\id GAL Cakchiquel de Santa Maria de Jesus NT [cki] (Colombia) -2010 bd. \h GÁLATAS \toc1 Ri carta ri xutzꞌibꞌaj ri apóstol San Pablo chica ri hermanos ri icꞌo Galacia \toc2 GÁLATAS \toc3 Gá. \mt1 Ri carta ri xutzꞌibꞌaj ri apóstol San Pablo chica ri hermanos ri icꞌo Galacia \ip Ri apóstol Pablo xutzꞌibꞌaj va carta va chica ri hermanos ri icꞌo chupan ri nación Galacia. Xutak va carta va ruma xraꞌxaj chi icꞌo achiꞌaꞌ ri xaꞌlka quiqꞌuin y xquiꞌej chica chi nicꞌatzin chi niquiꞌan ri nuꞌej chupan ri ley richin ri Moisés, y man tiquinimaj ri rucꞌutun can ri Pablo chiquivach. Ri achiꞌaꞌ reꞌ xquiꞌej cꞌa chi nicꞌatzin chi niꞌan ri circuncisión chica, chi quireꞌ nitzꞌakat ri salvación (colotajic) ri nuyaꞌ ri Dios chica. Y ri Pablo nuꞌej chupan va carta va chi ri niquicꞌut ri achiꞌaꞌ reꞌ xa man ketzij ta. Y ri nucꞌut jajaꞌ, ja ri Dios ri xꞌeꞌn cha y jareꞌ ri ketzij nuyaꞌ salvación (colotajic). \io1 Ri capítulo 1:1-10, ri Pablo ncaꞌruꞌon saludar ri aj-Galacia ri quiniman ri Jesucristo. \io1 Ri capítulo 1:11–2:21, ri Pablo nuꞌej chica chi jajaꞌ ja ri Dios ri xꞌeꞌn cha chi xuoc apóstol y rumareꞌ ja ri ketzij ri nuꞌej. Y nuꞌej jeꞌ chi ja ri Dios xꞌeꞌn cha chi nutzijuoj ri santo evangelio chica ri man israelitas ta. \io1 Ri capítulo 3:1–4:31 nuꞌej chi joꞌc ruma ri ru-favor ri Dios y ruma jeꞌ chi niquicukubꞌaꞌ quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesús antok niquil ri salvación (colotajic). \io1 Ri capítulo 5:1–6:10 nuꞌej chi ruma ri cꞌacꞌacꞌ cꞌaslien ri xuyaꞌ ri Dios chica, ijejeꞌ man chic nicꞌatzin ta chi cꞌa niꞌan ri circuncisión chica, y man otz ta chic chi cꞌa niquiꞌan ri nicꞌaj chic costumbres ri nuꞌej ri qui-religión. Ruma ri Cristo ya xaꞌrucol-pa chupan reꞌ y xuꞌon chica chi man jun chic qui-pecado choch ri Dios. Y nuꞌej jeꞌ chi xa xtiquiyaꞌ lugar chi ja ri Espíritu Santo ri nucꞌuan ri quicꞌaslien, ri quicꞌaslien xtuyaꞌ jaꞌal fruto. \io1 Y ri capítulo 6:11-18, ri Pablo nuꞌej chi ri más nicꞌatzin y ri más cꞌo rakalien ja ri cꞌacꞌacꞌ cꞌaslien y nuqꞌuis ri ru-carta riqꞌuin jun bendición. \c 1 \s1 Ri saludo \p \v 1 Inreꞌ Pablo, in ru-apóstol ri Jesucristo y man vinak ta cꞌa xichoꞌn chi xinuoc apóstol. Ni man vinak ta jeꞌ ri takayuon-pa vichin. Ri takayuon-pa vichin ja ri Jesucristo y ri Katataꞌ Dios; ri Dios ri xuꞌon cha ri Jesucristo chi xcꞌastaj-pa chiquicajol ri quiminakiꞌ. \v 2 Ixreꞌ hermanos, ri ixcꞌo chupan ri iglesias ri icꞌo Galacia, nitak-el jun saludo chiva, y quireꞌ jeꞌ niquitak-el ri hermanos ri icꞌo viqꞌuin. \v 3 Ja ta ri favor y ri paz ri nuyaꞌ ri Katataꞌ Dios y ri Kajaf Jesucristo ticꞌujieꞌ riqꞌuin ivánima. \v 4 Ri Jesucristo xujach-riꞌ chi xquimisas ruma ri ka-pecados, chi quireꞌ nkojrucol choch ri itziel tak kax ri ncaꞌbꞌanataj ri choch-ulief chupan ri tiempo vacame. Xuꞌon quireꞌ ri Jesucristo pa ka-cuenta ojreꞌ, ruma quireꞌ xrajoꞌ ri Katataꞌ Dios. \v 5 Ja ri Katataꞌ Dios ri tiyoꞌx rukꞌij richin nojiel tiempo. Amén. \s1 Manak chic jun evangelio \p \v 6 Inreꞌ can xichapataj antok xinvaꞌxaj chi ixreꞌ ntivajoꞌ ntiyaꞌ can ri Dios, ri xayuon ivichin chi xuyaꞌ ri ru-favor ri Cristo pan iveꞌ. Ixreꞌ xa ntivajoꞌ nquixꞌa chirij jun-ve chic evangelio. \v 7 Man niꞌej ta chi cꞌo chic jun evangelio, ruma icꞌo vinak ri xa jun-ve chic ri niquicꞌut, ri xa niquisach inoꞌj. Y nicajoꞌ niquicꞌax rubꞌixic ri ru-evangelio ri Cristo. \v 8 Pero xa cꞌo jun chakavach ojreꞌ ri nucꞌax rubꞌixic ri ru-evangelio ri Cristo ri katzijuon chiva, can tika ri castigo paroꞌ, mesque jun ángel ri patanak chicaj ri niꞌeꞌn. \v 9 Can incheꞌl ri kaꞌeꞌn can chiva, y vacame ninataj chic chiva: Xa cꞌo jun nitzijuon jun chic evangelio chiva y man junan ta riqꞌuin ri iniman; ri nitzijuon reꞌ chiva, can tika ri castigo paroꞌ. \p \v 10 ¿Y chica ntiꞌej ixreꞌ? ¿Nivajoꞌ came inreꞌ chi otz nquitzꞌiet cuma ri vinak? Ri nivajoꞌ inreꞌ can ta otz nquitzꞌiet ruma ri Dios. Inreꞌ man nivajoꞌ ta chi otz nquitzꞌiet cuma ri vinak. Ruma xa ta quireꞌ niꞌan, man ta in ru-siervo ri Cristo. \s1 Ri Dios xbꞌano apóstol cha ri Pablo \p \v 11 Hermanos, inreꞌ nivajoꞌ chi ixreꞌ ntivatamaj jaꞌal chi ri evangelio ri xintzijuoj chiva, man runoꞌj ta jun ache. \v 12 Man riqꞌuin ta jun vinak xinꞌan recibir, ni man xtzijos ta jeꞌ chuva ruma jun vinak. Can ja ri Jesucristo ri xꞌeꞌn chuva. \p \v 13 Y ixreꞌ ivaxan ri chica xaꞌnbꞌan-pa antok cꞌa incꞌo chupan ri niquinimaj ri nuvanakil israelitas. Riqꞌuin nojiel voyoval xaꞌnꞌan perseguir ri ru-iglesia ri Dios. Y xinvajoꞌ ta xaꞌnqꞌuis quinojiel.\x + \xo 1:13 \xt Hch. 8:3; 22:4-5; 26:9-11.\x* \v 14 Y chupan ri niquinimaj ri nuvanakil; inreꞌ más xinvatamaj y más xinꞌan chiquivach iqꞌuiy ri junan xojqꞌuiy-pa quiqꞌuin. Ruma inreꞌ can xꞌa vánima riqꞌuin ri qui-costumbre ri kateꞌt-kamamaꞌ.\x + \xo 1:14 \xt Hch. 22:3.\x* \v 15 Pero ri Dios, antok cꞌa majaꞌ quinalax, xiruchaꞌ y xirayuoj ruma ri ru-favor. \v 16 Ri Dios xucꞌut ri Jesucristo ri Rucꞌajuol chinoch ruma quireꞌ xrajoꞌ; chi nitzijuoj ri Jesucristo chica ri nicꞌaj chic vinak ri man israelitas ta.\x + \xo 1:16 \xt Hch. 9:3-6; 22:6-10; 26:13-18.\x* Y antok ri Dios rucꞌutun chic ri Jesucristo chinoch, man xiꞌa ta riqꞌuin jun chic chi xinvatamaj más. \v 17 Ni man xiꞌa ta jeꞌ quiqꞌuin ri apóstoles ri icꞌo pa tanamet Jerusalén, mesque ijejeꞌ can i-apóstoles naꞌay chinoch inreꞌ. Antok inreꞌ xinyaꞌ can ri tanamet Damasco, xiꞌa chupan ri lugar rubꞌinan Arabia. Y antok xiniel-pa Arabia, xitzalaj chic pa jun bꞌay pa tanamet Damasco. \p \v 18 Y antok kꞌaxnak chic oxeꞌ junaꞌ, cꞌajareꞌ xiꞌa pa tanamet Jerusalén\x + \xo 1:18 \xt Hch. 9:26-30.\x* chi xintzꞌataꞌ roch ri apóstol Pedro, y xicꞌujie-pa caꞌyeꞌ semanas riqꞌuin. \v 19 Y chupan ri caꞌyeꞌ semanas reꞌ, man jun chic apóstol xintzꞌat, joꞌc ri Jacobo ri ruchakꞌ ri Ajaf Jesucristo. \v 20 Y choch ri Dios niꞌej chiva chi ri nitzꞌibꞌaj-el, can ketzij-ve. Man nitzꞌak ta tzij. \p \v 21 Y cꞌajareꞌ xibꞌacꞌujieꞌ chupan ri lugar rubꞌinan Siria y chupan ri lugar rubꞌinan Cilicia. \v 22 Man jun bꞌay xicꞌujie-ka pa tak tanamet ri icꞌo chupan ri Judea, y rumareꞌ ri iglesias richin ri Cristo ri icꞌo Judea man cataꞌn ta noch. \v 23 Joꞌc caxan chuvij: Ri jun ri ncaꞌruꞌon perseguir ri quiniman ri Jesucristo, vacame xa nuꞌej chica ri vinak chi tiquicukubꞌaꞌ quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo. Y man nrajoꞌ ta chic jeꞌ chi ncaꞌqꞌuis ri quiniman ri Jesucristo. \v 24 Y ri hermanos reꞌ, can xquiyaꞌ rukꞌij ri Dios ruma xcaꞌxaj chi xcꞌaxtaj ri nucꞌaslien. \c 2 \p \v 1 Y antok kꞌaxnak chic cꞌa catorce junaꞌ, inreꞌ xiꞌa chic jun bꞌay pa tanamet Jerusalén;\x + \xo 2:1 \xt Hch. 15:2.\x* junan xojꞌa riqꞌuin ri hermano Bernabé. Y xkucꞌuaj-el jeꞌ ri hermano Tito. \v 2 Y inreꞌ xiꞌa, ruma ja ri Dios ri xꞌeꞌn chuva. Y joꞌc inreꞌ y ri hermanos líderes ri xkamol-kiꞌ, y xinꞌej cꞌa chiquivach chica modo nitzijuoj ri evangelio chica ri vinak ri man israelitas ta, chi quireꞌ ijejeꞌ ncaꞌeꞌn xa otz o man otz ta ri nusamaj. \v 3 Pero ijejeꞌ ni xa ta xquiꞌej chi tiꞌan ri circuncisión cha ri hermano Tito ri bꞌanak viqꞌuin; mesque jajaꞌ man bꞌanun ta ri circuncisión cha, ruma jajaꞌ xa man israelita ta. \v 4 Ri Tito man xꞌan ta ri circuncisión cha, mesque icꞌo jujun chikacajol ri man i-ketzij ta hermanos, ri xcajoꞌ chi xꞌan ta cha. Ijejeꞌ quijuꞌn-pa-quiꞌ joꞌc chi niquitzꞌat ri chica rubꞌanun ri kacꞌaslien riqꞌuin ri Cristo Jesús; xa cꞌa nakaꞌan nojiel ri nuꞌej chupan ri ru-ley ri Moisés, o manak chic nakaꞌan. Ijejeꞌ xcajoꞌ ta chi xojcꞌujieꞌ ta chic chuxieꞌ ri ru-ley ri Moisés. \v 5 Pero ojreꞌ man xkanimaj ta quitzij; chi quireꞌ ja ri ketzij evangelio nicꞌujieꞌ iviqꞌuin ixreꞌ. \p \v 6 Y ri hermanos líderes ri cꞌo jeꞌ quinoꞌj, man jun kax cꞌacꞌacꞌ xquicꞌut chinoch chirij ri ruchꞌabꞌal ri Dios. Y inreꞌ man xintzꞌat ta xa rakalien o man rakalien ta. Ruma choch ri Dios xa oj junan konojiel.\x + \xo 2:6 \xt Dt. 10:17.\x* \v 7 Pa rucꞌaxiel cꞌa chi ri hermanos xinquitijuoj ta pa más riqꞌuin ri ruchꞌabꞌal ri Dios, xa xquinaꞌiej chi chuva inreꞌ ruꞌeꞌn ri Dios chi nitzijuoj ri evangelio chica ri vinak ri man israelitas ta, ri man bꞌanun ta ri circuncisión chica. Can incheꞌl antok xꞌeꞌx cha ri Pedro chi tutzijuoj ri evangelio chica ri kavanakil israelitas ri bꞌanun ri circuncisión chica. \v 8 Y can ja ri Dios ri nitoꞌn richin ri Pedro chupan ri samaj richin jun apóstol chiquicajol ri kavanakil israelitas ri bꞌanun ri circuncisión chica; quireꞌ jeꞌ inreꞌ ja ri Dios nitoꞌn vichin, chi nquisamaj chiquicajol ri vinak ri man israelitas ta. \p \v 9 Rumareꞌ ri Jacobo, ri Pedro y ri Juan, ri principales chiquicajol ri hermanos, xquiyaꞌ quikꞌaꞌ chuva inreꞌ y cha ri Bernabé jeꞌ, antok xquinaꞌiej chi ri samaj reꞌ ja ri Dios sipayuon-pa chuva ruma altíra nquirajoꞌ; xquiyaꞌ quikꞌaꞌ chika chi quireꞌ kꞌalaj chi xa jun kabꞌanun chupan ri samaj. Chi ojreꞌ nkojbꞌasamaj chiquicajol ri vinak ri man israelitas ta, y ijejeꞌ ncaꞌbꞌasamaj chiquicajol ri kavanakil israelitas ri bꞌanun ri circuncisión chica. \v 10 Joꞌc xquiꞌej chika chi caꞌnataj chika chi ncaꞌkatoꞌ ri i-puobra, y jareꞌ ri nitej nukꞌij niꞌan. \s1 Antok ri Pablo xuchꞌolij ri Pedro pa tanamet Antioquía \p \v 11 Y antok ri Pedro xalka pa tanamet Antioquía, xinchꞌolij, ruma man otz ta ri nuꞌon chireꞌ. \v 12 Ruma naꞌay, xvaꞌ quiqꞌuin ri hermanos ri man israelitas ta. Pero antok xaꞌlka nicꞌaj achiꞌaꞌ ri i-takuon-pa ruma ri Jacobo, jajaꞌ man xrajoꞌ ta chic xvaꞌ quiqꞌuin ri hermanos ri man israelitas ta, ruma xuxiꞌij-riꞌ chiquivach ri achiꞌaꞌ ri xaꞌlka, ri bꞌanun ri circuncisión chica. \v 13 Y ri hermanos israelitas ri icꞌo Antioquía, junan xquiꞌan riqꞌuin ri Pedro. Man xaꞌbꞌaka ta chic quiqꞌuin ri hermanos ri man israelitas ta. Can xkꞌalajin chi caꞌyeꞌ quipalaj, ruma naꞌay can i-bꞌanak quiqꞌuin. Y hasta ri Bernabé xuꞌon incheꞌl xquiꞌan ijejeꞌ. \v 14 Y antok xintzꞌat chi man niquiꞌan ta ri ketzij ri nuꞌej chupan ri evangelio, chiquivach quinojiel xinꞌej cha ri Pedro: Atreꞌ can at israelita, pero xa incheꞌl niquiꞌan ri vinak ri man israelitas ta naꞌan. Y xa quireꞌ naꞌan atreꞌ, ¿karruma naꞌan chica ri man israelitas ta chi niquiꞌan ri qui-costumbre ri israelitas? xichaꞌ cha. \p \v 15 Ojreꞌ ri oj israelitas pa kalaxic, nakaꞌej chi man oj pecadores ta incheꞌl ri vinak ri man israelitas ta. \v 16 Pero kataꞌn chi man ruma ta ri vinak quibꞌanun nojiel ri nuꞌej ri ru-ley ri Dios ntiel chi man jun chic qui-pecado choch ri Dios.\x + \xo 2:16 \xt Sal. 143:2; Ro. 3:20.\x* Xa nicꞌatzin chi tiquicukubꞌaꞌ quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo chi quireꞌ ntiel chi man jun chic qui-pecado choch.\x + \xo 2:16 \xt Ro. 3:22.\x* Rumareꞌ man joꞌc ta ri man israelitas ta quicukubꞌan quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo, xa quireꞌ jeꞌ ojreꞌ ri israelitas kaniman, chi quireꞌ ntiel chi man jun chic ka-pecado choch ri Dios. Man ja ta cꞌa chi nakaꞌan ri nuꞌej chupan ri ley ri nibꞌano chika chi ntiel chi man jun chic ka-pecado choch ri Dios. \p \v 17 Xkanimaj ri Cristo ruma xkajoꞌ chi ntiel chi man jun chic ka-pecado choch ri Dios. Y xa cꞌa nakaꞌan ri pecado, ¿ja came ri Cristo xbꞌano-ka pecadores chika? Man quireꞌ ta. \v 18 Y xa niyaꞌ chic pa rukꞌij ri ru-ley ri Moisés, ri ya xinyaꞌ can, can nikꞌalajin chi pecado ri xinꞌan antok xinyaꞌ can. \v 19 Ruma inreꞌ can incheꞌl xicon choch ri ley, rumareꞌ ri ley man chic nicꞌatzin ta chi niꞌan. Vacame incꞌas chi niꞌan ri nrajoꞌ ri Dios. \v 20 Y antok ri Cristo xquimisas choch cruz, inreꞌ incheꞌl xa xicon riqꞌuin. Y rumareꞌ ri nucꞌaslien ri cꞌo vacame, man vichin ta inreꞌ, xa can richin ri Cristo ri cꞌo riqꞌuin vánima. Y nojiel ri niꞌan-el choch-ulief, xtinꞌan ruma nucukubꞌan nucꞌuꞌx riqꞌuin ri Cristo ri Rucꞌajuol ri Dios, ri xirajoꞌ y xuyaꞌ rutzij chi xquimisas pa nu-cuenta. \v 21 Inreꞌ manak xtinꞌej chi ri ru-favor ri Dios man jun rakalien. Ruma xa ta riqꞌuin ri ley ntiel chi man jun chic ka-pecado choch ri Dios, ri Cristo man jun ta xcꞌatzin chi xcon. \c 3 \s1 Ri Espíritu niꞌan recibir ruma ri cukbꞌal cꞌuꞌx \p \v 1 Hermanos aj-Galacia, ¿karruma can ix-nacanak y rumareꞌ xixꞌan engañar y vacame man ntinimaj ta chic ri ketzij? Ojreꞌ kaꞌeꞌn can jaꞌal chiva chi ri Jesucristo xcon choch cruz pa ka-cuenta. \v 2 Y nivajoꞌ nicꞌutuj chiva: ¿Ja came ri nuꞌej ri ru-ley ri Moisés ri xinimaj chi xiꞌan recibir ri Espíritu Santo o xa ruma xicukubꞌaꞌ icꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo ri xkatzijuoj chiva? \v 3 ¿Ixreꞌ can ix-nacanak? Ruma antok xinimaj ri Jesucristo, ja ri Espíritu Santo ri xsamaj riqꞌuin ivánima. Y vacame man ntivajoꞌ ta chic chi nisamaj ri Espíritu Santo iviqꞌuin, xa iyuon yan chic ixreꞌ ntivajoꞌ ntitej ikꞌij. \v 4 ¿Can man jun came rakalien ri sufrimiento ri xikꞌasaj antok xinimaj ri Jesucristo? Xa ta ketzij chi man jun rakalien. \v 5 Ri Dios ruyoꞌn ri Espíritu Santo chiva y nuꞌon milagros chicajol. ¿Karruma nuꞌon quireꞌ? ¿Ruma came xinimaj ri ru-ley ri Moisés o ruma xicukubꞌaꞌ icꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo ri xkatzijuoj chiva? \s1 Ri pacto ri xuꞌon ri Dios riqꞌuin ri Abraham \p \v 6 Incheꞌl xuꞌon ri Abraham ojier can, jajaꞌ xunimaj ri xꞌeꞌx cha ruma ri Dios, y rumareꞌ ri Dios xuꞌon cha chi xiel chi man jun chic ru-pecado choch.\x + \xo 3:6 \xt Gn. 15:6; Ro. 4:3.\x* \v 7 Tivatamaj jeꞌ chi quinojiel ri niquicukubꞌaꞌ quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, can ralcꞌual ri Abraham.\x + \xo 3:7 \xt Ro. 4:16.\x* \v 8 Y chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan ojier can, kꞌalaj chi ri Dios can xtuꞌon chica ri vinak ri man israelitas ta chi man jun chic qui-pecado choch jajaꞌ, xa niquicukubꞌaꞌ quicꞌuꞌx riqꞌuin. Y ri utzulaj ruchꞌabꞌal ri Dios, ri xꞌeꞌx cha ri Abraham, nuꞌej: Avuma atreꞌ, xcaꞌnꞌan bendecir quinojiel naciones,\x + \xo 3:8 \xt Gn. 12:3.\x* xchaꞌ ri Dios cha ri Abraham. \v 9 Y incheꞌl ri Abraham can xꞌan bendecir ruma xucukubꞌaꞌ rucꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, can quireꞌ jeꞌ quinojiel ri niquicukubꞌaꞌ quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, can ncaꞌan jeꞌ bendecir. \p \v 10 Pero xa nicajoꞌ ncaꞌcolotaj ruma ri ley y xa man ncaꞌtiquir ta niquiꞌan nojiel ri nuꞌej ri ley, can xtika ri castigo pa quiveꞌ. Incheꞌl nuꞌej chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can: Ri man nuꞌon ta nojiel ri nuꞌej chupan ri ru-ley ri Moisés, xtika ri castigo paroꞌ.\x + \xo 3:10 \xt Dt. 27:26.\x* Quireꞌ nuꞌej chupan ri tzꞌibꞌan can. \v 11 Can kꞌalaj chi man jun vinak ntiel chi man jun chic ru-pecado choch ri Dios ruma nuꞌon ri nuꞌej ri ley. Ruma chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can, nuꞌej: Ri rucukubꞌan rucꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios ntiel chi man jun chic ru-pecado choch, y xticꞌujieꞌ rucꞌaslien riqꞌuin ri Dios.\x + \xo 3:11 \xt Hab. 2:4.\x* Quireꞌ nuꞌej ri tzꞌibꞌan can. \v 12 Ri niniman ri ley man incheꞌl ta ri cukbꞌal cꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios. Ruma ri ley nuꞌej: Ri nibꞌano nojiel ri nuꞌej ri ley, can xtiril rucꞌaslien riqꞌuin ri Dios.\x + \xo 3:12 \xt Lv. 18:5.\x* Quireꞌ nuꞌej ri ley. \p \v 13 Y can ketzij chi jun ri man nitiquir ta nuꞌon nojiel ri nuꞌej ri ley, can xtika ri castigo paroꞌ. Pero ri Cristo xojrucol choch ri castigo reꞌ antok xcon choch ri cruz, ruma paroꞌ jajaꞌ xka-ve ri castigo ri xka ta pa kaveꞌ ojreꞌ. Can kꞌalaj chi xka ri castigo paroꞌ, ruma ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can, nuꞌej: Chica-na ri nitzakabꞌas choch jun chieꞌ, kꞌalaj chi kajnak ri castigo paroꞌ.\x + \xo 3:13 \xt Dt. 21:23.\x* Quireꞌ nuꞌej chupan ri tzꞌibꞌan can. \v 14 Pero ri Cristo Jesús xcon pa ka-cuenta konojiel ojreꞌ, chi quireꞌ ri vinak ri man israelitas ta niquil jeꞌ ri bendición ri xuꞌej ri Dios ojier can cha ri Abraham. Y ri Jesucristo xcon jeꞌ chi quireꞌ konojiel ri nakacukubꞌaꞌ kacꞌuꞌx riqꞌuin, xticꞌujieꞌ ri Espíritu Santo kiqꞌuin; ruma quireꞌ jeꞌ ruꞌeꞌn ri Dios. \p \v 15 Tivaxaj-na-peꞌ hermanos: Antok cꞌo jun pacto niꞌan chikacajol-ka ojreꞌ, antok cꞌachojnak chic ri pacto, man jun nitiquir nituru ri pacto reꞌ. Ni man jun jeꞌ nitiquir nuyaꞌ jubꞌaꞌ más ruveꞌ. \v 16 Antok ri Dios xuꞌon ri pacto riqꞌuin ri Abraham ojier can, xuꞌej chi nuyaꞌ ri bendición cha jajaꞌ y cha ri rumáma ri xticꞌujieꞌ.\x + \xo 3:16 \xt Gn. 12:7.\x* Ri Dios man xchꞌoꞌ ta chiquij ri iqꞌuiy rumáma ri Abraham ri xcaꞌcꞌujieꞌ. Man quireꞌ ta. Joꞌc chirij jun rumáma xchꞌo-ve. Y ri jun reꞌ, ja ri Cristo. \v 17 Ri tzij ri xaꞌnꞌej, cava rubꞌixic: Naꞌay ri Dios xuꞌon jun pacto riqꞌuin ri Abraham. Y antok kꞌaxnak chic cuatrocientos treinta junaꞌ chi tiꞌan ri pacto riqꞌuin ri Abraham,\x + \xo 3:17 \xt Ex. 12:40.\x* ri Dios xuyaꞌ ri ley cha ri Moisés. Pero ruma ri Dios can rubꞌanun chic ri pacto riqꞌuin ri Abraham naꞌay, ri ley man xutur ta ri pacto ri rubꞌanun naꞌay, ni man xtiquir ta xuꞌon cha ri Dios chi man ta xuyaꞌ ri ranun prometer cha ri Abraham chi nuyaꞌ. Y ri ranun prometer chi nuyaꞌ, ja ri Cristo. \v 18 Xa ta ruma ri ru-ley ri Moisés niyoꞌx ri herencia, man jun ta rakalien ri xuꞌej ri Dios cha ri Abraham chi nuyaꞌ.\x + \xo 3:18 \xt Ro. 4:14.\x* Pero xa man quireꞌ ta. Ruma ri Abraham xril ri herencia riqꞌuin ri xuꞌej ri Dios cha. \s1 Ri chica rucꞌatzil ri ley \p \v 19 ¿Y chica nicꞌatzin-ve ri ru-ley ri Moisés? Ri Dios xuyaꞌ ri ley reꞌ chi caꞌkꞌalajin-pa ri pecado y chi ticusas antok cꞌa majaꞌ talka ri Cristo, rumáma ri Abraham; ruma ja ri Cristo ri bendición ri ranun prometer ri Dios chi nuyaꞌ. Y antok ri Dios xuyaꞌ ri ley, naꞌay xuyaꞌ chica ángeles, y ri ángeles reꞌ xquiyaꞌ cha ri Moisés. Y pa ruqꞌuisbꞌal ri Moisés xuyaꞌ chica ri vinak. \v 20 Pero antok ri Dios xuꞌej cha ri Abraham chi nuyaꞌ ri bendición, jajaꞌ mismo xꞌeꞌn y man xcꞌatzin ta chi cꞌo ta jun xucusaj chi xkꞌasan ri ruchꞌabꞌal. \p \v 21 ¿Y xutur came ri ley ri ranun prometer ri Dios chi nuyaꞌ? Man quireꞌ ta. Pero xa ta ri ley xtiquir ta xuyaꞌ cꞌaslien, ja ta ri ley reꞌ nibꞌano chika chi man jun chic ka-pecado choch ri Dios. \v 22 Pero ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can, nuꞌej chi konojiel ojreꞌ oj pecadores; quireꞌ nuꞌej, chi quinojiel ri quiniman ri Jesucristo, niyoꞌx chica ri ranun prometer ri Dios. Y reꞌ niquil ruma quicukubꞌan quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo. \p \v 23 Antok cꞌa majaꞌ tipa ri Jesucristo, can incheꞌl pa cárcel xojcꞌujie-ve; ruma pa rukꞌaꞌ ri ru-ley ri Moisés xojcꞌujie-ve. Y chireꞌ xojcꞌujie-ve, kayoꞌien chi nibꞌakꞌalajin-pa ri cꞌo chi nakanimaj. \v 24 Ri ru-ley ri Moisés can xojruꞌon cuenta, y xojrucꞌuaj riqꞌuin ri Cristo chi xkacukubꞌaꞌ kacꞌuꞌx riqꞌuin; chi quireꞌ xiel chi man jun chic ka-pecado choch ri Dios. \v 25 Pero vacame ri ley richin ri Moisés man chic nicꞌatzin ta chi nkuruꞌon cuenta. Ruma vacame ya xpa ri Jesucristo, y riqꞌuin jajaꞌ nakacukubꞌaꞌ kacꞌuꞌx. \p \v 26 Y ixvonojiel ixreꞌ ri icukubꞌan icꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo, ix ralcꞌual chic ri Dios. \v 27 Ixvonojiel ri xixꞌan bautizar pa rubꞌeꞌ ri Cristo, joꞌc jun xiꞌan riqꞌuin jajaꞌ. Can nikꞌalajin cꞌa chi ri Cristo cꞌo pan icꞌaslien, xuꞌon chiva chi incheꞌl xucꞌax ri itziak. \v 28 Can ixvonojiel ri iniman ri Cristo Jesús junan chic ivach; chi israelitas o man israelitas ta; esclavos o libres; ache o ixok. Junan cꞌa ivach ixvonojiel, ruma joꞌc jun chic ibꞌanun riqꞌuin ri Cristo Jesús. \v 29 Y ruma ix richin chic ri Cristo, xixuoc rumáma ri Abraham. Y niyoꞌx chiva ri bendición ri xuꞌon prometer cha ri Abraham chi nuyaꞌ.\x + \xo 3:29 \xt Ro. 4:13.\x* \c 4 \p \v 1 Y nivajoꞌ jeꞌ niꞌej más chiva: Jun ri nichꞌaco ri herencia, xa cꞌa acꞌual, cꞌa majaꞌ tiyoꞌx ri herencia cha. Y mesque jajaꞌ rajaf nojiel, xa cꞌa junan riqꞌuin jun ru-esclavo ri rutataꞌ. \v 2 Ri acꞌual reꞌ icꞌo ri ncaꞌchajin richin. Y icꞌo ri ncaꞌchajin ri herencia, cꞌa antok xtalka-na ri kꞌij ri ruꞌeꞌn ri rutataꞌ chi niyoꞌx ri herencia cha. \v 3 Y quireꞌ xkaꞌan ojreꞌ, incheꞌl ri acꞌual antok majaꞌ tiyoꞌx ri herencia cha. Y xojcꞌujieꞌ chuxieꞌ ri costumbres richin ri roch-ulief ri man ncaꞌtiquir ta nkojquicol. \v 4 Pero antok xalka ri tiempo ri choꞌn ruma ri Dios, ri Dios xutak-pa ri Rucꞌajuol. Y xalꞌalax-ka riqꞌuin jun xtan. Y ruma chikacajol ojreꞌ israelitas xalax-ve ri Rucꞌajuol ri Dios, xcꞌujieꞌ chuxieꞌ ri ru-ley ri Moisés. \v 5 Y jajaꞌ xpa chi xojrucol ojreꞌ ri ojcꞌo chuxieꞌ ri ley, chi quireꞌ xojuoc ralcꞌual ri Dios. \p \v 6 Y ruma ix ralcꞌual chic ri Dios, ri Dios xutak-pa ri Ru-Espíritu ri Rucꞌajuol riqꞌuin ivánima. Y ri Espíritu Santo ri cꞌo riqꞌuin ivánima, Nataꞌ nichaꞌ cha ri Dios. \v 7 Riqꞌuin reꞌ nikꞌalajin chi man ixcꞌo ta chic chuxieꞌ ri ley, xa ix ralcꞌual chic ri Dios. Y ruma ix ralcꞌual chic ri Dios, jajaꞌ nuyaꞌ ri herencia chiva ruma xinimaj ri Cristo.\x + \xo 4:7 \xt Ro. 8:15-17.\x* \s1 Ri Pablo nuꞌej chi man chic caꞌtzalaj-pa chupan ri costumbres \p \v 8 Y ojier can, antok majaꞌ tivatamaj roch ri Dios, ixreꞌ xiꞌan servir ri dioses ri xa man i-ketzij ta. \v 9 Pero vacame, ivataꞌn chic roch ri Dios. O más otz niꞌej chi ja ri Dios ri taꞌmayuon chic ivach ixreꞌ. ¿Karruma ixreꞌ ntivajoꞌ ntiyaꞌ can ri Dios y nquixtzalaj-pa chic chupan ri costumbres ri man jun quikalien? \v 10 Icꞌo kꞌij, icꞌ, junaꞌ y nicꞌaj chic namakꞌej ri ntiꞌan guardar. \v 11 Inreꞌ nibꞌisuon vánima chi ri samaj ri xinꞌan iviqꞌuin, incheꞌl xa man jun xcꞌatzin-ve. \p \v 12 Rumareꞌ hermanos, nicꞌutuj favor chiva chi tibꞌanaꞌ incheꞌl inreꞌ, ruma inreꞌ xinꞌan jeꞌ incheꞌl ntiꞌan ixreꞌ. Antok xicꞌujieꞌ iviqꞌuin, ixreꞌ otz inoꞌj xiꞌan chuva. \v 13 Y ixreꞌ jaꞌal ivataꞌn, ri naꞌay mul xa ruma xiyavaj, rumareꞌ xicꞌujieꞌ iviqꞌuin y xintzijuoj ri evangelio chiva. \v 14 Y mesque altíra xinꞌan sufrir ruma ri yabꞌil, ixreꞌ man itziel ta xinitzꞌat, ni man xiniyaꞌ ta can, xa can jaꞌal xiniꞌan recibir. Incheꞌl jun ángel richin ri Dios, o incheꞌl xa can ja inreꞌ ri Cristo Jesús xiꞌan chuva antok xiniꞌan recibir. \v 15 Y can jaꞌal xquicuot ivánima vuma inreꞌ. Y inreꞌ vataꞌn chi xa ta xcꞌatzin chi ixreꞌ xivalasaj-el ri inakꞌavach chi xiyaꞌ ta chuva, xiꞌan ta. ¿Pero karruma man chic nquixquicuot ta vacame incheꞌl xiꞌan naꞌay? \v 16 ¿Ntiꞌan pensar came ixreꞌ chi inreꞌ itziel nquixtzꞌat ruma xinꞌej ri ketzij chiva? \p \v 17 Y icꞌo nicꞌaj achiꞌaꞌ chicajol ri qꞌuiy favor niquiꞌan chiva, pero quireꞌ niquiꞌan iviqꞌuin ruma nicajoꞌ chi nquixꞌa chiquij y chi nkojiyaꞌ can ojreꞌ. \v 18 Xa cꞌo jun ri nibꞌano favor chiva ruma nrajoꞌ chi otz ta nquixcꞌujieꞌ, can otz, y siempre quireꞌ ta nuꞌon y man joꞌc ta antok incꞌo iviqꞌuin. \v 19 Ixreꞌ ri ix incheꞌl tak valcꞌual nubꞌanun chiva, can niꞌan chic sufrir jun bꞌay, can incheꞌl ri sufrimiento nunaꞌ jun ixok antok nicꞌujieꞌ jun ral. Y ri sufrimiento ri ninaꞌ vacame ivuma ixreꞌ, xtiqꞌuis-el antok xtiyaꞌ ivánima riqꞌuin ri Cristo. \v 20 Inreꞌ nivajoꞌ chi incꞌo ta pa iviqꞌuin vacame, chi quireꞌ nquichꞌoꞌ iviqꞌuin y nicꞌax jubꞌaꞌ ri niꞌej chiva. Pero ruma cꞌa naj ixcꞌo-ve, mareꞌ man nivil ta chica niꞌan. \s1 Ri alegoría chiquij ri icaꞌyeꞌ ixokiꞌ ri Agar y ri Sara \p \v 21 Ixreꞌ ri ntivajoꞌ nquixcꞌujieꞌ chuxieꞌ ri ru-ley ri Moisés, tiꞌej chuva: ¿Karruma man ibꞌanun ta entender ri nuꞌej ri ley reꞌ? \v 22 Ruma tzꞌibꞌan can chi ri Abraham xaꞌcꞌujieꞌ icaꞌyeꞌ rucꞌajuol. Jun xalax riqꞌuin ri ru-esclava,\x + \xo 4:22 \xt Gn. 16:15.\x* y ri jun chic xalax riqꞌuin ri raxjayil.\x + \xo 4:22 \xt Gn. 21:2.\x* \v 23 Ri rucꞌajuol ri Abraham ri xalax riqꞌuin ri ru-esclava, xalax incheꞌl nalax chica-na acꞌual. Pero ri jun chic rucꞌajuol ri Abraham ri xalax riqꞌuin ri raxjayil, xalax ruma ja ri Dios ri bꞌanayuon prometer cha. \v 24 Reꞌ jun alegoría.\x + \xo 4:24 \xt Ri tzij “alegoría” nrajoꞌ nuꞌej: Jun historia ri nucꞌut ri ketzij.\x* Ruma ri icaꞌyeꞌ ixokiꞌ reꞌ, incheꞌl ri caꞌyeꞌ pactos ri xuꞌon ri Dios. Ri ixok Agar, ri ru-esclava ri Abraham, incheꞌl ri pacto ri xꞌan paroꞌ ri juyuꞌ Sinaí. Y quinojiel ri xaꞌuoc chupan ri pacto reꞌ, jareꞌ ri xaꞌuoc chuxieꞌ ri ru-ley ri Moisés. I-esclavos chupan ri ley. \v 25 Ri ixok Agar, can incheꞌl ri pacto ri xꞌan paroꞌ ri juyuꞌ Sinaí, ri cꞌo chupan ri lugar rubꞌinan Arabia. Ri Agar man libre ta. Y ri nuvanakil israelitas ri icꞌo vacame Jerusalén, can icꞌo chuxieꞌ ri ru-ley ri Moisés, ijejeꞌ jeꞌ man i-libre ta. Xa can incheꞌl ri ixok Agar ri esclava. \v 26 Pero ojreꞌ ri oj ral ri jun chic tanamet Jerusalén ri richin chicaj, can oj libre. \v 27 Y ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can, nuꞌej: \q1 Atreꞌ ri manak aval alaxnak, man cabꞌisuon ruma man jun aval. \q1 Xa riqꞌuin nojiel avuchukꞌaꞌ casiqꞌuin ruma altíra ncaquicuot, mesque man jun aval alaxnak. \q1 Y mesque atreꞌ at-yoꞌn can ruma ri avachajil, inreꞌ xtinꞌan chava chi cꞌo más iqꞌuiy aval ri xcaꞌcꞌujieꞌ, que choch ri ixok ri cꞌo ri rachajil riqꞌuin.\x + \xo 4:27 \xt Is. 54:1.\x* \m \v 28 Hermanos, ojreꞌ oj junan riqꞌuin ri Isaac, ri xuꞌon prometer ri Dios chi nuyaꞌ cha ri Abraham, y ojreꞌ jeꞌ oj ralcꞌual ri Dios. \v 29 Ri ral ri Agar xalax incheꞌl nalax chica-na acꞌual. Ri Isaac itziel xtzꞌiet ruma ral ri ixok Agar ri esclava.\x + \xo 4:29 \xt Gn. 21:9.\x* Quireꞌ jeꞌ nibꞌanataj vacame. Ojreꞌ ri oj ralcꞌual chic ri Dios ruma cꞌo ri Espíritu Santo kiqꞌuin, itziel nkojtzꞌiet. \v 30 Y ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can, nuꞌej chi talasas-el ri esclava, y ri ral jeꞌ. Ruma man jun herencia xtiyoꞌx cha ri ral jajaꞌ. Xa joꞌc cha ri ral ri raxjayil ri Abraham xtiyoꞌx ri herencia.\x + \xo 4:30 \xt Gn. 21:10.\x* Quireꞌ nuꞌej ri tzꞌibꞌan can. \v 31 Hermanos, ojreꞌ ri kaniman chic ri Jesucristo, oj incheꞌl ri ral ri raxjayil ri Abraham, y man oj ral ta ri esclava. \c 5 \s1 Cof quixcꞌujieꞌ ruma ix libres chic \p \v 1 Ri Cristo ya xuꞌon libre chika choch ri ley. Rumareꞌ, cof quixcꞌujieꞌ ruma ix libres. Y man chic quixuoc jun bꞌay chuxieꞌ ri ley. \p \v 2 Y tivaxaj-na-peꞌ. Inreꞌ Pablo niꞌej chiva: Xa xtiyaꞌ lugar chi niꞌan ri circuncisión chiva ruma ntiꞌan pensar chi rumareꞌ nquixcolotaj, entonces ri xuꞌon ri Cristo man jun rakalien chivach. \v 3 Y niꞌej chic jun bꞌay chica ri achiꞌaꞌ ri nicajoꞌ chi niꞌan ri circuncisión chica: Ri nicajoꞌ chi niꞌan ri circuncisión chica, can nicꞌatzin niquiꞌan nojiel ri nuꞌej ri ru-ley ri Moisés, chi quireꞌ ncaꞌcolotaj. \v 4 Y ixreꞌ ri ntivajoꞌ chi ruma ri ley ntiel chi man jun chic i-pecado choch ri Dios; ruma quireꞌ ntiꞌan, xiyaꞌ can ri Cristo, y xiyaꞌ can jeꞌ ri ru-favor ri Dios. \v 5 Pero ojreꞌ can kayoꞌien chi ntiel chi man jun chic ka-pecado choch ri Dios, ruma riqꞌuin ri Cristo cukul kacꞌuꞌx y ruma jeꞌ cꞌo ri Espíritu Santo riqꞌuin kánima. \v 6 Ojreꞌ ri oj richin chic ri Cristo Jesús, xa bꞌanun chika ri circuncisión o manak, xa man jun rakalien. Ri nicꞌatzin ja ri kacukubꞌan kacꞌuꞌx riqꞌuin ri Cristo Jesús, y reꞌ nuꞌon chika chi cꞌo amor kiqꞌuin. \p \v 7 Naꞌay, can otz ix-bꞌanak. ¿Pero chica xbꞌano chiva chi vacame man ntivajoꞌ ta chic ntinimaj ri ketzij? \v 8 Ruma ri Dios xixrayuoj chi xinimaj. Pero ri niꞌeꞌx chiva vacame, kꞌalaj chi man riqꞌuin ta ri Dios patanak-ve. \v 9 Ri levadura, xa riqꞌuin jubꞌaꞌ nuquiraj-riꞌ chupan nojiel ri harina.\x + \xo 5:9 \xt 1Co. 5:6.\x* \v 10 Y inreꞌ cukul nucꞌuꞌx riqꞌuin ri Ajaf Jesucristo, chi ixreꞌ joꞌc ri ketzij ri xtinimaj. Y ri nucꞌax rubꞌixic ri ruchꞌabꞌal ri Dios chivach, can xtika ri castigo paroꞌ. Y reꞌ chica-na vinak. \p \v 11 Y inreꞌ hermanos, xa ta nitzijuoj chi ri circuncisión otz, ri nuvanakil israelitas man ta itziel nquinquitzꞌat, y man ta itziel jeꞌ nicaꞌxaj antok nitzijuoj chi ri Cristo xcon choch ri cruz. \v 12 ¡Ncaꞌan ta capar ri vinak ri niquicꞌax rubꞌixic ri ruchꞌabꞌal ri Dios! \p \v 13 Ruma ixreꞌ hermanos, ja ri Dios ri xayuon ivichin chi xixrucol-pa chuxieꞌ ri ley. Can ix libre chic. Can ix libre chi ntivajo-iviꞌ y ntitola-iviꞌ. Pero man ruma ta chi ix libre chic, rumareꞌ ja ri ntirayij ixreꞌ jareꞌ ri ntiꞌan, man quireꞌ ta. \v 14 Ruma chupan ri ru-ley ri Moisés nuꞌej: Can incheꞌl ri navajo-ka-aviꞌ atreꞌ, can quireꞌ jeꞌ mismo tavajoꞌ ri a-prójimo.\x + \xo 5:14 \xt Lv. 19:18.\x* Quireꞌ nuꞌej ri tzꞌibꞌan can. Y joꞌc riqꞌuin ri naꞌan ri nuꞌej ri jun tzij reꞌ, can naꞌan nojiel ri nuꞌej chupan ri ley. \v 15 Pero man ticꞌux-ka-iviꞌ y man titej-ka-iviꞌ chibꞌil-iviꞌ, ruma xa quireꞌ ntiꞌan, iyuon ixreꞌ xtiqꞌuis-ka-iviꞌ. \s1 Ri nrajoꞌ ri cuerpo y ri nuyaꞌ ri Espíritu Santo \p \v 16 Y niꞌej jeꞌ chiva: Tiyaꞌ chi ja ri Espíritu Santo nucꞌuan ivichin, y man tiꞌan ri itziel tak kax ri nrajoꞌ ri i-cuerpo. \v 17 Ruma ri itziel tak kax ri nrajoꞌ ri i-cuerpo man nika ta choch ri Espíritu Santo. Y ri nrajoꞌ ri Espíritu Santo man nika ta choch ri i-cuerpo. Can man jun bꞌay xtiquicꞌuaj-quiꞌ. Chi quireꞌ man ntiꞌan ta ri ntivajoꞌ ixreꞌ.\x + \xo 5:17 \xt Ro. 7:15-23.\x* \v 18 Pero xa ja ri Espíritu Santo ri nucꞌuan ivichin chupan ri icꞌaslien, man ixcꞌo ta chuxieꞌ ri ru-ley ri Moisés. \p \v 19 Y chaꞌnin ncaꞌkꞌalajin ri nrajoꞌ ri cuerpo, ruma xa ruyuon incheꞌl va: Ri i-cꞌulan y ri man i-cꞌulan ta niquicanuj-quiꞌ chi niquiꞌan pecado, can qꞌuiy itziel kax ri niquiꞌan y siempre niquiꞌan ri nurayij ri qui-cuerpo. \v 20 Niquiyalaꞌ quikꞌij ídolos, niquiꞌan hechicerías (bꞌanaquil), itziel niquitzꞌat-quiꞌ, niquiꞌan ayoval, itziel ncaꞌquitzꞌat ri nicꞌaj chic ruma otz icꞌo, can chaꞌnin nipa quiyoval, nicajoꞌ chi joꞌc ijejeꞌ cꞌo ta nojiel kax quiqꞌuin, niquijachala-quiꞌ ruma ri quinoꞌj, nika chiquivach ri man ketzij ta ncaꞌcꞌut, \v 21 itziel ncaꞌquitzꞌat nicꞌaj chic ruma cꞌo kax quichin, ncaꞌquimisan, ncaꞌkꞌabꞌar, niquiꞌan itziel tak namakꞌej, y ncaꞌquiꞌan jeꞌ nicꞌaj chic quivach itziel tak kax incheꞌl reꞌ. Ya nuꞌeꞌn chiva jun bꞌay y niꞌej chic chiva, chi ri vinak ri ncaꞌbꞌano itziel tak kax incheꞌl va, man xcaꞌuoc ta cꞌa pa ru-reino ri Dios. \p \v 22 Pero xa ntiyaꞌ chi ja ri Espíritu Santo nucꞌuan ivichin chupan ri icꞌaslien, can nuꞌon chiva chi xtivajo-iviꞌ, xtiquicuot ri ivánima, xticꞌujieꞌ ri paz riqꞌuin ri ivánima, xquixcachꞌuon, otz inoꞌj xtiꞌan, can cꞌo favor xquiꞌan chica nicꞌaj chic, can xticukubꞌaꞌ icꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, \v 23 manak ayoval xtiꞌan, xtikꞌil-iviꞌ chi man chic xtiꞌan ta pecado. Y xa jun cꞌaslien quireꞌ xtivucꞌuaj, ri ley man jun chica xtuꞌon chiva. \v 24 Y konojiel ri oj richin chic ri Cristo, can incheꞌl xojbꞌajix riqꞌuin jajaꞌ choch ri cruz, rumareꞌ xaꞌkayaꞌ can ri itziel tak kax ri xaꞌkarayij. \v 25 Can ja ri Espíritu Santo yaꞌyuon ri cꞌacꞌacꞌ kacꞌaslien. Rumareꞌ can kayaꞌ chi jajaꞌ ri nucꞌuan kichin. \p \v 26 Man takanaꞌ chi oj nimaꞌk, chi quireꞌ man nipa ta quiyoval ri nicꞌaj chic. Y man itziel jeꞌ caꞌkatzꞌat nicꞌaj chic ruma otz icꞌo. \c 6 \p \v 1 Hermanos, xa cꞌo jun hermano ri nika chupan ri pecado, ixreꞌ ri ivucꞌuan ri cꞌaslien incheꞌl ri nrajoꞌ ri Espíritu Santo, akal quixchꞌoꞌ cha, chi quireꞌ nitzalaj-pa ránima riqꞌuin ri Dios. Y ixreꞌ tibꞌanaꞌ cuenta-iviꞌ chi quireꞌ man nquixka ta chupan ri pecado. \v 2 Y xa cꞌo chica ntikꞌasaj y ntinaꞌ chi incheꞌl jun akaꞌn nika chivij, can titola-iviꞌ chi ntivucꞌuaj ri akaꞌn reꞌ. Y riqꞌuin reꞌ, can ntiꞌan ri nuꞌej ri ley richin ri Cristo. \p \v 3 Pero xa cꞌo jun nuna-riꞌ chi altíra rakalien, y xa man quireꞌ ta, xa ruyuon jajaꞌ nuꞌon-ka engañar-riꞌ. \v 4 Chikajunal katzꞌata-ka-kiꞌ ri nakaꞌan, kꞌalaj reꞌ xa otz o xa man otz ta. Y xa ri nakaꞌan, can otz, tiquicuot ri kánima. Y man nakatzꞌat ta ri nuꞌon ri jun chic. \v 5 Ruma chikajunal nakucꞌuaj ri kakaꞌn. \p \v 6 Y ixreꞌ ri nquixtijox riqꞌuin ri ruchꞌabꞌal ri Dios, quiꞌitoꞌ ri ncaꞌtijuon ivichin riqꞌuin nojiel kax ri nicꞌatzin chica. \p \v 7 Man tiꞌan engañar-iviꞌ. Ruma ri Dios man jun xtibꞌano engañar richin. Ruma chica-na ri nutic ri jun, can jareꞌ jeꞌ xtuꞌon cosechar. \v 8 Mareꞌ, xa ja ri man otz ta ri nurayij ri ka-cuerpo ri nakaꞌan, jareꞌ xtucꞌuan kichin chupan ri camic. Pero xa nakucꞌuaj ri cꞌaslien ri nrajoꞌ ri Espíritu Santo, xtucꞌam-pa chika ri cꞌaslien ri man xtiqꞌuis ta. \v 9 Y man kojcuos nakaꞌan ri otz. Ruma xa man nkojtanieꞌ ta chi nakaꞌan ri otz, xtalka ri kꞌij antok xtiyoꞌx rucꞌaxiel chika. \v 10 Y rumareꞌ, antok nakatzꞌat chica-na vinak chi cꞌo ri nicꞌatzin cha, can katoꞌ. Pero ri más nicꞌatzin chi ncaꞌkatoꞌ, ja ri junan kacukubꞌan kacꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo quiqꞌuin. \s1 Ri Pablo joꞌc nuyaꞌ rukꞌij ri Jesucristo ri xcon choch cruz \p \v 11 Y titzꞌataꞌ, can riqꞌuin nukꞌaꞌ niꞌan-el ri nimaꞌk tak letras ri nitzꞌibꞌaj-el chiva. \v 12 Quinojiel ri nicajoꞌ chi tiꞌan ri circuncisión chiva, niquiꞌan quireꞌ joꞌc chi caꞌtzꞌiet y caꞌnimax chi niquiꞌan ri nuꞌej ri ru-ley ri Moisés. Y man nicajoꞌ ta niquitzijuoj chi nkojcolotaj joꞌc ruma ri xcon ri Cristo choch ri cruz, ruma ijejeꞌ man nicajoꞌ ta niquikꞌasaj sufrimiento pa quikꞌaꞌ ri vinak. \v 13 Can bꞌanun ri circuncisión chica ri ncaꞌeꞌn chiva chi quireꞌ jeꞌ tibꞌanaꞌ ixreꞌ. Pero reꞌ man nuꞌej ta chi ijejeꞌ niquiꞌan nojiel ri nuꞌej chupan ri ru-ley ri Moisés. Man quireꞌ ta. Ijejeꞌ nicajoꞌ chi ixreꞌ niꞌan ri circuncisión chiva, joꞌc chi caꞌtzꞌiet chi cꞌo quikꞌij ruma ixreꞌ nquixniman chica. \v 14 Pero inreꞌ man nivajoꞌ ta chi niyoꞌx nukꞌij, incheꞌl niquiꞌan ijejeꞌ. Inreꞌ joꞌc ri Kajaf Jesucristo ri xcon choch ri cruz ri niyaꞌ rukꞌij, y jajaꞌ jeꞌ ri bꞌanayuon chuva chi incheꞌl xa ya xicon chiquivach ri itziel tak noꞌj ri cꞌo choch-ulief. Y ri itziel tak noꞌj ya xaꞌcon jeꞌ chinoch inreꞌ. \v 15 Y ojreꞌ ri joꞌc jun kabꞌanun riqꞌuin ri Cristo Jesús, man jun chica nuꞌon xa bꞌanun ri circuncisión chika o manak bꞌanun. Ri nicꞌatzin y ri cꞌo rakalien, ja ri cꞌacꞌacꞌ kacꞌaslien. \v 16 Chica quinojiel ri quicꞌuan ri cꞌaslien ri xinꞌej, ticꞌujieꞌ ri paz riqꞌuin cánima, y tijoyovax cꞌa jeꞌ quivach ruma ri Dios. Y chica jeꞌ ri ketzij israelitas ri rutanamit ri Dios. \p \v 17 Y ri kꞌij ri xtiꞌa-apa, man jun chic tiꞌeꞌn más tzij chuvij. Ruma inreꞌ can icꞌo ratal rucꞌuan ri nu-cuerpo ruma ri sufrimiento ri xinkꞌasaj, ruma ri Ajaf Jesús. \s1 Ri bendición \p \v 18 Hermanos, ja ta ri ru-favor ri Kajaf Jesucristo ticꞌujieꞌ riqꞌuin ri iv-espíritu. Amén.