cʉ̃ yarãrẽ bairo na ĩñaẽtĩñami Dios. Marĩ pʉame roquere cʉ̃ yarãrẽ bairo marĩ ĩñañami, cʉ̃ mena marĩ catʉ̃goñatutuarije jʉ̃gori. Bairo ãna, Espíritu Santo cʉ̃ camasĩõrĩjẽ jʉ̃gori Diore cʉ̃ marĩ ĩroaya. Tunu, “Jesucristo yarã marĩ ãniña,” ʉseanirĩqũẽ mena marĩ ĩ tʉ̃goñaña. Ape wãme, bui marĩ rupaʉ macããjẽ jʉ̃gori marĩrẽ dope bairo átimasĩã maa. \p \v 4 Baipʉa, ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, “¡Baietiya! ¡Átimasĩjãñuña marĩ rupaʉ macããjẽrẽ yisetarique!” cʉ̃ caĩata, yʉ pʉame, “Tocãnacãʉ̃ netõrõ Dios yaʉ yʉ ãniña,” ñi masĩbujioʉ, nipetiro netõrõ tie ũnierẽ caátacʉ ãnirĩ. Tocãnacã wãme jãã ñicʉ̃jãã na caroticũrĩqũẽrẽ yʉ átipeyocõãwʉ̃. ¡Tʉ̃goñijate! \v 5 Jĩcã wãmo peti itia pẽnirõ cãnacã rʉ̃mʉrĩ yʉ cabuiaricaro bero, yʉ rupaʉ macããtõrẽ yisetayupa, jãã, judío majã, jãã caátinucũrĩ wãmerẽ bairo. Bairi Israel majã yaʉ ãnirĩ, Benjamín ãnacʉ̃ ya poa pãrãmipʉ yʉ buiayupa. Bairi hebreo yaye bʉsʉ, judío majã yaʉ majũ yʉ ãniña. Yʉ pacʉ yarã, judío majã jeto ãma. Bairo tunu bʉtiácʉ́pʉ, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ caĩroari majõcʉ ãnirĩ, fariseo majã mena macããcʉ̃ yʉ ãmʉ. \v 6 Bairo caãcʉ̃ majũ ãnirĩ, Jesucristo yaye cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ catʉ̃goʉsari majã pʉamerẽ popiye na baio joroque na yʉ ápʉ. Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ di wãme ũnorẽ, “Jĩcãrõ tʉ̃ni áperiyami,” ñi masĩẽmi. \p \v 7 Bairo tirʉ̃mʉpʉre yʉ caãnajẽ cʉtajere, “Caãnimajũrĩjẽ niña,” caĩtʉ̃goñañarĩcʉ̃ nimicʉ̃ã, ãmerẽ yua, “Tie ñe wapa maa,” ñi tʉ̃goñaña. Jesucristo yaʉ pʉame ãnigʉ, tore bairo yʉ caãnajẽ cʉtajere yʉ jãnacõãwʉ̃. \v 8 Bairi yʉ Quetiupaʉ Jesucristore yʉ camasĩrĩjẽ tocãnacã wãme netõrõ caãnimajũrĩjẽ niña. Jesucristo yaʉ pʉame ãnigʉ, yʉ caãnajẽ cʉtijʉ̃gorique nipetirijere yʉ jãnapeticõãwʉ̃. “Tie ñe wapa maa,” ñi tʉ̃goñaña yʉ caãnajẽ cʉtijʉ̃goriquere. \v 9 Nipetirijere yʉ jãnapeticõãwʉ̃, cʉ̃ yaʉ majũ ãnimasĩgʉ. Bairo Jesucristo mena yʉ catʉ̃goñatutuarije jʉ̃gori, carorije wapa cacʉ̃goecʉre bairo ñiñañami Dios, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ caroaro yʉ caátie jʉ̃gori mee. Bairi ape wãme camasã netõgarã na caátigamirĩqũẽ pʉame yʉre wapa maa. \v 10 Atie pʉame niña caãnimajũrĩjẽ: Jesucristore cʉ̃ yʉ masĩgamajũcõãña bʉtioro. Jesucristo cariacoatacʉ cʉ̃ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, Dios cʉ̃ catiotutua masĩñupĩ. Tie tutuarique majũrẽã yʉ cʉ̃ã yʉ yeripʉ yʉ bomajũcõãña. Tunu yʉ cʉ̃ã ñi tʉ̃goñamasĩgaya: “‘Jesucristo mena popiye marĩ baigarã. Cʉ̃ mena marĩ baiyasigarã,’ ĩ quetibʉjʉrique dope bairo ĩgaro to ĩñati,” netõjãñurõ ñi tʉ̃goñamasĩgaya. \v 11 Bairo bairi yua, Dios cʉ̃ yarã cariacoatanarẽ tunu na cʉ̃ cacatiopa rʉ̃mʉ caetarore tʉ̃goñarĩ, yʉ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ cacatioparore yʉ coteya. \s1 La lucha por llegar a la meta \p \v 12 Bairo cotemicʉ̃ã, “Ãmerẽ yʉ caátie Dios cʉ̃ caborijere ñe ũnie rʉsaeto yʉ átipeyocõãwʉ̃,” mʉjããrẽ ñiẽtĩña. Baipʉa, tiere jĩcãrõ tʉ̃ni átipeyogʉ yʉ baiya. Mai, caãnijʉ̃goripaʉpʉ Jesús pʉame yʉ netõõwĩ, yʉre cʉ̃ caátiroticũrĩqũẽrẽ bairo yʉ caátipeyoparore bairo ĩ. \v 13 Yʉ yarã, “Yʉ majũã ñe ũnie caroaro yʉ caátie rʉsaeto,” ñiẽtĩña. Bairo pʉame ñi tʉ̃goñaña: Tirʉ̃mʉpʉre yʉ caãnajẽ cʉtajere yʉ majũã yʉ masiritiya. Pʉgani cãrõ tiere yʉ tʉ̃goñanemoetigʉ yua. Caroaro yʉ caátipee pʉame roquere yʉ tʉ̃goñajʉ̃goyeticõã ninucũña. \v 14 Bairi caatʉeperi majõcʉ premiorẽ ñegʉ, bʉtioro wẽpʉ̃rõ mena cʉ̃ caátore bairo yʉ cʉ̃ã bʉtioro yʉ átiya Dios yaye yʉre cʉ̃ caátiroticũrĩqũẽrẽ. Bairo yʉ caáto yua, Jesucristo jʉ̃gori yʉ cawapatapee Dios yʉre cʉ̃ cajogarijere yʉ jogʉmi. \p \v 15 Marĩ nipetiro Jesucristo yaye quetire caroaro catʉ̃goʉsarã yʉ caĩrõrẽ bairo marĩ catʉ̃goñarõ boya. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mʉjãã mena macããcʉ̃ ricaati cʉ̃ catʉ̃goñaata, Dios pʉame caroare cʉ̃ masĩõgʉmi. \v 16 Bairo pʉame ñuña marĩrẽ: Jesucristo yaye cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩqũẽ marĩ catʉ̃goʉsajʉ̃goricarore bairo marĩ caáticõãno boya. \p \v 17 Yʉ yarã, yʉ bairãrẽ bairo caãna, yʉ caátiãnierẽ bairo ãnajẽcʉsa mʉjãã cʉ̃ã. Tunu noa ũna mʉjããrẽ jãã caátiroticũrĩqũẽrẽ bairo caána cʉ̃ãrẽ na ĩñacõrĩ caroaro ãnajẽcʉsa. \v 18 Aperã pʉame roque caroaro ãmerĩñama. Na cabairijere jĩcãni mee, capee majũ mʉjãã yʉ quetibʉjʉmiwʉ̃. Ãmerẽ tunu tie na caátiãnierẽ tʉ̃goña yapapuari, caapee oco umayurique mena mʉjããrẽ ñinemoña tunu: Naa, bairo baiãna, “Jesucristo yucʉpãĩpʉ cʉ̃ cariarique dope bairo átimasĩã maa,” caĩrãrẽ bairo baicõã niñama. \v 19 Na pʉame na caátiãnijesorije jetore bʉtioro tʉ̃goñañama. Tunu bairoa roro na caátiere bobotʉ̃goñapeerea, tiere átibotioãniñama. Ati yepa macããjẽ jetore bʉtioro tʉ̃goñañama. Bairo caáticõãna ãnirĩ yua, cabero yasiricaropʉ ágarãma. \v 20 Marĩ pʉame roque ʉmʉrecóopʉ caãniparã marĩ ãniña. Tunu bairoa marĩrẽ canetõʉ̃, Jesucristo, ʉmʉrecóopʉ caãniatacʉ nemo cʉ̃ catunuetarore caroaro cʉ̃ marĩ ãnicotegarã. \v 21 Bairo etaʉ yua, marĩ rupaʉ, cañueti rupaʉre wasoagʉmi, cʉ̃ rupaʉ caroa rupaʉre bairo marĩ cacʉ̃goparore bairo ĩ. Ati ʉmʉrecóo macããjẽ nipetirijere carotimasĩ ãnirĩ bairo marĩ átigʉmi. \c 4 \s1 Alégrense siempre en el Señor \p \v 1 Tore bairo cabaiãnio, yʉ bairãrẽ bairo caãna, yʉ camairã, bʉtioro majũ yʉ caĩñagarã, atore bairo mʉjããrẽ ñiña: Ʉseanio joroque yʉ mʉjãã átiya. Jesucristo mena mʉjãã caãnicõãnierẽ tʉ̃goñarĩ, “Yʉ paarique yasietigaro,” ñi tʉ̃goñatutuajãñuña. Bairi, bairo jeto áticõãnajẽcʉsa: “Jesucristore cʉ̃ tʉ̃goʉsajãnaeticõãña,” ñiña. \p \v 2 Apeyera tunu mʉjãã mena macããna rõmirĩ Evodia, bairi Síntique cʉ̃ãrẽ ñiña: Mʉjãã, pʉgarãpʉa marĩ Quetiupaʉ yarã rõmirĩ ãnirĩ jĩcã yeri pũnacʉnarẽ bairo tʉ̃goñarĩqũẽcʉsa. \v 3 Mʉ cʉ̃ã, yʉ bapa, yʉ mena caroaro caquetibʉjʉricʉ, bairo mʉ caátipee yʉ boya: Evodia, bairi Síntique cʉ̃ãrẽ na jʉása. Caroa ãnajẽ pʉamerẽ na quetibʉjʉya. Na pʉame popiye baimirãcʉ̃ã, camasãrẽ yʉ jʉquetibʉjʉnemonucũwã Dios na cʉ̃ canetõõrĩjẽ quetire. Clemente mena, bairi aperã yʉre cajʉátinemorã mena cʉ̃ã camasãrẽ yʉ jʉquetibʉjʉnemonucũwã. Na cʉ̃ã Dios mena cacatiãniparãrẽ woaturica tutipʉ merẽ cawoatuecoricarã niñama. \p \v 4 Bairi tocãnacã rʉ̃mʉa, “Marĩ Quetiupaʉ yaʉ yʉ ãniña,” ĩ tʉ̃goña ʉseanicõãña. Mʉjããrẽ ñinemoña: ¡Ʉseanicõãña! \v 5 Tunu bairoa caroaro nʉcʉ̃bʉgorique mena ãnajẽcʉsa, “Cañurã niñama,” aperãrẽ na mʉjãã caĩeconucũparore bairo, ĩrã. Marĩ Quetiupaʉ pʉame yoaro mee atígʉmi ati yepapʉre. \p \v 6 Bairi ati ʉmʉrecóo cabaipee jĩcã wãme ũnoacãrẽ tʉ̃goñarĩqũẽ paipatowãcãẽtĩcõãña. Dios pʉamerẽ cʉ̃ jẽniña nipetirije ati ʉmʉrecóo cabaipeere. Tunu jẽni yaparorã, “Dios, jãã mena mʉ ñujãñuña,” qũĩña. \v 7 Bairo mʉjãã caátiãmata, Dios pʉame caroa yeri pũna cʉtajere mʉjãã jogʉmi. Tie cʉ̃ cajorije pʉamerẽ ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ tʉ̃gomasĩ peyoetigʉmi, netõjãñurõ caroa majũ caãnoi. Bairi mʉjãã, caroa yeri pũna cacʉ̃gorã ãnirĩ mʉjãã tʉ̃goñatutuacõã ninucũgarã. Jesucristo yarã ãnirĩ bairoa mʉjãã baicõã ninucũgarã. \s1 Piensen en todo lo que es bueno \p \v 8 Bairi yʉ bairãrẽ bairo caãna atore bairo mʉjããrẽ ñitʉsagʉ: Nipetirije cariape caãnierẽ, bairi tunu nipetirije marĩ canʉcʉ̃bʉgorije ũnie cʉ̃ãrẽ cariape tʉ̃goñaña. Nipetirije cariape marĩ caátie cʉ̃ãrẽ tʉ̃goñaña. Tunu jĩcã wãmeacã ũno roro tʉ̃goña asueticõãña. Tunu nipetirije ãmeo maitʉ̃goñarĩqũẽ, bairi tunu, “Cañurĩjẽ niña,” nipetirije camasã na caĩtʉ̃goñarĩjẽ cʉ̃ãrẽ tʉ̃goñaña. Tunu nipetirije nocãrõ caroa ũnie, bairi tunu caroa mʉjããrẽ Dios cʉ̃ caátiere cʉ̃ mʉjãã catʉ̃goñabasapeopee cʉ̃ãrẽ tʉ̃goñaña. \p \v 9 Bairi mʉjããrẽ yʉ caquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ bairo áticõãña. Mʉjãã, yʉ caĩrĩqũẽrẽ catʉ̃goricarã ãnirĩ, bairi yʉ caátajere caĩñarĩcãrã ãnirĩ bairo ása. Bairo mʉjãã caátiãno, Dios, caroa yeri pũna cʉtajere cajoʉ pʉame mʉjãã mena ãnicõã nigʉmi. \s1 Ofrendas de los filipenses para Pablo \p \v 10 Apeyera tunu nemorõ yʉre mʉjãã catʉ̃goñarõĩ yʉ ʉseanijãñuña. Yʉ cabopacarijere masĩrĩ yʉ mʉjãã jʉátigayupa. Baipʉa, “Yʉ mʉjãã masiriticoasupa,” ĩ mee ñiña. “Yʉ mʉjãã cajʉátibujiopee pʉame manatõ,” ĩ pʉame roque ñiña. \v 11 Tunu bopacari mʉjããrẽ jẽnirẽ bairo ĩ mee ñiña. Noo yʉ cacʉ̃gorijeaca mena tocãrõã yʉ ʉseanimasĩña. \v 12 Jĩcã rʉ̃mʉ bopacaʉ majũ yʉ ãmʉ. Ape rʉ̃mʉ pairo netõrõ yʉ cʉ̃gowʉ. Bairi noo cabairije watoa yʉ ãnicõã masĩña. Queyari ʉgarique cʉ̃goecʉ cʉ̃ã, o pairo ʉgarique cʉ̃goʉ cʉ̃ã yʉ ãnicõã masĩña. \v 13 Noo tocãnacã wãme cabairo yʉ nʉcãcõã nimasĩña, Jesucristo yʉre tʉ̃goñatutuarique cʉ̃ cajoroi. \v 14 Bairo yʉ cabaiãnimasĩmiatacʉ̃ãrẽ, mʉjãã pʉame yʉ cacʉ̃goetipaʉre yʉ mʉjãã jʉápʉ. Bairo mʉjãã caáto ñujãñuña. \p \v 15 Mʉjãã ya yepa Macedoniapʉ caãniatacʉ yʉ cawitiro bero, Dios camasãrẽ cʉ̃ canetõõrĩjẽ quetire yʉ caquetibʉjʉñesẽãjʉ̃goripaʉpʉ, mʉjãã, Filipo macããna jeto yʉ mʉjãã jʉápʉ. Mʉjãã, Jesucristo yaye quetire yʉ caquetibʉjʉriquere tʉ̃goʉseanirã, yʉ mʉjãã joyupa yʉre carʉsarijere. \v 16 Tunu bairoa Tesalónica macãpʉ yʉ caãno, jĩcãni mee yʉ mʉjãã jonemoñupã tunu yʉre carʉsarijere. \v 17 “Yʉre mʉjãã cajorijere caĩñajoʉre bairo yʉ ãniña,” ĩ mee ñiña. “Dios marĩrẽ cʉ̃ caĩñabeseri rʉ̃mʉ caetaro mʉjããrẽ caroare cʉ̃ cajopee netõjãñurõ to ãmarõ, yʉre mʉjãã cajorije jʉ̃gori,” ĩgʉ ñiña. \v 18 Merẽ yʉ mʉjãã cajoriquere yʉ cʉ̃gopeyocõãña. Bairi yʉ caborije netõrõ yʉ cʉ̃goya. Epafrodito mena yʉre mʉjãã cajorique mena yʉ caborije netõrõ yʉ cʉ̃goya ãmerẽ yua. Yʉre mʉjãã cajorique pʉame werea ũnie caroa cajʉtiñurĩjẽ mena Diore altar mesapʉ na cajoemʉgõjorijere bairo baiya. \v 19 Bairi Jesucristo yarã mʉjãã caãnoi, marĩ pacʉ Dios pʉame nipetirije mʉjããrẽ carʉsarijere jogʉmi pairo majũ, pairo cacʉ̃goʉ ãnirĩ. \p \v 20 Bairi atore bairo ñiña: ¡To petieticõãto marĩ Pacʉ Diore cʉ̃ marĩ cabasapeorije! Bairoa to baiáto. \s1 Saludos finales \p \v 21 Bairi yʉ ñurotijoya mʉjãã nipetiro Dios yarã, Jesucristo yaye quetire catʉ̃goʉsarãrẽ. Tunu bairoa marĩ yarã yʉ mena caãna cʉ̃ã mʉjãã ñurotijoyama. \v 22 Torea bairo nipetiro ato macããna Dios yarã, bairi quetiupaʉ emperador romano paabojari majã cʉ̃ã mʉjãã ñurotijoyama. \p \v 23 Marĩ Quetiupaʉ Jesucristo mʉjãã nipetirore caroare cʉ̃ jonemoáto. \p Tocãrõã niña atie queti yʉ cawoaturije.