\id COL - Kakchiqel, Western [ckw] NT (Guatemala) -2011 bd. \h COLOSENSES \toc1 Ri wuj ri xutz'ibaj ri apóstol San Pablo chique ri kach'alal ri yec'o pa Colosas \toc2 Colosenses \toc3 Col \mt1 Ri wuj ri xutz'ibaj ri apóstol San Pablo chique ri kach'alal ri yec'o pa Colosas \ip Wuj ri xutek ri apóstol San Pablo chique ri quiniman chic ri Dios ri yec'o pa tinamit Colosas. Riya' nrajo' chi riye' tiquic'uaj jun c'aslen choj y ch'ajch'oj ruma chi xa jun chic quibanon riq'ui ri Cristo Jesús. Y ri Cristo ri' can yari' ri c'o pa ruwi' ronojel ri cosas ri ye tz'etetel y ri ma ye tz'etetel ta. Rumari' ma ruc'amon ta chic chi c'a niquinimaj na quitzij winek ri xa ma kitzij ta chi ruch'abel ri Dios ri niquitzijoj. \io1 Chupan ri tanaj 1 mocaj 3 y napon c'a pa mocaj 14, ri Pablo nubij chique chi riya' ntajin nuben orar pa quiwi' riche (rixin) chi can ta nik'ax chiquiwech ri achique nrajo' ri Dios chi niquiben, riche (rixin) chi queri' niquic'uaj jun c'aslen utz. \io1 Chupan ri tanaj 1 mocaj 15 y napon c'a pa mocaj 17 chare ri tanaj 3, ri Pablo nubij ri achique ruc'amon chi niquiben chupan ri quic'aslen, ruma riye' xa jun chic quibanon riq'ui ri Jesús y ma utz ta chi xa ya ri niquic'ut ri winek ri niquiya' pa cuenta, ruma ri winek ri' xa na'oj riche (rixin) re ruwach'ulef niquitzijoj. Y nubij chuka' chique ri aj Colosas chi c'o chic jun quiherencia chila' chicaj y yari' ri ruc'amon chi niquich'ob rij. \io1 Y chupan ri tanaj 3 mocaj 18 y napon c'a pa mocaj 6 chare ri tanaj 4, ri Pablo nubij ri achique ruc'amon chi niquiben pa cachoch ri quiniman chic ri Dios. Nubij chi tiquitija' quik'ij chi niquiben orar riche (rixin) chi cof quec'oje' chupan ri c'ac'ac' c'aslen ri ruya'on ri Dios chique. Y nubij chuka' chi utz quech'o quiq'ui ri c'a ma jane quiniman ta ri Dios, y can tiquic'utu' c'a riq'ui ri quic'aslen chi can quiniman wi ri Ajaf y can c'o wi rujalon chare ri quic'aslen. \c 1 \s1 Ri San Pablo nutek el rutzil quiwech ri kach'alal \p \v 1 Riyin ri Pablo, yin jun ru'apóstol ri Jesucristo ruma yari' ri ruraybel ri Dios.\f + \fr 1:1 \ft Ef. 1.1.\f* Riyin wachibilan c'a ri kach'alal Timoteo, \v 2 ntz'ibaj c'a el re wuj re' chiwe riyix lok'olaj tak kach'alal ri yixc'o pa tinamit Colosas, riyix ri can cukul wi ic'u'x riq'ui ri Cristo. Y ya ta c'a ri utzil y ri uxlanibel c'u'x ri nuya' ri Katata' Dios y ri Ajaf Jesucristo ri xtic'oje' pa tak iwánima chi'iwonojel. \s1 Ri Pablo nuc'utuj chare ri Dios chi nuya' ta etamabel chique ri kach'alal aj Colosas \p \v 3 Binakil nikaben orar pan iwi' riyix, y nikamatioxij\f + \fr 1:3 \ft Ef. 1.16.\f* chare ri Dios ri Rutata' ri Kajaf Jesucristo. \v 4 Nikamatioxij iwuma riyix ruma kac'axan chi can cukul wi ic'u'x riq'ui ri Cristo Jesús y can ye'iwajo'\f + \fr 1:4 \ft Ga. 5.6; Ef. 1.15; He. 6.10.\f* quinojel ri lok'olaj tak kach'alal. \v 5 Queri' ri niben riyix, ruma iwoyoben ri utzil ri xtoc iwuche (iwixin), utzil ri yacon chila' chicaj.\f + \fr 1:5 \ft Mt. 5.12; 1 P. 1.4.\f* Y ri utzil ri' xiwetamaj chi c'o, tek xiwac'axaj ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic. Y can kitzij wi ri ch'abel ri xiwetamaj. \v 6 Y tek xiwac'axaj ri ch'abel ri' y kas kitzij xk'ax chiwech ri rutzil\f + \fr 1:6 \ft Tit. 2.11.\f* ri Dios, yix q'uiy c'a ri xixniman. Y ri ch'abel ri' aponak c'a pa ronojel tinamit. Can ye q'uiy wi c'a winek ri ye nimayon y niwachin ri quic'aslen,\f + \fr 1:6 \ft Jn. 15.16.\f* achi'el riyix. \v 7 Y riq'ui c'a ri kach'alal Epafras\f + \fr 1:7 \ft Col. 4.12; Flm. 23.\f* xiwac'axaj wi ri ruch'abel ri Dios. Riya' jun samajel ri kachibil riyoj, y sibilaj c'a nikajo'. Riya' jun rusamajel ri Cristo ri can nuben wi ri samaj chiri' chicojol riyix. \v 8 Y tek riya' xpe kiq'ui, xutzijoj chake chi riyix can sibilaj niwajo' iwi',\f + \fr 1:8 \ft Ro. 15.30.\f* ruma c'o ri Lok'olaj Espíritu iwuq'ui. \p \v 9 Y ruma ri xkac'axaj chupan ri k'ij tek xoka ri kach'alal, ma yoj tanel ta chi kabanon pe orar pan iwi'. Nikac'utuj chare ri Dios chi xtuben ta chiwe chi can ta jabel xtiwetamaj ri ruraybel ri Dios,\f + \fr 1:9 \ft Ro. 12.2.\f* y ri Lok'olaj Espíritu xtuya' ta chuka' ronojel na'oj y etamabel\f + \fr 1:9 \ft 1 Co. 1.5.\f* chiwe. \v 10 Riyoj queri' nikac'utuj chare ri Dios, ruma nikajo' chi riyix nic'uaj ta jun c'aslen\f + \fr 1:10 \ft 1 Ts. 2.12.\f* achi'el ri ruc'amon chi nic'uaj chuwech ri Ajaf, chi ma yixtane' ta chi nic'uaj jun c'aslen ri nika chuwech.\f + \fr 1:10 \ft 1 Ts. 4.1.\f* Niwachin\f + \fr 1:10 \ft Jn. 15.16.\f* ta ri ic'aslen riq'ui chi nibanala' utzil, y yixq'uiy ta chiretamaxic ri Dios. \v 11 Nikajo' c'a chi ya ta c'a ri Dios niya'o iwuchuk'a', ruma ri ruk'ij ruc'ojlen Riya' can sibilaj nim ruchuk'a'. Ri uchuk'a' ri' xtic'atzin chiwe riche (rixin) chi yixcowin nicoch'\f + \fr 1:11 \ft Hch. 5.41.\f* ronojel. \v 12 Y can riq'ui quicoten quixmatioxin\f + \fr 1:12 \ft Ef. 5.20.\f* chare ri Tata'ixel, ruma rubanon chake konojel chi can ruc'amon chi ntoc kiche (kixin) ri herencia\f + \fr 1:12 \ft Ef. 1.11.\f* ri c'o chila' chicaj. Junan c'a xtoc kiche (kixin) quiq'ui ri nic'aj chic lok'olaj tak ralc'ual ri Dios, ri yec'o chiri' chupan ri sakil. \v 13 Ri Tata'ixel can xojrucol yan chuka' pa ruk'a' ri rajawalul ri k'eku'm\f + \fr 1:13 \ft Lc. 22.53.\f* y xojruk'axaj pa ruk'a' Jun ri sibilaj nrajo'. Y ri', ya ri Ruc'ajol, \v 14 ri xcom kuma riyoj y xbiyin ri ruquiq'uel, y rumari' tek yoj colotajnek chic y cuyutajnek chic ri kamac. \s1 Junan chic kawech riq'ui ri Dios ruma ri rucamic ri Cristo \p \v 15 Ri Dios ma tz'etetel ta, pero ruma ri C'ajolaxel xpe chuwech re ruwach'ulef, rumari' xtz'etetej achique rubanic ri Dios.\f + \fr 1:15 \ft Jn. 14.9.\f* Ruma ri C'ajolaxel can ya wi c'a Riya' ri c'o nabey, y más nim ruk'ij que chiquiwech quinojel ri cosas ri c'o. \v 16 Ruma ya c'a Riya' xbano ronojel\f + \fr 1:16 \ft Jn. 1.3; Ro. 11.36.\f* ri c'o chila' chicaj y ri yec'o chuwech re ruwach'ulef. Ruma c'a Riya' tek yec'o ri ye tz'etetel y ri ma ye tz'etetel ta. Ruma chuka' Riya' tek yec'o ri ángeles, ri ye aj k'atbel tak tzij, ri nima'k quik'ij y ri c'o uchuk'a' pa quik'a'; can quinojel c'a ruma Riya' tek yec'o, y can riche (rixin) chi niquiya' ruk'ij tek xeruben. \v 17 Y ri Cristo can c'o wi pe nabey\f + \fr 1:17 \ft Jn. 17.5.\f* chuwech ronojel ri cosas, y ya Riya' uc'uayon quiche (quixin), rumari' tek c'a yec'o na ronojel. \v 18 Ya Riya' achi'el ri jolomaj (wi'aj) ri c'o pa kawi' riyoj ri kaniman, ri nibix iglesia chake y yoj oconek achi'el ruch'acul. Ya chuka' Riya' ri niya'o ruc'aslen ri ch'aculaj ri'. Y can ya chuka' Riya' ri nabey ri xc'astej el chiquicojol ri caminaki'.\f + \fr 1:18 \ft Ap. 1.5.\f* Y rumari' ya Riya' ri nabey chuwech ronojel. \v 19 Rumari' can ruraybel wi ri Dios, chi ye junan riq'ui ri Ruc'ajol. Y ri Ruc'ajol can Dios wi chuka'.\f + \fr 1:19 \ft Col. 2.9.\f* \v 20 Y tek ri Ruc'ajol xcom chuwech ri cruz y xbiyin ri ruquiq'uel, Riya' xujek bey chiquiwech quinojel ri yec'o chuwech re ruwach'ulef y chiquiwech chuka' ri yec'o chicaj riche (rixin) chi queri' yecowin chi junan quiwech\f + \fr 1:20 \ft 2 Co. 5.18.\f* niquiben riq'ui ri Dios, ruma xuben chi xc'oje' uxlanibel c'u'x chiquicojol ruma ri Ruc'ajol xcom chuwech ri cruz. \p \v 21 Y riyix can nej c'a icojol riq'ui ri Dios tek rubanon ca, can riq'ui ina'oj xiwetzelaj ri Dios ruma xa ruyon itzel tak banobel ri xe'ibanala'. Yac'a re wacami riyix junan chic iwech riq'ui ri Dios, \v 22 ruma ya samaj ri' ri xuben ri Ruc'ajol ri Dios tek xpe chuwech re ruwach'ulef. Can xoc wi c'a winek achi'el riyoj y xcom chuwech ri cruz\f + \fr 1:22 \ft Ef. 2.15, 16.\f* riche (rixin) chi queri' ch'ajch'oj ta ri ic'aslen, can majun imac y majun itzel nilitej ta chiwij tek xquixberuya' chuwech ri Dios. \v 23 Quec'ari' xtuben chiwe wi kas kitzij chi cof yixc'oje' chupan ri icukbel c'u'x riq'ui ri Dios y majun bey yixsilon ta el. Y nic'atzin c'a chi can riq'ui ronojel iwánima niwoyobej apo ri utzil ri nubij chupan ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic. Riyix can jabel wi iwetaman ri ch'abel ri', y ya chuka' ri' ri aponak rutzijoxic chique quinojel ri winek ri yec'o chuwech re ruwach'ulef. Y riche (rixin) chi nitzijox ri lok'olaj ch'abel ri', ri Dios xuben chuwe riyin ri Pablo chi xinoc jun rusamajel.\f + \fr 1:23 \ft Ef. 3.7.\f* \s1 Ri samaj ri xuya' ri Dios chare ri Pablo \p \v 24 Wacami riyin yiquicot ntij pokonal iwuma riyix. Ruma riyin c'o chi nk'axaj na nic'aj chic tijoj pokonal,\f + \fr 1:24 \ft 2 Co. 11.23-27.\f* riche (rixin) chi queri' can xtink'axaj chuka' riyin ri pokonal ri xuk'axaj ri Cristo.\f + \fr 1:24 \ft 2 Co. 1.5; Fil. 3.10; 2 Ti. 1.8.\f* Re pokonal re' nk'axaj ruma ri iglesia.\f + \fr 1:24 \ft 2 Ti. 2.10.\f* Y ri iglesia ri' yoj c'a riyoj ri kaniman chic y can yoj achi'el ruch'acul ri Cristo. \v 25 Y riyin xinoc c'a jun samajel riche (rixin) ri iglesia ri', y ri samaj ri xuya' ri Dios chuwe can ya wi ri chicojol riyix ri ma yix israelitas ta. Y Riya' nrajo' c'a chi can tz'aket ri ruch'abel ri nk'alajsaj chiwech. \v 26 Ri ch'abel ri' ma k'alajsan ta pe\f + \fr 1:26 \ft Ro. 16.25.\f* jabel chique ri winek chupan ri tiempo ri k'axnek ca. Xa c'a ya re wacami ri xk'alajsex jabel chake riyoj ri lok'olaj tak ralc'ual ri Dios. \v 27 Can chake riyoj xuk'alajsaj wi\f + \fr 1:27 \ft Ef. 3.3.\f* ri xa ma k'alajsan ta pe ojer ca. Y ri ruk'alajsan ri Dios can achi'el jun nimalaj beyomel y can c'o wi ruk'ij ruc'ojlen, ruma wacami ri Cristo nic'oje' chuka' pa tak iwánima riyix ri ma yix israelitas ta y can rubanon chiwe chi riq'ui ronojel iwánima iwoyoben ri k'ij tek xquixbec'oje' riq'ui chupan ri nimalaj ruk'ij ruc'ojlen. \p \v 28 Can ya wi ri Cristo ri nikak'alajsaj riyoj. Nikabij chique quinojel winek chi tiquiya' ca ri mac, y riq'ui ronojel etamabel yekatijoj quinojel. Queri' nikaben ruma nikajo' chi can tz'aket ta ri quic'aslen quinojel ri xa jun chic quibanon riq'ui ri Cristo Jesús. \v 29 Riyin sibilaj c'a ntij nuk'ij chi can ta nitz'aket ri quic'aslen quinojel, y riche (rixin) chi nben ri samaj ri', ncusaj ronojel ri uchuk'a' ri ruya'on ri Cristo chuwe, uchuk'a' ri can sibilaj wi nim. \c 2 \p \v 1 Ronojel ri' nbij c'a chiwe ruma nwajo' chi riyix niwetamaj chi can yixc'o wi pa wánima y sibilaj c'a ntij nuk'ij chi'ito'ic riyix. Y queri' chuka' nben cuma ri kach'alal ri yec'o pa tinamit Laodicea y cuma quinojel ri kach'alal ri majun bey quitz'eton ta nuwech. \v 2 Queri' nben ruma nwajo' c'a chi nicuke' ta más ic'u'x\f + \fr 2:2 \ft 2 Co. 1.6.\f* chi'iwonojel y chi junan ta iwech niwajo' iwi'. Nwajo' chi ri etamabel nic'oje' iwuq'ui can ta q'uiy, can ta achi'el jun beyomel, riche (rixin) chi niwetamaj ri xa ma k'alajsan ta pe ojer ca chrij ri Katata' Dios y chrij ri Cristo. \v 3 Ruma riq'ui ri Cristo nilitej wi ronojel ri utzilaj tak etamabel y na'oj\f + \fr 2:3 \ft 1 Co. 2.6, 7; Ef. 1.8.\f* ri can achi'el jun beyomel. \v 4 Y ronojel ri' xinbij c'a chiwe ruma riyin nwajo' chi ma yixk'olotej ta pa quik'a' ri ye'ucusan jabel tak ch'abel xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi yixtzak pa quik'a'. \v 5 Ruma astape' ma yinc'o ta apo iwuq'ui, chi can ta yin pa'el apo pan inic'ajal, ri wánima riyin can c'o wi iwuq'ui. Sibilaj yiquicot ruma ntz'et chi can riq'ui ruchojmilal yix benak y can cof yixc'o chupan ri icukbel c'u'x riq'ui ri Cristo. \p \v 6 Y ruma ic'ulun chic ri Ajaf Jesucristo, rumari' nic'atzin chi tic'uaj jun c'aslen utz achi'el ri ruc'amon chi nic'uaj ruma xa can jun chic ibanon riq'ui Riya'. \v 7 Can yix tiquil c'a riq'ui ri Cristo, y chiri' yix paban wi pe achi'el nipabex jun jay pa ruwi' ri rucimiento.\f + \fr 2:7 \ft Ef. 3.17.\f* Y can ta nic'oje' ruchuk'a' ri icukbel c'u'x, achi'el c'a ri xiwetamaj tek xixtijox. Y can ta q'uiy chuka' ri matioxinic ri niya' chare ri Dios. \s1 Ri c'ac'ac' c'aslen riq'ui ri Cristo \p \v 8 Can tichajij c'a iwi' riche (rixin) chi ma yixk'olotej ta\f + \fr 2:8 \ft Jer. 29.8; Ro. 16.17; Ef. 5.6; He. 13.9.\f* pa quik'a' winek ri xa ya ri nima'k tak na'oj riche (rixin) re ruwach'ulef ri niquic'ut, na'oj ri xa majun rejkalen. Ruma xa costumbre\f + \fr 2:8 \ft Ga. 4.3, 9.\f* y ch'obonic quiche (quixin) winek, y xa ma riq'ui ta ri Cristo petenak wi. \v 9 Ruma riq'ui ri Cristo nik'alajin wi ronojel kas achique rubanic ri Dios.\f + \fr 2:9 \ft Jn. 14.9; Ro. 9.5.\f* \v 10 Y riyix can tz'aket chic ri ic'aslen ruma xa jun chic ibanon riq'ui ri Cristo. Y can ya wi Riya' ri c'o pa quiwi' ri ángeles\f + \fr 2:10 \ft 1 P. 3.22.\f* y pa quiwi' ri c'o k'atbel tzij pa quik'a'. \v 11 Riyix ri c'o ri Cristo pa tak iwánima, can banon chic ri circuncisión chiwe, yac'a ri circuncisión ri' ma junan ta riq'ui ri xa ruk'a' jun winek nibano. Ri circuncisión ri xuben ri Cristo chiwe ya c'a ri xrelesaj ri itzel tak raybel ri yec'o pa tak iwánima;\f + \fr 2:11 \ft Jer. 4.4.\f* ri nibano chiwe chi yixmacun. \v 12 Y chuka' tek xixban c'a bautizar, yac'ari' tek can achi'el xixmuk\f + \fr 2:12 \ft Ro. 6.4.\f* junan riq'ui ri Cristo, y yari' chuka' can achi'el c'a xixc'astej el junan riq'ui. Queri' xiben ruma chi can xicukuba' wi c'a ic'u'x riq'ui ri nimalaj ruchuk'a' ri Dios, uchuk'a' ri xc'ason riche (rixin) ri Cristo chiquicojol ri caminaki'. Rumari' xiwil c'a ri ic'aslen riq'ui. \v 13 Y tek rubanon ca, xa yix caminek chupan ri imac,\f + \fr 2:13 \ft Ef. 2.5.\f* y xiben ri itzel tak iraybel. Can ma banon ta c'a ri circuncisión chiwe. Yac'a re wacami cuyutajnek chic ri imac y riq'ui ri' ri Dios xuben chiwe chi junan xixc'astej riq'ui ri Cristo. \v 14 Tek rubanon ca, konojel riyoj koyoben chic c'a chi nika ri ruc'ayewal pa kawi', ruma ma xojcowin ta xkaben ronojel ri nubij chupan ri ley riche (rixin) ri Dios. Can que wi c'a ri' nubij ri ley chikij. Yac'a ri Dios xojrucol chuwech ri ruc'ayewal ri'. Queri' xuben ruma ri Cristo xbajix chuwech cruz\f + \fr 2:14 \ft Ef. 2.15, 16.\f* kuma riyoj. \v 15 Y ri Cristo xrelesaj ri uchuk'a' ri c'o pa quik'a' ri cajawalul ri itzel tak espíritu y pa quik'a' chuka' ri c'o k'atbel tzij pa quik'a' y xk'alajin chiquiwech quinojel chi xukasaj quik'ij. Can xch'acon wi chiquij tek xcom chuwech ri cruz. \p \v 16 Rumac'ari' majun chic jun ri tuc'usan tzij pan iwi' ruma ri nitij\f + \fr 2:16 \ft Ro. 14.3.\f* o ri nikum. Majun chic c'a tuc'usan tzij pan iwi' ruma ma nichajij ta ri k'ij tek nalex ri ic', y ri uxlanibel tak k'ij y nic'aj chic nimak'ij. \v 17 Ruma ronojel ri' xa rumach'ach'il ri Jun ri bin ca chi nipe, y ri Jun ri' ya ri Cristo ri c'o kiq'ui wacami. \v 18 Y majun c'a telesan chiwe ri lok'olaj sipanic ri c'o chi niya'ox (nya') chiwe. Rumari' man c'a quixk'olotej ta pa quik'a' ri winek ri yebin chi can niquich'utinirisaj qui' y niquiya' quik'ij ri ángeles. Ri winek ri yebin queri', niquiben chi q'uiy quetaman chrij ri xa ma ye quitz'eton ta, y xa ma que ta ri'. Riye' astape' niquich'utinirisaj qui', yac'a ri pa cánima niquina' chi sibilaj ye nima'k. Ya ch'obonic ri' ri quic'uan ruma ri itzel tak raybel ri yec'o quiq'ui. \v 19 Riye' xa quijachon el qui' riq'ui ri Cristo ri jolomaj (wi'aj)\f + \fr 2:19 \ft Ef. 4.15, 16.\f* pa kawi' konojel ri kaniman chic. Ya Riya' nibano chake chi yojq'uiy riyoj ri yoj oconek achi'el ruch'acul. Nuben chake chi junan kawech konojel. Nuben chake chi yojq'uiy, can achi'el ri nrajo' ri Dios. Can achi'el c'a rubanic ri ruch'acul jun winek, ri jabel quitunun qui' y quichapon qui' ruma ri ruboch'il. \p \v 20 Wi riyix achi'el can xixcom riq'ui ri Cristo tek Riya' xcom chuwech ri cruz, y wi riyix xixel yan pe chuxe' ri costumbres\f + \fr 2:20 \ft Ga. 4.9.\f* riche (rixin) re ruwach'ulef ri xa majun rejkalen, ¿achique c'a ruma tek riyix c'a niben na ri na'oj riche (rixin) re ruwach'ulef\f + \fr 2:20 \ft Col. 3.3.\f* ri xa quiche (quixin) winek? \v 21 Achi'el ri niquibij chiwe chi ma tic'om ta apo la', ma titij ta re',\f + \fr 2:21 \ft 1 Ti. 4.3.\f* ni ma tichop ta la jun chic la', yecha' chiwe. \v 22 Ronojel ri tzij ri' xa na'oj y pixa' quiche (quixin) winek. Ruma ri yetij, ketaman chi xa riche (rixin) chi yeq'uis tek yec'o ca. Ma xajan ta c'a chi nachop, nabec'ama' pe o natij. \v 23 Ri yec'utu ronojel ri' nik'alajin chi achi'el c'o q'uiy na'oj quiq'ui y xa ma que ta ri', xa majun quetaman. Niquibij chi nic'atzin chi nikaya' quik'ij ángeles\f + \fr 2:23 \ft Col. 2.18.\f* y nic'aj chic cosas. Niquibij chi tikach'utinirisaj ki' y tikaya' ri kach'acul pa tijoj pokonal. Yac'a ronojel ri' xa majun utz nuc'om pe, ruma ma nuya' ta kachuk'a' riche (rixin) chi yojch'acon chrij ri itzel tak raybel. \c 3 \p \v 1 Rumari', wi riyix can xixc'astej riq'ui ri Cristo tek Riya' xc'astej,\f + \fr 3:1 \ft Ro. 6.4, 5; Ef. 2.6.\f* can tel c'a ic'u'x chucanoxic ri cosas riche (rixin) ri chicaj, ri acuchi (achique) c'o wi ri Cristo, tz'uyul pa rajquik'a' ri Dios. \v 2 Can ya wi c'a ri c'o chila' chicaj ri tich'obo' y ma ya ta ri yec'o chuwech re ruwach'ulef. \v 3 Queri' nbij chiwe ruma achi'el can xixcom yan\f + \fr 3:3 \ft Ga. 2.20.\f* chuwech ri na'oj riche (rixin) re ruwach'ulef, y ri ic'aslen can pa ruk'a' ri Cristo c'o wi; Cristo ri xa jun chic rubanon riq'ui ri Dios. \v 4 Y can ya wi c'a ri Cristo ri ic'aslen, y tek Riya' xtibek'alajin chic pe\f + \fr 3:4 \ft 1 Ti. 6.14; 1 Jn. 3.2.\f* jun bey, can riq'ui nimalaj ruk'ij ruc'ojlen, y riyix chuka' can xquixk'alajin riq'ui Riya' chi can c'o ik'ij ic'ojlen. \s1 Ri kac'aslen ojer ma junan ta chic riq'ui ri kac'aslen wacami \p \v 5 Rumari', man c'a tiben ta chic ri etzelal riche (rixin) re ruwach'ulef; xa ticamisaj\f + \fr 3:5 \ft Ro. 8.13.\f* ri itzel tak raybel\f + \fr 3:5 \ft Ef. 5.3, 5.\f* ri'. Ri achi'a' y ri ixoki' ri xa ma quic'ulaj ta qui', ma tiquicanola' ta qui' riche (rixin) chi yemacun. Can man c'a titz'ilobisaj ta iwi' pa tak mac. Ma tiya' ta k'ij chare ri itzel tak iraybel. Xa tiya' ca ri raybel ri'. Ma chak tibe iwánima chrij ri puek y ri cosas ri c'o riq'ui jun chic winek. Ruma wi queri' niben, can itzel wi. Can junan riq'ui ri niya' quik'ij ri dios ri xa ye banon cuma winek. \v 6 Y xa ruma c'a ri queri' yequibanala' ri winek ri ma niquinimaj ta rutzij ri Dios, rumari' tek nipe royowal\f + \fr 3:6 \ft Ef. 5.6.\f* ri Dios pa quiwi'. \v 7 Tek rubanon ca, can que wi c'a ri' ri xe'ibanala' riyix; tek can c'a yixc'o na chupan ri itzel c'aslen. \v 8 Yac'a re wacami xcanaj yan ca\f + \fr 3:8 \ft Stg. 1.21.\f* ronojel. Ma tic'oje' ta ri oyowal pa tak iwánima, ni ma que'ibanala' ta ri xa ma ruc'amon ta ruma ri iwoyowal. Man c'a tirayij ta chic niben etzelal chique ri nic'aj chic, y man c'a quixyok'on ta chic. Man chic tibij ta tzij ri xa ma ye ruc'amon ta. \v 9 Ma titz'ucula' ta chic tzij\f + \fr 3:9 \ft Is. 63.8; Jer. 9.3, 5.\f* chicojol ka riyix. Ruma iya'on chic ca ri itzel c'aslen ri xic'uaj. \v 10 Y wacami ic'uan chic jun c'ac'ac' c'aslen ri ruya'on\f + \fr 3:10 \ft Ef. 2.10.\f* ri Dios chiwe. Y k'ij k'ij ri c'ac'ac' c'aslen ri' niq'uiy y yixoc can achi'el rubanic Riya'. Y re' nuben chiwe chi can jabel niwetamaj ruwech. \v 11 Y riq'ui chi kac'uan ri c'ac'ac' kac'aslen, majun nuben wi yoj israelitas o ma yoj israelitas ta, wi banon ri circuncisión chake o xa ma banon ta, wi c'o juba' kak'ij o xa can majun, wi yoj ximil pa samaj o ma yoj ximil ta.\f + \fr 3:11 \ft Ga. 3.28.\f* Xa can junan nuben chake. Ri nic'atzin ya ri c'o ri Cristo pa tak kánima.\f + \fr 3:11 \ft Ef. 1.23.\f* \p \v 12 Rumac'ari' tek riyin nbij chiwe riyix ri yix rucha'on\f + \fr 3:12 \ft 1 P. 1.2.\f* ri Dios, ri yix lok'olaj tak ralc'ual, y sibilaj yixrajo': Can tiwika' c'a iwi' riq'ui ri nuc'om pe ri c'ac'ac' c'aslen. Nic'atzin chi tijoyowaj iwech\f + \fr 3:12 \ft Fil. 2.1.\f* chi'iwachibil iwi'. Nic'atzin chi utz ina'oj quiq'ui quinojel, ma ninimirisaj ta iwi', yix ch'uch'uj y c'o coch'onic\f + \fr 3:12 \ft Ga. 5.22.\f* iwuq'ui. \v 13 Tek c'o jun ri nibano pokon chiwe, ticoch'o' y ticuyu'. Can achi'el xuben ri Cristo chi xucuy ri imac riyix, queri' chuka' nic'atzin chi niben riyix quiq'ui ri nic'aj chic. Ticoch'ola' y ticuyula' c'a iwi'.\f + \fr 3:13 \ft Ef. 4.2, 32.\f* \v 14 Y pa ruwi' ronojel re' c'o chic na jun ri más nic'atzin y ri' ya chi nic'oje' ri ajowabel iwuq'ui. Ruma wi ye'iwajo' ri nic'aj chic,\f + \fr 3:14 \ft Ro. 13.8.\f* can nuben chiwe chi junan iwech chi'iwachibil iwi'. \v 15 Y ri pa tak iwánima can nic'atzin c'a chuka' chi tic'oje' ri uxlanibel c'u'x\f + \fr 3:15 \ft Sal. 29.11; Is. 26.3; Jn. 14.27; Ro. 14.17; Fil. 4.7.\f* riche (rixin) ri Dios, y ya ta ri' ri nuc'uan iwuche (iwixin). Can riche (rixin) wi chi nic'oje' uxlanibel c'u'x chicojol tek ri Dios xixrusiq'uij (xixroyoj) riyix ri xa jun\f + \fr 3:15 \ft Ef. 2.16.\f* ch'aculaj ibanon quiq'ui quinojel ri quiniman chic ri Dios. Y nic'atzin c'a chuka' chi tic'oje' matioxinic pa tak iwánima. \p \v 16 Can nic'atzin chuka' chi ri iwánima nojnek riq'ui ri ruch'abel ri Cristo. Can riq'ui ronojel etamabel titijola' iwi' y tipixabala' iwi'\f + \fr 3:16 \ft 2 Ti. 3.16.\f* chi'iwachibil iwi'. Y tibixaj rubi' ri Ajaf ruma ri matioxinic ri c'o pa tak iwánima. Que'ibixaj salmos,\f + \fr 3:16 \ft Ef. 5.19.\f* que'ibixaj himnos y que'ibixaj nic'aj chic bix ri ye'alex pa tak iwánima ruma ri Lok'olaj Espíritu. \v 17 Ronojel c'a ri niben,\f + \fr 3:17 \ft 1 Co. 10.31.\f* tibana' pa rubi' ri Ajaf Jesús. Y ronojel ri nibij, tibij pa rubi' Riya'. Y ma quixtane' ta chi yixmatioxin chare ri Katata' Dios. Xaxu (xaxe wi) ruma ri Jesús tek yixcowin yixmatioxin chare ri Dios. \s1 Ri utz chi nuben jun ralc'ual ri Dios \p \v 18 Riyix ixoki',\f + \fr 3:18 \ft Ef. 5.22-33.\f* que'inimaj ri iwachijlal, ruma queri' ruc'amon chi niben ruma iniman chic ri Ajaf. \v 19 Y riyix achi'a',\f + \fr 3:19 \ft Ef. 5.25, 28, 33.\f* que'iwajo' ri iwaxjaylal, y man c'a tibila' ta pokon tak ch'abel chique, xa can utz ina'oj tibana' quiq'ui. \v 20 Riyix ac'ala',\f + \fr 3:20 \ft Ef. 6.1.\f* can que'inimaj ri ite' itata' riq'ui ronojel ri niquibij chiwe, ruma yari' ri nika chuwech ri Ajaf chi niben. \v 21 Y riyix te'ej tata'aj,\f + \fr 3:21 \ft Ef. 6.4.\f* ma tiyec ta coyowal ri iwalc'ual. Ma utz ta c'a ri niben wi nik'ax ruwi' niben chique, y rumari' nisech quic'u'x. \v 22 Riyix mozos,\f + \fr 3:22 \ft Ef. 6.5, 6.\f* can tinimaj quitzij ri ipatrón. Ma tiben ta chi xaxu (xaxe wi) tek yec'o apo ri ipatrón iwuq'ui tek yixsamej jabel riche (rixin) chi niwajo' yixtz'etetej chi can yix utzilaj tak mozos, ma que ta ri'. Riyix nic'atzin chi riq'ui ronojel iwánima tibana' ri quisamaj, ruma ri Dios can yix rutzuliben wi pe chila' chicaj. \v 23 Ronojel c'a ri niben, can riq'ui c'a ronojel iwánima\f + \fr 3:23 \ft Ef. 6.7.\f* tibana'. Achi'el xa ta can ya ri rusamaj ri Ajaf ri niben y ma quiche (quixin) ta ri winek. \v 24 Queri' nbij chiwe ruma iwetaman chi ri Ajaf xtuya' jun herencia chiwe, rutojbalil ri samaj ri niben.\f + \fr 3:24 \ft Ef. 6.8.\f* Ruma can ya wi rusamaj ri Ajaf Jesucristo ri yixtajin chubanic. \v 25 Yac'a ri yebano etzelal, xtiquic'ul c'a rutojbalil ri etzelal ri niquiben. Ruma ri Dios ma ya ta achique rubanic ri winek ri nutzu',\f + \fr 3:25 \ft Ef. 6.9.\f* wi c'o ruk'ij o majun, ri nutzu' Riya' ya ri achique ri yequibanala'. \c 4 \p \v 1 Riyix patrón, can xu (xe wi) c'a ri utz y ri choj tibana'\f + \fr 4:1 \ft Lv. 19.13; Mal. 3.5; Ef. 6.9.\f* quiq'ui ri imozos ruma toka chi'ic'u'x chi riyix chuka' c'o jun Iwajaf chila' chicaj. \p \v 2 Can ma quixtane' ta chi niben orar,\f + \fr 4:2 \ft Lc. 18.1; Ro. 12.12; Ef. 6.18; 1 Ts. 5.17.\f* y kas q'ues ta jabel ri ina'oj tek niben orar, y quixmatioxin chare ri Dios. \v 3 Y tibana' orar kuma riyoj\f + \fr 4:3 \ft Ef. 6.19; 2 Ts. 3.1.\f* chuka', chi ri Dios nujek ta puerta\f + \fr 4:3 \ft 1 Co. 16.9; 2 Co. 2.12.\f* chkawech riche (rixin) chi nikatzijoj ri ma can ta k'alajsan pe\f + \fr 4:3 \ft Mt. 13.11; 1 Co. 4.1.\f* ojer ca, chi ruma ri Cristo tek yojcolotej. Y chutzijoxic c'a ri' tek yin ya'on pa cárcel.\f + \fr 4:3 \ft Ef. 6.20; Fil. 1.7.\f* \v 4 Tic'utuj c'a chare ri Dios chi can yicowin nk'alajsaj ri ruch'abel, can achi'el ri ruc'amon chi nbij. \p \v 5 Y riyix tiwetamaj c'a jabel achique rubanic yixbiyin chiquicojol ri winek ri ma quiniman ta ri Cristo,\f + \fr 4:5 \ft 1 Ts. 4.12.\f* y can ya ri utz tibana' quiq'ui. Can utz rucusaxic tibana' chare ri tiempo.\f + \fr 4:5 \ft Ef. 5.16.\f* \v 6 Can ta ronojel ri nibij c'o ta rutzil. Can ta achi'el c'o atz'an\f + \fr 4:6 \ft Mr. 9.50.\f* riq'ui ri ich'abel riche (rixin) chi c'o ruqui'il,\f + \fr 4:6 \ft Ec. 10.12.\f* riche (rixin) chi queri' tek c'o nic'utux chiwe, iwetaman achique nibij chique quinojel.\f + \fr 4:6 \ft 1 P. 3.15.\f* \s1 Ri ruq'uisbel tak ch'abel chare re wuj re' \p \v 7 Ri kach'alal Tíquico xtiberutzijoj c'a chiwe ronojel ri achique nbanon.\f + \fr 4:7 \ft Ef. 6.21, 22.\f* Riya' jun kach'alal ri sibilaj nwajo', y can ma nitane' ta chi nuben ri rusamaj ri Ajaf. Can wachibil wi c'a chupan ri samaj. \v 8 Y ya riya' ri ntek el chila' iwuq'ui riche (rixin) chi nretamaj achique ibanon y riche (rixin) chi nucukuba' ic'u'x. \v 9 Y riya' nrachibilaj el chuka' ri kach'alal Onésimo,\f + \fr 4:9 \ft Flm. 10.\f* ri iwinak. Ri Onésimo can cukul c'a ruc'u'x riq'ui ri Dios, y sibilaj nwajo'. Re ca'i' kach'alal re' xtibequitzijoj c'a chiwe ronojel ri banatajnek wawe'. \p \v 10 Ri kach'alal Aristarco,\f + \fr 4:10 \ft Hch. 19.29; 20.4; 27.2.\f* ri c'o wuq'ui wawe' pa cárcel, nutek c'a el rutzil iwech. Y queri' chuka' ri kach'alal Marcos nutek chuka' el rutzil iwech. Ya riya' ri ruch'itic'ajol ri kach'alal Bernabé. Y xinbij yan c'a chiwe chi wi napon ri Marcos\f + \fr 4:10 \ft Hch. 15.37; 2 Ti. 4.11.\f* chila' iwuq'ui, can utz c'a ruc'ulic tibana'. \v 11 Chuka' nutek el rutzil iwech ri kach'alal Jesús, ri nibix chuka' Justo chare. Y chiquicojol ri wech aj Israel xaxu (xaxe wi) re ye oxi' kach'alal re' ri yin quito'on chutzijoxic ri rajawaren ri Dios. Y riye' can niquicukuba' chuka' nuc'u'x. \v 12 Ri kach'alal Epafras\f + \fr 4:12 \ft Col. 1.7.\f* nutek el rutzil iwech. Y riyix jabel iwetaman ruwech riya' ruma chila' iwuq'ui riyix petenak wi, y jun rusamajel ri Cristo. Riya' riq'ui ronojel ránima nuben orar pan iwi'. Can ma nitane' ta chi nuc'utuj chare ri Dios chi riyix can ta cof yixc'oje' chupan ri icukbel c'u'x riq'ui ri Dios, can ta xtiben ronojel ri nrajo' ri Dios chi niben, y can ta xtitz'aket ri ic'aslen riq'ui ri Dios. \v 13 Riyin wetaman y ntz'et c'a chi ri kach'alal Epafras sibilaj yixoka chuc'u'x, ruma can nuben orar pan iwi' riyix y pa quiwi' chuka' ri kach'alal ri yec'o pa tinamit Laodicea\f + \fr 4:13 \ft Col. 2.1.\f* y ri yec'o pa tinamit Hierápolis. \v 14 Y chuka' ri kach'alal Lucas nutek el rutzil iwech. Riya' jun c'a ajk'omanel y riyin sibilaj nwajo'. Ri kach'alal Demas\f + \fr 4:14 \ft Flm. 24.\f* nutek chuka' el rutzil iwech. \p \v 15 Y riyix tibana' utzil tiya' rutzil quiwech ri kach'alal ri yec'o pa tinamit Laodicea. Y tiya' chuka' rutzil ruwech ri kach'alal Ninfas y quinojel ri quiniman chic ri Jesucristo ri nibix iglesia chique ri niquimol qui' pa rachoch\f + \fr 4:15 \ft Ro. 16.5.\f* riya'. \v 16 Y tek riyix isiq'uin chic re wuj re' chiquiwech ri kach'alal, can tibana' c'a chi tisiq'uix chuka' chiquiwech ri quiniman chic ri Jesucristo ri nibix iglesia chique ri yec'o pa tinamit Laodicea. Y queri' chuka' ri jun chic wuj ri nben el chique riye', nwajo' chi nisiq'uij\f + \fr 4:16 \ft 1 Ts. 5.27.\f* chuka' riyix. \v 17 Y tibana' utzil tibij chare ri kach'alal Arquipo\f + \fr 4:17 \ft Flm. 22.\f* chi can tubana' ri samaj\f + \fr 4:17 \ft Hch. 14.23; 1 Co. 4.1; Ef. 4.11; 2 Ti. 1.6.\f* ri yatajnek chare ruma ri Ajaf. \p \v 18 Riyin ri Pablo ntek c'a el rutzil iwech. Y titz'eta' c'a chi can riq'ui c'a nuk'a' riyin xintz'ibaj wi el. Y ma timestaj ta chi yin ya'on pa cárcel.\f + \fr 4:18 \ft 2 Ti. 1.8; He. 13.3.\f* Ri rutzil ri Dios xtic'oje' ta c'a iwuq'ui chi'iwonojel. Amén.