\id HEB - Chipaya NT -Bolivia 2009 (DBL -2013) \ide UTF-8 \h HEBREOS \toc1 Carta a los Hebreos \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt2 LA CARTA A LOS \mt1 HEBREOS \c 1 \s1 YOOZ MAJCH PUNTU \p \v 1 Tuqui timpuqui Yoozqui niiz̈ puntunaca zizkatchic̈ha uc̈hum tuquita atchi ejpnacz̈quiz. Yoozqui niiz̈ cuntiquiztan chiiñi profetanacz̈quiz jaknuz̈quiztanami wiltan wiltan niiz̈ taku zizkatchic̈ha. Nekztan nii profetanacaqui uc̈hum tuquita atchi ejpnacz̈quiz parlichic̈ha. \v 2 Anziqui tii timpuquiz Yoozqui niiz̈ Majch cjen uc̈humnacaquiz juc'ant zizkatchic̈ha niiz̈ puntunaca. Yooz Majchta tjapa z̈ejlñinacaqui. Yooz Ejpqui niiz̈ Majch cjen tjappacha paachic̈ha. Nekztan niiz̈ Majch mantuquiz tjappacha utchic̈ha. \v 3 Yooz Majchtan Yooz Ejpz̈tan tsjii kuzzizpanc̈ha, jalla niz̈tiquiztan Yooz Majchkazza Yooz Ejpz̈ juc'ant zuma kuz tjeezñiqui. Niz̈aza Yooz Majch kjarquiz tii muntu z̈ejlc̈ha. Niiz̈ chiitaz̈ cjen tii muntu z̈ejlñipanc̈ha. Walja azzizza niiz̈ chiitaqui. Nii Majchpacha uc̈hum ujnacquiztan ticzic̈ha, uc̈hum pertunta cjisjapa. Jalla nekztan arajpacha ojkchic̈ha. Jalla nicju arajpach Yooz Ejpz̈ z̈ew latuquiz julzic̈ha, mantiñijapa. \p \v 4 Nii Yooz Majchqui tjapa anjilancz̈quiztan tsjan chawc jiliric̈ha. Niz̈aza tjapa anjilanacz̈quiztan tsjan zuma puesto tanzic̈ha. \v 5 Yooz Ejpqui ana jakzilta anjilz̈quizimi tuz̈ chiichic̈ha: \q1 “Amc̈ha wejt Majchqui. Jaziqui amquin wejt kamañal tjaa-uc̈ha”. \m Jalla nuz̈ cjican, ana jakzilta anjilz̈quizimi chiichic̈ha. Antiz niiz̈ zinta Majchquiz alajakaz nuz̈ chiichic̈ha. Niz̈aza Yooz Ejpqui niiz̈ Majch puntuquiztan cjichizakazza: \q1 “Wejrqui niiz̈tajapa niiz̈ Ejp cjeec̈ha. Niiqui wejttajapa wejt Majch cjequic̈ha”. \m \v 6 Wiruñ Yooz Ejpqui niiz̈ zinta Majch tii muntuquiz cuchanz̈quiz pinsiscu tuz̈ chiichic̈ha: \q1 “Tjapa wejt anjilanacaqui wejt Majchquiz rispitla”. \m \v 7 Yoozqui anjilanacz̈ puntuquiztan tuz̈ chiichic̈ha: \q1 “Wejrqui wejt anjilanaca cuchniñc̈ha tsjii apura ojkñi tjamiz̈takaz. Niz̈aza wejrqui wejtquiz sirwiñi anjilanacz̈quiz cjiskatuc̈ha tsjii uj peekstaz̈takaz”. \m \v 8 Pero niiz̈ Majch puntuquiztan Yooz Ejpqui tuz̈ cjichic̈ha: \q1 “Amc̈ha Yoozqui. Am mantiz puestuqui wiñayjapa cjequic̈ha. Am mantizqui lijitumapankazza. \v 9 Amqui zuma lijituma mantiz pecñampanc̈ha. Yooz kuz quintra paañinaca panz̈ chjaawjñamc̈ha amqui. Wejrtc̈ha am Yoozqui. Amquiz juc'ant honorchiz cjiskatchinc̈ha, c̈hjul z̈ejlñinacz̈quiztanami”. \m \v 10 Yooz Ejpqui niiz̈ Majch puntuquiztan cjichizakazza: \q1 “Amqui Jilirimc̈ha, tuqui timpuquiztanpacha amqui anaz̈ c̈hjulquiztanami tii mundo paachamc̈ha. Niz̈aza am kjarz̈tan arajpacha paachamc̈ha. \v 11 Amqui wiñayjapam z̈elaquic̈ha. Pero nii paata arajpachami yokami tucuzinznaquic̈ha. Tsjel zquitiz̈takaz tucuzinznaquic̈ha. \v 12 Piiz̈ta zquitiz̈takaz tsjii latu ectaz̈ cjequic̈ha. Liwj campiitaz̈ cjequic̈ha. Amzti ana niz̈ta campiyaquic̈ha. Amqui wiñay wiñayjapa cjequic̈ha”. \m \v 13 Yoozqui niiz̈ Majchquiz tuz̈ cjichizakazza: \q1 “Wejt z̈ew latuquiz julzna, am quintranaca kjojchtan tjeczcama”. \m Jalla nuz̈ Yooz Ejpqui cjichic̈ha niiz̈ Majchquiz. Ana wira tsjii anjilz̈quiz nuz̈ chiichic̈ha. \v 14 Tjapa anjilanacac̈ha ana cheraña ojklayñiqui, Yooztajapakaz sirwiñic̈ha. Yoozqui ninaca cuchanc̈ha, liwriita z̈oñinacz̈quiz yanapi. \c 2 \s1 LIWRIIÑI TAKU IMPORTIC̈HA \p \v 1 Jilanaca, cullaquinaca, Yooz puntu tjaajintanacz̈quiz juc'anti kuz tjaaz waquizic̈ha, werar zuma kamañquiztan tsjii kjutñi ana chjitz̈ta cjisjapa. \v 2 Tuquiqui anjilanacaqui z̈oñinacz̈quiz chiichic̈ha. Jalla nii chiitaqui walñitac̈ha. Jakziltat nii chiita jaru ana kamtc̈haja, uj paachic̈ha. Nekztan nii uj paañinacaqui ninacz̈ ana zuma paatiquiztan jama castictapan cjissic̈ha. \v 3 Niz̈aza tii timpuquiziqui zuma liwriiñi takuqui uc̈humnacaquiz zumpacha kjanzt'itac̈ha. Jalla nii liwriiñi taku ana catokaquiz̈ niiqui, ¿kjaz̈ Yooz castictiquiztan atipasajo? Anapanz̈ nii castictiquiztan atipi atasac̈ha. Primeraqui nii liwriiñi takuqui Jesucristo Jiliriz̈ paljaytatac̈ha. Nekztanaqui Jesucristuz̈ tjaajinta z̈oñinacaqui nii liwriiñi takupacha uc̈humnacaquiz lijituma paljaychic̈ha. \v 4 Jalla nuz̈ paljayan Yoozqui zuma pajk obranacami niz̈aza ispantichucanacami, niz̈aza tjapaman milajrunacami paachic̈ha. Niz̈aza Yoozqui criichi z̈oñinacz̈quiz niiz̈ munañpacama niiz̈ Espíritu Santuz̈ tjaata kamañanaca tojunchic̈ha. Jalla niz̈ta Yoozqui tjeezic̈ha, nii liwriiñi takumi lijitumac̈ha, jalla nii. \s1 JESUCRISTUQUI Z̈OÑI CJISSIC̈HA \p \v 5 Yoozqui niiz̈ wiñayjapa mantiz puestuquiz anjilanaca ana utchic̈ha. Jalla nii puntuquiztan cjijrz̈cuc̈ha. \v 6 Tsjii cjijrta Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Z̈oñic̈ha anaz̈ c̈hjulumi. Yooz Ejp, ¿kjaz̈tiquiztan amqui z̈oñinaca cjuñjo? ¿Kjaz̈tiquiztan z̈oñinacz̈quiz honorchiz cjiskatjo? \v 7 Tii kjaz̈ watanaca anjilanacaqui z̈oñz̈quiztan tsjan jilir puestuquiz z̈ejlc̈ha. Jalla nuz̈ Yoozqui munchic̈ha. Nekztanaqui Yoozqui z̈oñz̈quiz juc'ant honorchiz cjiskataquic̈ha anjilanacz̈quiztan. Niz̈aza juc'ant zuma kamzqui z̈oñz̈quiz tjaataz̈ cjequic̈ha. \v 8 Yoozqui z̈oñz̈ mantuquiz tjapa tii muntupacha utc̈ha”. \m Jalla nuz̈ chiichic̈ha Yooz takuqui. Jaziqui Yoozqui z̈oñz̈ mantuquiz tjapa tii muntu z̈ejlñinaca utchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan z̈oñz̈ mantuquiz tjappachapankaz cjequic̈ha. Imazipanc̈ha tjappacha z̈oñz̈ mantuquiz z̈ejlc̈ha. \v 9 Pero Jesucristuz̈ puntu naya. Niiqui tsjii kjaz̈tapacha anjilanacz̈quiztan upa jilir puestuquiz cjiskattatac̈ha, z̈oñinacz̈ laycu ticzjapa. Yooz z̈oñinacz̈quiz okzñiz̈ cjen Jesucristuqui tjapa z̈oñinacz̈ laycu ticzic̈ha. Jalla nuz̈ ticztiquiztan Yoozqui niiz̈quiz juc'ant zuma honora tjaachic̈ha; niz̈aza Jesucristuqui juc'ant zuma kamaña tanzic̈ha. \p \v 10 Yooz cjen tjappacha z̈ejlc̈ha, niz̈aza niiz̈tajapa z̈ejlc̈ha. Zuma Yoozqui pinsichic̈ha, tjapa niiz̈ maatinacaqui pruebanaca watz̈cu, niiz̈tan chica honorchiz cjequic̈ha. Jalla nii pinsichic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Yooz Ejpqui pinsichizakazza, Jesucristuqui sufrisnaca watz̈cu, ancha zuma Liwriiñi cjisnaquic̈ha, jalla nii. Jesucristupankazza z̈oñinaca Liwriiñiqui. Jalla nii liwriiñi pinsitaqui ancha zumac̈ha. \v 11 Jaziqui Jesucristuqui z̈oñinacz̈quiz Yooz irata zuma kamañchiz cjiskatasac̈ha. Nii zuma kamanchiz cjiskatñimi, niz̈aza nii zuma kamañchiz cjiskattanacami tsjii Yooz Ejpchizkazza. Jalla niz̈tiquiztan Yooz Majchqui liwriita z̈oñinacz̈quiz “Wejt jilanaca” cjican chiizjapa anaz̈ azza. \v 12 Yooz tawk liwruquiz Jesucristuqui tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Wejrqui wejt jilanacz̈quiz Yooz puntu chiiz̈inac̈ha. Yooz partir z̈oñinacz̈tan z̈ejlcan Yoozquin honora tjaac̈ha”. \m \v 13 Cristuqui zakaz cjic̈ha: \q1 “Wejrtc̈ha Yoozquinkaz kuzziztqui”. \m Wilta zakaz cjic̈ha: \q1 “Yoozqui wejtquiz z̈oñinaca tjaachic̈ha, maatinacaz̈takaz. Yooz Tata, tekz zejlc̈ha ninacami wejrmi”. \p \v 14 Jesucristuz̈ liwriita z̈oñinacaqui curpuchizza, niz̈aza ljocchizza. Jalla niz̈tiquiztan Jesucristuqui curpuchiz niz̈aza ljocchiz zakaz cjissic̈ha. Jalla niz̈ta curpuchiz cjiscu, ticzic̈ha ana wal diablu tjatanzjapa. Nii diabluqui conz poderchizza. Pero ticz̈tiquiztan Jesucristuqui diabluz̈ poder atipchic̈ha. \v 15 Z̈oñinacaqui ticz ekscu diabluz̈ mantuquizpan z̈ejlc̈ha. Nii z̈oñinaca liwriizjapa, Jesucristuqui ticzic̈ha. \v 16 Jesucristuqui tii muntuquiz tjonchic̈ha, ana anjilanacz̈quiz yanapzjapa antiz Abrahamz̈ majchmaatinacz̈quiz yanapzjapa. Jakziltat Jesucristuz̈quin kuz tjaac̈haja jalla ninacaqui Abrahamz̈ majchmaatinacaz̈takazza. \v 17 Z̈oñinaca liwriiñi cjisjapa, Jesucristuqui z̈oñinaca iratpacha cjistanc̈ha. Jalla nuz̈ z̈oñinaca irata cjican, Jesucristuqui z̈oñinacz̈tajapa zuma lijitum palt'iziñi cjissic̈ha Yooz yujcquiziqui. Okzñi kuzzizza uc̈hum palt'iziñiqui. Z̈oñinacz̈tajapa palt'iziñi cjican Jesucristuqui Yoozta zuma wilanaz̈takaz ticzic̈ha. Jalla niz̈ta ticzic̈ha, ujchiz z̈oñinacz̈ laycu. \v 18 Jesucristupacha sufrichic̈ha, niz̈aza diabluqui Jesucristo yanzic̈ha ujquiz tjojtskatzjapa. Pero sufrisquiztanami diabluz̈ yanz̈tanami atipchic̈ha. Jalla nuz̈ tjapa atipz̈cu Jesucristuqui z̈oñinacz̈quiz yanapi atasac̈ha, ana ujquiz tjojtzkatzjapa. \c 3 \s1 JESUCRISTUQUI MOISESQUIZTAN TSJAN JILIRIC̈HA \p \v 1 Yooz kamañchiz jilanaca, cullaquinaca, Yoozqui anc̈hucaquiz kjawzic̈ha Jesucristuz̈quin kuzziz cjisjapa. Jalla niz̈tiquiztan arajpach wajtchiz mazinaca cjissinc̈hucc̈ha. Anc̈hucqui Jesucristuz̈ kuz zumpacha naya. Jalla niiqui uc̈humnacalta tsjan jilir apóstol cuntac̈ha, Yooz puntu zuma tjaajinchiz̈ cjen. Niz̈aza uc̈humnacalta timpluquiz langzñi pajk jiliri cuntac̈ha, uc̈humnacatan Yooztan zuma cjiskatchiz̈ cjen. \v 2 Tuquiqui Yoozqui Moisés utchic̈ha tsjii puestuquiz. Moisesqui nii puesto zuma cumplichic̈ha, Yooz kjuychiz z̈oñinacz̈quiz sirwican. Jalla niz̈ta irata Yoozqui Jesucristo tsjii puestuquiz utchic̈ha. Jesucristo zakaz nii puesto zumapan cumplichic̈ha Yooz kjuychiz z̈oñinacz̈tajapa. \v 3 Tsjii kjuy kjuyñi zoñiqui nii kjuyquiztan tsjan honorchizza. Jalla niz̈ta irata Jesucristuqui Moisesquiztan tsjan honorchizza. Jalla nuz̈ waquizichic̈ha. \v 4 Zapa kjuyaqui tsjii z̈oñiz̈ kjuytac̈ha. Pero Yoozza tjappacha paataqui. \v 5 Yooztajapa sirwiñi Moisesqui niiz̈ puestuquiz zuma cumpliñi kamchic̈ha, tjapa Yooz kjuychiz z̈oñinaca irpican. Moisesqui Yooz puntunaca tjaajinchic̈ha. Jalla niz̈ta tjaajincan Moisequi Yoozquin sirwichic̈ha. Wiruñaqui nii Yooz puntunacaqui tsjan kjana tjaajintatac̈ha. \v 6 Jesucristuzti anac̈ha Yoozquin sirwiñikazza. Antiz Yooz Majchpanc̈ha. Jalla niiqui niiz̈ puestuquiz zuma cumpliñi kamchizakazza, Yooz kjuychiz z̈oñinacz̈quiz mantican, tsjii jilir maatiz̈takaz. Niz̈aza uc̈humnacac̈ha Yooz kjuychiz z̈oñinacaqui. Jakziltat tirapan Yoozquin tjurt'ichi kuzzizlaja, jalla niic̈ha ultimu Yooz kjuychiz z̈oñiqui. Jesucristuqui taku tjaachic̈ha, Yooz z̈oñinacaqui arajpachquin niiz̈tan chica kamaquic̈ha, jalla nii. Jaziqui jakziltat Jesucristuz̈ tjaata takuz̈ cjen chipchi kuzzizlaja, jalla niic̈ha ultimpacha Yooz kjuychiz z̈oñiqui. \s1 ANA CHOJRU KUZZIZ CJEE \p \v 7 Jalla nii puntuquiztan Yooz Espíritu Santuqui Yooz tawk liwruquiz tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Anztan Yooz kjawz̈ta nonz̈cu, \v 8 anaz̈ chojru kuzziz cjee. Anc̈huca tuquita atchi ejpnacaqui ch'ekti yokquin z̈ejlcan, chojru kuztan Yooz quintra cjissic̈ha. Chojru kuztan persun kuzcamakaz kamz pecchic̈ha, Yooz z̈awjwa zjijquinzjapa. \v 9 Pusi tunc watanaca ninacaqui Yooz pajk obranaca cherchic̈ha. Jalla nuz̈ cherz̈cumi, tirapan Yooz z̈awjwa zjijquinz pecchic̈ha. Anapan criyatc̈ha. \v 10 Jalla niz̈tiquiztan nii z̈oñinacz̈ quintra z̈awjzic̈ha Yoozqui. Ninacz̈ puntuquiztan Yoozqui tuz̈ cjichic̈ha: ‘Ninacz̈ kuzqui tsjii kjutñipan pinsic̈ha. Wejt zuma kamaña ana pajz pecc̈ha’. Nuz̈ cjichic̈ha Yooz Ejpqui. \v 11 Jalla niz̈tiquiztan Yoozqui ninacz̈ quintra z̈awjz̈cu, tsjii juramentuz̈tan chiiz̈inchic̈ha, tuz̈ cjican: ‘Anapan wejt famillquiz luzkatac̈ha, wejttan chica jeejzjapa’ ”. \p \v 12 Jilanaca, cullaquinaca, persun kuzquiz cuitasa, Yoozquin ana criichi kuzziz ana cjisjapa. Anawal kuzziz cjequiz̈ niiqui, ultim z̈ejtñi Yoozquiztan zarakzkatta cjequic̈ha. \v 13 Tii timpuquizkaz Yoozqui z̈oñinaca kjawznaquic̈ha, jaziqui zapurupan porapat p'ekinchayasaquic̈ha, Yoozquin nonznajo. Anapanz̈ anc̈hucqui persun uj paaz̈cu incallskataquic̈ha, Yooz quintra paazjapa. Jalla niz̈ta anawali paaz̈cu chojru kuzziz cjisnasac̈ha anc̈hucqui. Nekztan Yooz kjawz̈ta ana nonzñi atasac̈ha. Anc̈hucqui jalla niz̈ta anazum kuzziz ana cjisjapa, porapat p'ekinchayasaquic̈ha. \v 14 Tuquiqui uc̈humqui Jesucristuz̈quin kuz tjaachinc̈humc̈ha. Jakziltat tirapan ticzcama Jesucristuz̈quin tjurt'ichi kuzziz kamc̈haja, jalla niiqui ultimu Cristuz̈tan tsjii kuzzizza. \q1 \v 15 “Tonjpacha tii Yooz taku nonz̈na: Anztan Yooz kjawz̈ta nonz̈cu, anaz̈ chojru kuztan Yooz quintra cjee. Jaknuz̈t anc̈huca tuquita atchi ejpnaca chojru kuztan Yooz quintra z̈elatc̈haja, anaz̈ niz̈ta cjee”. \m \v 16 Egipto yokquiztan Moisés irpita z̈oñinacaqui, jalla ninacatac̈ha Yooz quintranacaqui. Yooz taku nonz̈cupacha ninacatac̈ha chojru kuzzizpan. \v 17 Nekztan Yoozqui pusi tunc wata ninacz̈tajapa z̈awjchic̈ha. Ninacaz̈ uj paatiquiztan z̈awjchic̈ha. Nekztan ninacaqui ch'ekti yokquin walja ticzic̈ha. \v 18 Niz̈aza Yoozqui tsjii juramentuz̈tan chiiz̈inchic̈ha, “Anapan wejt famillquiz luzkatac̈ha anc̈hucqui wejttan chica jeejzjapa”, cjican. Jalla ninacac̈ha Yooz taku ana cazñinacaqui. \v 19 Jalla ninacaqui ana criichiz̈ cjen, Yooz wajtquin ana luzi atchic̈ha. Jalla nii kjanapacha intintita cjesac̈ha. \c 4 \s1 YOOZ FAMILLQUIZ LUZA, NIIZ̈TAN JEEJZJAPA \p \v 1 Tuquiqui Yooz Ejpqui taku ecchic̈ha tuz̈ cjican, “Jakziltat weriz̈ kjawz̈ta nonz̈aj niiqui, wejttan chica jeejznaquic̈ha, niz̈aza liwriita cjesac̈ha”. Nii Yooz ecta takuqui tirapan walc̈ha. Jaziqui uc̈humqui persun kuz cuitila. Persun kuz ana cuitaquiz̈ niiqui, ana Yooztan chica jeejznac̈hani. \v 2 Uc̈humnacaquizimi tuquita ejpz̈quizimi nii zuma liwriiñi Yooz taku paljaytatac̈ha. Pero ninacaqui inakaz nonzic̈ha, ana criichiz̈ cjen. \v 3 Uc̈humqui nii liwriiñi taku catokz̈cu criichinc̈humc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan liwriitaz̈ cjen Yooztan chica jeejz̈a. Pero ninacz̈ puntuquiztan Yoozqui cjichic̈ha: \q1 “Ninacz̈ quintra z̈ajwz̈cu, wejrqui tsjii juramentuz̈tan chiichinc̈ha, tuz̈ cjican: ‘Ninacaqui wejttan chica ana jeejznaquic̈ha, anapan wejt famillquiz luzkatac̈ha’ ”. \m Yoozqui tii muntu paaz̈cu, nii langz z̈erzic̈ha; sojta tjuñinacakaz langzic̈ha. \v 4 Pakallak tjuñ puntuquiztan tsjii Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Pakallak tjuñquiziqui Yoozqui tjapa niiz̈ muntu paaz langzquiztan jeejzic̈ha”. \p \v 5 Tsjii zakaz Yooz takuqui cjic̈ha: \q1 “Nii uj paañi z̈oñinacaqui anapan wejttan chica jeejznasac̈ha, wejt famillquiz cjisjapa”. \m \v 6 Nii tuquita ejpnacaqui liwriiñi taku nonz̈cu ana Yooz famillquiz cjissic̈ha, Yooz tawk jaru ana kamchiz̈ cjen. Jalla niz̈tiquiztan anziqui iya z̈oñinacaqui Yooz famillquiz cjesac̈ha. \v 7 Yoozqui anzta timpuqui sitchic̈ha, z̈oñinaca wilta kjawzjapa. Az̈k watanaca nii tuquita ejpnacz̈quiz chiiz̈cu Yoozqui Davidz̈quiz chiikatchic̈ha, tuz̈ cjican: \q1 “Anzta z̈oñinacami, niz̈aza jazta z̈oñinacami, Yooz taku nonz̈cu, ana chojru kuzziz cjee”. \m Jalla nii Yooz takuqui tuquitanpacha chiiz̈intac̈ha. \v 8 Josuequi z̈oñinacz̈quiz ultimu jeejskattasaz̈ niiqui, Yoozqui ana chiitasac̈ha, iya timpu z̈elaquic̈ha z̈oñinacaz̈ Yooz famillquiz jeejzjapa. \v 9 Jalla niz̈tiquiztan anzta timpuquizzakaz Yoozquin kuzziz z̈oñinacaqui Yooz famillquiz luzasac̈ha, Yooztan jeejzjapa. \v 10 Jakziltat Yooz famillquiz luzzaja, jalla niiqui ch'aman kamznacquiztan jeejz̈a, jaknuz̈t Yoozqui niiz̈ mundo paaz langztiquiztan jeejztc̈haja, jalla niz̈ta. \v 11 Jalla niz̈tiquiztan uc̈humnacaqui Yoozquin tjapa kuz tjaaz waquizic̈ha, Yooztan jeejzjapa, niz̈aza Yooz famillquiz kamzjapa. Uc̈hum tuquita atchi ejpnacaqui ana criichiz̈ cjen ana Yooz famillquiz luzzic̈ha, antiz castictatac̈ha. Jalla ana niz̈ta casticta cjisjapa, uc̈humqui criizpanz̈ waquizic̈ha. \p \v 12 Yooz takuqui z̈ejtñi Yooz azzizza, z̈oñinacz̈ kuzquiz zuma, ana zuma, jalla nii tjeezjapa, niz̈aza cjuñskatzjapa. Niz̈aza nii Yooz takuqui tsjii porap latu archiz cuchilluz̈takazza. Pero tsjan aric̈ha. Yooz takuc̈ha z̈oñz̈ animquizimi kuzquizimi uj cjuñskatñiqui. Tsjii z̈oñz̈ kuzqui parti z̈oñinacz̈quiztan chjojta cjesaz̈ niimi, jalla nii kuzquiz Yooz takuqui uj cjuñskatasac̈ha. Niz̈aza Yooz takuqui z̈oñz̈ kuzquiz pinsitanacami tantiitanacami kjanapacha tjeez̈a, zuma ana zuma, jalla nii. \v 13 Yoozqui tjappacha paachic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anaz̈ jakziltami niiz̈quiztan chjojzñi atasac̈ha. Ultim pjalz tjuñquiziqui tjappacha persun kamañ puntuquiztan, niz̈aza kjaz̈tat kamtc̈haja, jalla nii puntunacquiztan cuenta tjaastanc̈ha. Tjapa z̈oñinacaz̈ kamta puntunacquiztan Yoozqui liwj zizza, niiz̈quiztan ana tsjii takumi chjojzñi atasac̈ha. \s1 JESUCRISTUC̈HA UC̈HUM PALT'IZIÑIQUI \p \v 14 Jesucristuc̈ha Yooz Maatiqui. Jalla niic̈ha uc̈hum chawjc timplu jiliri cuntac̈ha. Niz̈aza niiqui arajpachquin Yooz yujcquin luzzic̈ha, uc̈humnacaltajapa tsjii wali palt'iziñi cjisjapa. Jalla niz̈tiquiztan uc̈humqui Jesucristuz̈quin kuzziz kamcan jalla nii kamzquiz tjurt'ichi kuzziz cjila. \v 15 Uc̈humqui Yooz irata zuma kamzjapa panz̈ pjaltic̈ha. Pero Cristuqui zuma okzñi kuztan uc̈hum criichinacz̈quiz cjuñc̈ha, niz̈aza yanapasac̈ha. Uc̈hum irata Jesucristuqui pruebanaca watchic̈ha. Ana uj paacan tjapaman pruebanaca watchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan, Jesucristuqui zuma okzñi kuztan uc̈humnacaltajapa palt'izinasac̈ha. \v 16 Jalla niz̈tiquiztan c̈hjul pruebanaca watanami uc̈humnacaqui okzñi Jesucristuz̈quin tjapa kuztan cjee. Yooz yujcquin macjatz ana jiwjataquic̈ha, uc̈hum ujnaca pertuna mayizizjapa, niz̈aza pruebanaca z̈elan, Yoozquiztan mayizaquic̈ha nii pruebanaca zuma watzjapa. \c 5 \p \v 1 Tjapa timplu jilirinacaqui z̈oñinacz̈quiztan illztatac̈ha, z̈oñinacz̈tajapa Yoozquin palt'izinajo. Niz̈aza nii timplu jilirinacaqui z̈oñinacz̈ wilananacami Yooz yujcquiz timplu altarquiz nonzñitac̈ha, z̈oñinacz̈ ujnaca pertunta cjisjapa. Niz̈aza z̈oñinacz̈tajapa ninacz̈ ofrendanaca Yooz yujcquiz tjeezñitac̈ha. \v 2 Timplu jilirinacapacha pruebanaca sufric̈ha, parti z̈oñinaca irata. Niz̈aza uj paac̈ha parti z̈oñinaca irata. Jalla niz̈tiquiztan nii jilirinacaqui pasinziz kuzziz cjesac̈ha ana zizñi z̈oñinacz̈tajapami, niz̈aza tsjii kjutñi cjicjiñi z̈oñinacz̈tajapami. \v 3 Ujchiz zakaz cjicanaqui nii timplu jilirinacami persun ujnacquiztanami niz̈aza parti z̈oñinacz̈ ujnacquiztanami Yoozquin wilana tjaastanc̈ha, pertunta cjisjapa. \p \v 4 Niz̈aza anaz̈ jakziltami timplu jilirz̈ puestuquiz persun kuzcama luzasac̈ha. Yoozqui z̈oñinaca kjawz̈a, nii puestuquiz utzjapa. Jaknuz̈t Yoozqui Aarón cjita z̈oñi utc̈haja, jalla niz̈ta. \v 5 Niz̈aza Cristuqui anaz̈ persun kuzcama palt'iziñi puestuquiz luzziqui. Yoozpankazza nii honorchiz puestuquiz utchiqui. Niz̈aza Yoozqui Cristuz̈ puntuquiztan tuz̈ cjichic̈ha: \q1 “Amc̈ha wejt persun maatimqui. Amquiz wejt kamañal tjaa-uc̈ha”. \m \v 6 Cristuz̈ puntuquiztan Yoozqui zakaz cjic̈ha: \q1 “Amc̈ha z̈oñinacz̈tajapa palt'iziñi jiliriqui wiñay wiñayajapa. Jaknuz̈t Melquisedec cjitaqui zuma palt'iziñi jiliri uchtataz̈laja, jalla niz̈ta”. \m \v 7 Tii muntuquiz kamcan Jesucristuqui Yooz Ejpz̈tan parlichic̈ha, niz̈aza Yooz Ejpz̈quin rocchic̈ha, tjurt'iñi kuzzizpan kami yanapzjapa. Altu tawkz̈tan chiican niz̈aza kaacan Yoozquin jalla nuz̈ mayizichic̈ha. Yoozqui Jesucristo liwrii atatc̈ha, ana cruzquiz ticzjapa. Pero Jesucristuz̈ ticzquiztan ana liwriitaz̈ cjenami Yooz Ejpqui niiz̈quiz yanapchic̈ha, Yooz kuzcamapankaz kamzjapa. Jesucristuqui Yooz Ejpz̈quin kuzziz cjen yanaptatac̈ha. \v 8 Cristuqui Yooz Majch cjenami sufrichic̈ha. Jalla niz̈ta tii muntuquiz sufrichiz̈ cjen Yooz Ejpz̈ kuzcamapankaz kamchic̈ha. \v 9 Jalla nuz̈ tii muntuquiz sufrichiz̈ cjenami, jalla niic̈ha Yooz kuzcamapankaz kamñiqui. Jalla niz̈tiquiztan z̈oñinaca liwriiñiqui cjissic̈ha. Jakziltanacat niiz̈quiz cazzaja, jalla tjapa ninacaqui wiñayjapa liwriitaz̈ cjequic̈ha. \v 10 Yooz Ejpqui Cristo utchicha z̈oñinacz̈tajapa liwriiñi niz̈aza palt'iziñi cjisjapa. Jaknuz̈t Melquisedec cjita z̈oñiqui palt'iziñi jiliri uchtataz̈laja, jalla niz̈tapacha. \s1 PERSUN KUZ CUITASAQUIC̈HA \p \v 11 Jalla nii puntuquiztan waljaz̈ takunacaz̈ z̈ejlc̈ha. Pero ch'amac̈ha anc̈hucaquiz intintiskatzqui. \v 12 Az̈k watanaca anc̈hucqui criichinc̈hucc̈ha. Jaziqui Yooz puntu tjaajiñi maestrunaca cjichuca cjiwc̈ha. Pero wiltakaz anc̈hucqui tjaajinta cjis pecc̈ha Yooz tawk pjasilanaca zizjapa. Anc̈hucqui wawanacaz̈takaz lichikaz pecc̈ha Yooz tawk c̈hjeri lujlzquiztanaqui. \v 13 Lichtan mantinasñi wawaz̈takazza anc̈hucqui. Jaziqui lijitum Yooz kamaña ana zuma kamiñc̈hucc̈ha. \v 14 C̈hjeri lujlzqui pajk z̈oñinacz̈tac̈ha. Jalla niz̈ta irata ch'aman intintazuc puntunaca zuma criichi z̈oñinacz̈tajapac̈ha. Jalla ninacaqui zuma kamchiz̈ cjen zumpacha tantiyasac̈ha kamañ puntunaca, zuma, anazuma, jalla nii. \c 6 \p \v 1 Pjasil Yooz puntunacquiztan zizñi, cjee. Jesucristuz̈ puntuquiztan tjaajintanaca zizzinc̈hucc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui nii puntunacquiztan anaz̈ iya tjaajinz pecasac̈ha, jalla. Anc̈hucqui zizzinc̈huctac̈ha, casticu zjijcñi paaznaca puntuquiztanami niz̈aza kuz campiiz puntuquiztanami, niz̈aza Yoozquin kuz tjaaz puntuquiztanami, \v 2 niz̈aza bautismo puntuquiztanami, niz̈aza kjarz̈tan lanz cuzturumpi puntuquiztanami, niz̈aza ticziquiztan jacatatz puntuquiztanami, niz̈aza ultim pjalz tjuñi puntuquiztanami. Jalla niz̈tanaca zizzinc̈huctac̈ha anc̈hucqui. \v 3 Yooz munan, iya Yooz puntunaca tjaajnasac̈ha, juc'ant zuma kamañchiz cjisjapa. \p \v 4 Jakziltat kjanzt'ita Yooz taku catoktc̈haja, jalla nuz̈ catokzpacha Yooz quintra quejpsaja, jalla niiqui ana wilta liwriita cjesac̈ha. Jakziltat Yooz taku catoktc̈haja, jalla niiqui Yooz kamañquiz luzzipanc̈ha, niz̈aza Espíritu Santuqui niiz̈ kuzquiz luzzic̈ha. \v 5 Niz̈aza ninacaqui Yooz taku zuma nayz̈cu catokchic̈ha. Niz̈aza arajpachquiztan tjonñi azi pajchic̈ha persun kuzquiz. \v 6 Jalla niz̈ta Yooz taku catokchi z̈oñinacaqui Yooz quintra quepsnaquiz̈ niiqui, anaz̈ wilta kuz campii atasac̈ha zumquinaqui. Ninacz̈ kuzqui chojrupan cjissa. Jalla niz̈ta cjiscu, ninacapacha Jesucristo Yooz Majch wilta cruzquiz ch'awctaz̈okazza, niiz̈ quintra z̈oñinacz̈ yujcquiz cjicjiñic̈ha. \v 7 Tii quintu nonz̈na. Tsjii yokaqui zkala c̈hjacz̈a. Jalla nekztan chijñiz̈ tjonc̈ha. Jalla nekztan nii zkalaqui zuma c̈hjeriz̈ tanc̈ha. Niz̈azaz̈ pookc̈ha, nii zkala c̈hjacñi z̈oñinacz̈tajapa. Nii yokaqui Yoozqui wintijchic̈ha. \v 8 Pero nii yokaqui ch'apinacchizkaz cjisnasaz̈ niiqui, inakaz cjequic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan pjalz̈ta cjequic̈ha, ana zuma. Jalla nekztan ujquin tewjkz̈naquic̈ha. Jalla niz̈taz̈ nii Yooz taku catokz̈pacha quejpsñi z̈oñiqui. \s1 YOOZQUIN KUZZIZPAN CJEE \p \v 9 Pecta jilanaca, cullaquinaca, jalla nuz̈ chiiz̈cumi anc̈huca puntuquiztan anac̈ha niz̈ta cjiwc̈hiya. Anc̈hucqui liwriita cjiscu ultimpacha anc̈hucqui zuma Yooz kamañchiz kamaquic̈ha. Jalla niiqui nuz̈upanc̈ha. \v 10 Yoozqui ancha zumapanc̈ha. Anc̈hucaquiztan anaz̈ tjatznasac̈ha, anc̈hucaz̈ zuma kamchiz̈ cjen, niz̈aza anc̈hucaz̈ Yooztan zuma munaziñi kuzziz cjissiz̈ cjen. Anc̈hucqui jalla niz̈ta kamañchiz cjen parti criichi jilanacz̈quiz sirwichinc̈hucc̈ha Yooztajapaqui. Tuquimi anzimi zakaz anc̈hucqui niz̈ta zuma kamañchizza. \v 11 Zapa mayni anc̈hucaquiztan niz̈ta zuma kuzzizpan cjee, juc'ant juc'ant zuma kamañchiz cjisjapa, ticzcama. Anc̈hucqui tirapan tjewzna, arajpachquin Yooztan zuma kamz, jalla nii. Niz̈aza nii oracama, juc'ant juc'ant zuma kamañchiz cjee. Jalla niil pecuc̈ha. \v 12 Anc̈hucqui ana jayrazñi kuzziz cjee. Antiz zuma Yoozquin kuzziz z̈oñinacz̈quiz yatekasa. Niz̈aza pasinziz kuzziz z̈oñinacz̈quiz yatekasa. Niz̈ta kamñi z̈oñinacaqui Yooz chiita zumanaca tanznaquic̈ha, tsjii irinsaz̈takaz. \p \v 13 Yoozqui Abrahamz̈quiz tsjii zuma taku tjaaz̈cu, persun achtan juramento paachic̈ha. Niiz̈quiztan tsjan jilir juramento tjaakatñi ana z̈elatc̈ha. Jalla nekztan persun achtan juramento paachic̈ha, \v 14 tuz̈ cjican: “Ultimpacha wejrqui amquin zumanacal tjaaz̈cac̈ha, niz̈aza am majchmaatinaca walja mirkatac̈ha”. \v 15 Abrahamqui Yoozquin kuzzizpan tjewz̈cu, nii Yooziz̈ tjaata taku tanzic̈ha. \v 16 Tsjii juramento tjaañi z̈oñiqui nii juramento tanzñi z̈oñz̈quiztan tsjan jiliric̈ha. Tsjii juramento paaz̈cu, anaz̈ iya parliz z̈elasac̈ha. Jalla nii puntuquiztan z̈erz̈tac̈ha. \v 17 Jaziqui Yoozqui tsjii juramento paaz̈cu taku tjaachic̈ha. Nekztan Yoozqui nii tjaata taku tanzñi z̈oñinacz̈quiz kjanapacha tjeez pecchic̈ha, niiz̈ tjaata taku panz̈ cumpliskataquic̈ha, jalla nii. Yoozqui niiz̈ chiita taku ana campiyasac̈ha. \v 18 Yoozqui taku tjaachic̈ha, uc̈humqui niiz̈tan chica kamaquic̈ha, jalla nii. Nekztan juramento paachic̈ha. Jalla nii pizc taku anapan campiyasac̈ha tsjii tsjii chiicanaqui. Yoozqui ana toscara chiyasac̈ha. Uc̈humqui Yoozquin macjatchinc̈humc̈ha, niiz̈ cuitita cjisjapa. Uc̈hum cuitiñi Yoozza taku cumpliñiqui. Jalla niz̈tiquiztan Yooz taku cumpliz ora tjewz̈can p'ekinchayta kuzzizpan cjesac̈ha uc̈humqui. \v 19 Jalla nii cumpliñi Yooziz̈ chiita taku cjuñz̈cupan uc̈hum kuz tjurt'ichi cjiskatc̈ha, ana kuz turwayskatchuca. Nii taku cumpliñi Yoozqui warcu anclaz̈takaz, uc̈hum kuz tjurt'ichi cjiskatc̈ha. Jesucristuz̈ cjen Yoozqui niiz̈ tjaata taku cumplaquic̈ha. Jesucristuqui arajpachquinpacha Yooz yujcquiz luzzic̈ha. \v 20 Uc̈humz̈ tuqui luzzic̈ha, uc̈humnacaltajapa palt'izinzjapa. Jesucristuqui zuma palt'iziñi cjissic̈ha, jaknuz̈t Melquisedec palt'iziñi cjitc̈haja, jalla niz̈ta. Jalla niz̈tiquiztan uc̈humnacaltajapa ultimu palt'iziñi puestuquiz luzzic̈ha. \c 7 \s1 MELQUISEDECZ̈ PUNTU \p \v 1 Nii Melquisedec cjita palt'iziñiqui Salem wajt jiliritac̈ha, niz̈aza niiz̈ puestuquiz zinta arajpach Yooziz̈ uchtatac̈ha. Melquisedecz̈ timpuquiz Abrahamqui quintra reynacz̈tan tsjii quira zalchic̈ha, ninacz̈ zultatunacz̈tanpacha. Nekztan Abrahamqui liwj atipchic̈ha. Jalla nuz̈ Abrahamz̈ atipz̈tan Melquisedecqui Abrahamz̈tan zalchic̈ha. Nekztanaqui Melquisedecqui Abrahamz̈tajapa Yoozquin palt'izinchic̈ha, Abrahamz̈quiz Yooziz̈ yanapta cjisjapa. \v 2 Nekztan Abrahamqui Melquisedecz̈quiz tjapa niiz̈ cantiquiztan diezmo tjaachic̈ha. Melquisedec tjuuqui tuz̈ cjic̈ha, Yooz kuzcama zuma mantiñi, jalla nii. Niz̈aza Salem tjuuqui tuz̈ cjic̈ha, z̈oñinaca walikaz z̈ejlc̈ha, jalla nii. Melquisedecz̈ puntu cjic̈ha, niiz̈ mantichiz̈ cjen, z̈oñinaca walikaz z̈ejlc̈ha. \v 3 Yooz takuqui anaz̈ chiic̈ha, Melquisedecz̈ maa ejpz̈ puntuquiztanami, niiz̈ atchi ejpnacz̈quiztanami, niiz̈ majttiquiztanami, niiz̈ ticzquiztanami. Jalla niz̈tiquiztan palt'iziñitac̈ha Yooz Majch irata. \p \v 4 Jaziqui Melquisedecqui pajk jiliric̈ha. Nii naya anc̈hucqui. Uc̈hum tuquita ejp Abrahamqui quira atipz̈cu Melquisedecz̈quiz tsjii tunca parti niiz̈ cantiquiztan tjaachic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Melquisedecqui Abrahamz̈quiztan juc'ant jiliric̈ha. \v 5 Moisés lii jaru Leví cjita majchmaatquiztan tjoñi z̈oñinacakaz timplu jilirz̈ puestu tanznasac̈ha, z̈oñinacz̈tajapa Yoozquin palt'izinzjapa. Jalla nii timplu jilirinacaqui parti z̈oñinacz̈quiztan ninacz̈ z̈elinchizquiztan diezmo cobriñitac̈ha. Aunquimi nii cobrita z̈oñinacaqui timplu jilirinacz̈ familiatac̈ha. Tjapa ninacaqui Abrahamz̈ ejpz̈quiztan tjoñitac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Melquisedecqui nii timplu jilirinacz̈quiztan juc'ant jiliric̈ha. \v 6 Melquisedeczti ana Leviz̈ majchmaatquiztan tjoñitac̈ha. Pero Abrahamqui niiz̈quiz diezmo tjaachic̈ha. Niz̈aza Melquisedecqui Abrahamz̈quiz wintizuna tjaachic̈ha, Yooz Abrahamz̈quiz taku tjaachiz̈ cjenami. \v 7 Wintizuna tjaañi z̈oñiqui tsjan jiliric̈ha wintizuna tanzñi z̈oñz̈quiztan. Anaz̈ jakziltami nii razuna nicasac̈ha. \v 8 Tii muntuquiz kamcan z̈oñikazza uc̈humnacaquiz diezmo cobriñiqui. Z̈oñinacac̈ha ticzñiqui. Pero Melquisedecz̈ puntuquiztanaqui Yooz takuqui niiz̈ ticz puntuquiztan ana chiic̈ha, wiñayjapa z̈ejtzjapaz̈takazza. \v 9 Melquisedecz̈ timpu wattan Leviz̈ majchmaatquiztan tjonñi timplu jilirinacaqui diezmo cobriñitac̈ha. Nii cobriñi z̈oñinacapacha Abrahamz̈ majchmaatquiztan tjonchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Abrahamz̈ diezmo Melquisedecz̈quiz pactiquiztan, ninacazakaz pactaz̈okazza. \v 10 Abrahamz̈ curpuquiz niiz̈ majchmaatinaca z̈elatc̈ha, ima majttatac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Abrahamz̈ Melquisedecz̈quiz diezmo pactiquiztan, Leviz̈ majchmaatquiztan tjoñi timplu jilirinacaqui zakaz pactaz̈okazza. \p \v 11 Leviz̈ parti timplu jilirinacaqui Israel wajtchiz z̈oñinacz̈quiz Moisés lii jaru kamkatchic̈ha. Niz̈aza nii jilirinacaqui parti z̈oñinacz̈ta Yoozquin palt'iziñitac̈ha. Nii Leviz̈ parti z̈oñinacaqui Aaronz̈ majchmaatquiztan tjonñitac̈ha. Jaziqui ninacaqui parti z̈oñinacz̈quiz Yooz yujcquiz zumapankaz cjiskattasaz̈ niiqui, anaz̈ iya palt'iziñi pectasac̈ha. Nii wiruñ tjonñi palt'iziñiqui anaz̈ Aaronz̈ majchmaatquiztan tjonñic̈ha. Antiz Melquisedecz̈ partiquiztan tjonchic̈ha. \v 12 Palt'iziñi timplu jilirinacaqui campiitaz̈ cjenaqui, lii zakaz campiitaz̈ cjistantac̈ha. \v 13 Nii wiruñ tjonñi palt'iziñiqui Jesucristo Jiliric̈ha. Jesucristuqui anac̈ha Leviz̈ partiquiztan tjonñiqui. Antiz Judaz̈ majchmaatquiztan tjoñitac̈ha. Pero Moisés lii jaru anaz̈ jakziltami Judaz̈ partiquiztan timplu jilirz̈ puestuquiz uchtatac̈ha. \v 14 Timplu jilirinacz̈ puntuquiztan Moisesqui anaz̈ c̈hjulumi chiichic̈ha Judaz̈ parti z̈oñinacz̈quiz. Judaz̈ parti z̈oñinacaqui anapan timplu jilirz̈ puestuquiz luzasac̈ha. Pero kjanapachac̈ha Jesucristuqui Judaz̈ partiquiztan tjoñi. \p \v 15 Jalla niz̈tiquiztan kjanapachazakazza Moisés lii campiitaqui. Melquisedecz̈takaz Jesucristuc̈ha tsjemat timplu jiliriqui, z̈oñinacz̈tajapa Yoozquin palt'izinzjapa. \v 16 Moisés liiqui cjic̈ha, ticzñi timplu jilirinacaqui Leviz̈ majchmaatquiztan tjonñi z̈oñinacapankaz cjequic̈ha. Jesucristuqui anaz̈ nii lii jaru timplu jiliri cjissic̈ha. Antiz niiz̈ wiñayjapa z̈ejtñi kamañquiztan timplu jilirz̈ puestuquiz uchtac̈ha, wiñayjapa z̈oñinacz̈tajapa Yoozquin palt'iziñi cjisjapa. \v 17 Jesucristuz̈ puntuquiztan Yooz takuqui tuz̈ chiic̈ha: \q1 “Amqui wiñayjapa timplu jiliri cjequic̈ha z̈oñinacz̈tajapa palt'iziñi. Melquisedecz̈ partiquiztan cjequic̈ha”. \m \v 18 Tuquita liiqui nuz̈quiz apatatzic̈ha. Nii liiqui ana azzizza z̈oñinaca zumapan kamkatzjapa. Jalla niz̈tiquiztan ana iya walc̈ha. \v 19 Nii Moisés lii jaru kamtiquiztan anaz̈ jakziltami Yooz yujcquiz zumapankaz cjiskattaz̈ atasac̈ha. Jaziqui tsjii ew lii z̈ejlc̈ha; uc̈humnacaltajapa juc'ant zumac̈ha. Nii lii jaru Jesucristuqui Yoozquin palt'iziñi puestuquiz luzzic̈ha. Jesucristuz̈ cjen uc̈humqui Yoozquin macjatasac̈ha. \p \v 20 Yoozqui juramentuz̈tan Jesucristo utchic̈ha palt'iziñi puestuquiz. \v 21 Tuquita palt'iziñi timplu jilirinacaqui ana juramentuz̈tan nombritatac̈ha. Pero tii Jesucristo timplu jilirizti juramentuz̈tan nombritac̈ha. Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Yooz Jiliriqui juramentuz̈tan tuz̈ mantichic̈ha: Amqui wiñayjapa timplu jilirim cjequic̈ha z̈oñinacz̈tajapa palt'iziñi, Melquisedec partiquiztan. Jalla nuz̈ mantiz̈cu, Yooz kuzquiz pinsitaqui wira ana campiyasac̈ha”. \m \v 22 Nii Yooz chiitaz̈ cjenaqui Jesucristuc̈ha tuquita timplu jilirinacz̈quiztan z̈oñinacz̈tajapa juc'ant zuma Yoozquin palt'iziñiqui. Jalla niz̈tiquiztan z̈oñinacaqui wiñaya liwriitapan cjequic̈ha. Nii ew liiqui tuquita liinacquiztan juc'anti zumac̈ha. \v 23 Nii tuquita timplu jilirinacaqui tamatac̈ha. Ninacz̈quiztan anaz̈ jakziltami wiñaya timplu jilirz̈ puesto tanzñi atchic̈ha. Ninacaqui tjapaz̈ ticz̈a. \v 24 Pero Jesucristuzti wiñaya z̈etaquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan wiñayjapa timplu jiliripanz̈ cjequic̈ha, z̈oñinacz̈tajapa Yoozquin palt'iz̈iñijapa. \v 25 Jalla niz̈tiquiztan Jesucristuqui ultimupan wiñayjapa z̈oñinaca liwriyasac̈ha. Jakziltat niiz̈ cjen Yoozquin macjataquiz̈ niiqui, wiñayjapa liwriita cjequic̈ha. Niz̈aza Jesucristuqui wiñaya z̈ejtcan liwriita z̈oñinacz̈tajapa tirapan Yoozquin pjalt'izinaquic̈ha. \p \v 26 Jalla niz̈ta palt'iziñipanz̈ pecc̈ha uc̈humnacaqui. Jalla nii Jesucristuqui Yooz irata zumapankaz kamañchizza. Anaz̈ jakziltami niiz̈quiz tsjii uj tjojtnasac̈ha. Niiqui ana zinta ujchizza. Ujchiz z̈oñinacz̈quiztan tsjematac̈ha. Arajpachquin Yooztan chica honorchizza. \v 27 Jesucristuqui parti timplu jilirinaca ana iratac̈ha. Nii parti timplu jilirinacaqui zapuru wilanapan tjaañitac̈ha, persun ujnacquiztanami parti z̈oñinacz̈ ujnacquiztanami. Jesucristuqui anapan niz̈ta paasac̈ha, ana ujchizza niiqui. Jesucristuqui tsjii wiltapankaz wilana tjaachic̈ha. Wilana cunta niiz̈ persun curpu intirjichic̈ha. \v 28 Moisés lii jaru ujchiz z̈oñinacaqui palt'iziñi puestuquiz uchtatac̈ha. Nii liinacquiztan wiruñ Yoozqui tsjii juramento paachic̈ha, niiz̈ Majch palt'iziñi puestuquiz uchjapa. Nii Majchqui Yooz irata zumapankaz kamañchizza wiñayjapa. \c 8 \s1 EW LII Z̈EJLC̈HA \p \v 1 Weriz̈ chiitanacquiztan jalla tiic̈ha chekanaqui, uc̈humnacaltajapa tsjii zuma palt'iziñi z̈ejlc̈ha, Jesucristupacha. Jalla niiqui arajpachquin Yooz Ejpz̈ z̈ew latuquiz julzi z̈ejlc̈ha, Yooz Ejpz̈tan chica mantican. \v 2 Niic̈ha ultim Yooz kjuychiz jiliriqui, uc̈humnacaltajapa palt'iziñzjapa. Nii ultim Yooz kjuy timpluqui anaz̈ z̈oñiz̈ paatac̈ha. Niz̈aza anac̈ha tii muntuquiz. Antiz Yooz Jilirz̈ arajpach kjuyapankazza. \v 3 Zapa timplu jiliriqui niiz̈ puestuquiz kamcan, ofrendanacami wilananacami jalla ninaca tjaañic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Jesucristo zakaz tsjii tjaazjapa necesitc̈ha. \v 4 Jesucristuqui tii yokquizkaz kamñi z̈oñi cjitasaz̈ niiqui, anaz̈ timplu jilirimi cjitasac̈ha. Tii yokquizpachac̈ha Moisés lii jaru timplu jilirinaca panz̈ z̈ejlc̈ha. Jalla ninacaqui tirapanz̈ wilana tjaac̈ha Moisés lii jaru. \v 5 Pero ninacaqui ultim Yooz kjuy timpluquiz anaz̈ sirwic̈ha. Arajpachquin z̈ejlc̈ha nii ultim Yooz kjuy timpluqui. Jalla nii timplu cunta tii yokquiz tsjii paata timplu z̈ejlc̈ha tsjii fotoz̈takaz. Tuqui timpuqui Moisesqui Yooz cjitacama tsjii zkiz timplu paakatchic̈ha. Ima paakatcan Yoozqui niiz̈quiz mantichic̈ha, tuz̈ cjican: “Sinaí curquin amquiz tjeezinc̈ha, jaknuz̈t wejt timpluqui paaztanc̈halaja, jalla nii. Jalla nii jarupankaz timplu kjuya kjuystanc̈ha”. Jalla nuz̈ mantichic̈ha Yoozqui. \v 6 Pero Jesucristuzti z̈oñinacz̈tajapa tsjan zumaz̈ palt'izinasac̈ha. Jalla niic̈ha tuquita palt'iziñinacz̈ kamañquiztan juc'ant zuma kamañchizqui. Niz̈aza tuquita liiquiztan tii anzta liiqui uc̈humnacalta tsjan zumac̈ha. Jesucristuz̈ cjen tii anzta liiqui z̈ejlc̈ha. Niz̈aza nii liiz̈ jaru tsjii tsjan zuma kamañaqui compromittac̈ha. \p \v 7 Tuquita tjaata liiqui juc'ant zuma cjitc̈haj niiqui, anaz̈ iya liiqui pectasac̈ha. \v 8 Yoozqui tuquita lii jaru kamñi z̈oñinacz̈quiz ana zuma naychic̈ha. Jalla nii puntuquiztan Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Yooz Jiliriqui tuz̈ cjic̈ha: Wiruñta timpuquiztajapa wejrqui tsjii ew lii tjaa-ac̈ha Israel wajtchiz z̈oñinacz̈quizimi, niz̈aza Judá wajtchiz z̈oñinacz̈quizimi. \v 9 Nii ew liiqui tuquita ejpnacz̈quiz tjaata liiquiztan tsjemataz̈ cjequic̈ha. Tuquiqui wejrqui ninacz̈ tuquita ejpnaca jwessinc̈ha Egipto yokquiztan. Nii timpuquizpacha wejt lii ninacz̈quiz tjaachinc̈ha; pero ninacazti wejt lii jaru ana cumplichic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan wejrqui ninaca jaytichinc̈ha. Jalla nuz̈ cjic̈ha Yooz Jiliriqui. \v 10 Wiruñta timpuquiz Israel z̈oñinacz̈tajapa tsjii ew lii tjaa-ac̈ha, jalla tuz̈: Jalla nii wiruñta timpuquiz wejrqui z̈oñinacz̈ kuzquiz wejt lii zizkatac̈ha, kuzquiz cjijrtaz̈takaz. Nekztan wejrpacha ninacz̈ Yooz cjeec̈ha. Niz̈aza ninacaqui wejt partir z̈oñinaca cjequic̈ha. \v 11 Jalla nii wiruñta timpuquiz kamñi z̈oñinacaqui anaz̈ porapat tjaajnarasasac̈ha, ninacz̈ mazinacz̈quizimi, niz̈aza ninacz̈ jilanacz̈quizimi. Anaz̈ tjaajnasac̈ha, “Yooz Jilirz̈quin paja” cjican. Antiz zapa mayni Yooz Jiliripankaz pajaquic̈ha, tsjii zkoltiquiztanpacha asta pajk z̈oñicama. \v 12 Niz̈aza ninacz̈ ujnaca pertunac̈ha, wejt okzñi kuzziz cjen. Niz̈aza ninacz̈ ujnacquiztan tjatznac̈ha wiñayjapa”. \m Jalla nuz̈ cjic̈ha Yooz takuqui. \v 13 Yoozqui nii ew lii puntuquiztan chiiz̈cu nii tuquita lii apatatchic̈ha. Nii tuquita liiqui watchiz̈ cjen, inakazza. Wajilla liwj tjatztaz̈ cjequic̈ha. \c 9 \s1 YOOZ ZKIZ TIMPLU \p \v 1 Nii tuquita liiqui cuzturumpinacchizza, Yooz rispitzjapa. Nii cuzturumpinacaqui tii muntuquiz z̈ejlñi Yooz timpluquizkaz paatatac̈ha. \v 2 Primeraqui zkiz timplu z̈elatc̈ha. Nii timpluquiz pizc kjuya z̈elatc̈ha. Tsjii kjuyaqui ‘Yooztajapa T'akz̈ta Kjuya’ cjitatac̈ha. Nii kjuyquiziqui tsjii pajk candelabra z̈elatc̈ha, niz̈aza mesa z̈elatc̈ha, Yooztajapa t'akz̈ta t'anta nonzjapa. \v 3 C'uchquin tsjii kjuya z̈elatc̈ha, ‘Yooztajapa Juc'ant T'akz̈ta Kjuya’ cjitatac̈ha. Nii pizc Yooz kjuy taypiquiz tsjii pañ cortina z̈elatc̈ha. \v 4 C'uchquin tsjii kor altara z̈elatc̈ha, incienso ujzjapa. Niz̈aza tsjii caja z̈elatc̈ha, Yooz tjaata lii chjojzjapa. Nii cajaqui kjuyltanami zawnctanami korz̈tan tjajlz̈tatac̈ha. Nii caj kjuyltan tsjii kor ojch z̈elatc̈ha maná cjita c̈hjerchiz. Niz̈aza Aaronz̈ wara z̈elatc̈ha. Nii waraqui ch'ojña c'ajchic̈ha tsjii z̈ejtñi muntiz̈takaz. Niz̈aza nii caj kjuyltan Yooz lii cjijrtanaca z̈elatc̈ha. \v 5 Nii caj juñtun querubines cjita z̈elatc̈ha anjila irata paata. Nii querubinanacaqui wez̈laz̈ cherchi kjarchiztac̈ha; nii caj juntuñ kjara waazitac̈ha. Niz̈aza nii caj juntuñ ljocz̈tan tjawkz tabla z̈elatc̈ha, jalla niiqui ujnaca pertunta cjisjapatac̈ha. Jaziqui nii puntunacquiztan ana iya chiiz pecuc̈ha. \p \v 6 Jalla nuz̈ tjacz̈cu timplu jilirinacaqui zawncchuc kjuyquiz luzluzñitac̈ha, lii jaru cuzturumpinaca paacan. \v 7 C'uchquin z̈ejlñi kjuyquiz tsjii watquiz tsjii wilta luzñitac̈ha timplu chawjc jiliriqui. Nii alajakaz jalla nekziqui luzasac̈ha. Jalla nuz̈ luzcan wilana conta ljoc chjichñitac̈ha, persun ujnaca pertunta cjisjapami, niz̈aza parti z̈oñinacz̈ ujnaca pertunta cjizjapami. \v 8 Jalla niz̈ta liiquiztan Espíritu Santuqui zizkatchic̈ha, ima Moisés lii apatatzcan, nii Yooz kjuy timpluquiz paaz cuzturumpinacaqui walatc̈ha, nii. Niz̈aza jalla nuz̈ walan c̈hjul z̈oñimi anapan c'uchquin luztac̈ha. \v 9 Nii tuquita liiqui Yooz puntunaca chiic̈ha tii timpuquiz kamñi z̈oñinacz̈tajapa. Nii lii jaru z̈oñinacaqui ofrendanacami wilananacami tjaachic̈ha. Jalla nuz̈ tjaachiz̈ cjenami nii z̈oñinacaqui Yooz yujcquiz ana ujchiz niz̈aza zuma kuzziz ultimu ana cjiskatta cjesac̈ha. Ninacaqui tirapan ujchiztac̈ha. \v 10 Jalla nii tuquita cuzturumpinacaqui jalla tiz̈takaztac̈ha: c̈hjeri tjaazmi, licz tjaazmi, kjaztan ajunzmi. Jalla niz̈ta cuzturumpinacaqui z̈oñz̈ curpu zawnctankazza. Jalla nuz̈ cjenami lii campiizcama nii cuzturumpinacaqui walatc̈ha. \p \v 11 Wiruñ nekztan Cristuqui tjonchic̈ha. Jazic niic̈ha Yooz timplu chawjc jiliriqui; Yooz zumanaca tjaazjapa tjonchic̈ha. Timplu chawjc jiliri cjican Yooz kjuyquiz sirwic̈ha. Anaz̈ tii yokquiz paata Yooz kjuyquiz sirwic̈ha. Antiz arajpachquin Yooz lijitum kjuyquin sirwic̈ha. Jalla niic̈ha ultim Yooz kjuya. Tii yokquiz paata Yooz kjuyquiztan juc'ant zumac̈ha. \v 12 Cristuqui arajpachquin ultim Yooz kjuyquiz luzzic̈ha. Jalla nuz̈ luzcan ana cabranacz̈ ljocmi niz̈aza ana vac toronacz̈ ljocmi chjitchic̈ha. Antiz persun ljocz̈tan luzzic̈ha, z̈oñinaca wiñaya liwriita cjisjapa. Jalla nuz̈ persun ljocz̈tan tsjii wiltakaz luzzic̈ha tjapa tiz̈tajapa. \v 13 Tuquita liiqui tuz̈utac̈ha: Cabranacz̈ ljocz̈tanami, vac toronacz̈ ljocz̈tanami ujchiz z̈oñinacz̈quiz tjawkñitac̈ha. Niz̈aza ujta vacanacz̈ kjupz̈tan ujchiz z̈oñinacz̈quiz llump'aczt'iñitac̈ha. Jalla niz̈ta cuzturumpinaca zawnctankazza; ana poderchiztac̈ha, ana ujchiz cjiskatzjapa. \v 14 Cristuz̈ ljoczti ancha juc'anti poderchizza. Nii ljocz̈ cjen z̈oñinacz̈ kuznacaqui zuma cjiskatasac̈ha. Wiñay z̈ejtñi Espíritu Santuz̈ cjen Cristuqui tsjii zuma wilana cunta persunpacha ticzic̈ha. Ana ujchiz cjican, niiz̈ ljoc Yoozquin tjaachic̈ha, ujchiz z̈oñinaca pertunta cjisjapa. Jalla niz̈tiquiztan Cristuqui z̈oñinaca liwriyasac̈ha. Cristuz̈ cjen nii liwriita z̈oñinacaqui ninacz̈ tuquita ana zuma kamañanaca jaytasac̈ha, niz̈aza zuma kamañchiz Yoozquin sirwasac̈ha. \p \v 15 Jalla niz̈tiquiztan Jesucristuz̈ cjen Yoozqui ew lii ut'aychic̈ha, z̈oñinaca ultimu liwriita cjisjapa. Z̈oñinacaqui primer lii mantuquiz cjican, ujnaca paañitac̈ha. Pero Jesucristuqui ticzic̈ha, nii paata ujnacquiztan liwriizjapa. Jalla niz̈tiquiztan jakziltat Yooz kjawz̈ta cjec̈haja, jalla niiqui Yooz compromitta irinsa tanznaquic̈ha; jalla niiqui wiñayjapa Yooztan chica kamaquic̈ha. \v 16 Tsjii z̈oñiqui testamento paachiz̈ cjen, niiz̈ cuzazanaca tanñi z̈oñinacz̈quiz ut'ayc̈ha. Pero ticz̈tankaz nii testamentuqui walc̈ha. \v 17 Nii testamento paañi z̈oñiqui tira z̈etan, nii testamentuqui anaz̈ walc̈ha. Antiz ticz̈tan, jalla nekztanz̈ nii testamentuz̈ walasac̈ha. Ticz̈tankaz niiz̈ cuzazanaca tanñi z̈oñinacaqui ultimu niiz̈ cuzazanaca tanznasac̈ha. \v 18 Jalla niz̈tiquiztan tuquita liiqui ut'aytatac̈ha, conta animal ljocz̈tan. \v 19 Moisesqui tjapa Yooz mantita liinaca kjanapacha paljayz̈cu nii liinaca ljocz̈tan ut'aychic̈ha. Moisesqui tsjii chupic choma tanz̈cu, hisopo cjita parquiz tjerchic̈ha. Nekztan ljocz̈tan kjaztan t'ajz̈cu, jalla nekz nii para ch'iiz̈cu, sucarpayñitac̈ha, z̈oñinacz̈quizimi, liichiz libruquizimi. \v 20 Jalla nuz̈ sucarpaycan, Moisesqui tuz̈ cjichic̈ha: Tii ljocqui Yooz mantita liinaca walkatc̈ha anc̈hucaltajapa. \v 21 Jalla niz̈tazakaz Moisesqui nii ljocz̈tan Yooz kjuyquizimi, Yoozquin sirwiz cuzazanacquizimi sucarpayñitac̈ha. \v 22 Nii tuquita lii jaru jos tjapa cuzazanaca sucarpayñitac̈ha, Yooz yujcquiz zuma cjisjapa. Ljoc ana tjawkz̈cu ujnaca ana pertunta cjesac̈ha. \s1 JESUCRISTUQUI Z̈OÑINACZ̈ LAYCU TICZIC̈HA \p \v 23 Tuquita lii jaru nii Yoozquin sirwiz cuzazanacaqui Yooz yujcquiz wali cjisjapa jalla niz̈ta cuzturumpinaca paastantac̈ha. Tii yokquiz z̈ejlñi cuzazanacaqui fotoz̈takazza. Anac̈ha arajpachquin ultimu z̈elasac̈ha. Arajpach Yooz zuma kamañchiz cjiskatzjapa, nii animal ljocnacaqui anaz̈ atasac̈ha. \v 24 Cristuqui persun ljocz̈tan ana z̈oñiz̈ paata timpluquiz luzzic̈ha. Arajpach Yooz kjuyquizpacha luzzic̈ha. Jalla nicju anziqui niic̈ha uc̈humnacaltajapa Yoozquin palt'iziñiqui. Tii yokquiz z̈ejlñi timpluqui tsjii fotoz̈takazza nii werar arajpach Yooz kjuyquiztan. \v 25 Zapa wata timplu chawjc jiliriqui animalz̈ ljocz̈tan Yooz kjuyquin luzñitac̈ha. Ana persun ljocz̈tan luzñitac̈ha. Pero Cristuqui tsjii wiltapanikaz wilana cunta cjissic̈ha, ana wilta wilta. \v 26 Wilta wilta wilana cunta ticztasaz̈ niiqui, tii muntu kalltiquiztanpacha wilta wilta sufrican ticztasac̈ha. Tuquita timpu tucuzinta cjiscu tsjii wiltakaz Jesucristuqui parizquichic̈ha. Nekztan niiz̈ ljoc tjawkz̈cu ticzic̈ha, tjapa ujnacquiztan z̈oñinaca liwriizjapa. \v 27 Tjapa z̈oñinacaqui tsjii wilta ticstanc̈ha tii yokquiz. Jalla nekztan pjalz̈ta cjequic̈ha, Yooz yujcquiz zuma, anazuma, nii. \v 28 Jalla niz̈ta irata Jesucristuqui tsjii wilta tii yokquiz ticzic̈ha, wacchi ujchiz z̈oñinacz̈ laycu. Pero wiruñ wilta tii muntuquiz tjonaquic̈ha. Nekztan z̈oñinacz̈ ujnacquiztan ana ticznaquic̈ha. Antiz niiz̈quiz tjapa kuz tjewzñi z̈oñinaca ultimu liwriyaquic̈ha. \c 10 \s1 MOISES LIIQUI PJALTIC̈HA \p \v 1 Moisés liiqui Yooz zumanaca tsjii kolucullakaz tjeezic̈ha. Ana ultimu kjana tjeezic̈ha. Nii liiqui tuz̈ cjic̈ha: Wiruñ tjapa Yooz zumanaca tjonaquic̈ha, jalla nii. Niz̈aza nii liiqui anaz̈ ultimpacha Yooz yujcquiz zuma cjiskatasac̈ha, Yoozquin macjatñi z̈oñinacz̈quiziqui. Nii lii jaru watay wata wilanakaz contac̈ha. Jalla nuz̈ paaz̈cumi, z̈oñinacz̈quiz anaz̈ ultimpacha Yooz yujcquiz zuma cjiskatta cjesac̈ha. \v 2 Nii lii jaru paacan, z̈oñinacaqui ultimpacha Yooz yujcquiz zuma cjiskattasaz̈ niiqui, anapanz̈ wilana tira onantasac̈ha. Nii wilana tjaañi z̈oñinacaqui ultimu ana ujchiz cjitasaz̈ niiqui, zumapan cjitasac̈ha, niz̈aza persun kuzquiz ana iya cjuñtasac̈ha c̈hjul ujquiztanami. \v 3 Pero nii wilana tjaaz liiqui watay watapanz̈ ujnaca cjuñkatc̈ha. \v 4 Vac toronacz̈ ljocmi cabranacz̈ ljocmi tjaatiquiztanami anapanz̈ ujnacquiztan liwriyasac̈ha. \p \v 5 Jalla niz̈tiquiztan Cristuqui tii muntuquiz tjonz̈cu Yooz Ejpz̈quin tuz̈ cjichic̈ha: \q1 “Amqui animal wilananacami ofrendanacami ultimu ana pecasac̈ha. Antiz wejttajapa z̈oñz̈ curpu tjaczinchamc̈ha, z̈oñinacz̈ ujnac laycu ticzjapa. \v 6 Ujta animalanacami uj paatiquiztan tjaata ofrendanacami ultimu am ana cuntintu cjiskatasac̈ha. \v 7 Jalla niz̈tiquiztan wejrqui cjichinc̈ha: Wejt Yooz, tii muntuquiz tjonchinc̈ha, am kuzcama paazjapa. Jaknuz̈t wejt puntuquiztan Yooz tawk liwruquiz cjijrtaz̈laja jalla nii cumplizjapa tjonchinc̈ha”. \m \v 8 Jesucristuqui cjichic̈ha, “Yooz Ejpqui anaz̈ pecc̈ha niz̈aza anaz̈ juztazza jalla tinaca: animal wilananacami, ofrendanacami, niz̈aza ujta animalanacami, niz̈aza uj paatiquiztan tjaata ofrendanacami. Tuquita liiqui niz̈tanaca tjaaz mantichic̈ha. Jalla nuz̈ mantita cjenami, Yoozqui anaz̈ niikaz ultimu pecc̈ha”. \v 9 Nekztan Jesucristuqui cjichizakazza: “Yooz Tata, wejrqui tii muntuquiz tjonchinc̈ha, am kuzcama kamzjapa”. Jaziqui Jesucristuqui nii tuquita liinaca apatatskatchic̈ha, nii lii cuzturumpinacz̈tanpacha. Nekztan ew lii ut'aychic̈ha. Nii lii jaru Jesucristuqui wilana cunta intirjitatac̈ha. \v 10 Yooz kuzcama kamcan Jesucristuqui tsjii wiltakaz persun curpu wilana cunta intirjichic̈ha, z̈oñinacz̈ ujquiztan ticzjapa. Jalla niz̈tiquiztan Yoozqui uc̈humnacaquiz zuma kamañchiz cjiskatchic̈ha. \p \v 11 Timplu jilirinacaqui zapuru ninacz̈ puestuquiz atintichic̈ha. Zapuru wiltan wiltan wilananaca Yoozquin tjaañitac̈ha. Pero niz̈ta wilananacaqui ujnacquiztan anapan z̈oñinaca liiwriyasac̈ha. \v 12 Jesucristuzti tsjii wiltakaz persun curpu wilana cunta intirjichic̈ha, z̈oñinacz̈ ujquiztan ticzjapa. Jalla nuz̈ ticz̈cu, arajpachquin Yooz Ejpz̈ zew latuquiz julzic̈ha, niiz̈tan chica mantiñi cjisjapa. \v 13 Jalla nicju tjewz̈can z̈ejlc̈ha, niiz̈ quintranaca liwj atiptacama cjisjapa, niiz̈ kjojch koztan tjecz̈taz̈takaz. \v 14 Jalla nuz̈ z̈oñinacz̈tajapa tsjii wilta ticz̈cu, Jesucristuqui Yooz partiquiz z̈ejlñi z̈oñinacz̈quiz wiñayjapa Yooz yujcquiz ancha zuma cjiskatchic̈ha. \v 15 Niz̈aza nii puntuquiztan Espíritu Santuqui chiic̈ha, tuz̈ cjican: \q1 \v 16 “Tuquita lii apatatz̈cu, wejrqui z̈oñinacz̈quiz tsjii ew lii tjaa-ac̈ha. Jalla nuz̈ cjic̈ha Yooz Jiliriqui. Wejrqui ninacz̈ kuzquiz wejt liinaca zizkatac̈ha, niz̈aza intintazkatac̈ha”. \m \v 17 Nekztan cjichizakazza: \q1 “Ninacaz̈ paata ujnaca ana iya cjuñznac̈ha. Niz̈aza ninacaz̈ ana wali cjicjitanacami liwj tjatznac̈ha. \v 18 Jalla niz̈ta ujnacquiztan pertuntaz̈laj niiqui, ana iya c̈hjul wilanami pecasac̈ha”. \s1 YOOZQUIN MACJATSPANZ̈ WAQUIZIC̈HA \p \v 19 Jilanaca, cullaquinaca, jaziqui Jesucristuz̈ ticziz̈ cjen uc̈humqui ana jiwjatcan Yooz yujcquiz luzasac̈ha. \v 20 Ew kamañchiz kamcanaqui ana jiwjatcan Yooz yujcquiz luzasac̈ha. Jalla nii ew kamañaqui Jesucristuz̈ tjaatac̈ha. Persun curpu wilana cunta tjaaz̈cu, Jesucristuqui arajpachquinpacha Yooz yujcquiz luzzic̈ha, nii c'uchquin z̈ejlñi cortina cjetz̈taz̈okaz. \v 21 Jesucristuc̈ha Yooz kjuychiz z̈oñinacz̈tajapa Yoozquin palt'iziñiqui. Jaziqui uc̈humnacaltajapa palt'izinaquic̈ha. \v 22 Jalla niz̈tiquiztan tjapa kuztan Yoozquin macjatz waquizic̈ha. Niz̈aza Jesucristuz̈quin kuzziz cjen ana jiwjatcan Yoozquin macjatz waquizic̈ha. Jesucristuqui uc̈humnacaz̈ paata ujnaca pertunchic̈ha, uc̈humnac kuzquiz ana iya uj cjuñzjapa. Niz̈aza uc̈hum curpunacaqui tsjii zuma kjaztan awjztaz̈okazza. \v 23 Yoozquin macjatz̈cu Yooz famillquiz luzzinc̈humc̈ha. Jaziqui ana jiwjatcan tirapan Yoozquin tjurt'ichi kuzziz cjequic̈ha. Nekztan Yooztan chica kamaquic̈ha. Nii Yooztan kamzqui, jalla nii Yoozqui uc̈humnacaquiz compromitchic̈ha. Niz̈aza nii compromitchi Yoozza taku cumpliñiqui. \v 24 Jalla niz̈tiquiztan Yooz kamañquiz kamcan porapat zumpacha p'ekinchayasa, zuma munaziñi kuzziz cjisjapa, niz̈aza zuma obranaca paazjapa. \v 25 Niz̈aza yekjap criichi z̈oñinacaqui zapa domingo ana ajcajczñic̈ha. Ana niz̈ta irata kama. Antiz uc̈humqui porapat zumpacha p'ekinchayasa, zuma kamzjapa. Jesucristuz̈ tjonz tjuñi z̈catz̈inz̈quic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan juc'anti uc̈humqui porapat p'ekinchayastanc̈ha. \p \v 26 Werar Yooz taku catokz̈cupacha nekztan kuzinpan Yooz quintra quepsnaquiz̈ niiqui, ana pertunta cjesac̈ha. \v 27 Pero niz̈ta cjicjiñinacz̈quiz Yoozkaz casticaquic̈ha. Yoozqui niiz̈ quintranaca wiñaya casticaquic̈ha infiernuquin. \v 28 Jakziltat Moisés lii ana cazzi cjitc̈haja, niz̈aza pucultan c̈hjepultan testicunaca nii ana cazta puntu declartc̈haja, jalla nekztan nii uj paañi z̈oñiqui ana okz̈cu conzpanikaztac̈ha. \v 29 Jalla niz̈tiquiztan jakziltat Yooz Majch quintrapan quepsnac̈haja, niz̈aza Yooz Majch liwriiñi ljoc tjawkta puntuquiztan iñarac̈haja, niz̈aza okzñi Yooz Espíritu Santuz̈quiz z̈awjwa zjijcc̈haja, jalla niz̈ta paañinacaqui juc'anti castictaz̈ cjequic̈ha, nii Moisés lii quintra paañi z̈oñinacz̈quiztan cjen. Jalla niz̈ta casticzpan waquizic̈ha niz̈ta z̈oñinacz̈taqui. \v 30 Uc̈hum pajta Yooz Jiliriqui tuz̈ cjichic̈ha: “Wejrtc̈ha castiquiñtqui. Wejrqui z̈oñinacz̈quiz casticac̈ha, ujnaca paatiquiztan jama”. Jalla nuz̈ cjichic̈ha Yooz Jiliriqui. Niz̈aza Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: “Yooz Jiliriqui niiz̈ kjuychiz z̈oñinacz̈ paatanaca pjalznaquic̈ha”. \v 31 Jakziltat Yooz quintrapan kamchiz̈laja, jalla niiqui werar z̈ejtñi Yooziz̈ tantaz̈ cjequic̈ha. Jalla nuz̈ Yooz tantaz̈ cjequiz̈ niiqui, niz̈tanacz̈quiz ancha ana waliz̈ cjequic̈ha. \p \v 32 Anc̈hucaz̈ Yooz famillquiz luztaz̈ cjuñzna. Paljayta Yooz taku catokz̈cu, anc̈hucqui pasinziz kuztan ancha sufrichinc̈hucc̈ha, quintranaca ancha z̈ejlc̈hiz̈ cjen. \v 33 Yekjap anc̈hucqui ch'aanitatac̈ha, niz̈aza wjajttatac̈ha tjapa z̈oñinacaz̈ cheran. Niz̈aza yekjap anc̈huca jilanacaz̈ niz̈ta sufran, anc̈hucqui “Jesalla, wejt jilac̈ha niiqui” cjican declarchinc̈hucc̈ha. \v 34 Anc̈hucqui tsjii criichi z̈oñinaca preso tanta cjen okzñi kuztan yanapchinc̈hucc̈ha. Niz̈aza anc̈hucaz̈ cusasanaca kjañta cjenami, cuntintu kuzziz z̈ejlchinc̈hucc̈ha. Arajpachquin anc̈hucaltajapa juc'ant zumanaca z̈ejlc̈ha, wiñayjapa tjurñi. Jalla nii cjuñz̈cu, anc̈hucqui cuntintu kuzziz z̈ejlchinc̈hucc̈ha. \v 35 Tjurt'ichi kuzziz cjican, jalla nii zuma kuzquiztan ana jayta. Ticzcama tjurt'ichi kuzziz cjequiz̈ niiqui, Yoozquiztan pacta cjequic̈ha juc'ant zumanacz̈tan. \v 36 Anc̈hucqui pasinziz kuzziz cjee, Yooz kuzcama zuma kamzjapa. Jalla nekztan anc̈hucqui Yooziz̈ compromitta zumanaca tanznaquic̈ha. \v 37 Yooz takuqui tuz̈ cjic̈ha: \q1 “Wajilla nii tjonñiqui tjonaquic̈ha, anaz̈ ancha az̈k katasac̈ha. \v 38 Jakziltat wejtquiz kuzziz cjen wejt yujcquiz ana ujchiz cjec̈haja, jalla niiqui arajpachquin wejttan chica zumapan kamaquic̈ha. Pero jakziltat wejt quintra quepac̈haja, jalla nii z̈oñic̈ha ana waliqui. Niiz̈tan ancha anal juztazuc̈ha”. \m \v 39 Pero uc̈humnacac̈ha anapan Yooz quintra quejpzñiqui. Jalla nuz̈ quejpznasaz̈ niiqui, Yooziz̈ ancha ana waliz̈ castictaz̈ cjequic̈ha. Antiz uc̈humc̈ha tirapan Yoozquin kuzzizqui. Jalla nuz̈ kamcan uc̈hum persun animu zumaz̈ c̈hjelinc̈ha, liwriita cjisjapa. \c 11 \s1 YOOZQUIN KUZZIZ Z̈OÑINACA \p \v 1 Yoozquin kuzziz cjen, uc̈humqui ultimupan zizza, Yooz taku cumplitapanz̈ cjequic̈ha, jalla nii. Niz̈aza Yoozquin kuzziz cjen uc̈humqui zizza, anzta timpuquiz ana cherz̈cumi Yooz z̈ejlpanc̈ha, niz̈aza Yooz zumanaca ultimupan z̈ejlc̈ha, nii. \v 2 Uc̈hum tuquita atchi maa ejpnacaqui Yoozquin kuz tjaachic̈ha. Jalla nuz̈ Yoozquin kuzziz cjen Yoozqui ninacz̈ puntuquiztan “Zumac̈ha ninacaqui” cjichic̈ha. \p \v 3 Yoozqui tawkz̈tankaz chiican tii muntu paachic̈ha. Yoozquin kuzziz cjen jalla nii zizza, ultim werara jalla nuz̈upan paata, jalla nii. Yoozqui ana chertanacquiztan tii muntuquiz z̈ejlñinaca paachic̈ha. \p \v 4 Yoozquin kuzziz cjen Abelqui tsjii zuma ofrenda wilana Yoozquin tjaachic̈ha. Cainz̈quiztan juc'ant zuma ofrenda Yoozquin tjaachic̈ha. Abelz̈ Yoozquin kuzziz cjen, Yoozqui Abelz̈ tjaata ofrenda risiwchic̈ha. Niz̈aza Abelz̈ puntuquiztan Yoozqui chiichic̈ha “Zumac̈ha niiqui” cjican. Abel ticziz̈ cjenami uc̈humqui zizza, niiqui Yoozquin zuma kuzziztac̈ha, jalla nii. Jalla nii zizcuqui uc̈humqui Abelz̈ zuma kamaña yatekasa. \p \v 5 Yoozquin kuzziz cjen Enocqui arajpachquin ana ticzi chjichtatac̈ha. Ana iya tii muntuquiz z̈ejlchic̈ha. Yoozpantac̈ha chjitchi. Yooz takuqui Enocz̈ puntuquiztan tuz̈ cjic̈ha: Ima arajpachquin chjichtaz̈ cjen, Yoozqui Enoc zuma kamañquiztan cuntintu cjissic̈ha. Jalla nuz̈ cjijrtac̈ha Yooz tawk liwruquiz. \v 6 Jakziltat ana Yoozquin kuzziz cjec̈haja, jalla niiz̈quiztan Yoozqui anapanz̈ cuntintu cjesac̈ha. Jakziltat Yoozquin macjatz pecc̈haja, jalla niiqui criistanc̈ha, Yoozqui z̈ejlc̈ha, jalla nii. Niz̈aza criistanc̈ha, Yoozqui niiz̈quin macjatz pecñi z̈oñinacz̈quiz zumanaca tjaaquic̈ha, jalla nii. Jalla niz̈ta criichi z̈oñz̈quiztan Yoozqui cuntintuc̈ha. \p \v 7 Niz̈aza Yoozquin kuzziz cjen Noequi kjaz juyzuquiztan liwriitatac̈ha. Ima kjaz juyzu tjonan Yoozqui Noez̈quiz chiiz̈inchic̈ha, “Kjaz juyzul cuchanz̈cac̈ha”, cjican. Jalla nii Yooz chiiz̈intaqui Noequi catokchic̈ha. Nekztan Yooz chiita jaru tsjii pajk warcu kjuya irata kjuychic̈ha, niiz̈ familianacz̈tanpacha liwriita cjisjapa. Jalla nuz̈ Yoozquin kuzziz cjen Noequi tjeezic̈ha, parti z̈oñinacaqui ancha ujchizza, jalla nii. Niz̈aza Yoozquin kuzziz cjen Noequi Yooz zuma kamaña tanchic̈ha, tsjii irinsaz̈takaz. \p \v 8 Niz̈aza Abrahamqui Yoozquin kuzziz cjen, Yooz mantita ana jayrazcu cazzic̈ha. Yoozqui Abrahamz̈quiz cuchanzjapa kjawzic̈ha, yekja yokquin okajo. Niz̈aza Yoozqui Abrahamz̈quiz tuz̈ cjichic̈ha: “Wiruñ wejrqui amquiz nii yoka tjaac̈ha, irinsa cunta”. Yooz mantita jaru ojkchic̈ha. Jakziquin ojktc̈haja, jalla nii ana zizatc̈ha. Jalla nuz̈ cjenami Abrahamqui Yooz tawk jaru ana jayrazcu ojkñi z̈elatc̈ha. \v 9 Abrahamqui Yoozquin kuzziz cjen Yooz mantitacama nii Yooz tjeez̈ta yokquiz kamchic̈ha. Yekja z̈oñz̈ yoka cjenami, Yoozqui Abrahamz̈quiz nii yoka compromitchic̈ha, “Wiruñ tii yoka amta cjequic̈ha”, cjicanaqui. Jalla nii yokquizpacha kamcan, zkiz kjuy tultunacchiz kamñitac̈ha Abrahamqui. Jalla niz̈ta zakaz Isaacz̈tan Jacobz̈tan zkiz kjuychiz kamñitac̈ha. Nii pucultanaqui Abrahamz̈ irata tjewzizakazza Yooziz̈ chiita taku cumpliscama. \v 10 Ultimu Abrahamqui arajpach wajtquin ojkz tjewzic̈ha, wiñaya tjurñi watja. Yoozqui nii zuma watja pinsichic̈ha, niz̈aza paachic̈ha. Jalla nii zuma wajtquin ojkz tjewzic̈ha Abrahamqui. \p \v 11 Niz̈azakaz Sarqui Yoozquin kuzziz cjen ica cjissinc̈ha, chawcwa cjicanpacha. Tsjii majchchiz cjissinc̈ha, Yoozquin criichiz̈ cjen. Sarqui tantiichinc̈ha, Yoozqui niiz̈ compromitta taku panz̈ cumplisnaquic̈ha, nii. \v 12 Jalla niz̈tiquiztan Abrahamqui ticz irarchiz cjenami tsjii majchchiz cjissic̈ha. Jalla nii majchquiztan walja tama mirchic̈ha, walja tama arajpach warawaranacaz̈takaz niz̈aza walja tama kot at pjilanacaz̈takaz, jalla niz̈ta mirchic̈ha. Ancha tamaz̈ cjen, anac̈ha kanchuca Abrahamz̈quiztan tjonñi majch maatinaca. \p \v 13 Tjapa nii z̈oñinacaqui, Abelz̈tan Enocz̈tan, Noez̈tan, Abrahamz̈tan, jalla ninacaqui ticzic̈ha ima Yooz compromitta taku cumplisnan. Jalla nuz̈ cjenami Yoozquin tirapan kuzziztac̈ha. Yoozquin kuzziz cjen ninacaqui zizzic̈ha, Yoozqui niiz̈ taku wiruñtajapa panz̈ cumplaquic̈ha. Jalla nuz̈ kuzquiz zizcu cuntintutac̈ha. Tii muntuquiz z̈ejlcan ninacaqui “Yekja wajtchiz z̈oñtc̈ha”, cjiñitac̈ha. \v 14 Jalla niz̈ta chiiñinacaqui kjanapacha tjeez̈a, ninacaqui arajpach wajtquin ojkz pecchic̈ha, nii. \v 15 Ninacaz̈ ulanz̈quita yoka cjuñtasaz̈ niiqui, nii yokquin cuttiñi attasac̈ha. \v 16 Ninacazti tsjan cusa yokaz̈ pecatc̈ha, arajpach yokquin irantiz pecatc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Yoozqui anaz̈ azkatc̈ha, ninacaz̈ “Wejt Yoozza”, cjican cjenaqui. Yoozqui ninacz̈tajapa tsjii zuma watja tjacz̈inchic̈ha. \p \v 17 Niz̈aza Abrahamqui Yoozquin kuzziz cjen tjapa Yooz mantitanacami cumpliñitac̈ha. Yoozqui Abraham yanzic̈ha, ultimu Yoozquiz kuzziz, ana ultimu Yoozquiz kuzziz, jalla nii. Jalla nuz̈ yanzjapa Yoozqui Abrahamz̈quiz mantichic̈ha, niiz̈ zinta majch wilana cunta tjaakatzjapa. Nii zinta majchqui Isaac cjitatac̈ha. Nekztan Abrahamqui niiz̈ zinta majch wilana cunta coni ojkchic̈ha. Nekztan conzmayatac̈ha. Pero Yoozqui nii conz apatatskatchic̈ha, Abrahamz̈ zuma cazñi kuz zizcu. Niiz̈ tuquiqui Yoozqui Abrahamz̈quiz cjichic̈ha: \v 18 “Isaacz̈ cjen amqui majchmaatinacchiz cjequic̈ha”. Jalla nuz̈ taku tjaachi cjenami Abrahamqui niiz̈ zinta majch wilana cunta coni ojkchic̈ha. \v 19 Abrahamqui persun kuzquiz tantiichic̈ha, Yoozza ticzinacami jacatatskatñiqui, jalla nuz̈ tantiyatc̈ha. Abrahamqui persun kuzquiz persun majch conz cjichipantac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Isaac majchqui ticziquiztan jacatatchiz̈takaz cjissic̈ha. \p \v 20 Niz̈aza Isaacqui Yoozquin kuzziz cjen Jacobz̈tan Esauz̈tan, jalla ninacz̈quiz mazinchic̈ha, wiruñtajapa ninacz̈ta zumanaca cjequic̈ha, niz̈aza Yooz yanapta cjequic̈ha, jalla nii. \v 21 Niz̈aza ticz ora Jacobqui Yoozquin kuzziz cjen Josez̈ maatinacz̈quiz mazinchic̈ha, Yoozqui ninacz̈quiz zumanaca tjaaquic̈ha, jalla nii. Niz̈aza Jacobqui atztan tjurt'iz̈cu Yoozquin rispitchic̈ha. \v 22 Niz̈aza Josequi Yoozquin kuzziz cjen ticz ora mazinchic̈ha, Israel z̈oñinacaqui Egipto yokquiztan ulnaquic̈ha, nii. Niz̈aza mantichic̈ha, persun curpu tsjijnaca Egipto yokquiztan chjichajo. \p \v 23 Niz̈aza Moisés maa ejpqui Yoozquin kuzziz cjen Moisés nastiquiztan c̈hjep jiiz chjojzic̈ha. Ninacaqui cherchic̈ha, ancha c'achja nii wawa, jalla nii. Tuquiqui Egipto chawjc jiliriqui mantichic̈ha, tjapa Israel lucmajch wawa contaj cjila, nii. Pero Moisés maa ejpqui Yoozquin kuzziz cjen nii chawjc jiliriz̈ mantita ana eksic̈ha. Moisés wawa ana conchic̈ha. \v 24 Nekztan Faraón chawjc jilirz̈ majtqui nii Moisés wawa uywassinc̈ha. Jalla nuz̈ uywastiquiztan nii wawaqui pajkchic̈ha. Jalla nekztan pajkz̈cu Moisesqui Yoozquin kuzziz cjen Faraonz̈ maati cunta cjis anapan pecatc̈ha. \v 25 Antiz Moisesqui Yooz illzta Israel z̈oñinacz̈tanpacha sufriz tantiichic̈ha, uj paañi z̈oñinacz̈tan tsjii ratukaz cuntintu z̈ejlz cjenpacha. \v 26 Niiz̈ kuzquiz tantiichic̈ha, “Egipto cusasanacz̈tan cuntintu kamz cjenpacha, Cristuz̈tajapapankaz sufrasac̈ha. Jalla nuz̈ sufrichi kamchiz̈ cjen ultimquiziqui juc'ant cusal cjeec̈ha, ricachu kamzquiztan”. Jalla nuz̈ cjican, Moisesqui Yooz compromitta zumanac kjutñi pinsatc̈ha. \v 27 Niz̈aza Moisesqui Yoozquin kuzziz cjen Egipto yokquiztan ulanchic̈ha, chawjc jilirz̈ z̈awjta ortina ana ekscu. Niiz̈ kuzquiz tantiita jaru tjurt'ichi z̈ejlchic̈ha, niiz̈ kuztan Yooz cherchiz̈ cjen. \p \v 28 Niz̈aza Moisesqui Yoozquin kuzziz cjen Yooz mantita jaru zapa kjuyquiz pascua wilana conz mantichic̈ha. Nekztan nii wilan ljocz̈tan zapa kjuy zanquiz sucarpayz mantichic̈ha Israel z̈oñinacz̈ primer maatinaca ana conta cjisjapa, ticzkatñi anjilz̈quiz. \v 29 Nekztan Yoozquin kuzziz cjen Israel z̈oñinacaqui Mar Rojo cjita pajk kota kajkchic̈ha, kjoñ yokaz̈takaz. Nekztan Egipto quintra z̈oñinacaqui nii kjoñiranpacha nii pajk kota zakaz kakatc̈ha. Jalla nuz̈ taypiquiz kajkz̈can tjapa nii Egiptonacaqui kjazquiz ticzic̈ha. \p \v 30 Yoozquin kuzziz cjen Israel z̈oñinacaqui Jericó wajt muytata z̈ejlñi pirkanaca pajlkatchic̈ha, pakallak tjuñi muytata ojklayz̈cu. \v 31 Niz̈aza Yoozquin kuzziz cjen Rahabqui ana ticzinc̈ha parti Jericó wajtchiz z̈oñinacz̈quiztan. Naaqui Israel wajtchiz awayt'iñinaca zuma risiwchinc̈ha. Jalla niz̈tiquiztan ana ticzinc̈ha. Tuquiqui putirii z̈oñtac̈ha. Nekztan Yoozquin kuz tjaachinc̈ha. Pero parti Jericó wajtchiz z̈oñinacaqui Yooz mantita ana cazzic̈ha, werar Yoozquin ana kuz tjaachic̈ha. \p \v 32 Yoozquin kuzziz puntuquiztan iya quintunaca z̈ejlc̈ha. Pero timpuz̈ pjaltic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan ana chii atasac̈ha Gedeónz̈ puntu, Baracz̈ puntu, Sansónz̈ puntu, Jeftéz̈ puntu, Davidz̈ puntu, Samuelz̈ puntu, niz̈aza profetanacz̈ puntu. Jalla nii Yoozquin kuzziz z̈oñinacz̈ quintunaca z̈ejlc̈ha pero. \v 33 Ninacaqui Yoozquin kuzziz cjen quintra z̈oñinaca atipchic̈ha, niz̈aza zuma mantiñi cjissic̈ha, niz̈aza Yooz compromitta taku tanzic̈ha, niz̈aza ana wal leonanacz̈ atanaca chawcz̈inchic̈ha. \v 34 Niz̈aza ana wal uj asñinaca tjessinchic̈ha, niz̈aza atipchic̈ha, ninaca ana pajk cuchillz̈tan conta cjisjapa. Niz̈aza ana azziz z̈oñinacaqui azziz cjissic̈ha Yoozquin kuzziz cjen. Niz̈aza quira zalcan walja azziztac̈ha, jalla niz̈tiquiztan quintra z̈oñinaca tjiranchic̈ha. \v 35 Yoozquin kuzziz cjen Yoozqui yekjap maatakanacz̈tajapa ticzinaca jacatatskatchic̈ha. \p Yoozquin kuzziz cjen yekjap z̈oñinacazti sufriskattac̈ha. Pero ninacaqui ana Jesucristo nicchic̈ha, sufrisquiztan liwriita cjisjapa. Antiz tirapan tjurt'ichic̈ha, ticz cjenami. Jalla nuz̈ ticzic̈ha, jacatatz̈cu juc'ant zuma kamañchiz cjisjapa. \v 36 Yekjap z̈oñinacaqui Yoozquin kuzziz cjen iñartatac̈ha. Niz̈aza wjajttatac̈ha. Niz̈aza carinz̈tan moktatac̈ha. Niz̈aza carsilquiz chawctatac̈ha. \v 37 Niz̈aza Yoozquin kuzziz cjen yekjap z̈oñinacaqui maztan c̈hajcz̈cu contatac̈ha. Niz̈aza yekjapanacaqui taypiquiz pootz̈cu contatac̈ha. Yekjapanacaqui sufriskattatac̈ha, werar Yoozquiztan quejpskatajo. Pero nii criichi z̈oñinacaqui ana quejpsic̈ha. Yekjapanacaqui Yoozquin kuzziz cjen cuchillz̈tan contac̈ha. Yekjapanacaqui Yoozquin kuzziz cjen uuzi zkizimi cabra zkizimi cujtz̈ta ojklaychic̈ha. Ana iya zquitchiztac̈ha. Niz̈aza Yoozquin kuzziz cjen yekjap z̈oñinacaqui t'akjiri kamcan awantichic̈ha; yekjapanacaqui ancha sufrisnaca awantichic̈ha; yekjapanacaqui chjojritz̈tapan awantichic̈ha. \v 38 Ana criichi z̈oñinacaqui nii Yoozquin kuzziz z̈oñinacz̈tan ana kamz waquizic̈ha. Ana criichi z̈oñinacaqui ana zumapanc̈ha. Nii Yoozquin kuzziz z̈oñinacazti ancha zumac̈ha. Jalla nuz̈ cjenami tii muntuquiz sufrican awantichic̈ha, ch'ekti yokaran ojklaycan, curunacaran ojklaycan, maz pjet ajkquiz kamcan, niz̈aza yok pjetquiz kamcan. \v 39 Tjapa ninacaqui Yoozquin kuzzizpantac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Yoozqui ninacz̈ puntuquiztan ticlarchic̈ha, “Ninacac̈ha wejtquin kuzzizqui” cjicanaqui. Jalla nuz̈ cjenami, Yooziz̈ compromitta taku ninacz̈tajapa ima cumplissic̈ha. Yooz taku cumplitaqui ana tanzic̈ha. \v 40 Uc̈humnaca cjuñz̈cu, Yoozqui juc'ant zumanaca pinsichic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan ninacz̈tanami uc̈humnacatanami chicapacha, niz̈aza tjapa Yoozquin kuzziz z̈oñinacaqui Yooz irata ancha zuma kamañchiz cjequic̈ha. \c 12 \s1 YOOZ KAMAÑCHIZ CJEE \p \v 1 Yoozquin kuzziz z̈oñinaca, jaziqui wacchi tuquita z̈oñinacaqui uc̈humnacaquiz tjeezic̈ha, Yoozquin kuzziz kamaña, jalla nii. Ninacaqui uc̈humnaca muytataz̈takazza. Ninacz̈ zuma kamaña cjuñzla. Jalla nekztan tjapa anawalinaca paaz jaytila niz̈aza kuzquiz tjapa anawali pinsiskatñinaca ecla. Nekztan Yooziz̈ tjaata kamañquiz tjurt'iñi pasinziz kuztan kamla. \v 2 Niz̈aza uc̈humqui Jesucristuz̈ kamaña cjuñzla. Niiz̈ cjen uc̈humqui Yoozquin kuz tjaachinc̈humc̈ha. Niz̈aza niiqui uc̈humnacaquiz juc'ant Yoozquin kuzziz cjiskataquic̈ha, ancha zuma Yooz kamañchizkaz cjisjapa. Jesucristuqui cruzquiz ticzcan sufrichic̈ha. Cruzquiz ticzqui azzucatac̈ha. Pero Jesucristuqui ana turwayzic̈ha nii ticzjapa. Jalla niz̈tiquiztan arajpachquin Yooz z̈ew latuquiz julzi z̈ejlc̈ha, cuntintu. Jalla nuz̈ cuntintu z̈ejlz zizcu, nii sufriznaca awantichic̈ha. \p \v 3 Jesusaz̈ kamta cjuñzna. Niiqui ujchiz z̈oñinacz̈ kjarquiz ancha sufrichic̈ha. Jalla nii Jesusaz̈ kamta cjuñz̈cu Yooz kamañchiz kamcan anapan ocha, tjup kuzziz cjee. \v 4 Anc̈hucqui imaziz̈ contac̈ha ujchiz z̈oñinacaz̈ anc̈hucaquiz walja sufriskatanami. \v 5 Yoozqui anc̈hucaquiz chiiz̈inchic̈ha, niiz̈ maatinacaz̈takaz. Jalla nii ewjt'iñi chiiz̈inta ana tjatzna. Yooz takuqui tuz̈ anc̈hucaquiz chiiz̈inc̈ha: \q1 “Wejt maati, Yooz Jiliriz̈ ewjt'iñi chiiz̈inta ana chjaya. Niz̈aza niiz̈quiz casticta cjenami ana llajlla kuzziz cjee. \v 6 Yooz Jiliriqui niiz̈ k'aayi maatinaca ewjt'ic̈ha; niz̈aza persun maatinaca azquichñi casticu tjaaz̈a, wilta zuma cjicjiyajo”. \m \v 7 Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui pasinziz kuztan Yooz azquichñi casticu awanta. Yooz Ejpqui anc̈hucaquiz irpic̈ha. Tjapa ejpnacaqui persun maatinacapanz̈ ewjt'ic̈ha. ¿Tsjii ana niz̈ta ewjt'iñi ejp z̈elasajo? Anaz̈ cjesac̈ha. \v 8 Jaknuz̈t Yoozqui tjapa niiz̈ maatinaca ewjt'ic̈haja, jalla niz̈ta Yoozqui anc̈huc ewjt'izakazza. Anc̈hucqui ana ewjt'ita cjitasaz̈ niiqui, ana lijitum Yooz maatinaca cjitasac̈ha. Anc̈hucqui pamparan maatinacaz̈takaz cjitasac̈ha. Ana ultim Yooz famillchiz z̈oñinaca cjitasac̈ha. \v 9 Anc̈huc cjuñzna, ocjala cjicanaqui uc̈hum persun maa ejpqui ewjt'iñitac̈ha. Niz̈aza ninacz̈quiz rispitchinc̈humtac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan z̈oñi paañi Yooz Epiz̈ ewjt'itaqui juc'anti catokz waquizic̈ha, zuma kamañchiz kamzjapa. \v 10 Uc̈hum persun maa ejpqui tsjii timpujapakaz uc̈humnacaquiz ewjt'ichic̈ha, ninacaz̈ tantiitacama. Yooz Ejpzti uc̈humnacaltajapa ewjt'iñic̈ha, uc̈hum tsjan zuma kamañchiz cjisjapa, niiz̈ irata ancha zuma cjisjapa. \v 11 Azquichñi casticunacquiztan uc̈humqui sufric̈humc̈ha. Casticz ora llaquita kuzzizc̈humc̈ha. Pero jakziltat castictiquiztan tsjan zuma kamañchiz cjissiz̈laja, jalla niiqui ultimu cuntintu cjisnaquic̈ha. Niz̈aza zuma kuzziz Yooz kuzcama kamaquic̈ha. \s1 YOOZQUIN TJAPA KUZ CJISPANC̈HA \p \v 12 Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui wilta azi tanzna, zuma kamzjapa. Kjaranacami owanacami otchiz̈takazza. Tjup kuzziz cjee, zuma kamzjapa. \v 13 Yooz jiczquiz zuma ojklaya. Jalla nekztan anazuma ojklayñi z̈oñinaca zuma kamañquiz irpita cjesac̈ha. Anc̈hucaz̈ zuma kamtiquiztan ninacaqui zuma kamañchiz cjisnaquic̈ha. \p \v 14 Niz̈aza tjapa z̈oñinacz̈tan zumapanz̈ kamzjapa tjapa kuz tjaa. Niz̈aza Yooz irata ancha zuma kamañchiz kamzjapa tjapa kuz tjaa. Ana zuma kamañchiz cjequiz̈ niiqui anaz̈ Yooz Jilirz̈tan kamasac̈ha. \v 15 Yoozqui anc̈hucaquin yanapz pecc̈ha. Nii zuma yanapta ana chjaya. Yoozquiztan anapan zaraka. Ana wal jar muntiz̈takaz ana cjee. Jalla nuz̈ ana wal muntiz̈takaz cjequiz̈ niiqui, anc̈hucatami parti jilanacz̈tami ana wali kamañchiz cjesac̈ha. \v 16 Niz̈aza nii ana zuma kamañchiz Esaúz̈takaz ana niz̈ta cjee. Esaúqui adulteriuquiz ojklaychic̈ha, niz̈aza Yooz kamaña ana importaychic̈ha. Esaúqui jilir majch irinsiz̈tan tsjii lujlz c̈hjerz̈tan campiichic̈ha. \v 17 Nekztan wiruñ Esauqui ejpz̈quiztan jilir majch irinsa tanz pecatc̈ha. Niiz̈ ejpqui Jacobz̈quiz tjaachitaz̈ cjen Esaúz̈quiz ana tjaas atchic̈ha. Niiz̈ irinsa tjaatapanc̈ha. Wiruñ Esaúqui ancha kaacanami, ana jaknuz̈umi irinsa tanzñi atchic̈ha. \p \v 18 Anc̈hucqui Yoozquin macjatz̈quichinc̈hucc̈ha. Anc̈hucqui anac̈ha Israel z̈oñinacaz̈takaz Sinaí curquin macjatz̈quichinc̈hucqui. Nii curquiz z̈oñinacaqui ojklayc̈ha, niz̈aza lanz̈a. Pero Yoozquin ana lanzñi atasac̈ha. Tuqui timpuqui Israel z̈oñinacaz̈ Sinaí curquin macjatan nii curuqui ujznatc̈ha, niz̈aza tsokchi tsjirz̈tan weeztatac̈ha. Niz̈aza jorjorñimi lliwjlliwjñimi z̈elatc̈ha. \v 19 Nekz z̈ejlcan trompet jora nonzic̈ha. Niz̈aza Yooz jora nonzic̈ha, ninacz̈quin paljayz̈quiñi. Nii jora nonzñi z̈oñinacaqui roct'ichic̈ha, ana iya chiiz̈cajo. \v 20 Nii joraqui tuz̈ mantichic̈ha: “Jakziltat tii curquiz macjatz̈cac̈haja, maztan c̈hajc jawi contaz̈ cjequic̈ha, uz̈ pajk cuchillz̈tan contaz̈ cjequic̈ha. Z̈oñinacami animalanacami niz̈ta macjatz̈caquiz̈ niiqui, contaj cjila”. Jalla nuz̈ chiiz̈inz̈quitiquiztan Israel z̈oñinacaqui ancha tsucchic̈ha, niz̈ta mantanaqui ana iya awanti atchic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan roct'ichic̈ha, ana iya chiiz̈cajo. \v 21 Ancha ispantichucanacatac̈ha nii chertanacaqui. Jalla niz̈tiquiztan Moisespachac̈ha tuz̈ cjichiqui: “Wejrqui anchal tsucuc̈ha, niz̈aza kjarkatuc̈ha”. \p \v 22 Pero anc̈hucqui Sinaí curquin ana macjatz̈quichinc̈hucc̈ha. Anc̈huczti arajpach z̈ejtñi Yoozquin macjatchinc̈hucc̈ha, niiz̈quin kuz tjaachiz̈ cjen. Jaziqui anc̈hucc̈ha arajpach Jerusalén wajtchiz z̈oñinacaqui. Niz̈aza Sión cjita curquiz macjattaz̈okazza. Nii Sión cjita curuqui cjic̈ha, arajpach Jerusalén watja, jalla nii. Arajpach Yooz wajtquin warank waranka anjilanaca z̈ejlc̈ha, Yoozquin rispitzjapa ajczñi. \v 23 Niz̈aza Yooz wajtquin anjilanacz̈tan chica Yooz wajtchiz z̈ejlñinacaqui ajcz̈a, Yooz wajtchiz z̈oñinacz̈tanpacha. Jalla nii z̈oñinacz̈ tjuunacaqui arajpach listiquiz cjijrtac̈ha. Niz̈aza anc̈hucqui Yooz Jilirz̈quizpacha macjatchinc̈hucc̈ha. Nii Yoozza tjapa pjalñiqui. Niz̈aza anc̈hucatan zuma kamañchiz z̈oñinacz̈ animunacz̈tan Yooz wajtchizza. Yoozqui ninacz̈quiz niiz̈ irata ancha zuma kamañchizkaz cjiskatchic̈ha. \v 24 Niz̈aza anc̈hucqui Jesusiz̈quin macjatchinc̈hucc̈ha. Niic̈ha ew acta ut'aychiz̈ cjen z̈oñinacz̈ta tjurt'iz̈iñiqui. Z̈oñinacz̈tajapa ticzic̈ha. Niz̈aza z̈oñinacz̈ laycu niiz̈ ljocz̈tan sucarpaytaz̈okaz cjichic̈ha animal ljocz̈takaz. Jesusiz̈ ljoc tjawkchiz̈ cjen, z̈oñinacaqui liwriita cjesac̈ha. Abelz̈ ljocqui z̈oñinaca ana liwriyasac̈ha. Jalla niz̈tiquiztan Jesusiz̈ ljocqui Abelz̈ ljocquiztan tsjan cusac̈ha. \p \v 25 Jalla niz̈tiquiztan anc̈hucqui Yooz chiita taku anaz̈ nicaquic̈ha, panz̈ catokz waquizic̈ha. Tuqui timpuqui Yoozqui Sinaí curquiztan Israel z̈oñinacz̈quiz chiichic̈ha. Nekztan ninacaqui nii chiita taku ana juyzu paachic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan ninacaqui castictatac̈ha. Anziqui Yoozqui arajpachquiztan uc̈humnacaquiz chiiz̈inz̈quic̈ha. Nii chiiz̈inta ana juyzu paaquiz̈ niiqui, panz̈ castictaz̈ cjequic̈ha. Yoozquiztan anapan atipi atasac̈ha. \v 26 Tuqui timpuqui Yooz joraqui yokanaca chjekinskatchic̈ha. Anziqui cjic̈ha: “Tsjiiz̈tan yokanacami arajpachami chjekinskatac̈ha”. \v 27 “Tsjiiz̈tan” cjicanaqui Yoozqui zizkatc̈ha, Yooz paata yokanacami arajpachanacami liwj kataquic̈ha. Nekztan ana chjekinskattanaca, niikaz z̈elaquic̈ha. \v 28 Yooz watjaqui ana tjatantaz̈ cjesac̈ha, panz̈ z̈elaquic̈ha. Uc̈humc̈ha nii wajtchiz z̈oñinacaqui. Niz̈aza uc̈humqui Yooztan chica mantaquic̈ha. Jalla niz̈tiquiztan uc̈humqui Yoozquin gracias cjizpan waquizic̈ha. Niz̈aza tjapa kuztan, niz̈aza humilde kuztan Yoozquinz̈ zuma rispitla, Yooz tsucchuca azi tjeezñiz̈ cjen, nii cjuñz̈cu. Jalla nuz̈ rispitan Yoozqui cuntintu cjequic̈ha. \v 29 Cjuñzna. Uc̈hum Yoozza tsjii anawalinaca ujzñi ujztakazqui. Jalla niic̈ha anawali z̈oñinaca casticñiqui. \c 13 \s1 CHIIZ̈INTANACA \p \v 1 Jilanaca, cullaquinaca, porapat tirapan zuma munaziñi kuzziz cjee. \v 2 Niz̈aza tjonzñi z̈oñinacz̈quiz zuma pan kjawz̈na. Jalla nuz̈ kjawz̈cuqui yekjap z̈oñinacaqui anjilanacz̈quiz atintichic̈ha, ana zizcu. \p \v 3 Carsilquiz chawcta jilanaca panz̈ cjuñzna. Anc̈hucazakaz persun kuzquiz ninacaz̈ chawctiquiztan sint'iz waquizic̈ha. Niz̈aza sufriskatta jilanacz̈quiz cjuñzna. Anc̈hucqui curpuchiz cjicanaqui zakaz sufriskatta cjesac̈ha. \p \v 4 Tjapa anc̈hucqui lucutjiñi zalz̈cu, zuma lijitumaz̈ cjicjiya. Tjunatan zalz̈cu zuma lijitumaz̈ kama, ana yekja maatakz̈tan ojklayasac̈ha. Jakziltat adulteriuquiz ojklayc̈haja, jalla niiz̈quiz Yoozqui casticaquic̈ha. \p \v 5 Anc̈hucqui anaz̈ paazquin kuz tjaa. Z̈ejlñi cusasanacz̈tan cuntintukaz cjee. Yoozqui tuz̈ cjichic̈ha: “Wejrqui anc̈huc anal jaytac̈ha, niz̈aza anal ecac̈ha”. \v 6 Jalla niz̈tiquiztan uc̈humqui ana jiwjatcan chiyasac̈ha, tuz̈ cjican: \q1 “Yooz Jiliric̈ha wejtquiz yanapñiqui. Z̈oñinacaz̈ wejtquiz c̈hjulu paachi cjenami anal eksnasac̈ha”. \p \v 7 Anc̈hucqui icliz irpiñinaca cjuñzna. Ninacaqui anc̈hucaquiz Yooz taku paljaychic̈ha. Jaknuz̈t ninacaqui tjurt'ichi kuzziz ticzic̈haja, jalla nii cjuñzna. Ninacaz̈ Yoozquin kuzziz kamta jalla niz̈ta irataz̈ kama. \p \v 8 Jesucristuqui tuquitanpacha, anzimi, jaztanami tsjii kuzzizpanikazza, jalla niic̈ha ana kuz campiiñiqui. \v 9 Niz̈aza anc̈hucqui tjapaman tsjemata tjaajintanacz̈quiz anaz̈ incallskata. Cjuñzna, Yoozqui anc̈hucaquiz yanapaquic̈ha, tjup kuzziz cjisjapa. Jalla niiqui tsjan yanapc̈ha, c̈hjeri lujlz cuzturumpiquiztanaqui. Jakziltat nii c̈hjeri lujlz cuzturumpinac jaru kamc̈haja, jalla ninacz̈taqui anaz̈ yanapc̈ha juc'ant zuma kamañchiz cjisjapa. \p \v 10 Uc̈humnacaltaqui anac̈ha animal wilana z̈ejlc̈ha. Tsjemat wilana z̈ejlc̈ha, Jesucristupacha. Tuquita timplu jilirinacaqui anapanc̈ha nii wilana lujlchuca. \v 11 Tuquita lii jaruqui timplu chawjc jiliriqui conta wilan ljoc chjitchic̈ha c'uchquin z̈ejlñi Yooz kjuyquin, Yoozquin ofrenda tjaazjapa, ujnaca pertunta cjisjapa. Nii wilanz̈ curpunacaqui wajt tjii pampiquin ujñitac̈ha. \v 12 Jalla niz̈ta irata Jesusaqui wajt tjiiquin ticzic̈ha, niiz̈ persun ljoc cjen z̈oñinacz̈quiz Yooz ancha zuma kamañchiz cjiskatzjapa. \v 13 Anc̈hucqui ana wal kamaña eccu, Jesucristuz̈quin macjatz waquizic̈ha. Nekztan uc̈hum listuz̈ cjee, sufrizjapa. \v 14 Tii muntuquiz kamcan ana wiñaya tjurñi wajtchizc̈humc̈ha. Pero uc̈humqui arajpach watjaz̈ ojkzjapa ancha tjewz̈a. \v 15 Jalla niz̈tiquiztan Jesucristuz̈quin sirwican uc̈humqui tirapan Yoozquin honora tjaaz waquizic̈ha. Jalla nuz̈ honora tjaacan wilana cuntaz̈ cjequic̈ha. Jaziqui uc̈humqui persun atz̈tan “Yoozqui honorchizkaj cjila”, cjican chiiz waquizic̈ha. \v 16 Niz̈aza anc̈hucqui zuma paaznaca panz̈ paa. Niz̈aza parti jilanacz̈tan anc̈huca z̈elinchizquiztan jama tojna. Nekztan anc̈hucaz̈ zuma kamtiquiztan cuntintu cjequic̈ha Yoozqui. \p \v 17 Anc̈hucqui icliz irpiñinaca cazpanc̈ha, niz̈aza ninacz̈ jaru cjee. Ninacaqui anc̈huc cuitiñic̈ha. Niz̈aza nii icliz irpiñinacaqui, jaknuz̈t criichi z̈oñinaca cuitiñiz̈laja, jalla nii Yooz yujcquin cuenta tjaastanc̈ha. Anc̈huc zuma kaman, irpiñinacaqui cuntintuz̈ anc̈huc cuitaquic̈ha, ana llaquizcu. Anc̈hucqui anc̈huca irpiñinacz̈quiz llaquiskataquiz̈ niiqui, anapanz̈ cusa cjesac̈ha anc̈hucaltajapaqui. \p \v 18 Wejtnacaltajapa Yoozquiztan mayizina. Wejrnacqui zuma kuztanpan kamuc̈ha. Jaziqui wejtnaca kuzquiz ana zinta uj cjuñuc̈ha. C̈hjulu paacanami zuma lijituma kamz pecuc̈ha. \v 19 Niz̈aza wejtnacaltajapa mayizinalla, anc̈hucaquin wilta apura tjonzjapa, ana iya atajta cjisjapa. \p \v 20-21 Yoozza z̈oñinacz̈ kuznaca walikaz cjiskatñiqui. Jalla niiqui uc̈hum Jesucristo Jiliriz̈ ticziquiztan jacatatskatchic̈ha. Jesucristuc̈ha uc̈hum chawjc Awatiriqui uuzanaca itzñiz̈takaz. Niiqui persun ljocz̈tan ew acta ut'aychic̈ha wiñayjapa. \p Jalla niz̈tiquiztan Yoozqui anc̈hucaquiz zuma kamañchizpankaj cjiskatla, niiz̈ kuzcama kamzjapa. Niz̈aza Jesucristuz̈ cjen Yoozqui uc̈hum yanapla, zuma obranacami paazjapa, niz̈aza zuma kamzjapa. Anc̈hucaz̈ zuma kamtiquiztan Yoozqui cuntintu cjequic̈ha. Jaziqui Jesucristuqui wiñayjapa honorchiz cjila. Jalla nuz̈oj cjila. Amen. \p \v 22 Jilanaca, cullaquinaca, anc̈hucaquiz rocuc̈ha, weriz̈ chiiz̈inta taku zuma kuztan nonznaquic̈ha. Tsjii kjaz̈ takunaca tii cartiquiz cjijrchinc̈ha. \v 23 Uc̈hum Timoteo jilaqui carsilquiztan liwriitac̈ha. Jalla nii anc̈hucaquiz maz pecuc̈ha. Timoteoqui tekz waj tjonaquiz̈ niiqui, niiz̈tan wejttan anc̈hucaquin cherzñi okac̈ha. \p \v 24 Tjapa icliz irpiñinacz̈quin tsaanz̈inalla. Niz̈aza tjapa Yoozquin criichi z̈oñinacz̈quiz tsaanz̈inalla. Niz̈aza Italiaquiztan tjoñi jilanacaqui anc̈hucaquin tsaanz̈quic̈ha. \p \v 25 Yoozqui tjapa anc̈hucaquiz zumapanj yanapt'ila. Jalla nuz̈oj cjila. Amén.