\id TIT KMTT.SCR CMTP TITO CAKCHIQUEL SUR CENTRAL 3 junio 2005 \h Tito \toc1 Tito \toc2 Ri carta ri xutz'ibaj ri apóstol San Pablo che ri Tito \toc3 Tit. \mt1 Ri carta ri xutz'ibaj ri apóstol San Pablo che ri Tito \c 1 \s1 Ri Pablo nutak-e ru-saludo ri Tito \p \v 1 Yin Pablo ri yin rusamajinel ri Dios y ru-apóstol ri Jesucristo, yin takon roma ri Dios richin quiri' ri erucha'on, yento' chi niquiya' cánima riq'uin, y chi niquetemaj jabel ruchojmil ri kitzij\x * \xo 1:1 \xt 2 Ti. 2:25.\x* ri yaruc'uaj chupan ri c'aslen ri nuya' ruk'ij ri Dios.\x * \xo 1:1 \xt 1 Ti. 6:3.\x* \v 2 Ri ruxe'el jun c'aslen quiri', ja ri noyo'ex-apu ri utzulaj c'aslen ri richin jumul, ri rusujun ri Dios na'ey chiquivech ri tiempo.\x * \xo 1:2 \xt 2 Ti. 1:9; Ap. 17:8.\x* Y can nuya-vi, roma ri Dios man nutz'uc ta tzij. \v 3 Tok xril ruk'ijul chi xk'alajrises ri ruch'abel, can xk'alajin-vi riq'uin ri rutzijosic ri xyo'ox pa nuk'a'\x * \xo 1:3 \xt Hch. 9:15.\x* roma ri Dios ri Kacolonel chi ninya'. \v 4 Chave c'a rat Tito\x * \xo 1:4 \xt Gá. 2:3.\x* ri can kitzij achel rat nuc'ajol roma junan cukul kac'u'x riq'uin ri Jesucristo, nintz'ibaj-vi-e ri vuj re'. Xtic'uje' ta c'a ri favor y ri uxlanen ri petenak riq'uin ri Dios y ri Kacolonel Jesucristo pan avánima, y can ta xtipokonex avech. \s1 Ri c'aslen nic'atzin chi quic'uan ri ye'oc ancianos y diáconos \p \v 5 Ri achique roma xatinya' can pa roch'ulef Creta, ja chi nachojmirisaj ri nic'atzin chi nichojmirises pa rusamaj ri Dios, y chi pa ronojel tinamit ye'acanoj can\x * \xo 1:5 \xt Hch. 14:23.\x* uc'uay quichin ri quiniman ri Jesucristo, achel ri nu'in can chave. \v 6 Jun uc'uay quichin ri quiniman, nic'atzin chi ri ruc'aslen manak roma ni'an tzij chirij. Nic'atzin chi xe riq'uin ri rixayil c'o-vi ri ránima. Ri eralc'ua'l can ta quiniman ri Jesucristo, y man ta c'o roma yetzijos chi man jun rubeyal ri quic'aslen, o chi man yeniman ta tzij.\x * \xo 1:6 \xt 1 Ti. 3:2-7.\x* \v 7 Roma ri uc'uay quichin ri quiniman ri Jesucristo, can rusamaj vi ri Dios ri achok chuvech nipa'e-vi. Nic'atzin chi ri ruc'aslen manak roma ni'an tzij chirij, man ta (nim, tij) nuna-ri', man ta cha'anin nipe royoval, man ta ruyo'on-ri' pa ruk'a' ri k'abaric,\x * \xo 1:7 \xt Lv. 10:9; Pr. 31:4, 5.\x* man ta ch'eyonel, y man ta benak ránima pa ruvi' méra ri man pa ruchojmil ta ruch'aquic. \v 8 Nic'atzin chi rija' nuc'ul quivech chiracho ri epetenak naj, can ta jumul nika chuvech ri utz, can ta nuna' ri najin riq'uin, can ta choj nu'on pa ruvi' ronojel, can ta k'alaj chi rujachon ruc'aslen pa ruk'a' ri Dios, can ta nitiquer nuk'il-ri' chuvech ri mac, \v 9 y can ta ruximimen pa ránima ri ch'abel ri can utz vi chi ninimex achel-achel ri c'utun chuvech, richin nitiquer nipaxa'an riq'uin (tijonic, enseñanza) ri man jun satzoj chupan, y nukasaj cánima ri yec'ulula'n\x * \xo 1:9 \xt 1 Ti. 1:10.\x* ri ch'abel ri'. \p \v 10 Roma eq'uiy man yeniman ta tzij, xa achique na yequibila', esatzoy quino'oj vinak; y ja ri yeniman ri circuncisión\x * \xo 1:10 \xt Hch. 15:1.\x* ri más quiri' yebano. \v 11 Nic'atzin chi nitz'apis quichi' roma c'o jantak hasta conojel ri ec'o pa jun jay niquisetz quino'oj; y roma ch'acoj méra man pa ruchojmil ta, yetijon pa ruvi' ri man utz ta richin netemex. \p \v 12 Chiquicojol rije' c'o jun quivinak ri can xc'uje' no'oj riq'uin ri quire' xu'ij chiquij ri mismo ruvinak: Ri aj-Creta man jun bey niqui'ij ri kitzij. Xa e'achel itzel tak chicop. Nik'ax ruvi' yeva', y xe k'oral coma. Quiri' xu'ij ri jun achi ri'. \v 13 Y can kitzij vi ri xu'ij can. Roma c'a ri', nin-ij chave rat Tito, cof que'apaxa'aj,\x * \xo 1:13 \xt 1 Ti. 5:20.\x* richin quiri' nichojmiritaj ri quic'aslen chupan ri kitzij ri cukul-vi kac'u'x.\x * \xo 1:13 \xt Tit. 2:2.\x* \v 14 Ta'ij chique chi man tiquiya' quixiquin riq'uin nojin tak tzij ri yequibila' ri israelitas, nis-ta riq'uin mandamientos ri xa quiq'uin vinak\x * \xo 1:14 \xt Is. 29:13.\x* ri quiyo'on can quij chuvech ri kitzij epetenak-vi. \p \v 15 Ri ch'ajch'oj quic'aslen, ch'ajch'oj niquitz'et ronojel. Jac'a ri vinak itzel quic'aslen y man quiniman ta ri Dios, itzel niquitz'et ronojel, roma quich'abakirisan ri quino'oj y ri cánima.\x * \xo 1:15 \xt Lc. 11:39.\x* \v 16 Niqui'ij chi queteman runo'oj ri Dios, pero riq'uin ri achique chi c'aslen quic'uan, nik'alajin chi xa man quiri' ta.\x * \xo 1:16 \xt Ez. 33:31.\x* Roma xa nimulu ránima ri Dios ri yetajin riq'uin, man yeniman ta tzij, y man jun yec'atzin-vi che ronojel utzulaj tak rusamaj ri Ajaf. \c 2 \s1 Quetijox conojel riq'uin ri ch'abel ri manak satzoj chupan \p \v 1 Jac'a rat Tito, xa achique na ri ruc'uan-ri' riq'uin ri ch'abel ri jabel nkurutijoj y man jun satzoj chupan,\x * \xo 2:1 \xt 1 Ti. 1:10; 6:3.\x* jari' tatzijoj. \v 2 Ri achi'a' c'o chic quijuna', can ta niquina' ri yetajin riq'uin, can ta niquic'ut-qui' chi utz niyo'ox quik'ij, can ta niquinojij jabel ri yequibanala', can ta chojmirisan quic'aslen chupan ri kitzij ri cukul-vi kac'u'x, can ta ye'ojo'on pa cánima y can ta yecoch'on. \v 3 Quiri' mismo ri ixoki' c'o chic quijuna', can ta yek'alajin chi utz chi niyo'ox quik'ij,\x * \xo 2:3 \xt 1 P. 3:1-6.\x* man ta ebanoy k'eban tak tzij, man ta quiyo'on-qui' pa ruk'a' ri k'abaric, y can ta niquic'ut ri c'o rakale'n, \v 4 richin niquichojmij chiquivech ri ixoki' ri c'a man jani q'uiy quijuna' chi quecajo' ri cachijil y ri cal, \v 5 chi tiquinojij jabel ri yequibanala', chi tiquic'uaj jun ch'ajch'oj c'aslen, chi jabel tiquichajij rupan ri cacho,\x * \xo 2:5 \xt 1 Ti. 5:14.\x* chi utz quino'oj tiquibana', chi queniman chiquivech ri cachijil,\x * \xo 2:5 \xt Col. 3:18.\x* richin quiri' man tiyok'otaj ruch'abel ri Dios. \v 6 Quiri' mismo ri achi'a' ri man jani can ta q'uiy quijuna',\x * \xo 2:6 \xt 1 Jn. 2:13, 14.\x* que'apaxa'aj chi tiquinojij jabel ri yequibanala'. \v 7 Rat mismo cac'atzin chi ejemplo riq'uin ri na'an ri utz pan ac'aslen. Tok yatijon, nic'atzin nik'alajin chi pa ruchojmil nac'ut ruch'abel ri Dios y tik'alajin chi can c'o rakale'n ri na'ij. \v 8 Que'acusaj ch'abel ri man jun satzoj chupan\x * \xo 2:8 \xt 1 Ti. 6:3.\x* y manak roma ni'ix tzij chirij, richin quiri' ri itzel ye'ac'axan, xa xqueq'uix, roma man niquil ta achique niqui'ij chivij rix ri iniman ri Jesucristo. \v 9 Que'apaxa'aj ri c'o cajaf;\x * \xo 2:9 \xt Ef. 6:5; 1 Ti. 6:1, 2.\x* ta'ij chique chi tiquinimaj quitzij. Can ta nika chiquivech ri cajaf ri achique niqui'en che xa achique na samaj ri niyo'ox chiquik'a', y man quec'ulula'n-apu. \v 10 Man c'a que'elak'; tiquic'utu-qui' chi echoj pa ruvi' ronojel, richin quiri' chupan ronojel xtik'alajin rakale'n ri (tijonic, enseñanza) ri c'utun chikavech roma ri Dios ri Kacolonel. \p \v 11 Quiri' ri tac'utu', roma ri ru-favor\x * \xo 2:11 \xt Jn. 1:14, 17.\x* ri Dios xuk'alajin richin chi conojel c'o che'el yecolotaj. \v 12 Ri favor ri' nuc'ut chikavech chi tikaya' can kij chuvech ri c'aslen quichin ri manak Dios pa quivech, y chuvech ri man utz ta ri nirayix pa ruvi' ri roch'ulef, y can ta nikana' ri achique nkutajin riq'uin y nikac'uaj jun c'aslen choj\x * \xo 2:12 \xt Lc. 1:74, 75.\x* ri nuya' ruk'ij rija'. \v 13 Jari' ri utz chi nika'an chupan koyo'en chi nikatz'et ri benak kánima chirij\x * \xo 2:13 \xt Col. 1:5, 23.\x* ri can utzulaj tzij xtu'on chike, y chupan koyo'en ri k'ij tok xtik'alajin ruk'ij\x * \xo 2:13 \xt Col. 3:4.\x* ri nimalaj ka-Dios y Kacolonel Jesucristo. \v 14 Rija' man xupokonaj ta xuya-ri' pa camic pa kaq'uexel. Quiri' xu'on richin xojrulok' chic pe chuxe' ronojel ri kac'ayin-vi-ki' ri man ruc'uan ta ri' riq'uin ri ru-ley, richin chi xu'on ch'ajch'oj\x * \xo 2:14 \xt Mal. 3:3; Hch. 15:9; He. 9:14; Stg. 4:8.\x* chike roma xrojo' chi roj jun tinamit\x * \xo 2:14 \xt Dt. 7:6; 14:2.\x* ri can richin rija', ri ni'e kánima chirij rubanic utzulaj tak favores. \p \v 15 Riq'uin c'a ronojel re nutz'iban chave y riq'uin ri autoridad yo'on chave, catijon, capaxa'an, y tabana' chi nika cánima ri achok chique yach'o-vi. Y man taya' lugar chi man jun avakale'n\x * \xo 2:15 \xt 1 Ti. 4:12.\x* ni'an chave. \c 3 \s1 Roma ru-favor ri Dios tok man jun chic kamac nikakalej chuvech \p \v 1 Tito, tac'uxlaj chique ri quiniman ri Jesucristo chi queniman tzij, chi tiquiya-qui' chuxe' quitzij ri yebano gobernar y ri autoridades,\x * \xo 3:1 \xt Ro. 13:1; 1 Ti. 2:2.\x* y tiquiya' pa cánima chi nicajo' niqui'en xa achique na utzulaj favor. \v 2 Man itzel quech'o chiquij vinak,\x * \xo 3:2 \xt Ex. 20:16.\x* man tiqui'en oyoval.\x * \xo 3:2 \xt Ef. 4:31.\x* Pa ruq'uexel ri', utz quino'oj tiquibana', can ta (ch'uch'uj, me'l) cánima quiq'uin conojel. \p \v 3 Roma ri jun bey can,\x * \xo 3:3 \xt Ef. 5:8.\x* roj mismo man jun kano'oj xojnojin. Man xojniman ta tzij. Roj satznak. Xojxime' chupan jalajoj ruvech man utz ta ri xekarayij y xbe kánima pa ruvi'. Itzel xkana' pa kánima chiquij ch'aka' chic, y nkukukut chiquij ri utz ec'o; itzel xojtz'et, y itzel xkatz'etela-ki' quiq'uin ch'aka' chic. \v 4 Pero tok xk'alajin chi ri Dios ri Kacolonel utz runo'oj nu'on,\x * \xo 3:4 \xt Ef. 2:7.\x* y chi rija' conojel yerojo', \v 5 xojrucol chupan ri kamac, pero man roma ta ekabanalo'n ri choj.\x * \xo 3:5 \xt Ro. 3:20; Gá. 2:16.\x* Rija' xojrucol roma nipokonan, roma xu'on ch'ajch'oj chike chupan jun c'ac'ac' alaxic,\x * \xo 3:5 \xt Jn. 3:3, 5.\x* y xujal kac'aslen roma ri Lok'olaj Espíritu \v 6 ri man xuq'ueq'uej ta\x * \xo 3:6 \xt Jn. 1:16.\x* xuya-pe che ri Jesucristo richin (xuk'ej, xuk'ij) pa kavi'. \v 7 Quiri' xu'on ri Dios richin chi roj ri banon chic chike roma ri ru-favor chi man jun kamac nikakalej chuvech,\x * \xo 3:7 \xt Ro. 3:24.\x* xtiyo'ox chike ri ruyacon-apu rija' chike achel koyo'en, y ri' ja ri c'aslen ri richin jumul.\x * \xo 3:7 \xt Tit. 1:2.\x* \p \v 8 Ri yitajin chubixic chave can utz vi chi nicuke' ac'u'x riq'uin,\x * \xo 3:8 \xt 1 Ti. 1:15; Tit. 1:9.\x* y ninjo' chi rat man yatane' chubixic, richin quiri' ri quiniman ri Dios niquiya' pa cánima yequi'en utzulaj tak favores. Roma ronojel re' can utz vi, y nic'atzin chique conojel. \v 9 Jac'a ri c'oton tak tzij ri xa man jun utz nuq'uen-pe, achel ri natzijoj ri xequibanala' ri ojer tak ivati't-imama', o ri oyoval y ri tzij ri ye'an pa ruvi' ri achique nu'ij ri ley ri xyo'ox che ri Moisés, que'aya' can juc'an,\x * \xo 3:9 \xt 1 Ti. 1:4; 2 Ti. 2:23.\x* roma ronojel ri' xa man jun ruchojmil y man jun utz nuq'uen-pe. \p \v 10 Si c'o jun nibano chique ri quiniman ri Jesucristo chi man junan ta chic cánima, ta'ij che chi man chic tu'on quiri', y si nic'atzin, ta'ij chic jun bey che. Si man niniman ta, man chic tac'ul ruvech,\x * \xo 3:10 \xt Mt. 18:17; 2 Ti. 3:5; 2 Jn. 10.\x* \v 11 roma ri nibano quiri', nik'alajin chi xa satznak, xa mac najin riq'uin,\x * \xo 3:11 \xt 1 Ti. 5:24.\x* y ruyon nroyoj-ka castigo pa ruvi'. \s1 Ri Pablo nupaxa'aj ri Tito \p \v 12 Tok xtintak-e ri Artemas o ri Tíquico\x * \xo 3:12 \xt Hch. 20:4; 2 Ti. 4:12.\x* aviq'uin chiri' pa Creta, tatija' ak'ij chi yabe pa tinamit Nicópolis richin nikac'ul-ki' chiri', roma nunojin chi yinec'uje' chiri' ri tiempo richin tef.\f + \fr 3:12 \ft Ri achique lugar c'o-vi ri tinamit re', ri “invierno” man ruk'ijul ta job, xa ruk'ijul tef.\f* \v 13 Tabana' ronojel ri yatiquer na'an chuto'ic ri Zenas ri jabel reteman ruchojmil ri ley; quiri' mismo ri Apolos,\x * \xo 3:13 \xt Hch. 18:24.\x* taya-e ri nic'atzin chique richin ri quibey, richin quiri' c'o niquicusaj richin xque'uka viq'uin. \v 14 Ri quiniman ri Jesucristo ri ec'o chikacojol, ja jun rije' tiquetemaj tiquiya' pa cánima chi yequi'en utzulaj tak favores ri kitzij nic'atzin chi ni'an,\x * \xo 3:14 \xt Ef. 4:28.\x* richin quiri' ri quic'aslen man ta achel jun che' ri man jun bey nuya' ruvech.\x * \xo 3:14 \xt Fil. 1:11; Col. 1:10.\x* \s1 Ri ruq'uisbel tak saludo ri nitak-e che ri Tito \p \v 15 Conojel ri ec'o viq'uin niquitak-e a-saludo. Rat taya' qui-saludo ri can nkojcajo' roma junan kayo'on kánima riq'uin ri Jesucristo. Ri ru-favor ri Dios xtic'uje' ta c'a iviq'uin chi'ivonojel. Amén.