\id GAL - Chácobo NT -Bolivia 2010 (DBL -2013) \h Gálatas \toc1 La Carta Del Apostol San Pablo a Los Gálatas \toc2 Gálatas \toc3 Gá \mt2 La Carta Del Apostol San Pablo a Los \mt1 Gálatas \c 1 \s1 Chahahuacanaibo Pabló joihuanina \p \v 1 Dios Chani chitahëhuati ibo ca Pablo ca ëa xo naa ra. Jesucristo, Jahëpa Dios, naa Jesucristo bësomanish cato, tihi cabá ëa raaniquë jahuë Chani ë yoano. \v 2 Galata maí ca iglesia bo joihuaquia. Jasca, mato joihuahi quiha ë bëta ca xatë bo ri. \v 3 Noba Jahëpa Dios, noba Ibo Jesucristo, tihi cabá mato noino. Mato ja bëpasimacano. \v 4 Jabi noba jocha quëshpi tsi Jesú jamë aniquë, jaboqui anomaria ca maí ca jabi yoi bo quima noqui xabahamaxëna. Jabi Dios qui jia ini quiha ja inina. \v 5 Dios no oquëhua-oquëhuapaoxëti xo. Amen. \s1 Huësti roha tsi xo Dios Chani \p \v 6 Noixo tsi Diós mato quënaniquë. Jama, ¿jaboqui mato quënanish ca quima casocanai pa? \v 7 Jabi yama tsi xo toa chani jia ca huëtsa ra. Tonia mato xërëquë tsi xo toa mato yosihai ca nohiria bo iquia. Cristo Chani rarinamacascani quiha pë, chani huëtsa yoaquí na. \v 8 Japi quiniacaxëcahuë iquia. Jabija ca tsi xo toa mato ë tiisimani ca chani ra. Yama tsi xo chani huëtsa. Jamëri ca chani pi tsohuëcaracá yoano tsi tënëtiya qui toa Diós raano. Jasca pi mato qui jamëri ca chani naipá ca ángel, noqui yoi, tihi cabá yoano tsi tënëtiya qui Diós noqui raano iquia. \v 9 Jabija tsi xo toa ma bini ca chani itëquëquia. Tsohuëcaracá pi jamëri ca chani mato qui yoano tsi tënëtiya qui Diós raano iquia ra. \p \v 10 ¿Jabi tsohuëcara ni toa ë ranihuacatsaina, Dios Chani yoaquí na? ¿Nohiria ni? ¿Dios ni? ¿Tsayayamacanai? Nohiria bo roha pi ranihuacatsi tsi ¿jënahuariahax raca Cristo yonati ë ina ra? E qui Diós ranino ra. \s1 Jesu quima Pablo chani jonina \p \v 11 Joni bo quima joyamaniquë ë yoahai ca chani ra, ëbë xatë bá. \v 12 Ea tiisimayamaniquë nohiria ra. Jama, ë qui Jesucristó jahuë Chani jisiquimaniquë ë yoano iquish na. \v 13 Tonia ë i-ipaoni ca ma nicaniquë tia, naa jodioba jabi ë noi-noiniquë no. Toatiyá tsi bamaxoma tsi chahahuacanaibo ë tënëmapaoniquë rë. Jato ë quëyo-quëyocasniquë ra. \v 14 Jasca, anomaria ini quiha noba rëquëyamaba jabi ë noihaina. Noho rabëti bo oquë quiha. \p \v 15 Jatsi Diós ëa quënaniquë, ëa noiquí na. Jabi ë conox pari no tsi ëa ja bini quiha jahuë́-na iti. \v 16 Jatsi shina rani tsi jahuë Baquë yoi ëa ja jismaniquë, carayanabo qui jahuë Chani ë yoano iquish na. Toatiyá tsi joni huëtsa bo qui ë cayamaniquë yoba bixëna. \v 17 Jasca, Jerusalén qui ë cayamaniquë toa jariapari ca Dios Chani chitahëhuati ibo bo icanish cabo ya chaninaxëna. Jama, Arabia mai qui ë catapiniquë. Jaquirëquë Damasco yaca qui jahari ë joniquë. \v 18 Tres año no tsi Jerusalén qui ë cayamani quiha. Jaquirëquë Jerusalén ca Pedro qui shishohi ë caniquë cahëxëna. Quince bari no tsi ja bëta ë chitëni quiha; jaroha. \v 19 Toatiyá tsi Dios Chani chitahëhuati ibo huëtsa bo ë jisyamaniquë. Jacobo, naa noba Iboba noma roha ë jisni quiha. \p \v 20 Jabija tsi xo naa mato qui ë quënëhaina iquia. Dios bësojó tsi quiayamaquia ra. \p \v 21-22 Jaquirëquë Siria, Cilicia, tihi ca mai bo qui ë caniquë. Naatiyá tsi jari ëa cahëyamaniquë jodioba maí ca chahahuacanaibo iquia ra. \v 23 Jama, “Dios Chani yoahi quiha noqui pasomaha ca ipaonish cato pa” i nohiria bo paoni quiha. “Ja quëyocasni ca Chani jaboqui yoahi quiha ra” i jaca paoni quiha ëa yoati na. Jaroha tsi xo toa ja nicacanina. \v 24 Jatsi ë chahahuani iqui tsi chahahuacanaibá Dios oquëhuaniquë ra, raniquí na. \c 2 \s1 Jerusalén qui Pablo canina \p \v 1 Catorce año no tsi Jerusalén qui ë cayamaniquë. Jaquirëquë ë caniquë Bernabé ya. Tito ri ë boni quiha. \v 2 Jabi Jerusalén qui ë caniquë, “Cata” i ë qui Dios ni iqui na. Cahax, toá ca rëquëninicanaibo ya roha ë chaniniquë. Jatsi carayanabo qui ë yoani ca chani jato qui ë bërohuaniquë, ja cahëcano iquish na. ¿Anoma ca ë yoani ini ca ja quëscahuayamayamacani? \v 3 Jama, jato qui jia noho chani ini quiha. Jasca, Tito, naa ë bëta jonish ca carayana ja jibirishayamacaniquë ra, mahitsa ca chahahuacanaibo nicaxo na. \v 4 Jabi toá tsi mahitsa ca chahahuacanaibo iniquë pë, naa carayanabo qui jodioba jabi bo amacascanaibo. Jabi jodioba jabi bo tëquë quima Jesucristó noqui paquëmaniquë iquia. Jotamiscanaibo jascaria tsi ja bëcaniquë Jesucristo quinia jia ca nicaxëna. Japi ja joyamarohacano tsi Tito yoati tsi ja nicayamaquë acaniquë ra. \v 5 Jabi toa joni bo no chahahuayamaniquë ra, Chani jia ca jabija ca ma jayano iquish na. Jatsi ë quinia-quinianiquë Dios Chani rarinamahacayamano iquish na. \p \v 6 Jasca, ë yoani ca chani rarinamayamaniquë toá ca oquëria ca rëquëninicanaibo ri. Jabi nohiria bo qui oquë-oquëria ca joni bo ja icamitsa, jama, Dios bësojó jascaria ca nohiria bo tëquë nori. \v 7 Jabi carayanabo qui chani yoati ëa Diós raaniquë, naa jodiobo qui Pedro raahacani jascaria. \v 8 Jato qui jia jato qui ë cahai ca ini quiha. Dios chamá tsi carayanabo qui ë raahacani nori ca ja jiscaniquë, naa jodiobo qui Pedro raahacani jascaria. Noqui tëquë Diós mëbini quiha. \v 9 Japi Jacobo, Pedro, Juan, naa oquë-oquëria ca joni bá noqui joi amaniquë ra, jato bëta no yonocobëquinano, Dios Chani no yoano. Jibirishahama ca carayanabo qui no cati nori iquë. Jato ri tsi xo toa jodiobo qui cahaina. \v 10 Jatsi no canox pari no tsi “Nobë noitiria cabo shina-bënoyamacana” i noqui jaca niquë; jaroha. Jabi noitiria cabo no mëbi-mëbicasniquë noqui ri. \s1 Pedro Pabló raahanina \p \v 11 Jatsi xaba huëtsa Antioquía yacatá tsi ë quiniatëquëniquë Dios Chani otohi na. Toatiyá tsi anoma quiha Pedró jabi iniquë rë, noqui shishohi na. Jatsi pë Pedro ë raahaniquë rë. \v 12 Jabi Antioquía yaca qui johax tsi quiha carayanabo ya, naa jibirishahama cabo ya Pedro oriquipaoniquë. Jahuë jabi quiha. Jënima quiha. Jama, jodioba jabí-naxëni cabo, naa Jacobo ax bëcanish cabo qui yoi ini quiha toa carayanabo ya ja oriquihaina rë. Jatsi Pedró jënëniquë, jato qui raquëhi na. Jaquirëquë carayanabo ya ja rabënayamaniquë rë. \v 13 Jatsi pë carayanabo ya rabënacasyamaniquë chahahuahai ca jodiobo ri, Pedro jato bëta rabënayamahai ca jisi na. Jatsi jënëniquë Bernabé ri. \v 14 Anoma ini quiha ja acanina iquia; Dios Chani jia ca pasomaha quiha. Jatsi ja acanai ca jisi tsi Pedro ë raahaniquë jatiroha cabo bësojo xo na. Raahacax, “Jëniriahax chahahuahai ca carayanabo ya rabënayamahai, jaboqui?” i Pedro qui ë niquë. “¿Mi qui yoi ni? ¿Jëniriaxo tsi jodioba jabi bo jato amacatsai ra? Jodioma ca xo ra. Jabi jodio mi coniquë; jamaca mia ri tsi xo toa jodioba jabi tëquë nicayoiyamahaina iquia” nëa tsi Pedro qui ë nëcaniquë. \p \v 15 Jabi shoma tsi xo noqui chahahuahai ca jodiobo. Jodiobo no coniquë ra, Dios cahëyamahai ca carayanabo no nomari. \v 16 Naama tsi Jesucristo quinia no cahëniquë. Jama, noqui xabahamayamaxëhi quiha Dios, noba jabi bo, noba yoba bo, tihi cabo no aquë no. Jama, noba jocha masahi quiha Dios, Jesucristo qui no chitiminiquë no. Jabi Jesucristo qui no chitiminiquë noqui ri, Dios bësojó tsi mëstëhuahacati. No mëstëhuahacayamani quiha noba jodioba yoba no nicahai cató no. Jabi jodioba jabi bo acai cató tsi mëstëhuahacatimaxëni tsi xo nohiria ra. Jesucristo qui ja chitimiti xo iquia. \p \v 17 Jaboquí jibirishati jabi, jodioba yoba bo, tihi cabo ri banahuacasqui mato carayanabo pë. Shinaparicana. Toa jodioba quinia pi banahuatëquëcatsi tsi “Naris-hi quiha Cristo qui no chitimihaina noqui xabahamati” ii quiha mato ra. “Jocha quima noqui paquëmatimaxëni xo Cristo. Jesucristo iqui tsi oquë tsi xo noba jocha” ii quiha mato ra, toca pi shinahi na. Anoma quiha. \v 18 Japi toa ë niani ca quinia siri qui bacarohahi tsi Dios pasomaha ë jochaquë aquë iquia. Jama, jochahai ca tsi xo toa jodioba jabí tsi xabahamahacacatsai cato. \v 19 Jabi Quënëhacanish cabo tsayaquí tsi noho jocha yoi ë jisniquë ra. Noho jocha yoi bërohuahacani quiha Dios Chaní no. Dios yoba ë qui quësoniquë, nicati basi ë ini quëshpi na. Jatsi toa quinia quima Cristo quiri ë bësoniquë Dios bax bësoxëna. \v 20 Cristo ya tsi cruzó tsi ë naniquë noho jabi yoi qui. Jaboqui jamëri tsi xo toa ë bësohaina. E nohó bësohi quiha Cristo ra. Jaboqui pi Dios Baquë qui chitimihi tsi bësotëquëyoiquia. Jabi ëa noihai ca tsi xo toa jahuë Baquë. Noihax ë bax ja naniquë ëa xabahamaxëna. \v 21 Dios noihai ca quima casoyamaquia. Dios Chani yoahi tsi “No bax Cristo rësoniquë ra” iquia. Jabi jodioba yoba no nicahai cató pi Diós noqui xabahamarohano tsi mahitsa Cristo naquë aniquë iquia ra. \c 3 \s1 Yoba paxa cato \p \v 1 Jisa cahëtimaxëni ca Galatá cabá. ¿Tsohuëcaracá mato parani sa? Bëroria tsi cruzó tsi Jesucristo nani ca Chani mato qui bërohuahacaniquë iquia. \v 2 Mato nicacasquia: ¿Jodioba yoba ma nicahai cató tsi Espíritu Santo ma bini? Toca tsi ma biyamaniquë ra. Jama, Espíritu Santo ma biniquë, mato qui yoahacani ca Cristo Chani qui chitimixo na. \v 3 Jatsi ¿jënahuariacanai rë? Espíritu Santó quinia ó tsi ma chitahëniquë. Jama, jaboqui mato chama yoí tsi mëstëhuahacacasqui mato pë. \v 4 Jabi huëstima tsi xo toa Cristo Chani iqui tsi ma tënënina iquia. Jama, toa Chani quima pi ma casono tsi ¿mahitsa ma ni toa ma tënë-tënënina? Mahitsa xo iquia. \v 5 Jabi ¿Espíritu Santo mato qui ahi ni Dios pa, jodioba yoba ma nicahai ca iqui na? ¿Mato xërëquë xo tsi jisti chamaxëni cabo ahi ni Dios pa, jodioba jabi bo ma acai iqui na? Toca tsi ayamahi quiha. Toca tsi aqui quiha, jahuë Chani qui ma chitimini iqui na. \p \v 6 Abraham yamabo no tsayano. Dios qui ja chitimiyoiniquë. Chitimihax tsi Dios bësojó tsi ja mëstëhuahacani quiha. \v 7 Jaboqui tsi Abraham chahitaxocobo yoi bo tsi xo toa jatiroha ca chitimicanaibo ra. Jasca ca quiniá tsi xabahamahacacaxëcani quiha, naa Abraham yamabo jascaria. \v 8 Jabi naama tsi quiha Quënëhacanish cabá chaniniquë carayanabo chitimixëhai ca yoati na. Jariapari tsi quiha naa Chani yoahacaniquë Abraham yamabo qui: “Mia iqui tsi shomahuahacaxëti xo jatiroha ca carayanabo” i Abraham yamabo qui Dios ni quiha. \v 9 Jaha tsi shomahuahacahi quiha chitimicanaibo tëquë, naa Abraham yamabo shomahuahacani jascaria. ¿Tsayacanai? Dios qui chitimiyoinish ca Abraham ini quiha. \p \v 10 Jama, yoshihuaha ca tsi xo toa Moisés yobá-naxëni cabo. Yobá tsi mëstëhuahacacascani quiha rë. Nicacapa. “Yoshihuaha ca tsi xo toa Moisés yoba bo tëquë nicayamahai cato” ii quiha Quënëhacanish cabo ra. \v 11 Jabi yama tsi xo toa Moisés yobá tsi Dios bësojó tsi mëstëhuahacahai cato ra. Jabi noqui bëro xo Dios Chani. “Chitimihi tsi bësohi quiha mëstëhuahacahax cato” i Dios ni quiha. \v 12 Jama, xabahamati quinia huëtsa jismahi quiha Moisés quënënina. Chitimihai cato quinia ma xo. “Bësohi quiha yoba bo tëquë nicahai cato” ii quiha. \p \v 13 Jabi Moisés yoba iqui tsi no yoshihuahacaniquë iquia. Mato nicaquia. ¿Tsohuëcara ni toa Moisés yoba bo tëquë nicati mëtsa na? Yama a ra. Jama, toa yoshihuahai ca yoba bo quima Cristó noqui tsëcaniquë, cruzó tsi no bax jamë tsi yoshihuahacaquí na. Jabi, “Yoshihuahaca ca tsi xo toa jihui ó tsi rotahaca cato” ii quiha Quënëhacanish cabo. Tsayacahuë. Toca tsi noqui ja ratini quiha. \v 14 Jabi Cristo naniquë, carayanabo Diós shomahuano iquish na, naa Abraham yamabo ja shomahuani jascaria. Espíritu Santo jato qui acatsi quiha. Jabi naama tsi “Espíritu Santo jato qui axëquia” i Dios ni quiha. \s1 Abraham qui Dios chaninina — Moisés yoba \p \v 15 Ejemplo mato qui ë ano, ëbë xatë bá, ma cahëyoino iquish na. Jabi dos ca nohiria bá convenio acasmitsa. Aquí tsi jato janë bo convenio papi ó tsi huishacani quiha. Jaquirëquë toa papi rarinamatimaxëni tsi xo joni huëtsa. Ja nicahacaxëti xo. Jabi toca xo Dios convenio Abraham yamabo ya. Yama tsi xo toa ja cho johai cató toa convenio chani rarinamahaina. \v 16 Jabi naama tsi quiha Abraham yamabo Diós shomahuacasniquë. Jaha tsi “Mia, mi chahitaxocobo, tihi cabo shomahuaxëquia” i Abraham qui Dios ni quiha. Jabi “Mi baquë bo” iyamaniquë Dios, “Mi chahitaxocobo” inori, jahuë Cristo yoati chanihi na. \v 17 Jabi ë yoacatsai ca tsi xo naa. Abraham yamabo ya convenio Diós aniquë. Parayamaniquë Dios. Jaquirëquë joniquë Moisés yoba; cuatrocientos treinta ca años quirëquë quiha. Jabi toa convenio rarinamatimaxëni tsi xo toa ja cho joni ca Moisés yoba ra. \v 18 Jabi jaboqui tsi Moisés yoba no nicahai cató pi Diós noqui xabahamano tsi mahitsa quiha Abraham qui jahuë convenio chani iquë aniquë ra. Jama, parayamaniquë Dios, Abraham yamabo qui chaniquí na. Ja tsi xo toa Abraham ja shomahuani quiha. Jabi toa jariapari ca quinia banahuacanai ca noqui xo naa. \s1 Jocha bërohuahi quiha Moisés yoba \p \v 19 Shinaparicana. Moisés yobá nohiria mëstëhuayamano tsi ¿jënahuaqui tsi Moisés qui toa yoba bo Diós ani? Jabi ja acacani quiha nohiria ba jocha bërohuati. Jabi naama tsi Moisés yoba ini quiha. Jama, Abraham chahitaxocobo, naa Jesucristo joquë tsi jatiniquë Moisés yoba yonoco ra. Jabi naa xabahamati quinia jahuë Cristo yoi qui pari Diós aniquë, Abraham yamabo qui ja chaniniquë no. Jabi iriama ca tsi xo toa Moisés qui acacanish ca yoba. Jariapari tsi quiha ángel qui jahuë yoba Diós aniquë. Jaquirëquë Moisés qui toa yoba angél boni quiha. Jatsi nohiria bo qui toa yoba Moisés boni quiha. \v 20 Jama, naa oquëria ca Chani aqui tsi Abraham yamabo qui Dios chaniniquë jamë yoi ax na. Huëtsa bo ja raayamaniquë jahuë Chani boti. Ja tsi xo toa Moisés qui acacanish ca yoba oquë tsi xo toa jahuë Cristó tsi Diós anina. \p \v 21 ¿Jahuë shinacanai? “¿Cristo qui Diós ani ca yonoco pasomaha ma ni Moisés yoba?” Iyamahi quiha. Jabi nohiria bo qui pi bësomati yoba Diós aarohano tsi Dios bësojo tsi no mëstëhuahacaquë aniquë ra. Jabi yama tsi xo toca ca acacanish ca yoba ra. Toca tsi jocha chama quima paxatimaxëni xo noa. \v 22 Tocahi quiha Quënëhacanish cabo ri: “Jatiroha cabo yonahi quiha jocha chama” iquiina. Ja iqui tsi jahuësti ca paxati quinia tsi xo Jesucristo. Jaha tsi Jesucristo qui pi no chitimino tsi noqui mëstëhuahi quiha Dios ra. \p \v 23 Jabi Cristo jonox pari no tsi Moisés yobá noqui yonapaoniquë. Toa yoba iqui tsi preso xara ca nohiria bo jascaria no i-ipaoniquë rë. Jama, noba Xabahamati Ibo joquë tsi ja qui chitimiti no chitahëhuaniquë. Noqui ja paquëmani quiha. \v 24 Jabi noqui jodiobo obëso ca Moisés yoba i-ipaoniquë. Cristo qui noqui ja mëpini quiha, no chitimihai cató tsi no xabahamahacano iquish na. \v 25 Joniquë Cristo ra. Ja iqui tsi jaboqui noqui otoyamahi quiha Moisés yoba. \v 26 Jaboqui Dios baquë bo xo mato tëquëta, Jesucristo qui ma chitimihai cató no. \v 27 Cristo ó tsi ma ashimahacaniquë. Cristo jabi ma sahuëyoni quiha. \v 28 Jasca, jaboqui Dios bësojó tsi yama tsi toa xo oquë cato. Carayanabo oquë ma xo jodiobo. Yonati oquë ma xo chama. Yoxa oquë ma xo joni. Jaharisi xo noa. Jesucristó-na bo xo noqui tëquëta. Huësti maxo xo noa. \v 29 Cristó-na bo ma nori iqui tsi Abraham yamaba chahitaxocobo yoi bo xo mato ra. Jaboqui Abraham qui Diós yoani ca chani iqui tsi shomahuahacaxëqui mato carayanabo ri ra. \c 4 \s1 Noqui yonapaoniquë jodioba yoba bo \p \v 1 Jabi ejemplo huëtsa mato yoacasquia, ma cahëyoino iquish na. Jabi joni pi rësono tsi jahuë jahuëmishni bo, jahuë mai, jahuë xobo, tihi cabo bichi quiha jahuë baquë yoi. Jama, xocobo pi no tsi binoma tsi xo toa jahuë jahëpa jahuë bo. Jari yonati jascaria xo toa baquë ja shinahaxëquë rohari. \v 2 Yonahacahi quiha. Huëtsa bo nicahi quiha. Jama, shinapayo manëhax tsëquëhi quiha. \v 3 Jabi naa baquë jascaria no i-ipaoniquë, naa noqui chahahuahai ca jodiobo. Jariapari tsi noqui yonapaoni quiha noba yoba, noba jabi bo. \v 4 Jatsi Dios qui jia ca xaba tsëquëniquë. Toa xabacá tsi Diós jahuë Baquë raaniquë noqui xabahamaxëna. Jatsi yoxá jahuë baquë comani quiha. Jodiobo ja coni quiha, \v 5 noqui yonahai ca yoba quima noqui tsëcaxëna. Toca tsi Diós aniquë jahuë baquë yoi bo noqui manëmaxëna. \v 6 Jahuë baquë bo ma nori iqui tsi Espíritu Santo mato shina qui Diós raaniquë. Ja tsi xo toa jahuë baquë yoi bo ma nori ca cahëqui mato ri ra. Jaboquí “Noho Jahëpa” i Dios qui qui mato. \v 7 Jasca, yonati bo ma xo mato ra. Jaboqui Dios baquë bo xo mato. Ja tsi xo toa jahuë jahuë bo tëquë ibohuaxëqui mato ri, naa jahëpá-na bo baquë́ ibohuahai jascaria. \s1 Galatá cabo Pabló shinanina \p \v 8 Siri tsi Dios yoi ma cahëyamaniquë. Noitiria ma i-ipaoniquë. Toatiyá tsi mato yona-yonapaoniquë mato mahitsa ca dios bo ra. \v 9 Jama, jaboqui Dios yoi cahëqui mato ri ra. Diós mato bini quiha. Japi anoma tsi xo toa noba mahitsa ca jodioba jabi bo quiri ma bësocanaina iquia. Quiniacaxëcahuë. Mato yona-yonaxëhi quiha toa mahitsa ca jabi bo ra. \v 10 Jishopë. Mishni-mishniria tsi toa jabi bo quiri bësoqui mato rë. Jaboqui jodiobá fiesta bari bo, oxë bo, tihi cabo aqui mato pë. \v 11 ¿Mato naxërëquë tsi mahitsa ë yonocoyamayamani sa? \p \v 12 Ea nicaparicana, ëbë xatë bá. Mato carayanabo jascaria tsi ë manëniquë noho jodioba jabi bo quima casohi na. Ea jascacana. Jabi jodioba jabi bo banahuati chitahëhuanox pari tsi ëa ma noipaoniquë. \v 13 Siri tsi mato bëta ë chitëniquë iquihi na. Ja iqui tsi xaba ë jayaniquë Dios Chani mato qui yoaxëna. \v 14 Toatiyá tsi ë qui ma yosanayamaniquë toá tsi ë iquiniquë no. Anoma, quëras ë ini quiha iquihi na. Jama, ëa ma mëbiniquë ra, Dios ángel, Jesucristo yoi, tihi cabo ë irohani jascaria. \v 15 Toatiyá tsi ma rani-ranipaoniquë. Mato bëta ë no tsi jatiroha ca ë qui ma aquë aniquë tonia, ëa mëbixëna. \v 16 Jama, ¿jaboqui ë qui caxacanai sa, jabija ca mato qui ë yoahai iqui na? \v 17 Jabi noixoma tsi mato chahahuariacani quiha naa bëcanish ca jodioba jabí-naxëni cabo iquia. Tocacani quiha pë, ë yoani ca chani quima mato casomaxëna, jato mahitsa ca chani ma nicano iquish na. \v 18 Jabi jënima tsi xo toa nohiria bá mato mëbicatsaina iquia. Jabi tocaroha-tocarohaxëti xo toa mato qui bëcanish cabo. ¿Mato mëbicahi ni sa, mato bëta yama pi ë no? Toa nicaquia. \v 19 Jisa noho xocobá. Jaboqui anomaria tsi xo toa mato ë shina-shinahaina ra, jabija ca chani quima ma aquëquëhai iqui na. Jahuë baquë comahai ca pahë jascaria tsi xo toa noho mapo pahë mato tahëhax na. Mato ó tsi Cristo jabi rëamëno ra. \v 20 Jaboqui pi mato bëtarohahi tsi oquë tsi mato qui chaniti mëtsa ë iquë aquë. ¿Jënahuariaxo mato mëbixëhi ni ëa sa? \s1 Dos ca quinia bo \p \v 21 ¿Jodioba yobá tsi yonahacacascanai? Toa yoba pari ma cahëti xo. ¿Jënihi ni Quënëhacanish cabo toa yoba yoati na. \v 22 “Dos ca baquë bo jayaniquë Abraham yamabo” ii quiha. Jariapari tsi jahuë cocinera Agar icanai cató jahuë jariapari ca baquë Ismael comaniquë. Abraham yonati toa yoxa ini quiha. Jaquirëquë jahuë ahuiní jahuë baquë huëtsa comaniquë. Yonati ma ja ini quiha, jahuë ahui nori. \v 23 Jabi bëro tsi tohoyaniquë jahuë yonati, naa Agar icanish cato. Tohoyaxo tsi quiha jahuë baquë ja comaniquë. Jama, tohoyatimaxëni quiha jahuë ahui iniquë rë, naa Sara icanish cato. Jabi ja tohoyanox pari no tsi quiha Abraham qui Dios chaniniquë, “Baquë jayaxëqui mia” iquiina. Jaquirëquë Sara yamabo tohoyaniquë jaa ri. Baquë ja comani quiha. \v 24 Jabi dos ca quinia bo, naa jahuë nohiria bo Diós ototi quinia bo jismahi quiha naa dos ca yoxa bo iquia. Jahuë nohiria bo Diós otopaoni ca quinia siri jismahi quiha Agar yamabo. Jabi jodiobo qui naa quinia siri acacani quiha Maca Sinaí ax na. Toa xo tsi Moisés yamabo qui jahuë yoba bo Diós aniquë. Nohiria bo ototi quinia siri ja ini quiha. Jabi yonati bo tëquë tsi xo toa jaboquí tsi naa quinia siri banahuacanaibo rë, naa yonati Agar ini jascaria. \v 25 Tsayacapa. ¿Agar chahitaxocoba maí tsi niiyamayamahi no toa Maca Sinaí? Quinia siri jisti tsi xo toa maca ri. Agar jascaria xo iquia. Jasca tobi naa quinia siri jisti huëtsa rë. Maí ca Jerusalén tsi quiha. Toa xo tsi jodioba yoba bo, jato jabi bo, tihi cabo banahuacani quiha pë toá racacanaibo. Yonati bo, naa Agar xocobo ca xo jato ri. Jabi Maca Sinaí, maí ca Jerusalén tsi xo jaharisi. Mahitsa ca xabahamati quinia jismahi quiha naa dos cato. \v 26 Jama, tobi xo yaca huëtsa ra, naa naipá ca Jerusalén. Chitimicanaiba yaca tsi xo toa. Noba jahëhua jascaria xo. Jahanahax johi quiha noba jabi jia cato. Ja tsi xo toa jodioba yobá tsi yonahacatimaxëni xo noa. \v 27 Jabi siri tsi naipá ca Jerusalén yoati tsi nëca tsi Isaías yamabá quënëniquë: \q1 “Ranitsihuë, baquë yama ca yoxá. \q1 Rani tsi quënahuë, comahai ca pahë cahëyamahai cató. \q1 Huëstima ca xocobo jayaxëqui mia ra. \q1 Tohoyatapinish ca ahuiní xocobo huinoxëhi quiha xocobo mëquëya cato ra” \m nëa tsi quiha ja quënëni ca nëcaniquë. \p \v 28 Jabi Abraham yamabo qui Diós yoani iqui tsi Dios xocobo xo mato, naa Abraham yamabo baquë yoi Isaac ini jascaria. \v 29 Jabi toatiyá tsi Isaac tënë-tënëniquë, naa Dios paxa ca quiniá tsi conish cato. Ja qui caxa ini quiha toa yonati baquë pë. Jabi toca xo jaboqui. Noqui, naa Espíritu Santó conish cabo tënëmahi quiha pë toa quinia siri banahuacascanaibo. \v 30 Jabi nëca tsi Dios chaniniquë Abraham qui Quënëhacanish cabo ó no: “Mi yonati, jahuë baquë, tihi cabo niahuë. Mi mai, mi jahuëmishni bo, tihi cabo binoma xo toa baquë. Mi ahuini baquë tsi xo ibo ti cato, mi rësoquë no” i Abraham yamabo qui Dios ni quiha. \v 31 Jaha tsi Abraham yonati xocobo ma xo noa. Jama, ahuini baquë jasca ca xo noa, naa noqui jodioba yoba quima paquëmahacanish cabo. \c 5 \s1 Quinia siri quima no paquëmahacanina \p \v 1 Jabi Moisés quinia siri quima Cristó noqui paquëmaniquë ra. Jatsi toa yobá tsi yonahacayamacana. Chamatsicana. Toa yonamisxëni ca yoba quiri bësotëquëyamacana ra. \v 2 Ea nicacahuë. Pablo yoi tsi xo naa mato qui quënëhaina. Ma jibirishahacapino tsi Cristo quima casoqui mato iquia. \v 3 Nicacana. Moisés yoba tëquë nicaxëti xo jibirishahacahax cato ra. \v 4 Toa yobá pi mëstëhuahacacatsi tsi Cristo quima aquëquë xo mato iquia. Mato mëbiyamaxëhi quiha Dios. \v 5 Jama, noqui chahahuacanaibo tsi xo toa Cristo qui chitimihaina. Dios ó pasoqui noa, noqui ja mëstëhuano jahuë Espíritu Santó no. \v 6 Jabi Jesucristo quinia ó tsi jaharisi tsi xo carayanabo jodiobo tëquë. Dios qui oquë ma xo toa jibirishahacahax ca jodiobo. Jasca, ja qui oquë ma xo jibirishahama ca carayanabo ri. Jama, jaboqui jahuë Cristo qui chitimicanaibo tëquë xabahamahi quiha Dios. Chitimixo tsi Dios no noiti xo ra. Dios qui jia ca quinia tsi xo naa. \p \v 7 Jabi jia tsi Cristo quinia ó tsi banahuahi ma ipaoniquë. Jama xo jaboqui rë. ¿Tsohuëcaracá naa jabija ca quinia quima mato bësomani pa? \v 8 Tocayamaniquë Dios, naa mato quënanish cato. \v 9 Quiniacaxëcahuë. Tonia mato xërëquë tsi pacanahi quiha toca ca ma shinahai ca yoi rë. “Jatiroha ca mapari ó pacanahi quiha levadura mishni-mishniria cato” ¿iyamacahi ni? \v 10 Jama tocayamaxëqui mato iquia. Jahari ë yoani ca quinia qui mato bëxëhi quiha Dios iquia. Jasca, mato yosihai ca joni bo copixëhi quiha. \v 11 Jishopë. Ea quiahuacani quiha toa Moisés yobá-naxëni cabo, ëbë xate bá. “‘Jibirishahacaxëti xo carayanabo’ ii quiha Pablo” icani quiha pë. Yoyoxëni ca chani tsi xo toa ra. Ja quiacanaina. Jabi jibirishati jabi pi ë yoarohano tsi ëa ja tënëmayamaquë acaniquë toá cabo. Jama, ë yoaní ca cruz Chani qui caxaxëniria ca xo iquia. \v 12 Anomaria tsi xo toa mato jibirishacascanaibo ra. Mato ja jisbayacano iquia. \p \v 13 Jisa ëbë xatë bá. Diós mato quënaniquë, tsëquëti. Jodiobo ma manëyamaxëti xo ra. Toa jabí tsi ma yonahacayamaxëti xo iquia. Jasca, quiniacaxëcahuë, mato jochahuaxëni ca noma jabi ma banahuacasmitsa iqui na. Anoma ca quinia tsi xo toa. Oquë tsi xo toa mabë xatë bo ma mëbihaina, noinaquí na. \v 14 “Nohiria huëtsa bo noicana, mamë ma noihai jascaria” ii quiha Quënëhacanish cabo. Oquë-oquëria ca yoba tsi xo toa. Mabë xatë bo pi noiyoiquí tsi Dios yoba jatiroha cabo jatihuaxëqui mato ra. \v 15 Jama, joi pi mërahi tsi ranimistsi tsi quëyohacaxëqui mato tëquëta. Quëyohacaxëhi quiha mato iglesia bo ri, naa ma arabëquina-haina rë. \p \v 16 Nëcatsiquia. Espíritu Santó pi mato mëpino tsi mato jochahuaxëni ca noma jabi jaha quëëhai ca banahuayamaxëqui mato ra. \v 17 Jabi jaha noba noma jabi quëëhai ca tsi xo toa jaha Espíritu Santo quëëhai ca pasomaha cato. Jasca, jaha Espíritu Santo quëëhai ca tsi xo noba noma jabi jaha quëëhai ca jamëri. Jabi iquinacani quiha naa dos cato. Ja tsi xo toa jia ca pi mato shinaná acasno tsi tobi quiha toa mato jochahuaxëni ca noma jabí mato jënëmacatsaina. \v 18 Jama, Espíritu Santó pi mato mëpino tsi jocha bëboxëqui mato iquia. Bëbohax toa yonahai ca jodioba yoba tëquë quima ma paxaquë ra. \v 19 Jasca, noqui bëroria tsi xo toa noba noma jabí noqui amahaina. Tobi xo: anoma ca chotahaina, yoyohaina, \v 20 mahitsa ca dios bo qui arahaina. Tobi quiha yoshihuahaina, ranomis-haina, noiyamahaina, caxatapihaina, xatë bo bëquëxnahaina. \v 21 Tobi quiha joni huëtsa bá jahuëmishni bo ó quëëhaina, joi acaina, pahëhaina, pahëhax yoi ca acatsaina. Tihi cabo tsi xo jocha iquia. Nicacana. Diós otohai ca xatënayamaxëhi quiha toca ca jabicanaibo iquia ra, siri tsi mato ë yobani jascaria. \p \v 22 Jamëri tsi xo toa Espíritu Santó noqui amahaina. Espíritu Santo iqui tsi noicasqui noa. Tobi quiha no ranihaina, no bëpasihaina, no yosanayamahaina, no mëbicatsaina, no jianacatsaina, Dios no chahahuacatsaina. \v 23 Tobi quiha toa ishima no iquiina, noba shina mëquihaina. Tihi tsi xo toa Espíritu Santo jabi. Jabi yama tsi xo toa naa jabi jia ca pasomaha ca yoba. Jatiroha ca nohiria bo qui jia quiha. \v 24 Jabi jato jocha qui mëpihai ca noma jabi niahi quiha Jesucristó-na bo. \v 25 Espíritu Santo pi no banahuayoino tsi Espíritu Santó noqui mëpino ra. \v 26 Nomë shinamisxëni no iyamano ra. Anoma quiha. Nobë xatë bo no caxahuayamano. Anoma quiha. Nohiria huëtsa bo qui no yosanayamano. Tihi tsi no jënëti xo. \c 6 \s1 Jatiroha ca nohiria mëbicana \p \v 1 Tsohuëcaracá pi anoma ca ano tsi Espíritu Santó mëpihacahax cató toa joni mëstëhuano, ëbë xatë bá. Ishima tsi toa jochahax ca ja mëbixëti xo. Jasca, quiniacaxëcahuë, jochati ma tanamahacayamano mato ri. \v 2 Jabi noitiria pi mabë xatë ino tsi jato mëbicana. Jia tsi xo toa ma mëbibëquinahaina. Tocapiquí tsi Cristo yoba jatihuaxëqui mato ri. \v 3 Jabi tobi xo toa oquëria ca jaca nori ca quëscahuacanaibo, mahitsa ca jaca nori. Jamë paracani quiha. \v 4 Tocayamacana. Jabi ja acai ca yoi, jahuë jabi yoi, tihi cabo jatiroha ca nohiria bá tsaya-tsayano. Jia ca arohahax ja ranixëti xo. Jënima quiha. Jasca, joni huëtsá acai ca ja tsayayamano. Jama, ja acai ca yoi, jahuë jabi yoi, tihi cabo ó ja bësono ra. \v 5 Jatsi jato jabi yoi ca otoxëti xo jatiroha cabo. Bëronoma tsi xo toa noba jabi otohaina iquia. \p \v 6 Dios Chani pi tsohuëcaracá mato tiisimano tsi toa pastor ya tsi mato jahuëcara mishni bo xatënacana. Copihacaxëti xo pastor jahuë yonoco quëshpi na. \p \v 7 Jasca, ma parahacayamano. Bëro tsi Dios no parahai ca nori ca ma quëscahuamitsa rë. Jama, parahacatimaxëni quiha. Ja tsi xo toa ja banaha ca tësaxëhi quiha toca ca joni iquia. \v 8 Jahuë noma jabi jaha quëëhai ca pi aquí tsi copihacaxëti xo toa joni. Jochahuaxëni ca jabi tësaxëhi quiha toa rë. Jama, Espíritu Santo jaha quëëhai ca pi aquí tsi jabi jia ca saihuaxëhi quiha ra. Toa joni bësopaomaxëhi quiha Espíritu Santo. \v 9 Japi jia ca ati no yosanayamano. No bëbohacayama-pino tsi noqui shomahuaxëhi quiha Dios. No tësaxëhai ca bixëqui noa ra xaba jia cató no. \v 10 Ja tsi xo toa jatiroha cabo bax jia ca no ano ra. Jasca, Cristó-na bo no shomahuariaxëti xo ra. \s1 Jaroha ca yoba \p \v 11 Tsayacana. Mato qui naa carta quënëquia noho mëquënë́ no ra. Chahitaxëni ca letra jaya quiha. \v 12 Nicacana. Jamë shinamisxëniria tsi xo toa mato janyama mëpicanaibo. Ja tsi xo toa mato ja jibirishacascanaina iquia. Jasca, Cristo cruz Chani quëshpi tsi tënëmahacahai ca quima paxacascani quiha ra. \v 13 Jibirishahacahaina, jodiobo iquiina, tihi cabo tsi xo toa jato qui jia cato. Moisés yoba nicaxoma tsi tihi ca jabi bo bicani quiha pa. Ja iqui tsi mato jibirishacascani quiha “Jia tsi xo toa no acana” iquiina. Jodiobo mato manëmacascani quiha pë. \v 14 Tocayamaquia. Noba Ibo Jesucristo cruz Chani roha chaniquia. Cruz iqui tsi ë qui yoi tsi xo toa jochahuaxëni ca maí ca jahuë bo. Toa jahuë bo noiyamahai ca ëa xo naa. Toa jahuë bo qui bësoyama ca jascaria ca ëa xo naa ra. \v 15 Dios qui iriama tsi xo toa jodioba jabi bo. ¿Jënahuariaxo raca toa jabi bá noqui mëbina? Noqui oquëhuayamahi quiha jibirishahacahaina iquia. Oquë-oquëria ca tsi xo toa paxahuahacahax ca nohiria iquiina. \v 16 Jabi naa yoba banahuacanaibo Diós ranihuano. Jato ja noino. Dios nohiria-nohiria tsi xo toa naa yoba paxa ca banahuacanaibo iquia. \p \v 17 Jarohari tsi jodioba jabí-naxëni cabá ëa yositëquëyamano ra. Jesu tahëxo tsi tobi noho yora ó ca huishiqui ra. \v 18 Noba Ibo Jesucristó mato shomahuariano, ëbë xatë bá. Amén.