\id REV - Cavineña NT -Bolivia 2011 (DBL -2013) \h APOCALIPSIS \toc1 Apocalipsis – “Eje Bucha Judadibuqueque” Jadique \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap \mt2 APOCALIPSIS – “EJE BUCHA JUDADIBUQUEQUE” JADIQUE \mt1 APOCALIPSIS \ip Riyaque quirica ri Juan, Jesúsja emepera huenecuareque. Patmos cububuju erisi neticuare patya rejari huenecuare. Tuhua patu ijehuetanacuare Jesucristoja quisarati cuejahua tibu. \ip Riyaque quiricaju ri ehuene eje bucha judadibuqueque. Yusuratu Juan bamerecuare tuja huene ishu. Terehuie patu dutyadya jutidya dyaque jidama judadibuque. Jadya tibutu Cristo cuitadya junanucabuque. Tuquetu tuja casa tsehue dutya jidama cuanaque ijahue eatilla junabuque. Turatu Satanás pana ijahue dutyaju anabuque. \ip Capítulo 2-3ju tu Jesús queja ecatyati cuanaque pacarucu epuju aniya cuanaja ishu cuadishatanacuareque. Bahuetu ecana amerecuare jucha cuana, tunaja jucha aniyaque caadebatitsu tuna Yusu queja canerecati ishu. Capítulo 4-5jutu Juanra huenecuare Cristo, Yusuja yacuaju pureama atanadadiyaque. Cristo tu UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE bacani. Baba cuanara uhuisha iye bahue jucuare bucha jucha cuana tsujetyaqui, jadidyatu Cristo majucuare ecuanaja jucha cuana tsujetyaqui. \ip Capítulo 6-18ju tujatu riyaque yahuaju eje bucha nerecadae judadiyaque cuejaya. Capítulo 19-20ju tujatu bahuityaya Cristo ECUARI DYAQUE ARIDAQUE, Satanás tuja casa tsehue ijahue ara junanucabuqueque. Capítulo 21-22ju tujatu cuejaya Cristoja cuanaque dyaque jida, pureama jadya barepaju judadibuqueque, yahua iyacuaju tuque ecuanara muiyaque. \ip Umae versículo cuana jida cabahuityati ishuque ri: 2.10; 3.20; 5.9-10, 12; 7.10, 12; 12.10-11; 19.6-8; 20.6, 14-15; 21.4, 8, 22-27; 22.20. \c 1 \s1 Jesucristora Juan eje bucha judadibuqueque cuejacuareque \p \v 1 Ecuanaja Etata Yusura ecuana tuque merequi cuanaque bahue amerecara acuare masadama riyaque yahuaju judadibuqueque. Ique Juan Jesucristo merequique. Riyaque quirica ri Jesucristora eje bucha judadiyaque cuejacuareque. Yusuratu bahue amerehua ecuana bahue amere ishu. Jesucristoratu cuadishacuare etsahuaquique barepa juque ique bahue amere ishu. \v 2 Era micuana cuejaya riyaque yuneri cuitadya era bahuaque, micuana eje bucha judadibuqueque bahue juishu. Riyaque rique ecue yunerique Yusuja ecuejaque Jesucristo eque ejitaju eaque. \p \v 3 Dyaque jida paju ejera riyaque Yusuja quisarati isarayaque. Tumebaedya dyaque jida paju Yusuja ecuejaque quisarati isarayaju bacaqui cuanaque. Tumebaedya dyaque jida paju riyaque quiricaju isaratsu ehuene eque aniya cuanaque. Dutya ecana jida paju, dutya riya cuanaque masadama jadya judadiyaque adebatsu. \s1 Juanra, Jesús queja ecatyati cuanaque pacarucu epuju aniya cuanaja ishu huenecuareque \p \v 4-5 Ique Juanra rique micuanaja quirica cuadishaya Jesús queja ecatyati cuanaque Asia yahuaju pacarucu epu cuanaju aniya cuanaja ishu. Yusura, pacarucu espíritu cuanara, Jesucristora jadya jida tsehue nenarucue tunaja quiyuhuebati tsehue. Tunara inime tsapema neanishacue. Yusu tu yuequedya anihuaque dutya ai eiyaque bucha ama. Aputabuque amatu ni eje tupu. Pacarucu espíritu cuana tu Yusuja yacuajudya. Jesucristoradyatu peya cuana Yusu eje buchique cuejajacaya ama. Tudyatu emajuque netitsurametse juhuaque ni eje tupu majunuca ishu ama. Turadyatu cuatsashaya dutya riyaque yahua juque cuatsashaqui cuanaque. Cristora ecuana iyuhueda baya. Yusura tuque ecuanaja jucha cuana apupashaya Cristo curusuju majuhua tibu, ecuana jiteque ami quijehuetihua tibu. \v 6 Jesucristora ecuana ihuarahua tuja yana atsaqui juishu, tuja Etataque Yusu mere ishu. Ecuanadya ecuana enaruqui jubuque tuatsehue tuque enaruqui juhuaju. Neajacara ama Jesucristo riyaque quisarati tsehue: “Miquemi dyaque jida, dutya ai aniyaque dyaque casadaque”. ¡Jadidya paju! \p \v 7 Nebacacue. Cristotu junanucabuque barepa huani ducu eque. Dutyaratu batsabuque. Dutya tuque iyequi jucuare cuanaratu batsabuquedya. Dutya ecuita riyaque yahuaju aniya cuanaquetu pabuque tuque batsatsu. Bajida tuna jubuque tuque tuna nerecaturara cuana jeya bucha baatsu. Jejee, jadidyatu jubuque. \v 8 Yusuja tu quisarati: “Ique dutya ai iyametsequi juhuaque, dutya ai tilladadiqui juyaque jadya. Ique letra A-Z buchique”, jadya tu Ecuana Cuatsashaquija quisarati. Tuquetu Yusu. Tujatu dutya casa aniya. Tuquetu yuequedya anicuare. Iyacuatu aniya. Anisiribuque tuque. \s1 Juanra Cristo bacuareque \p \v 9 Ique Juan; micuana tsehuequique ique. Yusu tu ique metseque, tumebaedya micuana metseque. Jesústu ecuana jiteque nerecada juhua. Tumebaedya micuana ique jadya ecuana nerecada juhua tuaqueja nimee juatsu. Dutya rique ecuana iduya abacada tsehue tuaqueja catyatijacatsu ama. Huaraji cuanara ique ijehuecuare ecububu Patmos bacaniju ique nerecatura ishu, era Yusuja quisarati tsapeya baatsu, yunerique Jesúsja ecuejaque. \v 10 Dumicu huecaca tuque ecuique inime ama inime tupuqui acuare, Yusuja Espiritura inime tupumereyaque. Ecue etibene queja tuque bacacuare etsuri jebudaque, corneta tsuri bucha. \p \v 11 —Ique dutya ai iyametsequi juhuaque, dutya ai tilladadiqui juyaque jadya. Ique letra A-Z buchique. Hueneajecue mira petayaque. Tume cuadishacue tumeque quirica mira hueneyaque Jesús queja ecatyati cuanaja pacarucu epuju aniya cuanaja ishu, Efesoju, Esmirnaju, Pergamoju, Tiatiraju, Sardisju, Filadelfiaju, Laodiceaju jadya, —jadya ecue etibenejura acuare, yume tucue Jesúsra. \p \v 12 Huarerecuare ique eatsehue quisaratiyaja etsuri bacatsu, tuque bacara aatsu. Tume huareretsu tuque bacuare pacarucu ude cuana nityaqui cuanaque oro eaque. \v 13 Tumeque ude cuana nityaqui cuanaque patyadyatu neticuare peadya ecuita jiuque. Tura jutuyaquetu jucuare junuda ehuachi eque cuita. Jucuare tujatu cinturu oro eaque quinida yacua eque cuita. \v 14 Etsaru tuja tuque bacuare dyaque pajada. Yatuca bacue tuja etiqui juju bucha. \v 15 Ehuachi tuja tuque metal tiquidaque bucha bacuare. Etsuri tujatu dyaque jebuda jucuare tiritiya bucha. \v 16 Jida eque amaca tujatu inacuare pacarucu purari cuana. Tuja yatsanaca eque bacue cuinanacuare quiyeti ishuque beta eque jacuaque. Ebutsequini tujatu jucuare ijeti casada tsehue pujetanayaque bucha. \p \v 17 Jadya tuque baatsu rihuicuare tuja ehuachiju emaju bucha. Ique jadya juhuaju tura tuja emetucu jida eque amaca tsehue jabacuare. Jabatsu tura jadya acuare: \p —Bajida juume. Ique dutya ai iyametsequi juhuaque, dutya ai tilladadiqui juyaque jadya. \v 18 Ique chacha. Yuneridya ique majucuare. Majutsu chacha netitsuranucacuare, ni eje tupu majunuca ishu ama. Ecuetu casa aniya majuja ishu. Ecuetu casa aniya ecuita cuana majuhuaju tuna eju cuadisha ishuque cueja ishu. \v 19 Erami bahue amereya iyacua ecue cuanaque eje bucha juyaque, judadiyaque jadique. Huenecue dutya mique era ejitaju petamereyaque. \v 20 Bahuadyami era pacarucu purari jida eque amaca eque era inayaju, tumebaedya pacarucu ude nityaqui cuanaque oro eaque. Arepa petahua ama bucha, tuquemi adebaya ama eje buchique. Erami pana cueja aya tumeque eje buchique. Pacarucu purari cuanatu pacarucu epuju ecue quisarati cuejaqui cuanaque buchique. Pacarucu ude nityaqui oro ea cuanaque tuna, pacarucu epuju cuanaque eaqueja ecatyati cuanaque buchique, —jadya tura cuejacuare. \c 2 \s1 Efeso epuju Jesús queja ecatyati cuanaja ishuque quisarati \p \v 1 Jesúsra ique isaranucacuare: \p —Jadya huenecue Efesoju eaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \p “Idya ique pacarucu purari jida eque amaca inaquique, pacarucu ude nityaqui oro ea cuanaque ducu netiyaque. Riyaque ecue quisarati tuque Efesoju ecue cuanaque cuejacara aya: \pi1 \v 2 ‘Ique bahue dutya micuana eje bucha anie juyaque. Ique bahue dutya huecaca micuana mere juyaque. Eratu adebaya eaqueja nimee jujacama micuanara dutya abacata idu ahuaque. Adebayadya tuque micuanara ecuita jidama cuanaque eiduuque. Micuanaratu nime adebahua ecue yana atsaquipa ejuu jadya juya cuanaque. Adebayadya tuque micuanara ecana tuna pusha pusha arida cuanaque. \v 3 Iduhua micuana dutya ique jiteque. Peya cuanara micuana dyaque nerecaturahua, micuana era amereya eque juya tibu. Arepa dyaque nerecada ataya ama bucha, micuana eatsehue nime aputahua ama. \v 4 Jadya ama bucha, micuana ahua ique dyaque cahuaitisha ishuque. Iyacua micuanara iyuhuedama baya, micuana eaqueja catyatimetse juatsu juhua bucha ama. \v 5 Jadya tibudya necaadebaticue eje bucha iyuhuee micuanara ique batibunehuaque. Neajacacue Yusu cahuaitisha ishuque. Neiyuhue batsanucacue ique micuanara icuene ahua bucha. Ique masadama junanucaya. Micuanara ni ique icuene iyuhueda bahua bucha iyuhuee banucaya ama, tume micuana peya cuana bahuityaqui amerejacaya. Apudaju lamparina jujuyaque esecau bucha, micuana amerebuque, tume micuana ni eje tupu ecue quisarati bahuityaqui junucaya ama. \v 6 Jadya ama bucha, jidadya tu micuanaja ujeu baishu Nicolás bacaqui cuanaque jubahue cuanaque. Eratu ujeudya baya tunaja jidamaque beruque inime cuana. \v 7 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue Yusuja Espiritura ique eque eaqueja ecatyati cuanaque cuejayaque. Ijahua queja cacuatsashameretiya ama cuanaque tuna tyadadiya inime acui caca earau bucha, ACUI CACA CHACHA JUISHUQUE bacani Yusuja yacua juque’”, \m jadya Jesúsra huenemerecuare Efesoju tuaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \s1 Esmirna epuju Jesús queja ecatyati cuanaja ishuque quisarati \p \v 8 Jesúsra isaranucacuare: \p —Jadya huenecue Esmirnaju eaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \p “Idya dutya ai iyametsequi juhuaque, dutya ai tilladadiqui juyaque jadya. Idya majutsu chacha netitsuranucahuaque. Riyaque quisarati cuejacue Esmirnaju eaqueja ecatyati cuanaque: \pi1 \v 9 ‘Ique bahue dutya micuana eje bucha anie juyaque. Adebaya tuque era micuana canerecatihuaque, nerecada jadique. Jadya ama bucha tuque micuanaja aniya dutya ai cuana Jesús queja ecatyati cuanaque tyatanayaque. Bahuedya ique micuanaja ishu jidama quisaratiya cuanaque. Tume cuanaque tuna “Yusuja cuanaque ecuana. Israelita neri ecuana”, jadya juya. Ecue cuanaque ama tuna. Tuna tuna Satanásra cuatsashaya eque juya. \v 10 Bajida nejuume jadya nerecada cabatitsu. Umae micuana etare apudaju ishatanabuque. Ijahuara micuana canerecatishabuque nime adebayaque yuneridya micuanara ique muibayaque, jadya ama juatsu aijama jadique adeba ishu. Ejetsunue ama micuana nerecada jubuque, peadya tunca huecaca tupu cuana camadya. Majuya tupu eaqueja nimee nejujacaume. Eaqueja nimee ni micuana jujacaya ama, tume micuana Yusu tsehue siri anishaya ni eje tupu jacanuca ishu ama, era quisarati iyahua eque. \v 11 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue Yusuja Espiritura ique eque eaqueja ecatyati cuanaque cuejayaque. Eaqueja nimee jujacaya ama cuanaquetu, arepa majutsu tunaja ecuita ririhua ama bucha, tuna chacha netitsuranucabuque ni eje tupu majunuca ishu ama’”, \m jadya Jesúsra huenemerecuare Esmirnaju tuaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \s1 Pérgamo epuju Jesús queja ecatyati cuanaja ishuque quisarati \p \v 12 Cuejanucacuare tura ique: \p —Jadya huenecue Pergamoju eaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \p “Eradyatu quiyeti ishuque beta eque jacuaque inaya. Riyaque quisarati Pergamoju eaqueja ecatyati cuanaque cuejacue: \pi1 \v 13 ‘Ique bahue dutya micuana eje bucha anie juyaque. Ique bahue micuana dutya jujeri Satanás merequi cuana ducu aniyaque. Arepa micuana tuhua aniya ama bucha, micuana era bahuityahua equedya jutidya anijacaya ama. Bahuedya ique micuana dyaque nerecada juhuaque. Arepa micuanaja epuju Satanás merequi cuanara Antipas iyehua ama bucha, ecue quisarati bajida tsehue ama cuejaqui juhuaque, micuana eaqueja nimee jujacahua ama, arepa nerecada juya ama bucha. \v 14 Jadya ama bucha micuana ahua ique dyaque cahuaitisha ishuque. Aniyatu eje uma micuana ducu beru Balaamra bahuityacuare eque anijacacarama juya cuanaque. Berutu Balaamra Balac cuejacuare: “Bahuityacue israelita cuana. Yusu cahuaitisha ishuque tuna paa. Cuejacue ecana. Paara tuna yusu cueya cueya ea cuana cuatsaqui eaque. Tunaja caquemitiquerema cuanaque tuna pajaraquere. Tunaja biji ecana pacajuchati” jadya. \v 15 Tumebaedya micuana umae Nicolásra jidama bahuityahua eque jujacacarama juya. Eratu tumeque tunaja bahue juya cuanaque ujeu baya. \v 16 Jutaquijudya necacuaretinucacue inime. Masadama junanucaya micuana queja. Junatsu micuana nerecaturanaya inime cacuareticarama juya cuanaque. Catinabuque micuana tsehue quiyeti ishuque ecue ecuatsa eque cuinanaya tsehue. \v 17 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue Yusuja Espiritura ique eque eaqueja ecatyati cuanaque cuejayaque. Eaqueja nimee jujacaya ama cuanaque tuna tyadadiya iyacuaque earaqui maná Yusura béru tyacuare buchique. Tumebaedya tuna tyadadiya tumu pajadaque. Tumujutu ehuene jubuque tunaja ebacani iyacuaque ni ejera adebayaque ama. Tuque inatsaquira camadyatu adebabuque’”, \m jadya Jesúsra huenemerecuare Pergamoju tuaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \s1 Tiatira epuju Jesús queja ecatyati cuanaja ishuque quisarati \p \v 18 Cuejanucacuare tura ique: \p —Jadya huenecue Tiatiraju eaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \p “Idya Yusuja Ebacuaque. Ecue yatucadya tu etiqui juju bucha, ehuachi bronce dyaque jida ebajeje bucha. Riyaque quisarati Tiatiraju eaqueja ecatyati cuanaque cuejacue: \pi1 \v 19 ‘Ique bahue micuana dutya eje bucha anie juyaque. Adebaya tuque era eje bucha iyuhuee micuanara bayaque. Adebaya tuque micuana eaqueja nimee jujacayaque ama, dyaque micuanara mere ayaque jadya. Bahuedya ique micuanara abacata idu ayaque, arepa micuana eje bucha jutidya ataya ama bucha. Bahue ique micuanara iyacua dyaque ayaque, catibutiyaque jucuare bucha ama. \v 20 Jadya ama bucha, tuque micuana ahua ique eje bucha cahuaitishae aishuque. Micuanaratu tyahua emajaca tumeque epuna, Jezabel bae nimeeque pusha pusha bahuityaquique. Tuquetu jadya juya: “Iquepa Yusu equeque cuitadya quisarati cuejaquique” jadya. Tura tuna ijahue jutidya aya ique merequi cuanaque. Tumeque epunara micuana bahuityaya pusha pusha. Tura micuana cuejaya jidadya caquemitiqueremaque jaraquere ishu, yusu cueya cueya cuanaque etyaque ara ishu jadya. \v 21 Eratu tyahua dyaque emajaca tuque inime cacuareti ishu. Tumetu tuque cacuareticarama juhua. Ijehuecaramatu aya tuja beru jidamaque ani. \v 22 Ique merequi cuanaque ni jidama anijacaya ama, riyaque epuna juya bucha, tume tuque tumeque epuna majutaqui ujejeda amereya. Canerecatishabuque tuque era tuatsehue jidama juya cuana tsehue. \v 23 Tumebaedya tuque iyedadiya tuque anihua bucha anie juhua cuanaque. Era jadya ahuajutu dutya ecue cuanara adebabuque era inime tupu cuana adebayaque, peadya peadyara ai bijiseriya cuanaque. Micuana jidama juhua tibu, micuana nerecaturadadibuque. \v 24 Umae micuana Tiatiraju cuanara tuque micuana ahua ama jidama ebahuitya cuanaque. Tumebaedya micuana dyadi Satanásra amereya eque ama aniya. Ni Satanásja yana eque juya cuanaratu adebaya ama dutya tuja bahue eque juishuque. Jidama cuanaque aniya bucha camadya neaninucaume. Riyaque camadya micuana amereya. \v 25 Eaqueja nimeedya jutidya nejuajecue ique junanucaya tupu. \v 26-27 Ecue Etatara ique dutya yahua juque cuatsashaqui amerehua. Micuana ni eaqueja nimee jujacaya ama, micuana ni ecue biji eque anijacaya ama tereya tupu, tume micuana era ecuatsashaqui eatsehue amereya. Yahua Naruqui nejura dyaque muida cacuatsashati tsehue dutya era amereya eque jucarama juya cuanaque pana aputasha aya tupu, mechi sura epuririshau bucha. \v 28 Tumebaedya micuana tyadadibuque purari ebari huecacayaju jeyaque. \v 29 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue Yusuja Espiritura ique eque eaqueja ecatyati cuanaque cuejayaque’”, \m jadya Jesúsra huenemerecuare Tiatiraju tuaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \c 3 \s1 Sardis epuju Jesús queja ecatyati cuanaja ishuque quisarati \p \v 1 Jesúsra ique cuejanucacuare: \p —Jadya huenenucacue Sardisju eaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \p “Ecuetu pacarucu espíritu Yusu jaque, pacarucu purari jadya. Riyaque quisarati cuejacue Sardisju eaqueja ecatyati cuanaque: \pi1 ‘Ique bahue dutya micuana eje bucha anie juyaque. Adebayadya tuque micuana eje uma era amereya eque anicarama juya cuanaque, arepa micuana eje umara ecue inime eque aniya bucha baya ama bucha. Era micuana majutaquique bucha baya. \v 2 Nimequi nejucue. Majuhuieja riya piji camadya casa aniya bucha, jadya micuana iyacua riya piji camadya eaqueja nimee. Necacasaticue eaqueja nimee juishu. Micuana micuana Yusura anishacara aya eque ama aniya. \v 3 Neadebacue ecue quisarati cuejaqui cuanara micuana bahuityahuaque. Neanicue ecue quisarati eque. Necacuaretinucacue inime. Masadama junanucaya micuana queja. Micuana ni inime cacuaretinucaya ama, tume micuana nerecaturanaya. Nimemaju micuana banaya. Chiri puji aira ihuayaju ama ejutiu bucha junae ique jubuque. \v 4 Tuhua Sardis epuju aniya eje uma ecuita cuana ecue yana equedya juya cuanaque. Tuna tuna eatsehue junenidadibuque ejutuqui paja tsehue ecajututi, tuna yuneri juya tibu. \v 5 Eaqueja nimee jujacaya ama cuanaque tuna una pajaquitere jubuque. Apupashabuque ama tuque tunaja ebacani quiricaju aniyaque Yusu queja dutya judirubuque cuanaja ni eje tupu jacanuca ishu ama. Tume tuna adebamerebuque ecue Etataja yacuaju, tuque tsahuaqui cuanaja yacuaju jadya. Abuque tuna: “Jee cuanaque ri ecue cuanaque”. \v 6 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue Yusuja Espiritura ique eque eaqueja ecatyati cuanaque cuejayaque’”, \m jadya Jesúsra huenemerecuare Sardisju tuaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \s1 Filadelfia epuju Jesús queja ecatyati cuanaja ishuque quisarati \p \v 7 Cuejanucacuare ique Jesúsra: \p —Jadya huenenucacue Filadelfiaju eaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. “Ique juchamaque. Ique Yusu neri. Idya Yusu queja judiruya cuanaque naruquique. David tuja epuju aniya cuanaque naruqui juhuaque buchique ique. Era pacashahuajutu ni aira eteriu ama. Era terihuajutu ni aira epacashau ama. Riyaque quisarati cuejacue Filadelfiaju eaqueja ecatyati cuanaque: \pi1 \v 8 ‘Ique bahue dutya micuana eje bucha anie juyaque. Tyahua micuana emajaca ecue quisarati cueja ishu, ni aija micuana cuejamerejacataqui ama. Arepa micuana eje uma piji, nerecada juya ama bucha, ecue quisarati equedya micuana juhua. Eaqueja nimee micuana jujacahua ama. \v 9 Aniyatu “Yusuja cuanaque ecuana. Israelita neri ecuana”, jadya juya cuanaque. Pusha pusha arida tuna. Satanás jaquedya jutidya tuna. Micuana Filadelfiaju cuanaque micuana huaraji amereya. Tume ique adeba baecua cuanaque tuna era micuana iyuhueda bayaque bahue amereya. Micuanaja yacuaju tuna chichucata amereya. \v 10 Micuana micuana eaqueja nimee jujacama anihua. Tume micuana ni ejeque buchique eje bucha abuque ama era dutya eje bucha juhuaque adadiyaque cuejahuaju. Nerecaturadadiya tuna Satanásra dutya cuatsashaya eque juya cuanaque. \v 11 Masadama junanucaya. Eaqueja nimee nejujacaume, Yusura micuana tyaana ahuaque aija seca ishu ama. \v 12 Eaqueja nimee jujacaya ama cuanaque tuna Yusuja yacuaju anishasiriya ni eje tupu jaca ishu ama. Tuna tuna Yusuja yacuaju dudu buchique, aija nityasicua ishuque ama. Tuna quejadya tuque ecue Yusuja ebacani huenebuque, ecue ebacani iyacuaque, tumebaedya “Iyacuaque Jerusalén Yusuja epu ebari barepa eque buteya juque” jadya. \v 13 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue Yusuja Espiritura ique eque eaqueja ecatyati cuanaque cuejayaque’” \m jadya Jesúsra huenemerecuare Filadelfiaju tuaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \s1 Laodicea epuju Jesús queja ecatyati cuanaja ishuque quisarati \p \v 14 Cuejanucacuare Jesúsra: \p —Huenenucacue Laodiceaju eaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \p “Ique yunerique neri. Ique tuyu quisaratiya. Ique equequedyatu dutya ai riyaque yahuaju aniyaque. Riyaque quisarati cuejacue Laodiceaju eaqueja ecatyati cuanaque: \pi1 \v 15 ‘Ique bahue dutya micuana eje bucha anie juyaque. Micuana micuana eaqueja nimee cuitaque ama; ni micuanara pana bijidamadura aya. Ena uque jahua jahua buchique micuana; uqueda cuita, ni bada cuita. Areque micuana ducuta eaqueja nimee ejuu; jadya ama juatsu pana jaca apiisi neacue. \v 16 Micuana micuana eaqueja nimee neri ama; ni micuanara bijidamaduraya. Jadya jutidya micuana juya tibu, ijehueya micuana era. Ena uque jahuajahuaque ecuatsa juque epushau bucha, jadya ijehuee micuana adadiya micuana inime cacuaretiyaque ama juatsu. \v 17 Jadya micuana juya: “Chipiruqui ecuana. Jida ecuana aniya. Ni aidya jutidya ecuanaja bataqui ama juya”. Arepa micuanaja riyaque yahua juque ai aijama paju ama bucha, micuana ijahue catiya, Yusura jida baya bucha cabatitsu. Yusura micuana baya nereca usi, inijeda, aima, atucama, ecatacati. Shuhui bucha micuana juhua ecatacati, Yusuja biji eque juishu adebahua ama tibu, ni tuja biji eque ani ishu. \v 18 Anicara ni micuanaja juya dutya micuanara sareya cuanaque, ique nebacacue. Era micuana tyadadiyaque tu dyaque tsuje aridaque oro neri buchique. Era micuana Yusuja yacuaju bisu baecua amereya, ecatacatiju cajututi ishu era ejutuqui paja etyau bucha. Yusu eje bucha pureamatura aishuque bahuitya, yatucaju esamaqui iyatsu ecapetatishau bucha micuana amereya. \v 19 Eratu nereda aya dutya era iyuhueda bayaque, tuna jidama juyaju. Era tuna cuejaya tuna inime cacuaretiyaque ama juatsu. Jutaquiju ducuta inime necacuareticue. \v 20 Era micuana cuejaya; eaqueja nimee nejucue. Ique nudyatacara juyaju, eteriqui peque netiya buchique. Micuana ni eaqueja catyatiya, ique micuana tsehue junenijacaya ama, ni micuana eatsehue. \v 21 Eaqueja nimee jujacaya ama cuanaque tuna iyabutyabuque ique peque, ique huaraji epu cuana naruquique juatsu. Ique casada juatsu tuque ijahue ahua Yusu ujeu cuanaque. Iyacua ique anibutehua ecue Etata Yusu peque enaruqui juishu. Ique baedyatu judadibuque eaqueja nimee jujacaya ama cuanaque. \v 22 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue Yusuja Espiritura ique eque eaqueja ecatyati cuanaque cuejayaque’”, \m jadya Jesúsra huenemerecuare Laodiceaju tuaqueja ecatyati cuanaque naruquija ishu. \c 4 \s1 Tunara Ecuana Cuatsashaquique pureama barepaju acuareque \p \v 1 Jadya tume cuanaque bau jadya juatsu tuque banucacuare Yusu queja nubidiru ishuque. Tume tuque bacanucacuare corneta tsuri icuene ique isaraqui jucuare buchara isaranucayaju. Jadya tura acuare: \p —Tsuracue requeja. Bamereya mique eje bucha judadibuqueque, —jadya tura acuare. \p \v 2 Tura ique isaraya tsunumee Yusuja Espiritura bamerehua eje bucha judadiyaque. Bacuare tuque Huaraji Dutya Casa Tsehueque. Bacuare tuque tuja eaniquiju aniyaju. \v 3 Riyaque Huarajitu dyaque jidaque jucuare. Bacuare tuque jida, tiquida, huecada. Casharina bucha tiquie tuque bacuare. Tajina jiuque patya aniyaque tuque tumu esmeralda tiqui bucha sahuae tuque bacuare. \v 4 Peya bacue tuja eaniqui cacuatsashati ishuque jiruru bacuare beta tunca pushi earacana eaniqui cacuatsashati ishu cuanaque. Tuhuadyatu anicuare beta tunca pushi earacana ecuita cuana Yusu mui juya cuanaque. Tunaja unatu jucuare pajada. Iyucaju tunajatu anibarecuare puja oro eaque. \v 5 Eaniqui cacuatsashati ishuque Ecuana Cuatsashaquique aniya juquetu cuinanacuare pupipupiyaque, sicacadaque, tiritiyaque bucha. Tuja yacuaju tuque bacuare pacarucu ude jujunetibareyaju. Riya cuanaque tu pacarucu espíritu cuana baeque Yusuja yacua juque. \v 6 Yusuja yacuajutu tumebaedya anicuare ai cuana pajidaque napajada, huecada buchique. \p Enaruqui dyaque aridaja eaniqui tuque bacuare pushi bape bape butsequinie cuanaja etabu, peadya peya eque amaca, peya bacue peya eque amaca jadya pushi eque amaca. Atuca umada tuna bacuare. \v 7 Icuenequetu jucuare iba jiuque. Peya tuque bacuare toro jiuque. Quimisha ishuque tuque bacuare ecuita butsequini jiuque. Pushi ishuque tuque bacuare huihuipa jiuque. \v 8 Tumeque pushi bape bape butsequinie cuanaja tuque bacuare shucuta yajapara cama peadya peadyaja. Junu badebare tujatu jucuare yatuca cuana dyaque eque yajapara cuanaju, educu eque bacue yajapara cuana riya piji quishayaju, ecuita patya jaque tupu dyane. Jadya tuna jeruchinepe, jerusisa jadyajucuare: \q1 “Miquemi juchama neri, Ecuana Cuatsashaquique, Yusu. \q1 Miquemi dutya casa tsehueque, Miquemi yuequedya animetseque. \q1 Iyacuami aniya. Aputanime ama mique”, \m jadya tunajatu ajacacuare ama Ecuana Cuatsashaquique. \p \v 9 Tumetu bape bape butsequinie cuanara pureama, mui, yusurupai au jadya acuare emuita eaniquiju aniyaque. Pureama tuna acuare Anisiriyaque Maju Baecuaque. \v 10 Tuna jadya Yusuja ishu jerujacahuajutu beta tunca pushi earacana Yusu mui juya cuanaque nuyubarecuare Yusuja yacuaju. Tume cuanaratu mui, naru jadya acuare Anisiriyaque Maju Baecuaque. Tume tunajatu tuja yacuaju puja oro eaque iyabarecuare. \q1 \v 11 “Miquemi Ecuana Cuatsashaquique. \q1 Mique peadya mi Yusu ecuanara muiyaque. \q1 Mique peadya camadya mi yuneri cuita jidaque. \q1 Mique peadya mi muitaquique. \q1 Mique peadya mi dutya casa tsehueque. \q1 Pureama mique ecuana aya, mira dutya ai aniyaque iyahua tibu. \q1 Dutya ai iyacua aniyaquetu mique eque iyatanacuare, mira jadya bijida bahua tibu”, \m jadya tuna jucuare. \c 5 \s1 Jesucristora quirica epirurique siraracuareque \p \v 1 Tume eaniqui cacuatsashati ishuju aniyaja jida eque amaca emetucuju tuque bacuare quirica epirurique, educu eque, dyaque eque jadya ehueneque. Tumeque quiricatu dyaque eque pacarucu sipibare ea jucuare. \v 2 Bacacuare tuque Yusu tsahuaquira casada jebuda etsuri tsehue bacadurayaju: \p —¿Ejequetu quirica esipibareque sirara, isara jadya aishu ecuatsasha? —jadyatu jucuare. \p \v 3 Ni barepaju ni riyaque yahuaju ni yahua emaque jadyatu aijama jucuare quirica sirara ishuque; ni tu ejeque anihua tumeque isara bahueque. \v 4 Ique dyaque pacuare, ejeque tumeque quirica sirara, isara jadya aishuque aijama baatsu. \v 5 Tume peadya ecuita Yusu mui juyara jadya acuare: \p —Paume dyaque cuita. Aniyatu peadya; tura camadyatu esirarau. Tumequetu Judá eque ejuracanaque. Tumequetu ecuari David eque ejuracanaque nucadya. León bucha casae tuque. Tura peadya camadyatu esipibareque sirarabaretsu epirurique ejirau, —jadya acuare Yusu mui juyara. \p \v 6 Tume tuque bacuare Dutya Cuatsashaquija yacuaju ecuanaja jucha cuana tsujetyaqui majucuareque, UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE. Pushi bape bape butsequinie cuana ducu, Yusu mui juya cuanaja etabutu neticuare. Ejitajudya tujatu jucuare ecuita cuanaja jucha tilla ishu iyetahuaque mecuare. Tujatu anicuare pacarucu edana, pacarucu yatuca jadya. Tumeque yatuca cuana tu pacarucu espíritu cuana, Yusuja baeque dutya yahua queja tura cuadishahuaque. \v 7 Tumeque UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARAtu inaticuare tumeque quirica epirurique Dutya Cuatsashaquija eaniquiju aniyaja emetucu jida eque amaca equeque. \v 8 Tura quirica inatihuaju tuna pushi bape bape butsequinie cuanaque, beta tunca pushi earacana Yusu mui juya cuanaque nuyucuare UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja yacuaju. Dutya Yusu mui juya cuanajatu anicuare dudu ishuque, arpa bacani. Inacuare tunajatu equiniqui oro eaque, atsaca madi muru huani bucha tsehue ejequeshaque, dyaque ijimedaque. Tumeque muru ijimedaque tu Yusuja cuanaque tuatsehue quisaratiyaju adeba ishuque. \v 9 Riyaque jeru iyacuaque tunajatu acuare: \q1 “Jesucristo, miquemi jida quirica epirurique ina ishu, tuja esipi cuanaque sirara ishu, mique iyetanahua tibu. \q1 Majutsu micue ami quijehuetitsu, tuquemi dadihua Yusuja ishu ecuita cuana dutya yahuaju, dutya anae cuanaque. \q1 \v 10 Miradyatu iyahua huaraji cuana dyaque arida cuanaque. \q1 Cameremeretihua mique. \q1 Narubuque tunajatu riyaque yahuaju cuanaque”, \m jadya tuna jerucuare. \p \v 11 Jadya juatsu tuque petanucacuare. Bacacuare Yusu tsahuaqui tumeque eaniqui cacuatsashati ishuque jiruru aniya cuanaque, tumebaedya tuhua pushi bape bape butsequinie cuanaque, Yusu mui juya cuanaque jadya. Anicuare tuna jetiama piye batilla tupu ama. \v 12 Tunadya tuna etsuri jebuda tsehue jadya juyaju bacacuare: \q1 “Dyaque jida taa mique, UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE. \q1 Miquemi dyaque casadaque. Micuetu dutya aniya. \q1 Miquemi dutya bahueque. Micuetu dutya ai ataqui. \q1 Muiya mique ecuanara. Dyaque jida, casada jadya taa mique. \q1 Pureama mique ecuana aya”, \m jadya tunajatu UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE acuare. \p \v 13 Tumebaedya tuque bacanucacuare Yusura dutya iyacuare cuanaque, barepaju cuanaque, yahua emaque cuanaque, riyaque yahuaju aniya cuanaque, cueri cuanaja ecuaqueju aniya cuanaque, dutya anicuare cuanaque jadya juyaju: \q1 “Pureama metse ecuanara aya. \q1 Muiya metse ecuanara. \q1 Dyaque jida, casada jadya taa metse. \q1 Metsejatu dutya ai ataqui. \q1 Jadya metse ecuanara pureama aya, Dutya Cuatsashaquique, tumebaedya Jesucristo UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE”, \m jadya tunajatu acuare. \p \v 14 Pushi bape bape butsequinie cuanara tuna quemitsacuare: \p —¡Jadidya paju! \p Tumetu beta tunca pushi earacana Yusu mui juya cuanara nuyutsu yusurupai acuare. Tunaratu muicuare maju baecua aniyaque. \c 6 \s1 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA quirica pacarucu sipibare eaque sirarabaretsu, jiracuareque \p \v 1 Tume tuque bacuare UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA icueneque esipique sirarayaju. Tume tuque bacacuare peadya bape butsequinieque tiriti bucha etsuri tsehue jadya juyaju: \p —¡Cuinanatsu, petacue! —jadya tura acuare. \p \v 2 Tume tuque bacuare cahuayu pajadaque ebajeje netiyaju. Tumeque cahuayu isaaniquiratu inacuare etununu. Tuquetu tyatanacuare dyaque jida pijique oro eaque iyucaju jutu ishu, tuque umada tsehue catiju dyaque casadaque adebataqui juishu. Tuquetu casada. Jujacaya amadyatu casada. \p \v 3 Beta ishuque esipique UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA sirarahuaju tuque bacacuare beta ishuque bape butsequinieque jadya juyaju: \p —¡Cuinanatsu, petacue! —jadya tura acuare. \p \v 4 Tumetu cuinanacuare peya cahuayu pudedaque. Tumeque cahuayu isaaniquijatu anicuare casa dutya ecuita cuanaja jidaque inime cuana seca ishuque, amena ecuita cuana riyaque yahuaju aniya cuanaque quiyetibare ishu. Tyatanacuaretu quiyeti ishuque dyaque aridaque, peya anae cuana tsehue catiyaque, tuna jetiama majubuque jadique. \p \v 5 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA quimisha ishuque esipique sirarayaju jucuareque tuque bacacuare quimisha ishuque bape butsequinieque jadya juyaju: \p —¡Cuinanatsu, petacue! —jadya tura acuare. \p Petatsu tuque bacuare cahuayu sehuedaque. Tumeque cahuayu isaaniquiratu inacuare tuputupu ishuque. \v 6 Tume tuque bacacuare etsuri ejeque cuana bape bape butsequinie cuanaque patya jadya juyaju: \p —Trigo, ijique jadyatu dyaque daditaqui ama jubuque. Peadya kilo trigo, jadya ama juatsu quimisha kilo ijique jadya piji tuna caquemitibuque peadya huecaca mere tsuje. Jadya ama buchatu etseri, uva nacaca jadya tilla tupu ama anibuque, —jadyatu jucuare. \p \v 7 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA pushi ishuque esipique sirarayaju jucuareque tuque bacacuare pushi ishuque bape butsequinieque jadya juyaju: \p —¡Cuinanatsu, petacue! —jadya tura acuare. \p \v 8 Petatsu tuque bacuare cahuayu jahuadaque. Tuque isaaniquija ebacanitu jucuare Maju. Tuque tupujutu jecuare emaju cuanaja yatanana naruquique. Cahuayu jahuada isaaniquiquetu tyatanacuare casa jetiama ecuita cuana iye ishu. Riyaque yahuaju dutya ecuita aniyaque patya jaqueque patya jaque nucadya iye ishuque casatu tyatanacuare. Jetiama tuna catitayaju majubuque, mije juatsu, umae ujeje casadara inahuaju. Peya cuanatu cuanubi mureda cuanara arabuque. \p \v 9 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA pishica ishuque esipique sirarayaju jucuareque tuque bacuare mesaju muru ijimedaque pahua ishu emaque yatanana cuana, Yusuja quisarati cuejaqui cuanaque yunerique cuejajacaya amaju iyetacuare cuana jaque. \v 10 Tume cuanaquetu quisaraticuare etsuri jebuda tsehue: \p —Yusu, miquemi juchama neri. Miratu ayadya mira eje bucha aana ayaque. ¿Eje tupu mira ecuana cuarehuanadadiya, mique adeba baecua cuanara ecuana jidama ahuaque? —jadya tunajatu Ecuana Cuatsashaquique acuare. \p \v 11 Tume tuna tyatanacuare una pajadaque. \p —Micuana micuana iyetanahua Jesúsja quisarati cueja, tuque merequi jadya juhua tibu. Jetiama tuja quisarati cueja juhua cuanaque tuna iyetanadadiyadya. Necanajaracue jari micuana iyetanacuare tupu, ique merequi cuanaque iyetanadadinucaya jari tupu, —jadya tujatu ecana cuejacuare. \p \v 12 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA shucuta ishuque esipique sirarayaju jucuareque tuque bacuare yahua bucucuyaju. Ijetitu sehuedaque jucuare, ejutuqui sehuedaque bucha. Baditu jucuare ami bucha pudee. \v 13 Purari cuana bacue pacacaterecuare yahuaju, manga caca cuejijira casada huicuyaju epacacau bucha. \v 14 Barepatu piruritanacuare quirica epiruritanau bucha. Dutya emata cuana, ecububu cuana jadyatu peya queja iyasicuatanacuare. \v 15 Dutya ecuita Yusu adebacarama juhua cuanaque tuna tumu ebari majaca cuanaju emata cuana equiqueju catehua jucuare. Riyaque yahua juque ecuari cuana tuna catehua jubarecuare. Arida, casada cuanaque tuna catehua jubarecuare. Sudaru cuana cuatsashaqui cuanaque tuna catehua jubarecuare, tumebaedya chipiruqui, ecuatsashaqui cuanaque jadya. Tsujetyatama mere juya cuanaque, tsujetyataya cuanaque tuna catehua jubarecuare. Jadya eque tuna dutya catehua jubarecuare. \v 16 Tuna tuna jucuare: \p —Catehua nejura rehua emata cuanaju, Yusu Epu Cuana Naruquira ecuana epetau tibu. UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUEtu dyaque ecahuaiti ecuana tsehue, tumebaedya dutya tuque muibacarama juya cuana tsehue. \v 17 Tuque tuja cahuaiti cabameretiyaque huecaca juetihuajutu ni ejeque buchique chacha juya ama. Dutya ecuana majuterebuque, —jadya tuna jubarecuare. \c 7 \s1 Yusuja cuanaque equetiju huenetanacuareque \p \v 1 Jadya juu jadya juatsu tuque bacuare Yusu tsahuaqui cuanaque. Bacuare tuque pushi yahuaju pushi emajaca eque cuejiji cuinanaya eque junetibareyaju. Tunaradyatu tachicuare cuejiji, ni ejequeja yahuaju cuejiji juishu ama, enaja ecuaque pei ishu ama. Bucucushacuare amatu ni ejeque acui buchique cuejijira. \v 2 Yusura tuna cuatsashacuare yahua, cueri cuanaja ecuaque jadya yuamatura ishu. Tumebaedya tuque peya banucacuare Yusu tsahuaquique ijeti cuinanaya eque amaca equeque jeyaju. Yusu Neri jaque jadya ehuene bacuare junetiyaju. Jeeque Yusu tsahuaquiradyatu peya cuana casada quiquecuare yahua, cueri cuanaja ecuaque jadya yuamatura ishu ecuatsasha cuanaque: \p \v 3 —¡Neihuacue jari! Neyuamaturaume jari yahua ni cueri cuanaja ecuaque ni acui cuana jadya. Icuene tuque ecuanaja huenetaqui jari ai equetiju Yusuja cuanaja, tuja cuanaque jadique adeba ishuque, —jadya tujatu ecana acuare. \p \v 4 Bacacuare tuque cuejayaju eje uma ehuenetana cuanaque. Israeljatu anicuare peadya tunca beta earacana ebacua cuanaque. Tuna eque ejuracana cuanaquedya tuna israelita cuana. Anicuare tuna 144.000 ehuenetana cuanaque. 12.000 peadya ebacuaque cama eque juracanahua cuanaque. \li1 \v 5 12.000 tuna huenetanacuare Judá eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 Rubén eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 Gad eque ejuracana cuanaque, \li1 \v 6 12.000 Aser eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 Naftalí eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 Manasés eque ejuracana cuanaque, \li1 \v 7 12.000 Simeón eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 Leví eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 Isacar eque ejuracana cuanaque, \li1 \v 8 12.000 Zabulón eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 José eque ejuracana cuanaque, \li1 12.000 Benjamín eque ejuracana cuanaque. \m Jadya tuna jucuare. \s1 Jetiama ecuita una pajaqui cuanaque bacuareque \p \v 9 Jadya juu jadya juatsu tuque petacuare. Bacuare ecuita cuana jetiama. Dutya epu cuana juque, yahua juque jadya tuque jeyaju batsacuare. Anicuaretu dutya yana eque quisaratiya cuanaque. Jetiama piyebatilla tupu ama tuna jucuare. Bacuare tuna Yusu Dutya Cuatsashaquija yacuaju, tumebaedya UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja yacuaju jadya netibareyaju. Pajada una tsehue ecajututi tuna bacuare. Ejaqui cuana inatsu tuna netiyaju bacuare pureama juyaque. \v 10 Jadya tuna quique eque jucuare: \q1 “Miquemi Yusu ecuanara muiyaque. \q1 Miratu cuatsashaya dutya. \q1 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUA eque mira ecuana Ijahua quejaque inajacamerehua ecuana miatsehue anidiru ishu”, \m jadya tuna jerucuare. \p \v 11 Yusu tsahuaqui cuanaratu tabucuare eaniqui cacuatsashati ishuju anibutehuaju, Yusu mui juya cuanaque, pushi bape bape butsequinie cuanaque jadya. Dutya riya cuanaque barepaju Yusu tsahuaqui cuanaque tuna yahua queja huipuchitanabare jucuare eaniqui cacuatsashati ishuju anibutehuaja yacuaju. Pureama tuna acuare Yusu. \q1 \v 12 “¡Jadidya mique! \q1 Pureama mique ecuana aya. \q1 Dyaque jida, casada jadya taa mique. \q1 Miquemi dutya bahueque. \q1 Yusurupai mique ecuana ajacaya ama. \q1 Muiya mique ecuanara. \q1 Miquemi dyaque casadaque. \q1 Micuetu dutya ai ataqui. \q1 Miquemi Yusu ecuanara muiyaque. \q1 Jadya mique ecuanaja ajacanime ama. \q1 ¡Jadidya paju!” \m jadya tunajatu Yusu acuare. \p \v 13 Tume Yusu mui juyara bacaduracuare: \p —¿Adebayadyami riya cuanaque una paja jutu jadya cuanaque? ¿Bahuemi ejuque tume cuanaque jeyaque? —jadya tura acuare. \p \v 14 —Aijama, tata. Midyami bahue, —jadya tuque acuare. \p —Riya cuanaque ri Jesús queja nimee jujacahua cuanaque ama, arepa peya cuanara tuaqueja catyatihua baatsu dyaque nerecaturahua ama bucha. Yusura tunajatu jucha cuana apupashahua, tunara Jesús majuhuaque, tuque tuna jiteque ami quijehuetihuaque ejenehua tibu. Iyacua tuna una pajaqui, jucha metse ama jadique adeba ishuque. \v 15 Jadya tibudya tuna eaniqui cacuatsashati ishuju aniyaja yacuaju netibareya. Huecada tupu, meta tupu jadya tunajatu Yusu mereya. Tuque tuja eaniqui cacuatsashati ishuju aniyara tujatu ecana naruya ni eje tupu narujaca ishu ama. \v 16 Aracara, ijicara jadya juatsu tuna nerecada junucaya ama. Ni eje tupu tuna ijetija uquera nerecaturanucabuque ama. \v 17 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE Yusuja eaniqui cacuatsashati ishu tuyu netiyara tuna naruya, tachiya jadya aya. Uhuisha naruquira tuja uhuisha cuana enaruu bucha, narue tujatu ecana aya. Tura tuna ijimereya ecuana chacha anishaqui juyaque. Yusura tuna nime aputashaya dutya tuna nerecada juya cabatitsu pacuare cuanaque, —jadya Yusu mui juyara acuare. \c 8 \s1 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA pacarucu ishuque esipique sirarahuaju jucuareque \p \v 1 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARAtu siraracuare quirica camadya ishuque esipique. Tura sirarahuajutu barepaju dutya yaratupu abacatanaterecuare. \v 2 Jadya juatsu tuque bacuare pacarucu, barepa juque Yusu tsahuaqui cuanaque Yusuja yacuaju netibareyaju. Tunadya tuna tyatanacuare pacarucu corneta meya ishuque, eje bucha judadiyaque cueja ishuque. \v 3 Tuequedyatu junanucacuare peya barepa juque Yusu tsahuaquique. Junatsutu netinacuare mesaju muru ijimedaque pahua ishu peque. Tyatanacuaretu umada muru ijimedaque. Huesacuare tujatu muru ijimedaque quiniquique mesa oro eaque dyaque iya ishu, Yusuja eaniqui cacuatsashati ishu pequeque. Pahuacuare tujatu muru ijimedaque Yusuja ishu, Yusuja cuanaque Yusu queja dutya bacabacaya cuana tsehue apee. \v 4 Tumetu muru ijimedaja huani tsuracuare Yusu queja barepaju Yusu tsahuaquija emetucu juque, Yusu queja ecatyati cuanaja quisarati cuana tsehue tsurapee. \v 5 Tumetu barepaju Yusu tsahuaquira jequeshacuare muru ijimedaque quiniquique etijaqui tsehue mesaju aniyaque. Dacashacuaretu yahuaju. Tura jadya ayajutu tiriticuare. Sicacada, pupipupiya, yahua bucucu jadyatu jucuare. \s1 Yusu tsahuaqui cuanara corneta meyacuareque \p \v 6 Pacarucu, barepa juque Yusu tsahuaqui cuanaque tuna cabajejeticuare corneta meya ishu. \p \v 7 Icueneque Yusu tsahuaquiratu corneta meyacuare. Tura corneta meyayajutu yahuaju pacacacuare nei juya bucha cuita bise etiqui ami tsehue ecujatique. Aridatu yahua tirucuare. Patya jaque jujeritu yahua tirucuare. Tumebaedyatu tume tupu nucadya acui, acuihuija cuana jadya tirucuare. Aijamatu jucuare yachi nutsa ni euhua cuanaque yahua etiruju. \p \v 8 Beta ishuque Yusu tsahuaquiratu meyanucacuare tuja corneta. Tura meyayajutu pacacacuare cueri cuanaja ecuaqueju ai cuana emata ebari buchique jujuyaque. Patya jaque jujeritu cueri cuanaja ecuaque ami cabapeticuare, emata buchique jujuyaque pacacahuaju. \v 9 Patya jaque jujeritu cueri cuanaja ecuaqueju aniya cuanaque majucuare. Patya jaque jujeritu cuaba ebari cueri cuanaja ecuaqueju cuanaque aputacuare. \p \v 10 Quimisha ishuque Yusu tsahuaquiratu meyacuare tuja corneta. Tura corneta meyayajutu purari dyaque aridaque pacacacuare barepa juque jujuyaque. Jetiama cueri cuanaju, cueri huitsana cuanaju jadyatu pacacacuare. Patya jaque jujeri cueri cuanaju cueri huitsana cuanaju jadyatu pacacacuare. \v 11 Tumeque purari bacanitu jucuare “Patsedaque”. Dutya ena cuanaju purari pacacahuajutu ena cuana patseda jubarecuare. Umadatu ecuita majucuare tumeque ena patsedaque ijitsu. \p \v 12 Pushi ishuque Yusu tsahuaquiratu meyacuare tuja corneta. Tura corneta meyayajutu patya jaque jujeri ijeti, badi, purari cuana jadya huecada jujacacuare. Quimisacarucu ura tupu dyanetu ijetija hueca riya piji cuita jucuare. Tume tupu ura nucadyatu riya piji badija, purari cuanaja hueca riya piji jucuare. Quimisacarucu uradyatu dutya pana apunatere jucuare. \p \v 13 Jadya juatsu tuque petanucacuare huihuipa barepa patya jetajetaniyaju. Jadya tuque quiqueyaju bacacuare: \p —¡Ay, ay, ay! ¡Dyaquetu canerecatidadibuque riyaque yahuaju aniya cuanaque, peya quimisha barepa juque Yusu tsahuaqui cuanara tunaja meya ishuque meyayaju! —jadyatu jucuare. \c 9 \p \v 1 Pishica ishuque Yusu tsahuaquiratu meyacuare tuja corneta. Tura corneta meyayaju tuque bacuare ai cuana purari bucha barepa juque yahuaju pacacayaju. Purari jiuquetu cuatsashatanahua, emajaca dyaque aridaque espíritu jidama cuanaque eteritana cuanaque pacasha ishu, tuna Yusura canerecatishadadiyaque ihua juya cuanaque. \v 2 Yara tupu juatsu tujatu pacashacuare. Pacashahuajutu cuinanacuare jetiama huani, tee tiruyaju ejuu bucha. Tumeque huaniratu ijeti aputashacuare. Tumetu aijama jucuare cuejiji canajeti ishuque. \v 3 Tumeque huani juquedyatu cuinanacuare tsei cuana baeque, ai cuana dutya yuamaturaquique. Jetajetanicuare ecana yahuaju. Tume cuanaquetu jucuare cati aquique tima cuijaqui ajipa bucha cuanaque. \p \v 4 —Nutsa, ni euhua cuanaque ni acui cuana jadya neyuamaturaume. Yusuja cuanaque adeba ishu ehuene cuanaque ujeda neaume. Equetiju huenema cuanaque camadya ujeda neabarecue. \v 5 Arepa micuana jadya ujeda ishu ecuatsasha ama bucha, neiyeume ecana. Dyaque cuita camadya ama ecana neujejeshacue, pishica badi tupu camadya, —jadya tuna ai cuana barepajura cuatsashacuare. \p Tunaja ujetu jucuare ajipaja uje tupu camadya. \v 6 Tumeque huecaca tume ujeda cuanara aya cuanaque tuna dyaque nerecada jubuque, majuyaque ama, arepa ecana tuna taca camajusareti juya ama bucha. \p \v 7 Tsei cuanatu cahuayu cuana catira cuaishuque bucha ebajeje jucuare. Iyucaju tunajatu puja anicuare oro eaque. Ecuita butsequini bucha tuna jucuare. \v 8 Etsaru tunajatu jucuare baruda epunaja bucha. Etse tunaja muda cuanubi mureda jaque bucha jucuare. \v 9 Yacua tunajatu epene jucuare fierro tsehue, catira cuaishu bucha, piya enubiuju penequique. Yajapara tunajatu dyaque sicacada jucuare. Caretu cuana cahuayura catira cuayaque repeyaque tsajajaquereyaque ejuu bucha tuna jucuare. \v 10 Ihua bacue tunaja ajipa jaque bucha tima cuijaqui. Etima cuija tsehuedya tunajatu ecuita cuana nerecaturacuara pishica badi tupu. \v 11 Tsei cuanajatu anicuare peadya tuna cuatsashaquique. Tudyatu huaraji tuna cuatsashaquique tumeque emajaca dyaque aridaju aniyaque. Tudyatu icuene beru Yusu tsahuaquique jucuareque. Ijehuetanacuaretu emaque emajaca dyaque aridaju. Ebacani tujatu israelita cuanaja yana eque “Abadón”; griego cuanaja yana eque bacue “Apolión”. Riyaque ebacani tu “Catillati puji” jadique. \p \v 12 Amenatu cueticuare peadya inime jidamaque dutya yuamaturaquique. Bataqui amatu beta jadya junuca ishuque. \p \v 13 Shucuta ishuque Yusu tsahuaquiratu corneta meyacuare. Tura corneta meyayaju tuque bacatsacuare etsuri jeyaju mesa oro eaque pushi etsucu equeque. Tuhuadyatu muru ijimedaque pahuatanacuare. Riyaque mesatu Yusuja yacuaju neticuare. \v 14 Etsuriratu acuare shucuta ishuque Yusu tsahuaquique cornetaquique: \p —Pisuticue pushi ijahua cuana dyaque casada cuanaque cueri Eufrates dyaque arida jiruru erisi cuanaque, —jadyatu etsurira acuare shucuta ishuque Yusu tsahuaquique. \p \v 15 Jadya pisutanaetu jucuare pushi ijahua cuana, jetiama ecuita iye ishu. Patya jaque emaque dyane tunajatu ecuita iyecuare. Tumeque ijahua cuanatu peya huecaca ama inajacatanacuare. Tumeque ura, huecaca, badi, mara camadya tuna inajacatanacuare. \v 16 Jadya juatsutu ejitaju jucuare sudaru cuana tumeque pushi ijahua cuana jaque. Jetiamapa ecana aniya. Jadya tuna cacuejaticuare. Beta cientos millonespa tuna. \p \v 17 Jadya tuque bacuare cahuayu cuana tahuiju bucha. Cahuayu dyaque aniya cuanaquetu yacua ecapeneti jucuare. Riyaque yacua capeneti ishuquetu jucuare pudeda etiqui juju bucha, sahuada zafiro bucha, jahuada asufre bucha. Cahuayu cuana tuque bacuare iba muredaque iyuca bae. Tunaja ecuatsa equetu cuinanabarecuare etiqui, huani, asufre jadya. \v 18 Era micuana cuejahua baedya, jetiamatu ecuita iyetanacuare. Etiqui, huani, asufre jadya cahuayu cuanaja yatsanaca eque cuinanayara tuna iyecuare. Jadya majuetu patya jaque emaque dyaque ecuita jucuare. \v 19 Tumeque cahuayu cuanatu quiyeti ishuquedya jucuare tunaja ecuatsa eque cuinanaya tsehue, tumebaedya ihua tsehue. Tunaja ihua cuanatu bacua iyuca bae jucuare. Tunaja ihua tsehue tunajatu ecana dyaque ujeda abarecuare. \p \v 20 Arepa canerecatitsu majuyaju bahua ama bucha, tuna umae ecuita cuana riyaque jidamara iyehua cuanaque ama tuna jidama jujacacuare ama. Muijacacarama tuna acuare ijahua cuana, yusu jiu oro ea cuanaque, plata, bronce, tumu, acui jadya ea cuanaque. Riya cuanaque cueya cueya cuanatu capetatiya ama ni quijacabacatiya ni ajeya. \v 21 Ecuita jidama cuanaque tuna quiyetijacahua ama. Cabijiseritijacahua ama ecana. Marura ecana catijacahua ama. Cabijiserititsu ecana tunaja biji eque jujacahua ama. Chiri ecana jujacahua ama. \c 10 \s1 Yusu tsahuaquique quirica ina jadique \p \v 1 Tume tuque peya bacuare Yusu tsahuaquique casadaque barepa juque buteyaju. Barepa juque huani ducutu jucuare. Iyuca tajinaqui ecuejiquini ijeti bucha huecae, etsaca bacue tuja etiqui bucha huecae jadyatu jucuare. \v 2 Quirica piji epirurique ejiraque tujatu inacuare. Tapacuare tujatu jida eque amaca tsehue cueri cuanaja ecuaque, jani eque amaca tsehue bacue yahua. \v 3 Tumetu quiquecuare jebuda etsuri tsehue, iba mariyaque juya bucha. Tumeque marijacahuaju tuque bacacuare peya cuanaja etsuri pacarucu tiriti juya bucha. \v 4 Pacarucu tiriti quisaratihuajutu era huenecara acuare tunara quisarati ahuaque. Tume tuque bacacuare etsuri barepa juque. \p —Hueneume mira bacahua cuanaque, —jadya aira cuana acuare barepajura. \p \v 5 Tumetu barepaju Yusu tsahuaquique cueri cuanaja ecuaque, yahua jadya tapatsu netiyaju bahuara emetucu jida eque amaca huesacuare barepaju. \p \v 6 —“Tere patu amena japadama”, jadya Yusu Maju Baecuara cuejamerehua. Turadyatu barepa, yahua, enaja ecuaque jadya iyahua. Turadyatu iyahua dutya, dutya queja aniyaque. \v 7 Beru yuequedyatu Yusura cuejacuare tuque equeque cuitadya quisarati cuejaqui cuanaque. Iyacuatu ejetsunue ama Yusura amena ishuque inime ejitaju aya. Pacarucu ishuque Yusu tsahuaquira corneta meyatibuneyajutu amena Yusuja inime etehuaque juhua, —jadyatu jucuare. \p \v 8 Bacanucacuare tuque barepaju ejeque cuana quisaratiyaju. \p —Cuacue, ique tsahuaquique casadaque yahuaju, cueri cuanaja ecuaqueju jadya netiya queja. Inacue quirica piji tura inayaque, —jadya tura acuare. \p \v 9 Jadya juatsu cuacuare Yusu tsahuaqui queja. Jadya juatsu tuque bacaticuare tura quirica piji inayaque. \p —Jeedya micue. Inacue. Aracue. Micue ecuatsajutu huajada juya huaja bucha. Micue ecarecaniju camadyatu patseda juya, —jadya riyaque Yusu tsahuaquira acuare. \p \v 10 Inatsacuare tuque Yusu tsahuaquija emetucu juque. Inatsatsu tuque aracuare. Ecue ecuatsajutu huajada jucuare huaja bucha. Buijitsu tuque patseda bacuare ecarecaniju. \v 11 Ejera cuana taa jadya acuare: \p —Cuejanucataqui tuque micue Yusura eje bucha juya jadya ayaque jetiama epu cuanaju aniya cuanaque, eje uma anae cuanaque, tumebaedya tunaja ecuari cuana, —jadya tura cuejacuare. \c 11 \s1 Eje bucha judadiyaque cuejaquique ecatse \p \v 1 Tume tyatanacuare tuputupu ishuque acui buchique. \p —Cuacue. Yusuja etare tuputicue, tumebaedya mesa muru ijimedaque pahua ishuque. Tumebaedya piye bacue eje uma ecana tuhua Yusu muiqui cuanaque. \v 2 Etare tsecue camadya tupuume etsecue juque. Tumequetu Yusu mui baecua cuanaja ishuque. Tunaratu yuamaturabuque Jerusalén epu ebari emuique. Tunaradyatu epu ebari tapapashaya quimisha mara peya patya patya tupu. \v 3 Cuadishabuque tuque beta ique merequique ecatse tumeque epuju ecue quisarati cuejara. Cuejabuque tatsejatu eje uma huecaca ama —1.260 huecaca tupu. Jutubuque tatsejatu una sehuedaque, ecuita cuana inime cacuareti ishuque adebamere ishu, —jadya barepajura acuare. \p \v 4 Tume tuque bacuare Yusuja yacuaju enitya beta acui olivo bacani, beta ude nityaquique ecatse jadya. Riyaquetu Yusura tachibuque beta tuque merequique ecatse jadique. \v 5 Ejera jidama acara ayaju, tatsejatu ecuatsa eque etiqui pushaya. Pana tirusha tatsejatu aya tatse ujeu baqui cuanaque. Jadya iyetanae tuna jubuque ejera tatse jidama acara aya cuanaque. \v 6 Riyaque quisarati cuejaquique ecatsejatu casa aniya barepa teri ishu, Yusuja quisarati cuejatanaya tupu nei pacaca ishu ama. Tumebaedya tatsejatu casa aniya ena ami cabapetisha ishu. Eamereudya tatsejatu eje buchique ujeje, eje uma tatsera amerecara aya tupu. \v 7 Quimisha mara peya patya patya Yusuja quisarati cueja juhuajutu Ecuita Cuanubi Bucha Mureeque emajaca dyaque arida juque cuinanayara tatse catiquerebuque. Ijahue tujatu ecatse abuque. Tura tatse casa secabuque. Iyebuque tujatu ecatse. \v 8-9 Ecuita Cuanubi Bucha Mureeratu quisarati cuejaquique ecatse iyetsu papamerecarama abuque quimisha huecaca peya barepatya tupu. Epu ebari ediji cuanaju Ecuana Cuatsashaqui Jesucristo curusuju tatatanacuareju tatse emajuque jarabuque. (Tumeque epuju aniya cuanaque tuna dyaque jidama jubuque Sodomaju, Egiptoju jadya anicuare cuanaque bucha.) Dutyara tunajatu ecatse emajuque babuque; peya yahuaju cuanara tumebaedya tunajatu ecatse banabuque. \v 10 Yusu adeba baecua cuanaque tuna pureama jubuque quisarati cuejaquique ecatse emajuque bahue juatsu, tatsera ni eje tupu nereda anucaya ama cabatitsu. Chine tuna jubuque. Dyaque pureama tuna jubuque, quisarati cuejaquique ecatse majuhua tibu, aija nereda aquima juhua cabatitsu. \v 11 Quimisha huecaca peya barepatya tupu juhuaju tatse Yusura chacha nityatsuranucabuque. Dutya tumeque petaqui juhua cuanaque tuna bajida, inime tilla jadya jubuque. \v 12 Tuequedya quisarati cuejaqui ecatsera etsuri casadaque bacacuare barepa equeque tatse ihuara juyaju. \p —Netsuracue requeja ebarucue, —jadya tujatu ecatse acuare. \p Jadya ayaju tatse tsuracuare barepaju huani ducu eque, tatse ujeu baqui cuanara petayaju. \v 13 Tumeque ura cuitadyatu yahua casada bucucucuare. Umae etare arida cuanaquetu rururuterecuare. Jetiamatu ecuita majucuare, pacarucu mil, yahua bucucutsu. Ecuita majucuare ama cuanaque tuna bajida juterecuare. Pureama tunajatu Yusu barepa juque acuare. \p \v 14 Jadya tereetu jucuare beta ishuque inime jidamaque. Tsunutaya amatu quimisha ishuque. \s1 Pacarucu ishura corneta meyacuareque \p \v 15 Pacarucu ishuque Yusu tsahuaquiratu corneta meyacuare. Tura corneta meyayaju tuna bacacuare etsuri cuana jebuda barepa juque jadya juyaju: \q1 “Yusu, miquemi dutya naruquique. \q1 Miquemi dutya yahuaju cuanaque cuatsashaquique. \q1 Dutyara tuque micue bacua Jesucristo muisiribuque, muijacatsu ama”, \m jadya tunajatu Yusu acuare. \p \v 16 Tume beta tunca pushi earacana Yusu mui juya cuanaque tunaja eaniqui cacuatsashati ishuju aniya cuanaque netibarecuare. Yusuja yacuaju tuna huipuchitanatsu nuyubarecuare. Pureama tuna Yusu acuare. \q1 \v 17 “Yusu, miquemi Ecuana Cuatsashaquique. \q1 Miquemi dutya casa tsehueque. \q1 Miquemi beru yuequedyadya anihua. \q1 Iyacuami mique anisiriyaque. \q1 Yusurupai mique ecuana aya, mira ecuana micue dyaque casa bamerehua tibu. \q1 Yusurupai mique ecuana aya, mique amena enaruqui jutibunehua tibu. \q1 \v 18 Mique adeba baecua cuanaquetu cahuaitiya miatsehue. \q1 Jadya ama buchatu juetihua huecaca mira ecana nerecaturayaque. \q1 Juetihuatu huecaca emaju cuanaque micue yacuaju netititsu eje bucha juyaque bahue juishu. \q1 Iyacua tuquemi tyaya dutya mique merequi juhua cuanaque dutya jidaque mira ecana tyaana ahuaque. \q1 Micue quisarati cuejaqui juhua cuanaque tuquemi ecana jidaque tyaya. \q1 Dutya micue cuanaque, dutya mique muiqui juhua cuanaque tuquemi jidaque tyabuque. \q1 Esiri cuanaque, ehue ebari cuana, ebacua cuana jadya tuquemi ecana tyabuque. \q1 Micue cuanaque riyaque yahuaju jidama ujeda ujeda aqui juhua cuanaque bacuemi ecana pana aputashatilla abuque”, \m jadya tunajatu Yusu acuare. \p \v 19 Jadya juhuajutu pacashatanacuare Yusuja etare mudaque barepa juque etsecue Yusu aniquique. Tumetu ejitaju jucuare caju Yusura tuja cuanaque narucuare cuanaque adeba ishu cuanaque. Casada pupipupiya, tiritiya jadyatu jucuare. Jadya juyajutu yahua casada bucucucuare. Tumebaedyatu jetiama bise pacacacuare. \c 12 \s1 Matuja Ebari Jiura epunaja ebacuaque iyecara acuareque \p \v 1 Jadya juatsutu barepaju ejitaju jucuare mudaque adeba ishuque. Eje bucha inime judadiyaque adeba ishuquetu jucuare. Ejitaju jucuare peadya epuna. Tuja unatu jucuare ijetija hueca bucha. Badi jiu dyaquetu neticuare. Iyucaju tujatu anicuare puja oro eaque. Tuhuadya tujatu peadya tunca beta earacana purari anibarecuare. \v 2 Riyaque epunatu maquique jucuare. Cuinahuiequetu jucuare. Cuinayaque uje bucharatu quiqueshatillacuare. Dyaque nerecadatu jucuare. \v 3 Jadya juatsutu ejitaju junucacuare peadya adeba ishuque. Matuja Ebari Jiuquetu pudeda jucuare. Anicuare tujatu pacarucu iyuca, peadya tunca edana jadya. Iyucaju tujatu puja oro eaque anibarecuare. \v 4 Repecuare tujatu patya jaque emaque dyane barepa juque purari cuana tuja ihua tsehue. Pacacashacuare tujatu purari cuana yahuaju. Matuja Ebari Jiuquetu netinaticuare epuna cuinacara juyaja yacuaju, tuja ebacua cuinanaya tsehuedya aratsa ishu. \v 5 Epunajatu ebacua cuinanacuare deca. Dutya yahuaju aniya cuanaque tujatu dyaque muida tsehue narudadibuque dutya jidama cuanaque. Amena tuja ebacua cuinanahuajutu secatanacuare. Dujutanacuaretu Yusu queja tuja eaniquiju. \v 6 Epunatu huanacuare epu cuana aijamaju. Tuhuatu Yusura emajaca bajejehua tumeque epunaja ishu. Tuhuadyatu 1.260 huecaca narutana, mihuatana jadya jucuare. \p \v 7 Jadya juatsutu barepa juque Yusu tsahuaqui cuanaque cuatsashaquique Miguel bacani, tuque tsahuaqui cuana tsehue, tuna caticuare Matuja Ebari Jiu tsehue, barepaju icuene Yusu tsahuaqui jucuare cuanaque Yusu tsehue cahuaiticuare cuanaque. \v 8 Tumetu Matuja Ebari Jiuja, tuque tsahuaqui cuanaja jadya casa terecuare. Tume tuna barepa juque ijehuetanacuare. Yusura tuna barepaju iyanucacarama acuare. \v 9 Jadya ijehuetanatu jucuare tumeque Matuja Ebari Jiuque, Ijahua Satanás bacani, dutya yahua juque Yusu adeba baecua cuanaque ijahue aquique. Satanás, dutya tuque tsahuaqui cuana tsehuetu ijehuetanacuare yahuaju. \p \v 10 Tume tuque bacacuare etsuri jebudaque barepa juque. \q1 “Yusuratu inajacamerehua tuja cuanaque emajutereuque. \q1 Iyacuatu Yusu tuja cuanaque inajacamere ishu mepehuaque cabameretihua tuja cacuatsashati. \q1 Satanás, ‘Caana cuejati puji’ bacani jucuarequetu jidama quisaratihua ecuana tsehuequi cuanaja ishu huecada tupu, meta tupu Yusu ecuanara muiyaja yacuaju. \q1 Tuquetu amena ijehuetanahua. \q1 \v 11 Ecuana tsehuequi cuanaque tuna bajida ama juhua iyeta ishu. \q1 Arepa iyetaya ama bucha tuna Jesús queja nimee jujacahua ama. \q1 Ejenejacahua ama tunajatu UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE ecuana jiteque ami quijehueti, maju jadya juhuaque. \q1 Cuejajacahua ama tunajatu quisarati yunerique. \q1 Tume tunajatu jadya secae casa acuare tunaja ishu quisarati tere baecua jucuareque. \q1 \v 12 ¡Pureama nejucue, micuana barepaju aniya cuanaque! \q1 ¡Nerecapane yahuaju, cueri cuanaja ecuaqueju aniya cuanaque, Satanás micuana queja butehua tibu! \q1 Tuquetu ecahuaiti ejetsunue ama tuque jucara juya eque juishu aniya baatsu”, \m jadyatu ejeque cuana jucuare. \p \v 13 Matuja Ebari Jiuque yahuaju ijehuetanahuaque caadebatitsu, tujatu nerecaturatibunecuare epuna ebacua nana ijehuecuinaqui juhuaque. \v 14 Epunatu tyatanacuare beta yajapara aridaque huihuipaja buchique. Jetatsu tujatu jacacuare Matuja Ebari Jiuque. Tuquetu judirucuare anitaya amaju. Anidirucuaretu quimisha mara peya patya patya tupu camadya. Tumeque epunatu naru, mihua jadya atanacuare. Matuja Ebari Jiuratu eje bucha ama acuare. \v 15 Tumetu Matuja Ebari Jiura ijehuetibunecuare ena ecuatsa eque. Cueri bucha jurishae tujatu acuare epuna huidisha ishu. \v 16 Yusuratu yahua burishacuare. Tume tujatu Matuja Ebari Jiura yatsanaca eque ena pushahuaque caniju ishacuare. Buijihua buchatu jucuare. \v 17 Jutaquijudyatu Matuja Ebari Jiuque dyaque cahuaiticuare epuna tsehue. Jadya juatsutu catira cuacuare tumeque epuna eque ejuracana cuana tsehue. Turatu aputashacara acuare Yusuja cacuatsashati eque juya cuanaque, yunerique quisarati Jesucristora cuejahuaque ejenejacaya ama cuanaque. \c 13 \s1 Juanra Mapisi Ebari Jiuque, Cuanubi Jiuque Bape Ebari jadique bacuareque \p \v 1 Ique cueri cuanaja ecuaque mejijiju junetiyara tuque batsacuare ena juque mejijiju tsurayaju peadya Mapisi Ebari Jiuque. Anicuare tujatu pacarucu iyuca, peadya tunca edana jadya. Dutya edana cuanaju tujatu oro eaque jutubarecuare, ecuari juishu casa aniya jadique caadebamereti ishu. Iyuca cuanajutu Yusu cahuaitisha ishuque quisarati ehuene jucuare. \v 2 Tumeque Mapisi Ebari Jiuque bahuaquetu ducueri iba bae jucuare. Huachi meshuru baruda, iba bucha tsebaruda jadyatu jucuare. Matuja Ebari Jiuratu tyacuare tuja casa Mapisi Ebari Jiuque, dutya tuja ataqui juishu, huaraji dyaque casadaque juishu jadya. \v 3 Peadya iyucaju Mapisi Ebari Jiuque anicuare ujeda eaque majutaqui buchique. Tumequetu chachanetanacuare. Ujeda eaque chacha juhua baatsutu Yusu adeba baecua cuanara bape inime tupucuare, tuque majutaqui ujeda atanahuaque majuhua ama baatsu. \v 4 Tume tuna huipuchitanacuare Matuja Ebari Jiuja yacuaju tuque muiyaque, tura Mapisi Ebari Jiuque casa tyahua baatsu. Tumebaedya tuna Mapisi Ebari Jiuque chichucata ishu acuare. \p —¡Aijama tuna ejeque riyaque Mapisi Ebari Jiu buchique! ¡Ni ejeradya jutidyatu ijahue eau catiju! —jadya tuna jucuare. \p \v 5 Tumebaedyatu Mapisi Ebari Jiuja Yusu cahuaiti ishuque quisarati aishuque anicuare. Huarajitu ameretacuare pushi tunca beta earacana badi tupu. \v 6 Tumetu jadidya jucuare. Quisaraticuaretu jidama Yusuja ishu. Ijillahuanacuaretu Yusu. Tumebaedyatu ijillahuanacuare Yusuja etare. Tumebaedya barepajuque Yusuja cuanaquetu ijillahuanacuare. \v 7 Tumebaedyatu Mapisi Ebari Jiuque emajaca tyatanacuare Yusuja cuana tsehue cati ishu tuna ijahue aya tupu. Tudyatu tyatanahua cacuatsashati riyaque yahua juque epu cuana, peya yana eque cuanaque cuatsasha ishu. \v 8 Tumeque Mapisi Ebari Jiuquetu yahuaju aniya cuanara muicuare. Muicuaretu UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja quiricaju ebacani huenetanama cuanara. (Tura inajcaamerehua cuanaja ebacanitu huenetanahua tumeque quiricaju yahua iyatanahua equeque.) \p \v 9 Micuana quijacabacati aqui juatsu, nebacacue. \v 10 Ejera ni peya cuana risitsu dujuya, tumebaedyatu tuna dyadi risitanabuquedya. Cuchiru tsehue quiyetiya cuanaquetu tumebaedya iyetanabuque cuchiru tsehuedya. Jadya tibudyatu Yusuja cuanara iduya dutya canerecatiyaque, canimehuallatitsu ama, ni Jesús queja nimee jujacatsu. \p \v 11 Jadya juatsu tuque banucacuare Cuanubi Jiuque Bape Ebarique yahua juque tsurayaju. Arepa uhuisha deca bucha dana beta juya ama buchatu matuja ebari jiu bucha tsurie jucuare. \v 12 Riyajatu anicuare Mapisi Ebari Jiuja cacuatsashati bae cuita nucadya. Mereya, tachiya jadya tujatu acuare. Riyaque Cuanubi Jiuque Bape Ebariratu cuatsashacuare dutya riyaque yahuaju aniya cuanaja Mapisi Ebari Jiuque mui ishu. Turadyatu ujeda eaque ujera iyehuaju chacha nityatsuranucacuare. \v 13 Acuaretu ni ejeque ecuitaja ataquique ama. Etiquitu barepa juque pacacashacuare yahuaju ecuita cuanara petayaju. \v 14 Inimeradya jutidya ai aya tsehue tujatu riyaque yahua juque ecuita cuana ijahue acuare. Mapisi Ebari Jiura amereya equetu ecana mui, mere jadya acuare. \p —Mapisi Ebari Jiuja cueya neacue, cuchiruja esacuaque majutaquique chacha jucuareja cueya, —jadyatu cuatsashacuare Cuanubi Jiuque Bape Ebarira ecuita cuana. \p \v 15 Tuequedyatu Cuanubi Jiuque Bape Ebarique tyatanacuare casa Mapisi Ebari Jiuja cueya eaque chacha amere ishu, tumeque cueya quisaratitsu dutya tuque muicarama juya cuanaque iyetillamere ishu. \v 16 Jadya ahua ama bucha tujatu cuatsashacuare jadya: \p —Nehuenecue emetucuju jida eque amaca, jadya ama juatsu ecuita cuanaja equetiju, ecue yana equedya juya cuanaque jadique adeba ishu. Dutya ecana nehuenecue. Pahuenetana achaacha cuanaque, ehue ebari cuana, ecapajiti cuanaque, chipiruqui cuanaque, nerecada cuanaque, tsujema mere juya cuanaque, tsujequi mere juya cuana jadya. \v 17 Nehuenecue Mapisi Ebari Jiuja ebacani, jadya ama juatsu número. Riyaque ehueneque aijama cuanajatu aijama juya ni ai quemitaqui ni catyati ataqui, —jadya tujatu cuatsashacuare. \p Jadidyatu jucuare. Dutya huenetanama cuanaque tuna canerecaticuare, tunara ai sareya cuanaque daditaquima baya tibu. \v 18 Riyaque tu iyucaquija ishuque. Ejeque bahue juyaratu adebaya número Mapisi Ebari Jiuja. Tuja número tu 666. Riyaque número tu ecuitadya datse. Micuanara ni número adebaya, tume tuque micuana adebaya ejeque ecuitaque. \c 14 \s1 144.000 jerucuare cuanaque \p \v 1 Jadya juatsu tuque petacuare. Bacuare tuque UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE, Sión bacani emata dyaque netiyaju. Tuatsehuedya tuna neticuare 144.000 ecuita cuana. UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja ebacani, Etataqueja ebacani jadyatu ehuene jucuare tunaja equeti cuanaju. \v 2 Jadya juatsu tuque bacacuare tuuuyaque barepa juque buteyaju. Sururu tuuuya bucha tuque bacacuare jebuda tiritiyaju enara quemitsaya bucha. Jucuaretu etsuri umada arpa dudu puji cuana tunaja arpa dudu juyaque bucha. \v 3 Tumetu 144.000 cuanaque jerucuare Yusuja yacuaju, pushi bape bape butsequinie cuanaja, Yusu mui juyaja jadyaja yacuaju. Iyacuaque jeru tunajatu acuare. Ni ejequetu bahue jucuare ama, 144.000 cuanaque camadya, ni ejeque bahue juishu ama. Riya cuanaquetu jucuare yahuaju aniya cuanaque ducu echachaneque. \v 4 Riya cuanaquetu epuna tsehue cajipetihua ama cuanaque. Jucha juma tuna anicuare. UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUA tsehue tuna juneniya eju tuque cuayaju. Tunadya tuna icuene jucuare Yusura, UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA jadya tuja ishu mepecuareque. \v 5 Pusha pusha baecua tuna. Yusura tuna jucha metse ama baya. \s1 Barepa juque quimisha etsahuaqui cuana cueja jucuareque \p \v 6 Tume tuque bacuare barepa juque peadya etsahuaquique barepaju jetayaju. Yusuratu cuadishahua dutya epu cuana juque dutya cueja ishu Yusu queja judiru ishuque quisarati cueja ishu. Riyaque quisaratitu cuaretananime ama. Yusuratu cuadishahua dutya queja aniya cuanaque cuejara, riyaque yahuaju dutya yana eque quisaratiya cuanaque. \v 7 Jadyatu jucuare barepa juque Yusu tsahuaquique etsuri jebuda tsehue: \p —Nemuicue Yusu. Pureama neacue. Amenatu juetihua huecaca tura inime cacuareticarama juya cuanaque nerecaturayaque. Pureama neacue barepa, yahua, cueri cuanaja ecuaque, cueri, espere cuana jadya aquique, —jadyatu jucuare. \p \v 8 Yusu tsahuaquiratu peya quiqueyaque tupucuare. \p —¡Epu ebari Babilonia bacanitu teredadiya, tuhua ecuita aniya cuanaque dyaque jidama cuita juya tibu! Tumeque epuju cuanaratu peya epuju cuanaque cajuchatishahua; tuna tuna epunara deca cuana jaraquere ishu enijuquishau buchique, —jadyatu jucuare beta ishuque Yusu tsahuaquique. \p \v 9 Jadya juatsutu junanucacuare quimisha ishuque Yusu tsahuaquique. Jebuda etsuri tsehuetu jadya jucuare: \p —Dyaque jidamatu canerecatibuque Mapisi Ebari Jiuque muiqui cuanaque, tuja cueya eaja yacuaju chichucata juya cuanaque, tuja ebacani tunaja equetiju, emetucuju jadya cahuenemeretiya cuanaque. \v 10 Dyaque tuna nerecada judadiya, dyaque Yusu cahuaitishacuare tibu. Etiqui, asufre jadyaju nubi ishuque tuna. Dyaque tuna nerecada jubuque. UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA, Yusu tsahuaqui asicadama cuanara tuna petabuque nerecada juyaju. \v 11 Tuna nerecada juya juque etiqui huanitu netitsurajacabuque ama. Huecada tupu, meta tupu tunajatu aijama canajara juya, Mapisi Ebari Jiuque, tuja cueya jadya muiqui juhua tibu, tumebaedya Mapisi Ebari Jiuja ebacani tsehue cahuenemeretihua tibu. \v 12 Jadya tibudya Yusuja cuanaque, tuja quisarati cacuatsashati bacaqui cuanaque, Jesús queja nimee jujacaya ama cuanaque necacasaturaticue peya cuana tsehue, Jesús queja nimee ejujacau tibu, —jadyatu jucuare quimisha ishuque Yusu tsahuaquique. \p \v 13 Tume tuque bacacuare etsuri barepa juque. \p —Huenecue era cuejayaque: “Dyaque jida taa reeque amena Ecuana Cuatsashaqui queja nimee majuya cuanaque”, jadidyatu judadiya. Majutsutu amena dutya mere cuana, nerecada anie rehua juyaque jadyatu tereya. Tyatanahuie tuna Ecuana Cuatsashaquira tyaana acuareque, tuque merequi jucuare tibu. Ni aitu aijama juya ama. Canajarabuque tuna. Riyaque ri Yusuja Espirituja quisarati, —jadya tura acuare. \s1 Yusuja cuanaque casitatidadiyaque \p \v 14 Tuequedya tuque bacuare eje bucha judadiyaque. Bacuare tuque ejeque cuana ecuita jiuque barepa huani paja dyaque aniyaju. Iyucaju tujatu puja oro eaque anicuare. Inacuare tujatu cuchiru etununaque arusu raca ishuque buchique. \v 15 Yusuja etare juquetu cuinanacuare peya etsahuaquique. Turadyatu quiquecuare etsuri jebuda tsehue huani dyaque aniyaque: \p —Inacue micue cuchiru beta eque jacua eaque, etununaque. Mepecue amena euhuaque. Juetihuatu amena huecaca euhuaque uva caca pitu ishuque. Ejahuanetu amena pitutaqui tuque, —jadya tujatu acuare. \p \v 16 Tura jadya ahuajutu barepa huani dyaque aniyaque jecuare yahuaju cuchiru etununa tsehue pitumeretahuaque pitura. \p \v 17 Tumetu peadya Yusu tsahuaquique cuinanacuare Yusuja etare barepa juque. Inanucacuare tujatu cuchiru beta eque jacua eaque, etununaque. \v 18 Yusuja yacua juquetu cuinanacuare peya etsahuaquique. Tumequetu etiqui tsehue ujeda aishuque ecuatsashaque jucuare. Etsuri jebuda tsehue tujatu ihuaracuare cuchiru etununaque inaquique: \p —Inacue micue cuchiru beta eque jacua eaque, etununaque. Uva esa cuana jahuanehuaju tubuyaque emepeta bucha, jadidyatu mepetanaya Yusu adeba baecua cuanaque. Amena tuna tunaja jucha cuana tibu nerecada atanaya, —jadya tujatu acuare. \p \v 19 Tumetu barepa juque Yusu tsahuaquique junacuare yahuaju tuja cuchiru etununa tsehue. Yusu adeba baecua cuanaque, Yusu cahuaitisha ishu camadya aniya cuanaque tuna uva amena ejahuaneque pitu ishu buchique. Barepa juque Yusu tsahuaquique tu uva caca pituquique buchique. Uva caca jahuaneyaque pitu pujira pitutsu equiniqui aridaju nacaca tisi ishu eishau bucha, jadidyatu barepa juque Yusu tsahuaquique junacuare yahuaju Yusu adeba baecua cuanaque cuinanashara nerecaturadiru ishu. \v 20 Uva nacaca tisiyaque equiniqui juque ejuriu bucha, jadidyatu Yusu adeba baecua cuanaja jetiama ami jurihua epu ebari tipare. Cahuayuja epere eque dee cuitatu jucuare. Cueri quimisha ciento kilómetro quini buchatu juhua. \c 15 \s1 Yusu tsahuaqui cuanaquetu pacarucu amena ishu cuanaque canerecati ishuque tyatanacuareque \p \v 1 Bacuare tuque barepaju peya caadebati ishuque bape. Bacuare tuque Yusu tsahuaqui cuanaque. Pacarucudya tuna tyatanacuare amena ishuque pacarucu canerecati ishu cuanaque yahuaju beishu. Riya cuanaque canerecaturati tsehuetu Yusuja cahuaiti terecuare. \p \v 2 Tumebaedya tuque bacuare Mapisi Ebari Jiuque muima cuanaque, tuja cueyaja yacuaju huipuchitanama cuanaque. Número tsehuema cuanaque tuna jucuare, Mapisi Ebari Jiu jadique ebacani tsehuema cuanaque. Tuna tuna neticuare bei ebari jiuque jiruru, vidrio etiqui tsehue eaque eujaju. Ena jiuquetu yuneri neri huecada jucuare. Inacuare tunajatu arpa dudu ishuque Yusuja etyaque. \v 3 Moisés beru israelita cuana cuinanashayaque Yusu pureama ayaque jerucuare bucha, tumebaedya tuna jerucuare UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE pureama ayaque: \q1 “Yusu, miquemi Ecuana Cuatsashaquique. \q1 Ni ai buchiquetu aijama micue ataquimaque. \q1 Dutya mira ayaque tu jidaque. \q1 Miratu aya ecuita cuanara inime tillaqui ayaque. \q1 Dutya mira ayaque tu tuyu, yunerique. \q1 Miquemi dutya yahuaju aniya cuanaque naruquique. \q1 \v 4 Dutyarami muiya, Ecuana Cuatsashaquique. \q1 Dutyarami sumitsu pureama aya. \q1 Mique peadya camadya mi juchaju caasicatimaque. \q1 Dutya yahua juque tuna jebuque mique pureama ara, mira ayaque tuyu dutya queja batanahua tibu”, jadya tuna jucuare jeru eque. \p \v 5 Riya cuanaque baatsu tuque banucacuare Yusuja etare barepa juque. Pana bau tuque acuare Yusuja eaniqui neri, “Dyaque Muidaque” bacani, Yusu tsehue catsuruti ishuquedya. \v 6 Yusuja eaniqui neri juquedyatu cuinanacuare Yusu tsahuaqui cuanaque, pacarucu ujeje canerecati ishuque dujuqui cuanaque. Ejutuqui jida tiquidaque tunajatu una jucuare. Yacua eque cuitatu oro eatsehue ecaquereti jucuare. \v 7 Jadya juatsutu bape butsequiniera ecana tyabarecuare peadya peadya equiniqui oro eaque pacarucu Yusu tsahuaqui cuanaque. Equiniqui cuanatu ejequesha jubarecuare ai tsehue cuana Yusu Maju Baecuaja cahuaiti tsehue. \v 8 Yusutu tuhuadya tuja eaniqui neri mudaju anicuare. Etehua tujatu jida pijique, casa jadya jucuare. Jadya tibutu eaniqui mudaque huani tsehue jequecuare. Yusu tsahuaqui cuanaja pacarucu ujeje canerecati ishuque inajacatillama jari tuputu ni ejeradya jutidya jadya juyaque eje bucha ameretaqui ama bahua riyaque yahuaju juyaque tume cuanaque ujeje cuana eque. \c 16 \s1 Dyaque canerecati ishu judadiyaque jucuareque \p \v 1 Jadya juatsu tuque bacacuare etsuri jebudaque Yusuja eaniqui neri juque cuinanayaque. Jadya tujatu pacarucudya acuare Yusu tsahuaqui cuanaque: \p —Neijehuetibarecue yahuaju pacarucu equiniqui cuanaju aniyaque. Equiniquiju aniyaque ijehueyaju cama tuna Yusura dyaque nerecaturabuque Yusu adeba baecua cuanaque, —jadya tujatu ecana acuare. \p \v 2 Jadya ayajutu icueneque Yusu tsahuaquique cuinanatsu cuacuare. Cuaatsu tujatu ijehueticuare equiniquiju aniyaque yahuaju. Pusese dyaque jidama ujedaque tunajatu cuinanacuare dutya ecuita cuanaja ecuita cuanaju Mapisi Ebari Jiuja ebacani ehuene cuanaja, tuja cueya muiqui cuanaja jadya. \p \v 3 Beta ishuque Yusu tsahuaquiratu ijehuecuare tuja equiniqui juque cueri cuanaja ecuaqueju. Tumetu ena cabapeticuare ami esasanaque bucha. Dutyatu majuterecuare cueri cuanaja ecuaqueja enaju aniya cuanaque. \p \v 4 Quimisha ishuque Yusu tsahuaquiratu ijehuecuare tuja equiniqui juque cueri cuanaju, cueri huitsana cuanaju jadya. Dutya enatu ami ecabapeti jucuare. \v 5 Jadya junucatsu tuque bacacuare Yusu tsahuaquique ena cuana naruquique. \q1 “Yusu, miquemi tuyu, tuna jadya nerecaturahua tibu. \q1 Miquemi ni riya piji buchique ecajuchati ni ecaasicati juchaju. \q1 Miquemi yuequedya animetse juhuaque. \q1 Miquemi anisiri ishuque. \q1 \v 6 Iyehua tuna micue cuanaque, mique equeque quisarati cuejaqui cuanaque jadya. \q1 Micue cuanaque tunajatu ami quijehuetishahua. \q1 Iyacua tuquemi tuna nerecatura ishu ena ami cabapetishahua tunaja jadya ijie ami aishu. \q1 Jadidya tuna ataqui, tuna jidama juhua tibu”, \m jadya tujatu Yusu acuare. \q1 \v 7 Bacacuare tuque ejeque cuana quisaratiyaju mesa muru ijimedaque pahua ishu peque. \q1 “Yusu, miquemi Ecuana Cuatsashaquique. \q1 Aijamatu micue ni ai ataquimaque. \q1 Miratu ama amadya aya dutya aana ayaque. \q1 Yunerijudya tuquemi jidama cuanaque yuamaturahua”, jadya tujatu Yusu acuare. \p \v 8 Pushi ishuque Yusu tsahuaquiratu ijehuecuare tuja equiniqui juque ijetiju. Yusuratu ijeti dyaque uqueda amerecuare, ecuita cuana tuja uque tsehue pahua ishu. \v 9 Uquera tuna dutya dyaque canerecatishacuare. Arepa jadya canerecatie juhua ama bucha, tuna inime cacuaretihua ama; ni tuna Yusu pureama acuare. Tume ecana jidama jutidya tuja ishu quisaraticuare riya cuanaque canerecati cuana cuadishaquija ishu. \p \v 10 Pishica ishuque Yusu tsahuaquiratu tuja equiniqui juque aniyaque ijehuecuare Mapisi Ebari Jiuja eaniqui dyaque. Jadya juhuajutu Mapisi Ebari Jiura dutya naruhua cuanaque apuda ducu neri anicuare. Tumeque uje tsehue tuna dyaque nerecada jucuare. Yana cuana tuna cacarutibarecuare majuyaque tumeque ujera. \p \v 11 Arepa jadya nerecadae juhua ama bucha, tunajatu ajacacuare ama jidamaque. Tume tuna jidama jutidya Yusu barepaju aniyaja ishu quisarati acuare, canerecatiya cabatitsu tumeque pusese peya ujeje cuana jadyara ayaju. \p \v 12 Shucuta ishuque Yusu tsahuaquiratu equiniquiju aniyaque ijehuecuare Eufrates cueriju. Jadya ahuajutu cueri uracuare. Cueri urahuajutu anicuare ediji ecuari cuana ijeti cuinanaya queja amaca aniya cuanaque jeishu. \p \v 13 Jadya junucatsu tuque banucacuare quimisha ijahua cuana huahua jiu cuanaque. Matuja Ebari Jiuja yatsanaca juque, Mapisi Ebari Jiuja yatsanaca juque, pusha pusha aridaja yatsanaca juque jadya tuna cuinanabarecuare. \v 14 Riya cuanaquetu ijahua cuana jucuare inimeradya jutidya ai aqui cuanaque. Riya cuanaque ijahua cuanatu cuacuare dutya ecuatsashaqui cuanaque riyaque yahua juque sitara, Yusu dutya iyaqui tsehue cati ishu. Tumeque huecacatu Yusu, tuja jetiama ecuita cuana tsehue catibuque Mapisi Ebari Jiuque, tuja jetiama ecuita cuana tsehue. \v 15 Bacacuare tuque etsuri jadya quisaratiyaju: \p —Nebacacue. Micuanara ihuayaju ama muya jutidya junabuque, chiri puji cuana aira ihuayaju ama ejunau bucha. Equihuati, ecabajejeti ique junanucayaju juya cuanaque tuna dyaque jida jubuque, catacatitsu tahui bahue cuanaque bucha ama. Ihuayaque junahuaju ecatacati cuinanaquenatsu tsurutsatsu bisu tsehue etsurutsau bucha jutidya tuna jubuque ecatacati tibu, —jadyatu jucuare tumeque etsuri. \p \v 16 Quimisha ijahua eyuamaturaqui cuanara tuna sitacuare huaraji cuana, tuna jiteque dutya yahuaju catiya cuanaque emata Armagedón bacani peque. \p \v 17 Pacarucu ishuque Yusu tsahuaquiratu tuja equiniquiju aniyaque ijehuecuare cuejijiju. Bacacuare tuque etsuri barepa equeque, Yusuja eaniqui neri muda equeque: \p —¡Amenatu terehua! —jadyatu jucuare. \p \v 18 Jadya juatsutu pupipupiya, sicacada tiritiya jadya jucuare. Yahuatu bucucucuare dyaque casada. Dyaque mudatu yahua bucucucuare, ecuita cuana riyaque yahuaju anitibunehua equequetu jadya juma. \v 19 Epu dyaque aridaquetu jaquetanacuare quimisha cuare. Dutya yahua juque epu cuanatu yuamaturatanacuare. Yusutu nime aputacuare ama epu Babilonia bacaniju aniya cuanaque jidama juhua cuana tsehue. Ecuita majuyaque canerecatiyaque equiniqui juque veneno eijiu bucha, jadidyatu Babiloniaju cuanaque dyaque nerecada jubuque, Yusu tuna tsehue dyaque ecahuaiti juya tibu. \v 20 Dutya ecububu cuana, emata cuana jadyatu terecuare. \v 21 Tumebaedyatu barepa juque pacacacuare bise aridaque ecuita cuana dyaque pushi tunca kilo tupu bicueeque. Ecuita cuanaratu jidamaque quisarati acuare Yusuja ishu, bisera ecana nerecaturayaju, dyaque nerecada juya cabatitsu. \c 17 \s1 Epuna decadeca aridaque dyaque nerecada atanayaque \p \v 1 Tumetu Yusu tsahuaquique pacarucu equiniqui inaqui jucuareque jecuare eaqueja. Isaracuare tura ique: \p —Riyaque epu ebariju cueri japadama aniya cuanaque tuna epuna decadeca aridaque bucha. Petamereya mique era tumeque epuju aniya cuanaque eje bucha nerecada atanadadiyaque. \v 2 Riyaque yahuaju huaraji dyaque arida cuanaque tuna anihua tumeque epuna tsehue jucha juyaque. Tuja biji equetu jucuare. Ecuita cuana yahuaju aniya cuanaque tujatu uva nacaca esasanasha tsehue nijuquishanicuare, tuatsehue tahuishatsu, tuja biji eque aquerecara aatsu, —jadya tura acuare. \p \v 3 Jadya junucatsu Espiritura ique petamerecuare eje bucha judadiyaque. Yusu tsahuaquira ique dujucuare ecuita anitaya amaju. Bacuare tuque epuna Mapisi Ebari Jiuque pudedaque isaanitsu juaniyaju. Mapisi Ebari Jiujatu anicuare pacarucu iyuca, peadya tunca edana jadya. Dutyatu Mapisi Ebari Jiuja ehueneque anicuare Yusu cahuaitisha ishuque. \v 4 Tumeque epunaratu jutucuare una sahuapudeuque. Jidatu ecabajejeti jucuare oro tsehue, tiquida tsuje arida cuana tsehue, tumu caca perla bacani tsehue jadya. Inacuare tujatu equiniqui oro eaque. Educujutu anicuare ai bijiseritaqui cuanaque. Jidama cayuamati ishuque tsehue ejequetu jucuare. \v 5 Equetiju tujatu anicuare ebacani ehueneque eje buchique jadique adebataquique ama. “Babilonia epu dyaque aridaque, epuna decadeca arida cuanaque, caadebati baecua cuanaque, equijahuati cuanaque, dutya yahuaju ujeu baqui cuanaque aniquique”. Jadique tujatu ehuene jucuare equetiju. \v 6 Tume tuque adebacuare tuque Yusuja cuanaja ami ijitsu nijuqui ejuque, Jesús jiteque majucuare cuanaja amiju. Jadya bacatsu ique anajacatacuare. \v 7 Tume Yusu tsahuaquira jadya acuare: \p —¿Eje bucha juatsumi anajacataya? Jida mique cuejaya tumeque epuna eje buchique, tumeque Mapisi Ebari Jiu pacarucu iyucaque, peadya tunca edanaque jadya tura isaaniyaque jadya. \v 8 Tumeque Mapisi Ebari Jiuque mique era petamerehuaque, tumeque tu beru anicuareque. Iyacuatu amena aniya ama. Jadya ama buchatu tsunutaya ama cuinana ishu emajaca ebari juque. Pana maju jumaque jaritu cuinanabuque. Yusu Tsehue Anisiribuqueja Quiricaju ebacani huenema cuanaque tuna anajacatabuque Mapisi Ebari Jiuque chacha banucatsu. (Yusuja cuanaja ebacanitu huenetahua yahua iyatanahua equeque.) Chacha banucatsutu ecuita cuana riyaque yahuaju aniya cuanaque jubuque: “Mapisi Ebari Jiuquetu chacha jucuare. Aputacuare tuque. Iyacua bacue chacha aninucaya” jadya. \p \v 9 “Iyacua rique cuejaya jida ejera adebataqui bayaju cueyane ishu. Pacarucu iyuca tu pacarucu emata. Tumeque dyaquedyatu tumeque epuna aniya. \v 10 Tumebaedyatu tumeque pacarucu iyuca cuana pacarucu huaraji arida cuanaque buchique. Tumeque pishica huaraji cuanatu amena huaraji jujacacuare. Peadyara camadyatu iyacua naruya. Pacarucu ishuque tu junama jari. Junatsutu eje tsunue ama ecuatsashaque junabuque. \v 11 Mapisi Ebari Jiu beru anicuareque, iyacua aijamaque, tudyatu quimisacarucu ishuque huaraji. Pacarucu tsehue cuanaquedya tume. Jadya juatsutu Yusura pana aputasha abuque. \p \v 12 “Mira peadya tunca edana petahua cuanaque tu peadya tunca huaraji dyaque arida cuanaque, ecuita cuana cuatsasha catibutima jari cuanaque. Tuna tuna junabuque. Ejetsunue ama tuna ecuita cuanara muibabuque, tuna tumebaedya Mapisi Ebari Jiuque jadya. \v 13 Riya cuanaque peadya tunca huaraji arida cuanaque tuna ecadutyati Mapisi Ebari Jiu tsehue. Tumeque huaraji arida cuanaja sudaru cuanatu catibuque Mapisi Ebari Jiuja casa tsehue. \v 14 Tuna tuna casitatibuque UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUA tsehue cati ishu. UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUARA tuna casa secabuque. Jetiera amatu tuque muibuque. Tuquetu huaraji dutya huaraji cuanaja huaraji. Tuatsehue cuanaque tuna tuja eihuara cuanaque, Yusuja emepe cuanaque Cristo queja nimee jujacahua ama cuanaque jadya. \v 15 Bahuami tumeque cueri cuanaja ecuaque epuna decadeca aridara isaaniyaju. Tume cueri cuanaja ecuaque, tumeque tu ecuita cuana dutya yahua juque, dutya anae cuanaque jadique. \v 16 Tume mira peadya tunca edana Mapisi Ebari Jiuja bahuaque, tume cuanaratu epuna decadeca aridaque equijahuatique ujeu babuque. Chiribuque tunajatu dutya ai tumeque epunaja aniyaque. Ecatacati tunajatu shanatillabuque. Iyebuque tunajatu epuna. Iyetsu tunajatu epuna rami arabuque. Arabishatsu tunajatu etiquiju pahuabuque. \v 17 Tume tunajatu Yusura inime cacuaretishabuque tura amerecara aya eque tuna juishu. Tumetu ecuari cuanara tyabuque casa Mapisi Ebari Jiuque, Yusura quisarati iyahuaque judadiya tupu. \v 18 Epuna mira petahuaque, tumequetu ecuita cuana tumeque epu ebariju aniya cuanaque jadique. Tumeque epu ebari juque huaraji cuanaratu yahua juque ecuari cuana narubuque, —jadya Yusu tsahuaquira cuejacuare. \c 18 \s1 Babilonia epu cayuamaticuareque \p \v 1 Jadya juatsu tuque banucacuare Yusu tsahuaquique dyaque casadaque barepa juque buteyaju. Yahua tujatu huecada amerecuare tuja hueca tsehue. \v 2 Jebudatu quiquecuare: \q1 “¡Cayuamatihua tuque! \q1 Babilonia eputu pana aputa, cayuamati jadya juhua. \q1 Ijahua cuanaja eaniqui tume. \q1 Dutya yatanana jidama cuanaja eaniqui tume. \q1 Tumebaedya jeta aqui asicada cuanaja eyuamatura cuanaja eaniqui tume. \q1 \v 3 Tumeque epu ebariju aniya cuanaratu cajuchatishacuare peya epuju cuanaque. \q1 Tunaja jidama inimeju tunajatu amerecuare. \q1 Enajehue ijitsutu dutya inime jidaque aputatereya. \q1 Jadidyatu ecuita cuana riyaque yahua juque jidamaque inime tupuqui aatsu, tumeque epu juque, tuna taca nime aputadya jutidya tuna juya. \q1 Huaraji dyaque arida cuanaquetu catyaticuare dutya tumeque epu juque jidama cuanaju cabijishatitsu. \q1 Catyati puji cuana riyaque yahua juque tuna cachipiruticuare tuhua jetiama catyati, \q1 quemi ishu jadya aniya cuana tsehue”, \m jadyatu jucuare. \p \v 4 Jadya juatsu tuque bacanucacuare peya etsuri barepa equeque. \q1 “Necuinanacue tumeque epu arida juque, micuana ecue cuanaque, tuhua aniya cuanaja juchaju ejuu tibu, tuna canerecatiya bucha canerecatie ejuu tibu. \q1 \v 5 Tuhua aniya cuanaja jucha tu umada. \q1 Yusu barepaju aniyaquetu nime aputataya ama tuna jidama juyaque. \q1 Huecatanahuatu dutya tume cuanaque. \q1 \v 6 Neacue tumeque epu aridaju aniya cuanaque, peya cuana tunara ahua bae. \q1 Peya cuana tuna nerecaturahua bucha, dyaque ecana nenerecaturacue tunaja jucha tibu. \q1 Peya cuana tuna peya inime amerehua bucha, dyaque peya inime ecana neamerecue. \q1 \v 7 Tumeque epu aridaju aniya cuanaque tuna casumiti arida juhua. \q1 Jidama tuna anihua. \q1 Dutya ai jidamaque inime tsehue tuna jidadya jutidya anihua. \q1 Tuna tuna dyaque jidama anihua. \q1 Dyaque ecana nenerecaturacue. \q1 Tumeque epuju aniya cuanaque tuna jadidya juya: \q1 ‘Riyadyapa ecuanaja huaraji dyaque casadaque buchique. \q1 Ejaca ama ecuana. \q1 Nerecada judadinime ama ecuana’ jadyatu juya Babiloniaju aniya cuanaque. \q1 \v 8 Jadya tibudyatu juetibuque huecaca canerecati ishuque. \q1 Umada tuna majubuque. \q1 Umada tuna peya inime jubuque. \q1 Jetiama tuna ejacatilla jubuque. \q1 Mije juatsu tuna dyaque nerecada jubuque. \q1 Amena ishutu etiquira tillabuque epu. \q1 Dyaque casada tu tumeque epu nerecaturadadiquique. \q1 Tuquetu Yusu, Ecuana Cuatsashaquique”, \m jadya tuque bacacuare. \p \v 9 Huaraji cuana peya yahua cuanaju dyaque arida cuanaque juchaju anihua cuanaque Babilonia juque ecuita cuana tsehue etsujequi cuana pana catsumeti ama juhua cuanaque tuna pau, peya inime jadya jubuque, tumeque epu ebariju ecuita cuana aniya cuanaque jiteque, epu tiruyaque huani netitsuraya baatsu. \v 10 Epu japada tuna netibuque bajida juatsu, tuna dyadi nerecada eatananucauju. Quiqueterebuque tuna: \q1 “Acue, nerecapane Babiloniaju aniya cuanaque. \q1 Icuene tunajatu casa anihua. \q1 Tumebaedya tunaja dutya tunara ai bijida bayaque anihua. \q1 Muya jutidya tuna nerecada juya”, \m jadya tuna jubuque. \p \v 11 Catyati puji cuana riyaque yahuaju cuanaque tuna tumebaedya pabuque. Peya inime tuna jubuque tumeque epu ebariju aniya cuanaque jiteque. Tunara catyati ishu beya cuanaquetu aija quemitaqui ama jubuque. \v 12 Riya cuanaque tunajatu catyati ishu bebahue jucuare tuhua: ai tsuje arida cuanaque —oro; metal dyaque tsuje aridaque plata bacani; tumu tiquida cuanaque, tumu tiqui pucacada tsuje aridaque perla bacani. Tumebaedya tunaja bebahue jucuare ejutuqui cuana jidaque lino, seda jadya bacani, ejutuqui pude sehueuque, tumebaedya pudedaque. Tumebaedya tunaja bebahue jucuare ai tsuje arida cuanaque —acui bape bape ijimeda cuanaque, marfil eaque, acui jida pijique, metal bronce bacani, fierro, marmol. Jetiama ai tsuje arida cuanaque tunajatu catyati ishu bebahue junenicuare tumeque epu ebariju. \v 13 Tumebaedya tunaja bebahue jucuare jetiama ai catyati ishu cuanaque ai earaqui bajeje ishu cuanaque, canela bacani, tumebaedya peya ijimeda cuanaque earaquiju isha ishu cuanaque. Tumebaedya tunajatu bebahue jucuare catyati ishu muru ijimedaque, bape bape ijimee cuanaque ijimedaque mirra bacani, peya bape bape cuanaque. Tumebaedya tunaja bebahue jucuare iji ishu cuanaque, ara ishucuanaque jadya —uva nacaca esasanashaque, etseri, trigo, peya bape cuanaque pan ishu cuanaque. Tumebaedya tunajatu bebahue jucuare uu cuana. Bebahue tunaja jucuare uu cuana cabuti ishuque, uhuisha, cahuayu, tumebaedya caretu cuana. Tumebaedya tunajatu bebahue jucuare ecuita cuana chipiruda cuana queja catyati ishu; uu catyati eata bucha tunajatu acuare ecuita bucha ama. \v 14 Epu ebari tirutereya baatsutu catyati puji cuana quiqueterebuque: \q1 “Dutya chipiruqui cuanara bijiserihua cuanaquetu aputaterehua. \q1 Aputatere jidatu juhua dutya chipiru tunaja cabajejeti ishu cuanaque. \q1 Ni eje tuputu rehua ejitaju junucaya ama”, \m jadya tuna jubuque. \p \v 15 Tuhua ai catyati juhua cuanaque, cachipirutihua cuanaque tuna tumeque epuju cajipetibuque ama. Japada tuna netibuque nerecada eatanauque mubatsu. Pabuque tuna. Peya inime tuna jubuque. \q1 \v 16 “¡Acue, nerecapane epu aridaju aniya cuanaque! \q1 Eputu jucuare epuna ejutuqui jida piji tsehue ecabajejeti bucha, tumebaedya ejutuqui pude sehueuque, pudeda jadya tsehue, oro tsehue, tumu tiquida jida piji cuana tsehue jadya tsehue ecabajejeti bucha. \q1 \v 17 Yara tupuju tuque micuana aputahua dutya tsuje arida cuanaque”, \m jadyatu jubuque catyati puji cuana. \p Dutya cuaba ebari cuana cueri cuanaja ecuaque eque cuaya cuanaque, tuhua mere juya cuanaque, tueque juneniya cuanaque jadya tuna epu japada netibuque. \v 18 Epu tiruyaque huani petatsu tuna quiquebuque: “¡Aijamatu peya epu riyaque epu bucha dyaque aridaque!” jadya tuna jubuque quique eque. \p \v 19 Muru tsehue tuna iyucaju capucatibuque, peya inime juyaque adebata ishu. Pabuque tuna. Peya inime tuna jubuque. Quiqueterebuque tuna: \q1 “¡Acue, nerecapane epu dyaque aridaju aniya cuanaque! \q1 Dutya ecuana cuaba ebari metse cuanaque cueri cuanaja ecuaque eque cuaya cuanaque ecuana cachipiruticuare catyati ishu cuanaque jetiama tumeque epuju beatsu. \q1 Yaratupujutu dutya terehua. \q1 Aputaterehua”, \m jadya tuna jubuque. \q1 \v 20 “Arepa riyaque yahuaju cuanaque pau, peya inime jadya tumeque epu ebariju aniya cuanaque jiteque paju ama bucha, micuana Yusuja cuanaque pureama jutidya nejucue, tumeque epu eje bucha juya baatsu. \q1 Pureama nejucue dutya micuana barepaju cuanaque, Yusuja ecuadisha cuanaque, micuana Yusuja quisarati cuejaqui cuanaque. \q1 Yusuratu dyaque nerecaturaya tumeque epu aridaju cuanaque, tuhua aniya cuanara micuana jidama tsehue aniquerehua tibu”, \m jadyatu jucuare ejeque cuana. \p \v 21 Tumetu Yusu tsahuaqui casadara nityatsuracuare tumu aridaque. Jucuaretu tumu ebari erieri ishuque bucha. Casada tsehue huetsatsu tujatu marecuare cueri cuanaja ecuaqueju. \q1 “Riyaque tumu cueri cuanaja ecuaqueju ijehuetanahua bucha, jadidyatu epu ebari Babilonia pana aputa jubuque. \q1 Ni eje tupu ejitaju juishu amatu aputabuque. \q1 \v 22 Babiloniajutu chine, ni mere aninucabuque ama. \q1 Ni ejeratu arpa ni rauta, ni corneta dudunucabuque ama. \q1 Ni ejequetu tuja teeju mere, ni erierinucabuque ama. \q1 \v 23 Ni ai huecatu ejitaju junucabuque ama riyaque epuju. \q1 Ni eje tuputu huanequi, ahuequi jadya juya cuanaja chine sicacada junucabuque ama. \q1 Icuene Babiloniaju catyati ishu bequi juhua cuanaque tuna cachipirutinicuare, dyaque umada chipiru tumeque epu ebariju inacuare tibu. \q1 Ecuita inime metse cuanaque tuna jubarecuare. \q1 Tumebaedya Babilonia juque maru cuanaratu dutya yahuaju aniya cuanaque ijahue ahua tunaja maru tsehue”, \m jadyatu jucuare Yusu tsahuaquique. \p \v 24 Tumeque epuju cuanaratu jetiama iyehua Yusuja cuanaque, Yusu equeque quisarati cuejaqui cuanaque. Tumeque epuju cuanara Yusuja cuanaque iyeya baatsutu peya epuju cuanara tumebaedya iyecuare Yusuja cuanaque peya epuju cuanaque. \c 19 \p \v 1 Jadya juatsu tuque bacanucacuare umadaque barepaju quiqueyaju etsuri jebuda tsehue: \q1 “¡Aleluya! \q1 ¡Pureama mique ecuana aya, Yusu! \q1 Miquemi Ecuana Cuatsashaquique. \q1 Miquemi Ecuana Inajacamerequique. \q1 Dyaque jida taa mique. \q1 Sumiya mique ecuanara. \q1 Miquemi dutya casa tsehueque, Yusu ecuanara muiyaque. \q1 \v 2 Miquemi cuji juya ama eje buchique inime tsehue. \q1 Mira ecuana yuneri tuyuju eje bucha aya. \q1 Miratu nerecada amerehua epuna decadeca aridaque tuja biji eque anihuaque. \q1 Miratu nerecaturahua tumeque epuju aniya cuanaque, tunara Yusu merequi cuanaque iyehua tibu”, jadya tunajatu Yusu acuare. \p \v 3 Tume tuna jadya junucacuare: \q1 “¡Aleluya! \q1 ¡Pureama mique ecuana aya, Yusu! \q1 Tumeque epu tereyaque huani juyaquetu terenime ama”, jadya tunajatu Yusu acuare. \p \v 4 Tume beta tunca pushi earacana Yusu mui juya cuanaque, tumebaedya pushi bape bape butsequinie cuanaque tuna chichucata juatsu huipuchitanacuare yahuaju cuita. Tume tunajatu Yusu tuja eaniqui cacuatsashati ishuju aniyaque muicuare. \p —¡Jadidya paju! ¡Aleluya! ¡Pureama mique ecuana aya, Yusu! —jadya tuna Yusuja yacuaju jerucuare. \p \v 5 Tumetu bacataqui jucuare Yusuja eaniqui cacuatsashati ishu eque etsuri jadya juyaju: \q1 “Dutya mique merequi cuanarami pureama aya, Yusu. \q1 Dutya achaacha cuanara, ecapajiti esiri cuanarami pureama aya. \q1 Dutya micue yacuaju huipuchitana ishu aya cuanarami pureama aya”. \s1 UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE tuja cuana tsehue caradatibuqueque \p \v 6 Tumebaedya tuque bacacuare jetiama ecuita cuana quisaratiyaju, ena sicacada tuuuya bucha, tiritiyaju enara piyeyaju juya bucha. Jadya tuna jucuare: \q1 “¡Aleluya! \q1 ¡Pureama mique ecuana aya, Yusu! \q1 Miquemi enaruqui jutibunehua, Ecuana Cuatsashaquique. \q1 Miquemi Yusu Dutya Iyaquique, ecuanara muiyaque. \q1 Necapureamaturatira. \q1 Pureama nejura. \q1 ‘Dyaque jida, casada jadya taa mique’ jadya neara. \q1 \v 7 Dyaque jida ecuana, mira ecuana naruya tibu. \q1 Pureama ecuana juya, mira ayaque baatsu. \q1 Amenatu huecaca juetihua ‘UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE caquemitiyaque’ bacani. \q1 Juetihuatu huecaca tuque tuja cuana tsehue cajacatinuca ishuque ama. \q1 Micue cuanaque tuna ecabajejeti quihuatiya miaqueja judiru ishu, epuna tuja yahuique juya tsehue cajipeti ishu ecabajejeti bucha. \q1 \v 8 Micue cuanaque tuna jutumeretahua ejutuqui jida pajadaque, tiquida, caquemitiyaque ejuta bucha”, jadya tunajatu acuare. \p \v 9 Tume Yusu tsahuaquira jadya acuare: \p —Huenecue jadya: “Pureama paju UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja casitati ishuque chine juyaju cuejatahua cuanaque”. Riyaque quisarati tu Yusu equeque cuitadya, —jadya tura acuare. \p \v 10 Tume tuque tuja yacuaju chichucata juatsu muicuare. Tume tura jadya acuare: \p —¡Muiume ique! ¡Yusu peadya camadya muicue! Ique Yusu merequique nucadya. Ique, mique, umae cuana jadya buchique Jesús queja ecatyati cuanaque, tuaqueja nimee jujacahuaque ama, —jadya tura acuare. \p Yuneri cuitadya Jesús queja ecatyati cuanaque, Yusu equeque cuitadya quisarati cuejaqui cuanaque tuna Jesúsja Espiritura tsumeya tuque cacuejamereti ishu. \s1 Cahuayu paja dyaque eque junabuqueque \p \v 11 Jadya juatsu tuque bacuare barepa epacashatana. Tumetu cahuayu paja ejitaju jucuare. Tuque dyaque eque junayaque tu TUYU, YUNERIQUE bacani. Jadya tujatu ebacani, tuyu narubuque, catibuque jadya jubuque tibu. \v 12 Cahuayu paja dyaque eque jeyajatu yatuca tiquida jucuare, etiqui jujuya bucha. Tuja iyucaju tu anihua jetiama puja cuana, tuque ecuarique adebataqui juishuque. Ebacani ehuene juhuaquetu tura camadya adebaya. \v 13 Tura ejutuqui jutuyaquetu jucuare ami tsehue epude. Tuja ebacanitu YUSUJA QUISARATI. \v 14 Yusuja cuanaque jetiama cati ishu ecabajejeti cuanaratu tupujudya acuare. Ejutuqui jida pajada, asicadama tsehue tuna ecajututi jucuare. Cahuayu paja cuana dyaque eque tuna jecuare. \v 15 Cahuayu paja dyaque equejatu ecuatsaju anicuare quiyeti ishuque cuerudaque, tume tsehuedya Yusu adeba bae cuanaque sacuabare ishu. Tuja casa aniya tsehue tujatu narubuque. Uhuisha naruqui cuanaratu cuatsashaya muida tsehue uhuisha cuejataquima cuanaque; jadidyatu tura cuatsashabuque muida tsehue tuque muibacarama juya cuanaque. Uva caca tapapashatsu mere puji cuanara etisiu bucha, jadya tuna tura nerecaturabuque cuejataquima cuanaque. Jadya tuna Yusura abuque Dutya Casa Tsehuera. \v 16 Tuja unaju, etsacaju jadya tu ehuene jeeque ebacani CACUATSASHATI PUJI CUANA CUATSASHAQUIQUE, ECUARI CUANAJA ECUARI DYAQUE ARIDAQUE jadya. \p \v 17 Jadya juatsu tuque banucacuare Yusu tsahuaquique ijetiju netiyaju. Quiquecuare tujatu dutya upati jamani bucha cuanaque barepa juque: \p —Nejecue. Necaradaticue Yusura earaqui bajejeyaque ara ishu. \v 18 Ejetsunue ama tunajatu majutere ishuque jucuare huaraji cuana, sudaru cuana cuatsashaqui cuanaque, sudaru casada cuanaque, cahuayu cuana, cahuayu isaaniqui cuanaque. Dutya maju ishuque ebacua, amena cuanaque, ecuita metsequi, metsema cuanaque. Nejecue. Nearanacue tume emaju cuanaque, —jadyatu jucuare Yusu tsahuaquique. \p \v 19 Tume tuque bacuare Mapisi Ebari Jiuque, huaraji cuana Yusu muiba baecua cuanaque, tuna jiteque catiya cuanaque jadya. Dutya tume cuanaque tuna casitaticuare cati ishu, cahuayu paja dyaque equeque, tuja sudaru cuana jadya tsehue cati ishu. \v 20 Tumetu Mapisi Ebari Jiuque, tumeque pusha pusha aridaque Mapisi Ebari Jiuja yacuaju inimeradya jutidya ai aqui juhuaque jadya risitanacuare. Tumeque pusha pusha aridaquetu junenicuare, turapa Yusu equeque cuitadya quisarati cuejaya jadya; tume taa jadique ama. Mapisi Ebari Jiuque, quisarati pusha pusha cuejaquique ecatsetu chacha iyemaque asufre tsehue etiqui jujuyaju ijehuetanacuare. \v 21 Peya cuanatu iyecuare cahuayu paja dyaque equera tuja ecuatsaju quiyeti ishuque beta eque jacua tsehue. Dutya jamani cuanatu pana jeque jucuare tuhua emaju cuanaque aratsu. \c 20 \s1 1.000 maraju jubuqueque \p \v 1 Tume tuque banucacuare barepa juque Yusu tsahuaquique buteyaju. Inanityacuare tujatu emajaca dyaque aridaque pacasha ishuque, yatanana cuana Yusu muicarama juya cuanaque nerecaturadadi ishu juyaque ni eje tupu nerecada jujaca ishu ama. Tumebaedya tujatu inacuare Satanás risi ishuque. \v 2 Yusu tsahuaquiratu nere inati acuare Matuja Ebari Jiuque, Mapisi Ebari Jiuque yahua nanadaju anicuareque. Tumebaedya tujatu peya ebacani “Ijahua”, “Satanás” jadya. Peadya mil mara tuputu Satanás erisi jucuare. \v 3 Yusu tsahuaquiratu Satanás emajaca ebariju marecuare. Pana teri tujatu acuare etsecue ni ejeque cuinana ishu ama, tuja riyaque yahuaju aniya cuanaque ijahue anuca ishu ama peadya mil mara adadiya tupu. Chamacama peadya mil mara cuetihuaju piisitu pisutananucabuque ejetsunue ishu ama. \p \v 4 Jadya juatsu tuque bacuare jetiama eaniqui cacuatsashati ishu cuanaque. Tuhuadya tuna anibarecuare Yusura inime bajeje ishu casa tyahua cuanaque. Tumebaedya tuque bacuare Jesús quisarati yunerique Yusuja quisarati ejitaju ahuaque cuejaqui jucuare cuanaja yatanana cuana. Tuna tuna iyuca tubutsu iyetanacuare cuanaque, Yusuja quisarati cuejahua tibu. Tunaratu muicuare ama Mapisi Ebari Jiuque ni tuja cueya. Cahuenemereticarama tuna jucuare equetiju ni emetucuju Mapisi Ebari Jiuja ebacani. Bacuare tuque chacha junucayaju. Enaruqui tuna jucuare Cristo tsehue peadya mil mara tupu. \v 5 Tuna emajuque nityatsuratananucahuaju jadya juyaquedya tu icueneque emajuque netitsuranucayaque bacani. Peya emaju cuanaque tuna netitsurabuque peadya mil mara cuetihuaju piisi. \v 6 Yusura emajuque icuene nityatsuranucaya cuanaque tuna dyaque jida pureama juya. Yuneri cuitadya tuna Yusu jaque. Tuna tuna maju beta ama jubuque, Yusuja ama cuanaque jubuque bucha ama. Yusuja, Cristoja pae tuna judadibuque. Riyaque yahuaju tuna peadya mil mara Ecuana Cuatsashaqui Jesús tsehue enarqui jubuque. \p \v 7 Peadya mil mara juhuajutu Satanás cadena tsehue erisique inajacatanabuque. \v 8 Tumetu cuinananucabuque dutya yahua juque ecuita cuana ijahue ara. Turatu ijahue abuque Yusu muiba baecua cuanaque, Gogju, Magogju anicuare bae cuanaque. Satanasratu sitabuque dutya riyaque yahuaju cuanaque Yusu tsehue cati ishu. Yusu tsehue catibuque cuanaque tuna piyebatilla tupu ama. Cueri cuanaja ecuaque juque mejiji tsucaca bucha tuna piyebatilla tupu ama. \p \v 9 Tume tuna tsuracuare yahua quini eque ejeque ecuita cuana. Yusuja cuanaque ecasitatique tunajatu tabucuare, tumebaedya Yusuja epu iyuhuedaque. Jadya baatsutu Yusura barepa juque etiqui pacacashacuare. Tumeque etiqui tsehue tuna Yusura pana pahua acuare tuja cuanaque tabuqui juhua cuanaque. \v 10 Ijahua tuna ijahue aquique bacue maretanacuare bei tupu arie etiqui asufre tsehue jujuyaju, Mapisi Ebari Jiuque ijehuetanahuaju, tumebaedya Yusuja quisarati cuejaquipa ejuu jadique pusha pusha aridaque. Tuhua tuna huecada tupu, meta tupu dutya mara ni eje tupu nerecada jujacaya ama. \s1 Yusura emaju cuanaque eje bucha adadiyaque cueja \p \v 11 Jadya juatsu tuque bacuare Dutya Ecuita Cuatsashaquique, eaniqui pajadaju aniyaju. Tuque baatsutu yahua, barepa jadya cuinanatsu huanacuare. Dadicuare ama tatse eju catehua ishuque. Huanacuare tatse tuja yacua juque. \v 12 Tume tuque banucacuare emaju cuanaque umada —nanada cuanaque, ehue ebari cuana, esiri cuanaque jadya. Tuna tuna neticuare Yusuja yacuaju. Riyaque yahuaju tuna ai mere juya cuanaquetu ehuene tumeque quiricaju. Tumeque quirica ecatsetu pacashatanacuare. Tumebaedyatu pacashatanacuare quirica Yusuja cuanaja dutya ebacani cuana ehuene cuanaque ni eje tupu Yusu jaca ishu cuanaque ama. Yusura tuna peadya peadya eje bucha adadiyaque cuejacuare, tunaja mere eje bucha juhua eque, quiricaju ehuene equedya. Tuja biji eque anihua cuanaque tujatu jida acuare. Tuja biji eque ama anihua cuanaque patu nerecaturacuare. \v 13 Cueri cuanaja ecuaque juquetu emaju cuanaque cuinanacuare. Tumebaedya emaju cuanaja eaniqui juque emaju cuanaque cuinananucacuare. Yusuratu quisarati ejitaju acuare eje bucha peadya peadya judadiyaque tuna eje bucha anie, meree riyaque yahuaju juhua equedya aishu. Yusuja biji eque anihua cuanaque tujatu jida acuare. Tuja biji eque ama anihua cuanaque bacuetu nerecaturacuare. \v 14-15 Jadya juatsutu dutya emaju cuanaque, emaju cuanaque aniquique emajacaju cuanaque, ebacani Yusuja quiricaju cahuenemeretima cuanaque tuna ijehuetanacuare etiqui bei tupu arieju. Tuhuadya tuna nudyatanabuque ni eje tupu cuinana ishu ama. Riyaque canerecati tere ishuque ama tu maju beta ishuque bacani. \c 21 \s1 Barepa, yahua jadya iyacuaque judadiyaque \p \v 1 Tume tuque banucacuare barepa iyacuaque, yahua iyacuaque jadya, icueneque barepa, yahua jadya aputahuaju. Cueri cuanaja ecuaque bacue aputacuare. \v 2 Bacuare tuque epu ebari Yusura cuita iyuhuedaque tura naruyaque, “Jerusalén Iyacuaque” bacani. Yusu aniya equeque tuque buteyaju bacuare epu ebari barepa juque. Dyaque jida piji tuque bacuare. Epuna ahuequi juyaque ecabajejeti aniya bucha tuque bacuare. \v 3 Tume tuque bacacuare etsuri jebudaque Yusu aniya equeque. \p —Neijacabacacue. Iyacuatu Yusu aniya ecuita cuana ducu. Tuna tsehuetu anibuque. Tunadya tuna tuja cuanaque jubuque. Yusu cuitadyatu tuna tsehue anibuque, tunaja mui ishu. \v 4 Yusuratu tuja cuanaja paanacaca tillabuque. Majunucanime ama tuna; ni ejequetu panucanime ama. Ni aijatu ai ujeda junucabuque ama, beru dutya ai eje bucha juhuaque cuetihua tibu, —jadyatu jucuare. \p \v 5 Tumetu Dutya Cuatsashaqui Cuanaque Cuatsashaquique jadya jucuare: \p —Pana ijacabaca acue. Eratu dutya ai aniyaque iyacuaque anucaya. Era quisarati ayaque huenecue. Riyaque ri yunerique. Dutyatu judadiya era quisarati aya eque, —jadyatu jucuare. \p \v 6 Jadya juatsu tura anucacuare: \p —Amena tu dutya ea. Idya dutya ai iyametsequi juhuaque, dutya ai tilladadiqui juyaque jadya, letra A-Z jadique bucha. Ique Yusu eje bucha adebameree aishuque. Ejera ni yuneridya eje buchadya adebacara ebari aya, eratu tsujema adebamereya. Ijira majuyaque ena ijitsu ejuu buchatu jida ecabatiu. \v 7 Ejeque eaqueja nimee jujacacarama juyaque, eratu tyaya dutya jidaque tyacara ayaque. Ique tunara Yusu muiyaque juya. Tuna bacue ecue ebacua cuana. \p \v 8 “Riya cuanaquetu nerecada jujacabuque ama etiqui bei tupu arie asufre tsehue jujuyaju: bajida juatsu ique jacaqui juhua cuanaque; eaqueja nimee jujacahua cuanaque; dutyaju jidama juhua cuanaque; quiyeti puji juhua cuanaque; ecuita cuana ehuaneque neri jipidya tsehue ama jucha juhua cuanaque; caquemitiqueremaque jaraquerehua cuanaque; maruhuisa cuana; jatsura puji cuana; yusu cueya cueya muiqui juhua cuanaque; dutya pusha pusha arida juhua cuanaque jadya. Tuna tuna nerecada jujacabuque ama etiqui bei tupu arieju. Tuhuadya tunajatu maju beta ishuque, tuhuaque cuinananucaya ama tibu, —jadya tura acuare. \s1 Jerusalén epu iyacuaque \p \v 9 Tumetu jecuare Yusu tsahuaquique camadya ishuque ujeje canerecati ishuque eaniqui juque yahuaju ijehuequique. \p —Jecue. Bamereya mique era, ahuequi juyaque UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja ehuaneque buchique, —jadya tura acuare. \p \v 10 Yusuja Espiritura petamerecuare tahuiju bucha. Yusu tsahuaquira tsuraquerecuare emata dyaque barudaju. Tura bamerecuare Jerusalén epu ebari Yusu jaque. Tumeque epu tuque buteyaju bacuare barepa juque Yusuja yacua juque. \v 11 Tumeque epu ebarijutu Yusuja huecara tiquida amerecuare. Tumeque huecatu jucuare tumu dyaque jida pijija hueca bucha, tumu jaspe bacani bucha. Cristal ude tsehue udatsu hueca ecuetiu bucha cuetie tujatu hueca jucuare. \v 12 Eputu etachi etibarilla jucuare baruda. Peadya tunca beta earacana tujatu etsecue anicuare. Dutya etsecue cuanajutu netibarecuare peadya Yusu tsahuaqui cuanaque. Peadya tunca beta earacana cuare israelita cuanaja ebacanitu ehuene jubarecuare dutya etsecue cuanaju. \v 13 Anicuaretu quimisha etsecue ijeti cuinanaya queja amaca, quimishadya ijeti nubiya queja, quimisha nei diji queja, quimisha beni diji queja amaca jadya. \v 14 Epu tibarilla ishuquetu ea jucuare peadya tunca beta earacana tumu dyaque. Tumeque tumu cuanajutu peadya tunca beta earacana UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja ecuadisha cuanaja ebacani cuana ehuenebare jucuare. \p \v 15 Yusu tsahuaquique eatsehue quisaratiyajatu anicuare sari oro eaque. Tume sari tsehue tujatu epu ebari tuputaqui jucuare, tumebaedya etsecue, epu penequique jadya. \v 16 Eputu tsucu pushi jucuare. Junu, quini, jadya tujatu jucuare dutya tupu. Jadyatu barepa juque Yusu tsahuaquira tupucuare tuja sari tsehue. Baru, quini, junu jadyatu epuja dutya tupu jucuare; beta mil beta ciento kilómetro tujatu dutya eque amaca jucuare. \v 17 Tuequedya tujatu tupucuare epu tachiquique. Shucuta tunca pushi earacana metrotu jucuare baru epu tachiquija. Ecuanara medida tsumeya tsehuedya tujatu tupucuare. \p \v 18 Tumeque epu tachiquique tu tumu eaque jaspe bacani. Eputu oro ujamaque neri jucuare, vidrio bae huecae. \v 19-20 Epura tumu cuana ebajejeque isaaniyaquetu jucuare dutya bape bape cuanaque tumu jida piji cuana tsehue. Jadya bacanietu tumu cuana jucuare: jaspe, zafiro, ágata, esmeralda, ónice, cornalina, crisólito, berilo, topacio, crisoprasa, jacinto, amatista jadya. \v 21 Peadya tunca beta earacana etsecue tu tumu tiquidaque perla bacani eaque. Dutya etsecue eaquetu peadya perla eaque camadya jucuare. Epu patyaque ediji dyaque icueneque tu oro neri, ena bucha huecaeque. \p \v 22 Tumeque epu ebarijutu aijama etare Yusu mui ishuque cuita camadya. Dutya quejadya jutidyatu aniya Yusu Dutya Iyaquique, UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE jadya ecatse mui ishuque. \v 23 Tuhuatu saretanaya ama ijeti ni badi epu uda ishu, Yusuja huecaradya jutidya epu udaya tibu. UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE tu eudaquique. \v 24 Tuja huecaratu huecatillabuque dutya tuhua aniya cuanaque. Riyaque yahua juque huaraji cuana, arepa tuna mui pureama jadya eatau ama bucha tunajatu Yusu, UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE jadya mui, pureama jadya amerebuque. \v 25 Riyaque yahuaju tuque ecuana epu cuanaju eteriqui cuana teriya apunayaju. Tuhuatu aijama teri ishuque, apuna baecua tibu. \v 26 Riyaque yahuaju cuanaque tuna jutibuque tuhua Yusu pureama, mui jadya aishu. \v 27 Nubibuque amatu tuhua, ni ai quibetimaque, cabajejetimaque. Nubibuque amatu ni ejeque Yusuja biji eque ama aniya cuanaque, ni ejeque jidamaque ni pusha pusha aridaque. Yusuja quiricaju ebacani ehuene aniya cuanaque cuita camadya tuna nubibuque, dutya ebacani eiya cuanaque Yusu queja judiru ishu ni eje tupu jaca ishu ama. Tumeque quirica tu UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUA jaque. Tume cuanaque cuita camadya tuna Yusuja epu ebariju nubidirubuque. \c 22 \p \v 1 Tuequedya tura bamerecuare cueri jida huecadaque. Tumeque ena ijitsutu maju baecua ishuque. Tumeque cueritu cristal bucha huecae jucuare. Cuinanacuaretu Yusuja, UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja eaniqui cacuatsashati ishu equeque. \v 2 Epu patya equetu juricuare ediji dyaque tsumetanaya eque. Cueri macare beta eque tu acui huijacuare ecuana maju baecua amerequique. Dutya baditu cacacatiya, maraju, badiju, badiju cama. Tumeque acuija ejaqui tu jida dutya yahuaju aniya cuanaque sama ishu. \v 3 Tuhuatu amena aijama jidamaque. Yusu, UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAQUE jadya tatse huaraji dyaque muidaque tumeque epu ebari juque. Tatse merequi cuanara tatse pureama abuque. \v 4 Babuque tunajatu Yusuja ebutsequini. Equetiju tunajatu ehuene jubuque Yusuja ebacani. \v 5 Tuhuatu apuna baecua jubuque. Tuhua aniya cuanaratu sarebuque ama ude, lámpara ni ijetija uda ishu, Yusu ecuanaja Huaraji Dyaque Aridara udaya tibu. Tuhua aniya cuanaque tuna dutya mara mara enaruqui jubuque. \s1 Jesucristo junanucayaque amena piji dyaneque \p \v 6 Jadya juatsu Yusu tsahuaquira jadya anucacuare: \p —Riyaque quisarati cuana ri yunerique. Dutya mira quisarati bacaya equedyatu judadibuque. Yusuratu cuejaya tuja quisarati cuejaqui cuanaque tuna eje bucha quisarati ishu. Tudyatu ecuanaja huaraji dyaque aridaque. Tumebaedya tujatu cuadishacuare tuja etsahuaqui, masadama eje bucha judadiyaque bamere ishu, —jadya tura acuare. \p \v 7 Jesústu quisaraticuare: \p —Masadama junanucaya. Riyaque quiricaju ri ehuene eje bucha judadiyaque. Dyaque jida tu riyaque quiricaju ehuene eque aniya cuanaque, —jadyatu Jesús jucuare. \p \v 8 Era Juanradya tuque bacacuare, bacuare jadya dutya riya cuanaque. Pana baca aatsu, baatsu jadya chichucata jucuare Yusu tsahuaquique ique dutya petamerequija yacuaju, tuque mui ishu. \p \v 9 —Jadya juume. Muiume ique. Mique bae Yusu merequique jutidya ique. Dutya ecuana Yusuja quisarati cuejaqui cuanaque, riyaque quiricaju ehuene cuanaque muibaqui cuanaque ecuana Yusu merequi cuanaque. Yusu peadya camadya muicue. \v 10 Tehuaume riyaque quiricaju mira huenehuaque. Tsunutaya ama tu quisarati ehuene eque judadi ishuque. \v 11 Jadya juya tupu ejeque jidamaque, jidamadya paju. Cuejataquima aniyaque, cuejataquimadya paju. Ejera jidaque ayaque, jidadya paju. Yusuja cuanaque jida, tuyu Yusuja biji eque paanijaca amadya, —jadya tura acuare. \p \v 12 Jesústu quisaratinucacuare: \p —Neadebacue bacue ique masadama junanucayaque. Tyabarenaya tuna etsujequi peadya peadya tuna eje bucha mere juhua eque. Yusuja biji eque anihua cuanaque tuque jida abuque. Tuja biji eque ama anihua cuanaque tuna nerecaturabuque. \v 13 Ique dutya ai iyametsequi juhuaque, dutya ai tilladadiqui juyaque jadya. Eradyatu dutya iyahua catibuti ishu. Eradyatu dutya tillanucaya. Ique letra A-Z buchique, —jadyatu jucuare. \p \v 14 Dyaque jida taa jucha cuana caapupashameretihua cuanaque. Jutu ishuque asicadaque ecutsatiu bucha, jadya secae tuna Yusura dutya asicadaque ahua. Yusura tuna nudyatsabuque tuja epu tsecue eque tuque aniyaju, acui caca maju baecua juishuque ara ishu. \v 15 Yusutu badirubuque ama Yusu adeba baecua cuanara, dutya jidaque bijidamaduraqui cuanara, maruhuisa cuanara, jatsura puji cuanara, tunaja caquemitiqueremaque jaraquereya cuanara, puna puna, decadeca jadya juya cuanara, quiyeti puji cuanara, yusu cueya cueya eaque muiqui cuanara, dutya pusha pusha tsehue eje buchique ejenemerequi cuanara. Jadya cuanaratu Yusu badirubuque ama. \p \v 16 Jesústu quisaratinucacuare: \p —Ique Jesús. Eradya tuque ecue ique tsahuaquique barepa juque cuadishahua dutya eaqueja ecatyati cuanaque bahue amere ishu. Ique ecuari David eque ejuracanaque, icuene israelita cuanaja ecuari jucuareque. Ique apudajudya purari ebari cuinanayaque tiquie buchique, —jadyatu jucuare Jesús. \p \v 17 Yusuja Espiritura, tumebaedya UHUISHA BUCHA IYETAE ATAHUAja ehuaneque bucha cuanaratu Jesús jadya aya: \p —Jecue. \p Ejera pana ijacabaca ayara neacue Jesús: \p —Jecue. \p Ejeque Yusu queja judirucara juyaque tuaqueja pajudiru. Jesucristo queja catyatitsutu yuneri tsujema einajaca juishuque, Ijahuaja etiquiju enubidiruuque. Ejeque ijicara juyaque, jecue. Tsujema ijinacue ena maju baecua ishuque. \p \v 18 Ejera isarayaja isara ishuque ri riyaque quirica. Ejera ni adaya quisarati rehua ehueneque, Yusuratu nerecaturabuque ujeje canerecati ishuque riyaque quiricaju ehuene tsehue. \v 19 Riyaque quiricajuri ehuene dutya jidaque Yusu adebaqui cuanaque eje bucha judadibuqueque. Ejera ni secaya riya piji Yusuja quisarati riyaque quiricaju ehueneque, Yusuratu tuaqueja judirushaya ama ni tuja epu ebariju. Tumeque ecuitatu Yusuja epu Jerusalén iyacuaque bacaniju anidirubuque ama. \p \v 20 Riya cuanaque cuejaquiquetu jadya juya: \p —Jejee, masadama junanucaya, —jadyatu juya Jesucristo. \p —¡Jadidya paju! Jecue, Ecuana Cuatsashaquique Jesús, —jadya ique juya. \p \v 21 Ecuana Cuatsashaqui Jesucristora jida tsehue nenarucue peadya peadya tuja quiyuhuebati tsehue. Jadidya paju. \p Riya tupu camadya. \cls Juan