\id 2CO Cakchiquel de Santa Maria de Jesus NT [cki] (Colombia) -2010 bd. \h 2 CORINTIOS \toc1 Ri rucaꞌn carta ri xutzꞌibꞌaj ri apóstol San Pablo chica ri hermanos ri icꞌo Corinto \toc2 2 CORINTIOS \toc3 2Co. \mt1 Ri rucaꞌn carta ri xutzꞌibꞌaj ri apóstol San Pablo chica ri hermanos ri icꞌo Corinto \ip Jareꞌ ri rucaꞌn carta ri xutak ri apóstol Pablo chica ri hermanos ri icꞌo pa tanamet Corinto. Antok xutzꞌibꞌaj va carta va chica, ri hermanos aj-Corinto cꞌo problema ri acunak chiquicajol, ruma icꞌo nicꞌaj chiquivach ijejeꞌ ri itziel ncaꞌchꞌoꞌ chirij ri Pablo. Pero ri Pablo xutzꞌibꞌaj va carta va richin chi niqꞌuis ta el ri problema reꞌ y chi ncaꞌquicuot ta chic jun bꞌay. \io1 Ri capítulo 1:1–7:1, ri Pablo nuꞌej chica chi jajaꞌ rusamajiel ri Dios y man junan ta quiqꞌuin ri quikꞌabꞌan-quiꞌ chi i-apóstoles. \io1 Ri capítulo 7:2-16, ri Pablo nuyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios, ruma ri hermanos aj-Corinto xtzalaj chic pa cánima riqꞌuin ri Dios y rumareꞌ vacame ncaꞌquicuot. \io1 Ri capítulo 8:1–9:15, ruma ncaꞌquicuot, ri Pablo nuꞌej chica chi vacame ijejeꞌ xa otz chi ncaꞌquitoꞌ ri hermanos ri nicꞌatzin chi ncaꞌtoꞌx ri icꞌo pa tanamet Jerusalén (Romanos 15:26). \io1 Ri capítulo 10:1–13:10, ri Pablo nuꞌej chic jun bꞌay chica ri aj-Corinto chi jajaꞌ jun rusamajiel ri Dios. \io1 Y ri capítulo 13:11-14, ri Pablo ncaꞌruꞌon animar y nuqꞌuis ri carta riqꞌuin jun saludo chica ri quiniman ri Jesucristo. \c 1 \s1 Ri saludo \p \v 1 Inreꞌ Pablo, in ru-apóstol ri Jesucristo ruma quireꞌ nrajoꞌ ri Dios. Can junan ojcꞌo riqꞌuin ri hermano Timoteo antok nitak-el va carta va chiva ixreꞌ hermanos ri ix ru-iglesia ri Dios ri ixcꞌo pa tanamet Corinto.\x + \xo 1:1 \xt Hch. 18:1.\x* Va carta va man joꞌc ta ivichin ixreꞌ, xa quichin jeꞌ quinojiel ri santos hermanos ri icꞌo nicꞌaj chic tanamet chupan ri Acaya. \v 2 Ja ta ri favor y ri paz ri nuyaꞌ ri Katataꞌ Dios y ri Ajaf Jesucristo ticꞌujieꞌ riqꞌuin ivánima. \s1 Ri Pablo nuꞌej chi qꞌuiy sufrimiento nukꞌasaj \p \v 3 Kayaꞌ rukꞌij ri Dios, ri Rutataꞌ ri Kajaf Jesucristo. Jajaꞌ jun Tataꞌj ri nujoyovaj quivach ri ralcꞌual, y jajaꞌ ri Dios ri nuyaꞌ consolación. \v 4 Y jajaꞌ ri nibꞌano consolar kichin antok ojcꞌo chupan sufrimiento, chi quireꞌ antok ojreꞌ nakatzꞌat chi icꞌo hermanos ri icꞌo chupan sufrimiento, can nkojtiquir ncaꞌkaꞌan consolar jeꞌ incheꞌl nuꞌon ri Dios chika ojreꞌ. \v 5 Can altíra ri sufrimiento nakakꞌasaj ojreꞌ, can incheꞌl ri xukꞌasaj ri Cristo. Pero ri Cristo can altíra jeꞌ nkuruꞌon consolar antok nakaꞌan sufrir. \v 6 Y xa nakaꞌan sufrir, can nkojtiquir nquixkaꞌan consolar ixreꞌ y nquixcolotaj. Y xa ri Dios nkuruꞌon consolar ojreꞌ, can richin chi ojreꞌ jeꞌ nkojtiquir nquixkaꞌan consolar ixreꞌ y nquixcolotaj. Y reꞌ nuꞌon chiva chi nquixtiquir nticochꞌ ri sufrimiento ri incheꞌl nakakꞌasaj ojreꞌ. \v 7 Ojreꞌ cꞌo ka-esperanza chi ixreꞌ man xtiyaꞌ ta can ri Cristo. Can kataꞌn chi ntiꞌan sufrir incheꞌl ojreꞌ. Rumareꞌ kataꞌn jeꞌ chi ri Dios nquixruꞌon consolar incheꞌl nuꞌon kiqꞌuin ojreꞌ. \p \v 8 Hermanos, can nicꞌatzin chi ntinaꞌiej otz chirij ri sufrimientos ri xkakꞌasaj ojreꞌ antok xojcꞌujieꞌ chupan ri lugar rubꞌinan Asia.\x + \xo 1:8 \xt 1Co. 15:32.\x* Ri kachukꞌaꞌ ri cꞌo man xtiquir ta chic ruma ri xquiꞌan ri vinak chika. Can xkaꞌan pensar chi man chic nkojcꞌasieꞌ ta. \v 9 Can xkanaꞌ chi man nkojcolotaj ta chic choch ri camic, pero reꞌ xa richin chi xucꞌut chakavach chi kayuon ojreꞌ man jun kachukꞌaꞌ, xa riqꞌuin ri Dios ri nicꞌatzin chi nakacukubꞌaꞌ kacꞌuꞌx, ruma jajaꞌ cꞌo ru-poder chi ncaꞌrucꞌasuoj ri quiminakiꞌ. \v 10 Y jajaꞌ ri xcalo kichin choch ri camic, y vacame jeꞌ nkojrucol choch ri camic. Y kacukubꞌan kacꞌuꞌx riqꞌuin jajaꞌ chi ri tiempo ri chakavach-apa, xkojrucol jeꞌ choch ri camic. \v 11 Rumareꞌ kojibꞌanaꞌ ayudar jeꞌ ixreꞌ riqꞌuin ri oración, chi quireꞌ iqꞌuiy jeꞌ ri niquiyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios, antok niquitzꞌat ri favor ri nuꞌon-pa jajaꞌ chika ojreꞌ ruma ri oración ri ntiꞌan ixreꞌ pa ka-cuenta. \s1 Ri chica ruma ri Pablo man bꞌanak ta chic Corinto \p \v 12 Ojreꞌ cꞌo choj-uma nkojquicuot: Ojreꞌ nkojquicuot ruma ja mismo ri kajaluon y ri kánima niꞌeꞌn-pa chika chi ri ncaꞌkaꞌan xa riqꞌuin sak kánima, y can ketzij choch ri Dios nojiel ri ncaꞌkaꞌan. Man runoꞌj ta ache ri nakacusaj. Ojreꞌ nkojtiquir nakaꞌan quireꞌ ruma ri ru-favor ri Dios. Can quireꞌ ri kacꞌaslien ri kacꞌutun chiquivach ri icꞌo choch-ulief, pero ixreꞌ hermanos más itzꞌatuon ri kacꞌaslien. Más ivataꞌn ri chica cꞌaslien kucꞌuan. \v 13 Mareꞌ ri tzij ri nitzꞌibꞌaj-el chiva man jun chic kax más nuꞌej, xa joꞌc chirij ri xitzꞌat yan y can ivataꞌn jeꞌ jaꞌal. Ri nirayij inreꞌ, ja chi niꞌka ta pan iveꞌ (ntiꞌan ta entender) nojiel, ri pa rutzꞌucbꞌal hasta cꞌa pa ruqꞌuisbꞌal. \v 14 Ixreꞌ xiꞌka yan pan iveꞌ (xiꞌan yan entender) jubꞌaꞌ chi kuma ojreꞌ, nquixquicuot vacame. Y can incheꞌl nquixquicuot ixreꞌ kuma ojreꞌ vacame, quireꞌ jeꞌ ojreꞌ xkojquicuot ivuma ixreꞌ chupan ri kꞌij antok ri Ajaf Jesús xtipa chic jun bꞌay. \p \v 15 Inreꞌ ruma cukul nucꞌuꞌx iviqꞌuin, xinvajoꞌ ta xinakꞌax iviqꞌuin naꞌay, chi quireꞌ caꞌmul ta xtucꞌam-pa bendición chiva. \v 16 Can xinꞌan pensar chi nquinakꞌax iviqꞌuin antok xquipa Macedonia, y antok nquitzalaj-pa Macedonia,\x + \xo 1:16 \xt Hch. 19:21.\x* iviqꞌuin chic ixreꞌ nquibꞌacꞌujie-ve, y ixreꞌ ri nquixtoꞌn vichin riqꞌuin ri nicꞌatzin chuva chupan ri nubꞌiey chi nquitzalaj Judea. \v 17 ¿Ntiꞌej came ixreꞌ chi antok inreꞌ xinꞌan pensar quireꞌ man xinꞌan ta pensar otz? ¿O ntiꞌej came ixreꞌ chi inreꞌ xa joꞌc riqꞌuin ri nuchiꞌ niꞌej sí, incheꞌl niquiꞌan ri nicꞌaj vinak, y ri vánima xa man quireꞌ ta nuꞌej? \v 18 Incheꞌl ri Dios can nuꞌon-ve ri nuꞌej; can quireꞌ jeꞌ ojreꞌ. Ruma antok ojreꞌ nakaꞌej sí, can ja-ve reꞌ cꞌo pa kánima. Y man jun bꞌay nakaꞌej chiva sí y xa man quireꞌ ta ri cꞌo pa kánima. \v 19 Ri hermano Silvano, ri hermano Timoteo y inreꞌ, ri xkatzijuoj ri Jesucristo ri Rucꞌajuol ri Dios chiva,\x + \xo 1:19 \xt Hch. 18:5.\x* man nakacꞌax ta katzij. Ojreꞌ can oj incheꞌl ri Jesucristo, jajaꞌ man nucꞌax ta ri nuꞌej; jajaꞌ can nuꞌon ri nuꞌej. Man jun bꞌay nuꞌej sí y xa man quireꞌ ta cꞌo pa ránima. \v 20 Ruma nojiel ri ranun prometer ri Dios chi nuyaꞌ chika, can riqꞌuin cꞌa ri Cristo nikil-ve y rumareꞌ ojreꞌ can pa rubꞌeꞌ ri Jesucristo nakaꞌej chi quireꞌ. Quireꞌ nakaꞌej chi nakayaꞌ rukꞌij ri Dios. \v 21 Y ja ri Dios ri bꞌanayuon chika chi cof oj-paꞌl riqꞌuin ri Cristo, y jajaꞌ jeꞌ ri xojruchaꞌ chi nakaꞌan ri rusamaj. Quireꞌ rubꞌanun iviqꞌuin ixreꞌ y kiqꞌuin jeꞌ ojreꞌ. \v 22 Ri Dios jeꞌ oj-rubꞌanun sellar, ruma ruyoꞌn ri Espíritu Santo riqꞌuin kánima, y jareꞌ ri ratal chi ketzij chi cꞌo ri xtiyoꞌx chika ruma ri Dios. \p \v 23 Pero inreꞌ can choch ri Dios niꞌej chiva ri chica cꞌo riqꞌuin vánima y karruma man in-kꞌaxnak ta iviqꞌuin. Xa ruma altíra nijoyovaj ivach y man nivajoꞌ ta nquixchꞌolij, mareꞌ man in-kꞌaxnak ta Corinto. \v 24 Ixreꞌ man tiꞌan pensar chi inreꞌ y ri vachꞌil nquixkaꞌan mandar riqꞌuin ri chica otz ntinimaj, man quireꞌ ta. Ojreꞌ joꞌc nakajoꞌ nquixkatoꞌ, chi quireꞌ más niquicuot ri ivánima, ruma ixreꞌ can icukubꞌan icꞌuꞌx riqꞌuin ri Cristo y cof ix-paꞌl. \c 2 \p \v 1 Rumareꞌ xinꞌej-ka pa vánima chi man jun bꞌay chic nquiꞌa iviqꞌuin xa bꞌis niꞌyaꞌ chiva. \v 2 Ruma xa xquibꞌaka, y xa xtinyaꞌ bꞌis riqꞌuin ivánima, ¿chica xtibꞌano chuva chi xquiquicuot? Xa niyaꞌ bꞌis chiva, man xtiꞌan ta chuva chi xquiquicuot. \v 3 Y ja mismo reꞌ ri ya xintzꞌibꞌaj-el chiva, chi quireꞌ antok inreꞌ xquibꞌaka iviqꞌuin, manak chic xquibꞌisuon ruma ri rubꞌanun ri icꞌaslien, xa xquiquicuot ta ivuma, ruma nicꞌatzin chi quireꞌ ntiꞌan chuva. Y vataꞌn chi antok inreꞌ xquiquicuot, quireꞌ jeꞌ xtiꞌan ixreꞌ. \v 4 Antok xintzꞌibꞌaj-el la carta, can altíra xibꞌisuon y can altíra pakon xunaꞌ ri vánima, y can xinuokꞌ jeꞌ antok xinꞌan-el. Ruma riqꞌuin ri xintak-el rubꞌixic chiva, man richin ta chi xinyaꞌ bꞌis chiva; ri xinꞌej-el chiva xa richin chi tinaꞌiej y titzꞌataꞌ chi inreꞌ can altíra nquixvajoꞌ. \s1 Ri Pablo nuꞌej chi nuꞌon perdonar ri xuꞌon pecado \p \v 5 Pero ri jun ri xiruyaꞌ pa bꞌis, man joꞌc ta chuva inreꞌ ri quireꞌ xuꞌon, xa quireꞌ jeꞌ bꞌaꞌ xuꞌon chiva ixreꞌ. Y niꞌej bꞌaꞌ, ruma man nivajoꞌ ta chi niyaꞌ más ruveꞌ ri xbꞌanataj. \v 6 Ri xbꞌano quireꞌ chika, man jun chic kax tiꞌej cha, ruma ya xchꞌolix cuma quinojiel ri hermanos. \v 7 Rumareꞌ, pa rucꞌaxiel chi ixreꞌ ntiꞌej más tzij cha chi ntichꞌolij, xa tibꞌanaꞌ perdonar y tibꞌanaꞌ consolar. Ixreꞌ ivataꞌn chi vacame jareꞌ ri más otz ntiꞌan cha, chi quireꞌ ri jun reꞌ man xtibꞌisuon ta más ránima y man xtumalij ta ka rucꞌuꞌx. \v 8 Rumareꞌ nicꞌutuj favor chiva, chi ticꞌutuꞌ choch ri jun reꞌ chi ixreꞌ ntivajoꞌ jajaꞌ. \v 9 Xa ruma jeꞌ reꞌ xintak-el ri carta chiva, chi xintzꞌat xa nquixniman y can ntiꞌan nojiel ri niꞌej inreꞌ chiva. \v 10 Xa ixreꞌ ntiꞌan perdonar ri ruchꞌoꞌj, inreꞌ jeꞌ quireꞌ xtinꞌan riqꞌuin. Ruma inreꞌ ya xinꞌan perdonar ri ruchꞌoꞌj. Y ri ruchꞌoꞌj ri xinꞌan perdonar, can ivuma ixreꞌ xinꞌan quireꞌ. Y choch ri Cristo xinꞌan perdonar, \v 11 chi quireꞌ man nakayaꞌ ta lugar cha ri Satanás chi nkojruchꞌec. Ruma kataꞌn otz chi jajaꞌ can nrajoꞌ chi nkojka pa rukꞌaꞌ. \s1 Ri Pablo xkꞌaxo ránima antok cꞌo pa tanamet Troas \p \v 12 Antok inreꞌ xibꞌaka pa tanamet Troas chi nitzijuoj ri ru-evangelio ri Cristo; mesque ri Ajaf xujak puerta chinoch chi xintzijuoj, \v 13 inreꞌ xa chaꞌnin xaꞌnyaꞌ can ri hermanos ri icꞌo pa tanamet Troas y xipa Macedonia. Ruma nikꞌaxo ri vánima ruma man xkil ta kiꞌ riqꞌuin ri Tito chireꞌ.\x + \xo 2:13 \xt Hch. 20:1.\x* \s1 Can nkuchꞌacuon, ruma joꞌc jun kabꞌanun riqꞌuin ri Cristo \p \v 14 Pero tiox bꞌaꞌ cha ri Dios, ruma jajaꞌ nibꞌano chika chi nojiel tiempo nkuchꞌacuon, ruma joꞌc jun kabꞌanun riqꞌuin ri Cristo Jesús. Y ri Dios can nkojrucusaj jeꞌ chi nakatzijuoj ri ruchꞌabꞌal nojiel lugar. Y ri chꞌabꞌal reꞌ nalka cꞌa rutzijoxic incheꞌl ruxlaꞌ jun jubꞌul akꞌuon. \v 15 Y quireꞌ jeꞌ ojreꞌ, can nkubꞌaka choch ri Dios incheꞌl ruxlaꞌ jun jubꞌul akꞌuon, ruma cꞌo ri Cristo kiqꞌuin. Ri ruxlaꞌ ri jubꞌul akꞌuon reꞌ can nibꞌaka quiqꞌuin ri xcaꞌcolotaj y quiqꞌuin jeꞌ ri man xcaꞌcolotaj ta. \v 16 Chica cꞌa ri man xcaꞌcolotaj ta, xa incheꞌl ruxlaꞌ jun kax ri niquimisan. Pero chica ri ncaꞌcolotaj, ri ruxlaꞌ ri akꞌuon reꞌ can nuyaꞌ ri cꞌaslien ri man xtiqꞌuis ta. ¿Y chica came nitiquir nutzijuoj ri ruchꞌabꞌal ri Dios? \v 17 Ojreꞌ man nakaꞌan ta incheꞌl niquiꞌan ri nicꞌaj chic chi nakatzijuoj ri ruchꞌabꞌal ri Dios. Ijejeꞌ xa ncaꞌchꞌacuon chirij ri ruchꞌabꞌal ri Dios, rumareꞌ niquiyaꞌ más ruveꞌ y niquicꞌax rubꞌixic. Ojreꞌ nakatzijuoj ri ruchꞌabꞌal ri Dios riqꞌuin sak kánima, pa rubꞌeꞌ ri Dios nkuchꞌo-ve, y choch ri Dios nakaꞌan ri samaj, chi nakatzijuoj ri Cristo. \c 3 \s1 Ri Pablo ja ri cꞌacꞌacꞌ pacto nutzijuoj \p \v 1 Ri tzij ri xinꞌej chiva, ¿can ja came nakatzijuoj chic kiꞌ jun bꞌay chi ojreꞌ can oj otz? ¿Nicꞌatzin came nakaꞌan ojreꞌ incheꞌl niquiꞌan ri nicꞌaj chic? Ijejeꞌ quicꞌuan cartas pacheꞌ nuꞌej chi otz caꞌan recibir, y niquicꞌutuj jeꞌ jun carta chiva pacheꞌ nuꞌej chi caꞌan recibir cuma ri hermanos ri icꞌo nicꞌaj chic tanamet. Pero ojreꞌ man nicꞌatzin ta nakaꞌan quireꞌ. \v 2 Ruma ja ri icꞌaslien ixreꞌ ri nucꞌut chiquivach ri nicꞌaj chic vinak, chi otz ri samaj ri xkaꞌan chicajol. Niquitzꞌat ri utzulaj cꞌaslien ivucꞌuan y jareꞌ ri niꞌeꞌn chi otz nkojꞌan recibir cuma quinojiel. Y reꞌ riqꞌuin kánima ojreꞌ tzꞌibꞌan-ve; man choch ta vuj. \v 3 Ri ka-carta ojreꞌ ri niꞌeꞌn chi otz nkojꞌan recibir, ja ri Cristo ri bꞌanayuon-pa, y ri carta reꞌ ixreꞌ. Ixreꞌ ri incheꞌl ka-carta ri nakacꞌut chiquivach ri vinak, pero man cha ta tinta tzꞌibꞌan-ve. Ruma ja ri Ru-Espíritu ri cꞌaslic Dios tzꞌibꞌayuon-ve. Man choch ta tzꞌajtzꞌak tak abꞌaj bꞌanun-ve;\x + \xo 3:3 \xt Ex. 24:12.\x* xa riqꞌuin ivánima tzꞌibꞌan-ve. \p \v 4 Y ojreꞌ kataꞌn chi quireꞌ, ruma ri Cristo kacukubꞌan kacꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios. \v 5 Kayuon ojreꞌ man jun nkojcovin nakaꞌan, mareꞌ man jun manera nakaꞌej chi kayuon ojreꞌ nkojtiquir nakaꞌan ri samaj, ruma ja ri Dios ri nibꞌano chika chi nkojcovin nakaꞌan ri samaj. \v 6 Jajaꞌ nkojrucusaj pa rusamaj, y xuꞌon rusamajiel chika richin ri cꞌacꞌacꞌ pacto.\x + \xo 3:6 \xt Jer. 31:31-34.\x* Can xuꞌon chika chi nkojtiquir nakaꞌan ri samaj. Pero man richin ta ri pacto ri tzꞌibꞌan choch ri tzꞌajtzꞌak tak abꞌaj. Ojreꞌ nakaꞌan ri samaj richin ri cꞌacꞌacꞌ pacto ri tzꞌibꞌan ruma ri Espíritu. Ruma ri pacto ri tzꞌibꞌan choch ri tzꞌajtzꞌak tak abꞌaj man nuyaꞌ ta cꞌaslien; reꞌ joꞌc nucꞌut chakavach chi nika ri camic pa kaveꞌ. Pero ri tzꞌibꞌan ruma ri Espíritu, can nuyaꞌ cꞌaslien. \p \v 7 Ri pacto ri tzꞌibꞌan choch ri tzꞌajtzꞌak tak abꞌaj, joꞌc nucꞌut chakavach chi nika ri camic pa kaveꞌ. Pero man ruma ta reꞌ man jun rukꞌij. Ruma can xkꞌalajin rukꞌij ri Dios chupalaj ri Moisés antok xꞌan ri pacto reꞌ. Ri vinak israelitas man xquicochꞌ ta xquitzꞌat ri rupalaj ri Moisés, ruma xchꞌichꞌan,\x + \xo 3:7 \xt Ex. 34:29.\x* y reꞌ xa xqꞌuis. \v 8 ¿Manak came más rukꞌij ri pacto ri nuꞌon ri Espíritu Santo? \v 9 Ruma xa cꞌo rukꞌij ri pacto ri niꞌeꞌn chi ri vinak can i-pecadores y nuyaꞌ castigo pa quiveꞌ; ri cꞌacꞌacꞌ pacto ri nuꞌon chica ri vinak chi man jun chic qui-pecado choch ri Dios, más cꞌo rukꞌij choch. \v 10 Ri naꞌay pacto cꞌo rukꞌij, pero man junan ta rukꞌij riqꞌuin ri cꞌacꞌacꞌ pacto, ruma ri cꞌacꞌacꞌ pacto más nem rukꞌij. \v 11 Y xa xcꞌujieꞌ rukꞌij ri naꞌay pacto ri man xcusas ta richin nojiel tiempo, ri jun chic pacto cꞌo más rukꞌij ruma jareꞌ ri xticusas richin nojiel tiempo. \p \v 12 Ruma ojreꞌ cꞌo ka-esperanza riqꞌuin ri cꞌacꞌacꞌ pacto, rumareꞌ man nakaxiꞌij ta kiꞌ nakatzijuoj chica ri vinak. \v 13 Antok nakatzijuoj chica ri vinak, man nicꞌatzin ta nakaꞌan incheꞌl xuꞌon ri Moisés. Jajaꞌ xutzꞌapij rupalaj cha jun tziak,\x + \xo 3:13 \xt Ex. 34:33.\x* chi quireꞌ ri israelitas man xquitzꞌat ta rusakil ri rupalaj, y reꞌ xa xqꞌuis-el. \v 14 Pero ri israelitas xa cof xꞌan cha ri quijaluon, rumareꞌ man xiꞌka ta pa quiveꞌ (man xquiꞌan ta entender), y cꞌa quireꞌ quibꞌanun vacame. Antok niꞌan leer ri naꞌay pacto chiquivach, man niꞌka ta pa quiveꞌ (man niquiꞌan ta entender), ruma cꞌa tzꞌapal quipalaj cha jun incheꞌl tziak y joꞌc ri Cristo xtalasan-el. \v 15 Y ijejeꞌ cꞌa quireꞌ quibꞌanun vacame. Antok niꞌan leer chiquivach ri rutzꞌibꞌan can ri Moisés, xa man ntuoc ta riqꞌuin cánima, xa can tzꞌapal ri cánima cha jun incheꞌl tziak. \v 16 Pero antok xtitzalaj chic pa quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Ajaf Jesucristo, ja xtalasas-el ri incheꞌl tziak. \v 17 Antok xtiquinimaj ri Ajaf Jesucristo, ja ri Ru-Espíritu jajaꞌ ri xticꞌujieꞌ quiqꞌuin. Y pacheꞌ cꞌo-ve ri Ru-Espíritu jajaꞌ, can ncaꞌcolotaj pa rukꞌaꞌ ri ley. \v 18 Xa rumareꞌ konojiel ojreꞌ ri kaniman chic ri Jesucristo, man tzꞌapal ta chic kapalaj, xa can nakatzꞌat ri ru-gloria ri Ajaf. Ojreꞌ oj incheꞌl jun ispieja, ri nitzꞌiet pa kacꞌaslien ri ru-gloria ri Ajaf. Y ojreꞌ kꞌij-kꞌij más nicꞌaxtaj kavach y kꞌij-kꞌij más nitzꞌiet pa kacꞌaslien ri ru-gloria jajaꞌ; can quireꞌ xtakaꞌan hasta cꞌa xkojuoc-na incheꞌl jajaꞌ, y ja ri Ru-Espíritu ri Ajaf ri nibꞌano quireꞌ chika. \c 4 \p \v 1 Mareꞌ ojreꞌ man nakamalij ta nakaꞌan rusamaj ri Dios, ruma ri samaj reꞌ jajaꞌ ri yaꞌyuon-pa chika. Y joꞌc ruma nujoyovaj kavach, nkojrucusaj chupan ri rusamaj. \v 2 Ojreꞌ man nakaꞌan ta incheꞌl niquiꞌan nicꞌaj chic. Ojreꞌ man ncaꞌkaꞌan ta kax ri ncaꞌan pan aval y richin qꞌuix. Man ncaꞌkaꞌan ta engañar ri vinak, man nakacꞌax ta rubꞌixic ri ruchꞌabꞌal ri Dios chiquivach ri vinak. Ojreꞌ joꞌc ri ketzij ri nakatzijuoj chica ri vinak, y jareꞌ ri bꞌanayuon chi ri vinak cataꞌn chic kavach chi oj richin ri Dios, y rumareꞌ quinojiel nkojquiꞌan recibir otz. Ri Dios nutzꞌat-pa chi quireꞌ. \v 3 Pero xa ri evangelio ri nakatzijuoj chiquivach man niꞌka ta pa quiveꞌ (man niquiꞌan ta entender), ja ncaꞌbꞌaka chupan ri camic chi niquiꞌan sufrir. \v 4 Ri Satanás, ri rajaf ri tiempo vacame, can muoy rubꞌanun chica ri vinak ri man quiniman ta ri Cristo, chi quireꞌ man niꞌka ta pa quiveꞌ (man niquiꞌan ta entender). Quireꞌ rubꞌanun chica, chi quireꞌ man kꞌalaj ta ri rusakil ri evangelio chiquivach. Y ri kataꞌn roch ri Cristo, kataꞌn jeꞌ roch ri Dios, ruma ri Cristo can Dios-ve. \v 5 Y ojreꞌ ja ri Jesucristo nakatzijuoj y man ojreꞌ ta ri nakatzijuoj-ka-kiꞌ. Ojreꞌ nakatzijuoj chi ri Jesucristo jareꞌ ri Ajaf; ojreꞌ joꞌc oj i-siervos ixreꞌ. Y reꞌ xa ruma ri Jesús. \v 6 Pa rutzꞌucbꞌal, ri Dios xuꞌej chi chupan ri kꞌakuꞌn tikꞌalajin-pa ri sakil,\x + \xo 4:6 \xt Gn. 1:3.\x* y jajaꞌ jeꞌ ri niyoꞌn sakil riqꞌuin kánima, chi quireꞌ ojreꞌ nakatzijuoj chica ri vinak ri rukꞌij jajaꞌ ri nitzꞌiet riqꞌuin ri Jesucristo. \s1 Ojcꞌas ruma ri cukbꞌal cꞌuꞌx \p \v 7 Ri sakil y ri poder ri ruyoꞌn-pa ri Dios chika, can jun tesoro, pero ojreꞌ xa oj barro, incheꞌl jun bꞌajoꞌy. Quireꞌ bꞌanun chika chi quireꞌ nikꞌalajin chi ri nem poder ri cꞌo kiqꞌuin, riqꞌuin ri Dios patanak-ve y man kichin ta ojreꞌ. \v 8 Ojreꞌ nojiel kꞌij nakaꞌan sufrir, pero can kacachꞌuon y can oj-alanak chupan. Can cꞌo qꞌuiy kax niꞌan chika, pero man nakamalij ta kacꞌuꞌx. \v 9 Pacheꞌ nkubꞌaka-ve, ri vinak man otz ta nkojquitzꞌat, pero ri Dios cꞌo kiqꞌuin. Mesque oj-quikasan pan ulief, pero man i-tiquirnak ta chi oj-quiquimisan. \v 10 Ojreꞌ can choch-ve ri camic ojcꞌo-ve chica-na lugar. Can nakacꞌul incheꞌl xucꞌul ri Jesús, chi quireꞌ kꞌij-kꞌij nakacꞌut chi cꞌo ri Jesús pa kacꞌaslien. \v 11 Ojreꞌ ri ojcꞌas, can ojcꞌo choch ri camic, ruma nakaꞌan rusamaj ri Jesús. Chi quireꞌ ri rucꞌaslien ri Jesús can kꞌalaj jeꞌ pa kacꞌaslien ojreꞌ, mesque oj vinak y nkucon. \v 12 Qꞌuiy mul jubꞌaꞌ ma nkojquimisas ruma nakatzijuoj ri ruchꞌabꞌal ri Dios. Pero ixreꞌ xivil ri cꞌaslien ri man niqꞌuis ta rumareꞌ. \p \v 13 Ixreꞌ y ojreꞌ junan cukul kacꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, ruma cꞌo ri espíritu richin ri cukbꞌal cꞌuꞌx kiqꞌuin, incheꞌl ri tzꞌibꞌan can chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios: Nuniman, rumareꞌ nitzijuoj ri nuniman.\x + \xo 4:13 \xt Sal. 116:10.\x* Quireꞌ nuꞌej. Y quireꞌ jeꞌ nakaꞌan ojreꞌ vacame, nakatzijuoj ri kaniman. \v 14 Quireꞌ nakaꞌan ruma kataꞌn chi ri xcꞌasuon-el richin ri Ajaf Jesús chiquicajol ri quiminakiꞌ, jajaꞌ jeꞌ ri xticꞌasuon-el kichin ojreꞌ. Ruma ojreꞌ joꞌc jun kabꞌanun riqꞌuin ri Ajaf Jesús. Y junan iviqꞌuin xkojrucꞌuaj chicaj. \v 15 Can kacachꞌuon qꞌuiy sufrimientos ruma nakajoꞌ chi ixreꞌ ntivil ri favor pan icꞌaslien. Kacachꞌuon nojiel, chi quireꞌ iqꞌuiy ri niquil ri favor ri nuyaꞌ ri Dios y ncaꞌcolotaj. Y rumareꞌ can iqꞌuiy ri niquiyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios y niquiyaꞌ rukꞌij. \p \v 16 Jareꞌ ri nibꞌano chika ojreꞌ chi man nakamalij ta can ri samaj, mesque nakaꞌan sufrir. Ri ka-cuerpo can nunaꞌ ri niꞌan cha, rumareꞌ can niqꞌuis-ka ruchukꞌaꞌ; pero ri ka-espíritu man quireꞌ ta, xa kꞌij-kꞌij más ruchukꞌaꞌ nicꞌujieꞌ. \v 17 Ruma ri jubꞌaꞌ sufrimiento ri nakacꞌul vaveꞌ man nilayuj ta, xa chaꞌnin nakꞌax; ruma nuꞌon chika chi xticꞌujieꞌ kakꞌij. Y ri kakꞌij ri xticꞌujieꞌ, can más nem y man xtiqꞌuis ta. \v 18 Ojreꞌ man bꞌanak ta kánima chiquij ri kax ri ncaꞌkatzꞌat vaveꞌ choch-ulief, ojreꞌ bꞌanak kánima chiquij ri man ncaꞌkatzꞌat ta. Ruma ri ncaꞌtzꞌiet, xa nojiel ncaꞌqꞌuis, pero ri man ncaꞌtzꞌiet ta, can richin nojiel tiempo icꞌo. \c 5 \p \v 1 Can kataꞌn chi ri ka-cuerpo, jareꞌ rachuoch ri ka-espíritu choch-ulief, y mesque ri ka-cuerpo nicon, ri ka-espíritu can xtiril jun chic rachuoch riqꞌuin ri Dios. Y ri jay reꞌ ja ri Dios bꞌanayuon; ri richin nojiel tiempo y chicaj cꞌo-ve. \v 2 Y jareꞌ ri nibꞌano cha ri ka-espíritu chi nijilo chupan ri ka-cuerpo ri acunak rachuoch. Ri ka-espíritu can nrajoꞌ yan ntuoc chupan ri jun chic rachuoch ri cꞌo chicaj, \v 3 chi quireꞌ ri ka-espíritu cꞌo ta rutziak, y man chꞌanal ta. \v 4 Ruma cꞌa cꞌo ri ka-cuerpo, rumareꞌ nakaꞌan jiluoj y nakaꞌan sufrir. Ri acunak rachuoch ri ka-espíritu ja ri ka-cuerpo, pero man ruma ta nakaꞌan jiluoj nakajoꞌ chi ri ka-espíritu ntiel ta yan el chupan ri ka-cuerpo; ri nakajoꞌ, ja chi cꞌo yan ta ri jun chic rachuoch ri ka-espíritu chi quireꞌ ri ka-cuerpo ri nicon, nicꞌujieꞌ can y ntuoc ri ka-espíritu chupan ri jun chic rachuoch, y chireꞌ xticꞌujieꞌ richin nojiel tiempo. \v 5 Y ja ri Dios bꞌanayuon chi nicꞌujieꞌ kiqꞌuin ri cꞌaslien richin nojiel tiempo. Y ruyoꞌn jeꞌ ri Espíritu Santo chika, jareꞌ ri ratal chi ketzij nikilaꞌ ri cꞌaslien ri man niqꞌuis ta. \p \v 6 Rumareꞌ ojreꞌ can siempre cukul kacꞌuꞌx, kayoꞌien-apa chi xticꞌujieꞌ ri jun chic rachuoch ri ka-espíritu, ruma kataꞌn chi xa cꞌa ojcꞌo chupan ri ka-cuerpo, xa man ojcꞌo ta riqꞌuin ri Kajaf Jesús chicaj. \v 7 Ojreꞌ ruma kacukubꞌan kacꞌuꞌx riqꞌuin ri Kajaf Jesús, rumareꞌ katzꞌamuon bꞌay chi nkubꞌaka riqꞌuin y mesque man nakatzꞌat ta roch vacame. \v 8 Ojreꞌ can kacukubꞌan kacꞌuꞌx y nakajoꞌ chi man ta ojcꞌo chic chupan ri ka-cuerpo, más otz ojcꞌo ta chic riqꞌuin ri Ajaf. \v 9 Rumareꞌ nakatej kakꞌij nakaꞌan ri nrajoꞌ ri Dios chi quireꞌ can nkojka choch. Quireꞌ nakajoꞌ nakaꞌan antok cꞌa ojcꞌas choch-ulief o man ojcꞌas ta chic choch-ulief. \v 10 Ruma nicꞌatzin chi konojiel nkubꞌaka choch ri ru-tribunal ri Cristo,\x + \xo 5:10 \xt Ro. 14:10.\x* chi quireꞌ chikajunal niyoꞌx rucꞌaxiel chika ruma ri xaꞌkaꞌan pa kacꞌaslien vaveꞌ choch-ulief, xa otz ri xaꞌkaꞌan o man otz ta. \s1 Ri Pablo nutzijuoj chica ri vinak cheꞌl niquiꞌan paz riqꞌuin ri Dios \p \v 11 Y ruma ojreꞌ kataꞌn chi xkubꞌaka choch ri Ajaf, rumareꞌ cꞌo xibꞌinreꞌl kiqꞌuin, y nkusamaj chi quireꞌ icꞌo ta más ri niquinimaj jajaꞌ. Ri Dios can rataꞌn kavach oj chica ojreꞌ y rataꞌn kánima. Y nivoyoꞌiej chi can ta kꞌalaj jeꞌ chivach ixreꞌ, y quireꞌ ta jeꞌ ntinaꞌ ixreꞌ riqꞌuin ri ijaluon y ri ivánima. \v 12 Man tiꞌan pensar chi ojreꞌ nakatzijuoj-kiꞌ chivach jun chic bꞌay chi ixreꞌ otz nkojiꞌan recibir, man quireꞌ ta. Ri nakajoꞌ ojreꞌ ja chi nquixquicuot kuma ojreꞌ, chi quireꞌ ixreꞌ jareꞌ ri ntiꞌej chica ri ncaꞌeꞌn chi i-rusamajiel ri Dios y xa man ketzij ta. Ijejeꞌ niquiꞌan incheꞌl can i-otz chiquivach ri vinak, pero ri cánima xa man quireꞌ ta. \v 13 Y ri ncaꞌeꞌn chi oj chꞌuꞌj; quireꞌ kabꞌanun chiquivach ijejeꞌ, pero reꞌ ruma nakaꞌan rusamaj ri Dios y nakayaꞌ rukꞌij. Y xa icꞌo ncaꞌeꞌn chi man oj chꞌuꞌj ta, can quireꞌ, ruma otz nakaꞌan cha rusamaj ri Dios chi quireꞌ cꞌo ri xtichꞌec ixreꞌ chirij. \v 14 Y ruma ri ru-amor ri Cristo ri nibꞌano chika chi nakaꞌan ri samaj, rumareꞌ nakaꞌan pensar: Ri Cristo xcon kuma konojiel. Y xojcon jeꞌ riqꞌuin jajaꞌ, ruma pa kacꞌaxiel ojreꞌ xcon-ve. \v 15 Jajaꞌ kuma konojiel xcon, chi quireꞌ ojreꞌ man chic nakucꞌuaj ta jun cꞌaslien ri incheꞌl nakajoꞌ ojreꞌ. Joꞌc kabꞌanaꞌ ri nrajoꞌ ri xcon pa kacꞌaxiel y xcꞌastaj chic kuma ojreꞌ. \p \v 16 Rumareꞌ ri vacame y chakavach-apa, man takaꞌan chic incheꞌl kabꞌanun-pa, antok cꞌa majaꞌ ticꞌaxtaj ri kacꞌaslien; antok joꞌc nakatzꞌat ri chica rubꞌayal jun vinak. Quireꞌ jeꞌ xkaꞌan cha ri Cristo, xkaꞌan pensar chi jajaꞌ xa choj jun chica-na vinak. Pero vacame man quireꞌ ta chic nakaꞌan pensar chirij. Vacame kataꞌn chic ri chica jajaꞌ. \v 17 Y rumareꞌ ri xa jun rubꞌanun riqꞌuin ri Cristo, can xcꞌaxtaj rucꞌaslien. Can xꞌan jun cꞌacꞌacꞌ vinak cha. Nojiel ri itziel tak noꞌj ri xaꞌruꞌon naꞌay antok cꞌa majaꞌ tunimaj, can ya xaꞌruyaꞌ can, y vacame cꞌo jun cꞌacꞌacꞌ rucꞌaslien y cꞌacꞌacꞌ runoꞌj. \p \v 18 Y nojiel reꞌ, riqꞌuin ri Dios xalax-ve-pa. Jajaꞌ mismo xbꞌano ri paz kiqꞌuin; y chi xbꞌanataj ri samaj reꞌ, ri Dios ja ri Cristo xucusaj. Y ri samaj ri ruyoꞌn ri Dios chika ojreꞌ, ja chi nakatzijuoj chica ri vinak cheꞌl niquiꞌan paz riqꞌuin ri Dios. \v 19 Antok ri Dios xuꞌon ri samaj chi ri vinak niquiꞌan paz riqꞌuin jajaꞌ, ja ri Cristo xucusaj. Ri Dios cꞌo riqꞌuin ri Cristo chi xuꞌon ri samaj reꞌ. Y chika ojreꞌ xuꞌej chi nakatzijuoj chica ri vinak cheꞌl niquiꞌan paz riqꞌuin jajaꞌ. Ri Dios nrajoꞌ chi ri vinak ncaꞌiel chi man jun chic qui-pecado choch. \v 20 Ojreꞌ can oj-choꞌn ruma ri Cristo y nkojrutak pa rubꞌeꞌ jajaꞌ chi nkubꞌachꞌoꞌ. Pa rubꞌeꞌ ri Cristo nakacꞌutuj favor chiva chi tinimaj ri ruchꞌabꞌal ri Dios, chi quireꞌ ntiꞌan paz riqꞌuin ri Dios. Y antok quireꞌ nakaꞌej chiva, can ja ri Dios ri nichꞌoꞌ iviqꞌuin. \v 21 Ri Cristo man jun pecado xuꞌon, pero ri Dios xuꞌon cha chi jajaꞌ xucꞌuan ri ka-pecado konojiel ojreꞌ. Quireꞌ xuꞌon cha chi quireꞌ konojiel ojreꞌ niꞌan chika ruma jajaꞌ chi manak chic ka-pecado choch ri Dios. \c 6 \p \v 1 Ojreꞌ ri junan nakatola-kiꞌ chupan ri rusamaj ri Dios, can nakaꞌej jeꞌ chiva chi tibꞌanaꞌ favor man tiꞌan chi man jun rakalien ri ru-favor ri Dios ri yoꞌn chiva. \v 2 Ruma chupan ri tzꞌibꞌan can, ri Dios nuꞌej: \q1 Inreꞌ can xanvaꞌxaj antok xalka ri kꞌij chi niꞌan ri favor chica ri vinak. \q1 Inreꞌ jeꞌ xanto-pa chupan ri kꞌij antok icꞌo ri ncaꞌcolotaj.\x + \xo 6:2 \xt Is. 49:8.\x* \m Quireꞌ nuꞌej ri Dios chupan ri tzꞌibꞌan can. \m Ja kꞌij reꞌ chi niꞌan ri favor reꞌ; ja kꞌij reꞌ antok icꞌo ri ncaꞌcolotaj. \p \v 3 Y man nakajoꞌ ta chi kuma ojreꞌ icꞌo vinak ncaꞌtzak y icꞌo ri man niquinimaj ta, rumareꞌ ojreꞌ nakatej kakꞌij chi quireꞌ man jun itziel kax nilitaj pa kacꞌaslien. Man nakajoꞌ ta chi ri vinak itziel ncaꞌchꞌoꞌ chirij ri samaj ri nakaꞌan. \v 4 Pa rucꞌaxiel reꞌ, ojreꞌ riqꞌuin nojiel ri nakaꞌan, can nikꞌalajin chi ketzij oj rusamajiel ri Dios. Can nikꞌalajin chi oj rusamajiel ri Dios, ruma cꞌo qꞌuiy ka-paciencia, kakꞌasan sufrimientos, kakꞌasan cꞌo nuꞌon falta chakavach, y kacachꞌuon antok cꞌo pakon xunaꞌ kánima. \v 5 Ojreꞌ oj-chꞌayuon, oj-yoꞌn pa tak cárceles,\x + \xo 6:5 \xt Hch. 16:23.\x* icꞌo lugar pacheꞌ ri vinak xaꞌpalaj chikij, altíra oj-samajnak, kacachꞌuon varan, kacachꞌuon viꞌjal. \v 6 Ojreꞌ nakacꞌut chi sak ri kacꞌaslien, kataꞌn ri ketzij, cꞌo ka-paciencia y oj otz quiqꞌuin ri vinak, can ncaꞌkajoꞌ ri vinak riqꞌuin nojiel kánima, y cꞌo jeꞌ ri Espíritu Santo kiqꞌuin. \v 7 Kiqꞌuin ojreꞌ cꞌo ri ketzij chꞌabꞌal, y ri ru-poder jeꞌ ri Dios. Can ja ri choj kacꞌaslien nakacusaj chi nakatola-kiꞌ antok icꞌo ncaꞌpalaj-pa chikij chi niquiꞌan ayoval, y chica-na lado ncaꞌpalaj-pa. \v 8 Icꞌo niquiꞌej chi cꞌo kakꞌij, icꞌo niquiꞌej chi xa man jun kakꞌij chiquivach. Icꞌo ri jaꞌal ncaꞌchꞌoꞌ chikij, icꞌo jeꞌ ri itziel ncaꞌchꞌoꞌ chikij. Icꞌo niquiꞌej chi nakatzꞌak tzij, pero ojreꞌ ja ri ketzij ri nakaꞌej chica. \v 9 Icꞌo ri man cataꞌn ta oj chica ojreꞌ, y icꞌo jeꞌ ri jaꞌal cataꞌn kacꞌaslien. Can oj-rutzaklaꞌien ri camic, pero xa cꞌa ojcꞌas. Qꞌuiy sufrimiento kakꞌasan, pero xa man oj-quiminak ta. \v 10 Y mesque nkojbꞌisuon, pero siempre nkojquicuot. Ojreꞌ oj puobra, pero nakayaꞌ chica ri nicꞌaj chic chi ncaꞌbꞌayomer. Y mesque man jun kax cꞌo kiqꞌuin, xa nojiel cꞌo kiqꞌuin. \p \v 11 Hermanos ri ixcꞌo chireꞌ Corinto, can nojiel ri nakaꞌej chiva can riqꞌuin ri kánima ntiel-pa, y ri kánima can kajakuon, can altíra nquixkajoꞌ. \v 12 Ixreꞌ can ixcꞌo riqꞌuin kánima, can cꞌo jun nem i-lugar riqꞌuin kánima, pero ixreꞌ xa man quireꞌ ta ri ivánima kiqꞌuin ojreꞌ, ruma man can ta nkojivajoꞌ. \v 13 Can nquichꞌoꞌ chiva incheꞌl xa ix valcꞌual y nicꞌutuj chiva chi tijakaꞌ ri ivánima, can kojivajoꞌ, ruma ojreꞌ can nquixkajoꞌ. Can tibꞌanaꞌ incheꞌl nakaꞌan ojreꞌ iviqꞌuin. \s1 Ojreꞌ ri kaniman ri Jesucristo can oj rachuoch cꞌa ri cꞌaslic Dios \p \v 14 Ixreꞌ man tiꞌan chi ix junan quiqꞌuin ri vinak ri man quiniman ta ri Cristo, ruma man junan ta icꞌaslien quiqꞌuin. ¿Nucꞌuaj came riꞌ jun choj cꞌaslien riqꞌuin jun ri xa man choj ta? ¿Can jaꞌal came niquicꞌuaj-quiꞌ caꞌyeꞌ cꞌaslien quireꞌ? ¿Can junan came ri sakil riqꞌuin ri kꞌakuꞌn chi niquicꞌuaj-quiꞌ? \v 15 ¿Can niquicꞌuaj came quiꞌ ri Cristo riqꞌuin ri Belial ri niꞌeꞌx jeꞌ Satanás cha? ¿I-junan came jun ri runiman ri Cristo riqꞌuin jun ri man runiman ta? \v 16 ¿Can junan came ru-templo ri Dios quiqꞌuin ri ídolos ri xa vinak i-bꞌanayuon? Ixreꞌ can ix ru-templo ri cꞌaslic Dios.\x + \xo 6:16 \xt 1Co. 3:16; 6:19.\x* Ri Dios can quireꞌ ruꞌeꞌn: \q1 Xquicꞌujieꞌ y xquiꞌin quiqꞌuin. \q1 Inreꞌ xquinuoc Qui-Dios \q1 y ijejeꞌ can xcaꞌuoc nutanamit.\x + \xo 6:16 \xt Lv. 26:12; Ez. 37:27.\x* \m \v 17 Ruma cꞌa reꞌ ri Ajaf nuꞌej chiva: \q1 Quixiel-pa chiquicajol ri man i-vichin ta inreꞌ. \q1 Man tivucꞌuaj ri itziel cꞌaslien, \q1 chi quireꞌ inreꞌ nquixꞌan recibir.\x + \xo 6:17 \xt Is. 52:11.\x* \q1 \v 18 Inreꞌ xquinuoc Itataꞌ \q1 y ixreꞌ xquixuoc ix numiꞌal, ix nucꞌajuol.\x + \xo 6:18 \xt 2S. 7:14; 1Cr. 17:13.\x* \m Quireꞌ nuꞌej ri Ajaf ri cꞌo nojiel poder pa rukꞌaꞌ. \c 7 \p \v 1 Ixreꞌ hermanos ri altíra nquixvajoꞌ, ri xinꞌej yan chiva, nojiel reꞌ ranun prometer chika ri Dios. Rumareꞌ kacꞌama-el nojiel ri man otz ta ri cꞌo chupan ri ka-cuerpo y ri ka-espíritu. Kaxiꞌij-kiꞌ choch ri Dios y katijaꞌ kakꞌij chi siempre nakucꞌuaj jun cꞌaslien sak. \s1 Ri Pablo niquicuot ruma ri hermanos aj-Corinto xtzalaj-pa cánima riqꞌuin ri Dios y niquiꞌan ri nrajoꞌ \p \v 2 Ojreꞌ man jun kax itziel kabꞌanun chiva, tijakaꞌ ri ivánima chi quireꞌ nkojcꞌujieꞌ iviqꞌuin. Ojreꞌ man jun chivach ri kacꞌaxuon runoꞌj, man jun kabꞌanun engañar. \v 3 Ri tzij ri xinꞌej, man xinꞌej ta ruma nivajoꞌ niꞌej chi ixreꞌ cꞌo ichꞌoꞌj. Inreꞌ ya xinꞌej naꞌay chi ixcꞌo riqꞌuin kánima, y man jun xtitiquir xquixalasan-el chireꞌ. Xa ojcꞌas o nkucon, ixreꞌ can ixcꞌo riqꞌuin kánima. \v 4 Nojiel ri nunaꞌ ri vánima ivuma ixreꞌ, can niꞌej chiva, rumareꞌ altíra nquiquicuot ivuma ixreꞌ. Can altíra nquiniꞌan consolar, y jareꞌ ri nibꞌano chuva chi altíra nquiquicuot chupan nojiel sufrimientos. \p \v 5 Ojreꞌ qꞌuiy sufrimientos nakakꞌasaj pa kacꞌaslien, y quireꞌ jeꞌ xbꞌanataj chika antok xojalka vaveꞌ Macedonia.\x + \xo 7:5 \xt 2Co. 2:13.\x* Can man jubꞌaꞌ xojuxlan pa rukꞌaꞌ ri sufrimiento. Can nakaꞌan sufrir ruma ri ayoval ri niꞌan chika, y can kaxiꞌin-kiꞌ jeꞌ. \v 6 Pero ri Dios, ri can ncaꞌruꞌon consolar ri manak-oc quikalien, xojruꞌon consolar ruma xalka ri Tito kiqꞌuin. \v 7 Y man joꞌc ta ruma xalka ri Tito kiqꞌuin y xkatzꞌat roch; xojruꞌon consolar ruma xkatzꞌat chi jajaꞌ ibꞌanun-pa consolar. Xalruꞌej jeꞌ chika chi ixreꞌ can nkojivajoꞌ, chi nquixbꞌisuon ruma man chaꞌnin ta xiꞌan arreglar ri xbꞌanataj chicajol. Y xalrutzijuoj jeꞌ chi ixreꞌ altíra ntitej ikꞌij chi ntiꞌan ri nuꞌeꞌn chiva. Nojiel cꞌa reꞌ can xuꞌon chuva chi can altíra xquicuot ri vánima. \p \v 8 Ri vacame, inreꞌ man ninaꞌ ta chic cꞌa ri ralal ruma ri xinꞌej-el chupan ri carta ri xintak-el chiva naꞌay, mesque ri naꞌay mul xinnaꞌ ri ralal, ruma xinꞌan chiva chi xixbꞌisuon. Vacame, man nquibꞌisuon ta chic ruma xa jubꞌaꞌ oc tiempo ri xixruyaꞌ pa bꞌis ri carta reꞌ. \v 9 Vacame can nquiquicuot, pero man ruma ta xixyaꞌ pa bꞌis. Man quireꞌ ta. Inreꞌ nquiquicuot ruma ri bꞌis xuꞌon chiva chi xtzalaj-pa ivánima riqꞌuin ri Dios y ntiꞌan ri nrajoꞌ jajaꞌ. Y xixbꞌisuon ruma quireꞌ xrajoꞌ ri Dios y cꞌo xucꞌam-pa chiva, ruma xa man ta xtzalaj-pa ri ivánima, reꞌ kuma ta ojreꞌ xa man jun ta kax xkaꞌej chiva. \v 10 Ruma ri bꞌis ri nuyaꞌ ri Dios, can nuꞌon cha jun chi nitzalaj-pa ránima riqꞌuin chi quireꞌ nicolotaj. Rumareꞌ man jun tiꞌeꞌn chi ri bꞌis reꞌ man otz ta. Pero ri bꞌis ri cꞌo quiqꞌuin ri vinak ri man quiniman ta ri Dios, xa camic espiritual ri nucꞌam-pa chica. \v 11 Joꞌc titzꞌataꞌ ri chica xuꞌon ri bꞌis ri xuyaꞌ ri Dios chiva. Can chaꞌnin xixtiquir xiꞌan arreglar ri xbꞌanataj chicajol. Can man xka ta chivach ri rubꞌanun-pa ri jun, ruma cꞌo chupan pecado. Can xixiꞌij-iviꞌ ruma xiꞌka pan iveꞌ (xiꞌan entender) ri itziel kax ri cꞌo chicajol. Can joꞌc ri nrajoꞌ ri Dios ntivajoꞌ ntiꞌan, rumareꞌ ja xivalasaj-el chicajol ri xbꞌano pecado. Can otz xiꞌan cha nojiel. \v 12 Antok inreꞌ xintzꞌibꞌaj-el ri carta y xintak-el chiva, man joꞌc ta ruma ri jun ri xbꞌano chꞌoꞌj, y man joꞌc ta jeꞌ ruma ri jun ri choj cha xꞌan-ve. Man quireꞌ ta. Xa richin chi tivatamaj y tikꞌalajin chivach chi ojreꞌ altíra nakajoꞌ nquixkatoꞌ, chi quireꞌ man ta nibꞌanataj chic quireꞌ chicajol. Ri Dios can nutzꞌat-pa ri chica ri nakaꞌan choch. \p \v 13 Y ruma ixreꞌ xiꞌan arreglar nojiel, ojreꞌ can xojꞌan consolar. Pero más xojquicuot antok xkatzꞌat ri Tito chi altíra niquicuot ránima patanak antok xtzalaj-pa iviqꞌuin. Ixreꞌ can xiya-pa ruchukꞌaꞌ ri ru-espíritu. \v 14 Vacame man nquiqꞌuix ta choch ri Tito, ruma antok cꞌa majaꞌ tiꞌa iviqꞌuin, inreꞌ xinꞌej-el cha chi ixreꞌ altíra ix otz y nojiel niꞌka pan iveꞌ (ntiꞌan entender). Y xkꞌalajin chi man choj ta xinyaꞌ ikꞌij riqꞌuin ri nuchꞌabꞌal, xa ketzij xiel, can incheꞌl ivataꞌn ixreꞌ chi ojreꞌ man jun bꞌay kaꞌeꞌn ta chiva jun tzij ri xa man ketzij ta. \v 15 Vacame ri Tito más nquixrajoꞌ que antok cꞌa majaꞌ tiꞌka iviqꞌuin. Can nalka paroꞌ antok jajaꞌ xbꞌaka iviqꞌuin, ixreꞌ can ixiꞌin-iviꞌ y nquixbꞌarbꞌuot xiꞌan recibir. Y can nalka paroꞌ jeꞌ chi ixreꞌ altíra nquixniman. \v 16 Inreꞌ altíra nquiquicuot, ruma nucukubꞌan nucꞌuꞌx chirij nojiel ri ntiꞌan ixreꞌ. \c 8 \s1 Ri ofrenda quichin ri santos hermanos \p \v 1 Hermanos, nakajoꞌ nakaꞌej chiva chirij ri favor ri ruyoꞌn ri Dios riqꞌuin cánima ri iglesias ri icꞌo Macedonia. \v 2 Mesque altíra sufrimiento niquikꞌasaj pa quicꞌaslien, ijejeꞌ can xquimol jun ofrenda. Quireꞌ xquiꞌan ruma altíra ncaꞌquicuot. Ijejeꞌ mesque i-puobra, pero niquijoyovaj quivach ri cꞌo nicꞌatzin chica, y can xquiꞌan incheꞌl i-bꞌayomaꞌ riqꞌuin ri xquiyaꞌ. \v 3 Can ketzij ri niꞌej chiva, ijejeꞌ xquiyaꞌ ri xaꞌtiquir xquiyaꞌ, y xquiyaꞌ más choch ri xaꞌcovin xquiyaꞌ. Y can quiqꞌuin ijejeꞌ xalax-ve chi xquiꞌan quireꞌ. \v 4 Ijejeꞌ can altíra xquiꞌan rogar chika chi kayaꞌ ri privilegio chica chi ijejeꞌ jeꞌ niquiya-el qui-ofrenda chi nakucꞌuaj chica ri santos hermanos.\x + \xo 8:4 \xt Ro. 15:26.\x* \v 5 Ojreꞌ man jun mul xkaꞌan pensar chi quireꞌ niquiꞌan, ruma ijejeꞌ man joꞌc ta xquiyaꞌ qui-ofrenda, xa xquijach-quiꞌ naꞌay pa rukꞌaꞌ ri Ajaf chi niquiꞌan ri nrajoꞌ jajaꞌ, y xquijach-quiꞌ jeꞌ chupan ri samaj ri katzꞌamuon ojreꞌ, can incheꞌl nrajoꞌ ri Dios. \v 6 Rumareꞌ ojreꞌ xkacꞌutuj favor cha ri hermano Tito chi titzalaj chic iviqꞌuin Corinto, y ri ofrenda ri xutzꞌom can rumolic chicajol, tiruqꞌuisaꞌ rumolic, ruma ri samaj ri ntiꞌan ixreꞌ xa jun favor. \v 7 Ixreꞌ can altíra icukubꞌan icꞌuꞌx riqꞌuin ri Ajaf Jesucristo, can qꞌuiy cꞌa noꞌj cꞌo iviqꞌuin, y antok ixreꞌ nticꞌut ri noꞌj reꞌ, can jaꞌal rubꞌixic ntiꞌan cha, nojiel kax can riqꞌuin nojiel ivánima ntiꞌan, y altíra nkojivajoꞌ ojreꞌ. Rumareꞌ quireꞌ mismo tibꞌanaꞌ vacame, can tiyaꞌ ri janeꞌ (jaroꞌ) nquixtiquir ntiyaꞌ chica ri nicꞌaj chic, ruma ri samaj reꞌ xa jun favor ri ntiꞌan. \p \v 8 Inreꞌ man niꞌej ta chiva chi quireꞌ tibꞌanaꞌ; man quireꞌ ta. Ri nivajoꞌ inreꞌ chiva, ja ta chi ixreꞌ ntiꞌan incheꞌl ri niquiꞌan ri nicꞌaj chic. Ijejeꞌ riqꞌuin cánima xalax-ve chi xquimol ri ofrenda. Quireꞌ jeꞌ ixreꞌ can tikꞌalajin chi ketzij cꞌo amor iviqꞌuin. \v 9 Can ivataꞌn chi ri favor ri xuꞌon ri Kajaf Jesucristo can nem. Jajaꞌ altíra nquixrajoꞌ, rumareꞌ xuyaꞌ can ri rubꞌayomal chicaj y xuoc puobra. Jajaꞌ xuꞌon quireꞌ chi quireꞌ ixreꞌ ntivil ri ketzij bꞌayomal. \p \v 10 Y inreꞌ ninataj reꞌ ruma cꞌo otz nucꞌam-pa chiva: Xa-jan junabꞌir xalax-pa riqꞌuin ivánima chi xitzꞌom rumolic ri ofrenda. \v 11 Vacame cꞌa, tiqꞌuisaꞌ rumolic, can incheꞌl xalax riqꞌuin ivánima naꞌay, joꞌc ri janeꞌ (jaroꞌ) nquixtiquir ntiyaꞌ, joꞌc reꞌ tiyaꞌ. \v 12 Ruma xa riqꞌuin ivánima xalax-pa reꞌ, ri Dios can nucꞌan chiꞌkꞌaꞌ ri janeꞌ (jaroꞌ) nquixtiquir ntiyaꞌ, ruma jajaꞌ man nucꞌutuj ta chiva ri xa manak iviqꞌuin. \p \v 13 Ri niꞌej chiva, man richin ta chi ri nicꞌaj chic qꞌuiy nicꞌujie-ka quiqꞌuin, y ixreꞌ man jun yan chic kax nicꞌujieꞌ can iviqꞌuin ruma nquiꞌto-el ijejeꞌ. \v 14 Ri niꞌej inreꞌ ja chi junan ivach quiqꞌuin ri niquiꞌan sufrir. Ruma vacame ixreꞌ cꞌo jubꞌaꞌ iviqꞌuin, y rumareꞌ nquixtiquir nquiꞌtoꞌ ri nicꞌaj chic. Ruma man jun taꞌmayuon ri chica patanak chakavach-apa, ruma xa tal vez ixreꞌ yan chic ri nicꞌatzin chi nquixtoꞌx cuma ijejeꞌ. \v 15 Y chicajol ixreꞌ xtibꞌanataj jeꞌ incheꞌl nuꞌej chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can: Icꞌo israelitas qꞌuiy maná ri xquimol, y mesque quireꞌ xquiꞌan, man jun xuꞌon suobra quiqꞌuin. Y ri nicꞌaj chic ri xa jubꞌaꞌ oc ri xquimol, man jun xuꞌon falta chica.\x + \xo 8:15 \xt Ex. 16:18.\x* \p \v 16 Y inreꞌ altíra niyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios, ruma xuyaꞌ riqꞌuin ránima ri hermano Tito chi altíra nquixrucꞌuxlaj, can incheꞌl niꞌan inreꞌ. \v 17 Jajaꞌ can riqꞌuin ránima xalax-pa chi niꞌa iviqꞌuin. Quireꞌ xuꞌon pensar ruma altíra nquixrucꞌuxlaj, y man joꞌc ta ruma xkaꞌej cha chi tiꞌa iviqꞌuin chi niruqꞌuisaꞌ ri samaj ri rutzꞌamuon can chicajol. \p \v 18 Y riqꞌuin ri Tito, nakatak-el jun hermano. Ri hermano reꞌ can quinojiel iglesias cataꞌn roch, ruma jaꞌal samajnak chi rutzijuon ri evangelio. \v 19 Y ri hermano ri niꞌa riqꞌuin ri Tito, quinojiel hermanos cataꞌn roch. Jajaꞌ can xchoꞌx cuma ri iglesias chi nakachꞌilaj antok nakucꞌuaj ri ofrenda. Ri ofrenda ri maluon, jachuon pa kakꞌaꞌ ojreꞌ chi nakajachaꞌ chica ri icꞌo chupan sufrimiento, y riqꞌuin ri nakaꞌan, ri Ajaf Dios niyoꞌx rukꞌij, y reꞌ kꞌalaj chi riqꞌuin nojiel ivánima ntiya-el ri ofrenda. \v 20 Ojreꞌ man nakajoꞌ ta chi nipa tzij chikij, rumareꞌ man kayuon ta ojreꞌ nakucꞌuaj ri ofrenda, ruma qꞌuiy. \v 21 Ruma ojreꞌ man nakajoꞌ ta chi joꞌc choch ri Ajaf Dios kꞌalaj chi nojiel ri nakaꞌan, can riqꞌuin utzulaj noꞌj; xa nakajoꞌ jeꞌ chi quireꞌ tikꞌalajin chiquivach ri vinak.\x + \xo 8:21 \xt Pr. 3:4.\x* \p \v 22 Y quiqꞌuin ri icaꞌyeꞌ hermanos ri ncaꞌa iviqꞌuin, nakatak-el jun chic hermano ri can kataꞌn ojreꞌ chi nutej rukꞌij chi nuꞌon chica-na samaj richin ri Dios. Y vacame can altíra nrajoꞌ chi niꞌka cꞌa iviqꞌuin, ruma ri utzulaj tak tzij ri raxan chivij, y ruma jajaꞌ can rucukubꞌan rucꞌuꞌx iviqꞌuin. \v 23 Ri iyoxeꞌ hermanos ri xcaꞌbꞌaka iviqꞌuin, can altíra i-otz. Ruma ri hermano Tito can vachꞌil inreꞌ, y nquirutoꞌ chi niꞌan ri samaj chicajol. Y ri icaꞌyeꞌ chic hermanos, ijejeꞌ i-takuon-pa cuma ri iglesias; y ruma ri cꞌaslien ri quicꞌuan, ri Cristo can niyoꞌx rukꞌij. \v 24 Rumareꞌ, ixreꞌ can ticꞌutuꞌ chi nquiꞌvajoꞌ ri hermanos reꞌ, y nalka ta rutzijoxic quiqꞌuin ri iglesias chi ixreꞌ can nquiꞌvajoꞌ. Can incheꞌl ri katzijuon ojreꞌ chivij chi altíra ix otz. \c 9 \p \v 1 Man nicꞌatzin ta chi inreꞌ cꞌo ta más nitzꞌibꞌaj-el chiva, ri chica modo nquiꞌto-el ri santos hermanos. \v 2 Ruma vataꞌn chi can ntivajoꞌ nquiꞌto-el. Y jareꞌ nitzijuoj inreꞌ chica ri hermanos vaveꞌ Macedonia, chi ixreꞌ ri ixcꞌo Acaya xa-jan junabꞌir i-eꞌn chi ntitak-el jun ofrenda. Y ruma ixreꞌ can riqꞌuin nojiel ivánima xiꞌan quireꞌ, jareꞌ ri xbꞌano chica iqꞌuiy vaveꞌ Macedonia chi niquitak-el jeꞌ qui-ofrenda. \v 3 Y ncaꞌntak-el ri hermanos cꞌa iviqꞌuin, chi quireꞌ ri utzulaj tak tzij ri i-nutzijuon chivij can ta ketzij xcaꞌiel, y can ta imaluon chic ri ofrenda ri ibꞌanun pensar chi ntitak-el incheꞌl ri nutzijuon chivij. \v 4 Ruma xa ta icꞌo hermanos aj-Macedonia ri ncaꞌa viqꞌuin, y ixreꞌ xa man jun kax imaluon antok xkubꞌaka iviqꞌuin, xa nipa qꞌuix chikij ojreꞌ y chivij jeꞌ ixreꞌ, ruma otz oj-chꞌovinak chivij. \v 5 Rumareꞌ inreꞌ can xinꞌan pensar y xinꞌej chica ri hermanos chi naꞌay ncaꞌa ijejeꞌ cꞌa iviqꞌuin y tiꞌquiqꞌuisaꞌ rumolic ri ofrenda ri ibꞌanun prometer chi ntiya-el, chi quireꞌ ri ntiya-el, kꞌalaj chi man ojreꞌ ta xojꞌeꞌn chiva chi tiya-el, xa kꞌalaj jaꞌal chi iviqꞌuin ixreꞌ xalax-ve-pa. \p \v 6 Y inreꞌ nivajoꞌ ninataj chiva: Xa jun jubꞌaꞌ oc nutic, jubꞌaꞌ oc niril; y ri qꞌuiy nutic, can qꞌuiy jeꞌ niril. \v 7 Chiꞌijunal ixreꞌ tiyaꞌ ri janeꞌ (jaroꞌ) ri nquixtiquir ntiyaꞌ, can incheꞌl ri xuꞌej ri ivánima. Ruma ri Dios ncaꞌrajoꞌ ri ncaꞌquicuot niquiyaꞌ. \v 8 Y can qꞌuiy ri bendición ri xtuyaꞌ ri Dios chiva ruma jajaꞌ altíra ru-poder cꞌo. Can nojiel roch bendición xtuya-pa chiva, chi quireꞌ siempre cꞌo ri nticusaj chi nquiꞌtoꞌ ri nicꞌaj chic, chi quireꞌ ntiꞌan ri utzulaj tak samaj. \v 9 Can incheꞌl ri nuꞌej chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri tzꞌibꞌan can: \q1 Xuyaꞌ y xujach chiquivach ri i-puobra. \q1 Y ri choj tak kax ri xaꞌruꞌon, can richin nojiel tiempo xcaꞌcꞌujieꞌ.\x + \xo 9:9 \xt Sal. 112:9.\x* \m \v 10 Ri Dios can nuyaꞌ ri ijaꞌtz cha ri aj-ticoniel, chi quireꞌ cꞌo ri nutic, y ja ri Dios jeꞌ nibꞌano cha ri ticoꞌn chi nuyaꞌ roch y jareꞌ ri niyoꞌn ruvay ri aj-ticoniel.\x + \xo 9:10 \xt Is. 55:10.\x* Y quireꞌ jeꞌ xtuꞌon ri Dios chiva, can xtuyaꞌ y can xtiqꞌuiyir ta ri cꞌo iviqꞌuin, chi quireꞌ qꞌuiy ta utzulaj tak kax xtiꞌan. \v 11 Y quireꞌ xtuꞌon ri Dios chiva, can cꞌo xticꞌujieꞌ iviqꞌuin, can incheꞌl jun bꞌayuon xtiꞌan y nojiel xquixtiquir xtiyaꞌ, can incheꞌl ri nrajoꞌ ri ivánima. Y antok ojreꞌ xtaꞌkajachaꞌ pa quikꞌaꞌ ri hermanos, can altíra xtiquiyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios. \v 12 Ruma ri ofrenda ri xtitak-el ixreꞌ chica ri santos hermanos, man joꞌc ta xcaꞌrutoꞌ chupan ri sufrimiento, xa xtuꞌon chica chi altíra xtiquiyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios rumareꞌ. \v 13 Y ruma ri xtiyaꞌ ixreꞌ chica, ijejeꞌ can altíra xtiquiyaꞌ rukꞌij ri Dios, ruma xtiquinaꞌ chi ketzij ri ntiꞌej ixreꞌ chi ntinimaj ri nuꞌej ri ru-evangelio ri Cristo. Ijejeꞌ can xtiquiyaꞌ jeꞌ rukꞌij ri Dios ruma riqꞌuin nojiel ivánima xtiyaꞌ ri ntivajoꞌ ntisipaj-el chica y ruma quireꞌ jeꞌ ntiꞌan quiqꞌuin quinojiel hermanos. \v 14 Ijejeꞌ xtiquiꞌan orar pan i-cuenta. Xquixcajoꞌ ruma ri namalaj ru-favor ri Dios ri cꞌo iviqꞌuin. \v 15 ¡Tiox bꞌaꞌ cha ri Dios ruma ri xusipaj chika, ri man ncaꞌlitaj ta tzij chi niꞌeꞌx, ruma can nem! \c 10 \s1 Ri Pablo nuꞌon defender ri rusamaj \p \v 1 Inreꞌ Pablo, nicꞌutuj jun favor chiva; can riqꞌuin nunoꞌj y riqꞌuin paciencia nicꞌutuj, can incheꞌl xuꞌon ri Cristo. Pero icꞌo ncaꞌeꞌn: Antok ri Pablo cꞌo kiqꞌuin, can nuꞌon chꞌuteꞌn, y antok nitzijuon jeꞌ, can akal nichꞌoꞌ y manak nichꞌolin, pero antok naj cꞌo-ve, xa man quireꞌ ta chic nuꞌon kiqꞌuin; xa can pakon ri tzij ri ncaꞌruꞌej. \v 2 Ri favor ri nicꞌutuj chiva, ja chi ibꞌanun ta chic arreglar nojiel antok inreꞌ xquinalka iviqꞌuin. Ruma xa man ibꞌanun ta arreglar nojiel antok xquinalka, inreꞌ xquibꞌano arreglar. Y inreꞌ man nivajoꞌ ta niꞌan reꞌ, ruma man nivajoꞌ ta nicusaj chivij ixreꞌ ri poder ri ruyoꞌn ri Dios pa nukꞌaꞌ, incheꞌl ri nubꞌanun pensar niꞌan chica ri ncaꞌeꞌn chuvij chi xa ja ri nirayij inreꞌ ri niꞌan. \v 3 Can ketzij chi oj vinak, pero ojreꞌ man nakaꞌan ta incheꞌl niquiꞌan ri nicꞌaj chic vinak, ri xa ja ri quichukꞌaꞌ niquicusaj. \v 4 Ri nakacusaj ojreꞌ man ja ta ri kachukꞌaꞌ. Ri nakacusaj ojreꞌ chi nakaꞌan ayoval riqꞌuin ri itziel, ja ri ru-poder ri Dios; rumareꞌ nkuchꞌacuon chirij ri itziel. \v 5 Can ncaꞌkakasaj nojiel tzij ri man ketzij ta ri ncaꞌpalaj-pa, y ncaꞌkakasaj quinoꞌj quinojiel vinak ri niquinaꞌ chi i-nimaꞌk y man niquiyaꞌ ta lugar chi nitamax roch ri Dios. Nojiel quinoꞌj vinak ncaꞌkayaꞌ pa rukꞌaꞌ ri Cristo chi quireꞌ ncaꞌniman y niquiꞌan ri nrajoꞌ jajaꞌ. \v 6 Y antok ixreꞌ xquixniman y xtiꞌan ri nuꞌej ri ruchꞌabꞌal ri Dios chiva, jareꞌ antok cꞌo cheꞌl xcaꞌkaꞌan castigar ri nicꞌaj chic ri man ncaꞌniman ta. \p \v 7 Ixreꞌ itziel nquixchꞌoꞌ chirij jun, ruma ixreꞌ joꞌc nquixtiquir nquixchꞌoꞌ chirij ri ntitzꞌat, pero man ntitzꞌat ta ri otz ri cꞌo riqꞌuin ránima. Xa cꞌo jun ri nunaꞌ chi jajaꞌ can richin chic ri Cristo, quireꞌ jeꞌ tubꞌanaꞌ pensar chikij ojreꞌ, chi oj richin chic ri Cristo. \v 8 Ojreꞌ oj rusamajiel ri Ajaf Jesucristo, ruma jajaꞌ can ruyoꞌn autoridad pa kakꞌaꞌ, y ojreꞌ cꞌo jubꞌaꞌ más ruyoꞌn pa kakꞌaꞌ; reꞌ man qꞌuix ta chi niꞌej chiva, chi niyaꞌ jubꞌaꞌ nukꞌij antok niꞌej nojiel reꞌ chiva. Ojreꞌ man ojcꞌo ta chi nakaqꞌuis pan iveꞌ, ojreꞌ ojcꞌo chi nquixkatoꞌ, chi quireꞌ niqꞌuiy ri icꞌaslien choch ri Dios. \v 9 Inreꞌ man nivajoꞌ ta chi ixreꞌ ntiꞌan pensar chi ri cartas ri ncaꞌntak chiva xa richin chi nquixxiꞌij. \v 10 Ruma ketzij chi icꞌo chivach ixreꞌ niquiꞌej chi antok inreꞌ ncaꞌntak-el ri cartas chiva, ncaꞌntzꞌibꞌaj-el tzij ri can cof y can i-pakon. Pero antok nquinalka iviqꞌuin xa man jun vuchukꞌaꞌ, ni man jun quikalien ri ncaꞌnꞌej. \v 11 Y chica ri ncaꞌeꞌn quireꞌ nivajoꞌ niꞌej, chi can incheꞌl ri katzꞌibꞌan-el chupan ri cartas ri i-katakuon-el, can quireꞌ jeꞌ xtalkabꞌanaꞌ antok xkojalka iviqꞌuin. \p \v 12 Ojreꞌ man nakaꞌan ta incheꞌl ri niquiꞌan ri nicꞌaj chic, ni man nakayuj ta kiꞌ quiqꞌuin, y man oj junan ta jeꞌ quiqꞌuin, ruma ijejeꞌ quiyuon niquiꞌan chi i-nimaꞌk. Ijejeꞌ xa man otz ta ri niquiꞌan pensar, ruma xa quinoꞌj ijejeꞌ niꞌeꞌn quireꞌ chica. Chiquivach ijejeꞌ, ja ijejeꞌ ri más i-otz. \v 13 Ojreꞌ man xtakaꞌan ta incheꞌl niquiꞌan ijejeꞌ, chi chica-na lugar niquiju-ve-quiꞌ joꞌc chi caꞌtzꞌiet chi altíra quikꞌij. Ri kasamaj ojreꞌ joꞌc nalka pacheꞌ nrajoꞌ ri Dios y man nakamaj ta quisamaj ri nicꞌaj chic. Ri samaj ri ruyoꞌn ri Dios chuva inreꞌ y chica ri vachꞌil, nalka jeꞌ cꞌa iviqꞌuin ixreꞌ. \v 14 Ojreꞌ joꞌc pacheꞌ yoꞌn-ve permiso chika ruma ri Dios, chireꞌ oj-samajnak-ve; quireꞌ kabꞌanun chicajol ixreꞌ. Y ojreꞌ ri xojalka naꞌay iviqꞌuin, kacꞌamun-pa ri ru-evangelio ri Cristo, ruma jareꞌ nrajoꞌ ri Dios. \v 15 Ojreꞌ man nakayaꞌ ta ka kakꞌij ruma ri samaj ri xa bꞌanun cuma nicꞌaj chic. Ri kayoꞌien ojreꞌ ja chi niqꞌuiy ri icꞌaslien choch ri Dios y nkojitoꞌ, chi quireꞌ más naj nibꞌaka ri ruchꞌabꞌal ri Dios. Ruma ri Dios quireꞌ nrajoꞌ, chi nakucꞌuaj ri ruchꞌabꞌal nicꞌaj chic lugar ri pacheꞌ nrajoꞌ jajaꞌ. \v 16 Y ojreꞌ xtakatzijuoj ri evangelio más cꞌa naj choch ri itanamit. Y quireꞌ jeꞌ, ojreꞌ man nakajoꞌ ta nkubꞌaka pacheꞌ cꞌo chic samaj bꞌanun. Ojreꞌ man otz ta nakaya-ka kakꞌij ruma ri samaj ri bꞌanun cuma nicꞌaj chic. \p \v 17 Y xa cꞌo jun nrajoꞌ nuya-ka rukꞌij, ri más otz nuꞌon, tuyaꞌ rukꞌij ri Ajaf.\x + \xo 10:17 \xt Jer. 9:24.\x* \v 18 Ruma ri niꞌeꞌn chi cꞌo rukꞌij, man aprobado ta choch ri Dios. Cꞌa ja ri Dios ri xtiꞌeꞌn, xa cꞌo rukꞌij o xa manak. \c 11 \p \v 1 ¡Inreꞌ nicꞌutuj cꞌa favor chiva ixreꞌ chi quinicachꞌoꞌ bꞌaꞌ ruma cꞌo tzij ri xcaꞌnꞌej chiva, incheꞌl rutzij jun chꞌuꞌj! \v 2 Inreꞌ jaꞌal nquixꞌan cuenta ruma nivajoꞌ nitzꞌat chica chi cꞌaslien ivucꞌuan choch ri Dios, ruma jajaꞌ bꞌanayuon chuva chi quireꞌ niꞌan iviqꞌuin. Quireꞌ niꞌan ruma ixreꞌ xinimaj ri Cristo antok inreꞌ xintzijuoj chiva. Nivajoꞌ chi ntiꞌan incheꞌl nuꞌon jun xtan ri nicꞌulieꞌ riqꞌuin ri alaꞌ ri xtuoc rachajil; can ketzij chi xtan antok nicꞌulieꞌ. Can quireꞌ rubꞌanun ri icꞌaslien nivajoꞌ antok xquixꞌa riqꞌuin ri Cristo chila chicaj. \v 3 Pero inreꞌ nixiꞌij-viꞌ ruma man ta nibꞌanataj incheꞌl xbꞌanataj riqꞌuin ri Eva ojier can ruma ri cumatz. Ri cumatz can rataꞌn nuꞌon engaño, rumareꞌ xuꞌon engañar ri Eva,\x + \xo 11:3 \xt Gn. 3:1-5, 13.\x* y inreꞌ man nivajoꞌ ta chi quireꞌ nibꞌanataj iviqꞌuin ixreꞌ. Man nivajoꞌ ta chi cꞌo jun nquixruꞌon engañar y nicꞌaxtaj ri inoꞌj y nuꞌon chiva chi ntiyaꞌ can ri Cristo y man nticukubꞌaꞌ ta chic icꞌuꞌx riqꞌuin. \v 4 Ruma ixreꞌ can nika chivach antok nalka jun iviqꞌuin y xa man ja ta ri Jesús ri xkatzijuoj ojreꞌ chiva ri nutzijuoj, y altíra jeꞌ nquixquicuot riqꞌuin antok nusuj jun chic espíritu chiva y xa man ja ta ri xyoꞌx chiva naꞌay, y can nika jeꞌ chivach antok niꞌeꞌx chiva chi cꞌo jun chic evangelio ri xquixrucol. \v 5 Inreꞌ man in coꞌl ta chiquivach ri nicꞌaj chic ri niquiꞌej chi i-nimaꞌk tak apóstoles ri ncaꞌlka iviqꞌuin. \v 6 Ruma mesque man can ta jaꞌal nquichꞌoꞌ, pero vataꞌn jaꞌal ri chica ncaꞌnꞌej antok nquichꞌoꞌ. Y ixreꞌ can ivataꞌn chi quireꞌ, ruma itzꞌatuon nojiel ri kabꞌanun. \p \v 7 ¿Xajan came chi xinꞌan chꞌuteꞌn chivach chi xinyaꞌ ikꞌij ixreꞌ? ¿Xajan came xinꞌan chi man jun vajal xincꞌutuj chiva antok xintzijuoj ri ru-evangelio ri Dios chiva? \v 8 Antok inreꞌ xinꞌan rusamaj ri Dios iviqꞌuin, ri xcꞌatzin chuva ja ri nicꞌaj chic iglesias ri icꞌo nicꞌaj chic tanamet ri xaꞌyoꞌn-pa chuva. \v 9 Y antok inreꞌ xicꞌujieꞌ iviqꞌuin, y cꞌo ri chica xcꞌatzin chuva, man jun chivach ixreꞌ xinyaꞌ ta akaꞌn chirij chi xincꞌutuj ta cha ri chica xcꞌatzin chuva. Ri xcꞌatzin chuva, xa ja ri hermanos aj-Macedonia ri xaꞌlka viqꞌuin, jareꞌ xaꞌyoꞌn can chuva.\x + \xo 11:9 \xt Fil. 4:15-18.\x* Can quireꞌ xinꞌan chi quireꞌ man jun akaꞌn xinyaꞌ chivij. Y cꞌa quireꞌ nivajoꞌ niꞌan chupan ri kꞌij chakavach-apa. \v 10 Y ri niꞌej chiva can ketzij, ruma ri Cristo cꞌo riqꞌuin vánima. Can man jun cꞌa chupan ri lugar Acaya ri xtikꞌilo ri niꞌan. \v 11 ¿Karruma quireꞌ? ¿Ruma came inreꞌ man nquixvajoꞌ ta? Ri Dios can rataꞌn. \p \v 12 Y ri nubꞌanun-pa, can quireꞌ xtinꞌan, ruma nivajoꞌ nicꞌut chi ri nicꞌaj chic ri niquiꞌej chi i-rusamajiel ri Dios incheꞌl ojreꞌ, can man i-junan ta kiqꞌuin. \v 13 Ruma ijejeꞌ niquiꞌan chi apóstoles, pero xa man i-quireꞌ ta, xa nicajoꞌ nquixquiꞌan engañar. Can niquiꞌan chi i-apóstoles richin ri Cristo, pero xa man ketzij ta. \v 14 Y ruma ri niquiꞌan ijejeꞌ, man kuchapataj, ruma xa quireꞌ nuꞌon ri Satanás; jajaꞌ nuꞌon incheꞌl jun ángel richin sakil y xa man quireꞌ ta. \v 15 Rumareꞌ man kuchapataj ruma ri niquiꞌan ijejeꞌ, ruma ijejeꞌ can i-rusamajiel ri Satanás y niquiꞌan chi can i-choj tak aj-samajiel; pero pa ruqꞌuisbꞌal, can xtiyoꞌx rucꞌaxiel chica, can incheꞌl ri itziel tak kax ri ncaꞌquiꞌan. \s1 Ri Pablo nutzijuoj ri chica sufrimiento rukꞌasan, ruma ru-apóstol ri Dios \p \v 16 Y inreꞌ niꞌej chic jun bꞌay chiva, man jun tibꞌano pensar chuvij chi in chꞌuꞌj. Y xa quireꞌ ntiꞌan pensar ixreꞌ, quireꞌ quinibꞌanaꞌ recibir chi in chꞌuꞌj y tivaxaj ri tzij ri xtinꞌej. Can tibꞌanaꞌ chuva incheꞌl in chꞌuꞌj, chi quireꞌ inreꞌ jeꞌ niyaꞌ jubꞌaꞌ nukꞌij. \v 17 Man ja ta ri Ajaf xꞌeꞌn chi niya-ka nukꞌij, xa nuyuon inreꞌ niya-ka nukꞌij, xa can incheꞌl in chꞌuꞌj ri niꞌan ruma ri tzij ri ncaꞌnꞌej. \v 18 Pero ruma iqꞌuiy ncaꞌeꞌn chi cꞌo quikꞌij y cꞌo quinoꞌj, rumareꞌ inreꞌ jeꞌ quireꞌ niꞌan. \v 19 Quireꞌ niꞌan ruma ixreꞌ altíra ncaꞌka chivach y jaꞌal nquiꞌan recibir ri xa man jun kax cataꞌn, y ixreꞌ ntiꞌej chi altíra inoꞌj. \v 20 Ixreꞌ can nquixtiquir nquiꞌcochꞌ ri vinak reꞌ y can otz ntinaꞌ chi niquiꞌan chiva chi ix incheꞌl qui-esclavos. Can otz chivach chi cꞌo niquichꞌec ijejeꞌ chivij y can ncaꞌuoc ivajaf, can man jun ivakalien chiquivach, y can niquipakꞌ ipalaj. \v 21 Mesque qꞌuix chinoch inreꞌ niꞌej reꞌ chiva, pero xkaꞌan chi manak kachukꞌaꞌ chi xkaꞌan incheꞌl niquiꞌan ri nicꞌaj chiva. \p Pero xa ri nicꞌaj chic man niquixiꞌij ta quiꞌ niquiꞌej chi cꞌo quikꞌij, inreꞌ jeꞌ nquitiquir niꞌan quireꞌ. Mesque ri tzij ri xcaꞌnꞌej chiva can incheꞌl ri rutzij jun chꞌuꞌj. \v 22 ¿Ijejeꞌ hebreos? Inreꞌ jeꞌ. ¿Ijejeꞌ israelitas? Inreꞌ jeꞌ. ¿I-rumáma can ri Abraham ijejeꞌ? Inreꞌ jeꞌ. \v 23 ¿I-rusamajiel ri Cristo ijejeꞌ? Inreꞌ jeꞌ. Pero vacame nquichꞌoꞌ incheꞌl in chꞌuꞌj, inreꞌ más in-samajnak chiquivach ijejeꞌ. Inreꞌ más in-chꞌayuon chiquivach ijejeꞌ, hasta man nalka ta chic panoꞌ janeꞌ (jaroꞌ) mul in-chꞌayuon. Inreꞌ xicꞌujieꞌ pa cárcel qꞌuiy mul chiquivach ijejeꞌ.\x + \xo 11:23 \xt Hch. 16:23.\x* Inreꞌ qꞌuiy mul jubꞌaꞌ ma nquiquimisas. \v 24 Ri nuvanakil israelitas vuꞌuoꞌ mul in-quichꞌayuon cha tzꞌun; can treinta y nueve bꞌic cꞌa quiyoꞌn cada mul.\x + \xo 11:24 \xt Dt. 25:3.\x* \v 25 Oxeꞌ mul ri xichꞌay cha xicꞌaꞌy.\x + \xo 11:25 \xt Hch. 16:22.\x* Jun mul xinquicꞌak cha abꞌaj.\x + \xo 11:25 \xt Hch. 14:19.\x* Oxeꞌ mul jubꞌaꞌ ma nquicon chupan ri mar ruma ri barco pacheꞌ in-bꞌanak-ve xka-ka chuxieꞌ yaꞌ. Jun mul xicꞌujieꞌ jun kꞌij y jun akꞌaꞌ paroꞌ ri mar. Cꞌa naj cꞌo-ve ri ruchiꞌ antok xbꞌanataj quireꞌ. \v 26 Qꞌuiy kax ri nukꞌasan ri pa tak bꞌay ruma rusamaj ri Dios. Ruma ri bꞌay ri pacheꞌ in-kꞌaxnak-ve icꞌo ríos ri niquiyaꞌ xibꞌinreꞌl, icꞌo alakꞌomaꞌ, icꞌo nuvanakil israelitas ri itziel nquinquitzꞌat\x + \xo 11:26 \xt Hch. 9:23.\x* y quireꞌ jeꞌ mismo niquiꞌan ri vinak ri man i-nuvanakil ta,\x + \xo 11:26 \xt Hch. 14:5.\x* xibꞌinreꞌl pa tak tanamet, xibꞌinreꞌl pa tak lugar desierto, xibꞌinreꞌl paroꞌ ri mar, y xibꞌinreꞌl pa quikꞌaꞌ i-falsos hermanos. \v 27 Inreꞌ altíra in-samajnak y rumareꞌ nukꞌasan cosic, qꞌuiy mul nucachꞌuon varan, nucachꞌuon viꞌjal ruma manak nuvay y nucachꞌuon jeꞌ chakej-cheꞌ, qꞌuiy mul man xivaꞌ ta ruma ri samaj, nucachꞌuon tief y cꞌo qꞌuiy mul manak chic nutziak chi nimutz-viꞌ. \p \v 28 Y man joꞌc ta reꞌ, ruma cꞌo nicꞌaj chic kax ri niquimol-pa-quiꞌ chuvij. Kꞌij-kꞌij ninaꞌ ri ralal ri samaj ruma ncaꞌncꞌuxlaj quinojiel ri iglesias. \v 29 ¿O cꞌo came jun hermano ri nunaꞌ chi manak ruchukꞌaꞌ pa rucꞌaslien, y inreꞌ man jun kax ninaꞌ? Inreꞌ quireꞌ jeꞌ ninaꞌ. ¿O cꞌo came jun hermano nitzak ruma jun chic y inreꞌ man jun kax ninaꞌ ruma ri xꞌan cha? Man quireꞌ ta. Ri vánima can nikꞌaxo ruma ri xꞌan cha. \p \v 30 Nojiel ri xinꞌej nucꞌut chi inreꞌ xa in vinak y manak vuchukꞌaꞌ. Y antok inreꞌ nicꞌatzin niya-ka nukꞌij, jareꞌ nicusaj chi niyaꞌ nukꞌij. \v 31 Can ketzij ri niꞌej. Ri Dios, ri Rutataꞌ ri Kajaf Jesucristo, ri niyoꞌx rukꞌij richin nojiel tiempo, rataꞌn chi inreꞌ man nitzꞌak ta tzij. \v 32 Antok xicꞌujieꞌ pa tanamet Damasco, ri gobernador ri yoꞌn chireꞌ ruma ri rey Aretas xuꞌej chi quitzꞌam antok xquitzꞌiet. Xaꞌruyaꞌ chajiniel ri pacheꞌ ncaꞌiel-el y ncaꞌuoc ri vinak chupan ri tanamet chi nquitzꞌam. \v 33 Y can xicolotaj pa quikꞌaꞌ, ruma xiyoꞌx-el chupan jun chacach y xikasas-ka pa jun ventana richin ri muro.\x + \xo 11:33 \xt Hch. 9:23-25.\x* \c 12 \s1 Ri Pablo nutzijuoj chi cꞌo jun incheꞌl qꞌuix ri chꞌicuon chupan ri ru-cuerpo \p \v 1 Y can ketzij, chi man otz ta chi inreꞌ nuyuon niya-ka nukꞌij. Pero vacame nivajoꞌ nquichꞌoꞌ jubꞌaꞌ chirij ri xucꞌut ri Ajaf chupan jun incheꞌl achicꞌ, y nicꞌaj chic kax ri xaꞌruꞌej chuva. \v 2 Inreꞌ vataꞌn roch jun ache hace catorce junaꞌ xꞌa chicaj y xtzalaj chic pa. Jajaꞌ can runiman chic ri Cristo. Jajaꞌ xucꞌuax cꞌa chicaj, y cꞌa pa ruox rocaj xucꞌuax-ve; ri pacheꞌ cꞌo-ve ri Dios. Inreꞌ vataꞌn roch ri ache reꞌ, pero ri man vataꞌn ta cheꞌl xucꞌuax, ja ri ru-cuerpo o joꞌc ri ru-espíritu, joꞌc ri Dios taꞌmayuon cheꞌl xucꞌuax chicaj. \v 3 Inreꞌ vataꞌn roch ri ache reꞌ, pero joꞌc ri Dios taꞌmayuon cheꞌl xucꞌuax chicaj, xa ja ri ru-cuerpo xꞌa o xa manak. \v 4 Joꞌc vataꞌn inreꞌ chi jajaꞌ xucꞌuax cꞌa chila chupan ri lugar ri niꞌeꞌx paraíso cha, pacheꞌ xraꞌxaj chꞌabꞌal ri man jun vinak niril tzij chi nuꞌej. \v 5 Ri ache ri xucꞌuax cꞌa chicaj can cꞌo-ve rukꞌij chinoch inreꞌ, jajaꞌ can otz-ve chi nuyaꞌ rukꞌij. Inreꞌ man jun bꞌay xtinyaꞌ ta ka nukꞌij. Pero xa ta nicꞌatzin chi niyaꞌ nukꞌij, nitzijuoj ri nukꞌasan chupan ri nucꞌaslien, ri nucꞌut chi xa inreꞌ manak vuchukꞌaꞌ. \v 6 Y xa inreꞌ nivajoꞌ niyaꞌ nukꞌij, can otz ri niꞌan. Y xa niꞌan quireꞌ, man ruma ta manak nunoꞌj. Ruma inreꞌ joꞌc ri ketzij ri niꞌej. Pero inreꞌ man niyaꞌ ta ka nukꞌij, chi quireꞌ man jun vinak xtiyoꞌn más nukꞌij, ruma ri vinak xa man joꞌc ta chic ri niquitzꞌat o nicaꞌxaj ri niquiꞌan pensar, xa can nakꞌax ruveꞌ ri niquiꞌej. \p \v 7 Inreꞌ can altíra nimaꞌk tak kax ri i-ruꞌeꞌn ri Ajaf chinoch. Y chi inreꞌ man tinya-ka nukꞌij y chi man in nem chi ache nina-ka, rumareꞌ can incheꞌl chꞌicuon jun qꞌuix chupan ri nu-cuerpo. Ri Ajaf can xuyaꞌ permiso cha ri Satanás chi xutak-pa ri qꞌuix reꞌ chi niꞌan sufrir, richin chi man niꞌan ta nem. \v 8 Y rumareꞌ inreꞌ oxeꞌ yan mul nucꞌutun favor cha ri Ajaf chi tiralasaj-el ri kꞌaxuon ri ninaꞌ. \v 9 Pero jajaꞌ xuꞌej chuva: Atreꞌ xa caquicuot riqꞌuin ri nu-favor ri nuyoꞌn chava. Ruma antok naꞌan sufrir y manak chic avuchukꞌaꞌ nanaꞌ, jareꞌ antok xtikꞌalajin ri nu-poder inreꞌ chupan ri acꞌaslien, xchaꞌ chuva. Rumareꞌ inreꞌ altíra nquiquicuot, ruma antok cꞌo nikꞌasaj, nucꞌut chinoch chi manak vuchukꞌaꞌ. Y quireꞌ niꞌan chi quireꞌ ri ru-poder ri Cristo nika panoꞌ. \v 10 Can altíra nquiquicuot antok ruma ri Cristo cꞌo ri chica nikꞌasaj, ruma nucꞌut chi manak vuchukꞌaꞌ. Nquiquicuot antok nquiyoꞌx pa qꞌuix, nquiquicuot antok cꞌo ri chica ncaꞌcꞌatzin chuva y xa man jun pacheꞌ nipa-ve ri nivajoꞌ, nquiquicuot antok itziel nquitzꞌiet y nquiquicuot jeꞌ antok niꞌan sufrir. Ruma antok inreꞌ manak vuchukꞌaꞌ ninaꞌ, jareꞌ antok nipa más vuchukꞌaꞌ. \p \v 11 Inreꞌ xinꞌan incheꞌl xa man jun nunoꞌj ruma xinya-ka nukꞌij. Pero xa ixreꞌ xixbꞌano chuva chi xinꞌan quireꞌ, ruma ixreꞌ ri xixꞌeꞌn chi inreꞌ cꞌo nukꞌij. Can ketzij chi inreꞌ manak nukꞌij, pero man niꞌej ta chi man jun vakalien chiquivach ri niquiꞌej chi i-nimaꞌk tak apóstoles. \v 12 Inreꞌ can in jun apóstol, ruma antok xinꞌan ri samaj chicajol, xincochꞌ nojiel, xincꞌut-viꞌ chi in jun apóstol. Can cꞌo ri chica xaꞌnꞌan chi quireꞌ kꞌalaj chivach chi cꞌo ri Dios viqꞌuin. Ixreꞌ xitzꞌat chi qꞌuiy milagros y señales ri xaꞌnꞌan. \v 13 ¿O ixreꞌ xinaꞌ chi xa más coꞌl ikꞌij xinꞌan chiva chiquivach ri nicꞌaj chic iglesias ri icꞌo nicꞌaj chic tanamet, ruma man xinuoc ta jun akaꞌn chivach riqꞌuin nojiel ri xaꞌcꞌatzin chuva? ¡Tibꞌanaꞌ perdonar ri nuchꞌoꞌj ri xinꞌan chiva! \s1 Ri Pablo nuꞌej chi nalka chic jun bꞌay quiqꞌuin ri hermanos aj-Corinto \p \v 14 Vacame, can nuchojmin chic viꞌ chi nquibꞌaka chic jun bꞌay iviqꞌuin. Y ja chi oxeꞌ mul ri xquinalka iviqꞌuin vacame. Y antok xquinalka, man tiꞌan pensar chi cꞌo kax ri nivajoꞌ chi ntiyaꞌ chuva. Man quireꞌ ta. Inreꞌ man ja ta ri cꞌo iviqꞌuin ri nivajoꞌ, ixreꞌ ri nquixvajoꞌ. Ruma ixreꞌ ivataꞌn chi vaveꞌ choch-ulief, ja ri quitie-quitataꞌ ncaꞌmalo ri bꞌayomal chi niquiyaꞌ can chica ri calcꞌual, y man ja ta ri calcꞌual ri ncaꞌmalo ri bꞌayomal chi niquiyaꞌ chica ri quitie-quitataꞌ. \v 15 Rumareꞌ inreꞌ can xquiquicuot xtincusaj ri cꞌo viqꞌuin, y nijach-viꞌ chi nquisamaj ruma altíra nquixvajoꞌ. Mesque ixreꞌ man nquinivajoꞌ ta incheꞌl nquixvajoꞌ inreꞌ. \p \v 16 Pero icꞌo ncaꞌeꞌn chuvij chi inreꞌ man jun akaꞌn nuyoꞌn chivij riqꞌuin ri nicꞌatzin chuva, y xa jaꞌal vataꞌn niꞌan engaño y ix-kajnak pa nukꞌaꞌ, rumareꞌ cꞌo miera ntiyaꞌ chuva. \v 17 ¿Acaso xa jun chiquivach ri xaꞌntak-pa iviqꞌuin ri xincusaj chi xixꞌan engañar? \v 18 Inreꞌ xincꞌutuj favor cha ri hermano Tito chi tiꞌa iviqꞌuin, y antok xꞌa, xintak-el ri jun chic hermano riqꞌuin. ¿Xixruꞌon came engañar ri hermano Tito? ¿Xitzꞌat came ri hermano Tito chi man ja ta ri Espíritu Santo ri cꞌuayuon richin? Can incheꞌl ri cꞌaslien ri vucꞌuan inreꞌ, can quireꞌ mismo ri rucꞌaslien ri Tito. \p \v 19 ¿Ntiꞌan pensar came ixreꞌ chi ruma ri tzij ri xkaꞌej chiva nakajoꞌ nakaꞌan defender-kiꞌ chivach? Ojreꞌ can choch ri Dios nkuchꞌoꞌ quireꞌ iviqꞌuin, ruma joꞌc jun kabꞌanun riqꞌuin ri Cristo, ruma altíra nquixkajoꞌ, y chi quireꞌ niqꞌuiy ta ri icꞌaslien choch ri Dios. \v 20 Ruma inreꞌ nixiꞌij bꞌaꞌ viꞌ chi antok xquinalka iviqꞌuin, man otz ta cꞌo ri icꞌaslien incheꞌl ri nivajoꞌ. Y xa quireꞌ, inreꞌ can xtinꞌan ri nicꞌatzin incheꞌl nrajoꞌ ri icꞌaslien y man ja ta chic ri incheꞌl ntivajoꞌ ixreꞌ. Inreꞌ ninaꞌ incheꞌl xa cꞌo ayoval chicajol, chi itziel nquiꞌtzꞌat ri nicꞌaj chic ruma otz icꞌo, icꞌo jeꞌ ri cꞌo quiyoval, ijachuon-ka-iviꞌ, cꞌo itziel tak tzij ncaꞌiꞌej chiquij nicꞌaj chic, nquixtzijuon chirij quicꞌaslien vinak, man jun quikꞌij ntiꞌan chica nicꞌaj chic, y icꞌo jeꞌ nicꞌaj chic kax ri nquiꞌan ri man i-otz ta. \v 21 Nixiꞌij bꞌaꞌ viꞌ nquinalka chic jun bꞌay iviqꞌuin, ruma nak xa xtukasaj nukꞌij ri Dios, ruma xa xcaꞌnvil iqꞌuiy hermanos ri cꞌa icꞌo chupan qui-pecados y man quiyoꞌn ta can ri itziel tak noꞌj, ri achiꞌaꞌ y ri ixokiꞌ cꞌa niquicanuj-quiꞌ chi niquiꞌan pecado; man niquiyaꞌ ta can ri ncaꞌquiꞌan ri itziel tak kax, y man jun quiqꞌuix. Nojiel reꞌ can xtuyaꞌ okꞌiej chuva, y ri Dios nucusaj ri okꞌiej reꞌ chi nukasaj nukꞌij. \c 13 \p \v 1 Y riqꞌuin reꞌ ja oxeꞌ mul ri xquinalka iviqꞌuin. Y antok incꞌo chic pa iviqꞌuin, y xa cꞌa icꞌo ri i-kajnak chupan qui-pecado, y icꞌo icaꞌyeꞌ o iyoxeꞌ ri junan xtiquiꞌej chiquij,\x + \xo 13:1 \xt Dt. 17:6; 19:15.\x* ja ri quitzij ijejeꞌ ri xtinimax chi cꞌo qui-pecado y riqꞌuin reꞌ xtakaꞌan arreglar nojiel. \v 2 Ruma antok xicꞌujieꞌ iviqꞌuin ri rucaꞌn mul, can ya xinꞌej cꞌa can chica, xa cꞌa quireꞌ ncaꞌjin antok xquinalka chic jun bꞌay, can man xcaꞌcolotaj ta choch ri castigo ri xtakayaꞌ pa quiveꞌ. Jareꞌ ri nitzꞌibꞌaj chic el chiva vacame, incheꞌl can incꞌo-pa iviqꞌuin. Y quireꞌ jeꞌ niꞌej chica quinojiel. \v 3 Ixreꞌ can ntivajoꞌ ntinaꞌiej xa ja ri Cristo nichꞌo-pa viqꞌuin antok niꞌan ri samaj. Vacame ri Cristo can xtucꞌut-ve-riꞌ chivach vuma inreꞌ. Can xtitzꞌiet chi jajaꞌ cꞌo ru-poder. \v 4 Ruma mesque ri Cristo xqꞌuis ruchukꞌaꞌ ri ru-cuerpo antok xcon choch ri cruz, vacame cꞌas ruma ri namalaj ru-poder ri Dios. Y quireꞌ jeꞌ kabꞌanun ojreꞌ, can manak kachukꞌaꞌ, incheꞌl xuꞌon ri ru-cuerpo ri Cristo antok xcon choch ri cruz, pero vacame can ojcꞌas incheꞌl ri Cristo, ruma jun kabꞌanun riqꞌuin jajaꞌ y cꞌo ru-poder ri Dios kiqꞌuin. Y ruma cꞌo ru-poder ri Dios kiqꞌuin, jareꞌ ri xtakacusaj iviqꞌuin. \p \v 5 Vacame titzꞌata-ka-iviꞌ ixreꞌ, xa ketzij chi cukul icꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo. ¿O xa man ivataꞌn ta cꞌa chi ri Jesucristo cꞌo riqꞌuin ivánima? Ri Jesucristo cꞌo iviqꞌuin; pero xa ixreꞌ ketzij chi iniman. \v 6 Y inreꞌ nivoyoꞌiej chi ixreꞌ ntinaꞌiej chi ojreꞌ can oj richin ri Dios y jajaꞌ can cꞌo kiqꞌuin. \v 7 Ojreꞌ nakaꞌan orar pan i-cuenta, nakacꞌutuj cha ri Dios chi man jun itziel kax ntiꞌan. Pero man tiꞌan pensar chi ojreꞌ quireꞌ nakaꞌan joꞌc chi tinaꞌiej chi oj richin ri Dios y cꞌo ri poder pa kakꞌaꞌ. Ri nakajoꞌ ojreꞌ chiva ja ta chi ixreꞌ joꞌc ri otz ntiꞌan, mesque chivach ixreꞌ man xtikꞌalajin ta chi ojreꞌ cꞌo ri Dios kiqꞌuin. \v 8 Manak cheꞌl nakacusaj ri poder ri yoꞌn chika chi nakakꞌat ri ketzij, xa nakayaꞌ chi niꞌin ri ketzij. \v 9 Y rumareꞌ, ojreꞌ altíra nkojquicuot antok manak kachukꞌaꞌ y ixreꞌ cꞌo ivuchukꞌaꞌ; mesque quireꞌ, ojreꞌ cꞌa nakacꞌutuj cha ri Dios chupan ri ka-oración chi nuꞌon chiva chi ix utzulaj tak vinak y man jun ta chic kax nrajoꞌ ri icꞌaslien. \v 10 Y ruma man nivajoꞌ ta xquixchꞌolij antok xquinalka iviqꞌuin, cꞌa naj incꞌo-ve nitzꞌibꞌaj-el va carta va. Ruma ri poder ri yoꞌn chuva ruma ri Ajaf Jesucristo, can richin chi nquixtoꞌ, chi niqꞌuiy ri icꞌaslien choch ri Dios y man richin ta chi nquixqꞌuis. \s1 Ri bendición y ri ruqꞌuisbꞌal saludos \p \v 11 Hermanos, vacame nivajoꞌ niꞌej-el chiva chi quixquicuot, titijaꞌ ikꞌij chi ntichojmij ri icꞌaslien, titola-iviꞌ, can tibꞌanaꞌ consolar-iviꞌ, joꞌc jun ivánima tibꞌanaꞌ y man jun ta ayoval chicajol. Y ri Dios xticꞌujieꞌ iviqꞌuin, jajaꞌ ri niyoꞌn paz y amor. \v 12 Tibꞌanaꞌ saludar-iviꞌ chibꞌil-iviꞌ y titzꞌubꞌaj ichiꞌ pa rubꞌeꞌ ri Ajaf Dios. \v 13 Quinojiel ri santos hermanos ri icꞌo vaveꞌ niquitak-el jun saludo chiva. \p \v 14 Hermanos, ri nivajoꞌ inreꞌ chi ja ta ri ru-favor ri Ajaf Jesucristo ticꞌujieꞌ iviqꞌuin chiꞌixvonojiel, y can tivajo-iviꞌ ruma ri Dios can nquixrajoꞌ. Y ri Espíritu Santo ticꞌujieꞌ iviqꞌuin, y nuꞌon chiva chi junan ivach chiꞌixvonojiel. Amén.