\id HEB - Cavineña NT -Bolivia 2011 (DBL -2013) \h HEBREOS \toc1 Hebreo Cuanaja Ishu Quirica Cuadishatanacuareque \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt2 HEBREO CUANAJA ISHU QUIRICA CUADISHATANACUAREQUE \mt1 HEBREOS \ip Riyaque quirica ri israelita cuana Jesús queja ecatyati cuanaja ishu cuadishatanacuareque. Adebataqui amari aira huenecuareque, arepa eje umara Pablora huenecuareque bucha baya ama bucha. \ip Umae cuana Jesús queja nimee jujacacara juyaju tujaque tibu dyaque canerecatiyaju cuadishacuareque bucha rique. Tunaja baba cuanaja quejeneti cuanaju yudijidya judirunucacara juyaju cuadishacuare bucha rique. Riyaque huenequirari huenecuare, Cristopa ni aija beta tupu aqueretaqui ama israelita baba cuanara ejenecuare cuana tsehue, acuare cuana tsehue jadya. Dyaque tujatu “Cristo tu ecuanaja pae dyaque muidaque”, jadya acuare. Icuene pae dyaque muidara uu iye, ami Yusu tyau jadya acuare buchatu Cristo curusuju majucuare ami quijehuetitsu, ecuanaja jucha cuana tsujetya ishu. “Necanimehuallatiume. Ecuana eiyetauju majuhua queja nimeedya jutidya nejuajecue”, jadyatu jucuare. \ip Umae versículo cuana jida cabahuityati ishu cuanaque ri: 2.3; 4.12, 14-16; 6.10; 7.25; 9.22; 10.23; 11.1-40; 12.1-2, 5-6; 13.8. \c 1 \s1 Yusu Ebacuaque eque caadebamereticuareque \p \v 1 Beru mara cuana cuetietibehuajutu Yusura tuja quisarati adebamerehua ecuanaja baba cuana tuequeque quisarati cuejaqui cuana eque. Eje uma cueja bape bape eque adebamere tujatu ecana aetibehua. \v 2 Amena iyacua bacue tura ecuana eje buchique adebamerehua tuja Ebacuaque neri eque. Tuja Ebacuaque tsehuedyatu Yusura iyahua dutya ai aniyaque. Tudyatu Yusura mepehua dutya ai aniyaque naru ishu. \v 3 Tuquetu jida casada Yusu bae cuitadya. Tura ecuana pana ejitaju adebamere aya Yusu eje buchique. Tura jadya amereya tibutu turadya inimeradya jutidya dutya tura iyahuaque inaya, naruya jadya aya, Yusura iyahua baedya aniaje ishu. Tuquetu majuhua ecuanaja jucha cuana apupashatsu pana bajeje aishu tsujetyaqui. Jadya juatsutu tuque Yusu Dutya Naruquija yacuaju anidiruhua Yusuja jida eque amaca. Emuitaque yahua naruquija jida eque amaca eiyabutyatau bucha, tumebaedyatu tuque muitahua. \s1 Yusuja Ebacuaquetu dyaque emuitaque, barepa juque Yusu tsahuaqui cuanaque bucha ama \p \v 4 Yusuja Ebacuaquetu barepa juque Yusu tsahuaqui cuanaque dyaque inime metseque judadihua. YUSUJA EBACUAQUE ebacanidya tu dyaque emuique, “Yusu tsahuaquique” jadya buchique ama. \q1 \v 5 “Mique mique ecue Ebacua. \q1 Ique micue Tata”, jadyatu Yusura Jesús ahua. \m Ni ejeque tuque tsahuaquique tujatu jadya ahua ama. Tumebaedyatu Yusu jucuare beru Jesús jadya ayaque: \q1 “Ique tuja Etataque. \q1 Tuque tuque ecue Ebacua”. \m Ni eje tupu tujatu ahua ama quisarati ni ejeque tuque tsahuaquija ishu riya bucha. \v 6 Riyaque yahuaju tuja Ebacuaque peadyaque cuadishahuietu Yusu jucuare: \q1 “Dutya barepaju ique tsahuaqui cuanara pamui ecue Ebacua”, jadyatu juhua. \q1 \v 7 “Eratu ecue quisarati barepa juque bequi cuanaque cuejiji bucha huenie amereya, ique barepaju merequi cuanaque bacue casada etiqui ai yuamaturaquique bucha”, \m jadyatu Yusu jucuare barepa juque tuque tsahuaqui cuanaque jadya ayaque. \p \v 8 Tuja ebacuaquetu Yusura jadya acuare: \q1 “Yusu, dyaque casadaque jujacanime ama mique. \q1 Narubuque tuquemi tuyu neri micue cuanaque. \q1 \v 9 Jida tuyuque tuquemi iyuhueda baya. \q1 Amena jidama tsehuemi cahuaitiya. \q1 Jadya tibudya, ique Yusu juya tibu, erami mepehua peya cuana bucha dyaque emui juishu. \q1 Jutaquijudyami mique dutya dyaque jidaque judadiya”, \m jadyatu Yusura ahua tuja Ebacuaque. \v 10 Tumebaedyatu Yusura acuare beru tuja Ebacuaque: \q1 “Yuequedya tuquemi iyahua yahua, Dutya Cuatsashaquique. \q1 Micue emetucu tsehue tuquemi iyahua barepa. \p \v 11 Yahua barepa jadyatu teredadibuque. \q1 Amena miquemi tere ishuque ama. \q1 Dutya eiyaquetu esiri judadiya. \q1 Ecuanaja ejutuqui siri buchatu judadibuque. \p \v 12 Ejutuqui siri iyacuaque cadadititsu eijehueu bucha, tumebaedya tuquemi iyabuque yahua iyacuaque beruque cuarequi, barepa iyacuaque beruque cuarequi. \q1 Mique bacue ni riya piji buchique esiri jubuque ama. \q1 Mique eje bucha, jadidyami jusiribuque”, \m jadyatu Yusura Ebacuaque ahua. \q1 \v 13 “Anibutecue ecue jida eque amaca muita ishu, era mique ujeu baqui cuanaque dutya ijahue atilla tupu”, \m jadyatu Yusura ahua tuja Ebacuaque cuita camadya, ai ejeque barepaju tuque tsahuaquique ama. \p \v 14 Barepaju etsahuaqui cuanaque tuna espíritu cuana. Tunadya tuna Yusu merequi cuanaque. Tunadya tuna barepa juque cuadishaya tura tuaqueja judirushabuque cuanaque tsahua ishu. Jesús, Pedro tsehue quisaraticuareque \c 2 \s1 Nebijidamadurara ama Yusura tuaqueja judirusha ana ayaque \p \v 1 Yusuja Ebacuaque dyaque emui juya tibu, barepaju Yusu tsahuaqui cuanaque bucha ama juya tibu, tuque ecuanaja ecuanara Yusuja quisarati bacahuaque dyaquedya ejenetaqui, ecuanara eejenejacau tibu. Ejenejacaya ni ecuana, tume ecuana cuaba ejurira dujuyaque bucha jutidya ejuu. \v 2 Beru yuequedyadyatu Yusura Moisés cuejahua cacuatsashati cuana barepa juque quisarati bequi cuana eque. Cacuatsashati eque ama anihua cuanaque, yana equedya ama juhua cuanaque tuna dyaque nerecaturatanahua, tuna jidama juhua tibu. \v 3 Beru yuequedya yana equedya ama juhua cuanaque jadya canerecatie juhua tibu, ¡dyaque jidama di taa ecuana nerecaturatabuque Ecuana Cuatsashaquija quisarati cuitadya bacaya amaque juatsu! Dyaque jida ri riyaque quisarati. Icuene cuitatu tura cuitadya cuejahua: “Yusuratu tuaqueja judirushabuque eaqueja ecatyati cuanaque” jadya. Tuequedya ecuana tuque quisaratiyaju bacaqui juhua cuanara cuejahua tumeque quisarati nucadya, pusha ama cuitadya yunerique ecuana bahue amere ishu. \v 4 Yusura cuitadyatu yunerinehua tunara cuejahuaque pusha ama cuitadya yunerique. Tuque tuna tsehueque bamere ishuque tujatu ecana amerecara ahua. Amerehua tujatu ecana ecuita cuanaja bape baishuque. Amerehua tujatu ecana tuja casa tsehue ni ejeque ecuitaja ataquique ama. Tuja Espíritu eque tujatu ecana tyahua casa tuja biji eque bape bape cameremeretie juishu. Jadya adebamereetu Yusura ahua Jesús quisaratiyaju bacaqui juhua cuanara cuejahuaque pusha amadya yunerique. \s1 Jesucristo cacuitaticuareque \p \v 5 Tuequedyatu Yusura yahua iyacuaque iyanucabuque. Riyaque iyacuaque bahue juishuque rique micuanaja huenehua. Ni ejeque buchique barepaju tuque tsahuaquique tujatu iyahua ama yahua iyacuaju cuanaque naru ishu. \v 6 Yusuja quisarati tu ehuene: \q1 “Arepa riyaque yahuaju cuanaque micue yacuaju aishuque ama paju ama bucha, mira tuna sareya, Yusu. \q1 Arepa maju aqui cuanaque muita ishuque ama juya ama bucha, mira tuna jida naruya. \q1 \v 7 Icuene tuquemi ecuita cuana ejetsunue ishu ama barepaju mique tsahuaqui cuanaja jetiedyaque iyahua. \q1 Jadya ama bucha tuquemi ecuita cuana esumi, emui jadya amerehua, enaruquique casadaque bucha esumita, emuita jadya. \q1 \v 8 Dutya mira iyahua cuanaque cuatsashaqui tuquemi ecana iyahua”, \m jadya tu Yusuja quisaratiju ehuene. \p Jutaquijutu aijama amadya ecuita cuanara cuatsashaya eque judadi ishuque. Jadya ama buchatu ecuita cuanaja aijama jari casa riyaque yahuaju dutya ai aniyaque naru ishu. \v 9 Arepa ecuita cuana jadya muie atama jari ama bucha, Jesús tu iyacua dutya iyaquique emuita jadya. Cacuitatitsu ejetsunue amatu tuque barepaju Yusu tsahuaqui cuanaja jetiedyaque juhua ecuita cuana jiteque maju ishu. Yusuratu jida tsehue bahua cajuchatiya cuanaque; turatu Jesús iyahua dutya tunaja jida ishu. Iyacua tu Jesús esumi, emui dutya casa tsehueque enaruquique, Yusura inime pirehuaque ahua tibu. \v 10 Yusuratu iyahua dutya ai aniyaque. Turatu baya dutyaju dutya ai tuja jida ishu. Yusujatu bijida dutya tuja ebacua cuanaque tuatsehue pureama ata ishu. Jesúsja canerecati eque cuita camadya tuna jadya ejudadiu. Jutaquiju tu tuyudya Yusura tuja Ebacuaque nerecatura ishu, tura inime iyahua eque eje uma tuaqueja amere ishu. Jesúsra ademedya ecuana Yusu queja judirushaya. Tura ademedya ecuana Yusu queja judiru ishu huidujuya. Tuquetu peya cuana judiruquere ishu ediji pacashaaje juya buchique. \p \v 11 Jesúsra tuque ecuanaja jucha cuana tillahua ecuana Yusu jaque amere ishu. Ecuana jucha tillaquija, ecuana jucha etillatana cuanaja jadya tuque ecuanaja peadya camadya Tata, Yusu. Jadya tibudyatu Jesús bisuya ama ecuana tuatsehuequique jadya aishu, arepa tuque ecuanaja dyaque inime metseque paju ama bucha. \v 12 Jadya tu ehuene Yusuja quisarati: \q1 “Pacueja era ecue eatsehuequi cuanaque mique eje bucha juhuaque. \q1 Tuna tsehue casitatitsu mique pureama abuque” \m jadya. \p \v 13 Tumebaedya patu Jesús jucuare: \q1 “Yusu queja ique catyatihua” jadya. \m Tumebaedyatu jucuare: \q1 “Rehua ique ecue ebacua cuana bucha tsehue, \q1 Yusura ique ecue naru ishu tyahua cuana tsehue” jadya. \p \v 14 Ecuana Yusuja cuanaque ecuana maju aqui cuanaque, ramiqui, amiqui jadya. Jadya tibudyatu Jesús ecuana baedya maju aqui juhua. Jadyatu juhua majutaqui juishu. Tuquetu majuhua Satanás casa seca ishu, ecuana maju mubamerejaca ishu. \v 15 Icuene tuque ecuana dyaque mubahua maju. Metsequi cuanajatu ataqui tunara eje bucha cuatsashayaque, arepa tunara acarama aya ama bucha. Jadya ecuana juhua. Bajida juatsu tuque ecuana abahue juhua Satanásra amereyaque, arepa acarama aya ama bucha. \v 16 Yuneri cuitadyatu Jesús ecuita cuana Ijahua quejaque inajacamerera junahua, Abraham eque ejuracana cuanaque, barepaju Yusu tsahuaqui cuanaque ama. \v 17 Jesústu ecuana tuja tuatsehuequi cuana bae cuitadya juhua, Yusuja inime juya eque. Jadyatu juhua, ecuanaja pae dyaque muidaque Yusuja yacuaju juishu, Yusu tuyu mere ishuque juya tibu. Jadyatu juhua, ecuana jida inime tsehue naru ishu, tuyu Yusu mere ishu. Jadyatu jucuare tuta taca catyati juishu, ecuanaja jucha cuana tsujetyaqui juishu. \v 18 Jesús cuitadyatu canerecatihua. Yanacana cuitatu Satanásra cajuchatishacara ahua. Jadya tibudya tura ecuana tsahuaya Satanásra cajuchatishacara ayaju. \c 3 \s1 Jesús tu Moisés bucha dyaque inime metseque \p \v 1 Jutaquiju dyaque inime netupucue Jesús eje buchique, micuana ecue eatsehuequi cuanaque. Yuequedya cuitadya micuana Yusura mepehua tujaque amere ishu, tuque pureamatura ishu jadya. Tuquetu Yusuja Ecuadishaque. Tuquetu ecuanaja pae dyaque muidaque Yusuja yacuaju. Ejeneyadya tuque ecuana tuque jadique. \v 2 Icuenetu Yusura Moisés mepecuare tuja cuanaque naru ishu, tuque cuarequi tuna cuatsashaqui juishu. Turatu dutya tuque cuatsashatahuaque acuare. Tumebaedyatu Jesús mepetanahua Yusu cuitadya ecuita cuana queja ejunauque. Tuque ameretahua eque cuitadya tujatu ahua. \v 3 Etare metseque tu dyaque emuique, tuatsehue etareju aniya cuanaque bucha ama; tumebaedyatu Jesús dyaque emuique, Moisés bucha ama. \v 4 Dutya etarejatu emechiqui aniya; Yusu tu dutya metseque. \v 5 Tuyudyatu Moisésra ahua Yusura cuatsashahuaque, Yusuja cuanaque naruyaque. Yusu merequiquetu juhua. Tuja meretu juhua tuna Yusura eje bucha adadiyaque cueja. \v 6 Cristo tu dyaque inime metseque, Moisés bucha ama. Cristo tu Yusuja Ebacuaque. Turatu jida tuyu naruya Yusuja cuanaque, tuque Yusuja Ebacuaque juya tibu, mere pujira cuatsashaya bucha ama. Yusuja cuanaque ecuana, Jesús queja nimeedya jutidya juajeyaque juatsu, Yusura tyaana ahuaque pureama tsehuedya jutidya ihuaajeyaque jari juatsu. \s1 Yusuja neri cuanaque Yusu queja judirubuqueque \p \v 7 Jadya tibudyatu ehuene Yusuja quisarati tuja Espiritura jadya ayaque: \q1 “Iyacua micuanara Yusura cuejayaque bacatsu, \q1 \v 8 bacacarama ama neacue, micuanaja baba cuana israelita cuanara ahua bucha. \q1 Tunaratu Yusura amerehuaque ahua ama. \q1 Anitaya ama cuanaju juneniyara tunajatu Yusu nime adebahua tuna cuejataquima juyaju, tura nerecaturama idu ayaque adeba ishu. \q1 \v 9 Tuhuatu micuanaja baba cuana, erapa jidama baya, jadya juhua, arepa ecana era pushi tunca mara jida tsehue bahua ama bucha. \q1 Nime adebajacahua ama tunara ique. \q1 Era nerecaturaya ama bucha tuna cabatihua. \q1 \v 10 Jadya tibudya cahuaitihua dyaque tumeque ecuita cuana tsehue, tuna era cuatsashaya eque tuyu jucarama juhua tibu. \q1 Arepa ecana ecue cacuatsashati cuana bahue ama bucha, acarama tunara ecue yana aya. \q1 Tunaja inime tacadya jutidya cuji juya buchique tume. \q1 \v 11 Tuna tsehue dyaque cuita cahuaititsu tuna jadya ahua: \q1 ‘Nubidirubuque ama tuna era ecue cuanaque canajara ishu bajejehuaju’”, \m jadyatu Yusu jucuare beru. \p \v 12 Cuejaya micuana riyaque, micuana ecue eatsehuequi cuanaque. Necanaruticue ejera micuana Jesús tsehue enime aputashauju. Micuanara ni Yusu dutya casa tsehueque bijidamaduraya, jidamaque ni micuana inime tupuqui aya, tume tuque micuana tuja quisarati bacacarama aya. \v 13 Dutya huecaca peya cuana tsehue necacasaturaticue ijahue ecatimereu tibu, cajuchati ebijiseriu tibu. “Iyacua era cuatsashaya eque neanicue”, jadyatu Yusura acuare ecuanaja baba cuana. Tumebaedya tura ecuana iyacua aya: “Era cuatsashaya eque neanicue” jadya. Tura ecuana jadya aya jari tupu, yurameta cacasaturati nejucue peya cuana tsehue Jesús queja catyatiaje ishu. \v 14 Jesús queja catyatimetse juatsu tuque ecuana pana ejenedya ahua tura ecuana naruyaque, ecuana yudijidya ecanimehuallatiuju. Tuaqueja nimeedya jutidya ni ecuana juajeya tere juetiya tupu, tuatsehue tyatanapeedya ecuana jubuque tyatana ana juhuaque. \p \v 15 Jadya tu ehuene Yusuja quisarati: “Iyacua micuanara Yusura cuejayaque bacatsu bacacarama ama neacue, micuanaja baba israelita cuana jucuare bucha ama. Tura cuatsashaya eque anicarama tuna jucuare”. \v 16 Egipto juque huanacuare cuanaratu eje uma baca acuare Yusu tuna tsehue quisaratiyaju, Moisésra dujucuare cuanara. Jadya ama bucha tuna cuatsashaya eque anicarama jucuare. \v 17 Eje uma mara tunajatu Yusu tuna tsehue cahuaitishahua; pushi tunca mara tuna jadya jucuare. Cahuaiticuaretu cajuchatijacacuare ama cuana tsehue. Jadya cajuchatie juatsu tuna majuajehua anitaya ama cuanaju juneniyaque. \v 18 Tuna cuitadya tujatu ecana ahua: “Judiruya amadya ni micuana ni ejeque buchique era ecue cuanaque canajara ishu bajejehuaju. Jadya micuana aya ai quisarati cuaretsu ama”, jadya patu acuare Yusura quijacabacati baecua cuanaque. \v 19 Jutaquiju ecuana bahuedya tuna Yusura emajaca bajejehuaju judirutaquimaque, tunara Yusura tyaana ahuaque ejenehua ama tibu. \c 4 \p \v 1 Yusuratu tuja cuanaque tuatsehue canajarasha ana ahua. Judiruma jari ecuana tumeque emajaca canajara ishuju. Jadya tibudya ecuana necanarutira, ejeque quijacabacati baecua ejuuju, ejeque cuana ecuana ejudiruu ama tibu. \v 2 Ecuanaratu Yusuja quisarati jidaque bacahua, ecuanaja baba cuanara bacahua baedya. Ni aishu buchiquetu tunaja ishu jida juhua ama, tunara ejenehua ama tibu, arepa bacahua ama bucha. \v 3 Ecuana quejeneti aniya cuanaque cuita camadya ecuana judirubuque Yusu tsehue canajara ishu, tura amere ana ahua bucha. Beru patu Yusura quisarati acuare quejeneti baecua cuanaja ishu: “Ique tuna tsehue dyaque ecahuaiti. Ahua tuque quisarati: ‘Judirubuque ama tuna ni eje tupu ecue cuanaque canajaradiru ishuque era bajejehuaju’”. Jadya patu jucuare, ai canajaradiru ishuque bajejema jarique juatsu ama. Riyaque canajara ishuquetu beru yahua iyama jarijudya ebajeje juhua, Yusura yahua iyahua equequedya riyaque mere amena ahua tibu. \v 4 Jadya tu ehuene Yusuja quisaratiju pacarucu huecaca ishu jucuareque. \q1 “Yusutu canajaracuare pacarucu ishuque huecacaju, tura ai acara ayaque au amena aatsu”. \m \v 5 Tumebaedya patu Yusu jucuare, cuatsashaya eque ama juya cuanaja ishu: \q1 “Tuna tuna judirubuque ama canajara ishuju”. \m \v 6 Yusuratu tumeque canajara ishuque emajaca bajejehua yanacana ama. Judirubuquedyatu eje uma tuhua, jidaque quisarati bacametse juhua cuanaque ama. Cuatsashaya eque ama anihua tibu tuna nubidiruhua ama tuhua. \v 7 “Iyacua micuana dutya cuatsashaya eque neanicue”, jadyatu Yusura acuare béru ecuanaja baba cuana japada anitaya ama cuanaju juneniyaju. Tuna bacue cuatsashaya eque anicarama jucuare. Eje uma mára juatsutu Yusura quisarati anucacuare: \q1 “Riyaque huecaca ri ecue quisarati ejene ishuque”. \m Butseeju rique ejitaju ahua Davidra huenehuaque: \q1 “Iyacua micuanara Yusuja quisarati bacatsu bacacarama ama neacue”. \m \v 8 Josueratu cuatsashaya eque anicarama jucuare cuanaja ebacua cuanaque Canaán yahuaju huidujucuare. Canaán amatu dutya tyata ana juhua cuanaja canajara ishuque jucuare. Jadique juatsutu Yusu quisaratiquena ama juhua eje uma mára cuetihuaju: “Iyacua tu canajara ishuju nubi ishuque” jadya. \v 9 Jutaquiju taa tu yuneridya Yusuja cuanaque canajara ishuju nubidirubuque, Yusura amerecara ayaque atillatsu, Yusu cuitadya pacarucu ishuque huecacaju dutya ai aniya cuanaque iyatillatsu canajarahua bae. \v 10 Yusura canajara ishuque tyaana ahuaju nubitsu, tuque ecuanaja dutya mere cuana terebuque riyaque yahua juque, Yusuja mere yahua iyatillatsu juhua bucha. \v 11 Necacasatira Yusura cuatsashaya equedya jutidya aniaje ishu, Yusura canajara ishuque iyahuaju judiru ishu. Yana equedya nejura bijidamadurata ishu ama, ecuanaja baba cuana bijidamaduratacuare bucha. \v 12 Yusuja quisarati tu ai chacha ejitaju buchique, Yusura eje bucha amerecara ayaque ejitaju amere ishuque, cuchiru beta eque jacua ea buchique. Cuchiru tsehue ecuitaju sacuatsutu etsauju jutiya. Tumebaedya ecuana Yusuja quisarati isaratsu caadebatiya ecuana eje buchique. Ejitaju tura ecuana amereya Yusuja inime eque eje bucha ecuana juyaque. Isaratsu Yusura yatse adebamereya eje bucha jucaraque, inime tupu peya huecaca yatsera cuitadya adebayaque ama. Pana ejitaju tura yatse aya eje buchique inime cadujutiyaque. \v 13 Ni ai buchiquetu Yusu Dutya Iyaquija yatucaju tehuataqui ama. Turatu dutya baya. Turatu baya yatse eje bucha juneniyaque. Adebayatu yatsera inime tupuyaque. Tuque tuque ecuana pana cueja abuque inime tupuyaque, eje bucha juhuaque jadya. \s1 Jesusdyatu Yusu queja ecuanaja pae dyaque muidaque bacani \p \v 14 Jesús, Yusuja Ebacuaque tu Etataque queja ecuanaja pae dyaque muidaque. Iyacua tu Yusuja yacuaju. Jadya tibudya tuaqueja nimee nejujacara ama. \v 15 Jesús ecuanaja pae dyaque muidajatu quiyuhuebatsati aniya ecuana canerecatiyaju, Satanásra cajuchatishacara ayaju. Ecuana juya bae cuitadyatu juhua. Tuquetu canerecatihuadya. Tumebaedyatu Satanásra cajuchatishacara datse ahua. Jadya ama buchatu tuque cajuchatihua ama ni cajuchati pidya. \v 16 Jadya tibudya bajida nejura ama Yusu tsehue quisarati ishu. Iyuhueda tura ecuana baya. Aniya tujatu canerecabati ecuana tsehue. Jida tsehue tura ecuana bajacaya ama tibu, tsahuajacaya ama tura ecuana, ejeque uradya jutidya ecuanara sareyaju. \c 5 \p \v 1 Moisésja cacuatsashati equetu pae dyaque muidaque ecuitadya jutidya jucuare. Tuquetu ebacanisha jucuare Yusuja yacuaju ecuita cuanaja yana atsaquique juishu. Tujatu Yusu bamere bahue juhua ecuita cuanara tuque ai euune cuanaque tyayaque. Turatu tyacuare Yusu uu eiye cuanaja ami ecuita cuanaja jucha cuana tsuje. \v 2 Ecuita cuana Yusuja inime eque juishuque pana adeba ama aatsu cajuchatihuajutu pae dyaque muidajaanicuare canerecabati tuna tsehue, tuque tumebaedya ecuita jucuare tibu. \v 3 Tuque cuitadya jucha arida cabatiya tibu, bameretaquidya tujatu Yusu uu eiye cuanaja ami jucuare peya cuanaja jucha cuana tsuje camadya ama, tumebaedya tuja jucha tsuje. \v 4 Ni ejequedya jutidyatu tuta taca cabacanishameretie ejuu ama pae dyaque muidaque amereta ishu. Yusuja cuita camadyatu mepe bahue jucuare tura pae dyaque muida cuanaque amerecara ayaque amere ishu, béru Aarón acuare bucha icueneque amere ishu. \v 5 Tumebaedyatu Cristo tuta taca ama camepetihua pae dyaque muidaque amereta ishu. Yusuratu jadya muie acuare. Jadya tu ehuene Yusuja quisarati: “Miquemi ecue Ebacua. Ique micue Tata”. \v 6 Peyaju tu tuja ehuene quisarati jadya: “Miquemi pae jujacaya ama. Melquisedec buchami judadiya”. \p \v 7 Cristo riyaque yahuaju aniya jari tuputu nerecada jutaqui jucuare. Payaque etsuri jebuda tsehuetu Yusu queja canerecaticuare, tuque maju ishu ama inajaca ishu casa aniya queja. Yusuja inime eque juya tibutu Yusura tura bacayaque bacacuare. \v 8 Arepa tuque Yusu jabacua juya ama buchatu tuque canerecatitaquidya juhua, yuneri cuitadya Yusura cuatsashaya eque jucara juyaque caadebamereti ishu. \v 9 Jadya tibudyatu majutsu cabameretihua tuque Yusuja biji eque cuitadya juhuaque. Jadya juatsutu tuque dutya tura cuatsashaya eque aniya cuanaque inajacamerequique judadihua. Terenuca ishu ama tujatu ecana Yusu tsehue anishaya. \v 10 Yusura cuitadyatu bacanishahua pae dyaque muidaque juishu. Melquisedec pae jucuare bucha beru amena eje uma mára, jadya buchiquedya tu tuque. \s1 Cristo tsehue nime aputa ishu pereuque \p \v 11 Aniya jaritu Melquisedec eje bucha judadie pae jucuareque micuana cueja ishuque. Jadya ama buchatu eje bucha dutya cuejatilla tupu ama, micuanara yume adeba ama aya tibu. \v 12 Amena micuana eje uma mára Jesús queja catyaticuareque. Jadya tibudya micuana Jesús queja butseeju ecatyati cuanaque bahuityaqui jutaqui. Jadya ama bucha, peya cuana ebahuityauque, tuque micuana sarenucaya peya cuanaja pana cueja anuca ishuque ibedamaque Jesúsja quisarati bahuitya ishu. Dyaque ibedaque eadebauque, cabahuityatitaqui jari micuana ibedamaque. Micuana micuana ebacua nana buchique, erami earauque, atsuna piji camadya susuyaque. \v 13 Ebacua atsuju jari cuanaratu adebaya ibedamaque cuita camadya. Tumebaedya micuana adebaya ama jari tuque micuana Yusuja bijidaque, bijidamaque jadique. \v 14 Yusuja biji equedya jutidya juajeyaratu adebaya dyaque ibedaque, amena ari ari cuita cuanara erami araya bucha. Jadique adebaajehua tibu, butseeju bacametse ayaque, tunajatu adebayadya jidaque, jidamaque jadya. \c 6 \p \v 1 Inime tupuqui neajacacue Cristo eje buchique ibedamaque bahuitya ishuque cuita camadya. Amena esiri bucha nejucue. Tuja quisarati dyaque ibedaque necabahuityatiajecue. Etare puji cuanara dudu cuana sipimaquedya jutidya cuarenuca cuarenuca eau bucha nejuume. Butseeju Cristo jaque bahue juya cuanaque tuque ecuanaja abahue: “Cacuaretitaqui micuana. Jidamaque tuque micuanaja ajacataqui. Jesús queja micuana catyatitaqui jadya. \v 2 Cutsameretitaqui micuana. Esiri cuanajatu micuana dyaque emetucu iyataqui Yusuja Espíritu micuana tsehueque adeba ishu. Emajuque micuana Yusura chacha anishanucabuque. Yusuja cuanaque tuna tuatsehue siri anidirubuque; tuja cuanaque ama tuna nerecada jujaca ishu ama canerecatidadibuque”, jadya tuque ecuanaja bahuitya bahue butseeju Jesús queja ecatyati cuanaque. Dutya riya cuanaque ecuanara cuejaya cuanaquetu ibeda cuanaque ama. \v 3 Necabahuityatiajera yunerique dyaque ibeda cuanaque. Jadya ecuana juya, Yusura ecuana huecashayaque juatsu. \p \v 4 Umaetu Jesús tsehue nime aputahua. Ecuanara ni tuna eje bucha yudijidya tuaqueja nimee amerenucae ama. Icuene tunajatu pana baca ahua Yusuja quisarati. Tsujema tunajatu inatsahua Yusuja jidaque barepa equeque. Icuenetu Yusuja Espíritu tuna tsehue juhua. \v 5 Tuna tuna Jesúsja quisarati equedya anicuare. Tunapa tuna Jesucristora casa tyacuare. \v 6 Jadya ama bucha tuna Jesús queja nimee jujacahua. Jesús curusuju tataqui juhua cuanaja inime jucuare bucha, Tuquepa aishuque ama, jadidya tunajatu inime tupuya Yusuja Ebacuaque queja nimee jujacahua cuanara. Dutyaja yacuaju tuna tsahua tuatsehue. Jadya tibu tuna eje bucha yudijidya Jesús queja nimee amerenucataqui ama. \v 7-8 Riyaque cuatsabiji eque micuana huecashaya. Anicuaretu beta tee. Eje uma autu neira acuare. Yahua bacue jida nacatacuare. Peadya teejutu jetiama catyaticuare mere puji cuanaja ara ishu cuanaque. Peya teeju bacue huijacuare acuija, jiji cuitadya jutidya, aishuque ama. (Teeju ai baya ama tibutu emechiquira shanacuare.) Jesús bijidamaduraya ama cuanaque tuna teeju jetiama earaqui catyatiya buchique. Tume cuanaquetu Yusura jidaque tyabuque. Jesús bijidamaduraqui cuanaque tuna teeju acuija cuita camadya ehuijaque buchique. Tume cuanaquetu Yusura nerecaturabuque. Ijahuaja etiquiju tujatu ecana ishabuque. \s1 Jesús queja nimee jari cuanaque \p \v 9 Arepa era Jesús tsehue nime aputahua cuanaque eje buchique huenehua ama bucha, ecue inime micuana micuana dyadi tuaqueja nimee juya jari, micuana ecue iyuhueda cuanaque. Bahuedya ique micuana Yusura jidaque tyaajeyaquedya jutidya, turadya micuana Ijahua quejaque inajacamerehua tibu. \v 10 Eje uma tsahuadya tuque micuana ahua Jesús queja ecatyati cuanaque. Adebayadya tuque ecuana micuanara ecana tsahuajacayaque ama. Tuna jadya tsahuae ayaque micuana ejitajudya yuneridya Jesús iyuhueda bayaque. Yusu tu dyaque tuyu. Tuquetu nime aputabuque ama micuanara tuja ishu ayaque. Tura micuana tyabuque jidaque. \v 11 Ecuanara micuana peadya peadya cama tereya tupu yurameta iyuhueda cabatishacara aya. Tume tuque micuanaja anibuque micuanara ihuahuaque. \v 12 Ecuanara micuana dyaidama Yusu mere ishu amerecara aya. Jesús queja nimeedya jutidya juajeya cuanara, canimehuallatima dutya iduya cuanara jadyatu babuque Yusura jidaque tyaana ahuaque. Tuna bae nejucue. \s1 Yusura aana ahuaque adadiyaque \p \v 13 Neadebacue Yusura Abraham tyaana ahuaque. Yusutu cacuaretiya ama. Pusha pushatu juya ama. Aijamatu peya tuque bucha casadaque. Jadya tibudyatu jadya juhua: “Ique Yusu juya tibu, ayadya tuque era eje bucha aana ahuaque cuarema ni riya piji buchique. \v 14 Pusha ama cuitadya mique tyabuque dyaque jidaque. Tyabuque mique ebacua. Tuque equedya tuque micue jetiama mique eque juracanaya cuanaque anibuque”, jadya patu Yusura Abraham acuare. \v 15 Abrahamratu pana ejenedya Yusu acuare tura tyaana ayaque tyadadiyaque. Yuneridya ihuacuare tujatu tupupe tupupe inime tsehue ama. Tuquetu chacha anicuare tuja ebacuaque cuinanacuare tupu, beta yutsecuaque ecatse. Jadya aetu Yusura atibunecuare tuque tyaana acuareque. \v 16 Ecuanara quisarati yunerique ayaque cabamereti ishu, tuque ecuanaja sare bahue ejeque ecuana bucha dyaque inimequija yunerine ishu. Jadya juatsutu amena eje bucha quisaratitaqui ama. \v 17 Jidaque inatsaqui judadiya cuanaquetu Yusura ejitaju bamerecara ahua tura aana ahuaque adadiyaque. Jadya tibudyatu juhua: “Ique Yusu juya tibu, ayadya tuque era eje bucha aana ahuaque cuarema ni riya piji buchique”, jadyatu jucuare. \v 18 Yusura aana ahuaque tu ecuana einajacaque. Yunerinehuadya tura. Jadya ae abeta tujatu acuare. Ecuanaratu Jesús sareya ecuana Yusu queja judirusha ishu. Yusu cacuaretiya ama tibu, ni pusha pusha jadya juya ama tibu, ecuana canimehuallatinime ama; bahuedya ecuana, tura tuja yacuaju duju ana ahuaque juya tibu. \v 19 Tura ecuana Yusu queja judirushayaque pana ejene cuitadya aya tibu, tuque ecuana jacacaramadya aya, cuaba pana risi ahuaju jarasicuama ejarau bucha. Tupu pidya camadya ecuana inime aya. Tupupe tupupe ama ecuana inime aya; Yusu queja judirubuque, judirubuque ama jadya ama ecuanaja inime juya. Berutu pae dyaque muidaque eraca erihua eque cuetitsu nubicuare Dyaque Muidaju Yusu tsehue catsuruti ishu. Iyacua tuque ecuana pana ejenedya aya barepaju Yusu tsehue catsuruti ishu judirubuqueque. \v 20 Jesúsra ecuana huidujuhua Yusuja yacuaju, ecuana judirutaqui juishu. Tudyatu Yusuja yacuaju ecuana bameretsa ishuque. Pae dyaque muidaque tume; ni eje tupu pae jujaca ishuque ama tume, pae Melquisedec jucuare baeque. \c 7 \s1 Jesús tu pae Melquisedec jucuare baeque \p \v 1 Melquisedectu huaraji dyaque aridaque jucuare epu ebari Salem bacani juque. Tuquetu pae jucuare, Yusu dyaque emuitaque merequique. Ecuanaja ebaba Abraham peya epu cuana juque catiju ijahue aatsu juetinucayajutu Melquisedecra tsurutsacuare. Tuque judirunucaya baatsutu Melquisedecra cuinanatsu tsurutsacuare. Tsuratsatu tujatu atsacuare Abraham: “Yusura jida tsehue bacue”. \v 2 Abrahamratu adebacuare Melquisedec Yusu Neri cuarequique. Jadya tibudya tujatu tyacuare riya piji tura huaraji cuana ijahue aatsu secahuaque. Tyacuare tujatu peadya tunca cama tura ai secahua cuanaque. Ebacani Melquisedec tu “Ecuari tuyuque” jadique. Tuquetu epu ebari Salem bacani naruquique jucuare. Salem ebacani tu “Inime tsapema ani ishuque” jadique. Jutaquiju tu ebacani Melquisedec “Tuja ecuita cuana narutsu dyaque jida inime tsapema amerequique” jadique. \v 3 Aijamatu ehueneque ni ejeque quiricaju tuja etataque, ecuaque jadya ni ebaba cuanaque. Baecua ecuana eje bucha ejitajue, majue jadya tuque juhuaque. Atanaya amatu ebacaniju peya pae Salem juque tuque yueque tibene ni reeque tibene, Yusuja Ebacuaque bucha tuque peadya camadya pae dyaque muidaque juhuaque. \p \v 4 Neadebacue Melquisedec dyaque emui juhuaque. Abrahamtu dutya ecuana israelita cuanaja baba jucuare. Emuitu juhua. Jadya ama bucha tujatu tyahua Melquisedec peadya tunca cama dyaque jidaque tura huaraji cuana secahua cuanaque. Ejitajudyatu Melquisedec dyaque emui juhuaque, Abraham bucha ama; peadya tunca cama ai tyayaque inatsaquique tu mayuru, etyaquique bucha ama. \v 5 Moisesratu huenehua Yusuja cacuatsashati: “Israelita cuanajatu tyataqui ejaque piji tunaja aniyaque Leví eque ejuracana cuanaque, pae cuana. Peadya tunca cama tunaja ai aniyaque tunajatu tyataqui”, jadya tujatu cuatsashahua. Tunaja ata cuana jaquedya tunajatu inatsacuare tunaja tsume ishu. \v 6 Melquisedec bacue Leví eque ejuracanaque ama jucuare. Jadya ama buchatu Abrahamra tunca cama ai ejaque tuja aniyaque tyacuare. Inatsatsu tujatu acuare: “Yusura narucue jida tsehue”, jadya tujatu acuare Abraham. Abrahamtu dyaque emuique juhua, “Mique equedyatu dutya israelita cuana juracanadadibuque”, jadya Yusura tuque ahua tibu. \v 7 Jadya ama buchatu Melquisedec Abrahamja muitaqui juhua. “Yusura jida tsehue narucue”, jadya ejeque aquique tu muitaquique. \v 8 Israelita pae cuana ecuita cuanara tyayaque inatsaqui juhua cuanaque tuna ecuitadya jutidya jucuare; maju aquique tuna jucuare. Melquisedec bacue majuma jarique bucha. Yusuja quisaratira cuejaya eque taa tu Melquisedec chacha aniya jari bucha, tuque majucuareque ni ejeque buchique baecua tibu. \v 9 Levítu dutya israelita pae cuanaja ebabaque jucuare, ecuita cuanara Yusuja ishu dutya tyaya cuanaque inatsaqui jucuareque tibu. Quisarati tuque ecuana eaudya’ tsujetyacuaredyatu Levíra Melquisedec peadya tunca cama tuja aniya tsehue Abraham eque. \v 10 Arepa Leví ejitaju ama jari juhua ama bucha, tuque ejitaju judadiyaquetu ebabaque Abrahamja ecuitajudya juhua, Melquisedec peadya tunca cama tsujetyaquique tsujetyayaju. \p \v 11 Pae cuanara ecuana cuejaya Yusura cuatsashaya eque ani ishuque. Tume Leví eque ejuracana cuanara ecuana eje bucha tyataqui ama bahua casa Yusuja biji eque cuita ani ishuque. Ataqui ni tuna baquena juhua, tume taa tu Yusura cuadishaquena ama juquena juhua peya ecuana Yusu queja bamerequique tuna cuarequi. Cristotu turadya cuadishahua. Aarón eque ejuracanaque amadyatu Cristo pae jucuare, tuque bucha ama, Melquisedec bucha. \v 12 Moisésja cacuatsashati equetu Aarón eque ejuracana cuanaque cuita camadya pae jutaqui jucuare. Iyacuatu Yusura iyahua peya tuja cuanaque tuja yacuaju bamere ishu. Cacuatsashati beruque cuaretaqui juhua tibu, iyacua ecuana aniya Jesúsra cuatsashaya eque. \v 13-14 Ecuana Cuatsashaquique tuque ecuanaja iyacuaque ecuana Yusuja yacuaju bamere ishuque. Tuquetu Judá cuare eque ejuracanaque juhua, Leví eque ama. Moisésra cacuatsashati beru huenecuare eque ni ejeque Judá eque ejuracanaquetu pae juhua ama. Ni ejeque buchique tuna Yusuja etareju mere juhua ama pae ejuta bucha. \p \v 15 Amenatu dyaque ejitajudya Yusura iyacua eque cuarehuaque. Amenatu juhua peya pae juishuque, Melquisedec jucuare baeque. \v 16 Cacuatsashatitu aniya, Leví eque ejuracana cuanaque cuita camadya pae jutaquique. Jesústu pae judadihua, ai cacuatsashati jadya aniya tibu ama. Majutsutu tuque chacha netitsuranucahua, majunuca ishu ama. Tujatu aniya casa tuaqueja ecatyati cuanaque yudijidya nityatsuranuca aishu. Jadya tibudyatu tuque pae judadihua. \v 17 Riyaquedyatu Yusura quisarati ahua tuja ishu: “Miquemi pae maju baecuaque, Melquisedec jucuare baeque cuitadya”. \v 18 Cacuatsashati eque anihua cuanajatu aijama casa juhua Yusura cuatsashaya eque cuita ani ishu. Tumeque cacuatsashatitu ecuita cuana Ijahua quejaque inajacamere ishuque ama juhua. Jutaquiju ecuana cacuatsashati beru eque ama amena anitaqui, iyacua eque. \v 19 Moisésra cuatsashahua eque anitsutu ni ejeque buchique cajuchatima jutaqui ama cabatihua ni riya piji buchique. Iyacuatu amena aniya inime iyacuaque. Iyacua tuque ecuana ecuanaja pae Jesús eque yuneri cuitadya ejipeu Yusu. \v 20-21 Yusuradyatu tuque camadya jadya ahua Jesús pae dyaque muidaque tere baecua ishuque. “Ique Yusu juya tibu, ayadya tuque era eje bucha aana ahuaque”, jadyatu Yusu jucuare. Ehuenedya tu Yusuja quisarati: \q1 “‘Miquemi pae jujaca ishuque ama’ jadyatu Yusu jucuare. \q1 ‘Judadibuquetu eje bucha era aana ahuaque, ique Yusu juya tibu. \q1 Cuarenime ama tuque ecue inime ni riya piji buchique’”, \m jadya tu ehuene Jesús jadya ayaque. \p Leví eque ejuracana cuanaque pae ameretsutu Yusura riyaque quisarati ahua ama ni riya piji buchique. \v 22 Jesústu judadihua ecuana Yusuja yacuaju bamere ishuque. Turadya ecuana pana ejenemere aya Yusuja quisarati ahua eque dutya juajeyaque. Riyaque iyacuaque inime tu dyaque jida, beru jucuareque bucha ama. \v 23 Jetiamatu pae cuana anihua, Aarón eque juracanahua cuanaque. Majuetibeya tibu tuna pae jusiritaqui ama juhua. \v 24 Jesús bacue jadya ejuuque, chacha anisiriya. Maju baecua tibutu tuque pae jujacanime ama. Sareya ama tujatu peyaja cuare ishuque. \v 25 Jesús maju baecua aniya tibu tujatu ecana Ijahua quejaque inajacamereyadya dutya “Inajacamerecue ique, ique Jesús queja catyatihua tibu”, jadya Yusu cuejaqui cuanaque. Tuquetu Yusuja yacuaju ecuanaja ishu bacabacaya, tuja ecuana tsahuajaca ishu ama. \p \v 26 Jesúsdya tu pae dyaque muidaque, ecuanara sareyaque. Tuquetu Yusuja inime eque cuita jujacaya ama. Tujatu aijama jidamaque ni riya piji buchique. Tuquetu caasicatima ni riya piji buchique. Arepa juchaqui cuana ducu anihua ama buchatu ni riya piji buchique cajuchatihua ama. Tuquetu Yusuja yacuaju; ai aniyaque dyaque emui tuque. \v 27 Riyaque yahua juque pae cuanajatu dutya huecaca uu cuana iye bahue juhua Yusuja yacuaju pahua ishu. Jadya tunajatu ahua tunaja jucha cuana cuita icuene nerecaba ishu, tuequedya peya cuanaja jucha cuana. Jesús bacue maju pidya camadya juhua ecuanaja jucha cuana tsujetya ishu. Tuque taa ni riya piji buchique juchaquique ama. Ecuana jiteque majuhua tibutu majunuca nime ama. \v 28 Moisésra cacuatsashati cuejahua equetu juhua pae ecuita cuana tuyu cuanaque ama, jucha arida cuanaque. Jesús bacue tuyu neri anihua, juchama neri. Moisés eque cacuatsashati cueja, tsunuda junucatsu patu Yusu jucuare: \q1 “Ecue Ebacuatu pae dyaque muidaque jusiribuque. \q1 Ique Yusu juya tibu, yuneridya tuque abuque era quisarati ahua eque. \q1 Cuarenime ama tuque ecue”, \m jadya patu Yusu jucuare. \c 8 \s1 Jesús tu Yusuja yacuaju ecuana bamerequique \p \v 1 Icueneque quisarati dyaque jidaque ecuanara ahuaque tu Jesús tuque ecuanaja pae dyaque muidaque. Ecuana bamerequique juya tibutu tuque Yusu Dutya Casa Tsehueja yacuaju anibutehua eaniqui muidaju Etataque peque. \v 2 Moisés anicuare patyatu pae cuanara Yusu merecuare ebiti etare ecuita cuanaja eaju jutidya. Jesús ecuanaja pae dyaque muidaque bacue mereya Yusuja eanicuare neriju cuita Yusuja eaju. \p \v 3 Pae dyaque muida cuanaja mere tu Yusu ai tyau. Ecuita cuanara beyaque tunajatu tyabahue juhua. Uu cuana eiyeja erami, ami jadya tunajatu tyabahue juhua. Ecuanaja pae dyaque muidajatu tumebaedya anitaqui juhua ai tyaishuque. \v 4 Tuque ni judiruquena ama juquena juhua Yusuja yacuaju, rehua riyaque yahuaju jaridya ni ejuneniu jari, tume taa tu pae amadya juquena juhua. Rehua ri aniya Leví eque ejuracana cuanaque camadya Moisésja cacuatsashati eque ai cuana Yusu bamere ishu cuanaque. \v 5 Ecuita cuanaja Yusuja etare ahuie patu Yusura cuitadya Moisés bamerecuare emata dyaque tuja eje bucha ae aishuque. Bamerecuare tujatu etare emeya emeya eaque cuitadya tume bae cuitadya tuja aishu. “Acue mique era bamerehua bae cuitadya”, jadya tujatu acuare. Moisésra amerehuaque etare tu barepajuque Yusuja eaniqui nerija jetiedyaque; jadidyatu pae cuana eje bucha juya cuanaque ecuanaja pae dyaque muidaja jetiedyaque tuna. Tuna eje bucha juetibehuaquetu Jesús eje bucha judadiyaque bamere ishuque juhua. \v 6 Jesús mere tyatanahuaque tu dyaque inime juque, Leví eque ejuracana cuanaque tyatanahua buchique ama. Tura ecuana Yusu tsehue pana cajipetisha anucahua. Tura, Yusu, ecuita cuana jadya tsehue inime bajejehuaquetu inime juque tunara ahua buchique ama; Yusura ecuana eje bucha aana ayaque tu dyaque inimeju, tura ecuanaja baba cuana eje bucha aana ahua bucha ama. \p \v 7 Beru Moisésra cuatsashahua eque ni ecuana Yusu queja judiruquena juhua, tumetu Jesucristo jequena ama juquena juhua peya inime bajeje ishu. \v 8 Yusutu bahue jucuare tuja cuanaque Moisés eque tura cuatsashahua eque cuita ama anibuqueque. Jadya tibudya tujatu ecana ahua tuja quisaratiju: \q1 “Juetibuquetu huecaca iyacuaque inime eque Israel, Judá eque ejuracana cuanaque Yusu \q1 \v 9 Tunaja baba cuana jida iyuhue tsehue Egipto juque huanashacuare bucha ama tuque inime bajejedadiya. \q1 Etataquera ebacuaque emetucuju inatsu edujuu bucha, jadya dujue tuna ahua iyuhue tsehue. \q1 Jadya ama bucha tuna era cuatsashaya eque jujacahua. \q1 Jadya tibudya tuna narujacahua. \q1 \v 10 Riyaque tu inime iyacuaque era adadinucayaque Israel eque ejuracana cuana tsehue, beru icueneque terehuaju. \q1 Jadya micuana cuejaya Micuana Cuatsashaquira. \q1 Pana adeba tuna amerebuque era cuatsashayaque. \q1 Era cuitadya tunaja inimeju hueneya buchatu jubuque. \q1 Tunaja inime taca eque era cuatsashaya eque juishuque tuna tyabuque. \q1 Era cuitadya tunaja ducuta ecue inime eque anicaraque iyaya buchatu jubuque. \q1 Ique Yusu juya tibu tuna narubuque. \q1 ‘Riya cuanaque ri ecue cuanaque’ jadya tuna abuque. \q1 \v 11 Ni ejera buchiquetu bahuityabuque ama ni ejeque ique eje buchique. \q1 ‘Pabahuitya micuana Yusuja inime eque juishuque’ jadya cuejataqui amatu jubuque ata cuana ni ecuana tsehue anae cuanaque. \q1 Dutyatu era cuatsashaya eque anibuque, ebacua cuana, esiri cuanaque jadya. \q1 \v 12 Tillabuque tunaja tuque jucha cuana. \q1 Pana nime aputa ni adeba pidya tuque abuque tuna icuene jidama juhua cuanaque”, \m jadya tu ehuene Yusuja quisarati. \p \v 13 Icueneque inime Yusura ahuaque tu ai beruque buchique, ecuetique. Adebanucataqui ama tuque. “Iyacua inime eque neanicue, beru eque ama”, jadya ecuana Yusura aya iyacua. \c 9 \s1 Riyaque yahuaju Yusu ejitaju amaja eaniqui, barepaju tuja eaniqui neri jadya \p \v 1 Yusura Moisés eque ecuanaja baba cuana cacuatsashati cuejahuaju, eje bucha mui eauque tujatu ecana amerecuare. Tumebaedya tujatu ecana amerehua etare tuque mui ishuque cuita camadya. \v 2 Amereya equedya tunajatu acuare ebiti etare. Etsecue enubicuarejutu eraca tsehue epene jucuare. Etaretu patya jaque ea jucuare. Pae cuana nubinati metse ishu jucuarequetu “Muida Cuitaque Ama” bacani jucuare. Tuhuadyatu ude nityaqui oro eaque jucuare. Tumebaedya anicuare mesa oro tsehue dyaque epepaque. Tumeque mesajutu anicuare pan cuana, Yusu tuja cuana ducu jadya adeba ishuque. \v 3 Educuju cuitaquetu “Dyaque Muidaque” bacani jucuare. Tumeque etare jaque ishuquetu eraca erihua epenequi jucuare. \v 4 “Dyaque Muidaque” bacanijutu anicuare mesa oro eaque muru ijimedaque pahua ishuque. Tumebaedyatu anicuare caju “Quisarati Eiyaque Yusu Cabamereti Ishuque” bacani. Tumeque caju taura eaquetu jucuare, pana pepa oro tsehue eaque. Caju ducutu anicuare jarra caca piji oro eaque maná cuesi quiniquique. Maná tsehuetu Yusura ecuanaja baba cuana mihuahua tsecada eje uma piji anitaya cuanaju juneniyaju. Tumebaedyatu caju ducu anicuare Aarónja sari catsucahuiticuareque. Tumebaedyatu anicuare beta taura bejedaque Yusuja cacuatsashati ehuene jucuareque. \v 5 Caju etumuqui dyaquetu neticuare beta barepajuque cueya cueya ecatse, querubín bacani ecatse. Tuhuadyatu Yusu cabamereti bahue jucuare. Pae dyaque muidajatu sequi bahue jucuare etumuqui uu eiye cuanaja ami tsehue, jucha cuana nerecaba ishu. Querubín ecatsetu etumuqui dyaque neticuare etumuqui apu ishu. Iyacuari aijama emajaca dyaque jida cuita riya cuanaque cueja ishu. \p \v 6 Dutya ecabajejetiquetu pae cuana tunaja bahue Muida Cuitaque Amaju nubi bahue jucuare cacuatsashati eque juishu. Dutya huecaca tuna tuhua nubi bahue jucuare Yusu mere ishu. \v 7 Educuju cuita Dyaque Muidaju bacue pae dyaque muidaque camadya nubi bahue junenicuare. Marajutu peadya camadya nubi pidya jubahue jucuare. Uu eiyeque ami tsehuetu nubi bahue jucuare. Caju tumuquique tujatu ami tsehue sequi bahue jucuare. “Nerecabacue ecue jucha cuana, peya cuanaja jucha jadya. Cajuchaticaraque ama ecuana cajuchatihua”, jadya tujatu Yusu abahue jucuare, ami sequiyaque. \v 8 Dutya riya cuanaque inime tupuqui aatsu ecuana Yusuja Espiritura huecashaya. Beruque inime aniya jariju dutyadya tuna eje bucha nubitaqui ama juhua Yusu queja; pae cuana cuita camadya Yusuja yacuaju nubi bahue juhua. \v 9 Iyacua ecuana Yusu queja nubitaqui ecuanaja jucha cuana tsehue ama. Cacuatsashati eque anicuare cuanaque bacue ecana ecajuchati tunaja juchaju cabatijacacuare ama, arepa Yusu tyaishu uu cuana iye pahua jadya acuare ama bucha. \v 10 Cacuatsashati equetu umae ara ishu cuanaque arataquima jucuare, tumebaedya umae iji ishu cuanaque. Cutsati bahue tuna juhua tunaja bahue cuana eque. Tumebaedya tunajatu utsa bahue juhua tunaja ai cuana Yusuja yacuaju juchama bucha cabamereti ishu datse. Jadya ama bucha, jadya cuana cutsatie juyaque, tunaja ecuita cuita camadya tuna asicadaque cutsatinicuare. Cacuaretishahua ama tuna inime jadyara. Jadya tuna jucuare, Yusura peadya eque cuita camadya jucha cuana apupashayaque ejitaju aya tupu. \p \v 11 Junacuaredyatu amena Cristo. Tudya tuque ecuanaja pae dyaque muidaque ecuana Yusuja yacuaju bamerequique, iyacua inime equetu jidadya amena Yusura jadya catibutishahua. Iyacua tura Yusuja yacuaju ayaque tu dyaque jida, Leví eque ejuracana cuanara ebiti etareju acuare bucha ama. Turatu aya Yusura eje bucha bijida baya eque cuita. Yusuja eaniqui neri Jesús aniquiquetu ecuita cuanara ama ahua; riyaque yahua juque ama tume. \v 12 Cristotu nubihua tuhua siri ishu Yusuja yacuaju. Tuhua nubidiruyaque tujatu chivo ami ama nubiquerediruhua; huaca eiyeja ami ama tujatu dujuhua ecuanaja jucha cuana tsujetya ishu. Tuquetu curusuju majuhua etsujetyaqui ami quijehueti ishu. (Majutsutu Yusuja yacuaju neri nubihua, pae dyaque muidaque icuene Dyaque Muidaju nubicuare bucha.) Jadya tsujetyae tujatu ahua ecuana tuaqueja ecatyati cuanaque Ijahua quejaque einajaca neri juishu, tuque ecuana jiteque ami quijehuetihua tibu. \v 13 Beruque inime equetu pae cuanara chivo, huaca ami cuana tsehue sequi bahue jucuare ecajuchati cuanaque. Huaca rami cuana pahuatsu tunajatu ena tsehue dusha bahue jucuare muru. Jadya edusha tsehue tunajatu sequi bahue jucuare cacuatsashati eque tunara asicada bayaque. Sequihuajutu ecuita cuanaja ecuita asicadama jucuare cacuatsashati eque. \v 14 Uu cuanaja ami tsehue ecuita cuanaja ecuitadya jutidya dyaque eque tillahua tibu, ¡yuneri cuita di taa tu Cristo curusuju ami quijehuetihua eque ecuanaja jucha cuana apupashatanaya! Arepa Cristo anisiri ishuque ama bucha, tuquetu tuja inime taca eque catyatihua Yusu queja ecuanaja jucha cuana jiteque maju ishu, ecajuchatique ama. Tuquetu ami quijehuetihua curusuju majutsu. Tume tuque ecuanaja educujuque inime tillatanahua, Yusu Chachaque mere ishu. Bahuedya ecuana ecuana eje bucha juya eque chacha jutaquique ama. \p \v 15 Jesús tu Yusu, ecuita jadya tsehue inime bajejequique, iyacuaque inime eque amere ishu. Tuque majuhua tibutu icuene inime eque anihua cuanaque cajuchatihua cuanaque etillatanaudya. Tuque majuhua tibutu Yusuja eihuara cuanaja ejuudya jidaque tura tyaana ahuaque, jidaque tere baecuaque. \v 16-17 Ejeque ni juya: “Ique majuhuaju, ecue ai aniya cuanaquetu jubuque era ‘Tujatu juya’ jadya ayaja camadya”, emechiqui majuhuaju camadya tujatu judadibuque. Tuque majuhuaju piisidyatu tura quisarati ahuaque judadiya. Emechiqui chacha jarijutu ejeque tyaana eaja juya amadya ni ai buchique. \v 18 Tumebaedyatu icueneque inime catibutihua uu iyehua cuanaque ami ijehuemeretsu cuita camadya. \v 19 Icuene cuitatu Moisésra casitatishahua dutya ecuita. Casitatishatsu tujatu ecana cuejahua Yusura dutya cuatsashahua cuanaque. Iyemerehuatu chivo cuana, huaca jabacua ehue ebari cuana jadya. Amitu ena tsehue dushamerecuare. Inacuare tujatu yaa piji esapucaca hisopo bacani. Rajutsu tujatu eduqui pude tsehue huayucuare. Huayutsu tujatu mullacuare ami ena tsehue edushaju. Mullatsu tujatu sequicuare ami cacuatsashati cuana ehueneque quirica dyaque. Tumebaedyatu sequicuare ecuita ecasitati cuanaque tuja bahue eque. \v 20 Jadya aatsu tujatu ecana acuare: “Riyaque ami tsehue sequi ri, ‘Yusura micuana tsehue inime bajejehuaquetu yuneriquedya’ jadique, jadya tujatu ecana acuare. \v 21 Tumebae nucadyatu Moisésra sequicuare ebiti etare eaque pae cuana Yusu mere juyajuque, tumebaedya tunara tuhua dutya ai tsumecuare cuanaque. \v 22 Cacuatsashati equetu ami tsehue dutya jujeri jidamaque tillatanataqui. Ami quijehuetimaque majuratu jucha cuana apupashaya ama. \s1 Ecuanaja jucha cuanatu eapupasha Cristo ecuana jucha seca ishu majuhua tibu \p \v 23 Jutaquijudyatu “Dyaque Muidaque” etare uu, ami cuana tsehue pana sequitilla ataqui jucuare. Tumebaedya dutya ai tuhua etare ducu aniya cuanaque tsumema jarijudya sequitillataqui jucuare. Riyaque etare tu barepaju Yusu aniquique buchique cuitadya. Ecuanaja jidamaque tillatsu, Yusuja yacuaju ecuana nubitaqui juishutu Jesús catyatitaqui jucuare dyaque jida uu cuana ami bucha ama. \v 24 Tuquetu nubihua Yusuja eaniqui ecuita cuanaja eaju ama. Nubihuatu barepaju Yusuja eaniqui neriju. Tuhuadya tu tuque Yusuja yacuaju, ecuanaja ishu Etataque tsehue quisarati ishu. \v 25 Eje uma bameretu israelita pae dyaque muidaja ataqui juhua uu eiye cuanaja ami; nubi pidyatu maraju juhua Yusu tsehue catsuruti ishu. Cristo bacue maju pidya camadya juhua, ami quijehuetihua, ecuanaja jucha cuana tsuje tyaishu. \v 26 Eje uma catyatie juishuque ni juquena jucuare, tume taa tu eje uma maju juquena juhua yahua iyatanahua equeque. Eje uma emajuuquetu tuque maju pidya camadya juhua, ni eje tupu majunuca ishu ama. Yusura huecaca iyahuajudyatu Cristo tuta taca catyati juhua jucha cuana tsujetyaqui maju pidya ishu. \v 27 Maju pidya cuita camadya ecuana juya. Tuequedya ecuana Yusura cuejabuque eje bucha judadiyaque ecuana riyaque yahuaju eje bucha juhua eque. \v 28 Tumebaedyatu Cristo maju pidya camadya juhua ecuanaja jetiamaque jucha cuana tsujetyaqui. Juna beta ishutu junabuque. Juna beta ishu junanucatsutu jucha cuana tillara ama junabuque. Tuque ihua juya cuanaque Yusu queja judirusharatu junabuque. \c 10 \p \v 1 Moisésja cacuatsashati eque anicuare cuanaratu emajacaju emajacaju camadya yunerique adebacuare. Riya piji camadya tunajatu adebacuare Yusura tuja cuanaque jidaque tyadadibuqueque. Cacuatsashati equetu adebataqui jucuare ai dyaque jidaque junabuqueque. Dutya maratu cacuatsashati eque aniya cuanaque uu cuana quiyetinicuare, Yusuja tunaja uu ami baatsu jucha cuana nerecaba ishu. Jadya ama buchatu Yusu pureamara jeya cuanaque Yusura amerecara aya eque cuita jutaqui ama cabaticuare. Juchaquique ecana eje bucha nime aputataquima jucuare. \v 2 Yuneridya ni tunaja jucha cuana apupashatanaquena juhua, tume tuna juchaqui cabatiquena ama juhua. Pana tillatana ni ecana ea juquena juhua, iyejacaquena tuna juquena juhua uu cuana tunaja jucha seca ishu. \v 3 Eiyejacauque, tuna dutya mara uu cuana iye ishu cabetiyaque, dyaquedya ecana caadebatiajehua tuna jucha aridaque. \v 4 Eje bucha secae ni tu chivo, huaca jabacua cuanaja amira ama jucha cuana. \v 5 Jadya tibudyatu riyaque yahuaju jeyaque Cristora Yusu jadya acuare: \q1 “Pureamaturaya amami chivo, huaca jabacua jucha tsujetyaqui iyeya cuanara, ni peya ai buchara ecuita cuanara tyaya cuanara. \q1 Jutaquijudya mira cacuitatishahua ique miaqueja catyatitaqui juishu. \q1 \v 6 Tunara micue etareju uu rami cuana pahuayaju, \q1 tunara uu ami cuana bamereyaju, micue jucha cuana nerecaba ishu, micue biji amadya tuque. \q1 \v 7 Jadya tibudya ique junahua yahuaju micue biji eque juishu, Yusu, micue quisarati ehuene bucha eque ique judadi ishu”, \m jadyatu Jesúsra Yusu acuare. \p \v 8 Riya era huenehuarari cuejaya; Yusujatu bijidama ecuita cuanara acara ayaque tunara tsujetyatsu jucha cuana apupashacara ayaque, tunara tuja ishu dujuya cuanaque, uu eiye cuanaja ami cuana, erami epahua cuanaque jadya. Pureamaturaya ama tunaja tuque, arepa cacuatsashati jadya huenetanahua ama bucha. \v 9 Tumebaedya “Riya ique jeya micue biji eque juishu, Tata”, jadyatu Jesúsra Yusu acuare. Riyara ecuana cuejaya. Iyacua ecuana Yusura tuja inime eque anishacara aya, Jesús amerehua bucha; tura ecuana cacuatsashati siri eque anishacarama aya ecuanaja baba cuana juhua bucha. Yusuratu secahua icueneque inime, iyacuaque iyanuca ishu, \v 10 Jesucristo Yusuja inime eque juhua tibu. Maju pidya camadyatu juhua, ni eje tupu majunuca ishu ama. Jadya tibudya tuque ecuanaja jucha cuana pana tillatana juhua. \p \v 11 Dutya huecacatu israelita pae cuana neti bahue juya Yusu mere juyaque. Pahuaajeyadya jutidya tuna uu rami cuana. Jadya ama buchatu Yusura jucha cuana eje bucha apupashataquima baya tuna juya cuana eque. \v 12 Jesús bacue maju pidya camadya juhua, ni eje tupu maju nuca ishu ama. Jadya juatsutu tuque Yusu queja tsurahua. Tsuratsutu anidiruhua tuja yacuaju tuatsehue enaruqui juishu. \v 13 Tuhuadyatu tuque ihuaihuaya, tuque ujeu baqui cuanaja casa pana secatana juya tupu. \v 14 Maju pidya camadyatu tuque juhua ecuanaja jucha cuana tilla ishu. Maju pidya juatsu tujatu jucha metse ama amerehua Yusura amerecara aya bucha ameretahua cuanaque. \v 15 Yusuja Espiritura ecuana tumebaedya yunerineyadya ecuanaja jucha cuana apupashatanahuaque Jesús majuhua eque, Yusuja quisaratiju jadya ehuene tibu: \q1 \v 16 “Riyaque tu inime iyacuaque era ecue cuana tsehue adadinucayaque. \q1 Tunaja inime taca eque era cuatsashaya eque anicaraque tunaja tuque inimeju iyaya. \q1 Era cuitadyatu jadya iyaya riyaque tuna ducuta jadya anicaraque. \q1 Jida tuna adebamereya era amereyaque. \q1 Era tunaja inimeju ehueneu buchatu jubuque”, \m jadya patu Yusu jucuare. \p \v 17 Jadya juatsutu juya: \q1 “Ni eje tupu tuque tunaja jucha cuana adebanucaya ama, ni tuna jidama juhua cuanaque. \q1 Pana etillatana tunajatu jubuque”. \m \v 18 Ecuanaja jucha cuana apupashatanahua tibutu iyenucataqui amadya uu cuana jucha cuana tsujetyaqui. Jesús majuhuajutu tupudya juhua tsujetyatilla ishu. \s1 Bajida tsehue ama Yusu tsehue cuitadya quisaratitaquique \p \v 19 Riyaque micuana cuejaya, ecue eatsehuequi cuanaque. Aniya tuque ecuanaja aija eje bucha aquima Yusu tsehue quisarati ishuque, ecuanaja jucha cuana Jesúsja ami tsehue apupashatanahua tibu. Pae dyaque muidaque Dyaque Muidaju Yusu tsehue catsuruti ishu nubihua bucha, jadidya ecuana iyacua Yusu tsehue cuitadya quisaratitaqui. \v 20 Icuenetu eraca epenequira nubitaquima amerehua ecuana Dyaque Muidaju nubi ishu. Pae dyaque muidaque cuita camadyatu tuhua nubitaqui juhua. Iyacua bacue ecuana Yusu tsehue cuitadya quisaratitaqui. Jesús ecuana jiteque maju ishu catyatihua tibu, ni aira buchique ecuana quisaratitaquima amereya ama. Tura iyacuaque nubi ishuque pacashahuaque tu eje tupu teritananuca ishuque ama. \v 21 Jesús tu Yusuja yacuaju ecuana tachiquique; ecuanaja pae dyaque muidaque tume. Naru, cuatsasha jadya tujatu aya Yusuja cuanaque. \v 22 Jadya tibudya ecuana Yusu tsehue cuitadya quisaratitaqui muida tsehue. Ejene neri cuitadya tuque ecuana aya tura eje bucha aana ayaque adadiyaque. Pana ejenedya tuque ecuana aya Yusura ecuana jucha metse ama bayaque, dutya ecuanaja jucha cuana apupashatanahuaque. Ecuanaja ecuitatu ena pajada tsehue utsatanahua inime ecuana cacuaretihua jadique. Jadya tibudya bajida tsehue ama tuque ecuanaja isarataqui. \v 23 “Ejene neridya tuque ecuana aya Yusu queja ecuana judirubuqueque ni eje tupu jaca ishu ama”, jadya ecuana cacuejatihua. Jadya tibudya jadya neejeneajera, ejenecarama tsehue ama. Yuneridya ecuana Yusura tuaqueja judirushabuque, tura aana ahua baedya. \v 24 Inime tupuqui tuque ecuanaja ataqui eje bucha tsahuae ecuana peya cuana eauque Yusuja biji eque ecana ani ishu. Catsahuatitaqui ecuana peya cuana tsehue dyaque iyuhue ani ishu. Yurameta catsahuati ecuana jutaqui peya cuanaja jida ishu. \v 25 Umae tuna canimehuallatihua Jesús queja ecatyati cuanaque casitatiyaju casitati ishu ama. Ecuana ecuana tuna bae jutaqui ama; necasitatijacara ama tuque pureamatura ishu. Yurameta cacasaturatiajedya jutidya nejura peya cuana tsehue, Ecuana Cuatsashaquique junanuca ishu tsunutaya ama tibu. \p \v 26 Ejeque ni quisarati yunerique amena adebaya ama bucha cajuchaticaraquedya jutidya, cajuchatiajeya, tumeratu Yusu queja judiru ishuque bijidamaduraya. Cristora peadya camadya ecuana jucha cuana esecau. Cristo ni tu bijidamadurahua, aijamatu peya tuque jiteque emajuuque. \v 27 Jesús jadya bijidamadurae juya cuanaque tuna bajida jutaqui eje bucha judadiya tsehue. Yusutu dyáque ecahuaiti jubuque tuna tsehue. Ijahuaja etiquiju tujatu ecana nudyabuque, tura cuatsashaya eque ama juya cuanaque. \v 28 Berutu jucuare; ejeque ni Moisésra cuatsashaya eque ama juya iyetana bahue tuna jucuare. Betara jadya ama juatsu quimishara ni baya jidama juyaju cueja bahue tunajatu huaraji cuana jucuare. Jadya juyaque tunajatu nerecabama iye abahue jucuare. \v 29 Jadya canerecatietu juhua Moisésja cacuatsashati bijidamaduraqui juhua cuanaque; ¡dyáque di taa tu judadibuque Yusuja Ebacuaque bijidamaduraqui juya cuanaque! “Ecue Ebacuatu curusuju majuhua ami quijehuetitsu jucha cuana tsujetya, apupasha jadya aishu”, jadya patu Yusura quisarati acuare. Jadya ama bucha tuna “Ni aishu buchique tu jida ama Jesús curusuju ami quijehuetitsu majuhuaque”, jadya tuna juya. Icuenetu Yusu tuja Espíritu eque tuna tsehue juhua, tuja jidaque cabamereti. Jadya ama bucha tunajatu tumeque Espíritu ijillahuanaya. Tume cuanaque tuna dyáque nerecada jubuque. \v 30 Bahuedya ecuana Yusura quisarati acuareque: “Ique dutya canerecatishaquique. Era micuana tsujetyabuque micuana jidama juhua eque”, jadyatu jucuare. Tumebaedya tujatu quisarati acuare: “Ecue cuanaque ni ecana era amereya eque ama juya, nerecaturanucabuque tuna era. Era amereya eque ni ecana juya, tuna nerecaturaqui cuanaque tuna nerecaturabuque”. \v 31 Cuatsashaya eque anicarama juya cuanaque tuna Yusu Maju Baecuara dyaque nerecaturayaju, dyaque bajida jubuque. \p \v 32 Neadebajacaume icuene micuanara yunerique ejenemetse aatsu micuana dyaque jida cabatihuaque. Arepa micuana Jesús queja catyatima cuanara jidama ahua ama bucha, canimehuallatihua ama micuana. Cacasatihua jutidya micuana tura cuatsashaya eque juaje ishu. \v 33 Eje buchaju micuana ijillahuanatahua, jidama atahua dutyaja yatucaju. Jadya ama bucha micuana tuaqueja nimee jujacahua ama. Peya huecacatu micuanaja cuitadya peta bahue juhua Jesús queja nimee cuanaque nerecaturatayaju. Petatsu tuque micuanaja inime juhua, micuana cuitadya tuna tsehue nerecaturatanapee juya bucha. \v 34 Bati bahue micuanaja juhua Jesús queja nimee cuanaque etare apuda ducu eisha cuanaque tuna tsahua ishu. Jesúsja ama cuanara micuanaja ai aniyaque chiriyaju, tuque micuana adebahua ni aija buchique micuanaja barepaju aniyaque tere baecuaque secataquimaque. Jadya tibudya tuque micuana iduhua dutya pureama jujacatsu ama. \v 35 Jesús queja nimee nejujacaume. Yusura micuana tyabuque jidaque tilla tupu ama micuana Jesús queja nimee jujacahua ama tibu. \v 36 Neiduajecuedya jutidya canerecatiyaque canimehuallatima Yusuja biji eque juishu. Tuja biji eque anitsu tuque micuana babuque tura jidaque tyaana ahuaque. \v 37 Neadebacue Yusuja quisarati ehueneque: \q1 “Masadamatu junanucabuque junataquique. \q1 Tsunutaya ama tuque. \q1 \v 38 Era jida tuyu baya cuanaque tuna eatsehue anisiribuque. \q1 Jadya ama bucha tuna ni eaqueja nimee jujacaya, ecue quisarati baca baecua aniya cuanaque bucha anie juishu, era tuna nerecaturadadiya”, \m jadya patu Yusura quisarati acuare. \p \v 39 Amena ecuana bacue Jesús queja nimee jujacaya ama. Bajida cuanaque bucha ama ecuana ai muda baatsu yudijidya diru jadya ama. Ijahuaja etiquiju ecuana judirubuque ama. Jesús queja nimeedya jutidya ecuana juajeya. Yusu queja ecuana judirubuque. \c 11 \s1 Beru Yusu queja ecatyati jucuare cuanaque eje bucha jucuareque \p \v 1 Jesús queja catyatitsu tuque ecuana pana ejenedya aya tura ecuana tyaana ahuaque tyadadiyaque. Tuaqueja nimee juatsu tuque ecuana inime juya: “Arepa iyacua ejitaju ama ama bucha Yusura tyaana ahuaque, pana ejenedya tuque aya Yusura tyadadibuqueque”. \v 2 Yusutu pureama jucuare ecuanaja baba cuana tsehue tura aana ahuaque yuneridya adadibuqueque ejeneya baatsu. \p \v 3 Yusu ejeneya tibu tuque ecuana yuneridya ejeneya tura iyahuaquedya dutya aniyaque. Arepa ai aijama juhua ama buchatu tura cuatsashayaju ejitaju juhua ejitajuque ama. \p \v 4 Abelratu pana ejenedya ahua Yusura tura aana ahuaque adadiyaque. Jadya tibudyatu Yusura bahua tura tyahuaque dyaque jida, Caínra tyahuaque bucha ama. “Mique mique tuyu baya, mique eaqueja catyatihua tibu. Mira ique tyahuaque tu dyaque jidaque”, jadya patu Yusura Abel acuare. Jadya eque, arepa Abel majuhua ama bucha, bahuedya ecuana Yusura tuaqueja ecatyati cuanaque tuaqueja judirushayaque. \p \v 5 Enocratu pana ejenedya ahua Yusura tura aana ahuaque adadiyaque. Ehuenedya tu Yusuja quisarati Enocra Yusu dyaque pureamaturacuareque. Jadya tibudyatu Yusura muya jutidya riyaque yahua juque barepaju iyasicuacuare majumaque. Banucacuare amatu ni ejera, Yusura barepaju dujucuare tibu. \v 6 Pana ejene ama ni ecuana aya Yusura aana ahuaque ayaque, eje bucha pureamaturae ni tuque ecuana Yusu ama. Yusu tsehue ni ecuana quisaraticara juya, ejenetaqui tuque ecuanaja tuque aniyaque. Tumebaedya tuque ecuana ejenetaqui tura tuja cuanaque naruyaque. \p \v 7 Noeratu pana ejenedya ahua Yusura quisarati iyahua equedya judadiyaque. “Ena eque tuque tillabuque riyaque yahuaju aniya cuanaque. Acue cuaba aridaque mique micue etareju cuanaque jadya ani ishu”, jadya patujatu acuare. Ejenecarama ama tsehuetu tura cuatsashaya eque jucuare, arepa tuja nei bama jucuare ama bucha. Acuaretu cuaba ebari; tuequedya tuna chacha jucuare tuque, tuja etareju cuanaque jadya. Yusu ejenecarama juhua cuanaque tuna tillatanacuare. Tuhuadyatu ejitaju juhua Noéra yunerique ejenehuaque, peya cuanara ejenehuaque ama. Tuaqueja catyatihuajutu Yusura Noé inajacamerehua. \p \v 8 Abrahamratu pana ejenedya ahua Yusura quisarati iyahua equedya judadiyaque. “Cuinanacue micue epu juque. Dirucue yahua era mique, mique eque juracanaya cuanaque jadya tyaana ayaju”, jadya patu Yusura acuare. Jadya ihuarae ahuajutu Abraham yana equedya jucuare. Cuinanacuaretu tuja epu juque, eju diruyaque baecuaque. \v 9 Yusura yahua tyaana ahuaju judirutsutu anidirucuare tarepe juneniya bucha. Aijama tujatu etare neri jucuare. Etare caca peya queja iyasicua iyasicua ataquiju jutidyatu anianinicuare. Tuja ebacuaque Isaac, tuja yutsecuaque Jacob jadya tatse tyatana anadya juhua tumeque yahua. Arepa tatse tuhua anicuare ama bucha tatse ama tatse emechiqui jucuare. \v 10 Abrahamtu canimehuallatihua ama, Yusu queja ani ishuque neri aniyaque adebatsu. Bahuedyatu Yusuja eaju ebajejeju judiruyaque jucuare, eaniqui tere baecuaju. \p \v 11 Sararatu tumebaedya pana ejene acuare Yusura eje bucha aana ahuaque adadiyaque. Saratu esiri juhua carecani isaqui judadi ishu. Jadya ama bucha tujatu ejenehua bacuaqui judadiyaque, Yusura jadyami judadiya jadya ahuaju. Ejenehua tibutu carecani isaquidya judadihua. \v 12 Jadya equetu Abrahamja anihua piyebatilla tupu ama tuque eque juracanahua cuanaque. Arepa tuque cabacuati ishu esiri juhua ama buchatu tuque eque ejuracana cuanaque dyaque jetiama juhua purari cuana bucha, mejiji tsucaca cuana bucha jadya. \p \v 13 Riya cuanaque tuna majuhua Yusu queja nimee jujacamaque —Abraham, Isaac, Jacob jadya. Yusura patuna acuare: “Riyaque yahuari micue jubuque”. Jadya ama buchatu tunajaque amadya jucuare. “Ecuanaja utsecua cuanajatu jubuque”, jadya tunajatu inime jucuare. Jadya tibu tuna canimehuallaticuare ama. “Tarepe juyaque ecuana. Peya yahuaju diruyaque cuetiyaque ecuana”, jadya tuna jucuare. \v 14 Jadique inime tupuqui aatsu tunajatu Yusu queja eaniqui neriju inime jucuare Canaánju ama. \v 15 Tunaratu bijiserihua ama tuna diruhuaque epuju judirunuca ishu. Tuna dirunucacaraque juatsu tuna masadamadya judirunucaquena juhua. \v 16 Dyaque jida tuna Yusu quejadya judirucara ebari juhua. Jadya tibudya tuna Yusura bisu bahua ama. Tuna, “Miaqueja ecatyati ecuana”, jadya juyaju, bisuhua amatu tuque tuna, “Ecuique micuana”, jadya aishu. Tuja patu amena ebajejedya juhua emajaca tunaja ishu tuque peque. \p \v 17-18 Abrahamratu Yusu ni riya piji buchique ejenejacahua ama. “Abraham, Sara tsehue tuque metseja ebacua anibuque. Metse eque juracanayaque tu tuque; tuque eque cuita camadya juracanaya cuanaque tuna ejuracanaque neri babuque”, jadya patu Yusura quisarati acuare. Jadya ama bucha Isaac ehue ebarijutu acuare: “Iyetsu micue bacua; ecue yacuaju pahuacue”, jadya patu Yusura Abraham acuare, yuneridya tuque tuaqueja nimee juyaque nime adeba ishu. Abrahamja ebacuaque iyehuieju cuitatu Yusura, “Iyeume”, jadya acuare. \v 19 Abrahamjatu inime juhua; “Isaac majuyaque juatsutu Yusura nityatsuranucaya” jadya. Jadya equetu tuja etareju chacha dujunucayaque juhua, emajuque enityatsuranucaque judiruquereya bucha. \p \v 20 Isaacratu pana ejenedya ahua Yusura tura aana ahuaque adadiyaque. Jadya tibudya tujatu, “Yusura narucue dyáque jida tsehue”, jadya acuare ebacuaque Jacob, arepa tuque tupujuque ama bucha. Tuequedya tujatu ebacuaque icueneque Esaú acuare: “Yusura jida tsehue narucue” jadya. \p \v 21 Jacobratu pana ejenedya ahua Yusura aana ahuaque adadiyaque. Jadya tibudya tujatu majuyaque ahua: “Yusura jida nenarucue”, jadya tujatu yutsecuaque ecatse acuare, Joséja ebacuaque ecatse. Majuyara tujatu Yusu muihua, tuja sariju quidutitsu. \p \v 22 Joseratu pana ejenedya ahua Yusura aana ahuaque adadiyaque. Tuque amena majuhuie tujatu israelita cuana acuare: “Israel eque ejuracana cuanaquetu ejeque huecaca Egipto juque cuinanabuque. Rehuaque cuinanayaque ecue etsau cuana nedujucue yahua ecuana tyatanayaju papadiru ishu”, jadya patu jucuare. \p \v 23 Moisésja etataque ecuaque ecatseratu pana ejenedya ahua Yusura aana ahuaque adadiyaque. Egipto juque ecuari aridaratu israelita cuana cuatsashacuare: “Deca nana cuinanaya baatsu israelita jabacua cuana yume iyetsadya neacue” jadya. Moisés cuinanahuajutu Moisésja etataque ecuaque ecatsera mubacuare ama ecuari. Tura amereya eque ama tatse jucuare. Quimisha badi tatsejatu ebacuaque tehuacuare eiyetanauju. Yusu pureamaturadadiquique adebaya tibu tatsejatu tehuacuare. \p \v 24 Moisesratu tumebaedya pana ejenedya ahua Yusura aana ahuaque adadiyaque. Amena ecuita juatsutu tuja ata israelita cuana tsehue cuitadya junenicara juhua, arepa ecuarija ebacujunaquera temushahua ama bucha. “Egipto juque ecuarija ebacujunaqueja ebacuaque riya”, jadyatu atacarama juhua. \v 25 Tujatu inime juhua: “Egipcio cuana tsehue ni eaniu, ejetsunue ama tuna tsehue pureama jupee ejuu Yusuja biji eque ama aniyaque. Dyaque jida Yusuja cuana tsehuedya pajuneni, arepa tuna tsehue nerecada jupee pajuneni ama bucha”. \v 26 Tujatu educuju inime juhua: “Ique taa jida ejuu dutya chipiru cuana Egipto juque metseque juatsu. Jadya ama bucha dyaque jida, pureama judadiya, Yusura amereya eque juyaque juatsu, arepa Yusuja emepe cuana tsehue nerecada jutaqui ama bucha”. Tuquetu bahuedya jucuare Yusura tuque dyaque jidaque tyadadibuqueque cuatsashaya eque juyaque juatsu. Dyaque tujatu inime tupuqui ahua jidaque ihuayaque, tumeque ura canerecatiyaque ama. \p \v 27 Pana ejenedya Yusura eje bucha aana ahuaque adadiya tibutu Moisés Egipto juque cuinanahua. Arepa ecuari dyaque aridaque dyaque ecahuaiti tuatsehue juhua ama buchatu bajida tsehue ama cuinanahua. Arepa masada inime jidama anihua ama buchatu yudijidya dirunuca juhua ama, Yusu Ejitajuque Ama tuatsehueque adebaya tibu. \v 28 Tura Egipto juque cuinanama jarira, Yusu ejenehua tibu, tujatu chine ametse ahua Pascua bacani. “Yusuratu cuadishaya barepaju Yusu tsahuaquique bametseque ebacua cuana dutya etare juque iye ishu, ami tsehue eteriqui pepama juque. Jadya tibudya neiyera uhuisha. Tuja ami tsehue nepepara etareja eteriqui, ni ejeque buchique israelita maju ishu ama”, jadya tujatu cuejacuare tuja ata cuana. \p \v 29 Israelita cuana Moisésra dujuya cuanaratu pana ejenedya acuare Yusura aana ahuaque adadiyaque. Egipto juque cuinanatsu, Bei Pudedaju tuna judiruhuajutu Yusura ena jaquecuare. Jaquehuaju tuna yahua urada eque carequeticuare. Egiptoju cuanaque israelita cuana tupujudya carequetiyajutu ena tumutanacuare. Tumutanahuaju tuna dutya majuterecuare. \p \v 30 Josuéra dujuya patyatu israelita cuana tumebaedya Yusura aana ahuaque adadiyaque pana ejene acuare. Jericó epu ebariju cuita tuna jutitaqui ama cabaticuare, etachiquique baruda misida jadya tibu. Pacarucu tibarilla tunajatu huecacaju cama acuare. Pacarucu huecaca tunajatu tibarillati tibarillati acuare. Tuna jadya juyajutu Yusura epu tachiquique rihuishatillacuare. \v 31 Rahab decadeca arida paju ama bucha, tujatu pana ejene ahua Yusura aana ahuaque adadiyaque. Israelita cuana Jericóju judiruma jariratu Josuéra cuadishacuare beta epu ebari petati ishu. Tumeque epunara tatse tsahuacuare. Yusu queja catyatihua tibutu tuque majucuare ama. Umae cuejahuanataquima cuanaque israelita cuanara iyeyajutu tumeque epuna majucuare ama. \p \v 32 Tumebaedyatu aniya peya cuana Yusura umada eje bucha aana ahuaque adadiyaque pana ejene juhua cuanaque. Aijamatu emajaca micuana dutya cuita adebatillamere ishuque. Adebayadya tuque micuana, Gedeón, Barac, Sansón, Jafté Yusu queja nimee juatsu eje bucha jucuare cuanaque. Tumebaedya tuque micuana adebaya David, Samuel, peya cuana Yusu equeque quisarati cuejaqui jucuare cuanaque Yusu ejenetsu eje bucha jucuare cuanaque. \v 33 Dyaque tuna ejenehua Yusura eje bucha aana ahuaque adadiyaque. Catitsu tuna tuna tsehue cahuaitiya cuanaque ijahue acuare. Eje buchadya dyaque jida narue acara tunajatu tunaja epuju cuanaque acuare. Tunaratu bahua Yusura tuna tyaana ahuaque. Cuanubi cuana dyaque mureda cuana tsehue catsurutiya cuanaju tuna Yusura tachihua tume cuanaque cuatsa tumutsu tunara ecana earauju. \v 34 Yusuratu ticuahua etiqui juju, tuna emajuuju. Peya cuanara cuchiru ebari tsehue iyecara ayaju tuna huana bahue juhua. Casadama cabatiyaju tuna Yusura casaturahua. Catitsu tunajatu ecana jetiama iye bahue juhua. Huanasha bahue tunaja juhua peya yahuaju cuanaque, tuna tsehue catira jehua cuanaque. \v 35 Tunaja etata cuanaque Yusu queja nimee juhua tibu umae tunaja ebacua cuanaque tuna majutsu chacha aninucacuare. \p Peya cuana bacue dyaque canerecatishatatsu majucuare. Canerecatishayaque tunajatu ecana acuare: “Micuana Yusu queja nimee jujacayaju camadya micuana ecuanara inajacaya”, jadya tunajatu ecana acuare tuna ujeu baqui cuanara. Tunaratu tuna quemitsacuare: “Arepa micuanara ecuana iyeya ama bucha, Yusura cuatsashaya eque ecuana jujacanime ama”. Bahuedya tuna jucuare Yusura chacha tuja yacuaju dyaque jida anishanucayaque. \v 36 Peya cuanatu dyaque jidama ijillahuanatacuare Yusu queja catyatihua tibu. Umaetu catsacatsa atahua huaca biti huitu ai pajida eshura tsehue. Umaetu cadena tsehue risitanahua. Etare apudaju tuna ishatanahua. \v 37 Umae Yusu queja nimee cuanaque tuna tumu tsehue iyetanahua. Umae tuna patya patsa atanahua. Umaetu cuchiru ebari tsehue iyetanahua. Umaetu tunaja epu juque ijehuetanahua. Peya queja peya queja jadya tuna junenihua. Uhuisha biti, cabra biti cuana tsehue camadya tuna ecadunuti juhua. Dyaque nerecada tuna junenihua. Yusuja cuanara ama tuna dyaque jidama acuare. \v 38 Baya juneni tuna juhua dyaque japada emata cuana queja. Emata cani, yahua cani cuanaju tuna anianinicuare. Yusuratu tumeque ecuita cuana dyaque inime metseque bahua, tuna ijehuequi cuanaque bucha ama. \p \v 39 Yusutu tuna tsehue dyaque pureama juhua, tuna tuaqueja nimee baatsu. Jadya ama bucha tunajatu bahua ama jari riyaque yahuaju aniyaque dutya jidaque tuna Yusura tyaana ahuaque. \v 40 Yusujatu inime juhua: “Tunaratu babuque ama jari dutya jidaque era tyaana ahuaque, iyacuaque inime dyaque jida era iyaya tupu”. Tujatu bijida juhua dutya tuja cuanaque Cristo eque tunaja jucha cuana tillatana ishu, beru anicuare cuanaja jipidya ama, tumebaedya ecuana iyacua aniya cuanaja ishu. \c 12 \s1 Jesús camadya inime tupuqui aishuque \p \v 1 Beru yuequedya Yusura tyaana ahua cuanara Yusura yuneridya tyadadiyaque pana ejene ahua cuanaque inime tupuqui aatsu, ecuana iyacua cacasatiya Jesús queja nimeedya jutidya juaje ishu. Tsajajaya buchique ecuana. Ejeque tsajajayajatu jacataqui tuque tsajajayaju perequi ejuuque. Jaca bahue tunajatu tuna chicashaqui ejuuque. Tuque petaqui cuanara casaturayajutu tsajajaya icuene eju tuque tsajajaya tupu judiru ishu. Tumebaedya tuque ecuanaja jacataqui dutya eje buchara ecuana Jesús queja nimee eamerejacauque. Necajuchatijacara. Necacasatira Yusura amereya eque juishu, Yusu queja judiru ishu. \v 2 Peya ai inime tupuqui ajacatsu, Jesús cuita camadya inime tupuqui neara, ejeque tsajajayara eje tupu tuque tsajajaya tupu camadya inime tupuqui aya bucha. Icuene ecuana Jesús queja catyatitsu Yusu jaque jutibunehua. Tuaqueja nimeedya jutidya juajetsuquetu ecuana Yusura amerecara aya eque judadi ishuque. Arepa curusuju maju dyaque bisutada juhua ama bucha, Jesústu jadya majue juhua, tuja Etataqueja biji eque juishu, jadya juatsu dyaque pureama judadiyaque adebatsu. Iyacuatu Jesús aniya Etataque Yusu tsehue enaruqui. \p \v 3 Micuana amena canimehuallaticara cabatitsu, Jesúsra cuatsashaya eque jucarama juya cabatitsu, inime netupucue tura canimehuallatitsu ama jucha arida cuanara dutya jidama ayaju iduhuaque. \v 4 Arepa tunara micuana ujeda ujeda ahua ama bucha, Cristo canerecatihua bucha micuana canerecatima jari. Tuque iyetahua bucha micuana iyetama jari. \v 5 Yusura ecuana isaraya tuja quisarati eque etataquera ebacua cuanaque eisarau bucha. Enime aputa ni taa micuana amena tura cuejahuaque: \q1 “Ebacua ecana, Micuana Cuatsashaquira eje bucha ani juishu cuejayaju, bacacarama ama neacue, eje bucha tura cuejayaque. \q1 Tura bahuityayaque nereda ayaju, necanimehuallatiume. \q1 \v 6 Tura iyuhueda bayaque tura amereya eque juya amaju, Ecuana Cuatsashaquiratu nerecaturaya, tuna tuja biji eque cuita juishu. \q1 Turatu tuja cuanaque nereda aya, bahuitya ishu”. \p \v 7 Canimehuallatima neiducue canerecatiyaque. Micuanaja Tata micuana iyuhueda baquira micuana nerecada amereya bahuityayaque tuja biji eque cuita anisha ishu. Yusura micuana jadya nerecaturae ayaju tuja ebacua cuanaque ebau bucha bae tura micuana aya. Dutyaja tuque ecuana ecuanaja ebacua neri nereda au, catsa jadya abahue, tunaja jida ishu. \v 8 Tura amereya eque ama juyajutu Yusura tuja cuanaque cuejamereya. Tuja biji eque cuita ani ishu tujatu ecana bahuityaya. Tura ni micuana bahuityaya ama, tuhuadyatu adebataqui micuana tujaque ama jadique; tume tura micuana amena baya amadya. \v 9 Ecuana nanada jariju, rehua riyaque yahuaju ecuana baqui cuanara ecuana catsa, nereda au, jadya ahua, ecuana jidama juyaju. Tunara ecuana catsahuaju ecuana yana equedya juhua. Jadya juhua tibu, ¡dyaque di taa ecuana ecuanaja Etata barepajura cuatsashaya eque jutaqui, tuatsehue ani ishu! \v 10 Eje uma mara ama ecuana nanada jariju, ecuana ecuana baqui cuanara jidama juyaju nereda au, catsa jadya acuare. Ecuana jida tuyu ama juyaju baatsu tunara ecuana nereda ahua. Yusura bacue ecuana nerecaturaya ecuanaja jida ishu, ecuana cajuchatijaca ishu, ecuana tuque bae juishu. \v 11 Ecuana jidama juhuaju nerecaturayaque ura ecuana jida ama cabatiya, peya inime. Jadya ama bucha ecuana Yusura bahuityacara ayaque bahue juatsu, ecuana jida inime, tsapema, tuyu jadya ecuana cabatiya. \s1 Pereu tu Yusura cuatsashayaque bijidamadura ishu \p \v 12 Tsajaja catuputiyaque casteretsu yudijidya cacasatinuca juatsu etsajajanucau bucha, jadidya micuana cacasatitaqui Jesúsra cuatsashaya eque juaje ishu. \v 13 Tupupe tupupe inime tsehue ama, tuyu piisi neanicue, Jesúsja quisarati adebaya ama jari cuanaja tuja inime pana adeba aishu, ruduruduque aquereniqui cuanara aiju chicama pana aquereni eau bucha. \p \v 14 Eje buchadya dutya tsehue jida anicara nejucue. Yusu pureamaturayaque anicara nejucue cajuchatimaque. Ecuana Cuatsashaquique ni ecuana pureamaturaya ama, tume tuque ecuana babuque ama. \v 15 Yusura ecuana jida tsehue bacara aya. Yurameta catsahuati nejucue ni ejeque buchique Jesús queja nimee jujaca ishu ama. Acuihuija venenuquiratu evenuneu peya acuihuija cuana. Tumebaedya ejeque micuana Jesús queja nimee jujacahuaju, tumebaedya tujatu peya cuana tuaqueja nimee eamerejacau. Jadya tibudya tura cuatsashaya eque anicarama ama jadya nejucue. \v 16 Yurameta catsahuati nejucue, ejera tuatsehue caquemitimaque ejabauju. Ni ejera buchara dyaque iyuhueda paba ama riyaque yahua juque, Yusu iyuhueda ebauque. Jadyatu Esaú jucuare Isaacja ebacuaque icueneque. Yusuratu dyaque jidaque tyaana acuare ebacuaque icueneque cuita. Jadya ama bucha aracaraque etareju juetitsutu Esaúra ejuque aeticuare: “Mira earaqui peja pidya tyahuaju mique etyau dutya jidaque ecue ishu ejudadiuque, ique icueneque ebacuaque juya tibu”. Jadidyatu jucuare. \v 17 Pana adebadya tuque micuana aya Esaú eje bucha jucuareque. Jutaquiju “Ique bametseque juya tibu, tyacue ique ecue ishuque”, jadya tujatu acuare etataque. Etataqueratu quemitsacuare: “Eje bucha tyataqui ama mique baya. Amena tuque ecue jau jaque”, jadyapa tujatu acuare. Arepa tuja paanacaca tsehue etataque bacayaque, canerecaticuare ama bucha, eje bucha cuarenucataqui amatu jucuare tura cuitadya cuarehuaque. \p \v 18 Yusura ecuanaja baba cuana tsehue inime iyahuaju tuna dyaque bajida jucuare. Emata Sinaí peque tuna jucuare. Petacuare tunajatu tumeque emata Yusu caadebamereticuareque. Pupipupiyaju tajita jadyara tibarillayaju tunajatu bacuare emata matina. Huani sehuedara dyaque huaniratu apuda dyaque amerecuare. Cuejipa dyaque casadaquetu jucuare. \v 19-20 Corneta tsuri tunajatu bacacuare. Yusu quisaratiyaque tuna bacacuare. “Eje bucha bae ni micuanara ama. Ejeque ni riyaque emataju tsuracara juya, neiyecue tumu tsehue. Ejeque paju ecuita, jadya ama juatsu uu pamaju”, jadya patuna Yusura cuatsashacuare. Jadya bacatsupa tuna tuaqueja canerecaticuare: “Ecuana tsehue cuita quisaratinucaume”, jadya tunajatu cuejacuare, idutaqui ama, bajida jadya juatsu. \v 21 Dyaque muda tunajatu bacuare. Jadya tibutu Moisés jadya jucuare: “Dyaque bajida juatsu ique tadadaya”. \p \v 22 Amena micuana bacue Yusura isarayaju bajida juya ama. Micuana micuana peya emata Sión bacaniju cajipetihua. Micuana micuana Yusu epu ebariju aniya juque, Jerusalén barepa juque bacani juque. Tuhuatu aniya piyebatilla tupu ama Yusu tsahuaqui cuanaque. \v 23 Tuhuatu anidirubuque Yusuja cuanaque dutya. Tunaja ebacani cuanatu quiricaju ehuene barepaju. Tuhua tu Yusu. Tura cuitadya ecuana cuejabuque peadya peadya eje bucha judadiyaque riyaque yahuaju eje bucha juhua eque. Tuhuatu judirubuque Yusura jucha metse ama baya cuanaque, Yusura amerecara aya bucha cuita juajeya cuanaque. \v 24 Micuana micuana juetihua Jesús queja, Iyacuaque Inime Iyaqui queja. Tuquetu majuhua ami quijehuetitsu ecuanaja jucha cuana tsujetyatsu apupasha ishu. Yahua nanadajutu Caínra iyecuare Abel tuatsehuequique, ami quijehuetishatsu. Riyaquetu cuarehuanatacuare. Amena Cristo bacue majuhua ecuanaja jucha cuana etillatana juishu. \p \v 25 Jadya tibudya tuque ecuanaja Yusu bijidamadurataqui ama, tura ecuana quisarati cuejayaju. Yusura ecuanaja ebaba ecana tuna tura cuatsashaya eque ama aniyajutu ecana riyaque yahuaju jariju nerecaturacuare. ¡Dyaque jidama di taa tura ecuana nerecaturadadiya, tura barepa juque quisarati cuejayaju ecuana cuejaya eque ama aniyaju! \v 26 Yusu emata Sinaíju quisaratitsutu tuja etsurira yahua tadadashacuare. Iyacua tujatu jadya aana ahua: “Tadadashanucabuque tuque yahua. Tumebaedya tuque barepa tadadashabuque”. \v 27 “Anucabuque tuque era”, jadya tujatu quisarati. Jutaquiju tujatu cuarebuque tura bucucu aqui iyahuaque. Eje bucha cuaretaquimaque cuita camadyatu anisiribuque iyacua bucha. \v 28 Yusura eje tupu dutya naruhuaju, tuque tuque ecuanaja ecuana naruquiquedya jubuque. Cuaretanabuque ama tujatu casa. Jadya tibudya tuque ecuanaja ataqui: “Miquemi dyaque jidaque” jadya. Tuja biji eque ecuana anitaqui. Mui, muba jadya tuque ecuanaja ataqui. \v 29 Tuaqueja nimee cuita ecuana jutaqui. Etiquira pana murutasha eau bucha, jadya tujatu dutya pana tilla abuque tura yana amereya eque juya ama cuanaque. \c 13 \s1 Yusu eje bucha pureamatura amere ishuque \p \v 1 Yurameta iyuhuedae necabatijacaume peya cuana tsehue, micuana, micuana cama bucha juya tibu, Cristo queja micuana catyatihua tibu. \v 2 Jida nebatsacue ejeque micuanaja etareju junayaju. Meta tahui ishuque ecana netyacue, arepa ecana adebama cuanaque paju ama bucha. Umaeratu jadya batsae aatsu ejeque eju cuayaque buchadya jutidya bucha baatsu jida tsehue batsacuare; tume taa yuneri cuitadya barepa juque Yusu tsahuaqui cuanaque. \p \v 3 Netsahuacue Jesús queja ecatyati cuanaque etare apudaju netiya cuanaque. Nebacue ecana micuana cuitadya batacara ejuu bucha, micuana cuitadya tuhua ejuu bucha. Netsahuacue ijahue ijahue ataya cuanaque; micuana cuitadya jadya jidama ijahue ijahue eatau bucha ecana nebacue. \v 4 Dyaque emuiba jida jadya tu caquemiti. Ni ejera buchara inime patupu ama tuja ecaquemitiquereque jaca ishu. Micuanaja ecaquemitiquereque cuita camadya nejaraquerecue, ecuitaju acara aatsu, ai peya tsehue ama. Yusuratu nerecaturabuque ejera caquemitiqueremaque jaraquereyaque. Turatu nerecaturabuque ecuita peyaja ehuaneque jabaquique. Tumebaedya tujatu nerecaturabuque epuna peyaja yahuique queja cajabameretiyaque. \p \v 5 Micuana cachipiruti ishuque cuita camadya dyaque cuita inime tupuqui neaume. “Ni riya piji buchique mique aiju bajacaya ama. Jacanime ama mique ecue ni riya piji buchique”, jadyatu Yusu jucuare. Jadya tibudya pureama nejucue micuanaja ai aniya tsehue. \v 6 Yusuja ecuana jacanime ama tibu ecuana inime tsapema jutaqui. \q1 “Ecuana Cuatsashaquique tu ique tsahuaquique. \q1 Jadya tibu ique bajidama. \q1 Ni ejeque ecuitara ique eje bucha eau ama”, \m jadya ecuanaja inime paju. \p \v 7 Neadebacue micuana Jesús queja nimee tura cuatsashaya eque ani ishu jadya tsahuaqui juhuaque. Tunara micuana Yusuja quisarati pana cueja ahua. Tuna tuna Jesúsra cuatsashaya eque juhua majuya tupu. Inime tupuqui ecana neacue. Jesús queja nimeedya jutidya nejuajecue tuna juhua bucha. \p \v 8 Jesucristotu cacuaretiya ama. Tuque beru jucuare bae cuitadyatu iyacua. Tudya cuitadyatu juajeya jari. \v 9 Eje umara bapeque bahuityayaju nebacaume. Ediji baecuara peya queja peya queja jadya edujuu bucha nejuume. Aniyatu umae ai aratsu jadya ama juatsu arama aatsu ejepa Yusu pureamaturaya jadya juya cuanaque. Jadya ama tuque. Yusura cuitadya ecuana iyuhueda baya. Casaturaya tura ecuana tuque pureamatura ishu. \p \v 10 Uu cuana iye, Yusu tyau jadya juhua bucha, jadya iyetanaetu Jesucristo juhua ecuanaja jucha cuana tsujetyatsu apupasha ishu. Israelita pae cuanajatu ara bahue juhua ejaque tumeque uu cuana eiyeque Yusuja etareju. \v 11 Jadya ama buchatu uu cuana Dyaque Muidaju ami tsehue sequi ishu iyetana bahue juhua cuanaque arata baecua juhua. Iye, ami quemi jadya aatsu tunajatu uu eiyeque epu juque duju bahue jucuare jiji bucha ijehueti ishu. Tuhua tunajatu pana pahua abahue juhua. Amitu pae dyaque muida cuanaja duju bahue jucuare Yusuja etare Dyaque Muidaque bacaniju. \v 12 Tumebaedyatu Jesús majuhua curusuju epu tipare, tuja ami quijehuetitsu, tuaqueja ecatyati cuanaja jucha cuana apupasha ishu. \v 13 Majucarama amatu juhua epu tipare, arepa tuna dyaque jidama ijahue ijahue ahua ama bucha. Tumebaedya ecuana iyacua tura cuatsashaya eque jucarama ama jutaqui, arepa ecuana peya cuanara jidama ijahue ijahue aya ama bucha. \v 14 Ecuana anisiri ishuque tu rehua riyaque yahuaju ama. Ecuanaja eaniqui neri tu yuqueja Yusu aniyaju. \v 15 Jesús eque ecuanaja jucha cuana tillatanahua tibu, tuque ecuana ajacaya ama Yusu: “Dyaque jida casada taa mique”. Uu cuana tyaatsu eque ama iyacua Yusu nepureamaturara. Jeru cuana eque nepureamaturara. Necuejajacara ama ecuana dutya jiteque dutya jidaque tura ahua cuanaque. \v 16 Iyuhue tsehue peya cuana tsehue necabatijacara ama. Nerecada cuana tsehue bapee neara ecuanaja ai aniyaque piji. Ecuana jadya juyaju baatsutu Yusu pureama juya. \p \v 17 Micuana Jesúsra amereya eque juishu tsahuaqui cuanara cuatsashaya eque nejucue. Jida inime tsehue neacue tunara cuejaya cuanaque. Yusuja yacuaju judirutsu tuna cacuejatidirubuque riyaque yahuaju tuna eje bucha meree juhuaque. Jadya tibudya tuna cacasatiya micuana tsahua ishu, micuana Jesús queja nimeedya jutidya juaje ishu. Micuana ni tunara amereya eque juya, tumetu micuanaja jida ishudya judadiya. Tume tuna pureama tsehue mere juya. Micuana ni tunara amereya eque ama juya, tume micuana canerecatiya. Tuna bacue peya inime tsehue jutidya mere juya. \p \v 18 Yusu tsehue quisaratiyaque, ecuanaja ishu nebacabacacue. Yusura cuatsashaya eque juhuaque tuque ecuana adebaya. Yusuja biji eque ecuana aniajecara juya. \v 19 Dyaque micuana queja canerecatiya ecue ishu nebacabacacue, Yusuja ique ebajarara micuana queja cuanuca ishu emajaca tyaishu. \s1 Amena ishuque quisarati \p \v 20-21 Ecuana Cuatsashaquique Jesús tu dutya tuaqueja ecatyati cuanaque naruquique, uhuisha naruquira tuja uhuisha cuana enaruu buchique tume. Majuhuaquetu Yusura yudijidya nityatsuranuca acuare, tuque ecuana jiteque majuhua tibu, iyacua ecuana aniya Yusuja iyacuaque inime eque. Riyaque iyacuaque inimetu teredadibuque ama. Yusu tu Ecuana Inime Tsapema Anishaquique. Tura netyacue dutya jidaque tuja inime eque ani ishuque micuanara sareyaque. Turadya paa Jesucristo eque micuanaju tuja yacuaju tuja biji equeque. Ni eje tupu muijaca ishuque ama tu Cristo paamere. Jadidya paju. \p \v 22 Isarayaju pana baca neacue era huenehuaque, micuana ecue eatsehuequi cuanaque. Huenehua rique riyaque quirica micuana nereda bucha cuejae ayaque micuana Jesús queja nimee ejujacauju. Junudama ehuene tibu, jida inime tsehue nebacacue. \v 23 Era micuana bahue amerecara aya. Timoteo ecuana tsehuequiqueri etare apuda juque inajacatanachine. Tuque ni rehua ebajarara juetiya, dujuya tuque micuana queja cuayaque. \p \v 24 Isaraya tuque ecuana Jesús queja dutya ecatyati cuanaque naruqui cuanaque, Yusuja cuanaque jadya. Italiaju aniya cuanara micuana isaramereya. \p \v 25 Yusura jida tsehue nenarucue tuja quiyuhuebati tsehue. Jadidya paju. \p Riya tupu camadya.