\id RUT Rutmat chj 14/03/06 Ekstrom Pascual Lucas, Ambrosio, Ovidio Domingo, D.Ekstrom Chuj S. Mateo \h RUT \toc1 A Yab'ixal Ix RUT \toc2 RUT \mt2 A Yab'ixal Ix \mt1 RUT \ip Rut sb'i jun libro tic, yujto a d'ay syalcot yab'ixal jun ix ix scuchan Rut d'a stiempoal eb' juez. A ix Rut chi', aj Moab ix, yic'lajnac sb'a ix yed' jun vin̈ aj Israel. Ayic scham vin̈ yetb'eyum ix chi', vach' yutej spensar ix d'a ix yalib'. Yac'anoch sb'a ix aj chon̈ab'il b'aj cajan ix yalib' chi'. Yac'anpaxoch sb'a ix d'a yol sc'ab' sDiosal ix yalib' chi', aton sDiosal Israel. Yuj sb'eyb'al ix chi', a jun vin̈ b'eyum och yetb'eyumoc ix. A jun vin̈ chi', ayto yuj sb'a vin̈ yed' vin̈ yetb'eyum ix chamnac chi', yujto icha chi' yalan sley eb' israel chi'. Yuj b'aj yic'nac sb'a ix yed' jun vin̈ chi', cannac ix d'a stzolal eb' smam yicham vin̈aj rey David. A pax ta' cotnac eb' smam yicham Jesús. Ayic scheclaj jun ix ch'oc chon̈ab'il chi' d'a stzolal eb' smam yicham Jesús, ichato tz'ic'jichaan̈ juntzan̈xo ch'oc nacional yed' juntzan̈xo anima ch'oc yilji. Ch'oxnab'il yaj ix Rut chi' to a mach syac'och sc'ool d'a Dios, sc'anab'ajan tas syala', chab'il yuuj. A Dios malaj sq'uexan̈il eb' anima d'a yol sat. \c 1 \s1 Ix b'at vin̈aj Elimelec‘R’yed' yal yuninal d'a Moab \p \v 1 Ayic ayoch eb' juez yajalil d'a chon̈ab' Israel, ix javi jun nivan vejel d'a chon̈ab' chi'. A d'a jun tiempoal chi', ay jun vin̈ aj chon̈ab' Belén d'a yol yic Judá, ix b'at cajnaj vin̈ yed' ix yetb'eyum yed' chavan̈ yuninal d'a yol yic Moab yuj jun vejel chi'. \v 2-4 A jun vin̈ chi', Elimelec sb'i vin̈, axo ix yetb'eyum vin̈, Noemí sb'i ix. Axo eb' vin̈ yuninal vin̈ chi', aton vin̈aj Mahlón yed' vin̈aj Quelión. Aj Efrata eb', Belén pax sb'i. Ix b'atcan cajan eb' d'a yol yic Moab chi'. Lajun̈e' ab'il ix ec' eb' ta'. Yacb'an ayec' eb' chi' ta', ix cham vin̈aj Elimelec yetb'eyum ix Noemí chi', ix can ix yed' chavan̈ eb' vin̈ yune' chi'. Ix lajvi chi', ix och yetb'eyum eb' vin̈ schavan̈il. Ix yic'laj sb'a eb' vin̈ yed' chavan̈ eb' ix aj Moab chi', jun ix scuch Orfa, axo junxo ix scuch Rut. \v 5 Axo ix aji, ix champax vin̈aj Mahlón yed' vin̈aj Quelión chi', yuj chi' ix can ix Noemí sch'ocoj, yujto ix cham eb' vin̈ yune' ix chi', ix champax vin̈ yetb'eyum ix. \s1 Ix meltzaj ix Noemí yed' ix Rut d'a Belén \p \v 6 Axo ix yab'an ix Noemí chi' to ix oc'xi sc'ool Jehová d'a chon̈ab' Israel, man̈xalaj vejel ta'. \v 7 Yuj chi' ix meltzaj ix d'a Judá yed' chavan̈ eb' ix yalib' chi'. \v 8 Ayic van scot eb' ix d'a yoltac b'e, ix yalan ix d'a eb' ix yalib' chi' icha tic: \p —A ticnaic, paxan̈ec d'a spat e mam e nun. A Jehová ol och eyed'oc yujto vach'n̈ej ix eyutej e b'a d'ayin yed' d'a eb' vin̈ vune'. \v 9 Aocab' Jehová ol och eyed'oc yic ol ochxoc eyetb'eyum, vach'n̈ej ol aj eyajxiec' d'a e pat, xchi ix. \p Ix tz'ub'anelta sti' eb' ix yalib' ix chi', ix syamanoch eb' ix yoq'ui. \v 10 Ix yalan eb' ix icha tic: \p —Max on̈ canlaj. Ol on̈ b'at ed'oc d'a a chon̈ab' chi', xchi eb' ix. \p \v 11 Ix yalanxi ix d'a eb' ix: \p —Ex valib', paxan̈ec d'a e pat. ¿Tasto val yuj tzex och tzac'an vuuj? Malaj vune' toxo tz'aji yic tzeyic'lan e b'a yed'oc. \v 12 Yuj chi' ixiquec, paxan̈ec d'a e pat. Yujto a in tic, chichim inxo, man̈xo ol ochlaj vetb'eyum. Vach'chom sval ticnaic to a d'a jun ac'val tic ol och vetb'eyum, olto aljoc vune', ta xin chi, \v 13 ¿palta tom olto e tan̈vej sq'uib' eb' vin̈, yic ol eyic'an e b'a yed' eb' vin̈? ¿Tom yujn̈ej e tan̈vani, man̈xo ol och eyetb'eyum? Maay ex valib', man̈ ol yal-laj icha chi'. A in tic, victaxon yaj yaelal ix yac'cot Jehová d'a vib'an̈. Ol am in te cus eyuuj tato ol vila' to ol eyab' syail, xchi ix d'a eb' ix yalib' chi'. \p \v 14 Ix ochxi ijan eb' ix yoq'ui. Ix lajvi chi', axo ix Orfa ix tz'ub'ancanelta sti' ix, ix meltzaj ix. Axo pax ix Rut jun, ix cann̈ej ix yed' ix. \v 15 Ix yalanxi ix Noemí chi' d'a ix Rut chi' icha tic: \p —Tzam ila' to a ix a mu' toxo ix pax ix d'a schon̈ab' yed' d'a sdiosal, ixic pax a ach tic, xchi ix. \p \v 16 Ix tac'vi ix Rut chi' icha tic: \p —Man̈ ach och ijan alan d'ayin yic tzach vactejcani. Yaln̈ej b'aj ol ach b'atoc, ol in b'atn̈ej ed'oc. A b'aj ol ach ajoc, ata' ol in aj pax ed'oc. A a chon̈ab', a ol och in chon̈ab'oc, a a Diosal, a ol ochpax in Diosaloc. \v 17 A b'aj ol ach chamoc, ata' ol in champaxoc, ata' ol in mucnajoc. Yac'ocab' in yaelal Jehová tato tzach vactejcani, masanto a chamel ol ic'an co pojan co b'a, xchi ix Rut chi'. \p \v 18 Axo ix yilan ix Noemí chi' to ay val och d'a sc'ol ix Rut chi' sb'at yed'oc, man̈xalaj tas ix yal ix d'a ix. \v 19 Ix b'eyxicot eb' ix schavan̈il, masanto ix javi eb' ix d'a Belén. \p Ayic ix javi eb' ix ta', masanil eb' anima ay ta' ix te sat sc'ol eb'. Ix yalan eb' ix ix icha tic: \p —¿Mantoc a ix Noemí tic? xchi eb' ix. \p \v 20 Yuj chi' ix tac'vi ix d'a eb' ix icha tic: \p —Man̈xo eyal Noemí d'ayin, palta Mara\f 1.20 \fr 1:20 \ft Noemí syalelc'ochi “te nib'ab'il”. Axo Mara syalelc'ochi “c'a'”.\f* tzeyac' in b'iej, yujto a Dios Syal Yuj Smasanil, a' ix ac'an in yaelal. \v 21 Ayic ix in b'at d'a tic, man̈ jantacoc tas ay d'ayin, axo yic tzin meltzaj tic, man̈xalaj jab'oc. Icha chi' ix el d'a sc'ool Jehová sjavi d'a vib'an̈, ¿tasto val yuj tzeyal Noemí chi' d'ayin yujto toxo ix ja d'a vib'an̈ vab'an syail yuj Dios Syal Yuj Smasanil? xchi ix. \p \v 22 Ichaton chi' ix aj sjavi ix Noemí yed' ix Rut d'a Belén chi', spetoj eb' ix d'a yol yic Moab. A ix javi eb' ix chi', van val syamchajoch sjochchaj ixim cebada. \c 2 \s1 Ix xid'ec' ix Rut sic'oj jolom cebada \p \v 1 Ay jun vin̈ scuchan Booz, ayto yuj sb'a vin̈ yed' vin̈aj Elimelec yetb'eyumcan ix Noemí chi'. Te b'eyum vin̈, nivan yelc'och vin̈ d'a schon̈ab' chi'. \p \v 2 Ix yal ix Rut chi' d'a ix Noemí icha tic: \p —Tzin tevi d'ayach, comonoc tzin a chab'ati, b'at vila' talaj ay b'aj van sjochchaj ixim cebada, talaj scha sc'ol eb' vin̈ aj munlajel chi' tzin sic' jayeoc sjolom quic d'a spatictac eb' vin̈, xchi ix. \p —Ixic, xchi ix. \p \v 3 Ix b'at ix Rut chi' b'aj van sjochchaj ixim cebada chi', ix och ijan ix sic'an ixim scan yuj eb' vin̈ sjochan ixim chi'. C'ocb'il val a jun munlajel b'aj ix c'och ix chi' yic vin̈aj Booz, aton jun vin̈ ayto yuj sb'a yed' vin̈ xilb'a Elimelec chi'. \v 4 Ayic van sic'an ixim ix, ix c'och vin̈aj Booz chi', spetoj vin̈ d'a Belén. Ix yalan vin̈ d'a eb' smunlajvum chi' icha tic: \p —Aocab' Jehová ayoch eyed'oc, xchi vin̈. \p —Yac'ocab' svach'c'olal Jehová d'ayach, xchi eb' munlajvum chi' d'a vin̈. \p \v 5 Ix sc'anb'an vin̈ d'a vin̈ ayoch yil eb' smunlajvum chi': \p —¿Mach ay yic jun ix cob'es chi'? xchi vin̈. \p \v 6 Ix tac'vi vin̈: \p —Aton jun ix aj Moab ix javi yed' ix Noemí. \v 7 Ix sc'an spermiso ix d'ayin yic tz'ec' ix d'a scal ixim jochb'ilxo, yic sic'anchaan̈ ixim scan yuj eb' munlajvum tic ix. Atax d'a q'uin̈ib'alil ix javi ix, max och vaan ix sic'anchaan̈ ixim, ato val yic'an yip ix tic, xchi vin̈. \p \v 8 Yuj chi', ix yalan vin̈aj Booz chi' d'a ix Rut chi' icha tic: \p —Ach ix, ab' tas ol vala': Man̈xo ach b'at a sic'chaan̈ ixim cebada tic d'a yic junocxo mach, palta canan̈ yed' eb' ix in checab' tic. \v 9 A yed' eb' ix ol ach b'at b'aj sjochvi cebada eb' vin̈ in munlajvum tic. Toxo ix val d'a eb' vin̈ to malaj tas syal eb' vin̈ d'ayach. Ayic stacji a ti', syal ic'anelta a' uc' d'a yol ch'ub' b'aj syiq'uelta yic eb' vin̈ in munlajvum chi', xchi vin̈ d'a ix. \p \v 10 Ayic ix yab'an ix icha chi', ix em n̈ojan ix d'a sat luum, ix yalan ix d'a vin̈ icha tic: \p —¿Tas yuj te vach' tzutej a c'ool d'ayin, ina to a in tic ch'oc chon̈ab'il in? xchi ix. \p \v 11 Ix tac'vi vin̈ d'a ix icha tic: \p —Yujto ix vab' masanil tas ix a c'ulej d'a ix alib' atax yic ix cham vin̈ etb'eyum, ix actejcan a mam a nun yed' a chon̈ab' b'aj aljinac ach, ix ach ja d'a co chon̈ab' to man̈ ojtacoctaxon tic. \v 12 Aocab' Jehová co Diosal a on̈ israel on̈ tic tz'ac'an spac d'ayach yuj tas ix a c'ulej chi', syac'an svach'c'olal d'ayach, aton co Diosal b'aj ix ach javi a col a b'a tic, xchi vin̈. \p \v 13 Ix tac'vi ix icha tic: \p —Mamin, ste tzalaj in c'ool yuj tas tzal tic d'ayin, te vach' tzutej a c'ool d'ayin vach'chom man̈ in lajanoc yed' junoc eb' ix a checab' tic, xchi ix. \p \v 14 Ayic ix c'och yorail sva eb', ix yavtejcot ix Rut chi' vin̈ vael, ix yalan̈ vin̈ icha tic: \p —Cotan̈, va'an̈ qued'oc. Lab'ejem ixim a pan chi' d'a scal vinagre tic, xchi vin̈. \p Ix em c'ojan ix d'a stz'ey eb' munlajvum chi', ix yac'an ixim mayb'il cebada vin̈ d'a ix, yic sc'ux ix yed' svael chi'. Ix va ix masanto ix b'ud'ji ix, ayto maj lajvilaj yuj ix. \v 15 Ayic ix b'atxi ix sic'oj cebada chi', ix yalan vin̈aj Booz chi' d'a eb' vin̈ smunlajvum chi' icha tic: \p —A ixim somchajb'at d'a scal ixim manojaxo yaj chi', syal sic'an ixim ix. Man̈ eyac' q'uixvelal ix. \v 16 Syal eyactancan junjunoc ixim manojaxo yaj chi' yic sic'chaan̈ ixim ix. Man̈ e tumej ix, xchi vin̈. \p \v 17 Axo yic vanxo yem c'u, ix yactan ix sic'an ixim, ix smac'anel ixim ix, ay am oxeoc almul ixim ix yic' ix. \v 18 Ix lajvi chi', ix meltzaj ix d'a yol chon̈ab' chi', ix sch'oxan ix d'a ix yalib' chi' jantac ixim ix yic' ix. Yed'nac pax ixim mayb'il cebada chi' ix d'a ix yalib' chi', aton ixim maj lajvoclaj sc'uxan ix chi'. \p \v 19 Ix sc'anb'an ix yalib' ix chi' d'ay: ¿Mach ay yic b'aj ach xid'ec' chi'? ¿B'ajtil ix a sic' ixim cebada tic? Yac'ocab' svach'c'olal Jehová d'a yib'an̈ jun mach vach' ix yutej sb'a chi' d'ayach, xchi ix. \p Ix yalan ix Rut chi' icha tic: \p —A jun vin̈ ay yic b'aj in xid'ec' chi', Booz sb'i vin̈, xchi ix. \p \v 20 Ix yalanxi ix yalib' ix chi' icha tic: \p —Yac'ocab' svach'c'olal Jehová d'a yib'an̈ vin̈aj Booz chi', yujto vach' syutej spensar vin̈ d'ayon̈ a on̈ pitzan on̈ tic, icha yutejnac spensar vin̈ d'a eb' vin̈ co chamnac. \p Ix yalanxi ix: \p —A vin̈ chi' te ayto cuj co b'a yed' vin̈, yuj chi' smoj ton scolvaj vin̈ d'ayon̈, xchi ix.\f 2.20 \fr 2:20 \ft Scha sb'a jun tic yed' tas syal d'a Levítico 25.25.\f* \p \v 21 Ix yalan ix Rut chi' icha tic: \p —Ix yalpax vin̈ d'ayin icha tic: Syal a cotn̈ej a sic' ixim, an̈ej yed' eb' ix in checab' tic tzach b'ati, masanto ol lajvoc munlajel tic, xchi vin̈ d'ayin, xchi ix. \p \v 22 Ix tac'vi ix yalib' ix chi': Vach' jun ach valib', vach' tato tzach b'atn̈ej yed' eb' ix schecab' vin̈ chi', max ach b'atlaj d'a junocxo ch'oc, yic vach' malaj mach tzach tzuntzani, xchi ix. \p \v 23 Yuj chi' ix b'atn̈ej ix Rut yed' eb' ix schecab' vin̈aj Booz chi', masanto ix lajvi sjochchaj ixim cebada yed' ixim trigo. Ayn̈ejec' ix Rut yed' ix yalib' chi'. \c 3 \s1 A svach'c'olal vin̈aj Booz \p \v 1 Ay jun c'u ix yal ix Noemí d'a ix yalib' chi' icha tic: \p —Ach Rut, smoj tzin say junoc etb'eyum nu yic vach' tzalajc'olal tzach aji. \v 2 A vin̈aj Booz, vin̈ ay schecab' eb' ix junn̈ej ix ach munlaj chi' yed'oc, te ayto cuj co b'a yed' vin̈. A d'a jun ac'val tic ol b'at vin̈ ac'ojel matz'il cebada. \v 3 A ticnaic, icha tic ol a c'ulej: B'iquel a b'a, tzac'anec' perfume d'ayach, a a pichul vach' tzac'ochi, tzach b'at b'aj ayec' vin̈ chi', palta man̈ a comon ch'oxej a b'a ayic manto lajvi sva vin̈. \v 4 Ton̈ej tzila' b'ajtil tz'ec' jichan vin̈ svayi, slajvi chi' tzach ec' jichan d'a yoctac vin̈, tzac'anq'ue sti' sc'u' vin̈ d'a yoctac chi' d'a ib'an̈. Axo vin̈ ol alanoc tas ol a c'ulej, xchi ix Noemí chi'. \p \v 5 Ix tac'vi ix Rut chi' icha tic: \p —Ol in c'anab'ajej masanil tas ix al tic, xchi ix. \p \v 6 Yuj chi' ix b'at ix b'aj smunlaj vin̈aj Booz chi', ix sc'anab'ajej ix icha ix aj yalan ix yalib' chi'. \v 7 Ayic ix lajvi sva vin̈aj Booz chi' yed' yuc'an a', te tzalajc'olal ix aj vin̈. Ix lajvi chi' ix ec' jichan vin̈ svay d'a slac'anil b'aj cun̈anec' ixim sat cebada chi'. Axo yic ix q'ue ac'val, te c'ojanc'olal ix aj sc'och ix Rut chi', ix yic'anchaan̈ sc'u' vin̈ ix d'a yoctac, ix ec' jichan ix svay ta'. \v 8 Axo d'a chimilac'val ix q'ue jucnaj vin̈, ix sutmaj vin̈ b'aj vaynac chi', axo ix yab'an vin̈ to ay jun ix ix jichanec' d'a yoctac chi'. \p \v 9 —¿Mach ach? xchi vin̈. \p —A in Rut in a checab' in. A ach tic, smoj tzach colvaj d'ayin, yujto te ayto uj a b'a yed' vin̈ vetb'eyum chamnac, xchi ix. \p \v 10 —Yac'ocab' svach'c'olal Jehová d'ayach. A ticnaic, ix nachajel vuuj chajtil to vach' a pensar, yujto tza nib'ej sb'inajcan vin̈ etb'eyum chamnac. Q'uinaloc ta man̈ ichocta, syal ic'an a b'a yed' junocxo vin̈ to quelemto, vach'chom meb'a', ma b'eyum, an̈ej tato syal a c'ool, palta maj a c'ulej icha chi'. \v 11 Man̈ ac' pensar, yujto a d'a yol co chon̈ab' tic, ojtacab'ilxo to vach' a b'inaji, yuj chi' ol in c'anab'ajej masanil tas tzal tic. \v 12 Yeltoni ayto vuj in b'a ed'oc, palta ayto val junxo vin̈ te ayto uj a b'a yed'oc d'a vichan̈. \v 13 Canan̈ d'a tic d'a jun ac'val tic. Ato q'uic'an svala', tato scha sc'ol vin̈ chi' ach yic'an icha sleyal. Tato icha chi', vach' toni. Tato man̈ ol yal sc'ol vin̈ jun, svac' in ti' d'a yichan̈ Jehová ach vic'ani. Vayan̈ ticnaic, axo yic ol sacb'oc, ol ach paxoc, xchi vin̈. \p \v 14 Yuj chi' ix vaycan ix d'a yoctac vin̈aj Booz chi' d'a jun ac'val chi'. Ayto sacb'i ix q'ue vaan ix, yujto ix yal vin̈ d'a ix to malajocab' mach tz'ilani to ay junoc ix ix, ix ulec' b'aj smunlaj vin̈ chi'. \p \v 15 Ix yalan vin̈ d'a ix icha tic: \p —Iq'uel a xotil chi', tza pixan sn̈i' c'apac, xchi vin̈ d'a ix. \p Ayic yamb'il sn̈i' c'apac xotil ix chi' yuuj, ix secanem ixim cebada vin̈ d'a yool, ay am vaqueoc almul ixim ix yaq'uem vin̈. Ix schelanq'ue vin̈ d'a sjolom sjen̈jab' ix, ix yic'anb'at ixim ix d'a chon̈ab' chi'. \p \v 16 Axo ix c'och ix d'a ix yalib' chi', ix sc'anb'an ix: \p —¿Tas ix a c'ulej nu? xchi ix. \p Ix yalan ix Rut chi' tas ix yal vin̈aj Booz chi' icha tic: \p \v 17 —A masanil ixim cebada tic ix yac' vin̈ d'ayin. Ix yalanpax vin̈ to max yal in javi d'ayach tato malaj jab'oc tas ved'nac, xchi ix. \p \v 18 Ix yalan ix yalib' ix chi': \p —A ticnaic jun nu, tan̈vej tas ol ajelc'och jun tic. Man̈ ol ec' tiempo yuj vin̈. Ol sb'o yaj vin̈ ticnaic, xchi ix d'a ix Rut chi'. \c 4 \s1 Ix yic'laj sb'a vin̈aj Booz yed' ix Rut \p \v 1 Axo yic ix sacb'i, ix b'at em c'ojan vin̈aj Booz chi' d'a sti' spuertail chon̈ab' b'aj smolb'ejtaxon sb'a eb' anima. Junanto val rato chi', ix elul vin̈ te ayto yuj sb'a yed' vin̈ xilb'a Elimelec chi', aton jun vin̈ ix yal vin̈aj Booz chi' d'a ix Rut. \p Ix yalan vin̈aj Booz chi' d'a vin̈: \p —Ochan̈ vaan to ol on̈ lolon jab'oc, xchi vin̈. \p Ix sc'anab'ajej vin̈ chi' yoch vaan, ix em c'ojan vin̈. \v 2 Ix lajvi chi' ix yavtancot lajun̈van̈ eb' vin̈ yichamtac vinaquil chon̈ab' vin̈aj Booz chi', ix yalan vin̈ d'a eb' vin̈ to tz'em c'ojan junoc rato eb' vin̈ yed' vin̈. Ix em c'ojan eb' vin̈ b'ian. \v 3 Ix yalan vin̈aj Booz chi' d'a vin̈ ayto yuj sb'a yed' eb' chi' icha tic: \p —A ix Noemí ix meltzajxicot d'a Moab, snib'ej ix schon̈el jab'oc slum vin̈ cuc'tac xilb'a Elimelec. \v 4 Yuj chi' sval d'ayach talaj tza manel luum. Tato tzic' luum, d'a val yichan̈ eb' testigo tic yed' eb' vin̈ yichamtac vinaquil chon̈ab' tic, tzalancani to tzic' luum. Yujto a ach tic smoj ic'an luum. Tato max a mancan lum jun, al d'ayin ticnaic, yujto a in tic schab'ilxo macan̈ vaji, malaj junocxo syal smanan luum, xchi vin̈aj Booz chi'. \p Ix tac'vi vin̈ ayto yuj sb'a yed' vin̈aj Elimelec chi' icha tic: \p —Ol in man luum, xchi vin̈. \p \v 5 Ix lajvi chi' ix yalan vin̈aj Booz chi' tas yaji: \p —A ticnaic jun, tato tza mancanel lum d'a ix Noemí chi', yovalil tzic' ix Rut aj Moab, ix yetb'eyumcan vin̈ xilb'a Mahlón, yic vach' ol b'inajcan vin̈ yetb'eyum ix chi' d'a luum, xchi vin̈. \p \v 6 Ayic ix yab'an jun chi' vin̈, ix yalan vin̈: \p —Tato icha chi' yaji, max yal-laj in manan luum. Ay talaj tz'ic'an in macb'en yuuj. Tato tza nib'ej tza mancanel lum a ach tic, syal a manan luum, svac' in derecho tic d'ayach, xchi vin̈. \p \v 7 (A sb'eyb'al eb' israel d'a jun tiempoal chi', tato ay junoc mach ay yalan yic smanancan smacb'en junoc te ayto yuj sb'a yed'oc, tato max yal sc'ool smanani syal yac'ancan b'aj ay yalan yic chi' d'a junocxo mach. Ayic sb'o jun lolonel chi', a sb'eyb'al eb' to a jun mach max manancan chi', syiq'uel junoc xan̈ab' ayochi, syac'an d'a vin̈ smanancan chi', ch'oxnab'il tz'ajcani.) \p \v 8 Yuj chi' ix yal vin̈ sc'ab' yoc vin̈aj Elimelec chi' d'a vin̈aj Booz chi': \p —Mancanel luum, xchi vin̈. \p Ix lajvi chi' ix yic'anel jun xan̈ab' vin̈, ix yac'ancanb'at vin̈ d'a vin̈aj Booz chi'. \v 9 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈aj Booz chi' d'a eb' vin̈ yichamtac vinaquil chon̈ab' yed' jantac eb' ayec' chi': \p —E masanil, testigo tzex ajcan ticnaic to a in tzin mancanel lum d'a ix Noemí, aton slum vin̈aj Elimelec, lum yic vin̈aj Quelión, lum yic vin̈aj Mahlón. \v 10 An̈ejtona' testigo tzex ajpaxcani to ol vic'can ix Rut aj Moab vetb'eyumoc, aton ix yetb'eyumcan vin̈aj Mahlón, yic ol b'inajn̈ejcan vin̈ d'a sluum chi' yed' d'a co cal a on̈ ayto cuj co b'a yed' vin̈ yed' d'a yol co chon̈ab' tic. Yuj chi' testigo tzex ajcan d'a jun lolonel tic, xchi vin̈. \p \v 11 Ix tac'vi eb' vin̈ yichamtac vinaquil chon̈ab' yed' masanil eb' ayec' chi' icha tic: \p —Testigo tzon̈ ajcani. A ix ix tz'ochcan d'a yol a pat chi', aocab' Jehová ol ac'an elc'och ix icha ix Raquel yed' ix Lea b'aj cotnac quin̈tilal a on̈ israel on̈ tic. An̈ejtona' a ach pax tic, nivanocab' tz'aj a b'inajcan d'a yol yic Efrata, aton chon̈ab' Belén tic. \v 12 Tzijtumocab' uninal ol yac' Jehová yed' ix, q'uib'ocab'n̈ej sb'isul in̈tilal yed' ix, icha ix aj sq'uib'chaan̈ yin̈tilal vin̈aj Fares, aton vin̈ yuninal vin̈aj Judá yed' ix Tamar, xchi eb'. \p \v 13 Icha chi' ix aj yic'an ix Rut chi' vin̈aj Booz chi'. Ix lajvi chi', ix vay vin̈ yed' ix, axo Jehová ix ac'an svach'c'olal d'a ix, ix scuchanoch yune' ix, ix alji jun svinac unin ix. \p \v 14 Ix yalan eb' ix ix d'a ix Noemí chi' icha tic: \p —Alchajocab' vach' lolonel d'a Jehová, yujto toxo ix yac' jun iachiquin ilumaloc. Nivanocab' ol aj sb'inaj d'a scal chon̈ab' Israel. \v 15 Aocab' vin̈ ol och yipoc a c'ool yed' ach yilani ayic ol ach chichimaxoc, yujto yune' vin̈ ix alib' tic. Aton ix tzach xajanani, ec'b'al yelc'och ix d'a yichan̈ ichato ay ucvan̈oc une' ix il sat, xchi eb' ix. \p \v 16 Ix lajvi chi', ix schelanq'ue vin̈ unin chi' ix Noemí chi', axo ix ix ilan q'uib' vin̈. \v 17 Ayic ix yilan eb' ix cajan d'a slac'anil ix chi', ix yalan eb' icha tic: \p —Ichato ix alji yune' ix Noemí, xchi eb' ix. Obed ix yac' eb' ix sb'iej, aton vin̈ smam vin̈aj Isaí, smam vin̈aj rey David. \s1 Eb' smam yicham vin̈aj Rey David \p \v 18-22 Aton eb' smam yicham vin̈aj rey David d'a stzolal tic, tz'el yich d'a vin̈aj Fares, vin̈aj Hezrón, vin̈aj Ram, vin̈aj Aminadab, vin̈aj Naasón, vin̈aj Salmón, vin̈aj Booz, vin̈aj Obed, vin̈aj Isaí, aton vin̈ smam vin̈aj David chi'.