\id MAT MATMAT chj, 07/07/06 David y Elena Ekstrom, Chuj San Mateo Ixtatán Pascual Gaspar, Ovidio, Ambrocio \h SAN MATEO \toc1 A Vach' Ab'ix Ix Stz'ib'ejcan SAN MATEO \toc2 SAN MATEO \mt2 A Vach' Ab'ix Ix Stz'ib'ejcan \mt1 SAN MATEO \ip San Mateo sb'i jun libro tic. B'ab'el libro d'a yol Nuevo Testamento, syalcoti to a Jesús “Rey toni”. A d'ay tz'ib'ab'ilcan vach' ab'ix yic Jesucristo ix stz'ib'ejcan vin̈aj apóstol Mateo. Ayocto ix aljican yab'ixal to a d'a Jesús, ata' ol yaq'uelc'och sti' Dios yac'naccan d'a eb' anima icha yaj stz'ib'chajcan d'a Antiguo Testamento. A jun vach' ab'ix tic, man̈ocn̈ej eb' israel ay yico', aton eb' b'aj ulnaquec' Jesús chi', palta yic masanil anima d'a yolyib'an̈q'uinal tic. A jun vach' ab'ix tic tz'alani to an̈ej Jesucristo syal yac'an scolnab'il masanil anima. \ip Syalcot jun libro tic to a Jesús Rey toni, Yajal yaji, yuj sch'oxanel yopisio yic syalanel slolonel Dios yed' juntzan̈ c'ayb'ub'al vach' yic Dios. Ay oye' macan̈ b'aj tz'ilchaj juntzan̈ c'ayb'ub'al chi': A d'a capítulo 5 masanto d'a 7, ata' tz'ilchaj juntzan̈ c'ayb'ub'al ix yal Jesús d'a sjolom lum vitz, syalcot yuj b'eyb'al yed' juntzan̈ tas ay yalan yic d'a eb' ayoch d'a yol sc'ab' Dios. Axo d'a capítulo 10, syal yuj tas ix aj sc'ayb'aj eb' schecab' Jesús yic syalanel vach' ab'ix chi' eb', tas tz'aj yoch eb' anima d'a yol sc'ab' Dios. Axo d'a capítulo 13, syalcot juntzan̈ ab'ix sch'oxanel tastac ay d'a yol sc'ab' Dios. Axo capítulo 18, syalcot tas snib'ej Dios d'a eb' tz'och tz'ac'an yed'oc. Axo d'a capítulo 24 yed' 25, syalcot yuj tastac ol ujoc d'a slajvub' tiempoal, yic ol checlajel yopisio Dios. \c 1 \s1 A stzolal sb'i eb' smam yicham Jesucristo \r (Lc 3.23-38) \p \v 1 A jun libro tic syalcot yab'ixal Jesucristo yin̈tilal vin̈aj rey David, yin̈tilal pax vin̈aj Abraham. Aton stzolal sb'i eb' smam yicham Jesucristo tic. \v 2 A vin̈aj Abraham smam vin̈aj Isaac, a vin̈aj Isaac chi' smam vin̈aj Jacob, a vin̈aj Jacob chi' smam vin̈aj Judá yed' eb' yuc'tac. \v 3 A vin̈aj Judá chi' smam vin̈aj Fares yed' vin̈aj Zara. Tamar sb'i ix snun eb' vin̈ schavan̈il. A vin̈aj Fares chi' smam vin̈aj Esrom, a vin̈aj Esrom chi' smam vin̈aj Aram. \v 4 A vin̈aj Aram chi' smam vin̈aj Aminadab, a vin̈aj Aminadab chi' smam vin̈aj Naasón, a vin̈aj Naasón chi' smam vin̈aj Salmón. \v 5 A vin̈aj Salmón chi' smam vin̈aj Booz, a ix Rahab snun vin̈aj Booz chi'. A vin̈aj Booz chi' smam vin̈aj Obed, a ix snun vin̈, Rut sb'i ix. A vin̈aj Obed chi' smam vin̈aj Isaí. \v 6 A vin̈aj Isaí chi' smam vin̈aj David, aton vin̈ rey. A vin̈aj David chi' smam vin̈aj Salomón. A ix snun vin̈aj Salomón chi' aton ix yetb'eyumcan vin̈aj Urías. \p \v 7 A vin̈aj Salomón chi' smam vin̈aj Roboam, a vin̈aj Roboam chi' smam vin̈aj Abías, a vin̈aj Abías chi' smam vin̈aj Asa. \v 8 A vin̈aj Asa chi' smam vin̈aj Josafat, a vin̈aj Josafat chi' smam vin̈aj Joram, a vin̈aj Joram chi' smam vin̈aj Uzías. \v 9 A vin̈aj Uzías chi' smam vin̈aj Jotam, a vin̈aj Jotam chi' smam vin̈aj Acaz, a vin̈aj Acaz chi' smam vin̈aj Ezequías. \v 10 A vin̈aj Ezequías chi' smam vin̈aj Manasés, a vin̈aj Manasés chi' smam vin̈aj Amón, a vin̈aj Amón chi' smam vin̈aj Josías. \v 11 A vin̈aj Josías chi' smam vin̈aj Jeconías yed' eb' yuc'tac. D'a jun tiempoal chi', ix ic'jib'at eb' israel d'a Babilonia. \p \v 12 Ayic ayec' eb' d'a Babilonia chi', ix alji vin̈aj Salatiel yuninal vin̈aj Jeconías. A vin̈aj Salatiel chi' smam vin̈aj Zorobabel. \v 13 A vin̈aj Zorobabel chi' smam vin̈aj Abiud, a vin̈aj Abiud chi' smam vin̈aj Eliaquim, a vin̈aj Eliaquim chi' smam vin̈aj Azor. \v 14 A vin̈aj Azor chi' smam vin̈aj Sadoc, a vin̈aj Sadoc chi' smam vin̈aj Aquim, a vin̈aj Aquim chi' smam vin̈aj Eliud. \v 15 A vin̈aj Eliud chi' smam vin̈aj Eleazar, a vin̈aj Eleazar chi' smam vin̈aj Matán, a vin̈aj Matán chi' smam vin̈aj Jacob. \v 16 A vin̈aj Jacob chi' smam vin̈aj José, vin̈ yetb'eyum ix María, ix snun Jesús, aton Cristo. \p \v 17 Yuj chi' chequel yaji to ay 14 macan̈ smam yicham chi', scot d'a vin̈aj Abraham masanto d'a vin̈aj David. Tz'elxi yich d'a vin̈aj David chi', masanto ix ic'jib'at eb' israel d'a Babilonia, ay 14 macan̈ paxi. Axo yic ix ic'jib'at eb' d'a Babilonia chi' masanto ix alji Cristo, 14 macan̈ paxi. \s1 A yaljub'al Jesucristo \r (Lc 2.1-7) \p \v 18 Icha tic ix aj yalji Jesucristo. A vin̈aj José ayxo strato vin̈ yed' ix María. Palta ton̈ejanto ay strato eb', manto yic'laj sb'a eb'. Palta axo ix María chi', ayxo unin yed'nac ix, yujto a Yespíritu Dios ix ac'an scuchoch jun unin chi' ix. \v 19 A vin̈aj José chi', te tojol spensar vin̈, malaj sgana vin̈ scheclajelta ix d'a scal anima. Yuj chi' ix sna vin̈ yactejcan ix d'a elc'altac, yic malaj mach tz'ojtacanel jun chi'. \v 20 Axo yic vanto snaan jun chi' vin̈, ay jun yángel Dios Cajal ix ch'ox sb'a d'a vin̈ d'a svayich. Ix yalan d'a vin̈: \p —Ach José, yin̈til vin̈aj David, man̈ ach xiv ic'an ix María tic etb'eyumoc. Yujto a Yespíritu Dios ix ac'an pitzvoc jun unin chi' d'a ix. \v 21 A jun unin ol aljoc chi', vinac unin. JESÚS\f 1.21 \fr 1:21 \ft A Jesús, syalelc'ochi “A Dios Colvajum”.\f* ol ac' sb'iej, yujto a' ol ex colancanelta a ex schon̈ab' ex tic d'a yalan̈ e mul, xchi d'a vin̈. \p \v 22 Icha chi' ix aj yelc'och tas yalnaccan Dios Cajal, ayic ix lolon d'a sti' jun schecab' icha tic: \q1 \v 23 Ay jun ix cob'es, manta vinac syic'a', palta ay jun unin ol pitzvoc d'a ix. \q1 A jun unin ol aljoc chi', vinac unin. \q1 Emanuel ol ac'joc sb'iej, xchi d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani. Emanuel, syalelc'ochi, ayec' Dios qued'oc. \p \v 24 Axo ix el svayan̈ vin̈aj José chi', ix sc'anab'ajan vin̈ icha ix yutej yalan jun yángel Dios Cajal chi'. Ichato chi', ix schaan sc'ol vin̈ yic'an ix. \v 25 Palta maj yil-laj sb'a vin̈ yed' ix, masanto ix alji jun unin chi'. Axo ix alji, JESÚS ix yac' eb' sb'iej. \c 2 \s1 A eb' vin̈ mago xid' ilan Jesús \p \v 1 A d'a chon̈ab' Belén, d'a yol yic Judea, ata' ix alji Jesús. A d'a jun tiempoal chi', a vin̈aj Herodes ayoch reyal d'a Judea. Ay juntzan̈ eb' vin̈ vinac scuchan mago schuman yed' q'uen c'anal. Ayic toxo ix alji Jesús, ix cot eb' vin̈ b'aj sja c'u. Ix ja eb' vin̈ d'a Jerusalén. \v 2 Ix sc'anb'anec' eb' vin̈: \p —¿B'aj ay jun unin toto ix alji, jun ol och e reyaloc a ex israel ex tic? A b'aj sja c'u, ata' ix quil sq'ueul jun q'uen c'anal. A q'uen sch'oxani to ix alji. Yuj chi' on̈ coti, yic scaq'uem co b'a d'ay, xchi eb' vin̈. \p \v 3 Axo ix yab'an specal jun chi' vin̈aj rey Herodes, ix te somchaj spensar vin̈. Yed' jantac eb' ay d'a Jerusalén chi', ix te somchajq'ue eb' yed' vin̈. \v 4 Ix yavtancot masanil eb' vin̈ sat sacerdote vin̈ yed' eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés. Ix sc'anb'an vin̈ d'a eb' vin̈: \p —¿B'ajtil ol aljoc vin̈ Cristo? xchi vin̈ d'a eb' vin̈. \p \v 5 Ix yalan eb' vin̈: \p —A d'a chon̈ab' Belén, d'a yol yic Judá, ata' ol aljoc vin̈. Yujto ay jun schecab' Dios tz'ib'annaccan icha tic: \q1 \v 6 A jun chon̈ab' Belén, d'a yol yic Judea, yunen̈ej d'a yichan̈ juntzan̈xo chon̈ab' ay d'a yol yic Judá chi'. \q1 Palta ec'al yopisio d'a yichan̈ juntzan̈xo chon̈ab' chi'. \q1 Yujto ata' ol aljoc jun vin̈ yajal, \q1 A ol ilan in chon̈ab' Israel, xchi d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani, xchi eb' vin̈. \p \v 7 Axo vin̈aj Herodes chi' ix checan avtajcot eb' vin̈ mago chi'. Elc'altac ix sc'anb'ej vin̈ yab' d'a eb' vin̈, b'ac'n̈itax ix sch'ox sb'a jun c'anal chi' d'a eb' vin̈. \v 8 Ix lajvi yab'an vin̈, ix checjib'at eb' vin̈ yuj vin̈ d'a chon̈ab' Belén. Ayic manto b'at eb' vin̈, ix stz'acan yal vin̈ icha tic: \p —Ixiquec d'a Belén chi'. Cham val e c'anb'an eyab'i b'ajtil ayec' jun unin chi'. Slajvi schax chi' eyuuj, tzul eyalan d'ayin, yic ol in b'at vac'paxem in b'a d'ay, xchi vin̈. \p \v 9 Ix lajvi yab'an juntzan̈ chi' eb' vin̈, ix b'at eb' vin̈. Axo jun c'anal syil eb' vin̈ b'aj sjavi c'u chi', b'ab'el sb'at yuj eb' vin̈, masanto ix c'och d'a stojolal yib'an̈ b'aj ay jun unin chi'. Ata' ix och vaan. \v 10 Axo ix yilanxi jun c'anal chi' eb' vin̈, ix te tzalaj eb' vin̈. \v 11 Ix och eb' vin̈ d'a yol jun pat chi'. Ix yilan jun unin chi' eb' vin̈ yed' snun, aton ix María. Ix em cuman eb' vin̈ d'ay. Ix yac'anem sb'a eb' vin̈ d'ay. Ix lajvi chi', ix sjacan juntzan̈ scaxa eb' vin̈ b'aj ayem juntzan̈ silab'. Ix sian oro eb' vin̈ d'a jun unin chi'. Ix sian juntzan̈ te suc'uq'ui sjab' eb' vin̈, sn̈usji yed' juntzan̈xo yal te suc'uq'ui sjab' scuchan mirra. \v 12 Axo ix alji d'a eb' vin̈ d'a svayich, to maxtzac ec' eb' vin̈ yal d'a vin̈aj Herodes chi'. Yuj chi' ch'ocxo b'e b'aj ix pax eb' vin̈ d'a schon̈ab'. \s1 Ix b'at vin̈aj José elelal d'a Egipto \p \v 13 Ix lajvi spax eb' vin̈ mago chi', ay jun yángel Dios Cajal ix ch'ox sb'a d'a vin̈aj José chi' d'a svayich, ix yalani: \p —Q'uean̈ vaan. Ic'b'at vin̈ unin tic ed'oc yed' snun. Elan̈ec d'a elan̈chamel. Tzex b'at d'a Egipto. Tzex cann̈ej ta', masanto ol valxi d'ayach, yujto a vin̈aj Herodes ol checan sayjoquec' jun unin tic, yujto sgana vin̈ ol yac' miljocchamoc, xchi jun ángel chi'. \p \v 14 Yuj chi', ix q'ue vaan vin̈aj José chi'. Ix yic'anb'at jun unin chi' vin̈ yed' ix María d'ac'valil. Ix b'at eb' d'a Egipto. \v 15 Ata' ix aj eb' masanto ix cham vin̈aj Herodes chi'. Icha chi' ix aj yelc'och tas yalnaccan Dios Cajal a ix lolon d'a sti' jun schecab'. Xchi icha tic: A d'a Egipto ix vavtej paxta Vuninal, xchi. \s1 A vin̈aj Herodes checjinac miljoccham eb' unin \p \v 16 Axo ix yilan vin̈aj Herodes chi' to majxo ec' eb' vin̈ mago chi' yal d'a vin̈, ix snaanel vin̈ to ton̈ej ix ac'ji musansatil vin̈ yuj eb' vin̈. Yuj chi', ix te cot yoval vin̈. Ix schecan miljoccham jantacn̈ej eb' vinac unin vin̈ ay d'a chon̈ab' Belén yed' eb' ay d'a slac'anil jun chon̈ab' chi'. Ix laj cham eb' schab'il ab'il yed' eb' manto tz'acvi chab' ab'il. Yujto icha chi' stiempoal ix sc'anb'ej vin̈ d'a eb' vin̈ mago chi'. \v 17 Icha chi' ix aj yelc'och tas tz'ib'ab'ilcan yuj jun vin̈ schecab' Dios scuchan Jeremías. Xchi icha tic: \q1 \v 18 Ix ab'chaj jun av d'a chon̈ab' Ramá. \q1 Ay jun nivan oq'uel yed' jun nivan cusc'olal. \q1 A ix Raquel, ix oc' ix yuj eb' yune'. \q1 Malaj sgana ix tz'ac'ji snivanil sc'ool, yujto man̈xalaj eb' yune' ix, xchi. \p \v 19 Axo yic ix cham vin̈aj Herodes chi', ix sch'oxan sb'a jun yángel Dios Cajal d'a vin̈aj José chi' d'a svayich, ayic ayec' vin̈ d'a Egipto. Ix yalan d'a vin̈: \p \v 20 —Q'uean̈ vaan. Ic'b'at vin̈ unin tic yed' snun. Paxan̈ec d'a e chon̈ab', yujto a eb' vin̈ sgana smilancham jun unin tic, chamnacxo eb' vin̈, xchi jun ángel chi'. \p \v 21 Ix lajvi chi', ix q'ue vaan vin̈aj José chi'. Ix yic'ancot jun unin chi' vin̈ yed' ix snun d'a yol yic Israel chi'. \v 22 Palta ix yab'an vin̈aj José chi' to a jun vin̈ yuninal vin̈aj Herodes scuchan Arquelao aycanoch sq'uexuloc vin̈ smam chi' yac'an mandar d'a Judea chi'. Yuj chi', ix xiv vin̈ sc'och cajan ta'. Ix yalan Dios d'a vin̈ d'a svayich tas sc'ulej. Yuj chi' ix b'atcan eb' d'a yol yic Galilea. \v 23 Ayic ix c'och eb' ta', ix cajnaj eb' d'a chon̈ab' Nazaret. Icha chi' ix aj yelc'och tas yalnaccan eb' schecab' Dios d'a peca'. Tz'ib'ab'ilcan yuj eb', chajtil to ol yal eb' anima to aj Nazaret Jesús. \c 3 \s1 A vin̈aj Juan ix ac'an bautizar, ix alanel slolonel Dios \r (Mr 1.1-8; Lc 3.1-9,15-17; Jn 1.19-28) \p \v 1 A d'a jun tiempoal chi', ay jun vin̈ scuchan Juan ix ac'an bautizar d'a tz'inan luum d'a yol yic Judea. Ata' ix yalel slolonel Dios vin̈ d'a eb' anima ix laj c'och d'ay. \v 2 Ix yalan vin̈ icha tic d'a eb': \p —Naec e b'a yuj e chucal, yujto toxo ol vach' och Dios aj satchaan̈ Yajalil, xchi vin̈. \p \v 3 Ay jun vin̈ schecab' Dios scuchan Isaías, ayocto ix stz'ib'ancan yab'ixal vin̈aj Juan chi' vin̈ d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani, xchi icha tic: \q1 Ay jun d'a tz'inan luum, chaan̈ ol yal icha tic: Icha tz'aj sb'o b'e yic sjavi junoc yajal, icha chi' tzeyutej e b'oan e b'eyb'al, yujto ol javoc Dios Cajal, xchama, xchi d'a Slolonel Dios chi'. \p \v 4 A vin̈aj Juan chi', a xil noc' camello ayoch spichuloc vin̈, axo stzec'ul vin̈, a noc' tz'uum. A juntzan̈ noc' icha noc' yol sojoy schi vin̈, axo noc' caltacte'al yal chab' syuq'uej vin̈. \v 5 A eb' aj Jerusalén smasanil, sc'och eb' smaclej yab' d'a vin̈. Ay pax eb' d'a junjun chon̈ab' d'a yol yic Judea yed' eb' ay d'a slac'anil a' nivan Jordán sc'ochi, \v 6 ix laj yalanq'ueta smul eb'. Ix lajvi chi', ix yac'an ac'joc bautizar sb'a eb' yuj vin̈ d'a a' Jordán chi'. \p \v 7 Tzijtum eb' fariseo yed' eb' saduceo ix laj c'och b'aj van yac'an bautizar vin̈ chi'. Ix yalan vin̈ d'a eb': \p —A ex tic, te jelan ex d'a chucal icha noc' chan. ¿Mach ix alan d'ayex to syal e colanel e b'a d'a jun nivan yaelal ol javoc? \v 8 Tato tze na e b'a yuj e mul, yovalil vach' tzeyutej e b'a yic scheclajeli to ix e na e b'a. \v 9 Man̈ eyal icha tic: Malaj pena, yin̈til on̈ can vin̈aj Abraham. Yuj chi' malaj tas ol javoc d'a quib'an̈, man̈ xe chioc. Yujto a in sval d'ayex, tato sgana Dios, syal yoch juntzan̈ q'uen q'ueen tic yin̈tilaloc vin̈aj Abraham chi' e q'uexuloc. \v 10 A jun yaelal ol javoc chi', lajan icha junoc vin̈ vinac lista yaj yed' sch'acab' d'a yich juntzan̈ te' avb'en te'. Jantacn̈ej te' chuclaj sat syac'a', ol laj ch'acjoquel te'. Ol syumancanb'at te' vin̈ d'a yol c'ac'. \v 11 A in tic, d'a val yel tzex vac' bautizar d'a a a', yic chequel to ix e na e b'a. Palta ay val junxo tzac'an sjavi vuuj. A ol ac'an Yespíritu Dios d'ayex, mato a c'ac' ol yac' d'ayex. Icha to ol ex ac'joc bautizar yuuj. A jun ol javoc chi', yelxo val nivan yelc'och d'a vichan̈. Man̈ in mojoc vac'an servil, vach'chom ton̈ej sviq'uel xan̈ab'. \v 12 A jun chi', lajan icha junoc vin̈ sluchanq'ue vaan strigo yed' sluchlab', yic tz'el smatz'il ixim. Smesanxiq'ue vaan d'a stec'lab'. Sic'anxib'at ixim trigo chi' d'a yed'tal. Axo yoc ixim chi', sn̈ustz'a d'a yol jun c'ac' malaj b'aq'uin̈ stupi, xchi vin̈aj Juan chi' d'a eb'. \s1 Ix ac'ji bautizar Jesús yuj vin̈aj Juan \r (Mr 1.9-11; Lc 3.21-22) \p \v 13 A d'a jun tiempoal chi', spetoj Jesús d'a yol yic Galilea. Ix c'och d'a a' nivan Jordán, b'aj ayec' vin̈aj Juan, yic syac'an ac'joc bautizar sb'a. \v 14 A d'a sb'ab'elal max yal-laj sc'ool vin̈aj Juan chi' syac' bautizar Jesús. Yuj chi' ix yal vin̈ d'a Jesús chi': \p —Smoj a in tzin ac' bautizar, yuj chi' man̈ smojoc a in tzach vac' bautizar, xchi vin̈. \p \v 15 Palta ix yalan Jesús chi' d'a vin̈: \p —Yovalil ol a c'ulej jun tic yujto smoj sco c'anab'ajej jantacn̈ej tas syal Dios, xchi d'a vin̈. \p Ichato chi', ix chaan sc'ol vin̈aj Juan chi'. \v 16 Axo yic ix lajvi yac'ji bautizar Jesús, ix q'uexta d'a yol a'. Axo d'a jun rato chi', ix jacvi satchaan̈. Ix yilan yemul Yespíritu Dios d'a yib'an̈, icha junoc noc' paramuch. \v 17 Axo ix yab'an eb', ay jun ix lolonemta d'a satchaan̈. Ix yalan icha tic: \p —Aton jun tic, Vuninal. Te xajanab'il vuuj. Tzin tzalaj val yed'oc, xchi. \c 4 \s1 Ix ac'ji proval Jesús yuj vin̈ diablo \r (Mr 1.12-13; Lc 4.1-13) \p \v 1 Axo Jesús ix ic'jib'at yuj Yespíritu Dios d'a taquin̈ luum. Ix c'och ta' yic tz'ac'ji proval yuj vin̈ diablo. \p \v 2 40 c'ual majxo valaj Jesús chi', ichato chi' ix och svejel. \v 3 Axo vin̈ diablo ix c'och yac'lan smontanb'at d'a chucal, ix yalan vin̈: \p —Ina Yuninal ach Dios, al d'a juntzan̈ q'ueen tic yic tz'och q'uen panil, xchi vin̈ d'ay. \p \v 4 Palta ix yalan Jesús: \p —A d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani, a tz'alan icha tic: Man̈ yujocn̈ej tas svaji ay co q'uinal. Palta yuj jantacn̈ej tas syal Dios ay co q'uinal, xchicani, xchi Jesús. \p \v 5 Ix lajvi chi', ix ic'jib'at yuj vin̈ diablo chi' d'a jun chon̈ab' yicn̈ej Dios yaji, aton Jerusalén. Ix yic'anq'ue Jesús chi' vin̈ d'a schon stemplo Dios. \v 6 Ix yalan vin̈ d'ay icha tic: \p —Ina Yuninal ach Dios, eman̈ chennaj d'a sat luum chi', yujto syalcan d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani: \q1 Ol yal Dios d'a eb' yángel, yic tzach stan̈vej eb'. \q1 Ol ach quetzchajq'ue yuj eb', yic vach' man̈ ol a tenoch oc d'a q'uen q'ueen, xchicani, xchi vin̈ diablo chi'. \p \v 7 Ix tac'vi pax Jesús chi': \p —Palta syalpax icha tic d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani: Man̈ in eyac' proval, yujto e Yajal in, e Diosal in, xchicani, xchi d'a vin̈. \p \v 8 Ix yic'anxib'at Jesús chi' vin̈ diablo, ix c'och eb' d'a jun nivan tzalan. Ix sch'oxan masanil nación vin̈ d'a yolyib'an̈q'uinal tic d'ay. Ix sch'oxan vin̈ to te nivan yelc'och svach'il. \v 9 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈: \p —Masanil juntzan̈ tic, ol vac' iquej, tato tzach em cuman d'ayin, tzalan a b'a d'ayin, xchi vin̈. \p \v 10 Palta ix yalan Jesús d'a vin̈: \p —Ach Satanás, elan̈ d'a in tz'ey. Yujto icha tic syal d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani: A d'ayin tzeyal e b'a, yujto e Yajal in, e Diosal in. A inn̈ej tzin eyac' servil, xchi Dios, xchi Jesús chi'. \p \v 11 Yuj chi', ix actajcan Jesús chi' yuj vin̈. Axo eb' ángel ix ul ac'an servil. \s1 Ix schael yich yopisio Jesús d'a Galilea \r (Mr 1.14-15; Lc 4.14-15) \p \v 12 Axo yic ix yab'an Jesús to preso yaj vin̈aj Juan, ix b'atxi d'a yol yic Galilea. \v 13 Man̈oc d'a Nazaret ix c'ochi, palta a d'a Capernaum, ata' ix c'och cajan. A jun chon̈ab' chi', a d'a sti' a' n̈ajab' ay. A d'a yol smacb'en eb' yin̈tilal vin̈aj Zabulón yed' vin̈aj Neftalí, ata' ay. \v 14 Icha chi' ix aj yelc'och tas tz'ib'ab'ilcan yuj vin̈aj Isaías schecab' Dios d'a peca', xchi icha tic: \q1 \v 15 A d'a yol yic Zabulón yed' d'a yol yic Neftalí, a d'a sti' a' n̈ajab' ata' ay, d'a sc'axepalec' a' nivan Jordán. \q1 Ata' ay jun chon̈ab' Galilea sb'i, aton b'aj cajan eb' man̈ israeloc. \q1 \v 16 A eb' anima chi', ayto ec' eb' d'a q'uic'alq'uinal,\f 4.15-16 \fr 4:16 \ft A vin̈aj Zabulón yed' vin̈aj Neftalí, aton chab' in̈tilal eb' israel cajan d'a sti' a' mar yic Galilea. Aton eb' ix ixtaji ayic ix javi juntzan̈ chon̈ab' ay d'a norte yuj yac'an oval yed' eb'. Yuj chi' syala' to “ichato chamnac el eb'”.\f* palta ol yil jun saquilq'uinal eb' te nivan yelc'ochi. \q1 A eb' ayec' ta', ichato chamnac eb', palta ol c'och saquilq'uinal d'a eb', xchi d'a Slolonel Dios chi'. \p \v 17 Axo yic ix c'och Jesús chi' ta', ix och ijan yalanel slolonel Dios d'a eb' anima chi', ix yalan icha tic: \p —Naec e b'a, yujto toxo ol vach' och Dios aj satchaan̈ Yajalil, xchi d'a eb'. \s1 Ix avtaj chan̈van̈ eb' yamum chay yuj Jesús \r (Mr 1.16-20; Lc 5.1-11) \p \v 18 Ayic van sb'eyec' Jesús d'a sti' a' n̈ajab' yic Galilea, ix yilani ayec' vin̈aj Simón scuch pax Pedro yed' jun vin̈ yuc'tac vin̈ scuchan Andrés. Van yac'anem jun schimpa eb' vin̈ yic yamlab' chay d'a yol a', yujto yamum chay eb' vin̈. \p \v 19 Axo Jesús ix alan d'a eb' vin̈: \p —Ochan̈ec in c'ayb'umoc. Ol vac'och eyopisio. Icha tzeyutej eyaman noc' chay tic, icha chi' ol eyutoc eyic'ancot eb' anima d'ayin, xchi d'a eb' vin̈. \p \v 20 D'a jun rato chi' ix yactejcan ch'an̈ schimpa eb' vin̈. Ix och eb' vin̈ sc'ayb'umoc Jesús chi'. \p \v 21 Janic'anto sb'at eb', ix ilchaj chavan̈xo eb' vin̈ yuc'tac sb'a yuuj, aton vin̈aj Jacobo yed' vin̈aj Juan. A vin̈aj Zebedeo ay yic eb' vin̈. Ayoch eb' vin̈ d'a yol jun barco yed' smam chi', van snipan schimpa eb' vin̈ yic yamlab' chay. Axo Jesús ix avtancot eb' vin̈. \v 22 D'a jun rato chi' ix yactancan smam eb' vin̈ chi' yed' jun barco chi', ix och eb' vin̈ sc'ayb'umoc Jesús. \s1 Yalnac vach' ab'ix Jesús d'a eb' anima \r (Lc 6.17-19) \p \v 23 Ix ec' Jesús d'a yol yic Galilea chi' yed' eb' sc'ayb'um. Ix laj ec' sc'ayb'ej eb' anima d'a yoltac spatil sculto. Ix ec' yalanel jun vach' ab'ix, chajtil tz'aj yoch eb' d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Jantacn̈ej juntzan̈ yab'il tz'ic'an eb' anima chi', ix laj b'oxican eb' yuuj. \v 24 Ix laj pucaxel yab'ixal Jesús d'a scal masanil yol yic Siria. Yuj chi' ix ic'jib'at eb' penaay smasanil d'ay, jantacn̈ej juntzan̈ yab'il yed' juntzan̈ ilya tz'ic'an eb'. An̈ejtona', ay pax eb' tz'ixtaj yuj eb' enemigo, eb' scot d'a sjolom yed' eb' sicb'inaqueli. Ix laj ic'jib'at eb' d'ay. Yuj chi' ix b'oxican eb' smasanil yuuj. \v 25 Jantac eb' aj Galilea chi', ix laj och tzac'an eb' yuuj. An̈ejtona', ay eb' d'a juntzan̈ chon̈ab' d'a yol yic Decápolis, d'a Jerusalén, d'a Judea yed' pax d'a sc'axepalec' a' nivan Jordán, ix laj och pax tzac'an eb' yuuj. \c 5 \s1 Yalnac el slolonel Dios Jesús d'a jun tzalan \p \v 1 A ix yilan eb' anima Jesús, ix q'ue d'a jun tzalan. Ix em c'ojan ta', axo eb' sc'ayb'um ix c'och eb' d'ay. \v 2 Ix sc'ayb'an eb', ix yalan icha tic: \s1 Eb' te vach' yico' \r (Lc 6.20-23) \p \v 3 —A eb' snachajel yuuj to man̈ vach'oc eb' d'a yichan̈ Dios, te vach' yic eb', yujto ayxo och eb' d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. \p \v 4 A eb' scus yuj smul, te vach' yic eb', yujto a Dios ol ac'an snivanil sc'ool eb'. \p \v 5 A eb' emnaquil syutej sb'a, te vach' yic eb', yujto ol yiquej jun lugar eb' yalnaccan Dios. \p \v 6 A eb' te ay sgana stojolb'itan spensar, te vach' yic eb', yujto ol och Dios yed' eb', yic vach' icha chi' ol aj stojolb'i eb'. \p \v 7 A eb' tz'oc' sc'ool d'a eb' yetanimail, te vach' yic eb', yujto tz'oc' pax sc'ool Dios d'a eb'. \p \v 8 A eb' malaj chucal d'a spensar, te vach' yic eb', yujto ol yil Dios eb'. \p \v 9 A eb' ac'um lajvoc oval, te vach' yic eb', yujto a Dios ol alan eb' yuninaloc. \p \v 10 A eb' tz'ab'an syail yujto vach' syutej sb'a eb', te vach' yic eb', yujto ayoch eb' d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. \p \v 11 A exxo tic, tato vuuj tzex b'ajji, tato ay tas tz'ac'jioch d'a eyib'an̈, te vach' eyico'. An̈ejtona' tato vuuj tz'ac'jicot juntzan̈ es d'a eyib'an̈, te vach' eyico'. \v 12 Tzex tzalaj val sic'lab'il, yujto te nivan spac ol e cha d'a satchaan̈. Icha tz'aj yac'jioch d'a eyib'an̈ ticnaic, icha chi' ajnac och d'a yib'an̈ eb' schecab' Dios d'a peca'. \s1 Icha atz'am atz'am, icha saquilq'uinal, icha chi' caji \r (Mr 9.50; Lc 14.34-35) \p \v 13 Icha atz'am atz'am, icha chi' eyaj d'a yolyib'an̈q'uinal tic. Q'uinaloc a atz'am atz'am satel sc'achial, ¿tas to ol aj sc'achib'ixi? Man̈xalaj tz'och atz'am. Ton̈ej syumjiel atz'am, slaj stec'nub'an eb' anima. \p \v 14 Icha saquilq'uinal, icha chi' eyaj d'a yolyib'an̈q'uinal tic. Q'uinaloc ay junoc chon̈ab' d'a junoc tzalan, max yal-laj co c'ub'aneli. \fig A jun luz chaan̈ yajq'uei|src="HK018D.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mt 5.14-15" \fig* \v 15 Ayic scac'anoch sc'ac'al co candil, ¿tom a d'a yalan̈ junoc cajón scac'can ochi? Maay, palta chaan̈ scutejq'uei, yic vach' syil eb' tz'och d'a yol pat chi'. \v 16 Icha yaj jun candil chi', icha chi' eyaji. Ch'oxequel saquilq'uinal d'a eb' anima, syalelc'ochi, aton e vach' b'eyb'al tze ch'ox yil eb', yuj chi' ol yal vach' lolonel eb' d'a co Mam Dios ayec' d'a satchaan̈. \s1 Yalnac Jesús tas yopisio ley Moisés \p \v 17 Man̈ e na'a to in ja vac' lajvoc ley Moisés yed' juntzan̈ sc'ayb'ub'al eb' schecab' Dios d'a peca'. Man̈ yujoc jun chi' in javi, palta in javi yic vach' ol elc'och tas syal jun ley chi'. \v 18 Val yel sval d'ayex, yovalil ol elc'och masanil tas tz'ib'ab'ilcan d'a jun ley chi'. Yacb'an ayto ec' jun yolyib'an̈q'uinal tic yed' satchaan̈, malaj val jab'oc Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcan chi' ol sateloc. Vach'chom a junoc letra, ma junoc punto, malaj val junoc tas ol sateloc, masanto ol elc'och masanil tas tz'ib'yajcan d'ay. \v 19 Ay juntzan̈ checnab'il d'a jun ley chi', ichato malaj val yelc'ochi, palta yaln̈ej mach max c'anab'ajan smasanil, syalanpax d'a eb' anima to max sc'anab'ajej pax eb', tato ol c'och eb' d'a yol sc'ab' Dios d'a satchaan̈, val yel malaj val ol aj yelc'och eb' d'a scal eb' ayec' ta'. Palta a eb' sc'anab'ajan tas syal jun ley chi', syalanpax d'a eb' anima to sc'anab'ajej eb', ayic ol c'och eb' d'a yol sc'ab' Dios chi', yel ton val te nivan ol aj yelc'och eb' d'a scal eb' ayec' ta'. \v 20 A eb' c'ayb'um d'a ley Moisés yed' eb' fariseo, ichato te tojol sb'eyb'al eb' d'a yichan̈ eb' anima, palta sval d'ayex, tato man̈ ec'octo svach'il e b'eyb'al chi' d'a eb', toton man̈ ton ol ex c'ochlaj d'a yol sc'ab' Dios. \s1 Yalnac Jesús yuj chichonc'olal \r (Lc 12.57-59) \p \v 21 Cab'nac tas alb'ilcan d'a eb' co mam quicham d'a peca'. Xchi icha tic: Man̈ e mac'cham eb' eyetanimail. Yaln̈ej mach smac'ancham junocxo anima, yovalil ol c'och d'a yichan̈ ley, axo ta' ol ch'olb'itaj tas yaji, xchi. \v 22 Palta a in sval d'ayex, yaln̈ej mach junoc schichonoch sc'ool d'a junoc yetanimail, ol ch'olb'itaj tas yaji. Yaln̈ej mach sb'uchvaj d'a junoc yetanimail, ol ch'olb'itaj yuj eb' sat yajal. An̈ejtona' yaln̈ej mach junoc sb'ajan junoc yetanimail, ay smay sb'atcan d'a infierno d'a scal c'ac'. \p \v 23 Yuj chi', ayic tzex c'och yed' eyofrenda b'aj tzeyac' d'a Dios, tato tze nacoti to ay b'aj ix och e mul d'a junocxo anima, \v 24 canocab' jun eyofrenda chi' b'ela. B'at e b'ocan yaj yed'oc. Slajvi chi', tzex jaxi, tzeyac'an eyofrenda chi'. \p \v 25 Q'uinaloc ay eb' tz'ac'anoch d'a eyib'an̈, tzex yic'anb'at eb' d'a vin̈ yajal, ayic van to e b'at d'a yol b'e, tze b'oancan yaj yed' eb', yic vach' maxtzac b'at ex yac'och eb' d'a yol sc'ab' vin̈ yajal chi'. Yujto a vin̈ yajal chi' tzex ac'anoch d'a yol sc'ab' eb' vin̈ polencía. Axo eb' vin̈ tzex ac'anb'at preso. \v 26 Val yel sval d'ayex, maxtzac ex actajeli masanto tze tup e multa smasanil. \s1 Yalnac Jesús yuj ajmulal \p \v 27 Cab'nac pax tas alb'ilcan d'a sley Dios, ayic yalannaccani: Man̈ ex em ajmulal, xchi. \v 28 Palta a in tic sval d'ayex, yaln̈ej mach syiloch sc'ool d'a junoc ix ix, a jun chi' toxo ix em ajmulal yed' ix d'a spensar. \p \v 29 Q'uinaloc ayex, yuj yol e sat ay d'a e vach', tz'ixtaxel e pensar. Tato icha chi', vach' ama tzeyiq'uelta jun yol e sat chi', tzeyumaneli. Yujto vach' tato jab'n̈ej e nivanil satcaneli, d'a yichan̈ tzex b'atcan d'a infierno yed' e nivanil chi' smasanil. \v 30 Q'uinaloc ayex yuj e c'ab' ay d'a e vach' tz'ixtaxel e pensar. Tato icha chi', te vach' tato tze tzepel jun e c'ab' chi', tzeyumancaneli. Yujto vach' tato jab'n̈ej e nivanil satcaneli, d'a yichan̈ tzex b'atcan d'a infierno yed' e nivanil chi' smasanil. \s1 Ix yalcan Jesús yuj eb' spuc sb'a yed' yetb'eyum \r (Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18) \p \v 31 Atax d'a peca' alb'ilcan jun tic: A vin̈ spuc sb'a yed' ix yetb'eyum, yovalil sb'ocan junoc yumal ayic spucan sb'a eb' chi', syac'ancan vin̈ d'a ix, xchi. \v 32 Palta a in tic, sval d'ayex, tato ay mach spuc sb'a yed' ix yetb'eyum, tato man̈ yujoc ajmulal, tato icha chi', a vin̈ tz'ac'anoch ix d'a ajmulal. An̈ejtona', yaln̈ej mach junoc vin̈ tz'ic'an jun ix spucnac sb'a yed' vin̈ yetb'eyum, tz'ochpax vin̈ ajmulal. \s1 Max yal co locan sb'i junoc tasi \p \v 33 Cab'nac tas alb'ilcan d'a eb' co mam quicham d'a peca', xchi icha tic: Tato tze loc sb'i Dios Cajal, tzeyac'an e ti', yovalil tze c'anab'ajej juntzan̈ tas tzeyalcan chi', xchi. \v 34 Palta a in tic sval d'ayex, mocab'a junoc tas tze loc sb'i. Max yal e locan sb'i satchaan̈, yujto a jun chi', aton sdespacho Dios. \v 35 Yed' pax sat luum tic, max yal e locan sb'i, yujto icha stec'nub' Dios yaji. Yed' pax Jerusalén, max yal e locan sb'i, yujto a jun chi', aton schon̈ab' jun co Reyal te nivan yelc'ochi. \v 36 An̈ejtona' e jolom, max yal e locan pax sb'i, yujto man̈ eyicoc e ch'ocoj, yujto max yal eyac'an sacb'oc junoc pitan̈ xil e jolom ma eyac'anxi q'uic'b'oc. \v 37 Ayic tzex loloni, Yel toni, xe chin̈ej, Maay, xe chi. Max yal e locan sb'i junoc tasi, yujto a jun locoj b'i chi' d'a vin̈ diablo scoti. \s1 Max yal co pacan co b'a \r (Lc 6.29-30) \p \v 38 Cab'nac tas alb'ilcan d'a peca'. Xchi icha tic: Tato ay junoc mach smac'an poj yol sat junocxo, mac'jocab' pax poj yico'. An̈ejtona' tato ay mach smac'anel ye junoc, mac'jocab' pax el yico', xchi. \v 39 Palta a in tic, sval d'ayex, man̈ eyac' oval yed' eb' chuc syutej sb'a d'ayex. Tato ay junoc mach sd'ob'anb'at e ti' d'a e vach', tze meltzitejb'at junxo pac'an̈ d'ay. \v 40 Tato ay mach sgana stoc'anec' e camix d'a yichan̈ ley, tzeyac'paxb'at e chumpa d'ay. \v 41 An̈ejtona', tato ay junoc mach tzex ac'an pural e cuchanb'at nan̈aloc legua yicatz, tato icha chi', jun legua tze cuchb'at d'ay.\f 5.41 \fr 5:41 \ft A eb' israel ayoch eb' d'a yalan̈ smandar eb' yajal soldado. Yuj chi' a eb' yajal d'a Roma syal yac'an pural eb' yac'an scuch icatz eb'.\f* \v 42 Yaln̈ej mach junoc sc'anan smajnej junoc tas d'ayex, man̈ ex b'at micnaj d'ay. \s1 Sco xajanej eb' schichonoch sc'ool d'ayon̈ \r (Lc 6.27-28,32-36) \p \v 43 Cab'nac tas alb'ilcan d'a peca'. Xchi icha tic: Tze xajanej eb' vach' eyac'an yed'oc. Axo eb' eyajc'ool, schichonoch e c'ool d'a eb', xchi. \p \v 44 Palta a in tic sval d'ayex: Yovalil tze xajanej eb' ajc'ol yajoch d'ayex. Tzex lesalvipax yuj eb' tz'ac'anoch junoc chucal d'a eyib'an̈. \v 45 Icha chi' tzeyutej e ch'oxanel e b'a to yel yuninal ex co Mam ay d'a satchaan̈, yujto a tz'ac'anemta yoc c'u d'a yib'an̈ eb' chuc yed' d'a yib'an̈ eb' vach'. An̈ejtona', syac'anpax emta n̈ab' d'a yib'an̈ eb' man̈ tojoloc spensar yed' d'a yib'an̈ eb' tojol spensar. \v 46 Tato an̈ej eb' tzex xajanan tze xajanej, ¿tom ol e cha spac jun chi' tze na'a? Ina eb' vin̈ tecumel tumin, an̈eja' icha pax chi' syutej sb'a eb' vin̈. \v 47 An̈ejtona', tato an̈ej eb' e vach' c'ool tze c'umej, ¿tom ay yelc'och jun chi' e naani? Ina eb' man̈ ojtannacoc Dios, an̈eja' icha pax chi' syutej sb'a eb'. \v 48 Yovalil tz'acan ex d'a masanil tas vach', icha co Mam ayec' d'a satchaan̈, tz'acan d'a masanil tas vach'. \c 6 \s1 A tas scutej co colvaj d'a eb' meb'a' \p \v 1 Tzeyil val e b'a, man̈toc an̈ej d'a yichan̈ eb' anima vach' tzeyutej e b'a. Tato ichan̈ej chi' tzeyutej e b'a, malaj spac ol e cha d'a co Mam ayec' d'a satchaan̈. \v 2 Yuj chi', ayic tzex colvaj d'a eb' meb'a', malajocab' b'aj tzeyala', yujto a eb' chab' sat syac' eb' yojtaquejel masanil anima, icha chi' sc'ulej eb' d'a yoltac spatil sculto eb' yed' d'a yol calle yic slaj yal eb' anima to vach' eb'. Val yel sval d'ayex, toxo ix scha spac jun svach'il eb' chi'. Toxon malaj jab'oc spac ol scha eb' d'a Dios. \v 3 A exxo pax tic, a tzex colvaj d'a eb' meb'a', mocab' eyal d'a junocxo mach, vach'chom eyamigo val, man̈ eyal yab'i. \v 4 C'ub'eltacn̈ej tzex colvaj d'a eb' meb'a' chi'. Vach'chom c'ub'eltac tzex colvaj d'a eb', a co Mam Dios tz'ilani. Yuj chi', a' ol ac'an spac d'ayex. \s1 Yalnaccan Jesús, chajtil scutej co b'a co lesalvi \r (Lc 11.2-4) \p \v 5 Ayic tzex lesalvi, mocab' ex lesalvoc ichoc eb' chab'sat. Yujto a eb' chi', sgana eb' ton̈ej sq'ue lin̈an slesalvi d'a yoltac spatil culto yed' b'aj scha sb'a calle d'a esquina, yic slaj yal eb' anima to vach' eb'. Val yel sval d'ayex, toxo ix scha spac svach'il eb' chi'. Toxon malaj jab'oc spac ol scha eb' d'a Dios. \v 6 A exxo tic, ayic tzex lesalvi, tze macchejoch e b'a d'a yol e pat. Slajvi chi', d'a c'ub'eltac tzeyac' e lesal d'a co Mam Dios. Vach'chom d'a c'ub'eltac tzeyac' e lesal d'ay, a' ol ab'anoc, ol yac'an spac d'ayex. \p \v 7 Ayic tzex lesalvi, mantoc ton̈ej tzex comon loloni, icha syutej sb'a eb' man̈ ojtannacoc Dios. A eb' chi', yujn̈ej to najat syutej yoc slesal eb', syab'an Dios snaan eb'. \v 8 Yuj chi', man̈ lajanoc tzeyutej e lesalvi yed' eb', yujto yojtacxo co Mam Dios tas tz'och eyuuj ayic mantzac e c'an d'ay. \v 9 Yuj chi' icha tic tzeyutej e lesalvi: \q1 Ach co Mam, ay ach ec' d'a satchaan̈. Nivanocab' yelc'och a b'i. \q1 \v 10 Ach ochocab' yajalil d'a tic. C'anab'ajaxocab' tas tza nib'ej d'a sat luum tic, icha tzach c'anab'ajax d'a satchaan̈. \q1 \v 11 Ac' tas sco va d'a c'u tic. \q1 \v 12 Ac' lajvoc co mul yujto a on̈ tic scac' nivanc'olal eb' tz'och smul d'ayon̈. \q1 \v 13 Man̈ on̈ a cha montajb'at d'a chucal. \q1 Tzon̈ a colanel d'a yol sc'ab' vin̈ chuc. Yujto masanil tiempo Yajal achn̈ej. Te nivan a poder. Te nivan elc'ochi. Amén. \p \v 14 A ex tic, tato tzeyac' nivanc'olal eb' tz'och smul d'ayex, axo co Mam ayec' d'a satchaan̈ ol ac'an lajvoc e mul. \v 15 Palta tato max eyac' nivanc'olal eb' tz'och smul d'ayex, axo co Mam Dios max ac'an pax lajvoc e mul. \s1 A tas tz'aj coch d'a tzec'ojc'olal \p \v 16 Ayic tzex och d'a tzec'ojc'olal, man̈ lajanoc tzeyutej e b'a yed' eb' chab' sat. Yujto a eb' chi', ejmeltac syutej sat eb', yic syil eb' anima to ayoch eb' d'a tzec'ojc'olal. Val yel sval d'ayex, toxo ix scha spac jun stzec'ojc'olal eb' chi'. Toxon malaj spac ol scha eb' d'a Dios. \v 17 A exxo pax tic, ayic tzex och tzec'ojc'olal, tze b'iquel e sat, tze jixb'an e jolom, \v 18 yic vach' malaj mach snaani tato ayex och d'a tzec'ojc'olal. Tato icha chi', an̈ej d'a yichan̈ co Mam Dios ayex och d'a tzec'ojc'olal. Vach'chom c'ub'eltac tzex ochi, ol yila', a' ol ac'anxi spac d'ayex. \s1 A co b'eyumal d'a satchaan̈ \r (Lc 12.33-34) \p \v 19 Man̈ e mol e b'eyumal d'a yolyib'an̈q'uinal tic. A juntzan̈ chi', tz'och ijaxoc, sc'ab'ati, tz'och eb' elc'um d'ay. \v 20 Más vach' d'a satchaan̈ tze mol e b'eyumal. Yujto a jun e b'eyumal d'a satchaan̈ chi', max ochlaj ijaxoc, max c'alaj. Max ochpaxlaj eb' elc'um d'ay. \v 21 Yujto a b'aj sco molb'ej co b'eyumal chi', ata' scac'b'at co pensar. \s1 A scandilal co nivanil \r (Lc 11.34-36) \p \v 22 A yol co sat, icha junoc candil, icha chi' yaj d'a co nivanil tic. Yuj chi' tato junn̈ej b'aj ayoch co sat, saquilq'uinal caji, vach' scutej co b'a yed' co nivanil. \v 23 Palta tato ayex ch'occh'oc b'aj tzeyac'och e sat, tzex can d'a q'uic'alq'uinal yuuj. A jun saquilq'uinal ayoch d'ayex, tato smeltzajoch q'uic'alq'uinalil d'ayex, ol ex can d'a q'uic'alq'uinal sic'lab'il. \s1 A Dios yed' q'uen tumin \r (Lc 16.13) \p \v 24 Malaj junoc on̈ syal cac'an servil chavan̈oc patrón, yujto ay junoc ol co patiquejeli, axo junocxo, ol co xajanej. Ay jun b'aj ol cac'och co pensar, axo junocxo malaj jab'oc yelc'och d'a co sat. Yuj chi' max yal-laj cac'an servil Dios, scac'anpax och co pensar d'a q'uen tumin. \s1 A Dios tz'ilan eb' yuninal \r (Lc 12.22-31) \p \v 25 Sval d'ayex, man̈ ex och ilc'olal yuj tas ol ic'an yec' tiempo eyuuj, yuj tas tze va'a yed' pax tas tz'aj e pichchaji. A Dios tz'ac'an co q'uinal, ocxom tas sco va'a, ¿tom man̈ ol yac'a'? A ix ac'an co nivanil, ¿tom man̈ ol yac' pax co pichul? \v 26 Tzeyilnab' noc' much tz'ec' jen̈en̈oc d'a satchaan̈. Malaj tas syavej noc'. Max jach'vilaj noc'. Malaj pax tas smol noc'. Palta a co Mam Dios ay d'a satchaan̈ tz'ac'an svael noc'. Inatax tz'ac'ji svael noc', oc exxom a ex tic, más nivan eyelc'och d'a yichan̈ noc'. \v 27 ¿Tom ay junoc ex syal eyac'anoch nan̈alocxo vara e teel vach'chom tzex och ilc'olal? \p \v 28 An̈ejtona', ¿tas yuj tze naub'tan̈ej yuj e pichul? Tzeyilnab' sq'uib' juntzan̈ an̈ xumac. A juntzan̈ chi' max munlajlaj. Max ch'alvilaj. \v 29 Palta sval d'ayex, a yec'nac vin̈aj rey Salomón, vach'chom man̈ jantacoc svach'il yilji vin̈ yed' spichul, palta maj tzac'vanlaj svach'il yilji vin̈ icha juntzan̈ an̈ xumac chi'. \v 30 A juntzan̈ an̈ chi', ton̈ej ayec' an̈ ticnaic, axo q'uic'an tz'och an̈ sc'ac'aloc horno. Vach'chom icha chi' an̈, palta a Dios tz'ac'an svach'il yilji an̈. Yuj chi', ol yac'pax e pichul. Palta inai, teveln̈ej tzeyac'och Dios d'a e c'ool. \v 31 Yuj chi' man̈ ex och ilc'olal. Man̈ eyala': ¿Tas ol co va'a? ¿B'aj ol cot co pichul? man̈ xe chioc. \v 32 Yujto a eb' man̈ ojtannacoc Dios, syac'och spensar eb' sayanec' juntzan̈ chi'. Palta a co Mam ayec' d'a satchaan̈, a ojtannac to ay tz'och juntzan̈ chi' cuuj. \v 33 Yuj chi', tzeyac' eyip eyac'anoch e b'a d'a yol sc'ab' Dios. Tojoln̈ej tzeyutej e b'eyb'al, icha sgana. Tato icha chi', ol yac' juntzan̈ chi' d'ayex smasanil. \v 34 Yuj chi', man̈ ex och ilc'olal yuj tas eyaj q'uic'an. Yujto man̈ eyojtacoc tas tzex ic'an q'uic'an chi', mocab' e naub'tan̈ej yuuj. C'ocb'iln̈ejocab' sco na tas tzon̈ aj d'a junjun c'u. \c 7 \s1 Max yal co ch'olb'itan tas yaj junocxo anima \r (Lc 6.37-38,41-42) \p \v 1 Man̈ e ch'olb'itej tas yaj junoc anima yic man̈ ol ex ch'olb'itaj pax yuj co Mam Dios. \v 2 Yujto icha tz'aj e ch'olb'itan tas yaj eb' eyetanimail chi', icha chi' ol ex yutoc Dios ex sch'olb'itani. A eyechlab' tzeyac'lab'ej, a ol ac'lab'aj pax d'ayex. \v 3 Q'uinaloc ay junoc eyetanimail sb'at jab'oc c'alem d'a yol sat, a exxo tic ay junoc patzab' ayoch d'a yol e sat, tato max e na to ayoch jun patzab' chi' d'a yol e sat, ¿tom ol yal eyilan jab' c'alem ayb'at d'a yol sat junxo chi'?\f 7.3 \fr 7:3 \ft A jun tz'alji c'ajil c'alemal chi', aton junoc chucal quenn̈ej yaji. Axo tas tz'alji patzab'il chi', aton junoc chucal te nivan yaji.\f* \v 4 Tato ayoch jun patzab' chi' d'a yol e sat, ¿tom ol yal eyalan d'a jun chi': Ayb'at jun c'alem d'a yol a sat, in gana svic'q'ueta d'ayach, tom xe chi d'ay? \v 5 Tato icha chi' tzeyutej eyalani, chab' sat ex. Yovalil tze b'ab'laj iq'uejcanel jun patzab' chi' d'a yol e sat. Icha chi' b'ian, ol yal eyilani, axo eyic'anelta jun c'alem chi' d'a yol sat jun eyetanimail chi'. \p \v 6 A slolonel Dios yicn̈ej yaji, lajan icha juntzan̈ ton̈ perla\f 7.6 \fr 7:6 \ft Perla, a jun q'uen q'ueen sacsac, sveei paxi. Te caro stojol. An̈ej eb' b'eyum sc'anani.\f* sb'i, te caro stojol. Yuj chi', max yal cac'an d'a eb' malaj yelc'och Dios d'a sat. Yujto a eb' chi', lajan yaj eb' icha juntzan̈ noc' tz'i' scot d'ayon̈, tzon̈ schi'an noc'. Ay pax eb' icha juntzan̈ noc' chitam, ton̈ej slaj steq'uem tas scac' d'ay. \s1 C'anec, sayec, avajan̈ecoch d'a sti' puerta \r (Lc 11.9-13; 6.31) \p \v 7 C'anec, ol ac'joc d'ayex. Sayec, ol ilchaj eyuuj. Avajan̈ecoch d'a sti' puerta, ol jacchaj te' d'ayex. \v 8 Yujto a eb' sc'anani, ol scha eb'. Axo eb' sayani, ol ilchaj yuj eb'. An̈ejtona' eb' tz'avajoch d'a sti' puerta, ol jacjoc te' d'a eb'. \p \v 9 Q'uinaloc ayex, a eb' eyuninal sc'anan yooch d'ayex, ¿tom a junoc q'ueen ol eyac' d'a eb'? \v 10 Tato a junoc chay sc'an eb' d'ayex, ¿tom a junoc noc' chan tzeyac' d'a eb'? \v 11 A ex tic, vach'chom malaj e vach'il, palta eyojtac tas tzeyutej eyac'an juntzan̈ tas vach' d'a eb' eyuninal. Ocxom co Mam Dios ayec' d'a satchaan̈, ¿tom man̈ ol yac' junoc vach'il d'a eb' sc'anan d'ay? \p \v 12 E gana te vach' syutej sb'a eb' eyetanimail d'ayex. Ichaocab' pax ta' tzeyutej e b'a d'a eb'. Yujto icha chi' syal juntzan̈ ley Moisés aycani yed' juntzan̈ ch'an̈ uum tz'ib'ab'ilcan yuj eb' schecab' Dios d'a peca'. \s1 A jun icha puerta yunen̈ej sat \r (Lc 13.24) \p \v 13 Ay jun icha puerta yunen̈ej sat, ata' slaj ex ochi. Ay pax junxo icha puerta te levan yed' jun icha nivan b'e te levan, palta yic syaelal. Yuj chi' man̈ jantacoc eb' anima sb'atcan ta'. \v 14 Palta axo jun icha puerta yic q'uinal, yunen̈ej yed' jun b'e sc'och ta' icha utzin b'e. Yuj chi', malaj val eb' anima sb'at ta'. \s1 A co b'eyb'al lajan icha sat te te' \r (Lc 6.43-44) \p \v 15 Ay eb' nivanoc syaloch sb'a schecab'oc Dios. Tzeyil val e b'a d'a eb', yujto a ol c'och eb' d'ayex, nivanoc nanam ol yutoc sb'a eb', icha junoc noc' calnel. Palta axo spensar eb', te chuc, icha noc' oques te ov. \v 16 Yujn̈ej sb'eyb'al eb', ol eyojtaquejel eb', icha cojtacanel juntzan̈ te te' yuj sat. ¿Tom syal quic'anelta sat te' uva d'a te' q'uiix? ¿tom higo sat te' syac'a'? \v 17 Yujto a juntzan̈ snunal te te' vach', vach' sat syac'a'. Yed' pax juntzan̈ snunal te te' chuc, chucn̈ej sat syac'a'. \v 18 A junoc snunal te te' vach' max yac' junoc sat te' chuc. Yed' pax juntzan̈ snunal te te' chuc, max yal yac'an junoc sat vach'. \v 19 Icha juntzan̈ te' chuc sat syac'a', sch'acjieli, syumjib'at d'a yol c'ac', icha chi' ol aj eb' malaj svach'il sb'eyb'al. \v 20 Yuj chi', a eb' nivanoc syac'och sb'a schecab'oc Dios, yujn̈ej sb'eyb'al eb' chi' ol eyojtacanel eb'. \p \v 21 Ay eb' ol alan d'ayin: Ach Mamin Vajal, xcham eb', palta man̈ masaniloc eb' ol och d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Palta an̈ej val eb' sc'anab'ajan tas sgana in Mam ayec' d'a satchaan̈ chi', an̈ej val eb' ol c'ochoc. \v 22 Ato yic ol ja jun c'ual chi', tzijtum eb' ol alan d'ayin: Mamin, Mamin calnac val el a lolonel. Yuj a poder quic'naquel juntzan̈ enemigo d'a eb' anima. An̈ejtona' yuj a poder, tzijtum milagro co ch'oxnac, xcham eb' d'ayin. \v 23 Palta ol valan d'a eb': Toxon man̈ ex vojtacoc. Elan̈ec d'a in tz'ey, yujto an̈ej chucal ix laj e c'ulej, xin cham d'a eb'. \s1 Yovalil sco c'anab'ajej icha syal Jesús \r (Lc 6.47; Mr 1.22) \p \v 24 A eb' tz'ab'an in lolonel, tato sc'anab'ajej eb' tas svala', lajan eb' icha junoc vin̈ jelan ix b'oan spat d'a yib'an̈ q'ueen. \v 25 Axo ix yac'an jun yax n̈ab', ix ja a' eluma', ix ochpax chulan jun ic' te ov d'a jun pat chi'. Palta maj telvoclaj, yujto a d'a yib'an̈ q'ueen b'ob'ilq'uei. \v 26 Palta ay juntzan̈xo eb' tz'ab'an in lolonel, max sc'anab'ajej eb' tas svala'. Lajan eb' icha junoc vin̈ malaj spensar, ix sb'oq'ue spat d'a yib'an̈ q'uen arena. \v 27 Axo ix yac'an jun yax n̈ab'. Ix ja a' eluma', ix och pax chulan ic' te ov d'a spat vin̈ chi', yuj chi' ix c'an̈ val stelvi, xchi Jesús d'a eb'. \p \v 28 Axo yic ix lajvi yalan Jesús d'a eb' anima chi', ix sat sc'ool eb' yuj juntzan̈ sc'ayb'ub'al chi'. \v 29 Yujto ix c'ayb'aj eb' yuuj, ix checlajeli to ay yopisio yuj Dios. Man̈ lajanoclaj sc'ayb'an eb' icha sc'ayb'aj eb' yuj eb' c'ayb'um d'a ley Moisés. \c 8 \s1 B'oxinac sc'ool jun vin̈ penaay yuj jun yab'il scuchan lepra \r (Mr 1.40-45; Lc 5.12-16) \p \v 1 Axo yic ix emixta Jesús d'a jun tzalan chi', tzijtum anima ix och tzac'an yuuj. \v 2 Ay jun vin̈ penaay yuj jun yab'il scuch lepra, ix c'och d'a Jesús. Ix em cuman vin̈ d'a yichan̈. Ix yalan vin̈ d'ay: \p —Mamin, tato syal a c'ool, syal ac'an b'oxoc in c'ool, xchi vin̈ d'ay. \p \v 3 Yuj chi', ix maslaj vin̈ yuj Jesús. \p —In gana tzach in b'oxicani, xchi d'a vin̈. D'a val jun rato chi' ix b'oxican vin̈ yuj jun yab'il chi'. \p \v 4 Ix lajvi chi', ix yalan d'a vin̈: \p —Ab'i, ay ta b'aj tzal jun tic. Palta ixic, ch'ox a b'a d'a vin̈ sacerdote. Ac' jun silab' ix yalcan Moisés yic tz'ilji to ach b'oxi, xchi Jesús d'a vin̈. \s1 Ix b'oxi sc'ool jun schecab' vin̈ yajal soldado \r (Lc 7.1-10) \p \v 5 Axo yic ix c'och Jesús d'a chon̈ab' Capernaum, ix c'och jun vin̈ yajal soldado d'ay. Ix tevi vin̈ d'ay, \v 6 ix yalan vin̈: \p —Mamin, ay jun vin̈ in checab' manb'ilel vuuj aycan d'a in pat, jichanec' vin̈ d'a sat sch'at. Te sicb'inaquel vin̈, te ya yaj vin̈, xchi vin̈ d'ay. \p \v 7 Yuj chi', ix yalan Jesús d'a vin̈: \p —Tato icha chi', ol in b'at vac' b'oxoc vin̈, xchi d'a vin̈. \p \v 8 Ix yalanxi vin̈ d'ay: \p —Palta Mamin, man̈ smojoc a c'och d'a in pat. Ton̈ejocab' tzala', sb'oxican jun vin̈ in checab' chi'. \v 9 Yujto a in tic, ay in och d'a vopisio, ay junxo tzin ac'an mandar. An̈ejtona' ay eb' soldado svac' mandar. Tato ay eb' b'aj svala' to sb'at eb', sb'atn̈ej eb'. Tato ay pax eb' b'aj svala' to scot eb', scotn̈ej eb'. An̈ejtona', tato ay junoc tas tzin chec sb'o junoc in checab', sb'on̈ej. Yuj chi', vojtac, icha svutej vac'an mandar eb' chi', icha chi' tzutej ac'an mandar masanil tas a ach tic, xchi vin̈. \p \v 10 Axo ix yab'an juntzan̈ chi' Jesús, ix sat sc'ool yab'ani. Yuj chi' ix yalan d'a eb' ajun yed'oc: \p —Val yel sval d'ayex, manta junoc eb' quetisraelal svil yac'anoch sc'ool d'a Dios icha jun vin̈ tic. \v 11 Svalanpax d'ayex, tzijtum eb' ol cot b'aj sja c'u yed' b'aj tz'em c'u. Ol em c'ojjab' eb' sva yed' vin̈aj Abraham,\f 8.11 \fr 8:11 \ft Ol em c'ojan eb' vael yed' vin̈aj Abraham, syalelc'ochi to ol och eb' d'a yol sc'ab' Dios.\f* vin̈aj Isaac yed' vin̈aj Jacob d'a mexa b'aj ayoch Dios aj satchaan̈ Yajalil. \v 12 Axo eb' quetisraelal, smoj ton val sc'och eb' ta', palta ay eb' ol yumjoccanb'at d'a q'uic'alq'uinal.\f 8.12 \fr 8:12 \ft D'a cal q'uic'alq'uinal syalelc'ochi yaelal yed' cusc'olal.\f* Ata' ol oc' eb'. Ol laj siq'uic'oc eb' yoq'ui yuj yab'an syail, xchi d'a eb'. \p \v 13 Ix lajvi chi', ix yalanxi d'a vin̈ yajal soldado chi': \p —Paxan̈ d'a a pat. Icha val tzutej ac'anoch Dios d'a a c'ool, icha pax chi' ol aj sb'o d'ayach, xchi d'a vin̈. \p Axo jun vin̈ schecab' vin̈ chi', a val d'a jun rato chi' ix b'oxican vin̈. \s1 Tzijtum eb' anima ix b'oxi sc'ool yuj Jesús \r (Mr 1.29-34; Lc 4.38-41) \p \v 14 Ix lajvi chi', ix b'at Jesús d'a spat vin̈aj Pedro. Axo ix c'ochi, ix yilani, jichanec' ix sn̈i' vin̈aj Pedro chi' yuj jun c'ac'al yab'il. \v 15 Yuj chi' ix yamji sc'ab' ix yuj Jesús. D'a jun rato chi', ix sicb'i jun c'ac'al yab'il chi' d'a ix. Yuj chi' ix q'ue vaan ix. Ix och ijan ix sc'atc'ancot eb'. \p \v 16 Axo d'a yic numumixo sq'uic'b'i, tzijtum eb' ayoch enemigo d'ay ix ic'jib'at d'a Jesús. Junn̈ej b'elan̈ lolonel ix yala', ix el eb' enemigo chi'. An̈ejtona' ix yac'can b'oxoc masanil eb' penaay. \v 17 Icha chi' ix aj yelc'och tas yalnaccan vin̈aj Isaías schecab' Dios d'a peca', xchi icha tic: \q1 A ix ic'anel juntzan̈ co yaelal. Van yab'an syail co q'uexuloc, xchican Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani. \s1 A eb' sgana yoch tzac'an yuj Jesús \r (Lc 9.57-62) \p \v 18 Axo d'a junel, ix yilan Jesús, tzijtum anima ix smolb'ejc'och sb'a d'ay. Yuj chi', ix yalan d'a eb' sc'ayb'um: \p —Coyec d'a sc'axepal jun a' nivan n̈ajab' tic, xchi d'a eb'. \p \v 19 Palta ayic manto b'at eb', ay jun vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés ix c'och d'ay. Ix yalan vin̈ d'ay: \p —Ach in C'ayb'umal, yaln̈ej b'aj ol ach b'atoc, ol in och tzac'an uuj, xchi vin̈ d'ay. \p \v 20 Axo ix yalan Jesús d'a vin̈: \p —A noc' vaax, ay sn̈aq'ueen noc'. A noc' much, ay pax so' noc' b'aj svayi. A inxo Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail, malaj in pat b'aj tzin vayi, xchi d'a vin̈. \p \v 21 Ay junxo vin̈ sc'ayb'um ix alani: \p —Mamin, ol in b'at ed'oc, palta in gana tzac' in permiso. Ato ol cham vin̈ in mam ol in b'at ed'oc, xchi vin̈ d'ay. \p \v 22 Palta ix yalanpax d'a vin̈: \p —Con̈ ved'oc. A eb' chamnacto el d'a yichan̈ Dios, a eb' chi' syal smucan eb' yetchamnaquil chi', xchi Jesús d'a vin̈. \s1 Numc'ajnac ic' yed' a' n̈ajab' yuj Jesús \r (Mr 4.35-41; Lc 8.22-25) \p \v 23 Ix lajvi chi', ix och Jesús d'a yol barco. Ix och pax eb' sc'ayb'um yed'oc. Ix b'at eb'. \v 24 Palta ayic van sb'ey eb', ix ja jun ic' te ov. Ix och chulnaj a' d'a yol te' barco chi'. Axo Jesús vaynacb'at d'a yol te'. \v 25 Yuj chi' ix pitzjiel svayan̈ yuj eb'. \p —Mamin, col on̈. Van co b'at d'a yich a', xchi eb' d'ay. \p \v 26 —¿Tas yuj tzex te xivi? Te teveln̈ej tzeyac'och Dios d'a e c'ool, xchi d'a eb'. \p Ix lajvi chi', ix q'ue vaan. Ix scachanoch vaan jun ic' chi' yed' a' n̈ajab' chi'. Yuj chi' ix numc'aj smasanil. \v 27 Ix te sat sc'ool eb' sic'lab'il. Ix laj yalan eb' junjun: \p —¿Tas val yaj jun vin̈ tic? Inai ix c'anab'ajax vin̈ yuj ic' yed' a' n̈ajab' tic, xchi eb'. \s1 A chavan̈ eb' tz'ixtax yuj eb' enemigo d'a lugar Gadara \r (Mr 5.1-20; Lc 8.26-39) \p \v 28 Ix lajvi chi', ix c'och eb' d'a junxo sc'axepal b'at a', d'a chon̈ab' Gadara. Ata' ix cot chavan̈ eb' vin̈ b'aj smucji eb' chamnac. Ix c'och eb' vin̈ d'a Jesús. A chavan̈ eb' vin̈ chi', ayoch eb' enemigo d'a eb' vin̈. Yelxo te ov eb' vin̈. Yuj chi', malaj junoc mach sb'eyec' d'a jun b'e tz'ec' b'aj ayec' eb' vin̈ chi'. \v 29 Ix q'ue yav eb' vin̈ d'a Jesús: \p —Ach Yuninal Dios, ¿tas och d'ayon̈? ¿Tom tzach ja ac'och yaelal d'a quib'an̈ yacb'an manto c'och stiempoal? xchi eb' d'ay. \p \v 30 Axo d'a slac'anil jun lugar chi', tzijtum juntzan̈ noc' chitam van sva'i. \v 31 Yuj chi' ix tevi eb' enemigo chi' d'a Jesús, ix yalan eb': \p —Tato tzon̈ a pecheli, a d'a juntzan̈ noc' chitam chi' tzon̈ ac'b'ati, xchi eb' d'ay: \p \v 32 —Ixiquec, xchi Jesús chi' d'a eb'. \p Yuj chi', ix el eb' enemigo chi' d'a eb' vin̈ chavan̈ chi'. Axo d'a noc' chitam chi' ix ochxican eb'. Axo d'a jun rato chi', ix b'at n̈ilnaj noc' elelal. Ix b'at noc' d'a sattac vitz, masanto ix c'och noc' d'a yol a' nivan n̈ajab'. Ata' ix sjic' a' noc', ix cham noc' smasanil. \p \v 33 Axo eb' stan̈vumal noc', ix xivb'at eb', ix b'at eb' elelal. Elan̈chamel ix c'och eb' d'a yol chon̈ab'. Ata' ix yalel eb' smasanil. Ix yalanpax eb' tas ix utaj eb' ayoch enemigo chi' d'ay. \v 34 Yuj chi' ix b'at eb' ay d'a chon̈ab' chi' smasanil yil Jesús. Axo yic ix yilan eb', ix laj tevi eb' d'ay, yic elan̈chamel tz'elxi d'a yol slugar eb' chi'. \c 9 \s1 B'oxinac sc'ool vin̈ sicb'inaquel yuj Jesús \r (Mr 2.1-12; Lc 5.17-26) \p \v 1 Axo Jesús ix ochxi d'a yol te' barco. Ix b'atxi d'a junxo sc'axepal a'. Ix c'ochxi d'a schon̈ab'. \v 2 Ata' ay jun vin̈ sicb'inac eli, ix ic'jib'at vin̈ d'a sat svaynub' yuj juntzan̈ eb' vin̈ vinac d'a Jesús. Axo ix yilan Jesús to ix yac'och eb' d'a sc'ool. Yuj chi' ix yalan d'a vin̈ sicb'inac el chi': \p —Ach vetanimail, tec'tec' tzutej a b'a. Ix ac'jican lajvoc a mul, xchi d'a vin̈. \p \v 3 Ata' ayec' jayvan̈ eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés, ix snaan eb' vin̈: A jun vin̈ tic, ton̈ej sb'uchvaj vin̈ d'a Dios, xchi eb' vin̈. \v 4 Axo Jesús yojtacxo tas sna eb' vin̈, yuj chi' ix yal d'a eb' vin̈: \p —¿Tas yuj tze na juntzan̈ malaj svach'il tic? \v 5 ¿B'aja junoc secojtac calan tze na'a? ¿A a mul toxo ix ac'ji lajvoc, xco chama, ma: Q'uean̈ vaan, b'eyan̈, mato xco chi? \v 6 A ticnaic jun, ol in ch'ox d'ayex to a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ay vopisio vac'an lajvoc smul eb' ay d'a yolyib'an̈q'uinal tic, xchi d'a eb' vin̈. \p Ix lajvi chi', ix yalan d'a vin̈ sicb'inaquel chi': \p —Q'uean̈ vaan. Ic'chaan̈ a vaynub'. Paxan̈ d'a a pat, xchi d'a vin̈. \p \v 7 D'a jun rato chi', ix q'ue vaan vin̈, ix pax vin̈ d'a spat. \v 8 Ayic ix yilan jun chi' eb' anima, ix te sat sc'ool eb'. Ix laj yalan vach' lolonel eb' d'a Dios yujto te nivan spoder Jesús ix sch'ox d'a eb' anima. \s1 Ix avtaj vin̈aj Mateo yuj Jesús \r (Mr 2.13-17; Lc 5.27-32) \p \v 9 Ix b'atxi Jesús. Ayic van sb'eyi, ix yilani ayec' jun vin̈ scuch Mateo, c'ojanem vin̈ b'aj stequel alcabar. \p —Ochan̈ in c'ayb'umoc, xchi Jesús d'a vin̈. \p D'a jun rato chi' ix q'ue vaan vin̈, ix och tzac'an vin̈ yuj Jesús. \v 10 Ix lajvi chi', ix ic'jib'at Jesús yuj vin̈ vael d'a spat. Axo yic van sva yed' eb' sc'ayb'um, an̈ejtona' tzijtum eb' tecumel alcabar yed' juntzan̈xo eb' te chuc sb'eyb'al ix va yed' eb'. \v 11 Axo ix yilan jun chi' eb' vin̈ fariseo. Ix yalan eb' vin̈ d'a eb' sc'ayb'um Jesús: \p —A jun e C'ayb'umal tic, ¿tas yuj junn̈ej sva yed' eb' tecumel alcabar yed' juntzan̈xo eb' malaj svach'il sb'eyb'al tic? xchi eb' vin̈. \p \v 12 Ayic ix yab'an jun chi' Jesús, ix yalan d'a eb' vin̈: \p —A eb' vach' sc'ool, malaj tz'och vin̈ an̈tum yuj eb'. An̈ej eb' penaay, ay tz'och vin̈ yuuj. \v 13 Ixiquec an, ojtaquejequel tas syalelc'och jun yalnaccan Dios d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani, a ix yalan icha tic: In gana tz'oc' e c'ool d'a eb' eyetanimail. Man̈ocn̈ej juntzan̈ silab' sn̈usji chi' in gana, xchi. Man̈ yujoc vavtan eb' toxon vach' sb'eyb'al snaani, in javi. Palta in javi vavtejcot eb' toxonton ojtannac to malaj svach'il sb'eyb'al, xchi Jesús d'a eb' vin̈. \s1 A sb'eyb'al eb' fariseo yed' sc'ayb'ub'al Jesús \r (Mr 2.18-22; Lc 5.33-39) \p \v 14 A junel ix c'och eb' sc'ayb'um vin̈aj Juan, aton vin̈ tz'ac'an bautizar b'aj ayec' Jesús. Ix sc'anb'an eb' d'ay: \p —¿Tas yuj max och eb' a c'ayb'um tic d'a tzec'ojc'olal? A on̈ tic, scac' val och co b'a d'a tzec'ojc'olal. Icha pax chi' syutej sb'a eb' fariseo, xchi eb' d'ay. \p \v 15 Yuj chi' ix yalan Jesús d'a eb': \p —Q'uinaloc ay junoc q'uin̈ nupnajel. A eb' avtab'il sb'at ta', ¿tom syal yoch eb' d'a tzec'ojc'olal ayic ayto ec' vin̈ van yoch yetb'eyum chi' yed' eb'? Palta ato ol ja stiempoal man̈xo ayoquec' vin̈ yed' eb', ato ta' ol och eb' d'a tzec'ojc'olal. \p \v 16 Malaj mach tz'ac'anoch junoc ac' c'apac manto juc'ji juneloc snipuloc junoc c'a pichul. Yujto a jun ac' c'apac chi', tz'utz'i, svach' toc'ji n̈ic'chaj jun c'a pichul chi' yuuj. \v 17 Ol val junxo ch'oxnab'il: Max yal-laj yac'chajem vino manto sipji d'a yol junoc c'a tz'um yed'tal\f 9.17 \fr 9:17 \ft Stz'isnac stz'umal noc' noc' eb' anima d'a peca' yed'taloc svino. Ayic spajb'i vino chi', sipjiq'uei, sn̈ic'chaj yed'tal c'axo chi' yuuj.\f* vino. Tato icha chi', sn̈ic'chaj jun tz'uum chi' yuj jun vino chi', tz'ixtax schab'il macan̈. Yuj chi', a d'a yol junoc ac' tz'uum tzeyaq'uem vino manto sipji, yic vach' ol aj schab'il. \s1 A ix yisil vin̈aj Jairo yed' jun ix ix penaay \r (Mr 5.21-43; Lc 8.40-56) \p \v 18 Ayic van yalan juntzan̈ chi' Jesús, ix c'och jun vin̈ sat yaj d'a spatil sculto eb', ix em cuman vin̈ d'a yichan̈ Jesús, ix yalan vin̈: \p —A jun ix visil, toxomlaj ix cham ix naic. Palta con̈ ved'oc. In gana b'at aq'uec' a c'ab' d'a yib'an̈ ix, yic ol pitzvocxi ix, xchi vin̈. \p \v 19 Yuj chi' ix q'ue vaan Jesús. Ix b'at yed' vin̈. Ix b'at pax eb' sc'ayb'um yed'oc. \v 20 Axo d'a scal eb' anima van sb'at yed'oc, ay jun ix ix penaay. Slajchavilxo ab'il penaay ix yuj yel jun a' d'a snivanil ix. Yuj chi' ix c'och ix d'a spatic Jesús. Ix yamji sti' spichul yuj ix. \v 21 Yujto ix sna ix: Ton̈ejocab' tzin yamlej sti' spichul, sb'oxican in c'ool, xchi ix. \v 22 Yuj chi' ix meltzajb'at q'uelan Jesús d'a ix, ix yalan d'a ix: \p —Ach ix, tec'tec' tzutej a b'a. Tzach b'oxican vuuj, yujto in ac'och d'a a c'ool, xchi d'a ix. \p D'a jun rato chi' ix b'oxican ix. \p \v 23 Axo yic ix c'och Jesús d'a spat vin̈ yajal chi', ix yilani van spu'an sflauta eb' ay syamc'ab' yic b'it. Axo masanil eb' anima, toxon̈ej vejanchaan̈ eb' oq'uel. \v 24 Yuj chi' ix yalan Jesús d'a eb': \p —Elan̈ec d'a tic. A ix tic, man̈ chamnacoclaj ix. Ton̈ej svay ix, xchi d'a eb'. \p Palta ton̈ej ix tzetzaj Jesús chi' yuj eb'. \v 25 Axo yic ix lajvi yelta eb' anima chi', ix ochc'och b'aj ay ix cob'es chi'. Ix yamji sc'ab' ix yuuj, ix q'ue vaan ix b'ian. \v 26 A d'a smasanil jun lugar chi', masanil eb' anima ix ab'an tas ix uji chi'. \s1 Ix jacvi sat chavan̈ eb' vin̈ max uji yilani \p \v 27 Ayic van sb'atxi Jesús d'a yol b'e, ix och tzac'an chavan̈ eb' vin̈ max uji yilan yuuj, ix syamanoch eb' vin̈ yalan icha tic: \p —Ach yin̈tilal vin̈aj David, ¿tom max oc' a c'ool d'ayon̈? xchi eb' vin̈ d'ay. \p \v 28 Axo yic ix och d'a yol pat, ix c'och eb' vin̈ d'ay. Yuj chi' ix yalan d'a eb' vin̈: \p —¿Tzam eyac'och d'a e c'ool to syal in b'oan tas e gana? xchi d'a eb' vin̈. \p —I', scac'och Mamin, xchi eb' vin̈ d'ay. \p \v 29 Yuj chi' ix maslaj sat eb' vin̈ yuuj. Ix yalan d'a eb' vin̈: \p —Icha tzeyutej eyac'anoch d'a e c'ool tic, icha chi' ol aj e b'oxi, xchi d'a eb' vin̈. \p \v 30 Icha chi' ix aj sjacvi sat eb' vin̈ chi'. Tzaxo uji yilan eb' vin̈. Yuj chi', ix cham val yalan Jesús chi' d'a eb' vin̈: \p —Ayta b'aj tzeyal jun tic, xchi d'a eb' vin̈. \p \v 31 Palta axo yic ix b'at eb' vin̈, ix yalan eb' vin̈ d'a masanil lugar. \s1 Ix lolonxi jun vin̈ max ujitaxon sloloni \p \v 32 Vanto spax eb' vin̈ chi', ix quetzjicot junxo vin̈ d'a Jesús. A jun vin̈ chi' max ujilaj slolon vin̈, yujto ayoch jun enemigo d'a vin̈. \v 33 Axo yic ix el jun enemigo chi' d'a vin̈ yuj Jesús, ix och ijan vin̈ sloloni. Yuj chi' ix te sat sc'ool eb' anima ayec' ta', ix yalan eb': \p —A d'a co cal a on̈ aj Israel on̈ tic, manta b'aj squil junoc icha jun tic, xchi eb'. \p \v 34 Palta axo eb' vin̈ fariseo ix alani: \p —A jun vin̈ tic, syal ton yic'anel eb' enemigo chi' vin̈, yujto a jun yajal yaj d'a eb' enemigo chi', a ayoch yed' vin̈, xchi eb' vin̈. \s1 Ix oc' sc'ool Jesús d'a eb' anima \p \v 35 Axo Jesús ix laj ec' d'a juntzan̈ chon̈ab' yed' d'a juntzan̈ aldea. Ix ec' sc'ayb'ej eb' anima d'a yoltac spatil culto. Ix yalanel vach' ab'ix, chajtil tz'aj yoch eb' d'a yol sc'ab' Dios. Yaln̈ej tas juntzan̈ yaelal tz'ic'an eb' yed' tas ilyail, ix laj b'oxi sc'ool eb'. \v 36 Ayic ix och q'uelan d'a eb' anima chi', ix oc' sc'ool d'a eb', yujto ix yila' to lajan eb' icha juntzan̈ noc' calnel malaj stan̈vumal, te ayoch eb' d'a syaelal, te cusnac eb'. \v 37 Yuj chi' ix yalan d'a eb' sc'ayb'um: \p —A eb' anima tic, lajan eb' icha ixim trigo stiempoalxo sjochchaji. Val yel, c'ojan ayto eb', palta jayvan̈n̈ej mach smunlaj d'a scal eb'. \v 38 Yuj chi' lesalvan̈ec d'a jun aj munlajel chi', yic ol schecb'at eb' smunlajvum d'a scal eb', xchi Jesús. \c 10 \s1 A Jesús ix checanb'at eb' sc'ayb'um yalel yab'ixal \r (Mr 3.13-19; 6.7-13; Lc 6.12-19; 9.1-6) \p \v 1 Axo Jesús ix avtancot eb' sc'ayb'um slajchavan̈il. Ix ac'ji yopisio eb' yic'anel eb' enemigo. Ix yac'anpax yopisio eb' yac'an b'oxoc sc'ool eb' yalxon̈ej tas ilyail tz'ic'ani ma yaelal. \p \v 2 A eb' lajchavan̈ schecab' tic: Aton vin̈aj Simón, scuchan Pedro yed' jun vin̈ yuc'tac vin̈ scuchan Andrés, vin̈aj Jacobo yed' pax jun vin̈ yuc'tac vin̈ scuchan Juan. A eb' vin̈ chavan̈ tic, yuninal eb' vin̈ vin̈aj Zebedeo. \v 3 Yed' pax vin̈aj Felipe, vin̈aj Bartolomé, vin̈aj Tomás, vin̈aj Mateo, vin̈ tecumel alcabar d'a yalan̈taxo, vin̈aj Jacobo yuninal vin̈aj Alfeo yed' vin̈aj Tadeo. \v 4 Ay pax junxo vin̈ scuch Simón, yetb'eyumejnac eb' Zelote yed' vin̈aj Judas aj Queriot, aton vin̈ ix ac'anoch Jesús d'a yol sc'ab' chamel d'a slajvub'alxo. \p \v 5 Aton eb' lajchavan̈ tic ix checjib'at yuj Jesús. Ayic manto b'at eb', ix yalan juntzan̈ checnab'il tic d'a eb': \p —Ayic tzex b'ati, man̈ ex ec' d'a juntzan̈ schon̈ab' eb' man̈ israeloc. Man̈ ex ec' pax d'a juntzan̈ chon̈ab' d'a yol yic Samaria. \v 6 An̈ej d'a eb' satnacto d'a scal eb' quetisraelal, an̈ej ta' tzex eq'ui. Yujto icha juntzan̈ noc' calnel satnaqueq'ui, icha chi' yaj eb'. \v 7 B'at eyaleli to toxo ol vach' och Dios aj satchaan̈ Yajalil. \v 8 A eb' penaay yuj lepra, b'at eyac' b'oxoc eb'. Yed' juntzan̈xo eb' penaay, tzeyac' pax b'oxoc sc'ool eb'. Tzeyac'anpax pitzvoc eb' chamnac. An̈ejtona', slaj eyiq'uel eb' enemigo ayoch d'a eb' anima. Nab'an̈ej ix e cha jun opisio tic, yuj chi' nab'an̈ej tzex colvaj pax d'a eb'. \p \v 9 Ayic tzex b'ati, man̈ eyic'b'at e tumin. Malaj junoc centavo tzeyic'b'ati. \v 10 Man̈ eyic'b'at e pa. Junn̈ej e camix tzeyac'ochi, tzex b'ati. Man̈ eyic'b'at jun mojocxo e xan̈ab'. Man̈ eyic' e c'ococh. Sval juntzan̈ tic d'ayex, yujto a eb' smunlaji, smoj ton schaan eb' tas syab'lej. \p \v 11 Ayic tzex c'och d'a junjun chon̈ab', d'a junjun aldea, tze say junoc mach vach' sb'eyb'al b'aj smoj e cani, masanto tzex b'atxi d'a junocxo lugar. \v 12 Ayic tzex c'och d'a jun pat chi', tzeyal d'a eb' aj pat chi': Ayocab' sjunc'olal Dios eyed'oc, xe chi d'a eb'. \v 13 Tato smoj eb' icha chi', elocab'c'och icha tzeyal chi' d'a eb'. Palta tato man̈ smojoc eb' icha chi' jun, mocab' elc'och icha tzeyal chi' d'a eb'. \v 14 Tato max ex scha eb', tato malaj sgana eb' d'a tas tzeyal chi', tzex elixta d'a yol spat eb' yed' d'a yol schon̈ab' eb' chi'. Tze tzicancanel spococal eyoc,\f 10.14 \fr 10:14 \ft Stziccanel spococal yoc eb' c'ayb'um ayic max schaanlaj yab' eb' anima yab'ixal colnab'il, yuj sch'oxanel eb' to man̈ schon̈ab'oc Dios eb' anima chi'.\f* yic tze ch'oxancaneli to man̈xalaj eyalan eyic d'a eb'. \v 15 Val yel sval d'ayex, ayic ol ja jun c'ual sch'olb'itaj tas yaj eb' anima, yelxo val nivan syaelal eb' ol ac'joc d'a yichan̈ eb' aj Sodoma yed' eb' aj Gomorra. \s1 A tastac ol ac'jococh d'a yib'an̈ eb' yic Cristo \p \v 16 Ab'ec, tzex in checb'ati. Icha juntzan̈ noc' calnel sb'at d'a scal noc' oques, icha chi' ol ex ajoc. Yuj chi', lista tzeyutej e b'a icha junoc noc' chan te jelan. Palta te nanam tzeyutej e b'a ichoc noc' paramuch. \v 17 Tzeyil val e b'a, yujto ay eb' ol ex ic'anb'at d'a eb' vin̈ yajal. Ol ex smac' eb' d'a yoltac spatil sculto. \v 18 Ol ex yic'b'at eb' d'a yichan̈ eb' vin̈ nivac yajal yed' d'a yichan̈ eb' vin̈ rey vuuj. Yuj chi' ol yal eyalanel vab'ixal d'a eb' vin̈ chi' yed' d'a eb' man̈ israeloc. \v 19 Palta ayic ol ex ac'jococh d'a yol sc'ab' eb' vin̈ yajal chi', man̈ e na yuj tas ol eyala'. Man̈ ex och ilc'olal yuj tas ol eyutoc eyalan d'a eb' vin̈, yujto a d'a jun rato chi', a Dios ol ac'an nachajel eyuuj tas ol eyala'. \v 20 Man̈oc ex ol ex lolonoc, yujto a Yespíritu Dios, aton co Mam ol ex majnanoc, ol eyalani. \p \v 21 A d'a jun tiempoal chi', ay eb' uc'tacab'il ol ac'anoch yuc'tac d'a yol sc'ab' chamel. Ay pax eb' mamab'il icha chi' ol yutoc sb'a d'a eb' yuninal. An̈ejtona', ay pax eb' uninab'il ol yac' oval yed' smam chi', ol yac'anoch smam eb' d'a yol sc'ab' chamel. \v 22 Masanil eb' anima ol chichonoch sc'ool d'ayex vuuj. Palta a mach ol ac'an techaj smasanil juntzan̈ chi', a eb' chi' ol colchajoc. \v 23 Ayic syac'an chucal eb' d'ayex d'a junoc chon̈ab' b'aj ayex eq'ui, elan̈ec d'a eb', tzex b'at d'a junocxo chon̈ab'. Val yel sval d'ayex, ayic manto ex ec'chaj d'a masanil juntzan̈ schon̈ab' eb' quetisraelal, ol in jax a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic. \p \v 24 Malaj junoc eb' c'ayb'um ec'to yelc'och d'a yichan̈ sc'ayb'umal. An̈ejtona', malaj junoc tz'ac'an servil ec'to yelc'och d'a jun tz'ac'an mandar. \v 25 Tato lajan tz'aj junoc c'ayb'um yed' sc'ayb'umal, smoj ton icha chi' tz'aji. Icha pax chi' junoc checab' yed' spatrón. A in tic, ichato aj pat in. A exxo tic, icha uninab'il ex. Ay eb' tz'alani to Beelzebú in, to yajal eb' enemigo vaji. Ocxom val d'ayex a ex tic. \s1 An̈ej d'a Dios syal tzon̈ xivi \r (Lc 12.2-7) \p \v 26 Yuj chi', man̈ ex xiv d'a eb' anima. Jantacn̈ej tas c'ub'eltac yaj ticnaic, ol laj checlajelta. Yed' jantacn̈ej tas c'ub'eltac yaji, ol laj ac'joc ojtacajeloc. \v 27 A juntzan̈ tas sval d'ayex d'a c'ub'eltaquil, tzeyalel d'a eb' anima. Yed' juntzan̈xo tas c'ub'eltac tzin sajoch d'a e chiquin, tzeyalel d'a yoltac calle. \v 28 Man̈ ex xiv d'a eb' syal smilan e nivanil tic, yujto a e pixan max yal smilan eb'. Palta a d'a Dios b'aj tzex xivi, yujto a syal satanel e pixan yed' e nivanil, syac'ancanb'at d'a infierno. \p \v 29 Tzeyilnab' juntzan̈ noc' cotac much. Ayic schon̈chaj noc', chavan̈ noc' d'a jun yune' tumin, palta malaj junoc noc' scomon chami, tato man̈ ichoc ta' sgana co Mam Dios. \v 30-31 Palta a exxo tic, yelxo val nivan eyelc'och d'a yichan̈ masanil noc' cotac much chi'. Ina masanil xil e jolom b'isb'il yuuj. Yuj chi', man̈ ex xivoc. \s1 A eb' max q'uixvi yalani, to yic Cristo eb' \r (Lc 12.8-9) \p \v 32 Yaln̈ej mach eb' max q'uixvi yalan d'a yichan̈ eb' anima to vico', a inxo tic, ol val eb' vicoc d'a co Mam Dios ayec' d'a satchaan̈. \v 33 Palta axo eb' tz'alan d'a yichan̈ eb' anima to man̈ vicoc eb', an̈ejtona' in, ol valpax d'a co Mam Dios ayec' d'a satchaan̈ to man̈ vicoc eb'. \s1 Yuj Jesús, ay eb' syac' oval \r (Lc 12.51-53; 14.24-27) \p \v 34 Man̈ e na' to in ja vac' junc'olal d'a scal eb' anima d'a yolyib'an̈q'uinal tic. Man̈ yujoc yoch junc'olal d'a scal eb' in javi. Palta yuj yoch oval d'a scal eb'. \v 35 In javi, yic vach' ay eb' vin̈ vinac ol yac' oval yed' smam. Ay eb' ix ix ol yac' oval yed' snun. Ay eb' ix alib'al ol yac' oval yed' ix yalib'. \v 36 Yuj chi', a eb' jun yaj yed' junoc mach d'a yol spat, aton eb' ol laj meltzajoch ajc'olal d'ay junjun. \p \v 37 A mach másxo val xajanej smam snun d'a vichan̈, man̈ smojoc yoch vicoc. An̈ejtona', a mach másxo val xajanej yuninal d'a vichan̈, man̈ smojoc yoch vicoc. \v 38 A mach man̈ b'ecanoc sc'ool yab'an syail vuuj, man̈ b'ecanoc sc'ool yoch chamel d'a yib'an̈, tz'och d'a spenec te' culus, man̈ smojoc yoch tzac'an vuuj. \v 39 A eb' sgana scol sb'a d'a yolyib'an̈q'uinal tic, ol satel sq'uinal eb' d'a juneln̈ej. Palta axo eb' sb'ec sb'a scham vuuj, aton eb' ol scha sq'uinal d'a juneln̈ej. \s1 A eb' ol chaan spac d'a Dios \r (Mr 9.41) \p \v 40 A eb' tzex chaani, a in tzin scha eb'. Axo eb' tzin chaan chi', van schaan pax jun checjinac in cot eb'. \v 41 A eb' schaan junoc schecab' Dios, yujn̈ej to schecab' Dios yaji, ol scha spac eb' icha yic eb' schecab' Dios chi'. A eb' schaan junoc mach tojol sb'eyb'al, yujn̈ej to tojol sb'eyb'al, ol scha spac eb' icha yic eb' tojol sb'eyb'al chi'. \v 42 Yaln̈ej junoc mach eb' sian junoc vaso siquila'\f 10.42 \fr 10:42 \ft A slugar eb' israel, te q'uixin luum, taquin̈al luum paxi, yuj chi' a siaj junoc vaso siquila' te nivan colval d'a eb' b'eyum anima syab'i.\f* d'a junoc eb' in c'ayb'um, yujn̈ej to in c'ayb'um, vach'chom junoc malaj val yelc'ochi, val yel ol scha spac eb'. \c 11 \s1 Ix schecb'at chavan̈ sc'ayb'um vin̈aj Juan d'a Jesús \r (Lc 7.18-35) \p \v 1 Ayic ix lajvi yalan juntzan̈ checnab'il chi' Jesús d'a eb' sc'ayb'um slajchavan̈il, ix b'ati. Ix ec' yalel slolonel Dios yab' eb' anima d'a juntzan̈ chon̈ab' d'a jun lugar chi', ix sc'ayb'anpax eb' anima chi'. \p \v 2 A d'a jun tiempoal chi', ayoch vin̈aj Juan d'a preso, vin̈ tz'ac'an bautizar. Ix yab'an vin̈ tastac van sc'ulan Cristo, yuj chi' ix schecb'at chavan̈ eb' vin̈ sc'ayb'um vin̈ d'a Jesús chi'. \v 3 Ix b'at sc'anb'an eb' vin̈ d'ay icha tic: \p —¿Tom a ach tic tan̈vab'il a ja cuuj, mato ch'oc junocxo sco tan̈vej sjavi? xchi eb' vin̈ d'ay. \p \v 4 Yuj chi' ix yalan d'a eb' vin̈: \p —Paxan̈ec d'a vin̈aj Juan chi', tzeyalan d'a vin̈ tastac van eyab'ani, eyilan d'a tic. \v 5 Tzeyal d'a vin̈ to a eb' max ujilaj yilani, tzaxo yal yilan eb'. A eb' max uji sb'eyi, tzaxo yal sb'ey eb'. A eb' slaj c'a yuj lepra, slaj b'oxican sc'ool eb'. A eb' max uji yab'ani, tzaxo yab' eb', yed' eb' chamnac, ay eb' van spitzvixi. Axo eb' meb'a', van yalji vach' ab'ix yic colnab'il d'a eb'. \v 6 Yuj chi' a eb' tzin ac'anoch yipoc sc'ool, te vach' yic eb'. Icha chi' tzeyutej eyalan d'a vin̈aj Juan chi' a tzex c'ochxi, xchi Jesús chi' d'a eb' vin̈. \p \v 7 Ayic toxo ix b'at eb' vin̈ schecab' vin̈aj Juan chi', ix och ijan Jesús yalan d'a eb' anima yuj vin̈aj Juan chi': \p —¿Tas xid' eyilnac d'a tz'inan luum? ¿Tom a junoc te' aj tz'ib'xi yuj ic' xid' eyilnac? \v 8 Tato maay jun, ¿tas xid' eyilnac? ¿Mato a jun anima te vach' spichul xid' eyilnac? Cojtac to a eb' vach' spichul chi' ayec' eb' d'a spat eb' vin̈ rey. \v 9 Palta jun, ¿tas xid' eyilnac? ¿Tom xid' eyilnac jun vin̈ tz'alanel slolonel Dios? Yel, yalumel slolonel Dios yaj vin̈aj Juan chi', palta man̈ocn̈ej jun chi' yopisio vin̈. \v 10 Aton yab'ixal vin̈aj Juan chi' yalnaccan Dios d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani. Ayic ayocto yalannaccan yuj vin̈ icha tic: \q1 Ol in checb'at jun in checab', ol b'ab'laj b'at uuj. \q1 Icha tz'aj sb'o b'e, icha chi' ol yutoc sb'oan sb'eyb'al eb' anima, ayic manto ach c'ochi, xchican d'a Slolonel Dios chi'. \m \v 11 Sval d'ayex to a d'a scal eb' anima, malaj junoc mach ec'to yelc'och d'a vin̈aj Juan chi'. Palta d'a scal eb' ayoch d'a yol sc'ab' Dios, vach'chom eb' malaj val yelc'ochi, másxo ec'to svach'il yic eb' d'a yichan̈ yic vin̈aj Juan chi'. \p \v 12 Atax ix och ijan vin̈aj Juan chi' yac'an bautizar, masanto ticnaic, tzijtum eb' anima yelc'olal tz'och d'a yol sc'ab' Dios. Ay eb' tec'tec' syutej sb'a, syac' val pural sb'a eb' yac'anoch sb'a d'a yol sc'ab'. \v 13 Ayic manto alji vin̈aj Juan chi', yalnaccan eb' schecab' Dios smasanil to ol vach' och Dios Yajalil. An̈ejtona', icha pax chi' yalan ley Moisés. \v 14 Tato e gana tzeyac'och d'a e c'ool, a vin̈aj Juan chi' aton vin̈aj Elías, vin̈ tan̈vab'il sjavi eyuuj. \v 15 A juntzan̈ tzeyab' tic, naec val sic'lab'il. \p \v 16 —¿Mach yed'oc ol in lajb'ej eb' anima d'a jun tiempoal tic? ¿Chajtil yaj spensar eb' tze na'a? Lajan eb' icha eb' unin stajni d'a mercado. Ay eb' tz'alan d'a eb' yetuninal: \v 17 Ayic ix co pu'an co flauta eyuuj, maj ex chan̈alvoclaj. Ayic ix on̈ b'itan d'a cuseltaquil, maj ex oc'laj qued'oc, xchi eb'. Icha eb' unin malaj sgana d'a junoc tas chi', icha chi' eyaj a ex tic. \v 18 Yujto a sb'eyb'al vin̈aj Juan chi', malaj juntzan̈ tas vach' sva'a syuq'uej vin̈, yuj chi' tzeyalani to enemigo ayoch d'a vin̈. \v 19 Axo ticnaic in japax a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, tzin va'i, svuc'an a' d'a scal eb' anima. Tzeyalanpaxi to b'uc'tzin in, uc'um in an̈, svamigoan pax eb' vin̈ tecumel alcabar yed' juntzan̈xo eb' chuc sb'eyb'al. Palta a eb' ay sjelanil Dios d'ay, scheclajelta sjelanil eb' chi' d'a tastac sc'ulej, xchi Jesús d'a eb'. \s1 A juntzan̈ chon̈ab' b'aj max sna sb'a eb' anima \r (Lc 10.13-15) \p \v 20 Ix lajvi chi', ix och ijan Jesús yalani tas smul eb' anima d'a juntzan̈ chon̈ab' b'aj ix sb'o juntzan̈ milagro, yujto vach'chom te ay milagro ix sb'o ta', palta max sna jab'oc sb'a eb'. Ix yalani: \p \v 21 —A ex val tic ex aj Corazín, te chuc eyico'. Yed' ex aj Betsaida, te chuc pax eyico'. Octom d'a Tiro yed' d'a Sidón ix b'oji juntzan̈ milagro icha ix b'oji d'a e cal tic. Tato icha chi', pecataxom snanac sb'a eb'. Toxom ix yac'och juntzan̈ pichul eb' ya sva'i. Toxom ix yac'q'ue q'uen tic'aq'uil taan̈ eb' d'a sjolom, yic scheclajeli to ste cus eb' yuj smul. \v 22 Yuj chi' sval d'ayex, ato ol ja jun c'ual yic ol ch'olb'itaj yaj eb' anima, yelxo val nivan e yaelal ol ac'joc d'a yichan̈ eb' aj Tiro yed' eb' aj Sidón chi'. \v 23 An̈ejtona', icha ex chi' ex aj Capernaum. Nivanoc tze na' to smoj ol ex q'uec'och d'a satchaan̈. Palta ton̈ej ol ex emcan d'a scal eb' chamnac. Octom a d'a Sodoma b'ob'il juntzan̈ milagro icha ix b'oji d'a e cal. Tato icha chi', snanac am sb'a eb', axo schon̈ab' eb' chi', ay am ec' ticnaic. \v 24 Yuj chi' sval d'ayex, ato ol ja jun c'ual yic ol ch'olb'itaj yaj eb' anima, yelxo val nivan e yaelal ol ac'joc d'a yichan̈ eb' aj Sodoma chi', xchi Jesús. \s1 A Jesucristo tz'ac'an quic' quip \r (Lc 10.21-22) \p \v 25 A d'a jun tiempoal chi', ix lesalvi Jesús, ix yalan icha tic: \p —Mamin, Yajal ach d'a satchaan̈ yed' d'a yolyib'an̈q'uinal tic. Yuj val dios d'ayach Mamin, yujto ix a c'ub'ejel juntzan̈ tic d'a eb' jelan, d'a eb' te ay spensar d'a yichan̈ eb' yetanimail, axo d'a eb' icha unin, ata' ix a ch'oxo'. \v 26 Icha chi' ix aj Mamin, yujto icha chi' a gana, xchi d'a Dios. \p \v 27 Ix lajvi chi', ix yalanxi: \p —A in Mam ix ac'anoch masanil tas d'a yol in c'ab'. A in Yuninal in tic, malaj junoc mach ojtannac in sic'lab'il, an̈ej in Mam ojtannac in. An̈ejtona', malaj junoc mach ojtannac in Mam chi'. A inn̈ej Yuninal in, vojtac, ojtacab'il pax yuj eb' in gana svac' yojtaquejeli. \v 28 Cotan̈ec d'ayin masanil ex tz'el eyip e munlaji yed' ex te al eyaj yuj eyicatz, ol vac' eyic' eyip. \v 29 Ol vac' junoc icatz e cuch ved'oc. C'ayb'ejec d'ayin, yujto a in tic nanam in, emnaquil in. Tato icha chi', ol eyic' eyip. \v 30 Yujto a jun icatz svac' e cuch tic, man̈ aloc, man̈ ajaltacoc in eyac'an servil, xchi Jesús d'a eb'. \c 12 \s1 Telajb'ail yuj sc'ual ic'oj ip \r (Mr 2.23—3.6; Lc 6.1-11) \p \v 1 A d'a jun sc'ual ic'oj ip, ix ec' Jesús d'a jun b'e d'a scal ixim trigo yed' eb' sc'ayb'um. Axo eb' sc'ayb'um chi', ix te och svejel eb'. Yuj chi', ix sc'utzelta ixim jolom trigo chi' eb',\f 12.1-2 \fr 12:1 \ft A ic'ojel jayeoc jolom trigo yed' vuchojel trigo chi', lajan icha jochoj trigo d'a yol sat eb' fariseo. A jun chi' ay yovalil sc'ulan eb' d'a sc'ual ic'oj ip, icha chi' yalan d'a Éxodo 20.8-11.\f* ix svuchanel ixim eb' sc'uxu'. \v 2 Palta ix yilan juntzan̈ eb' vin̈ fariseo tas ix sc'ulej eb', yuj chi' ix yalan eb' d'a Jesús: \p —Ina eb' a c'ayb'um tic. Van smunlaj eb' d'a sc'ual ic'oj ip, palta man̈ sleyaloc sco c'ulej icha chi', xchi eb' vin̈. \p \v 3 Palta ix yalan d'a eb' vin̈: \p —¿Tom manta b'aj tzeyil d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani, tas sc'ulejnac vin̈aj David d'a junel, ayic ste ochnac svejel vin̈ yed' eb' ajun yed'oc? \v 4 Xid'naquec' vin̈ d'a scajnub' Dios. Svanac juntzan̈ ixim pan vin̈ yicn̈ej Dios yaji yed' eb' ajun yed'oc chi'.\f 12.4 \fr 12:4 \ft A jun ab'ix tic, tz'ilchaj d'a 1 Samuel 21.1-6.\f* A juntzan̈ ixim pan chi', an̈ej eb' sacerdote ay yalan yic svaan ixim. Man̈ sleyaloc scomon vaan ixim vin̈ yed' eb' ajun yed'oc. Palta man̈ muloc jun sc'ulejnac vin̈ chi' yed' eb' d'a yichan̈ Dios. \v 5 ¿Tom malaj b'aj ix eyil d'a ley Moisés to a eb' sacerdote, eb' ay d'a yol stemplo Dios, man̈ sc'anab'ajejnacoc sc'ual ic'oj ip eb'? Palta man̈ ochnacoclaj smuloc eb'. \v 6 Palta a in tic sval d'ayex, ay jun d'a e cal tic ec'to yelc'och d'a yichan̈ stemplo Dios, a in ton tic. \v 7 Octom val snachajel eyuuj tas yalnaccan Dios d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani, ayic yalannaccan icha tic: In gana tz'oc' e c'ool d'a eb' eyetanimail. Man̈ocn̈ej juntzan̈ silab' sn̈usji chi' in gana, xchi. Octom snachajel jun tic eyuuj, max am eyala' to tz'och smul eb' malaj smul. \v 8 A in tic Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail, yuj chi' syal valani tas sco c'ulej d'a sc'ual ic'oj ip, xchi Jesús d'a eb' vin̈ fariseo chi'. \p \v 9 Ix lajvi chi', ix b'at Jesús, ix c'och d'a yol spatil sculto eb' vin̈. \v 10 Ata' ay jun vin̈ sicb'inaquel sc'ab', juneln̈ej taquin̈ roquinac. Axo eb' vin̈ chi', sgana eb' vin̈ ay junoc smul Jesús tz'ilchaji, yic syac'och eb' vin̈ d'a yib'an̈. Yuj chi', ix stz'acan sc'anb'ej eb' vin̈ d'ay: \p —¿Ay am sleyal scac' b'oxoc junoc penaay d'a sc'ual ic'oj ip, mato maay? xchi eb' vin̈. \p \v 11 Yuj chi' ix yalan d'a eb' vin̈: \p —Q'uinaloc ay junoc noc' e calnel sb'at d'a yol junoc xab' d'a sc'ual ic'oj ip, ¿tom max ex b'at eyic'q'ueta noc'? \v 12 Ocxom junoc anima, yelxo val nivan yelc'och d'a yichan̈ junoc noc' calnel chi'. Yuj chi', sleyal ton sco c'ulej juntzan̈ tas vach' d'a sc'ual ic'oj ip, xchi d'a eb' vin̈. \p \v 13 Ix lajvin̈ej chi', ix yalan d'a vin̈: \p —Aq'uel lian a c'ab' chi', xchi d'a vin̈. \p Ix slianel sc'ab' vin̈ chi', ix b'oxican b'ian. Lajan ix aj yed' jun toxonton vach' chi'. \v 14 Axo ix elta eb' vin̈ fariseo chi', ix slajtian sb'a eb' vin̈ tas ol yutoc eb' vin̈ smilan Jesús. \s1 Ayocto yalannaccan Dios yuj Jesucristo \p \v 15 Ayic ix snaanel Jesús tas sgana eb' syutej, ix sb'esanel sb'a ta'. Tzijtum anima ix b'at yed'oc. Masanil eb' penaay, ix laj b'oxican sc'ool eb' yuuj. \v 16 Ix yalan d'a eb': \p —Ayta b'aj tzeyaleli mach in, xchi. \p \v 17 Icha chi' ix aj yelc'och tas tz'ib'ab'ilcan yuj vin̈aj Isaías, vin̈ schecab' Dios d'a peca'. Xchican icha tic: \q1 \v 18 A jun tic, in checab' yaji, sic'b'il yajcanel vuuj. \q1 Te xajan vuuj. Tzin q'ue val chaan̈ yed'oc. Ol vac' Vespíritu d'ay. \q1 Ol yalanel d'a scal eb' man̈ israeloc to ol ch'olb'itaj tas yaj eb' d'a stojolal. \q1 \v 19 Malaj b'aj ol yac' oval. Malaj b'aj ol el yav. Malaj mach ol ab'an sjaj d'a yol calle. \q1 \v 20 Ay eb' ob'iltac, icha junoc te' aj spacchaji, ma icha junoc candil van stupi, icha chi' yaj eb', palta a' ol colvaj yed' eb', man̈ ol ixtaj eb' yuuj. Icha chi' ol yutoc sb'a, masanto ol vach' och yajalil, axo yac'an yajalil chi' d'a stojolal. \q1 \v 21 Axo eb' anima d'a junjun chon̈ab', ol yac'och eb' yipoc sc'ool, xchi Dios d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani. \s1 Ay eb' aljinac to a vin̈ diablo ayoch yed' Jesús \r (Mr 3.19-30; Lc 11.14-23; 12.10) \p \v 22 Ay jun vin̈ ix ic'jib'at d'a Jesús. Max ujilaj yilan vin̈, max yalpaxlaj slolon vin̈, yujto ixtab'il vin̈ yuj jun enemigo. Axo Jesús ix ac'an b'oxoc sc'ool vin̈. Yuj chi' ix yilxi vin̈, ix lolonxi vin̈. \v 23 Axo eb' anima smasanil ix te sat sc'ool eb' yilani. Ix laj yalan eb': \p —A jun vin̈ tic, ¿tecan a jun yin̈tilal vin̈aj David vin̈ tan̈vab'il sja cuuj? xchi eb'. \p \v 24 Palta ayic ix yab'an juntzan̈ chi' eb' vin̈ fariseo, ix yalan eb' vin̈: \p —A jun vin̈ tic, syalton yic'anel eb' enemigo vin̈, yujto a vin̈ Beelzebú, yajal eb' enemigo, a ayoch yed' vin̈, xchi eb' vin̈. \p \v 25 Axo Jesús, yojtacxo tas van snaan eb' vin̈ chi', yuj chi' ix yalan d'a eb' vin̈: \p —A junoc nación spoj sb'a d'a yol yico', sjuvieli. An̈ejtona' junoc chon̈ab', ma junoc pat spoj sb'a d'a yol yico', sjuvipaxeli. \v 26 An̈ejtona', icha pax chi' vin̈ Satanás, tato spechel eb' yetenemigoal vin̈, spojnacxom sb'a eb', ¿tom ol najtilax yopisio vin̈? \v 27 A ex tic tzeyala', yujto ayoch vin̈ Beelzebú ved'oc yuj chi' tzin pechel eb' enemigo chi'. Tato yel tzeyala', ¿mach ayoch yed' eb' e c'ayb'um chi' ayic spechanel eb' enemigo chi' eb'? An̈ejtona' eb' e c'ayb'um chi' sch'oxanel e paltail. \v 28 Palta yujn̈ej Yespíritu Dios tzin pechel eb' enemigo chi'. Yuj chi', scheclajeli to toxo ix och Dios yac' yajalil d'a e cal. \p \v 29 Q'uinaloc ay junoc vin̈ te ay yip. Malaj junoc mach syal scomon och d'a yol spat vin̈, syic'anb'at tastac ay d'a vin̈. An̈ej tato tz'ac'ji ganar stzec'chajcan vin̈ aj pat chi', an̈ej icha chi', syal yic'jib'at tastac ay d'a yol spat vin̈ chi'. \p \v 30 A eb' man̈ ayococh ved'oc, ajc'ool eb' d'ayin. A eb' max molb'ancot eb' anima d'ayin, a eb' spechan saclem eb' anima chi'. \p \v 31 Yuj chi', sval d'ayex, yalxon̈ej tas smul eb' anima, yalxon̈ej tas malaj svach'il syal eb', ol yal yac'ji lajvoc yuj Dios. Palta a eb' sb'uchvaj d'a Yespíritu Dios, man̈xo ol ac'joclaj nivanc'olal eb'. \v 32 A eb' tz'alan junoc chucal d'a in patic a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, syal yac'ji lajvoc smul eb'. Palta axo eb' sb'uchvaj d'a spatic Yespíritu Dios, a smul eb' chi', man̈xo ol ec'b'atlaj, vach'chom ticnaic, vach'chom d'a junxo tiempoal toto ol javoc. \p \v 33 Naec sic'lab'il, tato ay junoc te te' vach', vach' sat te' syac'a'. Tato ay junoc te te' chuc, chuc sat te' syac'a'. Yuj sat te' chi', scojtaquejel tas te'al te'. \v 34 A ex tic, lajan ex icha juntzan̈ noc' chan. Malaj e vach'il. Yuj chi', ¿tom ay jab'oc tas vach' syal eyalani? Yujto an̈ej tas ay d'a e pensar, an̈ej chi' tzeyala'. \v 35 Tato vach' co pensar, vach' scutej co b'a, yujto an̈ej tas vach' chi' ay d'a co pensar. Axo ta chuc co pensar, chuc scutej co b'a, yujto an̈ej chucal sco na'a. \v 36 Yuj chi', sval d'ayex, ato yic ol ja jun c'ual yic ol ch'olb'itaj tas eyaji, jantacn̈ej juntzan̈ lolonel malaj yopisio tzeyala', ol ch'olb'itaj tas eyaj yuuj. \v 37 Yujto a Dios ol ex ch'olb'itan yuj tas tzeyala'. Ol yala', tato malaj e mul yuj tas slaj eyal chi', mato ay, xchi Jesús. \s1 A eb' c'anjinac yil junoc milagro \r (Mr 8.12; Lc 11.29-32) \p \v 38 Ay juntzan̈ eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés yed' juntzan̈ eb' vin̈ fariseo ix alan d'a Jesús: \p —Ach co c'ayb'umal, co gana tza ch'ox junoc milagro quila', xchi eb' vin̈ d'ay. \p \v 39 Yuj chi' ix yalan d'a eb' vin̈: \p —A ex d'a jun tiempoal tic, malaj e vach'il, man̈oc d'a Dios tzeyac'och e pensar. Ton̈ej tze c'an eyil junoc milagro, junoc sch'oxan spoder Dios. Palta a junoc milagro ol ch'oxjoc eyila', aton jun icha sch'oxnac Dios yed' jun vin̈ schecab' scuchan Jonás. \v 40 A vin̈aj Jonás chi', oxe' c'ual, oxe' ac'val ec'nac vin̈ d'a yol sc'ool jun noc' nivan chay. Icha ajnac vin̈aj Jonás chi', icha chi' ol in aj pax a in tic, a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic. Oxe' c'ual, oxe' ac'val ol in ec' d'a yol luum. \v 41 Ayic ec' yalannaccanel yab'ixal Dios vin̈aj Jonás d'a eb' aj Nínive, snanac val sb'a eb'. Axo ticnaic, ayinec' eyed'oc, ec'to velc'och d'a yichan̈ vin̈aj Jonás chi', palta max e nalaj e b'a. Yuj chi', ato ol javoc jun c'ual yic ol ch'olb'itaj tas eyaji, a eb' aj Nínive chi', ol q'ue vaan eb', ol yalan e mul eb'. \v 42 Icha pax chi' jun ix yajal d'a Sur d'a peca', te najat cotnac ix, ul yab'annac sjelanil vin̈aj Salomón ix. Axo ticnaic, ay in ec' d'a tic, ec'to velc'och d'a yichan̈ vin̈, palta max ul e c'anb'ej eyab' d'ayin. Yuj chi', ato ol javoc jun c'ual ayic ol ch'olb'itaj tas eyaji, ol q'ue vaan ix, ol yalan e mul ix. \s1 A yab'ixal jun enemigo sc'ochxi d'a yed'tal \r (Lc 11.24-26) \p \v 43 Q'uinaloc ay jun enemigo tz'el d'a junoc anima ticnaic. Tz'ec' d'a tz'inan luum, sayan b'aj syic' yip. Palta max ilchaj yuuj. \v 44 Yuj chi' snaani: Ol in pax d'a in pat b'aj cotnac in, xchi. Axo yic sc'ochxi, syilan jun anima chi', icha junoc pat mesesi yool, malaj yajal, vach' yilji. \v 45 Yuj chi' smeltzajxib'at d'a spatic, sb'at yic'ancot ucvan̈ocxo eb' enemigo ec'to schucal d'a yichan̈. Svach' och cajan eb' smasanil d'a jun anima chi'. Yuj chi', ste juviel jun anima chi' icha d'a sb'ab'elal. Icha jun anima chi', icha chi' ol aj svach' juviel e pensar a ex tic, xchi Jesús d'a eb'. \s1 A ix snun Jesús yed' eb' yuc'tac \r (Mr 3.31-35; Lc 8.19-21) \p \v 46 Vanto yalan Jesús d'a eb' anima chi', ix c'och ix snun yed' eb' yuc'tac. A d'a ti' pat ix c'och eb'. Sgana eb' sc'umej Jesús chi'. \v 47 Yuj chi' ay jun vin̈ ix alan d'a Jesús: \p —Ix ja ix a nun yed' eb' uc'tac d'a ti' pat. Sgana eb' slolon ed'oc, xchi vin̈ d'ay. \p \v 48 Palta ix yalan Jesús d'a vin̈: \p —¿Mach ix in nun, mach eb' vuc'tac chi' tza na'a? xchi. \p \v 49 Ix lajvi chi', ix sch'oxan eb' sc'ayb'um d'a vin̈. \p —Aton eb' tic, icha in nun, icha vuc'tac yaj eb'. \v 50 Yujto a mach sc'ulan tas sgana in Mam d'a satchaan̈, aton eb' chi' icha vuc'tac, icha vanab', icha in nun yaji, xchi Jesús. \c 13 \s1 A yab'ixal vin̈ tzicumb'at in̈at trigo \r (Mr 4.1-9; Lc 8.4-8) \p \v 1 D'a jun c'ual chi', ix elta Jesús d'a yol pat. Ix b'at em c'ojan d'a sti' a' n̈ajab'. \v 2 Tzijtum anima ix c'och b'aj ayec' chi'. Yuj chi', ix och d'a yol jun barco. Ata' ix em c'ojan. Axo eb' anima chi' ix can eb' d'a sti' a'. \v 3 Tzijtum juntzan̈ ab'ix ix yal d'a eb'. Ix yalan icha tic: \p —Ay jun vin̈ ix b'at tzicojcanb'at in̈at trigo. \v 4 Ayic van stzicanb'at ixim vin̈, ay ixim ix emcan d'a yol b'e. Axo noc' much ix lojanq'ue ixim. \v 5 Ay juntzan̈xo ixim ix emcan d'a yib'an̈tac q'uen sam q'ueen, b'aj jab'n̈ej slumal. Elan̈chamel ix ja ixim, yujto quenn̈ej slumal. \v 6 Palta axo yic ix el yoc c'u, elan̈chamel ix tacjiel ixim, yujto malaj val sch'an̈al yib' ixim. \v 7 Ay juntzan̈xo ixim ix emcan d'a scaltac an̈ an̈c'ultac. Axo ix te q'uib' juntzan̈ an̈ an̈c'ultac chi', ix satel ixim in̈at chi' d'a scal an̈. \v 8 Ay pax juntzan̈xo ixim ix emcan b'aj yax sat luum. A juntzan̈ ixim chi', ix satan ixim. Ay ixim ix yac' sat d'a cien. Ay ixim ix yac' sat d'a 60. Ay ixim ix yac' sat d'a 30. \v 9 A juntzan̈ tzeyab' tic, naec val sic'lab'il, xchi Jesús chi' d'a eb'. \s1 Max nachajel slolonel Dios yuj eb' anima \r (Mr 4.10-12; Lc 8.9-10) \p \v 10 Axo eb' sc'ayb'um Jesús ix c'och d'a stz'ey. Ix sc'anb'an eb' d'ay: \p —¿Tas yuj an̈ej juntzan̈ ab'ix sch'oxanel c'ayb'ub'al tzal d'a eb'? xchi eb' d'ay. \p \v 11 Yuj chi' ix yalan d'a eb': \p —An̈ej d'ayex sch'ox co Mam Dios juntzan̈ tas mantalaj mach ojtannac, yic snachajel eyuuj tas tz'aj eyoch d'a yol sc'ab'. Palta axo d'a juntzan̈xo eb' quetanimail, max sch'oxlaj. \v 12 Yujto a mach snib'ej snachajel yuuj, ayto tas ol vach' nachajel yuuj. Axo eb' malaj sgana snachajel juntzan̈ tic yuuj, ol ic'joc ec' d'a eb'. \v 13 Yuj chi', an̈ej juntzan̈ ab'ix sch'oxanel c'ayb'ub'al sval d'a eb'. \q1 Yujto vach'chom syil junoc tas eb', scanxi eb' d'a ichn̈ej ta'. Ichato malaj tas syil eb'. An̈ejtona', vach'chom syab' eb', palta max nachajel-laj yuj eb'. \p \v 14 Yuj eb' anima chi', icha tic ix aj yelc'och tas yalnaccan vin̈aj Isaías ayic yalannaccan vin̈ icha tic: \q1 Val yel ol yab' eb', palta man̈ ol nachajel-laj yuj eb'. \q1 Val yel ol yil eb', palta man̈ ol nachaj paxel-laj yuj eb'. \q1 \v 15 Yujto a eb' anima tic, toxo ix pitb'iel eb'. \q1 Ichato macan schiquin eb', ichato smutz' sat eb', yic vach' max uji yilan eb', max yab' pax eb' yed' schiquin. Yuj chi' max nachajel-laj yuj eb'. Max sq'uex jab'oc spensar eb', max colchaj eb' vuuj, xchi Dios d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani. \p \v 16 Palta a ex tic, vach' eyico', jacan e sat eyilani, jacan pax e chiquin eyab'ani. \v 17 Val yel sval d'ayex, tzijtum eb' schecab' Dios d'a peca' yed' juntzan̈xo eb' te tojol sb'eyb'al, sgana eb' yilnac juntzan̈ tzeyil tic, palta maj yil-laj eb'. Sgana eb' yab'nac juntzan̈ tzeyab' tic, palta maj yab'laj eb'. \s1 A tas syalelc'och yab'ixal vin̈ tzicumb'at trigo \r (Mr 4.13-20; Lc 8.11-15) \p \v 18 Aq'uec och e chiquin d'ayin. Ol val d'ayex tas syalelc'och yab'ixal vin̈ tzicumb'at in̈at trigo. \v 19 A juntzan̈ in̈at ix emcan d'a yol b'e, syalelc'ochi, ay eb' anima tz'ab'an slolonel Dios, chajtil tz'aj yoch eb' d'a yol sc'ab', palta max nachajel-laj yuj eb'. Axo vin̈ diablo sc'och d'a eb', syic'anel slolonel Dios chi' vin̈ d'a spensar eb'. \v 20 Axo juntzan̈xo in̈at ix emcan d'a yib'an̈ q'uen q'ueen, syalelc'ochi, ay juntzan̈xo anima tz'ab'an slolonel Dios. Nivanoc sq'uechaan̈ eb' schaani. \v 21 Palta malaj stec'anil eb'. Axo yic sja junoc yaelal, mato tz'ac'jioch d'a yib'an̈ eb' yuj slolonel Dios, elan̈chamel sjuvixiel spensar eb'. \v 22 Axo juntzan̈xo in̈at ix emcan d'a caltac an̈c'ultac, syalelc'ochi, ay juntzan̈xo eb' tz'ab'an slolonel Dios, palta te ilc'olaln̈ej yaj eb' yuj juntzan̈ yic yolyib'an̈q'uinal tic. Syac'an musansatil sb'a eb' yuj sb'eyumal. Yuj juntzan̈ chi', sjuviel eb' d'a slolonel Dios. Lajan tz'aj eb' icha ixim trigo malaj sat syac'a'. \v 23 Palta axo juntzan̈ in̈at ix emcan b'aj ay syaxil sat luum, syalelc'ochi, ay juntzan̈xo eb' tz'ab'an slolonel Dios, snachajel yuj eb'. A eb' chi', lajan eb' icha juntzan̈ in̈at nivan sat syac'a'. Ay eb' lajan icha juntzan̈ in̈at syac' sat d'a cien. Ay pax eb' icha juntzan̈ syac' sat d'a 60 yed' d'a 30, xchi Jesús. \s1 A yab'ixal an̈ avalan̈ ay d'a scal ixim trigo \p \v 24 Ix yalan junxo ab'ix tic Jesús d'a eb' sc'ayb'um: \p —Ol val d'ayex chajtil tz'aj yoch eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Lajan icha junoc vin̈ ix tzicanem yin̈at trigo te vach' d'a sat sluum. \v 25 Axo d'ac'valil, vaynac vin̈, ix c'och jun vin̈ ajc'ool d'a sluum vin̈ chi'. Ix stzicanem juntzan̈ in̈at avalan̈ d'a scal strigo vin̈ chi'. \v 26 Axo yic vanxo spoj ixim trigo chi', ix checlaji to ay an̈ avalan̈ d'a scal ixim. \v 27 Yuj chi', axo eb' schecab' vin̈ aj luum chi' xid' alan d'ay: Mamin, a juntzan̈ in̈at a tzicnaquem d'a jun a luum chi', te vach', palta ¿b'aj am ix cot juntzan̈ an̈ avalan̈ ix pac' d'a scal? xchi eb' d'a vin̈. \v 28 Tecan a junoc vajc'ool xid' tzicanem juntzan̈ chi' d'a scal ixim, xchi vin̈ d'a eb'. ¿Ay am a gana b'at co toq'uel juntzan̈ an̈ avalan̈ chi'? xchi eb' d'a vin̈. \v 29 Maay, yujto ayic ol e toc'anel juntzan̈ an̈ avalan̈ chi', ol el pax ixim trigo chi' yed'oc. \v 30 Canocab'n̈ej icha chi' masanto ol jochchaj ixim trigo chi'. Ato ta' ol val d'a eb' in majan, ol stoc'anel juntzan̈ an̈ avalan̈ chi' eb'. Ol stzec'an eb' manojail, ol sn̈usantz'a eb'. Ol lajvoc chi', ol sjochanel ixim trigo chi' eb' b'ian, ol smolb'ancan ixim eb' d'a yol spatil, xchi vin̈ d'a eb' schecab' chi', xchi Jesús. \s1 A yab'ixal sat an̈ mostaza \r (Mr 4.30-32; Lc 13.18-19) \p \v 31 Ix lajvi chi', ix yalanpax junxo ab'ix tic Jesús: \p —Ol val d'ayex chajtil tz'aj sq'uib' sb'isul eb' anima yoch d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. A sb'isul eb' chi', lajan icha junoc in̈at mostaza syavej junoc vin̈ d'a sat sluum. \v 32 A juntzan̈ in̈at chi', yelxo te cotac d'a yichan̈ masanil juntzan̈xo in̈at. Palta axo sq'uib'i, más nivac tz'aj d'a yichan̈ juntzan̈xo an̈ scavej d'a junjun ab'il. Lajan tz'aj icha juntzan̈ te te'. Axo noc' much, sc'och noc' d'a sc'ab', sb'oan so' noc' ta', xchi Jesús. \s1 A yab'ixal yich pan \r (Lc 13.20-21) \p \v 33 Ix yalanpax junxo ab'ix tic Jesús d'a eb': \p —Ol valxi d'ayex chajtil tz'aj sq'uib' sb'isul eb' anima yoch d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Lajan icha jab' yich pan syac'och junoc ix ix d'a scal oxeoc echlab' harina. Masanil ixim harina chi' sipji yuuj, xchi Jesús. \s1 Ab'ixn̈ej juntzan̈ yalnac Jesús d'a eb' anima \r (Mr 4.33-34) \p \v 34 Ayic ix yalanel Jesús d'a scal eb' anima chi', an̈ej juntzan̈ ab'ix ajaltac snachajeli, a ix yal d'a eb'. An̈ej juntzan̈ ab'ix chi' ix yac'lab'ej ayic ix yalanel d'a eb'. \v 35 Icha chi' ix aj yelc'och tas tz'ib'ab'ilcan d'a peca' yuj jun schecab' Dios ayic ix yalani: \q1 A juntzan̈ ab'ix ajaltac snachajeli, a ol val d'a eb' anima. \q1 Ol val juntzan̈ tas malaj mach ojtannac yictax ix b'ojican yolyib'an̈q'uinal tic yuj Dios, xchi d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani. \s1 A tas syalelc'och yab'ixal an̈ avalan̈ \p \v 36 Axo Jesús, ix tac'lancan sb'a yed' eb' anima chi', ix ochxi d'a yol pat. Ix och pax eb' sc'ayb'um yed'oc. Ix yalan eb' d'ay: \p —A yab'ixal an̈ avalan̈ ix al chi', al d'ayon̈ tas val syalelc'ochi, xchi eb' d'ay. \p \v 37 Yuj chi' ix yalan d'a eb': \p —A jun tzicumb'at in̈at trigo te vach', syalelc'ochi, a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic. \v 38 Axo jun luum chi', syalelc'ochi, aton yolyib'an̈q'uinal tic. A juntzan̈ in̈at vach' chi', aton eb' ayoch d'a yol sc'ab' Dios. Axo juntzan̈ an̈ avalan̈ chi', aton eb' yic vin̈ diablo. \v 39 A jun yajc'ool vin̈ aj luum chi', aton vin̈ diablo chi'. A jun tiempoal ol jochchajel ixim trigo chi', syalelc'ochi, aton yic ol lajvoquec' yolyib'an̈q'uinal tic. Axo eb' jochum trigo chi', aton eb' ángel. \v 40 Icha stoc'jiel juntzan̈ an̈ avalan̈ chi' sn̈usjitz'aoc, icha chi' ol aj eb' anima ayic ol lajvoquec' yolyib'an̈q'uinal tic. \v 41 A in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ol in checcot eb' vángel. Ol laj smolb'an juntzan̈ eb' tz'ac'an juvoquel spensar eb' yetanimail yed' juntzan̈xo eb' chuc sc'ulej. Ol laj ic'joc el eb' b'aj ol in och Yajalil. \v 42 Axo syumchajcanb'at eb' d'a yol jun icha horno b'aj ayoch c'ac'. Ol laj oc' eb' ta'. Ol siq'uic'oc eb' yoq'ui. \v 43 Axo eb' tojol sb'eyb'al, icha val yilji c'u, icha chi' ol aj yilji eb' d'a yol sc'ab' co Mam Dios. A val juntzan̈ tzeyab' tic, naec val sic'lab'il. \s1 A yab'ixal jun tas c'ub'ab'il d'a yol luum \p \v 44 A b'aj tz'och eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈, lajan icha junoc tas te vach', te caro stojol, c'ub'anel d'a yol luum. Ayic tz'ilchaj yuj junoc vin̈ vinac, d'a jun rato chi' svach' mucancan vin̈ junelxo. Ste tzalaj vin̈ yuuj. Yuj chi' schon̈el vin̈ masanil tas ay d'ay, yic smanan jun luum chi' vin̈ yicoc. \s1 A yab'ixal jun q'uen ton̈ perla sb'i \p \v 45 A b'aj tz'och eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈, lajan icha junoc manvajum tzec' sayan juntzan̈ q'uen ton̈ te caro stojol, perla sb'i. \v 46 Tato ay junoc te vach' tz'ilchaj yuuj, te caro stojol, schon̈el masanil tas ay d'ay, smanan jun perla chi' yicoc. \s1 A yab'ixal jun chimpa yamlab' chay \p \v 47 Ol val junxo ab'ix tic d'ayex chajtil tz'aj yoch eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Lajan icha junoc chimpa yamlab' chay tz'ac'jiem yol a', tzijtum macan̈il noc' chay tz'ochcan d'a yol ch'an̈. \v 48 Axo yic sb'ud'ji ch'an̈, syic'anq'ueta ch'an̈ eb' yamum chay chi', syic'anel eb' d'a sti' a'. Ata' tz'em c'ojan eb', sic'anel noc' vach' eb', smolb'an noc' eb' d'a yol junoc xuuc. Axo noc' schucal, syumcanel noc' eb'. \v 49 Icha chi' ol aj eb' anima, ayic ol lajvoquec' yolyib'an̈q'uinal tic, ol cot eb' ángel ul yiq'uel eb' chuc d'a scal eb' vach'. \v 50 Axo syumjicanb'at eb' chi' d'a yol jun icha horno b'aj ayoch c'ac'. Ol te oc' eb' ta'. Ol siq'uic'oc eb' yoq'ui, xchi Jesús. \s1 A yopisio eb' sc'ayb'um Jesús \p \v 51 Ix lajvi chi' ix sc'anb'an Jesús d'a eb' sc'ayb'um: \p —¿Tzam nachajel juntzan̈ tic smasanil eyuuj? xchi d'a eb'. \p —Snachajel cuuj Mamin, xchi eb' d'ay. \p \v 52 —A ex tic, c'ayb'ab'il exxo, chajtil tz'aj yoch eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Yuj chi', syal eyac'an c'ayb'aj juntzan̈ ac' c'ayb'ub'al yed' juntzan̈ ojtacab'ilxo, xchi d'a eb'. \s1 Ayec' Jesús d'a Nazaret \r (Mr 6.1-6; Lc 4.16-30) \p \v 53 A ix lajvi yalan juntzan̈ ab'ix chi' Jesús, ix elxi d'a jun lugar chi'. \v 54 Ix c'ochxi d'a schon̈ab'. Ix och d'a yol spatil culto. Ata' ix sc'ayb'ej eb' anima. A eb' anima chi' ton̈ej ix sat sc'ool eb' yuuj. Ix laj yalan eb': \p —¿B'aj am ix sc'ayb'ej sjelanil jun vin̈ tic? ¿Tas syutej vin̈ sb'oan juntzan̈ milagro tic? \v 55 A jun vin̈ tic, yuninal vin̈ vin̈ n̈icum te'. Axo ix snun vin̈, aton ix María. Cojtac pax eb' yuc'tac vin̈, aton vin̈aj Jacobo, vin̈aj José, vin̈aj Simón yed' vin̈aj Judas. \v 56 An̈ejtona' pax eb' ix yanab' vin̈, ayec' eb' ix d'a co cal. Yuj chi', ¿b'aj am ix yic' jun sjelanil vin̈ tic? xchi eb'. \p \v 57 Yuj chi', ton̈ej ix somchajel spensar eb' yuuj. Palta ix yalan Jesús chi' d'a eb': \p —A eb' schecab' Dios, ay yelc'och eb' d'a yichan̈ eb' anima smasanil. Palta axo d'a yichan̈ eb' yetchon̈ab' eb' yed' d'a yichan̈ eb' jun yaj yed' eb' d'a yol spat, malaj yelc'och eb', xchi Jesús. \p \v 58 Jayen̈ej milagro ix sb'o d'a jun lugar chi', yujto max yac'ochlaj eb' d'a sc'ool. \c 14 \s1 A schamel vin̈aj Juan, vin̈ tz'ac'an bautizar \r (Mr 6.14-29; Lc 9.7-9) \p \v 1 A d'a jun tiempoal chi', ix yab'an specal Jesús vin̈aj Herodes, aton vin̈ yajal d'a yol yic Galilea. \v 2 Yuj chi' ix yalan vin̈ d'a eb' tz'ac'an servil: \p —A jun vin̈ chi', aton vin̈aj Juan, vin̈ ac'jinac bautizar, ix pitzvixi vin̈ d'a scal eb' chamnac. Yuj chi' ay yopisio vin̈ sb'oan juntzan̈ milagro chi', xchi vin̈. \p \v 3-4 Icha chi' ix yutej vin̈ yalani, yujto a vin̈ miljinaccham vin̈aj Juan chi'. Icha tic yuuj chamnac vin̈aj Juan chi': Ay jun vin̈ yuc'tac vin̈aj Herodes chi' scuchan Felipe. Herodías sb'i ix yetb'eyum vin̈aj Felipe chi'. A vin̈aj Herodes chi' ix montanel ix yetb'eyum vin̈aj Felipe chi'. Yuj chi' a vin̈aj Juan chi' ix b'at alan d'a vin̈aj Herodes chi' icha tic: \p —Man̈ smojoc tzic' jun ix tic, xchi vin̈. \p Axo ix Herodías chi' ix ac'an sc'ool vin̈aj Herodes chi'. Yuj chi' ix checji yamjoc vin̈aj Juan chi', ix och vin̈ d'a preso, ix och q'uen cadena d'a vin̈. \v 5 Sgana vin̈ smilancham vin̈aj Juan chi', palta xiv vin̈ d'a eb' anima, yujto ix nachajel yuj eb' anima chi' smasanil to a Dios ay schecab' vin̈aj Juan chi'. \v 6 Axo yic ix och sq'uin̈al yab'ilal vin̈aj Herodes chi', ix yavtancot juntzan̈ eb' nivac vinac vin̈. Axo ix yune' ix Herodías chi', ix c'och ix d'a yichan̈ eb', ix chan̈alvi ix. Te vach' schan̈alvi ix ix yil vin̈aj Herodes chi'. \v 7 Yuj chi' ix yac' sti' vin̈ d'a ix, ix slocan sb'i Dios vin̈: \p —Yaln̈ej tas junoc ol a c'an d'ayin, ol vac' d'ayach, xchi vin̈ d'a ix. \p \v 8 Axo ix snun ix, ix ac'an sc'uloc, yuj chi' ix yal ix d'a vin̈aj Herodes chi': \p —Ac' sjolom vin̈aj Juan, vin̈ tz'ac'an bautizar d'ayin d'a yol junoc pultu, xchi ix. \v 9 Axo ix yab'an jun chi' vin̈ rey chi', ix te cus chaan̈ vin̈. Palta toxo ix sloc sb'i Dios vin̈, ix yab'anpax eb' vin̈ ayec' yed' vin̈. Yuj chi' ix yalan vin̈ to tz'ac'ji d'a ix. \v 10 Ix yac'an órden vin̈ to sb'at tzepjiel sjolom vin̈aj Juan chi' d'a preso. \v 11 Slajvi chi', tz'ic'chajcot d'a yol junoc pultu. Icha chi' ix yutej eb'. Ix ac'ji sjolom vin̈aj Juan chi' d'a ix. Axo ix ix ac'an d'a ix snun chi'. \p \v 12 Axo eb' sc'ayb'um vin̈aj Juan chi', ix c'och eb'. Ix yic'anb'at snivanil vin̈ eb', ix b'at smucanem eb'. Ix lajvi chi', ix b'at yalan eb' d'a Jesús tas ix aj vin̈aj Juan chi' schami. \s1 Oye' mil vinac ix yac' va Jesús \r (Mr 6.30-44; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14) \p \v 13 A ix yab'an jun chi' Jesús, ix och d'a yol jun te' barco yed' eb' sc'ayb'um. Sch'ocojxon̈ej eb' ix b'at d'a jun lugar b'aj malaj anima. Palta ix yab'an eb' anima to sb'at eb'. Yuj chi' ix laj elta eb' d'a junjun chon̈ab'. Ix laj b'at eb' d'a yoc yic sc'och eb' b'aj sc'och Jesús chi'. \v 14 Axo ix elta d'a yol te' barco chi', ix yilani, man̈ jantacoc eb' anima ayxo ec' ta'. Yuj chi' ix oc' sc'ool d'a eb'. Ix yac'an b'oxoc sc'ool juntzan̈ eb' penaay ix ic'jib'at d'ay. \v 15 Axo d'a yemc'ualil, ix c'och eb' sc'ayb'um d'a stz'ey. Ix yalan eb': \p —Ina vanxo yem c'u, palta d'a jun lugar tic malaj anima. Yuj chi', tecan vach' tza chec pax eb' anima tic d'a juntzan̈ aldea d'a slac'anil tic, yic vach' ol sman va sb'a eb' ta', xchi eb' d'ay. \p \v 16 —Man̈ yovaliloc b'at sman va sb'a eb'. Aq'uec va eb' a ex tic, xchi Jesús d'a eb' sc'ayb'um chi'. \p \v 17 —Palta oye'n̈ej ixim pan qued'nac yed' cha pitan̈ noc' chay, xchi eb' d'ay. \p \v 18 —Iq'ueccot d'ayin, xchi Jesús d'a eb'. \p \v 19 Ix lajvi chi', ix yalan d'a eb' anima to tz'em c'ojan eb' d'a jun ac'lic b'aj ayec' chi'. Ix yic'anchaan̈ o lechan̈ pan chi' yed' cha pitan̈ noc' chay chi'. Ix q'ue q'uelan d'a satchaan̈, ix yac'an yuj diosal yuuj. Ix xepanb'at ixim pan chi'. Ix lajvi chi', ix yac'anb'at d'a eb' sc'ayb'um chi'. Axo eb' ix pucanb'at d'a scal eb' anima chi'. \v 20 Ix va eb' smasanil, ix b'ud'ji eb'. Ayic ix lajvi sva eb' chi', ix smolanq'ue vaan lajchavexo xuuc ixim ix yac' sobre eb' sc'ayb'um chi'. \v 21 Oye' mil eb' vin̈ vinac ix va'i. Axo eb' ix ix yed' eb' unin ix va'i, maj b'isjoclaj eb'. \s1 B'eynac Jesús d'a sat a' n̈ajab' \r (Mr 6.45-52; Jn 6.16-21) \p \v 22 Ix lajvi chi', ix yalan Jesús d'a eb' sc'ayb'um to tz'ochxi eb' d'a yol te' barco chi', yic sb'ab'laj c'axpajcanec' eb' d'a a a' chi'. Axo Jesús ixto cani, ix yalan quilcob'a d'a eb' anima chi'. \v 23 Ix lajvi stac'lan sb'a yed' eb', ix b'at d'a jun tzalan, yic slesalvi ta'. Axo yic ix q'uic'b'i, ayec' ta' sch'ocoj. \v 24 Axo eb' sc'ayb'um, van snan̈alb'i yec'c'och eb' d'a snan̈al a'. Palta pural sb'ey te' barco chi' yuj a', yujto ov sja ic' d'a yichan̈ eb'. \v 25 Axo yic ayto sacb'i, ix c'och Jesús d'a stz'ey eb'. Van sb'eyb'at d'a sat a'. \v 26 Ayic ix yilan eb' sc'ayb'um chi' sb'ey d'a sat a', ix te xiv eb' yuuj. Ix el yav eb' yuj xivelal. Ix laj yalan eb': \p —Tecan to lab' jun squil tic, xchi eb'. \p \v 27 Palta ix yal Jesús d'a eb': \p —Tec'an tzeyutej e b'a. A in. Man̈ ex xivoc, xchi d'a eb'. \p \v 28 Axo ix yalan vin̈aj Pedro d'ay: \p —Mamin, tato yel a ach, avtej in b'at ed' ta', yic ol in b'eyb'at d'a sat a' yic tzin c'och d'ayach, xchi vin̈ d'ay. \p \v 29 —Cotan̈, xchi d'a vin̈. \p Yuj chi' ix elta vin̈ d'a yol te' barco chi'. Ix b'eyb'at vin̈ d'a sat a' yic sc'och vin̈ d'a Jesús chi'. \v 30 Axo ix yab'an vin̈, te ov ic', ix xivq'ue vin̈. Yuj chi' ijan ix b'at vin̈ d'a yich a', ix el yav vin̈. \p —Mamin, colin, xchi vin̈. \p \v 31 Yed'n̈ej chi', ix b'at yamji sc'ab' vin̈ yuj Jesús, ix yalan d'a vin̈: \p —A ach tic, te jab'n̈ej tzin ac'och d'a a c'ool. ¿Tas yuj tzac' chab'c'olal? xchi d'a vin̈. \p \v 32 Axo yic ix och eb' d'a yol te' barco chi', ix och vaan jun ic' chi'. \v 33 Axo eb' ayec' d'a yol te', ix em cuman eb' d'a yichan̈ Jesús. Ix yalan eb': \p —Val yel a ach tic, Yuninal ach Dios, xchi eb' d'ay. \s1 B'oxinac sc'ool eb' penaay d'a Genesaret \r (Mr 6.53-56) \p \v 34 Ix c'axpajec' eb' d'a a' chi'. Ix c'och eb' d'a Genesaret. \v 35 Axo ix yilan eb' anima to a Jesús, ix laj yalanel eb' d'a juntzan̈ lugar chi'. Yuj chi' ix ic'jib'at masanil eb' penaay d'ay. \v 36 Ix sc'anan eb' syam jab'oc sti' spichul. A eb' ix yamani, ix b'oxican sc'ool eb' yuuj. \c 15 \s1 A juntzan̈ tas tz'ac'an juvoquel co pensar \r (Mr 7.1-23) \p \v 1 Ay juntzan̈ eb' vin̈ fariseo yed' eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés, ix cot eb' vin̈ d'a Jerusalén. Ix smolb'an sb'a eb' vin̈ b'aj ayec' Jesús. Ix sc'anb'an eb' vin̈ d'ay: \p \v 2 —¿Tas yuj max sc'anab'ajej sb'eyb'al eb' co mam quicham eb' a c'ayb'um? ¿Tas yuj max sb'iquel sc'ab' eb' ayic sva eb' icha sley eb' co mam quicham chi'? xchi eb' vin̈ d'ay. \p \v 3 Yuj chi' ix yalan Jesús d'a eb' vin̈: \p —A exxo tic, ¿tas yuj max e c'anab'ajej juntzan̈ schecnab'il Dios? An̈ej juntzan̈ sley eb' co mam quicham tze c'anab'ajej. \v 4 Yalnaccan Dios icha tic: Ayocab' yelc'och e mam e nun d'a e sat. A mach sb'ajan smam snun, smiljichamoc, xchi Dios. \v 5 Palta a exxo tic, tzeyala' to man̈ yovaliloc scolvaj junoc mach d'a smam snun. Tato ay junoc tz'alan d'a smam snun: Max yal in colvaj d'ayex, yujto masanil tas ay d'ayin, a Dios ay yico', tato xchi, te vach' tzeyab'i. \v 6 A exxo tic tzeyala', tato ay mach tz'alan icha chi', man̈xo yovaliloc scolvaj d'a smam snun. Icha chi' tzeyutej eyixtanel schecnab'il Dios, yujto an̈ej juntzan̈ sley eb' co mam quicham chi' tze c'anab'ajej. \v 7 Chab' sat ex. Yel ton val tas yalnaccan vin̈aj Isaías eyuuj icha tic: \q1 \v 8 A eb' anima tic, an̈ej yed' sti' eb' syal vach' lolonel d'ayin. Palta axo spensar eb', najat yajcaneli. \q1 \v 9 Nivanoc tzul yaq'uem sb'a eb' d'ayin. An̈ej juntzan̈ schecnab'il anima syac' eb' c'ayb'ajoc, xchi Dios d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani, xchi Jesús chi' d'a eb' vin̈. \p \v 10 Ix lajvi chi', ix yavtancot eb' anima. Ix yalan d'a eb': \p —Ab'ec. Nachajocab' eyuuj tas svala': \v 11 A juntzan̈ tas scac'och d'a co ti', max on̈ juviel-laj yuuj d'a yichan̈ Dios. Palta a juntzan̈ tas tz'elta d'a co ti', a tzon̈ juanel d'a yichan̈, xchi d'a eb'. \p \v 12 Yuj chi', ix c'och eb' sc'ayb'um d'a stz'ey. Ix yalan eb': \p —¿Ojtac ama to ix te cot yoval eb' vin̈ fariseo chi' yuj jun ix al chi'? xchi eb' d'ay. \p \v 13 Ix yalanpax d'a eb': \p —Jantacn̈ej juntzan̈ te te' man̈ avab'iloc yuj co Mam Dios ayec' d'a satchaan̈, ol toc'jocq'ueta te' yed' sch'an̈al yib'. Yuj chi', icha junoc te te' stoc'jiq'ueta yed' sch'an̈al yib' chi', icha chi' ol aj eb'. \v 14 Yuj chi', yilxo eb'. Lajan eb' icha junoc mach max uji yilani, nivanoc squetzb'at junocxo mach max uji pax yilani. Q'uinaloc ay junoc mach max uji yilani, squetzanb'at junocxo mach max uji yilan chi' yed'oc, syetb'atej sb'a eb' d'a junoc vitz schavan̈il, xchi Jesús. \p \v 15 Axo ix yalan vin̈aj Pedro d'a Jesús: \p —Al d'ayon̈ tas syalelc'och jun ab'ix ix al d'a eb' fariseo chi', xchi vin̈ d'ay. \p \v 16 Yuj chi' ix yalan Jesús: \p —¿Tom max nachajpaxel jun chi' eyuuj? \v 17 ¿Tom man̈ eyojtacoc? A tas scac'och d'a co ti', a d'a yol co c'ool tz'emc'ochi, axo d'a junxo rato, tz'elxicani. \v 18 Palta a juntzan̈ tas tz'elta d'a co ti', a d'a co pensar spitzvicoti. Aton juntzan̈ chi' tzon̈ juanel d'a yichan̈ Dios. \v 19 Yujto a d'a spensar eb' anima spitzvi chuc pensaril, miloj anima, ajmulal, elc'al, testigoal d'a es yed' b'uchumtaquil. \v 20 Aton juntzan̈ chi' tz'ic'an sjuviel eb' anima d'a yichan̈ Dios. Palta vach'chom max co b'iquel co c'ab' tzon̈ va'i, max on̈ juviel-laj d'a yichan̈ Dios, xchi Jesús. \s1 A jun ix ix man̈ israeloc yac'nacoch Jesús d'a sc'ool \r (Mr 7.24-30) \p \v 21 Ix lajvi chi', ix b'atxi Jesús. Ix c'och d'a yol yic Tiro yed' d'a Sidón. \v 22 Ata' ay jun ix man̈ israeloc, aj Canaán ix. Ix c'och ix d'a Jesús. Ix avaj chaan̈ ix d'ay: \p —Mamin, yin̈til ach vin̈aj David, oc'oc val a c'ool d'ayin. Ay jun ix vune' ayoch jun enemigo d'ay. Syab' val syail ix yuuj, xchi ix d'ay. \p \v 23 Palta max tac'vilaj d'a ix. Axo ix c'och eb' sc'ayb'um d'a stz'ey, ix yalan eb' d'ay: \p —Octom tza chec meltzaj jun ix tic, yujto man̈ jantacoc yavaj ix d'a co patic, xchi eb' d'ay. \p \v 24 Ix lajvi chi', ix tac'vi Jesús: \p —An̈ej d'a eb' quetisraelal checb'il in cot yuj Dios. Yujto icha yaj juntzan̈ noc' calnel sateq'ui, icha chi' yaj eb', xchi. \p \v 25 Palta ix ec'b'at ix d'a yichan̈ eb'. Ix em cuman ix d'a yichan̈ Jesús. Ix yalan ix d'ay: \p —Mamin, colvajan̈ d'ayin, xchi ix d'ay. \p \v 26 —Palta man̈ vach'oc tato stoc'jiec' yooch eb' uninab'il, tz'ac'jib'at d'a noc' yunetac tz'i',\f 15.26 \fr 15:26 \ft A mach b'aj ix sb'ab'laj sch'oxej sb'a Jesús, aton d'a eb' israel, schon̈ab' Dios, palta a ix Sirofenisa man̈ israeloc ix, yuj chi' syal Jesús yuj eb' uninab'il yed' noc' yunetac tz'i'.\f* xchi Jesús d'a ix. \p \v 27 Palta ix tac'vi ix d'ay: \p —Yel ton Mamin, palta a noc' yunetac tz'i' chi' sic'anq'ue sc'ajil yooch eb' uninab'il d'a yalan̈ smexa vin̈ aj pat, xchi ix d'ay. \p \v 28 Yuj chi' ix yalanxi d'a ix: \p —A ach tic, svila' tzac' val och Dios d'a a c'ool. Yuj chi', b'oocab' icha tas tza nib'ej chi', xchi d'a ix. \p A d'a jun rato chi', ix b'oxican sc'ool ix yune' ix chi'. \s1 Tzijtum eb' b'oxinac sc'ool yuj Jesús \p \v 29 Ix lajvi chi', ix b'atxi Jesús. Ix b'eyb'at d'a sti' a' n̈ajab' yic Galilea. Ix c'och d'a jun tzalan. Ix em c'ojan ta'. \v 30 Man̈ jantacoc eb' anima ix c'och b'aj ayec' chi'. Ix ic'jicot juntzan̈ eb' max yal sb'eyi, eb' max uji yilani, eb' max yal sloloni yed' eb' malaj sc'ab'. Tzijtumto juntzan̈xo eb' penaay ix ic'jicot d'ay. Ix ic'jicot eb' d'a yichan̈ Jesús. Axo ix ac'an b'oxoc sc'ool eb'. \v 31 A eb' max yal sloloni, ix lolonq'ue eb', a eb' malaj sc'ab', ix b'oxi eb'. A eb' max yal sb'eyi, ix b'eyxi eb'. An̈eja' eb' max uji yilani, ix yilxi eb'. Ayic ix yilan juntzan̈ chi' eb' anima, ix te sat sc'ool eb'. Ix yalan vach' lolonel eb' d'a Dios. \s1 Ix ac'ji va chan̈e' mil eb' vinac \r (Mr 8.1-10) \p \v 32 Ix yavtancot eb' sc'ayb'um Jesús, ix yalan d'a eb': \p —Tz'oc' in c'ool yuj juntzan̈ anima tic, yujto chab'jitax jacan eb' d'ayin. A ticnaic man̈xa tas sva eb'. Max yal in c'ool tzin chec pax eb' d'a spat, tato max va eb' sb'ati. Ay smay tz'el yip eb' d'a yol b'e, xchi d'a eb'. \p \v 33 —Palta tzijtum eb'. ¿Tas ol cutoc cac'an va eb' d'a jun tz'inan luum tic? xchi eb' sc'ayb'um chi'. \p \v 34 —¿Jaye' ixim pan eyed'nac? xchi d'a eb'. \p —Uquen̈ej ixim yed' jay c'otan̈ noc' chay, xchi eb' d'ay. \p \v 35 Ix lajvi chi', ix yalan d'a eb' anima chi' to tz'em c'ojjab' eb' d'a sat luum. \v 36 Ix yic'anchaan̈ ixim pan chi' yuquil yed' jay c'otan̈ noc' chay chi'. Ix yac'an yuj diosal d'a Dios yuuj. Ix xepanb'at ixim pan chi' yed' noc' chay chi'. Ix yac'an d'a eb' sc'ayb'um. Axo eb' ix pucanb'at d'a eb' anima chi'. \v 37 Ix va eb' smasanil, ix b'ud'ji eb'. A ix lajvi sva eb', uqueto xuuc ixim ix yac' sobre ix smolq'ue eb' sc'ayb'um chi'. \v 38 Chan̈e' mil eb' vin̈ vinac ix va'i. Axo eb' ix ix yed' eb' unin, maj b'isjoclaj eb'. \v 39 Ix lajvi chi', ix yalan quilcob'a Jesús d'a eb' anima chi'. Ix ochxi d'a yol te' barco. Ix b'at d'a yol yic Magadán. \c 16 \s1 A eb' c'anjinac yil junoc milagro d'a Jesús \r (Mr 8.11-13; Lc 12.54-56) \p \v 1 Ay juntzan̈ eb' fariseo yed' eb' saduceo ix c'och d'a Jesús, yujto sgana eb' yac'an proval. Yuj chi' ix sc'an yil junoc milagro eb' scot d'a satchaan̈. \v 2 Palta ix yalan Jesús d'a eb': \p —A ex tic, ay b'aj tzeyal icha tic d'a yemc'ualil: A q'uic'an maxtzac yac'laj n̈ab', yujto van stz'a asun, xe chi. \v 3 Ay b'aj tzeyal pax d'a q'uin̈ib'alil: A ticnaic musan, te q'uic' asun, ol yac' n̈ab', xe chi. Jelan eyilan juntzan̈ asun, tzeyalani tato ol yac' n̈ab', mato maay. Ay juntzan̈xo yechel sch'oxan tas yaj jun tiempoal tic, palta ina max nachajel juntzan̈ chi' eyuuj. Yuj chi', chab' sat ex. \v 4 A ex tic, te chuc ex, man̈oclaj d'a Dios tzeyac'och e pensar. Yuj chi' ton̈ej tze c'an eyil junoc milagro scot d'a Dios. Palta an̈ej jun milagro ol ac'joc eyila', aton jun icha sch'oxnac Dios yed' vin̈aj Jonás, xchi d'a eb'. \p Ix lajvi chi', ix el d'a stz'ey eb', ix b'ati. \s1 A juntzan̈ c'ayb'ub'al syal eb' fariseo \r (Mr 8.14-21) \p \v 5 Ix b'at Jesús yed' eb' sc'ayb'um d'a junxo sc'axepal a' n̈ajab'. Axo eb' sc'ayb'um chi', maj snalaj eb' yic'b'at ixim pan yic sva'a. \v 6 Ix yalan Jesús d'a eb': \p —Ab'ec tas sval tic. Tzeyil val e b'a yuj yich span eb' fariseo yed' yuj yich span eb' saduceo, xchi d'a eb'. \p \v 7 Yuj chi' ix yalub'tan̈an eb' yuj juntzan̈ ix yal chi'. \p —Syal icha chi', yujto maj quic'cotlaj ixim co pan, xchi eb'. \p \v 8 Axo Jesús yojtacxo tas van yalan eb'. Yuj chi' ix yalanpax d'a eb': \p —¿Tas yuj tzeyala' to malaj ixim e pan? Teveln̈ej tzeyac'och Dios d'a e c'ool. \v 9 ¿Tom an̈eja' max nachajel eyuuj? ¿Tom max e nacoti ayic vac'annac oye' pan d'a oye' mil vinac, jayeto xuuc yac'nac sobre e molnacxiq'uei? \v 10 Yed' vac'annac pax uque' pan d'a chan̈e' mil vinac, ¿tom max e nacoti jayeto xuuc yac'nac sobre e molnacxiq'uei? \v 11 Ayic ix valan d'ayex yuj yich span eb' fariseo yed' yich span eb' saduceo, ¿tas yuj max nachajel eyuuj tas syalelc'ochi? A e naani to a ixim pan svala', xchi d'a eb'. \p \v 12 Ayic ix yalan juntzan̈ chi' Jesús, ichato chi' ix nachajel yuj eb' to man̈oc yich pan b'aj syil sb'a eb', palta aton d'a juntzan̈ c'ayb'ub'al syal eb' fariseo yed' eb' saduceo. \s1 Yalnac vin̈aj Pedro to a Jesús, aton Cristo \r (Mr 8.27-30; Lc 9.18-21) \p \v 13 Ayic ix c'och Jesús yed' eb' sc'ayb'um d'a yol yic Cesarea yic Filipo, ix sc'anb'an d'a eb': \p —A in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ¿mach in am yalan eb' anima tzeyab'i? xchi d'a eb'. \p \v 14 —Ay eb' tz'alani, tob' a ach tic Juan ach, vin̈ ix ac'an bautizar. Ay pax eb' tz'alani tob' Elías ach. Ay pax eb' tz'alani, tob' Jeremías ach, mato junocxo schecab' Dios ec'nac d'a peca', xchi eb' d'ay. \p \v 15 —Xal ex tic, ¿mach in e naani? xchi d'a eb'. \p \v 16 Axo vin̈aj Pedro ix tac'vi d'ay, ix yalan vin̈ icha tic: \p —A achton tic, Cristo ach, Yuninal ach Dios pitzan, xchi vin̈ d'ay. \p \v 17 Yuj chi' ix yalanxi Jesús d'a vin̈: \p —Simón, yuninal ach vin̈aj Jonás, te vach' ico', yujto a jun ix al tic, man̈oclaj junoc anima ix ac'an nachajel uuj, palta aton in Mam ayec' d'a satchaan̈, a ix ac'an nachajel uuj. \v 18 A in sval d'ayach, a ach ton Pedro ach. (Pedro syalelc'ochi, q'ueen.) A d'a yib'an̈ jun tenam chi' ol in b'o viglesia. A viglesia chi', man̈ ol ac'joc ganar eb' yuj spoder chamel. \v 19 A d'ayach ol vac' sllaveal yic tz'och eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. A tas ol ala' to ay yovalil d'a yolyib'an̈q'uinal tic, ay pax yovalil d'a satchaan̈. An̈ejtona' a tas ol ala' to malaj yovalil d'a yolyib'an̈q'uinal tic, malaj pax yovalil d'a satchaan̈, xchi Jesús d'a vin̈. \p \v 20 Ix lajvi chi', ix yalan d'a eb' sc'ayb'um chi': \p —Ayta b'aj tzeyala' to a in tic Cristo in, xchi d'a eb'. \s1 Ayocto yalancan Jesús yuj schamel \r (Mr 8.31—9.1; Lc 9.22-27) \p \v 21 A d'a jun tiempoal chi', ix och ijan Jesús yalan d'a eb' sc'ayb'um tas ol ja d'a yib'an̈. Ix yalani: \p —Yovalil ol in b'at d'a Jerusalén. Ata' ol ac'jococh d'a vib'an̈ yuj eb' ichamtac vinac ay yopisio, eb' sat sacerdote yed' eb' c'ayb'um d'a ley Moisés. Ol in smilcham eb', palta axo d'a schab'jial, ol in pitzvocxi, xchi d'a eb'. \p \v 22 Palta axo vin̈aj Pedro ix ic'anelta Jesús chi' sch'ocoj, yic syac'lan vin̈ scachani. \p —Mamin, man̈ ichocta' sgana Dios. A juntzan̈ ix al chi', man̈ ol jalaj d'a ib'an̈, xchi vin̈ d'ay. \p \v 23 Palta ix och val q'uelan Jesús d'a vin̈, ix yalani: \p —Elan̈ d'a in stz'ey ach Satanás, yujto a gana tzac' somchajel in pensar. Man̈oclaj juntzan̈ tas yic Dios b'aj tzac'och a pensar. An̈ej juntzan̈ yic anima tza na'a, xchi d'a vin̈. \p \v 24 Ix lajvi chi', ix yalanpax d'a eb' sc'ayb'um: \p —Tato ay mach sgana tz'och in c'ayb'umoc, yovalil man̈xo yicoc sb'a sch'ocoj. Sb'ecocab' sb'a yab'an syail vuuj, taxon̈ej scham d'a te' culus. Tato icha chi', ochocab' tzac'an vuuj. \v 25 Yujto a eb' sgana scol sb'a d'a yolyib'an̈q'uinal tic, ol satel sq'uinal eb' d'a juneln̈ej. Axo eb' sb'ec sb'a scham vuuj, aton eb' chi' ol scha sq'uinal d'a juneln̈ej. \v 26 Q'uinaloc tato squiquej masanil tas ay d'a yolyib'an̈q'uinal tic, palta tato tzon̈ satcanel d'a juneln̈ej, ¿tas co ganar? ¿Tasto val ol cac' stojoloc yic tzon̈ colchajeli? \v 27 Yujto a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, a yed' spoder in Mam ol in ja yed' eb' vángel. Axo vac'an spac chi' d'a junjun anima, icha tastac ix sc'ulej eb'. \v 28 Val yel sval d'ayex, ay juntzan̈ ex ayex ec' d'a tic, manto ex chamlaj, olto eyil in javi, ol in och Yajalil, xchi d'a eb' sc'ayb'um chi'. \c 17 \s1 Q'uexmajnac yilji Jesús \r (Mr 9.2-13; Lc 9.28-36) \p \v 1 Ob'xitax chi', axo Jesús ix ic'anb'at vin̈aj Pedro, vin̈aj Jacobo yed' vin̈ yuc'tac vin̈ scuchan Juan. Sch'ocojil eb' ix b'at yed'oc d'a jun nivan tzalan. \v 2 Ata' ix q'uexmaj yilji Jesús d'a yichan̈ eb'. Veei ix aj sat icha yoc c'u, axo spichul, te sac ix aj icha saquilq'uinal. \v 3 Axo d'a jun rato chi', ix ul sch'ox sb'a vin̈aj Moisés yed' vin̈aj Elías. Ix lolon eb' yed' Jesús. \v 4 Yuj chi' ix yalan vin̈aj Pedro d'a Jesús chi': \p —Mamin, te vach' cajec' d'a tic. Tato a gana, sco b'o oxeoc lechpat, jun ico', jun yic vin̈aj Moisés yed' jun yic vin̈aj Elías, xchi vin̈. \p \v 5 Van to yalan vin̈aj Pedro chi', ix c'och jun asun. Ix em moyan d'a yib'an̈ eb'. Toxon̈ej veei yilji. Ix lajvi chi', ix ab'chaj jun lolonel d'a scal asun chi', ix yalani: \p —Aton jun tic Vuninal, te xajanab'il vuuj. Tzin tzalaj val yed'oc. Aq'uecoch e chiquin d'a tas syala', xchi. \p \v 6 Ayic ix yab'an jun chi' eb' sc'ayb'um, ix em lachaljoc eb'. Ix te xivb'at eb'. \v 7 Yuj chi' ix c'och Jesús d'a stz'ey eb'. Ix maslaj eb' yuuj. \p —Q'uean̈ec vaan. Man̈ ex xivoc, xchi d'a eb'. \p \v 8 Axo ix yilan eb', man̈xalaj mach ayeq'ui. Axon̈ej Jesús ayeq'ui. \v 9 Ayic van yemxita eb' d'a jun tzalan chi', ix yalan Jesús d'a eb': \p —Ayta b'aj tzeyalelta jun ix eyil chi'. A in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ato yic ol in pitzvocxi d'a scal eb' chamnac, ato ta' ol eyaleli, xchi d'a eb'. \p \v 10 Ix lajvi chi', ix sc'anb'an eb' sc'ayb'um chi' d'ay: \p —A eb' c'ayb'um d'a ley Moisés, syal eb': A vin̈aj Elías, yovalil ol b'ab'laj javoc, xchi eb'. ¿Tas am yuj syal eb' icha chi'? xchi eb' d'a Jesús. \p \v 11 Ix yalanxi d'a eb': \p —Yel ton syal eb', yovalil ol javoc vin̈aj Elías chi', yic sna sb'a eb' anima. \v 12 Palta sval d'ayex ulnacxoec' vin̈. Palta max nachajel yuj eb' tato a vin̈. Yuj chi', yutejnac vin̈ eb' icha val sgana. Icha pax chi' ol aj vab'an syail yuj eb' a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, xchi Jesús d'a eb' sc'ayb'um chi'. \p \v 13 Icha chi' ix aj snachajel yuj eb' to aton vin̈aj Juan, vin̈ ac'annac bautizar, ix yal Jesús. \s1 B'oxinac sc'ool jun unin ayoch jun enemigo d'ay \r (Mr 9.14-29; Lc 9.37-43) \p \v 14 Axo ix c'ochxi eb' b'aj ay jun n̈ilan̈ anima. Ix c'och jun vin̈ d'a Jesús, ix em cuman vin̈ d'a yichan̈, ix yalan vin̈ d'ay: \p \v 15 —Mamin, ¿ma max oc' a c'ool d'a jun vuninal? Scot numnaj d'a sjolom. Te ya yaj yuuj. Tzijtum elxo sb'at d'a yol c'ac' yed' d'a yol a a' yuuj. \v 16 Ix vic'cot d'a eb' a c'ayb'um tic, palta maj b'olaj sc'ool yuj eb', xchi vin̈ d'a Jesús. \p \v 17 Yuj chi' ix yalan Jesús chi': \p —A ex tic, max eyac'och Dios d'a e c'ool, te pit ex. Inai, ayxo tiempo ay in ec' eyed'oc. ¿B'aq'uin̈to val ol nachajel eyuuj? Svab' val syail eyuuj. Ixiquec b'at iq'ueccot vin̈ unin chi', xchi. \p \v 18 Axo ix c'och vin̈ unin chi' d'a Jesús, ix stuman jun enemigo ayoch chi' d'a vin̈. Yuj chi' ix el jun enemigo chi' d'a vin̈. D'a jun rato chi', ix b'oxican sc'ool vin̈ yuuj. \p \v 19 Axo yic ix can Jesús sch'ocoj yed' eb' sc'ayb'um, ix sc'anb'an eb' d'ay: \p —¿Tas am yuj maj el jun enemigo chi' cuuj? xchi eb' d'ay. \p \v 20-21 —Maj el-laj yujto max eyac' val och Dios d'a e c'ool. Val yel sval d'ayex, tato tzeyac'och Dios chi' d'a e c'ool, vach'chom jab'n̈ej, icha junoc pitan̈ sat an̈ mostaza, ol yal eyalan icha tic d'a jun vitz tic: Elan̈ d'a ed'tal tic, ixic d'a junocxo lugar, xe chi. Tato icha chi', ol el eyuuj. Masanil tas ol yal eyuuj tato yel tzeyac'och Dios d'a e c'ool, xchi d'a eb'. \s1 Ayocto ix yalancan Jesús yuj schamel \r (Mr 9.30-32; Lc 9.43-45) \p \v 22 Ayic molanxoec' Jesús yed' eb' sc'ayb'um d'a yol yic Galilea, ix yalan d'a eb': \p —A in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ol in ac'jococh d'a yol sc'ab' eb' anima. \v 23 Ol in smilancham eb'. Axo d'a schab'jial, ol in pitzvocxoc, xchi d'a eb'. \p Ayic ix yab'an juntzan̈ chi' eb', ix te cus eb'. \s1 A jun tumin stecjiel yuj stemplo Dios \p \v 24 Ayic ix c'och eb' d'a Capernaum, a eb' tecumel tumin yuj stemplo Dios xid' alan d'a vin̈aj Pedro: \p —A vin̈ e C'ayb'umal tic, ¿tzam yac' q'uen tumin vin̈ stecjiel yic stemplo Dios? xchi eb' vin̈. \p \v 25 —Syac' q'uen vin̈, xchi vin̈ d'a eb'. \p Axo yic ix c'ochxi vin̈aj Pedro d'a yol pat, a Jesús ix b'ab'laj alan d'a vin̈: \p —Simón, ¿tas tza na'a? A juntzan̈ tumin stecjiel yuj eb' rey, ¿mach am tz'ac'ani? ¿Am eb' yuninal eb' tz'ac'ani, mato a eb' anima? xchi d'a vin̈. \p \v 26 —A eb' anima, xchi vin̈. \p Yuj chi', ix yalanxi Jesús d'a vin̈: \p —Tato icha chi', a eb' uninab'il, man̈ yovaliloc syac' eb'. \v 27 Palta malaj co gana somchaj sc'ool eb'. Yuj chi', ixic d'a sti' a' n̈ajab'. B'at aq'uem q'uen anzuelo d'a yol a'. A jun noc' b'ab'el chay syamchaj uuj, tzic'q'ueta noc'. Axo d'a yol sti' noc' ol ilchaj jun tumin uuj. C'ocb'il ol yab' jun tumin stecjiel chi' d'ayon̈. Yuj chi' tzic'cot jun tumin chi', b'at ac'an d'a eb' tecumel tumin chi' cuuj co chavan̈il, xchi d'a vin̈. \c 18 \s1 ¿Mach am junoc más nivan yelc'ochi? \r (Mr 9.33-37; Lc 9.46-48) \p \v 1 A d'a jun tiempoal chi', ix c'och eb' sc'ayb'um Jesús d'ay. Ix sc'anb'an eb': \p —¿Mach am junoc más nivan yelc'och d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈? xchi eb' d'ay. \p \v 2 Axo Jesús ix avtancot jun unin, ix yac'anoch d'a scal eb'. \v 3 Ix yalan d'a eb': \p —Val yel sval d'ayex, tato max e q'uex e pensar, tato man̈ lajanoc tz'aj e pensar icha eb' unin, max yal eyoch d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. \v 4 Yuj chi', a eb' te emnaquil syutej sb'a icha jun unin tic, an̈ej eb' te nivan yelc'och ta'. \v 5 A mach schaan junoc anima lajan icha jun unin tic, yujto vic jun anima chi', a in tzin scha'a. \p \v 6 Palta tato ay mach tz'ac'an somchaj spensar junoc anima tzin ac'anoch d'a sc'ool, aton junoc icha spensar eb' unin tic, chuc yic jun chi'. Octom b'ab'el spixjioch junoc nivan q'uen d'a sjaj, syumjicanb'at d'a yol a' mar yic sjic'vichamoc, yacb'an manto yac' somchaj spensar jun anima chi'. Tato icha chi', más vach' yico'. \v 7 Ob'iltac eb' anima yuj juntzan̈ tas tz'ac'an somchajel spensar. Masanil tiempo ay juntzan̈ chi', palta a val eb' tz'ac'an somchajel spensar eb' yetanimail, te chuc yic eb'. \p \v 8 Tato a junoc e c'ab', ma junoc eyoc tzex ic'anb'at d'a chucal, más vach' tze tzepeli, tzeyumaneli, yujto vach'chom man̈ ex tz'acanoc, tato ol e cha e q'uinal d'a juneln̈ej, te vach' eyico'. Palta vach'chom tz'acan e c'ab' yed' eyoc, tato ol ex b'atcan d'a scal jun c'ac' malaj b'aq'uin̈ stupi, te chuc eyico'. \v 9 Tato a junoc yol e sat tzex ic'anb'at d'a chucal, más vach' tzeyiq'uelta, tzeyumaneli. Yujto vach'chom junn̈ej yol e sat, tato ol e cha e q'uinal d'a juneln̈ej, te vach' eyico'. Palta vach'chom tz'acan yol e sat, tato ol ex b'atcan d'a scal c'ac' d'a infierno, te chuc eyico'. \s1 A yab'ixal junoc noc' calnel satnac \r (Lc 15.3-7) \p \v 10-11 Man̈ e patiquejel eb' unin tic. Sval d'ayex to a eb' ángel stan̈van junjun eb', masanil tiempo ayec' eb' yed' co Mam Dios d'a satchaan̈. \p \v 12 Q'uinaloc ay junoc mach ay junoc ciento scalnel. Tato satb'at junoc, syactancan noc' 99 b'aj ayec' chi', sb'at sayan noc' satcan chi'. \v 13 Tato tz'ilchaj noc' yuuj, ste tzalaj yuj noc'. Axo noc' 99 ayec' chi', ichato max tzalaj yuj noc'. \v 14 Icha pax chi' co Mam ay d'a satchaan̈. Malaj sgana ay junoc d'a scal eb' unin tic sateli. \s1 Yovalil scac' nivanc'olal d'a junocxo anima \r (Lc 17.3) \p \v 15 Tato ay junoc uc'tac tz'och smul d'ayach, b'at al d'ay sch'ocoj to ix och smul d'ayach. Tato scha yab' d'ayach, tzac' ganar a montan jun uc'tac chi'. \v 16 Palta tato max scha yab' d'ayach, tzic'b'at jun chavan̈ocxo mach, b'at yalan eb' d'ay. Ayocab' chavan̈ oxvan̈oc testigo, yic vach' ay yip masanil tas tz'alji, icha syal d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani. \v 17 Palta tato an̈eja' max scha yab'i, tzal d'a iglesia. Tato an̈eja' max scha yab' pax d'a eb', canocab' ichn̈ej ta'. Icha junoc comon anima d'a ch'oc chon̈ab'il, ma junoc tecumel tumin, ichocab' ta' tz'ajcan d'a ichan̈. \p \v 18 Val yel sval d'ayex, a tas ol eyala' to ay yovalil d'a yolyib'an̈q'uinal tic, a jun chi' ay pax yovalil d'a satchaan̈. An̈ejtona', a tas ol eyala' to malaj yovalil d'a yolyib'an̈q'uinal tic, a jun chi' malaj pax yovalil d'a satchaan̈. \p \v 19 Svalan pax d'ayex, tato ay chavan̈oc ex lajann̈ej e naan tas ol e c'ana', axo co Mam Dios ayec' d'a satchaan̈ ol ac'an d'ayex, \v 20 yujto a b'aj ay chavan̈ oxvan̈oc anima smolb'ej sb'a, yic syalan sb'a eb' d'ayin, ayinec' yed' eb', xchi Jesús. \p \v 21 Axo vin̈aj Pedro ix c'och d'a stz'ey, ix yalan vin̈ d'ay: \p —Mamin, tato ay junoc vuc'tac tzijtum el tz'och smul d'ayin, ¿jayel svac' nivanc'olal d'ay? ¿Yovalil am svac' nivanc'olal uqueloc? xchi vin̈. \p \v 22 —Sval d'ayach, man̈ uquelocn̈ej tzac' nivanc'olal. Vach'chom 500 el\f 18.22 \fr 18:22 \ft Ix yal Jesús: “70 el d'a uc'tac” xchi, (quen max elc'och d'a 500). Ato a spensar eb' israel, a jun número 7 chi', te tz'acan d'a yol sat eb', yuj chi' 70 el d'a uc'tac, syalelc'ochi to max on̈ tzac'van co b'isani jayel tz'och smul junoc mach d'ayon̈, yovalil scac' nivanc'olal d'ay.\f* tz'och smul d'ayach, yovalil an̈eja' tzac'n̈ej nivanc'olal, xchi Jesús. \s1 A yab'ixal jun vin̈ max ac'an nivanc'olal \p \v 23 Ol val d'ayex chajtil ol aj eb' ayxo och d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Lajan icha junoc vin̈ rey sb'o yaj scuenta yed' eb' tz'ac'an servil. \v 24 Ayic ix och ijan sb'oan yaj juntzan̈ scuenta vin̈ chi', ix ic'jicot jun vin̈ tz'ac'an servil, man̈xo b'ischajb'enoc\f 18.24 \fr 18:24 \ft Lajun̈e' mil talento ix aj yalan Jesús.\f* jantac sb'oc vin̈ d'a vin̈ rey chi'. \v 25 Palta a jun vin̈ chi', malaj stumin vin̈. Yuj chi' ix yal vin̈ rey chi' to yovalil schon̈jiel vin̈\f 18.25 \fr 18:25 \ft A d'a pecataxo, schon̈ji anima d'a checab'oc.\f* yed' ix yetb'eyum, eb' yuninal yed' jantacn̈ej tas ay d'a vin̈, talaj stupchajel sb'oc vin̈ chi'. \v 26 Axo vin̈ tz'ac'an servil chi', ix em cuman vin̈ d'a yichan̈ vin̈ rey chi'. Ix tevioch vin̈ d'a vin̈: Mamin, ac' in nivanc'olal. Jab'jab'il ol in tup in b'oc chi' smasanil d'ayach, xchi vin̈. \v 27 Yuj chi', ix yil sc'ol vin̈ rey chi' d'a vin̈. Ix ac'jican lajvoc sb'oc vin̈ smasanil. Ix el vin̈ d'a libre. \v 28 Axo yic ix el vin̈ d'a libre chi', ix ilchajel jun vin̈ yetmunlajvumal vin̈ yuuj, ay jab' sb'oc vin̈ d'a vin̈.\f 18.28 \fr 18:28 \ft Cien denario ix aj yalan Jesús.\f* Yuj chi' ix och b'inb'in vin̈ d'a sjaj vin̈, ix yalan vin̈: Ac'cot a b'oc chi' d'ayin val ticnaic, xchi vin̈. \v 29 Palta ix em cumnaj jun vin̈ ay sb'oc chi' d'a yichan̈ vin̈. Ix tevi vin̈ d'a vin̈: Ac' in nivanc'olal. Jab'jab'il ol in tup in b'oc chi' d'ayach smasanil, xchi vin̈. \v 30 Palta maj yal sc'ool vin̈ ix yac' nivanc'olal vin̈. Yuj chi', ix ic'jib'at vin̈ d'a preso yuj vin̈, masanto ix stup sb'oc vin̈ chi' d'a vin̈. \v 31 Axo ix yilan juntzan̈xo eb' vin̈ yetmunlajvumal vin̈ chi' tas ix sc'ulej vin̈, ix te och eb' vin̈ ilc'olal yilani. Yuj chi' ix b'at yal eb' vin̈ d'a vin̈ rey chi', tas ix sc'ulej vin̈. \v 32 Axo vin̈ rey chi', ix checan avtajcot vin̈. Ix yalan vin̈: Ach in checab', puch vinac ach. Inai, ix vac' lajvoc a b'oc chi' smasanil, yujto ix al a b'a d'ayin. \v 33 Octom val ix il a c'ol d'a vin̈ etb'eyum chi', icha ix oc' in c'ool d'ayach, xchi vin̈. \v 34 Yuj chi', ix te cot yoval vin̈ rey chi'. Ix ac'jioch vin̈ d'a preso yuj vin̈. Ix yalan vin̈ to tz'ac'jioch yaelal d'a yib'an̈ vin̈ masanto stup sb'oc vin̈ chi'. \v 35 Yuj chi', a ex tic, tato max eyac' nivanc'olal d'a eb' eyuc'tac eyanab' d'a smasanil e c'ool, icha chi' ol ex yutocxi co Mam Dios ay d'a satchaan̈, xchi Jesús d'a eb'. \c 19 \s1 Yalnac Jesús yuj eb' spuc sb'a \r (Mr 10.1-12; Lc 16.18) \p \v 1 Ix lajvi yalan juntzan̈ chi' Jesús, ix elxi d'a Galilea b'aj ayec' chi'. Ix c'och d'a yol yic Judea d'a sc'axepalec' a' nivan Jordán. \v 2 Tzijtum eb' anima ix och tzac'an yuuj. Ix ac'ji b'oxoc sc'ool eb' penaay ta' yuuj. \p \v 3 Ay juntzan̈ eb' fariseo ix c'och d'ay. Sgana eb' yac'an proval. Yuj chi' ix sc'anb'an eb': \p —¿Ay am sleyal spuc sb'a junoc vin̈ vinac yed' ix yetb'eyum yaln̈ej tas yuuj? xchi eb'. \p \v 4 Yuj chi', ix yalan d'a eb': \p —¿Tom manta b'aj tzeyil d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani, atax yic sb'oannac yolyib'an̈q'uinal tic Dios, b'ob'il vin̈ vinac yed' ix ix? \v 5 Yalnaccani: Yuj chi', a vin̈ vinac, yovalil syactejcan smam snun vin̈, yic junxon̈ej tz'ajcan vin̈ yed' ix yetb'eyum. Axo eb' schavan̈il, ichato junxon̈ej nivanil tz'aj eb', xchi Dios. \v 6 Yel man̈xo chavan̈oc eb', junxon̈ej yaj eb'. Yuj chi', a eb' junxon̈ej yajcan yuj Dios, max yal-laj yac'anoch sb'a anima yic spucan sb'a eb', xchi Jesús d'a eb'. \p \v 7 Ix yalanxi eb' d'ay: \p —¿Palta tas yuj yalnaccan vin̈aj Moisés to a vin̈ vinac syal yac'an yumal yic pucojb'ail vin̈ d'a ix yetb'eyum, slajvi chi' schecan pax ix vin̈? xchi eb' d'ay. \p \v 8 —Yuj e pital, yuj chi' yalnaccan vin̈aj Moisés to syal e pucan e b'a yed' ix eyetb'eyum chi'. Palta atax sb'oannac yolyib'an̈q'uinal tic Dios, man̈ ichocta' yajcan yuuj. \v 9 Yuj chi', sval d'ayex, a mach spuc sb'a yed' ix yetb'eyum, syic'an junocxo ix, tz'em vin̈ ajmulal. An̈ej tato tz'em ix d'a mul yed' junocxo vinac, syal spucan sb'a vin̈ yed' ix, xchi d'a eb'. \p \v 10 Axo eb' sc'ayb'um ix alan d'ay: \p —Tato icha chi', más am vach' max cac'och ix quetb'eyum, xchi eb'. \p \v 11 Yuj chi' ix yalan d'a eb': \p —Palta man̈ masaniloc anima stechaj yuj jun tzeyal chi'. An̈ej eb' tz'och Dios yed'oc, an̈ej eb' stechaj yuuj. \v 12 Ay juntzan̈ eb', atax d'a yaljub'al aytaxon palta yaj eb'. Yuj chi' max yal yoch yetb'eyum eb'. Ay pax eb' toto sjuvi yuj eb' yetanimail. Yuj chi' max yal yoch yetb'eyum eb'. Ay pax eb' max yac'ochtaxon yetb'eyum, yujto axon̈ej Yajalil eb' ay d'a satchaan̈ sgana syac' servil. A eb' tz'ac'an techaj jun tic, techajocab' yuj eb', xchi Jesús d'a eb'. \s1 A eb' unin ix ic'jib'at d'a Jesús \r (Mr 10.13-16; Lc 18.15-17) \p \v 13 Ix lajvi chi', ay juntzan̈ eb' unin ix yic'b'at eb' anima d'a Jesús, yic syaq'uec' sc'ab' d'a sjolom eb', slesalvi yuj eb'. Palta axo eb' sc'ayb'um ix cachanoch vaan eb'. \p \v 14 Palta ix yalan d'a eb' sc'ayb'um chi': \p —Chaeccot eb' unin d'ayin. Man̈ e cach eb' sja d'ayin. Yujto an̈ej eb' lajan spensar icha eb' unin tic, an̈ej eb' ol yal yoch d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈, xchi d'a eb'. \p \v 15 Ichato chi', ix yac'anec' sc'ab' d'a sjolom eb'. Ix lajvi chi', ix el d'a jun lugar chi'. \s1 A jun vin̈ quelem b'eyum ix lolon yed' Jesús \r (Mr 10.17-31; Lc 18.18-30) \p \v 16 A junel, ay jun vin̈ quelem ix c'och d'a Jesús. Ix yalan vin̈ d'ay: \p —Ach in vach' C'ayb'umal, tzin c'anb'ej d'ayach, ¿tas vach' tzin c'ulej yic vach' ol in cha in q'uinal d'a juneln̈ej? xchi vin̈ d'ay. \p \v 17 —¿Tas yuj tzin al vach'il? Junn̈ej mach vach', aton Dios, malaj junocxo. Tato a gana tza cha a q'uinal, c'anab'ajej juntzan̈ checnab'il tic, xchi Jesús d'a vin̈. \p \v 18 —¿Tastac juntzan̈ checnab'il tzin c'anab'ajej chi'? xchi vin̈ d'ay. \p —Man̈ e milcham eyetanimail. Man̈ ex em ajmulal. Man̈ ex elc'anoc. Man̈ e naq'ue lolonel d'a spatic eb' eyetanimail. \v 19 Ayocab' yelc'och e mam e nun d'a e sat. Ichaocab' eya'ilan e b'a, ichaocab' chi' e xajanan eb' ay d'a spatic schiquin e pat. \p \v 20 —Atax in cotoch uninal, tzin c'anab'ajej juntzan̈ checnab'il tic smasanil. Yuj chi' ¿tasto val in paltail? xchi vin̈. \p \v 21 —Tato a gana man̈xa jab'oc a paltail, ixic, b'at chon̈canel smasanil tastac ay d'ayach. Tzac'an stojol d'a eb' meb'a', yuj chi' ol a cha a b'eyumal d'a satchaan̈. Ichato chi' b'ian, tzach jaxi, axo och chi' in c'ayb'umoc, xchi Jesús d'a vin̈. \p \v 22 Ayic ix yab'an juntzan̈ chi' vin̈, cusc'olalxo ix pax vin̈, yujto man̈ jantacoc tas ay d'a vin̈. \p \v 23 Ix lajvi chi', ix yalanxi Jesús d'a eb' sc'ayb'um: \p —Val yel sval d'ayex, a eb' b'eyum, tato ol och eb' d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈, te pural ol och eb'. \v 24 Svalan d'ayex: Q'uinaloc ay junoc noc' camello, ¿tom ol yal yec' noc' d'a yixal junoc q'uen acxa? Icha chi' yaj eb' b'eyum. Yelxo val pural ol och eb' d'a yol sc'ab' Dios, xchi d'a eb'. \p \v 25 Ayic ix yab'an jun chi' eb' sc'ayb'um, ix te sat sc'ool eb'. Ix laj yalan eb': \p —Tato icha chi', ¿mach eb' ol colchaj jun? xchi eb'. \p \v 26 Yuj chi', ix och q'uelan Jesús d'a eb', ix yalani: \p —A jun tic malaj junoc anima syal yuuj. Palta an̈ej Dios syal yuuj. Yujto masanil tas syaln̈ej yuuj, xchi d'a eb'. \p \v 27 Axo vin̈aj Pedro ix alan d'ay: \p —Mamin, a on̈ tic, ix cactejcan masanil tas ay d'ayon̈, on̈ och a c'ayb'umoc. Yuj chi', ¿tas am spac ol co cha'a? xchi vin̈. \p \v 28 —Val yel sval d'ayex, ato yic ol ac'b'ocxi masanil tastac, ato ta' ol e cha spac eyico'. A in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ol in em c'ojan d'a in c'ojnub', b'aj ol checlajel in poder. A exxo ix ex och in c'ayb'umoc tic, ol ex em c'ojan e lajchavan̈il d'a junjun e c'ojnub'. Ol e ch'olb'itan yaj eb' quetisraelal slajchavil macan̈. \v 29 A mach syactejcan spat vuuj, mato yuc'tac, yanab', mato smam snun, ma yuninal, mato sluum syactejcan vuuj, a jun chi', te nivan spac ol scha'a. An̈ejtona' ol schaan sq'uinal d'a juneln̈ej. \v 30 Ay eb' anima nivan yelc'och d'a co cal ticnaic. Palta a eb' chi', tzijtum eb' malaj jab'oc ol aj yelc'och d'a jun tiempoal chi'. An̈ejtona', ay eb' malaj jab'oc yelc'och d'a co cal ticnaic, palta a d'a scal eb' chi', ay eb' nivan ol aj yelc'och d'a jun tiempoal chi', xchi Jesús d'a eb'. \c 20 \s1 A jun ab'ix yic eb' munlajvum \p \v 1 Ix yalan Jesús d'a eb' sc'ayb'um icha tic: \p —Ol val d'ayex tas tz'aj yoch eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. A junel, ay jun vin̈ patrón ayto sacb'i ix q'ue vaan. Ix b'at vin̈ say eb' smajan yic smolanel sat te' uva eb'. \v 2 Ayic ix ilchaj eb', ix yac' strato vin̈ yed' eb'. Ix yalan vin̈ d'a eb' to jun denario ol stup sc'u junjun eb' vin̈. Ichato chi' b'ian, ix checjib'at eb' d'a smunlajel vin̈ chi'. \fig A q'uen tumin denario|src="HK058D.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mt 20.2" \fig* \v 3 Axo d'a q'uec'ualilxo, ix b'at vin̈ d'a mercado. Ix yilan vin̈ to ay juntzan̈xo eb' vin̈ ton̈ej ayeq'ui. \v 4 Yuj chi' ix yalan vin̈ d'a eb' vin̈: Tato e gana tze say munlaj e b'a, ixiquec munlajel d'ayin. Tz'acan ol vac' e tojol, yaln̈ej jantac ol ex munlajoc, xchi vin̈. Yuj chi' ix b'at eb' vin̈ d'a vin̈ munlajel chi'. \v 5 Axo d'a chimxoc'ual, ix b'atxi vin̈. An̈eja' lajan ix yutej vin̈ yac'anxi strato yed' juntzan̈xo eb' vin̈, icha ix yutej vin̈ d'a q'uec'ualil. An̈eja' icha chi' ix yutej vin̈ d'a tz'eymajc'ualxo. \v 6 Axo d'a yemxoc'ualil, ix b'atxi vin̈ d'a mercado chi'. Axo ix yilan vin̈, ay juntzan̈xo eb' vin̈ ton̈ej ayeq'ui, ix yalanpax vin̈ d'a eb' vin̈: ¿Tas yuj ton̈ej ayex ec' d'a tic tz'ec' c'u? xchi vin̈. \v 7 Malaj mach tzon̈ manani, xchi eb' vin̈ d'a vin̈. Tato icha chi', ixiquec, munlajan̈ec jab'oc d'ayin. Ol vac' e tojol icha syal jantac ol ex munlajoc, xchi vin̈. \v 8 Axo d'a q'uic'b'alxo, ix yalan vin̈ d'a jun vin̈ scaporal: Avtejcot eb' vin̈ in majan chi', tza tupan eb' vin̈. A eb' vin̈ tzac'anto ix och d'a in munlajel chi', a eb' vin̈ tza b'ab'laj tupej. Axo eb' vin̈ b'ab'el ix ochi, tzac'anto tza tup eb' vin̈, xchi vin̈. \v 9 Yuj chi', a eb' vin̈ yemxoc'ualil ix ochi, a eb' vin̈ ix b'ab'lajc'och scha stojol. Junjun denario ix scha eb' vin̈ stojoloc. \v 10 Axo eb' vin̈ ix b'ab'laj och d'a smunlajel chi', a snaan eb' vin̈ to más nivan stojol eb' vin̈ ol scha'a. Palta an̈ejtona' junjunn̈ej denario ix scha eb' vin̈. \v 11 Ayic ix schaan stojol eb' vin̈ chi', ix cot yoval eb' vin̈ d'a vin̈ patrón chi'. \v 12 Ix yalan eb' vin̈: Ach co patrón, a eb' vin̈ ix och d'a slajvub'xo munlajel, junxon̈ej hora ix yac' eb' vin̈ qued'oc, palta lajan co tojol ix ac' yed' eb' vin̈. Palta a on̈ tic pural ix ec' c'u cuuj, man̈ jantacoc c'ac' ix cab'i, xchi eb' vin̈. \v 13 Axo vin̈ patrón chi' ix alan d'a jun vin̈ d'a scal eb' vin̈: Ach vamigo, man̈ chucoc svutej in b'a d'ayex. Inai, jun denario ix cutej co trato. \v 14 Yuj chi', cha a tojol. Ixic. Axo juntzan̈xo eb' vin̈ tzac'anto ix och d'a in munlajel, a in d'a in gana, tz'acan svac' stojol eb' vin̈. \v 15 Yujto a in, vic in tumin. Max yal scot oval d'ayin, yujto vach' svutej in b'a d'a junjun anima, xchi vin̈. Icha chi' syal jun ab'ix tic. \v 16 Yuj chi', a eb' malaj yelc'och ticnaic, más nivan ol aj yelc'och eb'. Axo eb' nivan yelc'och ticnaic, man̈xalaj ol aj yelc'och eb' ta', xchi Jesús d'a eb'. \s1 Ayocto ix yalancan Jesús yuj schamel \r (Mr 10.32-34; Lc 18.31-34) \p \v 17 Axo Jesús van sb'atxi d'a yol b'e yed' eb' ajun yed'oc, van sb'at eb' d'a Jerusalén. Ayic van sb'ey eb', ix yavtanelta eb' sc'ayb'um slajchavan̈il d'a scal eb' anima chi'. Ix yalan d'a eb': \p \v 18 Inai, ticnaic van co b'at d'a Jerusalén. A in tic, vach'chom Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail, palta ol in ac'jococh d'a yol sc'ab' eb' vin̈ sacerdote yed' d'a yol sc'ab' eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés. Ol yac'och chamel eb' vin̈ d'a vib'an̈. \v 19 Ol in ac'jococh d'a yol sc'ab' eb' man̈ israeloc. Ol in sb'uch eb'. Ol in smac'an eb'. Ol in culusajq'ueoc. Axo d'a schab'jial, ol in pitzvocxoc, xchi d'a eb'. \s1 A tas sc'annac ix snun vin̈aj Jacobo yed' vin̈aj Juan \r (Mr 10.35-45) \p \v 20 A ix yetb'eyum vin̈aj Zebedeo, ix c'och ix d'a Jesús yed' chavan̈ eb' yune', aton vin̈aj Jacobo yed' vin̈aj Juan. Ix em cuman ix d'a yichan̈, yujto sgana ix sc'an jab'oc tas d'ay. \v 21 Yuj chi' ix yalan d'a ix: \p —¿Tas a gana tza c'an d'ayin? xchi. \p —Ayic ol ach och Yajalil, comonoc tza cha em c'ojan eb' vin̈ vune' tic d'a a tz'ey, jun vin̈ d'a a vach', axo junxo vin̈ d'a a q'uexan̈, xchi ix d'ay. \p \v 22 Ix yalan Jesús d'a eb' vin̈ schavan̈il: \p —Max nachajel-laj eyuj tas tze c'an d'ayin. ¿Tom ol techaj yaelal eyuuj icha ol in utaj a in tic? xchi d'a eb' vin̈. \p —Ol techajoc, xchi eb' vin̈ d'ay. \p \v 23 —Val yel ol ex ac'joc proval icha ol in utajoc. Icha ol vab' syail a in tic, icha chi' ol aj eyab'anpax syail. Palta a in tic, malaj valan vic ex vac'an em c'ojan d'a in vach' ma d'a in q'uexan̈. Yujto a co Mam Dios b'ojinaccani mach eb' ol em c'ojan ta'. Yuj chi' ol ac'joc d'a eb', xchi Jesús d'a eb' vin̈. \p \v 24 Axo lajun̈van̈xo eb' sc'ayb'um, ayic ix yab'an juntzan̈ chi' eb', ix cot yoval eb' d'a eb' chavan̈ chi'. \v 25 Yuj chi' ix avtajcot eb' slajchavan̈il yuj Jesús. Ix yalan d'a eb': \p —Eyojtacxo, a eb' ayoch yajalil d'a junjun nivac chon̈ab', a eb' tz'ac'an mandar. Axo eb' nivac vinac, yajal ton yaj eb' d'a yib'an̈ eb' anima. \v 26 Palta a ex tic, man̈ ichocta' ol aj d'a e cal. Tato ay mach sgana nivan tz'aj yelc'och d'a e cal, yovalil tz'och ex yac' servil. \v 27 A mach sgana sat tz'aj d'a e cal, yovalil tz'och e checab'oc. \v 28 Ichin pax ta' a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, man̈ yujoc in yac'an servil eb' anima in javi, palta yuj ul vac'an servil eb', in ja vac'cham in b'a yuj eb', yic vach' tzijtum mach ol colchaj vuuj, xchi d'a eb'. \s1 Jacvinac sat chavan̈ vinac yuj Jesús \r (Mr 10.46-52; Lc 18.35-43) \p \v 29 Ayic van yelxi eb' d'a Jericó, tzijtum anima ix och tzac'an yuj Jesús. \v 30 Axo d'a ti' b'e, c'ojanem chavan̈ vinac max uji yilani. Axo ix yab'an eb' to van yec' Jesús, te chaan̈ ix avaj eb': \p —Mamin, ach Yin̈tilalcan vin̈aj David, ¿tom max oc' a c'ool d'ayon̈? xchi eb' d'ay. \p \v 31 Palta axo eb' anima ix cachan eb' yic tz'em numan eb'. Palta masn̈ej ix avaj chaan̈ eb': \p —Mamin, ach Yin̈tilal can vin̈aj David, ¿tom max oc' a c'ool d'ayon̈? xchi eb'. \p \v 32 Yuj chi', ix och vaan Jesús, ix yavtancot eb': \p —¿Tas e gana tzex vutej? xchi. \p \v 33 —Mamin, co gana tza jac co sat, xchi eb'. \p \v 34 Ix oc' sc'ool Jesús d'a eb'. Ix maslaj sat eb' chi' yuuj. D'a jun rato chi' ix jacvi sat eb', ix och tzac'an eb' yuuj. \c 21 \s1 C'ochnac Jesús d'a Jerusalén \r (Mr 11.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19) \p \v 1 Axo yic van sc'och Jesús yed' eb' sc'ayb'um d'a slac'anil Jerusalén, ix c'och eb' d'a chon̈ab' Betfagé, d'a yich lum tzalan scuch Olivo. Axo Jesús ix checanb'at chavan̈ eb' sc'ayb'um. \v 2 Ix yalan d'a eb': \p —Ixiquec d'a jun aldea d'a quichan̈b'at tic. Ata' ol ilchaj jun noc' nun b'uru eyuuj, etzanoch noc'. Aypaxec' jun noc' quelem yune' noc' yed'oc. Tze tijelta noc' schavan̈il, tzeyic'ancot noc' d'a tic. \v 3 Tato ay mach tas tz'alan d'ayex, tzeyalan d'a eb': Ay ol och noc' yuj Cajalil. Ol ul cac'xican noc' d'a jun rato, xe chi, xchi Jesús d'a eb'. \p \v 4 Icha chi' ix aj yelc'och tas tz'ib'yajcan yuj jun schecab' Dios d'a peca', ayic ix yalan icha tic: \q1 \v 5 Tzeyal d'a eb' aj chon̈ab' Sion icha tic: \q1 Ina sja e Reyal d'ayex. Emnaquil sja yed' jun noc' b'uru. Ayq'ue d'a yib'an̈ jun noc' quelem b'uru, yune' jun noc' nun b'uru, xe chi, xchi d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani. \p \v 6 Ix b'at eb' sc'ayb'um chi'. Ix sc'anab'ajej eb' icha ix yal Jesús. \v 7 Ix yic'ancot jun noc' nun b'uru chi' eb' yed' jun noc' quelem b'uru chi' d'a Jesús. Axo eb' sc'ayb'um chi' ix ac'anq'ue spichul stz'amoc noc'. Ix lajvi chi' ix q'ue Jesús d'a yib'an̈ noc' quelem b'uru chi'. \v 8 Ayic van sb'ey noc', tzijtum eb' anima ix laj slich'em spichul\f 21.8 \fr 21:8 \ft Syaq'uem spichul anima yed' xiltac te te' d'a yoltac b'e, yuj sch'oxanel eb' to stzalaj eb' ayic sjavi junoc rey, ma junocxo mach nivan yelc'ochi.\f* d'a yol b'e b'aj van sb'eyb'at chi'. Ay pax eb' ix laj xicanelta te c'ab'tac te' ay xiil. Ix laj yac'anem eb' d'a yol b'e. \v 9 Axo eb' b'ab'el yed' eb' tzac'an, ix laj yalanq'ue eb': \p —Yuj val Dios d'a jun Yin̈tilalcan vin̈aj David. Calec vach' lolonel d'a vin̈ checb'ilcot yuj Dios Cajal. Caq'uec yuj diosal d'a Dios aj satchaan̈, xchi eb'. \p \v 10 Ayic ix c'och Jesús d'a yol chon̈ab' Jerusalén, masanil anima ix laj somchaj chaan̈. Ix laj yalan eb': \p —¿Mach jun sja tic? xchi eb'. \p \v 11 Axo eb' n̈ilanec' yed' Jesús ix alani: \p —Aton Jesús, aj Nazaret yic Galilea. Aton jun tic schecab' Dios, xchi eb'. \s1 Ix pechjielta eb' anima yuj Jesús d'a yamaq'uil stemplo Dios \r (Mr 11.15-19; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22) \p \v 12 Ix lajvi chi', ix och Jesús d'a yol yamaq'uil stemplo Dios. Ix spechanelta eb' chon̈vajum yed' eb' manvajum. Ix laj slocan pac'laj smexa eb' q'uexum tumin yed' xila eb' chon̈um paramuch.\f 21.12 \fr 21:12 \ft Schon̈vi noc' eb' anima d'a yamaq'uil templo yuj yac'ji noc' silab'il. Yuj chi' schon̈chaj noc' ta'. Ay pax eb' q'uexum tumin ta', yic sq'uexji stumin eb' anima scot d'a juntzan̈xo ch'oc chon̈ab'il, yic syal smanan silab' eb'. Tzijtum mach syixtej eb' d'a spatic juntzan̈ chi'.\f* \v 13 Ix yalan d'a eb': \p —Icha tic yalnaccan Dios d'a Slolonel Tz'ib'ab'ilcani: A in pat ol aljoc yuuj to yicn̈ej lesal yaji, xchi. Palta a ex tic, icha junoc n̈aq'ueen b'aj sc'ub'ejel sb'a eb' elc'um, icha chi' tzeyutej, xchi d'a eb'. \p \v 14 Ayic ayec' d'a yamaq'uil stemplo Dios chi', ay juntzan̈ eb' max uji yilan ix c'och d'ay yed' juntzan̈ eb' max yal sb'eyi. Ix b'oxican eb' yuuj. \v 15 Palta axo eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés, ix yil juntzan̈ milagro eb' vin̈ ix sb'o chi'. Ix yab'anpax eb' vin̈ to ay juntzan̈ eb' unin tz'alan d'a yamaq'uil stemplo Dios chi': Yuj val Dios d'a jun Yin̈tilalcan vin̈aj David, xchi eb'. Yuj chi' ix te cot yoval eb' vin̈. \v 16 Ix yalan eb' vin̈ d'a Jesús: \p —¿Tom max ab' tas syal eb' unin tic? xchi eb' vin̈ d'ay. \p —Svab' yalan eb'. ¿Tom malaj b'aj tzeyil d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani, b'aj tz'alji icha tic d'a co Mam Dios? \q1 A eb' unin yed' eb' van to schuni, a eb' tzac'lab'ej yic syal vach' lolonel eb' d'ayach. \m Icha chi' syala', xchi Jesús d'a eb' vin̈. \p \v 17 Ix lajvi chi', ix b'atxi Jesús chi', ix can eb' yuuj. Ix elxi d'a Jerusalén chi', ix c'och d'a Betania. Axo ta' ix ec' jun ac'val. \s1 Tacjinaquel jun te' higo yuj Jesús \r (Mr 11.12-14,20-26) \p \v 18 Axo d'a q'uin̈ib'alil, van spax Jesús d'a Jerusalén ix och svejel. \v 19 Axo ix yilani, ay jun te' higo d'a ti' b'e. Ix c'och d'a te', palta malaj junoc sat te' ix ilchaj yuuj. Ton̈ej c'ayum xil te'. Yuj chi' ix yalan d'a te': \p —Man̈xa b'aq'uin̈ ol ach satanoc, xchi d'a te'. \p D'a jun rato chi', ix tacjiel te'. \v 20 Ayic ix yilan jun chi' eb' sc'ayb'um, ix sat sc'ool eb'. \p —¿Tastaxlaj yuj junn̈ej rato ix tacjiel jun te' tic? xchi eb'. \p \v 21 Val yel sval d'ayex, tato tzeyac'och Dios d'a e c'ool, tato malaj e chab'c'olal, yaln̈ej junoc tas ol yal eyuuj. Man̈ocn̈ej tas icha ix vutej jun te' tic ol yal eyuuj. Vach'chom ol eyal d'a jun tzalan tic: Elan̈ d'a ed'tal tic. Yumb'at a b'a d'a yol a' n̈ajab', tato xe chi, ol yaln̈ej eyuuj icha chi'. \v 22 Yaln̈ej tas tze c'ana' ayic tzex lesalvi, ol ac'joc d'ayex tato tzeyac'och d'a e c'ool, xchi d'a eb'. \s1 A yopisio Jesús \r (Mr 11.27-33; Lc 20.1-8) \p \v 23 Ix ochxi Jesús d'a yol yamaq'uil stemplo Dios. Ix sc'ayb'an eb' anima ta'. Axo eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ ichamtac vinac d'a scal eb' israel chi', ix c'och eb' vin̈, ix sc'anb'an eb' vin̈ d'ay: \p —¿Tas elc'ochi, yuj chi' a comon b'oej juntzan̈ chi' evi? ¿Mach val ac'jinac opisio chi'? xchi eb' vin̈. \p \v 24 Yuj chi' ix yalan Jesús chi' d'a eb' vin̈: \p —An̈ejtona', ol in c'anb'ejpax junoc tas d'ayex. Tato ol eyal d'ayin, ol valpax d'ayex mach ac'jinac vopisio in b'oan juntzan̈ chi'. \v 25 ¿Mach ac'jinac yopisio vin̈aj Juan, yic yac'annac bautizar eb' anima vin̈? ¿Am Dios ix ac'ani, mato anima? Alec d'ayin, xchi d'a eb' vin̈. \p Yuj chi', ix slajtian sb'a eb' vin̈ yuj juntzan̈ ix yal chi'. Ix laj yalanq'ue eb' vin̈: \p —¿Tas ol cutoc calan d'ay? Tato scala' to a Dios ac'jinac yopisio vin̈, axom ol yalan d'ayon̈: ¿Tas yuj maj eyac'och vin̈ d'a e c'ool jun? xchama. \v 26 Palta tato scala' to yicn̈ej anima yopisio vin̈, ay smay yuj eb' anima, yujto a vin̈aj Juan chi', schecab' Dios yaj vin̈ snaan eb' smasanil, xchi eb' vin̈. \p \v 27 Yuj chi' ix yalan eb' vin̈ d'a Jesús: \p —Man̈ cojtacoclaj, xchi eb' vin̈ d'ay. \p —Tato icha chi', man̈ ol val pax d'ayex mach ac'jinac vopisio in b'oan juntzan̈ chi', xchi Jesús d'a eb' vin̈. \s1 A yab'ixal chavan̈ uninab'il \p \v 28 Ix yalan Jesús d'a eb' vin̈: \p —¿Tas tze na yuj jun ab'ix ol val tic? Ay jun vin̈, ay chavan̈ yuninal vin̈. Ix yalan vin̈ d'a vin̈ b'ab'el unin: Ach vuninal, ixic d'a co munlajel, xchi vin̈. \v 29 Maay, man̈ ol in b'atlaj, xchi vin̈ d'a vin̈ smam chi'. Palta d'a jun rato chi', ix snaan sb'a vin̈, ix b'at vin̈ d'a smunlajel vin̈ smam chi'. \v 30 Ix yalanpax vin̈ d'a vin̈ schab'il icha ix yutej vin̈ yalan d'a vin̈ b'ab'el. Yuj chi' ix tac'vi vin̈ schab'il chi': Inye Mamin, ol in b'atoc, xchi vin̈. Palta maj b'atlaj vin̈. \v 31 A ticnaic, tzin c'anb'ej d'ayex, ¿mach junoc eb' uninab'il chi' ix c'anab'ajan icha sgana smam chi'? xchi Jesús d'a eb' vin̈. \p —Aton vin̈ b'ab'el unin chi', xchi eb' vin̈. \p Yuj chi' ix yalanxi Jesús d'a eb': \p —Val yel sval d'ayex, tato ayex ol ex och d'a yol sc'ab' Dios, a val eb' tecumel tumin yed' eb' ix ajmul ix ol b'ab'laj och d'ayex. \v 32 Yujto a vin̈aj Juan chi' ix ul alancan d'ayex chajtil tzeyutej e tojolb'itan e b'a, palta maj eyac'ochlaj d'a e c'ool. Axo eb' tecumel tumin yed' eb' ix ajmul ix, ay eb' ix ac'anoch vin̈ d'a sc'ool. Vach'chom eyilnac tas yutejnac snaan sb'a eb', palta a exxo tic maj e nalaj e b'a yed' eb', maj eyac'och tas ix yal vin̈aj Juan chi' d'a e c'ool. \s1 A yab'ixal eb' munlajvum chuc \r (Mr 12.1-12; Lc 20.9-19) \p \v 33 Aq'uecoch e chiquin d'a junxo ab'ix ol val d'ayex. Ay jun vin̈ ix avan juntzan̈ te' uva\f 21.33 \fr 21:33 \ft Ay b'aj a chon̈ab' Israel sch'oxcot te' uva. Il Isaías 5.1-7.\f* d'a sat sluum. Ix smacan vin̈ yed' q'uen tz'alq'ueen. Ix sb'oan jun yed'tal b'aj stec'jiel yal sat te' uva chi' vin̈. Ix sb'oanq'ue jun b'aj tz'aj eb' stan̈van te' uva chi' vin̈, chaan̈ ix aji. \p Ix lajvi chi', ix yac'anb'at sluum vin̈ chi' majanil yed' te' uva chi' d'a juntzan̈ eb' munlajvum. Ix b'atcan vin̈ d'a junxo chon̈ab' najat. \v 34 Axo yic ix ja stiempoal smolchajel sat te', ix checancot juntzan̈ eb' schecab' vin̈ d'a eb' vin̈ munlajvum chi'. Ix b'at sc'anan smajananub'al luum eb'. \v 35 Ayic ix c'och eb', ix yamchajcot eb' yuj eb' vin̈. Ay jun ix smac' eb' vin̈. Ay junxo smilcham eb' vin̈. Axo junxo ix sjulq'uenejcham eb' vin̈. \v 36 Axo vin̈ aj luum chi' ix checanb'at juntzan̈xo eb' schecab'. Ec'alto sb'isul eb' ix b'atxi chi' d'a eb' ix b'at d'a sb'ab'elal. Palta lajan ix aj eb' icha eb' ix b'ab'laj xid'ec' chi'. \p \v 37 Ichato chi' ix schecanb'at jun yuninal vin̈. Tato icha chi' ol xiv eb' vin̈ d'a jun vuninal tic, xchi vin̈. \v 38 Palta axo ix yilan eb' vin̈ to van sc'och jun yuninal vin̈ chi', ix laj yalan eb' vin̈: Ina sjavi vin̈ uninab'il tic. A ticnaic tato ol cham vin̈ smam vin̈, axo vin̈ ol ochcan ajluumal. Co mileccham vin̈, yic vach' a d'ayon̈ ol can luum, xchi eb' vin̈. \p \v 39 Yuj chi', ayic ix c'och vin̈, ix yamchajcot vin̈ yuj eb' vin̈. Ix sjachanb'at vin̈ eb' vin̈ d'a stitac avb'en chi'. Ata' ix smilcham vin̈ eb' vin̈. \p \v 40 Yuj chi', tzin c'anb'ej d'ayex, ayic ol c'och vin̈ aj luum chi', ¿tas ol yutoc eb' vin̈ munlajvum chi' vin̈ tze na'a? xchi Jesús d'a eb' vin̈ fariseo chi'. \p \v 41 —Man̈ ol ac'joc nivanc'olal eb' vin̈ yuj vin̈. Ol smilcham eb' vin̈ chuc spensar chi' vin̈. Ol yac'anxican sluum vin̈ chi' majanil d'a juntzan̈ocxo eb' vin̈. A eb' vin̈ chi' ol ac'an smajananub'al d'a vin̈ ayic ol c'och stiempoal, xchi eb' vin̈. \p \v 42 Yuj chi' ix yalanxi Jesús d'a eb' vin̈: \p —¿Tom malaj b'aj tzeyil d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani b'aj syala'? \q1 A jun q'uen q'ueen malaj yelc'och d'a yichan̈ eb' b'oum pat, \q1 aton q'uen ix ochcan sjolomoc schiquin te' pat chi'. \q1 Icha tic ix aj yuj Dios Cajal. Yuj chi' ayic squilani, ste sat co c'ool yuuj, xchi d'a Slolonel Dios chi'. \m \v 43 Yuj chi' sval d'ayex, ol yal Dios to man̈xalaj eyalan eyic eyoch d'a yol sc'ab'. Axo ol yalan d'a juntzan̈xo eb' anima, to ay yalan yic eb' yoch e q'uexuloc. Yujto a eb' chi', lajan eb' icha eb' tz'ac'an smajananub'al te' avb'en uva d'a vin̈ aj luum chi'. \v 44 Tato ay junoc mach tz'em tan̈naj d'a yib'an̈ jun q'ueen tic, choc' tz'aji. Tato a q'ueen tz'em tan̈naj d'a yib'an̈ junocxo, icha pococ tz'aji, xchi Jesús d'a eb' vin̈. \p \v 45 Axo eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ fariseo, ayic ix yab'an juntzan̈ ab'ix chi' eb' vin̈, ix snaanel eb' vin̈ to a yuj eb' vin̈ ix yal juntzan̈ chi' Jesús. \v 46 Yuj chi' sgana eb' vin̈ ix syama'. Palta ix xiv eb' vin̈ d'a eb' anima, yujto a Jesús schecab' ton Dios yaj d'a eb' anima chi'. \c 22 \s1 A yab'ixal jun nupnajel \p \v 1 Ix yalan junxo ab'ix tic Jesús d'a eb' vin̈, xchi icha tic: \p \v 2 —Ol val d'ayex chajtil ol aj yoch eb' anima d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Ay jun vin̈ rey ix yac'och sq'uin̈ jun yuninal yic snupnaji. \v 3 Ayic van syamchajoch jun q'uin̈ chi', ix checanb'at eb' schecab' vin̈, yic tz'ic'jicot eb' avtab'il yuj vin̈. Palta maj yal-laj sc'ool eb' ix cot d'a jun q'uin̈ chi'. \v 4 Yuj chi', ix yalanxi vin̈ d'a juntzan̈xo eb' schecab': Ixiquec, b'at alec d'a eb' avtab'il chi' vuuj to vach'xo yaj tas ol sva eb' vuj d'a tic. To ix vac' miljoc juntzan̈ noc' vacax yed' juntzan̈xo noc' noc' b'aq'uech yac'ji servil. Listaxo yaj smasanil ticnaic. Yuj chi', ixiquec, alec d'a eb' to elan̈chamel scot eb' d'a jun nupnajel tic, xchi vin̈ rey chi' d'a eb'. \v 5 Yuj chi', ix b'at eb' schecab' vin̈ chi' yala'. Palta axo eb' avtab'il chi', maj stac'cotlaj sb'a eb'. Ay jun ix b'atcan yil sluum. Ay junxo, ix b'at d'a snegocio. \v 6 Axo juntzan̈xo eb' ix yamancan eb' schecab' vin̈ chi'. Ix yac'an chucal eb' d'a eb'. An̈eja' ix miljicham eb' yuj eb'. \v 7 Axo vin̈ rey chi', ix cot yoval vin̈. Yuj chi', ix schecb'at juntzan̈ eb' soldado vin̈, yic b'at miljoccham eb' ix mac'ancham eb' schecab' vin̈ chi'. Axo schon̈ab' eb', ix n̈usjicantz'aoc. \v 8 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈ d'a juntzan̈xo eb' schecab': Vach'xo yaj smasanil tas yic jun nupnajel tic, palta a eb' avtab'il chi', man̈ ton smojoc to a eb' tz'avtaji. \v 9 Yuj chi' ixiquec d'a calle. Jantacn̈ej eb' tz'ilchaj eyuuj, tzeyic'cot eb' d'a jun q'uin̈ tic, xchi vin̈ d'a eb'. \v 10 Yuj chi', ix b'at juntzan̈xo eb' schecab' vin̈ chi' d'a calle. Jantacn̈ej eb' ix ilchaj yuj eb', eb' chuc yed' eb' vach', ix molb'aj eb'. Yuj chi', ix te b'ud'ji jun pat b'aj ix och jun q'uin̈ chi' yuj eb' anima. \p \v 11 Ix lajvi chi', ix ochc'och vin̈ rey chi' yil eb' ix c'och chi'. Ix yilan vin̈, ay jun vin̈ man̈oclaj c'apac pichul yic nupnajel ayoch yuuj.\f 22.11 \fr 22:11 \ft A d'a jun tiempoal chi' tz'ac'ji spichul eb' avtab'il chi' d'a junoc q'uin̈ yuj vin̈ ay yic q'uin̈ chi'.\f* \v 12 Yuj chi', ix yalan vin̈ rey chi' d'a vin̈: Ach vetanimail, ¿tas yuj tzach comon ja d'a jun nupnajel tic? Ina man̈oclaj c'apac pichul yic nupnajel ayoch uuj, xchi vin̈. Maj tac'voclaj vin̈. \v 13 Yuj chi' ix yalan vin̈ rey chi' d'a juntzan̈ eb' schecab' ayec' yed' ta': Tzeq'uec pitan jun vin̈ tic. Tzeyic'anb'at vin̈. Tze yumancanb'at vin̈ b'aj ay q'uic'alq'uinal. Ata' ol oc' vin̈. Ol siq'uic'oc vin̈ yoq'ui, ol juch'uch'oc ye vin̈ yuj yab'an syail, xchi vin̈. \v 14 Icha chi' syal jun ab'ix tic, yujto tzijtum eb' avtab'il yuj Dios, palta jayvan̈n̈ej eb' sic'b'ileli, xchi Jesús d'a eb' vin̈. \s1 A jun tumin sc'anjiel yuj eb' vin̈ yajal \r (Mr 12.13-17; Lc 20.20-26) \p \v 15 Ix lajvi chi', ix yic'anel sb'a eb' vin̈ fariseo chi'. Ix slajtian sb'a eb' vin̈ d'a spatic Jesús, tas ol yutoc eb' vin̈ yac'anoch d'a yib'an̈ yuj slolonel, yujto sgana eb' vin̈ yac'anoch d'a yib'an̈. \v 16 Yuj chi', ix schecb'at jayvan̈ eb' sc'ayb'um eb' vin̈ d'a Jesús chi' yed' jayvan̈ eb' spartido vin̈aj Herodes.\f 22.16 \fr 22:16 \ft A eb' spartido vin̈aj Herodes, sgana eb' to an̈ej vin̈aj Herodes chi' yed' yuninal tz'och yajaliloc eb'.\f* Ix b'at yalan eb' d'ay: \p —Ach co C'ayb'umal, cojtac to te yel tzala'. Cojtac paxi, a jun c'ayb'ub'al sgana Dios, tza c'ayb'ej d'a yel. Junlajan tzutej a pensar d'a spatic eb' anima, yujto max ach och q'uelan d'a eb'. \v 17 ¿Tas tz'aj tza na'? A juntzan̈ tumin sc'anjiel d'ayon̈ yuj vin̈ yajal d'a Roma, ¿ay am sleyal scac'a', ma to maay? xchi eb' d'ay. \p \v 18 Palta yojtacxo Jesús to chuc snaan eb' d'a spatic. Yuj chi', ix yalan d'a eb': \p —A ex tic, chab' sat ex. ¿Tas yuj tzin eyac' proval? \v 19 Ch'oxec vil junoc tumin tz'ac'ji d'a vin̈ yajal chi', xchi d'a eb' vin̈. \p Yuj chi', ix ch'oxji jun tumin chi' yila'. \v 20 Ix sc'anb'anxi d'a eb' vin̈: \p —¿Mach ayoch yechel d'a jun tumin tic? ¿Mach ay yic jun b'i tz'ib'ab'iloch tic? xchi d'a eb'. \p \v 21 —Aton yechel vin̈ yajal d'a Roma yed' sb'i vin̈, xchi eb'. \p —Yuj chi', a tas yictaxon vin̈ yajal chi', aq'uec d'a vin̈. Palta a tas yictaxon Dios, aq'uec d'ay, xchi d'a eb' vin̈. \p \v 22 Ayic ix yab'an juntzan̈ chi' eb', ton̈ej ix sat sc'ol eb'. Yuj chi' ix el eb' d'a stz'ey Jesús chi', ix b'at eb' b'ian. \s1 A eb' tz'alani to man̈ ol pitzvocxi eb' chamnac \r (Mr 12.18-27; Lc 20.27-40) \p \v 23 A d'a jun c'u chi', ay juntzan̈ eb' vin̈ saduceo ix c'och d'a Jesús. A eb' vin̈ chi' tz'alani to man̈ ol pitzvocxi eb' chamnac. Yuj chi', ix yalan eb' vin̈ d'ay: \p \v 24 —Ach co C'ayb'umal, a vin̈aj Moisés tz'ib'annaccani: Q'uinaloc ay junoc vin̈ schami, scan ix yetb'eyum vin̈, palta malaj junoc yuninal vin̈. Tato icha chi', axo junoc yuc'tac vin̈ tz'ic'anxican ix, yic vach' tato tz'aj yuninal junxo vin̈ chi', ichato yuninal vin̈ ix cham chi' yaji. Icha chi' yaj yalancan vin̈aj Moisés chi'. \v 25 A junel, ay ucvaan̈ eb' vin̈ yuc'tac sb'a ec'nac d'a co cal. A vin̈ b'ab'el vinac ic'jinac jun ix ix, palta cham vin̈. Malaj yuninal vin̈ alji yed' ix. Axo vin̈ yuc'tac vin̈ ic'anpaxcan ix. \v 26 Palta champax junxo vin̈ chi', malaj pax yuninal vin̈ ajcan yed' ix. Icha chi' ajpax vin̈ yoxil. Ec' eb' vin̈ yucvan̈il d'a ix. \v 27 Chamel eb' vin̈ yucvan̈il, ichato chi' b'ian, scham ix. \v 28 Axo yic ol pitzvocxi eb' chamnac, ¿mach junoc eb' vin̈ ol ic'an ix? yujto yic'nac ix eb' vin̈ yucvan̈il, xchi eb' vin̈. \p \v 29 Yuj chi', ix yalan Jesús d'a eb' vin̈: \p —Ton̈ej tzex somchaji, yujto man̈ eyojtacoc tas syal d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani. Man̈ eyojtacocpaxi jantac spoder Dios. \v 30 Yujto ayic ol pitzvocxi eb' chamnac, man̈xalaj ic'lajb'ail. Yujto lajan ol aj eb' yed' eb' yángel Dios ay d'a satchaan̈. \v 31 Palta toxon chequel yaji to ol pitzvocxi eb' chamnac. ¿Tom manta b'aj tzeyil d'a Slolonel Dios Tz'ib'ab'ilcani, tas yalnaccan Dios, ayic yalannaccani? \v 32 A in ton tic, sDiosal in vin̈aj Abraham, sDiosal in vin̈aj Isaac, sDiosal in pax vin̈aj Jacob, xchi. Yuj chi' vach'chom chamnac eb' vin̈, palta cojtac to man̈ satnacoc el eb' vin̈ d'a juneln̈ej, yujto yalnac Dios to sDiosal eb' vin̈ yaji. \p \v 33 Ayic ix yab'an eb' anima juntzan̈ ix yal chi', ix te sat sc'ol eb'. \s1 A jun checnab'il nivan yelc'ochi \r (Mr 12.28-34) \p \v 34 Axo yic ix yab'an eb' vin̈ fariseo to ix em numnaj eb' vin̈ saduceo chi' yuj Jesús, yuj chi' ix smolb'ej sb'a eb' vin̈ d'a stz'ey. \v 35 Ay jun vin̈ d'a scal eb' c'ayb'um d'a ley Moisés. Sgana vin̈ syac' proval Jesús. Yuj chi', ix stz'ac sc'anb'ej vin̈ d'ay: \p \v 36 —Ach in C'ayb'umal, ¿b'aja junoc checnab'il d'a ley Moisés nivan yelc'och d'a yichan̈ smasanil? xchi vin̈ d'ay. \p \v 37 Ix yalan Jesús d'a vin̈: \p —Tze xajanej Dios Cajal d'a smasanil e c'ool, d'a smasanil e pixan yed' d'a smasanil e pensar. \v 38 Aton jun checnab'il tic, nivan yelc'och d'a yichan̈ smasanil. \v 39 Axo junxo checnab'il tic, quen man̈ lajanoc yelc'och yed'oc, xchi icha tic: Ichaocab' eya'ilan e b'a, ichaocab' chi' e xajanan eb' ay d'a spatic schiquin e pat. \v 40 Tato sco c'anab'ajej chab' checnab'il tic, syalelc'ochi, van co c'anab'ajan sley Dios smasanil yed' jantacn̈ej tas tz'ib'yajcan yuj eb' schecab', xchi Jesús d'a vin̈. \s1 A Cristo, aton Yuninal Dios \r (Mr 12.35-37; Lc 20.41-44) \p \v 41 Aytoec' eb' vin̈ fariseo chi', ix sc'anb'an Jesús d'a eb' vin̈: \p \v 42 —¿Tas xe chi yuj Cristo? ¿Mach ay yin̈tilal tze na'a? xchi d'a eb' vin̈. \p —A Cristo chi', yin̈tilalcan vin̈aj rey David, xchi eb' vin̈ d'ay. \p \v 43 Ix tac'vi Jesús: \p —Palta yuj Yespíritu Dios yalnac vin̈aj David chi' to a Cristo, Yajal yaj d'a vin̈, xchi icha tic: \q1 \v 44 A Dios Cajal alannac d'a Vajalil icha tic: Eman̈ c'ojan d'a in vach' c'ab' tic,\f 22.44 \fr 22:44 \ft A mach tz'em c'ojan d'a svach' junoc yajal, sch'oxo' to nivan yelc'och d'a yol sat jun chi'.\f* masanto ol vac'canoch eb' ayoch ajc'olal d'ayach d'a yalan̈ oc, xchi Dios d'a Vajalil, xchi vin̈. \m \v 45 Icha chi' yutejnac vin̈aj David yalancani to a Cristo Yajal yaj d'ay. Yuj chi', ¿tom yin̈tilaln̈ej vin̈aj David chi' yaji? xchi Jesús d'a eb' vin̈. \p \v 46 Palta malaj junoc mach ix pacan d'ay. Yuj chi', atax d'a jun c'u chi', malaj junoc mach stec'b'ej sb'a sc'anb'an junocxo tas d'ay. \c 23 \s1 A smul eb' vin̈ fariseo yed' eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés \r (Mr 12.38-40; Lc 11.37-54; 20.45-47) \p \v 1 Ix lajvi chi', ix yalan Jesús d'a eb' anima yed' d'a eb' sc'ayb'um: \p \v 2 —A eb' c'ayb'um d'a ley Moisés yed' eb' fariseo, ay yopisio eb' yalan tas yaj ley chi'. \v 3 Yuj chi', yaln̈ej tas syal eb' chi', tze c'anab'ajej. Palta man̈ e c'ulej icha sc'ulej eb' chi'. Yujto a tas syal eb', max sc'anab'ajejlaj eb'. \v 4 A juntzan̈ schecnab'il eb', lajan icha junoc icatz te al. Syac'q'ue b'ulan eb' d'a yib'an̈ anima, palta max yac'och yiximal sc'ab' eb' sd'un̈anb'at jab'oc d'a yib'an̈ eb'. \v 5 Yujn̈ej to sgana eb' to vach' eb' d'a yichan̈ anima, nivanoc sc'ulej eb' juntzan̈ vach'il chi' yil eb'. Ay juntzan̈ tz'uum b'aj tz'ib'ab'iloch jab'oc slolonel Dios, syac'och eb' d'a sc'ab' yed' d'a snan̈al sat. Nivac syutejoch eb', yic vach' eb' d'a yichan̈ eb' anima snaani. Jucan pax syutejoch spichul eb', yelxo val te jucan yajoch schional yuj eb'. \v 6 Ayic tz'och juntzan̈ nivac vael, an̈ej b'aj te vach', an̈ej ta' tz'em c'ojan eb'. Yed' pax d'a yoltac spatil sculto eb', an̈ej val d'a juntzan̈ xila eb' nivac vinac tz'em c'ojan eb'. \v 7 Axo yic slaj ec' eb' d'a calle, stzalaj val eb' ayic slaj yac'anem sb'a eb' anima d'a eb'. Ste q'uechaan̈ eb' ayic tz'alji eb' yuj eb' anima sc'ayb'umaloc. \p \v 8 Palta a exxo tic, man̈ e cha aljoc e b'a c'ayb'umal, yujto junn̈ej e c'ayb'umal. A exxo tic, eyuc'tac e b'a, eyanab' e b'a e masanil. \v 9 Malaj junoc mach d'a yolyib'an̈q'uinal tic tze comon alej e mamoc. Yujto junn̈ej e Mam, aton Dios ay d'a satchaan̈. \v 10 Man̈ e cha aljoc e b'a cuchb'umal, yujto junn̈ej e Cuchb'umal, a in ton Cristo in tic. \v 11 A mach syac'och sb'a checab'oc d'a e cal, aton jun chi' te nivan yelc'ochi. \v 12 A mach syic'chaan̈ sb'a, ol ic'jocxiemi. Palta axo eb' syiq'uem sb'a, aton eb' ol ic'jocchaan̈. \p \v 13-14 A exxo tic ex c'ayb'um d'a ley Moisés yed' ex fariseo, te chuc eyico'. Chab' sat ex. Tze macoch vaan eb' anima, yic max och eb' d'a yol sc'ab' Dios aj satchaan̈. Max ex och a ex tic. Max e chapaxoch eb' sgana yochi. \p \v 15 A ex c'ayb'um ex d'a ley Moisés yed' ex fariseo, te chuc eyico'. Chab' sat ex. Tzex ec' d'a sat luum tic yed' d'a sat a' mar, yic ay mach tze montejoch eyed'oc. Axo eb' tz'och eyed' chi', ton̈ej svach' juviel spensar eb' eyuuj. Yuj chi', eyuuj ec'b'al yaelal ol ac'jococh d'a yib'an̈ eb' d'a eyichan̈. \p \v 16 A ex tic, lajan ex icha junoc mach max uji yilani, ch'oxum b'e syutej sb'a d'a junocxo. Te chuc eyico', yujto tzeyal icha tic: Tato ay mach slocan sb'i stemplo Dios, malaj tz'ochi, xe chi. Palta tato ay mach slocan sb'i q'uen oro ayoch d'a stemplo Dios chi', yovalil sc'anab'ajej, xe chi. \v 17 Yuj chi', te quistal ex, musansatil eyaji. ¿B'aja junoc más nivan yelc'och tze na'a? ¿Tom a q'uen oro chi' sch'ocoj, mato a stemplo Dios chi'? A q'uen oro chi', yujto ayoch q'uen d'a stemplo Dios, yujn̈ej chi' yic Dios yaj q'ueen. \v 18 Tzeyalan paxi: Tato ay mach slocan sb'i jun altar b'aj sn̈usjitz'a juntzan̈ silab' d'a Dios, malaj tz'ochi, xe chi. Palta axo mach slocan sb'i jun silab' ay d'a altar chi', yovalil sc'anab'ajej, xe chi. \v 19 Yuj chi' te quistal ex. Musansatil eyaji. ¿B'aja junoc más nivan yelc'och tze na'a? ¿Tom a jun silab' chi', mato a jun altar chi'? A jun silab' chi', yujto ayec' d'a yib'an̈ jun altar chi', yujn̈ej chi' yic Dios yaji. \v 20 Yuj chi', tato ay mach slocan sb'i altar, man̈ocn̈ej jun altar chi' sloc sb'i. Slocpax sb'i jantacn̈ej tas ayq'ue d'a yib'an̈. \v 21 An̈ejtona', tato ay mach slocan sb'i stemplo Dios, man̈ocn̈ej templo chi' sloc sb'i. Slocpax sb'i Dios yed'oc, yujto cajan Dios chi' ta'. \v 22 Tato ay pax mach slocan sb'i satchaan̈, syalelc'ochi, van slocan sb'i sdespacho Dios. Slocpax sb'i Dios yed'oc, yujto ata' ayec' Dios chi'. \p \v 23 A ex c'ayb'um ex d'a ley Moisés yed' ex fariseo, te chuc eyico'. Chab' sat ex. Tzeyac' sdiezmoal juntzan̈ an̈ alavena, juntzan̈ an̈ anix yed' juntzan̈ an̈ comino. Palta ay juntzan̈ schecnab'il Dios nivan yelc'ochi, max e c'anab'ajejlaj. A checnab'il chi' tz'alani to yovalil tojol scutej co b'a, tz'oc' pax co c'ool d'a eb' quetanimail, scac'anpaxelc'och tas scala'. Palta inai malaj tz'och juntzan̈ tic d'ayex. Octom tze c'anab'ajej juntzan̈ tic, tze c'anab'ajan pax juntzan̈xo chi'. \v 24 A ex pax tic, lajan ex icha junoc mach max uji yilani, ch'oxum b'e syutej sb'a d'a junocxo. An̈ej noc' us tzeyic'canel d'a scal tas tzeyuq'uej. Slajvi chi', axo noc' camello tze turb'ati. \p \v 25 A ex c'ayb'um ex d'a ley Moisés yed' ex fariseo, te chuc eyico'. Chab' sat ex. A ex tic lajan ex icha junoc mach an̈ej spatic svaso yed' yuc'ab' sb'iqueli, axo yool mictac. Ichex ton ta' a ex tic, te vach'n̈ej tzeyutej e b'a d'a yichan̈ anima, palta axo d'a elc'altac jun, ton̈ej tzex och b'eyumal yuj eyixtan anima, yuj eyac'an sgana e pec'al. \v 26 A ex fariseo ex tic, ichato max uji eyilan jab'oc. B'ab'laj b'oejec e pensar, ichato chi', vach' ol ex aj d'a yichan̈ anima. \p \v 27 A ex c'ayb'um ex d'a ley Moisés yed' ex fariseo, te chuc eyico'. Chab' sat ex. Lajan ex icha b'aj smucchaj eb' chamnac, sac yilji. A d'a spatic te vach' yilji, palta axo d'a yool, b'ud'an yuj sb'aquil juntzan̈ chamnac chi' yed' juntzan̈xo tas tzon̈ ixtanel d'a sat ley. \v 28 Ichex ta', yujto a d'a yichan̈ eb' anima, nivanoc vach' tzeyutej e b'a, palta axo e pensar, chab' sat yaji, te chuc. \p \v 29 A ex c'ayb'um ex d'a ley Moisés yed' ex fariseo, chuc eyico'. Chab' sat ex. A ex tic, tzato e b'oq'ue b'aj mucan eb' schecab' Dios. An̈eja' pax juntzan̈ eb' tojol spensar mucan ta', tzato e b'oq'ue smonumentoal. \v 30 Tzeyalani: Q'uinaloc ay on̈ ec' d'a stiempoal eb' co mam quicham d'a peca' chi', man̈ cac'nac am och co b'a yed' eb' ayic smilannaccham eb' schecab' Dios chi' eb', nivanoc xe chi. \v 31 Palta a tzeyalan icha chi', tze ch'oxeli to yin̈til ex eb' miljinac eb' schecab' Dios chi'. \v 32 A exxo, tze vach' aq'uejoch stz'acub' tas sc'ulejnac eb' e mam eyicham chi'. \p \v 33 A ex tic, te jelan ex d'a chucal icha noc' chan. An̈ejtona', icha pax chi' eb' e mam eyicham chi'. ¿Tom ol yal e colanel e b'a d'a jun yaelal d'a infierno? \v 34 Ab'ec. Ol in checb'at juntzan̈ eb' schecab' Dios d'ayex, eb' ay sjelanil d'a yic Dios yed' eb' c'ayb'um. Ay eb' ol e culusejq'uei, ol e milancham eb'. Ay eb' ol e mac' d'a yoltac spatil culto. Ol laj e pech b'eyec' eb' d'a junjun chon̈ab'. \v 35 Yuj chi', a d'a eyib'an̈ ol ja schamel masanil eb' tojol spensar ix miljicham d'a yolyib'an̈q'uinal tic, yictax ix cham vin̈aj Abel, jun vin̈ tojol spensar, masanto yic ix miljicham vin̈aj Zacarías yuninal vin̈aj Berequías. A vin̈aj Zacarías chi', ix miljicham vin̈ yuj eb' e mam eyicham chi' d'a snan̈al stemplo Dios yed' altar.\f 23.35 \fr 23:35 \ft A vin̈ b'ab'el vinac mac'b'ilcham yuj yetanimail, aton vin̈aj Abel, icha chi' yalan d'a Génesis 4.1-8. Axo vin̈aj Zacarías, milb'ilcham yuj eb' yetisraelal, icha chi' yalan d'a ch'an̈ slibroal yab'ixal eb' israel chi'. 2 Crónicas 24.21.\f* \v 36 Val yel sval d'ayex, a schamel junjun eb' chi', ol ochcan e muloc a ex ayex ec' ticnaic. \s1 Cusnac Jesús yuj eb' aj Jerusalén \r (Lc 13.34-35) \p \v 37 A ex val tic ex aj Jerusalén, chuc eyico', tz'oc' val in c'ool eyuuj. Slaj e miln̈ejcham eb' schecab' Dios. Axo juntzan̈xo eb' schecjicot d'ayex yuj Dios, ton̈ej slaj e julcham eb' d'a q'uen yax q'ueen. Tzijtum elxo in gana tzex vavtejcot d'ayin, icha junoc noc' caxlan̈ syavtejcot yune', smoyanq'ue yune' noc' chi', palta toxon max yal e c'ool. \v 38 Ab'ec. A jun e templo tic,\f 23.38 \fr 23:38 \ft Ix yalan Jesús: “A jun e pat ol can tz'inan,” syalelc'ochi a jun templo, ma syalelc'ochi a chon̈ab' Jerusalén.\f* ol can tz'inan. \v 39 Sval d'ayex to man̈xo ol in eyil-laj, masanto ol eyal icha tic: Calec vach' lolonel d'a jun checb'ilcot yuj Dios Cajal, xe chama, xchi Jesús d'a eb'. \c 24 \s1 Yalnac Jesús to ol em lan̈naj stemplo Dios \r (Mr 13.1-2; Lc 21.5-6) \p \v 1 Ix elta Jesús d'a yamaq'uil stemplo Dios. Ayic van sb'ati, ix c'och eb' sc'ayb'um d'ay. Ix sch'oxan junjun macan̈il yic stemplo Dios chi' eb' d'ay. \v 2 Ix yalan d'a eb': \p —¿Tzam eyil juntzan̈ nivac pat tic smasanil? Val yel sval d'ayex, a juntzan̈ q'uen q'ueen latz'b'ilq'ue tic, man̈xa junoc q'uen ol can d'a yib'an̈ q'uen yetq'ueenal. Ol juchajem smasanil, xchi d'a eb'. \s1 A juntzan̈ yechel yic lajvub' c'ual \r (Mr 13.3-23; Lc 21.7-24; 17.22-24) \p \v 3 Ix lajvi chi', ix b'at d'a tzalan Olivo. Ix em c'ojan ta'. Axo eb' sc'ayb'um, ix c'och eb' sch'ocoj d'ay, ix yalan eb': \p —Sco nib'ej tzal d'ayon̈, ¿b'aq'uin̈ ol ja jun ix al chi'? ¿Tas junoc yechel ol ac'an checlajoc to toxo ol ach javoc, to toxo pax ol lajvoquec' jun tiempoal tic? xchi eb' d'ay. \p \v 4 Yuj chi' ix yalanxi Jesús chi' d'a eb': \p —Te lista tzeyutej e b'a, yic malaj junoc mach ol ex ac'an musansatil. \v 5 Yujto tzijtum eb' ol esanel in b'i, ol laj yalan eb': A in ton tic Cristo in, xcham eb'. Tzijtum mach ol smusej sat eb'. \v 6 Ol eyab' yoch juntzan̈ nivac oval. Ol eyab'anpax specal juntzan̈xo ijan ol ochoc. Palta man̈ ex xivoc, yujto yovalil icha chi' ol ujoc elc'ochi. Palta manto ol lajvoc el-laj yolyib'an̈q'uinal tic ta'. \v 7 Yujto ay juntzan̈ nivac chon̈ab' ol yac' oval yed' juntzan̈xo nivac chon̈ab'. Ol yac'an oval eb' yajal yed' eb' yetyajalil. Ol ja pax vejel d'a yib'an̈ eb'. Ol laj ec' quixcab'. \v 8 A juntzan̈ chi', b'ab'el yaelal. Ayto juntzan̈xo ol javoc. \p \v 9 A ex tic, ol laj ex ac'jococh d'a yol sc'ab' eb' yajal, yic ol ex och d'a syaelal yuj eb'. Ol laj ex smilcham eb'. Masanil eb' anima ol laj och ajc'olal d'ayex vuuj. \v 10 A d'a jun tiempoal chi', tzijtum mach ol meltzajxican d'a spatic. Ol laj och eb' ajc'olal d'a eb' yetb'eyum taxon chi'. Ol laj yac'lajoch sb'a eb' d'a yol sc'ab' chamel. \v 11 Tzijtum mach ol yaloch sb'a schecab'oc Dios. Tzijtum eb' anima ol smusej sat eb'. \v 12 Ol te q'ue vaan chucal. Yuj chi' tzijtum eb' man̈xo ol xajanan Dios. \v 13 Palta a eb' tec'an syutej sb'a yab'an syail masanto d'a slajvub', aton eb' chi' ol colchajoc. \v 14 Axo jun vach' ab'ix tz'alani chajtil tz'aj yoch eb' anima d'a yol sc'ab' Dios, yovalil ol laj aljoquel d'a smasanil yolyib'an̈q'uinal tic, yic ol laj yab' eb' d'a junjun chon̈ab'. Ichato chi', ol ja slajvub' chi'. \p \v 15 A vin̈aj Daniel, vin̈ schecab' Dios d'a peca', a vin̈ aljinaccan yuj jun vin̈ tz'ac'an chucal, tz'ac'an juvoc juntzan̈ tasi. A mach tz'avtan jun ab'ix chi', nachajocab' el yuuj. Ayic ol eyilan jun chi' d'a yol stemplo Dios, \v 16 a eb' ayec' d'a Judea, b'atocab' eb' elelal d'a tzalquixtac. \v 17 A eb' ayq'ue d'a span̈anil yib'an̈ spat, man̈xoocab' emixta eb' yic tz'och eb' yiq'uelta junoc tas d'a yol spat, yic sb'at eb' elelal. \fig A eb' ayq'ue d'a yib'an̈ pat|src="HK019D.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Mt 24.17" \fig* \v 18 Yed' eb' ayb'at d'a smunlajel, man̈xoocab' ol ul yic' spichul eb' b'aj ix cani. \v 19 A d'a jun tiempoal chi', te chuc yic eb' ix yab'ix yed' eb' ix vanto schuni yune' ayic ol b'at eb' elelal. \v 20 C'anec d'a Dios, yic man̈oc d'a n̈ab'il q'uinal ol ex b'at elelal, mato d'a sc'ual ic'oj ip. \v 21 Yujto te nivan yaelal ol javoc d'a jun tiempoal chi'. Manta b'aj tzuji icha chi' yictax ix sb'oan yolyib'an̈q'uinal tic Dios. An̈ej val jun chi', man̈xa b'aq'uin̈ ol ujoc pax junelxo. \v 22 Tato max sc'ochlitej stiempoal jun yaelal chi' Dios, malaj am junoc mach ol colchajcanel d'a yol sc'ab' chamel, palta yuj eb' sic'b'ilxoel yuuj, ol sc'ochlitej. \p \v 23 Tato ay eb' ol alan icha tic d'ayex: Ina yajec' Cristo d'a tic, mato, ina yajec' d'a chi', ta xchi eb', man̈ e cha eyab'i. \v 24 Yujto ay eb' ol laj yaloch sb'a Cristoal. Ay pax eb' ol yaloch sb'a schecab'oc Dios. Ol laj sch'ox juntzan̈ yechel eb' yed' juntzan̈ milagro, ol laj musaj sat eb' anima yuj eb'. A eb' sic'b'ilxoel yuj Dios, ijan val ol yac' ganar eb' sjuanel spensar eb'. \v 25 Ayocto svalancan juntzan̈ tic d'ayex. \v 26 Yuj chi', tato ay eb' ol alan icha tic d'ayex: Ab'ec. Ayec' Cristo d'a tz'inan luum, tato xchi eb', man̈ ex b'at eyila'. Tato ay pax eb' ol alanoc: Ina yajec' d'a yol jun pat chi', tato xchi eb', man̈ e cha eyab'i. \v 27 Yujto ayic ol in javoc a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, masanil mach ol ilanoc, icha tz'aj yec' copnaj leb'lon b'aj sjavi c'u, scheclaj b'aj tz'em c'u, masanil mach tz'ilani. \v 28 Tato smolb'ej sb'a noc' ostoc, syalelc'ochi to ay junoc noc' chamnac noc', icha chi' ol ajoc ayic ol in javoc chi'. \s1 A tas ol aj sja Jesús d'a schaelal \r (Mr 13.24-37; Lc 21.25-33; 17.26-30,34-36) \p \v 29 Ayic ol ec'chaj juntzan̈ yaelal chi', a c'u ol q'uic'b'oqueloc, man̈xo ol yac'laj yoc q'uen uj. Axo q'uen c'anal, ol cot q'uen d'a satchaan̈. Axo juntzan̈ yipal satchaan̈ chi' ol tzicub'tan̈ajoc. \v 30 Ichato chi' b'ian, axo scheclaj jun yechel d'a satchaan̈ to a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic van vemuli. Axo eb' anima d'a junjun chon̈ab' d'a yolyib'an̈q'uinal tic, ol laj siq'uic'oc eb' yoq'ui, yujto ol yil eb' vemul d'a scal asun. Man̈ jantacoc in poder, te nivan in tziquiquial. \v 31 A inxo, ol in checcot eb' vángel, te chaan̈ ol spu strompeta eb' yic smolchajcot eb' sic'b'ilel vuuj. Ol laj ic'joccot eb' b'aj slajvic'och yolyib'an̈q'uinal tic masanto b'aj ay yich chaan̈. \p \v 32 Ab'ec jun ab'ix ol val yuj te' higo. Ayic svolanxi te' sc'ab', eyojtacxo to toxo ol ja n̈ab'ilq'uinal. \v 33 An̈ejtona', ayic ol eyilan sja masanil juntzan̈ ix val tic, ol nachajel eyuuj to toxo ol in javoc, ichato ayinxo ec' d'a sti' puerta. \v 34 Val yel sval d'ayex, man̈ ol satel juntzan̈ anima tic, masanto ol ec'chaj juntzan̈ ix val tic smasanil. \v 35 A satchaan̈ yed' yolyib'an̈q'uinal tic, ol sateloc, palta a in lolonel, malaj b'aq'uin̈ ol lajvoqueloc. \p \v 36 Palta malaj mach ojtannac b'aja c'u, jantac yorail ol in javoc. A eb' ángel ay d'a satchaan̈, man̈ yojtacoclaj eb'. A inxo tic, Yuninal in Dios, palta man̈ vojtacoc paxlaj. An̈ej Dios Mamab'il ojtannac. \p \v 37 Icha d'a stiempoal vin̈aj Noé, icha chi' ol aj jun tiempoal ayic ol in ja a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic. \v 38 Yujto ayic manto ja jun oval a' mucvajum, ¿toc ay tas sna eb' anima? Ton̈ej sva eb', syuc'an a' eb', syic'lan sb'a eb'. Icha chi' van sc'ulan eb', ayic sjavinac sc'ual yoch vin̈aj Noé d'a yol te' arca chi'. \v 39 Maj nachajel-laj jab'oc yuj eb' masanto sjavinac jun oval a' mucvajum chi'. Ata' chamnac eb' smasanil. Icha ajnac eb' d'a jun tiempoal chi', icha chi' ol aj eb' anima ayic ol in javoc. \v 40 Q'uinaloc ay chavan̈oc vinac ayb'at munlajel ayic ol in ja chi', ay jun ol ic'jocb'atoc, axo junxo ol canoc. \v 41 An̈ejtona' tato ay chavan̈oc eb' ix ix van scheni: Jun ix ol ic'jocb'atoc, axo junxo ix ol canoc. \p \v 42 Yuj chi', te lista tzeyutej e b'a, yujto man̈ eyojtacoc jantac yorail ol in javoc, a in e Yajal vaji. \v 43 An̈ejtona' tato ay junoc vin̈ aj pat ticnaic, tato yojtac vin̈ janic' ol ja junoc elc'um d'ac'valil, lista syutej sb'a vin̈ yic max yal yoch jun elc'um chi'. \v 44 Yuj chi', an̈ejtona' ex, te lista tzeyutej e b'a, yujto ayic man̈ in maclab'iloc eyuuj, ata' ol in javoc. \s1 A eb' checab' yed' spatrón \r (Lc 12.41-48) \p \v 45 Q'uinaloc ay junoc vin̈ patrón yed' junoc schecab'. A vin̈ sc'anab'ajani, vin̈ ay spensar, aton vin̈ ol yac'och yopisio vin̈ yilan spat yed' masanil tas ay d'ay. ¿Palta mach jun sc'anab'ajan chi' tze na'a? \v 46 Aton vin̈ van smunlaj icha sgana vin̈ patrón chi' ayic ol jaxoc. Te vach' yic vin̈ chi'. \v 47 Val yel sval d'ayex, ol ac'jococh yopisio vin̈ d'a yib'an̈ masanil tas ay d'a vin̈ spatrón chi'. \v 48 Palta tato a vin̈ checab' chi' chuc spensar, a snaan vin̈ to man̈ ol ja vin̈ spatrón chi' d'a elan̈chamel, \v 49 tz'och ijan vin̈ smac'an eb' yetchecab'vumal chi'. Ton̈ej tz'ec' vin̈ vael yed' eb' uc'um an̈. Tz'uc'vi an̈ vin̈ yed' eb'. \v 50 Axo d'a jun c'ual man̈ maclab'iloc yuj vin̈ checab' chi', ata' ol jax vin̈ spatrón chi'. Man̈ yojtacoc yorail vin̈. \v 51 Ol ac'jocb'at jun vin̈ checab' chi' d'a syaelal. Ol ac'jocb'at vin̈ yed' eb' yetchab'satil. Ata' ol oc' eb'. Ol siq'uic'oc eb' yoc' yab'an syail, xchi Jesús d'a eb' sc'ayb'um. \c 25 \s1 A yab'ixal lajun̈van̈ eb' ix cob'estac \p \v 1 Ol val d'ayex, chajtil ol aj eb' anima, ayic ol vach' och Dios aj satchaan̈ Yajalil. Lajan icha lajun̈van̈ eb' ix cob'estac. Ix yic'b'at scandil eb' ix d'ac'valil. Ix b'at eb' ix d'a jun nupnajel. Ix b'at eb' ix scha vin̈ van snupnaj chi'.\f 25.1 \fr 25:1 \ft Ato a' sb'eyb'al eb', sb'at vin̈ ol nupnaj chi' b'aj ay spat ix ix b'at yic'ancoti, yic sb'at ix d'a spat vin̈. Stan̈vaj sja eb' yuj eb' yamigo, yic vach' molan sb'at eb' d'a jun q'uin̈ chi'.\f* \v 2 Ovan̈ eb' ix quistal, ovan̈ pax eb' ix ay spensar. \v 3 A eb' ix quistal chi', malaj yaceite eb' ix ix yic'b'at yed'oc yic scandil. An̈ej jab' aycanem d'a yol scandil eb' ix chi'. \v 4 Axo eb' ix ay spensar chi', ch'oc ix yic'b'at nan̈alxo yaceite eb' ix. \v 5 Axo vin̈ van snupnaj chi', ix ec' hora sjavi vin̈. Yuj chi', ix laj cot svayan̈ eb' ix. Ix laj vayb'at eb' ix. \v 6 Axo d'a chimilac'val, ay jun mach ix avaj d'a eb' ix: Van sja vin̈ van snupnaji, b'at chaec vin̈, xchi d'a eb' ix. \v 7 Yuj chi', ix laj q'ue vaan eb' ix. Ix yac'anoch sc'ac'al scandil eb' ix chi'. \v 8 Axo eb' ix quistal chi' ix alan d'a eb' ix ay spensar chi': Aq'uec jab'oc eyaceite tic co c'ana'. Axo val stup quic tic, xchi eb' ix. \v 9 Max cac'laj. Talaj ol lajvoc pax quic tic. Ixiquec, ix manec eyic b'aj schon̈chaji, xchi eb' ix. \v 10 Yuj chi' ix b'at eb' ix sman yico'. Aytob'at eb' ix, ix ja vin̈ van snupnaj chi'. A eb' ix lista yaj yed' scandil chi', ix ochcan eb' ix yed' vin̈ b'aj tz'och q'uin̈ nupnajel chi'. Ix macchajcan te' puerta b'aj ix ochcan eb' chi'. \v 11 Axo ix jax eb' ix quistal chi', ix to avajoch eb' ix: Mamin, Mamin, jacon̈ ochi, xchi eb' ix. \v 12 Axo ix yalan vin̈ d'a eb' ix: Val yel sval d'ayex, man̈ ex vojtacoclaj, xchi vin̈ d'a eb' ix. \p \v 13 Yuj chi', sval d'ayex, te lista tzeyutej e b'a, yujto man̈ eyojtacoc b'aja sc'ual, yorail ol in javoc, xchi Jesús d'a eb'. \s1 A yab'ixal oxvan̈ eb' checab' \r (Lc 19.11-27) \p \v 14 Ol val d'ayex, chajtil ol aj eb' anima, ayic ol vach' och Dios aj satchaan̈ Yajalil. Lajan icha jun vin̈ ix b'at d'a junxo chon̈ab' te najat. Ayic manto b'at vin̈, ix yavtancot eb' schecab' vin̈. Ix yac'ancan juntzan̈ stumin vin̈ d'a yol sc'ab' eb'. \p \v 15 Ay jun b'aj ix yac' oye' talento vin̈.\f 25.15 \fr 25:15 \ft Ay 75 libra q'uen plata d'a junjun talento.\f* Axo d'a junxo, chab' talento ix yac' vin̈. Ay pax junxo b'aj ix yac' jun talento vin̈, ato syal sjelanil junjun eb'. Ix lajvi chi', ix b'at vin̈. \v 16 Axo vin̈ checab' ix chaan oye' talento chi', ix yac' snegocio vin̈ yed' q'ueen. Ix yac'an ganar oyexo talento vin̈. \v 17 Icha pax chi' vin̈ ix chaan chab' talento chi', ix yac' ganar chab'xo talento vin̈. \v 18 Palta axo vin̈ junn̈ej talento ix chaan chi', ix sjoy b'aj ix smuquem q'uen tumin chi' vin̈. \p \v 19 Pecataxo chi' ix jax vin̈ spatrón eb' chi'. Ix sb'oan scuenta vin̈ yed' junjun eb'. \v 20 A vin̈ chajinac oye' talento chi', a vin̈ ix b'ab'laj c'och d'a vin̈. Ix yac'an oyexo talento ix yac' ganar vin̈ chi'. Ix yalan vin̈ d'a vin̈ spatrón chi': Mamin, ac'naccan oye' talento q'uen a tumin tic d'ayin, palta ticnaic, ina pax oyexo talento yune' q'ueen ix vac' ganar tic, xchi vin̈. \v 21 Yuj chi' ix yalan vin̈ spatrón vin̈ chi': Vach' jun. Te vach' ix utej a munlaj d'ayin. Ix a c'anab'ajej icha in gana. Yujto ix a c'anab'ajej yed' jab' tic, yuj chi' tzijtumto tas ol vac' d'ayach. Yuj chi' tzalajan̈ ved'oc, xchi vin̈ d'a vin̈ schecab' chi'. \v 22 Ix lajvi chi', ix c'och vin̈ b'aj cannac chab' talento chi'. Ix yalan vin̈ d'a vin̈ spatrón chi': Mamin, ac'naccan chab' talento q'uen a tumin tic d'ayin, palta ticnaic, ina chab'xo talento yune' q'uen ix vac' ganar tic, xchi vin̈. \v 23 Yuj chi' ix yalanxi vin̈ spatrón vin̈ chi': Vach' jun. Vach' ix utej a munlaj d'ayin. Ix a c'anab'ajej icha in gana. Yujto ix a c'anab'ajej yed' jab' tic, yuj chi' tzijtumto tas ol vac' d'ayach. Yuj chi', tzalajan̈ ved'oc, xchi vin̈ d'a junxo schecab' chi'. \v 24 Palta axo ix c'och vin̈ junn̈ej talento cannac chi' d'ay, ix yalan vin̈: Ach in patrón, vojtac to ov ach. Ton̈ej tzach jach'vi, palta malaj tas tzavej. Ton̈ej tza cha tas syac' ganar junocxo anima. \v 25 Yuj chi', in xiv d'ayach, in mucnaquem q'uen a tumin chi' d'a yol luum. Ina q'uen tic, xchi vin̈. \v 26 Axo ix yalan vin̈ spatrón vin̈ chi': A ach tic, nivanoc checab' ach, palta malaj a vach'il. Te jaragana ach. Tato ojtac to ton̈ej tzin jach'vi, palta malaj tas svavej, ton̈ej tzin cha viquej tas syac' ganar junocxo anima. \v 27 Tato icha chi', ¿tas yuj maj ac'b'at q'uen in tumin tic majanil, yic vach' tzin chapax q'uen yed' yune' in javi? xchi vin̈ d'a vin̈ schecab' chi'. \v 28 Ix lajvi chi', ix yalan vin̈ d'a juntzan̈ eb' ayec' ta: Iq'uequec' q'uen talento tic d'a vin̈. Aq'uec q'uen d'a vin̈ ay lajun̈e' talento yico'. \v 29 Yujto a mach ay yico', ol vach' ac'joc d'ay yic ol yac' sobre yic chi'. Axo eb' malaj val yico', ol vach' ic'joquec' jab' yic eb' chi'. \v 30 Axo vin̈ checab' malaj tz'och tic, b'at yumeccanb'at vin̈ d'a scal q'uic'alq'uinal. Ata' ol oc' vin̈. Ol siq'uic'oc vin̈ yoc' yuj yab'an syail, xchi vin̈, xchi Jesús d'a eb'. \s1 Ayic ol ch'olb'itaj tas yaj eb' anima \p \v 31 A in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ol in ja yed' eb' vángel smasanil, ol in och Yajalil. Ol in em c'ojan d'a in c'ojnub'. Ato ta' ol checlajelta to te nivan velc'ochi. \v 32 Ol laj och molan junjun chon̈ab' d'a vichan̈. Ol in pojan snan̈al eb' icha junoc vin̈ tan̈vum calnel spojanel noc' scalnel d'a scal noc' chiva. \v 33 A eb' icha noc' calnel chi', ol can eb' d'a in vach'. Axo eb' icha noc' chiva, ol can eb' d'a in q'uexan̈. \v 34 A in Rey in tic, ol val d'a eb' ay d'a in vach' chi': A ex tic, yac'nac svach'c'olal in Mam d'ayex. Ochan̈ec ved'oc b'aj svac' Yajalil. Yujto atax ix sb'oan yolyib'an̈q'uinal tic Dios ix sb'oancan jun tic eyicoc. \v 35 Yujto ayic yochnac in vejel, in eyac'nac vaoc. Ayic stacjinac in ti', eyac'nac a' vuq'uej. Ayic in b'eyec' icha yec' junoc b'eyum anima, eyac'nac in posado. \v 36 Ayic malaj in pichul, eyac'nac vico'. Ayic penaay in, xid'nac ex in eyila'. Axo yic ay in och preso, xid'nac ex in e c'umej, xin cham d'a eb'. \v 37 Axo eb' tojol sb'eyb'al chi' ol alan d'ayin: Mamin, ¿b'ac'n̈i ix quil yoch a vejel yed' stacji a ti'? ¿Toc ay tas ix cac' d'ayach? \v 38 ¿B'ac'n̈i ix quil a b'eyec' icha junoc b'eyum anima chi', yic tza c'an a posado chi'? Axo yic malaj a pichul, ¿toc ay tas cac'nac d'ayach? \v 39 Ayic penaay ach yed' d'a yic ay ach och d'a preso chi', ¿toc ay b'aj xid'nac on̈ ach quila'? xcham eb' d'ayin. \v 40 Icha to chi' b'ian, ol valan d'a eb': Val yel sval d'ayex, ayic ix eyac'an juntzan̈ tic d'a eb' vuc'tac, eb' vanab', vach'chom d'a eb' malaj yelc'ochi, syalelc'ochi, a d'ayin ix eyac'a', xin cham d'a eb'. \p \v 41 Ichato chi', ol valan d'a eb' ay d'a in q'uexan̈: Elan̈ec a ex tic d'a in tz'ey, yujto aycot yoval sc'ool Dios d'a eyib'an̈. Ixiquec d'a jun c'ac' malaj b'aq'uin̈ stupi, d'a jun lugar sb'onac Dios yicoc vin̈ diablo yed' eb' yángel. \v 42 Yujto ayic ix och in vejel, maj in eyac' vaoc. Ayic ix tacji in ti', malaj jab'oc tas ix eyac' vuq'uej. \v 43 Ayic ix in b'eyec' icha junoc b'eyum anima, maj eyac' in posado. Ayic malaj in pichul, malaj jab'oc in pichul ix eyac'a'. An̈ejtona', ayic penaay in yed' ayic ay in och d'a preso, maj xid' in eyil jab'oc, xin cham d'a eb'. \v 44 Yuj chi', icha tic ol yal eb' d'ayin: Mamin, ¿b'ac'n̈i ix ach quila' ayic ix och a vejel, ayic ix tacji a ti' chi', ayic ix ach b'eyeq'ui, ayic malaj a pichul chi', ayic penaay ach, ayic preso aji? ¿Tom ay b'aj maj on̈ colvaj d'ayach? xcham eb' d'ayin. \v 45 Palta ol valan d'a eb': Val yel sval d'ayex, ayic maj ex colvaj d'a juntzan̈ eb' tic, vach'chom malaj tz'och eb', syalelc'ochi, a d'ayin maj ex colvajoc, xin cham d'a eb'. \v 46 A eb' chi', ol b'at eb' d'a syaelal d'a juneln̈ej. Palta axo eb' tojol sb'eyb'al, ol scha sq'uinal eb' d'a juneln̈ej, xchi Jesús d'a eb'. \c 26 \s1 A tas ajnac syamchaj Jesús \r (Mr 14.1-2; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53) \p \v 1 Ayic ix lajvi yalan juntzan̈ chi' Jesús, ix yalanxi d'a eb' sc'ayb'um: \p \v 2 —Eyojtac, chab'ejocxo tz'och q'uin̈ yic sco naancoti tas aj yelnaccot eb' co mam quicham d'a Egipto. A in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ata' ol in ac'jococh d'a yol sc'ab' eb' ol in culusanchamoc, xchi d'a eb'. \p \v 3 Axo eb' vin̈ sat sacerdote, eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés yed' eb' vin̈ ichamtac vinac, ix smolb'ej sb'a eb' vin̈ d'a spat vin̈aj Caifás, vin̈ sat sacerdote. \v 4 Ata' ix laj yal eb' vin̈ tas ol yutoc eb' vin̈ yac'anoch es d'a yib'an̈ Jesús, yic syamchaj yuj eb' vin̈, smilancham eb' vin̈. \v 5 Palta ix yalan eb' vin̈: \p —Max yal-laj co yaman vin̈ d'a yol q'uin̈ tic, yujto ay smay ol q'ue somnaj eb' anima scot yoval d'ayon̈ yuj vin̈, xchi eb' vin̈. \s1 Q'uenac jun suc'uq'ui sjab' d'a sjolom Jesús \r (Mr 14.3-9; Jn 12.1-8) \p \v 6 Ix c'och Jesús d'a Betania. Ix ochc'och d'a yol spat vin̈aj Simón. A d'a yic yalan̈taxo, penaay vin̈ yuj jun yab'il scuchan lepra. \v 7 Ayic c'ojanem Jesús sva'i, ix c'och jun ix ix d'ay. Yed'nac jun limeta ix sb'onac yed' jun q'uen scuch alabastro.\f 26.7 \fr 26:7 \ft A q'uen alabastro, aton jun q'uen vach' yilji, c'un paxi, sc'anchaj q'ueen ayic sb'ochaj yed'tal an̈ flor yed' juntzan̈ limeta vach' yilji.\f* B'ud'ud'i q'ueen d'a jun suc'uq'ui sjab' te caro stojol. Ix stob'anq'ue jun chi' ix d'a sjolom Jesús. \v 8 Axo ix yilan jun chi' eb' sc'ayb'um Jesús chi', ix cot yoval eb' d'a ix. Ix laj yalanq'ue eb': \p —¿Tas yuj nab'an̈ej tz'ixtax jun tic? \v 9 A jun suc'uq'ui sjab' tic, te caro stojol. Octom ix chon̈chaji, axo stojol chi' tz'ac'ji d'a eb' meb'a', xchi eb'. \p \v 10 Axo ix yab'an juntzan̈ chi' Jesús, ix yalan d'a eb': \p —¿Tas yuj tze tzuntzej ix? A jun sc'ulej ix tic d'ayin, vach' toni. \v 11 A eb' meb'a' tzeyal chi', ayn̈ejec' eb' eyed'oc. Palta a inxo tic, man̈ masaniloc tiempo ay in ec' eyed'oc. \v 12 Ayocto ix yac'anoch jun suc'uq'ui sjab' tic ix d'a in nivanil tic, yic vach' listaxo vaj yed' in muquil. \v 13 Val yel sval d'ayex, yaln̈ej b'ajtil ol aljoquel vach' ab'ix yic colnab'il d'a yolyib'an̈q'uinal tic, ol aljoc pax yab'ixal tas ix sc'ulej ix tic, yic ol najoccot ix, xchi d'a eb' vin̈. \s1 Chon̈b'il Jesús yuj vin̈aj Judas \r (Mr 14.10-11; Lc 22.3-6) \p \v 14 Ay jun vin̈ d'a scal eb' vin̈ slajchavan̈il, aton vin̈aj Judas aj Queriot, ix b'at lolon vin̈ yed' eb' vin̈ sat sacerdote. \v 15 Ix yalan vin̈ d'a eb' vin̈ icha tic: \p —Tato svac'och Jesús d'a yol e c'ab', ¿jantac tzin e tupu'? xchi vin̈. \p Yuj chi', 30 plata tumin\f 26.15 \fr 26:15 \ft Treinta tumin plata, aton stojol vin̈ checab' yic smanchaji.\f* ix ac'ji d'a vin̈ yuj eb' vin̈. \v 16 Yuj chi' ix sayan modo vin̈ tas ol yutoc yac'anoch Jesús d'a yol sc'ab' eb'. \s1 A Santa Cena \r (Mr 14.12-25; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1Co 11.23-26) \p \v 17 A d'a jun sb'ab'el c'ual q'uin̈ svaji ixim pan malaj yich ayb'at d'a scal, ix c'och eb' sc'ayb'um Jesús d'ay, ix sc'anb'an eb': \p —¿B'ajtil a gana sco b'o b'aj ol on̈ vaoc yic sco naancoti tas aj yelnaccot eb' co mam quicham d'a Egipto? xchi eb' d'ay. \p \v 18 —Ixiquec d'a chon̈ab'. Ay jun vin̈ b'aj ol ex c'och d'a spat. Icha tic ol eyal d'a vin̈: Xchicot co C'ayb'umal to quenxon̈ej tiempo ayeq'ui. Yuj chi' syala' to d'a a pat tic ol va qued' a on̈ sc'ayb'um on̈ tic, yic sco nacot yed'oc tas aj yelnaccot eb' co mam quicham d'a Egipto, xchi. Icha chi' tzeyutej eyalan d'a vin̈, xchi Jesús d'a eb'. \p \v 19 Yuj chi', ix b'at eb' sc'ayb'um chi' sb'o icha ix yal chi'. Ix sb'oan eb' tas ol schi eb' d'a q'uin̈ chi'. \p \v 20 Axo d'a q'uic'b'alil, ix c'och Jesús chi' vael yed' eb' sc'ayb'um chi'. \v 21 Ayic van sva yed' eb', ix yalani: \p —Val yel sval d'ayex, ay jun d'a co cal tic ol in ac'anoch d'a yol sc'ab' chamel, xchi d'a eb'. \p \v 22 Ix laj och eb' ilc'olal yab'an jun chi'. Yuj chi', junjun eb' ix och ijan sc'anb'an yab' d'ay: \p —Mamin, ¿tom a in? xchi junjun eb' d'ay. \p \v 23 Yuj chi' ix yalan d'a eb': \p —A jun van sva ved' d'a jun uc'ab' ayec' d'a co nan̈al tic, a ol in ac'anoch d'a yol sc'ab' chamel. \v 24 A in tic, Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, palta yovalil ol in chamoc, icha yaj stz'ib'chajcan d'a Slolonel Dios. Palta te chuc yic jun ol in ac'anoch d'a yol sc'ab' chamel chi'. Octom maj uneajlaj. Tato icha chi', más vach' yico', xchi d'a eb'. \p \v 25 Axo vin̈aj Judas, vin̈ ol ac'anoch d'a yol sc'ab' chamel chi', ix alan d'ay: \p —Ach in C'ayb'umal, ¿tom a in? xchi vin̈. \p —A ach toni, xchi d'a vin̈. \p \v 26 Ayic van sva yed' eb' sc'ayb'um chi', ix yic'anchaan̈ ixim pan. Ix yac'an yuj diosal yuj ixim. Ix lajvin̈ej chi', ix xepanb'at ixim, ix yac'an d'a eb' sc'ayb'um. \p —Vaan̈ec. Aton in nivanil tic, xchi d'a eb'. \p \v 27 Ix lajvi chi', ix syaman jun vaso ayem yal sat uva d'a yool. Ix yac'an yuj diosal d'a Dios yuuj. Ix yac'anpax d'a eb'. \p —Mol uq'uejec jun tic e masanil. \v 28 Yujto aton jun tic in chiq'uil. Yuj in chiq'uil tic ol elc'och jun strato Dios eyed'oc.\f 26.28 \fr 26:28 \ft A jun trato tic, aton jun ac' trato yalnaccan vin̈aj Jeremías d'a peca', aton tz'ilchaj d'a Jeremías 31.31-33. Ayic sch'oxanel eb' to yel ol elc'och jun trato, toxonton tz'el schiq'uil junoc noc' noc' yuj eb'. Éxodo 24.8.\f* Ol elcan in chiq'uil tic, yic vach' tzijtum mach ol ac'joc lajvoc smul yuuj. \v 29 Palta svalcan d'ayex ticnaic to man̈xa b'aj ol vuc' yal sat te' uva, masanto d'a jun c'u ol vuc'xi eyed'oc, ayic ol vach' och co Mam Dios Yajalil, xchi d'a eb'. \s1 Yalnaccan Jesús to ol yiq'uel vin̈aj Pedro d'a yib'an̈ \r (Mr 14.26-31; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38) \p \v 30 Ix lajvi sb'itan jun b'it\f 26.30 \fr 26:30 \ft A jun b'it sb'itaj yic q'uin̈ yic snajicoti tas aj yelnaccot eb' israel d'a Egipto, tecan a Salmo 115 masanto d'a 118.\f* eb' d'a Dios, ix elta eb'. Ix b'at eb' d'a tzalan Olivo. \v 31 Ata' ix yal Jesús d'a eb': \p —Masanil ex tic ol ex somchajcanel vuuj d'a jun ac'val tic. Yujto tz'ib'yajcan d'a Slolonel Dios: Ol in milcham vin̈ tan̈vum calnel. Axo noc' calnel chi', ol saclemcanb'at noc', xchi. \v 32 Palta axo yic ol in pitzvocxi, ol in b'ab'laj c'och eyuuj d'a Galilea, xchi d'a eb'. \p \v 33 Axo vin̈aj Pedro ix alan d'ay: \p —Vach'chom ol somchajcanel spensar eb' d'ayach, palta a in tic, malaj b'aq'uin̈ ol in somchajeloc, xchi vin̈. \p \v 34 —Val yel sval d'ayach, a d'a jun ac'val tic, ayic manto oc' noc' caxlan̈, oxel ol iq'uel d'a ib'an̈ ol alani to man̈ in ojtacoc, xchi Jesús d'a vin̈. \p \v 35 —Vach'chom ol in miljoccham ed'oc, palta man̈ ol vala' to man̈ ach vojtacoc, xchi vin̈aj Pedro chi' d'ay. \p An̈ejtona' icha chi' ix laj yal eb' sc'ayb'um chi' smasanil. \s1 Lesalvinac Jesús d'a Getsemaní \r (Mr 14.32-42; Lc 22.39-46) \p \v 36 Ix lajvi chi', ix c'och Jesús yed' eb' sc'ayb'um d'a Getsemaní. Ata' ix yal d'a eb': \p —Canan̈ec d'a tic. Ol b'at in lesalvoc d'a chi', xchi d'a eb'. \p \v 37 Ix lajvi chi', ix yic'anb'at vin̈aj Pedro yed' chavan̈ eb' yuninal vin̈aj Zebedeo yed'oc. Ix och ijan Jesús scusi, ix och ilc'olal. \v 38 Yuj chi' ix yalan d'a eb': \p —Tzin te cusi, ijan val tzin cham yuj cuselal. Canan̈ec d'a tic. Pitzanocab' ex ved'oc, xchi Jesús d'a eb'. \p \v 39 Ix lajvi chi', ix snitzanb'at sb'a, ix em cuman ix emc'och snan̈al sat d'a sat luum. Ix lesalvi icha tic: \p —Mamin, tato syala', iq'uec' jun yaelal tic d'a vib'an̈. Palta mocab' ichoc in gana a in tic, palta ichocab' val a gana, xchi. \p \v 40 Ix lajvi chi', ix c'och d'a eb' vin̈ oxvan̈ chi', palta ix yilani, vaynac eb' vin̈. Yuj chi' ix yalan d'a vin̈aj Pedro: \p —¿Tom max yal pitzan ex junoc hora ved'oc? \v 41 Aq'uec el e vayan̈. Lesalvan̈ec, yic man̈ ol ex telvoc ayic tzex montajb'at d'a chucal. A co pensar, tec'an toni, palta axo co nivanil, malaj yip, xchi d'a eb'. \p \v 42 Ix lajvi chi', ix b'atxi lesal, ix yalan icha tic: \p —Mamin, tato max yal yec' jun yaelal tic d'a vib'an̈, elocab'c'och tas nab'il uuj, xchi. \p \v 43 Axo ix c'ochxi junelxo, ix yilani an̈eja' vaynac eb' sc'ayb'um chi', yujto max techaj vayan̈ yuj eb'. \v 44 Yuj chi' ix canxi eb' yuuj. Ix b'at lesalvixi d'a yoxelal. Ix yalanxi icha ix yutej yalan d'a sb'ab'elal. \v 45 Axo ix c'ochxi d'a eb' sc'ayb'um chi', ix yalan d'a eb': \p —¿Tom an̈eja' vaynac ex? ¿Tom ton̈ej tzeyic' eyip? A ticnaic, a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ix c'och yorail vac'jioch d'a yol sc'ab' eb' vin̈ chuc. \v 46 Q'uean̈ec vaan, coyec, yujto lac'anxo ayec' vin̈ ol in ac'anoch d'a yol sc'ab' eb' ajc'ool, xchi d'a eb' vin̈. \s1 Yamchajnac Jesús \r (Mr 14.43-50; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11) \p \v 47 Vanto yalani, ix javi vin̈aj Judas. A vin̈ chi' nivanoc ayoch stz'acub'oc eb' uxluchvan̈ schecab' Jesús chi'. Tzijtum anima ix c'och yed' vin̈. Yed'nac yespada eb' yed' te te'. A eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ ichamtac vinac ay yopisio d'a scal eb' israel chi' ix checancot eb'. \v 48 A vin̈aj Judas chi', vin̈ ol ac'anoch Jesús d'a yol sc'ab' eb', toxo ix slajtiej sb'a vin̈ yed' eb'. Ix yalan vin̈ icha tic: \p —A vin̈ ol in tz'ub'elta sti', aton vin̈ chi' tzeyama', xchi vin̈ d'a eb'. \p \v 49 Yuj chi', elan̈chamel ix c'och vin̈ d'a Jesús. Ix yalan vin̈ d'ay: \p —Buenas noches, ach in C'ayb'umal, xchi vin̈ d'ay. \p Ix lajvi chi', ix stz'ub'anelta sti' vin̈. \p \v 50 —Ach vamigo, c'ulej tas tzul a c'uloc chi' d'a tic, xchi d'a vin̈. \p Ix lajvi chi', ix c'och umnaj eb' vin̈ d'ay. Ix syaman eb' vin̈. Ix stzec'an eb' vin̈. \p \v 51 Palta ay jun vin̈ sc'ayb'um Jesús chi' ix ic'anq'ueta q'uen yespada. Ix stzepanel schiquin jun vin̈ schecab' vin̈ sat sacerdote. \v 52 Yuj chi' ix yalan Jesús d'a vin̈ sc'ayb'um chi': \p —Ac'xiem q'uen espada chi' d'a yol yatut, yujto a eb' tz'ac'an oval yed' q'uen espada, ol champax eb' yuj q'ueen. \v 53 ¿Tom man̈ ojtacoc, tato in gana tzin c'ancot d'a Dios, aton in Mam, ec'to d'a 72 mil\f 26.53 \fr 26:53 \ft “Lajchave' legión ángel” ix yutej yalan Jesús, junjun legión, vaque' mil sb'isul.\f* eb' ángel ol yac'cot in scol d'a elan̈chamel? \v 54 Palta tato ol in c'ancoti, man̈ ol elc'ochlaj tas tz'ib'yajcan d'a Slolonel Dios, yujto tz'ib'yajcani to yovalil icha tic ol in ajoc, xchi Jesús. \p \v 55 Ix lajvi chi', ix yalanpax d'a eb' vin̈ ix c'och chi': \p —¿Tom yajal in d'a scal eb' tz'ac'an oval yed' eb' yajal tzeyila', yuj chi' eyed' eyespada yed' e te', tzex ja in eyama'? Junjun c'u tzex in c'ayb'an d'a yol yamaq'uil stemplo Dios, palta maj in eyam ta'. \v 56 Palta icha ton tic ol aj yelc'och tas tz'ib'yajcan yuj eb' schecab' Dios d'a Slolonel, xchi d'a eb' vin̈. \p Ix actajcan yuj eb' sc'ayb'um chi' sch'ocoj. Ix b'at eb' elelal smasanil. \s1 C'ochnac Jesús d'a yichan̈ eb' vin̈ sat yajal \r (Mr 14.53-65; Lc 22.54-55,63-71; Jn 18.12-14,19-24) \p \v 57 A eb' vin̈ ix yaman Jesús, ix yic'b'at eb' vin̈ d'a vin̈aj Caifás, aton vin̈ sat sacerdote. Ata' ix smolb'ej sb'a eb' c'ayb'um d'a ley Moisés yed' eb' vin̈ ichamtac vinac ay yopisio. \v 58 Axo vin̈aj Pedro, najat tzac'anto sb'at vin̈ yuuj. Ix ochc'och vin̈ d'a yamaq'uil spat vin̈ sat yaj d'a eb' vin̈ chi'. Ix em c'ojan vin̈ yed' eb' vin̈ polencía, yic syilan vin̈ tas ol ajoc. \p \v 59 Axo eb' vin̈ sat sacerdote, eb' vin̈ ichamtac vinac yed' masanil eb' vin̈ sat yajal, ix say juntzan̈ vinac eb' vin̈, yic syac'och es eb' d'a yib'an̈ Jesús chi' yic tz'och chamel d'a yib'an̈. \v 60 Man̈ jantacoc eb' ix c'ochi. Ix yac'anoch juntzan̈ es eb' d'a yib'an̈. Palta malaj junoc eb' ix elc'och tas ix yala'. C'ojanc'olal to ix q'ue van chavan̈xo vinac chi', ix yac'an val och es eb' d'a yib'an̈. \v 61 Ix yalan eb': \p —Ix cab' yalani: A in tic, syal in satanel stemplo Dios, axo d'a schab'jial tzin b'oanxiq'uei, xchi, xchi eb'. \p \v 62 Axo vin̈ sat sacerdote, ix q'ue vaan, ix yalan vin̈ d'a Jesús: \p —¿Tom max ach tac'vi jab'oc? ¿Tom max ab' juntzan̈ syac'och eb' vin̈ tic d'a ib'an̈? xchi vin̈ d'ay. \p \v 63 Axo Jesús tz'inn̈ej xchi. Yuj chi' ix yalanxi vin̈ d'ay: \p —Al d'ayon̈, tato Cristo ach, tato Yuninal ach Dios. Yovalil tzal d'a sat Dios pitzan, tato yel tzala', xchi vin̈ d'ay. \p \v 64 —A in ton tic, icha tzal chi'. Svalanpax d'ayex, a in Ac'b'il in cot yuj Dios voch animail tic, ol in eyila', c'ojan in em d'a svach' c'ab' Dios, aton Jun nivan spoder. Ol eyilpax vemul d'a scal asun d'a satchaan̈, xchi Jesús d'a vin̈. \p \v 65 Ayic ix yab'an juntzan̈ chi' vin̈ sat sacerdote chi', ix sn̈ic'chitan spichul vin̈ scot yoval. Ix yalan vin̈ d'a eb' yetyajalil chi': \p —A jun vin̈ tic sb'uchvaj vin̈ d'a Dios. ¿Tasto tz'och testigo sco saya'? Toxo ix cab' sb'uchvaj vin̈. \v 66 ¿Tas xe chi yuj vin̈ ticnaic? xchi vin̈. \p —Ix och smul vin̈. Smoj scham vin̈, xchi eb' vin̈. \p \v 67 Ix lajvi chi', ix tzub'aj sat Jesús chi' yuj eb'. Ix d'ob'jib'at sti', ay pax eb' ix tz'itanb'at sat. \v 68 Ix yalan eb' d'ay: \p —A ach nivanoc tzach alnax Cristoal tic, ala' mach tzach mac'ani, xchi eb' d'ay. \s1 Yic'naquel vin̈aj Pedro d'a yib'an̈ \r (Mr 14.66-72; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18,25-27) \p \v 69 Axo vin̈aj Pedro, c'ojanec' vin̈ d'a yamaq'uil jun pat chi'. Ix c'och jun ix criada d'a vin̈. \p —A ach tic, etb'eyum a b'a yed' Jesús aj Nazaret tic, xchi ix d'a vin̈. \p \v 70 Palta ix yiq'uel vin̈ d'a yib'an̈ d'a yichan̈ eb' smasanil: \p —A jun tzal tic, man̈ vojtacoclaj, xchi vin̈ d'a ix. \p \v 71 Axo yic ix elta vin̈aj Pedro chi' d'a sti' spuertail amac', ix ilji vin̈ yuj junxo ix. \p —Aton jun vin̈ tic, yetb'eyum sb'a yed' Jesús aj Nazaret tic, xchi ix. \p \v 72 Palta ix yic'anxiel vin̈ d'a yib'an̈. Ix slocan sb'i Dios vin̈: \p —Man̈ vojtacoclaj jun vin̈ tic, xchi vin̈ d'a eb'. \p \v 73 Junanto rato chi', ix c'och eb' aytaxon ec' ta' d'a vin̈aj Pedro chi', ix yalan eb' d'a vin̈: \p —Val yel, etb'eyum a b'a yed' eb' sc'ayb'um Jesús tic, yujto lajan a lolon yed' eb' scab'i, xchi eb'. \p \v 74 Yuj chi', ix sc'anancot yoval sc'ool Dios vin̈ d'a yib'an̈. Ix slocan sb'i Dios vin̈: \p —A jun vin̈ tic, man̈ vojtacoclaj vin̈, xchi vin̈ d'a eb'. \p Van to yalan jun chi' vin̈, ix oc' noc' caxlan̈. \v 75 Yuj chi', ix snaancot vin̈ tas ix yal Jesús, ayic ix yalan icha tic: Ayic mantzac oc' noc' caxlan̈, oxel ol iq'uel d'a ib'an̈ to man̈ in ojtacoc, xchi d'a vin̈. Yuj chi' ix sb'esanelta sb'a vin̈aj Pedro chi', ix te oc' vin̈ sic'lab'il. \c 27 \s1 Ic'b'ilb'at Jesús d'a yichan̈ vin̈aj Pilato \r (Mr 15.1; Lc 23.1-2; Jn 18.28-32) \p \v 1 Axo ix q'uin̈ib'i, ix smolb'an sb'a eb' sat sacerdote smasanil yed' eb' ichamtac vinac ay yopisio d'a scal eb' israel. Ix laj yalan eb' tas ol yutoc eb' yac'anoch chamel d'a yib'an̈ Jesús. \v 2 Yuj chi', ix stzec' eb', ix yic'anb'at eb', xid' yac'anoch eb' d'a yol sc'ab' vin̈aj Poncio Pilato, aton vin̈ gobernador. \s1 Schamel vin̈aj Judas \p \v 3 A vin̈aj Judas, vin̈ ix ac'anoch Jesús d'a yol sc'ab' eb' vin̈, ayic ix yab'an vin̈ to ix och chamel d'a yib'an̈ Jesús chi', ix snaan sb'a sc'ool vin̈. Ix b'atxi vin̈ b'aj ay eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ ichamtac vinac, yujto ix snib'ej vin̈ ix yac'xi meltzaj 30 plata tumin ix scha d'a eb' vin̈. \v 4 Yuj chi', ix yalan vin̈ d'a eb' vin̈: \p —Ix och val in mul, yujto ix vac'och Jesús chi' d'a yol sc'ab' chamel, palta malaj jab'oc smul, xchi vin̈. \p Palta ix yalan eb' vin̈: \p —A on̈ tic, malaj coch d'a a mul chi'. A chumxo d'a chi', xchi eb' vin̈. \p \v 5 A ix yab'an jun chi' vin̈, ix syumancan och juntzan̈ tumin chi' vin̈ d'a yol yamaq'uil stemplo Dios. Ix lajvi chi', ix b'at vin̈ sd'un̈b'ejcham sb'a. \p \v 6 Axo eb' vin̈ sat sacerdote ix sic'anq'ue q'uen tumin chi', ix yalan eb' vin̈: \p —Max yal-laj cac'anoch juntzan̈ tumin tic d'a scal q'uen ofrenda, yujto ix manjicham jun vin̈ yuj q'ueen, xchi eb' vin̈. \p \v 7 Yuj chi', ix laj yal-lan yab' eb' vin̈. Ix yalan eb' vin̈ tas ol och q'ueen. Ix lajvi chi', ix smanan jun sluum jun vin̈ tz'acum eb' vin̈, yic ata' smucji eb' ch'oc chon̈ab'il slaj chami. \v 8 Yuj chi', Slumal Chic' ix sb'iejcan jun lugar chi'. Icha chi' ix sb'iejn̈ejcani. \v 9 Icha chi' ix aj yelc'och tas yalnaccan vin̈aj Jeremías schecab' Dios d'a peca', ayic yalannaccani: Ix yic' 30 plata tumin eb', aton stojol jantac snanac eb' aj Israel. \v 10 A d'a jun tumin chi' ix manjiel sluum jun vin̈ tz'acum. Icha chi' yalnaccan Dios Cajal d'ayin, xchi. \s1 C'ochnac Jesús d'a yichan̈ vin̈aj Pilato \r (Mr 15.2-5; Lc 23.3-5; Jn 18.33-38) \p \v 11 Ayic ix c'och Jesús d'a yichan̈ vin̈aj Pilato, vin̈ gobernador, ix sc'anb'an vin̈ d'ay: \p —¿Tom a ach tic, Sreyal ach eb' israel? xchi vin̈ d'ay. \p —Yel ton tzala', xchi. \p \v 12 Axo eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ ichamtac vinac, ix yac'b'at eb' vin̈ d'a yib'an̈, palta maj tac'voclaj. \v 13 Yuj chi' ix yalanxi vin̈aj Pilato chi' d'ay: \p —¿Tom max ab' juntzan̈ tas syac'och eb' vin̈ d'a ib'an̈ tic? xchi vin̈ d'ay. \p \v 14 Palta man̈ val jab'oc ix tac'vi. Yuj chi' ix te sat sc'ool vin̈ yuuj. \s1 Ochnac chamel d'a yib'an̈ Jesús \r (Mr 15.6-20; Lc 23.13-25; Jn 18.38—19.16) \p \v 15 A d'a junjun ab'il d'a sc'ual q'uin̈, tz'ac'jielta junjun eb' preso yuj vin̈ gobernador, ato syala', mach sc'anelta eb' anima. \v 16 A d'a preso chi' ayoch jun vin̈ scuchan Barrabás. Ojtacab'il vin̈ yuj eb' anima smasanil. \v 17 Ayic molanec' eb' chi', ix sc'anb'an vin̈aj Pilato chi' d'a eb': \p —¿Mach junoc e gana svaq'uel d'a libre, am vin̈aj Barrabás, mato a Jesús, syal eb' Cristoal? xchi vin̈ d'a eb'. \p \v 18 Icha chi' ix yal vin̈, yujto yojtactaxon vin̈ to yuj schichonc'olal eb' vin̈ sacerdote ix ac'jioch Jesús chi' d'a yol sc'ab' vin̈. \p \v 19 C'ojanem vin̈aj Pilato chi' d'a sdespacho, ix c'och schecab' ix yetb'eyum vin̈ d'ay. Ix yalanb'at ix: Man̈ a locb'ej a b'a d'a vin̈ tojol spensar chi', yujto ix in vayichej vin̈ q'uiq'ui. Tzin xivb'at yuj jun in vayich chi', xchi ix. \p \v 20 Palta axo eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ ichamtac vinac ix ac'an sc'ool eb' anima, yic a vin̈aj Barrabás sc'anelta eb'. Axo Jesús sc'an cham eb'. \v 21 Ix sc'anb'anxi vin̈ gobernador chi' d'a eb': \p —¿Mach junoc eb' chavan̈ tic e gana svaq'uelta d'a libre? xchi vin̈. \p —A vin̈aj Barrabás co gana tzaq'uelta, xchi eb'. \p \v 22 —Palta ¿tas ol vutoc Jesús, tz'aljipax Cristoal tic? xchi vin̈. \p —Culusejq'uei, xchi eb' smasanil. \p \v 23 —Palta ¿tas val junoc chucal ix sc'ulej vin̈ tzeyila'? xchi vin̈. \p Palta ix q'ue umnaj eb' yalani: \p —Culusejq'uei, xchi eb'. \p \v 24 Axo ix yilan vin̈aj Pilato chi' to max yac' ganar vin̈ scolan Jesús, ton̈ej ix vach' q'ue somnaj eb' anima yalan yuuj. Yuj chi', ix schec vin̈ ic'jicot jab' yaal. Ix sb'icanel sc'ab' vin̈ d'a yichan̈ eb' anima chi' smasanil. Icha chi' ix yutej vin̈ sch'oxan d'a eb' to man̈ locanoc vin̈ yed' eb'. Ix yalanxi vin̈ d'a eb': \p —A in tic malaj voch d'a schamel vin̈ tojol spensar tic. E chumxo d'a chi', xchi vin̈ d'a eb'. \p \v 25 Yuj chi', ix laj yalan eb' smasanil d'a vin̈: \p —Ochocab'can schamel vin̈ chi' co muloc yed' d'a yib'an̈ eb' cuninal, xchi eb'. \p \v 26 Ayic ix yab'an jun chi' vin̈, ix ac'jielta vin̈aj Barrabás chi' d'a libre. Axo Jesús ix schec mac'joc vin̈. Ix ac'jioch d'a yol sc'ab' eb' sculusanq'uei. \p \v 27 Axo eb' vin̈ soldado yic vin̈ yajal chi', ix yic'anb'at Jesús eb' d'a spat vin̈. Ata' ix yavtejcot eb' soldado eb' masanil. \v 28 Ix squichan el spichul Jesús eb' vin̈. Ix yac'anoch junxo pichul chacchac eb' vin̈ d'ay. \v 29 Ix sjalan setan jun te' q'uiix eb' vin̈. Ix yac'anq'ue eb' vin̈ d'a sjolom scoronaoc, yic lajan tz'aj yilji icha junoc rey snaan eb' vin̈. Ix yac'och jun te' aj eb' vin̈ sc'ocochoc d'a svach' c'ab'. Ix lajvi chi', ix laj stz'acan em cuman sb'a eb' vin̈ d'a yichan̈. Ix laj b'uchvaj eb' vin̈ d'ay. Ix laj stz'acan yal eb' vin̈ d'ay: \p —Tzalajan̈ ach sreyal eb' israel, xchi eb' vin̈. \p \v 30 Ix tzub'aj yuj eb' vin̈. Ix toc'jiec' te' aj chi' d'ay. Ix ste pajanoch te' eb' vin̈ d'a sjolom. \v 31 Ayic ix lajvi sb'uchvaj eb' vin̈ d'ay, ix squichanxiel jun pichul chacchac chi' eb' vin̈ d'ay. Ix yac'anxioch spichultaxon chi' eb' vin̈. Ichato chi' ix yic'anb'at eb' vin̈ b'aj ol culusajq'ueoc. \s1 Ix culusajq'ue Jesús \r (Mr 15.21-32; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27) \p \v 32 Ayic van sb'at eb' vin̈ yed' Jesús, ix ilchajel jun vin̈ aj Cirene scuchan Simón yuj eb' vin̈. Ix ac'ji pural vin̈ yuj eb' vin̈ yic scuchanb'at te' sculusal Jesús chi'. \p \v 33 Icha chi' ix aj sc'och eb' d'a jun lugar scuch Gólgota. A Gólgota chi', syalelc'ochi, B'aj Ay Sb'aquil Jolom. \v 34 Ata' ix yac' yal uva eb' vin̈ yuq'uej, calan yaj yed' an̈ ixaj.\f 27.34 \fr 27:34 \ft Tz'ac'chaj jun yal uva calan yaj yed' jun c'a chi' d'a eb' culusab'il, yic vach' max yab' val syail eb'.\f* Palta ayic ix yab'lani, maj schalaj yuq'uej d'a eb' vin̈. \p \v 35 Ichato chi' ix culusajq'ue Jesús chi'. Axo eb' vin̈ soldado chi', ix yac' suerte eb' vin̈, yic spojec' spichul Jesús eb' vin̈ d'a spatic. \v 36 Ix lajvi chi', ix em c'ojan eb' stan̈van yila'. \v 37 Axo d'a sjolom sculusal chi' ix och jun letra. A tz'alani tas yuj ix ac'jioch chamel d'a yib'an̈. Aton Jesús tic, Sreyal eb' israel, xchi jun letra chi'. \p \v 38 An̈ejtona' ay chavan̈ eb' elc'um ix culusajq'ue yed'oc, jun d'a svach', jun d'a sq'uexan̈. Junjun sculusal junjun eb'. \v 39 Axo eb' ix laj ec' ta', sb'uchvajq'ue eb' d'ay. \v 40 Ix yalan eb': \p —A ach ton tic, ix ala' to tza satel stemplo Dios, axo d'a schab'jial tza b'oanxiq'ue sq'uexul. Col a b'a ticnaic. Tato yel Yuninal ach Dios, eman̈cot d'a te' culus chi', xchi eb' d'ay. \p \v 41 Icha pax chi' eb' vin̈ sat sacerdote, eb' vin̈ c'ayb'um d'a ley Moisés, eb' vin̈ fariseo yed' eb' vin̈ ichamtac vinac, ix laj b'uchvaj eb' vin̈ d'ay. Ix laj yalanq'ue eb' vin̈: \p \v 42 —Nivanoc ix colchaj juntzan̈xo eb' yuj vin̈, palta ina max ujilaj scolan sb'a vin̈ ticnaic. A jun vin̈ tic nivanoc co Reyal a on̈ israel on̈ tic. A ticnaic, yic'ocab'emta sb'a vin̈ d'a te' culus tic quila'. Ichato chi', ol cac'anoch d'a co c'ool. \v 43 Nivanoc ix yac'och Dios vin̈ yipoc sc'ool. Yuj chi' colvajocab' Dios chi' yed' vin̈ quil ticnaic tato yel xajan vin̈ yuj Dios. Inato ix yal vin̈ to Yuninal Dios, xchi eb' vin̈. \p \v 44 Axo eb' elc'um culusab'ilq'ue yed' chi', ix b'uchvaj pax eb' d'ay. \s1 A schamel Jesús \r (Mr 15.33-41; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30) \p \v 45 Axo d'a chimc'ualil, ix q'uic'b'i d'a masanil yolyib'an̈q'uinal tic, masanto d'a a las tres. \v 46 Ix lajvi chi', ix avajq'ue Jesús chi': \p —Elí, Elí, ¿lama sabactani? xchi. Syalelc'ochi: Ach in Diosal, ach in Diosal, ¿tas yuj tzin actejcan in ch'ocoj? xchi. \p \v 47 Ay jayvan̈ eb' ayec' ta', ayic ix yab'an eb' jun ix yal chi', ix yalan eb': \p —A d'a vin̈aj Elías, vin̈ schecab' Dios, ata' tz'avaji, xchi eb'. \p \v 48 D'a jun rato chi', ix b'at lemnaj jun vin̈. Ix yic'ancot jun tz'ub'lab' vin̈, ix slab'anem vin̈ d'a scal vinagre. Ix yac'anoch vin̈ d'a sjolom jun te' aj, ix yac'an vin̈ stz'ub'u'. \v 49 Palta ay juntzan̈xo eb' ix alan d'a vin̈: \p —Yilxo vin̈, quil b'ela tato ol ja vin̈aj Elías chi' ul scol vin̈, xchi eb'. \p \v 50 Axo Jesús, te chaan̈ ix avajq'ue junelxo. Ichato chi' ix chami. \v 51 Val d'a jun rato chi', axo jun c'apac cortina ayoch smaculoc snan̈al stemplo Dios, chab'n̈ej ix aj snan̈al c'apac sn̈ic'chaji. Ix n̈ic'chajcot d'a sjolom masanto d'a yoctac. Ix ec' pax jun nivan quixcab'. Ix laj jat juntzan̈ nivac q'ueen. \v 52 Axo juntzan̈xo q'uen joyb'ilel yool b'aj ayoch eb' chamnac, ay q'uen ix laj jacvi. Axo juntzan̈ eb' yicxo Dios chamnacxo, tzijtum eb' ix pitzvixi yed' snivanil. \v 53 Ato yic ix pitzvixi Jesús, ato ta' ix elta eb' d'a juntzan̈ q'uen b'aj aycanoch chi'. Ix c'och eb' d'a yol chon̈ab' Jerusalén chi', aton jun chon̈ab' yicn̈ej Dios yaji. Tzijtum eb' anima ix laj ilan eb'. \p \v 54 Axo eb' vin̈ soldado stan̈vumal Jesús yed' vin̈ scapitanil eb', ix yab'an eb' vin̈ yec' jun quixcab' chi'. Ix yilanpax eb' vin̈ juntzan̈xo tas ix uji. Yuj chi', ix te xiv eb' vin̈. Ix laj yalan eb' vin̈: \p —A jun vin̈ ix cham tic, val yel Yuninal ton Dios, xchi eb' vin̈. \p \v 55 Ay pax juntzan̈ eb' ix ix najattac aycoti, van yilan eb' ix. A eb' ix chi', ec'nac eb' ix yed' Jesús chi' ayic ayec' d'a Galilea. Axo scoti, scot eb' ix yed'oc yic tz'ac'ji servil yuj eb' ix. \v 56 A d'a scal eb' ix, ayec' ix María aj Magdala, ix María snun vin̈aj Jacobo yed' vin̈aj José yed' pax ix snun eb' yuninal vin̈aj Zebedeo. \s1 Ac'jinacoch snivanil Jesús d'a yol jun q'ueen \r (Mr 15.42-47; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42) \p \v 57 Ay jun vin̈ b'eyum scuchan José aj chon̈ab' Arimatea. Sc'ayb'umpax Jesús yaj vin̈. \v 58 Axo d'a yemc'ualil ix c'och vin̈ d'a vin̈aj Pilato. Ix sc'ananemta snivanil Jesús chi' vin̈. Yuj chi' ix yalan vin̈aj Pilato chi' to tz'ac'ji snivanil Jesús chi' d'a vin̈. \v 59 Ix b'at yic'anemta vin̈. Ix spichanoch vin̈ d'a jun c'apac sábana te sac. \v 60 Ay jun q'ueen joyb'ilxoel yool,\f 27.60 \fr 27:60 \ft A eb' israel, syac'och schamnac eb' d'a yol juntzan̈ n̈aq'ueen, smacchan sti' eb' yed' jun nivan q'ueen.\f* yictaxon vin̈aj José chi', mantalaj junoc chamnac tz'ac'jioch d'a yool. Ata' ix yac'canoch snivanil Jesús chi' vin̈. Ix sb'alanoch jun nivan q'ueen vin̈ smaculoc sti', ix pax vin̈. \v 61 Axo ix María aj Magdala yed' junxo ix María, ix c'och eb' ix ta', ix em c'ojan eb' ix d'a slac'anil q'ueen. \s1 Stan̈vejnac eb' soldado b'aj mucchajnac Jesús \p \v 62 A d'a jun c'ual chi', sc'ual yac'an lista sb'a eb' israel, yujto q'uic'anocxo sc'ual ic'oj ip. Axo d'a junxo c'u ix c'och eb' vin̈ sat sacerdote yed' eb' vin̈ fariseo d'a vin̈aj Pilato. \v 63 Ix yalan eb' vin̈: \p —Ach cajal, sco nacot jun vin̈ esalvum chi', a ix yalani: Schab'jial in chami, ol in pitzvocxi, nivanoc xchi vin̈. \v 64 Yuj chi', ma max ac' pavor d'ayon̈. Tza checb'at stan̈vumal jun b'aj xid' ac'jicanoch snivanil vin̈ chi', masanto tz'el schab'jial chi'. Tato maay, tecan ol b'at eb' sc'ayb'um vin̈ yelq'uejelta snivanil chi'. Ol lajvoc chi', axo ol yalanel eb' d'a scal eb' anima: Ix pitzvixi Jesús d'a scal eb' chamnac, xcham eb'. Tato icha chi', axo jun slajvub'alxo es más nivan ol aj d'a yichan̈ jun b'ab'el es ix yal chi', xchi eb' vin̈ d'a vin̈aj Pilato chi'. \p \v 65 Yuj chi' ix yalan vin̈aj Pilato chi': \p —A ex tic ay e soldado. Olxo eyila' tas ol eyutoc e tan̈vani, xchi vin̈. \p \v 66 Yuj chi', ix yic'anb'at eb' soldado eb' vin̈ chi'. Ix stan̈van q'uen eb' vin̈. Ix yac'och jun sello eb' vin̈ d'a smacul q'ueen. Axo eb' soldado chi', ix can eb' d'a sti' q'ueen stan̈vej. \c 28 \s1 Ix pitzvixi Jesús \r (Mr 16.1-8; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10) \p \v 1 Axo ix ec'b'at sc'ual ic'oj ip, ix q'uin̈ib'i d'a domingo, b'ab'el c'u yic semana. Ix b'at ix María aj Magdala yed' junxo ix María b'aj ix ac'jicanoch snivanil Jesús. \v 2 Axo yic van sc'och eb' ix ta', ix ec' jun nivan quixcab', yujto a jun yángel Dios Cajal ix emta d'a satchaan̈. Ix c'och d'a jun q'uen chi'. Ix yic'anelta q'uen smacul chi'. Ix em c'ojan d'a yib'an̈ q'ueen. \v 3 Icha yec' copnaj c'ac' yilji, te sac spichul icha q'uen sacb'at. \v 4 Axo eb' soldado, van stan̈van q'uen q'ueen chi', ayic ix yilan eb', ix te ib'xiq'ue eb' yuj xivelal. Ix laj telvi eb', icha chamnac ix aj eb'. \v 5 Axo jun ángel chi' ix alan d'a eb' ix: \p —Man̈ ex xivoc. Vojtac to a Jesús tzec' e saya', aton jun ix culusajq'uei. \v 6 Man̈xo ayococh d'a tic. Toxo ix pitzvixi icha yaj yalancan d'ayex. Cotan̈ec, ilecnab'i, ilec yed'tal b'aj ix ul yac'och eb' vin̈. \v 7 Ixiquec, b'at alec elan̈chamel d'a eb' sc'ayb'um to ix pitzvixi d'a scal eb' chamnac. Ol b'ab'lajc'och eyuuj d'a Galilea. Ata' ol eyila'. Aton juntzan̈ tic tzul val d'ayex, xchi jun ángel chi' d'a eb' ix. \p \v 8 D'a jun rato chi', ix yactancan q'uen b'aj mucan chi' eb' ix. Ix xiv eb' ix, palta ix te tzalajpax eb' ix. Yuj chi', ix b'at lemnaj eb' ix yal d'a eb' sc'ayb'um Jesús chi'. \v 9 Axo yic vanto sb'ey eb' ix, ix sch'oxan sb'a Jesús d'a eb' ix. Ix c'anb'aj sc'ool eb' ix yuuj. Yuj chi', ix c'och eb' ix d'a stz'ey. Ix yac'anem sb'a eb' ix d'ay. Ix syaman yoc Jesús chi' eb' ix. \v 10 Ix yalan d'a eb' ix: \p —Man̈ ex xivoc. Ixiquec, b'at alec d'a eb' in c'ayb'um to sb'at eb' d'a Galilea, yujto ata' ol in yil eb', xchi d'a eb' ix. \s1 A tas yalnac eb' soldado \p \v 11 Ayic van sb'at eb' chi', a jayvan̈ eb' soldado ix tan̈van q'uen chi', ix b'at eb' d'a chon̈ab'. Ix c'och eb' d'a eb' vin̈ sat sacerdote. Ix laj yal eb' tas ix uji. \v 12 Ix lajvi yab'an juntzan̈ chi' eb' vin̈, ix b'at yal-lan yab' eb' vin̈ yed' eb' vin̈ ichamtac vinac ay yopisio. Ix laj yalan eb' vin̈ to nivan tumin ol yac' eb' vin̈ d'a eb' soldado chi'. \v 13 Yuj chi', ix yalan eb' vin̈ d'a eb' soldado chi': \p —Yovalil tzeyala': Ayic vaynac on̈ d'ac'valil, a eb' sc'ayb'um xid' ic'anelta snivanil Jesús chi', xe chi. \v 14 Tato syab' specal jun tic vin̈ gobernador, malaj pena. Ol on̈ b'at co b'o yaj yed' vin̈, xchi eb' vin̈. \p \v 15 Yuj chi', ix scha juntzan̈ tumin chi' eb' vin̈ soldado chi'. Ix ec' yalan eb' vin̈ icha ix yal eb' vin̈ chi'. Yuj chi' an̈eja' tz'ab'chaj jun es chi' d'a scal eb' israel. \s1 Schecnacb'at eb' sc'ayb'um Jesús \r (Mr 16.14-18; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23) \p \v 16 Axo eb' uxluchvan̈ sc'ayb'um Jesús chi', ix b'at eb' d'a Galilea. Ata' ix c'och eb' d'a jun tzalan yalnaccan Jesús. \v 17 Ata' ix yil Jesús eb'. Ix laj em cumjab' eb' d'ay. Palta ay jayvan̈ eb' ay schab'c'olal. \v 18 Axo Jesús, ix c'och d'a stz'ey eb'. Ix yalan d'a eb': \p —In ac'jioch Yajalil d'a yib'an̈ masanil tas ay d'a satchaan̈ yed' d'a yolyib'an̈q'uinal tic. \v 19 Yuj chi', ixiquec, c'ayb'ejec eb' anima d'a junjun chon̈ab', yic ol laj och eb' in c'ayb'umoc. Slaj eyac' bautizar eb' d'a sb'i Dios Mamab'il yed' Dios Uninab'il, a in ton tic yed' Dios Espíritu Santo. \v 20 Tze c'ayb'ej eb', yic vach' a jantacn̈ej tas valnaccan d'ayex ol laj sc'anab'ajej eb'. Ab'ec, ay in ec' eyed' d'a masanil tiempo, masanto ol lajvoquec' yolyib'an̈q'uinal tic, xchi Jesús d'a eb'.