\id EPH - Carapana NT -Colombia 2009 (DBL -2013) \h EFESIOS \toc1 Carta de San Pablo a los Efesios \toc2 Efesios \toc3 Ef \mt2 Carta de San Pablo a los \mt1 EFESIOS \c 1 \s1 Saludo \p \v 1 Yʉ, Pablo cawãmecʉcʉ, Dios yʉre cʉ̃ cabeserique jʉ̃gori Jesucristo yaye quetire cʉ̃ caquetibʉjʉrotijoricʉ, apóstol yʉ ãniña ati cartare caquetibʉjʉwoajoʉ. Mʉjãã, Efeso macã macããna Dios yarã, bairi tunu Jesucristo mena catʉ̃goñatutuarãrẽ mʉjãã yʉ quetibʉjʉ woajoya ati carta mena. \v 2 Bairi caãnijʉ̃goro atore bairo mʉjããrẽ ñiña: Marĩ Pacʉ Dios, bairi marĩ Quetiupaʉ Jesucristo mena caroare mʉjãã na jonemoáto. Tunu bairoa caroa yericʉtaje cʉ̃ãrẽ na jonemoáto, ñiña. \s1 Bendiciones espirituales en Cristo \p \v 3 Dios pʉame cañuʉ caroʉ́ majũ niñami. Marĩ Quetiupaʉ Jesús pacʉ ñumajũcõãñami. Caroare marĩ jowĩ. Jesucristo yarã marĩ caãnoi, ʉmʉrecóo macããjẽ tocãnacã wãmerẽ marĩ jowĩ caroare. \v 4 Tirʉ̃mʉpʉ, ati ʉmʉrecóore cʉ̃ caátiparo jʉ̃goyepʉa, merẽ marĩrẽ masĩ yerijãñupĩ Dios. Marĩ caãnipeere merẽ masĩ yerijãñupĩ. Bairo masĩrĩ yua, marĩ beseyupi. “Yʉ yarã majũ na ãnio joroque na yʉ átigʉ,” ĩ tʉ̃goñañupĩ Dios marĩ cabaipeere. Carorije cawapa cʉ̃goenarẽ bairo na ãmarõ ĩ, marĩ cũjʉ̃goyupi. \v 5 Bairo marĩrẽ mairĩ, caroaro marĩ caãnipeere cũjʉ̃goyupi. “Yʉ pũnaarẽ bairo na ãnio joroque na yʉ átigʉ,” ĩ tʉ̃goñajʉ̃goyupi. “Yʉ macʉ̃ popiye cʉ̃ cabaipee jʉ̃gori bairo na yʉ átigʉ, yʉ cabojʉ̃goricarore bairo yua,” ĩ tʉ̃goña jʉ̃goyeticũjʉ̃goyupi. \v 6 Bairo bairi marĩ pʉame nocãrõ majũ caroaro marĩrẽ cʉ̃ caátiere tʉ̃goñarĩ yua, cʉ̃ marĩ basapeoya. Cʉ̃ macʉ̃ mena macããna marĩ ãnio joroque marĩ ásupi. Bairi cʉ̃ marĩ basapeonucũña. \v 7 Bairo marĩrẽ bʉtioro mairĩ, cʉ̃ macʉ̃ cʉ̃ cariarique jʉ̃gori marĩ netõõñupĩ. Tie jʉ̃gori roro marĩ caátie wapare marĩ masiriyobojayupi. \v 8 Caroaro majũ marĩ ĩñoñupĩ Dios marĩrẽ cʉ̃ camairĩjẽrẽ. Marĩ catʉ̃goñarĩjẽ, bairi marĩ camasĩpee cʉ̃ãrẽ nipetirijere marĩ joyupi. \v 9-10 Mai, atie tirʉ̃mʉpʉ macããna camasã na camasĩẽtãjẽrẽ ãme roquere marĩ masĩõ joroque átiyami. Caroaro cariape cʉ̃ caátipeere marĩ masĩõñami. Atie niña cʉ̃ caátipee: Jĩcã rʉ̃mʉ Dios cʉ̃ cabeserica rʉ̃mʉ caetaro cʉ̃ macʉ̃ Jesucristore carotimasĩpeticõãʉ̃rẽ bairo cʉ̃ jogʉmi. Jesús pʉame nipetiro ati yepa macããna cʉ̃ãrẽ, jõbui ʉmʉrecóo macããna cʉ̃ãrẽ, cacatirã nipetirore na rotimasĩpeti peyocõãgʉmi yua, Dios cʉ̃ cabeserica rʉ̃mʉ caetaro. Bairoa niña cariape cʉ̃ caátipee yua. \p \v 11 Jãã, judío majã, Jesucristore cariape jãã catʉ̃goʉsaro jʉ̃gori caroare jãã jojʉ̃goyupi Dios. Cajʉ̃goyepʉa bairo cʉ̃ cacʉ̃goparãrẽ bairo jãã cũjʉ̃goyupi, cʉ̃ yeripʉ cʉ̃ catʉ̃goñajʉ̃goyetiricarorea bairo. \v 12 Bairi Dios pʉame cʉ̃rẽ jãã cabasapeorore boyupi. Jãã, Jesucristo mena catʉ̃goñatutuajʉ̃goricarãrẽ nocãrõ caroaro majũ jããrẽ cʉ̃ caátie jʉ̃gori cʉ̃rẽ jãã cabasapeorore boyupi Dios. \v 13 Jãã bero mʉjãã cʉ̃ã mʉjãã tʉ̃gowʉ roro mʉjãã cabairijere cʉ̃ canetõõrĩqũẽ quetire. Bairo tiere tʉ̃gori yua, Jesucristo mena mʉjãã tʉ̃goña tutuajʉ̃gowʉ mʉjãã cʉ̃ã. Bairo mʉjãã cabairoi, Dios pʉame cʉ̃ yarã majũ mʉjãã ãnio joroque ásupi. Bairi, Espíritu Santo, cʉ̃ Yeri majũrẽ joyupi mʉjãã yeripʉre, “¡Cʉ̃ yarã marĩ ãniña!” mʉjãã caĩmasĩparore bairo ĩ. Cʉ̃ caĩjʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽã bairo mʉjãã cʉ̃ãrẽ ásupi. \v 14 Cʉ̃ Yeri, Espíritu Santore marĩ yeripʉ ñajããõ joroque ásupi Dios, atore bairo marĩ caĩmasĩparore bairo ĩ: “Caroaro marĩ qũẽnogʉmi Dios. Marĩ, cʉ̃ yarãrẽ, marĩ netõõpeyocõãgʉmi cʉ̃ caĩrĩcãrõrẽã bairo.” Tie nocãrõ caroaro majũ marĩrẽ cʉ̃ canetõõpeere tʉ̃goñarĩ yua, cʉ̃ marĩ cabasapeoro boya. \s1 Pablo pide a Dios que dé sabiduría a los creyentes \p \v 15-16 Bairo mʉjãã cabairijere yʉ tʉ̃goya: “Efeso macããna pʉame Jesucristo mena tʉ̃goñatutuanemoñama. Tunu bairi, marĩ yarã nipetirore na jʉátinemoñama,” ĩrĩqũẽrẽ yʉ tʉ̃goya. Bairi Diopʉre, “Jãã mena mʉ ñujãñuña,” cʉ̃ ñinucũña, caroaro mʉjãã caátiãnierẽ tʉ̃gori. \v 17 Ape wãmerã marĩ Quetiupaʉ Jesucristo Pacʉ, nocãrõ caroʉ́ majũrẽ atore bairo mʉjãã ñi jẽnibojaya: “Masĩrĩqũẽ caroa majũrẽ Efeso macããnarẽ na jonemoña narẽ mʉ camasĩõgarijere. Bairi tunu mʉ caátiãnierẽ nemojãñurõ na camasĩrõ ñuña,” ñi jẽnibojaya mʉjããrẽ. \v 18 Tunu bairoa mʉjãã yeripʉ tʉ̃goñamasĩrĩqũẽ Dios cʉ̃ cajoro boʉ, mʉjããrẽ yʉ jẽnibojanucũña Diopʉre, “Cʉ̃ cabesericarã ãnirĩ nocãrõ majũ caroaro ñe ũnie rʉsaeto Jesucristo cʉ̃ caãnorẽ bairo marĩ ãnimasĩña,” mʉjãã caĩtʉ̃goñamasĩparore bairo ĩ. Tunu bairoa nocãrõ caroa majũ to ãniñati Dios cʉ̃ yarãrẽ caroaro cʉ̃ caátipee cʉ̃ãrẽ mʉjãã camasĩparore bairo ĩ, mʉjããrẽ yʉ jẽnibojanucũña Diopʉre. \v 19 Tunu bairoa nocãrõ majũ pairo ñe ũnie rʉsaeto Dios cʉ̃ caátimasĩrĩjẽrẽ mʉjãã catʉ̃goñamasĩparore bairo ĩ, mʉjããrẽ yʉ jẽnibojanucũña Diopʉre. Marĩ, Jesucristo yaye quetire catʉ̃goʉsari majã ãnirĩ, catʉ̃goñatutuarã marĩ ãniña tie marĩpʉre cʉ̃ caátimasĩõjorije jʉ̃gori. Merẽ marĩ ĩñoñupĩ Dios nocãrõ pairo cʉ̃ caátimasĩrĩjẽrẽ. \v 20 Tie menaina jʉ̃gori cʉ̃ macʉ̃rẽ cʉ̃ catioyupi. Bairo Jesucristore cʉ̃ catio yaparori bero, ʉmʉrecóopʉ cʉ̃ ruirotiyupi. Cʉ̃tʉ cariape nʉgõã carotimasĩruiricaropʉ cʉ̃ ruirotiyupi Dios nocãrõ pairo cʉ̃ caátimasĩrĩjẽ jʉ̃gori. \v 21 Bairi carotimasĩmajũʉ̃rẽ bairo cʉ̃ cũñupĩ Dios cʉ̃ macʉ̃ Jesucristore. Ati ʉmʉrecóo quetiuparã tocãnacãʉ̃ netõrõ carotimasĩrẽ bairo cʉ̃ cũñupĩ Dios. Ati yʉtea macããna, ape yʉtea macããna cʉ̃ãrẽ nipetiro quetiuparã marĩ cawãmetirã netõrõ carotimasĩrẽ bairo cʉ̃ cũñupĩ Dios cʉ̃ macʉ̃rẽ. \v 22 Bairi yua, nipetirije ati ʉmʉrecóo caãnie caãno cãrõ carotimasĩ quetiupaʉ majũrẽ bairo cʉ̃ cũñupĩ Dios Jesure. Tunu marĩ, Dios yarã, cʉ̃ caĩroari poa macããnarẽ cajʉ̃goãcʉ̃rẽ bairo cʉ̃ cũñupĩ. \v 23 Marĩ nipetiro Jesucristore caĩroarã, jĩcã poa macããna, jĩcã rupaʉre bairo caãna marĩ ãniña. Bairo marĩ caãnoi, Jesucristo pʉame marĩ rʉpoare bairo caãcʉ̃ niñami, caroaro cariape tʉ̃goñarĩqũẽrẽ cajoʉ ãnirĩ. Marĩ mena cʉ̃ caãnie jʉ̃gori marĩ ãnimasĩcõãña. Tunu bairoa cʉ̃ pʉame nipetirijepʉa nijesapeticoayami. \c 2 \s1 Salvos por el amor de Dios \p \v 1 Mʉjãã, Efeso macããna, mʉjãã canetõparo jʉ̃goye carorije jetore mʉjãã átiãninucũñupã. Bairi rorije mʉjãã caátaje jʉ̃gori yeri capetietiere mʉjãã cʉ̃goesupa. Cabaiyasiricarã ãnanarẽ bairo caãna mʉjãã ãñupã mai. \v 2 Aperã ati yepa macããna Diore catʉ̃goʉsaenarẽ bairo mʉjãã átiãninucũñupã. Tunu bairoa ati ʉmʉrecóo macããcʉ̃ wãtĩ carotimasĩ cʉ̃ carotirore bairo jeto mʉjãã átiãninucũñupã. Wãtĩ pʉame, Dios yaye cʉ̃ carotirijere catʉ̃gogaenarẽ rorije na cajʉ̃goátirotiãcʉ̃ niñami. \v 3 Tirʉ̃mʉpʉre marĩã nipetiro bairo jeto marĩ átiãninucũwʉ̃. Marĩ caborore bairo jeto marĩ ápʉ. Tunu bairoa roro marĩ rupaʉ nipetiro wãme carorijere caborore bairo jeto marĩ ápʉ. Roro marĩ catʉ̃goñarĩjẽ mena bairo marĩ átinucũwʉ̃. Bairo caátiãna ãnirĩ, aperã roro caánarẽ Dios cʉ̃ caátatore bairo marĩ cʉ̃ã roro majũ marĩ átiecobujioyupa. \v 4-5 Marĩ carorije wapa jʉ̃gori yeri capetietiere marĩ cʉ̃goepʉ. Cabaiyasiricarã ãnanarẽ bairo marĩ ãmʉ mai. Bairo marĩ cabairipaʉ Dios pʉame, nocãrõ pairo camaimasĩ ãnirĩ marĩ ĩñamaiwĩ. Bairo ĩñamairĩ yua, marĩ netõõwĩ. Jesucristo yarã marĩ caãnoi, cawãma yeri pũna capetietie majũrẽ marĩ jowĩ. \v 6 Tunu bairoa Dios pʉame Jesucristo yarã marĩ caãnoi, cʉ̃ cacatioricarãrẽ bairo caãna marĩ ãnio joroque ásupi. Ʉmʉrecóopʉ Jesús mena caruirãrẽ bairo marĩ ãnio joroque marĩ ásupi Dios. \v 7 Bairi ape tuti macããna, ape tuti macããna nipetiropʉa, Jesucristo mena marĩ caãnie jʉ̃gori bʉtioro marĩrẽ cʉ̃ camairĩjẽrẽ, bairi tunu nocãrõ caroaro marĩrẽ cʉ̃ caátie cʉ̃ãrẽ na camasĩparore bairo ĩ, bairo marĩ ásupi Dios. \v 8-9 Bairo marĩrẽ cʉ̃ camairĩjẽ jʉ̃gori marĩ netõõñupĩ, cʉ̃ mena catʉ̃goñatutuarã marĩ caãnoi. Marĩ majũã caroa wãmerẽ marĩ caátie jʉ̃gori mee, Dios marĩrẽ mairĩ jĩcã nʉgõã cʉ̃ caátigarije jʉ̃gori roque marĩ netõõñupĩ. Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, “Yʉ majũã caroare átiri yʉ netõwʉ̃,” caĩmasĩ maami. \v 10 Dios cʉ̃ caqũẽnorĩcãrã marĩ ãniña. Bairi Jesucristo yarã marĩ ãnio joroque marĩ ásupi, caroa wãmerẽ marĩ caátimasĩparore bairo ĩ. Tirʉ̃mʉpʉa bairo marĩ caátiãnipeere bojʉ̃goyupi. \s1 La paz que tenemos por medio de Cristo \p \v 11 Bairo bairi, Efeso macããna, mʉjãã caátiãnajẽrẽ masiritieticõãña. Judío majã caãmerã mʉjãã caãnoi, judío majã pʉame mʉjããrẽ ĩroaema. Caʉ̃mʉarẽ na rupaʉ macããjẽrẽ cayisetarotiricarã pʉame mʉjããrẽ, “Dios yarã mee moena, na rupaʉ macããjẽrẽ cayisetarotiena,” mʉjããrẽ ĩepewã. \v 12 Tiwatoare Jesucristore cʉ̃ mʉjãã masĩẽpʉ̃. Israel yepa macããna, Diore caĩroarã jĩcããrã ũna mena macããna mʉjãã ãmewʉ̃. Dios yaye quetire mʉjãã tʉ̃goepʉ. Tunu bairoa, “Camasãrẽ na yʉ netõõgʉ,” cʉ̃ caĩquetibʉjʉjʉ̃goyeticũrĩqũẽ cʉ̃ãrẽ mʉjãã masĩẽpʉ̃. Bairo ati yepapʉ Diore masĩẽna caãna ãnirĩ, marĩrẽ canetõõpaʉ cʉ̃ caetapeere mʉjãã masĩẽpʉ̃. \v 13 Bairo tirʉ̃mʉpʉre nocãrõ majũ Diore camasĩẽtãna nimirãcʉ̃ã, ãmerẽ yua, Jesucristo yarã ãnirĩ cʉ̃ mʉjãã masĩjãñuña. Jesucristo yucʉpãĩpʉ cʉ̃ cariarique jʉ̃gori, cʉ̃tʉ caãniparã mʉjãã ãnio joroque ásupi. \p \v 14 Apeyera tunu Jesús pʉame marĩ caãmeoterijere cajãnaoʉ niñami. Bairo caãcʉ̃ ãnirĩ, jãã judío majã, mʉjãã judío majã caãmerã cʉ̃ã jĩcã majãrẽ bairo marĩ ãnio joroque marĩ ásupi. Marĩ caãmeoterijere marĩ jãnao joroque ásupi. \v 15 Tunu bairoa yucʉpãĩpʉ cʉ̃ cariarique jʉ̃gori, jãã, judío majã ñicʉ̃jãã ãnana, jããrẽ na caroticũrĩqũẽ jããrẽ dope bairo caátimasĩẽtĩẽrẽ bairo to ãnio joroque ásupi. Bairo áti yaparori bero, judío majã, bairi judío majã caãmerã cʉ̃ã jĩcã majãrẽ bairo marĩ ãnio joroque marĩ ásupi cawãma poa majũ, cʉ̃ ya poa macããna yua. Bairo ácʉ, jĩcã yericʉnarẽ bairo marĩ ásupi. \v 16 Jesús pʉame yucʉpãĩpʉ cʉ̃ cariarique jʉ̃gori judío majã, judío majã caãmerã cʉ̃ã, roro marĩ caãmeoterijere marĩ jãnao joroque marĩ ásupi. Tunu bairoa Dios mena caroaro marĩ ãnio joroque ásupi. Bairo ácʉ, judío majã, judío majã caãmerã cʉ̃ã jĩcãʉ̃ pũnaarẽ bairo caãna, marĩ ãnio joroque ásupi. \p \v 17 Jesucristo pʉame Dios mena jĩcã yericʉnarẽ bairo marĩ caãnimasĩpeere quetibʉjʉ acʉ́ asúpi ati yepapʉre. Mʉjãã, judío majã caãmerã, nocãrõ Diore camasĩẽnarẽ, bairi jãã, judío majã Diore camasĩjʉ̃goricarã cʉ̃ãrẽ Dios mena jĩcã yericʉnarẽ bairo marĩ caãnimasĩpeere quetibʉjʉ acʉ́ asúpi. \v 18 Bairi Jesucristo marĩrẽ cʉ̃ cajʉátinemorĩqũẽ jʉ̃gori, pʉga poapʉa marĩ Pacʉ Diore jĩcãrõ cʉ̃ mena marĩ bʉsʉmasĩña. Espíritu Santore marĩrẽ Jesús cʉ̃ cajoricʉ jĩcãʉ̃ jʉ̃gori Dios mena marĩ bʉsʉmasĩña. \p \v 19 Bairo bairi yua, mʉjãã, judío majã caãmerã, ape yepa macããna nimirãcʉ̃ã, Dios ya yepa macããnarẽ bairo mʉjãã tuaya Dios cʉ̃ caĩñajoro. Bairi judío majãrẽ Dios caroaro cʉ̃ caátorea bairo mʉjãã cʉ̃ã caroaro cʉ̃ caátiparã majũ mʉjãã ãniña. Cʉ̃ yarã, cʉ̃ caĩroari poa mena macããna mʉjãã ãniña ãme roquere yua. \v 20 Wii qũẽnogarã, caãnijʉ̃goro yepapʉ cũnucũñama camasã ʉ̃tã rupaa capaca rupaare. Mai, ti wii caãnitupapaʉ caroa majũrẽ cũjʉ̃gonucũñama. Tia pʉame cõñajʉ̃gorica niña, ti wii caroaro cariape qũẽnogarã. Cabero ape rupaa, ape rupaa peowãmʉánucũñama, ti wiire qũẽno yaparogarã yua. Jãã, apóstolea majã, bairi profeta majã cʉ̃ã mʉjããrẽ caroa quetire caquetibʉjʉrã ãnirĩ, ti wiipʉre na cacũjʉ̃goriquere bairo caãna jãã ãniña. Jesucristo pʉame, marĩrẽ caroaro cariape caquetibʉjʉ ãnirĩ, ti wiire na cacõñajʉ̃gorica majũrẽ bairo caãcʉ̃ niñami. Mʉjãã pʉame, cʉ̃rẽ catʉ̃goʉsarã menarẽ caãninemonucũrã ãnirĩ yua, ti wii na capeowãmʉátajere bairo caãna mʉjãã ãniña. \v 21-22 Tunu bairoa wii qũẽnorĩ majõcʉ pʉame ti wii ʉ̃tã rupaare caroaro mena peowãmʉáti, caroa wii templo wiire bairo qũẽnoñami. Tore bairo Jesucristo pʉame cʉ̃ã ape poa, ape poa, tocãnacã poa macããnarẽ jĩcã poa macããnarẽ bairo na ãnio joroque átiyami, cʉ̃rẽ catʉ̃goʉsari majã, cʉ̃ ya poa macããnarẽ. Bairi mʉjãã cʉ̃ã Jesucristo yarã mʉjãã caãnie jʉ̃gori templo wiire ʉ̃tã rupaare jĩcãrõ tʉ̃ni na capeowãmʉátore bairo caãna mʉjãã ãniña. Tunu bairoa Dios, templo wiipʉ cʉ̃ caãnorẽã bairo Espíritu Santo cʉ̃ã marĩ watoapʉ nicõãñami. \c 3 \s1 Pablo encargado de llevar el evangelio a los no judíos \p \v 1 Bairo bairi yʉ, Pablo, mʉjãã, judío majã caãmerãrẽ Jesucristo yʉ cʉ̃ cajʉátinemorotiro jʉ̃gori, preso jorica wiipʉ yʉ ãniña ãmerẽ. \v 2 Tunu bairoa merẽ atore bairo mʉjãã camasĩrõ ñuña: Mʉjããrẽ camai ãnirĩ, Dios pʉame mʉjããrẽ yʉ jʉátinemo roticũwĩ. \v 3 Cʉ̃ pʉame tirʉ̃mʉpʉre camasãrẽ cʉ̃ caátipee nipetirijere na masĩõẽsupi. Ati rʉ̃mʉrĩ roquere tiere yʉ masĩõ joroque ámi, judío majã caãmerã cʉ̃ãrẽ cʉ̃ canetõõpeere. Tiere merẽ petoaca mʉjãã yʉ quetibʉjʉ woajowʉ. \v 4 Atiere yʉ caquetijori pũrõrẽ bueri, mʉjãã masĩgarã atie, Dios yʉre cʉ̃ camasĩõrĩqũẽrẽ. \v 5 Tirʉ̃mʉpʉre ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃rẽ atie cʉ̃ caátipeere na masĩõẽsupi Dios ape tuti caãnanarẽ. Ati rʉ̃mʉrĩ roquere, jãã, cʉ̃ cabesericarã apóstolea majãrẽ, bairi profeta majã cʉ̃ãrẽ jãã masĩõñupĩ Dios atiere cʉ̃ Yeri, Espíritu Santo jʉ̃gori. \v 6 Atie niña camasã na camasĩẽtãjẽ ãme roque Dios cʉ̃ camasĩõgarije: Ãmerẽ judío majã jeto mee cʉ̃gogarãma Dios cʉ̃ pũnaarẽ caroare cʉ̃ cajopeere. Judío majã caãmerã cʉ̃ã bairo jĩcãrõ tʉ̃nia cʉ̃gogarãma, caroa queti Jesucristo na cʉ̃ canetõõbojariquere na catʉ̃goʉsaro jʉ̃gori. Na cʉ̃ã cʉ̃ ya poa macããna niñama. Bairi, “Caroaro na yʉ átigʉ Jesucristore catʉ̃goʉsarãrẽ,” Dios cʉ̃ caĩjʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽ bairo jĩcãrõ tʉ̃nia na cʉ̃ãrẽ caroaro na átigʉmi. \p \v 7 Yʉ, caróʉ cañuecʉ̃ caãnacʉ̃ yʉ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, yʉre mairĩ, cʉ̃ yaye quetire yʉ masĩõwĩ Dios. Masĩõ yua, tie caroa quetire cʉ̃ caquetibʉjʉbojapaʉre bairo yʉ cũwĩ. Nocãrõ majũ pairo cʉ̃ caátimasĩrĩjẽ jʉ̃gori bairo yʉ ámi. \v 8 Yʉa, nipetiro Dios ya poa macããna netõjãñurõ cabʉgoro macããcʉ̃ yʉ ãniña. Bairo yʉ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, caroaro yʉ ámi Dios. Caroa queti, nocãrõ cacõñapetimasĩã manie cʉ̃ yarãrẽ cʉ̃ cajʉátinemorĩjẽrẽ mʉjãã ũna judío majã caãmerãrẽ yʉ quetibʉjʉrotijowĩ. \v 9 Tunu bairoa tie camasãrẽ cʉ̃ caátipeere tirʉ̃mʉpʉre na masĩõẽsupi Dios. Ãme roquere cʉ̃, nipetirije caqũẽnorĩcʉ̃ ãnirĩ, cʉ̃ caátipeere nipetiro camasãrẽ yʉ quetibʉjʉrotijowĩ. \v 10 Bairi Dios cʉ̃ catʉ̃goña jʉ̃goyetiricarorea bairo baietacoaya yua, nipetiro ati ʉmʉrecóopʉre carotimasĩrã bʉtioro majũ marĩ ũnarẽ cʉ̃ camairĩjẽrẽ na masĩáto ĩ. Bairi ati rʉ̃mʉrĩrẽ na pʉame, marĩ, Jesucristore caĩroari poa macããna jĩcã yericʉnarẽ bairo marĩ caãnierẽ ĩñarĩ, “Dise ũnie cʉ̃ caátimasĩẽtĩẽ cʉ̃ rʉsaetiya,” ĩmasĩcõãrãma ʉmʉrecóo macããna. \v 11 Caãnijʉ̃goripaʉpʉa capetietipee cʉ̃ caátipeere cʉ̃ caátiga jʉ̃goricarore bairo átiyaparoyupi merẽ ati rʉ̃mʉrĩrẽ marĩ Quetiupaʉ Jesucristo cʉ̃ caátaje jʉ̃gori. \v 12 Bairo Jesucristo yarã ãnirĩ, cʉ̃ mena tʉ̃goña tutuari, uwiricaro mano Diore cʉ̃ marĩ jẽnimasĩña. \v 13 Torecʉ, nʉcʉ̃bʉgorique mena mʉjããrẽ ñiña: Mʉjãã, judío majã caãmerã, caroaro mʉjãã canetõpeere mʉjãã yʉ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori roro popiye yʉ baiya. Bairo yʉ cabaimiatacʉ̃ãrẽ, mʉjããrẽ yʉ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori caroa macããjẽ mʉjããrẽ to etao roque yʉ átiya. Bairi tʉ̃goña yapapuaeticõãña. \s1 El amor de Cristo \p \v 14 Bairo marĩrẽ caroaro Dios cʉ̃ caátajere tʉ̃goñarĩ, rʉpopatuuri mena etanumurĩ cʉ̃ ñiroaya marĩ Pacʉ majũrẽ. \v 15 Dios yarã nipetiro ati yepa macããna, ʉmʉrecóo macããna cʉ̃ã cʉ̃ yarã majũ marĩ caãnoi, “yʉ pũnaa” marĩ ĩ wãmetiyami Dios. \v 16 Dise ũnie cʉ̃ caátimasĩẽtĩẽ cʉ̃ rʉsaetiya. Bairo cʉ̃ cabairoi, atore bairo mʉjãã ñi jẽnibojanucũña marĩ Pacʉpʉre: “Efeso macããnarẽ ñe ũnie rʉsaeto tʉ̃goñatutuamasĩrĩqũẽrẽ Espíritu Santo jʉ̃gori na joya. \v 17 Tunu bairoa Jesucristo mena na catʉ̃goñatutuarije jʉ̃gori na yeripʉ cʉ̃ ãnicõã ãninucũáto Jesús,” mʉjãã ñi jẽnibojanucũña Diopʉre. Bairo cʉ̃ caáto, mʉjãã pʉame di rʉ̃mʉ ũno ricaati wãmerẽ mʉjãã tʉ̃goñaetigarã. Bairi camasãrẽ nocãrõ majũ pairo na mʉjãã maimasĩgarã. \v 18 Tunu bairoa mʉjãã, bairi nipetiro Jesucristore catʉ̃goʉsari majã cʉ̃ã, mʉjãã masĩgarã nocãrõ ñe ũnie rʉsaeto Jesucristo cʉ̃ camairĩjẽrẽ. \v 19 Tie camasãrẽ cʉ̃ camairĩjẽrẽ nipetiro masĩpeyoetimirãcʉ̃ã, tiere mʉjãã camasĩnemonucũrõrẽ yʉ boya. Bairo mʉjãã cabaiata, Dios marĩrẽ cʉ̃ carotirore bairo nemojãñurõ ñe ũnie rʉsaeto mʉjãã átiãninucũgarã. \p \v 20 Dios nocãrõ majũ caátimasĩ pʉame cʉ̃rẽ marĩ cajẽnirĩ wãme, o marĩrẽ cʉ̃ caátipeere marĩ catʉ̃goñarõ netõjãñurõ cʉ̃ pʉame roque caátimasĩ niñami. Tie cʉ̃ caátimasĩrĩjẽ marĩpʉre caãno jʉ̃gori ãmerẽ marĩ tutuao joroque átiyami. Bairi cʉ̃ marĩ cabasapeoro ñuña. \v 21 ¡Ati rʉ̃mʉ macããna, bairi ape tuti macããna, bairi tocãnacã tuti bero caãniparã nipetiro Jesure caĩroari poa macããna Diore cʉ̃ na cabasapeoro ñuña! Bairoa to baiáto. \c 4 \s1 Unidos por el Espíritu \p \v 1 Bairi, yʉ, marĩ Quetiupaʉ yaye quetire yʉ caquetibʉjʉrije jʉ̃gori presopʉ caãcʉ̃ ãnirĩ nʉcʉ̃bʉgorique mena atore bairo mʉjããrẽ ñiña: Mʉjãã cʉ̃ã Dios cʉ̃ cabesericarã mʉjãã ãniña. Bairi nipetiro cʉ̃ cabesericarãrẽ na cʉ̃ caãnirotiricarore bairo mʉjãã cʉ̃ã ãnajẽcʉsa. \v 2 “Aperã netõrõ caãnimajũrã jãã ãniña,” ĩ tʉ̃goñaeticõãña. Nʉcʉ̃bʉgorique mena ãmeo ĩñaña. Aperã mʉjããrẽ roro na caátimiatacʉ̃ãrẽ, na ãmeeticõãña. Narẽ mʉjãã camairĩjẽ jʉ̃gori tʉ̃goenarẽ bairo roro na caátiere tʉ̃goña netõcõãña. \v 3 Espíritu Santo cʉ̃ camasĩrĩjẽ jʉ̃gori jĩcãrõrẽ bairo yericʉtiri, jĩcã majãrẽ bairo átiãña. \v 4 Dios cʉ̃ caĩñajorore marĩã cʉ̃ pũnaa jĩcã majãrẽ bairo marĩ ãniña. Tunu jĩcãʉ̃ã niñami Espíritu Santo Dios yeri pũna marĩ mena caãcʉ̃. Tunu bairoa marĩrẽ Dios cʉ̃ caátipee jĩcã wãmerẽã marĩ coteya. \v 5 Tunu marĩ Quetiupaʉ jĩcãʉ̃ã niñami. Tunu jĩcãrõ tʉ̃nia Jesús mena marĩ tʉ̃goñatutuaya. Tunu jĩcã wãmea marĩ cabautizarotiri wãme cʉ̃ã niña. \v 6 Tunu marĩ nipetiro Pacʉ jĩcãʉ̃ã niñami. Cʉ̃ã, nipetiro netõrõ rotimasĩñami. Marĩ nipetiro mena caãcʉ̃ niñami. Tunu bairoa nipetiropʉ caãcʉ̃ niñami. \p \v 7 Jĩcã majã marĩ caãnimiatacʉ̃ãrẽ, marĩ, tocãnacãʉ̃pʉrea ape wãmerẽ, ape wãmerẽ marĩ caátimasĩpeere marĩ joyupi Jesucristo cʉ̃ cajogari wãme ũnierẽ. \v 8 Tore bairo quetibʉjʉya Dios ya tuti cʉ̃ã: \q1 “Cʉ̃ wapanarẽ na netõ yaparori bero, ʉmʉrecóopʉ wãmʉásúpi. \q1 Bairo wãmʉáetari yua, ati yepa macããna caroa wãme na caátimasĩpeere na joyupi,” \q1 ĩ quetibʉjʉya Dios ya tutipʉ. \p \v 9 ¿Dope bairo ĩgaro, “Ʉmʉrecóopʉ wãmʉásúpi,” to ĩñati? “Mai, ati yepapʉ ruiatíjʉ̃goyupi, cʉ̃ cawãmʉápáro jʉ̃goye,” ĩgaro ĩña. \v 10 Bairo ati yepa caruietaricʉ pʉame ʉmʉrecóo buijãñurĩpʉ caetaricʉ majũ niñami. Bairo caãcʉ̃ ãnirĩ nipetiropʉ carotimasĩ niñami. \v 11 Cʉ̃ã niñami marĩ caátimasĩpeere cajoʉ. Bairo caácʉ ãnirĩ jĩcããrã marĩ mena macããnarẽ apóstolea majã marĩ ãnio joroque ámi. Aperã marĩ mena macããna profeta majã, aperã Jesús jʉ̃gori camasãrẽ Dios cʉ̃ canetõrĩqũẽrẽ caquetibʉjʉri majã, aperã pastores, aperã bueri majã marĩ ãnio joroque ámi. \v 12 Tore bairo marĩ ámi, cʉ̃ yarãrẽ, marĩ mena macããnarẽ marĩ cajʉátinemomasĩparore bairo ĩ. Bairo marĩ caáto jʉ̃gori, Jesucristore caĩroari poa macããna pʉame nipetiro nemojãñurõ átitutua ãnimasĩgarãma. \v 13 Bairo caátitutuanimasĩrã yua, marĩ nipetiro jĩcãrõrẽ bairo Dios mena marĩ tʉ̃goñatutuagarã. Tunu cʉ̃ macʉ̃ Jesucristo cʉ̃ãrẽ jĩcãrõrẽ bairo cʉ̃ marĩ masĩgarã. Bairo marĩ cabaiãno bero, ñe ũnie marĩrẽ rʉsaetigaro caroaro marĩ caátiãnipee. Jesucristo caroaro cʉ̃ caátiãnierẽ bairo marĩ cʉ̃ã caroaro marĩ átiãnigarã. \p \v 14 Bairi marĩ pʉame yua, cawĩmarã jicoquei jĩcã wãmerẽ na catʉ̃gomawijiarore bairo marĩ baietigarã. Bairo cabaiena ãnirĩ, aperã caĩtori majã di wãme ũno cawãma wãme bueriquere caroaro mena na caquetibʉjʉmiatacʉ̃ãrẽ, na caĩrĩjẽrẽ cariape marĩ tʉ̃goetigarã. \v 15 Bairo pʉame marĩ caátiãnipee boya: Cariape macããjẽ quetire caroaro mena marĩ caãmeo quetibʉjʉro boya. Bairo ãmeo quetibʉjʉrã, Jesucristo, marĩ Jʉ̃gocʉ caroʉ́ cʉ̃ caãnorẽ bairo marĩ cʉ̃ã marĩ bainutuágarã. \v 16 Jesucristo marĩ Jʉ̃gocʉ cʉ̃ caãnoi, jĩcãʉ̃ rupaʉre bairo caãna marĩ ãniña. Cʉ̃, caʉ̃mʉ rupaʉ macããjẽ cʉ̃ caapee, cʉ̃ ãmoo, cʉ̃ wãmoorĩ, cʉ̃ rʉpori, cʉ̃ cacatiãnie nipetirije jĩcãrõ tʉ̃ni to capaapeticõãta, caʉ̃mʉ pʉame caroaro átiãnimasĩñami. Tore bairo marĩã Jesucristore caĩroari poa macããna cʉ̃ã tocãnacãʉ̃ã marĩ caátimasĩpeere Jesucristo marĩrẽ cʉ̃ cajoriquere jĩcãrõ tʉ̃ni marĩ caápata, marĩ nipetiro caroaro marĩ átiãnimasĩgarã. Nemojãñurõ marĩ ãmeo jʉátinemogarã. \s1 La nueva vida en Cristo \p \v 17 Bairi Jesús mʉjããrẽ yʉ cʉ̃ caĩrotiro jʉ̃gori, atore bairo mʉjãã caátiãnipeere mʉjããrẽ yʉ átirotiya: Ati ʉmʉrecóo macããna Diore camasĩẽna na caátiãninucũrõrẽ bairo mʉjãã cʉ̃ã mʉjãã caátinucũrĩjẽrẽ jãnacõãña. Diore camasĩẽna pʉame, na majũã na catʉ̃goñarĩ wãme mena caátimasĩã manie ũnierẽ átiãninucũñama. \v 18 Tunu bairoa cayeri mána, cariape catʉ̃goñamasĩẽnarẽ bairo niñama. Bairo caãna ãnirĩ, cawãma yericʉtaje Dios cʉ̃ cajogamirĩjẽrẽ boetiyama. \v 19 Bairo carorije jetore caáticõãninucũrã ãnirĩ, tiere átijeyamajũcõãñama. Bairo caátijeyamajũcõãna ãnirĩ, tocãnacã wãme carorije átieperique ũnierẽ, tʉ̃goñamasĩrĩ mee tiere átinucũñama. \p \v 20 Mʉjãã pʉame roque narẽ bairo átiãnigarã mee, Jesucristo yaye quetire mʉjãã tʉ̃goʉsajʉ̃goyupa. \v 21-22 Caãnorẽ bairo cʉ̃ caátiãnierẽ mʉjãã catʉ̃goata, tunu bairoa cariape quetire mʉjããrẽ cʉ̃ camasĩõata, tirʉ̃mʉpʉ mʉjãã rupaʉ mena roro mʉjãã caátiãninucũrĩqũẽrẽ bairo átiãninemoeticõãña. Roro mʉjãã caátiãninucũrĩqũẽ jʉ̃gori mʉjãã majũã mʉjãã roye tuamiñupã. \v 23 Bairo roro mʉjãã caátiãninucũrĩqũẽrẽ jãnarĩ yua, cawãma wãme caroaro átiãnajẽ pʉamerẽ mʉjãã yeripʉ tʉ̃goñajʉ̃goya. \v 24 Jĩcãʉ̃ cawãmaʉ cabʉcʉ jutiirore cũrĩ, cawãmarõ pʉame cʉ̃ cajãñawasoarore bairo mʉjãã cʉ̃ã roro mʉjãã caátiãnigarijere jãnirĩ, cawãma wãme caroaro átiãnajẽ pʉamerẽ tʉ̃goñajʉ̃goya. Tiere mʉjãã tʉ̃goñamasĩõ joroque ásupi Dios. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ Dios cʉ̃ cayeri wasoaricaro jʉ̃gori caroaro átiãnajẽ pʉamerẽ catʉ̃goñamasĩ caroaro cariape ãnigʉmi. Roro átiepeetigʉmi. \p \v 25 Apeyera tunu tocãrõã ĩtojãnacõãña. Marĩ nipetiro jĩcã poa macããnarẽ bairo marĩ ãniña. Bairi caroaro cariape jeto marĩ caãmeobʉsʉro boya. \p \v 26 Tunu bairoa di rʉ̃mʉ ũno caãno jĩcã wãme jʉ̃gori roro mʉjãã caasiata, tunu roro buipearo asianemoeticõãña. Jicoquei tiere tʉ̃goñaqũẽnoña. Rupa rʉ̃mʉ asia ãmerĩcõãña tie mena. \v 27 Wãtĩ pʉame cʉ̃ cabʉsʉjãrĩjẽrẽ mʉjãã tʉ̃goʉsare. \p \v 28 Tunu apeyera ñiña: Cajerutiri majõcʉ tocãrõã, cʉ̃ jerutijãnacõãto. Cʉ̃ ũna tiere jãnarĩ, caroa wãme paariquere na paáto, aperã cabopacarãrẽ jĩcã wãme ũno na cajʉátinemomasĩparore bairo ĩrã. \p \v 29 Tunu bairoa carorijere bʉsʉeticõãña. Caroa jetore bʉsʉnucũña. Mʉjãã caĩrĩjẽrẽ catʉ̃gorã pʉame na catʉ̃goñatutuanemopee ũnie jetore bʉsʉya. Na cayeri jãñanemopee ũnie jetore bʉsʉya. \v 30 Dios Yeri Espíritu Santore cʉ̃ yapapuao joroque ápericõãña. Marĩ yeripʉ cʉ̃ caãnie jʉ̃gori “Dios yarã marĩ ãniña,” marĩ ĩmasĩña. Tunu bairoa marĩ yeripʉ cʉ̃ caãnie jʉ̃gori, “Dios yarãrẽ cʉ̃ canetõõpeyori rʉ̃mʉ caetaro, marĩ cʉ̃ã marĩ netõgarã,” marĩ ĩmasĩña. \p \v 31 Tunu tocãnacã wãme carorije mʉjãã catʉ̃goñarĩjẽrẽ jãnacõãña: Roro asiarique, asianetõcoátaje, pesucʉtaje, awaja tutirique, roro ĩbʉsʉpairique, tie ũnie nipetirije carorije mʉjãã catʉ̃goñarĩjẽrẽ jãnacõãña. \v 32 Caroaro ãnajẽcʉsa. Tunu bairoa ãmeo ĩñamaiña. Jesucristo yarã mʉjãã caãno jʉ̃gori, Dios pʉame roro mʉjãã caátajere masiriyobojayupi. Bairi tore bairo mʉjãã cʉ̃ã ãmeo masiriyobojaya roro mʉjãã caãmeoátiere. \c 5 \s1 Cómo deben vivir los hijos de Dios \p \v 1 Mʉjãã, Dios pũnaa, cʉ̃ camairã ãnirĩ caroaro cʉ̃ caátiãnierẽ ĩñacõrĩ caroaro ãnajẽcʉsa. \v 2 Jesucristo marĩrẽ cʉ̃ camairõrẽ bairo ãmeo mairĩ caroaro átiãnajẽcʉsa. Cʉ̃ pʉame marĩrẽ mairĩ, pajĩãecoyupi. Bairo pajĩãecori yua, Dios cʉ̃ caĩñajoro camasã altar buipʉ werea cajʉtiñurĩjẽ mena Diore na cajoemʉgõjʉtiñuojorijere bairo baiyupa marĩrẽ netõõgʉ cʉ̃ caátaje pʉame. \p \v 3 Mʉjãã, Dios cʉ̃ caĩroari poa macããna majũ ãnirĩ camasã roro na rupa mena na caãmeoátieperije ũnierẽ jĩcã wãmeacã ũno ápericõãña. Tunu apeye carorije ĩñaʉgaripearique ũnie cʉ̃ãrẽ mʉjãã caápata, ñuẽtĩña. \v 4 Tunu roro marĩ cabʉsʉata, ñuẽtĩña. Bairi dise ũnie roro ati rupaʉ caborore bairo átaje ũnierẽ bʉsʉpẽni epeeticõãña. Catʉ̃goñarĩqũẽ mánarẽ bairo carorije cabʉgoro macããjẽ cʉ̃ãrẽ bʉsʉpẽni epeeticõãña. Diore basapeorique ũnie pʉame roquere átiãninucũña. \v 5 Merẽ mʉjãã masĩrã roro caátipairã na cabaipeere: Noa ũna roro caãmeo átieperiquepairã, o caáperipee ũnierẽ caátipairã, o apeye ũnierẽ caĩñaʉgaripeapairã, Jesucristo, Dios mena cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre etamasĩẽtĩgarãma. Apeye ũnierẽ ĩñaʉgaripearique pʉame camasã na caweericarãrẽ ĩroarique mena macããjẽ jĩcã wãme niña. \v 6 Aperã na majũ na catʉ̃goñamasĩrĩjẽ mena carori wãmerẽ na caquetibʉjʉata, tiere tʉ̃gopeoeticõãña. Na ĩtoecoeticõãña. Tie ũnie carorijere na caáto jʉ̃gori, nocãrõ pairo popiye netõrõ na baio joroque Dios cʉ̃ caátipee atíya. Diore cabaibotiorã nipetiro na ũna popiye netõrõ baigarãma. \v 7 Tunu tore bairo caátiãnarẽ na bapacʉpericõãña. \p \v 8 Mʉjããrẽ Dios cʉ̃ canetõõparo jʉ̃goye, caroaro mʉjãã átiãnimasĩẽsupa. Canaitĩãrõpʉ caãnarẽ bairo mʉjãã ãñupã. Bairo caãnana mʉjãã caãnimiatacʉ̃ãrẽ, ãmerẽ yua marĩ Quetiupaʉ yaye caroa quetire catʉ̃goʉsarã ãnirĩ caroaro cabusuropʉ caãnarẽ bairo caãna mʉjãã ãniña. Bairo caãna ãnirĩ, cʉ̃ yaye caroa queti pʉamerẽ mʉjãã catʉ̃goʉsacõãninucũrõ boya. \v 9 Cʉ̃ yaye caroa quetire catʉ̃goʉsarã pʉame tocãnacã wãme caroare átiyama. Aperãrẽ caroaro nʉcʉ̃bʉgomasĩñama. Cariape átajere átiyama. Di rʉ̃mʉ ũno ĩtoetiyama. \v 10 Torecʉ, marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ caĩñajesorije ũnierẽ marĩ caátiãnimasĩrõ ñuña. \v 11 Tunu aperã canaitĩãrõpʉ caãnarẽ bairo caãna dope bairo caátimasĩã manierẽ na caátie ũnie macããjẽrẽ marĩ caápero boya. Ricaati catʉ̃goñarãrẽ na marĩ cabeyoro boya, caroa quetire na tʉ̃goñamasĩjʉ̃goáto ĩrã. \v 12 Canaitĩãrõpʉ caãnarẽ bairo caãna cayasioropʉ roro na caátiere marĩ caquetibʉjʉcõñaata, caboborije majũrẽ marĩ ĩbujiorã. \v 13 Bairãpʉa, bairo na caátiere ĩñabeseri yua, “Dios cʉ̃ carotirije mee niña bairo na caátie,” marĩ ĩmasĩña, Dios yaye caroa quetire marĩ cabuerije jʉ̃gori. \v 14 Cabusurije pʉame nipetirije marĩ ĩñamasĩõ joroque átiya. Torea bairo Dios yaye caroa quetire marĩ cabuerije jʉ̃gori nipetiro camasã na caátiãnierẽ marĩ ĩñabesemasĩña. Bairi atore bairo ĩña Dios ya tutipʉ cʉ̃ãrẽ: \q1 “Mʉjãã, cacãnirãrẽ bairo caãna, wãcãña. \q1 Mʉjãã, cariacoatanarẽ bairo caãna nimirãcʉ̃ã, tunu cacatirãrẽ bairo tʉ̃goya. \q1 Bairo mʉjãã catʉ̃goro, Cristo pʉame cʉ̃ yaye caroa quetire mʉjãã masĩõ joroque átigʉmi,” ĩ quetibʉjʉya Dios ya tutipʉ. \p \v 15 Bairi caroaro tʉ̃goñaña mʉjãã caátiãnipeere. Catʉ̃gomasĩẽnarẽ bairo ãmerĩcõãña. Catʉ̃gomasĩrã na caãnorẽ bairo pʉame roque átiãña. \v 16 Ati rʉ̃mʉrĩrẽ camasã roro átinucũñama. Bairi mʉjãã pʉame tocãnacãnia caroare áticõã ninucũña. Caroare átijãnaeticõãña. \v 17 Catʉ̃gomasĩẽnarẽ bairo ãmerĩcõãña. Marĩ Quetiupaʉ, marĩ caátipee cʉ̃ caborijere masĩña. Tiere masĩrã yua, bairo jeto ása. \v 18 Tunu bairoa eticũmueticõãña. Caeticũmupai pʉame cʉ̃ majũã royetuanemoʉ baiyami. Mʉjããrẽ ñe ũnie rʉsaeto Espíritu Santo cʉ̃ camasĩõrĩjẽ pʉame roquere boya. \v 19 Tunu bairoa Dios caroaro cʉ̃ caátiere mʉjãã majũ ãmeo quetibʉjʉya. Salmos, himnos cawãmecʉti tuti macããjẽ, bairi tunu Espíritu Santo jʉ̃gori basarique cʉ̃ãrẽ ʉseanirĩqũẽ mena basapeoya. Mʉjãã camasĩrõ cãrõ marĩ Quetiupaʉre cʉ̃ basapeoya. \v 20 Tocãnacãnia marĩ Pacʉ Diore, “¡Mʉ ñujãñuña jãã mena!” qũĩña, nipetiri wãme mʉjããrẽ cʉ̃ caátiere tʉ̃goñarĩ. Marĩ Quetiupaʉ Jesucristo wãme mena, cʉ̃ camasĩrĩjẽ mena bairo qũĩcõã ninucũña. \s1 La vida familiar del cristiano \p \v 21 Mʉjãã nipetiro Jesucristore caĩroarã mʉjãã ãniña. Bairi nʉcʉ̃bʉgorique mena ãmeo ĩñaña mʉjãã majũ. Ãmeo baibotioeticõãña. \p \v 22 Mʉjãã, carõmia, camanapʉ̃ãcʉna cʉ̃ã, marĩ Quetiupaʉ yaye quetire marĩ catʉ̃goʉsarore bairo mʉjãã manapʉ̃ã na caĩrĩjẽ cʉ̃ãrẽ tʉ̃goʉsaya. \v 23 Jesucristo pʉame cʉ̃rẽ caĩroari poa macããna Jʉ̃gocʉ majũ niñami. Torea bairo mʉjãã tocãnacãʉ̃ã canʉmoacʉna, mʉjãã nʉmoarẽ cajʉ̃gocʉare bairo cajʉ̃goãna mʉjãã ãniña. Apeyera tunu Jesucristo pʉame marĩ, cʉ̃rẽ caĩroari poa macããna, cʉ̃ rupaʉre bairo caãnarẽ Canetõõpaʉ niñami. \v 24 Marĩ, Jesucristore caĩroari poa macããna ãnirĩ cʉ̃ yaye quetire marĩ cabaibotioata, ñuẽtĩña. Torea bairo marĩ mena macããna rõmirĩ na manapʉ̃ãrẽ jĩcã wãmeacã ũno na cabaibotioata, ñuẽtĩña. \p \v 25 Jesucristo pʉame marĩ, cʉ̃rẽ caĩroari poa macããnarẽ marĩ mairĩ, marĩ netõõgʉ riayupi. Torea bairo mʉjãã cʉ̃ã canʉmoacʉna bʉtioro na maiña mʉjãã nʉmoarẽ. \v 26 Dios cʉ̃ caĩñajoro carorije cacʉ̃goenarẽ bairo marĩ caãniparore bairo ĩ, riayupi Jesús. Oco mena ʉgueri coserericarore bairo roro marĩ caátiere marĩ coserebojayupi, cʉ̃ yaye quetire marĩ catʉ̃goʉsaro jʉ̃gori. \v 27 Bairi caroaro jutiro caʉgueri manorẽ bairo marĩ yeri cʉ̃ãrẽ carorije manorẽ bairo cosecõãñupĩ. Marĩ, cʉ̃rẽ caĩroari poa macããna tunu cʉ̃ caetanemopa rʉ̃mʉ caetaro ñe ũnie caroa macããjẽ rʉsaeto marĩ caãniparore bairo ĩ, bairo marĩ ásupi. \v 28 Bairi mʉjãã canʉmoacʉna mʉjãã nʉmoarẽ na maiña. Mʉjãã rupaʉre mʉjãã camairõrẽã bairo mʉjãã nʉmoa cʉ̃ãrẽ na maiña. Caroaro na jʉátinemoña. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ nʉmorẽ cajʉátinemoʉ pʉame, cʉ̃ rupaʉre caroaro camaijʉ̃goʉre bairo niñami. \v 29-30 Noa ũna na rupaʉre cateerã maniñama. Na rupaʉre camaijʉ̃gorã jeto niñama. Jesucristo cʉ̃ã marĩrẽ, cʉ̃ rupaʉre bairo caãnarẽ marĩ maiñami, cʉ̃ yarã marĩ caãno jʉ̃gori. \v 31 Atore bairo marĩ ĩ cũñupĩ Dios: “Jĩcãʉ̃ caʉ̃mʉ carõmio mena cʉ̃ cawãmojiyaata, cʉ̃ pacʉa tʉre witigʉmi. Ape wiipʉ ãnigʉmi cʉ̃ nʉmo mena. Bairo na caãno, jĩcãʉ̃rẽ bairo na ñiñagʉ. Jĩcã rupaʉre bairo nigarãma,” marĩ ĩ cũñupĩ Dios. \v 32 Atie queti caãnimajũrĩjẽ, tirʉ̃mʉpʉre na camasĩẽtãjẽ ãme rʉ̃mʉrĩ roquere marĩ camasĩrĩjẽ niña. Jesucristo, bairi marĩ, cʉ̃rẽ caĩroari poa macããna jĩcã rupaʉre bairo marĩ caãnierẽ ĩgʉ ñiña, bairo yʉ caĩata. \v 33 Torecʉ, atore bairo mʉjãã caátipeere yʉ boya: Mʉjãã, canʉmoacʉna tocãnacãʉ̃ã, mʉjãã rupaʉre mʉjãã camairõrẽã bairo mʉjãã nʉmoa cʉ̃ãrẽ na maiña. Tunu bairoa mʉjãã, carõmia, camanapʉ̃ãcʉna cʉ̃ã tocãnacãõã mʉjãã manapʉ̃ãrẽ na nʉcʉ̃bʉgoya. \c 6 \p \v 1 Mʉjãã, na pũnaa cʉ̃ã, marĩ Quetiupaʉ yaye quetire catʉ̃goʉsarã ãnirĩ, mʉjãã pacʉa na caĩrĩjẽrẽ tʉ̃goʉsaya. Bairo átaje caroa cariape macããjẽ niña. \v 2-3 Dios, “Caroa wãme mʉ yʉ átigʉ,” cʉ̃ caĩjʉ̃goyeticũrĩqũẽ mena macããjẽ Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽ jĩcã wãme atore bairo ĩña: “Mʉjãã pacʉare na nʉcʉ̃bʉgoya. Bairo mʉjãã caápata, mʉjãã ʉseanigarã. Bairo caána ãnirĩ, ati yepapʉre yoaro mʉjãã ãnigarã,” ĩña. \p \v 4 Tunu mʉjãã, capacʉa, mʉjãã pũnaarẽ caasiapairã na ãnio joroque na ápericõãña. Caroaro mena roque na beyoya. Marĩ Quetiupaʉre ĩroarique cʉ̃ãrẽ na quetibʉjʉya caroaro mena. \p \v 5 Mʉjãã, paabojari majã cʉ̃ã, mʉjãã quetiuparã ati yepa macããna na caĩrĩjẽrẽ tʉ̃goʉsaya. Nʉcʉ̃bʉgorique mena na carotirijere ása. Jesucristo yaye quetire mʉjãã catʉ̃goʉsarore bairo na cʉ̃ãrẽ jĩcãrõ tʉ̃nia, ape wãme tʉ̃goñarĩcãrõ mano na tʉ̃goʉsaya. \v 6 Paabojari majã jĩcããrã caroaro paayama, na quetiuparã na caĩñajoro, jãã mena na ʉseaniáto, ĩrã. Bairo caroaro paamirãcʉ̃ã, cabero na caĩñaeto pʉamerẽ paaetiyama. Na ũnarẽ bairo baieticõãña. Mʉjãã pʉame roque Jesucristore capaabojari majã ãnirĩ, Dios mʉjãã caátipeere cʉ̃ caborore bairo ĩtorique mano ása. \v 7 “Camasã ʉ̃mʉa marĩ caãno jʉ̃gori mee, Jesucristo ʉ̃mʉa marĩ caãno jʉ̃gori pʉame roque, caroaro marĩ paagarã,” ĩ tʉ̃goñarĩ, paaya caroa paarique ũnierẽ. \v 8 Merẽ mʉjãã masĩña atiere: Marĩ tocãnacãʉ̃pʉa paabojari majã, o paabojari majã caãmerã cʉ̃ã caroaro marĩ caátaje cãrõ jʉ̃gori caroare marĩ jogʉmi marĩ Quetiupaʉ pʉame. \p \v 9 Mʉjãã, paabojari majã quetiuparã cʉ̃ã, mʉjãã ʉ̃mʉarẽ caroaro na nʉcʉ̃bʉgoya. Narẽ roro na tuti epeeticõãña mʉjãã ʉ̃mʉarẽ. Mʉjãã caãnierẽ mʉjãã masiritiepa. Mʉjãã cʉ̃ã narẽ bairo ʉmʉrecóopʉ mʉjãã Quetiupaʉ cʉ̃goya. Cʉ̃ roque nipetiro camasãrẽ jĩcãrõ tʉ̃nia marĩ ĩñapeoyami. \s1 Las armas espirituales del cristiano \p \v 10 Bairi yʉ yarã, yʉ bairãrẽ bairo caãna, caãnitʉsari wãme atiere mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉ woajoya: Marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ camasĩõrĩjẽ mena yeri pũna tutuarã ãña. \v 11 Dios cʉ̃ camasĩõrĩjẽ nipetirije mʉjããrẽ cʉ̃ cajorije mena wãtĩ mʉjããrẽ cʉ̃ caĩtorijere ẽñotaya. Jĩcãʉ̃ soldau pajĩãrĩcãrõpʉ ácʉ́, cʉ̃ rupaʉre maijʉ̃goʉ, rʉpoa peorica coro, bairi ãpõã jutiro cʉ̃ãrẽ jãñañami. Torea bairo Dios cʉ̃ camasĩõrĩqũẽ jʉ̃gori wãtĩ roro cʉ̃ caĩrĩjẽ, roro cʉ̃ caátigarije cʉ̃ãrẽ mʉjãã ẽñotamasĩgarã. \v 12 Marĩã, caroaro ãnigarã, ãmeo qũẽrãrẽ bairo marĩ átiya. Bairãpʉa, camasã mena mee ãmeo qũẽrã marĩ baiya. Wãtĩ yeri pũna quetiuparã mena ãmeo qũẽrãrẽ bairo ána marĩ baiya. Wãtĩ yeri pũna pʉame cabauena nimirãcʉ̃ã, ati ʉmʉrecóopʉ nicõãñama, catutuarã. Na camasĩrĩjẽ mena camasã carorãrẽ roro majũ na caátipeere rotinucũñama. \v 13 Bairi mʉjãã pʉame Dios cʉ̃ camasĩõrĩjẽ nipetirije mʉjããrẽ cʉ̃ cajorije mena tʉ̃goñatutuaya. Bairo tʉ̃goñatutuari, wãtĩ mʉjããrẽ cʉ̃ caĩbʉsʉjãrĩ rʉ̃mʉ ũnorẽ cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ tʉ̃goenarẽ bairo mʉjãã tʉ̃goñanetõcõãgarã. Bairo tʉ̃goñanetõcõãrĩ yua, Jesucristo yaye quetire cajãnaenarẽ bairo mʉjãã ãnicõã nigarã. \p \v 14 Jĩcãʉ̃ soldau cʉ̃ wapana mena cʉ̃ caãmeoqũẽparo jʉ̃goye ãpõã asero mena jãñañami. Caãnijʉ̃goro ti asero mena carupawẽrẽ jiyayami. Bairo jiya yaparori bero, cʉ̃ yerire ẽñotagʉ, ape jutiro ãpõã jutirore cʉ̃ cotiapʉ jãñaẽñotayami. Mʉjãã, cʉ̃rẽ bairo caroaro netõgarã, Dios yaye caroa quetire mʉjãã yeripʉ mʉjãã catʉ̃goñacõãno boya. Tunu bairoa caroaro netõgarã, carorije cawapamoenarẽ bairo mʉjãã ãnicõã ninucũgarã Dios cʉ̃ caĩñajoro. \v 15 Tunu soldau cʉ̃ caãmeoqũẽĩápáro jʉ̃goye rʉpo juti peayami. Torea bairo mʉjãã cʉ̃ã Dios yaye quetire mʉjãã caquetibʉjʉñesẽãparo jʉ̃goye tiere caroaro masĩjʉ̃goyecʉsa, caroa yericʉtajecʉna na ãnio joroque na mʉjãã caátiparore bairo ĩrã. \v 16 Tunu soldau cʉ̃ wãmoa tiire cʉ̃goyami. Cʉ̃ wapana, “Yeruʉ mena na cawẽrĩjẽ caʉ̃rĩjẽ yʉpʉre caetaro yʉ ʉ̃rẽ,” ĩ, bairo átiyami. Torea bairo mʉjãã cʉ̃ã Jesucristo mena mʉjãã catʉ̃goñatutuaro boya, wãtĩ mʉjããrẽ roro cʉ̃ caátigamirĩjẽrẽ mʉjãã caẽñotamasĩparore bairo ĩrã. Atie caãnimajũrĩjẽ niña. \v 17 Tunu soldau cʉ̃ rʉpoa buire pesayami ãpõã coro. Tunu bairoa ñosẽrĩcãpãĩrẽ cʉ̃goyami, cʉ̃ wapanarẽ na netõnʉcãcõãgʉ. Torea bairo mʉjãã cʉ̃ã Dios mʉjããrẽ cʉ̃ canetõõrĩjẽrẽ tʉ̃goñacõã ninucũña, wãtĩ marĩ wapacʉ roro cʉ̃ caátirotigamirĩjẽrẽ netõnʉcãcõãgarã. Tunu bairoa Dios yaye quetire Espíritu Santo cʉ̃ camasĩõrĩjẽ mena uwiricaro mano camasãrẽ na quetibʉjʉya, wãtĩ roro cʉ̃ caátigarijere netõnʉcãcõãgarã. \v 18 Apeyera tunu Diore cʉ̃ jẽnijãnaeticõãña. Espíritu Santo cʉ̃ camasĩõrĩjẽ jʉ̃gori Diore cʉ̃ jẽnicõã ninucũña tocãnacã rʉ̃mʉa. Cawʉgoapairãrẽ bairo baieticõãña. Espíritu Santo marĩ yeripʉ cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ caroaro tʉ̃goya. Tunu bairoa, “Marĩrẽ yʉecʉmi,” ĩẽna, Dios yarã nipetirore na jẽnibojaya Diopʉre. \p \v 19 Tunu yʉ cʉ̃ãrẽ Diopʉre yʉ mʉjãã jẽnibojawa camasãrẽ yʉ caquetibʉjʉ masĩpeere. Tunu uwiricaro mano Dios yaye queti tirʉ̃mʉpʉre na camasĩpeyoetaje nipetiro camasãrẽ cʉ̃ canetõõgarijere caroaro yʉ caquetibʉjʉparore bairo ĩrã, yʉ mʉjãã jẽnibojawa. \v 20 Atie quetire yʉ quetibʉjʉ rotijowĩ Dios. Bairo Dios yʉ cʉ̃ caquetibʉjʉrotijomiatacʉ̃ãrẽ, tie queti wapa ato preso jorica wiipʉ yʉ cũrocacõãwã. Bairo atopʉ nimicʉ̃ã, uwiricaro mano ato macããnarẽ Dios yaye quetire na yʉ caquetibʉjʉparore bairo ĩrã, yʉ mʉjãã jẽnibojawa. \s1 Saludos finales \p \v 21 Apeyera, marĩ yaʉ, Tíquico, marĩ camairẽ mʉjãã tʉpʉ cʉ̃ yʉ joya. Cʉ̃ pʉame marĩ Quetiupaʉ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ yʉre cajʉpaãninucũʉ̃ niñami. Mʉjãã tʉpʉ etaʉ, mʉjããrẽ quetibʉjʉgʉmi yʉ cabairije nipetirijere. Ãme ati rʉ̃mʉrĩ yʉ caátie cʉ̃ãrẽ quetibʉjʉgʉmi. \v 22 Torecʉ, mʉjãã tʉpʉ cʉ̃ yʉ joya, jãã cabairijere mʉjããrẽ cʉ̃ caquetibʉjʉparore bairo ĩ. Bairo cʉ̃ caquetibʉjʉro, mʉjãã pʉame mʉjãã tʉ̃goña yerijãñagarã tunu. \p \v 23 Yʉ yarã, marĩ pacʉ Dios, marĩ Quetiupaʉ Jesucristo mena caroa yeri pũnacʉtajere cʉ̃ jonemoáto mʉjããrẽ. Ãmeo mairĩqũẽrẽ, bairi tʉ̃goñatutuarique cʉ̃ãrẽ cʉ̃ jonemoáto. \v 24 Noa ũna marĩ Quetiupaʉ Jesucristore cʉ̃ na camaijʉ̃goricarore bairo camaitʉ̃goñacõãninucũrãrẽ caroare na cʉ̃ jonemoáto. \p Tocãrõã niña atie queti yʉ cawoaturije.