\id 1TI Cakchiquel de Santa Maria de Jesus NT [cki] (Colombia) -2010 bd. \h 1 TIMOTEO \toc1 Ri naꞌay carta ri xutzꞌibꞌaj ri apóstol San Pablo cha ri Timoteo \toc2 1 TIMOTEO \toc3 1Ti. \mt1 Ri naꞌay carta ri xutzꞌibꞌaj ri apóstol San Pablo cha ri Timoteo \ip Ri Timoteo jun cꞌajuol pastor richin ri iglesia ri cꞌo pa tanamet Efeso. Jajaꞌ cꞌa majaꞌ cꞌo qꞌuiy runoꞌj chi ncaꞌrucꞌuaj ri hermanos, rumareꞌ ri apóstol Pablo xutak va naꞌay carta va cha, y nuꞌej cꞌa cha ri chica nuꞌon chi ncaꞌrucꞌuaj ri hermanos. Ri Pablo nuꞌon mandar cꞌa ri Timoteo chirij ri quicꞌuaxic ri hermanos. Nuyaꞌ jeꞌ noꞌj cha, ri chica nuꞌon chica ri xa man ja ta ri ruchꞌabꞌal ri Dios niquitzijuoj chiquicajol ri quiniman chic ri Dios. Y ri Pablo nuꞌej cha chi tujacha-riꞌ chupan ri rusamaj ri Dios, chi quireꞌ ri Timoteo ntuoc jun utzulaj rusamajiel ri Dios. \io1 Ri capítulo 1:1–3:16, ri Pablo nuꞌej cha ri Timoteo ri chica nuꞌon chi otz rucꞌuaxic nuꞌon cha ri iglesia. Y quireꞌ jeꞌ nuꞌej chi quinojiel ri ncaꞌsamaj chupan ri iglesia, can otz tiquibꞌanaꞌ cha ri rusamaj ri Dios. \io1 Y ri capítulo 4:1–6:21 nuꞌej más cha ri Timoteo ri chica nuꞌon chiquicajol ri hermanos, y ri chica chi noꞌj ri otz chi nuyaꞌ chica chupan ri quicꞌaslien ri ruyoꞌn ri Dios chica. \c 1 \s1 Ri saludo \p \v 1 Inreꞌ Pablo, in ru-apóstol ri Jesucristo, ruma quireꞌ xuꞌej ri Dios ri nicalo kichin, y quireꞌ jeꞌ xuꞌej ri Kajaf Jesucristo ri ka-esperanza. \v 2 Nitak-el va carta va chava atreꞌ Timoteo,\x + \xo 1:2 \xt Hch. 16:1.\x* ri can at incheꞌl nucꞌajuol ruma acukubꞌan acꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo. Ja ta ri favor, ri misericordia y ri paz ri nuyaꞌ ri Katataꞌ Dios y ri Kajaf Jesucristo ticꞌujieꞌ riqꞌuin avánima. \s1 Tubꞌanaꞌ cuenta-riꞌ choch ri man ja ta ri ketzij chꞌabꞌal ri niquicꞌut \p \v 3 Y incheꞌl ri xinꞌej can chava antok xipa vaveꞌ Macedonia, quireꞌ jeꞌ niꞌej chava vacame; chi cacꞌujieꞌ chireꞌ pa tanamet Efeso, ruma chireꞌ icꞌo ri man ja ta ri ketzij chꞌabꞌal ri niquicꞌut. Y nicꞌatzin chi naꞌej chica chi man tiquicꞌut chic reꞌ. \v 4 Nicꞌatzin jeꞌ naꞌej chica chi man tiquiyaꞌ quixiquin cha ri tzij ri nitzijos chiquij ri vinak ri xaꞌcꞌujieꞌ ojier can y nicꞌaj chic tzij ri choj i-maluon-ka; ri tzij quireꞌ nucꞌam-pa ayoval ruma man jun bꞌay xcaꞌqꞌuis. Y reꞌ man nkojquitoꞌ ta chi nkojqꞌuiy chupan ri kacꞌaslien riqꞌuin ri Dios, cꞌaslien chi nakacukubꞌaꞌ kacꞌuꞌx riqꞌuin jajaꞌ. \p \v 5 Quireꞌ taꞌej chica, ruma ri Dios nrajoꞌ chi quinojiel ta nicajo-quiꞌ riqꞌuin jun cánima sak, jun cánima ri nunaꞌ chi otz cꞌo choch ri Dios, y riqꞌuin jeꞌ jun ketzij cukbꞌal cꞌuꞌx. \v 6 Ruma icꞌo nicꞌaj ri xa xquiyaꞌ can nojiel reꞌ. Xa ja yan chic ri tzij ri man jun rakalien ri niquiꞌej. \v 7 Ijejeꞌ niquinaꞌ chi i-maestro richin ri ru-ley ri Dios ri rutzꞌibꞌan can ri Moisés. Pero xa man niꞌka ta pa quiveꞌ (man niquiꞌan ta entender) ri nuꞌej ri ley reꞌ. Y man cataꞌn ta ijejeꞌ chica niquiꞌej chirij ri nuꞌej ri ley. \p \v 8 Ojreꞌ kataꞌn chi ri ley reꞌ can otz. Pero nicꞌatzin chi can nicusas incheꞌl ri nuꞌej. \v 9 Y kataꞌn jeꞌ chi ri ley man xyoꞌx ta pa quiveꞌ ri vinak ri choj quicꞌaslien. Ri ley xyoꞌx pa quiveꞌ ri vinak ri man niquinimaj ta tzij, ri man otz ta quicꞌaslien choch ri Dios, ri cꞌo qui-pecados, ri cꞌo itziel tak kax riqꞌuin cánima, ri man jun rakalien niquiꞌan cha ri rubꞌeꞌ ri Dios, ri ncaꞌquiquimisaj quitie-quitataꞌ y ri ncaꞌquiquimisaj nicꞌaj chic vinak. \v 10 Ri ley xyoꞌx jeꞌ pa quiveꞌ ri man i-cꞌulan ta ri niquicanuj-quiꞌ chi niquiꞌan pecado, y pa quiveꞌ ri achiꞌaꞌ ri man ncaꞌcajoꞌ ta ixokiꞌ y xa quiqꞌuin yan chic achiꞌaꞌ ncaꞌcꞌujie-ve y niquiꞌan pecado. Pa quiveꞌ jeꞌ ri ncaꞌquicꞌuaj vinak chi ncaꞌquicꞌayij, pa quiveꞌ ri i-tzꞌakoy-tzij, y pa quiveꞌ ri niquinataj rubꞌeꞌ ri Dios joꞌc chi caꞌnimax chi ketzij ri niquiꞌej. Y ri ley xyoꞌx jeꞌ pa quiveꞌ ri vinak ri man nicajoꞌ ta ri ruchꞌabꞌal ri Dios. \v 11 Quireꞌ nuꞌej ri santo evangelio richin ri Namalaj Dios ri cꞌo rukꞌij. Y ja chꞌabꞌal reꞌ ri eꞌn chuva inreꞌ ruma ri Dios chi nitzijuoj. \s1 Ri samaj ri yoꞌn cha ri Pablo ruma ri Dios \p \v 12 Niyaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Kajaf Jesucristo ruma ruyoꞌn vuchukꞌaꞌ chi niꞌan ri samaj reꞌ. Ruma xutzꞌat chi nuyoꞌn vánima riqꞌuin y rumareꞌ xuꞌon chi xinuoc rusamajiel. \v 13 Xuyaꞌ nusamaj, mesque altíra itziel xichꞌoꞌ chirij, y mesque xaꞌnyaꞌ jeꞌ pa sufrimiento ri quiniman jajaꞌ, y qꞌuiy itziel tak kax ri xinꞌan chica.\x + \xo 1:13 \xt Hch. 8:3; 9:4-5.\x* Pero jajaꞌ xujoyovaj noch, ruma inreꞌ chupan ri tiempo reꞌ, man vataꞌn ta ri chica niꞌan, ruma majaꞌ tinnimaj ri ruchꞌabꞌal. \v 14 Pero ri Kajaf Dios can xuyaꞌ ri ru-favor panoꞌ sin medida; ruma xuꞌon chuva chi xincukubꞌaꞌ nucꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo y xuyaꞌ jeꞌ ri amor chuva incheꞌl ri cꞌo riqꞌuin ri Jesucristo. \p \v 15 Y ri niꞌej chava can ketzij, y can otz chi ninimax cuma quinojiel: Chi ri Jesucristo xpa choch-ulief chi ncaꞌrucol ri cꞌo qui-pecados, y ja inreꞌ ri más cꞌo nu-pecado que chiquivach quinojiel. \v 16 Pero mesque can itziel ri i-nubꞌanun-pa, ri Jesucristo xujoyovaj noch y xuꞌon perdonar ri nu-pecado, chi quireꞌ xucꞌut chiquivach ri vinak chi jajaꞌ cꞌo qꞌuiy ru-paciencia. Jajaꞌ xuꞌon perdonar ri nu-pecado inreꞌ, chi quireꞌ nucꞌut chiquivach ri vinak ri xtiquinimaj chi jajaꞌ can xtuꞌon perdonar ri qui-pecados chi niquil ri cꞌaslien ri man niqꞌuis ta. \v 17 Rumareꞌ kayaꞌ rukꞌij ri Dios richin nojiel tiempo. Jajaꞌ ri Rey richin nojiel tiempo. Jajaꞌ man nicon ta. Jajaꞌ man nitzꞌiet ta, pero cꞌo. Joꞌc jajaꞌ ri Dios cꞌo y riqꞌuin jajaꞌ cꞌo-ve nojiel noꞌj. Y jajaꞌ ri tiyoꞌx rukꞌij y ru-gloria richin nojiel tiempo. Amén. \p \v 18 Y atreꞌ Timoteo can at incheꞌl nucꞌajuol, niꞌej chava: Man timastaj chava ri bꞌeꞌn can chavij atreꞌ cuma ri hermanos ri xquiꞌej ri xꞌeꞌx chica ruma ri Dios. Xa can tatijaꞌ akꞌij chi naꞌan ri samaj ri bꞌeꞌn can chava chi naꞌan, can incheꞌl nuꞌon jun utzulaj soldado. \v 19 Can siempre tacukubꞌaꞌ acꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, y ri ajaluon y ri avánima siempre tunaꞌ chi otz cꞌo choch ri Dios. Ruma icꞌo hermanos ri man quireꞌ ta xquiꞌan, rumareꞌ xaꞌcꞌujieꞌ can y man chic xquicukubꞌaꞌ ta quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios. \v 20 Quireꞌ xquiꞌan ri Himeneo y ri Alejandro. Rumareꞌ xaꞌnjach pa rukꞌaꞌ ri Satanás, chi quireꞌ ticatamaj chi man caꞌchꞌoꞌ itziel chirij ri Dios. \c 2 \s1 Ri instrucciones chirij ri oración \p \v 1 Vacame cꞌa niꞌej chava chi siempre ticꞌutux cha ri Dios ri nicꞌatzin, can siempre tiꞌan orar, y siempre tiyoꞌx tiox bꞌaꞌ cha. Quireꞌ tiꞌan pa qui-cuenta quinojiel ri vinak. \v 2 Ticꞌutux cꞌa cha ri Dios chi caꞌrutoꞌ quinojiel ri reyes y chi caꞌrutoꞌ jeꞌ ri nicꞌaj chic gobernadores chi quireꞌ otz nkojcꞌujieꞌ konojiel y man jun kax nakacꞌul. Y xtakucꞌuaj ta jeꞌ jun cꞌaslien otz choch ri Dios y chiquivach ri vinak. \v 3 Ruma jareꞌ ri otz y ri nika choch ri Dios ri nicalo kichin. \v 4 Ruma jajaꞌ nrajoꞌ chi quinojiel ta ri vinak nicatamaj ta ri ketzij y ncaꞌcolotaj ta chupan ri qui-pecados. \p \v 5 Ruma joꞌc jun Dios cꞌo, y chucajol ri Dios y ri vinak joꞌc Jun cꞌo ri nibꞌano chi ncaꞌbꞌaka ri vinak riqꞌuin ri Dios, y ri nibꞌano reꞌ ja ri Jesucristo ri xuoc vinak incheꞌl ojreꞌ. \v 6 Jajaꞌ xuyaꞌ rutzij chi xquimisas chi xutoj ri ka-pecados konojiel. Y reꞌ xtzijos antok xalka ri tiempo. \v 7 Y ri Dios xiruchaꞌ inreꞌ chi xinuoc jun apóstol chi nitzijuoj ri ruchꞌabꞌal y chi xinuoc maestro quichin ri man israelitas ta\x + \xo 2:7 \xt 2Ti. 1:11.\x* chi tiquicukubꞌaꞌ quicꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo y ticatamaj ri ketzij. Can ketzij ri niꞌej, y ri Cristo can nutzꞌat-pa ri vánima chi inreꞌ man nitzꞌak ta tzij. \p \v 8 Inreꞌ nivajoꞌ cꞌa chi ri achiꞌaꞌ tiquibꞌanaꞌ orar chica-na lugar. Y antok niquiꞌan orar, tiquipilisaj quikꞌaꞌ santa chicaj, y can sak ta ri cánima y man jun ta ayoval cꞌo riqꞌuin cánima. \v 9 Y quireꞌ jeꞌ ri ixokiꞌ, tiquicusaj quitziak ri man nakꞌax ta ruveꞌ niquiꞌan cha. Niquiꞌan ta pensar otz nojiel ri ncaꞌquiꞌan y ja ta ri más choj ri niquiꞌan. Man takꞌax ruveꞌ ri niquiꞌan cha ri rubꞌanic ri quiveꞌ joꞌc chi caꞌtzꞌiet cuma ri vinak. Man tiquicusaj ri oro antok niquivak-quiꞌ y man tiquicusaj ri perlas, y man tiquicusaj tziak ri cara cajal.\x + \xo 2:9 \xt 1P. 3:3.\x* \v 10 Ri más otz chi niquiꞌan ri ixokiꞌ ri can quiniman chic ri Dios ja chi tiquibꞌanaꞌ favor chica quinojiel, can incheꞌl rucꞌamun chi niquiꞌan ri niquiꞌej chi quicꞌuan jun cꞌaslien ri nika choch ri Dios. \v 11 Y niꞌej jeꞌ chi antok nitzijos ri ruchꞌabꞌal ri Dios, ri ixokiꞌ joꞌc ticaꞌxaj, man caꞌchꞌoꞌ y caꞌniman. \v 12 Ruma inreꞌ man niyaꞌ ta permiso chi ri ixokiꞌ más nem niquiꞌan chiquivach ri achiꞌaꞌ, ni chi ncaꞌquitijuoj ri achiꞌaꞌ. Xa man jun tzij tiquiꞌej. \v 13 Ruma ri Dios, naꞌay xuꞌon ri Adán,\x + \xo 2:13 \xt Gn. 2:7.\x* y después xuꞌon ri Eva.\x + \xo 2:13 \xt Gn. 2:21-22.\x* \v 14 Y man ja ta ri Adán xꞌan engañar, xa ja ri Eva ri xꞌan engañar y chireꞌ xpa ri pecado.\x + \xo 2:14 \xt Gn. 3:1-6.\x* \v 15 Y ri ixok xticolotaj ruma ncaꞌruqꞌuiytisaj ri ral, vi xa nucukubꞌaꞌ rucꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, xa cꞌo ri amor riqꞌuin ránima, xa nucꞌuaj jun cꞌaslien sak, y xa joꞌc ta ri otz nuꞌon. \c 3 \s1 Requisitos richin ri ncaꞌuoc ancianos richin ri iglesia \p \v 1 Hermanos, ri tzij ri niꞌej can ketzij: Xa cꞌo jun hermano ri nurayij chi ntuoc anciano richin ri iglesia, can otz ri samaj ri nurayij. \v 2 Pero nicꞌatzin chi jun anciano richin ri iglesia rucꞌuan jun cꞌaslien otz, chi quireꞌ man jun vinak nichꞌo-pa chirij. Nicꞌatzin chi jajaꞌ joꞌc jun raxjayil, nuꞌon pensar otz ri ncaꞌruꞌon, nuꞌon cuenta-riꞌ chi man tuꞌon pecar-riꞌ, jun ri can rakalien niyoꞌx rukꞌij, jun ache ri jaꞌal ncaꞌruꞌon recibir pa rachuoch ri hermanos ri jun chic tanamet i-patanak-ve, y nicovin nucꞌut ri ruchꞌabꞌal ri Dios, \v 3 jun ache ri man nikꞌabꞌar ta, ni man nuꞌon ta ayoval, jun ache ri man ncaꞌruꞌon ta itziel tak kax chi nuchꞌec miera; xa can nicꞌatzin chi otz runoꞌj quiqꞌuin quinojiel vinak, jun ache ri man nrajoꞌ ta ayoval, y man niꞌa ta ránima chirij ri miera. \v 4 Y jaꞌal ta ncaꞌruꞌon gobernar quinojiel ri icꞌo pa rachuoch, y jaꞌal ta rucꞌutun chiquivach ri ralcꞌual chi ncaꞌniman y niquiꞌan respetar. \v 5 Ruma xa jun ache man rataꞌn ta ncaꞌruꞌon gobernar ri icꞌo pa rachuoch, ¿cheꞌl xcaꞌruꞌon gobernar ri hermanos ri icꞌo chupan ri iglesia richin ri Dios? \v 6 Man otz ta jeꞌ chi ntuoc anciano richin ri iglesia jun hermano ri xa cꞌa jubꞌaꞌ oc tiempo tunimaj ri Dios, ruma nak xa nuna-ka-riꞌ chi nem, xtuꞌon incheꞌl xuꞌon ri diablo y xtika ri nem castigo paroꞌ. \v 7 Y nicꞌatzin jeꞌ chi otz nitzꞌiet ri rucꞌaslien cuma ri vinak ri man quiniman ta ri Jesucristo, chi quireꞌ man jun itziel kax nilitaj chirij, y chi man nika ta pa rukꞌaꞌ ri diablo.\x + \xo 3:7 \xt Tit. 1:6-9.\x* \s1 Requisitos richin ri ncaꞌuoc diáconos \p \v 8 Y quireꞌ jeꞌ ri diáconos, nicꞌatzin chi niquicꞌuaj jun utzulaj cꞌaslien chiquivach ri vinak. Y nicꞌatzin jeꞌ chi ketzij ri niquiꞌej, man ncaꞌkꞌabꞌar ta, y man ncaꞌquiꞌan ta itziel tak kax chi niquichꞌec qui-miera. \v 9 Y nicꞌatzin chi ticꞌujieꞌ riqꞌuin cánima ri xuꞌej ri Dios chirij ri cukbꞌal cꞌuꞌx, y sak ta cánima choch ri Dios. \v 10 Y naꞌay caꞌtzꞌiet xa otz quicꞌaslien o manak. Y xa man jun itziel kax nilitaj chiquij, caꞌuoc diáconos. \v 11 Y quireꞌ jeꞌ ri ixokiꞌ, nicꞌatzin chi niquicꞌuaj jun utzulaj cꞌaslien chiquivach ri vinak. Y man tiquikꞌabꞌaj tzij chiquij nicꞌaj chic, can niquiꞌan ta pensar otz ri niquiꞌan, y can otz ta niquiꞌan cha nojiel ri samaj ri niꞌeꞌx chica chi niquiꞌan. \v 12 Y jun diácono can nicꞌatzin chi joꞌc jun raxjayil. Y nicꞌatzin jeꞌ chi can ncaꞌruꞌon gobernar otz ri ralcꞌual y quinojiel ri icꞌo pa rachuoch. \v 13 Ruma xa jun diácono otz nuꞌon cha ri rusamaj ri Dios, can xtiꞌan cha chi rakalien y xtucukubꞌaꞌ más rucꞌuꞌx riqꞌuin ri Jesucristo. \s1 Ri Dios xuꞌej yan chakavach ri chica cꞌaslien ri nika choch \p \v 14 Jareꞌ nitzꞌibꞌaj-el chava Timoteo, mesque nivajoꞌ nquibꞌaka aviqꞌuin chaꞌnin. Y nitak-el va carta va chava, \v 15 chi quireꞌ xa man xquibꞌaka ta yan aviqꞌuin, avataꞌn chic ri chica chi cꞌaslien nicꞌatzin chi navucꞌuaj chiquicajol ri i-ralcꞌual chic ri cꞌaslic Dios ri niꞌeꞌx iglesia chica, ri iglesia ri rataꞌn y ruchajin ri ketzij. \v 16 Y ketzij chi can nem rakalien ri xuꞌej ri Dios chakavach vacame, ri nichꞌoꞌ chirij ri chica cꞌaslien nika choch jajaꞌ; ruma chupan ri ruchꞌabꞌal ri tzꞌibꞌan can, nuꞌej: \q1 Ri Dios xcꞌujieꞌ vaveꞌ choch-ulief, xuoc vinak incheꞌl ojreꞌ. \q1 Xcꞌut chakavach ruma ri Espíritu Santo chi choj rucꞌaslien. \q1 Xtzꞌiet jeꞌ cuma ri ángeles. \q1 Xtzijos chica ri vinak ri man israelitas ta, \q1 y can iqꞌuiy ri icꞌo choch-ulief xaꞌniman richin. \q1 Y xꞌan recibir chicaj riqꞌuin namalaj rukꞌij. \c 4 \s1 Chupan ri ruqꞌuisbꞌal tak kꞌij, iqꞌuiy ri xtiquiyaꞌ can ri ruchꞌabꞌal ri Dios \p \v 1 Y jaꞌal kꞌalaj ri nuꞌej ri Espíritu Santo, chi chupan ri ruqꞌuisbꞌal tak kꞌij, icꞌo ri xtiquiyaꞌ can ri ruchꞌabꞌal ri Dios y ri cukbꞌal cꞌuꞌx. Ri xticaꞌxaj xa ja yan chic ri tzij ri patanak quiqꞌuin ri itzal tak espíritus y quiqꞌuin ri espíritus ri niquiꞌan maña. \v 2 Xticaꞌxaj ri niquiꞌej ri xa caꞌyeꞌ quipalaj y joꞌc tzꞌakon tak tzij niquiꞌan, ri man jun chica nunaꞌ ri quijaluon y ri cánima antok niquiꞌan jun kax itziel. \v 3 Ijejeꞌ xtiquiꞌej chica ri vinak chi man chic caꞌcꞌulieꞌ. Xtiquiꞌej jeꞌ chi icꞌo kax ri man otz ta ncaꞌtij, kax ri ja ri Dios ri bꞌanayuon chi i-otz chi ncaꞌtij y nicꞌatzin chi nakayaꞌ tiox bꞌaꞌ cha. Ruma jareꞌ nrajoꞌ chika ojreꞌ ri kataꞌn chic ri ketzij y kaniman rubꞌeꞌ. \v 4 Ruma nojiel ri xuꞌon ri Dios, can otz. Y rumareꞌ man takaꞌej chi man otz ta ncaꞌtij. Xa nakayaꞌ tiox bꞌaꞌ cha ri Dios antok nakatej, \v 5 ja ri ruchꞌabꞌal ri Dios y ri oración nuꞌon sak cha. \s1 Jun utzulaj rusamajiel ri Jesucristo \p \v 6 Atreꞌ Timoteo, xa xcaꞌtijuoj ri hermanos riqꞌuin ri xinꞌej yan chava chupan va carta va, ncatuoc jun utzulaj rusamajiel ri Jesucristo, ncaqꞌuiy chirij ri chꞌabꞌal ri nichꞌoꞌ chirij ri cukbꞌal cꞌuꞌx y xcaqꞌuiy jeꞌ riqꞌuin ri ketzij ri cꞌutun chavach, ri animan. \v 7 Man caꞌvaxaj ri tzij ri man riqꞌuin ta ri Dios i-patanak-ve, xa quitzij ri avalaꞌiꞌ ri man jun quinoꞌj. Atreꞌ xa tatijaꞌ akꞌij navucꞌuaj jun cꞌaslien otz choch ri Dios. \v 8 Ri ejercicio nuyaꞌ jubꞌaꞌ ruchukꞌaꞌ ri a-cuerpo, pero ri más nicꞌatzin ja chi navucꞌuaj jun cꞌaslien otz choch ri Dios. Ruma otz xtuꞌon chava chupan ri acꞌaslien vaveꞌ ri choch-ulief y chupan jeꞌ ri acꞌaslien ri chakavach-apa. \v 9 Ri niꞌej, can ketzij y can otz chi ninimax cuma quinojiel. \v 10 Rumareꞌ nkusamaj y nakaꞌan sufrir, ruma kacukubꞌan kacꞌuꞌx riqꞌuin ri cꞌaslic Dios. Jajaꞌ nrajoꞌ ncaꞌrucol quinojiel ri vinak, pero ri ncaꞌrucol ja ri ncaꞌniman richin. \p \v 11 Y atreꞌ Timoteo, caꞌtijuoj ri hermanos riqꞌuin nojiel reꞌ y taꞌej chica chi jareꞌ tiquibꞌanaꞌ. \v 12 Man jun cꞌa tibꞌano chava chi man jun avakalien ruma cꞌa at cꞌajuol. Catuoc ejemplo chiquivach ri hermanos riqꞌuin ri tzij ri ncaꞌej. Can caꞌvajoꞌ quinojiel, can otz tabꞌanaꞌ, tacꞌutuꞌ chi at-ucꞌuan ruma ri Espíritu Santo, chi acukubꞌan acꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios y chi sak acꞌaslien. \v 13 Y inreꞌ nivajoꞌ chi atreꞌ naꞌan leer ri ruchꞌabꞌal ri Dios chiquivach ri hermanos. Taꞌej chica chi tiquiyaꞌ cánima riqꞌuin ri Dios, y caꞌtijuoj riqꞌuin ri ruchꞌabꞌal ri Dios. Quireꞌ tabꞌanaꞌ, hasta cꞌa xquinalka inreꞌ. \v 14 Man timastaj chava chi ri a-don ja ri Dios sipayuon chava; y xyoꞌx chava antok ri ancianos richin ri iglesia xquiyaꞌ quikꞌaꞌ pan aveꞌ y ruma ri profecía ri xquiꞌej. \p \v 15 Can riqꞌuin nojiel avánima tabꞌanaꞌ ri samaj, chi quireꞌ ncatzꞌiet cuma quinojiel chi kꞌij-kꞌij ncaqꞌuiy y ncatuoc jun utzulaj rusamajiel ri Dios. \v 16 Tabꞌanaꞌ cuenta-aviꞌ, can tatzꞌataꞌ otz ri chica naꞌan, y quireꞌ jeꞌ tabꞌanaꞌ riqꞌuin ri nacꞌut chiquivach ri hermanos. Y man tayaꞌ can ri asamaj, chi quireꞌ xtacol-aviꞌ atreꞌ y xcaꞌcol jeꞌ ri xcaꞌcꞌaxan avichin. \c 5 \s1 Ri otz chi naꞌan quiqꞌuin ri hermanos \p \v 1 Xa cꞌo jun hermano mámix chic ri nuꞌon ruchꞌoꞌj, man cachꞌoꞌ cof cha, xa akal cachꞌoꞌ cha. Xa can incheꞌl atataꞌ tabꞌanaꞌ cha. Y ri cꞌajolaꞌ, incheꞌl i-achakꞌ i-animal tabꞌanaꞌ quiqꞌuin. \v 2 Y chica ri chꞌitak avalaꞌiꞌ chic, tabꞌanaꞌ chica chi i-incheꞌl atieꞌ. Y ri xtaniꞌ, tabꞌanaꞌ chica chi i-incheꞌl avanaꞌ, y man jun itziel naꞌan pensar chiquij. \p \v 3 Y xa icꞌo malcaꞌn-ixokiꞌ ri ketzij man jun nilin quichin, caꞌtoꞌ. \v 4 Pero xa cꞌo jun malcaꞌn-ixok ri icꞌo ral o riy, ijejeꞌ quiꞌlin richin. Ruma ijejeꞌ can nicꞌatzin nicatamaj chi naꞌay ja ri pa cachuoch tiquicꞌutuꞌ jun cꞌaslien ri nika choch ri Dios. Can tiquitzoliej rucꞌaxiel chica ri quitie-quitataꞌ, ruma jareꞌ ri otz y jaꞌal nika choch ri Dios. \v 5 Pero ri malcaꞌn-ixok ri ketzij ruyuon cꞌo, can rucukubꞌan rucꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios y man nitanieꞌ ta chi nucꞌutuj favor y nuꞌon orar chi pakꞌij chi chakꞌaꞌ. \v 6 Pero ri malcaꞌn-ixok ri joꞌc nuꞌon ri nrajoꞌ ri ru-cuerpo, xa quiminak choch ri Dios. \v 7 Taꞌej chica ri hermanos chi tiquinimaj nojiel ri niꞌej, chi quireꞌ man jun kax itziel xtilitaj chiquij. \v 8 Y nicꞌatzin chi ncaꞌquitoꞌ ri cachꞌalal, pero más nicꞌatzin chi ncaꞌquilij ri icꞌo pa cachuoch. Y xa cꞌo jun ri man nuꞌon ta quireꞌ, jajaꞌ nuꞌon incheꞌl xa man rucukubꞌan ta rucꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, xa más itziel rucꞌaslien chiquivach ri vinak ri man quiniman ta ri Jesucristo. \p \v 9 Ri malcaꞌn-ixok otz chi nitzꞌibꞌas rubꞌeꞌ chupan ri lista chi nilix, ja ri cꞌo sesenta rujunaꞌ, xcꞌujieꞌ joꞌc jun rachajil, \v 10 xa ataꞌn chi cꞌo otz rubꞌanun, xa i-ruqꞌuiytisan otz ri ral, xa jaꞌal ruyoꞌn qui-posada nicꞌaj chic, xa i-ruchꞌajuon cakan\x + \xo 5:10 \xt Gn. 18:3-5; 19:2.\x* ri santos hermanos, xa i-rutoꞌn ri niquiꞌan sufrir y xa i-rubꞌanun nicꞌaj chic utzulaj tak kax. \p \v 11 Pero ri malcaꞌn-ixokiꞌ ri cꞌa majaꞌ más quijunaꞌ, man titzꞌibꞌas quibꞌeꞌ chupan ri lista chi ncaꞌlix cuma ri hermanos. Ruma ijejeꞌ ncaꞌtiquir niquiꞌej chi quiyuon nicajoꞌ ncaꞌcꞌujieꞌ chi niquiꞌan rusamaj ri Cristo. Pero después, xtiquimastaj ri quiꞌeꞌn y xticajoꞌ ncaꞌcꞌulieꞌ chic jun bꞌay. \v 12 Y ruma man xquiꞌan ta ri xquiꞌej naꞌay, y xquicꞌax quitzij, ri Dios can xtuyaꞌ qui-castigo. \v 13 Y quireꞌ jeꞌ, xa man ncaꞌcꞌulieꞌ ta, niquitzꞌom kꞌoral, ncaꞌa chi tak jay; y man joꞌc ta chic ncaꞌkꞌoran, xa ncaꞌquimol jeꞌ tzij y nika chiquivach niquiju-quiꞌ pacheꞌ na, y niquiꞌej tzij ri man otz ta chi niquiꞌej. \v 14 Rumareꞌ niꞌej chica ri malcaꞌn-ixokiꞌ ri cꞌa majaꞌ más quijunaꞌ, chi caꞌcꞌulieꞌ chic jun bꞌay. Caꞌcꞌujieꞌ cal, can tiquibꞌanaꞌ cuenta cachuoch; chi quireꞌ ri vinak ri itziel ncaꞌtzꞌato kichin, man jun kax itziel xtiquiꞌej chikij. \v 15 Ruma icꞌo nicꞌaj malcaꞌn-ixokiꞌ ri xquiyaꞌ can ri utzulaj cꞌaslien y vacame xa i-bꞌanak chirij ri nrajoꞌ ri Satanás. \p \v 16 Xa cꞌo jun hermano ache o ixok ri cꞌo jun ru-familiar ixok ri xa malcaꞌn, ijejeꞌ quiꞌlin richin, chi quireꞌ ri malcaꞌn-ixok reꞌ man ntuoc ta jun akaꞌn chirij ri iglesia. Chi quireꞌ ncaꞌtoꞌx ri malcaꞌn-ixokiꞌ ri ketzij man jun nilin quichin. \p \v 17 Ri ancianos richin ri iglesia ri jaꞌal niquiꞌan gobernar, can caꞌan respetar y caꞌtuoj otz; pero ri más rakalien niꞌan quireꞌ chica, ja ri niquiꞌan predicar y niquicꞌut ri ruchꞌabꞌal ri Dios. \v 18 Ruma ri tzꞌibꞌan can chupan ri ruchꞌabꞌal ri Dios nuꞌej: Antok ri tuora nuxakꞌ ruveꞌ ri trigo, man tiyoꞌx rukꞌasal chirutzaꞌn.\x + \xo 5:18 \xt Dt. 25:4.\x* Y nuꞌej jeꞌ: Ri aj-samajiel can nicꞌatzin chi tituoj ruma ri samaj ri nuꞌon.\x + \xo 5:18 \xt Mt. 10:10; Lc. 10:7.\x* Quireꞌ ri tzꞌibꞌan can. \p \v 19 Y niꞌej jeꞌ chava: Xa cꞌo jun anciano richin ri iglesia ri niꞌeꞌx chirij chi xuꞌon chꞌoꞌj, y joꞌc jun ri nibꞌano acusar richin, man tanimaj. Nicꞌatzin chi icꞌo icaꞌyeꞌ o iyoxeꞌ ri junan niquiꞌej chirij, jareꞌ tanimaj.\x + \xo 5:19 \xt Dt. 17:6; 19:15.\x* \v 20 Y xa cꞌo jun quireꞌ najin riqꞌuin ri pecado, tachꞌolij chiquivach quinojiel chi quireꞌ ri nicꞌaj chic niquixiꞌij-quiꞌ niquiꞌan pecado. \v 21 Y choch ri Dios y choch ri Ajaf Jesucristo y chiquivach ri ángeles ri i-choꞌn ruma ri Dios, niꞌej chava atreꞌ Timoteo, chi junan y choj tabꞌanaꞌ quiqꞌuin quinojiel. \v 22 Man tayaꞌ akꞌaꞌ chaꞌnin paroꞌ jun ri xa man avataꞌn ta ri chica rubꞌanun ri rucꞌaslien, chi quireꞌ man navakaliej ta ri ru-pecados ri i-rubꞌanun. Can tabꞌanaꞌ cuenta-aviꞌ chi quireꞌ sak nicꞌujieꞌ ri acꞌaslien. \p \v 23 Atreꞌ Timoteo, man otz ta chi joꞌc yaꞌ ri nakun; takumuꞌ jeꞌ jubꞌaꞌ vino chi otz nunaꞌ ri apan y ruma chike ncayavaj. \p \v 24 Icꞌo vinak ri nitzꞌiet chi cꞌo qui-pecados antok cꞌa majaꞌ caꞌan juzgar, pero icꞌo jeꞌ ri man chaꞌnin ta nitzꞌiet ri qui-pecados, xa cꞌa después. \v 25 Y quireꞌ jeꞌ, ri niquiꞌan favor chica ri vinak can nikꞌalajin. Mesque cꞌo nicꞌaj chic favor ri man kꞌalaj ta, pero nikꞌalajin-pa. \c 6 \p \v 1 Quinojiel ri hermanos esclavos, can caꞌquibꞌanaꞌ respetar ri cajaf, chi quireꞌ man jun kax itziel niꞌeꞌx chirij ri Dios y ri ruchꞌabꞌal. \v 2 Y xa icꞌo hermanos esclavos ri cꞌo cajaf ri quiniman ri Dios, man tiquiꞌan chica chi man jun quikalien ruma ijejeꞌ hermanos. Pa rucꞌaxiel reꞌ, xa más otz tiquibꞌanaꞌ cha ri quisamaj, ruma quiniman ri Dios y ruma ncaꞌcajoꞌ. Y atreꞌ Timoteo, niꞌej cꞌa chava chi tacꞌutuꞌ y taꞌej chica ri hermanos chi tiquibꞌanaꞌ nojiel reꞌ. \s1 Nicꞌatzin chi nakucꞌuaj jun cꞌaslien ri nika choch ri Dios y chi nkojquicuot riqꞌuin ri cꞌo kiqꞌuin \p \v 3 Xa cꞌo jun ri jun chic nucꞌut chiquivach ri hermanos, y man junan ta riqꞌuin ri utzulaj chꞌabꞌal richin ri Kajaf Jesucristo, y ri nucꞌut man junan ta riqꞌuin ri chꞌabꞌal ri nucꞌam-pa jun cꞌaslien ri nika choch ri Dios; \v 4 ri nibꞌano quireꞌ, ruyuon jajaꞌ nem nuna-riꞌ. Jun quireꞌ, man jun runoꞌj, ruma joꞌc tzij ri man jun quikalien ri ncaꞌruꞌej chiquij kax ri man jun ncaꞌcꞌatzin-ve. Y rumareꞌ itziel nutzꞌat jun chic ruma otz cꞌo. Nutzꞌuc ayoval, itziel nichꞌoꞌ chiquij nicꞌaj chic, y itziel nuꞌon pensar chiquij nicꞌaj chic. \v 5 Y nuꞌon chi nitzꞌucutaj ayoval chiquicajol nicꞌaj chic ri cꞌaxtajnak jeꞌ ri quinoꞌj ruma ri itziel y man cataꞌn ta ri ruchꞌabꞌal ri Dios ri ketzij. Ijejeꞌ nicajoꞌ ncaꞌbꞌayomer ruma niquicꞌut ri ruchꞌabꞌal ri Dios. Atreꞌ man tayuj-aviꞌ quiqꞌuin ri ncaꞌbꞌano quireꞌ. \v 6 Pero ri más nem chꞌacuoj, ja ri niquicuot nucꞌuaj jun cꞌaslien ri nika choch ri Dios. \v 7 Ruma antok xojalax, man jun kax kacꞌamun-pa. Y rumareꞌ kataꞌn chi antok xkucon, man jun kax jeꞌ xtakucꞌuaj. \v 8 Mareꞌ kojquicuot riqꞌuin ri kavay y ri katziak, y man jun chic chica takarayij. \v 9 Pero ri vinak ri niquirayij ncaꞌbꞌayomer, ncaꞌka chaꞌnin chupan ri pecado. Y ruma altíra niquirayij ri bꞌayomal, ja ncaꞌka pa trampa. Can niquirayij chica-na kax ri man jun quikalien. Y rumareꞌ qꞌuiy kax itziel xtibꞌanataj chica chupan quicꞌaslien, y xcaꞌrucꞌuaj chupan ri castigo ri man niqꞌuis ta. \v 10 Ruma ri niꞌa ránima chirij ri miera, chireꞌ nipa-ve nojiel roch itziel. Y icꞌo ri ya xquiyaꞌ can ri Dios ruma xꞌa cánima chirij ri miera, y ri miera xa qꞌuiy sufrimiento xucꞌam-pa chica. \s1 Ri utzulaj batalla richin ri cukbꞌal cꞌuꞌx \p \v 11 Pero atreꞌ Timoteo at rusamajiel ri Dios, man taꞌan quireꞌ. Xa tatijaꞌ akꞌij navucꞌuaj jun cꞌaslien otz, siempre tabꞌanaꞌ ri nika choch ri Dios, siempre tacukubꞌaꞌ acꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios, caꞌvajoꞌ quinojiel, ticꞌujieꞌ a-paciencia, y otz anoꞌj tabꞌanaꞌ. \v 12 Can riqꞌuin nojiel avánima tatijaꞌ akꞌij chi naꞌan ri utzulaj batalla richin ri cukbꞌal cꞌuꞌx. Man tayaꞌ can ri utzulaj cꞌaslien, ri cꞌaslien reꞌ man xtiqꞌuis ta. Y ja cꞌaslien reꞌ xavil antok xarayuoj ri Dios. Jareꞌ ri xyoꞌx chava antok chiquivach iqꞌuiy xaꞌej chi xanimaj. \v 13 Y vacame nivajoꞌ niꞌej chava, y can choch ri Dios niꞌej-ve, ri Dios ri niyoꞌn quicꞌaslien quinojiel kax. Y choch jeꞌ ri Jesucristo niꞌej-ve, ri Jesucristo ri man xuxiꞌij ta riꞌ xuꞌej ri ketzij choch ri gobernador Poncio Pilato.\x + \xo 6:13 \xt Jn. 18:37.\x* Y jareꞌ ri nivajoꞌ niꞌej chava: \v 14 Tabꞌanaꞌ nojiel ri nuꞌej ri ru-mandamiento ri Dios y man tacꞌax rubꞌixic. Tavucꞌuaj jun cꞌaslien otz chi quireꞌ man jun kax nilitaj chavij. Quireꞌ tabꞌanaꞌ, cꞌa xtipa-na ri Kajaf Jesucristo. \v 15 Y ja ri Dios xtitako-pa ri Jesucristo antok xtalka ri tiempo. Y ja ri Dios ri rakalien chi niyoꞌx rukꞌij, cꞌo paroꞌ nojiel, jajaꞌ ri Namalaj Rey pa quiveꞌ quinojiel reyes y Namalaj Ajaf pa quiveꞌ quinojiel ajaf, \v 16 y joꞌc jajaꞌ ri man nicon ta. Jajaꞌ can pa sakil cꞌo-ve, y man jun nitiquir ntuoc riqꞌuin. Ni man jun vinak tzꞌatayuon, y man jun jeꞌ nitiquir nitzꞌato richin. Y jajaꞌ cꞌo ru-autoridad richin nojiel tiempo y tiyoꞌx jeꞌ rukꞌij richin nojiel tiempo. Amén. \p \v 17 Timoteo, inreꞌ nivajoꞌ chi naꞌej chica ri hermanos ri i-bꞌayomaꞌ vaveꞌ ri choch-ulief chi man tiquiꞌan chi i-nimaꞌk tak vinak. Y taꞌej jeꞌ chica chi man tiquiꞌan pensar chi ri bꞌayomal nojiel otz nucꞌam-pa chica, ruma ri bꞌayomal xa niqꞌuis. Xa can tiquiyaꞌ cánima riqꞌuin ri cꞌaslic Dios ri niyoꞌn-pa nojiel chika, chi niquicuot ri kánima riqꞌuin ri qꞌuiy ri ruyoꞌn-pa chika. \v 18 Taꞌej chica ri bꞌayomaꞌ chi joꞌc utzulaj tak kax tiquibꞌanaꞌ, y chi i-bꞌayomaꞌ ta jeꞌ riqꞌuin ri otz ri niquiꞌan chica nicꞌaj chic. Man tiquicꞌaqꞌuiej niquiyaꞌ chica ri nicꞌaj ri nicꞌatzin chica. Xa can caꞌquitoꞌ. \v 19 Y quireꞌ niquimol yan apa ri quibꞌayomal richin chicaj ri xticꞌatzin chica incheꞌl jun cimiento, chi quireꞌ ntuoc quichin ri cꞌaslien ri man niqꞌuis ta. \s1 Ri encargo ri nuyaꞌ ri Pablo cha ri Timoteo \p \v 20 Y atreꞌ Timoteo, tabꞌanaꞌ cuenta ri samaj ri yoꞌn chava. Man caꞌvaxaj ri tzij ri xa man riqꞌuin ta ri Dios i-patanak-ve, ri xa i-richin ri roch-ulief, y xa man jun otz niquicꞌam-pa chava. Man caꞌvaxaj jeꞌ ri vinak ri ncaꞌchꞌoꞌ itziel chirij ri ruchꞌabꞌal ri Dios. Ijejeꞌ niquiꞌej chi cꞌo quinoꞌj, y xa man jun cataꞌn. \v 21 Y icꞌo ri xquinimaj yan ri tzij reꞌ. Y rumareꞌ xaꞌsach, y xaꞌiel chupan ri cukbꞌal cꞌuꞌx riqꞌuin ri Dios. Ja ta ri ru-favor ri Dios ticꞌujieꞌ aviqꞌuin. Amén.