\id LUK - Chipaya NT -Bolivia 2009 (DBL -2013) \ide UTF-8 \h SAN LUCAS \toc1 San Lucas \toc2 Lucas \toc3 Lc \mt2 EL SANTO EVANGELIO SEGUN \mt1 SAN LUCAS \c 1 \p \v 1-2 Ancha zuma Teófilo, tii cartal amquin cjijrz̈cuc̈ha, Jesucristuz̈ puntuquiztan. Jesucristuz̈ nasta tjuñquiztanpacha jaknuz̈t watc̈haja, jalla niiqui ana tjatzic̈ha cherchi z̈oñinacaqui. Nii cherchi z̈oñinacaqui wejtnacaquiz tjaajinchic̈ha. Niz̈aza yekja z̈oñinacz̈quiz tjaajinchizakazza Jesucristuz̈ puntuquiztan. Nekztan tsjii kjaz̈ z̈oñinacaqui Jesucristuz̈ puntuquiztan cjijrchic̈ha niiz̈ jaru niiz̈ jaru. \v 3 Niz̈aza wejrqui zumpacha pewcpewczinc̈ha jaknuz̈t Jesucristuz̈ nasta tjuñquiztanpacha watc̈haja, jalla nii. Jalla nuz̈ pewcpewcz̈cu wejrqui pinsichinc̈ha Jesucristuz̈ puntuquiztan cjijrzjapazakaz niiz̈ jaru niiz̈ jaru. “Jalla niic waliz̈ cjesac̈ha”, cjican pinsichinc̈ha wejt kuzquiz. Jaziqui walja zuma Teófilo, amquin tii cartal cjijrz̈cuc̈ha, \v 4 Jesucristuz̈ puntu tjaajintanaca zumpacha zizajo. \s1 JUAN BAUTISTAZ̈ NASTAQUI \p \v 5 Ima Juan Bautistaz̈ nasan jalla tuz̈ watchic̈ha. Judea yokquin Herodes cjita pajk jiliriqui mantiñitac̈ha. Niz̈aza Zacarías cjita timplu cwitiñi z̈oñi z̈elatc̈ha. Niiqui Abías cjita t'akquiztantac̈ha. Niiz̈ tjun cjititac̈ha Elisabet. Ninacaqui Aarón cjita tuquita atchi ejpz̈quiztan tjonñitac̈ha. \v 6 Nii pucultan lucutiñ z̈oñiqui Yooz yujcquiziqui zuma kamañchiztac̈ha. Yooz Epiz̈ mantitacama kamñitac̈ha. Jalla nuz̈ kaman ana c̈hjul ujmi ninacz̈ quintra tjeezñi atasac̈ha jecmi. \v 7 Ninacaqui ana zinta majchchiztac̈ha. Elisabet cjitiqui ana wira matiñtac̈ha. Nii oraqui pucultan lucutiñi chawc chawcwatac̈ha. \p \v 8 Tsjii nooj Zacarías t'akquiztan turnuz̈ tjonatc̈ha, Yooz sirwizjapa timpluquiz. Jalla niz̈tiquiztan Zacariasqui Yooz sirwatc̈ha timpluquiz. \v 9 Nii timplu cwitiñinacaqui tsjii z̈oñi inzinzu tjaazñi illzñipantakalc̈ha. Nekztan Zacariiz̈quiz illzic̈ha. Jalla nuz̈ illztaz̈ cjen Zacariasqui Yooz timpluquiz luzzic̈ha, inzinzu tjaazñi. \v 10 Jalla nii inzinzu tjaazñi oraqui tama z̈oñinacaqui Yoozquin mayizican z̈elatc̈ha timplu zancu. \v 11 Jalla nekztanaqui tsjii Yooz anjilaqui Zacariiz̈quiz parisquichic̈ha timpluquiz. Nii anjilaqui inzinzu altarz̈ z̈ew latuquiz tsijtsic̈ha. \v 12 Anjila cherz̈cu Zacariasqui kuz turwaysi cjissic̈ha, ancha tsucchic̈ha. \v 13 Anjilaqui cjichic̈ha: \p —Zacarías, ana am tsuca. Yoozqui amiz̈ mayizitaqui nonzic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Yoozqui am Elisabet cjiti tjunaquiz lucmajch wawaz̈ majtkataquic̈ha. Jalla nuz̈ majttan am wawaqui Juan cjita tjuuchiz cjequic̈ha. \v 14-15 Jalla nii am majchqui walja pajk jiliriz̈ cjequic̈ha Yooz Ejpz̈ yujcquiziqui. Jalla nii majttiquiztanaqui, amqui cuntintum cjequic̈ha, walja chipsnaquic̈ha. Niz̈aza walja zoñinacami chipsnaquic̈ha, am tjunaz̈ majttiquiztanaqui. Am majchqui vinumi awarintimi ana licaquic̈ha. Ima maa pjuchquiztan ulnan Yooz Espíritu Santuqui am majch kuzquiz luzaquic̈ha. \v 16 Am majchqui walja Israel wajtchiz z̈oñinaca Yooz Ejpz̈quin wilta sirwizkataquic̈ha. \v 17 Niz̈aza am majchqui ima Jesucristuz̈ ojklayan ojklayaquic̈ha, Yooz taku paljaycan. Cjuñzna. Tuqui timpuqui tsjii Yooz puntu paljayñi profeta z̈elatc̈ha, Elías cjita. Yooz Espíritu Santuqui nii Eliasquiz Yooziz̈ tjaata taku paljayskatchic̈ha. Jalla nii tjaata taku paljaychic̈ha Eliasqui, ana ekscu. Yoozquin tjurt'iñi kuzziztac̈ha. Jalla niz̈tapacha Yooz Espíritu Santuqui am majchquiz Yooziz̈ tjaata taku paljayskataquic̈ha. Niiz̈ paljaytiquiztan ejpz̈tanami maatinacz̈tanami wilta zumanskataquic̈ha. Niz̈aza am majch paljaytiquiztan ana Yooz kuzcama kamñi z̈oñinacami Yooz kuzcama kamñi cjisnaquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Israel wajtchiz z̈oñinacaqui Yooz Majch tjonz tjuñi tjewznaquic̈ha. Zuma kamcan, ninacaqui tjewznaquic̈ha, Yooz Majch zuma risiwt'isjapa. —Jalla nuz̈ Zacariiz̈quiz paljaychic̈ha nii Yooz anjilaqui. \p \v 18 Nekztan Zacariasqui anjilz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Ultim werara amiz̈ chiitajo? ¿Jaknuz̈t zizasajo? Wejrqui walja chawc z̈oñtla pero. Wejt maatakami chawc z̈on zakazza. \p \v 19 Nii anjilaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejrqui Gabriel cjititc̈ha. Yooz manta payiñtc̈ha. Yoozqui wejr mantiz̈quic̈ha amquiz tii zuma takunaca maznajo. \v 20 Amqui weriz̈ chiita ana criitiquiztan, upam cjisnaquic̈ha, am maati majtzcama. Yooziz̈ pinsita tjuñquiz weriz̈ chiita takuqui cumplisnaquic̈ha. —Jalla nuz̈ chiichic̈ha anjilaqui. \p \v 21 Zacarías timplu kjuyltan az̈ka z̈elatc̈ha, ulanz̈quiz oraqui watatc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan tjewzñi z̈oñinacaqui kuzquiz pinsichic̈ha, kjaz̈tiquiztan ana ulanz̈quejo, jalla nii. Z̈oñinacaqui zancu muzpa tjewznatc̈ha, Zacarías ulanz̈quizcama. \v 22 Nekztanaqui Zacariasqui az̈ktanalla ulanz̈quichic̈ha. Pero ana jaknuz̈t chii atchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan nii zawnc z̈ejlñi z̈oñinacaqui ispantichic̈ha. “Timplu kjuyltan anjilz̈tan zalziz̈lani”, jalla nuz̈ cjeyassic̈ha. Upa cjissiz̈ cjen Zacariasqui z̈oñinacz̈quiz kjarz̈tan paljaychic̈ha. \p \v 23 Tsjii kjaz̈ majquiztan Zacariasqui timplu cwitis turnu cumplichic̈ha. Nii tjuñinaca z̈erz̈cu, persun kjuya ojkchic̈ha. \v 24 Wiruñaqui niiz̈ Elisabet cjiti tjunqui ica cjissinc̈ha. Nekztan Elisabet tsjii pjijska jiiz kjuyaran z̈elatc̈ha. Ana kjuyquiztan kjuya ojklaychinc̈ha. Naaqui persun kuzquiz pinsichinc̈ha tuz̈ cjican: \v 25 “Yooz Jiliriqui wejr cjuñz̈cu, wejtquiz ickatchic̈ha. Jaziqui z̈oñinacaqui anaz̈ iya wejr iñarasac̈ha”. \s1 JESUCRISTUZ̈ NASTAQUI MAZINTAC̈HA \p \v 26 Nekztanaqui sojta jiizquiztan Elisabet ickattanaqui, Yoozqui Gabriel cjita anjila cuchanz̈quichic̈ha Galilea cjita yokquin, Nazaret cjita wajtquiz. \v 27 Nii wajtquiz tsjaa tunsill tur z̈elatc̈ha María cjiti. David cjita atchi ejpz̈quiztan tjoniñtac̈ha. Mariiqui José cjita z̈oñz̈tan kazzintac̈ha zalzjapa. Yoozqui naa Mariaquiz anjila cuchanz̈quichic̈ha. \v 28 Naaquiz tjonz̈cu, anjilaqui paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Cullacalla, Yooz k'ayamc̈ha amqui. Yooz kjarquizza. Niz̈aza Yoozqui amtan chicapachac̈ha. Yoozqui tjapa maatakz̈quiztanam amquiz juc'ant wali favoraz̈ paaquic̈ha. —Jalla nuz̈ tsaanchic̈ha anjilaqui. \p \v 29 Anjilz̈ taku nonz̈cu Mariiqui ispantichinc̈ha. Kuzquiz pinst'ichinc̈ha, nii tsaantaqui anal intintasac̈ha, cjican. \v 30 Nekztanaqui anjilaqui naaquiz cjichic̈ha: \p —María, ana tsucaquiz̈ amqui. Yoozqui amquiz wali pajk favora paaquic̈ha. \v 31 Jalla niz̈tiquiztan amqui icaquic̈ha. Lucmajch wawchizim cjequic̈ha. Nii wawaqui Jesús cjita tjuuchiz cjequic̈ha. \v 32 Tsjii noojiqui nii am majchqui wali pajk jiliriz̈ cjequic̈ha. Arajpach Yooz Ejpz̈ Majchpanc̈ha niiqui. Werar Yooz Ejpqui niiz̈ Majchquiz pajk mantiñi cjiskataquic̈ha, Israel wajtchiz z̈oñinacz̈japa. Am David cjita atchi ejptac̈ha tuquita pajk mantiñiqui. Jalla niz̈ta pajk mantiñi cjequic̈ha am majchqui. \v 33 Israel wajtchiz z̈oñinaca wiñayaz̈ mantaquic̈ha. Niiz̈ mantitaqui wiñayaz̈ z̈elaquic̈ha. Anaz̈ tucuzinznasac̈ha. —Nuz̈ paljaychic̈ha anjilaqui. \p \v 34 Nekztanaqui Mariiqui anjilz̈quiz pewczinc̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Jaknuz̈t tii cjesaya? Wejrqui ana luctaka pajuc̈ha. \p \v 35 Nii anjilaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yooz Espíritu Santuqui amquiz tjonznaquic̈ha. Jalla nuz̈ tjonan arajpach Yoozqui niiz̈ aztan tsjiriz̈takaz weezcaquic̈ha am juntuñ. Nii oraqui Yooz Espíritu Santuqui am t'icznaquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan nii am maatiqui juc'ant zuma lijitum kamañchiz cjequic̈ha. Yooz Majchpanc̈ha niiqui. \v 36 Niz̈aza amquiz maznuc̈ha tuz̈, am jamillquiztan Elisabet cjitiqui ickatchitac̈ha, chawc z̈on cjenami. Tuquiqui z̈oñinacaqui Elisabet puntuquiztan cjiñitac̈ha: “Naa z̈onc̈ha ana matiñqui” cjicanaqui. Jaziqui sojta jiizkaz icchinc̈ha. \v 37 Yoozqui c̈hjulumipankaz paasac̈ha. —Jalla nuz̈ chiichic̈ha anjilaqui. \p \v 38 Nekztanaqui Mariiqui cjichinc̈ha: \p —Wejrqui Yooz Jiliriz̈ mantitacama kamiñ z̈ontc̈ha. Yoozqui wejtquizimi amiz̈ chiitacama paaj cjila. \p Jalla nuz̈ Mariaz̈ chiitan, anjilaqui ojkchic̈ha. \s1 MARIAZ̈ ELISABETAQUIN OJKTA \p \v 39 Nekztanaqui tsjii kjaz̈ majquiztan Mariiqui zati pariju ojkchinc̈ha Judea cjita kolta curunacchiz yokquin. \v 40 Jalla nicju Zacarías kjuya luzzinc̈ha. Kjuya luzcu Elisabetaquiz tsaanchinc̈ha. \v 41 Nuz̈ Mariaz̈ tsaanan Elisabeta wawaqui pjuch kjuyl cjenpacha kissic̈ha. Nekztanaqui nii oraqui Espíritu Santuqui naa Elisabetaquiz luzzic̈ha niz̈aza chiikatchic̈ha. \v 42 Jalla nekztan naaqui alto tawkz̈tan Mariaquiz paljaychinc̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yoozqui amquiz tjapa maatakz̈quiztanami wali pajk favora paachic̈ha. Niz̈aza nii am majchqui walja honorchiz cjesaz̈ cjila. \v 43 ¿Kjaz̈tiquiztan taa arajpach Jilirz̈ maaqui wejtquin tjonz̈quejo? Wejrqui inakaztc̈ha. Anal waquisuc̈ha. \v 44 Amiz̈ tsaanta taku nonz̈cu, wejt wawaqui pjuchquiz ancha cuntintu kis kissic̈ha. \v 45 Yooziz̈ apayz̈quita taku criichamc̈ha, nii Yooziz̈ chiita takucama cumplisnaquic̈ha, jalla nii criichamc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan zuma cuntintum cjequic̈ha. Nuz̈ cjichinc̈ha Elisabetqui. \p \v 46 Nekztanaqui Mariiqui chiichinc̈ha, tuz̈ cjican: \q1 “Wejt Yooz Jiliriz̈ honoral waytac̈ha. \v 47 Wejt Liwriiñi Yooziz̈ cjen, wejt kuzmi anchaz̈ chipc̈ha. \v 48-49 Wejrqui inakaztc̈ha. Yooz mantitacama kamiñ z̈ontc̈ha. Yoozqui wejtquiz cjuñzquichic̈ha. Jaziqui walja azziz Yooz Ejpqui wejtquiz t'iczic̈ha. Jalla nuz̈ wejtquiz pajk obra paachic̈ha. Tekztan nawjcchuc tjapa z̈oñinacaqui wejt puntuquiztan parlaquic̈ha: ‘Yoozqui naaquiz zuma favora paachic̈ha’, cjican. Werar Yoozqui jecz̈quiztanami juc'anti zumapankazza. \v 50 Yoozqui tjapa niiz̈quin rispitñi z̈oñinacz̈quiz okzñipanc̈ha, watay wata okzñipanc̈ha. \v 51 Yoozza walja pajk obranaca paañiqui. Mit kuzziz z̈oñinacaz̈ pinsitanaca inakaz cjissa. \v 52 Walja azziz jilirinaca jwessa ninacz̈ puestuquiztan. Antiz humilde kuzziz z̈oñinaca honorchiz cjiskatc̈ha. \v 53 Niz̈aza jakziltat ana cusasanacchiz t'akjiri z̈ejlc̈haja, jalla nii t'akjirinacz̈quiz walja cusasanaca tjaaquic̈ha Yoozqui. Antiz ricachunzcazti laachi kjarquiz ana c̈hjulchiz quejpkataquic̈ha. \v 54-55 Niz̈aza Yoozqui uc̈hum tuquita atchi ejpnacz̈quizimi, Abrahamz̈quizimi, Abrahamz̈ majchmaatinacz̈quizimi, jalla ninacz̈quizimi taku tjaachic̈ha, ninaca tirapan okznajo. Jalla nuz̈ okz̈cu Yoozqui walja yanapc̈ha Israel wajtchiz Yooz sirwiñi z̈oñinacz̈quin, ninaca ana tjatsñic̈ha”. \m Jalla nuz̈ chiichinc̈ha Mariiqui. \p \v 56 Tsjii c̈hjep jiiz Mariiqui Elisabetatan kamchinc̈ha. Nekztan quejpchinc̈ha naaz̈a persun kjuya. \s1 JUAN BAUTISTAZ̈ NASTA \p \v 57 Naa Elisabeta majtz tjuñiqui irantiz̈quichic̈ha. Nekztan lucmajch wawa majtchinc̈ha. \v 58 Jalla nuz̈ cjen, Yoozqui Elisabetaquiz ancha zuma favora paachic̈ha. Jalla nii quintu zizcuqui, Elisabeta wisinunacami jamillanacami naaquin tjonzñi ojkchic̈ha. Nekztan ninacaz̈ tjonz̈tan, Elisabetaqui ancha cuntintutakalc̈ha. Ninacami cuntintuzakaztac̈ha. \v 59 Jalla nekztan quinsakal tjuñquiztan Zacariastan Elisabetatan timplu ojkchic̈ha wawa chimpus cuztrumpi paakatzjapa. Nii cuztrumpi paatan ejpz̈ tjuuz̈tan tjuuzkatz pecatc̈ha, Zacarías cjican. \v 60 Wawz̈ maaqui cjichinc̈ha: \p —Anaz̈. Tii wejt maatiqui Juan cjita tjuuchizpanz̈ cjequic̈ha. \p \v 61 Partinacazti pewczic̈ha: \p —¿Kjaz̈tiquiztan niz̈ta tjuuskatz pecjo? Am jamillanacquiztan anaz̈ niz̈ta tjuuqui z̈ejlc̈ha. \p \v 62 Jalla nekztanaqui wawz̈ ejpz̈quiz kjarz̈tan pewczic̈ha, c̈hjul tjuuchizim pecas, jalla nii. \v 63 Ejpqui tsjii maychic̈ha, tjuu cjijrzjapa. Nekztanaqui cjijrchic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejt maatiqui Juan cjitaz̈ cjequic̈ha”. Nekztanaqui tjappacha ispantichic̈ha nii puntuquiztan. \v 64 Nii orapacha Zacariasqui wilta chiiñi cjissic̈ha. Jalla nuz̈ wilta chii atcan, Yooz honora paljaychic̈ha. \v 65 Jalla nuz̈ cjen wisinunacami ispantichi quirchic̈ha. Tjapa kjutñi nii Judea yokaran nii quintu ojkchic̈ha. \v 66 Tjappacha nii quintu zizñi z̈oñinacaqui kuzquiz pinsichic̈ha: “¿Tii uzaqui c̈hjulut cjisnaquejo?” cjican. Yooz kjarquizpantac̈ha nii wawaqui. \p \v 67 Nekztanaqui Yooz Espíritu Santuqui Zacariiz̈quiz chiikatchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Zacariasqui Yooziz̈ tjaata takucama paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \q1 \v 68 “Yooz Jiliri honorchiz cjilalla. Niic̈ha Israel z̈oñinacz̈ Yoozqui. Uc̈hum Yoozqui niiz̈ mantitacama kamñi z̈oñinacz̈quin cjuñzic̈ha. Jaziqui liwriita cjequic̈ha uc̈humqui. \v 69 Yoozqui walja azziz Liwriiñi cuchanz̈quichic̈ha, uc̈humnacaquiz. Davidz̈ majch maatinacz̈quiztanpacha majttac̈ha nii Liwriiñiqui. David cjitaqui Yooz mantitacama kamñitac̈ha. \v 70 Tuqui timpuquiztanpacha jalla nuz̈upan Yoozqui taku tjaachic̈ha. Yooz taku paljayñi z̈oñinacaqui niiz̈ jaru niiz̈ jaru nii Yooziz̈ tjaata taku mazmazzic̈ha. \v 71 Nii maztaqui tuz̈utac̈ha: ‘Liwriitac̈humz̈ cjequic̈ha, uc̈hum quintra z̈oñinacz̈quiztanami, uc̈hum chjaawjkatñi z̈oñinacz̈quiztanami’. \v 72 Yooz Ejpqui uc̈hum tuquita atchi ejpnacz̈quiz taku tjaachic̈ha, tuz̈ cjican: ‘Wejrqui anc̈hucaquiz tira okzniñc̈ha. Weriz̈ zuma tjaata taku anal tjatsnac̈ha’. \v 73 Niz̈aza Yooz Ejpqui uc̈hum tuquita Abraham ejpz̈quiz taku juramintuz̈tan tjaachic̈ha, niijapami uc̈humjapami. \v 74 Uc̈hum quintra z̈oñinacz̈quiztanami liwriitanaqui, uc̈humqui ana ekscu Yoozquin sirwasac̈ha. \v 75 Niz̈aza uc̈humqui Yooz kuzcamakaz zuma lijituma kamaquic̈ha. Jalla nuz̈ kamcan uc̈humqui Yooz sirwaquic̈ha ticzcama”. \v 76-77 Niz̈aza Zacariasqui tira paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: “Juan, wejt maati, amqui Jesús Jilirz̈ tjonz tuqui ojklayaquic̈ha, Israel z̈oñinaca nii zuma tjewznajo. Amqui jaknuz̈t z̈oñinacz̈ ujnacami pertunta cjec̈haja, jalla nii intintiskataquic̈ha. Z̈oñinacz̈ ujnaca pertunta cjen, liwriitaz̈ cjequic̈ha. Jalla nuz̈ intintiskattiquiztanaqui profeta cjitam cjequic̈ha amqui, arajpach Yooziz̈ tjaata taku paljayni profeta. \v 78 Yoozqui uc̈hum ancha okzñiz̈ cjen uc̈hum liwriyaquic̈ha. Tsewctanpacha tsjii Liwriiñi cuchanz̈quichic̈ha, uc̈hum kuzquiz tjuñiz̈takaz kjanajo. Jalla niz̈tiquiztan ew timpuz̈takaz cjequic̈ha. \v 79 Jalla nii Liwriiñiqui zuma kjanacamapanz̈ Yooz zuma kamañ jicz tjeeznaquic̈ha, zumchiquiztakaz kamñi z̈oñinacz̈quizimi, ticzquiztan eksñi z̈oñinacz̈quizimi. Niz̈aza nii Liwriiñiqui uc̈hum zuma irpaquic̈ha, Yooz Ejpz̈tanami uc̈humtanami zumanznajo”. \m Jalla nuz̈ cjichic̈ha Zacariasqui. \p \v 80 Nekztanaqui nii Juan cjita uzaqui pajkchic̈ha. Zapuru juc'anti Yoozquin tjurt'iñi kuzziztac̈ha. Jalla nekztanaqui tsjii ch'ekti yokquin ojklayatc̈ha, Israel wajtchiz z̈oñinacz̈quiz niiz̈ obra tjeezcama. \c 2 \s1 JESUCRISTUZ̈ NASTA \p \v 1 Jalla nii timpuquiz tsjii walja chawc jiliri z̈elatc̈ha, Augusto cjita. Nii chawc jiliriqui mantichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjappacha z̈oñinacaqui tjuu apuntiskataquic̈ha. \p \v 2 Nii timpuquiz Cirenio cjita jiliri z̈elatc̈ha, Siria yokchiz z̈oñinaca mantiñi. Jalla nii timpuquiz primir censuqui watchic̈ha. \v 3 Nekztanaqui tjapa z̈oñinacaqui persun watja ojkspantac̈ha, persun tjuu apuntiskati. \v 4 Jalla nuz̈ cjen José cjita z̈oñiqui Galilea cjita provinsiquiztan, Nazaret cjita wajtquiztan ulanz̈quichic̈ha. Judea cjita provinsiquin, Belén cjita wajtquin ojkchic̈ha. Jalla nicju David cjita tuquita atchi ejpqui nassitac̈ha. Davidz̈ majchmaatquiztan tjonñitac̈ha Josequi. \v 5 Jalla nuz̈ cjen nicju ojkchic̈ha, tjuu apuntiskati. María cjiti turatan zalzjapa kazzitac̈ha Josequi. Nii oraqui naa Mariiqui Espíritu Santuz̈ t'icz̈tatac̈ha. Juztan Mariatan pucultan ojkchic̈ha, tjuu apuntiskati. \v 6 Belén wajtquin irantiz̈cu, María majts oraqui tjonchic̈ha. \v 7 Jalla nicju Mariiqui primir wawa majtchinc̈ha, Belén wajtquiz, animalz̈ tjajz kjuyquiz. Wawaqui pañ awallz̈tan capz̈tatac̈ha. Jalla nuz̈ capz̈cu animalz̈ tjajz kjuyquiz t'apz̈tatac̈ha. Anaz̈ iya alujamintu wajtchucatac̈ha. \s1 AWATIRINACAQUI JESUSIZ̈QUIZ RISPITI TJONCHIC̈HA \p \v 8 Belén wajt z̈catiran uuzi itzñi awatirinaca z̈elatc̈ha. Awatirinacaqui pakara uuzi itzñitac̈ha pamparanpacha. \v 9 Jalla nuz̈ z̈elan tiripintit Yooz anjilaqui jecz̈quichic̈ha. Tsewctan ninacz̈ kjutñi walja kjanz̈quichic̈ha. Nuz̈ cherz̈cu ninacaqui ancha tsucchic̈ha. \v 10 Jalla nekztanaqui nii anjilaqui cjichic̈ha: \p —Ana tsuca anc̈hucqui. Zuma quintul zjijcz̈cuc̈ha. Tsjii Liwriiñiqui tjapa z̈oñinacz̈tajapa cuchanz̈quitac̈ha. Jalla niiz̈ cjen z̈oñinacaqui zuma cuntintuz̈ cjequic̈ha. \v 11 Tii zeziqui Davidz̈ wajtquiziqui tsjii wawa majttac̈ha. Jalla niiqui Jesucristo Yoozza, anc̈huc Liwriiñi. \v 12 Anc̈hucqui nii wawa wachaquic̈ha pañ awallz̈tan capz̈ta; niz̈aza animalz̈ tjajz kjuyquiz t'apz̈ta wachaquic̈ha. Jalla nuz̈ waz̈taz̈ cjen siñala cuntaz̈takaz cjequic̈ha. Jalla nuz̈ cjenaqui anc̈hucqui zizaquic̈ha, chekapan weraraz̈ chiitkalala, niiqui. —Nuz̈ cjichic̈ha anjilaqui. \p \v 13 Jalla nekztan anjilz̈tan chica tama Yooz anjilanacaqui tsewctan jecz̈quichizakazza. Yooz anjilanacaqui Yooz honora waytichic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 14 —Tsewcta arajpach Yooz honorchiz cjilalla. Niz̈aza tii yokquiziqui Yooz okz̈ta z̈oñinaca zuma cuntintu kuzziz cjilalla. \p \v 15 Jalla nuz̈ chiiz̈cu, Yooz anjilanacaqui tsewc arajpacha quejpchic̈ha. Nekztan nii awatirinacaqui porapat parlassic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anjilaz̈ maztaqui arajpach Yoozquiztan tjonchikalala. Tsjii Liwriiñi majttakalala. Jalla nii cheriz̈ Belén watjaz̈ ojklalla. \p \v 16 Jalla nekztanaqui awatirinacaqui zati pariju ojkchic̈ha. Belén wajtquin animalz̈ tjajz kjuyquiz luzzic̈ha. Nekzpacha awatirinacaqui zalchic̈ha Mariatan Juztan wawa t'apzi. \v 17 Ninacz̈tan zalz̈cu tjappacha Yooz anjilaz̈ chiitanaca nii wawz̈ puntuquiztan quint'ichic̈ha. \v 18 Awatirinacaz̈ nuz̈ maztiquiztan, tjappacha nonz̈ñi z̈oñinacaqui ispantichic̈ha. \v 19 Mariizti persun kuzquiz nii mazta chjojchinc̈ha. Nii mazta puntuquiz pinsican walja pinsamintu aptazzinc̈ha. \v 20 Awatirinacaqui uuzi ichi quejpchic̈ha. Niz̈aza Yooz honora paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yoozza chekanaqui. Ancha walic̈ha uc̈humz̈ nonz̈tanaca, uc̈humz̈ chertanacami. Yooz anjilaz̈ chiitacama niz̈tapacha cherchinc̈humla. —Jalla nuz̈ cjican Yooz honora waytissic̈ha awatirinacaqui. \s1 JESUSAQUI TIMPLUQUIN CHJICHTAC̈HA \p \v 21 Majttiquiztan quinsakal tjuñquiziqui jalla nekztan nii wawz̈quiz chimpuz cuztrumpi paachic̈ha. Ima Mariaz̈ ican, Yooz anjilaqui Mariaquiz chiichic̈ha, “Jesús cjita cjequicha amiz̈ primir majtta wawaqui”. Jalla niz̈tiquiztan nii anjilaz̈ chiita tjuuz̈tan tjuuzkatchic̈ha. \p \v 22 Tuquitanpacha tsjii taku mantichic̈ha Moisesqui, tuz̈ cjican: “Majtz̈cu ima pusi tunc tjuñiz̈ cjen, maatakanacaqui Yooz sirwiz cuzturumpinaca ana payi atasac̈ha. Pusi tunc tjuñiz̈ tjonan, timpluquiz tsjii cuztrumpi paazpanc̈ha. Jalla nekztanaqui wilta Yooz sirwiz cuztrumpiz̈ paasac̈ha”. Jalla niz̈tiquiztan majtta tjuñquiztan pusi tunc tjuñi pjojkan Juztan Mariatan ninacz̈ wawa chjitchic̈ha Jerusalén cjita watja. Jalla nicju timpluquin ojkchic̈ha wawa Yoozquin cumpjii. \v 23 Tsjii Yooz liiqui tuz̈ cjichic̈ha, “Primir lucmajch wawa majtz̈cu, Yoozquin cumpjitaz̈ cjequic̈ha Yooz sirwajo”. Nuz̈ Yooz lii ut'aysiz̈ cjen lii jaru cumplichic̈ha. \v 24 Yooz mantita lii jaru nii lucutiñiqui ojkchic̈ha. Yooz liiqui zakaz cjic̈ha: “Tsjii pariza paluma uz tsjii pariza wez̈la palomaz̈takaz Yoozquin tjaaspanc̈ha”. Jaziqui nuz̈upan Yoozquin tjaachic̈ha. \p \v 25 Nii timpuqui Jerusalenquiz tsjii Simeón cjita z̈oñi z̈elatc̈ha. Nii z̈oñiqui Yooz kuzcama kamñitac̈ha; Yooz lii jaru kamñitac̈ha. Niz̈aza Israel wajtchiz z̈oñinacz̈ Liwriiñi tjewzic̈ha. Simeonqui Espíritu Santuz̈ irpita z̈oñipantac̈ha. \v 26 Espíritu Santuqui Simeonz̈quiz taku tjaachic̈ha, tuz̈ cjican: “Ima ticzcan, amqui Yooz cuchanz̈quita Liwriiñi Jiliri cheraquic̈ha”. \v 27 Jalla nuz̈ taku tjaatiquiztanaqui Espíritu Santuqui Simeón irpichic̈ha timplu kjutñi. Nii oraqui Jesusiz̈ maa ejpqui nii timpluquin chjitchic̈ha. Nekziqui Jesusiz̈quiz mantita lii jaru cumplichic̈ha. \v 28 Jesusa cjita wawa cherz̈cu, Simeonqui kjarz̈tan kaazic̈ha. Jalla nuz̈ kaaz̈cu, Yooz honorchiz cjeyajo, tuz̈ cjichic̈ha: \p \v 29 —Yooz Tata, wejrqui amiz̈ mantitacama kamiñ z̈oñtc̈ha. Tuquiqui wejtquiz taku tjaachamc̈ha. Anziqui amiz̈ chiita taku cumplichamc̈ha. Jaziqui tiz̈tiquiztanaqui cuntintul ticznasac̈ha. \v 30 Jaziqui wejt persun c̈hjujcz̈tan tii amiz̈ cuchanz̈quita Liwriiñi cherchinc̈ha. \v 31 Tjappacha tii muntuquiz z̈ejlñi z̈oñinacz̈tajapa tii Liwriiñi cuchanz̈quichamc̈ha. \v 32 Tii Liwriiñiz̈ cjen, Israel z̈oñinacz̈quizimi parti z̈oñinacz̈quizimi Yooz kamañ jicz tjeez̈taz̈ cjequic̈ha, liwriita cjeyajo. Niz̈aza tii Liwriiñiz̈ cjen, Israel wajtchiz z̈oñinacaqui zuma honorchiz cjisnaquic̈ha. —Jalla nuz̈ chiichic̈ha Simeonaqui. \p \v 33 Simeonz̈ chiitiquiztan Jesusiz̈ maa ejpqui ninacz̈ kuzquiz ispantichic̈ha. \v 34 Nekztanaqui Simeonaqui ninacz̈ta Yoozquin mayizichic̈ha walikaz cjeyajo. Niz̈aza Jesusiz̈ maaquiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Werarapanc̈hay, tii wawaz̈ cjen walja Israel wajtchiz z̈oñinaca liwriitapanz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza tii wawaz̈ cjen yekjapa Israel wajtchiz z̈oñinacazti ujquin tjojtznaquic̈ha. Tiiqui walja chawc jiliripanz̈ cjequic̈ha. Pero walja z̈oñinacaqui nii anaz̈ rispitaquic̈ha, Yooziz̈ cuchanz̈quita cjenami. \v 35 Tii wawaz̈ cjen z̈oñinacaz̈ kuzquiz pinsitanacaqui pajtaz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza María, amqui tii wawaz̈ cjen ancha llaquitam cjequic̈ha. —Jalla nuz̈ mazzic̈ha Simeonaqui. \p \v 36-37 Nii oraqui tsjaa Ana cjiti z̈on z̈elatc̈ha, timpluquiz zakaz. Naatac̈ha Yooz taku paljayiñ profetqui. Jalla naaqui Fanuelz̈ majttac̈ha, Aser cjita t'akquiztan. Pakallawk wata zalztiquiztan, naaz̈a lucuqui ticzic̈ha. Anziqui walja chawc z̈ontac̈ha. Quinsakalc tunca pusin watchiztac̈ha naa z̈ewqui; timpluquiztan anapan ulniñtac̈ha. Ayunascan Yoozquin mayizican, Yooz Ejpz̈quin sirwiñtac̈ha majiñami weenami. \v 38 Jesús cjita wawa timpluquiz z̈elan, nii orapacha Ana cjiti z̈onqui nii wawz̈tan zalchinc̈ha. Nuz̈ zalz̈cu Yoozquin sparaquiz̈ cjichinc̈ha. Nekztan nii wawz̈ puntu paljayi kalltichinc̈ha Jerusalén watja liwriiz tjuñi tjewzñinacz̈quiz. \s1 JESUSAQUI PAJKCHIC̈HA \p \v 39 Tjapa Yooz mantita lii cumplizcuqui Jesusiz̈ maa ejpqui Galilea yokquin quejpchic̈ha. Niiz̈ persun watja Nazaret cjita quejpchic̈ha. \v 40 Jalla nii wajtquinaqui nii uzaqui pajkchic̈ha. Tsjan tjupi y niz̈aza tsjan c̈hjultaki zizñi cjissic̈ha. Yooz Ejpqui nii walja cwitichic̈ha, niz̈aza yanapchic̈ha. \p \v 41 Zapa wata niiz̈ maa ejpqui Jerusalenquin ojkchic̈ha, pascua pjijsta payi. \v 42 Jesusaqui tuncapan wajtchiz cjen, niiz̈ jamillz̈tan Jerusalenquin ojkchic̈ha pascua pjijsta cuztrumpi payi. \v 43 Jalla nekztan pjijsta z̈erz̈cuqui, quejpchic̈ha ninacaqui. Jesús uzazti Jerusalén wajtquiz eclichic̈ha. Niiz̈ maa ejp ana ecliñi naychic̈ha. \v 44 Niiz̈ maa ejpqui pinsatc̈ha, “Niiz̈ mazinacz̈tanz̈ caa”, cjican. Jalla nuz̈ cjen niiz̈ maa ejpqui ojkchic̈ha tsjii nooj intiru. Pero tjuñi kattan, Jesusa kjurchic̈ha jamillanacz̈quin niz̈aza ocjalz̈ maziran. \v 45 Maa ejpqui Jesusa ana wac̈hi atchic̈ha. Jalla nekztanaqui Jerusalén watja quejpchic̈ha, jalla nicju kjurzjapa. \p \v 46 Tsjii c̈hjep majquiztan, maa ejpqui Jesús watchic̈ha timplu kjuyla. Timpluquiz Israel lii tjaajiñi maestrunacz̈tan z̈elatc̈ha. Maestrunacz̈ takunaca nonznatc̈ha. Y niz̈aza maestrunacz̈quiz pewcznatc̈ha Jesusaqui. \v 47 Nii uzaz̈ paljayta taku nonz̈cu tjapa z̈oñinacaqui ispantichic̈ha, nii uzaz̈ nuz̈ c̈hjulumi zizñiz̈ chiyan. \v 48 Jalla nekztanaqui nuz̈ z̈ejlñi cherz̈cu, ispantichi cjissic̈ha maa ejpmi. Nekztanaqui niiz̈ maaqui chiiz̈inchinc̈ha: \p —Aay, tii wejt uza jay. ¿Kjaz̈tiquiztan am niz̈ta eclichamta? Am ancha llaquita kjurchinc̈ha wejrnacqui. —Jalla nuz̈ maaqui niiz̈quiz chiiz̈inchinc̈ha. \p \v 49 Jalla nekztanaqui Jesusaqui maaquiz kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Wejr tjapa kjutñi kjurchamkaya? Wejt persun Ejpz̈ kjuyquiz z̈ejlstanpantac̈ha wejtlaqui. ¿Jalla nii ana zizzat amya? \p \v 50 Jalla nuz̈ chiyan niiz̈ maa ejpqui ana intintazzic̈ha. \p \v 51 Nekztanaqui Jesusaqui maa ejpz̈tan Nazaret cjita watja ojkchic̈ha. Nicju irantiz̈cu maa epiz̈ mantitanaca cazñipanikaztac̈ha. Maaqui jalla niiz̈ nuz̈ wattanacquiztan kuzquiz chjojchinc̈ha. \v 52 Jalla nekztan Jesusaqui tsjan pajkchic̈ha. Niz̈aza tsjan zizñi pinsamintuchiztac̈ha. Yooz Ejpmi z̈oñinacami niiz̈ cjen cuntintutac̈ha. \c 3 \s1 JUAN BAUTISTAQUI YOOZ TAKU PALJAYCHIC̈HA \p \v 1 Zacarías Juan cjita majchqui Yooz taku paljayi kallantichic̈ha. Jalla nii timpuquiz tii jilirinaca z̈elatc̈ha. Tsjiiqui Tiberio cjitatac̈ha, juc'ant chawc jiliritac̈ha niiqui. Tunca pjijskan wata jiliri cjican mantichic̈ha. Niz̈aza tira mantiñipantac̈ha. Tsjiizuñqui Poncio Pilato cjitatac̈ha. Niiqui mantichic̈ha Judea cjita yokquin. Tsjiizuñqui Herodes cjitatac̈ha. Niiqui Galilea yokquin chawc jiliritac̈ha. Niiz̈ lajkqui Felipe cjitatac̈ha. Nii Felipiqui Iturea cjita yoka, Traconite cjita yoka, jalla nii pizc yokquin mantiñitac̈ha. Tsjiizuñqui Lisanias cjitatac̈ha. Niiqui Abilinia cjita yokquin mantiñitac̈ha. Nii timpuqui ninacatac̈ha pajk jilirinacaqui. \v 2 Niz̈aza nii timpuqui Anastan Caifastan timplu chawc jilirinacatac̈ha. Nii timpuqui Juanqui z̈elatc̈ha tsjii ch'ekti yokquin. Jalla nuz̈ z̈elan Yoozqui Juanz̈quiz takunaca paljaychic̈ha. \v 3 Nekztan Juanqui tjapa kjutñi Jordán puj yokaran ojklaychic̈ha. Nicju z̈oñinacz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucqui kuznacaz̈ campiya; Yoozquin kuzziz cjisna. Nekztan anc̈huca ujnaca pertunta cjequic̈ha. Jalla nekztanaqui bautistaz̈ cjesac̈ha. —Jalla nuz̈ paljaychic̈ha Juanqui. \p \v 4 Tuquita tsjii Isaías cjita Yooz taku paljayñi profeta z̈elatc̈ha. Niiz̈ cjijrta takucama watchic̈ha. Jalla tuz̈ cjican, cjijrchic̈ha: \q1 “Ch'ekti yokquin tsjii z̈oñiqui altu tawkz̈tan paljayz̈caquic̈ha, tuz̈ cjican: ‘Tsjii chawc jiliriz̈ tjonaquic̈ha. Jaziqui zuma kamañ jicz tjaczna. Tsjii zuma jicztakaz anc̈huca kuznaca zumpacha tjaczna, y niz̈aza zuma lijitumapanz̈ cjee. \v 5 K'awanaca liwj tjattjatzna. Curunacami lumanacami zumpachaz̈ wjajrz̈na, nii jicz zuma zok'o okajo. Niz̈aza nii t'ojonacaqui zumpacha kjujzcatzna. Jalla nuz̈ zuma kamañ jicz tjacznaquic̈ha. \v 6 Nii chawc jiliriz̈ tjontan, tjapa tii muntuquiz z̈ejlñi z̈oñinacami Yooz Epiz̈ cuchanz̈quita Liwriiñiz̈ cheraquic̈ha’ ”. \p Jalla nuz̈ cjican cjijrchic̈ha nii Isaías cjita z̈oñiqui. \s1 JUAN BAUTISTAQUI Z̈OÑINACZ̈QUIZ CHIIZ̈INCHIC̈HA \p \v 7 Nekztanaqui z̈oñinacaqui tjapa watjanacquiztan ulanz̈quichic̈ha, Juanz̈ bautista cjisjapa. Juanqui nii z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Zkora irata incallñi z̈oñinaca. Yooz Ejpqui ujchiz z̈oñinaca wajillaz̈ casticaquic̈ha. ¿Ject anc̈hucaquiz nii mazzejo? ¿Nii casticu atipzjapa wejtquinz̈ tjonya? \v 8 Kuz campiichinc̈hucz̈laj niiqui, zumapankaz kamaquic̈ha, anc̈huca campiita kuz kjana tjeezjapa. Anc̈hucqui anaz̈ mit kuzziz porapat chiyasaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejrnacqui Abrahamz̈ majchmaatinacz̈quiztanpacha tjoniñc̈ha. Yoozqui anaz̈ wejrnaca casticasac̈ha”. Jalla niz̈ta ana chiichiiz waquisic̈ha anc̈hucqui. Yoozqui tii maznacquiztan Abrahamz̈ majchmaatinaca paasac̈ha. \v 9 Anc̈hucqui tsjii frut muntiz̈takazza. Ana zuma fruta pookñi muntiqui k'aac̈htaz̈ cjequic̈ha jir achtan. Jalla nuz̈ k'aac̈htiquiztanaqui, ujtaz̈ cjequic̈ha. Jalla niz̈ta irataz̈ anc̈hucaquiz wataquic̈ha. Ana zuma kamañchiz z̈oñinaca castictaz̈ cjequic̈ha. —Nuz̈ cjican paljaychic̈ha Juanqui. \p \v 10 Jalla nekztanaqui z̈oñinacaqui Juanz̈quiz pewczic̈ha: \p —¿Jaziqui c̈hjulut paaqui wejrnacjo? \p \v 11 Nekztanaqui Juanqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jequit pizc almillchiz cjechaj niiqui, tsjii almillaqui ana almillchiz z̈oñz̈quin tjaasac̈ha. Tsjii wacchi c̈hjerchiz z̈oñiqui tsjii ana c̈hjerchiz z̈oñz̈quin niiz̈ c̈hjeri tojnaquic̈ha. —Nuz̈ cjichic̈ha Juanqui. \p \v 12 Jalla nekztanaqui tsjii impuesto cobriñi z̈oñinacaqui Juanz̈quin tjonchic̈ha, bautista cjisjapa. Nekztanaqui Juanz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi, ¿wejrnacqui c̈hjulut paaquiya? \p \v 13 Juanqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Lii jaruz̈ cobraquic̈ha. Anaz̈ juc'anti cobraquic̈ha anc̈hucqui. \p \v 14 Niz̈aza tsjii zultatunacaqui Juanz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Wejrnaczti c̈hjulut paaquiya? \p Juanqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucqui z̈oñz̈quiztan anaz̈ c̈hjulumi kjañasac̈ha. Niz̈aza anaz̈ fuerziyasac̈ha. Niz̈aza z̈oñz̈quizimi ana inapankaz tjojtnasac̈ha, tsjii cusasa packatzjapami. Niz̈aza anc̈huc persun suelduchiz cuntintupanz̈ cjee. —Jalla nuz̈ cjican kaazic̈ha Juanqui. \p \v 15 Tjapa z̈oñinacaqui Yooziz̈ cuchanz̈quita Cristuz̈ tjonz ancha tjewznatc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan z̈oñinacaqui kuznacquiz pinsichic̈ha: “Juanqui Cristuz̈lani” cjican. \v 16 Pero Juanqui tjappacha nii z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Nonz̈na. Wejrqui kjaztankal bautisuc̈ha. Tsjiizuñ wejt wirquin tjonc̈ha. Jalla niiqui Espíritu Santuz̈tanami arajpach ujz̈tanami bautisaquic̈ha. Jalla niic̈ha wejtquiztan tsjan juc'ant poderchizqui. Anal niiz̈ c̈hjata chjojkzinimi atasac̈ha, niiz̈quiz atintisjapa. Inakaztc̈ha wejrqui. \p \v 17 Juanqui tira paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucqui trigo zkalaz̈takazza. Nii tjoñi jiliriqui trigonaca kjojaquic̈ha. Nekztan itsanacami zuma trigumi pjalznaquic̈ha. Nii zuma triguqui ricujtaz̈ cjequic̈ha. Niiz̈ persun kjuyquin majcz̈taz̈ cjequic̈ha. Nii itsanacazti liwj ujz̈taz̈ cjequic̈ha, ana tjesñi ujquiz. Jalla niz̈ta irataz̈ anc̈hucaquiz wataquic̈ha. \p \v 18 Jalla nuz̈ z̈oñinacz̈quiz chiiz̈inchic̈ha Juanqui. Niz̈aza yekja chiiz̈intanacami paljaychic̈ha, zuma Yooz taku paljaycan. \v 19 Niz̈aza wiruñaqui Juanqui Herodes cjita jilirz̈quiz iwjt'ichizakazza. Herodes cjita jiliriqui niiz̈ jilz̈ tjunatan zalsic̈ha. Felipe cjitatac̈ha niiz̈ jilaqui. Niz̈aza Herodesqui iya anawalinaca paachitakalc̈ha. Nekztan Juanqui Herodesquiz iwjt'ichic̈ha tjapa niiz̈ anawali paatiquiztan. \v 20 Herodeszti ana nonzic̈ha. Juc'anti anawalinaca paachic̈ha, Juan carsilquiz chawjczcama. \s1 JESUCRISTUZ̈ BAUTISTA \p \v 21 Juanqui ima carsilquiz chawcta z̈elan, walja z̈oñinaca bautissic̈ha. Niz̈aza Jesusa bautissizakazza. Jesusaqui bautista cjiscu Yooz Ejpz̈quin mayizatc̈ha. Nii orapacha arajpacha cjetzic̈ha. \v 22 Yooz Espíritu Santuqui tsjii palumaz̈takaz chjijwz̈quichic̈ha Jesusiz̈ juntuñ. Niz̈aza arajpachquiztan tsjii altu jora paljayz̈quiñi nonzic̈ha. Nii joraqui tuz̈ cjican chiiz̈quichic̈ha: \p —Amc̈ha wejt ultim k'ayi Maatimqui. Amiz̈ cjen anchal cuntintutc̈ha wejrtqui. \s1 JESUCRISTUZ̈ TUQUITA ATCHI EJPNACAC̈HA TINACAQUI \p \v 23 Jesusaqui nii oraqui quinsatunc watchiztac̈ha. Jalla nekztanaqui niiz̈ Yooz Epiz̈ tjaata trabajo kallantichic̈ha. Jesusiz̈ tuquita atchi ejpnacaqui tinacac̈ha. Primero Josez̈ maati cjitaz̈takaztac̈ha. Josequi Eliz̈ majchtac̈ha. \v 24 Eliqui Matatz̈ majchtac̈ha. Matatqui Leviz̈ majchtac̈ha. Leviqui Melquiz̈ majchtac̈ha. Melquiqui Janaz̈ majchtac̈ha. Janaqui Josez̈ majchtac̈ha. \v 25 Josequi Matatías majchtac̈ha. Matatiasqui Amós majchtac̈ha. Amosqui Nahumz̈ majchtac̈ha. Nahumqui Esliz̈ majchtac̈ha. Esliqui Nagaiz̈ majchtac̈ha. \v 26 Nagaiqui Maatz̈ majchtac̈ha. Maatqui Matatías majchtac̈ha. Matatiasqui Semeiz̈ majchtac̈ha. Semeiqui Josez̈ majchtac̈ha. Josequi Judaz̈ majchtac̈ha. \v 27 Judaqui Joanaz̈ majchtac̈ha. Joanaqui Resaz̈ majchtac̈ha. Resaqui Zorobabelz̈ majchtac̈ha. Zorobabelqui Salatielz̈ majchtac̈ha. Salatielqui Neriz̈ majchtac̈ha. \v 28 Neriqui Melquiz̈ majchtac̈ha. Melquiqui Adiz̈ majchtac̈ha. Adiqui Cosamz̈ majchtac̈ha. Cosamqui Elmodamz̈ majchtac̈ha. Elmodamqui Erz̈ majchtac̈ha. \v 29 Erqui Josuez̈ majchtac̈ha. Josuequi Eliezerz̈ majchtac̈ha. Eliezerqui Jorimz̈ majchtac̈ha. Jorimqui Matatz̈ majchtac̈ha. \v 30 Matatqui Leviz̈ majchtac̈ha. Leviqui Simeonz̈ majchtac̈ha. Simeonqui Judaz̈ majchtac̈ha. Judaqui Josez̈ majchtac̈ha. Josequi Jonanz̈ majchtac̈ha. Jonanqui Eliaquimz̈ majchtac̈ha. \v 31 Eliaquimqui Meleaz̈ majchtac̈ha. Meleaqui Mainanz̈ majchtac̈ha. Mainanqui Matataz̈ majchtac̈ha. Matataqui Natanz̈ majchtac̈ha. \v 32 Natanqui Davidz̈ majchtac̈ha. Davidqui Isaiz̈ majchtac̈ha. Isaiqui Obedz̈ majchtac̈ha. Obedqui Booz majchtac̈ha. Boozqui Salmonz̈ majchtac̈ha. Salmonqui Naasonz̈ majchtac̈ha. \v 33 Naasonqui Aminadabz̈ majchtac̈ha. Aminadabqui Aramz̈ majchtac̈ha. Aramqui Esromz̈ majchtac̈ha. Esromqui Fares majchtac̈ha. Faresqui Judaz̈ majchtac̈ha. \v 34 Judaqui Jacobz̈ majchtac̈ha. Jacobqui Isaacz̈ majchtac̈ha. Isaacqui Abrahamz̈ majchtac̈ha. Abrahamqui Tarez̈ majchtac̈ha. Tarequi Nacorz̈ majchtac̈ha. \v 35 Nacorqui Serugz̈ majchtac̈ha. Serugqui Ragauz̈ majchtac̈ha. Ragauqui Pelegz̈ majchtac̈ha. Pelegqui Heberz̈ majchtac̈ha. Heberqui Salaz̈ majchtac̈ha. \v 36 Salaqui Cainanz̈ majchtac̈ha. Cainanqui Arfaxadz̈ majchtac̈ha. Arfaxadqui Semz̈ majchtac̈ha. Semqui Noez̈ majchtac̈ha. Noequi Lamecz̈ majchtac̈ha. \v 37 Lamecqui Matusalenz̈ majchtac̈ha. Matusalenqui Enocz̈ majchtac̈ha. Enocqui Jaredz̈ majchtac̈ha. Jaredqui Mahalaleelz̈ majchtac̈ha. Mahalaleelqui Cainanz̈ majchtac̈ha. \v 38 Cainanqui Enós majchtac̈ha. Enosqui Staz̈ majchtac̈ha. Setqui Adanz̈ majchtac̈ha. Adanqui Yooziz̈ paatiquiztan Yooz maatitac̈ha. \c 4 \s1 SATANAS CJITA DIABLUQUI JESUSA UJQUIZ TJOJTSKATZJAPA PECATC̈HA \p \v 1 Jesusiz̈ kuztan Yooz Espíritu Santuz̈ kuztan tsjii kuzziztac̈ha. Jalla nuz̈ cjen Jesusaz̈ Jordán cjita pujquiztan okan, Espíritu Santuqui Jesusa chjitchic̈ha ch'ekti yokquin. \v 2 Jalla nii ch'ekti yokquin z̈ejlchic̈ha pusi tunc tjuñi. Jalla nuz̈ z̈elanaqui nii Satanás cjita diabluqui Jesusa ujquiz tjojtskatzjapa pecatc̈ha. Jalla nii pusi tunc tjuñi Jesusaqui ana c̈hjeri lujlchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan pusi tunc tjuñquiztan ana lujlchiz̈ cjen c̈hjeri eecskatchic̈ha. \v 3 Jalla nekztanaqui nii diabluqui cjichic̈ha: \p —Ultim Yooz Maatimz̈laj niiqui, amqui tii mazquiztan t'anta tuckatalla. —Nuz̈ diabluqui chiichic̈ha. \p \v 4 Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: “Z̈oñinacaqui anaz̈ c̈hjerz̈tan alaja z̈etasac̈ha. Yooz takuc̈ha chekanaqui, jalla niic̈ha ultim c̈hjeriz̈takazqui, Yooztan wiñaya z̈etzjapaqui”. \p \v 5 Jalla nekztanaqui nii diabluqui Jesusa chjitchic̈ha tsjii pajk cur puntiquin. Jalla nicju tjapa tii muntuquiz z̈ejlñi yokanaca tjeezic̈ha tsjii ratukaz. \v 6-7 Nekztanaqui diabluqui Jesusiz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejt yujcquiz quillsnaquiz̈ niiqui, niz̈aza wejr rispitaquiz̈ niiqui, tjapa tii yokquiz z̈ejlñinaca amquiz tjaataz̈ cjequic̈ha. Wejrqui tjapa tii yokanaca tjaac̈ha, am mantisjapa. Tii yokquiz z̈ejlñinaca amtaz̈ cjequic̈ha tjappacha. Tii tjappacha wejtquiz tjaatatac̈ha. Jaziqui wejrqui jakziltiz̈quiz tjaaz pecuc̈haja, jalla niiz̈quin tjaasac̈ha. —Jalla nuz̈ cjichic̈ha diabluqui. \p \v 8 Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Satanás, wejtquiztan zaraka. Cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: “Ultim arajpach Yoozquinkaz rispita. Niz̈aza nii alaja sirwa. Niikazza Yooz Jiliric̈ha”, nuz̈ cjican cjijrtac̈ha. \p \v 9-11 Nekztanaqui nii diabluqui Jesusa chjitchic̈ha Jerusalén cjita watja. Nicju timplu pjurniquin chjitchic̈ha. Nekztan cjichic̈ha: \p —Cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: “Yooz Ejpqui niiz̈ anjilanaca mantaquic̈ha, am cwitisjapa. Ninacz̈ kjarz̈tan am cwitaquic̈ha, ana am kjojcha c̈hjojritz̈ta cjeyajo c̈hjul mazquiztanami”. Nuz̈ cjijrtac̈ha. Jaziqui ultim Yooz Maatimz̈laj niiqui, tsewctan kossuc tii yokquiz layz̈calla. \p \v 12 Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: “Z̈oñiqui ultim arajpach Yooz ana inakaz nuz̈ yanznaquic̈ha”. \p \v 13 Jalla nekztanaqui diabluqui ana c̈hjulu iyas pinsiñi cjissic̈ha, Jesusa ujquiz tjojtskatzjapaqui. Nekztanaqui tsjii kjaz̈tapacha niiz̈quiztan zarakchic̈ha. Wiruñ wilta ujquiz tjojtskatz yanznaquic̈ha. \s1 JESUCRISTUQUI YOOZ PUNTU PALJAYCAN OJKLAYCHIC̈HA \p \v 14 Nekztanaqui Jesusaqui quejpz̈quichic̈ha Galilea cjita yokquin. Walja Espíritu Santuz̈ azziztac̈ha. Tjapa yok kjutñi niiz̈ quintuqui ancha ojkchic̈ha. \v 15 Galilea yokquin z̈elan judío ajcz kjuyanacquizimi tjaajiñitac̈ha. Niiz̈ tjaajintiquiztan tjapa z̈oñinacaqui niiz̈ honora waytichic̈ha. \s1 NAZARET CJITA WAJTQUIN OJKCHIC̈HA \p \v 16 Nekztanaqui niiz̈ persun watja ojkchic̈ha, Nazaret cjita. Jalla niitac̈ha niiz̈ pajkta watjaqui. Jeejz tjuñ nojiqui ajcz kjuyquin luzzic̈ha, niiz̈ cuztrumpi jaru. Jalla nii ajcz kjuyquin z̈ejlcan, tsijtsic̈ha Yooz taku liizjapa. \v 17 Nekztanaqui Isaías cjita profetaz̈ cjijrta Yooz taku, jalla nii libruqui chjalz̈tatac̈ha Jesusa liyajo. Nii libro cjetz̈cu wajtchic̈ha tii cjijrta taku. Nekztan liichic̈ha, tuz̈ cjican: \q1 \v 18 “Yooz Espíritu Santuqui wejt kuzquiz z̈ejlc̈ha. Wejrqui illztac̈ha, pori z̈oñinacz̈quiz zuma taku maznajo. Niz̈aza wejrqui cuchanz̈quitac̈ha llaquizñi z̈oñinaca ana llaquiz llaquizajo. Niz̈aza wejrqui cuchanz̈quitac̈ha tanta z̈oñinacz̈quiz maznajo, ‘Liwriitaz̈ cjequic̈ha anc̈hucqui’ cjican. Niz̈aza wejrqui cuchanz̈quitac̈ha zur z̈oñinacz̈ c̈hjujqui c̈hjetnajo. Niz̈aza wejrqui cuchanz̈quitac̈ha ana zuma langzkatta z̈oñinaca liwriyajo. \v 19 Yooz Ejpqui z̈oñinacz̈quiz zuma favora paaquic̈ha. Jalla nuz̈ nii zumanaca paazjapa Yooz Espíritu Santuqui wejttan chicapachac̈ha”. \p Jalla nuz̈ Yooz taku cjijrtac̈ha. \p \v 20 Jalla nekztanaqui Jesusaqui nii libro pjucz̈cu ajcz kjuya atintiñi z̈oñz̈quiz intirjichic̈ha. Nekztan nuz̈quiz julzic̈ha. Tjappacha nekz z̈ejlñi z̈oñinacaqui tira niiz̈quin chekznatc̈ha. \v 21 Nekztanaqui paljayi kallantichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tonjpacha tii cjijrta Yooz taku cumplissic̈ha anc̈hucaz̈ nonz̈nan. \p \v 22 Nekztanaqui z̈oñinacaqui chiichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Walikazza tii Jesusaqui. \p Niiz̈ zuma chiita takunacquiztan ispantichic̈ha. Ninacpora parlassic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Anaj tiic Juz maatiya? \p \v 23 Nekztan Jesusaqui tuz̈ chiichic̈ha: \p —Anc̈hucaquiztan z̈oñi wejtquiz chiyac̈hani, “Am kullñi z̈oñimz̈laj niiqui, ima wejr kullcan, am persunpacha kullalla”. Wejrqui Capernaum wajtquin milajrunaca paachinc̈ha, jalla nii quintu nonzinc̈hucc̈ha. Jaziqui anc̈hucqui wejtquiz tuz̈ chiyac̈hani: “Niz̈tapacha tii am persun wajtquin paaz̈inalla”. Nuz̈ wejtquiz chiyac̈hani. \p \v 24 Jesusaqui tirapan paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Weraral chiyuc̈ha. Yekja wajtchiz z̈oñinacaqui tsjii Yooz taku paljayñi profeta zuma risiwasac̈ha. Persun wajtchiz z̈oñinacazti nii Yooz taku paljayñi profetz̈quiz anaz̈ juyzu paac̈ha. \v 25 Tuquiqui tsjii Elías cjita Yooz taku paljayñi profeta z̈elatc̈ha. Nii timpuqui walja z̈ewz̈ew maatakanaca z̈elatc̈ha Israel wajtquinaqui. C̈hjep wata sojta jiizziz ana wira chijinchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan walja mach'atac̈ha. Ana c̈hjeri z̈elatc̈ha nii wajtquinaqui. \v 26 Israel wajtquin walja z̈ewz̈ew maatakanaca z̈elanami, Eliasqui ninacz̈quin ana cuchantatac̈ha. Pero Sarepta cjita wajtquin tsjaa z̈ew z̈elatc̈ha, Sidón cjita wajtz̈ z̈cati. Jalla naa yekja wajtchiz z̈ewaquin cuchantatac̈ha Eliasqui. Jalla nuz̈upan cjetc̈ha. \v 27 Niz̈aza tuqui timpuzakaz tsjii Eliseo cjita Yooz taku paljayñi profeta z̈elatc̈ha. Nii timpuqui walja mojkchi janchichiz laa z̈oñinaca z̈elatc̈ha; lepra cjita conac̈ha niiqui. Pero Eliseuqui persun wajtchiz laa z̈oñinacz̈quiz ana c̈hjulumi c̈hjetinchic̈ha. Antiz tsjii Naamán cjita Siria wajtchiz z̈oñz̈quiz c̈hjetinchic̈ha. —Jalla nuz̈ chiichic̈ha Jesusaqui. \p \v 28 Jalla nuz̈ chiita nonz̈cu, tjappacha nii ajczñi z̈oñinacaqui muzpa z̈awjchic̈ha Jesusiz̈ quintra. \v 29 Ninacaqui walja tsijtsic̈ha. Nekztanaqui wajtquiztan Jesusa ulanskatchic̈ha. Nii watjaqui pajk waranc k'aw z̈cati z̈elatc̈ha. Jalla nuz̈ k'aw kjutñi Jesusa chjitchic̈ha, nii k'awquiztan kossuc tjojtsjapa. \v 30 Ultimquiziqui Jesusazti ninacz̈ taypi watchic̈ha. Ana c̈hjulumi kjaz̈ cjita ojkchic̈ha. \s1 TSJII ZAJRAZ̈ TANTA Z̈OÑI C̈HJETINTA \p \v 31 Nekztanaqui Jesusaqui ojkchic̈ha Capernaum cjita watja Galilea cjita yokquin. Jalla nicjuqui jeejz tjuñ nooj Jesusaqui tjaajinchic̈ha ajcz kjuyquin. \v 32 Niiz̈ tjaajintiquiztan z̈oñinacaqui walja ispantichic̈ha. Jesusaqui pajk jilirz̈ tawkz̈tan tjaajinchic̈ha. \p \v 33 Jalla nii ajcz kjuyquiz tsjii zajraz̈ tanta z̈oñi z̈elatc̈ha. Nii z̈oñiqui kjawchic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 34 —¡Ay! Jesusa, Nazaret wajtchiz z̈oñimc̈ha. ¿Kjaz̈tiquiztan am wejtnacaquiz mitizi? ¿Kjaz̈tiquiztan wejrnac aki tjon amjo? Wejrqui am pajuc̈ha. Yooziz̈ zuma cuchanz̈quita Z̈oñimc̈ha amqui. —Jalla nuz̈ cjichic̈ha nii zajraqui. \p \v 35 Nekztanaqui Jesusaqui nii zajriz̈quiz ujzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Ch'uj z̈ela! ¡Tii z̈oñz̈quiztan zaraka! \p Jalla nekztanaqui z̈oñi tjojtcu zajraqui ulanchic̈ha z̈oñinacaz̈ cheranpacha. Ana nii z̈oñi c̈hjojritz̈cu, ecchic̈ha. \v 36 Nekztan tjapa z̈oñinacaqui ispantichic̈ha. Jalla nekztan parlassic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿C̈hjul mantiñi takumekaz chiila tiiqui? Walja azziz tawkchizza. Tii z̈oñiqui zajramiz̈ mantila. Tiiz̈ mantitiquiztan zajramiz̈ ulanla. —Nuz̈ ispantichi parlassic̈ha. \p \v 37 Tjapa kjutñi nii yokaran Jesusiz̈ ispantichuca paatanacquiztan walja parlasñitac̈ha. \s1 SIMON PEDRUZ̈ AJMUZ̈ MAA C̈HJETINTA \p \v 38 Nekztanaqui Jesusaqui nii ajcz kjuyquiztan ulanz̈cu ojkchic̈ha. Nekztan Simonz̈ kjuyquin luzzic̈ha. Jalla nekz Simonz̈ ajmuz̈ maa ch'ujlñi cona laacjichi z̈elatc̈ha. Tjapa curpu walja kjakchi z̈elatc̈ha. Nii z̈ejlñi z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz roct'ichic̈ha: \p —C̈hjetinz̈inalla, —cjican. \p \v 39 Nekztanaqui Jesusaqui naa laa z̈ona kjutñi chutjatchic̈ha. Nekztan laa z̈on c̈hjetinchic̈ha. Ch'ujlñi conaqui apaltichic̈ha nuz̈quiz. Nii orapacha naa z̈onqui z̈aazinc̈ha, nekztanaqui ninaca atinti kallantichinc̈ha. \s1 TJAPAMAN LAA Z̈OÑINACA C̈HJETINTA \p \v 40 Nekztanaqui tjuñiz kattan, z̈oñinacaqui tjapaman laa z̈oñinaca zjijcchic̈ha, Jesusa c̈hejtnajo. Nekztan Jesusaqui zapa mayniz̈quiz persun kjarz̈tan lanzic̈ha. Jalla nuz̈ lanz̈cu c̈hjetinchic̈ha. \v 41 Niz̈aza tsjii kjaz̈ laa z̈oñinacz̈quiztan zajranaca ulanskatchic̈ha. Jalla nuz̈ ulanskatan zajranacaqui kjawchic̈ha: \p —Yooz Maatimc̈ha amqui, —cjican. \p Nii zajranacaqui zizatc̈ha, Yooziz̈ cuchanz̈quita Cristupankazza Jesusaqui, jalla nii. Jalla niz̈tiquiztan Jesusazti zajranacz̈quiz ujzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jalla wejt puntuquiztan anapanc̈ha chiichiisqui. \s1 JESUSAQUI YOOZ ZUMA KAMAÑ PUNTU PALJAYCHIC̈HA \p \v 42 Niiz̈ jakakattaz̈ wentan Jesusaqui wajtquiztan ulanchic̈ha, ana z̈oñz̈ z̈ejlz yokquin. Pero nii wajtchiz z̈oñinacazti walja nii kjurchic̈ha. Niz̈tami kjurñi z̈oñinacaqui irantichic̈ha jakziquin Jesusa z̈elatc̈haj, jalla nicju. Nii z̈oñinacaqui Jesusaz̈ atajs pecatc̈ha, ana jakziquinami okajo. \v 43 Pero Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Yekjap watjanacquin jaknuz̈t z̈oñinacaqui Yooz zuma kamañchiz kamz waquizic̈haja, jalla nii paljayzquiztanc̈ha wejrqui. Jalla niijapa wejrqui tii muntuquiz cuchanz̈quitac̈ha. \p \v 44 Jalla nuz̈ paljaycan Jesusaqui ojklaychic̈ha Galilea yokaran. Jalla nuz̈ ojklaycan ajcz kjuyquizimi paljayñitac̈ha. \c 5 \s1 JESUCRISTUQUI MILAJRU PAACHIC̈HA \p \v 1 Tsjii nooj Jesusaqui tsjii pajk kot atquin z̈elatc̈ha. Genesaret cjitac̈ha nii pajk kotaqui. Jalla nekz z̈elan walja z̈oñinacaqui niiz̈quin tjonchic̈ha. Yooz taku nonzjapa niiz̈ muytata ancha ts'acjasatc̈ha. \v 2 Jesusaqui pizc laachi warcu cherchic̈ha kot atquiz. Tsjii ch'iz tanñi z̈oñinacaqui warcunaca ecchitac̈ha. Ninacaqui ch'iz tanz rednaca awjnatc̈ha. \v 3 Jalla nekztanaqui Jesusaqui Simón cjita z̈oñz̈ warcuquiz luzzic̈ha. Simonz̈quiz nii warcu koluc atskatchic̈ha kot mor kjutñi cheechi. Jesusaqui warcuquiz julz̈cu, z̈ejlñi z̈oñinacz̈quin tjaajñi kallantichic̈ha. \v 4 Jalla nuz̈ z̈oñinacz̈quiz tjaajñi z̈erz̈cu, Simonz̈quiz cjichic̈ha: \p —Tii warcu am chjicha tsjan kos kjutñi. Jalla nekztan am ch'iz tanz rednaca tjojtz̈na. \p \v 5 Simonaqui kjaazic̈ha tuz̈ cjican: \p —Wejt Tjaajiñi Maestro, zeziqui wejrnacqui pakara langzinc̈ha, pero ana zinta ch'iz tanchinc̈ha. Niz̈taqui amiz̈ mantanaqui wejt ch'iz tanznaca tjojtznac̈ha. \p \v 6 Nekztanaqui ch'iz tanz tjojtz̈cu, walja muzpa ch'iz tanchi joozic̈ha, redmi wjajrzñi kallantichic̈ha. \v 7-8 Nii oraqui ninacz̈ mazinaca yekja warcuquintac̈ha koluc az̈kquinalla. Ch'iz tanz wjajrzñi kallantiquiztan mazinaca kjarz̈tan wilzcu, kjawzic̈ha yanapi tjonajo. Nii mazinacaqui irantiz̈cu, nii pizc warcuquiz ch'iztan chjijpsic̈ha. Ch'iztan jos nii kotquiz kos julzñi tjurchic̈ha nuz̈ wacchi ch'iz tanziz̈ cjen. Nii cherz̈cu, Simón Pedruqui Jesusiz̈ yujcquiz quillzic̈ha. Nekztan cjichic̈ha: \p —Wejt Yooz Jiliri, ancha ujchiz z̈oñtc̈ha wejrqui. Amtan chica ojklayzqui anal waquizuc̈ha. \p \v 9 Jalla nii wacchi ch'iz tanchiz̈ cjen, Simonaqui walja ispantichic̈ha, niz̈aza niiz̈ mazinacami. \v 10 Tsjii pucultan mazinacaqui Jacobz̈tan Juanz̈tan cjitatac̈ha. Ninacaqui Zebedeoz̈ majchnacatac̈ha. Jacobz̈tan Juanz̈tan niz̈aza ispantichi cjissic̈ha. Jesusaqui Simonz̈quiz cjichic̈ha: \p —Ana am tsuca. Jalla tekztan nawjkchuc jaknuz̈ ch'iz juntichamz̈laja, jalla niz̈ta irata amqui z̈oñinacam juntaquic̈ha Yooztajapaqui. \p \v 11 Jalla nekztanaqui warcunaca yokquin irantiskatz̈cu, ninacaqui tjappacha ecchic̈ha. Niz̈aza nii ch'iz tanz langz jaytichic̈ha Jesusiz̈tan chica ojklayzjapa. \s1 MOJKCHI JANCHICHIZ LAA Z̈OÑI C̈HJETINTA \p \v 12 Tsjii noojiqui Jesusaz̈ tsjii wajtquiz z̈elan, tsjii mojkchi janchichiz laa z̈oñi tjonchic̈ha. Jesusa cherz̈cuqui, niiz̈ yujcquiz puct'ichic̈ha yokquizpacha. Jalla nekztanaqui rocchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, wejr c̈hjetnalla. Am wejr c̈hjetinzim pecc̈haj niiqui, wejr c̈hjetinzim atc̈ha amqui. \p \v 13 Nekztanaqui Jesusaqui kjarz̈tan lanzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejr am c̈hjetnasachiya. Jaziqui c̈hjetintam cjissa. \p Jalla nuz̈ chiitiquiztanaqui nii orapacha nii z̈oñiqui z̈ejtchi cjissic̈ha mojkchi janchi laaquiztan. \v 14 Nekztanaqui Jesusaqui nii z̈oñi mantichic̈ha ana jecz̈quizimi nuz̈ nii c̈hjetinta puntu chiichiyajo. Niz̈aza cjichic̈ha: \p —Timpluquin oka amqui. Timplu jilirz̈quin persuna tjeez̈ca. Niz̈aza c̈hjetintiquiztan Moisés mantitacama paa. Jaknuz̈t Moisesqui ofrenda uchajo mantic̈haja, jalla nuz̈ ofrenda uchaquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan z̈oñinaca am z̈ejtchi zizaquic̈ha. Jazic oka amqui. —Nuz̈ mantichic̈ha Jesusaqui. \p \v 15 Jalla nuz̈ ana chiyajo mantichiz̈ cjenami, Jesusiz̈ paata puntu juc'anti juc'anti parlita cjissic̈ha tjapa kjutñi z̈oñinacz̈quin. Jalla nii quintu nonz̈cuqui, ju'anti z̈oñinacaqui ajcsquichic̈ha Jesusiz̈ taku nonzjapa. Niz̈aza laanacami ajczquichic̈ha Jesusaz̈ c̈hjetinta cjisjapa. \v 16 Jalla niz̈tiquiztanaqui Jesusaqui nii z̈oñinacz̈quiztan zarakz̈cu ana z̈oñinacz̈ z̈ejlz yokquin ojkchic̈ha. Jalla nii yokquin Yooz Ejpz̈quin mayizichic̈ha. \s1 ZUCH Z̈OÑI C̈HJETINTA \p \v 17 Tsjii nooj niiz̈ wiruñ Jesusaqui tjaajnatc̈ha. Jalla niiran fariseo cjita z̈oñinacaqui julzi z̈elatc̈ha, niz̈aza judiuz̈ kamañ lii tjaajiñi z̈oñinaca z̈elatc̈ha. Jalla ninacaqui tjapa Galilea watjanacquiztan tjonchic̈ha, niz̈aza Judeaquiztan, niz̈aza Jerusalenquiztan. Niz̈aza Jesusaqui laa z̈oñinaca c̈hjetincan, Yooz azi tjeezic̈ha. \v 18 Jalla nekztanaqui tsjii kjaz̈ z̈oñinacaqui tsjii zuch z̈oñi zjijcchic̈ha tjajz zquitquiz callz̈cu. Irantiz̈cu kjuyquiz majcz pecatc̈ha. Jesusiz̈ yujcquiz nonzinz pecatc̈ha. \v 19 Pero muzpa z̈oñinacacaz̈ ajcsiz̈ cjen, ana Jesusiz̈quin macjati atchic̈ha. Nekztanaqui kjuya yawz̈cu, tsewctan kjuya pjetchic̈ha, tejanaca apakz̈cu. Pjetquiztan nii zuch z̈oñi tsewctan kjuylchuc majcchic̈ha tjajz zquitquiz callz̈cu. Kjuyltan z̈ejlñi z̈oñinacz̈ taypi nuz̈ Jesusiz̈ yujcquin apjatchic̈ha. \v 20 Ninaca tjapa kuztan tjonchi nayz̈cu Jesusaqui laa z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Jilala, jaziqui am ujnacaqui pertuntac̈ha. \p \v 21 Jalla nekztanaqui judiuz̈ kamañ lii tjaajiñinacz̈tan fariseonacz̈tan kuzquiz pinsi kallantichic̈ha, tuz̈ cjican: “¿Ject tii z̈oñejo? ¿Kjaz̈tiquiztan niz̈ta chiijo? Yooz quintra anawalipanla tii z̈oñz̈ takuqui. ¿Ject ujnaca pertunasajo? Yoozpanikazla ujnacaqui pertunñiqui”. Jalla nuz̈ pinsichic̈ha nii z̈oñinacaqui. \p \v 22 Jesusaqui persun kuzquiz ninacaz̈ pinsita naychic̈ha. Nekztan ninacz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztan anchuca kuz niz̈ta pinsejo? \v 23 ¿Jaksilta takut pjasila chiiz cjesajo? Tii zuch z̈oñz̈quiz chiiz̈insjo, “Am ujnacami pertunta”, ¿cjis pjasila cjesaj? uz̈ “Tsijtsna. Am tjajz zquiti aptiz̈cu oka”, ¿nuz̈ chiiz pjasila cjesaj? \v 24 Tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha wejrqui. Tii muntuquiz jiliritc̈ha, ujnaca pertunzjapa. Razunal chiyuc̈ha. Jalla nii zizjapa anc̈hucqui tiiz̈ chera. \p Nekztanaqui zuch z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Amquiz cjiwc̈ha, tsijtsna. Am tjajz zquitinaca aptaza. Oka am kjuya. —Nuz̈ cjican chiichic̈ha Jesusaqui. \p \v 25 Nii orapacha nii zuch z̈oñiqui tsijtsic̈ha, z̈oñinacaz̈ cheranpacha. Tjajz zquiti aptiz̈cu, persun kjuya ojkchic̈ha. Yooz honora waytican ojkchic̈ha. \v 26 Jalla niz̈ta cherz̈cu tjapa z̈oñinacaqui walja ispantichi quirchic̈ha. Ekekscan ninacaqui Yooz honora waytichizakazza. Niz̈aza ninacpora parlassizakazza: \p —Tonj tjuñiqui walja ispantichucanaca cherchinc̈humc̈ha. \s1 LEVI CJITA Z̈OÑIQUI JESUSIZ̈QUIN KUZZIZ CJISSIC̈HA \p \v 27 Jalla nekztanaqui Jesusaqui ulanchic̈ha. Jalla nuz̈ ulanz̈cu tsjii Leví cjita z̈oñi cherchic̈ha. Impuesto cobriñi z̈oñitac̈ha niiqui. Impuesto cobriñi puestuquiz julzi z̈elatc̈ha z̈oñinacz̈quiz cobrican. Jesusaqui nii z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejttanz̈ ojkla. \p \v 28 Nekztanaqui Leví cjita z̈oñiqui tsijtsic̈ha. Impuesto cobriz langz apatatz̈cu, Jesusiz̈tan chica ojkchic̈ha. \p \v 29 Nekztanaqui Jesusiz̈tan pjijsta paazjapa, Leviqui persun kjuyquiz zuma c̈hjeri tjaczic̈ha. C̈hjeri lujlcan Jesusaqui impuesto cobriñinacz̈tan niz̈aza yekja ujchiz z̈oñinacz̈tan chica julzi z̈elatc̈ha. \v 30 Jalla nii cherz̈cu, fariseo z̈oñinaca niz̈aza judiuz̈ lii tjaajiñi maestrunaca jalla ninacaqui Jesusiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz chuchi kallantichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztan impuesto cobriñinacz̈tanami ujchiz z̈oñinacz̈tanami c̈hjeri lujl anc̈hucjo? \p \v 31 Nekztanaqui Jesusaqui nuz̈ nonz̈cu kjaazic̈ha ninacz̈quiz, tuz̈ cjican: \p —Wiw z̈oñinacaqui kullñi z̈oñi anaz̈ pecasac̈ha. Antiz laa z̈oñinacaz̈ pecchiya. \v 32 Wejrqui “zumal kamuc̈ha” cjiñi z̈oñinacz̈quiziqui anal kjawzñi tjonchinc̈ha. Antiz “ujchizpanc̈ha” cjiñi z̈oñinacz̈quiz kjawzñi tjonchinc̈ha, ninaca Yoozquin kuzziz cjisjapa. \s1 AYUNAS PUNTU \p \v 33 Jalla nekztanaqui z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz chiichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Juanz̈ tjaajintanacami fariseoz̈ tjaajintanacami walja ayunasñic̈ha. Y niz̈aza ninacz̈ cuzturumpi jaru walja Yoozquin mayiziñic̈ha. Pero amiz̈ tjaajinta z̈oñinacazti ana ayunasñipanla. ¿Kjaz̈tiquiztan niz̈tajo? C̈hjeriz̈ lujlz̈la, niz̈aza mazk'a kjaz licz̈la, niz̈takazla. —Nuz̈ cjican uj tjojtunz pecchic̈ha nii z̈oñinacaqui. \p \v 34 Nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Zals pjijstiquiz z̈oñinacaz̈ impittaz̈ cjenaqui, ¿kjaz̈t zalsñi z̈oñz̈tajapa ayunasasajo? Nii zalsñi z̈oñi z̈elanpacha anaz̈ ayunasasac̈ha. \v 35 Tii jarquin nii zalsñi z̈oñiz̈ kjañtaz̈ cjen, jalla nekztanz̈ ayunasasac̈ha. \p \v 36 Tsjii taku chiichizakazza, tuz̈ cjican: \p —Anaz̈ jecmi tsjii ew zquitquiztan riminta apakasac̈ha, tsjelanzi zquiti rimintisjapa. Jalla nuz̈ paaquiz̈ niiqui, nii ew zquiti pertisnaquic̈ha. Niz̈aza nii ew riminta apjattaqui tsjel zquitquiztan tsjemata cjequic̈ha. \v 37 Niz̈aza anaz̈ jecmi tsjii zijzi zkiz luusquiz ew vino alznasac̈ha. Niz̈ta alznasaz̈ niiqui, zkiz luus wjajrskatasac̈ha ew vinuqui. Nekztanaqui zkiz luusmi vinumi pizcpacha pertisnasac̈ha. \v 38 Ew vinuqui ew zkiz luusquizpanz̈ alznasac̈ha. Nekziqui zkiz luusmi vinumi zumapanz̈ cjesac̈ha. \v 39 Y niz̈aza t'amchi vinu licz̈cu, anaz̈ ew vinu pecasac̈ha. “Wejtta t'amchi vinuqui walikazza”, cjican cjequic̈ha. Niz̈tazakaz z̈oñinacaqui Yooziz̈ tjaata ew kamaña ana pecasac̈ha. \c 6 \s1 TSJII JEEJZ TJUÑQUIZ WATTA \p \v 1 Tsjii jeejz tjuñ noojiqui Jesusaqui zkal taypiranz̈ okatc̈ha niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈tan. Jalla nuz̈ ojkcan niiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui tric oza kjajpchic̈ha. Nuz̈ kjajpz̈cu kjarz̈tan kjojchic̈ha. Nekztan lujlchic̈ha. \v 2 Nii cherz̈cu tsjii kjaz̈ultan fariseo z̈oñinacazti ninacz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui niz̈ta paajo? Jeejz tjuñquiziqui niz̈ta anapanc̈ha paazqui. Uc̈hum lii quintrala, ¿ana jaa? \p \v 3 Nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucqui Yooz taku liichinc̈hucpanc̈ha, ¿ana jaa? Cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: uc̈hum David cjita tuquita atchi ejpqui niiz̈ mazinacz̈tan c̈hjeri eecskatchic̈ha. \v 4 C̈hjeri eecznanaqui arajpach Yooz timpluquin luzzic̈ha. Nicju Yooz yujcquiz nonz̈ta t'antanaca z̈elatc̈ha. Jalla nii t'anta aptiz̈cu, lujlchic̈ha. Niz̈aza niiz̈ mazinacz̈quiz tojunchic̈ha. Anapantac̈ha permitta nii t'anta lujlsqui ina z̈oñz̈laqui. Niz̈ta lujlz̈cuqui, lii quintrala niiqui. Timplu jilirinacz̈tapankaz nii t'anta lulaj cjitaqui. \p \v 5 Niz̈aza Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. Jeejz tjuñquizimi c̈hjulu paaz cjenami mantasac̈ha. —Nuz̈ cjichic̈ha Jesusaqui. \s1 KJARA KJOÑCHI Z̈OÑI C̈HJETINTA \p \v 6 Niiz̈ wiruñ jeejz tjuñquiziqui Jesusaqui luzzic̈ha judionacz̈ ajcz kjuyquiz. Jalla nii ajcz kjuyquin tjaajñi kallantichic̈ha. Nicju tsjii z̈oñi z̈elatc̈ha z̈ew kjara kjoñchi. \v 7 Niz̈aza judiuz̈ lii tjaajiñinacz̈tan, fariseonacz̈tan z̈elatc̈ha. Nii z̈oñinacaqui Jesusaz̈ awayt'atc̈ha, jeejz tjuñquiziqui c̈hjetnaqui anaz̈ c̈hjetna, jaa, jalla nii. Jalla nuz̈ awayt'atc̈ha, Jesusiz̈ quintra nii jaru aptisjapa. \v 8 Pero Jesusaqui niz̈ta ana wali pinsitanaca kuzquiz naychipanc̈ha. Jalla nekztanaqui kjara kjoñchi z̈oñz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsijtsna. Tii taypiquin cjisna. \p Nuz̈ chiitiquiztanaqui nii z̈oñiqui nii taypiquin tsijtsic̈ha. \v 9 Nekztanaqui Jesusaqui parti z̈oñinacz̈quiz paljaychizakazza, tuz̈ cjican: \p —Wejrqui anc̈hucaquiz tsjii pewcsnasac̈ha. ¿Jeejz tjuñquiziqui uc̈hum liiqui kjaz̈t cjeejo? z̈oñz̈quiz zuma paasaya uz z̈oñz̈quiz ana zuma paasaja. Z̈oñz̈ wira liwriyasaya uz z̈oñz̈ wira ticskatasaja. Anc̈hucqui zumpacha zizza, zuma paazqui uc̈hum lii jaruc̈ha jeejz tjuñquizimi. —Jalla nuz̈ cjican, chiiz̈inchic̈ha Jesusaqui. \p \v 10 Jalla nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ muytata z̈ejlñi z̈oñinacz̈ kjutñi chercherzic̈ha. Nekztan kjara kjoñchi z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Am kjara chjinzna. \p Nii z̈oñiqui nuz̈ kjara chjinz̈cu niiz̈ kjara z̈ejtchi quirchic̈ha. \v 11 Quintra z̈oñinacazti nii cherz̈cu walja z̈awjchic̈ha Jesusiz̈ quintra. Jalla nekztanaqui ninacpora pewcsarassic̈ha, jaknuz̈t Jesusiz̈ quintra paa-as, jalla nii. \s1 TUNCAPAN APOSTOLONACA ILLZTA \p \v 12 Niiz̈ wiruñaqui Jesusaqui tsjii curullquin ojkchic̈ha Yooz Ejpz̈quin mayizi. Ween pakara Yooz Ejpz̈quin mayizichic̈ha. \v 13 Tjuñiz̈ tjewctanalla, niiz̈ tjaajinta z̈oñinaca kjawzic̈ha. Kjawz̈cu, Jesusaqui tuncapani illzic̈ha niiz̈ mantita apostolonaca cjisjapa. \v 14 Nii illzta apostolunacaqui tuz̈ cjita tjuunacchiztac̈ha: Simonatac̈ha; niz̈aza niiz̈ tsjii tjuuqui Pedro cjitazakaztac̈ha. Andrestac̈ha, Simonz̈ lajk Jacobotac̈ha. Juantac̈ha. Felipetac̈ha. Bartolometac̈ha. \v 15 Mateotac̈ha. Tomasatac̈ha. Jacobotac̈ha; niiqui Alfeo cjita z̈oñz̈ majchtac̈ha. Simonatac̈ha, niz̈aza niiqui Canaan t'akquiztantac̈ha. \v 16 Judastac̈ha, Jacobz̈ lajk; niz̈aza Judas Iscariotitac̈ha; jalla niiqui Jesusiz̈ quintra tarazunchic̈ha. \p \v 17 Jalla nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ illztanacz̈tan chjijwz̈quichic̈ha curullquiztan. Pampiquin irantiz̈cu, niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈tan tsijtsic̈ha. Nicju wacchi z̈oñinaca z̈elatc̈ha, tjapa kjuttan Judea yokquiztan, niz̈aza Jerusalén wajtquiztan, niz̈aza Tiro yokquiztan, niz̈aza Sidón yokquiztan, jalla nii yokanacquiztan tjonchic̈ha. Nii z̈oñinacaqui Jesusiz̈ takunaca nonzñi irantiz̈quichic̈ha. Yekjapanacaqui tjonchic̈ha laanacquiztan c̈hjetinta cjisjapa. \v 18 Niz̈aza yekjapanacaqui tjonchic̈ha zajranacaz̈ tantiquiztan liwriita cjisjapa. Jalla nekztanaqui Jesusaqui ninaca c̈hjetinchic̈ha. \v 19 Jesucristuqui c̈hjetinz azziztac̈ha. Niz̈aza Jesusaqui tjapa nii z̈ejlñi laanaca c̈hjetinchic̈ha niiz̈ aztan. Tjappacha laa z̈oñinacaqui Jesusa lanz pecatc̈ha, c̈hjetinta cjisjapa. \s1 JESUSIZ̈ TJAAJINTANACA \p \v 20 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈ kjutñi cherzic̈ha. Nekztan paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucqui porinaca, Yooz mantita zuma kamañaqui anc̈hucaltajapac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan cuntintuz̈ cjee. \p \v 21 ‛C̈hjeri eecsñinaca, wiruñ Yoozqui anc̈hucaquiz wali cjiskataquic̈ha, tsjii c̈hjerz̈tan chjekchiz̈takaz. Jalla niz̈tiquiztan cuntintuz̈ cjee. \p ‛Llaquitanaca, anzic anc̈huc kaac̈han. Wiruñaqui ananiiz̈ chipchipaquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan cuntintuz̈ cjee. \p \v 22-23 ‛Anc̈hucqui, Yooz Majchquin sirwiñi z̈oñinacc̈hucc̈ha. Quintra z̈oñinacaqui anc̈hucaquiz chjaawjkatc̈ha. Niz̈aza jakurpayaquic̈ha. Niz̈azaz̈ ch'aanaquic̈ha. Niz̈aza iñaraquic̈ha. Anc̈hucaquiz ana zumapanz̈ nayaquic̈ha. Jalla nuz̈ cjenami ancha cuntintuz̈ cjee. Anc̈huczti arajpachquin ojkz̈cu, wali kamañ wira tanznaquic̈ha, tsjii chawc premiuz̈takaz. Niz̈tapan tuquitanpacha tii z̈oñinacz̈ tuquita atchi ejpnacaqui Yooz sirwiñi profetanacz̈quiz chjaawjkatñipantac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anziqui cuntintuz̈ cjee. \p \v 24 ‛Anc̈hucqui ricachunaca, cuntintukaz tii wirquiz kamchinc̈hucc̈ha. ¡Wiruñ anawalipanz̈ anc̈hucaquiz wataquic̈ha! \p \v 25 ‛Anc̈hucqui zuma cusasanacchiz kamchinaca, poriz̈takaz cjisnaquic̈ha. Yoozquin ana cjuñziz̈ cjen t'akjiriz̈ cjisnaquic̈ha. Ana walinacquiztan chipchinaca tsjii noojiqui ananiiz̈ kaaquic̈ha niz̈aza llaquitaz̈ cjequic̈ha. \p \v 26 ‛Anc̈hucqui, Yooz taku chiitaz̈oka cjiñi z̈oninacc̈hucc̈ha. Tjapa z̈oñinacaqui anc̈huca honora waytaquiz̈ niiqui anc̈hucaquiz juc'ant anawaliz̈ cjequic̈ha. Tuquitanpacha tii z̈oñinacz̈ tuquita atchi ejpnacaqui niz̈tapan honora waytichic̈ha toscara chiichiiñinacz̈quiz. \s1 QUINTRA Z̈OÑINACZ̈TANAMI ZUMA KUZZIZPANZ̈ CJEE \p \v 27 ‛Anc̈hucqui, wejt taku nonzñinaca, anc̈hucaquiz tuz̈ cjiwc̈ha: Anc̈huca quintra z̈oñinacz̈tanami zuma kuzzizpanz̈ cjee. Y niz̈aza zumapanz̈ ninacz̈tan paa, niz̈aza anc̈huca chjawjkatñinacz̈tanami zumapanz̈ cjee. \v 28 Niz̈aza anc̈huca quintra laykiñi z̈oñinacz̈quiz zuma tawkz̈tan paljaya anc̈hucqui. Niz̈aza anc̈huc iñariñi z̈oñinacz̈tajapa zuma tawkz̈tan Yoozquin mayt'iz̈ina. \v 29 Jakziltamiz̈ am yujcquiz kichasaz̈ niiqui, ana niz̈tapacha amqui kicha. Anac̈ha cutjatzqui. Niz̈aza jakziltamiz̈ am ira kjañasaz̈ niiqui, nii kjañaj cjee. \v 30 Niz̈aza jakziltamiz̈ amquiztan mayi tjonasac̈ha, nuz̈ tjaa. Jakziltamiz̈ amquiztan kjañasac̈ha, nuz̈ kjañaj cjee. Anam amqui quijasac̈ha. \v 31 Jaknuz̈t anc̈hucqui parti z̈oñinaca anc̈hucatan zuma kamz pecc̈haj niiqui, jalla niz̈tapacha anc̈hucqui z̈oñinacz̈tan zuma kama. \p \v 32 ‛Yekjapanacaqui anc̈hucatan zumaz̈ munazic̈ha. Anc̈hucqui ninacz̈tan alajapankaz zuma munazaquiz̈ niiqui, ¿kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui “Zumal paa-uc̈ha” cjican chiyasajo? Niz̈ta iratazakaz paac̈ha anawal kuzziz Z̈oñinacami. \v 33 Yekjapanacaqui anc̈hucaquiz yanapc̈ha. Anc̈hucqui ninacz̈tan alajapankaz yanapaquiz̈ niiqui, ¿kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui “Zumal paa-uc̈ha” cjican chiyasajo? Niz̈ta iratazakaz paac̈ha anawal kuzziz z̈oñinacami. \v 34 Yekjapanacaqui anc̈hucaquiz onza. Anc̈hucqui ninacz̈tan alajapankaz onznaquiz̈ niiqui, ¿kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui “Zumal onznuc̈ha” cjican chiyasajo? Niz̈ta irata zakaz paac̈ha anawal kuzziz z̈oñinacami. Nekztan tsjii onzñizakaz tjewza. \v 35 Pero anc̈hucqui quintra z̈oñinacz̈tanami zuma munazizpanz̈ waquizic̈ha. Niz̈aza anc̈hucqui quintra z̈oñinacz̈quizimi yanapz panz̈ waquizic̈ha. Niz̈aza anc̈hucqui onz̈cumi anaz̈ tjewz waquizic̈ha “Niimiz̈ onz, jaa” cjicanaqui. Jalla nuz̈ kamtiquiztanaqui Yoozqui anc̈hucaquiz tsjii pajk honora tjaaquic̈ha. Niz̈aza nuz̈ kamtiquiztan anc̈hucqui tjeez̈a werar arajpach Yooz maatinacaz̈, nii. Niz̈aza nuz̈ kamcanaqui Yooz irataz̈ kamc̈ha. Yoozqui okzñizakazza quintra z̈oñinacz̈quiziqui. \v 36 Yooz Ejpqui walja okzñipanc̈ha. Niz̈ta irata anc̈hucqui okzñi kuzziz cjee. \s1 ZUMA KAMAQUIC̈HA \p \v 37 ‛Anc̈hucalaqui anac̈ha z̈oñinacz̈ uj paatanaca chii chiizqui. Jalla nuz̈ z̈oninacz̈ uj paatanaca chii chiyaquiz̈ niiqui anc̈hucqui juc'ant ujchiz cjequic̈ha Yooz yujcquiziqui. Niz̈aza z̈oñinacz̈quizimi “Amqui Yooziz̈ castictaj cjila”, cjican chiyaquiz̈ niiqui anchucqui Yooziz̈ casticta zakaz cjequic̈ha. Niz̈aza jakzilta z̈oñit anc̈huca quintra uj paac̈haja, jalla niiz̈quiz pertunz waquizic̈ha. Nekztan Yoozqui anc̈hucaquiz ujnaca zakaz pertunaquic̈ha. \v 38 Anc̈hucqui okzñi kuzziz z̈oñinacz̈quizimi tjaa. Jalla nuz̈ tjaan Yoozqui anc̈hucaquiz juc'anti tjaaquic̈ha. Jalla tuz̈ Yoozqui tjaaquic̈ha. Anc̈huca quelzquiz chjijpi tjaaquic̈ha. Tsajtscu tsajtscu niz̈aza walja kala ts'aczcu tjaaquic̈ha. Jakziltat tuptalla tjaac̈haja, jalla niiz̈quiz nuz̈ tuptalla zakaz Yoozqui tjaaquic̈ha. Niz̈aza jakziltat c̈hjuñi kuzziz tjaac̈haja, jalla niiz̈quiz nuz̈ c̈hjuñi zakaz Yoozqui tjaaquic̈ha. \p \v 39 Jesusaqui tsjii takunacz̈tan chiichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Jaknuz̈t zur z̈oñiqui yekja zur z̈oñi irpiñiz̈takaz zuma chjichasajo? Pucultanpachaz̈ ojtquiz tjojtsnasac̈ha. Jalla niz̈taz̈ ana zuma cjicjiñi z̈oñinacaqui. \v 40 Tsjiilla cjesac̈ha. Tsjii tjaajinta z̈oñiqui niiz̈ tjaajiñiz̈quiztan anaz̈ juc'anti cjesac̈ha, aunquimi istutiiz̈cu tjaajiñi maestrupanikaz cjequic̈ha. —Jalla nuz̈ tjaajinchic̈ha Jesusaqui. \s1 UJ PUNTUQUIZTAN \p Niz̈aza Jesusaqui tjaajinchic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 41 —Amqui am jilz̈ c̈hjujcquiz tsjii cjujchilla cherasaz̈ niiqui, ¿kjaz̈tiquiztan am persun c̈hjujcquiz pajk cjujchi ana cherjo? \v 42 Am persun c̈hjujcquiz nii pajk cjujchi ana cherasaz̈ niiqui, ¿kjaz̈tiquiztan am jilz̈quiz chiijo, “Jila, am c̈hjujcquiztan nii cjujchilla apakz̈inac̈ha”, cjicanajo? Ana zum z̈oñic̈ha amqui. Primeruqui am persun c̈hjujcquiztan pajk cjujchi apakalla. Nekztan zuma cherasac̈ha. Y niz̈aza am jilz̈ c̈hjujcquiztan cjujchilla apakasac̈ha. —Jalla nuz̈ tjaajinchic̈ha Jesusaqui uj puntuquiztan. \s1 Z̈OÑINACAQUI PAJTAZ̈ CJESAC̈HA NINACZ̈ KAMTIQUIZTAN \p \v 43 Niz̈aza z̈oñinacz̈ kamañ puntuquiztan Jesusaqui tjaajinchic̈ha tuz̈ cjican: \p —Tsjii zum muntiquiztan ana zum frutanaca anawira pookasac̈ha. Niz̈aza tsjii ana zum muntiquiztan zum frutanaca anazakaz pookasac̈ha. \v 44 Niz̈aza zapa muntinaca niiz̈ frutanacquiztan pajza. Jalla niz̈tiquiztan tsjii ch'ap muntiquiztan higo fruta anaz̈ pooki atasac̈ha. Niz̈aza tsjii ch'ap muntiquiztan uwas fruta anaz̈ pooki atasac̈ha. \v 45 Tsjii zuma kuzziz z̈oñiqui zuma takunaca paljayñipanc̈ha. Tsjii ana zuma kuzziz z̈oñizti ana zuma takunaca paljayñipanc̈ha. Jaknuz̈t kuzquiz pinsic̈haja, jalla nuz̈ chiic̈ha z̈oñinacami. \p \v 46 Jesusaqui cjichizakazza: \p —Anc̈hucqui anaz̈ weriz̈ chiitacama kamc̈ha. Jaziqui, ¿kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui wejt tjuu aynakjo, wilta wiltajo, “Wejt Jiliri, wejt Jiliri”, cjicanajo? \v 47 Yekjap z̈oñinacazti wejtquin tjonz̈cu wejt takunaca tjapa kuz nonz̈a Niz̈aza weriz̈ chiitacamaz̈ kamc̈ha. Jalla tiz̈taz̈ nii z̈oñiqui. \v 48 Jalla nii z̈oñiqui kjuya kjuychic̈ha. Primeraqui yoka jwetchic̈ha, maz zalzjapa. Nii mazquin zalz̈cu, jalla nii maz juntuñ chjuczic̈ha nii kjuy simintu. Nekztan kjuya pirkichic̈ha. Wiruñaqui tsjii puju kjaz chjijpi ojkchic̈ha, walja pjatsi. Nekztanaqui nii kjazqui ojkchic̈ha, kjuya t'eznata. Pero anapan t'ezñi atchic̈ha. Nii kjuyaqui maz juntuñ kjuytatac̈ha. \v 49 Yekjap z̈oñinacazti wejt taku ana tjapa kuz nonz̈a. Niz̈aza weriz̈ chiitacama anaz̈ kamc̈ha. Jalla tiz̈taz̈ nii z̈oñiqui. Jalla nii z̈oñiqui kjuyazakaz kjuychic̈ha, ana maz simintuchiz. Wiruñaqui niz̈azakaz tsjii puju pjatzi, kjazqui kjuya t'ezinsjapa ojkchic̈ha. Nekztanaqui nii kjuyaqui ezzic̈ha. K'ala kuztac̈ha. Jalla niz̈taz̈ nii ana weriz̈ chiitacama kamñi z̈oñiqui. \c 7 \s1 TSJII C̈HJETINTAQUI \p \v 1 Jesusaqui nuz̈ paljayz z̈erz̈cuqui, Capernaum cjita watja ojkchic̈ha. \v 2 Nicju tsjii romano zultat jiliri z̈elatc̈ha. Niiz̈ ancha zuma piyunaqui ancha laatac̈ha, ticzmayatac̈ha. \v 3 Nii zultat jiliriqui Jesusiz̈ quintu zizcu, tsjii kjaz̈ultan judionacz̈ jilirinaca cuchanz̈quichic̈ha, Jesusiz̈quiz rocz̈cajo niiz̈ piyuna c̈hjetnajo. \v 4 Jalla nekztanaqui mantita z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz macjatchic̈ha. Nekztanac ancha roct'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tii zultat jiliriqui ancha zumac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan yanapchucapanc̈ha. \v 5 Uc̈hum watja walja rispitñic̈ha. Niz̈aza tsjii uc̈humz̈ ajcz kjuya kjuykatchic̈ha niiqui. \p \v 6-7 Nekztanaqui Jesusaqui nii rocñinacz̈tan ojkchic̈ha. Kjuya z̈cati cjisnan, nii zultat jiliriqui tsjii niiz̈ mazinaca cuchanz̈quichic̈ha, Jesusiz̈quiz chii, tuz̈ cjican: \p —Wejt jiliri, am yujcquizic anal waquizuc̈ha, am wejt kjuyquiz luzajo. Wejrqui persunpacha eksinc̈ha am kjuri ojkzjapa. Am ojkzqui ch'amaz̈ cjesac̈ha. Tekztanpacha tsjii taku chiyalla. Nuz̈ amiz̈ chiitiquiztanac z̈etaquic̈ha wejt piyunaqui. \v 8 Wejrmi wejt jiliriz̈ mantitacama ojklayiñc̈ha. Niz̈aza wejt zultatunacaqui weriz̈ mantitacama ojklayñic̈ha. Jaziqui tsjiimil mantuc̈ha, “Oka” cjican. Nekztan ojkc̈ha. Niz̈aza tsjiimil kjawznuc̈ha. Nekztanac tjonc̈ha. Niz̈aza tsjiimil mantuc̈ha, “Tiz̈ta paa” cjican. Niimi zakaz paac̈ha. Niz̈tazakaz amqui mantasac̈ha, wejt piyuna z̈etajo. \p \v 9 Jalla niz̈ta taku nonz̈cu, Jesusaqui, chiichic̈ha: \p —Cusapachaz̈ chiic̈ha nii z̈oñiqui, —cjican. \p Nekztanaqui apsñi z̈oñinacz̈ kjutñi chersic̈ha. Cherz̈cu tuz̈ cjichic̈ha: \p —Chekapan tii z̈oñiqui juc'ant Yoozquin kuzzizza tjapa Israel wajtchiz z̈oñinacz̈quiztanami. \p \v 10 Nii jiliriz̈ cuchanta z̈oñinacaqui jilirz̈ kjuya irantiz̈cu chekapan laa piyuna z̈ejtchi zalchic̈ha. \s1 TSJII Z̈OÑI JACATATCHI \p \v 11 Wiruñaqui Jesusaqui tsjii Naín cjita watja ojkchic̈ha, niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈tan niz̈aza tama z̈oñinacz̈tan. \v 12 Wajt z̈cati irantiz̈cu, tsjii alma callñi cherchic̈ha. Jalla nii ticziqui zinta maatitac̈ha. Niiz̈ maaqui z̈ewtac̈ha. Walja nii wajtchiz z̈oñinacaqui cumpañtatc̈ha. \v 13 Cherz̈cu, Jesucristu Jiliriqui naa maatak z̈onaquiz okzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Ana kaa amqui. \p \v 14 Nekztanaqui Jesusaqui z̈catz̈inchic̈ha. Almiz̈ cajuna lanzic̈ha. Alma callñinacaqui nuz̈quiz tsijtsic̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui ticzi z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Jilala, amquiz cjiwc̈ha, “Z̈aaz̈na”. \p \v 15 Jalla nii chiitiquiztanaqui nii ticzi z̈oñiqui z̈aazic̈ha. Nekztanac chii kallantichic̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ maaquiz intirjichic̈ha. \v 16 Jalla nuz̈ cherz̈cu, tjappacha tsucchic̈ha. Niz̈aza tjappacha Yoozquin honora waytichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Uc̈hum wajtquizpacha tsjii chawc Yooziz̈ cuchanz̈quita z̈oñiqui jecsila, oré. Yoozqui niiz̈ wajtchiz z̈oñinaca yanapi tjonchic̈ha. \p \v 17 Jalla nekztanaqui tjapa Judea yokaran niz̈aza nii yok tjiyaran Jesusiz̈ zuma paata quintu ojkchic̈ha. \s1 JUAN BAUTISTAQUI JESUCRISTUZ̈ PUNTU ZIZ PECCHIC̈HA \p \v 18 Juan Bautistaz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui nii z̈oñi jacatatchi quintu quint'ichic̈ha Juanz̈quiz. Jalla niz̈tiquiztan Juanqui Jesusiz̈ quintu zizzizakazza. Nekztanaqui pucultan niiz̈ tjaajintanaca kjawzic̈ha. \v 19 Nekztan Jesusiz̈quin cuchanz̈quichic̈ha, niiz̈quin pewcznajo, tuz̈ cjican: \p —Cristuqui tjonitaz̈ cjila. ¿Amqui Yoozquiztan cuchanz̈quita Cristumpankaya; uz yekjaz̈ tjonasaj? \p \v 20 Juanz̈ cuchanta z̈oñinacaqui Jesusiz̈quin z̈catz̈inchic̈ha. Jalla nekztanaqui irantiz̈cu, cjichic̈ha: \p —Juan Bautistaqui wejrnacz̈ cuchanz̈quic̈ha amquiz pewcznajo: “Cristuqui tjonitaz̈ cjila. ¿Amqui nii Cristumkaya, uj yekjaz̈ tjonasaj?” \p \v 21 Nii orapacha nuz̈ irantitiquiztan Jesusaqui walja z̈ejlñi laanaca c̈hjetinchic̈ha. Niz̈aza zajraz̈ tanta z̈oñinaca c̈hjetinchic̈ha. Niz̈aza zur z̈oñinacz̈ c̈hjujqui c̈hjetinchic̈ha. \v 22 Jalla nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Juanz̈quin quepa. Amiz̈ chertanaca nonz̈tanaca quint'iz̈ca. Weriz̈ paatanaca mazca. Zur z̈oñinaca cherzñi cjissila. Niz̈aza coj z̈oñinaca zuma kjojchchiz ojklayñi cjissila. Niz̈aza mojkchi janchichiz z̈oñinacami zuma janchichiz z̈ejtc̈hi cjissila. Niz̈aza oñ z̈oñinacami nonzñi cjissila. Niz̈aza ticzi z̈oñinaca jacatatchi cjissila. Niz̈aza pori z̈oñinacz̈quiz Yooz liwriiñi taku paljaytapanc̈ha. \v 23 Jakziltat weriz̈ paatanaca, chiitanaca nonz̈cu ana kuz turwayziz̈laj niiqui, walipanikaz cjequic̈ha. \s1 JUAN BAUTISTAZ̈ PUNTU \p \v 24 Juanz̈ cuchanz̈quita z̈oñinacaz̈ ojktan, Jesusaqui Juanz̈ puntuquiztan chiichic̈ha. Tjapa z̈oñinacz̈quiz tuz̈ cjichic̈ha: \p —¿C̈hjulu ch'ekti yokquin cherzñi ojkchinc̈huctaya? ¿Tsjii tjamiz̈ tjizinta kalu cherzñi ojkchinc̈huctaya? Anapanz̈ jaz. \v 25 ¿Tsjii finu zquitchiz z̈oñi cherzñi ojkchinc̈huctaya? Anapanz̈, jaz. Finu zquitchiz z̈oñinaca chawc jilirz̈ kjuyquiz z̈ejlc̈ha. Niz̈aza wali jiru kamñi cusasanacchiz z̈oñinaca chawc jilirz̈ kjuyquiz z̈ejlc̈ha. \v 26 Nekztanac, ¿c̈hjulu cherzñi ojkchinc̈huctajo? Yooz taku paljayñi profeta cherzñi ojkchinc̈hucc̈ha. Nuz̈upancha. Juanqui Yooz yujcquiz juc'antic̈ha parti Yooz taku paljayñi profetanacz̈quiztanaqui. \v 27 Juanz̈ puntuquiztan Yooz tawk libruquiz cjijrtac̈ha tuz̈ cjican: \q1 “Yooz Ejpqui tsjii z̈oñi cuchanz̈caquic̈ha ima Cristuz̈ Yooz taku paljayi ojklayan. Nii z̈oñiqui Israel z̈oñinacz̈quiz Cristo zuma tjewskataquic̈ha”. \m \v 28 Juan Bautistac̈ha parti z̈oñz̈ maatiquiztan tsjan juc'antiqui. Pero tjapa Yoozquin kuzziz z̈oñimi Yooz maati cjequic̈ha. C̈hjul Yooz maatimi z̈oñz̈ maatiquiztan tsjaa juc'antic̈ha. —Jalla nuz̈ cjichic̈ha Jesucristuqui. \p \v 29 Jalla nuz̈ nonz̈cuqui tjapa Juanz̈ bautistaz̈ z̈oñinacami cjichic̈ha: \p —Zumapanc̈ha Yooz Ejpqui, —cjicanaqui. Nuz̈uzakaz cjichic̈ha impuesto cobriñi z̈oñinacami, Juanz̈ bautista cjicanaqui. \v 30 Pero fariseo z̈oñinacazti judioz̈ lii tjaajiñinacz̈tanpacha Yoozquin kuzziz puntuquiztan chiiz̈inta ana juyzu paachic̈ha. Niz̈aza Yooziz̈ cuchanz̈quita Juan Bautista ana rispitchicha. Niz̈tiquiztanaqui ana Juanz̈ bautistatac̈ha. \p \v 31 Jesucristo Jiliriqui cjichic̈ha: \p —¿Kjaz̈tat tii timpuquiz z̈ejlñi z̈oñinacajo? ¿Jectnaca iratatajo tinacajo? \v 32 Ocjala irataz̈ tiinaca, ¿ana jaa? Ocjalanacaqui palazquin uzincan niiz̈ mazinacz̈quiz altu tawkz̈tan kjaw kjawc̈ha, tuz̈ cjican: “Wejrnacaz̈ pincallu pjujtan, ana tsajtchinc̈hucc̈ha anc̈hucqui. Wejrnacaz̈ llaquita itsan, ana kaachinc̈hucc̈ha”. Jalla niz̈ta ocjala iratac̈ha tii timpuquiz z̈ejlñi z̈oñinacaqui. \v 33 ¿Kjaz̈tiquiztan niz̈ta iratajo? Juan Bautistaqui tjonchic̈ha. T'anta ana lujlñitac̈ha. Vinumi ana licñitac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui chiichinc̈hucc̈ha: “Zajriz̈ tantac̈ha niiqui”, cjican. \v 34 Wiruñaqui wejrqui tjonchinc̈ha. C̈hjulumi lujlchinc̈ha. Niz̈aza c̈hjulumi licchinc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui wejt quintra chutc̈ha: “Walja lujlñic̈ha licñic̈ha tiiqui. Jalla tiipanc̈ha ujchiz z̈oñinacz̈ maziquiya, niz̈aza impuesto cobriñinacami”. Nuz̈ chiyiñc̈hucc̈ha. \v 35 Tuz̈ zakal cjiwc̈ha: Yooz puntu zuma zizñi z̈oñinacaqui Yooz tjaajinta puntu tjeez̈a. \s1 JESUSAQUI TSJII FARISEO Z̈OÑZ̈ KJUYQUIN LUJLCHIC̈HA \p \v 36 Wiruñaqui tsjii fariseo z̈oñiqui Jesusa luli kjawzic̈ha. Nekztanaqui niiz̈ kjuya ojkchic̈ha Jesusaqui. Niiz̈ kjuya irantiz̈cu misquiz julzic̈ha lujlzjapa. \v 37 Nii wajtquizpacha tsjaa ancha ujchiz maatak z̈onqui z̈elatc̈ha. Jesusa luli ojkchi quintu zizcu, fariseo z̈oñz̈ kjuya irantiz̈quichiñc̈ha alabastro cjita maz putillz̈tan. Nii putillaqui zuma uluraz aceiti chjijpitac̈ha. \v 38 Niz̈aza naaqui ancha kaacan Jesusiz̈ kjojch latuquiz julzinc̈ha. Jalla nekztanaqui naaz̈a c̈hjujc kaj c̈hjojcan Jesusiz̈ kjojcha awjzñi kallantichinc̈ha. Nekztan naaz̈a persun charz̈tan Jesusiz̈ kjojcha chjujzinchinc̈ha, zuma kjoñipacha. Nekztan Jesusiz̈ kjojcha chjulsinc̈ha. Nekztanaqui Jesusiz̈ kjojchquiz nii zuma uluraz aceitiz̈tan tjajlzinchinc̈ha. \v 39 Jalla nuz̈ cherz̈cuqui, fariseo impitñi z̈oñiqui persun kuzquiz pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “Tii z̈oñiqui ultim werar Yooz taku paljayñi z̈oñiz̈laj niiqui, tiiqui zizkalal, taa maatak z̈oñ ancha uj payiñc̈ha, jalla nii. Taa z̈oñzti tiiz̈ kjojcha zakal lanlanz̈la”. \s1 ¿JAKZILTAT JUC'ANTI YOOZQUIN K'AACHIÑI CJESAYA? \p \v 40 Jalla nekztanaqui Jesusaqui fariseo z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Simona, amquiz tsjii taku chiyasac̈ha. \p Nekztan nii Simón cjita fariseuqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi, wejtquiz chiyalla. \p \v 41 Jalla nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tsjii pucultan z̈oñiqui denario cjita paaz kajatac̈ha. Tsjii z̈oñiqui 500 denario cjita paaz kajatac̈ha. Tsjiizuñzti 50 denario kajatac̈ha. \v 42 Jalla nekztanaqui nii pucultanaqui ana wira pjojki atchic̈ha. Niz̈tami ana wira pjojki atchiz̈ cjen nii kajñi z̈oñiqui nii pucultan z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: “Anc̈hucaz̈ kajz̈ta paazqui anal cobrac̈ha. Jaziqui nuz̈quizpanikal pertunac̈ha”. \p Nekztanaqui Jesusaqui fariseo z̈oñz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jaziqui kjaaznalla amqui. ¿Jakziltat nii pucultan z̈oñz̈quiztan nii ana cobriñi z̈oñz̈quiz juc'anti k'aachiiñi cjesaya? \p \v 43 Jalla nekztanaqui Simón cjita fariseuqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Nii pajk kaja ana cobrita z̈oñiqui juc'ant k'aachiñi cjec̈hani. \p Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Razunam chiic̈ha. \p \v 44 Nekztanaqui naa maatak z̈ona kjutñi cherz̈cu Jesusaqui Simonz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejrqui am kjuya luzquichinc̈ha. Amqui anam kjaz onanchamc̈ha, tii wejt kjojcha awjzjapa. ¿Taa maatak z̈on cherkay? Taa maatak z̈onzti persun c̈hjujc kajlliz̈tan wejt kjojcha awjzinc̈ha. Nekztanaqui persun charz̈tan chjujzinc̈ha. \v 45 Amqui wejtquiz anam chjulzamc̈ha. Naazti nuz̈ luzcu wejt kjojchami chjul chjulz̈inchinc̈ha. \v 46 Amqui wejt achquiz ana aceitimi alz̈inchamc̈ha. Naazti wejt kjojchquizimi zuma uluraz aceite alzinc̈ha. \v 47 Jalla niz̈tiquiztan amquiz chiiz̈inuc̈ha tuz̈u. Walja naaz̈a ujnaca pertuntiquiztan taa maatak z̈onqui juc'anti wejr k'ayachtic̈ha. Jakziltat ujlliquiztan pertunta cjec̈haja, jalla niiqui anaz̈ juc'anti k'ayachtic̈ha. \p \v 48 Jalla nekztanaqui Jesusaqui naa maatak z̈onaquiz cjichic̈ha: \p —Am ujnacaqui pertuntac̈ha. \p \v 49 Nekztan parti impitta z̈oñinacaqui nii nonz̈cu ninacpora parla kallantassic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Ject tii z̈oñejo? Wali ujnacamiz̈ pertunla. Ujquiztan z̈oñinacamiz̈ pertunc̈ha. \p \v 50 Jesusaqui naa maatak z̈onaquiz cjichic̈ha: \p —Amiz̈ criitiquiztan jaziqui amqui liwriitac̈ha. Jaziqui cuntintum okaquic̈ha. \c 8 \s1 MAATAKANACAQUI JESUSIZ̈QUIZ YANAPCHIC̈HA \p \v 1 Wiruñaqui Jesusaqui wacchi watjanacaran jochinacaran ojklaychic̈ha. Jalla nuz̈ ojklaycan Yooz mantita zuma kamaña, jalla nii puntu paljaychic̈ha. Niiz̈ tuncapan illzta apostolonaca niiz̈tan chicapachatac̈ha. \v 2 Niz̈aza tsjii kjaz̈ultan niiz̈ c̈hjetinta maatakanaca cumpañtichic̈ha, ninacz̈tan chica. Niiz̈ tuquiqui nii maatakanacaqui zajraz̈ tantatac̈ha, y niz̈aza conanacchiztac̈ha. Jalla nii maatakquiztan tsjaaqui María Magdalena cjititac̈ha. Jalla naaquiztan pakallak zajranaca ulanchitac̈ha. \v 3 Niz̈aza tsjaa z̈on z̈elatc̈ha, Juana cjiti, Chuza cjita z̈oñz̈ tjuntac̈ha. Naaz̈a lucuqui Herodes cjita jiliri yanapñi secretariotac̈ha. Niz̈aza tsjaa Susana cjiti z̈on z̈elatc̈ha. Niz̈aza tsjii kjaz̈ultan iya maatakanacaqui apsñitac̈ha. Nii maatakanacaqui persun cusastan atintiñitac̈ha Jesusiz̈quiz. \s1 C̈HJACZ QUINTU \p \v 4 Walja z̈oñinacaqui watjanacquiztan Jesusa cheri ulanz̈quichic̈ha. Walja z̈oñinacaz̈ nuz̈ juntazziz̈ cjen, Jesusaqui tsjii quintu quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 5 —Tsjii zkala c̈hjacñi z̈oñiqui zkal c̈hjaqui ojkchic̈ha. Nekztan zkal semilla wichcan wichcan c̈hjacchic̈ha. C̈hjaccan, parti semillanacazti jiczaran tjojtsic̈ha. Nii tjojtsi semillaqui tjecantatac̈ha, y niz̈aza wez̈lanacaz̈ lujltatac̈ha. \v 6 Tsjii parti zkal semillanacazti maz yokaran tjojtsic̈ha. Nii tjojtsi semillanacaqui jecz̈canpacha nuz̈quiz kjoñchic̈ha. Anaz̈ umit yoka z̈elatc̈ha. \v 7 Parti zkal semillanacazti ch'ap yokaran tjojtsic̈ha. Nuz̈ juntu pakan ch'apinacakazza atipchiqui. \v 8 Parti zkal semillanacazti zum yokquiz tjojtsic̈ha. Nekztan pajkchic̈ha. Nuz̈ pajkz̈cu, zuma c̈hjeri pookchic̈ha, patac c̈hjerchiz zapa chjojlluquiz. —Nuz̈ quint'iz̈cu Jesusaqui altu tawkz̈tan cjichic̈ha: \p —Jecc̈halaj cjuñchiz niiqui, z̈-nonz̈na. \p \v 9 Jalla nekztanaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha: \p —¿Jaknuz̈t chii tii am takojo? —cjican pewczic̈ha. \v 10 Jalla nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucaquiz Yoozpachaz̈ tjaajnaquic̈ha anc̈huca kuzquiz, niiz̈ mantita kamañ puntuquiztan, nii. Yekjap z̈oñinacz̈quizzti quintunacz̈tankaz chiyuc̈ha Yooz mantita kamaña puntuquiztan. Jalla nuz̈quiz weriz̈ chiita quintu nonz̈cuqui parti z̈oñinacaqui ana wira intintiñiz̈ cjissa. Weriz̈ chiitiquiztanaqui ana wira tantiiñiz̈ cjissa. \p \v 11 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Jalla tiz̈ta puntunacquiztanz̈ chiic̈ha wejt zkala c̈hjacz quintuqui. Yooz takuc̈ha nii zkal semillanacaqui. \v 12 Nii jiczaran z̈ejlñi z̈oñinacaqui Yooz taku nonzic̈ha. Yooz taku nonz̈tanaqui, diablu cjita zajraqui tjonza, ninacz̈ kuz turwayz̈inzjapa. Jalla nuz̈ paac̈ha diabluqui, nonzñi z̈oñinacaz̈ Yooz taku ana criyajo, y niz̈aza ninacaz̈ ana liwriita cjeyajo. \v 13 Niz̈aza nii maz yokaran z̈ejlñi z̈oñinacaqui Yooz taku nonzic̈ha. Yooz taku nonz̈cupacha cuntintuz̈ catokc̈ha. Pero Yoozquin tjapa kuzzizpan ana nonz̈a. Tsjiipacamakaz catokc̈ha. C̈hjul pruebaz̈ tjonanami ratullaz̈ quejpsa. \v 14 Niz̈aza nii ch'ap yokaran z̈ejlñi z̈oñinacaqui Yooz taku nonzic̈ha. Yooz taku nonz̈cu anaz̈ tjapa kuztan catokc̈ha. Cusasanacapankaz cherza; niz̈aza wali jiru kamspanz̈ pecc̈ha; niz̈aza pjijstanacapankaz pecc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan c̈hjul ana walinaca tjontan, ninacz̈ kuznaca turwayskatc̈ha. Persun kuzquiz pectiquiztanaqui Yooz taku tjatz̈a. Jalla niz̈tiquiztan ana zuma kamasac̈ha. Ana pookñi zkalaz̈takaz kamc̈ha. \v 15 Nii zum yokquiz z̈ejlñi z̈oñinacaqui Yooz taku nonzic̈ha. Tjapa kuztan Yooz taku nonz̈a. Tjapa kuztanz̈ catokc̈ha. Niz̈aza Yooz takucama zuma kamc̈ha Yoozquin tjurt'iñi kuzziz. Jalla niz̈tiquiztan zuma pookñi zkalaz̈takaz kamc̈ha, zumapankaz kamc̈ha. \s1 MICHA TJEEZ QUINTU \p \v 16 Jesusaqui tjaajinchic̈ha tuz̈ cjican: \p —Anaz̈ jecmi micha tjeeznasac̈ha cajun kjuyltan nonzjapa, uz̈ tjajz zquit koztan nonzjapa. Micha tjeez nonz juntuñpanz̈ nekzipan tewznasac̈ha kjuyquiz luzñi z̈oñinac̈zquin kjanajo. \v 17 C̈hjulu c̈hjojz̈tami waz̈tapanikaz cjequic̈ha. Niz̈aza ana Yooz puntu ziztanacami kjanapacha ziztapanikaz cjequic̈ha. \p \v 18 Weriz̈ chiita taku zuma nonz̈nalla anc̈hucqui. Jakziltaz̈laj catokñi kuzziz niiqui, juc'anti zuma kuz tjaataz̈ cjequic̈ha, Yooz taku intintajo. Jakziltaz̈laj ana catokñi kuzziz niiqui, juc'anti turwayskattaz̈ cjequic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Yooz takuqui anapan intintiñiz̈ cjequic̈ha, “intintuc̈ha wejrqui” chiichiz̈ cjenami. —Jalla nuz̈ tjaajinchic̈ha Jesusaqui. \s1 JESUCRISTUZ̈ FAMILIA PUNTU \p \v 19 Wiruñaqui Jesusiz̈ maatan niiz̈ lajknacz̈tan irantiz̈quichic̈ha, jakziquin Jesusac z̈elatc̈haja, jalla nicju. Pero niiz̈quin ana macjati atchic̈ha. Kjuyquiz walja z̈oñinaca z̈elatc̈ha. \v 20 Jalla nekztanaqui tsjii z̈oñiqui Jesusiz̈quiz mazzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Am maami am jilanacami kjuy zancu z̈ejlc̈ha. Am cherz pecc̈ha. \p \v 21 Jesusaqui nekztan kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yooz taku nonzñi z̈oñinacaqui y niz̈aza Yooz takucama kamñi z̈oñinacaqui, ninacapanc̈ha wejt familia cuntaqui, wejt maa cuntaqui, y niz̈aza wejt jilanaca cuntaqui. \s1 JESUSAC̈HA TJAMIMI KJAZ LJOJKIMI MANTIÑIQUI \p \v 22 Tsjii nooj Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈tan luzzic̈ha tsjii warcuquiz. Nekztanaqui tuz̈ cjichic̈ha: \p —Tii kotz̈ nawjktuñtanz̈ ojklay. \p \v 23 Jalla nuz̈ ojkcan Jesusaqui tjajchic̈ha. Nekztanaqui tiripintit wali pjursanti tjami zalchic̈ha. Jalla nii tjamiz̈ cjen warcuqui kjaz ljojkiz̈tan julzmayaz̈ cjisnatc̈ha, kjaz chjijpi. \v 24 Nekztanaqui Jesusiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui Jesusa z̈inchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi Maestro, Tjaajiñi Maestro, kotquiz julzmayaz̈ cjis uc̈humqui. Ticznac̈han uc̈humni. —Jalla nuz̈ chiitiquiztanaqui Jesusaqui z̈aazic̈ha. Nekztanaqui tjamz̈quiz niz̈aza kjaz ljojkimi mantichic̈ha apaltajo. Jalla nuz̈ mantitiquiztanaqui tjamimi kjaz ljojkimi apaltichic̈ha. Ch'ujupan cjissic̈ha. Nuz̈quiz walikaztac̈ha. \v 25 Jalla nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz chiiz̈inchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Ana wejtquin kuzziz cjissinc̈huckaya? —Nuz̈ pewcztiquiztan, nii tjaajinta z̈oñinacazti tsucchi ispantichi cjissic̈ha. Niz̈tiquiztan ninacpora parlassic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Ject tii z̈oñejo? Tjamimi kjazmi tiiz̈ mantitacamaz̈ ojkc̈ha, tiiz̈ chiita takukaz cazza. \s1 TSJII ZAJRAZ̈ TANTA Z̈OÑI C̈HJETINTA \p \v 26 Niz̈tami Gadara cjita yokquin irantichic̈ha, kotz̈ nawjktuñtan, Galilea cjita yokz̈ nawjktuñtan. \v 27 Jesusa yokquiz chjijwz̈tan tsjii nii wajtchiz z̈oñiqui macjatz̈quichic̈ha. Az̈k watanaca zajraz̈ tantapantakalc̈ha nii z̈oñiqui. Zajraz̈ tantiquiztan ana zquiti cutñitakalc̈ha. Niz̈aza ana kjuyquizimi kamñitakalc̈ha. Campu santuran kamñitakalc̈ha. \v 28-29 Jesusa cherz̈cu, niiz̈ yujcquiz tuzi t'okzic̈ha yokquizpacha; kjawcan puct'ichic̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui z̈oñi tanñi z̈ajra mantichic̈ha z̈oñz̈quiztan ulnajo. Nii chiitiquiztan zajraqui kjawchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jesusa, Arajpach Yooz Maati, ¿kjaz̈tiquiztan am wejtquiz mitisi? Am roct'uc̈ha, anaz̈ wejr tjatnalla, anaz̈ wejr sufriskatalla. \p Tuquiqui wilta wilta zajraqui nii z̈oñi tanñitakalc̈ha. Niz̈aza nii wajtchiz z̈oñinacaqui zajraz̈ tanta z̈oñi c̈hejlñitakalc̈ha, y niz̈aza carinz̈tan mokñitakalc̈ha. Jalla nuz̈ moktiquiztanami c̈hejltiquiztanami carina kojkz̈cu atipasñipankaztakalc̈ha. Jalla nekztan zajraqui nii z̈oñi ch'ekti yokaran zajt zajtskatchic̈ha. \v 30 Nekztanaqui Jesusaqui nii pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿C̈hjul tjuuchizzamta? \p Nii zajraqui kjaazic̈ha: \p —Tama cjitaz̈ wejrqui, —cjican. \p Tama zajranacaqui nii z̈oñz̈quiz lusñitakalc̈ha. \v 31-32 Z̈cati cururan wacchi cuchinacaqui lujlcan z̈ejlñitakalc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan zajranacaqui Jesusiz̈quiz rocchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anaz̈ wejrnac casticta cjeyajo mantalla. Nii cuchinacz̈quin luzkatalla. —Jalla nuz̈ mantiskatz pecchic̈ha zajranacaqui. Nekztanaqui Jesusaqui nuz̈ mantichic̈ha. \v 33 Jalla nekztanaqui nuz̈ mantitiquiztan zajranacaqui z̈oñz̈quiztan ulanz̈cu cuchinacz̈quin luzi ojkchic̈ha. Cuchinacz̈quin luzcuqui cuchinaca tjiiranchic̈ha tsjii k'aw kjutñi. Nekztanaqui nii cuchinacaqui kossucpacha tjojtsic̈ha nii barranc k'awquiz. Niz̈aza kotquin tjojtsic̈ha. Jalla nuz̈quiz tjapa ticzic̈ha. \p \v 34 Cuchi itzñinacaqui nii cherz̈cu walja tsucchi zajtchic̈ha. Watjaran jochiran quintu quint'ican ojklaychic̈ha. \v 35 Nii quintu nonz̈cu walja z̈oñinacaqui ojkchic̈ha nii paatanaca cheri. Jesusiz̈quin irantiz̈cu, nii zajraz̈ tanta z̈oñi z̈ejtchi cherchic̈ha. Nii z̈oñiqui julzi z̈elatc̈ha Jesusiz̈ kjojch latuquiz, zquiti cujtchi. Niz̈aza zuma tawkchiztac̈ha, ana lucuratz̈takaztac̈ha. Jalla nuz̈ cherz̈cu, nii cheri tjonchi z̈oñinacaqui nuz̈quiz ispantichic̈ha. \v 36 Nii z̈oñi c̈hjetiñi cherchi z̈oñinacaqui quint'ichic̈ha parti z̈oñinacz̈quiz, jaknuz̈t Jesusaqui z̈oñi c̈hjetinc̈haja, jalla nii. \v 37 Nii quintu nonz̈cu, tjapa Gadara cjita yokquiz z̈ejlñi z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz roqui kallantichic̈ha nawjk okajo. Nii z̈oñinacaqui cuchinacaz̈ pertissiz̈ cjen waljaz̈ eksnatc̈ha. Jalla niz̈tiquiztanaqui Jesusaqui tsjii warcuquiz luzzic̈ha, ojkzjapa. \v 38 Nii zajriquiztan c̈hjetinta z̈oñiqui Jesusiz̈quiz rocchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Amtan chical ojkkatalla. \p Pero Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tekz am z̈ela. \v 39 Am kjuya oka. Z̈oñinacz̈quizim amqui quint'aquic̈ha jaknuz̈t Yoozqui am c̈hjetintc̈haja, jalla nii. \p Nekztanaqui nii z̈oñiqui ojkchic̈ha. Jalla nuz̈ ojkz̈cu tjapa kjutñi watjaran quint'ichic̈ha, jaknuz̈t Jesusaqui nii c̈hjetintc̈haja, jalla nii. \s1 JESUCRISTUC̈HA LAA Z̈OÑI C̈HJETINÑI \p \v 40 Jalla nekztanaqui Jesusaz̈ kotz̈ nawjktuñtan quejpz̈quitan, z̈ejlñi z̈oñinacaqui tjapa kuz risiwchic̈ha. Tjappacha Jesusiz̈ tjonz tjewsitac̈ha. Nekztanaqui niiz̈ tjontiquiztan cuntintutac̈ha. \p \v 41 Jalla nekztan tsjii Jairo cjita z̈oñiqui irantiz̈quichic̈ha; ajcz kjuy jiliritac̈ha. Nii z̈oñiqui Jesusiz̈ yujcquiz puct'ichic̈ha. Nekztanaqui rocchic̈ha niiz̈ kjuya okajo. \v 42 Nii oraqui nii z̈oñz̈ zinta majtqui ticzmayatac̈ha. Tuncapan watchiztac̈ha naa majtqui. Nekztan Jesusaqui jilirz̈ kjuya ojkchic̈ha. Jesusaz̈ okan, walja z̈oñinacaqui ts'acjascan apzic̈ha. \p \v 43 Jalla ninacz̈tan juntu tsjaa laa maatak z̈onqui okatc̈ha. Tuncapan wata inturu ljok ojkñi laa t'akjisichintakalc̈ha. Niz̈aza medicunacz̈quiz kullkatjawi ancha castassinc̈ha, ana c̈hjulchiz cjissintac̈ha. Nuz̈ kullkatz̈cumi ana wira z̈etatc̈ha. \v 44 Nekztanaqui naa laa z̈onqui Jesusiz̈ wir kjuttan macjatchinc̈ha. Niiz̈ zquit tjiiquiz lanzinc̈ha. Nii orapacha nuz̈ lanz̈cuqui z̈ejtchinc̈ha. Niz̈aza ljok ojkñimi tsijtsic̈ha. \p \v 45 Jalla nekztanaqui Jesusaqui pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Ject wejr lanzejo? \p Tjappacha ninacaqui ana zizñi chiichic̈ha, nuz̈ pewcz̈tiquiztan. Jalla nuz̈ cjen Pedruqui niiz̈ mazinacz̈tan cjichic̈ha: \p —Tjaajiñi Maestro, tii z̈oñinaca ancha amquiz ts'acjassa, niz̈aza tjapa kjuttanz̈ am tewjctewjcc̈ha. Jaziqui ¿kjaz̈tiquiztan am nuz̈ pewcz̈jo, “¿Ject wejr lanzejo?” cjicanajo? \p \v 46 Nekztanac Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tsjii tsjiiqui wejr lanzic̈ha. Wejr persun kuzquiz naychinc̈ha wejt aziqui tsjii c̈hjetinchic̈ha, jalla nii. \p \v 47 Naa maatak z̈onqui waj nuz̈ Jesusiz̈ kuzquiz pajta ziztiquiztan, cjarcatcan macjatchinc̈ha. Nekztan Jesusiz̈ kjojchquiz quillzinc̈ha. Tjapa z̈oñinaca z̈elan naaqui mazzinc̈ha, nii orac lanzintaz̈ naaqui, jalla nii. Niz̈aza nii lanz̈cu nii orapacha z̈ejtchi quirchinc̈ha naaqui. Jalla nuz̈ cjican mazzinc̈ha Jesusiz̈quiz. \v 48 Jalla nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Cullacalla, tjapa kuztan criichiz̈ cjen c̈hjetinta cjissamc̈ha. Jaziqui cuntintum am okaquic̈ha. \p \v 49 Jesusaz̈ ima naatan parla z̈erz̈nan, tsjii z̈oñiqui tjonchic̈ha Jairo cjita z̈oñz̈ kjuyquiztan. Nii Jairuqui ajcz kjuy jiliritac̈ha. Tjonchi z̈oñiqui Jairuz̈quiz cjichic̈ha: \p —Am majtqui ticzinpanc̈ha. Anam iya tii Maestruz̈quiz molistis waquizic̈ha. \p \v 50 Jalla nii takunaca nonz̈cuqui, Jesusaqui Jairuz̈quiz cjichic̈ha: \p —Ana am nic kuz turwayskata. Yoozquin tjapa kuzziz cjee. Nekztan am uzqui z̈etaquic̈ha. \p \v 51 Jairuz̈ kjuya irantiz̈cu, Jesusaqui anaz̈ jecmi kjuyquiz luzkatchic̈ha. Jesusiz̈tan Pedruz̈tan, Jacobz̈tan, Juanz̈tan, naa uza maa ejpz̈tan jalla ninacakaz luzkatchic̈ha. \v 52 Nii kjuyquiz z̈ejlñi z̈oñinacaqui tjappachaz̈ kaatkalc̈ha. Niz̈aza naa uzaz̈ ticziz̈ cjen walja llaquitatakalc̈ha. Pero Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Anaz̈ kaa. Taa uzqui anac̈ha ticzin, antiz taa uzqui tjajc̈ha. \p \v 53 Nuz̈ Jesusiz̈ chiitiquiztan nii z̈ejlñi z̈oñinacaqui tjassic̈ha nii nonz̈cu. Ticzinpanc̈ha nuz̈ zizzic̈ha parti z̈oñinacaqui. \v 54 Jalla nekztanaqui Jesusaqui naa uza kjara tanzinchic̈ha, y niz̈aza altu tawkz̈tan chiichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Kolta cullacalla, z̈aazna. \p \v 55 Nii orapacha wilta z̈ejtchin cjissinc̈ha. Niz̈aza nii orapacha tsijtsinc̈ha. Nekztan Jesusaqui mantichic̈ha naa uzaquiz c̈hjeri tjaaznajo. \v 56 Naaz̈a maa ejpqui nuz̈ jacatatchiz̈ cjen ancha ispantichic̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz paljaychic̈ha: \p —Anaz̈ jecz̈quizimi chiichiyaquic̈ha tii c̈hjetinta quintu, —nuz̈ cjichic̈ha Jesusaqui. \c 9 \s1 APOSTOLUNACA CUCHANTA \p \v 1 Jalla nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tuncapan illzta apostolonaca kjawzic̈ha. Nekztan ninacz̈quiz mantiz azi tjaachic̈ha, tjapaman zajranaca chjatkatzjapa, niz̈aza tjapaman laanaca c̈hjetinzjapa. \v 2 Niz̈aza Jesusaqui ninacz̈quiz mantichic̈ha Yooz zuma kamañ puntuquiztan paljayajo, y niz̈aza laa z̈oñinaca c̈hjetnajo. \v 3 Niz̈aza cjichic̈ha: \p —Anc̈hucqui anaz̈ c̈hjulumi chjichaquic̈ha, jiczquin ojkcan. Anaza ajtsmi, anaza z̈ak quelsmi, anaza c̈hjerimi anaza paazmi. Niz̈aza zinta zquitikaz chjichaquic̈ha. \v 4 Jakzi kjuyquinami irantiz̈cuqui nii kjuyquin alujasaquic̈ha. Jalla nicjuz̈ kamaquic̈ha, nii yokquiztan ojkzcama. \v 5 Yekjap wajtchiz z̈oñinacaqui anc̈huc anaz̈ risiwz pecaquiz̈ niiqui, nii wajtquiztanz̈ ulnaquic̈ha. Niz̈aza anc̈huca kjojchquiz zcatchi pulpunaca tsajt tsajtsnaquic̈ha. Jalla nii tsajt tsajtstaqui siñalaz̈ cjequic̈ha ninacz̈ quintra, anc̈huc ana risiwchiz̈ cjen. \p \v 6 Jalla nekztanaqui Jesusiz̈ nuz̈ taku tjaatiquiztan apostolonacaqui niiz̈ mantitacama ojkchic̈ha. Tjapa jochinacz̈ kjutñi ojkchic̈ha, liwriiñi Yooz taku paljaycan, y niz̈aza laanaca c̈hjetincan. \s1 JUAN BAUTISTAZ̈ PUNTU \p \v 7 Tsjii chawc jiliriqui Herodes cjita z̈elatc̈ha. Jesusiz̈ quintu zizcu, ana c̈hjulumi naazipanc̈ha nii oraqui. Inakaz z̈elatc̈ha. Jesusiz̈ quintu nonz̈cu yekjapanacazti cjichic̈ha: \p —Juanqui ticziquiztan jacatatchiz̈lani. \p \v 8 Yekjapanacazti chiichic̈ha tuz̈ cjican: \p —Tiila Eliasqui; jecz̈quichila. \p Elías cjitaqui tuquita Yooz taku paljayñi profetatac̈ha. Yekjapanacazti Jesusiz̈ puntu chiichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tiila tsjii tuquita Yooz taku paljayñi profetaqui, jacatatchila. \p Jalla nuz̈ cjenami Herodes cjita jiliriqui inakaz cjissic̈ha. \v 9 Nii Herodesqui tuz̈ cjichic̈ha: \p —Wejrpanc̈ha mantichintqui, Juanz̈ acha murz̈cajo. Anziqui wacchi milajru paata quintunaca nonznuc̈ha. ¿Jectpan nii milajrunaca paañejo? ¿Juanpan cjesajo? \p Jalla nekztanaqui Herodesqui Jesusiz̈tan walja zalz pecchic̈ha. \s1 Z̈OÑINACZ̈QUIZ C̈HJERI TJAAZ MILAJRU \p \v 10 Wiruñaqui Jesusiz̈ illzta apostolonacaqui cutjatchic̈ha. Nekztan Jesusiz̈quiz quint'ichic̈ha jaknuz̈t kamtc̈haja, jalla ninaca. Jalla nekztanaqui Jesusaqui ninaca chjitchic̈ha tsjii ana z̈ejlz yokquin, Betsaida cjita wajtz̈ z̈cati. \v 11 Nuz̈ ojkta zizcu, z̈oñinacaqui walja apzic̈ha. Nekztanaqui nuz̈ apz̈tiquiztan Jesusaqui zuma risiwchic̈ha. Ninacz̈quiz paljaychic̈ha Yooz mantita zuma kamañ puntu. Niz̈aza laanaca c̈hjetinchic̈ha. \p \v 12 Zezi cjee ora Jesusiz̈ tuncapan illzta apostolonaca niiz̈quin macjatchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tii z̈oñinaca cuchna joch kjutñi wajt kjutñi okaj cjee; tjajz kjuya kjurz̈caj cjee; niz̈aza lujlz c̈hjeri kjurz̈caj cjee. Tekziqui anaz̈ c̈hjulumi z̈ejlc̈ha. Jalla nuz̈ cuch waquizic̈ha amqui. \p \v 13 Pero Jesusaqui niiz̈ illzta apostolonacz̈quiz chiiz̈inchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucz̈ antiz c̈hjeri tjaa. \p Ninacaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anaz̈ wejtnacalta c̈hjulumi z̈ejlc̈ha. Pjijska t'antallz̈tan pizc ch'izlliz̈tan, niz̈tallakaz wejtnacalta z̈ejlc̈ha. Tinacz̈quiz tjaazjapa anapan wacasac̈ha. Tinacz̈quiz tjaasjapa, ¿c̈hjeri kjayi okasaya? \p \v 14 Nii z̈ejlñi z̈oñinacaqui pjijska warank luctakatac̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajintanacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Tjulz̈na tii z̈oñinacaqui pjijska tuncquiztan pjijska tunca jalla nuz̈ t'aka t'aka tjulz̈na. \p \v 15 Jalla nuz̈ niiz̈ mantitacama paachic̈ha. Nekztan tjappacha julzic̈ha. \v 16 Nekztanaqui Jesusaqui persun kjarquiz nii pjijska t'anta nii pizc ch'iz tanzic̈ha. Nuz̈ tanz̈cu arajpach kjutñi cherzic̈ha. Nekztan Yooz Ejpz̈quin sparaquiz̈ cjichic̈ha, jalla nii t'antiquiztan, ch'izquiztan. Jalla nekztanaqui t'unz̈cu niiz̈ tjaajintanacz̈quiz chjalzic̈ha, parti z̈oñinacz̈quiz tojznajo. \v 17 Nekztanaqui tjapa nii z̈oñinacaqui chjekañcama lujlchic̈ha. Jalla nuz̈ lujltanaqui z̈ejtchi t'anta ch'iz t'unanaca tuncapan canasta chjijpi ricujchic̈ha. \s1 JESUSAC̈HA YOOZIZ̈ CUCHAÑZ̈QUITA CRISTUQUI \p \v 18 Tsjii nooj ana z̈oñinaca z̈elan, Jesusaqui Yooz Ejpz̈quin mayizatc̈ha. Niiz̈ tjaajinta z̈oñinacapantac̈ha niiz̈tan chicapachaqui. Jesusaqui ninacz̈quiz pewczic̈ha: \p —¿Jaknuz̈t pinsi z̈oñinacaqui wejt puntuquiztanajo? \p \v 19 Nekztanaqui nii tjaajintanacaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yekjap z̈oñinacaqui cjic̈ha, Juan Bautistaz̈ amqui. Yekjapanacazti zakaz cjic̈ha, Elías amqui. Yekjapanacazti cjic̈ha, tuquita Yooz taku paljayñi profetaz̈lani jacatatchini, —jalla nuz̈ cjic̈ha. \p \v 20 Jaziqui nekztanaqui Jesusaqui wilta pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈huczti, ¿wejt puntuquiztan kjaz̈zaz̈ cjeejo? \p Pedruqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yooziz̈ cuchanz̈quita Crustumc̈ha amqui. \p \v 21 Jalla nekztanaqui Jesusaqui zumpacha niiz̈ tjaajintanacz̈quiz iwjt'ichic̈ha, ana jecz̈quizimi niz̈ta maznajo. \s1 JESUSAQUI NIIZ̈ PERSUN TICZ MAZZIC̈HA \p \v 22 Niz̈aza Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Yooz cuchanz̈quita z̈oñtc̈ha wejrqui. Pero walja sufristanc̈ha; niz̈aza wajt jilirinacami timplu chawc jilirinacami judioz̈ lii tjaajiñinacami wejr ana jiliriz̈takaz nayaquic̈ha. Niz̈aza wejr conta cjistanc̈ha. Niz̈aza c̈hjep majquiztan jacatatac̈ha. \p \v 23 Wiruñaqui tjapa nii z̈ejlñi z̈oñinacz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jequit wejttan chica kamz pecc̈haj niiqui, primiraqui persun kamañ wira tjatz̈la. Niz̈aza c̈hjul pruebanaca watanami zapuru wejttan chicapacha cjee, aunquimi persun wirami apt'ac̈hani. \v 24 Jakziltat persun kamañ wira ana tjats pecc̈haj niiqui, arajpach kamañaqui ana tjaataz̈ cjequic̈ha. Jakziltat wejt laycu persun kamañ wira tjatznac̈haja, jalla niiqui arajpachquin wiñaya kamaquic̈ha. \v 25 Arajpachquin wiñaya kamañ wira pertaquiz̈ niiqui, ¿tii muntuquiz z̈ejlñi cusasa c̈hjuljapat sirwasajo? \v 26 Niz̈aza quintra z̈oñinacaz̈ z̈elan, jakziltat wejtquiztan wejt tawkquiztan ana pajñi chiyaquiz̈ niiqui, wejrqui niz̈tazakal niiz̈quiztan ana pajñi chiyac̈ha wejt mantiz timpuquiz, nekziqui. Tsjii noojiqui walja poderchiz quejpz̈cac̈ha wejt Yooz Ejpz̈ aztan, niz̈aza wejt Yooz Ejpz̈ anjilanacz̈tanpacha. Mantizjapa quejpz̈cac̈ha. \v 27 Weraral cjiwc̈ha. Tsjii z̈oñinaca tekz z̈ejlcanpacha anaz̈ ticznaquic̈ha ima Yooz mantiz timpuquiz kallantan. \s1 JESUSAQUI TSJEMATAZ̈ CJISSIC̈HA \p \v 28 Tsjii quinsakal tjuñquiztan Jesusaqui curulla yawchic̈ha Yooz Ejpz̈tan parli. Niz̈aza c̈hjepultan niiz̈ illzta z̈oñinaca chjitchic̈ha, Pedruz̈tan, Jacobz̈tan, Juanz̈tan; jalla ninacaqui Jesusiz̈tan chica ojkchic̈ha. \v 29 Yooz Ejpz̈tan parlican, Jesusiz̈ yujcmi niiz̈ cujtta zquitimi walja llijñi kjanapanikaz cjissic̈ha, chiwicamatac̈ha. \v 30 Nii orapacha pucultan luctak z̈oñiqui parisiz̈quichic̈ha, Jesusiz̈tan parlisjapa. Nii pucultanaqui Moisestan Eliastantac̈ha. \v 31 Nii pucultanaqui walja chiw kjana llijñi taypiquiz tjonatc̈ha. Jesusiz̈ ticz puntu parlatc̈ha. Jerusalén wajtquiz jaknuz̈t ticznac̈haja jalla nii puntu. \v 32 Nii oraqui Pedruz̈tan niiz̈ mazinacz̈tan anchaz̈ tjaji tjonkatatc̈ha pero nii cherz̈cu ninacz̈ tjajimi zajtchic̈ha. Jesusiz̈ tjeez̈ta honora cherchic̈ha nii pucultan z̈oñinacaz̈ niiz̈tan z̈elan. Walja chiwi llijñi kjanñi cherchic̈ha. \v 33 Pucultan z̈oñinacaz̈ Jesusiz̈quiztan zarakan, Pedruqui cjichic̈ha: \p —¡Wejt Tjaajiñi Maestro, tekz z̈ejlzqui walipankazza! Jaziqui c̈hjep chjujlli kjuya kjuysla, tsjiiqui amta, tsjiiqui Moisesta, tsjiiqui Eliasta, jalla nuz̈. \p Pedruqui ana zuma tantiiz̈cu chiichic̈ha. \v 34 Jalla nuz̈ Pedruz̈ chiyan, tsjii tsjiriz̈takaz macjatz̈quichic̈ha. Nekztan ninacz̈quiz urpuntichic̈ha. Jalla nuz̈ urpuntitiquiztan nii c̈hjepultan illzta z̈oñinacaqui walja tsucchic̈ha. \v 35 Tsjirquiztan tsjii jora chiiz̈quiñi nonzic̈ha, jalla tuz̈ cjican: \p —Jalla tiic̈ha wejt k'ayi Maatiqui. Jalla tiiz̈ chiita taku nonz̈na. \p \v 36 Jalla nuz̈ nii joraz̈ chiitan, Jesusaqui zinalla z̈elatc̈ha. Nii c̈hjepultan illztanacaqui nuz̈quiz ch'uju quirchic̈ha. Ana jecz̈quizimi nii cherta puntu chiichic̈ha. \s1 TSJII ZAJRAZ̈ TANTA Z̈OÑI C̈HJETINTA \p \v 37 Niiz̈ jaka taz̈u curquiztan chjijwz̈quichic̈ha. Walja z̈oñinacaqui Jesusiz̈tan zali tjonchic̈ha. \v 38 Nii tama z̈oñinacz̈quiztan tsjii z̈oñiqui altu tawkz̈tan paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Tjaajiñi Maestro, wejt zinta majch cherz̈inz̈calla. \v 39 Wilta wilta zajraz̈ tantac̈ha. Nii zajraqui anchaz̈ kjaw kjawkatc̈ha. Niz̈azaz̈ t'uckatc̈ha. Atquiztan ch'utuz̈ jupokskatc̈ha. Persun janchiz̈ c̈hjojritskatc̈ha. Niiz̈quiztan ana zarakz pecc̈ha. \v 40 Amiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz rocchinc̈ha, wejt majch c̈hjetz̈inajo. Ana atchipanc̈ha. \p \v 41 Jalla nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tii z̈oñinacajay ana criiñipanc̈ha. ¡Walja ujnacchizc̈hucpanc̈ha anc̈hucjay! ¿C̈hjul oracamat anc̈hucatan wejr z̈elaquiya? ¿C̈hjul oracamat anc̈huca ujquiztan wejr awantaquiya? Niz̈taqui am majch zjijcz̈calla. \p \v 42 Nii z̈oñz̈ laa majch Jesusiz̈quiz macjatan, zajraqui yokquiz tjojtchic̈ha. Wilta t'uckatchic̈ha. Jalla nekztanaqui Jesusaqui zajra ujzic̈ha. Nii z̈oñz̈ majch c̈hjetinz̈cu, niiz̈ persun ejpz̈quiz intirjichic̈ha. \v 43 Nii Yooz aztan paata obra cherz̈cu tjapa z̈oñinacaqui ispantichic̈ha. Z̈oñinacaz̈ ispantichi z̈elan, Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 44 —Tjapa kuztanz̈ tii weriz̈ paljayta nonz̈na anc̈hucqui. Anaz̈ tjatzna. Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. Quintra z̈oñinacz̈quiz wejr intirjital tarazuntal cjeec̈ha. \p \v 45 Jalla nuz̈ chiyan niiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui ana intintazzic̈ha. Niz̈aza nii chiitaqui ana kjanzt'itatac̈ha, ninaca intintajo. Ana intintazcumi, pewcz eksnatc̈ha niiz̈ chiita taku kjana intintisjapa. \s1 YOOZ YUJCQUIZ, ¿JECT TUCQUIN CJES? \p \v 46 Wiruñaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui ninacpora ch'aassi kallantichic̈ha, jakziltat ninacz̈quiztan tucquin cjes, jalla nii. \v 47 Ninacz̈ kuz pinsita zizcu Jesusaqui tsjii uza tsijtskatchic̈ha niiz̈ latuquiz. \v 48 Nekztan ninacz̈quiz paljaychic̈ha: \p —Jequit wejt cuntiquiztan tsjii uza risiwc̈haj niiqui, wejrpacha risiwc̈ha. Niz̈aza jequit wejr risiwc̈haja, niz̈aza risiwc̈ha wejr cuchanz̈quiñi. Jakziltat anc̈hucaquiztan wirquin nayta cjicjiyac̈haja, jalla niic̈ha tucquin zuma honorchizqui. \p \v 49 Wiruñaqui Juanqui cjichic̈ha: \p —Wejt Tjaajiñi Maestro, tsjii z̈oñiqui am tjuu chiican zajranaca chjatkatchic̈ha. Nii cherz̈cu wejrnacqui ujzinc̈ha, “Ana niz̈ta paa”, cjican. Nii z̈oñiqui anac̈ha uc̈humnacatan ojklayñi. \p \v 50 Pero Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Anaz̈ nuz̈ atajc̈ha, jalla. Niz̈ta paañiqui anac̈ha uc̈humnacatan quintra. Jakziltaz̈laja ana uc̈humnacatan quintra, jalla niiqui uc̈hum favoraz̈ paac̈ha. \s1 TSJII OJKTA PUNTU \p \v 51 Jalla nekztanaqui Jesusiz̈ arajpacha ojkz tjuñi z̈catz̈inz̈catc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan walja p'ektichic̈ha Jerusalén watja ojkzjapa. \v 52 Niiz̈ tuqui z̈oñinaca cuchanchic̈ha, alujamint kjuya kjurz̈cajo. Jalla nekztanaqui nii cuchanta z̈oninacaqui Samaria cjita yokquin tsjii watja macjatchic̈ha. \v 53 Nii Samaria wajtchiz z̈oñinacazti ana kjuyquiz kjawz pecatc̈ha Jesusaz̈ Jerusalén watja ojkz cjen. \v 54 Nii quintu nonz̈cu Jacobz̈tan Juanz̈tan Jesusiz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejt Jiliri, ¿kjaz̈t cjes? Wejrnacqui arajpachquiztan uj mantiz̈quila, cjiwc̈ha, ninaca tjatanzjapa. Jaknuz̈t tuqui timpu Elías cjita Yooz taku paljayñi profeta paatc̈haja, jalla nuz̈. Jalla nuz̈ waliz̈ cjesaz̈, ¿ana jaa? \p \v 55 Jalla nuz̈ chiitiquiztan Jesusaqui ninacaz̈ kjutñi cherzic̈ha. Nekztanaqui ujzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈huca kuzqui ana walic̈ha. Anaz̈ tantiyassa anc̈hucqui. \v 56 Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. Wejrqui tsewctan tjonchinc̈ha, ujchiz z̈oñinaca liwriizjapa. Ana tjonchinc̈ha ujchiz z̈oñinaca tjatanzjapa. \p Jalla nekztanaqui yekja watja ojkchic̈ha. \s1 JESUCRISTUZ̈TAN CHICA OJKLAYZ PUNTU \p \v 57 Jiczquiz okan, tsjii z̈oñiqui Jesusiz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejt Jiliri, jakziquinam ojkc̈haja amqui, wejrqui chicapachal ojklayz pecuc̈ha. \p \v 58 Nekztan Jesusaqui niiz̈quiz kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Kitinacami kjuychizza. Niz̈aza wez̈lanacami tjurchizza. Wejrzti anal kjuychizza, tjajzjapami. \p \v 59 Wiruñaqui Jesusaqui yekja z̈oñz̈quiz tuz̈ cjichic̈ha: \p —Wejttan chicaz̈ ojklaya. \p Nii z̈oñiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, primiraqui wejt ticzi ejp tjatznac̈ha. \p \v 60 Nekztan Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Ticziz̈takaz ana zuma kamañchiz kamñi z̈oñinacaqui, jalla ninacaj ticzinaca tjatz̈la. Amqui ojkla, Yooz mantita zuma kamañ puntuquiztan paljayzjapa. \p \v 61 Wiruñaqui yekja z̈oñiqui Jesusiz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejt Jiliri, amtan chica ojklayz pecuc̈ha. Pero primiraqui wejt familianacz̈quiz wejt ojklayz puntu mazinz̈quiz pecuc̈ha. \p \v 62 Nekztan Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jakziltat Yooztajapa langzñi kalltic̈haja, jalla niiqui tirapan Yoozta langz waquizic̈ha, ana wir kjutñi cherz̈cu. Jakziltat wir kjutñi cherznasaz̈ niiqui, niz̈aza tuquita kamañ wirquiz quejps pecasaz̈ niiqui, jalla niiqui anaz̈ Yooz mantita zuma kamaña tanznasac̈ha. \c 10 \s1 JESUSAQUI YOOZ LANGZQUIN Z̈OÑINACA CUCHANCHIC̈HA \p \v 1 Jalla wiruñaqui Jesusaqui pakallak tunc z̈oñinaca illzic̈ha. Jalla nuz̈ illz̈cu Jesusaqui niiz̈ tuqui tjapa kjutñi pucultan pucultan cuchanchic̈ha, jakziquint okac̈haja, jalla nii. \v 2 Ima cuchancan ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Tsjii puntul chiiz̈inasac̈ha. Zkalaqui walja z̈ejlc̈ha. Pero zkala ajzñi z̈oñinacac̈ha upaqui. Yooz Ejpqui zkal Patrunac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Yooz Ejpz̈quiztan mayiza, zkala ajzñi z̈oñinaca cuchanz̈cajo. \p —Jalla nuz̈ paljaychic̈ha Jesusaqui, z̈oñinacac̈ha zkalaz̈takaz. \v 3 Niz̈aza Jesusaqui niiz̈ cuchanz̈quita z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Anc̈hucqui uuzanacaz̈takaz cuchnuc̈ha. Tanñi kitinacaz̈ cheechi z̈oñinacz̈ taypiquin ojklayaquic̈ha anc̈hucqui. Jaziqui persunpachaz̈ cwitazaquic̈ha. \v 4 Niz̈aza anaza quelsmi chjichaquic̈ha, anaza paaz pulsami. Ana enenz̈cu jiczquizic okaquic̈ha. \v 5 Tsjii kjuya luzcu, anc̈hucqui tsaanaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Tii kjuychiz z̈oñinacaqui walipankaj cjila”. \v 6 Nicju zuma kamñi z̈oñinaca z̈elaquiz̈ niiqui, walipankaz cjequic̈ha nii kjuychiz z̈oñinacaqui. Niz̈aza nii kjuyquiz zuma kamñi z̈oñinaca ana z̈elaquiz̈ niiqui, anc̈hucaz̈ tsaanta takuqui nuz̈quizkaz cjequic̈ha. \v 7 Kjuyquiztan kjuya ana ojklayaquic̈ha. Tsjii kjuya irantiz̈cu, nekzpachapan kamaquic̈ha. C̈hjulut nii kjuychiz z̈oninacaqui onac̈haja jalla niicz̈ lujlznaquic̈ha. Langzñi z̈oñinaca pacta cjis waquizic̈ha. \v 8 Tsjii watja irantiz̈cu nii wajtquiz jakziltakat anc̈huc kjawz̈nac̈haj niiqui, jalla nekziqui lujlznaquic̈ha c̈hjulu onanami. \v 9 Niz̈aza nekz z̈ejlñi laanaca c̈hjetnaquic̈ha. Niz̈aza paljayaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Yooz mantita zuma kamaña anc̈hucaquiz z̈catz̈inz̈quic̈ha”. \v 10-11 Niz̈aza tsjii wajtquiz irantiz̈cuqui, jalla nii wajtquiz anaz̈ anc̈huc kjawznaquiz̈ niiqui, calli kjutñiz̈ ulnaquic̈ha, nii wajt z̈oñinacz̈quiz tuz̈ cjican: “Tii wajt pulpu wejtnaca kjojchquiz zcatchipan cjen, jalla tii wajt pulpu tjappacha tsajt tsajtsnac̈ha. Jalla tii tsajtstaqui siñalaz̈ cjequic̈ha anc̈huca quintra. Pero anc̈hucqui tuz̈ zizla, Yooz mantita zuma kamaña anc̈hucaquiz z̈catz̈inz̈quichitac̈ha”. Jalla nuz̈ chiiz̈cuqui, nii ana anc̈huc kjawzñi wajtquiztan okaquic̈ha. \v 12 Wejr cjiwc̈ha anc̈hucaquiz; casticz tjuñquiziqui nii wajtchiz z̈oñinacaqui juc'anti castictaz̈ cjequic̈ha, nii tuquita Sodoma cjita wajtchiz z̈oñinacz̈quiztanaqui. \s1 YOOZQUIN ANA JUYZU PAAÑI Z̈OÑINACZ̈ PUNTU \p \v 13 ¡Corazín wajtchiz z̈oñinaca, anc̈hucaquiz anawaliz̈ wataquic̈ha! ¡Niz̈aza Betsaida wajtchiz z̈oñinaca, anc̈hucaquiz anawaliz̈ wataquic̈ha! Anc̈huca watjanacquiziqui walja milajrunaca paatatac̈ha. Tiro Sidón cjita watjanacquiz nii milajrunaca paataz̈ cjitasaz̈ niiqui, walipan nii wajtchiz z̈oñinacaqui werar Yoozquiz cjuñzñiz̈ cjitasac̈ha, “Ujchizpantc̈ha; pertunalla”, cjicanaqui. Niz̈aza ninacz̈ uj sint'iz̈cu nii wajtchiz z̈oñinacaqui llaquita kuz kjanapacha tjeesñi cjitasac̈ha, lutu zquitchiz cujtz̈cu, niz̈aza achquiz kjupz̈tan tjajlz̈cu, jalla nuz̈. \v 14 Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui casticu tjaaz tjuñquiziqui juc'anti castictaz̈ cjequic̈ha nii Tiro Sidón cjita watjanacchiz z̈oñinacz̈quiztanaqui. \v 15 Capernaum wajtchiz z̈oñinaca, ¿kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui pinsejo, “Yoozqui uc̈hum honorchiz cjiskataquic̈ha”, cjicanjo? Anaz̈ nuz̈ cjesac̈ha. Pero anc̈huczti kozzuc tjojttaz̈ cjequic̈ha infiernuquin sufrisjapa, parti ujchiz z̈oñinacz̈tan chica. \p \v 16 Nekztan Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz tuz̈ cjichic̈ha: \p —Jakziltat anc̈huca taku nonz̈aj niiqui, niz̈aza wejt takumiz̈ nonz̈a. Niz̈aza jakziltat anc̈huca taku ana nonz pecc̈haj niiqui, niz̈aza wejt taku anaz̈ nonz pecc̈ha. Niz̈aza jakziltat wejt taku ana nonz pecc̈haj niiqui, niz̈aza werj cuchanz̈quiñi Yooz Ejp anaz̈ nonz pecc̈ha. \s1 CUCHANTA Z̈OÑINACAQUI QUEJPZ̈QUICHIC̈HA \p \v 17 Wiruñaqui nii pakallak cuchanta z̈oñinacaqui ancha cuntintu quejpz̈quichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, am tjuu chiiz̈cu, am aztan zajranacami ulanskatchinc̈ha. \p \v 18 Nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Jesalla, tsjii rayuz̈takaz Satanás cjita diabluqui arajpachquiztan tjojtsic̈ha. Jalla nuz̈ cherchinc̈ha. \v 19 Wejrqui anc̈hucaquiz wejt azi tjaazinc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui zkorami yek'achuncami tjecznaquiz̈ niiqui anaz̈ kjaz̈ cjisnasac̈ha. Niz̈aza nii wejt aztan tjapa quintranaca atipaquic̈ha. \v 20 Zajranacaz̈ ulantiquiztan anc̈hucqui anaz̈ ancha chipchipasac̈ha. Antiz anc̈huca tjuunaca arajpachquin apuntitiquiztan, nekztanz̈ anc̈hucqui chipchipz waquizic̈ha. \s1 CUNTINTU Z̈OÑINACA \p \v 21 Nii orapacha Jesusaqui ancha cuntintutac̈ha Yooz Espíritu Santuz̈ cjen. Nekztan cjichic̈ha: \p —Yooz Tata, arajpachquinami yokquizimi ampanc̈ha wali chawc jilirimqui. Am puntunaca humilde z̈oñinacz̈quiz tjeezamc̈ha, intintajo. Pero tii muntuquiz wali estudiantinacami zizñinacami am puntunaca anaz̈ intintazzic̈ha, c̈hjojz̈taz̈takaz ninacz̈quiziqui. Jalla nuz̈upanc̈ha am munañpaqui, Yooz Tata. Jalla niz̈tiquiztan am honora waytuc̈ha. \p \v 22 Niz̈aza Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Yooz Tata, tjapa amiz̈ ziztanacami wejtquiz tjaajinchamc̈ha. Anaz̈ jecmi wejt kuz zizza. Yooz Tata, am panikaz wejt kuz zizza. Niz̈aza am kuz anaz̈ jecmi zizza. Wejr panikal zizuc̈ha. Niz̈aza Yooz Tata, jakziltiz̈quiz wejrqui am kuz zizkatz pecuc̈haja, jalla ninacazakaz am kuz zizaquic̈ha. \p \v 23 Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈tan zina z̈elatc̈ha. Ninacz̈quiz cherz̈cu cjichic̈ha: \p —Anchucqui zuma paatanaca cherchinc̈hucc̈ha. Jakziltat weriz̈ paatanaca persun c̈hjujcz̈tan cherchiz̈laja, cuntintuz̈ cjesac̈ha. \v 24 Wacchi tuquita Yooz taku paljayñinaca niz̈aza tuquita chawc jilirinaca, jalla ninacaqui weriz̈ zuma paatanaca cherz pecatc̈ha. Pero ana cherchic̈ha. Niz̈aza ninacaqui Yooz puntu takunaca nonz pecatc̈ha. Pero ana nonzic̈ha. Jaztankaz anc̈hucqui tii cherchinc̈hucc̈ha, niz̈aza nonzinc̈hucc̈ha. Jaziqui cuntintuz̈ cjee. \s1 ZUMA KUZZIZ Z̈OÑINACA \p \v 25 Wiruñaqui tsjii judioz̈ lii tjaajiñi z̈oñiqui tsijtsic̈ha. Nekztanaqui Jesusiz̈quiz paljaychic̈ha, Jesusa lii quintra chiikatzjapa. Nekztan pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Tjaajiñi Maestro, Yooztan wiñaya kamzjapa ¿c̈hjulut paaz waquizisaya? \p \v 26 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈quin kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈ cjijrtat uc̈hum liiquiziya? ¿Jaknuz̈ liichamtajo? \p \v 27 Nii lii tjaajiñiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Z̈oñinacz̈laqui Yoozquin tjapa kuzziz cjistanc̈ha. Yoozquin tjapa animuz̈tanami sirwistanc̈ha, niz̈aza tjapa aztanami, niz̈aza tjapa pinsamintuz̈tanami. Tjapa kuzziz Yoozquin cjistanc̈ha. Niz̈aza jaknuz̈t persunpachquiz okzñamz̈laja, jalla niz̈ta okzñi kuzziz cjistanc̈ha z̈oñinacz̈quizimi, lijitum maziz̈takaz. \p \v 28 Jalla nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Walikam kjaaza. Jalla nuz̈ amiz̈ kjaaztacama kamaquiz̈ niiqui, Yooztan wiñayam kamaquic̈ha. \p \v 29 Jesusiz̈ chiitiquiztan nii lii tjaajiñiqui atipz pecatc̈ha. Jalla nekztanaqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Jec z̈oñinacz̈quiz wejrlaqui okstankaya? \p \v 30 Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ quint'ican: \p —Tsjii z̈oñiqui Jerusalén wajtquiztan okatc̈ha, Jericó cjita wajt kjutñi. Nuz̈ jiczquiz okan, tsjii kjaz̈ultan tjañinacz̈tan zalzic̈ha. Tjañinacaqui nii z̈oñi kijtchic̈ha, niz̈aza tjapa niiz̈ zquitinaca niiz̈ paaznaca kjañchic̈ha. Nekztanaqui zuma chjojricama ana z̈aañipacha ecchic̈ha. Nuz̈quiz ticzmaya z̈elatc̈ha. \v 31 Nekztan tsjii icliz jiliriqui nii jicziñpacha okatc̈ha. Pero chjojrichta z̈oñi cherz̈cu, tsjii latu chjuuz̈cu watchic̈ha. \v 32 Niiz̈ jarupachaqui tsjii timpluquiz sirwiñi z̈oñiqui nii jicziñpacha ojkchizakazza. Niz̈aza nii chjojrichta z̈oñi cherz̈cu, nawcjuñ zakaz chjuuzic̈ha. \v 33 Jalla nekztanaqui tsjii Samaria wajtchiz z̈oñiqui nii jicziñpacha tjonchizakazza. Jalla nuz̈ nii kijchta chjojrichta z̈oñi cherz̈cu, ancha okzic̈ha. \v 34 Jalla nekztanaqui kijchta z̈oñz̈quiz macjatchic̈ha. Chjojricama cherz̈cu kullzinchic̈ha aceitiz̈tan vinz̈tan. Nuz̈ kullz̈cu chjojri jerz̈inchic̈ha zumpacha. Nekztanaqui persun aznuquiz tewz̈cu chjitchic̈ha, tsjii alujamintuquin. Jalla nicju cwitichic̈ha. \v 35 Jaka taz̈uqui ima wilta jicz ojkcan nii Samaria wajtchiz z̈oñiqui persun paaz jescu, pizc billete pacchic̈ha alujamintuchiz z̈oñz̈quiz. Nekztan cjichic̈ha, “Tii chjojrichta z̈oñi am cwitiz̈inalla. Tii paaz ana alcansaquiz̈ niiqui, wejrqui pjojkac̈ha, quejpz̈cuqui”. \v 36 Jaziqui, ¿jakziltat nii c̈hjepultiquiztan chjojrichta z̈oñz̈quiz zuma okzikaya, lijitum maziz̈takazya? ¿Jaknuz̈um am tantii? Kjaaznalla. \p \v 37 Jalla nekztanaqui nii lii tjaajiñiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Nii oksñi z̈oñipanc̈ha zuma maziz̈takazqui. \p Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Jaziqui oka, nuz̈uzakaz ammi paalla. \p \v 38 Jalla nekztanaqui Jesusaqui tira ojkchic̈ha. Ojkcan tsjii wajtquin luzzic̈ha. Jalla nicju Marta cjiti z̈onqui naaz̈a kjuyquiz Jesusa kjawzinc̈ha. \v 39 Martiqui cullacchiztac̈ha, María cjititac̈ha. Mariiqui Jesusiz̈ kjojch latuquiz julzinc̈ha, nii chiiñi nonzjapa. \v 40 Martizti naaz̈a kjuy lurañquiz kuz tjaatc̈ha. Nekztan Jesusiz̈quiz macjatc̈hinc̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, taa cullaquiqui wejr zinallakal tii kjuya lurañanacquiz jakjurpayc̈ha. Ana wejr yanapc̈ha. ¿Anam wejtquiztan sint'iya? Am chiiz̈inz̈inalla, wejr yanapajo. \p \v 41 Nekztanaqui Jesusaqui naaquiz kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Marta, Marta, kjuy lurañanacz̈quiz kuz tjaachiz̈ cjen am kuzqui turwayzikalala. Jalla niz̈tiquiztan ancha llaquitamkalala amqui. \v 42 Tsjii zintallapanikaz z̈ejlc̈ha chekanaqui. Mariiqui nii zuma illzinc̈ha. Naaqui kuz tjaac̈ha wejt taku nonzjapa. Anaz̈ jecmi taa cullaqui wejt taku nonz̈tiquiztan apaki atasac̈ha. \c 11 \s1 YOOZ EJPZ̈QUIN MAYIZIZ PUNTU \p \v 1 Tsjii nooj tsjii yokquin Jesusaqui Yooz Ejpz̈quin mayizatc̈ha. Nuz̈ mayiziz z̈erz̈tanaqui niiz̈ tjaajintanacz̈quiztan tsjii tjaajinta z̈oñiqui pewczic̈ha tuz̈ cjican: \p —Jaziqui wejt Jiliri, Yooz Ejpz̈quin mayiziz tjaajznalla. Jaknuz̈t Juanqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz Yooz Ejpz̈quin mayiziz tjaajinchiz̈laja, jalla nuz̈. \p \v 2 Nekztanaqui Jesusaqui tjaajinchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yoozquin mayizizqui tuz̈uc̈ha: \q1 “Uc̈hum arajpach Yooz Ejp, am tjuuqui zuma honorchiz cjilalla. Niz̈aza am mantiz timpu irantiz̈quilalla. Niz̈aza am munañpaj cjilalla tii yokquizimi tsewc arajpachquinami. \v 3 Niz̈aza tonjtijapa niz̈aza zapurutijapa c̈hjeriz̈ tjaaz̈calla, azziz cjisjapa. \v 4 Wejrnacqui pertunchinc̈ha wejtnacaquiz ana zuma paañi z̈oñinaca. Jalla niz̈tiquiz amqui wejtnaca ujnacaz̈ pertunalla. Niz̈aza c̈hjul anawalinacami wejtnacaquiz ana watkatalla. Antiz c̈hjul anawalinacquiztanami liwriyalla”. \p \v 5 Nekztan Jesusaqui ninacz̈quiz cjichizakazza: \p —Tsjii z̈oñiqui amiguchiztac̈ha. Nii amiguqui chica aramaz̈ kjuyquiz tjonchic̈ha, tuz̈ cjican: “Amigo, c̈hjep t'antaz̈ kajz̈nalla. \v 6 Wejt kjuyquiz tsjii z̈oñi irantiz̈quichic̈ha jiczquiztan. Anaz̈ wejttac c̈hjulumi z̈ejlc̈ha niiz̈quiz tjaazjapa”. \v 7 Nekztanaqui nii z̈oñiqui kjaazic̈ha kjuyltan, tuz̈ cjican: “Anaz̈ wejr chiiz̈ina. Kjuyami zuma chawjcz̈tacha. Niz̈aza wejt ocjalanacaqui ajpzquiz wejttan chicaz̈ tjajc̈ha. Anaz̈ z̈aazñi atasac̈ha. Nekztan anal c̈hjulumi tjaayi atasac̈ha”. \v 8 Amiguz̈ cjenami ana tjaayi z̈aaz pecchic̈ha. Pero niz̈tami tjaayi z̈aazic̈ha, ana iya molistita cjeyajo. \v 9 Jaziqui cjiwc̈ha, Yooz Ejpz̈quiztan maya, nekztan Yooz Ejpqui z̈-tjaaquic̈ha. Niz̈aza zuma kamaña kjurzna, nekztan wac̈haquic̈ha. Niz̈aza kjuy chawjczquiztan t'oc t'ocz̈caquic̈ha, nekztan cjetz̈taz̈ cjequic̈ha. \v 10 Mayñi z̈oñinacami ninacz̈ mayta tjaataz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza kjurñi z̈oñinacami nuz̈ kjurz̈cu wachaquic̈ha. Niz̈aza chawjczquiztan t'oc t'ocñi z̈oñinacz̈quizimi cjetz̈taz̈ cjequic̈ha. Jalla nuz̈uc̈ha Yooz Ejpz̈quin mayizizqui. \p \v 11 ¿Kjaz̈t tsjii ejpqui anc̈hucporquiz t'anta mayñiz̈ majchquiz “Tiz̈ t'antaqui” cjican tsjii maz chjalznasajo? Anapanz̈ nuz̈ cjesac̈ha. Niz̈aza, ¿kjaz̈t ejpqui ch'iz mayñi majchquiz “Tiz̈ ch'izqui” cjican zkorakaz chjalznasajo? Anaz̈ nuz̈upan chjalznasac̈ha. \v 12 Niz̈aza ¿kjaz̈t ejpqui wallpi ziñi mayñi majchquiz “Tiz̈ wallpi ziñiqui” cjican yek'achunca chjalznasajo? Anaz̈ nuz̈upan chjalznasac̈ha. \v 13 Jaziqui anc̈hucqui ana zum kuzziz cjenami zuma cusasapanikaz tjaasac̈ha persun maatinacz̈quiziqui. Ancha zuma kuzziz Yooz Ejpqui juc'ant zumanaca anc̈hucaquiz tjaasac̈ha. Jakziltat Espíritu Santo mayac̈haja, jalla niiz̈quiz arajpach Yooz Ejpqui Espíritu Santo cuchanz̈caquicha, nii mayñinacz̈ kuzquiz. \s1 JESUSIZ̈ QUINTRA CHIICHIC̈HA \p \v 14 Wiruñaqui zajraqui tsjii z̈oñi upa cjiskatchic̈ha. Nekztanaqui Jesusaz̈ nii zajra ulanzkattan, nii upa ana chiiñi z̈oñiqui chii kallantichic̈ha. Nekztan nuz̈ paatiquiztan nekz z̈ejlñi z̈oñinacaqui walja ispantichic̈ha. \v 15 Yekjap z̈oñinacaqui Jesusiz̈ quintra chutchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tiiqui anawal z̈oñikalala. Zajranacz̈ Beelzebú jilirz̈ aztan yekja zajranaca chjatkatc̈ha. \p \v 16 Yekjap quintra z̈oñinacaqui yanz pecatc̈ha, arajpach Yooz aztan milajru paañi, ana arajpach Yooz aztan paañi, jalla nii. Yanzjapa pewczic̈ha: \p —Jaziqui arajpach milajru paala, —cjican. \p \v 17 Pero Jesusaqui ninacz̈ kuz zizzic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii nacionchiz z̈oñinacaqui t'aka t'aka cjisnaquiz̈ niiqui, ninacaz̈ kichassiz̈ cjen, nii nacionaqui tjatantaz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza tsjii famillchiz z̈oñinacaqui chaasaquiz̈ niiqui, ninacaz̈ kichassiz̈ cjen nii famillaqui tjatantaz̈ cjequic̈ha. \v 18 Niz̈aza Satanás cjita zajraz̈ partimi t'aka t'aka cjesaz̈ niiqui, ultimu tjatantaz̈ cjesac̈ha. ¿Kjaz̈t nii zajranacz̈ azi tjurasajo? Anaz̈ azziz cjesac̈ha. Anapanz̈ tjurasac̈ha. Jaziqui anc̈hucqui tuz̈ cjic̈ha, wejrqui zajranacz̈ Beelzebú cjita jilirz̈ aztan yekja zajranaca chjatkatc̈ha, jalla nuz̈ cjic̈ha anc̈hucqui. \v 19 Pero wejrqui anaz̈ nuz̈u jalla. Nonz̈na. Anc̈huca partinacami zajranaca chjatkatñizakazza. ¿Jecz̈ aztan ninacac chjatkatjo? ¿Beelzebú cjita zajriz̈ aztan chjatkatjo? Anaz̈ cjesac̈ha. Anc̈huca parti z̈oñinacaz̈ paatiquiztan intintiz waquizic̈ha, zajriz̈ aztan anapan zajranaca chjatkatasac̈ha, jalla nuz̈ intintiz waquizic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui kjanapachac̈ha ana zuma razunchizqui. \v 20 Jaziqui ultim werara Yooz aztanpankal wejrqui zajranaca chjatkatuc̈ha. Yooz aztan chjatkattiquiztan, kjanapacha tjeez̈a, Yooz mantiz kamañ timpu irantiz̈quic̈ha, jalla nii. \p \v 21 ‛Tsjiilla quint'asac̈ha. Tsjii walja armichiz z̈oñiqui persun kjuya walja tjurt'iñitac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan kjuyquiz chjojtanaca segurotac̈ha. \v 22 Nuz̈ armichiz̈ cjen cuntintu z̈elatc̈ha. Nekztanaqui tsjii tsjan tjup z̈oñiqui tjonchic̈ha. Armichiz z̈oñi atipz̈cu, tjapa niiz̈ armanaca kjañchic̈ha. Nekztan tjapa niiz̈ chjojta cusasanaca kjañchizakazza. Nekztan tjup z̈oñiqui niiz̈ mazinacz̈quiz kjañta cusasanaca tojunchic̈ha. \p \v 23 ‛Nonz̈na. Jakziltat ana wejt favora cjec̈haj niiqui, wejt quintrac̈ha. Niz̈aza jakziltat Yooztajapa z̈oñinaca ana juntjapi yanapc̈haj niiqui, wejt quintra Yoozquiztan z̈oñinacaz̈ wichanskatc̈ha. \s1 ZAJRIZ̈ PUNTU \p \v 24 Niz̈aza Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tsjii zakal quint'asacha. Tsjii zajraqui z̈oñz̈quiztan ulanz̈cu kjoñ yokaran ojklaychic̈ha, jeejzjapa kjurcan. Ana jeejz watz̈cuqui, niiz̈ kuzquiz pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “Jaziqui wejr quepaka jakziquiztan ulanz̈quituc̈haja, jalla nicju”. \v 25 Jalla nuz̈ quejpz̈cu niiz̈ ulanta z̈oñz̈quiz zalchic̈ha. Nii z̈oñz̈ kuzqui tsjii zuma pewz̈ta kjuyaz̈takaztakalc̈ha, niz̈aza zuma z̈cayi azquitz̈ta kjuyaz̈takaztakalc̈ha. \v 26 Jalla nuz̈ zaltiquiztan nii zajraqui pakallak juc'ant anawali zajranaca zjijqui ojkchic̈ha. Ninaca zjijcz̈cu, tjapa nii zajranacaqui z̈oñz̈ kuzquiz luzzic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan nii z̈oñiqui juc'ant anawaliz̈ cjissic̈ha tuquita kamzquiztan, tsjan ana zuma. \p \v 27 Jesusaz̈ nuz̈ quint'an, tsjaa maatak z̈onqui nii z̈ejlñi z̈oñinacz̈quiztan altu jorz̈tan paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Honorchiz cjila am matiñ maaqui, am jwessinz̈ cjen. \p \v 28 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Juc'ant honorchiz cjila Yooz taku nonzñinaca. Niz̈aza Yooz tawk jaru kamñinaca. \s1 Z̈OÑINACAQUI SIÑALA CHERZKAZ PECATC̈HA \p \v 29 Tsjan tsjan z̈oñinacaqui Jesusiz̈ muytataz̈ ajcznatc̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui paljayi kallantic̈hic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jazta timpu z̈oñinacaqui ana zum kuzzizza. Milajru siñala paañipankaz pecc̈ha. Tuqui timpuqui Jonás cjita zoñiqui z̈elatc̈ha, Yooz taku paljayñi. Jalla niz̈ta paljayzqui tsjii siñalaz̈takazza, Yooziz̈ cuchanz̈quita cjican. Wejrzakal Yooz taku paljayuc̈ha. Anaz̈ iya c̈hjul siñalami z̈elasac̈ha tii z̈oñinacz̈taqui. \v 30 Yooz Ejpqui Nínive cjita wajtchiz z̈oñinacz̈quiz Jonás cjita z̈oñi cuchanz̈quichic̈ha, casticu tjaaz tjuñi maznajo. Jalla niitac̈ha siñalaqui, nii timpuquiz kamñi z̈oñinacz̈taqui. Niz̈aza Yooz Ejpqui arajpachquiztan wejr cuchanz̈quichic̈ha. Jalla wejrtc̈ha siñalaqui, jazta timpuquiz kamñi z̈oñinacz̈taqui. Anaz̈ iya c̈hjul siñalami tjaataz̈ cjequic̈ha. \v 31 Pjalz tjuñquiziqui, jazta timpuquiz kamñi z̈oñinacaqui pjaltaz̈ cjequic̈ha, zuma, ana zuma, jalla nii. Ana zuma z̈oñinacaqui castictaz̈ cjequic̈ha. Nonz̈na. Tuqui timpuqui tsjaa maatak jilir z̈elatc̈ha, wartuñtan watja mantiñ. Pjalz tjuñquiziqui naaqui jakatatz̈cu jazta timpuquiz kamñi z̈oñinacz̈ uj kjana tjeeznaquic̈ha, jazta z̈oñinaca casticta cjeyajo. Naaqui muzpa az̈kquiztanpacha tjonchinc̈ha Salomón cjita jilirz̈quiz zali, niiz̈ zuma razun taku nonz̈ñi. Pero tekzi wejrqui z̈eluc̈ha Salomonz̈quiztan tsjan chekan jiliriqui. Pero jazta timpuquiz kamñi z̈oñinacaqui wejt taku anaz̈ nonz pecc̈ha. Niz̈tiquiztan juc'ant ujchizza, niz̈aza juc'ant castictaz̈ cjequic̈ha. \v 32 Niz̈aza pjalz tjuñquiziqui Nínive wajtchiz z̈oñinacaqui jacatatz̈cu jazta timpuquiz kamñi z̈oñinacz̈ uj kjana tjeeznaquic̈ha. Jonás cjita z̈oñiz̈ Yooz taku paljaytiquiztan, nii Nínive wajtchiz z̈oñinacaqui Yoozquin kuzziz cjissic̈ha. Pero tekzi wejrqui z̈eluc̈ha Jonasquiztan tsjan chekan jiliriqui. Niz̈aza wejrtc̈ha tsjan chekan Yooz taku parliñtqui. Pero jazta timpuquiz kamñi z̈oñinacazti anal Yoozquin kuzziz cjissicha, weriz̈ paljayta Yooz taku nonz̈cu. Niz̈tiquiztan juc'ant ujchizza. Niz̈aza juc'ant castictaz̈ cjequic̈ha. \s1 KJANQUIZ KAMZ QUINTU \p \v 33 Nekztanaqui Jesusaqui quint'ichic̈ha tuz̈ cjican: \p —Anaz̈ jecmi tsjii lámpara tjeezcu, chjojzakquiz nonznasac̈ha, niz̈aza anaz̈ tsjii cajon kjuylami nonznasac̈ha. Nii lamparaqui tseecupanz̈ tsjijpsnasac̈ha, kjuyquiz luzñi z̈oñinacz̈quiz kjanajo. \v 34 Z̈oñz̈ c̈hjujquiqui persun kuz lamparaz̈takazza. Z̈oñz̈ c̈hjujqui zumaz̈laj niiqui niz̈aza z̈oñz̈ kuzmi zumazakazza, zuma kjanquiztakaz kamc̈ha. Pero z̈oñz̈ chjujqui ana zumaz̈laj niiqui, kuzmi ana zumazakazza, zumchiquiztakaz kamc̈ha. \v 35 Zuma kjanquizim kamc̈haj niiqui, persun kamaña zumaz̈ cwitazaquic̈ha, ana zumchi kamañchiz cjisjapa. \v 36 Tsjii z̈oñiqui kjanquiztakaz zumapankaz kamc̈haj niiqui, niz̈aza ana c̈hjul ana waliquiz kamc̈haj niiqui, liwj niiz̈ kamtanaca zumaz̈ cjequic̈ha, jaknuz̈t tsjii lámpara wali kjanc̈haja, jalla nuz̈. \s1 ANA ZUM KUZZIZ Z̈OÑINACZ̈ PUNTU \p \v 37 Jesusaz̈ chiyan, tsjii fariseo z̈oñiqui Jesusa c̈hjeri luli kjawzic̈ha, niiz̈ kjuyquin. Pucultanaqui kjuya irantiz̈cu, kjuya luzzic̈ha. Nekztan mizquiz julzic̈ha. \v 38 Jesusaqui kjara awjz custurumpi ana cumplichic̈ha ima lujlcan. Jalla nii cherz̈cu fariseo z̈oñiqui ispantichic̈ha. Jesusaqui persun kuzquiz naychic̈ha fariseo z̈oñiz̈ ispantita. \v 39 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii z̈oñiqui tasanaca chuwanaca zawnctankaz awjza, niz̈aza chjujz̈a. Niz̈ta iratac̈ha anc̈hucqui fariseonaca. Anc̈hucqui zawnctankaz limpuc̈ha. Pero kjuyltanaqui anc̈huca kuzqui walja cjujchinacchizpanc̈ha. Anc̈huca kuzquiz tjangz zizza, niz̈aza c̈hjul anawali paazmi zizza. \v 40 ¡Zumzu z̈oñinaca! Yoozqui curpumi kuzmi paachic̈ha. ¿Jalla anc̈hucqui anaz̈ nii zizjo? \v 41 Anc̈huca cusasanacquiztan z̈oñinacz̈quiz tjaaz waquizic̈ha. Anc̈hucqui tjapa z̈oñinacz̈tan okzñi kuzziz cjesaz̈ niiqui, anc̈huca kuzmi zumapanz̈ cjesac̈ha Yooz Ejpz̈ yujcquiziqui, ana kjara awjz cuzturumpi paaz̈cumi. \p \v 42 ¡Ayii pori fariseonaca! Anc̈hucqui Yoozquin diezmos tjaayiñc̈hucc̈ha, niz̈aza tjapa plantanacquiztanami diezmos tjaayiñc̈hucc̈ha. Jalla nuz̈ paacan walikazza. Pero nuz̈ tjaacanami anc̈hucqui ana lijituma zuma kamañquiz kamchinc̈hucc̈ha, niz̈aza ana Yoozquin kuzzizc̈hucc̈ha. Zuma kamzqui, niz̈aza Yoozquin kuzzizqui, jalla niic̈ha chekanaqui. Pero diezmos tjaazmi zakaz cumpliz waquizic̈ha. \p \v 43 ¡Ayii pori fariseonaca! Ajcz kjuyquiziqui tucquin julzkaz pecc̈ha, niz̈aza honorchizkaj cjiw cjic̈ha anc̈hucqui. Niz̈aza anc̈hucqui jakzi calliranami zuma rispitchizkaz̈ wejr tsaanja cjic̈ha anc̈hucqui. \p \v 44 ¡Ayii pori fariseonaca! Niz̈aza ¡ayii pori lii tjaajiñinaca! Ana lijitum kuzzizc̈hucc̈ha. Anc̈huca liiqui cjic̈ha jakziltat tsjii sipultur juntuñ ojkchaja jalla niiqui Yoozquin ana macjatasac̈ha. Jalla niz̈ta irata anc̈hucqui z̈oñinacz̈quiz ana Yoozquin macjatskatc̈ha. Pero z̈oñinacaqui anc̈hucaz̈ puntu cjiñc̈ha, “Yooz z̈oñinacac̈ha ninacaqui”. Anc̈hucqui ninaca incallc̈ha, ana zuma kuzziz cjen. Anc̈hucqui ana pajta sipulturaz̈takazza. \p \v 45 Jalla nuz̈ chiitiquiztan tsjii lii tjaajiñiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi Maestro, jalla nuz̈ chiiz̈cu, wejtnacaquiz ana zumam chiic̈ha. \p \v 46 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —¡Ayii pori lii tjaajiñinaca! Anc̈hucqui parti z̈oñinacz̈quin niiz̈ jaru niiz̈ jaru ch'ama cuzturumpinaca yapchinc̈hucc̈ha: kuzi cuntaz̈takaz jepzinc̈hucc̈ha. Ch'ama cuzturumpinaca yapchiz̈ cjenami, anc̈hucqui anaz̈ tsjii loc'anz̈tanami yanapz pecc̈ha, z̈oñinaca nii cuzturumpinaca cumplajo. \p \v 47 ‛¡Ayii! Anc̈hucqui ancha t'akjiric̈ha. Anc̈huca tuquita atchi ejpnacaqui Yooz taku paljayñi profetanaca conchic̈ha. Anc̈hucpacha nii paljayñinacz̈ sipulturanaca kjuyñicha, niwjctanaqui anc̈hucqui rispittaz̈okaz cjic̈ha. Pero anc̈hucqui anaz̈ ultimu rispitc̈ha. \v 48 Tuquiqui anc̈huca ejpnacaqui nii Yooz taku paljayñinaca conchic̈ha. Nuz̈ conchi cjenami anc̈hucaquiztan walikazza. Anzimi anc̈hucqui sipulturanaca kjuyc̈ha, zuma z̈oñiz̈takazza. Pero ultimquiziqui anc̈hucqui ninacaz̈ paljayta Yooz taku anazakaz nonz pecc̈ha. \p \v 49 ‛Jalla niz̈tiquiztan Yooz Ejpqui anc̈huca puntuquiztan zuma razun taku chiichic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejrqui wejt taku paljayñi profetanacami apostolonacami cuchanz̈cac̈ha. Nekztanaqui yekjapanaca nii Yooz taku paljayñinacz̈quiztan contaz̈ cjequic̈ha. Yekjapazti kijchtaz̈ cjequic̈ha”. \v 50 Tii muntu kalltiz, niwctanpacha Yooziz̈ cuchanz̈quita z̈oñinaca conchic̈ha anc̈huca tuquita atchi ejpnacaqui. Anc̈hucqui niz̈ta ana wal kuzzizzakazza. Jaziqui Yoozqui jazta timpuquiz z̈ejlñi z̈oñinacz̈quiz zakaz casticaquic̈ha. \v 51 Tsjii Zacarías cjita z̈oñiqui altarz̈tan timpluz̈tan, jalla nii taypiquiz contatac̈ha. Abel contiquiztanami Zacarías contiquiztanami niz̈aza tjappacha contanacquiztanami Yooz Ejpqui jazta timpuquiz z̈ejlñi z̈oñinacz̈quiz casticaquic̈ha. \p \v 52 ‛¡Ayii pori lii tjaajiñinaca! Liwriiñi Yooz taku liiz̈cu, zizcu, z̈oñinacz̈quiz ana nii tjaajinchinc̈hucc̈ha. Yooz taku tsjii llave irata tanzinc̈hucc̈ha. Nii llave tanz̈canpacha anc̈hucmi liwriiñi Yooz jiczquiz ana luzzinc̈hucc̈ha. Y niz̈aza nii llave tanz̈cu, ana cjetz̈inchinc̈hucc̈ha, liwriiñi Yooz jiczquiz z̈oñinaca luzajo. \v 53 —Jalla nuz̈ chiiz̈inz̈cu Jesusaqui ojkchic̈ha. \p Nii lii tjaajiñinacz̈tan nii fariseonacz̈tan, jalla ninacaqui muzpa z̈awjchi cjissic̈ha Jesusiz̈ quintra. Niz̈aza ninacaqui Jesusiz̈quiz wiltan wiltan pewczic̈ha, \v 54 Jesusiz̈ quintra tsjii ujchiz jwezjapa. Jesusiz̈ kjaaztiquiztan uj tjojtunz pecatc̈ha. \c 12 \s1 FARISEO Z̈OÑINACA \p \v 1 Jesusaz̈ nuz̈ tjaajnan, zmali wacchi z̈oñinacaqui tjonchic̈ha, waranka waranka. Niz̈aza zmali porapat tewksascan tewksascan tjonchic̈ha. Primeraqui Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Fariseo z̈oñinacaqui anaz̈ ultimu Yoozquin kuzzizza. Anaz̈ lijitum Yooz z̈oñinacac̈ha, aunquimi lijitum z̈oñiz̈takaz cjicjiñi cjenami. Ninacz̈quiztan zumpachaz̈ cwit'azaquic̈ha, ana ninaca irata cjisjapa. \v 2 Tsjii noojiqui tjapa chjojzakuñ paatami tjeez̈taz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza tjapa chjojzakuñ pinsitami ziztaz̈ cjequic̈ha. Tsjii noojiqui z̈oñz̈ ultim kuz tjeez̈taz̈ cjequic̈ha. \v 3 Niz̈aza jamazit chiitanacami kjana ziztaz̈ cjequic̈ha. Chjojzakuñ chiitanacami tjapa z̈oñinacaqui zizaquic̈ha. \s1 ¿JECZ̈QUIN EKS WAQUIZIYA? \p \v 4 ‛Jaziqui anc̈hucqui, wejt mazinaca, tuz̈ wejr chiiz̈inuc̈ha. Anac̈ha eksqui tii curpu alaja conñiz̈quiziqui. Curpu conz̈cu anaz̈ iya c̈hjulumi payi atasac̈ha. \v 5 ¿Jecz̈quin antiz anc̈hucqui eks waquiziya? Yooz Ejpz̈quin eks waquizic̈ha. Yooz Ejpqui z̈oñz̈ curpu z̈eti tucuzinskatz̈cu z̈oñz̈ animumi infiernuquin tjojtzjapa azzizza. Jalla niiz̈quizza chekanaqui eksqui. \p \v 6 ‛Tsjii pjijska wez̈laqui pizc paazkaz cwistic̈ha. Anac̈ha juc'ant valorchiz cjen, Yooz Ejpqui zapa wez̈lallami cjuñc̈ha. \v 7 Pero zapa z̈oñz̈quiz juc'anti cjuñc̈ha. Niz̈aza anc̈huca ach charami kanz̈intac̈ha, zintallquiztan zintalla. Anaz̈ anc̈hucqui tsuca. Nii wez̈lanacz̈quiztan anc̈hucc̈ha juc'ant valorchizqui. Yooz Ejpqui anc̈huc juc'ant cwitaquic̈ha wez̈lanacz̈quiztan. \s1 JESUCRISTUZ̈ FAVORA CJEE \p \v 8 ‛Anc̈hucaquiz cjiwc̈ha: Jakziltat parti z̈oñz̈ yujcquiz wejt favora cjec̈haj niiqui, niz̈aza wejrqui Yooz anjilanacz̈ yujcquiz nii z̈oñz̈ favorazakal chiyac̈ha. \v 9 Jakziltat parti z̈oñz̈ yujcquiz wejr ana pajñi nicac̈haj niiqui, niz̈aza wejrqui Yooz anjilanacz̈ yujcquiz nii z̈oñz̈ quintra ana pajñi zakal cjeec̈ha. \p \v 10 ‛Jakzilta z̈oñit Yooz Epiz̈ cuchanz̈quita Z̈oñz̈ quintra chiyac̈haj niiqui, pertuntaz̈ cjesac̈ha. Pero jakzilta z̈oñit Yooz Espíritu Santuz̈ quintra chiyac̈haj niiqui, anapanz̈ wira pertuntaz̈ cjequic̈ha. \p \v 11 ‛Wiruñaqui anc̈hucqui juezanacz̈ yujcquin niz̈aza jilirinacz̈ yujcquin chjichtaz̈ cjequic̈ha, ajcz kjuyquiz. Jalla nuz̈ chjichtiquiztan ana kuz turwaysi cjequic̈ha, jaknuz̈t chiyac̈haja, niz̈aza jaknuz̈t tjurt'azalaja, jalla nii. \v 12 Anc̈huca chiiz ora Yooz Espíritu Santuqui anc̈huca kuzquiz chiizjapa tjaajznaquic̈ha, jaknuz̈t chiizalaj, jalla nii. \s1 CWITAZA, ZMAZÑI KUZZIZ ANA CJISJAPA \p \v 13 Tsjii z̈oñiqui Jesusiz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Tjaajiñi Maestro, wejt jilz̈quiz chiinalla, wejt parti irinsa tjaa-ajo. \p \v 14 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈quiz cjichic̈ha: \p —Jila, ¿kjaz̈tiquiztan amqui wejr jiliriz̈takaz cherz̈jo? Anapanz̈ wejr juez partirtqui, anc̈huca quija azquitzjapaqui. \p \v 15 Niz̈aza Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Persun kuzquiz naazna, niz̈aza cwitaza ana zmazñi kuzziz cjisjapa. Z̈oñz̈ wira kamañaqui anaz̈ niiz̈ wacchi cusasanacquiztan yatisinsa. \p \v 16 Jalla nekztanaqui Jesusaqui tii quintu quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii ricach z̈oñi z̈elatc̈ha. Nii z̈oñz̈ yokquiziqui zkalanacaqui ancha cusa pookchic̈ha. \v 17 Jalla nuz̈ pooktiquiztan nii ricach z̈oñiqui kuzquiz pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “¿Kjaz̈t wejr cjequejo? Wejt yaaz kjuyanacaqui tii ajzta zkal c̈hjeri anaz̈ wacasac̈ha”. \v 18 Jalla nekztanaqui pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “Aaaa. Tuz̈ jazic cjeeka. Wejt zkala yaaz kjuyanaca pajlznaka. Nekztanaqui tsjan pajk kjuyanaca kjuysnaka. Jalla nekz tjappach zkal c̈hjeri yaaznaka, niz̈aza tjapa wejt cusasanaca”. \v 19 Jalla nekztanaqui nii ricach z̈oñiqui niiz̈ persun kuzquiz cjichic̈ha: “Aaaa. Wejrqui zmali cusasanaca yaazinc̈ha, niz̈aza zmali c̈hjerinaca yaazinc̈ha, az̈k wata tjurñipacha. Jeejznaka, niz̈aza cusa lujlsnaka, licsnaka. Niz̈aza cuntintul cjeeka”. \v 20 Pero Yoozqui nii z̈oñz̈quiz cjichic̈ha, “Zumzu z̈oñimc̈ha amqui. Tiz̈wanpacha amqui ticznaquic̈ha. Am zkal c̈hjerimi am cusasanacami nii yaaztanacami inamayaz̈ cjequic̈ha, ¿c̈hjuljapat cjeequi neejo? ¿Jecz̈tapan cjeequi neejo?” \v 21 Jaknuz̈t nii ricach z̈oñz̈quiz watchiz̈laja, jalla niz̈ta irataz̈ wataquic̈ha persunjapapankaz cusasa juntjapñi z̈oñinacz̈quiziqui. Niz̈ta z̈oñinacaqui Yooz yujcquiziqui poripanz̈ cjisnaquic̈ha. \s1 YOOZ EJPQUI NIIZ̈QUIN KUZZIZ Z̈OÑINACA CWITIC̈HA \p \v 22 Jalla nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Anc̈hucaquiz tuz̈ cjiwc̈ha. Z̈oñiqui z̈ejtzjapaqui lujlz c̈hjeri pecc̈ha. Jalla nuz̈ cjenami, anc̈hucqui anac̈ha c̈hjerinacz̈quiz kuzqui llaquizizkatzqui. Niz̈aza z̈oñiqui curpu wali cjisjapa zquiti pecc̈ha. Jalla nuz̈ cjenami anc̈hucqui anac̈ha zquitinacz̈quiz kuzqui llaquizizkatzqui. \v 23 Z̈oñz̈ z̈etiqui c̈hjerquiztan juc'anti importic̈ha. Niz̈aza persun curpumi zquitquiztan ju'canti importic̈ha. \v 24 Wez̈lanacz̈quiz cherzna. Anaz̈ zkalami c̈hjacc̈ha. Niz̈aza anaz̈ ajza. Niz̈aza ana c̈hjeri yaaz quetallchizza. Niz̈aza ana c̈hjeri yaaz kjuychizza. Jalla nuz̈ cjenami nii wez̈lanacz̈taqui lujlz c̈hjerinacami panz̈ z̈ejlc̈ha. Yooz Ejpkaz c̈hjeri tjaac̈ha. Pero anc̈hucqui Yooz yujcquiziqui wez̈lanacz̈quiztan juc'antiz̈ importic̈ha. Jaziqui anc̈hucaquiz zakaz Yoozqui lujlz c̈hjeri tjaaquic̈ha, z̈ejtzjapaqui. \v 25 Anaz̈ jec kolta z̈oñimi persunpacha tsjan lajcha paki atasac̈ha, llaquiziñi kuzziz cjenami ancha lajcha pecñi kuzziz cjenami. \v 26 Jalla niz̈ta ana atchucaz̈laj niiqui, ¿kjaz̈tiquiztan lujlz c̈hjerinacz̈quizimi zquitinacz̈quizimi anc̈huca kuzqui llaquizizkatjo? \p \v 27 ‛Plantanacz̈ pjajkallaz̈ cherzna. Anaz̈ langza. Anaz̈ kawanc̈ha. Yoozqui nii pjajkallanacaz̈ pajkkatc̈ha. Zmali finu zquiti cujtz̈cumi anaz̈ jecmi pjajkallquiztanami juc'ant c'achalla cjesac̈ha. Niz̈aza finu zquiti cujtz̈cumi nii ancha ricachu Salomón jiliriqui anac̈ha pjajkallquiztan juc'ant c'achaqui. \v 28 Plantanacaqui tsjii upacamakaz c'achallac̈ha. Nekztanaqui jakataz̈u kattaz̈u tsjii jurnuquiz tjutjunzjapa ujz̈tac̈ha. Jalla nuz̈ cjenami Yooz Ejpkaz nii plantanacami niz̈ta cwitic̈ha. Anc̈hucc̈ha Yoozquin ana tjapa kuzziz z̈oñinaca. Anc̈huczti Yooz yujcquiziqui c̈hjul plantaquiztanami juc'antiz̈ importic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Yoozqui anc̈huc juc'anti cwitic̈ha; zquitchiz panz̈ cjequic̈ha. \v 29 Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui ana ancha llaquiziñi kuzziz ojklaya, c̈hjul c̈hjeri kjurzquiztanami. \v 30 Tii muntuquiz ana Yoozquin criichi z̈oñinacaqui ancha llaquiziñi kuzziz ojklayc̈ha niz̈ta cusasanaca kjurcan. Anc̈hucqui anac̈ha niz̈ta llaquiziñi kuzziz ojklayzqui. Werar Yooz Ejpchizc̈hucc̈ha. Yooz Ejpqui zizza, c̈hjulut anc̈huc pecc̈haj, jalla nii. Anc̈hucqui c̈hjeri, zquiti, cusasanaca pecc̈ha, zejtzjapa, jalla nii zizza Yooz Ejpqui. \v 31 Niz̈tiquiztan anc̈hucqui Yooz Ejpz̈quinpankaz walja kuzziz cjee. Niz̈aza niiz̈ mantita zuma kamañquiz kuzziz cjee. Nekztanaqui Yooz Ejpqui anc̈hucaquiz c̈hjulumi cawalikaz tjaaquic̈ha. \s1 ARAJPACHQUIN CUSASANACCHIZ Z̈OÑINACA \p \v 32 ‛Niz̈aza Yooz Ejpqui anc̈huca uchaquic̈ha mantiñi puestuquiz. Jalla nuz̈uc̈ha Yooz munañpaqui. Tii muntuquiz z̈ejlcan anaz̈ eksna, anc̈hucqui wejt uuzanacc̈hucc̈ha, aunqui kolucullami. \v 33 Anc̈huca cusasa z̈ejlñinaca tuysna. Nekztan t'akjiri kamñi z̈oñinacz̈quiz tojna. Tii muntuquiz z̈ejlcan jaknuz̈t anc̈hucaqui zuma z̈ak quels tjaczaja, jalla niz̈ta irata zuma munaziñi kuz tjacz waquizic̈ha wiñaya zuma kamzjapa. Arajpachquin zuma cuntintu kamzjapa, anc̈huca kuz tjaczna, zuma azquicha. Tii muntuquiziqui tjañ z̈oñiqui anc̈huca cusasanaca kjañasac̈ha. Arajpachquin tjañ z̈oñinaca ana luzasac̈ha. Niz̈aza tekziqui tjujtami cjurimi anc̈huca zquitinaca lulasac̈ha. Arajpachquin tjujtami cjurimi ana z̈elasac̈ha. \v 34 Jakziltat tii muntuquiz walja cusasanachizlaja, tii muntuquiz kamañ wirquiz kuz tjaac̈ha. Pero jakziltat arajpachquin kamañ wirquiz kuz tjaac̈haja jalla niiqui arajpachquin walja cusasanacchiz cjequic̈ha. \s1 KUZ TJACZI CJEE \p \v 35 Niz̈aza Jesusaqui tii quintu quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Arajpachquin ojkzjapa anc̈hucqui kuz zuma tjaczi tjewz̈na, tsjii tjeez̈ta lamaparaz̈takaz. \v 36 Tiz̈taz̈takaz cjee. Tsjii patrunaqui zalsñi pjijstiquin ojkchic̈ha. Piyunanacaqui patrunz̈ cuttiz̈quiz tjewz̈a, niiz̈ irantiz̈quitan kjuy zan chawjcz cjetz̈inzjapa. Jalla niz̈ta irata anc̈hucqui Yooz tjonz tjuñi zuma tjewz̈na. \v 37 Weraral cjiwc̈ha. Patrunaz̈ tjonz oraqui jakzilta piyunanacat tjaji wajtsi tjewznac̈haja, jalla ninacaqui cuntintuz̈ cjee. Jalla nii piyunanacaqui patrunz̈ misquiz julskattaz̈ cjequic̈ha. Nekztanaqui nii patrunapachaz̈ c̈hjeri tjaaquic̈ha, niz̈aza ninacz̈quiz atintaquic̈ha. Jalla niz̈ta irata Yoozqui paaquic̈ha niiz̈ tjonz tjewzñinacz̈quiz. \v 38 Chica aramami, kjantatimi, c̈hjulorakat nii patrunaqui irantiz̈quic̈hani. Nii oraqui jakzilta piyunanacat tjaji wajtsi tjewz tjewznac̈haja, cuntintuz̈ cjequic̈ha. \v 39 Tsjiilla zakaz cjiwc̈ha, anc̈hucaz̈ zizjapa. Tsjii kjuychiz z̈oñiqui c̈hjulorat tjañi tjonac̈haja, jalla nii ora zizaquiz̈ niiqui, tjaji wajtsipan tjewznaquic̈ha, nii tjañi ana luzkatzjapa, niz̈aza ana tjangskatzjapa. Tjañi tjonz ora zizcu, anapan niiz̈ kjuya nuz̈kaz ecasac̈ha. \v 40 Anc̈hucmi niz̈aza Yooz tjonz tjuñi walja listu tjacziz̈ tjewz̈na. Tiripintit tsjii ana pinsita oraqui wejrqui quejpz̈cac̈ha. Wejrtc̈ha tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtqui. \s1 PIZC PUNTA PIYUNANACA \p \v 41 Jalla nekztanaqui Pedruqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, ¿tii quintu quint'ichamc̈ha wejtnacaltajapakazkaya? uz̈ ¿tjapa z̈oñinacz̈tajapa, jaa? \p \v 42 Jesús Jiliriqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii kjuy cwitiñi z̈oñi z̈elatc̈ha zuma cumpliñi, niz̈aza zuma intintiñi. Nii kjuychiz tuyñuqui zuma z̈oñz̈ kjarquiz niiz̈ kjuya ecchic̈ha, tjapa nii kjuyquiz z̈ejlñinacz̈tan. C̈hjeri tjaaz ora c̈hjeri tjaajo, jalla nuz̈ zakaz ecchic̈ha nii z̈oñz kjarquiz. ¿Ject nii zuma cumpliñi z̈oñejo? \v 43 Jalla tiic̈ha nii z̈oñiqui. Kjuy tuyñu quejpsquizcama jakzilta z̈oñit niiz̈ kjuya zuma cwitican z̈ejlc̈haja, jalla niic̈ha zuma cumpliñi z̈oñiqui. Niz̈aza cuntintuz̈ cjequic̈ha nii zuma cwitiñi z̈oñiqui. \v 44 Wejrqui weraral cjiwc̈ha. Kjuya tuyñuqui cumpliñi z̈oñz̈ kjarquiz tjapa kjuy cusasanaca ecasac̈ha. \v 45 Tsjemata cwitiñi z̈oñi zakaz z̈elatc̈ha. Nii z̈oñiqui kuzquiz pinsichic̈ha, “Kjuychiz tuyñuqui anaz̈ uri tjonasaz̈, jaz”, cjican pinsichic̈ha. Jalla nekztanaqui nii kjuychiz luctaka cjiñi maataka cjiñi piyunanaca wjajtñitac̈ha. Niz̈aza nii z̈oñiqui persun lujlsquin licsquin kuz tjaachic̈ha. \v 46 Tiripintit tsjii ana pinsita nooj kjuychiz tuyñuqui quejpz̈quichic̈ha. Tsjii ana zizta ora quejpz̈quichic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan kjuychiz tuyñuqui nii ana zuma cwitiñi z̈oñz̈quiz juc'anti anawaliz̈ casticu tjaaquicha. Nii ana zuma z̈oñiqui jaknuz̈t ujchiz z̈oñinacaz̈ castictaz̈ cjec̈haja, jalla niz̈tapacha castictaz̈ cjequic̈ha. \p \v 47 Tsjii piyunaqui zumpacha niiz̈ patrunaz̈ pecta langz zizzic̈ha. Niiz̈ patrunz̈ langz zizcanpacha, ana langzic̈ha. Jalla nuz̈ zizcanpacha, ana langztiquiztanaqui juc'anti castictaz̈ wjajtztaz̈ cjequic̈ha. \v 48 Niz̈aza jakzilta piyunat ana niiz̈ patrunaz̈ pecta langz zizzaja, jalla niz̈ta cjenpacha ana cumplic̈haja, jalla niiqui upa casticta cjequic̈ha. Jakzilta z̈oñz̈quiz wacchi cusasanaca cwitajo tjaatc̈haja jalla nii z̈oñiqui tjapa nii cusasanacquiztan quint'istanc̈ha. Jakzilta z̈oñz̈quiz wacchi cusasanaca cwitajo cumpjiita cjec̈haja, jalla nii z̈oñiqui cusasanacchiz tuyñuz̈quiz quint'istanc̈ha tjapa cumpjiita cusasanacquiztan. \s1 IYA TJAAJINTA \p \v 49 Tsjiilla zakaz quint'ichic̈ha Jesusaqui, tuz̈ cjican: \p —Tekz werjqui tsjii uj peksñiz̈takaz tjonchinc̈ha. Nii uj peks oraqui wajiz̈ cjila. \v 50 Wejrqui tsjii wali pajk prueba watac̈ha bautismuz̈takaz. Niz̈aza nii watscama, ancha llaquital cjeec̈ha. \v 51 Weriz̈ tjontiquiztan z̈oñinacaqui anazumquin cjequic̈ha; t'aka t'akaz̈ cjequicha, wejtquiz criichinaca, ana wejtquiz criichinaca, jalla nuz̈. \v 52 Tii timpuquiztan nawjkchuc tsjii famillanacami t'aka t'akaz̈ cjequic̈ha. Tsjii famillquiz pjijskaltan cjec̈hani, c̈hjepultanac quintraz̈ cjequic̈ha pucultan z̈oñz̈japaqui. \v 53 Niz̈aza ejpz̈tan persun majchtan quintraz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza majchz̈tan persun ejpz̈tan quintraz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza maatan persun tjunmat matatan quintraz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza naa tjunmat matatan persun maatan quintraz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza kjan maatan wazatan quintraz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza wazatan kjanatan quintraz̈ cjequic̈ha. Jalla nuz̈ cjisnaquic̈ha, wejtquiz criichinacz̈tan ana wejtquiz criichinacz̈tan. \s1 KUZ CAMPIYA, ANA CASTICTA CJEYAJO \p \v 54 Jalla nekztanaqui Jesusaqui z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Anc̈hucqui cjiñc̈hucc̈ha, wacchi tsjirinaca tajatan ulanz̈caquiz̈ niiqui, “chijnac̈hani”, nuz̈ cjiñc̈hucc̈ha. Nekztan jalla nuz̈ chijñiz̈ watc̈ha. \v 55 Niz̈aza wartan quera querz̈caquiz̈ niiqui, “kjutñit cjec̈hani”, nuz̈ cjinc̈hucc̈ha. Nekztan jalla nuz̈ kjutñiz̈ watc̈ha. \v 56 ¡Hipócrita cheechi z̈oñi! Anc̈hucqui ¡ana lijitum kuzziz z̈oñinaca! Tjamz̈ puntu tsjirz̈ puntu walja zizñi chiiñc̈hucc̈ha. ¿Kjaz̈tiquiztan Yooz siñalanaca ana tantiyasajo? Kuz campiya, ima casticz ora irantan. \p \v 57 ‛Niz̈aza ¿kjaz̈tiquiztan kamz puntu ana tantiyasajo, jaac̈ha zuma kamc̈haja, jaac̈ha ana zuma kamc̈haja, jalla nii? \v 58 Jakziltat am quijz̈cu jilirz̈quin chjichac̈haja, jalla niiz̈quiztan pertunam mayizaquic̈ha ana enenz̈cu, ima jilirz̈quin irantican. Am quija ana pertunazta cjenaqui, nii jiliriqui policiiquiz am intirjasac̈ha. Nekztanaqui nii policiaqui am carsilquiz chawcwasac̈ha. \v 59 Nekztanaqui wejrqui cjiwc̈ha, carsilquiztanaqui anapanim ulnasac̈ha, liwj tjappacha paczcama. Anziqui kuz campiya; Yoozquiztan pertuna maya, ana casticta cjeyajo. \c 13 \s1 YOOZQUIN KUZZIZ CJEE \p \v 1 Nii orapacha tsjii kjaz̈ z̈oñinacaqui quintu zjijcchic̈ha, Jesusiz̈quiz mazñi. Tuz̈ cjican quint'ichic̈ha. Pilato cjita jiliriqui tsjii Galilea wajtchiz z̈oñinaca conkatchic̈ha. Nii conta z̈oñinacz̈ ljocqui animal ljocnacz̈tan t'ajzic̈ha. Tuquiqui animala contkalc̈ha, Yoozquin ofrenda tjaazjapa. \v 2 Jalla nuz̈ nonz̈cu Jesusaqui cjichic̈ha: \p —¿Kjaz̈tiquiztan Galilea wajtchiz z̈oñinacz̈quiz nuz̈ anawali watchitajo? ¿Parti Galilea wajtchiz z̈oñinacz̈quiztan juc'ant ujchiz ninacajo? ¿Jalla niz̈tazaz̈ anc̈huc pinsiya? \v 3 Anc̈hucqui anac̈ha niz̈ta pinsa. Anc̈hucqui Yoozquin kuzzizpan cjee. Ana niz̈ta cjisnaquiz̈ niiqui, anc̈hucaquiz juc'ant anawaliz̈ watasac̈ha. \p \v 4 Jesusaqui quint'ichizakazza, tuz̈ cjican: \p —Tsjii tunca quinsakalcuni z̈oñinacaqui ticzic̈ha Siloé cjita wajt campanturi jalla ninacz̈ juntuñ pajlz̈tiquiztan. ¿Kjaz̈tiquiztan niz̈ta watchitajo? ¿Parti Jerusalén wajtchiz z̈oñinacz̈quiztan juc'ant ujchiz ninacajo? ¿Jalla niz̈tazaz̈ anc̈huc pinsiya? \v 5 Anc̈hucqui anac̈ha niz̈ta pinsa. Anc̈hucqui Yoozquin kuzzizpan cjee. Ana niz̈ta cjisnaquiz̈ niiqui, anc̈hucaquiz juc'ant anawaliz̈ watasac̈ha. \s1 ISRAEL Z̈OÑINACZ̈ PUNTUQUIZTAN \p \v 6 Jalla nekztanaqui Jesusaqui tsjii quintu zakaz quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii z̈oñiqui niiz̈ yokquiz jiws muntinaca c̈hjacchic̈ha. Tsjii nooj ojkchic̈ha “jiwsa pookchiz̈caa” cjican, ojkchic̈ha. Irantiz̈cu, muntinacquiz ana c̈hjul jiws frutanaca watchic̈ha. \v 7 Jalla niz̈tiquiztan nii yoka cwitiñi z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: “Chera, c̈hjep wata jiws frutanaca kjuri tjonchinc̈ha. Ana jiws frutanaca pookchikalc̈ha. Jaziqui tii muntinaca k'atzna. Inapanikaz z̈ejlc̈ha.” \v 8 Jalla nekztanaqui nii yoka cwitiñi z̈oñiqui patrunz̈quiz cjichic̈ha: “Wejt patruna, tii watcamakaz z̈ela cjee. Wejrqui yokal zumpacha kjullznac̈ha, niz̈aza wanz̈tan wanit'ac̈ha. \v 9 Jalla niz̈tiquiztanaqui jiws frutanaca pookz atc̈hani. Anapan pookaquiz̈ niiqui, nekztanaqui k'atz̈taz̈ cjequic̈ha”. —Jalla nuz̈ quint'ichic̈ha Jesusaqui. \s1 TSJAA MAATAK Z̈ONQUI C̈HJETINTATAC̈HA \p \v 10 Tsjii jeejz tjuñquiziqui, Jesusaqui ajcz kjuyquiz tjaajnatc̈ha. \v 11 Jalla nekz z̈elatc̈ha tsjaa laa maatak z̈on. Tunca quinsakalcun watanaca laatac̈ha. Tsjii zajraqui naa z̈on taj chutu paatkalc̈ha. Niz̈tiquiztanaqui anawira ts'iru tsijtsniñtac̈ha, ana c̈hjulu paazjapami. \v 12 Jesusaqui naa z̈on cherz̈cu, kjawzic̈ha, nekztan tuz̈ cjichic̈ha: \p —Cullacalla, am laaquiztan liwriita cjequic̈ha. \p \v 13 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ kjarz̈tan lanzic̈ha naa z̈onaquiz. Jalla nii orapacha naa z̈onqui ts'iru cjissinc̈ha. Niz̈tiquiztan Yooz Ejpz̈quin honora paljaychiñc̈ha. \v 14 Nii ajcz kjuy jilirizti Jesusiz̈japa z̈awjzic̈ha, nii jeejz tjuñquiz c̈hjetintiquiztan. Nekztanaqui nii jiliriqui zoñinacz̈quiz cjic̈hicha: \p —Sojta tjuñikaz langz waquizic̈ha. Jalla nii langz tjuñiran laanacaqui tjonsa c̈hjetintaz̈ cjisjapa. Anac̈ha jeejz tjuñquiziqui tjonzqui. \p \v 15 Jalla nekztanaqui Jesús Jiliriqui nii jilirz̈quiz cjichic̈ha: \p —Ana zum kuzziz z̈oñinaca. Jeejz tjuñquiziqui tjapa anc̈hucanacaqui wacami aznumi cutzniñc̈hucc̈ha, kjaz liqui okajo, ¿ana jaa? \v 16 Taa maatak z̈onqui Abrahamz̈ majch maatquiztan tjoniñc̈ha. Tunca quinsakalcun wata chututac̈ha, Satanás cjita zajraz̈ nuz̈ chutu paañiz̈ cjen. ¿Kjaz̈t tii jeejz tjuñquiziqui taa laa z̈onqui ana c̈hjetinta cjesajo? Jeejz tjuñquizmi c̈hjetinzpanikazza. \p \v 17 Jesusiz̈ nuz̈ chiitiquiztanaqui tjapa niiz̈ quintra z̈oñinacaqui azzi quirchic̈ha. Parti z̈oñinacazti cuntintutac̈ha, Jesusaz̈ nuz̈ pajk milajrunaca paachiz̈ cjen. \s1 YOOZ MANTAPARU OJKÑI Z̈OÑINACZ̈ PUNTU \p \v 18 Jalla nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tiz̈tac̈ha Yooz mantaparu ojkñi z̈oñinacz̈ puntuqui. Jalla nii puntuqui intintazkatasac̈ha, mostaz cjita semillz̈ puntu chiitiquiztan. Jalla tuz̈uc̈ha. \v 19 Tsjii mostaza cjita semilla z̈ejlc̈ha, ancha zkoltalla. Z̈oñiz̈ c̈hjactan, walja pakjiz̈ pajkc̈ha, tsjii pajk muntiz̈, nizta pakji. Niz̈aza nii mostaz muntiquiz wez̈lanacaqui tjuraz̈ paasac̈ha. Jalla nuz̈upan Yooz mantaparu ojkñi z̈oñinaca yapaquic̈ha, mostaz munti pajkñila, jalla niz̈ta irata. \p \v 20 Niz̈aza Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tii takunacz̈tanzakaz Yooz mantaparu ojkñi z̈oñinacz̈ puntu intintazkatasac̈ha. Jalla tuz̈uc̈ha. \v 21 Tsjaa maatak z̈onqui c̈hjep tupu jac'uz̈tan levaturz̈tan t'ajzinc̈ha. Nekztanaqui tjappacha nii t'anti masaqui t'amchic̈ha. Jalla niz̈ta iratac̈ha, tjapa kjutñi tii muntuquiz z̈oñinacaqui Yooz mantita kamañchiz cjisnaquic̈ha. \s1 LIWRIITA Z̈OÑZ̈ PUNTU \p \v 22 Wiruñaqui Jerusalén jiczquiz ojkcan, Jesusaqui tjaajinchic̈ha. Jakziran watatc̈haja, jalla nii watjaran jochiran tjaajinchic̈ha. \v 23 Nuz̈ tjaajnan, tsjii z̈oñiqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, ¿koluckaz liwriita z̈oñinacajo? \p Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 24 —Anc̈hucqui tjapa kuz cjee, arajpach ojkñi zkoz jicz zanquiz luzjapa. Wejrqui anc̈hucaquiz cjiwc̈ha. Casticz tjuñquiziqui tjapa z̈oñinacaqui luz pecaquic̈ha. Nii oraqui anaz̈ ataquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anziqui liwriiñi zanquiz luzjapa, tjapa kuz cjee. \v 25 Tsjii noojiqui arajpach kjuychiz tuyñuqui tsijtsnaquic̈ha liwriiñi zana chawjczjapa. Anc̈hucqui, zawnctan cjiñinaca, nii chawjcz̈ta zanquiz t'ok t'okaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejt jiliri, cjetznalla, cjetznalla”. Kjuychiz z̈oñiqui kjaaznaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Anal anc̈huc pajuc̈ha. ¿Jecnactc̈huckazlaj anc̈hucqui?” \v 26 Jalla nuz̈ chiitiquiztan anc̈huczti zakaz chiyac̈hani, tuz̈ cjican: “Amtan chica lujlchinc̈ha. Niz̈aza wejtnaca wajt calliran tjaajinchamc̈ha”. \v 27 Pero nii arajpach kjuychiz tuyñuqui kjaaznaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Anc̈hucqui anapal pajuc̈ha, cjiwla. Wejtquiztan oka, tjapa anc̈hucqui ana zuma kuzzizc̈hucc̈ha”. \v 28 Nekztan Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Abrahamz̈tan, Isaacz̈tan, Jacobz̈tan, tjapa Yooz taku paljayñi profetanacz̈tan, tjappacha ninacaqui arajpach Yooz kjuyquiz z̈elaquic̈ha. Anc̈huczti zawnctanpanikaz z̈elaquic̈ha. Jalla nuz̈ zawnctan z̈ejlcan anc̈hucqui kaaquic̈ha, niz̈aza iz̈kez̈ jojaquic̈ha, ana luzzucaz̈ cjen. \v 29 Tjapa kjuttan criichi z̈oñinacaqui arajpach Yooz kjuyquin luzaquic̈ha, uz̈atan, wartan, tajatan, tuwantan, nuz̈ tjapa kjuttan. Niz̈aza nii luzzi z̈oñinacaqui arajpach Yooz kjuyquiz cusa atintitaz̈ cjequic̈ha. Yooz c̈hjeri luli julznaquic̈ha. \v 30 Niz̈aza Yoozqui arajpachquin yekjap tii muntuquiz wirquin cjiñi z̈oñinaca tucquin cjiskataquic̈ha. Niz̈aza yekjap tii muntuquiz tucquin cjiñi z̈oñinaca wirquin cjiskataquic̈ha. \s1 JERUSALEN CJITA WAJTQUIN TICZ PUNTU \p \v 31 Jesusiz̈ taku z̈erz̈tan, nii noojpacha, tsjii kjaz̈ fariseo z̈oñinacaqui tjonchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tekztan am oka. Herodes cjita jiliriqui am conz pecc̈ha. \p \v 32 Jalla nekztanac Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucqui nii mañus Herodesquin oka. Niiz̈quin chiiz̈ca, tuz̈ cjican: “Tsjii kjaz̈ tjuñi tirapal Yooz obranacal paa-uc̈ha, zajranaca chjatkatcan, laanaca c̈hjetincan. Nekztan tsjii kjaz̈ tjuñquiztan wejt obra z̈erznac̈ha”. \v 33 Pero wejrqui tsjii kjaz̈ tjuñi tiral kamac̈ha, Jerusalén wajtquin ticzcama. Jerusalén wajtquin Yooz taku paljayñi profetanacaqui ticstanc̈ha. \p \v 34 ‛¡Jerusalén, Jerusalén wajtchiz z̈oñinaca! Anc̈hucqui Yooz taku paljayñinaca coniñc̈hucc̈ha. Niz̈aza Yooziz̈ cuchanz̈quita z̈oñinaca maztan c̈hjaquiñc̈hucc̈ha. Wallpiqui persun ozmachanaca kjarz̈ koztan juntiñil, jantey. Jalla niz̈ta irata wejrqui tii wajtchiz z̈oñinaca juntiz pecuc̈ha. Anc̈huczti ana wira wejtquin tjonz pequiñc̈hucc̈ha. \v 35 Jalla niz̈tiquiztan anc̈huca wajt yokaqui ana Yooz kjarquiz z̈ejlc̈ha. Niz̈aza wejrqui cjiwc̈ha. Tsjii noojiqui anc̈hucqui wejt puntuquiztan chiyaquic̈ha, “Honorchiz cjila, tii Yooziz̈ cuchanz̈quita z̈oñiqui”. Jalla nii oracama, anc̈hucqui wejr ana wilta cheraquic̈ha. \c 14 \s1 TSJII CURPU TJUUCHI Z̈OÑIQUI C̈HJETINTATAC̈HA \p \v 1 Tsjii jeejz tjuñquiziqui Jesusaqui tsjii fariseo jilirz̈ kjuya luli ojkchic̈ha. Yekja fariseo z̈oñinacaqui Jesusa awayt'atc̈ha. \v 2 Niz̈aza nii kjuyquiz z̈elatc̈ha tsjii curpu tjuuchi z̈oñi. Jesús z̈cati z̈elatc̈ha. \v 3 Nii cherz̈cu Jesusaqui fariseo z̈oñinacz̈quiz lii tjaajiñinacz̈quiz, jalla ninacz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Jeejz tjuñquiziqui tsjii laa z̈oñi c̈hjetnasay? uz̈ ¿ana c̈hjetnasaj? \p \v 4 Ninacazti ch'ujukaz cjissic̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui laa z̈oñi kjawz̈cu, c̈hjetinchic̈ha. Nekztan laa z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Oka amqui —cjicanaqui. \v 5 Nekztanaqui Jesusaqui fariseo z̈oñinacz̈quiz tuz̈ cjichic̈ha: \p —Jeejz tjuñquiz cjenami aznumi wacami tujquiz tjojtsiz̈ cjen okz̈cu, ¿anaz̈ jooznasajo? \p \v 6 Jalla nuz̈ chiitiquiztanaqui ana jaknuz̈ kjaazñi atchic̈ha. \s1 PJIJZTA PUNTU \p \v 7 Nekztanaqui Jesusaqui nii kjuyquin lujlcan jalla tiz̈ta cherchic̈ha. Kjawz̈ta z̈oñinacaqui tucquin julz kjuratc̈ha, niz̈aza honorchiz cjis pecatc̈ha. Jalla niz̈ta cjicjiñi cherz̈cu, Jesusaqui, tuz̈ cjichic̈ha: \p \v 8 —Amqui tsjii zalzñi pjijztiquiz kjawz̈ta cjesaz̈ niiqui, anac̈ha tucquinpan julzqui. Am jarupacha tsjii juc'ant jilir z̈oñiqui tjonasaz̈ niiqui, am tucquin julzpantaz̈ cjesac̈ha. \v 9 Jecc̈halaj pucultan anc̈hucqui kjawzi, jalla nii kjawzñi z̈oñiqui amquiz chiyasac̈ha, “Am julz tii juc'ant jilirz̈quin tjaa”, cjican. Jalla niz̈tiquiztanaqui amlaqui azanpanti wirquin julz cjesac̈ha. Am aziz̈ cjesac̈ha. \v 10 Ana niz̈ta paa. Antiz tuz̈ cjee. Tsjii zalzñi pjijztiquiz kjawztaz̈ cjesaz̈ niiqui, wirquinpankaz julzqui. Nekztan nii kjawzñi z̈oñiqui irantiz̈cuqui, amquin chiyasac̈ha, tuz̈ cjican: “Wejt k'ayi jila, ticchuc watz̈ca, tucquin julz̈ca”. Jalla nuz̈ kjawz̈cu tucquin tjulz̈tiquiztan parti z̈oñinacz̈ c̈hjujcquiziqui honorchizim cjesac̈ha. \v 11 Jakzilta z̈oñit parti zoñinacz̈quiz persun honora chii chiyac̈haj niiqui, wiruñaqui nii z̈oñiqui ch'ujukaz cjesac̈ha. Pero humilde kuzziz z̈oñizti honorchiz cjiskattaz̈ cjequic̈ha. \p \v 12 Niz̈aza Jesusaqui nii kjawzñi z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —C̈hjeri tjaasim pecc̈haj niiqui, anam kjawznaquiz̈ am persun mazinacz̈quiz, niz̈aza am persun jilanacz̈quiz, niz̈aza am persun famill parintinacz̈quiz, niz̈aza am ricach visinunacz̈quiz, jalla ninacz̈quiz alaja anam kjawznaquic̈ha. Ninaca c̈hjeri luli kjawznasaz̈ niiqui, ninacaqui am zakaz kjawznasac̈ha. Niz̈tiquiztan amzakam c̈hjeri tanznaquic̈ha. Niz̈tiquiztan ana gastichim cjequic̈ha. \v 13 Ana niz̈ta paa. Antiz tuz̈ cjee. C̈hjeri tjaasim pecc̈haj niiqui, kjawznaquic̈ha pori z̈oñinaca, zuch z̈oñinaca, coj z̈oñinaca, zur z̈oñinaca, jalla ninacz̈quiz kjawznaquic̈ha. \v 14 Nuz̈ paaz̈cu cuntintum cjequic̈ha. Ninacaqui anaz̈ c̈hjulumi tjepñi atasac̈ha. Yooz zuma kamañchiz z̈oñinacz̈ jacatatz̈ tjuñiz̈ tjontan, jalla nekzim amqui tjepuntam cjequic̈ha. \p \v 15 Jalla nuz̈ Jesusiz̈ chiita taku nonz̈cu, tsjii julzi z̈ejlñi z̈oñiqui Jesusiz̈quiz cjichic̈ha: \p —Arajpach Yooz Ejpz̈ kjuyquin lujlñinaca cuntintuz̈ cjequic̈ha. \p \v 16 Jalla nekztanaqui Jesusaqui nii z̈oñz̈quiz quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii nooj tsjii z̈oñiqui pajk pjijzta paachic̈ha. Tuquiqui walja z̈oñinaca kjawskatchic̈ha pjijztiquiz. \v 17 Pjijzta c̈hjeri lujlz ora piyunaqui kjawz̈ta z̈oñinacz̈quiz cuchanz̈quitac̈ha, tuz̈ cjeyajo: “Tjappacha listu tjacz̈tac̈ha, jaziqui z̈-tjona”. \v 18 Nekztanaqui kjawz̈ta z̈oñinacaqui pasinza mayizichic̈ha. Tsjii z̈oñiqui cjichic̈ha: “Anzilla yoka kjaychinc̈ha. Jalla nii cherz̈quistanc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan amqui wejr pasinzt'alla”. \v 19 Tsjiizti cjichic̈ha: “Anzilla tunca waca kjaychiñc̈ha. Jalla nii waca yanstanc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan zumaz̈ pasinzt'alla”. \v 20 Tsjiizti cjichic̈ha: “Anzilla tjunatan zalzinc̈ha. Niz̈tiquiztan anal oki atasac̈ha”. \v 21 Nii cuchanz̈quita piyunaqui quejpz̈cu patrunz̈quiz tjappacha quint'ichic̈ha, jaknuz̈ z̈oñinacat kjaaztc̈haja, jalla nii. Nuz̈ quint'itiquiztan nii patrunaqui walja z̈awjchi cjissic̈ha. Niz̈aza piyunz̈quiz cjichic̈ha: “Uri ojklayz̈ca calliran niz̈aza wajt tjiyaran. Pori z̈oñinaca zjijczna, niz̈aza zuch z̈oñinaca, cojonaca, zuranaca, jalla ninaca kjawz̈ca”. \v 22 Wiruñaqui nii piyunaqui mazzic̈ha tuz̈ cjican: “Wejt patruna, amiz̈ mantitacama ojklaychinc̈ha. Niz̈aza iya julz campo z̈ejlc̈ha”. \v 23 Nekztanaqui patrunaqui cjichic̈ha piyunz̈quiz: “Wilta ojklayz̈ca callinacaran jicznacaran. Z̈oñinaca kjawkjawcan ojklayz̈ca kjuyquiz chjijpsnajo. Kjawz̈ta z̈oñinacz̈quiz tjonkatz̈ca”. \p \v 24 Nekztan Jesusaqui cjichizakazza: \p —Wejrqui cjiwc̈ha. Weriz̈ primira kjawz̈ta z̈oñinacaqui anapan c̈hjeri lulasac̈ha wejt arajpach pjijztiquiziqui. —Jalla nuz̈ cjichic̈ha Jesusaqui. \s1 JESUCRISTUZ̈QUIN KUZZIZ PUNTU \p \v 25 Walja z̈oñinacaqui Jesusa apzic̈ha. Nekztanaqui Jesusaqui tsijtscu z̈oñinacz̈ kjutñi quejpchic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 26 —Jakzilta z̈oñit wejtquin kuzziz cjec̈haj niiqui, niiz̈ persun ejpmi, maami, tjunmi, maatinacami, persun jilanacami, persun cullaquinacami, niz̈aza niiz̈ persun kamañ wirami, jalla ninacz̈quiztanami wejtquin juc'anti kuzziz cjistanc̈ha. Anaz̈ wejtquin juc'anti kuzziz cjequiz̈ niiqui, anaz̈ wejt partir z̈oñi cjichuca cjesac̈ha. \v 27 Jakzilta z̈oñit wejt partir z̈oñi cjis pecc̈haj niiqui, tjapa kuztanz̈ wejtquiz cjistanc̈ha niiz̈ persun wira apt'iz cjenami. \v 28 Tsjilla cjesac̈ha. Jequit tsjii campanturi kjuyz pecc̈haj niiqui, primiruqui gasto zumpacha tantiistanc̈ha, paaz wacata ana wacata, jaknuz̈ nii campanturi tsajczjapa, jalla nii. \v 29 Ana zumpacha tantiiz̈cu kallantaquiz̈ niiqui, nekztan ana tsaqui atchucaz̈ cjesac̈ha. Jalla nuz̈ ana tsajcñi cherz̈cu parti z̈oñinacaqui nii z̈oñz̈quiz iñarasac̈ha, \v 30 tuz̈ cjican: “Nii z̈oñiqui campantur kjuyi kallantichic̈ha. Nekztan ana tsaqui atchic̈ha. Ana zuma tantiichic̈ha”. Jalla nuz̈ tjasaquic̈ha. \v 31 Niz̈aza jakzilta chawc jilirit quira zalz pecac̈haj niiqui, primiruqui zumpacha tantiistanc̈ha, niiz̈ tunca warank zultatunaca tsjiizuñz̈ paatunc warank quintra zultatunacz̈quiz atipata, ana atipata, jalla nii. \v 32 Ana atipchucaz̈laj niiqui, quintra jilirz̈quin az̈quin cjen cumisiuna cuchansa, nuz̈quiz pasinza paajo, acuerdo luzjapa. \v 33 Jalla niz̈ta, ima wejtquiz kuzziz cjen, zumpacha tantiiz waquizic̈ha. Jakzilta z̈oñit c̈hjultakquiztanami anaz̈ wejtquiz juc'anti kuzziz cjequiz̈ niiqui, anapanz̈ wejt parti z̈oñi cjesac̈ha. \p \v 34 ‛Yacuqui zumac̈ha. Yacuqui lak'ansnasaz̈ niiqui, ¿jaknuz̈t wilta zuma cjesajo? \v 35 Anapanz̈ cjesac̈ha. Anaz̈ yokjapa sirwasac̈ha, niz̈aza anaz̈ yok kulljapa sirwasac̈ha. Jalla nuz̈ ana sirwanami tjojtspanikazza. Jakziltaz̈laj cjuñchiz niiqui, zumpacha nonz̈na Yooz puntu intintisjapa. \c 15 \s1 KATCHI UUZI QUINTU \p \v 1 Impuesto cobriñi z̈oñinaca niz̈aza ujchiz z̈oñinaca Jesusiz̈quiz macjatz̈quichic̈ha, niiz̈ taku nonzjapa. \v 2 Jalla niz̈tiquiztanaqui fariseo z̈oñinacz̈tan lii tjaajiñinacz̈tan jalla ninacaqui Jesusiz̈ quintra chutchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tii z̈oñiqui ujchiz z̈oñinacami risiwñipanikazza, niz̈aza ninacz̈tan chica c̈hjeri lujlñic̈ha. \p \v 3 Jalla niz̈tiquiztan Jesusaqui ninacz̈quiz quint'ichic̈ha tuz̈ cjican: \p \v 4 —Tsjii z̈oñiqui patak uuzichiztac̈ha. Nekztanaqui tsjiilla katchic̈ha. Jalla nekztanaqui parti uuzinaca ilakz yokquin ecchic̈ha, katchi uuzi wajtzcama. ¿Jakziltat anc̈hucaquiztan ana niz̈ta paajo? \v 5 Niz̈aza katchi uuzi wajtz̈cuqui, azkar juntuñ tjojtz̈cu, awatiriqui tjonchic̈ha, ancha cuntintu. \v 6 Niz̈aza kjuya irantiz̈cuqui z̈catinta visinunacz̈quiz niz̈aza mazinacz̈quiz kjawzic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejttan cuntintuz̈ cjee. Wejt katchi uuziqui wajtchinc̈ha”. \v 7 Niz̈aza wejrqui cjiwc̈ha, jalla niz̈ta iratac̈ha arajpachquinaqui. Tsjii ujchiz z̈oñiqui Yoozquin kuzziz cjesaz̈ niiqui, arajpachquin z̈ejlñinacaqui ancha cuntintuz̈ cjisnaquic̈ha. Llatunc tunc llatuncani ana Yoozquin kuzziz z̈oñinaca z̈elac̈hani: “Wejrnacqui zuma kamok”, cjicanaqui. Pero arajpachquinaqui ninacz̈quiztan juc'anti cuntintuz̈ cjequic̈ha nii zinta Yoozquin kuzziz z̈oñiz̈ cjen. \s1 KATCHI PAAZ QUINTU \p \v 8 Jesusaqui quint'ichizakazza, tuz cjican: \p —Niz̈aza tsjaa tunca paazziz z̈on z̈elatc̈ha. Nekztanaqui tsjii paaz tjatanchinc̈ha. Paaz tjatanz̈cu, lámpara pekzinc̈ha. Niz̈aza kjuya pewchinc̈ha, zumpacha. Nuz̈ zuma pewcan, katchi paaz wajtchinc̈ha. \v 9 Nii paaz wajtz̈cu, mazinacz̈quiz niz̈aza z̈catinta visinunacz̈quiz kjawzinc̈ha, tuz̈ cjican: “Wejttan cuntintuz̈ cjee. Wejt katchi paaz wajtchinc̈ha”. \v 10 Wejrqui cjiwc̈ha. Niz̈aza arajpachquinaqui Yooz anjilanacaqui cuntintuz̈ cjequic̈ha c̈hjulorami tsjii ujchiz z̈oñiqui Yoozquin kuzziz cjisnac̈haja, jalla nii oraqui. \s1 EJPZ̈QUIZTAN ZARAKCHI MAJCH QUINTU \p \v 11 Niz̈aza Jesucristuqui tii quintu zakaz quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii z̈oñi z̈elatc̈ha, pucultan lucmajch ocjalchiz. \v 12 Nii upañaz̈ta majchqui ejpz̈quiz cjichic̈ha: “Tata, irinsaz̈ wejtquiz tjaall amqui”. Jalla nekztanaqui ejpqui irinsa t'akz̈inchic̈ha pucultan majchnacz̈quiz. \v 13 Tsjii kjaz̈ majquiztan upañaz̈ta majchqui irinsa tuychic̈ha. Nekztan tjappacha niiz̈ cusasanaca juntjapz̈cu, az̈kquin ojkchic̈ha yekja nacionquin. Nekztan nii nacionquin tjappacha niiz̈ cusasanaca gastichic̈ha, ana zuma kamcan. \v 14 Nuz̈quiz tjappacha cusasanaca mirz̈cuqui, upañaz̈ta majchqui ana c̈hjulchiz cjissic̈ha, z̈oñi maya. Niz̈aza nii nacionquiz c̈hjeri upsic̈ha. Upañaz̈ta majchqui c̈hjerz̈ kjara passic̈ha. \v 15 Nekztanac niiqui langz kjuri ojkchic̈ha. Tsjii z̈oñz̈quiz langz wajtchic̈ha. Nii patrunaqui jochi mantichic̈ha, cuchi ichajo. \v 16 Ancha c̈hjeri eeczkatchic̈ha nii ejpz̈quiztan zarakchi majchqui. Ana c̈hjulu lulimi onantaz̈ niiqui. Jalla nekztanac cuch lulinacami chjajpinacami lujlznatakaztac̈ha. \v 17 Jalla nekztanaqui kuzquiz pinsiskatchic̈ha, tuz̈ cjican: “Tjappacha wejt ejpz̈ piyunanacaqui cusa c̈hjerinaca lujlc̈hani. Niz̈aza z̈ejtchinacami z̈ejlc̈hani. Wejrzti tekzi t'akjiri z̈eluc̈ha; c̈hjerz̈ kjara pascu, ticz atuc̈hani. \v 18 Quepaz̈ wejrqui, tira wejt ejpz̈quin. Niz̈aza wejt ejpz̈quin cjeec̈ha: ‘Wejt Tata, Yooz quintra am quintra uj paachinc̈ha. \v 19 Wejrqui anam am maati cjichucac̈ha. Kjaz̈llami tsjii am piyunaz̈takaz uywalla’ ”. Jalla nuz̈ cjican pinsichic̈ha. \v 20 Nekztanaqui ejpz̈quin zarakchic̈ha; ejpz̈ kjuy kjutñi ojkchic̈ha. Az̈kquin cjen ejpqui niiz̈ majch pajchic̈ha. Kuzquiz ancha okzic̈ha, ancha k'aaztichic̈ha. Nekztan majch zali zajtchic̈ha. Majch z̈cojrz̈cu, chjulzic̈ha. \v 21 Nekztanaqui majchqui ejpz̈quiz cjichic̈ha: “Tatay, wejrqui Yooz quintra, am quintra uj paachinc̈ha. Jaziqui wejr am maati anaz̈ cjichuca”. \v 22 Jalla nekztanaqui ejpqui piyunanacz̈quiz cjichic̈ha: “Uri, jila walurchiz zquiti jwesanz̈ca. Nii zquitz̈tan wejt majch tjutz̈na. Niiz̈ loc'anquiz zurtija majcz̈ina. Niz̈aza zapato tjutz̈na. \v 23 Nekztanac anc̈hucqui walipunt cjew wacaz̈ zjijcz̈ca conzjapa. Pjijztaz̈ paaquic̈ha. Zuma c̈hjeriz̈ lulaquic̈ha. \v 24 Wejt majch ticziz̈takaz katchitac̈ha. Jaziqui ticziquiztan jacatatchiz̈takaz tjonchic̈ha. Niz̈tami niiz̈tan zalchinc̈ha”. Jalla nekztanaqui pjijzta payi kallantichic̈ha. \p \v 25 ‛Jalla nuz̈ upañaz̈ta majch tjonz ora, niiz̈ jilaqui joch yokquintac̈ha. Kjuy z̈cati irantiz̈can, pjijzta nonzic̈ha, tsajtñi wayliz̈ jora. \v 26 Jalla niz̈tiquiztanaqui jilir majchqui tsjii tsjii piyuna kjawzic̈ha. Nuz̈ kjawz̈cu, “¿C̈hjulut wat?” cjican, pewczic̈ha. \v 27 Piyunaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: “Am lajkqui tjonchila. Wiwusa anazak kjaz̈ cjissi tjonchic̈ha. Niz̈tiquiztan am ejpqui walipunt cjew wac conkatchic̈ha, pjijzta paazjapa”. \v 28 Jalla nii quintu zizcu, jilir majchqui walja z̈awjchic̈ha. Pjijztiquiz ana luz pecatc̈ha. Nuz̈ cjen ejpzakazza nii roqui ulanz̈quichi luzcajo. \v 29 Nekztanaqui jilir majchqui ejpz̈quiz cjichic̈ha: “Kjaz̈ watanaca wejrqui am sirwichinc̈ha. Niz̈aza am mantitacama okintac̈ha. Jalla nuz̈ cjenami ana wira tsjii cabrallami onanñamtac̈ha, wejt mazinacz̈tan pjijzta paazjapami. \v 30 Anziqui tii am ana cazñi majchqui tjonchic̈ha. Tiiqui ana zuma kamcan am paaz gastichila, ana zum maatakanacz̈tan zejlcan. Nuz̈ paata cjenami, niiz̈tajapa tsjii walipunt cjew waca conchamc̈ha”. \v 31 Jalla nekztanaqui niiz̈ ejpqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejt maati, amqui wejt chicaz̈ kamñampanla. Tjapaz̈ wejttac z̈ejl-la, niic amtacamac̈ha. \v 32 Tii am lajkqui ticziz̈takaztac̈ha. Jaziqui ticziquiztan jacatatchiz̈takaz tjonchic̈ha. Niz̈aza katchitac̈ha. Jaziqui waz̈tac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan ancha cuntintuz̈ cjen pjijzta paaz waquizic̈ha”. \c 16 \s1 CUSASANACA CWITIÑI PIYUNA QUINTU \p \v 1 Niz̈aza Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz tsjii quintu zakaz quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii ricach z̈oñi z̈elatc̈ha. Niiz̈ kjuy cusasanaca cwitajo tsjii piyuna utchic̈ha. Wiruñaqui yekja z̈oñinacaqui nii patrunz̈quiz mazzic̈ha, tuz̈ cjican: “Tii am piyunaqui am cusasanaca ancha anawali gastiñic̈ha”. \v 2 Jalla nekztanaqui patrunaqui piyunz̈quiz kjawzic̈ha, tuz̈ cjican: “¿C̈hjul quintut am puntuquiztan nonojo? Jaziqui jaknuz̈um amqui wejt cusasa cwitiz̈inc̈haja, jalla nii wejtquiz quint'alla. Amiz̈ ana zuma cwitichiz̈ cjen anam iya wejt cusasa cwitasac̈ha”. \v 3 Nekztanaqui nii piyunaqui pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “¿Jaziqui kjaz̈t wejr cjisnaquejo? Wejt patrunaqui wejrz̈ jakjurpayla nii wejt langzquiztanaqui. Jaziqui ana ancha langziz̈ cjisnula wejrqui. Wejtta azi ana z̈ejlc̈ha, zkal yokquiz langzjapa. Niz̈aza z̈oñz̈quiztan tomangz eksnuc̈ha, azuc̈ha. \v 4 ¿Jalla nuz̈ ana langzñi atchiz̈ cjen, c̈hjulut paa-as?” Nekztan piyunaqui cjichic̈ha: “Aaaa. C̈hjulut paa-as, nii zizuc̈ha wejrqui. Nekztan z̈oñinaca wejr atintiñiz̈ z̈elac̈han. Wejr kjawznac̈han ninacz̈ kjuyquizimi”. \v 5 Jalla niiz̈ pinsita jaru piyunaqui zina zina patrunz̈ kajchi z̈oñinaca kjawzic̈ha. Tsjii primira kajchi z̈oñz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: “¿Kjaz̈um wejt patrunz̈quiz kajchamta?” \v 6 Kajñi z̈oñiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: “Patac turril aceite kajchinc̈ha”. Jalla nekztanaqui piyunaqui cjichic̈ha: “Tiz̈ am factura. Uri julzna. Yekja factura paa. Pjijska tunca turril aceitekaz cjijrzna”. \v 7 Wiruñaqui tsjiizuñ kajchi z̈oñz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: “Am, ¿kjaz̈um kajchamta wejt patrunz̈quiz?” Kajñi z̈oñiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: “Patac quintal tiricu”. Nii piyunaqui cjichic̈ha: “Tiz̈ am factura. Niz̈aza yekja factura paa, quinsakal tunca quintal tiricukaz cjijrzna”. \v 8 Jalla nii piyunaz̈ nuz̈ paan patrunaqui nii anawal piyuna c'uñchi pajchic̈ha, niiz̈ cusasanaca cwitiñi. Jalla niz̈taz̈takaz anawali kamñi z̈oñinacaqui tii muntuquiz cusasquin kuzziz kamc̈ha. Jalla nuz̈ kamcan ninacaqui c'uñchi tjojknakñic̈ha zuma kamñi z̈oñinacz̈quiztan juc'anti. \p \v 9 ‛Wejrqui cjiwc̈ha. Tii ujchiz muntuquiz kamcanaqui z̈ejlñi cusasanaca gastis waquizic̈ha, zuma paacan tsjii zuma amigo tanzjapa. Jalla nekztan ticz̈cu anc̈hucqui kjawztaz̈ cjequic̈ha niiz̈ arajpach kjuyquin. \p \v 10 ‛Jakzilta z̈oñit koluc cusasanaca zumpacha cwit'ac̈haj niiqui, niz̈aza wacchi cusasanaca zumpachazakaz cwit'aquic̈ha. Niz̈aza jakzilta z̈oñit koluc cusasanaca ana zuma cwit'ac̈haj niiqui, niz̈aza wacchi cusasanaca ana zuma cwit'ichiz̈ cjequic̈ha. \v 11 Niz̈aza jakzilta z̈oñit tii ujchiz muntuquiz z̈ejlñi cusasanaca ana zumpacha cwit'asac̈haj niiqui, jalla niz̈ta ana zuma kamchiz̈ cjen, Yoozqui werar arajpach cusasanaca nii cwitiñijapa ana tjaasac̈ha. \v 12 Jakzilta z̈oñit Yooziz̈ tjaata cusasanaca ana zuma cwit'ac̈haj niiqui jalla niz̈ta ana zuma kamchiz̈ cjen, Yoozqui arajpach cusasanaca tjaaz cjen pacha ana tjaasac̈ha. \p \v 13 ‛Anaz̈ jakzilta piyunami pizc patruna sirwi atasac̈ha. Piyunaqui tsjii patrunz̈quizkaz kuz tjaasac̈ha. Tsjiizuñ patrunaz̈ jaytaquic̈ha. Niz̈aza nii piyunaqui tsjii patrunz̈quizkaz zumpacha sirwaquic̈ha. Nii tsjii patrunz̈quiz anapan zuma sirwi atasac̈ha. Yoozmi paazmi z̈ejlc̈ha pucultan patrunaz̈takaz. Pero z̈oñinacaqui pucultiz̈quiz kuz ana tjaasac̈ha. Tsjii patrunz̈quizpankaz zuma sirwasac̈ha. \p \v 14 Ancha paaz pecñi fariseo z̈oñinacaqui tjapa Jesusiz̈ chiita taku nonzic̈ha. Jalla nuz̈ nonz̈cu Jesusa iñarchic̈ha. \v 15 Jesusaqui niz̈tiquiztan cjichizakazza: \p —Anc̈hucqui cusa z̈oñiz̈takaz ojklayiñchucc̈ha z̈oñz̈ yujcquiziqui. Yoozzti anc̈huca kuz zizza. Tii muntuquiz z̈ejlñi z̈oñinacaqui ana zuma kuzziz z̈oninacz̈ honorakaz waytic̈ha. Yooz Ejpzti nii ana zuma kuzziz z̈oñinaca chjaawjñipanc̈ha. \s1 LII PUNTU \p \v 16 Niz̈aza Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Juan Bautistaz̈ tjonzcama, Moisés mantita lii azziztac̈ha. Niz̈aza Yooz taku paljayñi profetz̈ tjaajintanacami azziztac̈ha, Juan Bautistaz̈ tjonzcama. Nii timpuqui jalla nii mantita takunaca azziztac̈ha. Pero Juan Bautistaz̈ tjontiquiztan, liwriiñi Yooz taku niz̈aza Yooz mantita kamañ puntu paljayzqui, jalla niic̈ha tsjan chekanaqui. Jaziqui walja z̈oñinacaqui Yooz mantita kamañquiz luzjapa tjapa kuz tjaac̈ha. \p \v 17 ‛Jalla nuz̈ cjenami tjuñimi warawarami yokami katasac̈ha. Pero tjapa nii arajpach Yooz liizti anaz̈ wira katasac̈ha. \s1 JAKJURPAYZ PUNTU \p \v 18 Niz̈aza Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Jakzilta z̈oñit niiz̈ maataka jakjurpayz̈cu yekja maatakz̈tan zalsnac̈haj niiqui, jalla nuz̈ cjenaqui adulterio uj paac̈ha. Niz̈aza jakzilta z̈oñit jakjurpayta maatakz̈tan zalsnac̈haj niiqui, adulterio uj zakaz paac̈ha. \s1 RICACH Z̈OÑZ̈TAN PORI Z̈OÑZ̈TAN QUINTU \p \v 19 Niz̈aza Jesusaqui tsjii quintu zakaz quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii wali jiru ricach z̈oñiqui z̈elatc̈ha. Zuma finu zquiti cujtzñitac̈ha. Niz̈aza zapuru pjijztakaz ancha cusa c̈hjeri lujlchic̈ha. \v 20 Nii oraqui tsjii pori z̈oñi z̈elatc̈ha Lázaro cjita. Niiz̈ janchiqui walja zkira cjijtchitac̈ha. Zapuru ricach z̈oñz̈ kjuy zanquiz julzi z̈ejlñitac̈ha. \v 21 Nii ricachuqui z̈ejtchi c̈hjerinaca tjojtñitacha. Nii pori z̈oñizti tjojtta z̈ejtchi c̈hjerinaca lujlz pecñitac̈ha. Pacunacaqui pori z̈oñz̈quiz macjatz̈cu niiz̈ zkiranaca issañitac̈ha. \v 22 Tsjii noojiqui nii pori z̈oñiqui ticzic̈ha. Nekztanaqui Yooz anjilanacaqui nii chjitchic̈ha Yooz illzta zuma yokquin, Abraham cjita z̈oñz̈tan chica z̈elajo. Wiruñaqui nii ricachu z̈oñiqui ticzizakazza. Nekztanaqui yokquiz tjatz̈tatac̈ha. \v 23 Nii ricachu z̈oñiqui infiernuquin sufrican z̈elatc̈ha. Nicju sufrican, tsewc kjutñi cherchic̈ha. Az̈quiztan cherchic̈ha Abrahamz̈tan Lazaruz̈tan. \v 24 Jalla nuz̈ cherz̈cu, kjawchic̈ha, tuz̈ cjican: “Abraham tatay, wejr okznalla. Lázaru cuchanz̈ca, niiz̈ loc'ana kjaztan t'awz̈cu, wejt lasquiz lanznajo, ch'uñkatajo. Tii asñi ujquiz anchal sufruc̈ha”. \v 25 Abrahamzti cjichic̈ha: “Jila, cjuñznalla, muntuquiz kamcan, ancha cusa kamchamc̈ha. Lazaruzti t'akjiri kamchic̈ha. Jaziqui anziqui Lazaruqui kuztac̈ha, ancha cuntintuc̈ha. Amzti ancha sufric̈ha. \v 26 Niz̈azakaz Yoozqui pajk pal k'awa utchipanc̈ha wejtnacquiztanami amquiztanami. Jaziqui tekztan nawjkchuc ojkz pecñinacaqui anaz̈ okasac̈ha. Niz̈aza nawjktan tjonz pecñinacaqui anaz̈ tjonasac̈ha”. \v 27-28 Jalla nekztanaqui nii ricuqui cjichic̈ha: “Abraham tatay, wejtta pjijskaltan jilanaca z̈ejlc̈ha. Jaziqui am rocuc̈ha, wejt ejpz̈ kjuyquin Lázaro cuchanz̈inz̈calla, ninacz̈quiz paljayajo, niz̈aza tii infiernuquiz ana tjonajo”. \v 29 Pero Abrahamqui niiz̈quiz kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: “Ninacz̈ta z̈ejl-la Moisés cjijrtami niz̈aza Yooz taku paljayñi profetanacz̈ cjijrtami. Nii cjijrtanacquiz cazla, kuz tjaala”. \v 30 Jalla nekztanaqui nii ricuqui kjaazic̈ha tuz̈ cjican: “Razunam chiic̈ha, Abraham tatay. Pero tsjii z̈oñiqui ticziquiztan ninacz̈quin okac̈haj niiqui, Yoozquin kuzziz cjiskatac̈hani”. \p \v 31 Nekztanaqui Abrahamqui cjichic̈ha: “Ninacaqui Moisés mantita taku niz̈aza Yooz taku paljayñinacz̈ taku ana criyac̈haj niiqui, tsjii ticziquiztan jacatatchi z̈oñz̈ takumi ana zakat criyac̈hani”. —Nuz̈ quint'ichic̈ha Jesusaqui. \c 17 \s1 UJQUIZ TJOJTTA PUNTU \p \v 1 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Ujquiz tjojtskatñi z̈oñinaca z̈ejlñipantac̈ha. Pero Yoozqui nii ujquiz tjojtskatñi z̈oñinacaqui anawaliz̈ watkataquic̈ha. \v 2 Jakzilta z̈oñit Yoozquin kuzziz z̈oñi ujquiz tjojtskatac̈haj niiqui, niz̈ta ana zum z̈oñinacaqui koz kot kjazquin tjojttaz̈ waquizic̈ha, tsjii pajk taj maztan jorquiz mokz̈inta. Jalla nuz̈ tsjan cusaz̈ cjesac̈ha nii ujquiz tjojtskatñi z̈oñz̈taqui. \p \v 3 ‛Niz̈ta z̈oñinacz̈quiztan anc̈hucqui walja cwitassa, ana ujquiz tjojtsjapa. Tsjii am jilanacz̈quiztan am quintra uj paac̈haj niiqui, jalla niiz̈quiz z̈umpacha chiiz̈ina, niiz̈ kuz campiita cjeyajo. Nekztan niiz̈ kuz campiita cjec̈haja, jalla nii uj paañi z̈oñz̈quiz pertunaquic̈ha amqui. \v 4 Zapa wiltami nii am quintra uj paañi z̈oñiqui pertuna mayizic̈haj niiqui, amqui pertunaquic̈ha, tsjii nooj pakallawk wilta am quintra uj paanami. \s1 YOOZQUIN KUZZIZ PUNTU \p \v 5 Wiruñaqui Jesusiz̈ illzta z̈oñinacaqui Jesusa jilirz̈quiz paljaychic̈ha tuz̈ cjican: \p —Juc'anti Yoozquin kuzziz cjisjapa yanapalla. \p \v 6 Nuz̈ maytiquiztan Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii mostaz semillaqui aunqui koltallami wali pakji pakñic̈ha. Jalla niz̈ta iratac̈ha anc̈hucqui. Yoozquin walja kuzzizc̈hucc̈halaj niiqui, milajrunacami zakaz paasac̈ha. Walja Yoozquin kuzziz z̈elanaqui, tii sicómoro cjita muntiquiz cjesac̈ha, tuz̈ cjican, “Tekztan pajlta cjee, niz̈aza kotquin tjojtta cjee”. Jalla nuz̈ chiitiquiztan niz̈tapachaz̈ cjesac̈ha. \s1 PIYUNZ̈ PUNTU \p \v 7 Jesusaqui cjichizakazza: \p —Tsjilla chiyasac̈ha. Anc̈hucaquiztan piyunchiz z̈oñi z̈elasac̈ha. Piyunaqui joch yokquiztan tjonasac̈ha, uywanaca itzcu, niz̈aza zkala yoka kjullz̈cu. Jalla nuz̈ langzquiztan tjontanaqui, anapanz̈ anc̈hucqui cjesac̈ha, “Watz̈ca, julzna, tiic̈ha lujlzna” cjicanaqui. \v 8 Anc̈hucqui antiz piyunz̈quiz cjesac̈ha, “C̈hjeriz̈ apura kisna. Niz̈aza wejr atintisjapa, zumpacha tjaczna. Wejrqui lulac̈ha, licac̈ha. Nekztanz̈ amqui lulaquic̈ha, niz̈aza licaquic̈ha”. Jalla nuz̈ tsjii piyunz̈quiz cjesac̈ha. \v 9 Jakzilta piyunat niiz̈ patrunz̈ mantitanaca paac̈haj niiqui, patrunaqui sparaquiz̈ cjesajo? \v 10 Anc̈hucqui Yooz piyunaz̈takazza. Jalla niz̈tiquiztan tjapa Yooz mantitacama kamcan, anc̈hucalaqui chiiz waquizic̈ha, tuz̈ cjican, “Wejrnacqui am piyunitc̈ha. Inakaztc̈ha wejrnacqui. Jaknuz̈t paaz waquizic̈haja, jalla niikaz paayinc̈ha”. \s1 MOJKCHI JANCHICHIZ Z̈OÑINACA C̈HJETINTATAC̈HA \p \v 11 Jalla nekztanaqui Jesusaqui Jerusalén watja ojkcan, Samaria cjita yoka Galilea cjita yoka nii taypiquin watchic̈ha. \v 12 Nekztanaqui tsjii watjallquiz, waj irantawc cjen, tuncaltan mojkchi janchichiz z̈oñinacaqui Jesusiz̈quin zali tjonchic̈ha. Az̈kquiztan Jesusiz̈quiz chiiz̈inchic̈ha. \v 13 Altu tawkz̈tan tuz̈ cjichic̈ha: \p —¡Jesusa, Jiliri, wejtnacaquiz okznalla! \p \v 14 Jalla nii laanaca cherz̈cu, Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Icliz jilirz̈quin persun janchi tjeezñi oka. \p Jalla nuz̈ ojkcan, laanacaqui z̈ejtchi quirchic̈ha. \v 15 Tsjii tsjiiqui persun janchi z̈ejtchi cherz̈cu cuttichic̈ha, Jesusiz̈ kjutñi, altu jorz̈tan Yooz honora waytican quejpc̈hic̈ha. \v 16 Jalla nuz̈ Jesusiz̈quin wilta zalz̈cu, niiz̈ yujcquiz quillzic̈ha, niz̈aza tuzi t'okzic̈ha yoka iranta. Jesusiz̈quiz ancha sparaquiz̈ cjichic̈ha. Nii z̈oñiqui Samaria wajtchiz z̈oñitac̈ha. \v 17 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —¿Anc̈hucqui anataj tuncaltanpacha z̈ejtchinc̈hucjo, tii laaquiztanajo? ¿Jakziquint tsjii partinacajo? \v 18 Amqui anaz̈ tii wajtchiz z̈oñila. Am zinakaz quejpz̈quila Yoozquin honora wayticanaqui. \p \v 19 Nekztan Jesusaqui nii z̈oñz̈quiz cjichic̈ha: \p —Tsijtsna, oka. Amiz̈ tjapa kuz criitiquiztan, jaziqui c̈hjetintamc̈ha. \s1 YOOZ MANTIZ TJUÑI PUNTU \p \v 20 Nekztanaqui fariseo z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿C̈hjulorat Yooz Epiz̈ mantiz tjuñi irantiz̈caquiya? \p Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yooz Epiz̈ mantiz tjuñiqui anac̈ha cherchuca. \v 21 Anac̈ha “tekzipan” cjican nii tjuñi tjeeznasac̈ha. Niz̈aza anac̈ha “nii nawjk” cjican nii tjuñi tjeeznasac̈ha. Yooz mantizqui z̈oñinacz̈ kuzquizpachac̈ha. Jalla niz̈tiquiztanac Yooz mantizqui anaz̈ cherchuca cjesac̈ha. \p \v 22 Jalla nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajintanacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Tsjii sufris timpuqui irantiz̈caquic̈ha anc̈hucaquiz. Jalla nekztanac anc̈hucqui wejr arajpachquiztan quejpsquiñi cherz pecaquic̈ha, tsjii noojillami. Pero weriz̈ arajpachquin z̈elan, anaz̈ wejr cheri atasac̈ha. Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. \v 23 Niz̈aza nii sufris timpuquiziqui z̈oñiqui Cristuz̈ puntuquiztan parlaquic̈ha, tuz cjican: “Arajpachquiztan chjijwz̈quichic̈ha. Tekzi z̈ejlc̈ha”. Tsjiizti zakaz chiyaquic̈ha, “Nii nacjuc̈ha Cristuqui” cjican. Pero anc̈hucqui anaz̈ nicju okaquic̈ha, niz̈aza nii chiita taku anaz̈ criyaquicha. \p \v 24 Tsjii liwjliwjñi rayu cjita tjonñila, jantey, jalla nuz liwjtayz̈caquic̈ha, liwjpacha irantaz̈ kjanz̈naquic̈ha. Jalla niz̈ta irata wejrqui arajpachquiztan wilta tjonac̈ha. Weriz̈ tjonan, tjappacha zizasac̈ha. Jalla niz̈taz̈ wejt tjonz tjuñiz̈ cjequic̈ha. \v 25 Anziqui primiraqui wejrqui walja sufristanc̈ha. Niz̈aza tii timpuquiz kamñi z̈oñinacz̈quiztan anapan criital cjeec̈ha. Ana werj cherz pecaquic̈ha. \v 26 Jaknuz̈t Noez̈ kamta timpuquiz watc̈haja, jalla niz̈tazakaz wataquic̈ha ima weriz̈ tjonan. Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. \v 27 Noez̈ timpuquiz jalla tuz̈ kamñitac̈ha z̈oñinacaqui. Zuma c̈hjeri lujlñitac̈ha, niz̈aza licñitac̈ha. Niz̈aza zalzñitac̈ha, niz̈aza zalzjapa tjaañitac̈ha. Jalla nuz̈ z̈oñinacaqui kamchic̈ha asta Noez̈ pajk warcu kjuyquiz luzcama. Yooz kamañquiz kamzqui ana importayñitac̈ha. Jalla nekztanaqui kjaz juyzuqui tjonchicha. Jalla nii juyzuquiziqui tjappacha anawali kamñi z̈oñinacaqui ticzic̈ha. \v 28 Niz̈aza jaknuz̈t Lot cjita z̈oñz̈ timpuquiziqui watc̈haja, jalla niz̈tazakaz wataquic̈ha ima weriz̈ tjonan. Lujlñitac̈ha, licñitac̈ha, kjayñitac̈ha, tuyñitac̈ha, c̈hjacñitac̈ha, y niz̈aza kjuya kjuyñitac̈ha. Yooz kamañquiz kamzqui ana importayñitac̈ha. \v 29 Jalla Lotz̈ Sodoma cjita wajtquiztan ulantan, tiripintit uj azupri chijñi tjonchic̈ha. Nuz̈ chijintiquiztan tjappacha ujz̈cu ticzic̈ha. \v 30 Wejt tjonz tjuñquiziqui niz̈ta iratazakaz wataquic̈ha. Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. \p \v 31 ‛Nii wejt tjonz tjuñquiziqui jakziltat kjuy zawncu z̈elac̈haja, anaz̈ kjuy cusasanaca aptiñi luz waquizic̈ha. Niz̈aza jakziltat joch yokquin z̈elac̈haja, anaz̈ wajt kjuya cuttis waquizic̈ha. \v 32 Lotz̈ tjuna puntuquiztan cjuñzna. \v 33 Jakziltat persun kamañquiztan ana jaytac̈haja, jalla niiqui anaz̈ arajpachquin kamaquic̈ha. Niz̈aza jakziltat persun kamañ wira jaytic̈haja, jalla niiqui arajpachquin wiñaya kamaquic̈ha. \p \v 34 ‛Niz̈aza wejrqui cjiwc̈ha. Weriz̈ tjonan nii arama pucultan tsjii kjuyquiz tjajaquic̈ha. Jalla nuz̈ tjajan, tsjiiqui arajpach kjutñi waytiz̈cu chjichtaz̈ cjequic̈ha, tsjiizti pachpiquiz nii kjuyquiz ectaz̈ cjequic̈ha. \v 35 Niz̈aza pucultan maatakanaca chica jawuncan, tsjaaqui arajpach kjutñi waytiz̈cu chjichtaz̈ cjequicha. Tsjaazuñzti pachpiquiz ectaz̈ cjequic̈ha. \v 36 Niz̈aza pucultan luctakanaca joch yokquin z̈elan, tsjiiqui arajpach kjutñi waytiz̈cu chjichtaz̈ cjequic̈ha, tsjiizuñzti nii joch yokquinpacha ectaz̈ cjequic̈ha. \p \v 37 Jalla niz̈ta tjaajinta takunaca nonz̈cu, niiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, ¿jakziquin tiz̈tanaca wataquiya? \p Jalla nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jakziquin ticzi janchi z̈ejlc̈haja, jalla nicju cunturinacaqui muzpa ajcsñic̈ha. Jalla niz̈ta irata jakziquin ana wali paañinacaqui z̈ejlc̈haja, jalla nicju ana walinaca wataquic̈ha. \c 18 \s1 Z̈EW Z̈ONATAN JUEZ JILIRZ̈TAN QUINTU \p \v 1 Nekztanaqui Jesusaqui tjaajinchic̈ha, z̈oñinacz̈laqui Yoozquin mayizizpanc̈ha, ana upa kuzcan, jalla nuz̈ tjaajinchic̈ha. \v 2 Tjaajincan jalla tuz̈ quint'ichic̈ha: \p —Tsjii juez jiliri tsjii wajtquiz z̈elatc̈ha. Yooz ana rispitñitac̈ha, niz̈aza ana c̈hjul z̈oñimi rispitñitac̈ha. \v 3 Nii wajtquizpacha z̈elatc̈ha tsjaa z̈ew maatak z̈on. Tsjii nooj naa z̈onqui juez jilirz̈quin ojkchinc̈ha, tsjii quija quijsquizjapa, niz̈aza naaz̈a quintriz̈tan naa zumpacha azquichajo. \v 4-5 Az̈kapan juez jiliriqui ana naaz̈a quija nonz pecchic̈ha. Niiz̈ wiruñ niz̈tami pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “Taa z̈ew z̈onqui tirapanikal quijz̈tan wejr molistic̈ha. Yoozmi z̈oñimi wejtta anaz̈ importic̈ha. Jalla nuz̈ cjenami taaz̈a quija nonznac̈ha, wejtquiz ana tira molistajo tii quijz̈tan. Wejrqui ana azquichac̈haj niiqui, naaz̈ tjontjonanaqui wejt z̈awjwat zjijcnac̈hani”. \p \v 6-7 Nekztanaqui Jesús Jiliriqui cjichic̈ha: \p —Jalla nuz̈ chiichic̈ha nii anawal juez jiliriqui. Niz̈aza Yooz Ejpqui niiz̈ illzta z̈oñinacz̈ quijanaca azquichaquic̈ha. Ninacaqui majiñami weenami Yoozquinkaz mayizic̈ha. Ninacz̈ mayizitiquiztan Yoozqui ana enenz̈cu ninacz̈ quintranaca azquichaquic̈ha. \v 8 Wejrqui cjiwc̈ha, tsjii noojiqui Yooz Ejpqui niiz̈ illztanacz̈ quija apuraz̈ atintaquic̈ha. Yooziz̈ tsewctan cuchanz̈quita Z̈oñi tjontan, Yoozqui ultimupan niiz̈ illztamiz̈ quija azquichaquic̈ha. Nii tjonz tjuñquiziqui, ¿tii yokquiz z̈ejlñi z̈oñinacaqui Yoozquin kuzziz z̈elasaya? \s1 YOOZQUIN MAYIZIZ PUNTU \p \v 9 Tsjii z̈oñinacaqui z̈elatc̈ha, persun honora waytican, niz̈aza parti z̈oñinaca iñarcan. Jalla nii z̈oñinacz̈quiz tii quintu quint'ichic̈ha Jesusaqui, tuz̈ cjican: \p \v 10 —Pucultan z̈oñinacaqui timpluquin ojkchic̈ha, Yoozquin mayiza. Tsjiiqui fariseo partiquiztantac̈ha. Tsjiizuñqui impuesto cobriñi z̈oñitac̈ha. \v 11 Fariseo z̈oñiqui tsijtchi mayiziñitac̈ha, tuz̈ cjican: “Yooz Tata, amquiz sparaquiz̈ cjiwc̈ha. Wejrqui anac̈ha nii yekja z̈oñinaca iratitqui. Ninacac̈ha tjañinacaqui, niz̈aza ninacac̈ha ñejonacaqui, niz̈aza ninacac̈ha adulteriuquiz ojklayñinacaqui. Niz̈aza wejrqui anac̈ha tii impuesto cobriñi iratitqui. \p \v 12 Wejrqui pizc wilta simanquiz ayunasiñc̈ha. Niz̈aza tjapa weriz̈ cantiquiztan tsjii tunca parti tjayiñc̈ha”. \v 13 Jalla nii impuesto cobriñi z̈oñizti wirquin acha colzi z̈elatc̈ha. Ana tsewcchuc cherzipanz̈ z̈elatcha. Jalla nuz̈ persun ujchiz cjen persun tuzi c̈hajccan z̈elatc̈ha. Niz̈aza cjichic̈ha: “Yooz Tatay, wejr ujchizpantc̈ha. Wejr okznalla”. \v 14 Jaziqui anc̈hucaquiz cjiwc̈ha. Nii impuesto cobriñi z̈oñiqui Yooz Epiz̈ yujcquiziqui niiz̈ ujquiztan liwriitac̈ha. Niiz̈ kjuya pertunta ojkchic̈ha. Nii fariseo z̈oñizti Yooz Epiz̈ yujcquiziqui tira ujchizpantac̈ha. Ana pertunta cjissic̈ha. Persun honora waytiñi z̈oñinacaqui ultimquiziqui azipanz̈ cjesac̈ha. Niz̈aza ultimquiziqui humilde kuzziz z̈oñinacazti honorchiz cjiskattaz̈ cjequic̈ha. \s1 OCJALANACZ̈ KUZ PUNTU \p \v 15 Tsjii nooj z̈oñinacaqui Jesusiz̈quin ocjalanaca zjijcchic̈ha, kjarz̈tan lanznajo. Nuz̈ zjijcan, Jesusiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui ocjala zjijcñi z̈oñinaca ujzic̈ha. \v 16 Nuz̈ nonz̈cuqui Jesusaqui kjawzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Ocjalanaca wejtquin tjonaj cjee, ana chiiz̈ina. Tii ocjalanacz̈ kuz irata jalla niz̈ta kuzzizza Yooz Epiz̈ mantita kamañchiz z̈oñinacaqui. \v 17 Tii razunazakal chiyuc̈ha. Ana tii ocjalanacz̈ kuz irata Yoozquin kuzzizzalaj niiqui, ana Yooz Ejpz̈ arajpach watja luzasac̈ha. \s1 LIWRIITA CJIS PUNTU \p \v 18 Wiruñaqui tsjii jiliriqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi Maestro, zumac̈ha amqui. Arajpach wajtquin wiñaya kamzjapa, ¿c̈hjulut paasaya? \p \v 19 Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztan amqui wejtquiz “zumac̈ham” cjeejo? Anaz̈ jecmi zumaqui, Yoozpankazza zumaqui. \v 20 Amqui Yooz mantitanaca zizza: “Anac̈ha adulteriuquiz ojklayzqui. Anac̈ha z̈oñimi conzqui. Anac̈ha tjañi cjisqui. Anac̈ha toscarami chiizqui. Am maa ejpc̈ha rispitzqui”. \p \v 21 Nekztanaqui nii jiliriqui cjichic̈ha: \p —Wejrqui koltallquiztanpacha tjapa nii lii jaru cumpliñc̈ha. \p \v 22 Jalla nuz̈ nii z̈oñiz̈ chiita nonz̈cu, Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tsjiillakaz pjaltic̈ha amtaqui. Tjappacha am c̈hjultak cusasanaca tuysna. Nekztan porinacz̈quiz nii paaz ona. Jalla nuz̈ onanz̈cuqui tsewcta arajpachquin juc'ant ricachum cjequic̈ha. Jaziqui nekztan wejttan chica ojklayñi cjesac̈ha. \p \v 23 Nii oraqui walja ricachutac̈ha nii z̈oñiqui. Jalla nuz̈ Jesusiz̈ chiitiquiztan nonz̈cu, walja llactazzic̈ha. \v 24 Nii z̈oñi llaquita cherz̈cu, Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Ricachunacz̈taqui walja ch'amac̈ha Yooz kamañ jiczquiz luzqui, Yooz mantita kamañquiz cjisjapaqui. \v 25 Tsjii camello cjita pajk animalaqui ch'aman acuj cjuñquiz luzasac̈ha. Ricachunacz̈taqui tsjan ch'amac̈ha Yooz jiczquiz luzqui, Yooz mantita kamañquiz cjisjapaqui. \p \v 26 Jalla nii nonz̈cu, nonzñi z̈oñinacaqui cjichic̈ha: \p —¿Jequit liwriita cjesajo? \p \v 27 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Z̈oñiqui anaz̈ persunpacha liwrii atasac̈ha. Yoozpankazza liwriiñiqui. Yoozqui jecmi liwrii atasac̈ha. \p \v 28 Nekztanaqui Pedruqui cjichic̈ha: \p —Wejt Jiliri, wejrnacqui tjappacha ecchinc̈ha, amtan chica ojklayzjapa. \p \v 29 Jalla nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Weraral chiyuc̈ha. Jakzilta z̈oñimi kjuya, maa ejp, jilanaca, cullaquinaca, tjun, maatinaca, jalla ninaca ecc̈haj niiqui, Yooz mantita kamañquiz ojklayzjapa, \v 30 tii muntuquiz z̈ejlcan juc'anti tjaataz̈ cjequic̈ha. Y niz̈aza arajpachquin ojkz̈cu, Yooztan wiñaya cuntintu kamaquic̈ha. \s1 JESUSAQUI NIIZ̈ PERSUN TICZ ORA MAZZIC̈HA \p \v 31 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tuncapan tjaajintanaca tsjii latu kjawzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jaziqui Jerusalén watjaz̈ ojkla. Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. Tuquitanpacha Yooz taku paljayñi profetanacaqui wejt puntuquiztan mazincan cjijrchic̈ha. Jalla nii Jerusalén wajtquin ninacz̈ mazinta taku tjappacha cumplisnaquic̈ha. \v 32 Yekja wajtchiz z̈oñinacz̈quiz intirjital cjeec̈ha. Niz̈aza ancha iñartal cjeec̈ha; arartal cjeec̈ha. Niz̈aza llawziz̈tan tjujtal cjeec̈ha. \v 33 Niz̈aza wjajtal cjeec̈ha. Nekztanaqui contal cjeec̈ha. Pero ticz̈cuqui c̈hjep majquiztan jacatatac̈ha. \p \v 34 Jalla nii tjaajinta z̈oñinacaqui Jesusiz̈ chiita ana zinta intintazatc̈ha, c̈hjul puntuquiztan chiic̈haja, jalla nii. Nii takuqui ana intintichuc takuz̈takaztac̈ha. \s1 ZUR Z̈OÑI C̈HJETINTA \p \v 35 Jalla nekztanaqui Jesusaqui Jericó cjita wajt z̈cati irantatc̈ha. Jalla nuz̈ irantan tsjii zur z̈oñi jicz latuquiz julzi z̈elatc̈ha, niiqui kjaraz̈ chjinchjinatc̈ha onajo. \v 36 Walja z̈oñinaca watwatñi nonz̈cu, zur z̈oñiqui pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztan tama tama z̈oñinaca watwat? \p \v 37 Nekztanaqui z̈oñinaca kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jesusa, nii Nazaret wajtchiz z̈oñiqui watc̈ha tii jiczquiz. \p \v 38 Jalla nii zizcu, zur z̈oñiqui altu jorz̈tan kjawchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Jesusa, Davidz̈ maati, wejr okznalla! Ana wali z̈eluc̈ha. \p \v 39 Nii Jesusiz̈ tuqui ojkñi z̈oñinacaqui nii zur z̈oñi ujzic̈ha, ch'uj z̈elajo. Zur z̈oñizti juc'anti altu jorz̈tan kjawchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Davidz̈ majch, wejr okznalla! \p \v 40 Nekztanaqui altu jorz̈tan chiiñi nonz̈cu, Jesusaqui tsijtsic̈ha. Zur z̈oñi zjijqui cuchanchic̈ha. Zur z̈oñi z̈catz̈inz̈cu Jesusaqui pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 41 —¿C̈hjulut amta wejr paaquiya? \p Nii zur z̈oñiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Wejt Jiliri, c̈hjujcquiz̈ cjetz̈inalla! \p \v 42 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Am c̈hjujcqui cjetz̈taj cjisla. Amiz̈ tjapa kuz criitiquiztanaqui, c̈hjetintamc̈ha. \p \v 43 Nii orapacha zur z̈oñiqui cherñi cjissic̈ha. Nekztanaqui Jesusiz̈tan chica ojklayatc̈ha, Yoozquin honora waytican. Jalla niz̈ta paata cherz̈cu, tjapa z̈oñinacaqui Yoozquin honora waytichizakazza. \c 19 \s1 JESUSIZ̈TAN ZAQUEOZ̈TAN \p \v 1 Jalla nekztanaqui Jerusalén wajt kjutñi ojkcan Jesusaqui Jericó cjita watja luzzic̈ha; nekztan nii wajt taypiquiz watchic̈ha. \p \v 2 Nicju tsjii ricach z̈oñi z̈elatc̈ha Zaqueo cjita. Nii z̈oñiqui impuesto cobriñiz̈ jiliritac̈ha, ancha ricachutac̈ha. \v 3 Niz̈aza nii z̈oñiqui Jesusa pajz pecatc̈ha. Kolta z̈oñitac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan wacchi z̈oñinacz̈ taypiquiz cjen, Jesusiz̈quin anatac̈ha cherchuca. \v 4 Nekztan Zaqueoqui tucquin z̈ajtz̈cu tsjii sicómoro cjita munti yawchic̈ha, Jesusa cherzjapa. Nii munti, jicz latuquiz z̈elatc̈ha, Jesusiz̈ watz z̈catipan. \v 5 Nii munti nuz̈ watcan, Jesusaqui tsewcchuc cherzic̈ha. Nuz̈ cherz̈cu cjichic̈ha: \p —Zaqueo, apura chjijwz̈ca. Tonj tjuñi am kjuyquiz kamstanc̈ha. \p \v 6 Jalla nuz̈ chiitiquiztan Zaqueoqui apura chjijwz̈quichic̈ha. Ancha cuntintu Jesusa risiwchic̈ha. \v 7 Jalla nii cherz̈cu, tjappacha nii z̈oñinacaqui Jesusiz̈ quintra chuchchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jesusaqui nii ujchiz z̈oñz̈ kjuya kami ojkc̈ha. \p \v 8 Jalla nekztanaqui Zaqueoqui tsijtscu, Jesusa Jilirz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejt Jiliri, tii zizza. Porinacz̈quiz tjaa-ac̈ha chicata wejt cusasa z̈ejlñinaca. Niz̈aza jakzilta z̈oñz̈quiztan wejr incalltuc̈haja, jalla nii z̈oñz̈quiz wejr tjepnac̈ha pajkpic wiltiquiztan juc'anti. \p \v 9 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tonj tjuñi tii kjuychiz z̈oñinacaqui liwriitac̈ha, Yooz kamañquiz luzjapa. Tii z̈oñiqui Abraham cjita majchmaatiquiztanpacha tjonñic̈ha. \v 10 Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. Wejrqui tii muntuquiz tjonchinc̈ha, ujchiz z̈oñinaca kjawzñi, niz̈aza ninaca liwrii. \s1 PIYUNANACZ̈QUIZ PAAZ INTIRJITA QUINTU \p \v 11 Jerusalén wajtz̈ z̈cati z̈elan, z̈ejlñi z̈oñinacaqui pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “Anzilla Yooz mantiz tjuñiqui tjonac̈hani”. Jalla nuz̈ pinsitiquiztan, niz̈aza nii z̈ejlñi z̈oñinaca niiz̈ chiita taku nonznan, Jesusaqui tii quintu paljaychic̈ha, \v 12 tuz̈ cjican: \p —Tsjii z̈oñi z̈elatc̈ha rispitta famillquiztan. Nii z̈oñiqui az̈kquin yekja wajtquin ojkchic̈ha, chawc jilir nombramiento tanzjapa. Nuz̈ tanz̈cu quejpz̈caquic̈ha. \v 13 Ima ojkcan, nii z̈oñiqui tunca niiz̈ piyunanaca kjawzic̈ha. Kjawz̈cu zapa mayniz̈quiz tsjii pajk valorchiz paaz intirjichic̈ha. Niz̈aza ninacz̈quiz cjichic̈ha: “Tii paaztan negocioz̈ paaquic̈ha, wejt quejpsquizcama”. \v 14 Nii z̈oñz̈ persun wajtchiz z̈oñinacaqui nii walja chjaawjkatchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan niiz̈ wirquin tsjii cumizuna mantichic̈ha, tuz̈ cjeyajo: “Tii z̈oñi anaz̈ pecc̈ha uc̈hum chawc jiliri cjisjapa”. \v 15 Niz̈tami chawc jiliri nombritatac̈ha. Nekztan niiz̈ yoka quejpchic̈ha, mantizjapa. Niiz̈ irantiz̈cuqui, kjawzñi cuchanchic̈ha niiz̈ paaz intirjita z̈oñinacz̈quin, jaknuz̈t zapa mayni paaztan canc̈haja, jalla nii zizjapa. \v 16 Primir piyunaqui prisintichic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejt patruna, am paaztan canchinc̈ha tunca wiltan wiltan juc'anti”. \v 17 Nii chawc jiliriqui nii piyunz̈ honora paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: “Ancha walic̈ha. Zuma piyunamc̈ha amqui. Nii zkoluc paaztan zumpacha trabajchamc̈ha. Jaziqui amqui jilirim cjequic̈ha, tunca watja mantiñim cjequic̈ha”. \v 18 Tsjii piyunazti prisintichizakazza, tuz̈ cjican: “Wejt patruna, am paaztan canchinc̈ha pjijska wiltan wiltan juc'anti”. \v 19 Nii chawc jiliriqui paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: “Jaziqui jilirim cjequic̈ha. Pjijska wajtquiztan mantiñim cjequic̈ha”. \v 20 Nekztanaqui tsjii piyunazti prisintichizakazza, tuz̈ cjican: “Wejt patruna, tiz̈ am paazqui. Tsjii pañquiz z̈cucz̈cu chjojchinc̈ha. \v 21 Amqui walja cumpliskatñi patrunamc̈ha. Jalla niztiquiztan am eksinc̈ha. Ricujñamc̈ha ana amiz̈ nonztaqui. Niz̈aza ajzñamc̈ha ana amiz̈ c̈hjactaqui”. \v 22 Nekztanaqui nii chawc jiliriqui chiiz̈inchic̈ha, tuz̈ cjican: “Ana zum piyunamc̈ha amqui. Am persun chiita takuqui am uj tjeez̈a. Amqui zizzamc̈ha, wejrqui kjanapanz̈lani cumpliskatiñ z̈oñtni, jalla nii. Ana weriz̈ nonztaqui ricujiñc̈halani. Ana weriz̈ c̈hjactaqui ajzniñc̈halani. \v 23 Niz̈tiquiztanaqui, ¿kjaz̈tiquiztanam amqui wejt paaz ana bancuquiz majcz̈injo? Bancuquiz majcz̈intiquiztan wejrqui paaz machtanpacha ricujtasac̈ha, tekz quejpz̈cu”. \v 24 Nekztanaqui nii patrun jiliriqui parti z̈oñinacz̈quiz mantichic̈ha, tuz̈ cjican: “Intirjita paaz kjañzna. Nii tunca paazziz z̈oñz̈quiz tjaa”. \v 25 Z̈oñinacaqui cjichic̈ha: “¡Wejt Jiliri! Tunca paazzizza nii z̈oñiqui”. \v 26 Patrun jiliriqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: “Anc̈hucaquiz tii razunal cjiwc̈ha. Jakzilta z̈oñit niiz̈ wacchi tjaata cusasa zuma cwitac̈ha, jalla niiz̈quiz juc'anti tjaata cjequic̈ha. Niz̈aza jakzilta z̈oñit niiz̈ koloculla tjaata cusasa ana zuma cwitac̈haja, jalla niiz̈quiztan asta nii zkolocullami kjañtaz̈ cjequic̈ha”. \v 27 Niz̈aza nii jiliriqui mantichic̈ha, tuz̈ cjican: “Nii wejt quintra z̈oñinacaqui ana wejr pecchic̈ha ninacz̈ chawc jiliri cjisjapa. Jaziqui zjijczna ticju. ¡Zjijcz̈cu wejt yujcquiz conzna!” Jalla nuz̈ mantichic̈ha nii jiliriqui. \s1 JESUSAQUI JERUSALENQUIN LUZZIC̈HA \p \v 28 Jalla nuz̈ quint'iz̈cu, Jesusaqui Jerusalén watja tira ojkchic̈ha. \v 29 Betfagé cjita niz̈aza Betania cjita watjanaca z̈catz̈incan, niz̈aza Olivos cjita curulla z̈cati z̈elan, jalla nekztan pucultan niiz̈ tjaajinta z̈oñinaca cuchanchic̈ha, \v 30 tuz̈ cjican: \p —Nii nawjkta watja oka. Jalla nicju anc̈hucqui mokta aznu wac̈haquic̈ha. Anaz̈ jecmi nii aznuqui yawchi. Jalla nekztanaqui moktiquiztan jwerz̈cu, tekz zjijca. \v 31 Jalla nuz̈ jwerz̈cu zjijcawc cjen cunamit z̈oñimiz̈ pewcznac̈han, “¿Kjaz̈tiquiztan tii aznu jwerjo?” cjicanaqui. Jalla nii puntu pewcztiquiztan anc̈hucqui kjaaznaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Jesusa Jiliriz̈ tii aznu pecc̈ha”. \p \v 32 Nekztanaqui nii pucultan tjaajintanacaqui ojkchic̈ha. Jaknuz̈t Jesusa chiitc̈haja, jalla nuz̈ cjitacama watchic̈ha. Jalla nuz̈ tsjii mokta aznu watchic̈ha. \v 33 Jalla nuz̈ jweran, nii aznuz̈ tuyñunacaqui pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztan nii aznu jwer anc̈hucjo? \p \v 34 Tjaajintanacaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jesusa Jiliriqui tii aznuz̈ pecc̈ha. \p \v 35 Nekztanaqui Jesusiz̈quiz chjitchic̈ha. Nekztan zquitinaca jepz̈cu ninacaqui Jesusiz̈quiz yawkatchic̈ha. \v 36 Nii aznuquiz Jesusaz̈ jiczquiz okan, z̈oñinacaqui zquiti chjinchic̈ha, zquitinac juntuñ okajo chawc jiliriz̈takaz. \v 37 Olivos cjita curulla watan, Jerusalén watja tjenzic̈ha. Jalla nekztanaqui tjapa niiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui altu jorz̈tan Yooz honora wayti kallantichic̈ha. Chipchipcan Yooz honora waytichic̈ha, tjapa Jesusiz̈ paata milajrunaca cherc̈hiz cjen. \v 38 Niz̈aza cjichic̈ha: \p —¡Chawc Jiliri! ¡Yooz tjuuquiz tjonchi jiliri! ¡Honorchiz cjila! ¡Arajpacha z̈ejlñinaca cuntintuz̈ cjee! ¡Arajpach Yoozquin wali honorchiz cjila! \p \v 39 Jalla nuz̈ Jesusiz̈quiz honora waytitiquiztan tsjii z̈ejlñi fariseo z̈oñinacaqui paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi Maestro, tii am apzñi z̈oñinaca ujzna ch'uj z̈elajo. \p \v 40 Nekztan Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucaquiz cjiwc̈ha, tii z̈oñinacaz̈ ch'uj cjisnaquila niiqui, tii maznacamiz̈ altu jorz̈tan chiyasac̈ha, wejt honora waytizjapa. \p \v 41 Jerusalén watja z̈catz̈incan, jalla nii watja cherz̈cu, Jesusaqui nii wajtchiz z̈oñinacaz̈ cjen kaachic̈ha, \v 42 tuz̈ cjican: \p —Jerusalén wajtchiz z̈oñinaca, tonj tjuñquiziqui wejt puntuquiztan intintaztasaz̈ niiqui, zuma cuntintuz̈ cjitasac̈ha. Walipankaz kamtasac̈ha. Anc̈huca kuznaca jeejskatz pecuc̈ha. Pero wejt puntuquiztan anc̈hucaquiztan c̈hjojz̈tac̈ha. Jaziqui anc̈hucqui Yooz zumanaca anaz̈ cherasac̈ha. \v 43 Wejt puntu ana intintazziz̈ cjen walja anawali tjuñinacaz̈ tjonaquic̈ha. Nii tjuñinacquiziqui anc̈huca quintra z̈oñinacaqui tii wajtz̈ tjiya tsjii pirka quintra paaquic̈ha. Tjapa kjuttanz̈ anc̈huca wajt muytata quintrarionacaqui z̈elaquic̈ha. \v 44 Niz̈aza anc̈huca wajt pirkami k'ala pajltaz̈ cjequic̈ha. Tii wajtchiz z̈oñinaca ocjalanacz̈tanpacha contaz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza tjappacha k'ala pampa nonz̈taz̈ cjequic̈ha, anaz̈ maz tawkitami z̈elaquic̈ha. Yoozqui anchucaquiz tsjii liwriiñi cuchanz̈quichic̈ha; anc̈huczti nii liwriiñiqui ana pajchinc̈hucc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan tii wataquic̈ha. —Jalla nuz̈ cjichic̈ha Jesusaqui. \s1 JESUSAQUI TIMPLU PEWZIC̈HA \p \v 45 Jerusalén watja irantiz̈cu, Jesusaqui timpluquiz luzzic̈ha. Timpluquiztan zawncchuc liwj tuyñinacami kjayñinacami tjirkatchic̈ha. \v 46 Ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: “Wejt kjuyaqui Yoozquin mayiziz kjuyac̈ha”. Anc̈huczti tii wejt kjuya tjañi z̈oñinacz̈ kjuyaz̈takaz paachinc̈hucc̈ha. \p \v 47 Jalla nekztanaqui zapuru Jesusaqui tjaajnatcha timpluquiz. Pero timplu jilirinacami lii tjaajiñi maestrunacami wajt jilirinacami, jalla ninacazti jaknuz̈t Jesusa coni atas, jalla nii kaznatc̈ha. \v 48 Pero tjappacha nii wajtchiz z̈oñinacaqui Jesusiz̈ taku nonzjapa kuz tjaatc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan ana jaknuz̈quiztanami nii conz puntuqui asiptiskatz atatc̈ha. \c 20 \s1 ¿JECT JESUSIZQUIZ̈ MANTICHI? \p \v 1 Zapuru Jesusaqui timpluquiz z̈oñinacz̈quiz tjaajnatc̈ha, y niz̈aza liwriiñi Yooz taku paljayatc̈ha. Jalla nuz̈ tjaajnan, tsjii nooj timplu jilirinaca, lii tjaajiñi jilirinaca, wajt jilirinaca, jalla ninacaqui Jesusiz̈quiz macjatchic̈ha. \v 2 Nuz̈ macjatz̈cu Jesusiz̈quiz paljaychic̈ha: \p —Jaziqui am chiyaquic̈ha. ¿Jec am mantichi tii paazjapajo? Niz̈aza ¿jec jilirit am utchi jiliriz̈takaz cjisjapajo? \p \v 3 Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejrmi jazic anc̈hucaquiz zakal pewcznac̈ha. \v 4 ¿Ject Juan mantiz̈quichi bautisjapajo? ¿Yoozkaya uz z̈oñinaca, ja? Kjaazna. \p \v 5 Jalla nuz̈ chiitiquiztanaqui ninacpora ch'aasi kallantichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Jaknuz̈um cjeequi? “Yooz mantitac̈ha” cjican uc̈hum kjaaznaquiz̈ niiqui, “¿Kjaz̈tiquiztan anc̈huc nii Juan ana criichinc̈huctajo?” jalla nuz̈ cjec̈han tiicni. \v 6 “Zoñiz̈ mantitacha Juanqui” cjican uc̈hum kjaaznaquiz̈ niiqui, tjapa z̈oñinacaqui uc̈hum conac̈hani maztan c̈hjacjawi. Tii z̈oñinacaqui Juanz̈ puntuquiztan cjiñic̈ha, niiqui werarapanc̈ha Yooz taku paljayñi profetaqui, jalla nii. \p \v 7 Nuz̈ palt'iz̈cu nii jilirinacaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejrnacqui anal zizuc̈ha, jequit Juanqui bautisajo mantiz̈quitc̈haja, nii. \p \v 8 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Niz̈aza wejrqui ana zakal maznasac̈ha, jec jiliriz̈ mantita paa-uc̈haja wejrqui, nii. \s1 ANA WAL PIYUNANACA QUINTU \p \v 9 Nekztanaqui Jesusaqui z̈oñinacz̈quiz paljayi kallantichic̈ha. Paljaycan tii quintu quint'ichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii patrun z̈oñiqui uwasanac zkala c̈hjaczic̈ha. Nekztan nii zkala partira tjaachic̈ha piyunanacz̈quiz. Nekztanaqui az̈kquin ojkchic̈ha az̈k tjuñi kami. \v 10 Uwasa ajz cujicha timpu tjontan patrunaqui piyuna cuchanz̈quichic̈ha niiz̈ partir zkala ricujzjapa. Nii pachpiquiz partira langzñi z̈oñinacazti patrunaz̈ cuchanz̈quita piyuna kijchcu chjatkatchic̈ha. Ana c̈hjulchiz cuchanchic̈ha. \v 11 Nekztanaqui patrunaqui wilta tsjiiz̈tan piyuna cuchanz̈quichic̈ha. Nekztan partir yokquiz kamñi z̈oñinacaqui patrunaz̈ cuchanz̈quita piyuna ch'aanchic̈ha, niz̈aza kijtchic̈ha, niz̈aza ana c̈hjulchiz cuchanchic̈ha patrunz̈quin. \v 12 Nekztanaqui patrunaqui tsjiiz̈tan cuchanz̈quichic̈ha. Nii partira z̈oñinacaqui cuchanz̈quita piyuna chjojritchic̈ha, niz̈aza chjatkatchic̈ha. \p \v 13 ‛Niz̈tami nii yokchiz patrunaqui pinsichic̈ha, tuz̈ cjican: “¿C̈hjulut wejr paas? Wejt k'ayi majch cuchnac̈ha. Jalla nuz̈ cherz̈cuqui nii partira z̈oñinacaqui rispitac̈hani”. \v 14 Pero partira zkala langzñi z̈oñinacazti cuchanz̈quita majch cherz̈cu, ninacpora parlassic̈ha, tuz̈ cjican: “Tiiqui tjappacha tii irinsa tanznac̈hani. Jaziqui ticz̈ conz̈la. Nekztan uc̈humz̈ tii zkal yokac tanznaquic̈ha”. \v 15 Nuz̈ pinsitiquiztan partira langzñi z̈oñinacaqui cuchanz̈quita majch yok tjiya jwescu conchic̈ha. \p ‛Jaziqui pewcznuc̈ha: \p —Nii zkal yokchiz patrunaqui ¿c̈hjulukat nii z̈oñinacz̈tanac paac̈hani? \v 16 Wejrqui cjiwc̈ha. Tjonz̈cu zkal yokchiz patrunaqui partira langzñi z̈oñinaca conaquic̈ha. Nekztanaqui patrunaqui niiz̈ zkal yoka yejkz̈quin tjaaznaquic̈ha. \p Jalla nuz̈ nii quintu nonz̈cu, z̈oñinacaqui cjichic̈ha: \p —¡Yooz munañpaqui anaj nii cjila! \p \v 17 Jesusaqui ninacz̈ kjutñi cherz̈cu cjichic̈ha: \p —Wejt puntuquiztanaqui cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Kjuy pirkiñinacaqui tsjii maz tjojtchic̈ha. Nekztanaqui tjojtta mazqui isquinquiz cjissic̈ha. Ultimquiziqui tucquin cjissic̈ha”. \m \v 18 Nii maz cjen jakziltat ujquiz tjojtsnac̈haja, jalla niiqui pirasuz̈takaz t'okuntaz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza jakziltiz̈ juntuñ nii mazqui tjojtsnaquiz̈ niiqui, pulpuz̈takaz t'oknaquic̈ha. \p —Jalla nuz̈ cjichic̈ha Jesusaqui. \s1 TASA PACZ PUNTU \p \v 19 Jesusaqui nii quintu chiyatc̈ha quintra z̈oñinacz̈ puntu. Jalla niz̈tiquiztan timplu jilirinaca, niz̈aza lii tjaajiñi maestrunaca, jalla ninacaqui Jesusaqui tanz pecatc̈ha nii orapacha. Pero parti z̈ejlñi z̈oñinaca ekscu, ana tani atchic̈ha. \v 20 Pero nii quintranacaqui Jesusiz̈quiz tiraz̈ awayt'atc̈ha. Niz̈aza tsjii kjaz̈t awayt'ini z̈oñinaca mantichic̈ha, Jesusiz̈tan ojklayajo zuma z̈oñiz̈takaz. Nuz̈ chica ojklaycan Jesusiz̈quiztan ana zuma taku jwes pecatc̈ha, uj tjojtunzjapa. Jalla nuz̈ uj jwezanz̈cu nii wajt chawc jilirz̈quiz intirjiz pecatc̈ha. \v 21 Jalla nuz̈ awayt'ican Jesusiz̈quiz pewczic̈ha tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi Maestro, zizuz̈ wejrnacqui, am werarapan tjaajiñamc̈ha. Kjaz̈tam parti z̈oñinacac chiyaj cjee, amqui werarapankaz chiiñamc̈ha Yooz kamañ puntuqui. \v 22 Jaziqui tjaajznalla tii puntuquiztan. Wejrnacqui César cjita chawc jilirz̈quiz tas paaz tjaayiñc̈ha. ¿Jalla nuz̈ tas paaz tjaazqui wali cjesaya, uz anaz̈ wali cjesaj? \p \v 23 Pero nuz̈ pewcztiquiztan nonz̈cu Jesusaqui ninacz̈ pizc kuzziz naychic̈ha. Nekztanaqui cjichic̈ha: \p —¿Kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui chawc ujquin wejr tjojtskatz pecjo? \v 24 Tsjii paaz zjijca, cherzjapa. \p Paaz zjijcz̈cu, Jesusaqui cjichic̈ha: \p —¿Tii paazquiz jecz̈ yujcta? ¿Niz̈aza tii paazquiz jecz̈ tjuu cjijrtata? \p Ninacaqui kjaazic̈ha: \p —César cjita jilirz̈ yujcc̈ha, niiz̈ tjuuzakazza. \p \v 25 Nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —C̈hjulumi jilirz̈ta cjenaqui jilirz̈quiz tjaa. Niz̈aza c̈hjulumi Yoozta cjenaqui Yoozquiz tjaa. \p \v 26 Anaz̈ jecmi Jesusiz̈quiztan ana wal taku jwesi atasac̈ha nii z̈ejlñi z̈oñinacz̈ yujcquiz cjicanpachaqui. Jalla nuz̈ Jesusiz̈ kjaaztiquiztanaqui ninacaqui ispantichic̈ha; ch'uju cjissic̈ha. \s1 Z̈OÑINACA JACATATZ PUNTU \p \v 27 Wiruñaqui tsjii kjaz̈t saduceo cjita z̈oñinacaqui Jesusiz̈tan zali ojkchic̈ha. Nii saduceo z̈oñinacaqui tjaajiñitac̈ha, ticzi z̈oñiqui anapan jacatatasac̈ha, nuz̈ cjiñitac̈ha. Jalla nii jacatatz puntuquiztan Jesusiz̈quiz paljaychic̈ha, \v 28 tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi Maestro, Moisesaqui uc̈humnacalta cjijrtkalc̈ha, tuz̈ cjican: “Tsjii z̈oñi ticznasaz̈ niiqui, niiz̈ tjun ana ocjalchiz cjesaz̈ niiqui, nekztan nii ticzi z̈oñz̈ jilaqui naa z̈ew z̈on tjunatan zals waquizic̈ha, nii ticzi jilz̈ cuntiquiztan ocjala paazjapa”. \v 29 Jaziqui pakallak jilazullca z̈elatc̈ha. Jilir jilaqui zalsic̈ha. Nekztan ticzic̈ha ana ocjalchiz. \v 30 Nekztanaqui tsjii taypir jilaqui z̈ew z̈on tjunatan zalsizakazza. Nekztan ticzizakazza ana ocjalchiz. \v 31 Nekztanaqui yekja taypir jilaqui z̈ew z̈on tjunatan zalsizakazza. Niiz̈ jaru niiz̈ jaru naa tjunatan zalsic̈ha tjapa nii pakallak jilazullcanacaqui. Niz̈aza tjappacha ticzic̈ha jilazullcanacaqui. Ana ocjala ecchipanc̈ha. \v 32 Ultimquiziqui naa maatak z̈onqui ticzinc̈ha. \v 33 Jaziqui z̈oñinaca jacatattanaqui, ¿jakzilta jilz̈ tjunt cjequejo naa z̈onjo? Tjappacha nii pakallak jilazullcaqui naa z̈onatan zalsic̈ha. —Jalla nuz̈ pewczic̈ha saduceo quintra z̈oñinacaqui. \p \v 34 Jalla niz̈ta puntuquiztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tii muntuquiz z̈ejlcanaqui luctakami maatakami zalza; niz̈aza maatinaca zalsjapa tjaac̈ha. \v 35 Jakziltat Yoozquin kuzzizlaj niiqui ticziquiztan jacatatz̈cu, arajpach wajtquin z̈elaquic̈ha. Nicju z̈ejlcan ana zalznaquic̈ha. Niz̈aza anaz̈ zalzmi z̈elasac̈ha. \v 36 Arajpachquin z̈ejlcan, z̈oñinacaqui anjilaz̈takaz cjequic̈ha; ana ticznasac̈ha. Niz̈aza jalla nuz̈ jacatattiquiztanaqui Yooz z̈ejtñi maatinacapanc̈ha. \v 37 Yooz tawk libruquiz tsjii ujsñi kal quintu z̈ejlc̈ha. Nii quintu quint'ican Moisespachac̈ha uc̈hum zizkatchi, z̈oñinaca ticziquiztan jacatatñi, jalla nii. Nii Yooz tawk libruquiz Moisesqui cjijrchic̈ha, tuz̈ cjican: “Yooz jiliriqui Abrahamz̈ Yoozza. Niz̈aza Isaacz̈ Yoozza. Niz̈aza Jacobuz̈ Yoozza”. \v 38 Nii z̈oñinacz̈ curpu ticziz̈ cjenami, z̈ejtc̈ha. Yoozqui anac̈ha ticzi z̈oñz̈ Yoozqui. Niic̈ha z̈ejtñi z̈oñz̈ Yoozqui. Tjapa Yoozquin kuzziz z̈oñinacaqui z̈ejtchipan z̈ejlc̈ha. \p \v 39 Jalla nekztanaqui tsjii kjaz̈ lii tjaajiñi maestrunacaqui cjichic̈ha: \p —Zuma Tjaajiñi Maestro, walim chiichamc̈ha. \p \v 40 Jesusiz̈ walja zizñi zizñi chiican quintra z̈oñinacaqui eksic̈ha iya pewczjapaqui. Panz̈ atiptatac̈ha ninacaqui. \s1 JESUSAQUI TSJII PEWCZIC̈HA \p \v 41 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Z̈oñinacaqui tuz̈ cjiñic̈ha: “Cristuc̈ha Davidz̈ Majchqui”. ¿Kjaz̈tiquiztan nuz̈ cjeejo? \v 42-43 Davidpachac̈ha cjichi Salmos cjita libruquiz, tuz̈ cjican: \q1 “Yooz Ejpqui wejt chawjc jilirz̈quiz cjichic̈ha: ‘Am kjojch koztan am quintri z̈oñinaca t'oksnac̈ha, jalla nii t'okscama wejt z̈ew latuquiz julzi z̈ela amqui’ ”. \m \v 44 Davidpachac̈ha Cristuz̈ puntuquiztan “Wejt chawjc jiliric̈ha” cjican chiichic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan, ¿jaknuz̈t Cristo chawjc jiliri cjicanpacha Davidz̈ majch cjesajo? \s1 JUDIO LII TJAAJIÑI MAESTRUNACZ̈ PUNTU \p \v 45 Tjapa z̈oñinacaz̈ nonznan, Jesusaqui niiz̈ tjaajinta z̈oñinacz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 46 —Lii tjaajiñi maestrunacz̈quiztan cwitaza. Ninacaqui tol zquitchiz ojklayz justasñic̈ha, walja honorchiz cjisjapa. Niz̈aza palazquiz ojklaycan zuma rispitchiz̈ tsaanskatz pecñic̈ha. Niz̈aza ajcz kjuyquiz tucquin julz pecñic̈ha. Niz̈aza pjijstiquiz lujlcan ancha tucquin julz̈cu honorchiz cjiskaz pecñic̈ha. \v 47 Niz̈aza ninacapacha z̈ew maatakz̈ cusasanaca tanzjapa, incallc̈ha. Z̈oñinaca incallzjapa Yooztan az̈ka az̈ka parlitaz̈oka cjiñic̈ha. Yoozquin tjapa kuzziz z̈oñinacaz̈takaz tjeez pecc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan ninacaqui juc'ant tsjan anawaliz̈ castictaz̈ cjequic̈ha. \c 21 \s1 OFRENDA PUNTU \p \v 1 Tsjii nooj timpluquiz z̈ejlcan, Jesusaqui wali jiru ricach z̈oñinaca cherchic̈ha ofrend cajquiz paaz uchñi. \v 2 Niz̈aza tsjaa poris z̈ew maataka cherchic̈ha. Naa z̈ewqui pizc paazalla utchiñc̈ha. \v 3 Jalla nii cherz̈cu Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Tii razunal cjiwc̈ha. Taa poris z̈ew z̈onqui ofrend cajquiz juc'ant jila utchiñc̈ha, tjapa parti z̈oñinacz̈quiztan. \v 4 Parti z̈oñinacaqui z̈ejtchi paaz utchic̈ha. Naa poris z̈ewzti tjappacha naaz̈a paaz utchiñc̈ha; ana iya z̈ejlc̈ha, c̈hjeri kjayzjapa. \s1 JUDIUZ̈ TIMPLU PUNTU \p \v 5 Yekjap z̈oñinacaqui timplu puntuquiztan parlatc̈ha, niz̈aza nii timpluquiz z̈ejlñi c'achja maznac puntuquiztan parlatc̈ha, niz̈aza nii Yoozquiz ofrenda tjaata puntuquiztan parlatc̈ha. Jalla nuz̈ nonz̈cu timplu puntuquiztan Jesusaqui chiichic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 6 —Tsjii nooj tjapa tii timplu pajltaz̈ cjequic̈ha. Ana zinta tii maznaca pirkita z̈elaquic̈ha. \s1 TII MUNTU TUCUZINZ PUNTUQUI \p \v 7 Jalla nekztanaqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjaajiñi Maestro, ¿c̈hjulorat tii amiz̈ chiita wataquejo? Ima amiz̈ chiita takunaca watan, ¿c̈hjulut siñalaz̈takaz cjequejo? \p \v 8 Nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Anc̈hucqui persunpachquiz cwitaza, anac̈ha incallskata. Walja z̈oñinacaqui wejt tjuu aynakcanz̈ tjonaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejrtc̈ha Cristutqui”. Niz̈aza “Wajillaz̈ Cristuz̈ tjonaquic̈ha”. Nuz̈ cjicanz̈ ojklayaquic̈ha. Jalla nuz̈ chiyanami anc̈hucqui anac̈ha criya, niz̈aza anaz̈ ninacz̈tan apznaquic̈ha. \v 9 C̈hjulorat quira zalz quintumi niz̈aza kichas zalz quintumi z̈elac̈haj niiqui anc̈hucqui wiraz̈ ana tsucaquic̈ha. Nuz̈: watanami imaz̈ tii muntu tucuzinzqui irjatz̈caquic̈ha. Jalla niz̈ta ana walinacac̈ha primiraqui watstanqui. \p \v 10 Jesusaqui tira paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tsjii nacionz̈tan tsjii nacionz̈tan kichasaquic̈ha nacionpora. Nacionanacquiztan quiranaca zalassaquic̈ha. \v 11 Niz̈aza pajk terremotonacaz̈ wataquic̈ha, yokaz̈ chjekinskatcan. Niz̈aza parti yokaran wali chawc mach'a z̈elaquic̈ha. Niz̈aza parti yokaran anawal cona z̈elaquic̈ha. Niz̈aza arajpachquin anawali ispantichucanacaz̈ parizaquic̈ha, pajk siñalaz̈takaz wataquic̈ha. \p \v 12 ‛Pero ima tiz̈tanaca watcan anc̈hucqui tantaz̈ cjequic̈ha, niz̈aza kijchtaz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza ajcz kjuyquin chjichtaz̈ cjequic̈ha uj jwesanzjapa. Niz̈aza carsilquiz chawctaz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza wali chawjc jilirz̈ yujcquin chjichtaz̈ cjequic̈ha. Jalla niz̈tanacaz̈ anc̈hucaquiz wataquic̈ha, anc̈hucaz̈ wejtquin kuzziz cjen. \v 13 Jilirz̈ yujcquiz chjichta cjen, anc̈hucqui wejt favoraz̈ tjurt'aquic̈ha. \v 14 Ima jilirz̈ yujcquiz tjurt'ican anc̈hucqui anc̈huca kuzquiz ana tantiiz waquizic̈ha, jaknuz̈t tjurt'ac̈haja, jalla nii. \v 15 Tjurt'iñi chiiz oraqui weril zizñi taku tjaajz̈cac̈ha anc̈huca kuzquiz. Nii anc̈hucaz̈ zizñi taku chiitiquiztan anaz̈ jecmi anc̈huca quintra kjaazñi atasac̈ha. Inakaz cjisnaquic̈ha. \v 16 Anc̈hucqui tarasuntaz̈ cjequic̈ha. Maa ejp, jilanaca, famillanaca, mazinaca, jalla ninacz̈quiztanami tarasuntaz̈ cjequic̈ha anc̈hucqui. Nekztan yekjap anc̈hucaquiztan contaz̈ cjequic̈ha. \v 17 Niz̈aza wacchi tii muntuquiz kamñi z̈oñinacaqui anc̈hucaquiz chjaawjkataquic̈ha, weriz̈ cjen. \v 18 Jalla nuz̈ cjenami anaz̈ zinta anc̈huca ach charami pertiskatta cjequic̈ha. \v 19 Niz̈aza sufrichiz̈ cjenami jakziltat zumpacha Yoozquin tjurt'ichi cjec̈haja, Yooztan wiñaya cuntintu kamaquic̈ha. \p \v 20 Jesusaqui cjichizakazza: \p —Jerusalén watja zultatuz̈ muyuntita cjen, anc̈hucqui naaznaquic̈ha, ultimu nii watjaqui t'ezintaz̈ cjeekalaka, jalla nuz̈ cjequic̈ha anc̈hucqui. \v 21 Jalla nuz̈ naazcan, Judea yokquin z̈ejlñi z̈oñinacaqui cur kjutñi zajtcu atipz waquizic̈ha. Niz̈aza Jerusalén wajtchiz z̈oñinacaqui wajtquiztan ulanz waquizic̈ha. Niz̈aza joch yokquin z̈ejlñi z̈oñinacaqui ana wajtquin quejpsquiz waquizic̈ha, atipz waquizic̈ha. \v 22 Nii noojiqui Yoozqui Israel z̈oñinaca casticaquic̈ha. Casticz puntuquiztan tjapa Yooz tawk libruquiz cjijrtaqui cumplisnaquic̈ha. \v 23 ¡Ic maatakanacajay! ¡Wawa t'ichiñi maatakanacajay! Ancha ana wali sufraquic̈ha. ¡Tjapa tii yokquiz z̈ejlñi z̈oñinacajay! Anchaz̈ llact'azaquic̈ha, castictaz̈ cjequic̈ha. \v 24 Z̈oñinacaqui quirquiz ticziz̈ cjequic̈ha. Yekjap z̈oñinacacazti tanz̈cu chjichtaz̈ cjequic̈ha yekja nacionquin. Niz̈aza yekja wajtchiz z̈oñinacaqui tii wajtchiz z̈oñinaca mantaquic̈ha, nii yekjanacz̈ timpu tucuzinz̈cama, niz̈aza Yooz munañpa timpucama. \p \v 25 ‛Jalla nekztanaqui tjuñquizimi jiizquizimi warawarquizimi, jalla ninacz̈quiz siñalanaca wataquic̈ha. Niz̈aza pajk kot ljojkiz̈ kjawaquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan tii yokquiz z̈ejlñi z̈oñinacaqui walja tsucchi kuzziz cjequic̈ha, niz̈aza turwayz̈inta kuzziz cjequic̈ha. \v 26 Arajpachquin z̈ejlñi kjananacami c̈hjekinskattaz̈ cjequic̈ha. Jalla nii cherz̈cu z̈oñinacaqui pinsaquic̈ha, tii muntu kjaz̈t wataquejo, jalla nii. Tii muntu tucuzinz tjewznaquic̈ha. Jalla niz̈ta watan z̈oñinacaqui tsucscukaz tismayaquic̈ha. \v 27 Jalla nekztanaqui z̈oñinacaqui wejr, nii tsewtan cuchanz̈quita Yooz Zoñi, quejpz̈quiñi cheraquic̈ha. Walja kjancan wejt azi tjeez̈can tsjir taypiquiz tjonac̈ha. \v 28 Jalla niz̈ta anawalinaca wati kallantan, anc̈hucqui walja Yoozquin kuzziz cjee. Achamiz̈ wayta, tsewcchucc̈ha cherzna. Wajillaz̈ anc̈huca ultim liwriiz tjuñi tjonaquic̈ha. \p \v 29 Niz̈aza Jesusaqui tii quintu quint'ichic̈ha tuz̈ cjican: \p —Higo muntiquiztan naazna; c̈hjul muntimi naazna. \v 30 Anc̈hucmi tsjii munti ch'ojñapachaz̈ c'ajan tuz̈ zizza, kjutunz timpu z̈catz̈inc̈ha, jalla nii. \v 31 Jalla niz̈ta irataz̈ tii weriz̈ chiitanaca watan, anc̈hucqui tuz̈ zizaquic̈ha, Yooz mantiz tjuñi z̈catz̈inc̈ha, jalla nii. \p \v 32 ‛Tii razunal cjiwc̈ha. Ima tjapa tii timpuquiz kamñi z̈oñinacaz̈ ticznan, tjapa weriz̈ chiitanaca wataquic̈ha. \v 33 Arajpachami yokami tucuzinznaquic̈ha. Wejt takuzti anapanz̈ tucuzinznaquic̈ha, panz̈ cumplisnaquic̈ha. \p \v 34 ‛Anc̈hucqui persunpachquiz cwitaza. Anc̈hucqui anaz̈ turpi kuzziz cjee. Ana wali kamz cjen, niz̈aza licz cjen, niz̈aza tii wir cusasanacz̈quiz kuz tjaaz cjen, jalla nuz̈ cjen z̈oñinacaqui turpi kuzzizza. Ana zuma kaman Yooz tjonz tjuñi tiripintit anc̈huc tanaquic̈ha \v 35 tsjii trampaqui tiripintitz̈ tanz̈a, jalla niz̈ta irataz̈ Yoozqui tii muntuquiz ana wali kamñi z̈oñinaca tiripintit tanaquic̈ha, casticzjapa. \v 36 Anc̈huczti listu tjaczi tjewzñi cjee. Zapuru anc̈hucqui Yoozquiztan azziz cjisjapa mayiza, tjapa watñi anawalinacquiztan atipzjapa, niz̈aza tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñz̈ yujcquiz zuma prisintizjapa. \p \v 37 Jalla nuz̈ tjaajinchic̈ha Jesusaqui. Majiñqui Jesusaqui timpluquiz tjaajnatc̈ha zapuru. Weenqui Olivos cjita curullquin z̈eli okatc̈ha. \v 38 Tjapa z̈oñinacaqui wentan timpluquiz tjonatc̈ha Jesusiz̈ taku nonzñi. \c 22 \s1 JESUSA TANZ TANTIITA \p \v 1 Jalla nekztanaqui ana liwaturchiz t'anta lujlz pjijsta irantiz̈catc̈ha. Nii pjijstaqui pascua cjitatac̈ha. \v 2 Nii oraqui timplu jilirinacami lii tjaajiñi maestrunacami, “¿Jaknuz̈t Jesusa conas?” cjican kazzic̈ha. Pero ninacaqui parti z̈oñinaca walja ekscu, ana coni atchic̈ha. \p \v 3 Jalla nekztanaqui Satanás cjita zajraqui Judas kuzquiz luzzic̈ha. Judasqui Iscariote cjitazakaztac̈ha. Judasqui parti tuncapan illzta z̈oñinacz̈quiztan nekztantac̈ha. \v 4 Judasqui timplu chawc jilirinacz̈tanami, timplu zultatz̈ jilirinacz̈tanami parli ojkchic̈ha. Ninacz̈tan zalz̈cu, parlichic̈ha, jaknuz̈t ninacz̈ kjarquiz Jesusa intirjas, jalla nii. \v 5 Jalla nuz̈ Judas parlitiquiztan quintra z̈oñinacaqui ancha cuntintutac̈ha. Paaz tjaaz compromitchic̈ha. \v 6 Jalla niz̈tiquiztan Judasqui asiptichic̈ha, “Way” cjican. Nekztanaqui tantiya kallantichic̈ha, jaknuz̈t ana tama z̈oñi z̈elan Jesusa intirjas, jalla nii. \s1 SANTA CENA PAACHIC̈HA \p \v 7 Jalla nekztanaqui ana liwaturchiz t'anta lujlz pjijstaqui irantiz̈quichic̈ha. Nii pjijstiquiz tsjii uuzi wilana conspantac̈ha, pascua pjijsta paazjapa. \v 8 Nekztanaqui Jesusaqui pucultan niiz̈ tjaajintanaca cuchanchic̈ha. Pedruz̈tan Juanz̈tan ninacatac̈ha. Ima cuchancan ninacz̈quiz tuz̈ cjichic̈ha: \p —Anc̈hucquiz̈ oka, uc̈humnacaz̈ pascua c̈hjeri lujlzjapa, tjaczca. \p \v 9 Nekztanaqui nii pucultan tjaajintanacaqui Jesusiz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Jakziquin wejrnacqui c̈hjeri tjacznaquiya? \p \v 10 Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Anc̈hucqui watja luzcu, tsjii z̈oñz̈tan zalaquic̈ha kjaz luuz kuzzi. Nii z̈oñz̈ wirquiz apznaquic̈ha, jakziquin luzac̈haja, jalla nekz. \v 11 Jalla nekz luzcu nii kjuychiz z̈oñz̈quiz paljayaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejt Tjaajiñi cjic̈ha: ¿Jakziquin visitz kjuya z̈ejlya, wejt tjaajintanacz̈tan pascu c̈hjeri lujlzjapaya?” \v 12 Nekztanaqui tsewcta pisuquiz tsjii pajk kjuya tjeeznaquic̈ha anc̈hucaquiz. Nii kjuya listu tjaczta cjequic̈ha. Jalla nekz c̈hjeri lujlz tjacznaquic̈ha. \p \v 13 Jalla nekztanaqui nii pucultanaqui ojkchic̈ha. Nekztan Jesusiz̈ chiitacama watchic̈ha. Jaziqui nekziqui pascu c̈hjeri kissic̈ha. \p \v 14 Pascu c̈hjeri lujlz ora cjen, Jesusaqui niiz̈ illzta z̈oñinacz̈tan misquiz julzic̈ha. \v 15 Jalla nuz̈ julz̈cu Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Wejrqui anc̈hucatan tii pascu pjijsta c̈hjeri lujlzjapa ancha pecchinpanc̈ha, ima ticzcan. \v 16 Anc̈hucaquiz cjiwc̈ha, anc̈hucatan ana iya tii pjijsta paac̈ha, c̈hjuloracamat Yooz ultimu tjapa mantac̈haja, jalla nii oracama. Nekztan tii pjijsta wilta paa-ac̈ha. \p \v 17 Jalla nekztanaqui Jesusaqui persun kjarz̈tan wasu tanzic̈ha. Nekztan Yooz Ejpz̈quin sparaquiz̈ cjichic̈ha. Nekztanaqui niiz̈ illztanacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Tii wasu tanz̈na. Anc̈huccama tojz̈cuqui liczna. \v 18 Tekztan nawjkchuc wejrqui uwas kjazqui anal iya licac̈ha, c̈hjuloracamat Yooz tjapa mantac̈haja, niicama. \p \v 19 Jalla nii licz̈cuqui, Jesusaqui persun kjarz̈tan t'anta tanzic̈ha. Nekztan Yooz Ejpz̈quin sparaquiz̈ cjichic̈ha. Nekztanaqui t'anta kjolz̈cu niiz̈ illztanacz̈quiz tjaachic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tiic̈ha wejt curpuz̈ cuntaqui. Tii wejt curpuqui intirjitaz̈ cjequic̈ha anc̈huca laycu. Niz̈aza wejr cjuñz̈cu, tii lujlznaquic̈ha. \p \v 20 Nekztan c̈hjeri lujlz̈cu, wasu tanzic̈ha. Nekztan niiz̈ tuqui chiita taku irata chiichizakazza, tuz̈ cjican: \p —Wejt ljocqui anc̈huca laycu tjawktaz̈ cjequic̈ha. Wejt ljocz̈tan ew z̈ejtz kamaña ut'aytaz̈ cjequic̈ha. Tii wazuquiztan liczqui wejt ljoc cuntiquiztanc̈ha. \p \v 21 ‛Wejt quintra tarasunñi z̈oñiqui wejttan chicapachac̈ha tii misquiz. \v 22 Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. Wejrqui Yooz Epiz̈ munañpi jaru jalla nii kamañ jiczquiz okac̈ha. Wejt quintra tarasunñi z̈oñz̈quizzti anawaliz̈ cjisnaquic̈ha. \p \v 23 Jalla nuz̈ chiitiquiztan tjaajinta z̈oñinacaqui ninacpora pewcsassic̈ha: \p —¿Jequit wejrnacquiztan nii tarasunñi z̈oñi cjes? —Nuz̈ cjican ninacpora pewcsassic̈ha. \s1 ¿JEQUIT TUCQUIN CJEEQUI? \p \v 24 Jalla niiz̈ wiruñaqui nii tjaajintanacaqui ch'aassic̈ha, ject tucquin naazi cjeequi, jalla nii. \v 25 Pero Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Chawc jilirinacaqui persun wajtchiz z̈oñinaca mantiñic̈ha anawal patrunaz̈takaz. Niz̈aza nii jilirinacaqui mantita z̈oñinacz̈quiz jilirz̈ honorakaz waytiskatc̈ha, “walipan paac̈ha tii jiliriqui”, cjican. \v 26 Anc̈huczti anaz̈ niz̈ta paaz waquizic̈ha. Antiz anc̈hucqui tiz̈ta paaz waquizic̈ha. Jakziltat tsjan chawc jiliriz̈laj niiqui, tjowaz̈takaz cjis waquizic̈ha. Niz̈aza jakziltat mantiñiz̈laj niiqui, piyunaz̈takaz cjis waquizic̈ha. \v 27 ¿Ject tucquin chekan z̈oñejo? ¿Misquiz julzñi z̈oñej chekanaqui? Uz̈ ¿nii misquiz atintiñi z̈oñej, jaa? Tii razunal cjiwc̈ha: Misquiz julzñi z̈oñic̈ha tucquin chekanaqui. Jalla nuz̈ cjenami wejrqui anc̈hucaporquiz atintiñi z̈oñiz̈takaztc̈ha. \p \v 28 ‛Anc̈hucqui wejttan chica z̈ejlchinc̈hucpanc̈ha wejtquiz anawali watanami. Wejtquiztan ana zarakchinc̈hucc̈ha. \v 29 Jalla niz̈tiquiztan wejrqui anc̈huc uchac̈ha, mantiñi jilirinaca cjisjapa. Jaknuz̈t wejt Yooz Ejpqui mantiñi jiliri cjisjapa wejr utc̈haja, jalla niz̈ta. \v 30 Jalla nuz̈ cjen anc̈hucqui arajpach wajtquin wejttan chica z̈elaquic̈ha, niz̈aza wejttan chica lujlznaquic̈ha. Niz̈aza nekziqui wejttan chica jilirz̈ sillquiz julznaquic̈ha tuncapan Israel t'akquiz z̈oninaca pjalzjapa. \s1 SIMON PEDRUQUI JESUSA ANA PAJÑI CHIYAQUIC̈HA \p \v 31 Nekztan Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Simona, Simona, tiim zizaquic̈ha amqui. Satanasqui am pecc̈ha, niiz̈ parti cjiskatzjapa. Trigoz̈takaz layinz pecc̈ha, ujquiz tjojtskatzjapa. \v 32 Simona, am laycu tjurt'iz̈inchinc̈ha ana juc'anti upa kuzziz cjeyajo. Amqui Yoozquin tjapa kuztan quejpz̈cu am jilanaca yanapaquic̈ha tjup kuzziz tjurt'ajo. \p \v 33 Nekztanaqui Simonaqui cjichic̈ha: \p —Wejt Jiliri, wejrqui listuc̈ha amtan chica ojkzjapa; carsilquizimi lusasac̈ha; nizaza amtan chicapachami ticsnasac̈ha. \p \v 34 Jalla nuz̈ chiitiquiztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Pedro, amquiz chiyuc̈ha, ima wallpaz̈ kjawan, amqui wejt puntuquiztan nicaquic̈ha. C̈hjep wilta wejr ana pajñim chiyaquic̈ha. \s1 JESUSIZ̈ CHIIZ̈INTA TAKUNACA \p \v 35 Jalla nekztanaqui Jesusaqui paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tuquiqui wejrqui anc̈huc cuchanchinc̈ha ana quelzziz, niz̈aza ana paazziz, niz̈aza ana yekjat c̈hjatchiz. Jalla nuz̈ okan ¿anc̈hucaquiz c̈hjulut pjaltichiya? \p Nekztanaqui ninacaqui kjaazic̈ha: \p —Anaz̈ c̈hjulumi pjaltichic̈ha, —cjican. \p \v 36 Nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Anziqui jakziltat quelzziz cjec̈haja, nii quelzqui chjicha. Niz̈aza jakziltat paazziz cjec̈haja, nii paazqui chjicha. Jakziltat ana armichiz z̈ejlc̈haja, persun chaquita tuyz̈la, arma kjayz̈japa. \v 37 Anc̈hucaquiz chiyuc̈ha. Wejt puntuquiztanaqui Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: “Castictaz̈ cjequic̈ha anawal z̈oñinacz̈tan chica”. Wejt persunquiz cumplistanc̈ha nii cjijrta Yooz takuqui. Niz̈aza tjapa cjijrta Yooz takuqui wejt puntuquiztan cumplistanc̈ha. \p \v 38 Jalla nekztanaqui ninacaqui cjichic̈ha: \p —Wejt Jiliri, tekzi pizc arma z̈ejlc̈ha. \p Jesusaqui kjaazic̈ha: \p —Nuz̈quizka cjila, —cjican. \s1 JESUSAQUI YOOZ EJPZ̈QUIN MAYIZICHIC̈HA \p \v 39 Jalla nekztanaqui Jesusaqui ulanchic̈ha. Olivos cjita curullquin ojkchic̈ha, jalla nicju ojkñipantac̈ha. Tjaajinta z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz apzic̈ha. \v 40 Olivos cjita curulla irantiz̈cu, Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Yooz Ejpz̈quin mayiza ana ujquiz tjojtsjapa. \p \v 41 Nekztanaqui Jesusaqui niiz̈ tjaajintanacz̈quiztan z̈oñiz̈ maz c̈hjacta, jalla nuz̈ullquin ojkchic̈ha. Jalla nicju quillsic̈ha Yooz Ejpz̈quin mayizizjapa. \v 42 Mayizican cjichic̈ha: \p —Yooz Tata, amqui munaquiz̈ niiqui, wejr liwriyalla tii sufrisquiztan. Pero anal wejt kuzcama ojkz pecuc̈ha. Jaknuz̈ am kuz munc̈haja, jalla niicama ojkz pecuc̈ha. \p \v 43 Jalla nii oraqui arajpachquiztan tsjii Yooz Epiz̈ cuchanz̈quita anjilaqui jecz̈quichic̈ha, Jesusa azi tjaazjapa. \v 44 Jesusaqui jalla nuz̈ ancha llact'azcan, tjapa aztan Yoozquin mayizatc̈ha. Jalla nuz̈ mayizan ancha pjalñi pjatzic̈ha ljocz̈takaz c̈hjujatc̈ha yok kjutñi. \p \v 45 Yoozquin mayiziz z̈erz̈cu, tsijtsic̈ha Jesusaqui. Nekztanaqui niiz̈ tjaajintanacz̈quiz quejpchic̈ha. Ninaca llaquizinpantiz̈ tjajatc̈ha. Nuz̈ cjen Jesusaqui tjajñi zalchic̈ha. \v 46 Jalla nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —¿Anc̈hucqui kjaz̈tiquiztan tjaj-jo? Z̈aazna, Yoozquin mayiza ana ujquiz tjojtsjapa. \s1 JESUSA PRESO TANTA \p \v 47 Jesusaz̈ ima parla z̈erznan, walja z̈oñinaca tjonchic̈ha. Judas cjita z̈oñiqui tucquinpan tjonchic̈ha. Judasqui nii tuncapan illzta z̈oñinacz̈ partiquiztantac̈ha. Nekztan Jesusiz̈quin macjatchic̈ha chjulzjapa. \v 48 Jesusaqui Judasquiz cjichic̈ha: \p —Judas, ¿wejr tsjii chjulz̈cum amqui tarazunaquiya? Wejrtc̈ha Yooz cuchanz̈quita z̈oñtqui. \p \v 49 Jesusiz̈tan z̈ejlñi z̈oñinacaqui jalla niz̈ta cherz̈cu, pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejt Jiliri, ¿cuchillu armiz̈tan tjurt'aquiya? \p \v 50 Tsjii nii tjaajintanacz̈quiztan timplu jilirz̈ piyuna c̈hjojritchic̈ha, z̈ew cjuñi chjajtz̈inchic̈ha. \v 51 Pero Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Nuz̈quizkaz cjee. Armiz̈tan ana iya tjurt'aquic̈ha. \p Nekztanaqui nii orapacha Jesusaqui nii piyunz̈ cjuñi lanz̈cu c̈hjetinchic̈ha. \v 52 Timplu chawc jilirinacami niz̈aza timplu zultatz̈ jilirinacami, niz̈aza wajt jilirinacami, jalla ninacami Jesusa preso chjichi tjonchic̈ha. Ninacz̈quiz paljaychic̈ha Jesusaqui, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui cuchillu armiz̈tan, niz̈aza tuñz̈tan tjonchinc̈hucta, wejr tanzjapaya? ¿Wejrqui tjañ z̈oñtkaya? \v 53 Zapuru timpluquiz kamchinc̈ha anc̈hucatan chica. Nii oraqui wejr ana kjaz̈ cjichinc̈hucc̈ha. Pero anzic̈ha anc̈huca tanz oraqui. Tii orakaz zumchiquiz kamñinacaqui mantasac̈ha. \s1 PEDRUQUI JESUSA ANA PAJÑI CHIICHIC̈HA \p \v 54 Jalla nekztanaqui z̈oñinacaqui Jesusa preso tanchic̈ha. Tanz̈cu timplu chawc jilirz̈ kjuya chjitchic̈ha. Pedruqui az̈kquiztanalla apzic̈ha. \v 55 Jalla nii jilirz̈ kjuy patio taypiquiz tsjii uj luminaru taazic̈ha. Z̈oñinacaqui uj muytata julzi z̈elatc̈ha. Niz̈aza Pedruqui ninacz̈tan chica julzi z̈elatc̈ha. \v 56 Jalla nuz̈ uj kjanquiz julzi z̈elan, tsjaa piyun z̈onqui Pedro z̈ejlñi cherchinc̈ha. Nekztan naaqui cjichinc̈ha: \p —Tii z̈oñiqui nii z̈oñz̈tan chica ojklayñitala, niiz̈ tiic, ¿ana jaa? \p \v 57 Pedruzti nuz̈ cjitiquiztan nicchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Cullaca, nii z̈oñi anal pajuc̈ha. \p \v 58 Jalla niiz̈ wiruñpacha, tsjiizuñ Pedro cherchizakazza. Jalla nuz̈ cherz̈cu, cjichic̈ha: \p —Amqui nii parti z̈oñimla. \p Nekztanaqui Pedruqui kjaazic̈ha; tuz̈ cjican: \p —Anapanc̈ha wejrqui. \p \v 59 Tsjii orquiztanaqui yekja z̈oñiqui paljaychizakazza, tuz̈ cjican: \p —Ultim werara, tii z̈oñiqui nii z̈oñz̈tan chica ojklayñipantala. Tiiqui Galilea wajtchiz z̈oñizakazla. \p \v 60 Jalla nekztanaqui Pedruqui cjichic̈ha: \p —Jila, c̈hjulukam niz̈ta chiic̈hani, anal zizuc̈ha. \p Jalla nuz̈ chiyan nii orapachaqui tsjii wallpi jora kjawchic̈ha. \v 61 Jalla nuz̈ wallpi jora kjawan, Jesusaqui Pedruz̈ kjutñi kjutz̈cu cherz̈quichic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Pedruqui, Jesús Jilirz̈ tuqui chiita cjuñzic̈ha. Tuquiqui Jesusaqui cjichic̈ha: “Ima wallpaz̈ kjawan, amqui wejt puntuquiztan nicaquic̈ha. C̈hjep wilta wejr ana pajñim chiyaquic̈ha”. \v 62 Jalla nuz̈ watz̈cu, Pedruqui ulanchic̈ha. Nuz̈ ulanz̈cu ancha kaachic̈ha, Jesusa ana pajñi chiiz̈cu. \p \v 63 Jesusa itzñi z̈oñinacaqui walja iñarchic̈ha. Niz̈aza Jesusa wjajtchic̈ha. \v 64 Niz̈aza Jesusiz̈ c̈hjujcqui chawjcz̈inz̈cu yujcquiz kijtchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Tantiyalla! ¿Ject am kijchjo? \p \v 65 Niz̈aza niiz̈ quintra c̈hjul anawalinacami chiichic̈ha, nuz̈ iñarchic̈ha. \s1 JESUSA JILIRINACZ̈ YUJCQUIZ CHJICHTA \p \v 66 Tjuñiz̈ tjewctanalla, tjapa judío jilirinacaqui juntassic̈ha, wajt jilirinacami, timplu jilirinacami, lii tjaajiñinacami, jalla ninacami. Jalla nekztanaqui Jesusa chawjc parliz kjuya chjitchic̈ha. Nicju ajczi jilirinacz̈quin apantichic̈ha. Nekztan jilirinacaqui niiz̈quiz pecunchic̈ha, tuz̈ cjican: \p \v 67 —Jaziqui am chiya, ¿ampanim Cristumpanikaya? \p Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejrqui “jesalla” cjez̈ niiqui, anaz̈ wejr criyaquiz̈ anc̈hucqui. \v 68 Niz̈aza wejrqui anc̈hucaquiz pewcznaz̈ niiqui, anaz̈ wejr werara kjaazta cjeec̈ha. Niz̈aza wejr anaz̈ cujtznaquic̈ha \v 69 Wejrqui tsewctan cuchanz̈quita Yooz Z̈oñtc̈ha. Tekztanpacha wejrqui tjapa azziz Yooz Ejpz̈ z̈ew latuquiz julzil cjeec̈ha. —Jalla nuz̈ kjaazic̈ha Jesusaqui. \p \v 70 Jalla nekztanaqui tjapa nii z̈ejlñi z̈oñinacaqui pecunchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Am Yooz Majchimpanikaya? \p Nekztan Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejrpanc̈ha, anc̈hucz̈ pecunc̈ha, jalla nuz̈upanc̈ha. \p \v 71 Jalla nekztanaqui ninacaqui cjichic̈ha: \p —¿C̈hjul juc'antiz̈ tisticu tumpasajo? Uc̈humpachala niiz̈ persun ata chiiñi nonztaqui, ana wali chiichic̈ha, “Yooz Majchc̈ha wejrqui” cjican. \c 23 \s1 JESUSIZ̈TAN PILATO CJITA JILIRZ̈TAN \p \v 1 Jalla nekztanaqui tjapa nii z̈ejlñi jilirinacaqui tsijtsic̈ha. Nekztanaqui Jesusa chjitchic̈ha Pilato cjita jilirz̈quin. \v 2 Jalla nicju uj tjojtñi kallantichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejrnacqui tii z̈oñi wajtchinc̈ha, tii wajtchiz z̈oñinacz̈quiz anawaliz̈ aptjapcan zelatc̈ha. Jalla nuz̈ wajtchinc̈ha. Tii z̈oñizakaz cjic̈ha: “Uc̈humqui Romanz̈ jilirz̈ tasa ana tjaaz waquizic̈ha” jalla nuz̈ cjic̈ha tiiqui. Niz̈aza cjic̈ha, “Wejrtc̈ha Yooz cuchanz̈quita Cristutqui”. Nuz̈ cjican, cjic̈ha, “Wejrtc̈ha chawc jiliritqui”. \p \v 3 Jalla nekztanaqui Pilato cjita jiliriqui tuz̈ pewczic̈ha: \p —¿Judío wajtchiz z̈oñinacz̈ chawc jilirim amya? \p Nekztan Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jalla nuz̈upanc̈ha, am nuz̈ chiita, jalla nii. \p \v 4 Nekztanaqui Pilatuqui timplu chawc jilirinacz̈quiz, niz̈aza z̈ejlñi z̈oñinacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Anal tii z̈oñz̈quiz c̈hjul ujmi wac̈huc̈ha. \p \v 5 Nii z̈oñinacazti ancha ujquiz tjojtskatz pecatc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan cjichic̈ha: \p —Tii z̈oñiqui niiz̈ tjaajintiz̈tan waljaz̈ tjojktila tjapa Judea yokquin z̈ejlñi z̈oñinacaqui. Primiraqui Galilea yokquinz̈ niz̈ta paatc̈ha tiiqui. Jaziqui tekzi niz̈tazakaz paac̈ha. \s1 JESUSA HERODIZ̈QUIZ CHJICHTA \p \v 6 Jalla nuz̈ nonz̈cu, Pilatuqui pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿Tiiqui Galilea yokchiz z̈oñikaya? \p \v 7 “Jesalla” cjican kjaaztan, Pilatuqui Herodes cjita Galilea chawc jilirz̈quin nii Jesusa cuchanchic̈ha. Herodesqui Jerusalén wajtquiz z̈elatc̈ha nii ora. \v 8 Jesusa cherz̈cuqui Herodesaqui ancha cuntintutac̈ha. Walja niiz̈ puntuquiztan quintunaca nonchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan az̈kanaca Jesusiz̈tan zalz pecatc̈ha. Jesusa milajru paañi cherz pecatc̈ha. \v 9 Herodesaqui walja pewcñi kallantichic̈ha. Pero Jesusazti ana kjaazñi z̈ejlchic̈ha. \v 10 Jalla nicju zakaz timplu jilirinacami lii tjaajiñinacami chicapacha z̈elatc̈ha. Ninacaqui walja Jesusiz̈ quintra chiichic̈ha, uj tjojtunzjapa. \v 11 Herodesaqui zultatunacz̈tan Jesusa iñarchic̈ha. Burla paachic̈ha. Zultatunacaqui Jesusiz̈quiz chawc jilirz̈ punchu tjutzic̈ha. Jalla nekztanaqui Herodesaqui wilta Pilatuz̈quin cuchanz̈quichic̈ha. \v 12 Nii oraqui Herodestan Pilatuz̈tan amigo pajassitac̈ha. Niiz̈ tuquiqui quintratac̈ha. \s1 JESUSA PILATUZ̈QUIN CUCHANTA \p \v 13 Jalla nekztanaqui Pilatuqui juntjapchic̈ha timplu jilirinacami wajt jilirinacami, niz̈aza z̈oñinacami. \v 14 Juntjapz̈cu, cjichic̈ha: \p —Anc̈hucqui wejtquiz tii z̈oñi zjijcchinc̈hucc̈ha, tuz̈ cjican: “Tii zoñiqui z̈oñinacaz̈ aptjapñicha”. Nekztanaqui anc̈huca yujcquiz tiiz̈quiz pecunchinla. Jalla nuz̈ pecuntiquiztan tii z̈oñz̈ ujqui ana watchinpanla, anchucaz̈ tii z̈oñz̈quiz uj tjojtuntiquiztanaqui. \v 15 Herodesaqui niz̈azakaz ana c̈hjul ujmi watchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan wilta wejtquin cuchanz̈quitac̈ha. Ziza anc̈hucqui, tii z̈oñiqui anapanz̈ ticz waquizic̈ha. \v 16 Jaziqui cunkal casticac̈ha, nekztanaqui cutsnac̈ha. \p \v 17 Nii pjijstiquiz cjenaqui Pilat jiliriqui cuzturumpichiztac̈ha, tsjii pres z̈oñi liwrii cuts, jalla nii. Nii cuzturumpi paañitac̈ha z̈oñinacz̈ kuz wali cjisjapa. \v 18 Jalla nuz̈ Pilatuz̈ chiitiquiztanaqui tjappacha nii z̈oñinacaqui kjawi kallantichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Panz̈ chjichla tiiqui! ¡Antiz Barrabás cutsla! \p \v 19 Jalla nii Barrabasqui carsilquiz chawctatac̈ha, nii wajtquin jilirz̈ quintra z̈oñinaca aptjaptkalc̈ha, y niz̈aza z̈oñiz̈ contkalc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan carsilquiz chawjctatac̈ha. \v 20 Pilatuqui Jesusa cuts peccan z̈oñinacz̈quiz wilta paljaychic̈ha. \v 21 Nii z̈oñinacazti juc'anti altu jorz̈tan kjawchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Cruzquiz ch'awczna! ¡Cruzquiz ch'awczna! \p \v 22 C̈hjep wiltiquiz Pilatuqui paljaychic̈ha tuz̈ cjican. \p —Tii z̈oñi, ¿c̈hjul anawali paachejo? ¡Wejrqui tii z̈oñz̈ uj ana wachula! ¡Anaz̈ ticz waquizic̈ha tiiqui! ¡Jaziqui cunkal casticac̈ha, nekztanac cutsnac̈ha! \p \v 23 Pero nii z̈oñinacazti juc'anti kjawchic̈ha, “Cruzquiz ch'awczna” cjican. Timplu jilirinacami z̈oñinacami ancha kjawchic̈ha, Pilatuz̈ kuz atipscama. \v 24 Jalla nuz̈ kjawtiquiztan Pilatuqui ninacz̈ kuzcama paachic̈ha. Jesusa cruzquiz ch'awczcajo mantichic̈ha. \v 25 Niz̈aza Pilatuqui Barrabás cjita z̈oñi cutzic̈ha z̈oñinacz̈ kuzcama. Nii Barrabasqui carsilquiztac̈ha, jilirz̈ quintra z̈oñinaca aptjaptiquiztan, niz̈aza z̈oñi contiquiztan. Pilatuqui Jesusa intirjichic̈ha nii z̈oñinacz̈ kuzcama wali cjeyajo. \s1 JESUSA CRUZQUIZ CH'AWCTA \p \v 26 Jalla nekztanaqui zultatunacaqui Jesusa chjitchic̈ha, cruzquiz ch'awczjapa. Jalla nuz̈ chjichan tsjii z̈oñi tanzic̈ha cruza tjuzjapa. Nii z̈oñiqui Cirene wajtchiztac̈ha, Simona cjitatac̈ha. Jochquiztan tjonatc̈ha. Jalla nuz̈ Simona tanz̈cu zultatunacaqui Jesusiz̈ cruza tjuzzic̈ha. Nekztan Jesusiz̈ wirquiz ojkkatchic̈ha. \p \v 27 Walja z̈oñinacaqui apznatc̈ha. Walja maatakanaca kaacan kjawcan ancha llaquita apzicha. \v 28 Pero Jesusaqui maatakanacz̈quiz cherz̈cu paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jerusalén wajtchiz maatakanaca, wejtquiztan ana kaa. Anc̈huca persunjapa niz̈aza anc̈huca maatinacz̈quiztan kaa. \v 29 Tsjii ora tjonaquic̈ha. Nii oraqui z̈oñinacaqui sufris cjen chiyaquic̈ha, “Ana majtñi maatakanacaqui cuntintuz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza anaz̈ icchi maatakanacaqui cuntintuz̈ cjequic̈ha. Niz̈aza anaz̈ piz t'ichiñi maatakanacaqui cuntintuz̈ cjequic̈ha”. \v 30 Nii ora zakaz z̈oñinacaqui walja sufris cjen curunacz̈quiz paljayaquic̈ha, tuz̈ cjican: “Wejtnac juntuñ tjojtz̈ca”. Niz̈aza lumanacz̈quiz cjequic̈ha, “Wejrnacz̈ chjojsna, tsjii tjatta cunta”. \v 31 Tsjii ch'ojñi muntiquiz tiz̈ta paaquiz̈ niiqui, kjoñ muntiquiz juc'ant ana wali paaquic̈ha. —Jalla nuz̈ paljaychic̈ha Jesusaqui. \p \v 32 Zultatunacaqui pucultan tjañinaca cruzquiz ch'awczjapa chjitchic̈ha Jesusiz̈tan chica. \v 33 Calavera cjita yoka irantiz̈cu, Jesusa cruzquiz ch'awcchic̈ha. Niz̈aza nii pucultan tjañinaca cruzquiz ch'awctazakaztac̈ha, tsjii tjañizti z̈ew latuquiztan, tsjii tjañizti zkar latuquiztan. \v 34 Cruzquiz ch'awctan, Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Yooz Tatay, tii z̈oñinaca pertuna, c̈hjulut paac̈haja, anaz̈ intintic̈ha ninacaqui. \p Nii ora zultatunacaqui Jesusiz̈ zquiti tanzjapa, zurtiyassic̈ha. \v 35 Jalla nekzi z̈oñinacaqui walja chekznatc̈ha. Jilirinacami ancha burla paachic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tiiqui yekjanaca liwriichic̈ha. Ultim werar Cristumc̈halaj niiqui, Yooziz̈ illztamc̈halaj niiqui, persunpacha liwriyalla. \p \v 36 Niz̈aza zultatunacaqui burla paachic̈ha. Macjatz̈cu jar vinu tirinchic̈ha. \v 37 Niz̈aza cjichic̈ha: \p —Amqui judionacz̈ chawc jilirimc̈halaj, niiqui, persunpacha liwriyalla. \p \v 38 Niz̈aza cruzquiz Jesusiz̈ ach juntuñ litranaca cjijrtatac̈ha. C̈hjep tawkquiztan cjijrtatac̈ha, griego taku, latín taku, hebreo taku. Jalla tuz̈ cjijrtatac̈ha: “Tiic̈ha judionacz̈ chawc jiliriqui”. \p \v 39 Tsjii ch'awcta tjañi z̈oñiqui Jesusiz̈quiz ana wal taku chiichic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Amqui Cristumc̈halaj niiqui, persunpacha liwriyalla. Niz̈aza wejrnacmiz̈ liwriya. \p \v 40 Tsjii ch'awcta tjañizti nii tjañ mazquiz ujzic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Amqui cruzquiz ch'awctazakazza. ¿Am anam Yooz eks, kjaz̈tatajo? \v 41 Uc̈humqui ujquiztan sufristanc̈ha. Cruzquiz ch'awcta cjispanz waquizic̈ha. Tii z̈oñizti ana c̈hjul ujchizza. \p \v 42 Nekztan nii tsjii tjañ z̈oñiqui Jesusiz̈quiz paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jesusa, c̈hjulorat amqui mantiz kallantac̈haja, jalla nii ora wejr cjuñznalla. \p \v 43 Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Weraral amquiz cjiwc̈ha, tonjtanpacha amqui wejttan chica cjequic̈ha, Paraíso cjita zuma yokquinaqui. \s1 JESUSAQUI TICZIC̈HA \p \v 44 Nii oraqui taypuruz̈ cjisnatc̈ha. Tjapa nii yokaqui zumchi cjissic̈ha, majñakak oracama. \v 45 Tjuñiqui zumchi cjissizakazza. Niz̈aza pajk timplu cortina chicata wjajrzic̈ha. \v 46 Jalla nekztanaqui Jesusaqui altu jorz̈tan kjawchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Yooz Tatay, am kjarquiz wejt animu cumpjiyuc̈ha. \p Jalla nuz̈ chiiz̈cu, ticzic̈ha. \p \v 47 Jalla nuz̈ watchi cherz̈cu tsjii romanz̈ zultat jiliriqui Yooz honora paljaychic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Ultim weraratakalc̈ha, tiiqui lijitum z̈oñitakalc̈ha! Ana ujchiztakalc̈ha. \p \v 48 Niz̈aza nuz̈ watchi cherz̈cu tjapa nii cherñi z̈oñinacaqui ancha llaquita ojkchic̈ha. \v 49 Jesusiz̈ mazinacami niz̈aza nii Jesusa Galilea wajtquiztan apzi maatakanacami az̈kquiztan chekzcan quirchic̈ha. Tsijtscukaz cheksic̈ha nii watñiqui. \s1 JESUSIZ̈ CURPU SIPULTURQUIZ TJATZ̈TA \p \v 50 Tsjii zuma z̈oñi z̈elatc̈ha José cjita. Yooz mantitacama kamñitac̈ha. Judea yokquin Arimatea wajtchiz z̈oñitac̈ha. Judiuz̈ jilirinacz̈ partitac̈ha. \v 51 Nii zuma Josequi Yooz mantiz tjuñiz̈ tjewsñipantac̈ha. Niz̈aza niiqui anatac̈ha Jesusa conz kuzzizqui parti jilirinacz̈tanaqui. \v 52 Nekztan Pilatuz̈quin ojkchic̈ha Jesusiz̈ curpu mayi. \v 53 Nekztanaqui Josequi Jesusiz̈ curpu cruzquiztan apakz̈cu tsjii wali pajk pañuz̈tan capzic̈ha. Nekztanaqui sipulturquiz tjatzic̈ha. Nii sipulturuqui wali pajk mazquiz pjettatakalc̈ha. Anatakalc̈ha yekja almami tjatta niiqui. \v 54 Jeejz tjuñi z̈catz̈intiquiztan, z̈oñinacaqui tjacznatc̈ha jeejz tjuñquiz z̈ejlzjapa. \v 55 Nii Galilea yokquiztan Jesusiz̈tan chica tjonchi maatakaqui Juzquiz apzic̈ha, Jesusiz̈ sipulturu cheri, jaknuz̈t tjatz̈taz̈laja, nii cheri. \v 56 Jalla nekztanaqui persun kjuya quejpz̈cu, zuma ulurchiz aceitenaca niz̈aza tjajlinz cremanaca jalla nii tjaczic̈ha. Nekztanaqui jeejz tjuñquiziqui jeejzic̈ha, judiuz̈ lii jaru. \c 24 \s1 JESUSAQUI JACATATCHIC̈HA \p \v 1 Tumincuqui simana kalltiznan maatakanacaqui Jesusiz̈ sipultura ojkchic̈ha walja wentan. Tjaczta ulurchiz aceitenaca chjitchic̈ha, Jesusiz̈ curpu tjajlinzjapa. Jalla nuz̈ okan yekja maatakanacaqui cumpant'ichizakazza. \v 2 Jalla nicju irantiz̈cu nii sipulturu pjucz̈ta mazqui cjetz̈ta cherzic̈ha. \v 3 Nekztanaqui sipulturquiz luzzic̈ha. Pero Jesusiz̈ curpuqui ana wajtchic̈ha. \v 4 Jalla niz̈tiquiztan ninacz̈ kuz turwayskatatc̈ha. Ana jaknuz̈quin zizi atchic̈ha, c̈hjulu paachuca, jalla nii. Nuz̈ z̈elan pucultan luctak z̈oñiz̈takaz tsijtsi cherzic̈ha. Ninacz̈ zquiti walja llijatc̈ha. Maatakanacz̈tan chica cjissic̈ha. \v 5 Jalla nuz̈ cherz̈cu walja tsucchic̈ha maatakanacaqui. Tuzi t'okzic̈ha. Jalla nuz̈ cjen pucultan luctakaz̈takaz anjilaqui chiiz̈inchic̈ha maatakz̈quiz, tuz̈ cjican: \p —¿Kjaz̈tiquiztam anc̈hucqui ticzinacporquiz z̈ejtñi z̈oñi kjurjo? \v 6 Anaz̈ tekz z̈ejlc̈ha niiqui. Jacatatchic̈ha niiqui. Anc̈hucz̈ cjuñzna, Galilea yokquiz ojklayan Jesusaqui niz̈ta mazinchipanla, jalla nii. \v 7 Nicju Jesusaqui mazinchic̈ha, “Yooz Epiz̈ cuchanz̈quita Z̈oñtc̈ha wejrqui. Ujchiz z̈oñinacz̈ kjarquiz intirjital cjeec̈ha. Niz̈aza cruzquiz ch'awcz̈cu contal cjeec̈ha. Pero c̈hjep majquiztanaqui jacatatac̈ha”. Jalla nuz̈ Jesusaqui mazinchitac̈ha. \p \v 8 Jalla nuz̈ chiyan maatakanacaqui cjuñzic̈ha Jesusiz̈ mazintanaca. \v 9 Jalla nekztanaqui sipulturquiztan quejpz̈cu, tjappacha quint'ichic̈ha niiz̈ tuncamani illzta z̈oñinacz̈quiz, niz̈aza tjapa nekz z̈ejlñi z̈oñinacz̈quiz. \v 10 Jalla nii quint'iñi maatakanacaqui tiz̈ta tjuuchiztac̈ha: María Magdalenatac̈ha, Juanatac̈ha, Jacobuz̈ maatac̈ha Mariiqui, niz̈aza tsjii kjaz̈ yekja maatakanacatac̈ha. Jalla ninacaqui Jesusiz̈ illzta z̈oñinacz̈quiz quint'ichic̈ha, jaknuz̈t watchi, jalla nii. \v 11 Jalla nii maatakanacz̈ quint'ita anapan criichic̈ha Jesusiz̈ illzta z̈oñinacaqui. \p —¿C̈hjulukat lucurataz̈takaz chiic̈hani nii maatakanacaqui? —jalla nuz̈ cjichic̈ha Jesusiz̈ illzta z̈oñinacaqui. \p \v 12 Jalla nuz̈ ana criiz̈cumi Pedruqui ulanz̈cu sipulturu cherzñi zajtchic̈ha. Colz̈cu sipulturu kjuylchuc cherzic̈ha. Nii capz̈ta pañunaca tsjii latu chjojkz̈ta z̈elatc̈ha. Jalla nii cherz̈cu, walja kuzquiz pinsican ojkchic̈ha, c̈hjulut watc̈haja, jalla nii. \s1 EMAUS CJITA WAJTQUIN OJKTA \p \v 13 Nii noojpacha pucultan Jesusiz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui Emaús cjita watjaz̈ okatc̈ha. Emaús watjaqui tsjii tuncaman kilometrotac̈ha Jerusalén wajtquiztan. \v 14 Jiczquiz ojkcan, ninacpora parlassatc̈ha, tjapa Jesusiz̈ puntu watchinaca, jalla nii. \v 15 Nuz̈ parlasan, Jesusapachac̈ha z̈catz̈inz̈quichi. Nekztan ninacz̈tan chica ojkchic̈ha. \v 16 Jesusiz̈tan chica ojkcanami, nii pucultanaqui anapan pajñi cjissic̈ha. \v 17 Jalla nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz pewczic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Jiczquiz ojkcan, ¿c̈hjul puntu anc̈hucqui parlasjo? ¿Kjaz̈tiquiztan llaquita anc̈huc ojkjo? \p \v 18 Tsjiizuñqui Cleofás cjitatac̈ha. Jalla niiqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Tjapa z̈oñinacaqui Jerusalén wajtquiz wajtchi quintu zizza. Am nekz z̈ejlcan, ¿nii watchinaca anam ziz, jaa? \p \v 19 Nekztanaqui Jesusaqui kjaazic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¿C̈hjulu watchitaya? \p Nekztanaqui nii pucultanaqui cjichic̈ha: \p —Tii quintu z̈ejlc̈ha. Tsjii Jesusa cjita z̈oñi z̈elatc̈ha, Nazaret wajtchiz z̈oñi. Yooz taku paljayñi profetatac̈ha niiqui. Yooz Ejpz̈ yujcquizimi z̈oñinacz̈ yujcquizimi walja Yooz aztan milajrunaca paachic̈ha. Niz̈aza Yooz taku zumapan parlichic̈ha. \v 20 Jalla nekztanaqui uc̈hum timplu jilirinacami uc̈hum wajt jilirinacami nii Jesusa intirjichic̈ha cruzquiz ch'awczjapa, conzjapa. \v 21 Wejrnacqui cjetuc̈ha, “Niiqui Israel wajtchiz z̈oñinaca liwriyaa” cjichintac̈ha. Niz̈aza tonjtanpacha c̈hjep majc̈ha, tiz̈ta watchiqui. \v 22-23 Wejtnacaquiztan tsjii kjaz̈ maatakanacaqui wentan Jesusiz̈ sipulturu cherzñi ojkchic̈ha. Jalla nekztanac “Jesusiz̈ curpu ana z̈ejlcha” cjican tjonchic̈ha. Tjonz̈cu quint'ichic̈ha, tiz̈ta. Sipulturquin anjilanaca chertkalc̈ha. Anjilanacaqui cjitkalc̈ha “Jesusaqui vivo z̈ejtchic̈ha” cjican. Jalla nuz̈ quint'itkalc̈ha maatakanacaqui. Jalla nuz̈ quint'itiquiztan tsucchinc̈ha wejrnacqui. \v 24 Jalla nii quintu nonz̈cu tsjii kjaz̈t wejtnaca mazinacaqui sipulturu cherzñi ojkchic̈ha. Nii maatakaz̈ quint'ita, jalla niz̈tapacha cherzic̈ha. Pero Jesusa ana cherchic̈ha. \p \v 25 Jalla nekztanaqui Jesusaqui cjichic̈ha: \p —Ancha ana intintiñi anc̈hucqui. ¿Kjaz̈tatajo? ¡Ancha ch'aman criichinc̈hucc̈ha tjapa Yooz taku paljayñi profetanacz̈ cjijrtaqui! \v 26 Ima honorchiz mantican, Cristuqui nuz̈ sufrispantaz̈ niic, ¿ana jaa? \p \v 27 Jalla nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈quiz tjaajñi kallantichic̈ha, tjapa cjijrta Yooz takunaca niiz̈ puntuquiztan, jalla nii. Tjaajincan, Moisés cjijrta libruquiztan kallantichic̈ha. Niz̈aza tjappacha Yooz taku paljayñi profetanacz̈ libruquiztan tjaajinchic̈ha niiz̈ persun puntuquiztan. \p \v 28 Jalla nekztanaqui jakziquin ojktc̈haja, jalla nicju irantitan, Jesusaqui tira wajtz cjichitac̈ha. \v 29 Nii pucultan z̈oñinacaqui Jesusiz̈quiz rocatc̈ha, tuz̈ cjican: \p —Wejtnacatan z̈ela. Tjuñi zezillaz̈ cjissa, joz zumc̈ha. \p Nekztanaqui Jesusaqui ninacz̈tan chica tsjii kjuyquiz z̈eli luzzic̈ha. \v 30 Nekztanaqui tjapa ninacaqui misquiz julzic̈ha. Nuz̈ julz̈cu Jesusaqui t'anta tanzic̈ha niiz̈ kjarz̈tan. Nekztanaqui Yooz Ejpz̈quin sparaquiz̈ cjichic̈ha. Nekztan ninacz̈quiz tojzic̈ha. \v 31 Nuz̈ paan nii pucultan z̈oñinacaqui Jesusa pajñiz̈ cjissic̈ha, c̈hjujqui cjetz̈intaz̈takaz. Pero nii orapacha Jesusaqui liwj katchic̈ha. \v 32 Nii pucultanaqui ninacpora parlassic̈ha, tuz̈ cjican: \p —Uc̈humnacatan jiczquiz okan niz̈aza Yooz taku tjaajnan, uc̈humnaca kuzqui ancha zint'atc̈ha. Jalla niz̈tataz̈, ¿ana jaa? \p \v 33 Jalla nekztanaqui ana tjewz̈cu Jerusalén watja quejpchic̈ha. Jalla nicju Jesusiz̈ tuncaman illzta z̈oñinacz̈tan zalchic̈ha, yekja mazinacz̈tan juntazzi. \v 34 Ninacaqui cjichic̈ha: \p —Ultim werara jacatatchipanc̈ha Jesusa Jiliriqui. Simonaqui zakaz cherchic̈ha. \p \v 35 Nekztanaqui nii pucultanaqui zakaz quint'ichic̈ha, jaknuz̈t jicquiz okan, ninacz̈quiz watc̈haja, jalla nii. Niz̈aza jaknuz̈t Jesusiz̈quiz pajtc̈haja t'anta tojznan, nii quint'ichizakazza. \s1 JESUSAQUI TIRIPINTIT PARIZICHIC̈HA \p \v 36 Jalla nuz̈ parlan, Jesusapachac̈ha ninacz̈ taypiquiz tsijtsiqui. Jesusaqui ninacz̈quiz tsaanchic̈ha, tuz̈ cjican: \p —¡Zuma kuzziz cjee! \p \v 37 Ninacaqui ancha ispantichi cjissic̈ha, ancha tsucchic̈ha. Pinsichic̈ha, “Almaz̈ caa” cjican. \v 38 Pero Jesusaqui cjichic̈ha: \p —¿Kjaz̈tiquiztan anc̈hucqui tsucchinc̈hucta? ¿Kjaz̈tiquiztam wejt puntuquiztan anc̈huca kuzquiz turwaysita? \v 39 Wejt kjaraz̈ cherzna. Wejt kjojchaz̈ cherzna. Wejrpachac̈ha. Lanzna. Chera. Tsjii alma animuqui ana janchichizza, niz̈aza ana tsjijchizza. Anc̈hucqui cherc̈ha, wejrtc̈ha janchichizmi tsjijchizmi. \p \v 40 Jalla nuz̈ chiican, Jesusaqui kjaranaca kjojchanaca tjeezic̈ha. \v 41 Jalla nekztanaqui nii z̈ejlñi z̈oñinacaqui kuzquiz pinsichic̈ha, “Jesusaqui z̈ejlc̈ha werara, ana werara”, nii. Niz̈tami cuntintutac̈ha. Ispantichi z̈elan, Jesusaqui ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Anc̈hucalta ¿c̈hjulut lujlzjapa z̈ejl? \p \v 42 Nekztanaqui Jesusiz̈quiz tjaachic̈ha ch'iz canca, niz̈aza mazk'a. \v 43 Jesusaqui nii c̈hjeri tanz̈cu lujlchic̈ha ninacaz̈ cheran. \v 44 Nekztanac cjichic̈ha: \p —Tuquiqui anc̈hucaltan z̈ejlcan anc̈hucaquiz mazinchintac̈ha, jaknuz̈t wejtquiz watstantaz̈laja, jalla nii. Jaziqui cumplispantac̈ha tjapa wejt puntuquiztan cjijrta Yooz takunaca. Moisesqui wejt puntuquiztan cjijrchic̈ha, niz̈aza tuquita Yooz taku paljayñi profetanacaqui cjijrchizakazza wejt puntuquiztan. Niz̈aza salmos cjita liwruquiz cjijrta zakaztac̈ha wejt puntuquiztan. Jalla nii tjapa cumplispantac̈ha. \p \v 45 Jalla nekztanaqui Yooz taku tjaajincan zumpacha intintiskatchic̈ha. \v 46 Niz̈aza cjichic̈ha: \p —Jalla tuz̈ cjijrtatac̈ha. Cristuqui ticspantac̈ha. Niz̈aza c̈hjep majquiztan jacatatspantac̈ha. \v 47 Nekztan Cristuz̈ mantita kamañquiz kamcan z̈oñinacaqui tjapa kjutñi nacionanacaran liwriiñi taku paljaystanc̈ha. Jerusalén wajtquiztan liwriiñi taku paljayi kallantistanc̈ha. Jalla tuz̈ cjican, paljayaquic̈ha, “Yoozquin kuzziz cjee, niz̈aza kuznaca campiya, ujnaca pertunta cjisjapa”. \v 48 Anc̈hucqui jalla niz̈tapacha paljayaquic̈ha. Tisticunacac̈ha anc̈hucqui. \v 49 Yooz Ejpqui anc̈hucaquiz taku compromitchic̈ha anc̈huca kuzquiz Espíritu Santu cuchanzjapa. Wejrqui anc̈hucaquiz wajilla cuchanz̈cac̈ha nii wejt Yooz Epiz̈ compromitta Espíritu Santo, jalla nii. Niz̈aza tii Jerusalén wajtquizpachaz̈ kamla, tsewctan cuchanz̈quita Espíritu Santuz̈ azi tanzcama. \s1 JESUSA ARAJPACHQUIN CHJICHTA \p \v 50 Jalla nekztanaqui Jesusaqui ninaca chjitchic̈ha wajtz̈ tjiya, Betania cjita watjacama. Jalla nicju kjara waytiz̈cu, ninacz̈quiz cjichic̈ha: \p —Yooz Ejpqui anc̈hucaquiz zuma yanapla. \p \v 51 Jalla nuz̈ chiiz̈cuqui, Jesusaqui ninacz̈quiztan zarakchic̈ha. Tsewcchucpacha waytiscu chjichtatac̈ha. \v 52 Nii ecta z̈oñinacaqui Jesucristuz̈ honora paljayz̈cu Jerusalén cjita watja ancha cuntintuz̈ cuttiz̈quichic̈ha. \v 53 Jalla nicju ninacaqui timpluquiz pan z̈ejlchic̈ha, Yooztajapa honora waytican. Jalla nuz̈oj cjila. Amén.