\id 1PE KM1P.SCR 1 PEDRO CAKCHIQUEL SUR CENTRAL, mayo 25 2,005 \h 1 Pedro \toc1 1 Pedro \toc2 Ri na'ey carta ri xutz'ibaj ri apóstol San Pedro \toc3 1 P. \mt1 Ri na'ey carta ri xutz'ibaj ri apóstol San Pedro \c 1 \s1 Ri Pedro nutak-e qui-saludo ri quiniman ri Jesucristo \p \v 1 Yin Pedro, ru-apóstol ri Jesucristo, nintak-e ri vuj re' chive rix ri man rixc'o ta pan itinamit, roma xa banon chive chi iquiran-e-ivi' pa tak tinamit ri ec'o pa tak roch'ulef Ponto, Galacia, Capadocia, Asia\x * \xo 1:1 \xt Hch. 2:9.\x* y Bitinia. \v 2 Ri Katata' Dios xixrucha',\x * \xo 1:2 \xt 2 Ts. 2:13.\x* achel ri runojin-pe pan ivi', roma ri Lok'olaj Espíritu rubanon ch'ajch'oj che ri ivánima. Quiri' xu'on chive richin yixniman tzij, y richin ni'an ch'ajch'oj che ri ic'aslen riq'uin ri ruquiq'uel\x * \xo 1:2 \xt He. 12:24.\x* ri Jesucristo ri xbin tok xbajix chuvech cruz. Xtic'uje' ta c'a q'uiy favor y uxlanen pan ivánima. \s1 Ri c'ac'ac' kac'aslen nu'on chike chi nikoyo'ej-apu ri Jesucristo \p \v 3 Tikaya' ruk'ij ri Dios, ri ru-Dios y Rutata' ri Kajaf Jesucristo. Rija' riq'uin ri jani na nupokonaj kavech, xu'on chike chi xojalex chic jun bey,\x * \xo 1:3 \xt Stg. 1:18.\x* richin chi nic'ase' riq'uin kánima ri nimalaj favor ri koyo'en-apu.\x * \xo 1:3 \xt 1 Ts. 4:14.\x* Y ri' roma xc'astaj-pe ri Jesucristo chiquicojol ri anima'i', \v 4 richin quiri' nikacochij riq'uin rija' jun sipanic ri man jun bey xtik'ey,\x * \xo 1:4 \xt Mt. 6:20.\x* man jun bey xtich'abakir, ni man jun bey xtiq'uis-ka ruk'ij. Y ri xticochij, chila' chicaj yacon-vi chive rix \v 5 ri rix chajin-apu\x * \xo 1:5 \xt Jn. 10:28, 29.\x* roma ruchuk'a' ri Dios roma cukul ic'u'x riq'uin rija'. Rix chajin-apu c'a tuka na ri tiempo ri ruchojmirisan ri Dios richin yixcolotaj-e, ri xtik'alajin chupan ri ruq'uisbel k'ij. \p \v 6 Y jari' ri nibano chi jani na niquicot ri ivánima, masque vacami c'o ca'i-oxi' k'ij nic'atzin yixk'ax chupan jalajoj ruvech k'axomal,\x * \xo 1:6 \xt Mt. 5:12; Ro. 12:12.\x* \v 7 richin yixtz'etetaj\x * \xo 1:7 \xt Sal. 66:10.\x* si kitzij cukul ic'u'x riq'uin ri Jesucristo. Roma ri cukul ic'u'x riq'uin, más c'o rakale'n que chuvech ri oro ri masque xa richin niq'uis, pero nich'ajch'ojrises pa k'ak'.\x * \xo 1:7 \xt Is. 48:10.\x* Y riq'uin chi yixilitaj chi cukul ic'u'x riq'uin, can ta xtinimirises ibi', xtiyo'ox ik'ij, y xtiquicot ri Dios iviq'uin tok ri Jesucristo xtuc'ut chic ri' jun bey chikavech. \p \v 8 Rix can nijo' ri Jesucristo masque man jun bey itz'eton\x * \xo 1:8 \xt 1 Jn. 4:20.\x* ruvech. Iyo'on-apu ivánima riq'uin,\x * \xo 1:8 \xt Jn. 20:29; 2 Co. 5:7.\x* y masque man nitz'et ta ruvech vacami, pero can qui' ivánima yixquicot roma xa jun ibanon riq'uin. Hasta man nivil ta achique rubixic ni'en riq'uin ri yixquicot achel yequicot ri ec'o chicaj. \v 9 Roma riq'uin ri cukul-apu ic'u'x rix riq'uin ri Jesucristo, nicolotaj ri ivánima. \p \v 10 Ri ru-profetas ri Dios ri ech'ovinak can pa ruvi' ri favor\x * \xo 1:10 \xt Gn. 49:10; Dn. 2:44; Hag. 2:7.\x* ri ic'ulun rix vacami, can xquitij quik'ij richin xcajo' xquetemaj más ruchojmil ri yixcolotaj. \v 11 Xcajo' xquetemaj (achique, acu'x) ri' y achique tiempo xtibanataj ri ni'ix-pe pa cánima roma ri Espíritu richin ri Jun ri xtutak-pe ri Dios chucolic ri rutinamit, tok xu'ij chique ri achique chi k'axomal xteruk'asaj,\x * \xo 1:11 \xt Sal. 22:6; Is. 53:3; Dn. 9:26.\x* y ri jalajoj ruk'ij xtic'uje' tok k'axnak chic chupan ri k'axomal. \v 12 Pero chique ri profetas xk'alajrises chi man pa qui-tiempo ta\x * \xo 1:12 \xt Dn. 12:9; He. 11:39.\x* rije' xtiyo'ox-vi ri favor ri bin chique chi tiquitzijoj, xa chike konojel ri kaniman ri Jesucristo xtiyo'ox-vi ri favor ri ja jun chive rix nitzijos-vi vacami coma ri yetzijon ri utzulaj ch'abel ri nu'ij achique ruchojmil yixcolotaj. Y ri yetzijon richin, yeto'ox roma ri Lok'olaj Espíritu ri takon-pe chicaj. Ja jun ri ángeles nicajo' chi can ta k'alaj-k'alaj chiquivech achique rubanic ri favor ri'. \s1 Ri Dios roj royon richin nikac'uaj jun ch'ajch'oj c'aslen \p \v 13 Roma c'a ri', rix quixc'ase' utz-utz pa ruvi' ri achique ninojij, tik'ila-ivi' chuvech ri man utz ta, y riq'uin ronojel ivánima tivoyo'ej-apu ri favor ri xtuya' ri Dios chive chupan ri k'ij tok xtik'alajin chic jun bey ri Jesucristo. \v 14 Y achel ac'ola' yeniman tzij, man chic quixka pa ruk'a' ri man utz ta\x * \xo 1:14 \xt Ef. 4:18; 1 P. 4:2-4.\x* ri xirayij xi'en tok man jun iveteman chirij ri Dios chiri'. \v 15 Quixoc c'a achel ri xoyon ivichin. Rija' can ch'ajch'oj vi ránima; quiri' mismo rix, ch'ajch'oj\x * \xo 1:15 \xt 2 Co. 7:1; 1 Ts. 4:7; 2 P. 3:11.\x* tibana' che ronojel ri ni'en pan ic'aslen. \v 16 Roma ruch'abel ri Dios ri tz'iban can, quire' nu'ij: Ch'ajch'oj tibana' che ri ivánima rix, roma yin can ch'ajch'oj vi ri vánima,\x * \xo 1:16 \xt Lv. 11:44.\x* nicha' ri Dios. \p \v 17 Y si rix Katata' yixcha' che ri Jun ri chi nimalaj conojel xtunic'oj quic'aslen, y rija' ja ri achel kabanalo'n chikajununal ri rajil-ruq'uexel xtuya' chike,\x * \xo 1:17 \xt Mt. 16:27.\x* romari' riq'uin (ximbiri'il, ximbiri'y) tic'uaj-vi ri ic'aslen ri ajani k'ij yixc'uje-e choch'ulef. \v 18 Tuka chi'ic'u'x chi ja chupan ri itzel c'aslen ri quic'utun can chivech ri ivati't-imama' xixeleses-vi-pe.\x * \xo 1:18 \xt Ez. 20:18.\x* Y man xixcol ta pe riq'uin cosas ri xa niq'uis, achel ri oro o ri plata. \v 19 Rix xixcol-pe\x * \xo 1:19 \xt Ap. 5:9.\x* riq'uin ri nimalaj rakale'n ruquiq'uel ri Jesucristo, ri xcamises pa kaq'uexel achel nicamises jun alaj oveja\x * \xo 1:19 \xt Jn. 1:29.\x* man jun ruyabil y tz'akat ruk'a-rakan. \v 20 Roma na'ey chi x-an ri roch'ulef,\x * \xo 1:20 \xt 2 Ti. 1:9; Tit. 1:2, 3; Ap. 13:8.\x* chojmirisan chic pe chi ri Jesucristo can xturuk'asaj na vi k'axomal. Pero c'a ja chupan ri ruq'uisbel tak tiempo\x * \xo 1:20 \xt Gá. 4:4.\x* xk'alajrises richin ito'ic. \v 21 Y roma rija' tok cukul ic'u'x riq'uin ri Dios, ri xbano che chi xc'astaj-pe chiquicojol ri anima'i' y chi can c'o ruk'ij, richin quiri' mana-ta juc'an cukul-vi ic'u'x, y nis-ta riq'uin chic jun ivoyo'en-vi-apu favor, xa can ta riq'uin ri Dios ivoyo'en-vi. \p \v 22 Rix riq'uin ruto'ic ri Lok'olaj Espíritu ich'ajch'ojin ri ic'aslen riq'uin ri iniman ri kitzij,\x * \xo 1:22 \xt Hch. 15:9; Stg. 4:8.\x* richin chi man xe ta riq'uin ichi' ni'ij chi nijo-ivi' chivech. Ronojel c'a ivánima tijo-ivi'\x * \xo 1:22 \xt He. 13:1; 1 P. 3:8.\x* riq'uin jun ch'ajch'oj ivánima. \v 23 Roma rix, rix alaxnak chic\x * \xo 1:23 \xt Jn. 1:13; 3:3; Stg. 1:18; 1 Jn. 3:9.\x* jun bey chupan jun c'ac'ac' c'aslen ri man niq'uis ta, y man chupan ta jun c'aslen ri xa niq'uis achel ri c'aslen choch'ulef. Ri c'ac'ac' c'aslen ri xic'ul, petenak roma ruch'abel ri Dios, ri ch'abel ri c'o richin jumul. \v 24 Achel ruch'abel ri Dios ri tz'iban can, ri quire' nu'ij: \q1 Ri c'aslen choch'ulef, xa achel ri (k'ayis, k'os). \q1 Y ronojel ri achok roma niyo'ox ruk'ij ri vinak, xa achel rucotz'ijal ri (k'ayis, k'os). \q1 Roma ri (k'ayis, k'os) xa nichakij-ka, y ri rucotz'i'j xa nitzak-e.\x * \xo 1:24 \xt Stg. 1:11.\x* \q1 \v 25 Jac'a ri ruch'abel ri Ajaf, richin jumul nic'uje'.\x * \xo 1:25 \xt Is. 40:6-8.\x* \m Y ja ch'abel ri' ri xtzijos chive rix tok xivac'axaj ri utzulaj ch'abel ri nu'ij achique ruchojmil yixcolotaj. \c 2 \p \v 1 Roma c'a ri', rix tiya' can ronojel ri itzel c'o pan ivánima chiquij ch'aka' chic,\x * \xo 2:1 \xt Ef. 4:31.\x* ronojel satzoj tak no'oj, y ronojel ri nibano chive chi ca'i' rupalaj ri ni'en. Tiya' can chi itzel nitz'et jun ri utz c'o, y ronojel ruvech tzij\x * \xo 2:1 \xt Stg. 4:11.\x* ri nikasan quik'ij ch'aka' chic. \v 2 Y achel jun ac'ual\x * \xo 2:2 \xt Mt. 18:3.\x* ri c'a juba' talex nurayij nitz'uman, quiri' mismo rix, tirayij titzuku' ri ivánima chirij ri kitzij ruch'abel ri Dios ri man jun satzoj tzij chucojol, richin chi riq'uin ri ch'abel ri' yixq'uiy richin yixcolotaj. \v 3 Quiri' nin-ij chive, roma rix ina'on chi ri Ajaf can jabel utz\x * \xo 2:3 \xt Lc. 6:35.\x* iviq'uin. \s1 Ri Jesucristo achel jun abaj c'o ruc'aslen \p \v 4 Vacami c'a rix, quixjel-apu riq'uin ri Jesucristo, ri achel c'aslic rutz'akat ri racho ri Dios, ri x-an che coma ri vinak achel jun abaj ri man nic'atzin ta che ri jay ri', pero chuvech ri Dios, cha'on, y jani na rakale'n. \v 5 Quiri' c'a mismo rix, rix achel c'aslic rutz'akat ri lok'olaj jay\x * \xo 2:5 \xt Ef. 2:21, 22.\x* richin ri Dios, y yixcuses chi lok'olaj tak sacerdotes\x * \xo 2:5 \xt Is. 66:21.\x* chupan, richin nisuj-apu sipanic ri can elok'olaj vi chuvech ri Dios, y ri Dios can yeruc'ul ri nisuj-apu chuvech,\x * \xo 2:5 \xt Os. 14:2.\x* roma ri Jesucristo. \v 6 Romari' chupan ruch'abel ri Dios ri tz'iban can, c'o jun tzij ri quire' nu'ij: \q1 Titz'eta' na pe'. Yin xtinya' jun abaj pa tinamit Sion ri xticuses richin ruchuk'a' ruxiquini'l ri jay, y ri abaj re' can cha'on-vi y can c'o rakale'n. \q1 Ri xtuya' ránima riq'uin, man xtiyo'ox ta chi q'uix.\x * \xo 2:6 \xt Is. 28:16.\x* \m Quiri' nu'ij ri tz'iban can. \m \v 7 Romari', chive rix ri iyo'on ivánima riq'uin, ri Jesucristo can c'o rakale'n. Jac'a chique ri man quiyo'on ta cánima riq'uin, man jun rakale'n, achel xqui'en ri achi'a' banoy tak jay ri nikil chupan ruch'abel ri Dios ri quire' nu'ij: \q1 Ri abaj ri man juba' xcajo' xquicusaj ri banoy tak jay, \q1 Xa jari' xc'atzin richin ruchuk'a' ruxiquini'l ri jay.\x * \xo 2:7 \xt Sal. 118:22.\x* \m \v 8 Y (chuka', ka) nu'ij: \q1 Ri abaj re', xtoc richin (xtiquipak'ij, xtiquicopij) cakan chuvech, y richin yetzak pa ruvi'.\x * \xo 2:8 \xt Is. 8:14; Ro. 9:32, 33.\x* \m Quiri' nu'ij ri tz'iban can. \m Quiri' xtibanataj quiq'uin, roma man niquinimaj ta ruch'abel ri Dios, y roma quiri' ruchojmirisan can ri Dios pa quivi'. \s1 Ri rutinamit ri Dios \p \v 9 Jac'a rix ri iniman, rix jun tinamit cha'on,\x * \xo 2:9 \xt Dt. 10:15.\x* rix sacerdotes chupan rusamaj ri nimalaj Rey, rix jun lok'olaj rutinamit, y rix ruyo'on-ka pa rubi'. Quiri' rubanon iviq'uin richin chi rix nitzijoj ri jani na utz runo'oj ri Jun ri xoyon-apu ivichin tok c'a rixc'o na chupan ri k'eku'n, richin yixc'uje' yan chic chupan ri lok'olaj sakil richin rija'. \v 10 Rubanon can, man rix rutinamit ta ri Dios, jac'a ri vacami, rix rutinamit chic.\x * \xo 2:10 \xt Os. 2:23; Ro. 9:25, 26.\x* Rubanon can, man jani tivil rupokonaxic ivech. Jac'a ri vacami, ivilon chic. \s1 Tic'uaj ri ic'aslen achel nrojo' ri Dios \p \v 11 Rix ri can yixinjo', riq'uin ri xaxe juba' nkuk'ax-e choch'ulef, y man vave' ta ri kitzij katinamit, ninc'utuj quemelal chive chi tik'ila-ivi' chuvech ri itzel tak mac ri nurayij ri cuerpo, ri xa niqui'en oyoval che ri ivánima.\x * \xo 2:11 \xt Stg. 4:1.\x* \v 12 Tic'uaj jun chojmilaj c'aslen\x * \xo 2:12 \xt Fil. 2:15.\x* chiquivech ri man quiniman ta ri Jesucristo, richin quiri' ri tzij ri niquimol-pe chivij chi xa itzel ri ye'ibanala',\x * \xo 2:12 \xt 1 P. 3:16.\x* rije' riq'uin niquitz'et chi rix banoy ri utz chique ch'aka' chic, xa xtiquiya' ruk'ij ri Dios chupan ri k'ij tok rija' nuruc'utu' ri nimalaj ruchuk'a' pa quivi' ri vinak. \p \v 13 Tinimaj quitzij conojel autoridades choch'ulef,\x * \xo 2:13 \xt Mt. 22:21; Ro. 13:1.\x* roma ri Ajaf quiri' nurayij. Tinimaj rutzij ri rey, roma ja rija' ri más c'o autoridad pa ruk'a' chiquivech conojel. \v 14 Tinimaj quitzij ri más chic autoridades ri yetak roma ri rey richin niquiya' castigo pa quivi' ri itzel yetajin riq'uin, y richin niquiya' quik'ij ri ebanoy ri utz.\x * \xo 2:14 \xt Ro. 13:4.\x* \v 15 Roma ri nurayij ri Dios, ja chi rix riq'uin ni'en ri utz, ni'en chique ri vinak ri man pa ruchojmil ta yenojin y xe yevolol chivij, chi man niqui'en ta chic más tzij chivij. \p \v 16 Kitzij na vi chi rix, rix sok'opinak chic pe\x * \xo 2:16 \xt 1 Co. 7:22; Gá. 5:1.\x* chuxe' ri ximiyon ivichin, pero man ti'en chi romari' ye'ibanala' ri man utz ta, xa tibana' ri achel nic'atzin nu'on jun rusamajinel ri Dios. \v 17 Tibana' chi conojel c'o quik'ij chivech, tijo-ivi' chivech rix ri iniman ri Jesucristo, tixi'ij-ivi' chuvech ri Dios y tiya' ruk'ij ri rey. \p \v 18 Rix samajela', tikasaj-ivi' richin ninimaj quitzij\x * \xo 2:18 \xt Ef. 6:5.\x* ri ivajaf, pero man xe ta chiquivech ri utz quino'oj y (ch'uch'uj, me'l oc) cánima, xa quiri' mismo tibana' chiquivech ri man utz ta quino'oj iviq'uin. \v 19 Roma ri Dios can xtuya-vi favor pan ivi', si roma nijo' ni'en ri nurayij rija', rix nik'asaj k'axomal,\x * \xo 2:19 \xt Mt. 5:10.\x* y xa manak roma nik'asaj quiri'. \v 20 Pero si roma ni'en jun mac, rix nicoch' chi yixpak' che k'a', ri' man jun ik'ij nuq'uen-pe, pero si rix roma ni'en ri utz,\x * \xo 2:20 \xt 1 P. 3:14.\x* yixyo'ox pa k'axomal, y can nucoch' ivech chupan, ri Dios can xtuya-vi favor pan ivi'. \v 21 Roma ri Dios tok xixroyoj, can richin vi chi rix nucoch' ivech chupan ri k'axomal,\x * \xo 2:21 \xt Hch. 14:22.\x* achel ri Jesucristo xucoch' ri k'axomal ri xuk'asaj ivoma.\x * \xo 2:21 \xt 1 P. 3:18.\x* Quiri' xu'on rija' richin jun ejemplo chivech richin titzekle'ej rij ri nuc'ut riq'uin ri ruc'aslen. \v 22 Rija' man jun bey xu'on jun mac. Nis-ta man jun satzoj no'oj xel pa ruchi'.\x * \xo 2:22 \xt Is. 53:9.\x* \v 23 Rija' tok xbix itzel tak tzij che coma ri vinak, man xutzolij ta ruq'uexel riq'uin itzel tak tzij.\x * \xo 2:23 \xt Is. 53:7.\x* Tok xyo'ox pa k'axomal, man xu'ij ta chi nu'on ruq'uexel. Xa pa ruk'a' ri Jun ri nic'ojon pa ruchojmil xujach-vi ronojel. \v 24 Ja ri Jesucristo xekan riq'uin ri ru-cuerpo ri kamac tok xbajix chuvech che', richin chi riq'uin ri (nkucom, nkuquen) chuvech ri mac, nkujoc-e chupan ri chojmilaj c'aslen ri nrojo' ri Dios. Roma riq'uin ri socotajic ri xuc'uaj rija', xc'ul kavech roma ri Dios.\x * \xo 2:24 \xt Is. 53:5.\x* \v 25 Roma rubanon can, rix, rix achel ovejas esatznak can,\x * \xo 2:25 \xt Ez. 34:6.\x* jac'a ri vacami xixtzolij chic pe riq'uin ri Chajinel y Yuk'unel\x * \xo 2:25 \xt Ez. 37:24; Jn. 10:11.\x* richin ri ivánima. \c 3 \s1 Ri c'aslen nic'atzin niquic'uaj ri ec'ulan \p \v 1 Quiri' mismo rix ixoki', chi'ijununal tinimaj quitzij ri ivachijil, richin quiri' si ec'o chique rije' man niquinimaj ta ruch'abel ri Dios; can ta niquijal quino'oj y niquinimaj, xaxe riq'uin niquitz'et ri ic'aslen rix ri rix quixayil,\x * \xo 3:1 \xt 1 Co. 7:16.\x* masque man jun ch'abel ni'ij chique, \v 2 roma niquitz'et chi yixniman tzij y ch'ajch'oj ri ic'aslen. \v 3 Ri vikoj ri ni'en, man ta ja ri nitz'etetaj coma vinak, achel ri jicoj (jolomaj, vi'aj), ri ye'icusala' oro, y utzulaj tak tziek. \v 4 Xa can ta ja ri pan ivánima\x * \xo 3:4 \xt Ro. 2:29.\x* ni'en-vi jun vikoj ri man nitz'etetaj ta y man jun nelesan chive, y ri vikoj ri' ja chi ri ivánima (ch'uch'uj, me'l oc) y man jun oyoval nucanoj. Ri quiri' ni'en, nimalaj rakale'n chuvech ri Dios. \v 5 Roma quiri' mismo ruvikic cánima xqui'en ri ixoki' ojer can ri xcuke-apu quic'u'x riq'uin ri Dios. Rije' ch'ajch'oj cánima xequinimaj ri cachijil.\x * \xo 3:5 \xt Ef. 5:22.\x* \v 6 Achel xu'on ri Sara, xunimaj rutzij ri Abraham, romari' vajaf\x * \xo 3:6 \xt Gn. 18:12.\x* xcha' che. Y c'o che'el ni'ix chi rix, rix ral can ri Sara, si ni'en ri utz y man nixi'ij ta ivi' chuvech xa achique na ri nipe pan ic'aslen. \p \v 7 Quiri' mismo rix achijlonel, riq'uin utzulaj no'oj tic'uaj-vi ri c'aslen quiq'uin ri ivixayil;\x * \xo 3:7 \xt 1 Co. 7:3; Ef. 5:28, 29.\x* man timestaj chi rije' nic'atzin ekal quic'uaxic, achel jun vaso ri man c'ayef ta nipax, y chi junan quiq'uin rije' icochin ri c'aslen ri ruyo'on ri Dios chive roma ri ru-favor. Quiri' ino'oj tibana' quiq'uin, richin quiri' man jun nik'ato ri oraciones ri ni'en chuvech ri Dios. \s1 Ri ruc'uaxic ri c'aslen ri nic'atzin chupan ri pokon ri ni'an chive \p \v 8 Pa ruq'uisbel che re', nin-ij chive chi xa jun ivánima\x * \xo 3:8 \xt Ro. 12:16.\x* tibana' chi'ivonojel, quixjoyovan, tijo-ivi'\x * \xo 3:8 \xt 1 P. 1:22.\x* chivech quiq'uin ri junan iniman ri Jesucristo quiq'uin, quixpokonan\x * \xo 3:8 \xt Ef. 4:32; Col. 3:12.\x* y utz ino'oj tibana'. \v 9 Tok c'o man utz ta ni'an chive, man ti'en ruq'uexel, ni man titzolij ruq'uexel ri pokon tak tzij\x * \xo 3:9 \xt Mt. 5:39, 44.\x* ri ni'ix chive. Pa ruq'uexel chi quiri', xa titzolij ruvech ri quitzij riq'uin utzulaj tak tzij, roma rix iveteman chi rix oyon richin nicochij\x * \xo 3:9 \xt Mt. 25:34.\x* ronojel ruvech utz ri ru'in can ri Dios pan ivi'. \v 10 Roma ruch'abel ri Dios ri tz'iban can nu'ij: \q1 Ri nrojo' nuk'asaj-e jun c'aslen utz choch'ulef, \q1 Y nrojo' chi niquicot ronojel k'ij pa ruc'aslen, \q1 Tujec'a-ri' chi yerubila' itzel tak tzij, \q1 Y man tucusaj ruchi' richin nusetz quino'oj vinak. \q1 \v 11 Tuya' can ri xa nuq'uen-pe itzel pa ruc'aslen, y tubana' ri utz. \q1 Tucanoj ri c'aslen ri nibano chi utz nuc'uaj-ri' quiq'uin conojel, y jari' tutzekle'ej. \q1 \v 12 Roma runak'-ruvech ri Ajaf c'o pa quivi' ri quic'uan jun choj c'aslen, \q1 Y ruyo'on ruxiquin richin nrac'axaj\x * \xo 3:12 \xt Jn. 9:31.\x* ri qui-oración. \q1 Pero ruch'icon ruvech chiquij ri yebano ri man utz ta.\x * \xo 3:12 \xt Sal. 34:12-16.\x* \m Quiri' nu'ij ruch'abel ri Dios ri tz'iban can. \p \v 13 Y, ¿achique ta cami jun xtibano pokon chive rix tok ri ivánima xa benak chirij ri utz? Man jun.\x * \xo 3:13 \xt Pr. 16:7.\x* \v 14 Pero si roma (ic'uan, ivuc'a'n) jun choj c'aslen nik'asaj pokon, utzulaj tzij\x * \xo 3:14 \xt Mt. 5:10.\x* nu'on ri Dios chive. Roma c'a ri', man tixi'ij-ivi'\x * \xo 3:14 \xt Is. 8:12; Jer. 1:8.\x* chiquivech ri nicajo' niqui'en pokon chive, ni man tisatz ic'u'x. \v 15 Rix Ivajaf tibana' che ri Jesucristo pan ivánima, y can ta jumul q'ues ivech, (ch'uch'uj, me'l oc) ivánima y can ta ikasan-ivi' richin utz rutzolic quitzij\x * \xo 3:15 \xt Col. 4:6; 2 Ti. 2:25.\x* ni'en ri yec'utun chive ri achique roma cukul ic'u'x chi c'o favor ivoyo'en. \v 16 Can ta nuna' ri ivánima chi kitzij utz yixbin chuvech ri Dios,\x * \xo 3:16 \xt He. 13:18.\x* richin quiri' ri tzij ri ni'an chivij chi xa itzel ri yixtajin riq'uin, ri yeyaco-pe\x * \xo 3:16 \xt Mt. 5:44; 1 P. 2:12.\x* ri tzij can ta quiyon niquiya-ka-qui' chi q'uix, roma ri utzulaj c'aslen (ic'uan, ivuc'a'n) rix ri xa jun ibanon riq'uin ri Jesucristo. \v 17 Roma más utz chi rix nik'asaj k'axomal\x * \xo 3:17 \xt 2 Ti. 3:12.\x* roma ni'en ri utz, si jari' nrojo' ri Dios chi nik'asaj, y mani nik'asaj k'axomal roma ni'en ri man utz ta. \p \v 18 Tuka pan ivi' chi ja jun ri Jesucristo xc'atzin chi xe jun bey xk'ax chupan k'axomal richin xutoj ronojel ruvech mac. Ri choj ruc'aslen xuk'asaj k'axomal koma roj ri man choj ta kac'aslen, richin nkurucusaj-apu riq'uin ri Dios.\x * \xo 3:18 \xt Col. 1:21, 22.\x* Can kitzij vi chi ri ru-cuerpo ri Jesucristo xcamises, pero ri ru-espíritu xyo'ox ruc'aslen. \v 19 Y ri ru-espíritu xbe quiq'uin ri espíritus etz'apel\x * \xo 3:19 \xt Is. 42:7.\x* richin c'o xutzijoj chique. \v 20 Re' ja conojel ri man xeniman ta tzij ojer can pa ru-tiempo ri Noé, masque ri Dios can xroyo'ej chi can ta xquijal quino'oj y can ta xeniman chuvech. Quiri' ránima ri Dios pa quivi' chupan tak ri k'ij tok najin rubanic ri nimalaj barco\x * \xo 3:20 \xt Gn. 6:13, 14.\x* ri achok chupan xaxe oc vakxaki' enimey tzij xquicol-e-qui'\x * \xo 3:20 \xt He. 11:7.\x* chupan ri ya'. \v 21 Y achel ri vinak ojer xquicol-e-qui' pa ya', roj vacami riq'uin ri nika'an bautizar ki', nikac'ut-ki' chi xojcolotaj yan. Ri nku'an bautizar\x * \xo 3:21 \xt Ef. 5:26; Tit. 3:5.\x* man richin ta chi nuch'aj-e ri ch'abak chikij, man quiri' ta, xa richin nikac'ut-ki' chi man nikajo' ta nikevaj jun mac chuvech ri Dios, roma koyo'en\x * \xo 3:21 \xt 1 P. 1:3.\x* chi nkuc'astaj-e chiquicojol ri anima'i', achel xc'astaj-pe ri Jesucristo. \v 22 Rija' riq'uin ri xbe chicaj, c'o pa ru-derecha\x * \xo 3:22 \xt Sal. 110:1; Ro. 8:34; Ef. 1:20; Col. 3:1; He. 1:3.\x* ri Dios, y pa ruk'a' rija' eyo'on-vi ángeles, espíritus ri yebano gobernar, y ri c'o uchuk'a' pa quik'a'. \c 4 \s1 Utz rucusasic tikabana' ri kacochin che ri Dios roma ri ru-favor \p \v 1 Y achel ri Jesucristo xuk'asaj k'axomal pa quik'a' vinak chupan ri aj-roch'ulef ru-cuerpo koma roj, quiri' mismo rix, tiya' pan ivánima chi can c'o na vi k'axomal xtik'asaj pa quik'a' vinak. Quiri' tibana', roma xa achique na ri k'axnak chic chupan k'axomal, caminak chic chuvech ruchuk'a' ri mac,\x * \xo 4:1 \xt Ro. 6:2, 7; Gá. 5:24; Col. 3:5.\x* \v 2 richin quiri' ri ajani chic chi tiempo nic'ase-e choch'ulef, man ta chic uc'uan roma ri man utz ta ri nurayij ri cuerpo,\x * \xo 4:2 \xt Ro. 6:11-13; Tit. 2:12.\x* xa ja ri nurayij ri Dios ri nu'on pa ruc'aslen. \v 3 Chive rix, xek'ax yan can ri k'ij chi xe'ibanala' ri nika chiquivech ri vinak man quiniman ta ri Dios.\x * \xo 4:3 \xt Ef. 4:17-19.\x* Chupan tak ri k'ij ri', rix man xik'at ta ivi' xe'ibanala' mac ri nuya' q'uix, xa rix uc'uan roma ri man utz ta ri nurayij ri cuerpo. Xe'ibanala' k'abaric, xe'ibanala' itzel tak nimak'ij, ximolola-ivi' richin xitij ya'. Xe'iyala' quik'ij tiox\x * \xo 4:3 \xt Gá. 5:20.\x* ri xa nimulu ránima ri Dios nu'on. \v 4 Romari', ri vinak jun vi yixquitz'et, roma rix man yixbin ta chic junan quiq'uin chupan ri itzel tak mac ri achok chupan cosk'opin-vi-qui' rije', y xa yech'o yok'onic tak tzij chivij.\x * \xo 4:4 \xt 1 P. 3:16.\x* \v 5 Jac'a ri vinak re' c'o na jun k'ij xtequijacha' cuenta chuvech ri Jun ri rubanon chic rubanic richin nunic'oj cánima\x * \xo 4:5 \xt Hch. 10:42; 17:31; Ro. 14:10.\x* ri eq'ues, y ri ecaminak chic. \v 6 Ja roma re' tok ja jun chique ri ecaminak chic e xtzijos-e ri utzulaj ch'abel ri nu'ij achique ruchojmil yecolotaj,\x * \xo 4:6 \xt 1 P. 3:19.\x* richin quiri' can pa choj vi chi ninic'ox rij ri c'aslen ri xquic'uaj choch'ulef achel ninic'ox quic'aslen conojel vinak, y chi can pa choj vi chi nic'uje' ruc'aslen ri qui-espíritu achel ri Dios c'o ruc'aslen ri ru-espíritu. \p \v 7 Ri ruq'uisbel tak k'ij richin ronojel xa nakaj\x * \xo 4:7 \xt Ro. 13:12; Fil. 4:5; He. 10:25.\x* chic c'o-vi. Roma c'a ri', rix tina' utz ri achique yixtajin riq'uin, y can ta rix q'ues utz-utz pa ruvi' ri oración. \v 8 Pero pa ruvi' ronojel re', can tijo-ivi' chivech. Roma riq'uin ri yixojo'on pan ivánima, ni'an perdonar q'uiy mac.\x * \xo 4:8 \xt Pr. 10:12; 1 Co. 13:7; Stg. 5:20.\x* \v 9 Ri quiniman ri Jesucristo ri yepe juc'an chic tinamit, utz tic'ulu' quivech pan ivacho, y man quixjasjot chiquij. Quiri' c'a mismo ic'ulic tiquibana' rije' chi tak cacho. \v 10 Chi'ijununal c'o rusipan ri Dios chive chi yixtiquer ni'en pa rusamaj. Ticusaj c'a richin nito-ivi' chivech; quixoc utzulaj tak samajiy richin ri jalajoj ruvech favor ri rusipan chive. \v 11 Ri sipan che chi nitzijon pa rubi' ri Dios, tutzijoj ch'abel\x * \xo 4:11 \xt Jer. 23:28.\x* ri petenak riq'uin ri Dios, ri yeruto' ch'aka' chic, queruto' c'a riq'uin ri uchuk'a' ri nuya' ri Dios. Chupan ronojel ri ni'en, can ta ja ri Dios xtiyo'ox ruk'ij roma ri Jesucristo. Rija' can jumul-jumul\x * \xo 4:11 \xt 1 Ti. 6:16; 1 P. 5:11; Ap. 1:6.\x* c'o ruk'ij y c'o ruchuk'a' pa ruvi' ronojel. Amén. \s1 Kuquicot tok nikak'asaj k'axomal roma kaniman ri Jesucristo \p \v 12 Rix ri can yixinjo', man jun vi tina' roma ri k'axomal ri rixc'o-vi ri can achel pa jun k'ak' yixk'ax-vi, richin yixtz'etetaj\x * \xo 4:12 \xt 1 P. 1:6, 7.\x* si kitzij cukul ic'u'x riq'uin ri Dios. Man quire' tinojij pan ivánima: ¿Achique roma quire' nikak'asaj? \v 13 Pa ruq'uexel chi quiri' ninojij, xa quixquicot chi ja jun rix rixc'o pa k'axomal\x * \xo 4:13 \xt Ro. 8:17; 2 Co. 1:7; Ap. 1:9.\x* ri achel xuk'asaj ri Jesucristo, richin quiri' tok rija' xtik'alajrises ri nimalaj ruk'ij, ja jun rix can qui' ivánima xquixquicot. \v 14 Y si rix roma iniman ri Jesucristo ni'ix pokon tak tzij chive,\x * \xo 4:14 \xt Mt. 5:11; 2 Co. 12:10; Stg. 1:12; 1 P. 2:19, 20.\x* utzulaj tzij nu'on ri Dios chive, roma iviq'uin rix c'o ri Lok'olaj ru-Espíritu ri Dios. Kitzij na vi chi ri yeyok'on ivichin rix, yech'o itzel chirij ri Lok'olaj Espíritu, jac'a rix xa niya' ruk'ij. \v 15 Man xa tibanataj chi jun chive rix nuk'asaj k'axomal roma jun camic, o jun elak', o roma xa itzel najin riq'uin, o roma nuju-apu-ri'\x * \xo 4:15 \xt 2 Ts. 3:11; 1 Ti. 5:13.\x* chupan xa achique na ri xa manak ru-cuenta che. \v 16 Pero si c'o jun chive nuk'asaj k'axomal roma runiman ri Jesucristo, man tiq'uix, xa tuya' ruk'ij ri Dios roma ri nuk'asaj.\x * \xo 4:16 \xt Hch. 5:41.\x* \p \v 17 Roma ruk'ijul chic chi ri Dios nunic'oj kánima richin nkuruchojmirisaj roj ri roj ralc'ua'l. Y si quiri' nu'on chike roj na'ey, tinojij na pe' ajani chi c'ayef eroyo'en\x * \xo 4:17 \xt Is. 10:12; Lc. 10:12.\x* ri man niquinimaj ta ri utzulaj ruch'abel ri Dios ri nu'ij achique ruchojmil yecolotaj ri vinak. \v 18 Y: \q1 Si ri ruc'uan jun chojmilaj c'aslen c'ayef nicolotaj, \q1 Tinojij na pe' achique xtibanataj quiq'uin ri manak Dios pa quivech, y ri man jun bey xcajo' xquiya' can ri mac.\x * \xo 4:18 \xt Pr. 11:31.\x* \m \v 19 Roma c'a ri', ri quiniman ri Jesucristo y niquik'asaj k'axomal roma quiri' nurayij ri Dios\x * \xo 4:19 \xt 1 P. 3:17.\x* pa quivi', tiquibana' ri utz y tiquijacha' ri cánima pa ruk'a' ri Jun ri banayon ronojel ri c'o, y can nu'on-vi ri nu'ij. Man jun bey tiquiya' can chi niqui'en ri utz. \c 5 \s1 Ri utz niqui'en ri uc'uay bey chiquivech ri quiniman ri Jesucristo \p \v 1 Vacami c'a, ninjo' yenpaxa'aj ri uc'uay ivichin ri ec'o chi'icojol, ri yin mismo jun chique rije', y yin jun tzijoy richin ri k'axomal\x * \xo 5:1 \xt Ro. 8:17.\x* ri xintz'et\x * \xo 5:1 \xt Lc. 24:48.\x* chi xuk'asaj ri Jesucristo, y voyo'en chi yin jun ri xquic'uje' chupan ri nimalaj ruk'ij ri xtik'alajrises. \v 2 Que'iyuk'uj rutinamit ri Dios\x * \xo 5:2 \xt Jn. 21:16.\x* ri yo'on pan ik'a', man tina' chi xa jun eka'n chivij, xa pan ivánima talex-vi chi ye'iyuk'uj\x * \xo 5:2 \xt 1 Ti. 3:3, 8.\x* achel nrojo' ri Dios chive. Man ti'en roma ch'acoj méra, xa tiq'uenc'ot ivánima tibana' ri samaj. \v 3 (Chuka', ka) man ti'en chi achel can ta rix ajaf\x * \xo 5:3 \xt Ez. 34:4; Mt. 20:25.\x* pa quivi' ri eyo'on pan ik'a', xa quixoc ejemplo chiquivech ri rutinamit ri Dios. \v 4 Y tok xtipe chic jun bey ri Jesucristo, ri más Nimalaj Yuk'unel\x * \xo 5:4 \xt He. 13:20.\x* pa ruvi' rutinamit ri Dios, rix xtic'ul jun sipanic ri can c'o ruk'ij y man jun bey xtiq'uis. \p \v 5 Y rix ri más c'a rix ac'ola' na, tinimaj quitzij ri e'uc'uayon rutinamit ri Dios, chi'ivonojel tikasaj-ivi'\x * \xo 5:5 \xt Ef. 5:21.\x* richin ninimaj itzij chivech. Roma ruch'abel ri Dios ri tz'iban can nu'ij: \q1 Ri Dios nuk'at chiquivech ri niquina-qui' chi c'o quik'ij. \q1 Jac'a ri niquina' chi manak oc quik'ij, yeruto' riq'uin ri ru-favor.\x * \xo 5:5 \xt Pr. 3:34; Stg. 4:6.\x* \p \v 6 Roma c'a ri', nin-ij chive chi tikasaj-ivi'\x * \xo 5:6 \xt Mt. 23:12; Stg. 4:10.\x* chuxe' ruchuk'a' ri nimalaj Dios, richin quiri' rija' xtu'on chi nic'uje' ik'ij tok xterila' ruk'ijul. \v 7 Ronojel ri al nina' pan ivánima,\x * \xo 5:7 \xt Sal. 55:22; Mt. 6:25; Fil. 4:6.\x* tiya' can pa ruk'a' ri Dios, roma rija' can c'o pa ránima ri ic'aslen. \v 8 Tina' utz ri achique yixtajin riq'uin, can ta rix q'ues pa ruvi' ri ic'aslen. Roma ri itzel\x * \xo 5:8 \xt Mt. 4:1-11; Jn. 8:44; Ef. 4:27; 6:11; Stg. 4:7.\x* ri royoval chike, nibiyaj achel jun león ri nisiq'uin nucanoj achique ta na jun nuxil che eyaj.\fig 1 Pedro 5:8|src="hK00046b.tif" size="col" ref="5.8" \fig* \v 9 Pero riq'uin cof cukul ic'u'x\x * \xo 5:9 \xt Col. 2:5.\x* riq'uin ri Dios, rix tik'ata' chuvech. Roma iveteman chi ri quiniman ri Jesucristo pa jalajoj tak lugares chuvech ri roch'ulef, junan chi k'axomal niquik'asaj\x * \xo 5:9 \xt Hch. 14:22.\x* iviq'uin. \v 10 Pero man richin ta q'uiy k'ij\x * \xo 5:10 \xt 1 P. 1:6.\x* xtik'asaj k'axomal. Y tok ik'asan chic ri k'axomal, ri Dios ri niyo'on ronojel ruvech favor, ri xoyon ivichin richin chi ja jun rix xtic'uje' ik'ij chupan ri nimalaj ruk'ij\x * \xo 5:10 \xt Ro. 8:18; 1 Co. 4:17.\x* ri man jun bey xtiq'uis, roma xa jun ibanon riq'uin ri Jesucristo, rija' xtutz'akatisaj ri ic'aslen, xtu'on chive chi cof xquixc'uje' chirakan, xtuya' ruchuk'a' ri ivánima, y xtu'on chi cof rix pa'el riq'uin. \v 11 Y ja ta c'a rija' ri xtiyo'ox nimalaj ruk'ij, y richin ta c'a rija' ri nimalaj uchuk'a' richin nu'on gobernar jumul-jumul.\x * \xo 5:11 \xt 1 P. 4:11.\x* Amén. \s1 Ri ruq'uisbel tak saludo \p \v 12 Riq'uin ruto'ic ri Silvano\x * \xo 5:12 \xt 2 Co. 1:19; 2 Ts. 1:1.\x* ri can cukul nuc'u'x riq'uin, nutz'iban-e ri ca'i-oxi' ch'abel re' chive,\x * \xo 5:12 \xt He. 13:22.\x* richin yixinpaxa'aj y nin-ij-e chive chi re nutz'iban-e chupan ri vuj re', jare' ri kitzij ru-favor ri Dios, roma c'a ri', ticovij-ivi' chupan. \p \v 13 Ri quiniman ri Jesucristo ri niquimol-qui' pa rubi' ri Dios pa Babilonia,\x * \xo 5:13 \xt Ap. 17:15; 18:10, 21.\x* ri junan echa'on iviq'uin, niquitak-e i-saludo. Quiri' mismo nu'on-e ri Marcos\x * \xo 5:13 \xt Hch. 12:12.\x* ri can achel nuc'ajol pa rubi' ri Ajaf. \v 14 Tibanala' saludar ivi' chivech, y tik'alajin iviq'uin chi kitzij nijo-ivi'\x * \xo 5:14 \xt Ro. 16:16.\x* chivech. Can ta nic'uje' uxlanen pan ivánima chi'ivonojel rix ri xa jun ibanon riq'uin ri Jesucristo.\x * \xo 5:14 \xt Ef. 6:23, 24.\x* Amén.