\id 1JN - Kakchiqel, Western [ckw] NT (Guatemala) -2011 bd. \h 1 JUAN \toc1 Ri nabey wuj ri xutz'ibaj ca ri apóstol San Juan \toc2 1 Juan \toc3 1 Jn \mt1 Ri nabey wuj ri xutz'ibaj ca ri apóstol San Juan \ip Yare' ri nabey wuj ri xutz'ibaj ri apóstol San Juan. Re wuj re' nubij chi tek jun winek can c'o ajowabel pa ránima, yari' ri nic'utu pa ruc'aslen chi can runiman wi ri Dios. Ruma ri Dios can sibilaj wi c'a najowan. Y tek jun winek can yerajo' ri ruc' rach'alal, nik'alajin chi kitzij runiman ri Dios y retaman chuka' jabel achique ri' ri Dios. \io1 Chupan ri tanaj 1, nubij chi ri quiniman chic ri Dios can nic'atzin chi niquic'uaj jun ch'ajch'ojlaj c'aslen, jun c'aslen ri can nisakirisan, ruma ri Dios can sakil wi. Y rajawaxic chuka' chi niquic'utuj cuybel quimac chare ri Dios, y wi queri' niquiben, ri Dios can xtuben wi ch'ajch'oj chare ri quic'aslen. \io1 Ri tanaj 2 mocaj 1 y napon c'a pa mocaj 6 chare ri tanaj 4, nubij chi ri quiniman chic ri Dios nic'atzin chi nicajo' qui', can achi'el tek riye' ye'ajowex ruma ri Dios. Nubij chuka' chi tiquibana' cuenta qui' chuwech tijonic ri xa ma kitzij ta chi ruch'abel ri Dios. Ruma yec'o winek niquibij chi ri Cristo ma ya ta Riya' ri tzujun (sujun) pe ruma ri Dios chi yerucol ri winek chupan ri quimac. Rumari' tek nubij chi quinojel ri quicukuban chic quic'u'x riq'ui ri Dios, can ya ri ruch'abel ri Dios ri tiquinimaj. Y nubij chuka' chi wi c'o jun napon quiq'ui y nubij chi can jun rusamajel ri Dios, nabey nic'atzin chi tiquich'obo' rij ri nuc'ut ri winek ri', ruma ma quinojel ta ye rusamajel ri Dios. \io1 Y ri tanaj 4 mocaj 7 y napon c'a pa mocaj 12 chare ri tanaj 5, nubij chi ri Dios can yerajo' wi c'a quinojel ri winek y rumari', jun ri can runiman chic ri Dios, ma nuxibij ta ri' chuwech ri ruc'ayewal ri xtipe pa ruwi' re ruwach'ulef. Y wi ma nuxibij ta ri', can nich'acon wi c'a ruma runiman chic ri Cristo. Y nubij chuka' chi ri Kajaf Jesucristo can xtipe na wi, ruma can c'o wi retal chi nipe na. \c 1 \s1 Ya ri Jesucristo ri niya'o ri c'aslen \p \v 1 Ntz'ibaj c'a chiwe chrij ri Cristo ri can c'o chic pe\f + \fr 1:1 \ft Mi. 5.2; Jn. 1.1.\f* tek c'a ma jane c'o ta re ruwach'ulef. Y can ya wi Riya' ri Ch'abel\f + \fr 1:1 \ft Ap. 19.13.\f* ri niya'o c'aslen, y riyoj can xkac'axaj ri xubij. Can xkatz'et\f + \fr 1:1 \ft Lc. 24.39; 2 P. 1.16.\f* c'a ruma xkatzu' riq'ui ri runak' tak kawech. Y can xkachop riq'ui ri kak'a'. \v 2 Ri niya'o c'aslen\f + \fr 1:2 \ft Jn. 1.4.\f* xoc'ulun c'a, y xkatz'et ruwech. Y nikatzijoj chiwe ri xkatz'et. Nikatzijoj chiwe ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek, ri can c'o riq'ui ri Katata' Dios, y xoc'ulun chkacojol. \v 3 Riyoj ya c'a ri xkatz'et y ri xkac'axaj yari' ri nikatzijoj chiwe, riche (rixin) chi riyix y riyoj junan kawech nikaben, y can kitzij wi chi junan kawech\f + \fr 1:3 \ft Jn. 17.21.\f* nikaben riq'ui ri Tata'ixel y riq'ui ri Jesucristo ri Ruc'ajol. \v 4 Y nikatz'ibaj c'a ronojel re' chiwe ruma can nikajo' chi tz'aket ta c'a ri quicoten xtic'oje' iwuq'ui.\f + \fr 1:4 \ft Jn. 15.11.\f* \s1 Ri Dios can sakil wi \p \v 5 Y wacami c'a nikatzijoj chiwe ri xubij ca ri Jesucristo chake riyoj, chi ri Dios can sakil wi,\f + \fr 1:5 \ft Jn. 1.9; 8.12; 9.5.\f* y majun k'eku'm ri c'o ta riq'ui. \v 6 Y wi nikabij chi junan chic kawech riq'ui ri Dios, y xa kac'uan jun c'aslen riche (rixin) ri k'eku'm,\f + \fr 1:6 \ft Jn. 12.35.\f* ma kitzij ta\f + \fr 1:6 \ft 1 Jn. 2.4, 11.\f* c'a ri nikabij chi junan kawech riq'ui ri Dios, y xa ma nikaben ta ri kitzij. \v 7 Ri Dios can c'o pa nimalaj sakil, y wi riyoj yojbiyin pa sakil, can junan c'a kawech chikonojel ri kaniman chic. Y chuka' ri ruquiq'uel\f + \fr 1:7 \ft Hch. 20.28; Ap. 7.14.\f* ri Jesucristo ri Ruc'ajol ri Dios yojruch'ajch'ojsaj chare ronojel ri kamac. \p \v 8 Y wi nikabij chi can majun kamac,\f + \fr 1:8 \ft 1 R. 8.46; Ec. 7.20; Stg. 3.2.\f* kayon riyoj nikak'ol ka ki'. Y ri kitzij xa man c'o ta kiq'ui. \v 9 Y wi nikak'alajsaj c'a ri kamac\f + \fr 1:9 \ft Lv. 26.40-42.\f* chuwech ri Dios, ri Dios can choj wi nuben kiq'ui y can nuben wi achi'el nubij ri ruch'abel chi can nucuy ri kamac y nuch'ajch'ojsaj ri kánima chare ronojel ri etzelal ri yekabanala'. \v 10 Y wi nikabij chi majun kamac, can nikaben chare ri Dios chi xa jun aj tz'ucuy tzij.\f + \fr 1:10 \ft 1 Jn. 5.10.\f* Y ri ruch'abel man c'o ta pa kánima. \c 2 \s1 Ri Jesucristo nuc'utuj utzil pa kacuenta riyoj chuwech ri Dios \p \v 1 Wach'alal, riyix ri can yix achi'el tak walc'ual, ntz'ibaj c'a el ronojel re' chiwe riche (rixin) chi queri' ma quixmacun ta chic. Pero wi c'o jun chiwe ri xtimacun, c'o Jun\f + \fr 2:1 \ft Ro. 8.34; 1 Ti. 2.5; He. 7.25.\f* ri nic'utun utzil chare ri Tata'ixel riche (rixin) chi nicuyutej kamac. Y ri Jun ri' ya ri Jesucristo, ri can choj wi. \v 2 Ya Riya' ri xcamisex kuma, riche (rixin) chi nicuyutej ri kamac.\f + \fr 2:2 \ft Jn. 1.29; Ro. 3.25; 1 Jn. 4.10.\f* Y ma xu (xe) ta wi ruma ri kamac riyoj, xa can ruma chuka' quimac quinojel\f + \fr 2:2 \ft Jn. 4.42; 1 Jn. 4.14.\f* ri winek ri yec'o chuwech re ruwach'ulef. \p \v 3 Y wi riyoj nikaben\f + \fr 2:3 \ft Jn. 14.15.\f* ri nubij ri rupixa' ri Dios, can nik'alajin c'a chi ketaman chic ruwech Riya'. \v 4 Wi c'o jun ri nibin: Riyin wetaman ruwech ri Dios, nicha', pero wi xa ma nuben ta ri nubij ri rupixa' ri Dios, ri nibin queri' can jun aj tz'ucuy tzij,\f + \fr 2:4 \ft 1 Jn. 1.6.\f* y ri kitzij xa man c'o ta pa ránima ri winek ri'. \v 5 Yac'a ri winek ri nuben ri nubij ri rupixa' ri Dios, kitzij chi can tz'aket ri ajowabel riche (rixin) ri Dios c'o riq'ui. Y wi queri' nikaben, ketaman chi xa jun chic kabanon riq'ui Riya'.\f + \fr 2:5 \ft 1 Jn. 4.13.\f* \v 6 Y wi c'o jun nibin chi xa jun chic rubanon riq'ui ri Jesucristo, c'o chi nuc'uaj jun c'aslen achi'el ri c'aslen ri xuc'uaj ri Jesucristo.\f + \fr 2:6 \ft Mt. 11.29.\f* \s1 Ri rubanic ri c'ac'ac' pixa' \p \v 7 Wach'alal, riyin ma ntz'ibaj ta c'a jun c'ac'ac' pixa' chiwe.\f + \fr 2:7 \ft 1 Jn. 3.11; 2 Jn. 5.\f* Ruma re pixa' re' xa can c'o chic ri ojer ca, y re ch'abel re' can xiwac'axaj yan pe riyix ri pa rutiquiribel tek xinimaj ri Dios. \v 8 Pero ma riq'ui wi ri', riyin nbij chi re pixa' re' c'ac'ac'\f + \fr 2:8 \ft Jn. 13.34.\f* chiwe riyix. Ruma ma jane ojer ta tik'alajsex ca ruma ri Jesucristo. Y xa c'a juba' tinimaj riyix. Y ma jane ojer ta chuka' tuchop chi niq'uis el ri k'eku'm y queri' chuka' ma jane ojer ta tuchop nisakirisan ri kitzij sakil.\f + \fr 2:8 \ft Jn. 1.9; 8.12; Ro. 13.12; Ef. 5.8; 1 Ts. 5.5.\f* \p \v 9 Pero wi c'o jun ri nibin chi c'o pa sakil, y xa nretzelaj ri rach'alal, nik'alajin chi xa c'a c'o na pa k'eku'm. \v 10 Y ri jun ri can nrajo' ri rach'alal, can c'o c'a pa sakil, y majun c'a ri xtibano chare chi nitzak ta pa mac.\f + \fr 2:10 \ft 2 P. 1.10.\f* \v 11 Yac'a ri netzelan ri rach'alal, can pa k'eku'm c'a c'o wi, y can chupan c'a ri' nibiyin wi. Y ma retaman ta acuchi (achique) benak wi,\f + \fr 2:11 \ft Jn. 12.35.\f* ruma ya ri k'eku'm ri banayon chare chi moyirnek. \p \v 12 Riyix ri achi'el tak walc'ual, ntz'ibaj ronojel re' chiwe, ruma riq'ui ri xuben ri Jesucristo, wacami cuyutajnek chic ri imac.\f + \fr 2:12 \ft Lc. 24.47.\f* \v 13 Riyix ri can yix tata'aj chic, ntz'ibaj ronojel re' chiwe ruma iwetaman chic ruwech ri Cristo ri can c'o chic pe\f + \fr 2:13 \ft 1 Jn. 1.1.\f* tek ma jane c'o ta re ruwach'ulef. Y riyix c'ajola' ntz'ibaj re' chiwe ruma yix ch'aconek chic chrij ri itzel winek. Y riyix ri achi'el tak walc'ual, ntz'ibaj chuka' chiwe ruma iwetaman chic ruwech ri Tata'ixel. \v 14 Riyix ri can yix tata'aj chic, ntz'ibaj c'a chiwe ruma can iwetaman wi chic ruwech ri Cristo ri can c'o chic pe tek c'a ma jane c'o ta re ruwach'ulef. Riyix c'ajola' ntz'ibaj c'a chiwe ruma c'o iwuchuk'a',\f + \fr 2:14 \ft Ef. 6.10; Fil. 4.13; Col. 1.11.\f* y ri ruch'abel ri Dios c'o pa tak iwánima,\f + \fr 2:14 \ft Sal. 119.11; Jer. 31.33.\f* y can yix ch'aconek wi chrij ri itzel winek. \p \v 15 Y chiwe iwonojel nbij wi: Man c'a tibe ta iwánima chrij re ruwach'ulef, ni chrij ronojel ri ye riche (rixin) re ruwach'ulef. Ruma wi xtibe iwánima chrij re ruwach'ulef,\f + \fr 2:15 \ft Stg. 4.4.\f* nik'alajin chi xa ma niwajo' ta ri Tata'ixel. \v 16 Ruma ronojel ri c'o chuwech re ruwach'ulef, xa ya ri itzel tak raybel riche (rixin) ri ch'aculaj, ri itzel tak raybel riche (rixin) ri runak' tak kawech, y ri nikanimirisaj ki'. Y ronojel ri' xa ma riche (rixin) ta ri Katata' Dios, xa ye riche (rixin) re ruwach'ulef. \v 17 Y re ruwach'ulef xa xtik'ax, y chuka' ronojel ri itzel tak raynic riche (rixin) re ruwach'ulef xa xtiq'uis. Yac'a ri winek ri can nuben ri ruraybel ri Dios, can xtic'oje' ruc'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek.\f + \fr 2:17 \ft Sal. 125.1.\f* \s1 Ri ye'etzelan riche (rixin) ri Cristo \p \v 18 Riyix ri can yix achi'el tak walc'ual, yojc'o chic c'a chupan ri ruq'uisbel tak k'ij.\f + \fr 2:18 \ft He. 1.2.\f* Y riyix iwac'axan chic chi xtipe jun k'olonel ri netzelan riche (rixin) ri Cristo\f + \fr 2:18 \ft Mt. 24.5; 2 Ts. 2.3.\f* y nuben chi can ya riya' ri Cristo. Y wacami ye q'uiy chic ri ye queri'. Y rumari' ketaman chic chi yojc'o chupan ri ruq'uisbel tak k'ij. \v 19 Xec'oje' kiq'ui, pero ma ye kachibil ta. Ruma wi ta ye kachibil, can ta xec'oje' kiq'ui jurayil. Y xe'el c'a el kiq'ui, riche (rixin) chi xek'alajin\f + \fr 2:19 \ft 1 Co. 11.19.\f* chi xa ma quinojel ta chi ye kachibil. \p \v 20 Pero riyix can ya'on chic ri Lok'olaj Espíritu\f + \fr 2:20 \ft Is. 44.3; Jn. 14.26; 16.13.\f* chiwe ruma ri Lok'olaj\f + \fr 2:20 \ft Mr. 1.24.\f* Cristo, y rumari' c'o chic etamabel iwuq'ui chi'iwonojel. \v 21 Ronojel re' ntz'ibaj chiwe, pero ma ruma ta chi ma iwetaman ta ri kitzij, ma que ta ri', xa ruma chi iwetaman ri kitzij y chuka' iwetaman chi majun tz'ucun tak tzij petenak ta riq'ui ri kitzij. \p \v 22 ¿Y achique cami c'a ri aj tz'ucuy tzij? ¿La ma ya ta cami ri nibin chi ri Jesús ma Cristo ta, chi ma takon ta pe ruma ri Dios? Ri nibin queri', can nretzelaj wi ri Cristo y nuben chi can ya riya'\f + \fr 2:22 \ft 1 Jn. 4.3; 2 Jn. 7.\f* ri Cristo. Can nubij wi c'a chi ri Tata'ixel ma kitzij ta. Y queri' chuka' nubij chrij ri C'ajolaxel. \v 23 Xabachique winek ri nibin chi ri C'ajolaxel ma kitzij ta, ya winek ri' ri man c'o ta ri Tata'ixel riq'ui. Yac'a ri winek ri nik'alajsan chi ri C'ajolaxel can kitzij wi y chuka' can nuc'ul pa ránima, ya winek ri' ri can c'o chuka' ri Tata'ixel\f + \fr 2:23 \ft Jn. 14.7.\f* riq'ui. \p \v 24 Rumac'ari' riyix, can tic'oje' pa tak iwánima ri ch'abel ri iwac'axan pe tek xinimaj ri Dios.\f + \fr 2:24 \ft 2 Jn. 6.\f* Y wi ri ch'abel ri' can xtic'oje' pa tak iwánima, can xquixc'oje' c'a riq'ui ri C'ajolaxel y ri Tata'ixel. \v 25 Y ya c'a ri' ri rutzujun (rusujun) ca ri Jesucristo chake. Ri rutzujun (rusujun) c'a ca Riya', ya ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek.\f + \fr 2:25 \ft Jn. 17.3.\f* \p \v 26 Riyin xintz'ibaj c'a el ronojel re' chiwe, xa cuma ri winek ri nicajo' yixquik'ol. \v 27 Yac'a ri Lok'olaj Espíritu ri ic'ulun riyix ri ya'on chic chiwe ruma ri Jesucristo can c'o wi pa tak iwánima. Y ma nic'atzin ta c'a chi c'o ta jun chic nitijon iwuche (iwixin), ruma ri Lok'olaj Espíritu yixrutijoj chare ronojel.\f + \fr 2:27 \ft Jn. 14.26; 16.13.\f* Y ri nuc'ut Riya' chiwech, can kitzij wi. Majun ri nuc'ut ri man ta kitzij. Y can achi'el ruc'utun Riya' chiwech, can queri' tibana'; can quixc'oje' riq'ui ri Cristo. \p \v 28 Y wacami riyix ri can yix achi'el tak walc'ual, can quixc'oje' c'a riq'ui ri Jesucristo. Riche (rixin) chi tek xtipe chic jun bey,\f + \fr 2:28 \ft 1 Jn. 3.2.\f* can cukul ta apo kac'u'x riq'ui. Y man ta xkojq'uixbitej el\f + \fr 2:28 \ft 1 Jn. 4.17.\f* chuwech tek xtapon ri k'ij ri'. \v 29 Y riyix iwetaman chi ri Jesucristo can choj wi.\f + \fr 2:29 \ft Hch. 22.14.\f* Rumari' iwetaman chuka' chi xabachique winek ri ruc'uan jun c'aslen choj, ri winek ri' can ruc'uan chic ri c'ac'ac' alaxic ruma can ralc'ual chic ri Dios. \c 3 \s1 Ri rubanic ri quic'aslen ri ye ralc'ual chic ri Dios \p \v 1 Can tich'obo' c'a chi utz ri nimalaj ajowabel ri c'o riq'ui ri Dios Tata'ixel, ruma sibilaj yojrajo', y rumari' tek kabini'an chi yoj ralc'ual\f + \fr 3:1 \ft Jn. 1.12.\f* ri Dios. Rumac'ari' ri winek ri xa riq'ui re ruwach'ulef quicukuban wi quic'u'x, ma quetaman ta kawech chi yoj ralc'ual chic ri Dios, ruma riye' ma quetaman ta ruwech ri Dios. \v 2 Wach'alal ri sibilaj yixinwajo', wacami yoj ralc'ual chic ri Dios. Xa yac'a chi ma jane nik'alajin ta ri kas mero kabanic ri xtibekabana' re chkawech apo, pero ketaman chi tek xtipe chic jun bey ri Jesucristo, can xkoj-oc achi'el Riya',\f + \fr 3:2 \ft Sal. 17.15.\f* tek xtikatz'et\f + \fr 3:2 \ft Job 19.26; Sal. 16.11; Mt. 5.8.\f* achique rubanic Riya'. \v 3 Y quinojel ri can coyoben ri k'ij ri', quichapon niquiben ch'ajch'oj\f + \fr 3:3 \ft 2 Co. 7.1.\f* chare ri quic'aslen. Ruma ri Jesucristo can ch'ajch'oj wi. \p \v 4 Quinojel ri yemacun, ma niquinimaj ta ri nubij ri ruley ri Dios. Ruma can mac wi ri' tek nixalk'otix ri ruley ri Dios.\f + \fr 3:4 \ft Ro. 4.15; 1 Jn. 5.17.\f* \v 5 Y riyix iwetaman chi ri Jesucristo xpe riche (rixin) chi xorelesaj ri kamac,\f + \fr 3:5 \ft Is. 53.5; Mt. 1.21; 2 Co. 5.21; He. 1.3.\f* y Riya' ma aj mac ta. \v 6 Y quinojel ri xa jun chic quibanon riq'ui ri Cristo, ma yemacun ta chic. Pero wi c'a yemacun na, can nik'alajin chi ma quitz'eton ta ni ma quetaman ta ruwech ri Jesucristo.\f + \fr 3:6 \ft 3 Jn. 11.\f* \v 7 Riyix ri can yix achi'el tak walc'ual, man c'a quixk'olotej ta. Ri winek ri ruc'uan jun c'aslen choj, can choj wi, achi'el ri Jesucristo chi can choj wi. \v 8 Pero achique c'a ri c'a nika na chuwech nuben ri mac, xa can c'a riche (rixin) na ri itzel winek.\f + \fr 3:8 \ft Mt. 13.38; Jn. 8.44.\f* Ruma ri itzel winek can pa rutiquiribel ruchapon pe nimacun. Y xa rumac'ari' tek xpe ri Ruc'ajol ri Dios, riche (rixin) chi xuyoj ri rusamaj ri itzel winek.\f + \fr 3:8 \ft Gn. 3.15.\f* \p \v 9 Quinojel ri ye alaxnek chic riq'ui ri Dios, quiya'on chic ca rubanic ri mac,\f + \fr 3:9 \ft 1 Jn. 5.18.\f* ruma ri Dios xuya' jun c'aslen chare ri can achi'el ri ruc'aslen Riya' y xujel ri runa'oj. Y ruma chi ri c'aslen ri c'o riq'ui ri winek ri' can riq'ui ri Dios petenak wi, nuben c'a chare chi ma nimacun ta chic. \v 10 Y can nik'alajin wi c'a ri ye ralc'ual ri Dios. Y nik'alajin chuka' ri ye ralc'ual ri itzel winek. Xabachique winek ri ma ruc'uan ta jun c'aslen choj y ma yerajo' ta ri kach'alal, yari' ri ma riche (rixin) ta ri Dios. \p \v 11 Ruma re ch'abel re' can iwac'axan wi pe pa rutiquiribel tek xinimaj ri Jesucristo, ch'abel ri nubij chi can tikajo' ki'.\f + \fr 3:11 \ft Jn. 13.34, 35; 15.12; Ef. 5.2.\f* \v 12 Y man c'a tikaben ta achi'el xuben ri Caín ojer ca. Riya' can riche (rixin) wi ri itzel winek, y xucamisaj ri ruchak'.\f + \fr 3:12 \ft Gn. 4.8.\f* ¿Y achique c'a ruma xucamisaj? Ruma ri yeruben ri ruchak' ye choj. Y ri yeruben riya' xa ye itzel. \p \v 13 Wach'alal, wi yixetzelex\f + \fr 3:13 \ft Jn. 15.18, 19.\f* cuma ri winek ri xa riq'ui re ruwach'ulef quicukuban wi quic'u'x, man c'a tisach ta ic'u'x. \v 14 Riyoj can yoj elenak chic pe chupan ri camic, riche (rixin) chi xojk'ax chupan ri c'aslen,\f + \fr 3:14 \ft Jn. 5.24.\f* ketaman chi queri' ruma can nikajo' chic ki' chikach'alal ki'. Yac'a ri ma nrajo' ta ri rach'alal, can c'a caminek na chupan ri rumac. \v 15 Ruma xabachique ri netzelan ri rach'alal,\f + \fr 3:15 \ft 1 Jn. 4.20.\f* ri winek ri' can achi'el jun camisanel.\f + \fr 3:15 \ft Mt. 5.21, 22; Ga. 5.21; Ap. 21.8.\f* Y riyix iwetaman chi majun c'a jun camisanel ri c'o ta ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek riq'ui. \v 16 Ri Jesucristo ma xupokonaj ta xuya' ri ruc'aslen kuma riyoj.\f + \fr 3:16 \ft Jn. 3.16; Ro. 5.8; Ef. 5.2, 25.\f* Y riq'ui ri' xuc'ut chkawech achique ri' ri ajowabel y riyoj chuka' nic'atzin chi ma nikapokonaj ta nikaya' ki' pa camic cuma ri kach'alal, wi can nic'atzin. \v 17 Yac'a wi c'o jun ri can c'o ronojel riq'ui ri nic'atzin chare, y nutz'et jun kach'alal ri majun ruway,\f + \fr 3:17 \ft Dt. 15.7; Lc. 3.11.\f* o majun rutziak, y can ma nubij ta ri ránima chi nuto', can nik'alajin chi majun ajowabel riche (rixin) ri Dios riq'ui. \v 18 Riyix ri can yix achi'el tak walc'ual, quekajo' quinojel pero ma xaxu (xaxe) ta wi riq'ui ri kach'abel. Xa can quekato' chuka' riq'ui ronojel kánima\f + \fr 3:18 \ft Ro. 12.9.\f* y ma riq'ui ta ca'i' kapalej. \p \v 19 Y wi yekajo' quinojel, niketamaj c'a chi yoj riche (rixin) ri kitzij,\f + \fr 3:19 \ft Jn. 18.37.\f* y re' nucukuba' ka kac'u'x chuwech ri Dios. \v 20 Y wi nikana' ka pa kánima\f + \fr 3:20 \ft 1 Co. 4.4; 11.28.\f* chi c'o mac kabanon, ri Dios can retaman wi, ruma ri Dios más nim que chuwech ri kánima. Ruma Riya' can retaman ronojel. \v 21 Wach'alal ri sibilaj yixinwajo', wi nikana' ka pa kánima chi majun kamac chuwech ri Dios, can majun c'a xibinri'il kiq'ui riche (rixin) chi yojapon apo chuwech.\f + \fr 3:21 \ft Job 22.26; He. 10.22.\f* \v 22 Tek nikaben c'a orar, Riya' nuya' chake ronojel ri nikac'utuj chare\f + \fr 3:22 \ft Mt. 21.22; Mr. 11.24; Jn. 14.13.\f* ruma yekanimaj ri rupixa', y chuka' nikaben ri yeka chuwech. \v 23 Y ri rupixa' Riya' ya ri tikanimaj\f + \fr 3:23 \ft Jn. 6.29.\f* ri rubi' ri Jesucristo ri Ruc'ajol, y tikajo' ki' achi'el ri rubin ca chake chi tikabana'. \v 24 Ri nibano ri nubij ri rupixa' ri Dios, xa can jun chic quibanon riq'ui ri Dios.\f + \fr 3:24 \ft Jn. 17.21.\f* Y chuka' ri Dios can c'o chic pa ránima riya'. Y riyoj ketaman chi can c'o chic Riya' pa kánima, ruma c'o ri Lok'olaj Espíritu\f + \fr 3:24 \ft Ro. 8.9.\f* ri ruya'on chake. \c 4 \s1 Can yek'alajin ri ye riche (rixin) ri Dios y chuka' yek'alajin ri ma ye riche (rixin) ta ri Dios \p \v 1 Wach'alal ri sibilaj yixinwajo', ma que'inimaj ta\f + \fr 4:1 \ft Jer. 29.8; Mt. 24.5.\f* quinojel ri yebin chi ya ri Espíritu k'alajsayon chique ri ch'abel ri niquibij. Can tiwac'axaj na jabel y tich'obo' na wi kitzij chi ya ri Espíritu riche (rixin) ri Dios ri k'alajsayon chique ri ch'abel ri niquibij. Ruma ye q'uiy winek yec'o chuwech re ruwach'ulef ri niquibij chi ya ri ruch'abel ri Dios ri niquik'alajsaj y xa ma kitzij ta. \v 2 Y re' niwetamaj c'a, wi can riq'ui ri Lok'olaj Espíritu riche (rixin) ri Dios ri ye petenak wi, o xa ma que ta ri'. Wi niquibij chi ri Jesucristo xoc winek achi'el riyoj, nik'alajin c'a chi ya ri Lok'olaj Espíritu riche (rixin) ri Dios yayon ri ch'abel\f + \fr 4:2 \ft 1 Co. 12.3.\f* chique. \v 3 Yac'a wi niquibij chi ri Jesucristo tek xpe wawe' chuwech re ruwach'ulef ma xoc ta winek achi'el riyoj,\f + \fr 4:3 \ft 2 Jn. 7.\f* nik'alajin chi ma ya ta ri Lok'olaj Espíritu riche (rixin) ri Dios ri yayon ri ch'abel chique. Xa ya ri espíritu riche (rixin) ri itzel ri yayon ri ch'abel chique. Ri espíritu ri netzelan riche (rixin) ri Cristo y nuben chi can ya riya' ri Cristo. Ya c'a espíritu re' ri iwac'axan ri c'o chi nipe na, y wacami xoka yan c'a chuwech re ruwach'ulef. \p \v 4 Riyix c'a ri can yix achi'el tak walc'ual, yix riche (rixin) chic ri Dios, y xixch'acon yan chiquij ri winek. Ruma ri Lok'olaj Espíritu ri c'o pa tak iwánima riyix can más wi nim ruchuk'a' que chuwech ri c'o pa tak cánima ri winek ri xa riq'ui re ruwach'ulef quicukuban wi quic'u'x. \v 5 Ri yek'olon can ye riche (rixin) wi re ruwach'ulef.\f + \fr 4:5 \ft Jn. 15.19; 17.14.\f* Y rumari' ri tzij ri niquibij, xa tzij riche (rixin) re ruwach'ulef.\f + \fr 4:5 \ft Jn. 3.31.\f* Y quinojel ri winek ri xa riq'ui re ruwach'ulef quicukuban wi quic'u'x can niquic'axaj ri niquibij. \v 6 Yac'a riyoj can yoj riche (rixin) chic ri Dios.\f + \fr 4:6 \ft Jn. 8.47.\f* Ri retaman chic ruwech ri Dios utz nrac'axaj ri nikabij chare.\f + \fr 4:6 \ft Jn. 18.37.\f* Yac'a ri ma riche (rixin) ta ri Dios ma utz ta nrac'axaj ri nikabij chare. Y riq'ui ri' nik'alajin achique winek ri c'o ri Espíritu riche (rixin) ri kitzij riq'ui. Y chuka' nik'alajin ri winek ri xa espíritu riche (rixin) ri k'oloj ri c'o riq'ui. \s1 Ri Dios sibilaj yojrajo' \p \v 7 Riyix kach'alal ri sibilaj yixinwajo', nbij c'a chiwe: Tikajo' c'a ki'. Ruma ri ajowabel can riq'ui ri Dios petenak wi. Xabachique winek ri c'o ajowabel riq'ui, nik'alajin chi ruc'uan ri c'ac'ac' alaxic. Y chuka' retaman chic ruwech ri Dios. \v 8 Yac'a ri majun ajowabel riq'ui, nik'alajin chi ma retaman ta ruwech ri Dios. Ruma ri Dios can ajowabel wi. \v 9 Y ri Dios xuc'ut chkawech chi can yojrajo' wi,\f + \fr 4:9 \ft 1 Jn. 3.16.\f* ruma xutek pe\f + \fr 4:9 \ft Jn. 3.16.\f* ri Ruc'ajol chuwech re ruwach'ulef. Y ri Dios can xu (xe wi) ri jun Ruc'ajol c'o, pero xutek pe riche (rixin) chi xuya' ri c'ac'ac' c'aslen\f + \fr 4:9 \ft 1 Jn. 5.11.\f* chake. \v 10 Y can xk'alajin c'a chi ri Dios sibilaj yojrajo'.\f + \fr 4:10 \ft Tit. 3.4.\f* Y can ya c'a ri Dios ri xojajowan nabey\f + \fr 4:10 \ft Jn. 15.16.\f* y ma yoj ta riyoj xojajowan riche (rixin) ri Dios nabey, y ruma chi sibilaj yojrajo', rumari' xutek pe ri Ruc'ajol riche (rixin) chi ya Riya' ri xcom kuma, riche (rixin) chi nicuyutej ri kamac. \p \v 11 Riyix wach'alal ri sibilaj yixinwajo', wi ri Dios can queri' kajowaxic ri xuben, riyoj can c'o c'a chuka' chi nikajo' ki' chikachibil ki'. \v 12 Majun winek tz'eteyon ta\f + \fr 4:12 \ft Ex. 33.20; Jn. 1.18; 1 Ti. 6.16.\f* ruwech ri Dios. Pero wi nikajo' ki', nik'alajin chi ri Dios can c'o pa tak kánima. Y ri ajowabel riche (rixin) ri Dios can tz'aket ri c'o kiq'ui. \p \v 13 Y chuka' ketaman chi xa jun chic kabanon riq'ui ri Dios y Riya' can c'o pa tak kánima,\f + \fr 4:13 \ft Jn. 14.20.\f* ruma can ruya'on ri Rulok'olaj Espíritu chake. \v 14 Y riyoj can xkatz'et ri Ruc'ajol ri Dios,\f + \fr 4:14 \ft Jn. 1.14.\f* y rumari' nikatzijoj chique quinojel ri winek chi can kitzij wi chi ri Katata' Dios xutek pe ri Ruc'ajol ri Colonel quiche (quixin) quinojel ri winek ri yec'o chuwech re ruwach'ulef.\f + \fr 4:14 \ft Jn. 3.17.\f* \v 15 Y xabachique c'a winek ri nik'alajsan\f + \fr 4:15 \ft Ro. 10.9.\f* chi ri Jesús Ruc'ajol ri Dios, ri winek ri' can c'o wi ri Dios pa ránima, y riya' chuka' xa jun rubanon riq'ui ri Dios. \p \v 16 Y riyoj can ketaman y kacukuban kac'u'x riq'ui ri Dios, chi can c'o wi ri rajowabel pa kawi'. Ruma ri Dios can ajowabel wi. Y xabachique winek ri c'o ajowabel pa ránima, xa can jun chic rubanon riq'ui ri Dios y ri Dios can c'o wi chuka' pa ránima. \v 17 Y riq'ui ri' nik'alajin chi tz'aket ri ajowabel riche (rixin) ri Dios ri c'o kiq'ui riche (rixin) chi queri' ma xtikaxibij ta ki'\f + \fr 4:17 \ft 1 Jn. 2.28.\f* tek xtapon ri k'ij tek ri Dios xtuk'et tzij. Ma xtikaxibij ta ki' ri c'a yojc'o na chuwech re ruwach'ulef ruma kac'uan c'a jun c'aslen achi'el rubanic ri ruc'aslen ri Jesucristo. \v 18 Y wi can nikajo' c'a ri Dios, majun achique ta ruma nikaxibij ki' chuwech.\f + \fr 4:18 \ft Ro. 8.15.\f* Ruma jun ajowabel ri can tz'aket nrelesaj el xibinri'il pa tak kánima. Yac'a ri nuxibij ri' chuwech ri Dios, ma tz'aket ta ri ajowabel ri c'o pa ránima, y re' nuc'om pe ruc'ayewal chare. \p \v 19 Riyoj can nikajo' ri Dios, ruma chi Riya' can xojrajo' nabey. \v 20 Y wi c'o jun nibin chi nrajo' ri Dios y xa nretzelaj jun rach'alal, ma kitzij ta ri nubij.\f + \fr 4:20 \ft 1 Jn. 2.4.\f* Ruma wi ma nrajo' ta ri rach'alal ri can nutz'et, ¿la nicowin cami nrajo' ri Dios\f + \fr 4:20 \ft 1 Jn. 3.17.\f* ri xa ma nutz'et ta? \v 21 Rumac'ari' ri Dios ruya'on ca ri pixa' chi quekajo' ri kach'alal. Y wi nikajo' ri Dios, can quekajo' c'a chuka' ri kach'alal. Queri' nubij ri pixa' ri'. \c 5 \s1 Wi can kacukuban kac'u'x riq'ui ri Jesucristo, yojch'acon chrij ri etzelal riche (rixin) re ruwach'ulef \p \v 1 Xabachique winek ri niniman chi ri Jesús yari' ri Cristo\f + \fr 5:1 \ft Mt. 16.16; Jn. 1.12; 1 Jn. 2.22, 23.\f* ri takon pe ruma ri Dios, yari' ri ruc'uan chic ri c'ac'ac' alaxic.\f + \fr 5:1 \ft 1 Jn. 3.9.\f* Y tek c'o jun ri sibilaj nrajo' jun tata'aj, can yerajo' c'a chuka' ri ye ralc'ual ri tata'aj ri'. \v 2 Y riq'ui ri' ketaman, wi can nikajo' ri Dios, y yekaben ri nubij ri rupixa', can yekajo' wi c'a ri ye ralc'ual chic Riya'. \v 3 Y wi can nikajo' ri Dios, can yekaben ri nubij.\f + \fr 5:3 \ft Jn. 14.15; 2 Jn. 6.\f* Y ri nubij chake, majun ruc'ayewal nikana' chare chi nikaben.\f + \fr 5:3 \ft Mt. 11.30.\f* \v 4 Xabachique winek ri can ruc'uan ri c'ac'ac' alaxic riq'ui ri Dios nich'acon chrij ronojel ri etzelal riche (rixin) re ruwach'ulef.\f + \fr 5:4 \ft Jn. 16.33.\f* Y yojch'acon ruma kacukuban chic kac'u'x riq'ui ri Jesucristo. \v 5 ¿Achique c'a winek ri nich'acon\f + \fr 5:5 \ft 1 Co. 15.57.\f* chrij ri etzelal riche (rixin) re ruwach'ulef? Ya c'a ri can runiman chi ri Jesús can Ruc'ajol wi ri Dios. \s1 Ri nuk'alajsaj ri Lok'olaj Espíritu chrij ri Jesucristo \p \v 6 Ri Jesucristo xpe wawe' chuwech re ruwach'ulef; riq'ui ya' xban wi bautizar; xcom chuwech ri cruz y xbiyin ri ruquiq'uel.\f + \fr 5:6 \ft Jn. 19.34.\f* Ma xu (xe) ta wi xban bautizar, xa can xbiyin c'a chuka' ri ruquiq'uel. Y re' can ya ri Lok'olaj Espíritu ri nik'alajsan chkawech, ruma ri Lok'olaj Espíritu can xu (xe) wi ri kitzij nubij.\f + \fr 5:6 \ft Jn. 15.26.\f* \v 7 Ruma ri chila' chicaj yec'o c'a oxi' ri yek'alajsan riche (rixin) ri Jesucristo, y ri ye oxi' ri' ya ri Tata'ixel, ri Jesucristo mismo ri nibix Ch'abel\f + \fr 5:7 \ft Jn. 1.1.\f* chare y ri Lok'olaj Espíritu. Y re ye oxi' re' xa ye jun.\f + \fr 5:7 \ft Dt. 6.4; 1 Co. 12.4-6.\f* \v 8 Y chuka' wawe' chuwech re ruwach'ulef yec'o oxi' ri yek'alajsan riche (rixin) ri Jesucristo: Ri Lok'olaj Espíritu, ri ya' riche (rixin) chi xban bautizar, y ri ruquiq'uel Riya' mismo ri xtix chuwech ri cruz. Re ye oxi' re' junan ri niquik'alajsaj chkawech, chi ri Jesucristo can kitzij wi chi Ruc'ajol ri Dios. \v 9 Riyoj can nikanimaj y nikacukuba' kac'u'x riq'ui ri niquibij ri winek chake. ¿C'a ta c'a ri nubij ri Dios chi man ta nikanimaj y man ta nikacukuba' kac'u'x riq'ui?\f + \fr 5:9 \ft Jn. 8.17, 18.\f* Ruma Riya' can ya c'a ri ch'abel ri nich'o chrij ri Ruc'ajol re ntajin nubij chake. \v 10 Ri niniman riche (rixin) ri Ruc'ajol ri Dios, ri ránima nubij chare chi kitzij ri nubij ri Dios chrij ri Ruc'ajol.\f + \fr 5:10 \ft Jn. 3.33.\f* Yac'a ri winek ri ma nunimaj ta ri Dios, xa nuben chi ma kitzij ta ri nubij ri Dios, ruma ma nunimaj ta ri nubij chrij ri Ruc'ajol. \v 11 Yac'are' ri nuk'alajsaj ri Dios, chi ruya'on chic ri kac'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek, y re c'aslen re' riq'ui c'a ri Ruc'ajol nikil wi.\f + \fr 5:11 \ft Jn. 1.4.\f* \v 12 Y ri ruc'ulun chic ri Ruc'ajol ri Dios pa ránima,\f + \fr 5:12 \ft 1 Jn. 2.23, 24.\f* c'o chic ri ruc'aslen\f + \fr 5:12 \ft Jn. 5.24.\f* riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek. Yac'a ri winek ri ma ruc'ulun ta ri Ruc'ajol ri Dios pa ránima, majun ruc'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek. \s1 Rajawaxic chi nawetamaj wi kas kitzij chi c'o ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek awuq'ui \p \v 13 Riyin ntz'ibaj c'a ronojel re' chiwe riyix ri yixniman pa rubi' ri Ruc'ajol ri Dios, riche (rixin) chi niwetamaj chi c'o chic ic'aslen\f + \fr 5:13 \ft Jn. 20.31; 1 Jn. 1.1, 2.\f* riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek y riche (rixin) chi nicuke' ic'u'x riq'ui ri Ruc'ajol ri Dios. \p \v 14 Y riyoj can cukul kac'u'x riq'ui ri Dios\f + \fr 5:14 \ft 1 Jn. 3.21.\f* chi wi c'o nikac'utuj chare, y wi can achi'el ri ruraybel Riya' ri nikac'utuj,\f + \fr 5:14 \ft Stg. 4.3.\f* Riya' can yojrac'axaj wi. \v 15 Y wi ketaman chi ri Dios nrac'axaj ri nikac'utuj chare, ketaman chuka' chi nuya' wi pe ri nikac'utuj chare. \p \v 16 Wi c'o jun kach'alal xatz'et chi nimacun, y ri mac ri nuben ri kach'alal ma riche (rixin) ta chi nibe pa camic, tac'utuj chare ri Dios\f + \fr 5:16 \ft Job 42.8.\f* chi nuya' ta jun utzilaj c'aslen chare. Y re' xaxu (xaxe wi) pa ruwi' ri kach'alal ri nuben jun mac ri ma riche (rixin) ta chi nibe pa camic.\f + \fr 5:16 \ft Mt. 12.31; Mr. 3.29; Lc. 12.10.\f* C'o mac can riche (rixin) yaruc'uaj pa camic, y re' ma nbij ta chi tic'utuj\f + \fr 5:16 \ft Jer. 7.16; 14.11.\f* utzil pa ruwi'. \v 17 Ronojel ri yekaben ri ma ye choj ta, ye mac.\f + \fr 5:17 \ft 1 Jn. 3.4.\f* Pero c'o mac ri ma nuc'uan ta pa camic. \p \v 18 Y riyoj ketaman chi xabachique winek ri ruc'uan ri c'ac'ac' alaxic riq'ui ri Dios, ruya'on chic ca rubanic ri mac.\f + \fr 5:18 \ft 1 Jn. 3.9.\f* Ruma ri Ralc'ual ri Dios can nuchajij wi ri winek ri'. Y ri itzel winek majun nicowin nuben chare. \p \v 19 Ketaman chuka' chi yoj riche (rixin) chic ri Dios. Yec'a ri winek ri xa riq'ui re ruwach'ulef quicukuban wi quic'u'x, c'a yec'o na pa ruk'a' ri itzel winek. \p \v 20 Y ketaman chuka' chi xoc'ulun yan ka ri Ruc'ajol ri Dios chuwech re ruwach'ulef. Riya' xuya' na'oj chake\f + \fr 5:20 \ft Lc. 24.45.\f* riche (rixin) chi xketamaj ruwech ri kitzij Dios.\f + \fr 5:20 \ft Jn. 17.3.\f* Y wacami riyoj xa jun chic kabanon riq'ui ri Dios, ruma can jun chic kabanon riq'ui ri Jesucristo ri Ruc'ajol. Riya' can kitzij Dios wi, y riq'ui Riya' petenak wi ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek. \v 21 Riyix ri can yix achi'el tak walc'ual, tibana' cuenta iwi' chiquiwech ri dios\f + \fr 5:21 \ft 1 Co. 10.14.\f* ri xa ye banon cuma ri winek. Amén.